DE POENI tcntia,amp;ijsquæ AD POENITENTIAM agendam neceffis

ria funt.

HOMILIAE XXV.

Autore loanne Brqinot

HIS PR AEMISSA EST OOCTRINA DE POENTTENTtA, idea repetitsttUtpr^/hgix de SaHiß^onif biu,receni excogititie 4 quibufd^tn Sophißii refuhrentur.

Autore Philippo Melanth,

FRANCOFORTI EX Offi i la. F ^tri Brubacchîj, Mono ) J Ç 7’

;'hi

fl

De P(xnitcn=

TIA PHILIP» ME^

L A N T H o N.

^ N Ecclefqs noftiis Del benefido prçcipuè extat Üluftris explicatio Dos drinæde Pcenitentia,fi» eut maxime neceflanum efteumlo^ cum notifsimû effein EcGÎ2fia,quia compleditur fummam E«angelq,ôd monftratpraecipuumbenefidum Fi lij Deidmo ut initium fuit Eedefix re ceptæinParadifo dodrinade Pœni* tentiatita femper eodem modo in Ec elefia fonarc hæc uox débet ufçp ad refurredionem«

Etintelligi faciltmè poterie huiuss doârinçfumma,fi primum exemple afpiciatur : ibi primum arguitur pec* catum uoce Dei: 8C non dubium eft aceufante Deo,ô^ fonante ipfo triftif-

Il

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PHILIP. MELANTH.

,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cmamaccufationemjhorribiliter ^*'

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pauefeerehumanâ naturam.ïwp’'**

mum extitit contritio tune in priinlt;5 parentibus. Et quid fit contritio,quo modo fîat,in eodem cxemplo conCpi ci poteft.Accedit ibi Si confefsio pce cati.quia reuera coram Deo oportet banc confefsionem fieri,nos reos eiïe 1 äs iufte punirt

Deinde fonantepromifsionered' j piuntur Adam fie Euathæc eft abfo' I lutio, qua audita,accenditur fides, qua agnofeunt fe rccipi per mifericor diam propter fernen promiflum t Si in corde noua confolatio, eft ineboa^ tio nouæ obedientiæ,quæ iam placet Deotlta fada eft integra conucrfiolt; Jmponûturfiepœnç,uidclicet mots, fie aliæ calamitates huius uitæ, quia Deusetfiremittitculpam,fie aufert mortem ætcrnam,tamen propter iU' fticiam alignas pœnas imponit î fie ut ipfius iufticia,et ira aduerfus peccata conipici^

DE POENITENTIA, j confpictan£ur,totum genus humanS horribilibus miferqs in bac uita ones rat.In his pœnis tamé promittitur Ec defiaeconfolaiiojVt tune Deus ipfe ueftit primos parentes pelle detrada ab ouicula,qua imagine (ignifîcatum cftfutui^,ut nouiscorporibus ueftia mur,et qdé fumptis ab agno Chrifto» Hanc totam hiftoriam prodeft fæ pifsime cogitare, ut hoc ipto exem* plo nos de omnibus partibus pœnix tentix feu conuerfionis commonefa ciamus, item, ut inde difeamus tune inchoatum effeminifteriam Euange lij,in quo Temper una uox fonat argu ens peccata,8C offerens remifsionem propter filium,

Verum non tantum in hac recens ' ti state Monachorum obfcuratafuit dodrinade Pœnitentia multis labys rinthis,8^ (alfis opinionibus, fed etia uetuftis feculis, quando Canonés fa* tisfacHionum creucrunthac fuperftv a 3

PHILIP, MELANTH.

tiofa pcrfuafionc,quód mererent rC' mifsionempeccatoivjunc quotum» gnac tenebracfuerunt.SedindÜpUt^ tionibusrccenttons actatis, plusfuif inextricabilium qu^ftionum, 6C oni=’ rifno filentium fuit de fideaccipiente remifsionempeccatoijj.Ideo non du bium cR fuide neceflarta explicatio' 1 nem ueræ dodfinae de Pœnitentia, quam in EedeOa femper extare pd^ fpicuam neceffeeft, SC quam finguli homines quotidie in inuocatione to* tam cogitare debent,Credo aSt rede SC perfpicuèexplicata eflèin noftris Ecdefiis,6C deea fententiajquamin Locis complexusfum,nihil muto«

Cum autem SynodOs Bononien^ fis ordine de partibus fecerit decree ta, quorum alia ambiguafunt,aliaa^ perte fa!fa,dicam breuiter de finguli» partibus,non ut plus fitintricatarum difputationumjfed potius uteuoluta dódrina planius intelligatur»

DE POENITENTIA« 4

DE CONTRITIONE;

Mit to fixas de cauGs co* tritionis « Si Ont ueri,d^ nonfimulati pauoresô^ dolores, intuentes iram Deiaduerfaspeccata, Ô^ accedat R' des,quç facit ex timoré feruili filialé, dico effe uerä contritionem, amp;nbsp;affen tior has causas côcurrere, uerbS Dei arguens peccatutn,ÔCDeum hoc uer bo incutientem terror cm, et mentem cogitantem de ira Dei,ô^ uoluntaté, 6^ cor ferio expauefcens,et dôlens q» offenderit Deum. Talem aliquara co tritionem dico neceffariam cflc,ut fç pifsimè fcriptû eff, tj.Cor.vq. Contré ftati cftis ad pœnitentiam. Efaiç Ixvi, Ad quem refpiciam nîG ad humilia* lt;0,0^ contritum fpiritum,ôif tremen* tem fermones meos,Et Ezcch.xx.Di fplicebitis uobis in confpedu ueffro, Acuari» poffunteffe occaGonas a 4

PHILIP. MELANTH.

inchoandi dolorem,ut aliter uocatur Zachxus,aliter Paulus,aliter Manaf fes,aliter mutier peccatrix.Sed in ont nibus neceflê eft exiliere pauores,et dolores: SC narij dolores mifeentur, ^s fubtiliter difcemere non eft opus: ut alt) difputarunt deamore iuftkiS) 6C timorc poenxjmo uult Deuspœ nas metuijSe efte eas uelut uoeê diut nam commonefacientem totS genus humanS de ira aduerfus peccatS, uc teftant maledidiones in lege^qu» ƒƒ pter has duas caufas additg funt legi* Primum,utfciamus opus efteiulh eixDei,tppeccata puniuntur tantis caIamitatibus«Deinde ut feiamus has fpfas calamitates efte uocem legis eu monefacientem nos depoenitend^e gt;nbsp;Sic pafsim Prophetx loquStur de calamitatibus,tit in Pfalmo : Proptet iniquitates corripis filios hominu • ^’ fplicent Deo horribiliter fecurae meu tes, non confiderantes iram Dei, a®^

ciiaiU

DE POEN ITENTIA, y etiam datæ inani fiducia fuæ fapicn-tiXjfuae jufticiae, aut potential,ficuc Paulus ad EpheOos inquitjimpios eP fe aTnA^KATKQjid dijfine dolore uiue rc,SC leremiastErubefcere nefcierör, Quare fciamus temulenta uitam inocio6duoluptatibus ualde pericu lofam efietóC Deus praccipuèfua Ec:» clefiam fubiecit cruci,quia præcipuè in Eccleßa uult confpici ira aduerfus pe^catS, turn eammundus ncgligac.

Hæc fententta de contritione,nihil obfcuricótinetïloquor eniin de ueris doloribus qui rentiuntur,funt^ in a* lijs minus,in alijsmagis acrestut Eze chias inquit ;Sicüt leo cotriuit omnia offa meajSlt;c. Hxc tatum admonitio adiungatur,ut fine obfcuritate difcer nantur timor feruilis,etfilialis,feu do lor ludae 8^ dolor Petri.Timor feruis lis eft uerus pauor fine fide, Sed ti^ morfilialis fitjCumad pauoremacce dit fides,qua corn incipit cor acceded

a i'

PHILIP. MELÄNTH.

read Deum,flC accenduntur initia dei,8^ fpci,fubqcit feDeo,Slt; prxdi^ cat eins iufticiam/uxta iUudzTibi Do mine iufticia,nobis aSt confufio, Ô^c»

Cæterùm hate doo necefläriore^ prehendenda funtindodrinaMon^ chorum de contritione,qudd qu^rSt fuHicientemcontritionem,SC deinde affingunt horribile mendacium,hanC fufficientem contritionem mererife miisionem pèceatorum: nee dieflt de fide gratis accipiente remifsioné pm pter mediatorem.Hi errorcs funt n” gni,8C tetri. Quid eft cnim quatrere fufficientem contritionem fNulli do lores ulliuscreaturæjqu5tumuis ma gnç,pares funt irç DeGut dicitur;De us ignis confumens eft,necpolTunt compenrarcpcccatum:^ quo magi* crefeit dolor fine fide^co magis mer^ guntur animiin mortem Sf cxitiumi Ideo neceffe eft hos errores taxari.

Inakerocrrore, etiam deploranda

DE POEN ITENTIA^ « sc deteftanda eft cçcjtas,cùm dicunt cotritionem mereri remifsionem pee catoi}2,ubi transferunt in nofti^ï opus honorem debits FilioDei:8C Paulus tones inculcat particulam gratis, qua excludit,ut fæpe didS efl:,non contri tionem ÔC caeteras uirtutes,non cogi tatione de ira Dei, SC de promifsioni' bus, SCe, fed exdudit dignitatem,feu opinionemmeriti.Deindc quantæ te nebræ font,q»non folum nihil de fide in dodrina pœnitentiæ dicSt,fed etiâ pertinadter negât opus cflè hac fide: credas hbi ipfi remitti propter media tor cm, SCc. qua ,pmifsionem tibiipfi appliccs,Ac relinquSt mentes in peigt; petua dubitatione:quia inquiunt,nc' fcis an contritio fuerit fufficiens,ideo femp dubites an tibi data fit remifsio, Hæc imaginatio prorfus eft Ethnica.

Nos contra, bis erroribus opponi-mus uocem EuangcH^SC dicimus,o^ portere aliquam eflê coutritionem.

PHILIP. MELANTH.

id eft,ucros pauoreSjamp;f dolores intu entes tram Dei,qm in alqs ntagis, in alqs minus acres funt ; fed no pendet exhorum magnitudine remifsio, ue* rum oportet accedere fidem,qua tibi ipfi credasremittigratis propter me diatorem.De hac fide didum eftt l«* ftificad fide pace habemus apud Dc^ um:0(^ ft hxc fideSjamp;T fiducia Filij Dei non accenditurjmens no intueturPi liS Dei,no ducit propiciatorem éde. Neceffe eft aSt teipfum agnofeereFi hum Dei,0C hunc ei proprium hono rem tribuere.ut tibi propiciatoré, Si tnterceflôrcm,ôir furnmum facerdo^ tem eflc ftatuas,Hunc honorem non ei tribuunt Oiaboli,qui etiamnorunt articulum^remifsionem peccatoi^ ui ddicet donarialtjs,non fibi. Itaqj do^ nee homo tantum hac generalem fen tentiam credit, alqs remitti non fibi, nondum tribuit uerö honorem Fdw Dei.neefibi applicat promifsionem.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kaç

DE POENITENTIA: nbsp;nbsp;nbsp;7

hacpluceatin Ecclefia difedmen legis et Euangelrj,Slt; fciât omnes pro priam cHc Euangclq promiTsionem, quæoftenditmediatorem FdiS Def, Si promittit propter eû gratis remit* tipeccata: S^in hanepromifsionem uniucrfalem fînguli nos in ueris dolo ribus includamus, St feiamus manda turn Dei ene,ut FiliS Dei audiamus, 80 ci tribuamus honorem propiciato ris,6^ promifsionem amplcdamur» Cùm igitur hoc modo fuftêtamus nos cogitatione promifsionis,8C Filq Dei,accenditurfides,amp;^ caufæ coeur rentes funt,uoxEnâgclij,amp; Spiritus fanâusjamp; mens cogitans promifsiolt; nem,ôf uoluntas, ac cor non rcpugi« nans,fed expetens confolaiioncm di uinâ,ô^ affentiens promifsionijCÙm quidé 5C à Spiritu fando adiuuatur, amp;nbsp;inter triftesgemitus crigitur con« fpedu Filq Dei,quem ftatuit non fru Ùrafadum efleuiSlimâ : S^haefide

PHILIP. MELANTH. credis non tantum alijs, fed tibüpö propter Filium Dei gratis remitti,

Cumhæc fides acccnfa eft jiam S^ cotritio fit timor filiaÜs, 6^ facrificiS, iuxtailludïSacrificium Deo gratut«, (pus contribulatus,8lt;c,Cor irafcitut peccato: dokt Deu offenfum efTe.aïf os Içfos effe : dolet Ecclcfiam pollui effe: dokt fcadala excitata elk: dokt Spurn fandum in multis côtriftatum effetdokt attrahi poenas familiç,et CÇ teris: dokt impediripoenisaliot^in^ Qocationem^SC alia neceffaria officia» Denic^innumerabiks caufatmagno rum doloïjt concurrunt.lta dolens fe fubijcit DeOjfatctur efie iufram irait» Dei,et petit ueniâ:00 cum fide reuera incipiat acquiefcere in Filio Dei, eer' tó accipit remifsionê peccatoiji, AC di fcamushaccfleuolutatem Dei,utac quiefcamus in promifsione,amp;r ftatua mus nos fie recipi,5C donariremifsio ne pdó^jid^ agit minifter ; in abfol' uendo

i

DE POENITENTIA? • uendo applicat fingulis ^mifs/onem.

Simul etiam cùm in talicôtritione homo fefubtjcit Deo,amp; fide cum in* uocac,et incipit acquiefccre in media tore.datur reueraSpiritus fandus,ce inchoatur nouaobcdicntia:id eft,uo IStasiam habet bonum propofitum, agnita mifericordia Dei incipit eum diligere,fiC inuocarc, 8^ nonfugit,ut fugiunt Cain,Saul Ót fimiles,

Dixiquomodo fiat conuerfio.fcill cetcocurrentibus his mutationibus« Inhomine primum fit contritio, cùm cogitationeira: Dei expauefcunt cor da,ó^uero dolore afficiStur propter peccata.Deinde fit confolatio, qua 64 deaccipitur remifsio,S^ corda incipit unt acquiefccre in Deo propter me* diatorem, 8ó rurfus inchoant obedü cntiam,0£^ fpem ukç acternç. Hæcita fieri manifefic tefiatur experientia o* mniumpioruminEcclefia, quorum teftimoniu non contemnendum eft«

PHILIP. MELANTH.

Ut Dauid expauefcit prïnium,inqui^ enstPeccaui Dno.Dcinde erigitur co (blatfone, credens abfolutiont : Non monens,Dominus abftulit peccatö tuQ.Et Efaie xxxvirj.rex Ezechias de fcribit pauores : Quafi Ico contriuit omniaofla mea,SCc.Poftea6C confo lacionem:Proiecifti poft tergö omnia peccata mea. Et fcripta pioi^ ut Au^ guftiniSC Bernhardi cógruunt.Lon ga eft concio Bernhardi docentis con mngi oportcre contritionem amp;nbsp;fideï Dicat quifep in pauore fuo^uadamad portas inferorum,ut iam no niü in io Ia Dei mifericordia refpiremus. Hare eft uera fîducia,qaç ad pauores acce dit, cui mifericordia non denegatur.

Sic óf Prophète, óf Apoftolide conuerfione concionantur, ut Pau* lusinhacipiaEpiftoIa cóiungit mot tiheationem óf uiuificationem . AC ualdeprodeft moneri iunioresjhxc uocabula propriè de uera conuer^ fionc

DE P'OENITENTIA. ^ fionc ad Deum intcljigenda effe, amp;: reijciendaeflc interpretationem eo* rö,quidetorfcruntPauIi didaadHy pocrifin,ad ritus Monachoijt,ct ad u lia puerilia exercitia.Sed Pauli Centen tiaperfpicuaeftobferuanti pondera uerborumtEdis mortui peccatis, 0^ circumcifi circumeißone no manufa* da,exuêdo corpus pdórum carnis« Hxc de contritionc dicunt,poftca de fide qua fit cofolatio inquit :Simul refufeitati cftis perfidem,qua Deus eft efticax,q uiuificauit uos cum Chri fto,Deinde utrâcç fententiam rurfus illuftri figura pingit :Gondonans om nia peccata,delens chirographum qd per décréta contra nos eft,quod erat contrarium nobis.T une autem côfpi citur chirographum feriptummeor* dibusaduetfarinobis,cum agnofev musinucris doloribusnosrcoscffc, Hoedidöad contritionem pertinet. Deinde ad fidem pertinet quod addü

PHILIP. MELA NTHi

turjdekd hoe chirographumfafpen' fum de cruce fada condonadonc.

Hçc interpretano de cornier non«» eft fimpkxjucra Sgt;C propria,qnan* quidemobferaare prodeft,ó^ ut Pan h fententia nobis obuia fit,et ut tenca mus tcftimonium de his duabus mn' tationibus in conuerOonCjde mortin catione Slt; uiuificatione,id eft.de con tritione 0^ confolatione,quacfitplt;t dem,qua tibiipG credis remittipee^’ ta propter mediatorem,

• Hadenusredtaniquid indodrf na de contritione rctineri neceffe fît» 8lt; quid taxari oportcattdixiitem do' drinam de fide fpeciali, qua Tlßkt« dis rcmitti,adiungcndam eflë,dc qu’ fupra in refutatione Articuh pcipien' tis dubitationecn,copiofe didum efî' Cum aSt hare noirra fententiafît ipfa uox Euangeltf,inde ufcp à prima conuerfione Adç Ôf Heuæ fonansirt ueraKedeßa, QC nihil fit obfcuri,aut intricati

DB .p'OENrTENTrA. 1» intricati in Hac noGra cxpIicaUonc/a cilc wit iudicarc décréta Synodi Bo* nonienfis: QC nequis-dieat mefugére iudicium Ecclefiç Dei,nó dubito pro uocare ad indicia oinni5pioi^,qain5 funt rildes exercitiorum poenttenti^«

DE CONFGSaiONE.

EceHê eft iunioribus ex iB^W^^’ poncf«'0^'“oc’^“ï®»®^ «etuftos.Oliro in

EccIeOa eónfuetudo fuit lapios ac i cos taliumfcelerum, quae alijsnota crai.nonreciperegt;tMfifigna manifefta emSdaiionisprçccfsifleriô Ïdeo certi ritus war,quorum nomen (uit publica poenitenna. Scabat bomi cida uel adültcr cora Epifcopo.et nap rabat delidfSfuum,utEpifcopus mo dû caftigationls indicer et, q nor abac.. fatisfatfiio,Græci modeftius non.; ia* runt l7nr/(i.nx,id eft, notas feu caftiga tioncs . Cum enim alia ddidaalijff

b x

P H11 IP. MELANT»;

modi's punirentur/eucutita dicâ)n0 tarentur,exponi delidum opus erat, ut modus pœnæ indiccretur: pofte’ caftigationem fequebatur abfolutio. Et initio hic ritus probabiks eau* fas habuit.Fuit enim difciplina inftitu ca,6^ ut explorarentur uoluntates re deuntium ad Eccknam,an ferio pro* mitter ent emendationem,et ut bis ex emplis alij commonefadi maiorecu ra uitar ent lapfus» Nondum affinge' batur opinio, hæc fpedacula merer! remifsionem peccacorum,fed pofte’ hanc opinionem iododiaddiderunt, Si ritus fatisfadienum cumularunf»

Ab hac ucteri confuetudine con* fefsio intelligitur enumeratio dclilt;!ïo rum Gngulorum, cum olim cantutu delida altjs nota recitarenturtpofte’ ueró décréta fada funt de omnibus delidis etiamarcanis.

De hac enumeratione fïngulorum) necefle eft erudiri confeienf (am, nec Min

DE POENITENTIA. ii iam de ilia uetufta difc/plina primæ EccleGæ,SC de atrocibus delidis,quç ali^s nota funt dicfmus.Semper cmm inde ufcp ab initio mondi,ritus fuerût certi excommunicationis in Ecclefîa, amp;nbsp;receptionis emendatorS, Et opta' remus ca grauftate quae decet Seele« fiam, adminidrari exeommunieatio« nem SC receptionem.Et ut farpe alias didum eft,rctineantur in Ecclefia ge neralis confefsio 0^ petitie abfolutio« nis,quiamini(ierium priuatx abfolu tionisnequaquàm fruftra Inditutum eft,ut infra eopiofius dic3,ö^ femper fuit in Ecclefia generalis confersio,ut de fummo facerdote in Lege dicitur ï Tencat uidimam,6^ confiteatur pee cata populi.Et in Nehemia dicitur:Fi kj Ifradcoueniebant in ieiunio,ó^ co fitebantur peccata fua,Et de auditor! bus Baptiftæ dicttur:Baptizabantur inïordane,confitentes peccata fua,

Hxc non erac fingulorurn caume

PHILIÎP. MELANTH;

ratio, fed in genere confitebantur ft reoseHe, ut decete He uorempioro tribuentem Deo iufticiamin nobis accufandis , amp;gloriamiuftic«aepro^ pter miHum ftlium, ut Daniel elami' tat : Tibi Domine iufticia, nobis aSt confufio facieldtemzTuaeft propice tio.Er hare ipfa generalis confefsio èC petitio abfolutionis, tedatur in Eceft iiarecipilapfos.

Sedalia dtfputatio eft de enumera tione Gnguloi^^multoivauc omnium delidorum, aeprçfertim arcanorSî tiîc taxâdi funt tres errores. Primus, q? finxerunt hâc enumerationem me rcriremifsionempropter pudorem.

Secundus error,quód aiunt récita tionem neceffariam effè.utindiectut fatisfadio.

Tertius error,q, neceflaria Gt enu meratio, amp;nbsp;quód remifsio pendeat cx condirione enumcrationis, quia di cunt diuinitus pracceptam effe.

DE POENlTENTïA. n

HçtresopinioncsfalfçfuntjS^ob durant gloria filij Dci,6C funt laquei cofcientiar um,ut cóftat multos ambi gentes an fatis pure confeCsi effent, in Wagnis mœroribus fui ffe. Tails dubi tatio fidern S^ inuocationê Impedit, euutdcfperationem.autEpicureum cotemptumadfertNeceffe eftigkur amp;nbsp;ucritatem confpici in Eccl€fia,3£ uulneraconfcientiarum fanari.

Manifeftum eft aSt in arcana coni» feTsionejenumerationem omniu', ucl paucorum delidorum nonene præ^’ ceptâ iure diuine, quia nufquam uo* ce Chrifti,aut Prophetarum,aut Apo ftolorum praccipitur. Et enumeratio ßngulorum eft impofsibiîis,quia ual* demukafunt errata Ô^ dclidafingu-» lorum,quae nee intelligunt,ncc me ml nerunt,iuxta lllud:Dchda quis inteUl git. Ideo certum eft confeientias nerf quaquamonerädas cftcfingulorum' enumetatione, 6^ nequaquâm pen*-b 4

PHILIP- MELA N TH?

dere remiTsionem ex enumeratione.

Hane dodrinam neceflânam effe ptjsmanifeftueß:,^ triftiftifsima wf* nifteina excruciarcnt,fi putarent 0”^ gula nominatim reekanda c (Te,nee re mitti pda fine illa anxia recitatione.^

Nunc autem dehac quæftioneno difputabo prolixins, cum manifeft^ Ht u entas, 2lt; antehancaetatem fanio rcs feriptores ita iudicauerint/nums rationemfinguloijtnon præeipi tof® dïuino,ficuc aperte inquit Panormi^ tanustamp;Chrylbftomusin enarratto nc Pfalmi fo-didt: Sipudet alicuid' cerc pcccata,dicito ca quotidie in ani ma tua,non dico ut confitearis eófet uo too,ut tibi exprobret, dicito Deo qui fanat ea.Nec cft in Gracca EccU' da bic mos enumerationis arcanorS*

Omitto aßt hoc loco refutationein argumentorum,quibusaduerfart} o' dendcre conantur, necCHariam eilf «numerationemfingulorum, amp;nbsp;iure diuino

' DE P OE NI TEN TI Ä, i^ diaino prgceptam.Nam alibi de cis fa tis didum eftMe fciöt ipfi aduerfat^ fehas præftigias offondcre oculis Ó^ animis popali,non c^ fic fentiant, fed ne hue neruûfuae potentie amittante Cçterùm fentio generalem eófef* fioneniretinendameffe,cûm petitur abfolutio.Sicut enim in Nehemia fcri ptum eftiConfitebantur peccata fua: itadccctaliquamuoccmcflèuerè do lentium ,qua fatcanturfe rcos,amp; fe Deofubtjeiant, amp;^ ei laudem iuftidae tribuant.q» iufte damnet peccata, Öi^ iuftenospuniatjacrurfus tribuant ei laudem mifericordix, agat gratias qgt; propter bliureceperic genus huma* num prolato admirando decreto ex arcanofinu. Deinde petaturabfolu# tio,quac eft uox minifterq Euangelici priuatimapplicans remifsionem pe* tenti.cumfiliusDci dixerit : Quorö remiferitis peccata, remittent ureis : amp;nbsp;pofuerit in nobis fermonem recon

PHILIP. MELANTH« fiKationis: ego mandate filtj DeiatV nûcio tibi uoegn Euarfgclij remittee tern pcccata,amp; libüpßpcccata remit tiaOeopronando propter filiS Do minmn noftrSlcfum Cbriftum.cru* cifixum pro nobis, 3^ refufeitatum» Ac praecipio tibi, nc aipemeris mot' tern fill) Dei,quae pro te J 66 relique* credentibus fait facrificium placaos irS acterni Pa tris, fed acre credas pro* mifsioniEuangelq,66 ftatuas te reef' pi à Deo,cum credis tibi ipfi propter bunc mediatorem remitti.

Hane abfolucionem feiamus non efTcuocem humanx autoritads, f^“ diuinç, fonantis in minlderio Euang2 lq,ikut Dauid aaldecumulaflctfita peccaca, fi non credidiflet uoci N^ than : DOMINVS ABSTVUT PECCATVM TWM : kapec^ cat onines, qui m p3uoribus,amp;^ inp^ nitentia noidt abfolutioni credere,j* earn confolationem admittere noî^r,

DE POENITENTIA. (4 nec redeunt ad inuocationem, ncc fc fideScfpccdgunr, '

Hîc etiam ncceflê cft taxari hnc er forem Monacborum,quôd dixerunt abfolutionem irritam e fie,fi nô fit fuf ficiens contrit»o.Scd feiant pij oportc re fieri conuerfionetn.fic ut tusiuran* duminquit: Viuo ego nolo mortem peccatoris, fed ut conuertatur Ôf u^ uat. Oportet igitur aliquam effe con triiioncm^ôf norctincri propofitum pecfandi: 00 accendatur fides,Ôf fit deindebona confcientia,id eft,propo Ctum,non faciendi contra confeiend tiam.Hacc cum adfunt, certißimä eft abfolutionem ratam 86 firmam effe, qua quidem fide oportet accipi, quæ nonpoteftfimulcfle cum propofito delinqnendi: amp;nbsp;fides intuctur filium Dei, propter hunt ftatuit iuxta proi* mifsionem gratis remiflaeflepecca* ta,nó propter contrittonem,aut gra* dus cótntionis,autcófefsionem, Slt;c.

PHILIP. MELANTH-

Vc aSt alias fçpe dixi,ncqua$ abo lenda eft priuata abfolutio^quia mant fedifsimum cd promifsionem Euagc lij Slt; muleis S^ fingulisapplican pof' fetód de fingulis manifefte loquit con do in cap |S.Matthäi ; Quoties remit tarne' feptuagics feptics:qui locus uc* rèj6C redè de miniderio abfolutionis tntcIligitur.Et didum: QVORVM REMISERITIS PECCATA, REMITTENTVR EiS,dc mulris 6^ fingulis rede intdiigi certum cfr.

Deinde ÔC exemplum confideret 1 bic mos priuatim abfoiucndi,mulw conducit ad retinendum inteHedum Euangelij proprium, q» Euangdium contineat promifsionem remifsionis peccatorum.Efi óf illafire teftimoni um,lt;ÿ poft ßaptifmum lapfi conuer* ti pofsint,óf conuerfi recipiendiOnt, amp;nbsp;abfoluendijacrurfusfiât hxredes uitç çternç.Hæc caufa ualde mouere pias mentes debet,ut ament et tuean tur

DE P OEN ITEM TIA. ,ç tur priuatam abfolutionem,et fuo ex emplo eins cofcruanonem adtuuent.

DE SATISFACTIONE.

N hac diftindione pat^i urn Pœnitentiæ, nomen fatisfadioniSjUt in hoc lo co ufurpatum cft, nó ßg nificat compenfationemDeo pro cul pafatisfacientem,amp; placantem iram Dei,quæ fatisfadio propriè per filiiJ fadaeft. Nee fignificat fatisfadione forenfem,qua debitor foluit pecunia.

quam debet, aut is qui alium iniuria affccit,fibiignofei orat. Na hare foren fis fatisfadio,eft opus debits,amp; pers tinetadcontritioncm,ac bonum pro pofitum.Vt raptor alienac coniugis, fi non reddit marito comgem, manet adulter,et cft fine contritione,6C fine bono propofito. Ita debitor non uo* lens foluere cum pofsit,manet fur,et régula ueraeft dextrèintelIeda:Peamp;lt;

PHILIP. HELANTH^ catum non remittitur,ntü ablaturtf^ ftituatur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Sed hac tertia partem Pœmtsnt*^ nommât Gäsamp;dionem Canonkain, qusoUm erat publicum fpedaculS, In quo Rabat certo loco agentes pee' nuenuam.ô^ferqabâtieiuniaaliquût diei^autmenfîQ ante abfpludoncin, ôf palam oRendebâtur populo tan^ rei amp;nbsp;lugenteSjUt extaret fignumoo fimuiatar poenitenti%,amp; ut alq bis tf emplis cômoncfadi,diligcntius rege rent mores ne laberentur.Horum H^ tuum initio modus aliquis fuit,amp; ab' fait fuperftitioînemo cogitabat ferne reri hoc fpcdaculo remifsione culpç, uel poeuç,fed exemplQ erat utile difd plinç,pnnens ad politiâ Eedefiaftkî»

Nondubiumeftautem bos ritus, quibus rei atrocium delidorum ue* lut aotatioftendebantur populo,or* tos efle a primis Patribus.Sempere' nim fuit ceremonia aliqua excommu nkationis

DE POENlTENTtA: 1« nicationis inde ufcp à Cain.ôf manfe runt ueftigia apud Ethnicos,ficut de Caindicitur,ßgnmn eladdUum effet Ita poftea rei homicidiorum,gf ffe runt ligna reatos in ueftitu, donee rc ciperentufjUt frirent aîq hos cHc poï Iutos,amp;: fugiendos, Nam cxcÔmunilt; eati,er2t exclufi à forietàte facrorum, menfæ fîlt; moltorum officiorum.Ne^ mo unâ ribam capiebat,donee iHe ho inirida,uel inceftas gerebat ligna rea tus,et erant certa uerba excoromunt cationis,quat uoeabant Dirar,Gratte «saisieOreftes uagatuseüinGræ^ ria,abftinens ab aliorum conuidiu,ac gerens fignareatus,qnac poftea ei ad empta funt,cum inludicio abfolucrc tur.Et multa talia exempla reeitâtur, ut Adrafti apud Herodotum, qui ad Croefum uenit gerens Ggna reatus,

Cûm autem huius uetufti moris ueßigia eftent adhuc in populo ludai co,2lt; gentibus non omnino barbarie

P HILIP. MELANTH.' cisjccepta eft hçc difciplina etiam ab Ecclefta,fuit^ initio modus eai^ cet^ moniarû.fed poftea fuperftitio adfin' xit remifsionem peccatorS dari prolt; pter hanc caftigationem.Hxc opinio auxit has mul(ftas,adeo ut tandem in , tolerabiles eflent. Rurfusigitur laxa tx funt.SC hoe uocabant Epifcopün^ dulgentias,id eft, remifsiones talium fpedaculorum, de quitus Canones præceperant. Ita paulatim illa uetera fpedacula cefsarSt,nomen manfit ia risfadionis nó inteifedum a populo» Scd fatenturMonachiiatisfadioi* nes non mereri remifsionem culpaf* Vt au temaliquid tribuerêt mul(?ïisgt; finxerunt nó remitti pœnâ æternam» nifi propter compenfationem pana» rum purgatory, uel aliarö tempora' liû.Dixerunt igitur fatisfadiones m« reri remifsionem poenarum purgato rq,uel aliarum pœnarum huius uitæ HÎC prudentia in iudicando adbiben da eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prirnum

DE POENITENTIlt; ly

Primum autem necefle cft noffe deßnitionem fatisfadionis Canons c%,quamipn tradunt,

Satisfadio Canonica,eftfaccre o* pera non débita,id ed, non mandata kge Dci,fed opera fupererogationis iniôdaab Epifcopis,uel minidris, uc mereâtur remifsionem pœn» purga torfjjiiclalia^pœnarumhuius uitac.

Nunc confideret kdor,de quibus materijs in hoc loco dicendû fit, feilt-cet de impletionc Icgis, de diferimine opeijt quç Deus prçccptt,ô^ aliorum qua Deus nô prçcepit,dc remifsione pœnççternç,de diferimine remifsios nisculpç,8C remifsionis pœnaijî tem poralium,de caufis pœnai^ tempora îi3,Ô^ afflidionS inEcckfia.ô^c.Has materias redact uerè cxplicari necef fe edJdeo bûc locû de fatisfadione re

Secundo Temper iungi 0- tpeto. porter remifsionem eulpa, Slt; pœnæ Çtern£,ed^ unum Slt; idem bénéficié

C

PHILIP, MEL A NTH.'

filij Dei gratuitum, tollere eulpam 8i tollere mortem xternam :ac tollere culpam.cft placate iram Dei.

Cum igitur poena sterna fit fenti' re horrendam 8C inenarrabilem iram Dei manentem,ficut loannes inquit: iraDeimanetfuper eumjfciamuscul pam 8C poenam sternam, fimul tolli propter folum mediatorcm filiQ Deij non propter ullam noftram compen fationem, IdeoOfes j;,diciturîËro mors tua ô mors, SC peftis tua infers \ ne.Et PaulusjAcukus mortis peeca^ turn eft,potentia peccatiLcx.DcoaiT tem gratia, qui dat nobis uidoriam per Dominum nofirum lefum Chn* ftum.ldeo certifsimè ftatuendum eft fide propter filium Dei fimul remitt^ culpam,amp; tolli poenam çternam gta t/s,id eft, fine noftra compenfatiene’

Hæc côfolatio luceat in mentibus« nee languefieri fidé fin.amus curano ftrarum fatisfadionum, ac certoft^* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuamus

DE POENTTENTfA.' i» luamusnôadferendaseflèin illudar canumiudiciûDeij ( ubiangimurdc ira DeijUel morte æterna) noftras fa-tisfadiones, fed folum factificiû fiH) Dei intuendum effe, huius fanguine credamus delericulpam,6ô toUipœ* nas ^(emasthic fatisfecit iufticie Dei, ut Joannes inquit:Hic ed propidatio propèccatts nodris ,nec pro noftris tanta,fed pro totius mundi peccatis.

Et Triumph! defcriptto ad Colo fC fit in confpedu,ubi Paulus difertè in quitjuidorem filium Deijà feipfo do mitas, 6^ captas poteftates inferorS, ducere in Triumpho» Huius triûphi gloriam non transferamus in noftra opera.Firmifsimè igit hæc confolatio tenenda eft: Fide iuftificati pacem ha bemus apud Deum,id eft,cer£um eft iram Dei placatam effe,9f nos libéra toseffeapoenisacternis. Quare non hint cofcientic turbandae imaginatio ne Monachorö de Satisfadionibus«

PHILIP. MELANTH.

Tertió,manifefti errorcs funt in do órina Monachorum de fatisfaâionP bus cum alibi, turn hîc quolt;^,q’fif’' gunt opera non mandata à Deo, elTe cultus Dci,0i^ mereriremifsionecub pac 0^ panarS, Vtcertis diebus abfti nercacarnibuSjSfc. Talia opera ini' meditate hoc fine fada,ut per ea Dc' gt;nbsp;us honore afficiat,uocat cuIius.Con' tra quaperfuafionem tenenda eft tt* gula uerifsimatFruftra colSt me man datis hominu,Hoc unfi argumentum etiä fatis firmû eft ad refutandas fails fadioncsjde quibus Monachiloquö' tur,q quidem co maiore cura taxâd« funt, gap crfuafio de fatisfadionibus» ualdeauxit traditiones humanas, ^ confirmauit opinions, que fingitop^ ra no mädata à Deo, cultus Dei elft'

Eft autem cultus Dei, opus â Deo mandatum,amp; fadum in agnitione» 6ó fidefilq Del, cuius operis principe lis finis eft,feu mediatus,feu immedls,

DE POENITENTIA. 19 tus,utDeus honore afficiatur. Omit to lam qnæ de impletione legis in hac materia Monachidixerunt.

QuarrOjCtfi uerifsimum eft, remif Honem poene æternæ nun^ diuelien dam effe à remifsione eulpar, tarne ne eeflè eft difeerni remifsionem culpæ, à remifsione pœnarum temporahum huius uitæ.Nâ Ecclcfîa propter muh tas caufas crue» fubieda eil,quas fern per in confpedu e He oportet, quarö aliæ funt impulfîuæjaliæ finales, aliæ wÇonaTKçitriitaùjid eH,irritatrices,

Prima eH,cûm propter lapfum pri morum paretum tota poHeritas rea fit 6^ imm5da,rubieda eft morti cor poris,8C alqs ærumnis Ecclcfîa Dei, ficut reliquum genus humanum.

Secunda,cûmmûdus interiorem immundiciem humani cordis,dubita tionesdcDeo,ncgIelt;ftionem Dei,ô^ multas uiciofas flammas cupiditatû, nô ducat eflè rcs à Deo damnatas,6C

« 5

PHILIP. MELANTH.

contemnat tram Dei : Ecclefia magis premitur,quia uult Deus in Ecclefia confpiciiramfuSjö^ uultin nobis om hibus pœnitentiam crefcere. J Pct.4» ludicium à domo Dei incipit. Item Sa lomon ïFilium quem diligitjcorripit« T ertia caufa,quia Diabolus maio* re odio filq Dei,et Eedefiç ardet,ideo rabiofius graflatur in Ecclefia: cona^ tur multos cuertere: excitât harefes, 01^ facit uarias difsipationes : de hac caufadidumeft inöcnefi : Serpens mordebit calcanéum eins»

Quarta, fæpifsimè fingolares all-quae calamitates,pcenae funt certorS dclidorS,quas Deus ideoirrogatho minibus,quia SC iufticiac Dei eft pun* re pcccata,6C cult Deus in hac uitain aliquibus exemplis confpiciiram fu* am,8C ioftum indicium aduerfus pec cata,0C uultreuocarilapfbs ad poenl tentiam.Sic Dauidpropteradulteriö 8if prodstum Vriam dedus eft ex re goo*

DE POENITENTI A x« gno.Manaffe abducitur in exilinmïet de uniuerfi populi exilio,et urbis Hie rofolymae excidio, inquit kremias ca pite ü. Et dieet unufquiftp proximo iuojquare fie fecit Dominus C amp;nbsp;re* fpondebuntjco qgt; reliquerüt padum Domini Dei fui,é^adoraueruntdeos alienos, Et Mich.7, Iram Domini por tabo,quiapeccaui etPfalm.88. Vifi* taboinuirga iniquitates eorum» Quinta caufa, ut adflidiones fint teftimonia dodrinat,ut kremias. Ba* ptifta,non propter peculiaria déliera interficiunf,fcd propter alias caufas, ut çrumnç teftent eos ferio fic kntire ut docent,quia ueritatem anteferunt uitx, amp;nbsp;omnibus comodis corporn* Sexta caufa,ut adflidionesfintte* ftimoniSimmortalitatis, Cum enim Deus illuftribus miraculis oftende* rit fibi placcre Abcl,Paulum,ó^ fimk Ies,ó^ tarnen finit eos interfici,necef* fe eft reftare aliud iudicium.

c 4

PHILIP, MELANTH.

Scptima, ut fiamus fimiks ïmagi^ nisfiltjDei.

Odaua,ctiam ubi non funt extern na delida atroda, tarnen Deus uuU in multis intedoramala,fupcrbiani, admirationem fui,carnaiem fecori» tem cmendarCjUtd/citurïBonuiniP* hi quod humiliafti me,ut difcerem iiï ftificationcs tuas.

Nona caufa, utappareat (andos uniuerfam obedientia praeftare prin^ cipalitcr propter gloriam Dei,nó tan turn propter fuas utilitates, ut mPfal mo didtur ; Hæc omnia ueneruntfü per nos,necoblitifumus te.

Décima,ut adpareat Ecclefiânon bumanis confilijs amp;f praefidijsjfed ab ipfo filio Ddcapite ÔC duce Ecclefiac diaina potentia coHigijdefendi Sé fel ji uari,amp; in noftra infirmitate cófpiciat prarfentia filq Dei propugnantis nos contra Diabolum.x.Corinth.4'^“^' ■ cumterimusThefaurum hunt inua fis

DE POENITENTIA, *« fisteftaceis, ut excellentia potentiac fit Dei,5C non ex nobis,

Cum igitur multx diuerfx caufac fint,cur Ecclefia fubieda fit er ud,no imaginandum eftoes calamitates eer toi^ deliâ;orû panas eflè: QC fatis co mode diftribuunt afflidienes in qua^ tuor genera, Alie funt Tiihne^tUtid eft, pœnæ certorum fadorum,ut exilin Dauidis, uei Tupplicium politica ho^ micidarum, qux etiamfi funt pœnæ, no tarnen merenfremifiMoné culpæ, aut pœnæ æternæ, fed funt figna irae Dei aduerfus pcccatum,uel tefiimo# nia iufiieiæ Dei irafcentis peccato«

Alie funt «ftw|Mtn'«£t,id eft,exercitia utilia ad frenandos pios, amp;nbsp;ad confir mandarn fidem,ut aerumnæ lofeph»

Alix funt (L«groei«,id eft, tefiimo^ nia dodrinç,6ô immortalitatis,ut A* bel,Hicremiç,Pauli,6C fimiliû neces, Aliçfunt Ao?«,id eft,precium pro aliorumpeccatis.Talc autemcftfola c s;

PHILIP. MELANTHi : mors unius fill) Dei, Sic Matth.io.no I minât fus pafsionem ipfe filius Dei, : qua uocc admonemur de rc maxima uidelicet,non fine admiranda dtfputa trône, de collationc iafticiæ Ôi^ miferi cordiæ Dei,reminà effe generi huma r nopeccata,quomodouidelicetDcus fimul fiC iuftus, 8C mifericors eflêt, Etjciamus enim ex mentibus noftHs 1 ft ultas opiniones humanas, quac fom niant Deum ut lentum Patremfamiü as,feu ut Stoicum non irafcipeccato, imo iufticia Dei uerè dC horribiht^*^ irafeitur omnibus omnium peccatis, Ct dicitur: Deus eft ignis confumens» Fuit «git difputatio de collatione iU fticiçô(^mifericordiç,quânulla creä' j tura cxplicare potuiflct,fed miranda deliberatione diuinaresita dijudifa^ ta cft,ut irain filiS deriuarct,5C cat«/ ris hominibus propter filiö pareer«» Na neceflcfuit Deo ucl per obedien tiam,uel per panam xquiualentcm fatisfieri» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Huius

DE POENITENTIA: nbsp;nbsp;nbsp;«

Huius mirandç deliberationis eau fas difeemus in uka æterna, nûc bene fidum ipfum uult nos agnofeerc De* us,8C uult nos utrûlt;ç cogitare,ingen tem effe mifericord!â,quôd genus hu manumrcceptôeftjSC fimulucram ' amp;nbsp;ingentem iratn aduerfus peccatu, quod poena amp;nbsp;compenfationem tan tam interuenire oportuit, Huepertinet uetus argumentum ,dignumconfideratione.

Miferieordiac eft parecre, fed iufti ciaeft immutabiliter feruare kgem, requirereobediendam, uelpoenam aqualem.

Deus no Iblum eft mifericors,fed etiam iuftus, Non igitur remittit fine compenfationcjfeu fatisfadionc«

Refpondeo:Concedo totum argu mentum, Non fada eft remifsio fine fatisfadione, fcilieet perfoluta per fi* lium Dei: fola öbedientia fibj Dei eft fatisfadio,6^ equale precium pro no

PHILIP, MELÄNTH, ftfis peccatiSjSC facrificium platans karn Deijficut amp;^E(aias inquit:Ponet animam fuam hodiam propeccato» Hanc uidimam uult Deus afpici, 0^ kam 6^ mifericordiam confiderarü Nectribuendusedhic tams bonos, uidelicet cflè Ao^ov feu fatisfadïone pro peccatis,ulli bominum iufticiæ.

Neceffe eft igitur taxari errorcs de Canonicis fatisfadionibus, fparfos in Ecdeßam borribiU cxcitate. Manifer ftèfalfumeftremittipœnâ æternam propter Canonicas fatisfadionestina nifeftc falfum SC boe eft,poteftate cla uturn tolli poenas temporales non int pofitas arbitrio miniftrorum, fed có' munes tllas uagantesper totumge^ nus humanum propter kam Dei, oei propter côfefsionem,ut morbos,bel Ia,inopiam,8C Gmiles, qux funt alias (ftkiuac/ea, alias Tifitoe/««, alias (x«sT0' amp;a.Hxc genera,nihil ad poteftaté da uium pertinent,id eft,pcteftas clauP

urn nee

DE POENITENTIA lï V um nec tmponit,nec remittit.

Ëifl aût uicandç obfcuritatis caufa nolo recitare oes labyrinthos fauius materiç,tarnen quçdâ argumenta re futabo,qnuc excogitât aliqui aftutè, ut errores prçtextu ,''A'mo ftabiUant»

Primum eft hoc : t.^ît«^ piè facit iubens quaereremitigationem pœna rum,ô(: modura oftendens,

Certifsimum eft aSt propter bona opera mitigari panas temporales»

IgiturEcclefia redè facit,iubens

1 facereccrta opera,

Refpondeo ad Maiorem, Ecclefia redè facit iubens querere mitigation nem pœnarum,SC modum oftendés fcilicet traditum in Euangelio, non excogitans nouos cultus, V crifsima eft aSt mitigari poenas tota conuer* fione 8^ bonis operibus à Deo man-datis,Clamet Ecclefia ficut HliusDei, amp;nbsp;ficut uoxfpiritusfandifemper da maUÂgite poenicentiam. Item : Nifi

PHILIP. HELANTH.

pœnitentiam egeritis, omnes Gmilt^ ter peribitis«

item : Si peccata ucftra fucrint ut coccïnum,eritis candidi Geutnix» S1 eritis in triftifsimis pœnis,et uelut ho micidæinfupplicio confperG cruore} tarnen Deus mitigabit poenas,detep get cruorem.ltem: Conuertimintad mc,amp; ego conuertar ad uos.

Hxc inchoatio noux obedientiæ, meretur mitigationem poenarS tem* poraltum,amp; de hisoperibusa Deo mandatisintelligatur MINOR,non affmgantur alia opera feu cultus non mandatia Deo.Quare G in conclufio neaddatur,EccIeGamredè facerein dicentém alia quidam opera no man data à DcOjinGdix funt in conclufio^ ne,etneganda eft conrequentia,quia plus eft in concluGone,quâm in prac* mifsis, EccleGa rede facit præcipiens Cotam conuerGonem, Sd bona opera mandatas Deo,Geut mandata funt: non

DE POENITENTIA, »* nonre^èfacit fingens homines lege iuftoseffe.ö^ alia noua opera facich' daeffe tan^ fupererogationis,quac fint precis ad compenfandas poenas.' C^terum de crimimbus populo no tis,antea didS eft,Ecclefiam cum re# cipitlapfos,poffe exempli caufa, put# blicêcommemorare dclidS ÓC poent tentiara, 6C adiungcre aliquam piam obiurgationem Ói adhortationé,Slt;c. Obijdtur amp;nbsp;Paulididumt Sinos »«dicaremus ipfi, non iudicaremur« Ergo fi Eedefia punir et,Deus parce* ret nobis,et mitigaret calamitatespu blicas Ôd priuatas,

Speciofum argumentum eft, fed prudenter difeernenda eft uera cafti* gaiioab hypocrifi.Totum argumentum uerum eft dextrè intellcdura.Si nos iudicaremüs,id eft,caftigaremus feu emendaremus uera conuerfione, ideft, fiuero dolore cruciaremur,qj DeumoHendimas,quódnofiris kan

• PHILIP. MELANTH.

dalis turbauioius fpiritum fanâuo’gt; q^ nobis Ó^ Ecclcfiç cumulauimus m^ ' feriasjn tali conuerdone, fides,fç^^j inuocatio et noua obedientia uere it” petrarent mitigationem poenarum gt;nbsp;utfupradidumed. Etlohclinquit’ • Conuertimini ad DnmDeum ueft9, quia bonus cft,6C remittit poenas.

Cum igitur Paulus inquit: Sinos i iudicaremus,dCc. ueram poenitétia^ feu ipfam conuerfionem ad Deam i” celligit,nec de alqsoperibus no défais tis Ioquitur,dequibus fcriptumeß * Frudra colunt me mandatis bominS-Et fine ueraconuerfione nulla opera Deo placent,quia Deusrequiritobe dientiam cordis,id eft,uei^ timoré^) ueram fîdem,fpem acquiefc entern i” promifsione Dei,uera inuocatlonegt; iuxta illa dida: V eri adoratores ado' rabunt Patrem in (piritu óf uerltate» ltem:Sacrificium Deo fpiritus có' tribulatus, cor contritum 0^ humilia tut”

DE POENITENTI A.' *y turn Deus no defpicies.Nec plus ua* lent coram Deo ieiunia no conuerfo-rum,aut aliç poene,c^ ualucrunt lace rationes corpoiy,quas faciebât facer dotes BaaljÔ^ quaîes hodie dicuntur faceve Turcici facerdotes, qui ritus omnes adhanc régula pertinenuFru ftîa colunt me mandaiis hominum» Hçc de fatisfadionibus hoc loco di xiffe fatis fit,Nam ÔC alibi eadem do* drina faepe expofita etljedneceffe cfttotam doârinam de pœnitentia, faepe in Ecclefia rcpeti,ut omnibus notifsimafit,8lt; femper fitinconfpe* âu,quiainomni inuocatione quoti-die cogitâda cft.Semper enim obftrc pu inuocanti hæc triftis concio: Pec# catorcs Deus non exaudit.

Huius obiedionis refutatio fumen dacftexdodlrinadc pœnitentia,ui^ delicct nô audiri peccator cs,nô agen tes pœniteniiam,fed agentipœniten tiam mandatum eft, ut credat le pro d

PHILIP.' MELANT».

pier filiumDei gratis rcdpióf aed' pi,ac placers eins inuocationem.Häc fidei lucem non Gnamus extingui fat fis opinionibus de fatisfadione Cano nica,ficut fæpein Ecclefia ualde ob* fcurata eft etta uctuftis temporibus ♦ et cum extinguitur hacc lux fidei,red piunturopinionesEthnicae ÓdTurd cac,qux fingunt remitti culpam pro^ pter fatisfadiocs humanas, ficutfiSc quotp docent T urc3f,remittJ periud urn diuitijfi decern pauperibus prebt at uefiemïet homines no præmoniti, facile capiuntur ilia operum fpecic. 1' deo tales opiniones maiore curare^ tandscfunt,óf fimul corda excitanda ad uerâconucrfionem,quæfineuna dubitatione impetrat auxiliu Dei Ö^ jnitigationem praefentium calamita* tumjUtdidueft. Etprohacfucedö' drine Deo gfatias agamus,et grants dinemdeclaremus inconfefsioneS^ ftudio conferuandæ huius puritans'

Rnis. PË

f

DE DICTO PAVL!

Apoftoli f.Timoth 4» ATTENDE LE’CTIONh confobtioni S^dodru

— næ, S^f*

^Alutad coßltb prima EedeGaHa

Apoftoloijî temporibus hune Woreminftitust,ut quotanoisbis ia tjualibet proeincia paftores uicinarü Eedefiarumafuogubernatore con« Cocarcntur,ut fierce infpedio dodri n»óf moram,et ddiberationes de a^ Itjsrebosneceflarqs haberent, Eft^ recSifsimum ord/ri hos conuentus a prccationCjÓC aliquapia commonefs dioneïideoiosuomecum ueris SC ar* dentibus animorum uoti's precammiï Teommpotens Deus, aeterne óf uni ce Pater DninoGri lefu Chrjfti,condi tor omnium return et conferuator ec opitulator,condKor Ecclefiac tux, u* na cum fiko cuo coacterno Domino

DE DICTO PAVLI

noftro Icfu Chrifto 8C fpiritu fando, fapiens,bone,mifericorSjUcrax,iurt^) libemmc,fords amp;S iudcXj0ramus,ut propter lefum Chridum filiumtuS Dominum noftrum crucifixum pro nobis 5C refufcitatum, Aórtv6e/Uv* «/aóv lt;r»,qucm uoluifti pro nobis eße uidima 6^ (xirj-rMv usw iK/rxv.ut accent das corda noftra fpiritu fando tuo, Sc colligas tibi Ecclefiam çternam,in; bis noftris regionibus,c3^ regasS^ fernes,nee finas extingui IucemE^ uangclf) tui,5C tucaris dodrinecœk dis ftudia SC difciplinam,SC detendas ac gubernes hofpitia Ecclefiarum,ut femper in his regionibus Gnt pij fa« tus te uerè inuocantes SC celebrant tes.Cumm dix cris,PROPTER ME PROPTER. ME faciam,öt non blaf phemer,fupplici pedore oramus, ut propter gloriamtuam «etemeDeus hacc bona nobis pracftes, Amen«

Hanc precationem ctß initio con' uentus

APOSTOLL »7 uentus faccrc nûc maxime couenit, tarnen afsiduè nobifcum repetamu», non folum in templis Ó^ publias con grefsibus, fed ctiam cumfolifumus cogitantes de noftra faIutc,6C de Ec« defia omnibus locis 6C temporibus» Cüm aüt SC cómonefadio hoc lo« co de officio paftoi^ facienda fit,SC a* lias de alia parte offieij dicendu fit, ut in alia fynodo de tucnda uera: dodri na: cocordia orationem habuhita nûc cefTantes ad ftudium dodrinae, ad le* genda fcripta Prophetica SC Apofto* licaj Sepias enarrationes adhortari nosdccreui.Quod utintelligatis prç dpinonmea uocc,fed uoce fpus fan di,didS,quod extat in Epiftoïa Pauli ad TimotheS,uobis propono: ATTENDE LECTIONI, ADHORfi TATIONI ET DOCTRINAE. Hoc pracceptS inter ea numcrcmus, quçadoëspertinêt,SC quibusobtem perareoesnecefleeft.Vetus eft em,

lt;* 5

DE DICTO PAVLI

(tide ufep'à printipio in Eccteßa fxpe repetitû.Nam itaDeute ó.inquit D^' MsÆrunt^ucrbahæc quæ egoprX' cipio tibi hodiejin corde tuo,8^ narra bis ea filtjs tuis,et meditaberis fedens in domo tua, dC ambulans in innere» dormiens 8c furgens, óf ligabis ea quafi lignum in manu tua, ut fint in confpedujSC infcribcsealiminiÓiO'

, ftijs domus tuæ,

Hæc uerba nota effe Omnibus arW ^tror.Quoru fententiacrebro deinde repetita eft. Vt Pfalfln lege dus me ditabitur die ac node. Ac ut multao' mittam, uox actemi Patris de filio eb mitatad uniuerfum genus humanó! Hiceft filius meus diledus,huncau^ dite. Quarc præceptS de cognofcen' da dodlrina,quae Ecclefiæà Deo tra^ dira eft,femper præcipuum fuit,

Eadem etfententia eft Paulin» no cis,quç cum de re maxima condone' tur,attente earn conftderemus,amp;f ^d iubet

APOSTpLL i« ïubetipfePaulus, attendendS effe ka dioni , td faciamus in hoe ipfo dit^o, hoe cft,€um quadâ intenttone aniini confideremus,quid dicatJnitium auc enarrationisfumatur à reprehenfio' nefalfifsimçperfuaOonis.qua: multo turn animos femper à fcriptis Prophc ticis 0^ Apoftolieis abduxit Slt; abdu* tit.Multi dodrinam de moribus,quç oafeitur nobifcum,feu Philofophia, hifficcre extitimantad agnitiene Dei, nee pr^terea aliud genus doering ex pctunt,ac hörribilifupcrbla content-’ nunt patefadiones diuinas, fcripta Prophetica Ö^ Apoftchea, amp;nbsp;miniRe tiüEuangcltcurn.Multi etiâ, qui uitat pt^cepta in prophanis legibus 6^ krl pds cocinne 6C arte quadam diftrib« taelTe uident,longe anteferunt cos Ü bros doering cœlcftî^quâ no iudicät fimilt diligentia amp;^ arte feriptam effe,' Quid igitur/nquiunt, opus eil pa tcfatflione Dei^Quid libris Propheti

d 4

DE DICTO P AVLI

cis amp;f Apoftolicis C Vident cadem 0* ne literis homines ingeniofi,aut certe iucundius traditalegSta difertis fed“* ptoribusLatinis Si GræcfsfOdcpIo randacaccitatem generis humani:0 fiagitiofam ingratitudinem. Num 12' uem rem et ociofum fpediaculom du c3tefleifti,cp Deus exilb fua arcana fede ^diens ftatim jnitJo,S^ deinceps fæpe,certis Si illuftribus reftimonijs fe generi humano patefecit, nos allo' cutus cft,mirandö décréta, ignotom uniuerfæ créature,omnibus an ge lis Si hominibus,promuIgauit.Hoc tan tS bnficium uel afpernari,uel néglige r e,omniß fceleïjï atrocifsimS eft. Nec enipatefadïioncs dlæ Deiloquentis cum Adam,cum Noah,cum Abraha, cum More,cum Samuele, cum Daui dc,cum Daniele,óf deinde Chriftina ti cxuirgine,amp;f palam uerfandsintet Ïuda:os,cóciones tantum ad illos pet £inebant,qui miranda teftimonia tßc

APOSTOLK '»9 in f c præfenti cernebant. Ad nos oés pertinenuoês pro his ingentibus bê* nefictjs proftratos^iacere coram Deo oportebat.ac gratias ei agerc^ ac cclc brare immêfam bonitatem, ^ fc huk miferenaturac hoim patefecerit, ea^ ucroàmore compîedi fc oftenderiu Ideo Cm mandauit litcris comprehen dihaspatefädhoneSjideo inftituit mi niftertum Euangelicum , ut fciamus femper com 8d uerfarünEecknai SC alloqui nos, Sd ad noyoés peftihere oimtemporumpatefadiones, Non fruftra fc odendit generi humano De us,noriobfcurum,non leue hgnum anion's eft erga nos,quód prodijtDe us, q) nos alïocutus eft, qgt; uocc fua nosinuita ex media morte reuocar« Neceadéfunt dodrinç genera, ut prophani homines falfó exiftimant, Pbilofophia, 0(^ illac promifsiones de rebus premis,quas tradidit Ecclefiae* turn fe generi humano oftedit. Gum d ?

