DECLA-

RATIO IVBILEI FVTV.

R I R O M A E

ANNO M.D.U

AC CE SSIT

MARTINI BORRHAi de ortu,natura, ufu atqj diferiminecoruni lubileorum, quos Deus inftituit: quidç inter hos,amp; falfos lb aduerfario con-fiifkos interfit, Explicatie.

An«K(M ^«m^uage^‘ omnibus fi'

»it. uelins e^to tubce cltngore confecratott hbertitem ^ ferregionem omnibus in^ lohsedidtote, Lewf. wp, XXV,

RAPHAEL! PARAVICINO parenti, optimo Murtinus fUius.

■.Vi perfequebatur ■ nos aliquado, nuc prédicat fidem , : quam quonda ex* j expu^nabat. Apgt; ^j polite enim hoc, quod Paulus ait de fefuifle dilt;fHim,pofsumus mi Pater de noftroAthanaflo dicereas enini aliquâdo aca-rimeperfecutus eft e* am,quâ nolha ætate Pater cœleftis oftenditEuagelq lucem: fed quan* do dus bonitati ÔC clemêtiæ uifum eft, ilium extenebris atqj hoftium exercitu euocare, non acquieuit car ni, ÔC fanguinimec putauit audien* das promifsiones Satanæ, qui illi o* pes mûdi oftentabat : fed omnibus repudiatis,2lt;^ contemptis ( quia id decuitmembrumagere, quodegit Chriftus, qui caputeft) exiltjt, at* que in caftra D omini lui profectus, a 21 cœpit

cœpi't intrépide pro' eins glon'a ^ j dodirina dimicaie. Incredible dp ' Ôueft,quotfeuigilïjsô61aboribus i is lefu Chrifti feruus die nodu^ maceret, S^ pene conficiat: itaque i ab eins, qua ilium uidemus perpe^ tuouri pro gloria Dei, curaô^foli* citudine difeere debemus, quales : cfse debeant bi, qui funt uocatiad miniftenS Euagebj, Scio uer o mul ta eius fcripraab eo ipfo ad te mif ft peruenide (115 te ille amat, quod ego plane fciö, uebemêrer ) ucrurn i una cumillis accipeboc, quod ego ' nuncadte mitto, delubileo Roma no, ab illo nuper edito. Idipfum aü quifratres primum in Germanica, , deinde etiam in Gallicam Ïinguaffl ' Rarimuerrerunt. Itaque quum bis ? quatuor Iinguis,Latina,ItaIica,Ger ' manica, Gallica, res fit defcripta, magna Europe pars, breui pote- | rit intclligerc, quid 'nam monfti fithoclubileum, quod modo Ro* m»

maeufuft, Si^ oftenditur percgnm's. Tumi pater,communicabis hæc ex cmplana non modo noftris cogna tis,afRnib«s, amicis, ciuibus, quos fào cfle bonos 00 pios uiros, fed omnibus incolis totius noftræ Vul turenæ. Nam pq quidemlætabun^ tur,ubi uiderint ueram dodirinam Dei,8d Domini noftri lefu Chrifti quotidie magis à fecibus 8lt; fordi bus purgari, etuindicari:et præferx tim ab illis ipfis hominib. quia no bis paulo ante tâtoperc difsetiebât» Qui uerô ueræ pictatis, Sd fincerio-ris, quänosprofitemur, dodtrinæ ftudia nondum guftauerût, fi uo* luerint legere, facile intelligent fe hadlenus in tenebris, atque inmul tisillicitis Sdimptjs eultibus uitam degiffè: quæ una eft inter omnes mi ferias,'ÔC calamitates, quæ pofsint homini contingere, præcipua. Rogt; gemus Deum Patrem Domini no^ Ihilefu Chrifti, ut fuofpiritu confît a j met.

€

met,quod opcratuseftin nobis, at que utalqseriam hanc lucundifsp mam Euangelq lucemimperuat, Bafileæ,Kal.Ian. M. D. L.

Elles tu quidem ex me intelligere, quid 'nam 3, rei fit hoc lubilcum, :y quod intra paucos di-- -.....~ es Romæ cclebrabf

turf Vndeprimùm traxeritorigin nem f amp;nbsp;quando res fuerit niftitm ta f Nam ex uerbis tuis mihi uideor pofse comprehendere, tibi eflè in animo couftitutum, eiusrei caufa Romamproficifci. Ego ueró, pro eo ac potero, tibi 'que, ut amico in/ tegro, debeo, rem uniuerfam hoc breui fcripto patefaciam. Eamubi tu probe intcllexcris, fi firmus ad» hue permanebisin eadem fentem tia, liberum erit inftitutam profe/ Óionê lufcipere. Bonifacius Pa/ pa, çius nominis nonws, floruit cif/ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' tuet

7

citer annum Domini millefimum 00 trecentefimum. In huius feilix cetpraeclariponrificis mentem prix mumuenit hæc celebiis cogitation Ante eupoftaduentum Chrifti in terras, qui huius fecerit mentionem. lubileijinuenies neminem, lam ilx lud in primis diligenter expende, quod in præfenti argumento eft no leuis momenti: Ecclefiam Chrifti ft ne hoc lubileo, atque adeo fine lux bilei nomine per annos amplius mille ac ducetos führe. Porr 6 aût ft. hæcres, uel natura fjaeftbona,uel meritô deberet in Ecclefia Chrifti eelebrari, mirandu fane uideri pofx fit,earn efle uel à Petro,uel à Paulo, datifs. Ecclefixluminibus præterx mifsam,autcerteinter ducentos 06 quatuor epifcopos Romanos ( tox tidem enim in crû tante Bonifaciû) extitifse neminem,qui hoc lubilex um autuoluerit,autfciuerit inftitu «e, Vt autemcredas efse uerum, a 4 hune

8

hune Bontamp;dum nonum ante an nos ducentos qumquagihta tantu, autorem else huius illuftris inftitUquot; ri, quibusep modis ac padionib. efFiciauttuipfe uidere ac iudicare pofsi's,ubi legens uerbaipfius bub Îç, quæ paulo jnfenus fubferibam. Sed prius quam id fado, mteHigere oportet, qualis ' nam fuen'ófteBoni faci'us nonus,06 quib. morib. acuif turibus ornatus. Fuit autem homo ambitiofifsimus, crudelis, auarus, feditiofus, plenus fraudis atque int pofturae, denique feeleratus ÓÓnefa rius homo,feut plane conftat legéti uttam ipfius. Ifte fdlicet præclarus uiraufus eft, infandû illud facinus perpetrate, SC commentum inau^ ditu excogitate, uocis, quafinodc intempefta de cœlo fonantis,£f Ce leftino Papæ dicentis,utfe papatu abdicaret: quauocepermotus Ce^ Ïeftinus,papatum repudiauit. HiP nis in Ioc5 fuccefsit hic nofter Boni faduS}

feci'us. qui cum cRet in dignitate po ufida conftitutus, miferum Celefti num in cuftodiam tradi iufsitjubi doloreanimi extindus eft. Habes hic fpecimçn uirtutum iftius fandi pontificismuncaudictiâ ipRim lo quentem, et fuis uerbis lubikuni fa bricantem. Antiquorum habet fiquot; da relatie, quodaccedentibus ad honorabilêbafilicâ prinçipis Apo* ftolorû de urbe, concefiæ hint ma gnæ remifsiones, SC indulgentie. Nos igitur, qui iuxta officq noftri debitum, falutê appetimus SC pro* curamus,libcntius fingulorum, hu iufeemodi remifsiones SC indul* gentias omnes ÔC fingulas ratas, SC gratas habentes, ipfas autoritate a-poftolica confirmamus, et etiâ in-. nouamus,SC præfentis feripti patro cinio communimus. Vt autem bea tifsimi Petrus SC Paulus eo ampli* us decorêtur, quo ipforum b a fil ice de urbe deuotius fuerint à fidekb.

