Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell Huybert van Buchell (1513-1599)
Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:
• nbsp;nbsp;nbsp;de rug van het boek
• nbsp;nbsp;nbsp;de kopsnede
• nbsp;nbsp;nbsp;de frontsnede
• nbsp;nbsp;nbsp;de staartsnede
• nbsp;nbsp;nbsp;het achterplat
This book is part of the Van Buchell Collection Huybert van Buchell (1513-1599)
More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:
• nbsp;nbsp;nbsp;the spine
• nbsp;nbsp;nbsp;the head edge
• nbsp;nbsp;nbsp;the fore edge
• nbsp;nbsp;nbsp;the bottom edge
• nbsp;nbsp;nbsp;the back board
i55a?*^
«5?^
’^*ii^*^^'***®**‘ SS:*’***««.
-ocr page 10-ubô/ttÿJwH
^ ’^V
Li0^fgt;^j31quot;t^ll ^tf,^ ' daJlfita V —'— -tj
ifp^^^WiftptjÜ-J^ittO h
-ocr page 11- -ocr page 12- -ocr page 13-POSTULA IN EVANGELIA DOlt; ^‘NICALIA. IN Q_VA FACJLI DI« Irolïtionetommum Eiun^lhrum tcxtutcid locos com fWncs di/pofitus eil, c^ui z^ßnguU ad methodi ^rè fontum explicdti fum, quo textus er fi» cilius[crMripo[[it, erftdchrio riordinccx^U
ari. O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^
-ocr page 14-ILLVSTRI AC GEÎ^fy
Koso PRINCIPI Doiau^o GVLIPI' mo Comiti i^affouienß, CattocubitenßyViänditu} Ditzi Crct Prafmus Sdreeriut Annea montiinus, S, D.
^^lipftdätone, uiiucißimo uirtutamteo *fle,certui cjfcm^ l^Ugminim er iHu-ßrii princeps,no dubiMub^umerpHt y cherrimd illd uiriutisappelldtioneora mitiü meedereb^uam Gr£ci (^Aavf^aTS'i'txi/iLdtt^t humdmtdtem uoedneimo reucrdfidtuiteiSiusuirtutii twimne cdrerc non poße,cum iuxtd Erctrienßsphilofo phißnlentidm, peut Plutdrchm in libro deußtutc rea ferbtdntum und ßt connexd de perpétué uirtubmuitii nomnibuf circumfériptd, ^U£ propter diuerfdsdâiod nes, er rerum udridrum reß^chum, uteum Aridlone Chioloqudr,nuncprudenti£,nugt;ictufliei£,nuncförti tudinis,nunemodedliie,nuiichunu»itdti! nemen edpit.
Tuitdqf; Aldgnanimeprinceps, cumexddiioneäpertu eil, teuere humennm de (^AtwS-^aj'srop prmcipein ^ffegt;ni{!lisnon.humdnitdtiscff!eifsprxditum,hominunt bonorum confortio,ßnefuperslitiofo dutperfendrum, dut digmtutum dißriminegtudentem, undiq;ddhumd tutdtein prouoedntem, tdndem neminem ne quidem mß ngt;‘eßrtun£ honunem,modo probum,duerßntem:quda r^ ^ÿthis/nultis uerx bumdfutdtisßuSUb, perfudfus, ~ ttois
-ocr page 15-ÏPISTOLA NVNCVPATORÏA.