DE DICTO PAVLI

Adam reas eflét ante audita confia' t«onê,quid ratiodnari aliud petcrani uel angeli uel ipfe^iG hoe ipfum ) ^^ docet ratiorOeusiuftus SC uevaxmi nitatus exitiS huie generi, iam perdet Adam SC Heuam,nec decretumho^ mutabit.Hïc cogitate quæfo, quanto in dolore fuerint primi parentes,ad^ mentis tucuolStatem Dei magis^tf nentes, ^ nos hebetes SC infirmi eet nerepoffumus. Sedin hoc dolore^ inueftibufo mortis cum effent, ruf' .fus immenfa bonitate off endit fe P^ us,alloquitur eos,arguit piff m,et edit promifsionem de reddenda uitaGt«^ ÔC ucffithanc iam deformatamnatO^ ram,quaff ipfa ueffe fignificans noO* naturam,qua nos poft morteme^ cundaturus effet.Et hanc promiftio^ nem feribi uoluit,de hac promifsio^ palam filins nobis condonatus eßj^ perpétua in Ecelefia minifterium bd ills nods inftitutS eft,quod fonatnof tantud*

’ÂPOST^OLL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j«

tantum legem, fed banc promifsio-nem reconcOiationis SC uitæ æternæ, tjuam nulla creatura indiffct, nifi De

1 Usipfeeampromülgaffeu

Difsimilis eft igitup eedefia aUatje gentiumoquia dodrinS habet de Del

' eflentia 2C uolütatc,tradit5 uocc Del

'1 certis 6C illuftribus teftimonqs, quae difcenda , audienda SC ampkdenda «ft,8C quam nuUi creaturç mutate Ik cet.Quod enim multi holes audader ’ finxerunt aliam dodrina.noua numl ’ na,utOrphcus,Hefiodus,AriuSjMa t hometus,8C alq innumerabiles, hi te* ' tri furores a diabolo ortifunt, quiut ' odiûfuû declaret,Deü tantiscótumc » lijs adficereftudct,K^c exempla fogi • enda nobis effe feiamus, nee aliter de * Deo fenriendû eße, cy fi cut fe patefe^ 1' citrimout inaluo matris fedet fœtus, ! fuis gbufdâ quafi fafciolis inuolutus, 1 itamêtesnoftrachuicdodrinæ,quaG inuolutat maneant, Inhac uua audiât

DE DICTO PAVLI

nobifcS loquentem Deum, ficut uo’^ act emi Pair is inquit : Hune audite»

Cùmigitur Bcckfia proprium^ nus dodrinaî teneat,procul fupra® extra humang mentis iudiciajPhilo*^ phiam 6lt;^ leges poßtum, neeeße nos Ecdeßae libros legcre.difcere ampledi.et procul ex animis illam W perbifsima perfuafione eijcere, qu^’ ut diximus, fommat jnihil oposcAj lus {ibris,quia alioqoi cernât ingen*) acie dodrina uitat « Imo nee Angdi) nee holes promifsionem recociliatw nisjfinepatefadione noflepotueröt» Idco Paulus nos adledionem dedu' dt»Attendite,inquit, kdioni. Quafi dieat: Ad certum genus dodrinxaH' gata eftEccIefiaDei, neeuobis üng^ re alia numina,alios deos licet, ut ßn' xerut Orpheus,Heßodus,Mahonie' tus ÔC ahj. Tra did it uobis certifsitnis teftimonijs hic ret^z coditor, qui uert Deus eft,fuam uocem madatam Ine' ris,

A P OS T o Li; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Il

ris,banc uult uos audite, h sec fcripta Prophctaijj; Ôlt;^ Apoftoloijzlegitç, Ex his fumite dodrinam de uoluntatc et effentia Dei.Hâc toto pedore ample âimini,nec ab eaauelli uos ullis alqs opinionibus Gmte. Quçcuncj alla do drinç genera de Deofparfa funtin^ ter holes,quæpugnât cum Propheti os Si ApoGoGcis feriptis, tetri ÔC dia bolici furores funt horribiliter à Deo damnati.Vt igit unica Ôf ucradodri nade Deo extet ingenerchumano, necefle eftcuftodiri,retineri, legi, di^ Ici hos ipfos libros Propheticos ÔC A* poftolicos,qui ne deleantur,Dcus mi nifteriumÉuangelicSinftituit amp;nbsp;fer« uat, ut femper uox hoïjt libroi^t inter homines fonetjmo ut fintaliquçDci hibliothecæ, femper aliquas polities ^ruauit.in quibus hicThefaurus cu-ftoditus eft,Nec euerfaî funt politic il •Çjpriuf^ negligere hucThefaurUm ^œperunt.Hierofolyma S^ floruit,et

ÜEDICTOPÀVLt urbîum toto orbe terrarum pufchtt' l'ima fuit,donee bibliotheca Dei foto ' Poltea c8 libros diuinos négligerez ita dekta eft.ut non folum atdificiain cendioperierintjfed ctiani tota gens difsipata fit,SC in co loco nüc latronn fpecus fint.Idcm accidit omnibus ur^ bibus Afig Slt; Grgciae,in quibus cùm fiorentes Ecdefic quonda fuerint,cle fertis ftudijsipfac urbeseuerfæfont' Quotiesigiturin hisregionibus iUf facit(s,5lt; oppidoi^ mœnia,cœtus bo niinü,pólitjas,tcmpla uidetis,cogitai te uobifeumîHæc ornamenta Dei be nignitate adhuc Integra effe.ut fintW bhotheegdiuingjamp;f ut ftudia cœleftis dourine colâtur,er édite, Ser uat h^c Oppida Deus,non ut fint uoIuptatS, luxus,auaritiæÔ(f aliarum cupiditatS cubdia^Sed ut fint do(5rinae,inuoca' nonis et celebrationis Dei,domicilia, Ac prorfus cum Pauli cócionc có gruit didu Chrifti, quod extat apud loan*

A P 0 S T 0 L L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jgt;

loannem in cap ƒ 4. Si quis dil/gît me, , fermoncmineumferuabit, ôtPaté'r meus diligct c«m, Ôi ad eum uenic' lt;nus,ôlt; raanfionem apud eum facie* mus.ln hac dukifsima concione, fiU* us Dci non folum præcipit ut dodrilt; næ cuftodes fimus: fed etiâ addit pro mifsioncm amplifsimam.diligi à Deo huiusdotSrina: cuftodes,eos^ Del domicihum efte ♦ Neep cogitari neep expeti melius quiequam poteft, neç quiequa effe melius uUi créature pO' fieri cam Dci domiciliumiHSc promifsionem quacfo f^pe uobifcum ' cogitate,ut uos ad euftodiendos, k# gendos,et propagandes libres Ecclc fiaeaccendatis,Nec nero dubito,quin multorum animis plurimüm profus tura fît huius fententiç crebra cogita do.fî rede amp;nbsp;dextre cam intelliganu Pertinet aSt hoc 4lt;p ad mettm offi ci3,admonere uos de uera enarratio* ) ne. Multi,quod dokndum £lt; deplo

1

, DE DICTO PAVLI randum eft,ante h^c tempora ita hot didum Chrifti interpretati funt, non uc prod effet métibus ,fed ut in defpc' rationem easadduceret. DixerSt ein legis uocemeffe,flagitantem intégré obedientiam,quam cum nemo pts’^ ftet,hac uoce oes condemnari. Hæc interpretatio non quadrat ad hunt lo cû, Alia eft fententia huius concianis: praeceptum propomtur cuftodiendi Iibros,amp; difeendi dodrinâcœkftcni bonaconfeientia-Et huic officio addit promifsio: Qui bonaconfeientiafe' gSt,difcunt,cuftodiunt,ampkdutur banc unicam Ecekfiae dodrioam, W funt,qui ÔC diligunt Deu,amp;f a Deo di ligunu Oodrinxtuendae cura nobis comendat filius Dei, amp;nbsp;promifsiont additanos cofblaturmec uulthacco folatione terreri mentes,aut ad defp« rationem adigi:de eo officio loquituG 4d Ecdefia præftare 6C poteft 6^ des bet,0^ ptj,qui eruditione Si prudéti» ante'

A P o s T o L r.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ff

antecclIuerGt, omnibus temporibus fidcUter pr^ftiterunt.Hac interprefa tione cogitata,ad nos ipfos hanc fen^^ tentlaaccommodemusjfimus Sif nos cuftodes, ledores, 00 propagatores doârinæ,non ignaui,non infidèles.

Recitaui mandata,quç prgeipiunt leâionem,quibus moueri oês debet. Moueat aüt uos dlt; cogitatio de dupli cifrudu,fcilicet publico ^ priuato. ^* negligatur ledio, Si^ n3 difcant do dores afsiduè, minifterium publics extinguieur,cuius interitum fequunt gterng poenç,ôi excidia uniuerfarum gentium,ut Hofeç 4,dicitur:Quia tu fcientiârepuliftl,repellâ te,ne Sacera dotio fungaris mihi, ka reieda eft tri ' bus Leuitica.Sic reiedi funt in alqs lo cis poftea ignaui Epifcopi.Puniet igit Deus amp;nbsp;noftras regiones,fi per igna uiam,fi cótemptu dodrinæ et iudieij diuini,ledionem facror^ librorum ab tjeiemus. Quod ne fiat.finguli nos i#

DE DICTO PATLI '

pros cogitadone mandatory Dei,poe darum ÔC premiorum ad diligendam exufeitemus «Infinita de hac r e oratio effe pofTet.fed quiahaccipfa commo nefadio fæpe repetit ab alqs, ô^ego propter imbecinitatê,proiixè dicendi laborê ferre no po ffum, cro brcuiorgt;

Dixi a6t de publica utilitatelc(?iio' nis,q)fcilicetledione 0^ Audio fedJ® tur publicum minifterium, quo useftefficax,amp; fibi «ternam Ecc^“ am coUigit.Iam et priuatim fuç qui^Ç métis frudu moneatur. Ledioneaj' cenditur 8C alitur lux diuina in coto^

uniufcuiuflt;p:crerc6tomncsuirtud^^ agnitioDeijtimor,fides,diIcdi0jiuft’ cia,tolerantia,caftitas, deniep fapi^”* tia in gubernatione» Ac fi quis co^'* lat fatis effe femel atq? iterum kg*‘ unam atep altera pagellam, bic P’^®'^., fus nee dodrinç coelcftis magnitU“ ' nem.nee noftram imbccillitateo’3t'‘^ lila difcendi radonem cófiderat« E^f' bad^’

A P o s T o L K H barica imagina cio eft,fi quis non afii-dualedioneacccndendâinentero,^: augendam dodrina exiftimat, Scitis •ta fcriptum cflTcÆuangelium efle po tentiam Dei ad falutcm omni creden ti.ôf efle minifterium fpûs.Cogitatio ne Euâgelq Deus eft cfficaxincordC bus kgentiSjimo prgfentis Dci noce audientium^Et libri Prophctaijt 6d A* poftolorutn,c»m eruditifsimè fcriptl fine,fine I(teris,fine cruditiôc,n5 poP funt enarrari. Quid fieret fijabicâis libres 00 lit cris, fingeret quifque quas «diet fententias,ut fecerunt Ethnici, Mahometiftç,ludçi récentes,et nunc Anabaptifte^ Memini fapienté quen* , dâ principe inCermania,cùm in urbc 1 Monafterienfi furores Anabaptiftici . gra(rarent,dicere: NSc fe magis intel , Iigere,quantû opus fit iiteris et erudi gt;nbsp;tione,ad feruâdos certos libros ÔC na - tiuâ fententiâcquia fi nô r egereteede , fia certis libris QC natiua enarratione,

DE DICTO PAVLl fanaticos amp;nbsp;audaces homines die noua poriéta excogitaturos en^’ 8C gloriaturos fe afflatu diuino régi*

dio libres et euftodiamuset legamus*

Hçc de lediôc breniter dida funG quâ nominat Paulus, ut fignificet Ec clefiâ ad certes libres,amp; um'eû qu®^ dam dodrinæ genus alligatam «A«» Cum^ de totis libris primû d!xif,po^ ftea diuidit partes materiai5t,qu3S to rinent. Partim cnim continent dodri nâ, id eft, dogmata feu art{cuJos,qoj oftendunt qualis fit Deus,6t quomo fe patefeceritjUndcfithaccrci^natii' ra,undepdm 8f mors,quomodofl^ têporc filius Dei miHus, crucifixus refufeitatusfit,^bénéficia nobis donet:partim ueró concioncs diuin$ funtadhortationes, traducentesani* mos ad adfedu aliqucm, ad timoré, fîdcm,fpem,diledionem,lçticiam,6^ ad bona opera» Ita partes materiarû difiri'

A P O S T O L C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K

diftnbujt j de gbus hoc tempore dici no potefttadmonere tantö uos üoïui, ut cogitetis prudentifsime Ogniheari Pauli uer^is, ad quos fines dirigenda fint ftudia.uidelicet ad agnitionê ue* ram Dei : Deinde ad accendendos pi' os adfedus. Aderit Deus difcêtibus, ubieSep h^c fcintilla accenfa eft,ut cupiat mens^jficcre^gubernabitDc us ftudia,ó^ faciet,ut rota noftra gus bernatio fit faluiaris,ficut feriptûeftî Deus eft qui facit, ut recta uelimus, ut perficiamus,ut aliqua ipfi grata fiant. Hune ipfumætemum Pattern Dni noftri lefu Chrifti oro,ut propter filiumfuumDnm nofti^ lefumChri ftum regat,8^ iuuet totum minifteri* urn noftï}t fpS fuo fandojUt ucre eele bret uera Ód çterna diuinitas,et multi fiant fikredes Içtifsimç QC eternæ con Cuetudinis, cS Dno noftro lefu Chri* fto, 6^ uniuerfaeledorum Ecclefia, Amen, DIXI, Laus Deo,

c 3

ET ERVDlTlüNE VÎR0

D, loanni He Hb, facrae Theologie DodorI, Afflni amp;nbsp;Domino fuo femper obfer# uando.

Ncidinuper,uir eximiej in D i Ioannis Breß^^ copatris mei fuauifsim* Chartas, quibus fuarU'^ concionö capita fokt afsignare, qu^s cumpercurrcrem,obuenit mihi 1°^ cus de Poenitentia, quern multis iam annis magna Si fingulari diligentia, tempore Quadragefirnac, quam uo* c5t,tradauit 0^ cocionatus cft,quettt in ufum meum defcripfi, ac utcunç iinordinem mihi accommodum rede gi.Quod cum amici quidam inteHige rent Óf uiderent, non deftiterSt roga re öf ob fee rare, ut ad Ecclefiæ utilita

tem,

EPISTOCA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc

tcm,qu3c collcgeratn,cdercm. Quoi« rum precibus,ut decuit,cóftanter ob ftiti: Primum,q) muha pratdara fert' pta in eum locum e (Tent aedita : Dein de,q^ in tam dodofeculo,quic^ inlu cem edere, uiribus meis longe impar elTeiudicarem« Ad hacc praeter autO' ris amp;nbsp;fummi mei benefadoris uolun tatemiUud facer e,iniquum,imo impi umduxi.Non tarnen dediterunt ami culitjrgere,utprecibus coi^obfequc rer:perpulerüt me tandem,ut cocio^ nes loei de poenitentia in manus re* fumpferim,6^ exalijsDJoïnisBren tij cocionibus ÖC lucubrationibus(uc uidcbunt,quorumD,Brentq uolumi na uoluuntur manibus)pro meis uiri busauxi,8óineum,quonüc funt,0M dinem ( materia enim de poenitentia, alio tempore paudoribus,alio pluris» bus tradarat)rcdcgi. Quascumita cöllegiflcm ,ne furti notaincurrer?, tetuli ad au torera D.Brentium,Sd Ü*

EPISTOLA

li amicorum ac mcum confilium ex* pofui. ibitumille manibusSC pedi' bus, quod did fokt, répugna uit, di* cens,me, ut cft in prouerbio, ÿ lt;fc^i( i^'K^ i^vl^üv, SC hæc multo minora SiC indignioracfle,quâm utorbi obtru* derentur.Atcum tibiamico fuonon uulgari.has qualefcuncp condones me inferiptUTum affirmar em,mutata fententia facile concefsit,utincepto pergerem, Adornaui igitur cociones illas prxlo,partim quidem,u.t dixi,au das,partim,ut res tulitmutatas,in qua re ß quid ledori difplicebit, non D.Brentio,fed mihi imputet ♦ Ad fi^ nem etiarn illarum concionum alias quafdam conciunculas D.ßrenttjad ied,quibus ueluti breui quadam epi tome, ratio pœnitentiæ Sd omnium eorum,qu£ in prioribus concionibus prolixins iraditafuerunt, repetStur. Hæc autem omnia iddreo feci, ut lotus de pœnitentia, olim prodigioOs

Si

NVNCVPATOR.rA. jr ^ hor rendis crroribus obfcuratus,il ludrius fadii quadam fimplicitate, U' pudrudioces SC ßmplices, nam do^ dis no funt haecparata,explicaretun Deinde, ut adueriariorum damo* ribus de conuictjs refponderetqr.CIa mant enim afsiduè LutheranosCOc e-nimuocantaerê Chriftianos £lt; ueri tatis Euangelicac f€datores)negligCi‘ 'reomnem difciplinam,adomnla pee cata dC fcelera aperirefeneftram,om nemcultumdiuinu cakare pedibus. omnibus temporibus aqualiter One difcrimine abuti:breuitcr,uniuerfum Chriftianifmum(ut ipfis uidetur)fub uertere SC tollerc,clamitant.lfti ergo clamaiores,aut potius calumniator res,in prafenti, quantumcunep par* uo,libello uidebunt, quam diligenter in£ccleßis no(lris,de Poenitentia, de peccatis, de peccatorum agnitione, fuga,ó^ odio doceatur t quanta item côfolatione peccatores agnofcente*

EPISTOLA

peccata foa per fidem in Chriftum r« cipiantur Ôf cr^gantur;adhacc,quan^ ta diligentia amp;nbsp;ferio boni mores amp;nbsp;ui tac eciam externat honeftas,apud no^ ftros pratdicentur eturgeantur.Inue nient item,qua uia adueramPani^ tentiam QC peccatorumremifsioneiK perueniatur. Praeterea,comperi«nt quanta reuerentia uera ChriftiSacr» inenta tradentur à noftris ÔC accipi' antur.Et cum illi nufquâm non bons opera iaditentjUidebunt hîc,quç fint uerè bona opera,3^ in quern ufumtt finem bona opera facienda OntJnfu^ per,cömfemper in orc habeantcerc monias SC ferias fuas,dirccntbk, ut' rum ccremoniarum fiC feriarSufum* ÔC fentient EcdeOas noßras minima reijeere amp;nbsp;contemnereillas,fedpoti us in his rebus probe inOitui, ut fd^t tarn cercmonqs ^ ferqs pie ad inerte mentum falutis uti. Habenc 3^ pq in bockbello parao breuem quandam

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cpitomtu

NVNCVPATORIA. s» ' epitomen tottus Chriftfanac doótri' nx,3^ eorum quac fuGusin aljorufn Grip tls Euangelicis traduntur« •r Hunc igitur libeHam^amp;r quiequid id laboris cftjibi uir omattfsimcióf af finisfuauifsirnCjoffero amp;nbsp;dedico, ut tux ergame huraanitati ó^amplifsG mis tuis in me beneHcijs,aIiquöd gra titudinisfpecimenexhtbeani,et cum id ex mco non potuerim,ex alieno de cerpfi,quo abominabile ingratitudia nis uitiumgt;quoquo modo licuit, effuf gerem.Spero tarnen id munufeuli ex aliéna decerpti æ mutuati officina, humanitati tux hon ingratum fore. Principio,qgt; fandac fint reliquiae,non fidx ementitar,quales funt Roma nifi:ai?t;fed eft fportula una fragmen-j torum eorum, quac olim fuperfue* 4 runtillis,quimanducaucrant inmen 1 fa Domini,quç noîui périrc,cum muf , tisprofuturaintcUigcrem,2^gratiO' , taetiamfore fentirem omnibus pqs,

1

BPIST. NVNCVPAT.

fî tui hominis celebritatCdecoraren' tur. Deinde,non minus ueri autorit gratiaquot;, cuius benignitate licuit hx^ frufta colligere.Ad hgc etiamobam* cum óf fyncerum mittentis animum-Humanitas ergo tua id quiequid et^ boniconfulat oro, Vale benepef Chriftum lefum DominS noftrum« Salutat te Reuerenter D. BrentiuSi ac ie tuis óf EccIeOx tux precibusC«^ quod 6f ego facio)quam diligentifsP mecommendat.Ex HalaSueuormn Calend. Septemb. Anno Dotnio* gt;nbsp;f 4 4»

^olfgangus Makf minifter EccIeOx

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hallenfis apud Suc

uos T. D.

De luftificatio

NE IMP1I,DE POENITEN^ tia, Sacramcntis,SC Ecdefiafti* cis quibufdam ritib«s, Homiliæ,

HQMIHA PRIMA de Poenitentiil^

VM ad earn anni partem peruenerimus,quam uelt; teres quadragcfima uo^ carut,in qua Ecdefia pin ribus fuit occupata ritP buSjquàmuHo alio tempore, uifum eft aliquot diebos, de uera ratione Chriftianifmi.de Poenitentia, de Sas cramentis,6lt;r quibufdam ritibus Ecs elefiaftids, tradare,ut difeamus,in quo Chriftianifmus conftet, Sf ad quid Ecdefiaftica Sacramenta, fiue alq ritns,nobis fint utiles.

Docebimus aut de iftis rebus hoc

DE POENITENTIÄ

praefertim tempor e^nô quia hoc tfni pus^er fs fanc^ius fit Mio temport) ac neceflaria fit quadragcfimæ,ut no cât,obferùa«‘o ad iuftificarioné:Natn Tfiw^öf# *» quodattinct adiultihcationê jOmn'^ guihtt Chre tempora funt çquaha Chriftiano,nu^ ' IS altero magis luftificat, Scd necefTa num cft,ut unoquoep tempore ioft**^ cationem è Chrifto Dno noftro pet dem petamus,ut obedienter in man^ datis Dei ambulemus. Paulus prob' G^t* nbsp;nbsp;bet obferuationem dierum : Dies,^'

quicns,obferuatis,8lt; menfes, 6^ tem pora, óf annos, metuo deuobis,ne Coloffen. 1 fruftra laborauerim erga uos.Ec rut' fus ; Ne qs uos iudicet in cibo aut po' tu , aut inparte dief feftj,aut nouib^ nt},aut fabbatorum,quæ funt umbra reijifuturarOjCorpusaut Chrifli.E^ Epix aa nbsp;nbsp;gQias dc Ghriftiano dicit: Ent men*

fis exmenfe.amp;f fabbatumexfabbato» Quae oïa eó refpiciunt, qj obfcruatio temporom non fitneceflaria adiulb^ ficatio

B 0 M I LI A rj 4. ficïtioncm « Quare non docebimus hoc tépore de ratione Chnftianifmi, etdcPœnitcntia,q)fcntiami:s tempo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

rafuperftïdofe obferuada efle,fed ut quxeognituneceHaria funt, ordine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

cxplicentiNet^enioiapoflunt fimul eodem tépore tradari.Ac hceret qui dé(ut5c de alqs partibus anni Si heb , domadarum dicam) diem dominicS obferuare die Marcis auc die Iouis(uc uoc3t):licerct ctiam carmen de miré' Qg„ ^j^g ro luda cantare in die Pafchæ:6^ car^ 30b«». ' men de refurredione Chrifti cantare in diemagna ParafecueSjaut refurre-dionis articula tra dare in natali Do mtni,ôf articulumTrinitatis tradare in die Pafchae« Sedquiauetuftifsima cofuctudo eft,ut bate co ordme publi ceioEedefia tradétur,quibadcnus apud maioré Chrlftianoijt partem uß tatusfuit,infania eft,nôlibertas Chri ftiana,praeter necefsitatem à tarn con ßtmata confuctydine recedere. Non

DE POENITENTIA , licet quidem cQ mukitudine QC cofn2 tudine peccare ÔC impie agere* Neep Confutiudo enim,quiamaiorparshominüfaftidlt;t quandofer* Chriftum,£C fedaturfua defideria,

idem etiâ nobis licebit.Neep quia con fuetudoeftjUtin carnifpriuio infanis tur,nobis infanirc licebit, Sed in f^' bus indifferentibus omnino miioï pars QC confuetudofediadaeft.Qp^' re cum fit g fe res indifférés, uel hoc. uel alio tempore,de Poenitentia 6^ r^ bus Ecdefiafticis publice dicere, ^®* quemur cofuetudinem pubheamjô^ docebimus,quod Dns donauerit hoc têpore,qua inrefitusfit uerus Chri' ftianifmus. Veftriaut offiefj erit dili^ genter S^ attétis auribus atq? animis accipere,q dicuntur.Quae cnim docc bimus,uerbaDeifunt,quemadmodû indicabimus,0^ funt adfaluté noftr^ cognitu atque obferuatu neceflaria. Bead aSt,inquit Chriftus, quiaudwt uerbum Dei,SC cufiodiunt illud, ft per

HO MILT A I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«

P« Mofen precepit Dominus de uer Vert«»« D« bö Dei,dicens : Ponite hacc uerbain °^ ‘^ordibus ueftris SiC inanimis ueftris,

j Hifpendite ^ figno in manibus,ólt; in* ^ ^’^* quot;

i teroculoscollocatejdocete filiosues ftros,uc iUa méditent,quando fedcris

! in domo ma, 5gt;C ambulaueris in uia, 8f accubueris atqp furrexeris,fcribes «fuper portes 8é ianuas domus tug.

i nbsp;nbsp;Gum igitur fufeeperim hoe tempo

re doeendS de Poenitentia, SC de uera impijiuftificationejnon inuenio huic reiaptiusSC commodius initium,c^ earn concionê,quam primam omnium rcuelatoEuangelio.IoanncsBaptifta p^-^^ ^^^^ babuit.Cum enim Chriftianifmu pre cio loAnnis dicare inciperet,dixit Matth,^,Pœni' c^ chnßi, tcnîiâagite,appropinquauit enim re gnum coeloi^. At^ hæc concio tantu

1 ual.etadexplicandumChriftianifmöï « utlcfus Chriftus ipfe cum Chriftiaf nifmum publiée inchoaret,hanc congt;

1 cionem primam omnium babuerit.

DE POENFTENTIA

’ dicens Matth.4, Pœnitentiamagft^ appropinquauît enim regnumealo* rum. Vride Ô^ Chriftus hanc ipfatu condonem prima 8C poftremam om nium Apoftolis fuis commendauit)^' ccnsMatth.)o.Euntcs,pracditate,di^ cêtes, quia appropinquauît regr)ügt;’J cœlor um.Et Lucç ultimo:Sic ferip^ô eft,amp; ficoportebatChriftumpaiij'f refurgere à mortuis tertia die.â^ pr^f dicari fub nomine eius poenitentiairt âf remifsionem peccatorum. Et P^' Crus Adû.x.Pœnicentiam.inquih^ê* te,ô(f baptifctur unufquifqp fubnomi ne lefu Chrifti in remifsionem pce«' torum» Quare neceifariumeft.utaJ Intclligendam uerâ Chriftianifmirä' tionem.ae impq iuftificationemjhaiî^ primamChrißi concionem probet tcHigamus. Hortatur autem in eaad pœnitentiam : quia, inquit, rcgaUfö cœlorum appropinquauît.

Vidcamus igiturprimum,quodfΣ iliud

fi o H in A li ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«

iHudregnum ccclorum,de quo Chri-ftus concionatur. Deinde,qoam ne* ceflaria Pocnitentia fit, amp;nbsp;quomodo panitStiatnagamus.ut pofsimus re* gnum coelorumconfequidgitur Pro phetat ac prafertim Daniel capite fe- l,^,’^^lc^^n cundo Of feptimo uaticinatus eft de i^^^tior. quinç Monarchijs,quavum quatuor funt regnähutüs terræjquinta autcm ^onarchiä eftregnom cœloi^. Por* •■oquatuo’r furnrne Monarchie huius ftculifunt/Babylonica, Perfica, Ak* ^^^ndriMägnijÄ^ fuccefforn Akxan* öi^^iiam Monarchiam alij Uoeät Ro waoim^Ödinhis Monarchijs omnia funt frigilia,mifera, fluxa Óf caduca. Inhisrcgnaucrunt pro maiori parte, iniquitaSjOpprefsio paupers, pauper tas,morbus,infamia Ôf mofs, In quin ha3tMonarchia,quaE eft regnS coe* uioMychU 1 Io%uaticinat{funt Prophete oia fore fiUtma cr iofta,fœlfcia S^ perpétua: in hoc regs etufßsitiUi ; no nulla erit iniquitas, nullapauper*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 2

DE POENITENTIA

tas,nullus morbus,nulla i'nfamia,nul Umors, fed perpétua uita,.amp;fœUcilt; tas,Sic enim Prophctæftacurnhuius regnijamp;î conditiones ac ptppjrictâtes dus defenbunt. Ac primum Efaias dï cit capite 2. Eric in nomfsinnis diebus, hoc eft, quando regnum cœlotumP cîpiet,præparâtus mons donius Dn* fa uerticemontium, Ô^ ckuaijiturfü per coIles,5C fluent ad eûQ^ gent^s, de ibunt populimuIti.Ac mox; Gon flabut glaçâtes fuos in uomeres,amp; lan ceas fuas/n f^lccsiNô leuabitgenscô tra gentem gl.ââium,nec exeicebunt uitraadpiçIiurn.Et cap.jj'Habi'tâbil lupus cum agno,amp;f pardus curnha-do accubabftjuitulus amp;nbsp;Ico.Ôf ouisfi jrnuI.morabStur,0f puer paru ulus nH nabit eos.VituIus de urfus pafeetur, fimul acquiefeent catuli eorû : QCko quafibosepmedet paleas, Etdekda bitur infans ab uber? rupee fpratpine afpidiSjô^ ipçauernâ reguïi, qufabb 1 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;datus

H 0 M I L I A r. 4, ^atusfuent,mittet manû fuam.Noa *aocebuntj6C non occident in uniucr ^0 monte fando meo^quia repkta eft ^trra feientia Dni,ficut aqua maris o--perientis.Et cap. ^Ç. De us ipfe ueniet 01^ faluabit nos.T une aperientur ocu li cæcorum,6lt;f auresfurdorum pate laut.Tuncfaliet ficut ceruus claudus, 8f apcrta erit lingua mutorS, Ac rur His cap.6o.Pro aereafferam aurum, proferroaffcram argentum, amp;S pro ’ignisasjæ pro lapidibusferrum.Et ponamuifitationemtuampacem, Qi pr^pofitos tuos iufticiam.Non audie tur ultrainiquitas in terra tua, uadis tas amp;nbsp;contrltio in terminis tuis, amp;nbsp;oc cupabitfalusmuros tuoSjamp;f portas' tuas laudatioEt mox:Non occidet uI tra Sol tuus,8C luna tua non minuet: quia erit tibiDns inlucem fempiters nam,8ó complebûtur dies Indus tun Populus aSttuus omîtes iudi in pers pctuumhabitabunt terram.germen f 3

DE POENITENTIA plantationis meat, opus manus mex a'd glorifitSdum, Minimus er it in mil le,Slt; paruulus in gêtem fortifsimam» Ac poftea cap.6ç,Eccc ego creo coe^ los nouoSjó^ terram nouam ï 8C non crunt in memoria priora,amp; no afcen dent fuper cortfed gaudebitis et exd tabitis ufq^ in fempiternum in bis qu$ ego creo. Quia ecce ego creo Hierum faiem exultacionem,et populum eins gaudium,et exuitabo in Hierufalem, ê^ gaudeboin populo mco,6Cn5 au dietur in ca ultra uox fletus, amp;^uox clamoris. Non erit ibi amplius infans dier urn 8^ fenex qui non impleat die« fuosÆzcchiel quolt;ÿ de ftatu amp;f congt; ditione regni CŒlorum,per Mefsiam in bac terra incboandi,ita feribit capi^ te j4.Non erfît ultra in rapinam gen' t»bus,necpbefl:iæ terræ deuorabunt eos/ed habiiabunt confidenter abfç ullo terrore. Et fufeitabo eis germen nominatum,8^ non erunt ultra imtni

HO MIL IA r. 44 hutifame in tcrfa,nelt;p portabunt op probria gentium. Ac rurfus cap.^amp;» Effundamfuper uosaquam munda, et tnundabimini ab omnibus inquina mentis ueftris, 86 ab uniuerds idolis ueftris, ÖC dabo uobis cor nouum in medio ueftrl. Et mox: Vocabo fru« mentum,amp; multiplicabo itlud,8^ nó imponam uobis famem, 06 mukipli' cabofrudum ligniamp; germinaagri. Hnc accedit QC Amos de conditione tcgnicoelorum cap.p.ita dicens ï Ec' eedics uenient,dicitDominus,amp; c5' prehendet arator meflórem,6(f caica tor uux mittenté femen:£t ftiUabunt montes dukedinem,ó^ omnes colles cultierunt « Sed amp;nbsp;Daniel de huius regni conditione cap.p.fcribcnstCon fummabitur,fnquit,praeuaricatio, fi^ nemaccipiet peccatum, dekbitur ini quitas, amp;nbsp;adducetur iuHicia fempi^ tcma.Quidautcm neccffceft omnia Prophetarutn uaiitinia hk comme* f ^

DE POENITENTIÄ.

morarCjquibus flatus et conditioner r ëgni cœlorum per Mefsiam admini* Regtii cxlo» ftrandidefcribunturfCertè in hoc 0' rumjlAttuGr mnes Prophete confentiunt,flatum conditions, huius regnicœlorS ita fehabere,Prlt;^ murn,^ omnia membra et fubditibu ius regni habituri Gnt perpetuam pa cem SC tranquillitatem,actutifintab omnibus hoftibus et aduerfaiijs.D^quot; inde,quad poflefTuri fintomniumrc rum abundantiam,diuitias,et gloria, nee ailam renfurinntmolefliam,do' Iorem,morbum, argritudinem amp;f ad^ uerfitatemjedfruentur perpétua fa nitate, incolumitate SC profperitate, PoflremÓ,quód omnes crunt iuM fandi,Deo grati et accepti.Breuiter, femper ac perpetuo beatiac foelices.

Cum igit Chriflus ueniflet in ter' ram,praedicauit appropinquafleboe chriftut Mo regnum cœlorum,de quo Prophetas mrdu. uaticinati funt.Chriflus enim eft Mo narcha huius regni, £C aduexit iUud in

H O M I L I A I. 4» interrâ è cœlo. Äduenifle aut dicitur co tempore,nondS externa maieftäs tc,fedtantû externa prædicatione 6ó reuelatione uerbt, donee aduenerft extremus hums feculi dies î tûc enim reipfa amp;f externa maieftate rcuelabt-tur,^d nunc uerbo de hoc regno cœ* Iorûprçd(catur,ô6 fide creditur.Pris« ufquàm igit reipfa manifeftatur, ne-ceflarium eft,ut de ipfo uerbis prædi cctur,quo homines intcrea temporis fpaciumhabeant fefe præparandiad perdpiendam et fruendâ huius regni folidtatem.Quid enim aliad homini quxrendumeft,^ utbonahuius re-gni confcquaturrNuUa alia bona,aut ftabnia,aut uerè felicia funt. Diuitiae, fanitas,potentia,utfuas habentmole ftias,cQ adfunt, ita nee funt firma nee perpétua. Quare danda eft opera,ut eabona habeamus,q neepraetereGt, necullashabentmoleftias. Ad hæc, creatifumas, non ut beftiæadfedan

DE POENITENTIA

das uoluptates corporis,3^ ad frued^ tni bona terreftria, fed creati fumus adfruenda bona perpetuodmatura» Hoc unum igitur nobis agendum eft,ut ea bona cófequamur.Quomo do ergo hoc fîetrNum G ducamus u^ Qwewodo tam ^ libidine noftra, in modum im' torn regt» pjorum aut porcorumfNequa^jft^ ^torum con aujj^ndus eft Chriftus^audiendus ^ le^u^mHT, j^j^gj Baptifta, Si omnes Apoftd^ Hi enim docent commodifsima et co pendiariam uiam ad cofequendabo' na regni coelorum. Dicunt enim o^s uno oretPoenitentia agite,appropiO' quauit enim regnum coelorum«Non fruemur bonis regni cceloi^ ignauia» non impietate,non fceleribus,fcd p® nicentia 3^ reßpifeentiaa fcelenbuSj Non ueniunquit Chriftus)ut uocarc iuftos, fed peccatores ad poenitentia» Et per Huremiam queep cap.|3«Do' minus de poeaitétia dicit:Sipœniten (iatn egerif gens ilia a malo fuo,quod locutu*

H o M I L f A I. 4lt; Jocutusfumaduerfus earn jagam SC ego pœnitentiâ fuper malo quod fo-gitaui,nt faceréei,SCc. EtEzech^St Si impius egerit pœnitentiam ab om nibus peccatis fuis,quac operatus eü, amp;nbsp;cuftodierit oîaprçccptamca,SC fe ceritiudicium SC iu(ikiam,uitauiueC etnon morictur.Nunc ergo uidendu ent in quo conßftat pœnitentiâ. Sed ne plus çquo longior fim,rei)ciâ illud adfequentes homilias^ac finis hîc fer monem,fiprius illud uos admonue^ to,ut cûm tradaturi fimus ea quç ad Valuten! uefirS maxime oim per tinêt, diligenter cécioncs uifitetis,ÔC nunc hoc cognofcatis,q, poft Chriftum na turn uerfemur in regno cœlo%quan lumadcxternamprædicationcm E-^ uangcltj de Chrifto ac fidem in CM ftum attinet. Qui ergo uoluerit bonis rcgnicœlorum rcipfa fruits netcfie lubebit pœnitentiam agere per Chri ftum lefum Dnra noß^, qui eft uni

DE POENITENTIA

cum Pâtre amp;nbsp;Spintu fando laudatt' dus Deus in fecula, Amen«

HOMILl A s EC V ND A, DE PaenuentiiCr titu porttbuf, Vperioridominicarecc pimus nos hoc quadra* gefimæ tempore didU' ros de Pœnitentia,dç Sa

cramentis^ô^ a lij s quibufdam ritibus •Ecclcßafticis:§d ut cômodè fieret/u fcepimus concionein,quam Chriftus primam omniS habuit, tradädam.Ea äöt eft: Pœnitentiam agite,qooniam apptopinquauit regnum cœloi^.Cx terû,utcaquç diduri Turnus melius intelliganf,repetemusnonnulla,qua: nuper paucis explicuimus. Principio cm probe obferuandum eft, ^ quan* turn quidem ad externa uitç cóuerfa tioncm 5/6 fpeciem attinet,uerfamur adhuc in regno terrae, uideiicet in eo regno,quod Daniel ultimu inter qua tuor lMonarchias,Babylenicam, Pet fieam,

H o M l L I A If. 47

fic4,Alex3dri Magni,Só fucceflbrum tins,feu Romana,fore prxdixi£t Vn • de necefTe babemus pro conditione dus regnimultaaduerfa tolerate, amp;S in maxima miferia uiuere. Quantum aStattinct ad publica predicationem Euangelij de lefu Chrift®, non ampli usuerfamur in regno terraf,fed in re gno cœloi^,quod Ô^ ipfum in diebus regnorum terrae uenturS Daniel ua-Veinatus eft ♦ Nam Chriftus fummus Mpnarcharegnicoeloruipeft.Et Lu c^ l).ait:Si digit® Dei eij cio dçmonia, ptofeâoperuenitinuos rçgnS Dei* Et Lucæ jy.Non ueniet regnum Dei

1 turn obferoationetnetç dicent,eçce hic,aut ecceillicUcce em regnuDei R«?»«» ƒ« intra uos cft,hoc eft,regnum Dei iam ^°’^gt;*gt;^i^^do uobifeum prseftoadeft.Regnum igit ’’’^^pü*

, cœlürûcœpit interraefteabeo tem-pore,q chriftus in hûc mûdum uenit amp;nbsp;prçdicauit Euâgclion,ac perdura* bltinterrauft^adnomfsimumdiem, , .^, ,|

DE POENITENTIA.'

Rf^w cedot Deinde obferuandac funt conditto wmcoMitio j^^^ hm^j regni cœlorn, In hoe enim regno non eft açnplius puer aut in* fans,fed oës funt adulti Ôf plena: çta tis.Non eft infîrmicas.fed perpétua fa nitas.Nô eft paupertas,fedperpetuç diuitiç.Non eft infamiâ,fed perpétua gloria,Nôn cft opprefsio et uiolentia ac feruitus,fed perpetUa libertas.No cft fubditus aut feruus, fed oës funt reges Ô^ principes.Non eft plt;ftm,fed perpétua iafticia.Nulla omnino eftaf flidiOjfed perpétua fœlicitas.DeniiJ, neep mors eft,netp infernus, fed pep petua uita ÔC fempttemncœlum.Hé funt côditionesregni cœloijjj^dChri ’’t ; . ftus ‘b hûc mundum adduxit, quetfl^ ; admoduà Prophetis'deferiptæ funt Pöftrefnó,obferuandum eft,g» hx r » conditionesnofctitianturnncreipfa, fecundum extemam huius feculi »«« ftniitn formamjed tantum prçdtcantur eer titrrtip^ bo uücalfet percipiuntur fidc,doncc adueneril

tt o M l L'I A f r, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4»

idaeiierit nouiTsimus dks. Nam po* tuifPet quidemChriftuSjCumaduenit in carnem,rcgnum cœlorSexterna maieftate rcuelare Ó^ admimftrare, fed hoc impôt tuhifsimû fuifTet fiomi* nibuSjHonfolumhis qui co tempore fuerunt,fcd his etiam qui poftea uixe runt,0f uGjad nouifsimS diem erut, Nam fi Ghnftus ftatim in priori fuo aduentu.regnum fuum feeSdum ex* temam maieifatem inchoafret,inuelt; niflet homines imparatos. Non reci* pit autem hoc regnum niß paratifsis mos,id quod indicant parabola Mat thaciiy, de decern uirginibus, St de feruis negociantibus cum bonis do# minifui. ßtLuca p. Sintlumbi ( in* quit)ueftri pratcintti, 0^ lucernac acgt; cenfxinmanibusueftris, 8t uosGml ies bominibus expedantibus dnm fa um,quâdo teuer taf à nuptijs, fit c,Nc ccfTeigitfuit ut prius aliquandiu reg numccetoï?pr^dicaret,ante^reipfi

DE, POENJfTENTïA

»nanif6ftaretur,quo homines interes temporis haberent fpaeiö præparan' di fefead percipienda taptabona re« gnicoelof^.Audiamns ergoquomo* dodebeamus nos ad confequendum hocregnum prgpajare,Porrógt;nemo poteft nos melius de hac re docere, ^ qui-eft Monarchs huius regni 1e# fus Chriftus Dns nofter„ Is ergo fic ait : Peenicentiam agite,quoniarn ap' propinquauitregnum cœloi^r. HoC eft,ß uultis nos præpararead percip* cnda bona regni cœlorurn, óf ipfum regnum Dei cófequi,neceflè habetis Poenitentiam agere. Ad Pœnitent» autemagendam, tanquamad ueram Trajixoxâ/jlv percipiendi regni cccloic, tamChtiftuSj^ ex fpü Chriüi omnes Prophetac óf Apoftoli hortati funG ' quéadmodüfuprademonftrauimiis»

Hïc nune uidendum eft, quid fit Pœnitentia, in quo uera Poenitentia Cünfißat ,aut quid faciendum fit, ut

-H o M f L I A I r. 4?

ueram agamus Pcenkentiâ. Et in hac

i re torus falutis noftre cardo ucrtkür.

Si Iwcabcrraueris, ^ regno cœlorurrt aberrafti.Sihicredaincefleris,ad re*

i gniftncöelorSpcruenies.Qiiareina*

xi»na opera danda eft,ut rationem ue quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ratpoenitentiac probe cognofcas. Eft Po^entU autem poenkentia,dc qua in pracfen? Ï'*^^-^ twloquimur Jnnouatio feu mutatio federata: uitat in melius,ut iiifti corS Deoacbeati efficiamur. Scio quidem pesnitentiam alias aliter defîniri,fed nialui,quicqijid id eft ruditerexplica rei'Etenim,tanc mutamus uitamno* ftram in melius,cum purgamur à pec tans,in quibus concepti acnati fu^ / mus ; Of liberamur a fceleribus, quae

! operibus defignaoimus, ut ambule*

{ mus in bonis operibus,qux Deus no bis prçcepit.Per poenirentiam autem purgamur à peccacis, amp;f liberamur à fceleribus nortris.Eft igitur poeniten tiafceleratæ uitæ mutatio in melius, quoiuftifadijfalutemconfequainur»

g

DB POENITENTIX

Cæterum duplex èft de ratione pce* nUétiae opinio: Altera eft Sophiftica? aut Monaftica, qua très poenitent« partes conftitutæ funt,Prima,contri-P«»*tff«i4 tio : fccunda,confefsio: tertia,fatisfe# p^m Mxu dio,de quibus ita docuerunt,qgt;m(ri fekoléfhcori (J horum operum expier peccata,ô^ ^(»luonfm,^ propicium reddantDeum,acmere* antur uitam çternam,uidel(cet,qaôd fi quis doleat in corde fuo ^pter pec* cata,amp; pofteaconficeatur eafacerdo ti,ac demum obfcruct fatisfadionem fibi iniun(ftam,uidelicet peregrinatio nem aliquam.aut ieiuniû aliquot die* rum,aut miHàs,aut oratiunculas aÜ' quas,SC id genus alia,is propter meri ta borum operu confequatur retînt' fionem peccatorum 06 uitam eterna. Hacceft opinio ualde impia,amp; ad in' fernum potius quam ad coeló animas demittens.bifce opinionibus nóprx parator homo ad regnum coébrum, fed potius ad infernum, Namficon' tritio expiaretfuo merite pâa.ccrie etiam

H o M 1L l A I R JA

Étiam Efau et ludas expiaflènt fua fec kra contriuonc,qui tanta babuerune contritionem, ut Efau flcucrit,0d lu^ das fcipfum fufpenderic. Item fi cons fefsiofeu enumeratio peccatorfico-rafacerdoteexpiaretfuo merito pee cata,cur nó ctludas iuftificatus elTet, c|unngcnuè confitebatur peccatum fiiutn coram pontificibusfÉt cur tor-ti non etiam fua confefsionejquam in tortura faciStjCxpiarent fua peccataf Ad hacc.n opera illa quæ uocant fatis falt;?Ioria,ut funt peregrinationes, mif fac, S^C/fitisfacerent merito fuo pro pdis,quid egeremus Chriftoradqd iUe de cœlo defcendiffetf cur pro pee cans noftris paffuseflètfQuarehacc opinio omnibus modis fugienda eft.

Altera eft uera fides Chriftiana, qua etiam tres condituuntur partes ver^peni. poenitentix.Prima eft agnitto peeca- tititp^rM, lorum. Secunda eft fides in Jefum Chriftum,quód propter ipfum ha# beamusremifsionempeccatorum,

g *

DE POENITENTIA

Tcrtfa,nonpropnê par s, fed fri’* das pœnitentiæ eÂ^obedientia man* datorum Dei. Hæc eft ueradodrin» de pœni tentia, Ôf hç funt uerç partes poenitenti3e,qua$ liceret quidein üo* cabulis SophiftarS nominare,üt agni tionemc5tflfionem,quæ ucriit ex ag nitione peccatoram:^ fidem confef fioriem^ irt confefsione audiacurabquot; folutio,et eonfirmetur fidcsîacobèdl entiam madatorum, iàtisfadwneirjj non quidem pro peccatiSjfed ad gf»' tiarumadionem. Quia uero SopWquot; ftæ addiderunt fuis uocabuhs imp^s opinioncs,œfcilicct opéra ipfa mere* antur remi^ionem peecatorunij^ nunquàmnaeminerunrrctftac fidei«* Chrift5,finamus eos ualerccumfi’i’ uocabuhsjamp;? utamur îjs,quacfa£t’ fcriptura proponit. Et conftituamu^ pœnitentiæ partes,uidehcet,agnitiO' nem peccatorumjfideminChriftin”’ fie obedientiam mandatorS Dei, pro fruâu fidei Ôf grattai^ adÜone.Naoi poeni'

H 0 M I L I A IL ît pœnitcntiam bis partibus Ô^ offictjs ranlhre,Scripmmpû «ftaiur.Eic- ^^ ,^„,„ n(m duo tantum codonatores nobis (ondomtoif inferiptura præcipui 06 fupremi con j-fj. ftituuntur,qui de præparatione ad re gnom cœlorum docuerunt.Sic enim ait Mofe Deut |8.Prophctam de gen tetua,ôf de fratribus tuis ficut me fu feitabittibiDns Deustuus,ipfumau dies,ô6c.Hîc uides duos tantum fum mos concionatores nobis proponi, quorum condones de cœlo miflÇjÔ6 cœleftibas miraculis côfirmatac funt» Ac funt quidem etiam Prophetac 66 ApoftokeoncionatoreSifed hi fucrût Mo fi 06 Chrifti difcipuli,86 quicquid concionati funt èMofi 66 Chrifti con cionibus confiât. Itaque non funt nifi duo fummi pœnitentiæ dolores, al^ ter eft Mofes,alter eft lefus Chriftus. Mofesautem docuit legem, Porro perlegcm.inquit Paulus Rom.;, ag^ nitio peccafOrum. Et Roma.7. Non cognouipeccatunifi per legem. Prf-

S 5

DB POENTTENTtA maigitur pœnitentix pars cft,3gni^ tio peccatorum.Alter eft Chriftus.ts aûtdocuitEuangelion,Qi peripfum habeatur remifsio peccatorum. Porquot; róEuangelionrequiritfidem.Êftig^' tur fides fccunda pars poenitentix« Vtercpauiem ta Mofes quamChrP dus hortantur ad bona opera, óf exi-gunt obedientiam mandatorum Dd Cx fide.Requiritur ergo tertio ad poe nitentia,ut obfequamur ex fide man* datis Dei. Ad hacc Chriftos loan.^.di cit:SicutMofes exaltauit ferpentem in deferto,ita exaltari oportet filiâho minis,ut omnis qui credit in cum non pereat,fed habeat uitam çternamN^ mo auteni credit peccata fibi remift effe nifi agnofcat peccata.Et fides no potefteHefinefrudufuo* Quare ad poenitentiamrequiruntur SC agnitio peccatorum,SC fides ac frudus fidet* Praeterea Lucac ,o.dicit Chriftusad iVlartham : Martha follicita es amp;nbsp;tU' multuaris circa muica, atqui unum

HOMILTA h. ii ^ftnecelTariam, Quod eft illud unö* Qedere Euangclio lefu ChrifttHoc ^wtem credere ante fc habet agnitio* ’^fmpeccatorum, 8C poft fc frudus fielet Quare poenitentia conftituitur «*agnitione peccatorum,fide óf fru ' dibus fidei, Et quia poenitentia cft pi^æparatio ad percipienda bonare* Sni coelorum, confentaneum cft, q» ^ agnofcit peccata faa , óf ere* ^t bChriftum,quód propter ipfum babeat remifsionem peccatorum, 8C obfequitur ex fide mandatis Dei,is ^’m rede præparatus óf idoncus cft ïd confequendum regnum calo# rum.

Quid audiofinquies,!! haec tria fuf fidunt ad cófequendum regnum coc lorum,quid ergo opus mihi cft ut a« , diam concioncs,ut baptizer,ut fumS cœnam Domini,ut orem,ut legam ft 1 era,ut can tem pfalmos ccclefiafticos. Óf id genus alios ritus ecclefîafticos 1 nbsp;fadâf De bis rebus poftea audiemus«

8 4*

de POENITENTTA

Indicabimus cm diuina afpirante gr® tiâ.tam illegitimû abufum, ^ ult;f um Ä kgitimum earumufum, ut cogno fcamus ad quid nobis hæc utiÜa et ne ceffariafint.Nunc hoc aka mente re' ponendum eftjquód ad perefpiendÄ regnum cœlorum,ncceflaria fitp®' nitentia.Pcenitentia aut non ita con^ fiat tribus partibus,contrltioncjcon* fcfsionejólt; fatisfatfïionc, quód merk ta hor urn opcrQ fint expiationes pee« catorum,Scd quód cóffet ex agnitio nepcccatoi^ijfide Slt; obedientia.Quat fi fedemur,habebimus regnum ca^ lorummó propter mérita noftra,fed propter lefum Chriftû Dnmnoih?» qui eft una cû Pâtre ÄS fpiritu fando Deus laudandus in fecula, Amen;

HOMILtA TERTÏA. ■ -

J« die AnnunciaUonif Kariajrepetitio portint^ fcenitfitHt^cj- de pradiatione uerbi Dei,

Elebramus hodierno die emoriam eius annun^ itionis.quaefaöa eftab angelo

H OH in Ä iir. « angcio ad uirginem Mariarn, cuius rei hiftoriam-Lucas defcribit capue primo,dicens: In menfe fexto trnfTus eft angelus Gabriel à Deo in Ciuita^ témNazarcth, S^c. Jn quabiftoria multaobferuatu dignifsima uenfunr* Primum apparet angelus Maria: uir gini magno SC ftupendo niiracu 10,06 définit Mariam matrem Mefsia: fore, filium^ Marte ücrum effe Mefsiam. Quaquam enim Mefsias cupidifsime expeeftabacur è femme Dauidis,ialt; mennefciebatur j quæ muiter ad pa* riendum Mefsiam cleda effet, Nunc •gitur mater Mefste abangcio defini turjnterim autem dum angelus ma* tremdéfinit,paraphrafi,aut potius periphrafi quadam cxplicat Meßia, feu Chriftum.Dicit enim : Paries fili» urn,06 uocabis nomen eius lESVM, Is erft magnus,86 films altifsimi uoca bftur.Et dabit illi Dominus fedem Pa trisfuiDauid,06c, HæcuerbaèPro« phcnsdefumpta,quidaliudfignificat g f

DE POEN’ITEHTIA

lt;|uâm lefum eße Mefsiamf Itaque in hocmiraculoobfcrua, Mariam eß^ matrem lefu, ÖC lefum effe uenitn Mefsiam.Deinde confirmatur inhoc loco articulus fidei noftrac de Chri’ fto,Conccptus de fpiritu fando«Ma* ria enim interrogat,quomodo pofTet fieri mater,cumuirum nó agnofcat. Et refpondet angelus, Spiritus fan-dusfuperueniet in te,et uirtus altifsi miobumbrabittibijô^c. Poftremo, confirmatur fidei efficacia exemple Matig.Nam quod naturgerat impôt fibile,hoc in Maria efficitur à Deop^f fidem ipGus Marig QC pofsibile b^ cile.Càm enim Maria promifsionen' diuina fide accepifiet,dicens : fiat hifecundumuerbum tuum,ftatimb da eft mater Chrifii, Vnde Óf Eli2’ betb poftea dicittBeata quæ crediM quoniam perficienf ea quac dida funt ei à Dno.Hacc et alia multa poffen tin hac hiftoria de annunciatione pluff bus explicavi, fed quia hoc temport

HO MILIA III. ? de Pœnitenti'a S^ Sacramentis nobis eftfermo,ffponamn5chifloriam flç annunciatione, Ôf perga ca, q in fupe rioribus Homilijs jjpofm explicare, Diximus autem regnum codorum nunceflê in terra per Chriftuin,id quodetiam angelus in adnunciaud? nefua teftatur. Neminem autem pof feinregnum coelorum intrarc,amp;bo nis clus frui,nifî ante præparatû pœ-nitentia« Ita^ docuimuspœnitentP am coftare tribus partibus, uidelicec 3gnitione peccatorum, fide in Chri* ftum, 5C frudu fideifeu obedientia mandatorumDei. Hxeflquisredè intelligatjintelliget etiam uer6 Chrp fiianifmum,Et h^c fob ad confequen dum regnum Dei neceflaria funt.

Sed dubitauerit quifpiam : Si hæc fob ad confequendam hacreditatem , regni cœlorum neceflaria funt, ad quid prodeft prardicario ueibi Dei, Baptifmus, coena Dominica, QC alq quidam ritus EcciefiafticifHanc quç

DE POEHITENTIA

Hionem ideo propono,qgt;multi fint côtemptores uerbi Dei amp;nbsp;facramen torum^qui fi unam aut alteram côcio nem,«mo etiam nullam audierint, i^^ (fient fe fine prxdicatfone uerbi Dd, amp;nbsp;fine facramends pofle confequir^ gnumcœlorum, Quia cfcdimus,in* quiunt,in creatorem cœli Ôi terræ/l in eum Deum,quinobis filium fus mi fit.Scimus ëtiam,qgt; alterinondebea^ mus facere 1 id quod nobis fieri noli' mus. Hæc uerba etfi partes Chrifti’^ nifmi co tine and ta men quia neglet^J’ res uerbi Dei amp;nbsp;facramentorum di^ cunt ea cotemptu reram diuinaruif amp;nbsp;cccleflaftiearum,indte5t magisii” pietatemquam fidem.Docebimus^ go afpirante diuina clemetia.adquio praedicatio uerbi Dei, Sdfomptio Q* 1 crametorum,necefraria fintj utpij ®* pietate conferucntur,et impq eStetn ptores fuaeimpietatis admöneantuf ac refipifeant-Sed priufquameadt* monftremus, Oper» precium iudito rational*

HO H in A lui If ’^ationem partium poenitentix paulo ^^anifeftius expUcare, ne quis impfu ’^^ns exiftimet bar urn partium digni-Patern perfetantimometiefle,utme gt;^2antur remifsionem peccatorum ÔC uitam aternam.Nifi cnim hæc de pœ nbsp;nbsp;nbsp;(

*'itentia reifte intelUgantur,a toto uc-f » Chriftianifmi fcopo aberratur.

PrimaigiturparsPoenitcritix eft, ^^^,0^«« ^gnitiopcccatofum.Hæçrtonco ua' catorum^pri ^Mtfttmericum remifsionispecca' mM pcZ«(#na torum Ód ukx sternae.Sicut em mor «« par^J bi agnitionon eft morbi »emedium: itanecagmtio peccatorum eft reme' dium aut remifsio peccatorS» Agno» ftuntomnes damnatipeccatafua,n« tarnen confeqountur remifsionê pee catorum j fed perpetuo damnat! ma# nent. Agnouit Slt; ludas peccatumfu-urn,non tarnen confecutus eft r egnü coibrum. Quare agnitio peccatorS non ad hoe ualet, ut fit roctitum re^ v mlfsionis peccatorum, fed ualet ad hoe,ut fit prat par at to ad inquirédum

DE POENITENTM.'

8C cognofcendum Chriftum per iÏ' dèm, per qocm Chridum folum ha' bctorremilsiopeecatorom amp;nbsp;uitag' terna.Nam ficutagnirio morbiimpd lit acgrotantem ad mquirendamme^ dicinam,qLia: fob à morbo iiberacna agnitio peccatorum impellïr peccato rem ad inquirendu Chriftum, in quo folo cft peccati remifsio.

