Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • nbsp;nbsp;nbsp;de rug van het boek

• • nbsp;nbsp;nbsp;de kopsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de frontsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de staartsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • nbsp;nbsp;nbsp;the spine

• • nbsp;nbsp;nbsp;the head edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the fore edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the bottom edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the back board

Ëxaâo tartdem ftudiOjOpera amp;nbsp;ingcnio,candidatis Medicina: Simplicis abfolutum»

Quorum contenta,Index emufeç Tomoruni fuolocoexplicau

«^ Cum Cæf.Mai'cft. dim* c A R ó 11 »M» / PriuilcgioadSexennium«.

ARGEN T. apudfoannemSchottum, M, D, XX»IX

Înclytæurbi's ARGEN T. prudentiffimo Se* natlft', OTTHO B R Y N F E ki

8 I V 8 S» D»

Qv I DE M A G I S T R A^ I B V S C O L B N D IS bene fen(èrunt,non id tantum cenfucrunt, honore primeres uiros exd* pere,caput fcihcet aperire,flcderegenu,ÓC quemadr^Odum pueri Tuno* nis autem admiranturjaudibusfubinde in ccelum ferre, idqj adeo titula ribus prxftigds i Ill's, tragi cis Sc ampulIoGs, fed magis laudem illis tribue re i uni cig amp;nbsp;prudentiæ,de illis çx animo bene èC (entire amp;nbsp;mereri,illorii indicia noftris antefore, planée^ tan^ Deos fu^picere, amp;nbsp;fumum ilium huius mudi Kcrt^Hrw^ m eis admirari amp;nbsp;colere.Succinut ad id mulus lo? cis diuina oracula,dum Deos fadunt,dum uetanteis maledicendü,dum Décimas fubinde decef nunt,amp; rerum primitias, poftremo amp;nbsp;gladij ius tribuunt. Atep baud fqp ^n huc refpexerint, qui aut ueteres autores in « lucem aduri, autingeniorum fuorum (pecimen aliquod pofteris editu-ri,frequenter,autmaximis Principibus,autfummis Magiftratibuslucu brationes infcripferuntfuas: uidclicet, quo non tam ab inuidia publica, SC maledodorum hominum peftilcntibus linguis efferittutiores,^ uti^ pfi quoep de maioribus fuis bene merercntur:rati,non ultima,iuxta Pos €taofctentiam,eflè laudem,Principibus placuiffeuiris. Nee alio faneani* mo ego Hortos meos,celfitud.ueftris nuncupaui,clarifs»nian^ amplify fimi uiri, ^ ut beneuolentiam apud celGtud .ueftras mihi pararem, pa* . (am^ facerem,in re non adeo fortaffe magna,animum erga rempub.uc ftram ,quid inarduis aeferqs ueftricaufla obiturus firn, fi ui^s amp;nbsp;fa* . cuitates permitterent. Proinde, ne ab confuetudine illa laudatayeterum fcriptorum difcederem: quam 0 contemnerem, profedoautconf^ens, ' autanimifuperciliofiiudicariqueam.Vtenim SOL dieidecoreft,’ L V N A inter nodumaaftra micat, uniones acgemmganulosacprfti ofiis ueftes exornant:ita darinimorum uirorum imagines, Sc fplendidif Gma nomina,a lib«orum ucftibuÜs, quafi lucem quandam amp;nbsp;autoritaté adduntopufcuIis.Merenturhocprimummultisnominibu^celh'tud.uc ,ftræ,tum ob fingularem prudentiam,iuftilt;ianvæquitatem,magtîïficens

■ tiam,libcralitatem,benignitatem,pieta^mc^,quain omnes hommes efe mentes eftis,omnibusq? æquo bene uultis, turn ob optima ftudia amp;nbsp;bos nas hteras:quas cum in ueftra urbe munificentifiimç inftituiftis, idep as deoin omnidifciplinarum genere,utnullis%odietotiusGermaniægym nafijs,fcholafterium ueßru inferiusl^beatur : nullis alqs fane debebans turprimitiæ noftræ,^talibus,tantif(^fydcnbus noftris,columinibus,

• anchoris.Decuitidem amp;nbsp;gratitudinem meainrempuB.ueftram,ingra* tusneeflem,pro quaetiam mortem,mihi oppetendam cêfeo » Aluithæc - me,tuto atqj honefte ad hanc soatem perduxit, muniuitmeas rationes bonis legibus,optimis morib. honeftifsimis difciplini^. Quid eftt^üod

üiciffîm a me pcrfolüî non deceat, unde hæc accepta mihi font ï Et lit de ampli/T.ordinis ueftrtenam priuatis perfonis attit^am, merebâturhoc D lacobus inprimis antiftices noftri D*Iacobus Sturmius ille, amp;nbsp;uctenbusimagini D Nfcob- buSjinfignic^ eloquenna,amp; multarum literarum eruditionenobilis, D* us Knycb- Nicolaüs Knyèbfius,8c D.Iacojpus Meyerus.uin longe fpedatiforni: qi/ D lacobus ^“^ confulariprudenua, eumc^infignipietate, etipfosCamoençornat Meyeu nbsp;nbsp;nbsp;fuâè,quibus fi penT*(m operæ noftræ fobfecundariæ non reddidiffèmus,

ingrari efremus:^ alienis îœneraremur, etiaminiqui. Earn itacp meam, quantulamcuncp munificentia, deep pauperi fupeUedili «Tacn» rkv iAiynf Iaïtis,oro aurpicrjs,âdfumite, nee rei folum quædatur, uel ufum, uel ins -opiam, fed alacrem magis dantis uoluntatem, refmeite. Memores illius Artaxerxis Imperatoris, cuicum omnis generis munufculailli offerrêt ex Bulgaria plebe.dicere folitus fertur.Effe animi praccelfi.acprorfum re gq.donârià, Uel ab infimæ Fortuna? hominibus Ællata, non adfpernari, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Herum erugata, amp;nbsp;renitenti potius fronte excipi^nda. De inuidia profit's

ganda, quod ^Iq mulris ahbrorum fronnfpicqs agunt, abunde mihilas tisfodum eriqfi eelfitud, ueftris bonam operam mecoUocaffeintellexes ro i Dicamfp amp;nbsp;illud Hqratq . Non ego uentofæ plebis fuffragia uenor» RiieruntÔ^ fua fecula Meöniden,Raracp coronaro plauferetheatraMes (jeratfone nandro.Cæterum deHerbarqnoftriratione,hoeudutincompendio opo*»^ nbsp;nbsp;habetote.Primum nihil aliud nosTpedaße, in toto hocopere, ^ ut pus

blico omniunfbono, Herbada? lamiam collapfæ^ porrigcremusfubfi* ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diarias manus/earnq^propeexundam, in lueem reuoearemus. Quod,

' nbsp;nbsp;' . , quia non alia ratione fieri polie aniinaduertimus^cpabohtis prionbus ac

, ueterÜMis Herbarqs, atcpdenououiuisamp;acupidisimaginibus-, editist • • ^ deinde^blidis ac firmis deferipfionibus, ex prifcis Sf autendcis authori* .

. bus prolatis,utruncp tentauimus,atcpcurauimus : ^ féliciter, qualique

• cum gratia,V.cdf.iudidum efto,certeeum magnamoleftia. Nam quan quot;nbsp;ta*nobis legenda fuerint,quotautoreseuoluendi,quantaab Herbarijs ex * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plorada.ab feplafiafijs ^ agyrris dolo amp;nbsp;technis extorquêda,amp; fes indis 9 catipfa.etaïadUertentfactlius, quifimilem aliquädo opera pod nos font nauaturi. Quo maoïs uenia dignos nos exidimamus, fi in re tam feria. tamq? ex omni ufo amp;cognitoe obfoleta, non protinus ipfifsimu ipfum, ► nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod dicitiir,fcopü attigerimu^Ceflo enumcrare,in quas fyrtes^n qua» Symplegadas interdum inciderimus,ac longe denfiflïmastenebras,non nunq? impegimus-ctiam .Namid quælibeta frontepræfeferetherba, quanto nobis negodo conftiterit. Vnde nomen edam eSmentarps Rha* pfodiæ indidimüs:quód id genu^cribcndi,non folum fine inuidia eraf, ƒ• ueru cum mäion^edam frudu. Vklebanir enim confultius, unicuiqired # nbsp;, • derequod foumeraf,^noftraambidofecommêtauenditare.nefirepes ' *• titum uenentobm, Grex auiu plumas, mouetcornicula rifom, fornuis Nihil no- ni*datacoloribus:cumporuiflemusfoitafre,utGeorgius ValIa.Sf poft foir ^'^^ huhe* onmes Neoterid ( adeo ab ea tmpoftwa neminem excipio ) uer*

cendö ilylüm,aliorum 6pcs noftras faccre.In hisautorum placins,nuni# us etia reiedmus fénfe: mem ores ilhus, quod nulTus liber tam matus cft, quinemolument!aliquid conférât* Singulis fuum honorem dedimus, uclbârbarifsimis etiam.Neautorera quoqgt; Pandedtarum, amp;Gcnucn* fert illum Simonem pofthabuimus,autj)res uteorruptifsmós, infantifsi mosqjjita inCtrudos pulchre ad pèrnicfem,fi quis non atffente amp;nbsp;cum ins dido légat. De quibus tarnen ingenue {atemur, in^i^dum magnOperé quo(^nos adiuuatos, amp;nbsp;uel ad hoe contuliiïe, ut facilius neuos SC mens da deprehcnderemus.Hermolaiquoc^ Barbari Cörollaria amp;nbsp;annotatie -Ohes pafsim adiecimus:quod c» his folis hodie Hçrbarum cognitiOneni cxiftimemus petenekm. Interdum ubi res pofewbat, amp;nbsp;controllerßa de hçrba aliqua fuerat,auos fortifsimospugiles induximus,Daretem unir, Entellum alterum,Nicolaum Leonicenum, Öd Pandulphum Cöllirtuti^ um,alterum fummumïieprimumhacnoftra tempeftare medicüm,alte^ rum eloqueutifsimum itn«confultum,fcd qui ita tamêin herbis üerfatus Ct.ut mulos parafangis, quod dicitur, totum hodie medieqrum üulgus poftfereliquerit^muiuisfefeidibus eollidentes, ueluncpinduello amp;nbsp;ha rena pugnantes,c5mifimus.Ïn quaTragçdia, fpedatores iatêrdu fumgt; us Si admiratores,atque nunc huius,nunc illiüs partibus gratulamur:irt plærifque item ipfi dirimimus, in multis conniuemus. Maluimus enim quædam indifcufs^,ói ahoru arbitrrjs relinqucre, ^ temere pronuciare de ea re,de qua tot dq^liflimi uiri addubharetQuanc^ aftcubi confiden ter etiarn noftra proferimustquibus tantum uolumus effe robur, donee • alius firm io ra attuterit,id quod nuf^non alias etiam teftamuf. Aurores nqn minus quadragmta citamu.s,ex quibus Centohes hofee confuimusi . Nec hos pafsim,nèe^ubilibeqfedûbi res ita poftulabat. Vbi fiq^iha öes dicebanqporiores delegimus:ubi cotraria,iuxta pofuimus, utin a per to , ’ c{retpugnanua.Aetium,Oribafium, Si Paulum temetfi autorcsahoqui optimos,tameh ranus citauimuS:quod hos grece defyderauimus, Sc IJti ngtralaflones malç fidd eraht. Idem amp;nbsp;cum Galeni ßmplicibusfecimusi ex ueteri tralationmln quibus tarnen conquirendis nunctoti fumus: nec fecundo huius opens TOhio coronidem addituri, hifi ex hi^r^cis fond bus,aut fi id honfucecnerit, alteri demandaturueam prouinciam .quot;in his igifur omnibus,fi quid digne a nobis fu^tum eft, totUm uobis debetuC Ï^oécænahbus.totumc^ ueftris celfitud.accæptum fero, ftudiorum no^ ftrofurn alumnis:nec longiora nobis uiuendi fpacia optamus,^ quo pd blicishuiufccmodimunt}s,ftipendtjftpillisriterarqsobeundis,idoneifa cnmus,amp; de eelfitud. ueftris, deeputifra repub. publice amp;nbsp;priuate be* neraereri. Ex libera Argentina Nonis Martij, Anno redempti orbis

•M»^ D» xxx* •

CÀVTORES quorum teßimonijs in hoc opère ’ , ufifumus» •

Ariflotdes» M.Cato.

• nbsp;nbsp;L» Columella» Dioßondes» Palladius. AemiliusMacer, Polybius, Henodus, Q. Serenus Paulus»

Aerius» •

’ lo. Meine» Razes, * * Conßantinus, Platearius» Nicolaus Leonicenus» Pandulphus Collinutius» Hermolaus barbarus. Platina» Baptißa pius« lacobus Conßantinus Fauen» N. Pomponius» loannes Vigonius»

IOAN, ’SAPID V S ^ Ledori 8» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Qui cupis ingenitas Herbarum nofeere uires,

« Scireep diu«-fis nomina nota plagis,

Qiiæcp fitunius freies cuiusc^ doceri, Hocleólo uoti codice compos eris»

Nul!a quidem retro uiderunt fæcula tradi

ld fcripti tanta commoditategenus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Quando Ottho uelut in quendam Brftnfelfiushortu, Hue culta ex uario femina rure tulit.

Quorum uim,paritercp docet medicaminis ufum, Tam bene,ut baud melius fada pericla queai^.

Sic return pA?cepta modo breuitate coardat. Ne fintinuifæ prodiga uerba moræ*

Rurfum ambagemodo licitafermonisabundat, Ne careat fenfu didio parca fuo»

Nunc amp;nbsp;lÓannes pidor Guididius illc Clarus Apellço non minus ingenio.

Reddidit adfabras acri fic arte figuras,

, Vt non nemo Herbas dixeriteflemeras, • QtiantuslÖannis s C H o T T i fumptufe^jabortp. Et ftudiüm,amp; fuerit cura,uidere licet, Dum,calamis æreis,inuento fretus Auito, * Hoc magna dignum laude parauit opus.

Ergo age te,quifquis medico u^farisin Albo, Hoc operæprecium eft nolle carere libro.

OTHO NIS.BRV R N F E Di sii DE VtieitatTe amp;nbsp;præftantiâ Hërbamn»,^ fimplicis Medicinæ

Phïlippi dcuicto in ArbeU lis Dario , afatrapis fuis c5^ pendium fcifcitatus, qua ex f^^-ïj^ Perfia in Aegyptum iretUrtuto, Mercator qui^ ^'^ dam, homo quidem muharumreturn peritus, fed obfeuhbf, Sidonius natione, ilÜ allais eft (nomen Lucianus biftoriæauthor,nonmemi* ß^^ nit) Ego j Rëx, inquit iUe, üiam baud longe ex Perfis in Aegyptum me tibi oftenfurum pollis ceo^- ♦ Etenim fi quis montaha hæc fuperauerit (transgredieturautem triduo) confeftim in Ae gypto cric. Et fane ita fes habebat. Verum AIe^ Xander löcorum imperitus,amp; mercatorem in^ poftorem ratus, boni uiri falubre confiliu pej^ tinaciter afpernabatur: nimirum cæco illo ämö re fuidemëhtatus * ld uitp Plato quondam ma«^ ®ÏS lorum omnium fontem exiftimauit. Neep iniu ^ ria, mea quidem fententia « Facitênim interdû y perfonæ uel exilitas, uel cOntemptus, deinde f tpi^tcvrict illa, qua nemo non fibi placet ip^', ut \ quantumuis etiam fana amp;nbsp;reda confilia non^ admittamus, ampléd^muf uerö qü^pefsima-1

Vereor itacp, ne quOd Mercaton’ cüm Ale? xandro, idem mihi cum ^eplafiarqs, Agyrtis, ƒ 8i^ Pharmacopolis^icrtiat:üidelicet ,fi egoMe ji thOdum aliqua premönftraueró,qua non mo

E’ N C' 0 M ’ l V M

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ do prxfentius,uerum*minorï quoq? ualetudinis cmti'difpendio, adeoC^ï impenfis enaexilióhbus,morbis confulatur, fob's inquafimplicibus, SC herbis, illi me fufpicétur nefcio quid monftri alere,eteorü /zi/ztyutva a^ïfi ^(e^ii4«*«,amuletaCp,et«vTjf«^0A«v(*damnaturu,kiemferefit,«lt;r5r«lt;rv5r«« •ï-i$3'wo:vTov-ïr^»7r(ïVTaoi^«y«Tlt;«**degencresq^ animos, ut inquitPoëta, timorarguit. *,

Atqui nihil tak moliorjta me omnes Mufç bene amcnt:perq; illud fa crofanduiufiurandum Hippocrans,nec^ alienius un^ crimen aliquod a me fuit, Sed ne tanti quoq^ me facio, qpi tot dodiffimoru Medicorum placita,compofitionescj| magiftraks fubuertere queam:nec fi qucam,dc beam, Sedquando Herbariulibrum molimur, fÄnclcpidinanimuin* du:?imus, Herbas rurfum in ufum amp;f cognitione reuocare : nc tanquam IVlegarenfium,tam nulla carndem ratio haberetift*,ante^ ad has quid cm explicandas pergeremus, obiter faltem, quaruag haberent illæ utilitates, ^epeomendaeæueteribus olim feculihominibnsfuerint, nouitqs Me^ dicinæ candid atis oftendere plaçait : id quod 06 faciemus pro uirili, fi tri prius id ab fnyropolis in^etraucrimus,ut omnê ipfi de nobis mahgnam fufpicionem amoliantur. Etutipfi quoeç Compofitiones fuasmagnifa^ ciunx,omantcp fubinde magnis titulis, obaurahs, 86 piduratis :ita Her^

* nbsp;nbsp;bis 86 Sim plicibus, ne fuam etia gloriam inuideant: 86 fi quidem confen^ * taneadixerimfts,falubribus monitis bene obremperët, deftomachari in nosdefinant.Sinuero Tà WlvTr/örtTroer, uicifsim Sosadmon^t,noftra P. melioribus argumentis confutent.quod erit nobis tam gratiï,ut omnium , maxinv:tantum abeft,ut nouatores nel imus haben, nel alicuius meVeem damnafe,qua non anteauel çquitas ipfa,ucl ipfa fe,86 primiilli arris fum X mates non reprobauerint atlt;^damnauerinc.Quodfiacerbiusetiamqug^ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' dam dixcrimus, bonosomneis obteftamur, in malos didum accipiant, non in fuam contumeliam: meminerintep, multos effe fubinde, qui fub * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co quæftu etiam orbi imponunt, multaqj hominum milia nedum com# pilant,ucrumconficiuntetiam,at(^interimunt» ,

Ne id q^iocß uelim expedet a me aliquis,qd uniuerfas Herbaru utili^ tares adferipturus firn, id em operofum foret, 86 negocq infiniti:86 quod 'fi contendam, non aliud plane molirer, cp longam lliados fabulant poft • ' Homerum, Cæterum quandohodiemerasimpofturasfaciuntmyropo lx quidam(de malis loquor)horum fucos tantum detegemüs:ut in ordP nemcogantur tandem illi:quodboni omnes optabuntmecû,Præftigia# toribas 86 impoftoribus,etiamfi^ifpliceant noftra, tarne pro ucritate an /• dendumeft . BtquæfoaudiantmeillipaulifperuelhallucinanteratmoîC *• * etiam intelligent,uelholitoremopportunadixifTe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^

■ Dq Herbs nbsp;nbsp;Multâ ólim Herbis Ïaudëapud Veteres fuifle, tametfi mulns fubinde

ftrac^öquot;* *Ï^*^®^^^'” ^^^ conuindqueat,tamen4d non poftremum eft,quod Dqs • ’ etiam inuenrortbus funtadfignatæ. Sicenim laudatifsimam herba Mo^ ly.MercuriotribuitHomeruSjdiuinaquadamckmentiamortalibusdc# ' monftratam, Odyfs» k^

M E D 1 C 1 N AE» ,

fi^n ßi^ /xö^rn'inn gt;5x«)tT6l lA^X^Xcv «vj©» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

gt;i«Xv «, juiv uixXiovfiB'toi «K/lfKiriTt 6»HTt“ài nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ItOt /, 7r«wTa Jtyv^vT«»»

Quam amp;nbsp;Vlyffi adfignauit aduerfus dledamenta Circcs. Nafcitur illud i(ut inquitPlinius)circa Phenæû, 0^ in Cyllene Arcadia^ fpecie illa Hós inerica,radice rotunda,nigracy^magnuudine cepæ, i^lio Scyllæ,difficigt; liquefofsu»

Deinde fanda illa Panace, ipfo nomine omnium morborum reme* diapromittens : Sd ipfaquoep Dijsinuentoribus adferibitur, nimirum Chironi,HercuIi,atcp Aefculapïo,

HerCuli quoep ui^dicatur quæ ApoUinariSjïipud Arabes Al ter eu m, fiue Altercamgepum,apudGraccosuero i/ea-Kvtt/xamp;' appellatur. Vt illud quoeç Heraclion Siderion,oïauulneraferro illata,e{ïicacifsime fanans»

Mercurialisherba: qui primus author fuerit, uel nomen ipfum indii . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

cat,qd ufqgt; hodie retin«. • Achilleon et ipfaquoep notifsima herbaeft* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

At illam demonftrauit primus Achilles,non ille quidem in bello Troia-no,ut o pin or, fed difcipulus Chironis,uuluerariam herbam.Quæ ob id Ächillis uocatunHac fanaffe T elephum dicitwr.

Facit ad id,quod in haneufq? diem, pfdem adhuc nominibus appella mus,{cilicet Labrum Veneris,Barbam louis,fanguinem Herculis, her^ bam folarem,Lunariam.Qua fuperftitione fadum,ut S^apud Chriftia^ _ • nosjn earn æftimatiqpem uenerintherbæ,utDiuis inferiberenturtuide^ licet, D. lacobo, Petro, loanni, Magdalenæ, Mariæ. Sic enim hodie

. quafdamuocant.Cardum Mariæ,herbam S. Petri,herbam SJaco^* bijherbam S, Chriftophori,6c fexcenta huiufmodt» Non ob al Am rati* • ^ oncm,q; qüod diuinum aliquid habere in fc,ucl ab magnis uiri?demon • nbsp;nbsp;nbsp;•

ftratæ,uulgocreditæfunt, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

* Arborumquoqj genera fuiflenuminibusfuis-dicata, ut louiEfculu, Qurarbot« Apollini Laurû,MineruæOleam,Vitem lacho,Veneri Myrtum, Her^ ^ntc^c^* culiPo^ulum,Pani ArcadiæDeoLilia,nontam Poëtatumlibrijt^herf ‘“‘^®' '^* barum quoep feriptores teftantun Veru cum hæc pueri etiam in phron^ tifterrjs legant,in re tam protrita ac manifeftaria, obiter falten msminip fc,neignörafleuideamur,fatis{uperc^ fuerit» ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Venio ad inuentores Herbarum, quènihilominus cl ari quo q; homi* He inuentort nesfuere:quippe,autReges, autReginæ, autcertequidem alteriuscus husherbaw«. iufdam condirionis eminentioris ^ Sic Genaius quidâm Rex Illyriorum fuit.Ferturilleetiam intermedia arma tamftudiofusfuifleHerbarum cognitioni,ut Gencianæ uires primu^eprehenderiqat«^ monftraucrit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Haud dubium, multo maiorem inde gloriam fe confeouturum fperans, »

gt;gt; * tp fi centu-urbes fubegiflet, qusyito etiam honeftius eft, tothomines fcr- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* uareab infirmitatibus noxqs : id quod apprime præftat radix illa, paG firn etiam nota mulomcdicis amp;nbsp;ueterinarqs.Feliciores «tiam turn kerBæ cius feculi,quæ Reges amp;nbsp;Principes habuerunt inuentores amp;nbsp;cxcultores, corumq^ dignitate Bó prgftanria,fuam amp;: ipfæ gloriam auxcrunt,HuiuL

” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a 1 ' J

E N 6 O M I V M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

G modi fuerunt etiam apud A/abes Aiiicenna,Raze%,HaÏi,P4cfluas,-Ab^ raham,Prindpes quidem uin\fed tam pertinaces difdplfnæ cultores, at-pmifla regni amp;nbsp;prindpatus gloria, medidnæ porius antefignani amp;nbsp;fum* mates habiii fint.Clymenes,ÓC {•yCmachia, Plinio olim notifsimçherbg fuerû^,athæ ab*Regibus fui noîs’appellatç : amp;nbsp;qui cû Impedo fortafîe Ô£ nomen perdidifren«,qd herbis ftudiofî fuerur,pofteritati funt referuati, Scordion nobilis herba,Diofcoridi celebrat,non inter poftremas cti^ am,fed Mitridati régi adfcripta,primât^ demôftratori, deinde per Cra^ teiam herbariû,ex manu depida herba ab Rege, nouiffime tandé Diofgt; cori.quot^ exhibita. lultserégis Euphorbia, qua nbsp;nbsp;medid fui nomine,

8ó fratris Mufæ eius,a quo ferunt conferuatu Cæf.quot; uguftum, heinffcri^ pfitfnotior fortaifc exiftit apud Plinin/p ut in prefentiarum adducatur.

Pro Reginis(affcdauere€nim Sf mulieres hancgloriam)uel una Mail foli uxor fatis fuerit, quæ adoptauitherbam, qiMC nobis Artemifia did* tur:amp;SdeNymphæafimiIiter,quæabNymphanomen inuenit, zelOty^ pia erga Herculem mortua. Quorum ahoquine nomina quidem fuper* efrent,fi herBæ non fuiflè^it.

Inuenerunt herbas ^ uniuerfægentes.Scythiàenim,quæ Scythice di citur,drcaBeötiam nafcentem,dedit.Ifchneumonem Thrada:qua ferut • fanguinem fifti,non aperta modo uena, ueruetiam precifa. Vetones iii Hiipanqs earn repererut,quæ Betonica didtur in QaUqs, in Itaha au tem Q Serratula,abGræcisGeftron,autPiychotrophon»

Antmaha • Quod etiâ animalia inuenerunt, uel potiiis demonftraucruntherbas quas^er, JiauJ dsbiu, quinbenignitate Dei optimi max. uel ob hoc mihi ad her* nerftn^at | ^^^^ laiSÜem fadequod ea cd nonnoueruntmyropolia amp;f confediones, q?demon nbsp;nbsp;nbsp;qfdem quocß morbis laborant quibus homines,tarnen fi quid accidat

fti%uerut, nqxium,fuoptem arte auxilianturfibi,idcp herbis tantumodo, Nee pigc ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bit fuper hoe miraculo,PIinij etia uerba adferibere, quç funt apud illum

* hifto.natu.Iib.S.cap.iS.Hippotamus inquit, inquadam medendiparte magifter extitit.affîdùa namc^ fatietate obefus,exit iifiittus, récentes ha^: rundiiju referas perfpeculatus :atlt;^ ubi acutiffimu uidet ftipitem,imprigt; mens corpus,uenam quända in crureuulnerat:audita profiuuio fanguf ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis morbidum alias corpus exc#ierat, amp;nbsp;plagam limo rurfum obducit.

Simile quiddâ amp;nbsp;uolucris ineadé Aegypto monftrauit, quæ uocatur Ibis,roftri aduncitare per eagi parte ft proluens, qua reddi dbofu onera faïubre eft.Nechæc fola multis aialib. repta funt,ufui futura Sd hominid-Didamum herbam,extrahend»s fagittis,cerui monftrauere pereufs», co telo paftuc^ dys herbæ eiedo. lidem pereufsi a phalangip (id eft ara* • nbsp;nbsp;• • neigenus)autaliqiiofimili,cancrosedeqidofibi medentur. Ëftamp;ad ftr*

pentumidusprædpua, quaftlacerti, quotiescum hïs conferuere pu^ gntm^uulnerati^efouenu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

• Chelidoniam uifui faluberrimam hyrundines monftrauere, uexatis pulloru oculis illa medentes.T eftudo Cunilæ, quam ßubulam uoeant.

M E D I C I N A^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

paftu uircs contra fa^entes refouet » Muft^a Rutain munum uenatu A cum ijs dimicatione conferta,Ciconia Origano,Edera Apri in morbis ft' bi medentur;8ó cancros uefcendo,maxime mariciedtos. Anguis hyber^ no fitu,membra corporis abduda, Ferffeuli fucco impe^imentum illud exuit,nitidiufcp ucrnat.Idcm hyberna latcbra uifu obfcurato, Maftthrd herba fe afFricans,oculos inungit,acrefouet;fi uero f^uammæ obtorpuc re,fpinis luniperi fe fcabit.

Draco uemam naufeam/ylueftris Laducx fucco reftringit, Panthe* iras per carnes fricatas aconito (ifcnenum id eft) barbari uenantur : öccu? pat ilico fauces eorq|p angor, quare Pardalian’ches id uenenum appel? lauere quidam ♦ At fera hæc contra, excrementis hominis fibi medetur t Sd alias tam auida eoruip, ut a paftoribus de induftria in aliquo uafcful? penfa, aldus ^ ut queat faltu contingere, iaculando ea, petendoqj defa? tigata,poftremo expiref:a1ioqui uiuacitatis adeo kntæ, ut eiedis intera* nbsp;nbsp;, ’

neisdiupugnet.

Elephas Chamæleonte concolori fronde deuorato,occuryt Oleaftro huic ueneno fuo. Vrfi cu Mandragora: mala dc^uftauere ,formicas lam* bunt.Ceruus herba Cin nare, uenen ans pabulis refiftit ♦ Palumbes, gra* culæ,meruIæ,perdices,Lauri folio annuum faftidium purgandColum? bæ,turtures,ô? gaUinacei,herbaquæuocaturHeIxine, ^iates,anferes, * cæterçc^ aquadeç,herba Siderite.Grues,Sd fimilesjunco paluftri, Cor? uus occifo Chamæleonte.qùi etiam uidori nocet, Lauro infeftum uirus

• extinguit. Atep hadenus Plini.Cui fubfcribens Helianus, Paftu inquit, iHdianusJ ^y?^‘^y^”’‘^^**^æ’*‘^^®^uuuturamp;conuelluntur Apri:fed remedTumn© iierunt.aquasenim ftatim adeunt,uel cancros uenantur:palamindican* ^ tes.ne homini quoep falutarem herbam exiftere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'quot;

Reftat,ut Scriptores adfigncmus,nc res ufqueadeo nihili putetur eftt herbaria,ab ta inftgnib. fjsep adeo dodiffimis amp;nbsp;uetuftiflimis celebrata^ ’

• Inprimislubæuoluméexddtolim de herba Euphorbia. ThemifonPlâ* tagine extulit herba^non ita uulgarê^quin innumeris utilitatib. præditâ» Polion Mufgus,et Hefiodus,Pythagoras Scyllâ.BrafTicam CTryfippus,

. Eandéiterum Dieuches, 8c Cato,itemcp uniuerfa adeo Ionia,ut per ean* demeda palam iurauerit.Zeno Stoicæf^iIiæ,Capparim, Antinoma? chus AthenienfisCytifum,Morchiongra?cusRaphanu, ApuleiusBe? tonicam,VergiliusEbenu,ErafiftratusLyfiiftachiam.Ex Oliua Amur? ca Cato,HomerusCrocon,Loton, 8C Hiacynthu. HefiodusMalua, ÔC Albucü.ArthigenesCaftoriü,EuchrdbiusHiccfiws, Coniades,8c Ari? ,. ftomachusuina8C uites.AfclepiadesAnthemin,que0rfLeucanthemjsgt; \ J amp;Chamçm.ilon:quoi?2tametfi iftterciderCthodiemulta, tnargumetum eft longe melius,de herbis fuifte ngeritos ueteres Philofophos ,(^ nos ho diefurnus,quiuixnofledignamur: tantumcpineffeillistiirium puÄue? • runt, ut uix pauciffimis addefcribendum fufticerent. Rccenfctamp;PIi* nius plæroft^ hiftorix fuæ lib.2?,cap.2,quoSj ne longiores fimus, omit*

a 5

ö nbsp;nbsp;nbsp;ßNCOMlVM

G timus: ut obiter intérim etiâprçtereamus Crateiam* Bytbmu Joiïa, He^ raclidem, Andream Chium,Nicerat5,Petronîum nigru,amp; Diodotum, quoR2 meminit Diofcorides,qui etiâ Myriades fcripferuntherbarum» lam fi ad gloriam etiam uetuftas aliquidfacit, facit autem plurimum, nihil Herbaria n^dicina antiquiiß,nihil apud antiques authores célébra tius:cu lAifiiyi/ivct ui« fecudo loco apud cos habeâtur, funtc^ recês quod^ dam curiofiorum hominum inuentum. Quod ne fabula efle prorfus pu tetur,primum exemplis,mox authoritate comprobabimus»

Chiron Centaurus, cum Herculém r«cæpiiïèt(UtinquitPh'nius) ho* (pitio,cafult;^ arma eius pEtra(fiâti,fagitta illi excidif^tin pede, nullo alio pharmaco medicatus eft uulneri, q^ herba Centaurea: quæ tam præfens remêdiufhilli fuit,ut in hanediem etiam nomen inde retineat»

* Sic Machaon uocatus ad Agamemnoncm, qualia tandem putabi^ mus medicamenta adhibuifle in tanto exercitù ,lt;n tam uaftoloco, tanta ftrage,tantis tumultibus, ^ fortafle fimpliciapharmaca ♦ Sic enim derei» liquit Homerus Iliad» ji, «wrap tvrti îi^tv iXRWôj'ÏAlTriri TriKpf'a^ôf tiifiXiiinn^vrxf^'iK' âf ivut Ifif/iKiix vAaff irKftt^rx^inrtTi. Trxrfi i^i'K« ÇftwutTrift ‘X^ifur,

Similiter ÔC Phonem quolt;ç,quifl/«vilt;?gt;rtlt;r«(?)»f/zlt;«xlt;ePlutonidiciturim* D pofuiffe. Sed amp;nbsp;Helena Telemacho trifticiç fuæ obliuionê inducere uo^ lens, nihil aliud commemoratur a Poeta adhibuiffe, qua nobikm il lam Nepenthes »Ea herba eft Aegyptia(ut inquit Plinius) nulla mixtura^

, quot;Verba Poetæfunt Iliad, *.

• îtvTiK* «f lir^vov^aXt Ç(^j»ju«ilt;iy ir)i»ÏTr'v8» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''' »ITTlvSl^'T* ài^oXoïTlHäkSv tTDXdSyvaTrtfïTWÏ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f if ri na^KÉfó^titi'iTrliT kfnTHfi fiiyiiK,

*quot; Vocoautêfimpliciapharmaca,autfimplices herbas, radices, fern in a, flores, cortices :Só cas uïno,oleo,aqua,mellc,aceto,facharoqjexcoctas at^ que maceratas compofitiones, in quibus non una amp;r altera, nou tria aut quinep in unu confundutur, üeru fine difcrimine, fiije iudicio interdum 5to,cómiicentur ♦ Quod genus pharmacorum prifcis illis ignotum fuifie exiftimo,aut alio certe finr/plicium deledu coaluifTe,

• Sed redeo ad herbalt miracula.Lotö tanta inefTe uim idem Homerus ' poeta teftat,ut obliuifci etia pa^iæ amp;nbsp;liberoi^ faciat : quæ tarne iuxta alt* urn poëtam tam duleis eft,ut neminem finat immemorem effe fiji, aWx njuMfxiXartïiDTrdf«^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

’rSvA’efif\aTSitlt;f«fiifiii\riiJiï«liXfTriit ivx iri a7r«).gt;HXo(7rffXivHJtXtvóult;/t‘«41^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R

«XX« «vroy ^Aotri fnir' iivJlfXfi \igt;ncf«fUf}

• XuTay 'iftT^ófiivn y(!«vX«XW5» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

* Sed ^ olim a draconis catulo occifun», atcp fubinde Bali h’erba reuö* catum ad uitam, idep a parente ipfo, Plinius ex Xantho hiftoriarum au^ tlfbr«pro re on^ino certÜfima affirmât, Eadem quoqp Tillonemqueni dam, quem Draco occiderat,reftitutum,

FacitadhQCÔ^Iubæillud,apudeundem Plinium, apud quem eft, in

n E D l C l N AE» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

Arabiahomuiem fintpliciter reuocatum aduitam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

DixitTheophraftnSjamp;^crediditDemocritus.efTeherbamjCuiusap^ plicatione exilierit aUquado cuneus a paftoribus arbori adadus.Quans ^ quid hoc tarn portentofumfufpicimu^C cum fint hodie qui Pieu mars tiäm auem, aiunt, fi quando dolo iUi nlÖusin arbore oeduditur, herba quadam,fed fibi tantummodo notajforamen fine om*’i prorfus négocia rurfum aperire : quæ fi cafu inuenta atep colleda fit, etiam quaflibet feras ferreas recludat. Quod fi uerum eft, tanto minus Betonicæ uirtutes mi# ‘ rabimur,cui tanta perhibetur uie ineffe, ut inclufi circulo eius ferpentes, ipfi interimant fefe fl^ellando» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

. Incredibile etiam mrtalTe uidebitur,quodde Scythice atep Spartanica“ berbatradunt : fed tarnen fuos aurores habet,Scythasuidelicet. duöde# cim dies durare fame S/fiti,gu(tata fairem,ucl in ore tenta eadem»

Ethopide herba am nes ^ ftagna ficcari, tamerfi ridiculum eft fortafte quod dicam, ramen uulgo olim creditum eft : attadu uero eius, claufa o# mnia aperiri. Quanep non minus quolt;^ »Trisev quod de Achimenide aft firmant, fcilicet,fi in hoftium aciem conqciatur^repidarc agAina, ac ter? ga uerterc. Subinde Latacem dari folitam a Perfaru rege legatis, ut quo-cumep locorum uenifleut,omnium return copia abundarent, memoriæ proditum eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Etquando in herb jtumiracula incidimus, fortafte Öó^on inepte pro B miraculis cenfeti debent,quarundam herbarum mirabiles, arepadeo in^ • . fófentes naturæ.Siquidem oleum oderuntCucumeres in tantû,utetiam • inhamoscuruentur,neattingant,Ozimon capræficafpernantu», utnft • ,Iiirducant peftilentius:quippe quæ Ö^AtÄvftv etiam illis excitât» •

Origanum tam pertinaci cum Brafsica diffentit odio,ut alternation fe conficiant.Eringq caulem,fi ex grege ouis, capellaue aliqua morfu des fedumore fuftulerit, torus ftarim fubfiftit, reliaoqt pafcendi ftudio,nolt;^ . uo uelud fpedaculo attonitus, non prius admirari rem definit, cp acce^ den s paftor caulemwllum abftulerit, abietftoep longius, inutile gregis fui ocium earatione caftigauent» Autores huius rei Ariftopha®cs, deinde Plutarchus.

Veniamus ad lapides quoqt, quos n^tam demirabitur fortafte quift’ piarn, uelufiqui præter colorem amp;nbsp;duriciem nihil aliud habeant. Sic egt; nim amp;nbsp;gallus gallinaceus,granum hordei ut^ malüit5^fexccntos Sma# ragdos: at hij tam multis præditi dotibusfunt, utmultis parafangisher^ bis cria prepolleant: qd uno tantu amp;nbsp;aitero exêplo palam faciemus.neep cm nuncdecretu cft,totu Aibcrtum,Pliniu, Sd Diofcondem adfenbere» ^ nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;Ferarum unicum afylumLiupares,lapillus, ut inquiunt,alioqui tam *

çontemptus, ut ne teruncq quidem reputetur, amp;nbsp;tarnen fi ad hunc con# fugerint feræ,adeocp in fuga ipfuTn deprehendant, inuifibiles,aut etiam tutas a uenatoribus reddit. Quod fi in animantibuspermittimus, inho* ihine fimiliter pofte fieri,cut non æque crederemuslt;

ENCOMIVM

C nbsp;nbsp;Epiftntes lapis,inferuentiffimam aquam conieduSjtam contempérât illius furorem,ut ilico enam in frigus concidat.

Smaragdi 8ó Magnetis uirtutes notiores fnnt,^ ut plunbus a me pro fcquantur. Reliquorum uires ipfeex authoribus petito,tuminprimis F'hnilt;j,Diofcondç,amp; Alberto « C^æ omnia tametfi apud quofdam fide carent,tarnen admiPationem Dei omnipotetis, amp;nbsp;artis etiam medieç tan^ to magisimplent,quanto magisfuprabdem funi ueri, amp;nbsp;inmenfum efle fateri cogurit,quod uero fuperfit. Qua nep apud me certe fide non carets nam quum alia,Só fimilia nobis eemperfa, meditataeç funt,cur hæefbla nugas efle ducimus amp;nbsp;itfficiamurC amp;nbsp;folos in nos c^lpa reddit,quod aut periculum nullum facimus, autfi maxime facere cupiamus, tarnen her* bas non agnofcimus. Etquod Thaleti quondarq acciditfideracontem* planti,utincideret in foueam, id nobis egregie contigit in mcdicinis,qui dumabft:rufifsimaqu£Cpfcrutamurinultran-!!irftiis,fit,utnecontemptif funas etiam herbas agnofcamus,quasquotidiepedibus caleamus. Nihil igitur nune de Panace memorabo,nihil de Dodecatheo,quibus uere fobs antiqui ilß omnibus morbis medicabant.Nihil item de metaHis, quæ amp;nbsp;ipfa latentes fuas myy lt;«o- habent:quasfi ftudeâ recitare, etmihi fortaf fenonfuflïciêtyAwwr«* ƒ t«« t/'l sÓAt«T« J^tKd, Quare ad alia ^perabimus» P Venio autem ad authorum axiomata amp;nbsp;gnomas,quas de abufu phar macorum reliquerunt: amp;f prçftat for talie adfcribenc,ut maior verbis no^ flris fides habeatur.Nec dubito,quin quam nos facris literis fidem habe mtts,amp;pythagoriflæfuo primatt.quoi^ illud eft rvtoct fc^a,candcm reue* • rentiâ fiJb Plinio,Theophrafto,Hippocrati, Diofcoridi, amp;nbsp;Galêno ija* jbiairififftmedici.Quodfi donauerint, faluaomnisreseft. Igit aPlinio, ' Plinius, ^-quorfiam ille omnis antiquitatis parens eft, amp;f omnium ante fe grauiter 1 etfeitedidain fcTriTeANvtótraxitjaufpiciafumemus.Eius uerbafuntlibro

^ iji.capite.i.HæcfoUnaturæplaeuitefleremedia parata, uulgoinuentu facilia,acfincimpendio,ex quibus uiuimus. Poflea fraudes hominum, •^ 8ó ingeniorum capturæ,inucnereoffîcinasiftas, in qiTibusfuacuieppro^ mittiny uitÄ flatim mixturæ 8ó com poftionesinex plicabiles decantan* tpr. Arabia atcp India in medio seftimantur, ulceriq^ paruo, medicina a • '

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rubro man importatur: cum remedia uera,quotidie pauperrimus quifep eoenet.Nam fi ex horto aut petatur herba,uel frutex quçratur,nulla arti* urn utilior betJta eftprofeóo.Magnitudo porropcrdidit ritus,’uincenJ» doep uiâi fumus.Paremus externis, Só una artium Imperatoribus quosJ queimperat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^* • Rurfum lib.^^cap.ii. Atcphæcomniamedici (quod paceeorum di* / * nbsp;nbsp;• • xifleliceat)ignorant. Parsmaioramp;fnon*inamtantumaconfidendishis medicamimbus abfunt,quod efle proprium medicinæfolebat. Nunc qiJbti^s ineidere^i Iibellos,c5ponere ex his uolctes aliqua,hoc eflUn im

* pendio miferorum experiri comentaria, creduntSeplaf æ, ea omnibus quidem fraudibus corrumpenti/adacp iampridem empIaftraetcoUyria

Wtercantur, tälisfp merci«m fraus fcplafisè fi^cxrcntur. Hæc 0 ipfe dice^ A rem,iam pendendum mihi cflet.Sed pergamus cicare plura.

Idem Iib.i5.m præfatione.Hadenus in odoribus habent preek fyluæ, , crantcp per fe mira fingulaiiuuiiq? lüxuwem, lingula mifeere, amp;nbsp;cundis ünum odorem facere.lta repertafuntufiguéta « Quis primus inue^jent, non traditur. Hiaciscerte teporibus non erant, nee tlwre fupplicabatürt Cedri tantum,5lt; Citri,fuoruni frudcum in facris furno conuolutum,ni# dorem uerius ^ odorem nouerünt,iam Rofc fucco repertó,

Lib.16. cap .X. Hippocratis carte, (|ui primus medendiprfcceptaclae rifsime condiditjierbarurefcrta inuenimus uolwmina.Nee minus Dyo cIisGaryftri,quifecûiausætate,famacpextitit.kernPraxagoræ,amp; Chry^ Iïppi,ac deinde Erafiftrati,HierOphiIo quidem, quanep (ubtilions feaæ conditori ,anteomnes éelebratarationêearn, paulatim ufu,efFicacifsimo return omniS magiftro ypecularitcrutiqtmedicina?ad uerba, garrulita* - , têcp defcendente. Sedere nanop in fcholis,audidonibusqï occupatu gra* dus eraq^ ire p folitudines,8lt; querere herbas : alp eda alps diebus an hu ’ Libro.u.cap.i7.Hæcfuntpeculiaria Arabi^, amp;nbsp;paucaptætereaalia genera dicenda i quoniam in his uincit, peregrinoscp ipfa my rrhæ odo^ rcs,amp;ab ex tens pedt.Tanta mortalibus return fuarum fadetas eft, alie? narumc^faftidium,

Cap,i3.yerumAr^iæcdamnufcliciusmareeft.Exiftona-uopmars U gantas mitdt, minimaq?computadone milies centena milia feftertm an^ quot;nbsp;. nrs omnibus India, amp;nbsp;Seres, Peninfulaqp illa imperio noftrolt;dimunt. • Tajatænobisdeliciç.amp;fœminçconftant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- •'

Libro.i3.cap .3, Hæc eft materia luxus e cundis maxime fupé^uâcuu » Margarine emm, gern mæcp ad hçredem tarnen tranftungueftos prdon^—* gant tempuSiUnguenta uero fuis moriuntur horis, Sc ilico expirant,SÏ^^

• macómendadoeorum,uttranfeuntem foeminam,odor inuitetedam aU^ . ud agcntem,exceduntcp quadragenos denarios libræ : tand emituruolu ptas aliena.Etenim •dorem qui gerit, ipfe non fentit. Sed amp;nbsp;hçc aliqua differentiafignandafunt. In M ♦ Ciceronis monumentis inuwitur, un^ ^guenta gratiora e (Te, qua? terram,^ quæ crocum fapiant.Quando edarn. ■çorrriptifsimo in genere, magis tarnen iu^at quidam ipfius uitp feuengt; tas. Sed quofdamcrafsitudo maxime deleóat, idipfum approbantes, ligt; nic^iam,nonfolü perfundi ungueUtisgaudeyt. Vidimus etiamueftigij

, pedum dngi:quodM.Othonem monftrafteNeroni principi ferebant*. Qu^fOjUt fendretur iuuari ab ea parte (lt;prporis C Nee aliquem ex priua* |isaudiuimus,iufsiflefpargi parietesbalnearu unguento^ atCpCaiupriri ’’cipem atteroperariJauariquefoLi^um : ac nc principaleuideatur hoebo^ ^ tivm,^ pofteaquendam ex feruis Neronis. Maxime tarnen mirum eft* hanc gratiam penetraffe in caftra.* Aquilç ccrtc,ac ßgna guluerulenta ik J,a,amp;,cüP;odps horrida, inunguntur feftis diebus. V dnam dicere pofte# ■ mus^quis primus mftituiftet ifta, Nimiru hac mercede orbem terrarum

ENCOMIVM

C corruptædcuiccrcaquilæJfJapatrociniaquenmusuittjs,utperhocius, fumanturfub caffideunguenta.Quando id prim um ad Romanos penlt;8 trauerit.non facile dixerim: certum eft, Antiocho rege, Afiacp deuidis, urbis anno quingentefimo fexagefimo quinto,P.Licinium Craflum.L» luhuga cefareni cenfores edixifle^ne quis uênderet un guen ta exotica. SlC enim appellauere .Athercleiam quidam etiam in potu addunt: tantatp amaritudo eft, ut odoreprodigo fruantur, ex utracp parte corporis» L » Plotium ,L. Plotq bis confuliscenforisq? fratrem profcrip turn a Triurrt iiiris,in Salernitan a Ïatebra,unguenti odore,conftat, quo dedecorctota abfoluta profcriprio cft»Q.uis enim non merito iudicet pen^fTe talesf L1b.15.cap,16. Qiiæ cura 06 Cornis atlt;^ Lentil^o adhibetur : nequidi non hominis uentri natum effe uideatur » Mifcentur fapores, amp;nbsp;alio ali^ us placcre cogitur. Mifcentur uero Slt;terræ ceehep tradus, inqj alio cibi genere India aduocatur. In alio Acgyptus,C»eta,Cyrene, fingulacq^ ter* ræ. Nee ceflatur in uencficijs, uita dummodo omnia deuorct, Planius hoc fiet in herbarum natura, Lib,9,cïp.5io.Nechgbentfinem uitiajuuatt^ludercimpêdio,amp;Iu* fus gcminare,mifcendo iterum,amp; ipfa adulterate adultcria naturæ, Cap.5U, eodem, Non fatis eft abftuIiÏÏc gemmæ nomen, Ametyftüs

• rurfus abfoIutusinebriaturTyrio : uthtex utroquenomen improbuni

gt; TyriametyftuS,fimulq? luxuria duplex. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

D nbsp;nbsp;Lib.9.Nullus iam prope mortalis gftimatur pluris,^ qui peritifsimc

• • nbsp;nbsp;nbsp;cenfum dAnini mergit,

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Libfti.in proccmio.Diu fuere occulta terræ beneficia, fummue^ mu^ « nus hdThini datum,arboresq^Xyluseq? intclligebantur.Hincprimum al^ ^-»mciftum,harum fronde molfior fpecus,hbroueftis:etiamnum gen tes filt;.,i' degunuQuö magis acmagis admirarïfubitabqs principijs, cædi mon*

^ tes in marmora, ueftes a Seribus peti, unionem in rubro maris profund. do,Smaragdum in ima tellureqüçri. Atq? hueufep Plinq uérba recitauigt; mustquem cumhodiegramaticum uocatpotius ^medicum, quid al ijs quoqj fuptr huiufmodi t^iiuyttivoicr uideatur ,pergerc monftrabimus.

InThcnacas • Idem de re medica lib .3. capj^i » Antidotum Mithridaticum laudant . ïdulterinas. jyiedici.eiuscç diuerfas afferuift compofitiones,amp;ad co mm end an da pi* gmenta preciofa,propter raritatem ingentes pecunias pofcunt. Append dunt näq^ fingulas libras mcenis ,H,s. amp;^ infelicium crcdulitaté’hocquo* que ingenio cireSueniunt, utillis perfuadeant emere quæ noceant. Alfa nancß ftomachum Iædunt,alia cSput aggrauant, alia pallorcm aftcrunt, '• ^ • a^rauantÓ^corporisroadcmtetitafrcqucntcracciditjUthiquiilloruni Antidotis ufi funt,miferius morcrcntu»,quafi bibifTentuenenum.

Rutarchus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plutarchus grauis, ^ fide dignus autor eft, nemo bonus 8ó meliorcs

, nbsp;nbsp;nbsp;litc«s cdodus,negat opinor : at is adeo adftipulatur Plinio in decade,p.

»rav lt;rv^yro{r»«x«y,ut fic palam etiam prodiderit.aMà inquit, ïtöAv/uk^o* Svt Ki^fïimt rit ^9fi\inif HKi «Ti^lifetf^inivf wvi9r Avtn^it, AttiiiXüfKf M/*(it,\f9eirf9TQ‘ Zi tM/x*

•tHOKTTOT^ltiV Ktcl7ri^llfyucv Ó,U0V i^irttTklKUf X«{ ^iOT«VlKÇ^,Kxi Sn^lKK ^KttirKKlTi J^ yHO'KKiêxAcc'mcr jiilt;r 'T^xvjri a-vy KiK^ctvitv'rxir *KX^ov y«f Taur» ÏKa-xvntf tv ^TKTKVH Küi CTVKIX KXl v/fiAXtM tuV IcCrftKO« «JTCAITTUV , «^« V« /quot;l« TO7I0lKiA0(/ tf«yilK.xiy0l'TlVh'tHVCflflVt

Quæ fi latine audire malis,græce ncfcftns^fic habcnt.Qiun multo ma gt;nbsp;gis, cum regales illas amp;nbsp;efficaces uariorum remediorupi mixturascon* ficiunt,quas Deorum manus appellant. Erafiftratus^utem coarguit ah furditatem et curiofitatem co ruin, qui fimul amp;nbsp;metallica amp;nbsp;herbaria amp;nbsp;fe rina,qugcp terra gignit, quecp mare in unu comifcuerunt. At bene habe* ret,ß his omiflis in ptifana,amp; cuCurbita, ethydrelço medendi arté finiuif fent»Verum per louc^,ipfa rerum uarietas impRnit nobis, amp;nbsp;appeten* Varietas tiam illicit.Atcphadcnus etiam Plutarchus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;materim

Veniamus ad Cdfum.Hiccum aliquas miffuras probetIib.5. ubi dE poüurx. qt,fæpefimplictaopitulari,aliquartdoetiammifta,tamenimmodieasmi fturas uetatliba.Homiiïi ihquit,utih(lïmus cibus eftfimplex, accruatio Celfus Qporum pcftifera.Et condita omnia duabus de cauffis inutiliafunt » qm amp;plus propter dulcedinem adfumitur:quod modo par ed, tarnen, ægri* us concoquitur. Quod fi ita habet in cibis, quanto magisinmediciniSi ubi grauialeuibus,amp; fine pondéré habetia pondus, ubi corpore in uno frigida pugnantcalidis,humentia ficcis, moUia cum duns, fine pondéré babentia pondus. Fitep tandem ille,quem poetæ fabulan^ur,Chaos ru^ nbsp;nbsp;nbsp;•

^Sjindigeftaq? molest

Necquieq^ nifi pondus iners,congeftaq: eodem

■ iSlon bene lunCtarum difcordiafeminarerum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Galeftustametfi ex Neothericiseftjamenadeo non probat incitas ik ß • lascompofitiones,utubicuncp daturopportunitas,etiam pcffîm?explo 4 dat.VelutieftiUud.quodinlVlethodononfemelrepetit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

««i gt;tiSv S tT«quot;pt\» TÏ (Tw/nirXoKÜ Tö» 'uAamp;i j öv ^vXaTT«ïT«i Tov oiKlt;ov ówinö» «i tnp/«», uu iTrï ivoa tKajeu ii/lcva ■^ GalCrtUS içtXiquot;» ti/vóiro» HVTrtp xjgt;« 8Ïjinrt,ti», ivTrtfü tos Trfo^HxevTj? u iM'i fif ht«i thj $»«», amp;nbsp;quæ fequuntur. Quac latine fie »eddi poterunt fortaffe,

Sed o amice,in mixtis fpeciebus non feruatur actio fua cuiufqj fubftati tiæ^fic utin unaquaque fubftantiæ fpecie, non défit quod mq^bo curant do conueniat.Nam fi autcorporum haturam inuenire poffent, a ut pre*

’ • ftiti medicamenti uires, non effet fortaffe ipfis tali uarietate opus : ueluti * quibus ünum medicamentum qüod uni corporiconueniret, inuenire in parato effet.Nunc cum ignorant, utrunq^ parunl rede, omnia mifcenr, ünum fcilicct,quod omnibus naturis quadret, moliri medicamentü ftu* dentes.Hanc ergo componendorum ijiedicamentorum rationem a ph^ mis illis medicis excogitatam arbitror, atep ut antiquum inuentum reci* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

* pio » Cæterum tantum ab uera medicinali methodo abelfe reor, quanto *• . certe ratio hobilior eft,transFufis Ïn fe mutuo cribris.

Öum autem htCc fcribo,ex FrancofordienG emporio Scribonius L^*

^smihi afferturJdèm bonus ^ uetus autor, qui tempère lull] Cæfaris nbsp;nbsp;nbsp;•

uixit î hic in phneipio Therapeutice fuæ ad lulium Galliftum fic prefix

tur inter alia. Eft hæc pars medicina:’ ut m aximë ifccdTaria^ita certe anthl quiflïma,amp; ob hoeprimu celebrata atcpilluftrata.Siquidcm uerum eft. Antiques herbis Sëradicibuseorurh corporis uitia curafte : quod ctiani tune genus mgrtaliurn interinitia non facile feferro committebat.Etruf fum« fine.Dabiipus operam,ut fimplida primum ponamus» inter dunt enim hæc efficadeft’a funt,lt;^ ex plünbus compofita medicamenta» ' Lubens amp;nbsp;uolens m ulta prætëreo: ne amp;nbsp;tedium pariat oratio, amp;nbsp;alios

interim omitterecogamur : ex quibuseftHefiodus, 8c Poëta, amp;Medi* cus, cui nihil tam dolet, ^ quod ignorant homines, quantum boni infit in malua amp;albuco,duiTi fie inquit

»BTT/Ol ôvlt;/l, ‘caviv ofu 7rXÏoï u^n'iy Travroir èwt/l, óroï gt;t«XaX « Tt x«i cdr^cJlitM /iïj-jOvtiay ltv^^.Kmlr j'àplx«''^' 9io! ^lo» kvS^aTTonn,

Homerus præterea,ubi fubinde expadari ad herbasdatur,Di} bónii ^lepideillas pingit,quantüphilofophatur:üidelicetdum Calipfushof tosde{cribit,hortos Aldnoi, düm Moly fiium célébrât, èC Nepenthmi Ccdrum,I^otöh,amp;id genus plantas ilias : ütprorfus uera dirent dé iUó* quidam,nihil non uidilK' cæcum ilium.Quancp quid illos tam fuperfti^ tiofecóminifcor, quosaduerfarrj noftri hafofufpenduntfoo, «elppnui ut abrogates, condemnant amp;nbsp;naudfaciunt. Quiequid enimilh' uel nou

• afïèquuntür,4gt;el non proximequæftum oletj illudipfisabrogatumeft, Amoldus» uel gramaticum,mcdicumautêminime.AudianwgiturfütimArfaoldu, hominem quidem barbärum, fed plane fuifeculi minime obfeurçnotæ, D Huius etiam aphorifmus eft,amp;artis quoddam principium,ubiin pront •f ptuhaïjenttirfimphcia, dolum cffc^iquiscompofitisnitatur. ' nbsp;nbsp;gt;nbsp;AuicennjI EtÆuicennalib.2.cap.5î.Mediciriæinquitàfimplices,habentoperalt;gt; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tiones uniuerfales, amp;nbsp;operationes particulares * Nolomultis hæcperfe^

, nbsp;nbsp;. qui.Equidemnoluia'teftibuspendereiudiciuttifolüm jnani idoratorö

# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft potius,^ hominis apud que in precio fit ipfa ueritas. esters quando illi confugiuntad teftiu muhitudinc,ad fuos uidelicet Auicennas, amp;nbsp;Ra zes,amp; Serapiones,uthincroborent inftitutu fuüm feoat^i fumus amp;nbsp;nos obijcere teneseorum ueteres, amp;nbsp;eos aliquando in fummoprecio habi^ •tosmehicquidem feefte nobis purent fuperiores.

lam ad inftitutum redearaut, amp;:quodfimplex atq^ herbaria medicina ülubrior fit,etiam rationibus aliquot confirmarenitemur.Hæ cum mul tæ aftîgnari poflent, tarne itia uel præcipua eft,quod domi nobis nafeuU tur,ÔC (ut Plinius inquiPoptimus quisq? ccenat : cpcppcdibus hasigno^ tas calcamus.Contra exotica qualitis cumpericulisaduehuntur,pcrma*

| • na uafta, ratibift atep nauigijs,in quibus omnium inftaribi funthomo^ tantum amp;nbsp;audacia,ÓC eatarneninterduwi adulterafa,antiquafö,obfoleta, reie(fticia,nothacp.Suntenim infmita^dulteria quibus tagens Barbare*

• rumtmponit n«bis : nifi non uera funt quæ muleis retro feculis Plinius

^Diofcoridesdeijs prodidcruur»

M B D 1 C 1 N AB» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13

Deinde » quod neccognofdmus etiam, probata fint nê,ueladulterata A quæ eminus aduehuntur. Quod inde maxime palam fit. Quotus enim quifc^ eft noftratium,qui unquam crefcere uidit folium lndum,Nuccm IndicamJuncum odoratum, Cypirum jCardamomu, Cinnamomum, Calamum odoratum,Balfamu.Agollothum, Cancham8,Cyphi,tieleï: nium^'Deniep omnia illa,quæ hodie prædpuain off^mis habetur,præ^ fertim,fi in ea re iudices conftiiuatur amp;nbsp;fpeculatores homines, qui in fini plidbus ueftigandis nullam unquam bonam horam collocauerunt: qui interdum adeo fineliteris funt, uteonuind ualeant,nunquam decern pa^ ginas in Plinio,uel Diofcoride legilTe,immo qu«um id aliqui palam fa? tentur- Qiii fi mihi b^lfucn fuS citabunt, qui huiufmodi fuis notis pin* gat,Thurbituidelicetalbum,gummofum, etc.ficenim illiloquütur,per inde id mihi facit,quemadmodum Plinius, uel Strabo Indiam mihi fpe* datam proponuntiquaqi oum nunquamoeuhs contuitus fum, interim tarnen ex Ptolomço per fpacia amp;nbsp;miliaria demetior,quanta fit illo miliûgt; id^ per gradus,ufcp ad minutiffîma minuta,quam tarnen fi cafu contint: gat uidere,non agnofceremus. Verum id fomniare eft potius* non rei ex adam noticiam tenere. Neminênominatim perlfringam, fed noui tams en, qui cum fe reruin naturas amp;nbsp;formas exadifsime callere gloriarentur, ubi allatæ fuerant,nihil cognouifle.Sunt qui ne Petrofelinum probe per nbsp;nbsp;nbsp;•

fpedu habeant:cum id tarnen nouerintomnes ex popina^oci,êlt; coquin nariæ epülarum ftrudtriccs,Expert! autê medici eft, non ex nomine tan* , turn tenerehcrbam,uelquodlibettandemeftilludfimplex,uerumetiam • contrcdafte,uidiflc,guftafle, olfeciftèqj oportuit. Hine cnim efti^ quod B • etiam Diofcorides,non ex aliorum narratione, fcripfiffe fe hiftomm fu* * am iadat,fed omnia fuis lods uid)fte,tetiginecp,amp;tentafte. •

Poftremo,quod eft omniu maximum, magno redimunturqugtraqp marina funt. At nos Croefi, uel Midæ nonfumus. Proindeftultum fuc* rit illic im^êfas facere,in rebus longe petitis, ubi domibabcas,quod non folum minoris rediryas, interdum etiam gratis, uerumetiam quod natus ræamp;temperamentoconueniatplus. Ad hæcmagnapars, 8^mnisors dinishommes exotica ilia pharmaca abhorret, amp;nbsp;quoquifi^falutisfuae, ' • ftudiofior eft, immo quo quiftp fanior incorruptiorCp uiuit, co amphus naufeatacdeteftatur. Vidi qui cum maximisçgritudinibuslaboraflent, pharmacaomniadcprecabantur. Vidi qui citius etiam perierunt,^pi* lulas,aut eleduarium uellcntglutire.Quibusliherbamaliquam, uel ra* dice propinaires,non detredaflent.Qqpd dico,notius eft,^ ut demons , ftrationecgeat : cum fint hodie eorum multa miliaqui mecum fentiant..

••Contra,fimplices herbæ,radices,femina, flores, arborum frudus, amp;nbsp;fos nbsp;nbsp;nbsp;«

Iia,8c fi quæfunt alia noftræ terræ,coda, alfa,frixa ,macerata,infolata,ta fa,expreira,idcpmclle,quodin tewa Germanica copiofum prouenit:fa4 charo,quod ipfum quoq? non ta magno cóftat,amp; ex proxima Hifpania petitur;aceto,mulfo,aqua,non tam homini cibus, ^ falutaris medicina«

Ȁ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;E N G o M l V M

C Ec Ut maxime donemus acrioresuireshabere; quis enim fd infia’agt; turCtamenfuascuicß terræ herbas, adhominum naturas contemperamt D E V S Opt.Max.NecminusSpicailla,quamnosNardinamuoca^ mus operabitur, fi probe adhibeatur, cß Sticas illa remotifsime ex Ara^ bia^Iata»Pol1'^m enim huiufmbdi multa, quæ KVTiSx7i\.ó{Aiv(t illi uocant, coaceruare^Proinéle maiores uires habét, fed in fui climatis hominibus, quibus funt creata.

Quod autem obfjciut,nihil nos proferre pofTe ex noftris terris,quod GaryophylIis,Cinnamomo,Piperi,Galangio, Nuci mufeatæ æqualiter conforter ac calefaciat.id rcfp5demus,noftra cuIm fieri, qui hoc ignora mus.Deinde contemptam aliquam herbam, uel non adeo odoriferam, idem ualere atqj præftare,fi non tam delicati eifernus.Veru id palam no ftrum non fert:quia non titillât,quod non ex Calococqs adfportatur»

Ergo damnas tu,fotaife obqciet ex illis aliquis, magiftrales illas com^ pofitiones,Meiruæ, Auicennæ, Serapionis : item duo illa Luminaria a^ pothecariorïi,maius,amp;f minus : fubinde illud Copiæcornu ,quod The:^ faurum ucftant,ex quo ^domnes morbos promuntur medicaminaC Bo^ na uerba. Scriptores non damno,nifi quantü inepte latine nobis redditt funt:00 periculum eft ob hancrem,quüd in multis cum periculo eos imi • temur.Sed neep ullius quoep mercem damno,id quod initio præoccupa D ui:fedaio,fui?feculis fcripfiiîè,fuæ ehägenti,Ar^es Arabibus,Barbad ros Barbaris, idep in fuoetiam cccliclimate. Cum enim illi mihi idem in • Diofeoride amp;nbsp;Plihio opprobrent, Ôf proprerea co minus eriâ probant/ • cur mihi quotp non fimile liceat caulïàri, il ad locorum diftantias tantôt f pereeiletrefpiciendum.Quan^ aliud longe res cum Diofeoride habet, qui*Simplicibustantumagit: quætametfi locis aliquibusacriores uires babent,in quolibet tarnen climate pro fuatemperamento idem operand tur.Nec minus Vrticaurit,ficcat, acpellit in noftro climate,^ apud Sa^ beos,amp;rcmotifsimos AGanos.Sileo quod alia fecula funt. Deitide quod in Germaniaagimus,non in Afa,non in India, quars nationes confiât a^ liam temp»riem,aliud cœlum,aliam item influentiam habere,

Poftremo uel ob hoc no neceffaria,quod fuccidanea multa habemus^, Quis enim neget, amp;nbsp;noftris JjerbiscfreuimjUtprædixiC nifiquis plane detrahere aufit opifici: præfertim,cum id pleno confenfu confirment ma gni etiam feriptores amp;f empirici.

Præterea,utmean5 magnopereintereft,^ fumptuofequisepccenct, fiuel totam etiam Arabiam(ut I-iehogabalus)heluetur amp;nbsp;abliguriat : ita ^ nihil moramur^modo nobis pmittant acdonent, idê præftare pofte nolt;* • nbsp;nbsp;nbsp;ftræ terræ Simplicia,quæ illorû ultronjarina. Habeantqui ditioresfunt

fuaaromata,fuu Mofchü,Sandalos,Been,Rhaponticü,etRhabarbaru, quin fi uolent,uniones ctiâ uorentamp;f ^émas ut Cleopatra,quæ multisau • reorûmilibusconftenc,modo non inuideant pauperib.fuâ uindemia, id eft,Marrubiû,Scolopêdriam,Inula,Hyfsopu,Elelïfphacon,Bugloflbn,

MEDICI N Aß.» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^

Plantagincmjamp;üelQüeircumetiamjS^uililsima camporumgraniina» Ä

AtquiinquiuhtilUrurfum, taliafcribuntdodoresmedici, atq^Hiirl primis,qui antefignarti habetttunTum communis quoep praxis (quan| ficuocant)itahabet.Belle ptorfus, Ethosoptarim aliud dididfle,amp;uel ferofapere, cum id fuæ etiam ipforum danfeientiæ tcftctUur. Id fic^ul * ehre efficient,fi non tan tu ad feplafiarios, uerüm ad fg quoeß herbaru co gnitionefpedareputauerint. Deniepfi in compofitis 8? fimplicibuSim# modicemifcendis,non tótifint,atc^adeo confenefcant,fed herbalt quo? qüeuircs,quid ualeant,amp; in quibus gradibus, ueluti inæquilibrio prae? ponderauerinuQuod Diofcorid. docebitcüm|irimis « Inde Plinius, 8C Theophraftus. Auiefhnam amp;nbsp;Serapionem quoep fi quis accerfiat, nihil repugno, modo ad fontesfemp adfpiret.Comperi enim, dumfedulo in Diofcoride amp;nbsp;Plinio uerfor, nihil aliud habere Auicennam, ^ quod in ueterum quoCplibrisfcrjptum habetur: habeamep mihi malepropitïos omnes Mufas amp;nbsp;Medicos, ni fingula fimplicium Auicennæ ex uno PU^ nio amp;nbsp;Diofcoride demonfti ê, fi quis curiofe a me requirat. Alioqui qua le,acquantum eft illud artificium fcriberemyrqpolæ, Recipf pilularum aurearum,cochiarum,anafcrup. » 5. 8lt;acuancurcum diagridq gra,5ï» fiant pilulæ.7.cum fyrupo de fticade. V el fic,R.ecipe Eleduarq de fucco Rofaru drach^.diaphiniconis, electua.Indi ana dracha.facchan quan^ nbsp;nbsp;*

turn fufticitiamp; fiat hollis, amp;c. Quæ omniarudifsimus qÄs^ barbitone B for in uno amp;nbsp;alter0 menfc facile perdifeet, quando fic omnia etiam acupi

• • éfahabentur,Ôlt;^conftituta, utnifiquisplaneTheffaliusafinusfit,non • poffit aberrare, Pollicebatur olim Theffalus quid«m(ut inquit Çalen. ) • huiufmodi quanda öt^^TTtvTixiv nimiru fex mefium fpaciq, atcp«b id ab . omni medicor^ fchola explodebat. Atqui difperiam, fi ad triuialc ilairuK medicinamfpedes,niitahabeat,amp;omninouerumdixeritl heffalus.^

Sed quando ita in aromata incidimus, libet obiter referre,quod fæpe

. ex orenôbilifsimiacdodtifsimi equids Hutteniaudi’uimus,8c quod ilk VIr.Huu etiam Guaiaco fuo »nferuit. Aui mei,inquit, Laurenj Hutteni frugalitas “''“®* magno nobis ad gloriæ ambitum incitamento effe debet. Is c^m locupk te effe cenfu, ac in magnis etiam Principum poftrorS négoces domi pa?

