luüril[mi,dd V dient inidtium Augußum Epitemd mßitutorumtti mi'itd^ ris,ex Comentarijs Catonis, Celß,Trtiiani,liid}i* Mi,O- Trotta tini, Libri primi PROLOGVS

N T I -e^uis temport* bus mos fuit, bondrum drti» umßudidm^ ddre Uteris, dtq; m libros redded offer* repricipibus. Qjtid neg; re* de dliquid in*

ebodtur, nifi poß deum fducrit imperdtor : negue guengud mdgis decet uel meliord feire, ucl plurd gul prtncipemttuius dodrind oibus poted prodeßefubie»

FLA, VEGETII DE RB MtLlTART. flis.Qjiod Oâautu Augußtmt, de bonos dehinc prin» cipes libeller hdbu!/Jè,frequentibus ddcldrdtur cxnn plis.Sic regnetntium tefUmonijs creuit ehquemia, du non (uîpdtur duddâd.Hdc ego imitdtione ccmpulfus, dum con/ydero clememidm ue^dm,dufibus literdrü ndgis ignofeere poßc^quavt cteteros,tdnto inferiorem nu dutiquis feriptonbus effè uix fenfi : licet in hoc oa pu(culo,nec uerboru cocinnttds fit ttccefdrid,nec dcu-men ingenijfed Idbor diligens de fdelis : ut quu dpud diuerfos hyfioricos,uel drmoriim difciplinü docentesj dij^erfd O' luolutd celdtur,pro utilitdte Komdnd pro ferdutur in nudiu. Dt deleélu igiturdti^ exercitdtio ne tyronu,p quofdä grddus o titulos dntiqud confie tudinem condmur ofendere. Uonquo tibi, im* perdtor inuifie, ifld uidedntur incogni

‘ td:fedutquiej^onteproreip, fdlute dijponis, dgnofdi olimcufodifeRoa mdni imperij

pdruo Ubeîlo, quicquid de mdximis rebus, femper^; necc/frijs requirendtmitredis,ittuenidd,

N O M N I autem frteUo no tarn multia tudo cy utrs tus indoHd, | ars Z7 exerci ttu folentpræ ßdte uiâori « dm. KuUdent dlid re uide « mus populum

^omdnumßbi orbem fubegijfe terrdrum,mßdra morum exercitio, difdpUnd caßrorum, ufuqnemi litu . Quidenim dduerfus GdUorum muhitudia në,pdU(itds B.omdnd udluißetfQuiddduerßis Germât norum proceritdtem,breuitds potaijfetdudere i Ui* fßdUos (luidem non tdntum mimero:fèd etium uiribus corporum,noüris priflitißejndnifcflumeß. Aphro* rum dolis dtq; diuitijsfemper impdres fuimus.Grteco rum drtibiis prudentid^i nos uinci,nemo unq dubitd* uit.Sed dduerfus où profuittyronê folerte eligere, d z ins

ïLA-VEGETII DE RE MILITARÏ* iusÇut itn dixerim^armoruni do(cre,àif(iplinc m c^uo tidiano exerdtio reborare, (^U£cunq; tuenirem acte atqi in pretijs pejfent,omnia, in campeftrimcditati ce pr^noCcere,feutre tnd efides uindicare.Scientta turnt rei beilicie,di)nilt;andi nutrit audadam. Kemofaccre metuit,quod ft bene didiaf^ eonfidit.Etenim in eerta tnine bellorum,exercitata paucity ad uifleriam pro* ptior efl,quant rudis er indcüa multitudo, expofita (èmper ad cadem.

RErumordo depofcit ,utaex quibm prouinciji uel regionibus tyrones legèdt fint, prima par te tradetur. con flat enim, in omnibus locis er igna* uos zy Rrenuos nafli. Sed tarnen, quid gens gen* tem pracedit in beUo, er plaga cocli non ad rebur torporwin tantum: fed etiarnanimoru plutimum ud let. Qjto loco ea qu£ a dofliffmis heminibus tan probatdfunt,nö omittä. Omnes natioes, que uicinx funt foli,nimio talore ficcatds,dmpltus quide fapa e: fed minus habere fanguinis dicut : de prepterea ton* flantiamae flductamceminus non habere pugnandi: quid metuutuulnera^quife exigtumfanguinem habe re nouerunt.Contra, feptêtrionales popul{,renwti A folis ardoribus,inconfultiores quidem: fed tarnen lar* go fanguine redudantes,funt ad beUa prcptifftmi. Ty rents igitur de temperdtiortbus legendi funtplagis^ qui*

LIBER PR) MVS. FOL. J ^but O' co^id. fanguinis fuppetdt di uidncrum mor tipj; cotemptum,et non po^u deeffè prudentiA:qn£ et modeHidm ferudt in Cdßris, O' no pdrum prodeü m d;micd(ione,conßl^.

Sequitur, utrum ex dgrit, dn de urbibm uth lior tyro fit, reqmrdmns. Df qtd pirte, nun qum credo potnijjè dubttdri, aptiorem drinis ru^ ihcdin plcbcm ; lt;l'^£ ßb ^uo o in Idbore nutrit tur, foils pdtiens ,um'or£ ncgligens, bdlnedrum ne* fctdßelicidrum igndrdfimpUas dnimi,pdruo content td, dnrdtis dd otn tein Idborum toÜerdntid membris: cui geßdre ferrumfiffam ducere, onus ferre, c5fuetu do de rureeü.lnterdum tdmen necejfitds cxig’t.etum urbdnos dd drmd copclli:lt;iui ubi nomé dedere miUttx, primum ldbordre,decurrere,portdre pondus, Ofolé pulueremq; ferre, condifcdnt: pdreo uiâu utdntur o rußicoiinterdu fub diuo, iterdumfub pdpilionibus m morentur. Tune demudd ufum erudidtur drmorum: O,^ longior expeditio emergit,in dngdrijs plurimum detinëdi fintyproeul^i hdbendi dciuitdtis lUecebrisiut eo mo lo,o corporibus eorum robur deceddt^o d.ni* mis.fÇlec infeidudum ell,poß urbern condttdm,3.omd* nos ex ciuitdte profeelos dd bellum femper : fid tune nuüis uoluptdtib'df,nullis delicijsfrdngebdntur.Sudo

d .3 rem

FLÄ. VEGETII DE RE MILITÄRL ré curfu et cÜpeßri exercitio coücilü, n^tdus iuuëtm ablucb:itin tyberi.ïdê beüiitorßicdgricold, genera tl tamntabatarmoru.Qtiyi tiß^adeo uerueß utarati Q. Cincin Q^intio Cincinato didaturatn conßetobluä. Ex a-natta dißa gris ergo fupplendum robur prtecipue wdetur exerci toK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tus.Ueßio enmßuomodo minus timet mortem.q^ui mi

^ Cuim etatis tyrones probandi funt. Caput. UK. NVgt;tc, qua £tate m;htes legt couemat, explore* mus.Etquidéfi antiqua confactudo feruanda eßßnctpientem pubertatem ad deleßum cogëdam,nul las ignorat.lion enim tantum celerius : fed etta perfe ßius imbibuntur, qux difcunturapueris Deinde mi Utaris alacritatis/altus Cr eurfu ante tentandus efl, Tyro | corput letate pigrefcat.Velocitas enl eß, que percepto exercitio,ßrenuum efficit bedatorem. hdole Salußi.in fcëtes legendi funt flattait Salußius . lamprimum ~ ’.......iuuentus,fimulacbelli pattens er at,in caßris perla nbsp;borem ufu militiam difebat. Melius ënt eß ut exerci* tatus iuuenis caufetur tetatemnondumaduem/fepu* gnandi, qua doleatpr£teriiffe.lïabeat etiamf^adum uniuerfa difcendi: Ne$ enm parua autleuis ars uide* tur armor urn, fiue equitem ,fiue peditem fagittari* urn uelis imbuere, ftut fcutatim armature nume* ros, omnefqi geilus docere,ne locum defer at, ne or* dine Stürbet, ut mißilety deßinato ißuOquot; magnis uiribus iaciat,ut foßarn ducerc,fudes feieterßgere na fit»

LIBER PRIMVS. FOL.’ 4 iritjtfdddrefeutwn, O' obli^uu idibm uetuentid te» id deßeÜere,pldgdm prudenter uitdre, duddiier infer re. Hdct.ditcrinjlitutotyroni^pugnircdduerfum ^uoilibet hoRes i dcie,fornùio no erif.fed uoluf^tdS, 0« t fidturd tyrones fint probdndi.

PKocerUdtem tyronwm, d confule Mdrio fcio lUdrijdiUt femper exdUdmiitdtut fenos pedeStUeleer» gentidgt;

te Caninos 0 dends uncidi hdbtre inter dlares e» quite!, uel in primis legionum cohortibus probd» rentur. Sed tunc erdt dmplior multitudo : zr plura mUitid ßquebdutur drmdtd. Necdu enim ciuilis pin florentiorem ddiuxerdt iuuentutem.Si ergo neceffitdi exegerit, non tdm ßdtur£ rdtionem conuenit habere, qud uirium.^t ipfo Homero teße non fdllimur,quiTy Tydem. deum minorem quidem corpore fed fortiorem dnimii fuißefignißtdt.

lt;[ Ex uultu 0 corporis pofitione dgnofei in eli» gedo qui meUores poffintefc tyrones.

SEd qui deleäum düurui eß , uehementer in tenddt ut ex uultu, ex oculis, ex omni con* ßrmdtione membrorum eos eligdt, qui implere ud leunt oßieium beUdtoris. i^dmqi non tuntum in ho minib us : fed etidm in equis amp;nbsp;eMibui uirtm multi! decldrdtur iniicijs'.ßeut do^lijfmorum hommum difci n 4 pliff.lt;

FLA. VEGETII DE RE MILITRI. phna comprehenditur: quad cMtn in dpibus mnntutf tfM duHor didt eßeferudn lum.

Ex Vergi* Nxm duoßnnt generdihic melior,vnflgn'S O'ore lifj^.Ge‘ TS.trutitiscldrutfqudmis.illehorridiM:dlter orgtco/t. riefidid,ldtdmq} irdhent ingiorim uluum.

Sit ergo ddolefcem M irtio o^cn dcputdndm.uigldn tibm ocHld,erectd ceruicc,ldto peilore,huineris muß culo^s,Udlenttbus digitisdongiortbuf brdchij:, uëtre modicui^exilior^ruribm/urisorpedtbui noi ßuper» flux cdmed^entiißed neruorum duriad coUedis. Cum kee ßignd in tyrone deprehenderis, procentdtë non mignoperc deßideres. Vtihm eR enim fortes mit Utes eße,qui grdndes.

lt;[ Cuim drtis tyrones uel eUgendi (int uel re^uendi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cdp. V«.

Sequitur,ut cuius drtis tyrones uel ebgendi uel pe utm refpuenh (int,inddgentii. P fcdtores,ducu pcs,dulcidrtos,lintheogt;tes, omnesq^ qui dltquid trAÜd ße uidentur dd gyneced pertinent, longe arbitror peUendos d cdflris. Vdbrosferrdrios, cirpentdriot, mdceUdrios ,ey ceruorü dprorum ]; uendtores,co't uenit focidre mi'itix.ethoceßm quo totius reip. film uertitur,ut tyrones non tdntum corporibm, fed etidm dnimi: prießdntt(ßinii deligdntur.Vires re» gni, et Komini nominis fundxmentum , m pr mii deledorü eximi utioe cofiHunt, Ncc leue putetur hoe

liber PRIMVS. FOL $ officium^dut pdlfm quibufcunqi mdnddndum^tluod d^ fud ueteres inter tdm turid generd uirtutwn, m Sev tono precipne conflit eße Iduddtum.lHuenttK enirn, au deßenfto prouincidrum, euicommùtenddbetlorum fortund,zj genere, fi topid fuppetdt ,e^moribM de‘ bet exceUere.Honeftai tntm idoueum mihtemredditt Verecnndid,dum prohibetfngere, fdat eße uitloten Ojeidtnim prodeß ß exercentur igndUMf ß plunbin ftipendijs nuretur in cd^nsrH'dnqui exercitus pro* feat tempore belli,cuim iprobdndis tyrombut cldudi (drit 1 eleéîor. Et, q'^dntum ußt experimenttf q; cognonimut, bme tot ubiqi dh hoßibus iüdt£ funt elides,da longd pdx milité negltgentiutincurioßußq-legit, dum honeßiores quiq^ ciiuhdßäuntur ofßeid, dum poße/foribut addißi tyrones, per grüidm dut diffmuldtionemprobintur : tdleßq; focidntur drmif, qudles dommt hibere fiUidiunt. A mugnis ergo ui* rts,migdd dthgentid, idoneos ebgi cöuenit tumores.

^eledio

SEJ non ßitim pundit ßgnorum mferibendus eß tyro deledut:uerum dnte excertio preten* tdndm : ut utrum uere tdnto operi dptusßt, poßit cognofei. Et uelocitds in lüo requrendu uide* tur O' robur ,0 utrum drmorum dißiplindm ediß eere udledt, utrum bdbedt conßdentidm mUtdrem. Plcri^i eninttqudmuis in ^etit non mprobdbiks utde* n s dntur

Scriptores reimiUttis ris.

FLA. VEGETII DE RE MILITARI. antur:tdmeti exf^erimentis comprobdntur indigni-Ke fudiMdi ergo minus utiles :Gr i locum eorum ßrenu « ißimi fubrogdndifunt.ln omni enim confliHu, no td prodeß multitudo.quimi uirtus'Signdtis itdlt;p tyroni bus per ^uotiiüdnd exercitid,drmorum eH demoßru:! dd do{lrmd.Sed huius rei ufum, dijjïmuldtio lange fa curitdUs dboleuit.Qtiem iuenids,qui docerepolfttqd! ipfe non didicitfOe loyßorijs ergo uel libris,nabis dn* tiqud confuetudo repetendd eii. Sed lüi res geßds O' cuentus tdntumferipfere beüorumjßd qua nunc qua rimus tdnquM nota linquêtes.Ldcedamonij quidem, O' Athenienfes,lt;dijq; Gracorum in libros retulereca plurd^qua tcchtikcc uoedntur. Sed nas difciplindin mi litdrem populi Ro.debemus mquirere: qui ex pdruis ßnibus, imperiumfuum pene falls regionibuf,et mun di ipfiusfne dißendit. Hac neeeßitds compuUt euolu* tisduiloribus,ed me hoc ï opufeulo fdeltffime dteere^ qua Cdto ille Cenforiui de difiplind tnilitdri fcripft, qua Cornelius Celftu, qua Yroittinus perßringendd duxerunt, qua Puternus diligentißimus iuris militdt ris dßertor in libros redegit, qua August Oquot; Traid/ ni,Adridniq^conßitutionibus edutdßtnt. üihUenim mibi dudioritdtis dßumo:fed horum, quos fuprd retu= li^cd qua dijkerfd funt,uelut m ordinem o Mreuii* tiones,qua epithomdtd dicuntur,confcribo.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cdput

P Kimis ergo meditdcionuw dufpicijt,tyrones m^ Utdrein edocendifunt grddum. Nihil enim mda gis in itinere uel in dcic cuHodiendu eß, qudm ut oes milites incedendiordinemfiruent. QtioddUterfieri non potefi,nifi utdjfiduo exercitio dmbnldre celeriter cr xqudliter difidnt. Pcriculum enim fiepe db hoßia bus grdttißimum findinet diuifius et inordndtus exerci tus^NiUttdri ergo grddu, uiginti milid pdfiuum, horis ^ninqidnntdxet lefiiuis conficiendd fiunt.Pleno duté grddn^qm citdtior eâ^odidtm horis uiginti quatuor milid perdgendd fiunt .Quiequid dddideris idm curfias efl,cuius jfidcium non poteR dijfiniri. Sed dd curfirn prxcipne dßuefidciendi fiunt iuniores,ut mdiore impel tu in hosles procurrdnt ,utlocdoportund celeriter, cum ufus dduenerit,occupent:uel dduerfidrUs, idem fd cere uolentibus,préoccupent: ut dd explordndum did er iter pergdnt, dldcrius redednt, ut fugientium ter gd fidcilius comprehenddnt . Ad fidltum etidm qua ucl fiofié trdnfiiUuntur , uel impediens dliqm dtit tudo fiuperdtur ,exercendM efl miles: ut cum eiufi‘ modi difficultdtes euenerint, pofiint fine l,shore tri firc. Prétered in ipfio conflidu dc dimiedtione te lorum belldtor cum curfiufiütuque ucnicns,dduerfdr^ perAringit oculoSymeuëqs deterret, priufilt;^pldgd in fi‘ÿt, | ille dd eduendu uel dd refiiüendu fie prépdret.

FLÄ. VEGETII DE RE MILITARI. Pom^eijcx De exercitio Pompcij mtgni, Sdufhui hoc mmordt, erdtium cumdldcribitsfdltu,cum udocibincurfu ,citmM\iiis ueüe certdbdt. Ucq- enim iüe dlUcr potuißetpdr eße Sertorio:nifi fe or imUtes frcc^iKttUbui exeratijs fprfi ^drdlßt diprelid.

NAtdndi ufum aRiuis mcnßbn^ omitis £:IM* liter debet Tyro condifcere. No» enim femper fi'imi td pontib'M trdnßuntur ; fed er ceiem et mfet q'dem ndtdre cogiturfrequêter exercitm.Sepe repen tinis hymbribus uel niuibns folent exitnddre torren» tes.Pt ignordntid nonfolu db ho^le: fed ettdm db ipfis aquisdifcrmenincurrit.ldeoqi P.omdn'.ueteres,qnos tot bcUdamp;continud periculd,dd onnem rei militdris CdmpUi nbsp;nbsp;nbsp;erudierdnt drtein, Cdmpum Mirt turn uicinum Tyberi Mdrcius delegcruntiin quo iuuituf poß exercitium drmorum, fudorem puluerêq^ dilueret, dc ïdffuudinem,curfus^} Idborem ndtddo deponeret, No» folum dutem peditest Gdledrij. nbsp;nbsp;nbsp;fed er équités ipfos^; equos uel lixds ( quos gdledrios uocdut) dd ndtdndum exercerepercommodum eß : ne quid imperitis,cimt nece[fitd^imntinebit,euentdt.

/ A Utiqui ( ficut inuemtur i« hbris ) hoc gent* te txercuere tyrones . Scuta de uimine tn mcdum cratium (orrotundata texebant:itd ut

dup’um fondui cratis haberet, t^ucim [cutum pu* bliium habere confueuit . tidcmg^ clauas hngne as, dupUcis aque poderis, ,p gladijs tyrombus dabab Ecq, modo non tantum mane : fed etiam poü meridië exercebantur ad palos. Palot urn enlmufus non folum militibus ,fed etiam gladiatoribus plnrm urn prodeil, Uccunquam aut harend,aut eSpus inuidlum armis ui » urn probauit : ni ft ejui diligenter exercitatus doe eba* tur ad palu. A ftngulis aut tyroHibus,fingult palt defi gebatur in terra,ita ut nutare no poßent,e:yfex pedi* bus eminerêt.ContraiUum palMn,tan(juam contra ad uerfarium,tyro cum crate lÜa et claua, uclutcum gla diofe exercebat Cf fcuto:ut nunc quaß caput aut fact em peteret,nunc a latenbus minaretur, mter^um con tenderct poplités er crura fuccidere, recederet,aßul* taret,in[iliret,er ^uafi prafentè aduerfariu, ficpalu ernni impetu,omni beUandi arte tentaret. In ^ua medi tatione feruabatur iHa cautela,ut it a tyro ad inkten* dumuulnus infurgcret ,Ke qua ex parte paterstipß ad pldgam.

Palorum ufus.

PPetarea non caÇim : fid pudim ferire difcebant üamcafim pugnantes non felum facile uitere: fed

FLA' VEGETII DE RE MILITARY fed ctiitm dertfere KomMi-Cafi enim quouis impetu uenidt,no frequenter interfaf.eu i^quot; armis uitdlid de finddutur o- offbut.At cotrd pun^id^duM uncidt dd» düd, mortdUs eß, aeeeße eß enim ut uitdlid penetret, quicquid mmergitur.Deinde dü ctefdinfertur, brddn tm dextrum Idtußq^ nuddtur.Punäd dutem teHo corn pore inferturter dduerßrtum fducidt dntequd uideda turAdeoqidddimicdndimi hoe prieapuegenereußf eße conßdt P.omdnos:duplicis dutem ponderis iüd cm tii Ctr cldud ideo ddbdntur, ut cum uerd ettr leuiord dr md tyro fumpßßet,uelut grduiore pondéré liberdtutt fecurior alocriorq: pu^tdreb

PRr£tered iüo exercitij genere, quod drmdttt rdm uocdnt, t:^ d cdmpi doâoribui trdditur, imbuendut eßtyro. Qui ufut uel expdrte feruda tur . Conßdt enim ztf nunc in omnibus pralijs dra mdturdm melius pugndre, quA exieros. Ex quo in teUtgi debet,qudntu exercitdtus miles inexercitato fit mehoruu drmdturd uteunq; eruditi, reliquos contu* Vitertm nbsp;nbsp;nbsp;bemdles fuos beUdndt drte pmeeddut Atddutf:uere

emfueudo dpudmdiores exercitij dtfciplind ferudtd c^,utcy do flores dmwrum duplicibus remunerdrentur dnno* nis,^^ milites, qui pdrum 'm iUd pralufione profecet rdnt,pro fument o ordeum cogerentur dccipere. Nrc ante eis in tritico redderetur dnnonihquÄ fub pretfena tid

LIBER PRIM VS. FOL. S tid pritfiât,tributtorwm^el prindpum experinenti! ddtiSyoßcnäißcnt feomntd itérant in mihtdri arte compleße.Hthü enm neqißrmiits^eqifalicius, neq; Idudabihtis eß rcip.in qua abundant milites eruditi. No enm ueßiu nitor,uel auri uclargenti gëmammq; copiie hoßes aut dd reueretiam noliram,dutdd grdid inclindnt:ßed ßolo terrorefubiguntur armorMi^- ^em de in alijs rebm ( ßcut dit Cato ) ß quid^ ^‘^ittm eü, poteß poßmodum corrigi:Prlt;eliorgt;’'^ deUdd emendd tionem non recipiunt,cumfl'*'^ p£ndßqudtur erro rem. Aut enm confeßmpereunt, qui ignaue imperil t^^s pugnduerunt: aut in fugam uerß, uidonbut ul* tra pares eße nordudent.

Cdtonis fententia.

^ Ed dd incept um reuertor. Tyro,qui cum cldua ex ^ercetur dd pdlum^bdRiUa quoq; pondem grduio ris,qudmuerdfuturd'ßntidculd ,aduerßis ilium pa* lum,tdnqudm dduetfus hominem iddare compeÜitur. In qua re drmorum dodor attendit, ut magnis uirtbus haßile contorqueat, ut deßinato idu uel in palum uel iuxtadirigat mißHe. Eoenm exercitio cyldcertis robur accrefcit^o-iaculandi ufus atque peritia ac* quiritur.

Chuàij{d3 cuiuores. Aphritani uculatorss

Ed prope tertiii, uel quArtd pars iunioi urn, qu£ jJ apnor potuerit reperiri arcubus 1igntis,fagitUß que lufôrijs,dd lUatsipfosfeirpcr exercendd palos. At dolores dd hdnc rem O' artifices ehgendi : o maior adhi benda {blertiajatarium dilgenter ac fetenter te» neAijt,utfortiteifinipleant,utfinißra fixa ft, ut dix tera avn ratione ducatur, ut ad illud quod fertendum ef,oculM poster ac animus cöfentiAt,ut fuc in equa fue in t€rra,rec\lt;. figut^ye(locf-ant, Quamartem Odifetepus eft diligeh-fy ^çy. quotidiano uftexer* ettioqi feruari. Qjianium a..iciyi utilitatis boni fagit tarijmpr^lijs habeant^O Catc'mlibris de dißipli» namilitarteuidentnrofendit,o t:laudius plunbus iaculatortbus ante infitutis inqiptrdz^is^Pof^^iut prius itnparfueratßtperauit.AphricantUi'tuidem Set pio,cum aduerfum tournant mos,qui exeriitd/iK^jopu* li Romani fub iugum miferanffC^t acte certatunv., aliter fùpertorem fe futurum eße nowirediditimfi m .omnibus centurfs Icflos fdgittdriosmißuißet, ff Ad iailendos lapides ßndis uel manu exereendos tyrones.

Ealearibt» A D lapides uero , uel manibus uel fundisia fand£ pn a J*^^ ctendos, exerceri diligenter conuemt iunio* mo tcpt£. res. Eundarum autem ufu/m primi Ealcanum m* fulariim habitatorcs 0 muenße, o ita perite exera cuijfc dicuntur, ut matres paruos fhos nullum libum (ontin»

LIBER PRIMVS. FOL. ? (ontingert finerent: mfi ciutm exfundd àeüinato h* fide ptnußißent.Stcpe e»im dduerfum beUdtotesedf* , jidibMyCdtafra^iidoricifcj: munit os, teretes lapides de fundi uel ßißibdlo deßiniti^fgittis funt omnibus grduiores:cuni membris integris,letdle tarnen uulnus importent:et fne inutdii finguinis, heflis lapidis idu interedt. Inomnibus autim ueterumpnlijs fundito resmilitdfejnulluiignorât. Quxresideodbuniuer» fis tyrombusfrequenti exercitio difeendu eft:quid fun dam portdre nuUiu ef Idbor.Et mterdum euenit,ut t tdpidofis lociseonfliilui hdbedtur,Ht dut mons ft dli» quit defendendus dut {oUis.o^ db oppugndtione tdfiel loi urn fue ciuitdtum, Idpidibm bdtbdri fundify funt peUendi.

PLumbdtdrum queq; exercitdtio ( qius Ndreioa Ndreiobdr bdrbulos uoednt') ef trddendd iuniortbus. Hdm buli.

in illyrico dudum dute legiones fuerunt, qua fern mi= lid miltlum hdbuerunt:qua, quod his telisfienter ute bdntur et fortiter,mdrtiobdtbuli uocdbdntur.Perhos longo tempore frenuiffme consldt omnid belld confe Üd: uf ji eo, ut cum Diocletidnui (^ Maximidnus dd imperium uem/fent, pro merit o uirtutis hosmartio* bdrbulos, toMdrios,dtqi üerculidnos eenfuerint dp» peUdndos,eofq; euâis legiombuf pratuliße docedtur. Quinos dUtem mdrlicburbulos mfertosfeutis porta 'b re con

FLA. VEGETII DE RE MILITARL reconfueuerunCefuos p opportune milites idierent 'f nwtMi prope lagiturioru fcuteiti j imitari uidentur officium N^m hoßes equofq- eonfaudant pnufqu-im, no modo nanu ai manSfid ai lâü mijßliu potuerat puentri^ ff Qjtemadmodum ad aß endendos equos tyrones ^, ixercendt funt.Caput. XVin.

NOn tantumautem a tyrombusifed etiarn aßt* . pendiarijs mi'itibuf faUtioequorum dtflrtélé tß femper exa^a-duem ußumufq-ad hanc statenJi tet tamcumdißimulationc,peruenßemamfeiiumeß E^Ki littet hyeme fub teHojdeflate ponebant ur in cam po:fuper hos iuniores primo inermes, dum confuetudi tie proßterent, deinde armai cogebantur afcidere. Tantaque cura er at,ut non folum a cextris-.ßd etiant A ßnißris partibus etinßlereey- deßlire condfeerent euaginatos etiarn gladios uel conto t tenentes. HoC) enim continua meditatione faciebat,filicet ut in tu* nultu pnlijfne moraafcendercnt,quitam ßudiofe exercebantur m pace. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^

Ondiu quoque baiularc ufque ad.LX.libras,cr iterfacere gradu militari,frequcntißtme togen* di fint iuniores.qutbus in arduis expeditombus necef fitas imminet annonam pariter ac arma portadi.Nee boe credatur eße dißtale ft ufus acerßen t. Nihil enim tß,quod non affidua meditatie facillimum reddat.

LIBER PRIMVS. TOL. 10 Q«lt;im rem antiquos milites faäitdUiße,Vergilio içfo te/ie poteH eognofd qui dit.

lion fceus ac patrijs aeer ^cmdnus in armis tmujiejuh faße uidm turn (drpit,et hofli Ante expeâaium pofitis flat in dgminecaprif.

Caput. XX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

LOeuf exigit, ut quo armor urn gencre,uel inUru mdi,uel muniendi fnt tyrottes,re ferre tëumi» Sed in hac parte antiqua penitut (oftetudo deleta eli. liam,licetex(mplo Cotherumer Alanorim Hunne» rumqicquitum armaprofecerinf.pediles terne (oflat eße nudate)S.Ab urbe enim condita uf^i ad tempus diui Gratiam e^ CataphreHi: ez galeis muniebatur pede fris exereitus . Sed cumeempefris exercitatio,inter Ueniente negligentia defidiaqi eeffret, grauia uideri drma(aperunt,quie raro mddes induebant. Uaq^eb imper atore poflulalabant primo eatapbradlax, deinde eaßides deponere.^icdetects prfleirihio. creapitibm, eemgreft contra Ceihos milites noßri,multitudine fa» gittarioium fiepe ielett fint : nee pef lot (la* des, qult;e ufq; ad tintai urn uibum excidia per» Venerunt,cuiquam cunefuit, ueleatapbrafiasuelga» Jeas pedefribasreddere. itaft ut non de pugnd,fed de fuga eogitèt 3 nudtin ade exponutur ad uulnen.