, . Secundapœmtentiçpars,eftfide« in Chriftum,quód propter ipfum ha beamus remifsionem peccatorum« De hac fide iterum obferuadumeft, quód fui ipfius opens dignitate non fit meritum,propter quod expientur peccata, óf acquiratur regnum cœlo rum.Nemo enim tatum credit, quan turn debet. Oportet enim ucramô^ perfedamfidemeffeßne omniduW latione. Peccatum autem origin/sin tantum nobis adhatret,ut femper tn' cumferamusincarne noftra dubita' lionem.Cum igitur fides nun^ ßt «* omniparte in nobis perfeda/wn po teft

o M ILIA III. « *’^ fides tantimeriti per fe eße,ut co 'quatur fua ipßus dignäate remifsfo ^*npeccatorum;fedad hoc ualet fi# g’*, ’dboc eft neccflaria,ct hoc eft ^^'cium fidci,« fit organon feu in# ‘^ument3,quo excipitur lefus Chris ^'^Muifolos eft meritum nofir urn : 9“‘‘oluseft expiatio peccatorô: qui ®'us eft iufticia, uita amp;nbsp;fœlicitas no' y^'Natn quemadmodS in difiribu# *toae eleemofynx,quam nocant.non •Md(cituruelelcemofyna,uclmerl *'*’’'elcemofynac,qgt; pauper extendic ^^Um ad accipiendam eleemofyna, V“ *olt;«n Clemens effet eleemofyna-pw,8c nifi prias oblata effet eleemo yo^jpauperipfa manuS fuarum ex* J^afionc nihil confequereturjta in di •hibutione rcmifsionis peccatorum * *?* Çtcrnæ.ipfa fides eft ueluti ex J^Huo manus , qua recipitur Chri# ‘•JSjUcra peccatorum remifsiojnon ^ua meref peccatorS remifsionem.

‘» DE POE N IT ENT IA oMitntu enna tnandatorum Dei ex fide. Hæc i noüra, nbsp;nbsp;nbsp;ctiam non ad hoc ualct,ut fit expiatio

peCcatorum.NulIusenim un^per^^J de obediuit mandatis Defietfemper remanent in homme etiatû pio reliai quitscarnis^raejquibus fieri non pO', teft, ut mSdata Dei noftris operibu’ peramp;deimpieantur.Siautem nóha' * bemusperfedam impictionempt^' ceptorß Dei in nobis^ quornodo po^** fermfsper ca opcra,qaae funtinip*^' feda,?nöftrapcccata expiarcs’AJboC aütem ualet obcdicnua/n fit fi-«lt;^, fidcijUtiitgratiarumadio, ut ^ f^^' am aliquo modo conferuario fideilt;f^ fi enim obedia mus fidei, extinguit*^'' fidcs.ftem ut fit mcritum,non dieoff miisionis peccatorom ÖC uitat aci^*^^ Of)erlt;tttiir4 næ,fcd aliorum quorSdam donor‘s''’ t^m lt;’^‘’lt;0rporalium 8^ ipirituaIium.E^*’*Ï ^*^’“' “* ßf publica confefsio amp;fg^^^' ‘' ficatio nominis Dei inter homing’’ Hæc adqeere uolui, ut partes Po^”' tentiæpenitus cognitas haberen’'^^'

H o M f L r A 11 r. f7

Nuric ignur uideamuspd quid a? lia,qux fupra enumerauimus, nobïs uiiliaetneceflaria finuAcueram qui dem dicerent contemptorcs rerum 1 nbsp;nbsp;dimnarumjibiad falutem nihil aliud

, necelïariiïelTe,quamagnofcere pee* , cata,creder^ in Chriftum,óf obedire , DeoJihacc nobifcum fimul in carne , óf fanguine noftro nafcerentur,óf in , natura noftia hacrerent,ficut aliae na turalésuires.Nuncautcmeacft cor* j ruptio naturae noftræ per peccatum ) originis^uî no pofstmus ilta ex huma nis noftris uiribus acquirere, pofside ( re óf rctinerc.Primumenimperpec , 1 catumoriginis intantum cacci fadi fu j nius, ut noftram imbecillitatem non ,, qucamus ex nobis agnofcere. Et fia , 1 cut nemo poteft fuam ipfius faciem J niGobiedo fpeculo contemplari,ita !| nemopoteft perfeefiè fuapeccata ex , leipfoagnofccre. leremiæl/^dictttjr: ^^ Prauüineftcor hominis 5C inferuta' j, ^de,quïs‘cognofcet iliüd f Ego Do* f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h

DE POENITENTIA minus fer U tans cor,6lt; probanît^' nés,Et PfatjS.Delida quis inteHigit^ aboceukis mets munda me Demi’' ne; Quarc aliud quiddam nobis ne* cefTarium eft,per quod ucniamüi ^^ agnitionem peccatorum.Dcindcn«^ ipfa fides nafeitur in carne noftrxN* feimur cnimomnes fine fide in dubi^ tationc amp;nbsp;defperatione.Pfal.fO.Et* ce cnim in iniquitatibus conceptus fum,ôfin peccatisconcepitmewæ ter mca. Et Ioannis j. Qui non ex fan^ guinibus,ncque ex uoluntate carnis, ne^ ex uoluntate uiri, fed ex Deona ti funt. Et Ioannis ^. Quod natufflC^ ex carne caro cft.Itcm:Nifi quis rena tus fuerit defvpernis,non intrabitiu regnum cœlorum.QuarenecellâriJt nobis funt aliæ res,quibus fidesinno bis generetur.

Poftremo,ncc ipfa obedientiaDd nobis naturalis ek.Naturalis quidem eft honeftas quædam uitæ , fedobe-dientia Dei/n ça honeft ate non efi io

HO M fit f A HL r» camcnofti a.Nccenàrius em'm eft ad ipfam Spiritus fandus. Is autem nou nafdtur in nobis , fed aliunde nobis aduenit. Quare ut cognofcamuspec cata, ut credamus , ut obediamus Dco,óf in bis conferucmur,raulta a* lianobis neceftaria funtjta^ princü pioinftitutum eft diuinitus minifte* dumprçdicationis uerbiDci,dc quo utrcdefentiamus,non eftexiftiman dum, quód Dominus inftituerit pu* bHcampr^dicationem uerbifuiad fu pwftitionem,ad opinionem operis, ut uocant, operati, aut ad fallendum tædium tempor is,Noftis enim fuper ftitiones 5C opiniones,quæ hadenus tub Papatu de concionibus habitue font, Nam pecc2 tor um indulgentie focrunt promiflæ bis, ( bbet enim de **?^.^5’tcmplum referre )qâi afcen* gerent gradus ante templum no* ftrumad concionem,óf quiaudirent toncionem ,aconuiquiflt;^gradus ÓH tpneio habuerunt certum indulgent

DE' POENITENTTA

darum numerum ƒ Hæc eft impijfsp j ma opinio, 'Transfert enim glóriani Chrifti in opus a rlobis opera rum, amp;nbsp;; in meritum noftrorum opernm,Fieri quidem poteft,- ut qui afcenderit pd hofce gradus,quifiint ante'tcnipluni, noftrum, ad concionem Euängefiji confequatur indulgennam peccatólt; rum.nófolomquadraginta aur^n^ quaginta dicriim, fed ténus ïxiti'ïii hoe ÔC futuróftcuIo^Hoc autemrion contingit propter opus opcratumi pßus afcenfus^SC auditus, Sedpro' pter Chriftum,qui in eonefórie Eu^ii geirjfide eóndpitur, ç^afe nonè^ leniiendum,qudd mftitutum n^ mirt' fterium prardicatidhis uerbipei, öf exiftimemus «pfo auditus opéré fieri diuinaï ordina t/oni, Sunfafrj q® putant tantum aft faflendum taHtoJ temporis inftituturn efle,ic'd ftip podus falluntur. Nam inftitutuni c^ hoc minifterium maximis 6^ ftoj^dt’ dis miraculis ,primum in monieSp tui,

HOM ILIA in.' 59 j nai,deinde in die Pentecoftes in Hicz rufalem.ët in mótcSinai didum eft: | Niß quis audierit etobedierit^maledi i' lt;Hus lit. In Hierufakmdidum eft: Qui crç diderit et baptifatus fuerit/al ! öuslt;?rit. Quarc nonadmitigandum ,1 tædium temporis, fed ad falutis no»-il ftrænccefsitaieminftitutum eft mint i I ßcfturn ue-rbi DeCuidelicej in hune fi I uem,utperhocminifterium duccre^ 1 mur in agnitionem peccatorum, SC , condperemus fideminCbriftum,at' i quedonaremur Spiritu fando,quo 1 Slt;in fide confer uarcmft’r,amp;^ adobe* ! dientiam Dei eicitaremuf .De qua re 1 q^oniamnunc ob temporis breuita^ ! tem plura dieere nó licet,pofibac dif 1 feremus, Nunc autemhoememori 1! mente reponamus jpeenitentiar par; 1 tes,non fuo meritofted merite Chri-1 ßfquem per fidem accipimus, after' 1 re nobis faTutem ,Et quod par tes poe* » nitentjæ non fint nat uralite r in earn e ^. noftra,fed neceffanum fit diuina or*

DE POENITENTIA gana habere, perquæ ad has partes f perueniamuslnter organa au tem dl uina, primum omnium eft miniheru urn ucrbi Dei, per quod fiC pecea» oft€nduntur,óf fides datur, amp;nbsp;Spi' ritusfandus accipitur,ut queamus conftare in Chrifto lefu Domino no' ftro, qui eft unà cum Pâtre Öf Spiri' tu fando laudandus Deus in recula) Amen.

HOMILIA QVAR'TA, Df pfiedicittione Ltgis» Ocuimus partes pceni' tentiac, primum,,quod non fuo,fed Chrifti m^ ritoadferant nobisfalo tem. Deinde,quódnon

adhacreant nobis naturali rationCftd necefte fît diuina æ cœleftia organ* habere,per qug in nobis diuinituseff entur, agnitio peccatorum, fides in Chriftum,^ obedientiamadatorum Dei. Porro inter organa, quae dinin’^ tus ad hoc ordinata funt, primum o^ mniun«

H OM ILIA nrr; e; mnium eft prædicatio uerbi Dei. Ex* plicemus igitur nunc quam habeat hocorganoraiionem,ó? in quem po tifsimumufumconducat. Acprind* pio prædicatio uerbi Dei non eft infti tutaaDeo, ut fit ex opere operato, udpraedicantis , uel auditoris meri* tumremifsionis peccatorum 6C uitac acternx,qualis eft hypocritarum opi* nio. Hoc enim inftitutum pugnat c3 maieftate Chrifti,in qua fola confiftit dignitas meritorum remifsionis pec^ catorum amp;nbsp;uitæ acternac. Quomodo autem poftet Deus Pater aliquid in* ftituere contra maieftatem 6^ glori* am filtj fuif Deinde,non eft inftituta adbllendumtædium temporis, Eft enim inftituta et ordinata maximis et ftupédis miracu!is,quemadmodum etiamfupra indicauimus, Quid au« tern neceftàrium fuiftèt tôt actantis miraculis prædicationem uerbi Dei inftftuere Si confirmare,fi tantum adf^Hendum tempus et mitiganâum

DE POENlTENTfA tædium ordinata eflètf Quarc fend* ( cndumeft,nonpoiifsimumad uolu« ptatcm.fed maxime omnium ad fain I tisnoftracnecefsitatem jcam inftitU' tamcflc.Acpræcipuè organoneftdi uinum.quo datur hominibus fpiritus fandus,0i^ quo fpiritus fandius opC' ra’tur.creat Si^ eöferuatin hominibus partes pœnitentiæ,aidelicet agnido^ nem peccatoru m,fidem in ChriftUm, sc obedientiam mandatorum Dei.

Eft autem duplex prædicatio, alu ra eft Legis, altera Euangeltj dclefu Chrifto. Legis prædicatio in hoc pO' tifsimum inftituta eft,ut fpiritus fall' dlus per diuinæ legis cxplicationcm ducat nos in cognitionem percale' rum noftrorum*Vnde Paulus aitRo manorum tertio : Per legemagnido i peccati.Et capite feptimoïPcccatuin 1 noncognouinifi per legem 1 nam amp;1 concupifccntiam non nouifTem^nifi !éx diceret:Non concuplfces.Etènioi non po Humus naturalibus 6^ hums'

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ms

H 0 MIL I A UIL 6*

I OIS uiribuspeccata agnofcere , Per j peccatum enim originis intantum èx^

) excati fumus, ut noftram imbecillita temnöporsimusexnobisi'pßs agno fte'rc, neep pcccatigrauitatetnuid?' rejeremias enim capjy.inquicPïa'^, uurneftcor hominis infcrutabiie, quiscognofcetillud ƒ Ego Dominus fcrutans cor Sf probans renes,Et Da iiidPfaImo)8, Delida,inquit,quis in telligit f ab occultis meis munda me. Quare necefle eft aliud quiddam eß Teperquodpeccata agnofcamus, SC coijtgrauitatem intelligamus. Quid autem illud eft eCœleftis reuelatio.' Nara Deus cœlefti fua reuelationc hominibuspeccatapatefacit, Cona uerfio enim peccatoris fit diuina uir^

1 tutejiuxta illud leremix ^f, Conuerte

| me amp;nbsp;conucrtar,quia tu Dominus Dcusmeus,Poftquam enimconuer* tjftime,egi poenitétiamjSC poftquam ofiédiftimihijpereufsifemur meum, Conuerfio autem non fit nifi prius

DE POENITENTIA peccatareudent amp;nbsp;oftendanf.Adag nitionê ergo pcccatoijj neceflaria at j coeleftisreuelatio» Cætci^quçDais reuelat,per organa fua reuelat, ut cu Deus Pharaoni in Acgypto uellet f « uelare fep tem annos ubertatis, ac de inde feptem annos maximae fteriliw* tis,reuelauit ei per fomnia/omnia au tem per lofephum exponit,Genc.4l' SiccumOauidi uellet grauitate peC' cati fui reuelare, reuelauit ei per Na' than Prophets x,Regum p, Sic cùm numeraffet Dauid populum 1. Reg« 24. reuelauit ei Deus peccatum fuS, fic enim fcriptura ait ; Pereufsit auté cor Dauid eS, poRquam numeratus êft populus. Et dixit Dauid ad Dnw! Peccaui ualdein hoe fado,fedpre^ cor Domine ut trasferas iniquitatem ferui tui,quia ftulte egi nimis.Hacau tem reuelationem poftea Deus per GadProphetamexpofuit, cümeum rnifit ad Dauidem, ut eligat e tribus unum,quo pdni lllud puniat. Orga* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ non

' H OM IL IA inr; 6« non autem quo Deus peccatigrauita temrcuclat eftLex.Etne err emus in nomine legis,accipiemus ^ lege De* calogum J qui eft fumma amp;^ epitome totius legis, quemadmodO Chriftus ainHæcfuntlcx 86 Prophetac.Sicre-uelauit Deus Niniuitis peccata eorS per legem,nempe, per praedieatione lonaetadhue quadraginta dieSjö^Ni^ nine fubuertetur, ad quam praedica:» tionem crediderunt Niniuitac, 6^ ege runt pœnitétiam.Sic Petrus Ado. i. ludxis praedicac legem,cum oftendic eis,^ occidendo uerum Mefsiam gra uifsime peccauerint. Quibusauditis compundifunt corde, 6c agnouerSt peccata fua. Cum igitur praedicatur S^explicattlrlexfeu Decalogus, aut pars aliqua decalogi,meminerimus Dominum Deum noftrum propone re nobis organon, quo Spiritus fan^ dus uclit in nobis operari primam partem Poenitentiac, quae eft agnitio peccatorum, fit: oftendere nobis nc»*

DEPOENITENTIÄ

ftramiiriparitatcm,acpeccatorSgia uitatem,quam non poffumus natura Uratione comprehendere. .

. Poflet quidem Deus aha ratione mentem ÔC confcientiam impn apen re amp;nbsp;peccata reuelare,quam per ex* ternam (cgis praedicationem: fed boc eft ordinanum 0^ generale organon quopatefacit 6d operatur pcccaior^ agnitioncm» Peccata autem per Ieg*s praeàcaiiçinéagnofce£e,non hoc ta? turn modo fit,fîpubliçuslatro aut ad ulcer agnofcat confiteatur le latro nem aut adultcrum ffed eft agnofcc' re,^ non pofsimuslegt Deinoftns operibus perfede fatisfeceretct quaiJ quam debeamus obedire legt, 6^ bo' na opera facere/amen hacc obedient tia quia eft imperfeda, amp;nbsp;hare opera quiafuut perfetn confpeduDei iff^ pura,non iuftificent nos,neq5 pofsiW in iudicio Dei conftare, adeo^ eft lde agnofccre,quod Dauid confiteiurdi cens Pfalmo fp.Tibi fdum pecco.â!

maluoi

H OMI LI A um? ff» maïs coram te facto,hoc eftf^ùoen^ ^efpjciam,non inuenio nift peefata’Si ob oculos mihi pofuero feeler a aduer fuslegem Dei perpetrata, mantfeftS Èft ea peccata effe.Si autem bona opc *^ commemorauero, inuenio in ipfis q«oc^pcccata,iraperfc(fti0cs,adeocp impletatcs,propter quas non licet mi bilhhisoperibusgloriari, unde fiVut ijiiicquidagartjCohtra DeS pccceml Aut era legem Domini manifefte uio lo,aut legi non fatisfacio, Ctetexurri bbihsc eft peccatorum agnitib^ibi agnofeitur etiam ira Dei amp;nbsp;indiefutn condemhationis eius propterpec^i la. Qiiarc 3gn0fcercpeccata,eft'aglt;l hofeere fe non fatisfacere legi Dtt.S^ femereri iram Dei âé perpetuam co* demnationem.Qtiid autem opus eft, Hiqüics,adagnitionem peccatdrUm coelefti rcuelatione, cum lex feU deca logos fit natura humanae ratlbqiin* fcriptusfEft quidem inferiptus niru» rainhumanarationem, fed quiahxc

DE POENITENTIA

infer jpüp eft intantum obfeurata pef ukiurn originis, ut homo non pofsit f peccau grauitatem cernerc,et palper fient cæcus in meridie, ac nefciat quo i feuertat,Sc quam uiamambuIetacJ uitam« Idcirco Deusreuelauititerö i decalogum publice magnis miratU' lis in monte Sina^horrendo fonitu to nitruum,micante fulgure SC clangor rebuccinacuebementius perftrepef tc.Quidautem neceffariS fuifletde' calogumtot actantismiraculis reue lare ac inftituere,fi peccatorum gra* uitatem per naturalem rationem litU iflét agnofcere ? Quare fentiamus k^ gemfeudecalogum ideo tantismirgt; cuUs eiTe reuelatum, ut obfcuratam uitio origin« naturam SC rationemil luftret/^uo peccatigrauitatemagflü , fca^SC fuam cfcitatem fentiat« Vnlt;k dicitur apudDau/dem Pfalmo |8.Pf? çeptum Domini lucidum illuminant oculos. Eft enim decalogus uclut In^ mé corum qui «çrfantur in tenebrit)

HOM in A 1111.’ nbsp;nbsp;nbsp;«4

Qt oftendat eis ueram et redam uiam ad uitam SC fcelicitatem « Sic Mede Oeut.jOtTeftes,inquit,inuoco hodie ccelum et terrain,quód propofuerim uobis uitam Sii. bonum ,benedidiolt;' nem 01^ maledidionem, EtChriftus ait Matthaei p. Si ais ad uitam ingre* dijferua mandata. Caeterum,qudd per hanc uiam nullus perueniat ad ueramuitam,non fit uitiodecalogi, quiredam uiam oftëditjed ultio ho* »ninum,qui pre peccato fuo non pof Tunt hac uia incedere ad uitam,fed ne ceffe habent aliam uiam ingredi,quse «ft per fidem in Chriftum. Exigit au^ tem Decalogus â nobis,ut opera quç ptæcipitjreâc amp;nbsp;perfede faciamus. Nam quæ in illo 'praecipiuntur, faef enda op ere implenda funt. Non e* nimdatus 5C reuelatus éft , ut tan* turn audiatur,fed ut impleatur. Hæc lunt,inquit Mofc,pracc€pta quæ præ ««pit DOMIN VS Déus uefter.ut docerem uos,utfactatis int erra, ad

ö’É^POENIteNTlA quam tranfgredimint pofsidendam, tit Urn cas Dominum Dcum tuum,ci fêrue'i^’omnia ftatuta QCpræceptae^ ïuSjquæegopræcipiotîbi.Eciteruff! Dirçifç^â_^feruatc^uOaciatis. Q«* autem èa acre feruauent et luxta ffo lentiamTegis tOto opéré Ïmpleuerit. is habébit uitam Ô^ fœHdtaàm ♦ Cu* ftodite jinquit Lcuit. J^^ ftatuta œt* ' ctiura^qü^fadenshomo uiuetin «fc s Et Deutjo.Propofui ubi bcnediôio, nem  malediôîioneni. tilge ergo uitam^ut Sif tu ni lia s ftf feinen tuurt» Et ut probe de Deca!ogoTentias,cxi gît non tantum^exterba opéra/e^aJ hæc etiam pcrfcdai^ hominis luft^ ‘ciam.Nam kx fpiritüalis eftjæ req^ fit non fülum opera extrinfecus fart da, fed etiamipfam operators pcf' foham fandam, iuftam, amp;nbsp;àb omrt' •gt; bus peccatorum fordibus puramac mundam. Nos autem omnes fumu^ farnales^inpcccatis concept! óf nad, óf fub pVccatum uenditi, Quanquam enirt

I

H,o M l L I A Ï11 r. öf fnim qui in Chriftum ere dunt, confe J 4'J5turfpiritum fandtum per fidem, , ïâmen remanent adhuc incredente . ''diquiæcarn«Sjquæfacï6t,ut nee ere ^«ntiumin Chriftum opera fint per ^ffanda,neelegem Deiperfedïè im^ pleant * Quare lex hoe ius habet in o* ‘’’nes homines,quód eondemnet eos ^æternismaledidionibus aeerucia ^fbijsipfos tradat,quo iugo, quo one •“Ciquid poteft dici grauius,quid into l^fabilmsfSed bene habet,lefus Chri ftusiienitinhunemundum,SC legifc ^c fubieeit, ae earn perfedifsimeim' P'^uft, ut quotquot in ipfum erede^ 1 ’^^fgt;t,ab hoe grauifsimo legis onere P^tipfumredimerenturjUt lex non [ ’niplius habeat ius eos maledieendi ^damnandÉNam lex requirit perfe ^arn iufticiam et fanditatem. Qui au . ff ra credunt in Chriftum,bis non im putantur peeeata,fedreputantur iu* ft' ^ fandi propter Chriftum per fi* 1 f^fm, Quiautemiuftireputantur-óif

DE POENITENTIÄ fandi,hiiam habent quod Lex requi rttjufticiam uideUcet,et fanditatem* Habent autem illudnon exoperum fuorum mentis, fed per fide propten Chriftum,qui depeccato condemns' gt;nbsp;uit peccatum per carnem,ut iuftifif’ tio legis impleretur in nobis : 36 qiJ^ eft finis legis ad iuftificationemoninf credenti. 1 ta g? lex iam nullum habet ins damnandi cos,qui reputantur iU' ftf propter Chriftû per fidem, 6^ qt*^ habent remifsionem peccatorum*** Chriftolefu Domino noftro.

Diximus Decalogum fiue legen' exigere à nobis non tantum externs opera, fed etiam perfedamiufticiam amp;Xanditatem. Non tamenillud^^ hac caufam dicitur,ut Ggnifiectur,? nos pofsimus legem perfedè imp'^' j rc,S^ per iuftieiä cius ad falutem p®* \ uenireflic enim diuinai^ reramignS' ri de lege fentiunt)fed ut demonftrt^ tur nobis quid faccre debeamusjö^ cum id neep per fed è fadamus, n^^

H 0 M i L ï A i r i r.

P^rfede facer c pofsimusjex in hunc uRim cedit,ut oftendat peccatum no “rUjSc peccati grauitatcm,ac decia* '^ftiram Dei aduerfuni nos, ponatcp 'ïobis ob oculos malcdidionë et dam ’Jïdonem nofträ,non quidem hoc có “^OjUt nos in matedidione et damna **oeperpetuo mancamns, fed ut hac Oftafione adigamuradinquirendam ^Ija ad falutem uia,cjp per kgcm amp;nbsp;iu ftWam ciijs.Etfl em kx etia pofita cft ‘niuftisjut contineat ipfos gtauitate r • r r [“Pplictjinhoneftateuitç:etiuftis,ut ^T^ quot;abeanteicnchûopeiîr,quç ex fide fa ‘ ftfe debét,tn quia lex nun$ perfedc '^plctur à nobis,huc prccipucin con ‘détianoftra tendit, utreuelet nobis Peccatum,0^ indicet nobis turpitudi nemnoftram,Nam quemadmodum *itmo poteft uidcre fordes quibus fa* fies cius ilhta eft.nifi contempletur fc ad fpcculum,ita natura omnes magis f^dfumus,^ at nos ipfi pofsimus for

1 '^esó^ngiïospeccatorumnoftroJjïia

, DE POENITENTIA

fade cordis noßri uidere. Eft igitur tex nobis nice fpeculi propoßta,ut exigences ad hoc fpeculS faciem na* turg noftrç,perfpiciamas quanta mo les peccatorum,nobis adhxreat, ^ quantxmaledidioni obnoxij fiinu«lt; Atcp hoc eft quod Paulus ait: PèfU' gern agnitio peccati.Ac iterum: Pft^ cacum nó cognoui nifi per legem. El mox: Repertum cft mädatum, quod inftitutum erat ad uitam,mihi cedert ad mortem. Nam peccatura occafio' ne accepta per præceptum, decepH me,8C per illud occidit.Siautem Lclt; occidit nos, quomodo poflemuspet legem 0^ lufticiam dus ad falutem peruenire ? Quarc longe alia ad falu' tem uia eft inquirenda, quam per U^ gem ÔC iufticiam eius : Nempe Chngt; ftuslefus Dominusnofter,quiptï' ft at omnibus in fe credentibus pcrfcgt; diam kgis impletionem, fanditatem amp;nbsp;iufticiam.

Habemus precipuum kgis ufum: nempe

H O M I L I A nil. ST ^ifmpCjquod lex fine Decalogus prac dpue inhunc ufum datus fit, ut difea nius ex co peccatigrauitatem SC ma-gnitudinem agnofeere» Caeterum, ^unt SC alq ufus legis feu Decalogi. Primus, ut quodnaturaliterhomini •nfculptum dijhabeat diuinum teftia Wonium efle legem Dei. Deus enim •nfculpfit naturaUter humanæ menti rioticiam fui, fcillcet ut homo Deum C0gnoftat,8C obediat Deo. Ad hoc e* ’rimeftbomocondituSjUt Deum in* quiratjDeum cognofcat,6C uolunta* iiDeiobfequatur,Hoc,inquam,natu taliter Deus infculpfit menti homia num.Sic enim Paulus ad Rom. quod ^e Deo,inquit,cognofci poteft mani* feftum edinilhs.Deus enim illis paté fecicEt iterum: Cum gentcs qu ae Ic^* ge non habent,natura quæ legis funt fcccrint,8C legem non habentes/ibia ipfis funt lex,qui oftendunt opusle^ gis fcriptum in cordibus fuis,fimul at teftante illorum conftientia,8C cogi » ?

DE POENTTENTIA tationibus inter fe aceufantibus, aut enam exeufantibus.Eft igitur lex Dt* illa noticia Dei inferipta mentibus ho minum,cuius obfeurationem per ui^ da originisfupracómemorauimuS' • Alius ufus eft,ut rudes habeant ei AMu^M ’ ^®’^quot;Ç difciplinç r udimentum,De hoc ^ * ufuloquitur Paulus adTimotheumî Lex ,inquiens, iniuftis pofita eft,hoc cft,Dcus uult etiam rudes S^ impies difciplina quadam coherceri,nelibelt; rè in dclida corruannEt ad hoc rudi' mentum ordinauit magiftratusjcg^i dotftrinam,poenas,calamitatcs huin* naSjamp;Tc.Huc pertinct etia quod PaU' lus ad Galatas fcribens:Lcx eft.ingG paedagogus in Chriftum. Ingens ault; tem laus eftdircipline,quód uocateS paedagogiam in Chriftum,quia infti' tutio,bona aftbefadio S^ difciplina, inuitat ad aadiendum ac difcendum EuangeIium,H? itaq^ laudes tam nia gnat nos incitare debent, ne hocrudi mentum S^ difciphnam afpernémur, non

H O M I L r A Ï111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«•

**0« ea opintone,ut per liacc remifsio' ®*wpeccatorum mereamur,fed üt P* «d ad Chriftum ducamur uerum Peccatorum nodrorum expiatorem.

Tertius Decatosi Huelesis ufus, . eftn»™ r ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° Lefgt;tt terttUt

'*‘jUtagnofcamus qua: lint uere bo« J** opera diuinitus praccepta.ln Deca *°go em prçcipiuntur uere bona ope ^quæprçftanda funt.Nam poft ca^ Öco reconciliati fumus per ftdem in ^^itiftum Iefum,neceflariofequ6tur ^pcfa quç nobis precipitDeus. Vt e^ ®gt;ro Sol nó poteft non Iucere,et ignis “onpoteft no calerc:Jta fides in Chri ^om poft agnita peccata, non poteft “on bona opera facerc,qug etfi fua in elt;gritatcn5perfc(ftèimp!ent legem, ‘“placent Deo,pïopterca qgt; petfona opcrans Deo placcat propter Chri* ftö.Et ob id etiâ iuftificamur,ut noua et fpirituali uita uiuamus,qug eft quç tiam obedienria erga Deum, iuxta il* ’udîDabolcgem meam in uifeeribus eorum,Et Paulus ad Ephcf.aiclpfius

DE POENITENTIA opus fumus,conditi ad bona opéra.

' Habemus uarios ufus Decalog*« Potifsimum autem ob earn eau fain datuscftDecalogus,ut peccati gra^ uiias agnofcatur: per legem enm ag nitio peccatiXex cnim oftenditpet'' cata,accufat,perterrcfacit et damnat confcientias,iuxtaillud : Lex iramO' peratur.Item: Aculeus mortis pecca turn, uirtus autem peccati lex.

Quare Decalogus feroper travail dus ÔC audiendus eft, ut peccata nolt; ftraagnofeamus, fiC cum Daoidedi' camus: Peccatum meu coram me cß femper, ut cum ea etiam audiatnus î Tranftulit Dominas peccatum tuS. Nam quod cibus eft corpori,hoc uer bum Dei eft animæ. Anima autêmul to imbecillior eft corpore: eft cm ha infedapeccato originis,ut nullo mo do queat feipfam ad bona €C fana co ram Deo opera erigere. Cum autem corpus toties indiget cibo , quanto plus sc frequentius anima indigebit

H o M I L I A V. «« foocibo C Si ergo cupimus peccata nobisreudari, ut primatn pœnitenlt; ûæ partem agnitionem fei lie et pecca lorum confequamur , neceflèeftut frequenter trademus amp;nbsp;audiamus DecalogumjUt agnitis peecatiSjinui^ lemur ad inquirendum ucrum remif forem Ód^ expiatorempeccatorS.Do minum noftrom lefum Chriftum,qui eft una cum Patre Slt; Spiritu fando •audandus Deus in fccula, Amen»

HOMILIA QVINTA.

ne pritdicationeEMngel^.

ECEnfuimus fuperiori cöcionc prgdicationem Decalogi fiue legis effe organon cœlefte i quo Spiritusfandus opcret innobisprimam Poenitétiæ partem, agnitionem fcilicet peccatorû » Cum aût oftenderimus très partes eflè pœ nitentiæ,inquatota falutis noftraera tiopendet.uidelicet agnitionem peca catorum,fîdem inCbriftem, 8C obe-

* Î

DE POENJTENTIÄ dientiam mandatorum Dei, necefß' rium erit ut etiam difcamus undc fe^ cunda Pœnitentiæ pars difcenda Si petenda Gt^Siquidem prima pars, ag nitiouidelicetpeccatorum, légitimé ex prxdicatione legis tâtum difcitur: lex enim peccata rcuelat,SC nobis no dram impuritatem oftédit.Vt igitt^t fecundam Poenitentiae partem etiam | percipiamus et aHcquamur,mcmine rimus oportet corum,quçfuprà dix» mus,ubi prçdicationcm uerbiDei,in prxdicationemlegis SC Euangelijdi' uiGmus:quarurn altera prsedicatiok gis fcilicet,ad id inGituta eft,ut Spit»' tus fandus per diainæ legis expiiez tionem,ducat nos in agnitionem peequot; catorum.Iuxta iIIud:Per legemagni* tio peccati. Altera ueró.Euangeltjk» licet prædicatioi ad hoc inGitutaeRgt; ut per Euangelion Spiritus fandus creet in nobis fidem,qu% eG fecunda ' pars Poenitentiae, Gquidé fides ex ault; ditu eft, auditus autem per uerbum

Dei,

^cijRom jo. amp;Rom.j.Euangdion ^ftpotentiaDei adfalutemomnicre ^entüQuare cum prædicatur Euan* sillon de lefu Chrifto,Ôd ekpbeatur, H^ûd paffus fit propter peccatano' ^fa,et refurrC3terft propter iuftifica* ^'onem noftri,fentiendum eft,Deutn *W proponcre nobis diuinum orga ’'Ô5quo fpfrftus fandius innobis ope *®tor fecundam partem Poenttentiar, 9^æeftfidcs inlefumChriftum,per ^uamiufti coram Deoreputamur»

Audiamus igit nunc quam ratione ^abcat hocorganon,pra:dicatio uidc ^fet Euangelij,quid fit Euâgclion,e£ 'n quem praccipuè ufum côducat.Ae ptinefpio Euâgehon fignificat bona, folicem ac fauftam adnunciationem, cuius ufus etiam in prophanisrebus elTe poteft,ut fi alicui pauperi nuncia tur amplahacrcditas contigiffe,Eaan gelion,fed prophanum,cft. Nam hu# iufmodi nuncio cxhilaratur 8C refo# cilJatur animus pauperis,quippe qui

DE POENiTENTlA ùm ab omni panpertate liber fit futu rus, Si quis in carcere captiuus tcnc' tur,piedendus capite,8d audit fibiu* tam cfle donatam,ac fe mox liberum forets audit Euangelion,hoc eft,gra' tifsimum nuncium animo fuo»Brem'' ter,quicquidiacundi,grati 6C lacti,trgt; fti QC cupido animoadnunciatur,i^ poteft Euangelq nomine cxplicari. Nos autem hïc prophanum huius no minis ufum non tradabimus,Sed fan difstmi Euangelq Chrifti rationem inüeftigabimus.Non enipa Euangtl* ontakinquirimus,quod dStaxatad | tempus carnakmquadamS^ tempo rariam Ixiiciam adfert, fed quod nos gaudio æternum duraturo afficit, SiC quod eft potentia Dei ad falutem om ni credenti, quemadmodum Paulus ait. Quid enim ad ueram falutem pro fucrit pauperi etiamfi amplifsima hx reditate doneturf Quid capitepk^ | dendo profucrit uita donarimoxa^ lioquipcrfeperiturafQuid denique abie^

H o M IL I A V, n abiedifsimo omnium paftori profue nt,etiamfiatugurioadaulam,apedo adfceptrum,abouibusadregnum et imperium huius feculi transferatur i Hacc enim omnia Sgt;C alia id genus plu fima,etfi carni gratifsima QC iutundif fima funt,tarnen, amabo te, quæ po® ttß harum rerum eße aut iucunditas 2ut uphtas,!! quis,ut in peccatis cons f^ptus 8^ natus eftjta in peccatis eti--am mancat, remifsionem nó habeat, ftdfit irac diuinae obnoxius,Deo cxo fiïs,a Deo damnatus,8C necelTehabc ai Ucl tadem ita mori, ut per mortem •ngrediatur in perpétuas tenebras, “bieftfempitemus horror 6C crucia ^“s inexplicabilisfNon enim,fi homi ni^m conditionem excutias, tam be-neagitureS humano genere,$ mul- howww«« fircBifpiritualium ignari autumant. Jido miftrri Peignisinferni longe flagrantius ar ma, ^f tgt;^ dici, â^ Satan multo crudelior fftgt;quam pingi poteft.Etcnim,poft^ Adam primus Patriarcha nofter ad*

DE POENITENTl A ( ucrfus Deum peccauit,nó fe folum» uerumetiam omnes ab ipfo nafcen^ tes,propter peccatum à Deo aliénai uù.ôC poteftati Satanac tradid«t,adco que effecir,ut propter ipfum pecca^ turn et mors ad perpetuam condemn nationem in omnes homines props' garentur.Sic enim Apoftolus ad Ro* manosfcribit:quemadmodum,inqui i cns,propterunumhomincm pècc3' turn in mundumintroijt,ac propter peccatum mors,ct fic in omnes hom^ nes mors peruafit, quatenus omnes peccauimus.Vbiautem eftpeccatiï, ibieftira DeitSC ubi ex ira Dei mors eft , ibi fempiternus eft interitusi I Quid igitur poteft efTehomine mire' rius,quid calamitofiusPQuan^ enim tantammiferiam SC calamitatemno femper reipfa fentiamus, tarnen fi po namus nobis ob oculos cos homines, in quibus Deus in hoc feculo reuela^ uit magnitudinem iræ fuæ, Ô^ borrow reniacgrauitatéconipedus mortis, damnat

fl o M l L I A 7. 7t

damnatioms amp;nbsp;ignis infernt,nihil ccc tèatrocius,nihil crudelius uidebitur* Afpice primum noftrum parentem, $trepidei,^fugiat,«am patrato pcc jf^^f/^f, tato,ad uocê et cöfpedum Dei in Pa grttwßium. «diforAfpkCjObfecro, mihi lobcm, ^i^nfuira: diuinx Si iudicrj mortis per (ulfum/Bx uerbis enim eins baud ob fturè inteliiges,quanti Gnt dolores e*

1 *us, qui fentit iram Dei, ÓC indicium '’sortis. Pereat,inquit,dies in qua nalt; j^j ^^ *»8 fum,et nox in qua didum eft,con '«plus eft homo.Et moxlQuar c non 'Q uulua mortuus fum f aut quare e« gftffus ex utero non ftatim perq f Et

1 *‘«rum cap.y. Elegit fufpendium ani ®» tnea,et mortem offa mexRurfus ‘•ulatum quotp Dauidis de eadem re ?‘’diPfalmo57.Sagittae tux,inquic *'lc,infixac funt mihi,et confirmafti fu ?« me manum tuam.Non eft fanitas ^® carne mea à facie irac tua,non eft Psxofsibusmeisa facie peccatorum *»corum.Huc accedit QC Rex Hiskiaï

DEPOENITENTIÄ

QuafilcojinquienSjfic contriuft ow^ ma o (Ta mea. Ex his,óif alijs,quosfa' era feriptura nobis proponit, uteßt^ animaduertere licet,ira Dei aduerfus peccatunijamp;f confpedu mortis nihil effe grauius,nihil intoIerabilius.For’ tafsis autem magnitudo huius dolo' ris aliquo modo ferri poflet,fi fpes ei' fet ullum hominem mox adfuturuw, qui nos uel potentia uel fapientia iua hberarét Ófferuaret : autopusah^J tam fartdlumeflèt, propter quodira Dei mitigaretur* T une enim aot ho* minem illum beneficijs nobis cond' Iiaremus,ut nos feruaret^aut opus fandum faceremus,ut Deum plaçai remus, Sed ecce ad pHorem miferW) etiamhocaccedit,quódcmnes honii nes eidêmalo obnoxq funt, quo nos, ÔC feipfos feruare non poflunt, Nec ullum opus humanum tam iuRum, 6^ tam fandum inueniri poteft, pro* pter cuius dignitatem ac meritutn,!' ra Dei mitigetur Jtacp quocuncp oir’ cum'

H o M I L I A V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zî

circSrpiciarnus, nullusauxilij locus, necin ollis homfnibus, nee in ullis ô-penbus noftnsjehdus eft.Quid igii^ turhomini tantishorroribus concufs 1^0 gratins,quid iucundius, quid læti' us contingere pofiètjquàm li ueraci' I’us uerbis,quibus tuto eredere pof f«,adnunciaretur, ipfi Deum plaça* tutnc{re,remififlepeccat0,nolle con demnarCjfed uellein media morte in uare,0f ad perpétua uitamferuaref Profedotalis nuncius ita recreabit i* P^um, ut exiftimet fenon folum è te* nebris ad lucem, uerumetiam è mor* 'f ad uitam, ex inferis ad cœlû emer^ fifle. Porró autem prædicatio Euans §®In de lefu Chrifto adnunciat nobis Dsum propter Chriftum ftÜum fu* umuerèeffeplacatum,0£rnolle pees ^’tum imputarejfed uelle uitam çtcr gratis largiri his quicredunt in ^bn(ïutn,p,.0jncjg ucr^ Sf fandö,dc EUifftgeUon quo nos in prçfentia!oquimur,Euan uerum ct^an sollen nihil aliud elf,^ prædifatio de ihun-

k

DE POENITENTIA

Ïcfu Chrifto, cp ipfe fatisfecerft pf® pcccatis noftris,ct placauerit Deun’, ac impetraucritjUt Deus his,qiu cr^* dunt in ipfum * nulla prorfus peccaW imputet, fed reputet cos tantum pf fidem propter Chtiftum.abftpemn* boporum operum merito, in confpc du fuOjiuftoSjSC donet ipfis gratuits dementia coeleftë hçreditatem.Af^ hoc eft Euagehonj facrofanda ilia ad nonciatio, qua nobis omnia bona tff leftia gratis et per mifericordiam Dd Patris contigifte, modo in Chi iftum credamus,proponuntur.Eft quideff Ö^ alia quaedam pracdicatio,quç uoca tur pracdicatiolegis,dequafupra di' ximusjquæ doe et nos, quaks efiede beamus,Só quç facere,quafüc omit« re öporteat,condemnans eoSjquino funt tales,quaks ipfa requiripAt hec prædicatio non pacificat,no tranquil lain facitjfed rurbatconfcientiam,n5 lartificat eam,fed amarifsima trifticia affidt.a: ut Paulus ait,occidit,Requi rit

tt o M r L I A V* 74 ritenim homines non tantum duili# ter honeftos, fed etiam ipiritualiter •uftos,acita fandos,ut nulla prorfus peccati macula fordidati finuNos au* terafumus carnales fubpeccatum ue “undadCumigitur audimus praedi* tätionem Icgis, magis audimus con* tJemnationem QC maledidionem no* ftfain,quam benedidionem SC pace, ^^tqua re in proxima homifia locuti fumus^Praedicatio autem quæ adnun tiatiefum Chriftum pro peccatis no Ötis fatisfeciflè, Dcum placatö eflc, ^nosiuftosper fidem propter Chri ftumrcputari,ac gratis iuftificari, ca ^^mum praedicatio illa eft,qua pace, tranquilhtatcm Ô^ fœlicitatcm confe ^itimur, Hæc igitur fola prædicaiîo, 'tftum eft illud ac facrofandum E ^ângel/on,de quo in praefentia loquâ ®«t,âf per quod fecundam poeniten tiæ parte,fidem feiheet in lefum Gbri ftum , ac ueram SC perpetuam falult; tem accipimus»

DE POENITENTIA

EuttngeUun Carteiiim,cùm nobis fermo fit b**^ unicum iM^ ^^j^^^^ déEuangeholefu CbriftiX bitror fatis notum elfe,unicum etiaH’ tantum Euangdioncflê. Sicutcnn’* tantum unus cft Deus,qui filiumb^^ urn unigenituminhuncmundumalt;l redimendum humanum genus-mi^ fitjSt^ unus tantum eft lefusChriftu^ films Dei.quia Patrc miflds,proptff pcccata nolhatradKus,amp;propter )ilt; ftifiicationera noftri excitatus cft.Etfi cut unus tantum efi fpiriius fanóuSi quem Chrifius ad fandifïcandüifon i firmandum æconfolandû cordafr^i dentium mittit : ita unum tantum eft Euangelion amp;f una predfeatio deleft! Chrtfto.quod fit expiator peccato$ no firorurn, ÓC placatór Domini D^ noftri.Nce impedit q, plurés Euange lia feripferintiomnes enim quotquot fcripferunt, concorditer tarnen,liée! alq alqs aut pluribus aur paucioribus uerbis,hoc unum amp;nbsp;idem feripfird E uangelion* Nee pûtes hoc Euange' lion

H OM IL IA V. yr ®on l'a tn recens,dû in ludæa Chriftus pfacclicaret.natumînamprædicatum ‘®« »am inde ab initio mundi Adamo Pfimo noftroparcnti,quandoGene-' *'’tertio didmn eft ad ferpentem : Sc ^®n mulieris conteret caputtuum, ^^•ndeprxdicatum eft Abrahamo, J^tnGenefisü audqt:ln femine tuo ^nedicentur omnes gentes terræ» ^QtEuangcIionprophetatum eftea DauidijCum i. Regum 7. diiftn ®^3dipftjm: Suftitabo fernen tuum I^^ftte, quod egredietur de utero J^’^ói^firmaboregnum eius,óó ftabi 1 '’ttithronum regnieius ufepin fems P^^tnum. Hoc Euangclion omnes J°phetxtradarunt et ineukarunt, “ft^ueróreuelatuseft lefus Chris j . '^stncamCjÓ^mißt Apoftolos fuos p otbcm terrarum,prædicatiohuius ( ^angclq fparfa eft per Apoftolos, ’’®t uiua uoce,tum fci iptis etiam ins ^1^ omnes gentes, Vndc concioncs poftolorum,quas Lucas in Aóis

DE POENITENTIA

Apoftobcis confcripOt, SC EpiTiclsf Paul! ac aliorum quorundamÄpofto lor urn nihil aliud funt,quod ad prind paJem ftatum carum attinet, qoäi” huius Euangeltj adnundatio. CxtC' rùm,illud quidem difcriminisintef conciones Prophetarum Sd Apofto' lorum eft, quód illi lefum Chriftum paulóobfcoriusfuo tempore adniin curunt, SiT uelutiper tranfennamo' ftenderunt.Hi autem pulfa omni urn brarü cabgine mantfedifsime ipfum praedicarSt Attamen quod adipfatu Euangclq de lefu Chrifto fubflädaW attinet,nihil plane inter Prophetaset Apoftolosintereft. QuemenimiH* uenturum promiferunt, cum hi ue^ niffe tedificati funt,

Adhxc,nec hoe fentiendum eft,$ nos quidé iuftificemur Só feruemur per prædicationem huius Euangelij) Patriarchacautemamp; Prophetxaca* lij, qui ante Chriftum natum fuerSt, iuftificati 5^ feruati fint per prædica* tionem

H 0 H I LI A F. 7« ^'onem !cg«s, aut alias quafdam u(as *^fationes.Tantum enim una eft uia ”^ftificandi,una tantum eft ratio per? ^^niendi adfalutem,unumfolumell ®ftium regni cœlorum, quod eft le* ^'’sChriftus Dominas nofter.NcceP [''gitur eft, quod quicuncp ucl olim •uftificatifuntjuel nunc iuftifîcantur, poft iuftificabuntor,propter fo* *“mlcfum ChriftS gratis perfidem, Poftagnita peccata, iufticiam habe* ’nt.Et cûm fides fît,quemadmodum Paulus ad Romanos ait:cxauditu,au '^*tus autem per uerbum Dei, feu E* 1 ^angehon de lefu Chrifto, facile con? *idpoteft, non eos tantum, qui hoc , *^pore Euangclio de gratuita re* '’gt;*fsioncpeccatorum propter Chri* ftôm fidem adhibent,fedetiam Ada^ 'quot;um, Abrahamum,lfaacum, lofe* pham,Dauidctn,breuiter,omnes Pa •narchas ôdProphetas,prlt;?EuangeH dshabendos cHc. Hi enim no folum audicrunt praedicationem EuangthJ k q.

DE POENITENTIA

de lefu Chrifto, quemadmodum an' tea oftendimuSjfed etiam fidem ci ad hibentes, lufticiam per dlud propter Chrifl-umconfccutifunt. Quamrem unico, céleris omifsis,teftimonto PaU li nunc confirmarc fufficiat, Is autcif ad Galatas fcribcns.ita ait ; Præuidés fcriptura, quôd ex fideiuftificatgen' tes Deus,preeuangelizauit Abrabç, quodbenedicentur inteomnesgcngt; tcsdgitur qui ex fide funtjbenedicen tur cum fideli Abraham. Haie uerba teftantur Abrahamum non tantum £uangelion de Chrifto audifle, amp;nbsp;fi’ de excepifTe ,fed etiam incircuncifas genres exemple Abrahac per pracdp cationem Eu5gehj,hoc eft,per fidem propter Chriftum iuftificari,

Habes igitur unum tantum Euan gclion remifsionis peccatorum feu m ftifîcationis efte.ôf unarn tantum uo ræfalutis uiam patere, quamncceflê Iiabentingrcdi,quotquot ueramfalu tem defiderant. Nunc quæ fit ut diras a:

H 0 M I L r A V. 77

quis frudus fit prædicationis E? ‘^’'igehj de lefuChrifto aadiamus. Àt H^Jisutilitatem amp;nbsp;frudum illius pro '^'gttitatCjfua explicare pofletfNos, ^Uod poffumuSjpræftamuSjô^ quan 'l^JSm fam ante hanc rem nonnihil at^ ^*8'inus,tamen adijciemus nunc pau J^quidem iliaPrimum.hoc Euange# Eunngdij uti “onadnundat gratuitsremifsionem li^i^f-P^tcatorum propter Chriftum, Et 3^od per nulla opera quantumuis *^nda,potuit parari, hoe per illud E* ’’’Hgelion 0^ prxdicationem eius pa '^änpoteft. Vbiautem eftremifsio P^ccatorum,ibi eft iufticia cora Deo, ^f^catitudo.BeatijinquitDauid Pfal ’’’o^b quorum remiflæ funt iniquita tfsgt;S: quoru teda funt peccata.Bea' ^usuiveui non imputabit Dominus P^ccatum » Hoc igitur Euangelion \ offert nobis ueram iufticiam 0^ fan-’^itatem coram Deo.Dcindc,quiao-Rendit Patrem nobis per Chriftum placatumcfle,offert etiam nobis præ

DE POENITENTIA fentlfsimum remedium in omnibus aduerfis, Vbi cnim cognofeimus pef fidem,quôd Deus gerat in nos patet num affedum, ibi Deum in aduetß* utPatrem inuocamus* Vbiauteu’ Deus ut Pater inuocatur ,ibi iuxW promifsionem fuam nequit fefe conf nere, quin in omnibus aduerOs ßliu fuoopemferat. Italt;pEuangcliono* ftendens nobis placatum Dcum,0' ftendit etiam falutem in omnibus ab flidionibus.

Eft præterea hoc Euangclion, or ganon per quod datur nobis fpiritiJ* fandus,Ut uirtute eius rcliquias wf* nis mortificcmus,amp; in nouirate uitat ambulcmus.BreuiterhocEuange’-b . onpotentiaDei eft^quemadmodotu Paulus ait Roma, f omni credenti ad falutem. Quid hoe Euangelio nobis utilius,quid magis falutiferum, quid denirpmagis neceflarium contingt' repotuitf Qiiare,fiuolumusfecun' dam pœniîentiæ pattern, qux eft ß*

HOMILIA V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79

^2s in lefum Chriftum, poft primam P3rtcm,quæ cft agnitio peccatorum, ^uam ex legis pratdicatione concipia ’’’us.adfequi, ÔC conferuare ad falua ^^tnnoftram,neceftè habemus prgdi ‘^^tionem Euangclq de kfu Chrifto frequenter tradare6Caudirc,ut fi-^emachcatitudinem confequamur, *ü Chrifto kfu Domino noftro, qui ®ft una cum Patre 6f Spiritu fando ^3udandus Deus in fccula, Amen,

HOMILtA SEXTA. DtB4ptifmo.

Iximus prxdicationem ucrbi Dei,hoc eft, pracs dicationemLegis Ó^E' uangeltj,efle coeleftc or ganon,quo Spiritus fan

r^usoperetur, óf conferuetin nobis partes Pœnitentiæ,agnitionem fciÏP ret peccatorum, Ôf fidem in lefum Chriftum.Nam de tertia Pœnitentiæ parte, de obedientia fcilicct fidei ac pracceptorum Dei,póftea fuo loco

DE POENITENTtA dicemus. Cum autem oftenderimus totamfalutis nodrx rationeminhis Pcenitentiac partibus conftare.S^ fp^ ritumfandum efle per uerbum Delt; efficacem mnobis,dubi[abit forradc quifpiamiUum fufiiciat peccataagno fcere,et habere fidera jaChriftum,an uel aliquid amplius requiraturf Cer^ tè ad hæc quotp requiritur, ut fidesp pfa confirmetur Óf conftet.Per q«i^ autem.tnquieSjCÓfirmatur fides^ P^f S3cramenta,Baptifmurofci!icet,Cce nam Dominijabfolutioncm fiC oratio nem. Audiemus igitur nütjprimntn de BaptifmOjquid fit Baptifmus,óu quam utilitatê nobis adferat. Bap**^** mus enim facramentum eft Poeniten næ.BapufabatOnquit Marcus cap.p Joannes in defer to pratdicans baptifi mupcenitentixjn remifsionem p«^^ catorum. Et Petrus Adorum cap.î* Delidorunijtnquit.poenitentiam agi tc,amp; baptifetur unufquif*^ ueftrunj in nomine lefu Chrifti,inremifsion2 peceax

HQMILIA VC. . nbsp;nbsp;79

peccatorum. Principio autem obfen UinduiTi erit,nos hïc agere,non dé a-fin^quod dicitur, profpedu, non de ïêbus terrenis, non de comparandis opibus,nondcrecuperanda fanitate corporak:d^ quianó tradabimus de hisrebus,idcirco Epicureis amp;nbsp;filijs hutus feculi faftidiofa eft condo de baptifmOjS^ alqs rebus fpiruuabbus« His enim nihil placet, nifi quod exter tiarumrerum abundantiain,ethuius mundi foeliciratem fpirar.His gratior «ft congius uint,quam torum mare baptifmi, Arep hi à beftijs nihil diffe-runt,nifi quod beftiæ intereantuna fum corpore : hi autem non quidem corpore intereunt, fed tarnen perpe« ruam fuftinebSc perditionem, ut hac ouidem m parte beftiæ fintipfis fœli' uores.Traiftabimus autem de rebus fpirituahbos amp;nbsp;coeleftibus,uidelicet, quomodo fufeipiamur et adoptemur 1 iiifilios 5f hscredes Dei,óf conferuc' mur perpetuo inhis cœlcftibus bos

DB POENITENTIA

nis. Haec flint gratifsima fais quif^ étantur pietatem,Slt; qui refpiciunt in aliuduentorumfecuIum.Quarenon eft exiftim5dum,quód quia uidemus pueros baptifari ^ baptifmus fit res puerihs et indigna quç ferio inter gra ues SC honeftosuiros in condone Ec clefiae tradeCNam Baptifmus, quem admodum diximus, res eft cœlefiis SC diuina.cuius autoritatem, quanta fit,confidcrare poflumus.

Principio, ex inRitutore cius pH' mo,ac primo cius confirmatore, pr^ misep cius publicis difpenfatoribus. Primus enim baptifmi inftitutor eft non homo quifpiam, fed Deus Pater SS^ «gt;o»erqBi*facate.Lac«,4Bto;

bitur: Anno decimoquarto TiberO Caefaris fadum eft uerbum Dommi fuper loannem Zachariç filiuminde ferto, quo uerbo iufsit Deus loanem praedicare baptifmumpœnitentiæin ! remifsionem peccatorUm ; unde 8C ( alias loannes dicit.qui mißt me ut ba* ptifarem

HOM ILIA VL’ •• ptifarem aqua,is mihi dixit ,fuper qu2 uidcris fpiritun* dcfcendétem ac mà:* n’iit«n fupcr cum, hic eft qui bapti* beSpiritu fando,amp;^ ego uidi Sif tefta tus fii(n,hunc effe filiumPetPrimu» ^fgo bapufnu inftituror «ft Deus p pis Pater nofter in cœlis«

Hïc etiara uides quis fit primus Ba Primut B^« pfiiini minifter,nnnirum loanncsiUcP^*/«* ^*** ^achanaefihuSjqui obeam rcmB^of^^^^^*^^ ptifta uocatur, quad primus omniS ^äptifmi miniftcr fucrit.loannemau i*n» teftimonium habere à Chrifto, ^^od maior ipfo non furrexerit inter j. •’’tos mulierum,notius eft, quam ut ^'cpluribus referri debeat.