’ ritef ac militiæ uerfaretur,in fuam domu^iper,crocum, zinyiber, Sc wT genus peregrinacondimenta nunqua admifit: nee alio ipfe,^ ex noftra lana ueftimeto uti folitus eft,cum ob bene gejfam rem preciofæ illi quan dolt;^ ueftes donarentur.Idcp non tantum faciebat ipfe, fed magno etiam apud sequales fuos conuicio mores hc^ninu infectabatur, Quafi non a? pudnos inquiens,nafcarur, quofi gulç obleiHamentis obledari opus fit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

^ nbsp;nbsp;nbsp;** condiri noftra pofsint.Acq?haC^cnus quidcmillc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*•

Quanqj quid hunc tantum cominifcorC cum id prifci etiam teftentur hiftoriaRtferiptores^non nifi tendifsimo tiictu,et paucifsimis pharmacis iiiétitafremaiores noftros : amp;nbsp;tamê cum ficuinerent fru^aliter, benefir* • matis corporibus fuiffe,c0tra famem,fitim,frigus,plane durâtes amp;nbsp;ad a?

mantinos,raroægrotafre,fenes effedos: cum nos ad primas prüfnäs ßa^ timmanüs ac pedes cotrahamus, amp;nbsp;quo pkinbus alienis pharmads uti^ mur^eb magis ac uehementius abmorbis urgemur. Quotus enim quifi^ eft,ex delicatulis iUiXqui cum ftatim ad reten tu bombum,uel crepitum, bauwt potionemjion ftomachö,hepate, podagra, hydrope, morbo rc^ gfo,uel gaUico crutietuilt;lt;^os m^ magis diuexant hæc mala,^ qui ei myropolfjs uiuunt,qui omnefimplicem uiäum contemnuntCRurfum, quos magis incolumes cemimus,^ qui fimplici contend uidu, amp;C pro* eul ab officinis,pultem mifeent cafeo etouo,quemadmodum de CatonC didtur.Non Cratquidefn noftrum inftitutü,eo uf^ progredi: fed quants do cum bonis,æquisqj hæc agimusjibei tate noftra confifi, fimulatcß de änimis illoru erga nos æquis, magis ignauia noftram amp;nbsp;lubricitatem h^ mentari,^ alicuius damnare mercé,fi non dolo amp;nbsp;ufura nimiahancdiR penfauerint.Neqjficquoc^contênimus trarffmarina, utnon eadeetiam in magno precio habeamus,fi pro tempore adhibeantur cum deledUjS^ qui hæc redimereualeant. Deinde fifrequentiledtione, amp;nbsp;iedulo feruti* bio,herbarum noftratiiieo promouerintDodores,ne primo loco habe rent éxotica:cum tot, tantaeç fuppeditent etia domi noftræ domeftica 8^ inquilina. Alioqui nifi id plurimu referret,male cum Hippocrate adtuni fuiflet,amp;S cum alr|s,qui iUi fucceflerunt uetcribus medids, qui tanto diG pedio bonoru amp;nbsp;corpufculijn fyluis amp;nbsp;mondbui oberrarut„ herbis in^ ueftigandis amp;nbsp;qu^ritadisimale illi tot folitudines,cxterasqj nationes per agraifentjidc^ alqs amp;nbsp;alqs diebus amp;nbsp;temponbus anni,id quod de fe tefta • tur D/bfeorides præftrtiffe, nifi diumu plane eifeduxiffent, cum herbis philofl?phari:fed ut hodie noftrates faciunt in fcholis, (édifient, et potius de t^bus nullius ad uitamomentidifputaffent, fataephominu, nenfua, fied aliéna fiducia gubernafiènt. At quanto prudentius quonda egerunt Aegypti),quibus tanta cura fuit in adhibendis medicis (ut inquit Hero* dotus)ut fingulis etiam morbis fingulos medicos prefeccrint. Alij enim funtapud cos ocularq medici,alq dêtibus,alrj alui pftrtibus S^intcraneis medicantfr:adeo,utmedicisrefertafint omnia.Rati,impofsibilecfie, ut quis omniü morborum,et caufras,amp;f remédia queat in promptu habere», Cæterum unde irrepferit tails ille,tantuscç herbarum negledus: dein de tam craffa amp;nbsp;fupina illarum cognitio, nemo difertius tradidit Phnio# Huius hæc fere uerba funtnatura.hiftodib. ;i. in præfatione .•Hlud (aus mirari non queo,interi(requarundam herbarum mcmoriam,atlt;^ etiam nominüquæauthorcsprodidertnoticiam.Quis enim non comunicato orbetcrrarum,/naieftateRoma. Imperq profeciffe uitam putet corner*^ cio rerum ac focictate feftæ pacis,omm^qt etia quæ occulta ante fuerant* in promifeuo ufu fada; At Herde,non reperiuntur qui norint multa ab Äntiquis prody;a : tantum prifeorum curafertilior, aut indufiria feliciof fuit, ante milia annorum , inter principia literarum Hefiodo præcepta agricolis pandere orfo, fubfecutisque non paucis hanc curam eius, un*

‘m E D I C t N AE» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

dcnobis creuitlabor.Qin'ppe cum inquirenda fint, no foluin pofteam^ quot;A uenta.uerumetiaiti ea qua* inuencrint prifci,defidia internitionercrum^ memoriæ induela.Cuius fomni cauffas quis alias, cp publicas mundi ïii ’ uéncrit^Nimirum alq fubiereritus,circa^ alia mentes hominum detine turj 8^ auariciæ tantum artes cöluntur’anteainclufis^efttium imkerijs intra ipfas. Ideoeç amp;nbsp;ingenqsquadam fterilitate fortune,nccelTe erat ani mibonaexercere.Reges innumeri honoreartium eolebaturj amp;nbsp;in often tationebas præferebant, opem amp;nbsp;iihortalitatem fibi per illas prorogari arbitr5tcs.Quarcabundabatamp; pr^mia.amp;opa üitæ:pofterislaxitasmu# di,8ó return amplitudo damno fuit, poft^ fenaüDr cenfu kgi cçptus, iu^ dex-fien eenfu,Magiffratum, Ducemep nihilmagis exornare ^ cenfus, poft^ cœpere orbitas in autoritate fuma amp;nbsp;potêtia efte,captatio in qug^ ftu fertiliflimo,ac fola gaudia in poffidendo, peHum iereuitæ precia, 0^ mnefep a maximo bonoJibérales diôæartesjn contrariueeciderc, aefet uitutefolaprofici cçptum.Aliushancâlio modo,ód in ali}sadorare,eodê tarnen habendi quo éatfpes hominum,tendente uoto»

Incandemfententiam Galen. inTherapeu.lib.i.Ncmoifoftrasetatc Ueritatis inquifîtiohi eft deditus, fed pecuniam, amp;nbsp;ciuilem potentiam,8£ inexplebiles uoluptatum delicias omnes eoufep fufpiciunt,ut fi quis fapi entiæ quoduis ftudium feCtetur^pro infano hunchabeant,Et c£tera,quc 'requifeeodemldcoci^to. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

C Ô N C L V S I O.

Sed hæcomnia tam longo repetita principio,quorfum nam fpedtant, ß aujt quo.tandê confilio a nobis dictafuniçNimirû, utobfoletis hidtenus atep obfcuratis diuinis herbis 8d omnis generis plantis, denilt;^ q«iequid nel capi,uel fyluçgignut,rurfum in ufum reuocemus, antiquitatê amp;ifars=. K tateda,quod dicit,inftauremus, coHapfacq^ herbarie medicina: manu ut porrigamus. Deinde, ne inter paucos çffet ill arû peritia amp;nbsp;eegnitio, fed . totus mÏïdus agnofceretmagnalia Dei, quç nufep prócÜiiip eftuiderc,^ in ipfis herbis,t5 feftiuiter, tot amp;nbsp;tam uarijs coloribus pidtis, cd tót fiori# bus,feminibus ornatis, amp;nbsp;quodeft oim maximu, tot ttia uii^Jbus pditis. Poftremo,qd me uident urgere,pofterioris feculi amp;nbsp;neoterici Medici,id ipfimulto uehemêtius,maioricp opera ^fequanuQuod fi me quoep có^ fultorem audiant Medici, cd uideant illi nodie alia fecula inolefccre,megt; mores illius quoep Comici,hçc res aliam uit^alia etiam dietam poftulat, relidhstotueteribusambagibus,8dbarbarorum nenf)s,totinccrtis tradia mentis,immo nugaciffimis nugis, prt^his genuinæ ac puræ illç Medici* næfe mancipient.Puram uoco,quæ ex Hippocrate,Galeno,Thcophra rro,Plinia,piofcoride, Oribafio,amp;id genus prifcis rei*Mcdica?fcripto* ribus,8d artis ipfius primis principibus petit,agnofcetep cp J^ia- JlictTraarKV difcedant ab his,quos hadtenus ,•amp; quafi dittos admirati funt, amp;nbsp;in pi^^ cio habuerunt : difcent inde falubrius ac præfentiùs mederi, minus ah* o^uigvauatam fatismiferam plebeculam cxigcieSdcompilarc, minori b 5

»8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ENCOM*1VM

C quo(Ç compenSio.S^maioricum obkctamento,ueterum fubindewgc^ niorum ekgantiam,fplendorcm,rerum cognitionem admirabutur,bar^ baros deteftabuntur, dum uidebuntquicquid ufquameftin Aukenna, in Razc,in Serapione amp;nbsp;Mefïqp^idem quoque in Hippocrate, Gafeno, CelijK^, amp;^ alf^s inukoluculentrus haberi : planée^ æfopicæ cornicula: pennas eflè,quic^id in uniuerfum iadathodieomnesbarbaroRïfcho'? læiquæprætercp quod afciticia amp;nbsp;alienum furtum funt/priftinum etiani fpiendórem fuum amifèrunt,infulfacp uerborum ftribiligineconfpurca ta:ucinterim omittam, quod multo laudatiuseftJontibus potan\^ tur^ bidis Iacunis,8d ex magiftrts artis fapere,cp ex ineptis amp;nbsp;obftrepcris cor^ nkulis. Accedunt Iingue,quas nullo untp tem poft licuit difcere felkius» Acceduntfecula,quæreleuato fuco,deteótac^ impoftura,meliorem infti tutionem requiruntamp;moliuntur, Poftremo amp;nbsp;oprimi librfquos nun^ licuit parare promptiusjuinoriq? pro pecurua^Nce tam facile parabiles un^fuereGermanis,Bertruci}, SiIIani .Gordonq, Aukennæj amp;^idge/ nusalq,c^nuncfuntintegriGaleni,GrçciôôLatini,Celfi, OribafijjHip pocrates 8f PlinipSimul bonos quoep 00 ftudiofos medkos^itemej my^ ropolasmihiuelim ignofcere,quosnecpdocercuolui, neepperftringe^ re.Dicaenim amp;nbsp;iHudChrifti^Qui pro nobis eft^nobifeS fentit. VerurU , nbsp;nbsp;nbsp;de ftolidis,ineptis,amp; impoftoribus nobis fermo fuit. Abfit autem,quod

hominû uiciiJtn,in artis calumniam uoluerimus detorquere,Cum nulU

D tam fanda profefsio fit, quae non alat montra fua«

§ Q V t . D •E O G L O R ; t A» 21

P R O f O G V t» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

\^E T E R i B V s Media's huncfuiflcmorern tndco, ütfcripturi de Re Medica,ante omnia fumi D ei,aut alicuius numinis auxiÜû imploras rent. Feccrunt idem amp;nbsp;poëtæquondâ F^omerus, amp;nbsp;Vergilius: quod ut célébré habitum,ita piumiuxta,acfacrcHanäü.Quo ma^is miror.^juo* modo abolita longe religiofifsima confuetudinc ,illa tgndem recepta eft, fucataamp; adfentatoria rhetorum beneuolentiçtaptanotquam ut minime improbo,ita miferetme plane ineptiarum amp;nbsp;ingratitudmis noftre.Cum enim in omnibus humants rebus diuinaopeamp; dementia plurimum ine digeamus,tum maxime in pharmacis porrigedié, morbis quoep fubin^ de perueftigandis amp;nbsp;Arandis numine in primis eft opus:uel maximo es tiam,8lt; uere diuino Hippocrate confentiente, qui in libre de Medici no uitij inftitutione fie inquit. Quamplurima præter reS,Medicum habere certum eft.SiquidêDeoxusn cognitio,cogitatio^et metus.ineiusmen* teuerfatur Quando in pierifep morbis,fniefyrnptomatis, Medicina plu rimum etiam Di)Sconcedit,Deofc^cölere reperitur. Medici namep plus rimum Dqs concedunt.quoniam Medicina, poflc omnia,fiW nonarro^ at: neep hoe in ea exiftit. Proinde Öd Mefue in hunc modum Canones exorditur fuos.In nomine Dei mifericordis,cuius nutu fermo recipitgra tiam.Et itemlibro fuo Curationum. Sanat foluslanguores Deus, amp;nbsp;de frugalitatisfolio produxitin largitatefua Medicinam bcifedidtus, gloria B ofus, 8^ excelfus. In quo folo lanffime ab Galeno diffentio, qui ab fola .corporis 8d humorum temperie morborum caufas trahes, nullos a Deo • infligi,uel curari impie fabulatur. Quando igitur etipfi fimilem operam meditamur,amp;magnifica opera Dei» quæ in p l a n t i s illequotft die»ó^mirabiliteroperaturj confpicuafacereintendimus »Chriftianum * effe arbitramur,fi ante,quam ad defcriptionem acangämur,prins fadqs remquoCpipfum D E V M. opt*max. dudoreoperis nobisconftitua^ muSjaufpicijs noftris ut benigne faueat, fufceptocp femel negocio longe operofifsimo,patroiinaridignetur.Subindemuneranoftra,quçintem* plum conferimus fuum,boni confnlerc.Vt noftra bec legen t«;,con funis les quocç rerû efteftus,quos primi iUi Medicinæ feriptores obferuarunt,. • partim ctiânoftra experientia didicimus,^ ipfi aliquado experiantur et confequantunClamemus igitur Slt; nos quocp cum religiofiffimo Poeta,

O D E V ^ Dafacilem curfum,atcç audacibus annue cceptis, Ignaros uiæ,mccum miferatus agrcfte%

Ingredere,amp; uotis iam nunc adfuefee uocari» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ƒ CA Plantagine igitur exordia fumpfimus » non folum quia uulgaris, êf notiftîmahæcherbulaeft.uerumetiam quod nullla arque diuinitatem D E I reftrat in fe, excitetep fubinticctammet, adfui^pf^s agnitionerrF, amp;nbsp;operum fuorum, qui femper opcratur mirabilia in minimis, negligit uero quiequidhomimbus altum,ecfufpiciendum uidetur,

C

corum T o ft v s Primus

XotÏVêgreteb D E PLANT AGÏHË^

Rhapfodia Prima»

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;[NomenclaturæMaiôriâ

Q R ÄE C AÉ, «x^voyAew?» ,^e^vviVfO(r^ 'sfrfo€«Trit6f‘* ' i^^K^Ätu^biti

L A T I N ÂË, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

Amogloffa» Ortygia» Cynogloffa. Coturnist» Heptapleura» Gelapyros» RplyneufOs. Lin* guaagnu Septineruia* Stelaphuros»

G Ë R W A N Ï*C AEv

XPesreie^» Öebóffjwns*

C Nomiila Minoris»

b A T 1 N A» , Lanciolatäi« Plantage minor» G E R M A ,N t e A, 3^Ult;nWeS«tc^ 0pi^Wc3veicli*

26 siMPDiCieVM PharmÄ-P b A C I T A A V T O R^ V M, Sentcntia D i O SCO R.de Plantagj'nelib.i» âæ^i' ANTIGO DVPDEx BS T,Maior,6i Minor, H^betminor Plantago,anguftiora, minora» 3 molliora,tenuiora,amp; maioris leuoris folia ,colicuïo^ -angulofos in terra indinatos,flóres pallefcêtes,amp; in fumis caulib.fernen* Maior contra,crafsior, fpeciofiorep eft, latiore folio, amp;nbsp;oleris figura» Angulofus etiam Plantaginis huius caulis eft,modice rubens.altitudin^ cubitali,ex medio ufc^ad fummum caeumen,p^uo femine ueftitus. Radices illi funt teneræ, pilofæ, colore candido, crafsitudine digital!» NafciturPIantagohumentibus locis, propelacus, fcpes, amp;nbsp;uliginofj loca.EfFicaciorem.melioremcß ufiim Maior habet,

Sententia P b r N i i librcF.ij.capitc.S,

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de Plantagine,

p^DANTAGiNls duo funtgencra,Maior,amp;MinonMinoraH guftioribtis folijs 8ó nignoribusjingux pecorum fimillimis,caule ang*^ lofo.interdum inclinato,in pratis nafcens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Altera Maior,folijs laterum modo inclufa: que quia feptena funqqui dam earn HeptapIcuron uocauere,

Huius amp;ftulis cubitalis eft, 8^ Napifimilislt; Nafcitur inhumidis, multo efficacior. Vis mira, in ficcando, denfandoqj corpore cauterij ui^ cemobtinens,

• Sententia A P V L E 11 dePIanfägine,cap.primum; ƒ

R«AE C I à^véragnum uOcantj^Aawav uero lingua. Rurium quolt;Ï fepf adnata habeat germina,in lógitudine feptem lateribus fimiIia,Grae^ ci t7^«7rÄivfov uocauerüt,Cæterum funt eius fpecies du». Nam quæ Hd ptapleuros nominat,eft maior forma, folijs ornatioribus, amp;nbsp;latioribus» amp;nbsp;neruofis,Nafcitur in uallibus atcp hortis yneenon 5c paludibus pluris mum,et in pratisteftep magis eóftridiua. Alia uero minor, atqj nigrior, Ieuior,8C #nuior,Nafcitur in char ta rijs locis,fed in ufum uarie adhibcu Eademfere Serapion.

SententiaHE R^ odaibarbari

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de Plantagine.

p^LANTAGO quamdoep Sep tincruia.Qiianqi Heptaneruia alia uideturherba^ Plantago. Idquodexemplarioquodamaduerfuscolk diones,cuinomêeft,Botanicon?aperteIiquet.Quippcinquodtresqug runtur herbæ, plantago ternis uncijs, Septineuron fenis, Lconcuroi*. ; quolt;^ternis.Ncc^qu^fitLeoneuron,inteIligo. Flofculus ei'Lanuginegt; . us,utfrumento, particulatim erumpe*ns,ut Aphaca,ctlntybum . Inter fpicataseftPlan^agOjfedMiiior, nigrioribus folijs, amp;: linguæpecorum

corum T o M. v s Primus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

fimillimis,unde nomen apudGræcos Amoglo^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

Hieronymus Herbarius ck plantag] ncgt;

A N T A G O triplex perhibetur»Maior,quæ Sepdneruja,^ Ar^ noglofla.Minor.quæ Lancea lata,qd lanceæ fimilis fit.Et Aquatica, cui ranæinfidentfrequenter. Vnde amp;nbsp;Getmanis ^VÓfc^l^flxUvAUtjdieit*

TE M P E RA*ME N^V M.»

Réfrigérât, amp;nbsp;arefacitin fecundo ordinc. Habet^utc aufteri aliquid » Ideo aduerfum ulcéra maligna,amp; fluxus,Sc putredines congruit. Arefa^ cit autemcitra uellicationem, particepscp eftacerbitatis, Ettam fructus, cpipfius radix poteftatis funt propemodum eiufdem,nifi quod aridioris amp;nbsp;minus frigidæ* ^ fruflus tenuiffimarum plrtium eft : radices autem partium crafsiorum. Folia porro ipfius herbæ arefacientia, tenuiorum partium,amp; poteftatis minus frigidæ.

VIRES amp;IuuamcntaeiusexDiofcoride

Vimhabentfoliac^cfatoria,conftringente. Quareoibusmalignis ulcerib. amp;C fludioniopportunis,atqj elephâticis, fordidiscp iUita^funu - Profluuia fanguinis,ulccra quacferpunt,epinididas,carb^nculos,nos masc^cohibent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Vetera ulcer a, Ôdinæqu alia cicatrice obducunt*

Chironia fanant*

Sinus conglutinant*

Morfbus eanis, »mbuftis, igni infiamationibus,panis,parotidibus, g firumis,a['gylopi)s illita cum fale profunt.

‘ ' nbsp;nbsp;Codû cû acetol fale olus, dy fentericis, cCcliacisq^ fumptu fubuenit»

lt; Datur8lt; in locum Betæ,cumlenticulacodum.

In leucophlegmatia,inter aridas epuîas herba décoda datu?»

Comitialibus,óó fufpiriofis data,proficit foliorû fuccus » Collufa fub^ indeorisulcerapurgat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Cum cimolia,autcerufa,ignifacro medetur»

Fiftulisinfufus prodeft» gt;

Lippitudinibu?,2lt; auvium dnloMbüsjdem fuccus mftillatur» Additur quolt;Ç in oculorum collyria»

^ Gingiuis cruore fuffufis,8^ fanguinis reiedionibus pota confort«.

Clyfteredyfentericis»

Contra tabem datur in potu.

t Advrerfus ftrangulationes uuluxin uelfere fubifcitur, etiamfiuulua fiudionelaboret»

Semen ex uino potü,alui fludionts, amp;nbsp;fanguinis exfcreationcslïftiu

^ nbsp;nbsp;nbsp;D ecoda radix,amp; manducatu, amp;^ collutionc dentiwn doloresfedat», •* *

* nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;Eadem.cum foli)s,ulceribusrenum,amp; ueficæ in paffo datur»

Ferunt tres radices, cum tribus uini cyathis,amp;f pari aquæ modo tertb anisauxiiiari,Siquatuorquaternis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Sunt qui radicis geftamine difcutiendis ftruniis utantur.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C

’ nbsp;nbsp;nbsp;28 siMPDici^M Pharma?

C nbsp;nbsp;SyriJusPhntagimsSc calamyntbæcûmclleprodunt ijs meden',quos

iiires d^feceruntjdam die fecunda,amp; quarta, amp;: parafceue.i.ueneris die» Hocauté ueluti arcanü accipito, quod ueraci expenentiacompertu eft.

EXAPVLEIO,

Herbe Plataginis radix in coll^fufpenfa,capitis dolore minficetollit» Sucï:usquocptepcfadus,fomentandouentris dolorem adimitjSdfi tumores fuerint,tu{a herba amp;: importa, tollit tumorem»

Potui datus idem fuccus,amp; interiora fanat,amp;thoracê purgatmirifice» His qui purukntum cum fanguine exfcreant, herbæ Plantaginis fuc?

cum dato bibere,fanabuntur.

Semen tufum,amp; fubinde in uulnus fparfum.uujferacito fanat»

Et ipfa herba tufa amp;nbsp;impofita, réfrigérât ea loca quæ nimio calore ur? gentur,amp; perfanat»

Ad uentremfiftendum, amp;nbsp;aceto coâa, in mero bibiturmenfurauni? us cyathi.

Serpentium morfibus trita,amp;^ ex uino fumptaprodeft.

Lumbrias purgandis herbam Plantaginê contundes,amp;fucci eiusde rochleario dabis bibere,ipfam qtidie herba tufam umbilito imponito»

Piftata cum axungia,fine fale,inftar malagmatis fa(fta,6lt; impofita,du riciamdifcutit.

D nbsp;nbsp;In febre quai#ana, fuccum in aqua mulfa ante duas horas accefsionis

potui dato,amp; miraberis effectum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

. Idem facito in tertiana,amp;f radices tres conterito,amp; fub accefsione cum

• • nbsp;nbsp;nbsp;uino,au^ex aqua ieiunusbibaL

, * Poda^æ,etomniûneruorumdoloriamp;tumorifoh’acontulâ,üelpü^^ fata cym falls modico,amp;impofita,opüme facere certum eft» Scf undæ doloribus,fernen contritum prodeffe creditur, V ulneribus recentibus contufa folia cum axungia uetcre,fïne falc im? ponuntur,amp;S laborans fanus efficietur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Si cui pedes tumuerint ex itinere,PIantago contufa, 8ó cum aceto im? pofita,tumorcm tollit»

Si cui ulcus fecus oculum,fiue nares natum fuerit, hcrbæ Plantaginis CxprelTg amp;nbsp;contufæ fuccojana molli madefacia^Sóimpofita,perdies no item curat»

Cum auxungia ueterf parotidas fanat,ulcera oris omnia, Sd alcola mi rificeperfanat»

Tufa,^ impofita, morfum canis rabiofi fanat» . , Contra omnes uefeæ diffîcultaîes,herbæ Plantaginisfolia, uelradi? 4^.. » ces ex palTo fortiÆr. medentur.

EXPL1*NIO»

' J^ullaresæque fiftit fluxiones,quas Cræcipv/4«Tilt;r/lt;ovlt;r uocant»

• • nbsp;nbsp;nbsp;Vis mira in fiA:ando,denfando(^corpore,cauterii uieemobtinens» ^ Febres frigidas leuiores facit Plâtago ex aqua mulfa, duabus lions an

. corum, T O M V S Primus

teaccefsionem po ta bin is drachmis,uel . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Succusradicismadefadæ.uel tufæ,ud

Ipfa radix tritapn aqua ferro calefada»

Pitunas^cruptionescK emendat Plantapo ,panoscR fanat cum fak* .

EX ORIB-ASIO*

Deficcat abfq? aliqua mordicationePlantago, ca q^S: nccdum ftupi-da funt, Nam amp;nbsp;fernen, 8lt; radix firnili funt uirtute ♦ Quanquam femeß amplius extenuate

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex MACRO HERBARIO

Maiorem uim tarnen effe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Dicuntmaiori, •

Oui cum lachryma medicatur aduftis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Etftrophas fpargit,fuperaddita cum fale trita*

Hydropicis ut olus decpó^ prodeft»

Sic iuuat afthamaticos,fertureç iuuare caducoSj

Et dolor hac auris fedabitur»

PeUitur ex oculis tumor haCi

Experimentatores herbaRII»

Arnogloflaheparconfortâtcum aquaEndiuiæ,amp;faccharoalbo,fi epitimetur»

Extinguit ignem facrum,cum fucco Scmperuiui amp;nbsp;acetd»

RemoucftbarmiorrhoidaSjCum puluere radicis Aron»

. Etomnemcarncm,quæeftexignisuftione,refrigerat»

r Menftruaretineu

Vaiet etiam bçmopthoicis,6lt; ulccrationc pulmonis laborantibus^ Radix cocda cü aqua 8t pirctro,ualetdolori dcntiu, fi tepida indaiüfi Succus cum acetouakt ad maculas Sélentigincsdetei gendas» • • Ad quartanam cft eius ufus cum tbcriaca ante accefsionem»

Et femea amp;nbsp;radix apenunt meatus hepatis,amp;renum 'obftrüólus? luuan^ntaMinoris.Ex MA C R O,

Cunóla poteft Plantago minor prædifla itiuarc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Quamuis non tantas üires uideatur habere, .DESCRIPT ORES PDANTAGINIS»

Diofcorideslib»±. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Theophraft4ib,74cap.p*

Plinius libuj^cap,8» lib,x64cap,S,?ji, *

Apuleiuscap.n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Orioafius

Serapioncap.Lifenalhametx33» , Herm.Barb.inCorolIariofüo» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

iMacerdid.Plantago,

Galenus.ö.Simpli^cap.jS'» AdPaternianum cap^xty, idem de morbis curandislib.j?» • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Platearius cap. xp.lib, de fimplici Medicina,

Hieronymus herbarius did,Plantago, ■

Gi æcæj .

Lannæ, Helleborusalbus» Veratrum album,

Teutonicæ» Wcif^flyc^wurç,

*. ^Nomendatuiæ Nign, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*« GræCæ, . i^fc^a^©^ iÜfcA«?, l/.i}^(j«,Tffc/ttlf^ TTSAv^^t^Oift Mt^lt;(i^'^^^^^^^^ Lannæ, Helleborus mgere Præüon Veratrum nigruiH» Teut^iicæ, C^n^ïvurç»

• corum T * ö M v s Primus* jt

- p L A c i T A Authorumden e b t. e b o R o* ^

Albi Veratn’,fecundum D i o S C O R. defenpdo*

ObiA EERT BET AE,aut Plantaginis firn ilia, fed breui ora amp;nbsp;nigriora,rübefcentia*Caule^n eäuum ,quadr anralem, tu ni# cis'coiluolutüm,cum arefcereeoepit. Ra^icibus nititur mffltistcnuibus, ab oblongo capiteexeuntibus,ceparü modo Fibratis.ï^Sfeiturm monti# bus amp;nbsp;afperis. Radices mefsibus coUigendi * Optimu habetur candidit, friabile,carnöfum,modiceextentü,nec thlunci modo mueronatS,quod frangendo puluerê emittit,amp; tenue habet medulla, guftu non admodu fcfuéns,necpfaliuam fubinde ciens^Huiufeerhodj au tem ftt angulac,

® tJxéïvNigri/

Folia ei uiridia, Platani fimilia, minora, folijs Sphondylij proxima, fubafpera,pluribus diuifuris incifa.Caulis afper, flores purpurei, race# matim cohærêtes» Semeudnici, quod in AnticyraGefamoides uocanr, quo deiediones moliuntur.Radicibus cohæretnigris, tenuibus,acapi-tulo ccpæfimili conflbratts,quarum eft ufus.

In collibus,afperis,Slt;fitientibuslocisnafcitur* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Locust Optimum quodex Anticyra petitur, Eligi debet corp uien turn amp;nbsp;ple EUifboi num,in quó tenuis fit medulla,acre guftu,feruensc^*

? nbsp;nbsp;nbsp;^ gt;nbsp;Deinuentoreamp;Smonftratoreex P b i N i o

b A w P o D»E s fama diuinationis artibus notaeft. Abhoc B appeUatum ferunteum,quiniger Helleborus dicitur. Alq paftorem co# dem nomine inuenifle tradunt,capras purgari eodem paftu animadueri ten\êm,datolt;^lade coram fanaflePreetidasfurentes* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Tempus Colledionis A b b i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Tempeftiuum efle tradunt mefsibus Album . Sed non facile coltigi^ tur.Nempe caput aggrauans,nifi præfumaturallium,amp;fubinde uiduwt fürbeatur,celeritercp fodiatur,

Superftitiofa Colledio Nigri ex

*THEOPHRA8TO* dum præparationcfolenni,amp;religione quada,conigiturf^iger,ut in . quitTheophraftus.Siquidêgladio cireuferibebatur primü*Deinde qut fuccifurus eft,ortü fped:at,precaturcp, bono omine ut id fibi liceat, Drjs fibi coheedentibus, Apolline fcilicetamp;S Aefculapio ♦ Ad poftremS aqub læ uolatüs obferuat.Fere enim fecantibus iUewntereraftate^ fi propius ib 1e aduolaflet,moriturumillo anno qui fuccidiflret,auguriû erat.Tandem cximebatur,quemadmodum 86 ex Albo interior medulla.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIFFERENTIA VTRIVS C^eV E.

t * nbsp;nbsp;Purgat âût Niger humore melancholicum, per uehtre in primisinfe^ *quot;

* noré.Albusueroperfuperiorê.cralTosSóglutinofoshumoresexpcllit*.

Subinde Nigrum,equi,boues, fuescpcauent, cum iiapune CandiSo , uefcantur.Tametfi Nigro uiolentius Album dicatur.

Vtriufq^ quocp fernen,coturhidbus gratifsimu eft, utferibit Ariftot*

i

ja s i M P . D J c • i v M, Pharma? quam ob cauflam uejeres cas damnauerunt raenfis:nunc quæruntur»

Durantia A b B i»

Durarc uim Albi»xxx.annis ferunt.

Temperamentum utriufc^.

Abftergendi, calefaciendiepjpotentiac eft, unde ponitur tertio ordinf cal^acientium ^ arefaciendum,

• Præparado amp;f admimftratio.

Andqui corticcm camofiflimum, amp;nbsp;radieem ehgebant, quo tenuiot cximeretur medulla. Hanc humidis fpongijs opertam, turgefeentemt^ in longitudinem findebant. Deindefila in umbraficcabant,his utentes» Nunc ramulos ipfos afc radice fua grauiflimi corgeis ita dantes ♦ Pani eU am compinfitur,amp; torretur. Quidam porriguntin forbitione pultis,aüt alicæ. Quidam cum modicum antea dederintcibum.

Mefue fic corrigendum cenfet,uidelicet ut maceretur prius in melIeS^ paflulis, uel in iure gallin ai^ èC aliarum carniuïn, abieda deinde radice.

Suntquicauata radicerhaphani,induntdeHelleboroperdiem,ind^ rurfum extrahuntTeruntqj turn raphanum foluendi uim habere»

Alq inltindut in oxiao elle,uel uino dulci,aut fyropis,ucl robob, ut uO cat,atcp fubinde miniftrat. Adhibito fortafle amp;nbsp;hordei modico,uel rizo»

Vigorant eiusoperationemfal Indus, Epithymus, Polypodium. 6^ mendantquoœ Caucus, Petrofilenon,Piperlongum,Hyiropus,CaIa^ mentum,8C Origanum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Viresamp;IuuaraentaA EBlcxDioscoRiDE» Pürgatuomitionibus,diuerfaóómultiplicia trabens.

Miftetur collyrijs,quc claritati oculoru officienda repurgarc poflund Dudtidem menfes.

Foetus in utero necat.

• • nbsp;nbsp;nbsp;Sternutamenta eit»

Qiiinetiam mellecumpolentamaceratum,muresenecat. , Carnibus concodum eas minuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Daturieiunis,perfe, amp;cum Sefamo, autTapfîæ fucco,autaIica,aUt mulfa aqut,aut pulte,aut lenricula,aut forbitione aliqua alia.

. Panietiamconpinfitur,ô^torretur.

Menfura,difpeniatioc^ eiu»,ab qs tradita eft, quibus præcipuum fuil ftudium deea docere.Dantfiquidem aliqui Veratrum album in forbid^ onepultis,autalicac.QuidSm cum modicum ante cibum dederint, præ? fertim in qs,in quibus fufpetfia, timendaueftragulatio,aut corporis im* becillitas impediet. Tanto enim*hc eapurgatio perficitur. propterea, quod importun« corpori non aduenit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Sedi etia,cx Veratro albo appoftc tftlanicu aceto,uomitiônes faciut. Item fuppurationi ueteri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

• • nbsp;nbsp;nbsp;Eodem phthiriafisemendatur.

Item fcabies,impetigo,fiftula calloCa.

' ’ corum T b ’M'^ v s' Primus»' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3)

?gt; . Deeocuonceiusinaccto,8^coUuticne,denti’uAdolorfedatur, ' A

v Mufcacquoeß in eoenecantur,ficum lade maceretur.

. Medetur quoqj morbis comitialibus, uertigini,melancholicis,in{àni:î cntibus,limphatiris,podagricis,hydroDidsinapientibus,tympaniticis;

ilomachicis,fpafmaticis,clinicis«IfchiaBicis,elcphantiæ«(lbæ,leprij,teta no,tremulis,quartanis,quae aliter non definant, tufsjueteri cum inflam /nauonibus,tormintbus redeunobus,

Gallijit inquit PliniusJagittasJn uenatu Helleboro tingunt,circu'm# cifo^ uulnere,teneriorcm fentiri camem affirmant;

^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R A Z E S •

HeUeborus niger Mioleram nigram curat.

• 5 Albusuomitum facit»

Ipfum tarnen bibere non eftfecurum»

luuamenta J4 j G R i exPImioamp;Diofcoride.

Prodeft comiüalibus,melancholicis, infanientibus, articulorum do^ loribus,8Crefblutis»

Educit choleras uarias,Slt; phlcgma per aluum i

Elixaturæ potu,caligo fugatur»

* Duricias fuppuratas concoquit amp;nbsp;purgat ,fadó indecataplafmatc»

, Auditum reddit,fi furdis auribus indatur^atep poft biduum,triduum «erepeUatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

z Cataplafmata ex eo tollunt maculas, lepras, fcabies, omnem dénique B impetiginem»

• •- « ßanatfcabies etiam:in quem ufum cum thure, cgraue, piceep S^ cedri nbsp;nbsp;• fioliquoreinungitur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•'

Ex aceto per fe emplaftri modo impofitum, uitibgines, imperigines* quc,8i lepras emendat»

; Purgat fuperiorem uentriculum, pituitam trabens amp;nbsp;bilem : daturq; per fe,8ócum fcamonio, falecp drachmae, aut trium obolorum pondéré;

Orediutentum return,in quo co dus fit HeUeborus, dolorem fedat»

i IVlifcetur omnibus emplaftris,quæ ex edendo funt»

Contra cutem fubeutes aquas, cum farina hordëacea, ufnoep cmpla#.

• ftri modoutiliterimponitur»

Seritur ad radices uitium,fitcp ex eis uinum,quod purgando eft»

, Trahit menfes,idem appofitum.

Fœtus in utero enecat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

■^ Fiftulas purgat inditum,amp; poft ter^um diem exemptum»

— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luuamenta Nigri ex M E s V È»

ƒ Diximus uitari Album ,quiaprefocatiuueft, Nigrum autemdebere

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumi,ficut concordant omnes, 8c proprie redificatum fecundu artem :Sd

non couenitnifi animofis corporibus, idep Veris tantumodo tempor«. - Datus itacp quando,amp; cui cóuenit,facic reuiuifcere, ^ coftitutionem Kmperatam.Hæc enim eft proprietas eius fecundum Hippocratem, Ld d

3Ä S î IA P i* 1 c *1 v M Pharmas C ipre quidem mundifi«ttotum corpus,amp; finguîa membra, amp;nbsp;(blutions educit eu facilitate cholerâp'ermixtâ phlegmate.Et mundificat fanguine, Ettrahita ucnis fuperfluitates mixtas fanguini.immo a toto corpore, ft concauitafibusmembrorum,5Cquibuflibet partibus remous» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Eft ex rebu^olenibus in mut^ificando cerebrum amp;nbsp;caput totum,5^ Înftrtimentafenfaum,neruofcp amp;: uïfcera,una cum uefica,amp; matrice» i , Et confertiuuamétum manifeftumægritudinibus eorum,ficutfoda^ bemigraneæ,maniæ,meIanchoîiæ,uertigini,epilepGæ,amp;^paralyfi«

Îtem apoftemaubus membrorum,ftrophul)s,cancrü,amp;herpeti» '2

Deftillatur acetum decodo eius in aurem,amp; conferttinnitui, Ôd fibi^ lis,amp;? corroborât auditum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Confert ægritudinibus fplenis,amp;febribus antiquisjongis, quartan^ cholericæ,amp;melànchobæ difficilis eradicationis»

Prouocatquoc^ urinam,amp;menftrua» *

Frequens etiam ufus eius colorem inducitcorporibonum, cutcmre^ purgat,amp;quamlibetfcabiemabftergit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

De»v E R A T R i purgatione,feu HelIeborifmo.Hip^ pocrate?ad Democritum philofophum»

Q v I non facile per fuperna purgantur,ante potionem corpora mul^ to cibo,quietecp madefaciant» Cum auiê Veratrum potauerint,corpora 0 magis commi^eant^necdormiant.Quod autem agitatio,amp; motus cor* pora eonturbet Ôf moueat^nauigatio demonftrarCum aut Vêratrû ma gisagere,amp;^ purgareuolueris,corpora magis c5moucto. Veratruautr)^ pericujofum eft qui fanas carnes habet. Præterea qui poftpouonis ppr* * nbsp;nbsp;gation^mnon fitiunt, Spafmusue poft Veratûlœtahs eft. Si in magna

puçgarione fiiperueniat, malum eft. Si in uentris motionibus,amp;: pnrga* tioçibus,8^ uomitionibus iponte fadis, quemadmodum oportet purge t'ùr,confert,amp; facilem ferunctûminus,côtra.Quemadmodum prçrerea in praefeito, prognofticouedixeramus,fupnapurgatiohiscô«noda eft, qui cibos fine febre aueriântur,coruellicantur,caligs[t,os amorore ucxa* tur:amp;f ut in fuma amp;nbsp;in uniuerfum dicamus, doloribus cundis,qui fupra prjcordiiitunt.confert.Perinfernauero, cum fine febre termina uexât, • lumboru dolor,genuum grauedo, cum menfes non facile decurrunt/U dolores fub fepto tranfuerfo iBnt.Cum ucro ficpotionabis,urbanos,oci oibs,pigroscorporeplurimûcaueto 8f obferuato : maxime ueyo fiifcos, carnes humidas habcntes,et fubficcas,balbos et blæfos. Qui uero p mof bi principia,pituitoià per potionem difeutere amp;nbsp;diflbluere nitunt^pitui* ta crefcête nihil profunt : quemaSmodS in libelle de prifana dixeramus» Crudusenim nîorbuscûeft, nihilcedit. Quæemmorbo repugnant SA falutifera fnnpcotabcfcûr.Debilitato fiquidccorporc,morbus fiipatJaH guêtefep no mcdicabilesfacit. Veratr® aüt,Helleborifatoue cos, quibu» décapité deftilÄtrhcuma ,purulentisue dato,maliue coloris,nee rauceft centibus.nccUenofiSjnec ex anguibus,nec uentofitste laborantibus,n«

corum, T ft M v s Primus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jç

tufsi ricca,nec finculofis, ncc uétris dolore uex ans, nee difteto uêtrieulo, A nee pcordijSjSc ilibus,amp; fcapulis diftêtisjateruep dolore uexatis,nec tor pidis.nec hebetius cernentibus,nec auriü tinitu laboranubus^neclonum noneontinêtibus,nec arcuaus,nec uêtrieulo, ftomachoueno ualêtibus, necficofis,necfurSculofis.Sinaüt Ver^ro purgareuidt^t, perfuperna tutius purgabis,per inferna uero minime: qs cibis ualidenutrieabisS^ re plebis. Quemadmodu ast in pdictorio dixeramus, rfec eibaria aucrfan^ tes,6lt;^ nigra fupuomentes,amp; delyros potionato.Præ dolore paru dormi entes,lumina,amp; oculos audaces amp;nbsp;patentes, uel reclinatos, tortuofbsuc habêtes,turgidos,caligantes,malicoloris,8lt;rdifco^lores,necfebrecftuan tes amp;r præfrac'tos,qu^admodu inlibello de puTan a dixeramus, fefamo miftû,et fefamoides comode per fuperna purgat, Potio aut eft drachma, uel eius dimidm eu aceto mulfo, tertia aut huius partem eu Veratro mifgt; eeto,amp;: minus præfocat, ftrangulatue. Quod amp;nbsp;longas quartanas pur^ gat,ô^ eos qui longa 00 rftofefta febre uexâtur,amp; eos qui non fitiunt, nec exfcreant,hosep non ante tria trinudina,quandoc^ amp;nbsp;laterum morbo la^ borantes, conuoluulocp. Sicuti autem in hbris de foeminarpm morbis dixeramus,filocelli purgationis egeant,purga».

NOCVMENTA»

Nigro uiolentior Albus eft. Proinde hodie in ufu non habet ♦ Sed 8C olim fenibus,pueris,fœminis,imbecillibus,inuidis,et qt^bus exulcerata præcordiafuiftent. Itdn fanguinem exfereâtibus, caufàrqSjUel laterc,uel B faucibus, negab atur.

Niger interficit canes, mures,amp; porcos,

Tl^tftércusipfumbibentes perimitgallinas» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

COMMVTATIO» *

Loco eius hodie ufurpant Stammonium.

D o s î s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Themifon binas,non amplius drachmas dabat, Sequêtes, 8lt;f quater^ nas dedere,claro Herophilipræconio,qui Helleborû fortiftimi duels fi^ militudini æquabat. Concitatis em intus omnibus, ipfum primü exire, Mihi uidet,inquit Macer, fignificare Pliniu, Albi dimidiü{^ï)ndus tans . tumodo dandum:id eft,quia Nigri eftdrachma una,aut.5t.fcrupuli,AI** bi fit dimidiu. Secus Mefue. Dofis eius êft,inquit, a charitis fex ufe^ ad tertiam,3»,uel ufep ad .?i,

AVTHORES amp;nbsp;defcriptoTes Hellcbori, Plinius lib.?5.cap.5. Diofcorides lib.^t.de Helleboro, Galenus.ö.fimpliciumpharma.cajf.xïj,

j Mefue in canonibusuniuerfalibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Theophraftuslib.p.cap.io.n?

Auicennalib.x.DeHelleborcv Macer diêt.HeUeborus, Serapion.cap,333. Rafes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Hippocrates in epiftolaadDemocritumphilofophum,

38 simpliciVm - ' Pharma^

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;fD E NENYPHARE*

Rhapfodia Tertia»

NOMENCDATVRAE ALBI.

GræCæ,viAe^«i(«

Latinç, Nenuphar, Clauua Veneris, Digitus Veneris, Algapa^ luftris. Papaift^ paluftre.

Tentonicæ, ^OWUP^/KoHerwUt^/ ©'CC^blUW/ ^0î(ÎV4n#» NVndeficdida.

E N V P H A R,natatraditur,ut inquit Plinius,a Nympha,cf gaHereuIem^elotypa,80 mortua. Quare Heraclionuoeantali^ qui.Alrj Rhopalon,a radice claugfimili,Siue,utj|IacetDio{coridi,Nyni pheæ nomen uendicaffe fibi uidetur, quoniam aquofa arnet ♦ Plurima 6* nim inueniturin Helide,in Anygiro amne,amp;in Beotiæ Haliartio.

GeneraeiusexDIOSCORIDE.

Duplex eft.Quædam nigra,quædam afba’radice. Quædam albo,6^ quædam Itqeo flore.

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eixwv A L B I.

Folia habet lata,qu8dam tenus fuper aquam emergent:ia,folida,tena^ cia, coriacea, grauiterolentia. Aliquando tarnen etiamfub aquisfunt, D piuraq? ab radice una prodeuntia,Floscandidus,Lilio fimilis,in medio, quod crocum fit, habens ♦ Hic poft^ defloruit rotundus, amp;nbsp;rotundita^ te po*hio,autpapaueris capiti fimilis,colore nigÆ.Radix magna,afpcra, clauæaîicuius modo nodofa,

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 0 c Y s.

• • nbsp;nbsp;nbsp;Nafciturinpaludibus,amp;ftagnantibusaquis.

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T E M p Y s,

* «Effoditur Autumno.

Placitum theophrasti Iib.p.cap.i3.de Nymphéa.

A D i c Y M diffèrentias, tum fuccis, tum odoribus aeppere licci» Sunt enim aliæ acres, aliæ amaræ, aliæ dulces, amp;nbsp;^jiæfuau is olentiæ, ab^ grauis.pulcisNympheauocata,quæ nafeiin lacuftribus folet,utn' Orminienfi agro, amp;nbsp;Marathone, in Creta infula Beoti. MadonianJ hancappeilant,frudumcj mandunt»Geritfolia,fupra aquam ampla. •

P L I Ä 1 Y S deNymphæa.

Nafeitur in aquofis Nymphsea,folqs magnis in furbaaqua,etalr^ c^ radice prodeuntibus,flore Lilio fimili:etcum deflorueritcap^itePapaut^ ris. In caule fecatur autumno. Radix nigra in foie ficcatur, aduerfaturt^ aluinis.Eft etalia Nymphéa in*Thelfilia,amne Peneo,radice alba, capi* te luteo,Rofx magnitudine.

Sententia A P Y L E I^e Nymphéa cap.lt;58.*

• • nbsp;nbsp;nbsp;Nv/iepetix Grèce Cacabon, Lothcknietram,Rhopalon : alq Androgo^ mos,alii HycJ!rogogos,alij HeracIcos, LatinimatreHereuhanä, Algani paluftre,Papauer paluftre, Claud Veneris, Sd digitum Veneris dixere»

Nafcitur in aquis ftantibus, Ita denicp nomen fiujipfitThyrfo nigroJe^ A nis folqs,fimilibus herbæ Cicoreæ,aquaex parte fuperantibus:ftore pal lido,fruclu fine femine lato,denfo,atcp guftu argillofo:radice ftipidiofa, nigra, amp;nbsp;acetrima. Præterea nafcens in Ompenio tenus ffumine : cuius fios niger eft,radix alba,öó afpera» ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

TEMPERAMENT V M». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Et radix, amp;nbsp;fernen uimcitra uellicationem habentarefaciendi ♦ Alio^’ qui tarnen frigidæ amp;nbsp;humidæ complexionis in fecundo^

VIRES amp;Iuuamentaex dioscoride»

Cœliacis utiliter in uino bibitur,Slt; inteftinorum torminibus»

Lienem minuit ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

StomachiS^ ueficæ doloribus,emplaftri modo imponitur«.

Vitiligines ex aqua exterit» Capillidefluuia,quas«Ao7rtx/«(r,dicunt,cum piceimpofita,expleU Bibituretiam contra nocturnas Veneris, amp;nbsp;fomniorum imagination ncs,quascompefcitatc^reftinguit, .

, Semen cum uino potum,uentremfiftit^

Tritaplagisimponitur»

Coda in oleo,cum rofa,uiola,ct pauxillo uini granatorum,ufcj ad ui

-' lliconfumptioncm,heryGpilamextinguit»

* nbsp;nbsp;Succus cum uino tritus,datur dyfenteriæ compefeen^æ»

Idemfeicitradicisfuccus»

Teftium tumori fuperimponitur»

; lUinitur non ualentibus dormirez ƒ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex THEOPHRAST O» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Plagæ,tritaamp;impofita,fanguinemfifteretraditun *

VtihXamp; ad diffîcultatem inteftinorum pota»

EXPDINIO»

Veterem in totum adimit (ut diximus) Nymphæa Heraclia, eadem lêmel pota in.xtd^es*

Infomnia quoqj Veneris,a ieiuno pota,amp;^ in cibo fumpta»

Illita quoc^ radix genitalibus,inhibet non folum Vcner?m,fed efflux

. enfiam genituræ:ob id corpus alere,uocemcp dicitur»

E I o.

Radices eins rades,Óc dabis manducare dyfenterico diebus decern, 8C fanabitiir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Idem efficies/i cum uino auftero propinaueris, aut certe eins fuceum ljmointn'tum,miftumc^» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

E x s E R A P i o N E, RAS B,Albafar^,Ifaaco,etMefue»

Dixit Aben Mefua. Vinunf quod fit ex Nenufare, eft bond tufsi, 8C pleurifi,amp; mollit uentrem,eteftjForrioris operationis ^ uiola»

Dixit Alchantzi«Radix Nenufaris, in die uirtute liebet mâdragoræ;

DixitIfaacEbenAmram,Nenufar,nominaturinteife(ftorapum, SC d

^o SIMPLU Pharma« o^o m. Primus»

C eftfimilisflcnbusuiolarum jfedeftfrigidioramp;rhumidioreiSjConfertC^ fodæ cahdæ, 8c inducitfomnum, in primisc^oleum ipfius. Etquando ponitur fuper apoftemata calida,confert»

EX PEATEAR I O»

In Septembryrolkctu, perdu^jannosj'n nniltaeffîcaeiaferuatur. Et melioi*flos eft,qui4n calidis regionibus reperitur,^ illequi in frigidis.

Fit ex fioribus eius fyrupus,cuius ufus eft in febribus acutis,amp; ad hci* patis calefadionem»

Contra dolores capitis ex calorej'mponût Saraceni flores in aqua per nodlem.amp;S mane bibuni talem aquam,amp;flores,uel naribus applicant»

EX I^ANNE VIGON#O.

Nenufar frigidæ eft, 80 humidæ complexionis in fecundo. Ideo flos cius bullitus in oleo,uiola, amp;nbsp;oleo omphacino, parûmes uinigranato^“ rumufe^adconfummationem uini,iryfipham extinguit»

EX AVICENNA de uirißus cordis*

Nenufar appropinquat Cam ph oræ in iudicio,nifi quia efthumidior ca,Eteius qijidem humiditas,cauflat in fubftantia fpiritus, qui exiftit in cerebro pigricia Sc torpoftm,nifi egeathumedatione.ut temperet» Spi^ ritus aut in corde,non uidetur pan ab eo nocumenturn,quod patitur ce^ rebrû,immo præbet forte iuuamentu* Nam proprietasfuæaromatidta^ tis confortât fpir^u qui eft in corde»Nocumcntû uero frigiditatis,amp; hu# D miditati# ipCus,eftfecundu quid.Ettemperaturcrefeo, amp;nbsp;cinnamomo»

NOCVMÊNTA»

Plinius autor eft,eos qui biberint,intra duodecim dies, coitu, genitu^ * raq^ priuarhöf ob id corpus alere,uocemqj dicitur, Quan^ ab Auicen^ na inter ca quoc^ fcribitur,quæ cor quoc^ confortant.

* AVTORES, ET DESCRIPTORES»

Çfieophraftuslib.9»cap.i3» Diofeoridesdid.Nymphæa»

Plinius lib.x?.cap.7. Libro item.26.cap.7»8.io» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Georg» Valla.did.Nymphæa» Apuleius cap.68»

Auicenna lib.de uiribus cordis, Symon 1 anuen»di^» Nymphæa» Serapion^ap.i^ï^. loan, Vigonius» Raies»

• Hieronymus Herbarius.

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N Y M P H At A ALTERA,

Y M P H AE A M alteram,funtquiNympbonaUOcantNafcitur priori fîmilis,radice tamê cafldidiore,amp; afpera.Florem luteum geftans» fplendentem,rolæ fimilem» Item a radice uelutglirium caudas trahens»

VIRES, ET fvVAMENTA»

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bibit et femé Sêradix in nigro uino coda, cotra muliebres fludioncs*

quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A V T 0 R* E s,

PIiniuslib,2;.cap»7» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Diofeorides liUî.cap.Nymphæa altéra.

Et cæteri quos fupra citauimus.

»2, siMPLic*ivM Pharma^

DE V. N G V L A CABALLINA, Rhapfodia Quarta»

C N O M E N C L A T V R AE

GræCæ, «fKriov,

Latinæ, l^rfonana, Laf^pa, Vngulacaballina»

Oérmanicæ, • M^fßHb«

PLACITA AVTORVM»

F nbsp;nbsp;Sententia Diosc ORiDis, dePerfonata»

O L i A HABET maiora etiam cucurbiris,amp; hi'rfutiora, 6^ nigriora,ÔCcrafÿora,cauIem albicantem.Quaquam amp;nbsp;interdun* uiduacaule reperiatur,radiceintuseandida,foriAugra,

SententiaP L i N i 1 dePerfonata.

Quidam Ardion Perfonatam uocant, cuiusfolionullumeftlatius, grandes Lappas ferentem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« .

D.ECRETVM HERMOL Al BARB.

in Corollario de Perfonata»

Ardion,Gue Profopites,Perfonatam quidem in latino fonat, fed pro Petafite tarnen capitur a Plinio,dicente,folio Perfonarç nullum elfe lan^ us,grandes lappas ferentis,quas nos non in Ardio,fed in Petafite eerni^ mus. Petafiten interpretor,quâ uulgo Bardanam, amp;nbsp;Lappam maioren^ interpretantur,Ardion quæ Vngula caballina dfcitur.PliniusdifFereH^ tiam fli nomine tenuem conftituir,Peta fiten Perionatam, Afdion Perfo latam a ppellando, Perfolata m inquit,quam nemo jgnorat,Græci Ardi^ on uocant, folia habet maiora etiam cucurbitis,Sd birfutiora, nigriorat^ amp;nbsp;crafsiora:radiccm albam amp;nbsp;grandem. C^æ omnia fere cum Diofeor* dis»Ardio conueniunt. Nominatur 8lt;f Perfoluta, fiuePerfolyton a PH* yi^jherbac genus Aegyptiæin hortis feri coronamentis folitum,duobus. generibus,mas,amp;fcemina,inhiberifubdita ea Vencrem uirorum maxi* me prodendo.llludcommnouerim,maioraefîè Perfonatç,hotfeft, Peta* firæacBardanæ,^ Perfol a tæ, h oc eft, Ardi^et Vifgulæcaballinç folia* Radicem^erfonatæ candidam,digitalicrafsitudine, faftidiendiodoris* Perfolatæ brachiali, amp;nbsp;odoratam, flore in fpica purpureo. Galenus Si hanc,amp;fuperiorem, eodem Ardq nomine appellat .Qi^iodautern Per* fonata fit,quam Lu.ColumcflaPerfonam uocari fcribit,ne dubitem, fa* cit,quod unlcm pecori,qyod uiperamomorderit,(carificatioui fuperpo fitam commémorât, quod Sc Plinius probat:Slt;proptcrca anonnulHs Echion,quafi \^iperariam tradi^appellari.

iTTiyfCtcp« Marcelli Vergilfi de Perfonata.

Perfonata hac utebantur quondam^ad perfonas tota Gracia amp;nbsp;Italian qyotiesin Theatris alqfue locis, qui cognofci a populo nollcnt, egifle lt;juippiam uolebant,facili,fed non tofö anno ad earn rem, ex incultisS^ pinguibusloasapparatis. MaiOjlunioq^ menfibus frequentem fuifle

corufti, T 8 M Ÿ s Primus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^23

palilibus 8c floralibusucrifimilc eft,tribus dccerpds folijs, quorum uno A frontcm, duobus alqs utrinc^ malas ueftiret, relictis inter eorum fpacia liberis,uidendi,fpirandi,loquendicp meatibus.Eftenirn foliorum Perfd natæ tanta amplitudo,utlonge maius,^Jiurnana facies eft, tribus ueftii» rifpacium polfit.NecpimmeritöhicCUMjrbitarum folios étom par au^efi** guraenim iUisrefpondet« Etfi pingüiorcloco nafcanfßr, magnitudine enam fuperat.Caufla^ hæc eft, dir Græd etiarn, ab eodem perfonarum ufu,Profopida,amp;Profopion uocauerunt.Lappa dida eft, quoniam ilU congener eft. Nafciturubilt;^Perfonata:amp;quoniam defieruntutiCbri^ ftiani ad pcrfonas,ob earn quam diximus cauirapr,tlec alios habet in faigt; nitateufus,amp;parum boe nomine nunc cognofcitur.

CALVM-NIA SENTENT! AE PLINI AS

næ, circa Perfonatam,Nicolai Leoniceni lib.de ejrrpribus Medicorum.

Sed non eft nunc nobis cum Auicenna,fed cum Plinio negociu,quâï te ad ipfum reuertamur. Hic lib. 15. de Ardio, quamuis Echion errors codicis,utarbitrer,legatur,itafcribit. Ardion quidamPerfonatiam uo^ cant.non multos infra uerfus,Plinius ita fenbit,Perfonatia, quam nemo Ignorat.Licet ante,et hic,pro Perfolatia,Perfolata,uitiofe fenbatur,tamis , en quod fequitur, probat Perfonatiam cffelegendum. ita enim fubiun^^ git. Græci uero Ardion uocanr.folia habet maiora enanwucurbitis, amp;nbsp;hirfutiora’,nigrioracç.^ crafliora, radieem albam amp;nbsp;grandem. E?rcex B , uino bibitur,denariorü duorumpondère. Videtur profedo duo Ardq • genera putauiflTe,quorum utrunc^ Perfonata diceretur, alterumqèbibo retur contra ferpentes ex aceto, alterum ex uino. Attamen amp;nbsp;DuafcoW^ • «3cs,8c Galenus,ac Paulus de uno tantummodo Ardio, Profopite,Rcfi? fonatia fcripferunt. Effe uero idem Ardion, fiüe eandem Perfonannù^ quam primo 80 fecundo loco defcribit Plinius, eiufdemPlini] uerbäas |)Crtifsimçoftendunt.Nam de prima ita feribit.Quid am Ardion, Perfo fiatiamuocant,cuius/olio nullum eft latins, grandes lappas ferentê. Hic autem proculdubio Plinius innuit iliam, quæ a noftris turn ^ardana, tum Lappa maior uocatur. Quam ideo ucteres, Perfonatam dixerunr, quoniâhac propter amplitudinê foliorurn,ad perfonatos faciendos utegt; bantur.Hanc uero eandê, eadem ratione Biofeorides, Galenus amp;nbsp;Paügt; lus Profopitem,id eft,perfonatiam,nuncuparunt,ac folijs cueurbitæ, ni grioribus tarnen,ateç hirfutioribus,conftarc tradiderunt.

APOLOGIA PANDVLPHI COLS linucij pro Plinio,contraLeonicenum.

^ Vis amp;nbsp;aliud uidere, indiligenrishominis argumentum dePerfonataî Plinium taxât, quod duplicem illSmeffc crediderit .Tarnen ut id ucrum eflecomprobet,ne quid integri ädidefenfionem Plinio rehnquatur, nut« Îaratione Echion, pro Ardio codicis uitio pofitddicit. ^ed neficquoqj Plmium^autfeipfum intelligit;quod uerum efle mox agnofees. Poft A^

_5t^ SIM P D 1. c* 1 v M Pharma?

zC garid defcriptioner», Echion herbam , 25. uolumine continuo fubfec^ Plinius.Quç quoniam capitula habeat uiperis fimilia ,ideo Echios,qu^ fi uipcra cognominatur. Duo huius genera,Pulegio fimi!ia,floribus col ronata. Tertium lanuginefpinofa,diftincium pingit. Additpræterea» Quidam Echion Perfonatam 9icunt,non Arciioiqucprauc infercreNi . coïtus uoluit: quorum opinionem, quoniam longa foliorum Ôf floris .differentia imprdbaret, fubifeit. Cuius.fcilicetPerfonatæfolio,nullun’ Echîonue- eft latius, grandes lappas fereutis .Ac fi dicat. Tria Echq genera dixf rumquod ^^^^ Pulegio fl milia, cui parua funt folia, amp;nbsp;quæ floribus coron an tun Falluntur qui Echion dicunt effè Perfonatam,grandes lappas ferentern» cuius folio nullum cftTatius : quæ omnia a Pulegi] fimilitudi ne maxinit diferepant. Non intellexit in morfum præceps Leonicenus Plinq uct^ ba,iUorum fentetiam appofite improbancis,qui Echion Perfonatam eff^ dicebant.Nam ea parte,qua Plinius feripfiq Cuius folio nullum eft laril Us:Leonicenus,cuius illud,ad Echion retulit:non ad Perfonatam,utPH^ niuSjamp;rgrämatica ratio poftulabat. Neep enim ideo dupheem Perfonas^ tam cfle crediditPlinius/quia quofdam Echion Perfonatam dicerc,6d tJ^ aceto radieem darefenpfit.Nam hic de Perfonata non agebat, fed deE^ chio : de qua ut quæçûçp ab autoribus feripta compererat aperiret, ideô quofdam Echion dicere Perfonatam fcnpfit,amp; ex aceto dare potui. NoU enim probe «^audit (quodfæpe diximusJ .Quidam dicunt, ergo PliniuS credwJitiacpjæfernna cum Echiontripheem pinxerit,amp;exfoliorumS^ floris differentia non effe Echicn Perfonatam apertefenferit latqueidcO poft ^aucos uerfus,non iam.de Echio, fed dePerfonata notifsima herb? fpeciatim uerba facitîeamepArâion 00 Perfonatam Græcaamp; Latina 3p pellatione nuncupauittneminemcpillam ignorare dixit: ut eos etiam ui* deîicetdiftringeret,quifupra Echion paruis folijsherbam Perfonatab^ lîfsimisconftantêputauerunt.Beneergo enmia quadrant. Sciatqj dein* ceps Nicolaus,hoc in loco beniffime fignificafle Pliniû, atep iia credidiff fe,aliud Echion effe Pulegio fimilem: aliud Perfonatam folqs maioribu^ cucurbitæ:quas unam herbam effe quidam putauerunt.

Sed qîoniâ de Ardtio fermo incidit, quando amp;quot;nbsp;pro Plinio amp;: ftudio^ fis feribimus : ut hæc noftra Icgcntcs(quantulacûcp ilia fnt)aliquidfèni’’ per arripiant, quod in cômtfnem utilitatem conferrepoffîntequod to^ dcfenfione,quâtum potuimus obitercurauimus,Leonicenus uero uù?^ iiit^hoc fubnederc uifum eft : q? A redion Græci dupheem effr tradidd runt.Vnâquidem,queamp; Arâurion diceretur:cuius folia Phlomo(qi’^ latine Verbafeum dicimus^GmiTia, crafsiora tarnen amp;nbsp;rotundiora effe^* ,xerunt: fernen tiero minuto Cyminofimile : quod tarn ipfum ^ radix ^ fchiadicis amp;C dyfuriam patientibuseffitaciterdaretur. Akerü, quam Âi^ lt;ffion,amp; Profopifen,amp;C Profopion, ^ Aparinem dicerent: nos Perfon?^ tam amp;nbsp;Lapp»n,dcquaegimust ambasquarto Diofeorides pinxit.Pb^ nius Primam feptimo Ô^ uigefimo. Alteram,quo diximus libre tradidit»

coruni T o M v s Primus,

Sed Aparines nomen a Diofcoride pofitum, non probauit :quando ali^ A am efle a Perfonata Aparinem,8d figure,amp; uiiiü diuerfitate monftrauiU Apanne

Sententia siMONis lANVENSisde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H^æ’ Vngulac^^nina.

Vngula CabaHina.Farfana^ut quidam dicunt,Dardana, dua^abet Sufpicor fpccics.Minor,quç campis et loos ficcis nafcitur,Slt;S in uineis. Altera Ma ^ J^j^’ ior ,quæ in marginibus aquarum Temper inuenitur,maiorc folio,nee an gulis fic manifeftis,6C parua radix eius,odonfera,quara quidam Caffula , cordis uocanu

Ilt;^em de P E R S O N A T*I A,

Perfonana inquit,in cofedione Mithridati minoris,exponitur in anti quisSynonymis,quod eft Bardana,Lappa maior,Dronega. Quodetia Dronega, Plinius uidetur dicere. Perfonata inquit, a quibufdam Echion uocatur, cuius folio nullum latiu^,^randes lappas ferens. Sed alia eft Echios,

Sententia AVTORIS PANDECTARVM,

Perfonatiain Antidotario,in confedione Mithridati minoris exponi turin antiquis Synonymis, quodeftLappamaior, Bardana, Drone* ga,Perfoluta,

De Vngula Caballina fic Galenus .6.

ne,Eteft Vngula Caballina,uel Nenuphar terrenum,u^Farfana, No* ^XcaJ* minaturautem TufWago, quodtuflientibus, amp;nbsp;orthopnoicis c®nferre balhnçMa creditor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^'° Silua

Etrurfum,Tuflïlago,Chameleucc,VngulaCaballina, eftfpeciesTa ß°* pfi barban. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Tapfusbar

IVDIGIVM noftrum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;batus,Cha

Videturplane utercp,6lt; Ianucnfis,6lt; Pandedarum fcriptorignoraftè »«æ^fuce.

VngulamCaballinam,etimpofitumillisaPlinio:quoniam alicubi^ïp pam uocatPerfonatiam,Neclegifleopinor,quxciret Ardion apud Di oicoridem.Mihi apjjaretin re tam manifeftaria,immerito nos torquere, quandoadunguem prorfus quadrat in CabaUinam VngulamDiofco* ridis Ardij defcriptio. Facit nobifcum Barbaras, amp;^ ipfe aceftimihomo iudicij.De Plinio certe Collinutius uiderit.

luuamentaex DIOSCORIDE.

Drachmæuniuspondere pota,cum pineis nucibus, purulentis extuf fientibus'auxiliatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Trita,dolores in artubus aftridius uindis,illitu fedat. Folia utiliter antiquis ulceribus iUinfintur.

EXAPVDEIO. •

Perfonatiæ herbæ fuccus,cuni uino ueteri in potionem datus, omnes morfus ferpentium,uel colubri,mirificc fanat.

Item fi qfdem folg s ein gas febricitantem,febrim fugafc

At uulnus,etiamfi cancer erft, herbæ Perfonatiæ aqua foueto .Dein* de ipfam cum nitro amp;nbsp;axungia,amp;C picula cum aceto tcre,amp; in panno in*

;i6 s i mquot; P b i c i v M ‘ Pharma^

C duato,amp;imponito, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Ad inteftinorum dolorem, herbæPerfonadæ fucci cyathumunu, e^^^ melle cyathis duobus leiunus bibat.

Radix cum fale marino trita,rw^fui canis rabidi imponitur.Sic 6^ 5» ambufta,fucci eiu§cyathum,ex meUecyathis duobus da bib ere»

DESCRiPTORES Perfonatæ»

, Diofcorides lib»^,cap»Arflion»

Plinius Iib»25.cap»7»

Hermolaus Barbarut in CoroIIarijs»

V ergilius Marcellus»

Simon lanuenfis,

Micolaus Leonicenus,

Apuleius,cap.36. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• •

Scriptor Pandecflarum»

Pandulphus Collinutius»

corum T o m v s Prinjus.

DE A R I S T o D o C H I I S

Rhapfodia Quinta.

CHOME N Cz c A T v^ R AE Rotundæ«

Graecae, «^«soAoj^i« sfoyyvÄHt

Ladnæ, Ariftolochia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Germanicæ,lt;^0lxVôrÇ/^lbcnxgt;«rÇ»

C Nomendatura Longæ,ud maioris.

Græcæ, A^axfKKfxsöAoj^i«, J^ccKWÄiTto-^ fnAoKa^TToa-^ 'nv^ivcvt Ladnæ, Ariftolochia longa.

Germanicæ, ^lt;^ivur^ öft lang» * nbsp;nbsp;*

P c A c. ITA AVTORVM DE ARISTODOCHIIS.

Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sentenda DioscoRiDisde

Ariftolochia rotunda.

R I S T o D O c H I A Rotunda,nomc ex eo Gbi adoptanit,* qd exiftimet optime puerperisopitulari.Tria eius gênera traduntur. V* naquçfœmina uocat,folf)s hederaceis, preftanti odore, cum acrimonia: mollibus,fubrotûdis,mukis ab una radice gerrflinibus,prçlongiflt;^paR mitibus,florecandido,tan^pileolorubro,grauiterolcnte,

E i V s D E M de Ariftolochia Longa.

Ariftolochia longa,mafcula,appdlat a nônullis DadjilidsJogiore ^ rotundo fôlio,tcnuibus ramulis,dodrâtahbus,flore purpureo » g»auiter olente, qmarœfeens in pyrifimilitudinem conform atur:tuberibusradb cûrotundis,utrapum.Longçuero radix digiti crafttudine,et panini ion B , gitudinê implet.Nonuni^paulo grandi us adolefcit. Ambg colore intus^ buxeo,guftuamaro amp;graui, Eftetiamnû tertia Longa, quæ Clcpiati Anfiolo tisnocatur, ramulos habens tenues, refertos folrjs fubrotundis, mij^i ^quot; „^g^' Semperuiuo fimilibus:fiores Rutç pleniores,radices longiores, tenues, , craflb comice odoratoep ueftitas, odoramentorû fpiftàmêtis couenietes.

SententiaP»b i N i ide Ariftolochrjs,exlib.A5.capzS.

Inter nobiliftmas Ariftolochiæ nomen dediflegrauidç mêlent. Qm eftet «ÿtsH Aj^^overÄier.Noftri mal 5 terræ uocant. Quatuor gna eius feruât. • Vnu tuberibus radies rotudis, fob] s inter ni alu à 8lt;fbederâ nigrioribus. pinguioribufep. Altern mafculæ,radiée Idhga, quatuor digitorû longitu dine.baculi craffîtudinc.Tertium lonpi(ïimetenuitatis,uitis nouclle,cui fitprecipuauis:que Clematis uocat,ab ahjs Cretica. Omnes colore bu-xeo,caulibus paruis,florc purpureo, ferût bacculas paruas uelut Cappa ris.Valent radice tm.Eftamp; quæ Piftolochia uocat, quart»gnis, tenuior pj^oi^ Z^ proxime dicta,den fis radicis capillamêtis,Iunci pi cm or is crafttudinc. djj^ # Hanequidâ Polyrrhizoncognoîninât.Odor omniû mcdicatus,ièd ob«^ lôngaradice,tenuioricç gratior.Gûrnofi em eft cornets. Vnguentis qup c^nardinisconueniens.Nafeuntur pinguibuslocis,amp;c?mpeftribus. Ef fodere easmeiribustëpeftiuû,itadefquamato terreno feruant, Maxime tn laudat Ponüca,ÔC in quoeût^ pôdcrofifsima,qucq; mcdicinis aptior.

C Rotunda contra ferpentes.Oblonga in fumma gloria eft, etiam modo» Sententia AFVLEI capup.

Ariftolochia grçci Ararezam uocat, alp Ephafion, feu Hephafia, all) Leftitin,alp Pj#i0nic?,alr) MeI/(ÿ*pon,alp TcuxinÔ.alrjDardanô, alij Iontiti'm,alp Cha»nçmilon,alp Opetin.kali Malû terræ,Daci Abfinthi^^ um rufticum,Scardian.Nafcitur locis môtuofis,fblidis,calidis, amp;nbsp;eukis»

CONTROVERS IA Nicolai,de crrorePlinf) in Cycl amine, amp;nbsp;Ariftolochia,

Plinium etiam non tantum nominum, fed rerum quo^ ipfarum hm! litudoahquado decepit?Nam Cydamim radicé^q^ç Rapum terrç, pro* pter rotunditarem dicitur, Ariftolochie Rotundç,quç Sgt;C ipfa a radicis ro tunditate nomen accçpit,radicem effe exiftimaOe uidetur. Nam lib » 25» quo in loco Ariftolochia quatuor deftinguit^eneribus,cius qu^Rotun dadicitur radicem fcribita pifcatoribus Campania: Venenum terræ uo carfaccoram fe contufam imixta calce,atcp in mari fparfam,córinuo ad* uolafle pifces mira cupiditate, ftatimqj exanimatos fluitafte. Hoc idem, Utauiris grauiflîmis acefpi, noftro fitæuo ab eifdem pifcatoribus, non . Ariftolochiæ Rotunde,fed Cyclamini potius radice, pifces alliciêdi attÿ exanimandi caufta» Ipfe quoqj Plinius eofdem effedus no Ariftolochiæ Rotundç.ied c^iufdam Cyclamini radici lib.2$.tribuit. Autigiturfaten* D dum,flluaseftc radices,qua: eofdem p^æftenteflfedusîquarum tarnen al* teram effe Ariftolochiæ Ro tu ndç radicem, neep ab aliquo au tore icriptU , reperit|ir,necpexperienna comprobatum. Autillud dicendum eriqCy^ ^daminum,qui radicem habet rotundam, quartum efle Anftolochiygc^ nus* quo nihildici poftet rerum natura: repugnantius. Siquidem uidet ap^Gracos Ariftolochiæ nomê,ut Diofcorides ac Plinius ipfe teftat, quoniam fit optima prægnantibus. Radix uero Cyclamini adeo eft ad^ uerfa prægnantibus,ucficam mulier grauida uanfeenderir.ahQrïum fe*; ciat:ueluti Diofcorides ,pluref(^ alp mediciinfignes/etulerunpac Phni:^ us ipfe con^rmat»

DEFENSIO COLLINVCIC.

