LIBELLVS
Theophrafti Pa
RACELSI VTRIVS»
Q.VE MEDICINAE DOCTORIS, Dß
Vriturum acpulfuum iudicijs: turn de Thyßonomia qiiAntum me^ dico opus eft. ACCESSIT DE MORBORVM 'PhyftonomiciFrdgmen^ turn.
_ tlBÊLLVS
TheophraftiPà
RACELSI VTRIVS?
CIVE HEDICINAE DOCTORIS: DB Wintimm, ac pulfuum ludicijsitum de phyßo* nomia,quantum medico opuieß-.typ^, acannotationibw eiußdem
lüujïratM.
PRÄEFATIO*
^VM lAM SAEPE DiSd^ Occaßobu» J pulorum quidam hor^ imlibà^ centur : ac precibus pla nè contcndant: ut libel
lumcie lotioihfpiciendo confers ham ; auditores cadidifsimi: turn uobis gratificans , turn pofteris cobfulensj plane mea Iponte^ ac lubens quidem , id pneris fufei^ piam. Atc^ id otp^quod per æfti? '*M iam ferias no litcris/ed genio B ah)S
-ocr page 6-Scriptionk caufe.
Nihil adhut perftAum de urinis krip» (fH.
PRAEFATIO, alfjs indulgendum c5ceffumcll‘ huicegolabon\ ne uUum fmçl^ nea.utaiunt, diem tranfioamus, impendam. Gracificari autemuo bis uolebam: partim 3 ucuelhoc quoc^ obfequio ftudiofifsimos meidemererer: partimetiam^ut in mulris alijs dexteritati ingenio rumconfulcrem. Quis enfin ne^ feit : quàm frigfdæ mcdicoruni uulgus liactenus urfnarum ludi^ cium tractaucric : qui præterqua quod innumcris fomnijs fuis de hurnoribuSjalqsq^ id genus tricis Chartas implent: optima quoque adolefcencûm ingénia miferè i}!? dem obruunt : adeo utudtota uiri ætas huic ialccm parti non fufïiciat.Quarej auditores Audio fifsimi, uifum mihi eA: de lotij ratione quædam certo quodam ordine, ut fuccindius, ita amp;nbsp;uc/ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rius
-ocr page 7-PRAEFATIO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
•'Us diftribucrc: idqûc facik^uci» ^fra noftris conferences, iüdicai’ ^unt. Hoe autembenefici) loco ^ueä : fi cultioris linguae ftudiofi petfuafum habeant: cum alicubi ^’ocem,cætcris autoribus minus ’'ccepta,ufurpamus : id fieri : quo ^ eolorum rationem , quæ hoc -[ocodeßderatunS^reiproprieta# v,,j,,-^^ temexprefsius delineare qucam. harimrerii Iniuper fi' quid obfcurius aequo bomt^ifdctlè occurrit : id noftra quantulacum cfquot;’?f^P^’lt;^ que induftria inexplicatum
haudfinet. Sedad remipfam.
B ij LIBRI
-ocr page 8-LIBRIPRI«
Ml TRACTA^
TVS PRIMVS.
CAPVT L
VRINAE DEFINITIO, ET
diuißo.
RINAM IN TRES, exteriorem fcihcct,
criions, à; pcrmixtâ,
0 partes diftradâ, ni' hil all'lld effe : quant
*. Deßnitio.
falem ab ingefto nu-» trimento fegregaW, Se quoddam trium primorum exerce mentum, à natura negledum, defP
fèparandijConcoquendi, fine digèrent di, expelicndicp faeukatibus fn quolP bettrium printipahum membrorum ^.Signißeds utitun Singularumigkur facultatum tio. cuiusUbet membri urina turn prolpc-' ram, turn aduerfam hominis ualetudû nem indicat, Porro hæc ex ijfdem iam
-ocr page 9-, TRACTATVS H i ‘tpïratXjdigcftaecp urinx cognomen»
accipit ; expuitricemcp uim redè *iabere,uim color eins,turn æquahs ik ymmetriç modus declarant Proxi»
*®’s etiam tribus capitibus de urina 4-^?^o«-e '’^^gualetudinisindicatricc dicerefta »^'^^«^'quot;^^ ’^Ü quo facilius aduerfæ notas in fegt; ^’^^^ ^^^'^^ ^iienübus deprehendamus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’‘* ’
CAPVT ii.
DE VRINA, FACVLTATVM liomachi habUum dccUrMte.
SEparandi feeukas uentriculi, quæ àC primum obtinet inter reliquas r. locum, coloribus urinxdignofci» Sepiratia'.
tur.Nam feparato fulphure ciudo^co^ ’• sulphurise lor feu tinCturaTopaciofimilis , aut Potius Colophoniæ fpifsitudinem rc' ‘ercns,inftomacho remanet ï quem fl q«a refert urina,hac quoq? parte fepa# rationem iiiftam efle non dubitamus»
9pod fi uel Saks uel Mercurq colores incauicennt:corruptam,ÓC minus fa»
B iq nam
-ocr page 10-LIBRI PRIMI
„ nam ludicamus. Sani entm hominis Vrtnam idna yrf^^jfQfQ fulphurc ttngitiir. AtaliOquot; phurtin U ^^‘^ ^^‘^ ’’^”® ^^ * Sïquidem abfolu# ' tam falls feparationem hutus parociv 2 Salu ^æ ’ *“*” hypoftafl exacte concinnata, f ’ nbsp;nbsp;nbsp;’ turn colore inter fufcuin ne cœlcftcm medio, cognofcis* De Mercurio non }. Mtreunj. ^jjjgj. cenfendum : quippe qui, ex fuo ingenio grains,fundum pctens/upre^ mac tarnen parti urinæ, amp;nbsp;fubftantia, ÔC colore fimilimus ex tint, ein Cep pro/ inde feparatio optima»
J J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Concoc'tionis autem hæc funt: mh Çoncokio. ’'^ *^ fubftantia, amp;nbsp;colore perfpicua 1. Sulphur^, ftilphuris î hypoftafis autem coekftis
2. Salts, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coloris,0C pcrlucidi, Salis exadam iif
geftionem reddit» Pari modo, ubiea, que fundo continentur,ac hypoftafis^ fummaep urinæ pars iufto difsident *nterwalló ttumMercuriumbeneco/ ^' j, j ‘^' dum exiftimato» Expultrix inde fa# Expulfio, cultas non negligenda î quam plane nulla prorfus parte exeelsifle urinx quantitas una cum hypoftaft demons m ant» Illa quidem ut modem ferner, faxe
-ocr page 11-TRACTATVS I. 4 ^
Iiætucro ut tertiam unnx ex Innend , l^uspartem,ex decrepins autem'qua^ tarn obuneat. Quarum fi unam torn# penes diminutam, minus rcdlc haben tis indicium eft,Ex his tandem aduer# „ „ z^f • laïque ftomacho accidCre poflunt, iu^ ypi^^f^ dicabis.
C AP V T IIL
DE SANA VRINA, EPA» , , •j . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiiraùonet
IEcort's bonum' habitum his notis j-deprxhendes :ut ea, quae inurina separatio continentur,diaphana dara,amp; per' impala bonite fpicua reluceanu Ätque ea in primis budatur urina,quæradios in manum «♦ Sulphurii. transfufos refledit: Suiphurcp optime Eparatum à iocinorecommonftrant. Simili ratione hypoftafis ab alijs di' ^^ ^^^^ ^cteta,luccm^in almm transfundens, blem in Epate feparatum teftatur» Quod autem in fundo remanet : fi in tantum lucidum fuerit : utradrjcms’' ^^^’i* perutrumqjfundum appareanttMer' t^ttrium adamufsün feparatum dcnogt;
B üq tat.
-ocr page 12-LIBRI PRIMI
Cottcoitio.
i,Sulpburi'gt;»
t. Sdlii.
j. Mtreurij.
^at Concodio fëudccodiohïs noU* tur fignis ; Si urina denfi non fitcolo^ ris, ut nel agitata lucidiorem perpetuo feruethabitum : quæ fulp huns eoâi ludidum præbet. Idem quoc^ hypo' ftafis, cornmotionenondiiroluca,dc
Contint^.
Sak portendit. Porro quod fundo rei» manet Fixum, nee inmiiïimasquaftp diftra dum partes, Mercurium icilicet optime digeftum fignifican Ad hac quæ in urina continentur fimul gun dem numero tria ordine, amp;nbsp;fitu c^cf gie corn pada,facultadbus nihil deeflC oftendunt.
CAPVT un.
DE VRINA RENVM HA» ht am dedarantti
SißM y^Olore hypoftaß,ac his, quae hn' Renum fdcul' x^^® continctur, rede habentibusî tater bene Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ quauis turbans agitatione, tabentium, nullam omnino defeciflè facultatiim in renibus affirmabimus : Et fihocin
Ioco,iufto tarnen retento óf fitu,acor* dine,
-ocr page 13-TRACTATVS. L j
^*nc, cpriim quantitati nonm'hil dc' •■■^hitur. Hæc tandem Epilogi uice à ''obisfubïjctenda, Sanæommnoun# Eptfogw uri J)® indicia €lïïè:Hypoftafïm,ót poro^ tt£ fitniSt *^m j ÔC fymmetria non excedentem: Wius color ad lams utrunep effufus, Wtnma eins parte reluceat : tandem 5'JicquidreIiquorum inciderit, inaU'-‘Picatum cenfeto, Hxedeprinafana ^idain præfentiarum fufReiant»
ANNOTATIONES
IN CAPITA PRIORA.
QVotempore,quoxie padto urina ^^.^^ ^^ fit colligenda, mittendaqj medi.' ^^^^^ - co, notandum eft : quod ea uri-* na,quæ à prandio ftatim conigitur,iii^ ^iciononeftconueniens» Namcum superflui« ’intriinenta primum in ftomachum Utinutilis, ueniuntraquofitatem quandam fiipcp i, stomichk ßuam eijeiunt ad iieficam, ex qua niquot; biliudicari poteiENce fecundario dC' ^a uakt admodum , qua: poftduas lid tres horaseijcitur».Nam turn Epar x, zpati^
B v ftiam
-ocr page 14-ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBRI PRIMI
j.Ktttuint ^ fuam eijcit aquofitatem: itaquocptR renibus. Sed quarta quæ Icqmtur Suplt;rfluitM quantuladinqne fitjColligenda elk I» tt^muf). nbsp;nbsp;nbsp;quoqp node, quæ eijeitur prima, cum
uur dormitum,non ualet: necilla quæ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ante tertiam emittitur : fed quæ ponça
CoUefhourU ^qw^ur, colligenda eft.Eftep urina ue tu:t(er£, ^^ ^^ 9^^^ certiquiequam medicus iu^ VriMcoUe^ dicarepoteft. Quodßquis per node äaniMc. non mingat : opus eft , earn accipere, j quæ mane emittitur : eaep fit fpumofa, i nec admodum eolorata: nam uenites ! WtrJiu. urina uera,amp;: aquofitatc.. Notandum J quoqj,eam urinam,quæ interdiuexiU , F^dicorà. æî^ranorem eße ea,quænodu. Item famelicicitius pocerunt urinamdare, quàmcæteri: ideft, ijquinonftatim VriH4cruo* affiduntur. Hæc de urina exte^ fff^. riori, Cruoris urina m ü colligcreuo^
RieristopuscftjUtnihil corned as, nec bibas : autfakem ficcum panem, aut ficcam ca mem : ut eft aflara, Ói tune colligatur ea urina :quæ poft median! , nodem ueniuftd tarnen ante feptima, ( Oiferu4fh. Quodfi contingcret, utpauenslabo# met
-ocr page 15-TRACTATVS I. 6
hret aliquo morbo acuto , qui nihil quidem comedit : fed interim largiter bibit : is admonendus eft,utunica fab tem node nihil bibat, quo urina certa cruoris colligi pofsit ï alias enim fak üimurinæ indicium redderetun Nam C’'“lt;”’ Mtu» etfi ót à cibOjSd à potii abftineas, tamê w^w«®»' tft^ natura quotidie per feipfam datfuum cruorem : ea enim quæ funtin natura mincralia,hunc cruorem quotidie mit tunt. Hæc de colligenda duplici urina dicta fuSidant. Nam non admodum vrind per» refen , quo tempore permiftam colli# mixta, gas urinam , quanqUam amp;nbsp;eo modo colligi confultum eft,quo exteriorem,
IN CAPVT I. ET U.
Mnotiita.
VRinam ante omnia tripliccm ef-fe,ut præfcias, oportet: exterior rem fcilicet,cruoris,amp; permixta,
* timumigiturde urinaexteriornEx-' „ • nbsp;nbsp;.