ILA. VEGETIT DE RE MILITARI. Q«id atim pedes fdgitturiuf fine cdtdphradld,liue git led,qui cu drcu fcutum tenere no polefl,fMiet f Q«id •p/î drdcondrij dtqißgniferi,qui(inißra. ntdnu hdftds ^uberndttt,in pr^liofactent :quorumo~cdpitd nudd e/fe confldt Oquot; pénards Sed grduts pediti loricd uidet t'^r,O‘ gdled fortdße rdro tn£ditdntt,amp; drmd tra^do ti.C£terum quotididnm ufm non labordt:etidm ft one roß ge^duerit. Sed itU, qui Idborein in portdndis uetertbus munimentis drmorum ferre non poJJunt,de tedlis corportbut O' uulnerd fuRinere cogunturey tnortcs:^ (quod eft grduius amp;■ turpiut) dut certe cd* pi,dut ßgd rempu.perdere.Sic dum exercinum laboa rernqi dechndnt cum mdximo dedecore truciddntur '^mirus ut pecudes. Vnde dpuddntiquos f murm non dicebd* lAurus p€= tur pededris exercitut; mfi quod pildti legiones priée deßris exe terfcutdetidrncdtdphrdéisgdleifq^fulgcbdntVfque erdtus. eo, ut ßgittdrij ßnißrd brdchid rndnias munirentur.

Pedites dutcfcutdtüprietercdtdphrdiiiu et gdleMCM ferrais ocreds in dextris cruribus congerentur dccipe re. Sic crdnt drmdti iÜi qui in primd dcie pugndntes principes,in fecundd hdßdti, m tertid Tridrij uoedbi Tridrij. tur. Sedtridrij genibuißexis folebdtintrd fcutdfube ftderd ,nefldntes uulnerdrentur uenientibus telis: et cum necefitds poßuldjßt, tdnqMm requieti uthemen tins inudderent boRes, quibusconfdtfepe fdddm eß fe uidorid,tu hdfidti tüi,ey qui priores üeterdnt, in* terijfent. Er^nt dutê dpud ucieres inter pedites, qui iicebdu*

LIBER PRIMVS. FOL. Il dicebantur Unis drmdturlt;e funditores et ferentärij:^ pritapue m comibus locabdntur,c^ a quibm pugndn di fumebdtur cxordiu.Sedhij ueloctßmiO' exercitd» tißmi Ugebitur. Ncc erdnt ddmodu multi,qui cedett* tes (ß prtelij tu(eßitds copulißet) inter prinetpid legi onü recipi foUbdt,ttd ut daes immotd cofiüeret. dd prafent ê prope xtdtem coßuetudo permdußt^ut ont nes milites pileis,quos pAnomcos uocdbdnt,ex peüib9 Me entur.Qjiodpropteredferuibdtur,negrduiusgd lcd uideretur henuni tn peielio, qui geRdbdt dliquid femper in cdpite.Mißihd dutem, quibus utebdiur pede Pild, fins exercitus,pild uocabdntur, ferra fubtilt trigono pritfxdtUncidrumnouemÇluepeddIi, qudin feutof* xd,non poßent dbfanduGr loncdm, faenter de forth ter direâd,fdciU perrupunt : cuius generis dpud nos id rdrd funt teld.Bdrbdri duti feutdti pedites bis prlt;e Bebre» cipue ututttur,quds bebrds uocit: t::^ binds etid de tera nds t prdlijs portdt.Sciendupr£ttred,q, eu mißiUbiis dgitur, finiRros pedes m dnte milites hdbere debere^ Itd eni uibrddis ^iculis uehementior iâui eß. Sed eu dd pild(ut dppeUdf) uemtur, amp;nbsp;mdnu dd mdnu gUa dijs pugndtur: tue dextrospedes t dnte milites hdbere debent:ut ey Idterd eortim fubduedtur db hoßibui,ne poßint uulnui dccipere, e:y proximior dextrd fit,qu£ pldgd poßit inferre.lnüruendos igitnr dc protegèdos oi drte pugnddi,et quocun^ genere drmorü,coßdt ef fetyrones.ileceJJieß enim ut dimicddi dcriorê funut

CDemunitione caRrorum. C^p. XXL CA^rorum q'locj- muniitonem debet tyro codiß cere.tiihil enim tarn pdutArc,neq; tAm neeeßd» riuminuenitur 'mbetto du’ppefireäe conRitutAß unt eARrA , itA intrA uaUaw ßecuri miUtes dies no* ües^i perdgut^etum ft hofta obftdeAt^qnAft murAtAm cimtAtem uideÄturßeum nbiqi portAre. Sed hunts rei faétÎA prorfus interddit. tiemo enim idmUu deducts foßts,prxftxiß^fudibuscAßrAeoni^ituit.Sicdiurno uel nodurnoßtperuentu eq titum bArbArorn, multot txercitus firn a freq tenter Afftidos. Non ßolu Autent conftdentes ftne CARris iftA pAttuntur: fed cumin Acie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

cdfudliquo coepermt cedere munimentA cdHroru^quo fe recipiAnt non hdbenf.O- more AmmAUum mu kt ca* dunt.Nee prim moriendt finis ftt,quÀm hoftibus défit erit uoIutM perfequendi.

^mquibutlocisconliituendAftntcdftrACA. XXIL CAflrd Autem prAfertim bofte uicmo,tuto femp j fAciendA funt loco: ubi er hgnorum er pdbuli

Cr Aqu£ fppetAt copiA. Er ft diutius commorAndu ftt, j ha fdubritAS eligAtur.CAuendum etti ne mons ftt ui* anus Altior,qui ab dduerfirijs captus poftit officere. ConfyderAndum etid ne torrentibus inundArt confie* tterit cAmpis,er hoc caft uim pAMtur exercitus. Pra numero Autem niihtum uel impedimmtorum munieit dn funt CAsïrA:nemdior tnulcitudo conflipetur in pur* uit

LIBER PRIMVS. FOL. It uh,nèue pduatM in huioribdi ultra lt;^UAtn olportet ta ^itur extendt.

fP Qjtdli Çptcie deUnienda fini ta^rd Cd. XXIIL 1 Nierdim auttm quddrdtd^interdum trtgond,int€r J dumf'im''otnnda,proutlod (jUdlutU dut narffîtds pollulMcrtt,td{lfa fdcicndd ftnt.Port a duttm qute dp ptüdtur prittorid,dut or ëtem fjuddrc dtbet,dutiüu Pratorid

. locü cjtu dd hoßrm rejjjtcit.dut Çi Utr dgitur^üdm par porta,. ton débet attendere^dd quà cß profedurta (Xeratm. Ïvra guS prtmt etnturtf.hoc td tohortes, paptlioes tendent o-drdtones crßgnaconßituunt.Decumana Üecuntatui d’iié porta cjuitdppetldtur,poßprxtotidm eß:per qua porta, delinquentes milites educuntur ad panant.

^Quo generemitniendaßnt cadra Ca, XXIIK Cquot;' A Urorum autem diuerfa triplex^; munitio ejl.

^ Njw fl nimia necelßtas no pramittcefpites dr* tunciduntur è terrâtes ex tills uelut murm inßruitur. Altu^ tribut ped but fiptr terramjta ut in ante fitfof fa,dequa leu rtfi fint erfpttes .Deinde tumulcunria feßi jit lata pedes nouem.^y alta pedes fiptem. Sed ubi utt acnor tmminet hoßium, tunc latißimafoßa ambitunt conuenitmunirc caßrotum,itaut.iz pedeslata fit^ et altaßb linea (ficutappeUdnt)pedts nouemSupra autem fxpibut hmeittde fadiis, qua defoßa Icuata fue ntterracongeritur: ercrefett in ah dm quatuor pe des.Sicßt utfit alta tredeetm pedes,duodecim lata Su pra quant fades de Itgttis fortilftntis,quas milites por

FLA. VEGETII DE RE MILITA RT. Ure cofueuerdnt,pr£^gitntnr.Pi.ilt;iitoi opus U^ones, r.s!lrd,q'ixloi,d!idq; utettfilium ^enerd hibere conue nitfemper in promptu .

SEi fdfUe eßibßntibus hoßibus cdArd munirez ueru ßdduerfdriui incumbit, tunc amies equi tes,O' medici pcirs peditum,cid propulfdndum hojUum impetUfOrdinitur ï dcietreUqui paß ipfos duAis fojfis muniunt cxßni^zy per preeconem iniicdtur,(i’t£ cen* turidprimi, que feciindd,quce tertid,qu£ q'^rtd oput omne copleuerit.Poß hxc d centuriombds ßoßd inßgt;i* citurdc menfurdtur, er umdiedtur m cos qui malige tim flier int operdti. Ad hune ergo ufum mßituendus eß tyro,ut cum necejßtM poßulduerit,ßne perturbd'‘ tione celeriter poßit cdßrd munire.

^ Quesneudmodum exercedntur tyrants, ut in dcie ordinë er interudUd cußodiät.

Nihilmdgis prodeffe conAdt inpugnd,qmm utdßiduo cxercitio milites in dcie dtj^oßitos orients in deßneter obferuent, nee ultra mdgis quam txpedit,dut coglabent dgmen,dut Idxent.Hdm etiam conßipdti perduntj^dcidpugndndi,erßbiinuicem im pedimento funt£t rariores dtqj mterlucentes aditum perrupedt hoAihm pr£ßdnt.Neceße eß aut ßdtim mt tu uniuerfd confugt;idi,ß intercifd ade dd dimiedntium terga

LIBER PRIMVS. FOL IJ tergd dcceJJcrit.Proiucendi ergo tyrones funt femper id ccimpum, O' fecudum matricule ordinem in adent dirigedi,^ ut primo (implex extiß fit Mies, ne quds hibedt curudturM:ut eqMU legitimoq; jfdcio miles di ftet dmilite. Tuncprecipiendum,utfdbitoduplicent dciemiitd ut in ipfo impetu, dd quern ipfi ref^ondere folcnt,onio feructur.Tertio precipiendum eßfUtqiU drdtdm dciem repente conßitudntiquo fdUo in trigo* numCquem cuneum uoednf) dcies ipfd mutdndd ell. Ciue ordindtio plurimumprodeße confaeuit in hello, lubetur etidm ut inßrudnt orbes: quo genere cum uis boslium interruperit dciem, refill db exeratdtis mi* litibus confueuit, ne omnis multitudo funddtur mfu* gdm^o grdue difcrimen imminedt.llec fi lumores df* fidud meitAtione perceperint, fdältus in ipfd dimicd* tione /irudbunt.

^ Qudntum j^dcium ireuel redire débet ont, uel quoties in menfe exerceri, eu educuntur milites dmbuldtu.

PKetered o uetm confuetudopermdnfit,o di* uiAttÿiHidt^ Hddridniconßitutionibuf pr^t Cduetur,ut ter in menfe,td équités qudm pedites edu* cdntur dmbuldtumihoc enim uerbo,hoc exercendi ge* nut nomimnt. Decë milid pdßuu dimdti iHruilK^ oï* bustelis pedites,militdri grddu ire dc redire lubebdtur » cdUrdtitd ut dU^ itineris pdrtë curfu dlderiore cöß» b J eer ét.

FLA. VEGETII DE RE MILITARI, cf ent.Equites quoqidtuijipcrturmMdrmMiq;,Çmi^ liter tantim itinens perngtbdnt ,itiiut ad equeßrent med tatiomm mterdivm fequerentur, interdim cedea rciu ejecurfu quodam mpetut reparurent. Non fo* turn autem in e-ampisifed etiam in eliuoßsO'arduis loeii oaßendereo deßendere utraq; dctes eogebd* tunut nulld res uel cafm prerfut pugnantibw poffit accidere, qMm non dme bom milites ajßdud exenitd* ttonedidtcißent.

HAec ßdei dc deuotionis intuitu, imperator wt» uidla, de umuerßs duâoribm, qui rei mbtda ris difciplindm Uteris mandduerunt, in hune libeüum enucledtd tongejßiut in deleâu dtq; exeratattone tys ronttm,ß quis diligens ueht exißere,dd dntiqu^ uirttt fis imitdttonem facilecorrobordre poßßtexercttum. Ne^j enim degenerduit in homimbus MdrttUf edlor, nee ejfaetc fint terrie qu£ Idiedtmonios.qut Athenic fis,qu£lAdrf)s, qu£ Samtes,qu£ Pelignos,qu£ ipfos progenuere Komduos.None PpiroUdrmisplurtmti aliquando ualueruntitione Kdeedones de Theßdli,fua perdtis Perfs ufq- ad indtam beUando penetrarunti Dreos dutem O tdados ad trdces, infant urn beüico» fosfemper fuiße manifeßuni eß,ut ipfum Mdrtem fd b^e dpud cos ndtum effè eonßmunt. Longum ed fi uniuerfarum proutneidrumuires enumerdre conté damt

LIBER SECVNDVS' FOL. ’14 lt;IiJW,c«»i oiwnet wi Rom^w mperij duioneconfi^unt Sed lon^^fecurUiU padt hom'nes pxrfm ad àdrflii* tionem ocij,pirtmi ad a mlia traduxit officiaAta cura cxercùijmhtarif,primo negli^ntiuiagi,poßea dijji nulari, ad poßremam dm in obliuiontm perdud^t tognofeitur. üccal.tjuiihoc fupertoreittatcacadiße iniretur,cum po^l primum punitu bdlum uiginHciMt tuor circuits excurfis annorim, pax ita Ronmanos il los ubiejj uidorcs odo Cf armorum defuetudintener uauerit, ut ßecundo hello punico Haimbali pares eße non pojßnt.Tot itaqi confultb u, tot ducibus, tot ex* ercitibM amtjps, tunedemum ad utdonam peruene* runt, earn ufam exercitiumefi mill tare eondt feere pa* tuer um. Semper ergo legedt or exercendt funttunio res. VciliM enim Confiât erudite arms fuos, quant aliénas mercede iotiduceregt;

JfiUituta maioru artis armaturee,preecipue elemetia am uefirä periiißmeqi retmere, cat mui s déclara* tur uidorijs ac triSphis. Siquidë indubitata approba* tio artis,efi rerum femper e/fedus. Veru daqui Ihtas tua,imperator iwide, altiori tonfifilia tfuam mens poterat terrena concipere, ex libris antiqua defide* rat:c!iipfa}nantiq-lt;itatëfadis reitntibus antecedat.

FLA. VEGETII DE RE MILITARI. Cum igiturh^c Utteris breuiter comprehendere, md ießittit(eßr£ non turn dißenduqunm recognoßendd pr£ciperer,(ertiiuit fepiusdeuotiocnpudore. Quid enim auddeim, qiunt domino dc principi generis hu-mdni,domitori omniu gentium bdrbdrdrum,de ufu dc dißcipündinßnudre beUorumf mß forte iufifes fieri ^uod ipfe geßißes. Et rurfum tdnti imperdtoris non ebedire mdnddtis,plenumfdcrilegij uidebdtur dtq; pc riculi.Nliro itde^^ modo in pdrendo duddxfdÜM fum: du metuo uideri duddeior, fi negdßem.Ad qudm terne tdtcm,pr£cedens me indulgentu ue^r£ perënitds dt nimduit. N^m libeüumde deleüu Atej^ exercUdtione tyronum, dudum tdnqudm ftmulus obtuli:nec turnen culpdtiu dbfceßi.Uecformido iußm dggredi opus, qi’ ß)ontdneum ceßit impune.

^dUj dlif res. VexcUdtio net.

'Eqitites le giomrij.

^In quoi generd diuidutur res mUitdris. Cdput. L ES IGITVR MILITA ris (ficut Idtinorum egregius duUor, cdrminis fui tdßdtttr exordio ) drmis conRAt e^y ui ris.lUc in tres diuidttur pur» tes.E(jHites,Pcdites,Cldßes. Eciuitu f dl£dicuntur,dbeo g, dd fimUitudinê dUrü db utrd^ pdrte protegdt dcU es:cj't£ nuc uexilldtioes uoedtur d ueloy^uid uelis,hoc eßflAintdis ,ututur.Eü dUud genus equitutqui legio-, nurij uac^ur-propiered ^ connexifunt legioi.Ad ejuo rum

LIBER PRIMVS fOL. IJ )■« cxcmplü, ocreati équitésfunt i^ituti. Cldßiu itè àuo 2,enerd funt.Vnü Itburnaruutliud luforidrü.'Equi tibiu cÄpiydaßtbus murid etßurmuä,peditibtis colles^ mbes,pliind,zy abruptd/eruMtiir.Ex quo ïteÜigttur tndÿs reip.weeßdrios pedites-.qui poßStubiqi prodef fe.Et muior numerus pcditu,fumptu ey expenfd nuno re nutritur^Exercitut ex re ipfd dtq^ ope exercttij,no më dccepitM ei nunq licerct cbliuifci, qd’ uoedbdtur. Veru ipß pcditesjn duds diuißi ßunt pirtes: hoc e^l,m duxilid z^ legioes.Auxitid d focijs,uelfaderdtis gcn= ubustnittebdtur. Kandnd dutë uirtus,prtecipue in Ie» gionS ordindtione prlt;tpoUet.Legio dutë db eltgendo dppeUdtd ë :quod uocdbulu eotu defy derdtf dem dte^ ddtgentidm,quibus milites probdntur. I» duxilijs mi* nor,inlegiontbuslonge dmpUor confueuitnumerus tmlitumdßcrtbi.

Cldßium duo genes rd.

Exercitus. Peditu duo generd.

Legio.

^C^uidinterlegiones O' duxilid interfit. Cdp. H. DEni^ Mdcedones. Gneci, Vidrddni, phdldn* ges hdbuerut: ut in und Phdldge drmdtoru o* ito miltd cenferentur.GdUi dtq; Celtibcri,plurefq^ bdr bdrica ndtwes,cdteruis utebdntur in pralio-in qu;bus erdt fend milid drmdtoru.Romdm legicnes habent^in quibus fin^lts fend milidjnterdum dmplius,militdre cofucuerunt. Ciuid dutë inter legi ones o duxilid in* tereße uidedtur,expedid. Auxiltdres conducuntur dd prdltu ex diuerfis laas, ex diuerfis muneribus uem* entesmec difciplind inter [e,nee noticid^nee dß^eädtio ne con*

Phdldges.

Cdterue.

Legios

Auxiltdres

Legio.

l^euisdr* Kuti^ra.

fLA- VEGETII DE RE MILITARY, ne confentiunt. Alid inftttutd.ahus ieder cos eHnfus armor urn.Üeceße cß autem tatdius dd uiéloridm per» uenin^c^ui difcrepant dntequam dmicent. Dcm^'dmt in expetuionibm pluritt urn profit,cmnes milites uni tispr^cepti ßgmßedtione conuertimon poffunt equdli ter iußd complere^qui ante pdriter nonfuerunt.Tamë hac ipfa ß folemnibus diutrßßq; exercitijs prcpe cjuo* tidie roiortntur,non medioiri'er iuudnt. Nam Icgis onibus femper duxilid,taraud kuis drmdturd m ade iungebdntur: ut in bis prielidndi mdgis admintculum * eßet ^lum prmdpdlcfubfidium.Legio dulcm proprijs ‘ eobortibiu plena,cum grduê armdturdm,boc eß prm* tipes hdßdrtos,tridrios, dnteßgndriosAtem Icuem ar mdturdm,boc eß ferentdrios,fdgittdrios, funditores hd!ißdrios,(umproprios e^fbi Wpofitos eejuitesLe giondrios, ijfdem mdtriculis tenedt: cu uno ammopd tique conßenßu cdßrd munidt ,d(iem inßrudt,prlt;el!Utn gerat ex omni parle perß âainuUoque extrinfeeus 'm* digens aditimento, quantamlibct boßiummultitudi* nißtperare(oßueuerdt,Documetu eü magmiuco Ro mand,quieß:mpcü Icgionibus dimicans,tantuboßiu weit,quant um uel ipfa uoluit uel rei um natura pmißt. ÇQaie caufa exbaurirt ßecerit legiones. Caput. 111. TEgionum nomen in exercitu permanet hcdieißet

_^ per neghgentiam ßupertorum tepor um, rebur infradu eß,cii uir/utis pr£mia occuparet ambitio, et P gratia^pmoucretur tnildcs,lt;^i ,pmcucri coßieuerat per Idborc

LIBER SECVNDVS FOL. ÎÔ Feinde lotubernahbus ccmfiktis ^lifiendijs,f erteil* moniales ex more dimtßts,non font alijfahRitutt.Prie terea neeeße eß,morbo alscjuatos debilauri digidimit tv.ahguantos riüUtiam deferere.uel diUerßs cafibos in terireM nifi annisßngulis, imoßngulis fene menß bus î recedentiû locum iuniorum turbafucceddt,gui Uis coptofus exhaurtatur exercitus. Efl Z7 dim cauß, cur attenuate: ßnt legiones. Magnus in illis labor eß militadiygrdMora arma,fera munera,feuerior difcipU na.Quod uitantes plerig^ in auxilgs ßpefeßmam mi Ittie facrameiKa peniperembi cr minor fudor er magt; turtora ßnt prxnim. Cato iüe maior,(um cylt;tgt;misin uiâus eßet, O' co»ßl exercitumßpe duxißßt, plus ß reip.credidit profuturum,ßdifdplinam militartmio ferret in li ter as.lia um us id at is ßnt ret guefortiter fiunf.gue uero pro utiUtatereip. fcribuntur eterm funt.ldemfecerunt alijcomplures:fid prettpue Proti nus diuo Traiano ob eiußnodi comprobatur mdußnä Koru inßituta,horu precepts, inguantu ualeo, ßrid t fdeliterg; ßgnabo. Ham cu eafdê expefas fadat ey diligenter et negligëter exercitus ordinatus, ncnfolü prefenttbus,fcd ettam futuris foecults proßciet:ß pro uiftone maießatis tue imperator Augure, cyfortißi ma dißoßtio reparetur armorum, or emendetur d ß fimulatio precedentium.

Cato rei mditans ftnpior.

ÏLA. VEGETII DE RE MILITARI. ÏN emmbus duthoribut ivuenitur,fir.gulos con* fuies aduerfus hofles (opioffimos, non antpUut (fu^m biuM duxifji tegionts,iidditis auxilijs fociojum TMta in tÜis erdt exercttdtio,tdntd fiducid,ut (uiuit beUo dua legiones ertderentur peße fufficere. Qwd» propter ordindtionem legionis dntiquxfecundu nor^ mim mÜitdrisiurii exponam . Qw^ deßriptio fi cb» fcurtor aut impolittor uidebttur:non rmhiffed d'fßcul tatt tp(ius rei conuenit imputdri. Attento itaq; anima f£piut rekgendd funtjut memorid mteUigentia^ uale ont comprehtndt. tieeeße tfl enim inuiflam eße rép. tuius imperator militari arte percepta.quantosuoluc erit fadat exercitus beUicefos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

■f-pi flit

^vUtit p» erornent a.

Diligenter igitur ledit iunicribut, dnimis ccrii poribufq; praftantibut, additif etiam exerd» tqs quotidianis, quatuor,uel eo amplius menfiu, iußu dußsieqfq; luidißinu prîetpii legio formatnr.Hä fpi duns in cutepundis milites feripti et matriculit 'm* ßrtt lurareßlent. Etideo milidte facramenta dieun* tur. lurant aut ent per deum Cf (hrißum Cf ßirittim fandum çy per ntaießafem imperatcris,qu£ fecundu deum genen humanodiligendaeßetcolenda.Häimpe raton,1 um Augußi ncmèaccfpit,tanqttAm prttfenti et (orporaU deo ßdelts efi prißadd deuetto.Cf impedtn dui peiuigil ßtmulatus.Deotmm uelprtuatus,uel mi Utdnt

LIBER SECVNDVS , FOL. I7 litäns feruttydim fideliter cum dt li git y c^ui deo regndt dutorc, ïurant dutem milites omnid fe firenue fidu» ros,qu£ fpneccpcrii imferdtor, nunqudm^ defer tut os nulitiam, nee mortem reeufdturos pro Romdnd rep.

^ Quot eeltortts in und fnt Icgione. Ué quot milites in und eohorte. Cdput. VI.

Sciendum efl dutem in und legicm detem coltora tes eße debere.Sed primd cohors rehqudSyCr nu* mero miUtum^et digmtdtepreeeedit.üdm genere et in flitutwne literdrum uiros eleéiiffmos querit .Uec ent fufeipitdquildnr.quod preedpuumfigiMm t Komdno eß femper exereitU-Ç^totius legionis mfigne.lï£c i* mdgines imperdtorum,ltoc cü diuind ei'prefentid ß* gnd ucnerdtur.Habet pedites nulle centum quinque. Equités loricdtos centum trigmta duot :cr dppeïldtur tobors nuUtaria.Hitc cdput eü totius legionistab hdc, cum pugnandum eü,prtmd actes incipit ordinari.Se* cunda cohors habetpedites.-^^^. Equités lortcdtos. 66:crappeüatur cohors qumgentarid.Tertid cohors ßmtliter habetpedites. S5S • 'Equités .66. fed inhac eohorte tertia,ualidtorcs probari moris eß:quid t met dia, dcie conftlht. Cohors quarta habet pedites quin» gentos quinquaginta quinq-,Equités.66.Cohors quin ta habet totidem.Sed er ipfaßrenuos defyderat mili* tes:quia feut prima mi dextro,ita quintain finiflro pomtur cornu.Hit quinque cohortes ’m prima ade or* dinantur.Sexta cohors hübet pedites. $5 S .Equités.

FLA, VEGETII DE RE MILITARL iK ipfd quot^ enuckdti aßcriiendifunt juniores : quid in fecudd acit poft Aquila amp;nbsp;Imagines cohors fextd confiftit. Cohorsfeptima habet fiedites.'^^^.Equites. 66,Cohors oilaua habet pedites.^ss-Eq^^it^^^^Sed Cf ipfa animofos de/yderat uiros:qtiia in fecunda acie confiait inedia.Cohors nona habet pedites.'SSS lt;:quh tes.66.Cohors décima habet pedites.S5^,eqtates.66 Zy ipfa bonos accipere confueuit bellatores:quia in fe cultii acießnißrurn poßidet cornu. His decern cohort tibus legio plena fundatur,qua: habet pcdites fex mik lid centu équitésfeptingètos triginta. Minoritac^ tuimerus armatorü in una legione eße no debet .Mai lor autem interdum eße confueuit, fi non tantum una cohorte,fedettamalias miliariasßuerit iußa fußiperc ^t^omina er gradus principiorum Icgionu.

Prtneipid A NtiquAordinationelcgionisexpofita,princia paUummilitum,et(_ut p'toprio utar uocahulo) principiorum nomina eyy dignitates fecudum praßen Tribunus tes matriculas indicabo. Tribunus maior per cpiftola ßaerä imperatoris iudicio deßinatur. Minor tnbunus prouenit ex laborc.Tribunusautem uocatur a tribu, tribuendoq; iure : quia praeß militibus quos ex tribu Crdinarij primus ’Romulus legit. Ordinary dicuntur qui in prx Uo praßunt ey primos ordines ducunt.Augu^ales ap Augußahs pellantur qut ab Augußo ordinarijs iunüißunt iElas Tlauiales. uialesitemtanquanißecundiaugußales,a dmo Veßgat fano

f^no funt Icgionibu4 additi. Aquihferi quidqutläm Aquiliferi. fortdnt.ïmaginatij, ucl imaginißri qui iniperatcrum imaginarij imagines portant. Optiones ab optando apptUati, ^ Optiones. antecedètibus agritudineprlt;epeditis,bitanq adcptati Sigmfiri^ torû, atq; uicarij folèt Umuerfa (Uràre.Signifeu,q fi Teßerarif. gna portdt:quos nue draconarios uoeant. Tffßtrarij, Teßera qd qui teßeram pertotubemia militu nunciant. Teffera eampigeni duiem dicitur pr^ceplum ducis uTad aUqd opus quo Metdtoret vel ad bcllum mouetur exerdtus. CampigcmJioc cß Bene^da* dnteßtgndni,ideo ftenenunati^quid coiumoperddtqi rij. uirtute exercitij genus creßat m cdmpo. lAetatores q L.brarij. prticcdcntes,locum eligunt cdßris. Beneßdarij, db eo Tucidnei, dppcllati,qucdprcnwuenturbeneßcio tnbunorum. Comtei Librdrij,ab eo quod in libros référant rationes dd mi nes.

lites pertinentes.Tubictnes,Cornidnes, er Buednato Buccindten tesqut tubd,uel£reocornu,uelbuccind cotrnuttere res, pmliu folent.Anndturje duplares,quie binas cofequu Armdtura tur dnnonds. Simplarcs,quafngulds.tAenfcres, q in tüenfores. Cdßris dd podifnü demetiuntur loed, in qu. bus milites Torqudti. tentorid fganf.uel hojfidd in duitatibus prießdnt. Cdnditddi. Tcrquati duplares, Torqudti finiplares, qutbus tor= Mucißces. ques aureusJolidus uirtuds premium fuit : quem qui tncruißit,prêter laudêinterdu duplas confequebaïur dnnonds:di-pldres dudS,fimpldres und.Erdnt e^ fecun du annonam candidats duplares,câàidati ßmplares. Ht sut milites principales,qui priuilegijs mun untur.Be hq munifcesappeUantur, quid mumafacere cogutur.

FLA.VEGETII DE RE MILITARf, £[ ï^omina. eortvin qui antiquos ordines du ccbdnt. Ca^ut. Vdt.