Cyclamini herbæ, qua nunc Pordnum Panem uulgus ^ mediciqi.uolt; cant,triagencra,AriftolochiaAieroquatuoraptiftÏme(cribit,pingitqur Pliniüs:at hic noftcr aceufetor,Cyclamini radicem dicit ideo exiftimaift Plinium,uideri Ariftolochiæ Rotundæ radicem efte, quoniam radici Ariftolochiæ uim necandi pifces adferipfit. Huius rei argumentum hoc , affert,quod ipfe(inquif)a uiris grauifsimis accçpi, idem noftro çuo fieri, non Ariftolochiæ radice, fed Cyclamini. Nonne prçclaro ufus uidetur* aduerfus Pliniü Lconicenus,ueI teftimdnio,uel (yllogifmoC Quia audi^ uiinqt Nicolaus Leonicenus,Cyclamini radicc pifces necari.fal'it Plini* us etia cü uidifie^e dicapqui Ariftolochie radicc pifces necan tradidit.O inexcufebilé calumniarquia Cyclamini radix hocfacit, Ariftolochiç nort facit.Quia de Cyclamini radice ab ignotis Nicolaus acegpit,Plinius pro

coriim, ^ o M v 8 Primus prio tedimonio de Ariftolochiamenrit.En pclariÖialec^ici argumentât A qm Tribere terrc(id eft,primgCyclamini radice)fitut pifces necent.Ma# lo tcrre,hoceft, Anftolochiç rotudg radice fieri no poteft. Fallit Plinius, qui id uidifle fe fcribit:nô fallitur Nicolas,qui audiffe fc dicit; At Plini* us mquit,radicem Cyclamini id eriâ emeere feribit. Vey fô quidê L^oni cene:fed terriæ Gyclamini.cognomine Chamçcifsi, cuius non rotunda^ fed fparfa fit radix:ut tandê agnofeas fine mente te debere, quod de Ra* po terrae te perfuadere conaris. An cæc5,uel mendacêfuiflePliniu putas Nicolae,cum Campanos pifcatores Malo terrae cakem mifcere,pifccsc^ necare uidifle fe fcnbitCNum impofsibile quiddam, aut fupra fidem di-xiflè tibi uifus eft Plinftis^’Sed et Tithymalü, cognomine Cory mbiten li bro.tf.amp;.xo.etLaducâ caprinamlib.io.eofdê prçftarein necandis pikt bus effedus,idcipfe Plinius tradit. Verbako herba tam fluuiales ^ lacu ftres pikes interimi.Et martnos eria a Pheenidbushoemodo cap. 7.hi* ftoriae animaliu Ariftoteles kribit.Nos quoep experimcto,uifu(^ didici inus,amp; Cucumerem afininü,elt;t uiridia nucü putamina contufa idem cftt cere pofle. Quonia ergo amp;nbsp;Cyclamino,ct Cory^bite, amp;nbsp;Laduca caprin pifefum na,Ôèucrbako,etcücumereafinino,etiuglandiucorticibus pifces necan «apw«* tur,errat Plinius,qui Ariftolochiae radice necari dixit.Num tibi caméa* deaiftauident,Âriftotelicæuedemonftrationes,quibusinexpugnabile werûneeekariokquawrCTum concludens pergis, atep iifbunc modum B dicis. Aut igitur fatendu eft,duas efle radices,quae eofdem præftent effe* lt;îlus:autilluddicendum erit, Cyclaminû rotundæ râdicis, quartum tfle Arlftôlochiæ genus. V nde ifta obfecro fatendi, dicendiep neceflîmsNi* nbsp;nbsp;•

colaeCPrimû quidem non duas modo herbas,quae pifees necent, fed ksà ^ adduximustmultascp idem effieere pofle,nô dubitamus. Num grande, aut mirandû quiddam putes,fi duæ pluresue herbæ idem pofsintCO^ii^^ de,quia Cvclaminus pifees necat, Ariftolochiægenus eritquartum'; At • quintummxifles, Ariftolochiae enim genera quatuor Plinius enumerau Pari ergo ratio ne Co*ry mb ites,Tithy malus, et Ladtuca caprîna,amp;uerba fcum,ôc cucumer afininus,etiuglandium cortices,quia pikeanecanqin* ter Ariftolochiç genera reponentur:quafi unum eftedum, non nifi Unis us herbæ genus præftare polîitÇ'Qiiod ne^ Anicnlæ quidê dicerent, äut empirieorû quifquäm. At de Ariftolochia quod pifees necet, anulloin:^ quisautorekriptûreperitur.Lcgiftincomne»auioresLeoniceneC’Noti ne ego te in tripolio monui,oportere eum,qui ita arguit, legifle, intellc? , gt;nbsp;xifre,8lt; memoria tenuifleomnes,quiu»quâkripfereautores:quo argus gt;•* • menti huius formula amp;nbsp;ratio conftare pofsit Ç Sed none omnibus auto^ , * libus rei ipfius euidentia porior'Tfelanc ràdicem erianum Campani melS ^ terragnû,hoc eft, Malum terræ uùlgo dicunt : amp;nbsp;in pifcatu pafsim adhi* bent. Quod uir illuftris, acerrimi^ indien Sigifmundus Eftenfis fratetf tUus,Dux inclyte (cum hæc proderemus) nobis rctulit. At quænam ifta pcruicacia^quÄ fronds durkies^qui? impudetia eft.a nulle autore kri*

s I M P b I G

M Pharma^

C ptum inquis,cum Phnius fenbat C Et quia nullum id feribentem repti^^ ûi,quoniâ paucos legiftfideo Plinio,qui fe uidifle affii mat ,credendun’ non cRC qui tibi te audiuifle dicenti credi putas. Cui ego in bis quideni» quâuis iurato,metuam conced^^fftiC Ô infelieem Plinium,O caifal*^ terari ftudia,ô i^nos integerrimi uiri labores,lucubrationefcpmiferas» En poft annos mille amp;nbsp;quadringentos»fophiftes unus,in hoc tandeua^^'^ faniæ genus prorupit,ut non erraffe modo,rerum, uel nominum fimil*^ tudine deceptum(quodSlt; hominis erat) fed amp;nbsp;mentitum quoep Phrgt;'| urn infinuet,quiaid uidiffefe affirmât, quod Nicolaus Leonicenusan^l lo fcriptum reperit. N(Äi ergo de Plinq doctrina, fed fide nunc agitü’‘‘ Prædare me hercle cum ftudqs adum :piget,pud^c^ aduerfus hunc ho* i’ minem uerbis agere, qui iam non uerbis (ut Ariftoteles inquit) led p^^ na indiget.lam uel hoefolo hominêintelligere poflumus:qui etiam gt^ cifsans addidit(ut obiter amp;nbsp;fua quoep penletfius)Cyclamini radicem/s* pum terræ uocari » Ex Diolcoridis magis fententia, tp Plinq auctontat^ Latini hominis, 8ó tuber terræuocantis:quafiamp;hortenferapû, non tef^ ræ olus fit, fed aquæ, feja uero Cyclaminus rapum terræ uocari debeat» Turn non Cyclaminum(utCelfus,Phniuscp Latini homines, amp;nbsp;a Graf’ cis du da ratio poftulat)fed Cyclamen, præclarus literator enunciat* 5^3 minutias iftas pcrfcqui,opercprecium fortaffe non eft. •

• • nbsp;nbsp;nbsp;Sententia theophra s*t t, lib, 9, cap. 13.

D nbsp;nbsp;Malum terræ,olfadu odoratum,ouftatu uehementeramarum eft,c®

’ nbsp;nbsp;lore nigrum.Nafcitur in montibus optimum, quodt^ folio conftifiW^ ^ris auriculælîmili,tum rotundiori.

• • nbsp;nbsp;nbsp;SERAPION DE ARISTO D OCHI A. i^unt Ariftolochiæduæfpecies,mas, amp;fcemina, Longa mas eft,Rö* tundafccmina:80 quod magis eftiuuatiuSin medicinis, eftradix earu. SENTENTIA MAORI. ’^ Ariftolochiæ fpecies très dicimus efle. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Diâa Rotunda fequens,quod fit radice rotunda^

T ertia Clemads,Græco feimone uocatun

SENTENTIA AVICENNAE lib.Z.cap.^O, ’Etautofts Pandedarum,8lt;r Mefue.

Anftolochiæ très funt fpecies,fcilicetLonga,amp; Rotuda, amp;S ahacuius

NEOTERICORVM.

*** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hermolai Barbas Sententia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

Ariftolochiæcolorater,folium Alfinæ,utTheophraftusinquit,ro^ ftindius.Nafciyir in montibus præcipue. Cætera Plinius loco quo cita^ uimus. Addle tandem.Eft quarta Piftolochiæ nomine,tenuior ^ tertia, ■ Satyrfon. Hanc quidam Polyrrhizon cognominam, èc Satyrion effe dicunt.

corum T o M v s Primus»

TEM.PERAMENTVM EIVS EX

Mefue Sd Galeni Method.3gt;

OmnescaUdae fantin prindpiotertiifficcæinfecundo tquanquam Longa appareatrotundior,non oSftante quod uigft in ca de terrea qua

litate.R.otundafubtilior,penetrantiorcp. Omnes quoqj apertiuæ opilagt; tionum,refolutiuæ,attradiuæ.Siquidem extrahunt fpinaSjOfTa pifcium/■ ligna,amp; quiequid infixum cami fucric.

VIRES ET IVVAMENTA Longioris,ex Diofcoride.

Longa adnerfus angues amp;nbsp;uenena,drachmæ pondéré in uinobibii tur,ôtiUinitur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Pota cum pipere S^ myrrh a, menfes, partus, 8ó omnia uulnerum o# neraeqeie

Ladern eibeiqfubdita peffo.

IVVAMENTA ROTVND AE»

Rotunda ad eadem pollet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

Infupcr fingultibus,fufpirrjs,rigoribus, lieni, co^uulfis laterum dogt; loribus,pota cum aqua fi ngulariter auxiliatur»

AculeosScfpicula extrahit.

Omnes fquamas illitu adimit»

• - Vlcera putridaexeft,

Sordida expurgat.

Caua cum iri amp;nbsp;melle explét»

Gingiuas ^ dentes extergit.

IVVAMBNTA C C E M A TI T I 8

Ad grauem febrem efficax eft.

Si nidore,fubditis carbonibus,febricitans fuffiatur,fcbrisleuatürgt;

• V ul liera impofiiu fqjat.

Carcinomatis narium cum Cyprio, amp;2 Dracunculi femine, amp;nbsp;melk prodeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Rigoribus medetur,coc'ta in olco,aut adipe fuillojUitac^» EX THEOPHRAST O.

1 Malum terræ perutile ad caput, amp;nbsp;ad reliqua ulcéra, amp;nbsp;ad ferpenteSj

1 nbsp;amp;nbsp;ad fomnum jamp;^ad aha.

Vlccnbus in aqua Cubadum adhibere præcipiuntt ceteris rafum, in mellc,uino, tritam, in óleo,ucl bibitum acido uino.amp; morfui infperlum» 1 nbsp;nbsp;ad fomnum in uino nigro a after o pertritum.

| Si uulua prociderit,decodo abluiffe iuuabit» EXAPVlyamp;lO.

| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ariftolochiæradix fiftulisinferta,celeriter expurgat, Sf ad fanitatem

| nbsp;nbsp;perducet,Medici quoep fine ca,nihil féliciter procurare polTunt.

r nbsp;nbsp;nbsp;F R I G o R E EXVSTIS»

1 Herba Ariftblochia ex oleo, cakfadowam quoque uim habet, cum

55i s i M P D i c r v^ M Pharma« axungiaporcina* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Si infans contriftatus fuerif.

Herba Ariftolochia fufFuriligabis eum,Só hilariorem eum facies;

E« gadenÄ 6.fimpli.cap.55.

Si opus habeas medicina mundificatina, aut incarnatiua, præftatap^ plicare Ariftolochiam Rotundam ♦ Vfus eft eius ad ulcera matricis, 3^ gu extenuationem humorum craflbrum,amp;^ pororum apernonem.Conftf^^i etiam afthmaticis^podagricis, fingukientibus,epilepdcis,pota,amp; contü^ nii fionibus cataplàfmatà»

E X M E S V E»

Solutione educit humiditates phlegmaticai. Et dixerunt aliqui,quod etiam cholericas.

Et eft ex rebus maxime mundificantibus pulmoné,amp;pelt;ftusaphl^fpi gmate^amp;r putredinibus.

Eftconformeiuuamentum manifeftumafthmati,amp;tufsifecunduiH omnem rnodifm adminiftrationis eius»

Et etiam fuftumigatio eius per embotum»

Cum hydromels,curat ulcera annum,amp; corroborâtauditUm, Acetum codionis iphus ftringitgingiuas, amp;nbsp;remouetputredines ah eis.Etfi confricen tu r dentes cumeo,abftcrgiteos,

Eteftm^icinabonarigori febriû.Dofiseius a .3.1, uf^ad aurcumJ»

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E X P B I N I O.

Oblonga a co neep tu admota uuluis, in carne bubula, mares figurât» uttraditur»

Pifcatores Campaniæ, radicem earn ,quæ Rotunda eft. Venenu t«^ ræ uocant,coramc^ nobis contufam,immixta calcc in mare fparfere : ad’’ uolant pifces cupiditate mira, ftatimeç exanimati fiuitant, Quac Polyr« rhizos cognominatur,conuulfis,contuGs,amp;C ex aho præcipitaus, radiée pota ex aqua,utilifsimü eftèrraditur.Semine pleuriticos,amp; nemos con^ • firmare^amp; excalefacere. Vide infra in Satyrio.

Ex avicen na»

Ariftolochia quando adminiftraturcum pipere,mundificatfuperfiui tates cerebri,præcipue Rotunda»

Confert pleuritidi,bibita cum aqua»

Prouocat menftrua,^ educit fcetum»

EX MACRO»

Ventris nimium mitioatiHadoIorem»

Sic quoejj fit fumptaleuior paralyticus illa» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

D^monium fumus depeUere dicitur eius»

Longa tarnen uires habet illadebiliores»

VndequidemfidefueritquandoqjRotunda,

Par pondus Longæponatur.dimidiunu^»

Fomento longe prodeft decofuo mire, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

cor uni,. 1’... o M V s Pdmüs

Matricurn morbis humoresextenuando, Pingues amp;nbsp;purgateadem,ri fumitur illas,

NOBIbIS H X P BRIMENT A^ tor amp;nbsp;Herbarius Hieronymus, î Ariftolôchia germanicefic dicta,-^yiï|cl)ÏVAUt', quod^cqùoru ftra^^ l gulationi, amp;nbsp;fanguinis ebullition e fuffocatis, præfentifsimo auxillio fit, t Morbo nomen, tgt;tC '^VHfc^, Quanquam cR amp;nbsp;alia herba huius nomi nis, quâ uulgato nomine appellant, 55lttCV/0bCV3?Ç UttSeV yÇ lÛbCV* Tempus coUediionis eius eft in fine Maf),

quot;^ Vfus eius eft in ulcer^ione colis, amp;nbsp;pudendarum,

1 Aqua eius,ucl dccoCttim, laterum punduras, amp;nbsp;tormina fedat, Eagt; dem amp;nbsp;ad tumores uentris,Ô£ ani egrefsionem effîcax eft/i intinda in ca î fpongia,crebro fermentetur.

Rheumatifmos capitis,amp; fluxiones fiftit,

1 Etuomicasparuas erumpentes, interdumin muliebribuspudendis lextinguit amp;nbsp;fanat,

DESCRIPTORES ARI^

STOBOCHIAE^

1 Diofcorideslib.3,de Ariftolochqs, Plinius lib.x5,cap,S.

Apuleius.cap,i9, •

Oribafiuslib,5i,8i quinto,

d Theophraftuslib.2,cap.i3,

Macerlib.de uirtutibus berbarum,

’ Galenus.6.fimplici.cap.53,

! Mefuein defcrip.fimpli.foluentiumaluutn,

! Auicennalib.x.cap.jo.

Hcrmo^^Uarb.inCorollariis,

’• Georgius Valla, did. Ariftolocbia, Simon lanuenfis, * loannes Vigonius,

i . Serapion cap.i7Ucap.Zaraund,'

Plateariuscap.xx,

Hieronymus Herbarius.

Nicolaus Leonicenusdeerroribus.Medictyum, . ’ Pandulpbus Collinutius in Pliniana defenfione.

i

siMPDicivM Pharma^ ARONA*

^ro»*

I^E ARO* RHAPSODIA SExT A?

lt;[ Nomendaturæ

Græcæ, «/«y« KhiiiOVt ^o2iK.OKK0^toy^ ßv^iov^

Latins, Aros, Serpentaria minor, Luffminof, larus.

• Barba Aaron,

Germanicæ, SfrOtt* puffert pint

PDA CITA AVTORVM DE ARO,

ÄSententia Dios C^o r i d i s de A R o, RON FOLIA Dracuncuh habet,minora tarnen,necadeo maculoft,CauIcm dodrancSlemjpiirpurafcentem,paftilh figu^ ra,in quo rutifo colore croci feme eft,Candida ini radix, ad DracuncuH radicem accedens,quæ,quod minore acrimoniaeftjelixa comeditur.

Pronunciatum THEOPHRAST! de Aro, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

lib.7.Plantarum Cap.u»

Ari radix, ut incrementum capiat,cum folqs luxuriatur, quæ admogt; dumainplafparguntur:foliadefle(ftente%ipfam, circumobruercfolcnt, , quo planta non in germin a excrcfca^It:dtotum alimcnnftuin fuunj at* trahat caput » Quod uel in bulbis nonnulli com ponen Jo facere folent» Opinio P L i N i i de Aro,lib.$i,cap.i6»

Eft Aron magnæ cum Dracontio litis.Quida enim effe dixerunt can Controuer dem.Glauciasfatudifcreuit, Draconrion fylueftrem Aron pronuncian ^/quot;Jon, do. Aliqui radiccm Aron appellauerunt,caulem*icro Draconrion,in to tion,Ar5, turn alium, ft modo lift eft, qui uocatur apud nos Dracunculus. Nam.* amp;nbsp;Arifarû. CÇ Aros radiccm nigram, in laritudincm rotundam habet, multo quotp maiorem,8lt;^ qua manus impIcatur.Dracunculus fubrutilam , amp;nbsp;draco* nis conuoluti modo, unde ei amp;nbsp;nomen » Quin amp;nbsp;ipfi Graeci immenfam pofueredifferentiam »fernenDracunculiferucns ,mordaxc^ tradendo, tantumc]^ ineffe ei uirus ,ut olfadnm.grauidisabortum faciat.

CentoHERMODAI BARBARI deAro.

Arorum Theophraftus inquit radices, inhil^ita germinatione fiunt alriles,foliis uidelicetterraobrutis.Praegrandiahæc funt, Item caua, cu? cumeratia.Radix nudacorrice, quæmandi pofsit. Nam amp;nbsp;foliainquit, in aceto décodaeduntn^,necinfuauis cibus eft,caulem ei Äullum redder do.Differt a Dracunculo, fi Plinium fequamur :quia radiccm haUet nis B - gram,in latitudinc rotundam,multo maiorem, et qua manus impleatur î ’ Draeunçulus fubrutilam ,amp;intortam .Semen ei feruens,ac mordax, A^ . • ro Icnius. Quod 86Galenus confirmât, in cibis Aros focmina præferturî ^’ dux quoniam marefit dulcior, amp;nbsp;in coquendo lentior. Folijs Ari cafeum ne ^P“*'®* computrcfcat,feruari affirmant: quod quidem a Diofcoride maiori, au( minori Dracunculo tribuitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

^^ Annotatio v E R G I E 11 m Arum.

Confondit Plinius cum Dracontio, Aron: lib .19. capite, quarto nu? merac Aron inter Aegypti hortenfia,his uerbis. Eft inter genlt;a bulbos rum, quod in Aegy pto Aron uocant, Scyllæ proximum, amplitudinc Eolrj Lapathi,quç Rumex eft,caule redo,duum cubitorum ,baculi craft fitudine,radice moUioris naturæ,quæ edatur amp;nbsp;cruda. Folia enim Lapa thi,caulis red:us,duum cubitorum alritudo,amp;^aculi crafsitudo.Ex ma^ iorisDracunculi hiftoria cunda funt,nee Aro cOngruunt,cuius caulisfe mipedalis paftilli figura eft. Quamfot^na in noftriorbis Aroquotidie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

licet cernere.Gonfundendiep diuerfa genera, nulla maior, ut credimus, EÏ^ifsWr cauffafuit,^ fimilitudo primumjpox antiquorum hiftoria : in qua to* turn hoegerius Aron aliquando,nun^ priuarim,illud Dracuculus,hoc Vergilius»

► Arondidumeft.Difcreuittamen^lteriim ab altcro natura,8lt;r iUud pro» f ccrius,hocbreuiusfecit.ln illo, figura eft,qualcm fupcriore capite tradi* i dimus:in hocubic^ cognofei poteft.

fS s . i M P igt; , i lt;3 1 V M Pharma*

C nbsp;nbsp;ReliquitinhocetiSm Diofco rides inuolucrum iIlud,8Ccucullu, quO

inuolutum fernen clauditur,pallido magis ep herbaceo colore, non uti’ö Dracunculo purpureum.Numerabatur quondam, ferebaturq^intcrOquot; kra Aron, quod uix credibile^t : tan tam habet radix, quæ tn ciboruni ufu^rat, acriitioniam .CogitanÄHTiquealterum eft, aut aliunde mud dum minus fuiiîc^aut cukurggenere aliquo, amp;nbsp;humano artificiomehof efeere nuncetiam pofte,

GEORGIYS VALLA, deArO,

Aron quam Serpen tar ia m quidam uocant, cuius radix primiordinH calefacientium eft,cfteg poteftatis abftergêdi,uerum non ualide ut Drd contion.Quibus uerbis quid fibi ueh't,non plan^nteUigo, SIMON lANVENSisdeAro,

Aron a Diofcoride fic defcribitur, Eft 8^ Iarus,quæ dicitur SerpenW^ ria minor, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Et rurfum. larus, Barba Aaron uocatur, quæ amp;nbsp;Pes uituli dicitür,S^ Serpentaria minor,Sd Dracontia minor.

Autor PANDECTARVMdeAro,

Aron eft herba,habens folia Dracontiæ f milia, fed minora,amp; plan!» nonuaria,habensuirgâ duarumpalmarum,amp;colorempurpureum* Cuius fernen coloris eft crocei,amp; habetradicem albam,habentem bulb^ rotunditaten»,fimilem Draganteæ:quæ cruda, 8^ coda manducari pO^ teft,lt;!Juianon eft ualde amara.Folia eins pofita in fale mandöcantun, ■

IVDICIVM NOSTRVM*

D nbsp;nbsp;Vides ledor,^ non conueniat autoribus, 8c media's, alioqui ma^

/* nominis,idc^ in reetiam nota,^uetulis herbarijscognitiftma. NecaÜ^ ter de notifsimis hærbis pronunciant, ^ in tenebris, quod dicitur, An^ ^bat£ conpugnanttut interdum hanucinari,fufpicio effe poflit, autt*^ emplaria corrupta,aut(quod libentercrediderim) longe alias prouenif^« alia ftatura,alio cölore,guftu interdum etiam alio,in alieni^Myis, quani in noftra Germania, In tantaigiturdiflènhonedodiflimorumMedico^ rum,qui4ipft difcernam,non habeo:cur damnare debeam, non uideo» Adpinximus igitur, que a noftris herbarijs nobis demoftrata eft A roß' quæ licet in quibufdam non refpondet, ueluti quod hodie edendo nort eft,tarnen in plurimis conueRit. Idem fecimus in Dracontijsqugfequef iur:libenter concefturijfi^uis certiora, amp;nbsp;fidedigniora demonftrauerif»

TEMPERAME NTVM,

Eft calidi amp;f ficci temperamenti in primo ordine, diftoluitcp, relaxai quot;nbsp;amp;nbsp;extenuat.

Vires Scluuamenta ex D i OSCORIDE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Foliaadefumcondiuntur,8ó arid^erfe décoda manduntur.

• Radix,fernen ,8(^ folia, Dracunculi uires habent.

Priuatim ra5ix,ex fimo bubulo podagris illinitur,et Dracunculi m®^ Kreponicurt

corum T O M v s Primus^

’ lntotumobmitiorememsacrimomam,incibümexpetitur»

Extheophrasto,

Ari radix cibo idoneaeft, 8ó folia eiufdem décoda in aceto mandi poffunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Ad frada etiarn utilis eft» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ex P D I N I o»

Aron mirislaudibus extulere.Primum in cibis foeminarum expetens tes;quoniam mas duleior eflet, amp;nbsp;in coquendo lentior, pedorifq; uitia purgaret»

, Aridum in potioneinfperfum,auteclegmata^ urinam 8ómenfesciet»

Sic amp;nbsp;in oxymelit^otum.ftomacho, interaneis exulceratis, ex lade ouillo bibendum:ad tuffim in cinere codum ex oleo dedere»

Alrj coxere ex lade.utdecodunlbiberetur»

Epiphoris elixum impofuere»

Ex oleo hæmorroidum uitio infudere ilentigines ex melleillinentes».

LaudauitCleophantus,etpro antidoto contra uencna, pleuriticis,pc ripneumonicis quocp,amp;tuffientibus»

' Semen intritum cum oleo , aut rofaceo, infundens aurium dolori Dieuthes»

Cleophantus tuffientibus,aut fufpiriofis,amp; ortbopnoicis, 8ó purulen B ta exfcreantibus,farin%permixtum in pane codo dedit » •

Diodotus phthifiacis e meUe cclegmate ,amp; pulmonis uitijs, SlTibus etiam fradis impofuit*

Partus omnium animalium cxtrabit,natürsc circumlitum» nbsp;nbsp;•

Succus radicis cum meUe attico, oculorum caligines, ac ftomaebi uiiquot;* tiadifcuut»

Tuirim,decodiiuscummelle» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Vlceraomnium generum,fiuc phagcdenæfint,fiue carcinomata,fiue ferpant,flf!epolypi in naribus,mire fan at»

Folia ambuftispfofunt,ex uino amp;nbsp;oleo coda,

Aluuminaniunt ex faleSC aceto fumpta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Etiam luxatis coda cum meUe profunt»

Itém articulis podagricis cum fale,receijtia,uel ficca,

Hippocrates quaslibet ad collediortes cum meUe impofuit.

Ad menfes trahêdos,feminis,uelradicis diiachmgduæ in uinicyathis duobus fulFiciunt,

Eadem potio,fi apärtu non purgan4ur,Slt;fecundas trahit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Hippocrates amp;nbsp;radicem ipfam appofuit.

• Dicuntamp;inpeftilentiafalutai^effeincibis, Ebrietatem difcutit. Serpentes nidore cu crcmatur,priuatimq^ afpides fugat, aut inebriate itæuttorpentes inueniant:perundos qcp Aro,autLaureooleo,fugiunb i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In folijs Ari cafeus optime feruatur, f 2

60 s i M P D 1 c 1 V M Pharma*

Ex TdatearioCsp-^^ï»

lari folia,id eft, Aronis, mixta firno bubalino, amp;nbsp;cataplafhiata,poHa^ gram muant.

Radix exténuât mcdiocriter,tijT dead exfpuendum pedon's humorc* utiliftyna. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***

Qiiartanam curat.

Ex autore PANDECTARV M,8lt;f G A L E N O,

' - Ad pronocanda menftrua fuccus eins per peftarium inrjeitur,

Tumores aurium refoluit,coda radix in mnoamp;oleo, permodumtO catifmatis,refoluitlt;^eöf4cm.

Sicadhibita,perfanatetiamhæmorroides, •

Omnia frigida apoftemata,cum axungia ueten* intrita,digerit.

Strophulas refoluit,cum fquina,amp; axungia urfina,

Puluis cius infufusin aquarofacea,ftmulak^ maceratus,purificatfad em,amp; tubera extent in ea.

Ex H I E R o N Y M o herbario,

Omnium praefentiusrupris medeturjphus aqua pota.

Sicjuidenamcraftionsph]egmatis,autcarterarum fordiumuentn’e«^ li intenoribus cohærear,quod naufeam ciet,8^ edendi appetentiam diiflt nuat, pulchre medetur, uel herba, uel radix trita,amp;in umo coda, amp;nbsp;i® ieiuniopota, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

DESCRIPTORES ARONIS.

Dic4corideslib.2,

•* ' PIiniuslib,2^.cap.id,

Theophraftus lib.7.cap.n,

•Galenus.2.alimentorum,cap,6o.

- Paulus Aegineta,cap, Aaron.

Galenus.d.fimplicium.cap.jd.

Hermolaus Barbarus in CoroIIarijs. ' •

Vergilws in commentario fuper Diofcoridem.

Auicenna,lib,2.cap.;i^2.

Simon lanuends. ^

Autor Pandedarum.

Serapionjeap.^ij. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Platearius,cap,3;t.

Georgius Valla,didtionc Aarlt;gt;n» ?

est si’mplicivm. Pliarma.^

Rhapfodia Septima ♦

lt;j^N O M E M C t JUT V R AE Maiofîs Graeæ, «T^axowr/a/zsytcAK» îa^©'^ h^KK/otr, ’«^©', »ô'«/©', Lannæ, Colubra. Colubrina, Serpentaria» Viperina, Dracunculusmaior» Dracontium^num» Collum draconis»

Germanie», U«tUrxviîC^» ©cWÄWÖ^tt^M’Dt*'

C Nomenclaturæ Mihoris

Græcæ, lt;^ƒ«KövT^«^4^«»^à,

Latinæ, Dracunlus Minor, Dracontia» *

Germanie», XKlcin Hatte VlVUVtJ»

PLACiTA A V T o R V M de Dracontio» Nlt;[ Sententia D i o s*c*O R I D i s de Dracontio Maiore»

A s C 1 T v R DracimculusMaiorumbroGsIociscireafe^ pes.Caulem habet erecfi:i*m,bicubitalem,baculi craisitudine, uerficolo^ rerne^, innato leuore, ut angui fimilis uideatur » Abundant amp;nbsp;eumcuoi: in eô purpuree macule.Folia fertRumicis fubinuicem impheita: fernen^ tem in fummo ^ule racemofum,cinereo a principiocolore, cum matU^ ruitde^de,capillamentorum crod colore, punicAimcp » Radix Maiort Dracunculo eft grandis,rotunda,Candida, tenui libro ueftita» Carpituf ' herba,maturefcente iam ièminc,fuccusc^ ex ea exprimitur, ficcaturc^it* jjmbra^ïiffoditur per meffèm radix, lotacp in taleolas fecatur, quæ funi^ culo traieâæ,in umbra ficcantur.

Eiufdem defcriptio H-IN O RI s »

FdabctDracunculus alter Heder»folia,grandia,amp;!’ infolijsalbefcen^ tcsmaculas : caulem redum, bicubitalem, uario colore, argmium mo^ do maculofum, intercurrentibus purpureislituris, baculi crafsitudine» Semen in fummo racemofum, herbaceO primum : cunt maturucritau^ tem,capïll^cntorum croci rutilo colore, guftumq? erodens.Radix ilH eft rotunda,bulbofa,Rhaphano fimilis,tenui libro ueftita» Nafdtyrin umbrofis circa fepesinfepta» •

Eadem ferePlinins, ut in Arocitauimus»

DRACO N*r 11 piduracx a P V b E i O» '

A Græcis dicitur Dracontæa, ali]s Afekpias, al ijs Phytonion , ahb ^Anchomancs, alijs Sancrömacdti, quibufdam Apbrybon, aliquibus . Thercon. NonnulÜs Sceon » item D oread ion . Prophet» Triphoncni, uocant,alrj Crocodryllon,Oftanes,^^^ocuftes,Thericphonon, Acg/ , ptq Eminion.Italiherbam DracontgaQi,amp;Colubrinam. Nafeiturmofl no. fumis, ubi ftint laci/maximelocis fandis. Terra Apulia fuperfaxis, guftu dulcftan^caftanea uiridis : fapcrêradix ima, caput draconis het-BARB AR VS in Coroilario de Dracontio»

Dracunculus a caulc uario draconis more diciturtfiue a cauda qu» ih

corum T o M v s Primus

li fubmtila eft^amp;draconisintorti modo coiiuoliitä ♦ DifTonant aliquant v A

turn in hoc generc autores. Alqs Dracunculum ab Aro feparantibus, ali isidemexiftimantibus.GlauciasDracunculumfylueftrem Arum uoca bat.Phænis Aron,amp; Aroniam.Alrj ralt;ycem Aron appellauere,caulem Dracontion.Theophraftus Aroifphtauit genusefle,f»b quo fpecies quafi multæ continerentur. Diofcorides quatuor uidetur fecifle genera, Dracunculum maiorem, Dracunculum minorem, Aron,amp; Arißtron. Quanquam in defcribendo Aro, difcrepat a Plinio. De Dracunculo quoeç parum conuenit inter eos. Dracunculus hordeo maturefeente fo:? pocratem,8C Ophim berbam.feminemuliebribusmedicinis utilem pro ban. Nee an eadem fitcum Dracontio, fans conftat, etiamfi a ferpente nomenhabeat.Idem Hippocrates,candidam radicem cû nominagDra^ contf) radicem,utGalenusuult,intelligit.

Etrurfum .Dracunculi duo funt Diofcoridi, Maior, amp;nbsp;Minor, ut prædiximus. Plinio très. Vnus folrjs Betæ non fine thyrfo, flore pur^ pureo, fimilis Aro. Alter radice longa, ueluti fignata, articulofacp, tri^ bus omnino cauliculis.Ternus folio maiore quJm Cornus,radice arun* dinea,totidem,utaiunt,gcniculata nodis,quot habetannos,totidem etiara folijs. Aetius Dracunculi fernen , occultari terra, amp;nbsp;piperi fimi-ledefcribit. Olitores amp;nbsp;Draconem uocatum ferunt, hgt;ic toto genere ß diffimile: quam miraDiliquodam modo nafci prædicant, ex linéfemn ne inclufo,rhaphanis,aut fcyllæ bulbis,atcp in terra obruto. Pufilla her*

• ba y-nigro 8C minimo femine, folio tcnui, amp;nbsp;oblongo, acri, amp;nbsp;tj^ranep , originem prodente,linguam amp;nbsp;folio, amp;nbsp;radice amburens , amp;nbsp;aceti amp;nbsp;fa* •* lisguftu,Pyrethrumfuntqui a ueteribusappellatam falfo putenthanc. Pyrethrum, inter olera acetaria grauiffim am.

^jenumaexplicatio Dracunculorum omnium,per

MARCELLVM VERGIEIVM.

Mifeucruntadeouetcrescum AroDracunculum,totq; nunc iifdem, nunediuerfis nods

. defcriptaDracunculi genera ab illis fuerunr,ut nihil in re alioquin fans nota,difficilius, auc ipfi fecerint,autperfelegentibusofiendatur:quodc^anxi^nosdiu habuit,amp; adhuc habet, nee aliterin partes trahit uarias,perquc omnia uerfat,^ qui in amoribus Medeçab Apollonio pri-mura defcriptus eft,folis exaquafulgor, fummi feriens laqucaria teäi, nunquam ftabilis, fed continua uerfationein omnes difeurrens partes,DiofcorideÄft;amp;quae in cundis Graecis, duo Maioris, Minorisep Dracunculi capita in eo lcguntur,nullibi, quodegregiam diuerfitatemfa-ciar,uariata eorum hiftoria,aut medicina : amp;fi akeru Rumicis, alterum Hederæ folia habere hie dixerit. Multiplex cnim huic fcriptori fimilicudo eft* coloris,figuræ, quantitatis, uirium, alio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a rumej huiufeemodi, Fitq; ob earn caulfam f3epenumero,ut quod totum diuerfum ek. in parti- nbsp;1 fcusfimilcdiflum,totamfirailitudinemref^emalecredatur;amp;quodimdiq^fimilccft,inpar- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

libus differrediSum, totum diffimilc falfo habeatur.Qnodin utrot^fcriptorishuius Dracunculo fieri facile potuit: in quorum altero folijRumici in quantitate amp;nbsp;figura, in altero Hede-ræin colorecomparari potuerunt. Nihilenim nobis, exeuffo diligenter utroqj capite, inuei#-tumek adeo diffimile, diuerfumue,ut alteram oportuerit,præfcrtim tamlongam rei amp;nbsp;medi-cinæ,ïifdem ucrbis hikoriam conficere. Auxitc^ fufpicionem nokram, quod nee Galcnus, nee Paulus poft Galenum Paulus Aegineta, diligentiffimus in Grarcis medicina; author, amp;nbsp;qui Icriptoris Atginec»'*

65 siMPLïCivM Pharma^

C huius didaubi«^ bona fide retulir,alterumhunc,amp;minorem Dracunculum nouerut; nee poft Græcos latini fcriptores ApuleiusJoannes Serapion,amp; quod multi apud nos eft, uetuftiffitn* . Latinicodices,inquibus unius tantumDracunculi caput, akerius uefiigium nullum okendb tur.Exeo factum eft,utcrediderim,amp; adhuccredam, unum tantum a DiofcorideDracuncU-Jum hocloco defcribi. Neq? enim uerifii}ÿle, fi alter ille in natura Dracunculus eflet, amp;nbsp;ab ho^ fcriptorcdefcriptu^uiiret,relinquendum abiW^cnitus fuiftet. Etnihilominus in cundisjd^ antiqiJIfftmis Græcorum codicibus,utrum(ÿ hoc caput adhuc legitur. At non eft eadem utrP ufq: hiftoria amp;nbsp;medicina. 'Concedimus id quidcm:monemus tarnen ,uocum magis, ^ rerum diuerfitatem efte : nec ad conftituendum rei genus fans id efte. At minori Dracunculo aliquid tribuitur,quodin maiori non legi tur;quale eft, incorruptum fcruarifolijseiusinuolutumca-fcam.Neq5 id etiam diuerfitatis neceffitatem facit. Potuit enim in noua akerius eins capitis dc^ fcriptioneillud addi.Siquidem non Dracunculo Plinius, fed Aro earn uim tribuit : poffuntep candem habere rationem, quaecunq? alia minori addita magis cp alia inucniuntur, Quod no* obferuauimus ; necleui diligentia collatum cum antiquis fcript^ibus in hoc ipfoeft. Prxek pueutriufe^ uires amp;nbsp;natura funt:deprehenfæc^ eædem,facile *rfuafcrunt,duobus capirf bus unum dracunculum defcribi : nec duplex genus, fed dupliecm eius hiftoriam effe. Vter(J enim defcribitur, radice rotunda,tcnui cortice,caulc rc(fio,bicubitali, craffitudine baculi, ma-culofo,angui fimih,inrercurrctibus purpureis lituris, femine in fummo acinofo, colore primU iiiridiin palhdo :quamob cauiTamin akcrocinereo,in akero herbaceolegitur: moxcum ma^ turuit,rutilo croci colore. Veerq? circa fepes, demum S' in umbrofts nafcitur. Quod contra in utriufephiftoriadiferepet, folia tantufunt, quacin akeroRumicis,in akeroHedcraedicuntur! magna diuerfitate,nifi quarationediximus,id euencrit.Potcruntuolentes,quodinhiftoriafa' dum a nobis eft, in medicina etiam faceretcollatiscj! fimul tarn mukis utriufep rcmedfjs, ex his Dracunculus etiam non duos, fed unum taTitum Diofcoridi fuilfe Dracunculum quondam exiftimarc.In units tantum, quam partem inclinât animus nobis, etfi utrunep caput a nobis uerfum fuerit.In tanraenim ueterumfcriptorum amp;'codicumuarictate,qu3efita diligentius re ipfa,unumtantum Dracun-culuminorbehocnoftronafcidcprehendimus:duobufcp loeis inuentam eiusplantam, toto animo contempla|^icuit.jMaioriin hoc fcriptorc penitus amp;nbsp;ubique fimilem, Quodtq relin-quendi^ non fuerat,anteconcæptumfcminis, fagaci naturæaftificio, dignunrin fummo ca* cumin unter folia inuokicrum, ueluti cucullum ex fe proferentem, cuius maxima longitude cubitalis erat, Surgebac a principiopaulatim cucullus ille, augebaturqueindtes foris herba* ceo coloj^e. Dehifeens deinde feipfum pandebar, colore intus purpureo : languensque in toquot;' ram uergebat, relldopurpurco cuculla alio,caprini cornu figura,longitudincamp;f mueront • qui nunquam dehifceret,fcd augentc fe femine,quod ab co in inferiore parte claudebatur, par^ ticulatim ad incrementum feminis arefcens peribat, nec poterat immaturum nifi difrupto hoc cucullo fernen uideri:tam diligens in concipiendis amp;nbsp;feruandis return feminibus natura eft» CdPtera hulus fcriptoris piduræ egregie refpondebant, præfertimep folia, quae totam acut« Rumicis figuram refcrebant, amp;'quod hic ait, fibiinutcem implicabantur fe^feptemue uno pediculopendentiagt; Nec aliter qin hominis manu a brachialiquinadiuifionWfgitidiuidun' tur,cum tarnen una manus fit, fic in Dracunculo idem folium in tot quot diximus diuifioncs, quafi partes diuidebatur, fic inter fedifpofitas, ut altera alteram fcandere ÄlfuperfiareuiderC' tut ; pendeb^rep folia illa omniaex uno, eoep craffiffimo ,ut infolijs, ÖC longifiSmo pcdicii-lo. Minimienim humanidigiti craffitudo, longitudoautempaulo minus cp pedalis erat,Co* mofaqt hæc tot foliorum in fummo nudiglabricp caulis pofitura,imagincm frondis etus often' debat,qualcm pueriCalendis Marjsmgenre noftra,adindicandam iioui 3nnilæticiam,fit' cumferrefolitifunt. Huius Dracuncult oculati teftes nos fumus .Minoris uero (modoaliu* a Maiorefit) necnosalijs fumus,necnobis alij teftes fuerunt:rchnquimusq; Minoris huiuS quærendam amp;nbsp;inueniendam dilijentioribus plantam , In quo non pigebitlrerufn monere o-mnes, non adeoueterum hiftorijsdeferre, utrcs ipfas uidiffeamp;obferuafleutiliusforcfibinort exiftiment. Quisenimalium,diuerfumcpab Aro Dracunculumexiftimabit, oóauodeplan-tisuolumine,deradicibusquæedendofiift Thepphraftumhis uerblsagentemaudiens, » Tcï JlfKW^Tiev , K«'Xüvtri yéfn ^faxóvTiov 'ifov , ^1« ra rev ««uXo'v txur Tiva ireiMyiâv , cCjUT©' tyij ?*ƒ•“ fiaiiliJ'tif. Quod eft, Dfacunculi autem radix ( u^antenim amp;nbsp;Dracunculum quendam,quO' niam uariocaule fit medicaminibus apta ) in cibos non uenit. Videturep hisuerbisTheophra' ftus omnium, ut fic loquamur Dracunculorum ^enus facere Aron. Quis etiam ex Plinio cel''’ tSm Dracunculorutj) hiftoriam collegeri t c'quam ipfe non fatisnotamfibi elfe palam teftatuG amp;nbsp;Aron dicit magnac litis cum Dracuntio cfle.Nos,ut paulo antediximus,unum tantum Dra^ cunculum nouimus,amp;' qualem,excæptis folqs, Diofcorides in utroep capitedefcribit. Noul' mus Óf Aron,quemadmodum moxdicemus^facilcmcognitu omnibus,ramfrequés umbrO'

corbni t h o* m vs Primus,

fis Î0CÎS ea planta amp;nbsp;olus nafcitur,.Plures a DiofcoridcDracuncuIi’enumerantür appcllïatio- A ncs,abAro,obfirailitudinem Stcognadonemdeflexa;:aliquot a diaconum,lt;crpentumc^ generefadaeetiamfunt.Nam quam liicRomanorumelTeaitLurcmon,inaliquibusGræcis frclegitur, utColübram fuiiTe ueram ledioncm, conqcere facile fit. Cyperis uero, a fimilitu-dineradicis ódorati, quadratilund,quæ Cyperis appellalur,didus Dracunculus fuit,cui bulbofaradicefimiiiseu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

IOANNIS SERÀPIÔNIS off .

Aro,amp;f Dracobtijs Sententiâ.

Luffed eft,Di^agantajajS^ eft Dracontion.

Duæfüllt fpecies eins. Vna earurn dicitur in Græco Aron : amp;fecun?

da Dragantæa.Sed Aron habet folia firn ilia folqs Dragantea:, nifi quia funtminora cis, bncnlacula : amp;nbsp;habet crus longitudine quafi unibs pal? mi.Colof eins purpuras,Et in ea eft fimilitudo piftilli.cuius color efteî crinus,Uel croccus. Et habet radieem albam, fimilem Draganteæ: 8C co# quitur,ct comeditur,amp; minus calida eft cp radix Draganteæ, BecundaDragantæà, habet folia fimihafolqs CulTus,magna. Et ha? betmaculas albas, minutas. Et cruseius eft æquale,longitudinë duorum brachiorum, fimilc corno ferpentis. quoniam color cius eft purpureus, maculatus diuerfis coloribus. Et eft ficut uirga in£ua craftitudine.Et ha* bet in fummitatelinguælimileracemouuæ,cuius color in primis, qu an? doapparuerit,eftfimihscolonpapaucris:8cquandómaturatur, eftfirni pida uide. lis colon citri,Bt pungit linguam.Et radix eius eft rotunda, fimilis radici bu’bi, fimiliß radici herbæ quæ dicitur Luff : et fuper ipfanfeft cortex te* B nuis.Nafciturinlöcisumbrofis,humidis,8cincampïs. Etoportet^oUi? LoewSeoU ■ gerc radices eius tempore meflis,ablui,iricidi,8c in umbra ficcari, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Udiows^,

SlMONI8ÎÂf4VENSlS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;•

öpihio de C Ö L v B R i iSi A»

Vipcrina,ipfa eft Dragantæa,feu Serpentaria, idem fecundum quoft dam. V crurn in libro antiquo aliam üidi depidtarn, PlantagÏnï fimilemv audioribust^enfolqs, quænafcitur iuxtaflumina,autfegetes,folqs .fnollibus,guftu afpcio»

DESCRfPTiÓ Serpentaria: per iö À N, M E s V E tib.defimplicidaxatïuis. •

LufF, id eft, Serpentaria , eft planta, quæ dicitur, Collum draco ^ nis « Et ex ea, aha eft plana Habens folia, aÿa crifpa : Ôd radix Planæ ad nigredinem attinens ex teri us, intcrius ueró albacft, Crifpæ uero ex te? rius cineriCea, interius uero alba,amp; ad citrinitatem déclinât :amp;fupet utriuflt;^ radieem eleuantur thyrfi, habentes maculas admodum fer^

pentis.

E L E C T I O eius, amp;S probatio

• exeodem^ E S V E»

Melior pars tonus plantæ eft radix. Et melior radix eft crafîà, corns plcta,amp; orta in locis liberis ♦ Et menus tempus coUectionis eins eft Ver, ^phncipiumAeftans«

es SIMPLICIVM Pharmas

IVDICIVM NOSTRYM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Multam granam Vetenbus debemus, qui Herbarum uires amp;nbsp;nomi^ na,primi nobis prodiderunt: multam etiarn ignominam, èC perpetuam contumdiam qs,quipofterioribusfecubs,mire8lt;f portentofeomniade* prauaruntamp;éonfuderunt.In primfS Pandedaho fcriptorf,amp; Simonib niic’n.qui prçter^q)omniamifcuerunt,in hoctmfudafleuidentur,quO modo ingentia uolumina comportarent,non ^ utilcm opcram pofteris , locarent,uel rerum potius cognitionem indagarent.Quodfi eorum op^ . ra fadum eft,praeftitiflèt, nunqua adhibuilTe manum. Quando non eft , cuiufuis,rerum uocabula fcribere,fed hominis prorfus in linguis amp;nbsp;üte^ ris omnibusexercitatiffimi.Si Sc illorum libri colt;ruptifunc, quod mihi uerifimilc non eft, cum fintrecentifsimi, perpetuis tenebris dignieflènt tarn perfidifsimi corruptores. Inde etiarn hoe malum maximum, eptani paucas Herbas nouimus. Inde tot myriades barbaroR2,obfoIetoru QC ingt; eptifsimoRz nominS,dum amp;nbsp;omnia illi uetera corruperunt,uel neglexd runt:8ó quelibet hodie Anus nominaimponit, quilibet quoepindodu« feplaßarius,8lt;r qui arris Magiftri haberi debebant,nihil magis poftremü habent,^ in Herbis, ^cognitionereru philofophari. Sienuperrump* poreramus in Serpentariaherba depingenda amp;nbsp;delinianda, cuiustarn ; multas fpecies nobis exhibebantherbarij amp;nbsp;uetulæ,utnon pluracapita, habueritillu^ quondam Herculis lernæum monflrum, Quare ueniam , etiâ nieren' nos puto,ßcubi non acu etiarn pinxerimusomnfa. Duas tart tummodofpecies fubiunximus, quæ pafsim in hortis amp;nbsp;cultislocis ha* bent^r confpediores » Præterea SiTearn adpinximus quæ uulgo ,X^Óf ^eutneb uocatur, uel^C^XVCtbcUItaenim uetulænosperfuaferunt» De defcnptione,amp;:^ omnia refpondeant,alrj uiderint»

TEMPER'AMENTVM EX ME SV E,

Crifpacalidior eft,utinquit Diofcorides,^ruffa.Etdixit, Ruffapb* na,calida eft in primo gradu,Crifpa in fecundo.Etdixit CMwius, Plana calida eft in principio fecundi,Crifpain fine eins :^ eft quafi uerius. Et eft in utraq^ caliditas amp;nbsp;acuitas:quæfiponatur in fn perfide, cû fubftan* tra terre *010cit. Et utraep eftabfterßua,incifiua,penetratiua,apertiua,5^ humorum fubtiliatiua«Crifpaautem ad hæc omnia fortior»

N 0 C ’\* M E N T A E I V s.

Nocet utraep acuitate fua hepati,amp; uentriculo, attrahens ad ea meni* bra/quicquid ufquam eTl pernicioforum humorum in toto corpufeulO' Odor præterea,teneros conceptus abortu uiciat»

RECTIEÏCXtiO EX MESVE»

Verumhocquiequid eft malici^^mendatur cum RobjautmeHepaf^ fularum, autfpeciebus alefanginis. rroinde commifcendO ei aliquid fît fimplicibus ftomachicis, ftiptiefs: egiufmodi funtCitonia, etMaftichtï miniftrantur 6c trochifei Diarhodon,poft eins exhibitionem»

Præparatur eriarn fic. Munda radicem Crifpæ, Sd laua in uino dein^

corum T OMV s Primus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^p

dccoque in aqua: uel fi id non Iubet,amp; magis expcdit,uigorem enim co A quendo remitnt,terc pulucrcm eius lib.duas,amp; rob.lib.vi ♦ uel mellis Sd rob.analibu'fj.piperiSjCinamomi^zinziberiSjmadSjgariophynorüana drach,qgt;

V i R K samp;Iuuamentaexsau ÔSCORIDÇ, v • Cum diluta potionecrudam,codamuc,cümellè delingi,prodeftCon traorthopnças,rupta,conuulfa,tuflîm,ô^ deftiUationes»

Potacum uino, Venerem ftimulau

■ Vlcera quæ cacöethe uocantur, atqj phagedcnica expurgat, præfer ? tim cum uite alba.

Ex ea et melle, collyr^ ad ffftulas,amp;partus euacuandos coponuntur.

' Ad uitiligines cum meUe,cHicaciter iUinitur.

Polypos,amp;carcinomata abfumit.

* Succus ad oculorum mcdicamenta,item cotra nubcculas, caligincm, albuginefcp elTedum præbet,

Herbæ,radicifç^ odor, teneros conceptus abortuuiciat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” '

Item fi triginta grana eius in pofca bibantur.

Sunt qui eius fuccum cum oleo,aurium doloribus infudere.

Quinetiam folia,iitpote quæ adifringant, uulneribus recentibus im' pofuere, amp;nbsp;coda in uino pernionibus.

Qui folia manibusaffricuerit,aut radicem aperueritjpqJTea uipera fc riri,inficiantur. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

i V V A M E N T A Minoris cxeodemD i O s C o R i D E*

. Seminis fuccus cum oleo mftillatus^aurium dolorem mitigat. B

Naribusex lanaimpofitus,polypum abfumit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

. Carcinomataillitufiftit. ■ Triginta eius grana,fi pofca bibantur,abortus inferunt, Odorem aiunt poftea^ flaccidi flores emarcuerint,conc£ptus adhuc teneros enejC^e:

• Radix ex cal facit.

Orthopnoicis,uuflïs,ruptis,tulïïs,defï:illationibusmedicatur,

Hu mores pedoris exfcreatu faciles reddit, fine coda,toftac^ cum mei le,aut per fefe edatur,fiue farina eius ex melle dclingatur.

Vrinam pellit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,0/ nbsp;nbsp;nbsp;” nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''4

Veneremexcitât,cumuinopota*. / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; ’

Phagedenas ulcerum, amp;: quæ Cacöethe uoAntur, tfita cum melle 5d brioniaalba,expurgat, amp;nbsp;ad cicatricem perducit.

Collyriaex ipfa,ad fiftulas, amp;nbsp;erjeiendos partus fieri (blent.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui radice fua ma nus perfricuerint, a uiperis ferire negantur» '

* lllita ex aceto,uitiligines emaeuî^t.

Foliarecentibus uulneribus couccrptorumlintheolorurn nice conue, nienter imponuntur.

Decodam in uino,pernionibus impofuifle prodeft.

70 S ‘I M P L 1 G» 1 V'M Pharmai

G CafeusfoliisinuolutuSjaputredinedefenditur«.

Succus radias,ad nubcculas,albugines,amp;r oculoru caîigines couenit : Radix cruda,co(ftaue,ad fanorum ufuspro olere recipitur» Eadem aduerbum fere Plinius lib, t^. cap. i5.

Ex* Aji V B E I Oi

HcrbæDraconteæradix,cum axungiafado malagmatc, offafrada^ corpore extrahit.ÔC lapides quoc^,fi infint*

EX PDATEARIO. cap.35,

\ i Ad dealbandam faäem,amp;S mundandû,puluerem eius terc cum aqua rofacea:inderurfum exiccatain fbleaqua,amp; ficcato puluere,adde cerufe drach.i.cum aqua rofarum,amp;f line»

Contra Cancrum,accipe partes très puIuerisT?oIubn'næ,8^ tertia ca^ cis uiuæ,atcp eu aceto diftempera» Deinde tereto in teftulajn igne,uelin furno» Ad poftremum infpergito. corrodit em,mundifi'cat,amp; fanat»

Ad apoftemata maturanda amp;nbsp;rumpenda, decoquantur folia eius ill oleo,amp;: fuperponantur»

Ex M È s V Et

Solutionc phlegmgeducir»

lt; Confortât renes, 80 mundifîcaU

Eftex rebus mundificantibus pedus,8(f pulmonem»

0 . Dixit Democritus » luuamentumutriufqjfpcciei eft magnum omni^ bus^doloribus hæmorroidarum, amp;nbsp;uentofitatfbus earum fecunduni 0^ mnem modumadminiftratiortis earum :amp;nos experti fumus»

Et eft magni iuuameti fuper crudum humorem, qui eft in ftomacho»

• , 8CrÂîibuSt

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dixie Galenus,quod refoluit duriciê fplenis, amp;f alioi^ membrorunilt;

DESCRIPTORES COEVBRIN AE»

* Diofcorides,lib»Zt

ThcophraftuSjlib.p, cap.î2t

PIinius,lib,X5J.capite decirnofexto»

Apuleius, capite decimoquartOt

. Barbft’UsinCorollarqs^

. M, Vergilius,

Io.Scrapion,cap.quadragc(îmotcrtio*

Galenus.6.fimplic. cap,Serpentaria*

Simon lanuenfis, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Autor Panded.didione Luff»

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mefuelib«defimplicibuslaxatiuis*

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PIatearius,capitetricclîmotertio» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VallajdidioneDracontion» ^

, Macer^didione Colubrina» .

corum T *6 M v s Primus* • A 8 A R y M*

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De ASARO Rhapfodia Odaua,

CNOMENCLATVRAE • Græcç,‘^ô*«jcf', VKS^©'' «y^ixt vt(zci «fias^.

' Latinç, Perpenf/, Afarum, Ruftica nardus, Nardus agreftis,Vui« gago, Sanguis Marris» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

• Germanicæ, ^4felxvur^*

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PLAClTAAVTORVMdeAfaro»

CGnomc D i O s c o r i*d is

de A S A R o.

ORO NARIA amp;nbsp;odoratâ herba Afarum eft.Hædcræ folia ‘‘**^ * «?• habet,ad radicem purpureos, o^ratos uafculos ApoUinari herbæ firniß •/* . lesrin quibusfernen,acinorum nucleis fimile,in quo rar^,fubafpergcp an * gulorum figura cufpides funuRadicibus niritur numcrofis, genicularis, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faporiscalidi,8c linguam erodenris, tenuibus,obliquis, gramini firnifi^

' bus,fed longe gracilioribus ^ gramen,amp; odoratioribus»

7X s 1,: M P L i c l ay- M Fharwa*

A s A R i defcripü'oex P l i n i o hbu2.eap.13gt;

Nardi uim habet amp;nbsp;Aiat urn,quod amp;nbsp;ipfum aliqui fylueftrem NardS appellant. Eft au tem Hçderæfolfjs,rotundioribus tantum,mollioribuf^ cp,fiorepurpiiieo,radiceGalliei Nardi. Semen acinofum,fàporiscalidi Ô^ uinofi, montibusin umbrohf bisun annofioret: optimum inPonto, proximu in Phrygia, tertium in lllyrico.Foditurcum folium mitterein* cipit,amp; in foie ficcatur, eeleriter fnum trahens- Ethb.21.eap.6. Quinimo Afarum inuenio uoeari,quoniam in coronas non addatur.

Sententia M E s V E de A faro.

Afarum eft radix herbæmonranæ, cuius folia funtangularia fteutfo* liaHæderæ, amp;nbsp;flores eiusfuntquafl flores hyofey^mi, amp;nbsp;eft tota planta eius aromatica,8ó morçlicans guftum.

Aggr^gawo HERMOLAi BARBAR! deAfaro.

Afaton pi æter cæteras difPei cntias, molliora quclt;^ folia continet ^ Hedera,radicegalhci Nardi,feminefaporis calidi amp;nbsp;uinoh. Bis anno fio ret,Vere,amp; Autumno . Errorlibrariorû eft in Plinio, quialicubiiubere uidetur,flccandum infole,alieubiinumbra. Nifiquis pofteriorem lociï italegat.Non quôd fiecaridum fit in umbra, fed quod fitum eelerrimein umbra fen tiat.Non ignorandum,Baccarem omnino aliud eiPe, ^ Afa* rum :etiamfimedicinas,quas DiOSCORiDES Afaroadhgna^ uit, Plinius apud nos Bacearimagna ex parte accscptasretulit. Necmi* rum :cjim fitearum natura uiribus amp;nbsp;eiPedu pr^ima. Cæterum Per^ penfam,fiuePerprçfam(namutruncpIegit,utin Baccat e latins expofuO non AfariJ,ut Diofcorides,fed Bacearêintelligi Secundus nofter uoluit. Contra*quoc^ defcriptio Afari a Diofcoride fada, congruitBaceari mul tis partibus. Primü,quod odor ei Cinamomo uicinus reddit, ut Afaro» Deinde, q7gracili,nec humido foloprouenitut Afarum. Alieqn repre^ hertdunt a Plinio,qui Nardum rufticu radicê Baccaris appellaueretquia Nardum rufticu propriefit Afaru. Quod uero Diofcorides «oronamen tariamefTedicitherbam Afaron,idBaccari potius ^ Afaro conuenit: propterea quod Afaron uocari fcribunt,quod in coronas,atCp ferta non addat. Le^baturin Diofcoride,Romanos Afarum Peritrefam uocare, nos Perpenfam,aut Perpr^fam ex Plinio correximus. Autoris eandeo^ ■ pinorherbâ.2i.hb.Perpenfan^hb.2lt;5.Perprefam neminat. CodicesetiJ’ amnum funqin quibiis non Pêrpræfa,fed fparfalegitur, utexiftimoeor^ nipte. Legitur amp;nbsp;Afarusfnon pro Afaro, fed pro Arifaro ihendofe» Qtiid enim incolume relinquit Medicorum impentiaC

E L E c T i 0 eius’fecundum M E s V E N.

•Excalfaóonam uim habet, eandemçpfiedtatem in tertio gradu,utlio^ cant,Sunt qui cahdvm infecundo conftituanqhecum in tertio. Extenu^

’ corum T« o M V s Primus*» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•* atlt;^ aperit,refoluit,amp; impdlit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/^

RECTIFICATION

Ad laxandum aluum,corroboratum cum aqua caiêi, cum (pica, SC as

qua melbs«

Suftinet mediocrem contufion«m.Sf concocttoncm»

Quidam mufto macérant,feruautqj per trimeftre» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Vtunturcp ea potione ad hydropcm,amp; benem,

Qualeautori pandectarvm uideaturAfarum*

Afaru eft V ulgago,uel gariofilaca agreftis,Centûneruia,Cenûcerria»

VIRES amp;Iuuamentaeiusex DIOSCORIÖE*

Calefacit,amp; urinaal cit»

Ideocp fubeuntibus cutem aquis accommodatum eft»

Vtileamp;diutinis coxendicis doloribus»

Ducunt menfes cum mulfa aqua potç radices eius, pondéré drachma

rum feptem.purganttç Veratri albi modo.

Ex M E S V E»

Mouet uomitioncs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Elicit amp;nbsp;choleram,8if phlegma»

Reducit hu mores perniciofos ex remotis mcanbris»

Confert eius decorum omnibus opilationibus hepatis, lienis, amp;nbsp;in#

teraneorum omnium.

Vnde datur hydropicis,idericis,fpIeneucis,8lt;S febri.

Eft ex his quæ fpertna,amp; fernen augmentant, DOSIS»

Eius dobs infuß potio, eft abaureis duobus,ufq; ad unc.iÜj.S^ pulue* risabdrach.i.ufc^adaureos.i). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Ex MACRO AE MIDI o.

Eft Afarum græce Vulgago dicta latine»'

Hæc calidæ amp;nbsp;ficcæ uirtutis dicitur effe,

Tertiusueft illi gradus,ut dicunt,in utroqj»

lecoris mediçatur fumpta dolori.

Et uuluæ morbo decoftio fubuenit eius»

Dicitur Idericum potata repellere morbum,

Hellcboric^ modo uomitu præcordia purgat:

Sed non eft huius purgatio tam uiolci#a,

Nec metuenda quidem,fi fiat taliter illa»

Aetatém,5lt; uircs eius circumfpice primuiTi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Régula gene-

•Qtiempurgareuoles,amp;: tempus qualc fit anni,

Etfitregiokruens,uelfrigidaualde, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pücibus.

Aut fi temperiem medium tenet inter utrancp,

Namfenibus^pucrifc^parumi^onarelicebit;

Aetatismediæ plus qs,iuuenc|c^requirunt:

Pinguibus 8f ualidis plus dandum,^ maeilentis,

Debilibufep uiris:magis in gelidaregionc

g 5

Dandum,^calida,durisquocunqplabore

Plus illis tribues quosredduntoria molles» Hæc circumfpiriens,amp; cætera taba tradans,

Non folum tutus dabis banc,fed quaslibetherbas

Quæ purent ucmitu uentlem^^omachumep refoluunt»

Sedeftdecundi'sdixi,communiterha?rbïs

Qiio fit danda modoproprfe Vulgagodocebo»

De folqs eius trigintarecenda tollens,

Addemen tantum,quo poffintcundarecondi:

Tota node mero facias macerentUrinillo.

Maneterensu]no,quofuntmacerata,refolu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

T une olus excodum,cum pingui carncrecenti

Porcina,prius ægroto dafufficientcr. Et fumat uini uult quantum fords, Galbit

Sic Afari fuccum,colatum, trade bibendum»

Fordbus amp;nbsp;magnis eft hic numerus foliorum Sufficiens,reliquïs(utdiximus)eftminucndus, luxtaquod uires,aetas,amp;cætera pofcunt»

ExIOANNË VIGONIO»

Radix maceratain lixiuio,amp; fubindelotura ex eocaput, uebement^ cerebrum confortât.

Ex s E R A P. I o* N E» ' •

C^ando raifceturcum uino amp;nbsp;oleo, inungiturt^in eocorpus,cah^^^ citipfum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Eius quoep drach»vrj4aut aurei,7,eum aqua mellis,purgant Hdlebo^ rimodo»

Admifcetur quolt;^ confedionibus aromadcis»

* Mixtum collyrqs,attenuattuniculam earn,quæuocatur cornea, amp;'f®. rificatuifum»

ExPLATEAR.JO»

Vulnera mundificat.

Et hySropem per un'nam purgat Pro quo pondus amp;nbsp;femis ponatur Aconit Ex A W I C E N

Apent amp;fedat dolores omnes interiores,amp; proprie eius infufio*

ExnobilTherbano HiERONYMO»

Aqua Afara,uel decorum eius potum,fcctum pellit, amp;nbsp;uiuenum ^i wortuumtquareprargnantibus propinandanon eft»

Hærifypelam réfrigérât,ScHepîi^ardcnsimmodicc.

AVTORES ET DESCRIPTORES« Diofcorideslib,i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Acmilius Macer.

Plinius,lib.n.cap.uJib.xt,cap.s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Autor Pandedarum

Mcfuein fimplicibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PlateariuSjfapijï.

Hcrmolaus Barbarus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scrapion,cap.15-4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icanncs Vigonius,

corum T o 'M v s - Primus» • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

de OMNiBv S Confondis, RhapfodiaNona» C NomenclaturæConfolidæPetreæ,

Græcanicæ, (rvtJicpvToi/ m’^pxiopt

Latinæ, SymphytonPetræum, Confolida Minor,

Germanicæ, WrthrUVÇ* 25itn»*U

KNOMENCDATVRAE Confolidæ Mîioris,

Græce, wt^epvrei/TiHKroift

Romanæ, Solidago. Confolidamaior. AnagaHismaior,

Germanicæ, îPalwurÇ» ©cbWrtrÇWUrÇ»

CPLACITA amp;pronunciata v B t E R v M de Confolidis, DIOSCOR.IDES lib.^.deSymphytoPetræo.

SYMPHYTO^ PETRAEON nafeitin petris, Ramulos habet Origano fimiles, capitulant Thymi. Totaeftlignofa,et odo rata planta, fapore dulci,amp; fahua prouocante, Radicem habet Ion* gam,fubrufam,digitahcraiïîtudine.

De s Y M P H Y T 0 ALTER 0.

Alterum uero Symphyton duum cubitorum àltirudinc ex fe mittitje uem, craflum, angulofum,Sonchi modo cauury : circa quem folia funt non magnisinteruallisdiftantia ,hirfuta,angufta, oblonga, ad Linguæ bubulæ,quam Bugloßam uocanc, foliorum figuram accedentia. Habet amp;nbsp;caulis fecusangulos illos, exilium,8c cauli adiacentium foliorum a fin gulis alarS cam’s eminewtes produdiones quafdam, in qufbus flores lu? teifunt,Rutæ fimiles,amp; fernen quale Verbafcus habet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

P L i N i v s Iib.i7,cap.6.

Alum nos uocamus,Græci Symphytum Petræum, fimile Bubfllæ fo lijs paruis,ramis tribus,aut quatuor a radice,cacuminibus Thymi,furcu Iofum,odoratum,guftu dulce,faliuam ciens,Ionga radicc,rutila ♦ Nafeit

turin pétris.Ideoqj Petræum cognominatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

E I V S,

Symphytum nafeitur in petrofis,lignofisçp locis,iucundi odoris.faliï uam prouocâs,ramis Origano,autcapitelli Thymi fimilibus:radice Ion ga, fulua, in robore digitali : amp;nbsp;habet thyrfum bicubitalem ,^enicula5 turn, inanem : in quo folia hirfuta,angufta,amp;ueluti longa, cum adnatk ', onibus î flore nigro, fructu fine femine fio^corum corticis fimili, pruri# turn mouens,radices exterius argillofas,uirtutis dcnfabilrs.

• AVTOR PANDEC T*A R V M.

Præter Symphytum,eft alia Confolida, dida Rubea.uel Biftorta,ueI Tormennllathabetcp uirtutem confolidandi.

HERMOLAVS BARBARVS, dePetræoSymphyto.

Symphyton Petræum, nos Akfm Gallice uocamus,folqs paruis, ra*

I mis tribus, aut quatuor a radice.N^feitur in pétris. Symphyto autê Græ clnomêimpofuerunt,quodconfolidet. Hanc Venen Cotoneam appel* Cotonca. lant,rofæ,ut inquit Plinius,radicis alibi albæ,alibi nigræ.

7S s M M P D i ’ c i »v M Pharma*

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IDEM DE MAIGRI SYMPHYTO«

Hoc Gaienus Symphyton megajd eft,magnum cognominat, neegu ftu dukejicc odoratu,utfupenus. Herbarfj rcccntiores tria genera Sym phyti conftituiint,prscter Petræum, quod ne cognofcunt quidem. Ma* gnum. Mmus^ fed radice inrush foil's alba, fore bul bi effigie rotunda* Minimum, fioreinfpicam purpureo, neefolioquidem Origaniut Pe* træum,fodinhumidisgenitum,radicelignofa,fuperuacua,nec odorata,

. necdulci,necfaliuam cientezquæfuntinPetræoomnia. MARCEELVS VERGIEIVS.

ladant fupra Diofcoridê noforæætatis herbarij plura etiam aliaCon^ folidæ genera feinuenifle,quæ medicis,8lt;: illiscer^endarelinquimus» ERROR AVICENNAE CIRCA SYM* phytum amp;nbsp;Sucutum, quem deprehenditMa'

nardus.Epiftolarum lib.6.EpiftoIa.6.

Ad id,quod tertio locè.dc Sucuto petis,nemo qui Auicennæcapur.i. lib. «41. ubi' de Su-cuto agit,capiti DiofcOridis de Symphyto comparauerit,ambigere potcrit,idem eße Auicef-næ Sucutum, amp;' Diofcoiidis Symphyton : erroreep uel interpretis, uel ipfius met Auicenn« contigifle,utSemperuiuumdicatur.Errafieautem Auicennam, uelpotius nefcifTe quid effet, exco confiât;q5uarias de eoo^pinioncs Sf.i.amp;'.j.lib.afferr, necunipræ alrjs adhæret. Secun' do enimlibro alios exifiimaffe.qj effet Sempcruiuum, alios q? Mandragorae cuiufdam fernen, alios ahamrem. Libro etiam.j.capi. defputofanguinis,duasdeeafententias affert. Nam peß ) cpdixerat, qgt;eftSemperuiuum,al{amcuiufdamÀggregatorisfubditopinionem.Non tnin’ de aliamcdicinaloquitur, ficutlacobuscognomento de Partibus efiarbiiratus, fed de codft» Sucuto ait, fcripfiftuirum quendam in fuis aggregationibus, WTeCaiamenti, fdeft, Origani fpecie, èoc efi, fimilitudine. Origanum autem diciab Auicenna Calamentum,i.lib. manife-fiatur, capjys. ubifubCalamentinomine,deomnibus Origani fpeciebus pertradat.Deinde fubditeundcmuirumdixine,q5nafciturinter lapides :utrumcj autem primae Symphyri fpC' cieiadfc#bit Diofcorides,nafci uidelicet inter petras,amp; Origani trahere ffmilitudinem,ter^ *tiumquecum bis,fputofanguinisprodeffe. Meliusigitur^ Auicenna coniecifti, amp;Sucutum effe Symphytum, amp;'utramquceiusfpecicm uulgo did Confolidam, Quarum Maior paffim apud nos nafcitur,amp; a fimilitudineradicis,Lucanicauocant:Mirandulanen.AlamnoniP nagr, Alum uolentes, uel potius debentes dicere, Itaenim primam cius fpeciem noraiinat PlP niuslib.uigefimofexto,amp;,i7.in faxis nafcentem, ramis Origani tenuibus, in cacumine thymi capitibus,furculofam,odoratam,guftucumdulcedinc,faliuam ciente,radicelonga,rutila,dP gitum craffa.Quam fi ( u t fcribis ) confpicatus cs,amp; apud te habes,rcm mihi pergratam fadin' rumfcias,fiuidendammiferis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

^ CENSVRA NOSTRA.

Neminidubiumeft,quin ab effefou nomen inditum Soh'daginint» Nempe a glutinando, figendo(^,quodpræmulris alqsin primisfacit*' Nihil italt;^ uetat,quin amp;nbsp;alrjs ï^uoep herbis poffit competere id nominis, quibus uires pares,8ó temperamentum æquale. Quod fi donajmus,nihil etiâ hallucinari mihi uidetur, qui hodie quatuor,uel quinep eius fpecie« oftendunt,Cmaiorê,minorem,media,amp;rregalem.Libenrer igitur autod Pandedarupermittimus,fuaTormentillam,triiiialibusHerbarrjsfuant .^JJonfolida regalem,uulgo,KittCrfpC^cn, alrjs fuâ Anagallida. Agnof^i mus quolt;^fub eo nomine,quam D.Theobaldus Fetticliius nobis exH l^iiLminufcuIa,^ humi fe propagan» Solidaginem,quam ille appellat» tTÏa^Ilcb,uel ScitlopltnXuius ego iudieiü malim,^ centu fomniatd? qui præter eruditionem amp;nbsp;experientiä, de qualibet herba pronunciant*

’ ‘^coruih’ T H » M v s Primus» « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b'^

TEMPERAM Ex N T V M»

Ex contraries potentes conftat,utinqiùt Galenas, Habet namep uim fecandi, quacomprehenfum in thorace amp;pulmone pus purgat. Habet amp;nbsp;hoc pariccr,ut edurinombns fanguinis opitulctur.Ob humiditaté ue^ ro manfum ,fitim fedat, arteriæq? afjaeritati medetur. Ideo inflamatis ini teftinis impo;iitur,amp; ad rupta,amp; conuuulfa cum melle biSitur, -

lOANNES VIGONIVS,

Cófolidaeft call’d a et ficca^cucaliditate tcperata,et cd huiditate uifcoßi» Viresamp;Iuuamentaex DioscoRiDE,

Trita,amp; pota,cruentis exfpuitionibusj uptislt;^ proficit, Recentia uulnera conglutinat illita.