•i^»t tUie mignAmmir^iti metis 'm EuM^Uei Da» ^^^ilii(xpoßtiones dediedre. Volui dute hoetheoa t *°ÿ^o munerc dd tudm mAgnAnimitätan decedere:
*'lt;^^uidtu exmultis prmcipibus uere unuse5,qui fyncerdmtheoloQdm fyncere dmpledcris, tum quid gt;nbsp;^iwndeßHotlibentercr munificeomnes fynecros theolo^s ßuesdtque fujienidt. Et uti ittdrumtud^ rum heroicdrum dihonum dliquod specimen exhi= bedm.Quintoi nonfumptm fubijjli 'm uoedndis minis firis experegrinis dc lon^dfubditdtud terrdre^os mbus poßtisi Qudntd non cur dm ddhibuißi) ut pro 'm dodis ,zrpldne impijs pdflonbus, qadm dodißimos er pijßimos,'m fdlutem üdffouienfium eccleßdru fubs ordinäres iDe bonis eccleßie pdpißieodbufuerfocto re contimmidtis^quid diedmied tud nugnAnimitus no folum m Herum ufum uertit ,fed etidm db omni dbufu a fcelore repun^t : gt ubi delegitd ecdefue bond nonfu^iciunt, ibiliberdlißime etidm ne proprijs qui dem pircis , Trdnfeo nunc hic mAgnds impenfdSt quäs tud mAgnAmnutus cßundit Idr^ter'm publiais fcholiu, quAs pur tim è jùnddmento educis noiu,s,pdrs hmintiquis domibus er pulchris ex dd 'mfitutios nem dptis , ddornAs » iidbuißi ctidin m tdm pijs idiombus putrem dominum lodnuem dd fhipamp;= ton ufque reU^ofwm pfmcipetniquicum non dubi
-ocr page 16-EPISTOLA
t^fthquänijuMt in dbufu c^ignornntidpro/ündä, tM» gnis impcnßs, integm momifleria 4ßnddmento educe re,guie tu nunc Sigente Tengrorum, fub tu£ nugntini » nütitti! dittone,in utilißimamfiholdin conuertißhi^uid non ßeißet princep Ule generoßßimui, ß dd eins letd* tem,rcn4tum hodic Eudngrlium perueni^eti qiumnon curdminpropagdndofyncero Euditgelio ddhibuijfel! Porrofiolnn generofo tuo pdrenthid Idudi ddtum ßea nt, quod nihil non benefidorum et curdrum in religo nem hutudnif trdditionibus contdmindtdin, contulerit, qudutMIduda tud migndtuHÜtdi merebitur,muteer rontdmindtdm religfontm puro uerbodcontdimmitJoa neTepur^ t, cr fimul benefidfs uerdm rcligonem one fdï.Etdum hec/idi, mérita deeußdri non pctcrùdbil lif,qut penesfcfolos uerdm religonemßdre cdldtrntd/U: er mterim nihil minus curdt, qudm uelquidfitreligo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
uerd,uel utipfifeucrerdrgofosprtefleiitihocdlßdS
Cr timorem dd ßqudntnr er doeedne, Excußibitcona
~ trdiflosobtreddtores, nedicdedlumnidtorcsstuMini
gndmifdtaniprimum mdnddtum dci,quüd mdg/irdtum
dd dcceptundd uerdm religonem H^t. P/dlmo t. Nimc
reges m teinte, er erudiinim',qui iudiedtis terrion,fcr
une domino e^c. Esl nut cm dominoferuire,dpprehenf
dcre iterbinn dd er promißiones de Chriflo, de quo ta
tl» iliefecundus Pßilmusd^, cy-quem hypocritteilH ! iußicidr^, non folam KiMi^du/n,fedctidmproferia
-ocr page 17-NVNCVPATORIA, hunlprorfiis, AR'm quem ^nem iubeturm^lirtüM ippreheniere uerbum^pinè 'm nullum dliim, mfi ut ap prehenfum uerburn, etium mfubditoi diflribndt, curet uerïYtli^onem,lubditisdeuenreU^one frojpicidt, flTpritdicdtoresddhdttcdocendämiptoi, ordinet,io» feruet ç^dldt'.qMre çr ^[dius[cripßt,reffs ßre nutrici os ecdeßetej rc^nds nuinces-Dcwide exeußabunt tui vtAgtuMmiutem exemple nt^gnorum regumeypfm» dpuim 'm ueteri teßimento, quißudio ueram rdugeni iuudrunt. Sic Solomon iuxtd dijßcnßdtioncmpdtriißii c^idd^icerdotum mßituit iuxticertds uices mnißra rum er dicï certoj. Sic loppbdt rcxïud£ ï.Vdyilipa^ i7.de prmcipibut fuis erdinduit^qui per lui^imcir» cuwrcm er dofcrcrttfopMÏuMlitilUiiu Jitrumlcgs JoTOW. Sic Io/hc lifcro eiufdc normnis ap.s.ipfe pop» lo praiegit uolumen Dcuteronom'ij, quod uolumene» p r£cepto dd pcvesßcuMgißrdtui hitbebdtexfcriptwn, Iwxtd ülHd Dfut. ir.Poj^qwiVn dutetn fedcrit rex m fon liorcgw[ui,defcribet ßbi Deuteronomium legis huii» Kt uolumine,^ bubebUßecum, e^ leget ewnftK diebw uitte Iu£,ut dißedt timcre dominum dtum ßuum, er cü Podircprlt;cceptdci[« ere.