Etus dutem confuctudo tenait,ut ex primo prï cipe legio nis,premoueretur Centurio primipi Primas hd li:qui non folum dquilte pneerdt, uerametidm quitta^ ftdtut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;or centuries, hoc ell quddrmgentos milites, tn prima

Ducenari^ deie guierndhat. Hic taquam edputtotius legionis me ritd confequebdtur et cemmoddAtem primus hd^dtus Prtneeps daas cëturias.i.ducentos homines ducebdt in dciefecü primo co= dd,quem nunc ducendrium uocdnt.Princeps duti prb hortis. ma cohortis centuridm amp;{èmis,hoc e^l centum quin* Hdßdtus qudgintd hommes gubemdbat. Ad quem prope omnia, fecundus qua in legione ordindndd funt, pertinent, item fecun= dus hdßdtus centuridm ctx firnis ^td eß centum quin= Tridrius qudgintd milites guberndbdt.Tridrtus prior,centum prior. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homines rcgebdf.ßc decern centuria cohortis prima,a

quinqi ordmarijs regebdntur: quibus mdgna uttlitds tes er mdgnus honor eß a ueteribas conßitutus: ut ca teri milites ex totd legione omni Idbore dc deuotione Cennturio contender ent dd tdntd pramid peruenire. Erdnt etia nes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;centuriones qui ßngulds centurids curdbdnt:qui nunc

Centendrij centendrij nombidntur. Erdnt decdni,dcnismilitibus Decani, prapoßti'.qui nunc cdput contubernij uocdntur.Secun Cdput con dd cohort hdbebdt ceturiones quinq;.Similiter tertia, tubemij qudrtd,quintd,ufq- dd dccimdm cohortem:in totd dutë legione erdnt centuriones.^^.

S Ed legmi imperatoris ex cofuUribus dd exercia tusmùtcbdntur, quibtu Icgiones zy auxibaum* uerfa. obtemperabant m ordtnätione pads uel neeeßi» täte bcUorum:in quorum locum nunc illuflres utros confiât mdgißros militum fubflitutot : a quibus non tantum binm legioncsfid etium plures numero guber nMtur.PropruK uutem iudex crut prafedui legioii, PrafeÜus hdbens communem prtmi ordinis dignitatem : qui ab: legionis, fente legato,tanquam uicariufipfiut,poteßatem maxi mam retinebat.Tribuni uel centurtones,c£teriq' mili tes,eitu pritceptaferuabant: Vigiliarum ßue profest onis tefjera petebatur ab eodem. Similes crimen aliqß admißßet,au{loritate prxfeiHi le giants deput abatur a tribuno ad panam. Arma omnium militum, item e: qui,uefles,annona, ad curam ipfius pertinebant.Difii pUna im ey frueritas ey exercitatio,non folum pedt: turn,fed etiamequitivmlcgionarioru, praceptoeim quotidte citrabatur. ïpfe autem euflos diligês eyfobri M,legionem fibi creditam aßiduis operibm ad omnem deuotionem,dd omnem afformabat induRriam: feiens ad pr^fedi laudemfubiedorum redundare uirtutem.

E Rat etiamcaßrorumprxfedus: licet inferior dignitate,occupat^ tarne no mediocribus caufts: ad quem caßrorum poßtio, uaUi ey foßx deßinatiop: tinebat. Tabernacula uel cafe militum, cum impede mentis oibus, nutu ipßus curabantur.Prlt;eterea lt;egri c 5 contu»

PLA. VEGETII DE RE MILITARI. co itubcrnilet,amp; medict (a qmb u c!trabMtur)expë fe,etiiim aieim indi4ßriMpertigt;KbMt. VehicuU fdgittdrij neenottetidm femimentd qntbus mxteries fecdturuelcieditur q:tibupy apmuntur foß£ circa ß turn uxüi et dq'C£ duélut.Uemligna nelßrdmiu,drie tes,onagri,baliß£,c£teraqigeMrd tortnentorum,ne deeßent aliquando procarabat. Ii poll longam proba* tdmq; militia'n peritißimM omnium tegebacur: ut re» äe doceret alio s quod ipß cum laude feeißet.

Ç De officio prtfe^iifabrorti. Cap. X(. HAbetpraterea legio fabros lignariosinßru*

Fiores,car pent onoiffierrarios, piüores, relit quofqj artifices ad hybernoru adificiafabricanda, ad machinas,turres ligneas,c£terdqi quibux ud expagni tur aduerfanorum ciuitdtes,uel defendÜtur propriet praparatos.Qui drmd,quiuehicula cateras^genera tormentorum ud noua facerent, ud quaffata répara^ rent.Habebant etiam fabricas fcutdrids,loricarids,dr cuarias in quibus figitt£,tniffilid,cdßides,omnidc^ an morum genera formabäcur.Hec enim erat curd pr£ci pud,ut qtoiequid exerdtui neeeßariu uidebatur,nunq deeßet in caßrisiufji eo, ut etia cunicularios herent, qui dd morem 3cßorum, dudofub terris euniculo, mu nf^ intra fundamenta perfoßii,improuiß emergerét ad urbes hoßium capicndoi.llorum iudexerat propri

. C;lt;p, XH

LIBER SECVNDVS FOL. 10 DEcew cohortes habere legionem diximiu'.fed prima erat miliaria,in qua cenfu,genere, lite» ris,fjrma,uirtute,pollentes milites mittebantur. H» ic tribunes pr£erat armorumfcientia,uirtutecorpo* ris,morü boaeftate pr^cipuiu. Relique cohortes pro lit principi pla(uiffèt,a tribunis uel a prepoßtis rege bantur. Tanta autem feruabatur exercendi milites eu ra,ut non folu tribuni ud prepoßti cotubernales fibi creiitos,fub oculis fuis inherent quotidie meditari: fed etiain pfi armorum arte perfedi, cieteros ad imita tionem proprio cohortarentur exèplo. Tribuni au* tem follicitudo per hanc laudatur indufriamxumiles ueße nitidus,armisbenemunitus ac fulgcns, cxercitij ufu or d feipUna eruditm incedit.

ffDecenturijsatq^uexillifpeditum. Cd. XiIJ Aquila. PRimü fignu totiuslegiois eü Aquila,quaaquili Dmeontt,

fer portât, Dracones etia p (ingulas cohortes d draconarijs feruturad praltu. Sedantiqui,qafciebat in aciecomt/Jo hello eeleriter ordines aciefqi turbari dt^i cofundune hoc paßet accidere,cohortes in centuri as diuifcrut,cr finguUs eëturijs fingula uexiÜa conßi tuerut: ita ut ex qua cohorte uel quota eßet centuria t illo uexillo literis effet afferiptu: qd’intuêtes uel legë tes milites,in quätouis tumultu, a cotubernalibtu fuis aberrare no pofêt.Cëturiones infuper,q nunc centena rij uocätur,nimium bellicofos loricatos, tranfumptis caßidu criftis,utfaciUus tiofcrëtur,fingulas iufßrut

FLA. VEGETII DE RE-MILITARI 2,uberniire centunnn ; qaatenu« nullum error exißeret, cum centeni milites /èquerentur, non folum uexiUum fuum:rcd etiam centunonem qm ftgnum habebat in gd led. Kurfus ippe centuriie in contubernid diuiftefitnn ut decern miltttbus,fubuno pdpilione degétibus, unus Cecdnus qudß prxeffèt deednu Sft^ui cAput contubemij nominA^ lHdnipulns tur. Contubemtum dutem mdnipulus uocdbdtur,ab eo qwd coniunHii mdnibus pdriter dmicdbunt.

Ç Df turinis equitum legiondriomm. Cap. XIIH Turmi /'^'^Vemddmodum inter peditesccnturtduelrndni Decurio. \^Jpului dppeUatur, itd inter équités turmd did* tur. Et hdbet und turmd équités. ^t.Huic ^ pr^eß. Decurio nomindtur .Centumenim peditesub uno centurione,pib uno ucxiüo guberndntur:ßmiliter 31. équités db uno decurione/ub uno uexiüo regutur. Vrietered ßeut centurio eligendus ed magnis uiribus, procerd ßdturd, qui hdüds uel mißihd petite idculd tur o-fortiter, q dmicdn glddio qui feutu roture do äißime nouent,qui omnem urtem didiceric urmdtura, uigildns, fobrius,dgtbs, mdgis dd facienda, qudi ei m* perdntur,qtum ad loquendum pdrdtus.Contubernales fuos dd difcipUndm retineunt, cr dd armorum exerci tium cogdt,ut bene ueßiti ty calcidti fint,ut drmd om nium defiria ntur dc fplendednt. Similiter eligendus eßdecurio qui türme equitumpreponatur,imprimis hdbili corpore:ut loricdtus eyurmis dreundatus, om* mbus cum fummd ddmirdtione equa poßit dfeendere, equi»

LIBER SECVNDVÏ FOL il ((^uitArefortißime^conto fdenter utiffagUtiH doüif* fhncmitterejturmAles faas.i.fub cura fM cquitcs po/i toi, erudire Ad omniA qui equeftris pugnA deposit: tofdé cogere loricas fus uel cAtAphvAdM, cotos fios C cAßidcs frequenter tergere e^j curAre.VlurimÜ eni terroris hoftibus Armoru jflendor import At.duts ere dAt milité betlicofam, cuius dißimulAtione fitu ac ru^ bigincArmA fadAnturit^on folum Autem équités, fed etiA ipfs equos Aßtduo lAbore conuenit edomArt. Ua* q^ Ad decurioné c:r fAnitAtis e::y exercitAtionis tAm ho minum quAequorumpertinetcurA, ^duemAdmodum legionu Acies inftruAntur.CA.'X.V. X TVnc quAliter indruendA fitAcies, fi pugnA im* 1 miaeAt,declAretur unius legionis exèplo: qi’ ft ufus exegerittrAufferri poßitAd ptures legiones. Equités locAntur m cormbus. Actes peditu A primA co horte incipit ordinAri in cornu dextro Huiccohors feciidAtoniungitur,TertiA cohors m mediA Acie collo cAtur. UnieAnneditur quArtA.duintAuero cohors fini drum fufipit cornu: fed Ante fignA,et citrA ft gnu. Hec no ï primA Acie dimicAtes,principes uocubAntur, hoc efl ordinArij, CAteriq principAles. Kiec er At grA* uis ArmAturA,qui hAbebAnt caflides,cAtAphrAdAs,ocre As,fcutA,glAdtos mAiores,quos ffAthAS uocAnt,amp; Aligt; os minores,quos femifpAthAs nominAnt, plubAtAs quit HAS poft AS in [cutis,quAS primo impetu lAciunt. item binA mifiliA,unumAius,ferro triAngulo, und atu not c 5 uem

TurmAles.

Principes

SphutA’ Semiflgt;At£.

Piliim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uem h ißiH pedum quinque er femis, ^uod pilü uoedv

Spiculum, b-intyfumcf^tculumdicitur. Ad cuiuis t(tum prtedpue exmebuntur mütes^ejuoi arte e:7‘ uirtute diredum, (^feutettos ptditeSyO' loricMos équités fepe tr^fuer berut. Aliud miuM,ferro tnungulo, uucidrum quinq;, hußdi trium pedum amp;nbsp;feints,quod tune uerriculum, Verriculü. nunc uerutum dicitur,Prima dcies principumScctin^ da haüatortv)n,armis takbusdocetur inslruda. Poß Pnerentai nbsp;hos er at Pherentarij e^ kuis armiturd.quN nunc au

rq. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xdiatores eiy armaturas dicimusScutati qui plubatk

Scutati. ucl gladijs er mißHibus accindi,ficut nunc prope om^ nes milites utdëtur,armati erant. item fagittarij,cum Pundito^ nbsp;nbsp;nbsp;caffidibiis,catapbraüis, et gladijs,fagittis, et arcubus

res. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prant funditores,qui adfundas uel fußibalos lapides

Trianguc iadebant.Prant triangularij,qui ad manubaUßas uel larij. arcubalißas dingebant fagittas.Secunda ades fimlk ter armabaturtin qua confißentes milites,haflati uoca baiuurSed infecunda ade,dextro cornu,cohort fexta ponebatur:cui iungebaturfeptima.Odaua cobors mc diarn adem tenebat, nona comitante. Decima cobors inundeciinaade,fnilïrumfcmper obtinebat cornu.

Cluëadmodu triarij uel cëturioes armëtur ea.KVl Triarij, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¥JJ Oß omnes autem ades ,tridrq cum feutis, cataa

tis,plubatis ey binis mißiUbus locabaturquigenu po fito fubßdebät,ut, ft prima ades uicerctur,ab hit qua ß demtegro reparata pugna,poßet reparare uictoria Omnes autem ßgnarij uel ßgniferi,quamuis pediteSt loricasminores acdpiebandç^ ^akof ad terrorem ho

LIBER SEQVNDVS FOL. it ilium,urlinis peUibus tenus.Centunones uero bube* but cutJ.phrunAS,f.utd,et galeus ferre w.fed trÜfuerfis er urgetutts cnHii, ut fuethui cognofcerétur X fuis. ^Cbmifu pugnu gruuë urmuturu Üure^p muro.XVll ILlui dutê/étendu eft, er moils oïbut retinendu: comßo hello,primd dc fdu acies ftubunt immotd. Triarlj eiuotfi refidebdnt.Pberentarif uutë drmutitra fcutdtores,fdgitdrij,fMdtgt;ores ,hoc ë leute drmdturd dduerfdrios prouocdbdnt diste dcië^pcedentesifi hoUes fugure poter uw fequebuntur, ft eoru uirtute dcmul* titudie premebdtur,reuertcbdtur dd/uos er poft eas ftdbdt. Exciptebdt dUtë pr^eliu gruuts drmdturd,er tdnl murus(ut ttd dud) ferreus ftdbdt,no folu nufttgt; Ubusifedetid glddijs continus dinücdbüc Et ft hoftes fit gißet no fequeb.ttur grduis drmdturd,ne deië fud ordi ndtioemqi pturbdrct,cr dd difpfos reeurrëtes hoftes, in copofttos opprimerët : fed leuis drmdturd eu fundi tnribdsfdgitdrijs, et eepiitlbuSyfugicntes fequebdtur îtinicos.Hdc difpofttione dtq; cduteld fine perieulo le* giouUebdt, dut fupdtdferudbdtur icoluis:qd ius legi* ois eftfdcile nec ftgere necfe^ui. ^tioidmiUtû et grudits in feutis eoru diluer fisfiribendd. Cd, XVllL SEd ne milites dliqudndo in tumultu prieUj d fuis contubernalibus dberrdrent, dtuerfts cohortibus diuerfs î feutis ftgnd pigebdt:qu£ ipft noidut digmdtd Eiigmdtd. fieut etid nuc moriseft fteri.Prrtercd î dduerfo feuto untufeuiufque militis, literis erdt nomen dferiptum, addito ex qiu e/Jèt cohorte , qud uc centurid .

t nocuit

FLA. VEGETII DE RE MILITARI. Ex hii ergo apparat legtonem bene inRautam, qudß mututißimi eße duitätem ,(^Uie omnia prtelio neeeß farid fee um ubiquc port aret,nee metueret tepttumum hoßiüm(uperuentum^quie etiam 'm mtdijs cetrnpii fubi tofoßd feUdUoque mururcf.qux ontnegenas mi’.ttum contineret er armorum.Si quis ergo ptigndpublicaßt ptrare quot;Bdrharos cupit^t diuimtatii nutu,dißioßtione imperatoris mntdi repdrcntur,extyronibu5 legiones uotisomnibiu petatÄntra dutem breue ßgt;dcium temporis,iuniora diltgeiuer eledi er txercitdti,^uoti‘ die,non folum manefed etiam poil meridiem,omni dr monmdifciplindueldrte beüdndkueteres lUos mili= tes,qui orbem terr drum mtegrumfubegerunt,fdcile {Oiequdbuntilriecmouedtur-.Ciefar, tud mdieUdr.quod otmi confuetudo eß mutata qu£ f uiguif/ed huius pro uißonis dcfxUcitatis eH perhemiitds tua,quod pro ß lute reip.er noua cxco^tet er dntiqiu. reüituat.Om^ ne enm opus djßale uidetur antequam tentes.Cieterü ß exercitati er prudentes um deleitui prueponantur, celeritermanus bellis aptdpoterit dggregari erdilU geiwer 'mßitui. Quiduis enim eßicitfolertid,ß tompe* tentes nondemgenturexpenß.

SEd quonidm 'm legiontbus plures fcoltefunt,qu£ literdtos milites qudruntrab his qui tyroms pro bant

LIBER SECVNDVS FOL. ij Idt in oibm quide üdturx mAgnitudinem, corporis robur^aldcritatcm dnimi,conuenit explomri.Scd ï qui bufddm notdïum pcritid, cakulandi computandique ufus exigitur.Totius enirn Icgionus rdtio^fiue ob/èqui orum,fîue miîitdrium numerorum, fine pccuniie quo* tidie dfcribitur dâis mdiore propc diligcntid, qui res

annondridueltiuUis poUtiwhbrisdnnotdtur.auoa tididndf etidm mi pdce uiÿlids.Uem cxcubitwm fine ds 2,dred!,de omnibus centurijs ey cotubernijs,qu£ uicif fini nulites fdciunt :ut ne quis contrd iuflicidm prd^ grdu(tur,dut dUcui pneftetur'mitds.iiomittdeo rum qui uicesfudsfecerunt.breuibus inferuntur. Qu'a do quis commcdtum dccepcrit,Ucl quoi dierum, dnno= tdturinbreuibus.Tunccn'm difficile commedtus dabd tur. ni fl cduf's iußißimis dpprobatis.Hec dliquibus mi Utes inüitutt deputdbdntur obfequijs,n€c priUdtd qß dem negocid nidnddbdntur.Siquidem ineongruum ui dtreturtimperdtoris tmlitè^qui ueße et dnnond publié Cd pdfcebdtur^utilitdtibus Udcdre priudtis.Ad obfequt A tdmen iudicu ucl tribunorum, nee non etidm prind pdlium deputdbdntur milites,qui ucedbdntur dccenfi, hoc eß poßed ddditi qudmfuijjèt legio completd:quos nune fupernumerdrios uocdt.fdßiculdrid tdinen.t. li gnum,fanum,dqud,ßrdmen etidm legitimi milites m cdßrd portdbdnt.Nunißces enim dbeo dppeUdntur,^ hiecmunidfdcidnt.

Accenfh Superna ' merdrij..

ILluducroahdntiqn'sdiuimtusinüitw.umcR,ut -ex dondtiuo quad milites confequuntur ,dtmidid pdrs fequdßrdretur dpudßgnd,c ibidem ipßs militi bus ferudretUKW per luxum dut indnemretum com* pdrdtionem,d contubemdhbus poßit dbfumi .Plcrique enim hommes et prlt;ecipue pduperes tdmum erogant, qudmtum hdbere potuerut. Scpoßtiodutem iHd pecu ni£, prmum ipfis contubemdïibus docetur dccemma dd.Udm cum publicd fubßententur dnnoud, ex omni* bus dondtiuis dugetur eortim pro medictdte cd^trenß peculium Miles deinde,qt(i fumptus fuos fat dpud f* gnd depoßtos, de deferèdo nihil cogitdt:mdgis diligit fignd.Pro lUis in dcie fortius dimicdt more humdm in genij, ut pro iüis habedt mdximdm curum : in quibus fudm uidet pofitdm eßeßh^dntidm. Deniq;. lo. folies hoe cü. io.fdcci,per cohortes ftngulds ponebdntur: in quibus h£C rdtio condebdtur Addebdtur etidm fdccus undecimus, in quem totd legio pdrticuldm dliqudm co ferebdtfepuïturiefcilicct cdufd:ut fi quis ex contuber ndl bus defecißct,ex Ulo undecimo fdcco ddßpulturÄ tpfius promcretur expenfd.Ü£c rdtio dpud ßgniferos (utnuncdicunt^tncophynoferuübdtur. Ptideofigni* fcri non folum ßdcles,fcd etidm literdti hommes cli* gebdntur: qm eig- ferudrent depofitd, ^firent fmgu* lis reddere rdtionem.

LIBER SECVND7S FOL. i4 ÇI« legtone itit fieri promotionet,Ht per oés co3 hartestrdfeitq^promouentur. Cdp. XX[ NOntäntnm hummno confilio,fedetidmdiuinta tdtis infiin^ujegiones drbitror d Romdnis c6 flitutds.tn quibns i a.cohortes itdfunt ordindtæ^tont tiium unum corpus,und uidedtur eße comunâio.ï^dnt t^udßinorbem quenddmper diuerfds cohortes O'di* tierfds fcholds milites promouentur: itd ut ex prirnd co horte dd grddum cluempid promotus udddt dd dedmA cohortentorurfusdb ed,crefcetttibus ^ipendijs,tu mdiore grddu per dUds recurrdt dd primdm.ldeo prb mtpili centurio,pofiqudm in orbem omnes cohortes p diüerfds ddmimßrdueritfcholds,in prirnd cohorte dd hdncperuenitpdlmdmtin qudex omni legione infinb td commodd confequdtur. Sicutprimicerius in officia prccfedlorumprtetortoq^di honeßum qudüuofamq; tmlttid: peruenit grddtvm: itd legiondrij équités cohor tes fuds contubernü dfjvilione uenerütur: cum ndturd liter équités d peditibus folcdnt difcrepdre. Per hdnc ergo contexionemßn legiombus, o omnium cohorts equitum peditumq; ferudbdtur und concordid.

Primicea nus.

^ Qtfidinter tubicines et cornicines o cldffiicu interfit. Cdput XXn H Abet pratered legio tubicines, cornicines, 0 buccindtorcs. Tubicines dd beüu uoeÛt milites 0rursüreceptuicdnëtes reuoeât. Cornicines quottes cdnût, no milites:ßd figid dd eoru obtëperdntnutum Ergo

Cläßicum.

TLA. VEGETII DE RE MILITARI. Ergo cjuotiens ad Alit^uod opus exituri funt folimiU* teSjtubianescanunt.Quotiens moUendafunt figna, comictnes canunt.Qiiotiens autcm pugndtur,^^ tuli eines Oquot; cornidnes pariter canunt. Claffidmutê dp* peüatur,quod buccinatores per eornu dieüt. Hoc mfi* gne uidetur mperij: ^uid daßieum cdnitur mperdto* re pt£fente,uel turn tn militem eapitdliter animdduer tuur:quia hoe ex mperatoris legibus fieri neeeße eß. Si nero dd uigilids uel angarids fadendos^ue dd opus dliquod,uel dd decurfionem campi excunt milites,tubi eine uoednte operantur,e^ rurfus tubicine ddmonen* te eeJfant.Cum dutè mouentur ßgnd, dut idm motdß* gendaßunt'-eornicines eanunt. Quod idea 'm omnibus exerdtijs (^^ proeeßtonihus etiüoditur, ut in ipfd pu* gnafaetltui obtempèrent milites: pue eos pugndre,ß ue pare,pue fequi,uel redire prdeepe^int duces.Si qui dem ratio manifesta pt/emperin odo debere peri:q£ neceffano faciendum uidetur in pralio.

Ç De exerdtatione militimt. Ca, XXIII LUgionis ordinatione digepa, ad excreitium ro uertamununde (peut iam didlum eü ) exereitus nomen dccepit.tuniores quidem Zi^ nom milites, ma* ne e^ poß meridiem ad omne genus excreebantur ar moriim.Veteres autê e:^ eruditipne intermifponeß* mei in die excreebantur armis. Heq; enim longitudo ftatis autannorum numerus artem beUieam tradit: ped po^i qiMltd uolucris ßipcndia,inexereitatus miles femper

LIBER SECVNDVj FOL. tj femper eil tyro. Idarco amaturam ^unfeßis diehut txhibetur,wn tantum gut fub cawpi do{loreßtnt,fed onnes itqualiter eontubernales quotsdiana meditatio tte difccbMt,cr corporis uelocitattm.Ham ^ uoloci tM ufu ipfo acquiritur corporis, er feientia fertèdi ho ßem feeji protegendi, prafertim ft gladijs cominiu di* mtceturAÜud uero maius cll,utferture ordines difcat, ut uexiUum fuurn in tantis permixtionibiu in ipfa pro lufione comitentur. N« inter dollos aheftis error ex ißat,(iuamuis in multitudine ßt tanta confußo.Ad pa* lum quoç^ uel fades Mores exerceri percommodum tß,lt;um latera uel pedes aut caput petere,punllim ces ßmeji condifcant. Saltut cjuo(j,er iHut facere pariter aßuefcant,infurgcre tripudiätes in clypeum: rurfufj; fubfidere,nunc geßiendo prouolarecum ßltu,nunc ce dentes m terga rêftlire. lAißibbusetiam palos ipfos proculferire méditentur : ut cr ars dirigendi, er de* xtra uirtut poßit accreßere.Sagittarij uero uel fundi tores fcopat, hoc eßfruticu uel ßramium fafees, pro ßgno ponebant: ita utfexcenti^dibut remouerétur a ßgno,ut fagittis uel certe lapidibut exfußibalo de* ßtnatis,ßgnum fepiut tangerent.Proptereaßne tre* pidatione m acie faciebant,eiuod ludentes in campofe eerant.Semper affueßendu eß etiam, ut femel tantum funda circa caput rotetur, cum ex ea emittitur faxum Sed er manu fola, omnes milites mcditabantur libra* ha faxa ladare: qui ufut paratior creditor, quia non d defy*

FLA. VEGETII DE RE MILITARI. defyderM fundi.lAijJilid quaque uel plubitus lugi O' perpétua exerdtio dirigere cogebintur-.ufque ddeo,ut tepore hyenus detegulis uel fcidults,qti£ fid£ eßent et cert£,de eïnif, ulud uel eulmo (^ porticiu tegcrentur ad quite!, Ztr quidam uelut bdfihcee ad pedites:'m qui* but têpejlate uel uentts dereturbito/ub teHodrms erudiebdturexcrdtu!. Catern dute etidhybernndi* ebM,fi nines plituiaque cejfdrêt,exerceri cogebdiur in CApo:ne mtemußd coßuetudine, dnimos militum debili tdrêt etcorpord.SyluA ctedere,portdre onerd,trdfili* re folfds,ndtdre in mari pue fluminibus,gndu plena ambuldre, uel currere etid drmdtas cum fdremis fuis: frequentifflme couenit ut quatidiani Idbaris ufin ï pa ce,diflfldlis na uidedtur i beüa.Siue erga legiafuerit, fiue duxilid: exercedntnr dflldue.üdm fleut bene exera citdtus miles prelium cupit;itd formidat mdaélus.Pa* ftremo fldëdum eUd pugna ufum amplius pradeße q ui res.ïüim fl daHrini eeßet drmorum,nihtl pdgdnusdb ftdtdmihte-

AThletd,uendtar,durigd, prapter exigttd mer* cedem,uelcerte plebisflutarem, cant mud me* ditdtione artes fms dut feruare dut augere canfueß cunt.IAilitem,cuius eRmambus fleruanda refpublica, fludioflus oportet fdentiam dimicdndi,uflanque rei beüica iiigib'.is exerdtijs cuflodire, Cui contingit na tantum.

LIBER SECVNVS FOL. 35 tantumgloriofd. Miloria,fld etiamàmpUorpradd: ^uemque dd opes de digmtdtes ordo nulitid: er mpe* fdtaris iudicium eonfueuit euehere. Artifices fecentei ah exercitijs no recedunt pro Idude uulgiMes faerd mento leâus db exercitijs Armorum, uel noueUm uel idm uetuRus eeßare non debet:cui pugnSdum eR pro fdlute proprider hbertdte comunitpriefertimcum dntiqudßt prudenfque ßntentiä, omnes dries m medi tdilone confißere.

LEgio dutem no t At urn militum numéro: ßd etid genere ferrdmentorum uincere confueuit. Pri mum omniu inüruitur idculis,qult;e nuÜ£ lorice^nuUd poßunt fcutdfufferre. Ndm per finguldi centurids fn* gulds cdrrobdlißds hdbere cofueuit, ^bus muli dd trd hendum,er ßnguld contubemid dd armadum uel diri* gendu}n,hoc cß undeam homines,deputdtur.t^am h£ quanto mdtores fucrint/Sto longius de fortius teld id culdntur.üon folum dutem cdßrd defenduntmerum e= tidm MI Cdmpo poß deiem grdUK drmdture ponutur. Adqudrumimpetum,nec équités loricdti,nec pedites fcutdti poßunt obßdre.in und dutem legione quinqud» gmtd quique cdrrobdlißd eße folêt. Ïtë deel onagri, boteft, finguli p fingulas cohortes ïcArpentisbobus luoh^ portatur armatistut ß forte hoßes dd oppugn'd, lu uenerit udüu,fdgittis et faxis poßint cdßrd defédi.

FLA. VEGETII DE RE MILITARf, Sedphds ejuoej; de ßngülis trdhibM exedudtdt, cu ion« gißmis ^nibu^,interdum etidmferreif cdthcms/ecu legio portaf.qudtenui contextii eißdem ( peut dicunt) monoxyliSifupericilisqitdbuldtis,flumindflnepon’i ttbiK, ^ui Udddri nequeunt, tdm d peditibus qmm db Udrpdgoa equitibu«fine periculotrdnfedntur.Hdbetferreos hdr nes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pdgones, quos lupos uocdnt : czfdlces ferret conf*

\ XM longiflimis contis. Item dd fojjdrtmi operdfdcien= dd bidètesfligonestpdldsjdflrdtdlueos^cophinos, qui btu tend portetur.lidbet qitoq^ dolabrM,fecure!,dfci di,ferrdf,quibut mdterid de pdli doldntur dtq; feedtur Hdbet pnetered drtiflces cum omnibui ferrdmëtis:qui dd expugndnddt hoflium ciuitdtes,teftudmcs, mufcu‘ los,drietes,uineds(ut dppeUdnt^turret etidm dmbuld toridi fdcidnt. Ver urn ne finguld enumerdndo plurd iicduturjuniuerfd qu£ in quoq- belli gdnere neeeßdrid e/Jè ereduntur, feeum legio debet ubiqi portdre: ut in quouiilocoflxerit cdürd,drmdtdmfdcidt ciuitdtem.