Inflammationibus,præfertim fedis,5ó inteftinoRt,cum folfjs Senetio# nis utiÜfcnllinitur,

Enterocœlas cohibet,

EX PütNIÖ,

Si inter duos lapides conteratur,miraculofe antraces extinguit, 5lt;f dy* fenteriascompefcit. EX A P v d B i o»

Adprofluuium mulierum, herbæ Confolid^puluerem mollifsime contritum,potuidabisin uino, amp;reftinguet,

Radicis einérem tepidum coquito,ct ex melle ieiunoda,medebiturqp ’ conuulGs,uelintusruptis,amp;exthoracclaborantibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Ad ftoraachi dolorAn,fi cd oxygaro edas.magnd ben^jciu fenties. Bj Côtratuflim,herbçConfolidæ radices in chaldari decoques cu melle

S^ pipere,amp; caftoreo ad quartas, amp;nbsp;in uino ueteri, ieiuno dato in potu. Hgc herba hoc augmenté habct,utcarnç bubuta co n ci fa, amp;nbsp;in cacabS * miira,eius radicis fi miferis drachmas, q. eoeda caro in unü cohxrebit» lOANNES VIGONIVS,

OmncsConfoIidæ, uirtutem habentconfoh'dandi,amp;^cónglutinandi uulnera recentia, nbsp;nbsp;EXPERIMENTA,

Oris ulcéra, rimas^æ condylomata mirabiliter reflituit.

Item uulnera recentia,infperfà cum panno illius aqua,uelfucco,pön^ dercunc.i 5.potaquot{die,fariatuulnerainterna,8órupturas^

Conuulfiones fufFeruefcentes c5pefcit,fiue quafcunt^ alias etia uftu-Succus,cum oleo mixtus,fanguinem filjit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ras,amp; ardores^

Breuiter,uulneribus omnibus cornmodifsimeadhibetur,

D’ESCRIPTÖRES SOLPDAGINIS, t)iofcorideslib.^.did.lt;rgt;'Mpmv. PIiniusIib,ï7.cap,^,

Galen,lib.S.fimpli,cap.125,125, Idem hb,25,cap.3,

Ad Paterniartum,i53, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apuleius diÓt.Confolida,

Georgius Valla.did.Sympbytbn, loanncsVigonius,

Simon lanucnfis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Autor Pandedarum,

Hermolaus Barbaras, Marcellus Vergilius* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Hieronymus nobilis Empiricus#

corum T o M V s Primus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fa

De SANICVLA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Rhapfodia Decima,

Cnomenclatvrak

Latinæ, DiapenPa, Senm'cula^ Samcula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Germanic«, @gt;4«lcBlt;t

PLACITA SCRtPTORVM, Sentennahermodai baric

SB a R l,deSanieulalib,^.D I O?

SCO R,didi'one,PepIis,

V N T A P v D Grcc6s,quiPcplnim proSennaaccipiunt: inter quos eft îfacius.Ego diuerfum puto genus:eum Senna filiquas, amp;nbsp;in his fernen feraqPepIis nonuranfaipina h erb a, folio Vitis, aut A pij rubenti* bus.In fine fe(ftionum,maculis quibufdam, furculis qiioCp rubris, ad ra-dicem.qua: multisei fibris fubcft,capitulis in fummo ffutice pufillis,fub* nigrifcp. Huitis fuccum uulneratis in potum commendant.

SËNTENTIA PANDVEPHI COLLIC

N V T I I, deSanicuIaJib.defcnfionisPlin, didione Pentaphyllon, f

' Eft Venetfjs,in eo uico,qucm Speciarium appellanqfdpftfiarïj cniuP dam nonignobilis taberna,cui pro titulo,infignilt;^fit, Aethiopis taput. In caliber eft herbarius,rantaarteac diligentiapidus.ut natas paginis ik lisfuas herbas,non cffigiatas,credas.In eapidtam ufdimus, qfdentpror? ß fus,qiiæ hic diximus/ignis hcrbam,folijs quincp,qug amp;ipfa quincp, ut * pfnximns,porrediores angulos Onuatofq^ haberêt : fed amp;^ frudus, quos iragadïcas:tum ad ipfam herbam,latinum nomen, Sanicula, Gerrnaak eu m,@artic^el,fcriptum eft, CitanturCß inibi de Sanicula hæc feriben^ tesjn dinamidijs Galenus. Et petrus Hilpanus, is qui poftca Pontifical tum geflîqamp;T loanne^uicefmusprimus,nuncupatuseft: eum demedick na librum fcripfit,qui Pauperum thefaurus infcribitur. Tum feruicnfis epifcopus quidam. Et laudenfis Mapheus. Et Gilbertus anglicus,chirurg gicus’Ea Sanicula PentaphyUum ne fit, cur affirmem nô habeo : cur ne? gern,non uideo,

. Ex uulgo Herbariorum feiwcntia.

Diapenfia græce,latine Ferraria maior,fiue Confolida minor,fine Sa* nicula,

Nobilis Herbarius H i E R O N Y M v s.

• Sanicula btinis diefta, Ferraria maior,fiue Côfolida minor, herba pal**** mæaltitudine.uel amplius paulo, uulneraria. Eft amp;nbsp;altéra quæda fpeci* es,agreftis,rariorcp et minus perfp^cftaherbarijs.folo Maio amp;nbsp;florens, Slt; apparés,fiofculisalbis,ijfcplepidis admodumundeq^enim paulatim dik périt, abditep fefe.

h

g^ s i. M P D 1 c i V M Pharmsu: C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lYDICïVMNOSTRVM»

Plura de Sankulaapud probates autores non lego, neequæ fit diÓ^ Græce.uelapud Diofcondem, a quog^comperi. Diuinati furans ultro» citroe^multa, uerum cumuan£,JÏteadiuinatio,quanon firmatcenaaH* qua fcriptoris Äitontas,nihil temereuolujmus pronuneiare. Dij ponu^ malefaciantignauisó^ male gratis prions feculi herbarijs, qui in defend bendo tantopere illam pofthabuerut, uel nomen potius ipfius genuinU» germanum^, in barbarum comutauerunt* Interim uebementerprobo uulgi’herbariorura fententiam, qui banc minorem Solidaginem conflit tuunt.Dicimuscjj id cura GalenoJaccfTent nomina amp;nbsp;uerba , rem tenea^ raus. Dereitaq?8óeiusefteótibus, cumiam mullt; experientia confiât» græcam eins nomendaturam, amp;; quibusfub nominibus apud Diofcori^ demamp;Plinium legatur, proinde anuera Pentapbyllon fit,uel potiuS cius fpecies,ociofis,amp;: nobis peritioribus.relinquimus.

TEMPERAMEN TV M.

Compertûeftefîecalidamamp;ficcam,tenellolt;çfucco,eolt;^ puriflinio* IVVAMENTA.

Omnia præftat,quæ Confolida.

Adijciunt Experimentatores amp;nbsp;herb ar ij, turn ores rephmerejllitumi decodumue fi^cum,tam in homine ^ in pecudibus.

O nbsp;nbsp;nbsp;Eius quoc^uluerê intritü melle,amp; glycyrrhi^æ fucco, inieiunio pO^

tum,#itertmea omnia pblegminantia,amp; pituita obduéta,repurgare.

Idem efficereillius decorum cum melk rofaceo, 8^ faccharo additO' • nbsp;nbsp;Præcifmus eft eius ufus, in potionibus uulnerarijs, cum Solidagine 6^

Peruinca»

C o L D E C T I O.

• CoUigitur in menfe Maio,8c uel in puluerem teritur,uel in umbrafi^

f^ |iMPLicgt;vW Fharma*

DE CONSOLIDA REGAL L Rhapfodia Vndedma»

lt;[ N O ME NCLATVRAB

Latinç, Confoh'da’regalis»

Germanicæ, 2\lttcrfp0«tt, .

ÄIVVAMENTA,

BSTERGVNT ruborem oculorum flores dus trionat^J! in aqua rofacea macerati : adeoc^ tota ocularis herba eft, quae, quibufcumc^ facile oculorum malis medicatur, amp;nbsp;quæ uel confpeda ed^ am crebro fanet.

Ab ftudiofis in precio habetur, una cum Rutgt;. Liquidem creduntiH* us crebro intuitu, nuncpfeex oculislaboraturos. Quarein mufæisfuP penduntfuis.

Aqua illius, uel decodo florum utuntur experimentatores, contrast tram luem,ardorcs et 2eftus,tuflim,tumores,uenena,uomitiones, amp;nbsp;eb® lericam pafsionem,aduerfus ftranguriam,calculos, ifchiada,amp; coxendi^ een.Item ad defjeiendam aluum.

Ei quoq^ qui iam c:f calore in fyncopin deddit, fi porrexeris Confolj^ dæregalis unc.i.aquæroface£,Boraginis,6e Bugloftæ florum drach« 1^* continuo rcfodllabitur.

• TEMPERAMENT y «. Cilidi amp;nbsp;ficci tempcramenti eft.

corum iw o w v 8 Pnmusÿ «ƒ

T o R M E N T I 1/ D At -

C^rmentiÙ

Dctormentidd A.amp;ueroPentaphyno,

• • Rhapfodia Duodecima»

• lt;[N O M E N C G A T V R Îe

• , Græcç, i-!^xepvJÂ0lf,

• . Latinæ, Tormentilla, Biftorta. •

• nbsp;nbsp;nbsp;® Cormcntilk 2^o(:w«rç».25lôtw«rçlt;

PDAGITA SCRIPTORVM»

Sentenria H s R m o l a i barbari deTormendHa Âlib.^itDiofcor.diÆone, Sarxiphagon»

L 11 TRlTici foliorum figuram Saxifragæ, alrj mannæ

Bati fimilem dixcrc^alq TormentiHæ uulgo didæ. Éft autem^t Uôlunt,Tormentina,Qumcpfoh'o herbæ fimilis,nifi quodfeptem habet fere folia,non quincp»

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ec è |^ M P cD^’i ^ç i ^ M ;: Ptarma^ C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E o D E M D j B R O citdl'one, Pcntaphyllon, Hippocrates duo uidetur nouifle Quincpfolia. Candidum, quod Si-herbaceum,8^ procerius eft a terra.Nigrum.quodhumihus ♦ Et eft qu» Tormentilla uulgo dicit«r,Qumcpfoho fimillima,nifi quod fèptem,no quinlt;^ folia habet. Poteft a nobij Hef^taphyUon uocari,hoceft,Septem ; folia,ex cuiusrJdicepaftillos thenaco* fi Dqs placet, officinæpro uipc^ rarum carne fubtjciunt,quoniam uiperæmodo, utipfi putani,nonnun^ quamuifitur»

SIMON lANVENSis de Tormentilla* Tormentilla,Potentil!a,Confolidarubea,fpecies Heptaphyllon,fimi lis Pentaphyllo, nifi quod habet feptem folia, fieu t ilia quint^, r^dieem rubeam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

SententialOANNïS MANARDIde Tormentilla amp;nbsp;Pentaphyllo,Epiftolarum lib. 6.in Epiftola nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

adFrancifcumGraballum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Tormentiüa 0^ Pentaphyllo ego libenter intelligerera, uulgarem ne banc pafiîm phyUonS- ’” “0^ ^“^‘^ ftratis nafeentéaccæperins. Ego n on huius radicem aeäpi* ; durn Manar- endam puto, fed eius quam Tormentillam uocant, quam licet SeptifoH 5 # dum » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;am maiore ex parte in Itâlia uideamus, hic, hoc eft,in Pannonia, firpius

uidi Quincßfoliam ♦

Sententia Autoris PANDECTARV M, Biftorta,uel€onfolidarubea latine, uclTornentilla, ArabiccBufo D Ee. EfWierbafimilis Pentaphyllo, nifi quod habet feptem folia, utrinc^ pilofa:8^ ideo uocatur Heptaphyllon.Cuius radix eft rubea,ct tortuofa»

• • nbsp;nbsp;nbsp;jimilis €alangæ,fed non habet acumen. Flos eiusaurofus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 Sed notandum, quod eft fpecies Biftortæ,habens folia fimilia Lapa^ I tho acuto,nifi quia color foliorum ex unolatere eft cccleftis, Ss ex alio ui [ ridis.Flos eius rubeus,amp; radix rubea: quæ ab aliquibus uocatur Bardai

• • nbsp;nbsp;nbsp;^ na maior,et ab aliquibus Lappa minor, Virtuseius,in omnibus eft ficut i primæfpedei,fedremiflîôr.

IVDICIVMNOSTRVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

Nihil hakeo quodrefpondeam. Nifi,fi nou Heptaphylloneflet Tor^ gt;nbsp;mentilla, facile me pertrahere finerem in fententia Barbari, ut crederem elfe congenerem Pentaphyllo uam quadrant enim in eam Theophfafti amp;Plini) defcriptiocs, ut nullus pidor feftiuius accuriofius potuiftetäcU

Pli.tib,i^ca,9 pingere. Pentaphyllon inquit Plinius cum effoditur, rubram habet râdij cê:hæcmaturefcens,nigrefcit,amp;angulofafit. Nomen a numero foliorU •, • habet. Etipfa herbaincipit,amp;Sdefinitcum Vite. QuæexTheophrafto • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plinius mutuatus eft.Siquidem torta eft Tormêtilla:dein rubea:nec ma

• • nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;* Tire prouenit,fed cumuitesiam floret. Vndefortafte herbarq etiam, Bif*

tortam uocauerunt. Et quia uulneraria quot^eft, Confolidæquot^no^ J, rten addiderunt.Quanep quæ de folijS controuerfia eft, facile etiamelui poteft, quod quibufdam in locis, non folu Heptaphyllon, ucrumetiatU ;

^,r. lt;nbsp;corum T^O M V s Pnmut#.| , ƒ7 quinqj folrjsuifitur. Confirmant hoc iudicium noftrummulnetiam ahj dodi uiri.quibus cum contulimus»

IVVAMENTA cfuscxautorc

P A N D E C T A R V M.

Habet uirtutem confolidandi,8ó con^prtandi concæptum, DaturôC contra difluriam.cumTucco Plantagints. • Menftruacohibet ex cafomentum, cum aqua fluminis, uel pluuiali, amp;pulucrefriato*

idem operantur pulueris partes duæ,Spicæ una.fi cum melle interan* tur,amp;ucntri in modum emplaftri imponantur.

Ad concæptum iuuandum fit emplaftrum ex puluere, S^ pulucribus alfjs,quæ matricem ÔJfœtum corroborant»

Vulnerafanguinem fudantia ftringit,SC glutinat»

Cum albumine oui puluis miftus, amp;nbsp;in tegula codus,uomitum chos lericum refrænat»

ExHIERONYMO HERBARI o»

Aqua TormcntiHæ, uel eins decorum, omnibus facile uenenis refi* ftit. Vnde amp;nbsp;ad pra?feruandum,amp;pellendam atram luem, tempore pe* ftifero datur.

Ethominum,8lt;^ pecorum tumores potenter repcllit»

Dyfenterias,amp; omnes fanguinisfluxiones compefcit»

Pota fingulis diebu^qua unc.ippondere,uulnera farlt;t, abfep omnis busprorfuscataplafmatis» lt;

Eadem inieda oculis caligantibus, clarificatca, fi fæpius infpergatur, idlt;^ nodujn fomnum conceiTuro» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Confortât intcranea omnia, cor,hepar , lienerq, ucntriculum, 6c cerebrum»

Cancros,fiftuïas,carcinomata ficcat amp;f fan at»

Breuiter,quocunlt;^ modo, amp;nbsp;quibuscunt^ morbis adhibeas.falubri# : ciTecreditur»

forum T*O M V S Primus»• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;8^

DeB E T o N i c A, Rhapfodi'a Duodecimal nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

lt; Nomendauiræ

GræCÇ, XfcffpOf/, '^V^^Ôf'^OtfOl/,- ÉsKçt^H^ *

Latmæ, Vetonica» Betonica. Radix diuma» duron» Serraîuîa»

Germamcæ, ^etonicnfmît 53:unBetoniefb

PLACITA AVTORVM, dehcrbaBetonica»

V Epigraphe DIOSCORIDIS Betonicælib.^i»

E T o N i c A herbaeft, quadrangulum, tenuem, akitudinc cubitali, Sôaliquando minorem caulem Habens :foHaIonga,amp; molh'a, Qiiernis ßmilia,perambitum incifuris diuifa, amp;nbsp;odoraia. Inter quçmaiorafunt, qn^padradicem uiuunt» In fummocaulium fernen eft, Satureig modo Ipicatum.Carpuntur folia eius,amp; ficcantur: quorum fre quentior iifus eft. Radices ilh funtgraciles, quales Veratri, quæpituito? fas uomitiones cient,in duld' aqua potæ.

Piduratio BETONICAECXPLINIO.

Veronesin Hifpaniainuenerunteam,quæ Betonica diciturin GaP Deîmtentorî-' hajn Italia autem Serratula,a Græcis, xîsfofz,aut -^tz^ûs-^ct^c^^ante cundas ^“^^Becomcf» laudatiftima. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Exit angulofo caule.cubi torum duum, a radice fpargens folia ferc La pathi,ferratajcmine purpureo»

REJ^REHBNSIO P L I N I »

per Nicolaum Leonicenum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3

Betonicam a Romanis didam,aGræcis Ceftrum, pingit Plinius, fo^ L'pG»Pifnrj lioLapathi» Diofcoridesautê,cuimagisadftipulaturfenfus,fol Que^ i^^wnica, eus» Alteram uero Betonicam ,quæalio nomine Britannica appcllatur, folia Lapathi habere idem D lofcorides tradit:ut uenfimile fit, Pliniura alteram pro altéra pinxifte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

PEINII DEFENSIO P. COLI linuti) contra Leonicenum.

Pariquoc|;i'mpudcnti»fertur, cum crraflePimium uerilîmik fibi effe dicitin dcfciibcnda Betonica,qd folio non quercui(ut Diofcoridfs)fed Lapathi lîmilc Betonica pinxit. quodqué eapidtiraBritannicæherbæexDiofcoridis fententia,magis conuenire uidcretnr.Sed mir um prorfus,ut indiligens aceufator apparuit, homo alioquin hand indoAus, qui Plinij ucrba,nec ,pcnfeç,necreferat.Betonic3,inquic Plinius,Senatula a noftris uocatur, a radiCe fpargens folia fereLapathiferrata.Quis Lapathüipfum, Beronicanrwpagnofcens ( nemo enim unus eß, qui ambas non norit)non graphice deferiptam a Plinio Bttonicä dicat :ciim S erra ml am uocari, amp;nbsp;folia fere Lap^rhi,amp;’ ferrata habere illam uidcat, meliusque jliquanto iÇ quercus hmilitudinc a DiofcoridedefignatamfCum folioqucrcus,noipfaBetonica (aquerenprorfusdilfimihs) fed Trixago magis,amp;Hicrabotanedefcribantur,Noncrgo Lapathi folia fimpliciter dixit Plinius, fcdferrataadiecir,quod fubticuit, aut diffimulauit Nicolaus .Cum in Britannicædeferipdone notiffimæ herbæ folia nigra, oblongacf, codem libro dixiffe fatis elfe pu tauerit ; nee ferra ta ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• iecit:quoniâ incifuris illis.quibus Betonica dtfiinda non fint. Quidautc aut frigidius, am mi^ ''*gt;^ i ijuiiisdicipoteft,4’gt;dco errafie Piinium dicere, quia Diofcoridis uerba, fimilitudinestj in pin.» gendis herbis non ufurpauerit,fed figna alia,amp; quæ apaora uidebantur,adhibuic^

. nbsp;- ADMIRATID HERMOLAI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

B A R B A R I circa Betomcas»

Illud mirum quibufdam, quod Plinius Betonicæ folia Rumici feribit

• nbsp;nbsp;nbsp;' Jo 8|.mpliçilt;m Pharma*

C Cmilia,hocDiofcoridesBritannicæ adf gnat : cum Betonicæ querna po dus uifantur.Nccillud minus licet mi ran, quamobrem mentiones duas Betonicameruerit, Nifiquisduoquoep genera Betonicæ demonftrata nobis a Diofcoridecontênderit : duas Së Paulus Aegineta Betonicæ fa^ cies intelligiqeffeólu pardi, ut prætîixiraus»

*SENTENTIA AFVLEI de Betonica»

Betonicam, fiuc Britannicam, Græci Ceftron, amp;nbsp;Prioniten, pdem Pyrinem', qdem Alianthon, qdem Plychotrophon. Item Thyarizon, Seropodion,amp; Pandiona appellauerunt, Prophetæ Hierathiorine. Ro raani Betonicam,nonnulli Serratam, amp;Rufzmarinam ♦ Hæcherbana^’ Superftidofa feiturin pratis, 8c montuofisiocis, 8ó opacis circa Ounces ♦ Animas ho* nimisBetoni- fnjfjujyj g^corpora cuftodit, amp;nbsp;notflurnasambulationes a malehcns.pe^ nculis,ab iuftis etiam,8ó uiGonibus metuendis tuetur ac défendit, amp;nbsp;o* mm' rei fanda eft. Ceftron uocatur, 8ó Pfychotrophon : Gquidem frigi* dis repcritur in locis . Radicibus quidem tenuibus, amp;nbsp;rubicundis, thyr^ fo tenuiore, ultra cubitum quadrangulo, folps Qiiercui Gmilibus, boni odoris,feminc in fummi^te thyrfi fpicato,modo Thymbræ.

Hæc fere Apuleius, uel Antonius Mufa ♦ nam de autore addubitant, quinuper Apuleio, exBaGlienfieditione,uolumende laudibus Beto*

■ ' D nicæappenderunt. Qtianquamnon abluditfcreDiofcorides, in alteri^ us Vcionitædeftriptione; quodtamen caput omftes adulterinum, no* thumc^ exiftimant»

CONFVTATIO defcriptionis ApuIeianæ,8(C

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ^ nbsp;nbsp;nbsp;* capitis in dioscor»de Betonica,per

MARCELLVM VERGILIVM»

Britannicæcaput,incund:isfereGræcorum codicibus, alterum Be^ toiflicæcaputfuperfticiofe, amp;nbsp;imprudenter eft adiedum . In aniiqudi^ mis enim,quoshabemus DioftoridisGræcos amp;nbsp;Latinos codices, nulli* bi legitur.Nec uerifimile eft,poft tradatam femel totam Vetonicam, in^ tercedentealio capite, de eadem iterum agendü huicTcriptori fuifle. Ac^ cedit ijs, qt^d nihil in hocfcriptoremaieftateeiusindignius,nec cui mi* nus credereoporteat, ^ ubi fuperftiriofum aliquod, Só ad religionêno^, ftram pertinens,ab eo docetur J^oterunt legentes,quod dicimus, ex his, quæalrj interprètes reddiderunt,cenfere.Nobis nonplacuir, religioncm naturæmifcere,amp;rquætart,longointeruallodiftant a fetiptore hoc, ca^ dem facere. Vana hominu mortalitas, hæc primu infert:mox impruden tia,amp; falutis ftudium cxcipit,cxccptaqt per manus diuferuntur.

EiKiïf/. Betonicæ ex SERAPIONE»

Kaftara, id eft, Betonica, eft hcrba,quæ nafcitur omnianno, habeas uirgarn fubtilem,cuius longitudo eft upius brachrj, aut plus, 8ó eft qua* dfata : Sf habetfolialonga , mollia, Gmihain figurafuafolijsglandium, Ódinfcifturisfuis,habentia bonum odorem : amp;nbsp;foliaquæ funtpropiu*

Corum T O M vs Primus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi

qua terræ ,funt maiora folios alps : 8c in fummitatc uirgae, eft fernen col* A kduminfe,prope coUedionem (jaicæ framenti. Et aflimilatur Satu* rdæ, quæ dicitur Thymbra, amp;nbsp;habetradices fi«ut HeUeborus ♦ Folio* rum ufuseft tantum modó. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

TEMPERA M^NTVM ElVl,

Calida eftj8cGccans in tertio. Ut inquit Platearius. Et uirtus eius eft, uulncra mundificare,óó incarnare,

VIRES Eivs, Scluuamenta

EX DIOSCORIDE.

Folia Betonicac exhiberi debent, ruptis, conuulfis, mulieribus uuluae malo opportunis,Sc aé laxados uteri ftrangulatus,drachmæ unius pon* dere,cum hydromelite.

Tres in umi fextario drachmae,contra ferpentium mor fus ebibuntur, Herba magna utilitate,illatis a ferpente uulncnbusilÜnitur* Aduerfusetiarn uenena,drachma ex uino pota,conuenit, Præfumpta ea,fi uenenum hauriatur,nihil nocebit.

Vrinam ciet.

Aluum fubducit.

Medcturcoraiciahbus,amp; infanis,potaex aqua, Sc iocinerisjienifque uitns drachmae pondère in aceto mulfo,

Concodionem adu^uat, ft quis eafabæ magnitudine^ecundum cœ* nam,cum melle eoefto deuorarit,

Modo conOmili acide ruciantibus propinatur»

Stomachicis earn manducare, S^fuccumdeuorareproderit, fiq^oftea^ « dilutum uino forbeatur.

Datur fanguinem exfcreantibus, tribus obolis, cum diluti uini, aut ladis cyatho,

z Ifchiadicis,renum amp;ueficae doloribus ex aqua»

Aquæ intercutem binis drachmis ex hydromelite. Regio morbo labftrantcs recreat.

Menfes pellit,drachmae pondéré cum uinopota«

Aluum purgant drachmæ.iiij.potaein hydromclitis decern cyathis, Facitcum melle ad tabem,8c purulentam exfcreationem,

Folia Gcca,tritaq? fidili uafe reconduntur,

lt; nbsp;EXPDINJp,

Fit uinum ex Betonica, amp;nbsp;acetum, ftomacho 8ó claritati oculorum* Tantumep gloriœ habet, ut domus in qua fata fit, tuta exiftimetur ab piaculis omnibus,

• ^antauisineffeBetonicæ putatur,ut inclufæcirculo eiusferpentes* ipQ fefe interimant flagellando, EX AP’VDEIO, nbsp;nbsp;• Fraduris C A p i t v M fanandis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Herba Betonica contufa,amp;fuper capitis idum pofita,uulnus mirace*

pt s iMPLici vM Pharma*

kricate congluti'nat amp;f fanat.Eoq? cfRcacius,fi ter die refcdam,hoc eft.re^ cenhorem trequenus jtnpofu£ris,donecfanefcat.Eius poteftas tanta fer^ tux habere utilnatem,ufona quæ fr a da confolidet,amp; ui fua extrahat»

o C v L o R#V M. doloribus medendis»

Betonicæ heîbæ radices ex aqira a^teiiias coquito, amp;nbsp;ex ea aqua ocugt; los foueto.Ipfam,aut eius folia certa fupra frontem,amp; oculis imponiio»

AD OCVLORVM caligines» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Bctonicædrachmam unam , aquæ calidæ cyathos quatuor, ieiunus bibat : deducit ad inferiorem partem eum fanguinem, qui caliginem o^ culorum fecerat.

AD OCVDOS lachrymÄbs»

Eetonicamanducata, aciemoculorum clariorem facit. Item Betoni^ cæherbætritæ, pau’ulum falisadqcito, digitis duobus,amp; polliceqnan^ turn tollere potueris,fublatam, formatam * tormidulam fi naribusinfe^ rucris,idem efficies,

A v R I v M doloribus fuccurendis,

Herbæ Betonicæ recentis folia,uel per fe,aut in aqua madefada, D^ inde adieda rofa liquida tepefacito,8d in aures ftiHatoJanaq^ fpiflato:ini re proficere creditur.

Ad dolorem D E N T I V Mgt;

Herbam B(^nicam ex uino ueteri Slt; aceto ad tertias decodam gat* gariz^jdoloiemdentium dikutiet.

AD V O M i T v S, amp;nbsp;fufpiriofos»

g Hefbæ Betonicæ drachmam unam,amp; fumptis ex aqua tepida cyathH duobus,bibendum fi dederis,iuuat.Idem fufpinofis prodefle creditur»

PHTHY Sici s , amp;eisquipurulentücgeruntcurandis.

«Betonicæ drachmas ireis dato cû melle, amp;nbsp;glutiatieiunus,auxiliatuf» SPDENI CVRANDO»

Betonicæ drachmas très dato manducare per triduum,uelin aquafn^ gida cyathos dabisbibere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

BetoniÄedrachmas quatuor, aquæ calidæ cyathos quatuor da,ut bP

Herbam Beiomcam ex uino decodam, amp;nbsp;po* (bat per triduuffl» tuidatam,lienofis prodt (Te e^erti affirmant!

Betonicæ drachmæ binæ ex mulfo cyaihis duobus, bibenté fanabit» AD*RENES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Betonicædrachmastreis ex uiniueteris cyathis tribus,piperisgratis xxvij .contrita-amp; calefa da,ieiunus bibat.

VENTRIS DOLORImedendo.

* Herbæ Betonicædrachmam unam in aqua calidacyathis duobu^^ bendam da » His autem dumtaxat hæc apta erit compofitio, quibus nofl êx cruditatemteftina torquebuntur»

AD VENTREM concitandum.

Betonicæ drachmas quatuor , hydromeliios, cdo dies bibendü»”

corum T ^ M v s Primus* । Pj dato^uentrem mouebit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

. Ad L V M B O R V M dolorcm*

Betonicæ drachmas très ex uini Amynci cyathis tribus, piperis grana xvq.contrita amp;nbsp;ealefada iciunus bibat,curabitur»

Bctonicaexmulfo potui datâ,febrientftx aqua calidaji^mborum do^ lores fanare creditur*

Ad C O L V M*

Herba Betonica,cum uino auftero æque proficit*

Ad T V S S I M.

Herbæ Betonicæ uncias duas ex melk accipiat per dies odo» Adtypum^ VOTIDIAN AË»

Herbæ Betonicæ drachmas.q.Arnogloflk unam ex aqua calida cya* this quatuor bibendum fub acceffione miniftra.

Ad typos TBR.TIANAE,atCp CIVARTANAE.

Herbæ Betonicæ drachmas treis,mellis attics unciam,aquæ calidæ cy* athostres inunum mifcebis,amp; anteaccefTtonem potui dabis^mirefa^ nabitur»

Ad v E s i C AE doloi^m.

Betonicæ drachmas quatuor,apij radicis fcrupulos treisdecoquito:ra dices uero apfj in aquæ fextario ad medium quum decodæ fucrint, turn demum Betonica adraifcenda,potuic^ exhibendaïdolorem ita extermi# B nantjUtpoftliminioredeatnun^»^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ad C A L C V D V M. / *

Betonicæ drachmas treis ex aceto cp optimo, ^ meUis amp;nbsp;aquæ calidç cyathos odo bibere confert.

HYDRO Picts curandis,mulieribusitem,quæ

PAR Tgt; V laborant,necnon amp;nbsp;ijs qui

FEBRICITANT* .

Betonicæ drachma una ex aquæ calidæ cyatho uno pota,mcdetur* * v Betonicæ item dr^hmæduæ, aquæ calidæ cyathis quatuor, fi fine fe* bre fuerit:fi cum illa,ex uini cyathis duobus miniftra,fert opem*

Ad p A R A E Y s i M. ,

• Betonica trita et impofita,neruos etiam præcifos glutinare,8lt;f perfana recreditur*

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Contra H o r R o R E s*

’ Betonicæ drachme duc ex uino auftero,cyafhis duobus:item ex aquæ calidæ pari menfura,fub acceffione bibere dato.

Pro mulierculis quibus loci frigore uexantur,,

• Betonice drach, iq.ex aqua calida,totidé cyathis p triduü bibere dato* « Aduerfus ebrietatbm, - .

Betonica fi prius fumatur,ebri«tas uinum non comitatur, - MORBO REGIO CUrando, ,

HerbamBetonica ex uino fæpiusfumptâ,mircproficere didicimus»

^fi 8 t M P L i c 1 M Phamia# CARBVNCVDO fanando, ’ Betonica m aquccahdæ cyathis duobus pota,carbuncuïo medetur-Hisqwperfndjonibuslaborant.

Betonica cum axungia triîa,plagæimponatur,prodeftutiq?.

• • nbsp;nbsp;nbsp;CASSIS exitinei^»

Betonica? unciam ex uini cyathis tribus, triduo ex innere Jaflus bibat. Aegris FASTIDIENTIBVS CIBVM.

Betonicc drachmas geminas,ex aqugmulfe cyathis tribus potui dato* Vtfacilequis D e C O Q v A t.

Betonicç drachmas treis,menis decodti unciam fumito, mei quoad in^ durefcat coquito ex aqua,cahda cyathos duos pot^' dato, Paftillos quo^ ^ ex eo facere conuenit,^ calide deglutire.

Ad SERPENTIVM morfum,

Bctonicæ drachmas treis ex uinicyathis tribus diluito, 3c potui dato» omnium quippeferpentium morfusfanat, Betonicam quot^ uini nigd cyathis tribus conterito,8d uulneri inlinito, V E N E N i s datisexpellendis.

Betonica? drachmæ tfes ftatim potæ,uenenum difcutiunt, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad morfusrabidi c A N i s.

r Betonica contritaamp;con tufa, morfuiim ponitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

• • nbsp;nbsp;nbsp;* Ad F I S T V D A S»

Exi^etonica contufa,amp; contrita turundulas facito,amp;pufillum falisin ferito,fiftulam obligate,expurgat, ' '

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PODAGRAE fuganda?» * •

Betonicg radices,cü folqs,codas ad tertias,in aquapGtas,ipfam que^ï per fe tritam,amp;^ applicatam,mire dolorem Podagre lenire expu affiimaï» • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad P V R G^A T I o N E S.

* nbsp;nbsp;Betonicæ drachma purgationes hærentes in uino expellit*

ExIOANNE V I G o N I o» ‘ Betonica inter herbas,qua? capiticonferunt,obtirietprincipatum» Et folia^ius impofita fronti, meden tur dolori oculoi um,amp; deftiHatio esretinent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

AVTÓRES E T' D E S C R I P T o R E S.

Diofcorides,principio lib,5, Plinius,lib.25.cap.8, • nbsp;nbsp;nbsp;'^

Apuleiüs,lib, de laudibus Betonicæ.

Galenus.y.fimplicium.

Serapion,cap.322.amp;:cap.2o.

* Platearius,cap.7.Betonica. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Hermolaus Barbarus,in Coroflario. *

• • nbsp;nbsp;nbsp;Marcellos Vergilius.~ * 0ribafï'tis,didione,Betonici» ' Aemilius Macer,did.Betonica, loannes Vigonius. Pandulphus CoUinutio« . Nicolaus Leonicenus. -

cofum» Tv o M v s Primus»! ?j DE CONSOLIDA MEDIA, Rhapfodia.xi III»

N OA»ENCDATVRA

• Teutonica, (Hulben (Hunnel/ Änrnel/o^crCHrofl?

S (Hundek

V P R A re flati in Solida ginc fumus , multas elle Confolidarum fpecies, ex qui# bus S^ præfens eft, quam Me? diam , uel Minorem ConfoH? dam uocant, uulgo, (HulbCfl (Hummel, teft^ H i E R o ny? mo herbario , Qui amp;nbsp;buius quoqj triplicê tTifterentiam fa? dt » Et primæ quidê nomen in? dit germanum, }5tttncl, flore purpureo » Alteri , (Hulbctt CHun^efflore uieto, blaw » Ec Tertiæ nomen Maiufculæ, teu tonice , ^rof? (Humbel, fine floribus,figuraBetç, foIqspauloexilioribus.C^oueronominefitapud Diofcoridem alio ab SolidagineJngenue fateor me ignorare»

VIRES Eivs, amp;Iuuamenta

Vtfuperiores Confolidæ,uulncraglutinat.

Sanguinis trombos,ex cafu, uel contufionibus coadlos in corporc,dif ijcit,amp;diftbluit»

Præfens remedium eft alcolç,amp; oris ulceribus ferpentibus.

Decodum eius,uel aqua tumonbus illita,difsipat tumores omnes. Datur apopleticis defperatis eins aqua,etardore linguelaborantibus, fifubindeozymi feminis aliquot grana in eo macerentur. •

Maiufculæ ufus eft ad intertrigincs,ad ulcera penis,pudendorum, ad . marifcas,8ó ad omnes tumores at^ abfce^us»

Sunt qui in dolore neruorum aqua eius ft obliniunt, arep inde melius incipiunt'habere» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Vidiqui colicisbibendampropinauerunt jamp;corroGoneinteftinorü laborantibus»

56 sâMPLiciv M .Phaniîsi^

• • E’ ’ * '’ Rhapfodia X V»

• lt;[ N o M E - - N C ' L quot;A T V R AE Latine/Herba paralyfts, Margarita.

- Germanicæ, ©♦PettrefcblufFcU '6iriÏclfc^Iöf|?eL ©c^Iölfp’ / '-blöiijcjn• IPcifj^Betomen. '

Jyyv LTA sv BINDE apud autores de Paralyfi berba ucftiga^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uimüs.plurima atm herbari)S'centuKmüs’, tic rum needum quic^ cem^

• perimus , quod ad ftomachu fecerit noftrum . Nomen ignotu ueteribtiS ► nbsp;nbsp;lt;^^ 4criptoribos.Barbari tam ïnfdte,tam mepte,confufancee^ omnia m^i^,

ut mams ctiam negocium feccrint^ Sic emm rehquit de ea PandeâaruiU PandeAanus shapfodus. Herba ParaÏyGs eft,cuiusfolia florere incipiïmttemporehye mis,quæ fe extendunem terra, qua G alba amp;'crjfpa:ut AGsfagus, ßorcm album profère.

Quibus quid fibf ndit, non intelligo « Nam aïiam jonge hodie nobis demonftrarunt hert^ri),principio ueris fubalbidam amp;nbsp;fubluccincm.flo. ribusBctonica;fcrefólrjserumpentem,cuitamfimih'seft,utnuÏlumlac ' ladifitfimih'usrquod mihi fufpïaórièm facit, Betonicæ quandam fpeciê e(re,albam fciJicentamctfi refragante Hicronymo hérbario, Verumtam^ en id coniedura cito, nulla dialedica dign^as. Plura apud probatos au? tores non lego, nif in Barbari Corollario, Qui in fylueftri Cucumere de Paralyfi quadam herba fic meminit»

' Alius quoqj flos habetur,Bellis nomine,pratêfis,amp; candidus,8lt;f qua? Hermofaug damtenus rubeus,aduerfus ftrumas efficax, ut Plinio uidetur. Sitautem p’j;2|^®*^' Bc^s idem qui amp;S Beîlius,fiue Bellio, 8^ ipfe flos pratenfis, quem Plini?^ us^inquagenis quinis barbulis paftillicantibus coronatum fcribit, ani? maduertendum puto. C^an^ enim futcus uidetur a Plinio defcribi Be^ tio,üolüfriine primo amp;nbsp;fecundo,Bellis uero candidus,fexto etuigefimo, non tarnen ita in omnibus Plinianis codicibus luteum eum effe legiinus.

C Quidam luteum ei fernen, non ipfum florem audiut,amp; Paralyfin didani uulgo interpretantur : qui ^ primus ueris flos,amp;: Margarita cognomina tur,ethyemequoq^totanaicit,ex Occidête,utqdam exiftimant, in italic am conuecflus ♦ Quinquagenas in ei ternas, non qnas barbulas inuenio» Laudat ad Parakfim,a qua amp;nbsp;neunen. Jtemcp ad Podagras, amp;nbsp;lichiada» Paralyfi uocatæflorê habet fmilêjpaucionbus tn barbulis.Flos, qui qni alonginquoconfpicuus eft,Paradelis uulgodicit:folio cm non admodu diuerfo.nifiqpferratumefthuic, nonParalyfi.Suntqui Buphthalmon» amp;nbsp;Bouis oculum appellent. Nam qui Antipatrem uulgo diiflum rentuf Antipater her cum eflè,liquido fallunc: cü fit Antipater furculofus, amp;nbsp;flore luteo, qua ba Buphthal- ß Cunilasinis minore.FoIia Rorismarini, latiora.minufq? longa. Chri^ Criftophori ftophonanä,amp;oculuConfulisnonnuUi uocant.^uiusillaproprietas, 3n3’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod flores poft nafcentes, altius tollunt,(^ prius nati. Decuius rei argU Wis*“^'^quot;* mentouideri poiTctaliquibusJiacherbaeiïè, qua Pliniuslmpiam uoca* Hsrbalmpia. ti tradit.Herbainquitimpiauocatur incaua,Roris marmiafpectujhyifi modo ueftita,amp; capitataundealq ramuli affurgunt, fua capitula gerétes» Obid lmpiaappellauere,qmliberifupra parentem exfoliant, Alq poO us ita appellatam,quodfiullum animal earn attingat,exiftimauere. Hæc inquit,inter duos lapides tritaferuet, præcipueaduerfus anginas fucco,

•3 t) Nectentatiuni^eomorbointeriere.Suntamp;quiinauium nidisinferiaK quid ex ea putent,iamCp ita non flrangulari pullos, auidius deuorantes» Hæc Plinius. (^æterû,qiianq5 fimilitudo in ea praprietate fit, multa füllt inter utra nep difcrimina.Primum,quod Impia incaua eft herba. Antipa ter non eft, Alterum,quod tritanon feruer.Tertium, quod nee capitula,

* •hcc thvrfos gerit,fed flores dumtaxat.Hæc Barbants.

L O c v s.

Prouenit ultro in pratis uirentibus.

^ nbsp;nbsp;nbsp;CODDECTIO.

Colligitur,partimcp in alembico exftillatur,partim ficcaturin umbra, mprincipioMarj.

VIRES Eivs, amp;Iuuarnenta

* exHiERONYMO herbario.

Eins decodum,uel aqua illita capiti dolenti,dolorem reprimit, Stomachum calefacit,amp;' h|par,Slt; matricem.

Quamobrëconuenitetgrauidislaborantibus,raenftruacpprouocat» Serpentium quoep mcÄ'fus fanagSC ucnenatorum omnium.

T umores capitis ffdat,amp;repercutit, lineo paho in eius aqua intindo, Sc fubindecataplafmata.

Macerantur flores eius in oleooliuarum,etfitex eis unguentumadpa ralyfim,amp;ncruosfrigore,8c humoribusrefolutos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ^

Vitiligines exterit,amp; in facie amp;Mn reliquo corpufeulo.

* Humores parientes Ifchiada refoluit, expellitcp, ^ per urina redutif»

corum T ip j^ y g primys^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5»

Fumusterræ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

^Aubcn^copflf^ de C A p N O.ideft, Fumariaherba, uel Fumo terræ»

Cnomenglatvrae ^^ Græcæ, KÄTTVACT Ko^vJ^KÄtt^ Ko^to^ Ki^vifliÄtey «j^ioif KiffTVimer^ (iX^littf^tmir t^^nvoyófytop )(i\tlt;l^ivtoi/{iiK^iit ‘/rt^sifioif KacrSa^Kr^ Latinæ, HerbaFumaria» Fumusterræ* Capniris. • Apium«. Germanicæ, i^rbroueb» ^«wbcnBvopff» ^a^cnmbdb4Uh PLACITA AVTO^VMdeFumaria»

FC Fumariæherbædcfcriptioex DIGSCORIDE» RVTICOSA herbulaeftFumana, præfenera,Coriandrt fimilis, folijs candidioribus undicp numerofis, cineracei colon's, flore purpureo»

^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eiufdem detiniado ex P L 1 N I 0. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^ %

Capnus prima, quam Pedes gallinaceos uocant, nafcens in parient Capnus

bus,amp; fepibus,ramis tenuiflimis^parfisqj,flore purpureo,uiridis» buc* «^“Pl«* co caJiginem difcutitjtacp in medicamenta oculorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^

quot;loo s^MP'Lici^M Pharma*’

Similis 86 nomine Sd effedu cft alia Capnos fruticofa, prætcnera, fo^ lijs Coriandri, cineracei coloris, florepurpureo « Nafcitur in hortis, S^ hordeaceis fcgctibus.

PARA P*H RASIS HERMOLAI Barbari df Herba Fumaria,

Capnos.fiueCapnionjhoceftjFumuSjduplex.AIiahicdefcriptajna^ fcens in bonis,amp; fcgctibus bordcaccis. Alia amp;nbsp;nomine amp;nbsp;cflcétufimilis, quam pedes Gallinaceos uocant,in parietibus amp;nbsp;fepibusgenitam,ramis tenuiflïmis,fparfisCp,florepurpureo, ut in quit Plinius : quam nonnulb modo Cimbalarêuulgo dieflam, neicio ^ rede interpretantur, folio He^ deræ pr£tenui:utin Cotyledone comonuimus, Hanc auté Capnon, qua! nafcitur in fepibus, Chelidoniâ phragmitem uoc?re moriseft Aetio, a^ exinanitiones partminiocinorecuruaru utilem dilt;flâ:utputo ^quonian^ fucco difcutit caligincm,ut Chelidonia : 06 ob id in medicamenta oculo^ rum additur:ut in Collyrium Marciani, earn Chelidoniâ Capnitida co^ gnominantis. Qiiod fi eadem probetur effecum Cimbalari, ut quidam conijciuntjCtiam illa fimilitudo confluet, quod folium Hedcrehabucrit, quale Chelidonio minqp contigit. Propterca confyderari cupio,niïquid non fimilis,fed eadem omnino fleCapnos hæc, cum Chelidonio mino^ rc.Multa certc paria comperio.Cæterum ex eo,q) Capnon Pliniüs a no^ ftris Pedes gallinaceos uocari fcribit.magnus plæfofcpihüafîtcrror,exi* ftimantesCapfton a Diofcoridemonftratum,ribnaliudgenus efle,^ quæufilgo Sanguinaria,86 galli Crusdicitur. Pudenda amp;pcienitendam fcitia:nififronsattritamultiseffet. Quandoquidem ea qua'galliCrusuo lt;catur,Cramini eft tam fimibs, ut ab eo forte non admodum feiungfpof^ finnifi q?folio minorecerniiur,86 fibrispotius cp radice nititur.Id autem quod in utroep fummo frutice Trifarin, gal linacei Pedis imitationem ha J^,candidius in hac,^ in Gramme confpicitur»

Vndedidaeft Fumaria,ex MARCEL* V E R G I t i o»

Fumariaeherbgnotiflimaresfürrtus, quondam nomen fecitï autfanc, quia triclinïorum parietibus ; töruq? cameris inducta, nigredine noceaC aut quia,u^Poëta cecinit,fufpcnfam explorct,durercp ad fabricam mate* riam,fed quoniam uis illi c5tra hominis oculos lachrymofa fit, qualis ii^ fumoeft. ObquamcauflamflaccüsJachrymofum in carminefuofü* mum appellauit : 86 Ariftophanis feruus, in fcænam rediife fe dicebat, fumo coa(flü,necpotuiffetiomicu cæterisefle, óritfittKvi'r« JiAiijxe^icvry, quod eft,quoniam eroderet palpebras eius 06 oculos. Quod maximum a fumohuicparti tædium eft :cuipotens idem Fumariæherbæ fuccusa fumo indicata in græcis fuit.Nec tantum Capnon æquali fumo appelle* Boneeam uocauerunt,fed Capnitim etiarn, id eft, Fumariam dixcrffm^ Quemadmodum a fimilitudine Cbrymdrum : quæ uox in fcriptorlt; Wocmultifariam creuit, alps fimplicitcr Coriandrum, alqs agrefte Co* riandrum, alijs diminutiua forma Coriandron uocantibus » Nafci H^

corum T o M V s Primus^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loj

in fegetehordeacea ait,Plinius tarnen adiccit,8v horn's: nee maktquoni^ am frequenuor inhortis,lt;^ ia iegetibus inueniatur.

SERAPIO NIS i/TToy^xipn cfeFumaria.

Scehiterig, id eft, Fumusterræ, ciyierbafirnilis Paftinaeæ agreftis: niG quia eit magis minuta,Slt; amarior,amp; habet radicem^cuius color ucrgt; git ad albedinem,

LausFumariæex M E s V E.

Fumusterræeftex medicinis benedichsjierumexuberantiaeius, amp;nbsp;nimiacopia, exemiteam e numero mediemaru preciofarum ♦ Cum hoc enirn quod aluum foluit, ctiam uehementerconfortât cætera membra» Neceft in ca aliquodBiocumcntum apparens.Eft aha cius fpecies, cuius floseftlubalbidtis,anericeus:amp; alius,cuius color ePt pallens, uiolaccus»

E B E C T I O.

Melior cft,quæ uirct,foli)s tcneris.planis, Ót uiolaceo fiore. Crifpior ignobilis e ft»

T E M P V S C O Igt; L E C T I O N’I S.

CoHigcuda eft a principio Veris herba/emen a fine»

TEMPERAM E NTV M* E I V S.

CalidæScGcctrcftcomplexionis infecundo » AcutæÜmuI 8c amaræ qualitatis.Nce produs ab acroreabcft,Subtiliat, amp;nbsp;penetrare facit,ape^ rit oedu fa, amp;nbsp;refoi uit,» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

R E C /T I F I C A T I O, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Nihil quidem habetnoxij,ucrumcamen cxacuationeindiger,ut uehe menuus operetur.Ccnfetigicur Mcfue,in laxanda aluo, adqcien^amilU aquamcafei,mirabolanos , uelfenas.item paftulas, Sc mei. Succus cius æquiparatur fucco Abiynthq . Etfircpleanturex fucco cius uur a angu* Itis orificijSjfuperinfuio oleooliuæ,dura£integroanno »

VIRES 8óiuuamentaeiusex DioscoRlDE»

Fïuius fuccus claritatem facit oculis, delachrpnationemqj :unde nolt;gt; mentraxit» •

Illitus cum gummi,euulfas palpebras renafei prohibet. • Commanducataherba,biliofam urinam cit.

E X M E S V E.

Solutionem facit facilcm,educitqgt; choleram,Só humores-aJultos.

Ft uirtus cius extenditur ad ucnas,amp; mundificat ianguinem.

Fft medicina benedida, iuxta omnem modum adminiftracionis cius, a'gritudinibus, amp;infedhonibus choleræ, ÔChumorumaduftorum : cu* luGnodi funtjepra,fcabies,óó impetigo.

^^lubrisquocp eft medicina opilationum omnium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Confert ftomacho,hepati,8c inteftinis.

V fus cius etiam eft in febribus cholericis,amp; opilatis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• DE D o s i, Sc minÄ^ratiöneeius.

Potiofucci ipfius eft, ab drachma ^, ufque ad.q, Et decodioniscius

»oi siMPLicivM Pharma*

C ab unc,x.ufq? ad.xv.amp;pulucriseiusabdrachm.iij.ufqj ad.v»

EX lOANNE VIGONIO»

SuccuseiusinfpiflatiTs fucco Lapathi'acu«,amp;modico oxymehSjU' namquanep morpheam curat* • nbsp;nbsp;*

Item decodio Fumi terræ, maluarum, uiolarum, amp;nbsp;Lapathi acuti, cum furfure hordei,8c nepitajUnamquanCp fcabiem potentifsime curat, 8lt;^mundat,

EX A E T I O*

Vino fubada Fumaria.mixtac^, ftomachum roborat : datotß,inquit Aetius,quantumcuncp febricitannbus»

E X PDATEARÄO*

Contrahydropifim, amp;nbsp;præcipue contra leucophlegma, fuccuseius addito puluere Èfulædrachm . q . cum aquacalida * Velfiatfyrupus ex fucco Fumi terræ, apq, fccniculi decodi, puluere efulæ, addito fac^ charo*

Contra arteticam denturdrachmæ* q ^hermodadylorum, cum fucco Fumiterræ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Herbaautem ipfainuinocoda, amp;nbsp;cataplafmata fuper locumpoda^ gricum,multum ualet.

Ad melancholiam, uel phlegma, amp;nbsp;naufeam in ore ftomachi, datuf fuccus eius cuffi aqua ealida,addito zuccharo* •

N0ta,quod quidam in mane, quidam fero, quidam f mpliciter, quP dam cum adiundo miniftranr.

* Vefperi femper porrigitur cum aliquo uentofitatem reprimentc,S^ diffoluente: ut femine fccniculi, uel maft ice. humores enim uentris difij^ cit,amp;exinde tormina fiftit*

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EX HiERONYMO Herbario*

Fumariæ potio,medetur pefti,oris ulceribus, reprimit tumores illiW, purgat menfes,amp; pulchritudinem inducit*

AVTORES, S^DE^CFl * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptores Fumariæ* DiofcoridesIib.^J* PIiniusIib*2y.cap.i3* * Hcrmolaus Barbaras in Corollarqs*

Marcellus Vergilius»*

Mefue,de fimplicibus*

Serapion cap*7u loannes Vigonius*

Aetius de fimplicibus,

Galenus*d*fimplidumcap*?^

Platcarius cap.5*

Georgius Valla didione,Capnon,

corum T %o M v s Primus^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»07

- DE s A T Y R I I s, Rhapfodia^ ^Vh CTNomencIaturæ»

Græcæjôf;i(«? nbsp;nbsp;nbsp;^'çx*f Kvvé?

Laiinæ,Satyrion,Lcporium,Tefticulus uuIfKs»

Germanicæ, ©tînbelwuv^ KgabcntKßut/ ^vcôçblâ ne»/

Xagxvurç«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

PLACITA AVTÖRV M,de Satyrio»

HSENTENTIA THEOPHRASTÎ

de Satyrio lib.p.capjp.

V M A N i scorporibus,ulcraillaquçranitacem,moi-bos,rrtot‘ temt^fpecîtant, alfa quocp herbas afFerrefuis uiribus poire affirmantan^ putagenerandi feminft facuhatem, atcp fterilitatem : utquafdam,ex eo^ dem facereutruq^ ualere: fieu t qui Tefticulus appellatus eft. Cu enim ge minifint,altermagnus,akeraûtparuus,màgnum,efficacem ad coitij,da tumelade caprinotradunt:minorem ueroobefTeacinhiberc.Hàbetaut foliu Laferis,uerûleuius,atcp minus,caulem firrtillimum fpinæ,quam pi rumuocant.Mirum ergo,ut dictum eft,ab una,èademep natura,diuerfiü tatem tantam uiri um proficifci. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Sententia DIOSCORIDIS hb.3.dc Satyrfjs»

Déprimo SATYRIO quodxvvôjôf;^ij di-citur,id eft,Tefticulus canis.

Tefticulus canis, qu^m Grcci Orchin,autCynoforchifl âppcHtyitjfo^i Ifjs circa caulem monib.OIeæfimilibuSjinterra ftratis, Iongioribus,an5 guftis,leuibus,caule dodantrali,floribus purpurcis,radice bulboia, ob:» longa,Oliuæ modo angufta, duplici ordine : fuperiore,quæ plenior eftî* inferiore,quæ mollior ac rugofior»

ExplicatioHERMObAi BARBAR £. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B

Cynoforchis inueniri folet fere in uineis,foliis ternis,paruis,femipeîh^» Iibus,radiceadformam teftium hominis, altemis annisintumefeente ac^ refidente,atq? hic mas eft:00 fœminaeiufdem nominis:quæ diftinguun^ turintcrnodrjs,etramofiorefrutice,radice fafeini.Nafeitur fere iuxta mâ re,8^ Satyrion uocatur,minus proprie. Aliud enim genus ef^quod pro prieSatyrium uocatur.

Dealtero SATYRIO 1^ IO S G 0 R.

Tefticulus q alio nomine Serapias, Andrea atitore,uocat,qm inter pâli ca radix utilisfitjolijs eft Porri latioribus,obI8ga,pinguibus,ex alarûfi^ numflexis,caulepalmeo,florib. pene purpurcis, radice tefticulisfimilû De Tertio SATYRIO,

JTertium Satyrion trifoliu ,quod tria fert folia, ad terra infraéta, Ru^ i^^,aut Lilio fimilia,minora th,ac rubea:caulem cubitalem,nudû,flore Lilij effigie, candidu:radicêbulbqpi^,mali magnitudine, fuluam intus 'Utouum,candidam,2:uftanti dulcem,amp; ori non inoratam»

De Quarto S a T y R i 0 Brythronio, SatyrionErythronion,alii Erithranicon,alr) Melionaqueum ,altj Eu k i

108 sjMPDici^M 'Pharma^

C taticon, alq Phapicum,aut Satyrifcon, aliqui Satyri Tefticuïum appela lant.LanniMolornculum Veneris,feminchni,maiore,duro,kui,fpkfl’’ dente,quod fertur non fecus atq? Scincus libidinem éxcitare. Corticerâ^ dicis gracili,ruftb.Intusîiutem albuin includitur,fapore dulci,non ingrä to orijn montofis amp;nbsp;apricis naf«tur. *

BARB A 8. v s de Quarto hoc s A T Y R i O in Corollario»

Satyrion hoenotum paftoribüs: quoniam arietibus amp;nbsp;hyrcisfegnio^ ribus in potu dat,amp; in Sarmatia equis, ob afliduûlaborêpigrioribusil^ coitu:quod uitium Proiedamû uocantJn totum quidem Græci conciw^ tionem hanc uolctes fignificare,Saryrion,amp; Satyrifmon,ct Satyriafin ap pellant. Ideo amp;nbsp;Anftolochiæ genusunû, quod Polyrhizon cognorn*^ nar.t, Satyrion ex facto uocari cenfeo. H erb am qifticp illam Satyrion In^ dam appellauerim,Theophrafto allatam ex lndia,cuiuscontaclu libidi^ nem durarefeptuagefimo coitu meminerit,necfpeciem eins, autnome«^ aliud reddiderit.HabenthodieepSyri herbafimilieffèólu, Bucheidem^ nominant,etIndicamSatyrion : fortaflecumea,cuiusmentionem Theo phraftum fecifik diximus,eandem,radice candida amp;nbsp;dura, commendal* ore, quo craffior èC ruggfior,^ albior,podagris utili»

APVüEivsdeSatyrio»

Græcis dicitur Satyrion,alijs Cynoforchis,ah}s Eutaceon,Eraten,P3^ nion,Serapion,aIi)s Orchis, Aegyptq Menem,Galli Vram,Itali Priapi^ D ftum,aïfi Torifhnalem,alfi Tefticuïum lepo rinnen nominanc. Nafdia^ in mOTitibus,locis folidisSC cultisjn pratis item,ÓC locis maridmisXeg^ earn menfelulio,

• •' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Sententia P l I N i i deSatyrqslib.ï5.lt;^ap«^»

Comitatricem uim habet Satyriô. Duo eius genera. Vna longioribuS folijs ^ Oleæ,caule quatuor digitoru,flore purpureo, radice gemina, ad ^£rrma hominis teftiu,alternis anis intumefcête,ac refidente. Altera Saty^ lt;*^non Orchis cognominat,amp; fœmina eiTe creditor j diftinguitur intern«^ dqs,8^ ramofiore frutice,radice fafcims utili. Nafcitur fiere iuxta mare.

Græci Satyrion fol g s Lilq rubri minoribus, amp;nbsp;tribus,non ampliuse terra exeiAnbus tradût:caule leui,cubitali,nudo, radice gemina ♦ CuiO® infierior pars amp;nbsp;maior mares gignat,inferior ferm mas. Eft et aliud genus Satyrion, Erythroneon appcyant,femine uiticis maiore,leui, duræ radi^ cis,corticerubro,intus album mcludit, fapore fiubdulci. Ferturin moU^ 1 tofis inueniri, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Sententia SERAPiONis de Satyrio cap.po.ÓÓ pi.cap.Chafialcheh

Satyrq duo funt gna. Vnuhabet radicê fieu tefticulos albos,etiioc^r *Chafialchel.Primü genus Satyriois uocat Tefticulus canis,8c grece^^ nofiorchis : amp;nbsp;eft planta,quæ habBi^ha extenfia fiuper terram, Sc prop^ liplam, amp;nbsp;ortus eft ex radice unius ftipitis : 8^ fiolia eius funt fimilia fo!ij5 Óliufjnifi quia funt fubtilioraeis,^ longiora,fiuper terra extenfiatet W

purei.Radix eins eft fmilis radici Bulbi, nifi quia eft tendens ad longitu dinetnamp; fubtilitatc.Et eft duplex,ficut funt due Çliue in figura. Vna in ferius,aliafuperius:una plena, amp;nbsp;alia uacua amp;rugofa. Etcomedit radix eins elixata ficut Bulbus:amp;iftud eft Sat^rion quo comuyiter utunf. Se^ cunduuero genus Satyrionis habet quocpduasfpecics:una eft,quguoca tur Arabice Chafiaalhabel,id eft,TefticuIus uulpis : amp;nbsp;nominal hæcin Græco Trifolium:quia plurimû quod de co nafcitur, eft habês tria folia declinantiauerfus terram:amp;fimilantur folrjs Acctofæmaioris, autfolijs Lili), nifi quod funt minora eis : amp;nbsp;in tefticulo fuo eft rubedo dcclinans rubedini fanguinis.Ethabetftipitêfubtilem, longitudineunius brachij. Ethabetflorem fimil^oribusLilq a'ibiin figura. Et radix eiusfimilatur ccpæBulbiin figura. Eteftin magnitudincmali,cxteriusrubci colons* intetiusalbificueouum:amp;quoddeipfa adminiftratur,eftradix.

AVTORIS PANDECTARVM.

Sciendum,quod eft alia fpccies Satyrionis, quæ uocat herba Bafilica grgce,arabice,Digiti citrini,uel Bucheidem,Latine uero, Palma Chrifti, cuius folia funt folia primæ fpeciei Satyrionis, fad graciliora, cum nigris punftis.Radix eius braneg manus,uel palmçmanus habet fimilitudinê, floris crocei.Cum uino uel aqua tritum,crocatum efFicitur.

TEMPERAMENTVM ElVj.

Humidum eft amp;nbsp;cali^um temperamento in primo:ideoetiam gpftan ribusapparetdulce. Redundantem aefufflantem humiditatemobtinet. Vride propter fu am inftationem libidinem citât.

VIRES aciuuamenta primi,ex DIOSCORIDE. *

Maiorem radicêfi edant uiri,mares generate dicuntunfi minorem fee B minæ,alterum fexum.

Addunt in Theffaha mollê mulieresin laftc caprin o bibere, ad ftim^^^us qnæuo-landos coitus:aridam uero,ad inhibendos,8c aheru altcrip poiu refolui.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. SECVNDI ’ Illitatumoresdifcutit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vlcera purgat,amp; ferpere cadem non patitur.

Afiolet fiftulas. Et illitu inflammationes lenit.

Aridæ radices nomas inhibengfanantc^ris putredines, amp;nbsp;ulcéra Ca cöethe.

Aluum fiftunt,e uino potæ.

De hac,eadcm quæ de Tefticulo canis producuntur.

T E R T I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Æam in uino nigro,auftero,bibere conuenit, contra opifthotomum». , Vtendum ea dum concumbendi inceffit cupiditas.

Q V *^ T I.

Venerem,ut produnt,fi omnino manu teneatur radix ftimulat î eo^ magis/ibibaturuino. -

no s 1 M P ,igt; i C 1 #v M rharma^

;} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EX P L I N I O,

Arietibus amp;nbsp;byrcisfegnionbusin potu datur a Sarmans» Equis in potu datur, obaffiduum laborem pigrioribus ad coitununJ eiusreftinguitaqua muKa.autlaâuca fumpta»

Ex Q R. I*B A S I o»

Radices tritd^jdcatricesnigrastollunt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ex A P V D E I o.

VIceribus difficilibuSjherbæ Priapifti radices tufas imponc, St repof gat.amp;f cicatrices claudet.

Herbæ Priapifti fucco oculosinunges,8ó lippitudines,amp; dolores to^ Iet fine mora,

Siquismuliercmfubagitarenon potent, berfafe? Priapifti radicem,«^ cft, tefticulum dextrum,quiamaioreft,amp;pipcris a’bi grana. 5^7. melli’ linc,if).in uino optimo diflbluat, amp;nbsp;de hoe medicamine pondo fcrupulo rum. p. per triduum fumat.

EX 10 ANNE VIGONIO.

Vinum decodionis eius,uel radix in gallinat um brodio decodajib** dinem plurimurn excitât»

ExAGGREGATOREHerbario»

Muh'eresItaliæ.radieem tritam miniftrantcum Iadecaprino, adcxci* tandam libidinein. Refoluitapoftemaiainflata»

Cum mell^ofaceo mundificat uulnera» •

CtÄ-atEryfipelam, quseeft defoédatio cutis uitio cholericifanguint®’ D Et in ipfa eft parum ftipticitatis,ideo retinet uentrem, potu SaiynoO' • « Qfiod habet flores purpureös,cum faleaperit ha morroides»

Etquando admimftratur ficca, prohiber dilatationem ulcerum,amp;ab feinditputredinem. Vlceraorisfanat.

ExHiERONYMO nobihEmpirico»

Decodum, viel aqua Satyrionis mafculi, confortât ftomachuin P®* tüm pondéré unc.i 5. Et Idericiam prcfligat,amp;' urinam cit»

Sanatomnia etexterna,amp;f interaneauuInera,poTum pondéré unedf' • D B s C R i P T o R E S Satyri)»

D oicorideslib.j.

, Plinius Iib.25.eap.8»

' Theophraftuslib.p.cap.i^.

Hcrmolaus Barbaru^in Corollaries.

Serapion cap.po.amp;.^u

Apuleius,capite.i5»

Autor Pandedarum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

• • nbsp;nbsp;nbsp;Georgius VaUajdidionc Satyrion»

Galenushb.8.eap.28,amp;.25gt;». ^^ ,^dPaternianumcap.22O»

• • nbsp;nbsp;nbsp;Aggregator»,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' Öribafiu.sfib.5» . _ Hieronymus herbarius» loan» VigoniusdidioCjSaty^’®

corum T* o MVS Primus^ ^ BöragOé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

Bonctfc^

«51 S ^i. MPi^icit’M Pharma* C nbsp;nbsp;nbsp;DE BORAGInE, ET BVGLOSSO,

Rhapfodia Decimafeptima, ÿ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C N O^M ENC bATVRAE

B GræCcCjJ0tfyAoos-(!?,ywolt;ràtAflô/ÿ

’ Ladnæ, Liiiguabubula* Cuphrofyntim*

Germanicæ, ÄuvKtfc^/ ©c^f^enjung/ CHegenfîrAlJj# Problemata Marcelli Vergilij,Hermolai ßarbari,amp; Ni? colai Leoniccnj\ de Boragine amp;nbsp;Buglofîb, SentendaM A R c e L L i VERGiDlim

Capitule Diofcoridis de Cirfio lib»5i»cap» ï^o»

I R S I ON,grande BugloHum, de quo moxdicendutnerirjaliquiuocauerunf» non kui inter liane, amp;nbsp;illam dubitatione, utra uerutn^SuglolTum, amp;' qiixnam Bæ glofio congenerCirfion bæefit. Suntenim multæ inierfefimilitudinis Ciifion,^ BugloflumJicet ilia boû linguis indicata fueriqbaec a uaricibiis;dc quibus pa ulo ante diximü*’ notumepomnibus mode Bugloflum eft. Quæ fi fit qualis in hortis amp;'agris foditur,nccefiari® relinquiturcfieCirfion,quamnoftra ætas,Boraginem uocat.Verum, quemadmodum NicO' lausLeonicenus in bacipfa recömentatus iampridem eft ^ nonimportune dubitaucrit aliqu*^ commutaias innieem duarumherbarumappeïlationcs fuifTe; cfliq;aniiquam BuglolTumnO' firam Boraginem,Cirfion uero hoc,nouam,óenofitam Büglofliim.Quæ enim huif amp;illii'‘’' tæ,uircsq; tribuuntur, mutatis hac ratione plantis, magis conuenient. Purpurea enim fiorui” ca élimina,quæ in Cirfio hicd^cribit,eius potiusfunr,quæBugIoffum nunedicitur, ^BotS' ginis,quæcæruleos habet flores.Quodcj Buglofib hiepaulo poft tribuit, la^ticiam ^ hilarifS' tem facerein uinipoculademinam,Boraginipafsim tribuitur:iadaic};quotidicgens nofirab' laritatem, muho eius cibo utendum effe. Quinetiam quæcodemloco dcfcribunturfoliaafpf' ra amp;nbsp;nignora, Bongini magis ^Buglofibcompetunt: quæ ^bicante folio penitus eft. SuUl præterjjæc aliaetiam,quibusfignificariidpoterat:fedin reiain pridem tra data j latis hæc finf'

ET RVRSVM cap.up^deBugloffo»

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eodemhb.^i.D lOscoRiDls»

Pollicitifumus in Buglofib, addituros nos efie aliqua ,quç nullo modo alia funt, ^pf®' penfiores continue in earn pärtem fieri,ut credamus,quamuetciesBuglofrondixerunt,rgt;0' ftræætatis Boraginem efie. Vtimurcj:ad cam remhac etiam conieâutarqjM , Cato .40.^2' pite operis fui dere ruftica,infitionem arborum dorens, cum infutuiflet quatenus , Óé quoniO' roofurculos inferuifie amp;nbsp;circumfigalTe Oporttat, addidit. Infuper Lingua bubula obtegit®, pluat,neaqu3in librum pcrmanet:eamLinguam, infuper librumalligato, necadat. óéc.Vfi^

fimilec^ eft, in operiendo truncae amp;nbsp;infitæ ftirpis rotunda feAione, rotundiore potius ^ long*' ore folio uti præcæpilTe. At Boraginis talc eft. Eius uero quæ nuncBuglolTus habetur, leing’ folia funt;idcoq;operiendærotundæftirpi minus äpta.Sefmus quidem, non pofie, nee debt' re rem cereal docentes ,tam incertis amp;nbsp;ambiguis ueftigfjs niti : potuifieej antiquos infitoresib la etiam uti: quo ni am fans elTetinfiram ftirpem quocuncj; operimento a pluuiadefendere:^ quod pr muminferennfeobtulilTct, luto, palea, alrjsq; huifeemodiuti.Non tarnen néglige”' dum,qualecup.c^idfuerit,ignotæ reiueftigium. Neenosalioconfilio idrerulimus,^üihab^ rent legentes,hanc etiam erufeandæ ueritatis anfamifcirentcf, antiquæBuglofsi, quam Cat^i omnescpaltj a boum Linguis, cm as imitatur,bubulamLinguam dixcrüt,hunc etiam fuifli*® Præcipua uis rufticareufum.Inurbanaautcmpræcipuum , quodinferiptorehoepoftremumeftjdciedaiquot; uinumBuglofsifolia,uohiptates animi,amp; læticiam augere ; neep ultra hunc ufum Bugloiro^i udmultifaciendumabantiquisfcriptonbus tribui,Plinins.25-.uolumine,cap. 8. fic. deeargi'' lungiturhuicBuglofibs boum Linguæfimiliszcuipræcipuum, epin uinum deicda,anin)iuö' luptates auget,^ uocaturEuphrofynon.Mox.xö.capitc. «. Buglofib inarefeente, fiquijmé dullam e caule eximat: dicarep ad quem liberandum febre id faciat, amp;nbsp;alliget ei feptem foli^quot;' Paulus Aegt- rcaccefsioncm,aiuntafebreliberari. Quod amuletipotius ^mcdicinærationemhabet.PaU' lus indem Aeginetain fexto deBuglnlTo he^^jjtum monet,ßov)-Xa)mb!gt;jgt;ovTt ^^ StfM’rtmTÏ«ƒ’lt;'' oStvTo’V è/voiir lAigaxxoMiy©'tvffömriv 7fo4“y x\gt;tT«i . Quod eft. Humidum,calidumque tempos' me no Bugloflbm eft. Eamque ob cauiTam uino iniedum, læticiam animi faccre dicitur. N^ ultra hæc quiequam de Buglofib tradidit, Gaknus etiam nihil didis ab afijs aliud ad(Ü'

corum T * o M V s Primus^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u?

dir,^ tuffibus amp;nbsp;faucium afpentanbus utikm efTe.NuHusef non ex annquts, facneix Si uofu- A ptatis fpem in Buglofsi ufu legentibus proponit : quod in Boragine nunc paffim fertur, Vcri-fimilecjeft,quanpermanus tradicam,feuopinionem, feufamamad nos perueniiTe, amp;adhuc feruari.Non utimurad hancrempopulariomninofenfu,amp;f iudicioplcbis:non tarnennegli-gimuspenitus. Quodquenos magis urgec,Cir(rj hiftoriaeft,iffquaflores à)(fOTrcjgt;ÿvf«(,id e/r,in fummopurpureidefenbuntur: qui color proprius ^ns eiuseft quam Bugloffutn nunc paffim uöcanr.Vrgcntlongiora folia,quæinB8raginc decurtatæ rotunditai^ iunt. At dieetali- Obiedid quis : bourn Linguis fimilior noftræ ætatis BuglolTus cp Borago eft.Non negamus id, Vcrun- ucita» tarnen illudetiam monemus , nefeire modo nos quae fuerit aniiquis Græcis comparationis huius ratio ;amp;quidnamboum Linguae ilU comparaucrinttuerbi caufla, afperitatem, latiru-dinem,colorem,Iongitudinemue. Pronoftræ ætatis Buglolfo longitudopræcipue Si color •ft: pro Boragine contra tam multa hadenus numerata indicia, quæ diligentius cæteri etiatn excutient.Noscniraprpdeprehendendaueritate,cogicanda alqs hæc tantum proponimus, Neclaboramus prorc ( cundis enirn nota eit)fed pro medicæ materix antiquis nomimbus amp;hiftoria: quæ a pofterioribus græcis torohoccapite male habita eft. Credimusquenos, ex obferuatishadenus,noneireÂofcondis quæ a principio capitis longius leguntur, ufquead, Verbafeofimiliahabetfolia.amp;c.Q^iæcuncj;enirn a Serapione,antiqua feriptorishuius inter pretatione,amp; aliquot græcis Buglolfo huictribuuntur,nulla alia fun t, ^ Verbafeo fimiliaha-bercfolia.Folio tn terram deciduo efle : codemeçafpero, amp;nbsp;nigriore,boutn Linguæ fimih:id($ inuinumconiedurn31æciciamaugerecredi,Cæteranulla inantiquioribus græcorum codici-bus amp;nbsp;la tin is feriptoribus funt.Ec Plinius, quæ nunc in feriptore hoc Ieguntur,dandam efle fci-ÜcetBuglolTum hanc quæ très caules pro tulerit,ad tertianas:quæ ucro quatuor, ad quartanas,

ii®nBugloflb,fedCynogloflb tribuit. Verbadus funt libr.xy.capite.s. lungitur amp;nbsp;Cynoglof- Plinius»' foscaninasimitanslingua$:aiuntc};,quæ très thyrfos feminis cmitcat,eiusradiccmpatamex aqua ad tercianas prodefle : quæ quatuor, ad quartanas »Accédé his etiam carpcndiBuglof-furahanc Iulio menfepræceptum : quem hic feriptor Romana uoceiovxismocattquod in græcis antiquis feriptoribus nun^, aut ratotnuenitur.Dicoauicantiquos, nondü penitus oblitc-ratagræcorüre:quoniampoft Cæfares Romanos,lacinis menfium appellationibus potius, cp græcis,fuadentcid fortunadus gentis amp;nbsp;maieftate,ufi omnes funt. Quode^oniundû huiceit, ß nonconfucuifle Diofcori.iemporü notas ex menfibus accipere, fed ex anni tempeftatih^s : ucr bi cauna,folftitijs,uere, autumno, hyemeep, amp;nbsp;æftate. Scimus mcdicinæ hæc nihil,aut parum conferre.Sed nos hetbariâ tradamus : conamurcp in hoc feriptore, minus corruptâ faltcni lati-niseam reddere:quoniamintegram,in tanta pofteriorS incuria amp;'imperitiaimpoflîbi!c^.EfRi * gerat pene nos quod ad Bugloflum amp;nbsp;Boraginem,earûcp notas adhucpcrtinct. Id hutufeemo- * APud diferi-dieft.CirffjBuglolfohicfimiliaeflefolia dixit,mediocritcrhirfuta, longioracp,amp; albcfcîntia, rnenBeragi-in extremitatibus aeukata: Buglolfi autem çuXXov x^M*''’^^^ , TjaXvTtjyj; JUl^«^T»ƒtl^, quod eft, m's d/ßu. folium in terram dedduum,afperumcp,amp;: nigrius.Conferatur nunc cum naturæ exempiaribus gioffi, utriufephiftoria,carptascpexhortoBugl-olfum amp;nbsp;Boraginem diligetius contemplentur.NiHï^^Oninio Ver-fancpriorillaGirfrj hiftorianoftræætatisBugloflo refpondcre, pofterior autem Boraginiun- gnij mes .Con diqueuidetur.SuntenimBuglofsifolialongiora^Boraginis.Albicantilia,hæccontra nigri- trouerfia cant. Illafurgunt,Slt;perfeftantin altumni:entia:Boraginisin terraiacent.Eftcpilli proprium quodhicaitX«/n!((7rmr,id eftjhumi ftratum folium,

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . .

