-ocr page 1-

-ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

This book is part of the Van Buchell Collection Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

-ocr page 3-

E. oct. i/o

-ocr page 4-

-ocr page 5-

-ocr page 6-

-ocr page 7-

-ocr page 8-

-ocr page 9-

mb


î9

M'*


Isa


W3J


(I


1.0«^-

KW


|gt;’^Mwwrt«i.}i!àuugt;mj3p0ttw


puWt»lW-M;î’yW”i'-biuvu

ïïiiüWt

mutwiinnM^ivttVitttyM v: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' “‘'‘' gt;w a- v

0tlK£VjO3IJ)bOtllSHl1^JtMIttl3tl^î^/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i»«,filin’»»^-l'Ukip

*Çlt;WWBK!Î!8W**“ *****lt;Â i z^4PUibny0VU'nniu4JU)»gt; ^««i»tgt;h»Mm(».Mj«i.ijgt;i^ !

it»


■ O4.'gt;^iii^gt;IC 4)1111131.^4, ^


«Vife


/toubjuj î^ujm^.Qitibmuui

;rtuWi)QU/?3VUtudigt;b}nuji9 ^ijnib w^^^jnjjiiuw eaid 3110 ^wut'miifi^ia^^


;ÜVj*t’-ai£î’ hQM^,^gt;ttÿ^4. ‘'^HJ**^ ^^'‘'^ v^“ ^^ ^



•I^^^2“ ^^^^^yasÆ u^^jibtt.:?


v.tnumufqono !^if'W»i «»s)“‘lt;^‘quot;*i ■

V”W*7‘t«\i^wfeJwt» ^ï’S^'h^^rÇi’^it^pî ÿf /W^^’^nVH^“'^ axnnU 3t)i#4 5^


w«x »punrt^oWiw^Mpj


,Mi V«UXl»l^MJü01Ul^l«ttouitd 40'b^vuR(t^Vlt;tu:90ttu)n4tuu

«H-bWiîtîonntiKwtUi^'îipMntt 4fcj»Wî»*’’«^WW


nnOBW^iüt^^Ht nvÂ^hî^ îfnj|| , flhc^aairy ^3tÜ*^l^ «30)1(14 Htd^1? (lilLMX^^aiUl^fl'

^^(Mtbltyf^irfb ff^l 5’1^*^'.

^tvtodaaj^- mivu»im4 ^♦**'^.'^ Æ 1

®#|hM winv4 ^.^ ^oi'i^otyp^uii


-ocr page 10-

»«ii^f^ ^vy^x^^, ^ j^^^njwoijwwttjanlji^j^

'z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o3^lt;ï»jxi3uwamp;/^umui-ipj

^^Sfeo^-^M*^ ,aß'”'*§^^ ^ÿ ^'^o3HtiQ;jn{Uuaa0ttut.Qtgt;w /irigt;«M.»*famp;WSK®8BSg^^ ».J. .J^S?'^ ■) -raut« VBt^jjmi»« nOM iJSaöKfe^ 'Tquot;^W^ W*

^,^ ^.^ î^wW^ÂpwaîiB ciw aw»

iww viitmbuv

^buu BUïF;?jitto wifcjn»x» b

cwinitU'»jw)iHmlt;tön-nwj-4P

^ ’.«(A) ■» 3(51 i«u m 4» o u inb gt;.^^2^ïS(wgt;^wi* «wggg^gn^^TOraj JBt^.B^^^,^^^^^ q^iimne^jtjjj^iyjjLiji^otnittt ^‘•'^ ei*ar^ gt;lt;nbsp;a | JOi^Wa^tBOmbWjiztdiwaï

^glii^ wîbiKWJb^^jniVat’^

Theolögia

Octavo n’. 17°*

-ocr page 11-

-ocr page 12-

-ocr page 13-


DISPVTA:

T1O THEOLOGICA

DE ARÏICVLIS RELI G I OKU ütTlufcç Êuangeticsc amp;nbsp;Papintgt; cæ^CoHeda per Leonhardum Cüliflanrtum,


-ocr page 14-

It


f:.


»■


-ocr page 15-

DISPVTATIÓ DE PRÆCIPVIS FIDEI Chriftianæ ardculis feu dodrina, habita inter utriufe^ rcligionis proî» ; pugnatores, CoUefta per Leon-hardum Culmannum,

Papifticus, CVruosEuangelici in nos miferos Sa* cerdotes, amp;nbsp;Monachos ufep adeo foui* tiSjSathanæ traditis, amp;nbsp;prorfus condemnatis, qua de caufa quæfo taie odium commerui* mus?

Euangelicus,

Rogas Domine mi amp;nbsp;parer ueneranac^ Quia nos falfa dodrina, amp;nbsp;inani atep inutilf Dei cuitu hadenus fefeIliftis, necç adhuc cogs luta amp;nbsp;aperça ueritatc uerbi Dei definttis.

Papifticus»

Non eft fane noftra culpa.mihi crede, fed Papæ,Cardinalium amp;nbsp;Epifeoporum, qui ira ItacuuntSt ordinant, quibus amp;nbsp;obedientiam fummam debemus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Euangehevs*

Attamen illi m^ prsedicant, neq: unquam A i Sacra»

-ocr page 16-

Sacramcntapordgunt, atej etiam rarofacrfs aAionibus incerfunc.

Papiftkus*

Hxc eft quidem perpétua noftra quaerelaj fllienim ocio fruuntur, amp;nbsp;uiuunt laudfsimè, abundant diuirrjs, indulgent genio, uiuunt etiam liberrimé, At nos interim ringimur* oneribus aggrauati maximis, fcilicct precum horarum,ieiuniorum, uexamur infuper tan* cilenis immodicis.

Euangelicus,

Sedhæc ueftro feruiunt uentri, inde fatiS laute'uiuitis^utem curatis ociofi,finc oncre domeftico,Interim tarnen in uera fide,etrcdo feripturæfacræ intclleftu longelateiyerratis, amp;nbsp;alios multos uobifcum feducitis.

Papifticus»

Ita uos Lutherani iudicatis,fed nobis iniu» riamfacitis,NosenIm ueterem fidem, dian« tiquam reiigionem feruamus amp;nbsp;profitemuri uos autem nouum,nefdo quod genus doftri* nae recipitis.amp; ueteres Eedefise ritu^ plane ab» gt;nbsp;rogatis amp;nbsp;deponitis, in quibus tarnen nos fa* *lutem animarum fitam elle docemus.

-ocr page 17-

3

Sed falfo, id^ te fcripturarum facrarum teftimonijs conuincere poffum/fi modo me benigné amp;nbsp;placidé audire uelis, eadem condi» ’ tione amp;ego te refpondentcm audiam.

Papifticus.

Placet mihi oblata conditio, non habebis me morofum,iracundum,et difficilem refpon forem,dabo operam, quó pofsim te amoucre âfufcepto Lutheranifmo. Nam bené inftru* Äum amp;nbsp;probé paratum me inuenies Locis conununibus doftoris noftri Eedj.

Euangelicus,

At ego penes me habeo Biblia feu uolumio na facra ueterlg amp;nbsp;noui Tcftamenti,in quibuS - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coeleftis do^rina à Deo translata, de pietate,

uera fapientia amp;nbsp;falute Humana mira diligen« tia amp;nbsp;fide admirabili fandifsimaiß roti muns do tradita eft,Sed age à peccato incipiamus.

De Peccato. ,

Euangelicus,

EXEuangelionoftriSacerdotes docent, non modo externa mala opera peccata, fed naturam Humana penitus effe corruptam, *°^***.

A 3 ka

-ocr page 18-

fta ut Deum non ucrè timeat, non ilîi credat, non cum diligat ex toto corde. Item fcaterc cupiditaobus repugnantibus legi Deij^uæ infirmitas uerc peccatum eft.

Papifticus»

At noftri diuerfum docent, nempe cogna« tara inobedicnriam amp;nbsp;indinationcm aduer« fus mandata Dei non efTe peccata, ideo^ pof' fclcgt Dei ab laominibus fatis fieri.

Hoc modo dodrinam pœnitentjæ amp;nbsp;rc= mifstonts peccatorum plane obfcurant ; fed

ConcubiÇ^ ^°‘^^‘^‘^ “ü*^®*^ concupifcentia, qux à Bap= centia tî^^o remanet in homine, lex membrorum, infirmitas, male ualetudo, non fît peccatum, nec mortale, nec ueniale, amp;nbsp;poft baptifmum non originale, fed ciTe pœnain peccati, parie autem peccatum.

Euangclicus»

Sed fixe opiniohomlnem baptizatum red« dit ad militandum Contra carnem, pigrum amp;nbsp;ofeitantem, ut qui fe fanum amp;nbsp;uelutin tuto coHocatum arbitrator.

Papi/ticus.

-ocr page 19-

Papifticusi

• Ecqui'd ueftri Condonatores docent de con ciipifcenda;lt;upio enimidexte horumdifd* puloaudire.

Docent concupifccntiam,qux fc malis fry* ftibus in honunc baptizato prodit, in fe pecs catutn efle.

Papiftkus^

Vnde illud probante

i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangelkus»

' Ex Epiftola diui Pauli ad Roma. cap. 7« R0W4«7» Nunc autem non iam egoperpetro illud, fed

^ inhabitans in me peccatum. Deinde ex Ges neßeap, 6. Gunda cogitatio cordis humani GeitCifft prona eft ad malum omni tempore.

Papiftkus *

At ApofioluS hi perfona impiorum bare ' dixit.


, Non,Impq enim non confentiunt Icgi,non fetuiunt mente legi Dei, Verum qui italos quitur,amp;baptizatuser3t amp;nbsp;eledumDeiors ganum,conqueritur tarnen de concupifeentia poft Baptißuum, amp;nbsp;peccatum uocat. Ideo A 4 noftri

-ocr page 20-

nofiri refte doccrtt,concupifcenriam.quf co^ dem frudus parit poft Baprifmum,quos pro» duxerat ancc,appellari peccatum. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Papffticus.

Habent nc huiue edam facrx fcripturx te» Aimonium f

Euangdicus.

Rowd. ff. Habent, Paulus enim ad Rom. 6. baprira» tos hortatur, Ne regnet peccatum in morcaU Rqww. 7. ueftro corpore. Item cap. 7. Nam amp;nbsp;concur pifeendam nonnouiflèm.iuft lex dixjnet,non concupifees. Si concupifeentia kge prohibe^ tur, Igitur eft peccatum.

PapiftfeuSt

* Eft tarnen aliquod diferimen hie feruans dum^

Euangdicus^

Eft, Quia ante baptifmum aquae amp;nbsp;fpirk tus, concupilccnda ilia erat peccatum reg« nans,poftlauacrum regcnerarionis,cft pecca« cum uidum, eft quidem natura fua malum, fed uerc regeneratus, non ambulans fecun= duin carnem, fpiritu gradae, peccatum iHud refrenat,nc dominctur, ut nihil damnarionis R0W4.8. fi*^ Chrifto infids Roma. 6. Non enim impu« tacur

-ocr page 21-

tatur ei ad damnat/onem, propter fpiritimt tarnj reludantem.

' ' Papifticus,

Ergoiuxtaucftram fencendam reamp;e dixic Augufiit Auguftinus: InBaprifmo,inquit,remitdtur nuft tiniqcrfum peceatum, non ut non fit, fed ut non imputetur.

Euangelicus,

ludica nunc Reuerende pater, uter horum ueriusloquatur. Qui uctus hoc fermentum mahtiae fic extcnuant,utlnfïrmitatulain dun» taxât uocent,quæ nonucniale quidem peeca« turn fit, gradam Chrifti ignorant, Imó blaf» phemanr.

Papifticus.

Attamen noftri Theologi ita docent amp;nbsp;ferj bunt, nolunt^ fc efle damnabili ÔC inortaJi peccato obnoxios coram Deo, amp;nbsp;qui aliter docent,h3erefim efiedicunt.

Euangdicus,

Sapit hxrefim, quiequid illoriï captui non fueric accommodum, nullus tarnen unquam fandorum ita de fc fenfit. Hiob uir fimplex reftus ac timens Deum. Dixit cap, j Siiufti= H(0amp;« «1 ficare me uolucro,os meum me condemnabit.

A y Et

-ocr page 22-

8

Hhb, ^. Efcap.p. Ve rebar onu lia opei’ainea. Et Da« V[dl- i4i« uidPfal. (42. Ne intrcs in iudicium Cum fer» ». Cor. 4. uo tuo amp;c.Et Paul. (.Cor.4,NihiI mihicon= fcius fum,fed non in hoc iuftifîcatus fum.

Papifticus»

Vis ergo omnes homines efle peccatores in omni genere peccatif

Euangclicus»

Pfreato» nbsp;nbsp;nbsp;Sanè quidem uolo. Ita enim dicit fcriptu=

ret onnes rat Omnes homines tam ludaeos, quam Gi æs bsKÜnes. ros peccato obnoxios eHejOmnes deflexeru nt ccu à reÄa uia in deuia iniuiticiac.. Efa. y 3 Non r^di£ S3, ^ß 9^* bonum faciat,noneft ufcjadunum. Roma.3. Romal j. Nullus Deumrequirit, fed alTeAus Vfsl. 13. noftros fcquimur. Pfalm. 13. Simul inutiles fadi fumus. Quibus ucrbis adeó irretimur omneSjUt nullus nofirum pofsic elabi; nemo enimnoftrum quicquam iufti,ueri ucl boni exercer. Omnes enim opus Dei uel prorfus ncgligimus, ucl ncgligenter facimus. Ergo omnes maledidi fumus.

Papifticus»

Habes ne huius rei exempIumP

Euangelfcus»

Exemplum habes m precibus, quas quis cupic

-ocr page 23-

cupit abfc^ euagatione mentis Deo clicere, amp;nbsp;præter fententiam fuam uarias cogitationcs admitrit.

Papiftkus.

Quid itaï’Ego fanèhoc non inteUigOj die quæfoplaniusr

luftus impellitur à Spiritu fando ad facien da bona, fed obftat caro amp;nbsp;déformât opus, luftns cupit agerebonu opus optimr,fed cum confiderauerit quale illud fît, inuenic mukig modis uiciatumSinonfadum fîcut uult.

Papi'fticus,

Caufam illius quam effe dicisc'

Euangelicus»

Inhabitans peccatum feu uieiata natura,fîa ue ipfa peccatrix natura,qux fuo impcrio fî= bi nos uindicat,ct à mandato Dei auellit. Ideo agnofcit in fe adJauc homo etiam iuftificatus peccatum amp;nbsp;peccandi cupiditatem.


Attamen multi in feripturis de iufticia lau* dantur,nempc Noe, Abraham, lob. Si fîmi« Ies,amp;innouo Teftamento Zacharias SêElû zabet?

Euan»

-ocr page 24-

Euangdi’cns,

Scias fllos iuftifîcari comparationc ad in* iuftiores,non qudd fînt expertes omnis macu* nbsp;nbsp;nbsp;^

Ixjquæ folius Chrifti laus eiT,quamuis uerum gt;nbsp;iît,credennbu6 idquodhabent iniufticiaenon imputari inpeccatum.

Papifticus.

In nobis ergo eft^ut audio, quôdbona Dd dona uitiat amp;nbsp;mala redditt' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Euangelicus,

Eft fane in nobis, quod mentem ecianaiUe-ftat amp;nbsp;inefeat, concupifeentia praua, qux ä primo parente ueluri peccati feminarium in« fîtum,noxios fœtus producit, amp;nbsp;in mortem

Papißicus.

In quem dicis eulpam damnation/s cfle reqs dendame'

Euangdkus»

Non in Deum, qui bonorum omnium fons eft amp;nbsp;origo, Vreune^ cnimà Deo omnia fî= unt. malorum tarnen autor nullo pado dici nee poteft,ncc debet,qui iufius eft in omnibus uqs fuis Se fandus in omnibus opcribus fuis, qui diligit iufticiam amp;nbsp;acquitatem, amp;nbsp;odit omnem

-ocr page 25-

Il

omitem iniquiratcm, qui mortem non fedt, Pfdl- »♦** necdekdaturinperdidone impiorum,Pfal. Pfdt ♦♦♦ 144, amp;nbsp;Pfalm.44. Sap. i.Sedinnos,nobis Sip. «» omnis culpa adfciibenda eft,qui natura pecca cores fumus.

De libero arbitrio

Euangebcus,

Avdiamporro,quid autquomodotuii^usft* prædicatoresde libero arbitrio docctf cun^^

Papifticus ♦

Docent homini inefle liberum arbitrium, quo poteft bene uel male agere,amp; per quod,fi etiam in peccato mortali fuerit,Deo adiuuan« te,refurgcre ualec.

Euangclicus»

Sed haec dodrina plane falfa eft. Nam cum omnefigmenrum humani cordis abinfanda malum efle pronunciec Dei fpiritus. Gene. 6. (j^ju. lt;nbsp;* amp;nbsp;S.cumnullum efle iuflum,nullum intelli* gentem, nullum qui Deum exquirat, omnes ucro efle inutiles, corruptos, uacuos nmorc Dci,plcnos fraude, amarulcntia, amp;nbsp;omni ne= quidae genere, deftitutos gloria Dei tradat, Pfalm.

-ocr page 26-

Pf(l,i}t Pfalm'lj.Rom.3.SiS.Cumomnemfenfum Ro»i(t. j. carnis inimicitiam cfle aduerfus Dcum cla= Romd. 3. met,ncc quiequam nobis faciat rcliquum, ne a. Cor. j. adbenecogitandum. 2. Cor. 3,

Papifticus«.

Ecquidinde eolligunt tui prsedicatoresï' -

Euangcliais ♦

^“quot;^ Auguftino lib; 3. ad Bonifa. pro« * nunciantjHominé libero arbitriomale ufum, amp;nbsp;fe,amp; illud perdidifTe. Item lib;de perfe.iufti

! nbsp;nbsp;nbsp;refponf 9.ViAa uició in quod cecidit uolun» tatc,carcrc libertate naturamjeem cum Am= ' brofîo de fuga feculi, non ciTe in poteitate no ftra cor nößrumjUec cogitationes noftras.

Papifticus,

Audiam ex te etiam facrx feripturæ teftia monium^

Euangdteus,

Deus tefiatur fuum opus efle innouarecor, ♦ T ex lapideo facere carneum, inferibere legcm fuam cordibus, amp;nbsp;uifceribus noftris earn in= fculpcre,facere ut in prxceptis fuis ambitie« mus^dare amp;bonam uoiuncatcin amp;nbsp;opcris cf« fectum, poncre incordibus noftris timorem nominis fuijne unquam à fe recedamus, per« ficcre

-ocr page 27-

«5 fictrc denies opus bonum quod incepic in nos biSjUfcjaddiemChrifti in nobis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Papifticus»

VbihseC (cripta funtr

Éuangclkus»

lercm. I3.3x.3 i.Ezech. 11,36. J.Cor.3. Pfalm-y i.Philip. 2.

Papifticus.

Pergc obfccro, nihil polTum tibi contra tam apcrta feripturæ facrx teftimonia refpon dere, V incor, idco tacco.

Euangdicus.

Confiftuunt ergo cum Augufrino filios Dei eius fpiritu, ut quod agendum eft agant. Item trahi ab co, ut uolentes ex nolentibus fiant,item poft cafum hominis iiônifiadDei gratiampertincre,uthomo adeum accédât, neepertinere, nifi ad eandem gratiarn, ut ab «o non recedat. Item nos nefcirc quid inuo= luntate noftra boni inueniri pofsit, quod Cc noftrum.

Papifticus»

Ergo liberum arbitriummagnitudine pris nupraecepti perdidimus;*

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangc*

-ocr page 28-

EuangeUcus« ‘

Eft ut dia's,ut in Deum credamus amp;pït ui* uamus,non effe uolenris, nec^ currentis, non quianonuellf debcamusdC currere, fedquia ^Cyprian. Deusurrume^cfRcit. IdcoCyprfanusaft,Irt nullo efle gloriandü,quando nihil noftrü fin

PapiRicus,

Au^iß. Refte ne dixit Auguftinus ; Qyod homd per maluni uelle perdidit pofte benef

Euangdi'cusgt;

Amiro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ita, Nam Iket inquit Ambroftus infitho« mini bonum nolle, tarnen nifi donatum non habet bonum uelle, amp;nbsp;illud contraxit natura per culpara,hoc recepit naturaper gratiam.

Papifticüs*

Si bonorurt aduum liberum arbitrium non eft dominus, quia non bonum, cui ergo debetur bonum quod agimus?

Euangcliais»

Auguß,

Spiritus régit, inquit Auguftinus, caró re« gitur.Neefpiritus bene régit, finonregatur^

Papirticus*

' Da mihi unum atq; alterum facrae fcriptu= rx locum,quo id eredam faciliys?

Euan«

-ocr page 29-

Euangdkus* '

■ ■ Dau id inquit, Pfalm, 22. Dominus regit pfählt. **. Oie etc non libcrû arbitrium. Paulus ad Ro. 8. Rom4. #♦ Quicunep fpiritu Dei aguntur, hi funt filq

Del item Pfalm. 4L Tu es rcx meus amp;nbsp;Deus Pplm.«. tneus.Pfalm. 142. Spiritus tuusdedueet me. p{al. i^x. Pfa.4 j. In te Domine inimicos noftros uenti- pfalm. 4-f. labimus cornu, nô in areu uoluntatis noftrx.

Pfal. 3 6. A domino grciTus hominis dirigun= pfalm. j ^. tur,uc uiâ dus uolet.Pfa.7 2. ^ji 2 2.Hier. 10. pfalm. 17» ^cio Domine quia non eft hominis uia lt;jus, çy 1»*, nee eft uiri; ut dirigat greffus fuos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hicre, 19»

Papifh'eus»

Eequid inde quæfo colligendum docesf

Euangelicus,

Deficere eum,qui uiuitfecundum liberum arbitrium,etiam dum uideturin bonumfer« ri,quia pon uiuit fecundum Deum Rex enim nofter Deus régit, non liberum arbitrium, quod feruit, Siquidem libertas fine gratia ni» hü eßjüfi contumatia, non eft libertas.

; 1 • ? .3 ;. ß Papifticus,

Cui feruit liberum arbirriumf

Euangelicus.

A’eoncupifeentia deuidum eit liberum

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß arbitrium.

-ocr page 30-

t^

arbifrium, ergo ipfius cft feruum effcAum^ A quo enim quis deuiftus dt,huic cftamp; fcr* uusaddidus.

Papiftkus.

Ergo plane negatis liberum arbîtrium?

Euangehcus/ '

Io4n»it

Nonnegamus,id quod uosucluti confn ftaneumiudicaris, ImóinDco magis firma« mus. A Deo enim cft totus homo amp;nbsp;totaliter. Deinde etiam uoluntas hominis, etiam tota amp;tQtalitcr«a Deo eft, NamCae ipfofacturw cft aüüljlohaa. i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

PapifticUS*

Quid inde colligitisr -

Euangclicus»

Si totus homo cft à Deo, cft amp;nbsp;totaliter. Si uoluntas cft à Deo tota amp;nbsp;totaliter,quomodo non adus hominis eft à Deo amp;nbsp;totus diiotalû ' ter^

Papi'ftkus» *

Mflius fanc,ut audio, dicitis, quam noftri, fcdapprobamihiillud qusefo fcripturx tefti» monio?

Euangclicus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Apoftolus hoc ita cITc declarat,qui dat uels

Icopca

-ocr page 31-

le operari pro bona uokincatéJtem Auguftn Auguß* bus. Eft cnim,inqui'f, liberum arbitrium, fed nihil ualec fine Dei gratia.

Papifticus»

Sed noftridocent,bonum adum toturn lie â Deo proficifei, ut tanaen non totaliter, ut non nihil eriam à noftra uoluntate deriuetur.

, Euangclicus»

Érgo mentitur Apoftolus ad Rom. 8 - Scio, Koffid.ïi lnqiiicns,quodnon habiter in me, hoc eft, in came mea bonum. Quicquid boni in fc infpl« ciuntpijjimmortalis gratis cognofeuht do« nn,quicquid ucro mal i fibi inelTc cognofeunt, de mortal! propagine fenriunt meritum.

Papifiicust

Sequitur noftros mentiri, amp;nbsp;no reda doccrc?

EuangelicuSi

Imo fruftra garriunt tui Sophiftx, qui do* tent amp;nbsp;fcribunt adum bonum elfe toturn à Deo/ed non totaliter, cum nonuirtulepro* pria,fcd præueniente gratia fuperna agimus quicquid eft boni coram Deo.Siciit enim paix tnes non poteft ederc frudum à femetipfo,nix fi manferit in uite, ita ncc nos, nifi manferi* thus in Chrifto,Ioan. i y, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io*n, if

B » Papix

-ocr page 32-

»51

Papißicus»

i- -Attämeri hoftri habent teftimonium fcrip« ' turacjhominiefle liberum arbltrium, non fo» lummftacu confdentix,fed amp;nbsp;lapfustant* eçiamnuni uütutis« ut fadendo quod in fe eft, l etnoueac obicem amp;nbsp;impedimentum gratis, fdj difponat ad gratiam iuftificantem;' , E^uangchcus.

Credo iUos conari approbare amp;nbsp;cofirmarc * i hanedoctrinä fcn'pturisperperani inrellcdis, j ucEcclc. If.VbiDeus hominemdidturrelia *^^ * nbsp;nbsp;’ quifie in manu confilij fui, adiccifle mandata,'

quf fi uoUicrit cófcruare^cóferuabunt ipfum..

Papiftkus,

Eft fane ut dicis,ideo hue conuerrut quicquid ubief in feripeuris eft kgu amp;nbsp;admonitionum. Enanpehcus.

Collige ea omnia ad certu aliquem modum^ Papiftkus^

CoUigamadhunc modum.

Deus praecepit uthoefaciamus,

Leges uitæ præferipfitjtranfgreflbri minatuif panam.

Ergo in noftra poteftate eft hoc ipfum faccre. ËuanPcUcus.

ES

-ocr page 33-

Eft quidem mthitnema, fed nihil facit ad dodrinam amp;nbsp;gloriani Chtifti, quamimpri« 4nis quaerere oportet.

PapiftkuS» i

Docent porró initium poenitentiae in nobis efte, amp;nbsp;per difpofirionem ad gratiam nobis rribuunt,fecientibus quod in nobis cft,ut box nO motu ex libertatc uoluntatis clicito, prb mam gratiam mereamur de congruo^ Euangdicus.

Sed audi quid dicat fcriptura. Hierc. l y. Kiere. i u Sana me Domine, inquit, Propheta, amp;nbsp;fana= bor, Saluum me fac, amp;nbsp;faluus ero. Item 51.

Conuerte me Domine, amp;nbsp;conuertor, quia tu Hierd ) 1 * dominus Deus meus. Pofiquam enim conuer tifti me,egi poenitentiam, Si poftquam often« ^ifti mdiijpercufsi femur meum. Ergo gratia Dei pœmrentiam in nobis opcratur, labors ad peenitendam non peruenimus. Conuerte^ inquit,me amp;nbsp;conuertor. Ergoidipfum quod agimus potnirenda nifi Dei adiuuamur auxâ Iio,implcre non poflumus.

Papinkus. 7

Praererea docent hominem per liberum arbitrium ex puris naturSlibus implerc pofte prarcepra dkiina, quo ad aftus fubftanriam, B 3 etd

-ocr page 34-

*0

^ß non ’quo ad -mtencionem pi'XCfpfentis* j . nbsp;nbsp;nbsp;, Euangdicus»

Si hæc ucra funt, fcquitur peccatori in ma« nucircrcfipifcerc,aut in plt;ccatis permmere. Quod fi tantum poceft natura,quid opus crac Ro#tlt;,7. gratiafLex «ft fpiritualis inquit Paulus Ro. 7» Nos canules,uenundan fub ptccatum,Qua? re ut Icgcm fadas,fpiritualis fias oportet» hoc in tuis uiribus non eft, fed Dei gratia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Papirticus«

Habes nc huius rd teftimoniaf Euangdkus»

«.Cor. ,.•■ Habeo,qu« tibi dicam, ad Cor. a. cap. j.

.■.J NonlumiißfufFidcntcscogitarcaliquidano« bis quaß ex nobis, fed fuificientia noftra ex Tgt;ettte,t, Deo eft. Item Deute, y.Quis det cos ealen, h« here mentc,ut timeant me amp;nbsp;cuftodiant man« Dewie.jo. data mearDcutc. 30, Dicic Mofcs, Dominus IS-zech^n, circumeidetcortuum. E±cch. 11. Aufferam JOlt;lt;». ff. cor iapideum. Et loan. 6. Nemo poteft ad me ifenire,nifipater meus traxcrit cum.

PapiIncus,

V t ergo conclude locum de libero arbitfio? Euangclicus, Aio nihil boauagerc tc poße^ß prorfus Dei adiuto

-ocr page 35-

il acîilitoniimiîefuf rif. Agis quûiem^o nô ad« luu«intc,Iibcra uolütace, fedmalc,adhocido« nea cft uolGtas tua^qux uocatur libéra,ut ma« le agendo fit damnabilis ancilla^Vbi hic liber tas in bonus'Chriftus nbi refpoiidet loan. ly. fo^^j/jy; Sine me nihil poteftis faccre. Dcus efi,qui ope ratur in nobis amp;nbsp;uellc amp;nbsp;pcrfîccrc,Philip, 2. Philip. » »

De Pœnîfentia.

Papißinis ♦

COnctidis ergo ipiritum Dei in nobis Tfyjiyj pcenitentiam operari^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofW.

Euangeticus*

Ita fanc,Pccnitcntia enirn uera efi,cum fpi« ritum gratix transfundit Deus in animam peccatDris,qui per uerbum Dei, reprefsis pria mum peccari affeftibus terretur, affligitur, • cruciacur,anxiu6 fit pro peccatofuo, adeout .. ficiat fpiritom iuftificantem.

• PapiRkus*

Quid autem ièntiimt de poenitentia quant v «arofuggeritï'

Euangelkus.

B 4 Eaeft

-ocr page 36-

Ea cß pœriiwnn'a impiorurh, qui tannin» Tcfpiciunt in damnum quod paduntur fiue jfet- **• °PP''obnïriUt Saul,Pharao amp;nbsp;Efau-Hcb. I ». aut in angufiia'ànimi,ct terrorcm indicie Del, ut ludas.hq qufrunt pœnitendo,non Deum.

Papirticus,

• . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Habes nc hums exempla''

EuanQch'ciis,

Habes êgregmm Exemplum de Antiocho, i. M^t^^’ (, Mach. p. Et Cayn dixit ad Dominü,maior t.lt;o ?• eft iniquitas mei, qtiamüt ueniam mercar, Gene- ♦ Çcn.4. Et Pharao dixit ad Mofen amp;nbsp;Aarom , ‘ nbsp;nbsp;nbsp;Peccauf etiam nunc. Dominus iuftus, amp;nbsp;r ’Q

Exod.j- i et populus meus impq.Exod.^.DixitSaui ad Samuelem : Qyia pratuaricatus fum fermo« i.Rfgqj« nemDomini,i.Reg. ly.

Papifticus,

Attamcn poenitentiam fcriptura neSris ui* ExeebuS. ribus uidcturattribuerc.Ezcch. iS.Si impius, Hiere. • ï. egerit poenitentiam amp;c. Hierc. 18. Si poeni* Katth. i . tentiam cgcritgensillaàmalo.Match.J.Refî*' Luct. t. pifcite. Lucæ 3. Fadte frudus amp;c

Euangeheus.

Scriptura uidetur poenitentiam ucramno fins uiribus attribucre, eu folius Dei ipiritus

-ocr page 37-

fît opus. Verum quia feriptura höminibus feripta cft,qui corda iudicare nô poflunr,ideo à fruftibug nobis ffpc arborem depingit.Pœ« nitenria uera,fundamentaim habet in corde, quod homo iudicare nefeit, nifi extern! fru* ftus iudicent, quare plerum^ fcriptura nobia »dfcribit,quaE funtfolius Dei.

’ Papifticus. . i

Die ergo quid certi doccant uefiri concip« hatoresdepanicendaC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Euangd/cus. »

Inhominibus clT- oportereferiam pœniten* tiam amp;nbsp;pauorem; x Dei propter peccara, di addunt eonfolationcm confeienrix per pro» mifsioncs Chrifti, in fide uerc nobis remitti peccata per gratis ahfqt proprijs meritis pro» pter Chriftum, amp;nbsp;cofolationc per hanc fidetn coUara,accipcrc nos Spiritum fandura.

Papifticus,

Quid quxfo turn porro docents

Euangdicus,

Quae fit uera amp;nbsp;firma confeientiarum confo latio per Euangelium di abfolutionc,qua no« bis hoc fubijeitur, quod Euangeliu uerc an« nuncietremilsionempcccatoru, di quod hard B y annurts

-ocr page 38-

»nnundatio non modo uulgô ac pafsim prae« dicari debeat,fed fînguloshanc Euangeirj uo= «œ admitterc,amp; amplefti oportere amp;nbsp;teneri ad crcdcndn^quod Euangeliü fibi ofFerat accç conférât remifsionc gratuicam peccatorum.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus;

Docent ne eriam,quid hoc nomine pani* CenuæipintusDetintelligi uelitC

Euangelîcus,

Itafane,Dum iubet innouari corda,circûm« ddi domino,auffcrri præputiiî, lauari,ceflquot;arc à mails ftudfjs, folucrcfafdculum fniqüitatis intus ligatUjfcindcrç corda, amp;nbsp;non ueftimena ta,exucrc ucterem homiriem,rcnunciarc pro» prijs defiderijs ^ renouari in imaginem Dei. STai. r ƒ 84ohet z.Rom.ó.Colof. 3.Ephe.4.

Papifticus.

Etiam ne fruftus pcenircnrix recenfentr

Euangdicus»

Docent fcqui debere poenitentia amp;nbsp;couerEo nem fideijnchoata obcdicntiam mandatory amp;nbsp;legis diuinæjEaij; cife bona opera fidelium, quibusDeus rétribuât uaria donaamp;muncra amp;nbsp;bénéficia, fecundum id quod fcriptum eft: Conuertimini ad me, amp;nbsp;ego cóuertar ad uos.

Papducus.

-ocr page 39-

Papiftkus.

Sequitur inde pœnitentiamquotfidianan» effe debereet Chniaanofemperneceflarium?

Euangelkus»

ReAc dicis, Saluator enim iubee nos fern* per orarc,amp; nunquam deficerc.Et Apoftolus ßne intcrmifsione,orate inquir. ».Tefla. y.Ef» Si quis uult uenire poft me, abneget femet» fpfum. Si tollat crucem fuam quottidie Si fc« quatur me^Luex 9.

Papiftkus*

Ergoquia femper peccamus, femper poe* eiitcre Si refipifcerc debemusf

Euangelkus»

Ne femel putemuï ardorem fidd pofte fufr ficere, femper crux portanda eft, ut femper Chriftum amare doceamur. ka Apoftolus portabat iugiter carnis mortificationc in cor* porc fuo, quod qui facit omni tempore, f«ni» per peenitet,

De Confefsione.

Papiftkiis»

Ecquid

-ocr page 40-

io

4. Loft« '17 Cquid ueftri docent, de confefsione ad ie confef» JL^auremfacerdods facienda?

Euangeheus ♦

Nonexigunt enumeradone peccatoruiri fecrcra confcfEione cora facerdote,fed appro# bant cx dccreto, Omnis utriufep'fexu». Ante Innocendum terdum nulls confitendi neceft fîtatem impofitarn fuifTe Chriftiano populo. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papiftkus. , nbsp;nbsp;,

Attamen neceflario ad panitendam requi# ritur uocaljs confcfsiö?

«r 1 Euangeheus ♦

Veftri na onerant eSfeiendas mandate coh fefsionis,amp; tllaqueis iniplicant enumeradonis Cbrgt;fo/fo«peccatorum, Sedde hacre audi Chryfoftq? mm, mum;Nondico,inquir,ur conferuotuo C0H= Kccaris,diciro Domino.Homc. i. in Pfal. yo. Berm.De poenit. Si confeiT Item, Noneft ne« ^ coram teltibus confitcri. Cogitadone Hat dclidorum exquifidOjfine tefte fit hoe iu# dicin,folus Deus te confitentem uidcat. Item, Non teuocainhçminum theatrum, ofiende o^timo medico tia uulnera, qui ca eurer.

Papi'fiieus.

At nofiri docent confitendi morera effe ue« tuftiliitnum.* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euanlt;

-ocr page 41-

^7 Euangebcus,

Nee noftrl hoe negant, fed diciinr fuifle Ii= ^xempUi berura, ficut Sozomenus refert in hyfioria f^^^ff ^^„^ Ecckfiaftiei Hb. 9. qui eciam abolitumfuiflê fj^of^ßi^ Conftantinopoli ceftis eft, quod fub hoe pi-x= jurieKU» texcu nutrona quaedam deprehenfa fuiflct,j,j afcrog» cum dtacono rem habere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 gß^

Papirticus*

Infuper noftri etiam docent, confcfsióneni auricubre luns effe diulni. Dedit enim Chrt ftus difdpults ufum amp;nbsp;poceftatem gbdrj,^ Quodeuneç ligaueritis fupcr terram.

Euangeheus,

Sane quidem,Sed qu« de ligandi amp;i foluen dl poceftate Apoftolis data in Euangelicis fenptis habentur, talia funt qux Apoftoli Euangcllumpraedicandoexequun funt. Qui enim Euangello,per mlniftru Chrifd prxdica to credunt,amp; cü prions uitæ pevmtenna, fide remifsion? peccatorum acciplunt,certc à pee« Cans abfoluuntur,qui non credunt, ligantur^

Papifticus.

Vtautem Apoftolihacpoteftate ufi funtf

Euangeheus.