LIBER TERTIVS. FOL. 17 Tbenienles et Ldccijemonios itc Mds tedonM reru potito$, prifci loquutur MnAles. Verwin dpudAthenienfes, non folwm rei beUiae-.fed etidm diner fdrwm drtiwm uiguit indußrid. Ldce Licedeemo d^monqs dutempneapudfnitcurdbcUorwin. Primi niorumeir inmq' experimentd pugndrum de euenttbus colligent cd bellum tes,drtem prwliorwmfiripßße ßrmdntur : u/que eo ut curd, rem militdrem,quie uirtutefold, uel certe fexUcitdte creditur contineri, dd difapUndm perititeq; ßudid re« uocdrinf-dcmdgißros drmorwm(quos TCMriKovqdp pellduerunt) iuuentutem fudm ufum udrietdtemque pugndndi praceperint edocere. O uirosfiimmd ddmi-rdtione Iduddndos ,quiedm prxeipue drtem edifere uolueruntfine qud dUie drtes ejf non poJfunt.Borwin fequentesinßitutdRomdni,IÄdrtij operw prweeptd er ufu retinuerunt,cr Uteris prodiderunt. Q^ic per diuerßs duthores librofqi difperfd,linperdtor inuiäe: mediocritdtcin medm dbbreuidre iußiäUne uel fdßidi um udfeeretur ex plurtmis, uel plcnitudo ßdei deeßet in pdruis.Qudntumdutemin pretijs Idceddmoniorü difcipUnd profuerit (ut omittdm c^teros. ) Xdntippi Xdntippui decUrdturexemplo.Clui AttiUwmKegulum,P.omd=! rei militd* numqi exercitwrn ,fepe uidloran ewm Cdrthdginenfii ris peritus bw5,non uirtute:fid drtis folofere duxUio^prodlrdtis exercitibws,ccepit dc domuitmnoq- cogreßü triüphdns bellum omne confecit.iilcc minus Hdnnibdl, petiturus

KhUiL rei militx risüudio [ut.

FLA. VEGETII DE RE MILITARL Itdlidm Ldced£monium doHorem eju^ßun drmorum. Cums monitis tot confules,tdn:dpjue legiouesinfena or numero dc uiribusßnteremit. Ergo qui defyderdt pdcem,pr£pdret beüum.Qji! utdloridm cupit,inßrudt militem diligenter.c^i^i jaundos optdt euentut^d nut eetdrte noncdfc.tiemoprottoedre,nemodudetoffen dere, ejuem inteUtgit fper.orem effeß pugnct.

Ktmushber tyronum dele» élumexercitiumqi deprem» pßt: feejdens leghorns mfiitu tioncm difaphndme^i edocit» it militdrem. H c dutem ter» tim ißdßlcum fondt. Ideo eni

__________________lUd precmißA f tnt,ut hgt;£c, in qbu6 peritia certdnütum et uióioru fumind confiflit, difciplinxardinecu^odito, amp;nbsp;mteUigerentur celen» £xcrcitUi, ut,Oquot; amplids ddiuweat. Exercitw dicitur tdm legt onum.qudm etiÄ duxilioru:nec non eud ecjuitn dd ge rendum bettum multitudo coüeâd.üniiM modut d mi gißris qn£ritur drmorum. Hdm cum Xerxi$ or 04# rij z^ Mitriddtit exterorumej; regS, qm mnumerdbi» les dimdueruiU: populos,exempldrtd leguntur-.eutden ter dppdret nimium copiofos exercitus,migis proprid multitudine,'jiiAm hoßium uirtute depreßos. N^m p/« ribm (dÇib:us fubidcet dmplior inulatudo. In itineribtu pro moleßu femper eß tdrdior. In longiore dutem dgmme^ctid d pAuciSifuperuelïtum dßßolet pAti.ln lo*

LIBER TERTIVS FOL. 55 eis dutem ajjgt;eris z^ ftumimbui tranfeundid, propter impedimentorum moms ftepe deapitur. Praterea in» gmti labore numerous dnimdltbus ecjuifq: pabuld col liguntur.Kei quot^: frumentdrite dijficultds,quie in 0* mm expedaione uitandd eft,cito tudiores fdtigdt exer citus.t^dm ejudntohbet ßudto priepdretur dnnond,tdn to mdturius deßt, qiunto plurtbus erogdtur. Aqud de mq; ipfd nimu multitudini dliqudndouix fuffiat. Quod ji cdft diies uerterit tergummeeeße efl multos cddcre de multistzyiUos qui ejfugertt,ßmel territos, polled formidure conßidum.Veteres dutem,qut rente did dilJicultdtum didicerdnt expcrimentis,nontdm ttu merofos, qudm eruSitos drmis exercitus bdbere uolue runt.itdq;inleuionbusbellis uitdm legionem,mixtis duxilijs,hoc ell decern milid peditum or duo milid equi timr.crediderunt po/Je fufßcere. Qud manu pr£tores uelut minores duces,ddexpeditioneßepe ducebdt. Qi ß mugte hoßiu copiée dicerer.tur, confuldris poteßM eu. zo. miltbuspeditu O' quatuor cquitu,tdnq comes mdior mittebdtur. Quod ß inßnitd multitudo ex gen tibus fortifßmis rcbellaßet, tunc nimid neeeßitdte eoe gente,duo duces ^ duo mittebdntur exercitusicu eiuf modi priecepto,ut prouiderent ne quid re/ßu. detrime ti edptdf.Copules dmbo.Deniq^ cü in diuerßs regieni-bus cotrddiucrfos holles d Po. Ro.dnnis peneoibui pugndretur,tdeo fufficiebdt militu copiiie:qitid utilius iudicdbdt no td grudes exercitus hdbere,q drmis ißm

ÏLA. VEGETII DE RE MILITA RI ïUi tcinien rdttonc fèrudta^ne uncfuim amphor multi* tudo foctorum ditxiUnriumue e/pc in cdßns, i^utim ci uium Romxnorum.

Vnc(quod uelmixime prouidendumeß)ciue* ddmodumßmtds tußadiatur exercitui Admo nebo:hoc eH locis^Acjuis,temperte,medicina,exercitio 'Locis,ne in peUtlên regione iuxtd morlroftu piludes, ne dridis CT ßte opdcitdte drborü edpii dut coüibui, ne fine tentorijs leßdte milites comorentur Ne egreß fi tdrdius,zy cdlorefolis, erßtigaione itineris ton* trdhdnt morbumfed potim m eüdte dnte lucem dd lo cd,captoitinere,degt;bndtd peruenidut. Ueßudhye* me iter per nines dc pruinds noHibus ßcidnt : dut H* gnorumpitidnturinopidm:dut minor tills ueRiu ßp petdt copid. Nee ßnitdti enim,nec expedition idonem miles egt;l:cpù dlgere compelUtur. Nee perniciofis er pdluRribm di^uis utdtur exercitut. N^m mdl£ dtjuA potuSyUeneno ßmilis,peßilentidm bibentibusgenerdt. Idm uero ut hoc cdß £gri contuberndles oportunis ci bis reßcidntur,dc medicorum drte curentur, Principu Tribunoriiiji et ipßus Comitis,qui mdiorem fußinet poteRdtem,iugis qu£ritur diligentid,Midle enim cum hts dgitur,q iibus neeeßitds er belli meumbit er mor biSed rei militdris periti, plus quotididnd drmoru ex tratidddßrutdtemniilitumputduerunt prodejfe,quï medicos

LIBER TERTIVS FOL. 19 HcosMci^ pedites fine inttrmißtoe tmbribm uel mM bus fub tcélo,reliquis diebus exmeri in (ampo uotue runt.SimiUter équités non filu in plAnis: fed eciam tu Abruptis,Cf fûjJitZhidcu difficillimisfeniitis feq; ey equosftos afi^e exeteere inférant: ut nihtl ijs in ne ceff täte pr^Uj accidere pofèt incognitum. Ex quo iit teWgitur, quâto Üudiofius diDtorum artem docendus fitfemper exercitus: carnet crïiboris confuetudom CAdris finit Atem, CT in confiHu fußit prjejldrc uiilo riÂ. St Aatanxli ^jiiuoq; tpe diutius w ijfdem lacis ntt litu multitudo confiflAf.ex contAgione AquarS CT odo re ipfius fedititis aitidtis hAuRibus CT dire corrupto pemictofißimus ndfatur morbus,qui prohiberi non poteü dliter,nififrequenti mutdtione edürorum. Ç Qjtdntd curd prouidendd fini dtq; feruAndA pAbu* buldcrfrumentd. CAput. 111.

ORdo pofluldt ut de cammeAtu pAbuli frumenti que diCAtur. Stepius emm penurid, quÀ piigna confumitexercitumicr ferra feuiorfdmeseß. Dein» de reliquif cdfibus pote ft in tempore fubuenin: At pAt buldtio CT ditnond in necefitdte remedtu non hdbent, nifi dnte conddntur. I« omni expeditione unft eB er mdximum confiliu,ut tibi fujfcidt uiâus: hoftes frdn gdt mopid.Anteigitur quA inchoetur beUamde copijs expenfifque fallers debet eße trdädtus: ut pdbuld,fru mentum,c£ter£que dnnondriit ftgt;ecies,quAs a prouin* eultbus confuetudo depofcit, mAturius exigAntur, CT d s in

FLA. VEGETII DE RE MILJTARI. inoppportunisudrem gerendi äcmunitißiinislods, dinphor fimpcr modus qua fufficitaggregetur. Qjiod ft tribute deficiunc.^progato auro comparanda funt o^ mnid.t^cque en'mi dtuitiarum fecurd poJJcßio e{l,mß armorudefenßone feruetur. V^equenter dutem neeeßt ßtdS gemindtur,^ obßdiojdpe ßt longtor qua putd* turxam dduerfarij etta ipß efuriëtes dreußdere non deßndnt,quos famefierdnt eße umcendos. Pratered quicquid m pecore, uel qudcuquefruge uittoq- hoßd inferens beüumddutdu ßuum potedt occupdre,non ßa Ium ddmomds per edidd poßclßidbus: fed etidm codt disper dedos perßerMdtores ddedßeUd idonedOf ‘drmdtcrum ßrmatd prlt;eßdijt,nel dd tutißimds confer rendum eß auhdtes: urgendiqueprouinadles,ut ante irruptioneßque erßud moenibus condänt. Repdrath enim murorumtormentorumque omnium, dnte cura dd eß, Udmßßrnel hoßes pr^eueiwrint occupatos, me tu umuerßd turbdntur.pt que ex dlijs urbibus petendd ßunt, interclußsitinenbus denegdntur. Sedßdelisßer udtorum cudodid,er erogdtio moderdtd,c0ßueMt fuß ßccre pro copin'.mdxime ß db imtio procuretur.Cete rum ßerd parßmoid eß, tumßerudre etr^eßeit. 1« ex pedittonibuf drduis^er capita mdgis milttu,qudin per dignitdtes db antiquis prebebatur dnnone-.itd utpoß neccßitdte eißde d rep.redderetur. Hyeme lignoru er pdbu!t,£ßdte dqudru uitdudd ed dißicultdi. Prumen ti uero uini amp;nbsp;deeti nee non etiaßdlis omni tpe neeeß fuds declinddd:it4 ut urbes dtque cddelid db qs miU •

LIBER TERTIVS FOL. 57 tibus^qui minus propti inucniuntur in acte armis, ß* gittiSyfushbahSjfundis eMO‘ßxis,onagri.s,baliß'ft ^ue defcnduur.Prtecipuct^ue uidetur caueau ne aduer firioru dolo atque parijs decipidtue ^puinciAhu tedU td ßmpUcitds. Frequent!us ent conuemionu pdcifquc fimuldtio credulis,q drmA nocuerut.Qjid rdtione fd* me coUeäi pdtiutur hoües : difperß nero crebrisfup* uêtibusfdakvincuntur. ^Ciuemddmodu oportedt prouiderene mihtcsfeditionemfdcidnt. Cd. UIL JNferdS mouet tumultu, ex duerßs locis coJleHut exemtus.zy turn pugndre noht, trdfci feßmuldtt ut non duedtur dd bellum. C^uod ij priecipue fdciunt, qm i fedibM ociofe delicdteqi’Mxerunc.Nd df^eritdtis ifobti, Idbore ojfenß,que 'm expeditioe neeeßecßßußi ttere,prtetered metuentes pr:eltum,qui drmorum exer citid declindnt,dd außnodt prieeipudtuur duddcid.Cui uulnert multiplex medteind confueuit opponi:ut dum ddhucßpdrdti funt in fedibusfuis,tribunorum uel uied tiorum,necnon etidm principum dd omnem difdplinü drdißtmdßueritdte tenedtur^mhilq; aliud,mft deuoti onem moderdtioemq; cuRodtdnt.Cdmpi curftonem (ut ipß dppeüdntyinjßeüionemq; drmorum a^idue fdcidt. iiuüis commedtibus itdcent. üomen (y ßgnd obfer^ Udrc non dejindnt.Ad fdgfttds idiiendds,dd milßhd di rigcndd,dd idUdndos Idpides uel fundd,ttcl manu.Ad drmdturd geßum,dd ueües iddundos pro fimHuudine gldcliorum,pu(hm ceßmqißeritndo,mulco die ufq-, di fudorem funt frequentijfune detinendb .Curfu etidm et

FLA. VEGETII DE RE MILITARI. ßhu ad tranfm'tendM foßas nihilominus imbttendh ft mareuelfluuim nicinui eH fedibm.Aeßiuo tempere ad natädum cogendifunt omnes.Pr£terea fyluam ca dere^tter per dumos etabrupta facere,materiê dolare, aperire fjJJagt;n,occupari aliquem locum,amp; ne a contu bemalibM detrudantur,m ßutii inuicem obuiantibui, nitt.lta excercitati atej- eruditi infèdibus milites Rbo» mani,ßue legiSarijßue auxiliäres,ßue équités fuerît cum ad expeditionem ex diuerfis conuenermt loüs e* mulatioe uirtutis, praliu magis neceffe habeant opta re quamocium-tiemocogitat de tumultu,qui ßducia de arte uel uirtbus gerit.Dux dut eße debet attêtunut * omnibus legionibus pue auxilijs uel uexiÜationibus lt;1 tribunis,uicarijs,prmcipibusqi,fi qui turbulenti uelfe ditiopfuerint milites,non pro muidia fuggerentium: fed pro rerü ueritate cognoßdtieosqi prudentiori co» filio fegregdtos a caRris, ad agendum aliquid quod ip fis prope uideatur optabile:aut ad caßeUa urbe/^ de» putent muniëdas atq;ßrM.ndds,tanta fubtilitate,ut eu abijdutur, uideantur eleéii.liunqua enim ad contuma dam pari confenfu mdtitudo prorupit fed incitantur d paucts qui uitioru feeleruq; ipunitate opérât peecd» reçu plurimis. C^uod ft fieri medicina neeeßitas ex^ trema perfuaferit, redius eß more maioru i authores criminu uindi(dri,ut ad omnes metus,dd paucos pana puentat.Ldudabiliores tarnen duces funt,quorum ex= creitus ad modeßia labor er ufus inüituit,qua lüi quo rum

Vita quidem funtdifeenda atq^obferuanda pugnitibmifiquidem nulla fit negligentiæ ue nia,ubt defalute certatur.Sed inter reliqua nthtl magii ad uiHoriam profidt^qua monitis optemperare figno rum.liam cumuocefola inter prahorum tumultus re ff mukitudo non pcß,t,amp; cum pro neeeßitate rerum plura ex tempore lubenda atque facienda fint: antu quus omniu gentium ufus inuenit, quomodo quod fo* lus dux utile iudteaffet, per figna totus agnof er et er fequeretur exerdtus. Tria itaque genera confiât eße fignorum,uocalia,femiuocalia,muta. Quorumuocac lia cy‘ femiuocaUa percipiuntur aurtbus. Muta uero Signa uoca referuntur ad oculos. Vocalia dtcuntur qu£ uoce huma ha. na pronuncianturficut in uigilijs uel in pridio pro fi gno dicitur:ut putd,uidorta,palma,uirtus ,deus nobif cum,triumphus imperatoris: er alia quacunqua uolu erint dare ij qui in exercitu habent maximam potcRa temSciendum tarnen efidHa uocabula quotidie debe* re uariari^e ex ufu fignum ho fies agnofcant : er ex* ploratores inter nofiros uerfentur impuneSemiuoca^ Signa femi hafunt,qu£ p tubam^t cornua,aut buccina dantur. uocalia. Tuba qui direda efi, appellatur Buccina, qua in fe- Tuba, metipfam area circula fteditur. Cornu quod ex tiris Buccina. agrcfiibus,argento nexum, temperaium arte,er fpi* ritu,quern canentis flatus emittit,auditur. Nam indu-

Carrot.

Sigm mu* to.

FLA* VEGETII DE RE MILITARI. bitdtii per hoc fonis agnofat exercitus, utrum ßd= re dut progredi, on certe regredi oportedt : utrum longe perfiqui fugientet,dn receptui cdture. lAutd ßg^d pint uquilo, drdcone!,uexilld ,fldmmulo rua fotpinno , Ciuocunejue enim hoc fem iujjerit dua Hor-.eo neeeße eß ßgnu fuü comiMes milites pergAt. Simt C7 dlia mutd ftgnlt;t:ciu£ dux belli in equis^dut in* dûment.s,z^ etió m ipßs drmis,ut dignofdtur hoßif, prociptt cuRodin .Protered mdtiu dliciuid,uelßdgel* la more birbdrico, uel certe motd (lud utitur ueße ß* gmßcdt.Qjit omnid in fedibusßtineribtis, in omni ex ercitdtione eußrenß, uniuerß milites cy feciut er in* teiligere confueßunt. Continuels enim ufus neeeßdrius wdetur in pdee eins ret, ejuo in prolij confußone fer* Ududdßit.Uem mutum er coe ßgnu cd, quotiens pro* ßeifeente tu^bd excitdtus puluis dd ßmiUtudtne nubtu f*rgit,boßiu(^prodit aduentum. Similiterß diuiße ßnciopio,per nodemfldmmis, per diemfumo ßgniß ednt fodjs-.qiod dliter non poteßnuncidri.pLliqudndo «J cdUeüorum dut urbiu/m tumbus dppendut trübes, qu b is dliqiundo eredis, dliqudndo depoßtis indiednt quo geruntur.

^duintd ßt ferudndil cduteld,ciim uicinis ho ßib ts mouetur exercitus. Cdput. VI.

QVi re militdrè ßudioßus didiceruiit, äfferuni plurd in itineribus,qud in ipfd dcie periculd fo “^ lereionstngere.iid in conßidu drmdti funt ces

■ LIEBR TERTIFS FOL. ^^ bmnes milites Gr hoflem cominus uident, Grad eppu ^HAiidum dnimo ueniuitt parati. In itinere AUtem mi^ nus Arnutus minufq; Attentus eH miles: gtfupernene tm impetu uelfrAude repente turbdtur. ideo omni cu rA,omniq; diligentid prouidere dux debet,ne profcif cens pdtidtur incurfum: uelfdcile define dAmno repel Idt illdtum. Primum itinerdrid omnium regtonum, in tjuibus bellum geritur, plemfime debet bdbere perfri ptA:itA ut locorum intcrudlld, nonfolum pdßuum nu^i mero,fed etidm utArum qudlitdtes perdifcdf.compëdiA diuerticulA,montes,flumind, Adfdem defcriptd confy deret:ufyue eo,ut folertiores duces,itinerdrid prouin ciArum,in quibm neeeßitds gerebdtur, non tdntum dd notdtd:fed etidm ptfid hdbui/Jè ßrmentur:ut non folu confiUo mentis, uerum dßieäu oculorum uidm profe* duris ehgerent. Ad h^c d prudentionbus GT bonord* til dc locorum non igndris ,fepdrdtim debet uniuerfd pertjuircre:Gr ueritdtem colhgere de pluribM. PrAte redfub periculo eligenddrum uidrum, duces idoneos, fdentefiue percipere eofque cuflodiA mdncipdre,Ad* ditd pane conteßdtione uel prAmij.Erunt enim utiles, cum intclligdnt nee fugiendifibi copid ßtpereße,Grß dei priemium,dc perfidie pdrdtdfupplicid. Prouident dum c^uociue ut fipientes exercudtiquc quArdntur, ne duorum dut trium error difcrimenpdridtuniuer* fis. Interdumdutem imperitdruflicitdiplurdpro^ .

Sed

Sed cdutehc caput eft,ut ad ^ud loca ue! quibM itmeri but ftt profedurus exceratus iÿtorctur. Tutijfmum näque in expedittonibut creditur facienda nefari.Ob bocueteres lAmotaurifignumin kgionibut habue» runf.ut c^uêadtnodu iüe t intimo (^ fccretiffimo labyrt tho abditut phibetur,ita ducts cofiliu siper eßet ocultu Securu iter agitur, qd’agêdu hoßes mi ut fußneatur. Verum,lt;i’tia exploratores altrinfecut mißi,profcilio* ntm fcfpicion bus ud oculis deprehendunt,ud inter* dum traàffugx proditorefej^ no défunt : quemadmodu occurri ingruentibus debeat,intimetur.Dux cumagm ne axccrcitus pyofeduros,ßddi(ftmos,argutißinufi^ turn ccfuisprobatißimis mittaf.qui loca,per ejua iter faciendum eft,in progreßu et a tergo.dextraßeuat^ p lußrent:ne aliquot aduerfarij moliantur inßdias.Tuti us autem operantur exploratores nodthus quam die* bus.Ham quodomodo ipfe fui proditor inuenitur,ctt* ins /peculator fucritab aduerfarijs coprahenfus. Pri* mi ergo équités itcrarripiant.lnde pedites,tmpedimê ta,fogittarij,cdlo»es, uehtcalaque m medio coUodtur: itautexpedita parspeditumcr equitumfubfequatur N-uw ambulantibus,tnterdum quidem afronteifedfre quètiusa tergo fuperuentus tnfertur.A later bus quo q; part armatoru manu tpedimèta claudèda sut Nd in ftdiatores î alio loco ipulfant, trafuerfofrequeter m turfu.iUud quoq;priecipue obferuandu eß-.u^eapars ad 3 hoflis ueturus credttur,oppofitisdediffimis eqti but

LIBER TERTIVS FOL. 4O bus ^ Icui drmdturd,ncc non etiam pditibu^ fdgittd* rijs muniatur. Ciuodß undique ànumfunduntur mis tmci:undiq; prdfdrdtd debit eße fubßdid. Ne uero res pitinut turn ult m amplitts noceut, ante comonèdi ßmt tnibtes ut pdrdtt ßnt aiomt drmd in mdnibus hdbeät. Ndm m nelt;e{ßtdte fnb td qud coterrent, prouifd non foUtiße formidini.Antiqui diligètiffime prteeduebStj ne d calonibus interdum uulnerdtis, interdum timenti lusctfdgittArijscldmor€pduefdClis,pugnAtesmilites turbdrcntur.nedißperßi longius dut töglobdti,dpliu« qui expedit impedirèt fuostbofttbufqiie proießet. Et idea dd exemplum nullt um,et id impedimentd ßtb qui* bußdam fignis ordindndd duxerut.Denique ex ipßs cd Cdloncs, lonibM(quos gdledrios uoednt) idoneos dc peritos u* Cdledrij. fu legrbdnt : quos non amplius qudin ducentisfdgittd-. rqs puerifqi pr^fecerunt Hifqi uexiUd ddbdM: utfâ* rent dd qute ßgnd deberent impedimentd coUigere.

Serf propugtidtores db impedimentis IdXdmëto dUquo dtuidunttir:ne conRipdti leddmur en præUo^dmbuldn teexeratu.Vt locorum udrietds cuenerit,itd deßnßa nis rut io uaridtur. tidtn tn cumpis pdtenttbut équités nidgis fuient imp ugndre qui pedttes. Af uero in loeit fylueüribiK uel mötofts,uel pdlußribuf,pedeüres md gif ^midide funt copheAÜud quoq^ uitddu,ne per tu ' ihgenddm dlijsfeßindntibuf, dlijs tdrdiuf incedentis buf tnterrumpdtur deies, dut forte tenuetur. Contis nuo enim hofles intcrpolldtd peruddunt. Prieponendi

ergofuiuexeratdtißtmi campidoilore!, uicdrij,uel trtbuni : qui aberiores ret Ardent, ey pignut mees dentes AceelerArecompeÜAtit.liam qui multum priecef . ferunt,fuperuentu fuito,non tant redire quum fugere r cupiunt.Ciui uero extrenu ßntßeßerti A fuit,ni hotlt um de proprid def^erdtione fuperdntur. Sciendum ejl etidm ,quoddduerfirij m his lo^ts qux fibi oportund mteWgunt/ubfißdt occubius coüoeÂt: uel Aperto Kav te impetumfdciunfSed nefecretd nocedntfluets pra» Üdt indußrid-'-i-q'-iA: omnid prim conuenit explorure. DcpreheifA quoque fubß/ßi, ß etreuueniAtur Militer, pluspericuUfußmet quAm pArdbAt mfirre.Apcrtd au tem uis ß prsepdretur m montibni,Altiord locA prAtnif ßs funt prAßdijs occupAndA : ut hoßis ctmi Aduenerit reperidtur inferior,nee dudedt obuidrexum tÜ Afron te quA fuprd cdput fu u cerndt drmdtos.Qjiod ß Angus i fid ßnt ut A,fed tdmen tut A, meUiu eß prAcedere cum fecunbus dc doldbris milites: çy tivm Idbore uids dpa rire:qudm in optimo itinere peneulum fußincre.PrA* tered noßere debemus boßium confuetudmem: utrum noâe,dn incipientedie,dn hord reßdendi Idßis fuper* uenire confueuerint : er id uitdre quod lüo s fdäuroi ex more pufdmusAd uero utrü peditibui dn equitibiK, utrufunditoribui,utru eotdtis,dn fugutdrijs dinpUut udleAnt,utru numero hominu dn drmorum munitione prAcelldnt,nos ferne conuenider ordtisdre quod nobit MileßUis docetur dduerßmi. TrdUdrc quo^, per die

LIBER TERTIVS FOL. 4» ' à« p noâè iter enfedidt imhoAre: ^U£ O' ^Udntd loco ru iterult;illd pnt,ad quie cupimui^pperdrc'.ne ifßdtepe* nurid cbfit cuntilus : tie hyemedifßd'ies dut ittuiit oc* turrdnt pdludes,mdiorrfi^ totrenlesi 0 itrpedito itU ture circuuenidlur exerdtus, priufqiid dd deßindld ^ uenidt.Vt noflrd ccmoditM eß,ißa fapiëter uitdre: ita ft dduerßdriorumperitid ueldißmuldtio occdßcnein *■ nebis dederit,wn oportet dimitti/ed explordre folU* eite prcditores, dc trdtiffugdf inuitdre : ut qued hoßts tnohdturßn pnefenti uel in futur u poßimus dgnofee* reipdrdtifc^equitibusdcleui drmdturd dmbuldntes eofdetn,uel pdbuld Urumqi qunerentes^prouifoter rorededpere,

IN trdfitu fluuiorum grauis nwleßid negligentibus frequenter emergit. IJdmß quddquduiolentiorfi* erit,dut alucM Idtior-jpedimentd, pueros,Qrwtcrdii ’ ipßs ignauos folet mergere beÜdtores. Ergo explora to uädo,du£ dcies equitu.deëhs atdlibut ordindntur, interudßts copetitibud fepdrdtie:ut p mediu pedites 0 Ipedtmentd trSßdnt.Hd acies fuperiordqtu.ru impetu frägit: infenor^q rdptifubmerßqifuertt,colligit dt^ trdfponit.At cu dltior fludutnec peditê nee équité pd dtur,ß p pUnd decurrdt,dudis multi fdrid ßdrgitur foßisidiuißifqifdcile trdnßtur. Uduigio uero dmner, hdüisßxii dtfuptrpoßtiitdbuldtii,puijßut:uel certe tu

FIA. VEGE TH'DE RE MILITARÏ^ tumultiurio opere coUigdtis mdnibM cupii,ddditiftiue trabibui trdnjitum pritbent.Expediti uero équités fd» fees àe (dnnis aridis uel uludfdcere confueuerunt: fup quos loricM c:r drmd,ne undentur imponunt:ipfi equi f coUigd ^ nutdndo trdnfeunt I coUigdtifque fecum fdfees per tofeji fecum trahunt farcints.Sed commodius repertum eR,ut mo= fdfees per- noxyloSyhoceßpdulolatioresfcdphdSyexfingulistrd trahunt dd bibui excdudtds,pro genere ligniez fubtUitdte leuifft foctos md, cdrpentis fecum portet exercitus : hbulis pdriter Monoxyli. crclduisfcrrcisprapdrdtis. Ud abfij;mordconUru* dus pons,z:y funibus(qui proptered hdbendi funt)uin dus,Idpidei drens foïliditdtem preedet in tempere.

Sed inddutes dduerfdrij dd trdnfitus fuminum infidi* ds uelfuperuentus fdcere confueuerunt. Ob quam ne= ceffitdtem m utrdq^ ripd coïlocdntur drmdtd prifidid, nedlueointeruemente,diutfiopprimdtttur db hodi« bus.Cdutiuf tdmen eß fuies db utrdc^ pdrte preeßgere I define detrimento,ft quduis iUdtdfuerit ,fußinere. QMod fi pons non tdntum dd trdnfitumfed etidm re* curfum e^ commedtum neeeßdrius fuerit : tune in u* ' treq; cdpite,percuffis Idtioribus fofis, dggcreq;con» frudofdefenfores milites debet dccipere. A quibus td diu tenedtur,qudmditt necejfitds loeoru poßuldt.