‘«lor urma prouenit ex qs , quae aut ^^^^ comedimus,aut bibimusnd eft:ex nu# ^'inientis,nec quicquam aliud indicat: (^j^ i„j^ q«am „f.
-ocr page 16-LIBRI PRIMI
quàm quod ad ftomachum, cpar,aut renes attinct: didtur quoÆ urina Tar-* fj^ tan: eo quod uenn ex tartaro coas^uia^ Vrinlt;texte= to,putrefado,aut ex op lUtl o ne. Eft9 nor duffer, duplex/ana amp;nbsp;nó fana.Sana cum tin# », Sana fut» dura fulphurts adeft, nee tarnen fenv^ pbum, per aurea eft:nam quandoep flaua/n' terdum pallidior quodammodo uide^ Tartari undt w*’« Vrina tartari cognofdtur ex eir* (ognoftatur, culo, nam R is eft unicus plumbei co# loris,fignum certifsimum tartarearum Qnid indi« urinarumJndicatautem hec urina fc' ^t, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parationem: fcilicet eam,quæ fit in tri#
bus principal 11x1 s membris, puri ab impuro, digeftionê, amp;C expuliïonem: qualiter fecra funt tria prima:id eft, '' SaI,Mercun'us,amp; Sulphur in qualibet Signa trium «‘■»na dignofci polTunt, Hypoftafis frimorum, «nun falis quahtatem,nndura fulphu# ris,fundus Mercurij dénotât, Notan# dum tarnen urinam tartari nullam mi# neralium ægritudinum indicate : fed ibium tartari quæ ad ftomachum, öf 1, Sdla, Epar,amp;: Renes fpedat. Hypoftafis, id eft, falis tindura ü fuerit cœleftini co^ loris
-ocr page 17-TRACTATVS T. r
Ion's C^loftîvb) fignum eft falls bo# ni. Notandum tarnen,ut uideatur pa^ Q^rerMtio netemuerfus : ut umbra altquantulu. yî/^treurii. Mercurius, id eft, liquor nutrimentifi ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’* benefeparatus fuerit: tuncerit urina flaua, prout cuiuslibet generis, SC rcquot; gionis natura expoftulat, non femper aurea. Vrina cruoris eft, quae non per vrin^ cruo* nutrimentum,fed à natura expellitur e ris. membris interioribus : cuius circulus
coloratior quodammodo eft: tenditep adrubedinem. Ex hac urina pofTunt grauifsimi morbi dqudicari,praecipUc E'^ indicé» tj,quiueni«nt ab ip fa naturaruteft ca# ^‘°' ducus. Notandum quod,nifi in urina cruoris, nihil certi poteft pronunciari *** ex circulo de dolore capitis, Namnv^ ' hibliud indicat ,qua'm ^ qudita. ^^^.^ ^^^ te,id eft, an exterior lit, in cruoris etia ^^j^ ertioriit-ea , quæadEpar, aut ad renes pern# nent,iudicari poflont: uerum nihil de ftomacho eiufep ægritudinibus. Nihil cnim de Pleurih, § hydropifi definiri
poteft ex urina cruoris*
DB
tiBRI PRIMI DE VRINAE QVANTls tatc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
VRinac qLiantitas notanda, quarté ( turn ad uirtutem expulfiuamî ; eft^ fecundumquantitatem po^ v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tU3,6C efcæanimaduertendaf Si urina
’^''^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ eft muka, ÔC pallet î Signum eftquod
» KypofAfs albd.
archeitas,id eft,propria natura Itoman chi deficiuSC nimiumfumptumfuerit de nutrimento. Si hypoftafîs alba eft; urina eft falfa : amp;nbsp;omnia indicia exea itidem; fic nihil dignofci poteft in ilia»
Vrin(t crdpu= itidem ex urina crapulofa no eft muk loft. tumiudicandum tcumnohabeatper# ft dam digeftionem, feparationeffl,S^ expulßone. Eft enimficut urina Ar/ i chelaiæquiuoca,quiftcundumquod ) Vrind Arche bibehaqSCcomedebat,etiâ mingebat» '
Vrind per= mixtd.
Et hçc urina dicitur permixta,quæ ex duobus circulis diuerii coloris digitos ' ftitur*. fitqj cum falia expelluntfua ex/ crementa,æfum, potumqj: Ô^ compo' nitur ex exteriore,8C cruoris» Haec de taiorti «ri* pcft^txta,Notandum defundo urinx ne, exterioris,quod femper debet eift fpiß fiof
-ocr page 19-TRACTATVS L Ô ßoralfquantulö, quam foperfor pars: tîmen perfpicuus,0d diaphanus»
IN CAPVT III. ET QVAR« turn,
SI dtgcftio ibdnons bene perfeda „ . nbsp;nbsp;nbsp;.
eftinon tangt'i inferiorem fundum Ep^^ fundus fuperior* Si hypoftafis in '^ fuperiore parte lataeft, déficit in uirlt; tutcexpulfiua» Nam hypoftafis debet nypoflififf furfum in acutum uergere: acumine fuperiora tangereturinafitaureicolo-' ^ j ’'tt bene fada leparatione in renibus* * Quod fi fundi non bene dignofei pof# Wgnum mate feparaionis. Fun. ^.^^ ^„ «’uerobonaclarihcatio , acumdu#^^^ plex fit reflexus ad manum: unus pal# Jidioralio, tarnen utriqj flaui bonæ eft ftparationis. Item,cum urina non eft fpumofaobev fcfîi^’ Notanduquo# f^^^^^^ que : quod urina in renibus primum yj-i^^ colors coloratur,ÔC quanto eoloratior exiftit, tiorßt mre» ad aureumep colorem propius acce^ nAuk ^ûî tantó mêlions feparationis fadx ßgnum eft. Ob fer u a nd um hoc quoepî
fpumam
-ocr page 20-tlBIRI PRIMI
^pumdinex:^ fpitrnarn in exteriori tinna ßgnlßcä^ teriarcp'jdd-^ abfokue podagram, necquiequam â' fr^ßamp;wm. yyj^
DE VRINA AETATVM, ET
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fexttum.
VRinæ iuuéncularû femperfunt habiliores, quam intuuenibus5 hypoftafis fitlongior, minudort muenum fern per crafsionlllarum urk næparuam adhuc in fundodartthy^ poftafimïquamuis non bene animad' Hypolïuftsm^^^^^^^^^^^^ uiticatiir continua cuni iuueitcularü fuperiori. Et hanc hypoftafim matrix urina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propriam, uerum dat minutiisimam,
attamen difcretam:qug tarnen in uiro^ signum mu= rum urina non eft : amp;nbsp;eft fignum miP tieriffdn£i^ lieris fanar,amp; fo2cundæ,Menftruoaii^ faecundie. tem déficiente hæc hypoftafis abit : Ä eft fignum olim fœcundæî quamuis poftea femper fentiat grauedinem, 0^ lafsitudinem : tenditep hypoftafis ea# rum ad albcdinem : eftqj circa uitrum circum circa plumbea , ut circulusï ., quamuis eæ mulicres nihilominus trontm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^ p^^æ^ pg^us in Uiris, Nam ibi
urina
-ocr page 21-TRACTATVS L 9
^fina eadem debet permancre, niC in Omnino fenibus, ubi colores quoque ’ slterantur ♦ Pallidtor fit tindura lu^ phurts, Hypoftafis quoque indies fit winor,quod quidem debilitati eorum ïfcribendumeft,non fenio,Si urinam vrin^finum dtutferis in quatuor partes, tresunta tnq^iuutnunt partes funt iuuen5,quarta eft fenS 3^c, diuißo. Verum ut femel concludamus» VrP Vrinie ptrfia naepcrfedgfançfignumcertifsimum, {ièfMiefim turn egregie turbatur , amp;nbsp;moueturag'»««« medico,ÔC fpuma ex motionecaufata, ftatim abit, hypoftafi dccenter in me-*
1 dio ftante , S^ (undo fe bene hab en te» Inmulierum quoque urinis cum mo- ^^.^^^^^ Uentur ita, ftunt paruæ bullæ intra p , .^ CtonuM ftas duas hypoftaies, amp;nbsp;hoc certifsi# cf^tn^^ mum fignum urinæ muIieris.H^c
de urina fana dicta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
fint»
Finis tradatus primi.
C THEO/
-ocr page 22-LIBRI PRIMI TheophraftiPa ;
RACELSI DE VRI» !
NARVM IVDICHS LIBRI I. TRA« j ifytm flt;cundut : qui tß de Vrina non fiM Tartari, œ Rubini exte» riore.
DË VRINAENON SANAEDIVI« ßont, dußemq; ßubdiniflonibue/cilicett Tartitri,Rubini^ Alkolite,Sci* t(£, Tremullt;e, ßcul^, formuhe^.
CAPVT r.
ON TEMERE HYPO« if crates medico prudentie y;! futurorumqûe cognitioî» nem neceflariam arbitras ( kir, quandoquidem fbliusßtmedid prudentiSjôf exercitati,hominis naW'
ram, ac panes, earundem^ turn pro* fperam,tum aduerfam nouifle ualetu^ dinem. Cum autem lUarum quaedam inptiy
-ocr page 23-TRACTATVS IL lo
inprofundts corpufcvili ktibuUsOtæ^' nônifi exeremenüs dignofeiqueant, tahîeftylo , ac ordinc profequi ani^ museit. PnmSautemurjnarum quæ VriMUt/tt»
1 aduençualetudinis,principaliu mera* ^i^^o^i^ ^* brorum, id eft, ftotnachijocinons, öd ‘‘'^’^i'^’ renum notas habent, quaru ahæ lune taruri, aliæ nutrimenti. Quæ tat tari . eft, prorfus trifariam diuiditur. Nam ^^/r^(^,^j^ aliam congdatts,ac id generis quæ fd# pg^ lum membris concodtiont deftinatis
1 continéntur,afcribendam puto,alco# p^i^^^f^ btatphxcappellatur, quodtartariftp ‘^
; dicia exacte ab ea dependeant. Alia infuser putrefaeflionem tartari, qua Ódaft'edafuntrnembf3,conimonftrau ^ featea dicitur, Hæc enim uniuerfæ ^^^^^^ putiefadiionis, ut alcolita congélation nisiudicium affert,Tértiatremulaeft, -a.i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;’ TriWA.a.
' ®e nac turn opilationem,tum morbos
1 ^x cadem natos in didispardbus fa#
1 gaciequid^ni medico prædicit. Quæ p^^j^jm ;\h
i Gütern ex Rubino, id eft,nutrimento, ^iKtßo.'
\ 4^’od ab ns quæ egerimus, teparatur, 1 Kidem eft duplex,una quæ dicitur Rr#
C ij eula
-ocr page 24-LIBRI PRIMI
tcecuUf
toirmuU
aila à faecibus , ÔC eft cum urinacor# nimpïtur,lêu frangiiur.ngnum nuró menti, cum in Epate iacet, uidebct, nee tarnen attrahitur à membris, caret enimuirtuteattradiua. Altera dicitur formula à forma propria, amp;nbsp;eft cum lt;nbsp;urina exit fuo colore proprio, ut ogro colore, id eft, kibfarb/ aut rubea, ü' gnum exitus rubini una cum urina,
TYPVS PRAEDICTO-
rum.