Ddinquentes publice, é grege domini ex= duf«quot;

-ocr page 42-

»icar. j. dufcrunt, pcenitentes receperunt. l. Cor. ƒ*

Papifticus»

Sed eft aliud,quod dicunr noftrijConfefsiö nem auricularem cfle de iure diui’no. Didt erüm lacobus^Confftcmiiu' altcrutrum pecca* taueftra,quid quxfo hk refpondebis^

Euangelicusgt;

Detorquent quidem hunc locum adaud« tularcm confefsionem pontifier), Sed uult Apoftolus, ut infirmus erga cos, quos Ixfic fgriOrantiam fuam amp;nbsp;erratum ingenue fatcas

, lur ac ueniam petaG

Papiftieug»

Attamc noftri doftores hac Apoftoli fentetiä certo confirmant confefsionem auricularem:' Eiiangelicus.

ExpIki» Sed errant longe laceiç. Hæc enim fententia tw fenttn* ad mutuam fratrum reconciliation^ pertinetj ti^ Ucobi ncclcgcm ftatuit. NamChriftus ante laco» de cotl[c[n bum hoe genus reconeiliandi praecepit. Ita fione, nbsp;nbsp;nbsp;etiam fequentia lacobi uerba indicant,amp; ora»

te alius pro aliout faluemini. Habet ergohaec lacobi fententia ad hortationem ad refarcien* dam fraternam charitatem, legem autem de confefsione aurkulari, quse iubet lakum confiteri

-ocr page 43-

^önfiteri fecreta ddifta facerdorii Hon habet.

Papifticus, , r

Aflentior tiix inrerpretationf, ahoquan iuberetur eadem lege amp;nbsp;facerdos uicifsint conficeri Ixicö omnia fuagt;ut ut occulta fad« norac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Euangclfcus. gt;

Refte diciSj idem eriarn Scotus fentit. HxC Scotat* autem fenfentia perfuafio eft ad humilitatem, ut fcilicct generaliter nos confiteamut apud -proximoscirepeccatorcs,iuxtaillud.i.Ioï.l., ijQ^. ^* Sidixerimus^quiapeccatumnonhabemus. *

Papifticus.

EtiamS. loannes i. cap, ». didt. Si confia teamur,Nonnchic confefsionem exigitf

Euangelicus.

Hæc confefsio cft,quam tradit fcripcun fin cra,quæ iuxta uerbum lacobi inter Chriftia» »105 eiTe debet. Hæc item abfolutio,qua credi« tur Euangclio,men'tocp Chrifti inniticur,non illauana,fïd:a,amp;praepofl:era raanuum impo Gtio papiltica,

, Papißieus,

Ergo ut audio ex tc,doAor«s tuiconfet Gonem plane abroganc f

Euatv

-ocr page 44-

Euangeheus,

Non omninOjfed dpeent iiïü confiteri de« bere,qui ud d Deo uel homine ob delida fua coinifla aceufatur. Vrrumep enim peccando offendimus oc6,qui ad defendendum, fc nihili fingit auc obqcitjiec contendere conatiir,fcd cedjtjilliiy fefe fubmitüt aededie, uenupetes.

' ’ Papifti'cus»

Scd nofter Gardianusnuperrimeinfugge« fto dixit, Lutheranos omnem confeßionena u '.' rr prorfuE reqeere.

Euangeheus.

Non eft ucriim,fedfolummodo illam req« ciunt,qu3e prima neceflario imponitur,Dcin« de omnium pcccatorG recennonem quotan« nis excorquer,Tertio ad hoc inftiruitur Si ex® crcecur,uc illius uirtutc peccatorum remißio impctrctur,amp; in qua pro commifsis ad arbi= trium faccrdotis certa fatisfadio iniungicur.

Papifticus,

Dixit criam D. nofter Gardianus ueftroS concionatores negare accedédos efle facerdo» tes, inde minifterium Ecclefo concemnitur.

. Euanseheus.

Non ncgant,fed docenr,üt qui ad prædica» tionen*

-ocr page 45-

^’Ottern rcfîpifcentiæ ^ ffgnî cociorutti cordi« bus coîiipuiifti, de emendandæ uiræ ration^ confiliîî pctituii miniftrû gratiæ Ghrifti accès danc, iliitj aperiant, fi qua in re perrurbara côfcientia intneati hxreant, aut fi quid tentais tionis fentiahtjut ex uerbo Domini antidota* ücl in rebus triftibus confolationem petanr»

i - Papiftiats*

At prodelTec retinere confefsiohem auricU larem propter iuuentueem, qux hac libertate torrumpi pofsicC

'. , , Euangclicus, *

Minime, Efi enim alia ratio ineunda de iris ftituenda iuuentute fidelium.dbf fané locîî has bet coadio,ut parentes* amp;nbsp;fi qui alrj poteftas temhanchabent, adolefcentiores etia inuitos miniftris bedefie fiftant,utde fide amp;orationc Chriftianorü/letp praeceptis decalogi,amp; gra* tiae Chrifti Sacramentis interrogati refpons ^deant*refpondcntes inftruantur,ctfi qua in re ,culpabilcsfucri,nt,ad iudicia maiorum corri* . gantur,amp; ad ftudiura pictatis incitentur,

Papiftkus»

Qyandó autem potifsimum fieri debet,agè diequaefo?

C Eu ar»»

-ocr page 46-

f Euangelicus»

Qyandocelcbrandaeft facrofanfta domb nicæ menfæ communio, ut ad hanc, ij quf ins fra matrimour) ftatum funt, ruß cxplorarinô admitcantur.

Papiftkus» ' lt;•

Sed noftri longe aliter docent, nempe di« cunt,Vade cófiterc faccrdoti,amp;rum ucniens, accede ad communionem Ecclefiafticam. gt;, Euangdicus.

Verum elt,mittunt ad facerdotem Roma* ni poniificcs.cui fiat delidorum confeßio, amp;nbsp;huic abfoiuendi poceftatem tradunc,negleda fraterna reconciliarione. SedChriftuS dixit, Mittljj» Match, y, Vade, ut prius reconcilieris fratri tuo, amp;nbsp;tum ueniens oder munus tuum. Papifticiis»

Quid inde colligis f

Euangdicus»

Chriftus mirtit eum,qui dcliquit ad frattem ofFenfum reconciliandi gratia,amp; rccSciliaoo« ne fraterna rcftituta,aditn ad gratis Dei alioa qui occlufum, referatü ede fignificat. Q^D. Vbi reconciliatus fucras fratri tuo,ut illc iam contra te nihil habeat amplius, de quo mento poßie

-ocr page 47-

tJOfsit conqueri, tum demum gratum trit, amp;nbsp;®cccptum munus tuum in confpeAu Dei.

Papiftkus,

At porté docent quofdam loanni confefgt; fos fuifle, elicit enfin Euangclifta Match, }. UdUhti’i Cortfitentes percata fua,

Euangehcus»

V identur quidem fibi lui concionatores hie loen habere fiabdiendæ confefsionis auricula^ ris,uerum ft rede cxpendas, nihil hinc colligi t)oceft,quod ad illorum probationem fade.

Papirticus»

Audiam de hac fententia tuam expofitionf.

' Euangdicus^

ïncertum eft,cui ßnt confeßi peccatafua* Deo ne apud fcipfos tacite, ficut publicanus file Euangelicus,uel loanni,

PapiftkuS.

Sed quoraodo cognouit hoc Euangelifta ut dicat cos confelTos effe peccata,fi ilia penes fo ipfos in cordibus fuis Deo tantu cofefsi funt^

Euangehcus»

Hoc ipfo quod cordibus compundi quid fa« ciendu elTct interrogabât, fatis manifefte con« fitebantur, quod peccatores eflent, amp;nbsp;ad ft

C a pr^edis

-ocr page 48-

lucg,}. prædicatio amp;nbsp;baptifmus pertirKrentpLucat j. i

Papifticus,

Quid fi loanni confefsi fint:’

Euangeheus»

Fieri potuitpUt adprxdicationem Ioannis, qua refipifeentiam amp;nbsp;Baptifmum refipifeen* tiæ prædicabat, cordibus compundi agnoue* rint fc peccatorcs eneppropofitum^ refipifcê= di mente conceperint,atcp ira baptifmum refî* pifeentix fuadenti annucrint, percontati^' fine à loannCp quid faciendum fuadeat. lt;

Papifticus,

Attamen noRri dodores huius loef pnt^ dio papifticam flue auricularcm amp;nbsp;priuatam confefsionem fuleire acq: defendere lolent.

Euangeheus»

Sed falfo, amp;nbsp;contra ucrum 8c getiuinum fenfumApoftoIi. Sicuteft conlïmilis locus in Adis cap. ip.Confitentes Si annunciantes fat» da fua,

Papiftkus«.

Eft tarnen confefsio peccatorum aliqua, neceffaria peccatoric' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Euangdicus ♦

Vcrum eftp Sc admodum falutan'Sj modo

rite

-ocr page 49-

,n’te inPituntur.Nofiri autem docent fatis ene fi ipfi Deo cordium amp;nbsp;fecretorum omnium cognirori,ucl orc uel fadis fubnufle confitca= mur peccata noftra, dummodo id fiat ex am» mo amp;nbsp;corde contrito amp;nbsp;fidcli,amp; ipfe fidclis eft amp;nbsp;iuftus ut ca nobis remittat. Hic enim fanat omnes contritiones noftras, tametfi confeiTo« rem poenitentiarium nunquam falutemus, nunquam ab eo abfolucionem petamus.

Papifticus,

Quis autem te abfoluetC

Euangelfcus»

Solus Deus abfoluit à peccatis5amp; abfolutio® nenn nobis per uerbum ueritatis annur»ciat,ac ita diftinAc amp;nbsp;fignificanter prædicationc an« nunciat,ac Sacramentis ad unum quemuis no ftrum pcculiaritcr perrinere tcltificatur, ut nulloopus fit pijs amp;nbsp;rcligiofis Dei cultoribus, qui priuatiin in aurem nobis abfolutionis for mulani conceptam immurmurce,

Papifticus ♦

Habes nc huius confefsionis facrx fcr/pfijis rx teftimonium^

Euangelicus.

. HabeOjPublicanus ita peccata fua Deo cons C j feiTuï

-ocr page 50-

LUciC gt;8. fclTùscft.Lucæ i S. Deus efto propitius mihi Pfulm. 51. peccatori.Et DauidPfal. ? 2, Dixi confitebw aduerfum me imufticiam mei Domino. Hæc confefsio fi ex animo fit, per fidudam diuinx gratif ,pcccarorü remilsionc impetrat.Dauid Propheta cofitetur Domino,amp; cöfequitur re lua r. *’’’ß*otiem peccatorn tuorum. Lucf 7. Pecca= trix nihil loquitur, fed laclirymatur,amp; hum^ hsad pedes lefuprocübk, amp;protinus remift fionS peccato^ adepta auditiv ade cum pace.

Papifticus.

Quam turn contefsionem neceQariam effe doçen,t^

EiianPcticus,

Qyx proximo facienda,in quern peccamus, V/f^ 17. de qua Luca: ly.Sifraterdixerirpœniterme, Kitth-f. rcmitteci,EtMath.j-, Si offers munus tun ad akare.Et Iacobu£;Cöfircmini alter akeri pcc= cata ucftra,amp; orate aJiy pro alio,ut falueminl.

Papidicus»

Etiam ne earn confefsionem reprobant, quae olim fuit in ufii Ecdefiae, pubheam fcili* Euftbim- eet dlam, cuius meminitEufebjus. 1 Eiiangdkus ♦

Non,fed de hac nihil ia (upereft in Ecdeßa.

Hxc

-ocr page 51-

37 H«c aût erat publico^? critninn, ad hoc inftù tutajUt fatisficret Ecclcfiae Si tollcrccur ofFeii= Mdtth.it* dicula,de hac cft locus Math. 18.amp; I.Cor. y. i .Cor.f»

Papiftkus,

Sed hf c ia ante multos armos defijt effe in ufut*

Euangclkus.

Ergo in locü fubftituta eft fccreta confeftio, quç ff orfum fierce presbytero ad hoe députa» to,Subfccufa cft tandem lex, cogens etiâ fub excómunicarione quemuis Chriflianum,non folum publica,fedocculta ctiâ,ct fob Deo co« gnita^nce enormia tantü,fed fimplicitcr qux« nis peccata certo anni tempore confiteri.

Papiftkus.

Alium tibiïocumexEuangelioMatth. 8. mtths» proponam,quo ftabiliunt noftri cófcfsioncm auricularcm^nempe, Abi amp;nbsp;oftendc te facer» doti dixitChriftus ad Icprofum.

Euangelkus.

MirneitjquaaudaciaaulÏnt huius lociprae» ßdio docere confefsionein illamauricularcin -fuam,diuina lege elle præceptüjcuin hic nulla feratur lex,dc confefsione pecCatoj^ Ecclefia» fiica,fed politica modo ordinario de infpicien dislcprofi6ftabiliturjiuxtaIcgemLcuit.i4. Leuit.

C 4 Papi;

-ocr page 52-

Bx(*Ii(4* tio loei lAUttb.S.

A^a.i9gt;

Papi(ticu9gt;

Cur ergo Chriltus Icprofum mitrit ad facet» dotese

Euangdfeus»

Ne quid pecect in leges polidcas, ac ka aJijs quoc^ occafionem præbeatjres ac bonas leges pro fua libidine turbandi,deinde quia in lege habej^aturjUt qui mundari elTentjprobarctuif fi: agnofcerceur à facerdotibus ritu lcgis,pro« batiep ofFerrentpro cmendatione fui, quæ lex praecipiebaf. Sacerdoces ergo nó mundabanc, fed mundatu approbabant. Itacp Chriftus uo iuic,ut leprofus abiret ad facerdotes,fecp oft£= dcrct.i.probarûdaret, eflê nc ueremundacus an fecus. Vt dum illorum ludicio approbatua obtuliflctjteftirnoniücontra fehaberenc facer dotes impie fefaccre,quiChrifto reladarent.

Papifticus«.

Eft alius locus in Adis cap, (9, Quo noftri auricularem ÔÇ priuaeâ confefsioncin fulcire arc|; defenfam uolunuMultfij; credendu ueni« bant conficentes amp;nbsp;annundantes adus fuos, EuangeKcus,

Sedptura loquicur de illis,qui ad Pauli præ» dicadonem çonuertebâtur ad Chrifium, amp;nbsp;in » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cordibna

-ocr page 53-

39

çordibus conpungebantur. Hoc autem genus confefsionis,pcrinde habcbat,ac fi iftis tempo ribusquifpiamad Euangdij prædicationein corde compunftus miniftcrio uerbi uitat fuse condition? aperiat, amp;nbsp;confiliû emendandæ il« lius pctat,Fieri cnim ncquit.quin grauiter do Icat Si libenter fateatur errafle fc amp;nbsp;pcecaiTe, qui per exhibita lue? gratig Dei ucritat? afle# quirurjmó nS eelrat iefe danare, qui fie refi* puit. luftus cnim primu aceufat fefc. Pro, »8. Pro«c. 1#, Papifticus.

Ergo à tuis concionatoribus in uniuerfum confefsio auriçularis rerjeiturf

Euangdicus»

Additamenta humanarü rraditionu ä fana doftrina ceu paleæà tritico feparantur. Sana dodrina eft,amp; ius diuinum,Ex ore facerdotis lege requirerc. Mal a c. 2. A ggei 2. i.Timo.y, Mafdc. »^ TiHi I.Si ergo quis fcrupulusoboritut,qucm Ag^i. i. iuftiusquàm iacerdote, uel paftorem animae i.Timo.,, Confuluerimuseamp; cum pufillanimes fumus,amp; Titna,», tentationibus urgemur, neutiquam negligi debet remedium à Domino propofitum.

Papifticus,

Atnoßride confefsione ita docent,qui ad annos difcretionis peruenerit, ad minimum C ƒ ferne)

-ocr page 54-

femel in anno tenetur cofiteri oïa peccata fua, manifefta amp;nbsp;occulta, cü fingulis circumftan* tq^propriofacerdotijaut nö crit Chriftianus.

Euangelicu.lt;

Sed in fciptura facranö audiiintur hçcuoca bula^proprius facer dos, oïa occuIra,circSftan tiarü amp;occulcoj^ rccenfio inaurc facerdotis.

Papifbeus»

Praccerea noftri docent Epifcopum habere poteftatem referuandi fibi ejuaedam peccita ©b enormitatem, in quibus finaplex facerdoS abfoluere non poreft.

Euangclicus»

ApudD, Paulum idem eft presbyter, qui Epifcopus,nec5 uflt;^ hoe miniftroj^’ difcrimen. in negotio Euangelij facræ literae tradun^ Papifticus,

Num hoe probare potes ex fcripturafacra?

Euangelicus*

PofTum, Chriftus cum in orbem terrarum emilfurus cflet difcipulos,aequali cos poceftate Nïrr. iff. donat, dicens ; Ire in orbem amp;c. Marei. l6. lo^.ia. loam ao.dicitcis,Accipitefpirirumfandum, quorum remifcricis peccata,Ibi nullum eft di« fcrimeit Epifeopi amp;fîmplici6 facerdotis.

De

-ocr page 55-


De Safisfedione,


Papiftkus.

ETiamnoftri imponunt certorum opc=f, !/)««lt;{lt; rum neccfsitatcm confefsis amp;nbsp;Immana f4tbf4ai9 autontatepræfenbunt radonem fadsfaden’fje. dipropeccatis amp;nbsp;promcrendx liberation is à poenis acternisc*

Euanselicus.

Exitiofus fané Sf peftilens hic cft error maxi me falfæ dodrinæ de poenitentia,quiEccleo fiam fidelium feducunt ad confinas amp;nbsp;enaen« fitas traditiones fatisfadionum.

Papifticus,

Eft au tem ut dico, docent quidem quod oportcat fatisfacere Deo, alias nihil effet, quod dicitur de opcribus fupcrcrogarioius, de remifsion« culpse amp;nbsp;retendone culpae.

Euangelicns»

Quod ad farisfadiones perdnet feriptura hanclaudem Chrifto infolidü uindicat,quod fit expia tio pro peccatis, quod corrediopads noftrac fit fupcr cum, quod per folum dus nomen obdnenda fit peccatorum remifsio.

Qijantum

-ocr page 56-

4*

Quantum ad nos gratuite amp;nbsp;fine operibus impi cri teftarur Paulus in nobis banc beatitu« dinem,quod nobis non imputentur peccatz.

Papillicus.

Damnant ne omnes fatisfaamp;'oncs^

Euangeheus,

Non^Sicut enim contritioncm,pcccatorum agninonem,amp; confcfsionem,fiden,,ita eriam farisfadionem, gratiarum adionem eflead agendam pcEnicenriam,rcquircndain docêtC

Papiftkus*

, Nihilominus facisfadiones olim fucrunt impofÏrxjficut cx ucteribus autoribus Eede» hifticis probare polTumusC

Euangeheus»

Satisfadiones, 'quas in pcenitentiae teiHmo« nfum Ecclcfia à peccatoribus exigit, non im# probant/ed docent fatisfadiones huiufmodi etiarn grauifsimas, non fatisfacere pro pecca= fis. Nullum enim humanum opus fetisfacic pro pcccatis,una eft fatisfadio noftra, uideli« cet Icfu Chrifti pafsio, culus participes reddi« mur,fî credimus in Chriftum- Age mihi nunc dicito,quid tui de pœnitentia doccantC

Papifticus,

Doc«nc

-ocr page 57-

Dotent hominem polTc fuapte uî pceniten# lt;iam incipcre, ut initium poenitentiae Ct in no bis,quod attritionem uocat.

Euangelicus ♦

Aberrant fanc rota uia. Nam pœnitentia iuxta ueterem dodrinam cft donum Ddft quam gratia iuftificans opcratur, non uis duj citiua libcri arbitrij.

Papifticus»

Vbi hoc in ftriptura facra feriptû prohabis^ProJ^fw Euangelicus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex feri^at

Dicam tibi Zach. i o. Conuertam eos,quia *‘‘‘’ miferebor illorir.Thrc. y. ConuertenosDo=i^^^^* ”• mïne adtc.amp;conucrtemur.Ioan.iy. SinemeTbren. l» nihil poteftis faccre, Philip. 2. Deus opcraturz*®*». » j. uellc. 2. Cor. 3, CogitatiobonaexDeo cft. Philip-*» Rom. 11. Si ex operibus, iam non cft gratin. ’«Conj* 2. Tim. 3, Si quado det illis Deus poenitenua. R0W4.

Papifticus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'Tww.gt;«

Qijid Bunc ex his feripturælods coIligisC lt;*

Euangelicus»

Ante gratiam neccogitationem,ncc uolun tatem bonS eflcgt;ncc uUum bonü opus,fed tan tu peccarum. Quia qualis arbor,talis frudus, perfona cft peccatrix ^ caro, quid igitur aliud

-ocr page 58-

aliud quam carnalia fapcrctjuclletjöperatef*

Papifticus»

Tumporro noftri Thcologi docent, poft peccatum mortale admiirum,ncccirarium efle pocnitcntiam,qu3f in contricione amp;nbsp;confefa Cone facramentali uocalitcr facerdoci facien» da fimilitcr amp;nbsp;faritifaftione confifde^

Euangdkus»

De eonfefsione Sc contritione diximus, age die porto quid de facisfaAione doceant^

Papifticus,

Docent de fatisfaftione.pro prxteritis pee* catis,quxdam conficenti fatisfaftio iuxta pee« catorumquantitatem amp;nbsp;qualiraté iniungen» dam eiTc^ut fatisfaciat iuiticix diuinx.

Euangdkus»

1 ' Eft doftrina falfa,qua obliteratur gratia re* dempnotus Chrifd, amp;nbsp;magnificantur opera liominum, in iniuriam pafsionis dominie«; grauifsimam:'

Papißkus,

Cur ita,agc die milH?

Euangdkus,

Quia Deus amp;nbsp;femper amp;nbsp;gratis peccata re* nut ut atej c3donat,nihil à nobis inuieé requi* ►

rens.

-ocr page 59-

^fc^M,quàm ut M pofierum bene iriuamus. Di=

ot enim Propheta^Pfak yy.PronihiIofaluos Pfalnt. ft, Varies illos. Gratis iultificamurfeeundum Pau Ium,Rofn. j. Bonorum noftrorum non cget Rom^tj. Dominus,PfaJm. ly. Et fiomnia fecerimus, P(^lm, if, ferui inutiles fumus.Lucx «7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luct, 17.

Papißkus.

Ergo non fatisfacimus pro peccacis^noRris operibusautpafsionibusr

Euangelicus»

Minime, Alias Chriftus fruftra mortuus eflet Gala, ijpfe attritus eft proprer fcelcranoftra.

Efai.yj,Pater pofuit in eum iniquicatem oin= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft^

ruum noftrorum. Ipfe pertulitpeceatano/ïra

in corporefuo fuper lignum. t.Pet.2. Ipfe gt;.Pct.*»^ eft iufticia noftra amp;nbsp;redemptio. 1. Cor. 1.Ani» • • Cor. 1 « mam fuam pofuit pro óuibus,Ioan. lo. Mors lo^n.io. te eius reçoit ciliati fumiis patri. Roma.y. Ipfe RoMM«f» Chirographum,quod crar contrarium nobis per décréta fuftuÜt c medio fuffixum criid, Epfee.i. Ephe. i.Colof. i.amp; 2. Sanguiseius emundat Coloffii, hos ab omnipeccato. 1 • loan. 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« .IO(W«u

Papißieus.

V incor fanè hifee tefdmonijs, pudebit me lu* turn amp;nbsp;cincrem pofthac illius uocis fatisfadio propeccatis.Cóamp;ebor ianifoIaChrütintora

tem

-ocr page 60-

tem pro pcccaf is rotins mundi pîcnifs/mâ ciTé , firisfadionf^non noftras rneftmaras iufticias» Scd quam tandem fatisfadionem docent^

Euangcheus»

Illam unam ene fatisfadionem poenirentiae* pcccatoijj caufas cxcidere,amp; de cetcro eis adi^ turn non indulgcrc. Hæc unaeft fatisfadio, Iwn. s. quam amp;nbsp;Chriftus loan. 8. exegit, amp;nbsp;Lucae 7* iMc^tft ut fdlicet amplius non pecccmus,diccns adub terx: Vade amp;nbsp;amplius nolipeceare, crueem carnis mortificandx ei imponens, idem fenfe-, runt Augufiinus amp;: Hieronymus.

Papifticus, m^o.^ Vbi nam diuus Hieronymus de hacme-^^S^* moratfatisfadione;’

Euangclicus, W4it. ( ff. Match. 15 Hæc inquit eft fatisfadio Eu art* gclica,cxpolftitio uetcris hominis amp;nbsp;mortifi« .• V, catio mcmbrorum,qux funt fuper terram^ad ... nbsp;nbsp;nbsp;hancdiuusPaulus nos creberrime hortatur*

Califf, i. Colo. j. MortißeatejinquienSj membra ueftra Roiw4.!, quxfuntfuper terrain.Et Rom. S.Sjiiritu fa* Epfee.'F. da carnis mortificatc. Ephe.q, Renouamini GdIfU. j. in nouitate fpiritus ueftri. Gala. y. Guram car* |LOJWlt;(. « j. nis non faciatis in defiderrjs, Rom. 13. Crud* figentes carnemCum uicijs ec concupifcentr)S.

PapifU*

-ocr page 61-

4t.-

Papißkus*

Sed noftri docent, Soluenda eflc Deo debt h noftra,8i omnino iufricix illius fatisfecichs dumpernosf

Euangelicus.

Sed errant amp;nbsp;feducunt plcbc. Nos enim fob uendononfumus,ideo Chriftusdocetnosad thronu gratiæ confiigere amp;nbsp;dcliAoij: condo» ' * nationé fpiritu contrito amp;humiHatoa coelefti ac benignifsimo patre petere. Si fatisfadio re* quiritur,non eft petenda pccCatoi^ remifsio. Sf per remifsione peccatorum Deo patri rccS= ' ciliamur,iam nó eft amplius exigenda fatisfa=-' Aiojamp;ut ad Heb. lo. legimus, ubi remifsio Hej)re.iólt; eft',ibi non eft amplius oblatió pro peccatis.

Papißküs.

Numetiafn docent peenam amp;nbsp;culpamamp; hiul finiriC

v Euangeikiis^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x

Refte qnidemilli docent. Docemur enim a Chrifto,ut debitorum remifsionem petamus: Remitte nobis débita noftra. Quid quæfd aliud promittftur,qua omnimodä remifsionS tarn peenae quàm culpx parata effe corâ DeO fefjpifc€n{ibus,'amp; remifsionem orantibusC

D PapifiicuS*

-ocr page 62-

48k

Papifticus.

Vnde autflw hæc ica efle lt;crta, comprobantf

Euangehcus,

Efdue. tl ^^^*' 4 3 • Peccatorum ucftroçï,inquit,non Lwcic 7 ’ rfcordabor amplius, amp;nbsp;ca. i. Erunt ficut lana lMc^. t ’^^^* ^“^f *7* Eides tua faluam te fecit,uadc in Heb to P®lt;^^* It^*^ Lucae y.de fflioprodigo. Heb. lo.

Peccatorum eorum nÓ recordabor amplius»

Papifticiis,

Si remifTo peccato,rerhittitur amp;nbsp;poena/rur domus Dauidis poft remüTum peccatum di» uiiucus eft punitaf

Euanpelicus»

' Dauidi peccatü quidem remiflum fuit,amp; fr mul débita peccati peena condonata, caftiga* tio uero amp;nbsp;difciplina nö item. Caftigatio aut illa nö ideo infertur,quod per hanc fibi Deu3 fatisfieri uelit (diuinx nameç iufticiæ fatisfas cere nemo potcrit ne pro uno quidc peccato) fed ut erudiat nos,etinpofterü c|utos reddat.

De Fide, x

Euangehcus^

quot; Tuï

-ocr page 63-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49

TVi condonatorcs quid quæfo docent Sexti« Jô» de fide iufrificantef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Hi de fide

Papifticus,

Docent peccatorem non fol a fideiuftifica« ri,fed amp;nbsp;bonis operibus, qux adco ncccflaria effe docent, ut fineillis nemo adultus uitain coJifequatur æternam.

Euangelicus»

Vt autem illud probant, quibus obfccro ärgumentisC

Papifticus.

Dicunt iufneiamefle qualitatem,Ideo wb lum effe iuftum extra fc, fed propter qùalità» temoperum. Item dicunt^perfeftam obedien nam elfe legis iufticiam. Ergo partialem obe^ . diendam elfe portionem iußieiae.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euanselicus,

At noßri docent unfi duntaxat iufiiRcatorS

amp; faluatoré effe, nempe Chriftum, per quem iufuficamur,gratis,pcr iplius gratia, Rom. 3, R®W4. ) j

Papifticus,

Ergo opera non luftificantC

Euangelicus.

r Non,Scd fides in Chriftü, ar non iHa quam ipfiuocant informem, fed uera illaamp;uiuafi« D a ducia

-ocr page 64-

GaUt.t,

ducia in mifcricordiam Dei, per Cliriftuni promiflam amp;nbsp;exhibitam, quæ per charitatem operatur,Qalat. y.

Papifti'cus*

Idco ueftra doArina,uc audio,tollit opérai Euangehciis»

Minime,fed opera fuo loco reponir^ut fidei teftimonia fint, fubigant carnem, feruianctp proximo-At non ut iuftificent, cum fola fides ex mera Dei mifericordia per Chriftum in ucrbo cius hominem iuftificet.

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Papifticus.

Audiui quidem tuorum concionatorS len* tentia de fide iuftificante,fed cupio ex te huiuS audiré probationcm ex fcriptura facra/ Euangclicus*

Audi quæfo5amp; audies mirabilia facræ fcrip*^ tur3e,de hac re teftimonia.

Gene, i f. nbsp;Gene, j y. Credidie Abraham Deo amp;nbsp;impus

Rom4.j. tatiiefteiadiufliciam.Rom. j.amp;4. Si Abra« ** nbsp;nbsp;nbsp;ham ex operibus iuftificatus fuit, habet quod

Romd.}. glorictur,atn5apudDeum.Rom.j.Arbitra mur iuftificari hominem abfqj operibuslegis.

Romii. 4. R0.4. Si ex lege hæreditas, exinanita eft fides

amp; abolira promifsio. Ideo ex fide datur,ut fc» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cundum

-ocr page 65-

rundum gratis firma fît promifsio.Ro. i i.Si Row. 11. pergrariâ,iam no ex opcribus. Eph. ».Gracia Ephe» *• cftis faluati,nô ex operibus^ne quis glorietur.

Papifticus.

Ego fanc ante hac nó ita clare huiufmodi fen tentias intellexi,fed age quid inde condudis^ Euangchcus.

V ides hic,ut fcriptura doceat,Dcum iufti= ficare homines,remittcndo illis peccata, ficut clare teftaturD. PaulusadRom. 3.Quemad= R®...... modum Dauid beatitudinem hominis defi= nit,cuiDeus imputât iufticiam, abfcp operi= bus legis: Beati quorum remifTac funtiniqui= tares.Item ad Corinthios i.cap.y.Etat Deus *.Cor.f. in Chrifto,mundum reconcilians fibi^non im putanshominibus peccata.

Papifticus ♦

Sednoftri de lege cérémonial] hasfentens tias omnes intclligunt, quæ de legedicunturs'

Friuolum eft.quia ubiq: hominis iuftidam, fideiiufticiae opponit Paulus.Sicut ad Ro. lo. Row.io» Volentes propria iufticiam ftatucre, iufticiae det nó funt fubiedi. Deinde fubncAit rations, Quialcxdicit,Qyi feccrit hxc, uiuet in ipfis.

D 5 Papifti«

-ocr page 66-

Papifticus;

Habes alia faerse fcripturæ teftimoniaf EuangcHcus»

G4I41.3. nbsp;nbsp;Habco quidem. Sic enim Paulus ad Gala. 3 ,. hoeufus argumente aitJuftusex fideuiuet, Icxautemnoneft ex fide, fed qui feeërie hæc, uiuetin ipfis. Chriftus redemie nosamaledi= d^ione legis, ut promifsio Abrahæ fada im= ... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plcretur innobis per fidem.Item ad Philip. 3, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nonhabensracamiufticiamexlcge,fedeam, quae ex Deo eft per fidem Chrifti.

PapiUicus.

Ex his iam didis diuiPauli fcntentfis,quid= nam featuunt amp;nbsp;coIIigCtCage die mihi qujfo/

Euangelkus.

inPlAl.H. trad, t. Bemhar. 'Bdßliui Vlagntis.

Conftituunt cu Augufiino,non fecundum mérita noftra,fed fecundum Dei mifericordis am firmam elTc promifsipnem falutis.Et cum Bcrnltardo,mcrieum omne noftrum, clTc mis ferationcs domini,amp; clare dicunt cum Bafilio Magno,Hanc effe perfedamamp;integram glo riatipnem in Deo, quando propriae iuftieix inopes nos agnofcimus, fpla autcra fide in Çhriftum iuftificari amp;f.

Papirtkust

At

-ocr page 67-

At noftri docent dupli’cem efle iufticiam ad falutem neceflariam, fcilicct fidci amp;nbsp;opcrura, ^uaruhi altera abfcç altera, nifi defit facultas« non faluat,Quid tu ad hæc refpondesC

Euangebcus*

Sicut inftificamur coram Deo fide, quæ eft uera iuftificatio,ita coram hominibus,qui ui» dent in facie, iuftificamur ex operibus,iid eft, iufti cognofeimur per fruAus bonorum ope= turn,opera cnim bona, fidci fruAus funt, qui ab iUuminatis Chriftianis rcquiruntur,qui ÔC oriunturex cognitione Chrifti, quæ fides eft cerraamp;indubitata. Saluamurergo nooperU bus,fed fecundû mifericordiä Dei. Titum 3, perlauacrum regencrationis ac renouationis Spiritus fanftine quisglorietur inhomine.

Papifticus.

Conceditis ergo dupliccm effe iufticiam^

Euangelicus*

Noftri Theologi concedunt amp;nbsp;docent duas effe iufticias difiunAas amp;nbsp;inter fc maxime di= ftantes, AAiuam fcilicct amp;nbsp;pafsiuam. AAiua eft iufticia legis, amp;nbsp;terrena, de terrenis agir. Altera iufticia eft codeftis amp;nbsp;pafsiua,quam non habcmus,fed e' cœlo accipimus, non facts mus,fed fide apprehendimus.

D 4 Papiftb

-ocr page 68-

Papifticus«

Fadmus ne aliquid ad hanc lufiidam pap , (luam confequendamt*

Euangdicus*

Prorfus nj'hiljQuia hæc iufticia eft prorfuS nihil faccrc,nihil audirc,nihil fdre de lege aut deoperibus. Sedhoc folum fdreamp; credcre, ,quód Chriftus tranfierit ad patré, amp;nbsp;iam non uidetur,quod fedeat in coclis addextram pa» tris,non iudex,fed faftus nobis à Deo fapien= tia,iuftida,fandificaao et redemptiojquod fit nofter pontifcx,intercedens pro nobis, 5lt; reg , nans fuper nos,amp; in nobis per gratiam.

papifticus»

Ecquod inter has duas iuftidas difcrimen ede docent ^

Euangdicus,

Secundum prgfentem uita amp;nbsp;eius iuiriciam legal? fumus peccacorcs,ut filq Adæ,ubi accu fat nos lex,regnat mors amp;nbsp;tandem deuorabir. Sed fuper hanc uita,habeo aha iufticia, aliam uita,quf eft Chriftus,filins Dci,qui nefcitpec catum amp;nbsp;morte,fed eft iufticia amp;nbsp;uita æterna.

Papifticus.

Sequitur inde per uefträ dodrinam prohibera bona operas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euan*

-ocr page 69-

EuangeKcus»

Norijfedbonoijîopcrû author,fides forma« ta docetur,amp; gratis tribuitur, quod ci debef.

Papifticus.

Déclara cxèmplo hoc itaefie ut dixtif

Euangelkus,

Fadam, Perfona iuftificata, iufic operatur, ncc tam2 operum iuftidâad falutc nccclTari» am l'aftat, ne propriam iuftidàm querens con fiituere iuftidàm Dd, hoc eft, fidem amittat. Rom. l o. Et fatctur,id quod res eft,operû fuo Rowrf« 10. rum iuftidàm menftruatæ panno pcrfimilem cum Efaiacap, 64. feep feruum inunlem. nbsp;nbsp;nbsp;Epi.tf♦•

Papifticus ♦

Qyæ igitur una ad ueram iufiieiam perue« niendi ratio efte

Euangeïidis,

Nempe,ubi fedulo quidem opcraris,in om» nibus tarnen openhus peccatorc te humiiiter côfe(rus,ad folâ mediatoris gratiâ confugeris, prçdumep redemptionis noftrç magnifeceris. Nam fi iuftida operum noftrorum aliquid eft,falutemnoftrammors Chrifti ex integro non operata eftet, quod eft blafphemum.

Papifticus»

Dr Ergo

-ocr page 70-

Ergo foliis Chriftus eft iuföda noftrac*

EuangeHeus.

Kefte quidem amp;nbsp;piè diefs^Nam is faftus ril nobis à Deo fapienda, iufticia, farisfaftio, re-demptio,Quifquis hoe nó dederit nobis, non eit Chrihianus, quiquis autem fatebitur no« bifcum,apud eum ftatim cadet alia lt;pçcum^ u4Mt.a, iufticia huqaana.Gala. 2. Si ex operibus amp;nbsp;no' ftro arbitrio iufiificamur,crgo gratis ChriftuS mortuus eft.