COnfequens uidetur, itineris obferudtioe defert ptd,dd cdßrorü^in quibm mdnendum eß)ueni j re rd*

LIBER TERTIVS. FOL. 4t fe ratione.tio ent belli tepore ad sldtiud uel mapone Murata duitat femp occurrif.et mcautu eß plenumi^ dtferiminis, exercitu paßint ßne aH^ua munitioc eoßi* derctu miUtibut ad capiendu cibum occupatis, aut ai muitia facienda differ fis,facile nedantur infidiie. Poa ßreino noilis obfcuTitaf,ncceßttas foinni, pafcentium equoru dißgt;erfio,occafione faperuenientibM prxßat.. I« metadis caßris non fufficit bonum locum eligere-.ni ft tails fit,ut alter co non poffit meUor inuenin: ne uti lior pratcrmißui a nobis,cr ab aduerfarijs occupais, apportet mcommodS.Cauedu quoef' ne per aßate aut aqua morbofa in proximo,aut falubrK aqua fit longi^. liyeme,ne pabulatio défit aut lignu,ne fubitis tempe‘ Uatibus campus,in quo manendu eß, foleat mundan: tu fit 'm abruptis ac deuijs,z^ cireufedetibus aduerfa* rijs dißieilis pra^etur egreffus ; ne ex fuperioribus locis, mißa ab hoßibusjin eu tela perueniant.Quibus ut oportet caute sludiofeq^ prouifl'^tquot;^ nmeffitate h. ci,uelquadrata,ue) io[unda,reltrtgona,uel oblonga caßra conH-^ues. Nec utilitati pridudicet forma.Ta* menpulchriora credutur,quibus ultra latitudinis ßgt;a dum tertia pars additur longitudinis . Ita autem ab agrimenforibus podifnum mèfurlt;e coUigi oportet, ut adquantitatem concludaturexercitus.iyiam propu gnatores angußa eo^ipant.itiy ultra quam couenit la» tiora diß^undunt.Tribus autë modis dijfniunt caüra

uturn,cy iti

muniri poße.V- '

e 3 luris

FLÄ. VEGETII DE RE MILITARI tuns occup^tiotem leuiorem-.cumfubUti cej^ites dr cundMiOr iggerem fictunt/iprâ ([uem tulli,hoc eH fades uel tribaU lignei,per ordinem digeraitear.Ceft pes Mtem arcanciditur ferra'negt;itis,(^ui herbaru ra* dicib.d continet terrdm-.jit aliuf femißcm, Utm pe* ' 'ffemis pe dem,loges peiem fern s.Qu id ïi terrafolutior fuerit, don. utiidßmilitadinemldteris celpetnonpoßitdbpndi: tunc apere tumaltMrio fofja producitur, latei pedes quit^M tresMi intrinfecas eigner excrefat, ut fine metufecurut quiefcat exerdtus. SteitiM dutem cdßrd ußdte uel hyenu,holle uicino, mdiore Idbore dc curd ßrmdntur.t^d ßngule cêturie,diuidentibus cdmpi do Honb'M Oquot; principibas,dccipiunt peddturdt,O‘fcutis uelfdrcinis fuis morbem ciredpropridßgnddepoß* tis,cindi gldd^o,foßdnt dperiuntßdtd dut nouent, dut undecim,dut tredecim pcdibus:uel,ft mator dduerfari orum uis mctuitur,peibus decent erfeptentOmparent ettim mtinerU ubßfM.vi morts eH ) tu fepib'M dudis uel îterpofitis flipitibus ramijq; arbora, ne facile ter ra dildbdtur,dgger erigitur.Suprd quem ai Çmù'.itudi nem mûri pinnee eir propugnaculd componutur.Qput uero centuriones decempedis metiuntur.ne quis minus foderit,dut errduerit aUcuius ignduid. Id tribuni tircii tuntinecdite difedunt,qut llrennuifaut,qua fuermt omnid perfedd.t^etdmendltquis faperuentus Idborü tib,isfdt,om'tes équités cr pars peiifum,q‘» non ope rdntur,dignitdtis priuilcgio ante fojßm m pracinda Armata conftüif.ut ingruentesrcpeüdtinémicos. Pri*

mi igitur figm lads fuis intra afri ponuntur, ciutu n hil eß uenenMiUi eorum maieflite mtbtibus. Duti pr£torium,eiufi[icomnibus praparitur.Tribunis tu bermculi coUoantur, (putbus per cutubemaks ad mit nia dcputatos,i(}ud,lignum,ej pabula mtnißrantur. Tune pro gradu legionibus crauxtlijSjeeluitibus, ^ peditibusßoca m cjuihus papiliones tendant, députant tur mcadrii-.acdejinguliitenturijs quaterni équités er quatemi pedties, qui exeubitum nodibus fadunt, ehguntur. Et quia impoßibde uidebatur in j^ecuUs p tota noüëuigUatesftngulos pmanereadeo mquituor partes ad clepfydram funt diuife uigihe, ut no ampli» us qua tribus horis nodurnis neceffè fit utgUare.A tH b’ame omnes uigiUie committuntur. Et finitis horis et (ornicine reuocantur. Idoneos tarnen tribuni cr pro* batißimos eligunt, qui circueant utgiUas, 0quot; renund cnt,fi qua emerfiiii ^uip^, quos circuitores appeUant. Hune militia failusefigraduSiCreircitores appettan Circitores. tur. Sciëdu tamëefi eqtes extra uallu nodurna exett bias facere debere.Per dtë aut eaßris pofitis,alij mane alij poß meridiëpropter fatigationë hominu equorii ^iingariasfadut. Interpracipuacouenit ducë^puide re,iiue in cadris, fine t duitatecofifiatiut aialiu paf cua,fubuedio frumëti,c£teraru qsffiederu, aquatio, lignatio,pabulatio,fecura ab hoßiü reddatur i curfu, Cittadaliter non poteH euenire, nifi per loca idonea, qua nodrorum ambulat commeatus .prafidia dij^o* natuur, Sine tüic duitates fint, fine caßeUa munita.

CdlieUxd cdürii.

FLA. VEGETII DE RE MILITARI Quod ft no re^eritur dutiejud miinitio,otportunii lexis circudM:indiortbus fojjis tumultudrid cddcUd ßrmü tur.üdm d cdftris diminuttuo uocdbulo sut nuncupi* tdCdHeüd.lntrd q’tlt;t ï dngdrijf dlK^Mutt peditef,equi* te/èji degëtes,tuttimitcr comedtib ts priesHt^Dfjjïi’le enimhoütsdd edlocd dudet dcied(rc,in quibuscyd frotez^d tergonouit dduerfdriascommoran.

f[QU£ etqudtd cafydernndd funt,ut ïteUigd» tur utrum ßpementibus z^ mjidijs, dn pu blicodebedtmdrteconftigi. Cdp. IX. QVifquis hos drtis beUict comentdrios,cx p^obd eiffimis dutonbus breuidtos^kgere dignabitur: ^ qua primü Icgem prielqydepugnddiq; cupit dudire pr^ceptd.Sed cofliHus pubUcus dudru uel triü hordru certdinine diffimtur-.poftq'id pArtts cius,q't£ fuperdtdfuerittl^cs omnis mteradit.ldeo old date co gitiddfunt,dnte tëtdndd.^quot;^quot; fMtfuda.qnA'n ad ultii-mX»inimitr dbruptu.3onieniduce5,nodperto Mir fepritltui quo efleomune periculu,fed ex ocultofemp dttêtdnt:ut integris fuis, quintu pofftnt hofles interim mint certe uel terrant. In qud purte qui ncceffdrid dd modum funt,db dntiquis receptd perfcribam. Pritcipud drs er utiUtds ducts eß,ut ddhibitis ex uniuerfà excra citufientibus belli GTfdpientibus uiris,de fuis er bof tium copijs,fepius trdëïet:ol(qu£ plurimu nocet)ddu Idtionefummotd,utrum mdiorem numeru pugndtoru ipfe dn boßes hibedn,utrum ipfws,M dduerfdriorum homines.

LIBER TERTIVS FOL. 44 hommes nugis dmititi fins cr muniti. Qu' mugis ex ercitatr.quijintmtteceßitdtibM for tiares. Qjistrent àû eR etiA,utrd fairs cqui tes,Mrd Redites habceu meli ores .Scienduqs in pedittbus maxime conßiBere rohur exerdtuftEt inter ipfos equites,qui (ontdtis,^^ fagit tdrijs dnteceddt. Ctuiplures loricds Mudt : quis utii lioresequot ddduxerit.Vo^lretno ipidlocdin quibus pugnandum eßtutrum inimicis dn nobis uidedntnr dc^ tommodd.Hdm fi equitdtugdudemus,cdpos optdre de bsm(s:jï peditejocd eligere dngußd,foßis,pdliidibuSj uel drbortbuf ipeditd,ey dliquoties montofd : cui ma* gis uidus dbnndet quA défit.Ham fames(ut dteitur) intrin/ècuspngndtjZ^uincitfepius fhe ferro.Mdxii medutem traddnium eB,utrumprotraht necejfitatë expedidt ,dn eelertus dimiedri,mterdum enijferdt dd * uefdrins expeditionem cito poße ßniritcr fidelatm fnerit in tongum, dut penurid exercitus mdeeratur, dut defy derio fuoru reuoedturad ^pprid:dut nihil md gnum fdciës, perde/ferdtionem abirecöpeïhcur.TÜc frdäi Idbore er tedio plurimi déférant, dliqudnti produnt, dliqudtiti fe trddut ; Qjt'd aduerfis re^ bus rdrior ßdeseA,e:ynuddriicipitquicopiofusdd uerurdt.Ad rem pertinet no fee qudlis ipfe dduerfdri9 uel eius comités optimdtefq; fintMrum temtrdrij,dit cdutï,dn duddces,dn timidt,fcientes drié beÜicÀ,dn ex ufu temerepugnMtes:qu£ gentes cam bis fortes,qu£ 'igndUiepugndaerinttnoArdduxilidcuiusfidei qualiü

fini uiriu,quos dtos illius copi£,quof hdbeAt nofler excrcitus,qu£ pdrs fibi mugis uiüoriÄ repromUtdt, Eiufmodi enimcogitAtionibusuirtus dugetur Aut fra* gUur.Defjierdntibusdutem crefcit duddad Adhortdii Cru ducts,zy ß nihil ipfe timere uidedtur, credit dm* inm ßexinßdijsudoccdßonedhciuidfortiterfeurit, ß hoßi bus dduerfe res caperint euettire,ß uel iiißrmi ores dut minus drmdtos ex mmicts potuerts fuperdre. Cduendu dut eß ne dubitdntem dut formiddmem ex* ercitü dd pugnA publicÂ altlt;iuÂdoTpducAS.\nterefi utru tyrones dn ueteres milites hdbedsiutrumdntt breue tê pus in expeditiombus faerint,dn dintos dlilt;^ot in pd* ce durdrmt.Hd pro tyronibusdccipiendt font,qui pu* gndre longo tempore deßerunt.Sed cum legiones, du xilid,uel équités ex dtuerßis dduenerint locts,dux opti mus Gf ßepdrdtim ßmgulos numéros p tribunos elec* tos,quorum futur indußrid, dd omnid generd exerce* nbsp;nbsp;nbsp;\

re debet drmoriim : C? poß in unum coUedos, quA ß depugndturos cößidu publico exercebit.ipfefepius tentdbit quicquid drtis poffiat hdbere,quid umuiquê admodum ßbt ipß confentidnt, utru dd tubdru moni* td,ddßgnorum inditiA,ddpri£ceptduel nutumftum diligenter obtemperentSt errdnt in dliquibus,exerce antur dtq; docedntur qudm diu poßint e/Jè perfedi.St uero in cAmpi curßone,in fdgittdndo,in idculdndojn nbsp;nbsp;j

LIBER TERTIVS FOL. 45 Junt puguU: fed dnte minoribns pr^Hjt imbuèdi-Dux Üdq; uigiUns/obrius,prüdem,tâq de ciutli eäufd in* ter pMes tudicdtitrus ddh^bitoco'lUo de fuis,et dduer fdrij copijs ludicct.Et fl miiltis rebusfupertor inueni* tur,oportunum fibi non différât inire confltâu.Si ue ro dduerfriu inteUifft potiorem,certdmè publicüui tet.tdlim pduciores numéro er inferiores uiribus ftp* ttentus er inßdids fdcientes,fub bonis dudbus repore tdueru ntfepe uidoriam.

OMnes drtes oidq^ operd quotididno ufu er iugi exercitdtione proficiut.Cid’ß ipdrws ueru eßt quito mdgis debet in mdximis eußadtrifQuisdutdu bitdt drtem bellied rebiu omnibus effe potiore-.p qui libertdSretinetur,er dignitdS proumas: propdgdtur. et conßrudtur imperiumsHic quodi relißis dodrinis omnibus Ldced£monij,et poßed eoluere Romdni.HdC fold hodie quoq; Edrbxri putdt eßeferudnddm.Ceteru dutem hdc arte conßfiere omnid,dut per hdne dffequi fepoße conßdunt.H£cdimiedtoribus eß neceffdrid,p qudm uitam retinednt:er uidoriiconfequdntur.Dux ergo cui tdtie poteßdtis inßgnid trddutur, euius fidei dtq; uirtuti poffeßorum fortunte,tutelte urbiumffdlus militum,reip.creditur glorid:non tdmen pro uniuerfo exercitufed etid^p ßngulis contuberndlibus debet eße fohdtus, Siquidem iUi eueitidt in benotet ipfim culpd et pu*

FLA, VEGETII DE RE MILITARI. Ergo ft tyronem, uel diu drmis defuetum exercitum dudeßaguUrum legionwmfiuc duxUioru.nec non et tidm uexiUdtionum uires,dnimostconfuctudinein, diU geter exploretSadt etidm(ß poteß fieri) nomindtmt quts comes,qw tribnnus,lt;is domeRicus,(iuis cotuber ndlis, c^udntum pojfit in beUo,duthoritdemlt;ji mdximi feucrUdte fumdt,omnes culpds militdres legibus um* dieet, num errltium creddtur ignoficereun dtuerfis la cis ex dtuerfis occdfiionibus omnium experimentd pre cipidt,Uis(ut oportet)itd curdtis,cum dijfierfii dd prœ didum fecuri obermnt hoftesitunc probdtos équités uel peditfs cum tyroibus dut infenonbus mittdt:ut ex occdfione,fufis mimicis,er iUis peritid^er reliquis cref cdt duddeid.amp;d trdnfitusfluuiorum,dd pnccipttid mon tium,dd fyludrum dngußids,dd pdludum dut uidrum diffcultdtes,fitperuentus nullo fciëte dijfiondt-.dtq; itd iterfuu tëperet,ut dut cibum cdpiëtes, dut dormiëtes, nbsp;nbsp;nbsp;I

£(«t udcdntes certe ficuros inermes,difcdlcidtos, di-firddis equis,nihil fitjfiicdtes ipfe pdrdtus inudddt:qud tenusthutufmodi certdminibusfuifiducidmcomgAd Non qui dnte longum tëpus,dut omnino nunqud uide runt homines uulnerdri uel occidi,cttm primum djfie» xerint perhorrefcut: er pduore cofufi,defugd mdgis qudin de coftidu incipiunt cogitdre.Pr£tered,fii excur rdiU dduerfdrij longo itinere,fdtigdtos dggredidtur: | Ultimos certeuel mjfierdtosfuperuenidt.Eos etid qui nbsp;nbsp;*

LIBER TERTIVS FOL, 46 tito occupa eu deleäisAÜa enî ante tédada sut,clute fi maleeeßeät minitt noceäf.fibene,plurigt;nuprofint.\n ter hoftes difcordiarum ferere caufM fapiëtis eß ducis. N«!!d enim,quättis ßt minima natio,cito poteâ ab ad^ uerfarijs delerimiß proprijs ßmultaubus feipfd cofum pfent.TSiamciuile odium ad inimicoru perniciem pne ceps eß,ad utiUtatem füg defenÇionis incautim. Vnu iÜud eil tn hoc opere pr^dicendum: ut nemo dejßeret fen poffi ^ugfaHafunt.Dicat aUquisMulti anifunt quibus nuUusfo/fa,aggere,uaUo,manfuritm circudat exercitum.Keß)ondebitur,ß fuiffetißa cauteld,whil noHurni aut diumi fuperuentus hoRiwin nocere po= tuißent . Perfe imitantes Romanos, duilis foßii caßra conßituunf.O' quid drenofa funt propc omnidi fdccos,quos indnes portduerdnt,ex puluerulentd(qu£ tbi eß-oditur) terra coplcnf.corumq; cumulo a^gerê faciunt.Omnes barbari carris fuis 'm orbem connexis ad fnmlitudinem caßrorum/ecurds a fuperuementii bus exigut noäes.Veremur ne ài feere nequedmusqug a nobis dtij didicerunti Kgc ex ufu hbrifq- difcenda, qua anted ferudbantur, fed omißadiuncmoquefiutt quid ui^enttbus pdcis offcijs.procul aberdt neeeffitas belli.Sed ne impoffibile uidedtur armor urn difipïtnü, cuius ufits intercidit,reparari poßeidoceamur exëplis. Apuiueteres ars militaris mi obliuionem fept^ uenit: fed prius a libris repetita eß,poßed ducum Authontd teßrmatd.Scipio Apbricanus fub alijs imperatonbus Uifpdi

Perfarum^ mos'm foft fis dueëdtSi

FLÄ. VEGETÎT ÖË RE MltltARL Hij^dniejes exerdtm frequtter uidos äuepif.hos di* fapUnd: reguL cu(ioditii,omni ope fojfifai;fddëdii itii diligenter exereuHM diceretfodienteslitto inquind^ ri debere,qui madere boriumfanguine uoluiJJènt.Cu ipfis deniq^umdtinos pc,(dptd duitdte,(oncremduit ut nullus eudderet.tüetelltts 1 Aphrica Albino imperii te fubiugdtum dccepit exerdtum.Quem itd emédduit ueteribus inßitutis,o- dfeiphnd mdiorum, ut pot ßedeos, dquibus fubiugu mißt fuerdnt,fuperdrent, Cibri quoq; Cepiond çÿ'MdniUj er SyUani Icgicnes it ter gdilidi deleuerunt.Qudru reliquids turn C. Mérita fußepißetjtd erudiuit /détid er drte pugndndi,ut mt numerdbilem multitudinem no folum Cimbrorum:fed etid Teutontm er Vmbrorum publicoMdrte deleret, TdciUiu dute eßdduirtuteniinfltucre-.nouos milites, quit reuoedre perterritos.^ CiUie ipfo die proiurddd junt,cum publied comittitur pugnd. Cdput. X i. PKiemißis leuiortbus drtib'M belli,dd publia con* flidus incertum er fdtdlem diem nationibus dc populis,rAtiodtfaplinte militdris inuitdt.Ndm in eué tudperti Mdrtis utdoriie plénitude conß^Ht.üocera go tempore tato mdgis duces debent eßeßoUiciti,qudn to mdiorßerdtur dthgentibus glorid,er mdgis peri* eulum comitdtur ignauos. In quo momenta peritne u* fus,pugndndi doUrind confibumq^ domindtur. Vetert bus ßeculis mos fuit p(o abo curdtes nulites ddeertd* men educere:ut citdtiores fumptd redderet efcd:erlo glare eonflidlu nonfdtigdrentur inedid,Prlt;ietetedob*

LIBER TERTIVS FOL. 47 feruAdum eR fgt;rlt;ffentibus ho^ibus/iue ex caßris/ß ne ex ciuitAte producM dd preliu:ne dum per anguRd portdru pdrticuldtim proccddtexercitus,d coüeéli^ et » prApdrdtis debilitetur inimicisldeoq; prouidenduni eß,ut Ante omîtes milites egredidtur portdm,t:y dite ,(onßrHdnt,lt;luAmboßisdduenidt.Quodß. intraautt î tatem mdnêtibus impdrdtis dduenerit,dut diß^erdtur tgreffüs,dut eerte dißimuletunut dum dduerfdrij mjul tare capermt hts quos non piudt exituros,cu ad pr£ damuel redeundum conuerterint dnimum.cumordit nem/oluerint,tunc iWs ßupentibus kHißlmi qui^ue prorumpdnt.çy cofe^im dggredidturignaros.Obßr uatur dutê ne longo jßdcio fatigentur milites,ne laßos poRcurfumcquosddpubluumprtelium cogdSMultH uiriu labore itmeris pugnaturus amittit. Quid faciet qui dd dciem dnhelus aduentdtiUoc et ueteres declind runt zy fuperiori noßrd tetate, cu Romani duces per imperitianon cduißent (ne qdampUus died) exerci* tufperdiderunt. Imparenimcoditioeß laßutumrea quieto,fuddntem cum aldcri,currentem cum eo qui ße teritinire conflit um. f[ Inueßigandum quid ßenti* dnt milites pugndturi. Caput, xn.

IPßd die qua certaturi ßunt milites, quid ßentiant diligenter conuenit explordre . Nam formido uel ßducid ex uultu ,uerbis ,inceßu ,motibuicerni tur. Nec eonßdas fatis fi tyro pralium cupitt m^ expertis eni dulds eß pugna. Etnoucris te oportere ■diferre, ßexercitdti beüdtoresmetuunt dtmicire.

Ciuib:» (lux exerci liîmoucdt.

T^emediu. i 'i formidi» 111: miUtum

FLA. VEGETII DE RE MILITARI. lAonitts tameOquot; ddbortdtioe ducis, txercitui uirtui Mcrefat O' Mimin.pr^cipue fi faturi certdminis tdlé dccrpcrint rdtionan^qud j^erentfcfddle dduiHoridM peruenturof.Tunc initnicorum ignduid uel error oßi dendas efl:uel ß dnted d nabisfuperdtifunt,eoniemo* rdndum.Dicendd ctiam,quibus militu mentes todium aduerfdriorumjn ird,Gr indigndtionem mouedntur. Animis pene omtium hominu hoc ndturdliter euenit: ut trépident cum dd conflidu uenerint.Sine dubio dût formtdoloßores /ùnt,quorum mentes tpße cofundit da jßedus. Sed hoc remedio fotmido lenitur,ßi dntequdnt \ diimces frequenter exercitumtuumlocis tutioribm ordines:unde et uidere hoRem O- dgnofcere cöfuefedt. interdû dudednt dliqutd exoccdfotK,dUtfugëttdutm terminât ïimteos immitorü mores,dduerfdriorüdrmdt et equos recognoßdt.tii qua ex ufu fuut no timétur,

ROnum ducem conuenit nofce mdgndm partent uiâori£,lt;pfum locû in quo dimicandum eß poßi dere. EUbord ergo,ut conferturus mdnum,primü dU xiHu cdpids ex loco:qui tdnto utiUor ludicdtur, quïito fuperior fuertt occupdt^.ln fubiedios enim uehementi us tela defcëdüt,O' mdiore impetu obnitëtes, pdrs dl* j tior prikt Qjii dduerfo mtitur cliuo, duplex fubit cü I loco zy holle certamenSed üld dißdtid eß:quod ß de peditibus tuis uiHorid ß^erds ebtrd équités hoßiü,loclt;i ajßerd.

LIBER TERTIVS FOL. 84 tfftcra^mtecjualid, nwntofu debts fligere . Hi uero de tijuitibus tuis conirA aduerfAriorS petit tes uiHoriAtn tjmris-.fcqui debcs pAulo quide edittorA locA,fed pUnd At^i pAtenttA,nei^fyluis, neq, pAludtbits impeditA,

ORditiAtumsAcicmtriA debet Ante proj^icere, fole,pulu€re^O- uentu.tiA fol Antefitii enptt wfum.uetus contrAritu tua infleâit Ac deprinut,hoflf tim AdiuuAt tcht.Puluis a fronte tongeßus oculos im^ plet Ç}- clAudit.il£c momento co q«o Actes ordinAtur, etidm impenti uit Are folentfed duci prouido CAUendU eü 'm futurum, ne pof pAululü Accedente die noeeAt folis mutAtA tonuerftomeuentus Aduerfus horA folitd to pugnAnte nAfcAturAtA ergo cofituAntur ordineSt ut h£c pof occipitiu nofru fint:O'(fi poteRferOAdt uerfirioru impetAnt fucU.Acies dicitur exercitus m» UruUus:frons cjute AduerfumhofêfieiÏA^. Hdcm pu guA pub!icA,ß faptêter diftonitur, plurimum iuuAt:fi tperite,quAU’s opttmi beÜAtores fint,ntAlA ordinAtioe fr'Agutur.infrudïiois lex ë,ut in pr'mto exercitAti ey ueteres milites coïlocentur : quos Anted principes uo» tAbAntAn fecundo ordinecircudAti cAtdphrAttisfdgit t Arifes opttmi milites turn fitculîs uel lancets ordi* nentuniiuos petits haf Atos uocabant. Smguli Autem

TLA. VEGETII DE RE MILITART. arnuti in direâum ternoi pedes inter fe oecupAre to* f»euerunt,hoc efijn mille p^ffibus nulle fixcenti fexa ^intdfex pedites ordinantur in longum:ut nee actes tnterluceatiO-j^acium fit arma traHandt. Inter ordi» nem autem e:y ordmem a ter go in latuw fex pedes dis flare uoluerunt,ut baberent pugnantes ffiacium acte* dendt atq^ recedendimeheinctius enim cu faltu curfucf-tela mittuntur.ïn hts duobus ordinibm O' setate ma* turi,etufu confidentes^o mmitigrauioribus ét ant armis coUocantur.Ui enim abinuicern muri,neccede* régnée fequi aliquado cogendifunt, ne ordines turbèt: fed uenientes aduetfarios excipere^oftundo pugnan do^i repcllere uelfugare.Tertius ordo d'flionitur de armatuns uelocijjimis,deßgittarijs iuuentbus,de bo* nis iaculatortbus,quos anteaferentarios nominabant Quartus item ordo conflruitur defcutatis expeditilff mis,defagittarijs iumortbus,dehis quiacriter ueru* tis ud marttobarbults(quas plumbatas nominät)dimi canttijuidicebantur leuts armatura.Sciendum ergo efl flantibus duobitsprimis ordintbus,tertium et (luartH ordinem ad prouocandum cum miflilibus o (agittit primo loco femper exire.Quod fi hoResinfugam uer tere potuerintfipfi cum ecjuitibus perfequrttur. Si ue ro ab hoftibus pulfifuerint,redeunt ad pnmam o fe» eundam aciem:o inter ipfosrecipiuntfe adlocafua. Prima autem o ficunda acies cum ad jfatbas et ad pi la(,ut dicitur)utiitumfueïit^otum fuUmet bellum.in quarta.

LIBER TERTIVS FÖL. 94 qudrtA acit ponebdntur interdum cdtrobdUßie^cr mä mbdlißdrij^fundibuldtores^funditores. Tundibulato* ra funt qui lapides fußibalis idciunt.Tuüibalus fußis eßlongus pedibus. 4. cut per medium Ugitur fundd de corioxt utraq; manu impulfus,props ad inßar onit gri dirigU fdXd.Ymditores funtqfundis ex lino uel fe tis fdUtsÇhdS ent dicut effi meUoresycotorto circa ca= put braebio dirigut fdXd.Q_uib9 fcuta deer at pue lapi dibus manu iaütStßue mißßlibus Î hoc ordie dimicabât quosaccenfostanqiunioreser poßeaadditos nomi» nabaut .Sextus ordo poß omnes dforti{ßmis,er ßu* tatis,er omni genere armoru munitis beUatoribus tes nebatur.quos antiqui triarios appeUabdnt.ni ut reqtd eti er integri acrius inuaderent hofles,poß ultimas 0^ des federe confueuerant.Si quid enim primts ordim* bus dccidißet,de horum uiribus reparatioms ßgt;es toU pendebat.

^Ratiopodifmiquantum ßadum in ade in* terßngulos homines inlongu,uel inlatu inter ßngulos ordines debeatcuflo* diri, Caput. XV.

EXplanato autem qualitcr debeat ades inßrui, nunc podifmum menftramque ipßus ordinati onis exponam . In mille paßlbus campt, una acies millefexcentos fexagintAfex fufeipit pedites:prot pterea quia ßnguli pugnatores ternos occupant pedes f 1 Qko4

FLA. VEGETTI DE RE MILITARI. QHod Çi fex act es in miüe pA^ftbas campi uoluerts or* il nare: nouemmSlta nonaginta fex peditcs funt ne teßarij.Si aut in ternos ordines hue numeru uoluerts tendere, duo miÜia paffau coprehêdes.Sed melius eH plures actes facere,^ imites ^Ärgere. Senos aiuë pe des a tergo inter ßngulas acies in latum diximus pate re deb re cnpfi beUatores flantes ftngulos obtinent pedes Adeo^ fl {exactes ordinaueris, quadraginta CT duos pedes in latum.Cf nulle paßus t longu^et loooo bomi'iutenebitexeratus.Siaiitè in ternos uolueris i I.prdci in latum i:y duo mHia paßuu in logu loooo tenebit exercitus. Ad hâc rationcm ßue 10000. fine 3 0000. peditumfuerint iuxta menfuram podißmi, fine ahciua dubitatione dijfcultatls poterut ordtnari, MC duxfaüitur eu fciat (lui locus quatos pojfit capere armatos.Denii^fi âguHior locus fit,uel inultitudofuf fciat,ety là Me nouent uel amplius acies ordinari co uenit.^Ugis enim expeditut conferti pugnent,^uâ longius feparati a fus.Nam ß nimiumfuerit acies at t(nuata,cito ab aduerfarijsfaila imprejfione perrum pitur: eynullumpoßeapoteriteJJèremedium, Qk» autemnumeri m dextro cornu,(iui 'm ßnißro,lt;iut tn medio debeant ordinari, zy iuxta dignitates eoru fer uaturex morctuel certe pro (luAlilate holliwn com-tnutatur, ÇDe e(iuittbus ordmandis, CCaput. XVI.