IVDICIVM NICOLAI LeonicenideBu^ , gloflo,Só Boragine lib,de erroribus Medicorum,

DeBuglolTa aut,de qua quæris, an ea qua pro Bugl^a utimur,fit uera Buglofla,fi tibi ^d fcntio,refpondero,uercor nc ficuti tu admodü dode dubitafti,ua ego omnium proteruc uidear unluerfam noftri temporis medicinä euertere.Nam fiprobare contendero, Bu^oflam, quam medici iuniores ad ufum mcdicinæ adhibent,non elfe ueramBugloflam,air etiam inquiet ali- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

quis,Laduc5,quaucfcimur,ueram efle Laducam non inficiaristNon ita tarnen fumiis anima- , Modeftia,^ tl.abfiienlm anobistantatemcritas,utömniaiuniorum medicorum placitauelimus demolirL iuditiun Leo fed fi^ti multa coruro probanda cenfemus ,ita plura funtin quibus autores uetcres magis fei; niceni. quendos iudicamus, atque in illis præfertim,in quibus qdem medici iuniores inuieem uidentur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

dlflentire.DeBoragineSimon Genuenfisinliier^Jtafcribit. Boragoherba nota,ciboapta,y Simon Genu i^ mcdicinæ,amp; flos,amp;r folia,amp; fernen : BuglolSi^nciturfpecies eius fylueftris. Non repcrio au-* enfis de Bo-toremaliquem autenticum ,facientem capimlum dé utraque:fifenbit dcuna,non feribitde raginc.

alia.Hxcille.Pandedariusautemaliterfentit.Namundccimocapitefaibitaherum dcBora- Pandedarius, ginejn quo aUegatDiofcoridem;altciu de Buglofla/n quo citât Serapionem exetufdem Dio-

C 1 *V M Pharma*

ffOridisautoritatedeBugloiTaloquenrem, Montagnana ucroinquodam confiliofcribitbï^ uerba.Boragoautem non placcr,quia plano multum ucntofabilis, S' uentoßhua: quodof^'' ditur propter naiiiritudinenieruAationutnquaseffïcit, Et licet ponaturtemperata, quia eftfpf' des Bug,o(ræ,quæ teperataeihde ea tnparum abaUtonbusferibitur^ amp;nbsp;pluradceacreduniur» ^ ratione amp;nbsp;autoritäre uerißeA pofßnt. Auicenna tarnen deca nihil dixit. Vide quanta fît iüO' rum autorum difcordia. Alterdicit,nullam autorem deutraqjJcilicctdeBoraginc, amp;deBu' glolTa loqui : alter friper ambabus herbis citatDiêfcoridem : alter facit BugloiTam fpêm Bora-ginis fylueftristaker Boraginem BugloiTae tant^generifubijeit« Auicenna qüoejfeefidocanO' ne,capite de Lingua boufs,notât fui temporis medicos, qui non urra Bugloila utcrtntur,k“ alia quæ non habet eafdem utilitäres. Quare in tanta medicorum, turn latinorum, turn etian' ArabumdehcrbaBuglolTa controuerfia,quidmihiuideatiir,apcriam,Primum illud pro con-* feflb habetur,Bugloflam graeco interpretamento Linguæ bouis affîmilari. Duæ autc funt hef' bæ Linguæ buhulæ,atcj ideo etiam inuicem fîmiks : altera a nobis Lingua bouis, altera Bora' go nominatæ.Sed duæ quoq?herbæ indem Linguæbubulæ fîmiks celebrantur græcisnomH nibusapud Græcos, altéra BugloHum,altéra Crifionabeifdem grædsnuncupatæ:adeo,utnii nimedubitem,duas illas herbas,quarum alteram Linguam bulAlam, alteram Boraginrm fff' mone noftro uodtamus, ad duo capita apud Diofcoridem debere referri ; quoru m altrrum eff de BugloiTo,alterum de Crifio. Nam amp;nbsp;hoc proptermagnâ quam habet cum Bugloflb fimi' litudinem,Buglofrum magnum paritera Græcis appellatur. Verum diligentius confyderanri bus,defcriptio Bugloiïï apud Diofcoridem plus Boragini conuenit ; defcriptio autc Crifq, ß' ueBuglofsimagni plus alteriquadrat,quam nos utiigo BugloiTam, feu LinguS bubulam nO' minamus.Siquidem idem Diofcorides inquit folia Crifrj eiTc longiOra foltjs Buglofsi. Quan$ apud Pliniü,qui CriiïonIib.i7.cap,s.fereeode modo quo Diofcorides defcribit, rändern Cfi' fion habere folia non iongiora BugloiTo,ftu ut ipfe interpre ta tur. Lingua bouts, fed potiusW*' nora,fcribatur.Quemputoetroremexuocabuii Græcifîmilitudinc, amp;codicis mendo,quef’' Plinius habuit,con tigifle : quoniam pro macrotera, quod uerbum fîgnificat Iongiora, mief®' tera,id efî,minora feriptum inuenir. Ego ueroin muleis codicibus græcis,non folum impreißf» fedetiammanufcriptis,apudDiofcoridem ,juaKpr(f«,ideü,Iongiora,nonautem eü,minora repcri^iquidoautemfenfuiiübfjeitur, foliaherbas illius, quæ uulgo Bugloffa^“ citur,^cfolrjsBoraginisIongiora«Item idem Diofcoridesinquit,infummocauk Crifijo'* capitu*purpurea,quæfoluunturin latlugines : quod etiam in herba BugloiTaa nobis appelquot; latauifudeprehenditur.Contra in Bóragine capitula ccruka,non autem purpurea confpidun' tur.In tore autem defimplici medicina kguntur hæc uerba. BugloiTam Romani Lingua*” ’bubulam,Lucani Corago.Nafeitur locts cultisamp;fabulolîs. Forte autem pro borago ucrbOi

corago uitiofe fcribltur:aut nomen coraginis,una litera uariata,rft in Boraginfuerfum.Qu®’ auteminquit,nafcilociscultisamp;fabulofis,hocidemdefuo BugloiToDiofcorides tradic.P^”' dedariusquoeß, iiquaek huiushominis autoritas,in literal,Lifînaltaur, quod nomenapu® ^^rabes fîgnifîcatlinguam bouis,ipfe Boraginem interpretatur. Quare forte mdius fucriqcui”

BugloiTam,de qua Diofcorides, Galenus,amp;au tores Arabes utrumc^alkgantrs, adufum^'' dicinæadhibemus,Boraginem potius, quam illam quæ paffîm BugloiTa nuncupatur recip^ re. Atc^ ita falfum eritid,quod Montagnana exiftimauit,Auiccnnam nihil de Boragine dix»gt;*' Nam,nifi mea me faliit opinio,caput de BugloiTa,feu Lingua bouis apud Auicennam, eftf*quot; put de BorJ^ine,fîcuti etiam apud Serapionem. Falfum etiam erit, id quod Simon fcribit,^*quot; i putauit neminem autorem de utracj herba fîmul feripfîiTe. Siquidem Diofcorides apud Gr*quot; cos,amp;Plinius apud nos, tam de BugloiTa,quä etiam deCrifîo fecere mentioné. NegariauK*” non poteft,quin Borago fît alterum duorum apudDiofcoridem,autCrifîon,aut BuglolLn’i ab hts præfertim,qui Boraginem Bi^loiTæ,ucl BugloiTam Boraginis fpccicm confirent,qu^nquot; do amp;nbsp;Diofcorides ipfe Crifion habere folia fimilia BugloiTo,amp; BugloiTum magnü uocari teWquot; Ecatur. Si tarnen Borago fît Cfffium apud Græcos, uerum erit quod a Montagnano fenb*quot; cur,tam multa de Boragine a iunioribus medicis temereprædicari. Nam Diofcorides hoe ta”' turn de Crifio retulit; quod fi radix eius alligaturfuper locum dolentcm, fedatdolorem.Pß”^ us autem, quod herba aut radix alligata fanat dolores uaricum. Quare medici iuniores utr” uelintacceptent,autquodBoragofît ueraBugloira,utnosopinamur:aut quod dusM” * ufusnonfitadillautilis,adquacipfiarbitrantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

lOAN. MAIN A^i^D V s lib.j.Epiftolarum.

* Ex herbis congruunt,laduca,acnorium,por(ulaca,Bugloflbn,lt;3ü2^ Boraginem uocant«Et fic ubilt;^ fere alias.

corum T * o M v s Primus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7

HERMODAVS B A R.. 111 CapitulodeCirGo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

■ Cit fion potius q5, ut quidam legunt Crifion,a uaricibus dida efl^qui* bus utilis exiftimatur.Ita enim uarices ab Hippocrate dicunt.Qiias Ans ftoteles Ixiasuocauit.Huicherbæfimilis eft, qffæ Hircina lingua uulgo fxi'a. dicitur,fed caule tn rotundo, no angulOfb ut Cirfion : necdiflimibs huic ■liidct,q!iam Boraginem^fiuePorraginem olitores noftri uocant, flore in ßo/a^o^ terim purpureo,Cirfion interim ceruleorquæfi CirGon non eft, mirum, quamobrem Gt indiCta ueteribus,quæ fit amp;5 uulgatiflima, amp;nbsp;cibo gratiffî ma.NiGquis BugloiTæ generibus contribuât»

’' Verba D to S C O a. dequibuseft controuerGa,Cap.deBugIoflb.

Bugloftum nafcit in campeftribus, amp;^ uaporofis, Verbafco fimileeft, folium in terra fparfufri,nigrius,afperum,bubulasimitanslinguas»

EIVS D E M defcriptioCirfq,qua contenduntBoraginem»

CirGonaliquiBuglolTummagnum uocant,Romani Spumam mob fem.Cauliseft tener,duorum cubitorum,triangulo fimilis,angulifpino* fi,pcrinteruallamoUis:foliaBugloftb Gmilia,maiora,fubcadida,modicc hirfuta,hifpida,in quo capitula purpurea,quæ foluuntur inlanugincs»

IVDICIV^V NOSTg;.VM.

•' lam penes teGt,Ledor,quicucp es,iudifium.Nos utramqt tibi adpin^ ximus,0cBugloftbn, amp;nbsp;Boraginem » Habes præterea dodorum bomii num indicia,Slt; Diofccyidis uerba tibi fubfcripta: uerifimilecp mihi uide^ tur,utin floribus amp;nbsp;hærbisconueniunt,ita quocp in iuu^menns.^

T E M P E R A M E N T V M,

Vtrac^ calida eft,amp;^ humida in primo»

VIRES Eivs, ^kiuamenta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ex D I O S C O R I D E.

Aiunt earn,quæ très thyrfos emittit,cû femine amp;nbsp;radice tritam, potam (^»contra tertianos rigores prodeiTerquæ quatuor,ad quartanos» V, Ëain uino decoquitur* Herbam abfceflibus utilcm effe uolunt, Proinde in uinutp dciedum,animi uoluptates augere» Öx AE M I L I o MACRO.

Lingua Bonis, græco fermone BugloGTa uocatur»

Hæc choleram rubeam,nimio feruore peruftam, Purgat,cum uino fueritfi fumpta frequenter.

Cordiacum,choleræ quem feriat copia nigræ, Confimili potata modo,curare ualebis. * Humores nocnos pulmonis detrahit haufta, Mixtus aquæ tepidæ,fi fuccus Garnitur eins» ƒ Illi qui patiturfchiafim,mire medicatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Vim memorem cerebri dicuntferuareperiti, Vinumpotatum,quoGtmace®i^Buglofra»

Lætos conuiuas,decodio dicitur cius Reddere,Gfuerit inter conuiuia fparfa.

1

118 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 ƒ M P v i c i tr M Pharma*

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex G A L B N o»

Congruit oh gutturis afperitaté tuflïcnnb.codü Bugloflum in mulfs»

ExIOANNE VIGONIO,

Bugldflum generatiSnguiné bonü,8ó uirtutc habet fimilê Boragini»

Et eius radix fub prunis decofla^cum parus madefadis pifata,cum ^ ' quali portionepulpæ pomorum,8c fub prunis decolt;fiorum,et butyri f* rum,panaricrj dolorem mitigat*

Et omnes furunculos maturate

Inorequo(^detenta,fi priusin uinogranatorumfitmaeerata,amp;r info* fa,afperitatem,amp; ficcitatem linguç febneitantium mitigat, amp;nbsp;fitim reftiO guit,necingrataetiam infirmo»

Ex A P V E E i o. •

Herba Buglofla,ex melle et pane pifata, nice malagmatis mirifice rupit» Ex SERAPIONE.

Siquando folium eius comburitur, confert fluxibilitati dentiu Sf gin^ giuarum,amp; adalcola,amp; proprie quæ accidit in ore puerorum, amp;nbsp;omni* bus cah’ditanbus quæ hunt in ore.

Proprietas illi eft,pmigare eholeratfed fumed a eft cS bolo armen 0. f^ dofis eip eft ab drach.iq. ufq? ad. v. c5 facxharo,et cû drach. 1, boh armeni* ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exhieronymoherbario.

Aqua Bugloftæ diftïpatldericiam,mundificé|lepram amp;nbsp;fcabicm,S^ fluxioues capita mitigat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Ex I O A N. V I G 0 N I O.

Virtus eius eft,fanguinem bonum generare.

• Et uniuerfaliter uulneratis conceditur in ferculis, cum petrofth'nó, ^ ■menthajpræfertim in iuregallmarum décoda.

ExPLATEARIO.

^ Conualefcentibus ex ægritudine ualet.

Item fyncopizantibus,cardiacis,melancholicis, comeftacu camibus, uel condita cum fagimine.

Contra fvncopim taliseftufus.Exfucco Boraginiscumfaccharo,fi3l fyropus,a^ito ofte de corde cerui.

Contra melancholicam paftionem, amp;f epilepfiam f c fiat decodfoiß fucco eiusdefène,amp; in colatu^afiatfyropus. Si deefthei ba, fernen eins decoquatur in aqua,in cuius colatura fiat fyropus. Et nota,quod femini per duos annos polTunt ftruari in multa efficacia.

Radix competitufuimedicinæ. Contra Idericiamcomeditur codi cum carnibus amp;nbsp;fucco eius,amp; fcariolæmtatur in potu.

AVTORES ET DEsCRIPTORES gt;nbsp;Bugloffæ8^ Boragin is.

DiofcorideSjh'b.^i. HermolaTü^ùrbarus. Mar. Vergil ƒ us.

Platearius,cap.;i. Scrap.cap.83. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apuleius,cap.gt;a*

Aemilius Macer. Manardus.

120 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 i M P iz 1 c 1 «7 M Pharma/

• VERBENA foEimina.

Nomenclaturæ»

Græcæ, n/ojBo *X«V», TTi^lSi^iÛp V'^lOgt Ù^tyiV^Çt a-iJ^H^Ïris t Kovft TiSt ■^i^a-iipovioyt J''io$ nÄaKäTHt J'’t )(^illx.6g^ KlxX^HCnSt if7r7[«^lV0St J^H^tK T^Kçf» t^vcria-KH

Lati'næ, Verbe naca fupina. Sa/ era herba. Verbe na.Sideritis.Curi tis»Dememas.E^ ryfifceptrum.Cm cinnalis herba.La chryma lunonis. Herba Sanguina/ lîs. Sanguis Mer/ curij.Muftelçian guis » Hierobota/ ne* Lgeinia.Lui Ttrago. Columbia na.MiIicaria*Ver tipedium. Crifta

*^al'inacea»

Germanicæ, 3?pc»blt;îvtf 3?^enïy«t»

DE VERBENA, R HAPsODiA Deeimaodaua.

A V 1*0 RVM PLACITA de Verbena,

CSententia DioscoRiDis de Verbena, VBITALES hæc Verbenaca profert ungas, aÜquand^^ arn maiores amp;: angulofas : circa quas folia funt per interua^, ^u ernis Gmiba^anguftiora ramen j^ioraq:,fed per ambitum fréta, colo re quadamtenus glaiico, Radicem habet oblongam,gracilemq^ ïfiorö p urp ureos, ten uefc^.

corum T • M v s Primus»

Præconium Verbenæex p l i N i o,® hbro.25.cap.9,

NuIIa herbarum Romane nobilitatis plus habet/p Hierobotane. A^ liqui Penfterion,noftri Verbenacam uocant,Hælt;eft,quam legatos fer^ readhoftes indicauimus, Hac louis mei]/a uerritur, domus purgantur, Iuftranturlt;^, * •

Genera eins duo funt.FoIiofa, quam feeminam putant. Mas rarion^ busfoIrjs.Ramuli utriufep plures,tenues, cubitales, angulofi, Folia mi* nora^Oiiercus.anguftioraqj.diuifuris maioribus. Colos glaucus,ra* dix longa,tenuis.Nafcitur ubiq? in planis,aquofis. Quidam non diftin* guunt/ed unum omnino genus faciut, quoniam utra^ eofdem elFedus habeat, Vtrac^fortiunturGalli.amp;f praecinuntrefponfa, Sed magicirca hanc infaniunt, Hac perundos impetrare quæ uclint, febres abigere,ami citias conctliare,nulliq? non morbo mederi. CoUigi circa Canis ortü de* bere,ita utneluna,aut fol cófpiciatur,fauis ante Sc meUe terræ in piamen turn datis.Circumferiptam ferro,cffodi finiftra manu, amp;nbsp;in fublime tob li’.ficcariin umbra,feparatim folia,caulem,radicem. Aiuntcp,fi aqua fpar gaturtriclinium qua maduerit, lætiores couidus fieri, Aduerfus ferpen^ tes conterituruino.Eftfimilis Verbafco herba,qflgfepefallit, pro ca capta,folqs minus candidis, cauliculis pluribus, flore luteo, Hæcabieda, bladasin fe contrahit. Ideoqj Romæ Bladariam earn uocant.

Idem Iibr,2i,cap.2./^tores imperij Rom. conditoref^, immenfum quiddam amp;nbsp;hincfumpfere: quoniam non aliunde fagmina inrenjedfis publicis fuere,amp; in facris legationibus,^ Verbenæ. Certe utroqj nomi* neidem fignificatur,hoceft,gramen ex arce cum fuaterracuulfum» Hoc femper amp;nbsp;legati, cum ad hoftes,darigatumep mitterentur ufi, id eft, res

Piduratio Verbenæex A P V G E I O.

Nafeiturubiepin planis,Só aquofs locis Verbena, Folqs fubalbiSjSó Uelutincifis, radiccfimplici atep thyrifo, uirtute redarguenti,quam Sty* pricenuocant.Eftqftæuulncra conglutinat, atq? putredines abftergit. Eft autem columbis efca iucunda,

* Autor PANDECTARivsde Verbena, SpeciesHierobotanoseft Centrum galli,8c eftfupina. Secundaeft Verbena,quædicitürGallinacea,amp;eftre(^a,8«S ideo uocatur cf^of. Verbenaundefiedidaeft,e^ HER*

MOLAO BARBARO,

Periftereon a Græcis uocata, quod columbæ in ca manfitent, Vndc Columbaris uocatur. Item Lucinia,^ Luftrago, amp;nbsp;Militaria, Sunt qui Petonomon, a uolucrum paftu nominent, amp;nbsp;a colorum uarietate Pan$ chronon, A noftris Verbena, amp;nbsp;Verbenaca, fine ( ut arbitror)corrupte Verminaca dicitur.ltem Ferraria ^wn feria,etiamfi Diofcorides ita no^ minaiTe uidcatur, Quandoquidem fecundu huius herbæ genus,ab ipfo* 1 5

iix s 1 M p iz i c 1 »v M Phattwif

temperamentväu

Virtutem habet exficcarfdi,amp; uulnera confolidandi» viftES Eivs, amp;Iuuamcnta

ex D I o S C, o R I D E*

Fofia cum fSilIo adipe recenti,autrofaceo impo{ïta,uulnerisdolorcs0 nireputantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Ignem facrumjlh'ta ex aceto reprimunt» Putrida ukera cohibent,

Vulneraglutinant»

Veteracpex mene,addcatricemperducunt«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; nbsp;nbsp;nbsp;^ ;;2’’

Ex AE M I D I o M A C A OZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Verbenam,Hierobotanem,Pcriftereon(^ Appellant Græcj,fpedes hæc fertur habere

Binas,elFedus eft idem pene duabus» Cüm uinoïuuat iderieos fi fæpe bibatur* Peftiferosmorfuscurat,fuperadditatritaï Cum uino renouandaquidem per quatuor ift» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ C

Eftmedidnadies:ons bene uulnera purgat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Ilh'usfuccustepidusfiuoluiturore» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Hoe quoc^fada recens herbædecodiopræftat»

Hacetj'aml^uaeuisputredorepelhturons, » SÄepefada diu uoluatur fauce fonora» Glurinat herba recens uulnus,fuperaddita trita* OTcurntcundiscum uinofumptauenenis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' gt;

Qiiaefuitalternisfebrisaccedendodiebus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Pellitur hac, tribus fumptis radidbuseius«.

Cum totidem folfjs potentur aqua foluta» Ifta prius patiens,(^ frigus fenferit ullum. Hocc^modofebnbusquartanisiUamedetur, Bisbinisfolfjs,cumtotradidbushauftis * IlliusiA ui no fi fit decodio fa da, Conuiuas hilares inter conuiuia fparfa Reddere narratur,ut lam^ræfcripta Buglofta, Hanc herbam geftando manu, fi quæris ab ægro* Die frater,quid agisCibenCjfi refponderit æger, Viuef.fi uero,male,fpes eft nulla falutis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

Ex hac compofitam quidam iuflere coronam Apponicapiti cauftaquacumc^dolenti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 1

Sicdicuntillam celeremconferremedelatn«.

Plinius affirmat.hancomnibu^^ftfalubrem ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/quot;V'

Vilceribus,laterismorbis,iecoru^querelis, ,ƒ Pedon's 6^ uitqSjóC præcipue medicari

corum T »o M y s Primus». - nbsp;nbsp;nbsp;«3

Pulmonum caufsi's,hancaHeritine,phthifilt;^«. • Parotidas rcprimit,adipi commixta uetufto»

Herbam,cui nomen folijs de Mille dederc, Betonicamcp pari Verbenæ pondéré iunge, ^ Haecmixta potentur aqua.nullum m^dicamen Vtiliuscreduntillis,quos calculus angiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Non modicum Uudaremagoshanc aflèritherbani Plinius.hanccundis dicunt obfiftere morbis:

Et quod quiscp petet,hac impetrare perunólum*

Sic amp;nbsp;amicitias captari poflè potentum, Etpellifebres,amp; plurima taliafingunt» Quæ quamuis natma potens concederepofTet* Vana tarnen nobis.amp;aniliaiureuidentur. .

EX APVEEio cap,3.amp;.d5.Nam duobus capitibus.eandem rem fere agit.

' ’ AD VDCERA, ^PAROTIDAS» Herbæ Verbenacæ radix in collo ligata,fumme profidu AD s T R V M A s,Sc Parotidas.

Herba Verbenaca tufa,amp; impoGta,mirifice f^liat.

Ad eos qui I N D v R A T A S V E N A S hais bent,amp;f cibos non rccipiunt.

Herbç Verben acç fjbeus datur bibere,fed coda.’pofi:^ mifcetur cum uino amp;nbsp;melle,amp; aqua,amp; ftatim fanat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

AD HEPATIS dolorem.

Herba Verbenaca folftitio lecta, in puluercm redaéra, robuflg dabis cochlearia quincp, ex uino ^optime- cyarhis tribus potui iumpta, nure proficere creditur.Cæteris pro eu ni fep uiribus fie dabis.

AD CALCVLOSOS.

V’erbenaeæ radix contufa ex mulfooptimo, tepido data, Încredibili^ ter calculofis fuccurrit : nec folum ipfiscalculofis, fed amp;nbsp;quicquid eßet, quodurinamimpediret,celeriterreducet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

AD CAPlTis dolorem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Herbæ Verbenacæ corona faâa, ÔC capiti impofita, dolorem capÿî lis tollet.

AD S E R P E N T P v M morfus.

Herbam Verbenacam cum fuis folijs amp;nbsp;radicibus,quifquisoffultam, eindamep fecum portauerit,ab omnibus ferpentibus tutus crit.

AD MORSVM ARANEORVM, quos Græd Phalangios uocant.

* Herbæ Verbenacæ ramulos ex uino decodos amp;nbsp;contritos : deint^c quod acetauerit,plagæ imponcs,^ adaperiet : poßea crudam cum meï* le contritam in ulcusaudaderinfrffam, mature ad fanitatem perducerc cercus autor affirmât.

n$t. 81 MP 1/1 cif M Pharmas

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD^MORSVM R A B I D 1

C A N I Sjamp;hydrofahydrn

Herbam Verbenacam inuulnus adponito, trnici quoc^ granaint®^ gra indita uulneri donet humore remoHita expleant: iam tumidas pretje cito lilas gallin a': G non appétit,fimili ipodo alia grana conijcito:GûceuC cccperint,peridili Gablati fignum erit.

A D V V B N E R A recentia» •

Herba Verbenacacontritacum butyro uulneriimponitur»

Admorfum SERPENTis»

Herbæ Verbenacæ ramuli e*x uino decodi amp;nbsp;contrit!, fi cæca entpüi^ ga,cum tumoreimpofitiadperiuntprimum : exulcerantdeinde:poftrt crudi cum melle contriti, amp;nbsp;ulceri inferti, donectd ianitatem ( quodee^ leriterfit}perducunt,imponuntur*

MOR BO RE GEO Iaborantibus,auruginofisuc.

Herbæ Verbenacæ drachma una,Slt; nardi oboli très, baccæ crudæfo liorum expreflus Gjccus,Sf paululum myrrhæ contritæ, ex aquacyathiî tribus potui data,cxpellere morbum creditur» AVTORES ET DE^

feriptores Verbenacæ»

0 Diofcorideslib.p»

Plinius hb.^j.cap.p» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Gflenus.S.fimplicium phar*

inacorum,cap.;î5i»

• Ad Paternianum cap»2i2»

Apuleius,cap.3»

Aemilius Macer did» Ver*

bena»

A utor Pandeâarum»

Hermolaus Barbarus»

Paulus, cap»dePerifterc»gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

cormn t p si r s Primus^ Chamaedryg^

^«menbeilfm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

.DE GAMANDRAEA, Rhapfodia Dedmanona»

NOMENCLATVR AEe

Græcæ, ^(«Aä/t/'^v?. ^X{xxi/'faquot;4-^ AivaJ^^vs^

Latinæ, Gamandræa. Trixago minor» Quercula minor»

Germanies, C^fïmcttbcrhrt»

PLACITA AVTORVM deTrixagine,

HiftoriaTRIXAGiNisex

DrOSCORIDE lib.5.

A s C i T V R afperis,etpetrofftlocis,eftc^brenisfrutex,alti

tudine quantum afummo pollicc, ad extremugi minimum digitum pa* tetexplicita hominis manus. Folqs paruis, figuradiuifurisepquemisfi* milibuSjguftuamaris.purpurefcente florc,amp;ipfo etiam exiguo.Carpen daeftfuo femineprægnansherba» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

* P L i N i A N A TrixaginishiftoriaJib.ï^i.capu?» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Chamaedrys herba eft, quæ latine TrifTago dicitur » Aliqui Chamæ* dropen, alïj Teucrion appellauere*» Folia habet magnitudine lyienthæ,^ colore Slt;diuifura Quercus, Alq Serratam,et abea ferram inuentam efïe Serrata»

iiö s i M P D I c i^ M Pharma* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

C dixerunt.Flore penepurpureo.Carpitur prægnans fucco. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

DeNomenclaturaTrixaginis MAR, VERGIL,

Trixago, Coadacbreuitatisquercusqucdam Trixagoeft,amp;indeilli aGrXû^ Chamaedrys. nomen.ncq^nim Chamedrys aliud,^ humilem amp;terreftrem quercu»^ Chatnjrops. fignifieat. Ab eadem breuitate ^liud Chamæropis nomen illi abaliqu‘^ ■busfaiflumeft.Sicenimex ueterum Grecommö^ Latinorum bdelege'^*’ , dum elTeexiftimamus, etfi hicChamçdropa uocari tradac.Plinq emfO^ dices omnes ante Barbari caftigationem,Chamçropen,non ChamedrO pen uocari Trixaginé dicebanc. Earn uocem (criptoris hums ledioneiÜ^ emendauieJs etiam que nos habemus Longobardis literi s fèriptumla*^^* num ueterem Diofcoridem,Chamgropa,nô ChamçdropaTrixaginc^ diciteftatur. Neenos rationem,autcaunamhabÂnus, curhoemagist^ illuddici oporteat : etfi excogitanda aliquafir,nullauero fimilior erit,^, quoma humi ferpat,fic dicta quonda fuerit. Et fi id recipiatur, tune Cha* mærops dicenda potius crit. Nos in ambiguo plures ueluti teftes fecUtb Teucrion, Chamæropem potius diximus.Cur aut Teucrion hçc etiâdiceretur,cai^ ffam hic ipfe often dit : ideoep a nobis relinquenda eft, qui multo labors . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qu^Otam Romany appinati0isoriginem,nondûinuenimus. Nihil emf^

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plinius aliud inquit,cp Trixaginem latine dici Chamçdryn herbam.P^

feripfit tarnen eamtamp;f quæhic,foliaparua dixit ,ille Menthæ magnitude* ne:80 quæ hic figura 8^ incifuris quernis fimilibws ,ille colore amp;nbsp;diuifur^ D querœs. Adi^ic prçterea, Serra tam ab alijs hannierbam dici:et ab ea, i^ eft,ao incifuris illis quas perambirum habet, eodem quo nunc modo n^ Theophr. de ferra uidenturdentcs,inuentâfuiiïèferram.Theophraftuscum lib.p.lt;^‘^

Trixaÿnc. «piantarum hiftoriaeiusmemininet,denous,partibuslt;^eius breuiterc^ 1 git : fed quas habet in medicina uires multas numerauit alias ab hoefen^ 1 ptore, ideoep repetendas hoe loco a nobis : quæ huiufeemodi funt. TH* ’ Medicinx xaginis autem folia rupns,uulncribusq; profunt: in quem ufum ex o'cO Trixaginis, jj^^j^ imponuntur.Profuntamp; depalcentibus ulceribus.Purgat fernen bf km .Confert idem oculis : oporteteptritu folium e^ olco illis admouer^» Habet Trixagoquernis fimilia folia:totumq; eins increments dodrant^ j keftrqutfeanobisin Diolcorideexpanfæmanus menfurafignificatun’ eft. Adiecit preterea Theophraftus, odorata, fuauemep Trixaginé han^ effe,facileminuentu,amp; ubiq^ex hisnotis cognofcendam herbam .In cU' lus menfura, a Barbaro non kuiter nos amp;nbsp;ali) difcrepamus ♦ 111e em qua^ tuordigitorû altitudineftim deferibit: nos, utfolemus,femperubifphi^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarne fit,quantum tota hominis explicata manus patet.ld enim obfema!’

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uimus earn fignificare uocem. Quatuor uero digiti,quos ille in fphitam«

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numerat,palmi menfura funt,quæ longe minor ^dodranseft:qua US«

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• priuarim Pliniusgræcam fphitamen in. vq.manifeftecouertit. Sicetiam

quemillefloremexilédixit, nos fimpliciterparuûuertimus, lu/xpf/enint •hie ait. Cjiod pretereaDiofcorides aitayef/ Gf/vaad abortus perunet’^» ille ad partus facilitatem pertinere opin atus,partus ciere dixit.

, corum T *0 M y s Primus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sî^

TEMPERAMENT VM»* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

Eftilli' calcfacicndi uis,fimul èC ficcandi,ufq^ in ternum gradum^ ut m quitGalenusamp; MacenNam in qualitate cius diflonant fcriptotcs»

VIRES ET IVVAMENTAftusexDiofconde^ Decoquitur uiridis in aqua,bibiturlt;ç inliterconuulfis decodü eius^ Tuffientibus indem,duratis lienibus, urinæ anguftijs^ÖC cutem md^ pienribus fubire aquis.

Menfes eadem trahit 8C fœtus»

Lienem minuit cum aceto pota»

Contra uenenata cum uino bibitur»

Poteft idem emplaftri modo impofita etiarn*

Quinetia concifa,trifcue,contra prgdidas in pdulas coformari poteft» Purgat uetera ulcéra ex melle.

Contra oculorum caligines trita infpergitur,amp; ex oleo inungitur» Eftautem illicalefaciendi uis»

EX P L I N t o»

In petrofis aduerfusferpenhum uenena^potajUitaep effîcanfïîma»

Item ftomachojufsi ueteri,pituitæ in gula coh^^refcenti, ruptis, cons UulßsJateris doloribus«

Liénem confumit»

Vrinam 8C menfes dU

Ob id incipientibus nydropids efficax, manuabbus ftSpis cius in tri bus heminisaquæ decoctis,ufq5 adtertias. Faciuntamp; ex eapafnilt^, tei^ rentes earn ex aqua fupradida»

Sanat amp;nbsp;uomicas,amp; uetera ulcéra, uel fordida, cum melle » Fit^ ui«^ *3 • num ex ea pedoris uitijs»

Foliorum fuccus cum oleo,caliginem oculorum difcutit»

Ad fplcnem ex aceto fumicur»

Excalfacit perundione.

E^' AE M I L I o MACRO»

DepeUitabortumjfi mixta potetur aqua une. rj»

Cæteraæqualiter cd Phnio,ueI utinqt Hieronymus, pondère une, ij »

EX A p v b E i o»

AdRupturan^

Impendio prodeft Chamædrys herba contufa de ligno in lignum,ad# ieda uino,potui data :cum mira edentate ruptd^ fanabit»

AD MORSVM ferpentis, Herba Chamædrys in pulucrem molliffimum redada, in uino ueteri pOHii data, uenenum uchementer difcutit*

ADPODAGRAM»

' Herbam Chamædryn perinde dabis ut fupra, calidam, mire Porra# goriam præftat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Legenda uero eft menfe A ugufto»

SIMP Lie 1*VM Pharma*

EX AVERROE QiiintoCoIIi’gct.iy.cap»

Chamædryos cftcalida amp;nbsp;ficca in fecudo graduud fignificat amaritu^ do cum acumme Incidithumoresgroflos, Ôôcxopilatmêbraintenorâ» EX PizAT^ARio deChamædry amp;nbsp;Chamæpûhjr.

Chamædr^s calidaeO:, amp;nbsp;fltca in quarto gradu, fimihtcr Chamæp*^ thyos.Cham^dryos quercuIamaior,Chamæpithyos quercula minor 3p pdlatur. Virtuternep habet diureticam,amp;mundificatiuam.

Contra uomitum fadum ex anatropha, uel ex aliqua cauiTa frig«lt;J^* coquantur herbæ ipfædiutiflime in aqua falmacina,uel naturalitcr I3H2» 00 addito olco,amp; modico aceti, fiat cataplafm a fupra pedus ♦ maximUi'^ remedium eft contra uomitum quemlibetexfrigidacauflà»

Puluisetiam eiuscum melledatusjumbricolroccidit»

Contra catharrum ponantur pulueres ealidi in facculo^S^ capiti ftp^f ponatur,optimum remedium eft»

Ad furfures capitis, uel barbæ,farina lupinorum decoquaturinaeju^ falfa,addito aceto,amp; incolatura addito pulucre utriufq?, uel alterius:d poftca caput lauetur.

Contra paralyfim.in uino herbæ decodæ, loco dolenti fuperponan^'

Vlcera 00 uulneraconfolidatearum puluis»

Ad matrieem mundificandam, amp;eam infrigidatam ex fuperfluitati^ bus phlegmatum calefaciendam, coquantur h|rbç iHæ in aqua diUjamp;f*’ memetur ind^ mulier,amp; herbæ ipfe cataplafm entur fupcr pudendis»

F\iluisearüinoleodecoquatur,amp;bombix intindus fuperponatuf!

• uel puluis conficiatur cum fucco Mali terræ,amp;f fuperponatur»

ExHiERONYMO herbario.

Gamâdreæ aqua in ieiunio pota,fanguincpurificat, amp;nbsp;feabiem pdtó»

Sanat eadem alcolam,amp; oris ulcéra»

Exaggregatore Herbario»

Huicherbæ cognatum ferunt,ut qui earn geftaueritin finu, palam0^ mnibus perofus habeatur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Cahginê quoep oculoRz clarificat,indifus oculis illius fuccus,uelaqul« *A V TORES ET DESCRIPTORES»

Diofcorideslib»3»

Pliniuslib»z52.cap.i^4 •

■ Apuleiuscap,2^i»

Theophraftus lib.?^

Macer did.Chamædrys»

Platearius.lS.cap»

Galenus.ö.fimplicium cap, 153. amp;f» 65, nbsp;nbsp;AdPaternianumcap*?^»

Georgius Valla,did.Chamædrys, Hieronymus Herbarius»

corum T o M v s Primus» • ti^ N A R c i s s v s»

^ Nomendaturac, GræCæ, Veefx/rro?, avroytrt?» JiavASos^ ii/iirtKOSt ^ûft«^^ KVv/^6!4 Latinæj NardHus, Hermodanylus.

Germanicæ , in Marno, ^omungö blämjn Scptemb-ScytlofUlt» PLACITA AVTORVJ^ dcNarciffo»

HiftoriaNarciffï,fecundum D t Ogt;

S C O R I D E Mjib.^i,

ARCISSVS folia Porrofimillimahabet,tenuia,mukomitf

noFa,amp;anguftiora:caulis uacuus,amp; finefolijs/upra dodrantem attollis, tur:flosalbus in medio,intus croceus,in quibufdam purpureuslradix in tus alba,rotunda,bulbofa:femenuelutin tunica, nigrum,longum* Progt; batiflimum nafcitur in montibus fuaui odore»C3Etera Porrum imitatur* atc^hærbaceum uirus okt»

130 SoiMPDicivM Pharma?

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMOLAI BARBAR! ludfciumde

NARCISSO,

Nardflb folium Al^uci,tcrræ proximum/ed latius, utLilio pingU^i frequens,anguftum, caulefinAfolijs herbaceo. Flosincactimine.pO*^ Ai(fturum,amp;^tircaæquino(rtium,acuere:item poft Lihurn, amp;S Violai, Flameamuocata,mebrana inclufusccu uafculo, ampliufculus, m'grilt;^ obl5gus,qui defluens^fpontegerminet: prçfertimepdefixus in terra! A^^ nu feritur:amp; rad ice ampla,rotunda,carnofa ♦ Cauhs, amp;nbsp;efteo flos erun’* pic,utin croco,antetp folium :quod non antcep rcflorcfcat,cernitur. Call lis cum flore fuo emoritur. Radix Bulbo aftimilis, nifiq?non eft (quallig ta.Narciffus toties florendo,tria fationu têpora éemoftrat. In coronam^ ta flore ueniens. A narce, hoc eft,corpore dictus : qm caput grauet:nof' ut fabulæ,a puero. Plinius duo genera conftituit. Vnum flore candide, calice purpureo.Alteri cetera eadem tribuit,fedcalicéhçrbaccu. Omi’^^ inquitlerotihnpoft Ardurum enimflorent,acperæquinodiS Autun’^ ni. Duo hæcinquit genera medici precipiüt,quaft amp;nbsp;alia fint,qugnom'^ cipiant,hoc eftcut arbitror)genus illud quod uere,aur æftate nafciftutfi* Thçophrafti Cententia prædiximus. Sciendum porro eft,cum florem^j ius nigrum a Theophrafto dici legimus, no de floreipfo, quem candidly effe conuenit Jntelligi,fed de femme: quod amp;nbsp;membrana contegi, amp;fli^ grum,ac præfengum eße conftat:quo in terranlcadente,propagatfe, 8*^ cp fefitNarciCCum. Eumachus cyrenæus inRhizotomico, etiam CroW^ lon,óó Acacalida NarcilFum uocari tradidit. Nam amp;nbsp;Crotos in Hippo* crat^ad ulcera uetera, amp;nbsp;uulnera rccen tia probata, quid aliud fit cp Nar* ciirus,non uideo.Nifi quis Crotum pro Crotone,hoccft, Cici capias in eo.Iulius Polluxautor eft,Theophrafti morem fuifle, Lirium proNa^ cifTodiceretHomerum uero Lirij appcllatione, compledi florum onwr genus. NarcilFum ab adolefcente fuimet amore capto, amp;nbsp;in eumflorem conuerfo,natum in Boætia Thefpienfes garriuntjontem Donacamon* ftrantes, ubi fefpeculatur puer ftultiftimus : qui tTmbram fuam a fend fciretdifllnguere. Coarguit hancfabulam uetuftiflimuspoetaPampH^ lus, qui Proferpinam multis annis anteep NarcifTus eßet, captam aPlu' tone cecinit,carpentem NarcifTos.

Idem nirfusincORObLARio

L I L I o R V M»

Quatuorge- D I D 1 I Q.VADRVPLEX genus in Theophrafto. Prim' neraNareüTi. flos uerecum Viola fæpealba,pauloue poftea erumpit* Hocabeoprü*

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• prie,Crinon,hoceft,Lilium uocatur,

Alterum genus Lirium appellat, uere quidem omnino flores, uerunl Lilium trans-* ferius cum Nareißo, Forteep hoe fit, quod a Plinio Lilium trans marH maria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuncupatum eft. Tertium æftate floret, amp;nbsp;Cerinthum pnuatifr

enn us. nbsp;nbsp;uocari puto : quanquarn Só alias res. Cerinthus fignificat, ut inferin’

! corum, T O M v s Primus*^ 13? *'umffguraflores,capiHamenris,3Utftjminibusinruspurpurei's. RelinquimilSetiampcntio- ^ ribus cogitandiim, probaucrit ne bic fcriptor NarcilTum ftmpliciter mon tams locis nafcenrem, uta fatiuo amp;hortenfi fecerneret:an defydcraii ultra aliquidpolTit, qualc fcilicet Plinius ait pro-batilTiinum nafcünLyciæ montibus rinquam partettt propenfiores trahimur. Supcrlauuum enimillud z^'xxiyoyj certioresfibincfdoqiiomodo natales lo«®exigereuidctur: amp;præpolîti-uus illeaniculus coderalênfu rem etiam indicate cr^i poteft. Sufpicio ramen hxcfit, non de-cretum.Qualfscna cftinuerbo Tr^adpi, quodftatimfequitur,fîgnificet^uirefcerc,amp;herba-ceocoloreeffe:an porius aPorro uerbumfadumfucrit,fignificetq;Portiodorelcntiri.Quod tarnen nullibiinuentum in antiquis a nobis cft. Quacomnia diligcntius obferuanda amp;condt-tuenda alijs rclinquuntur.

InNarciflumiVDiciVM ƒ4 O étrvM.

Abannisfere duobus, uchementer nos rorlimus, óf omnibus pene nofiræ urbis dodisuL ris moleftifuimus, proindc óf ex uulgo hærbarrjs illis, ut nomen fairem huius flons percunda retnur:uerumadeoccrti nihil uaiuimns cxpifcari,utmirarifatis non queamus,quomodohxr baalioquiuilifiimajtamc^ ii^omnibusptaris, cumhirundine prirtia confpicua,cxomniho-minum noricia difpetierit. Flort nomen, Hornungs blom. Sicenim infuperiori Germania earn appellant.Fueruntergo,qui petfuadcre nobis conabantut, albam Violam elTc, quia prima Veris flos eflalba Viola Alp conftanrerLiguftrum adferuerirnt, autillicertecongeneremï donecin NarcilTum Tlicophrafti amp;nbsp;Diofcondis incidimus, óf hctbarios aiiquotpcrcundarl ccepimus : qui non exiibris fapiebanr, fed expertentiarerumedodi trant. Sic in NarcilTum o-mniaquadrareanimaduertimus,utnilï plane noduinis oculis flmus,uidemitr nobis femel ap-prchendilTc.Quod igicurexhærbarrjs accçpimus.quodq? partira etiam nos pbferuauimus, id eft.Duorum,inquiunt illi,generum flos eft,Mas.f.ctFœmin3,purpureus,lpteus, et albus.Bis etiam in ano floten t,femél inMartio,indcin Scpcembri.Pentec^fte fernen fündit. Er initio qui dcnialbo,’5f lurco,hycmcpurpureo flore prodit. Idq?naturæquodam miraculofedicuntdc-prehendifle.Nam fi quis fodere petten tauerit in Martio, uno digito facile cxfcalpit : ab co aut- g cm tempore Indies magis atq; magis in terram defidit.idq; ufepad Septembrem , quo tempore uixabfq; négocie efFoditur. Interdum alriiudinc unius eu bin in terra delitefcens, mox hyeme rtirfumfuccrclcir,utfuptareerirTi etiam exiliat, primo flore, amp;nbsp;ubi adfpirjgcrit Ver. Quodita habere,óf nosquocjiexperti fumus,obferuauimtifcp,primo reneram amp;nbsp;bulbofamiaiiiccm, óf Poeri,uelS3tyrlonisfolia;moxtandemdutari,óf pinguiorafolia, eaq?finecaule. cradicetantum proJeun tia:in Septembri prorfum et dutatam, et profundillimc dclitefcentem, tcnello tan tummodo Sfliliaceoilcrejpalmi altitudine infumma tertra fe aperiére,poft alteram p»atorun^ nbsp;nbsp;nbsp;*

detonfionem.Cui obferuatioriquoiiiS icfpondcreuidimis Diofcondis amp;Theophrafii Nar-cilTum, pofiretrofjsadfiipularidodoiumetiam uirorumecrameniarios , auficonfianterfu-mus.NarcilTi nomen indete , uel Llrfj February; ut diuerfus quidem flos fit. Cæterum exuna radice bulbofa procédés, Óf quiaDiofcoridcNarciirus,amp;ab Arabibus,Óf neoihericis Hermo-dadylus uocatur.Quam au tem probe bare obfetuauerimus, óf q; feite etiam illinos docuerint, arbitrium aliorum,exiftimationemcp uolumus eflc,quos óf ipfos tantf rei periculum aliquan-dofaceremonemusatcpobfecramus.

VIRES tT IVVAMENTACX Diofconde»

Radix coda,fiue efi:ur,fiue bibitur ,iiomitoria eft. • Ambuftisigni prodeft,cum cxiguomelletnta.

Præcifos neruos ïlbtu glutinar.

Luxatis malleolis,diuturnifcp articuloiïim dolonbusjrita ex meUe et importa fubuenit»

Vida cutis in facie,uitiliginefcp cum femine Vrticc Só aceto emaculaU Cum eruo amp;nbsp;melle ulcerum fordes expurgat.

AbfceiTus rumpitconeoeboni repugnances.

Infixacorpori ex trahit, illita cum lolij farina, Sóm elle. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

AVTORES ET DESCRIPTORES.

Diofcorides,hb.5i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plinius.

Herrn. Barbarus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M.Verpilius.

Ladnæ, S cfs ill's. Muraria Viola. Viola nigra. Viola purpurea.

Germanicæ, 55lrtxvptolrttcn» (BcclX^iolateu* J0:unXgt;i^'

Uu«» Samm^toUtem WibPioUtcnf

m ^i

corum T b M v 8 Primus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137

tam propofuimus. Ne li purpuream diceremus,mifcerentur diiierpcoloris congénères flores, Suntenimin Leucoiorum generepurpureæ Violæ, quasColumellaSarranas ab eadempur-pura,amp; SarranoOftroappcllar,incenfuearum Ô^ordinequæfurculofæfunt: in parietibusque amp;nbsp;horrisnafcuntur,aliter^bare,difpofitisin florefoirjs, ß^plures uno pediculo pendentes, quaEproprieamp;ueriuspurpureaeuocantur.EthaeepronotiflinSfloris hiftoriafatis fint. Qui-bus adndemus, mutalTe nos titulum capitibus huik^, amp;nbsp;de nigra Viola inferipfifle : quoniam residexigebacamp;in melioribus grfcis,autnulla coloris nota additafueratJtmplidteref de Vio la caput inicribcbatur;auriovjulx«v in aliquibuslegcbatur, quot;

DE ALBIS VIOLIS, SEV CHE« in textus Diofcoridis,

Lcucoi’on ex Græds aliqui Bafihon uocät,Latini Violam albä,al]quf Mi/Kobfi Auguftiam.nonuHi Violam autumnalc,aut Paflinaria. Vulgaris eft no-tiriæ,fedinfloribus d^erenda quidam. Namcp aut cæruJei,autaIbi,aut purpurci.autlutei inueniuntun Luteæ ueroprarapui in medicina ufus» Huiusaridi flores fcruefadi',fn defefTionibus «aient contra uuluçmflani niadones.Etmenftrua expellunt.Sanant oris ulcéra cum melle.Cum ca: , rato rimas fedis. Semenduum drachm arn pondéré ex uino potum, aut cum melle inditum,men(ès, fecundas, amp;^ partus extrahit. Radices cum acetoillitæ,lienem reprimunt,^podagricosiuuant.

PARAPHRASIS ALTERA HERMOS

lai Barbari in albas Violas Diofcoridis,

Leucoion,etfi candidam Violam ipfo nomine fignificat, tarne amp;nbsp;pro lutea,âf cærulea,8c purpurea læpe capitur. Hinc apud Öolumellam can dida Leucoia,quafi amp;nbsp;nigra quædâ fuit.Hippocrates certe, nigra%quit Lcucoiaquærantur.Paulus, Ioroninquitoleum,hoceft, Violaceû,mo? do ex purpureis,modo ex candidis, modo cxcroceis conlici folere Vio^ lis.Sciendû amp;nbsp;illud eft,Diofcoridem hoc loco feribere Violam,quægrç ce Leucoion dicatur,a Romanis Liguftriam quandeep nominari, edam fi codices funt,in quibus non Liguftria,fed Augultialegatur:ut fortalTe Columella in horto fuo inteUigat de Viola,cum ceci nit, Nigro commifta Liguftro.

Nam Liguftrum candidum, pro Cypri flore capitur. Cæter^m de pur^ purea,fiue nigra, feorfum poftdicetur.Cæruleaquæfit,nonconftat:nifi quisCyanumhuncintelligat. Eftautem Cyanus flos,rofam accipiens: cuius color honorem,nomencpdederitce#ileo. Cyanu Amaramhusex cipit.Triuialis,ut quidam exiftimauere,flos eft Cyanus, in frumentario nafcensagro,amp; hordsquocp,rufticorum amp;f pfiellaru eorollis, calice ro* far5,fed fquarrofo,atcp trifti,fine odorc. Verû fumma colori gratia, qui amp;nbsp;Baptifecula ruribus dicaturtquonia fecantibus amp;nbsp;metennbus officiât, retufain occurfueiusfalce. Nam amp;nbsp;feculam uetcres dixerc falcem, Flo^ rum porro prima ft oftendit alba Viola, necdum exaóa hyeme. Sub idem fere tempus exit amp;nbsp;Viola cognomentoFlammea, qua: Phlogion uocatur : Sylueftris tantum ab aliqûibus Phlox: uterrare putem,qui Phlogion eandem efte cum lutea Viola feripferunt, quod quidem ex fegt;

»38 SeiMPizicivM Pharma*

quêtibus apertiffimc liquebit. Theodorus Flamma uocauit, colore coiA mendabih',odore nullo.fêmjne proueniens coronis.Non eft hæc autrA’ Iouisflos,autquodidq|ieft,Iouisflama, hoceft, Dioünthos. Idt^n^** dubitemjaat,qgt;louisnos licet^ncodore fit, amp;nbsp;coron anus, 8(C obferua^ tur femme, tamfæftate floret,non perhyemé,utFlamea. Plinius quolt;ygt; louisinquit flos, colore tantücommêdatur,odorabeft,ficutamp;illi,qui^ GrgcisinquitFIox uocatur.DiximusetLychninuocariquadocpFbii* meam,fèd inter rofas potius ^ Violas. Aliud eft apud GræcosPhlogiS' nam amp;nbsp;ueftis genus fignificat,quod nos flammeam,S^ flammearios opi* fices in Plauto uocamus,amp; carnem toftam,ut eft apud Stratidem.Viofj rum ergoalbaamp;flâmeaplurimûdurant. Sedfai^is maxima autoritär Luteolis,quico]osin nuptialibusflameis qua?fitus,ritu antiquiftimo,^ fœminis totus conceftus tradicurfideoep fortafTenon numerat inter pH*^ cipales,hoceft,cómunesmaribusamp;fccminis,quoniacoloribusfbciew^ principatûdabat.Genera Lutearum, Tufculana : S^quceappelIaturNl* rina,folioaliquanto latiore, fed minus odorato, in totu uerofine odorc, aeminuto folio. Calathiana, munusautumni.Cæteræ Veris. Proximal* Chaltaeft, concolori aTuplitudinc, Uincitnumero foliorum Marinait» quinqj folia non excedentê;eadem odorefuperat.fft emm gràuisChal* ta,nonleuior ei, quäScopam regia appellant. Quan^ folia eius oleanf, non flores,ut igquit Plinius . Quod autégenus ci fitinter Violas Scopl regia|parumliquet.DiofcoridcsScopain regiâ Naporum genericontm merat.Plinius alio loco Sidcritin,quæîarifiîmo folio fit, Scopam regiam .anoftrisdici uult.Violæodor alonginquofuauior, propinquus hebt^ tat.Vitalongiflimacandidæ,trienniu. .Ab eo tempore dégénérâtamp;nu^ nuit'.floresep aftidue candidiores affert. Minor uiseftrecentibus.Ideo«^ aridis utuntur poft annu. Honor V iolis apud antiquos poftrofam amp;b* hum. Violam idcfrcodidamlon Greciputant, qpcum loin uaccaalouc conuerfa eftèt,terra florem illü pabulo bouis eius fuderit,Noftri quolt;J Violam, quafi uitulam,imifationegræca,uideri poftuntappeüafte.

Qptimaquæq^deNomenclaturis ViocARVM exM. VERGILII Commentario.

Detulitcandori mu'.tü in hoc flore antiquitas, neclcuem fplendoris fuigranam illi habulf, unaab eofadaappellatione, tres aliqj colores indicans , qui in toto hoc Violarum gent«* fcriptorehocnumerantur,amp; unoexcæpto a cundis paffirnquotannis uidentur. Leucoiorum enim nomine in græcis ocs indi^ntur Violæ hæ,quae primae flores fuos proferunr, ubi initios amp;nbsp;tepidior acr fuerir,ab bye me ftatim,ubi afperior amp;nbsp;frigidior poftca ; utiq; afir per V cr^tinX noui anuiaduentü nunciantes,plurescj non uno ramulo tantum ,fed uno pcdiculo florenttsl qnæcauflafuit,utaquibufdam Polypbcræ inter alias appellationesdicerentur.Identm taiioX fignificat.Florenthæpaffim triplici colore, candido ,luieo,amp;' purpureo.Qui quartos deind* abhoenumcratur, cærulcus in Violarum gencre:hoc,quodfciam, in Italia nulltbiuidctor.E* eooborta nobis fufpicio eft,poflcin Græcis abundareeam uocem,amp; fiin cundis pariterltg** tur.Isetiam quem nos habemus egregiae antiquitatis,amp;fidei Latinum Diofcoridem, Longo-^hardisliteris ffriptum,tres tantücoloresillos notosomnibus numerat. Quartus biccacrultiH nullus in eo eft.Nee nos tantü illi defcrimus ,ut unü uclimus pro cundis alijs nobis efle, fedae* cedentereinaturæcjjamp;’furpicionihuicnoftræhocüfkititeftc, qualifcunq? illeeft,non fortert' didimij s, inutik hoc ctiam legen tes mor.cre.Prxfertim nullibi,utpauJoantcdiximus, oftOldt*

corum T o M v s Primas». • ij^

rein hoc flore eumcolorcm natura. Alioquin oportebitjqux primo uotüm/rtein tafmediAä A

a nobis fiicrunc,meminine:amp; quæ longius illic de Violis docentur, in hunc locum referre :o -pinariepin cacruleo colore hoc, aut alijs locis nafd hunc florem. Late enim pater naturæ uis ,amp; adrnirabilisciusmaieftas: quapoteftmulta ubic^uariarc,amp;q(ænobis,amp;noftro orbinega-uitjalpsdediire. Aut Violarum appeUatione alia e|bm cenferi florum genera, quales lefimi-nosomnes tunceirediximus,modomagnitudine,oTfornjapares, amp;fimiles illis lïnt;amp; intel-IcxilTeinDiofcoridenccelTecrit, florem quempiam alium caeruleicolori^ qualis iierbi caufla Cyanuseftjfie a Græcis a colore diAuSjUulgaris flos,omnibus notus inter fegctes,Maioamp; lunionicnfenafcens.Quem ruranoftra florem Alyfumuocant,tripliciamp;ipfumcolore,can- FlosAlyfuS dido,purpureo, plerumc^ auté cacruleo. Nobis tarnen in priorem illam fen tentia indinat ani-mus.Credimusc$ quarcum illum eolorem huicfcriptorl temere accreuifle. Vtimurepea ratione præcipue, cp non uerifimtlc eft, mifcuifle diucrfa fimul genera Diofcoridem :amp; cum deLcuco-ijscertofcilicetgencrepriuatimagerct,decunAs Violis,quæGraeci quot;«(,000 tti/xof* uocanc, agerecogitafle.Obferuauimuscnim T5y’i'uv,ideft,Violarumlatiuspatereappellationem, plu resqicompledi flores : Nigra^i, feu rnalis ferrugineam Violam, lefiminos omnes, Calathia- Ferruginea nam,^ quam Græci Phloga,Plinius flämeam uocat,plurescp alios qui figura, quantitate ,fo- Viola. Iiorïipofitura,aliac:phuiufccmodirationealiqua propriedidis Violisfimilesæqualcsuefint. Phlox,’ XuKafu» auté triplex tantü hocgenus,quod folo colore differt, quodep nos paulo ante ex Theo-pliraflo defcripfimus. Solæenim hæ Violæ Leucoiadicuntur,Acccditamp;illud,epfiCyanus in hoc genere intelligendus erit, ex qua uocc nos credimus irrepfilTc eum eolorem in has Violas, uidebitur temere mifcuilTcDiofcoridcs, quæ non eodem tempore florent. Cyanusautem prima æftate tantum, ille fponte fua in parieubus,^ murorum pinnis aliquando, illi inter fege-tes pafsim nafcuntur. Poflunt quidem ambo in horns conferi, fed nos fimplices naturæ nata- ' ltsamp;nota$,nonc5ad:aartis opera tradamus hoc loco, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

OORODl/. ARIA HERMOLAI BARß»

amp; Vcfgili) in lafiminam confedionem.

Vnguentumliocamp; Iafimmum,amp;Iafmediatur. Qu^ uoxadmone£ mc,utex eafere Viola compofitum intelligain, quæuulgo kGminp uo-catur,diftindiones, amp;nbsp;harundineos parietesin hortis operetopiario co^ ß ueftiens.FIore candid o, præcipue fuauitatis : folium in uiridi nigweans, nbsp;nbsp;nbsp;*

oblongum,faftigiatum mucronelanguido magnjtudinero{acei,fed an# guftum,Hoc Viola’genus Perficum amp;nbsp;Parthicum,amp;omnino peregrin .numuocauerim,abalba Violanoftratelongo interuallo diftans,ueteri^ bus(ut arbitror) incognitum, faltem Italiæ. Recentiores tria lafmes, fiue kfimini genera conftituunt,albam colore, cæruleam, etin Aegypto lu* team,qualem amp;nbsp;in Venetia nafei modo cernimus,

MARCELDVS VERGIB IV s. •

Florem quem omnes lefiminum dicimus,colöre candido, Violis figura non difsimilem,' Violam antiqui uocabant,ignotum diultaliæ,ut uidetur,nunc autemplebæishortis eti-am gtato odore commendantem, tam notum omnibus, ut nulla defcriptibne nofira indi-geat.Credimusc^ nos de eocgilTc huncferiptorem, cum communis Violarum hiftoria tertio uolumine ab co tradaretur , Numeratis enim albis,luteis^eu purpureis Violis,quæ com* munesamp;notæomnibusfunt,quartumgenus colore cærulco addidit:quæ nullæin Violarum genere nunccognofcuntur,neceflecj!eftadlcfiminihuius florem referri cæruleum çolo-rem illum. Poßeriores enim, hinter cos Serapion, tria kfimini ex colore diferimina, ^genera fecerunt.Candidum,luteum, quem ille Citrinum,Äf Cæruleum, quem cœlefiis co- • Ioris uocat,omnes quondam pcregrinos, amp;nbsp;Icaliæignotos , nunc omnibus communes:^ uidetque Italia , amp;nbsp;habet iam non candidos tantum , fed Luteos etiam lefiminos . Nee in alio Violarum gencrclafmchæc,amp;lafminum unguentum,intcliigendum efi.Nam quod PALLADIVS Violaceum docet a Græcis ‘îaruy didum,ex Violis propriet nunc didis, conficiebatur. VIOLA Sc$ nos Græcorum more dicimus cas,quæ pri- ' mæ Ver nunciantes, plu res uno ramulo florent, paucis 5^ exiguis foltjs, colore triplici j can-dido, luteo, amp;nbsp;purpureo, prædpuiin medicina ufus. Quam enim Theophraßus NigrarndU

S#IMPDIC IVM Pharma*

eit, in alto genere ab antiqui's numerata eft, dequafuolocodircmus. Vidcnturpofiremoi’®' bis malcftbi inuirem refpondere,in kftmini huius confedione, olei fextariiim, amp;nbsp;flores und* duæ, credimnsq: inflorum pondéré uitium efie, nee tam exiguo flore, tan tam olei menluiaA* fails pofte odorari,

ïo^uTrlx EX ||LINIO lib.ZbCap.lh

Florum pn'tiauernundantium ,Viola alba, tepidioribusuero loö^ ctiamhyerncemicat.Poftcaappellatur Purpurea,proximeFIamca,qu3^ ' amp;^ Phlox uocatur,(ylueftrisdumtaxat.Etrurfuni eodem lib.cap.6.Vio^ lis honós proximus.Earu plurima genera, purpureæ,luteæ,albæ, pbfl^ risomnes,utolusfatæ,Exijs uero, qu£ fponteopacis,amp; macris locisprO ueniunt,purpureæ,lariore folio,ftarim abradicecarnofo excunt, folxlt;|' { greco nomine a ceteris difcernuntur, appellata J^b bis lanthina ueft^' Sed fatiuis maxima autoritas luteis. Genera qs, Tufculana,amp; quæMä* rinaappellantur, folio aliquanto lariore,fed minus odorato, in totumu^ rofine,odore,minutoepfolio» Calathiana,munus autumni,cçteræ ueh®' Proxima ei Chaltaeft,eoncolori amplitudine. Vincit numero foliorut” Marinam.quinep folia non excedentê.Eadem odorefuperatur.Eftcnin^ grauis Caltha,non leuior ei quam Seopam regiarn appellant. Odord^* namomo proximus,gTaeili folo,nec humido prouenit»

THEOPHRASTVS DE VIODACEO genere,ex quo fua mutuatus elf Pl!nius,lib.5»

• cap. ultimo hiftonæ plantarum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Fltirum prima, Violaalba.fefèoftcndit. Emicatobcrclum demétiU* ftatim etiam non hyeme exadaiubi uero im minus, pofteauere nónun^ cum tiiola alba,aut paulo poft Lilium exit,8d quæ Viola fiammeauoc3* tur,fylueftrisdumtaxat. Hæcef tens omnibus, quibus coronary utiW^ tur,longepræcurrîit.PofthæcNarciflus,S^ Lirium exeunt.Ad hæcbi^^' bi flos. quidam enim coronishuncetiam inferunt. Sequitur Vitifloi^» amp;nbsp;Nigra etiam Viola. Et e iylueftribus Aurelia,8c genus Fremij.

DESCRIPTIO VIODARVM

cx Serapione. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Viol ail erb a eft, cuius funt folia minora folfjs Ciftbs, 80 nigriora,^ non elongantur multum ab eis in figura fua: amp;nbsp;habet ftipitem egredien^ tem ab una radice,amp; eft fuper eum pilus,amp; in fumitatibus eius flos bof* odoris,coloris purpurecamp;tiafciturin umbroGsamp;f afperis.

Aliæ fpecies Violant,ut inquit Pandedarius/unt fpecies Cheiri. PRAESTANTIA omnium,amp; Elcdio.

Satiuis maxima autoritas luteis, ut inquit Plinius, fed meliorquæ^^ purpurea, uccontenditGalenua. Subinde,quæcunçp eft ex primis,^ • quam neefolis calorficcauit,nec pluuia nimia tabefecit.

TEMPERAMENTVM.

• nbsp;nbsp;Frigidæ funtamp;humidæ in gradu primo.Qiiçcuncp tarnen flccatx,^ frigidæ,amp; humidæ funt,minus infrigidant.Sériant dolores calidosjco^ unt,refoluunt,5lt; inflammationes cohibent»

corum, T o M V s Primus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151t

VIRES ET ÏVVAMENTA Purpurearum ex DIOSCORIDE.

Folia per fe,amp;ex polentajllinunturaptiflîm^ftomachoæftuanti, 8d oculorum inflammationibus,fediq; prejidenti»

Aiunt,quod purpureum eft in flore^anginis amp;comi(^alibus àuxiliari maxime pueris in aqua potum» ivvAMENTA Âlbæ amp;nbsp;Lutcæ.

Huius aridi flores feruefacti in defeffionibus, ualent contra uuluæ iilgt; fiammationés.

Et menftrua expellunt

Sanant oris ulcéra ^m melle,

• Gum cerato rimas ledis.

Semen duum drachm arum pÔdere ex uino potum,aut cum melle in^ ditum,menfes fecundas,amp;S partus extrahit.

-, Radices cum aceto illitæjichem reprimunqSs podagricos iuliant, ivyAMENTA Purpureæ,amp; Flam?

meæex m E-s v E,

SoIutionceducuntCholeramreprimuntcp •

' Conféruntinflammationibus omnibus.

Sedant Sodam calidam^adam in caliditate uehemend* Ciuntfomnum,amp;leniutpeótus,amp;Lguitur,

Conferuntuuluæ,amp;angina*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

Sedant fitim.amp;f opilationes hepat’s apertunt.

Diifipant l(ftcriciam,Slt; febresindammatas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ex s E R A P I 0 N E cap. 1^0,

Qiiandofitemplaftrum ex folis folds, aut cum fauich, infrigidat, amp;nbsp;confert inflammation!' oris ftomachi, ôc apoftematibus calidis oculoru. Et dicitur.q? flos eins a proprietate fua bibitur cum aquâ,amp; confert e# pilepfiæ,SCanginæpuerorum:ôd illa eft,quam uulgares nommant. Ma* trem puerorum, •

ExPLATEARlO, nbsp;nbsp;nbsp;•

Zuccharum Violarum fitutRoiarum.

Scd Syropus Violarum fie fit. Violæ in aqua coquantur:amp; ex colatu ra,amp;zuccharofiatcolatura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Velfic.Melius eft.ut Viole dimittanturin^qua per nodem, 6^ fiatfy ropus.Si autem ex fiicco amp;nbsp;zuccharo,tanto melius.

Oleum Violarum fiat hoc modo, Violæ decoquäntur in oleo,amp; colt; Icntur:uelfiatdecodio in duplici uafe.Veletiam fic,quodmelius eft,De ***■““» coquantur,6ó colenturîamp; colaturærecentes addantur:^ ficdimittantur pcr^ij.dies ad folem,amp; colctur:amp; fie fecundo amp;nbsp;tertio fiet^atep erit électif fimum» Id oleum contraomnemhepatis ealefadionem ualet, eftfomnjs ferum amp;nbsp;narcoticum»

Nota etiam,^fy ropus Violarum magis debet co nco qui, ^ Rofaru:

i^ï SeiMPDicivM Pharma* alioqui corrumperetur,8ó tabefcerct,

DOSIS ex MESVE»

Poti'o earum eft ab n^c.iii]. ufcp, virj ♦ Ec fucci carum ab une ♦ i. 0^5 ad,ri ♦ Syrop.earum ab unc.q.q^aduübEtcondiri earumab und» drach.ufep.nj. •

ExIOANNE VIGONIO,

V iola heryfipelc non exulceratæ, fecundumomnem modum admin* ftradoms eius,eft optima medicina*

Defatu V i 0 L A R v M,Columellalib. 15,Et Palladius Menfe FebruariOjCap.ïi»

Violam qui facturus eft, terram ftercoratam ,^ repaftinatam^mini^ mum alte pedem in puluinos redigat,atcp ita plâtas hornotinas,fcrobirn lis pedalibus faclis ante Calendas Martias difpofitas habeat. Semen autr Violæ ficut olerü,in areis duobus temporibus feritur, Vere,uel Autum no.CoIiturautem eo modo,quo amp;nbsp;cetera oIera,utruncetur,utiarcia£UG ut interdum etiam rigetur.

Deoleoamp;uino viOLACEO fadendo,ex

• PalladqMenfeMaio,

Tot Violæ uncias infundas,quotolei libras mifcris,amp;diebus.510. fuö dio habere debebis. Viole purgatæ,ut de rore nihil habeant:libras quin q? uini ueteris.#.fextari}s debebisinfundere, amp;nbsp;poft.xxx.dies.x. mcUif pondtribus temperare,

AVTORES, amp;nbsp;D B S C R I*

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P T 0 R Ë S ♦

D iofcoridesjibro. ^.

Plinius,libró.2i.capite.6.ti»

■ Theophraftuslib.d^capite ultimo*

Herm.Barbarus* -

M.Vergilius.

loanncs Vigonius»

Mefuelhfimplicibus»

Serapion,cap.igt;io» ”

Platearius.

Macepdidione, Viola. •

Galenus ad PaterniaiM»m,cap,«*

córum T o M v s Primas« ^ Uj *

CrusGaUü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

Zxlctncv^mtfófp« De P E D E C o R V I N O,

Rhapfodia xxilE Nomenclaturaé»

Græcæ, xo^S'^Óttsj, «s^iólf,

Lating, Pescorui» Silago* Caciatrix. Sanguinaria«

Gennanicæ, Ï^appCH^fp« /^EIKnfwß^

PL A c iT A AVTORVM dePedeCorumö»

C« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sententia DtOsdORi^lsde

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PedeCoruinoJib.x.