Papifticus,

Habes ne huius iufticise, quæ Chriftus eft teftimoniumf

Euangelicus»

DfWe.j. ' Habeo,Deutc.9-Neej propteriufiieias tuas Gene, i j. amp;nbsp;fquitaté cordis tui. Gene. 1 y. In femine tuo Ef(*t.48. benedicentur onanes genres.Efai.48. propter E^^etb. je nomen meum longe faciam amp;c. Ezeeh. jd.i Non propter uos ego faciam,fed propter no« men meum. Pfal. y. Domine deduc me in iu« Epi. 12. fticia tua. Efai. i 2. Ecce Deusfaluator meus. D4nif.^. Danie.9.Nonin iuftificationibusnoftris,

Papißieus,

Quid tu inde colhgisf

Euangclkus.

Bos

-ocr page 71-

Eos qui fuam iuftidam fcquuntur,ad ueram iuftidam.ut ludaei^nó pcruenire,Ro. 9. Iufti= RoW4.j» dx enim Dei fubijd non poffuntjRom, i o. Et Rom4. i «u hxc lufticia Dei tua eft,duni per fidem fufei» pis Chriftum, non enim pro fc mortuus eft aut pro fuis delidis,fedpro te amp;nbsp;tuis delidis. Ïgifur quicquid aliud tentaucris ad iuftidam. idefi, unde iuftificeris,ut liber fis àDdiudi* do,peccatis, morte amp;nbsp;inferis.hypocrifiscrit, mendacium amp;nbsp;impietas.quacumq! fanditatis fpecie fulgcat.pugnabit enim contra Dei gra= dam.amp; Chrifti crit abnegatio.

Papifticus»

Age d'c mihi in fumma. quid tui prædica« çoreà de fide in lefum Chriftum prædicantC

Euangelkus.

Praedicant nicrita CLrifti hoc modo: Deus pater mifericordia ineffabili motus, mifit in hunc mundum unigenitum filium fuum les fum Chriftum dominum noftrum, qui offers retur pro peccatis noitris, ad delendum pccca turn amp;nbsp;mortem actemam.

Papiftkus,

Audio fane hæc omnia libenter, fedobfc= cro perge,quid turn addunt?

Euingf«

-ocr page 72-

Etiangeïicus*

Quod fît hæc fempiterna Si immutabillS uduntas Dci,ut credamus in Deum pattern, amp;nbsp;cum quem mißt lefum ChtiftS, per quem amp;nbsp;in quo folo uera contingat remifsio pecca= torum fuorum omnibus credentibus,acccptis in gratiam Dei,propter mérita non propria, fed aliéna domini noftri lefu Chrifti, iuftiffea* ris fide non operibus fuis. Promittitur enim diuinitusomnibus credenribus in Chriftum remifsio peccarorum,falus amp;nbsp;uira ætcrna,qug accipi aliter quam fide nonpoflunt, Papifticus.

Sed noftri no modo non prædicant bénéficia Dci,ncc^ fidei doArinâ exerccnt,fed eriâ con» irafîdcinrroducuntdubitarionesde remifsio ne pcccatoi5z,amp; Chrifto debitum cultû amp;nbsp;bo= noré,ipfî attribiiunt operibus,remiisionc pce catorum perbibent quoej fuis méritis confer qui,amp; pro fliis fatisfacerc operibus fuis pofte.

Euangclicus.

Eftfanc extrema blafphemia in Chriftum,et miferarn confeientiarû carnifteina atq; crux.

Papiftkus,

Reftat porto,ut me doceas de qua fide tui con rionatores uos doceantf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euan=

-ocr page 73-

Euangclicus,

De uera ac folida fidc, qua gratiam Chrifii apprehendimuSjSC qu« nobis iuftidæ, qu» in. Chrifto eft, imputation^ ac participarionem gratuitani adfert. Hac unica in omnibus ten« tationibus Confirmandx funt noftrx confciert tiae, propter diuinarum promifsionum ueri* tatem ac certitudinem*

Papillicus,

Cur uos dicitis nos fidc faluari in Chrifio Ïefu,cum tarnen reuera per gratiam amp;nbsp;mifcs ricordiamDei faiuemur, Ephe, a. Pergrath Epbe. *• ameftis faluati. Et ad Titum j. Secundum T«ttt»ttj. mifericordiam fuam amp;C.

Euangclicus »

Verumeft,noftri docent fidc nos faluari. Nemoausêfine fide bonitatis Deiparticeps effepoteft.Heb. l h Et nccelTe eft, ut ipfaDel Hek»«• gratia, bonitas amp;nbsp;mifericordia fidc appre» hendatur in Chrifio lefu, fit ut fidei adferiba* tur falus amp;nbsp;iufiificatio.

Papifti'cus»

Quadecaufaagedic mihi obfecro?

EuanPclicus.

Quia fides habet fc correlatiue ad gratiam

-ocr page 74-

amp; mlferkordiam Dei, ita ut nulla earum finé altera profit,Ideo D. Paulus ad Ephe. ait,Gra tia enim feruati cftis per fidem. Sic Chrifrus Üdtth. dixit mulicri.Mattli.9.Fides tu a te faluam fes cit.Nö dixit, Virtus meatefaluauit,utoften» deret, hane eiTe uiam acquirendae falutis, amp;nbsp;participandi di uirtute illa fua diuina,ut uidc* licet fincera fiducia ei adhereamus-Fides ergo fola uirtutis Chriiu eit capax.

Papifticus,

Ergo fides Euangelij uera, ut ex te audio, -£ . non tantum hiftorix noticiam fignificat,ut . • • nbsp;nbsp;apud lacobum cum inquit, Datmoncs crede«

re,ca fuit femper mea fides?

EuangeUcus*

Ideo mcliora amp;nbsp;certiora te docentem bc« nigne fac audias,ne et tu cum dæmonibus per , peruo pereae. Fides Euangelfj uera,* fignificat cam Euangelij noticiam, amp;nbsp;aflenfum fpiritu Chrifti efFeftum, quo firma in animo exiftit fiducia diuinx bcneuolenriæ,atiç adoptionis, qua fcilicet confidimus Deum nobis propF tium efl'ejamp;hæredesfccifle uicæ æcernæ propter filium, quæ fides omnem fiduciam pro« prix iufticiæ excludir.

Papifticiis,

Habet

-ocr page 75-

If*

Habet fané uri credo hæc uc/tra dodrûia

oiuJtarn utibeatem^


Euangeheus,

Bene dias,Prxferam pauidis confeientîjs, quæ faun»: fe rcmifsionem peccatorum gratis propterChriitum confequi fidc, non menco operum,deinde cauent hune honorem médias ï tons Ghrifti transferre in opera humana.

PapilHcus ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Sequitur inde promifsioncm falutis amp;nbsp;uire seternse,non pendere ex noftra dignitate,

Euanseheus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

.tv T

•/ .^ J e e '.inc ’ .-h

.»«lt;,■; .4

Verum efi,Si enim penderet ex noftra dig* nitate,maneret confeientia incerta, hacrensirt perpétua dubitatione, fugerct à Deo. Nam legi Dei farisfaccre omnino non pó(rumüs,04 plurimum peccatorum femper hacretinno* bis,amp; manet ingens infirmitas.

Papifticus,

Sed noftri concionatorcs döcent fidem éfle

opus Dei,dicentc Chrifto loan. 6. Quid facie Io4H» lt;« nius,ut operemur opera Dei^ Refpodit lefus: Hoe eft opus Dei, ut credatisin en, que mifit üle,indc eolhgunt fidc inter opera coputari.

Euangclicus»


Cliriftu»


-ocr page 76-

Kont4.t

Chrißus ludæis de opcribus quacrentibus per opera refponder,amp;: uocat fidem opus, no quia exopere opcrato iufnficac, fed quia ap® prehendit cibum ærcrnum,hoceft ipfum uer= bum gratuitam lufiificariouem promittens in Chrißo. Dicit ergo, hoc eß opus Dei, (non hominis,fides enim efi donum Dei) ut eredam mus in cum,quem pater mißt. Qinfquis aut2 in eum crcdiderit,arbor bona efi, amp;nbsp;nö potes ritfuo tempore non ferre fruftübpnum, non quem fruAS hypocrifis fingitjfed quem fpiris tuS Chrifii illic fuaiponte producit. Qui enim ipiritu Chrifii aguntur,hi funt filjj Dei,Ro. 8lt;

debomsot ’ De bonis ope •*** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ribus. *

Papifticus*

, Ecquidhacc fides facits

Bona opera gignit amp;nbsp;alit.

Papifticus,

Non uicifsim fides per opera gignitur alinird '

Si

Èuange^

-ocr page 77-

Euangclicus.

Non,Chriftus non dixit, cum fflius hotni* nis ucncric,putas inueniet opera in terra» fed putas inueniet fidem in terra.

Papifticus»

Qgæ ft^nt üla opera bona^quae fides gignic Galice

EuangeKcus»

Secundum EHangelq doftrinam nulla func bona opera,ncc^ Deo placcntes aftiones» niS q«as ipfeDeuS fieri mandauit.

“ Papïliicus,

CuiMfmodi quxfo funt iliac’

^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÈuangeKcus»

- T innere Deum^fidere Deo,amare, confite« ri,predicate,inuocare in aduerfis,Jaudarc Deum,Gracias agereDeo, eius uerbumpro= clamarido amplificare, diligentiam, fidem^ ’pr3cftare,tam magiftratus quam priuatos in 'totauitafuaadlaudcm Dei, fccundumlcgea amp;nbsp;prseferiprionem dccalogi.

Papifticus.

Ac nofiri fingunt fingularia operajpcculia# rennip eukutn fine uerbo Dei introdocunc. Quales funt leftj raonachoije^dikrimina tibo n-:!.; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ë rum*

-ocr page 78-

rum,habitus udHum, prohibido coi'ugq amp;c» Euangehcus»

Sed in uerkatem Dd infufcänt,cur» ft» perniciofos introducunt fiiperftirioncs, tun»-etiam,q’jiahæc opera coHocanc fupra mans data Dei, quafihoiioratioi einloco,perfelt;^jo nis nernine ilia ornant,plurifeÿ faefunt munlt;4 re dodrinx uerbi Dei, matrimonio, admini* ftrAtioncreipub.educanoncliberprum,. .. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus»' „; r 7-1 Quidautemex operibus ueftris'bonis re* ditadDeumomnis bpni a,utorcnaC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' buangeheus»; '; j ai Mktb.t. nbsp;nbsp;nbsp;Hoc indicatfencentia Chrftti Matth, y. Sic j Juceat lux ueftra çorâ hotniuibus, ut uideanc opera uefirabona,6i glorificent patrem ue» ftrutïi,qui incoeliseft. Sic amp;nbsp;DÎ Petrus quoej ».Pft. gt;. .dicic l .cap, i^Cjonuerfapqhpju^pcftram inter genres habéntcsbonàm,ui:îqèo^(ÿjolt;ldetré« dant de uôbis, tanqnarn de ipaU pdoribu^ ex bonis cperibu,§ iiQS consacrantes, glorié ficcncDcuni in die uifitationis.

Papirticus/

, QtiidnamexhtsduabusfeiKétqs câcluduntî'

-ocr page 79-

Finern Eine petendum efc’honorun» opc= Ad DfUWJ. tuna,Ncmpe quod redeat gloria ^qusrdam gt;id patremnoftrum ccckftein, fifidei noftrse lux per bonorum operum radios riiortaliuna oc» ils adfulfcrir. Sed heus tu audir

Papifticus« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Quid cß quodjiic uis audiret’

Euanweheus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

HirnondicitGhriftus,ut bonoi^ opcrura meritis uitam,qu3e in epelis efl acquiratis, nee dicit,utperbona opera mercamini, rccipiin filios Dci.Eftis iam filq Dei, ideoiÿ amp;nbsp;hxredes eftis ffli] lucis^tantum curetis. Ut accepta gra* tiambenecollocctisad hoe, ut per bonorup» operum fplendorem caulam detis ueriraris ignaris, glorificandi patrem noftrum, qui in • codis efi,qui uos talcs ex impijs reddidit.

Papifticus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Redit ne etiam ex bonis noftris operibus reliqua utilitas ad nosC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad nosgt;

Euangell'cus»

Gemina,Prima eft,quod eledio amp;nbsp;uocatio nofira certa ex illis redditur c5fci?tf)S hoßrlS, dum illorum tefiimonio grariam amp;nbsp;uirrutem Ghrifii in nobis magis arq: magis experimur.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 2 Papi»

-ocr page 80-

, Papidkus* Altera utiHtaB qux nam eftf Euangelkus»

Quod bonis operibus fides noitra alirur# prouchitur amp;nbsp;corroboratur. Sicut enim ignis impofita ligna comburando augefdt ac robu ftior reddieürdta certo bonorumopcrumfiu dio Chriftiani pcAoris pictas pj'ouocatur, alw tur,ucgecacur amp;nbsp;confirraatur, '

Papifti'ciis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

Nonne emm aliqua uriticas bonorum opW rum noftiorum ad proximum redite EuanffdicuSA

tmó ampia utilicas ex noftris bonis operibus adproximosnoftros prouenit. Prima, quód attinet ad pietati6'cxcmpl5,quo ad uera piëta tem per bona opera noftra prouocantur amp;nbsp;aedificaptur. Altera,quodpertinet ad fubfidia urn externü,quo paupercs aluntur, nudiope* tluntur,infirmi curâtur.peregrini fufdpiunf.

Papifticus,

Quem obfecro locum habitura funt opera bona in iudido Dci,dic mihi obfecro^

Euançelicus»

Sçruiunt opera noftra etiatn iuditio Dd,-ad

-ocr page 81-

^7 ad hoc,ut quod in ft iußum eft, iofiurn elft ap pareatjamp;mifericordiae nota fiat» Papißkus»

Cur itaiagCjhæc mihi hadenus incognita cxplicaf ■

Euangdicus»

Quia inferutabtha funt ckdionis ac repro* bationis dniinx iudicia, qua propter opus dt extemis teftimonijs,quibusdeclarentur,8£ ad tnortalium ufe^ cognition? pertingant,Deo alioqui non eft opus, ut per fada externa ad cordium noftrorum cognittonem perueniat, cum fit,cordium amp;nbsp;cogitationum noftrarum ferutator Ôi cognitor,

Papifticus«.

At fatpe kginius in feripturis, Deum reddit turum unicuic^ fecundum opera fua, quid tu hic refpondee îquot;

Euangelicus,

Ifta non funt intelligcnda, quod opera no» ftra necciTarfa fint cotkfti iudici, ut per ea qua lisquift^fitcognofcatjamp;quidde uno quoqj Cciudicandum inftruatur. ^^^ Papifticus*

E 5 Die

-ocr page 82-

-ós

^i: Die pörra an-bom opera incrcdcruibu# Deo accepta fint,an none .

r Euangeliumöftendjc-bpna opera, quamuis imperfefta in hac uira,placere ramen Deo. Si» militer quamuis faheii peccatis num^ poeni* tus careant, accepta tarnen eile Deo obedien* tiaminchoatamjagnofeentibnsnobis imbcal ' litatcm noftrum amp;nbsp;ladantibus perpetup cuts , uiçrjsjn certaperfuafione eflchunccultü gra= tifsimum Deo^’cum non pccudcs,fcd noftrat» wnem maÄantes ilium colimufi.

.. Papifticiis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Num propter macerationtm aut opus auc deuotionem nçfir^ne .

j , -»^„Euangelicus»

. r JNon,fcd proprer mérita amp;nbsp;gratiam Chrifti, qui eft mediator amp;nbsp;per que ofFeruntur noftra opera Deo.Hacitac^ ratione commendantur Deo bona op'cr'a.quod fluant ex fidei ucrita« ■tc,quam illc ubiq: refpiendta ut ea opera,qüg ex fide non funt,pro peccatis habeantur. ' f ‘r. , .. Papifticus/

At noftri Dolores negant in fanAis pecca» turn remanere in hac quoq^ nita, Imd pofte

etian»

-ocr page 83-

^9 «hm maiora Jé præftâtiora opera fieri,quàni ta fînt^quæ Deus mandauit.Et marient tarn?, ne quis præfumat le placerc.DcOjdubitarciÿ fenaper oportere docent de uoluntatc cius.

EuanS^eficus»

Hie fanc error,ut pefsimus amp;nbsp;impictate pk« nifsimus,ita ufe^ adeo confirmatuseftjUt pro» pe inemendabilis eiTe uideatur.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papißkus.

Qyid autem cft,quod pafsim Icgimus de re nauncratione corum, qua? pro Dei nomine, ^uel bona fiunt,ucJ mal a feruntur.

. Euangelicus«

Audiam ex te huiiifmodi fcripturx locaf

’ Papifticus»

• Paulus inquit,N5 eftiniufius Deus, ut obli» üifcatur Jaboris noftri. Item Math. y. Qaudete amp;nbsp;exukate, quoniâ merces ueftra multa eft in cóelis.Et Mat. lo. Qui dederit uni ex minimis meis potü aquf frigidf, Amen dico uohis,non perdet merende fuâ. Hucetia faciunt legales mæ fenfenrif .•Qui fecerit ca homo uiuct in eis.

EuanscUcus,

, Hinc tarnen uerc colhginequit,uitanobis, amp;nbsp;aeternam falutem aliunde côftare,quàm ex . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 4 ip^a

-ocr page 84-

ipfa gratia Dei, qua Ede apprehendimus, ifs ut iuiticia,quam nondîï reipfa fumus afléquü» ri,propter Chriftü credentibus in nomen ciuS imputetur,ut firmißima fit fencentia,fola nos fide coram Deo iuftificari propter Chriftuni Unica noftrum mediatorem ac leruatorem.

Papifticus»

Cur igitur opera noftra Deo placent, amp;nbsp;ab ipfo remuïicrentur, cum ipforum gracianos bis falutcm polliceri non debcamusi'

Buangeiicus«

Licet opera noftra Deo placcant,ueluti fidef frnc(us,atc^ ab ipfo pro fua bonitate remunc« rentur,tanri ramé infeipfis nee funt, nee aefti# mari debent.ut ipfo^- gratia uitâ nobis ac fa* lutein,tan($ iuftis, poUiceri debeamus, c5 fint impcrfcAe bona,cc ut propheta ainlnfiar pan ni menftruatf mulicris fint oés noür^ iufticise.

Papifticus»

Concliidis ergo ex operibus noitris, quali* bufeunep apudDeu iuftificari faluari^ nemi» nempoflef

Euangclfcus,

Ita conclude «Sifatcor. Magnum tarnen 54 praeciarum uilum efle bonorum opcrum aio, , 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nempe

-ocr page 85-

nempe quód ad gloria ccelcfiÏs patris fadant, quód fidem noftram alant amp;nbsp;prouchantjquod clcAionemacuocationê noftri corroborent, quód proximos pietatis exemple prouocent amp;xdificcnt,amp;in rebus needurrjs inhacuita juucnt,quódiuditio Dei iufto multorum cog nitionidiluddando fcruiant, quódq; propter iuitidae amp;nbsp;ueritaris rationeni Deo placeant,« pro ipfius dementia renumerationem inuc^ niant/amp; poftrerno quód nihilominus dicen» dumnobisfit,etiamfi emnia mandata feceri» mus, quód inutiles ferai fimus, amp;nbsp;orandus Deus,ncfîne mifcricordia, fafta noftri iudU cet,fed per Chriftum quiequid in nobis uido fum eft,paterna indulgentia remittat.

Papifticus,

Vt aut intelligis D, Paulum, qui ad Romas • nos didt: Fadorcs legis iuftificâtur. Deinde cc hoc didt,Non ex opcribus Icgis iuftißeanturf

Euangdicus,

Vtrum^ucrum eft. Qui Icgcm fadt Deo acceptus eft. Quoniam autem nemo illam per fcd:c fadt, Vcrum amp;nbsp;hoc eft quod elicit : Nes mo ex operibus legis iuftificâtur.

Papifticus«.

Vilde ergo iuftißeamurc’ E y

Euans

-ocr page 86-

gt;7gt;

Euano-elkus,

•ratia per Wem,propter Chrifcum,

Papikicus ♦

Sicetiammcritorumfiduciamtollis^ '

Euangeheus«

Tollunr plane noftri Dodores^fiducia» i^ Jammeritorumex fententia Chrifti Luc« 7. J Cum fecen'ds qnxcunc^ pr^cepra funt uobi's, dicice ftmi inutiles furnus.Et Efai. d^i Quaß pannus menftruatæ uniuerfæ noffrxiiiftid«* Et nefeiat finiftra tua^quid faciat dcxtei« tua. Docent autem fiduciam ac fpem falutis in fo* lain Chrifti gratiâ per fanguinem ipfiusmot« talibus partam, fincera fide coHocandam, ut mancar gloria gratis Dei.

Papifticus.

Sed nofiri longe aliter de mcrito docet,ncni pe ita. Cü facimus quod in nobis efi eliciendo bonuna motum in Deu, ex arbirrq libertate, priniam gratiam meremur de congruo, licet non de condigno. Item anima informata gra» tia,pcr adum à uoluntacc, fimul amp;nbsp;gratta cl* «tum de condigno meretur æternam uitam.

Euangeheus«

Hoc quidem nih aliud eft,quàm filiumDd . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conçut«

-ocr page 87-

i ,,confulc3rlt;j amp;nbsp;fanguinem teftimcnti cm rem

•.frophanâ habere, per qué fumus fandificad»

. - Papifticus; '

X^iditaquaefo, abfit à nobis hoc procul, ’non eninmolu muséales haberiC

Euangelicus,

’‘*’ Audi obfécro,quid dicam,Vbi camalis fa*

•’piencù audierit/tantum fe poficjutbonum «otum in Deum ui naturalium bononmt

'^ queat elicere,colt;j mcreri,neHine criftas criger, ’ « in Pharifaiftouna meidet,libilß t ribuet,quæ folius gratis funtC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Papifticus *

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Die tu mihi.mcliorem fenten^am, ego eti*

i ' àm eiusienteniia; femper fui, noîfcilicet me* reriuitarnætenunaadibuschettis^ , .„Ëuangelkùs.

Sed falfahçc eff fentctia,D.PauIus i. Tim. i. i. 'pH«, u .aliter dôcet,Deus,inquit,nos faltios fecit,non fecundü opera noftra,fcd fecundum fun pro= j poiitum amp;nbsp;gradâjOuf data eft nobis ante tem para.Idem ad Titupi cap, 3. Ephe. i. Gratia Tit-uw.j, 1 feruati eftisper fide, id’:; non ex uobis,Deido Ephe,*, num cft,non ex operibus, ne quis glorietur.

^^....Papidiais, ' “ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;- Hei

-ocr page 88-

*74

Hd bene DeuSjhas fententias D. Paul/, nondumun^leg/jccquid affrex hiscolIJg/sï“

Hkrarfonem meriti opcribus noffris ad/« mk amp;nbsp;grauk mbuir, quod faluamur. Nam quod didt, Non fccundü opera nok'; Jeem, Non ex uobk, nimirum adum ilium à uolun rate clidf um penirus, nó admi trie, in gloriam faluaroris aut meriti, Chrißusmeruit nobis omnia per fanguinem fuum. Nos autem iuRi» ficamur grari6,non noßro, fed Chrißi fudore toMgt; 1 » parta dt hxreditas, Fides in Chrißum facit ß« hopgitur amp;nbsp;hxredes,Ergo non opera.

Sequiturinde noftros dodoresamp; prxdii catorcE errare atep peccaref

Et tu,K quid hie tibi arrogaueris, cum im« ph's Phariixis non redpies mercedem giorise, fed gehennxfupplida fenries.

Papifticus*

Auertat Deus hoc qukquid eßmali omk tus,dic milii eJariorem huius inteHcdum^ Euangdicus,.

Si nos tneremur ^beadtudina«, cur qujefo fcriptura

-ocr page 89-

feriptura gra tiam uoeät^ Si Deus in nobis bo *^utnoperltur,quidinde noftrisuiribusarro=« gamusfNon jeaip mentis noftriSj fed folii#» Chrifri operibus amp;nbsp;mentis faluamur.

Papifticus*

Die mihi etiara huius teftimonia aliquot feripturxe'

Euangdicus»

DiuusPaulus adRom.4. Ei qui operatur, RoW4. 4« hierces neimputatur fecundum gratiam, fed fecundumdebitum amp;C.Rom. 8. Non reputo Romd. 8, elTepares affliftioneS amp;c. t. Cor. 4.Quid has i.Cor.4. fees,quod non accepiftifRoma. I l.Quisprior Roind. 11. dedit ei amp;nbsp;tetribuetufcPhilip. a.DeuS opera= pbiUp.x. tut in nobis uellc âc perficerc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Papifticus»

Cur ergo toties feviptura mercedia meminitif

Euangclicus»

Fides per charitatem operans eft donum Dei,opera bona funt dona Dei, ut fi quid re« tribuat Deus,non noftra,fed fua in nobis ope raeoronare uidetur, ludkatu nunc utra pars rediusdoceat

Papifticus.

Eft quod adhuc te interrogans.Illud certum elfe

-ocr page 90-

cfle fcio^netj ûoG negate potefris, Bona opert cflè facienda, Dk tu mihi quæ nam opera fa* ci^ndafuntf

EuangcIicuS»

Dies tibi breukerjlla bonadpera docenda, èc faciéda funr,quæ Deus ipfeih pr^ceptis de« calogi prfccpit,amp; quj inhis iuxta interpréta* tionem Chrifti amp;nbsp;Apoftokrum continentur.

” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papilhcus, ’

■ Efgo cultus Dei amp;nbsp;bona' opera ßne uerbo Dei cxcogitata,non funt bona óperaf' Z’. Euangeheus» ' nbsp;nbsp;’

Rede dicis Vuit enim Deus,non modo ff* dcm,ucruinetia omnia opera noftra fuó'iïer» bo, ceu certa régula cqmpreliendi, ne more Ethnicorum propria ipR nobis inania Hgmeil ta amp;nbsp;opera excogitemus; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. '

Pa pinkus*

Die inihi perro quoraodo fieri pofsintbo* naopera^cunatancafit humanx nacurxinfit* «litas^amp;tanta'Satanximpedimentaf

Euangelicus,

Soluamtibiamp; hune nedum.-huminadiib : gentia utcuinq; præftat externa difciplinam, . Verum prreepta Dei etia interna cordis ope*

ra requis

-ocr page 91-

w requiruntjUt timorem DeljfidemjdikAio« watrga Dei præcepta, inuocacion5ucratgt;,, pidenuam in afflidionibus,caftitatem Sic

i Papifticus»

PoGiijtt ne talia opera prxftari ab huma» na infirmicate fine auxifio diuinoc*

Euangdkifs,

Nequaquana. Infiindic igitur Deus eoedt« bus picrura Spiritum fangum, qui eos adiu» uat,iucfm nouam,amp; robur addit, cfiLp hoc ue rum exercidum, in quo Deus uult nos inuo= care, amp;nbsp;confugerc ad Chriftum, ut donet SC regat nos Spiritu fanfto,ne corruamus.

Papirticus«.

Sequitur inde, ut audio, deum non folum nobis pr»ciperc,quid facere debcamus,fcd amp;nbsp;auxilium polliccri amp;nbsp;offerte.ut id faciamus,,

Euangclicus,

Bene dicis. Donat nobis Spiritum fandum, utexanimocredamus nos cite in gratia Dei, qua fide animus excitatura’d inuocanonc,ec ubi agnofeimus mifericordiain Dei nobis ad« tiré,auxilium amp;nbsp;confolationï ab eo expeda« oiuSjamp;fubijcimus nosuoluntaticius.

x PapiftlCUS, m

'-'‘d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed

-ocr page 92-

S«d quoraodo bona opera Deo placer« pof-funt,cü imperfcAa fint^Si admodum exiguai'

Euangclkus ♦

Ad refte inteHigendum hunc locum, fare imprimis debts n ia reqiuri ad hoc, ut bons opera Deo placcant.

Papifticus,

Age mi frater fî non eft tardiofum,inihi hx« tria ordine diciroC

Euangd/ajs*.

Pr'mu/m» nbsp;nbsp;Faciam. Primum cft,Hominem ipfum DeO

accepts eHcjamp;iufnficari gratis propter Chrilt; SecuniS» ^'^’^' Secundum, NecelfanS elfe iequi nou3 uitamamp; obedienna erga DeumJiceteaims perfeda fît,item mancat in nobis muttfi infirm mitatis amp;nbsp;uitiorum. Quarc femper opus«i^ TertiuMi ^^ petamus remifsionem peccatoit. Terdum, Quamuis infirma fît hxc obedientia, tarnen ftatuendum eft, cam in reconciliatis placer« Deo propter filiitm,propter mediarorf Ûm-ftum,unicum pontificem noftrunijfcinperiti’ terpellantcm pro nobis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Papifticus*

Ergo Iiomo non debet fluÄuarc dubitätio« ne^anpita, uel opera Deopheeant.quot;

bu.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangtquot;

-ocr page 93-

79

î - cuangclicus, ’Mj‘ni'me,fcd débet ccrco ftatucre (è acceps

turn effe propter Chri{tum,Sf propterra ope» . rafua mandata uerbo Dei, quamuis infirma funt amp;nbsp;tmperfeAa,grata tarnen efle Deo pro* pter Cliriftütn.

‘' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Papîfticus*

quot;Die mihi quomodo fides exercenda fît’''Excrciha bonis operibusc' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidei*

Euangelicus; ' ^u

Dupliciter,Primo ut credamusea placer« Deo,Dcindlt;oremus Dcum,ut propter Chri= ftpmadiuuct nôs'54 pie innere, amp;nbsp;profutura i ' ' cçmmuni horninum nnae opéra faccre, amp;nbsp;lar* ghturhisoptatumfucceffum. . , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..ni' rp n • Papiftku's., Habes nehuius doevrinx exemplum?

Euangelicus,

‘Dicam tibi unît, quod quidem uidetur opus leuiufculum. Materfamiliâs dum cducat libc= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ros,laAat,lauat, atcp alla officia nutricationis pr3cftat,adinuocationem diumi nominis atcç pietatem inibeuit. Verum in his fummus cul* tus Dei cft,fi eain fide fiant,hoc eft,fi mater fe, Deo propter Chriftum acceptant ehe cofidat,

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F Ôlt;pro»

-ocr page 94-

amp; prester cundé« iredât huiufmodi officia fua placer« Deo, implorée ©pern diuinam ad hare officia, ut ca ipfe foecoodet, amp;nbsp;falutaçi», j efficat,ut ipfeinfamulum fuum feruet, edus j eet,(Sc uitam ciusin omnibus gubemte, j - ;j1 Papifticus, ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Habeo tibi gradam, p-o tam falutarido» {■,f_ ftrina^ftdquxfounumadhucdcbonisoperia ; bus me doccas,nempe cur facienda funtbo na opera,mah ult;ro fugiendas? •

■ ' ' ’ Euangelicu«, - nbsp;nbsp;nbsp;■ r i

^rintd eäu nbsp;nbsp;PVimum quod mandaurtk ca Deus. Om*

R oonora nesci;caturaeDedferuiuntamp;adobediendam bud'IWl» Dei conditx funt,patet igitur rcumSchcfRiO fuam obediendam pi xftarc Dcco debeat,pd-mam caufam effedaciendi bon^ opera, prjeep tuna diümürfii ” '.

Papdiieu?;^

gt; «. 'Sequitur peccare cos ^ q^j bpm opera non faciuntC i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

•'-^:’Fgt;;jângcIîais#

ReftecoJ.iigy^qui énimfe non exercent fia diobox operandi,fed perdurât in contempta «jandato^ Deijæternas poenas ij merehtür» i Papiftkus, , i bû

i/

-ocr page 95-

Si

. ËR n« h« altera Ciufa,qu3e noftrosanimos Otcitar« debet ad bene öperandumf Euangdicus.

Eft,net«pe,ut ne in xtemas panas incidac Seettnix »US Deus etiam in bac uita peccata punir in? cAn\tt, finitisarruisnis.

Papifticus,

Die txiW porté tertiana caufam, Tertia, Euangdicus,

Ea falle Caufa bene operandi pre^fus necef» faria cß,quod fieri non poteft, ut abfqj folida ad Deuna conuerfione^confiftat fides uera, amp;nbsp;certain Ghriftura fiducia,auc cura peccatis, qu« admictuntur contra confeientiam.

Papiftfeus»

r Vndehaecquxfopcrfpicuafuntt'

Euangdicus. -

Ex ipfa fidei natura, fides enim tab's afleru fus Euangebj fft,ex qua firma exifiit fiduda mifericordiac Dei promifix propter Chriftû, Huiufmodi autem fiducia cum propofico pee candi,in quo manifefius contempcus Del eft, amp;nbsp;indubitara irx diuinx prouocatio,confiße« renonpoteft.

Papiüicus»

F a Audiain

-ocr page 96-

QÿrfrM • nbsp;nbsp;nbsp;Audi'am ctûm ex te quarcam caufam bo«^

norum operum C

‘Euangdicus»

Caufim præbent eriana magnificae promi/«

’ Tories diuinj mcrccdis.Dcus enim rémunéras

tur opera eorum, qui poem'tcnriain agunf, seternisprxmi|S/’ '

Papißicus»

Quid autem fandi feu credences merentur bonis op^ribuse'

EuangcI/cus»

iffitn.f.

Non merentur dignitate openim remi/s Ponem peccatorum amp;nbsp;uitam xrernam, fed ff» de propter Chriflum, Stat enim hxc fenterttö firmitcr,qua Dominus de fc teftatur. loan. ó. Hxc cß uolcmtas paths, ut omms, qui credit in fflium, habeac uitam æternam. Merentur

M^tth.if.

autem bonis openbus incrementa uirtutum, amp;nbsp;Deus largitur uaria dona ip/htus fui Ói do* nat ündis fuis tu corporalia inuIta,Matr. zy. Habentidabitur Sic.

PapiRicus^

Quare promitt Deus cörporafia bonaC

Euangeheus^ Vt hu/ufinodi promifsiotvbus excitati, R^ dem.

-ocr page 97-

dem,amp; inuocafionem èxerccamus,amp; inde bo nis operibus magis difcamus incumberc.

Papiftkus»

Da mihi huius doftrinx exemplum?

Euangdicus«

Vtcum audis præferibere tibi Deum^ut des clccmofynaB,ct addere fuas promifsiones, fe obi uicifsim daturum uidum, amp;nbsp;cætera bo na,Lucæ 6. Date Si dabitur uobis^ largire be= L«fiC.ff« ’nigne clecmofynam, amp;nbsp;fidem in co cxerceto, amp;nbsp;animum tuum confirma, Deum effe, qui Eruges.qui uidum tibi amp;nbsp;omnia bona probet, qui te amp;nbsp;tuos tuetur,Si bonis omnibus cumulât , amp;nbsp;cum etiam banc tuam benignitatem ipfius nomine præftitam remuncraturum.

DePurgaforio,

Papifticus»

NOfiriTheologide Purgatorio docent ^g^j^ amp;nbsp;fcribunt,crcdcndum effe fîrmitcr,amp; j‘ nulla tenus dubitandum,purgatorium effe,in ^^^^ quo anima; detentæ, oratione, iciunio , elee= mofyna, alqsip bonis operibus iuuantur, amp;nbsp;citius liberentur à poenis.

F 5 Euan:

-ocr page 98-

«4

EuangeOcus«:

Vndc illud quæfo probant, age die nuht?

Papinicus»

Quia mukis fanAis monadus,84 deuoti macronis fadx funt uanx apparitiones,ubi . animx hoc dixerunt.

Ëuanselicus*

Sedh^cdodrinade purgatorfo ueftrotota eft fjfa er friuola,quf perhibetpro peccaris fl tisfadionë in igne purgatorio deniS perfici.

Papiftkus*

At in Dialogis Gregorr) pap« ad longum» Imo per rotum ita habetur, amp;nbsp;eft eius autorit tas auchentica,tun3 criam omnes EedtSr fua per opinionern purgatorft funt fundMaPjamp;Io cupUtatocqUOad anntuerfaria,

Euangclkus,

De purgatorioinferiptura facta papetin«« filentium cft,amp; Auguftinus, qui in care con* fuetudini cedft,agnofcit tarnen nulJo feripta» rx tcftunoiuo bane opinion«« adiuuiri, niff hyfioria'ilfa de oblacione ludx Machabei, quam tarnen non efle canonicana, nee cert# autoritatis amp;nbsp;ipfe ftitctur,amp; Hieronymus ad* Bionet,amp; onmiumconfenfo proditum eft.

PapiiU

-ocr page 99-

Quid lutem tui concionatores fenuunt de purgatoriof

Euangelicus»

ld quod Euangelium pronundat, nempe cos effe faluos, qui in domino defundi funt. Item non eflê fidem habendam laruis Jemuri» bus,amp; illis uifis nocturnis manium. Item Ro» Rom^. man. 6. Corpore extinfto fidelium fpblatum peccatumeftEt Auguftinus Chrißum purga torium,non ignem poft mortem eflê dicit, de ciuitatc lib. » o. cap. 24 •

Papifticus,

Edam noftri citant locum ex cpifiola prlo

re ad Corinth, cap. î. Ipfc ucro faluus fict, fed j, CoT,i» Ge tanquara per ignem.

Éuangcliais*,

Sed Auguftinus hune locum aliter expo= nit,quemadmodum fani omnes aliter expo^ nendum uident, Sicut enim metaphora efi in nbsp;nbsp;* 5

nominibus flipulae/ccrii, amp;Iigni, ita procdl dubio nomen ignis metaphorice capitur pró examine fpirirus, quo bumanae dodrinae pc« reunt^Dei auteucritas, infiar auri probatur.