Primus aSr Baptifmiconfirmator Chriflut pri tftchriftus fibus Dei Dns nofter.Hic •*“* ‘°ß^gt;»^ fwiufsit difcipulosfuos baptifare,6C ^o^fß^tpü^ poft refurredionê fuâ prçcepit eis,di ’** 'tns: Ite,doccte oés genres,baptifan nbsp;nbsp;nbsp;gt;.

ffreos in nomine Parris, SC Fibj, Sd 1 ^pSs fandi.Ex boe babes etiâ g primi

Retint baptifmi difpefatores, nirniqc

DB POENITENTIA

Apoftolijquos Chriftus in omné ter ram emifiGCum ergo 0^ Deus omni potens creator nofter,amp; loannes B» ptifta homo longe omnium fandifsp mus,8óChriftusIefusredemptorno fter,8C Apoftoli,quos ChriftusIuc2 mundi appellat, concarrant ad infti' tutioncm,confïrmatióncm 2lt;ufum

' baptifmi, quis eft, qui fentiret te«* puerilem ÖC indigniorem efle,qoain ut de ea in EccleÜa tradarcturr B:tbti[mM Accedit huc,quód Raptifmus fn^ fuu^Umh lt;c^sitin locum circuncifionis,5^ abo' rum circund ^^“crit circuncifionem, Fuit auteï” ponif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circuncifio ceremonia omnium faß'

difsima.ô^ præcepto grauifsimo df • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cunfcripta. Mafculus,inquit,cuius

'} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pracpucq caro circuncifa non fued^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;delcbitur anima illa de populo fuO)

quia padum meum irritum fecinO' poriet igitur baptifmum rem Iong2 fandiorem 0lt; magis cœleftem efl^j quód circócifionem aboleuerit ♦ Nelt; pueris tantum in pueritia utüisSfn^ ceffa* i

H O M I L I A VI, 8« cefBrius eft baptifmus ,fed edam ad* “Itis.qui in infantia baptifati funt, ma *imam affert utilitatem baptifmi re' ^el accept! recordaiio,S^ adfalutem 'pfcrum necelTarium eft. rationem ^äptifmi probe tenere, quemadmo' ‘^umpoftcaindicabimus. Quarcqs ’uribus ÔC animis debaptifmo audia quot;)us,quibus ancea audiuimus concio ®®s de pœnitenda Si prædicadonc Ie g'^ Éuâgelij, Eft igitur Baptifmus ßaptifmut Sacramentumfeu diuinum fignacu^ Ï«’^-’®m, quo Deus Pater per Chriftum filiumfuum,unacum Spintufando pfomittit eijquibaptifatur, remifsio* '’«inpeccatorum,0(5 adoptionemin filium Dei,ac hatreditatem bonorum tœleftium» Sicenim docentur pueri •nCatechifmo, Poft$ enim Chriftus kfusinterrammiflus eft , reuelauit Deus orbi thefaurum mifericordix ^UïperEuangelion, quód uelit pro* pter Chriftum,n5 tantum externo fe oiini Abrahç Si circunc!fis,uerumeri

DE POENITENTIA

am omnibus gentibus fine circunck GsjGue indrcuncifis propidus cH«, peccata eorum remitiere,06 fpfos tn filios amp;f hæredes omnium cœleftium bonorum adoptare. Nam ante CbrG ftura filtj Det eJigebantur pracipue è femine Abrahæ« Habebat Deus 8d fuos quofdam ekdos inter gentesiß circuncifas, ut in Aegypto tempore lofe phi, in Niniue tem pore Ions Pro pbetæ,in Monarthia ßabylonis teilt' i pore deuaftationis Hier uialé/n Mo* narchia Perfica ôdGrçcorum/empo re quo iudæi inter omnes genres di' fperfi erant.Sed tarnen Euâgelionde clemcntiaDeinondum publicè inter genres predicabaturîquiautem inter ipfos faîutem confequebantur,hine' ceflehabcbanteamutcûlt;^ à ludafis« ut ira dicam.fufturari.Polb^ aôtCbri dus natus eft et afeendit inrcelum.re uelatum eft Euâgelion omnibus gen tibus,uidelicet q» Deus propter Chri ftum fatftus fit omnibus gentibus ita

» prop^c^w*»

I

H O M I L I A Vb 8i pfopidusjut remittat eis peccata, 0^ ’lt;loptet cos in filios SC hseredes diup ’'orum honor urn. VndeLucæuIti* ®o didt Chriftus:Sic fcripcum cftjóJ oportebatChriftum pati,2lt;refur S'rctertia dicamortuis,ÓC prædica* ’^^^'ïbnotaine eins poenitennam ac re *’’'^sioncm peccatorSinomnes gen^ I^Mnitio fado ah Hicrofolymis Jam ^*^ïtura noftra ira perfeda, neepeC' Corruptie«4 ^’tooriginiscorrupta effet jUt nu da ^w« neßr^i ^fimpliciauerbatuangclq apprac* “^dere,9d finniter tenere poffemus, ''‘h'lopqs haberemus baptifmo * auc ’^^sfignaculis.fed fufficcret nobis ad Po^nitendam et falutem ipfa nuda E# ’^’’’grfq praedieatio. At ea eff condi# ‘‘onoftrae naturae,ut quac nobis pro« Ponuntur nudis tantum uérbïs\ca ‘'^dnuïtum nos afficiant, nee probe Jomprebendantur à nobis ♦ Confugt; ’“'Jgitur Chriftusinfirmitati natU' *^*)ÓC noluit ut Euangelion nudê in^ *®rgenres praedicaretur,fedadiecit

DE POENITENTIA

fîgnacula, ut Euangclion pcrciperc' mu s,non auribus tantum, fed etiarn toto corpore S£ anima.Inter eafigna cula,baptifmus primum omniuell, cuiusaquauelut atramentü Deied, quo Deus in totum corpus neftrum, tanquam inltbrum,fcribit Euangeli^ on fuum,quód uelit effe propter Chr* ftum propicius, 6C adoptarcinfilios Dei ♦ Vt enim aures fentiunt fonum Eu5gelii,ita corpus fentit aquam ba' ptifmi,quibus omnibus rebus hoe u* num efficcre uult Deus, ut certumfi at.feefle propter Chrißum propid' um,re‘mitterepcccata,amp; nos adopta re in Elios Dei.

Exempla fume in humanis rebus, inqutbus adtjeiutur ßgnacula nudis uerbis,quo ea quat uerbis eóprehen' duntur fortius 0^ firmius inculceiv turJn cotradu uenditiohisagrorutn autdomorum fan's eHet, ft uenditor nudis uerbis emptori diccrct:Vendo tibi agrum aut domum,fed his Ompli cibus

H o MILIA VL 8» tibus uerbis contractus nondum fir* gt;’^us uidetur , nifi uenditor exhibvat fniptori fignaculum, uidehcet,aut Afâmen aut farmentum Iigni(ut fuus unique mos eft regioni) amp;nbsp;dicat,cccc ^f^dû nbiagrûauc domum,ô^c«Stra ®*eh quidem per fe eft res nullius pro Pf momcnti, fed cùm fuerit circums Scriptum uerbo uenditoris : Trado ti ^*agrum,fic no eft fîmplex ftramcn, ^«lt;ltale,quototusagcrinpotcftatcm ffaditur emptoris.

Sic fatis effet,fi Deus nadts uerbis ptomitteretnobisgratiam fuam: at quia hoc nudis uerbis prolatum non dum uidetur ferium, additur baptiC *nus tanquâm fignaculum, quo con* ttadus file inter DeUmSd hominem firmetur. Ac baptifini quidem àqua per feres cftminutulaffed uerboDci cotHprehcnfa,affcrt nobis dementi* am Deijtemifsionero peccatorum, adoptionem dC hæreditatem omni* urn cœleftium bonorum.

Ï 3

OB POENITENTIA

In pracftandis iuramends fads cP rctjiquis diccretrHoc fie uerumeft per Deum. At quia poffet cxiftimad hunc fermonem non efTe ferium/xi* gitar fignum, fefitcet eleuatio digKo* ram ad coelum.qua cleuatione cofit^ matur teftimonium. Sic baptifmus eft uelutieleuatio digitorSDei,qua Deus confirmât promifsionemEuan gelq fuiJn polidcisfamiitjs confuetu' do fuit aiienum adoptare in fuum6^ lium, quemadmodum habetur inin^ ditutisdeadoptionibus« Harcautern adoptio, quia firma Ô^inhocfeculo perpétuaeffe debuit, nonnudistan* «urn uerbis,fcd etiam ccremonqs fuis ciuilibus inchoata fiC initiata, ac coW' firmata fuit. Adoptio,inquit,fit pdn^ cipali refcripto,aut imperio magiß’'’ tus. Hatc non fine confpicua pomp^ fada funt. tam Deus adoptat omnes cos in filios fuos,pro quibusChriftus filius eius mortuus eft, fimodoipß banc adoptionem non reiecerint. in' ftitui»

H o MILIA VL » ßituitigitur baptifmum pro ceremo B^^C*«* I nlt;a,aut cœîefti organo, quo adopter fft^^pi^* I cum,qui baptifatur in fihum fuum ÔT cohacredem Chrifti. Arque bine facile eftetiam uidere, quod Ôd pueri no^ ftri baptifandi fint, Vt enim diues qui Aplani poteft adoptare filium paupo cgt;sadhacinfantcm,ó^ nondum intel# ^gentem, ita SC Deus infantes ado# ptat,quiaChriftus ctiam pro infante ^usmortuus eft:0^ talium,inquit,eft ^egnum coelorum* Si autem poteft 'os adoptare in filios, cur non debc* quot;nt baptifarif

Rcgumclediöinter homines de# ^ct efleperpetua. Qui enim femel in quot;gem ekdus eft,femper manet rex ^oandiu uixerit » Quare eiedio re-8ornfadaeftin IcgeMcfinö uerbis **utum,fed etiam confirmatafuit cç# '’'niontjsjUidelicct undione amp;nbsp;tradi ^'one hbrilegis in manum « SicSaul, '''Üauidconfirmatifunt« Deus au-^® credentes in Cbriftum clegit in

» 4

DE POENITENTI A

reges regni cœlorutn.Hanc igitur e^ ledionem non uoluit uerbis tantum Euangclq peragerCjfed adiedt etiaffl ceremoniam baptifmi,quo elediomi tiarctur âC confirmaretur« Paulus ad Ephefios feribens cap. ç. iubet uiros diligere uxores fuas, amp;nbsp;addit: Sicut Chnftus dilexit Ecclclùm, ÔC femet* ipfum expofuit proea,ut iliamfandl ficaret mundatam lauacro aquaepet uerbum.Quibus uerbis fignificat fie cießam cflè fponfam Chrifti, baptif«* mum autem elle ceremoniam, qua Eccleßa initietur, ac confecretur in axorem Chrifti.Nam in coniugijs hu manis,quia légitima cóiundio uiri et mullens debet effe firma Sif perpe' tua,matrimoniumnon iudicaturua^ lere nudis tantum uerbis, fed ut ua!* lcat,neccfle eft ut accédant confen^ fus,figna Ö^ ceremonie.Deusautem Pater tradit filio fuo Eccleßam, 6^ u* numquodqp membrum Ecclefiae in fponfam S^ uxorcm.Inftltuitergoba ptifmum

, H 0 M i L T A v r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sr

t Ptifmum ut ceretnoniani,quo matris 1 *’'onium inter Chriftum amp;EccIeii* \ ®gt;n initietur et confecretur-Hine duo ''obis præcipuè ueniunt obferuanda, ^Itcrum,quód etiarn puerinoftri ba^ Pbfandifint^quia funt pars'Ecclefiç, ®^ pofTunt cfle membra ChriftiJn hu 'quot;anisquidem coniugqs obferuatur *'as definita. At in coniugio Chrifti ! ^ EccIeGae nullus cft refpedus aeta* ^gt; Deus non cftacceptor perfona-'^•'tniAlterum,quód tâtum femel bas Ptifandi Turnus, Nam baptifmus cft quot;'itiatio Si confecratio coniugtj inter ^briftg Qc membium EccIefiæ.Con' 'quot;glum autem inter unum uirum Sf quot;oammulierem femel tantum confe j '•'3turjqux confecratio perpetuo du 'ât.Etfl enim interdum coniuges difgt; ^'deantjói^ ab inuicem feparenturjta:» 'quot;en non eft neceffè ut iterum initien 'ur,fed ut rcconcilientur. Nam fi ne« 'effe effet femper coniugia initiari, qufotics coniuges inter fc difsident.

DE PCENITENTÏA quis nobis fatis daret«n(tiarorum,ai3t *^onfccratorumf Sic «fi quiipiam per ferö^rt P«€C»*“®*-^ incredulitatem à baptif mo fagiat,tamcnnon eftneceflêut iterum confeerctur baptifmo,fcd tan turn ut reconcihetur cum Domino fuo. Paulus uocatbaptifmumorga* non quo fepdimur cum Chrifto,^^ unà cum ipfo refurgimus.Sepuiebin' quicnsRoma,6.unàcum inofumus per Baptifmum in mortem,ut quem admodum excitatus eftChrißuseX mortuis,Slt;c. Chriftus autem fepelijt fecum peccatS 8C mortem, ac report tauit fecum ex fepulchro iufbeiatn Ä uitam,Quare cum baptifatur quifpij am/entiendum eft,«biperagi magna j rextamferiamSC diem Pafcbsc,uideH eet, quód hac c^remonia membruin Chrifti incorporctur fepulturae Si re furrelt;5tioni Chrifti,ut fcpultS fit p«' catum,regnet iufticia 6^ uita in ipfoï undc à adTitumcap.J. uocaturba' ptifmus lauacrum regencrationis Si renpi

HO MIL IA Vk «# tenouationis. Siqui's medicascom^ mentis quibufdam recipcret fe effe:* durum,ut è fene fiat iuuenis, quanto defiderio hunc medicum fedareris, t

’fm fuam probafTet. Ad hue certe me ^wum fieret peregrinatio è toto orbe ‘frraram.Aut ft quod balneum mue ''‘retur,quo fenes fièrent adokfeen'

9^an-oiH^^jjai» ‘umuis pueri: fenes fumus malitta: u» mw m p«M '^^(quifqjtoteftannorum, quotiam t»[cntK inde ab Ada fluxcrunt,plus^ quinep *’’'ilium,quia nos omnes afterimus in ^nemûdumueterem Adæ naturS, ®^“ctus illud peccatum.Quantû igi ^nr ad peecatumattinct fenes fumus p «norti propinqui, etiam adhuc ins ‘äntes.ßapt ifmus autem aufert banc jï^mftatem, 06 transfert nos in adole 5^cnti5perpctuo durantem« Tarnet' j '^enim mors ueniat,tarnen adhuc ui*

DE POENITENTIA uimOs inChrifto .Quare hoc lauacrô nonen ludfcandumfecundumcxtcf namfpeciem,red fecundum uerbutfl Dei,quo nobis promittiturperb^' ptifmum remifsio peccatorurojfr^^ Îitac per mare rubrum tranfieruntA cffugerût tyrannidem Pharaonis, ‘t* nos pet haptifmum effugimus tyran' nidem Satanæ.In militia tcfiera datüf miHtibus,qua inter fe tutifunt, Ôf f® gniti.ac uidis hoftlbusformidabile^' Tçflcra nohra eft baptifmus,quoin' t)fumusàS3tana,SC Satanæ formida ' bil.çs.Sicut angelus exterminator p«' percit domibus fanguineagniiilitïs! ita ubi uiderit baptifmi fignum, nihil da,mnttnfert,Petrus facit baptifmum fimikm arcae Noæ. In arca,inquienS) Noe paucæ,hoc eft, o dl o animy feru» taeper aquam,cuius figurerefpen^ dens baptifmus,nosquo(^faluosred ; dit.Hoc tantum nobis curandum,ui in area baptifmimaneamus,ôdnon per incredulitatem,ac ftudi us eius in aquam

H 0 M ILI A V IZ 8r i aquam exiliamus, SiSemfiliusNoé non manfiflet in area, fed conieciffet fein undas diluuij,certè nó fuiffet fer uatus,nifircdtjfretad ar cam. Sic Ö^ 1 nobis manendum eü in baptifmo fe* mdfufeepto.Quod fi uero exeideri* mos per peccatum, rcliquum eft, ut cKo ad ar cam redeamus. Redtbimus autem per pœnitentiam, uideb'cet,ut 2gnitis peccatis credamus nos per Chriftum in filios Dei adoptatos, 6d tonfirmemus hanc fidem per baptif« mom,Nam fides res tenera eft à im J’«ciUis,ac facile excutitur,ut dubite« musdeuoIuntateDeicrganos, Ex ^'s nunc facile dqudicari poted, quid nnlitatis afferat baptifmus femeiac^ f^ptus, filt; poftea frequens baptifmi ftcordatio.Namcumfit Ggnaculum Enangelijjconfentancum eft, q? pla* n« earn ucilitatcm conférât, quam af' ^'n Euangelion, Per Euangelion au* ’emadfertur nobis propiciusDeus, j temifsio peccatorum, fiÜatio Dei, ÓC

i 4

DE POENITENTIA

hærediras omnium cœleftium bono^ • rùm, Quare cadem bona per baptif' i mum confirmantur in nobis Ôf certi' ficâtur.Ac prodeft recordario baptif mi adomnes partes pœnitendæ.W* mum enim ducit nos in agnidonem peccatorum,quiain baptifmo mergi mur,autfufFundimur, Hoe fignificat merßonempeccatorum noftrorurt' Non mergerentur autem peccata,ni fi occulta in nobis natura ipfa mharre rent.Deinde prodeft ad confirmatiO' nem fidel,quac eft fecunda pars poeni tentie.Et hue potifsimS confert, quia eft fignaculum Euageltj: Vndc fi ten tamur de damnatione noftra,de abt dione.ad baptifmi recordationem re currendom eft, ut eonfirmemusno’ ftram confeientiam exfœdere, quod in baptifmo Deus nobifcum inijt.

Poftremo, prodeft etiam adrerti-am partem pœnitétlae, quia admonet nosefle ablutosàpcccatis,q0oniodo igitur mueremus inpeccatis^ Admo nel

HO MILIA Z» M

*’«tno8 eflefilios Dci.quomodocr-Sogereremus nos,ut Eli] Satançf Ad •»onet nos eflè hæredes bonorum ’celcflium,cur ergo ira uttam ducerc ^us,qaafi effemus barredes infernif “îd de unittatibus baptifmi fatïs.Nuc *^hncmetiain hoc de infantibus ad* *)detnus, nempe, cur infantes bapti# ^'iitur, com tarnen nondom agno* quot;^w atilitatem baptifmi, nee pofsint ^ufmo ininfaniia ad partes peeni-‘‘ntiæuti.Sedfaciledchacrc rcfponi,^(rt eia. '^fbiturjOinteilexerimus quid fit ba* bt^tiiemHf^ püfnius.Diximus autem baptifmüm ffle Sacramentum feu fignaculum ^Wngehj, quo Deus promittit fc ei, ^iJ’ baptifatur , remittere peccata, ^c«Nunc infantes habent peccata à pwentibusjindigent remifsione pee* f»torum,ÓC uita sterna,Indigent igi*

•ut etiam baptifmo» Quanquam e* nim ipfi nondum inteUigant ratio* nem Baptifmi,Deus tarnen qui pro* QUtitjinteUigit : Ölt; hi qui infantes ad

DE POENITENTIA baptifmum offerûtjntelligunt, quod ad banc rem fa cis eftPutas autem in* fantibus nihil dandum, nih quod in' tdligantfErgoneep cibum.netppo^ turn eis dabis,quia nee ida inteliigS^ In ciuilibus rebus,ß cui infanti concis git hæréditas, ß cui infanti uendieuf agcr,öd contradus confirmatur pu^ blicis literis Si^ figillis, num ideo nec harr éditas,nee ager ad infantem peet* nebit.quianonintelligit f Nequacp. Sic Ód Chriftus infantium ChriftuS cß,qui 0^ promifit ipfis regnum toe' lorum. Quare literæ QC figilla huiuj promifsionis.quçfunt baptifmus.no funt infantibus deneganda.Etfi enim nunc non inteUigant, tarnen ad faln^ temipforumneeeßarium eft,utba^ ptifentur,óf inteUigant fuo temport. ! Hteedebaptifmo infantiu breuibus dicere uolui,utcorö recordaremut quæ alias copiofè dißeruimus.

Ergo diligenter reuocandus eft in memoriabaptifmus (propterquam etiam

«iam caufam in frequenti Eedefia baptifatur, ut unufqmfep ex hoe fpe* lt;ï^aculocriam fqi baptifmiadmonca-

*ur)amp; confirmanda eft fides, quod Deus reuertentes nos recipiat QC ag' ''ofcatfilios fuos.Etfi enim nos recef* ^mus.ipfe tarnen manfit firmus amp;nbsp;fi ^disjac quod eft in parabola filq per' ‘Jitioms, hoc idem erga nospraefta* ^^firefipuerimus, in femper cum i» P^oregnemus in Chrifto lefu Domi* '’onoftrojqui eft una cumPatreS^ ^piritu fando laudandus Deus in fe* ‘'jla,Amen.

HOMIL!A SEPTIM A.

De Caem Domini.

E baptifmo SC utilitatc eiusfatisfupra diflerui# mus, uidclicet, baptiflt; mum effe diuinS fignas j'^filios Dei amp;nbsp;hæredes omnium cœ ''num bonorumEt bapiifmum uti'

omoes partes pœnitétiar. m

DE POENITENTIA

Spiritum fandum enirn opcrari p^ baptifmum in nobis agnitioncm p^^' catorum,fidem in Chriftum, amp;nbsp;obC' diennam fidei. Adiedmus cdam pa^' ca de infantium bapiifmo, quód 0^•** (andbus baptifmus neceflarius fit»*’* habeant per ipfum remifsionem plt;^^* catovum.

Reliquum cfl,iit de cœna Dowlas ca SiC de abfolutione, quam uocantj(l^ camus. Eftauterneodiligendusra^ do coena: Dominicac obferuand»,? multi Ont boe tempore qui coenäDo mtnicam extremo contemptU feW^ ant.AIq enim dicunt,fc nolle coenaff Domini fumcrCjquia non ßt ncceiamp; ria. Alij retjeiät eoenam Domini,quw Cœit£ Dewi dicunt fenonuidere, quis exipfa refi nu^tconttmi pifcat,hoccft, fendunteam fnudlem floret. efl^ . Alq palamfatentur.fenondum affedureßpifeendi à prißinis fuisfet leribus tangi,quàre fc nolle commU' nieare eoenae Dominiez. Vt bi com* mode coarguantur,uidendum elide

cana

HOM ILIA rirj 9» tana Dominica,Primum à quo inftf* I autant. Deinde quid Ht. Poftfemo 1 9'^atnariLtatcm 5C necefsitatemha^ ^«t.Hft autem coena Dominica infti ^^^^ j^j^ Ï®^**Sper Patriarcham quempiarn, ^^^ «tot circuncifio , non per angelum 'l'iemp{am,ficut Lex, non per fimpÜ ‘®m aliqucm Prophct5,non per Apo ^lum quendam, fed per ipfum fili# ®'» Dei Dominum noßrum lefum ^(^fiftum. Er co potifsimum tempo* •^finftituta cß, quo Chrißus iam fan '^æsimx füge pafsioni ukinua erat, ac pfobè fciebat fibi mox crudelifsimS •’’ortem imminere. Quis au tem cxw ftioiare poff^t Chrißum inßituiff© ’^fnuliquaminutiUm 8C minimène* 'fflariamf Num Chrißus de eoeUs ^tßendit ut doccret nos res uanas 81^ inutiles i Præfertim co tempore minores maxime omnium neceflariæ tonliciunturf Qui enim fentiunt fi# bi mortem imminere, hi fi fanac men* *lt;«fuefint,dc rebus fuis maximis SC

m 2

DE POENITENTI A ( gvautfsimis difponere, ac teUaments cnamnuminftKuercfolent.Cümi^' tur Chriftus co tempore, quo fuu^t' crucis mortem fibi adeflè, indituerU Coenam Dominicain cum difcipulis fuis,£C iüfleriteammmemoriam f^i cefebrare,manifeftum eft, cœnâDo* minicamefleEcclefiaerem ualdcnC' ceflariam amp;f utikm. Vide ergo quan turn hi peccent qui faftidium coenam Domini,co quod indicant ipfamtft inutikm QC nó neccflâriam,nimirutn quantum inipfis cft,iudicant Chrißö co tempore,quo redemptionem no* fträimpkre pafsione fua inchoauft) aut uinoobrutfi,autinranum,quin«’ fcierit,quid aut dicat,autfacial. Et hoc probro Chriftus affi'eitur à fuis Chriftianis, Quidigitdicemusc’ Exc* cramur fudamproditorem 6lt; kt^æ^ os Chrifti homicidas,Scd quid exiftp masj’num ab his contumelioOs homi nibus Chriftusimpunis coaderetjß adhuc in terris uerfareiur, cum non pofsit

‘’^qjïsputet Chriftumeœnam Do^ ®’*nkam foil's duodeeïm indituifre^ec ’’on toci Eedefiae tradidifTe^audien' ^ns eft Paulus ad Corinthios cap. p. '’denbens: Ego accepia Domino, ^uod St; tradidi uobis, cp Ie fus Chri-^ns in ea node qua traditus eft, acce P^panem, S^c* 5C hoe facile in me fommemorationcra. Et addit Pau* 'os; Quotiefeunq^ comederitis pane l’une,6ó de pocolo bibcritis,mortem Domini annunciabitis donee ueniat. Tradidi,inquit,uobis ccenam Domis nicam,undc acceptamfnum de meo l’gnicntof' nequaquamjfedaccepia i Domino,quiSC ficordinauit ,utcoe* ; naillaobferueturadnnciatione mor* i tisfiiæ,uflt;^adfecundumeius aduen turn,quo in maieftateuenturuseft, , Quarc non tantum duodccim Apo* ftoliSjfed toti Ecdefiæ inftitota amp;nbsp;u^ icndapropofita eft,óf hæc dcinftitu

« 3

DE POENITENTIA

tione. Vnde contemptores facile «U^ dicare poflunt quàm grau it er h »3' ieftatem Chriftipecccnt.

'' VidcamusnunequidntcoenaDû minica,dehac rc confukndi funt no' bis pucri.Hos enfin in publica Ecd«^ fia ita récitantes audimus: Cœna Do CrwiDomù minica eft diuinum fîgnaculum,qoo WM^tWs Chriftus uerè 6C præfentialitemobi« offert corpus ÖC fanguinemfuum,ut , certificet nos de remifsione peccato* rum amp;nbsp;uita arterna. Poftquàm enfin baptifati fumus , amp;nbsp;per baptifmuni adoptatiinfilios SC hxredes Deinen' timus adhuc peccatum Sf moftem» nonnunqaam etiarn in externa ca«? atrocia peccata inddimusJncipimns igitur dubitare^num peccata nobis remiffa fint,5C habcamus uitatn 2^^^ nam propter Chriftum ♦ Quare d Chriftus hSc dubitationem nobis exi incretjfiC falutinoftrae confulerct,lt;n' ftituit eoenam Dominicamjper quam haberemus quotidianum remediom aduerfts

fi o M I L Ï A V1 f »1 'duerfus dubitatfonem 6^ imbedUï« titem confeientfae noftrx. Aclongc »iMcftSacramcntum canacDomi ,- . wear quam baptifmi facramentum. p^fL^cæ paptifmus enim inftftutus eft,utfc^ nbsp;nbsp;Dommi

mei tantum accipiatur in Ggnaculum c«.^ adoptionis. Cœna autem Dominica Mituta eftjUt frequenter accipiatur ^ fignaculum remifsionis peccato« •rumóC uitç çternç.Qi^emadmodum lt;nim in rebus ciuilibus puer femel tantum Inhöcmundum nafcitur,auc ab alio parente adoptatur in filiura, poftea autem fi ob pratuaricationem «peUatur ê domo paterna, aut ado^ ptiua,non indiget noua generarione, fed tantum reconctltatione,Et nili re* conciliâtus fuerit.femper timet ne ex b«rcdlt;tur. Ita in rebus Ecclc fiafticis ttitus homogt;non indiget ad uit am ac-terna.nifiwBaregencrauone 2lt;ado' ptione,Quód fi uerpper pdm mens cruciatur,ut timeat nc exhafredeterr, ^ abijdatur ifl extremas tenebras,

DE POENITENTIA

bîc iam non eft opus noua regcnerï' ' «óneperbaptifmum/edopuseftre* coneihatione 6^ confirmatione fielet Ïnftituit ergo Chriftuseoenam Dottii nicam,ut quoiies perpeccatu ad dü^ bitationem amp;nbsp;defperationem folUd' iamur,fumamus cœnam Dominic^j et confirmemus confefen nam noftf^ in fide,ut ea confirmatun obedient^ Dei ambukmus 8^ perreueremus-Scd darjfsime omnium óftenditCbrl ftus uno uerbo quid fit eoena Donif nica» Dicitcnim,hocpoculumnou3 teftamentum eft in mcofanguine.Po culum ünguinis fuiuocat nouum lt;^ ftamentum,erat enim Chriftus mod tuf us,QSiare inftituit etiam teftamen tum,quo kgaret bona amicis fuis, Si Cœnit^mi diftribuerct ca.Quæautemfuntbo* tKcateflAmcit chriftifNum diuitix terrenaffe^ turn tcituf. fgpaypgrfyit ut nullas habuerit pro prias hcultates ex quibus uiuerc(. Num régna huius feculic' Scd non ba buit ubi redinaret caput fuum. Num preciofa

H OM ILIA VIE 9} preciofa fupellcx ? Sed quam tunicä habuitjcam paulo poft milites inter ^«diuiferut.Nec nobis aliquid magni 'ontuliflet, etiamfl bona terrena no* ^ teftamento fuo Icgaffet« Nihil re* ’’’Un terrenarS nobis fatisfacit, m up ‘’’sin omnibus bominibus,0Cc.Lega “i’igitur nobis Chriftus quod habu ”)« quod nobis maxima omnium ne '’ITwium et utile fuit.Habuit corpus ^ languinem.ea Icgauit nobis in pa* ”’ ^ nino ♦ Porro corpus Chrifti SC ’’nguis cius non funt ita cofideranda *”noftra corpora amp;nbsp;fanguis.Nos cm **’liis nihil nifi peccatum,mortem,6C ”’fernum geftamus. Chriftus autem 8’ftatin corporc fuo uitam, SC in fan Suinefuo remifsionem peccatorum, ®^ hatreditatem omnium bonorum fœleftium. Quarc cum in coena Dogt; ’’’•nica Icgauit nobis corpus SC fan* guineni fuum ,fcnfiamus ipfum nq* ’’‘slegafle amp;: diftribuere remifsione Peccatorum SC uitam aeternam.Hsec mi ç

ÔE P OB KITE NT II

«m fob funt,quç pofsöt nobis fatis^' cere : Et hoc etiâ hgnificät uerbalp» cœnç Dnicç ; Hoc eft corpus oicujn quod pro uobfs tradif, fciHcct, utuO uica habeads.Et hie eft fanguis men* quiprouobiscftbndit,ob quaff) can* famfSequiturtin remifsionem pece’' torum,0^c. Eft igitur cocna Dominé' ca Sacrament um, quo Chriftustan' quàm teftamento legamt, Si diuicll^ corpus fttû Si fanguinem.ôf in biste' mifsionépeccatoi^ Ôf uitam acterna» Cçterùm cùmdocetur Chriftuin nobis dare corpus fuum pane, 8^ fan Q«o4 cor# g«^«“ ^“u*” uino,apparct humane PM ^p^ ration! uaide abfurdS, et non tamad* gait m c»ni mirabile ^ impofstbile, quod huwa* Cot^ifint num corpus tarn paruo organo con' fitre. tineri QC diftribui dcbeat,SC fimulfe' dear in uno loco menfac, diftribuatuf tame Ongulis difcipalis. Similiter n^c fit incoe!o,amp; tame difpenfetur infin gulos,qui coenam Domini iuxta uW' burn Chrifti obfer uatam fumüt. Sed oobil

H OH ILIA Vît ^i. •'obii obrer uandum, primum, quod ^ondebeamusdehocfacramento in Jfcarefccedutnhumahamradoneinj ‘fdfecundum uerbum Chriftu Is e^ ®^ dixlt: Hoc eft corpus mcum:Hic ^ftftnguis mcu«,ÓCc.qui creauft cœ^ •“'n óf terram,ó^ In cuius ore null’» ’luàm dolos inuentus eft ♦ Deinde ft Pfobe confidcremus prarcipuum arti ^ulum religionis noftrae de incarna# *'one filtj Dei, non difficile erit etiam ’^^boc facramento redam fententi# ’^cognofecre Joannes enim dicit ca pbc primo ï Verbum caro fadum j *ft)hoceft,filius Dei aftumpfit homp ®®o» in unitate perfonac.Si autem De “s ^ homo una cftperfona,neccfîà-ho confcquiiur,qudd homo ifte, qui gt;n unitatecum DEOaffumptus eft, nonfeparetur â DEO.Nemo autem negatChriftum in cana fuacHeiux ta diuinitatem , qua omnia implet. Manifeftüm igitur eft, quód etiam adOt in coena bumanitate,hoc eft.

DE POENITENTIA corpore ÔC fanguine fuo. Sed hicob* ftrepit quifpiam, Chriftus filius Dd aflumpót hominem,6C corpus huma nis imbecillitatibus affiedS, inter hu^ manas autem imbeciUitates etia hxc unaeftjfpunum corpus nonpofsitß mul e (Tc in duobus locis, in loco 4 ft' det,3^ in panedtem incoenaS^ incoe lo,amp;c«Refpondeö« Verumquidem eftjChriftamafTumpfiffe corpus na-turalc,naturalibus infirmitatibus feu conditionibus afFedum(abfœ tarnen pcccato)fed primum,coraraDeo lo' ca no funt ita dinerfa, ut coram hotnlt; nibus. DeindeetiamOcorpusChr^ ftj turn adhuc degeret in hac terra, ' fueritaffedumnaturalibus conditio , nibus,tarne quia fuit corpus filtj Dei, potuit Deus ornare hoc corpus etia fupcrnaturalibus conditfonibus, id quod in Chrifti corpore muftis mo* dis præftitumcft.Corpus enimhomi nisnaturaliter habet hanc condition nem,ulnôpôfsit uiuumpermapere

H o M I L I A VIL »f J^ûimmum undecim diebus ßne çigt; “0 et potu,Corpus tamê Chrifti man *'uiuumquadragintadiebus8d no^ '^ibus abfcpcibo.Adhacc corpus hos ^^ôis naturabter eft graue,Slt; non po ^^ pedibus conßftcre fuper aqua. J:'hnftus tarnen ambulauit corpore ^0 fuper marc, ÔC non eft demerfus, ^''Çterea corpus hominis naturaliter 'ft uifibilc, loan, tarnen odauo capi-''»lefus abfcondii fe nc uideretur à 1« ^*b. Deinde corpus hominis natura Iftfr non poteft refurgere à mortuis, ''fcafcenderefurfum inccelum.Cor ' Pus tarnen Chrifti refurrcxit à mor^ '“is,ó: afcendit furfom in altu uidem ft^us difcipulis. Et muJta alia funt. 4^« fupernaturaliter gefta funt in ! corpore Chrifti. Quare non eft mi^t, i ^Slt; in ccena Domini corpus Chrifti habcat coditionem fupcmaturalem, ft diftribuatur uerè ac pratfenter mx ta uerbum Chrifti.Et haec funt fentilt; ftda de fubftantia cœnæ Dominiese*

DE POENITENTIA

Qjïod fialicubialiter docetur,maïï amp;nbsp;contra fcripturam, ac contra feft' fum Chriftijdocetur. Habemus t^uid fit coena Dominica, Ôf qaód acre SC pfenter in ca corpus QC fanguis Chri' di difiribuatur. Nuncaudiamusad quid neceflaria 0^ utilis fit, Ac nihik^ fet nobis ncceflàriajfi aut angeli cH^ mus iv«fx,KJ{r»i»/,aut poft baptifmi»” non laberemur in aliqua peccata,ntc haberemus intra nos ullam dubitatif nem de promifsionibus diuinis • Sti^ tes itafchabct,Sumus natura in ptc^ catis concepti S^ nati, 8C quanquif” in baptifmo adoptamur in filios Dd, tarnen adhuc fentimus peccatum^ mortem« AdhæcSatanaduerfariu* nofter circuit ficut Ico rugiens, qn^c^ rens qoem deuoret, amp;nbsp;follicitat no* femper addefperationem fiC content ptum Dei.Cùm igitur Chriftusinft^ tuerit cce nam Dominicam ad meden dumnoÛræimbecilIitatictdubitatio nijideo neceftaria nobis eft coena Do minica.

KOMILIA Vit

, mini ca. Nam quemadmodum non in

' digemus medicina, ß ex omni parte

I f»nifumus: NonegentjinquitGhri^ fttis/afiirncdicOjSed qaia uarix font dominum inßrinitates,gt;deo ctiam ua f^’gciura medicinarum neceflaria Jwt. ha fi ab omnibus peccatis tam ‘'tfuep fide Iiberi€ffemus,n5indige •^'mus coena Domini. Sed peccatum ’^*ioc harret in carne noßra, Ô^ habe ®®* uacÜlantcm fidem,prarfcrtim in *ffli(?lionibus. Quare neceflaria eft f?''aDni.Ac praccipuè neceflaria ad P°ßr«andam fidem in fufler endis af* AffU^bom^ ^ionibus» Enumcremus ergo ali? fin ttnttaii^ -^®ot genera afflidiona,ut uideamus Jl'iomodo tentemur in fide,ut et hinc ’^'Jicemu# neceftitatem et utilitatem '^0» Dominicae.Paupertas afflidio P^ptrt^ ^)Caita folet hominem tentarc : Tu ^Pgt;uper,ergo Deus non rcfpicit te. ^’rcs’quia multum peccafti.Qudd .peccatis obijcias baptifmum. te fu* ^^nbjptifmQ adoptât um inHIiuruj

* DE POENlTENTîA

tSic iterum oriuntur aliç tentation«' Sed,inqui0t,peccafli poft Bapiiftnö, ideo reiedt te Deus,amp; uult te exhs' rcdarc,cuiusreiargamctum eftpau pertas.Si enim Deus eflet tibi propi' dus, nonfineret te tam graui oner^ paupertatis premi. Hïc iam dubitat cofcientia de fauore Dei.Ergo ut dU' bitatio eximatuf Öf fides confirmed tur,Cœna Dominica opus eft,in quä exhibetur nobis certa peccatoró re* mifsio,non uerbis tantum, fed etiam Sacramentis. Aliud genus afflidionis eft morbus aut dolor aegritudinun), in co morbo Satan ita tentat:Tu gra^ uifsimo laboras morbo, quare Deus irafcitur tibi, ÓC irafcitur tibi proptef peccata tua,unde et reiecit te,altoqui nópermitteret,ut dolorfubindewa' gis ac magis ingrauefcerct ♦ Hïc iam palpitat mens, QC dubitat de gratia Dei. Cœna ergo Dominica neceffa^ ria eft,ad confirmationem ftdei.

Eft 0^ mors ipfa afflidio longe omnium

HOMILIA Vri.

®ninium grauifsima.In hac potifsimu ‘sneatur cofeientia de fide, obtjeiun' ^urpeccata,exaggcratuf judicium di “'num.Neceffaria ergo eft cœna Do ’’'*nica,ut in ca manifefte uideamus ^^guftemus etiamnum gratiam Dei» ^unc uide mihi quid illud fit,qgt; multi ‘^ftidiant cœnam Dominicam, quia putantnonneceflariam Sf utilem,ac P^lam fatenturjfc fumpta Cœna nul reßpifeetiam nee in fe nee in a lij s ‘Entire. Practerea non uerentur publi ^^affirmare fe nee in deeë annis fum* püffe cœnam Dominicam.Hoc faten

^'^r illi fine fronte tempore Euangelq f^uclati,qaod fi faótum fuiflet fub Pa P’tUjhabiti fuiflent pro Ethnicis èC \ Turcis,ac indigni,qui ad honeftas 'Unäiones ciuiles adhiberentur.Con *fmnere enim (acramentum, èC tot ïnnis ex contemptu non fumere cœ^ Jiam Dominica,quid aliud eft, quam 'n impietate Ôf peccatis abforptum ’AcT Sicut is in morbi dolore plane

n

DE POENITENTIA

abforptus eftjqui prorfus nullam bét rationem medicinac. In impietatc autem abforptum efle, quid potel!^ efle pernitioôusC Amabo te,mpminf ris fakem te et animam habere 8C trio riturum eflè,amp; uitam elle poft baï'^ ukam. Numitain impietatemoii«^ ris f Qÿid autem de dits dicam,qult;a' lunt/e nullamreftpifeentiam ab ali]’ fumpta hac Cœna uidere f Quldn^ ne omnes homines ne ft if Tu net’ ferutator cordium^ Vide quantum pecces, Arrogas tibi diuinam maieft« tem,ô(^ prodis intérim teipfum.Nam quia tu non refipifcis,iudicasnullos plane homines refipifccre.Ergo com te uis excufare,hoc ipfo aceufasS^ prodis tuam impietatem.CÙm igi^f nune detur tibifpacium poènitentU) age reftpifeas, S^- difcas ueram ratio' nem coenac Dominilt;æ,ut amp;nbsp;fumas eam,æ fidem confirmes, ac faîutem confequaris in ChriftoIefuDomino noftro,qui eft uni cum Pâtre OC Spi' ritu

i

H o M I L ( A V f r Ï.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99

’‘•tufanc^io laudandus Dcusinfecu* j *’j Amen,

HOM ILI A OCTAVA, De ^rlt;tplt;tritioneitd(cen4tn

DomistK^m,

VPEriori Homilfi de ! coena Dominica 06 eins j utilitate diximus, uideli j cetjq«ód Chriftusuni* ^i^s Opi filtus, iam inftante fandifsi' ”” pafsione fua/œnamDominicam, '’trein nobis fumme neeefl3riam,in* ^^'^ucrif. Deinde,quodcoena Demis» ”* Ht diuinum fignaculum,quo Cbri* ^usuere 66 præfenter nobis oftcrat Corpus 06 fanguinem Dnm,utcertü ^f«tnos de remifsione peccatorum ®^ulta alterna. Et quod baptifati^ad* I’w peccata in nobis fentiamus una tum morte. Quando(^etiaminmagt;-•ufefta peccata incidamus,quo fit, ut ^ï remfisione peccatorum incipia* •’lus farpe dubitare.Hinc ut Chriftus ' Hoftrat faluti confukret,06 hanc è no

DE PCENITENTIÄ bis dubitaiionc eximeret,inftituit cœ nàm Domimcam ,per quam habere^ musquotidianum remedium adue^ fus eiufmodi dubitationem et in firm! tatem confeientiæ noftrac.Reliquum eft, ut etiam dicam us quomodo nos debeamuspræparare adfumendam cœnam Domimcam, HocetenimO' pus,hic labor erit,rcótè prouiderc,n^ pro antidoto fuma mus uenenum, ne pro uitacremedio morte accipiamus» Dicit enfin Paulus:Probet autem ft^ ipfum homOjS^ Cc de pane ifto edat ac de calice bibat. Et addit: Quifquis ederit panera hunc,aut biberft de po culo Domini indigné,reus eritcorpo risSC fanguinis Domini. Ac mox' Nam qui edit Só bi bit indigne,iuditiü fibi ipfi edit amp;nbsp;bibit,non dijudkans corpus Domini. Ac propter indigna manducationem publica mortalitas graflâta eft in Corinthios « Propter hoc (inquit} multi inter uos imbecil«* les amp;nbsp;inuahdi, £lt; multi dormiunt.

Quart

K O M IL I A VIII. sa Quare magna dada eft operajUt nps 34fumendam coenam Dominicam re '^cpratparemus.Nam quifepræpaa ’^arenefcit adfumendim coenam Do ’’uni,is non poteft fe præparare ad Pïveipiendum cœlum',quiain cœna Domini diftribuötur bona cœkftia ; Cum ig/tur ante reuelationem Euan gdq huius temporis,Ecclefia inftitue ’«tur de prçparatione ad coenam Do '’gt;inicam,proponebantureiplerunq^ ires partes praeparationis.Prima con ’dtio,Secunda contefsio,Tertia fatis falt;^lio. Hate autem non funt quidem P« ft male dicfta,fed quia fuerût turn ’’’ale intellcAa, turn male expofita, ’’’agnum damnum Ecdefiae dede* funuNos igiturqfdeuerbis utemur, ^«d exponemus ea iuxta fententiam fcdpturaCjUt ex his difcamus.quomo do reële nos ad coenam Dominicam pfæparemus, Cœna enim Dominica noninftituta eft impœnitentibus. Hi 'nim non pertinent ad corpus Chri' « 3

DE- POENITENTIA

mini animae cibus eft. Vnde maiores noftripublicis denunciationibus re# pulerunt à coena Dominica impoeoi* tentes ÔC publice flagitiofos.Sed infti tutaeftpœnitentibus, his uidelicet, qui cupiunt hberari à peccatis, Óf iu' fticiae feruire,ac coeleftem beatitudi# nem habere.Ergo qui fe ad agendam poenitendarn préparai,is préparât fe etiam ad fumédam coenam Dnicam.

Poenitentiaigitur adurijPrimutn omnium debent habere côtrittonem peccatorum,nÓ uidelicet hac opinio* ne,ut fentiant contritionem tantime riti efle,ut expiet peccata, Efau,qué# admodum Gene,i7,fcribitur,habuit contritionem,fed non eft confecutus ueniam peccatorum ♦ Similiter iudas magnam habuit cótritioncm,fednul lam peccati ueniam confecutus eft. Quare non eft fentiendum, quód do lor contrictonis fatisfaciat propeccai

HO MIL! A Flit

^’Sjfed requintur contritlt;o,uthac ra^ *^one difeamus grauitatem peccato* ^“m noftrorum,et inielligamus mife '''^m noftram,ac cognofcamus ^ nc 'eflarius fit nobis Chriftus» Exiftima ®'iiscnimnoftramnaturamtamintc ■ S'^aiUjtam^ perfedam e({lt;;,ut poßi-’’’us noftra fponte amp;nbsp;uoluntate falu:^ ^'*n confequi,nec Chriftum nobis nc 'tflariS efle. Ad peenitentiam igitur Agenda requiritur contritio, ut agno featur pcccatumjagnofcatur miferia ®t damnatio noftra,quo intclligamus ®'*am rationem ad falutem nobis per ^uirenda efte neceflariam ,'^ uel na^ ^•Jram noftram, uel noftras uires aut ’ufticiam.Contritioaiitemnoneftcô .. '’pienda exhumano iudkio.Sic cnim j ^^nquam ucramcontruionem con Acquéris, fed eft concipienda euerbo ^ei,ex lege Domini,inhac cnim per ^picue exponitur, quid Deus à nobis fxigat,6lt; manifefte pronunciatur, fi non praeftuedmos legem Domini

n 4

DE POENITENTl A

nos plane damnatos efTe. Verbo igi^ tur diuinæ legis uera nobis intjcitur contritio« Exempli gratiatProfequor inuidia proximum.Si de hoc peecato iudicem fecundubumanum captum? uidetur leue peccatum.At lexDomi ni proferéda eft:Qui oditproximutn homicidaeft. Homicidacautemnon pertinent adregnum Dei.Hîciamui deo grauitatem peccati ÔC damnatie nem ineam,SCc.Deinde,ad agendaffl pœnitentiam requiritur confefsio,ad quam falteni mediocriter explicatif dam requiritur propria concio.Dicaf mus igitur nunc de ea, quantum ad prüfens propofitum fatis eft. Negan enim nonpoted, quinmagniabufus irrepferint in confefsionem illamau^ Confißioitu ricularem, quae fuithadenus ufitata rùuUris. inEcdefia. Primum enim fenferunt necefTariam efleomnium peccatorô enumeradonem,id quod eftimpofsi bile,iuxtaillud : Delidaquis inteUif git 7 Deinde, exiftimarunt hoc opos efle

HO MILIA VUL lo» 'æ« nientum,quo expiarentur peeca pgt;utnon addam, quód multi ex con ^»ione proditijUita fuam amiferunt: ^'gt;unt magni abufus eónfefsionis.Ni ”^otninus tarnen confefsio per fe no p *nipia,nec in hos abufus in Eccle^ ^’pnneipioinftituta fuit, fedufitata '^)Ut hac occafione homines audirêt ’*n«niftro Ecclefiac Euangelion de ^orifto priuatim, quo conciperent fi ^^gt;11,8c cofirmarenturin fidc.Quan ^^'^ enim publicêprædicetur Euan skiions amp;nbsp;unaquacuis concio de Chri? J^ofit abfolutio à peccatis,tarnen con Wentia peccatis turbata,ualde eft im °'dllis, 0(5 cogitat publica abfolutio^* ”«1» non pertincre ad fe,fed nefcio ad ^uos fandos, Ac rcquirit priuatam ’bfolutionem,pr^fertim eam,quam, ßpofsibile effet, Chriftus coram fibi foliamp; priuatim diceret, Sicutpecca-'ficidixit Lucæ 7* Remittuntur tibi piccata tua : fides tua faluam te fecit, »ideinpace. Et ficutaitparalytico:

DE POENITENTIA

' Bono animo edo fili, remittuntur ti* bi peccata tua. CumigiturChriftus non obambuletnöc externa fadein' ter hommes,excogitauit modS, quo feipfum imbecilli confcientiae coram proponeret., Is autem eft modus,$ mandamt Apoftolis 0^ miniftris Et' de fis,ut pracdicent Euangelion de re mifsione peccatorum.Et confecradt uerbum eorum in uerbum ipfius, di' cens ioan«xx, Accipite Spiritum fan* ólum,quürumcücp remiferitis pecea ta,remittuntur eis,quorumcü^ reif nueritis,retenta funt.Et Petro fubno mine ahorum Apoftolorum Mat.|6 Dabo tibi claues regni cœlorum, Si quicquid folueris in terra,crit folud in coelis. Prart créa Lucae ^o. Qui uos audit,meaudit.Ergo,inquies,quiaU' dit minifti^ Ecclefiae dira quatuis mo re nebulonum,dicentem,audit Chrf flumfNcquaquam,fed Chriftus intel ligit de officio quod miniftris comen' dauit.Et dedit cis non hberam fed or

cum'

HOMILÏA Vlir. 10» 'utnfcripta poteftatem, uidclicct, ut pi’ædicent Euaogclion.Ergo cum au ^’mus Euangehon è miniftris Eccle* ‘'*, ibitum audimus uocem Cbrifh'( '''ftituta (giturfuit confefsioadaudk ^idam uocem Euangelij,et ad confir ’’’ïndam fidem.Sic Matth,^ qui ueni ^fitad loannem confitentur pcccata *“’gt;non ut merito operis fatisfaciant Pfo peccatis, fed ut dedararent défis '^^riumfuum,6C audirent abfoluttO' ’’^maloanne per baptifmum ÔC do* '^dnä de Chrifto.Sic Ado^ö. Ephe* ^T confitentur p eccata fua. Quare in 1 ^ccleftjs rede inftitutis^s ordo ferua fgt;debcrct,ut nemo quidetn fub pœs | ’'^damnationis adigereturad confef ^onem.Sed primum firmis amp;nbsp;inteUf gentibus liberumpermitteretur, uel confiteri,uel nonconfitcri. Deinde, 'nfirmis confeientijs confuleretur, ut filtern generalem faciant confersios Hem, quo audiant Euangelion abfo-I^tipnis, PoftremOjUt adolefcentia

DE POENfTENTlA cogeretur confiteri fakem alfqua Ä grandiora peccata, quo hac occafio' ne detcrrcretur à peccatis,0ó erudite tur inreligione.Omnino enim necef' farium ekjUt credamus nobis cfle te mi (la peccata propter Chriftum. R^ des autem in Chriftum concipitur eX Euangelio ^ confirmatur.Euangcli onigituraudiendumeft tam publiez quam priuatim,qui priuatus auditus cófefsione petitur.Poftremó ad agen Sdtiißihi. dam poenitentiam requiritur fatisfe' dÜo. Hic iierum uariê erratum eft» Nam cxiftimaaerunt.fi quispropet' catis,uelaliquandiu ieiunet, uclaü^ quas preces eftundat.ucl miftas inft^' tuat,det eleemofynas,aut peregrine' tur ad aliquem fanAorum, hic expki peccata fua. Ac orandum quidemeft 0^ ieiunandum. Sed nullum humanS opus fatisfacit pro peccatis, Vnaeft fatisfadio noftra,uidclicct Jefu Chti' fti pafsio,cuius participes reddimut, fi credimus in Chriftum,Et tamenad pozni*

HO MIL IA VIM. «cj Poenitentiam requiritur etiam noßra ‘^sfadio, non quidem expiationis, ‘^d gratiarum adionis, uidelicct ut ^^fide bene operemur,8C obedia-*^us mandates Dei ad dedarandam H ^ïm ÖC gratitudinem noßram. Hac fttm tres partes prçparationis noßrg ^^ fumendam ccenam Dominicain, uidelicet contritio,id eft,agnjtio pee* f«orum,confefs«o,id eß,fidcs:6t fa* ^isfadio.hoc eft,gratiar3 adio i Qua fxre manifeftum cft,quód ad Turnen damDominicam ceenam nonprarpa ï«M fe impoenitentes,fed tantum poe nitentes.

Qua re ut prxparati ueniamus ad ^ænam Dommicam ,agamus poeni* i tentiam, ut confequainur remifsio' nem peceatorum, Ó^ confirmemus , tonfeientiam in coena Dominica per ' Chriftum lefumDominum noftrum, qui eft unà cum Pâtre Ôf SpiritU Tando laudandus Deus in

Tecula,Amen.

,DE POENITENTIA

HOMILIA NONA.

De Abfolutione.