Jo R O N o P V S oblongaherfculaeft,pefterram ftemiturjéÊ. folia indfurisdiuifa habet

Ineandem fentennam amp;nbsp;Plinius libhii.cap.ip .Coronopusoblongà hærba eft,cum fifturis, Seritur iUteri mi quoniam radix celiacis præclarc facit,incinere tofta.Etrurfum lib.tt.cäpaö. Aculeatarum caulesaliquaf rum per terram ferpunt,ut eius quam Coronopum uocant, Apuleiusdeherba GADDI CRV*

R E cap.^i^i*

Nafeiamatherbä Galli crus loeis foild is, amp;nbsp;circa uias’.eius cacumen,' inftar pedis Galli.

û 5

1^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^ i M P £ 1' ç 1 V M Pharma* i

Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IVDICIVM N Q s T R V M, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Miraeft feriptorS uarietas in Coronopode hac. AI^s Batrachion,alijs Flammulam, non* * nullis aeukati generis, rurfumaltjs fine omnibus prorfum aculeis cam fufpicantibus Sfeon-tendentibus.Vnde preciumquerc faduros nos arbitramur,fipaulifper figentes hicpedem,Le-onicenieam difpucacionem fubferibamu« quod ex omnibus nemo prudentius philofophaiuJ uidetur de ea hærb^mea quidem fentenna. Sumep amp;nbsp;ego in ca opinionc, ut non aliam eredam eire,quam quæ home Crus Galli uulgo dicitur,uel pucris etiam nota, qui earn legen tes mutuO ueffteas cient.Ncqiuna tantum eins fpecies .Eß enim fylueftris,quæin cimiterijs, pratis, amp;nbsp;circa fepes oritur.Efi domeftira amp;nbsp;hortulana3fatiua,foliacis,kircis,amp; rcplctis floribus, qua ad coronas utunturNympliae.Eftquocf!quaeueneto,amp;'flore amp;■ colore Germaniæmanonisinhor-tisalitur,prorfusgalli,ucl cornicispedem reFerens,rriumcubirorumubi excreucrit:uulgouo-cantirenhuetlin,quam, inquod aliud quoep genus recenfeam, ^Coronopodis, non habcO. Nee aliquis mihi demonfirare hadenus ualuic. Verqm quam hæc rede conifciamus, alioium gt;rflimationipermittimus,OracuIum nullum,uel Sibyllyfolium funro.

NICOEAI LEOif

N i C E N i ludidum de

Herba Coronopode.

Dckcundaherba,Pcdealacohenab Auicenna uocata,idemexpofitor fcribit,exiflimare, ! quodfitherbaamedicis uocataPescorui,dequa dkit.t.hiiius capiif,dePedeCoruino,qiiotl ■ radixhuius herbæcumdecoquitureonfertfo!urioninntiquæ;fed radicemhuiusherbæ,quam noßn herbarij uocant Pedem Corui,eirecaufticam,ulceratiuam, amp;nbsp;deifta nonloqui Principe* Hiequoddeinceps dicit,quofl aliquidixerunt, cpperalacohcn Hippocrates intellcxic foliafi- . cus:qu3ein nullo feruiunteafuipræfenti,quia pungunt amp;.' excoriant per ladicinium occultant in eis. Hæc omniaad uct bum fere nOuus expofitor Aiiiccnnæ, qui fua expofitione non magi* hanc,lt;^' etiam priorem nobis herbam declarauit. Forte autem fit illi minus pudendtim, hancfc-cundam.f.Pedem ÿ)rtiinû,dequo Auicenna Ioquitur,ignorafle:quando amp;nbsp;ipfe Auictna, tan-tusalioquinmcdicinæmagifier,ueldubitauit,uel etiam neiciuit quideflet,ut plane in multis a!i)shCTbisipfemetfuamiateturinfeitiam:uteciamficundo Canomsde hac ipfa herba,quït Pescoruinus nominatur,nonmodoanibigua, fed etiam contrarialoquitur. Sunt autem hs^ AuiceKiædePedecoruinoinibi uerba . Pes coruinus membra cxpullionis, radixciushaerbï confert folutioni antiquæ. Èt dixerunt Paulus ÓC alq, quod confert Colicæ, amp;' efPeit operatio-nem Hcrmodadylorum abfep nocumento. Ego autem ncfcio,quomodo radix Pedis Coruini polTitprodeirefolutioni antiquæ,amp;facerc operationem Hermodadylorum, qui funtfacisin foluendo potentes.Nifi forte Auicenna uult hoc loco folutionem curare folutione : qui tamo’ alibi præcipiqnon elTefaciendam folutionem ft per folutionem,Fen autem.ii.tertr),cap.defO’-lutioncpod3grae,S^ifchiadicorum,Pedem coruinum non colicæ,fed podagraepotiusexeiuf-dem Pauli autoritate Auicenna prodefle tcfr3tur,itafcribens. Et dixeruntquidam, quodPedi coruino ineflopcratio Hermodadlylorum,amp;’ non efteius nocereflpmacho. Quæ uerbaexpo- , nens etiam nouns expofitor Auicennæ,in hunemodum fcribit. Dicit aliquos afieruifle,quoo j Pcscoruinu#operatur,6if purgatficutiHermodaflyli,amp;' non nocetfiomacho ficutiipG.Etpt’ ific coruinus,efihærba cuius radix poniturinopere,de qua fciibitin fecundohuius capitede ca. Dixerunt Paulus amp;nbsp;ah),quod confert Colicæ,amp;' efficit operationem corum abfepnocumcn-to.Deindefubiungir.RadixP E D 1^ C O R V I N Î,quâ nos hichabemus,abextraappo fitarodir,amp;'plurics hanefeci ftiper pedem iHius quaflari, quihabebat in unguine bofhium cpedemiile , amp;nbsp;protinus illic furgebat ampulla , qua rupta exibat uirus uenenofum , unde aliqui fanabantur. Sed han?darepcr os, nunquamaufus fum ; licet fciarn aiiqua,quaefo-ris adhibita ueficant,amp; ulcérant,amp;■ comeftanoceant.ur allia, amp;nbsp;cæpc. Hæcille. Qui licet uere-arur,ut fane debet uereri,dari per os radicem Pedis coruini, quæ uenenum eft, ut poflea deeb-rabimus,per uerbatamen poftrema uideturinnuere, quod fi etiam daretur per os,cum aliquJ tarnen rarionedaretur,S' non fine Principis autoritate.loanncsueroMatthæus degrade,altrt ' nouus Auicertnaeexpofitor,inhuius radicis expofitione magis audaculus,fcribithæcuerba. Intclligc,quodcumautores utiinturPedccoruino,in cafiiettamifio iemperutuntur radicee-ius,amp;f non folijs. Ita etiam dominus Auicennafccundo Canonis,iuuamcnta radios cius,Q_u? *uerba expofitOfis nobis indicant,ipfum huius herbæ um tu fie folia, non radicc. quia dns Auicenna ciufdem radicisufum,amp; non foiiorû keundo canonis præcipueprobauiflet.Mifcrctinc i huraanj lutf, quara uideo quotidiefub Auicenna non tar.q-piiuope, Peut media itinioresJp- ,

corum, T O M v s Primus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^7*’

priant,fed fan^ fxuo tyranno pencKtari.Nam fi radicem uenenatam, uel intra corpus iufTerit /^ adliiberi,eamquidammedicoruminægrotantibusadhiberi nondubitant: contra,fi radicem Auicennaty* falut^rcm,amp; uenenis aduerfantem dari uecuerit,tan(^ medicinam perniciofam, ilia medici en- pannus median! célébrés nonaudentdare. Radicem Pedis coruini habentem uim exulccrandi,amp;tan^ uenc cinæfxuifsi-num,praeter^ It extrinfecus apponatur,in ufu mediqiriæfugienA, alter nouus Âuicennæ ex- mus, pofitor,non uereturdiccrcdarc,eria intus affumendä^retus Auicennæ amp;nbsp;fccundocanonis,amp; xvl.Tertij,quicam Hermodadylis prxfert,autoricatc.Egouero,teftorDc^,mcnouiflerac- De quodam dicum,quicxeadcmradicc,qLiibufdamalijs adiunAis,pilulas conficiebat, amp;cas podagra la- audaci Me-boratibus propinabat, non une magno quorundä,qiii cas accepere pcriculo:donec tandem a dico» «lefuierrorisadmonitus, a tampericulola abftinait medicina. Nonne idem Auicenna, fîqui tarn fatui fint,qui cl uelint in omnibus crcdcrc,fcribit fecundo canonis,Napcllum elTe uenenum pemiciofum,amp;tarnen potarifuadcclt;cum poftea lubiungk, delet albaraslinitumamp;bibitum ♦

Venenum autem quod noftra ætate Napellum ab herbarijs nominatur, Aconitum, a Grxeis Napellum, 8£. atcfbatinisuocatur.dequoVergilius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aconitum

Mifcentaconitanouercæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idemfunt.

utiam apparcar, Auicenna,non tam tyranni,^eriam noiiercæimitari mores.Contra Galcnus Aconitum laudar,fiabflergcndülnaliquid ex corpore; fed cauenduefie, inquir,ne aut in pont,aut in cibo fumatur.Idem Auicenna radieem Pentaphylli a Diofcoride comendatam aduc-ncnamorcifera,ipfe fecundo Canonis fcribit,cn'emedicina peniiciofamradco, utMichaêlSa- Michael Sa-uonarolame Jicus,fuo5^ noftro quocptempore,propterfcnpra,amp;'t]uæ de medicina ediditcla- uonarola, rus,nonaulîceaminquartanadare:nonaliâobcau(ram,nifiquiadamnetur a Principe.Tan-tam habet ut nuperdicebam, Auicenna apud medicos noftri temporis autoritärem, utmedi- D cina mortiferam faciatfalutarem, ficuti Pedem coruinü falutarem,aut perniciofam, uelutt radicem Pentaphylli,ueleiusfuccum. Namamp;Iacobus de Dondÿ, cognomento Aggregator, lacobusde huiusradicis fuccum inter uenena perniciofa, ex Auicennæ numerat autoritate. Force autem. Dondis, Ag-quanmm ad Pedis coruini attinctradicem,non tam Auicenna,^ medici ipfi non rede Auicen- gregator, namintel!igctes,funtrcprehendendi.Qiiisenim cos cogic,putare herbam, quaherbarij noftræ ætatisPedemcoruinünominan^ciTeiUam,quaueteres medici, Paulus fcilicet óf Diofcorides, fubeodemnominecc'ebraruntc'Quafiuerofitnece(rarium,utquænunc (Lntnomina herba- Nonneceffe rum,etiâ priori feculofuerint.Hos autequos fupra notaui Auicennæ expontores, illuc^ppor- eß,utqufnuc tuitdiditiiTc,aliam elTcherba a prifeæætatis hominibus Pedem coruinum nominatam quot;ahama funt herbarü noftns.nam fi idfcnflent,nec(t tam multadePcdccoruino dubirafTent, nec$ eeiä aliqui eorü un- nomina, etiS «^in animü induxilTenc,herbam Pedem coruinüa noftris didam,pofiefine perlculo, a«t in pi- priori feculo Iulis,autaliomodointuï airumi.Hæccr)lmcftilla,qua Diofcorides, jlgt;«TfaXie,i, amp;nbsp;Apiumlyl- fuciTnr. ueßrenomin3t.Vndeamp; mediciiuniores, nonfolum Pedemcoruinü, fedetiam Aplum Rani- Pescoruinus num nominarunt,a geminafcillcct,animalis,amp;herbæ alterius lïmilitudinc. Huius herbæ Dio- Batrachium, fcoridest]uatuorfecicfpcdes,amp; unä ex his Inter uenena collocat.Omnium autem folia,amp; eau- idem Apium Iem,lïappon3turhumano corpori,uim ait habereexulcerandi,óf efehara faciendi. Qiiarc nut- fylueftre.

Iomodofufpicandüelt,lllos quidixeruntPedem coruinü in medicinæcapitulis cxcoriationis Quatuor fpc-inteftinorü,quos Auicenna allcgat.xvi.tertij,eodemcapite,dehac Pcdc.coruino,quam ueteres des Dlofco-^«Tjgt;óX/oir,arana,cuiuseffi^emreprefentat,nomlnarüt,intellexifle:fedneej!Auicennafccundo ridis» canonis,cüfcribitradicemPediscoruiniconferrefolutioniantiquæ, dehacpotuitintelligere.

Ideo quaniüad hoc,forte non eft error Auicennæ,fed male exponentium AuicAnâ,amp; nefeien ExpoFtores riüquid duobus in locis,fcilicec óf fecunda canonis, óf. xvi.iertq,pei- Pedem coruinü Auicenna Auicennæ, intellexerit,fimodo óf ipfequideffet,intellexit.Nam.xvi.tercij,etiâ uideturhælîtare. Secundo Auicennäno aut Canonis oino Auicena aberrat,illâ oftendens qua f^pra tetigi in rad ice eiufdem herbæ con- adfequuntur » trarietatc,quod conférât óf folutloni antiquæ,óf faciat opcracione Hermodadylorü, abfcf no-cumcto.Qpibusucrbls poltremis fimilia etiafcribir.xxrj. tertjj,fiipr.i etiaa nobis allegata. Verum utrobiej? male Paulus,óf alfj fuperhae medicina,quæ facit operationem Hermodadylorü, ab Auleenna citantur.Nec|! cm Paulus ufquâ herbam Coronopoda,fic em Græd Pedem corui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—

num nominät,HermodadyIis cöparat,in iuaando podagricos,fed compofirione quæ noiatur apud Græcos/là Kopuv«7rolt;/lijv.id eft, per Pedem coruinü, alteripræfcrr,quæ apud eofdem Græ-cos Jti« ipo./!ax7uXuv,id c(l,per Hermodadylos nominatur:quarü utramq:defcribit Paulus lib,7» inquodefimplicibus óf conapoficis agit medicinis,proprijs ambas inferiptionibus notans* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Pnmæ compofinonis infcriptio,atCp defcriprio hæc eft, ^ PODAGRICA perHermodadylum»

HermoJadylorum.j, i i «. anc£ï,cymini»thloplci,araeos,corymborum,thyml,ptplt;-n

f^B s^i M P D 1 c i*v M Pharma*

C rislongijZïnziberiSjObolostres.«pithymiundammcdiam,doHsoboIi,i t t j.aut.yi.dstu' manc cum condito,ucl hydromelle.

Secundæ autem compofitionis per Pedem coruinum infcriptio,atc^ defcrrptio tail's eft. PER PEDEM ^ORVINVM compofitio,quæfa^itadeaadquæamp;gt;l' tera per Hermodadylon,ftomacho Heilig

Zinziberis oboli duo,piperis oböli Wes,agarict obolus units, enid inteiioris óboli quaW' or,radids Pedis co®iinf oboli fex. Dohs oboli odo. His autem quibus uenter non facile folui' iur,filiquac4xxiij.fadt omnino feptem,uel odo fere alui deiediones.

Harum duarum compofirionum,Paulus libro fui de medicina uolumine tertio, fecundai* per Pedem coruinum nominatam, dieft ex Alcxandri aUtoritate prima clTe meliorem, iitquJ tandem facit euaeuärionem , S'æque fedetdolorem:cum hoe, q? nihil obeft ftomächo. QuO'' rum uerbotumfententiam male Auicenna duobusinlodsanteaallegatis, defolo PcdccoriH' nofcribit, ipfum Hermodadylis comparando: quafi radix Pedis coruinijde qua loquituf l Paulus,fit par in eienda aluo radici HermOdadylorum, amp;nbsp;non habeat potius aditringendib' f eukatem jquemadmodum de ca fenrit Diofcorides, qui ipfai^codiads prodelTc teftatur:GC' t utiamp;ipfe Auicenna primo canonis, eandem dicit radieem prodelTc folutioni antiquæ: ó^t'*' . am.xvi.tertqteftatur nohnulloscam nominaiTe inter medicinas ad ulceia intekinorumfac'' Celiaca. entes . quoniam celiaca difpofitio eft morbus fimilis lientchæ, quæ prouenit etiam cX uktt' bus inteftinorum . Quare Auicenna hæc omnia de radice Pedis coruini non male fcribit.lllu'^ ucro non rede, quod faciat operationcm Hermodadylorum. Siqulsueto mirctur, quomO' do tota compolitio per Pedem coruinum nominata , eandem poffit faccre cuacuatiönfn’« quam altera per Hermodadylos,eum Pes coruinus, uel radix eius uim adftrtngendi habej'i Hermodadyli autem magis purgandi:fci3t,didam per Pedem coruinumcompofitioncd’i nOn habére uim purgatOrian^ex Pedecoruino,fed cX agaricOjdC eniCO, quod Cartamum mt' dici rccentiores appellant.PurgatautCm æqueatepaltera compofitio per HermodadylosnO' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tninatalquoniamdofiscius eftduplaad dofim alterius, amp;nbsp;in durum habentibus uentremd”'' iorertimultoc^duplam habetproportiOnem :utexhis quaf anteafcripfimüs,exPaulifentequot;' tiapatcrepoteft.Nequeueroquifptam miretur,compofitionem purgatiuam ex medicinauequot;' . 9» trem adftringente^am fortiri appcHationem : quoniam in podagricis doloribus jatcpIfcWs' I ^ diacis^onminusquxrimushiimorumfluxumadloca dolentia reprimerc,^eofum quiiani j~^ fluxerceuacuationem. VndeóCapud Paulum inuenitur alia compofitio ad podagras,qu* per corallium nominator , in quam tarnen ueniunt rhabarbarum , amp;nbsp;arifiolochia,medicin:tlt;''

• uacuaAcs. Deeifdem duabus compofitionibus,quas fuprafecundum Paulum annotauimuSi etiam Auicenna Fen.xxij. Tertrj,capite defolutionepodagricorum amp;ffchiadicorum lt;nbsp;Inquf bufdam tarnen medicinis, fedpræcipuein ponderibus mcdicinarum,aPauloeuariat:utqu2’ fcribit Auicenna cum his,quas Paulus ântea notauerat,conferreuolencibusuideiipoteft. W^ ucro occurrct aliquis,ac mihi obrjcict id, quod amp;nbsp;ipfi Auicennæ, atejï eius expofitoribus ante» • obicdaui,non haberiexeofumexpofitionibus,nequequidfitherbaTindorum,fiuccitrina, nequc quid fit Pcs coruinus,de quo Paulus, quantumuis male ab Auicenna aliegatus, intellt' xit.Liquetenimexqs quæanteadiximus,cire herbamPedem coruinum a ucteribusdidatquot;» ex cuius nominecompofitiO tota fuam habuit appellationcm : noRdum tarnen quæ, aut qut-lis nam fit,fikt declaratum . Cum ergo amp;nbsp;quænam,autqualis fitherbaTindorum ab Anicen' nadida,amp;quo nomineapud uctcresfuerit infignita.antca docuerimuS, quod etiam debet' ba fecimus,quam noftri herbarrj Pedem coruinum nominant, reftat, ut quid fit Pes coruinus uetcributs,amp;Diofcoridi,5cPaulo,atcj? Auicennædoccamus.quandoquidemamp;ipfe Auicen-nacamfcripfit,cuiusPescoruinuscft^ars: ne quiuolunttotam faccre compöfitionem,inPe' decoruinodubitent, uelutiquidam Auicennæexpofitoreshæfitarunt:autficutialq radieem Diofcorid.dc pcrniciofam,profalutarircdpi%Corortopus,hoceft,Pes coruinus,inquit Diofcorides,her' Coronopode j^g paru a eft,oblonga,humi ftrata,folqs filsis.Hæc quoc}; pro olere cliXatUr. Aliqui amoneoS — nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquiaftrium, Aftiattirfitte,Romanicàciatricem, nonnulli ftillaginc,nonnulli fanguinanam uocant. Huius radix in cibo fumpta,facit ad ccliacos. Nafcitur in löcis incultis,amp;' in dumetis» • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;in uqs.Omifsis in hacherba barbaris appcllationibus, de quibus non poflumus, fintnert' de,an perperam fcriptæ,dr)udicarc,Romana nomina diligcntiusinlpiciamus:ut fiquacorülÏm

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcprauata,corrigamus,arc^indcad eiusquamquærimusherbærioticiam pcrueniamu3.Ca'

Coronopus nbsp;nbsp;ciatricefancuidetur didio corrupta. neej: enim eft grjea.neq? latina : quare puto gallitricem ede

eft Pes Galli. plegend urn ; uel quod magis græccappellationi refpondeat, Galli crus:ut fieüti ideo apud GrZ' cos hæc herba Coronopus eft nominata,quoniam coruini pedis effigiem reprefcntat,fimilira' Apuleius. tioneapud Romanos Galli crusfucrit nuncupara. Eft enim herba apud autqrem de fimplit* medicina, quem aliqui purancfuilTe Apuleium, Galli crus,atcj etiam Sanguinaria nominata»

corum, T o M v s Primus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/i^

Qiiodetiam nomen uitiatum eft,feu dccurtatum apud Diofcoridcm.nanÄangufnan^pro fan-guinariain mulris codicibus legitur.Dchac autem herba idem aucor de fimplici medicina, qui ciicjfit,referteadem,quaedc Coronopode Diofcorides,qüod uidclicet in locis afperis, amp;nbsp;circa was nafeâtur: additautem amp;f rarione : curtam Galli crus, ^etiarn Sanguinaria nomineturt co qj fcilicet naribus impüfita,fanguincfluerefacit,amp;haket ( utinqt# ) in fummitace pedem Gal-li.Hæcautemherbaipfa,fiquam(ïcuulgonota,amp;iï^ulcius nomen uulgarc manifeßauerO* utreorneÂuicennæ,atc^eiuscxpofitoribus magnam pariam ignominiam ,qui in re notifïïma pueris,hæGtarint.Verum ißa celarc,non eß tam parcere antiquis, lt;^ uitanrnegligere, quæ ut anteadiximus,fub Auiccnae,atqïeius expofitorü au tori täte pcriclitatur. Hxc proculdubio ilia eß,qua partim Sanguinariâ ab cffeAuiamditßo,partim Capriolam uulgo äppellamus. Pli~ niusunarnfpeciem Graminfs facit,amp;f Gramen uocat aculeatum, quoniäei in acumine aculei fihtplurimi,quos ut idem Plinius inquir.conuolutos naribus inferunt,excrahuntcp ciendi fan-guinisgratia. QuæliceruerbafcribatPliniushbr.iç.defecunda Grarninis,utdiximus,fpcciè, ipfamnihilominuslib.xi.interherbasacuIeataSjfubgra’Caappellationc Coronopodis numc-rauit;nefciens,ut arbitror,eandem eße herbam, quem Græci Goronopoda, amp;'Romani Gra^ menuocantaculeatum:quonra ut in æra,amp; Iolio,ægylope, amp;nbsp;aucna,aparinc Sf lappa, nuper-rimeautcinlyfimachio,Äflutcamanifeßauimus ,plurimarumherbarum,quaslacinisnomini bus nouerai Plinius, graces S nomendaturas ignoraui: : quam Piinq mfeitiam etiam in ifaiide amp;nbsp;glaßo,elxjheamp;conuo!uolo,oxymirlineamp;'rureo,nardogal!ica,amp;faliunca, in altero noflroli-bello,dePlinij atep aliorumerroribus edito,demonßrauimus.

HERMODAI BARBAR!

CoroIIarium de Coronopo»

Coroiïopus,lioceft,Pes cornicis,inter aculeatts aTheophrafto poni tur,fponteq^nafcentesJntenm amp;rferitur,medidnæadufum,Silago,aut Sihgo» « Srillago dicitur a noftris, a G ra? cis etiam Coronopodion : ut Galeno. ^^‘''^S®» Sunt Arabes,qui hancCoruinum uocent.Nceprobibeo, dum res con? gt;nbsp;» , ftet,quibus cuic^libet uocibus utatur.IIIud mouendi funt,herbarrLfluæ , * modo Pes coruinus ab officinis èC hærbicidis appeUatur, non tamCoro ^ nopoda uideri,^ Ranunculi genus,quod Polyanthemon cogno^iinat: quandoquidem aculeata,amp; oblonga êtreCoronopus herba traditur, amp;nbsp;Equot;®»Gord-* aIuinisprodefle:Coruinusautêpes,auiSeius,amp;Ranunculi fimilitudine eonfpicitur:plurimisfoliorum diuifiiris,cuiusuel tadufolo puftulæ,am buftimodo corporibus attolluntur, flore aureo, copiofoep: quibusno^: tis,RanuncuIum Polyanthemon uocatum conrjciunr»

M* v E R c; r G i i Ânnoratio in Coronopo»

ScripGt de Coronopode haciampridem multa Leonicenus, uir noßra aeciÄ dignus^cui Laus Nicolai multum déférant bonarum litetarum cupidi, in commentariolo eo, quod de Plinq erratis ali- Leoniceni. quotedidit,Conatusq! inter caetera eß, quam hic Romana appcllanonc Coronopodis Cada-tricem eße didt,oßendere, ab Apulcio Galli crus di Aai# fuißc: 5t ex Galli erure ab impcritis Galli crus» Graecorum librarrjs,Caciatriccm in hoc fedptoref adam elfe. Quod fi confirmarcegoaufim, uaticinari magis,quam cenfere me eredam. Nulla enim eins ^ocis ueßigia inhacfüperfunt:nec conieduraaliquain ea fe offert,qua quod ignoratur amp;' latet, in lucem trahi poffit. lllud potius admittendum,quoniam Græci aCornicis pedeeam uocauerunt, uerifimile efle. Latinos a , Gallierure,congruentibus alijs notis,ob fimilitudinem,nomen illi feeiße ; quemadmódum ab aliquibusetiam,non cornicis,fed coruinus Pes hæc ipfa nominatur. Idem præterea,eandem a Plinio ait,lib.14. Gramen aculeatum appellari. De quo dubitandum nulli eßet , fi hic aut acu-leatam dixißet Coronopodem, aut quod aculeos ihdicaret aliquid illi adieciflet. Quam ob • caulTam, non fine ratione fubfißet in Pllnio aliquis, audiens ihrer aculeatas Iibr.it. amp;nbsp;fccundo Coronopodaabconumerari.Neenos Pliniurnarguimus,fed uarietatem.hifforiædemira-mur, pofle earn notam Diofeoridi deeße. Theophraffus libr.s. de ca tradidit, humi raulefee- Tlwophra-re,quodhicaitperterram fferni : numeraturej inter aculeatas, amp;nbsp;fpontcnafcenies .Vulgaris dus*

amp; ubicj ferc nafeens herba hæc eß»

»50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^1 M p D i • c i V M Pharma^

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMOLAi BARBAR! OpiniO ’

alia de Coronopode, Batrachion». BatracÏiion,fïueRanuncuIus,fiue Strumea: quoniam medetur StrU^ Ranunculus, mis.Nam StrumusS^lanigeiMiseft.Dicicuramp;ApiaftrumRanuncü^ SolanusJ Iüs,hoceft, Apium fyIueftre,UCTïenatum in Sardiniazmanifefto Nigi^ij Apiaftrum. dodifsimi uiri?rrato:qui Apiaftrü pro MeliiiïbphynoappcIIat : quan^^ ApiüihfyU ^hunc8c Varrofequituramp;Diofcorides. Opacisgaudet.Primumg^* nus,cui ÔC color liuidus, ad latitudinem Malux accedentibus folijs» S^^ cundo generj,caules,ut Plinius inquit, aki, ut Diofcorides, minores^ priori:nifi librariorum culpa fucrit ^eix^axcevAwTs^o;/, pro ^R:xƒûxat/AÓ)Ts^^.^ fcribcntium.Genus ab bis diuerfum in totum uidetur, Batrachion, cog^ Polyanthe- nomine Polyanthemos,cauftica ui exculccrans cicatrices, amp;nbsp;ad colorer^ ”'°®* eas reducens,amp; uitiligines concorporans. Neep aliter indicatur a Plini‘’ quale fit.Nifi quis amp;nbsp;hoe in unam quatuor fpecierum contribuât, acre^ ponat, illam uidelicet, quam plurimis foliorum diuifuris, amp;nbsp;Plinius,^ Diofcorides deiiniant,uulgo didam Pes coruinus, alteram omnino/f Coronopus,deqtia fup erius habita mentio eft. Deuenenato SaluhiuS' Sardxaherba In Sardiniainquitqu9iJamherbanafcitur,quæSardçadicitur,Apiaftrf fimilis. Hæcorahominum amp;nbsp;rictus dolore contrahit, 8ó quafi ridentes * nbsp;nbsp;3 j interimit. In ea Infula,ut Paufaniæ ac Solino placet,locis riguis prouen*^

iufto largior,nee tarnen aquas inficit. Strabo ex hacipfaherba HifpanoS D toxici oenus cdCificere ait,quod urgente ui maiore hauftum, citra dolo^ rem Iwmanis rebus exigat, A qua (ra^c/'ânos uulgo ytAoj, quod amp;nbsp;Dioff^ rides ÿ uenenismeminit. Homerus,Sardanionrifumuocauitilloucrü^» RifusSarfli- fjt.tiJlHO’i J^t év/zü crct^J^ixvioy i^x^ct Toioy, luus. Meminitamp;PIato inRepubli. Timæus aliam originem prouerbiohu’j reddidit,aliam Clitarchus,aliam Sophocles amp;nbsp;Simonidespoetæ:nosio VidcErafmi in annotationes Plinianas diltulimus. .

,ChiIiades. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES ET IV VAM ENTA

ex Diofeoride. .

Coquitur in oïere»

Radiceft habcttenuem,adflringentem,quæin cibo cœliacis facit» A V T o R E s, amp;nbsp;D E s C R I^ lt;P T O R E S»

, Diofcorideslib,2» Plinius lib.22.cap.ip»

Lib.2t.cap.i5. -

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apuleius,cap.^5i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;./ Nicolaus Leonicenus»

Hermolaus Barbarus.

f“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Marcellus Vergilius»

' coruni T O M V ’s Primus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15;

bratS^Marinam cognomine Plinius adueficæ uida» Condit laudes Vr A ticæPhanias phyficus,utiliffimâCibiscod:am,inueteratamc^ profeiTus» Vrifea^ku» Si quadrupèdes foctum non admittant, Vrtica naturalia earum frieanda mouftrant»Ex Vrticain Aegyptofito^um.Seiteneolligi meflibuso* portet.Alexandrinum maxime laudatur ad omnia.Vrticani Hippocra^ tesNidamuideturappellafle,eumalq Cnidamuoeent.Eftubi Clidam VrtkaNida» legas corrupte,ut cenfeo,nifi aliud genus fit. Grana inquit CÜd^ fexagin q/^^’ ta.clyftera uuluis inijdantur,quas bilis infeftauerit»

Decademquoep vÊRGibiVS»

Vrtica nihil in cenfu olerum inuifius nafciturj'gnco pruritu urens: Sf indefado nomine» V^ebanturnihilominuseaantiqui * Suntep eiusin Vrtica^ ufu» cibo üfu$,teftes antiqui in latinis Poetæ ï quibus iocundum crat Ocimo fe 8^ Vrtica recreate. Vbiq;,8C omnibus tam nota hærba eft.ut nihil mo nere in ea opus fir»Prætercp a Græds Cniden,ab eorum uerbo «v»^«!^ di* dam fuiffe: fignificat id eu dolore pungi,uexaric^ * Vocauit Acalyphas Acalyph*, etiam Ariftotelcs in man Vrticas,tadu eadem in urendo ui.Medétur ea multis in humano corpore morbis,plurimifep featet remedfjs.Eamep ob cauflam non minus ad medicinam, ^ adcibos tfledicis amp;nbsp;olitoribus cu^

randa» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ù

De GALIÖPSI firniliVrticis

herba, DioscoRiDES» ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B

Galiopfis Latinis Vrtica labeo dicitur. Frutex in totum Caulemi^ fo^ Vrtica bbeo. liahabet Vrticæ,leuiora,Slt; quæ grauem odorem trita reddät.Flore pur purco,tenui.Nafcitur circa fepes,acdificia,ac femitas ubiep» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Vrticarum ex P t» t N I O diuifio»

Vrticarum pluresdifferentiæ.Sylueftris,quam focminamuocant,mi^ Vrtkarutn tior.EtinfyIueftri,quÉediciturCania,acrior,câulcquoqgt; mordaci,fim^ f«*“«» briatisfolqs.Quæ ueroetiam odorem fijndit, Herculeana uocatur. Se^ men omnibus copiofum,nigrum.Mirum,fine ullisfpinarumaculéisdà^ nuginem ipfam elle itoxiam.amp;f tadu tmleui,pruritum, puftulafcp cons feftim aduftofimiles exifterc. Notum eft remedium olei. Sedmordaci« tas non protinus cum ipfa hærba gignitur,necnififolibus roboratadnei piensquidem ipfa nafci Vcre,non ingrato,multis etiam religiofoin cibo eft, ad pellendos todusanni morbos, Syld^ftnum quo(^radix,omnertt carnem teneriorem facit fimul coda, Quç uercynnoxia eft,morfu cafés, Lamium uocatur.

T E M P E RAM Ë NT V M»

Calidæ funt 8é hccæ Vrticæin tertio gradu, fecundum Serapion cm»

vireseTIvvAmentA

CXDIOSCÖRIDE»

Foliautriufq5illita,canis morfibus,additofale,medentur. quot;

Gangrenas,carcinomata,fordida ulccra,8é qü^ cacöethe uocantur» Item luxata,panos,tubercula,parotidas,fuppurationefq5 fanant» ó a

• 1

150 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^ i^M P L 1 c 1 v M Pharma*

Lienofis cum cerato imponuntur.

Fadunt ad proftuuia narium,cum fucco trita,amp;' naribusindka» Menfes dunt,eadejjp recenoa detnta cum myrrha,amp; impofita» Procidentes uuluas,contalt;f^ refilirecogunu

Semen pot^m ex paffo, Vencrem ftimulat,uuluam aperit»

Cum melle dclmctum.orthopnææ, Sc latens, amp;nbsp;pulmonum mfls®’^ mationibus prodeft,

Thoracem expurgat.

Erodentibus medicamentis ammifcetur»

Coda cum conchis foliâ.aluum emolliunt,urinasmouêc, inflation^ difcununt:decoda cum pnfana,uiua pedoris exgrahund

Mulierum menfes euocant,cum myrrhæ modico pota» Inflammatione turgentem uuam,garganfatus fuccus reprimiU Ex SERAPIONE capU^O»

Oleum.Vroeæ eft magis laxaduum,^ oleum carthamû Mouetcoitum,quando comcditurcum cepis,6c uitellis ouorum* Etdeproprietateeft,eijcerephlegmacrudum4.

QuandoexcoriatuPfernen Vroeg,teriturc^^amp;mifceturcum melk,'? xat fornter.

Etcauendum eft,nccontingatfïnguam,6ó caput medaicaduratea» Et dobs eiu^eft.a uigind grams,ufep ad.xxx.

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex AE M I D I O M A C R O» GræcusÂcalephen,iios Vrucam Uocitamus» Fluida nóu modice uis illi didtur efte, Vndenecimmerito nomen fu m pfiffe uidetur, ^ Tada quodexurat digitos Vrtica tenentis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V

^ Hæcfoletldencoscumuinofumptaiuuarc» - , . ^ Illius fernen colicis cum melle medetur* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; d:0 .

' Et tuftim ueterem curat,fi fæpe bibatun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-/ S

Friguspulmonispellit,uentrifi:^tumorem» * Omnibushisprodeftpuluiscummelleiugatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Aut fuccus uiridis cum uinofæpius bau ftus» Cum faledefolqseiusfadum cataplafma, Vlceribus prodeft,amp;uulnerafordidapurgat. Et contra morfus ual^ hoc cataplafma caninos* Hoccancros,8c parotidas,luxataqj curat, Hoeep reformator caro quæ'difcel fit ab ofte*

• gt; Etfolethumeroshocdeficcarenocentes»

Acri cum uino radix contrica, tumorem

Compefdt fplenis,podagræ fic fubuem'tilla,

• Omnibus amp;nbsp;morbis ficfubuenit ardculorum* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’ Omnibus his prodeftfupperaddita,uelfibiiundü Sicoquis hancoleo,foueafi^ hocunguine membra* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; - -

corum, T o M V s Primus» ^ ^3ribus impofitüs fucCus/oïiumue/ruorefrt ^^»citj’nnata eft illi uis tanta talons» ^Jliod fi manantemtupiasrétirtére cruo^m, ^rticæ fücco frontem linc,rcpri^it ilium. Si fupponâtur cum myrrha^meliftruapcllit: * Si ciaudit uuluam matrix,llumorègrauatai ^nicæ to lij s rcuocabitur ilia fricata.

Çum uino bibitum uencrem fern tn mouet etus* l^rnielius tritæ Ti iungas melqt, piperep, tt ficcum uino prædiêîô more bibantur»

* ieunticos,pe^us,pulmonts,aaiuuateius Semen,fi fumptum fueritcum melleiugatum, Cum mulfa bibitum,lotium producitabundans» Hçrba recens eiüs olerum fi more coquatuti Detur amp;^ illius decodio,mollict älüum» Orediudaufusfiiccusfiuoluiturêius, * Vuæ non modicum potent fedare tumorem. Sudorem mouet ex oleo decora perundSs.

Si quadrupes qusccumCp marem perferre reculât* V rticæ folij s illius uulua fricetur, Sic naturalem calor excitât ille calOrem» • P eftuuium capiiis,fi fucco feminis huius Vngas fæpecaput,rcprimit,dodore Galenp; lliius fernen colledum tempore méfias, Et deficcatüm,multis erit utile cauffîs, Omnibus bis prodeft puluis cum melle lugatus* A v T O R E s, amp;nbsp;D B s C R 1*

P T O R E S» Oiofcorides,iibrô.A4tâp.Acaly^phen# Plinius, libro»tt.capîtc»tS

Serapion, cap. 150«. Macef Acmilius» Herrn. Barbaras. ^♦VergUius» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Ido s ^i jM p iz i c i v M Pharma*

DE MARRVBIO RHAPSODIA XXV» C Nomendaturæ,

GræCÇ, Tr^ier/ôf/, Ivnccrw^iop^ epvTfiitpa^is^ 'r^iTn/tÀcif, KaïiH^iquot;^* /•loi/, ai/jt« Tavf^^ «lt;fi/^s^ yôvosu’!^^^ Latinæ, Marrubium, Prafium, dupatorium. Sanguis tau ri, Vkeraria.

ÇermaniŒi 2(nbOλgt; lt;2gt;0ttC8 VCVnefl?»

PLACITA AVTORVM de Marrubiô,

FM A R R VBII deferiptio fècundum D î 0* s C O R i D E M lib.H

RVTEX EST ab una parte ramofus, hirfutuS j albefcens» quadrangulis caülibus, folqshumano pollici fimilibus, paulominus^ rotundis,hirfutis,rugofis, faporeamaro .Semen perinteruallaincauH^ bus illi eft. Flores afperi,uertidllôrum figura.Nafeitur circa areas domo rum,amp;inter rudgra»

Pidurâ^arrubij ex T H E O P H R A:î s T o libro.d.cap.2,

SuntMarrubi) duo genera. Aliud enim folio herbido ferratiorfind^ furisqueprofundionbus, èC proinde confpedioribus difereto conto-quo unguentatq uti ad nonnulla confueuerunt, Aherum rotundius, . fqualfnslt;^ uehementér,ficut * Iphaceli» incifurast^ Habens obfeurior^ es,minusc^ ferratum»

* PLiNivs de Marrubiô Iib.io,cap.2i,

Caftor Marrubij duo genera tradit.Nigrum : amp;: » quod magis pro^ , bat,Candidum.

ERROR P L i N 1 l in Marrubiô, obfet^

• üatus abNicoIaoLeonicenoIibro de erroribus Medicorum.

Multas herbas acfrütices,folqs Marrubiô hmilibus,fcribuntDiofco^ rides,GaItnus,acPaulus, quas omnes PIiniiis,non Prabo, fed Prafo,)^ , cft,Porrofoliatraditfimiliahabere.Sic Horminonlibro.iî.dixitfemcfl habere Cymino fjmile,ceter£^orro. Sic Balloten,que alio nqmine Mat^ i rubium nigrumfimilitudinefoliorumappellatur.Pliniuslibro.27‘^cgt;^’^ | pht alia nuncupationel^rrum nigrum a Græeis uocari, acfolijs quant Porri maioribus confiftere.Sic Stachyn Porri habere fimilitudinemjon gioribusfolqs,piuribuslt;^lib,i;i,notauit.

DILVTIO C A L V M N Î AE LEON P

cenicæperPandulphum Collinutium,

Prafium gixceefTe, quod nos Marubium , Prafum ucro quod Porrurndicimus, primum eLeonicenusedocuit. Didicit (ut opinor)amp; ipfeboni cuiufdaniuiripoedeamraedicinam,W qua itaferiptum eft, Folia Marubrj lu ntPra fia, Prafaq? Porri.

(^uæ quoniam Plinius diftingucre nefciuerit,Horminum,Balloten, Stachyn Porri folqJ, nonMaruijrj, utoportuit, conftaredixie, Tum très illos tcftcs,qui unusfunt, quodfuprado-

cónim T ’O M v s Primus» ^ itft enimusDiofcoridem, GaIcnum,PauIum,opinionifu3fadftipu!antcsckaf. VetatHadnanuS A Imperatorhistcftibusfidemadhiberi,quiutium,eundemc^ fermonem (utde compaAo)af* £erunc. Verum ipfc neep errafle Plinium patiat, qui Marrubium grace Prafsium did. »o.lib.ód Porrumprafum,,r.amp;.io.apertemonftrauerit:necj Diofcoriden^rediderim, fed hune ipfum Pliniomaftigen:qui ideo Diofcoridem Marrubium iÄteHexineo^atus eft/p ipfequænam il-beherbæfintnefciatrplaceujhominisinfeitiæpotiusj uel codicis uitio, cp Diofcoridis adferi-bere.ItacnimaLeonicenonoftro fieri oportuit,cum Plinium cmendatiKis uideretur, non quam herbam Plinius pinxiflet, negate effe illam, fed qua^ qualiscp illa nunefit docere :non qiiidunaqujeq;'rcs non fit (quod de Deodici fokt) fed quidea fit dicere:non definiere, fed adfiruere: non ex Diofcoridis fententia, in re non manifefta Plinium euertcre t Pa rit er enim 5^ DiofcoridespoteftPlinqautoritatefupcrari,feduclratione,uelreiipfiuseuidentia.Nihil minus philofophi efi,utdiximus, ^aliquid fine ratione dicerc. In herbis quoq;defignandis, non fcribentis autontas,non Leoniceni ccnfura,fcd uis amp;nbsp;figura, óf res ipfa conlyderandafunt, pa-lamcpexhibendum quiequid id efi medicamentum,de quo difpu tatur.Quodfiignoretur(necß enim fare omnia mortalis eft ^luaapudnos fcribentis autoritas fit, amp;nbsp;humane potius igno-rantiam noftram fatcamur,(^ errafle aherum impudenter iudicemus.Sic nos quoep deijs, quo ad fîèripoteiiqprimumqjdeHormino tranfigemus.

DE H O R M I NO.

Hormînum,quæ amp;■ Geminalis latine dicitur,frumenti genus e(rc,amp; interfrumenta connu-inerari,Thcophraftus Plantarum.s. Plinius uero naturalis hiftoriæ. is. aperte indicant .Nam frumenta ex fans tempore diuidi,Theophraftumfecutns Plinius inqui^cum Hyberna facit, ‘tittriticum,far,hordeiim:Ael'tiuauerofrumenta, pannicum, milium,horminum. Galcnus quocpalimentorum primo,quando Horminum in poilincm rfdigi affirmât,inter frumenta pofuilTe uidetur. Verum frumentacea omnia harundinco folio conftarc,tam Plinius,^ codem loeoTheophraftus de frumentoru amp;nbsp;leguminu differen tqs dilTcrens, fcribit. Plinius HorminS Porri folqs conftarc dixit:utrü ergo harundincis folfjs fimilius habet foliuCPorrS ne,an Marrubiumdam firationecertandûeft ( ubiresipfa non exhibetur) Horminiiinter frumetaeft, fru-.tnenta harundineo folio confiant, Porrum harundini fimilius habet foliû .^^n ergo Horminum Porrofimilia habere folia dixit,ueriora cerrccnunciaüit,^qui Marfubio,cui null#pror-fus cumHarundinecognatio. Pari fimilitudine quoep Plinius ( ut efi in tradendis herbarS no-tionibus acutus acdiligens ) inOriraufuseft. Oriza etenimdf ipfum frumeti genus cILquod Rfeumuulgo dicimus,nulli ignotü. Hanc.iS.defcnbcns Piinius,Porro fimilia habere folia di-'xit: nulla aha ratione, c^-qiia HorminüquoqtPoiri folijs conftarc krip fit. Porracei enim fo-Iii,adharundinaceum(quo frumenta eifdem cenfenturautorihus ) nuïlaaprior eftproportio, Adde,quod HorminumPlinius,Thcophraftusq;Pannico, amp;'Mihoaftiuisfrumentisadnu-mcrant:atfiMilfj,Pjnniciuefoliadefcribendafint, nulliusherbamagis, Æ Porri foliorupin-genturcxemplo. SicHormini quoq? folia Parinico,Milioq?cpnnumcrata,Porrifolfjs,nö Mar-tubfj ( quo nihil in frumentaceis figurisincptius)efff giari oportet.Hæc de Hormino,rationem fequutus,reicç ipfius cuidengarn fcripfi,quæ fi Nicolaus penitus infpcxilfet, nee notilTimifru-mcntiPlinio,necPrafrj Graeci uocabuli ignorationem obieciflet.

DE BALLOT Ë» •

InBallote uerodefcribenda, quid eft quod Prafrj, S'Prafiuicinitate errafle Plinium creda-niU8,quemquæueraBafloteelfer (ut quaplurima ubict nafcatiir) ignoraffenon nifiignoran-tifflmuscrederet^Quilib.io.Marrubiuminquit, Gracef^rafion uocant:amp; ex Cafioris ma-giftrifuifententia,nigrumctiamMarrubijgenUseflefcribit:ut feiamusetiam Marrubium nigrum dicerepotuilfe, ficut Porrum nigrum dixit, cum deBtÄoteagerct.Balloten inquicPlinf BaHoW* ’us,Græci Porrumnigrum uocant, folfjsmaiorlbus^Porri. Addit.Et ueftientibus, amp;nbsp;graue olentibus,canismorfibusefftcaccm.Innullo Marrubfjgencrcfolfj ueftiunt:atinPorro, Allio, Harundine ueftiunt.Maiora inquir,funt cp Porri. Magna elfe Porri fclia,non ignorabat Plini-us;ideo maiora,3diccit.Graueolentiam in nullo Marrubt) genere ( nifi manu teratUr ) elfe, eer- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* turn eft.Eaquoqi genera fitcrantur,nongraueo'entiam,fed acrem,nccjiniucundum inter Ab- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

rotanum atc^ Abfinthium odorem rcddunr.In Porro nigro rcdegraucolentiam dixcris:quip-pe,quod fœtidum, grauem,amp;capiti noxium odorem refcrat : atc^ ideo in medicamentis non •eftur,fed apponitur;quod contra in Marrubfj generibus cuenit. Sed quæ funt oculis commilfa * .fidelihus,nonne mouereplusfolentc’Plena Ballotefunt pratajatep in montiumpræcipue radi-cibusrjfdem quibus defcribiturfignis, Porri folfjs grandibus,nigris,maculofis. VndeegoBal

lotendidamexiftimem.Eamlatiiiorum quidam Vlceranaw,rufiki Porrum caninum uocant: Vkerana^

»62 s^ 1 M P 1/ 1' c* i V M Pharma*

C CXC0 quodputem diftam , quod cam's morfibus aduerfetLir, nee tam hcrbxfimilis, ^pot^ ftatiS nomen referai. Quid aurem Diofcorides, quiqueeum fequunturcrediderint, Nicolau* üidciit.Nos Plinium Romano ida penfantem iudiciOjrcmc^ipfamaudiamusïquamt^amp;Dio-’ feorides quidem, cum mulcÆalotes nomina enumeret,inter quæÂ’ Marrubium nigrum eft, T lonisfan- Ô^magnum Marrubium, Ä'lmonis fancis, alios ramen Cynofprafon dicefc Balloten affir-gnis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mat; quod aliud mhili^ caninum Porrum fignificaqipfumej nomen ad rufticam fimplicitateiB Cynofprafon nianalfeiaindixiuBis,

D E STACK Ygt;

Scachyn, quæ tandem fit ignorare me fareor:pariquoq:, uelcertemaiori ignorantiauctquot; fan Leonicenumarbitror. quippequiamp; Stachyn ipfam ignoret j amp;; unius,utpote momeii' ti,Plinium eredaterrane: nee Plinrj Uerba j menceme}! confyderct * Scripferat.io.UoluminePli' niusjMarrubium a Gords Prafion uocari, amp;■ nigrUm Marrubfj genus inueniri : notiusq^iHu^ Ampdopra- dixcrat,lt;^utindicandum effet. Ât.4.Ô^.io.Iib*cum Ampeloprafum, hoc eft, uitigneum Pof' lon,ViCigne- turn, quod nos uulgo POrraftellum uocamus ^ Porri folrjs co^aredixiffet, continuo adWquot; urn Porrum^ dens fubqdt»Eaquoeßquae Srachys dicicur, Porri fimilitudirtem habet,longiortbus folijs, Porraftellum* pluhbusq;. Stachys quocp, inquit Plinius,ut Ampeloprafus Porri fimilitudinem habet,Ion-gioribus folrjs. Si GrxciPrafio,ideft, MarrubiofimilcmScachyndixifrenr,cumcxploratiiri' mum habuiifefc Plinius Marrubium referai, quod folrjs paruis, amp;nbsp;obroturtdis con ft et, tune emm erraffe Pliniücredibilcaliquandofuiffec ; fi Stachyn ut Ampeloprafum Portonortcoffl-paraffet, nel fimpliciter Porto fimilemdixiffet* Verum quandoporraceae herbae Stachynad-numeraqamp;longiora i^i folia lt;$ Porro fade, quis ia ra dubitet, non erraffe Plinium in herbsß' milicudine, quam compertam habuiffecé’Porroetenim, non Marrubio rtulli ( Utipfe inquit) ignoto longa fu nt folia. Acce4it, quod qui odauum Galcni lib. de fimplic.medicamentis lad' num fecii, Stachyn Porto fimilemeffeinterprétatus eft. Magnum uencaiis argumentum »Pß' nius,5L eum,qui Galenum interprecatus eft ( qualifcunej iliefuerit ) in candem de Stachycon-uenilfefententilm.

lüdïcium HERMODA iBarh.de MaRRVBIÏS* Marrubium IV^vrubium duplex, folio herbacco, amp;f indfuris alnoribus ferfatö.u» Martubium gucntarfjs.ut Theopbraftus ait.quefito ad quedam. Hoc amp;nbsp;Candiduni nigrum. appcUaucnm. Akerum folio rotuifdiore, uehementer fqualido, ut Sal* D Uia,amp;obfcuriusferrato: quodquidem ego, autBallotenipfam,dè^u» diximus, auteiualdefimilem interpretor. Nam ÖC medidnæ congru^ uncinPliuiO«

ludidum MAR*VERÖILII deMarrubpS* FecitThcöphraftuslib.lt;s.dePlantarum hiftoria Marrubfj duogencra. Alterum quodnH' gis herbaceum, magifep incifuris diuifum folium haberet ; quo qui pharmara, dt morborut» remedia trâAanr,in aliquibus uterentur. Alterum quod rotundAre amp;nbsp;fqualidiore foliodfe Sphacelus, nbsp;nbsp;nbsp;quale in alrcjp Saluiæ genere, quod Sphâcelum nominan t,uidetur, amp;nbsp;in eo tenuioribusind' furis,Vidcturlt;q? diuifiohaecin lioctantum Marrubfjgenete fada abeofuiffe. QjiamucroPI*' n4Us,autoteCaftore,in nigrum,dteandidum tradidit,Balloten paulo antedefetiptam jamp;höC ïnanifeftecofrtplcditur» Nifi forte ^ qUod hic eolore tantum difcreuit, TheophraftUs indluß* foliorum indicauit, amp;nbsp;praeter in ci fur JI herbaceo colore amp;quot;nbsp;fqualorc;ut ex his niger color,äf ■ Candidus inte'ligeteiur. Siquidem nigredoin plantarum folrjs, plenior^obfcutioruirédoin- 1 tclligenda eft,St in fqnalOrecinateus amp;^ albicans color in plantis plaerucjtuidetur. In quant paf' teminclinatanimusrtobis ; nee aliud, fed aliter a Thcophraftoamp;Plinio didufuiffe de into^ ^ Honos Mar- Marrubio exiftimamus.Fuit hocolus in muleo nominum honore apud ueteres, quemadmO' rubfj apud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum multus in medicina etiam ufus,præfertimcp in laxandis licne amp;iecore, curandisc^ totali)*

uetcAs, morbis amp;nbsp;uitrjs,quaehoccapiteaDiofcoridenumerantur*

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E B A D L O T E H E R B A, feu Mar* rubionigroDIOSCORIDESlib,?.

• • nbsp;nbsp;nbsp;Balloten,nomine alio nigrum Marrubium, autmagnum uocant,ali^ qui Nophthan, alq Notianofeemin, alp Nofpraffon, all] Nothera,alil Nochlin,autNoftelim,alii Nophrim,ali) Gnoturim, Rohani Vlco^

coVum T .0 . M V s- Pnmus#. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^j

riam,autMarrubiumnigr5,aIfjCantherinurn,Aegy'ptii Afphon,Ma^ A gi Ifiom's fangm'ncm.Caules edit quadrangulos,nigros,fubhirfiitos,coï: plures ex una radice. Folfjs maioribus ^ Marrubn,hifpidisj'nterceden!» te fpacio,fubrotundis,graue olentibuSjApiaftro ^oximis : unde aliqui Apiaftrumeamuocauerunc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 ?

Corollarium B A R B A R i deBallote.

Ballotefruticofaeft hærba.Nec uideo, qui poffirn tuen Plinium, qui aigGræciPorrumnigrumuocant.Etinfra,Baloteinquit,folqs eftPor^ ri maioribus,nigripribufq?.AtGræci non Porrum nigrum,fed MarriP bium nigrum Ballotem,fine ul!a cotrouerfia cognominant. Nee folia ei funt porracea, fed Mar^ubq amp;^ Citraginis.Deceptu affinitate nominum cSftat,PrafonmeIan, pro Prafionlegentem. EftautemPrafon Porrum, Prafion.Marrubium.Idem error a Plinio committiturinherba Stachye.

ludiciumM. VERGIbii deeadern.

Deprehenderuntiampridem 06alij turpem Plinqin Ballote lapfum lib.xy.cap.s.Porrum nigrum earn appellantis. Diuepiadatus contra eu fcriptorem hie error eft,qui nulle ratione excufari in homine poteft,tam apertam culpam,amp; ex culpa facilem enminationetn habet : id nos relink quimus,quod feme! in indicium delatum fuerit, ad nouam reuocare cen furam afperius exiftiraanres.Necaliud bonarum artium, præfertimque græcarum literarum cupidos monemus, ^ nullam fore ug^ fatis in ea* rum profeffione illis diligentiam: exquo in wnius tantum literæ mutatio ne,adiedione,detradioneue,tantum uerlàtur periculum,utpro Marrus bio, Porrü aliquis alioè doceat. Notaomnibus modo etiam Ballot#eft, a foliorum fimilitudine Marrubium, a colon’s diuerfitate nigrum dida: fiquide candidus Marrubio, Ballou uero niger caulis eft, rcliqua omnia fimiliaet yqualia habentibus:ut ex utriufe^ hiftoriacognouifle facile eft» Hane Marrubium,alrerum Marrubium,id eft, fccundum, aliqui manife ftaindicationedixerunt:quoniam illud prius,hocpofterius fit : non na^-turæ ordinc,fed homiftum honore 8c appellauone, Habet amp;:: VIceraria appellatio alia,certa ex ufu amp;nbsp;uiribus cayflamtquemadmodunwSc Mar#: rubium Cantherinum a Romanis dici potuit, q? eo pafeerentur catberq.

TEMPERAivvENTVMPrafijcxloanne

Serapione cap.Farafi5,198. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï

Virtus eius prima eft calida in ftcundo gradujicca in tertio,in medio? eiusuerfus finem.Etfecunda uirtuseft, quçabftergit amp;f refoluit. Tertia, quæaperitopilationes hepatis amp;nbsp;fplenis,mundificatcp pulmoncm amp;nbsp;pc dus,Etquando ab extra,abftcrgitó^ refoluit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Edulium ex Marrubio ex P E A T I N AE libj.dc honefta uoluptate»

Marrubîûeft,quod Græci proprer amaritudincitauocat,aqbus Äfinf primas herbas cottU- • Weraïxuis feminafoliac^ trica,cótraferpftes^funr,pcdoris,Platens dolores,tulTimueffdSr» Exutroq: Marrubio minutatïçôcifo,amp; farina fubaftOjfiütoffelIf, qbp ex olcoïpatella fridis, in prima méfa ad falubritatê uefcimurdSbricos fugare credun{,amp; ob hac ré pueris apponi folét»

lissi s^ 1 M p D i c 1 V M Pharma* C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VINVM MARRVBIIcxCoIumeHa

libro.u.capite.32. .

Vinum Marrubij multi Utile putant ad omnia inteftina uitia, S^ms* xime ad tuHim.Cum «indemiam facies,Marrubij caules teneros, maxi* me de lóós inc^kis amp;nbsp;macris legito,eofcp in fok ficcato. Deinde fafeku^ los facitOjtomice palmea,aut iuncea Iigato,amp; in feriam mittit©,ita ut uk^ culum extet:in mufti duleis fextarios.200, Marrubij libras, viij.adijdio» utfimül cum mufto deferuefcauPoftea eximito Marrubium^ amp;nbsp;purgi* turn uinum dilipenter oblinito.

Eiufdem uini deicriptio per DiOSCORïs DEM libro quinto.

Marrubij adulti folia tunclito,amp; fextarios octo in mufti metretamot^ mittito.Sóreliquaconfimiliterfacito. Conuenithocuinum pectoris uf tijSjamp; omnibus quibus Marrubium,

Genuina piótura MAR R v B 1 1, experito herbario H 1 E R 0 N Y M 0.

Marrubium öermanisdiftum, Andorn,quodmorbociusnomink fiueris admodü procl/hiacfamiliari auxilio fit^Et habetur duplcx.MaS èC Fccmina.Masfubnigcr,fimilismaiori Vrtica\nifi quodin uiroreob fcurior apparet,amp;minime comburit.FccrninaJolijsrotundis, paHidi^» Caule rotundi^cubitali.

béedicOrum obferuantiaeft, utin Marrubij appellationeeinuUusa^ iungatur fexus,amp;^ frequenter feemina inceUigantJuterdum maremmaf^ Culi^cméUam feeminis admmiftrant,

De Marrubij præparanoncex s fe R A P 1 o N E»

Marrubium quando eft ticcum , decoquiturin aquacum femincfuo' fed quando eft humidum, terituramp; exprimitur fuccus eius.Ft fuccusil* Iequidem,qui accipitur ex folijs cius,poftcp eft deficcatus in ible/efdk turin melle,8óadminiftratur ad uifum acuendum . Et fit cum eofternd tatorium idericis,ad mundificandum eolorem cAtis.Et admifceturcu*’’ medicinii ad dolorem auris antiquum,

VIRES ET ÏVVAMENTA

ex D I 0 S C 0 R I D E,

Huius folia Gcca,cum ferine décoda in aquanaut uiridium fuccUS,^* tuf cum melle fufpiriofv,tuftïenttbus,8lt;S ad tabitudinem redadis,

Craflam e pedore pituitam cum ficca Iri efjeit.

Mulieribus a partu non purgatis datur, ut menftrua amp;nbsp;fecundasc^ï* trahat.

Item in difficili partu, amp;nbsp;his qui uenena hauferunt, aut a ferpcntibn^ demorfifunt.

• nbsp;nbsp;nbsp;Veficam,renefcp lædit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Folia cum melle illinuntur fordidis ukeribu« purgandis«, . Pterygia,nomafcpfiftunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' y

corum, T o M v s Primus* ig;

Laterum dolores mirigant,

Succus folios contufis exprclTuSjamp;f Ible tÖadus,ad eadem polled

Cum uino amp;nbsp;melk illitus,öcülorum daritatem adiuuah Naribus,regium morburrt expurgat. * w

Aurium doloribus conuementer infti'ilatür,perfe,äut^m rofaceo»

Ex A P v D E i o, ad grauem tuffim»

Herbam Marrubium coques ex aqua,0ó dabis eis bibere.quigrauiter tufliuntjfânabit mirifice.

Ad s T o M A c H i dolorem,

HerbæMarrubijfuccuspotus,ftomachidolorem tollet:fifebricitat, cx aqua potusXanfq^el^uat fe.

Ad L V M B R I C o S,

Herbas Marrubt) ^ Abfynthfj,amp; LupiriorUm paria pondera, in ai|ua mulfacoda cum uino,bis,aüt ter in umbilico pöfita,ntcatlumbricos.

Ad CONDYLOMATA,

Herbam Marrubium combüre,eiufqï cinerem infricatfanabit,

V E N Ë N o accçpto pellendö.

Siquisuenenumfumpfit, herbæ Marrubq fuÆum dabisex ümó uc^ terndifcutitnamc^uenenum.

Ad S C A B i E M, ud impetigines, . Herbæ Marrubfj decodi aqua corpus lauato,fcabiem ^ifcutit ^ 6^ im? petiginem tollit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ad PvLAONis extenfionem,

Herbam Marrubium ex melk codam fumat,mire curabitur, * AdomnempVRiClEMi

Herba Marrubium tufa cum axungiä,impöfita,mirefanaL

Ad laflitudinem,amp;languorem ab öpere contradum*

Si quis ab opéré laffus incident in languOrem, èd neruorum habuerit dolorem, herbæ Marrubq fucco, cum ökö rofacco pcrmixto perungeS eum:finemorafanabftur.

Ex P E A T E A R I Ô, •

Folia Praflrj præcipue ufui conueniunt medicinæ, 8ó cortices radicis: fecundario herba ipfa,^ femina colkda, fufpenfa '. quæ pofTunt feruari per annum in magnäefFicacia.Habcnteniifi uirtutem diflbluendi,amp; có^ fumendi ex qüalitatibus fuis * Ex amaritudinc^ia diuretica funt, diflok uuntc^,attrahüüt,amp;aperiunf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Contra lumbricosdatur puluis cius cum mellé.

Contra uermes fuccus inqciturauribtis.

Contra duriciê iplenis cortex radicis cum hærba maceratur per qum^ ^dics in uino amp;nbsp;oko : poftmodum fit decodio ^ amp;nbsp;colaturæ additur ces ra,amp;:oleum,fitcp Unguentum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ lt;

Contra ftranguriam et difsuriam datur uinum decodionis éiusïuel fit cmplaftrum ex eo,ód imponitur fupra pedinem,

tés s^ i M P L i C I V M Pharma#

Idem fieri poteft in colica pafiioncex frigidacaulfa.

Contra hæmonoidesinflatas,amp; non flucnresjiat encatifma, ex aqua fahnacma, amp;nbsp;umode^dionishcrbsc. Poft fiat fuppofitum ex puluerc eins,cêfecro cum mellt. Vel fiatdecoeftio puluensdus, ueleius fuccusin oleo muftellin8,ôlt; bombyx inondafuperponatur»

ExIOANNE VIGONIO»

Recipe foliorum PraHrj.floi um rorifmarini manip.ç.dulcis radicisfe* petrofelini,ana.m.5,liquirici£mundatædrach.x. paftularum,prunorU, iuiubarû anaunc.i.fe.comunium drach.v.deduabusradicibusuncjiij» cum aqua, amp;nbsp;parum uini granatorum. Bulliantomnia uft^adconfuiu^ marionem mediæpartis:deindecolentur, amp;nbsp;dul^rentur cum zucchatu fufficienti, amp;nbsp;fumat patiens ad quantitatem medq cyathi, quia mirabiH^ ter fanat colicam amp;nbsp;ftranguriam.

ExHiERONYMO Herbario.

Aqua Marrubq confortât foetum in utero»

Purgat 6^ m uydat uulnera.

Pota,pellit phantafmata,amp;i mala infomnia»

SanaComnestumoFesillita»

Ethydropifilaborantibusfubuenit, ficondncantfeabbumidis,5^*^ lianimiapotione»

Ingenium,^ memoriam confortât, Só acuit.

• AVTORES ET DESCRXPTORE8, Dio(corides,libro tertio.

PftniusJibro uicefimo,capite,22*

A P V L E I V S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Theopbraftus libro fexto,capite.2» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Serapion, capite.i 98^

P L A T E A R I V S»

Macer,didione Marrubium.

Platina de honefta uoluptate.Iib. J»

Marcrtlus Vergilius

Hermolaus Barbarus»

Nicolaus Leonicenus.

Pandulphus Collinutius, loannes Vigonius» •

Hieronymus Herbanus;

(Hunbekcb»'

D e H E D E R A T B R R E S T R t, ß Rhapfodia XXvr.

E D E R A ^\ terreftrem, iiulgo hodieherbariorum græceuo^ cat,;^«zlt;««»xioyoé'.ideft,nöfi attöllcntcm fe ä“terra. Item a-iÄivinir^Ktoset/ «k«;^ Trfli/jywïïé^ioïvflf'.Latineterreftrê Hederam , Hedcram pluuiaflcam.Steris km Hederam,amp; terra: Coronam.

R EG E N T 1^0 R E S

Græcæ, tAetTivHi/^

Latinç, Hederam terreftrem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Germanicæ, (^UlïbcUcb»

Chameciftosdefcripno apudDiofcoridem amp;Pti'niuftc habet. Cha^ Pffrt.nb.14» mçciftos folio eftHederæ,tenuiore,longiufculo,ramulis quinis, fenifue, “?•«• dodrantalibus,foh'oGs,flore Violæalbæfimili, candidiore,ac tenuiorc» guftufupramodijiamaro,radice tenui, cadidujnunli. Nafciturineulus*

w E D A T i N E hiftoria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Elatine folia habet Helxinc, minora, rotundiora, pilofa, femipedaligt;

158 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 • 1 M P L i c 1 V M Pharma^

C bus ramulis,quinis,fenifue,a radicejoliofis, guftu adftringcnnbus.N^^ fcitur in fcgctibus 6c cultis.Nec alia fere Plinius lib.xy.capitc.p.

lam utra defcripti^uerius r^pondeat, quæque propius atogcrit^^ pum, barbarorum neTcholæ,an neothericorum hodiepnuataiudiciaj'^ tuo clTc arbinéo kótor uolumus Nobisiane, ut in iuniorum fententi^'” inclinât animus,ita cum non babeant,nifi paucifïimos.qui cum errotf^ primifibi perfuadentdcprchcndiHc fc,propter unum inquamamp; altf’'^' ueterum fidemjtoticcuhsreccptamjtcmere damnare non poflumus. » rum de his ÔC in Hederis plura,

TEMPERAME N TVM,

FrigidæÔC ficcæfertur eflècomplcxionis. Eauirtutem habet mun^' ficandi,exiccandi,incarnandi,amp;: uulneraconibhdandi.

IV VAMEN TA eius qug infenbitur Chama’ciHbs.

Bibunt conuenientifïime ifchiadici folia, tribus obolis, in aquæq^' this tribus,tricey is, quadragenifep diebus. bodem pota modo feniM*** feptenisdiebus,regium morbum purgant.

EbA^INES IVVAMENTA»

Oculorum fiuxionibus.ót inftamationibus auxiliatur,folijs cum P®quot;, Icnratritis,amp;fimpofitis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Eadem cocia,forbitionis ufu,dyfsenteriam hftit»

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VulgatæHedcræterreftrisiuuamcnfaex

lOANNE VIG ON I O, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

s^guis hirci exeadiutius nütriti,calculofis potenter medetur» Et cum Larido,Elleboroq; contufa, unamquamqp tineam capitis^^^ i pellit,

ExhieRONYMOherbario*

Aquanaut decodïio terreftris Hederæ,pondere uncapconftftmiJÏ^^ büs,tumoremembrorum,autuentrislaborantibus#

Idem præftabitfiepithimetur,idq?bisindie, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

' coruni, ï ‘^ M , Vj s Pnmu«* * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Öe E V P R À ö i À, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' B

Rhapfodia xxvii.

lt;NOMENCLATVR ÀË, Gjaccæ, iipSi^i^tKX^

Larinæ, Euftagia,

E \ Germînicæ, ^Ugentroff«

v F R À G i AE Hcrmolaus ßarbärus in Sarxifago Dio^öridis, Cc memittu.PampinuIg fimilis eft,folio tantum minore,ac magis ferrato, SC kntiüfculotquam nofti iherbartj Eufragiafti appellant, minus ff uticofa, flore luteolo,præcipueclaritatis ad omnia uiua^culorum.Veteribus in- Eufragîa compertam exiftimantiqucmadmodum amp;illam^ quæ Cartofilago did^ Sus?”'”' tur a uulnerarqs.Nos Ceratôpbÿlaccn üocadam putamus : quia partem oculoruftiCeratoiden,hocèft,Cotneain defehdat, falutiq^percufTamrc ^ * ftituacfolqs Sedphrj,ueI potius Ron's marini, aut Lini quoep, capitulis arentibuSjdtris fublutds.Plura apüd receptiores rion lego»

pi

170^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8«i î’M M» D i e - i *v ' M ^^fcanma?

C nbsp;nbsp;nbsp;DE LINO,

Grsecae, ^avey^ AiviKctAieniSt /iivoii«y^te(f^ Latinæ, iLinum*

Germanic», ^infCWCtt» ^IrtC^S*

J ^i N V M agrçcofumitur,utinquit Barba# rus.Semen eius,Linofpermonuocatur. Oleo feminibus exprefTojfraces, amp;nbsp;retrimenta quoi cp ipfa reponuntunfaginando iumétorumge# neri,prçeipue bubus, obefitatefolainfignibus furuns.

Lini genera. CholoreiKm,quod tarnen Sari donievi uocant Graeci.Eft amp;: Aegyptiu r a quo Xyhnæueftes,qpasamp; GofTampinas dixere, Hoe iorifperiti Laneam hgneam appellant»

Encomion Lini ex P e i N 11 præfationedibrodei cimonono.

1 nbsp;nbsp;nbsp;V^a confeil! s ordiamur ütiÏitatibus,qua'Cp

non folum terras omnes, uerumetiam maria re pleult;e,feritur,aedici neep inter fruges, neque inter hortenfia poteft Ljnum, Sed in qua non occurret uit» pariéçquot; (^otidie miraculum mai ius, hærbam elle quæ admoueat Aegyptum k talie j n tan tu m, u t G akrius a frei o Siciliç Aie# xandriam feptimadieperuenerit, Babilius fe# xta,ambo profeói, asiate uero proxima Vale rius Marinus ex prætorqs fenatonbus, a Pu# teolisnono die lemffimo fiatu ^Harbam elïè, quæ Gadæis Herculis columnas feptimodie Oftiamafferat, amp;nbsp;cireriorert Hifpaniam quar to,prouinciamNarboncnfem tertio, Africain . altero : quod etiam moluflimo flatu cÔtigit C. F E A C C O legato Vibq Crifpf procon? fólislt; Audax uita, feelerum plena , aliquid feri, ut uentos, procellalque reeipiat : $lt;fpai rum effcfludibus fob's uebi. lam uero necuela

• fatis elk maiora nauigbs, fed quamuis amplis tudini antennarum fingulæ arboresfufficiant, fupereas tarnen addiuelorum alia uela, præ#

corum T O M V 8 Prîmôâ» ' i:^lt;

terqUeaha in proris, Só alia in puppibus pandi, ac tot modis prouocari A mortem.Denique tarn paruo femine nafei, quod orbem terrarum ultro, Miracutum citroep portet:tam gracili auenajam non alte a terra tollt: neq^ id uiribus ^‘quot;‘* fuis nedi/ed pairum,tufumcp,8(f in molffctem lan^ coadum, iniuria na* iuræ,acfummaaudacia,amp; quo peruenire nulla exccraho^ufticic, contra inuentorem didum fuo loco a nobis, cut fatis non fuit hominem in ter^ ramori,nifi periret amp;nbsp;infepultus. At nos priore libro imbres amp;nbsp;flatus ca^ iiendos,frugum cauflià,frudusqî,præmonebamus. Ecce feritur hominis manutmetitur eiufdem hominis ingenio,quod uetosin man optet. Pre* terea utfeiamus fouifle pernas,nihil giguitur facilius: ut fentiamus nolen tcidficri natura, urit agium,deterioremc^ ipfum facit.

De DINI fatione,amp;rgeneribuseius,8t'quomodopcrfi?

ciatur,0d de Mappis,8c Lino non ardente:^ quando primum in Theatris Vela.