. Papiftkus»

. . : i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 4 Attla

-ocr page 100-

Attamen Augiï/ïmuE purgatorin non negate

Èuangdkus, t

PalTuscftfcuincid cófuctudinc,nihil tarnen audet aflercre , quinctiam dubitanter loqufc tur^diccHS incredibile non efle, amp;nbsp;utrumka fit,quicri polR-.ad hæc nequa^ fibi confiât.

Papjfheus»

/j • nbsp;nbsp;Quid ita^dic mihi^

Euatigclicus,

Siquidem aho loco animas,cS de feeulo exfc crintjdiuerfas receptioes habere tradit,ubi bo ni gaudio fruantur,toiqucanï mali. Requiem porrd.qux continuo poft morté datur,tunc qucni(5 accipcrcjc3 moritur,fi ca dignus cft,

- ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus» ‘ Quidautem ccrti,dc anitnis mortuorum concionatorcü tui docente

Euangdicus,

Zpöe. • 4. Scriptura beatos ene mortuos teftatur Apo ca. 14. qui in Domino moriuntur, qui requiem exinde.à kboribus fuis habcant, quand» l,ltc£ iff. confoladonem eas recipere docet, Lucx itf. Philip, i • Viucre cum Chrifto. Philip. 1. de Pui Dei prf i.Cor, P fentia. i.Corint. ƒ. Inhac dodrina,qux nilul habet controucrfi«,pedlt;m figunt.

• * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papiftieuî.

-ocr page 101-

'Papifticus^^

Etiam orationcs pro arumis mortuorum nihilualereiudicantC .( ;:F

' Euangelicus*

Nullum pracceptu Dei, hic fe habere affin want,nullam etiam promifsionc, nullum de» nicj excmplujCum tarnen multorum fepultu* tas fcriptura conunerworet, quorundâ etiam exequias refcrat longo fermone. Porró nö eft crcdibile,quod fi fuiffet prxcipui nominis fpi* ’tkü Dei onufiflèjCiS leuiufcula illa recenferet.

Papifticus»

At noltri patres pergunt doccre purgatoe rium effejidem etiam nofter codonator fcrip» turisapprobaiiit^

EiiangeÜcus.

Dicant mihi tui patres,nacritorum,fatisfas dionum amp;nbsp;purgatory dodores, cur latro in cruce fixus,abfq; uilis bonis opcribus fok fide amp;nbsp;fiducia erga .Chriftum per gratiam illius, quam inuocauit iuftificatus eft, amp;nbsp;à cruce in paradifumtranslatus, cum Domino in paras difumaflumptusc’

Papißieus^

F ƒ Hoé

-ocr page 102-

Hoc fane, ut ego opinor,*^ ignorant, di« tu tnuhi iUudf r -

Euangelicus. .

Quia uiddicctnondü trat caminus ilkpur* , gatorius conftrudus, quempoft aliquot cens tenarios Romani pomificts poftca, ut fi^ uerbis in Ecclefia ncgocicntur,inftii.uerunL

Papifticus» ’ , Noftri fanè uigilijs óCmifsit in Ecclefia negp ciantur,amp;fic animarn foJutionem ac libéra* donem in purgatorio. e xificntiïï,pronuttunt»

Euangcliais ♦

Vcraloqucri^jDicuntcnim, date nobis pe» cunfas, Scoi abimuspro animabus amp;nbsp;ueftris 5cmaiorum udïnórum,ut cpurgatorij carce« re liberentur, Væ ifti iinpudcntifsimx impiti dicicix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

' PapiftKus..

Qiiid ita fuceenfeerHoe equidem figmento, ut tu uocas, corrafcrunt ingentes opes, qui* bue facerdotali luxui confulcretur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•,

Euangelicus,

Ita milii places. Hoc tibi certo perfuadeas, non cuiufquarn mortalium falutem,nifi ex tnera gratia, per fanguinem Chrifti, quo re* dempri

-ocr page 103-

dempt! Sê patri cedefti reconciUiti fumus,fi Chrifto firma fide adliæfcrimus.

Papifticus.

Vx ergo illis, qui his nugis feductij ncglk genter fefe in hac eita gefierunt, amp;: uana fpe purgatorij ignis dcccpti.ncgkda reßpifeen« tia, ^ fraterna reconefliatione, contemptaeç Chrifti adhort? tione exhoc feculo migrarut, EuangcUcus»

Refte quidem ludicasjDeo olim daturi pees nas grauifsimas, qui ita docent, 6c plebcm Co ducunt»


Papiftieus.

Sedheus tu ,buiu» iam raemini,quod uefter LUlli«« Lutherusfenpin efe purgatorium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fentenUd

Eu»ngcticus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^«^

Purgatorium à Lpthero afiertum taftant papiftç,ÔC adhuc afferitjed illud,quod inPfal mis £requentatur,ubi fan Ai faudant Deum quoi ab inferno inferior!, de tenebroßs amp;nbsp;Umbra morns,de manu inferl.de perieufis inn ferni,dcfinibusamp; portis mon» amp;nbsp;qnæ funt tnuliadrberati funt.

Papifticus^ bmâlumlocumfcripturx tibi proponam, quo

-ocr page 104-

qiio nofirj(Jolt;^i pm'g3ton'umcfle approbär. Mätth. ii. Ciiriftus dicit Alatth. f 2. Neep hk^neepin fu» furomnittetur. Et Jiuus Gregoriusitacon: dudit. Ergo aligna peccata in futuro remits ,| tuntur,ialicetin purgatorio, alias non diets ret, neep in ftitin o.

Euangelicus»

Valdedormitatbonus uir. Quia. ChriftuS Ilk de Blaiphcrnia ipiritus logukur^quodbfC KdUb.ii, no rankritur lik,nccp in future Bt Matt, 12. aperte legitur quid uolucrit, nempe in öfters Kare, f, num non remitti.Et Marc. J. dicit. Qui blaP phemat ipiritum, non habet remifsionem in setemum, fed reu s eft aeterni iudicij.

Papißicus»

Audiui nuperrime à patribus noftriSjUefiros doctores feribere amp;nbsp;doccre,purgarorin ftatue rc,cflc blaiphemiam in Deum, eft nc uerum^

Euangehcus,

• Ver um eft. Nam purgatorium uera eft Waft phemia contra elaues à Chrifto donaras. Quia lie dkit,Quodcunlt;p iblueris fuper rerram,fo* futuin erir in coelis. Non dicit quxdam foluen rur in futuro,fed fuper terram foluta,funt omnia in carlo fbluta.

Papißi*

-ocr page 105-

Papifîicus.

. Siuelis ka coUigcre,’fcquererur purgaron'3 confia C4 pugnare contra decern præceptà, fymbolunï tcchifmunt Apoftolkunijamp;orationcmdoniirucanit' '' cuangdicuSt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiuw»

Pofliaaqm'derïioChriftus enim ckac,Qi« mirnccccdiinicceturuobis.NóndiciCjDimk: , . ., tite amp;'quxdanrhic,amp; quaçdamjTn'fpturod^ ‘'

• inittenfur.Inorationedominica;¥)iittittc tos

bb débita nofira; In Sÿmbôlo, Remilsioncna peccatorum credo.' In decern prx'eeptis;Ego dominus Deus tuus,

Papifticus»

Non credis ergo aliqua pççcata remitti in futuro feculo^gi ibi fatisfaqehdum ene pré peccatisperpoenam purgacorijc '’

Euangclicus.

Cur crederemfCutti nullas fcripturas certas pro purgatorio illo habetis, Rerqitritur pccca turn gratis,ut Diuidi, qnandodixit peccaui, qui fi tune mortuus fuiflet in finum Abrahx,- ; « .ïJjï; , ut pauper Lazarus receptus fuilïèr abfej orna ni poena, poena aufernSi crux fequiturqufc dem inhac uita,pofi peccatum, credentes, no utpeecatum auffcratur, quod ante gratis res milium

-ocr page 106-

9^

nufluni efî, fed ut ffltj Dei fu Aine^mus benig* _ niparris.uoluntatcm, utDauid ufcp adfinem ' uirx, poft ftmiflura peccatum. Sic Adx re» miflumefi peccatum, fedpeenam peccatifa* - '‘'•'i ”' ftinuitin fuomcrtali corpórc,ut hosonines.

, PapiRicus.

Sed nofiri doctores purgatorium elTe defend lS.dtib,tt dunt, pradidio nerborum Chrifti, Matth, y.

Non cxib^ilinç donee perfolueris amp;c. iiT' gt;iïnigt;{ fuanseÜcus»

* Eft peenhare iocudonis genus* ac fi dixiflitgt; Nunquamexibis. Skut apud Hieremiamk* gimus ; Ebibes ppeuium ukg. ad feces, quod ,neii)ononintcllïgir rot^ pdoilum efleebi* lacndum. Itd,c3Ï{$önit Äuguftihus fibro de fer* mone Domihlih montc.Non loqultur Chri’ ftus de carcetC aliquo ait poeha tranfeunic, fed de carcere amp;.poena xrerna.

?'gt;i-;-gt; '''(rsc, Papiftkus» ’. t ^•quot; Eft abus löcus fcripturx, quo probant puf 'garorium éflê; i.Mach. ra.SaiïÂaamp;falubrfe « * Mie. * * ‘off cogita do pro defundis exorare,ut à pecc3 tisfoluantut.Quid tuquæfohtc refpondebis'

. Euangeheus»

- Argumentum hoenóualet ludashocfeof) t. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erg'’

-ocr page 107-

gt;3»

Ergo fie eft faciendum, Sithflimodo «altree et üIud.Dauxd ille rex Ôi fandus Prophera com mißt adukcn'umamp; homicidium, ergo fie eft , ftidendum. Non fequiïur quod fadumefti luda, pertinere ad omnes, ludas fccic quad nufquaraalias fadura legitur,n,etjeft verbal Dei commendatuna. -r'

gt; nßapiftiCUS.

Vt autem tumtelligishunc locum?

/' Euangelkus, , ;

Ndnl plane ibi fcribitur de igne ilfo purges £xpO^(O lorij,fed hoc tantum,quod ubi dorraiuut de» loei Mrf» funfti,pofsint abfolui per preces à peccatis Jn cbdifOTM ♦ quibus,eos occupauit mors, ut interim dom dormiunt, oremus, ut remirtantur eis pecca* ea,ut cuigilantes in futura refurredione, iftj peccata nó habtanc, Dormire emm cos dieft, non iacere in poenis,amp; abfolui à peccatis, non bberari ex igne. '

Papifticus,

Es ne certus jem it a fe haberef

- Euangdkus. - r

Nö,tgnbramuscnimillud Deoplacerc.Pubs ^r. ^ ^ lice au té in Ecclefia,’necj; dodrina, neq; fadd debetprobari, quoduerbo Deinopoflumus defendcre.

-ocr page 108-

dcfendêrcjui fît^it^és miniliri Euangdij in« u^niamurjcuranres fol« quæ Deus nobis pr$’* cJ^itjôf non addentes ad uerbum Ddjnc Ä: r^amp;ahbs Îàdamus obnoxios iudidoDei», djftti dmore amp;nbsp;tremofe nobis agendum cH» rtbn nankate t^frnonum humanarum, Papifticus;

Vi aut de fentenria purgatok) concludidsc' ''^Euangeheus^ ' Purgatorium ignem noufmus, experimur

* ' quot;«Jln'hacuira.poff banc autem uitam purgatos »ƒM ij'tniin ignem efle^n quo purgenrur amp;propcc « '.■»•nw'. taris fadsfadanc exuef corporibus animae nul, la fcriptura didt,Ergo f indus Gregorius puf gaforij miHâî nobis non ex uerbo Debfed ex reudationibus inortuoit, contra prxceptum Ddfói fidem Chriltianam confirmauit, - i

DeMifla. '

’Papiftkus ♦

«o. toen/ 7\TOftri Theologi adhuc* docent Aliflani eie Mi/Jit' * ^ ^^ Cicaßdum, ex Cbiiüi inSjtutione ; 4jaienspro wuis amp;nbsp;mortuis.

EusnygcUcast

Euan»

-ocr page 109-

Euangcliinnautem doccejn conuencuEo lt;nbsp;deüaftic-Ojôi congregat« fiddibu«, cekbranlt; dum «fie communicationein corporis amp;nbsp;fah«} guinis lefu Chrifti, uefcemibus aliquibus pa» liedominico amp;bibennbus pocuIum,ideft,U* mentibus corpus amp;nbsp;fanguinemChrifö.

j-: . , Papifticus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

In quem ufumpge hoe mihi dicitor

’ Euangclicus»

’Admemoriam Domini noftri kfuChrifit, quemadir.odurn ipfe lioc fieri prxcepit,ut re= minlfcamur cruciatuum amp;nbsp;mortis- ipfius,ncc non gratbenobis promißac et concn iatsf.quæ nullipottdapplicariahter propria ipfiusre« cordatione amp;nbsp;fide, credenti cû hoc teftimonio Chrifto,quodreputerur abipfo, amp;nbsp;habeatuf pro membro corporis Ecdefiaftid, cuius calt; put eft Ohriftus,quodcß purificatus Gt langui» neGlirifueffufoincrucc,pro quibus benefi«. eijs gratias uniuetfi agerc femper debent,

Papifticus»’

-Non ofFcrunt pio alrjs,necç ad aliorumfa« lutem applicants nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' , .

Euangclicus»

Non,Qjjiainftitutio ChrilU Gc habet, Ac* • G cipite

-ocr page 110-

cipice amp;nbsp;mandult;ate,non aut«« ofFertc.Er^O MiSi non cft facrifidum ex infututo Chrift^ fed palam cum co pugnaU

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus,

QuI quxfojdk inihi huiur radoncra?

Euangdicus,

V ‘O-

Quiaconfiât« fcriptuns hoc peeufiareac proprium fiiifle Chrifti ofFidum, fdpfumof* ferrcjficut dicit Apoftolus ad Heb. 9- Si «o. Ipfurauna obiarione in perpetuum fandifi* calTc fuos. Item femel apparuifle, per oblatio« nem fut Item hacfandiHeatJoneperfedanul* lamamplius refiare oblationcra.

Papidkus»

Eriam negas noftros mifiatores mereri r# mißionem peccatorura mortuis f

* Euangcheus*

Age mibomOjCum promiftio ad cos folo» deftinetur , qui Sacramento communicant^ quo lure ad mortuos pertihebiec

Papiftkus»

Age recitabimus utriufqj partis fentetias de MifTa, Noftri dicunc amp;nbsp;docent MifTam facer« doris efle facrificium pro uiuis amp;nbsp;mortuis,neC frudu impedirc miniftri perfonaU malitian., cunt

-ocr page 111-

^ura « opère operaco uîm habeat Mnra,amp; in ferfona Eedefix fit oblado, qua de eauffa eft Qaxinumcrid^qua nobis amp;nbsp;alijs merenaur, * Euan^eheus»

Hxc «ft autem noftra fides amp;nbsp;cathobca. Je *Wfli,f«u ut md/us dicam, de ceena domini, qux ad prafferiptum Chrifti peragitur in nos Ibis Ecddï)s,nempe ut iugi dominicx mortis ' »ecórdation«,noftra fides augcatur, accenda« tur charitas,roboretur fpes,noflt;g cognita prj ciofifsimx mortis caufta, magis magifcj ad gratiarum adionem pro inenarrabili diledio» ne,ad abolendum corpus peccari, amp;nbsp;ambulant dumm uitat nouitatc,urgeamur.

Papißieus ♦

SednoncreditisefTe facriHciumC

Euangclkus»

Non,fcimus enim certo ex uerbo eoenam liane domini,falutifcrx mortis Chrifti memo« riale effe,non facrifidum, fed facrifieq femel in cruce fadi recordationem.

Papifticus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Vbi hoe fcriptum efle probabisC

Euangclicus.

Pfal. »ó^.Promifsio eft Chriftum forepon- ppk G * tifieem

-ocr page 112-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiHcem noftrumjrt ætf mum à patre confi/tu* enJum Juccprsrftita eft, femel enim ingreflirt efu in fanfla, per unicara amp;nbsp;inperpetuam con» Hftre. y. fumantem oblationcm. Heb. 9. amp;nbsp;i o.Vt nihil amp;nbsp;i o. nbsp;nbsp;opus fit denuo ilium pro nobis offerrijqui O® Rom^.f. àmplius morifuriRoma. 6.

Papifti'cus,

Actameninueteri Teftamento oblauoiu# ualucruntpropeccatis abolendisi’

Euangelicus.

Nouimus ex Leuit ; MofijOblanonemprO peccaris lïeri,ubi uidima fatisfecit^anguis ab hiïf.Qiiarcgt;(ï una hec oblatio,qua fe Chrifamp;|i obtuliCjfatisfedtpro peccatis tonus mündig Efdiit. fp luMaEfal.j’j. IpfeiniquitatcSnoftrasporta« idOitn.t. uir,propterfceleranoftra attritus cft./.Ioa. a* Iple propitisrio amp;C Confequitur fruftraneos eile plui es oblationcs^quas ipii praecendynt.

Papifticus* i j j. ■ A t fandi patres amp;nbsp;concilia nouam oblari® nem poft Chriftum amp;nbsp;Apoftoios in nouo Ta ftaniento crexcruntf,

Euangdicus,

Quid quæfo boe aliud eft, quam priorem Chrifti obbtionêparuipenderï, Dtutn mm» datif

-ocr page 113-

daój arguer?,amp; ChnTium, qui nos mercatus ^.«ß.a.Pct.i.abnegareir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*.Pft*i

û ■ Papißfcus.

Et ism fcrämnt amp;nbsp;docent in mifTaJi facrifis cio remitci pcccata,cum pro uiuis amp;nbsp;mortuis offeratur Hiius Dd per facerdotes.

? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EuangeUcus»

Confequitur ipforu opinione, unicum illud cruets facrificium pro omnibus peccatis no fa lt;tsfecifle,qu0d quid afiiid eft^quam dominum cuius praeciofo fanguine^no caducis rebus au« co Sc argjfo,rcdempti funiuB,abnegarc, dum mifsit ipforenn tribuunt, quod uniuerfa ferip tura tribuit mord Domini noftri Icfu Chriftf.

Papiftkus,

Non ergo affcris hac ii^a ecenf comtnunios neremitti peccataf

Euangelicus.

Non,Scd cum rccordamur fide uera 5f gras tajbenefidu redemptiorus, quo filius Dei cor« pusfuumtradidit uidrimam pro peccatis, 5i fanguinem fudit, ad abluenda pcccata,hac fi« de iuftlficamur, amp;nbsp;rcmifsionem peccatorum, morte Chrifti partara confequimur.

Papifikus,

G 3 Sed

-ocr page 114-

foe

Krk*.

Sed rtofiri probant Miflâm tfc facrifiduiÜ amp;nbsp;obinn'onem pro uiuis amp;nbsp;mortuis ex Epifio laad Heb. cap. y. Vtofferat pontifex ex bo* minibus affumptus donaria amp;nbsp;uidimas pref peccatis amp;c.

Euangclicus*

Miferi homines non animaduertunt quod Apoftolus uritur fimiiitudinc ex lege Mofa* ca duda,amp;in hoc tantum, ut oftendat facer* dotisfuificolim,ut piacabdemSi benignun» fe exhibera his, qui ignorandls Aï pcccatis préoccupât! fuiflent.

Papiliicds,

Habemus ergo nunc alium pontificemt*

ËuangeUcus»

»J. 7.

Ita fanc,nempc Chriftum Icfum, cui no eft necefie quottidie offerte uidimas,Namidfe* cic fcmel,cum femeripfum obtulit. Heb. ca. 7.. Pudeat igitur tuos miffatores, qui Cbriftui» denuo in Afiffa offerre fc, blafphemare au* denr. Apoftolus habet femel Ói femel ipfum. V nica namepifta oblatio, fufficiei ihfsima/lfi cacifsimatpeft omnibus faluandis attpita,ut huila reiteratione pori ó opus Ge. •

Papißkus,

Sequ/tur

-ocr page 115-

161

Sequînir îmeta uefiram fentendam blafs {Aemum en?, diccre Chriftiiiia deberi jndics in facrifido MAfp,patri pro p«ccatis uiuorum amp;nbsp;mortuorum orFerriî'

Euangeheus*

Refte dicis.Hocenimeflèt diminuere de dû gnitatc Chrifti, perinde attç in perfedom fui ipfiusfacrifidum fuiffet, hoc aut ut manifeftif finie falfum, nenoo piuS admiferit. SufFiderU! icalp Chrifti facrificium cenfendum,amp; nequa^ quaui amplius repetendum crit. Vna narrig propeccatis uidima ille inperpetuum fancis ficandos pcrfecit,ut iam certiftimi fint,Deum patré fibi foreckuîctif6ina5t,amp; libcralitcr prç* futurum, guxeunjej: in ChriÜo polidtus eft*

Papifticus.

Sont nefîmul uera,efrc condonatapeccata* Äfftipereflc facrificium per quod peccatum rtmittendum fîtt

Euangdkus«

Non,fi enim remifsio peccatorum cft,opor» •tt ut fit panaria remifsio, fra ut nixta præ* mifTum uaricinnim, illorii Deus amplius non recordetur. Lim fi pfenaria eft remiisio,ncccG ft eftjur plcuum fftedt facrificium Chrifti, ac» que in perpetuum uaicat.

Q 4 P^pb

-ocr page 116-

liai

Papiftieus#

Dp eomt Ïnfupcr noftri Theo’ogi docent^non efTe fai munione lt;’®’^ falutem nçceHana cômunio fub umiç Mriu(î^ ipecie.

^edei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- Euàngdi’cus.

At nofrri docent, Mandatum efle Chrifti. Kdb.ts, Mate. lö.Bibitc ex hoe omîtes.Quin criâ ciim de pane Eniph'circr dix:iffct,acdpitc, mandu» catc,eum ad calicem uenrutp eft, jubet nomi n3tïm,ut omîtes bibant. Hoefe Paulus tradi» dilfe Corinthrjs ficut accepcrat â Domino,tCtf i.Cor.ii. ftatur. i.Corint. ii.Et cum canxnegocium cxpoiütjUtrami^ fpeeiem pnebet indifer/rni naniTi omnibus fratribus, qucmadmodinti Ghriftus inftituit. Math. iy. Mar. 14, Luc it.

Papifticus *

‘ Deinde aiunt^rcfrc Si c(rtis ac iiiftis de catiflï ab BedeiJa fancitü efle.ut laids facramentunt Pub una tantum panisfpede communicettir? Euan^lidis ♦

EedeCa yera Chrifti ne Angelum quidem de ccelo audir,qui diuerfumd mandarofpon# fi fui prædpiat, tantum abeft, ut ipfa perfe aliud quid ufurpet «ut ftatuat. Audit eninj. Kcdcfianullumprsefcr Chriftum- ^ ’ Papiftki».

-ocr page 117-

Papifticus»

Vb tibi dteam rationé,cur doceant facramen turn altaris fub utraqj fpede folisfacerdopbus dandumeflejlajcisfub fperic panistantftme* EuangeHeus.

Percupio liane ex te audire,audic6 turn quid Anoftridehac fentiant.

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus.

Quod fub utracj fpede naturaWquads corn comicanda fit totus Chriftusjuxxa iHud; Ca» ro cibus, Sanguis potus, manet ChriftuE ra« men totus, fub utracj: fpede. Inde eolfigune tantundem fub altera fpede Sacramenu di» fpen{ari,quantumfub utracj. ’ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

' ' Euangdicus.

Ratio,quacaddudfoletde concomkantfa, locumliicnon habet. Ncc^ enimquid nobis det ChriftuE intuen' folum conucnit,fed etiani qualitcr,aut fi mauis modus ïnfpidendus eft, quo dominus feipfum nobis iiuk communica» re. Quemadmodum ergo fub pane dat nobis corpus, itaeriarn fub calice fanguinem.

gt; Papiftkus.

Quid porró nobis refiats' a| . j

Buangeheuf«

‘ 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘G y mir.

-ocr page 118-

'7'04

NihtIjUt obediamus «us mandato.cxeitH manu fninendo,ea quf porrigit nobis,nanpc corpus amp;fanguin€m. Hk ritus fuit obferua« tus in Ecckfîa ultra annos mille, ficut teftaiv tur omnium patrum fcripta.

’ Papiftkus»

Récita mihi quæfo aliquot patrumfcripta» quibus probabis dandum cfie SicramemuW alcaris lub utract fpcciec’

Tertullianus inquit: Caro corpore amp;fan« guinc Chriftipafcitur, ut anima deDeofagi* netur.Theodoritus uerba Ambrofrj refert ad Theodofium Iinpcrarorcm.quomodo huiuflt; modi manibus facrum domini corpus fufd' piesf qua audacia poculum pracciofi fangui* HöWe. is.n/s ori admouebisc Hieronymus in Sopho niam;Sacerdotes,qui Euchariftiam coficiunt, amp;nbsp;fanguincbi' domini populo diltribuunt a «Cor. y. Chryfoftomus in 2. ad Corinth, cap. 9.Non fiditin uetcre lege partem commedebat fa* cef dos,partem uerd populus, fed ca quæ funt cudiariftix communia funt omnia inter facet dotem amp;nbsp;populum. Omnibus miumcorpm proponitur amp;nbsp;calix unus.

PapifUcus ♦’ .« ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hab«

-ocr page 119-

Habes ne exempla quorundam, qui fîc fie« riomninooportcrecenfuerintC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Euangeliais»

Habeo. Confiât cnim ex dccreto Gelafij, DecOrtfe» qui arceri iubet à toto facramenco, qui à caU* crdtgt; iiß» ceabftinent,quoniamdiuifîo huius myfterq, ». commet inquit,grandi fao ilegio non careat. Cypria« rt)ni4f * nus uero fordrer contendit, nulle modo ad* outCfndurn effe hoc facrilcgium.

Papiüicus^

Ecquidinde rcftccolligi»?

Euangclicus»

Hichabemus uerbum amp;nbsp;fadum domiiu,ec tniniftri dus Pauli. Deniq? primitiux Eccle= fistjinquaedam num fides uiridior, char iras feruendor, fpcfl^ firmior, amp;nbsp;in uniuerfum Ghrifiianifinum purior crat, quippe fond proximior. Quod finonlicet uerbum amp;nbsp;fa« dum faluatoris fcruare,in re prxfertim mag# na,nempc Sacramento, ad quidferiptura pro' ponitur ËcclefixDcif

Papifticus»

AlTentlor tux fentend», Cquidem credo do Arinas ab Euangeliftis amp;nbsp;Paulo traditas, nee à P3pa,neccoBdlio,Iim) nee ab Eedefîa pofle am

-ocr page 120-

aut debe« inutari. Sed eft tarnen magna S» cramaid uenerario amp;nbsp;ufiis illius^ . i;

Euangelicus.

V fus facramenti eft difertis uerbis à Chrißo infrifutus,utnon foi 3 mirandum^fedhorribw brei expauefeendS ftt,aufos fuifie blids hoinl nes mutarepr»fcripdoncm uerbi Dei. Eder? corpus fuum,amp; bibere fanguine fuum omneS fabet Chriftus, amp;nbsp;faccre hoe in memoria fui,

PapiHicus»

Sequitur inde, diraidiarionem Sacraménti non pofte adferibi Eed efix ChriftE

Euangeheus,-

Minime,Efr enimhacc munlatio Sacrament! nouitia,amp; heet eâmukisfeculisEccleiïaobti-i iiucrif,tamc conltat, ufum huius Sacrament! lêcuE efleinftitutö à Chrifto, aliter traditSab Apofiolis^qui à domino acceperant. Vndc re» ($c noftri colligunc, hanc Chrifd infiitutionJs deprauanone minime tribuendam ciTeEccie« Ex fponfæ Chnfo,qux uerbü cius per omnia fequiturded tcmcritanponu!,et fuperfdcion! impcritorum amp;nbsp;irrdigioforum facerdotum,

' PäpiHicus,

T^cc apud uos ualetpluhca ratjo, qua noftri probant

-ocr page 121-

probant rent incri tantum fut altéra fp ede fa cramenti,quantum fub utrac^^

Euangelicus,.

Eftcommcntura,irreligiofa feu à racionc amp;nbsp;religionc aliéna argutatio, amp;nbsp;plane à ueri# Chrifti EedefrjSjqux mox infdtutum fui prx» ceptoris cognoucrint repudianda, ut quae unum hunemagiftrum audirc, amp;fcqui paßen ton debeant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..,

Papifticus»

* Age die mihi qusfo huiuS tuae confutatio* nis opinionis noftrorum rationemi’

Euanscheus» '

■ ÏRa corporis amp;nbsp;fanguinis Domini exhibé rio^quamDominus in facra ccena fua offert, res facramenri cft,amp; operationis diuinae, qua» propter ex phifica ratione de ea quiequam col ligere uelkjnon minus à ratione, quinid rdU gione alienumeft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Papidkus,

Die porrd quomodo nobb Dominus f» ipfutnineoena cxlnbeatf

Euangclicus*

Exliibet hiefe Dominus,ut ipfi uifum eft r*» tione nobis inexplicabili, amp;nbsp;quam feorfim corpm.

-ocr page 122-

|o9

corpuSjfeorlîm fangufnem,mipfo tarnen ne« phascftqiudquam {edlioms cogitarc.

Papifticus,

Qualis cft hxc exhibirio, num figurata a«t CgniScaduae

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eiiangclkus*

' Eft liera amp;nbsp;realis cxhibiticsfed ad id,ut cor« pus amp;nbsp;fanguîncra Domini ucre perdpiente? wiuamus penitius in ipfo, Villein nobis-In noftris enim cordibus habitare unit, cofehis Sacramends infcrt,ut ipfum nS in auro amp;ar« gento,fcd in nobis ipfîs,qucm toca uitanoftra drcumferre,uc tanquam uerx monftranciac, demonftrarc amp;nbsp;exhiberc dcbemus omni pit« tatCjfaniSimonia amp;beneficcnda.

Papifticus.

' Atnoftri ob^duntuobis aliud argument turn,nerape quod Apoftoli non laid fucrint, fed facerdotes, cum cis dominus utrumlt;$ Sa* cramentum prxbuitf quid tu dicis f

•' Euangdicus.

Pudet pigeti]! me tuo nominc.fi ifiam argu* tiamapprobss, fequirurneq; panem domi-i laids difpenfandum elTeÆcur quids imperitiiS faciificulus dixit, laicus ircc corpus Domini iure

-ocr page 123-

iure dari »fed hberali facerdotumbenignicate,

Papifticus»

Infuper troftri Theologi docent,donunutn

Aon uetuifle difpcnfari altera folum fpede, I.Wflt;e»4» ^uum amp;nbsp;ipfe ita Sacramentum duobus difei* puliiEmauntiporrexcrit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Euangelicus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«1

Incerta conlcftado cft,an dominus in ea fra« ftionepanis duobus difeipulis Sacramentum corporis fui dedcrir, Si ut certa fit, quomodo probabunt non dediffe dominum 1 us difeipua * lis painter Si Sacramentum fanguinis fui? nbsp;nbsp;nbsp;I

‘ PapUliais* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

An tunegas dominum his dediffe Saira» mentum ,utnen dar a funt uerba, qux Lucas fcribic.Et faftum eft,dum accumberct cum cis, accepit panem, amp;nbsp;benedixk ac fregit, fit porrigebat illis?

Euangelicus»

Quid quxfo porrigebat äUs,num facramen tSilludcenj dorainiej, quod ante inftitucraj^

Papifticus»

Hoc quidem noftri Theologi fentiunt,Si di* fputant Chriim hoc loco fui ipfius inftitucto» neinmutaffc,uiddicet, qui cd antcinftitucric in coma

-ocr page 124-

in cccna fua nfum pShïs amp;nbsp;ui'nj, mine innitusl tantum pancm,amp; fignificec laicis nonelTe pot rigendura calicem donuni.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Euangelicus,

Efi mera inepria, amp;nbsp;argumentano minime conucnicns,Chriftus enim hoc loco non con* fecrae Sacramentura cocnx dominiez. Nam quod Euangelift aait,Benedixic,non additui, Ét dixit. Hoc cft corpus mcura, ld quad om»' mno neceffario in coena dominica fignifican» dumcrac. Et fi maxime conftaret iuxta «e» drain /ententiam, (quam tarnen probare 5lt; ucram effe ncquaquaaipotedi'j)dominum,in Iiae fradaone panis exhibuifle Sacramentum fui jpiius,amp; id Symbolo panis tantum, heet, ne propterea fciuis immutare inftkutumdo« mini fui in liai facra ceena, tam clare 04 difer* te ah co traditum f

PapiRiais*

^yC autem condudis locum hunc,dc una ud t^acp parte Sacramenei fufeipienda? , * Euangelicus»

Fateor ingenue Chriftum omnibus Chriftb nis tamaccipienribus quam adminiftranribus idem corpus, amp;nbsp;idem poculum propofuiffe» iuftdTe^jpariter omnes utruinq: fumcrc,nihil enim

-ocr page 125-

Ïtl ' en?m in hoe Sacrajtnento intcrefTe inter neer» dotem amp;nbsp;plcbem cathotice amp;nbsp;orthodoxe D, Chryfoftoiuus teftatuseft.

Papifticus,

Animo fanclubcntihacc audiui, die porto venerdtid de ueneratione Sacramcnti,quid fentias^ nbsp;nbsp;nbsp;pfritmena

Euangelkus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t‘*

D. Paulus addit uenerationem,nempc ut üefcamur pane amp;nbsp;fumamus poculum domini dignejam conftat Sacramenta extra ufum amp;nbsp;termines uerbi Dei (incimpietatc neiaria non poffe product.

Papifti'cuS ♦

Quæ eft impictas nefariae

Euan^elicüs»

DicereMiffam effe facrificium prouiuisSi tnortuis,mereri fibihoc opere per operation^ ipfam Miffatores remifsione peccatoi^,etiarn alqs tam uiuentibus quam mortuis,nccnon conferre mifTationcjfortunä profperam amp;nbsp;fœ gt;nbsp;lices fucceffus in omnibus rebus, conducerc Miffamadomncsinceptlones di qualemcucç fpem. Item cum clrcumfertur amp;nbsp;oftendatur. Item Miffy meritS penetrate purgatorium et ananas educetejeem dreumferre ad amolien H da ma*

-ocr page 126-

HX

da maJa,ut incendiorum amp;nbsp;exundadörtwa, Papifticus»

Ita prardicant fc confukre dignitati oplt;* ris Miflarum,ut hoc pluris fiat.

Euangdicus«

Sf d extra ufum amp;nbsp;fine manda to Dei ita fa^ cramcntunihocipcdandutn tantum at^fu« ■ perfveiofe ucnerandumpropofuerunt,inqui bus iam diftis abufibus, quantum fitimpiï temeritatis amp;nbsp;audatix, quis non uidetC Papifticiis ♦

At porrd noftri docent poteftate confecran* di ud um Chrifti corpus, amp;nbsp;in foro peeniten« ti» abfoluendi datum efle à Chrifto folis faett dotibus, fecundum Ecclefiae ritum ordinatis^ Euangdicus ♦

Nofiri quidem fatentur facerdotes efle di’ ».Cor»4* ipenfatores myfterioruni Dei. Ideoißlcgid’ mos cœnæ admini(tros,Sed ordinatos Chrifti A^ïo. i j. amp;nbsp;Apofiolorum ritu atq; etiam ucteris Ecck’ t. Tki.i. Iwtïfii qua fola impofitio manuSufitatatrat, ». Twi. •♦ fine unA/oJic,i?; alijs nugis.

PapidiCüs»

Aftamen in ordinatione fin? potifsimufpe* Äandu eiTe, ateg officium, cui deflanantur fa’ cerdotes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euan’

-ocr page 127-

Euans^Ifcus

gt; Refle dicis. Debent autcmconftftin ex Dei mandato amp;nbsp;régula feriprurae, non ad immos Iandum,fedad regendam Ecdefiam, pafeena dum^ gregemuerbo Domjni,amp; facramenta adminiftranda,

Papißfeus«.

Deabfoluendi poteftate quomodoquxfo j^J,ß[u;jo, agendum docente nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Euangclkus»

Datum quidem eft miniftcrium réconciliât tionis ueris paftoribus, ut fua doftrina, hoc «ftjEuangelrj praedicadone, homines reducen do cum Deo in gratiam à peccaris abfoluant* hoc tarnen non efle aHigatum, noitri docent, perfonis, fed uerbo i adeoip uerbo potius quam hominibus efle datum, ut à quocunep proferatur gratis remifsio,ccrtam abfolurio« nem in foro confeientix adferat.

Papifticus,

Attamen peculiariter Apofiolis diciturt Quorum remiferitis peccata,reinittenturC

Ver3«R,tarn5cJa«es unincrfæ EccIeKxdaa tas tflc agnofcunt fandi patres, uotninatina H 1 Cypriaa

-ocr page 128-

Cypriot Cyprianus 8C Augûfiinus, quitus alq aflens AUÿifl, fluntur. Nam rcmifsi'o peccaro^* in Chrifto, per quccuncç annunaerur,uera eftabfolutio.

Papirticus»

Inde eonfcquiturhos,quos nuncuocamuS Sacerdores miflarios amp;nbsp;horarios non efli ut» vos facerdotes:”

Euangeheus*

Ira eft,Totum cnim Papifticn Sacerdorium ad imitatfonein Lcûitici facerdotq inflitutu, rcs eftcômcntida,fîne uerbo Dei exeogicata.

Paptfticus.

Ad quid profuit Leuiticum facerdotium et faenfleia ciusC

Euangeheus»

Reipexit in dominum noitrum lefum Chrû fium amp;nbsp;in facriflefum eius,quo uno amp;nbsp;foio res concilia« fumuscum Deo pâtre in cedis.