a î fre*

to

frcquctat^jStfiddcs ipfi fpiritualiS largitione munerum ex huiufmo/ di frequentanone magis fenferint fe refertos, nos de omnipotenus Deimi{encordia,0^ eorundê Apo ftolorum eins mentis St autoritate conhlij de fratrum noftroru confia Iio, amp;nbsp;apoftolicæ plenitudine po/ teftatis, omnib. in præfenti anno W. C C c. à fefto NatiuitatisDO'' mini noftri lefu Chrifti praeterito proxime inchoato, amp;in quolibet anno centefimo fequuturo ad bafi licasiplas accedentibus reuerenter, were poenitentibus ÔC confefsts, uel qui uerc pcenitebunt ÔC confitebun tur, in hoc præfenti, ÖC in quolibet centefimo fcquuturo annis, non Tokim plenum, ÔC longiorem, into plenifsimam omnium fuorum con cedemus,^ concedimus, ueniam peccatorum :^ftatuentes,utqui uo* Îuerint huiufmodi indulgcntiæ à nobis concefsæ fieri participes, fi i fuC^ '

Il

fucrint ducs Romani,ad minus tri^ ginta diebus continuis, feu interpo lans, amp;nbsp;faltem femel in die: fi nero peregrini aut forenfes,limili modo diebus quindedm ad Bafilicas eaf dem accédant, Vnufquifcç tarnen plus merebitur, Ôd indulgentiam ef Hcacius confequetur, qui Bafilicas ipfasamplius Sc deuotius frequen* tabit,

Expenditequxfo ferio apud uos, quo modo ifte ambitiofus dicat, fe inftituere lubilei celebrationem, ut Petrus 2lt; Paulus honore affidan-tur: ac uelle in ipfa urbe Roma pro pofitam elfe plenam, longiorem ,et plenifsimam peccatorum condo* nationem: fed non, nifi prennent tibus Sc. confefsis ( fic ille loqui-tur ) quorum qui fucrint eines Ro mani, triginta diebus : exteriueró, quindedm tantum diebus cogan^ turinuifcre templa Petri Slt; Pauli»

Ulud

IZ

lUud præterea notandum eft. Aft cum efte confequuturum plenioic amp;nbsp;cfRcadorem admiftorum uen^ arn, qui frequentius, SC maion cö religione fnuiferit hmina eorunde ApoftpIprü.Iam cum paulp ante at firmauerit plena, lpngïprem,SCplc mïsimam epndonatipnem efse do natam qs, qui dieb. quindeatn aut triginta frequentauerint Apoftolo rum templa, quid necefsum erat, plusquamplenilsimam epndona/ tipnêei enneedere, qui frequêtius muiferitf'Qs.iid aliud hpc eft,quam uanitateuerbprumhpmines ludb ficarif Quaftuero aliquid apponi ppftit ad gradum fuperlatiuum,aut ulla ranone augeri plcnifsimam delilt;flprum epndpnatipnem f

In principip autem iftiusbullx adferiptaeft gipflanptanda, quam ucllem pmnes inlpicere.his uerbis: Haecepiftpla fan's gtpfte fuit com^ pofita, Apppfitèfanêdidum. Eft enint

cnimhocBonifacij fadlnm cum ab furdum, turn etiam impium,nó mo do in ueibis, fed etiam in reb. ipfis, cum promittit, fe donaturum ple-nifsimam deliciorum condonatio nem ijs, quiabfoluto centum anno rum ambitu rediböt Romam: qua* fi illequoquepoft centum annos efletuióurusjac non potins paulo poftinftitutühoclubileum in car* ceremconcludendus: fient conclu fus fuit, atque in eadem euftodiafa to fundus, uti merebatur»

Deinde rogo, quamobremuolu itiUealligare condonationem pee catorum uni certo loCo, quemad* modum contrahebantludxiad fn urn templum Hierofolymitanum? aut cur certo 8lt;conftitutö tempo* ri centum annorum f Ergo qui ue* rafideinChriftucrediderunt, quo rumËuangelium proclamât effe ui tam xternam, nunquam ( iftius Pa px iudicio, ÖC eorum qui illi fidem habebSt)

M

habebSt ) pk nam at que integral« peccatorum ueniarn funt confer quuti, quoniam nonfueruntin uP uis abfoluto illo centum annorimi cuniculo, ac proinde Romæ effe non potuerunt. Ergo Chriftus quoque ( fi quidem conftare pO' teft eorum fententia ) mentitus eft cum dixit: Qui credit in mejiabet uitam æternam. lam nunc inquit, initium quoddam immortalitatis fentire polKint,qui in me credunt, plena fiducia.

Rogo item, quomodo faluti fux confuluit numerus pene infinitus Chriftianorû, qui à tempore Chd ftiufquc ad iftum Bonifacium ub guerutf' quomodo côfequuti funt plenamremifsionem peccatorum, ac per cam, uitam fempiternam, fi nullus intérim Bonifacius, aut üU fimilis extitit,qui artificio amp;^ poten tia fua iftiufmodi lubileum illis amp;^ inucnircqamp;; concederet;'

IJ

Sed perfequamur eoeptamhifto nam, ac uideamus, quando, à qup bus, SCquoties dhidlubikumhic^ ritmutatum,uan'atum, SC in brem us tempus redadlum»

Anteaueroquam cxpleri uelfe mei potuidèt inuentum iftius fce-kratiBomfacq, hoc eft, ante quam impleretur numerus centum anno rum, uidelicet, expletis iam annis duntaxat quadragtnta, extitit Pa^ pa Clemens fextus, homo rebus humanis potius quam dnnnis de» ditus, cuius m uita nonlegitur alt ud curafse, quam bella,SC magnas rerum pubhearum perturbatio» nes, Hic aliam edidit bullam, in» quiens, fibinon reprobari fadlum Bonifactj: multo'que uideri coniul tius, filubilcum non centefimo, fP cut alter, fed quinquagefimo quo» que anno, ficut ipfe iubebat, eele» braretur, Qiioniam eodem tem» p ore fciuerat effè in legibus infti» tubs' que

tutis 'queMofaids pofitum, ut l^ bertas captiuis ac debitoribus an* no quinquagefimo recurrence edb ceretur. Itaque, ut plane ipfi con* ftaret fententia ludaicæ conlüetudi m' fimilis, ftatuitlubdeS quinqua* gefimo quoqueannoRomæ eek'' brandum»

Sed operæpredu eflè arbitrer,no tare nouos modos 5lt; formas iftnis nou! reformatons : cuius bullam, quoniam nimium eft uerbofa, non putauï eflè bic adicribendam. Diquot; cam autem fummatim, quod in ca continctur. Ait fe uelle afficere hoc honore eedefiam Lateranenfem» ut in ea Jubileum celebretur. ( ne queenimifte quoque aliudcurat, quam ut externo aliquo iplendore ac pompa omarepofsittemplS ma nufadlum) quoniam id templum fuit à Conflantino fabricatu, cum opera Sylueftri re cup er aflet à k' pra fanitatem: quod iplum pkn^ fcimus

*7

fdmus efse fabulofum. Deinde^ quoniam ifte idem Syluefter illud templurnconfecrauent, nouoquo dam confecrandi rit« atque undlp one. Sic enim affirmât, ab hoc Syl ueftro peründhim effe templum, atque initiatum chrifmate nonaliz ter ac infantes chrifmate unguntur inbaptifmo, autin ea quam confir mationem appellant. Quodfiboe uerum eft, Sylueftrum fuifle prix mum, qui póft exortum ac promu! gatum euangelium, excitauerit ab inferisueterem illam ludæorum co fuetudincm confecrandi, ungendi atque initianditemplorûædificia, quod in ufo fuifle apud Hebræz ós confiât, propter figuras, quæ iftiufmodi ritibusadumbrabantur: qua fronte audent, qui pofiea fez quuti funt pontifices Romani,affir mare, ut idolum Lauretanum fiabi liant, templum illud uirgini Laurc tanæ facrum , uel certè habitatioz b nem

i s

fteminqua Vifginis fimulachrutn continetur.ab ipus Apoftolis fuilT^ confecratum f* hocenim diditan^» Videte quæfo, qùamparum fibi co ftent iftoiaim fentennæ ac narratio nes. Quod argumente certifsimO eflè poteft, eorum doôn'nam cAc uanam, Slt;c5mentitiam.