BRAdaufmus hadenu« de poemtétia Si efus 03ï tibusjde prædicatione fe gis 8c Euangclij,exquis bus poenitentiac partes uenlt;iint,agöi do fcilicet peeratorum,fides in Chri* ftum,ó(^ fideiobedietia. Deinde cuni non füfïÏciat fidem habere tantum, fcdrequiratur etiam utea confirme' tur ÔC confier,addidimus facramen^ ta, Baptifmum uidclicet SC cœnam Dominicam,ac ilforum rationem ex* plicuimus,

Reliquum efi.ut etiam de AbfoÏn tione à peccatis dicamns,liquidem d iiïa fidem côfirmat.âf inter üeramen ta etiam numeratur.Et quanquàm in proxima Homilia, cum præparatio' nem ad cœnam Dominicam tradîare mus,nonnuna de abfo!utione,amp;lea quacabfolutionem præcedere debet, recenfuerimus,ncn tarnen uideretut in

H o MILIA IX. lei

inutile efîc, fi S^ afia quæ de abfôlu* tionc peccatorum dici folcnt,adijcia' ^nus. Quare pauca quædam de hac le nobis in pr æfenti Homsha difier en ^1 iunt.Primum au tem funt qui pror ins abfclutioncm à peccatis faftidint, Kleunt enimiQuid? Quomodo abfol ‘‘ïtmehomo à peccatis,qui fortafsis *ft alijs muito peior, qui fallere po* ^'ftjiuxtaiHud ; Omnis homo men« ’i** f Solus Deus,inquiunt,rcmittit P^fcata,non facrificulus. Deinde, alq i'^’'t,qui indicant earn non ualde uti* ægt;n:Scd crcdo,inquiGt,in Chriftum, ^“od paffùs fit pro peccatis meis, Wmihiopus eft abfolutiocfOftcn 1 i^ndum igitur erit quç fit reda ratio 1 ’“iolutionis ♦ Ac principio uerifsimû 'j^»nuilum hominem tam fandum ■ « q»ipofs« fuaaolorilaccamp;'uirlu J^^, 'peccata remittere .Hæc emm pote ,.e,„,«,^* ‘^sadfolum Deum pertinet, Sedin ptcuta, ’^fim obferuandum eft,quód quac ad ölius Deiautoritatem etpoteftatem

DE POENITENTIA pertinent,ea pofsint etiam ordination ne ÔC mandato Dei hominibus com' peterc.Nam quemadmodum ad fol3 ma^ißratum pertinet gladio utilegi' time,intérim tarnen poteft magiftraj tus gladium etiam priuato hominico mittere,ut fit in bello.Sic amp;nbsp;Deuspo teR ordinäre,ut SC hommes à pcccalt; tis fuo nomine ÔC autoritäre abfol' uant. Solius etiam Dei eft,mortuos fufcitare,8C ægrotos curare,attamen hoc donum mandato Dei etiam Apo Rolihabuerunt* Sic enim Chriftus, cùmdifcipulos fuosin orbem terra' rum emitteret ad prædicâdum Euan gelion,ait Marei decimofexto : Signa eos qui crediderint hæc fequentut, Per nomen meum dxmonia etjeient, linguis loquentur nouis, ferpentes tolIent,Slt; fi quid letale biberint,non nocebit eis:fuper ægrotos manusim poncnt,amp;benchabebunt. Quare Abfolutio quoquc ctfi ad folum De' urn autoritäre pertinet, tarnen etiam homi'

HOM ILIA IX.’ loj ^otninibus diuinitus demandari po# *^ft. kaqj Chriftus primum quidê po ^^ftatem abfoluendi à peccatis, ïpfe '’^iirpauit ( eft enim unigenitus filiOs ^^’lóipadiis eft^ peccatis noftris) '^fens Matth, ^» Fdi remittuntur tibi P^ccatatua . Et ad peccatHeem ait: ^^nüttimtur tibi peccata tua. Dein* '^5'^ommendauit earn nomine fuo to J’ËccleÜæ.Matth p. Amen dico uo* ^jqviæcuncp alligaueritis fuper ter-^«tunt ligata in cœlotSC quæcuncp '’'aeritts fuper terram, crunt foluta quot;^ ccKlo, Sed quia oportet in Ecclefia

®ainia ordine geri, ideo Chriftus mia JJ'^erium abfoluêdi à peccatis,Eccle* '^miniftris SCEedefteita commen-^’aitjUt præ illorum abfolutione, ne ’’’gelutn quidem diuerfum nobis có /'anantem audiredebeamus.Tibi,in' 5®*t Matth.i6.dabo claues regnicce* '^öm, amp;r quicquid foluerisin terra, ''’'tColutum incoelis:8lt; quicquid ah vuerisin terra,erit alligatumincoe

o

DE POENITENTIA

Ifs. Vbi fub noie Petri omnibus ApO' itolis.ôC omnibusËuangdij miniftris datur poteftasabfoluendiapcccatis» Et ut plane nullus dubitandi locus rc linqucrctjChriftus certifsimis figna' cuhs^abfolutionem peccatoruma mi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niftris Euangcltj fui pronunciata con

firmauiu Primum/uo ipfiusuerbo» apudLucam enimait:Quiuosaudit meaudit.ln Matthaeo,quemadmodÖ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pauló ante diximus,Petro ait nomine

omnium Apoftoloijt et miniftrorum Euangelq:Tibi dabo claues regni ca lorum,amp;c. Deinde confirmauit earn magnis ar ftupendis miraculis, quse lamipfequam Apodoliin nominee^

Mirtcaloru tusçdiderunt,Chriftus enfin proptet r^io, hanepotifsimum caufam çdiditmira cula«ut maieftatem fuS miraculisre* uelaret,ei autoritatem fuam,quapec cara remittebat.öf Apoftolos inno' t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mine fuo remittere iubebat,cófirma'

ret : Vt fciatiSjinquitjquód poteftatÜ habeat filius hominis in terra remit' tend! i

ttOMIL(A IX.’ lot ^Mi peccata, tune dicit Paralytico 5 ^'''■gCjtoJIe ledum tuuni,et abi in do ^^’utuam.EtiHe furrexitjóf abijtin ^fnutn fuam»Apoftolis quorp ean^ ƒ obeaufam tribuit poteftaté eden-'oiiracula in nomine ipGus,utg ca coelcftia tcUimonia confirmarc '“^uoeem Euangeltj amp;nbsp;abfolutionis ’pfecatis in nomine Cbrifti,non mi# fide accipiendam cHe à miniftro ^“^gt;igelt},quam ab ipfomet Chrifto* P Cactcrùm,cùmChriftasantepaf-i^m fuam Apoftolis fuis claaesEc

ÔC poteftatemremittendicom '’’^ndaffet,pofletquifpi5 exiftimarc, ^^üm Apoftoli oranes à Chrifto de* '^*^601 in pafsione fuajChriftus eti-’’’'^’’fogaflètipOs miniftcriSEuan# §'lgt;j.Sed hacc opinio refutatur ex eo, ^Chriftus poft refurredionem fua ‘ätim confirmet miniftcrium Apo-

f'^fflatjic in eos,(Jicgns;accipite fpiritO

DE POENITENTIA fandum : Quorumcunep remifentü peccata,remittunt cis,quorumcunfp retinuerins,retenta funt ^ Quo loco nomen fpiritus fandi inteHigcndum cft,pro dono et officio fpiritus fandi. Spiriewi pits'p^an^ r emit tere peccataeft officium üiu pro^t fpiritus fandt Hoc ergo Chriftus co no CT o^cio n^^njans Eccleffae miniftris,dix(t.Ac ^j.^^.^^ Qiiritum ßndum,hoc cft,com médo uobis minifterium fpiritus fao di. ut poenitentes abfo!uatis nomine fpiritus fandia peccatiSjimpoeniten' M^illri Ec» tibusretineatis.Ethic uides quomo' titßa ctitm do minifter Ecclcfiac quantumuis ma m4lt pojfunt luSjpofsit abfbluere a peccacis« Chri^ । abfolutrei ftus enim non tribuit hanc autoritär . pecatK, nbsp;nbsp;tem perfonae dignitati, fèd minifferio ।,

à fe ordinato.Quid inter metalla pest !,

ftantius eft aurof fed an non ÔC feop turn poteft geftarc aurumf Ita inter officia fpiritus fandi nihil magis prat' cipuum eftpoteftateabfoluëdi a' peC can's,fed hoc officio etiarn malus mini fter defungipoteft. Exemplum ha* bes

HOHIL'IA IX. lor besinNazianzeno,dc figillo aureo ferrco. Similis em figura eft figiUi ’nciraannulo aureo 6^ ferrco fada, ItJabfoIutio fimilis eft abfolutio, eti* M difsimilcs fint miniftrtEtfi cnim '’'intfter Ecclefiæ publice fceleratus gt;nbsp;^fb« légitimé deponi.tamen fi audie ''sEuagelion abfolutionis à miniftro '^piehenfibilis uitç,nihil aufertur uc ''taticius abfolutionis.Hgc de inftitu **one abfolutionis. Nunc de unlitate ''li'isquscdam audiemus Ad quid cr^ S0)inquics,mihi utilis eft abfolutio,fi Ab^otutionis 'ffdoChriftum pro me paffumt'Rc- utiUttu. I Pondeo.Sicut alia S3cramenta,{ta et 1 ’bfolutio eft inftituta ad confirmant ' '‘’'n confeientiam noftram in dubita quot;onibus.ôi' ad roborSdam fidem, Sae P^ caim diximus, nihil tenerius efte '°lcientia,nihil etiam magis incredu ‘quot;n.praefertimin diuinis rebus, quæ ^lofenfu percipiuntur, Nafcimur cm quot;quot;gnorantia rerum diuinaium.Qua 'tfemper nobifcumgeftamus dubi*

DE POENITENTIA tatiott«n,quae fc(c prædpuè intend donibus rcuelat » Nam fi reuclatû eß • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in confcienda judicium Dei fupcr pd

cata,SC fentimus grauitatem pcccaW rumjedamfi audiamus Chriftumpr^’ nobispaffum,tarnenquia diuerftn” fenfu doloris percipimus/olcmusci'’ bitare.Inftituit ergo Chriftus Sact»' menta,PrimumBaptifmS,deinde eet namDnicam,ut his ueluti literis gillis cœleftibus in fide cofirmemu''' Poftremó, inftituit etiarn Abfolutic' • '.ai’y. - nem.uelutichirographumfuSjUtet omni parte nos deuoluntatefuacef^ tiores redderet. Sic enim cogitamu’' Audis quidem Euangclion,babes St cramcnta,Baptirmum et coenamD^ minicam,ueluti literas SC figilla Dt^ Attamen muitó certior elles, fi aiidi' res ipfum Deum tecS colloquenten'i aut fi haberes chirographs dus. Re'* quit ergo Chriftus poft fc abfolutio' nem,quam confirmauit tan^ uocti” Deijdicens : Qpj uos audit,me audßi

8f coftfirmauit earn tanquâm chfro* graphumfuum,dic€s,at ctiam fupra tommcmorauimusÆi it et in cœlo fo lutumJnfuper Ô^ tniraculis SCcœlc* ftibus teftimontfs cönfirmauit,q) ab* folutio à pcccatis,fit uox,nó hominis, ^td DeijSC ^ fit chirographum Chrp fttEft ergo abfolutio utilis ad confirm •oandam confcientiam in fide de rei ’’’ifsione peccatorum, Vbi a5t mens ®ft confirmata de remifsione peccato lt;^utn,ibiomnia faluafunt. Cæterùm 'll abfolutio ordine diftribuatur, exi' Sgt;turab Ecclcfia confersio:ueï ut pc-dturiabfolutionem peccatorum fao '^Ußijindicent fe effe peccatorcs,ö^ a-gnofcere peccata (ua, Sed cum id ®d nominatur tantum, niox refilid •ïntauditores , Hoculcustangino-^unt: Alij enim dicunt facrifieufos ^uaerere uiarn ad reftituendamcon-ftfiionem Papifticam. Ahj affirmant 'pfbshacuiagrafiariiterumad digni fîtes Óf potefiates terrenas, Itaque

DE POENITENTIA

iinpaticntifsimè de bac re dicenté au^ diunt.Sed quid facias^ Num propter has calumnias confentiendumeftin

QuaHi cottt tneompofitos mores Eeelefiçf Obfer ftHioexigit ^^igitur,neminem cogiad confiten' dum peccata iuxta modum Papifti^

cum.Quan^ enim muitis utile effet, ut praccipua fua peccata cnumcraret coram miniftro Ecclefiæfidcdigno, quo ipforum uitijs confuli pofTet, ta' men quia hxc enumeptio non eft k” ge diuina praeccpta,non cxigit à quo' quam,0Cfi exigeretur,none{retne^ ceffarium obedire. Sed tantuhocexi gitur,ut auditurus abfolutionem pec catorum,5C fumpturus coenam Do^ minicam,confitearis in genere te effe peccatorem,et indices miniftroEcck lig.te hçc petere.NecefTarium autem eff id exigere.Ac optarct quidem pa' (lores ÖCEcclefiarum miniftri,ut hoc onere exonerati effent,fed officij he' cefsitas hocpoftulat. Primum enitn publicus Ecdefix cofenfus boe onus ipfis

H 0 M I L I A 1 X. 109

'pfis impoCuit, ne finant actedere ad ^äfram cómunionem inexploratos, inexplontti

Scriptum ert in publica Confefsios ««*■ od ^om» “^ Auguftæ Imperatori oblata. Non Tonern non ^ftautem hominum,aut priuatorum^'?^‘“^““^^f” '’^■niftroramjUt publico confenfuire“^'’ P^gnent.Deinde adminiftrosEccle 'Êdi(?iuni efttne detis quod fandum

1 ^ftcanibus,neproieceritis margari#

I *’sueftras anteporcos.Canesautem lt;

^ porei funt impœnitentesîquomo*

i '*oautcm poterit paftor cognofcere 1 ^^ifint impoenitentes ^ fi nemo petat J ’^fbludonem aut SacramentarExigi . *''f ergo confefsio, aut fi mauis indis ^^tio,ut pœnitentesabimpœnitenti' ^i^s feparentunAdhace Ezech.capj» '’■fgt;ptum efitSidicêteme ad impium 1*^0«€ moricris, non adnunciaueris ^necplocutus fueris,ut auertatura '“ïfuaimpiaSC uiuatïipfeimpius in ' '‘''quitate fuamorietur, fanguinem ^“tem eius de manu tua requiram,Si '^^em tu adnunciaueris impio,£lt; ille

DE P OE NITE NT IA no fucrit conuerfus ab impietatefu^» er à uia impia.ipfe quidem in impief’ te fuamorietur,tu autem animamt^ am hberafti. Sed quomodo paH^f hoc adnSciarepoteil.G omnes ipûi*^ fugiuntfNetp enim Iiccbitdomos3' lienas perferatari,aut per lidoresoo car c. aut publier nominatim per ftr«’ gerc. Quarc necefTe cd,ut qui uelif^ Sacramentorum participes eflc,pe^ tant ilia ab Ecclcfiæ fuæ paftore, ut« uc quidé peccatoribus uidctur,quo‘^ caftigentur uerbis, fed tolerabilu^^ eft,ut nunc uerbis, quàm poftea i^f^ infernali caftfgentur,prarfcrtim cum fie caftigari à paftorc,non fit infam«’ ' fed medicina,Quare non debet Eet^^ fia,adconfcruandum boneftumor^l* nem,hoc onus afc refjcercjprefertim i cum etiam ad difciplinam iunioruß* I pertineat,ut explorcntur amp;f deterre' anturapeccatis. Debetautem b»^ confefsio uel indicatio ordine fieri, ut non fimulomnes accédant ad pafte' rem

H OH IL IA IX.' «o ^îtn fine miniftr um Ecclefîæ, fed ali* ^spoftaliûaccédai. Quod^ipfum ®*igitur ab hominibus ipfor um com *’'odo.Sunt enim qui uerentur coUo^ H^^i cQ miniftro Ecckfiac altjs audien ^•bus,Sunt feiies,cum quibus necef* ^ecft ut minifter altiori uoceloqua-^dr. Proinde inhoneftum cft ita pete* ff Sacramenta, ut alter atteri fit impe Pimento. Hæc de confefsione dicere fioluimus ,nonut confefsionem Pa* pifticam reftitueremus, fed ut bone* ftam difciplinam in Ecclefia confer ua ’’fnius,6lt;^ utminfftriEcclefiçfuomu ffcre ad utilitatem Ecclcfiæ defungi n^icant, Quarcfidepeccatorumre* •nifsionedubitaueris, nondetrccHcs f'eep uercaris coram miniftro confite b amp;: indicate te eflrcpeccatorem,pec ^atatuaagnofcerc,S^ abcoabfolu^ donem peterc ac audire, ut confirma fa per abfolutionem fide,paccm con feientiae cófequaris,Sf in obfequio dl uinx woeationis ad percipiendamre*

DE P OE NITE NT IA gnicœlofum bacreditatem ambuks, pericfum Chnftum Dnm noftrum, qui eft und cum Pâtre Si Spintu fan' (fto iaudâdus Deus in fecnia, Amen»

HOMILIA DECIHA.

Of Qntione.

Vperforibus condonf bus cxplicuimus partes Qc Sacramenta poeniten

amp; coena Dominica,quibus etiam ab' folutionem à peccatis adiecimus, d^ delicet qr ad agendam pcehitentw ne ram,requifaturpeccatoi^agnitio,0f odium, Adhçc,ut credamus ca nobis remiftaefle propter Chriftum,etljac fidem confirmanda eflefacramcndS) baptifrao fcflicet, coena Dominica 8f abiblutione. Càm autem fidcs etiam perorationem confirmctur äfeerti' ficctur ,ncceffàrioquoç dicendum erit de oratione.Dicemus ergo in pre fentiHomilia breuibus denecefsha^ iCjdignitate ar utilitateOrationis. •

Prim um

Primutn autem omnium obfcruc' tnusjquód necefïe habcamus orarc, q^.^^^ ^^^ » Etenim,qucmadmodumDcus in a^ febdbtmtu. lijs Decalogi præceptis exigit.ut non occidamuSjnonfuremur,non adulte '^inm committamuSjita in primo et fe tundo præcepto exigit, ut oremus» Namcumdicit: Ego fum Dominus Öeus tuus ; Nó habebis deos alienos ^oram mCjamp;'tnon affumes nomé Do '’lini Dei tui inuanum.perfpicuè figni Stat,in unum folum Deum credcn-^lt;ïinjfilt; unum folum Deum inuocan ^UmfiCadorandumefle. EtinPfal, 49 lnuoca me in die tribulationis,óC

1 ^f’piam te. Et Chriftus ipfe ait Lucas

| I8'0portctfempcrorare Si non de# ! ^’tigarbEt iterum: Vigilate SC orate, ' ’'«intretis in tentationem ♦ Sed Ion*

§•101 effet omnes feripturæ fententi# ’senumerare, in quibus exigitur, ut Pr«cemur. Quar e ficut homicida a ut f“f grauifsimè peccat homicidio 6(5 f^tto fuo, ita nó minus grauiter corS

DE POENlTENTlA

Dço pcccat,qui non orat in afflidio-' nefua.Et cum is quiorationem ncgii git tamhorribiliterpeccet, quidobfe cro,de illo (entiendum eftjqui nönfo lum non orat, fed etiam makdicit Si execraturDeum ac homines f

Deinde uocat nos Deus adoratie

promißionts ncm,no tantum præceptis,fed etiam promifsionibus fuis» Propeenimeft Dominus omnibus inuocantibus i^ pfum in ueritate.Inuoca,inquit,mein - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;die tribulationis,amp; eripia te. Et Pfab

So.Dilataos tuum^öi^ impleboiHuiJ, boe eft,ofa,quantacült;^ uelis, óf ego exaudiam ac uotis tuis fatisfeciam.Ét alias apud lohelem cap.2. Omnis qui inuocaueritnomen Domini faluuse-rit. Et Chriftus apudLucamcapjh Omnis qui petit,accipit, æ qui quX' rit,inuenit,Si: pulfantiaperietur.

cJ/rißus on Præterea,inuitat nos etiâ ad oraO' ! uit fietjiitnn JumChrifti exemplum.Hicemquafl quam nullum unquam peccatum fe^ citjó^ fuit omnium diuinarum rerum confcius,

H o M I L ( A X ('s

Jonfcius,qm'ppe quod fît Unigenitus ^cifiliusjfrcquentifsimètamen ora* ^'tjamp;^ ad orandum fecefsit^ Quid er ai §0 non facer emus nos,in peccatis co '^pti et nati.att^ diuini auxilq quouis ’’'omento indigentes f

Ad hxc,incitent nos ad orationem ®^nium fandorum exempla. Hl em 'Um agerent actatcm fuam in terris, •^^putarunt orationem,unicum fuum ^üiïtium 6^ afylum in omnibus affli* ’^gt;onlbus,Suntautéfandi nobispro P’''i®Jj^

i Pofiti,iuxtafuamrationcm,inexem-Plïrerum agendarum. Sit ergo oraa

i ^*oetiamnortrumafylum,adquodin ^ffliâionibus confugiamus, Oratio*

*'^n» etiam adumbrat nobis cultus Tl^Midm^# ^hymiamatis , qui in Exodo cap.50, tw cultus.

^«fedbitor ; Adolebit(inquit) Ahe* 1 fonincenfumfuperaltare fuaue fra*

§fïns,mane quado componet lucer* ''as,incendetillud,ó(S quado collocat dsaduefperum^ thymiama fempi fdnum coram Dno in generadones

DE POENITENTIA

U en ras ♦ Hic cultus non placuit Deo cxmeritoopcris(ut uocant)operati, feddocuit 8C admonuttfrequêterœ random efle/quemadmodu exponit Pfalmus 140, Ùirigatur,inquiêSj0ra' tio mea lîcutincenfum inconfpcdiJ tuo,cleuatiomanuufn mearum facri ficium uefpertinum. Et hoc eft quû3 placuit Deo in cuitu thymiamatis.

Præterea, uocat nos ad orandum orationis dignitas. Nam oratioqm^ aliud eflr, quàm familiare Colloquium orationis di ^^^ DeofMaximeautem dignitatis g^itaf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo familiariter colloque

Quid enim poteft haie deefle, qui ad familiaritatem Dei admittiturfOra* tio autem quæ eft ex fide in ChriftS, eft uia,qua et reefià per uenitur ad D« om in aduerfisjô^ impetratur ab ipfu certifsima falus.Sic enim de orations fentire doect nos uerbum Dei iuben tis orarc, SC promittentis exauditio^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nem orationis. Hac enim uia accefsit

Mole. ad DeumMofe,cüm in afflidionibus eflef»

HOMILIA X. m tflet conditutus» Hie enim cum edu-Tiflet Ifraelitas ex Aegypto ad mare i tubrum,prohibebator ex unaparte 1 ®’are,cx altera inaecefsis montibus,a •trgo autem premebatur hoftibus, biplane nulla euadendi uiapateret* Qiio ergo fcfe in tantis angufttjs uergt; ‘'(faut quam uiam ingrediturf certê '’onhabet aliam, prêter orationem, ! Ï^a etiam tam ferio ÔC ardenter ince ^fbat,utaudiata Domino:quid cla# •“’s ad me ? quemadmodü Exod. j^. Itfibitur. En accipe etiafucceflorem j^p^, ''Uslofuam,uteft lofuae 7, qui cum '’^freitus eius uidus effet à ciuibus

'^fl^isHai, 8^ cor tonus populiinftar ’^^ïliquefadum enètjquemadmoa ^“m fcriptura !oquitur,non aliud ha “'^qood infummo periculo arripiat |orationemlt; Quid dicamdeDaui^ pcuiusPialmi qui extant,quid aliud ^''t,quam publica teftimonia de ora ’'^nis tum dignitate amp;nbsp;autoritatc, tu 'Acacia 8^ utilitate ^Nec filentio prac

P

DE POENITERTfÄ

tereundum eft,quod fcriptura de lo' (apbatregeiudax.Para xo« cômemo rat,Hicenjm,cumSyri innumerabi* li exercitu ex improutfo in regionem fudacincurriflentjS^ uidereturdere* gno ludx codamatum efle,ad orada nem tan^ ad facram(quod dici fokt) anchoram feftinatJn nobis^inquicns, non eft tantafordtudojUtpofsimus huie multitudini refifterc,fed cuigno remus,quidagcre dcbcamus,hocfo* lumhabemus refidui,ut oculüsnf^ ftros ad te dirigamus .Sunt Si alij «n^ niti pq,quos longum effet cernemo' rare, qui in afflidionibus fuis hatu» adDeom acceffèrSt, quoi^orationis uirtus Si utilitas nobis commédatur*

Ac in aduerfis quidem indperet)' rare, non eft admodum difficile er«* dentibus in Cbriftum : at in oratione per feu erarc Si aduerfis nondefatig^ ri nee frangi,boc opus hie labor eft* Malta enim funi quae homines ab o^ rationeauocant, Pninum,quia cud non

HO MIL IA X, H^ *’on continuo libcrantur ab afflidios» ®'biis,cxiftitnant fe non exaudirn De **''^c,lt;^Dcus uideatur occupatior,'5 '“refpiciatjó^ affidatur humanis mia Ms«Poftrcmó,qgt; nos uideamur pro peccata noftra Éndigniores,^ ^s ^cusrefpicht Óf exaudiat,adeo^ o/ *’'nino nobis uoIuntasDci ignota efle J*lt;l«ur, uidelicet, nS certo «ebt nos ’'fuars,Hacc funt qux (bUicitant ani* j ’’’'Jttioranusadincrcdulitatero,óf fo ; ''ntipCumita eneruare, ut quando® ^rf«igatus abtjeiat orationem.Perle Mduoi itam eft in oratione,ctiam(ï ®0 continuo a malts liberamur 2^ ex# ’’’dimur.Primum quidem ut præcc«* ptoDei obediamus, qui toties nobis Of^rc 6f fe in aduerfis inuocare prae* ^'pù,ôf per Cbriftum filium fuum to *gt;« admonuit nos,ut oremus, ne in* •funusin tentationem * Deinde, ut Continua oratione fidem noftramin ’tiuerfis follicitatam Sf defatigatam 'onfirmemus ♦ Nam per orationena

DE POENITENTIA

reuocantur in m entern promifsfonej DetOporter enim uerä oracionem c promifsïonibus Del conftare,promif Îionibus autem Delalitur, conferua^ turSif confirmatur fides, ne langue* F/Vfj txttK fieat 6^Inciplat dubliarc,quafiDeus twmora, nolù audlre nofiras preces. Sclamus etiam hm'ufmodi mora exerceri no* ftramfidem,Slt;r maforemlntercateia porls coronam fidel nofiræ prépara 1(.Nam Deus,fuo tempore, tanto eu 1 mulatius impletj^d promlfit,quanto i dmtius diftulit. Promifit Deus Abra* bar pofterltatcm,a: primùmlnextre mafcnedlutcdatureilbboles, item promifit et fernen,in quo benedlcen* dæ effent omnes gentes terræ, quod tandem fere poft duo milta annorum fuit exhibitum. Promifit Chriftus dl* fclpulls fuis Ipirltum fandtum, non ta men poft unum aut alterum diem ml fit,1111 autem nonldeo defperant,fed perfeuerant in oratlone, ut inter alia aduerfa In fide quoque perfeuerare queanti

H o M I L ( A X. Ilf

'lneant.Quo exemple nos quolt;p ad' *’ionemur,ut in afflidionibus oratio* *1101 capeflàmuSjÔ^ in ca perfeuere* *wus, etiamfi non mox üotis noßris pfo noßra libidine fatisfaciat : inßan* ^Umenim cfl,nrgendnm Ô^ pergen* ^Um in predbus ad Deum.Nota eft ^pudLucam cap.jj,parabola de ami* %qui poßulabat nodu panes à nid' ''0jqui Ô^ impetrabat importunitate, ^luod no poterat impetrare amicitia« Ifem alia de iniquo indicé cap, ß, qui *'onpietatealiqua, fed moleßiamo^ •'^SjUiduacpreccs exaudiebat. Dicc' ^enlm intra fe:Quan$ Deum non ^'nieo J nec hominem r euer cor, tame 9^13 moleßa eß mihihæc uidua,uin^ quot;Picabo illâ,ne tädem ueniens fugillet '’’«.Qux certeomniahucfpedât,ut ’dmoncat nos,quo femper in aduer* Û8 oremus,nec un^ defatigemur. nbsp;nbsp;p^^

Adhacc nonexißimemus in afß^ etuultnotiu ’^ionibus Deum effe occupatiorem, affliSbomhut ‘l'iam ut nos refpiciat, aut afficiatur iHmire,

DE POENITENTIA

floftf is mifcrqs.Nam ipfe eft omnipo tens,nee more hominum ntgotijs im pcditur,quo minus fuos refpidatjnec aitjs aftedibus rctrahitur,quo minus afficiatur nóftris mifcrqs.Ipfecm eft Dns Deus nofter,creator cœli 6^ iff tæ, qui non difcefsit ab operibus fuis poft creations,fedadhuc omnia quae creauit gubernat,adminiftraC óf con feruat, Per ipfum,inquic Paulus,Odi tnus,mouemur 5C fumus. EtChd' ftus:Nonne duo,inquit,paftercu!i nd nuto a He ueneunt^Sf unus exiHis no cadet in terram fine Patre ueftro,UC' ftri uero etiam capilli capitis omnes numeratifunt, Et apod Prophet’”! aft Dns:Nunquid oblioifcipoteft m” lier infamem fuum,ut no mifereatur fiiq uteri fui C Etfi ilia oblfta fucrit,^ go tarnen non obliuifcar tuhCum igi tur Deus pofsit ct uclft nos in afflidio nibus reipicerc ct adiuuare.nonduW , tcm us cum nobis adfuturum,fed iu^ fa promifstoncs fuas nun^ nos derc lidurijm

HO MILIA xi ««

i ^^uiJicHècredamus.Prçtercafiindl

S’iitas noftra prop ter peccata nobis vt^ff^^M obftrepuer it,qgt; peccatores fimus,De ^quot; ’^wautem peccatores non cxaudirc»^'^*”^ ^ofolemur nos per iuftificationem fi* ^d, Si cnim pctnitentiam agimus 6C dedimusDeorn nobis propter Chrl

1 ftumignofcerc,ftatuamus certonos t^co placere propter Chrifiû filium ^Uiim, etiamfi hærent in nobis adbuc peccataddeo apud loan, cap j6. Chri ftus inquit: Quicquid petieritis in no •»line mco,qöafi dicauNô poteftis ne ftfam dignitatem ad Patrem meSad ferre,fedopus cft nobis intercefforc 8CpontificeUdeo ad me confugite,et Pituite nos certo placere Deo, uo» îbeoexaudiri ^pter in terceflbrë ôf pontifieem Chriftu filium fuum.-ante omniacogitemus Chrifio fadas cfie promifsiones,5lt; cQ procul dubio exgt;

, audiri.Vnde ut Temper banc confeU tionem firmam haberemus côtra no ftt3ijjdignitatê,2cclcfia in uctenbus

P *i

DE POENITENTIÄ

precibus femper addit ï Per lefüm Chriftum Dominum no ft rum. Qua-rein omnibus orationibus noftris pri mum credamus,nobis fcilicet remif-fa effe peccata propter Chriftum, 0^ propter eudcmctiam preccs noftras placere Deo,SC exauditas cflè.Exhis perfpicuè uidemus,quód in omnibus pericalis ac in omnibus tetationibus ad orationcm, ueluti ad facram an-Orationit eboram/eftinadum ftt nobis, QC quo nirttu(^ tffi molcftiora funt pericula, tentationes facit, dé aduerfitatcs,eouchcmentiusora* Xioni inOftendum eft i Magna enim cft uirtus orationis, qaæ ad Dominu Deurn noftrum habetur.Si adeundS cft periculum, oratio impetrat fpid* turn fortem ÔC impertcrritü,quo otn nia pericula negligere 5C fuperare If cebit « Si in aduerßs perfeuerandum eft,oratio impetrat conftantiam et pa tientiam,imo impetrat Iibcrationem dé fatutem.Si faciendum opus, quod finebenedidione SC incrementoDo mini

H Q M I L r A X. ir ttid promouere no poteft,oratio im petrat bcnedidionem Si increment turn.Sic orauit Iacob cum (ratremfu UmEfaufugcretjUteßGenc.iS. Si Guérit,inquii,Dominus mecum,et eu ftodierit me in uia per quam ego am* ^ulo,6^ dederit mihi pane ad uefeen* '^‘Jm,00 ueftimetum ad induendum, •■«iierfus^ fuero profpere ad domS Petris mei,erit mihi Dominus in De* ''gt;n,amp;:c.Et adeo ditatus eft,u£ qui lor '^3nem folobaculo tranßerit,cü dua* ^“Sturmisacmagnis diuitqsregref* ^“s fitjUt Gene, cap^jx. feribitor» Ita ^ïlomon^. Regum 3. orat ut Domi* ''US ci det cor fapiens 0C docile, utpo Pu!umfuum iudicare pofsit 6^ difeer quot;ftc inter bonum amp;^ malum,quod in ’^''tum Domino placuit, ut dixerit J’lomoni : Quia poftuUfti uerbum quot;ot,0rc.Ecce feci tibi fecundum fer* ^ones tuos, 6^ dedi tibi cor fapiens 'ntelligensjintantumutnullus an «'efimilis tuifuerit, nee poft tefurre

DE POENTTENTIA ; duras fit. Quiequidigitnobw/nuo' i cationeDetagcndum cft fiucpaticn | dâ^ad orationem ex fideproficifeen' tetneonfugiamus^SC impetrabit no^ bis oratio gratiam S^ auxilium Oei« Piiordiione nbsp;nbsp;Ad dignitatem et utilitatem oratio

plMimpe= nisetiamhocpertinct,qgt;Dcuspîjso* trant quin »«nia multo cumulatius prçftat q ipß feterettu» pctere aufint,id quod ffriptura ubiç tltni, tefiatur. Abraham petebat tâtum,o( Jfmael uiueret coram Deo,tion au fus fperare prolem èSaranonagenaria» 6ed ut Deus indicaret fc pqs prxßa' re ultra omnia quae cogitant,dat dé' Un Ifaac è Sara,cuius fernen muItipW' catum poftca eft ficutftcHae caUSi arena maris Jacob hoc tantum ambtó bat,ut amiflum olim filium fuumlolt; feph adhuc fuperftitem uideret. At Deus iilud etiarn ei prçftitit,ut nonfo Juni fuperfiitem fiüumjed óf prind' pem ipfum in Aegypto uiderït,Quio Öf lofeph carceri inclufus uixaude^ bat fperare Überationê è car cere, fitJ Dominés

H o H IL I A X. Il» i dominus demonftraturus fepratfta •^epijs ultra omnia quae cogitant,n5 ^olum liberauit cum è carccrc, fed erf ’'nfecit eS pri'ncipcm in regno Acgy P^Quid de Dauide dicam,qui in exi ^'^tn a Saule eiedus,uix cogitareau* ^ebatjUt in patriam fuam priuatus re '*ertcretur.Dns autetn effecit,ut non ^olumrediret ab exilio in pa tria, fed ^$hm,ut omnium IfraelitarS rex Sei ’«. Gum Petrus apprehenfus eflèt ’b Heröde 6C cuftodiretur in carce« •^«jpoftPafeba adfupplicium produ* 'tndus,congregantur difcipuli ad co *inuam orationem pro eo« At illi ita 'ongregatijUixaudebant in tantis af ^'^ionibus petere,ut captiuis óf in» *'tfcdis Apoftolis Dominus ipfos à **’orte eriperct.óf pr^dicationem no JJ^inis lefuChrifti interire no fineret. y t autem PetrS liberaret c tam prac-’«ntanea morte,fortafsis ne per fom^ ^ttm quidem,ut dicitur, cogitabant, * Ut maxime iHud optaucrint, nulla

DE POENITBNTIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Omen Humana rationc fperarepote j tant. Sed tanta eft eUmentia (de po' i tenth enim nulla cft côir ouerßa)Do mini Dei noftri,quôd non fois iplum à morte ferued, amp;nbsp;Euangeiion left* CHrifti defendat/edreftituit edami' pfum Petrum incolume Ô(^ libcruoi» Qpid poten: hac dementia dici befliß gniusf Dies medeficcret,fiperg«' rem omnia féripturç exempta enam^: rare,quibus Deus comprobadt/^ j hac uirtute praeditum eflè, qudd prsf ftet pij s ultra omnia, quç iuxta huma nas fuas rationes cogitent aut pétât« Habemus quàm necefîaria nobis fit uera oratio ex fidc profeda,quan^ tam habeat dignitaiem,ô^ quanto Ht ufui»Quibus autem uerbis orandum fit, ut incendatur Ô^ inflammetur 0' des,qua fola propter Chriftum labs impetratur,docetfcriptura in multia orationibus öd Pfalmis,quos utile eft cognofcere, Äprofuarationecotn* memorare. Sed QC Chriftus idem do

H 0 M ILI A X, ’'9

(st tn oratione Dominica, qua quad bfcui quadam epitome omnium fan* *^oram orationes comprehendit, ita ut nulla res ßt diuinitus promißa, Ôf ^Ûeo impetrabilis,cuius petitio in ea utationCjUidelicet Dominica, non co ’•neatur. Oremus igitur line inters uiißione.ut obediamus Deo,et impc 't«tnusa Deo per orationem ómnia ^iu«nobis neeeßariaad falutemno* ‘^fam turn corporalem,tum fpiritua^ '^m,diuinitus promißa funt, in Cbri lt;nbsp;^oUfuDomino nodro, qui eft unà ^Um Pâtre Ôf Spiritu fando laudans '^usDcusinfecuIa, Amen,

HOMILI A VNDECIHA, Df CrKcc.

j N Homilia quam fupe* ^I rioridie de oratione dixi , mus,oftendimus fidem per orationem confirma

fi. Nuncueropaucis explicabimus 'luifint fidei fi-udus.Ita^,ut non Ion Sisambagibus uosdetineamus.fru-'

DE POBNITENTIÄ

Aus fidei funt (quemadmodum qu^ dé nunc de fidei frudibus loquimur) mala ferre Sabona facer e. CÙmwté Ecclefia fempcr afflidionibus ruble' Aa fit OC cruce exerceat, dicemus pri inSdecrucefeuaffliAionibus, Nam cum fçpc audiamus,quomodo fadeß da fint bona opera, neee ilsriu eft ut aliquoties ettam difcamus quomodo ferenda fint mala Óé aduerfa.Chriftd ’ * ni enim officium eff tam bona diÜgeu ter facere, quam mala patienter fer^ re,utrumcp pertinet ad Chrifhani ho minis uocationem.Solent quidem ho mines huius feculihanc uocaiionenJ inuertere, ac abalqs quidem,ut ßW benefiat cxigcre,ipfi autem alijsma^ kfaciunt. Itaqp fui offictj effe putant malefacere,amp;bcnepati. At contra, Chriftianieft benefacere óf maUp’' th Quarc audiemus de afflidionibus 8f cruce. Et primüin,quid fit crux-Deinde quomodo nos in cruce gera^ mus,ut accipiamus confolationem.

Principe,

H o M I L r A XT. »a Prindpïo,crux eft quxuis afflilt;flio,G* Ut interna due externa, qug ex gratia ^tiaccidit pqs propter Euangelion *utnomenChrifti,ut ea probetur ft* 'ifs torum,cognofcatur cbaritasDef, ^pqmagnifie» Uberationedluftren ‘ut. Porrointemam feu occulta er u^ 04« bdt» ^quot;n óf afflidionem fsepifslmènobis J*^ *”^ ^ülmi proponunt,de horrore tudieq (^^’; ^irçOei in peccaris,dc horrore mor ‘‘* Óf infemi, Vdut Dauid Pfa!. lt;$, ^utritur : Domine,inquit,ne in furo« '' tuo arguas me, net^ in ira tua cor* ÿ'as me4té:Turbata funt ofla mea, ^(animamea turbata eft ualde.lt emî jurbatusefta furore oculus meus, *t.Sic Hanna mater Samuëlis,ama-[u^nimo orauit ad Dominum, flens nH’‘^t f.Regum j.Externam etia afs ^'^ionem Sf crucem uidemus in om

pqs a condito mundo fuifle.A* ^flifratre fuo Cainocciditur, Abra« ^*01 iubetur in exilium ire.ltem iube ^^‘^filiumfuS Ifaac immolate, Iacob

DE POÉN IT EN TIA

fratrem fuum Efaij fugerc cogiturjo feph à fratribus in Aegyptum uendi' tur, deinde propter calumniam mif' fuseftincarcerem.Quidnon paiïus cft Dauid à Saule f Prophetac uarijs modis afflidi amp;nbsp;trucidati funt. Chri^ ftus ipfe filius Dei unicus,pratter al*' as afflidioneSjCtiam cruci affixus eft» Quiddicam de Apoftolis aedeWar tyribus,quae mala non fuftinucrunt ( Et quid hodie etiam pij renato Euan* gelio Chrifti patiantur, paTsim uide' mus.Has autem afflidiones Dcusfu is infligit ex gratia fua. Sic enim P«* trus ait pPetri x.Haec enim eft gratia apud Deum, dquidem in hoe uocati eftis, Affligitautemfuos Deus,non ut perdat/ed ut feruet, ut ad pani^ tentiam uocet,amp;f exerceat fidetn no' dram.Sic enim Paulus ait j.Corint)|-Cùmiudicamur, àDno corripimuG ne cum hoc mundo damnemur.EtSa lomonProuerb.j, Quem diligitDoJ minus, corripit, Et Hebr. p» flagellai omnem

HOM IL (A Xr, «» oninem filium quern recipit. Vnde cf ^aoid Pfat |j8* inquit; Bonum miht, ! ^uód humihalti me,ut difeam iuftifia rationes tuas. Cum igitur Deus ex ^ona fua uoluntate nobis afflidliones '•’»mittat,nô ut perdat, fed ut feruet, ^’Ipœnitétiam uocet,fidem noftram *’ttrceat,et nos exaltet,obediendum *ft Dco,Slt;r patienter ferenda quç no I^MDeoinfer0tur,utferuemur per ^hriftum, qui eft omnium affliÄos s f'Jmconfolatio.

Nam q? pq ob Euangelion S^ no^ ^tn Gbrilh obruatur afflidionibus, Piorumoffli ^«trus in priori fua Epiitoia dare a» ^lt;^tff^’ Vendit: Charifsimi,inquit,nc miremi ‘''»dijm per ignem explorammi, quae “^fsad experimentum ueftri fit, perin '^fq«afi nouum aliqutd uobis obtins Kimoinhoc ,quód confortes eft is ’Wiâionum Chrifti,gaadete,ut in re ''datione quotp glonae ciufdem gau^ 'If^tisexultantes.Si probris affieimi^ '’**nnomine Chrifti, beati eftis, quo*

DE POENITENTIA

mam gloria amp;nbsp;fpiritus Dei fupcr uos requiefcit«iuxtaipfos quidem makdi dis afficitur,iuxta uos autcm glorifia’ catur, Ne quis enim ueftrum affliga* turuihomicida.aut fur, aut facinoro fus,aut curiofus aiienarum re rum. Quibus aerbis Petrus cruccm ptjs accidere teftatur propter Chriftino' men.Et difcernit piorum afflidiones amp;nbsp;crücem,a cruce impiorum, qui af* flidiones amp;nbsp;crucemflagitiorumfuo* rum caufa ferunt.Sed ^Chriftusait: Et eritis odio omnibus propter no^ Cr«» ekSu men meum.Hïc etiam afflidiones Si *‘o-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cruces elcdieiæ r etjciuntur,quas fibi

ipfishypocrit^fine uocationeDeito ponunt,ut mereantur illis uitam çt«*quot; nam.Hæc enim crux, quam quisfib» fine uocatione Dei imponit, non eft crux Chrifti,fedcrux Satanse. Crux enim res elbcognata EuagdiOj-quod qui receperit, non opus habebit,ut cruccm eiigat propriam Ód fibi impö nat,cum ea alias fuafponte fequatur Euangelij

ft o M I L I A XL ' nbsp;«»

•^iiangelij cófefsionem» Pofleaquatp ^nim Euangelion confeOus fucris, Pfo üno diabolo infinitos accipies, ^ ^'Joperfecutorcquam plurimoshaa , ^Hs,qui tibi infidiabOtur. Sed quid, '’'quiesjde illis fiet,qui patiuntur qui ^^•n aduerfajfed alio nomine ^ Chri EuangehijUidcIicet, quiiniufta ^••liqua patiuntut ab aduerfarïjs,fis ^tNaboth à rege Ahab* Aut qui pas ''^ntur aduerfa propter fua ipforum ''’^Ieficia,ut homicidæifures, 06 faci* '’üfofifNon eft difficile de his refpon ^^''e gt;nbsp;qui iniqua ab inimicis fuis patis '*^'‘tur, Omniaenimquacalicui inias ^'•nferuntur , etiamft nomen Dei,' ’i^^Chriftijaut Euangelij non prætc* JSJ^'^r, tarnen dicitur ea pad propter ^^■■i(lutn,fiquidcmChriftus cftueri *’^ó^iufticia,Quaecuncp igitur pro* , f^^tucritatem et iuftiçiamalicuiiniu ‘taccidunt,ea iudicanda funt illi pro P'^r nomenChriftiaccidere« kaq^ft '‘^ Chriftum crediderit,nonrainus

DE POENITENTÏA coronam gloria? perfuas afflidiones eófequitur,^ qui aperte propter no' men Chriftiperfecutionem patitun Bead,inquitChriftus,qui perfecutio nem padStur propter iufticiam, quo I niamipfoi?t cftregnumcœloruWtËt Petrus:Hçc eftgratia/i quis propte*^ confeientiä Dei fafFert moleftias,prÇ ter merits affedus malis. DealqsaU' te,qui propter maleficia fua affligun' tur,dicit quidem Petrus,quçeftlaus, fi cum peccantes alapis caeditninifuf' feredsfEt rurfus:Ne quis ueftruwaf fligaturut homicida,autfur,autfad' norofus,aüt curiofus alienarum f lt;9' Attamen fi ita res cadat,ut proptef fcelus perpetratum padendS fitifitri nihilominus poteft.ut ex meritofup' plicio fiat fanda paftio, non minus Deo grata, $ innocentifsimoi?2 mar« tyrum.Etenim fi facinorofus ingenue coram Deo peccatumfuum confitea tur,amp;r crcdatillud fibi g lefum Chn ftum remitti,tunc per lefum Chriftö effiritur,

H O M I L I A XI. «2, tfficitur,utfupplicium optime merh 1 tmn.adconfequendamperpetuçglo 'iæ corona fandificet. Nonne quam-primum latro in cracc ad latus Chris i ftipendens,fuum fcelüsagrtouit,ö£ Chrifto ex fide falutem fuam c5men* 'liait,in fuo fuppbeio fandificatus (ll,eiaudiuit:bodieme€um erisinpa 'idifo^ Nee miruin quod facinorofi ptrfideminfuismeritis fupplicqs, ç.^ : lue ut innocentes martyres fandifi* ''ntur» Vt enim martyres fuo fuppli 'loteftimonium Chrifio S^ Euangc-1'0 eius exhibée, ita facinorofi fua poe quot;iteftimonium dant legi Dei, QC eX' ''i'plo funt ut alq à facinoribus cauc-’ot,ne fimilitcr pledantur. Effe auté ^''«mplo ut federa uitentur, nonne ^inditatis opus eftr’Prolndc fiue quis 'oiuftèfiuciuftèpatiatur,credat inic loniChriftum,8C pafslo eius ceflura ^ipfi apud Dominum inimmarcefi l'Wlem glorie coronam.Sed ut reuer i ^inmrad crueem piorum,in boe De

DE POENITENTIA

US pios inducit in crucem óf afflidio^ nes,ut eos gloriofc libérer Óif exaltet. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Videmus id in Ifraelitis, quosin Aelt;

^^rum^^^ g^P^^ permiOt narijs afHidionibus pior«w* nbsp;nbsp;exerceriaPharaone Ó^Aegyptijsïfed

tandem forti SC potenti manu libérât eos ab omnibus afGidionibus.lofepb

rus,fed quo minus fperabâf redem* ptio,canto glorioGus ab hac crucc li^ beratur,6C conGituitur in principen» totius Aegypti, ut fcriptum cft Gen, 31 Dauid etjcitur in exilium, nûquàm uifurus patriamfuam,SC tanquanU” fidiator rcgni ubiqj perfecutioné ps’ titur, nee ufquam in tuto eft,fed De^ us eum ab omnibus his afflidionibus italibérât, ut regemconftituateuw fuper uniuerfum (fraël, Quis non ui' det f ut innumeros alios praetereain afflidos)quantis afflidionibus Deus fubiecerit unicum filium fuum lefum ChriGum pro nobis peccatoribas.Se metipfum

HOMILIÄ XïJ «♦

j '’’ctïpfum enimJnqui't Paulus, inapt*

I '*'tforma ferui fumpta,humiliauit ie*

; ’’’«ipfum , fadua obediens ufq? ad

*’’onem,fflortemautemcruds. Scd

’ödi quanta cum gloria è cruce libe*

^^«erit. Quapropter ëC Deus ilium quot;ifutnmam extulit fublimitatem, ac j 'lonauit illi nomen, quodeftfoprao^

'’’ne nomen,ur in nomine Icfuomne 5enu fe fledat coeleftium.ac terreftri quot;m 8^ inferorura,omnis€p lingua co ^teatur,quód Dominus ßt fefus Chri

; ftus ad gloriam Dei Patris,Vt igitur

■ Öeus filium fuum ex afflidionibus

; SWiofe liberauit 8C cxaltauit,italibc

: ''’bit Qc exaltabit etiam omnes ind* I'’ni credentes.Quarc nó terreamur '’■iice,fed cofidamus nos per crucem

; ïdituros effein gloriam.

j Habemus quid fit crux et afflidio

i '’e».Nuncpaucisaudiamus,quomoï ‘* *** donos in cruce geramus, ne defpo ftmus.fed confolationem accipia*

; n’WSjSC confiant er fera mus aduerfa«

DE POENITENTIÄ

Ante omnia refipifeamus 5C Chrifta nera fide apprehendamus,.Deinde, cum omnia exteinfecus uidenf defpe rataS^ conclamata,adco^inaninio nihil praeter mœrorem SC miferiatn fcatJfur,ad promifsiones diuinasfeft* nadumeft.èquibus fides oratioo^n’ ad Deum componat ÔC auxiliumD^^ inuocet. Quod fi fine intermifsion^ dum afflidio fentitur,fiat, nihil cetd' os fequitur quam fpiritus fandifob' tium.Sic enim uoco fenfum gaudtj et læticiæ in medqs afflidionibus orien tem.Confidera mihi HannamSamue lis matrem,quæ cum effet mulicr Ion ge omniS miferrima, ac in corde foo nihil aliud fentirct $afflidiones,oer tit fè ad orationem, ÔC poftpration^ uno Eli facerdotis uerbo per fundic tur tato gaudio, ut abieda omnimce fticia,iam nihil prêter uoluptatem in animo fentiret« Quod eer te nihil aÜ^ ud erat,quam ipfifsima Spiritus fan^ di uircus 0^ folatium ♦ Sic Dauid in^ quit

nr quit Pfat^. Cum inuocarem exaudis uit me Deus iufticiæ meæ,in tribula* '■one dilatafti mihi.Et iterum: Dolo« fts inferni circundederunt mc,prçoc '^upauerunt melaquci mortis lt;nbsp;In tri' ^ I’ulatione meainuocaui Dominum, ^5dDeum meum clamaui.Et exau ^'uitde templofandofuouocemea, ^ clamor meus in confpedu eins in» ^foimt in adres eius.His uerbis figni' ^'at Dauidjfe Spiritus fan di folatio, M dilatationem cordis amp;^ exaudu Wuocat, Temper poft orationem ^ffedum fui (réjouis uehementiores ''nquam moerorcs 00 dolores fenfit $ Chriftus lefus Dominus nofter f ^‘■«mœfticia enim amp;S dolor e cordis, f’^Sus eft fudor cius ficut gutta fan' Suinis, Quid ergo in boe doloris fen^ fuagebatf adpreces feftinabat, poft quasapparuit ei angclus,gaudióSpi 'Uus fandi ita eum exhilarans, ut fef Pfum fponte aduerfartjsfuis obuiam '^ïret. Itaque in omnibus aduer fitati»

DE POENITENTIÄ

bits ad orationcm tan^ ad afybm co fugiamus,ut fpiritusconfolationem i aflfcquamur.Confolatur autem mul' tanosincruce.Primiïmqjcrucemlcl ;

CSf.W«« ”quot;“ explorationem effe noftrç WA wcrMcf. bPetripaco.j. Dcinde,quod Icimus crucem effe lignum dilcdionis Delt; crga nos,Prouer.;. Quem diligit De us cornpit. Ad hacc, quód fcimus crU cemeflcfignumquódfimusfilïjDei, ( Hcbr. Ji. Si alieni eftis à caftigatione ! (purij eftis. Pr eter ca crux fignum cd, qgt;fumusinrcgno cœlorum, 6^ qgt;rc' gnum coelorum noftrum fit.Sic enim ' nos Chriftus ipfe confolatur Matthlt; S'.Beati qui perfecutionem patiuntur propter iufticiam,quoniS illorum eft regnum fcoelorum;hoc eft,quiinaffll dlioncfunt QC perrecutionem patiiW tur propter iußieiam 2^ Euangelion Chrifti,certi funt.quod fint in regno cœ!orum3et quód regnum coelorum ad ipfos pertineat.lnfuper quód glo^ riolam babituri fumus liberationem ex

ii

HOMILIÄ XL n«

®x afflidionibus Ôf truce, 6^ quod perpétua fœlïcitas certo eófequatur; Mundusquidem interim tumultua' ^Hur , fed pij gaudeantnec terrean^ ^Ur. Sic enim nosChriftus certifsime ^onfolatur loan.)6, Mundus (inquit) §3udcbit,uosplorabitis 8C lamenta* ^itntnljfedmœt’oruefter uertetur in Studium, Ôf gaudebit cor ueftrum, ^ gaudium ueftrum nemo follet 1 •^obis. Acexplicatillud fimilitüdineï ^•futmulier pregnans cùm paritjdo '“rem habet, amp;c. Ex quibos uerbis P'^gt;mum obfcruemus mores impio* ’'^m.Hi enim hos habet mores, quod Htmenter gaudMnt,amp; e^ftiment, .„„, ‘' toelices turn male fucceflent alqs ^^^j ?'pracfertimpijs. Vocamusautem 'quot;^pios qui iniquas habent caufas ad' '’erfus pios fiC bonos.ExempIum ha* Genius in pafsione ChriftiJbi Phari' f?'iPontifices,atcp adeo omnes Ïudçi '’^•ftimabant fe faluos,quód occidif-''gt;'tChriftum^ólt;: difieciflent cœtum

DE POENITENTIA difcipulorum eius.Sk Gain cxiftimâ' batfeomnibus mail's defundumj^y homiddio liberatus cHet ab Abdo-Sic Ifradkç fentiebant fe beatos,^ o^ ciCs Prophetis pro fua libidine uiu2^ rent. At impioijt gaudium nihil aliufl cft,^ partus ingentis adeo^ P^’'P^' tuacafflidionis.Luc.ó.V» uoijiSjQ^' ridetis nunc,quialugcbitis et flebitis^ Pfat j6. Vidi impium fupercxaltat® Ö^ elcuatum ficutcedros Libani. E^ tranfiui,8^ eccc non erat, nee innen’’ tus eft locus eius-Etjtan^ fœnum ne îoeiterareftent,06 quemadmodum qleraherbarfî cito décident, Quem^ admodum epimbulia in aqua fupeP natac^dÇ fe hucatep illuc ita uertit,pe ‘ rinde ac fi haberet imperifîaquæ. At fi uel tetigeris cam extreme digit ulo, cito euancfcet.Sic 06 impiorum gaU' dium bulla cft,ac prægnans repenti no interitu.Cùm dixerint pax 06 fecu ritas,inquit Paulas, repentinus eis fu perueniet intci itus.Patet hoe,prêter cxpei*

H OM (LI A XI. ur

*’^penehtiam etiâin Pharaonc Exçdi )4Xubmerfoiniîiarirubro: patet in Nabal, j Return apin regeBakhafar ^anie.ç.Gaudium igitur impiörum P’^ægnans eft fubitanea perditione J I'lcp fit propter impietatem óf piccea ^’ipforam. Qaare danda eftopcra, ')funufquif(^abimpietaterefiplfcat, ''^c gaudeac fœlfcitatc iniquae càufæ, f^dtimeat 6f agatpoenitentiarrt.

Deinde obfcruemus etiam mœro ffinSf aduerfitates piorum.Piosaüt quot;ocamus quiuerfantur in uoeatione ^d ex fide,et habent iudamcaufatn« ^’c Apoftoli pq crant.Etfi enim erant Pdcatores,quod ad naturam corum ^tfinebatjtamenuerfabanturin cau^ ^’ pia/ùm feeïabantur Chrlftum, Óf fonfitebantur Euangeüon. Dehorn Piorum mœrorc aitChriftus’.Mceror 'Jïfier uertetur in gaudium. Et:ker5 §3udebit cor ueftrum, Sf gaudium ^fftruTO nemo tollet à uebis, hoe ek, ^filifliones omniumpioijtfuntpræg

, DE POENITENTIA gnantes perpétue gaudio. Hoc et H reipfanonfemper pajpcmiis, tarnen magis credendum eft uerbo Chriftb quam fenfui noftro.Chriftus enim fi^ liusDei defcendit de cœ!o,ut ifta nos docerct, Ac docuit ea paulo ante paP Gonem faam, ut fetamus ea maxime omnium uera QC feria effe. Prxterea, quoddocet.eófirmatum eft alias tam promifsionibus quam miraculis, SC publias exemplis» Pfal. j. Et erit tam quam lignum quod plantatum eft fe* eusdeçurfusaquarum,quod fruew fuum dabitin tempore fuotSC folium cius non defluitjÄ: omnia quæcunép faciet prpfperabuntur. Et Pfalm.^^» Salusjuftorum à Domino, æ protêt eftor corum in tempore tribulationis, Et adiuuabit cos Dominus, SC libera bit cos.

Miracula funt, liberatio Ifraelita^ rum ex Acgypto SC mari rubro,libe^ ratio Dauidis emanu Goliath,Sifinfi ntpalia,dequibus etiam fupradixp mus.

HOM ILIA Xr; uy lt;tius,Scd Deus adumbrauit hoc ( ui? ^^Jicet, quad moeror difcipulorum Chrifti fit pregnans gaudio)ctiam in i'^biis naturahbus,unde æproponit j ^hnftusmylieremprafgnantem.Dc ’^^enimitaordinauitjUtmulier pari* ^^iu döiore,fed dolorem fequiturin S^ns gaudium, Etficnimmulicrin* ^^fdmn iniqua eft, tarnen partus eft I ®''dinatio Dei,Ergo corn mulier uer* ' ’turinpartu, uerfatur in ordination ^^Dei,in qua fit, ut moeror uertatuc ''^gaudium» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. c.

Sic Deus etiarn in alqs rebus natu ’^bosadumbrauit córam öculis no ^, quid moeror piorum Cbi uelit» çi'opofita eft nox, Öd tenebrac eius, “^d fi rede iudicaueris, nox eft prat* ^'’3ns die,00 quo obfcurior eft nox, flluftrior rcdditur dies. Sic propO' ^‘♦nn c» ‘'*funtæftas 8thyems.Hyems aU' ]^J^*quot;* 'f'’iprægnanseftæfcatc,ôè quo fri dommere Mor eft hyems,€o meliorem dicunt ceau«^ ^fexftatem.Si hoe reipfa fentimus woU

DE POENITENTIA

in Corfu rcrom naturahum, cur non idem etiam uidemus QC iudicamus 1^ afflidionc Si. gaudiofQuare ornnino fentiendunijqjomnismcerorpioruni i praegnans fit confiant! 6^ perpetuo ■ gaudio*Et unde obfecro hoc accid/ff l In rebus naturahbus,^ nox fit præg' nans diCjindeadeo accidit,quia Deus ita creauit et ordinauit fbleni,utredu cat mundodiem.Sic etiam in affliAo nc sc gaudio, quod moeror piorSfit prargnansgaudiojinde accidit, quia Chrifiusrefurrexitamortuis. Itetß» inquit.uidebouos, SC gaudebifcor uefirumthoceft, Mea refurreâion« efficiam,ut perpetuo gaudeatis.îT^ mot. 3, Memento lefum Chrifium fi furrexifieamortuis* Timotbeusetn multis aduerfis affligebaf.PauIus iggt;f . ^'’’^^ adhortaturusipfumadbonamfpenij rr'’ paucifsimisait: McmentoChriftutn p T r-Mtj^ * , refurrexifie. Hoc nihilaliudeft,$ß H

■ nbsp;nbsp;nbsp;«• dîxifiecRefiirreëtfo ChriftiefticitjUt i

’ nbsp;- ad«er(anoftraoprimeccdat:noscni i

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifto

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HO MILT A Xf.’ u?

i Chndo fumus per fidem Incorpora* I *gt;«Chriftus autéefFugitomniamaïa, Etgaudium,inquitjnemo tollet à uo* *gt;gt;5. Nulla ein creatnra poteft nos fe^ parare à Chrifto, Ergo dum in Chri* ^ofumusjfumusetiain refurredios ''s.Exemplo funt Apoftoli, qui poft* luamChriftus refurrexiflèt,tantam ’nitno Igtidam conceperunt,ut nulla i 'f«atura potucrit eis larticiam aufer* ^Eqciebantur in cxilium, profcribe I^^ntutjin carceresincludcbantur,oc '•tlebant^attamenfempcr lætoerant ’'limo 2C cófcientia.Vide Paulum 66 ^'bm incarcéré gaudentes. Apoftoli ’‘^ociho flagris cacfi gaudentes ibant. ^'cphanus inter lapides læro erat ani ‘’‘o.VndeidacçiditrExrefurrediôc ^hrifti,cuius erant ipfi per fidem par J'dpes, Quarehocagamus,utfimus Pij) ac per fidem difcipuli Chrifti,uc , ’’trfemur in uocatione Dei, fie enim i f^furreeftioni Chrifti incorporati,om ’**snoftramoefticiaprargnas eritper

r

DE POENITENTIÄ petuo gaudio in Chriftokfu Domi' no noftro, qai eft una cum Patre S^ Spiritufando laudandus Deus infe cula, Amen«

HOMILIA DVODECIMA, De bonis opetibut,

Bfoluimus fuperioribui concionibus partes p«^ nitcntiae,praetcrea fatras menta poenitentiae, quat

funt Baptifmus 6CCœna Dominica/ uideheet qj ad agendam ucram pœni centiam requiratur, primum ^omni0gt; ut agnofcamus peccata, qgt; propter P pfa meriti fumus acternam damnatie nem,ac doleamus de peccatis,odio^ habeamus.Deinde additam eiljqn^ fufficiat, ut amplius non peccemuS) fed exigatur, ut credamus q? peccata nobis remiffa fint propter Chriftui”* Et ut hac fidem confirmemusjfumen da funt facramenta. Ad hxc, licet ad ipfam poenitentiae fubfiantiâ,qua ba' betur remifsio peccatorum nihil am*

M 0 H IL Ï A XIL' ui ^^itis requiratur ,fi modo uera faerie ^^«s,tarnen ad conferuationé amp;nbsp;fru '^'*gt;0 poenitentixadhucalia quoque '’^teffaria requirantur. Non em fuffl %utdeinceps mala opera omittas, ^^ ^xigitur etia,ut mak aduerfà pa^ ’'^ttr feras, 06 cruce ac afflidtonibus ^^creearis, id quod in proxima con* ''one explicuimus: Deinde exigitur '''îm,ut bona opera facias, ut quam '^ftitiam in Chrifto per fidem accepi %«am operibus demonftres 5C com ffobes.Ioannes ait : Progenies uipe^ ' Ï’tum,quis uobisfubmonftrauit, ut : [“gerctis à uentura iraf Fa cite igitur ^iK^ius dignos pœnitentiæ, Dicen-'^'itn igitur nobis erit de frudu poeni ''ntiae,fcu de bonis operibus,ut intel ''gamus,quamneccflarió bona opc# •^^facienda fint.Sed priufquam bono ^Um operum rationem exponamus, ^mouendus eft fcrupulus,qui de pee [ïtorum operibus auditorem tur* “srepoffet, Dicimus enim none Hè r amp;

DE POENITENTIA

peccand«m,8C nece flario requin, ut non peccamus,eum^qui peccci,no eflê Chrifti,interim tamen affirma' mus nosfemper geftarepeccatumin carne Slt; fanguine noftro, ac femper peccareuOpad fepuIturam.Quomo do hæc couenfuntfaut quis eft Chri' fti,fi hæc uera funt? Hic ergo obfeP uandumcft,q, quiuis homoaffertin carnetfanguinefuo originale peo catum,quod eft,carere natura fua fpi ritufanlt;ffo,effc contemptoremDei, effê incredulQ,effe impatientem,efle oibré proximi.adeoep omnibus pee* catis SC fceleribuseffe obnoxiS.Hoc

peccatum in B^ptifmo per fidemin Chriftum cxpurgatur quidem, quau turn ad reatum attinet/ed non quan' turn ad aeffüm.manet adus,et tranfit rca tus, hoc eft,Etfi rcliquum adhuc eft peccatum,non tamen imputatur* Exigitur autem, ut copefcamus hoc peccatum,ne erumpat in fuafad3,et inijeiamus frenum , ne pro libidine fua

H o MIL IA XII. tn ûia nobis dominctur, Nam quemad^ *^odum generofus equus natura tua Animal eit ferox amp;nbsp;indomitum, ut au ^ctndomciurjinqciendum eft frenS, *»iponendus eft fefTor, quiferociam ^qui compefcat ÓC regat, Quod fi e« H^us liberetur afreno ÖC fefforcjhïc •’m uideas equum plane adnaturæ ^Ua: Ingenium redire,ac ferocire. Sic ^homo natura fua eü ferox ad pa* ^fanda quxuis fcelera,óó hæc ferocia ”13061 in hominedum uiuit, Sednc ’gat pro libidine fuae ferociæjinqcien ''um eft frenum Chrifti,frenum fidci, *”gt;ponendus eft feflor Spiritus fan* '^Us,qui Compefcat hominis ferocia, ^ gubemet hominem iuxta uolunta ’®m Dei.Itacp manet in nobis femper Pfccatum,attamenhuicpeccatonon ®ftinduIgcndum.Rom.6.Ne regnet ^'”quit Paulu£)peccatû in mortali ue ”gt;^o corpore,ut obediatis illi per cupi ''i'atem eius , Sed accommodemus '”5mbranoftra,m6mbraiuftic{æ,Âc

I

DE POENIÏENTTA comodabimus afit eaiufticiae,fî auto re Spû fando,bona feccrimus opéra» Primùm ergo uidendum eft, qux ^4 d«lt; ®“‘ ^^ *’9quot;^ opera^quæ facieda font» - Nonen/oaloquimur dequibufuiso' peribuSjXjua: hypocrite nullo manda to aut uerbo De! Gbqpfis facienda d* gunt,ut funt peregrinationes, miff^ Papifticæ,inceffijs nudipes, ^|i«»H«gt; amp;nbsp;id genus reliqua. Sed opera bona dicimus,qux Deus uerbo fuo,prefer tim in decalogo,prxcepit,ut funt,no mine Dei non abuti, item facras congt; ciones audire , parentes honorare, noinuidere,nulliimponere SCc.Itetn fobriam uitam agerejclecmofynam dare SCc^ hxc uocamus bona opera, 8^ ida opera pœnitentix ita inhaerét, ut non fît uera poenitentia niO bxco^ pcrafequantur,Nam ubicunc^eftu^ ra fi'des,ibi eft peccati agnitio: ubi aU tem eft peccati agnitio,ibi eft amp;nbsp;abo ininatio peccati, fî non ob aliam eau* fam,certe propter magnitudinem æ' terni

HO MIL IA XII, «î» ^Sfnifupplictj, Qui autem abominas* ^Urpeccatum,(ugjtetiam pcccatum. Ad hxc ubi eft uera fidesjbi ed et Spiritus fancSus.Rom.8. Voseftisin fpiruujGqaidemfptntus Dei habitat •nuobis« Quod fi quis non habet fpi* f'tuin Chridijhic nó ed eins.Spiritus ^}nâus autem non ed ociofus, fed ef ßeax óf operofus.Quaread poeniten '‘am nece dario fequuntur bona ope* 'a, Vndc óf decalogus non folum in *gt;oc datus cd, ut agnofcamus peccas OwMl^p* 'ï)fcd etiamut agnofcamus quac fint opera placentia Dco,6C qui fint ueri ffudus pœnitcntiç.Dcu.,i.ait:Non fjeietis finguli quod fibiredum uide quot;Ir Jed hoc quod ego prgcipio tibi^fa t^as domino tuo , nee addas quic$ loc diminuas,Et in Euangelio : Si uia ^quot;gredi/n uitam/erua mandata Dei. Mandata autem Dei continentur in decalogo tanquam inbreuiquodam oópendio.Quarc Cx dccalogo difcen ‘ium ent, qux fint ucrê bona opera.