^Tartari Vrinatton i triplex ftaaiudi* i da habet /
out tnim ƒ
fß ƒ Ruiini fFirent (Jupltx «^ la
fCongdatio’'} ( utm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I x Pfi^ffacho i j nem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 / Opilation l t nem yigni PVirtutu at* C/idit. 1 tradiu£de ƒ ualt;^ fidum 1 • / Rubinicxi* / i fnf» J j IN CAPVT PRIMVM Annotatio/ieu
Dmifio. quot;Y^^^”^ nbsp;nbsp;nbsp;^^^ hominis dupt^
-ocr page 25-TRACTATVS IL «
fft,tanari ÔC Rubini,idcft,nutrimcn-' n, quod ab ijs feparatur, quae eger^ muSjUrpoted ltercore,Slt;' urina.Tarta# Tartarut'. rus dtcitur, quicquid generanir co, r-quod non Rubinu m oft» Vrina tarta- ^quot;^ ^‘**'^‘*'* d indicat om nes eius aegritudines, aut ’'' *'’'^‘^‘’r’®» exeopromanantes, utpote lapidem, calculum,ai-enam,|ïcytt vimb gne^. Infummaomnes cógelationes intrp ^i^ißg^ bus membris principalionbus, amp;nbsp;eft triplex, quædam dicitur alcolita, quæ ,. fJcoUtiù «xerementieft , neqp quiequam aliud eft,quam excrements,cuius fignum eftalchool,id eft, tartarus refolutus in y»^« jica» minutas partes, in fal refolutum, SC fit tur. multipliciter, aliquandoenimexeunt EiiKßrm^, turn urina granula alba,aliquando in GrttnuUil» urina uidetur Vfnea,aliquando prui- ba. ua,ut in matulis eft uidcre,cum arena vpua. infundo iacct* Verum fi occultatur ^rHitta.
bate alcola uidetur in urina wdflefo I^tn ids ^crpbwttcttbrtumwoUc. Nonnunquam exit in liquorêôddat utfundo fpiisitudinem quandam,qug omnium pefsima, ut mucilage quaci»
^efalinj
uiddlago',
C itj* dam
-ocr page 26-tIBRI PRTMl
dam Icttig/fdjUtmewg: eftep certum fignum lapidis m uefica, aut calculi. Item cum urinam permittis ad ó. uel r. horas ftare in matula donee tnfrû gidetur, uides quo pacro fe appendit in matula. Et eft alcohola piutnofa feu ufnea, quxinunnali potent uv dcn'.
z. Scatea. Indicatio,
Säftor.
j. Trimuld,
S C A T E A dicitur fecunda tartan teae urinæ fpecies, à fœtore nomine fumptOjCft^ indicatiuaomniutn,qu£ ex tartaro, p u trefaÆonum, dus^ iu gnum l'caton,id eft,foetor unnæ.lnde iudicantur trium principalium mem^ brorum putrefadioncs, quiqûeexea putrefadlione gcnerantur morbi. Sa# por quoep pertinet ad lignum leatos, ut fi ialfa acuta turn fua habet ligna.
TREMVLAM tertiarn appel# Ianr,amp;' eft cum uiina ponitur ad men# fam, aut ahum locum nô mouentem.
amp; tarnen urina per fe ip fam Temper rim indican moucwr,6(:alccndcns,delccndcns^ tiff^ quafibullire uidetur, lignum eft opt# lationum, æ aegritudinum quae ex ns proueniunt indices. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RV#
-ocr page 27-TRACTATVS IL Û
J ^VBINI fpcctcscxtcxtuclaræ IL
■ Item notandum ß urina adnio-- ^ttUm ^e« “Um ladea cxillit, necconuenicnces ‘^'^• ^ibetparceSjßgnum tartarirefoluti,^ Qb[(fult;i:io, ödtmaximo cum dolore.
DE ALCOLITARVM SIGNIS»
cuim feinens tabula portât dtclarabit.
| ||||||||||||||||||||||
ANNOTATA IN HVNC typum. |
Npritnis notandum, quodomnés ' Ç ^ segrw
-ocr page 28-LIER! PRIMI
Akolitie^gri a-gritudines, quas alcohta indicat, nclt; tudmes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^ife fit cfl^ ^ aut ftomachi, aut epatis,
autrenum* Hypoftafis fcmperindp cat tartarum in Jtomacho,Dtuulfio in. Diuulßo. Epate* Sedimen inrenibus. Diuulfio eft , cum hypoftafis urinæhincindc eft diuulfa, bc quafi' nubdofa, gewük Stdimen. ctctl^nvnbb^t. Sedimen eftfundi, ÔC eftquafiNebula, aututfpillanu' Vypofli/ïs. bes in fundo refidet* Hypoftafis fi ab colita eft, eft porofa, i'acct^ in uno lo# C0jamp; in alio non* Et in poris,autfor3# Jndicatia minibus iftis iacet alcola, id eft, bic morborum f^fevUn/ fignum tartari eft in ftoma'' fbmacbi, fho ^ g^ potcrit indicium eflè arforx ftomachi, Orexis, autcompreisionis in furcula pedorali, quae debent præ^ dici ægrotantibus* QuodfiHypoffa^ fis fuerit rubra, rot färb/fignum ue» hementis morbi, acdolorisinftoma« ^piUh. eho. Quodfiçaeadit fruftinatim,ac diuulia,ac raminofa, fignum tartari in epate, inde com pundiones, id eft do' lores in latere dextro* Quod flea dp. uulfio fuerit rubea, fignum morbi ue# hemenA
-ocr page 29-TRACTATVS IL tj ^ernenticris. Siris fern per adeft, frigid 'Jicp funt in manibus. Quod fi diunU ßo fundum uerfus recidet, fignificat lartarum in infcrioribus regionibus cpatis infra coftas (birirtb.) Sedimen turn fundo refidet , tune tartarum ^*”“** inrenibus pra:dicit,quod fi iftudquo# querubeum,morbus in eo uehemen# tiorjeem fi urma cum fedimine rubra «ft, pruinæ in renibus, feu ufnea: fi# gnum eft, habent dolorem in fpifsitu-^ dinepedis fuperius ober in fd)loijcn.
Siautêarena cum fedimine exit,com# peBoris com prefsionem in furcula pectoris iudi# preß to. cato,amp; non fani ftomachi fignum ef# fedicito.Sed fi grandines aut pruinam Gremdinet. tefei t, omne uitium eft in renibus, ÔC Pruma.
eft generario marmoris rubei fecun^ Karmor ru» dum fpagyros. Sed ut hæc clarius in# notefcant,quidam repetemus, Vrina ^^M^^^^-alba cum aranea lapidem ueficæ indi#
cat. Hypoftafis perforata, in qua Ô^ ., Akola (id eft, fc^Utt) continetur,com prefsionem amp;nbsp;arfuram (baicfcrt vnb ^?^ctinctt ) notauDiuulfio hypoftafis,
C v in qua
-ocr page 30-LIBRI PRIMI
. nbsp;nbsp;nbsp;in qua amp;nbsp;foramina, 0^ alcola eft, do* Dofor dcxtn lorcm dextri lateris, quae fl rubea, ue^ ^^^' hementiam morbi fignificat , quern uelflu's, uel manuumfrigiditaKsco# mitantur. Hypoftafis, guæ fundum Dolor inttr P^^‘^ ’ inditium dolons eft, inter Epar tparo-rf ^ Renes. Denfum fundo latens, re* jitt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num morbum indicat, quod fl rubec, j Korbut rt» uehementiorem. In furcula pedoraU iMW». comprefsioatqueOrexiSjftomachi Qraati. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tartarum 0^ imbcdUu tatem often«! dunt»
DE
-ocr page 31-TR ACT ATV S IL 14 DEFORMA ALGOL AE IN SPE« (iili,deq; dccidcnttba,zy ßgnis ciußdem.
CAPVT III.
Albi, lièlvi/erum laüis, acjti(a,cr-ßgnißeat calculum txlalgt;iUis,ßt generatio id lapident.
■^efos
;„^^ lt;nbsp;Rubea,fubrttbea,citrind,croced,
tintinßgnißeat arenam, er mar* mor, öen roten peyn/ id tH» 1 gnefj.
I. ’t'orma
ç Alba Ht farina, l'urßreaßgnißcat Arena-J calculum ex lapilli cum bolo.
[a 1R ubea citrina ßignißeat firmant et materiam ßeutapparet.
MHcilaginofa, bituminoßi, uifcofd,tartari «S bené confiât ßgnißcatiua,cr plura alia.
n. Acci=! dentia
^Sanguis ßgnißeat laßonem ex tartara in ata ter am partem.
Alcali
Pus ulcérâtionem fetundum locum. Sanies putrffaHionem fecundum locum: Rcßrtilio opilationem cruaris.
Exttma
ni,
gt;Signa Ab ex
pme
'spi^ ritui
^Emißio inuoluntariiftü ingreßio tartarL
Ardor guttata tartari deuitit.
uri^ nt
Cura imposai lem,nifi priori ßgm concur» rant: utmucila= giw,
ßi)^ ftdit
IN TY*
-ocr page 32-LIBRI PRIMI
IN TXPVMPRAEÇEDENTEM Annotationts.
it h Efoluta forma alcolæ cft, cum ^/x ’^** J^prorfus occultatur , nec uUuin ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;priorum partium, autfignorum
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cmittit, amp;nbsp;tune relbkutur tartarus, SC
lèparatur ab urina ( fein hinweg ) SC TÎMprabac difcretus iupra ahum figniffeat. AceP f,^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pito urinam ex urinali ponito earn ad
horas 4» uel ó* tune uidebis quad in# t. Arcio/à. fpiflatur, fitep deinde tenax. Si urif naa ren o fa habet fedimen, fignum eft futurorum grandtnum, wiU fid? rtO? fc^cn. Si cum alba urina albæ arenu# Iç,fignum lapidis in uefiea»
3. NucitagU Muedaginofa fthldmeng. Cum jf^l^ mucilago reperitur in urina , quaeu fueritalba, fignum uehementislapP dis* Veruni dteurea fuerit, potefteiTe ex fpermate,à quo aliquando mueda-' go uenit. Item fi arena eum mucilagi# nç, plurium lapidum fignum» quanta uis enim mueus illenon fit lapis, tamé lapidis inditiumje^ ’
^ol^ fitte, Sanguis fi cum urina,id eft,fi tingit, ^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut urm»
-ocr page 33-TRACTATVS II. ij
^ Urina cum infunditur in aquam, fp ^um quod tartarus uenam aliquam •nrenibus aperuit, SC turn exit fine do lore, aliquando iterum confolidatur per fe iplum, aliquando iterum apcri* tur. Quodfi fruftillatim exitfignum ^j^guinK Sanguinis coagulati, quod nonnun^ jj-^ß^ quam hominem internat, Notandû obfoTutith hoc extra ordinem.Cum languis fun^ ditur in aquam, bene animaduerten-dum,quomodo, SC qua diu ftet^quaiv deep mucos colligat,quando non, Na aliqu5do mucus exit, aut ftt,ut frufta, mmcim. Pus eft cytev/ quod habet foetorem, P»lt;. fpifsius, uifeoftus, tenaciUs, quam fa^ nies. Sanies eft, quod quotidie ex fo^ ramineautulcere exit, Sipuseft ru^ ^‘**”quot;*. bcum,Ggniftcat morbos elk adhuc in ‘^^* renibus, fi uero album,tunc eft in ue^ fica.Sanies fit,cum urina in fe ipfa pip trefeitdacet in urina,ut pus denfum SC darum, Reftridio eft, cum urina re-' p^ffijidio, ftringitur, 06 opilatur, tunc eft dcop w bndum, Emifsioinuoluntaria,cuin ^^ißi^ quis aliquando emittit uxinanecfengt;
-ocr page 34-LIBRI PRIWr
ti't, fi'gnum tartan' penetranti's per po' ros, nee red a, ac conuenienti uiain-' firJorgutttt= tratueficain.Ardorguttatus/um quö tus, guttatim mingir,lignum tartarf, quod
M alba, tendit ad calculum, fi rube3,ad । Vrinlt;ef^iri’‘ grandines.Spin'tus» Vrina ah'quando tut, pulchra eft,nec in ea quiequam poteft reperiri,amp; tarnen patiens laborareaif detur calculo.hac experientia eftutem Att idiiiiüs dum» Vrina eftdeftiflanda,qnoduelt;’ calcula labo= nit ex ddtilianone, ponilom aquam ra. frigidam, quod fï ad fundum proijcit atomos,ut lalis penaud' iterum aicen^ duntuelpciter in uitrungfignumcer# turn eft calculi, Sal urina, cum urina Vriii£ fal. flat per duos dies aut tres, tunc ponit tartaruni (ut nimirum facit ) in matiP
Areita enim tartaruifi re* foluio/kn* lilt.
lam circum circa, aliquandoalbum, aliquando Icberfarb/ ahquandont' brum ubiep in matula, hxeduo ügna funt incurabilis,eas^ niß arena aut inucilago aut alia prgdida ü' gna acccHcnnu
. üS
-ocr page 35-
| |||||||||||||||||||
LOCA VRINAE SCATEAE. |
| ||||||||||||||||
ANNOTATIVNCVLAE IN tofdtm typof. |
\ jOtandum quod in urina duplex Meetor etnt^ 1^5 fotoreftjita quoque duplex pu^ trefaâio du^ trefadio eft urinae, corporis Ói^ pltx.
’^wrimeaa^ Simj^unenuputrefadio huutrimèti.