Tandem, inquit, ca edebritate lubilei, uoluilTe hoc templum de/ corare, quoniam in eo effet pieta Chrifti Seruatoris imago, quæub trô ipfa toti populo apparuiffet. Et hæc manifefta uanitas amp;nbsp;mendaci-um eff. Nam pictæ imagines nub liunquam mortaliû apparuerunt: quamuis imago Ô6 effigies Seruato ris Chrifti uiua 5gt;C uera frequenter fane no apparuerit modó,fedetiain fculpta arque impreflà fuerit in cor dibus arque animis fidelium ekdo rum, non item carnalium, SCimpi-orum hominum.

' Audite blafphcmiam hombilio rem.

rem. Affirmât i'fte Clemens, feuet» lé in hoc fuo lubilco diftribucre me htaóófanguinê Chrifti, cuius alio* qui fangumis meritum, nemo con* fequi poteft, ( ficut ille falfo opina tur ) per fidem in Chriftum, nccç aliaratione,nifi fe Papa diftribuen tc, SC fua quafi manu, cuicunque uolet ipfe, applicate, Præterea hoc adiungit, fe quidem uellc donate plenamremifsioncm peccatorum, non quidem omnibus, fed q s tan tu qui Roma uenerint quinquagefi* moquoqueannOjôôillam quidem hauftam non tantum ex meritis Chrifti, fed etiam exmeritis diuæ Virginis, £lt; aliorum faneftorum, quafi Chrifti mérita paru fufficiant ad conferendâfalutê credentibus, châ fi ab aliquo epifcopo Romano effent diftribuenda.O blafphemiaf O infidelitatcm f Itac^ frater charif* fime etiam atq; etiamtib cogitandS cefto^quomo in graut caufapruden b a ter

2 0

ter fentire, deep tantis reb. rcóiim iudicium facere oporteat. Quis enim ufque adeo eft communi fen/ fu deftitutus, ut arbitretur uel ue^ .rum, ucl criam ucnfimile efîe,æter/ num patrem nobis unigenitum fi' lium fuum tradidifse, eum, que in ligno crucis SC fanguinem profun/ dere, amp;nbsp;mortem ignominioiamno ftra caufa füftinereuoluiflè:,utnO/ ftra delidaipfius fanguine mun^ darentur,nos’queipfi per eiusmor tem à feruitute ac tyrannide mortis arque infemi liberaremur, fi tan tam diuinæ largitatis erganos bc^ neuolentiam per uiuamfidemap/ prehenderemus, certaque cordis noftri fiducia in hac promifsione diuina, in hoc lauacro,atqueinhac liberatione acquiefceremus : neep tarnen eandem ipfam Dei benefi/ centiam in animis noftrisutilem et efficacem fentire poffe, nüi alicui Romano cpifcopo libitum fit earn nobis

21

nobis fua quaff manu donate:' O' audaciam.

Præierca Só illud cogita, amp;' pru^ denterexuerboDci indicium faci to, quodifti Romani audent adc^ Harare. Cumenimremifsio pecca torunijfides, at que ipfauita alterna fit donum Dei merum, nullis unx quam hominuadtionib. autjmerix tis conquifitü,ifti homines affirmât fe non folû meritis iuorum opemm pofse cxplere legem Deqfibiepin cœlû aditum fuis adionib. pateta cere,fedbonam infuper meritorum portionê, fupra id quod debent,dc fuo auger equal ab ipfis meritafuper trogationis uocantur, quorum Pa pacuftos fit 2f conferuator, eaép te^ neat in area thefaurorum’ ccclefix conclufa, ijs tantum diftribuenda, qui Sc Romam uenerint, 2lt; non ni ficonftituto tempore, quandocun que 5d quomodocunqueilli uifum erit aream referare.

b 5 Proin

ai

ProindCj mi frater, denuó te co hortor, ut restanti momenti dilf genter amp;nbsp;ferio confidcres, nequc patiaris in caufa tam grain cæco im pctu,uulgi more defipientis,huc St illuc, incertis fenfibus. circumferri» Agiturcnim negotium grauius, SC magis arduum, quam ullum po-teft exiftere in rebus humanis. Agi tur falus animarum noftraru, quas nonnulli ccvlo eripere, de^ pedo ribus noftris, fuis quafi cruentati? manibus end 1ère conantur,dutn lü cem clarifsimam doedrinæ cœleftis audent obfcurare : Ód pro oraculis Dei fua fomnia amp;nbsp;impofturas mifc ris hominibusiufpicienda, 5lt; futa uultis, adoranda quoep proponut.

Sed redeo ad hiftonam lubilci/n nis uarietates K transformationes nondum font explctæ. Sequutus eft Papa Paulus fecundus, homo ualde leuis, qui, ut alias quafdam maculas, quib. notatus erat, fpecio

foaliquofucopalliafet, Si^ ambitie« one, quainfeliantur ifti, common tus,reduxithocfan(fïum lubileum adannos uigintiqumqj ; repudiata eorum fententia, qui intra annos quinquaginta celcbrari femel tan turn uoluerunt. Huius opinionem conlirmauit Sixtus, quiinPauli lo cum praccedentis fuccefsit. Ac migt; rum ianè uideri queat, quomodo ifti duo eandem fententiam retine-re uoluerunt, inrepræfertim lubri ca, S^ucrfatili : quanquam fatis eft uteueß ab al ijs duobus difsenfilTe’, 8lt; à Bonifacio, qui anno centefi* mo : 00 à Clemente, qui anno quin quagefimo, lubileum edici conflit tuit. Neep tarnen hæemutatio in .annum uigefimumquintum,ftabili ri potuit, fine nouis legibus Confti tuunt enim,non folum uifenda efte limina Petri 5C Pauli, fed tem plu quoep diuæ Mariae maioris ftequê-tandum. Atcp hic ianè adiunguc

b 4 prxda«

s 4

pratdarum decretum. Dicuntfinc difpendio animamm fieri non pof fe ( at ego arbitror eos diccre uolu ifle, fine dépendio ci umenarüRo' manêfiuin, præfeitnn ca up o num ) utm afijs ulfis regionib. quam diU durât lubileum Rom. uel plena* riæ, uel certæullæ diftnbuantur co donariones. Ac proïnde reuocat omnes toto orbe terrarn, quasiUc iiocat indulgenrias, eas^Romx» amp;nbsp;à Romanis tantum, cv pen, SiC diftribui iubet. Neq? uultintegii an ni Ipacio, alio in loco elTc remifsio* nem peccatorum. Ac ego fanc ar* bitror, illorum quocp iudicio, reuo cari, autfufpendi etiam Chriftifer' uatoris condonationem, quæafio* quieftóóeflê, debet, per omnes fi* nes terrxperpetuifsima, uelintipfi autnofint. Qiiidautem periculief fet(uellem mihi refpondcataliquis Papa,uel ex adulatoribus eius quif piamjfi eodem tempore, per totS orbem

orbem Chriftianum ptoddmarc* tur à peccatis liberatio f ( ut maxime hoe falfolargtamur, earn à Papa pofte donari ) Quinetiam cu-perem hoe mihi, fipofset,aliquis eorum dedararet, quamobrem Pa pæ Romani (fitamenhoepofsunt effteeie )no habeant portam regni cœlorû perpetuo patentem i qua-obrem non eoneedunt fine inter-mifsione, hoc lubileum f quam ob rem non annuciant omnibus homi nibuspeccatoruremifsionem^ At ego dicamcaufam, ficutego arbitrer ,uerifsimain* Qui ueritatem Euangelij pro fua uirili fibi oppu-gnandamatej opprimêdam,impie tares uerófuas.acdeprauatam do-drinam defendenda ac ftabilicndâ propofuerüt,omnemredèiudican diuim5totücppietatis feniumiufto Deiiudicio, propter fua impietatc amiferunt ; atep ita folent fraudes ac impietates fine fine cumulate, b j donee

Îd

donee tandem ad extremum male/ rum prolabantur : quemadmo-dum huic Sixto cum fuis accidiflè uidemus.

lam fi lubet audire, paucis ego ueibismodoexplicabo, quod'na fitnoftrum uerum Jubileum, qu® noftra delidorum condonatio perpétua, 2C fecurifsima.