Papißkus»

. Adhuc ex ce audiâ,quid fenriant uefirf Bdei Conficf^t ^^lt;^oees,de intétionc cofecr^ndi, noûri Parti ^g^ fienfes amp;nbsp;Louanienfes ica. feribunt, certû efle facecdoces,crtam{îmali fuerint, amp;in peccaro mortaJi, cSrecrare ueriï Chrifti corpus, Gquit dem iüud confecrarc intendant/quid tu dicisi Euam

-ocr page 129-

. Euangelkus» ;

Eßplanc abfurdu Sacerdotcs potefiate pä« pidica prfditos fingere, ut quones placucn't confecrare illis liceat, proprer nummum, amp;nbsp;cius deuotionem, Imo etiam prseter Chrifti inftitutum. Subeft emmpromifsio mandato, cui annexa eft.

Papifticus»

Vis fortafsis Doming mi inde concludere ipfos Chrifti corpus non habere,nifi feeun« dum regulam ab ipfo Chrifto pofitam, coelt;: nam célèbrent f.

Euansclicus *

Ira fané nofiri confiituunt,friuolam fcilicet, amp;nbsp;nihili elTc confecrationcm,ubi facerdos fibi foli,feorfum ab alrjs confecrare audct, Necç cnimmagiçæ incantationis uerba funt. Hoc efi corpus meum, fed pronufsionem conti= nentjadioni à Chrifto infîitutæ feruientem. •

Papiftkus^

Ergo flatumamp; fuflurrur» noftrorumSae ccrdotufti in confecratione non approbantC

Euangelkus»

Imó dicunt hanc confecrationem turn Bap« tifmi, turn Miflâe à magics incantationibus

H 3 nihil

-ocr page 130-

nihil onwino differre, flatu em’i» amp;nbsp;fufTurrisj u«i non infellcÆis uocibiis,conficcre fe putanc niyfteria,quafi demurmurari uerbumfunm UQÏucrit Chrifcus ad fnyftcriorum pcradio* nem^ac non podus dara uoce pronundart

Papidicus»

Vndeülud probarcpotcEC

Èuangcheus,

Ex contextu conftac .• Accipite, manduca» tc Hoc eft corpus meum. Vndc confiât pen peram ficri,quod kui fuflurro ucrba drmun murantur, cum palam dara uoce pronund» ^om!. ÏM n dcbcant. Qua radone Augufiinus confer kan.So. crationis uerbrun appellat,uerbumSdei quod pratdicatur.

Papißkus*

Ergo non obfcuris uerbis, fed claris iifuS, uircus amp;nbsp;natura ßapdfmiamp; Euchariftixe» primi debet f

Euangeheus,

Ira fanc.Cliriftus enfin inccena non muf Etat fuper panem,fed dilèrris uerbis Apofto» los aHoquirurjdum promißionem redrat, amp;nbsp;mandatum adiungit,uc communis inter fidegt; ies confeisio edatur, A ueftris facerdoubus

nun«

-ocr page 131-

nunc loco prxdicanonis areani exorcifmi,iïia gicis arnbus^quam facramentis aprioree.

Papiftkus»

Negaris eriam ut audio iSaccrdotes feu Ec* defij miniftros in ChrÜHanifmo publicis'cerc monqscofecrandos amp;nbsp;Chrifnaate ungendosC Euangclicus,

Audi quid dicant nofcri.Q^iód ad ceremo^ nias legis attinct,manifefium eft, cas reuelata Euangelq libertäre abrogaras efle. Deinde cS Chriftus uerus facerdos aduenerit, manifc= ftum eftenam Leuiticum dC Acheronicum fa cerdotium fublatum eiTe.

Papifticus»

E^’go ceremonix Icgis in confecrandis Sa» cerdotibus/iondcbcnt Ecclefiæ,ant minifiris cius tanquam nceeflarix obtiudic'

Euangelicus*

Rede fentis.

Papißicus,

Ergo ab aratro adpublicS nainifieri« Ecclea fix fine omni confecrarione irrumpere licet?

Euangdkus, -

Non, Legitrima enim uocau'o neceflaria eft,omnibus Eedefix nuniltris, hi rädern funt quot;nbsp;- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' H 4 confe®

-ocr page 132-

119

, (onrecrindi amp;i dechrandi pubUds predblU amp;nbsp;unpoGdone inaiiuum^ Ado. » 3.

Papißicus ♦

Num Epifcoporum confecranonem hoc tempore requirendam eflê fuadeds ueftnsEo deßae nuniftrisc'

Euangcheus»

ÏHinimc. Nam eos,qui pctunt ab ipffs coin (cerat/onem adigunt ad impia furamenta de cahbatUjdC de abnegationc ucrkaiis Euange licae.amp;compelluntadimpia facriffeia MffTa* rum pro uiuis amp;nbsp;mortuis. -

Papißicus«

Ei'acrgo quare ueflri miniftn' publias nm bus dedarandt funcf

Euangdicus.

Ne quis irrumpat i'n Eeddiafb'cam fundio nem liions manibus ab aratro aut tonfWna, ' Deinde ut his r/tibus tam mimfter, quim mi* mfienum dut^ EedeËx iux commendetur. Poftremo ctiam ut his mini/terde legirtima fua uocatione in aduerffs admoneatur,amp;trat bcdllitati cótddenóx Cux medeicur.

Fapißteus«

-ocr page 133-

Quid de eleuatione facramenti in cana di- Ekunio cis^noftri enim elcuant hofdam amp;nbsp;calicem in fderdwen» altumjSe poftea mouent dextrorfunaC d.

At noftri docent hune ritum kuitkum per reuehtionem Euangehj Chrifd abrogatum eflê,amp; eoenam dominieam non ede facrificiü, amp;Chriftunanoniam primum oilcrri inca» na dominiez,fed corpus amp;nbsp;fanguinem cius fe»

nacdominiese diftnbui, audis noftrorumfen* tentiamd

Papifticus*

Audio quidemhacc omnia j fed quid certi inde coUigis^

Diftribuuntur, inquiunt, non ofFeruntur. Neef Chriftus in cana fua,corpus amp;nbsp;fangui« nem fuum obtuht,fed poftea in cruce offeren» da,in cana diftribuit. Addc etiam quod do» cent,oblationem femel fantam effc,diftribu» tionem autSmanendam ufeç ad nouifsimutu huiusfeculi diem.

-ocr page 134-

Ergo res eß plane inunh's luxta uefirani fentendam'’

Euangehcus»

Eft guide ritus ckuationis in cotna dotninics cultus Dei inutilis^de quo gencre fu!tus,Gbrl ftus dicit: Fruftra me eoluut mandatis hoffil’ num, Chriftus enim nec fccitgt;ncc faccre iufsit» Papirticus*

Credunt nc predicatores tui facerdotem, etiamfi mal us ftierit amp;nbsp;inpeecato mortali,uc’ rum Chrifti corpus confecrarc poffel

Euangdicus,

Hue pertinent patrum fcntentiae,cumdi« cut, facrameto nihil detrahi, neej petite quid» quam de cius uirtute, qualifcunc^ fit minifter. Inde conftituunt, nihil efle abfurdius, quant rclinquere hoc in arbitrio, uel potius libidine impq nuniftrijUt EcclcfiampriuctChrifti be» ’neficio,quotic6 uifum fuerit.

De Ecclefia.

U.LOtM ie ic'dia

Euangdicus*

E Ecdefia amp;nbsp;eius autOfitate quid que*

papi/y*

-ocr page 135-

Papifticiis»

Dko,qvemlibc:Chrißianum tenen firm!*

ter credere, unam effe in terris uniucrfalem

Ecclefiam uifibilem^ in fide amp;nbsp;moribus errarc

nö ualentem, cui omnes fidelesjn ijs quç funt

fidei amp;nbsp;morum obedire aftringi. Habes no«

firorum de Eedefia fentendam. Tu fi quid

melius nofii, in medium proféré

Euangeiieus»

Eedefiam uniuei ilcm effe amp;nbsp;fuiffe ab initio

mundijS: fore ufo in fin?,confitemur omnes*

Papifticus*

Ecquid ergo uobis nobifcu m de lue re con«.

trouerfixeft^

Euangclicus.

DeAfpedujundeagnofei qucat, quæfiio

eft. Eum conftituimus in uerbo D ei,uel fi quia malit,cum Chriftus eius fit caput,quemadmo dum agnofcitur homo ex facie, ita illam in Çhrifto intuendam effe dicimus.

Papifticus.

' . Vbihoc fcriptum probabis^

Euangdicus*

Math. 14. Vbi trit corpus,iUic cogregabun Mdtt. 14* turaquile.Etloaru 19» Erit unu ouüe amp;nbsp;umis Io4f»,io, pafior.

-ocr page 136-

»Xi

paftor. Cum ergo non femper emineatj purs uerbi praedkano, nee femper confpicua fit Chrifti facieSjinde coUigimus non femper Bc‘ ddiamoculis hominum fubiedam efle.

Papifticus ♦

Etiam bic cupio ex te audire probationew eius,quod modo dixifti, baud enim credibüc noftris uidetur^ Euangelkus, Id ucrum cnè,multorum fcculoR exempb teftantur-Nam Propbetarü tempore fiepraP üalebat multitudo impioijï, ut opprefTa eflet uera Eedefia. Sic etiam Chrifti tempore uide» • mus abfconditu fuilTe ab hominibus exigu' urn Dei gregem, cG imprj nomS Ecdeß« i^'

•.Reg. (S, ufurparent.Heliasputabat fefolum refiare rt

*.Te/p... Eedefia. Et Paulus praedixit defedionem.

Papifticus,

, Ergoplancinuifibiliseft Eedefiaf

• Euangelicus,

Sraruimus uideri EedeftS, ubi apparet Chd ftus,ubi uerbum eins auditur, ftcut fcriprut” lodn- » o, eft loan, i o. Oues mex uocé racam audiunt.

• Sepulta autem dodrina ueritatis, Eedefiain Cmul eucnafccre ex oculij hominuin. •?*quot;quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Papgt;

-ocr page 137-

Papißicus,

Quid fatemini hanc Ecdefiam efleC

Euansdicus, *

Fatemur cum Paulo hanc Ecdefiam column nam amp;finnamcntu ueritatis efle, quia cuftos dtfanardoArinae, cam^ propagat fuo minisquot; fierioadpofteros,nc intercidatin mudo. Na* cum fponfa fit Chrifti, fubicAam illi efle par ^‘’‘^”* * • eft.Ethaecefteiuscaftitas,nonabduciaChri= ^P^* *” ftifimplicitateJoanJ.Ephe.y.i. Cor, 11. ^'Cor.r

Papifticus.

Non errat ergof

Euangdicus*

Non errat jquia Dei ueritatem pro régula fequitur,abeafi recedit^fponfaefie définit, JC fit adultéra.

Papiftkus.

Noftri docent ad Ecdefiam fpeAare,fi quid nbsp;nbsp;’

controuerfiæ in fcripturis facris aut dubij or^i tur,ut definiet amp;nbsp;determiner»

Euangeliois* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Fatentur amp;nbsp;noftri, fi quod inter Ecdefias difsidium exortum fit, hanc conftituend« concordiae legittimam efle rationem, quae femper obferuata fuit,ut créant paftores,atc^

ex

-ocr page 138-

»4

exuerbo Dei definiant, quid fcquendumßt« Papißkus,

Qua aût ration« idem eSuentus fieri débets

Euansehcus«

SijUt negocium diuinû efr,ira qufteturgfo ria Deijfacile omnia expiieabuntur. Sin pro« pria gloria,propria ƒ ömoda amp;nbsp;expedentut, amp;nbsp;defendeneur, quOmodo inftaurari uericas Chriftiana potericfquomodo autemquxrent gloriamDei jjjqui inter fc expetunre'

Papiftkus*

Praetcrca doccnt,multa cfk credenda, qus UÖfunt cxprcHc acfpcciatim traditainferfp» turis facris,quæ tarnen per traditionem beek fix fuut needTario recipienda.

Euangelicus. •

1040.4.

. ApoRolus ad Heb. i inquit, Muldfariini multiset modis,Iocutus eft olim Deus per pro phetas,noinfsimé loedtuscftper ffliumfuuin diledum. Dodrinx uerd Chrifti qualis fucrit expedatio in populo Ifraelitico,ofiendit uoX mulicris Samaritanx: Mefsias eu uencrif,an« nunciabic nobis omnia. In hac ergo dodriuJ fundum eft,in qua icitnus perfedum coddos fapienrix complemcntum indufum elle.

Papifti-

-ocr page 139-

ii$

Papißi’cusgt;

Edam ne idem fenfcrunt ueceresf

Euangclkus»

Ita fine.Nam amp;nbsp;Auguftinus iudicat non Augu^, effenecefiarium adfaJutem quiequid prodia turn ferir runs non eft. Quia ft cognitu fuiflec nbsp;nbsp;nbsp;.

necefiariu,Deus non omifiiTet.Et Chryfoftos Chry[o, mus dicinSicut ChriftuS nona fe ipfo loqui fc tefetug eft, quia ex lege loquebarur Si Pro* phetis, Ita ft quid^rxter Euangclium fub d= tulo fpiritus obtrudatur, ne credamus.

Papißieus»

Infuper noftri dieu nt Papameffe caput Ec* defixf

Euangelicus»

Hoc falfuineft. Nam Paulus diferte dicic, £|»1,lt;, u Chriftumefle caput Ecdefix. Sed clTc quen» dam infpedorcm amp;nbsp;prxfidem confiitutum confenfu Epifeoporum, ferri fortaffe no pol«

; ! ßc modo/ed utile criam futurum fit.

Papißkus»

Papam uolunt effe dominuna, ut aiunt eti»

; am temporalium.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangclicus»

' ■ Hoc fieri nequit, ut quatenus Epifcopus eft, h^uE» ƒ » tempos

-ocr page 140-

temporalis dominus fit. Nam fîc dicitunPrirt cipes gentium dominantur, uos autc non fic.

Papiftkus*

Fuit ne Petrus fimul Apoftolus amp;nbsp;pifcatorv

Euangelicus,

Vt Papa ctiam princeps fft diftnAus admis ' niftrationibus, aut Epifcopus utregat rems ' publicam,non tan^ Épifcopus, fed tanquam princeps,ita fieri pofle uideatur,ut Petrus fuit pifcator amp;nbsp;ApOftoIus. Sed propter magnitus dinem gubernarionis unus utrilt;p mx fiiffeces KUtb.i^, rit.Ideoqjfcriptumeft; Ecce rcliquimusoms nia amp;fecuti fumus te.

Papilncus.

De fure excommunicationis doccnrjpotrs fiatcm excommunicandi eflc de iure diuino immediate à Cbrifio EccJelîæ conceflam, S^ ob ld magnopcre timendas efle cenfurasEfs dcßiliicis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Euanpc/icus»

EuangeJium docet claues efle commi(sio‘ nem amp;nbsp;autoritäre prædicandi beneRcia. Chii‘ fti,annunciandi Euangeli),miniftrandi Sacra-inenra,cafrigandieos,quiin manifeftispetta^ ns uiuanr,ut audiant Ce non membra Chridh

-ocr page 141-

»*7 fed diabofi amp;nbsp;Jnranatos fffe, hifi refipifcant. Itfm abfoluendi pœnirenteS, Papifticus«

At noftri aflerunt clauium potcftarcm pee culiauter eflePapa: tradkam, utfjtdominus amp;tudcx omnium Ecclcfiarüj paflorum, Epi=gt; fcoporum,rcgutn deniep orbis terrarum in fe cularibus amp;nbsp;(piritualibus negoctjs, quiuulc cria gt;11 omnesEpifeopos à fe ins accipcre exer-. Cendimunerisfui,annei5it ad flaues licentiä condendi traditioncs hunianas,inftituendi no üos cultus diuinos.

Euangdicus.

Sed hxc omnia federate impia funt. Sic fo» let Papa per excommunicationes terrenas di-Uones acquirere, reges itabilire amp;nbsp;cuerrere. •. Eüangeliumnon docetefie ebucs^poteftatem condendi traditioncs humanas,occupandi re« gna amp;nbsp;imperia terrena, excommunicatione abutendi ad quxftum amp;nbsp;incrementa dominas bonis amp;nbsp;ßmilis tyrannidis inftrumenta,

Papiftkus»

Vt autem ueftri prxdicatores docent de £xcömiigt; excommunicatione C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nkrttw.

Euangelkus«

I Qijem*

-ocr page 142-

Qiw«nadmodumEcclcfîac commiliamtßc excommunkandi potekatc docent, ka c«ai9 rite utendi prscfixain cHe ranonemt'

Papiftïciis»

Qux dl iJla ratio, die mihi quxfof

Euangelicus.

Primum, nc iudicet, nÜï ex ore DominJ. Deinde ut aedificationi ftudeat,non dcftruftio m. Si fecus faciat,nota dl fententia Gregorij» priuilegium meretur amittere, qui permüT^ iibi abutitur potdlarc.

Papißieus»

De qua EcHeha loquerisf

Euangdicus.

De externa Ecdefîæ fack.Nam ucra Eede fia, il eut Chrißi ijairirugubematur, ita nun^ à régula uerbi ipfius in iudicando recedef.

Papifticus»

Sed fæpe contingit, ut qui ordinariapote» ftate fungutur in Ëcdcfîa,cyr3linid? pro legit t iino iudicio exerceât,gd hic faciendu fuades?

Euangeheus»

Hic fenenda dl diligenter ilia diftindio-, Allas frufira diceret Chri/tus Apofiolis ; fix Synagogis fuib uos cijcient. Non eft igitur timen»

-ocr page 143-

' tiHKndum,ne ab co cœtu cxcomrrmnîccmur»

« quo amp;nbsp;Deuî,amp; iplîus utntas exulat» Papifticus*

De excoramunicatione Papæ loquerisf

Euangelkus.

Ita.Vermu non tantum magnopere timen dura, fed pr«cipuo etiam Audio cauendum cft,ne abEcclcßa cxcomnaunicemur,quæ uni tans fuse uinculurn habet, puram Dei doiAri= Efaùe. t» nam.Noneuimeft falus extra eins commu’ lobcl.». nionem.Erai.i.loheî. z. Eredi. lî, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Excrb.’f»

Papiftkiis.

Quid fandet« de Ecckfia eonduditis, can« dem ne uifîbilem effe crédit isf

Euangeheus»

• EftquidernEcdefiaChrifti confpicua» fed Ëdelibus. Dominus fnim kfus ciuitatem fui in monte couftituit, unde conipki dare ab qs omnibus pofsir,qui quidem uidendi, quj Del funt oçuloshabent.

PapiHicus.

Ergo non omnibus confpicua eftf

Euangelicus,

Rede diets. Sunt enim qui oculos habent acuidcntydCuidentes tarnen uidere quxDek li funt.

-ocr page 144-

»3 o

fun^non poflunr, quia nee Deuin óculis ßd«^ uiderunc.

Papißicus, •

Arramen regencrarionern fpiricus,amp;fîdein Chnfti,jn fe quidem uidere lionnni in hoeft’ cuionon hceef

Euangeheus.

V erum cfr A fruAibus tarnen filij Dei ow nem arborem bonara coghofcunr.

Papißkus.

Qui igitur cocrus hominum pro Eccleßa Chnfti habendi funtï’

Euangelicus,

QyKunej: hominum cœtus nomen Chrii^' confitentur doArinam^ Euangeh) amp;nbsp;Sacra» menrorum a rep uniuerfae difc/phnx Chri/ïi iuxra initirurum domini iynceram habenriÿ, exercent,arep compic^iunrur charitate Chrb ill, hJidafjj communjone CJirifii cundas Si Eedefias, amp;nbsp;EccIeiÏanjm quarumJibet minb frros amp;nbsp;cæceros hoinines, quicunep cum ipft in Jus quae dominus rradidit, confenaunr» Jiaeomnino Ecclcbæ CJiriiri nobis habend# funt. ’

Di

-ocr page 145-

gt;31

DeConcHrjs.

NOfiri fcribunt amp;nbsp;docent, Concilium ^ £ofj^ generale legitrime congregatum, uni= jj CoMct» uerfalcni repræfentans Eedefiam, in fidei amp;nbsp;jijj, morum determinationibus errarc non poiTeC

Ergo non quihu habenda eß fides

Chrißus prominit,fc fore in medio cory^qui fuerint cógregati,fcd in nomine fuo,Mar. 18. slibct concilrjs indifferenter , fed illis demum, quae con» gregata fuifle in nomine Chrifti conftabitC

Papifticus»

Eft ergo concilium in Chrifti nomine non congregatume’

Euangcliciis,

• Eft,5ihoc futurum denunciarunt ApofloJf, ï. Pet. 2. Quemadmodiï fuerint inucteri po* pulo Pfeudoproplieræ, ita in uobis erunt fallt dodores Item clamant Propherse. lercm. 6. Efai. yo.Ezech. 12. A Propheta ufcpadfaccri dotein,quifc^ fequitur mendacium. Item fpe= culatores eius cccci omnes, pafiorci-nihil in= teUigunt.Itcm, Coniuratio Prophetarum in I 3 medio

-ocr page 146-

medio eius^nlt;ut leonS rapienrimn prafdam. Sacerdotes cius uiolaueruntlegem,blafphc» maucrunt fanda.

Papiftkus.

Quid inde colligis amp;nbsp;concludis^

Cum Iiuic malo obnoxia fueri't Ecdefi Îfraelitka^quæ ucra erat Eedefia Dci/uf no idem nobis oontingere poftitc* Papifticus.

V t aüc confuló, quo efFugiamus periculff, ne falfamdodrinam pro ucra fuTcipiamusc’

Euangdicus ♦

Sic ergo cóftitiumus confiliS, quod in Chri fti nomine congregatu gubernui à ßinfu fandOjôi eins diredione dud in uerkate.Qui bus aûc non prf fider Chrifus ca regi proprio fcnfu,amp; ita nihil pofic,quam e rrarc3amp; in erro rem ducere Erpraeterca conkkuimns^ quxda lïcregiDci fpirku inkio, ut poftca obrepat carnis ftudiumgt;quo à uericate defledsnr,

Papißicus*

Fatemini ergoiuxtafaluatoris premifsfos Kdtlh-t?gt; ncm,Ma«li. »S. in congregatione,quatfitin nomine Chrifii,adeffc Chrißum^

Euan»

-ocr page 147-

Euangdkus»

Fatetnur,fed nernini damus potcftatem, contra fcripturas quicquam ftatuendi in Ec= ckfia Dei,neminem redpimus,qui uenitin nomine proprio, loan., y. amp;nbsp;qui àfeipfo, amp;nbsp;IO4».f. non ex pâtre loquitur.

Papiftiois»

An unquam concilia erraffe dicifisc'

Euangelicus*

Sæpc errauerunt. Homines ubicp,hon»ines etiâincôciltjs. Deinde ülud retinendu efi,qd ctiâD. Aiigiiftinus fenfît quicquid homines, quantumuis dofti amp;nbsp;fandi, finguli feorfim, ud eoniunftim uniuerfi ftatuerint, tarne non idcouerft crcdidcbere,quod ab ipfis ita ftatu= turn firmed quia quod ftatuerint, certis etiam fcrjpturis,atcj rationibus coniprobaucrunc.

Papifticus,

- Da mihi exemplum concilia etiam gcnera= lia errate pofte?

Euangclkus*

Apofiolica doArina nuit Epifeopum elfe unios uxoris maritu. Eft concilium quod Epi* feopis ufum facri connubij interdixi t. Cypria nu« in concilia quodam, ubiconGdebant Stf.

Ï 4 Epifcopi

-ocr page 148-

»?4

Fpifcopi debaprifmo hærcriconim maledo cuic,crraueruntcura co plcriq; omnes Aphri* cæ,Numidiæ Ôi Mauntaniæ Epifeopi. Extat amp;nbsp;lapfus fynodi omnium maxime Chalceâx neufis.

Papifticus »

Vt autem probabis ex feriprura facra ho= minum tam dodorum quàm fanAorum eût’ turn pofle crfare,halludnari amp;nbsp;labif

Euangeheus.

Rom4 ;

• Cor.t.

Ad Roma. ^ .inquit Paulus.Dcus units uC’ rax eftjOmnis auic homo meudax. I • Cor. x* Aninialishomo non perdpit quæ Deifunt, nee poteft quidem ca capcre. Stukida cnim ei eft, Spintualis uero diiudicat omnia. Spiritus enim omnia perfcrutatur, etiarn profunda Dei. Conftat ijfdem amp;nbsp;illudj, Chriftianos qui« eunep in terra adliuc à domino peregrinantur, Heut peccatum, ita amp;nbsp;errorem habere, co^ fubindc haUudnari amp;nbsp;labt

PapiRicus.

H.ibcs nc exempla lacrx fcripturæ,fanAos iudkio fidei rede iudicarr earing non itemf

Euangdicus.

Wulf», id.

Habco,quætibidicam. Matth, id, Petru» codem

-ocr page 149-

‘5? eodempvopc tempore, reue! atione patrisàt ’confefsione Chrifti beatus, amp;nbsp;fenfu ftudioep carnis mifer, Chriftiep aduerfarius crat.

Papifticus.

Vcrum efthoc quidem, quid tu auf em in* de colligis^

Euangelicus*

, Sicut claui'gcr regni cœlorum arrp minifter Chrifti fapiensex diuina rcudarionc conflit tucbacur,icahiimana rationc dum fapiens ede uuk,uc Satan à domino,urpote qui ci feanda* lo effet,repeUebatur, fed audi dicam cibi act hucunumf

Papifticus,

Dicquæfo,ôcfi plura babes, audiamorn* nialubentifsimee'

' At Galat, a. Petrus amp;nbsp;Barnabas, amp;; ludaci G^I^t. »^ plcriép omnes qui erant in Ecclcfia Antioche* na,dum libertatem Euangelrj difsimulant,ue riti offenfionem indignam fratrum, qui à la* coho uencrant, non redo pedc ad ueritatem Euangelrj ambulabant, quern errorem Pau* lus/cprehcnfo palam Petro,correxit.

Papifticus» *

I y Mirum

-ocr page 150-

AI irum fane eft edam pios errarc^qued no bis hadenus jncredibilc uifumeftf

Heo Spiritus fandus in faerae fcripturr mO numetis extare uoluit, ut inde noS difeerimuS quod D. Petro,quod Barnabae,prind^ as in ter ApoftoloSjquodq; exteris pqg uirh tï mul lis acciditjUt non redo pede ad ueritat? Buan gclij ambularent,amp; neceflario corrigenda ad« mitterent,id ipfum etiam alqs omnibus,quo* cunlt;ÿ faitigio in Ecciefia coHocencur, quibuf eunej tituhs infigniantur, acciderepolTcjncc tantum cü foli funt/cdetiaquandocóiundi, Papifb'tus.

Ergo nulia prorfus concilia adraittitis, fed omnia conremnitis C

Aïinimc,approbamus quæ uere funt concilia , fed Deum fupra concilium ftatuimus, Deinde dicimus concilio non liccre citra fenp turae fuifragia quiequam imponcre Eedefe-

Papifticus,

Licet ne Chriftianis fpiritum conciliorum fudicaref

Licet,

-ocr page 151-

Lieffjloanncs cni’m i.cap.4.fuber probare JpirkuSjHum ex Deo fint. Nam Spirknfan« Aumjdunt noftrijConcifij autorceffe. Qyam auté probandorum fpirituum regular» habe« bimus,prjtter uerbam Dei? Hoc cum fit eer* fum,ueruna,purgatum feptirplum,5c lucerna in loco obfeuro, Lydias nobis lapis crit ad probandas onarutini hominum doArinas. .

Papiftfeus»

Debent ergo ut audio concilia conuenire cumfacfisliteriEr

Euangclicus,

Ita fane, Nam fi Spiritus fanAus concilia modcratur, atQ: file idem ueritatis fpiritus, Apoftolos omnem uericatem docuic,Apofto li praedicarunt amp;nbsp;nobis tradiderunt, neeeße elt,utconföïutiones conciliorum aim Chrifti amp;Apoftolorum do Arina,hoc eftjfacrislitcris conueniant. »

Papiftkus,

Necj etiam creditis Papam fummum efle pontifie?iuredfuino in Ecdefia militante,cui omnes Chriftiani parère tencntur,qui quidem poceftatem habet indulgcndas conferendic Euangdicus»

Minime

-ocr page 152-

Minime eredimus, Sxpc enim de Chrifto unïuerfali capitememinit fcriptura, de Papî nufquamEpIie. 1.4. y. Colof. I. amp;nbsp;i- Hono Colo/f- • • ^^,jj 0^ nomen capitis foli Chrifto rclinquunC.

Papifticus,

Non al ia ut audio feripea admicticisinuf ft«sEcckfrjs,quamfcripta ucteris amp;noujtc‘ fiamenti^

Euangclkus,

Jta.Nam Deus omnia quorum cognitie illiquid momenti adfcrat ad pieratem amp;nbsp;falu= tem noftram abunde in facris fcripturis tradi' dit, Scriprura enim-facra utilis eft ad docen« dum quæ liera fun^,adconfurandum quæfel« fa,ad corrigendum quae praua, ad inftituen» dupi qua’ rcAa funt.

Papimcus,

Sed noftridicunt fcripturam facrarnfeob-fcuram efle, ut Humana f«cntia illuürariiit neccflê,quid uos dicitisf

Euangeheus,

Nos contra dicimus blaiphemiam ciTehor« rendam in Spiiirü fangum, ira defacrafcrip* Pfdh ly- ’^“'■•'^ réméré indicate. Pialm. enim 19. canit, dodtrinaDomim ßmplcx cit,amp;:animam refti‘ ruit,

-ocr page 153-

tuiVefiimonium domi'ni foil dum cfi, fapien« tes reddle etiam rudes . Præceptum domihipu turn illuminât oculos. Pfalm, i f pi Lucema ] eft pedibuï meis uerbum tuum, amp;nbsp;lux femitis meis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^' ■

Papißkus.

Quid inde certi colligiris-:’

j Euangelkus, 1

Cumperfacrarum fcripturarum tcfiinioa nia,cætera in religionc comprpbari omiîia amp;nbsp;demonftrari neteffum eft, ipfa fint omnium qux de rdigione præcipi pofTunt, certi fsima amp;nbsp;darifsima oportet. Deinde adeó daramjlii« cidam amp;nbsp;explicatam fcripturam facram eife eolligimus, in prxcepris qux ad falurcmne» ctflariafunt, ut nemo quamuis caetera rudis bxc non facile percipcre pofsit, liquide Chrt fio uerc amp;nbsp;credat amp;nbsp;uiuere cupiat.

Papißkus.

‘ Quid autem fenuuntde fanAis patribus, num illos plane rerjeiunt':'

Euan^clkus» *

Minime, manifeftumenim eft San Ans pa* très nee aliquid magis fide dignum in Eccle* fia, quam feripturas facras iudicaße, Sificut feck

-ocr page 154-

'14ogt;

kat doininLrSjficutfcccrunt ApofiolijneW ara ranftat Sanftos patres, ad legem, ad Pro phetarura amp;nbsp;Apofudornm fchprafernperré' mififle o5s,quos indo^irina religiorüsinftP tuendos fufcepcrunc.

Papifticus.

Vos etiam diciris ApoftoJos doAnnsm pierads perfedarn tradidiflé, hoe R ira edtit» quicitr in Eedefijs ndiif efle kgendum quart Êtrasfenprurasf r Euangdkus.

Verum cd, amp;picira fcndunt,itempedo drinara religiorüs naftrae aChrlfto domino Apoltolis perfedam efre traditä, cui nee adij’ d quiequam nee dcrralii,amp; in qua iiiliil immtl tari pofsic : amp;nbsp;Apoftolos, quam acceperunt, perfedam itéra nadidifTe Eedefijs, quas infri-tueruut. Ideo nullus iamextat liber aims qua faeraruin i'eripturarum, ex quo certo eogno--fcipoßif,quid ud Chriftus dominus Apoüo’ lis uel Apoftoli Ecdefijs tradiderint,amp; ex quo dodrinapieratisomnis defumenda eft,amp;corf feruanda.

Pap/ibcus.

Arcainen uetcres aliquot canones recepe-runr,quasadlmcfcruarausc' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euans

-ocr page 155-

HI


Eft utdicis, fed illos recepcrunt, qui feiiicct tx ipfis diuinis fcripturis omnino amp;nbsp;dare de* * fumpri funt nd diferte in illis traditi,ut ad uer bum; *-refsi auticerceeuidenterex illis cons dufi.C era non aliter ab Ecclcßa Dei adniiß fa funt,qui ut apud ecclcflas,amp; fingulos Chri flianosiantü ualeant, quanta autores eorum cxdiuinis fcripturis amp;nbsp;rationibus probabili* bus perfuafcrinr,utD. Auguftin? rede docef

Papifticus»

Ergo extra diuinam feripturam nemini li* eet aliquid præcipere aut ftatuerec* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Bene dicis, Nullis enimEpifcopis ud fingu* lis,uei uniuerfis,quantumuis magna illi exeeh lant ud dignitate uel opulcnria (jurirus licet prfcipere,aut ftarucre aliquid,quod nö antea in Ecclcßa rraditu fit «à Clirifto ipfoamp;xApos ftolis, adeoip fingulorum amp;nbsp;uniuerfoi^ efi ex fcripturis omnia fua proferre amp;nbsp;confimnare, Papillkus.

Vt tandemlocum de Eedefia concludis'

Euangclicus ♦

Ecclcßa Clirifti lol o uerbo amp;nbsp;IpirituDd nkitur

-ocr page 156-

’4i

nidfurjautoncate ucrbi non patrum niritur. Vbicuncp cnim duo nel tres in nomine Chri-K4tthit3. fiiconuencrinr,Matrli. 18. promifit dominas ipfc medium feinter hos futurum.

' Papidicus.

Vera huius Eedeiîæ Chrifri membra extc àudire cupioC

Euangelicus,

Quicune^ fcilicet renati uiuunt in ChriftO, Si deinceps cum adulri /untjrehgioie uerbuffl Dei audiunt,credunt, fideinq? fuam in bede« fia confitentur,Cbriito 5iËccJefiæ iefe addf cuntjacros conuenrus adeunrjreh'giofis.aAo ribus frudent omnibus,ièiêcp dedunt uniuer* (ied.fdpJina’ Chrifii, amp;cómunicant in Chrf fio cum omnibus eandem fidem amp;nbsp;rcligio' nem rede profirentibus.

Papil tfcus.

Qui funt ueri fedefy minifirif Euanne/iais,

Nimirum qui pure admuuftranr^qu^’ Chrf f(us præcepir,

- • Papirticus*

Sunt ne pares in mimfterio Ecdelix: I EuanPcheas^

-ocr page 157-

Non,alq funt fideles,qui ædiScationcm fis ^«mChnfto toto corde quæruot, amp;nbsp;conait» furextruere, Alij infidèles, qui fui quæru'nt, quç lefu Chrifti funt in minifterio nô ipedât.

^Papifticus» ' v

Poffunt ne hi,qui EccIcfiamChrifii rcprx* fentant iudicarc amp;nbsp;ftaruereZ ’ »

Euangeheus*

Poffunt quidem/cd iudicando «Si fiatuena do uerbum Dei fequi debent. Qmnis enimau torltas,6c fîngulorum minifteriorum Eede» fiæ amp;nbsp;conciliorum, tam plenariorum quàm prouincialium, adeoipuniuerfæEedefif Chri fti,uerbo amp;nbsp;fpiritu Dei nititur.

DeTraditi'onîbûs

humanis»

Papifticus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

REferara tibi porro noflrorum fenten« ,3. £lt;,(.^ tiam de tradirionibus feu conftituno= ie traditio nibus humanis,in qua feio uos nobifeum non „,{,^ /j„, conuenireC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;managt;

Euangelicus.

K Verum '

-ocr page 158-

lt;44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

Veru efr.Nam uos mafora huiufmodj nu ditionibus attribuids, quam facra fcriptura.

, . Papiibeus..

Noßri docent connicution^s EedeE^fikM oere oWigare in foto confcienrix,cti4iM oiniU fcandalo feduib ï*

Eu?ngcKnis, Qusefiint iUx confaturionesj’ ƒ

PapiUiois«.

Iriunujm, ddeÄos ciboruna, ab/hnentfal carnibuSjUcRitus, coniugtj inrerdidio j erdo facer. Imagines, amp;nbsp;tiruÜ fandi, fupph'catW», nes, dix-^ mulrx.

Euangelkus,

,,Scd Euangdium prohibée inftirui cultu* diuinos,iïne uerbo Ói mandato Dei Papiftfeus, Acnofiri udicmenter urgent hoc,nempc opera fine uerbo amp;nbsp;mandaco Dci,delt;fhab Iiominibus,eflè finguiarem amp;nbsp;fan Au cuifum ilhuSjpronunc/ant ha ne efle Chnfaanifmiptf fcdionera,amp; tranfgreffbres tradinonum hn^ rum perpetuis fupphe/js addicunt.

Eu angellus, Sed eß ingens impieras amp;horribilepecca* .ruw, j

-ocr page 159-

t«tn,aiidadaamp; rfmeritas opus aliquodcom^ Iiünücendi amp;nbsp;Deo pr jftituendi, quod ilk non poftit improbarc amp;nbsp;aÜigare benignifatem Si gratiamipfiusadtalc opus uoluntarium.

Papifticus»

Stntiunt ac docent huiufmodi opera effe meritoria amp;nbsp;fatisfadoria pro peccarisC

Luangdicus,

Aduerfusevroreshos clxmat Spiritui fan* ftusiFrufira colunt me nuuadaris hornÏHum. Deus enim non uuk, ut nos eukura diuinuw inftituaiaus.aut exerceamus, aut akjs propo» tutnus, abiq^ uerbo amp;nbsp;mandato iplius,

Papiftiais.