-ocr page 36-LIBRI PRIMI
eft,turn urina putrefit fob,exit alba,Si - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foetet.Sedfi colores alios habet,tSccor
x. wpor . p^j^ pu£refit,SC foetet urina. Si pallida, . nbsp;nbsp;nbsp;,. nbsp;nbsp;amp;nbsp;tarnen no blt;ftea, tunc ftomachi eft
^'^“^ ^' putrefadio, ^inc^t jncit bet 4tb«rtl* Epatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ rubea, Si foetet, eft putrefadio epa#
Rtnum. nbsp;nbsp;nbsp;®®* ^* crocea, renum» Si turbid3,id eft,
nullum certum coiorem Habens, tunc Omnium eft putrefadio in omnibus membris. trium. Quoduero ad odores attinet, obfer^ toetorK «= uanda eft exper’ientia medico* Si uenit rx ex fulphure, tunc medicetur ex thine, maftice, Si mirrha, ut in Hiado. Si ex mercurio per Therebinthinam deftib latam, aut per oleum phiiofopHorum, uel per Centaurium. Si ex failbus fee# Fator *®^ “^^ ^^’^^ ^^ uitriolatis* Vrina qux phurit * ' ®^^*- “^ ftercus fuiphurcam putrefe' ctionem indicat. ut autem fœtores re# p^ç^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dius intenigas,notandum*Picis eft,u(
cum Pix futorum comburitur fuper' Ql^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carbonem. Olei cum ptoieceris ad
odortsKtT’: ignem habebis foetorem. Mercury0* (ÿfip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nines très tendunt ad lepram, fignifi#
cantœ putrefadionem mercurialem fortem,
-ocr page 37-TRACTÀTVS, IL 17
! ' fortem, Ireos VCîolwurden/ carniè ficut lus carnium, Heibaruni ut cuni tntroducitur fœnum, aut cum prata accedis amp;c, Quod fi color umquoque unus fuperiorum acceflèrit, malum fignum putrefadionis. Salis crudicu Q^o^-tf Ç^i^i, protjcis fuper recentem prunam, aut carboncm notabis odorem fumt Ar^ fenicifacitoquocputinSale, eftenim ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.y fermefaporfiue odor cœparum, Spi' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'-è^:-
tituum,ut uitriolum propcc in ignem, fumifœtorem animaduertito, amp;nbsp;hä«* ' • bebis fpirituumfeetorem» Hxedeu-^ rinafeatea»
DE VRINÀ TREMVLA Et opddtiombM^
CAPVT V.
PcUuciddin', Diapbdmm. Abf^ contêtiSt
Stomttchitf B^ar Rend
htégt;ent winam
Loca
yrmetrt’’ muU
Spi^4. Lucide, üàtdiocris.
Accidintidrubr^
D AN;
-ocr page 38-tIBRI PRIMI
ANNOT ATIVNCVLAE IN
prxcedentem typunt.
QpiktioIb» z-^t*üatio fto machi eft,cum uia in# tn4chi. L )ter iecur £lt; ftomachum opiU' lAefcraidta tur, fit qiioque opilatio in meü' rum. raicis, abfque contentis, id eft, fiftat,ut pura aqua deftillata. Nam omnes gt;(■ debet aliquid egregij continere,iuhy' poftafim,utliquo3rem,fedimen.Vnna translucida ft tueritkicida,atqLie pallia da, fignificatftomachi opiladoncm, T.pdtif. quod ft rubea, Epatis,crocea,renutn. Kfziwm. bed dato in fundo caloris indicitim eft. Vrinapallida cum fpuma,ftgn3 ftbrit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paroxifmi febrilis,rubea quoqueCLim fpuma fignat febrem». Qiiod ft circus lus clarus eft, SC caret fpuma,ut plu»* ^^ß^ mum fignat peftem. Si turbida fuerit Plturißs. *•“*” fpuma caretep contento, Pleurf ^ja^j. * nbsp;nbsp;fin fignificat. Vrina rubea carens con
tento fpilïa,fignum ad mortem. Nam cum natura moriuult, definitdiger©! Vrina corru^ ^^* Cumurina corrumpitur,medicus ^{^ iamduo habet indicia, unum cum eP fet integra, altcrum cum iam corrum^ pitun
-ocr page 39-TRACTATVS II, iS
pitttt, El quando urina m qiiinqj aut fe horis comimpitur, ïam non cft ünios, (equiturque ut plurimum his plitifis, hedica, Loca in ca iudicart P^'hß^^ non poflunt , nifi arena concurrat. ^^^‘^ Formuleam uriham opuseftfimilem fHecarnyion pulmento, habetq; co^ ^'^‘^^ loremcarnis, hic utplurimum fequi# '^^ 'ƒ turdifenteria,uel diarrhea,Hgc de ui v ^^’^ ’ na extcriori dida fun^
Tradatus fecundi firtis.
TheophraftiPa
RACE LSI DE VRL
NARVM IVDICIIS LIBRI IK Trachtus I. Caputfeu Ty-pUi I.
VM NVTRIMENTI VRI na omnes in uniuerfum ^twrînt morbos indicare non pofz rrwow, fitjUifum eftfecundaeetiä ^’ parus,hoc di/ruoris uru n^defcribere, D ij Vrv
-ocr page 40-LIBRI PRIM!
f Coloribus, er hoc propter membram O'b)lt;' Vrina cruoris 1 cum.
tribus co^no*: l Subftantia,prop ter mineralinmnaturdm. fcitur. j Contentis,propttr occident er morbi^tudilt»
j tan.
l Albuf nee tami laékin, et habet fpinniHi l uinttl,ct inde indicanturmorbi cerebri. | Lutem ï^fHgdftftb ob« lebetfath/
ref.
Cruoris tolartref ordinet habet: fel lieft j
1 vicini ƒ membri, f et /untfe= l ptei»co= 1 bref.
■ IPartieus | elft» ffumis inde eaqutefuntpulmonif. ƒ loris mem l Flaiiusa/rpclltmalbori cumffumaauf’ 1 lgt;ri,etfunt ( dem coloris,inde eaijuxfuntfilUs. I fix colo^ j Eiufdem coloris fine fftiino epatis. ƒ Caßnnetis, btaan/ ut crocus mortis cum ƒ modicappumofflenis. j Plus diaphana, quam pulmonis, renum (t l epotis,fed cum pinguedine.
1 Lotur£carniumfimilis:loeertorüfouci3.
| Pollidus,pit!guedinisinfuperßcie.
l Albuscum fpumoprolucidiordfumoce* ƒ rebri, (fuma cum circulo olbo Pgamen* f torum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f •
1 Perlucidus oqu£ dcfttHat^ color, er pit* ) I runq; in medio,inte/tinorum.
' Plumbeuscum ingentibus ampullis art ! tilaginis.
Idem color fine I^uma cutis efi, Laterinus, 3icgclfittb/ mfimdo/^ijfot in fummo clora, nee refert ullam urina interdumcccrulea, utridis, aliquondo autem nigra fanguints. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
KUtOi )
-ocr page 41-
TRACTATVS t | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
■*ïï4 ; i |
• LIBIRI SECVNDl
PE SVBST/NTIA VRINAE.
CAPVT ILv
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ÏN TYPVM |
TRACTATVS L xo i . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;*
JN TYPVM SECVNDVM MnotaciuncuU, »ifW.l» -i..'.••,
SVbftantia urinac cd triplex, Spida y.^^^ ß,,^^, cum non poterit per urmam uide^ ri,fit cuiukunq? coloris. Lucidaep Lucide, S^diaphanaquidem ad manum, ue# turn non procul. Diaphana quae tota ui^phMit. ^ perfpicua. Subftantia urinac dien tur, wie ein vein an jbm felbö iff. Anguftiæ/d eft, in periculo ftat natiP Angujtia^ fa, iccundumquod medicus ibi o pee ratur,fic fc infirmus habet. Adcrifirn, Aderißm, •defi,moritur eodem die,quo critizat. Chronica, id eft, tendit ad morbum ebromou chronicum. Bona,namcuratur fine bo»lt;lt;? Omni medicina. Fallax , mag wdl ^'’ß^*-Vbdgetbrtten. Interùalli, ïd eff,noa inttruaUL ftatim critifat,necfecvindum rea gulam,iudicaripbgt; left.
D iuj
DE
-ocr page 44-
tIBRÎ SECVNDI DE CONTENTlS CAP. SEV, | |||||||||
| |||||||||
IN TERTJVM TYPVM Annatationef, |
Cmien^unt quidf
inIU
COntentum in urtna omne lt;d di# Citur^quod fupra urinam iacet,ut bulla, fpuma, circulas, cetera 0' mnia pertinent ad fubftantiam, hy^ poftafim^.
Bulla in urina eft indicium, quod morbus eft ex falibus, aim morbum uentofitates, Item principium colics iudica* Quod ft mulieris fucrit,fuffo^ cationem matricis portendit. Bulla fl aliter
-ocr page 45-TRAÇTATVS I. «
’^*ter fiieri't colorata (alias, fî akenus BuHdähtcf ^’quam aquçcolorem habet, ut pma coiorata, ^cofi mrtdis,morbum caducum,fi ru
i “*'ajfynocham febrem, aut cauforem *ndkat,Cum duæ aut tres bul Lr ad tn^ Bulk plurtf: Vicern afcendunt cum paruis, uitium Spin's dénotât, amp;nbsp;eft morbus fixus in ^äpite, nee defeendit ad alia membra, “unæ, amp;nbsp;fpumæ differentiahæceft, Buîk.et^iH 4uôd bullgduæ,auttres,^dcft,blâta^^' mie dijjirtnlt;ti
1 tot/ funt fupra urinam, nec attingunt tilt-^trum, tune uera eftbulla, Spuma SpiwM. îiitem ubique uitro adhæret, benefet pd) an alleuthalben, bifpumagrax nula,fi fiierint admodum pariia,paragt; gr^nuZij. ‘ lyfis fignum, ÔC quanto fuerint mino' reSjtanto certius indicium eft. Quod Û hæc granola bene defeendunt fub ürinæciratlum inurinam, paralyfis ïdblutæ ad cafum fignum, aut cafus ’am fadi, ut tarnen ipuma ea fit alba, Sifpuma non abit, fed diu remanet ^.^ ^^
! toper urina, uitium pulmonis ex phle
P^ateincarne eiuidemlito, bpuma spttmacitaU quatfucrit fupra circulum, Öfadhuc taocirtul«/
D v unum
-ocr page 46-LIBRI SECVNDl
^ unitm cfrculum fnterfus album dat» fignurn apoplexfe dtQuod fi fpiima Cm luUis bulbs grandiores , ^L-ofi ïgt;hU€t'n/ irandtori-^ eft fignurn pktoricum, id eft, mcföi''' tut. gen voUcnXlctbö/ quamuis nuila adfit intirmitas4 Quod fi bulb fimul EuJb cum cum fpuma fuerit, phihyfis fignurn. fr*quot;”* Quod fi eolorata flauo colore, prinefi piu^ 0^^ g- fpuma caua facet, ôC uitro Cuuu ttalba. ^jj^cet, nee tarnen tangit circulum, Circulus fub ca niger eft, £lt; fpuma ab rundum[gt;t^ ba,fignurn mortis eft.Si fpuma ob gra gfHi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uttatem fundum petit, amp;nbsp;ibi refidet,aut
tremorem cordis, aut incubum deno/ Circulutcum *^^‘ Circulus uenitcxfulphure. Siak titoU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^ob in circulo uidetur, morbum chro nicum dénotât. Quod fi hoccontige# rit in mulieribus, fignurn imprægna^ Varié colo» tionis,aut malæ matricis. Quod ft cir# tatat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius eft colorants uarqs coloribus, ut
Iris,fignû morbi caduci pefsimi. Sicir Sui urinant ^“bis ceciderit fub urinam, amp;nbsp;fit P’'O^ tadtns. prius circulus, kpræ leonine prje^ Cm granu» pué fignum. Si circulus tantus coa(y îffc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iunatur alio , iacentep parua granule
in medio
-ocr page 47-TRACTAT vs Ï. xx
in medio circuit fignum apoplexiæ, Si Vifidif. drcutus exterior utridis fuerit^fignum icteritiæ mortalis» Hæc de accidente
circule) dicunturJtidem in fufFocatio^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
ne matricis etiam eft mortalis. Si cele^ ‘^ ftini coloris, ut fit (æpifs. folû eft mu^ licrum, tune fignum eft putrefadio-nis in matrice, quae putrefadio tendit
ad iepram. Circulus dimidiatus,para^ DimidutMi lyfim in uno latere fignificau Si circus ^lußemcut» kis,5^ fpuma,amp; bulla eiufdem coloris buUa oquot; (^tt» fuerint,morbumincurabilemdemon ma coloris, ftrat,6(l chronicum, bic fiiV VUnb fw# S^bet. Item in urina fana dC bona fi cadent tria ad inuicem coherent ÔC fp mill apparcnt,fignificat quod patiens in præcordijs QC circa pedus nullius Ualoris eft : urina etiam utcunque ex* cunte colora ta» Circulus Villus ma* ximè, de etiam ipfa urina fpiisior, öC ^^^Ii'**’ tiibens aut laterini coloris,ideft,5ic^ StlfAtb/ morbum lætargicum deno* Ut iam præfentem, aut mox futurum» Sedfiebrus, dl urina fpifsior fuerit . otculohydroptfira fignificat Si om? ^'^'■ niacQiu
-ocr page 48-LIER! SECVNDÏ
. nia contenta iacucrint fupra nrinam amp;Htmt4 m 0^ ftatim abeunt, amp;nbsp;refoluuntur in a# '^^ queum circulum amp;nbsp;maioratur, fignü hypofarchæ ueræ, cum tribus digins tpumcM, à uitro ( binbun ) fpumeus circulu» fuerif,in mulicribus inprægnationcffl Ifitprtgiutus. fignificat Quod fi is circulus fucrit impregnatus non boni partus,SCdc^ fedius in matrice fignum» In medio ttuHidn mc-^ urinæbuUa cœleftini coloris fada,lc' dio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præ præfentis fignum eft, ÔC aliquant
Vngt;M labo= do quocç alopeciæ.Qui laborant mot rantium, nbsp;nbsp;bo V iti, habet urinam pulchram,fub*
Korbo S. rubeam ÔC fuperius habent dupUcem '^'^‘- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circulum ein omuncn,/ ÔC flauum fiv
perius 5C inferius alium, ÔC hoc quâ* ^4ui^imi diu paroxifmus durât» In fumm* ^^^^f^^°gt;^ quicquid grauifsimorum cft morbos Until iu^i^ j.^^ ^ ç^ contentis urinæ eruuntütt Hgc de urina cruoris SC in ea ac^ ddentibus contentis didafint»
Finis tradatus primi Libri fccundi»
-ocr page 49-TRACTATVS II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»5
TradatusSecun-
DVS DE VRINA
PERMIXTA EIVSQVE CON« ditiottibui. lttmdtpul(u,G’Phy» (lonomumidica^
DE PERMIXTAE CONDITION!« ha proprijs amp;nbsp;txtraneis. Typus l | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
but. |
tIBRI SECVNDI | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
IN EVNDEM TYPVM Annotata. |
Rina permixta ed^qnæ ex utra? „ . , ■ que,Ut eft ante quo^ didu ,■ ex^ ,^^ .„^ ^„^ teriore,fcilicet,óó cruons permp ^iiigfiff^ (cetur : habet^ ia parte fuperiore, CK' culum duplicem coloris diuerfi, Huic tondiaones quatuor tribuit, colores,
-ocr page 51-; TKACTATVS IL 24 ^'tiftantiam, accidenua, portfoncs, (b Repartes.