Seriturfabulofislocismaxime, unoquefulco, necmagisfeftinat afi^ ud. Vere fatum, æftate uellitur : amp;nbsp;hanc quoque terra: iniuriam facit. L gnofeat tarnenaliquis, Aegyptofcrenti ,ut Arabia:, Indiæque merces apporter : itanc amp;nbsp;Gallia:cenfentur hoc reditu^’ Montefquemari oppo* fitos efle non eft fatis, 8lt;^ a latere Oceani obftare ipfum quod uocant in^ ane.Cadurci, Caleti, Ruteni,Bituriges,ultimiquehomigum cxiftimati Morini,imo uero Gallia: uniuerfa: uela texunt.Iam quidem 8^ trat^rhe^ nanihoftes,necpulchriorem aham ueftem eorum focminenouere.Qua adnionitionefuccurrit,quod M. Varrotradit, in Serranorum Ämilia gentilium efle, fœminaslinea ueftenon uti.In Germania autem defofsi, 5^ fub terra ïd opus agunt. Similiter in ltaha,rationealia. Nam inter Pa^ dum,Ticinumque amnes fubiacent abiterna. In Europa Lino palma fe^ cunda.Inuicino.enimHaUionisCapelTuntRetouina.amp;in Aemilia uia Fauentina candore.Hallionisfemperlt;rudis Fauentina prçfcruntur:Re^ touinistenuitasfumma,denfitafque.Candoræqueut Fauentinis,fedla= nugo nulla. Quodapud alios gratiam, âpud alios oftenfio®em habet* Neruofitas filo æqualior pene quam araneis,tinnitùfque cum dente li^ bcatexperiri:ideoduplexquamcæteris ^recium . Et Hifpania citerior habet fplendorem Lini præcipuum,torrenris inquopolitur natura, qui alIuitTarraconem.Et tenuitasmira,ibiprimaim carbàfis repertis inam dudUm ex eadem Hifpania Zoelicum uenit in Italiam, plagis utilifli* mum. Ciuitas ea Callæciæ amp;nbsp;Oceano propin qua. Eft fu a gloria amp;nbsp;Cuman o in Campania, ad pifeium amp;nbsp;alitum Capturam . Eadem amp;nbsp;plagis materia. Nequeenim minores cundisantmalibus infidias, ^ nobifmet* ipfis Linotendimus.Sedcumanæplagæ conciduntapros,Sèha:,caires^ ue afperi ferri aciem uincunt. Vidimufque iam tantte tenuitatis , ut ar nulum hominis cum epidromis tranfirent, uno portante mukitudinem quafaUus^ngerentur. Nee id maximemirum,fed lingula earumfta*

17* T s 1 M p L 1 c 1 V M Pharma*

mniacentcnoqumquagenofiloconftarezficut paulo ante luhoLup®’ qui in præfedura Âcgypti obqt. Mirentür hoc , ignorantes in Aegf^ ptq quondam Regis,quem Amafim uocant,thoracedn Rhodiorumif'^ fula oftendi in templc^ineruAccclxV.filis fingulà fila coriftare. Qüo® exemplum per fe ex per turn nuperRomæ prodidit Mutianus tereoü^ ful,paruâscpiamreliquias eins fupereflehac experienuum iniuria Jw* lia ex Pelignis etiamnum Linis honorem habet, fed fullortum taniui” in ufu* Nullum eft candidius, lanæue fimihus, ficut in culeitris præd^ puamglöriamCadurciobtinent. Gaiharum hoc ad tomenta paritcrin^ uentum haliæ quidemmos etiam nunc durât in appellatioUe ftramert^ ti. AegyptioLino minimum firmitatis, plurin^m lucii. Qüatuoribi genera,Tanicum ,ac Pelufiacum , Buticum, 1 entyriticUm,cum reg*^ onum nominibus in quibus nafcuntur. Superior pars Aegypti in Ar^^ biam nergens, gignit fruticem,quem aÜqui Gofsipión uocant, pkit^® Xylon : óóideöLinaindefactaXylina. ParuuIuSeft, firn dem q; barbad tæ nucis defertfrudum, ctiius ex interiorebombycelanugo netur. N^*-iillafunt cis in eSndore, molliciauepræferenda. VefteSindeiacerdoO^ bus Aegypti gratiffimr. Quartum genus Orehomenium appellant,fc epaluftri uelutharundine,dumtaxatpanicülacius. Afiacgeniftafadt Lina,ad retia præcipuà, in pifeando dUrantia, frutice madefado deceit diebus. Aethiopes, Indique a malis, Arabes eucurbitis ^ in àrboribus, Utdi^imus,genius. Apudrtosmaturicäseiusduobusargumentis initia ligitur nntumefcentefemine, autcoloreflauefccnte. Tunc cuUlfunir^ in failt;iculos manüale,s colligatum,ficcatur in fole pendens, conUerfisfu^ perneradicibus uno die : mox quinque alps in contritUm,inter fe ucrlgt;5 fafcium cacuminibus , Ut fernen in medium cadat. Inter medicamin* huic uis , amp;nbsp;in quodam ruftico, ac prædulci haliæ tranfpadânæ cibo, fed iam pridem facrórum tantum gratia. Deinde pofqmeftem triticeani uirgaîipfæ merguntur in aquam , folibus tepefadam, pondère aliquo prefik:, Nulli enim leuitas maior , Mäceratas in^icio eft, membrane laxatior. herumqueinuerfæ,utprius,foleficcantur. Mox arefadæ,igt;’ faxo tundunturftüppariomalleo . .Quod proximum corticifuit, Stup' pa appellatur,deterjoris Lini,lucernarum fere luminibus aptior. Ét ipf^ tarnen pediturferms hamis,^lonccomni membrana decorticetur. M«* dullænumerofiordiftin^io,candore,mollicia. Linumque nere amp;nbsp;uiris decorumeft. Corticesquoep deeufia, clibanis amp;nbsp;furnis præbentufuni» Ars dcpedendi,digerendique,iuftum cft,cquinquagcnis fafcium libris quinasdenas carminari » herum deinde in filo politur, illifum crebroifl filiceexaqua: tedumquerurfus tunditur clauis,fcmper iniuria melius» Inuentumiam eftetiam,quod ignibusabfumeretur, Viuum id uocant; ^ardentesquein focis conuiuiorum ex eo uidimus mappasfordibus exu^ ftis, fplcndefcentesigni magis cp pofientaquis. Regum inde funèbres tunicæ,corporisfauillam ab reliquo feparantcinere, Nafciturin dçfn^

cortim T o M V 8 Tnmus» • lï*^

tis, aduftisquefole Indiæ, ubi non caduntimbres, inter diras fer pen tes, A afluefdtque uiuere ardendo.R.arum inucntu,diffidlc textu. propter bre^ uitatem » Ruffus de cætero colos fplen^efcitignL Cum muentum eft, 'tcquatpreciacxcellentium margaritarum.VocatOTautema GræcisAft UnumAft beftinum,exargumento naturæ.Anaxilausautoreft, liKeocodrcum^ beftmum. datam arbor cm, fur J is idibus.amp;S qui non exaudiantur,cædi * Ergo huic

Lino principatus in toco orbe. Proximus Byfsino, mulierum maxime ßyfsynum. delitqscirca Elim in Achaiagenico, quaternis denarqs ftipulaeius per? mucataquondam, utauri irepertacplinteorum lanugo, c uelis nauium, maritimarum maxime,in magno ufumedicinæeft, 0^einis Spodp mm habet. Eft suinter Pap«iera genus quoddam, quo candorem linteapræ dpuumtrabunt.Tencatum cftungiLinumquoque, amp;nbsp;ueftiuminfant am acciperein Alexandri magni primum dafsibusjndo amnenauigan? tis:cum ducesciusacpræfccti irtcertainine quodam uadanent inhgnia nauium, ftupueruntcplittoraflatu uerhcoloria implente. Velopurpugt; reoad Actium cum M. Anthonio Cleopatra uenic, egdemqueeffugid Hoefuitimperatoriæ nauis inGgnc. Poftca in theatris tantum umbram

feccre: quod primus omnium inucnit Q^Catulus, cum Capitolium de^ Vela linear dicaret. Carbafina deinde Vela primus in theatre duxiftetraditur Lens lulus fpinter Apollinaribus ludis.Mox C^far dictator totum forum Ro inanum intexit,uiamqj facram ab domo fua ad cliuum uG|ue in Capiros B hum:quodmunereipibgladiatoriomirabilius uifum tradunt. Deinde amp;nbsp;fine ludis Marcellus,Octauia forore Augufti penitusnn ædihtate fua, auunculo.xi.confulc, Calendis Augufti, Vebs forum umbrauit fut fa- ? • lubriuslitigantes confiftercnt.Quantum mutatismoribusCatonisCen forij,qui ftemendum quoq?forum moridbus cenfuerac. Vela nuper co* lore cœli ft dia ta, per rudentes terræ etiam in amphitheatris principis Ne ronisrubent, in oauisædium , amp;nbsp;mufeum ac folem defendunt. Cætero mafitcandori pertinax gratia. Honor etiam amp;nbsp;Troiano hello. Cur enim nonamp; pwælijs interfit, ut naufragés cThoracibus lineis paucos tarnen pugnafle.teftis eft Homerus. Hinc fuiflè amp;nbsp;nauium armamarta, apud eundeminterpretati funteruditiores : quoniam cumfpartadixit,fignft ficaueritfara. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

DE DINI SATIONÉ

ex Palladq.ibhbro. •

MenfeOdobri Linifernen feremuSißplacet:quod prO malidafui fcrendum non eft. nam terræ über exhauritîfedfi uelis, locopinguißi* moamp;modicehumidofcretur,iniugero.viq.modfis. Aliquimacro fo3 • löfpilTum ferunt:itaadfequuntur,utLinum fiibtilenafcatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•*

TEMPERAMENTVM EIVS.

Semen eafdem , quas Fœnogræcüm uires habet, Eftque calidum* fere in primo ordine.Et humiditate, Sc ariditate, fere in medio con^ ftituitun

»7^

VIRES ET IVV AMENTA éx D i o S C o R i D E hb.iu

Difcutit amp;■ cmolliymncm i#tus forisc^ inflammationemjCum wow olco^exiguaqjaqua aeco(ftum,aut melle codo excçptum»

Viha cuti^n faciejiaroscpcrudum extent.

Illitum cum nitro,amp;ficulneo cihere,parondas,dunqaslt;^ difcutit»

Vlcera quæ ferpimt,fauoscp cùm ui’no decodum expurgat.

Vngues feabros eximit/cum pari modo Nafturtfj,amp;mellis.

Vma pedoris extrahit;ffex melle in eclegmatis uicemfubftituatUf»

Tuflim lenit, Venerem ftimülat,fifarinapiperis, amp;nbsp;melle excæpW”’' pro placentalargiusadfumaturi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

* f4uiusdecodum,interaneorum,uuluætperofionibusimmittitUif» Aluièxcrcmentaeuocat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ,

Ad uuluæinflammationes,in dcfelHonibus perquam utile»

Ex Mifcellaneis SERAPiONis cap.21.

Ex Mefue. Pnoprietas feminis Lini eft. Quâdo fit emplaffrum eXt^gt; 'mixta cera amp;^ melle,c^nfertalboribus unguium.

Ex Âlbûgerig. Confert ulceribus ueficæ,8d renum, amp;nbsp;maturat apoU^ ■ma,quando fitexcoemplaftrum.

Quando bibitur torrefadum,conferttuffîcalidæamp;humidæ»

quot; Ex Mefan^ie. Expellit factum cito^amp;aquam,

ET decodio feminis Lini mifcetur cum olco , ÔC fit inde clyder uh^f'* bus^nteftinorum,amp;confert magnifice.

Ex Râfi.Confertdoloribus,amp;punduris inteftinorum, . Ex Paulo.Linum quando comburitUrjCônfertfumus eiusfubülisf^ ri^æ,amp; fuffocationi matrids, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

. Lini N 0 C v M E N T A, ex Galeno lib.t, dealimentiscàp.27, •

Eftautem malum ftomacho,8ôdiffîculter con^oquitur: prætcrcafi* dum, uentrem uehementer fiftit: amp;nbsp;uritagrum in quoferitUT, deter*^ renup iflTuni fadt. A v T 0 R E s»

DiofcoridesJib.i, Plinius,lib.ip.cap,»» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Palladius,lib.n. •

. Serapion,cap.2lt;»

Galenus.i.alimentorum,cap.2$, Septimo fimpli.cap.8i.

Î^kytt^tîttbtôjun^r»

C Y N O G L O is s i s Rhapfodi'a xxvill» ffNOMENCLATVR AE.

xwoyÄuose^t tjivréi/^ kKS(t7i^«noi/, cnffAaoiJ'^ (TKoÄvpitSt Lingua cam's. Lingua canina« C^noglofla.

GennaniCce, -^uiîbtô ^Ott^*

• PdaCITA AVTORVM

__deCynoglofsi's.

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIOSCOH»ID1S lt;rt/vy^lt;xc}gt;H dcCynogloflo. |

'^.^A NINA Lir^ua,folialatifolicPlantagim'fimib'a habet, angi* ftiora tarnen,rninoracj^,amp;'lanuginofa.SmecauleCaninaiinguaeft,p^'' t terramcp fternimr.Nafeitur fabulous locis.

Cynoglofsihiftona PLINIaNA hb.25.cap.8*

lungiturPIantagini CynoglofTos, campas imitansIinguas,topiW openbus gratinîma. Ajumcp,quæ tres thyrfos fr minis etnittat, e’usra^'' cem pota ex aqua,ad tertianas prodefTeiquæ quatuor,ad quartanas^b alia firn il is ei,amp;quæ fert lappas minutas. Eins radix pota ex aqua, t^” Scferpeniibusaduerfatur, •

comm T o T M V s* Primus» • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177

ExplanatioCynoglofTijperM» VERGlLïVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

C»nis lingua herbaal, nouic Etruria ois ^ uriturenim adultéra, 6^ ttiiriorä uulnëraj often- CynogloiTa dittj earn fine caule,amp; paulominusepfUndis tjfdeni huie fcriptorinotis . Nafcituf plærumque quare fie inter uites,uiretcpco(ahyenie. Nds earn fæpe uidimBs foliofo c^ité, radiée pollicis humani ütda. craffitudine,albicantc colore 5 amp;nbsp;fupercurrenre afperitate : quam eWdimus ndminis amp;nbsp;éompa-rationis ad caninam linguam eauflam fuifiejEft enim cani,qualis plæriftp alfis animafibus,ico-binaeinodo afperior lingual

PANDÉCTÂRiVs deCynogionb. (

Lingua canis eft fimilis Arnogloftb,nifi quia funt ei coftc apparentes in folijs eiüs,fed funt leüia,ÓC eft m eis borra apparens»

IVDICIVM NOSTRVM.

CynoglolTae duas fpecics dedirhusi Vnam,folio Plantaginis, ucram aegenuinam a Dio-{cortdedefcrlptam.Alteram,q«am hodieofficinæBüglôiTo fylueftri(foliis tenuioribus, core-aceis)peromniafere firn ilem often dunt. De qua tarnen ueliemcriterdubitahius . Iniecit nobis hunc ferupum Michael Herus medicus, amp;nbsp;idem amicus nofter, qui amp;nbsp;morttis Pelïulani medi- Michail Hcrj cos,altérait! Buglofion liane faccre conftanter affirmât. Et quod id facile eredam, faut, quod Diofcoridisdefcriptiorii relponderenon uideo.Proindetam fimilemBuoloffo,ucappareatex-eifa. Qua: uero fit Pliniana alccra,qna? lappas minutas fert,necdum comperi.

tëMperamentvm»

Frigidi amp;nbsp;ficci temperaniénti eft, VIRES ET IVVÂmSnTÀ

eXDÏÖSCORIDE lib.5i.

Concifa,8ó cum üetëïefuillo adipc coda folia eius,rabidorum can 11 ni nbsp;nbsp;nbsp;’

morfibus,capilli defluufjs, qüæ uoeât «AoTrtKi«?, ÔC ambufiis inedentur»

Aluum mollit,elixaeadem,amp;^ cum uinopotä» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ExIOANNE VIGONIÖ»

Cynogioffæ fuccus, cum füceo Plantaginis, 6c uino granatorum, ^ B • parum Licij ^ ad ignemcum prædidis aliquantulum inlpiflatus, ulceris busoris,8c narium,gingiuarum,8ógenitalium ualet.

Valet quoepadmixttis cum melle rofato,Slt;tcrcbinihina,ulccribus ab humoribus frigides cauffatis.

Igiturutexperiencianobisdemonftrauit,aduerfusmorbigallici nice- Experimentu ra andqua potentiflime facit,eaq? ab omni trumbofitate grofla,amp;radicä ta,admodum fortisligamenti cum facilitate mollificat,purgat,#tcp mun# dat: maxime G prædidüs fuccus infpiftatus fueritad ignem aliquantulS cum fyropo rofato,^^ oxymeUe fquilliticó^ft üelis, utfortiorem habeat operationem.

Item folia prædidæ herbæ ulceribus frigidisf fine ftrophulis impofi^ ta,â proprietate medentur.

ExHiERONYMO Herbario.

Sanathæmorroides CynoglolTæ aquæ potio, fifintinternæ;uelear5 • ablutiocum Cynogioffæ aqua,fi foris promineant» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•*

Nihil æque uulnera ac ulcéra omnia abftergit, AVTORES ET DÈSCRIPTORES, nbsp;nbsp;nbsp;•

r* Diofeoridés. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pandedarius , nbsp;nbsp;nbsp;Plinius,lib.zj.cap.8»

• bannes Y’goi'Iôs» M,VergiIiu5, nbsp;nbsp;nbsp;Hieronymus herbarius*

17# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;% 1 M P L k G 1 v M Pharma/

)?n5V^ttf

DE VINCA PERVINCA,

Rhapfodia xxx.

' C[NOM»ENCLATVRAE

GræCæ, ^«i^ai/iepv«, «MfKvJ^ÿamp;a, J^KtfviTHs^

Lattnæ, Chamçdapnne» Alexandria, Laureola, Laâago, Vief* perumea. Daphnins.

Germanicæ, 37ngrdm

PLACITA AVTORVM, deVincaperumca,

CHiftoriaChamedaphnesfeeundum D i Os

S C o R I D E M,Ilb.5J,

H A M AE D A P H N E uirgasemitritcubitalesj ßngnlan’MWO cpnßätes^redasjtenuesjleues,Folia Lauri fimilitudinc’, ki^ra multoa^

corum T o M V s Primus» •

uiridi’ora,Semcnrotundum,rubcns,anncx’jmfolijs.

Eadem per p b 1 N 1 V M defcriptaJib^Xi» capi te deamoqyin to»

Chamædaphneunico ramulo eft,cubitaIifere,Mgt;Iïo tenui, Laitri fimi litudine:femenrubens,annexumfólijs.

APv-DEivs ufdeturdiftinguereChamedapbnêa Vinca peruinca.Nam duabus defcripnonibus profequitun

Caham^daphnem quidem cap.zy.fic.

Chamædaphnea Græris quibufdä Daphnites, aliquibus uero Da* phne,alfjs Hydragögos,feu Caragogos dicic.Itali Muftellaginem dicht, alij Lacftaginem,amp; Lamaginem,alq Eugubirn ufuben:qug in puluerem redada molliffimum,amp; in aqua calida potui data,aluum concitat»

Peruinca uero ficca.58,EupepIios,Græcis Daphnoides, Hippogloffi on, Eupetalon,Diglonbn,Daphne,Samothracia, Daphne alexandrina, Daphne Minthrios, Danae, Stephane Alexandro,Chamedaphne,Car^ pophyUon,Daphnids:LatiniPeruincam,Vidoricfohym, LaurumA^ ViÄori«fott lexandrinam,Macedonicam,Laura2incm,iyiuftella2memterreftreuo* “”’* cant.Fbitex eins fæpius cubicalis,foh]s utMuria, ßaulo inaioribus, atcp tcnerioribus,amp;non infradis,remordentibus,amp;incendiofis» His prædis ta eft uirtutibus. Ad ph legmata in cidenda cy athos duos dabis,cum rad* Icbibereieiuno.mox phlegmataintercidet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

IVDICIA NEOTERICORVM • B quot;nbsp;' de Vinca peruinca»

Indicium H E R M. b a R b a R 1 deChamg* * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

daphne amp;nbsp;Pcruinca»

Chamgd'aphne folio tenui. Eadem quibufdam Sd Vincaperuinca eft. nærbaTopiaria ,femper uirens, in modum lineæfohjs geniculatim cir^ cumdata, ueteribqsinopiamflorumfupplere folira:cuius amp;comeduns turafparagi. Porro mihialiauidetur eiTe Vincaperuinca,^Chamardai Chamarda-phne:çp Vincaperuinca non attolht, fed ferpit, acfcin modum hneæ,ut ' ^a quot;^^3^7/ prædixi, porrigit flore in purpuram ceruleo: Chamædaphne Surgit in uinca. cubitalem altitudinem,ut Diofcoridesamp; Plinius confirmant.Poteft tarn cn etiam Chamædaphne dici Vincaperuinca : id quod 8^ Plinio placet: fed ut teftatum fit tarnen,ahud, non idem omnino genus dfe. Alioquin amp;medicinæquolt;^nonnihil uariancHydropicfc, Sc auribus, amp;nbsp;aluinis prodefte Vincaperuinca duitur: Chamædaphne capitis doloribus, uri^ fi£,mcnfibusciendis,ardoribus ftomachi,tórminibus.

MARCEEDI VERGILIIindicium de eadem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

' Humilisamp;tcrreftris Lamus Chamædaphnefft,folafoliorumfimilitudinc Gçrcorumad- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•••

optione in nomen Lauri amp;nbsp;honoré adfcita,ropiaria hærba,fi Plinio credimus, amp;nbsp;a Latinis hacr-barijs fua ætate Vincaperuinca appcilata . Quæfica eft quam EthrurianuncVincam hærbam uocat,qua defundaeuirgineSjin gente nóftra, ad fepulturam foronatæefferuntur;amp;' quafami-lijf apud nos aliqu;,gcntili iure fuo,primum ingredientem urbem Archiepifcopum, coronatac ad portam exnpiunr,ftipantcj:,amp;' per urbem comitantur,lt;ognitu facillima eft:in bonis paffirn nafcensjtenuininus uiüculis,po(ius per terram ferpens, ^ uirgis, utDiofcorides air, a terra fe

ï8o siMP.-iziCiVM Pharma* cxtolkns:foliifc^ OlFaginis magis cp Laun'nis Emilibus. VerSaDiofcondis Chamædaphnf’ hiftorialonge ea differt,ob eas quas pauloante nut»crauimuSjamp;plærafcpalias nota3,quasuO-’ ; lentibus obferuairefacülimum critMcminic Theophraftus Chamacdaphnes ad extremumtcf' trj de plantarutn hiftoria uolumen, led tam breiiiter,ut nihil polfit aliud ab eo inteUigt, lt;$^^1^^* ' Chamoedaphnem frudum folrjs adnatuigrquod a noftræætatis Vinca longilTime abeft.batt’' amin nullo ciborum ufu mpdo eft, quod uctercsgræcorum medici in Chamædaphne m'“* quondam teftantur.Siquidê Paulus Aegineta infexco deca agens ait,jy^VjUr».quod eft,H^‘' etiam comeditur.WjtereafubpritTio,quocapiredocerdcomni5olernafparagis, cumlongW’ de plunbus eg!iret,fubiecir,7rap«%Xij(u'w(rlt;/l€ x^iTjirx»At«i‘lafgt;v»«r aKTaj’egt;©-,id eft. Nutrit fimiliKf®* am amp;nbsp;Ch3mTdaphnes alparagus. His nosindicqs^autoribulqtpeifuademurjnonefteCh»''’! daphnem Ethruriæ Vincam hpba.Btnihilominus quxa Piinio Vincaperuinca.ji.uolumi'’^ k cap.ii.delcribitur.noftra’geniis Vincælatisicfpondet.Siquidem Vincamperuincamaicff?' f peruircreinmodum Iincx,tci;}sgeniculaiim circumdatam,topiariamh3erbam,amp;inopiam» i rum aliquaudofupplerc. (^uæ omnia noftra’Chamaidaphnc fit, folio Lauri, cubitalibuSUquot;^' giSjfnidu rotundo rubenttq;,0' foirjs adn3ro,cuius alparagus in ciborum uiuelTepoffit.

RcprehenfioPlini),Theodon Gazç,H€rmfBarb.amp; M. Vergilij per Nicolaum Leoniccnum.hb.deerroribusMedicoi^,

Idem Theodorus Chamædaphne Vincamperuincam apudTheophraftum intcrpretatWi», cum tnChanifdaphneaiia fir planta,cuius deicriptioa VincaperuincaapudDiofcor.plui'i'’^ aliéna ^,cuius etiâ Vinccpeiumcf natura,imagineq; accuratius cotcplantibus ,illacfleuidtbt) quæ a Diolc.ac Plinio parif dema tidis,atcj; r)aphnoidis,amp;’ Polygnoidis nominibus defig'’’''

Et idem rurfum ^ibi.In Chamydaph ne lib. iç. Veterem IcAionem diftinctiorem putas,fiquot;’ fci ibatur.Eft amp;'Ciiamfdaphnelylucftris Irutcx,^ Alexandrina,ut duo genera intclhgantuno return Chamçdaphne,quâ ^tiniLaureolâ,urfuinquis appellant:cû tarnen eaquæhodieL’quot; reola latine dicitur,non fit Chamædaphne, fed Daphnoides potins, ftatim pofteaa Pliniodf' fcripia.Ahetum Laurus Alexandrina,ex Plinic,Galeno,Diolcoride.Tu qdem PliniumhoeP’ . do excufas,nc uideaturChamædaphne uarqs in locis uariedefignaflc:cuhocin loco,iibroW'' ; cei.n.Läumm Alcxandrinaianrummodopinxcrit,ficuti lib.x4.Chamçdaphnc,Sedduor£'’’’ i nent in Phnio fin^uli haudquacp dillimulandi. Cur cü Plinius caetera Lauri gna eodelib.ipl'^j 1 co dlt;tcripleiit,folam Chamædaphne indclcriptäreliquifrit.Cur cûalterû genus non Alésai’®'’ f na fimplicitcr,fed Laurus Alexâdrinaa Thcophrafto,Diofcorideatc^ Galeno, abomn buS“' I niq; ^rxtis autoribus uociietur, Plinius propria appcllatione prærermifla,lumptû a lofOU^'P ; fona,cognomen tantummodo poluitiuelcüpcftcafubiunxir,alrj Daphnem uocant,propquot;' ( urn nomen contra na tu ram pcftpofuit:cum ramen uera huius Iruticis appellatio non fit,i’£'Ï ' Daphne feorfim.neep Alexandrina,fed hoc torum,ur diximus,Daphne Alexartdrina.

Et iterum Plinius lib. ly.Chamædaphne ira defcribit.Eft amp;nbsp;Chamedaphne fylueftris frutA Qc Alexandrina,qua alig Idæâ,aliqui Hypoglotton,alr| Daphnen,ali) Carpophyllon, a lil Hl' pelaten uocant.Ramosfpargita radicedodrantales,topiarrj accoronarij operis, folio acutquot;”' qua myrti,molliórcaccandidiore,maiorefemincintfrfolia rubro;pluftmainlda, 6lt;drca H^' racleâ Ponti,necnifiin montofis.Eande Chamædaphne poftm^ü Plinius in Iib.14.ita défiquot;' bit. Chamædaphneunico ramulo eft,cubitaii fere folio, tenui, i.auri fimilitudine. amp;nbsp;reliqquot;’' Qiiis non uideatPiinium,eidem plantædifferentes deferiptiones afferre: Eftenim priordeftquot;' ptioin Da^ne Alexandrina,non autem in Chamædaphnelib.4.a Diofcoridc iradita.Eirc®i' ro Cbamædaphnem,a Daphne Alcxandiinadiftcrcntem,non folum Diofcorides,fed Gakn®’ panter,amp;' Paulus in fuis defimplicibus medicamimb.libris oftendunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Apologia Pandulphi C^llinutii pro Neotends amp;nbsp;Plinio,contra 1

NICO L|A V M L E o N I C E N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

Quo plurain Pliniü cogerere Nicolaus nitipco le plunb.infcitiænon^ j cornaculattutqnecPlinrj ucrba,necfcribêdiordinê, necrertteonfyder^’’ difterêrias. hacp maniTcftas ineptias ia faillis cft ridere ^ refdlere.tidf*” plante Pliniü,hoceft,Cham£daphnediuerfasdcfcriptióes afFerrCjLfOiil venus dicit.Sed ^ diuerfusfitipfeab eo quêpufabamus,ex hacipfaCM medaphnecófydeienius.Plin.i^.in defenbêdis LauriaiborisgnibusW^ quicEft et Chamedaphne fylueftris frutextneqj ultra de Chamædaphne uerba facicnecp illa pingit(ut Nicolaus prius arbitratus é) ex nominem^

i

corum, T vo M V s Primus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»St

delicetaddubitas^nehgrba eflèt,qua fruticê nomi'nauft. Hic igit uerboru A Plmqtextuspudoofignaduseft.Tupergiccnumerado Plin.Laurigna atc^inqt.Ec Alexadrina,qua alfqui Idea,alq Hippoglocnn, abj Daphne uocac. Hanc nero Alexandrina Daphn^pingit»b^reep illa eft,qult;ï Dio^ fconqep, cæteriq? defcribuc. At. 52. amp;.20. uoluminis.i^i.ca. cu fruhc5,fub^ frudcuep gna multa defcripfifler,His fubnedemus inquit,îjuæ G re ci coi municanoe nominû in ambiguo fecere,an arbores eflent. Tu ^ximo ca^ pitec5tinuodeChamçdry,Chamçdaphne,Chamdea,Chamçfice, Cha mçciflb,cçterifcphuiufmodi uerbafacit. Atcp inibi Lhamedaphne defen' bitiquauohim.ij^tniattigerat.Hecigitur itafehabent. Enumcrat.io.Pli nius Lauri feptem gna:tü tres Laurei fruticis fpecies,Chamçdaphné, Alt;gt; lexandrinä, DaphnoiÄn:ec Alexandrina quidê,amp; Daphnoidepingit: Chamedaphnê uero.qni interillas relaturiis eratquas nominû comuni# catio(utipfeinquit}dubias fecerat,anarboreseflent, an hçrbæ. ƒ!.amp;.2.0» libropulchre defcripfit: in quo de fîmilibus herbis fuo ordine loquebat, Vides,ut ob pundu ( quod in iods quoep dicit ) Leonicenus caprus eftC PundorS ra-Siinfduoiftanomina,Chamçdaphnê,amp; AIexandriniT.i5.ilIoIibro,mo ^‘o^ wnlitas. ræ aliqd^pundicp interiecilïèt(quod uel ipfagraii^ticæ ratio per, A, coi pulæinteruentum poftulabaPnon in hos laqueos incidilTet. Mirü fubic bonihuiusuiri,8^ amici quidem,Leoniceni natura confydéranti : quem fi ambulante uideasjentûmagisamp;lltardû,^ citatum uelcelerem dicastin B accufando uero Plinio adeo præcipitem currere,utin eo Ifgendo, perces fendiscp aceufationis capitibus,mora omnê, tarditateep oderit: non fpm tencatjOon anima,nihil interpungat,nullo puncto confiftatJn holt;^uos epfagaciflïmiingenq uir Politianus, ineaquam de Ciffo ÔC Cifthoad huncipfumLeonicenum fcripfi’tepiftola,cgrcgienotat,cum.^t.amp;.2c.uo Itiminecapite.io. quianoninterpunxit Nicolaus inter Hypociflhis,amp;r, quam inter herbas dicemus,parum fapere uifuseft: malecp eoloco fens fiifc de Ciftho: itatib pundum, ut diximus,fæpe con uincitur,

Sed ne Chamædajèhnes nomen dubium aliquando legentibus inge^ rat,duas ede plantas fcire oportet;quæ Chamedaphne pariter nuncupes tur. Hanc ipfam.C de qua agimus, quæ uulgo Laureola dicitur : amp;nbsp;earn quæ Vincaperuinca dicitur, c5iugalibus coronis ex petita tfolrj s ^ Laurt longe minoribus:humi ad ferpiUi morem Kptans:Hore ceruleo, inodos ro,rotundo,foliufculis quincp,fed continuis di^incÜo.

luuamenta Vincçperuincçex p L 1 n 1 1 lib.2j.cap.27.

Vincaperuinca,hue Chamædaphne,arida, tufa, hydropicis datur in aqua,cochleari menfura, celcrrimecp reddit aquam. Eadem decogt; da in cinere,fparfa uino, tumores ficcat. Auribus fucco medetur.

Aluinis impofita mu Itum prodelTc dicitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

A V T 0 R E S.

Diofcon'des,Iib.4. PIinius,lib.i4,cap,iy, Apukius,ca.i7.amp;'.y$. Theophraßus, lib.j. Hcrmolaus Barb, M.Vfrgüiug. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nicolaus Leonicenus, PäduIphusCoIlinur,

DurcbwAcl^l^xvciblim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

CDË PÉRPOblATA Rhapfodia XXXb

IR CA HERBAM HANC dim multum , ac d/u 1108 torfcrimus, nihil tarnen certi expifcarili|nit, ncque ab’dodóri* bus medicis,neep ab officinis,ne ab uetulis etiam amp;nbsp;herbarijs, nifi quod Perfoliata diccretur, noftroidiomate, ^urebwueb^. Pharmacopolas igitur fccini,amp; nos etiam Perfehatam illam inferipfimus, cæterum adul^ terinam. Exhibuitenim S^aliam nobisPerfobatam Lucas pharmacopo la,longe ab hacdiuerfam,coliculis fcilicetfoliolapenetrantibus, non ad^ modumabfimilcm, Cataputiarum generis, uel Efulæmaiufcuîæ,alcitu^ dinedodrantali, ramadpropriatæ refpondentem nomini Germanico, ut exiftimem planefalfos herbarios, qui banc nobis quam dedimus,

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q ;i

C P^° genuina 8c^ermana obtruferunt. Quæ nero fit apud Diofcorickni, Sc quis porro cius ufus, necdum animaduerti, nifi quod in offidnis au^ Nico.Capito dio admodum familiärem eflè, amp;nbsp;in predo habitam D. NicoIaoCap*^ toni medicOjidt^adrupta tantummodo, amp;nbsp;uulncra glutinanda» Pl^r* non comperi, •

Hïcr^cnblwmlirt»

De NARCtSSTS MARTTIS,

ESPONDËNT fiores^olia^bulbijdenicpomniaferenH” Nareiflofuperiore. Vndefufpido nobis fubtjr, fortaflc autiH* germanam,autcertequandameiusfpeciem efïè.Nonenim habtoj*’

quod tandem aliud genus referam, Sed, quod fa^pius monco, fufpic'‘’ tantum fit hoc, nullum ex tripode refponfum. Si quid firmius ali) co«”' pertum IBerit.adeo non recufamus doceri,amp; moneri,ut nifi id data qu’^ dam opera moliremur,magiseruditiores prouocare,quam alios doct’'^» adillamautconmuifiemus,^utucloucm non fignatam,exrehquarum albo,exculcauifremus,amp;:profcripfiflremus.

v . toruni, T ö W v s Pninut*

Saxifragiar

Aobcvö^eynbïjd^

Oc ommBüs Saxinagis Rhapfodia XXXIIÏ*

P C A C I T A A V T o 8 V M »

Z-^ DefcriptJo Saxifraga? ex DIOSCORIDE lib.^ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

'^’^ A X ï F R A G ö N , aliqni Sarxiphagon, alq Empetron , Ro^ »«ypV«»»», ii^mam Saxifragion uocant. Erutex eft furculofus, in petris amp;nbsp;afpc- ‘^’^‘V“quot;'»^ fis'loasnafcens.

Idem in Capitule de E M P E T R O, cap.tp'» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Empetron aliqui Phacoides uocant 4 Nafriturin montibus amp;f marine |«wlt;/U

corum T O M v s Primu?» • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187

Empetron,Aerius etiam Empetron uocan fohtum affirmât» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^\ '

i'V D i c i v M M» v E R G i D i i deutraqp

amp; de Saxifragia,8i^ deEmpetro»

• Nafciinpetris Empetron facis iridicacnomen. EpipetroncadA fïgnifïcationcêxantïqüió EpipctrOfl* ribus aliqui edam uocauerunt.Necfolum , quia 'entis figiiram amp;nbsp;fpedem rc^rt Phacoides,ied ^’tlrrubio fimilem PraToides etiam,Plinius Saxifragam a bannis uocaiiait ;miffcrq?cum o^ quïpriuacimamp;fcürrum a Diofconde Saxifraga hocipfo uoluminedefcripta eft, Ex quo ite-rumfufpicari cogimur, quod in Saxifraga didum hocipfo uolumineanobis eft, rion cife aliud in hocfcriptore co nomine i ecipiendum:autfi fit, quod uerifimile tarnen non eft, uarianti-bus hiftoria S^jnedicina, bis de cadem adum fuifie non muko ante fub titulo Saxifraga?, quas Iati«a,amp;'!iterum nuncfub Empetri,quæ tota uox Græca eft. Paulus quidem Aegineta,qui to-tuminfexfofuæmedicinæDiofcoiidem multabrcuitateexfcripfilTcuidetur, E mpetri manife-ftcmeminit,Saxifragæaurem nufquam:quodnon relinquendumab cofuerar,fi tune in Dio-fcoride Saxifraga legerecur,auffpfc pro diuerfa earn recæpilTet. Cred eremus nos etiam candem Saxifragam ^ Empetron cfle, nilïdiucrfa penitus utriufque hiftoria amp;' medicina eflet. Ob earn caqiTara peri.ioribus hoerdinquemus, certiusde Saxifragainuenturis, quod recipiendum^ «onfütuendume^’ fit,

Reprehenfio Pïinfj fn drjudicanda SaXifragia,S-Em*

petro,per nicolavm LEONICEN V^M,

Einpetrum ubi nafcatur,et quas habeat uircs m trahenda bde acpitui ta,feribitPlinius Iibr.x7, eodem quo Diofeoridesmodo : alias tarnen ci^ dem fubiungit facilitates,quod urinam cit,^ calcules frangit,quæ a nuk Io alio autorede hoc Em petro tradun tur.Qiu'n contra Galcnus, Empe^ B trum,qMod eua Praflbides appellatur, fobs purgationibue.^.l.bro utile cITeteftatunAtquosin abero Empetro, quod ena Sarxiphages dieftur, Pliniuslegeratcffi(ftus,a Gra?cisautoribus,ac præfertim Diofcoridetra# ditos,huic Empetro a Sarxiphage diueifo, quod uim purgatoriä habet, • nominisæquiuocatione deceptusjafleripfir»

PETRI CObCiNVTIX

Apologia pro Pbnio.

Empetrum a nofiris CalcifragOmuocaiirefertPi ntus, calculósque frangerelac non ideo eocakulos non frangit,quia i^llus cxhis,qiios Nicolaus kgit, hocfci ipferit. Hancei het bae uim effe Plinius dicitmagnu$autor,atqueabundelaudatus:cuius ueramefrefcntentiam,amp;cx perimento compertum eft,amp; hominum opinione reca-ptum . Eft enim Empctrurnf quod no-fierbeonicenus ignorauit)ca herba, qiiæacedarrisgiatifTimâ nun; habetur: amp;nbsp;quam Venetia 0mnis,unaaddita,immutatauelitcr3,Sampftr3m herbam uoc!tat:Bafithiam multi dicunt: a-lijBaticulam, Pf-entesabhe. bæ ipfiiis facilitateR-umpiiaxum uocant, folrjs ad Rutam ferme acccdentibus,ucrum crafrioribus,ac(itioribusque;florc f^iiiarq.-, quaeenm Anifi,tumJccfli-eulifpcciemin mufearijs rcprcfcntent:odore iueundo ; fapore mtcracidunifalfumquccibiap-petentiam prouocante. Nafciturq: ( ut Piiniusquoq:docuit)iiTn)ont bus n aritimis feiein fa-xis:quod toto illo tra Au uidere licet, qui inter plia num Fcrninæ, Ga^gantimejs tendit ut pro-montoriumrSf in Iftrorum cautibus, bibumorumc^ fcrcpnlis, unde plurimain Venetos de-fertur:amp;'fanua quoqtin Cœnobiorum hortis non facih culiura feruatiir Cei tis queej; ratiom-bus adducimur,ut earn pu tem us effe, quam Mannan' Bärin alio in loco Plu lus appt lia vut. atf-ud Empetrigenus quod Saxifragnm noftri uocant. Nèc Piinmm latmt : quippe qui illjid iibio WgefimofecundOjinter Adianti genera pofuit,ramuhs nigro colore uirennbusjolqs Gikis,mi-,i. recaltulóspellcns,frangcnsque:undeamp;' nomen:non quod umbrofis petris (ut Graeci fone pu-eiau€runt)parïetumqueafperginibusnafciillarnuideamus . Non ergo nominUm fimih/udnie deceptus eft Plinius,qui utrumej; Empetri genus,diuerfo nomineCaleifragum, amp;nbsp;Saxifraguin pródidit,fed Nicolaus nofter,quinecPlini} uerbapenfauif,nlt;c herbas ipfas(utaccuUtoic»u4« cebaOagnouit»

»88 8iMPD gt;civ, M pharma?

Sentendæ neotericorvm.

DefcriptiosiMONis genvensis,

Saxiamp;agiç herbam,quidam accipfuntherbam, cuius folia fimiliafu”^ folqs Pimpinellæ,m^)ra tarnen, amp;nbsp;ramulosfupcr terram expanfosha^ bet.Aliatame|ioftenfafuitin partibus Romæ, per omnia Cretanoma^ rinofimilis, nifiquodienuioramp;f maerior 1 eoquodin montibusapri^^*^ nafcitur,Sc defciflurispetrarum exn: amp;nbsp;propter hoc tiocan team infold Petra findula, eo quod in fuo ortu petras fcindere uidetur, odore amp;nbsp;^quot;^ pore Cretanoappropinquans.Secundum Butanicum, prima eftiH^' Nam de Pimpinella dicit,quod multi Saxjfragium dixerunt, ÓCquodÖ^ fi mills eijUel ut Saxyfragia tyraria ab andquis d^ebatur.

PANDECTARII.

Saxifragia, eft herba fimilis PimpineUæ, toon differens, nifi in pilo^*^ tate,quam habetPimpinelIa.

H i E R O N V M i herbarq.

Ojiatuorfpcs nbsp;nbsp;nbsp;Saxifragia mifltorum generum eft. Scilicet Maior,floribus albis/avl^ iaxifragix. fubrubicundo, radie# cxi!i,cui Uelut Lentis, ticl Piforum noduli adliï* rent:quod fernen eins eftè feront. Minor omnibus agnitä, humi repo’S) in petrarum him mis, cui uolgo nomen , (HjdnfvßUt, co quod Ifch«*^ prçcipue medetur.Tertia Alba .que MiliO fobs,get manice tTiC.’^yff^

AlFaFengi. apud Diofcoftdem libr.3. Quarta in Alkakengi, arabico uotabulo nC' D men fecerunt, Germanicej ©c^lunciv ^obvUlUn / Out ciftyrfcf* de q^io in Solano plura,

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPÈRÀMËNTvM SAXI?

• fragiae ex Plateario. j 8.

Calida amp;nbsp;f ceaeftin tertio gradu,umutem habctdiurcticam,expulß^ uam,amp; extenuatiuam.Calculos arrodit,amp; content.

Vires amp;nbsp;IVVAMENTA Saxifragia-exDIOSCORIDfi.

Cod^'n uino,Sf mOX pota^ebriciiantibus opitulatur.

Stranguria? prodeft.

Singultum fedat.

CalculosueficæfrangiqÂTurinam def.

Eins, qu^ Empetron uocatur.iuuamenta ex

eodem DIOSCORIDE.

• • nbsp;nbsp;nbsp;Trahit bikm,pituitarn,amp;: aquam,fibibatur iniurealiquo,autlif

• • dromelie.

EXfLATEAltlO.

Contra lapidcm in renibus.amp;f in uefica,Sf contra Iliacam paftionfl”)

• • nbsp;nbsp;nbsp;ftranguriam^amp;f difturiam,ualetuiniim decoctionis eius,uel puluiseM pondéré draeh.q.in ouo forbilnfomentum queep ex ea fadumjtnultvi” confert prædidis.

gt;''^’corum'r‘T ‘O M v s Primus» •' it?'

CondituraSâxifràçiæcx F b A T i N Alib. de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A’

Hoiicrtauoluptate.s»

Appdlatam Saxifragiâ Apukius adfœit.quod lapilïos in ucGca frangt; gat, atcpcomin nat. Eius radix, Petröfehrio adfimili^eft:quæablatâ,lota, atcp in fiuftaconcifa,cuiU fale,öleo,8c aceto comclia,obcifts caliditatcm , amp;:f)ccitatem,lapidem(utdiximus')frangit. Rcncs amp;nbsp;ncficam purgat.Co^ quiturtarde,piopter fjccitateni,quæ côcotftionicôhtràriaeft, quam cod tra,humidum Ôlt; calidum adniuau

• • nbsp;nbsp;nbsp;f De P I M P I N E L t A, ^Ÿ^TKis ; ”

Pimptncnam,uci Pampinulam,qüintam clTc Ipcciem Saxifragic,paü loantèex Hermolao Bïgt;baro tertati fumus. Arbiträr amp;nbsp;hancueteribus ncgle'âam,uelincognitam potins, Intcrpretatus eft hancex lib.7.planta rüTheophrafticap.io.TheqdorusGazahis perbis. Spieofaigitur Ocu lusGanihus,amp;^ Cauda uulpiria^amp; Plantago,qu£ Agnina lingua a quibuf dam uocatäeft.Öd ab alps Cotutnik» Huiequodammodobmilis eil,quç Hibinella didturi Cæterum quam üditihtclligi, amp;San dr noftra uulgata ' Pimpinèlla dilt;^üm ueliqneedum fan's aflequohCalidi amp;nbsp;ficciefletempe Temperamen ramentfüt Saxifragiam,compërtum eft, ÔC per omnia ad eadem ualere; ‘“®»

E M P i R i C Aquædamde P i M P 1 N É L t A»

Qux pnuatimdeeaab empiricisaccæpimus,hæcferefunt»

Qiiód decodum eius febrem continuam , amp;nbsp;quarta quteß die recur/ B rentem leuat.

ßuGcustcrtianam,idcpanteacceflionem,potus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Contra P H T i s i m Gcutitor.

RecipePimprnellæ^tehüiiTimepuIuerizatæunC.q.aquac Pimpinel lærcccndSj.^ facchari quantum fans eft,et fiat inde Eleduariumtdequö fume quotidie cfrach.q*

CohditiiraPirripinelIæex P L a T f N AÈ lib.^»

• • nbsp;nbsp;nbsp;de Honefta ubiuptäte» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ..

Pimpinellæ, quæ amp;nbsp;Bibinella græce dicitur, uis calida Sf fcca cAtob hancrem tarde çoncoquitur: uoluptatem edentibus adfert. C^llcda,âc lofa in pannam,ac fuomet caule,fi tenera eft,reponi dêbet,rale,oleo,amp; a* eêtocondiri.Sîprædurafuerit,foliatantum^muntur. Aperithic cibus iecinoris Ebras.urinam prouocaqaelapides,ut Saxifragiatnon tarnen a# deocomminuit,

r.

D . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iEbd £€bcrBr4öU ^yrpBIec#

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE H, E P A T 1 c A

Rhapfodia xxxiHL

lt;NOMENCLATVR AB^

Grxcx, ^ax^i'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ladnç, Hepanca, Hepatana, lecoraria*

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gcrmanicæ, )tebcrBrlt;îUU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ EPATARiA M, fine Hepancam,omnes Lichen ”^*^Î^ tantuream quæeftapud Diofcondcm libro. 5i. cap.AoxMF^Verba*^ fcondis funt.Lichen, quæTaxis eft familiaris, aliquibus Bryon apP^ tur,afpergi'nofispetrisîdhæret.

• - Paraphrafis B a R B a R 1, fuper

D I O s c O R I D E Mgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Lichen, fine Lechen, eft mufcus,uthic, itemi^ hærbaaha naf^^’^j pciroGs:nomine utriq^ inuento, quoniam contra Lichenas, rcmeo?^ mnibus anteponuntur» Foliun7 nnum ad radicemIatum,caüIeiinoP / uojongis foirjsdependentibus, Virâmesrecentiores herbarq ^^lj appellant. Apuli hærbàm, cuius nnum ad radicem folium habere ' inus,Iecorariam,fiueFicatenam cognominât,folio fucci pkno,S^^

S-eberSraur»

lu no mina tam, quia le ci nori s fibræ fimilis afpicitur ♦ Diuerfa efteotj^m nomineapud nos,in littore paffîm nafccns,amp; olitorio foro, iciuniorum tempore uenalis,hæâeraceo fere folio,flore purpureo, lili) pufilli effigie» Conuoluit herba fe quibus appropinquatiSoluit aluum colt;ffa,amp; cruda, olerum modo accæpta.

SERAPION lib.Simpîiâum,capite.u3,

dcHepatica,

Haze2alfacher,id eff, Hepatica, G 4 Nafeitur in lapidibus humedis, 5icaditfuper earn ros,^ fimiliseftlenticuli aquæ»

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PDATEARlVS, capj.

Hepatica hærba eff in aquofis, 80 præcipuein lapidofislocisnafccns, minutahabens folia,terræ amp;nbsp;lapidibus adhærentia. Quanto autembas \ beuxtaiora folia, tanto melior eft'.amp; dicitur Hepatica, quia præcipue tft

I bepâtisiuuatiua.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HiERONYWVsherbarius, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deHepaticâ.

J Hepatica in triplici habetur differentia.Prima, que in obfoletis 8lt;ruigt; 4 nofis fontibus fub dio,petrofis quoq^ lapidibus adhæret, folfjs inuieem ^ pinnatis,fibi adbærentibus.non admodum abfimilis ei, quæ Pulmonal j^ riauulgouocatur. Altéra, quam nunc pafiim Matrisfyluam, uel Stella« 0t riam hærbâ uôCant,Germanice,XX) Albtmcy|lcv»tametfi Caprifoliû uul ^d go etiam May;em fyluæ faciunt » Tertià Trifolium aUreum, Teutoni«

r i

ipi, »e i M P t i c 1 V M, Pbarma# . cc j ^lÏÏbcttCVÏlcC/CjUodipfurnnafciturinfyluis.SCafperis»

I V D I C I v M N o S T R V M-

ld folumcompenapudreceiptosautGrcsdeHcpatica, cjuodct^uMfiC meminkDuaeprima^dum has «xómjpingcremuSja nobis defyderaban^ tur.Tertiam dedimus.Datun amp;nbsp;pnores.fiuitafuerit comes, in pofteno^ ribus 1 omis. Sane prima et tertta defcriptione non abludunt, pukhre^ cum Barbari amp;nbsp;Hieronymi defcriptioneconcinunt»

TEMP E RAMEN T V M ex SERAPIONE,

Virtus eins prima eft^dcCiccaredde^ inmodice. Altera eft,abftergerc,

Tertia,uetareimpctiginem,amp;f quælibetapoflematacalida,

VIRES ET IVVAMENTA,

Emplaftrum ex ea, cobibet mêftrua,ÓCfedatapoftematacafida,amp;ini* petiginem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Lingua? quo^^ apoflematibus,amp;f omnibus bumorum fiuoribus, pr® pter fuam fiecitatem,amp; ftipficitatem plurimum confert,

Éx*P L A T E a' R I o,

Valet contra opilationem hepatis,amp; fplenis ,ex calida materia,amp;^ h*^ paris calorem.

Syropuse« decoóboneeius,amp; rbabarbaro,fanat Idericiam, Rtaduerte, quodin omnibus fyropis contraopdationes hepatis,^! calefadionem eius,debct indi Heparica,

Contra cabdaapoftematafuperponiturtrita in prinefpio ♦ 0per2t^' enim repereuflionem materiæ influentis,

ExIOANNE VIGONTO,

Hepatica eft frigida amp;nbsp;beca in primo. Et eins folia contrita^amp;' curi^^ rina oideiin uino granatorum contrita,amp; parum fandali albi cum lt;J^ rofaceo,ompbacino, hepatis ealidum apoftema (epetcutiendo fpargu*'' ÔC refoluunt,

Etdefbdio eiusfaóa cum Endiuia domeftica amp;nbsp;fylucftri, et paru Ü^ pillorum Veneris,parumcpCicoresc,cum aquaamp;f zucebaro confe^a,^ cum modico uino granatoyjmJaborâtjbus beparis difcraba calida/P** me medetur, Et propterea dicitur Hepatica, quia argiitudmibushep^U* ualdeopitulatur, ®

ET DESCRIPTORES, Hermolaus Barbarus» Platearius, Hieronymus berbarius^

corum àquot; ó M v s '^ Primus^ ^ ^ ^

CDeLinariâ, Rhapfodia XxxV*^ '^^

N o M E N C L A T V M AE

GræCæ, Trtfiïê^jèf/, ^ivJ'-o^vopt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^y ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .^-^ Launç, Linana» Pfeudolinum« É^Ia aquÏterinai, Hêrgt; Lbaurinalis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^^ quot;

Germanicæ, £yith4»t ^AmBrAut jlAc^fBvAwt

I N A R 1 Ä M hærbamDJoannesLotzerusrnedicus,incolîc^ D.Lotzerus* ftaneis fuis pharmacorum fimplicium Tri^isi^^ioy græce,amp; latine Criftani galli nobis traduxit:tametfi habeant amp;nbsp;Verbehæquædam eius nominis ipedes.Nec pluraena apud probatiores kgo^nifi quod hane ‘iivJ^oAivo^^ ScEfulam quandam adÏilterinam faci’antPandedarius,etGenüenfis ille Simon, interen utramep mediam fdlicet quandam fpeciem j quod Efula quidem ladefdt^Lmaria üero fine lade fit»

» . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPERATE N ÏT: V M dUS»

‘ Temperamentofrigido amp;nbsp;humidodeprehendimus in fecundogra-dUjhaberec^ uires diflipandijinddendi,extenuandi,8èpcrpellendi»

' AB H E R B A R i i s uircs ^luu^ientacinun^ cupanturbuiufeemodi» .

Eius,fimulatcp Pimpinellæ fuccus beryfipelata refrigerant»

Cancroquocjpjôd Carcinomatis nihil eft quod æquei^jedeatur.

- Per feinditaherbacaldamentis,fertur tonus corporis laborantis dos loresreprimereamp;fedarc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 's*

Aqua Linariæ cum medio cortice Ebuli pota,quantitate nucis 5uclla* nbsp;nbsp;, .næ,hydropicis mirum in modum efjeit aquarn per urinam»

Eadem oculis rubentibus falubris cft,fero, amp;nbsp;in ieiunio indita modis ß «,Crebro id compertum baud parum multis»

r 3

g 1 M~ P D 1 c,i V M Pharma?

D E E « V b A, RhapCodia xxxix»

NOMENCUATVRAB

Graecap, .vnuva-Kt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

'Latinæ, Efula. •

Germanicaej îVolffôItîîk^ autCypanfliam Tithymalum, autcertePityufam illam apud Diofcor*^ dem lib,55.Neeea fufpicio eft tantum,ncrum in uetuftiffimo libre, aB°' nonienfiquodam medico defimplicibus Diofet#. inferipto, quomo^® ad noftras ofReinas refpondeant,ita fcriptum inuenimus. Frutex Tit^f^ malus Laduca marina,feu Caprina, amp;nbsp;Ladaria hærba. Eius plurafun* genera:ex quibus unius frudum ofReinç uomicam Nucem,alteram cW lam minorem uocant;Pityufam nero Maurifebram uocant,ofRcin£lt;l‘’‘’ £p Bfulam maiorlt;n,quæ ubiqj erefeit.

Quadruplici differentia eernitur.Quidam tenera. Quedam craffof^ radice. Quædam maior. Quædam minufcula. Quæ autem uera Efu^^ hodie habetur^Linariæherbæ fpecimen præfefert.

Eledioeiusex M E s v E.

Magnum eff malum,abfeindens uifecraiparuum nero eft ilïud,4'’®^ cligitur.Et melior pars plant?, eft cortex radicis eius;amp;! lac eius eft aeuö^ us amp;nbsp;Fortius, Et melior eft radix ipfius, Habens proprietates quineç, b°^ nas Icilicettcuius cortex eft fubtilior amp;nbsp;leuior’.amp;l facile frangitur:amp; eft^^ bens de rubedine aliquid,f cut Caffia proprie; amp;C fuper quam iam pract^*^ qt medium anni.Recens uero menfis fui tantum eft mala. Nigra uero^ft pernicioia.Etortainlocis thermarum fimiliter. Etmekus tempus colk* dionis radicis ipfius,eft principium ueris,amp; ladis^ius,in fine ipfius»

Complexio amp;nbsp;proprietas»

Calidæ complexionis eft Só ficcæ in principio tertq . Et lac eius cali«J*^ us: amp;nbsp;eft compofitum ex fubftantia ignea,acuta,amp; fubtili,amp; ex fubftao^ tia terrea ftiptica : amp;nbsp;eft inciftbum, fubtiliatiuum, exiccatiuum material j rum fubmerfarum, liqmfadiuum 8c apertiuum, difruptiuum orifido^ ’

rum uenarum*

RECTIFICATIONocumento?

rum Efulæ,

NOCET cordi,hepati,amp;ftomacho,amp;difrumpituenas,amp;:cxcoii* at uifcera:dcrelinquit ihfiammationes,facietes cadere in febres. Et ernenn • datur primum nocumentû quod ex eo timetur,mifcêdo ei aliquasexW^ dicinis cordialibus amp;nbsp;ftomaticis,amp;hepaticis cum eo.Et fecundu amp;nbsp;tertio urn nocumentû corrigitur,acquirendo ei bonitaté cum medicinis có^^^

- jCorum T O M vs Primus» ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»95 tinatiuis,8if cöadiuuantibus Qc confoIidantibus:Gcut cft dragagantu pro A pne:amp; gummi^Sd bdellium,amp; mucilago pfilij,amp; fuccus portulacæ,amp; G^ milia.Ecquartum nocumentum eius tollimr, permifcendo eiex rebus re fngcrannbus,amp; extinguentibus aliquas «Et ex hoc^acientibus apud me cft^utinfundaturin fucco Altaraxacon, autinfucco Endÿjiæex pauco aceto,aut in fucco portulacæ, aut folatri amp;nbsp;aceto.Et fi fuerit acetum dcco-dionis,aut infufionis citoniorum,erit melius. Mirabolani quoque figiU lanteibonitates noras,8óabfynthiumfimiliter, amp;alóe. Et dixit ludæus» Infundatur in Iade dulci, auf aceto, amp;nbsp;renouetur in eo lac multotiens, exgt; ficceair.R.eprimitur enim f c a fua malicia. Et dixit RufFus.Si folutio per ipfum fuperfiuigaut lab^nbfefiat, fedeat folutus in aqiia frigida, Midi qüO(^uidetur uerbum inconuemens. Circumftans enim frigidum inclu dit,amp;cöadiuuat uirtutem medicinæ,8t corroborât earn. Necnon amp;nbsp;me^ dicinas adiuuans ad uias cxpulf onum, repellit materias,Gcut te fcirefeci mus.Succurrendue/li2iturtunc,Gcutin Canonediximus. Confedio pilularum deAlfebram conferentium hydropiG. Accij^eius præparari partes quatuor,mirabolanorum citrinorum partes quatuor,aloes partes quinqiie:conGcecum fucco funiculi :aut endiuiæ. 01 eft do fis earum a dra chma una,amp; femis,ufcp ad très.Et quidam ex lade eius, amp;nbsp;farina faciunt oblatas,amp;:foluuntcumeis. Et quidam faciunt cum aceto amp;nbsp;zuccaro, ÔC lade ipfius. Et quidam cum carne citoniorum, ôlt; maftice^dunt foluti# uurnbonum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n - . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

VIRES, ET I V V A M*E N T A» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Solutione educit flegma uebementér,8f aquam citrinam, amp;nbsp;humorcs B melancholicos,amp; materias aiunduris,et confertdoloribus earum. Et eft ex medicinis magnis ad hydropißm. Verumtamen nocet hepaii,amp; deße cat corpus uten tis ipfo. Et confumit fperma,amp; lac eius hoc uehementius facit.Et facit cadere in febres.

DOSIS EIVS»

Corticis radicis eius a Caradis.q .uGp ad, vq. Et ladis eius a (Jarado u^ no uG^ ad tres,

VSVS ET ADMINISTRATIO Efulæ ex Plateario,

Efula calida amp;nbsp;ficca in tertio gradu. Frutex cft, cuius radix tantu ufui competitmedicinæ. Cortex radicis eius fi in uere colligitur, per biennia urn in magna efficacia feruatur.Melius eft tarnen, ut fingulis annis renos uetur. Virtutem habet purgandi flegmaticos humoresprincipaliter, Vn de ualetcontra ægritudines fadas ex fiegmate,

Nota,quodIdericiamfuoacuminepurgat. Poft Scamoneam utili^ or eft Efula, amp;nbsp;fecurius poteft dari, non enim eft multum abominabilis, • utquaßindigneturinde ftomachus quandoque : fed tunc tegula calida fuperponatur.

Ips ^ 1 M p D i c i ^v » M Pharma^

Contra quotidianam de flcgmatcnaturali\arteticam,podagras,cl’i^ agram, paralyfim, iliacam paflionemj amp;nbsp;leucoflcgmatiam detur pulu‘’ iftePetruncelli. Recipe fcrupyl.v,Efulæ, amp;nbsp;modicum cinnamomidf' menfcniculi,anifiji»fticis. Sanisleucoflcgmaticis ualetad præferuat'®' nem cum uinf calido » uel aqua calida,uel cum ouo forbili datus in H^ dio,uel cum iufcello.Benedida Efulata ualet contra prædidas, 8ó ms^** me contra paHïonem coiicam’.inïjciaturperclyftere cum aqiiafalfa,S^*’' leo,amp;melle:optimum eft.

Contra leucoflcgmatiam præcipue tab's fit ufus.BuIIiatfuccusfçnKæ b aliquantulum, amp;nbsp;poftearefidcat: amp;aquamclaramfupernatanteni2^* cipc,amp;: addito puluere Efulæ,ôd zuccharo,detilt;. Velfiatfyrupus: w'**^^ turn prodeft.

Debcatisucromedicinas abhorrenribus, ponatur puluis ciusad^J coquendum cum carnibus, Vekpfi cortices,^ carnesillas comedant, brodium accipiant.

Contra præÿdaspaftionesualet, fi flat daretum expuluere eius,'quot; uino ^ mellc,6c alrjsfpeciebus.Non eft enim mubum abominabile.

Theodoricum anScardinum,uel hieralogodion competenter acuut’^ tur ex Efula prædida,

Ex I O A N N E V I G O N I O,

Efulæ uirt^^ eft, purgareMdanebobam S' Phlegma, Et dus lac Ut'' ruc«s,amp; portos potennlfime cuellit,corum radices exiccans*

ORES,

Diofcorides,lib,5i,did«Pnyufa,amp;capitedeTitbymaIis»

MefueJjb.fmpIic

Scrapion cap.ccclxxf» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Scriptor Pandedarum»

corum TO m V s Primus* ^ rp? ’

d e O M N I B V S M A D V I 8* Rhapfodia XXXV* A

lt; Nomendaturæ Maluæhortenfis*

Græcæ, ' fllt;K^lt;X)(»t KHTTiVrttf KvS?(i«f

Larina?, Malua hortenfis* Liencapræ, P*Turis urina*

Germanies?, ^AppeUn* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

PLACITA AVTORVMdc Maluis* IHiftoriahortuIanæMaluæex P d i#

N i O lib.io^cap^ii,

N M A G N i s laudibusMalua eflun-aep,amp;fatiua, SCiylue^ ftris^Duo genera carun^amplitudmcfolij difcernuntur. Maiorem Gr^ü ei Malopen uocanc,in fariuis. Alceram ab emolliendo uentre diclam pu* tant Malachen,e fylueftribus, cui grande folium, amp;nbsp;radice alba ♦ Althéa uocatur. Ab exceUentia effedus a quibufdam Ariftalthea» Omnefolum in quo feruntur,pinguius faciunt.

THEOPHRASTVS ÖË MA D^V A, quælbifcus uocatur,lib. 9, cap.ip,

Spinam quandam enarrant,quæ aquam iniedt congeler ♦ Etradicem Ibifci pofleaddenfareaiunt,fi tritam inieceris, fub diuoqj humorem po* fueris.Conftat Ibifcum folio Maluæ,maiori tamë,pilofioricp,caule mok li,flore mellino,frudu Maluæ,caulibus proxima. Vfus ei^s adrupta, 0^ tuffès uino dulci, amp;nbsp;ad ulcéra in oleo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Decadem apvlëïvs cap. 50,

AGræcisappellatur Althea,alq Ororiza,ali) Aeleomolocheif, ait) ^ , Molochen agriam,aut Creticen,ali) Anadendramalachen,alt} Sycophyl lon.Itali Ibifcum uocant.Nafcitur locishumidisSó campis.

IDEM deMaluaErratica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B

Malachinagriyn uocantGræci, alt) Aeleomalachen, alp Acopon,a5 lij Malachin, alp Helionftrophon, alp Ofyriacam, alp Maluam ruftte cam^alq Maluam erraticam.Nafcitur ubiep in locis cultis,

ALIA ALTHEAE HISTO? «

ria ex Diofeoridclib.3.

Althéa,quam alij Althiocon,ali} Ibifcum uocant, in fylueftrium Mal^ iiarümgenere eftreni foliaut Cyclamino rotunda, lanugine creicunt, flore rofaceo,bicubitali caule,radice lenta, intuAlba. Althéa appellatur* quodinter primas fit utilis,8c pluribuspolleatremedijs,

Deea,quæ A l c e A dicitur,quamegoputoeamefîè, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

qug hodie herba Simeonis,uulgo ©igntunbö WUr^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;#

uocatur.Exeodem D 1 O s C O R.lib.j.

Alceafylueftrium Maluarumgeneri adfignatur. Folia habet diuifa, Verbenaeæ proxima : caules tres, aut quatuor,corticecannabino ueftis • tos 1 florem Rofe paruum, radices albas, latas,quinque, aut fex, cum* plurimum cj^bitaks.

t^S 8« 1 M P D 1 c 1 V M Pharma?

Sentenriæ NEOTERICORV M, deprædîâfsfpe^ debus iyialuarum,amp;^ autorum expIicanones.Et primo

H E R M o b A 4 B A R B. in CoroHario, »

lVla1ua,inquit,culfuræopera,intrafextum,feptimumC^menfenig’'^’’ defcit in arbo»em,haftarum, baculorumque ufuin Arabia, Mauriiaf’^ quocß Lixi oppido æftuario,ad He^peridum hortos, amp;nbsp;iuxta ddubrui” Herculis.Duo genera earum fumma: quæamplitudincfolq difccrî^^'’' tur.Maiorem Græci Walachen uocantin fatiuis * Alteram ab cmolli^ do uentre didam putant Walachen efylueftribus,cuigrande folium)^ radices candidæ, Althea nominatur, Eft amp;nbsp;quæ unicaulis nafcitur, N®' nocaulos ex fado cognominata. Omne folum Si quo feruUtur Malu^’ pinguius faciunt.De Althea, quæ item Dendromalache ,fmc Anadtii' dromalachedicitut,amp;Ibifcus, uolumine tertio difleritur. Eft amp;nbsp;Akf^’ huius fere oeneris feorfum indicanda.

IDEM rurfum in A b t H E A M,

Wedici AlthAm uocando, ut Theophraftus inquit, Waluam fylô^ ftrem intelligunt. Ab^xcellcntia effedus, a quibufdam Ariftaltheadif’^ tur,Anadendromalache a GalenoJtem Ebifcus,fiueIbifcus. Quantil’’ Plinius Altheamab Ibifcofeparauit, in medicinæufu .Ibifcus inquH’ Paftinaca gracilitate tantum diftat;damnatus in cibis,amp; medicinædum* taxat utiliszqtlÇ Græci /^xâx^n!/ inquit ày^tai/ uocant, amp;nbsp;aliqui PiftdocH'' am.%lthcæfolium WaluæaTheophraftoredditur,fedgrandius amp;P'* lofiï}^,cauliculimolles,flosluteus,radix alba,neruofacp, fernen Walu’’» guftus quocpcaulium ut Waluæ.

MARCEbLI VERGIblI explicatio Altheæ.

Nihil Althea græcis aliud eit,^ fi a medendo medieam fiirp!ifiter^icas:qiiihusKX9«fquot;''’’^ dicina pharmacum,remediumq:,amp;’aX9ai'vi(v,uerbum,meden lt;ft.Nec aliter in TheriaeisfuisN' candcr«X9)({»Tot,aliquid fxpeappellat.HancPalladius in OtSobtiwifnfelbifcum dici,hisuctH* tcftatur. Altheæ,hoceft,Ibifd folia.amp;'c. Vtiturq:ea,uf ucrbis eius utamur,iitexmolliforKU'' num fiat.Tl^phraftus fyluefirem eficMaluam lib. ç.de Plantarum hiftoria confirmât hisuf' bis.Et earn quam hi Altheam,illi uero fyluefirem Maluam appellant. Galenus Anadendrom* lachen uocauit,quafiarboream, fitte aibortfcentem Maluam. Pliniusdiuerfislocis. 15.10.amp;’'' uoluminibus,plura Maluarum genera defcribens,non fans certam earn hiftoriam tradit. N®’ Græcos, amp;quot;nbsp;hune præfertim IcriptorÄn fecuti,præcipua duoMaluarum generafecimus,al''' rum fecundo,a!terum tertio hotuoluminc tradartm. Non ignorantes, haccipfa a quibofdaB iterum diuidi,^ in utroqtgenetTfatiuam,^ fpontefua nafcentem numcrari .In priorciUahof' tenfem, qua in cibis pro olerc uterentur,amp;' locis incultis nafcentem:ut tune in Maluæ com men' tationibus noftrisloiigiusdiximus.In poftetiorchacfyluefiremeffe quæduabusiUisundiqut procerior fir,aliiuscp a terra erigatur, amp;nbsp;in hortis confita arborefeir,multoqt maiores flores,ntc minore ambitu Rofarum profert. Verumtarnen quæ artificio amp;nbsp;operc humano meliorefcunt, diuerfi generis ob id cenfenda non funt. Defcripfit Altheam hanc Theophraftus eodem libfO' Quodej! in nullo Maluæ flore,quod hade nus ipfe uiderim,aur ab a lij s audicrim, luteum ilüH® fern dedit.Neenos fcimus,qtjo modo naturae, S'alrjs fcriptoribusinMalua colorillerefpon-• derepolfic. OftenditquotannisinomniMalua natura interruborem , amp;quot;nbsp;purpuram fplendtn-tern florem.Hicetiam Rliodoides,quodefr,Rofæfimiledicitefre,ncq;ad formam magis ,^3(1 colorem referri id oportet.Quo fir,ut pentiohbus dirimendam inter TheophraftumjfcriptofB q; alios tarn grauem litem relinquamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

çorum, T, 9 M v ,s .Pnmusgt; ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15»?

• ’A

; , gt;nbsp;Explicatio Alceæper H E R m 0 b A V M ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B A R B A R V M,

Alceacauîibusfoliofis.Nafdturinpi'iTguifolojîecficcoîquam 6^ Pc^

GereonCQgnQminât,a fimilitudine folioram,ut c^ngdo, Ipfam quocp

Leonis caudaiTi,qua multum pollet animal ici, Homero, Catullo,amp; Pli* Leonis cauda nio tedibus,appellant Græci Alceam . Differentia in eo, ût quibufdam placet: cjgt;herbadiphdiongum non habet in penultima.Didtur,amp; Cer^ cis cauda eius. Qiianquam amp;nbsp;herba quædam Cerds eft,equa radq fiant Ccrcw. textoribusrunde amp;nbsp;nomen.

De eadem rurfus MARCELbVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

V E R G I G I v s.

Brcuism antiquis Græcorimcdicis Alcoa?huios hilioda amp;’medicinaeft.. NecPliniusaUter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

'aDiocoridelib,x7.Cap.4,de ea agit. Nos etiam,quod illi adtidamüs,non habemus. Illud tantum tacutlïcnolumus,in an tiquifsimisLatinis codicibus coniunÄam (upenorihanceire/uno-qicapitedeutraepagi.Qiiod feciiTecongenerearum natura uidetiir.

Dedus T E M P E R A M. E N T 0.

Agreftis quidem diffrahendi, ^ molliendi dementer particeps eff po tentiæ.Hortenfis uero,quadamtenus plusaquofæ hunitditatis ad mi tut, catenas poteftateimbedUior eft. A barbans frigidgin primo,humidaue to in fccundo pronunciatur.

• - ., DE IVVAMËNTIS MALVARVM

amp; uuIpatæMaluæcx Diofcoridelib.x.

Satihaefuilongeaptior fylueftri, Stomacho aduerfatA, Aluur^iu^ Hat,fcd multo masis caules.

Intcraneis.amp;uefîcæ utilise nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• B

Cruda folia cum falls exiguomanducatajæg^pasexmdljc fanant» Verum cum deatrieem trahere cceperint,ca demurn citra falem utens dumeft.

Contraaculeatosapium,ucfparumlt;^ilt;ffus,illita efficaxcft»

Eadem cum oleo trita perundi,non fenuntur.

VIceramanantia iri*capite,furfurescpcum urina fanat.

, Sacrisignibus, S^ambuftis décoda folia,tritaque, uuhflii^eexoleo / iijiponuniur.

.Eins decodum uuluas infeflïone mollit»

• 3, Prodeft erofionibus ueficæ, 3c inteftinofum, uuluæ,fedisCp, clyftcrc infufum. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

fosdecodæcum radicefua,contraomniauenena auxiliatur,ficonti* nuo abibentibus reuomatur.