LIBER TERTIVS FOL. OJ ineornibus-.itd nt loricdti omnes, Z^ contati iunâi fint peditibas.Sägittarij autem,uel qui loricds non hit bentjongius euagentur. Afortionbus numq; equiti* but,peditumprotegendafuntllt;itera:0‘ m utlodor:b9 dtifi expedite hoRium comud perftitdendufunt dtlt;f} turbdndd.Scire dux dtbet contrd quos drumosjhocefl Druntt* globos hoflium,quos equitts oportedt ponere.tiS ne* fcio qud occultd rdtione,'mmo pene diumd^dlij contrd dlios dimicant meliur.c^ qui fortiores uxerdnt^b ma ferioribus fepe umcuntur, Q^ß équités impura fn ennt,more ueterum uelocißimi ctim fcutis leu bus pea dites,dd hoc ipfum exercitdti ijfdè nufcendi funt:quot expeditos uelites nomindbdt.Öno F^do qudmuis fora tilfimi hoRium uenerint équités, tarnen aduerfud mix turn dgmen pares effe non pojfunt.Vnum hoc remedia um duces ueteres inuenerunt, ut a/uefiere fdcerent iuuenes currentes egregie, et inter binos équitésßn* gulos ex his pertes coïlocarèt,cum leuioribui fcutis, gladijs,deq^mijfilibus.

Ed optimd ratio eß,cr ad uidoriam plunmu coa firt : ut lediffimos de pedittbus, equitibM,(um uiearijs, comitibus, trthuwfqi udcantibus,habeat dux poß adem preparatos: dlios circa cornua, alios circa medium: ut ßcubihoßis ueh^menterinßdit,neiuma patur odes prouolent fubito,cs- fupplca-t locatadditd que uirtute,innumerorum audadam frangant.Uoe f 3 prij».

FLA. VEGETII DE RE MILITARI. primi Ldcones inutnerunt-.quot imitati fitnt Carthagi nenfeSjKomdni poßed ubi^ feruduerunt.ildcdif^oft tione nulU melior inuenitur.Udm direâd dcies hoc fa lumdgere debet fipoteft:ut hohlem repeUdt,dut fun* ddt.Si cuneus dgendut ßt,dutforfex,fuperfluos hdbe redebes poßdeiem, de quibns cuneum dutforfeent fdcidsfi copid de proxio ducedd fit.Send ite ex dbun ddutibus ducitur: ndm fi de loco fio ordindtum milité trdsferre caperis,uniuerfi turbdbis.Si globus hoßiu fepdrdtus,dUtdldtUd,dutpdrtedUl urgere cexperit: mfi fupßuos hdbeds quos cotrd globos poffis oppone* re,fine e^tes fiue pedites de dcie tuleris:du dlidm uisde fendere,dlidm periculofius denuddbis.Quod fibeUd* torum tibi copid non dbundit,melius e^ dciem hdbe* re breuiorem:dummodo in fubfidijs coUoces plurimos. Na plures cired medids pdrtes cdmpi, ex peditibus be tie drmdtis debes hdbere lectißimos,de quibus cuncum fdcids : zyAdtim dciem hoßium rumpdt. Contrd cor-nud dute de contdtis loricdtif^ equittbus dd hoc ferud tis,?^ lent drmdturd peditufm,dlds hoRium circuuem* re te conuenit.

^1« quo loco primia dux fidre debet,in quo fe cudus,inquotertius. Cdput. XVIIL DVxjqui pr£ctpudm fußinet poteßdtem inter e* quites er pedites : in pdrte dextrd fidre confue wt.liic enim locus,efi i quo totd dcies gubcrndtur:ex quore{luseßliberq^,pcurfus. Ideo dut inter utrofq; cofifiit,ut et cofilio regelet duihoritate td équités qui

LIBER TERTIVS FOL. fj pfif« mi p»ggt;«m poßtt hortari. H e tie equittbus fu* pemumerartis, mixtis pedttlt; bits expeditis'.ttiuerfario ru ßmUru cornu^quod contra ipfit/m (idt.,circu re et A t^iiO femper urgere dehet.Secudus dux in media ade ponitur pedttum,(iui earn fußetet cy firmet.Hiefortif ßmos pedites,o bene armatos de fuperfluis ßeu haa b ^e debet,ex quibus aut ipß cuneumfaciat zy hoßiu dciemrumpat,dutßaduerfarij cuneum fecerint,ipß forficem fdeidtM cuneo tUi poßit occurrere. In ßma Rrd parte exercitus, tertius dux eße debet,fatts beUia coßn zy prouidus,quia fintüra part difßtilior efl ZT uebt maned tn acte conßßit.ldeo circaß bonos equia tesß/pernumerarios zy ueloeißtmos pedites ßeu ha* here debet: de e^utbus ßniftru cornußmp extédat, ne circumuenutur ab hoßibus.Clamor autem (quem qui dam hirrbitum uoeant') print no debet attoüt,quA act et utraqißt iunxerit.imperilorum enim uel ignauoru ed uocifcrart de lange, cum magis haßet terreantur, ß. cum telorum i^udamoris horror aceeßerit.Semper autemßudere debet, ut prior indruat adem qui ha* ßn: quia ex arbitrio tua potet facere quad tibi Utile tudicat,cum nullus obfißat:deinde zy tuis duget conß dentia,et aduerfarqs ßdueia minuistquiafortiores ui détur q jpuacare na dubttat.lnimid aut incipiunt for midire,qui uidentcontrafeadet ordinari.Huicaddi tur maximu cömodu:quia tu indruâus paratufque or dinatêzytrepidu aduerfariu préoccupas.Part enim uiüorié eß inimidi turbare antequa dimiees.

IFLA. VEGETir DE RE MILITARI, ^Qwifc»; remedijs uirtutiuel doitshofiiu re* ßßdturinacie. Cdput. XiX.

Xceptis ftperuentibus uel incurßonibuf repê* jJytinis ex occdfwe,ciuA nuq dux exercitus dwittit Udm in itinenbus idm fdtigdUsJn ßuminÜ trdnfgref fioned.uißs,inpdludibus oecupdtisjniugis montiu Idbordntibus, in cdpis fßdrßs^dt^ ficuris in mdnßoe dormientibus,oportunum prithum femper infertur: cum dlijs négoces occupdtus holtis^pnus intcrimdtur qud pr^pdrärefe polfit.^tiod ß cduti sut dduerfdrij, . er mßdidrum nuÙd ßt copid:tuc dduerfim pritfentes^ ßienteSyUi dentef1i,£ci’dd coditione pugndtur. Inde drs beUi,no miws in hoc dperto coßi{lu,(iudm in occultii ffdudibus ddiuudt eruditos. eduendum uel mdxime, ne db dld,comuq^ ßnißro(ciuod ßepius euenit^dut eer te dextroCquod tdmen rdro contingit) circumuentdn* titr tui d multitudine hoftium,d udgdubns globiSj^ws drumos uocdnt.Quod ft dtetderit^unuremediüeß,ut dldin cornuq; replices CT rotundestijndtenus conuerß tui,fo:iorum tergd defenddnt.Sed et in dguloipßui ex trenüdtii fortifßmi coUocentur, quid tbi impetus dm pilot ßeri cofueuît.Uem dduerfum cuneum hoftiu,cer Cunetu tis reß^tur modis.Cuneus diatur multitudo peditS, quie iunüd cü dcie primo dnguflior,deinde Utior pra cedit,et dduerfdriorü ordtnes rumpiequid d pluribut in unit loeit teld mittutur.Ciux ren milites nomindt Cdput pot cdputportinu. Cotrdquêordindtio poUur,qforßce “**“***• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uocAm,

LIBER TERTIVS TOL. ij Koew-N^m elfdi(jimis militibns confertif in.V.hte ram componitur : er lUtmt cuneum excipit, atque ex Mraq^pdrte condudU, quo fado adem non poteR crumperclttm firra dicttur,qu£ a firenutt direda,an tefronte opponiturhoßibus,ut turbata actes reparti tur.Globus autein dicitur,qui afua acte feparatus,ua» gofuperuentu meurfat immicos.Cotra quem alterpo puloftor udfortior imittitur globus.ObferuâdÜ quo* j efl, nefub tempe,quo iam commutttur pugna,uelis ordmes commutare,aut de lotis fuis aUquos muneros ad alia transferre.Statim enim nafatur tumultus att^ cofufio,ct imperatis côturbabfq^ faalius hoßis ïcubic, ^Quotgenenbus pugna publica committa* tur, et quomodo etiam qui inferior eß numéro er uiri bus ualat uidonam.

Serra.

Globus

DEpugnationumfeptem funt genera, quu/m in feda ex utraq; parte figna confligunt. Vna depugnatio eß fronte longa,quadrato exertitu ficut e tiam nunc propefeinperfolet pnltumftri.Sed hoc ge nus depugnationis periti armorum non optimum ludi cant,quia cum in prolixo ßiado tëditur acies,no equa lis femper campus occumt,er fiahquando in medio finut aut curuatura fit^n eo loco acies frequêter irru pitur.Prlt;eterea ft multltudieaduerfarius atececbt,a la tertbus aut dextra aut finißra ala circuuenit,'i quo pe ticulu magnum ef,nifi fupernumerarios habeas qni f s fußine*

FLA. VEGETII DE RE MILITARI. fuiiinejint hoßemqi repeUMt. Hoc gtnere[olm debet cotfligere^quizyplures et forteshAbuent beUdtores: ut ex utro^cornu hoßemcircumuemAt, cyqMß M [mum[dum concludAt exercitutSecundA depuguAtio eü publicd,qux plurimii meUor.ln quA [i pAucos ßren nuoi loco idotieo ordinAueris,etiAm [i multitudine ha flium O' uirtute turbent: tdmen pot erts répondre ui âoridm H’dius tdlis eü modm. Cumïüruót^ dcies dd congreßum ueniunt,tunc tu [iniürdm dlAm tuAm d de xterd dduer[drij tui longim [epdrdbis : ne uel mißihA ad cum uel [igitt£ peruenidt.DextramAutemdldm tu Am [mißr£ dhe illim lunges^o ibi primu mebod pra liim-.itd ut cum pedittbui optimiSjO probdtißimis e* quitibm [miHrdm pdrtemimm, dd qudm te iunxerif, dggredidris dtq;circuedt :odetrudendodtq; [uper= currendo dd borium tergd peruenids. Qjiodß[emel Aduer[drios exinde peüere caperis, dccedemibm tu* ii indubitdtdm uiHoridm con[equerii:0'pdrs exera tm tui,qudm db boße [ubmoueris [ecurd durabit. Ad[t mtUtudmem dutem. A.literd uel libelle [abrdis,dcies in hoc dinücdndi genere confbtuitur. (^od [t te pri* or dduerfdrius [eceritJUos quos pod dciem [upernu* merdrios diximus debere poni, tsm équités quel pedit tes dd [mißrum tuum colliges cornu : O'[te dduerß* no reßsles mdgnis Hiribm,ne drte peüdris.Tertid de* pugndtio eß [tmilis [ecunddt [ed in boe deterior,quod d ßnUlro cornu tuo cum tUtus incipis dextro conflige ve-.Hd qisß mdem impetus tß eoru t O'Aperte cu diß

LIBER TERTIVS FOL. JJ jicultutetiggredMturhofies : qui mßnifiro dimiemat cornu:Q§ dperttui expldndbo.Si quddo did tUd fini= Ürd loge hdbueris meltorem,tunc zyfortiffimos equi ta peditef^i coiungetOr in congreßu ipfdm primd dp plied dd did boRtu. dexterd : CT qudntu potes dduerfd* rij dextri parte pellere et circuire feßind.Tud dUtem dhd exercitui pdrtê, in qua détériorés beUdtores hdbe retenoßi^d ßniHrdlonge illiuifepdrd:neuelglddijs iudddtur,ueldded teldperuemdt.ln hoc cduendueß, ne mimteoru euneis träßterfd tua actes elidatur .Hoc autê modo uno caßt utiliter pugndbitur,ß aduerfari^ tnßrmiuf dextru cornu babuent^Zir tu longe fortius fiaißru.Qjitrtd depugnatio talis eß.Cu ordinaueris acii ante cjuadringentos uel quingentos paßus^ qua ad hoße puenidsmo fßerante eofubito ambas alas tuas ? titare te conuemt : ut ex utroq; comu improuifos hogt; Hes uertds in fugam^O’celerms ui^orta confequaris, Sed hoe genus certaminis licet cito fuperet iß exereix tatosfortißimofq;produxerit:tdm.c periculofum eß, quid media dciê faam^qui ße dimiedtidenudare copeU litur:cr in daas partes exereitu feparare. Et ß primo impetu uidlus non fuerit immicuti habet poßea oeca ßonein,qM inuadat er diuifa cornua, or media deiem de^itutam.Ciuintddepugndtio eß quarto: ßmilis.Sed hoc unit amplius habet, quia leuë armatura er fagit tarios ante prima acii ponitmt lüis reßißetibusnö pof fit irrumpi. Haße de dextro cornu fuo illius ßnißru, Zydeßwüro cornu fuo illius dextrum aggreditur.

FLA. VEGETII DE RE MILITARI. Quad ßfugdre pQteritfRdtim uiictf.fin miuif,nKdtd actes ill’us non laborattcjuia a leuiarmatura fag:tari ifq- defenditur.Sexta depugnatio optima cR, O' pro* pe ßmiUs fecundittluautuntur qui de numéro fuorS O' de uirtute dej^erant:E.t ft bene ordinauertnt,quam uiscupaudoribus :femper uidloriam confequuntur. Nam cum mßrufla actes ad hoßes accedit,dcx‘.ram a* lam toorn ßnißrie aU hoRium iunge : o ib per equi* tes probattßtmos O' uelocijjimos pedites inctpe pr^U ari.Reliquom autem partem exercities tui, longiffimt d dextra parte iUius remoueiO'direRumporrige^qao fi ueru. Nam ß partem ßinißram iüioi O' a lo'ertbus et a tergo caperis C£dere:ßne dubio uertes in fugam. Aduerfarius autem nee de dextera parte fùa,nec de me dia acte poteR fuis laborantibus fubuentre, quta actes j tuaextenditurO'totafeporrigit adßmtlttudtnem.l. liters longtßtm£,qu£ recedit ab hoßibus. Qtio gene t re 'm itineribui fepe conßtgititr. Septimo depugna tio eß, qu£ loci beneßdo adiuuot dimicantem Anhae quoq^ O' cum poudonbot, o cum minus fortibus po tens aduerfariumfaRtnereJhoc eß,ß montcm,aut md rc,aut ßumen, aut locum, out duitatem, aut poludes, aut abrupto 'm parte uno habeas, ex quohoßisnon poßit accedere, reliquum exerdtum tuum direRa acie ordines. Sed m lÜa ala qu£ munitionem non habet,omnes équités o ferentarios panos. Tune fecurus protuaarbitnocum hofecüvfges,quiaob

LIBER TERTIVS FOL. 45 tt»lt;lt; pdi-te loci ndturd le munit, db dltd duplex prope ponitur cquitdtM. lüud tarnen obferuandum eß,cj!io nihil meliui inuenitur, ut ßue de dextro cornu tuo eu iUiui ßmflro pugnare uoluerit, tbi fortißimos ponaf: ßue de ßmfl rocuiüw dexti o,ibt ßrenuoßßimos col* loees :ßue in mediofacere cuneos uoluerii, per ejuos hoUium actes rampas,in cuneo exercitatißimos ordia itineraru, nes beüatores.Vièoriaen'm per paucosßeri confua uit.Tantum eR ut eleüi a duceßapientißimo 'm bis lo* iis,in c^uibus ratio er utditas poßulat, ordinentur.

PLerie^ rei militarisignari,pleniorem uiRoriant cred5t,ß aduerßarios aut locor um angußijs,aut trmatorum mitltitudine circundederint,ut aditum no inueniant abfeedendt.Sed daußs ex dejßeratione ere* feit audacia^cr cum ßgt;ei nihil eß, ßumit arma formt* do. vbenter cupit eämori, q fine dubio feit feeßemo riturü.lkoqi.Seipiots laudata fentêtia eß, cjuidixit, wam hoßibgt;is c^ua fugerent,non effe muniendam. NS eurn abfcedendi aditu patefaRo,mentes omniü ad prie béda ter ga cofenferint,multi morepecoru trucidatur Nee infequentium uUum periculum eR,cum uiRi(qui ius defendt poterant ) arma conuertermt. Hoe gene* re ^HÜtomMorfuerit exerdtut, tanto facilius multi* tudo

FLA’ VEGETII DE RE MILITARL tudo pro{l{mitur.Nc(}ue enim iii reciuirendw eü nu» meruf,ubi cinimiu femel territM, non tdm ttln hoßiu cupit declintire,qud uultu.Ceteru claufi, heet exigui numero c^ infrmi uiribiw.hoc ipfo tarnen funt bo^it-bw pares,quia de/f crantes fdunt aliud fbi Ucere non poßefed und fallu uidis nullam jferarefalutem.

D^gedis omnibus qui ratio mUtaris experimh tts Oquot; arte ftruduit,unu fupereß edocercitiuê admodurecedatur db hoRibus. Nlt;t« difciplim belli* cec amp;nbsp;cxemplorum periti,nufquammatus pcriculum imminere teßdntur. 0«! enimdntecongreßum rece* ditexacie, er fuis ßductam minuit er mimicis dddit audacidm.Verum quid hoc ftpius neeeße eß euenire: quibus modis tuto poßit ßeri decldrandum eß. Primu ut tui nefdant idea te rectdere,quid déclinas mire con ßidumifed credant arte aliqua fe ideo reuocari, ut ai oportuniorem locum inuitetur hollis, ut facihus fupe retur: aut eer te mfequentibus aduerfarijs fecretioret coUocentur infidie. Nrfm necejjè eß adfugam parati fint,qui ducem fium fentiunt defßerare, iüud quoque uitandum eü, ne hoßes te rccedere fentiant er ßatm irrudut. Propterea plerique ante peditesfups équités pofutrunt,ut difcurrentes aduerfarios uidcrenonfi* turét

LIBER TERTIVS FOL. yf wrtnt, qiundo Redites abfeedtbAt. Item pdrtwulatim mapientei d pntnis,figt;tgulds dciesfubducebdnt: retro ^ue reuocdbdnt,in grddufuo mdnêtibus reliqui^quos fenfim poR dciesfeque dd lUos iungebdut, quos fubdu xcrdnt.Vrimu dliqudntis explordtis itinenbus, noHu turn exercitu rccedebdntM holies die orto,cum intel lexißcnt,non poßent comprehendere prd:ceclëtes.Pi£ tered kuis drmdturd prdmittebdtur dd colles,dqudfu bitotuto reuocdreturexercitus-.O'fi holles infequi uoluißent,d kui drmdturd, qu£ dnted occupduerdt lo cum,dddit{s equitibus fundebdutur. Hihil enim perku lofius exißimdtur, qudm fi inconfulte infequentibus, db his qui m fubfeßd fuerint, uel qui dnte je pdrdues rtnt,obuietur. Ç Hoe tempus eß quo oportune collo citur inßdiie,qutd dduerßumfugientes,mdior duddeid Q minor curd eß. Ueeeßdrio dut dmpliorßeuritds grduius fokt hdbere difcrimen. Imperdtis, cibum dcci pientibus,initinere ldßis,equos fuos pdfeëtibus,dc nihil tdkfufpicdntibusfuperuentus dßolet feri. Quad er nobis uitdndum eß,er haßt in eiufmodi occdfioni* bus pernicies wfrendd.Hoc enim cdfu opprcßis, nee uirtus poteß nee multitudo prodejjè : quid qui in deie publicd uincitur pugnd,licet et tbi drs plurimu profit: tdmen dd defenfioem fum poteß dccufdre fortundm. Qjei uero fuperuentus et fubfeßds infidids pajfus eH, culpdm fidm non poteß excufdrc:quid hoc euitdre potuit, (^ per jfeculdtores idoneos dnte cognofecre.

FLÄ* VEGETII DE RE MILITARY Cum receiiitur,talis frdus fieri confueuit .ReHoitine re équités confiquuntur.Valida manus occulte per at lia mittiturloca:ubi adagmemmicorum peruenerut equites,tentat leuiter atq^ dif-edunt. lUe credit quiet quid infidiaru fuerat pr£terijße,zy fine cura refoluit tur in negligentiam.Tunc ilia manus, quje feertto iti* Here defiinata fuerat,fiiperueniens opprimit ignorant tes.Viulti cu ab hoße difcedunt,ß per fyluM ituri funt pr£mittunt qui abrupta uel angußa occupent loca, ne ibidê ab aduerfarijs patiantur inßdias.Et rurfiu poll fe prxcißs arbor ibus nias claudHnt,quiis compedes uo cant, ut aduerfarijs facultatem adimant perfequendi, Crpeneutrique partim itinere ad fubfeffas cornua nis occafio cß.üam qui pnecedit, oportunis uallibus, uel filuofus montibuf,quaft poß fe reliquit mfidias, in quas cum 'mciderit inimiem, recurrit ipfe er adtuuat fuos.Ciui uerofcquitur auerfis femitis, lange ante de ßmat expeditos,ut pr^cedétem aduerfarium arceat £ tranßtu.deceptumq; a tergo er a fronte concludat, Dormientibus nodu aduerfarijs,CT qui preeeßent po teil regr éditer qf« feqiutur,quantumuif interfit, po» teil fuperuenire per fraudem. In tranffretatione ßuui oru,qw pr£cedit,iUam partem tentât opprimere, qu£ prlt;fmßa tranßerat, dum reliqui alueo feparantur. Qjii autem fcquitur feihnato ttinere, lüos qui non pa tuerunt tranßre,conturbat.

LTBER TERTIVS FOL. ^^ CAmelos äliquänt£ nationes äpud ueteres inacic proiuxerunt : ut Vrcilini in Aphricd, Mdhelct iodie quo^ producunt Std hoc genuf dnimdhu drenis V tolcrMd£ [iti aptum, confuus etiarn in puluere uê touidsalfqirrrore dirigere mcmordtur.Citterupros ptetnouitdtem,jidb infolitis uidedtur,inejficdxbel» loeß.Catdphrdtti elt;iuites propter munimind qua ge runt,d uu’tneribui quidè tuti: fed ,ppter impedimentii CZ pondus dtmorum, cdpi eosfdcile efl:Gr Idqueis pc c^uenter obnorij, contra difperfos pedites, ejud contra e^tes m tertamine tneliores :tAmë funt dut ante legiöef poÇiti,dut cum legionarijs mixthcpiandocomtnut(hoc cß manu ad mantm^pugndtur,dcies hofhit fepe runt punt. (T Quontodo quidrigis fdlcdtis,ud elephdtism dciepoßitobfißi.

Caput. XX, Q^ddrigds fdlcdtdS m beüo rex Antiochus çy Munddtes hdbuerunt. QJi£ ut pronum ma• *quot; gnum in acieintulere terrorem, ttd poßnw dumfueredcrtfahUdm difficile currus falcdtus planZ fp inaenit dgru,zy hui impediméto retinctur : unóqi affiido dut uulnerdto eepto decipitur.Sed maxime hxc ^omanorumUttu arte perierut.Vbi dd pugnx uencu cilyepente toto eHpo Romani trtbulos abxceruntün ^nos currentes quadriga cum inddfent:, deletie funt. Trtbulut dutem cÜ ex quatuor palis conßxwm propu Tnbulus gndculum:quodqucmod}Abicceris,tr.b:{srddijs fat ’

FLA. VEGETTl DE RE MILITÄR«, CZ eredo quarto infedw ed-Elephanti in pralqsmi gnitudine corporum^barrhitM horrore, forma ipßut nouitate,homines equofjiConturbant.Hoseontra Ro nunum exercitum primus in Lucania rex Pyrrhus e» duxtt.Poßea ttanntbal in Aphricd,Rex Anthiocus in orietcAugurtha. in Numidta copiofos habuerunt. Ad uerfus quos diuerf refifendi excogitarunt gmerd dr morum-Ndm i:^ Centurio in Lucdmdglddu mdnunt (qua promufiiden uocdnt) uni dbfcidit: lt;7 bini cdtdt phratti equi iungebdntur ddcurru/m.Quibus inftden tes clibdndrij,fdrißds,hoc eß lungiffmuis,contos me* lephdntos dirigebdnt.Udm muniti ferro^nce d fdgittd rijs(quos uehtbdt)bclu£ ledebdntur: er edrum impe tu equorum eeleritdte uitdbdnt. Alij contrd elephdna tos cdtdphrdttos milites mtm ferunf. itd ut in hrdchi* is eorum,er in cdjfidibus uel humeris^culei ingentes ponerenturè ferro : ne mdnu fud rlephds beUdtorunt contrd f uenientem pofet dpprehendere.Praapue td men uelites dntiqui dduerfum elephdntosordindrunt. Velites dutem erdnt iuuenesjeui dmdturd,corpore * dhuriiqui ex equis optime milfilid dirigebant. Hifa quis pratercurrentibus dd Idtiores Idnceds uel mdiot rdßnculd beluM oicidebdntfed crefcente duddcid pos Red coÜedi,plures milites pdriter pild, hoc eß mißis lid,in elephdntos congerebdnt:eofq^ uulneribus elide* bdnt.lÜud tdmen ddditu eß,ut funditor es cumfußibd lts t:^ fundis rotudis Idpidibus deßindtis, Indos (per quoi

LIBER TERTIVS LOL. 57 ^uos rtgebantur eltphanti) cum ipfis turribm gerent dtquemlt;iildrent,quo nihil tutim inuenitur. Pratered uenientibm beluis,qudß irrupißent dciê,Jpd dum milites ddbdnt.Qjti cum in dgmen medium per ueniffent^circufußs undique drmdtorum globis : cum mdgißris db/que uulneribui Cdpiebdntur lüefx. Cdra robdlißds dhqudnto mdioresÇhie enim longius C!r ue* hementim f^iculd dirigunt ) /uperpoßtät curricuUs, cum binis equis dut mulis poft dciem ordindri conuea nit:z:r cum fub idHu teli dcceßcrint,beRilt;e fdgittis bd lißdriorwn trdnffiguntur. Ldtim tdmen z^ ßrmius contrd eds prdßgitur ferrum,cum in mdgnis corpori bus mdiord fint uulnerd. Aduerfum elephdntosplurd exëpldGrmdchindmètd retulimus: ut ft qudndo necef fitdi poßulduerit^ßidtur qua fint tdm immdnibui be* luis opponendd. ÇQwiHßeri dcbedt,fi uel purs ut totus exercities fugerit. Cdput. XXV.

SCiendu uero eß,fi pdrs exercitus uicerit üquot; pdrs fugent^minime defferdndüicu m eiufmodi necef fitdte,ducts coßdntid totd fibi poßit uendiedre uifiogt; rid.ïnnumerdbiïibieshoc dccidit bellis,z^pro fuperio ribus funt hdbiti qui minime defferdrunt, Num in ß* null coditionefortior creditur, quë dduerß nonfrdn* gut.Prior ergo de ctefis hoßibusßiolid cdpidt,qd’ipß dicut coUigdt cdpu:prior cUmore dc buccinis exultde reuidedtur.Hdc ßducid itd pterrebit in'micos,itd fuit ' ßducid gemindbit'.qudfi uiàorex oi pdrtedißcßent.

TLA.VEGETII DE RE MILITARI. Qmdß dltquocdfu omnisin ide funditurex^rdtM pemidoß elide: timen repintioms multi! fortune non defuityit medieinA quarendi cR.Dux ergo proui diufubcAcdutela publico debet Mirte conß gcre,ut ft quid pro mrietitc beUortm, uel conditioms humd* ne feetts Acciderit:dbflt;igrdui detrimëto liberet uidos Udm ß uicini coUafuerint ,ßpoß tergi munitio, ß ceteris dbfeedetibus fortißimi qui^ remuent,feßueß que feruabunt.frequenter idm fufd dcies, difperfos dc paßim fequentes, repintis uiribuf intertmit. NdW ttunquAm exultdntibus mdim folet eße dißrimen, qui cum ex fubitdferocid in fomtidinem commutdntur. Sed quicun^i euentusfuerit, coUigendi funt fuperHia tes,bello erigendit ddhortdtionibus congruis O' d.rmo rum inßdurdtione refouendi. Tunc noui dclcdus, no Ud queruntur duxilid:cr (quoddmpliuiprodeß)cdp* titis oecdßontbui in ipßsuidlores per occultes inßdi as impetus fidedus eß:AC ßc iuddeid repdrdndd. Nee oportunitds deerit,cimi pro faelicitite fuperbius et in cdutius mentes efferdntur humdue.Si quit hunc cdsu ultimum putit,cogitct euentus omnium preUorum, inter initid contra ittos migis fuiße : quibus uidorid debebdtur. f[ Kegulebellorugenerdles.Cd.XX.Vt JN omnibus prelqs expeditionis coditio tails efl,ut quicquid tibi prodeft,dduerfdrto nocedt:quod illunt ddiuuit,tibi fimper oßieidt.XunquÄ igitur ad lUtusar bitriu aliquidfacere dut diißmuldre debemuf/cd id ßo Ium

LIBER TERTIVS. FOL. j5 few (igere,quod nobis Utile luiicdmut.Contrd te enm eße mapis^ft imiteris quodfecit iUe profe ’.Z^r rurfus quid^uid pro tud pirte tentdueris, contrd mû erit : ß uoluerit imadri.ln bello,qui plus in dngdrijs uigilduc rit,p!uf(j; in exmendo milite laborduerit : minus pet riculufuRinebit.Uunqud nules in dciem producendus eß,cuius dnted expérimenta no coeperis. Aut inopid, dutfuperuent. bus,aut terrore melius eß boßem damit te,qua pralionn quo folet dmplius fortund poteßdtis babere qua uirtus. ^t^uUd tÖßlid meliordfunt,quant iUd qu£ ignorduerit aduerfari^ dntequä facias, (loc cdfio tn prieUo amplius folet iuuare qua uirtus. Çf« folhcitandis fufipieudifq- boßtbus,ß cü ßde ueniant, magna fiducta eß: quia aduerfariû dmplius frangunt trajfug£ qua perëpti.([Mditis eß poß dcic plura fr uare pr£fidid,quâ latius milite ßi ärgere. ([Dißicile uincitur,qui uere poteß défais et de aduerfirij eopijs iudicare.(fAmpli'us iuuat uirtus q multitudo.(fAmt phus prodeß ftpe locus q uirtus.(fPaucos uirosfor tes natura procreat,bona ißitutioe plures reddit Idu firia. (f Exercitus labore profcit,ocio confenefeit, (füunqua ad certamen publicû produxeris milité: ni fl eu eu uiderisßerare uidoria.d Subita conterrent hoßes, ufitata uilefcunt.(fQui dtj^erfis fuis incoful te infequitur, qua ipfe acceperat aduerfario nuit dare uidoria.([Qu,ifrumentûncccfaria^ no préparât, uicitur fine ferro, ([Qw; multitudine er uirtute prlt;e g 3 (edit.