In fubdantijs indicanthç quiddam, ’n ægrou midura fit nee ne, ut de tar^ ’âro,de alcolita, fcatea auttremula, id «ft/edimen à feipfo fundum facit.Ku; sedmat, ^ utina diaphana,id cft,roC bnt'd?^ Rubca di*s |ïd)tig. LucidabrtH^L’Ot/ tarnen po^ phaiu. teftefle diaphana» Spifia mjfförtlkv ^'Mid4, totift: amp;nbsp;fic de alijs quoep eoloribus ^P'^f^“ tudicandum, utridis urfna diaphana, ideft.fo(ï«gf,tgvü.,i|ï: Signum do ion's fpIenis.Quod fi tenebræ funt aut ncbulæƒ^Iperat mortem.Itidem urina i^ehd^ utridis fignum febris quaitartæ» Sed ad rubeam iterum* Rubeæ urmae fpe# des indicat magnam caliditatem,ex in quoque morbum calidum,poftea no# tandum, fubftantia qualis fit, amp;nbsp;por# tiones(proportiones quidam legunt.) Sitenebrofa fiturina, fignum falutis , , ib.Sihabetfptimam,fignumciqquod morbus cum maxima fit repletione, ‘^ ïgt;(t6 vólk ba tfï. Alba cótraria,fignat ^ly^ morbum higidum.Sidtdiaphana,id Aib^diapb^^
-ocr page 52-LIBR.I SECV’-NDI
eft, Unter weiß/ fignwm urinæbonej L«dlt;U nbsp;nbsp;nbsp;falutis^, fi lucida famor, omnium ue#
SpifJa. ro falubcm'mafpina. Notandum hoC Qb/iruatio. quoque, certum elfe fignum mortis, ^ cum unna neep ad albedinem, nequé adrubedinem rota déclinât, Quodfi fpumam aut nebulam fupra urinani dat,idem fignum» Indicantur autem exhacunna potifsimum hydrops Ói CUrinacum Hypofarcha. Citrina fi habet neblig nnbulafpilfi. lam fpiflam mortis fignS, fi fpumam Cum bulla tt bullamue,iterum ad mortem,ueniteX f^uma. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuperioribus partibus. Si fedimen ha#
Stdimtn. bet, moritur ex renibus, Nigra fine# Kigra cum buJam habet,eft ad mortem,fi non ha» ntbullt;t. bet,fignum apoftematis, quod expel--Iit,ÔCabit, Viola, id eit, bUwfdtb/ Viou did’-- 0^ diaphana eft ad mortem , fi hoinb ^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis intirmi fuerit,uerum fi fani, rendit
. . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad lepram.Quodfi nebulam habetfu#
nc^da^^ P^^ i^ilTam, id eft, CV fib fignum falu^ Stdiintnab *^^5* Sedimenfi eftalbum,tuncfluxus f,i^f„^ exmen/lruis fuperfluus adeft, fini' t^ftbeum. beum, reftrictio eiufdem, aut conftri' dio adeft, Quod fi fedimé ad fundum prorfus
-ocr page 53-■ 7
; TRACTATVS IL xy
| pforfus tendit, nee rubcum eft,nee ab Ad fundum
\ tiim^quod difcemi pofsit, morbi ich ia ttndtns, •ld iignü eft : Item cum à fe ipfo urina fundum, id eft, fedimen facit Hæc de Unnis dicta fufticiât Accidentia enim iuftquentibus explicantur,
NVNC DE PVLSIBVS ET PHY- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1
ßonomUniedicaqutedim annota* tiontf fequuntur.
DE PVLSIBVS.
COntimt fæpenumero, ut urina fît nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
biu^ amnn^m ægrotus ^ mak habet, funngitureætCTaÇi- „.^^ gna ialutis, atc^ mortis attendenda, ut ^^ pulfus QC Phyfionomia» Primum igis turdepulfibus. Cumigitur urina ita Dep«lt;/ït((ï,; fallit , opus eft ut infirmum quoqj ui« ^cas , acpulfum in quatuor locis te« ueas,utrum concorder, nam non ruf' fidt pulfum bracbiorum,aut membro •^Um exteriorum tangere. Tangatur b pulfm ^ui ' gunr primo membrorum exteriorum tangtndk pulfus ut manuS,et pedum,demü col« “jdcin latera, demö fub axillis, poftea
Ë tempo#
-ocr page 54-habet
LIBRI SECVNDI
temporum.QiTod fi pulfus fimul concordant inter fe , res benehabet« Sin uero no, animaduertenda funt^c^ quentia indicia primg figurac feu typ*» ' DE PVLSIB VS-
ID BST, ANIMAE motu.
CAPVT it
* Tartari
lAintrlt;t.
D«n«-
Subtilif
f rVirtu^ i : tes qua i l tuor
Samtatisi Aequalis, Morbi. ' ^Tartarea
Uiediut.
^Tiirtit*
lt; Mine»
ktiones
fCahdita^^
Extraneum du^ gt;nbsp;tis lt;nbsp;fecundum deimgt;* plex 'I Prigidix ƒ turn.
ANN0lt;
j tractatvs n, id
■ ANNOTATIONES IN hunctypum.
Tartan ) i'n hoe puICu non eftde^ fperandum in lito morbo, ex tar^ ^^quot;^ ^^’ ^
■ uro.Minerç pullus eO: fubulis ut ’^
Uix tangi pofsir,habet molicm pereuG “^^^quot;^ ^ionem, lignum pulfus rntneraits eft, tam luper fundimraqua frigida, Si pulfus aliquantum defiftiqedc^ is puk fusopumus morbijCum pulluscalk dioreitcuïe,uerumacccrtum figuum siÿtû mo' morbi præfentis, etiamfifecus medk pr^fentiit.. eustangat,au£ cum pulfuscaliditatem rum. quandam dat ad digitos tangentis fub
tadiu Probaacunlsima,ut!:utnmov« Anmorhi bus infanguinequoq? ita fitcalidus, iufju^iini Madefiat pccia fericea in aqua præck c^ilidM._ pue rofata , ponatur fupcr puifum, quod fi morbus ita eft calidus, uides pcciain muko citius ficcatam fub pub fum, qua in aids locis, quamuis etiana
1 pecia primum benéexprimatur, tune
1 reUnquet lineam lie cam fub pulfu ent
’ ttudnen ffrctuïcn. Item cum duos rumdigitorum fubftantiam poft iunlt;
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E rj durant
-ocr page 56-LTBRI SECVNDI
daram pulfuum fuppnmis, deinde amp;* riam fie infenori brachio ( alias inte^ rias in brachio)« palfas cedit,figniim Sanitatit. morbi.Sanitas qaæ non fecandam ta# dam foldm, aenim (ecandam colo# Vent pulfa= r^ qaoep iadicanda. Si aenæ palfatiies tilth fint bené eoloratæ, id eft, gutbUutc/ fignam boni, amp;nbsp;fani palfas, Quàm primam aatem difcolorantar, malunt fignam.Item cam digitos qaataorfu^ perpoiaeris, amp;nbsp;fabprimis earn forti# ter,SC tarnen tangit, fanas eft, nec cali# t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tJiorfit,qaam can's eft, Iteram ad pal#
Molln ^' ^^’^t^’^f^*'d Globalofas,id eft,W0^ fpcd?rjc| cam in morbo acato fit mol lis,fignam refolunbnis, tanc facienda eft mina tio, ca mep iteram fitgroflus, ^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tanc tendit rarfas ad fmitatem,Duras
cam tangitar fecandâ longimdincm, amp;nbsp;fit omnino daras in ano loco,in al# tero mollis : fignam morbi chronici. Item cam arteriçin palfa groflæfunt, gcbcttb grob datep palfas daram ta# dam , qacmadmodam globulofus.
' XiïO^cd?tt3Cgi'tff/ fignam tartan
-ocr page 57-TRACTATVS II. t7 pulfus/anicp hominis, tarnen Unguis ^rtari,qui minuitur, fit poft minutiös ’'f‘quot;grifckd?t. Groffus,ideft,fo er (j^p^^. ^obbôlpclt;btfd?ktd)t.Mincrçcon ^iner^e. widus c5 cubitus ponitur in aquarn bigidam, QC poftea tamê nihilominus ^äng«, Ggnum fanitans. Item fi deft^ Ait manente tarnen colore. Verum fi wtrunep perdiderit,id eft,amp; pulfom,0i eolorem, fignum mortis. Item fi liga^ tur poft cubitum fortiter, amp;nbsp;tangitur in duobus locis , £C eundem pulfuni dat,fanitatis.Notandumcpomnes pul pulfm opat fus opus habere concordia mutua, id habent mu» f^tjUt fimul tangant, an fit ad mortem, tua concor» Item cum tremulus, aut faltans. Item ^ilt;tgt; dim aides pulfum tangere, Ôd arteriæ ^‘^V^ t^fgt;^^ filtant, in lano bonum fignum, in æ# ^‘^ '^ ß^’* groto faUax, Notandum hoc quo^ ^‘‘'^^‘ 9uc,cum pulfus ad mortem tendit,for^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^^
^eft in temporibus,in collo debilior, '’-bterumplusdebilis , ita in manibus * 4^0^ mams debilis, in pedibus deingt; ^e Ialiior,amp; tune prifto eft mors. Na ^infertoribus homo moritun
B uy Ordo
-ocr page 58-LIBRI SECVNDI
ORDO DEBILITATIONIS pulfm cum tendit dd mortetn.
Temporum. nbsp;nbsp;nbsp;i-ortißimui.
Colli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortior.
Laterum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortii,tomen debdii.
JAonuum . Gebdior.