lam primum fatis confiât, in ue-teri Teftamento inftitutam fuifle, quinquagcfimo quoq; anno lubi-lei eelebritatem in qua edito tuba dangore, Sé quies populo, 5Cpub Ïica libertas edicebatur. Sed bic annus quinquagefimus, amp;bæclu^ bilei celcbritas erat nihil alhid, quam figura foturi têporis, in quo erat uenturusfilms Dei, fuo^ ad/ uentu et fanguine liberaturus genus humanum à feruitute peccati, diaboli, amp;nbsp;infemi: ac tandem dona turus credentibus, xternam quie-tem, amp;C ueram confeientiarum con folatio-

^7

{olatioftcm. V enit igitur Chriftus, expletoiam tempore ab æterno pa tre conftituto : editus eft tubæ clan gor, cum ab angelis prænûciantib. aduentâtem liberatorem, Sv canen tibus gloriam Deo in ccells, Sc ho* minibus in terra pacem aclaeticia: turn etiam à loanne anteambulone concionâte,Inftatregnû ccelorum: poftremo quoqi ab ipfo Chriftolix beratore noftro, cumair,lc quidem ueniffeadliberandumeos, quifub imperio carceris atq; umbra mortis captiui tenebantur, ad explendum uaticinium prophetarum, illuftran damqj umbram 06 figuram illius anni decantati, Dominoep gratif-fimi. Audi frater ipfius lefu Chriftt uerba,atc^ tubam, quaclcctis fuis aetemum lubileum proclamât : Spx ritus Domini fuper me, propter quod unxitme, euangelizare pau peribus mifit me, fanare contritos corde, predicate captiuis remifsio nemj

’ s

ncm,Slt;^cæcis uifüm, dimitctrc con fraglos in remifsionê, prædicare an num Domini accepter. En tibi de^ daratam atq; illuftratam uctcris lu-bilei figura at(Ç umbram. Reliquat omnes quæ de remifsione peccatOquot; rum abimpqs quibufda Sophiftis nugae fenbutur^cenis locis, certis^ temporibus/untrepudiandT, atej expîodendæ. Itaq? Chriftus non multo poft huius lætifsimæ wbæ fonitum, afcendit crucem, fundit fanguinem, uitam^ipEmpro fa' lute generis humani profudit, cU' ius uieftimæ innocentis morte,æter num fuis deótis lubileum, ÓÓ con/ donationem peccatorum omnium perpetuam fempitemamep compa rauit. Qui ergo prædituseftucraet uiua fide, qui meritis unius Chrifti nititur, qui^ plena cordis fiducia in Chrifto ipfo liberatore noftro re cumbit,’is demum uere parficeps 00 confors dficitur diuinae naturae,

^ in omni tempore ac loco, fine intermifsione confequi potent hoc incomparabile lubileum, SC hanc peccatorum condonationem uni* uerfalifsimara. Hoc tantum Dei beneficium, quifquis es fidelis, poles inquamapprehendere fide,tu-urn^ proprium in æternum effice^ re. Necpiam opus eft,utpeccatoru condonationem, falutem^ anima-rum ab imptjs hominibus, Bonifacio, Clemente, Paulo, Sixto, neq? ab alijs fimilibus pctamus,qui præ textu religionis uoluerunt mis im-pofturisdementaremundum, por rigentes ueniam dcliCtoru in charta fcripta,duas^ portas inmurocc clcfiæ diuiPetiifrangêtesadtubæ clangorc ( hoc enim folent )S^ qui-dem praefinito tempore, ac certo quodamloco. Hæfùntfabulæ at^ qucimpoftunc, corum quihacfpe ciofa imagine, quæ cadit in oculos, perceUere animos imperitorum uo luerunt.

JO

Inenrnt. Legite quæfo eonefones Pauli, Petri, Ioannis, 06 reliquo* mm Apoftolomm : in quib. uide-' bin's, nunquam aliud cos uel cog^ tafle, uel prædicaflè lubilcum, aut œndonàtionem deli(ftorum,quam fanguinem filrj Dei,cuius meritum aebenefleium per fidem in ipfum Chriftum, ficut paulo ante dixit,ap prehendimus. Hoc noftrum 06tie mm eft lubileum, h^c noftra pec/ catorum con donatio. Illud quoc^ literis Pauli proditu legimus, uenif fc quidem tempus Deo gratum, di esep falutis. At cum hoc dicit, nihil aliud intelligit, quam æternû illud Ô6 uerum lubileum, edictum ac pro mulgatumà fummo p ont dice no/ ftroChriftoinnocenrifsimo. Net? fomniauit unquam delubileo Ro mano, inftituto à quopiam Bonifacio fcclerato, Ô6 peccatorum for mis pene, innumeris deformatifsi-ino,quifuispr;vlbgtjs uno quah mo men/

mêtocripitfiobis èmanib. atc^oca lis res ueras 06 diuinas,ac in earn lo cum,tan^ præftigator peritus, fub ftituitfuafonmiaöó uanitates. Præ tera uidete quid iamindeab initio fatflitarint ueteres 06 puriorcs Eccle fix,no modo iUæ primû nafcentes, cum pFædicationepAoflolorS exo rireturluxEuangelq: fedlongo eti am tempore poft, cum nondû effet totfraudibusatcpimpofturis inqui natapuritas cœleftis doflrinæ.Ccr tè confiât E cclefiam earn anti quio» rem, noluiffèunquâ oncrarcmifo ras hominu confcientias fuperfti* tionib. Iudaicislubileorum,ut præ textu ifiarö nugarum æterna Chrigt; fti ueritas obliuioni traderetur. Sicut certè perfpicuum efi, homines ueniffe in obliuionem doctri^ nacDei,düoccupati funtobferuati oneimpofiurarûhumanarum. Ex-perientia ipfanos docuit,hoc efie nó minus uerû,quàm deplorandû.

Ac

Acegopauloante dedarauf, ant^ armos duntaxat ducentos, cxotiO (e Bonifadum quen dam, homi^ nem fedeftum, atque impium, qd (pm'tu diaboli commotus, primus omnium excogitauitnouum ifturn ludaifinum, Slt; aulus cft fymbola 66 umbras ueteris teftamenn, pro re^ bus ipils, quas nunc habemus, pogt; pulo Chnftiano proponere : ac fi Chriftus nondum ucniHct in mum dum,fiia^ luce ac dodtiina illuftraf fermentes credentium.

Verumaudi obfecro. nam tdi plane oftendam, in ipfifmetponm Ircqs libris fcriptum elle, non liccre ampliuspoft aduentum Chrifti 0-gratiæ ipfius manifeftationem re* houare,inuehere inEcdefiam figU' ras atcp umbras ueteris infirument). Hæc cp modo tibi ob oculos pono, funtuerbaDecreti,diftind. 1 H« ^' fextam. Antiquis figuris, et umbo’s ßlt; ad ueritatis præfigurationen’ fand®

3î

fandtæEccIcfiæ traditis ualcdicen» tes, gratiam, Si ueritatem præferû mus. Itaqj fi illiboni uiri hoc in eogt; rum Canone affirmant, curuolunt nos rurftim ad figuras, èC iudaif-mum,fuis lubileis rctraheref Quid hic poterunt refpondere contra au toritatemlibri, quem illi nobis ue-luti facrofandum folent obijecre î* Sed eant,5C uideant etiam X11. q, 111 cap. Gloria, ubi fimilem fen-tentiam inuenient, nempein hæc uerba : Neep uerô mihi aliquis op^ ponat diues in ludæa têplum, men fas, lueernas, thuribula, patellas, fcyphos,mortariola,2lt;cætera ex au ro fabricata. Tune hæc probaban.-tur à Domino, quando facerdotes hoftiasimmolabant, Sc fanguis pe cudum crat remifsio peccatuorm: quçomniapræcefserintin figram» fcriptum eff enim propter nos, in quos fines feculorû deuenerût: nûc uerô quum paupertatê domus fuæ, c pauper

i Î4

pauper Dominus dedicauic, porte mus crueem, Ôd deltcias lutum pu-temus. None hic audis eorum congt; fefsiones, uidelicêt non efle oppo nendum 8C obijciendum nobis, id quodludæifaccre aliquando con-* fueuerunt.nam ilia longe alia erant tempora. Tunc fanguis pecudum erat remifsto pcccatorum, tuncuni bræ, tunctiguræ pingebanturjqux funt omnes adimplenc, 5C del era Chrifti fanguine. In fumma, hi Pa/ pa: uidentur mihiualdefimiles ui* ro fatuo, cui domi eflèt cellariuin plenum optimo uini genere, atc^ etiam horreumfrumento plénum: quæ duo funt ad hominis uitam nutriendâ,ôôfuftentâdam in primis opportun a, Ói^ nccclTaria. ÔCtarnen his neglecflis alle imprudês uirman deret cotidie, 6(1 ruminaretpale* arn, 6C uinaceas, quæ folent efse brutorum animalium pabula. Ita prorlus feres habet, Nam lefiis