Sed eft tarnen prxchra tes amp;nbsp;pukbra fpe» des ordinationum amp;nbsp;conkitutionum Eede» Gailicarum»

Buangclicüs»

Verumeft,fedhocquolt;ï certu eft,Deunt nö poffe patiënte ueUe^ut homines quail in dk rionem ipfius inuadant Ói regnü ipfiu6 occu* ptnt.lpfcfolusfiibicondere cultus fuosuuk» Non uukjUtutrbS ipfius Intutri Sfpeftare definimus, 5c fcquamur opinions propriarS tómenta,unde maximi error« exiftere folcr,

K i Papüti*

-ocr page 160-

if 7 Pap/ftkus»’' i

Eft Canon,qui pontiffc2 cohffituriófs eqiraC EuangeJrjï, net Euan^rfta contendit unliKr, r«incri,riifï'patr'um quo«^ ftjeufa ièruenturi huangeiieus* ïüc Canon,qui patra conftitutiones Euan gdio æquat,palam impius cft. Nam cur qua? fo ecu fidei articolùmïcapcrcm, quod fcrip‘ i Jod«. 4. foradiuinitus infjMracanonhabet^Dcindew Mrfib. 17. beorprobart fpiricus num ex Deo fint Pater erfam cocieftis Eedefiae fuse dodorerrt, praefe« • ek 6Hum ünigenitum diccns'rlpfum audite» DciU. iS. Pofuiriç uerba fua in’ore eids; Vltorfututu» lO(W. 7. eorn qui huius dix^pris dodrina refpucrint, qui dixir. Mea doArina*non efi mea, fed dus, qui rnifit me. Éffamp;unus legislator^ ut inquit lacobus tap.4. Huit foil uùlt amp;nbsp;pateamus.

[^apiWeus» ,■ d*

At noftri dicuntpion omnia'neceffaria fd* tu ad falutem in canonicis literis dTeexprdb, fed Spiritus fandus fubfecutuS temporibu# rcuelafle inulta falutaria patribus noftrist '

E’uangelicus»

, Vndc id probant f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! PdpiUkus» . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. li

loan.

-ocr page 161-

loan. to. MuJtahabeouobisdicere,fcdnö (odrt.irf. potcf^is modo portare, Ircm,Qui non audits rit Ecclefianijfit neue etlinicuf^Ergo Papa po teft cofdcutioncs faccre, neceflarias ad falutc.

. . . Euanseheos»

^Hçc verba loan, ló.nonfiabÜJiint cofiftutio 104«. kt. nes butnanaSjPfomifsionem «dm fusna Deus impkuit in die pentecoftcs,quado miflb fpiri« fu. ueritatiSjdpxit dikipulos in onjnem uerica tc^qua ante hoe tempus portarc nó poterant, Papifticu5lt;

Audiarn te porró hac de re. Nam noßri ni= mis acuter hune articulum urgent.

Euangeheus* clt;i

In Euangelio omnia fcricC^ fun't,quat ad dl tam Chriïlianam pertinent, amp;in canonicisji» bris fan's fuper^ eontinentürjquaeladfalutem fdtu necciTaria funt.Chriftus énimeft xtenn patrisfapientiaj tiia,luxamp; iieritas,qiicm fît« miter credimus,8i uoluifle amp;dcdifle Eedefix , fuæ dodrinam non mutila amp;nbsp;mancant auc in= nbsp;nbsp;nbsp;-

ftabilc,fcd fofidi^perfeda amp;nbsp;immutabilé, cui nö opus fit,quic^ addere ud^ fupplcrocntü.

y Pâpiftçus',

Habes ne ly^yf. tefj^iqn^ feripturje faerx^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K 3 Euan»

-ocr page 162-

»43

Euangcli’cus,

t.Timo.j, Hab^o quidem pcrinuIta^Apofiolus fnquft, Omnis ftriptura diuinitus in/piratafft utils ad doclrinarn Zke Deinde dominus uM^obc dfenriâurger. ».Samuel, ly. Obedientiames PeUi.iï. {lorquamui'timse.Deut. la. (^t-dprædpio t»bi,hoc obftriiabis,ut facias. Non addts Deut.i. cjiiicquairi,ncc minute. Deute. 4. Non fad« quife^^quod fibi bonumuidebitur, fed quod ïmtn r» pi'jcipio tibijhoc tantum facito. 1ère, 7.

Papffticus,

V« ergo nullas hominu leges eße feruandas?

Euangeheus«

Minimchoc dico, Dcciuilibus enim legi» bus aar confikiMionibus non loquor, few po» teftatisfeculartsleges eße feruandas propter coniocntiamjiabent enim robur ex iure di uino. De hominum decreris loquor,quibitf confeientias obitringere uolunt.

Papifticus»

‘’Ergo conftitutfoncs Epifcoporum, qujf confekneiam non diuexant admitcisC

Euangeilens *

Sanc admitto, quae ad pacem publicam 5t uitof conferuatjonem tranquillam pertinent, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contuni

-ocr page 163-

'49 twrumrcTjcio leges, quibus uel praedpiunc, lid uetât fub peccato mortali extra kgé Dei» Papiftiais*

Curita,agc die mün quaeib. Nam cupio docerif

Euangclicus»

Nam folus Chriftus, uel uerbum in con« fdentia regnare debet, qui folus feruare amp;nbsp;perdercpoteft.Matth. lo. in cuiusmanufunt Mdttb.io. peculiaritcr anim».

Papillicus,

At noftri docent hurmnas confritutiones multum facere ad iuftificationem. Praeparant «nimad facilius obediendum Dcof

Euangclicus»

‘‘ Nihil tit^quodanimum ad feruandam Dei legem queat proeparare aut formare, protêt Chrifii gratia. Cur ergo adtantam gratiara noßra« quotj paleas iungimus^

• PapÜlicus»

Potes ne liane tuam fententiarn, feriptura facra probate c

Euangdicus.

Poffijm equidê. Nam Apoftolus Paulus ad

Gala. I. Anathanapronunaar uel hominem G^htu.

K 4 uel

-ocr page 164-

uel Angclum, qui aufit aliud Euangdium «.f4p.j. prxdkare. Et ad Corinthios fundamentum T^eut. ix. aliud nemo poteft ponere Sic. Si ad legcm Mdtihiti Mofi uemo addere debeat, cur adderemuS uUmo, EuangelioÆt ChriftusinquinDocetc omnes geneesjfeiuarc oïa quaecuncf prxcepi uobi5.

Papiföcus»

Sequimr inde confeientiaE hominum nul» lis conflitutionibus, aut uilis hominumkgi’ bus aftringendas ciTc.

Euangelkus,

Eft fanc ut dicis. Nam D. Paulus nephas effe pronunciat confeientias ullis hominumkgi^ bus obftriiigi. Inlibertate igitur,quaChriftuS Gdlt;it. j. nosliberauitjftate^amp;ne rurfüs iugo feruicu» CoioJ. x. ti'gimplicemini.Itcm,QuiddccrctisteneminJ) quafî uiuentes in mundo die.

Papiftkus» ’

Habet is fortafsis emm caufäs aliquot fur traditloncs hominum non (hat recipiendxf ‘ r ' Euangelkus» * i

Duas tibi prædpuas recenfebÓ. Violatur imprimis ipiritualc Chrifti Wgnum, amp;fuuni illi lusin animas eripitur, cum hoe ufurpant • : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homines, ut fibi Kceae coufaentias, fuisiplo«

i u lt;nbsp;J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum

-ocr page 165-

»T» rum legibus obßringcrc. Pracferca abominas tioeft coram Deo,cuiturn illi fingere^quS non requirat, ud ab homimbus abft^ dus ucibo , . confiäumampIcciijEfai.ijj.Maidi. if.Fru* ®^/‘*'**?« ftra me colunt amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mdl/n. i r.

DeCibofum ’

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dckdu.

Papiftkus^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*

NOftri docent etiam^non Heere quolibet 14. taff« die, quibuslibet ucfci,amp; neceflarium (je diferb dTe dicuoc. ut fexta amp;nbsp;feptima fepumanç qua«, fni^e e jtœ tuov angarix tempodbua, amp;nbsp;per quadrage^ run. fimam ab efu carniurn abitineamus, qui fecus fecerit,dträ diploma ponn’ficium,auc fupplb *“ “gt;-• cfilibeUos legatorum fedis Rdmanae pecca«' e* ••• lt;nbsp;X biqmale Chrifbanus, Imo impins cenfebiture'^

Euangdkus,

De ciborum dekdu habemus Pauli doArb nam ColofT, i.Nemo uos iudicet in potu aut Colojj^*» dbo. Roma. 14.- Regnum Dei non eft efea amp;nbsp;Row. •♦• poms Ec Chrifti uocem,Matth, j ƒ. Quod in« M4rtb. •». gredkur in os non coinquinat hominem. Et «.Tlt;«.4-Paulus I.Timo.4,*ExrpidKuXaftAgt;praedidt

gt; nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K 5- uentu=

-ocr page 166-

uentiiros impoftores,qu»d«aboK infunÄu pro hibeant ufum nborum, quos Deus cixauit.

Papifticus»

Vos inde facitis liberum quouis die efu« carnium, fed apud nos aiperius punjtur,qul carnem die ueneris guftauerk, qui», qui in W to anni curiu afsidue fcortatus fît.

Euangelicus »

Ideo propter ueftras traditiones irrita fadtis mandata Dei. Nos ex certo uerbo Dei fdinus libéré licere creaturis uti.ut eft in origine om« r ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nium crearurarum^ubiDeus dedit primis pa*

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rentibus amp;nbsp;porró Noe liberum ufum creatu*

«gt; return ad uefcendum fîne difcrimine.

Papiftfcus.

Leuit. » i. Attam? in lege ueteriXeuit. 11.amp; Deut. 14« De«/, »4. ciborum deledus ludarisfubMofe,pracfcribi* tur,ut ipJjB nonliceret uefci quibuslibet^

Euangelicus»

Fadacft diftindio ciborum fob» ludatiSjUt i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effent notae inter populû Dei amp;nbsp;Idolâtras gen

^4* • te8,PofieaiIluddifcriméfublafüeft,Ado.(0« . ^X*'’* ÓC l eddiracfïlibertasetiain ludxisfinedifoi* .♦ .i*T mj'nej'ta ramenjitc«morationcfumamus,ilt;i

tft^um inuocatione ói gratiarumaAion»

Papift*’

-ocr page 167-

Papifticus,

Ergo^ Mofen ut audio non luditfe.qui cft autor difcriminis dborumC

EuangeUcus »

No5 Chriftiani qui tubemur inlibcrtatc^n quam no6 Chriftus adfqruit, ftare, nee rurfuS iugo feruitutls fubmittere cona,audirc debe= mus,quid Chriftui ma gift er amp;nbsp;dominas no« fttrdixit.Matth. i y.Nonquod ingredituf in LWA-K» os Sic.Qyr Chrifti u*rba toUunt ddectum ci= boruni,ut carnibus ud pifcibus wcfdliccat in t nouo Tcftamentodtrapeccatuin.

Papiftkus.

At noftri obqciutu Hkronymum amp;alios panes';

' EuangeUcus»

Patres nuneç «a fuerunr cçcitate,ut fibi ma« gis quam feripturis credi uoluerint.Non con» temnit ergo patres^qui pattern omniü in cola lis glorificare conatur, qui in re confeientiae rSDeomagis quambominiobediendum een fet,non cotemnic homines ,fcd D eum mag^nb ficaijhominum ateg angdorum dominum.

Papifticusl

Sed eft tarnen fcarid^t ratio habenda* ' bumgeu

-ocr page 168-

. Euangelicus.

Row, 14. luxta Apoftoli dodrinam, Roma. (4* ^”’ firmorumhabendaeft ratio, ut qui uefatuT» non ucfccntem ne deipiciac, amp;nbsp;qui non uefd' rur,uefcf ntera ne iudicet,«Sinon uuk fratrent, abufu noftræ bbercatis cnntriftari,amp;ciboprt df.pro quo Chriftus mbrtuus ck, quot;J , nbsp;nbsp;nbsp;-Papifticus.

Jü.IJ :.k Annoncibusfandiorcsfacit:’. . .

. ' nbsp;nbsp;Euangclkus»

Ro»/4.gt;4. ^' Minime. Paulus cnim ad Roma, cap. H' inquif.Scio,lt;5i in conicientia mea certus fum, per fidem meam in Chriitum, ex quo hxc df» dicijUuHum cibum cfli communem, id eft,«» km quiimmundos faciat, nullus cibuseit,«! quo peccaripoisit,quod fî eo abutor, non ft . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bi,fed mea cft culpa.Omma cnim mundafunt

mundis, ptum. 1.

’ y / PapiRkus. .

Cur ergo ludæi communes cibos appeUa« bantimpurosr '

^ i -un Euangehcus*,

Quia ifs uefd non licebat, Scd Chriftianiit quoniam hæredcs’iunt Chridi, icuius eß terra dtplcuitudodu^nihileß in^^ü^fedomnk ^ofUuJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P»«

-ocr page 169-

pun pun's, Titum r.Hint dominus ad Pc- TitUï» ». trmn; Afto. l6. Quod Deus purificauitftu Aâ^a.iff. commune ne dixeris.Gcnc. i, Vidk Deus^Sc Gene, i. omnia erant Galde bona,

Papiftkus-» ’ ,^

Sequitur inde abftincre à carne certis amp;nbsp;ora dinatis diebus non effe opus meritoriumC ,3

Euanadicus.^

Minime. D.Paulus enirn ad Roma. 14. ait. Non eft regnura Dei cibus, Q^ D. neqj per ®”’^’ ’ hæc,necçalia externa faluaberis, nihil refert coram Deo, Gue pifees, Guc carnes cdas 1., Corint.8 Efeauosnon commendat Deo. Et ’ nbsp;nbsp;‘

Chttftus dicit ; Regnum Dei non uenit cum oWeruadone.’

Papifticus? ' -

SedDiuusBernharduS ex hoc Pauli loco ieiunium amp;nbsp;ciborum abkinenriamapprobatC.

Euangelkus,

Quidillcfenféritexhoc loco uiderct ipfe, NofiriGmpUciter dicunt, nullum externum opus facere nos Chriftianos.Nam Chriftia« namdifeimusab internis, Sc regnum Deleft intra nos. Fides iuftificat, 8t quiecat confeienR tbs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Papiftb

-ocr page 170-

1^6

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papiftims.

Ergo uobis fib^rum cft quibuslibet uefd?

Euangelicus»

Eft quidem Iiberunijamp; fdmus ia nulla rlt; mt dia nos peccarc,t3i»* chantas nos continet,nt quid infolctius fadvnui infratt?, Sicut cnini ucritas Chriftianos ucrc liberos facit ab obfrf uationibuslegalibus, itacharitas feruOï fadt P apitUcus»

Sed ueftri auditorcsjibertate male intdleda, obijcunt, deccre, ut ilfa libertas de darctuf apudahosï'

EuangcHcus.

Illis refpondemus,hott opus effe talis Gdd oftentatione, ß proximo periculum inonu^ near^Nam fatis fucrit camDeo elle notant

Papißieps»

Pûteftis igitur citra iadurara abfiinerc ufu ut ftrae Übertatisf

Euangdicus»

1 Poflufnus,quia regnu Deinoneßinülisreä bus poßturn,iéd quæ uel aderigendum uelad conferuandum Dei regnum pertinent, nullo modo funt omittenda, qusecüq? tandem ft“ quantur offenfiones.

-ocr page 171-

De Ieîumolt;

Papifticus»

N^ç| eiiam içiunandum certis diebus M. Loti« ijt» précepte ,aut ieiunicruinobferua- 4« wimiw«, noues l^uaudis HTc do«thlt;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

' EuangeUcus» ,

VitanoftramiUtiaefttcfttîob, 7. afsidue Hiot. 7» cum carne domefUco hofte confiilt;Sandum,nç enpula faginacus aduerfus fptritutn pr^ua» ltat.Cau«teuobis,aitChriftus,ne grauentur LUtiCH» corda ueftra ctapula 3c «brieute amp;C. EcD.

Paulus lubet abqcere opéra tenebrarum. nbsp;nbsp;nbsp;RonW. » 3

PapiftiaiSw

Ïc^uid boni inde coUigis nômaehiciciunium

«Ht pracceptum audise

EuangeUcus»

Hic fpiritus tanftus non praeferibit uUu di* em.tantû dkit,carni curarn ne agatiS ad con« lt;upifcenrias,uolen4 nos adprofligandatene» braru opera,no uno aut altero dieted eSunue abftincre à commeffationibus amp;nbsp;ebrictatibus,

Papifticus »

Ergo nof«um iciunium negatis elTe Chrv-Eianum,

-ocr page 172-

fuanum, çum aliquot boras^n ribis ‘abfonlt;' mus,amp; reh'cfUis dïebus genio iiidulgeinus ara-plicer, uentrem pro Deo colcntcs^

Euangeheus,

Paulus adinonecnosiioftræ condittomsail Tfffiltfi TheflaJo. i. cap. ƒ. inquit, Nosfiiqba'sfr musacfilq dici,fobrrj ünius. Idqj non lubtf ; aliquot duntaxat dicculas, fed totum tempus i , ; .^,intcHigit,quocorpuspeccati circumferimus. Idcofaturumillud amp;nbsp;crapulofutn iciuniuW) quod meritiuice domino uelut exprobraA .

, _ j Pa pillais.

Oida n ihil facit ad mortiffeandam camera» cum obferuationes ifiuniorum ad exerc/rU pieraris 5c refrenandas cupiditates infticiian« j tur,non funt hæc retia mifcrarum confeientia rum. Visigitur tibi dicam ucrum ie/umum^ j

Ex animo audire defidero, iiquidcm etiara reifte ieiunare difeain f

Euangchens» 1

«•K» Efïiis cap. p8. indicée nobis quod nara | ieiuniura '

-ocr page 173-

Idumutn dominus uelit.-Nunquid hoc cric ie=

iunwm çjuod «1 igattr,die ut atHigac homo ani

mamfuamfamp;c.

Papifticus»

Vtautem hune Prophets: locum ad no»

ftïuminftitutum refers:'

Euangelicus,

ƒ Hic audis caftigandum quidem Corpus effe,

' parum tarnen utilcm extemam afflióionem

I.Timo-4. Nifi ad mentis ieiunium ordinal • «TiW- ♦♦ l uetiSjid eft, ad abftinentiam à prauis affeAis

buS.abauariiia amp;immilericordia.

PapiRkus.

Pofthac quidem ita ieiunabo, Ci ad hune mo=

dumreât leiunoï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Euangelkus»

NonefttibinecciTarius ciborum dckftus, nifi domandç carnis ratio hoc cfflagltàrit: ab« (Unes «mm amp;nbsp;paucifeime uteris quocum,^ cû » bo,tantum ad naturam fuftentandam, carni-bus item amp;nbsp;pticibus uti poteris,quanquam amp;nbsp;pil«scarofunt,Phnioôi Apoftolo tekibus, ,.Cor.«o.

Papifticus«

'- nbsp;nbsp;Ergo non plane ieiunium, ut audio reqd»

tiSjfedabufum ieiunqC

L Puait«

-ocr page 174-

Eaangdkus»

Rede dids,Ita enim noftri dolores Ecdlt;* fiarum docent, nempe neruna ieiunïum,amp;o£ fide fufcepturn oportere fufeJpi ultroneauO fiinrate,uera^potnitcnda, amp;nbsp;pio ftudi'ofup* plicandi Dco,non necefsftate ulla legi's, non ^1^,,yj confuerudine humana, aJioqui nó foluni,nut' * liusapud Deum haben inotnendjfedciTed eriam abominationem.

Papiftkus»

Scd fupra dixifti,fi rede mcmmi, hanentP fnncatcni leiunandi.pccnitcnuain, Ói ftudiui» Deo fiipplicandi, non poflc ullis praeceptö, qw^fons adJnbeantur,cxritariï'

Euangeheus»

Vern eft,N5 erinn Icgc,fcd ex aud/tu Euan^ gdij fpirkum Chrifti acdpiinus,GaIat, j.

Papifikus»

Negads cfiam. Dominum ipfum CfiiW» Apo/rolos,autcda pofreos fandos patres ut /um diem cettum iciunijs lege pi xficripfilFeC

Eiiangchcus»

Negamus qu/dem, fed hortati tantum fuut Ecclcfiä,amp; iîngu/os Chriftianos ad pic seiu^ nandü, coCciccijsinccrim iml/a lege obfidAs-. Ergo

-ocr page 175-

tr^odecctMiiiiftros noui Tdhnaéntidligamp; twcohortari et inuitare populu ad pia iciunia

Papirtkus*

Qy» quxfo de ciufa quadragefîmaleni ob* feruationem à prifds patribus iiiftitucam cfle docente

Euangefkus.

Vt 11 qui per rtliquum aimi tempus in ali* qua grauiora peccata incidiflént,auC fecurius tiixilTcnt nulla iufta peccatorum fuOrum poe« mtentiatadij aut allas, remifsius in religione egiflent,quodmalura'utruniq; quam pluris «oslhuaderefoletjbi ifto tempore per cre« briores amp;nbsp;grauiores tontiones,atq5 rdigiofio res tonus Eed eße fupplicationes, tumedam per exempla eorum, qui ftudio pietatis pluï arderent, operibusiÿ poenitencix tills diebus ftuerius Incumberent, ad folidam peccatorS potnitentiam,amp;: ad ulua pietatis ftudia exd* tarentur amp;nbsp;accenderentur, quo amp;nbsp;ipfi fc reli* giofis ieiunijs arç praecibus addicerent, [^ jj ƒ Papiftkusgt;

• Hoc quidem idunium poteft fieri Cnc di» fcrifninedborume'

Euangelicus,

’ . ’V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;La Euatw

-ocr page 176-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EuangeUum docft prxciO redimentibu^ cóncefRimquibushbcr uefci cibis, omnibus 1« iuiuorum dicbuî, carnibus aut ouïs.

Papirticus,

Vnde quæfoinofeuit confucrudo normes* cendi camibus qiiarta amp;nbsp;fcxta feptiman*^ .Euangelicus»

A ueterfbus. Vetcres enim in pier Jfcj E«Ï^ . fi)s quarcadC fcxta feptimauae iciunarecon* fueucranc, quibus diebus nonnuUi poftea ^ fabbatum adjcccrunt,Hinc mos inolcuif,non uefcedihis diebus camibus aucouis. Veterf^ enim in diebus iciuniorum his cibis abftinf bant,quaii($ non rantS his,fcd col pifdbüS,lt;f omnibus ddicatioribus efcis,uti edam uino» PapiOicus»

Edam ie/unia damnads^fi aliqua ffdudal” ea ponarur apud Deum.

Euangelicus»

Dicimus rafcieiunjü,rem efle plane fruited' neam amp;nbsp;ingratam Deo, ur ipfetedarus eH rf^it. ft, i^f^^'^ S'S. Quinedam aboirtinandain, d a^^ qua inerici fiducie in ea apud ipfum ponaruG Hfai^. i. quod item ipfe refratus eir biai. i.

Papißicus »

A qui»

-ocr page 177-

A quibus inuenta funt noftra juunia, idi^ «x te etiam fcire percupio^

Euangdicus»

Innoccntkis dus nomirus primus conflituit itiùnium fabbati. Gregorius eius noiüirüs fep timus in condlio Romae habito. Anno M. L X X1111 Chriftianis fabbato die carnem edrreprohibuit Califtus eius nominis primus iciuniuin quatuor temporum inftituir,EtTc= Iffphorus dus nominis primus quoep feptem hebdomades ante Pafcha,ieiunium præcepit. Montanus leges iciuniorum primus inftituit.

«rr-

Evfetwf e/l tt^Hs-

Papiftiois.

bft ne idem in facra feriptura infututum 8ï praeceptume

Euangclicus, • ’

Auguftinus inquit,Egoin Euangelkisïl Apoftolicis Uteris, roto^ inUrumento, quad appellunt nouum T eftamentum,animo id re* uoluens,uideopracceptura effe idunium,quü bus autem diebus non oporteat ieiunarc.amp; quibus oporteat prarcepto Domini viel Apo= ftolorum non inuenio definitum amp;c.

-ocr page 178-

‘ Dèaierumap

fcrimine»

Papifticus,

K.Loc/« T\T ^^” dodorcs amp;nbsp;EccJefiarum pafio it iierw» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;resedam docent dies non cflc»quallt;*» difcrimi» 9‘’jdain famfb', rcliqui non item, quid quïfo ne. ueftri docente’

Euangclkus, ,

C9Ïo{r,^i nbsp;nbsp;nbsp;P’“^^'® ***■ ^^ ColofT X. Ne qnis judfeet uoï in parte dicifefti. Ideo cauenduinne aninji» laqueis mandatoruna perdamuSjamp; ludaisan» G4Uh4lt; ^*^^ contra dodrinam Spiritus fandi. Gala. 4* Dies obferuemuSjficut Hebrari dient iabbirt de neorneniac.

Papfftfeus.

Infuper etiam addunt, qui fcfiisdiebui,al» Eedefia adferiandiï cledis, opus aliquodftr* ufle aut manualc confcccrit,eü peceare aiunc-Euangeheus.

Hoe quaefo quid eft aliud.quàm fibertireÄ dcircieda,ad infirma Ôiegena elrmenta cofP uerti amp;nbsp;Chriftum negare,prjcferti™ quafi np ceffarioilla fint obfcruanda ad iufticiam.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Papi^i»

-ocr page 179-

Papißicus;

Attarscn Hfbm' fabkatumobfèruareiufsi jiftr^i. funtf

Euangeheus.

Verumdïj fed luce ueniente hæc umbra ccfsit,ut nemo tam legem fiatucre amp;nbsp;pccca= turn facere debeat,ubi fcriptura nullum facit* übertatcnurelinquit,

Papifticus*

Cur ergo diés dominicus amp;nbsp;alq Apoftolo= Dj^ iomi rum dies ad feriandum cicéil funti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nicKt.

Euangelkus»

Confiitutifuntdies aliquot ad feriandûab openbus manuutn,nô quod fanÄior,aut eele brior fit ilia qua eSuenimuSjfed ne inordinata congregatio populi fidem minuat in Chrifio.

7., Papißkus»

Qya ergo de caufaf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Euangetkus«,

Quo commodius audiamus uerbu falutis xtcrnæjcccnâ dominicain peragamus amp;nbsp;corn , munibus uotis Ecclelîæ necefsitaté Deo pro» ponamus amp;nbsp;comprecemur, omnino certi dies conftituti funt,qujbus dum agitur res animf, à fanulianbus negocqs fuperfedeaniu s.

L 4 Papiftis

-ocr page 180-

lèó

Papißicus*

Cur ergo in lege de diebus, cibis, utflibuSi loco, perfonis praccepta funt aut uenta^

Euangelicus»

Ad tempus corredionis importa trant, iam chorufeante Euangdp gratia euanacrunt amp;nbsp;libel las rcgnat,quanon ampiius finis dit* bus externifi^ operibus iudaice colimus Df um/edfpiruu amp;nbsp;ueritate.

Papiftkus,

Sed noftri concionatores dicunt graue elTc peccatum feftos dies Deo non fandificart: quid quaefo hic nofiris refpondebidse' Euangelicus*

Et noftri concionatores fgepius admonent populum, quam graue peccatü fit, cosdies, qui Deo atej: pqs amp;fpiritualibus excroms dlt; ftinati funt, tranfigcre otio, crapula, ebrietas te,IuKu,maIisfccdislt;^ uoluptatibus, quemad» modu fieri uulgo uidemus,qu3 impieiatch« calamitates„quas padmur, èi quac gnuiord nobis impendcnt,fingularif er prouocantur.

Papißieus.

Oiiotnodo ergo dies feftos feu ferias obrer uajidas ciTe docente

Euan«

-ocr page 181-

lóf Euangelicus »

Voluntamp; docent dominicis difbusom« lies homines plane uacare domino, amp;nbsp;cefTare ab omnibus corporalibus openbus amp;nbsp;negos erjs.a cundis quoep peregrinationibus no nes cefiarijs amp;,negotiationibus. Qucmadmoduin Deus in lege ma prxcepit. Sex diebus perfid dansomne opus fuum, amp;diem donunicuni domino torura faniSificcnt.

Papifticus.

; In guemuGe nr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Euangelicus*

VtineOjCxuei bo Dei, in fideamp; pietate infrituantur amp;nbsp;initaurentur,

Paprfticus,- ■

Voluntneeti3 populo feriari tn feftis Apo Feri« A» ftoloruin,amp; aliorum fandorü per totü diem:' poßolorS.

Euangelicus* *

Liberum faciunt, docent^ populum feriari uf«p ad finem facræ concionis, inde cuicÿ ad fua opera confueta redire licebit.

Papißieus «

Quadecaufa,apud nos peccatum eft not!

feriari:'

■ L y bilans

-ocr page 182-

•ÄS *

Euangeticus«

. Qyia palam eft, bonæ parti popuif, ferJari^ pr3ndio,fcandaloefle,cocnim tempore ttr* .nalibusinepttjs Dcü grauius feré, quam *Ii^’ • diebut ofFendunt.

Papifticus.

Quid ergo cft faciendum il(is,qui toto* ho8 die£ fefios baberc uclint ^ j

Euangclfcus»

Vidcantuteos Deo etiam totos fanffifi« cent,atcÿ pris exercities religionis tranfigant, non qs rébus impendant,quibus ira Dei maxi me prouocatur.

De Oratione.

Papift/cus»

» 7. LocM Y ^E orarionequid docent,num fiaris ho« de mätiot^ J__/ ris,ncmpe matutina, fexta. tertia, pri» Br., ma^uefpertina orandum effe fendunt, atej in Eedefrjs Deo confecratisf

Euangdicus»

Euangelium docet orandum eiTe pafrem roeieftem per donunum noftrum lefum Chd

-ocr page 183-

fiumjfpiritu Si ueritatc ubicj,ut prices non ßntalligatsflocis^uclcnim ingredimur con« «Iauc,amp;occlufo oftio,oramus patrena-, qui cft in occul to, Match, ß. Vd precamur in omni M4Ub.r. loco. r.Timo. a. Totus enimraundusefttem,, yj^. i. plumDei.

Papiftiais*

Da mihi adliuc aliquot facrx fa iptur« te* ïtimoiiiaf ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Pfalm. 10} Bcnedic anima meadomlnojn Pjdl. loi/ omni loco dominationis cius. Ioä.4 ait Chri« 104». ftus. Veniathora 8ic. quando nclt;$ in monte hoc. l.Timo î. Voloorareuirosinonjrdlo’^♦Tw». 1» ço,AAo.7, Noni» eft 5ic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ado.r.

• Papidicus»

At multi funt in remplis, qux deuotionem CerfWO« rribuuntjôi Jugent. Ipfa loci maicfias,campa« ni« mutt« nxbaptiz?.t3e,organa,nolæ, cantica, CaerdjUs. reliquiæ fanÂorum.pifturx, imagines, ueftes confccratæjfacramentumEucharifuæjfacrifi» cium altaris,altaria in honorem diuorum con ftcraca,uexilla,fupplicationes,ipfa rempli un* Aura âCconfecratio, aqua beneditSafS^c.

-ocr page 184-

»7«

Vbi quarfo Chriftus innouo TeftamenW luccomnia fic facienda cxigitamp; prxfcribiij •laid exigit ipirirum amp;nbsp;ueritatem,non tanta» Vft« Kf« camalem pompant ccremoniarum,quafnoi' ruM erre» ad ædificationcm^cxliortationem amp;nbsp;lt;onfol^ Konwum rioncm fiunt,fcdad quarftum.

Papifticus,

Eft fanè ut dicis. Noftri enim facerdotes to* tos.dics confumunt canendo, facrifkando, J^ murmurando, Pfalmos fine intelkdudtto» nant,dant fonum fine mente. Sedhacefu» fub rofa,ut aiunt,diAa.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? EuangcKcus»

i »Z^tSi-'' Qy’^ timest' eoEtemur bic ueritatem. Apo‘ ' * ftdiis uult quince uerba menteloqui,ut amp;alf os inftituat,potius quam decern taillia iierbo* rum lingua. Clamant praèterea ßeut olim lu* Hiftf• 7. daci,tcmplü domini,tcmpl u domini,Hicrlt;. 7’ Eft amp;nbsp;hoc ceremoruarum’ negocium plant Mdlrfc.«/ rondiiditium.ficut dominus dixit.AlaladU' Q^iis eft in uobis,qui daudat oftia Ô^e.

Papifticus,

Nunquid aliud defiderant in noftris oritiö* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiibus,rcprehenduntcnimmulta nedicafhff

re om ma in rdigione nofira7 ’

Euao

-ocr page 185-

Euangdicus«

Reprehendunt noftrl concionatores, quod utuntur in orarione uctbis non prjs,amp; quae cum facris Uteris non conueniuni. Vc cum Contre «• orant rentifsionem pc^catorum propter me-: ratioHef ritafar ?;orumj quiabufus in prima Ecdefiq Bngitx. plant non fuitjprxterea ea oranc, qux orate non debent.

Papifiicus* .

Cuius quarfo autorttace id faciunt, amp;nbsp;ad quasoracionespepulumfuum reuocant^

EuangcHcus,

D PaulusadRom.S inqumSiqaidemhoe RoffldJ. ipfum quod oraturi fumus vit oportet, non nouimus,uerum ipfe Spiritus intercedit pro nobis gemitibus inenarrabiUbus,

Papifticus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

, EcquidindeinteUiguntf

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euansdicus»

Quia G ipG nefeimus quid aut quomodo 0* tandu Gt,amp; eft oratio proprium opus Spirû Mis fanifti.nacritorcuocanduseft populus ad 1 nbsp;nbsp;nbsp;casoraiiones,qux in facrisUteris funtpropoïf 1 nbsp;nbsp;nbsp;fitæ,quo difeat Deü fecundû ipfius uoîuntact ovart ,6i cerius Gt fuam oradonera probat i.

Papifti»

-ocr page 186-

«7*

Papiftkus»

Vera funt qur djeis,agc dk porró quid i*

(pliceat illiSjin noßris orationibus.

Cum uerba pie alioqui amp;nbsp;Chriftian« orl'

•• tionis trahuntur ad finem impium amp;nbsp;ilIfg^C' mum,ut duin per orationem dorajrucam,aut uolumus fanguinSfiftere, autlupos arcerf,nt PpÏM. jy. O'aes rapiant.Sicut quidaconancur Pfal, Jf« decorquere ad uulncra dedinanda.

Papjftkus»

ER ne peccatunfreerte à Aïonachi's hxc ft’ 4- runtefle excogitata,amp;adhiic danculuinc» creentur abincancatohbusf

Ideo nofiri condonarores populum fingfl’ lari dira monent perquam graue effe pc«” turn amp;nbsp;magnam impiccaté, ad tales artes nis* gicas amp;nbsp;incamationes uerbo Dei abuti. , Papifticus.

Hf Parrifit . I^oßn doftores Parrifienfes amp;nbsp;Louanit'’ eußum 0‘ (^^ kribunr Ói docent orationes ualcreexop‘ LoUitnifn* reoperato /läfittfer# . Euangdkus,

»(«if edUif ER abufus maximus cum finis orationisi« ■ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peru^'

-ocr page 187-

IW ptnrertitur, di hominee orarionum uerba« Opinion« récitant,ut hoc ipfo redtationis ope ftgratuinquendana cultum Deo amp;nbsp;Sanais przftare uelint,cü non ut prscftenius co opeve officia aliquodDeo,fcd ut gratuicu Dei auxi, lium, meritis obnoxq periculis amp;nbsp;malis iinplQ . ret*uï,*ut ut non merita bénéficia indigni re* ; cipiaraus,prices ad Deum fundendae funt.

Papifticus,

Fortafsis non probant,quod ^ noftri5,uerba prxcationisdominicxj'angclicsefalutarionis, Pfalmorum amp;nbsp;aUarum præcationum certo 1 nutaero,óimodorccitata,offcranturr

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangclicus,

brroï «ff maximus amp;nbsp;abufus prxcaitdi ,qni nonfolum pugnaccu uerbo Dei, fediuditio ^ nbsp;nbsp;rationis etiana ineptus amp;nbsp;ridiculus eft, nempe

* nbsp;nbsp;populum orationeamp;fuas ita D eo D. V irgini

* nbsp;nbsp;alijsicg fancis offerte, tanquara acceptutn ali»

quod obfequium uel munus,quoïe putani predate de Deo amp;nbsp;fandis mctcri,peccata fu»

^ expiare,bene5ciiDei fibi conciliate.

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus,

Agotibigratiasptohactam fana doffv* na,qua me rede ovate docesd^d noftridodo» \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vca

-ocr page 188-

?^4

‘ f« docent orarionem ratione locoram mag» cflêacceptam Deo.

Euangdicüs»

Et lik fine abufus non minore cura repr» . hendendus Si conrigendus eft, quod rations 1bcormn,quorumalia alqs magis fanAa exn fiimant,magi's commendari oratiOnemD«, dCcitius exaudiri uulgo creditur, ut iï prxf« fiant ad certas fiatuas, aiit reliquias fanion!) aucalialoca,adqux peregrin ationes religio* gt;nbsp;nis ergo fufc»piuntur,quae fummacontumf .lia eft gratte» amp;nbsp;meriti domini noftri kÜ i .Chrifti.