PLA. VEGETII DE RE MILITARI. (edit, qMiirdtä. dimicet fronte, qui primuf eft modut. #[ QM( impirem fe iudicat,dextro cornu fuo ftniftru cornu peUit mimta : qui e^ fecundut modm. COS* finiftrum alum fortißimdm habere fe nouerit, dextro dlam hoftis inudddf.qui eft tertim modut-C. Oä^ ^^^ bet exercititißmot militet, in utrolt;^ cornu pariter praliu debet incipere:qui e^l qudrtut modui.^ Qjti Icuem armdturdm optimd régit, utrdm^ dldm hoftis wudddt,ferentdrijs dnte dciem conftitutts:qw qumtus ell modus. HQui nee numéro miUtuvn, nee uirtute co fidit: ft depugnuturus eft, de dexterd ßd ftniftrdm did boftium pulfet : rehquis fuis porredis in ftmilitudiné ueru:qui fextus eft modus, ff Qttipduciores inftrmio refq^ hdbere fe nouit,/eptimo modo ex uno Idtere dut tnontein,dut ciuitdtem,dutmdre,dut ftuuium, dut dU* quod debet hdberefubftdiu. ^ Qui conftdit equitdtu, dltiord locd qu^rdt equitibus-Zir rem mugis per equi* tes gerdt.ffQJi' conftdit pedeHrtbus copijs,dltiord locd peditibus querdtizyrem mdgis per pedites gerdt ^Cu/m explordtor hoftiti/m Idtèter oberret in cdftrts, omnesddtentoridfud per diem redire iubedntunzT ftdtim deprehcnditur explordtor. lt;[ Cum eon* ftltum tuum cognoueris dduerßrijs proditum, dijftoft ttonem mutdre te conuenit.

^tOg/d fieri debet trdUdto cumnwltistquiduero fddurus fis,cum pducilfmis dcfideUffimis, uel potius ipfe tecum.

LIBER TERTIVS TOL. JJ ÇMi/ùc; pand amp;nbsp;timor in fedibut corrigunt: in ex» feditione fpes O' prlt;emidfMunt mehores, ^Boni duces publtco certamine nunquam nifi ex oc* cuftone dut nimid neccffitute confligunt.

Ç Mdffiti dif^oÇitio eü,hoßem fame mugis 'ärgere ferro.^De eqmtdtu funt multa pr^cepta: fed eu kite pars milttiit ufu exeratij^atmorum genere, 0 equo* rum nobilitate profecerit: ex hbritnthil arbitrorcol l'gendtm,cum priefens doilrina ffficiat.

^Qjio genere depugnaturut fis hefianthoResine ahciuibus remedijs obfi^ere moliantur.

^D:geßa funt(mperator muiHe) c^u^ nobUlfimi dU thores,diuerfis probata temporibut,per experimito* rum ßdem memoriit tradiderunt'.ut ad fagittadi pen* tiam,qua in ferenitate tud Per fa miratur, ad equitadi feientiam ueldecorem, quern Hunnorum, Alanorum que natio uelit imitanffi pofficadcurrendi uelocitd» tern, quam Sarracenus Indufq^ non lt;equat:ad armatu* rx exercitationent, cuius campi dodores ue! pro par* te exempla mtellexi/fe gaudent.Hunc régula praUan di,emmo umcendi arttfeium mgeratur: quatenus uir* tute pariter ac dißioßtione mirabili,reipu.tu£ O 'm* peratons officium exhibeas 0 mibtis.

FLA. VEGETH DE RE MILITARI i Greßem inculuq^ hominü tnitiofiat li utti,a comunioncmmoru nwmuli» urn ud ferdru^ttrbium conßitutio pri ma. dißreuit. I» hts nomè reip. pepe* ritcomunis utditasddeo potentißimje

nattants ac principes con/icrati nullam maiorem glo riam putauerunt,quA autfundare nouas ciuitatcs,Hel ab alijs conditas in name fuu fub quada amphßcatioe träß^erre. In quo ope elemêtiaßremtatts tu£ obtinet palmï.A.b alijs eni uel paucte HÏpngul£,a pietate tui tnumerabtles urbes ita iugi laborc pfedt funt: ut no tarn humana manu conditie, quam diutno nutu uidean tur parate.Gundos itaq; imperatores fodiatate,mo‘ dcratione,cadimonia,exanplis,idulgentia,iludiorum amore preceUis. Regni animiqi tui bona cernimus. Hec enim anticipare erfuperior optauitetas: er ext tendiin perpetuum uenturadefyderat. Qu'bus rebut tantum umuerfo orbi preßttum gratuUmur bonum: quanta, uel humana mens pc tere,uel gratta potuit di* uina coferre.Sed dij^oßtiontbus ueßre demêtie, qua tu profeccrit murorii elaborata conßrudto,^oma da cumétu eß:que falutë ciuiü Capitoline aras defenßo ne feruauit,utglorioßus poßea tottus orbis poßideret ir3periu.Ad coplementu ergo operis maießatis ueßre praceptione fufeepti, rationes quibat uel nodre duitatesdefendendefunt, uel hoßiumfubruende,ex diuerfis autoribus in ordinë digcrammee laborispige

1 RbesdtqiCdfteüd dut ndturd muniuntur,dut mdnu, dut u= tro^i : quod ßrmius duatur. j Ndturd, dutloco editoufldb rupto, dut circufufo mdrißt ue pdludtbus ucl ßumimbus. ____________! MdiM^foßis dc mûris. b lüa ndturdli beneßeio tutißimu eligètis cÖßlgt;um,in pUna quieritur funddutis induütid.Vtdemus dntiquifpmds ciuitdtes itd in edmpis pdtentibus conüitutds, ut deß* dente duxilio locorum:drte turnen ztr opere redderen tur inuidæ.

Mbitum muri diredum ueteres duccre noiue» runt,ne dd idus drietum eßet di/ßoßtusßcd ß twoßs dnfrddibus iddis fundumentis cidufere urbes, crebriorefq; turres in ipßs dngulis ediderunt. Propte a red,quid ß quis dd murum tdli ordindtione cofirudii udfihdlds uel mdchinds uoluerit ddmeuere, non ßm A fronte:fed etidm d Idtenbus cj- prope d tergo ueluti in finum dreundufus opprimitur.

FLÄ. VEGETH DE RE MILlTARL MVrui Autem ut nunquÄ poßit thdi hAc rAtioe perßcitur.lnteruAÜo uictnu pedum tnterpos fito,duointrinfecut pArietes fAbricAntur.Deinde ter» TA quie defojjisfuerit egeßA^inter iüos mittitur^ueUi bufq; den{atur:itA ut A muro primut pArief purum m* ferior,fecundui lange minor ducAturut de pluno etui» tAtis Ad ßmihtudinem grAduü quAß cliuo moUtufj; ud propugnAcuU poffit Afcendi.QtiiA nee murut uUu po» teß Arietibui rumpi quem terr A conßrmAt: ey quouts eufk deSlruilif lAptdibu4,eA qute inter pArietes denfuti fuerit,Admuriuicem ingruentibm moles obßßit.

CAueturpr£tereA,ne portée fubieäis ignibus exurAntur. Propter quod funt corijs C ferra tegendte.Sed Amplius prodeß quod inuenit AntiquitASi ut Ante portAm AddAtur propugnxculum. I« cuim m/ ^refu ponitur CAtArAaA,qu£ Ünulis ferrets uefumbus pcndet:ut ft hoües intrAuerint, demißu eudem extin» gUAntur inclufi.ltA tAmenfuprA partum murus eß or dinundusmt uedpiut foruminu, per quit de fuperiore purte eß^ufu uquu/ubieilum extinguut ineendium,

FOß£AutemAnte urbes ultiffimie lutifftm^que fueiende funt,ut nee pojftnt co£quuri repleritÿ ab obfidentibus-.et earn uquis eaperint inunduri,ab ui UerfAno cuniculum eontinudri minime puttantur. N4 iuplia

LIBER Q^VARTVS FOL. 6l iuplict modo opus fubtcrraneimt perd ÿ, edru/m dltt tudine amp;nbsp;inunddtione prohibetur.

FOrmiddtw ne multitudo fdgittdriorum,de pro* pugndculis exterritis definforibat, dppoßtif^ fidUf.occupet murum. Aduerfum c^uod cdtdphrdttdX dtq^fcutd m ciuitdtibus debèt hdbere qudm plurimd. Deinde propugndculd duplicid,fdgd cilicidç^ tenddn» tur: impetumq; exapidnt fdgittdrum.Uec enm fdcile trdn/èunt fpiculd,qnod cedit de fluäudt. Inuentü quo* qi remediivni eß,ut de ligno crûtes fdeerent,quds metel Ids uoeduerunt. ßipidtbufqi complerent:ed arte inter bi ftd propugndculd cenßuutds^ut fi per fculdf dfeedißet ho ft es,O' pdf tem dliqù'dm ipßus eötigißent/uprd cd* put fuum uergerent fdXd.

^Ciuibus modis prouidendumßt,ne fument pdttdntur obfejft Cdput. VIL MVltddefcnftonum oppugndtionumq;funtge nerd:que lociscompetëtibus inferemiu.UÜc fciendum cft obftdendi duM eßeßiecies.Vndm cum dd* uerfdrius opportunis locis prafdijs ordindtis,cötinui is infultibus impugndt obfe/fos.Alterdm cum uel dqud prohidet tnclufos,uel deditioem jperdt d fdme:qudndo omnes prohibuerit commcdtus.lioc enim con(ilto,ip(è ociofus dc tutus fdtigdt inmiicu.Ad quos eufus po/Jcf* fores,qudmuis leut fu/fitione pulfdti,omnem dlimoni dm nis

FLA, VEGETII DE RE MILITARI. Ad ij«of cafus f^oßeJJbrcs^qudmuis kut fuf^icione pul fatitom iem aUmoniam uiHus intrd muros debentftu dtoßßimt coUo(Are:ut ipßis exuberetfubftdntid.dduer fdrios inopid cogdt abßcedere.iionßolum dutem par* cinum:fed or omnium dnimdltum genus, quod inclut fum ßerunri poteß,deputdri oportet dd lardumiut ddt miniculo cdmis frumentdfu^ddnt.Aues dutem cor* tnles O' fine expenfd in ciuitdte nutriutur,o propter egrotdutesfunt neeeßdrite. Pdbuld equis congerendd priedpue, o quit dpportdri nequiuerint exurendd. Vini,dceti,clt;eterdrumqi frugum uel pomorum congé* rendfi funt copiic :nihilq^ quod fuis proßeidtf hoRtbus relinquendum eß.Hdm ut hortommeurd in uiriddrijs donu)riim,uel dreis exercedtur:utilitdtis dut uoluptda tis rdtio perfuddet. Pdrum dutem proßeit plurimum coUegißi, niß db exordio dimenftone fdlubri per ido* neos procurdtores erogdtio temperetur. tiunqudm peritlitdtifuntfdine,quifrugdlitdtem inter copidm ferudre caperut.lmbelUsquofji lt;etds dc fexus propter neceffitdtem uiHus forisfrequêter exclufd eß, ne pe* nurid opprimeret urmdtos, d qui bus fepe manid jèr* Udbdntur,

C,CiU£^gt;ectespriepdrdnd£ ßntpro defenßonemurorum. Cd. VUL EXurimcntdfitumcnfulpbur, picern liquidum, oleum ( quod incendidrium uoennt) ddcxitt rendus hoßium mdehinds : conuenit pr£pdrdri.

LIBER Q_VÄRTVS FOL. St Ad dmitt fdcièdd ferrum utriufq; temperdturit,et edit bonesferudntur m conditis.lgnd quoq^ hdüihbus/à* ÿUifqinecejfdrid reponuiuur.Sdxd rotund de ßuuijs qui pro rotunditdte grduiord funtet dptiord,mittenti but diligentifftme coUiguntw.ex putbus muri repten* turz^turres.Minimd etidmfundis fiuefußibdlis uel ndnibusidcienddMdiord per ondgros diriguturMd xiind nero pondéré, farmdqi uolubuli,in propugndcu UsdiriguntuvMdimijJdper pr£ceps,non foluhoüet obrudt fubeuntes:fèdeudin mdebindmentd cofringdK Rota quoq; de lignis uiridibus ingentißimje fabriedn tur.uel itercift ex Udlidifftmis drboribus cylïdri (quds tdleds uocdnt) ut fint uolubUes leuigdntur. Que pc»* pronum Idbentid, fubito impetu beüatores Remuntt f^l^fof^ folent deterrere. Trubes quoq; zy tubu* Idtdufdiuerfe mugnitudmis clduosferreos effiopor tet ï proptu.liA tdlibus oppugndntiü mdchini5,p dltds muehtnds cöfrcuit obfifi.Predpuecufubitis opibuS dddèdd fit muns uel propugnueulis dltitudo: ne aduev fdrioru mobiles turres fupemmedt etcdpidt eiuitdtê, ^Quid fdciendum fi neruorum dtfuerint copid. Cdput. IX.

Eruorum quoq; ccptdin fummo Hudio expedit coüigf.quid ondgri uel buliüe teterdq^ torme td,mfi fumbus neruims intentd,nihil profunt. Etquo» rum tdmen fete de cdudis dc iubis ad bahüds utiles af feruntur.ïn dubitdtumueroeücrmes faminarum in eiufinoi

FLA' VEGETII DE RE MILITARY eiufmodi tormentis non minorem habere uirtutè,Ro» mante neeajjitatit experiméto. Ham in obÇidione Ca* pitolij corruptis iugi ac longa fatigationc tormentis, turn neruorum copia defecißetymatrome abjcißos cri» nes uiris fuis obtulere pugnatibus: reparatißj macht nis aduerfariorum impetum repulerunt, Maluerunt enim pudicilßmi famine deformato ad tempus capite libere uiuere cu maritis:^ ho^hbus integro decorefer • we.Cornua quolt;ß uel cruda coria profiU colltgiad cataphrattas tegendas aliaq; machinamenta fiue mu» nimina ^Quid faciendum ne aquainopiam pa» tiantur obfejft. Caput. X.

MAgna urbis Militas ef,cum perennes fontet murus includit.Quad fi natura non praftat, cuiushbet altitudinis effodiendi funt putei:aquaru(^ haufus funibus extrahendi.Scd interdu ficciora funt loca,(iuie motibus futfaxtfq; munita 'i ^bus fuppofita cafella extra murS iferiores reppenut fonciu uenas, dc de propugnaculis uel turribus deßinatis protegut telis:ut aquatonbus liber praüetur accefusQuod ui tra iadurn telijin cltuo tarnen ciuitatis fubieéla fit ue» na:cafeüuparuulimi(quem3urgumnocant') interct» uitatem erfontecouenitfabricarißbiqi halifias fagit» tariofqi cokituiM aqua defendatur ab hoßibus. Prtf terea tn omnibus publicis adifcijs,multtfqj priuatis,ci ßernteßint diUgentiffime fubüituëdif.ut receptacuU aquis pluuialibus,qMe de teUts effluut prx^cM.Difi» cileenu

LIBER CV-VARTVS FOL. O nie tnim utneit jitis cos,qui quamuis cxi^uti dqud ad fatum tantum m obfidionefunt up.

Çsi p/ defuerit quidfaciëdu pt. Cdfut. Xf. Sl maxima pt ctuitat et fal depterit,Uquor exma* _ ri pimptus,p alucos aliaq^ patula uafa di(fundi* iur.quia calorefaits duratur infalem.cfuadphafis ab unda frohibeat( na hoc fepe accidit) harends,quat Axeitato uento marefperfuderat, aliquando colli gut V duld aqua cluunf.qua folepecata nthilominm mu tatur m falem.

Violenta autem impugnatio,quando caßeUis uel ciuitatibui praparatur,mutuo utrinq^ perieu* ,lo,fed maiore oppugnantiufanguineexercenturlu* duofa certamina.lüi enim qui muros inuadere cupiüt, terripco apparatu expoptis copijs,m jfern deditionis formidinem geminant: tubarum flrepttu hominumt^ permixto.Tunc, quiatimor magisfrangit infuetoSt primo impetu Üupentibus oppidanis, p dipriminunt expérimenta non norunt: admotis palis inuaditur da uitat. Ciuodp apdëtibuspuemlitanbusuirisrepeUa tur prima congre[po:^atim claups crefcit audacia,zy iam non terrore: fed uiribus er arte configitur.

FL'A. VEGETII DE RE MILITART. ADmoutntur etiarn teftudtnc!,a.rictcs,ßlccs,ui ne£,plutei, mufcult, turres: de quibus jingulit q'iAltterfdbncentur, quo etiam^dóïo prlt;tlientur utl repelluntur edi/feram.

^Deariete,fdl(e,tcfluditte. Cd. XiïlI. DE mdterid M tubuldtii teßudo contexitur,qti£ ne exurdtur incendia, corijs uel cilicijs cento* nibup^uefiitur.iïlt;ecintrin[ecui dccipittrdbem, quit aduco preßgiturferro'.quodfdlx uocdtur,db eo quad incurudtd efl,ut de muro extrahdt Idpides. Aut certe ipßus cdput ueRitur ferro,cy AppeUdtur driest tl ^ hdbet durißimdtn fronton,qti£ fubrudtmuros :uel ^ wore drietum retrocedit, ut cum impetu uehementiu feridt. Tefludo dutem d fmilitudine uer£ teßudinis uocdbulum fumpfit: quid ßcut iüd modo reducit modo profert cdput, itd mdchindmentum interdum rcducit trdbem,interdwm exerit,ut fortius cdddt.

«De uineii,depluteis,c^dggere. Cd. XV. Vtneds dixeruntueteres,quds nuncmilitdribdr bdricoq; ufu cdufids uocdnt.E Ugnis leuioribuf mdchind coÜigitur,ldtd pedtbus.S.dltd pedibus.y. Ion gd pedibus. I ó.Huius tectum munitioe duplici,tdbuld tis crdubufqi contexitur. Ldterd quoq^utmine fepiun* tur,Kefdxorum telorumq; impetu penetrentur. Ex* trinfecuns duton, ne immißo concremetur incendia, erudis dc recentibus corijs uel centonibus operitur. lüt,cMn pluresfdihefuerint, iunguiüur in ordinemt

ITBER QVARTVS TOL. ^4 fubquibtu cbjidentcs tutidd fubrufnid penetrdntmu torumfunddm(ntd.Plutei dicuntur,citii dd ßmiUtudi= Plutth

, wm npßdis contexuntur t uimint,et dUcijs ucl corijs ^roteguUur: termfqi rotulis, qudrum und m medio, du£ in idpitibus dpponuntur.ln quAconq^ pdrtem noa luetis ddmoutntur more cdrpenti:quos obiidentes dpi pUedKi murif,eorumqi munitionèproteâi/dgittisfi licfundisuel nufjihbus de fenfires omneide propua gndcuUs auitdtK extutbdnfM fidlis afcendendifdci* hor prx^leturoccdfio. Aggtr dutem ex terrd lignify txtoüitur contrdm'drum,de quo teU idüdntur.

MVfculos dicut minores mdehinds: quibus pro IHufiHi, teih beUdtores p htum t Ifuerit,aut ciuitdtis f gt;ßdtum,dpportdtis ldpidibus,lignis,dc terrd, non fo lum eomplenf.fed etidm filiddnt, ut turret dmbuldtoa riiefme mpedimento lungdntur dd murum. Voedtur dutem d mdrinis beluis mufculi. Niim quemddmodum iïli,eum minores fint,tarnen balenis duxilumadminit eulumq; lugiter exhibent:itd i{l£ mdehinie breuiorei, deputdt£ turnbui magnis ,dduentuilUarum pdrdnt utdm:tttnerdqi pramuniunt.

TVrres dutem dicuntur miebindmentd,dd tedifis aorum fiectem ex trdbibus tabubtifq; compdt ffd.CT ne tant urn opus bofttli coneremetur mcendio, ddigentifime ex cruiiis corqs uel centonibus eommu* b lutur:

FLA. VEGETII DE RE MILITARI. nitur:qugt;bus promodo Idtitudinii additurabitudo. Nd interdum tricenos pedes p quadrum^mterdu ^a^ dragenos ud quinquagenos latiefunt.Proceritas aut i ippirum tanta ßt,ut non folum muros:fed etiam tur^ res lapideax altitudine fùperët. His plures rot£ mechd nica artefubduntur.quaru lapfuuolubiti magnitudo tarn altamoueatur.Prüfens autem periciiluiariuita^ tis eß ft ad murumfuerit turris adimgt;ta:Plures eni ae* cipitfealds,e:;r diuerfo genere conatur irrumpere.tii in inferioribus habet aiitttm,cuius impetu defiruit tnuros.Circa uero media parti acapit ponei,faädde duabus trab. bus,feptu(^ de uimine,ejui cito prolatum inter turri muruq^ c0siituunt:et p eH ingredientes de machina beUatores in duitati tranfeuiit,^ occupant murosAn fuperioribus aut turris iUius partibus cota* j ti et ßgittarij caUocantur^qui defenßres urbis cons, ' mßibbus/axifji ex altojpüemat. Quo fado duitas capitur ßnemoraQuid enim auxtl^ /upereß^cum hi qui demurorimt altitudineIßcrabat,répétéfuprafè ajßidät altioru hofliu mur ut nbsp;nbsp;nbsp;^Quemadmodunt

ambulatoria turris poffit meid;. Caput. XVüI. HVictammanifeilo dißrimini octurriturmul» tismodis.Primumficon^dentiaueluirtus ed militaris,eruptionefa{la,globus egreditur armatoru Cf ui hoßibus pulßs machinamentû iUud ingens di* , repris corijs ignis exurit. Quod ßoppidani exire no Mdednt,miioresbaliflas,malleolos,Hel phalaricas etc

trinfccus ftamma.(ondMï.iÜAldeoii uelutfagitU, Oquot; MdUioU.‘ ' ubiddhefcrintÇc^uidtirdenfcsßintyuniueifäiößagrSt. Phnldncd.

Mfrequèter inicdit-Depoßti quoij,homines funibut tu bo/ifî dosmiunt,in Idtebris poridni lucernds,e:^ î (èÇismdthinis rurfus leudnlur inmurum.

1 nbsp;P

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terib

^Quemadmodum dltitudo m^ris ddddtur.Cd. XIX. ratered pdriem mhri,dd iju^m mdshind londtur decedere,cemento dtlt;ji Idpidtbus ud Into ßue la ufjpoRremdtdbuldtis extruendofdciutdltioré: j ■ ne defeforesmantudefupurb iteturdpoßit opprime « te.Conßdt dutê ineßiedx mdihindmentürrddi,ßi tue* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nidtur inferius.Veru obftdétes eiufniodi dolu dd hibe re coßteuerunf.Prtmo tdlcm exßruut turrè,(iua pro^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alidm de tdbuldtis intrinfecus faciut turriculam,et cu tnunsfuerit mdchindfocidtd/ubitofunibus trothletf Çj de medio turriculd lüd producitur-.de cjM egredien*

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 1 Nferd« lÖgijßmds ferrataf ji trabes (.poßit.C.XX.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b X peüüt.Scd

FLA.VEGETII DE RE MILITARL , 'P^oüorivm Scd cum Khodiorum ciuitäs o^pugnafetur ai hofti* l aftuUd. nbsp;nbsp;nbsp;bit(,O'turns dnibuUtoridpiper murorumdltitudinê

ac turrium omnium pdrdretur ‘Mdhdnidn^^emo ins uentum eH tdleremedium. PemoHim fubfunddinen to mm (umculum fodif.o- iüum dd quem die posera turns fuerdt promouettdd,nuÜo hoßium fentiente, es ^esld terrd eduduit mtrinpeus'.t^ cum rods fuis mos les impulfd fußetjdt^ dd locum quifùbtus edUdtM ft erdt uenißet: tuntopondéré folocedente fubfedd, ut nee lungi muris dut moueri ubenuspotuii.ltd ciuitdt liberdtd e{l,derehdd,i^ mdehind, f[Df fdlisfdmbucdtexoürd^G- toïïetione.Cdp.XXl.

A Dmotis turribus funditores ldptdib:u,fdgutA idculis, mdnubdlißdrij uel drcubdliddrij ^gitds, ideuldtores plumbdtis dcmißiltbus, emuris fubmouent homines. Hoe fddo fcdlis dppoßds occus punt ciuitdtem.Sed quißdlis mtuntur,frequenter pes Cdpdneus. riculum fuüinentxxemplo Cdpdnei,d quo primu htcc fedldrum oppugndtio perhibetur inuentdiqui tdntd ui oceifas cß d Thebdnis,ut cxtindus fulmine diceretur. Er ideo fdmbucd, exoßrd, O' toUenone obßdentes in Sdmbucd. mumm hoßium penetrdnt.Sdmbucd diciturddßmilis tudinem cythdre. Ndw quemddmodum i eythdrd chor dt funf.ttd in trabe,qu£ iuxtd tumm ponitur, furies funt,qui pontem defuperiore parte trocleis ldXdnt,ut defcendat dd murum: ßdtimq; de turn exeunt beUdtos

t. Ex oflrd

Exoür^. rcSiGrj^erei

LIBER Q^VARTVS. , FOL. €6 eßfa dtdtur pos quèflperius txpofutmM-.qui de tur= ri tn murum répété protruditur. Toïleno duitur ^uo ToUenon, ttes uns tribs tn terrdm pr^btd deßgitur. Cui in fumnw uertice Alid trdnfuer/A trdbs longior, dimenft tnedietdte conneditur: eo bbrdmentOy ut ft una (dput depteßertSyAhud erigAtur. h uno ergo idpite erdti* hts ftue tAb’jlatis contexttur mAchinAd qud pduci coh locAutur ArmAti.Tune per fitnes unoAttrdilo depref foej^yAÜo cApite deuAti imponuntur in murum.

Ç De bdliftiSyonAgris/corpiombut, drcubdliftiSf fuftibAlts,fiundis,per qute tormentA defend duur murus. CAput. XXII. ADaerfum h£c obfeßos defendere eoßueuerunt bAliR^yOnAgriylcorpioneSydrcubAliftAtyfiufti* bAli,fAgittdrij,fiundlt;e.Bd[iftdfunibus,neruis, chordifi BAliftdi (Ji tenduur :qu£ qudnto prolixiorA brdchiold hAbue* rttyhoe eft quAmo mAtor fitent, tAntojpiculd longiui mittit. Qjt£ er ft iuxtd Artem mechAnicAm tempe» retur,et db exerdtAtts hominibus,qui menfurAm eins Ante coüegerint, dirigdtur : pénétrât quodcunq; per* cußerit.Ondger Autem dirt git lAptdes: fed pr£ neruo Ondger. ruïn crdffttudine er mdgnitudine fdxorum ponderd idculdtus.Ndm qudntodmphorfuerit, tdnto mdiord fdxd fulminis more contorqnef. H s duobui generi bus nuUd tormétorumffecies uehementior tnuemtui • Scorpionei dteebStur quas nunc msnubstift as uoeÂt: Scorpioes, ideo ftenutupdtiquodpdruis fibtdibufq^jptcults tufte

FLA. VFGETTI DE RE MILITA RI tJiit m^rtem. V illibJilo5,irciibAli^xi, et fund.» d^feri b-re ftperfatm puto:ijuepr£fcnf ufusugnofdt. Sa xii tunu t grMionbM perougrum dellinuc»,non fa lum eif ti el duntur ^ homtucufed etidm hojîtum mt ihiicfnenti f Mguntur.

AD terfum arietes etum ucl fi!ccs ftnt plur.t re media AlKiunti centonts O'eukitras fuma b a ciUant, 0 lUn opponent lacis qua cedit arics: ut impetus mtchiniC materta moUiorefraStui no deflrua At muru.Alif Uqueit captas artetes^pir muhitudirum quot;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bammum de mura in obUquum trahunt : 0 cum ipjis

telludtn:b» euertunt. P litres in madumfarficis dent fatum fumb is albgant ferrum,quodlupum uocantz appreheifumqi arietem auteuertunt, aut ita fuffent d tut ut impetum nonhabeatferiendi. Interdumbafes columt£ mirinare£uibrato mpetu iaciunturemut Tisiartetefqj co tfringunt.Quad ft tanta uis fuerit, ut murM ariecib is perforetur, 0 (quad fepe accidie) de cidat,falu'is una fpes fupereH ,uc deßruüis donubus ali'is mtrmf-cusmurusaidatur,hoßefq; intra binos fiarieteiÇii penetraretenta'ierint)perimantur.