Pedum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DebiUßimutfCrmo)^ pA^uu^. ^^ o^^^bus qu£ ex gutta ^enerangt; ' * tur apopiexiarum , quanto forttor fiierit pullus amp;nbsp;tetigcrit,tantó deterior, Sgt;C in his colli notandus pulfus, qiiifi ü^ohulofui globulofus fit, ^ tangunturglobult, ^Jll^ moriuntur. Quamdiu autem xqualis eft, ( qUarr bingebt ) bonum (Ïgnutn eft. Item cum in collo tangit,SC in ma# Pu^M in ’'‘^us mors, Inphrenefi, Epilepfia, pbreneft er mania, pulfus qui in ibmno, paroxn ßiudibiK. nbsp;nbsp;Ibio finito nihilominus tangir,bonum
fignum, St fakuis. Si uero feparatur, malum.Itcm cum tangitur in pbrifne/ fi in collo amp;nbsp;obdormiunt a:gfoti,rtïörlt;» Pulfiitindif's buseft curabilis, In morbis diftbluas, ß'^uta. ld eft, in dyfentcria diarrhea, fluxu uenfris amp;c. fi pulfus manet in codem uâUjnec nunaïur,amp;: unicum fignum mortiï
-ocr page 59-TRACTATVS IL
zS
mortis accefferit/am adum eft. Nam pulfut tUâm pulfus manet ufep ad mortem, amp;nbsp;alp poft mortitn quando quadrantem horæ poft mor^ mantt, tem. nam mortem nondum eflè, fan^ guinis pulfusindicat. Itidcm in peffe. pulfiu Ute^ Latcrum pulfus, amp;nbsp;mulierum, ft de# rum. mentatus fucrit, id eft, calidus aut fri- Mulierum. gidus,fignum grauidæ. Indoloribus matricis, itidcm in lateribus tangitur, t^uHibi aliter* Pulfus dementatus ca-' Èltmentatui liditatis dat fortem pereufsionem 0^ caUdm. Uelocem.Eft pulfus dementatus ignis ' abundantia* Frigiditatisefttardusfp vrigidus. quot;nbsp;t'c ealoris fenfu. Notandum hoc quo# Pulfui ca* ^tteincaducomorbo , uehementifsp dud, ‘’turn Qc forufsimum pulfum eflè;’
Hacede pulfibus dida fufficiant.
E üq D E
-ocr page 60-LIBRI SECVNDï
DE PH YSI ON-OMIA
MEDICA, CAPVT, SEV TypUf ultimiü.
Præputio.'} inprofunditatem descendît, | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
IN VLTÏ« |
TRACTATVS IL t^ IN VLTIMVM TYPVM
Annotatio.
OCuIorum ) cum cadunt i'n pro^ funditatem , id eft, einfaUen/ fignum mortis , nam morte ue^ latente ex eer ebro, refoluuntur in Cri# fiallinumliquorem,8C eft mors» No^ I3ndûquod hi colores citius ueniunt, 4uàm cafus in profundum.Eft autem color Llt;t[u» Lazurius is color , quem argentum rim. dat,cum refoluitur in primum, amp;nbsp;pro^ prium colorem , id eft , blawfrtvb/ wLafurium.Orizeus color eft,golbt Orizeut, btAUtt.Pori cum cutis exafperatur,0C Po^i- * cadit in profundum, id eft, faltum fei# licet mortis» Tenasmone, cum anus . cum ui exire uult, afperitate fit afpera, amp;nbsp;acuta, fpiQig, Cerufinus color ah ^.^^ bus, utcerufa, lignum mortis» Inrcj uerberationê, fo ftetaud^werbenb/ KcuerbcriC ut fi effent rafa aut cum lima limata, th, quod faepius contingit, etiam tribus hebdomadibus ante mortem, fignum mortis» Cum decoloratis radicibus,ut Ridicesit
E v unguium, coloriage.
-ocr page 62-LIBRI SECVND!
frons^ C4püi.
toornt. Kepetitio. QfuU.
Udfttt, Ot.
Dtnta. angtM. Cutis.
unguium, capilIorS, plantarum, den^ «urn, quæ fi decolorantur, quocunij fint colore,fi'gnö mortis. Item,ft frons eolorem alium recipit. Capilli cumte'' uoluuntur, id eft, fïvobled?t/ fignum mortis. Ogrum color corporis, id eft, kibfurb. In acacias, id eft, riimpp funej. Contradio, id eft, jpannung’ Coloribus quo cum hæc membra fob funt colorata, alia uicina non defeen^ dunt, Ut plurimum ein bkyebrótt/ «lö bî4unrot'obct votfrtrb.Momis, rtV^rtcf/fumma omnium. Inoculis attendendum an cadant inprofundi^ tatem nee ne, quod fi fit, iam defpera^ turn eft, præcipuè fi pulfus quoque fit aduerfus.Demum cum nafus acuituf SC in acte fit albus,fîgnum mortis» 0® fi aperitur, fl hiat, id eft, ^ümt von etnanber. Dentes rarefcunt,^!iongl fium,caro gingiuarum nigrefen/v# tis fit cinerq coloris aut afebenS^î^» Præcipua autem defperatio cum ten' dit ad rubedinem , præfertim in fade
l
-ocr page 63-TRÄCTATVS II. 50 fvmaxiüis. Acre, id eft, anhelitusfi AnheUtuC fetet, aut omnia cum colors fignum niortis. Loquela cum balbutire inci# Lo^uda, pit, fbunkf A tædiofum autem eft cum i non poteft Integra uerba effari,vbcr?
' niürlftö. Fumus anhclitus cum fpi# F«w««4«fce# titum è profundo trahunt, fo pc ben ^'^
. «bcm ttcjfbcvrtup sieben.
-ocr page 64-PRAEFATIO.
angafttim temporis ,ttim quad orMtuM rts ^ hfopbicxnonnquirunt. Acceßitdifiicultiifgt;lt;l‘*^ mhinMltum negotij ßeit} propter obfcuritdt(^gt; qu£ pirtim i defcriptoribus in hutte librum t^ traduiiac/l,quifinfum corruperunt,pirtim quo^ quidam etiant omijfd effent. Itdquencq; ego qu£ taper ffÜa crdnt,fed qu£ pertincreddremuiit^ hdntur^dnfrdi, Pdued qu^ddin uerbi/ine detrb inento tue otiiiff. t^on enim dd uerbuin exprimere, ffdguffum fdltan dliquttn tibiexhiberefftduit^ ^tumarttum^ qu^uetcribi^uidem cxeulteffuc-obliuione reruin
cunt
(alt;
-ocr page 65-PRAEFATIO. w
J*”mfiituit, quorum omnium, ut propoßtum ‘lt;“lt;io,ittt nuiorem À Typographis diligentiam res ^xiTo,nc propter ipforü negligentiam fumnu au= ^°fis diligentia male audtat. Vtina aliquando dem Optimus maximus benigne uobislargiatur, qui f‘gt;i^beneßcio pofl mortemTheopbrafli hmemde fiurimareliquit. Qupdßfiet, inJpemuenio,as lt;]^wesßrenoflrifeculi medicos Theopbrafin nos 1^0} qui cum nunc fine caufa re incognita prater ^^nis bumanitatis officium crudelibiti conuicqs iieerant. Teuere),amiceLeihgt;r,oro,nepriusiydis lt;^(t, quam rent inteUigas, utautem inteUigas, non MiU(m,fed plures,neq; femel tantu,fedfapius Theos phrafti libres legos. In quibus naturam rerum itd depiciamp;in uidebis, ut miraturus fis, hominemgers ^num,fcrmonegermanico, tantu thefaurumfais iernanis potuifji proponere, cu artium omnium, turnfapientia reconditifiima, qua dona an À malif ffiritibus quam Deo potius ip/o profits, fint,pro tuo candorc, bonitate,prudentia,facile ludicabis.
Vile, er meliord,fi deus opt, mix. uelit, imeffcra.
THEO»
-ocr page 66-PHYSIONOMIA
Theophrafti
PHYSIONOMIA MORBORVÎ^ Hoc eficommuni interpretatione morborum,i^^ uentione cdufdriimiCurlt;e,!ic qudhteitis nbsp;nbsp;gt;,
rcrum.Liber uiius.
MN IA, QVAE CRE« fcunt, refque omnes formam aliquam halbere necelïèeftjnihib que eft, quod abfque forma confiftat/ed tn fuam transformaturharmoniam.Exlt;
empli gratia: Faber mechanicus ui' rum fecit,ita, uti eflè debet, perfectum opus non eft,ac ut ftt integrum perfici defiderat, quod turn fît, cum amp;nbsp;fœmp Homo agroi na ci fîmilis fabricatur, qua fada, o* tue integer pus abfolutum eft. Sic hominem iw» eü. uobis proponite , qui quidem fadus eft,fed non integer,cum de ualetudine ei aliquiddecedit, uelutiformæuirili, cuius
-ocr page 67-MORBORVM.
ïi
fufns defedus multere compenfatur. Perß^Hohoi SicÔdhomo ,ftue uir fit, fine foemina, '^'ti^ gt;gt;^ fit* integer non eft, fed inekmentis perk- mentis tonft» ^10 eins eft, in quibus ea conttnetur ßf^^lf^^«* harmonta,quando totus,quod ad ua^ IttHdmath letudineatttnet.perficitur. Hoc entm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
’ctendum eft, hominem integrum no nbsp;nbsp;.■ ., ■
elfe quoadfanitatem, fedeuluis alP ^^;^^2^,„^ quid deelt, qui derectus perindeeft,ac ^^ß^ cum muller fruitur fanitate , ealore, herbis, lapidibus, radicibus. In hoc rkeophra^ meumeftpropofitum , ut mulieriila propo/ifwm. in dementis quatuor inueniatur,ut in hbro tertio commemorabitur, in quo hbro inuenitur. Sciendum enim eft, vircum fa» Uiriim abiepfeemina non efleintegru, mina bomini iedfoeminaeiundum , efle integrum, integrum flt;^ hi ambo funt ex terra, ÔC ambo unum ff'*'^^ ^‘^ aliquod intégra fiunt, hoc eft, ex una terra,fie ambo hominem integrum ia^ ciunt,hoc eft,hominem unum.Pratte# feaiftaeriam uobispropono, mede perfona Ioqui,hoc eft, de mulierc, cu^ ius forma, formac adiungenda eft, fid S^ndquid akerius defedum compen^
-ocr page 68-PHYSIONOMIA
fare debet, Formam autem ede opor^ u r tet,SC abf® forma nihil eft, quam uir, forum nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;^ mulier, nó folum res una,fed etiain
quot; ’ imago/icenim defodus poftulat,CLiiTi uiri,tum mulieris,quæetiam abfepuP forma er ro non eft intégra, Similiternonmp froprittoi îi^s forma quàm proprietas, neep hæC totum. minus quàm ilia adefle , â^ambo iP num elle debent, Proinde dico, nid forma inuenerimus proprietatis funquot; damentS nos non inuenturos. Quare • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. hoc urgeoqui deproprietatelocutu-'
rus eft, de eins etiam foemina, hoc eft, anatomia loquatur, uir enim amp;nbsp;mu/ Anatomia. lier anatomia funt. Anatomia, icieft, quod in forma atep proprietate unum Morborum eft, Morbi non fecus fiunt arq^ homo, er màicino Quocirca quiuis morbus homo eü, origo^u^er hoceft, in proprietateatepformaho/ hominü, minis, ficóémedicina. Indefequitur morbum defiderare foeminam fuam, Tormit ac hoe eft, medicinam, Atqj hïc formx proprietatii ac proprietatis harmonia, hoceft,u/ barmonia, triufep in anatomiam unam, ut maris
amp; fccmina’jConiundio quacrendaeft, qua:
-ocr page 69-MORBORVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îî
cum inuenitur, medicus integer Medicus peri äcperfecHuseft» Quamobrem,ut hoc fii^-üobis indicem, neceflanum eft, artes. ^’'‘^^^ tnuem tommemorare fequentcs , exquibus ^^'^^^ ^‘^'‘ difcendum^qua ratione coniêcuiio CO' gt;”lt;’'f'lt;^' gnofcenda ÖC inuenienda fit, fine illis tnim ambus inueniri anatomia m^ nimé poteft. Quid eft,quod hominem f^ff^gfffi^ foltim, hominisqs membra afpicitisc' quid in illo intuemini ^'quod uos ad curationem dodiores efriciatc' nihil* Olfaenim folummodo , QC fubftan^ fiam anatomia illa refpicit. Atmorbo# Anatomia rum anatomia uobis proponenda eft, morborum membris nihil deeft, quibus neqjad^ utra. dere,nccp adimere poteftis* Quidam experientia quotidiana multa Icribut, Experienlia ordinantcp,fed ea experientia certa nó metrta, eft,fineexperientia matte* Tam late patct,qu5 poteft, perfugium eft, quod nonlatius extenditur, quam quó for# runailkidimpcilit. Num experientia Ott{’ quam fuo tempore cœlum de^ ftrun r quam terra fuotempore cor# ïwmpit f imo quacuis cogitatio , uel
F abufus
-ocr page 70-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;• PHYSIONOMIA' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abufus labefacit? hoc eft,qui in W nér^
fannir cx^ehenria, quæ fua caret ma»’ '’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fre,q facile (operanfurent nihil lib's füC' i
laxperUntM Cedat. Experænriç eninî mater eft,que mater. ‘ eimonftratuiam,ufum,ordincm,mo-' dum, amp;nbsp;artem, fine quibus medicus nihil eft» Sed iure medicus dicer,neu^ Medidnam nurnqufdemeflèmcdicum,cummc' experientiarn dicinanihil fit, nifi experientia,hoc fß(- eft, non eft ars, nifi quantum cuique cotidiana experientia largitur: hocc# ius ars eft,fic medicina ars eft,atcp hoc in illos maxime quadrat, qui expert ' Fundament entiæmatrem ighorant.Hancobcau-' ! tum mueßi= fairidico, in his omnibus fundamem gandum. nbsp;nbsp;tüm üobïs /hiteftigandS, diieendam^
origin'émjVrndcunümquödqpapatre fuo pfoficiicattir. Sic dubitatione o' rnrii’femota iciemfts,quæiciendano? j bis cr'unt. V t enfmpater nouit equum apud fabrum ferramentis munirc/ui faberferrum nouitih minera fua, SC is c|difödif mineram in montibus e»’ । plöfatam habet, ita quifi^ fnæexpe^ I rientur certus efto. Sic amp;( nos febohquot; rum
-ocr page 71-MORB.ORVM.,'’ 54
Win difctpuli non manebimus, hoq tnedid febo» «ftj ut herbas folum generatas infpi'ï larttm difci^s fiamus , fed ca potins confideremus, puUne m4^ qua illarnin onginem, atqj fernen an# nc^nt. tecedunt, cum nondum natæ funt, ut indedifcamns. Propofitum igitur no# ßfum aliud nihil eft, quamutanato# A”**^®”“^ miam percipiamus, hoe eft, confects ^'fo^^ *^*^ tioncm,utconiungantur qugconiunlt; genda dfe uidentur,que ards coniun^ diodicitur, hancob caufam, quod cönimäto ' quæ natura ipfa coniungit, ea nature n^tur^ artist lia funt,quæ nero homo congeriqarns conitinctionc fiunn De m te loquat, .^ qusutin lueem producatur, phyfio^ phyitonomU nonuc partitione fiet,quæ nos ai ds in' ^ftem doca. uentionem docet.Noftrorû enim lèiv fuum fubdlitad nihil confidamus ,fed quæ ex natura poftumus probare, ca faciatnus.Etenim non plus in medici# napræftabimus, quam fi gramen fa# cere ratione noftra conaremur , Só quemadmodum , quæ nobis ineft ra-- p^ation^u^ tró, naturam fequi debet, incolendis ramßquati ftirpibus, fic in medicina quoep nobis oporta,
F ij facien#
-ocr page 72-PHYSIONOMIA
tur. ProgreßiK rtrum.