Papifticus,

^^_ Durusfermojdiequaefomihihuius ratio* nem^

Euangdicus.

t Qinaperfolum Icfum Chri/tum accept# funt praeces noftrx apud Deum^quocun^lo* 10411. »f. co fiant,ut ipfe proniific, loan, i y. Quiequii ' petiericis patrem in nomine meo,dabituo* Iod«. *' bis,loan.4,'Infpiritu Scueritate oportet;Do W(Utb.«8» urnpatrem adorare,Match. iS. SiduoextiO' bis confenferint fuper terram amp;c.

p, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papißkus»

-ocr page 189-

J ! nbsp;nbsp;nbsp;' Quidmectiarn didis feripturse facrx’ lo

cisdocereulsî' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Euangelicus»

^ EcceDominus hic promittit fore ut exau® diainur,fi in oration« confentiamus,amp; fe mes j, diurafore inter nos, amp;nbsp;omnia à pâtre nobis impetraturun», quandocunt^ amp;nbsp;ubicunq; in ipfîus nomine conuencrimus amp;nbsp;confenferfc

ƒ , Papifticus»

t» Curergoamp;in Ecckfqs, amp;nbsp;in priait is locü J Ijbentcr orandum efte

Euangcîicus»

1 Idcolibcncius ad templa,amp; loca publica prg ƒ catumeonuenire decet, amp;nbsp;ad orandum rcli= gioGus confert, quia eo ad orationem Ecdc» fiaconucnic,quiaibi rainifterio uerbi, ali]fcç, làcris exercicqs,6i ipfoîç una nobifeum oran» ’ ƒ nbsp;nbsp;t3uinca:tu,ad orationem magisexdtamur.

jj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus»

pî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quid commodi loca priuaca habent ad ora

^i tionesn faciendam C

‘’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangehais, ’

1. Qyod in illis præcari licet animo magis ac« tcnto,amp; ad Deum plenius fublato. Deinde, M minus

-ocr page 190-

minus incidk in In's Ions, quo«} mentem a^ alia^quàm qux aguntur in precibus^auocef.

Papifticus»

Habes ne tefrinionium fcriprurx^

Euaneelicus*

Legirnus dominumlefum plerun«ÿ in mort' dbiis ac hortisorafle, ficut amp;nbsp;nos iufsit pair?

M4tb,4. ocdufo cubiculo orare in fecrero. Match. lt;!• Vt fmm cxiudtatur oratio noftra per fe nul» lus locus qiiicquamprx alio prxftat. SedprP cationis eftfearia cota niticur Chrifti mericO) amp;nbsp;interpeUatione eins pro nobis, aefideerrta promifsionum Dei,in quitus animus tredenî meritu Chrifti amp;nbsp;interceisione apprehendit.

Papi^icus,

Quid.de rcliquo cercmoniarum numéro dicitis, de aqua benedida, de confecradont lignorum, herbarum Sic.

Euangelicus»

Cur quxfo qua ristSicut enim hac omnia et bis fimilhma gerris ficuh's uaniora, amp;nbsp;«inild del ira men ta,qua tradantur ex mera ignora» daIdipturarum,Sparscarum exueteriTe» Itamenro produda, amp;nbsp;abolira per Chriftum» modoudimus ludaiftnumtotumreducere.

De

-ocr page 191-

De Confirmation

nc,8c Vndione»

Papifticus.

CReditis ne uos Euangelid Con^fmatio ’^ • Locat nem ^ Vndioncm exrremam duo elle ^quot; cö^tM Sacramenta à Oirifro infdtuta,pcr quf datur f’‘’'5f ^^ ^ grada fpinrus fanài r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^’^ •

Euangelicus.

Minime hæc pro Sacramentis admitrimus, nonçnimhabent tefdmonium fcripturae^nctp promifsionem annexam.

Papifticus.

Attamen legimus Apoftoloâ impoiirionc nunuuni,uifibilcs fpintus gracias contuliflef Ado, IJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adou?.

Euangelicus,

\ Verum eft/ed hoe fuit temporale donum, fient experientia demonftrar,lmo ftarim poft mortem Apoftolorum defijt, ficut uctuftifsi* mi feriptores tefiantuf.

PapitiieuS.

Sed tarnenmanuum impolïtio manfiti’ imnofitio Euangelicus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunuum.

M i Fatemur

-ocr page 192-

Fatehîutquidçni CerctponiMm-impoimdi manus rctcntôAiàfucccflbribus fuinè^cumi-dei fuæ confefsionem ederent aduIefcentfS, fcdnonhocfinc,ut Sacramentum haberctuf à CliriftoiiiitKutuin. Nam Auguftinusnihil aIiudcfleaiFirmat,quam orationem.

Papißieus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Vt autem à uctcribus inde confirmation«*” ufurpatam elTe docente

Euangclicus ♦

, Dicunt perpetuum morem in Ecclefia fuif' fe,ut ubi pueri ad ufum rationis perueniflent, fidem fuam ipfi in Ecclefia profiterentur.

Papifti'cus*

Vt autem bic mos in ucteri,amp; in nouo Tf fiamento obfcruatus eftexinftituto Deie ■ Euangdicus»

ld tibi dicam paucis, nempe ut quf prim^ infantia recepti eiTent in gratia domini, aptd uetcres per circumcifionem,innouopop il*’ per baptifina, ubi primum acceptumliocDfi benefidum cognouifienr,amp;fidcm inDeum folidam concepinenr,ipfi fidem fuam in Eed« fia profiterftur, amp;nbsp;fe ipfi obedientiae Debate Ecclcfiæ addicerent.

p^ifh*

-ocr page 193-

. Papifticus ?

* Non fölebant folcnnkcr ab Eedefia confit man in rcligione adhanc confefsionem fidei, amp;nbsp;obedientix inEcclcGa profcfeioncmC Euanselicus.

Sane quidem^per orarionem amp;nbsp;aliquod di^ uinx conoborationis Symbolum,quodfub Mofe certis facrifieqs conftabat, amp;nbsp;oblationi» bus. Florcntc EuangcUo, impofitione manu« urn Sc communione Cœnæ domint

Papifticus ♦

Qind turn pond agendum c5pucris,quan« do fidem fuam,8i obedienriam coram Eceks (iafolcnnkur profitentur?

. EuangeUcus»

Refiat,utEcdefia pro cis preces folennitcr fundat,Sc inatmenta eis orct Spiritus fanfti, win fideChrifti,0C obediemia EcdcGae,co3 ipfe confirmarc,conferuarc,atcjj inomnem ueriutemperpetuo inducere udit.

Papifticus»

Sed noftrinon itatraftant confirmationem, (ortafiistain abufum euam ucnit,Gcutple= rxe^ afix multx ccremonix,agc die quid turn fieri fokat? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•gt;

Euans

M 5

-ocr page 194-

lt;So

Euangdicus ♦

Clinch bniufmodi orario fada Jnnomin« XDhiiftïjd' fiducia promifsionurn dus, nó pof' Cc non cfficax efle, ad miniftcrium Eedffo pcrtinctjCosproquibus EedeCa oraiiic,con' firmandone Spiritus fandi corroborarc, Ad liane ieaq; uetens, Chrifii amp;nbsp;Apoftolomm cxcirpium iraitao Symbolum adJiibucrunt impoHnoois manuum.

Papiftkus.

At hoe minifkr/um conCrmanonis apud nos peculiarc opus eft Suffraganei, amp;nbsp;pera= dum eh uix femel in anno, amp;nbsp;non ita ut duoi” fti adminiftratinnf'

Euangeheus»

Hare conffrrmrio tefte HieronymonS ideo propria^fu fufFraganeorum quondam Epi' feoporum fundio fuit,quod alqs cadem admi mftrare nonheeret, eumBa[xifmüfaeramfn’ turn longepracCantius, uulgares eriam mini^ firi.Inidquihbct Chriftianus^fi ortUnarijmP nuiri deeflent, adminiftrare pofsit.

Papißkus»

Q;ia de caufa Epifeopis peculiariterfon-mendata fuit,'

Euan*

-ocr page 195-

lt;8i

Euangclkus*

VtEpifeopi Gngularum Ecdefiarum.quj fuief creditæ eflent, certiorem aflequerentur .noriciam, amp;nbsp;ctirâ magis falutarcm gcrcrent» dumipfifingulis annis cognofecrentj qpa 6« de amp;nbsp;diligenda paftores cum reliquoc. tum praccipuepucridam Chrifuiiiftituercnu

Papiftkus,

A quibus tandem confirmationem pera» gendam ede dicunt C

Eiiangch'cus,

Vel à Suffraganen, uelDccano cum uifÏta= joribus amp;nbsp;parrochts fingularn EccleGarn in templo amp;!oco,undc cófcfsio amp;nbsp;profefsio puc rorü, amp;nbsp;reliquat quç en illie agenda fünf ,à to taEcclefiadareexaudiri, ôiinteUigi pofsint.

Papifticus*

Nondebet ergo differd hoc infpedÜonif amp;nbsp;confirmation is munus ^

Euangclicus»

Vitra annum differn fine grandi Eccleßaa rum incommodo, amp;nbsp;rebgionis pcriculoncn poteft, fi nequit perfid per unum, utendum opera plurium.

Papifticus, M 4 Nonn«

-ocr page 196-

'^ ' Sunt quidem in Eedefijs amp;nbsp;domi infirue* *^di amp;imbucndij’n i)S,qiisc rdigionis funt,n«in 'pc in Catechifnio, ut pofsint ad formam Ca-techifini prxfcriptam refpondcre» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Papifticus»

’^‘‘‘Docent ne etiam ueftri concionatoresolc’ urn in confirmatiqnc adhibendum effe^

•'Euangelicus »

Non^qufóhoc figno fuperitit/ofifsime ab-oK funt ueftrfjamp;apud Chriftianos non tart ligna amp;nbsp;umbrx fpiritualium rcrumjquathiö amp;nbsp;ucritas fpeAari amp;nbsp;ualere debet, fatis fucric in ifta aftione fymbolum impofitionis ma« nuum,quod amp;nbsp;Apoftolis atej antiquioribuS patribus facis fuit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«'

DcVndionc.

IJ. Loer« Tquot;^^ extrema undione, quid quxfofen« de iz«dicgt;= X--* “^^t^Theologiuefin?

Extrema

-ocr page 197-

'■' Extrema unftio fuie Symbolum temporai lisdoni, quod feimus non diu poft Apoftoloä duraffe, Apoftoli ungebant in nomine domi* qi eos,quibus uim Spiritus fanAipræfentem, indonofanationis exitibebant. Hoe fieri iu* bet U. lacobus cap; y. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ideob.,,

' Papifticus»

- SednoftriThcologiitadicunt. Confirmai tionem Sc extremam unflionem facramenta eff? à Chrifio infütuta, fed non ut duo prxcça dentia ad falutem neceffaria,ex contemptu ta menilla omittere mortale peccatum eft^quid tu refpondes; .

. EuangcUcus,

V nde probant hoc uerutntife^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ‘ P

Papiftidb. '

- Ex Epiftóla diui lacobi cap. y. qui itaait^ldcoL Infirmatur quis; accerfat presbyteros Ecdc* fia?,Sc orent fupet eum, ungentes cumoko in nomine Domini.

Euangdicus»

Sed ftatim fubiungit,Et obfccratio fidei'. faluum'reddetlaborantem, Sceriget eum do« minus. Hic adferibit Apoftolus impétration nemSe falutem orationi fidei, non unöioni nee

-ocr page 198-

nee olco,ut oleum ueßrorum pondficorffW« pafrocinium habere nonpofsit.

Papiftkus.

A Ad quid autem opus fuit addere oIcuMjA niSiiliuuac laborantem?

Euangcheuy,

Mos fuit apud iftas genres oleo corpus u”* gerc,quodóiChriftus difcipulis praecepifj^^ oleum ad mulrasinfirmitatcs falubrceftpha» macum.Nos eriam olei feu undionis nomina omne officium charitatis Mitdligimus, quod jnSrmis knpendi poteft.

Papiftkus*

Curaddit, accerfat presbyteros EedeËX» quamhichabetis gJolTamC

Eiwhgclicus,

Nos dicimus presbyteros eo# eife in Eede fîa,qui (3lt; autoritäre amp;nbsp;prudent« cacterosan« teccllunt,uitaefanditatcac morum innocen* tia exteris prjrficiuntur.

Papißieus*

Çi non eft facramentt? iuxra uefiram fenten* tiam^quideuinquxfoeit extrema undio^

Euangdicus, Noflri d/funt humanutn ac dufle offinurt eife.

-ocr page 199-

»Sy


effe.Vngebant Apoftoli nónnunquam fgro tos, amp;nbsp;bene’wperunt habere,qui finiftrius piulo ante ualebant. Mare, i o. Hoe amp;nbsp;perpc= tuo feruandum effe monceD. lacobus cap. y.


Mire.! o. idrob.f,


Papifticus»

Quornodo quacfo hoc feruandum dicitisC ÈuangeUcus,

* Inuiferefcihcetaegrotos.ubifi ufuspoftu= kt, aut segritudo levât, qui profcAiore iam funt jetatc,malum debeant attrcAare.unge-re,ac Deum ut liberct,orare, Habent ne :nfu3 per alias probationcs, extremam undionem effe factamentumf

Papifticus»

Annonbxefatisfufficiens uobis uidetur, accedit prwtrea ucterS ufus et authoritas,dc# inde confuetudo quç iam pro lege recepta eft.

’ Euangdicus«

Scltis Epiftolara, qu« lacobo ancribiturHierony# canoniek fevipturis immlt; annunierari,ncc^ eti- miM m eda amhicaudet adiungerc GcutiD.Paulus: Ego tbrtlogo iU accepi à domino,quod 5i tradidi uobis. Itacp luflriwH ut unftionk extremx ufumpro facramento ha’ rorw» bni à Chrifto probare non poffunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* »Cor» » i »

Papifticus»

A fan Ak

-ocr page 200-

tSif

■ A fandis patribus hunc ungendi mot«” accepiffc noftridicunt,qui ita fiatueruntC Euanodicus»

Auguß. ' AuguftinusD.Iacobum interpretaturw^ gt;nbsp;locOjfed longe diuerf© modo, fermone 11 *• Vbi didt:Quotics aliqua infinnftas fiipem^ ncrit,corpus amp;nbsp;fanguinS Chrifti, die qui fgf” tat acdpiat,amp; inde corpufculü fuumungat» ut dlud quod fcriptumcftjimplcatur into/ ^nfinnatur quis amp;:c.

Papißicus,

1 Audiam ex te intcllcdum huius D. lacobi loei dariorctn,quó melius intclligam?

Euan^eheus,

Infimwrur^inquitj quis inter uos,non ait ff Pt in morris articulo, ut docent fcholx Panr Itchltum amp;nbsp;Louanicnliumjiccm orari amp;nbsp;ungi prsedpit^ut oratio in fide pofiulata,nonun« dio,fanaretinfirraumin anima per peccatO' rum remifsione, amp;nbsp;in corpore ne moreretut-

Papifticus.

Cum hoc inftit uto noftri fcholafiici roti dif» fentJuntjdum nonconcedenda uoluntundio nem,nifi iam agentibus anima,quo fît ut cum Apoftolo pugnent, amp;nbsp;fanitarem infirmisnon pratcenruTi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euan»

-ocr page 201-

Rem fané acu tetigifti,amp; ut breuiter tibi di cam meam fententiam, dehaç unftione, qux nonfacramentum,fedï-itus quidam primitb uxEcclcGæ adnos dcriuaius uidetur,loqui-^ tut Marcus cap.6.Et egrefsidifripuli,pr3cdi= RKre.ff. cabant,ut refipifcerent, amp;nbsp;dçmonia mulca eq» ckbant,8ê ungebaut oleo »gros amp;nbsp;fanabant,

Papifticus»

Euangelicus,

ConWiumla^obi de unftione Sc conErmao tionis ufum non toRimus, fed facrameuta nc* garausaCbrifto inftituta.

‘ Papifticus,

* uem extemam approbant effe facramentumtf

* nbsp;‘ EuangcHeus.

Sedaberrant à ucro amp;nbsp;redo. ApoRoli enim adlinerunt oleum fpe reuifturis. Hiuero non

1 iUorum Euerat, quale natura feccrat. D einde i corpus unxerunt ilR^fed non niR propter cor» » pus,lu corpus ungunt propter ahlmam,tan^

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oki

-ocr page 202-

18$

olci uis in lue uG^ penctrare pofsitjatcjipfan* liberarc à peccatis.

Papiftkus.

Eft fanè utdicis, pergc quSefoinhuiuslod lt;xplicatióc,quome ex hoe erröte expediaw^

Difdpuli Chriftiuugebant oko,eo pb”* modo, quo CHriftus lorp.fecit lurum ex fou* lowvp. to,cfco reftituens infum.Sed qukl lutu ad i^* dpiendum uifuraf ka quid oleum ad finjw* temf Virtus ipGus fpintus,quæ propter fidlt; difcipulorum agebat, incolunutaxem reddi* derat, non oleum.

Num femper oleo ufifunt, quotics fanarent» ctiam poft afcenGonem donutii^

Ado:3. Non. Petrus emmclaudum ianauitlousi“’ uerbis, In nomine lefu Chrifti Nazar^ni fo^ Ado: »?♦ g^ '^ ambula. Multi incolumes fadi funt.fo® rijs amp;nbsp;feraicindis Pauli impoGris, AÄon?' Papifticus.

Non tarnen Gne eau fa uG funt ApoGoGund* one external'

Enangeh'cus.


‘ CA«^


-ocr page 203-

Ciu3c quiddam ekhibucrunt Apoftoli, fic nbsp;nbsp;nbsp;’ ’

ingéniés infirmoSjex quo uoniubil fecundiJ tarnis fenfum accipiebant folatq,quod fieri fo letjcriimfi manibus folis qutmpia adtreftes, Quäuis nö abfurdc dixeris re externa uoluitrc dilcipulos uirtutis Spiritus fanfti admoncre.

Papifticus»

Quomodo id,age die mihi quæfoe

Euangelicus »

Quia uidemus non uno loco, amp;nbsp;in ueteri Tc fiamento.amp;in nouo tales admonitioncs fa» Aas,imó folatiuna cafnÏper esterna farpe con «ffum. Spiritus quidem fpiritum animat aC crig«,Sednifi caroquippiamhabeat,quod et ipfam foletur amp;nbsp;utgetet ,plerunc^ fpiritum perturbât,Si ipfa non raro fuccumbit,

Papifticus»

Ergo «ngere agrotos opus fuit charitatis, j apud iftas regiones in frequenti ufu.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euaneelicus »

ka eti. Sicut adliucbodic alps atc^ alqs un'^ jutmis amp;nbsp;pharmacis circa infirmes utimur, non ut inde faiut cm animarum impetrent,fed quo melius habeantin corpore,minus fenti« ant dolores, amp;nbsp;confortentur. -

-ocr page 204-

r^d

ï X: Dë Matrnnomo» monio.

Papifti'cus»

'^ TO/ïn Theologi docent 8i fcribunt» Credendum cfle.feptem cAcEcddi’^ rtiimv 1 Sacramenta, a Chrifto mfticuta, qux wj ^ * nbsp;nbsp;^^ ' Bapcifmus, Confirmation Euchariftia, Pan*'

' * renda. Extrema undio, Ordo amp;nbsp;Matiam*^ rjium. Perquæ(quïuisexternal corpor^Ö figna) Deus ininfibÉiter fine per bonos fi“^ per malos miniftroSjnoflrä falutem operawf) quid üos dicids f

Euangeheus»

Nos dicimuSj ciim matrimonium nullun) habeat fignum rei facræ aut materiale aut d-fibi(e,quod in facramentis à Chrifio infttiP tiSnputo Fgt;apdfmOjamp; Sacramento altariscü Kidcre,non fit nobis peripicuum undc colligé mus Sacramentum uere elle raatrimoniudj nec^ in uHa feriptura canonica matrimoniu® (acramenii appeliatione cit eelebratum. Papifticus.

Attamen Chriftus man imonium infiitd* t^he, i. ^ appi obauit,amp; Paulus ad Ephefios cap. ĥ

Euangdieus.

Verd”

-ocr page 205-

»9»

« » f

* )

h

Verum eft ChriGus inGituit amp;nbsp;approba» uitzied non ut facramentum haben uoluit* qyia.nec prómifsionem addit,nccç fignurti adiunxit.ChriGus itaeç iuxta Pauli uocem amp;nbsp;Ecclefix, SaCTamentum cG, id cG, myGerium KôceRresfaefaôi magna, quæ figurari quù dernier mâtrimonium ceu rcali quadamab Vegoria potuit 8ê debuit, fed matrimonium non hinc Sacramentum dicl debuit.

Papifticus»

Cur uésEuangelici ufep adeo matrimoniS iaudatis,quo tarnen noGri facerdotes Mona* .dû amp;nbsp;Moniales non tam dclectanturjmô eth iinillud fugiuut.

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euanoeticus »

^ Quia eG fandum ÔC Deo acceptum uitaé t genus.Deu8 enim ipfum facrum- coniugium * inGituit, amp;.in Paradyfo homine adhuc intta ? nbsp;nbsp;nbsp;gro fie fando ,atqf prxclar c huic coniundioni s» nbsp;nbsp;behedixit,ipfumcp hodie côiungit, unit'ep eoà

l** 0mnes,qui in fuo nomine coniugium contras hunt jipfecç dat uirumuxori caput et feruato= thUsquernadmodum caput Ôi faluator Ecclc» ÿ fise ChriGus eG, uiro dat uxorem corpus amp;nbsp;\ àdiutoriumeiu8,adidfcihcet,utpiam,honei | Gam,ac iodiccmlric uitam tranhgant uhà; x; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N PapiGb

-ocr page 206-

' Papifticus»

Exhisiam didis quid quxfopius animal certo conduditC

Euangclicus,

Deohanc coniunAionem Viri Sc Mulierà omnino gratam, acideo fandam acfoelk«» effe, quod amp;nbsp;ex co apparet, quod Deus con‘ lundis macrimonio tantam, amp;nbsp;erga feipfos mutuo, amp;nbsp;erga liberos arcf cognaros,amp;iun’ dos utrinq: quauis ratione,tam admiranda» fidem,charitatcm,8c promptum adeo ad oW“ ne obfequium animû indit. Deus cnirn chan* 1.104/1.4. tas eft, amp;nbsp;qui in charitatcmanet,inDcoma‘ ner,amp; coca lex complctur diledionc proxif’*'

Papifticus»

* Sequitur inde quia matrimonium eft fan* dum uitæ genus, ut uos dicitis, ergo optn eius fandaC quod noftri negant.

Euangeheus»

Noftri docent, in quocunq ftatu uitat p^n® fidei amp;nbsp;charitatis, animufq promptior adik . feruiendum commodis proximorum lux^ uerbum domini exiftcre fokt, is indubiel'^f

' gratior Deo, fandior amp;nbsp;beatior cft.

Papifti'cus,

-ocr page 207-

’ SedhseC uiuendi ratio irttef nos, qiiosuo-Onc religiofos, tarn uiros quam foeiniiias in urunonfftC

Euangdicus»

Ideo fatemur inter liomines certiorem fis demjinflammariortm charitatem, amp;nbsp;admoa nendi ft inuicem ardtiorem necefsitudinem ec promptiorcm uoluhtatcm non efle, quant ca fit,qu3e exiftit inter coniuges, qui in domino conuenerunt^ac inde inter ipfos,amp; I iberos coa rum,84eos omnes, quos Ebi coniugrj caufa »undos utrinej habent,

Papifticus,

Fϔicesergofunt quibuE contigit Deign lia in hoc uitx genus ucnire,quod iaindum 64 Deoacccptufheft.

Papiftkus.

Weoquofeunq! DeuS in hoc genus uit3ead= .. -duxeritjhi gratiss Deo agerc ingetes debent, ^* ^^^** pro hoc tanto beneficio, quod cos uocarit in^”'*^* uiuendi genus tarn fandum amp;nbsp;fibi acceprum.

Papifticus.

Vt aût quifep fponfuE iponfant fua amp;nbsp;fponfa fponfum fuü Ebi traditum compledi debetf

Eiiangclkus»

N a Non

-ocr page 208-

'94

A Bfoild* Non ah'ter,qua*m utmanu domint fiWtgt;® tur uxor dicurn amp;nbsp;coniundum fufcipcre Si complet» protêt» debct,acqiiicquid inmarrimonioaduerßäC“ ddcrir,ccr£afidudaad Deum confug«r^gt;^ auxilium acep confolationcm ab co pecerc

Papifticus*

Res fane magna eft amp;nbsp;diuina matrimoniuin» ergo non à Deo derelinquuntur eda in maxi“ mis perkuUs coniuges:'

Euangdicus,

Hon defe» Benedids. Non enim poteft pater indul‘ runlurcoa gendfsimus, filios in co uicæ genere, in quod iuges, nbsp;nbsp;nbsp;ipfc eos conftituit.defcrere.aut non mitigarfi

qnas ipfe difFicukates,amp;obediendae exerciri* in hoc ftatu cxifterc uolet, ad probandam d-mirum amp;nbsp;excitandam fidcnifuorum,nona(l affligendum eos,

Papiftkus»

Si coniugium tarn fanda res eft, ergo grä* ui confilio amp;nbsp;timorc Dei de eo ftatuendu® eft,non ex perturbadone amp;nbsp;cupidicatecarn» li,temeritate,dolo, infidijs amp;nbsp;malis artibusï'

Euangelkus, Ideo noftri docent, indignam rem efle Chn* ftianis, Matrimonium, fandilsimam coniun» diono»

-ocr page 209-

ftionem hominunijurtim amp;nbsp;temcrè contra» Kon terne* herc,quofibih3C in repueUæ cancant, ne ita re contra« ftulte amp;nbsp;malitiofe fe inuieem obftringant amp;nbsp;bendü nilt;t* circumueniant,undc pcriuria,difsidia, diuor= trinwni«» iia,aeïumn»3amp; mifcrix,amp; quod omnium gra uifsimü,intoUerabilis iraDci confequi folet.

PapifUcus.

VtautemöC qua pictate Se rdigionema» nimonium incundum effe docent ï

Dofcnt,quam fanftaconiundioborninum Ordtio» Et coniugium.amp;finguiare prouidentiae diui» nat bencRcium,bonum amp;nbsp;commodum confer qui maritum uel uxorem,.ut difcant Deum fuppUciter Se rebgiofe orare,ut ipfis et earum Uberisde commodia coniugqs^ bongne pro» fpiceredignetur. ,

Papifticus.

Quxnam docent pracipue in'contraheni domatrimonio effe conEderandaf

Primamrationem oportet babere rebgio» nis, ut quifeçante omnia conVortem quaerat Edei,quiCbriftü dominum ueve cognofcat, wuocet amp;nbsp;coVat, pofeit’cj fecum in domino

N unua

-ocr page 210-

unus homo, amp;nbsp;adtumentum f(Tc in RJt n^ a tucpChrifti proficiendi : Deinde docent po6 confenfum in religione confiderandüctiäcil' finguIarS quanda confenfionem animoruWi amp;nbsp;morum atqj honcitorn ftudiorum fiiniliw“ dinem„qu3e fïgnaciïe ibient diuituc coniua’ j Alonis. Poftremo aiïinitatem piorumamp;ho' neftorum hominum, à quibus^quisjpietateS^ honeftare augcri pofsit, ionge prxferend# cHc affinitate diuttum amp;nbsp;locupJemm hom? num, 4 quibus externae tantum opes acef dann

Papißicus»

Df^on/4« Eü ne defponfado dancularia rata habenda^ iw^ckzif« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangclicus«

Noftri docent nullam coniugtj promifs»ogt; nem ratam habendam, quæ fada fuericinfî* drjs amp;nbsp;inuitis parentibus, aut tutoribus,pr3P fertim cum iuucnes ex jetatis Icuicate temer« tidem matrimonii fibi inuicem danculum, S alqs fine teftibus adliibitis ad minimum tribus aut quatuor uiris honeftis amp;nbsp;fide dignisob fii ingunt.

Papitbcus.

Noftri edam muka matrimonij impedl* Biend

-ocr page 211-

mérita effe docent ^qiiæ impediunt contrahen= j ’dura amp;nbsp;dirimunt iam contraÄum. ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangdkus, quot;

ImprJi« ntcnt4m4gt; trimonij.

Quac font illaf i* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus» i* Tempus feriarumjamp; intcrdiAumEcclefi^, PtÏMM. 1* nbsp;nbsp;hxc inquiunt, matrimonium contralicndum, y fed non dirimunt contradum. Euangclicus,

Hominum font inuentajquæ nullum in ft® cris Uteris teftimonium habent, ideo eadem facilitate contemnuntur, qua recipiuntur. Papifticus ♦

TremperfacramentumBaptifmatis Sicon® SfeMnd^. fomationis contrahitur cognatio fpiritualis, quæ impedit matrimonium contrahendum, amp;nbsp;dirimit iam contraflumf

EuangcUcus»

{ Nec^Uxe fpirituaUs cognatio teftimonium i in facris Uteris babec Cur non impedit frater 4 »itas ilia fandifsima, qua omnes cum CUrifto » conneftimur C fratres mihi font amp;nbsp;fororcs.

quoiquot Chriftum confoenturr’

Papifticus. “SubdiaconatuSj^aconatus Sepresbytcratus Tertid.


N 4 impc®


-ocr page 212-

«mpcdiunt marrimonium contralifndum,^' rimunt conrraAum, quod uotum cafdcatisfi' illis ordinibus annexumC

Euangelicus»

Euangclium docetjCoiüugium nullt mC* pliumad hocidonco intcrdicendumcfff,^ * faciendum leges dacinoniorum appellardtcm coniugium célébrât ut fiddium caftkatem^^ pur/tatern, utej Deo grarum amp;nbsp;acceptun'' Item uniuerfosene coniuges uu/r^quihuscon iugio opus eftjfiue laici fint feu facerdotej.

Papirtkus»

Vbihoc quxfo ferfptum efi, agedicmt^iï

Eiiangclkus»

uTwj. jt

t,Coy.7^

D. Paulus ad Timorheum. », cap. ?.do* dirinas dacmonlorum uocar, fi quit proWblt;Jt contralierc marrimoniitm. Et ».Corinth,7gt; Non folum dicit .■ Melius efll nuberc qua.:» ' uri, fed palam prxcipit in hunc moduffl. Propter ftupra uiranda, fuam quif^ uxerfrt habeat. Quis efi quxfo ille QuifjC Ad Ti' turn », VultEpifcopum unius uxorisinar« turn elTc.

Papirtkus,

Quantum ego conijdo fimul omnesdidf quow

-ocr page 213-

’99'

^ lt;}uotquot continentix donum non habent*-ji quot;nbsp;Wnoftri dicunt éum peccarcj^ui cft facris MÜ riatus amp;nbsp;duxerit uxorem:'

EuangcHcusi ’

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vide amibo. Deus pater nuptias infituit,

ÿ piius fua præfenna amp;nbsp;primo miraculé dcco

' riuit, Spiritus fan Aus honorabiks pronuns j 'ciaüit. Scruus Icfu Chrifli Paulus Epifcopis amp;Diaconis non prohibuit, amp;nbsp;ueftri doAorea tanquam rem prophanana^macrimonium Sa# nbsp;,

cerdotum condamnant.

Papifticus» '

Vera loqu^is, Ita enim neftri Thcokigi i' ‘iefiBunt 04 docent. Matrijn^nia conara^a contra canoncs ipTa derimentes fimpUcItcr efle irrita amp;nbsp;nulla. - a

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangeheus.

, Kos increpat Dominus amp;nbsp;obiyrgat in Euan Kitt^, i ?» 1' *eliofuodicens; Repcitis mandatum Dei, ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*

. Ueftram tradirionem ftatuaris. DiciC enim *‘ I j Match. 19. Quos Deus coniunxirjiec homo, Mrfttfc.i^, , nee homines feparent.

' nbsp;nbsp;ƒ’ ' Papißicus,

Vt tandemhunc locum concludis?

Euangchcus^

N y Non

-ocr page 214-

aoo

CondupOt. Nön Ifcct uUum genus hominum à co#* . iugio arcere, n«lt;ÿ judicium cflibatuspertind ad Ponrifieem, fcdad fingulorum confdö’’ dam • Et illis qui uruntur ^nullum quam maö* monij remedium Spiritus fanAus offert. Ö* ’ «nim coniugium in Domino initum, res amp;'' Aa3amp; regni coelcftis,in præfentiadhue exflff rnilicantü,non mundi, autcarms. Hebrat. 0' Honeitum eft fancis Dei atef impolutumr“' biIe,Sed Papa pios maritos non fert, impid GiUt,it feortatores tbllcrat.Galat. e. Manifefta fu'gt;' opera carms amp;c

«Deordine Moiu

ftico,amp; Votif»

♦quot;PapifticiisJ

»1*.' tic»? jf^ Vid de ordine noflro monaftico àd deuotis. V J,tiS'audio multa abfurda de co apu“

, uosdidf

quot; ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangelicus» i

Veiter monachifmus fidem deletjamp;eripft Chrifto gloriam ipiÏ debiram, amp;nbsp;operibushi* mams atrribuitjfingitpropriac eleAionis opf

ra^efle cultus diuinos.


Papifnb’®'


-ocr page 215-

i? - Papiftkus.

Satis feite nofti um ordinem monafiicum depingitis,quisquæfo ifihxCiios edocuitc'

■ Euangelicus. gt;' nbsp;nbsp;nbsp;=^1

Audi porto quid dicä, Monaclufmns uefter , adigit ad mifl'atióes.ad inuoeatióes fanflót^» : ad adoratioes imaginü,amp; fuperftiriofas obfcr , uationcs, extollit huiufmodi fanftimonias,uc appellatjfupra opera amp;nbsp;ordinationesDei,qui bus omnibus cotraria eft Euangelij doAruia.

Papifticus»

Dicisde facris monachorum ordinibusde fi perpetuus fuifles monachus, quid autem de Uotis noftris fentitisr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.,

o. . Euangeheus» ur, t Vota^uitamonachorum areçmonialium fimpudter di diredè Euangeho,amp; uerbo Dei aduerfantur.

■ ”Papifticus4

Vndc hoc mihi probabis, ira enim temcee omnemnoftram religion? contemnit»*,quod dinfanéuobisinipunirum nonmanebit^ ^^^‘

Euangeheus. sr.d

Quia docetis ueftra uota mereri remifsio^ •'em peccacorujcne fandiinoniâ amp;nbsp;perfeftio»

nem

-ocr page 216-

non coram Dep, mereri uitam »ternam,'* , ordinem prophetarum Helix,amp; Helifxt Papiftkus. ’!

Num falfa hre omnia effe dicitisï' •.afbrt' ’ Euangdkus»' «•ji Imófain^ima funt omnia.SanAimimP^ |Jaerx fucrunt prædicatores beneficiorut”^ : prxconesuerbi Dei, inq? maximit óf gr^u^' . hmis négocias uerfari fucrunt, parncipfS^' -am adminiftrarionis reipublicx, ncquaquîquot;' inuitentes traditionibus hominum/cd ucrN Dd. -r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o

Papiflicus»

Ergo pro nihilo plane Habens omnium Mlt;’* nachorum ordines, quod tarnen nobis xq^’ aunmo iam ferendum eft, liquidem mdior’ non polTumus proferre teltimonia.

MoitJchif* v, Non poflumus non improbare xMonacW’' nut duidf^^gt;^^^'^*^^^ mèhdacqsjamp;idololatriainiö^ Monoebi ^oHi refertuSj amp;nbsp;tadte flagiriofa plena hyp‘’' erMonid’ lt;^“fi-Deniq;monalïidiühiJahud funt,qu’'’J barbaricac cuiufdä fupcrltirionis annWtes,^’ tamihæ, ineruditx,amp;impiar PhilofopniJf)quot; dehorüftultidaamp; uanitate tamgrauiuer^ wtendum eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^P'‘

-ocr page 217-

Papillens.

Noll quxfo tantoperc fuccenfere, parce ria ’ bi,ira impedit aiümum,ignoraB fortafsis quid fît uotumf

Euangelicus»

^ Scio equidem quid fit,nempe Cum quis fpon ^ tepromitnt/efcruaturum aliquod bonum, ^ ad quod alias non tenetur, quamuis teneatur ^ poftuotum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^‘

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papiftiais^: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

SdstriaelTe uota fubftantialia, pauperta« tis,caftitatis,amp; obedientise^quibus femel Mo«' nachus uel Sacerdos obftnAus, perpetuo ad )lt; fic uiuendum obftringirur. Obligant enirti 0 uota in foro çonfeienrix, perpetux, fcilket, •j coiitinlt;ntix,paupertatis amp;obedkntixJuxtA.

PfaJia.7 5. Voucte fic reddite, . gt;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, J

EiiangeliciiS*

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tria funt irt lions fpeftanda r An in pote»

j Pate nofü a ßt, quod uOuemus ; Deinde an fi* jf ds uouendi rcAuS fit ; Tertio an quod uoue* 11 'nuSjDeoplaccat. Vbilixc dcfunt,uel unum 1 Jpforum, uota irrita, nul'iufq; momenti funr.* 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Nun»

-ocr page 218-

xo4

Numnegas tuin noßra ßoreftatf effeho^ nel il lud nouerez

Euangelicus,

Non eftin cuius uis manu perpetuamtoiv tinennam uouerc,Ecut feriptura docte. Chri' ftus emm teftatur^Non omnes capere hoc u®^ Ndih. gt;Çt bum. Match. 19, ft Paulus admonet l. Co* i.Cor* 7. rhuh.7. Diftriburaeiredona DeiJoqutnsi hoe ipfo dono, ut fingulare ene intdligamuS) quod non omnibus fit cócclTura. Ideo ad col* iugi) remedium confugere iubet oinnes, qd uruntur. Qui non poteft continere inquit,dii' cat uxoreni.

Papiftiójs»

Bonurti quidem cfi hoe confilium quod das, Gieiien» fiirius enimdt cum uerbo Dei matriraoniui» tw» contrahere quam uri,aut icortari cum peeca* to inorcali. Age de obedientia quid kntisi

EuangeUais ♦

In uouenda obedientia monachalidicou*' riofum elfe finem,amp; hoe uno uerbo Paulip’* — Lam eft, Colofh i. Qtiod omnes cultus w* Jjjrjfarios, quos homines fub arbitrio in®“ tuantjdamnat. Vouent ergo AlonacWfui» patribus, ut hominum figmentis Deumci* lanr.