* Chriftus

3^

Chriftus filins Dei ucntflabro» 8^ torculari crucis, exprefsitnobis uin demiam, 8lt; prouentum granx ëC Euangelij longè uberrimum, (èpa rauitœueritatem à figuris, Ói um^ bris. Atep hæc ipfauentas, haregra tia, hoc Euaftgelium, pro prins ci-bus eft, quo nutriuntur, fuftentan^ tur, amp;nbsp;magna laeticia cxplcntur ani mi deefiorum 8C fidelium. Papæ uc ro, camales, hypocritae, qui fanO hebraicumhabentanimum, ncgle Óo Euangeln cibo fuauifsimo, uogt; rantipfijö^ altjsucllcnt obtrndere ad uorandum, illas ueluti paleas, Óóuinaceas. Atfilij Dei, qui diuites fadi funt ob Euangelij, quem con-fecuti font à pâtre ccelefti, thefau«* rum prorfos contemnent lubilcnm huncludaicum, inanem, falfom: iP lum^ relinquent filij s tenebrarum, atc^ Hebræis obftinatis feruadum, quando ita uolunt, amp;nbsp;ueritatem ÖC lucem contemnunt, amp;nbsp;perfequun

c x tur.

tur, Só profcéto cum tanta illoruni pcrrinacia,6ó cæcitate, nofuntalio dbo digni quam co ip!o, quo fold bruta ammalia ucfd-uclcantuf, ua* leant, taccQànt à nobis.

lam uetô, fi uoccs Phariamp;oruni bicaudiamus, habentpcrpetuô in ore horrendam illam blafphcmiani quam fine Hnciadare fo!cnt : bid quidem uerum, Chriftum dediife hominib. remifsione peccatorum» fed non integram, autundequaqirc perfedam: condonaflecum fane cu]pamCficiIIiloquuntur){ednon pœnam: ac proindeneceilum elle, ßonifaeiü, aut Papam alium quem cunqj exifterc( tantidê enim refore ftatuunt, fme pius iUe fit, fiucim pius)qui explcat de fuo,quodnon potuit, aut quodnon uoluit dona^ reChriftus. Hancitaqj dicunteifc caufaminfotuti lubilci, ut qui uogt; lent eo anno Komam proficifd poßint à Papa etiam fcelcrarifsinio

obtinC'

97

obtinetc, quod alioqui fangume ac morte hlq Dei, domiobtincre nonpotuerunt. O' impudentern audaciarn f o blafphemiam Sécæ^ citatem. Hoe nimirum eft, extol iGrcfefupraomncm potenti^m di-uinam, ficut faiptum eft defilio iV lopcrditifsimo, 00 blafphemia ab* ominanda. Hoc eft, uclle ftabili* re, tanquamLuciferum, folium 06 potentiamfua fupra Deunt ipfum^ Qui enim uult de fuo explore quod in Chrifto defuitjUeceffttm eft hune elle Chrifto fuperiorem. Hoc eft ucrè aceufare Chriftum, aut liuo* ris, qui non uoluit: aut imbecillita* tis, qui non potuit, tanta fui fangui nis effufione, aut morte quoq; ipfa præftare hominib. folidam a tip in* tegram condonationem dclicio* rum, etiamfi ab iftis fcclcratifsimis Bonifacrjs aUtmalefacqsnonpete^ retur. Hoc denique eft, Petrum 06 Paulum contumeliaafficcre, eoscp c j coar*

coarguerc uanitaos, aut ncgligcn tïæjaut ignorationis, qui nullum iinquam lubileum in fuis Ecek' ijs kabilircuoluerunt, aut Hicro--folymis,aut Antiochiac, autmEc/ clcfijs Græcis amp;nbsp;Italia's, imde ex-piere potuilTet populus pcccatoru ranifsionem earn quam Chriftus illis non pra’ftitit. Sed pudendum eft de re tarn leui, 0^^ mamfefte im-pia, tarn multa uerba profundere. Ïllud autem fare oportet, naturam amp;nbsp;coniuetudinêPhariiæorum prot fus talem ede, quæ nolit obicrua. re,quid Chriftus fecerit ac docuerit, aut quidin literis prophetids etapo ftolids fcriptum reperiatur: aut in illis ueteribus autonbus, quiiHâip fam prophetarS, Chrifti 06 apofto' lorum dodrina funtfecuti. uerùm folêtleuicul3s,amp; falfas nefdo quas res, ac non multo ante in ecclcfiam inuedaSj atq? his potifsimum tem^ poribus, quibus maiores tenebræ, £lt; deufk'

3 9

S^denfiorcs caligincs (uprahomf-num ingenia incubuere, ( quaba Eierc inter alia,Boni£acrj tempora) mordicus tueri, 6lt; defend ere, 5«!^ ad cas ftabiliendas uiolenter contop quentô^ adulterant fcripturas, an-xieqj in ueterSferiptis aliquod ucigt; bulumexpifcantur, quodforte con tra perpetuam Euangelrj normam excidcrit ,ncl quo impropriè ipfi autores aliquando ufi fuerint. Hæc enim fpedant illi boni uirijatq; ex his folent noua dogmata, fpeciofa quadâ hyprocrifi ad faUendos fimgt; pliciumuirorum amp;mulièrcularum oculos concinnare. Quæpofteafer fo, QC igni, amp;nbsp;nullo non crudelita» tis gencre uolunt defendere : inte^-rimep ficut Pharaones iubent truci* nbsp;nbsp;nbsp;/

dari primogenita, ne pofsit auge^ n fernen Dei, à quofibi uehemen^ ter timent. eft enim illis excorft arti ficio(quemadmodumEphefi erat Demetrio, alijscp artificibus ftatua*

c 4 rum)

40

mm) quæftus multo uberrim us, ex quo fibi honores, commoda, delb das parât prorfus Epicureas. 0regt; mus Deum pro illis. Tu uerô mi frater, quando iamàme accepilh ueram lubilei rationem, maneto dpmi, neq; ueniendum effe putes ad illamBabylonem, ut in ca in/ uenias remifsionem peccatorum, quam certènunquam ibi es habita rus : neep fortafsis etiam earn fre/ quentiam hominurn in hoc tempo re uifurus, quæ olim folebat Ro-mam iftarum nugarum caufa com-meare. Mundus enim paulatim per Dei gratiam, cœpit aperire ocu Ïos,ac in tanta luce (Deo fit gratia ) do Ct rin a', xquum eft,te quoep intendere mentis aciem, amp;C uidere quod in hoc tempore pauci nonui dent. Noli hac tanta contumelia Deuafficere. Agnofcaste Chrifti fanguine feme! redemptum, non oportcrem fynagogaPharifaeorum querere

4’

quærere Glut cm, quam ill« falfo pro mittuntjmanifefta contumdiaDet amp;animarû deceptione, Chriftum ipfum proftitucntcs. Noli contcm neredonunjDei,quod habcs do* mi tux,atc^ adeo intra teipfum,fan guinefiltj Dei comparatum, èC tibt perfidem in eundem. liberatprem noftrurapromi(rum.Vale,Bafileæ, Cal.Decembns .Anno Domini

M.D.XL IX.

c $

MARTINI BORRHAI DE^ Ort«, «ituriX, uÇu ittlt;^ discrimine eorum !«gt; bikoTum lt;^103 DfHJ inftituit, ^Hid^; inter hos (yjilfosib aiuerfirio confi^ios interfit, Explicatio,