ÇOeew'jri:«?» per qios murus iefjditur.Ca.X^Wl ALiui genus oppngnationum eftfibterraneum atqiCccretum,q'todcumculu uocant:alcporit b :s qui eafulas fub terrasfodium, ibiq^ conduntur.

LIBER Q_VARTVS. FOL. tf? f^ihibitd ergo nuUitudine Ad f^eaan mctAllorum^m quibm Auri Argentique HenAf befforun rimxtur indu* firiA,mAgno Ubore terrA defodUur: CAUAtoquej^ecu t exitium duitAtis infemA qutritur ma. Qusfr^us du piiabm operAtur inßdijs.^ut enim penetrAnt urbem, r^r nodu non fentientibm oppÜAnis egrediuntur per euniculwn, n-CerAtifq; portisfitorum Agmen indmut» hodcf.^ in ;pjis iofwitw perim'Üt ignorAntes.Aut eer te cum Ai murorwtn^nuiiffifnti pcruenerint/uffo'i • lint eorum mAximAm pi^tem, Appoßtis ßccionbiK lit gnis:ruin Arney miri tumult,irio operefuj’pëdnnt.Sir me'ttA mfuper iungunt AliAq-CojncntA flAmmAmm. Tuc pripirAtis bcÜAtoribusfubtci igfii; immltitur, eombu^ifq} eolunis ligneis Atq; tAbulAHt^mwo fubita corruente irruptioni Aditus refcrAtur,

iinumerAbilibus dedArAtur exèplis ,fepe C£fos Ai intemUtonein hoües:q’ii peruAfirAnt duitAtem.

Ogiti ßae dub'o euenit, ß oppidAni muros Ac turret retinucrinttuelAltiorA locA occupAuefit.Tucenim de feneßrd dc tedis omnis £tAt Ac fexui irrumpentes eb muntpxis, Alqfq; genenbut telorum.Qjioinefußi ne^nt ob'ldenies,portAi duitAtis Aperire confueue» runtAit re'iï^credefinAnt ,fugienii poteflAte coneeß fA.HAcejJïtM eni qu£dÂ uirtutis eß deßperAtio i hoe a h 4 f^Vnum

TLA. VFGETTI DE RE MILITARI Vn»ni opptdinis M^iltum efl, fine per d etn ßue per noiiem hoHis i)t(rducrit:ut mwos turreß^ tenedn^dc locdfuperiofdconfeeniint:hoßefij^permcos çy- plu teM undiq- obruMt dimiedntes.

FRf'c^'ienterdolum exco^'‘^^^ obßdentes, dcß.* tmldtd deßgt;erdtione I^’gquot;« ibeutSed übt poß me um,m'trorumuigilü dereMis^requeuent mcdu td fecuritdi, ténèbre umdc noäis oecd^one cdptdtd cüßdliscldncul^’^^gt;^‘'‘*'ft,muroßjjcodß:endiit. Prop ter quoi mud^ ^1^ ddhibendd eußodid eu hoßisabßeß ferit,zy intpßf nturii dc turribus tuguriold locdddAn quibdi uigiles hybemis menfibm db hymbrib^ uTfri gore,£ßiuu defenddmur d fole, lÜud quo^i ußa muet nit,ut dcerrimoi dc ßigdctfßmos cdnes m turnbuf nu tridnt:qut dduentum hoßium adore praftntidwjdtrdt tuq} teßentur.Anßres quoq^ non minore fotlertid nat iluntos fuperuentuf cldmoribiu indiednt.üdm mgref ß Cdpitolmdm dreem GdlU -, Romduum nomen crue» rdntmiß cldmorednferum excitdtus MdnUui reßittß fet.Mird diligêtid ßuefortund uiros, qui uniuerßm otbem erdnt mßuri fub iugum,auis und ferudutt.

LIBER CLVARTVS- FOL. 65 N O’! fol»gt;n in obÇ'iiiontbus,f:d in umuerfo go mrebellaru n fuper omnia duatur,hofliunt confuetudmem explorée diligenter ac nofee. Oppor* tunitM emm inhdiarum lt;iliccr non poteR inueairi: wri fdM ij ttbM horit aduerfâriuf d lobons intenttoe difccJdt,(fatbut rcddutur mtdutiorjnterdu medio die, interdum ad uejj)erum,fepe noéle, ahquando eo tèpo re quo ßtmitur abM:cum utriufq; partis milites ad re q uem autcuranda corpora di^erguntur. Quodin ci uitate cum tapent fieri, obfidentes aftu fe de pralio fabtrahunt, ut aduerfariorum negligentiie licentiant tnbuant.Que ipß mpunitate nm ireuerit, repente eidmotis maihinis,uel appofitisfialis occupant enuta» tem.Et ideo in mms faxa ceteraq^ tormenta ponun* turm promptu,ut cognitis mfidijs otcurrètes,ad ma* nus habeant quodfupra capita boflium euoluant atq^ iaculentur.

C Qu'dfaciant obfidêtes »e ab oppidanis patiantur infidias. Cap. XXVIII. CVm negligentia interuenerit paribus mfidijs fiub’aeent obfidentes.Ham fine tibo fine fornno fuertnt occupati,fiue ocio aut aliqua neeeßitate dijfier fittuncoppidant repenteprorumpunt,ignorantes pe* rimnnt,artetes,ma'hinasjpfosq} aggeres ignibus con tremant:omniaqi in perniciem fuam fabneata opera fubuertimt. Propter hoc obfidentes ultra laâum teli fojjfiim faciunt,eam^ nonfolum uaüis C7 fud bus:fèd h $ etiam

ioriculi

FLA. VEGETII DE RE MILITARI.^, ttidm tumculii inilruuntM erumpcnttbus ex duita ' te po'Jintob^i fiere,q'wd opus loriculdm uocMt,i!:^ f£ pe cum obldio defcnbitur, muenitur in hyflorins lori euld urbem eße drcugt;tditdm.

SEdexdltodiUmitd mi^fiUdßtue plumbdt£,utl ldnceje,i(erutd,ueljpicuUifub edosuehementi*

IM eddunt.Sdgittx eino^idreub.u mße,z:yßxd imnia ' bmßundtsfiue f^liibdUidircdd,quinto de excelÇiori loco exeunf.tdnto longim penetriinl. Bdliflje uero O' ondgri, p d peritii ddigetißrne temperentur, uniuer p prxeidutt. A qdbits ne: uirtm und nec muninù tel po/funt defenderebelldtores.adin more fulmmts quie quid pereußerint dut dißoluere, dut irrumpere ton* ßueuerunf.

AD cdpiédos murot fcdlee uel mdehine plurunii Udlcntßi ed mdgnitudne eompd{l£fderint,ut dlàtudutem exuperent ciuitdtis.Menfurd dutem colli gyfurdtplia moio:Aut emm Unumtenue 0 expedi* fdWfUno cdpite neHnur in fdgittd : que cum dd mm f.idigid dircfldperueneri^exmeitfuraUni m trorum dlntudo deprehédttur.^ut ceriecum fol oblique um b'd-n turrium •nurorum jlideuldtur in terrumtune ia gmrdn.ibdi diue fdnjf^i'.mjre tUtui ijpidummenfit rdiur.

LIBER Q_VA RT7S FOL. 0 r^tur. Ifètjj decepeddß.gitur,z^ umbrd iüiui ßmUitcr méj’urntur.QjiJ cAküo numero^nema dubUdt ex u/m brddccepede in tentri dltitudinê ciuitdti$,cü fcidtur quHtd dhUudojti'txtum timbrée mittdt i longum. Qttfi ad oppugnddMud defendëdM urbes autores bcUicdt rit artiu prodiderut, ud qua reiëtior nece^fitatH ufm 'mus tlt,pro publica(ut arbitror^uttiitate digeffi: tUud itcru iterüq- co fio'ie'is,ut folertißie cduedtWfiiK quA do aut potui tepid emergdt,dut dbr.qbmmalts nuüx arteftecurnturAdeoqi itrd muros tato pluracodëdd sÜt,qgt;i at o fcitur daufurg tëpus in obßdentiu poteftd teconftßere. ^PrdteptdbelliHdUdhs.Cap.XXKl Pp^diepto mdießdtis tur (imperator inuide) ter* reßns pretij rationibus dbfolutis:ndUdlis belli re fidud(ut opinor^eß portio.De cuius drtibus ideo pdit dora ditenda fun^quia iatn ditdum pdedto mart eunt bdrbdris nationibus agitur terreßre eertamen.^omd nus dutem populus pro decore o- Militate magnitudi nit Tu^, non propter Kecelßtaicm tumultus alicuius^ daßem parabat extempore: fed ne quando neceßitate ßuliinere tamper hab ait praparatam-üeino enlm bel lo laceßcre autf^cerc audét miuriam ei regno ud po « p'ilo,q:ië expeditu cy prompts ad reßßendu uinduda duq^cognofat-Apud ^t ßmu ergozy ^duennäßngn Î£legioies Kommt noïs eu claßibusßabantf eIcgius dtucela urb s ab^ederëc: (y eu rat'o poßu’aßet,ßne mora^ßine circuitu ad oci mudi pt:s ndaig’o p enirët

FLA, VEGETII DE RE MILITARI. Ndm Mifendtium tllt;tlfis,Gdtlidm,ïlyllgt;dnids, Miun* tdnid)n,Aphricdm,Acgyptum,Sdrdinedm,dt^;,SKilii in proximo bdbebdt.CldjJis Mtë Rducnndntiü, Epiro MMedQnidm,PL(hdidm,Propontidem, Pontum,Qrkn tan,Cretdm,Cyprum petere direild nduigdtioru cot: fu£uerdt:q'4id i rebus beHicis celcntdi dmplim fokt ,p deße qiumuirtut, ^!Aomitid ludkum ci'-à prxerdnt ckfi. C.*p.XXXIt Llburnis dUtem,ciH£ inCdmpdnid ftdbdnt,prüfte tus eldffs Nlifendtium prteerdt.Eds uero qux in lomo mdri lotdtte fucrdnt,prdfeéiui ddjfis Rduennd* tiumretinebdt.Sub quibus eräntdeni tribuni per co* hortes fingulds conftituti.Singuli dutem hburn£ fm gulos ndUdrchos,id eß c^udfi ndukuldrios hdbebdnti quiexceptis C£terk,ndutdru ojftijs gbberndtoribus dtq^ remgibus cy mluibus cxercendis,quotidfdnd lu rdm ey iugem exhibebdnt induUridm.

^VddedppeÜdnturltburnt. Cdput. XXXIII. Dtuerfe dutm prouinci£ quibufddm tèporibas mdri plurimum potueruKcey tdeo diuerfd ge nerdnduiumfueruut.Sed AuguSlo dimiednte Attidco pr£Ïio cum Iiburnorü duxilijs pr£cipue uidus fußet Antonius: expérimenta tdti certäminis pdtuit Itburno rum ndues c£teris dptiores.Ergo fimiUtudme ey no* minfufurpdto,dd edrundë inßdr cldffem Romdm pri cipes texueruitt. Libumid ndnq; Ddlmdci£ pdrs eß U ■ dertin£fdbidcensciuitdti,cuiusexemplonuncndues bcUit£

SEd cum in domihui ßruendis hareHit uel lapidü quaittas requitdtur, tanto magis in fricandit nd tubus dtligente,cun(ld qult;etendd funequato maius pe riculum eü nduem uitiofarn eße qudm domum.Ex cy* ptefjb ergo erpinu domcßicd^ßuc fylueßri Idtice^t abiete precipue liburna cotexituriuttUm treis clduis quant ferrets cofgcnda.Qjtie licet effe grouior aliquâ to uideatur, expenfa tdmen,quid amplius durat^uertî • probatur afferre. Ndw ferreus cïauos tempore O' but more eeleriter rubigo confumif.itrei autem etia, mfu* Uibus propriam fubfantiam feruant

OBferuandtim pri£cipuie,ut aquintadecîma 1und ufq; ad uigcfimamtertià arbores prafcindatur ex qbus Ubumie contcxenddcfunt.His eni tatu oHo di ebus cdf materies immunis feruatur a carie. Keliquis dutem diebus pritcifa,etidm eodem anno interna uemi um labe exefa inpuluerem uertitur.Qitcd ars ipfa 0 omniu architeHoruquotidianus ufus cdocuit,ct cote* platione ipfius rebgionis agnofcimus:qua pro tetemi» täte bis tantü diebus placuit eelebrari.

Iflwd etia cdUendu ne cotinuo ut denotefu rn trabet feeenturtuel flati ut ßfliefuerint mittatur in nauê. Si quidè et adhue folidx arbores etia diuiße fgt;er tabulai du^hces ad indiorë Itcdtatè mereatur mduciM. Nu ui j, rides copmguntur/u natiuu humor! exfudauerint co trahutur.O' rimas fadurt latiorts,quo nihil rß peria euloßus nauigStibus.^Oe mo IburnaruC.XXXVlt Quad ad magnitudinê ptinet,mimm£ liburna re moru habet ßngulos crdmes^paulo maiores bi ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*quot; nosjdoneie menfurit ternes uel guaternos:in

terdu quinos fortiuntur remigu gradus. Ncc hoe cui^ enorme uideatur, cum A fliaco prœUo loge maiora re ferâtur tocurriße nauigia: ut fenoru etta uel ultra or dinufucrit. Scaphoetamémaionbus liburnis explora* toriafociâtur^t^uœ utunos properemtgesin fmgulis partibus habebat:quas Britanipyflosuoeant.Per hdt e^ filperuentui ßeri o- comea^us aduerfariorü nauiu aliquado itercipt aßoletjOquot;ßgt;eculandi ßudio aduetut earu uel conßliu deprehendt. Ne tamè exploratoriie 5 nbsp;nbsp;nbsp;ndUescadorc\pdatur,(oloreVeneto(qmartniseflflu

Venetam ueflem 'mduunt,ut nö folum per nodtm: fed etiarn per diem faalius lateant explorantes .

Ç Nomind uentorum O' numerics.Ca. XXXVIII. QVicung-exercitum armatis cldßibm tiehit, tue binumßgna debet ante prenofcere. ProtelUs nam»

'' Wiimquc er fiuHibM liburtht grduttu quam ui ho üium fi^e pericrunt. hi çHd pdfte ndturdlif phi* lofophie totd eft däh bendji/ölertidiquid uentorum et tempeüdtim ealefli rdtione ndturd coWgitur.Et pro dceibitdte peUgi^jicut autos V prouidos cduteld tu» tdtur.ita. négligentes extinguit ineurid. Igitur uentoa rum numetum dtq; uocdbuld, drs nduigdndi primum debetinfpieere.veteresdutem iuxtdpofitionem edr» dinu tdntum lÿidtuor uentos printipdles d finguUscoe li pdrtibus ßdrt'redebdntSed experimentopoßerior eetdiduodecim cctr.piehcndit.Horum uoedbuU ad fub tnouenddm dubitatitnem non folum Gri« a, [cd etiÄ U ttttd protuUmusiitd utuentis prindpaltbus dedardtis, tos qui ipfis dextro, leuaq^ iuHi funt tndicemus. A uer noitdqi folßitio.i.ab orief.tdlicdrdine,ßtmimM exor dium: ex quo uentus oritur îctokX/cüthç id eß fubßgt;a lonus. Huie d dextro odiugitur Mou.!«^- A ßnißrd eurusßueuulturus. Kertdidtuim autem edrdinem pof ßdet v0roq id eß oußer.Huicddextrd iungitur’Xivua fjOTO^ ideßalbusnotus. Aßni^lrd Itbonotos.t. co* rus.Occidentolemuero cardtne tenet 2^qgt;M^oq.Huic odextroiugiturAl.].ßue Aphricus.Aßnißra idisv^ ßue VdUonius.Septentrionaliuero cordinem fortitus Apardids ßue feptentrio. Cui adh£ret o dextro Thrh ciM ßue Circius. A ßnißra boreos id eR aquilo. Hi f^t'* ßnguli t interdum duo , magnis dutem tempe* HdtibHs etidm très panter ßare eonßteuerunt.

FLA. VEGETII DE RE MILITART. Horumimpetu mArid, t^uxfuafj.onic tranquiUdfunt ct quietd,undis itHuAntins fetaunt.Uorum flatu pro natur A temporumucllciogt;umex prouIUs ferenUM redditur.O' rurfui in praeUAs ferena mutautur. Hi /ciudoIptrAmine optatos dAßis inutnit portw, adwr fo flare uel regredi,aut difenmen fudtnere compeUi* tur .Ef idea difficile naufragium pettulit,qm utatoru rationem diligenter infpexit.

Sequitur menflum dterumq; tra^atus. Nr^; enm Integra anno uis atq; acerbtas mans patitur na Uigantes ; fed quidam menfes eptiß'mi, quidam dubij, teliqui clffi,bus 'mtradabilfs funt lege nature.rheni te deciffu.t.pofl ortum pleadumadie. 6. balendas lu nij ufj; ad arduri ortumi.in diem. 18. kalendas o£lo bm fecura nauigatto creditur : quia^atis beneßeio uentorum acerbitas mitigatur. Pofl hoe tempus ufque in tertium lias nouembris incerta nauigatto efl, zy difcrtmini propior. Propterea qwa pofl feptembris lilts oritur ardurus uehementißimum fydus. Odauo balenias cjdobrts equinodiabs euenit acerba temper flos. Circa notas uero odobris hedi pluuiales quinto }duseiufdcm Taurus.Anouembri autem mèfecrebrit tempcdatibus nauig'a conturbat uergiliarum hyemat lts occafus. Ex die igitur tertio iduum nouembrisufa que ia diein.6.tiuam ^i.irtij maria clauduntur, Njm lux

LIBER Q^VARTVS' FOL. 72 hx nimvf^iiftoxqi probxa^nubium denfitas^derkoba furttM.Vcntorim,hytr,brium uelniuium grmindtd ß MUd non folum tldjßs d peldgoßd ttidm tommedtes d terrehri itinert dtlurbdt.Pok ndtdlon nero (utitd dicdm^nduigdtionis quifollêni certdmine publicóque fpcdidculo muUdrum gentium eelcbruntur ,plurimo rum fyderum ipfiufque temporis rdtione ußueinldm Kdids pcriculofe mirid tentanturmon quod negocid* torumeeßet tnduürid^ fed quid mdior ddhibenddeA tMttld,quddo exercitus nduigdt (u liburnis,qud am priudtorum mercium feßindtduddcid.

Prlt;etered aliquorum ortus ocedfu/que fydcrum,të peßdtesuehementißimds commouent. ïnquibus heet certi dies dutorum dtteUdtione ßgnentur : tdmë quid diuerßs cdfibus dbqudndo mutdntur : conßtendH tHquod calelles edufds burndUd (ondiriodd plenum fare prohibetur.Niu!ic£ igitur ebferudtioms curdm trifdriam iiuidunt.Aut enim circd diemßdtutum, dut dnte,uel poßed tempesldtes fieri compertum eß. Vn* de precedentes 7ss^o)(z!f£a.criv nafetes dte follêni itsi y^ii/j.ix7ivfubfcquentes fj.iTeK:)(iïfd(x.(j'iv Gr^co uoed bulo nuiupduerunt.Sed omnid enumerdrenomindtim ducineptumuidetur,dut longum:cum dutores pluria mi, non folum menfiugt;n,fed etidm dterum rdtionem di bgenter expreßerint. Trdfitufque fyierum,quos plu i netds

PLA. VEGETII DE KE MTLITART. netds uoedntyCiWim pr^firipto curfu diei,.irhitrio ere dtorisfufcipiutt jigtd uel defcrunt/r égaient er aßolU ferenA turbdre. Interluniorum dutem dies tempend* t:bds plenos,0' nduigdntibus (lud mdxinie metuedoSf nofolum pmti£ rdtio: fed etidm uulgi ufus inteUigit,

MVUisquociuc fgmserde tram^uitlo procel* it, cr de tempeftdtibus ferend produntur.

0»euelutinfpeculolunt orbisoUendit. Rubtetidus dim color uenios:ceruleus indicat pluuiM.Ex utroeß commixtas nimbos ci^furentes procelldc.Letus orbis AC lucidusferenitdtem nduigijs repromitM,ciitdm go fldtinuultu: prtcipuefi efuarto ortunec^ue obtußi corntbui rutilât, neque mfufofuerit humore fufedtd. Sol quoque exoriens uel diem condens Jntereßutrum aciudlibus gdudedtradijs,anobieHa nubeUdrietur,u^ trum folidofplendorefulgidus, dn uentis urgentibus igneus, neue paUidus uel pluuia ßt impendente mac» lofus. Acr uero cy mare ipfum nubiumque mdgnitUî do uel fpecies foUicitos inftruit nautds. Abqudntd ab Autbus,al!ciidntd ftgnißcAturdpifibus:cjue VergiUw inGeorgicis dtuino pene comprehendit ingenioxt Var ro m libris ndualtbus diligenter excolutt. Utcguber natoresfefe fcire proßtentur ,fedeÀtcnus quatenus cos ipcritu ufus infiruit non alttor doUrina ßrmauit nbsp;j

ELementum pdagi tertiet pdrs eft mundi:qd’prlt;ea ter uentorum flut um fuo quoquefpiraminc ma tug; uegetdtur. Hdm certis horis d’ebus pdriter dc na dibus£ßu quoddm(quod rheumd uo(dt)ultro atro^i pmunit: Oquot; gt;»ore torrentium fluminii nunc exunddt m terrds:nunc re fluit i dltitudmemfudm.Htc reapro eanti5 medtus dmbiguitds curfum nduium fecundd ad iuudt, retdrddt dduerfd : quie dimicdturo mdgnd funt tdutioe uitundd. üeque enim duxilio remorum rheugt; mdtis impetus uinciturxut interdum cedit er uentus» ^tquonidmin diuerfls regiombiudiuerfolunitcre= fcentis minuentifque ftdtu,certis horis iftd udridtur: ideoprlt;eliumndudle geüurus,eonfuetudinem pelagi Uel loci,dnte congreßum debet dgnoflere.

NAutdrum gubemdtorumquefoUertid eflJoed m quibus nduigdtur,portufque cognofcere:ut inflefld prominentibus uel Utentibus flopuUs uddoßd dc Çiccd uitentur.Tdnto enim fecuritdsmdior e{i,qud= to mdre dltiusfuerit.ln ndutis diligentid, in gubernd toribus peritid,in remigibus uirtuseltgitur. Propte= red quid ndudlis pugnd trdnquiÜo committitur mdri: liburndrumque moles no uentorum fldttbus,fedremo rumpulfudduer/driospercutit roflris-.eorumque rur

FLA. VEGETII DS RE MILITARI. futn impetus uitat. In quo opere lacerti remigu,cyars dauumregentis magißn utdoriam prieflat.

^DelelistortnentifqtendUilibus. Cap. XLHIL MVlta quiiem armorum genera prtehum tera reßre defyderatifed nauale certamen non ßor lam piares armorum j^ecies uerum etiam machinas et tormenta flagitat tan^ in mûris dimtcetur et turnbus Qmi enim crudelius congreßßone nauali,ubi et aquis hommes perimuntur arßammisf Pracipua ergo eße dl bet tegminum cura:ut cataphratti ut’ loricati,galea ti etiam er ocreis maniti fint milites. De onere nam* que armorum nemo poteilconqaeri, qui ßans pugnat in nauibus. ^cuta quoque ualidiora propter idus lapt dum,et ampliora famantur propter fakes (et harpago nes,aïiaque naualiagenera teloru.Sagittis,mifilibus, fundis,faßibalis,plumbatis,onagris,bali(lis,fcorpiöi hasytacula inukem diriguntur et faxa:et(quod eß gr a tiius) qui de uirtute prafumunt admotis hburms mie dis polibas in aduerfarioru tranfèüt nauesubiq; gla dijs manu ad manu(ut dtdtur)ccminlt;)dtmicät.\nma ioribus etia liburnis ,ppugnacula turrefq^ cößituunt: ut tanquamde muro,itade excdjis tabulatis faalim uulnerent er périmant inimicos.Oleo incendario,ßua pa,fulphure,er bitumine obuoluta et ardentes fagita tie per baUdas i» hoßiearum nauiZ alueos mfguntur undafqi cera er pier er reftna tabulas tot foment is ig niuin repente fuccendunt.Alij ferro interrimunturet

LIBER CLVARTVS FOL. 74 ftxoyiilij lirdere cogunturin fludibus-Jnter tunti etf men mort turn gcnera,qui dccmmui cafus efl, abfumïi turd pifiibus z^ infepultd fnnt corpora.

Adtnfldr dutem terreßris praUjfuperuentus ß unt ignordnttbi» ndutts.ucl cired opportun at infubru d»gußids coÜoedtur inßdia.ldcj: agitur ut t» pdrdti fdcilius deledtur:ß logo remigio fattgdti pent hoßiü ndut£,[i uento urgentur dduerfo,ßjp roßris eß rhcumd,ßn.hilfuß)icdntes dormiunt inmicifi ßdtio quam tenent exitum non habet,ß dimicandi optata ue nit occaßo, fortune beneßeijs lungendt funtmanus, er ex opportunitatc pralium conferendum.Qjtod ß tautela hoßium,euitdtis inßdijs,publico Marteconßi gat,tune liburnarum indruenda: funt acier nodtreéie ut in campo,fed incurua ad ßmthtudinem lunæ,itd ut produüii cornibus acies media ßnuetur.ut ß. aduerß^ rij prorumpere tentduerint,ipfd ordinatione circunda ti deprimantur.ln cornibut autem prmpuu robur et liubmarum coUocetur er mihtum.

C aiäid ßdt cum aperto marte nauale corn* mittitur bellum. Cap. XLVI, PRaterea utile eß,ut alto et libero mari tua fern per claßis utdtur.lnimicorum uero ßmper pelld tur ad littus :quia pugnandi impetum perdunt,qui det trudutur in terras. In huiufmodi certam.ne tria arma i 3 rum

FLA. VEGETII DE RE MTLlTARL rumgenerii folent ad uiHoriam plunmam prodeffe: afferei,falces,bipennes. Aßer dialur cum trabsfubna lis ac longa dd (imUitudinein antennie pendel in malo utroijue capite ferrato.llunc pue a dexira,pue a fini Rra parle aduerfariorum fe iunxerinl naues pro uice arietis ui impeÜunl:qui beüaiores hoßium fiuenau» tas fine dubio proRernit ac perimil,ipfamque nauë ße piui perforat.^dlx autemdiciluraciitißimumfcrrunt euruatum ad fimUttudinem faleis :quod contis longio* ribus inditum^coUatorios fîmes,qutbus antenna fufpé ditur,repente prjeadir.coÜapfifque uelis Iburnam pi* griorem ZJ-inutilem reddit. Bipennis eRfeainsha* bes ex utraque parte latißimucy acutißimu ferrS.Per has in medio ardore pugnandi perittßimi naut^ uel mi lites cum minonbus fcaphulis fecreto mcidunt fîmes: quibus aduerfariorum ligatafuntgubernacula. duo fadoftatim capitur täquam mermis ey- debilis nauis. Quidenimfalutisfupereß ei qui amiferit clauumf De luforijs,q!tis mCanubio quotidianis utuntur excubijs, reticendumputo:quia artisamphus m bis fequentiar ufus inuenit,quam ueius dodrina monflraucrit.

EI MILITARIS Db fiiphnd veteris omnibus hduddubie friecfWf.utpote mdximoitvm regnorumeffe ârixdc pdrens. Hdc Cyro Perflt;t,h,tc AltXdndro Mdce doni,hiec Cdfari Romdno no' men pepera aieinum.Hic innumeroi principes nune oli immortdlitdte donduit. Phec orbè terrdru pdrere Karndno impcrio coegit. Vnde non minus uere qudm f^eciofe dixit Arpinds ordtor .Ceddt forum eddriso ctu militia,ftilus glddio, umbrd foli.De hdc td pracht rd tdnque exceUenti difciplind militdri prifco feculo nÓ pduci cÖmêtdtes fcripfereeloquêter zy fciëter.Ex qutbui pldne conditonbus dd nepotts peruenerut Pro ttnus,Vegetiuf,llelidnus dc Modeflus: q ueluti quadri gd per mUudrem cdmpum Idtijfime decurruntiomnef que nùhttæ medndros cum laude ingrediuntur.Uos es go nuprime relegi tmedduiq^ Mine mi druditorîi no bihfftme tn pottculdno tuo feridtus:quo fdtuberrinu) fe (t/ft nihildmenius mini mdgnificëtius,nihii pulchrim nouiAdco utLdurenttnu PMm5 ut uiUa LuculUdna

at pr^etorid omnid d Ïuxuriofis aaficdtoriTius indent ^center extruUd cum Ponticuldno P.o^ciorum com» pArdri uix meredntur.Te bedtü meritiffimo nucupÂt, cui ra adcll or uirtuf.Hofce igitur dolores rei leüi» ca luculentos tn cotubernio tuo,(iuo nihil dulcius,emë ddtos impreßori eueßigio dedt fub ttomine tuo pubU* , candonCitiorMn eruditio non protritd:quorum ledio oppido qu:im erudita eß.Clui nÖ minus utiles futurs funtpdüennbus mumbrd fcoldilicis'.cludm colcv^dtis fub dio beüdtoribus.Qjuos tu (quiefo)quii udcabit nt ffgt;reueris uel trdnfiunterinffiicere.