,, Contra phalangiorum motfus remedio eft»

, Lac euocat fernen in uino potum : addito Loti fylueftris femme, uefo

lt;:æ cruciatus lenit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

.1. v. v A M E N T A cius,quæ Althéadidtur, ' i^ ex D I 0 s C 0 R I D E hb.3.

R$^^'*“uino,aut aquamulfa,inpotuefficaxcftcontra uulnera^

icö s T w p x i c i r M Pharma*

C par otidas, ab fcfRis, mammarum infiammationes,attritus fedis, inflation nes,neruorum ngores.Siquidem difcutit,amp; excoquiqrumpit, amp;adcic3 tricem perducit.

Coâ:a,utdiâ:um ^,adiecto fuilloadipc, aut anferino, terebinthins* ue,uc malagrr^atis lentor fiat, facit ad uuluæ inflammationes, prædufio^ nescp in pelfis fubdita.

Decoélum eodem funoitur munerc.

Onerauuluae,relïquiascpapartuexfrahit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Decotflæ fuccus ex uino potus,fuccurrit urinæ difficultati, calculofo* rumcruditatibus,dyfentcricis,ifchiadicis,tretntilis,ruptis»

Dentium mulcet dolorem,cum aceto decoâg|,conuto inde ore» Viride femen,ficcumcp tritum , uitiligines in fole perundtas emendjt,

, Eodemcumoleoperundi,auenenatisnönferiüntur,

Valet coiura dyfenteriam, amp;nbsp;fanguinisreiedtiones ^ aluiqj profluuiiï» In pofca, aut uino dccoc'tum bibitur contra omnesüefparum, apumi fimiliumq? aculeatos idus.

Foliacum olei momento,morfibus amp;igni ambuftis illinuntur* Conftat,aquam trfta radice addua,fub diuö addenfari» IVVAMENTA Alceæ ex D I O S C O R I D E» 0 nbsp;nbsp;nbsp;Cum uino,aut aqua potæ radices, dyfentericis,ruptiscp medentur.

Empirici iy ufu habentad Collyria: dieüntqq uel fuipenfarn camap^ élo|^,caligantibus oculis prödèfle»

Maluarumomnium ivvamentacx

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P L i N t o lib.2o.cap.2f»

Huiccontraomnes aculeatos iduseffjcacior Uis, præcipue fcorplo^ num,uefparum,fimiliûqî,8d mûris aranei. Quin amp;nbsp;tritacum oleo,(|ua* libetearum perunefti ante,ucl habenteseas,nonferiuntur. Folium imp*’ fitumfeorptonibustofporem afFert. Valent contra ugnena. Aculeoso’ • mneis extrahunt iUitæ c'rudæ, aut cum anctho potæ. Decodlæ uero calt;’’ radice fua,leporis marinfuenena rcftringunt:amp; ut quidam dicunt, fi a®' j „ 'matur. Qeeifdem mira8dalia’traduntur. Sed maxime, fiquotidie^u!^ । ,, fucciexqualibetearumforbeascyathumdimidjum,omnibusmorbisf^ riturum. VIcera manantia in capite fanant,in urina putrefadæ lichens^ '^ ulcéra oris cum meHe.Rftix décoda furfures capitis,8d dentium mQ^ bilitates. Eius quæ unt^n caulem habet, radice circa den tem, qui doMl punge,donee definat dolor. Eadèm ftrürnasÓóparotidas, panoslt;^,2tl* dita hominis faliua, purgatcitra uulnus. Semen in uino nigro potum,^ pituitaSd naufeis libérât. Radix mammarum uitqs occurrit, adaUig^'^ 'Ihlèna nigra.Tuffim iu lade coda, amp;nbsp;forbitionis modó fumpta, qu*1*^ dicbusemendat.StqmachoinutilesSextusnigerdicit. Olympias

, bana,aboWiuasenecumadipeanferis.Aliqui purgarifccminas,fo!çs^’ i rum manus plenæ menfura/in oleo Sf uinofumptis » Vtiq^ confiât,f^*^' Juridntésfblqs fubftrans ccleriusfolui : produus a partuï^ùoeandâ,’’^

corum, T o . M V s Primus* uutuafequatunDant SfRiccum bibendum parturientibus ieiunis.in ui? A tto décodahemina.Qnin amp;nbsp;ferne tritui» adalligantbrachio, genitale no continennum. AdeoCp eæ Venen nafcuntur, ut felsen Vnicaulis afper* fum genitali focminarum,auiditates augeri ad infinitum Xenocrates tra« dat.item tres radices iuxta adalligatas, tenafmo amp;nbsp;dyfentcricis utiliffimc infundi.Item fedis uitijs uel fi foueantur. Melancholicis quocp fuccus da turcyathis ternis tepidus,6lt; infanientibus quatemis. Decode comitialis busheminxfucci.Hicamp; calculofis,8i inflationeamp; torminibus, autopii fthotonico laborantibus,tepidusillinitur.Et facris ignibus,amp; ambuftis, decodainoleum folia Ünponuntur, amp;^ ad uulncrum impetus crudacum pane,Succus decodæ neruis prodeft,8ó ucficæ,8lt; inteftinorum roftoni# bus. Vuluas et cibo et infufione mollit in oleo : fuccus decodæ, pori me* atusfuauesfacit. Althex in omnibus fupraJ.idis efticacior radix, prxeii pue conuulfis,ruptifq;.Coda in aquaaluum fiftit.Ex uinoalbo ftrumas Scparotidas, et mammarum inflammationes, 8lt; pano*tn uino folia de* coda Slt; illita tollunt.Eadem arida in lade decoda^i^libet perniciofæ tuf* ficitiffime medentur. Hippocratesuulncraiis, finentibufep defedufan* guinis,radicisdecodçfuccum bibendum dedit. Et earn uulneribùs,cum mclleamp;rcfina,ifemconuulus,luxatis,tumentibus8i^mufculis, neruis,ar ticulisimpofuit,Ecaffhmaucis,acdyfentericisinuinobib«ndüdedit.Mi rum,aquamradice ca addita addefan fubdio,atepeladefcere. Eftictcior autem,quorecentior.

Ex ,1 O A N N E v I G o N 1 O.

MaluadccodainbrodiogaUinarû^uelpu’li,cum farinahordeacea,uf B t^adfpiflïtudinemfolidam: deinde piftara cum duorum ouorüuitellis, ^olco Violarum in quantitate fufficienti, amp;nbsp;parum croci, omniafimut mifcendo, apoftematibus cholericis,8ó ualde calidis optime medetur, ta inrefoluendo,^ in m»turando,fi natura maturationem tentare uoluerit.

Expeateario.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Contra calida apoftemata in principio folia Malue ter an tu^, 5/ fuperi

l ponantur. Ad maturandum terantur cum axungia porei recenti : amp;nbsp;fu* I per tegulam calidam ponantur. Hoc autarg ualetcontra duriciem fplei | nisamp;hepatis,

\ Fomentum ex aqua décoda,circa pedes ualÄ.

,1 Adfomnum prouocandum in acutisfebribus,Malua coda amp;nbsp;comes I ftafoluituentrem.

J ' Valetin febribus,propter uentrisconftipationem» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex aquaillius fiat clyfter mollificantium compctens.

Ad menftrua prouocanda certum experimentu. Radix ipfius ad mos 1 nbsp;nbsp;nbsp;dum digiti groffa amp;nbsp;longa, uel etiam longior, radatur aliquantulum, ^

. 1 fuperfpergatur puluis fcamo, amp;nbsp;fuperponatur;ungat tarnen prius cum ,1 inelle,fiuolu«ris»

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Maluauifeus plus moUificat amp;nbsp;maturat,fola folia amp;nbsp;magis radix: trita

S

2oz s 1 M P D i G I V M Pharma#

cum axungia, aliquantulum calcfacta amp;nbsp;fuperpofita, apoftemata i^’^j rat.duriciem relaxat amp;nbsp;mollific.^t.Hærba etiarn coda cum radiée, fer^^^ confumptionem aqu^,apparebitquafi quædam uifcofitas: qug fupü'P® fita apoftema pi atu rat, dur urn relaxat amp;nbsp;remollit.

Ex aqua,additacera amp;nbsp;oleo,fit optimum unguentum ad prædida» Aqua décoction is feminis ipfius herbe, ualct contra tuffim ficcam» Confertethicis.

Semma autem facellata, amp;nbsp;in oleo coda, duriciem fplenis foluunt ^ mollificant.

De fatu Maluæ ex P A b D A D 1^ lib.lo.de m en fe O do bri.

Hoe menfe Malua ferenda eft.quæ occurfu hyemis ab incrementi^®” gitudine reprimètur. Loco pingui deledatur, amp;nbsp;humido gaudet. Ltf^* mine transferuntur plantæ eius,cum ceeperintfolia quatuor habere,^‘’ quinep, Meliusromprehendit planta eius, quæ tenera eft : maior eni*” tranflatalanguebit.Saporillius melior, fi non transferantur : fed ned'*’ eriganturin caulem,iff medio earumglebulasconferunt,autIapilIos.H^ ra ponenda eft.Sarculo deledatur aftiduo : Sic hberandæ funt hærbisô^ motuin fentiantin ra dice, Si transferendis planus nodum facias in ralt;^^^ cCjfefhles henjj,

• CONDITVR-A Maluæ ex P L A T I N AË Iib.5J.de honefta uoluptate.

Mirabuntur fortaflequi naturam Maluæ ignorant,me hanebterb^n^ ’ inter eduliapofuifle.Seddefinantmirari,etquantis laudibusextolhn^^ ^ fîtanimaduertant.Maluæduogenera,Satiua,8(^ Sylucftris,ctutralt;^b^* danda.C^æ Altheadicitur,quältefurgat. Amplitudinefolq difeernî*’' tur.Satiuaminor,hancGrçci a molliédo uêtre/^KAaj^iguocauere.Oni'’^ i, folurn in quo feritur Malua, pinguefcit. Valet hæc hærba contraowö^ aculeatos idus,præcipue uero fcorpionum, uefparum, apum, mûris 3* rachnei.Quinettritacumoleo, cutiepextenfa, hominem abiniuriatal** urn beftiolarum défendit. Cruda illita uulneri, aculeos omnes extral^t* Ferunt hominem omnibus morbis cariturum, fiqualibet die ex fuc^ Maluæ aliquid forbeat. VaIct item hic fuccustquanep ftomacho aliquan tulum inutilis)contrabillm atram,eteam maxime, quæ iam adinfama'” ducit.Elixatur tenellæ Maluæ caulis ablata cima, 8d in patina moreafpa^ ragi pofitus, cum fale,oleo 8ó aceto comeditur.Condiuntur eteodémo^ do flores.Necinfaluhre hoc genus conditure habetur: cum amp;nbsp;cahuloCs amp;nbsp;inflationi,amp; torminibus,^ facris ignibus medeatur.

coruni^ T ' O ^^ ^ s Prirtiüs» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joj

' CoriandrurifU

Co:t4nbéelt; D É ^C o R 1 A N Ö k Ó* ,

Rhapfödia xxxiut

lt;[ Nomendaturæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Gfä^eät^ Koftei/^ Ke^ïxvlt;!p4

Latinç, Corium» Corianum* Cceïahdrunl* t Germanicæ, CouantJCV» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

CDeratione nominis Coriandri M»

V E R G I b I V S.

Rediderunt Coriandre aliqui in Græds nomen feciffe Cimi«s,qu0s foliaei'us et call les olent.Et quoniam infeeïum id grfd Corio uocent,ideo olrnttm eos plantam Co rion nominauerinr.Sunt contra ^ qui q? Corian non græci frequentitis ^ Górion Cöriandrum uocent,nonaCimidbus,fédquafi Coriamblon.i.hebetantemoculorUmpupulaSdidum fu-iffe ueliiii » )ic'j!Kvcnim oculi pupillam,amp; KjuCxvv^v hcbeiare ijdem grfd dicunt. Qiiod q: uerum ßtj •peritioresintclbgent. Abîme enim nihilquod adoculos penineatpriuaiim in Coriaridrodecer nitur.Omnium dus appellationum prior illa in hoc,amp; alijs medidnæferiptoribusfrequentior cft. Alteram illam in communiore fermonis ufu fuifle, indnat in equiubus fuis Ariftophanes, QudcunqauK^ nofhincuocerur,nota omnibus planta eft,femenpracipuf ;idfoq non ultra anobis tradanda.Numeratur ab hoc ipfo fcriptore.c.uoluminc inter ueiicna;ûdotcq pfxfer*

io»- s 1 M’p v 1 c 1 v M.-Pharma*

tïm deprchcndi,quï fimilis uiuenri Coriandro roro corporefentiatur. Meminit amp;quot;nbsp;Nitand^f** Alfxipharmacis fuis, quo loco interpres cius fyluefiriCoriandro ueneni maleficium inefl«*'' quod ab co deferibitur latioribus longiorij^ufc^ folrjs,multis adnans,rt irumerofa radice/op’* foepflore. Quod nefcioanu^-umficteftante Pünio.io.uolumineeiufdcm numericapiic,'quot;*'' inueniri inter fylutftriaCoriandium.Decoifciurn in.ö,agendum nobis crit,

£/«.«lt;/ CORIANDRE

Radice brcuiu feula herba eft, admodu fibrata.caubbus, ratnife^ mU^ tis,nudo femme, a c firmo amp;nbsp;diutino.Sub cam's ortum falefcit»

DefatuConandn COCVMELLA hb.iz.capiteterno.

Sinape,8c Conandrum, neenunus Eriica amp;nbsp;Ozymu ita utifatafunt fiiafedeimotapermanent'.nec^ eft eorum cultus alius, ^ ut ftercorati runcentur. Pofluntautcm,non folum Autumno,fed amp;nbsp;Vere conferi.

Eademfere P A c L A p i V s Martiomcnfe.

Ab hocmenfe, uk“];in Odtobrem totum Coriandrum fentur, Am’* terra pinguem.Sed Sd macro folo nafcitur.Semen melius puratur, qto^ uctuftiusfucrit.t)elcdlaturhumore, Satum bene,cum olcre quotum^ nafcitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

DeCoriandri TEMPER A M E N T O,

Vim refrigcraronam habermtinquit Dïofcorides.Galerio amp;nbsp;alijs2p^ paretex contrarijs uirtutibus conftare» '

^ i R E s Äfinuamentaeius ex Diofcoride.

IlTitum cum pane,aut polentaj'gnibus facris,8ó ulceribus quçferpufl* med«ur»

Epinydidas cum mclle,uel uuapanà,teftium inflammationes.carbu® culofep fanat.

Cum faba frefa, kru mas amp;nbsp;tubercula diieutif»

Tineas interaneorum expellit,femên cum paflb potum, Genituram adaupet.

Largius tarnen fumptum, mentem non fine p^iculo mouet. Qiiarï continuo^ copiofiore ufu abftinendum.

Succuscumcerufa,ipumaueargenti, necnónacetoamp;roiaceo illitiJ!» ardentes fummæ cutis inflammauones emendar*

' Ex P LW N I o lib.2o.cap.io»

V alet contra ferpenti|m genus unum,quod amphisbatnas uocat,pO^ tum,impofitumcp,

Sanat amp;f aliauulnera,epinydidafc^,amp;puftulas„tritum.

Sicamp;omnestumoreSjColledioneiqpcummene.autuuapaira.Pano* uero ex aceto tritum.

Semén ex aqua potum,folutionem uentris ftringit,

• nbsp;nbsp;Serninis grana tria in tertianis deuorarijubet aliqui ante acceflïonn^ uel plura illini fronti.

Sunt qui amp;nbsp;an te folis ortu m ceruicabbus fubij ci efficaciter putent» Vis magna ad refrigerandos ardores uiridi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

^‘in^^t^nii 'T/ CP M V B PrîrfîBs^T e 7j^ VIcera quoc^ quæ fei’0óriê,fartat tum mellejiel uua paffa. Item teftes,ambufta,carbunculos, aures cum lade mullens, epiphos ras oculorum,ucntris amp;nbsp;inteftinorum ftuxiones.

Semen ex aquapotumbibirurin choleriscum Ruta.

Pelljtanimalia interaneoit^.cum mali punici fucco, amp;^ oleo ferne potn* Xenocratts traditrem mira,fi uera eft, menftrua contineri uno dieji unum granum biberintfceminæ:biduo, fi duo’.amp;Stotidem diebus, quoc grana fumpferint. M. Varro, Córiaiidrö fubtrito cum acetOjCamem mcorruptam æftate feruari pu tat.

Ex M A C R O»

Depellereuentrc .•

Luinbricos,tmcafcp folet,fitritabibatuf

Cumuino:uelfi mixtafumaturaceto.

Ex I o A N N E V I G O 'n I O.

CoriandrumquidamdicuntciTe frigidum amp;ßccum:quidamucrocalidum. AbeffrAuern cognofciturcalidum eflerquiauentofitatem Óf ftrophulas refoluit. Ex a!io enim larere often -dunt ciTe frigidum amp;' ficcum. Quia fumptum poftcibum,cibi uapore^ompefut, amp;quot;nbsp;uapores ad caput afcendentes,prohiber. Ideo dccodió «us,cum farina fabarü,amp;' oleo rofaceo,amp;' myr-tino,ad ignem de omnibus f aciendo en-nplaftrum folidumjapoflemata tcfticulornm calida po-tentiffime refoluit,dolorem mitigando.

Etfuccusei js,cumfuccoLa(ftucxamp;f Piantaginis, 5f albumine oui,óf oleo fofato,ompha-cino,omnibus fimul conquafratis,apoftematibuscalidis0f herefypclauSjUehcmentef opiculaf.

Ex A P V L E t O capue.io^j. •

Mulier utcito par)at,Coriadri feminis grana.tuauta^.in Imteolc^un do de tela alligato., puer, aut puella uirgo,ad femur fim'ftrum,proj3e ingt; guen teneat:^ mox ut peradusfuerit partus, puen'remedium cito folua tur,neintefi:inafequantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

De NOCVM.ENTI s Coriandn'exDiofcoi nde libro fexto.

Non poteft ob odorem latere Coriandrum. Voeem baufium exafpe' rat,amp;ebrietati fimilean,cum turpi loquacitate furorem facit.Toto coipo re eiusqui idhaufit,Coriandri etiam odor fentitur.

: . DeeiusC ORRECTIONp. •

Rcmedioeft^cum Irinooleo, qûoinalrjspræmonftratum eftmodo, ld cduxeris,cum abfinthio meracum uinum: neeitidem per fe potum u^ tileeft.BibunturcontraCoriandrumutinteretiam ouorum putamina in feipfa eonfradta/ntaq^, amp;nbsp;cum muria diluA, Quinetiam Muria ipfa per febibituqfalfumcp gallinaceorum,anferifueefculcntum ius, amp;cum lupinapaiTum. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

'd‘/ ' A VfT o R E S lE T D E S C R I P T O R E S.

Diöfcorideslib.3.cap.6;i. . PaUadius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PliniusI1b.20.cap.20»,

f ’Apuleiuscap.iop. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Macer, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loan.Vigonius»

f2^ Columellalib.u.cap.?» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. S3

r^ï * r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ '

*quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• K De o ZYMO Rhapfodi'a xxxv^ N O M E N C D A T V R Æ

Gricae,’ Äxv/^eF»

Ladnæ, Ocymum» •Bahlicum»

Germanicæ, ÂAjtlKttï^AWt»

PLACITA AVTORVM öeEafllkO* Perationenominj'sOzymiBapnftaPiuSjCünjmenwH)^

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuperhorto Columellæ»

1 ON o C Y M A legendumeft.fcd O2yma,prohcrbao«3o’^ • ra 00 condimcnris idonea, quæ denuaturab c^ep, quöd cft, redokreJ” bords fatorum cc terri me naleitur Ozymum: nihil illo fcccundius. Cuü* fnaledidisacprobrisferendum præcipiunt, Ixtius prouenfct. HæcPü^

■ corum, T o m V « Primus» • ïo^' niuslibro uicefimoprimo.Columella item Ubro-duo^edmo . Circa klus Ä MaiasOzymaferunturzquörumcum fernen obrutum efl,diligenter ui* culcatur pauicula,uel cylindro. Nam fi ttrram fufpenfam relinquas,plæ rumep corrumpitur. De hocquoep Perfius, Cum bene diTcmdo cantauerit Ozyma uemæ.

Nunc error eorum corrigendus,quiidemputantOzymuefle, quod Ocymuin.Nec refertPlinium dicere, Ozymaceleriterprouenire. Non enirn ommaque profpera cueniunt,Ocymadicidcbcnc.Nos Ozymum O^ymirm, linguauemacula dicimusBafilicum.’Ocymum uero inter pabu!aria na^ Ocymum, meratur:tantum ab Ozymo diftans,quantum ab Eridano Hypanis. De OzymoPlinius memiim Iib.xi.inter hortenfia: de Ocymo ueio libro de cimoodauo.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Controuerfia de 0 C Y M O eX

p D I N ï i lib.2o.cap. 12.

Ocymum Chryiïppusgraiii'ccrincrcpuic, inutflcefle dicens fromacho, urina?, OCufontm tjuoifïdaiitati: prj?rlt;rca infaniarh fatere, amp;nbsp;Icthargos, amp;nbsp;incinoris itti^udcoque capras id afpernari . Homimbus quoque fugiCrtdum ceniet . Adijeiunr quidam , tricum fi openatur lapide,feerpionemgignerc.CommanduCattlm, 8(in fok poUtiup, uermes afFctre. Airj uc* ro,IÏ fodem fetiaturquifpiam fedrpione, qui edenr Ocymum, ianari non polTc.Q_iiniino traduntaiiqui,man!puloOcymiaimeancrisdecem mannis, ucl fluUialibus tUro,conuenirC adeumfcoipiones a proximo omnes.Diodorus inempyrids cuampcdiculos faccre Ocymi dbum.

Secuta ætas alacri ter défendit. Nam id effe capras, nee minos quam àAentham Ä'Ru-tarn, feorpionum terreitrium idtibus, marinorumque uenenis méderi, cum uino, addico*ce-toexigun. Vfu quoquccompertum,deScientibus ex acato odoracum faiutarem effe. Item B IcthargiciSjSf inilaminaris,^ re frigeratio ni. lUitum capitis doloribus, cum rofacco, auynyr-tco,aucaceco,Itcm oculonimepiphorisimpolïtiimexuino.Stomacho quoc^rfle utile.(n- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

flatipnes, amp;nbsp;rudum exaceto diiToluere fumptum. A!uum firtereimpo(ïtum,urinam ciere, fic amp;fflorboregio,amp;’hydropicisprodeiïc. Choleraseo Scdcftiliationes ftomachi inhiberi, Ergo etiamCceliacis Phiiiftio dedit: (3lt;co/fum dyfentericis, amp;nbsp;Colicis Pliitonicus . Aliqui amp;quot;nbsp;tena^ fmo,amp;fangu:nemexfcreantibus i i uino. Extinguit quocf ladfis prouenrum. Auribusuri-lifsimum infandum, praccipuecum adipe anfenno. Semen tri turn ó^hauftum naribus,fter-nutamentamoucc,amp;d^tillationescapKiqUC’C|;iIlitum.Vuluas purgarin cibo ex aceto. Verrucas mixto futorio a tra men tg, tollic. Venerem ftimulat;idcoquc amp;' equis, afiniscj admiflurae , »empöre ingcriiur.

1 DE AblO OCYMO, Q.VOD • eftpabuligenus,idem P b I N P

V 8 lib.iS.cap.K?.

Apud antiquos erat pabuli genus, quodT?ato Ocymum iiocat, quo fiftebantaluum bubus. ld eratepabulis,fegetci!fcrididcfeda, antequam gelaret. SuraManiliusid aliter in ter pretatur,amp;traditfabæ modtosde« ccm,uiciæ duosr, tantundem amp;r eruiliæ in iugero auturnno mifeeri, Ä' feri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

folitos.MeliusÔC auenaggt;æca, cuinon caditfemenadmixta. Hoeuoei* tatum Ocymum,boumep caufsa feri folirum, Varro appeUatum a ede^ ritate proueniendi,a græco quod eft ukus dicunt.

IDEM DE O C YMO libro nono,capite feptimo.

Nihil Ocymo fcecundius.Cum maledidisac probris ferendum prægt;

S ».

loô 9 1 M P t F cT i'^vrM, Pharma?

G cipiüntjætius próueniec. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Deems fatü, COLVMBLü A inhortofuo«

Turn quoq; pro«flb,rfguoc^ infperfanouah’, Ozyma comprimito,amp;grauibus denfato cylindris,

- Exuratfata ncrefolud pulueris æftu, Paruulus aut pulex irrepens dente laeeßac. Neu formica rapax,popular! femina pofsit,

DeOcimofcituquædamdignifîîma,ex HERM 0^ LAI BARBARI CoroHario.

• nbsp;nbsp;jOcimum prorumpit c terra ederrime,floretpamculatin^contra^ olus tcacteruffl,^

pane infenoi e,demuin fupcriore : quo fit ut diutius quoque floreat. Quemadmoduin W amp;nbsp;Hcliotropium .Radix unadefeendit in alritudinem crafla,d' admodum lignofa.C^’'^, alâteribusexiles acprolikæ.Semini cortex obducirur. Vni Ocimo aquadatur meridie:^“ cætera matutinis rigentur.Feruetlti quocÿaquafparfum,maturius proueniredicitur.Sub^’ jnem exalbefcir, Difierreuidetur Ocymum ab Ocimo, cp Ocymum pabuli amp;nbsp;farraginisqu^/ darn genus eft Uocatum:abocys uerbo,quod Ualeteno,ut Varroni placet ; fiu.e ab èoquoû ' *tataiuum bubus,iSRideoi}s datur,ut purgencur.PabuIanum amp;nbsp;Catoni erat Ocymum,«“'' bateobubus aluum.Ideratefegeceuiridi défera an tequam gclaret.Quan^manibus carp'’ ,dum,nonfalcula fecanduÆ;utrenafcaturOcymum,Cato praeUpn.Sura Maniliusalittfinj’ piecatur,iS^ tradie Fabæmodios decern,uiciae duos, tantundem ^ Eruilixin iugeriim, iPquot;’ amp;auenaGr3eca,cui non cadit feinen,additamifeeri, amp;nbsp;autumno Bourn cauflaferi folios y apiidantiqiios Ocymum uocanim. De Ocimo fu nt qui feribant captas idafpernari,0’l‘''’ i amfaccre.'Tritum fi operiatur lapide,Scorpionemgigni.Manipulo dus cum canctisdefd''^ ■ rin^uelfluuiatilibus trito,conuenire.ad eum Scorpiones a proximo omnes.In cibopedici''; , facere. Capras id efitare,alri uolunt. Habetur amp;nbsp;fylueftre Ocimum, qiiod aliud eft ^ Aaquot; ’ Quanep Acinos,quemadmodum amp;'Ocimoidés a Romanis Ocimaftrum uocari DioftoC exififfhnat.lllud monendifumus, de fylueflri Ocimo nihil feripfifleDiofcoridem, de Ociö’®'| • nihil Plinium.Martialis de Ocimo fenpfiffe rem miram diciturrep modo purpureos, inodo’^ bos,modo rofeos flores pa ria t: S' fi ex eo femine frequenter fatum fit,nunf in Serpillum,nU in Sifymbriumabirefolitum.ReccntioresGraeci,quidereRuftica frripfcriinr,I’gt;afilicon,y‘ . fodulon appellant Oeimumnantamep turn eofccminædifcordiaminefle prsedicant,ulfip’‘^ rio fubiedum fir,necmulierid fciat,futurum,ut nun($ cibo manus admoliatur, pituf^ i®’® (Sum fuerit:ut fortaffe hue alluferit Peffius poétaillo uerfu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

, Dum nedeterius fapiatPanutia baucsi, CumbenedifcimSocantaueritOcimauernae. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.

Pro,exc3ntaueiit,hoceft,canrando excluferit.Nam S' Vano,Plautusq;,ut ait Nonius,tï^| tareufurp®itprofxcludere.Meretriculamquandam Corïnthi Ocimum!uocatamlegƒquot;’: comoedrjs:ficuraliam Abrotonum:quo amp;nbsp;Themiffoclis mater fuit nomine. Quanep lun'“ Euterpem uocatam fcribant,iScaliamThryallidem,amp;afiam Sifymbrium:etaliamMeconia' ' hallam Herpydtdem,amp;'aliam Myg^hincm.

Öcimi explkat^o per MARCELCVM Vergili'um,

Éff Ocimo quemadmodum ÓC plyrifque alqs, in runs amp;nbsp;hortorum difciplina,eadenH!''* ;• uirtutis humanaefortunaOratio, Malcficio enim amp;nbsp;inturrjs melioreG ir. Vtque illa '■’l^'d Hioaliquoobruta,autaPrindpibus neglcda,malcuc habita, nihil ex fuo cenfu amirnti^ , quodinferro,metallifquealr)sfit,longoattritu fubinde magis nitet, amp;nbsp;fpeciofior plxrun'l cmergit:Sic etiarh non difsimili ratione Afparagus Ixtior in cenfus prouenir . Gaudet '’carijamp;afteri pedecrocus, pereundoquelaetiorprouenit .Crifpum nunquamin hortis fie' pium,nificumcft natum incremencum eius, fupcruoluto cylindro cocreeat olitor.R“ . dum conferitur, malcd dis profcquunturquiadfunt: nee aliter maiore bonitate nafd '® lus antiquitas efedidit. Ex hoc genere Ocimiim eff ; gaudetque Sr ipfum eum obrututn q, ferneneff, pauicuta,uelcylindrodiligenterineukari. Nam fi terram fufpenfam reliquent ror,facillimc totü corrumpitur óf peril, Quodcj uix credat aliquis, feruenti aqua confpd*'quot;' ^celeriusetiamprouciiit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•.

- ’ forum TO M Y'S- Primus?

Indicium SIMONIS GENVENSIS,

Ozymum ,id eft, Bafilicum,multas habet fpeci^ .Nam eftcómmiis ne,qiiod ubit^ inuenit,latis folqs.Et eft Garyophyllatu, ftridioribus fo li)s,8C minoribus Garyophyll)s,redolens,ÓÓcitratu, omnibusfohislatio rïbus,odorem Habens ciernquod Arabice Turungen uocatur. Quidam Fluuiale uocant,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, P A N D E C T A R I t.

Ozymum quoddam eft Garyophyllatu, quoddam comune, ^ quoa dam latum.Plus alijs, q^od Citrariö uocatur. Ozymü Garyophyllatu, cftillud quod ab autonbus laudatut : Citrarium,óó commune uituperai tur,Gaq'ophyllatumcompetitmedicin£c,etherba,etfemcn:cum autfim pliciterponiturin medicina fernen debet intcUigi, Sdpoufsimuminele^ duarijszfed in unguentis amp;nbsp;emplaftris herba intelligitur.

HISTORIA OZYM1 EX i'- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Serapione cap.i$6^.

OzymüGaryopbyllaïum feeundû IfaacEbenamram,folia habet pat ua,quorum color eft inter uirorem amp;nbsp;glaucedinem : Slt; odor huius heri bçeftfimilisodoriGaryophylloRt'.etftipeseins eft quadrangulus,cuius ' color eft,ficut color foliorum ipfius’.et fernen eins eft minir^um,nigrum, SdcoUigiturinmenfelunio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ft

Ozymum non GaryophyUatum, eft arbuftum paruu, £lt; habet folia Cap.xjr. colons nigri,fimilia folqs Herendarog,maiora amp;nbsp;latiora. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/^

DomefticumOzymum ,habetlatafolia,ramulosuirides,quadrani^‘ gulos: 80 color ftoriseius eft albus : Sf ferneneius eft, ficut fernen Ozy* ■mi.eteft calidum et ficcum in fecundo.Aperitopilationes cerebri,« con fortatincatbarro, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Decius T E M P E R A M E N T 0.

Tefté Hippocrate Itö.derationc uidus, amp;lib .i.de pafsionibus, quac accidunthomini extra corpus, ficcat, calefacit * amp;nbsp;fifticKenfet^' inter ea quæ confortant cor, '

TEMPER A MENTVM, ScfOmplexiociusex . : AVICENNA lib.de uffibus cordis.

Bafdicon eft calidum ^ ficcu in primo. Hab^auté aromaticitatem ^ ? ftipticitaté,cum fubulitate, Prater hæc etiâ eft in ipfo ruperfluabumidi* tas.Lçtificataûc cumproprietate:quam adiuuai aromaticitas,ftipticitatl amp;nbsp;fubtiliationi afTociata. linaliter tamê ufus cius,non eft in lænficationc laudabilis.Quonia fubftantia nutritiua, quçeftin ipfo, contrariai ipfius medkinali fubftantiæ. Etenim fubftantia medicinaUs efficit quæ dida funt: nutrimentalis uero fanguine turbidum atcp melancholicum genei • rauSC illafupcrfluitas infuper quæ eft in ipfo, cauflatinflaiionêin uems»

Vires cius,8lt;iuuamenta ex D 1 O s G 0 R I D E*

Incópioüïre cibo oculorumaciembebetat.

iio ^ i. M P i^ i c I v M ; Pharma*

C Aluum mollit»

Spiritum mouet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

' VrinampeUit,

Laccuocat.

Aegre tarnen coiificitur»

llhtumcum polïinepolenta?,acetoamp;Srofaceo,pulmonum

tionibusauxiboed»

Draconis marinj,amp;fcorpionis idibus per feprodeft,etcS

oculorum doloribus.

Succus uifuscaliginemabftergit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Dcftiflanones exiccat.

hemen potum conueni'tinfaniennbus,difficili urinæ,inflatislt;y»

Nanbus hauftum,fubinde mouet ftemutamenta,

Qkiod idem herba effidt.

Sed oculos græmi ncceffum eft:cum ftemutamentum urgef.

Suntqui in cibis abdicandum cenfeant.Quandoquidem manoi’^ tum,amp;in folepofituenjiermiculosgignat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Aphri autem adqdunt/i feriantur a fcorpione,qui Ozymont^^''’' nullo conflidari dolore.

EX SERAPIONE.'

jpixit Ifaac.Confert ftomacho frigido, amp;nbsp;facit digeri cibum grofst’’' Et confert hepati amp;nbsp;cordi.

l^ixit Alenmefuai. Aperitopilationes ccrebri,amp; confertcardiaedf' elb a phlcgmateamp; melancholia,

Dixit Sindaxar.Auget choleras:amp; conferthæmorrhoidibus. , Dixit Alcalamen, Et magis temperatum ^ Maiorana, nee eft in^°^ ficcitate tantum.

Ex P b A T E A R I O, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Contra fluxum uentris ex friniditatefadum ualet, cum modicof^' uere Ac^ïæ,amp;deco(?lum in aqua pluuiali,ôC potum.

Matricem mundificat, amp;nbsp;menftrua prouocatdecodioipfiusho'l’Jquot;' aqua,amp;f ft fiat ex ea fomentum circa pudenda,

idem fade coda in uino€^ oleo.

Cataplafmata, ualet jontra tenafmonem,

A.V TORES ET DESCRIPT O RE S.

Diofeorides,lib.2.

Phnius,Iib,2o.cap.n.Iib,i8,cap.u^, '

1 olumellain horto fuo.

Scriptor Pandedarum, Serapion.

Auicenna de uiribus cordis. Platina lib, de honefta uoluptatf»

«

corum T ô M v s Primus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;211

. tneycnblomlm»

'' o E L r L i (^ c o N V A rgt; r i s, vel l is lio fylueftri. Rhapfodia XXXVI,

lt;i N o M E N C L A T v R A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Latina, tHiUm ConuaKium,

■^ Germanica, tncyblumcm ,

I' i L 11 ConuaÜij nomêapud Barbaros tantummodo lego, apud X^y Diofcoridem nufqua,qüod equiderh ob/éruarim. Quamobrent tantifperhicuulgata Herbaria moratifumus, donee uel ex ledioneno^ ftra,uelabdodisherbarqs,fïde«ih'quid dignius ac certius perdifeeres mus.Maluimus enim ingenue fateri,quod ignoramus,quam temerario aufu,nouare quiequam, uel priuato nomineinferibere, cuius non ante, auteertasrationes,autprobabilesfakem coniedurashaberemus. Vtdis cam tarnen quod ièntio,mibi unius generis mukæ fpeciesefTe apparent, Narciflus,Flores Martij,alba ilia Liguftra refercntes,5lt; Lilium Conual lis,omnes liliatei generis.’quafdam fylueftres, quafdâ quoqj domeftieas. quafdam odoratas, alias odoris expertes. Licet id conijeere, partim ex

2* siMPüiciv M Pharma*

Theophrafti Lil/orum partitione, parum ex M arcelli V ergiln ^*’^®^ f tionibus,8c barbarorum comi^'cntarrjs.Medicos quos fu per bac rccoH* fuluimus.magis muos reperimus ^pifces.Muüjantafibi poUicmp'’^ puram,experimentalt;^ per mortes agere,amp; tarnen hæc mmima*acuulg*, tiffima naturæ ignorare.

De TEMPERAMENT O D I b I I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Conuailis«

Omnes frigidæ achumidæ complexionis affirmant, refrigerarc^J * confortare,ut Violas,Lilia,amp; Rofas»

VIRES ET IVVA Mlt;E N T A»

Corroborât cor, cerebrum,hepar, cæteraCp fpintaha membra, utuo* cant. Vndeexhibetur cardiacis, uertigine correptis,epilepticis, apop^t** cis,phreneticis,8c crebro in fincopim procliuibus»

liem bis qui patiunturtremorem cordis, amp;f pundiones præcordion’» quibus membiÿ quoep tremunt.

Compertum eftetiam,incipient! lepræ meatus occludere,ne latiusfo pat malum,amp; altiusfadices mittat»

Scabiem amp;: impetiginem reprimiqillitum: idqj fi uicibus aliquot fo'' ascumilliusaqua.

Eademue^jenoforum animalium,amp;aculeatorum idus refundit.n^ ex«liberent:ueluti funtuefparum,araneorum,apum,amp;id genus cæKt®^ rum, Gfubinde iHinatur.

Hartus accélérât,ÓÓ menftruatfed remiHius,adeoq; fine negodo» Ocularq etiam medici adoculorum inflammatioiaes,amp;caligmcst^ ütuntur»

VINVM LILIl CONVALLIS • ficparatd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Recipe uini ueteris optimi,atquepleniffimi ujenfuram unam,floni(’’ Lili) Conualhslib.unam,quos cum indideris uitreo uafi,in foleexcoq' to diebu»so. Vbi infolaueris,per alembicum extrahito, femel amp;itcrüni' Extrac'lo Iiquore,adde aqug Lauenduig modicum, piperis triti idenu^^’' Nihil hoc uino preciofius.

Cerebrum confortât,apSplexiam prohiber,colicum dolorem fedat/‘ uirés cordis mirum in modum coadiuuat»

corum T o M v s Primus» • ïuy P I C AR l A»

^y^wAv^U'Aut» •

D E S C R O P H V L A R Ï A,

Rhapfodia xxxvii» ^

lt;[NOMENCLATVRAE Maioris,

Latinæ, Scrophulariamai'or» Caftrangula, Vrucamortuï^'

Germanies^, ©AWWUV^» ^ygXVrtV^cnïvaUt»

MINORIS,

Latinæ, Ficaria. Millemorbia,

Germanicæ, J3faffcn^lt;$bltn» JySWUVÇ»

2^ E D X AE,

Latinæ, Scrophularia media,

Germanicæ, Kttabenlïrtut» 0»3o^4ttnóH*AttU •tPuubt^

baut» fo^xvAnsï» (5a«clgt;3cyl» ^o^wexu»

SIVDICIVM OT|iONIS de Scrophularia, CROPHVLzAREM hærbam,quæ*fitapudDiofcoridemut pronunciare temere non auGm,ita radix palam indicat,inter tefticulares, 8Cglandulofasccnfendam . NuUa tarnen tefticularium apud Diofcorii • ^ dem defcriptio adhuc mihi fatisfecit '. Quare Barbaros tantifper morati ^ furnus,donee certiores de nomine eitfs proprio fieremus,uel alius quifpi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

am certioribus indices apud eundem nobisdepinxerit. Animaduerto * autem trium generum baberi.f. Maiorem, Minorem, ^ Mediam » De • MaioreSimon lanuenfis fic. Scrophularia herba quædam dicitur, uel Slmonlann» idco, quia ci^ca radicem quafdam tuberofitates, uelutftrophulas habe# ®*^’»

11« »I M P L 1 c 1 V M Pharma*

at:uel quia uakt ad ftrophulas delendas» Habet folia fimilia Vrticac Jf^ maiora,ê^ fubnigra. Similiter amp;nbsp;totaplanta,ftipitem unum reóum,duo bus cubitis longum,in cacumifie grana fubnigra. Ha’cMillcmoibia, 3^ bufdam Caftrangulfnocatur. Vocatnr amp;nbsp;Fiearia, amp;nbsp;ut quidam uoluni, Vrtica mórtua:eo,quód folia Vrticæ fimilia habet,non tarnen urentia.

PANDECTARivs de MinoriScrophularia.

Tefticulusfaccrdotis,uelZemac,herbaeftfuperterram expanfa.Û ius folia func pinguia,ctrotLinda.Flos cius croceus. Radix tefticulis pat* uis plena,amp;f albis. A Maio menfedifperit,nec amplius cernitur»

De Media Scrophularia H i e R O N Y?

MVS herbarius. •

Scrophularia media, crefcitfolijs pinguibus,rotundis, colore glauoS fucculentis,coliculo palmiunius8c femis,radice tortuofa,etnodofa.Gci' mams uulgo uocatur Knaben ïtaut / Ober Wunbtfraut / lt;8ilt;ï«cb* geyl » quan^ eft amp;nbsp;alia herbacius nominis, cbCV ©»^^bb^UÖ h'i^H^' quoniam defini#,ei apparet a fefto D.Ioannis, abditqj rurfum in terra Feld ita habere, empirico fill lubens crediderim. Tametfi me non fallat,aïi' os inter Confolidas-hancreferrext itemalios inter Portulatas,ex quibu$ em heobaldusnofter Fettichius.

TE AIPER AMENTVM

Vires hab« refoluendi.

Minor calidaefl,amp;ficea,utinquit Vigonius, •

V l RE S, ET I V V A M E N T A, bTæmorroides exterunt,amp; maior,amp;minufcula,tam illitæ ^ potar, Maiore etiam,rubcdo faciei depejlitur ea,qu£ leprç quendam afpt«^^ habet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Puluis radicis Maioris,melli intritus,uel pollini faring triticeemixtus cum optimo uino uetcri,fimulatq?glutitus,fi mox in ftefio decubas, pr‘* mû fudores eliciet, inde ftrophulas, quæ in colle apparcnt,ueliniöt£f^ ioribus pardbus ani.

• R E M E D l A MediæScrophulariæ. ' ■ '

Media uulneraria hærba eft:nam uulnèrarecentia pra'fentiftimegb* tinatamp;confolidat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Proinde fanguinem fi ftit filins fuccus»

' Et conieéla in ollam ,1n qua carnes deferueftt Sd frixantur, facitcon' crefcére carnium frufta concifa,

Certe empirici admuhebria pudendaconftringenda,quouirginits' tem reftaurentcorrijptiSjCa utuniur.

.2iucb«»flt;beU; lt;)«rtlt;ttv4«t;

COTO BRVNNFEDSIVS»

ONSTiTVERAMYS ab i'pfoftatim Opens noftnmiuo,’ quicquid effet huiufcemodi herbarum incognitarum, et de qua* rum nomenclaturis dubitaremus,ad hbri calcem appendere, amp;nbsp;eas tan* turn fumerc d€fcribendas,quac fuiffent plane uulgatiffimac,adeocp amp;nbsp;of* ficinisin ufu:uerum longefecus accidit,amp; rei ip^ius periculum nos edo^ cuitjnterdü feruiendum effe feenæ »yxai^w ÄaTf tvAf/^quod dicitur « Nàni cum formarum ddiniatores amp;nbsp;fculptores, uehementer nos remoraren* tuqneinterim ociofe agerent amp;nbsp;prda,cÓaó:ifumus, quamlibet proxime obuiarn ampere.Statuimus igitur nudas herbas, quarum tantum nomt na germanica nobis cognita funt,prçtarea nihil. Nam latina nelt;ç ab mei /^ci§,ne^ ab herbarps rimari uoluimus(tantum abeft,ut ex Diofcoride, f welaliquo ueterum hanc quiuerimus demonftrare)magis adeo ut locum fupplerent, ^occafionem praberentdodtioribusdeijs deliberandi,^

t 5

ai», s® i ^^ P t* 1 c i y M Pharma# ut catalogum noftmm explercnt^quem oportcbat eOe nonffimtm*

Deprimahacabempiricisid compertum habemus,quod uulnctl^ riaOtherba» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Secanturfolia ei^^on fine acore quodam, fia utoculos quemadnio^ dum allium,2ut cepe ferlant, nia q; per alcmbicum deftillata,aquamiiu^ neribus mundifitandiSjCurandifqj utibffima prefiant, quae S^ putridam carnem érodant,

lt;S»rtwcVblônii

• nbsp;nbsp;nbsp;Incognita ucteribus b arc herba, tametfi paflîm în GermanîaraW Pedicularem funtquiuelint, qued pedibusinimica, illospellatjdti^ dus hxiuio capot lauatut, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

' : lt;örtirti - T . o i M y « Primus»

NOMENGEATVRA«

GfXCX, «J^iKvrop, 7raAvT^i^oigt;t Tfv\iiJ.civiit

Latinæ, CapiUus Veneris. Coriandrum putei. CapiUusporcinus*

Germanicæ, tnauVÏUtCU» ©tcynvuUn»

VETERVM A V T O R V M * placita,de Capillo Veneris,

ADSERTIO CAPILDORVM • B Vcneris,ex Diofcoridelib.^i,

D i A N T o N pufilla gerit folia, fimiliaCoriandri, ferrata» Cauliculi quibus exoriuntur, nigro colore nitent, prætenucs, palmum alti-.folrjs Filicis, admodum exilibus, radice fuperuacua. Neep caulem. necpfruâum,nec]^ftoreiTi profert.

THEOPRÄST1 hiftoriade Adiantolib.y.cap.n.

Adianti,ideft,Capilli Veneris,folium in aqua nunquâ madefeit, nee quiequä adhæfifle humons conftat:unde Sé nomen herba ac^pit. Ge? lieraciusduo,Candidum,arqueNigrum. Ambo ad deftuuium capiUos turn utilia,oleo trita.Nafeuntur maxime lotis humidis,

PLINIANA ADIANTI adfertiolib.2z,cap.2i.

Aliud Adianto miraculum . Aeftate uiret, bruma non marcefeit. As quas refpuit perfufum,merfum(^ ficco fimile eft, tanta diffociatio depre* henditur : unde amp;nbsp;nomen a Græcis, alioquin frutici topiario. Quidam Gallitrichonuocant,alfjPolytrichon:utrûcpeftabeffedlu.Tingit enim capilium,5(f adhoc dccoquitur inuino,cum femme api],adieflo oleo cos piofe,utcrifpum denfumep faciat.Defluere autem prohibée. DüO gene* ra eius,candidius,ÔC nigrum breuiuscp. ld quod maius eft Polytrichon, aliud TrichÄlianes uocant.Vtriep ramuli nigro colore nitêt, folqs FiU*

22Ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 1 .îM i’ t 1 o'î 1 * v 'M Pharma*

cis,exquibusinferioraafperaSffufcafunt,cmniaautcm contrarijs^ dicuhs denfa inter fe ex aduerfo : radix nulla,umbrofas petras, panetutj afpergines,acfontium maxim e/pecus fequitLir^amp; faxamanantia: quod rniremur, cum aqua»non fentiat. Calcules e corpore mire pellit,fran* gitcp,utiqj nigrum . Qua de caufla, potius qua quod in faxis nafeeretufj amp;nbsp;anoftrisSaxifragum appeUatum crediderim.

‘ lt;nbsp;M A R C E L b I V E R G I L I 1 A W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 notatioin Adianto,amp;deratione no? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' minisquædam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Coronat interferes putcorum pârictes,amp;'fontiûmargines Adiantum;amp;'quafilÏtien8,qu3^ tarnen odit S' refpuit,pronus qiiærit aquas . Non aliter ^’ qui ^es fedulus conunuequærit,^^ inuenns mifer abftinet.Miraculü in eo Piinius id iadat ; quafi non mulra alia pafsim uideantuG quæ natura li çorporû difTociatione, mifeeri fimul qnaeûqt etiam illata ui nequeuni. ExeonO' minis illicaufla cft,quamduobus uerlïculis in Theriacis fuis Nicander tradidit. Eaefthuidf^' i modi. à)(ƒa^e W a/iavroy ov eux öjuC^oij j'«vivT©',Xi7fï»Xfv TriTifcur« verie TriTaXoinv \-!ri^^ . QuodeftjP'* rumep Adiantum, in quo needefcendente imbre, minimum c cœlo cadens ftillicidium folOj • infidet. Docuitidem Theophraftus.s.dePlantarum hiftoria . ró n iSn -rè a/m-n tvuitUm.‘''^^ yx^ iyjixturxi ro' fuXXov^ftXéff^or , ev/’ .im/uXd» W , Jlii-rT^ntm oTUct ni tifijiiiïty ó5tv lyti n 7rjw«gt;ff‘*' Q.uorumfcnruscft.Etquodin Adiantoaccidit.Neepenim madet folium eius aquaconfpff' fum, neep humoris aliquod^i coueftigium remaner. Vilde amp;nbsp;nomen illifadum eft.Plinius''’ am. ii.uolutnine,capite.n. Aliud Adianto miraculum. Aeftate uiret, Prumanon marcefcii?A' qpas refpuit perfufum:mer(umque ficco ftmilee(t:tantadinbciatiodeprehenditur : undeamp;no-men a Grxcis . Omnium græcorum, latinornmcpeadcm in nominis origine ratio ^fcntfini’ eft. Vox ipfa etiam indicat.Neep enim Adiantum aliud eft,cpquod eu lt;/liainTai, idcft,nonrD3' defcit,Tcftatus id^m Pliniüs eft Polytrichon, amp;nbsp;Caliitrichon Adiantum dici : fed diueifarariO' ne. Alytrichon qtiidem, qiiia capiliidefiuuiaexplet:Callitrichon auté, qtiiaeos tingit,amp; (p'' ciofiores reddit:utrunq; enim eftedum habet.Theopliraftus nihil ultra,^' xpue/ju« sït«i M’^ trpe Wfve/v xupaXife rfixöv'm 'tXffiu TyiCo^ira. Quod eft, Vtilia ambo genera ciuseffead txpk'’' dumcapillocaput ex olco inu nda, Sequitur appellationes has Trichomanes, quæfecundog'' ncri,dcquo mox agendum erir,priuarim corn petit. Succeditilli etiam quæ in cundis gratisPj' riterlegitur,Ebenotrichon;cxqua noscredimus in latinis fadum nomen,quod incomunid” eft Capillus Veneris.ld in antiquioribus innen tü baden usa me non eft. Dicoautem antiqu'' ores,Theophraftum,huncipfum,Plinium,amp;'bis aquaicsalios.Ideoepobortafufpicioeft/^ . corrupta uoceillaEbenotriebon,Veneris Capillumfadam futfle. Blt;#nim fyll3baro,gr3rd)’’‘ pronunciant. Faciliscy potuitlapfuscfleabaudito Euenotriebo,in Veneris trichas, ideft,'’' ' piUum. Sufpicionemtarnen banc,non decreium uolumuseft?. AlioquinexEbeno,qu3td' 1 gro colore eft,fadum id nome fuit ; amp;nbsp;ad Adiami Tiithomaniscf nigroscoliculos tranflaiui”' Nec^ enim i^ud Ebenotriebon ^ Ebenicapillum,id cft,nigrum,amp;' quali eoloiebbentisefij^'' gnifîcat.Cæteræ Adfantiappellationes quæinDiofcor.leguntur, fatis certahabentcaufiain^^ originem tideoep a nobis relinquuntur.Sed nonreünquenda quæ Theopbraftus eodenihbrO rctulit . ylv«/' «UTTO lt;/lu», ,T0 t^ XlUKOV TO lt;^t n^^XV . XpiCIJUKi/’ 'xn^ÓT-.^X TfCX 'iltl(Vfly xlÇaXÏC TflX«'' tX«iu TƒiSe(J^« . çüicjai lt;/lt n^\i7X i^fox^x ûZpxXà, «c lt;/li oiovtkÏ Tivie , x^ ir^èx rfxyytifixy rè TƒlX^M*'’’ 'iroiut , iX^v lt;/li riv kxv'Kqv 'é/xM'' x/ixvru , t3 ni\xyi , tfvXXx lt;/li juixf«r, çô/fx x^ iruxv« x^ mfW' T« x«t’ icvTixfv a'KK«'Kuv, fi^x Jlt «u^ uTriyi. j^uffa lt;/lt çiXü cmifx. Quorumfumma bæceft.Gentil autem eius duo.Alterum quidem candidü,alterum nigrum. Vtruticp tarnen explendis inö' pitecapillis utile:inquem ufum ex oleoconfricatur.Nafcuntur aquólis locis, amp;nbsp;ut opinant^ rmulti,facit ad ueficæ ftillicidia quod Trichomanes uocatur : haberq;caulem nigro Adiantofi' milem;folia parua,denfacÿ,contrari)s inter fepediculis pendentia. Radix dli nullaeft tamaiqu' urnbrofa loca.Ethæcpro Adianto amp;TrichomaneTheophraftus:quæ a Plinio rifdemfercutt' bis redditafunt quo diximus loco, longe diuerfaab bis quæ Diofeor. tradit : qui AdianiûCO' tiandrifoliodeferibit:necf in eocandidumaliquodgenusnumerat,fed nigris coliculisamp;hû' amp;nbsp;Trichomanes deferibit.Sed necTheophraftus ctiam in qua parte candidum id genus fit,«' tulit. Verumtamen ut obferuaflclicuit,amp;' ex his quæ Tbeophraftus indicat, tonus generis nomen Adiantum eft.Idqueftatim diuiditur in candidum,amp;' nigrum . Vocaueruntep candiduH) ..quod comparatum alten albicantibus folijs fit, Quod enfin ad coiiçulos pertinet, totum j^ .

' comm T O’ M v 8 Primus* • tit

niisnigros habet: in candido tarnen augentibus fc coliculis continue minus nïgrefcuntjdclï-nuntepin fummo colore uiridi.Sed ccrtius difcrimen in folrjs eR,qux in nigro minora , penna-ta,(Slt;fFilicismododifpofitafunt:incandidoqualiainCoriandro,incertis interuallis prodeun-tia,ó;in extremitatibus incifuris diuifa. Longius itideSh candidura nigro eft. Haneep rationem fecutus Plinius air.Duo genera eius,candidius, amp;nbsp;nigrum breuius^. Id quod breuius cft,Po-i lycrichon,aliquiTrichomancs uocant.Qiiæ tocaeft huius fcriptoris hiftoria : q^ui primo candi.* dum hoc Adianti appcllatione,mox nigrum Trichomanis indicat.Non cftdimcileutrumcpin-ueniirc.Sedquoniamfrcquenrius illud nafcitur, habetep eafdem huicuires, ideo notius amp;in frequentioreufuiidcptantum Veneris Capilium nunc uocant.FacililimcinDiofcor.omniain-tclliget,qui oculatus tcfti3,fide fenfus ad ca utetur. Neepenim dubitare poterie, qualia in Adi-antoCoriandrifoliadicant:0lt;:quomodo W «ups \«^,(rMλ©-,quçalrjinterpretcs,ferrataamp;lt;cacu-minibus diuifa dixerunt.Cum tarnen imparesfolioi um inciluræ fint, amp;nbsp;aliter feftæ tp in ferra dentcs:necpincacüminibus tantum,fed uridiep perextremitates diuidantur. Credimusepnos, quod in Adianti folrjs iegit, Filici fimilia abundare,amp; ex akero genere ad hißoriä huius tranfia» tumefle.’idcoqtuitfj notaen loc^adieda eft. Nihilenim Fdicis folio Adiantü hoc fimile habet: neep fi totafolia, au t carû fegmenta inuirem compares. Fucracob earn caufiam animus, duas, tresucillas noces tancp inutiles rclinquerç : fed in cunelis græcis latinisqt inuentas feruauimus: præfertim dicente Plinio, ytricp ramuli nigro colore nitent folrjs Filicis. Verûtamen, utpaulo antepræmonfiraulmus, non pofiunt fimul Coiiandro de Filici eiufdem plantæfolia coparari, Sufpicatiqifumus,amp;fadhucfufpi(amur, non efieintegram prima huius capitis partc;peiijflecp noces aliquas.quæ certiore rotins Adia nti hifionâ faccrent: amp;quot;nbsp;quæ nu ne tam incerta leguntur, rdiquiasilliusefle:quæ truncxintelledum mifccnr,coguntcplegcntes, in^rtisanimisinter A-diantum, amp;nbsp;Trichomanes cire.Sèd qualc nos dixiraus paulo ante,uc credimus, utriufep hißo-tiaeft. Adianti appellatione in toto hOcgeneeantiqua medicina ifla femperefiretcj, generis ea uoxefi, Si epomnis Adiancicædem uircsadomniafunt. PanInsep Acginetacumde Adianto tgilfetjdc Trichomanc nihil tradidit,præfatus,in Adianto didum de co fuifle»

NEOTERICOR-VM placita,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de Capillis Veneris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

M E 8 v E de Capillis Veneris.

Capillus Veneris dicitur apud quofdam, Capillus fontium . Et^id^ tur,CapiIius hominis nemoralis. Et ab ali] s dicitur Coriandrum putei* Eteftherba, cuius folia funt fimilia folps Coriandri, uiridia, amp;nbsp;tenuia: cuiusftipes eftinlongitudine, circiter medium : amp;nbsp;funt fient pili porcis ni:5i finir in colore intra rubedinem,amp; nigredinem/ed magis déclinant ad nigredinem,amp;^ proprie iuxta radicem eorumiamp;f quanto magis proce dunt,ad nigredinem dAlinantiet funt fine ftoribus;amp; eorum ortus eft in fontibusamp;f in puteis.

PANöEÓTARiï.

Stephanus de Capillo Veneris. Äb antiquis uocabat Adianthon, fi^ üePolytrichon:utpatetper Diofcoridem,et|ber Alexandrum. X/fide o^ niniailla,fcilicet Capillus Veneris, Adianthon,^^ Polytrichon accipiun turpro eodc:quiaomniahæc nomina quæ in trichon definunt,eapillum fonanttinde thris græce capillus, thrica capilli: Vnde Gallithricum, Po? Iytrichon,amp; Adianton,omnia illaab effeduidem func.

SIMONIS GENVENSIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Modernidiftinguuntdiuerfas herbas per hæcnomina. Aliamfcili^ cetperCapillum Veneris,aliam per Adianton ,aliam per Polytrichon, quamuis tres primæ fpecies,proximæ uirtutis func.

IVDICIVM NOSTRVM.

VidesLeâor,*cterum defcriptioHem nonconuenirecum eaquamhodic monfirant ofR-

22i ^ 1 M P D i c 1 v M Pharma*

cinæ Veneris Capilium, proinde neotericos etiam pugnantia dicere: ut nihil minus etiamhO' dieeognofcamus,Querum Adianthon, Vnde apparct potius Saxifragiæ fpeciem effe Ca* pillum Venereum hune, quod amp;nbsp;Plinius etiam innuit, quam nos hodie ex mûris amp;nbsp;parieiini* Iadamits,ep capillum Vcneris:tamen qeiando alia ad manum non fuppetebat, uulgatam aiquot; pinximuSjdonecaliamde^onitraucrimus.

EbECTIG ET PROBATIO

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mêlions ex Mefue,

Meliores funt qui u^ulia habent folia, qui uberiores funt fecunduni omnes partes plantæ ipforum.Subtiles uero amp;nbsp;generales,amp; dedinant^^ ad citrinitatem,non habent fpiritum» TEMPERAMENTVM EIVS EX Auerroi,amp;f Galeno.®

CuftaraIber,idefl;,CapilIus Veneris,dicitGaIenus,quodtempcraW5 eftin fuis uirtutibus primis : quamuis habeatmultas operationes fecu»^ das, amp;nbsp;tertias, Quarum quædam funt confortatiuæ, quædam difloluiiuæ : amp;nbsp;quædam faciuntnafei capilloi foluuntftroph«las:ôi5 quædam quæfrangunt lapides»

v r R ^ s amp;iuuamentaeius ex Diofeoride.

Dccoélum herbæpotum, prodeftfpirandidilficultatijfufpiriofisJ*^ ni,8i^ feile fuffuGs,8d urinæ diHicili»

Calcules frangit»

Aluumfiftit»

j^erpentium morfibus auxilio eft.

Çontra ftomachi fluxionesin uino bibitur»

Secundascietamp;T menftrua.

Sanguinis reieifliones inhibet.

Contra ferpentium morfuscrudum illinitur.

Alopecias denfat.

Strumas difeutit,furfures in facie,amp; manantia capitis ulcéra ex lixiiH® emendat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Defluentescapilloscontinet, cum ladano amp;myrtino,amp; fufino,aui hyifopOj^inoep»

Decodtum eius cum lixiuio amp;nbsp;uino infufum,idem præftat»

Coturnices,amp; Gallinacés pugnaciores facit, in cibos eoru additui*'*

Seriturgratiautilitatispecorum»

In fpeluncis, umbroUs, 6c paluftribus, circa parietum afpcrgincs,S-fontium fpecuscnafcitur»

E X M E S V E.

Solutioneeducuntcholeram amp;nbsp;phlegm a, amp;nbsp;hu mores groffosamp;ii’^' i bitos.Et mundificant pedus amp;nbsp;pulmonem, amp;nbsp;educut materias cont«’’^ tas in eis,amp; mundificant fanguinem, SC pulmonem, amp;nbsp;darificantcolo^ rem,et faciuntacquirerebonitatêanhelitus, amp;nbsp;mundificant ftomachum Só ucntrem,amp;hepar,amp; conferuntdolori corum. Et funt medicina bons opilationum hepatis,amp; fplenis,^ Iâericiæ,amp; proprie•egritudinu,O’ (

' cofum, T o w y s Primus* * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;225

omnium opilationum: amp;nbsp;proprie infufio eorum in aqua App, amp;nbsp;Endi A uiæ,autin aqua Cicerum nigrorum, autin aqua feminum quatuor, au inaqualaâis proprierS^delentcum olecèchamominino ftrophulas»

Et ualetfyrupus eorum pleurifi, amp;nbsp;peripleumoeiæ, amp;nbsp;funtprouoca# tiui urinæ»

Et ufus decoctionis eorum frangit lapidem, amp;nbsp;purgat matrices fœta? rum,amp;hoc déposé eorum , amp;hocquodpertinetad eosdepartibusca* lidiseorum . Sedex parte caliditatis prohibent curfum materiarum, amp;^ abfcinduntfangüincm,amp;f confortant ftomachum Slt;uentrem .Etprohi^ bent cafumcapillorum, 80 confortant radices eorum . Immofaciuntcos crefeere, amp;i m uhiplicar#os loris ubi oportet, 80 proprie cum oleo myr^ tino, autoleo Laudani, amp;nbsp;uino ftiptico. Etpuluis eorum etiam adufto:: rum,fàcitfimiliter. Etabluituretiam ex dccodioneipforum cum uino ca Serap.cap.j. put,et abfeindit furfures. Et fimile fit ex cinere ipforum.Et cinis ipforum fanat fiftulas lachrymales.

DOSIS, nbsp;nbsp;nbsp;•

Potio decodionis ipforu, quando quacritur per ipfos folutio per uen* trem,eftcirciterlibram unam.

ExIOANNE VIGONIO,

Capillus Veneris, eft fl igidæamp;ficcæ tern peratæ naturæ. Habet uir* tutem diureticam,ualetcp fpleneticis èc hepaticis. Etfuccu»cius cum fuc# co Abrotani,amp; Alteæ, amp;nbsp;mucillagine Nafturtq, ftrophulas refoMiit, amp;nbsp;in Alopecia capillosrefoluit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

RECTIFlCATIOex MefuC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B •

Non eft in eis malicia, débiliter tarnen purgant:fed confortant operas tionêeorum uiole.f cafsia fiftula,8f tereniabin: 8^ infufio eorum in aqua cafeiuigorateos in foluendo.Decodionem autem modicam fuftinet»

A V T O*R ES ET DESCRIPTORES,

Dio(corides,lib.;i» •

Plinius,lib.22.cap.2t,

Serapion, Mefue,

Simon lanuenfis,

Pandedarius»

loan.Vigonius,

Theophraftus,Iib,7,cap,3»

M.Vergilius,

Herrn.Barbarus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aucrrois quinto CoUiget»

♦ ^ylfam^raut

De Hyqfcyamo, Rhapfodia xxxix*.

CNOMENGDATVRAE '

Graerae, vea-KvetficSt /ico-KVKucSt ' ^rvÉ^vicif^ v7rv6riKcSt

1 annæ, Hyoftyanms. Hei ba Apollinaris» FabafuiHa*

Germaniese, Xylfl^wlïöUf»

coftmi T ö M v s Vrfnïos# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s^^

HYOSCYAMON grcci uidentur appellaircjioceft, Fabam A fuinam,propterea,quod,ut H^li^nus ait,paftu eius hcrbg,refok uanturamp;conuellanturapri. Scdremediugi neuere. Aquasem , ftatim adeunt,amp; cancres uenantur, atep ita protinus faluri reßieuuntur.

bwHiofcyarni fecund um DiOSCORi# DEM lib.Qiiarto.

Frutex eftcaulesemittcns crafïbs,folia lata,eblenga,diuifa,nigra, bir fura.Flores e latere caulisordine prodeunqtant^ punicorum Cyuni,fcu tulisfeptifeminum plems, utPapaueris. Tres eius difterentiæ. Vnafe# Hyofeyami raine nigro.floribus pei^ piirpureis,fmilace!sJelpscytinis prgduris ^ amp;nbsp;•^‘J^'’'quot;“* fpnioGs. Altcrius fernenTubflauum , ut trionts. Flores lutei, folia 8^fili-quæfimpliciores. Ambo infaniam g»gnunt,amp; foporem. Idee in commu niufudamnantur.Tertium genus,utquod mitiffimum eflet, medicire^ ' cepere,pingue, lanuginofum.moïle^candidi floris, feminifep, in maritim mis ruderibufep nafcens. In cuius deficientis uicem, ruffum ufurpari ogt; portet.Nigerutdeterrimusp'mprobatur.

DecObbECTroNE eiusamp;?V S V.

Colligitur ex tenero fcmine,folr)f(^ Sd coliculisfuccus. In quem ufum tundunturomnia,cxpreirufq?in fole ficcatur fuccus. Verum non nifi an n'ounoduntaxatdurat.facillimeenim putreleit. CoIIigitu^cuam pnua* timfuccus, idepex femine tm iam ficco, adfufa cutunditur calida aq^a: B deinde contufis omnibus amp;nbsp;expreffis. Eftautfic expreiïus fuccus priore / inoinnocentior,et ad arcêdosfömno dolores pr^fentior. Ipfa enamtun? dunturfolia,infperfaq? ex trimeftri tritico farina, in paftillos coforman? tur,amp;conformata,feruantur.

* , T E M P E R A M E N T V M

Etflos,8ó femenlt;ilbi,ex tertio funt ordine refrigerantium, ficcantium v ucrofeçundo. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

VIRESëTÏVVAMENTA»

'Succusilleütilis eft,adarcendos dolores.

Vtilis amp;nbsp;contra acres,calidafep in oculis deftillationes, dolores auriu, 5(f muliebrium locorum uitia.

Cum farina autem, polentaue, contra poAgras.

Oculorumdolores,emplaftrimodoimpofit»fnlenit.

Facit ad eadem 8c fernen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;-

MifceturutiliterSCalijs, quæad arcendosfomnodolores conficiun^ • tur,cataplafmatis.

Recentia autem folia cmplaftri modo impofta, omnium aliorum re* « raediorum,efficacillïme dolores omnes necant.

Radice eius utiliter in dolore dentes colluuntur,decocta,amp; tenta» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Aurium dolorem mirabiliter mitigat.

Omnes facie tumores pelIiqSC fedat, pedum,inguinum, teßiculoru, pedinis,8^ femorum»

U

225' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8*1, M P b i C l vi M Pharma*

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘N o C v M E N T A eiufdcm cx Di'ofco*

ndelibro Sexto,

Potain cibo, potnuefumpta T^poUinansherba,ebrietati fimiknH^ mentiam facit,

Ferut prçterea,fi quis ulcus in craflioreinteftino, quod uocat Colon, habuerit,eicp per dyfterem infudcrit,eandem fieri infaniam.

REMEDIA.

Sucurritur ex ea laborantibus aqua mulfa, amp;nbsp;Iade, in primis ueroaß^ ninoifin minus,caprino,bubuloue.Profuntamp;pineinuclei,uelcucum£^ quot;nbsp;rumfeminacum palfofumpta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Salfum prgtcrea uinum,cum recenti fuillo adipe datur.amp;T pafib.

hem Vrticæ fernen,Cichorium,Sinapi,Nafturtium,Rhaphani,Ce^ pe. Allia, fingula cym uino fumpta.

Quies quoqp imperanda eft ijs,ut potum uinum fomno concoquant» Ex P b A T E A R I o.

Obferua,cüin receptionereperit Hyofcyamus orcrecipienda, ponen dum eft femen:ftextewus,herba.iyiaiorisautemefticaciæfuntfemina.

Ad fomnum prouocandum in acuta ægritudine,talis fit ufus.Fiatfo^ mentum ex aqua decodionis illius herbæ,circa pedes amp;nbsp;frontem, amp;tfni pora, amp;fiatablutio prius, Poftea fiat hoc emplaftrum. Subtilisfemim* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eius^um albumine oui,amp; lade muliebris, amp;nbsp;cum modico confice aceto,

8i frond amp;nbsp;temporibus apponatur,

J^ nbsp;nbsp;nbsp;Ad lachrymas coftringedas, facit ide emplaftru cum modico olibanL

Contra calida apoftemata,in principio fiatemplaftru ex ip fa herba tH ta,amp; fuperpofita,uel ex femine eiufdem,amp;^ oho rofarum.

Contra diffuriam fiat emplaftrum ex femine eins, amp;nbsp;albumine oui, ^ modico aceto:fuperpedinem Serenes ponatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ExperinuntS Ad dolorem ex calida materia fubitum medicamen. Herba ipfa 0^® ahquantulum,amp; fuperpofita, dolorem tollit.

Ad dolgrem dentium fuper carbones ponitur,utfumum recipiatp^ tiens per os,idc^ per cannam :inde aqua abluuntur dentes,

Seruatur fernen ipfum ad decennium,

A V« T O R E 8»

Diofcorides Iibroqu2|j-to,amp; fexto,

P b A T 6 A R ‘ I V S, •, nbsp;nbsp;nbsp;.

1.

corum, «ï ö M v s Primus* •

De P v L E G i o Rhapfodia* xtn

^NOMENCLATVRAB

Græcæ, ^A«;((Kx, yci^n4-is, ^^^^^^I^t

Latino, Pukgium»

Germanicæ, pokyCsk ’

OVOTTDIAN V s Pulegiuoliffl uetcrfbus in fanitatis ufa cibustundein fakferuabatur,aKorum faïganwrum modOjUtau tóreft ultimo opens ku Columella. N o ta paîïîm herba* CoroHarium hermoeai barbari

P ' nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dePukgio.

Vlcgium,ipfo brumalidiegerminarin carnarrjs, reflorctc^, Ramutis eftam a parente ab-•unftisqt Scylla.Nafdtur. hoc enam non fatum. Scmel nero fatum, diutina ætatc durai. Magna cum NepetaSf Mentha Pulcgio focictas. Foemina in co efficacior, florern habet purpureum,Mas candidum» Vtnufej recens incenfus puliccs nccat;u#de nomen Pukgio. Habetur amp;nbsp;z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u Ä

C - Pulcgiüm fyliiffire,Oiigano Gmikpfolqs minoribus q;fatiuum,amp;'a quibufdamuocatiff P* ’ mnusrocfafionehincortajDidamnumCreticamPulegiumfylutftrenominanfium.Pultê'i grçci Giccona,amp;aniceBlcchon,fed amp;nbsp;Blcchron quoq? notât, ut inquit Diofcorides .Ego thron Hippocrati,prolcguminequodar#accipi uideoapud GaIenum.Pulcgium(utdixi)‘’'' mail's herba diti poteft,qii«#iadmodum amp;nbsp;foißitiales aliquæ dicuntur.Plinius, CondurnOi’ qiiir,foiftitial(S herba,florerubro, fufpenfa in collo eóprinut ftrumas.Plautus qlt;J in Pi«*’quot;” * Q,uafifolfiiti31is,inquit,herba paulifperfui.

Repente cxortus fum jrepentino occidi.

Temperamentum P v L E G 11»

Calefadtjè^ atténuai,8ddecoquit uehementer. Quamobrem extho^

race S^pu'iuonc,humida,crafla,glutinofa(:p facile facit exipuere* VIRES eiusamp;iuuamentaex D i O s C os

R i D E libro tertio» •

Menftrua,fecundas,ac partus eijdt.

Pulmonis uitia ex melle amp;nbsp;aloepotum extrahit»

Conuulfis auxiliatur»

Naufeas,ftomachicp intercifiones,ex pofca permukeu

A tram bilcmfgt;craluumexigit,

Bibitur in urn o utiliffimc contra ferpentium morfus»