DE POENITENTIA

Deinde uidendum crit,qgt; iHa bona opera necedario Ont fadenda. Ac no funt quidem facienda propter hanc caufam,ut expient peccatanoftra,d^ mereantur æternam uitam. Sunt etn imperfeda, 8C folus Chriftus expia* uit peccata/ed facienda funt proper multas alias necedarias QC utilescau fas « Primum,quia Deus præcepitut bonafaciamusopera, NuncfinuUa alia caufa.aut utilitas edet, ^ q* Deo placeat obedientia,certè obfequen' dumedTet^ne minores aut inobedien^ tiores eflèmus reliquis creaturis.O' mnes enim reliquat creaturæ, due in cœlo due in terra obferuant ordinal tionem Dni Dei fui. Ordinatus ed fol utluceat interdiu, Ordinata edluna ut uicibus fuis illuminet node, Hanc ordinationem dihgentifsime obfer* uant. Ordinataeftaqua utdeorfum Iabatar,06 uides aquamnon afeende re furfum,nifi uiolentia compellatur 2lt;c.SoIus homo eft,qui poft Satanâ, magis

HO MILIA Xil. I« *’iagis quamomnes reliquai creature violât ordinanoncm Dei. Eft autcm Minatus ad facienda bona opera* ^ïcigitur deberet facere, etiamfi ni I^ilpractereaaiiudaccederet«

Sed funt adhuc mukæ caufac,pros Pkrquasbona Opera facienda funt« deinde enim bene operandum cft, ‘)uia nó potcft efte fides in ijs, qui no ^dût bona opera, fides enim iufti ho •^'nis eft,ut anima uiuentis hominis. '“Hus enim, inquit Propheta, ex fide '^iuet* Vtaöt anima hominis femper ‘^tum adfert opera animçfeu uitç.ita ^i^esfemper adfert fecum opera iu-^îjquæ funt à Deo praecepta. Pratte-“^^afides cft ut lumen accenfumï fieri Gütern nó potcft,ut accenfum lumen '’onadferat fecum luccm.Sic Sif uera *’'les,qua£ cft lumen à Spiritu fando Accenfum,mox er umpit in opera,un-'^^ prima Ioannis tertio dicitur: Qui 'oinmittit peccatum ex diabolo cft, 'l^oniamab initio diaboluspeccat,et r 5

OE POENITENTIA | ends quinatus eft ex Deo, peccatS noncommittit.Et |.Ioan,^.c£ui dixC' r/t dihgo Deum, Öf fracrem fuum o-' derit,mendaxeft: qm enimnondüP git fratrem fuum quem uidet,Deu(n ' quemnonuidet,quomodopoteftd^ i ligcrer Bona igitar opera à Deo præ ■ ceptaneceflanafunt ad pœnitentu, 6(5 qui ea nonfecerit, noneftpeeni' tensjhoc eft,ne(^ rede agnofcit pec^ ( cata,neqj rede credit.Et Roma.6.ait j ApodolustSepuItifumus cum Chrp do per baptifmS in morte, ut quem* admodum excitatus ed Chriftus ex mortuis per gloriam Patris,ita et nos ambulemus innouitate uitae. Quart qui non ambulat in bonis operibus, maniftdum habet arguments, quod non habeat ueram fidem. Vbi autem non eft ucrafidcsJbiadliucfuntpcC' cata 6(5 perpétua damnacio, Ad bate, bona opera facienda funt,quia etfiue ram babes fidem, tarnen 0 non exer* CCS fidem bonis operibus, amittis 6* J dem,

H o M I L I A X r I, !»♦ ^em,adeoQ5 /pfum Chriftum « Rom* StSifecundum carnem uixeritiSjmoa fiemini. Sic Dauid babebat quidem i Ueram fidem antequam pcccaret ad^ ultcrio Si homicidio, poftquam au* •fin permittebat,ut peccatam régna •ft, amifitfidem Sifpiritu fandum, ^onec refipifeeret. Quare etiam pro pter banc caufam bene operandum fftjUt coferuemus fidem ^ fpiritum f^ndum.

Deinde bene faciendum eft, pro* PUrpromifsiohes.Deus enim promi fit bonis opcribus noftris,nô quidem $fint mérita expiationis peccatorû, ^ recôciliationis cum Dco.fed poft* ^ôàm reconci!iatifomus,promifit bo “^s opcribus fuapratmia taminboc ^fculo ^ in füturo,in hoc enim fee ulo ^onat Deus propter bona opera pa* 'fm publicam, abundantiarn rerum, f®nitatem,6lt; alia huius uitç córnoda» honora, inquit, parentes, ut longo ***«38 tempore, Etfiaudieriswoeem

DE POENITENTIA

Dei tui^benedidus cris in ciu(tate,bc nedidum horreum mum Ss^c. Deut. i8Et Ëphcf,j. Propter hæc uenit ira Dei in Elios inobedientes. Si propter externa peccata uenit ira Dei in hunc mundumAquitur quód propter ex^ ternam iudidam ueniat fauor Dei de corporaVbus bonis. Exemplum in Ie hu 4.Regum 9 ♦ In Ezeehia 4. Rc' ^um io.ln Cyro, Efaiac ^ç. Quare e^ tiamfi nulia eflet uita poft liac uitamj tarnen bene operandum effet,ut con fequeremur huius uits commoda. Nunc autem nihil ceruus eft, quam quód fit etiam uita poft hâc uitam A Deusreceperit fein ea compenfatu^ rum bona opera, Reddetur,inquir) unicuicp iuxta fua opera» Matthai J-Gaudeie dC exultate, quoniam mer* ces ueftra copiofa eft in ccclis.EiLU' cæ 14. Cùm facis conuiuium, uoca pauperes,debiles, claudos, cxcos,^ beatuseriSjquianon poffunt repen* dere tibi, rependetur enim tibiinre' furredione

H o W n 1 A XIL Of ^Tcdi'oneiuftorum, Rependetur ’'item non ex merito noftro.fcd ex tlementia Dei propter Chriftum,cu-’“s caufa Deus agnofeit noftram obc '^'entiam etfi imperfeda fuerit« Præ^ J*tca bona opera facienda funtano' “'s, quia Deus condidit nos in hune ‘'^um, (ut Paulus ait ) ut ambulemus 'quot;bonis operibus,hæc eft uocatio no *^U. EftautemuocationiobediendS ^fatisfaciendum,

Poftremo, bona opera facienda ^mc ad gratitudineni animi noftri de tbrandam.Dcus enim contulit nobis 'quot;gëtia beneficia propter Chriftum, ^ exigit gratitudinem,quam deck' '^tmusnonuerbis tantum,fedetiam quot;peribus. Quare cum tanta fit ne^ t^fsitas ÓC utilitasfaciendibonaopc' t^uac Deus praccipit, agite amicifsi uamur uoluntati Dei,SC am inbonis operibus, ut quod

fee POENITENTIA

Domino noftro, qoi eft unà cum Pä' tre Ô^ Spiritu fando laudandus Dc* usinfecula, Amen,

HOUILIA DECIMATERTIA, Dr IfWWo.

Adenus Pœnitentiae Ó^ facramentorum Pani’' tentiae rationem expIP cuimus, quibus fides co

Armatur QC augetur,deinde etiarn fi' ( dei frudus,qui funt mala ferre ÔC bo nafacere,tradauimus, Nuncuiden* dum ent,ad quid alt) ritus Eccledaßi ci fint utiles. Vt autem id commode faciamus,amp;r ad ueri Chriftlanifmira' lionem illós exigamus,Prïmum om-' nium obreruemus, in quo confiftat pius Chrlftianifmus, Äf in quo impi-us Papatus.Deinde,quod ritus Eccle fiaftici fint impq,fi impia opinione Pa patus fordidentur : fint autem pij,Si Eedefiae ualde utiles, fi ita ipfis uta-mur,ut à Deo creati QC ordinati funt, Non de rebus friuolis,aut nihil ad Ec ji ckGam

H o Mi'll A XlIL M#

clcf^am pertinentibus,ag(mas,fed de tebus maximis ÔC grauifsimis. Pro-■nde attends animis ÔC auribusobfer 'JfmuSjquid de his è facra fcriptura lt;lifleratur. Ergo cum de Chriftianif-quot;to proprie loquimur, non eft fenti* '•'dum quod fides ChriHiana confies ’Qextemis ritibus Ecclefiafticis,fcili« '«jUt qui facial hos ritus,quibus nue •ûEeelefia utimur,fit uerus Chrifiia-■quot;is, Qin uerd non facial,non fit ue* fus Chriftianus, Abfit ut fie fentia-

'’lus, Sed fides Chrifiiana confiât in ^oeprçcipuè.ut credamus,quód nul nofira iufiicia confiare pofsit in iu i^icio Dei, nee nos pofsimus pro pee-f^ds noftiis fatisfacer e, fed quod fo-'Us lefus Chriftus fit expiatio pro pee f^ds nofiris,8C placauerit nobis De-’’f'ióC nos reputemur iufti, tan* fum propter Chriftum gratis per fi^* u^ffijcx qua fide oriuntur deinde per quot;Piritum fandura bona opera iu«* '*pr«cepta Dei:non ut bis opcribui

DE POBNITENTIA fatisfaciamus pro pectatis,fed ut de^ daremus fidem noftrâ Deo obedient do et proximo bencfaciendo»Hçc eft fentétia Chriftianifmi,qua foia faluan tur quotquot falutcm eófequuntur, Vndc Chriftus ait loan.5.Qui credit in fihum non condemnabitur, 'quitte rd non credit, iam condemnatus eft» Et iterum loan.fy.Hæc eft uita xter^ na,ut cognofcant te ibium Deurnue rum, ÔC quern mififti lefumCbriftS« Sed quid pluribus teftimonqs opus eftftota Rriptura teftatur, nemine® poffead'Deumaccedere.SC falutem habere, nifi per Icfum Chriftum in fidci ' • •

Gum autem ex altera parte de P« piftica religioneproprie iuxta dotftd nambypocritarum loquimur, fimdi' ter no eft fentiendum q? Papifticaim pietas conftet in externis tantum rd bus Qi ceremonqs Eccleliafticis,fcili cet,qu0d qui no uefcatur carnibus in quadragefima,is fit iropius, qui uero uefcatur,

H O M ( L I A XI f L 137

\ '’cfcaturjis fit pi«slt; Aut qui enumc^ 1 ’‘it peccata fua coram facerdote,is°fit Papifta,qui ueró non enumerat,is fit Euangeheus. Aut qui utat uefie miP ^atica,is fit Papifta, qui ueró hæc non Viciât,is fit Euangelicus 00c. Abfit ut inquo Pafgt;i» I’ïcfentiamus, SedPapiftica impie- ßicaimpiété ’isin hoc cóftat,quód opera noftra, ^^^^’ß'^^' ^uatnosfaeimuSjUel expeeptis Dei, ' Mexadinuentionibus noftris,fintfa ''sfaäiones pro peccatis,placationes

*ï Dei,ó^^ mérita uitac æternæ. Nam “laod Papatus in hoe confi:et,ipfa do' '^rina hypocritarum de Midi com^ Probat, Mi flam enim docent eflefas ’’sfaftionem pro peccatis uiuorü SC '’’ortuorumjpropter operis ipfiusa' ’^•onem.Hucaccedit doedrina defa-''sfaäionibus SC purgatorio, ac de ‘'^ultis ahjs rebus,adeoep in hoe præ^ ''PUeS^ maxime omnium differt Pa- p^p^tmer ' Pitus à uero Chriftianifmo,q) ea quç chripanij'^ |P^tinentad maieftaté Chriftfi ut ex- muf m^uo P'itio peccatof^jiufiicia, placatioirae différant.

DE POENITENTIA

Dei,6lt;r mentum uitæ æternæ. Hat« trandulit Papatus ad opera à nobis fada,uel iuxta pr æcepta Dei. uct iu* ta adinuéiiones noftras.Nihii^ adeo minutûfuit.in quod non fuerit tranf* fatum officium Chrifti.Siquis genua fiexerit coram aliqua imagincjhabuii Tuas indulgentias.Rçuoces in trient® rjam(ut dç nobis et noftritemplifii** loquar ) gradus,qui funt pro foribus templi noftri,tot enirahabuiffidies indulgcntiarum,quot gradibusàfo' ro ad templum afeendifti. Ac ipfi q*^^ dem gradus non funt religio Papi^b ca,nec ipfe afc enfus cft religio Papiß* ca,Sed hæc appendix,uidelicctjquo“^ afeenfus fit expiatio pro peccatiset^» eft religio Papiftica. Habes igiturno ipfa opera,fed per ucrfas opinionejin operibus effe Papatum,ac prafertim 1*1 ([uo fi![t hancopinionem, quÓd opera fint fa' rehgioaes tisfadtio pro peccatis, 6C meritum ui (onuemHut. tx sternar,00 in hac opinione conned niât Papatus, ludaifmus, Turcifmus

H OM ILIA Xirf n# ^ Sthnicifmast Hæ cnim reUgiottes Rinnes transférant maießarcm, quae ^^‘Chriftodebebaturadopera 2lt; iu ‘‘'damhuroanam.Vndc da mihi qua *'^or Hiros, ilium ucrèChriftianuto, ^'iimludécUjaliumPapifiam »alium ^wream, Hîc in uno eodem^ opere ^‘Uerfac {untreh'gioncs.Exetnpli gra I Mndtßribuenda elcemofyna, unuf 1 Wfepdatpauperiaureurn numum, ^'lt;1 alius alia opinione dat/deo aliter î'^oep de ipfo opere iudicandum eft, ^hrnbanus dat eleemofynam ,non ^tfatisfaciat hoc opere pro peccatis, *'lt;l ut teftctur fidem fuam in Chriftü, ®^ obediat uocationi Dei,ac benefaci ’1proximo. Alq autemdant cleemo' ^ynamjUt fatisfaciant hoeoperepro Pweatis, 0^ mereantur uitam æters '’îm.Conftat igitur religio non in o# peribus externis/ed in fide.

Habcmus paucifsimis de ritibus EcclcGaittcis St' uerarationeChriftia »•frai St Papatqs.Nunc audiemus de s Z

DE POENITENTIA

hts ritibus pauca quidam, quantum quidem ad inditutum noRrumfatis uidebitur.Et prirnum deieiunio et e* ius ratióe« Ac principïo an fîtietunan dum.Deinde quotuplex fit ictunium« Poftremó quod fit uerum ietuntom, Ô^ quis fit uerus eins ufus. Principïo itacp an fit ieianandunij nulla eft con trouerfia : omnes enim rcligioncs in hoc conueniunt,q)fit leiunandntTur ca ieiunatjIudacusieiunatjPapifta ie* iunat,uerus Chriftianus etiamiew^ nat.Sed de hoc contenditurjquomo* do,amp; in quemfinemfitietunanduffl' Cactcrum,duplex ieiunium eflc com perimus.Altcrumjneccflàrium 6^ ^* uina adminiftratione nobisimpofitö: AItcrum,uolQtartum QC noftrafpon teaflumptum,nihilominustamé iw^ bis ad fuum finemneceflärium.k*^ nium igitur diuina adminiftratione nobis impofitum, ilïud eft, cum ptO' pter egeftatem Qi penuriam ciboi« neceffe babemus fobriè uiuere,ac pa oe

HOMILIA XIIL V9

•'ï tantum 8C aqua ali. Horum ieiuna 'orum hodie multi funt,quif3mcm patiuntur propter egeßatem,qui no Pofluntcibosnecc Harios habere : Ö* '«hoc ieiunioimpq pefsime abutan ''Jr, murmurando aduerfusDcum, f'^randOjSd alia mala defignandotfed Pij hoc iciunium fibi utilifsimum red '^Unt patienter ferendo, fcicntcs De* quot;•npraeftiturumipfisomnem faturp '«em.VndcEraiæ 66idiclt;t'jr:Super H^Jem lefpiciam niO ad pauperculum ®f contritum corde, 6^ trementem ^«mones meosfQuis autemeprarter ’gnofeentes peccata fua ) magis fpiri 'quot;conteriturjquâm famelici, SiT efuquot; ''fntes,qui non habent quod edantf ^archiaDeorefpiciuntur. Primo ^«gumfecundo: Replctipriuspro Pînibus fc locant,8^ famelici faturan

''Jr. Et in Cantico Mariae Luexpri« JJo: Efurientcsimplcuitbonis. Ec ^atih.ç.Beati qui efuriunt Sf finunt. quod Dominas uerbis affeuerat,

DE POENITENTI A hocfadis confirmxmt. Ifraclit æ inde ferro iciunabant, hoc elf, efuriebant fie fiticbant,tgitur Dominas cos fa tu' ramt, EtpotuiffetDominasêpetra tam facile effundere ninum CreticS, ^aquarn. Similiterpotuiiïetè cœlo mietere dclicatas carnes, fed uoluK aquam Ód: manna dare^ut oftendtret efurientibus 5f fitientibus,quódnon in folo pane uiuat homo, fed in omni uerbo Dei,hoe eft,quód Dominus Ç* que bene per exilem panem, ac per delicatos cibos fuftentare pofsit eos, qui ambulant in fua uocatione. Sic J» Regum 19 Ehæ per angelum propo nitOeus panem fubcinericium et U3S aquae, Cur non phafianos óf uinutn Creticumf potuiflet quidem, fed uo' luit efurientibus oßenderc/enonmi nus nutrite homincs per paucum 6^ uilcm panem,quam per multa fif de«* licata cibaria.Nam in fortitudine cibi inius ambulauit Elias quadraginta diebus Óf nodibus ufm ad montent

Dd

i

HOM ILIA XI n; ne ^eiOrebJn Daniele très pueri ex le Siminibus faginantur plus $ omnes “^^gn puwi « cibis regijs ♦ Quia e* ''inicxobedientiaDei abdinebant à ^'bis uetids, ideo dedit Deusincre# ^ïntumfubpulmento. Quarecum ’^unium à Deo impoOtû habeat prac *’ntem Defi amp;nbsp;benedidionem dus, ^'nèieiunîumfandû eft,SC pius po^ 1 'i^ft co uti ad maxima fuam utilitaté» Alterum ieiunium eft uoluntariS, ' ^Uod quis fua fponte fibi affumit, amp;S 11'ocquocp nobis neceflariS eft. Quan ^m igitur ad hoe ifiuniumattinet, ' ^ïftenus folennis mos fuit publice et Pfiuatim in Ëcclefia,quôd ritibus fu^ •sobferuatum fit ieiunium, ut uoc5t, ’1'iadragefimale continuis quadra* i«‘«m'KW^«i S*nta diebus: quod quidam uoluc* irtii^ßm^. ’unt ftatui excmplis ChriftI, qui ieiu 1 ''*ult quadraginta diebus óf quadra ?lnta nodibus: Mofi,qui fimilitcr ie* i’’’nauitquadraginta diebus. Óf totw ’^«ni nodibus aUaturus Dccalogum ï

s 4

de POENITENTIA

SiC Eliæ fugientis reginam Ifabdlamj qui fine cibo amp;^ potu ambnlauit qua-draginta diebus ÔC quadragiota no' dibusufi^ad montemDeiOreb.ÄC Temper quidemita nobis ieiunädum eft, ut nuncpnon duçamus fobriaiw uitam, Cauete,inquit Chriftus Lues; 2|.uobis,ne quando grauentuf cot^i ueftra crapula dC ebrietate ac cutis huius uitae.Et PauIus:Abtjciamus,iU' quit, opera tenebrarG,ôf induatnUf arma lucis, tanquàm in die compofi^ te ambuîemus, nonin comeflâtioni' bus £C ebrictatibus, QuodautChti' ftus 00 Apoftolus eius Paulus prasci' piunt, hoc nonquadragintatantum dicbus,fed toto uitæ noftrac tempore præftandû eft. Ex his uero exempts» quæ de Chrifto,Mofc amp;EIia comme morauimus,iciunium quadragefima Ie inftitucre, Ô^ fub peccato mortali obfer uandum præcipere, nihil aliud cftj$ præcipere, ut exemple Chtifti amp;nbsp;Eliæ mortuos in uitä renocemus,

HOMI LIA XI IL 141 ®^excmplo Mofi mare rubrum uir:’ §3 diuidamus» ac è petra in defer to a^ H^am extorqueamus. Vt enim hæc ’’’‘facula funt non humants uiribus, ’’Ecuulgaribus/ed fpecialibus donts i Spiritusfandi édita,ita ieiuniG illud, ^gt;10 Chriftus, Mofe QC Elias quadras’ , S'nta diebus ietunarunt, nó fuit natu I ’’Ie(quippc quod inedia homini poft ''ptimum,autad fummum poft uns ’^fcimum diem naturaliter letalis fit :» ^^^ plane fupra rerum naturam, 6C ’'^ßiirabile ac ftupendum opus Dei, : ^uisautem hue exaóorem in Eccle? ‘^ Domini ferret, qui nonfolum ea, ‘l’^at Chriftus aut Prophetæ è uerbo ^omini docuerunt, uerumetiam ca, 3”* admirabiliter luxta fpecialium '^.°’’orum fuorum prærogatiuas fece j^^ab hominibus exigcret ? Ea quigt; 3^uae lex Domini praccipit ac man* 1 '‘^’.omninofacienda funt. Quaeaui» 1 p *ft fandi admirabiliter iuxta dona ’’^fpeciaha ad confirmandam ucrita

s S

DE POENITENTIÄ

tem ucrbi Dei gefferunt jpropoOt^ funt nobis,nonut ca openbus imit^' raur,fiqutdemne poflumus quideni) fed ut ijs diuinam potentiam agno^^^* mus amp;nbsp;admiremur, ac fidem noft^’ ftabihamus.Quart ineptirsirnum«^ é ieianioChnfti.quadragefimale^«*^ nis EccIcGac Chrifti obtrudere, ^ “ addas hanc opfnionê,q) hoc opère û' tisfacias pro peccatis tuis cora Deo, leiunium ^i longe omnium impnfsitnomeft.Ca^ rituilefeuitl terumnemo expedet me nSc plura irgprietoH, didu^ de fpiritualifeu aliegoricoƒƒ junto, uidelicet, ut ietunemusa uiWSj abftineamus à peccatis,5lt; non feâtlt; mur cupiditates carnis nodrae. HoC allegories ieiunium nun^ non obfer u5dum eft, etiarn in medijs cants,K quoties admonemuf ad fedanda pot nitentiam.et fugienda peccata,tones etiarn ad hoc ieiunium uocamur. Sed dicemus praecipuèdciciunio corpo* rall,quod eft externa cibi 0^ potus ab ftinentia,Fuit autbadenus confuetu

HQMILIA Xirr.’ 14*

^iß publids illis iciunüs corporalr Qi^i^^^^ *««»,« obferuarctur abftinentia cibi ^’^^ '‘^Ç ad undecimam horam did,ad qd rV*^ l'mpuslicuit dbutnfumere quâtum ^^ebat,8^ deinde ad uefperam fîmili ^^•^ nonnihil cibi aepotus deguftare 'Ofteeffum erat.Et hoc ieiuni0obfer/ . '^îtum fuic,ea opinione,ut eflet opus 1 ’1'10 expiarentur peccata noftra corâ ^o.SedhocieiuniSpro morePapi* ^*co,ut uocant,8ô hypocritico fie ob ^'’gt;’uatutn,nccconueniens fuit exem* flo EliaCjMafi d^ Chrifti, nec iciunqs ’■liege infiit Jtis,nec dodrinæ Euan^ 8dicae,adeo^nuni uerçpietati. Pri-•’mm,^ non conueniat exempUsPro Phetarum Ô^ Chriftifatis fuprà often

[■■tn eft.Deinde nec conuenit cum icgt; - • • *. ■unijs kgalibus,quiaiux^a confuetu* g^if^ ^nem legis ieiunandumfuit perron ■urndiemuftpaduefperam. NoRd ’utem ieiunârunt tantum uftp ad me ; •'Mletn. Et hîc mihi uide aftutifsima, ’« potins ftuhiüi-ua hypocritaruna

DE POENITENTIA

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;côfilia.Namcùm uidiflênt,quod pro

more Ieg«s ieiunandumeflet ufejad uefperam, reieceruntledionemaut cantum uefpcrac in meridiem, ut can tads uefperis,Iiceat ipfis cibum fume re,ne oiolent feiunium^Prafterea ho^ Horologiauerologiauetcrum more,numerarunf * ffr«w. horasa principio diei, ut cum dies u* na bora luxiflet, Ognabatur una ho^ ra,deinde fecundajSf fie deinceps. 1' ' taq^fadumcft,ut undecima horaef fet ultima fere diei bora in uefpcra, (quemadmodum parabola de his qui in uinea laborarunt fignificat}pracfir tim tempore quadragefime,quodob ! feruarifofet circa xquinodium uer* nale,cum 8i nodes funt arquales die i bus.Noftriautemnumerauerotdiei i boras a media node, unde fadn eft. ( ut bora undecima peruenerit in meri i diem, Qua bora foluentes iciunium. cxiftimau^runt fe Deo ÄT legifarisfe^ If ciflc.Qiiidautcmhocafiuimpudcn« 15 tius, tu ab hominibus ratione aiiqua ( prxditit,

HQMILIA XI U' «4ï {quot;■atditiSjtum coram Deo,fieri potua 'ffet^An non infanus quifpiam intelli Swepoteft, nondum eflc uefperam, 1 'tiamfi preces uefpertinx fint in mes ■■'die didæ, Slt; hora undecima in ho-’’oiogio harumregionum fit auditaf * ^ïcftultus effet Deus nofter,quiad ^iinc modum fibi imponi permitteagt; f^tf Scd hic aftus quamuis ftultifsi# '’'«Sjfimilis uidetur huius aafriciei, 'luicum padus effet cum hoffe indu ^ triginta dierum,nodu depopula ^itiiragros,affirmans fe dies,non no •^tspadum effè.ldem plane dolus in I'ypocritis uidetur, qui obtruferunt ^«0medium diem pro die.proptC' ffJquod uefperæ preces didaf,amp; ho '»undecima audita effet:quid hac cæ '•'ate magis cxcumCHoc igitur ieiu^ ••'Um nee cum lege conuenit.

Adhæc,non conuenit cum con=lt; Jgt;Etudine ueterisEcckfiç,ut uidesin Spiridon. , pindone : Is enim cum peregrinum i^uadragefima fufcepiffet, aceum

DE POENITENTIA

la{rum,amp;^ defadgatum a»deret,Lau3 (inquit ad filiam fuaro ) peregrini pe-des,amp; cibos apponc. Cum^pudla dixiOet nihil cibi recoditum eße pro' pier iemnium, iufsit ut porcinas car nes,quas domi falitas babebat/oquc rct,quibus codis, fcdens cum per«^ , - grino poGtis camibus uefcebatur, SC rogabat percgrinum,ut una fecum cder et,quo réfutante,Chriftianumç fe profitéte : Propterca magis,inquit Spiridon, refutare non debts, Ego quoqj ChriGianus fum, omnia enim funt munda mund/s, Geut ferme diui nus edocuit. Qua uoce Spiridon pie' tatem,prudentiam SiS uerumChd* Gianæ libertatis ufum Ggnificauit*

Poftremo,non couenit etiam cum dodrinaChriGiana,qa dodrinaCbd ftiana docct perpetuam fobrietatem, quemadmodum poftca audiemus^ VnusautemdiesieiunqPapiftici,ef’ M*t/brey ^^^‘^ ‘^‘^^® ^‘^^ crapulac,qucmadmodö ^óUw^, habetprouerbium, Docetciiaquod tan^

H OM ILIA XIU. 144

•întum pafsioChrifti expiauerit pec (^tanoffra.Càm igitur hac opintone *ïiunat3 fit,ut hoc opcrc fatisfiat pro fcccatiSjCertè tak kiuntS ex diame* *fo pugnat cumChriftiana religione, ^'quantum attinet ad hancopinion ^*m,impiijm eft»Habes quak fucric i '*iunium Papifticum«

Quid ergofaciamusf nuUum nc

1 P'ïhckiuntuinobferuandö eß? Ah» ^^!Sic cniiti abufus reijciendifuntjUt '^wicnconfcruemus uerosrerumui f’^*)8lt; honeßam uitam ac morum dp ,'*plinam.Hypocrittc5ieiuniumnub “’n eß,Scd fobrictas aliquid efijmo ^hrißiano homini neceflaria eft.Et '’int fit omni temporeneceflariaja' Soirietin m “'^npræcipuè eßneeeßaria, (uimü^^ß‘^^’*^^°”** ’‘**ndum efl uerbomDci,cum difcen * ^^^^^ '1“ efl religio Chriftiana.Nam.ut con ^piamus QC conferuemus fidem,ut 'onfcquamurïufliciam,utfeAcrour “ocationemDei,at perueniamus ad (f^gtium ccekfte, neceffarius nobia

DE POENITENTI A

eft auditus uerbi Dei,ncccffam eft

fctrium,Mdi n^^ceiranum elt,uidclicetj audtrc un tus Vtrbi bum Dei,ô^ ueram religionvm tenc' Dc4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re.Et huic uni ncceflàrio omnia in W^

terris feruiunt ^ cedunt. Laborant artifices æ agricolaj,quare f' ut con^^ quanturuidum, Reâc.Sedadqui^J uidus predefifut ducaraus uitâcoi' j poralem.Bene. Ad quid autem uiuv l musf num ut fedemur ocium ^ p^t^ cemusf Non certè,fedutdifcamus ! Deû cognofeere, amp;nbsp;ut fedemur pin tatem « Vnde autem difeimus Deum i ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ô^ pietatemi'certe ex uerbo Domini* ।

Ergo q» !aboramus,q) uidlum quarP i muSjÇÿuiuimuSjqjterraprofertftU' b mentum,omnia feruiunt auditui net |

' biDei.Hocenimncceflariumeft.Pu I blici magiftratus ordinati funtiquatn | obrernfnurnutipfiocienturfNequa | quam,fedutpaccmconferuent, Sed quot;nbsp;ad quid paxf Num per fe fufficit,6ó ^ fuo hoe fine contenta efifnon,fed da K

tut r

H o M I L I A XIII, i4î

^urpax.ui difcamus Den cogncfçe* fCjet pictarem fedîari.lam et bellatur 'nterdum,nô quia bellum fit finis bu '’’anarum acfiionum,fed ut pax côkr 'J€iur,S^ ut pace côferuata cognofca ^UrOeus ÔCdifcatpietas.Hæcautco §nofcunt ex audita uerbiDei.Quare 'HamMagiftratus auditut uerbi Dei, ^difciplinç Chriftianç feruit,Atque ^oclegçs ipfçmagiftratuum inteHc' LfgfîcedSf ^^funt,Namcùm uerbum Deipreci ‘*“^*^’*’’*’'W P^èdiebus dominicis 8C altjs quibuG# ’^’*’ 'I^nifeftis explicetjCefTerunt leges et 'quot;îndant, ut bis diebus horrida uox P^conis fiiefcatj£lt; fora iudicialia fe*

habeant » An non publies iudiciû ^’'eteerefandû effare de, Curergo ‘*lt;1« diebus dominicis ^ ut fignificet ^oc unum,uidelicet,audire uerbum ^^^neceflariumeflê. lammanifeftû , '^ Qgt; crapulç SC ebrietates reddât ho nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

^'nesineptosadaudiédum uerbum (^^/^. **** ^^fPinguis uenter nô gignit fenfum ’^''Uem,Nihil itaobruitanimû ut pic

DE POENITEHTIA nos «enter ÔC cibo cx^ftuans, Efa.?« j dicltur;Cnhara SC lyra Sd tympanun’ êC tibia uinum in couinijs ueftri», öd' opus Dni non r cfpicttis,nec oper’ j manuuni cfus cófiderati's,hpc eft/r’ | ! pub Ói^ ebrietas ifa obruSt mentem» j ut nö pofsit inteïhger e,ncc uerba nt^ opera Dei.Ofc-xjj, Vinum et ebriew* auferunt cor. Lucae t|. Cauete a et’' i pub amp;i ebrietate 8Cc,ne fuperuen”* i ; in «os repentina ilb dics,hoc eft/f' ! pub et ebrietas efbciunijneaducr«» i ’ aduentum Domlni^qui uerbe Dei «o i nuaciatur.Quare ad audiendumUtf burn Dei,cui omnia fcruiunt S^ e^ ' dunt,neceßariaefl;fobfictas. Vn^^ ' cóm in Ecclefia, boc pratfertim ’®quot; ' tempore,publicè traâatû fit de p^^ I nitentia,^ de pafsione ChriftGu^üt' i parunt ueteres quadraginta fobt^^ ' dies.profedononad talem fupetß*' • tionem,qualé bypocritx fedatifunG i fed tantum ad commêdandamfob*^ ' tat€,quo homines aptiores effent ’ t

HOH ILIA XIIL « 6

^^fcipiendam neceffariam dodrinS ^^poenitentia Ót depafsione Chrifti, ^cç em nos Chrilliani ita alligamur ^^EuägeÜo certis obfcruationibus ci

”'^%quemadmodiim ludei,fedaUiga ^Uf adfobrietatcm«Nota efthiftoria

TddoniSjquamfupra córaemoraui ^'’5 de efu carnidin quadragefima,^ ' ’‘fteda digna uifa eft maionbus, ut j Meritatii per htcras commendaret, p^cekfia haberet exemplum liberta . , ’^’Ghrlftian» i Sic Sf maioresnoftrl f^Mp****^* ^JcruSrunt duos fobrios dies ante ^^ ^^ ^lt;cam, non ex fuperftitione/ed ut ' quot;'’gis fobrq couen^rent ad audfcnd3 j^fbg Oei^ öc abftmuerSt bis d/ebos

P’ibïïcaaendidone carniutn,non ex t^fÇcepto Deijisd ut ne darét occafio '’'publias couieqs Si nuptijs. Quid ’5t nunc faelmasCQuia repræbendb '”*■ hypocrlßs^dco putant nunc bos Î^^cs nullam edam honeftatem et (o

, '■^«tatem obferuandam.Optfices ali 1 ^^Haboraî per lotaip hebdomadara

DE P0ENfTENT(A manibus.CÙm autemadueneiitfab' batum,hîc turn ingrediStur balneas, huant, ÔC inftituunt nodu publies conuiuiaJta q^ inebriantur crapula et uino,ut fequenti die dominica ineptie fimi fint ad audiendum uerbum D^ù autenimdon-niuntdomi,aut uagant j in foro,dû habetur condo,aut in te*” i ploafsident ftertentes Öif exhalantes hefiernam crapulam. Quidhactein^ quius 5C fcclefiius eft^ Hoc unuffljU^ dclicet,uerbum Dei audire erat necef farium» Eteft illud propter quod h* boratur Ói^ uiuitur,Öf tu, cum multû fudoris efPuderis,federate perdis n«^ ceflarium illud nodurno conuidO’ quacefthæc infaniarMaicftaslegut” ciuilium cedit huic diei, amp;nbsp;tu non nis ei cedere tuo importune conuiuio» Nam fi' per totam hebdotnadam labo raueriSjamp;T hoe necefTartum negiere* i ris, periode eft, a c fi in agro cueUas multo fudore zizania,8C frangasgle bas,nullum tarnen feme in ipfam t«' rad

HOM in A XIIL »4T

^5 protjcias. Quare ut omnia rdiqua I«gi£imn ufum habcant, fedanda erit fobrietaSjpraefertim cum audiéda eft foftcio uerbiDei, quod eft unum H* 'udnecefTadum» Adhacc,cùmopifi-'ïs per totam hebdomadam amp;nbsp;per 'otum annum fua prophana négocia •fadentjamp;f quan$ Temper deberent Potiorem habere curam falutis fuæ, {'luam aliarum rerumjtamen auocan 'ür négoces fuis à cura audiendi uer Hgt;iDei,Ót ardentercum Deo coHo^ 'iuendi ac tranfigendi,ideo inftituius j 'ft dies dominicusj inftitutu eft terns pus quadragcfimalc,ut unufquifque quot;dhis fakem temponbus agat,quod 'ft fuiofficijdamhoc apud pios fems Ptrobferuatumeft,utcum grauifsi* '’'Umaliquodnegociücum Deo tra/ 'ftandum effctjpublicum obferuare/ ''ör ieiunium,non ad fuperftitionem, ?* ftdadfobrietatem. |.Regum7.Sa/ *^***'’*”V* ’’’Ucl indixit ieiunium.tum impetran i^ eflet uidoria Cuper Philiftinos»

DE POENITENTIA

1. Para.xo.lofaphatJonaE 5» Rex Niw j uitâi um,qui enam tubet tumentaic^ î ïunarCjtion quôd lumcnta cognofee' repoßentDeumJed ut homines boc | figue de grauttate negocq admone* antur. înnouoTeftamento Ado-JJ* iciunârunt difdpuli,ut emitterend A' poftolos in gentes ♦ Et omnino uaH’ font exempla publiciieiunîj,quodob feruatum fuit nô ad fuperftitionem, fed ad fobrietatem.Quare fi uoluef*' mus com Domino Deo nofiro die dominica,aut hoc tempore defalut^ noftra pacifei amp;5 tranfigerCjneceffad um profedo eft, ut nos ad iobrictat? præparemus.Nîhilhîc referamdeU' tilitate quae etiam corpori aeddite* fobrictate,Nam etiamficorporioft^ ceret,tamen quia anime conducitgt;no folumadaudiendum uerbumDei,ue rumetiam ad compefeendos imino' deratos motus animi,amp;ad omnia d' tac officia,omnino dâda eft opera cd' hbetpiOjOt femper qu!dem,prçcipue anten»

HOttltrA XÏIÏ. Î4# ^tcm his tcmporibus,qutbus aud^ ^fida eft dodrina Chriftuna, præpas •^«t fe fobrietatCjó^ obedienter fufci-Pgt;ït ijerbo EuSgelij lefum Chriftum ^ombum aoftrum, qai eft una cura P^tre amp;nbsp;Spiritu fando laudandus Ï^eus in fecula, Amen»

HOMILIA DEC1MAQVARTA, De ctMU Ecdeßtflito f^ org4no.

Vperiori condone poft Sacramentorum S^ co/ ]| rum qux ad facramenta ,__pertinent rationem, in« ^Huimus dedtibusEcdcOafticis di*

'trc,ubiprimum cxplicatum eft in ^ (onOftat ueruc Chriftianifmus, 6^ in ^Uo impius Papatus conftet. Deinde ^ritusEcclefiaftidimpij fint, ftim* P^sopinionibusfordidentur, Adbçe •^ïdonem etiam ieiunq.quod inter rilt;-**15 Ecclefiafticos baud poftr emó eft, 'l’fferuimus.Nunc itaoj etiam nonnv ’’‘Idicemusdecaatu bcckOaftico Ö^ Ofgaako lufw, quo nunc in EcdeOae

DE POENITENTIA congregadoncutimur.Namcùincô ' Clones in Ecclefia conferuantur adhi j buis ctiam organis,funt plerique qult; pafsimindignantur Öiuuïganr uetC' rem Ä^Papifticam impietatem in Ec« ckfiaferuari, Quan^autemhifeue^ ramreprehéfionem mereantur,quip ! pe,qu6d tot lam annis EoagelionaU diuerint.amp;f non didicerint in quo uCquot; j re conftet Chrifriamfmus.Non enim conftat(ut fupra docuimus) in exter nis ritibus illis Ecclcfiafticis, fdlicct, ut qui hos ritus obferuet,quibus nSc utimur in Ecclcfia,fit uerus Chriftb' nus,qui autem non obferuct, non fit uerus Chnftianus. SedChriftianifquot; mus confiât maxime in hoc, ut creda mus quód folus kfus Chriftus Domi j nus nofter fit expiatio pro peccatis ’ noftris,6C placaueritnobisDeumPa ' trcm,quod^ iuftireputemur coraffl Deo,tantum propter Chriftum,id^ gratis per fi'dem,cx qua fide oriuntur deinde bona opera iuxta præcepta Dei

M9

Dei per fpiritum fandum, non ut th iisoperibusfatisfadamuspro pccca* fis noftrisXed ut dedaremus per hæc fidem noflrS Deo obediendo ëC pro ^imo noftro benefaciendo,

Qtian^ igfeur cantus ipfe æ orga ffon parui momenti uideantur, tamé •nexplicandahorum ratione non pa fum lucis ëC adiumenti ucro Chriftia fifnio adferent.Proinde attentis ani?

•nis ëC auribus obferuemus, quid de ifis rebus é fcriptura fentiendum Cu Nam quod ad cantionum 6(5 organi / opera attinet,nec lultinconiuftipro pteripfafimplicitcr coram Deo repu ^^^^ ^^„J^^ fïniur,ncc conCat in eis ChriCianif« cant.

•flus nee Papatus.Fuerût enim in ufu

i pnufquamCbriftianifmus in orbe ter farum poft Chriftum 8C Apoftolos '/euelatus fuit,Suf priufquam Papifti ^lt;‘’^‘^lt;^lt;^f^^ j faimpictas incepit. Nam canendi ra* ^’‘’' , fioin Ecclefia uetuftifsimum eft infti fatum,non fblum apud nos in religio ncChriftiana,uerunietiaapud ludæ-

DE P OE NITE NT IA

OS ^ Ethnkos in facns congregation nib’us,undc apud Judaros Pfalmt Da^ uidiséc al!orum,apud Ethnicosaute carminalyricaamp;Iaudes Dcorumac foriium uirorum.Sed §d eft omnium maximum, Chriftus ipfe uni cum din fcipulis fuis carmina cecinit,eo^ poquot; tifsimum tempore, quo teftametum fuum inftituit, 8C ad pafsionem fuam exinit-Dicitur enim Matth« 16. Cam cecini (Tent hymnum,cxicrQt in mon' tern Oliaarum, Sic Dauid ipfe quotp Pfalmos cecinic, ÔC luGt etiS organic utx,Regum 6.uidcmus. Vndeö^in Pfathortatnos ad hæc,inqaicns:LaU dateeuminfonotubae Jaudatceain pfakerfo ^ citharajaudateenintym panoâfehorojkudate eSinchordit S^ organo amp;c, Videndumigitureß in quern afum canendi ratio ufurpa* ta fit. Non eft autem ufurpata,u£ can ins ipfe ant organ! fouiras fir merité exopcris adiione, ad confequendam remifsionem peccatorum SC uttam artet*

HO MILIA XHIL U»

Wernam. Sic enfinludaticecinerunt taimina fua« Sic Ethnici fua carmina tondnuerunt.Sk cti2 hypoerfuChri ftiani,monachi etfacnficuli cecincrût feptë horas fuas canonicas,uidch'cct, uthocopuSjfiueinïelkcflutnjfiuenó htelledutn,tantummodo fadum, cf fet opus meritorium pro peccans uigt; Uorum SC inortuoi?^. Scd hacc opinio Vehementer deuitandaed, obkurat «nim beneficium 8C maieftatem Chri ftilefu Dni noftri,ÓC tr5sfer t gloriam Chriftiin opus humanum. Ergo hæc non funt facienda omninofNcqua^, Sed quod impium eft, feparandu eft, 5C quod utile fuerit, éo utendum eft» Omnino enim cauendum,nc idem re prarhenfionis incurramus,^Jd Lycuri Ljicurgf«. gus apud Lacedaemonios* Hk enim odio temulentiae iufsit tneidere uites : •neptetpotoit enim tcmulentiam alfa via prohibufiïe,8C interim bonum ui niufumreferuafle. Et apud Romanos quids délibérantes de ördinanda ^‘”*^ •’quot;■

DE POE NITE NT IA

Rcpublica confuliierunt,ut omni's U' fus aari ÔC argenti feu pecuniæ aboie reiunSicenim putaucrût auaritiam, ambitionem amp;nbsp;alia uitia tollùStuhè: potuerunt enim pecuniae ufum ferua rejamp;^ alia uia reipublicae confukreJta ftultum effet omnes ritus Ecclefiafti cos, quibus Papiftica impietas fuam opinions affixerat, penitus abijcere, cSpofsimus utile abimpio feparare» Nee etiarn ad fallendum tædium temporis inEcclefia cantus inftitutus eft 86 organon. Nam quan$ pioho^ mini nihil fit iucûdius,quàm pios P^l mos, uel cantare, uel audire,tarnen cantus Pfalmorum ob loge maiorem utilitatem,quam ad mitigandum tem poris tædium.inuitutus eft.Quæ eft ergo utilitas illorum ? Doenimusfu^ perioribus cocionibus de poenitentia 0(5 partibus cius, qaódadpercipien' da bona regni cœlorum nece flaria fit pœnitentia.Pofuimus etiarn très poe' nitentigpartcs,uideljcef,agnitionetn

peeca^

HO MILIA XIIII. if«

Pcccatorum,fidem in Chriftfl,ÖC obc ^•entiamtnprapceptisDei.Prxterea, quot;^icauimus præcipu3 organon efle Pr«dicationem uerbi Dci,quoorga-’'o fpiritus fandrus efficiat ÔC opères i ^ur in nobis partes poenitentiaf.Sier ' §oprxdicatio oriseft organon fpiri^ ^us fandi,cur nö Temper praedicatur Ore f cur etiam caniturrRefpondeo, 'ùm de prædicatione uerbi Dei lo-^uiinur,n5 tantum inteUigimus cam prædicationem quæ fît in publias ro ftris,fedeamquo(^ ,quæ fît publicis j farminibus Ecclefîafticis.Nam prs* ' dicatio generale uocabulum eft , QC trabet fub Te multasfpccies.Prçcipuà autem eius pars eft, ea quae fît in pu* l’Iicis roftris,Altéra eius pars eft le* ^io,fed ea non folet ita afficere ut ui/ 0a uox.Tertia eius pars publicus can Pr«i«4h’o ^us.NamPaulusadEphefios feribes ^^^^*f^ oapiteÇ inquicîmpleaminifpiritu los^”’ Soentes uobifmetipfîs per Pfalmos ^ hymnos, Ôd cantionesfpiritualcs

DE POENFTENTIÄ

canentes Ôf pfaHcntcs.S^cEtfigoifi^ cat per cantum Pfalmoijî nosimpîeri fpJritu.ltem ad Colof.ait ; DoceteS^ commoncteuos inuiccm caticnibus S^ Iaudibus,et catiknis fplrttualibus* Sed prædkat/ô aerbi Del in hoc ordi nata cft,ut fit organé fpintus^quo im pkamur fpûj 5C doceamur amp;nbsp;admogt; neamur in pictate.Quare autorc Pau lo.cantusEccIefîafticus à cantâtibu» intcllcdus,eft pars prçdicationis uff bi Dei, Cum aucem fit pars eins,fc' quitur q» etiarn nobis uttlitatem adfe* rat,qu5 adfert prardicatio uerbiDfi’

Porrdprædicatio ueibiDcieftno bis necefiarium organô,quo fpiritus fandus operatur in nobis poenitenti' am, uidelicet, agnitionem peccatO' rumjfideminChriftum,amp; obedien* tiara, Quare eadem operatur innolt; bis fpiritus fandus per cantom Eed« fiafticum.Quid ergo ^ Si nobis cordi eft pietaSjUt magnam diligentiamad hiberc debemus in audiendo uerbo

Dei,

HO HI LIA Xlîn; „4 ^«jka ethm adhibenda eft AKgen-j *bia dlfcendis caimtnîbus et Pfalmis ''^clcfiafticis. Vtde autem mores no-‘^■^08 prçpofterosîÂîîj finita condo* ’'cerampunt sx Ecckfia,qaafi quis 'J’f«icum cedniffèt : Alq ducunt Gbl '^edecorj effe fi cantauerint.Primóm ^«tem inter oiros nemo,puto, nobi* ^emftfe exiftimet Damde Prophc ’*ÓC rege.Attamenis maxima snimi ‘iicunditatc Pfaïmos cantaukjadeo^ •^onerubukCtiamextikare 8é ckba* ^iPfalmosludere, uide hiftoriarngt;« ^egum (?.nemo noftrurn iHo fandi« ®t eft ÔC nobiUor . Quare imitecue 'l^ife exemplum dus, Sed ante om' ’‘UClirifil exemplum, de quofupra Matt.id. Deinde,inter muh€r?s,nul' ’^uelnobdior eft forore Mofi,uelfan ’^for Anna matre Samuefis, aut Ma* ^ matre Cfariftl.At he Pfalmos com Pofuerunt öf camarunt. Quid quod I’onofantur .tnuliec.es, fi permkrun' ^Ur in Eedefia cantate I' Nam alioqui

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE POENITENTIA

prohibitum eft,nc mulier in Ecckfia loquatur :quod autcm ad cantum at« tinet,Iibérantur mulieres hac lege» Quare laudl fibi docan^G permittun tur cantare in Ecclefia, ÔC tanto dili' gentius carmina difeant,quanto ma' iorem ea utilitatem adfcrût,tam can« toribus quamauditoribus, Sunt etiamah) ufus cantuomEc' clcfiafticorum, quos animaduertere Mußea cur poGtimus, fi meminerimus ad quid creatai Deo Deusipfam muficâ generaliter créa' uerit ^ donauerithominibus. Nam mufica, fine cantu Gue inftrumentis

* exerceatur,naturalitera Deo creata QC ordinata eft^ad mitigandam moU ftiam laboriSjad componendumfta' turn mentis,admolÜendos irarumar dores Ó^ furores, Atq^ hoe ucnimef fc experientia ipfa docet. Vide Agri* colam:ls lenit fuum SC iumentorum fuorum laborem cantu qualicunqne. Ancilla in laboreontat. Sic artifexin laborefuo modulatur:materfuocan tillat

a o Ml LIA XIHL Hî ^illatinfanti SCc.Dauid cantu cithara: Saulis furorcm mitigabat.Et uetercs ^dhibuerunt in conuiuia muficam,ut I^^c aftedus auditorum fedaretur,ne ^iniiutn uino incenderentur* Hie eft '•fus legitimus,ad quern Deus mufis '»m generaliter ordinauit. Siautem ^Çc eft generalis efficacia cuiufeunep •••uficeSjCertè muko maior erit effica damuficac Ecclefiafticç.Nam quæ in ^cclefiacantantur.ea coftantuerbis ^’craeftripturæîuerbaaût faerx feria P^uraefeuEuangeltj Chriftifunt po^ '^tia Dei ad falutem omni eredenti, ^oma.j Siergoacceditprçterea mu '•fa,muko maiorem efficaciam habe ‘•'•nt, VndcS^ Paulus i.Corinth^ij, dt: Quoties conuenitis,unufquifquc quot;fftrum canticum habet Si^c* omnia ’^aedificationemfiant. Nondixiftet ^daçdificationem.fi nullus effet ufus l^’Micorum.Sicut enim uerbumDei, '’cantiones ÖC Pfalmi docent et con pfmant fidem.ac confolanturinaffli«

DE POENITENTIA

di'one.VndcZachariaSjMarüjSfmÉ oninEuangelio Pfalmos compofu«' runt,nimirum ad cantandum.

Sed,inquis, hoc intelligendum cft dehis carminibus, quæuulgarilin^ gua cantantur,utpofsint intelligi,n5 de latinisxantionibus Ôf organis qug nóp intelÜguntur. Refpondeoî Ob banc caufam non latine tantum cani' tur.fcd etiam germanicè. Conuenit cnim duplex populus in Eccleßa, larf nus 8lt;S germanicuSjpro utrotp igitu*^ populo funt fuç cantiones.Et adielt;?la funt organa tanquam infignis nota» qua admoneamur ad obCeruationem rcrum quæ co die docentur. Patetig* tur breuifsimè^quisimpius et quisle rus fit ufus canticorum Si organon rum» Vtamur ita^ illis piè ad cogni' tionem ÖC apprachenfionem Dornin* noftriïefu Chrifti,qui eft una cum

Patre Ä^ Spiritu fando lauda* dus Deus in fecula,

Amen,

Homilia

k o MIL IA XV. Iff. hOMlUA DECIMAQVINTA, De feßK diebut .

Emonftrauimus ratio* nemrituum Ecckfiafti-corum,qui ad tranquil litateirijfiC bonum ordp nem in Ecdeßa feruan# •u^ui walde funt utiles,(uHis probe

^^ïtnur ad Eccleßaeutilitatem QC uer “iöei expIicationcm.Non autem in-'”tuti funt ut hls mcreamuriqucmad ^odam hypocritac fentiunt) gratlam ^figt;Deum propicium.remilsionem Pkcatorum et uitam acternam.Nam ^pietas eftita fentire de ritibusEc*» ^J^fiatjöC hac opinione nequa$ ferua *''^tbent. Nam hoepado abducunt ’®lt;lc in Chrlftum,filt;Chriftum affich ’‘’'tblafphemia, Remifsio enim pee* ^*^orum ad folam maieftatemChrifti I'^ttinct, Vbi autem ad mérita opeije 'f^Msfert, ibi nihil cft nifi blafphemia L^Chriftum. Sedfunt inftitati ad fid '^minChtiftum cömodè docédam,

DE POENITENTIA

Ut omnia in Ecclefia decenter amp;^ cum I ordine fiant» Et propter has caufas uult Deus hos ritus etiam à nobis to Ecclefia obferuari .Inter hos ritus aU' tem,priraûm cxplicuimus ieiuntj ra^ tionem. Deindejquid fentiendum fit de cantu Ecclefiaftico.öf organo,^tl buic adhiberi fólet. Quare nüc etiam operxprecium effe uidetur, ut non** nulla de feftis.dicbus adijciamusj nempc,quo padofuerint in legefo' uati, Si^ quæ ilIorUm ratio ac ulüsfit in Chrifiiamfmo.

¥e[b. in pot Principio itacp in Repub. Ifraëliti' pulo ittdiiico ca prêter fabbatum etiam aliafeftace lebria fuerunt ex lege inftituta, quo^ feßü Pifchie j-mj, prim urn fuir feftö Pafchx, quod Sgt;C azymorum feftum dicitur . quod præceptum erat,ut Ifraelitæ lèpttm diebus uefcerentur azymis.Quoue* ró confilio hoc feftum celebrate fur^ rit,oftendit lexipfa Dcuf.capl^.Ob' ferua, inquit, menfern Abib, ut facias phafe Domino Deo tuo,quoniamin 1 menie

HOMI LIA XV. iK ’quot;^nfe Abib eduxit te Dominus De* tuns de Aegyptonoële. Et max: ^2ptê diebus comedes abftp fermen '°panemafflicflionis,quoniam in pa' '^ore egreffus es de terra AegyptJ,ut ‘’’^mincris dici egrefsioms tuæ de / ^sgypto omnibus diebus uitætuœ, in Éxodo ca, jx. Habebitis, inquit, Junediemin monimentum, amp;nbsp;cele* “fabitis eum folennem in generation ''ibusueftris cultu fempiterno , Ex J’ismanifeftum eft,q) obferuatiofefti quot;ïfchgjin quo phafe immolabaturjin ^■tuta fuit,ut hac ceremonia hifloria I'berationis ex Acgyptopublicè tra^ '^3returjet bénéficia Deijin ea libéra ‘'one Ifraëli exhibita,omnibus hoc ri ^u uelutf ob oculos depingerentur ac ’'^piæfentarentur. Præterea ut fignis *ïcaretur futurum effe uerum agnö pïfchalemChriftum Dominum no= fttUm,qui fua immolatione nos à pec ^atis 0^ morte liberaret. Beneficia au t«in Dei in memoriam reuocarc,mi* i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« 3

DE POENITENTIA

, himè uanum eft» Sic enim Ôf element tia DeicommendaturjSC fides audP torum animatur« Quare Pafeha eekquot; bratum fuit,ut fides pafeeretur Si c(gt; firmaretur de dementia Dei» rfPumPente Secundum feftum Pentecoftesfo iojks, *t » quod alias dicitur feftum hebdo^ madar um,hoc edebrat um fuit to to® nimentum legis data: in monte Sinai. Lex enim data eft quinquagefimo , die poftquam Ifraëlitç egrefsifuntt’^ 1 Aegypto,

_ Tertium fuit feftum tabernacu'e^ feftum fiber mm,quod et,am feftum CoHedionis meuorum. jjieitur, Etinftitutumfuit,utpofttri difcerent,q) Deus fecerit habitare 0^ os Ifrael in tabernaculis, cum ex Atquot; fefium txt.*» gyp to proficifeerentur. Additumfæ *■'*'“• it à quartum, Tubarum fcilicet/t® expiationis feftum. De his aute fefti^ lege copiofius Leuitici zj. Numc-^S' 6^^ Deut.j5. CattcrUjUt tria feftaprio rafrequentiori Sf cclebriori homing turbaobferuarentur,additæfuetu®^ du«,

H OM IL IA XV.’ «a ^uæ leges. Qaar um prior cfliTcrin ^* Jf/^P^ *nno apparebit omne mafculinS tuû f*’“”’’ (Qram Domino dominatore.Et expli ®’tur clarius DeutjfJ.Tribus uicibus per annum apparebit omne mafculi* ‘'Um tuum in confpedu Domini Dei lui in loco quern elegeritjn folennita le Azymorum,8d infolennitate Heb iloinadarum,€C in ibiennitate taber« Usculorum. Locus autem à Domino eledus dicebatur is in quo erat area propiciatorn, quæ fuit primûm in Si^ 'o,poftremô translata eil adurbem Hierufalem.Ët qui ad hune locum ue l'état,is dicebatur apparere ante con fpcâum Domini Deifui,proptcrea (juod Dominus dicebatur habitare fn piàpropiciatorium. Fuit itaqueuna lantum parochia, ut uocant, in toto P*oc6’lt; «^ eegno lfraéÏ,ad quam neceffe habue* iMi^ii* * eunt omnes uiri Ifraélitx quotannis ’P^*”' 1er,tribus uidelicet fummis feilis die* ^us,profîcifçi.Primùm,ut memorabi ^Ora et iHuftriora Dd miracula obfer

DE POENITENTIA

uatione dierum feßorum,et uißtatio ne loci à Deo eledi,in memoria cófer uarcntur,ôô fides aleretur,ôt ut uera religio doccretur amp;nbsp;conferuaretur.