Ex Phß (y faciendum eft. Quamobrem phyfîœ chyremtn* nomia ars eft una que nos docet,alfc' tu, Anatas raChyromantia , qua: item nos cru^ t/ma ueraori» df^ffe ö^ iHaru Anatomia una cft,qux poftremo ab illis ambabus uenit. Qul autem harum return progreflus lit, inprimis animaduertendum eft.Cum enim dicere uolumus, aliquid ad hoq uel illud prodeffe, non ftriptura, fed t^rltprobans artenoftra id probabimus, quacierP damanatos pturam infringit,quemadmodumnei numtfft. que in feriptura facra ipfa litera , fed Scuntia non fpiritus amp;nbsp;fides liaient. Idem in arte Uttra tffieax accidit,quam utobtineamus,peream# •ß' que noftra probemus, literam omitte# mus, neque fecus probabimus,quant faber artificium fuum. Sic enim S^ nos faciemus, hoc eft,artificium tene# birnus, feiern usep tum anatomie, turn confecurionis, quarum fpecimen funt PhyGonomia, S^Chiromancia, qui# bus anatómiam probabimus,que me# dicinæartem demonftrat, ut nos me# dicos eiïè,poCsimus dicere, atep ut hoe uerum appareat, manu tangere, non in libre
-ocr page 73-MORBORVM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;j
jnlfbro legere oportet. Nihil entm fa^ wi ex libris perficiunt, fed ex feientia» hm 0^ Medicina feientia eft,quare eo ctiam dirigenda eft, quo artifex me^ chanicus,ut mechanica intclh'gatjneqj •ngenio obfequatur obtufo, à quo uix uigefimum opus,2C id quidem imperquot; fecium,efficitur.Hanc ob caufam mequot; dico fciendum eft, quid Phyfionomia fit, amp;nbsp;quid Chiromantia, quæ mequot; dico difcendi uia fît propofita/ine qua medicus nullius prætq eft«
PHYSIONO«
MIA.
PRincipio antequàm de Phyfîo# , . , nomia dicam , feire neceffe eft, '”^ quemlibetmorbum integrum eP pj^^^ ^°^ fc hominem, qui corpus habet inuifî# ^^^ bile,eftép corpus microcofini, atcj ipfe g^., microcofmuseft. Quocirca propofiti mei exemplum capite, ut formam mi# crocofmi morborum pofsitis agnoquot;
here. lâerum uobis proj3onite,qui in txemplunt
F q ' centra «amp; »5,^0.
-ocr page 74-PHYSIONOMIE ccntro corporis oririir,hoc eft in fellc, qui morbus damnû nullum infelt^niSi ex co homo integer in finem Iiw« creuent, inde totum idericorpuslc# quitur, qui pef totum mierOcofmum fpargitur ^hoc eft, in manibus, pedi^ lius, oculis, awribys , 0domnibusijs, 'quæin corpore continentur. -Etcum *eó replctum corpus eft,abfolutum eft, oinniaqj fuu membra habet, quachoi» Membrorum iranem habére neceiïe eft.Quarc in ijs corporis duji locis delitefcit’, ut membra in propos morbt pro= none quadam coniunganrurnindcfc^ porno. nbsp;nbsp;nbsp;quitur, mahus manibus, pedes pedb bus, oculis oculos, uentriculi uenov
Experientia tuttla.
culum, inteftina inteftinis morbos in* dUcere. Hinc mala illa artium iderf curandi experientia naicitur, quod a# liusad uentriculi, aliusadoculorum iderum artem aliquam renet, amp;nbsp;fimb lia, quæ non medicinæ artes Hint, fed experientiæ,quç fine iudicio ufurpan* , , nbsp;nbsp;, tur* Sic microcofmus in eiufmodi
emv^^^^ geminus eft, geminumep cor# gcmiiMs, ^^^ habet, cum fit homo unus, quæ duo
-ocr page 75-M-ORB.pRVJVL , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^6
I fiJO ficinter fe congkvinata Qint^j^c fi ^uis aquainin cinerçm infundat,'N5
1 fnim intunKl^/tcijnis^-nee pfoy^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; j patur loei, quatp uefaqua,nel emfsö# .
pushabet, utriinquc^nconiunc^'óne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,|
Uniim facit fpacium jnbn duo? Sic duo nomo dus •nproportione u^a homines'funt/fc plex in una Ô^morbi formam iijdicabitis» Piaster proportioned tuhßminis quoquePhyfionomiam Phyßonomu animaduertite, lio.ceft morbi, quam ’^°^^^^^f^'^.
1 Pliyfionomiam boe in loco hominem *(^ appell4mws,quod non folumndcrus, fed quiuis morbus ad eum mpduili iWanus, ac pedes efficiunt, ab deinde • nbsp;nbsp;*' quot;^
/Ç«mmcdicinîççomparqtdr* St abij-* ' hat^ parte Phyfiohomiaeft j’^qüa^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;*’'
j .ooieruabitis, non çôrpofis^hûmani, 1 tametfi e^demjerè ruftitutio ac'pró-greuiis.eft. Idem' de medicina fciendu, medicina
; earn formarum elTe fœminam,quem^ ßrmiefoea admodum anté dietum , fie in omrtk »»M’ busepam ftirpibus , qûæ ex natura producuntur, hoc eft,inde difcendum eb, qux fit coniunx interior, fiue foex oiinamedicinac, qua: in ea eft, qua:cp
F iü) ex
-ocr page 76-PHYSIONOMIA ex lua ui atcp forma æqualem Phynoi nomiarn oltertdit, Audiuiftis enim Homo intff- morbos hominem internum facere, n^d mor o nbsp;nbsp;nbsp;. (uj^fga^non externus, qui abillo
jachaperit. “
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regïtur. Non emm m extemo. qui no
piKrefcit,mors eft/ed in interno/iede fœmina medicina: illius hominis fcÿ Homo mcdi= ^*^'dum. Sicut ehim homo morbi tn ane. homine delicefcit, fic eiufmodi quo(^ homo eft in medicina,qui trianus,pe^ des, capuqoculos, uentrem amp;nbsp;omnia alia habet membra, amp;nbsp;internus homo WfwJr«l» eft,ficeiusquoque fœmina eft. Circa aliud alto bxc obferuandum, hominem morbi ma^ii Mi. membrum unum magis Iédere,quam aliud, amp;nbsp;in quo æger læfus eftjibiho' mo ille agnofcitur, magiscp, quam in ahjs apparet membris, quiuelutt bo* moeft, mortemep membris omnibus acqualem inducit. • Sic eiufmodi Phy' fionomia medicinx quoqp percipient da eft,quam ft non cognouerinSjfimP les eftis fatuo,qu{ fœminam afpiciens, cur fit fœmina,plane ignorât, partem' que panis pro fœmina aedpiuEt cum interioris
-ocr page 77-MORBORVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37
gt;ntenoris hominis Phyfionomiam if tiLorU lint gnoratis, fieri non poteft,ut exterioris PhyfionomU affedus cognofcatis ♦ Quare medici interiortnait îæe minime poteftis,cum artem igno/ cognofeun* ’‘?^»Quamobremdodrina(uéftra Icv ^'*’’‘' ^tia noneft, fed expérimenta para-' Gularia , cuiuis edam agricole nota propter quæ dodoratus tituli 5C unP uerfitatum ftudia uobis appetenda no funt. Eiufmodi enim artem ( fi modo ars eft appallanda ) à uctulis, monaquot; rhisatque monialibus comparabids, Sedhoccernimeft, fi uobis iftadico, ïnueShuttm ucl magumme, uelinfanum appelé utedicos btis. Si mendacia ueftra,Ueftramœ û fui temporit, gnorantiamaliarationc non poteftis qui turn m* defendere,nifi me uel magum, uel in-” rijsmodtitti fanumappelletis, deceptores ac nebu^ ^‘^^^ ^f^“ tones manebitis, ut fuiftis hadenus, ’»^^^‘^ «« quxephadenus didiciftis, earetinere cognatis. Hoe eft optimum, quod o* nines homines fciunt, uos nihil feire, nifiqufdcafu eueniat, forrunam uos inuocare , ac quaeftionibus uerbiscp delibutisjridiculis,dulcibus,ueluti hy^
F v pocritas
-ocr page 78-PHYSIONOMIA pocritas artis loco, utt» Si igitur I^nc intctlcdum habetis, utcfuimpd^^o^ gnidonemhominis gemini, morbos Homo inorbi ^.^^^^ fçflicct,. atœ medicirix, qui inW® K^^^bd^“ ^^f*^^^^ ^^ ^^^^ didum,admittatis ï(ü^ ‘ redebetis,tametfihomoilleinuoli^Ü^ cft, uifibilis tarnen eft, ueluti umora, impre^io nbsp;nbsp;fi«e Iris,fimilescp imprefsiones. EiuP
utriufiÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modi enim Irides fimilescp imprefsi^''
muruiL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nes, quæ in æthere condngunt, niiiiJ
aliud funt , quam ut corpus honn^ nis intemi figurent» Sic amp;nbsp;inhomv p , / , neimprelsioülaeft,uelutilla:incoelo, quam in'fç; medicina perpetuo contv , Sc:», net, homo non ante , quam ægrotus . .c eft» Quemadmodum cœleftes alpicis, SottAßro^ ficSceasquæhominiaccidunt,quarc aomiame ;= necefla-niim eft, fi medicus elle liefe, “^fi^'^^^'^ft’^onomus, fine qua fei' f ‘ cnda medicus nunqua cris» lamduas confiderabis perfonas, quæ,tanquam imprefsio, femper tibi fintob oculos, atipitamfpicies, aefi hominem exte^ phyßonomia rius afpicias, ac Phyfionomiæ præce# txterno. nbsp;nbsp;nbsp;pta obieruans, cum fui tis, rapinis, ^
mendacijs
-ocr page 79-MORBORVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J3
»icndact)s deditum efie deprchendes, Silixc extcrius agnofcis, interioris e# lUm hominis complexionem refpice, an Mars, aut Saturnus harum rerum taub fit.' Homo extemus^quem afpP Homo inter* cis, non ægrotat, fed interior morbo nut folum afficitutyqui fuperatur, cum fuperato agrotat. nihil tibi negocq erit, fed de eo loquo , re, quiiUuniftiperat* Hancagricolæ \.’ quoqueartem nouerunt, ænobaibos Blt;»ïZ , minus elle benignos,quam cos,qui nigras alunf,óó hos magis,quam illos, cÜc calidos, atqj iracundos» Sed quid hac ars dodori prodelta ItcmcœÛos ^ oculosfaniorescflènigrisjtem fron^ '^ tes glabras mehoreseUe, quam atpcf tas, nàfos acutos iracundiores clïè, ^^ß^ qu^tpobtuibs, fed qualis ifte doctor erit^ Internum hominem iofpice,non cxternum,in quo eqtndem,quocuncp modo fiteonftrudus, nihil obferua# bis, quod utile tibi fit, quam quod fît mformis,aut ægrotus» Quis ueró hoc fecitƒ quæ horum in ipfo caufa eftc jj^wo inter* Viia igitur natura homing internum nbsp;nbsp;4 natura,
duett
-ocr page 80-PHYSIONOMIÄ
durit step efRcit,atlt;p ille ipfe eft,de quo dico, fcirc debetis, quæ in illo affects membra fint, confiderandum effe. ca enim in microcofmi criam corpore ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dolent, qui uero de loco affedo quæ^
ritur,n5 id,quod dolorem efficit,qux^ ritur, léd idfolummodo,quoddoler.