Vum hoc qui'nquage fimo anno pcrmultus ubicp dC uanus ab om mum ordinum homp mbus de lubileo ha*

bcaturlèrmo, ahjs hunc annum fuquot; i cepta Romam profeAone eek-' : brandum effe arbitrantibus, alijs ca de re dubitantibus : nonnultó poftremo Romanulubilcum cum Chriftiano pugnare contendenm bus: uifum nobis eft,quid in uniuer ■ fum delubileis fenriendum fit, hoe fcripto indicate:ut amp;nbsp;uentas ipfa darius patefiat, amp;nbsp;aduerfartj error de commencitio lubileo firmiusre fellatun Hoc autem quo common drus à nobis fiat, cognofcendum primo

primo erif, unde nomen lubilcus traxerit: deinde, quot lubileorum genera fint, quiep eorum ortus, natura, ÔCufus. Demum q refell en di, qui falium lubileum, cum ma^ gnainiuria Chrifti, amp;d fraude pio-rumhominu excogitarunt. SingUx la ordine Sc fummatimhunc inmo dum perftringemus. Quod attu netaducrbûacuocabulû ipfum,Iu bileus ab Hebræauoce 'jsn, quod arietinum cornu fonat,duet urn eft, cuius clangore iubilis annus apud Hebræos edicebatur. Primumigi/ tur genus lubileorum Hebrats in ufufuit, alterum à Chriftianfs fre^ quentatur. De origine S^ ufu prio ris generis, his uerbis Mofes in Leuitico monet : Et numerate fep^ tem annorum fabbatha, id eft, an-nos feptics feptem, quib. anni qua dragintanouê conficiuntur : turnep clangore tubæ,decima menfis fepti mi die, quæ propiciatoriadies eft, edito,

44 cdi'tOj annum ilium confecratotc, annum inquam quinquagcfimu, li bertatemeç per terram omnibus in cob's edidtote. Exliocfoipro pib mo intcUigimus, lubileum ex qua^ drato feptenano, qui plena’ remit fioni propitiationiep facratus nu^ merus eft,conflarum fuiffe: deim de, cum emiflo tubarum ibnitu, in omnibus Ifraelitarum finibus dc^

nunciari folitum, quo propofita li , bertatis 06 remifsionis, turn noxx, turn ieruilium onerum bénéficia cognofccrentur. Atc^ is era t præ' cipuus lubilei Mofaici ufus,’qui tribus in rebus ueriabatur: in reliituta libertate, innominS ac debitoruni remifsione , demum in reditu ad gentilitatem amp;nbsp;priftinas poflefsio/ nes. Hoc primum genus Jubilee^ rum eft,quod Hebraicu fuit à Mofe inftitutum. Alteruero lubileus eft, quern Chriftus, ut ex mortuis ad amplitudinem paterni regni cue/ .dus

élus eft, fanciuit, Sc per Apoftolos in omnes nationesdiuulgauit, de quo his uerbis apud lefaiamuatem: Vt denunciarê captiuis libertatem, mißt me. Qvialcs autcmhic captif ui 5 qualisé^ übertas accipiatur, ea de re mox monebitur. Atqui quo utriuf^Iubileiuis ac natura plani* usintclligaturgt;alterum cum altero hunc in modum conferre licebit, In Leuitico lubileo, umbra, nó res: imago, non ueritas: litera, non fpi ritus,fpectabatur; qui nimirum à Mofeminiftroliteraefuerit. Inalte 10 ueritas cernitur, ut quem Chri* ftus inftituerit, de quo loânes : Gra tia 6v ueritas per lefum Chriftum exorca eft. Veritas autem hic intel ligitur,ut opponaturnó mendacio, fedueteris teftamentiumbrisac fi^ guris. Secundo, Mofaicus qs qui ex carne funtifraelitæ: Chriftianus Ifraclitis ex fpiritu,id eft,omnibus fcriptis inlibro uitx ac fidclibus tra ditus

diras eft, in quibus neep ludæUS, neq; Græciis,neep mas, neqj fœmi na,neep feruus, neep hber,fed nou» creatura in Chrifto nouo amp;nbsp;ceelcfu homine, locum inuenit. In hocau/ tem hominelocum inueniSt, quo£ quot ucteris hominis fpintu, hoc eft, deprauata ratione 5lt; naturali in tclligentia non reguntur, fed Dei Ipintugubernatur, qui preciofi fan guinisamp;facrofanefix camis filij Dei uiuentis fpiritus cft. Tertio, Mo^ faicus lubilcus buccinarum fonitü inanguftisChananex finibus edf cebatur : noftcr, tubaium Euange-licamm clangore in tototerramm orheedicitur, de quo dus aurora refurrcCtionc fua bis uerbis : Ite in uniuerfum orbê, SdprædicateEuan gel iü omni creaturæ.firniliteruates: Jnomnem terra exiuit fonuseorum. qui fonus no cft humanæ,fcd ceck' ftis dodrinæ atcplegisfonus,dequa Jege uates ; ExZiö cxibitlcx,2lt;ora cula

47

tula de Hierofolyma. At uero is clangor fuafpacia habet, ac inter-. uaÛa. Initia Âpoftolicæ condones habuerunt, quæ ufeß ad profanati-onem fpiritualêtempli ac loei fanCii durarût, de quaprofanatione Apo ftolus in altera, quam adTheffalo* nicenfes fcripfit, epiftola: Nequis uos dedpiatullo modo,quoniani nonaduenietDominus,nih defo ebo ucneritprius,2lt;reuclatus fuc ritille fcelerofus,filius perditus,qui eftaduerfariusjó^ effertur aduerfus omnequi diciturDeus,autnumea adeo utintemplo Dei fedeat. Vt autemis in têploDei iam multis an, nisfederit, reuocatumex profun-dis tenebris Euangelium manifeftè indicat. Huius enim luce patefa* dum ert, ut aduerfarius omnem di uina ordinationem eucrterit : Oc^ conomicam, prohibitis matrimo* nqs, 0^ concefla quauis turpifsima libidine : Ciuilem,ncgatamagihra.

tibus

tibus obèdicntia: Ecdcfiafncani, fublatoEuangelio, amp;nbsp;eius cultpri-iSus cxccratis. Media autem tem* para cotinerfalutisjfraelitis 8lt; gen tibus promiflæ, darifsima patefe* cbo toto terrarû orbe edendo clan gore, de quo Dominus apud Euan gcliftam : Prædicabitur hoc Euan* gclium omnibus gentibus, in tefti* monium. Huius lubileiuocem pij hodie cum magna fua falute, imp^ uero cum intcritu incipiunt pctci* pere: idep in no Icui temporum dif* hcultate, in qua ut impleantur ua* ticinia prophetarum,coeleftis Hie* tofolymarcftaurada, 00 filij perdin ex abyiïô 5gt;C terra orta ciuitas, qux magna ilia Babylon eft, deftruen* da erit. Finis uero, cum reftituta corporumintegiitate perrcfuiTedi onemexmortuis, clccti in cœlcfte tegnum transferentur, euocati per iubilem Archangeli tubam, de qua Apoftolus: Quondam ipfeDunu

I1U$

49

nus cum hortatu amp;nbsp;uocc Archan-geh, ôd tuba Dei defcendet de cœ-lo. In quo reftaurationis omnium quæ in cœlo 8lt; terra contincn-tur lubilco, caneturiUud Prophe-tæ : Abforpta eh mors in uidoria: ubitua inicmeuidoiiac'Beati qui huiuslubilei participes funt. Quar to, in Leuirico lübileo publica pee catorum expiatio ateg condonatio celebiabatur. cadebatenim is m de cimamfeptimi menfis, quæ propi-tiatoria erat, diem. ficut fupra indi-catum eft his uerbis : Decimamen fis feptimi die clangorem edito. Hoc autem die, ut delidorum expi ario fadafit, declaratilludin eode Leuitico ; Decimo diemêfishuius feptimi, dies expiatorius crit celc-berrimus. Chriftianus lubileus ut propitiatorius fit,legitur in Adis: Hüic omnes prophetæ danttefti-monium, quod remifsionem pee-catorum accepturus fit per nomen d eius.