Poft erior lex de feftis fuit: Non ap parebitis in confpedu meo uacui,ftd offerat unufquifep feeSdum quodba buerit,iuxta benedidionem DniOei fui,quam dederit ei. Id^ fadum cü, ut Ifraèlitarumgratitudo ergaDeuw oftenderetur. Deinde utfacerdotes alerentur S/C Leuitæ,qui nullam par' tem terrac Canaan habebant ficuti 3' Üæ tribus. Ad hacc ut minifteria Eede fiaftica conferuarent.Hæc omnia imi tati funt quidam inEcdefia Chrifii, et inftitucrunt quatuor fummafefta, ac exegerunt fub peccato mortali, ut quicûcp ad annos diferetionis (fie ein Ioquuntur)peruenerit,acCoenam do minicam fumpferitjquotannis in qua tuor fummis feftis,fuâ propriam pa' rochiam uifitet,ac numum offerat,ne l'uxta legem appareat uacuus in con?

fpedu

H OM IL IA X7. nr

^pedu Dnf«Quan$ auteomnino qb' I^ruandafint fefta in Chriftianifmo, pro fua ratione,ut audicmus,non ta? ^ê cogitte Chriftus,ut quota nnis ad **num tantum locum quater profici* I^aris j fed hoc exigit,ut omnibus lo* ^ÔC temporibus,quibus hoe fieri li» ^^tjEuagdion diligenter difcas,ó(r fa ^tamentocœnæfideliter 8Clcgltimè '’Uris,quo amp;nbsp;fidem habeas,amp; in fide ^onfirmeris. Adhçc no nece ffe habes 'aEcclefia Chrifti exiernas oblatio:«

^'ts offerte more IfraëlitarS, Neceffe hmen habes miniftros Ecclefiæ aies ■■fjSC pauperibusbenefacere, Nccef-f® item habes in Ecclefiam fpirituales oblationes afïerre, qua: funt oratio, §ratiarumadio,obcdfentia:ltcmcor tôtritum amp;^ humiliatum,et fimilia ge •lera oblationuni fpiritualium» Habe ’’lus pr^cipua fefta in lege praccepta, ''uncetia defabbatoaudiemus.Nam Sabbinob 'tipoliteiaMofiinftituta fuitobferua ffruano. Üo fabbati, magna turn autoritäre tû

DE POENITENTIA feÖcritatc.Deus enimipfeait.Mem^ i to ut dietnfabbatifandificeSjNonb* das in co omne opus,tu, Ô^ fîlius td^ us,8C filia tua,feruus tous, Ô^ antin’ tua,iumentum tuum,Slt; aduena, qui eft intra portas tuas« Sed SC hune di' cm commendauit Dominas,amp;f orna uit magno miraculoindeferto.Cùm enim manna repoGtum alqs diebus, uermibus feateret, 8^ computrefee* ret, repofitumauteminfabbatânee uermibus featebat, nec computrefee bat,quemadmodum in ExqiJo capite )6»fcribitur. Adde hue et feueritatem eius fupplicq, quo diuina fententia ai fedus eft is, qui in fabbato ligna tan* tùm collegerat,ut teftatur liber Nu* mero.capjç. Quid ergo fibi unit tan taautoritas ÔC feueritasinexigenda obferuatione fabbatifNum quód bic dies coram Deo altjs fandior fits' Mi* nimè omniS. Omnes enim dies funt bon» creatur» Dei, 8^ æqualiter C0' f am Deo fandi.Et quamuis fcriptum.

HOM ILIA X7. If# fit,De um requieuifle die feptimo^a' Dien Chriftos interprecatur loan.j:» dicensjPater meus opérât uflt;p nunc, Sf ego operor.Sed exigitur fabbatS, Dt prædicatto uerbi Dei är uerae reU gionis dodrina publice obferuetur tteonferuetur.Audiuimasbreuibus 'Jefeftis principalibus in lege 0^ poli^ teia MoOjUni cum obferuatione fab-bti,Nunc paucis etiam aodiemus ra ‘ionem QC ufum dicrum feftorum in Chriftianifmo. Sunt enim omnino e* tiam in Chridianifmofeftaobferuan ^a, pro fua ratione, QC pro paedagos gia,ut bis ritibus uulgus melius Ó^ di figénus de dodrinaChriftiana,ÓL de prxcipuis articulisfidei noftræ cru? 'iiatur.Tamctfi enim hçc non fint tan tafeueritate in republica Chriftiana 'nftituta.quata dies fefti amp;nbsp;fabbatum 'DrepubJfraëliticainfiitutafuerunt, tarnen quia ordinata funtjUt omnia in j, Ecclefiadcccntcr amp;nbsp;fecundumordi* Dem fiant,£lt; ut praecipui fidei noßrg

DE PCENITENTIA

articuli SC miracula in diebus feßis, tan^inilluftrioribuslods pofita at-que infigniîa, maion rcligione doce-antur ÔC conferuentar,profedó diui næ etiâordinationes funt, SC aliapræ cepta Deniini,qualia PaulusEccieGa dicasordinationesin Corintbtjs appellat,Sic celebrantur fefta natahcia, Ff^«wNlt;lt;f(( ut uulgus erudiatur,qmdnobisatiu KDommt. IcntChnftus per fuam natiuitatcm, ÔC ut difeat reelè intelligcre ardculû , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hunefidei, Natus ex Maria uirgine. ‘’'‘ * nbsp;nbsp;nbsp;SicfeftUmPafchæjUtarticulusderC'

furrediione Chrifti; Tertia die refup r exit à mortuiSj SC ca quæ de refurre dtionedicendafunt,doceantur.Sica-’ feenfionis Chrifti feftiuitas, propter articulû : Afeendit ad cœlos/edet ad dexteram Dei Patris emnipotentis, P^ « ItaSCPentecoftesfeftûjUtdcSpiritu mccDi i. ß^^^ g^ donis fpiritus fandi, crudia tur popuIusJta Trinitatisfeftum,ut Aduentuf quid de fandîa Trinitate fentiendutn Domini. fit,incuketur,Sicaduentus Dominé ut

HOM ILIA XV.' i»9 lit hacoccafionepublica fieret men* ^gt;0 protnifsionum de Chrifto, uidcli« 'et,ut Ecclefia cognofceret, qp Gbri* ^ianifmus nó fit noua religio recens ’n orbe nata, fed qp iam inde ab initio l^Umanigeneris inorbem terras uul gata fii.Et «çChriftus nó ita cafu quo 'lam aducncrit,ut antea de ipfo nihil 'ogitatum fucrit,fcd quód multis rc^ 'tofeculis publice à Prophetisprædi 'atus fit,6^ cp religio Chriftianifmi in paradifo inceperic,ac inde uulgata fiierit in orbcm terrarum ab Adam in Patriarchas amp;c« Atq^ hæc fefta maio 'es noftri inftitucr unt,no qgt; fenferint alium diem alio fandiorem efle. Go* 'am Deo enim inter tempus 6lt; tem* pus,inter diem ÖÓ diem non eft iudp 'andum.Nac obferuârunt hæc ut me 'erentur remifsionem peccatorum, 8^ uitam æternam hac obferuatione. Nam hç fuut hypocriticæ traditiones pc^jif^ ^ uanitatesJta funt etiarn Apoftolo Apefklo 'umlefti dies quidäinftituti, Ssf Apo runt.

DE POENITENTIÄ ftolorum nominibus infignitijUideO^ cet,nonut fignificctur,quód A porto li, ueiutidtjauxiliarcs ,in afflidioni^ bus inuocandi fint, fed ut nominibus Apoftolorum,in certos dies, tâquatu in loc5 illudriorcm pofitis,admonea' mur dodrinae Apoftolicac/uper qua fundata eft Eedefia Chrifti.ut quotic feunepnobis alicuius Apoftolinomc proponïtur,toïies teftimoniumEuan gelq de lefu Chrifto habeamus,quod propter folum lefum Chriftum per dem accipiamus remifsionem pecca' torum amp;nbsp;uitam çternam.Simili ratio ne de exteris feftis diebus iudicadum eft« His feftis diebus additur etiam di es Dominicus,qui in Chriftiana poli' teia magnam habet autoriiatem ex conftitutione ciuilium Iegû,quçqui3 feruiunt Ecclefiae, habendae funt pro diuinis ordinationibus.Sic aut dicunt leges : Omnes indices,urbanae^ pk' bes.S^ cundarum officia uenerabili die fob's quiefcant.Et iterum:Domini ewm

HOM ILIA XV; léa turn diem femper bonorabifédecerf . nirnus uenerandû,utà cundis execu ' quot;onibus excuretur,nulla quenquâ ur Seat admonitio, nutia fide iufsionis fljgitet exadio/aceat apparitio, ad* uocatio delitefcat.Sit ille dies à cogni (ionibus aliénas, præconis horrida ^Qx nkfcat,refpirent à controuerfijs l'tlgantes. Vnde haie diei tâta fandi' ‘ '5s,q, dignetur ipfi publicis fuis iudi* 'Os cederefumma maiedas in terris $* ^ertè non habet tantam fanditatem ’feipfo.Dies em dominicus quod ad 1 ^c attinet,nihil ab abjs diebus dißer t, 1 quiequid fanditatis habet, a ucr-“oDci habet,quod eo die publice prç ^’tatur ÔC auditur.Cûm igitur maie* '‘ïslegum magna grauitatc exigat, ^^ omnia tam publica t| priuata oßü J'ïciuilia dominico diei cedant,per* 'Plcuèoftcndlt, ^ fände de unoillo j ^ceffario, quod eft audire uerbum [^ci,ac difcere uerâ religioncm,iudi* 1 ^^bamp;^ manifeftè dedarat, fc unS hoe

DE POENITENTIA querere,Ut publicû minifteriutn uef biDeiinEccleßaconferueturjöi^ ut i homines unum illud nece flarium, ul' delicet,auditum nerbi Dei,è quo ue^ ra religio difcitur,amp; uerafalus acqült; ritur,quàrti diljgentifsimè fedentur. Fmj fextit nbsp;nbsp;nbsp;lam æ maiores noftri mfignierût

erSabbitum dorninicurndiem publica duorû die'' rum^qui prçccdunt,fôbri,etate,Solcn ne emm fuitjeriam fextam amp;nbsp;fabba^ tujm/qui dies praccedunt dominicum i diem,fing«lar’ prç alqs diebus kbrie i täte uenerari.Nôapprobabimusqu) , demfüperftitionemhypoeritaijî, qui i £C habent ex fupcrflitione deleftuiu j ciborum.ô^ promittunt fibi ex meri* ( to ieinnq fui remifsionem peccatorû । Ôf uitam æternam,fed cômendamus j difeiplinam æ honeffatem publico* j rum morntn.Volucruntenimmaio' j tes nodrifUthis duobus diebus ante (

dominicum,nec nuptiæ, nec alia pU' ( blicaconuiuiacelebrarentur,non (p ç hxc per fe fintin/cita,nec quod ex me { rifis ;

HO MIL TA XV, «lt;« ritisieiuniorum confier expiado pec catoriim,fed ut fobdetate duorS dfelt; tuni homines redderentur aptiores îdfedandû unum illud neceflarium, hoc eft,ad audiendum uerbum Dei, 8f ad percipienda doddnam religion lis in die dominico.Non fenferunt de his diebus rapcrftitiofe,fed iudicaue# fUnt fände de uno iUoneceflado, fi» •Je quo,ft ordinariam Dei adminiftra honem refpicias,non contingit nobis I'cc uera fidcs,nec uera falus. Et ^ ^ande iUi iudicarunt, tarn prophane l'Une nos peccamus,quód his tempo iibu$,quibus deledus ciborum alicu hifublatus eft, folcamus publica con ^iuia plerutp in uefperam fabbati re^ licere.Quomodoenim mane conue* liesfobrius adconcionem uerbiDei, hon pdod tantum uefperi,fed per to htn fere nodem uinum ingurgitas î* Quod ft non attuleris fobrietatem, ^uid Iperas teuerbo Domini confer 'Uturumf Ebrioft, inquit Paulus E^

X

DE POENITENTIA

f phcEç,non accipient hacredhatetn r* gniDei.Quî fie quia praccluduntc' brietate tua utam fptritui fando, ut nec u«bum Dei percipiant, ncc pet uerbum Dcî fidem concipiant.Sede mur igitur fobrietatem,ut Ôif eo com roodius ac uHfius,unum illud neceffa rium, qued cftgt; audire uerbum Dei, 6lt; difeere ueram rd^ooem/edarf queamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 1

Pün /krio nbsp;nbsp;nbsp;Sed amp;nbsp;hoc mihi uide,quàm fände t

vifiiOeiom Deus ipfe de hOc uerboiudicecNam I m4 «bidirt quatcunqg publica officia in hoc fccU i ütkfnt. nbsp;nbsp;nbsp;îo inftituit, quxeun^ dona,fiue (Ot' i

poralia Hue ipirituaha,conferfjCaotn gt;nbsp;nia hac refpiciunt, ut conferueturin i orbeterrarumminifteriSuerbi De4 t quo homines de uera religione erud i anturJnfiitutus eftdiuina ordinado' ( ne magirtratus ciuilis,ad quidf dices i quidem,ad conferuandam paceni Si ) honedatem ciuifem, Sedin qucmali' j umfinemeapaxmagisrefpicitj^ut J liceat audire uerbum Dei, Si dUan , ueram

, HO MILIA Xfi 16* '^fiiam reUgSoncmf Quantum putas i ^oc eße miniftedum, cui ipfe Cactar *^ Principes feruiunt r Datur nobis ^tnedidio frumentorum , ad quid C ’^ aJendum corpus, Rer^è, fed num ’'ieouiuimuSjUt edamus ^ Nihil mi* *'U8,fcd uiulmus, ut difcamus ueram •^digionemjUt cognofcamus Deum, Öifaïutem confequamur. Igiturmi* ’ïlfterio uerbi Dei feruiStomnestam *gri quam agricole. Hoe enim uer* ^urn Oei organon eft, quo Deus eft tftieax ad falutem omni credenti. Ex bis facile licebit agnofcere quam nc* etflarq fint nobis fefti dies, Si quam üttip,Neccftarij enim funtjUt habea tur certum tempus, quo conuenia* Wus Óf audiamus uetbum Dei,oblt;« icroemus publicas preces in Eede* fia.óf accipiamusSacramenta. Ad bate,quam utilitatemex uerboDei babemus , earn etiam ex feftis die* • bu8 , quibas uerbum D El praedv ! ^fG pubUcè preces obferuari,óf

DE POENITENTIA ! facramenta tradari debent, confequ^ poffumus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Quod cum ita fefe habeat,agite j chanßimi, celebremus dies URos, nonignauo ocio,non comeffadoni' bus S^ ebrïetaubus,fed fummo piëta tfs Audio, ut uerbom Deiaudiamus, Adem in Chriftum concipiamus ^ confirm emus^aeperpetuam fœUcit^ tern confequamur, per eun dem Do^ minum noftrumlefum Chriftum, qui eft unà cum Pâtre 8^ Spi' ritu fando laudandus

DePoenîtentu

ALIAE HOMILIAE A* lijs temporibus didæ,q'4ac funt fpUomcHomiîûrumpr«» ) cedentium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

HOMILIA PRIMA.

Er fat J fumus aliquadiu in explicando procernio Euangelij, quod inferia bitur fecundum loan* fiem^ße peruenimus ufqj ad teftimo* 'Uiim Ioannis Baptiftæ, quod is dixit ^eChrifto ad legatos Hierofolymita ''os.Cum igitur loanncs Baptißa fuc •^ praecipuus concionator pœniten^ *'£gt;opportunum nobis uidetur,ut de Poenitentia dicamus. Muka funt,quç •^onent fufeipiendam effe explicatio Pxmteittu pœnitentiæ. Prim dm omnium ualdenecejji .“uc nos uocat tempus illudjquod uo rw. ^antieiunium quadragefimale. Etfi ^nim hypocritac mkum in moduni

DE POENITENTIÄ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

abufi funt hoc tempore^tatnen appa* rctuctercsco accommodaffe,utbïs j diebus EccJefia publicè doceatur de , uera panitentia,!n publias condoni' bus Étin quauiscaiamitateiubentur homines agere pœnitentiam. Pratte* rca fi quis in affliefiione fua ad Doffib num orare uelit, exigitur ab ipfo, ut antcomniaagatpocnitentiam» Non enimpoteftquifpiamefie uereoras, nifi fit ucrè poenitens.Et Propheta Ie remiascap, ß.ait: Si gens illa paW' tentiam egerit à mafo fuoj3gam S^ c* go poenitentiam ÓTc, Poftremo Cbri ftus ipfe difertè ait/e ueniffe peccato res uocare ad poenitentiam ♦ Quare nece flarium eftjUt ueram pœnitétix rationem teneamus ,praefertim cum Si in dodrinæ haius ueritate conftet uerus actotusChriftianifïnusætqul redarn tenucrit dodrinam de poenig ' tentiajuidebitneceffarias clTccaufa» i propter quas reliquerimus Papifti* i ' cas impietates « Videamus igitur quid

H 0 MILI A L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;164

^md nobis faciendum ßt,Ut lier am et i P'îm agamus poenicentiam« Ac ipfe (^ocendi ordo exiger etjUt primùm 0* ®'nium explicaremus poenitentiam ^«finitionc ♦ Scd quid nomine pœnP ‘Entiac fignificemus , dedarabimus per exempla, quo ßmpliciores audi* ^ores melius percipere queant«

Proponemus igitur nobis Da ui' D^dp««^quot; 'Bernds enimetO mul ta accepcrat be- ^*”“* **'“? •leficla à Deo,tarnen grauifsimè pees ^ ’** fiait, Habuit peccatum originale in firne,cuiaccefsit deinde adulterium ^homicidium,qöo meritus cft «eter fiain mortem« hat^ ß uoluerit libéra» dapeccatoSc morte,ncceffêhabebil panitentiamagerc. Quxrltur ergoi fluid facial Dau(d,ut agat poenitenti-3inredi S^ uerame' Proponamus S£ ^etrum,qulabnegatione fuameruil ’nfcrnum,admonetur auiem ad effu» glcnduminfcrnum.utagat poeniten tiatn.Quid ergo facial^' Proponamus ^j^n4m Magdalçaîihæc fuit pee*

DS POE NITE NT IA catrix.ô^ mérita eft »ternumigneni, que ut fugiatac fer uetur,nee e lle ha^ bebit pœnitétiam agerc. Quidigitur (aciatfquó fe uertat r Acc/pe etiarn la i tronem in crucc,is meritus eft çternâ ! mortem fuo latrocinio,Ncautemin/ actemum pcreat.neccflceft, utpœni tentiam agat. Quid ergo ad agendam pœnitentiam faciati’Vides in agenda i pœnitentia requiri illud,quo effugia* j mus tam peccata $ fupplicia peeca* torum, ut confequamür ueram falU' tem» Quarcut remipfamaggredia* mur,in agenda pœnitentia, primum omniS requirif contritio, Germanicè uocamus 9tfw vnb ftib »kr Dû fünf. Hoc uocabulum notS quidem amp;nbsp;nul gatu eft,fed uim eius pauci intelhgüi: Pfcc4ldttera mufta enim eópkeftitur. Ac primum eojideran 4 ^j ueram cótritionem requiritur, ut tncontrUioif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

He uerd, agnofcamus qu» fint uera peccata aduerfus Deum, Nam plcri(^ magis reputant peccata quae defignantad* J uerfus humanas or dinationes,^ que i aduerfus

H o M I LI A L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6y

aduerfus diuina mandata JIi funt qui iuxtaPfalmum trépidant timoré ubi non eft timor» In Pontificia religione maius peccatum reputatum eft,uefci tamibusin ieiunio,quàm committee fe feortationemi In calamitatibus cas Rendis maius peccatum reputatSeft 'nordmate in procefsioncincedere, ^nomine Dominiabuti ad conuicia ^maledida.Sic ÔC adhucinhoneftp nsiudicatur in conuiutjs præoccupa fe cibum ante honeftiores conuiuas, $ uel compotare,uel proximos con^ nieqs profeindere.Et tarnen altcrum fft tantum peccatum in externam ci^ nilitatcm,alterum eft peccatum in le gem Dei» De hisigitur peccaris quac 'Jefignantur aduerfus humanas ordia •Rationes nihil loquimur, etfi omnia, 'Inantum fieri poteft,uitanda funt,ôi honeftati publiez ftudendû : uimur de ueris peccatis, quæ

^d habendam redîam contritionem ’gnofeenda funt. AgnofeStur autem

DE POENÎTENTIA

ex uerbo Dd,agnofeuntur ex Deca logo amp;nbsp;explkauone ciustquare ad a* i gendam pœnûcntiam Decalogus no bisoboculos ponendus eft,ut ex co difeamus qux fint uera peccataad^ uerfus De urn,de quibus côteri S^ do leredebeamus. Deinde ad habedam ueram contritionem requiritur,ui e-ludidumot^ tia^ cognofcamusiudicium Del ad* ^p^or» uerfus peccatajæ fupplicium pecca* luppiicuk toruu),N5 cognofdmus autem Hlud ex humana ratione, quae folet Deum c0tcmnere,fed cognofeendum eft ex uerbo Doming D/cit enim;Dcus ulfi tans iniquitatem patrum in filios uf? in tertiam 8£ quartam generationetn amp;^cHoc eft,Dcus intantumirafcltur pcccato,ut nonfolumpunlatfado* rem peccati,fed etiampofteros eins, ficut apparet In Adamo Ôf Saule OCc, Item In lege dicitur.-Maledidus om* nis qui non permanct In lege ♦ Et î SI nonaudierisuoccmDomlni Deltul» snalediciuserlsin agro, makdidus

K o Ml LIA L K« ftis in ciuttate,maUdidum horreum *«uin Sfe-Uetn inEuangcl»o:Quima *’ egerunt ibunt in ignem acternum. Et iterumdte malcdiëii inignctn çter *’um,quiparatuseftdiabolo Öt^ ange ’gt;s dus ♦ H«c 6C id genus alia nobis ^untponenda oboculos,utuerè con^ itrumur ÔC dolcamus.Huc accedic lt;j indicium óf fupplicium peccatorum ^ognofdtur etiam exemplis» ucluti dlluuij,21odomç,Pharaonis amp;c,Huc pertinent exempla publica amp;nbsp;priua* U,qu» lopgum effet nuncrecitare» Ad agendam igitur poenitentiam, co gnofcenda eft grauitas 8^ magnitu' do peccati^utagnofcentesiramDei amp;nbsp;fuppl/cia peccati,ucram concipia* mus contritionem.Habes unde oria* tur contritio. Nimc uidendum crit, qnibus arguments 56 quibusfignis rra, f prodat fe ucra contritio, aut qui fint ^^^ ^^^^ effeiSus cótritionis.Ëffeduum aut a- (ontrittonif, lij funt fortuiti aut arbitrarij, a!rj funi oeceflarij. Nam fortuiti Si arbitrartj

1

DE P0ENITENT(A

æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt fuga cxterna,ucl tremor corpo'

t^f'^ ^’^’ *'*®»“^* lachrymæ, uel leiumum Si fac cus. Cam prodit contritionem faam fuga Sd tremore. Hoe exemplum id' dteo in medium producojquia quod ad contritionem attinet, impij S^ pij ferè fimiles effe folent.Efau, Magda/ Icna S^ Petrus prodiderunt contiiUo nem fuamfachrymisjofaphat Óf NJ* niuitæ prodiderunt contritionem fu^ am ieiunioô^faccis,quæfuittunc fo lennis óf politica confuetudo,Hecc-’ nim non fuerunt expiatio peccatorü» fed tamum argumenta feu effedus contritionis,qua: requirOtur quidem profua quadamrationead pœniten' tiam/ed nonfufEciunt.Eß: ^ confère fio,noniUa auricularis feu pontificiagt; fed libera, quaquæritur remedium uel confilium,argumcntum feu effe^ dus contritionis. Hi effedus QC hæc argumenta,nó funt neceflaria ad c5' tritionem,fcd folent aliquoties fequi, aliquoties nó fequi, Alij funt effedus neceffarij,

H o MIL TA L «Sr neceflarrj,quorum alter eft dcdinarc apeccato amp;: uitare peccatu.Nam qui Eff^ws neu dolctfe peccafle.et uidet graukatem ceffurij. •ræ De«,ac fupplicium peccati, nó po trft fe continere,quin peccatum fug^ at 8C uitet.Quód fi ucro nó fugit pee catiim,tunc certum cft fignum,quod nonhabeat ueram cótrkionem.Érgo qui fuit heüuojnecefte habet ab hcllu atione defiftcre:qui fuit fcortator, neceflè habet feortationem fugcre: ^uifuitinuidusaut impoftor,necenc Jiabet uitare haccpeccatarquifuitido folâtra,abominetur idololatriam. AL ter effedus cft facere bonum et feda tiuirtutem, Nifienimquis faciatbo* ttum pro fua uirili, fignum mamfeftu _ ^ftgt;quodnondumodio habcat malü. Nam qui ante fuit ebrius ,nccefle ha-^et ftudere fobrietatkqui ante fuit im Poftor, neceffe habet redderefurta ^ impofturas.Talis fuit ludastcontri tgt;o enim eius r eda fuit, quia déclina* ttkàmalo sc fecitbonum:confeHus

DÉ POEKITENTIA «ß publice innocentjam Chrifti amp;f fu am crud€li£atem,ac reddidit pecuni- ; arn. Sic contritionem babuit latro in cruce ÄTc. Omninó enim requiritur ad contritionem,ut fugias mafum 0( fecias bonam.huc uocant Prophetaf«' His operibus no expiantur peccata, fed tantum declarator côtritio.Qua* re confecuta hac contritionc Sé agnf done peccatorum ÔC iudicq Dei ad^ uerfuspeccatajapprchendainus IXgt;^ minom noßrum lefum Chrißum, in quo habet nus remifsionem peccato^ rum,placatum Deum 06 uitam atter na, qui eß unà cum Pâtre SC Sp6 fan* dotaudandusDeus in fecuIa,Amen.

HOMILIA SECVNDA.

Deueracontritione.'

Iximus de poenitenda» quód ad agendam pot' nitentiam primumom nis requiratur, ut peC' catorhabeat contrition

nein ac dolorem de peccatis fuis.Hic autem '

H o M l L1 A IL

i^

5ute dolor dechratur fuis fignis att^ argumentis, quorum alianonfunthe ceflària,u£ fletus, externa confeCsio, faccusJfiuniQ,cilicium,cinis amp;nbsp;id gc* nus rcliqua. Alia funt neccHaria, fine quibus non eft uera contritio, uideli* cet,declinare à malo 6C facere bonS. Nid cnim quifpiam fugiat peccatum Ô^fedeturbona opera,perfpicuc fig hificat fefenondumagnofcerepecca tum.nce baberc côtritionern ac dolo rem de peccato, hoc eft, nondum ina dioaffc poenitentiam, nec effe in nu-« niero poenitentiS.Quare ad ineboan dam SC agendam poenitentiam necef Tarium efi,peccata fugere SC bonafa cere.Vidcamus autem nunc quçfint bona ilia opéra,quæ facienda {unt,ÔC propter quam caufam facienda fint,

Hæc autem non temerè propo -huntur difeutienda. Nam Temper eft lit igandS in or be terrartim de bonis operibuscSbypocritis* Iniudaifmo homines gduripoenitentiaiubentur

DE POENITENTIA àdocfloribus hypocnticis faenfîcare ÔC régulas Pharifaicas obferuare. In Ethnidfmoiubentur hommes thura in ignem proijcere,SC mua aquafefe abluere.In Monachifmo iubentur ho mines,uel mifTas audir^juel ordinem pœnûentiumfufefpere, uel Samples mortuos inuocareamp;Tc.Sedhisdoâd ms femper contradixitjOon folum fpgt; ritus fandus/ed etiaredahominutn ratio. Nam Philofophi docuerSt opc ram dandam eflç bonis mrtutibusjac Deum delcëîarimagis pura mente, quàm pirrocorpore,Prophetæa6tfe «erifsimè exigunt obedieniiam mo' lalium bonorum quç Deus precipit. Mofe didUCircuncidite praepueim» cordis ucft«,et ccruicem uelframne Induretisamplius. Samuel ait: Md^ or eft obedientia quàm uidimæ.Efal asinquit: HolocauHa arietum nolui 6^c. Qulefdte agere peruerfe, 06 dp (cite benefaccre, Quaerite iudicium, fubueniteoppreflb, iudicate pupilio

K 0 H I L I A K. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;is^

8fc,Et Michcasî Quid dignum ofFes •■am Dominof Nunquid offeram ci Wocautomata et uitulos anniculosf ^unquid placari poteft Dominus in •nilübus arietum, aut in multis milli-l^ushircorum pinguiumfNöquid da ^0 primogenitum meum pro federe •ncojfrudum uentris mei pro pecca toanimac meædndicabo tibi ó homo Huid fit bonum,ct quid Dns requirat atc,uticp faccre iudicium, amp;^ diligere Uifcricordiam, 6C follicitum ambula fecumDeotuo.Sic amp;nbsp;Hofeas:'Mife •icordiam uolo amp;nbsp;non facrificiu æc» ßreuiter.hoe exigut, hoe urgent Pro phetæ omnes, ut ad agendam poeni-•entiam ea opera faciamus,quç Deus «xigit in Decalogo fuo,6C nonexco» gitemus nouos cultus Dei,et noua fa tra, quæ Deus non commendauit no bis. Cum Prophetis cóuenit loannes Baptifta,qui fuit optimus amp;nbsp;præilan •ifsimus concionator Poenitentie Na cum no folum Pharifçij uerumetiam y

DE POENITENTIÄ

infixes, Publicani, et oïa genera homi nurn petcrent ab «pfo uerä paniten* lire ratlt;onem,non propofuit cis hypo cïuica opera,non incukauit eis faerie fch Sf excügtt?£ïcios cultus,Noniuf fiteosingredi snordinem PharifaicS £C monafltcun)/ed permifit ut unuf ouifi^mancatinfuoduiH genere d* t3:,iufsït autemunumquemtpeabo^ na opera facere,quae Deus præcepe^ rat. Ad milites nó dicebat .reiinquite muitian^SC efFidamini Pharifaci, Sed d:cebat:Ne quem concutiatis, ne qu2 caïumnietninijS^ contenti eftote 1H* pendijsueftris, H^cfunt ca opera, quæ in dccaiogo praccipiuntur : Non fureristnon occidastnon coheopsfeas rem alrerius 8Cc,AdPublicanosdice bat:Nc quid amplius ^ quod coftittJ tö eftaccipiatis. HociUudprafceptS eft,quod dicitur .'Non furcris, Ad tur bas ait : Qui habet duas tunicas,iin^ per liât non habcnti,6if q habet efeas, fimiliter faciat, Hoc illy d eft, quod in

Ifge

HÖMILJA IL «70

’ege dicitun Dilige proximum tuura t^ut teipfum. Itacp loannes in docent ^gt; poenitentia, nó exegit noua opera ^nouafacra, fed remißt auditores gt;d decalogumÆt Idc loannes fuit pri

•*»us concionator amp;nbsp;reuelator Chri* ^ ftianifmi. Quare in agenda pœnitens vtniondot 'ia,ÓC indedaranda ueracontritione perafadida ''eceflarium eft,ut ca bona opera faci •• contrition ^s,quae Decalogus praefcripßt,uideU ^^lt;f* ^et: Si quis fedatus eß uarios deos et *dola,nccefle habet abqcereidola, ÔC hierum Deum colerc,ncc murmurai i'eaduerfus Deum,fed patienter fer* •■tjfi immiferit nobis aduerfa propter peccata : Si quis abufus cft nomine Öel,6^ fuit blafphemus .neceffe ha-lïetablafphemiadcfiftere, S^ nomen Öci uenerabile haberc:Si quis cotem pût uerbum Dei : Si quis male affecit parentes; Si quis deceperit proximo: Si quis furatus fucrit^c, neeeßehaa ’’etpeccata ülaabqcere, Ô^fedarica ’’ona opera,qu3c in hts prçceptis con y *

DE POENITENTIA

, ti'nentur,S(f de quibus quotidic dccla matur« Nam quipergitinfeeleribus fuis,is nondum inchoaufe pœnitentP am,nec habet ueram contnuonem« BoMopeN Deinde uidendû éduquas ob caUquot; e T^ciendit. ûs hæc bona opera facienda funt.^û , idcirco funt facienda, ut horum ired ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lis expienturpeccatacorâDeorExlt; ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piarent quidem peccata,fî eflent per feâê bona. Sed nullus hominum cd, qui pofsit legem bonis fuis openbus perfedè implere. Quare non exigu» lur bona opera,ut propter ipfa expi* entur peccata,quemadmodum fenfe rut hypocritæ omnium gentium,Sed exiguntur in contritione præcipue duabus de caufis t Altéra iâ dida eft uidclicct, ut certofignodeclaremus nos uerè contritos,^ uerè de pecca* to dolerc : Altéra e(r,ut exipfa adio-ne bonorum operS difeamus magni* NitMrrMef tudinempeccatinodricertius agno^

O' igwjs fcere.1 loc diligenter ed obferuandûî ^ti4. nam natura ita ignari fumus nodr» infîr*

HO Mi’Ll A IL 4yi 'nfirmitatiSjUt exiftim emus nos poft ft Icgcm implere,nmulat^ audiueri* *nus earn.Et Geut Ifraclitæ dicunt ad Mofentcunda quglocutus eft Domi *iU8,faciemus,Exodi)9.Ita et nos prç ^Urnimus de uiribus no Gris, cp pofsi* •*ius facer e quae Deus pr ^cepit^fî mo ^ocognoueriinus quid prafcipiatur. Sed quemadmodum Ifraélita: inaudi Ma lege rctroceflèrüt,ólt;f nunquim ^3m feruauerunt,ita amp;f nos nun^ fer *’amus legcm perfedè, ncc facimus Perfeda bona opera, Quare ut i'pfa ^ct^experientia difcamus magnitude ^em peccati noftri,cxiguntur à nobis 'ncontritionebonaopera,adhuncui Scheet ufum,ut cum ex nobis ipfis •iÓ uideamus noftram perditionem, feipfafentiamus amp;^ palpemusiam in faciendis bonis operibus, in quibus 'gt;ianifcftum nobis fit, (p no pofsimus Ifgi perfedè fatisfacere ,prafertim fi feuebta fuerit ira Dei 6lt; iudiciö mor* ’'s.Nam quemadmodum fi quis infir

, DE POENITENTIA

mo 8C ægroto corpore cotendat fc ui ribus ualere,amp; poffepcdibus ingrc* dijiubet fcfe è Icdio proripcrc amp;nbsp;atn* bularetqua in re fît, ut infirmas fuai-pfius experientia fentiat/enon poiTc ambulare aut currere, de quo tarnen prias contenderat: Ita 06 nos natuia nô po Humus legemfacere, 6C tamen præfu mimas nos fa (Sur os. labemur igitur reipfa periculum facere,ut ma* nifefîû fîat,quôd impofsibilc fit car ni legem implere. Vnde Ô^ Paulus aitî Rcperloper legs uolentimibifaçere bonum, cp mihi malum adiunââfîi) hoc efî, Ante aidebar quidem mihi pulchrè ualcrCjamp;f pofle ucrè bonao# pera facer e,Sed poftqfeci periculum benc operâdo,manifefî;e fenfi malum meum maius efre,$ ut pofsim perfe* dfum bonum facere. Quid ergo fieri fokt f Hïc turn incipit uera contritio tnaior fieri,et crefcit moefticia uG^ ad ignem infernalem. Vnde Äf Paulus exclamat prat dolore infemi : Mifer ego

HO MILIA IL tfi ®8o homo,quis me cripiet exhoccor porc morti obnoxiofNam poft^ rc^ 'Jelatum eft peccatum. Si animus eft 'Contritus propter pccc»tumjUidctur 3dhuc aligna fpes eftè per opera bc!« •la« Sed cumipfarerumexperientia tertißeat nos,lt;j opera noßra nihil ua J«ant,ibi turn omnis fpcs falutis cadit. Quo ergo nos uertemusfObferuan ’lumautem cft,priufquam ad rd/qua 8xplicanda pergamus, cp hue ufep ca docuerimus de pœnltentia,quæ pof» Hint cognofci etiam ab Humana ratio OCjó^ quacEthnici quo^ intra fealis ^noties fenferunt.Etfi enim inter Eth 0kos,inter ludços ftS interT ureas ua tiae funt impietates et fuperftitioncs, Urnen multi fuerunt Sif funt prüden* tes uiriinter ipfos, qui agnofcunt u* num tantum effe Dcum,qui intellv guntDeum non placari ruperftitioßs operibus, fed bonis uirtutibus, quas etiam fedantur qui dolent de pce/ catis practeritis, qui Ô^ fatentur De:»

Y 4

DE POBNITENTIÄ

um effe mifcricordem bonis Si puni tuijzmalos.Et hadenus quidem con uenfunt nobifeum, qui ueram feda* murreligioi^m«Sed pofthæc fcquiquot; tur maximum omnium diferimen.ö^ tunc primùm incipit uerus Chriftia' nifmus.Nam honeftus Ethnicus cre^ dens unum Deum, SC uiuens honc' ftè,poft^ obiedus eft iudicio mortis Si peccaetnon potuit amplius confié ftere/edneceflehabuit defperare Si damnari^quia non habuit cognition^ Chriftifeu feminis Abrahæ, Piusau/ tem Chriftianus iudicio mortis obic' dus,ad Chriftum feßinat, Hîc ergo fit difcrimen Chriftianæ religionis ab omnibus a lij s religionibus. Sede^ mur ergo ueram religionem,qua co fiat in fidelefu Chrifti,qui eftunacS Patre Si Spiritu fando laudandus Deusinfecula, Amen,

HOMILIA TERTIA, Deltcunda parte Pcenitentilt;e, [cilictt, FIDE.

Demons

H OM IL 1 A m. - 179

Emöftrauimusadagcn '-dam Pœnftentiam nes . celTariam eflè contritio nem,neceflanam etiam effe fugam peccati,8C fc ’^ationem honor urn opc%no ut per écrira bonorum opeium peccata ex pientur, Sedad teftificandam ueram contritionem,amp;r ad cognofcendama gnitadinem attp grauitatem peccati, Nam qui adhucfedaturpeccatS,nec fach iuda opera,is nodum dolet pró* pter peccata, nondum poenitet eum peccati,nee agnofcit ^ graue QC ma* gnurn fit pâm. Quare manifeilG eft, eum noduminchoafte pœnitentiam, Unt5 abeft ut earn abfoluerit. Videa* uius aut nunc, quid amplius requital turadagendam ueram poenitétiam, utabfoluatur 66 perficiatur.Cainha* huit contritionem,quae dedarabatur tremore: fugit homicidia,nullum era amplius occidit:inftituit politeias,ne homines fe mutud occiderenenondu

y S'

DE POENITENTIA

tarnen abfoluit pœnitentiam.Efau faa buit côtn'tionem,quam declarauit fie tu,abiccit poflea odiS fratris^et copie XUS eft fratrem bcneuolcntifsimè,no tarnen abfoluit panic cut iS. Judas ba* buit contritionem, quam declarauit eófefsione proditionis,fugit proditio nemjatetur ueritatem,amp; reddit pe^ euntaproditienisnomine acceptam» non tarnen abfoluit ueram panitend am,nccccnfecutus eft uerä falutem.

Et ne tantum utamur noftris ex* emplis,uideamus etia Ethnica, Nam Ethnici egerunt etiam panitentiam fucijz fcelerum, no tarnen abfoluernt earn, Alexander Magnus heros fuit, hic cum in eonuiuio ebrius occidillêt fummumamicumfuum Clytum,po ftea tanta panitentia ducHus eft,ut progrcffus ad fer etrum,ampledi c« peritmortuum,2lt; telum in fc uerte^ rit,ac occidi(retfe,ni(iamici inter* e* niftent.Sufeepit etiainediam quadri*' duanam,ut fame moreretur,His om* nibus

RQMILIA lit «»4 hibus teftatus ed cotritionem foawi don tn abfoluit pœnitentiâ.Nero im* perator iufsitmatrem fuaoccidi,pO' dea aSt fantam habuit contritionem, Ut fado per magos facro,eaocare ma hesjamp; exorare tentauerit, attp adeo tegnum dediffet ahquod,g» nó inter* feciffet matrem fua,tanta contritionc du pcenitentiadudusfuiuSed pœni tentia non abfoluitur,nec côtritione, tiecmeritisoperum fequentium con trnionem.Nam peccata aduerfus De Urn grauiora funt,^ ut pofsint huma nis operibus expiarhEt humanaope* ta non font perfeda iußieia, nee fads faciunt legi per fc.Quare no pofTunt magnitudmem peccad explare.Quid ergo, inquies, requiritur amplius ad agendam feu peragendâ ueram pœ? nitendamfHïc nobis perueniendum eß ad Chriftianam religionem. Nam quæ hadenus de Pcenitentia dida funt,ab Ethnicis etiamintelligiamp; co pr ^hendi poflun^et funt in omnibus

DE POENITENTFA religionibus quantumeuncp uanis OC commentiez s udtata. Iudçus,T urea, Ethnicus,SC G qd aliud eft genus ho* minum,prêter Chriftianos.agnofeût e (Te diuinam quandam naturam, quç irafeaturpdô.â^ rémunérée benefa* lt;fta.Ad hæc G peccauerint,dolent ali* quoties propter peccata,ducuntpœ nitentia,6ô concipiût odium peecati, aeftudentbenefaeere. Sedeumper^ went um fuit adiudiciû Dei, amp;nbsp;Deus oftendit eis magnitudinem peecati^ att^ imperfeâionem iufticiæ ipforû, ibirum ignari ueræ rcligionis nefeie* rôt quo fc uerterent Jtaqp necefTe haigt; buerunt deiperarc» Exempli gratia: • Plato fuit uir fapientifsimus,di(Terui( alicubi de diuina natura pijfsime, ^ fedatus etiam eft optimas uirtutes, Nonapprobauitillam craftam uulgi idololatriam, Sed quia non habuit co ' gnitionem mifericordiac per Chriftfij necefTe habuit in certamine confeien tiç et coram iudicio Dei defperare.Ci cero

HOM ILIA nt ir» ccro cgregia difputauit de diuina na* tura.óf pulcherrimè explicuit officia Uirtutu, quas etiâ ,p fua uirili fedatus eft.ac potuil quidëpœnitentiâ agcrc nialefadoi^t. Sedquia nullam habuic cognitionê Chriftianifmi, nonpotuit poenitétiam peragere 0^ perfoluere« Quid ergo illud eft, ^dncceflano •■cquirirtir ad agendam 6C abfoluen* dam uera poenitentiâ^Diximus hïc Hos perueniread Chriftianam religio nem diftindam ab omnibus alqs rcli gionibus.Poft^ em babemus contri* doncm feu poenitétiam dclidorüm, iöc credendum êft, q? Deus remittac *iobis peccata feu delida ex mera fua dementia tatum propter lefum Chri ftum ftliumfuum. HïcuertiturrerS ïardo.Ethnici,T urcæjudæi etiâ ima ginantur dementem DeS Sf miferi* Cordem3fed ante reuelatum Dei ludf dum:0^ tribuunt mifericordiam Dei •ïieritis operum.Poftquam autem iu diciumDei reuelatur,quo agnofcunt

DE POENITENTtÄ grauitatem irz Dei, 6^ abiedionem ac (órdes humanz iufticiz, non poP font cofiftcre, quia ignorant ChriftS filiumDei.Quare ad peragendam ue ram poeniientiam at(^ cofequendam faIuiem,neceflariS eitcredere.quod peccata,quorum nos poenitet,remit' tantur ex ciementia Dei propter Ie* fum Chrifium.Et quia iam uerfamur in explicatione Ioannis EuangehTte, quic^ copiofifsime Ôf difertè propos nit,£^ expUcat nobis fidem in lefum Chridum^quod in ipfo folo noßra fa« I us conßßat, non erimus in care mul tis kripturz autoritatibus cóproban da Iongiorcs,Siprius tarnen etiadiui ApoßoIiPauIi fententiam audiueri« mus,qui ad Rom.capite j.ita ait:0m* nes peccauerSt óf carent gloria Dei, iußißeanturautem gratis ipGus gra« cia,per redemptionem in Chrißo k« fu,qucm propofuit Deus propiciato rem per fidem in fanguine eius. Item ad EpheC cap, 2, Gratis eftis faluati per

H o MIL! A nC 17«

per fidem,8^ hoc non ex uobis,Dei donum eft,non ex operibus, ne quia glorietur. Hue addemus etiS ea quae Petrus Ado.jo.dicit : Ethuic,inqui' ens.omnes Prophet^ teftimonium fc tunt, quod remifsionem peccatorum habiturusfttper nomen eins qfquis crediderit in cum, Quare nemo abfol •lit poenitentiam, niß eredat in Chri* ftum, Nee quifquam confequitur (a-lutem, nifi habeat in Chrifto lefu re* •nifsionem peccatorum per fidem, . Q.uid icitur dicemus de tot genti* ?

bo#, quae ignorant Öügnorauerunt' ^^ Chriftumf An non eft Deus miters ^„^ homsUtt torsfQuomodopoteftefte tarn cru r«m topioj^ delis,ut pcrdat tot gentesfDeus non dicetur, ibi : tft crudelis,fed homines funtfalutis ^tß^utm luacnégligentes,neerequirStea quae bum^dN^ blutisfuat funt.Notaparabolamdc ^'’^^ Ï^cgefadente nuptias,Matthæi uige amp;(^®” fimo fecundo.Et Paulus aitïln magna* ^ domo funt uafa aurea 6f argentca, I'gnca 0^ teftacea, 6f aha quidem in

■ jt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE POENITENTIA

. honorem,aliaueró in contumeliam» Expurgemus igitur nos ab immun* dis uafiSjper agnitionem ac contritio ' ,.^nem peccatorum,óf fideminkfum

* nbsp;nbsp;Chrikum, qui ek una cum Patre Si Spiritu (ando laudandus Deus in k cukjAmen.

HOMILIA QVARTA. in die AdnunciationisKlitrit, de i ueritpocnitentiit.

Okt hodierna die trac^a ri publicè hiftoria adnö^ ciationis, quant uocant, Mariac.Cum autem nos uerfemur in explicanda Panitentia, profequendû nobis eft,quod inchea* aimus,prækrtintcûm multumadin fticutum noftrum faciat ea concio an

geli,quâde Chrifto ad Maria habuit» Didt enim angelus, paries filium, amp;f uocabis nomen eiuskfunt, Hicerit magnas,Sô ftliusaltifsimi uocabitur.' i Dabit illi Dns Deus federn Dauii patris fui, 8i regnabit in domo Iacob in

HOM ILI A IIII. t7T in ætemum, QC regni dus non erh fi' nis.Egregiacondo de Chrißo 6^ regno eius,qnæ 6C nobis in tradatione pœnitentiæ diligenter confideranda uenit.Diximus enim, quod ad agen* dam pœnitentiam primûm omnium neceflarium fit, ut doleamus de pec-catisjhoc eft.ut agnofcamus magn^ tudincm peccati,deteftemur peccatS 8^ fedemurbonum. Ethoctantûm cft inchoatio,no autem perfedtio pœ nitentiac» Deinde,etiam neceflarium eftjUt credamus in Chriflum, qgt; pro* ptçr ipfum habeamus rcmifsionem peccatoïjiamp;TpropiciumDeum.Nam txtra Chriflum, ut nullus eft Deus, •ta nulla eft mifericordia Dei.Nôn eft nobis ullum nomen fub cœlo datum, •n quo oporteai homines faluos fieri, prarter^ nomen Domini noftri Icfu Chrifti, Ethnicus,Turca,Hypocrita poflunt quidemgloriari de cleméria Öeiantereuelatum iudicium,Poftc^ ®5t Deus reuelat iudicio foo magnitu

DE POENITBNTIA

dincm 36 graukatéiræfuçjbi'nunus hoim coftare pôt^niG habest intercef forem 8£ med/atorem ChriftSjqoiab inWo prbfs inter holes fuo quodärro dopdicatos Ôf adnundatus eiUdini docet angelus in hodlerna adnunda« Honende Chnilo cm ainOahn jïli Dns fedé Daufd Pafrisiüijamp;f regnabnirt domo Jacob inetemunijSf regni eins nó ent finis,Non coc/onatur angelus de corporahregno,fed de fpSalfiqu» inquit,nó forc finem huius regntOb aSt corporaha régna finem habentJn populo aöt Dei praccipuus Patnat^ cha fuit fac ob,unde defcenderSr duo dedm Parriarchac,6^ aquo propaga-tacfifamihapopuliDei» Praecipuus antrexfuit Dauid.Cùm igitur ange* lus dfeat lefum acceptm^ gubematio nemdomus facob À^ fedemDauidu, figntficat lefum caput,propagatoré amp;nbsp;defenforem efle Eedefiaf.Quem qui non agnofeit Chriftum fuS oefen fbrem,is nullQ habet locum in popU'

HOMItfA Hit tri ioDci,necpotcft Gbialiquid potheen ri de mifericordia Dei, quid nunc dp cemusfNum abfoluta et perfeefia eft poenitetia, pofti^ agnitis peccatis ere dimus in Chriftum,lt;?lt; per cum nobis pcccata efle remiflaf iSiihiincampIi* Us nobis faciendSf Certe fide in Chd ftSabfoluitur 3ó perficitur poeniten* tiSjGmodo reifte iiîudintc’lexerisjamp;r Ron abutaris ad heennam carnis, Ac^ dptamus exempli gratia,Jatronem in trucefis enirn attufit ad crueem fuam Rihil prêter fua htrocinia S^ grauifsi* •na quseque fcelera, Sed in cruce egiC poenttentUjó^ confecutus eft codem ^ie paradifum a Chrifto. Audit enim, ^odle mecu eris in paradjfo,Qpid er^ gofecit f Primum doluit de peccans, ’gnouft magnitudinem peceatoriS. Öeteftatus eft in fe peccatum,ct fecit ^onum,quia repræhendit fociuro.ac Refendit innocentem, cum anteain^ Roccntibus ademcrat uitam.ÉGs ner ^is inchoata fuit poenitenUa nondum

DE PCENITENTIA perfcda. Deinde credidit inChriftû SC inuocauit auxilium eius : DnCjin« quiens,memento meicùm uenerisin regnum tuum. Hæc eft côfcfsio fidd et inuocatio^Mox autem promittituf ei paradifus. Itatp latro cofecutus eft paradifum ftatimà fidein Chriflutfl« Aliud exemplumzAd.jo.Goncionat Petrus gentibus incircuncifis,cx qui' bus maior pars attulerat ad confions grauÜsiina fcelera. Genres autem au ditores concionis de Chrifio,poft$ agnitis peccatis credider unt in Cbri^ Üum,continuo donatifunt admirabi' libus donis fpiritus fandii, ßcut Apo^ ftoli.Quo teftatus eftDeus qgt; recept rit eos in gratiam , 6C iudicaucrit cos fandos.Et tamênihil adhuc feccrât, nihil ne dixerant quidem,imo nondû etiam baptifati erant. Aliud exemplû: Acto.|6. Paulus SCSiIas côiedîi erant in carcerem:poft^ autem career fuif^ fet ab angelo apertus,6C euftos uolc' bat féfeinterficere,reuocaturàPaU' i

HOMILÏA UIL lojSC poft^ agnouit magnitudinem peccaiorum fuorum,trcmcns accidit ad pedes Pauli amp;nbsp;Sikjac dixit:Doini ni quid me oportet faccre at faluus ft amr Audit crgo:Crede in Dominum lefunijS^ faluus eris tu et domus tua. Q.uare ucra pœnitêtia abfoluitur uc? fain ChriftS fide. Vbi ergo,inquis, Panent bona operaf Vbifacramen« ta,Abfolutio,Coena dominica r Hîc nobis côfiderandum cft,quôd quem' admodum bona opera in contritione non expiant peccata, fed tâtum often dunt dolorem de peccato, 2lt; ducunt nosinagnitionemmagnitudinis pee tathita nee bona opera poft fidem in Chriftum.nee facraméta expiant pee fata ex merito operumfuorum.Sed bona opera funtfruduspeenitentie, amp;^ facramenta funt confolaiio fiC con firmatio fidei in pœnitêtia, Dicamus •giturprimû de bonis operibus poft fidem. Haccenimetfinonmerentur femifsionem peccatorum, tarnen ut 2 3

DE POENITENTIÄ

rant ne cc ffiniain contritfonCjüa eti* am font neceffatia in fide Sif poft fi* dem.Nam Chef ft us Dominas nofter fit per ft Jem hofpes nofter, amp;nbsp;inhabi tat in corpore noftro.Ioan.J4.. Si quis dtUgic me,fermonem meumferua' biCjö^ Pater mcus dihget eum, amp;nbsp;ad cum ueniemus, SC manftonem apud cum faciemus.Et|,Corinth.6. Anne feitis quod corpora ueftra membra fint Chrifti.Et Ephe.S.Inhabitat Chri ftus per fidem in cordibus ueftris* Porroautem hie hofpes ÖC inhabita' tor,nonadaenit uacuus,nec eftocio' fus.fedaftertfecumduo maximabelt; neficia. Alter um quod rccociliat nos Deo,et impetrat ut Deus reputet nos iuftos,adopter in filios, SC tradat no' bis ius acternac hæreditatis propter ft pfum, hoc beneficio nihil eft maint» AIterum,quod donat nos Spiritu fan lt;fto,ut pofsimus ucra 6C fyncerabo# na opera facere ex corde»Nam prluf* quam Cbriftus fucrit hoipes aut inha bitatot

80 MILIA nil. »«• Citator noftcr,oia bona opera qua: fa ^’musjfunt legis opera,funt *n(ynccs 'a,runt feruilia,dC prouentunt ex cor ^ûcoadOyiUiberaU 8^ feruili. ex anp »10 trifti et timido,qualia funt omnia hypocritarum opera,fsd^poft^ Chri Aus inhabitat per fid^m^tunc datSpi litum fanduni,ut faciamus bene ex corde fpotanco^iberali ÔC Hliali.Iere« ?}.Dabo legem mea in uifeeribus eo^ rum,6^ in corde eorum feribam earn Slt;c.Et loan.^. Adorabunt Patremin fpiritu amp;nbsp;ueritate. Nam qui nondum eft renatus in Chrifto, is etfi inuocat beum uerbis,tarnen non audet attof Ure ocalos,ncc bene confidit de de-»lentia Dei .• non quacrit gloriam Dei exanimo, quia nefeit quomodo De* us erga ipfum afficiatur.Non benefa* cit parentibus ex corde, habetenim «or trifte 8^ timidum.Ncnagitcandl de cum proximo,quia habet feruum animum Só adhuc captiuü cupiditati bas.Breuit er triais eft etamariammi

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

DE POENITENTlA

in omnibus fuis adionibus 56 pafsio' nibos.Qui ueróeft rcnatus inChrf fto,is indpit uera bona opera faccre, quia inuocat Deum ex corde ut Pa« trem,quærit gloria Dei hilari animo, Benefacit parentibus magna beneuo Ientia,Benefacit proximo læta confd entia.Et quanquam adhuc fentit quaf damimbecillitat^s filt;^ uitia in hisbo« nisoperibus, tarnen Deus condonat ea propter Chriftum inhabitantein-Quare ubi non fcquuntur bona ope ra, quæ Deus prxcepit,ibi manifeßö arguments eft,quod pœnitentia nee fitinchoataneeperfeda. Non eft in« choata,quia fignum eft,qj talis homo nondum doleatdepeccatis,necdcte ftetur ea.Non eft pcrfeda,quia fignö eft,quód talis homo nonhabeatChri ftum inhabitantem,|. loan.;. Qui ex« ercet iuftidam,iuftus eft, ficut amp;f üft iuftus eft. Quicommittit peccatum, ex diabolo eft,quoniam ab initio dia« boluspeccat, Quare etfi bona opera non

a o M l L I A UIL 181 non funt mérita expiationis peccatO' rum Ód uitacaetemae, tarnen neceflas# rio funt facienda tam in contritions quam in fide,ut Ôi declaremus fidera noftram, SC no amittamus Chriftum hofpitem noftrum,qui folus cft iufti« cia SC fandificatio noftra,Quieftu* nàcumDeoPatre 6C Spiritu fando laudandus Deus in fecula, Amen»

HOMILIA QVINTA, Df SrfcrrfMentw .