PapiftctiS'

-ocr page 219-

»«T

Papifticus

De paupertatc,quàm Deo iioucmus, quid quxfo fentiunt prædicatorestulC

1* ÿ

K il 1»

Paupertatem quam uoueris Dco nequaep acceptam efledicunt. Imo prorfus diCplicerc, lubetenimDcusfuo quemeç laborc uiiicrc. Et Paulus i.Teffa. y. Qui nonlaboratjUon i.TtJpj. inanducet,ukamcç inordinatam uocat, cum quis ex âlieno fudorcodofus uiuir,ac tales ex eommunkari pœcipit.

Papifticus»

Viuunt autem uoluntaric pauperes, ficut praecepiiDeus.

Euangclicus.

■ At uoluntaria paupertas, quam nobis corn- Pdupert# mendat Deufijhaec eft, ut quidiues eft élargi» tndofuaadfubleuandam fratrum mopiam, exemple Cbrifti, ficut Paulus, pauperem fe tadat.

Papifticus.

Nonne banc paupertatem Monaebi Si Mo* nbsp;nbsp;’

«aies probeemud

EnanoeUcus.

Va fané fi dqs placet. Sic enim Honacbl

pauper»

-ocr page 220-

»od nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

pmpertatem profieentur,ut in otio nunquarf duriant, deuorent bona pauperum,b£iu'amp;‘ ciendifaculraccfe priuent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij

Papifticus.

Die mihi in fumnia quid fentiant tuide ult;^

Euangeliais» ?

'’• t^pi « ' Infummanofiri confticuuntnoca.quxö , fuptrfiidoncconccptafuerintjnihilicircjn«^ quiequatn ualerc ad* Ugandas confeienrias-Deinde uotis tcmere,exitultacarnisconliden tia conceptis,maturc elle renundandum, aff (equamDeus qbfiinatâ arrogantiampuniar-

Papifticus»

Si ueitroconfilioobfequi ucncmus,nullu’ H '^’. ;)» ininonaftenoinancrct,curautem todesine^ ud Teftamento uoti mentiofirf

y‘' Euangelicus»

Nihil facit ad hoe inititutum, fîquidemt'“ tu6 illc uouendi ludaicus erat,amp;iainabc'«*'’ AHo.tf, eft,Gcut amp;nbsp;facrifida, A do. i y.Fjdes ennuiquot; Cfbriftum libéra facie orania externa, neenquot;* torumferuirus, amp;nbsp;noftra liberrasulio mo^^i’j conueniunt, lin'd peccata funt uoca noftra ö’(

R4)m4lt;i4, trafidcin.Roma. 14.

Mi

-ocr page 221-

Papißicus»

Sed noftri Theologi Louanienfes amp;nbsp;Parrv fienfes ka docendo fcribunt ; Refte uota Deo hdmus,tam monaftica quam alia,amp;fada ob* ligantapudDeum,ncc aduerfantur libci tati Euangdicx, quæ à pcccatls libertas ek, amp;nbsp;qs quxfpiritum nofimmquoquoiTiodo impe* diunt,quo minus torus Deo feruiar, non au=

^ tem à uoti utl iuramend obUgatione, nee ab

■ mate nomen dedimus, V na eft Cliriftiano-turn tantum profefsioj quaChrifto fumus in»

' cuiuidfsimSinoStótoSjamp;omnia noftva de» bemus,tantum abeft.ut aliquot à nobis exco» gitans uodsfupererogare pofsimus.

1^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus.

^' nbsp;nbsp;nbsp;Sibocuerum ck,uideo omnesChriftianos,

^ adiUuduotumobligatos^

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangdkus»

M ReftedidSjHoe auteur uotumnon exbo» ,1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O minibus,

-ocr page 222-

^0®

minibuSjfcd ex Deo cA, quo confentifflus^ uinaein nobis operationi,bicennn rotusho’ moDeoofFertur,utille ucrus animarumrP ^or in nobis regner.

Papidicus»

Vt autem pium fllud uocum emitrimuff

Euansdicus,

Quotfefcutic^ afflati fpiritu,« animO r^* num uni Deopennittfntes,optamus: aducn*’ at regnum tuum,rex meus amp;nbsp;dominus meu*» Domini ßquidem eft regnum, Ôi ipfe domW bitur gentium. Tali uoto fefe afirinxit D^o Pfakescum diceren Vt iumentumfadusfufli apud te, amp;nbsp;ego ero femper tccum. Et itott Dominus régit me,amp; nihil mihi décrit, Papifticus.

Quid inde nobis colligendum afferis?

Euangclkus,

QuiiquisconfiliumDomini fecutus abnf* garit feipfum, abiens poft ueftigia greguin fuorum,hic uerc uouet,id eft,fc totumin De urn reijcic.

Papifticus,

AlTeris ne etiarn Omnes Chriftianos adüli tria uoca obligatos,quar monaftici noftri ü^o euffl

-ocr page 223-

109

torn firepitu,amp; non ferenda fuperbia Deo fe Continen» offerte ßmulantC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti£ Prüfer

Euangelicus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuieto^tt Ira eftjQuifquis enim non confidit In diui* ‘i'cquot;^«*

I» i*

)

o # il

trjSjntcrapitur arFeó:u rcrum temporalium, amp;dcfehumiliter f«ntit,uere pauper eft fpiri= tu,paratus quiequid pofsidet in pauperes cx-pendere,dunficharirasiubet, etiamfi centena agriiugera pofsideat. Si uotum paupertatis «ffkaciter uidetur nouille.

P4Hper»

Papifticus»

Affentior tibi, age die fecundum uotum virgwi» virginitatis,quid de co fentias,quomodo uul= t^, gushominum continens effe pofsicf

Euaixgelicus,

Qui carnis réfrénât concupifcentiam,8i cors pusitxredigitinferukutcni,ut audiat fpiri= tuijCaftuseftjamp;uirginitatem re ipfa euftodit^ , nbsp;nbsp;quam uerbis duncaxat promit tunt alq.

11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus»

■f ■ Quifuntbialqf

Euangdicus»

Monaftici Si feboUfnei tui dolores, papl* j nbsp;nbsp;ftick^ facerdotes onmes, qui folds quidem uv

, ' douwt retinete uotum cafutaiis, fed mente 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 i ftuprum.

-ocr page 224-

» ( 0*

ftupnjm,adulterium 8c portentuofam quïi* uis libidincm confummunt, primamfidt*'’ plane irritam faciunc,amp; dum ßc utuntur fpuf cifsimis cogicationibus, amp;nbsp;nefandis Iibidini‘ businuoluipnus coguntur, quam adconW* gr) remedium à Domino magis imperatui» quain confukum^dum dicit, Non omnesO’ prune hoc uerbum, licet accederc.

Papifticus.

Age die mihi quæfo huius rei rationem^

Euangeheus.

Quia continentis mentis efi, fantam pu’ ramlt;p eflc cum corpore, turn fpiritu,à quain« finiti huius tempeftatis abfunt, uotorum utri« uß^fexus magnifia profeflbresi Papilhcus»

Oiediett* I^cRac adliuc, ut mihi dicas de uoto olx*

cuangelkus»

Qui præfedorum imperium in liberta« ipiritus adimpler, aut tyranrudé patienter to« Ierat,an non obedientix frudum confegui' turf

Papißkus» -Quidautem fuadesefle faciendumf Euan*

-ocr page 225-

EuangeKcus»

Suaden, ut uota prorfus omnia tollaiw tur,aut uirentur,quando non hominumrcs guliSjfed fpiritu aguntur filq Dei, amp;nbsp;nemini quicquam debeant, nifi ut inuieem diligant, quam dileftionem monafticis non Heet in ali= os effundfre, per humanas fuas tradiciuncu= ias^quibus fie funt addiAi ,ut malint proxim3 quantumuis fiue de uita, turn animae turn cor poris,fiuc de faciiltaribiis periclitari,quàra fins deeffe ucllent præferiptis offices.

De Inuocatione

fandorum»

Papifticus»

NOfiri praedicatorcs de orandis fan Ais xx. Loewt itadocent,Sandum cfie,amp;Dco maxi= Jf lt;lt;dor4ft mcgratuin,orarcbcatamDci genitricem amp;nbsp;djjpnfljs* fanflos.qui in cœlo funt, ut fînt pro nobis ad» uocati amp;nbsp;interceffores apud Deum-

Euangdicus.

Euangelium docet inuocandum effeDeum infidc,idcft,certa perfuafione exauditurum

O 3 nos

-ocr page 226-

nos ilium propter Chriflum, uetatfp dubtoK deuoluntatc dlius erga nos reconcitiatoSiU* inClirifto Icfu.

Papifticus,

Et noftri docent afflidos inuocarc Deum-

Euangchcus.

Verum eft,fed nec{j fimplicircr in Chrifio» neep fidflircrjffdcum trepidatione amp;bacfitf’ ter,non aliter quam Turcae amp;nbsp;Iiidxi illuminé uoeantjneerti de uoluntate fpfius erga fe.

Papißfciis.

Infupcr docent inuocandos effe fandot Martyres amp;nbsp;alios niortuos,pcr quos reddatuf nobis propitius Dcus,amp;quorum meritis pb' catus ad nos refpfeiat iramej fuam à noM auertar; Quid tu dicisf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Euangeffeus«

Sed hxc ueflra inuocatio cft, amp;nbsp;manet fem» per impfa,bfafphcmijs in Deum referta, initP

• ria arrocis plena erga fanguinetnde mortem Chrifti.

Papifticus.

Di mcliora,cgt;ptare loquerc mi Euangefitt) noli uftß adeo iuccenferer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Euangchcus ♦

Au*

-ocr page 227-

2«Î

Atidi.recitabo tibi Louanienfîum articu= ArticultU Ilim,qui itafcribut, Rlt;ac fit in Ecclcfia,quod *7» fandes in cedis cum Chrifto agentes^uenera» mur amp;nbsp;inuocamus, ut pro nobis orent, quo« rum edam meriris amp;nbsp;intercefsione, Chriftus nobis bic multa largitur,alias non largiturus, per quos edam miracula milita in terris ope« ratur.

Papiftkus»

Num dices falfum effe hue ueteris Eedefiae articulurnï'

EuangeUcus»

Sanè falfifsimus efr, Quia Euangclium iu= Confute* bet inuocare nos in omnibus malis opem nu« tio nrticU* minis,unius Dci,Patris amp;nbsp;Filij amp;nbsp;Spiritus fan fi. di.Et præcum noftrarum interpretem efle fo= lum Chrifrum, mediatorem inter Deum Si homines,propter quem illas exaudiri credere dcbcamus,ne($ dubirare quict^ de benignita* teDeijncqjalium aditum circumfpiccre, nee ulli créature id quod foli Deo debetur.

Papifticu».

Vndc idprobant,dic mihi faerx feripturae Proiatio teßimonia f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex fcrip*

Euanneheus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttira.

Sacra

-ocr page 228-

^'4

Sacra fcriptura ubiq? fi dem in oration« w Mrftr. n. quint,Marc. 11.Et Paulus Roma. ro.Nomi’ Romlt;(. i o. natim addir, hanc fidcm eile ex uerbo Dei. Et Ue üb. i. lacob. cap. i. Hxfitare nos prohibée in prxep bus,

Papidkus,

Quid tu ex iam didis feripturæ lotis collf gist'

Euano-dicus»

Nempeboe, quad fî uerboDeiobedireuoâ luraus, folum Deum inuocarc conuenitin Chrifti nomine. Nam amp;nbsp;Deus hune fpiritua« Pfdh^-yh Icm cultum nominis fuiefic perhibet. Pfal. ƒ. lobfh*. di9 t.Iohd.2. Hierc.lÿ-Etmcdiatoréununi H;c)T«*9« nobisproponit, filium fuû,quo intercefTorc, docet Paulus patere nobis faeilem accclTuin ad Deum cum fiducia. r Tim. 2.1. loan. 1. Et loan. 10.14. l 6.Ephe 3. Etaiter Apofto lus nos hortatur, ut fretitali adiiocato, adea’ mus ad thronum grariae.

Papinkus»

Ergo prorfus rerjeis fandorum intereefsio» nem^

Euan^elkus»

■ *■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ita fancprorfus. Nam mandatum nullut»

cum

-ocr page 229-

cmiifxtatde quxrenda fanAorum mortuo=gt; rum intcrccfsionc, cum nulla promiftio ul^ reperiatur, conftituunt noffri pugnarchoc oration 13 genus cum feripturx régula. Ad hæc nulium eius rei exemplum prodiderunt «fl Propheex ucl Apoftoli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*lt;

Papifticus.

Minim eft fané quoddicisc'

Euanoelicus ♦

Nunc ergo apud te pio animo expense quam fît periculofum, non tantum abfcç uer= bo Dei,fed etiam prêter exemplum, tentare houum orationis genus, cum nullus ueftrum pofsitafferere fanftis iam mortuis tam Ion» gas efleauresjutadcos ufep pertingant ora» , liones noftræf

Papifticus,

Attamen iubet fpiritus nos mutuo alios, pro alijs intercederen

Euangclicus.

i Verum eft, Hoc etiam mutux charitaris eftexercitiuminhac uita.

Papifticus»

Etiamnegatis fanäos,bcatam cum Chrlfio O y

uicam

-ocr page 230-

t16

uitamdcgentcs,non folum imitandos/cd^* uencrandos ^ orandos efleï'

Euangdicus»

Sandorum ueneratio non alia nobis com' mendatur in fcripturis,quàm quæ in uniutf’ ffiilin- If. fum debetur fidclibus, iuxta Pfalmum (b Vßl. t}y»Qi ij 9. Sic tarnen ut unkuic^habcatur honor pro menfura gratiae. Ergo de fandis pront quifc^corum excellit Deidonis, autinahw regradu coHocatus efta domino, honorific^ fentiendum eft, acloquendum. Papifticus» Ncccultum exhibetis, fleut nosfolemus^ Euangeheus.

Drtti. £. MOtth.^,

Culrü illis exhibcré,ficut «os folctis,proph* nadt fuperfticio,5i qux gentin potius infanü redol?t,quàm Eedefix Dei conueniat. Quin* etia palam répugnât prxcepto.-Dominüadolt; rabiSjdi iHum folum coIcs,Deut. 6. Mattb,4'

Papifticus,


Si quis aut? in remployant extra templuw, • prius fola oratione ad Bearam uirginem, aut J Sandorum aliqucmrccurrat, numpeccareü* ' lumdicisi’Noftri enim doeent,quod fandiri» te,priufquam Deus,inuocari poüintr

Eost*

-ocr page 231-

ji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangelicus.

Si omnino fas non eft ad Santos in præd« bus côfugf re,fruftra difputatur ante an poft.

^ Cum autem Chriftus nobis fit propofitus.mc p diator unus,per quemad Deum debcamus , acccdere,qui iUo preterite uel pofthabito, ad '^ Santos fe conferunt,nihil habent, quo fuam ^. praukaté excufent. Salomon in foiemni tem* ^ pli dedicatione, hunc ufum exprimebat. l. ^ ^^ nbsp;nbsp;^ ^ Reg.8.Hic inuocabitur nomen tuumdomi* ne.Extratfmplum dicunt omnes fidelesiHi incurnbus,ali[i in equis, nos autem in nomine dominitnuocabimuR,Pfaltn. 17. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfalmu7.

Papifticus»

Eft«iamarticulus,qui priorem fcquirur. Articulw 5 nbsp;Qua propter inquiunt fanàe amp;nbsp;reUgiofe fa* tl. j dunt, qui loca fancis dieata, unà cum ipfo* ^ rum rcliqui)s religiofa pietate uiGtant, amp;nbsp;hoc lt;nbsp;modoabipfisopkularioncm quxrunt, ita amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» , noftricredunt.

Euangelicus.

Abufus eft maximus in prxcando,’cum ab ReJ^otlJw ' t ÛUialiquidpetitur.àquibuspetinô debebat» ' ! ut cumhominesorant Santos,qui nunc cum ' ^ Domino uiuunt, ut intercédant pro cis, aut ipfi eis conférant ca, quibus opushabent.

Papifticus.

-ocr page 232-

*f8

Confutlif ilJ.

Arg», eontr4-

Papilbcus»

Nofiri qiiidem homines orant S.Sebaftï nunijutdefendataduerfus iaciila amp;nbsp;uencnSi S. Anconium^aduerfus ignem faerS.S, Apf loniam, dentium dolores,amp;c.

Euangclicus,

Sed eft abn fus amp;nbsp;error maximus. Item cun homines Santorum fiatuaSjacq; imagines in uoeant,tant^ ipfos fan dos, ucht ab inis,qu’ ad certas ftaruas ex uoto commcant,qm ido* Jolatria cotum fere mundum occupauit,óiii( toHatur, popufus diligcrer à Tandis ad Deu® per noftros concionatores reuocatur,

Papifticus,

Quibus quacib argumentis utunfur,reuO’ rantcspopulumab inuocatione Sandorum^

' Euangclicus»

1 Dicam tibialiquot. Primum quod nuUuu' mandatum extat, inuocandos efle defundo* » fandos. Secundo confrat, orationcs, quxi” fcripturis habencur,ab ipfofpiritu Dei forw^ A tas atefprofedas eile, acideoefle abfolutifsi' j mas,nobiftp maxime imitandas. Tertio «^, promifsio amp;nbsp;mandatn de Chrifto folojqutm RoiW.?. propofuitDcu6rcconciIiatorem,Ronia.f-

Papi/ir

-ocr page 233-

^*9

Papifticus» *

Potes mihi hoc probarc ex façn feriptura^

O’

Euangdicus«

Poffumquidetn,Et Deus non uuk alium nitdiatorem, quam fuum filium dominum noftrum kfum Chrifnim, l • Timoth. z. Et ••Ti«. »• ^ Deus teftatur,quod uelit propter iUum exau= ^ dire,8c uelit fic coli: Sicut de Chrifto extat tes '^ ftimonium: Tu es Sacerdos in oeternum, y Pfal.iio.ItemMaith.i i. Vcniteadmcom= p|-4 ,,o, j( nes,quilaboratis Sioneratieftis, ÔCego refo» j,^^(|,.,,. ÿ cillabo uos.Item loan, l y. Quiequidpetierb jj^^j,,j» lis pattern in nomine meo, dabit uobis.

Papifticus»

Ergo AtSanftis nullum tale uerburnhabe» mu8,quodDeus uelit coli illorum inuoeatio»

* ne,uel quod propter illos uelit exaudireï Euangdkus»

0 Efthorribilisimpietas, mihi certo credegt;R= 1 Auciam debitam Chrifto, transferre in San»

, \ 008 fine uerbo amp;nbsp;mandata Dei,

‘, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus,

’ l nbsp;nbsp;Sequitur inde homines impcritos incipere 1 At Sanctis itreuerenter fentire uelloqui, ‘1 Euangdicus»

Audi

-ocr page 234-

Iio

Audi quxfo, aliud eft SanAos inuO«A aliud uencran.aut honorare, Honoródifun'i non inuocandi amp;nbsp;adorandi, quod tarnen ui^'

Papilticus.

Pht itencri nbsp;nbsp;Qins autcm cft ucrus honor,5i pia Sanddquot;

tia fdn^o= rum uenerariof

ruM^

Euangelkus.

Deum budare, quód donis ad«» przciaf» cos ornaucrirjeonftand fide, ucro rimore, u’‘ rijs uii tutibus,qtije omina ita populo nofrö proponunt noftri condonacores, ut de ül^ amp;.' diligenter cogiter, amp;nbsp;ea magnifadat)^ Deum imprimis, qui taJia in Sandis op^‘ tur,laudct,citpgratias agat,tum ipfos etiaij

fine.

P apifticus.

Veem mot tolédifan* Goh

Scd tarnen uctus Ecclcfia Sanftoscoluic^

EuangeUcus«.

Verumeft, fed eo modo,quo dixi. Ho^ enimpado amp;nbsp;fides Chri/ti in nobis confirw^ tur,quo nimirum Deus nobis quoc^prO •’®'j ftra portionc fit benefaduruSjamp;excitatutU''' dium exempla iUorum fedulo imitandi.

' ' Pipui*'.

-ocr page 235-

ZU

III

111

if

PapiGicus»

Pudet iam pigetiç me ueteris cantflenx;San fte Petre,ora pro nobis, cû interim ex iufticia Lit4ni4. addimus: Libera nos domine. Propitius efto.

Age die mihi quæfo, quis non borreaedv Oy^tio 4,J cete adD.Petrum,ucl alium quempiamdiuq s^^doj eft turn: Pater noftcr, qui es in calls, quam for® c5tr4 on*

mam orandi nobis praeferipßt f Non cnimtiottem do r Deuseft,nonpaternoftereft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' •

Papifticus*

lilt ÿ

(* 1^

Qui ergo San Aos inuocant, faciunt id ex hominum commentis ?

Reftc iudicas,Ideo nemo poteft Si debet fi«' ne grauifsima D ei contumeUa commentaho« minumdiais,0c exempUs Spiritus fanfti prx» terre, omnia autcm exempla orationumtra» ditaaSpiritu fanfto Deum fol urn inuocare docent ,nceg ullu extat quo appeUcntur,Diui» ' quiuis facile inecUigit, quam indignum fit jl Chriftianis,quioptDei ucris praecibus quae« )' reredebebant,uii hoc nouo inuento appel» 1^1 landidiuos,quod cum doftrina ÔC exempli* 1^1 Spiritus fanlt;^omnino non conucnit.

PapthicuS.

-ocr page 236-

1X1

Papifticus»

Stpulehrd Cur ergo apud ueteres ad ftpuk'hf'’^ .^ ftitdorii. dorum Marty rum prices habitat funh cri conuentus celebrant

Euangelicus,

Ideo falt;Sum eft, ut ex recordation« 5^' lt;5|næ in Martyribus tam prædare elux%P^^ pulus ad fimilcm pictatem amp;nbsp;fidem c5 à 1^ fibi orandum, turn ad earn fcfc excitant magis excitaretur amp;nbsp;inflammarctur, Papiftkus»

Qy/d aufem ipfc locus, rum etiam Iaigt;*^ Martyrum, quæ illis in Jocis cum prxdi«3tlt;‘’ nc Euangclrj Chrifti, ufucp Sacramcntofi''^ cclcbrari confucuerant, admoncbantt' Euansehcus»

Admonebanr amp;nbsp;teßabantur uirtütesi'l’'' tyrum dona fuifle gratuirae boriransDh)'^ petrata cis merito Chrifthamp;fHectaincis?,'' ritu fanÂo, nobisip ad hoc propoHfa,utf’ dem nobis à parte cccleßi petamus, Ôf fpff^' mus per Chrißum iphqj nos ad ßudiura^ rum amplius excitemus.

Papißicus»

-ocr page 237-

Ergd damnas eti’m peregrination«, amp;nbsp;Contrit pé nonreligiofefacere dicis cos, quiloca fandis regrinatto ï^ dicatacxdeuotioneuifitanc; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nes,

Euangelicus»

Chriftus omne difcrimen locorum fufiu-lit,cum diccret loan.4. Vcnit hora, quando loan. 4. neri cultores,noninmontehoc,neq5 Hierofo« lymiSjfed ubiqj adorabunt Dcum in fpiritu fiiucritate SicPaulusadTimot.i.cap. x.in= i.Tïm.ii '^ nbsp;nbsp;quit: Vives iubeo in omni loco tollere pur as

manus.

Papifticus,

Cur ergo noftri tot tcmplaerigunt 8ccoti* CecrantC

EuaneeUcus,

iJ

Ïudaifmum plane reuocant,quilocis affin* gunt nouant fanditatem,ut pietatis officium cenfeatur, hunc aut illum locum inuifcre, quanquam fuperftitiohçc ludahmo deterior, quodlocus adorandi Hievofolymis defigna* tusaliquando fuit.lfd autem idololatrarum exemple locus amp;nbsp;fana fibi pro libidine cri*

. gunt.

Papifticus.

P bequid

-ocr page 238-

1X4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Dr mird» Ecqui'd fenci's de miraculis SanAomnif f^*** cuUs(m* firi cnim docent, non efTe dubitandum, S’” Horum, «flos Ôc in hac uita morialijamp;inparadifosS^ tes miracula operaric

Sdmus ex icripruris,ad quid uakant, ^^’■’’ quem finem conferenda (int miracula, ntn’P* ad confirmandam dodrinam.

Papiftkus »

Vbi hoe quacfo fcriptum efi, die mihic' Euangelicus »

Mare, i ff, Apud Marcum cap. 15. Domino coop* rante amp;nbsp;fermonem confirmante fequentibK* AHo, 14. fignis. Item apud Lucam in Adiscap. (4' Quod Dominus reddebat teitimoniunif'’* moni gratiae fuse, cum ederentur fignaf*' manus A poitoloru m.

Papiftkus ;

Quisergoeitufus miraculorumf

Euangelicus»

Hic eft legittinius miraculorum ufuSjUti*“ cipiantur tanquam dodrinae Euangeli, la,coc^ non bominum, uel AngeJorum/® unius Dei gloriæ feruiant. Quemadmoduff Atlo. 4. Petrus dicebat, Ado, 4. Viri Ifraditx qi-* noi

-ocr page 239-

i hösintuètwnifquafi noftra uirtute aut picta-

^ tehoefetenmus.NomenChrifti amp;nbsp;fides jqnx jl per turn eftjContuUt huic fanicatem. Papifticus» Etiamnemdos miracuU facerepoffe credis^ ÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangeheus.

^ nbsp;nbsp;nbsp;Ita fanè.Nahi amp;nbsp;Chriftus prxdixir regnum Antichvifiimiraculis frabthrum iri,Man. 14. M4tt. *♦* Et hoc Chrifti uaticiniuin confirmauitPa«= lus x. Teffa. 1, Confiituirausigitur cum Au= x.Tfjp-*' guftino,domiiaum cautos nos reddidiffe ad= uerfus mirabiliarios, fic enim loquitur, qui '*^ nbsp;nbsp;Ggnorumprxtexru»ogt;'bein abducunt ab uiab

*' tatefidei J, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papifticus.

^ Ego fxpt aydiui per SanAos malta miri= Culixduaeffe Jedpofthac non eredam, nc ab umtatt fidei abducar.

Euangdicus.

Vtnon abducaris cautionem liane dupli-

. etm diligenter teneto. N am amp;nbsp;muleis prxftb 4 g^s illudit Sathan hominibus, amp;nbsp;multa etiam .1 deGgnaripatiturDcus,ad uindicandam lio= . nbsp;nbsp;minum ingratitudjnem,GcutD .Paulus tcfta= tur.l.Teffa.».

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P x Papifticus,

-ocr page 240-

2X6

Papifiicus»

Obieâîo, nbsp;nbsp;nbsp;^f tandem arciculum de inuocatione S3i'‘

Aorum concludamus. Si fanftosnegasint«’ KdUbtift ceflbres, CurquaefoMattheus inquit;A(t^ dentes difcipuli eius,rogabant ilium djewK^ Amitte illam;Nam clamac poft nost' EuangeUcus,

Ibi ferma eft de terreftribus non ccell’d^ fandis. Cerrifsimum eft Sandos in tetris n* tercederepro quibuslibet periclitantibusdquot; certifsimum eft cedites intercedere pro nob*^' Imo longe certifsimum eft minime noife oi” nes cogitationes,amp; omnia uota noftra. Pif^ puli ex impacienti non beni^no animo int^ celforum accedunt ad Chriftum. Item non gitur ad Apoftolos, fed ad Chriftum dam^’ fc, Apoftoli erant adhuc uiuentes. Nos uö’ non negamusuiuos orare prouiuis.Neefm’' difcipuli exauditi,fed oportuit ipfam acc«*^'' re amp;nbsp;exaudiri, Tale eft amp;nbsp;illud, qd de Adod’i Item de beata Virgine,Ioan. *. adducunt

Papiftkus»

Legimus tarnen in Geneff cap. 18. Abf' hamum intercefsilfe pro Sodomis. Igitur'’^ hoc facto noftri Sanctorum intercefsionn” approbanef

Eun''

-ocr page 241-

^^7 Euangelicus»

, Sfd non intelligunc non eofdcm cfTe diuos amp;fan(?tos,uiuens pro uiucnte orat,cx prx-^ cepto Chrifti amp;nbsp;charitaris, non fic diuus pro ^ uiucnte. Nam G Gc,cur nonHabel, Scth, Ha* ^ noch,Noe. (Namhiiamc uiuis exccffcranc

amp; diu étant) pro Sodomis oraffe kgimus^ Quare hic locus potius contra cos pugnat, i quàm patrocinetur.


* 1« Üi f* 't*

i’ 1» 1«

De Imaginibus.

Papifticus»

quot;^^OftriThcologi etiam fcribunt amp;nbsp;do= ^j, Locuï coat de imaginibus ita : Gratus eft cria jç i^jj^i, Deo imaginum ufus^refieq! coramcis pro* „jj,^^ cumbimus,inuocaturi Sanftos,quos veprx* fentant.Quid quxfo uos dicitisC

EuangeUcus»

Sacra fetipturafeuerifsime prohibée ado* rationem ftatuarum amp;nbsp;imaginum, nc ante iU ^ las homines procumbant uel genua Geftant.

' Papifticus.

^ Agc dit mihi unum atep altcrum facrac

V Ï (criptus

-ocr page 242-

feriptur« locum,qUo hoe quod lam ^^ probarc potest

Euangdicus,

Cxoïf.xo

Deut. s.

. nbsp;nbsp;Exod. lo.Ncfacias tibifculptilr,net?c’’' nem fiintlitudincm,ncc|i rerü ccclefujra/'j tcrreftrium,ncf|! earn, quae fiib terra in «r funt, non adorabis ca neep coks ca,3«^ Pquot;? tro. 6. Dominum Deum tuum adorabis,£^‘ îgt;tiitth. 4 him folum coles,Matth. 4. frem Plaira. i4^ P/41.1,44. Prope cfi doniiniisomnibus inaocantibuS®'’ fubiecic,inuocAnfibus cum in ueritate» Papiftku3.

Qyarc add bum eft in uentateC Euangdkua«

Quia tales inuocatores amp;nbsp;adoraroresà''

iiJ(i/l.4.. gic, hypocriras ucro deteftatur. Ira loan.4' ubi dicitjnfpiritu amp;nbsp;ueritate. Namparety les rcquirit,qui adorent ipfum.Quifquisfi's-’ non eft dominus Deus nofrer,huncncc ador-’ rc licct,nec colere,nec fàiadi, nec A.ngeH,^ mini dq nofrri funt, miniftri domini Deh'^ Üri amp;nbsp;conferui nofrri funt. Ideo nec adorant funt, nec colendi.

Pa pi ft kus»

Qiiid inde quæfocoUigis^

EyW

-ocr page 243-

Euangclicus,

Hoc quod Auguftinus fcribir;Non Et no^ p, lUf^ ^^ he religio cultus hominum mortuorum,quia ^g^^ fg^, fi pie uixerunt,non fie habcntur,ut talcs qux= giQ^g ggip, rant honores, fed ilium à nobis coli uolunr, ^ifi^ quo illuminante laetantur meriti fui nos efle conferuos. Honorandi ergo funt propter imi tationem, non adorandi propter religionem.

Si autem male uixerunt, ubicunep fint,colau di non funt amp;c.

Papifticus»

, Quacram amp;legam fane hunc AuguftiniIo» Cum, quam primum domum ucnero.

Euangebcus.

Viderint hie inuocatorcs amp;nbsp;ciiltores fan» Aorum, adoratores imaginum, amp;nbsp;angelorir. Neep enim negate polTunt/c non adorarc,in« liocarc amp;nbsp;colcre Deum folum, Siquidem feri* biturApoca. 12. Hominem ab Angelo pro» lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^

hibitum,ne fe adoraret, fed unum Deum,fub quo ei eflet amp;nbsp;ille conferuus.

Papiftfeus,

Atmaiorparsnoftrorum hominum arbi» tratur fc turn cfFicaciter precari, cum preces fuss cora itatuis amp;nbsp;unaginibus dieunt,indeep

P 4 uaric

-ocr page 244-

uariè omant,amp;Iuminibus 3C«n(is, fuffimA al ijs donis,tum enam ad cas à longlnquislo^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;, ex uoto cómeando, uenerantur cas amp;nbsp;coluni*

Euangelkus»

Noftri paftorcs amp;nbsp;Ecclcfiafbc Gngularif^ dio in hoc incumbunt,ut populum ab haf’““ lomania, omni^ abufu imaginum amp;nbsp;ft^^®” rum auocent.'

Papillicus,

Quaratione id faciunt,agc die mihi qu3cl®^

Euangeheus,

Pugtunt Qyia fadunt aperte contra Dei praecept’quot;’' blt;ec fSty^omnesq^quifcante imagines amp;nbsp;damas p”^ priWij ((p,ft**'''u’at,gcnuadcflcftunt,caputincliaantii, rtflod p43 apenunr^manus lt;Sf oculospræcandiinûaO^ p,^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illas tollunt. Deinde amp;nbsp;cos, qui illas ueft”’”^^

amp; ornant,qui cis fuffitum fadunt, Iumina2‘' cendunt, offerunt, amp;nbsp;donaria fufpenda”'’ hymnos cantant, fimilcfqj honores amp;nbsp;mlt’*^ exhibcnt,qui uni Deodebentur.

Papißieus»

Probato mihi hoc ucrum clTc/criptv^x ^ €tx tefumonio f

tacnf

-ocr page 245-

H taturcü feribit Corintbrjs ; Nccç Gmulachro«

« rurnfi'tiscultorcSjficutquidaminorum.Itcm: Fugitcà fimulachrorumeultu. i.Corint. io. ‘’ ®*'*’®’

* EtiJoâ.f.FiliolijCauetcuobisàfimulachris, ’* ***‘’.** Papifticus»

^ Quisautemeftuerusufusimaginumf Euangclicus»

Noftri Theologi doccnt,nullü poffe Chri» y^^j^ ftianisufumeffe imaginum,nificum propo= „n^, j^^, . nuntur imagines, quæ uei as Si tales res,amp; eo modo exhibent,ut recordatio earum rerum“ lt;onducat ad fidem excitandam, amp;nbsp;homines

(O prouocandos ad officia pietatis.

Papifticus.

'i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Frgo mentientes amp;nbsp;faUaces imagines, qux manifeftam impietatem, amp;nbsp;idololatriam fug« j, geruntjScconfirmantreiicitisc’

Itafanè. Nam Deuspafsim in fenptuns, Stfecundo ctiamcapitc decalogi huiufmodi imagines,Si hatuas damnat,quo uctuit habere Si eoleredeos aliénas, propter quam etiam populum fuüludaicum. Si gentes alias, olim poft grauifsimas Prophetarum minas, extre» unis calamitaiibus adfccitgt;8i crudeUfsime ex=

V y cerminauU

-ocr page 246-

*3»

terminault r terra promifsionis,amp; benigniP' tis fuse.

Papifticus»

Hic mi Euangclice finem difputandi öd’' mus, uincor amp;nbsp;fateor ucra effe omnia quJ dixifti,faxit Deus, ut cedamus amp;nbsp;obediamd ueritati uerbi Dei ex animo.

Euangdicus»

Condufta nbsp;nbsp;^^ f *1” ^^ corde præcor. præfertim ut brtd

iijjiutdtio mutes animum amp;nbsp;habitum arcp uitaeftatun' füj, fecunduin uerbi Dei prxfcriptum, ne fimd cum Sodomitis tuis amp;nbsp;uerbi Dei deriforibuS atef contemptoribus perpetuo anima amp;nbsp;tor* ^ pore pereas.

Papidicus.

Dabo operam,Deo adiuuante,ut liber jan corde amp;nbsp;animo per uerbum Dei^fiam, amp;cot‘ poreatcj «ira liber. Vale, amp;nbsp;pro me Deuin ora,ut in me adaugeat fîdem,amp; me conferu« in lue dodrina fua perpetuo.

SeliDeo Idus,honor,C7 glorid wfecuU, Amelia

FINIS.

-ocr page 247-

* Index locorum

fecundum Alphabet

I^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordinem*

»^

Abfobtio*

iJ Concupifccntia»

^ Confefsio»

Confecratio*

Confirmatio. 1« nbsp;Condha*

J nbsp;Ciboruna deledus» ft nbsp;Ceremoniarurn ulus*

D.

Di'crum diferimen;

Dies donunicus ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j é^

Defponfado dancutaria ♦ t^ö Ekua«

r

-ocr page 248-

INDEX.

Ekuatiofacramenti» Ecckfia» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Excomraunicado»

F.

Fides, i

FcnacApoftoIorutti»

i.

Iciunium*

Impoßdo manuum*

Imaginum uerus ufus*

Liberum arbitnum» .

MüTa,

Matrimonium.

Monaftkus ordo,

-ocr page 249-

Momj T ’NDEX.

zot

^P'^bona.

6z 168 ! ZO^^ J

j7^3tu,n. nbsp;nbsp;nbsp;,

l^ce?^^^® ^^^ homines, b^‘^«^ntia,

p^^V^ftas, ^^^Sfinationes,

8 21 «J iûÇ 2^5

^6gt;0io. nbsp;nbsp;®’

^gt;Sï^ “Weratio.

4« 111

quot;°fum miracula.

21 I 22X

224

Tradi*

-ocr page 250-

index;

T.

T raditiones humanæ» * 4^

Vndio extrema,

Votum»

Virgimtas,


-ocr page 251-

-ocr page 252-

A 725 Z^n

Qc^ l^ZHhil^^Z