Ctftrruw «t jwgjMJKWÖ« ludßrenui pergat in pra pd^ndduerdreligione,ßcidt deumetiam inhdcuitdrt compenputKrwn nwgndtumiMti t«« ßudium ßyncertt ïtligionis. Ud Olim in^wit SoloW« prwerb.cd.^. Au ♦ S
-ocr page 18-. nbsp;- EPISTOLA.
firimpietdtcm de uultu re^s, e:;‘ ßm^bitur iußicü thronus eiiK. Dduidem z^ Solomonem neriereligo* nisßitdioßosytutüii nenbcneßcijs ddßcit dem,
Poßremo reßdret utGrmAgndtumtdtem tudinde ardine, quem in nteis expoptiombui fu/m fecutui» (eruorem fdeerem : uerum quid or do dUoquilcdloc riper fe /idle mierlegendum dpertuierit,fidtuier3 ^bic epißehe colophouein imponere. Vdledt mta ^ndiumitdituajzy'm eommenddtumhdbedt. Sigia ne Tengrorum Comitdtus lidßbuienßs. Anno
£iUlcfimo,quingenteßnu)itriceßmoo{ld
uo, Aprils die
oUduOt
Tdrrdff
-ocr page 19-FARRAGO EVANGEL! orum in hac P oftiH a» ^'^ngdion Dominica Aducntus
Prim«» Secundif,
ßHo » -U Tera
-ocr page 20-
T«'f«‘^‘ |
11« Tertio, |
4« |
QtMrtó» |
»47 Qndrtx. |
4»« |
Qljtrtt«« |
ifS Q^intie. |
494 |
SeptUdgeßmie. |
nf Sexta:. |
I«* '■' |
Sexd^fme. |
191 Septim£^ |
3'4 |
GuinqMffßmte. |
xc'ÿ oïlault;e. |
9/4 ’ |
jnuoeduit- |
»»7 Nonf. |
34lt;î |
neminifcere» |
»44 Deciin£. |
ff« |
OcuU. |
»ro Vndecimie. |
30 |
quot;Lftirc. |
irs Üttolecigt;n«e. |
384 |
iudicA. |
254 Decim£terti£. |
664 |
PdliMrum. |
Decim^quartif. |
(321 |
YdßhdtU. |
Jio Hedmiequinti. |
«34 |
Qudßmodoffnitb |
32t rgt;ecitn£fext£. |
lt;343 |
tiißcricordid. |
333 Dccimiefcptim£. |
66t |
Jubilate. |
3!o Geebmeodaute, |
67T |
Cantate. |
jsj Cecbmenonie, , |
69t |
Vocaniticuniitatû. |
37S Vi^ßmlt;e. |
fOg |
Txaudi. |
i9i yiffß-pdm^. |
7it |
Ventecoßes. |
403 'Vigeßßeundte, |
fff |
Irinitatis. |
447 Vi^ßtertbe. |
7f^ |
Poft TrinUatHi'Doninicte yi^f. quartier |
7^4 | |
Vrimlt;e. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ' |
440 vigf.^wu» |
f7t |
Se«««4«» |
45i | |
* |
IN |
^«^INEVAN
GEL IVM MATTH AGI
XXI. DOMINICA PRI-
ma Aduentus»
VangeÜum.quodhodîc uererî
*^® more Icgiiur incccleUa, bts kgitunm die Palmaru,
^^ Chriftu$iuxt3 uaticinia pro phciaiumcffctBcnitiius Hiero folyma.infcfl'uriisafiha: amp;nbsp;pul-loeius Eteó proprie fpedat: Siquidem in iHo die (ontigitingrelfusin urbemdiuantéa pro-phciisprardidlus.
Qui utro textum bodierni Euangclq perrra-xeread prxfentem Domini(am,illihuius Eu-angeln proprio ufufuerunt abufi.
Mikucruntenim adumium nariuiratiiCirri fti cum adiientuil!o,quofuiregni principe, SC qualis ipfe rex eifer, HierofoI ymiianis oticndiC ChriftuS. -
Cxterumhoc Euangelium.fidei Euâgelium tft,amp;; tori mundo, tam ludæis quam GenribuS myftenü.Et ficut Apoftolus loquitur.i.ad Corinth. cap.iJudxis o iff ndiculum, GenribuS ue-to ftukiciajudsi enint cum mdentiuum Mclfl A
-ocr page 22-t/^Doiiiin'iciipr'nH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a
iittutnttèomni externjpompa,migniHco’(f apparam fpoliatUin,offen Juntur uihtare per-fon» Clirifti,neqï uolunt enm recipfre.Niiina ginanrur Cffriftum ex carnalibus perfuaffini-buj.non ex prophetarum feriptiç, ucnturuin re gah quoJam apparam: Nee fold magnifitein' lt;truéiurum regnum Ifraêf.fed eni fudros mn' dieaturum ab inlulcibus Gentium. Talern euen turn earn fadari nö uident fequi Chridmn.con-temnuntarcpauerfanrureuni.