^0

ears, quifqufs credidcrit in cum. Hie oftenditur ueri lubdet autor, qui Chriftus eft, regafts facerdos, 0^ ccclcftis pontifex,no angeli,non ulli in terra homines quamlibet fan 0h,multominus Bomfacq malefid, amp;nbsp;Clementes inclementes. Often dunturetiam, qui remiisionis crigt; minum funt confortes, hosefte ere dentes filio, no décréta aduerfanf profitentes, non iufticiæ operum fuorum, nonmeritis fin's fidentes. Etutpropitiatio in Mofaico lubfi leo nulla fiebat fine fanguine: ita in noui foederis lubileo peccatorum expiatio conficitur, non brutarurt pecudum, fed codeftis agni fimgui ne, quo animiclccforuafpcrli,fcn^ hunt quid iftud uatis uelit, Bead' quorûremiflàfimtpeccata. Quinto, in Leuitico lubileo non eratius appellandi SC exigendi nomina: in co iubili anno quern Chriftus pro!» inulgat,quo(^faeuo exadon Sata

iiaeius aepoteftas nulla fit, durfus débita exigédi.Debebamus nosillt corpora, animos, uitam: eramus mortis amp;nbsp;poteflatis tenebrarS mi^ ferrima mancipia : eramus toti in nexu infer ni, intra portas eins fer^ reas inclufi. At abhoc crudelium nominum durifsimo iure fumusli-berati per eum qui in pcccatu,mor* tem, infernum,imperium habet. Nam pro nobis perfoluitprecium, is de quo lefaias; Vulneratus eft propter inquitates noftras, attrib tus eft propter feel era noftra. Pec-» catoresergoinhoc lubileo locum tenent,iufti non item. Sic enim Do minus dicit : Nonueni propter iu» ftos, fed propter peccatorcs, aduo candos eos adpœnitentiâ. Difcegt; dat igitur hypocritæ longius, cum Pharifæoillo arroganter de fepræ-dicantes: Deus gratias ago tibi, quod no fum ficut cæteri homines, raptores, iniufti,adulreri. 0113163 d i funs

font omncs, qui iprcta ca rationc folucndiacs alienum,quacinfilij fi* de cernitur,nouam quærût, amp;eam inanem, quacin iale, oleis,ueftitu, templis,aris,miferecp confotis Mif fis ucrfatur. Accédant contra, qui cum publicano pcétus concuticngt; tes orät : Deus propitius efto mihi peccatori. Sexto,inutroeç lubilco libertatis reftitutio, foluto fcruitii-' tisiugocernitur. inMofaico cnini lubileo, qui antea feruierant, infer uitutem uenditi ob rerum anguiH* am, in Libertatem quinquagefimo anno aflèrebantur,ut in Leuitico le gitur: Libertatem^ omnibus inco lisedicito» In Chriltiano lubileo re ftitutio libertatis confideratur, de quaillud Apoftoli: Vbi Ipiritus, ibi libcrtas. Vbi fpiritus inquant Chrifti, qui fpiritus adoptionis fili' oruDei ipiritus eft,ucrènosIiberoJ reddens à iureferuili, dequoiHud: Qtji eripuit nos è poteftate tenebra

rum,

f J

rum,cttranftuln in regnum filtj fibi diledi. item : Nam lex fpiritus uûæ per Chriftum lefum, liberum me reddidit à iure peccati amp;^ mortis. O' fratres, quam praedaru donum Dd eft hxc liberatio, quam arn-pla patn's benignitas, qui ut fie um dicaremur in libertatçm, unigenac filiononpeperccrit, O quam prat* ftantia mérita filtj, qui mori fufti nuerit pro peccatoribus, ut bis iufti ciam amp;nbsp;uitam daret. Intelligimus autem ab hoc ipfo nos abfolutos, cum fentimus nobis peccata, in quæ uenundati fueramus, nocere amplius nonpoffe, 0^ mortem in uitam, iram in gratiam eonuerfam effe per reconciliationem, qua filix lius nos patri rcconciliauit per fan* guinê fuum, dato libertatis fpiritu, de quo Apoftolus : Emifit Deu» fpiritum fifij fui in corda noftra, da mantem Abba pater. Itaqj iam non es feruus, fed filius. In hoc igitur lu* d 3 biko

bileo locum non habcnt, quiClni* fti fpiritu carentes, aduerfani fpp ritu, qui ferpêtis ueteris fpiritus eft, £C mundi,fcrunrur. utftint primo pcs, quos hisuerbis taxat Apofto* lus : Quomodo conuerrimmi de/ nuo ad infirma £lt; egena elementa, quib. iterum ab integro feruire uul tis fûtes obferuaris, amp;nbsp;menfes, SC tempora, amp;C annos. Deinde quot/ quot fubdubitantes de beneuölen/ tia Dei patris erga fe in filio, dodri namquædocetnos certos perfide in filium fieri de promifla Glute, fer re reformidant. Hos enim feruilis fpiritus agit, nonfibertatis, de quo Apoftolus : Non enim accepiftis (piritum feruitutis iterum ad timo/ rem, fed accepiftis fpiritum adoptio nß, qui teftatur unà cum fpiritu no ftro,quod fimus filij Dei. Tertio ex duduntur ab hoc iubili anno, qui pre profitentes Euâgelium Ghrifti, wetens Adami carnalia opera pet/ fequuiV

(equuntuf,tritam luxu, ambitione, anaritia, libidine, crapula,odiis,inx vidia conterentcs. Stat enimillud Apoftöli : Naaffedius carnis mors -eft,in qua feruitus illa ponitur, qua libérât nos lubileus à Chrifto inftix tutus. Nam qui facit peccatum,fer* uus eftpeccati, ÓÓ mortis, ut Domi nus dicit. Faceflant igitur procul hinc Epicurei noftri feculi, ore cre^ pantes Euangeliu, pcótore alentcs Sardanapalos, 66 uita cos exprime tes, contra quos bis uerbis Domi* nusmuehitur ; Non quifquis dicit. Domine Domine, intrabit in re* gnum coelorum: fed qui fecefit no* luntatem patris mei qui eft in cœlis. Poftremo prorfus nullum locum re periuntinnoftro lubileo, qui liber-tatis uere iurati apertiephoftes funt: fei'uïtutê,quæfubpeccato, morte, iegeepdegitur, gladijs, i^ne, uene* no, fulmine, aquis, dirisq, omnibus defendentes, In quorum numero d 4 beftii

beftta eft, cum fuis falfis prophetis, quam cornua agni, 6v draconis os habere, fanctus Joannes in uifo ivo ' arumaducrtit.Septimô,inLeuitico lubileo poteftas dabatur redcundi cui«^ ad uenditam poflèisionem in Chananaea per tribus defcriptam: in noftro lubileo, ad cœleftem hxrc ditatem, quæ prim orum parentum uitio amifla eft, recuperandam per Chriftum, aditus ac liberum poftH minium aperitur. de quareftitutio^ ne Dominus ipfe : Venite bene-’ diÆ paths mei, pofsidete regnum paratum uobis ab exordio muiidi. Contraria ratio eft eorum, de quh bus idem Dominus : Difeedite à me maledidi in igneni ætemuni, qui impiorum fetalis h æréditas eft, in qua, ut loannesdicit, habitatio eftdæmoniorû, ô^euftodia omnis fpiritus immundi;hæreditas, in qua mors Ô^ tenebræ régnant. Oda-uô, in Mofaico lubileo terra facra ociuni

ociumfuumSt fabbathum célébra bat, à fatu ôc cultu libera ; at nee no ftro Ïubileo fabbathö fuum ac quies deeft,quo acundis laboribus ua^ cerSabbathurn inquamillud peren ne, de quo Propheta meminit: Erft fabbathum ex fabbath o. Vt contra fabbathö acrequielocus impijs degt; ftinatus, qui infemus eft, caret, de quorum moleftis laboribus liâtes Impiusficutmare æftuans eft. No-nd, fruges quas Chananæa in lubi liannofua fponte ferebat, commu hes erant omnibus. Si noftrum di--uinum 2lt; cœleftem lubileum fpcgt; diesen hoc ipfo per Chriftum in Ecclefia, corpore illius, omnia fieri fpiritus munera communia effi-ciuntur, de qua communione Apo ftolus: Vnum corpus, 6c unus fpiritus, unus Dominus, Ôdunafides, unumbaptifma, unus Deus 6lt; pateromnium , qui eft fuper omnia, QC in omnibus nobis. Hocitaq;Iu-d ; bileo