Bow® inta^ In interno autemhominc nihil dokt, «Ui curan^: cui nihil dolei, is curandus eft, ft illius Jut. ' ■ curationem adhibetis , quodcruda'' mentö patitur,quid aliud agis i quam quod narcoticis uteris,quç tuæ in car* ne funt mcdclæ. Egregia uero me# dicina,egrcgia dodrinafcarnem exc^ dis, ita medicus es , ut rem inteUigis» moxcholeram purgas, ubinullaad^ cft,eu3cuas Melancoliam, neep ullani in uita ma uidifti, St^fimilia, quxO' mnia inditia funt, te ignorare morbS, quare in extemis uerfaris medicinis, internarum non recordaris, quæ me' dicum faciuntHinc iam principio fe' et(Hdamtit=‘ lt;^o, iequitur, fundamentum ex Phy' tutu mediae fionomia iumendum,ut oculos. Na' MPhyßoe fo5,aujcs intemi hominis inipiciaSjä^ Bortiu, '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PhyHo^ j
-ocr page 81-MORBORVH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^
^hyfionomiæ fuam fœminam adwn^ E^^ ) cuius Phyfîonomia tibi non mi? Buscognofcendaeft» Quisenimher* l^arum uires primus indicauit ƒ is pro^ fedó folus, qui nouit, exterius enim ^emo uidet, neep odorari poflunt, fed per Phyfionomiæ artem inuentaifta font» Hæc uerô ars, quæ Phyfiono- PhyßonomU miarn inuenit, eamep inueftigare do? inutfbgatia cuit, obliuione obruta eft, fragmenta ^hlitmtit. iicró collega funt. Ex his fragmentis fcitis pyrolam potionibus uulnerartjs pyroU. conuenire, quis autem practerea eius nfosfit,ignoratis,Eadem rationecon? confolitU, folidam quidem fanare, quid ueró fa-» netjignoratis, hoe eft, aliquid fcitis, ÖC tarnen hoc frire nihil eft, neepuerum fondamentum noftis,acftfœminam quidem cernitis , animum ueró eius exploratum non habetis,cui ex animo faueat» Atque hoc fundamentum eft, nam fi quid dabit alteri, quam ei, cul fouet,iurgia atque rixæ fiunt. Idem in medicina accidit,fi eodem modo illam exerces» Cumigiturinmorborum,ac curationis
-ocr page 82-PHYSIONOMIA
phyltonomU tib initio jh= tmnccel[ii= ria.
curattoms inueftigatione ftatim ab o^ rigine ueram Phyfionomiam medi^ cina defideret, non auccm mcdictim, qui hanc ignorât qui uetularum artlt;s colligit, ut dodores fimilescp laciunt, qui reliais fuis libris, ad uctularû ati« tes uctcracp expérimenta, ÔC uade me^î cum,ut appellant, defidunt» Quid fe^ ptem liberalium artium magiftereffp ciet hic^autquid eum in medicina do(= dîiorem reddit öcum artes eins feptem de his rebus nihil doceant i quid bea' nus in medicina faciet, cuius ars nihil
eftaliud quam figmentum i ad quod homo mendax aptus eft , qui cora'm hominibus cum decore doelus appa# reat,quo nemo fruatur, qui nee bigi' dus,nee calidus, nee acerbus, nee dub cis fit,fibiq5 iph optime placet. Sic non fólum acuti illi homines funt, qui foli medicæ artis facultatem regunt, iêd e-* iirfis medic£ ^‘^^ pluresipfishmiles.iam oblèrua^ tidminißri lt;« j quam præclarè ars medendi admb ineptie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niftretur, non fecus, quam fi uellem
peiheeam in manicas fiias collo ces, At
qui
-ocr page 83-MORBORVM 40
Whui'us artis piofcfsioncm tuert de/ ^ebant,non ueneHeos, fed magos eflè oportebat, hoc eft, Geomanricos, Py# Artn medieg i'omanricos, Hydromanttcos,ChyrO' ntee^fertie. ’ïïanticos, quas artes fi no m'lient, etiâ noiiinènt, quæ medicum feire necefte eftz Sed érfficultèr lorum ferunt canes nbsp;nbsp;nbsp;; ? ? »
Oetült Sciendum eft morbum initium ^0^5,« ^^i habere medicinae, per quod difcemus dicin' im^ Phyfionomiam unâ elle, unam etiam numbibet. Chyromantiam , atque etiam plures, quafum hïc commemorattone non o? pus eft, fed quantum ad Podagram o-pus eft,tantum uobis propono.Quod tjonuntafid 11 qui minus ifta intelligent, illi alios plures legal-ftiam libros perlegât, quidquid enim dilibrifunt, in lino deeft,in alio reperitur,ut omnia nadentur. Hoc in omnibus fieri ne^ edfe eft, utmedicinx inuentricem hax béatis, fine qua inuentrice , nemofe '^oAorem appellabit, nifi fciat,quibus
nomen pofsit. Quid igitur uobis iuauia uerba profunt, nifi ut hypoerP fin ueftrâ apertius demoftretis , riden# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
^o,adulado, uerbis^ deiibutis,quibus
hypocrw
-ocr page 84-PHYSIONOMIA
fiypocrkam confuids, dum aegros plt;* cuniaemungids*
CHYROMANî?
TI A.
Chyromai» z-v Vanquam Chyromanda cacft, tu appellat nbsp;nbsp;nbsp;Jquæ ad manuum folum infpe^ tio imperfis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Æonem transferor, m quo er? ^ ror eft, quod metallts manum folum Chyromantig Uneas applicamus/um tonus corporis Iineas podus ad/unge^ re debuiflemus, quae propterea,quod , nbsp;nbsp;in manu magis funt perfpicuae, Chy'*
Mbdldtio **o™®**^ nomen acceperunt. Atta# men non de manibus folum,fed eriam Kcrbarum. ^® ftirpibus,hoceft,herba,quæ crefd^ folia habet, quæ habent Chyromaß’' dam» Quodlibet enim folium manUS Kominti, eft corporis fui. Homo duas habc^ut folia, pluresuel pauciorcs, ièmpcr^ folium manus eft, manuum^anato* miam efficit. Sciendum autem eft,fo* Totiorum nbsp;liorum lineas formam habere duplf ^HM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cem,mafculam dC fœminam,ueluti Sd
(ozmiax
-ocr page 85-MORBORVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41
^fnæ à utris differunt, quod difer i' ^înmanuum in ipfis cum lineis fui s ’n tanta foliorû uarietate cognofeen^ ^Um eft. Sic in homine quoc^ ungip lïtia conferenda funt. Præterea feiens ^um, non folum folia, fed etiam eau# km fine caudieem cum fuis lineis ingt; Clt;lt;«/f« fpiciendam: ut fraxini, fagi, abietis: ^‘*’«i*c«, tjuaeeaudices Chyromantiam docent cognofeere. fimilem enim cum homi# nibus rationem habent: quorum eau* dices longitudo corporis eft ♦ Scd 3(2 hocinChyromantia conGderandum: ^uodeum ignoratis,non medicieftis, kd particularium return colledores: q»ippe ut feiatis lineas architedas in ^tnt^ ^lt;^i» manucognofcere, quód quiiHas ha# fflt;®*« bet. is in colicam ineidit lætalcm: qua--te linea architeda foliorum colicae
medetur. Sic etiam linea anchora 3.quot; LinaM^ poplexiam notât! ÔC ficin exteris.Me^ chora. dicina enim ex Chyromancia fument ^“iiditK tx dieft: Slt; cum medicamenta praeferi# ChyroniM» lgt;» PhyGonomia , ÔC Chyromantia ^^“^ ßt’^ot^ ®miira,ab arte tota aberras. Sic in Po#
G dagra
-ocr page 86-PHYSIONOMIA
ddgra corpus fuum PhyGonomiaha# bet: hoc eft, n iTi corpus efficiatPodalt;-græ Phyhonomia, Podagra nulla a/ dent : fed corpus adefle necefle eft. Idem de caduco fentio qui fine corpogt; re minime eile poteft : iie in omnibus Inmoriocor morbis eucnit. Sic igitur corpus adef ptu ((Je ne= ^^ neceftè eft. SC fine corpore nihil fic etjjeeß. corpora habent fingularia , morbos fingulares, SC fingularia quoqj figna. Signtt. De his fignis loquar , ex quibus difcit medicus, fine fignis enim quis aliquid Signa artifi: difcit:' Signaartificemfaciunequibus ctm faciunt. quid res ipfafit, cognofcitur : amp;nbsp;fine quibus nihil cognoleitur. Quamob^ rem uos non inique in Chyromantiæ £C Phyfionomiæ artem introduce: quaeomnium futurorum morborum figna oftendunt. Sic quemadmodum corpus uirum oftendit, hoceft, mor-* bum : fie natura môrbi etiam fœmp nam habet, hoc eft, medicinam : quae qfdem notata fignis eft : quorum mc^ dici finit ignarii Verum non extern nam folum,lcd internam Chyromanx tiam
-ocr page 87-MORBORVM.
4^ ^2mdeGdero. Vtenim Phyfionomii ^Ijinterionbus progreditur :ficéCtn# f^rius,2C foris cognofcenda eft. idem «leChyroinanaalcnttendum.SiigKur \
itl exttrM Wromannaqu^ mtemarft: ne- „,„,,j,„.
1 Wunumeft, uttilam ab externa ca^ dgxtfl, plainus: qu-c interne index eft: ucluti frondes, dlt; folia arboris, radieem eins in utfeeribus terrae indicant, ac fi ocu# I lis cerneremus. Hue igitur Chyro^ nuntia ÔC Phyfionomia (pedant:ut ab externa interiorem cognofcamus Chyromantiam : qiiomodo hare fein
I toto corpore habeat. Si hæc nouerP mus, SC in Anatomiam ducemur, in^
' tenusinucnimus,qüicquidforisuidu ,.. » mus,arquc iudicauimus.Quarc feiens dum eft;morbos oceukos m feipfis dc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ *^*'’
litefccre t ficetiam iliorum foeminas, boe eft,medicinas.quilibct enim mor^
, bus à corpore fuo eft : fuacp corpus fi#
1 Rua habet: ut quidquid in co fit difpo^ fitum,forascxpellatur. Eiufmodiors dinem,atq? difpofitionem habet etiam medicina, ut medicus difcat,experia# G q tmep,
-ocr page 88-V V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PHYSIO NOxM. MORS OR YM
fur^, non cogita nones proprias, fed ut magiftrum inueftiget : ÔC nihil im^ !n fchoU ni* peritèraciat.Onines enim amp;nbsp;magiftri, tur^difnn* £)C dodores, qui non ex naturæ Icho^ d'^ffl. Iagenerantur,decep£orcs funttquibus li quid fucceflèrit: fincipforum Icientia, amp;nbsp;intelledu for* tuitofit: acfiquis nummum in-'
ueniac h
FINIS.
M. a LXVIIL
-ocr page 89- -ocr page 90- -ocr page 91- -ocr page 92- -ocr page 93- -ocr page 94- -ocr page 95- -ocr page 96- -ocr page 97- -ocr page 98-