Stendimus heri quód ad agendam pœnitentiâ SC abfoluêdam requiratur, __poft agnitionem pecca-torum , fides in Chriftum,propter quem folum côfequimur coram Deo peccatorumremifsionem. Diximus

ctiam,q) etfi bona opera non fint pee catorum expiafto, tarnen requirans fur , tam in contritions quam in fide* Incontritione,Ut declaremus nos0’ diffe peccatum, 6C difcamus magnilt; tudinem peccatiagnofeere ; In fide

DE POENITENTIA autem, ut obediamus fpiritus uoca^ tionijCt dedaremus gratitudinemno ftram.ac retineamus hofpitem Chri* ftum,quieqc«ur inobedientia amp;nbsp;tur pitudine uitat. Quare quiadhuc am* bukt in peccatis,acferuit peccato,is nee in Chriftianorum, nee in peeni* tentium ordine cenfendus eft,

Nunc etiam de facramentis quedx dicamuSjUt difcamus in quem ufum accipienda ßnt.Sa cramentum aOt eft uiGbile fignuma Chrifto adiundum uerbo promifsionis feu Euagelio, ut quod in Euangelio promittif credent tijpriuatim applicetur,6f inconfeien tia eius eonfirmetur « ChriRus enim nouii humanam imbeciUitatem.Itac^ non fait contentas inftitucre nudam concionem EuSgdij fui, fed adiunxit etiam quaedam externa Ôd fenßbiiia figna uerbo,quo fortius id, quod pro mittitur,auditoiiinculcetur amp;nbsp;trada tur. Obferuandom autem eft,quod Gcramenta non faciant nomine Chri ffianum,

HOMILIA Uit II» ftianum/cd hominem antèCbviftia' num confirmant in fide Chrifttanif« mi.Dicamus igitur primum de baptif mo.Bapttfmus enfin eft inrindio ein» qui baptifatur,in a quam, qua; feu in-tindiOjfeu perfoßo fit pCr miniftrum Ecclcfiç,nom«ic,uicc S^ mSdato Dei Putris amp;r FJq amp;nbsp;Spiritus fandi. Hoe autem facramentum eft inftitutum in hune ufum, ut quod in Euangelio nudis uerbispromittitor amp;f creditur, per baptifmum priuatim credenti ap plicetor ac confirmetunNam baptif* musnuKidatur ,nifi ante credat.aut profiteaturp:crcderc,NuHus ludx^ fis,nullus Turea,nullus Ethnlcus ba ptifatur, nifi uolens amp;nbsp;credens fufcfa piat, Vide exemplum Eunuebiin A^ dis Apoftolicis capite 8. hem exem* plumEthnicorum,Acto.{o. qui ante acceperant fpiritum fandum,S£f erat Chriftianiquambaptifarcniur a qua. Soient óf pueri non baptifarl,nifi an* t^per fufeeptores fuos profiteantur

DE POENITENTIA

fc crcdere,hoceft,nifiantèper fidcm fine Chriftiani et filq DetSed quorn» do,inquis,infantes funt filij Dei ante*® quótn baptifantur^Num iddreo funt Chriftiani feu fihj Dei, q» nati fint ex parentibus Chriftianis^Abfit.In loan ne didf: Qui non ex fanguinibus,nec ex uoluntate carnis, nec ex uolunta# te uiri nati funt. Et:Quod nat5 eft ex carne,caro eft. Quare infantes Cbri* ftianorum non Hunt filq Dei ex co ^ nafcQtur à parentibus ChriftianiSjfed quod pertineant ad earn promifsio# nem,qug eftgentibusdiuinitus data. Ad Abrahamum enim didtur : In ft' mine tuo benedicentur omnes getes. Et poftea Chriftus ait ad Iadaeos:au? feretur à uobis regnûj8C dabitur gen ti facientifrudum. Vnde etia uulga^ to Euangelio ChriftiJudxi abiedi funt,ne fint populus Dei:Gentes aßt eledx,iuxta illud Hofeaf: in loco ubi dicetur eis no populus meus,dicetur eis,fifij Dei uiuentis.Quare ubicun«^ funt

HOMI LIA V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iM

Hint genres inter quas prædicatur Es uangelion Chrifti,S^ quæ agnofcunt fe Ecclcfiam Chrifti, tbi omnes harS gentium infantes agnofeuntur à Dco pro filijs fuis propter promifsionem gentibusfaäam. NamquemadmO' dum omnes infantes de femine Abra hæ agnofcebantur à Deo pro filijs fu* iSjCtiamfi arite oëîauum diem non cir cunciderentur, fed aliquoties morte extinguerentur, priufquàm fufcipe* tcntcircuncifionem, Agnofcebantur autem filijDei non propter carnalcm generationem jfed propter promifs fionemDei,ita amp;nbsp;filij carum getium, quæ funt Ecclefia Chrifti, ÔC inter quas prædicatur Euangelion Chrifti, agnofeuntur à Deo pro filijs fuis,cti' amante^ baptifatifuerunt. Papiftæ habuerut propriQ cœmeterium pro infantibus non baptifatis, fed hi funt cæcihomines:infantes enim in Eccles fia nati,funt filij Dei. Non debemus autem differre chu baptifmum, fed ^

OE POÊNITENTIA primùm fieripotcft baptifmusfufd^ pïenduseft,ut ^d generaliter infanti promifTum eft per baptifm«m,pduï» timcï applicef 5t confirmer. Sicut e^ nim in bndiclione nuptia.^ fponfuset (ponfa ancea fadi funt contuses pet cófenfum amp;^ fponfalia, In publica aöt hndidfone cófirmatconiugia ipfoi^lt; ita et (n baptifmo fit confirmatio dus coniugtj,^d Chriftus antea inift cö iö fante aut adulto, qui baptifmü petit. Quarc quoties Satan tentât confiiez tiam noftr5,óu iubetnos dubitare de hereditate ccelefti,ponêd us nobis eft ob ©euJos baptifmus.per quê fandifi catifeu confirmât! Turnus ad ceeïeftia j bona pofsidenda^q nobis perEuange lionpromida Tunt,unde ^Petrus ito cat baptifmum fiipulationem,qua ha bemus bona confeientiâ coram Deo» Hadenus de baptifmo, Nunc dc abfolutione pauca dicemus ♦ Etfi aSt abfolutio nó eft tak uifibik fignum, quak baptifmus ôteoenadominica: tarnen

HOMI LIA r. 4«

Urnen numcratur inter facramenta, » Jgt;p£lt;rea(preducainosad facramen' turn baptifmiyde fit quodammodo re pentusbaptifmus» Nambaptifmus aqu?^ femel tatum exhibctur,ficut amp;nbsp;cofet ratio,feu benedtdïio publica nu pfiarum femel tarum peragicur. Sed quemadmodOféepe (blent inter coin ges inciderelites £lt; iurgia,utifcinu( cem feparentur cchabitationc et con Uicluata et poft bapnfmum fepe fole mus peccare, utamittamus ChriftS (ft quo renati fuimus^Quid ergo fit in difsldqsconiugumfNum ad reconci Hand um itciji inftiiuötur publicç nu^ ptiç 06 coniecrationesfNequa^. fed amici réconciliant cos humanitate^ut ûei^ conueniantjta 06 inrccôeiliatio fte peccato^,nô eft icerum fufeipien* dus baptifmus/ed eft audienda abfo Iutio,quac reftituitnes iuri baptifmi, 06 eft quodammodo repetitusbaptif musjdco^ merito inter facramenta Hutneratur, Itiftituit autemChriftus

DE POENITENTIA abfolutionemjamp;f uoluit earn effe effk cacem in credcnte^Dicit enim: Quo* rumcunt]^ remifentis peccata,remit' tuntur eis,SC quorumeunç retinue^ rins,retentafunt. Et: Qui nos audit me audit.kem:PrædicateEuagelion omni creaturae, qui crediderit amp;nbsp;ba' ptifatus fuerit,faluus erit,Quare abü* folutio poft peccata diligcnrifsimèpe tenda eft,ut reftituamur iuri bapuf' mi,ê § per pda cxcideramus,et ut co feïentia noftra aduerfus iudicium damnationis cofirmetur, Reliquaad hue cft Coena dnica,quac 6^ ipfa non facit Chriftianu/ed Chriftianü in fide confirmat.Nam Chriftus in Huangs lio promittit/p fimus caro Sd fanguis eius,fi credimusinipfum. ita^ficut Chrifto nihil potuit nocere pauper' taSjCruXjmors, amp;nbsp;omnia alia genera calamitatum,ita ei qui credit in Cbri' I ftum æ fadlus eft caro óiS fanguis e' ius,non poteft incommodum afferre Satan,peccatum,infirmitaSj pauper’ tasÄ^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HOM (LIA V. «Sf

tasamp;fmors.Scdutmhac fidemagis confirmemur, non cft cotentus Chn ftus nudis tantum uerbis hoc promit tere,fed adiecitfac rament um Cœnæ Ôominicæ, S^inilituit ut pane exhi* beatur corpus fuum,uinoautem fan guis eius,quóafflidihabeantconfola

’ tionem Ód confirmationem fidei.Hic «ft uerus S^ legitimus ufus Coenç do gt;ninicæ«De utra^fpecie nunc no eft tJifferendum.quia perfpicuhm eft, qgt; Chriftus utrano^fpeciem inftitucrit, Hec licet cuiquam hominum hoc infti tutum Chrifti mutare.Sed de ufu cœ Hat pauca dicamus. Quæritur enim ’n quem ufumjfeu propter quid fumi flus Cœnam dominicam f Hîc initio generalis caufa obferuetur, quae eft Ofdinatio ó^ mandatum CbriftiJtao^ gt;nbsp;'’efpondendum eft , Nos idcirco fu* •^ereCœnam dominicam,ut obedia* •ttus ordinationi Chrifti. Hæc cft ge* ’'eralis caufa , fedpofteafpecialcs 6i Pftuatæ caufæfunt.Cœna enim Doge

DE POENITENTIA mini ed confirmatio fidei « lam aha# eft pauper S( foUicitatur putare ft non effe Deo accepium propter paH pertatem ; Ahus corpore infirmusî Alius eft obrutus timoré mortis« Hi foUicitantur exiftimare fe à Deo dere lidos.Quare debent fumere eoenam Domini ad confirmandam confeien' tiarn in fide.Et cuminterrogantur ob qua caufam uelint fumere iacramen' turn Coen« Dominica.Generalis re* fponfio cft,ut obediant ordination! Chrifti.Speciahs autem,utalius con* firmet confeientiarn fuam in affliction ne paupcrtatis,ne exiftimet fea Deo derclidum/ed eflê carnem et fangui nem Chrifti. Alius in afflic^ione mop bi, alius in afflidione iudierj mortis óirc.Hïc uides quantum peccent,qui *’^g’!g^^^ fumptionem Cœnæ Dó' minicæ. Primumenim contemnunt ordinationem ChrifttOeinde perfpi cue fignificant fe nullam habere cogi tationem-falutis fuar. Nam fi cogita« rent

HO MI LI A V. . i8tf

gt;r«ftt de falute/ua, cercè haberent eti* am fpeciales tentationes in quibus elt; gerent confirmatione SC confohtio« Oefacramentorum» Et infummatas les homines funt impcenitentes.lta«^ ’n tentationibus fpiritualibus defpe* eant. Quare neintereamus^agenda eft pcenitentia in tempore,8C agenda eft eo modo,quem explicuimus,uide licet,u t agnofcamus peccata, eredam mus in Chriftum, faciamus bona opc ’■a,utamurfacramentis ad confirma* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tionem fideijUt per Poenitentiam effu giamas omnia mala,et confequamur Ueram beatitudinem propter Ïefum

Chriftüm,qui eft una cum Patre

SC fplritu fando laudan* dusDeusinfccuIa, , Amen;

Alix conciones

DE POENITENTIA. z HOMILIA PRIMA.

Qui« tteerfftria pt Pxmtentii'

VM reuoludohuiusan^ ni peruenerit ad hoc tem pus,qaodfolemus üod^ re,quadragcfim5, accom

modabimusenânos temporGS^ tra' dabimus diuinoauxilio carndodri^ nam,quac in Eccleßa Chrifti præcipU um iocum tenere debet.SarpenuinC' roautem diximös,quadragefimani) quam uocant,nonefre utendamhy' pocrificê,fed Chriftianc, uideUcet ut fobrtj conueniamus ad difeendam Sii fedandam dodrinam depeenitentb» de de innouatione ac mutatione uits noftræ in melius. Vidédum ergo eft» non folum,qaâmutile,ucrumetiam quàmneceflTariumfîtagere pœniteu tiam,ô^ certain ac probe perfpedam cogui'

H 0 M I L l A f. ,

187

cognitionem uerg poeniténç habere» Etenim femperaeper totam noftrS Uitam poenitentia agéda eft.Exigitur enirn poenitentia maxime etiam à pee catoribus,Samusaütpeccatores per totam uita noftram: Non femper qui dem extrinfecus coram hominibus peccamus,femper tame gekamus SC circumferimus nobifcum peccatuin carne SC fanguine noftro.Quarc nun quam non eft nobis agenda pœniten tiajquoad inhocfeculo uixerimus.Ec ■Oquauis calamitate iubent homines panitentiaagere.Sigraflatur peftis» 0 helium mouetur,fi fames main mi* Qatur/olent cocionatores uocare po puIumadpoenitentiam,SC utt^muta donem in melius. Ac fi un^ neceffa* Hum fuitjUt tencamus ueram ratione p0înitcntiae,amp;r mutemus uitanoftrS •n melius.ccrte hoc tempore maxime Oeceffarium eft.Namfiueconfidera' Ueris res publicas,fiue res priuatas, certè difficillima funt tempora,6lt;: Ion

8^ J

DE- P OE NI TE NT IA

gè omnium periculoßfsima, publice 1 urea imminet ceruicibus noftris,£t incerti Turnus, tam de facultatibus $ de uita noftra,Premit etiâ nos grauif' fima rerû penuria.Præterea metuen^ da eft âC borrenda peftis. Speramus quidé omnia breui meliora fore, fed ^fedofruftrahoc fperamusnißnos ipfi meliores fiamus.Nec inducamus in animum noftrum,qgt; externat res fi anc meliores ,niß nos Bamus melio' res. Quid enim prodeffetjetiamfinc Turcaquidem nobis molcftuscftet, 8^ omnis foret return abundâtia atc^ tranquillitasfßnos non mutaremus uitam noftram in melius^ Vt iuftific^ mur nihil proderit externa fœlicitas. Nuncautres noftrænonfuntintam bonoftatu,utfecurèpofsimus fterte re/ed omnia noftra uerfanturinfum mis periculis. Primùm facultates fi quç funt patent direptionibus hoftiS. Deinde,uitam corporis aufert hollis aut mors.Piçterea,corpus abfument uerraes*

HO MIL! A Ï. »t uermes« Poftremo, quod omniß ma* ximfi eft,Satan minatur propter pec cata noftrajfe abdudurum anima no ftram in perpétua exitium. Itaq? om* nia noftra fiant in fummo pericuio,fa cultates,uita, corpus 3^ anima. Quid ergo faciendum eftf Hoe nimirum, quod in incêdio fieri folet,fefiinemus eriperc óf feruare,quod eftpreciofif^ fimum,fcruemus óf cripiamus ANL MAM,namfi banc aut falutem eins amittamus,omnia alia amittuntur, c*^ tiamO feruantur.Si autem hanc ferua uerimus,omnia alia feruâtur, etiamfi amittuntur.Seruatur auté anima per Poenitentiam,perrcfipifccntiam,6,ui delicet^mutauerimus uitam nofiram in melius* Quare diligetifsimè difcen dum eft, quomodo debeamus agcre poeaitentiam amp;nbsp;uitam in radius rau tare. Non folum autem futura perilt; cula,fed óf quæ præterieredebent nos cxcitare,ut capefiamus pœniten tiara, Nam qui uiuit fine pœnitentia,

DE POENITENTJA

amp; difcedit exhoemundo nomutata uita fuain melius,is nó folum fruftra uixit/ed etia fuo maximo malo uixit. Memento,obfecro,quot ab initio up tæmala pafsi fimus amp;nbsp;adhuc patia^ mur.Primum,ucnimus in hunc mun düplorantes ÔC eiulantes, deinde uin ëb fuimus in cunabulis. Ad hare, edU' cati fumus uirgis 6^ uerberibus « Po' ftea acceflèrSt nonnun^ morbi,itcm Iabores,dolores,anguftiç et oaria ma lorum genera. Quidf tam ne imprO' dentes erimus, ut hare omnia fruftra fufferamus ? SufFeruntur aSt fruftra, ft manferimus impcenitentes,amp;: defe ramus hoe feculum in impcenitentia. Quare fumma nobis dada eft opera, ut ueram pœnitentiæ rationem difta mus,quo earn reuera fedemur , ac fi nihil aliud, faltcm ex tot malis anima noftram fcruemus , per Dominum noftrum lefumChriftum.quieftuna cum Patre SC Spiritu fando Iaudangt; dus Deus in fecula, Amen.

Homilia

à HOMILÏA SECVNDA. Ç^omodo agenda fît panitentia.

Stendimos fupenori cos ^*°^^’ quâm ncccflanù J ”°^*® ^*^’ ^^ Post^îtêtiam agamuSj fed ut dehacrc ^----—diligcntius cogitemus,

tepetam cas necefsitates.Primùm e^ nim,difïicinima funt tempora, publics hodïs imminet capiti,penuria rerS nos premit,metus pcftilentiæ nosio licitos tenet.Finge aut nullas effe pu-blicas ca!amitatcs,tamë priuatæ funt certifsimç.Nihd enim certius eft mor te,amp;^ nos grauiter peccauimus, Idcir Coamicifuperftites expédiât hacredi tatem honor û noßror um. Ver mes expédiant corporis corrofionem Ôd abfumptionem.Satâ autem expédiât animae direptionem propter peccata noftra. Quid poteft dici pcriculofi» usfNccullusefthominum, qui nos ab hoc periculo feruare pofsit.Necef farium eft auxilium è cœlo, neceffa?

DE POENITENTIÄ

rium eft auxili'u Domini DeinoftH«

Habentur quidem aliquotics co* initia principum,ut délibèrent de fa* lute Reipub. Ac certè diligenter oran dum eft,ut Deus confilia eorum for^ tunot. Principes funt capita Reip. Si caput uacillat,membra conftarenon poHunt.Attamenillahominum con* ftlia non poftunt nos in maximis péri culis feruarc, poftunt fortafsis aliqua externam afferre tranquillitatem in rebus humanis, fed non poftunt nos tiberare à fummis tllis 6^ perpetuis malis. HÎC deficiunt omnes humanac uires.Ncee ftarium ergo eft auxilium dccoelo,quia nullum inuenimusin terra,Neceflarium eft auxilium Dei* quia nullus hominum poteft nos f«' uare.Sedquomodoconfequimurau xilium Dei^Non poflumus eófequi, nifi per ueram poenitentiam, nifi per mutationem uitx no ft rar in melius. Conuertiminiad me,dieft Dominus, ôf ego cóuertaraduos^Difcamuser

HO MILIA IT. 190 go quomodo debeamusagcrepoeni tentiamjamp;r conuerttadDotninum,uc •pfccouertaturadnoSjS^ feruemur. ^n agenda Igitur pœnitétia, SC mutan da uicainmeliusîPrimum ommu ne# ceflarium eft,ut fugiamus peccata,et factamus bona opera.Hic nunc conß derandum eft, quae fint uere peccata Coram Deo. Sunt enim qui trepidant tim0re,ubin5 eft timor.Sunt qui fin gant peccata,ubi no funt peccata, SC in ueris pel is fecuri fönt ♦ Faciamus b gitur duplicia peccata,fimiliter 6lt; du plicia bona opera : Alia hypocritica, quae homines fibi ipfis fingunt, ut ue fei carnibtis in fexta feria, SC infinita id genus alia in Pontificia rcligione. De his peccatis ita fentiendum eft, qgt; non reputetur per fe coram Deo pro peccatistAha funt uera peccata, quae uerbum Deidocet effe peccata corS Deo,Ethxc peccata agnofcuntur ex Decalogo. Similiter SC uerabona0-pera, Percurramus igitur DccalogS

DE POENITENTIA utuideamusquæ peccata fugienda, Ôf quæ bona opéra facienda Ont.

Primum prxceptum eft : Non co^ les alienos deos. Hîc prohibetur ido' lobtria amp;nbsp;mandat cultus unius Dei, Varia funt genera idoIolatriaCjlongû edêc omnia enarrare.Nos tantum ne cedaria nobis indicabimus, Idolda^ cria eft mi (là Papiftica. Primum,quia nunaeftibiconfecratio,qgt; non utanlt; tur ordinatione Chrifti.Deinde,qui3 habent mi (Ta s pro expiationibus pec catorum.ldololatria eft etiam cultus fandor um,quia tribuunt Tandis diui nitatem inuocatione-Nam cûm inuo cant fandos, fentiût ipfos audire pre ces,hoc cft,cffe ubiq^,amp; fentiût ipfos pofte in morte fcruare,ô^ ad cœluin eucherc,quæccrtèfunt opéra diuini tatis,quarc cultus fandorum eft ma* nifefta idololatria» Idololatria quot^ eft,confidcre meritis operum fuorô, ergo quicuncp ab hac idololatria non refipifcit,nonfcruaturàmalis. Hoc peccatum

HO MILIA II. «J« peccacum uitadum eft,ó(^ faciendum eil Bonum opus jUt confidaste fola Oei mifericordia faluari per lefum Chriftum filium fuum. Idololatria militer eft,uti confecrationibus,uene ficijs SC alqs artibus magicis, Cauen^ dura eft ab hocpeccato ÔC facienda' bonum opus, uidelicet, ut audiamus EuangelionChrifti, 66 petamusno* ftrambcnedidioneminChrifto, Si' cut docet Mofe Deut,)8.Gentesiftç quarum terrain pofsidebis augures amp;nbsp;diuinos audiunt. Tu autem à Domino aliter inftitutus es: Prophetam de gente tua,et de fratribus tuis,fïcut mefuftitabit tibi Dominus Deus tu# USjipfumaudies.

Secundum pracceptumeft: Non aflumes nomen Dei tui inuanum, In boe præcepto prohibetur impatien-da amp;nbsp;uirulcntiainaduerfis, óf exigif oratio,óf gratiarum adio : item pro* bibenturmaledida, quæfiuntabufu Dominis Dei,óf exiguntur benedida

DEPOENITENTIÄ

Sie» Ergo qui in aducrfis ufruJentä uerba proqciunt aduerfus Deum 8^ homines, amp;^ abutuntur nomine Dei ad exccf ationcs,non agunt poeniten^ tiam,nec feruabuntur»

Tertium ï Sabbatum fanâifices; Hïcprohibeturneglcdüs uerbidiui ni, ncglct^us puerorum in docendo Catechifmo. Mandatur aut diligens auditus uerbi et dodrina puerorum« Quare qui negligunt praedicationem Euagelq 8^ eruditionemfuorumpue rorum, bi non agunt poenitentiam« necferuantur.

’QuartumtHonora parentcsiNon folum exigit,ut non percutias paren* tes,fed etiam ut adiuues eos « Parent tes ut fenes natura funt parci « De* bent igitur liberi operam dare,ut pa* rentumconfulantnecefsitati. ’ ’ •

Quintum;Non occidas:Hïc proW bentur etiam odium,inuidia,iracun^ diaSfc. Ergo qui adhucoditproxi« mum,ô^ detrahitde bona fama eins, nondum

HOMILIÄ II. i»* öondum agît pœnitcntiâ,ncc coftucr dtur ad Dominum,ne(^ feruatur«

* SextumtNon commutas adultérin Um, Hîcprohibeturomnis fcortatio ÔC moHicieSjSC exigitur caftitas, f. Septimum:Non fureris: Probibet ImpoRuras^ó^ exigit iuRjciam,prohi bet falfa pondera, iniufta menfuram, 8c omnem dolum Stfe.

Odauum : Prohiber Omnia menda cia ÔC uiolationem padorum ac pro^ mifforum, Exigit ueritatem öd obfcr Uantiam padorum 6Cc.Nonum et de cimum,prohibent etiam conatum 3^ dcnderiüadpeccata,amp; exiguntfum mam dilcëtionem Dei 8^ hominum. Percurri breuifsimisDccalogum.Na copiofe fokt tradari eius explicatio inalqs concionibusInhoccrgoDcca i logo cognofcendum eft, quid bonS, • quid malum,ut illud fedcmur,hoc aöt uitemus,Et ad hoc debet nos exci tare grauifsima atque feuerifsima ira Dei aduerfus peccatS.Deus enim no

DE POENITENTI A affîcitur frigide erga peccatu/edtan' co o'dio,ut ita dicam, profequitur pee catum.quód puniat ipfum corporali' bus 6C fpiritualibus,externis amp;nbsp;æter nis fuppkeqs « Obferua exempla 1C' V uifsimornm,ut uidetur,peccatoruni, d^ uidebis imperuedigabiiem iram ' Dei aduerfus peccatum ♦ Adam peC' cauic efu pomi, hoc uidecur admoda leuiculumgt;fed tanti reputatur, quod non foIUm Adam propter ipfum fo* dus fit obnoxius omnibus corporali bus et æternis fupplicrjs,fed etiamo' nines pofteri eius.SauI peccauit fefif 1 natione facrifieq^.Regum j^.Sed De us intantum iratus fuit,ut nonfolum ipfum Saulem, fed 0^ poftetiratem eiusaregnoabiecerit. Vfa peccauit tangens contra uerbum Domini at' cam,fed ita Domino difplicuit, ut re* pentè mortuus fit,i,Regum 6. Ana* nias Óf Sapphira uxor eius mentie* bantur de fuis proprijs bonis, Ado. quinto,quod uidebatur uulgarc pee catuiu

H 0 MILlA IL IW catum,Sed Deus oftenditfräfuam, quia ad unû Petri uerbum ambo”con loges mortui funt repentina morte. Videsfcucritatcmiræ Dei, quæ his externis fupplicfjs aduerfus leuia , quac Oc uider.tur,peccata,ad agêdam poenitentiamnos prouocat. Quare haec feueritas debet nos excitare ut fugiamuspeccata, 66 faciamusbona opera, per Jefum Chriftum Domina noftrum,qui eft una cum Patre 66 fpi ritu fando laudandus Deus infecuii la, Amen.

HOHILIA TERTIA,

lu die AdnunciationiflAtiri^^ degräuititt b te Dei aduer[M pcccata.Cf elemtn*

? ti^iciuiergiwjheiam.

V am hiftoriS ex Euange Iida Luca recitauimus, continet id,quod eft præ cipuû in Chridianifmo,

Oefenbitur enimin ca kgatio archs angcli Gabrielis, qua adnunciatSeft Matiae uirgini,qgt; ipfa conceptura 66

DE POENITENTJA parjura eflet filium Dei lefum Chri* Ïlumferuatoremnoftrö. Hicautem Chriftus fummum omnium eft, quæ inceeïo sequoia terra funt.Hic unus eR tota falus hominum, in hue fol um refpexerütomnes Patriarchx 0^ Pro phetae ab initio or bis terrae,in hoc fo' Io iuftificantur et fcru5tur,quotquot «uftificantur 6C feruatur. Quare cùm hodi ernum Euangehon côtincat cam legatioaem,qua adnundatum eft, ^ is Chriftus nafciturus fit ex uirginc Maria,manifeftumcft, quód contine at praecipuum negotium ChriftianX rcligionis « Scd quia tradamus hot tempore de uera pœnitentiæ ration nc,ô^ peruenimus prope ad earn par tern,qua dicendum eft de iufticia,qua habemus in Chrifto ; IdcircopergC' mus in explicatione poenitentiae. Sic cnim fict, ut concio angeli in hodicr’’ no Euangefio contentajOfFerat fefein ipfa fermonis ferie perftringendam ÄT explicandam« De agenda autc poe nitentia

H OM ILI A HÎ? i?î hitentia de heddiximusjuidelicet} q» neceHariumOtjUtfugiatnus malum, fie fadamus bonum. Malum autem fie bonis cognofcimus ex Dcealogo, 4uem etiâ breuifsimis percurrimus« Nunc uidendumeft nobis, quanta fe Ueritate Deus exigat obferuationem decalogi,quanta^ grauitate mandei: nobis, utfogiamus malum, 6e facia* musbonum» Dequarc,cumpauca antedixerimusjcopiofiusnüc loque* «nur.Non enim fentiendum eft,quód , Deus tam frigide afficiatur erga mai» lum feu peccatum, Se bonum feu iu#» fticiam,^nos homincsfolemusàffi* cf.Nam Deus intantum irakitur pee* cjto,qgt; puniat ipfum corporakbus 6e fpiritualibus,externis Se aternis fup* plicqs. Idep non folum in autore pee»« cati,uerüm etiam in poderitate eiusj Sic enim didt : Vidtans iniquitatem patrumintertiamSequartam gene* tationem coijtquioderuntme.Vidc mitii exempla quxdaleuifsimorum.

Ï}ï Z

DE POENITENTIA

Ut uidetur,pee«torum, quo^ ctiam àl/qüafupràcômemorauimus« Ada coined« depomOjquod erat ci prohi 0« ^in^s bûnJam opus ipfum uidctur circle' uirsimimometGae plane puerile.Sed cofidcra graukatem ûç diuinæ.Deus enim intantum irafcitur.q) auferat fpi ritumfandiüfuum,ó(r tradat Satan» puniendum temporahbus Sé xternis fupplicijsjnon folum AdamS ipfum, ucrum etiâ omnem poftericaté dus. Quid iræ feueritas,fi hæc non eßf A' hud exemplum,Saulfuit elecßus inte gern lfraeiis,6£iuflus cratexpedare in Gilgal aduetum Samuclis feptem diebus^Saulexpedauit quidem uf^ ad feptimS diem^Sed pra:uenitfacrifi ciS una aut altera hora tantß, prius$ Samuel ueniret.Hoc uidet peccatum prorfus,nc requirendu quidé. Quid enimrex expedîarct homme fenieu^ lumfüt tn Iléus fie iratus fuit,ut non folumSaukm,fed etiara omnem pO’ fteritatem dus indignam imperioiu^ tr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicaref,

HO MILIA IIL i9f dicarctjô^ab imperio dcijcicndûde^ Ccrncret, Hue fortafsis non inepte rc fenur 0(5 illud,quodin Aeftis Apollo heis de Anania ÔC Sapphira feriptum eft:Mentiebanturilllde fuis proprijs faeukatibus, Ac uidetur quidem elfe tolerabile mendadum. Deusautem tanta indignatione commouctur, ut ambo côiuges ad uoeem Pétri repen tina morte intereât.Poflent 6^ alia c5 memorari,fedhçcfuff(ciunt ad often dendam grauitatem diuinç iræ aducr fus peccata.Slcut cm tenebræ 6C lux, nigrum ÔCalbû, non poffunt fefemu tuofcrre,alterûexpellitakerum : ita Deus Sf peccatum non polTunt côue nirc.Deus eft fummum bonum,pcc* catum eft fummum maîum.inter bec nulla eft rccondliatio ♦ Quare Deus exigit fogâpeccati feuerifsimè St con ftantlfsimè, ac nifi fugiamus ,obijcit nos externis amp;nbsp;æternis fuppheijs.Co trà aût intantum fauet bono feu tuft^ ^*æ»^ propten iuftlciâ benefadat, nô

^ 3

DE POENFTENTIA folùm auton feu fadon/ed eti'am po Heritati cius,ac benefaciateis tam ex ternis ($ æternis bnfictjs. Dicitentmî faciès mifericordiam in miHia bis qui diligunt me, ÔÔ cuftodiunt mandata «nea.Quare in agenda poenicentia de bctnosadfugampdôijî,etad fedan dâiufticiâ excitare maxima feueritas Dei crga pdm,6C clemêtia eius erga iufticiam.Quid ergos’Num G hçc fece rimus,abfotuimus iam poehitêtiam ? Certè abfolueremus earn,G pdm ue^ rèfugeremus,etperfedamiufticiaifl faceremus»Sedcùmaccingimus nos ad fugiendapdâ,amp; faciendam tufti* dam, tune primum occurrunt nobis præterita noftra pdâ, Sumusnobis confcî},qgt;multaamp; magna deGgnaue rimas peccata aduerfusDcô.Ideo^ exdtatur in nobis timor inferni, Me-tuimus ira Dei,ne abiecerit nos,et no refpiciat noftra opera , quippc qui grauifsimè eu pcecatis offenderimus, et digni Gmus perpétua dampatione»

Deinde

H o M I L r A III. 19c

Deinde occurrit nobis prüfens pee catu noftijij^d adhu c inhgret in carne ^ fangunne, Non cm abijcimus oém dubitatioocm de DeOjOént difRdenti am,non excutimus à nobis uoluptate peccandi,nec inuenimus in carne no-' ftra,qgt; pofsimus perfedam iufticiam faccre.Sempcr adhçret nobis uitium etiarn cum fufeipimus optimS opus iijfticiac fadendum.Ergo ex hoc intel ligimus rem noftra multó peius feie habere,^ antea,Quid igit faciemusf quo nos uertemus cHic nuc diuidun tur homines in uarias fedas: Alius de Ölt;* t^®^* fperat, Alius arripit fua facra ludaica, f^^rXlgt; Alius facra fua Mahumetica, Alius fa j,^^^ era fua Monaftica,quorS meritis con fiduntfeplacaturosiram DcCfcd nul lus hoijifcruatur, mn uérarationem lalutis cognouerit,ac fedatus fucrit, Vera aucem falus conftat infolo lefu Chrifto,qucm in hodierno Euange:^ Iio Gabriel Mariç adnunciat. De qua te pauca nSc nobis dicenda funt,quac

^4-

DE POENITENTtA

amp;C nonnihil facient ad nofti^ propoß tû dë pœnitentia. Cum eni uenit pk^ nitudo temporis, ^ miffiirus erat De us filium fuum in hunc mundum, ek gitMariam uirginem de tribu luda et Dauidis famiha,ut effet mater eius.k deo^mittitadeamarchangelumGa briekm,qui apparens ei,initio falutat cam:Aue,inquiens,gratia plena, Dns ceeam etcDeinde exponit eicaufam kgationis fuæ : Ecce,inquicns,conci' pies ÄS paries filium amp;c,Et addit po' ftea : Spiritus fandüs fuperueniet in tc,amp;S uirtus altifsimi obumbrabit tiW Ô^c.Cæterum,quac res in hac hifforia tradatur,maxima omniü eft^ctialuti noftrat omninó neceffaria. Et tarnen hypocritxabufifunt hac falutationc imptjfsimè.Sed audiamusnos cocio^ nem angeli. Ait enim:Concipies et pa ries filium, ac uocabis nomen cius k' fum Js erit magnus,ct filius altiffinn: Sedebit in throno Dauid,regnabit in domo lacob in£ternum,æ regni ein?

noo

HOHILÏA III. 197 non erit finis. Et in fumma angelus uuk dicere, filius tuns ent uerus tik Mefsias, quem Prophet« nenturum dixerunt.Multa effent hk explicada, kd pergendu nobis cft in noftro pro* pofito.Hic ergó lefus, uerus Mefsias, ideónatusd^ datuseftnobis,ut eflet fer uator noder.Affert igitur fecS prç cipuè tria beneficia, qu5tum quidem ad ra tionem u erg pœnitentiç attinet. Primum beneficium eft, cp quicun^ crediderit in cum,confequatur remif fionem omnium pr«ceritorum fuoijt pcccatorum,6C recipiatur in gratiam Oei. SecundS beneficium, qgt; quieSq^ crediderit in ipfum,no imputetur im perfedïio,qug adhuc adhgret {pfi,fed imputetur ei perfecta illa iufiicia,qu3 Chriftus habet.Tertium beneficiü,q, Chriftus donet credenteminipfum fpiritufandOjUt deinceps bona opc* ra ex animo fedcmur,amp; quan^ uiti* Urn peccati non p erfedîè abokatur in «me,tarnen fpiritus fandus facit, ut

DE PÖENITENTIA uincatur hoc uitiuin,ô^ fedemnr uo* cadonem Dei.Q.uarc,cùm in fugien^ domalo,S^ fedando bonöfentimus noftram imbeciltitatem 06 damnatio nem,acccdêdum cft fidé ad Chriftö, per quem folum poteft nobis liberal do côtingere ad pcrpetuam fodidta« tem, qui eft unà eu Pâtre Ô^ SpÛ fan* do laudandusDcus in fecula, Amen.

HOMILÏA QVARTA. Quewoio conftqtmmw Chriftum.

' Ergendum eft de Pœni* itentia. Diximusautem, quod poftquâm incipia' mus fugere peecata,etfâ cere iufticiam(hoc cnim neceflarium cft ad agendam pœnitendam)contur bant nos,Pr!mnm,pr£tcrita peccata, Deinde,prüfens peceatum, quod ad hue in carne inhécretjôf quod nos fol heirat ad perpetrada fetura peccata. Itaep oritur timor mortis et infemi ac damnationis. Sedhuicreioftenfum cft rcm€diijm,uidehcet.JES VS Chri

ftus

• HO MIL IA un. w ftus fcruatomoftcrjs enimpropofu it fefe nobis comitatum tdplki benefi ciö,uno, qj expiauerit peccata noftra prætcrita,amp; remifcrit culpameorS, Altero,quód donet nobis fuam iufti« ciam, qua tegatur bC non imputetür prüfens pcccatu, imo omnia peccata tam pr^fentia quam prçterita,Terti3, quod det Spiritum fan^û, qui ducat nos in ucram obedientiàm Dei,in in* uocationem nominis Dei,amp; caritaté proximi.Proximû eft ergo, ut often* damus, quo modo, qua ratione,qua uiaconfequamur ÔÇ conferuemusin nobis Chriftum. Ab hoc enim folo o^ mms falus noftra pendet.Non eftjim quit Petrus, aliud nomenhominibus fub cœlo datum,in quo oporteat nos faluos fieruQuarc inhoeftudium to to corde incumbendum eft, ut afte^ quamur Chriftum, 5lt; aftecutumeon feruemus«Hocopus,hic labor eft. Af fequimur ergoChriftumfide. loan' nis enim ca.j.dicitur: Dedit poteftât^

DE POENITENTIA

filios Dei fieri (hoc certe eft membrS Chrifti fieri ) his qui credSt in nomen cius. Et cap.j. Sic Deus dilexit mun* dum,ac filiumfuum unigenitumdalt; ret, ut omnis,qui credit in cum, non percat,fed habcat uitam çternâ.Cbri ftus ergo accipitur fide,de qua re ex? tantmultacconcionesinloanne. Fi* des autemnonnafeiturnobifeum in came,Homines cnim afferut quidem fecum in hone mundum humanam quandam rationem, 0f cognitionem boni ac mali, quae eft cognitio legis, Sed non afferut fecum fidem,quæ eft cognitio Chrifti : fidcs enim eft nouö donum Deipræterrationem.Etfi au R4i'o»o»4p temhumana ratio non poteftexfefe pr^hfadit cognofcercctapprçhendereChrift3 cbrifinm. fihum Dei,tarnen praedicatio de Chri fto filio Dei fempcr fuit in orbe terra rum. Et qui fuit foÜicitus de uera fua falute,potuit£â pracdicationc cogno fcere, nee quisc^ in toto orbe tcrrai^t habet excufationem,nemo poteft di^

cete,

BOHILIA IIIÏ. igt;» cere, mca ratio ignorât natura fua Chriftum,quarc non debco damnari propter ignorantiamChrifti* Nam Eu^„gci,j huk obqcitur,qj femper extiterit pu- fff„per fuit bhca prædicacio et publicum teftimo m orbe ur^ nium in terra de filto Dctkacp fi quis rarnw. tam diligenter fedatus eflèt uerâ cos gnitionem falutis ruç,$ diligenter eu rantur ca quae funt uentris, certè po* tuiflet de ucra rdigione erudiriJnCe ncö enim poftquamAdam peccaffet, Hatim rcuelatur concio de hlio Dei, quód expiaturus Gt peccata,cum dici tur:Semen mulieris conteretcaput ferpentis. Et hæc concio cemmcndagt; ta eft at^ conferuata.aut etiarn expo fita fuit per facrifîeia,quç ftatim uÔta ta fuerunt in familta A dæ. Abel obtu--lit de primogenitis gregis fui Öfc. Vn de obfecro uenilTet aut Adamo aut Abdo in mentcm,q, ófFerenda effent Deo pecorafCertc fpiritus Dei docu itjutfignificarecuentorum filiS Dei, qui peccata expiarct«H^c concio fuit

DE POENITENTIA

in orbe terrarö ab Adamo ufc^ ad d^ luuiürn,intra hoc tempus nuUus ha^ buit cxcufationêignorantig, cjjui^ pU blica fuit prædicatio de ChriRo inter Patriarchas. Poft dUuuiü facriftcauit S^Noe coram filtjsftn's,ct tradidit do Ärinam de femine mullens feu filio Deifuis poftcris.Hgc cocio facrifictjs cómendata,manüt inorbeterrarum ufqs ad Abrahams inter oés gentes, nee hïc quis^ habet excufationem.In Abrahamo reftituit Deus cócionem de filio fuo paulo clarius,Abrahæ po fteritas creuit, SC adepta eft regnum Canaan. Hïc itei^nullus habet excU' fationem inter alias gétes.Nam fama de uera religione fparfa fuit multis oc cafionibus inter gentes amp;:Iudcos,do nee Chriftos ipfe uenit Si uulgauit Euagclion fuum in orbem terrac.Hïc iterum nullus habet excufationem ufep in finem mundi. Non mir urn qui dem eft,quod Turcæ amp;nbsp;ludçi non re quirunt ucram religionem Chrifti, cum

HO MIL! A IHL sea cum uideamus nee ipfos ChiiAianos hoc foUidte curare. Quct obfecro ha huant in defertis locis ac fyluis/g nun quam aut ranfsime audiunt concios nesf amp;nbsp;tarnen hi feiunt fedinater pro perare ad quafuis nundinas,et res fit as etiam kuiculas carifsime uendere. Breuiter, concio de Chrifto femper fait in orbe terrarum,aliquadoobfcu rius.aliquado clarius,0^ qui uoluerit ueram poenitentiâ peragere,huic ne ceffeeftjUt credat,quód Deus remit tatpeccata,non propter mérita ope* rum,fed tantum propter lefum Chri ftum.Nam in Euangelio perfpicue di citur ;Sic Deus dikxit mundum,ut fi lium fuum unigenitum darer,utom* nis qui credit in cum,non pereat, fed habeat uitam acternam.Et iterö : Qui credit filio,habet uitam çternam.Qui uero non credit filio, non uidebit ui* tarn, fed ira Dei manet fuperipfum. Et Petrus A do, 4. Non eft aliud no^ men fub cœlo da tu inter holes,in quo

DE POENITENTIA

oportcat nos faluos fieri.Et ite:^ cap» |o,Fïuicoés Prophetae teftimoniö fc' runt,lt;j remifsionem pcccatoi^ acee* pturus fit per nomé eius,quifquis ere dfderitinea.Acrurfum cap jç, Nec]^ patres noftrinec^ nos potuien us par* tare iogum legis, Sed per gratia Dni nofiri lefu Chrifti credimus nos fa^ uos futuros, quemadmodum 8C ill/« Quarc nemo abfoluit pœnitentiam, nifi credat in Chr!ft3,nec quis^ con^ fcquitur falutê,nifi habeat in Chrifto remifsionem peccatoiji per fidé.QUO modo ergo datur nobis fides in Chri' ftum ? Num ociofis fpeculationibus^ Minime, fed dar nobis prædicatione Euangelij de lefu Chrifto,Dicit enim PauIus:Q]io credent abfqj pdicantef* Et mox ; Fides ex anditu eft, auditüs autem per uerbu Dei. Quaread affe' quendu Chriftö per fidem,neceffari3 eftjUtaudiamus concioneraEuâgelij de lefu Chrifto,neceflariS cft,ut uo3t Euageftj fonet femp in auribus Sif in corde

HOMILIÄ HIT. 20, corde noftro. Hoc noftrum fit oei* Um,hoc ncgocfum,hoc fomnus, hoc uigilia noftra fit.uidelicet, ut Temper •n corde noftro fonct uoxEuangehf, quoSpiritus fandus habcac organon Tuum,ut fit effieax.Dieft cnimjEuan* gelion eft potentia Def ad falutem o* mnicredenti. Quarecontemptores perfecutores concionum Euange Iq non agont poenitentiam, non infti* taunt uitam Tuan« in melius, fed ma* nentinira DeiS^c,Vides etiam non audfendam effe concionem Euange* Iq, ut opus, quod propter adionem ipfam,per fe ualeat ad expianda pees cata,ficut finxerunt hypocritae,fcd uc difeatur Chriftus, Sf concipiatur fi* desinChriftum,qui foluseft fapiens« tia, iufticia, fandificatio, falus 6^ res demptio noftra. Cacterum Chriftus ut confuleret humanx imbccdlitati, noainftituit concionem Euagclq nu* damped adiecit duoprxeipue facra* menta,uideIicctBaptifmum amp;^ Coe* a

DE POENITENTIA

nam Dominicam.De baptifmo nunc pauca dicenda funt, Nam baptifmus adhocinHitutuseft, ut qui baptifa/ tur,incorporctur per hoc facramen^ turn Chrillo êt^ omnibus dus bonis. Sic Paulus docet Galat, j, Quicuntp baptifati eftis.Chriftum induiftis. En uidesbaptifmum eiïc facramcutum, quoinduitur baptiütusChriilo« Et Roma.6. Confepultifurnus per ba' piifmum inmortem cius. Videsite' rum baptifmum effe facramcnium, quo accipiens baptifmum fepelitur cumChrifto , utcum ipforefurgat, hoc eft, ut fit particeps omnismaie' ftatiscius. Et hoc facramentumnon debet tantum applicari adultis,fed C' liam infantibus. Nam infantes pertP nent etiam ad Chriftum, ChiiftusP pfe fa (Sus eft infans,mortuus eft etf am pro infantibus. Et dixit, borum e iTe regnum coelorum.Bt fpiritus fan dlus uaticinatus eft per Efaiam cap# 4P.affercnt(inquiens)fiIios tuos in ui nis

HO MI LI A III I. *»i nis,amp; filias tuas fuper bumeros por tabunt.Hic docet quódinfantes,ïï af ferantur,debeanx rccipi inEcclefia, amp;: baptillno fanlt;Aificari. Etfi enim non inteiUguRt ipfi, quid agatur, ta-nien intcHigit Ecclcfia, intcliigit Cbrl ftusipfciqui eftautor falutis infants um.Et fi puer ad iuftam a’tatcin pers ucnerit, docendus eft omni cura,uc amp;nbsp;ipfeinteUigat, quid fecum adum Gt.Accepic quidcm antea Cbriftum, fed cum per xtatem hcet,necefte eft utctiaminteUigatCbiiftum ,quo in baptifmoindutuseft. Quarequi ud Ipfi non accipiunt baptifmum,cu(n pofslnt,uelnolunt infantes fuos bas ptifari,ut Anabaptifta:, hi non agunt poenitentiam, non infticuunt uitam fuam in melius , fed manent in ira Dei. Nos auté qui accepimus baptifx mum,debemus operam dare,ut cum in eo fepuftafint amp;^ fubmerfapccca-tanoftra,non rcfumamus ca,fed am» bukmus innouitate uit%,ut ad perci

DE POBNITENTIA picndam xtcmam fœlicitatem refur* gainas uns cum Chrifto kfui Domi^ nonoftro, quïeft unà cum Paire 6f Spiritufando laudandus Deusinfe* cula, Amen.

HOMlLIA QVINTA. Q^towodo Chrißiidottferue^ tur mnobif.

N dodrina de panflcnquot; tia,quam foperiori die eX pofuimoSjdidS eüCbri' ftum acquiri per fidem, Fidem autem dari pd

prædicationem Euangelq, cui addi* turn fit facramentum baptifmi : Ba* ptifmusenimfacramentum eft,qiio induimur Chrifto ♦ Nunc uidendum eft,quomodo Chriftus conferueturî non emm fuffîcif,ut femel acquira* turned necefsitas exigit, ut conferu« tur quoiç in nobls, amp;nbsp;babeat fempi* ternam in nobis manfionem, quo u-nâ cum ipfo perueniamus ad rcgnÔ code fie. Confer natur autem eadem rf,

a o M i L r A v. tot rejquaacquiritur,ui‘delïcet,fide.. Fis des autemalitiir praedfcatione Euan geJij de lefu Chrifto. Quarc ad agen* dam pœnitentiam Óf conferuandum Chriftum .neceflècft, ut non femel tantum,fed frequenter,imóferapcr aud«amus,aut trademusEuangeH* ón lefu Chrifti, cuius cum priuata ab foludo pars Gt, diligenter eft obfer* uanda Sd audienda.

Deinde,fides alitur etiam Coena Dominica. Chriftus em inftituitCoe* »am Dominicam,n5 ut effet tantum fignum, quo Chriftiani ab impqs di-Ferner entur, fed ut effet alimentum Gdeinoftrx,amp;r conferuarct nos in Chrifto.Vocat enim CoenamDomü ni,tcftamentum fuum, ÄSiubetnos meminiffe mortis eius. Sicutautem in teftamento folent legari bcna tefta toris, ita Chriftus difceffurusexboc mundo inftituit Cœnam fuam protc ftamento,in quo Icgauit EcclcGar fuc corpus amp;r fanguinem fourni pane fid a 3

DE POENfTENTlA

ui'np« Et iegauit eiinhunc ufum,non utconficiendumenetex ea facrifieP um pro uiuis Slt;f mortuis,fed ut pij in* tcibgentes imbecilUtatem fidei fux alerént fidem hoc ’cibo corporis 5C fanguinis Dominici. Quart qui agSt pcenitcntiam,debcnt etiamutihoefa cramento.Namqui contemnunt,6^ non utuntureo.cumpoffene utijhi non agunt pœnifcntfam,fcd adhuc funt fn ira Pei. Adhacc Chriftus con-fcruatur orationeSf inuccationeno* minis diuini per nomen cius. Oran* dunrautem cft,non tantum ceremo-niabtgr, fed mqltó magis ferio amp;■ filt; de.præfertiminaffliclionibus amp;nbsp;crU cç,iuxta iilud: Inuoca me in die tribui latioßiS gt;nbsp;Öi^ er uam te, SC honorifica-bis me.EtChriftus:Quicqufdpetieri tis Patrem in nomine meo, dabit uo* bis.îtemzQuæcuntppetieriiisinora* tionecredentes accipietis A' c, .Practerca conferuatur Chrifius o* bedicana ia bonts opchbus, quar De «s exigit»

HOW Î LI A V^ . *04 US cxigit /Non enim manct Chriftus cum peccatOjUt uocant, mortali‘,tux* taillud Pau'u Roma. 8lt; Qui in carne funt Deo placere non poflunt. Et ites rum : Sifecundumcamem uixeritis, moriemini, Et alias : Neep ebriofi.ne* que adulteri,ne^ {ures,ne^ rapaces Öfc. regni Dei haereditatem accipi' ent.Quare qui agit pœnitennam de^ bet mala fugere, éc in bonis operi^ bus ambulate,ut Ghriftus in ipfo ma near« ’

Poftremd Chriftus conferuatur obedientia in aduerfis. Nam qui abij^ cit aduerfa, peccatis,maledicrntia, murmurationibus 66 execrationi* bus,is noneftChrifti, Non uultcru^ cem ferre cum Cbrifto, neç eft ChrP fto dignus,iuxta illud 1 lt;^?i non acci* pit crucern fuam,ac fequitur me,non eft me dtgnus,ltcm:Quifqi,’i$r!nïiba iulatcracem fuam, 66 wemt jxlt;ft me, non poteft mens eBe d.fcipulus. Ta* ^’2 ’8’^^ amittit.Chriftum, hoe lt;t%o«

» 4

DE POENlTENTïA mnem falutem 6C fœheitatem. Pau* cifsima dixi de pœnitentia (non entm ferebat ratio temporis plura addere) fed in bis occupati debemus efletos tis uitat noftræ diebus. Dixi enim, fummam effe necefsitatem, ut aga« mus pocnitentiam,ut faltcm animant fcruemus,quia non licet caetera ferua re«Adagêdamautcm pœnitentiam, ncccffc eft,primùm,ut fugiamus pec cata, ÔC faciamus bona opera, quae Deus à nobis exigit,et ob id etiamno bis Decalogus proponitur, ut ex co difcamus,quæbona opera facere de* beamus,Deinde,quia nonpoflumus i'pfi peccata cxpiare,SC perfedebona opera facere ,agnofccndus eft Chri* dus,qui alfert remifsionempeccato* rum,ÓC donat nobis fuam iudiciam: Et ut plurima, imó omnia dicam bre uibus, In Chrifto lefu tota nodra fa* Ius ó^ redemptio GtaediQuare dan' da eft opera, ut Chridum confequa* mur 6C conferuemus. Confequimur

autem

'HOMILIA Vi tol autem eum per fidem.Fides (ut Pau« lus inquit ) ex audica eft Euangelq, EuageHoadditumeft Sacramentum Baptifmi: Oportet igitur nos audire Euangelion SC baptifatos efle. Con^ feruatur autem ChriRusper fidem, quæ alitur prædicatione Euangelq, AbÏQlutióne SC Cœna Dominica^Co feruatur item oratione .8C obedientia in bonis operibus 5C aduerßs«

Hæc ergo pio homini facienda funt^ut conferuato Chrifto, confer* uemus perpetuam nodram falutem in Chrifto Icfu Domino noftro, qui eft unâ cum Pâtre ÔC fpû ritu fando laudandus

Deus infecula,

M^-Zï K Amen»

P) l N I 1

Lpci^præ cipur P ET INSIGNIORES, QVI IN -m;ô , hocllhcült;)dçyccnitcntllt;l

, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. A. ■ t

DyAbfoliîlioneiO'^ b. ^foliüioftitutiü»

AbfolutiopfùuUrtt'mendit *4amp; AffliéHoacs dijlributie in ^Mtuor genern 21 «lt; A^iéHones tentantfiden t

/^iHiones piorum;nejn ßdnoroforum 12t 4 Agnitio peaiitomm primapatnitentiapan ^^ a

DeBdptilttKf

Baptifmui quid ßt ^

Baptifmi primus mßitutor Ticui ‘;r^b 'Baptißniprilt;Kusmi»ijierlolt;tnnes

Baptifmi primus confirmatofchriflui ibidem ‘Buptifmusfuceeßit in^ocum circumeißonis Sob Baptißnus eft^ adoptio

Buptifmi amp;nbsp;ÇxniC Dominica dißerimen 914 de Bonis operibus t2^ b. Bona opera quaßeia enda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i}tb, tjoa

C.

ebrifiof I^icnarc'ha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 4 b

TigCttnaTiomini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^4

Cœnæ Dominicie contemptoret nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem b

Qcvt}.i:riomintc£inftituùo ’ pelt; CocnaDommica quid fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•'• ptb

CcenaDominiteftdmentumdicitur T ^zb Concio prima Ioannis z:r Chrifli 1414 de Confifiione,qucilisolim fiierit^ nimirum difci» plma^ ut explorarentur uoluntates redeunti» nmlt;(dEcde fiant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^toa^oyb

Confißionem generalem effe retmendam^et quoi : abfolutiononfituoxhumanieauloritatis 15

Qonfifiio auricular ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1006

Confuetudo quando fierttanda ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;404

de Contritione,qualis debeat efjè,et quant necefia ria^tum quasoccafiones babeat inchoandi 4 4 in'Dofirinaaonacborumdeconlritiene duo ne _ fejjdrióreprebendenday qb

Qontritiofitfilialis et facrificium accenfafide 7 b Contritioundeconcipienda

w Contritionè uera peccata uera confidcran^

da nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilt;?4 b, 167 b

Contritionif Uerie c^cdtisfeufigna

deÇruce u^b. Crux eleélicia tztb inCrucequemodonos geramui

inCruceconfolationes

D.

lgt;auid paenUctUiaexerapUm

INDEX.

Dccalogi breuif cxplicatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^ob

Igt;cc(tl^iufiMquiamp;--^uot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67 b

i^ediäoPttuhi.Timoth.^. Attende ledioni,cón i.folationiztrdodri/niecrs- .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^^ '|

vidi Cbrijli explicatie: Si ^uis diligit me,fermo* i

nemmeumferuabit n jid '

Ikcleßadißimititaliarum gentium v' ^od ! icclefiacrucifubiedapropternmltiUCitt^aei^d J De pradicafiene Euangelij 'quot; ^ ■’ ' • óp d Euatigeliumqüidfignificet •»‘^•'’••yo# Euangelium uerum er fangum quid ßt quot;nbsp;73 lt;nbsp;Euangelium unicum tantum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74 b

ISuangelijutilitdt quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77 a (ipp lt;

Euangelif pr^dicatio femper fitit in orbe terrent lErrores tres taxandi m enumeratione deUdori, ‘ prafertim arcanorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nb

Érrores j taxidi de Canonicisfatisßdionib. 21b ISxcommunicationis C^rentonia quaUs apudpri» mos patres

t • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Df fill is diebasjtefifia in populo ludaico tf^ 4 Teftorum inebriftian^mo ratio * s^ya Ce vide

Vides in Cbriflum fecunda pœnitenti^pars q^ b Vide depeUenda indignitas neftra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad a

f Vides anima bomiuls iufti,üem lumen'''''' ^33 4 Tides

INDEX

Tides exerceturmortt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• jt^b

^

Hominis conditio miferrinM ' 714 tiomo qnonfdo poßit remittère ptcc4tii 1044 horologia net er urn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* J42amp;

leiunium duplex ^ib. ßgt;iritualei^ib. tega»

le, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem,

impiorum mores,g4udium,zrc. tii Impoenitêtes no pertinèt ad Cœnâ ttomimeS ^pb Incxplorati cur ad communionem non admitten* di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io^a

infantes cur baptiz^ntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;884

iraDeigrauißima nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^za. jp^^

luftificandi unauia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'g^ b

l^Hiois duplex fruélui,publicus Cf priuatus J J 4 Deprlt;edicationeLegis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pb. s^za

Lcgis^udecalcgiujiis

Legis pradicacio ^Komodo différât ab Buangelio Leges de ßßis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tp6 a. ^^73^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tAmißriEccleßaetiam maUpoffunt abfoluere i peccatis

^^iraculorum ratio

^onachorum errores de [atisßHione 18 b llonarcbia buiusfecuU quatuor

INDEX.

HuflcÀCUYcrtm^Dco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. i^zi

*

Obedientucreaturaruin

ObedientU noßu tertiapœnitentM ^drs ^6 b

Deortitione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Outton» promißiones,item oratio afylum w aß fiiâionibut

Cratifinif uirtut i^ efficacU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 id 6

P.

Ïgt;apattu ©• diriliiaitißnui in quo différant t^y a

Paroebia una tantum m tffael nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ^6 a

Pauli diÜum:Si nos iudicaremus ipß, non iudica»

remur^expUcatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;244

Peccatu natura bomini inbxrens qu5 compefcen» dePanUitia et eiuspartibtu 46 b.4.^ aÇdU i jo b Peenitentia partes iuxta fcbolafiicorU opiniojient Panitentiteuerispartes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oa f45»6

poenitentiaquamfitneceffaria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iùb

Panitentia quornodo agenda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8p 4

Qtfonu^o bonaregnicceloriiconfequamur 45’ b Quedcorpus er fangais Dommi in Cæna ßnt ue^ CiuomodoconfcquamurCbriflunt t^? (rè^^b Quornodo conferuetur Chriflus in nabis toib

Patio nonapprabendit ebriftu 198 b (Hionc 2; Peßtatio argumentorum quorundam deßtiiß^

Peßtatio'

INDEX?

Krfktit'io obieHionii di£ti iUiw.Pecciftores Dr«« non exaudit

Kegm cælorußatm er conditiones 44, t.47 b Kegnnm calorum Ruanda inceepit 474 TKeligionesfalfienitluoconiteniant

S.

1iie Sacramentit

De Satiflàüione,quidßgnißcet, item de Canoni» cafatit/idioneerc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^.ioib

Satti fachanii Canonica: defînitio

Satußäto noßra non adßrenda w arcatum iudi ciumDei

Satiefä^iones monacfiorunt

Sobriété neeeßdria homini Chrißiano 144 4 Superßitioncs i« audiendo uerbo Df» ^84 T.

Tempora funt i^uaUa Clmftiano^quod attmet ad lußificationon

Tbymiamatis cultm

V.

Verbum Dei diligenter obferuandum

Verbi Dei pradicado nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58

Verbi Dei audits unum hcceffdrium

Verbiaudituicedunt leget

Verbipradicationispartes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^i

Verbi Dei minißerio oinnia obedire debent t6tb

FINIS.

'oOïnuöifenri

RäVth)gt;*gt;n^*ßrw ■

WtHO^c^ ^'^nSïhf

| (^1^4 tiaar ODpi

Kzóur^ *1^ Le?p»lt;cfce ifob’^iittfigiiV^, tïiAKa fffUtnu-utnij^at'' m^ff'JlfAttf^He^ma^^ j

[âigt;i.ogt;pj^|â^ 5^ri^lt;quot;lpo i