$8

bileo communicationisbononmi, quæ in cœlefti regno fpetfîâturjpri-wantur ij, de quibus Paulus: Quod confortiû Chriftocum Belial faut quæpars fideli cum infidelif In quo numero c6prehenditur primo Dia bolus,peccati, mortis èC inferni au* tor: deinde eius miniftrijtum dæmo nes, turn impij hommes, amp;nbsp;corum lt;aput Antichriftus, qui nullâ com* munionem cœleftium bonorû cüm Chrifto conditore lubilei huius, fit cum illius cohæredibus habent,

Haccdeutriultp lubilei ortu, na' tura, 6C ulu : quorum uten^ à Deo originem ducit, uterc^ oraculis di* uinis confirmatus cft, fed ita, ut Mofaicus, illius quem Chriftusinfti tuit,fuperuentu, tanquam tenebrx quæ ex orta folari luce dilparct, eua nuerit. Reliquum eft,ut de futili, mani, dC commenticio illo, quem abhineducentefimoôô quinquagc fimo anno, perniciofo confeientia* ruin

ÿ 9

mmludibno amp;^ ignom/nh ucrilu^ bilei, paftor ftultas de fuo cxcogt; gitauit, admoneamus. Is fane neep Leuiticus eft, necç Chriftianus, fed eins de quo Daniel uatidnatus eft: Sermonem contra cxcclfum loque tur, amp;nbsp;putabit fe polie mutare tem poraôôleges.EtenimLeuiticû non elfe, doeuméto eft, quodin eo neq; ferui libertati reftimuntur, ne^ ære alienoobnoxijs nomina remittun-tur, neq? agri ad familiam à qua ue-niere, reueniunt: nec^ terra eo tem pore, quo illeagitur, cultu 8lt; fatio^ ne uacans, fruges in commun! pro fert. Quodfi etiâomnia quæLcuigt; ticus complexus fuit,compléterez tur,necj propterea minus uitupez randus eftet. Âbrogatus enimLeui ticus cum fuerit per Euangelîj fplen dorem, ànullo deincepsrepeti, rez texicp debuit. Firma enim eft hæc Apoftoli fententia: Hçefunt umz brareru futurarum, corpus autem

Chrifti,

Ä O

Çhnfti. Item: Nam lexumbram obdnens futuronim bonorS, non ipfarn expredamrerum (peciem.At multo minus Chriftfanus fuent,Ro manusillelubileus. Nam Chrift»^ nus à tempore uulgati Euangcli) per Apoftolos coepit denuncian, amp;nbsp;tandiper durât, dum Euangdiö clangorê fuum edit,adnullane®t2 pora nec^ loca affixum. Aduerianj uero lubileuSjCt tempore amp;loco de finitus cernitur.Temporc qmdem, cum abj centefimo quoc^ anno,alïj quinquagefimo, alij alio tempore celebrandum ilium ftatuerindloco uero, qui Romae ad impetrandam pecuniarum infinitam iumma, uo-lui dicere peccatorum ueniam,ad limina Apoftolorum inditutus fit, contra hanc fententiarn Chrifd:R^ gnucoelorumnon uenitcum obfe uatione, uel perlbnæ uidelicet, ud temporum,ucllocorum, Itemcon tra didum illud ad Samaritanam:

JMulicr

dl

Millier crede mihi, uenit hora, quâ do neep in monte hoc, neep Hiero^ folymis adorabûtpatrem: feduenic hora, 06nunc eft, quando ueriado ratores adorabunt patrem fpiritu ac ucritate. At aduerfarij Romend li minaApoftolorü propitiationem, 2lt;pcccatorücondonationem quæ rendam docent : non animaducr-tentes, à Chrifto regali facerdote, ab dementismundi, loco,perfona, temporibus,ódc3cteris externisre^ bus libero, Ódapud patrem uerfan* tein cœlis, ddiólorü remifsionem poftulandam effe, ut eft apud loan nem : Filioli mei,fi quis peccauerit, aduocatumhabemus apud patrem, lefum Chriftum,iuftum.Non dicit, Romæ apud pontifices : qui qua* les fint, doflrina corû ôi uita comgt; probat. Qiod fi Hierofolymæ,quae à Deo eultui nominisfui deftinata fuerat, noxæ ueniam, fimulatque Chriftus patefadus eft, amplius pc terc

tere no Iicuit: quâto minus Romar» ubi ex uaticinrjs prophetarû/aduer fâiius Chrifti federn ftiam tenet, pc terclicebit f'Prætereain Chriftiano lubileo gratia peceatorû fit gratis: in aduerlanj, qnaTtus quæritur, ÔC ïuciTÏ: apud quem peceatorû remif fio, iufticia, cœlum, infernus, con^ iugia, facramenta, facerdotia, pro* fana amp;nbsp;facra,pr opter inexplebilcm auariciam,uenaliafunt. De cuius, 6C eorum qui ilium ipfum adorant, deteltabili cupiditate, uerè prædi* xit fanCtus Petrus : Pu crût, inquit, amp;nbsp;pfeudoprophetæ in populo,que admodum 6C inter nos erunt falfi doctores, qui clam indueentfeeftaj periculofas, etiâ Dominä qui illos mer cams eft, abnegantes, accerfen tesfibi ipfis eelerem interitum, 6^ picric^ fequentes illorum exitia,pcr quos uïa ueritatis m al edidtis affidé tur, 8d per auariciam betis fermoni bus de uobis negotiabunmr, qui* bui

bus indicium iam olim fton tardaf^ amp;nbsp;exitium illorum non dormitac HaecP«rus,inhoftium Chrifti aua ridâà fepraenuciatam, S^ his extremis temporibus patefadam. Vc itaeç Chriftianorum lubileus con-firmatus eft uoce angelorum, degt; nuneiatus tubaEuangehj per Apo ftUos repletos fpirku fan(fto,corro boratus prodigrjs aCoftentisueris : itafiltj perditi lubileus, da-monum fententia ÔC falfis fignis eomproba tus, per cos edicitur,à quibus mérita Humana promeritis Chrifti, iu-fticiacodeftis,quæ fide infiiium per cipitur, pro iufticia terrena, quæ hu manis operibusnititur,teneb]rçpro luce, elemêtamudlipro ueris bonis, feruitus mifera cofeientia: pro fiber täte amabifi extollûtur ateß ampfifi cantur. Ad quamfibertatem répara dam, quoniam Deus pater pro iua bcnignitate,inenarrabifi,Euangelif fui actemi fuauifsimalucê ex alufsi-

^4

ma caligincreuocauit, cuius bued' na ûlutarem dangorê intota terra emitteret: omni ftudio 8Côpe elabo randum cft pqs 6C cketis Dei fiddi bus,utdifcât intelligere,ad aedifîcan dum regnum Chrifti, 2lt; ad deftru^ endum imperium Ânnchrifri,quid illud fit: Exite de Babylone, mere-trice ilia magna, cum qua feortati funt reges terræ, SC de cuius feorta-rionisuinobiberut omnes gentes : ne participes firis delióonim dus, Sc de plagis eius ne accipiatis : quo niamperueneruntpeccata eius uf-que ad ccelum, SCrecordatus eft Deus iniquitatum eius. Quod ut a nobis fiat, prüftet filius Seruator piorum, SC iudex impiorum: cuift gloria in actemum, Amen.

F I M 1 S .

Pag.i^.uerf.i^.lege^proinri i^.penuli.tili »0-7.eumq; tti7‘Ctri'i^; zi i.dimittm fyn.fu^^ ^i.i.eripuit (y S.Rpoflolorum }i.iï.Hittlt;jM 3i.ï0.peccatorum (yiKfigura j8.}.tultfi)s 4)-ii.fufcepta (y it.comminttido 43.11.^3^') 4^ i4,trlt;fditusfnerit ^S.uU.Qitomttm