Gentes Chriftum fuaeamali fapientia meti-untur.quac eadem de Chrifto.3^ circa Clinftum cogitaraecxpe/tac.qui deregibus mundanis Ü cogitare Si expedare folet;Niminim regem magniffeo apparatu uenienfem, muleis militd «quitibuf ft/patnrn,qiii primum potenteroeeu pet imperium, deinde oeeupatuni ui bellica Si armisdefendat, Sed faIJirurhumana fapientia, amp;. faUuncurgentes hum jiie CapienrixUudioixi Qjiaregenresrident Chrili'um aertultum iudi «antjaiiquamiHum, qui/ine humanis uiribn», apparatubtlJ/co Karmis Martialibus regnum »pperere ue/it SC audeat.
Et h«c obdacula adhuf mundum exagiianr, amp;exagitabunt doneedeceric mundui.qui nun quamcrcdctuileSi fontempfum dei uerbü in fpeciem effe uirtutem SCporentiam dei, Quare rtiam non inepte diximus, hoe EuangCium ff-dei Euangelium eife,SC tamladxis, quant C'en fibui myffenum.
-ocr page 23-Aiuntuh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)
Et quantum adludæosattinet non ignoramus c facræ Biblis hiftorqs £lt; ex aiiorum Infta riographorum fcripris, quern exitum lul'uertt populus Iudaicus,uilitate fui régis Chrifti offen fus.Ne aucem nobis,qui ex Gennbus fumus co-Uerf],idem accidat periculofilfimuseuetus. Prx tereaut liceat nobis hodiemum Euangelium intelligere, quod ludacisSi Gctibus myftcrium fuit amp;nbsp;mâlît. Oportet utiuxta Apoftoli Unten tiam.omncmhutnanain fapientiam inielligen-* tiatnipexuarnus.fcientes cam mcram infatuita-tem ac ftukitiam effe Coram Chrifto, circa Chri RumS^uerbum deiiltem oportet nos omnes cogitants humanol deponere,nihil interrogan tes, quid iiirium cxternarum.auc magnifia ap-paratushabeat ChriftuS, ad erigendü regn um fuum,ntglefta etiam Chtifti perfona, Na had ad aljnam,pullunt amp;nbsp;exceptriccCliriftiturbam refpexerimus,eritnobis Clitiftus,idquodfuit Iuciseis8iGentibus,amp; adhuc hodiecft,tam re-liquijs ludæis.quàm coti m»ndo:uideliceroffen diculum Slt; ftultitia: Neep alia caufa quærendà, quur hodie inundusnegligat fufeipere ChriRü cuin fuo uerbo,ni(ï quia confidcrat afînam, puf luinamp; auditores uerbi. In afina Sipullo mint inagniflcumeft.auditores uerbi homines func ignobiles,amp; uerbufermocruciseft, uilisaccom Umptusinoculis mundi.Meritoautë miferuo « taturmundus 8C ridiculuS, qui propter afînam ■ S Ôipullum^nit fed canto rege Chfifto.8ia tan- .
A ij
-ocr page 24-lt;|DtfH»?«îrtpn«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
to diuinr fapien tir thefauro abigere.
Q_iapropterneinani$ ficnobiiChriifuj.qiiI olim fuit hidri» Si Gentibuj, Si hodie eft tori mundo.eritantc omnianeceifarium iudicium mundide Chrifto exucre.Sifimp'aciter clauffs ocafit.contemptum pauperémtp ChriftScum fuouerbo recipcre.quodqtiidem eft ferm o cru cis,fed potentia acuirtus dci.idi^exrmplorur« bxexdpientis aduenientem Chriftum regem, hoccantico congratuIatorioiBenedidusquiue nitin nominedomini,Hofianainexcelffs. Eï qui ita fufeipiunt Chridam aerp uerbum eius, il-lil eft Chriftm acuerbum poteria Ä uirrurder, Ad R.otna.i.Et priore adCorin.i Hie ueräfir, talemcuiqitiTe Ciiriftumfeu uerbum,qualeni quifqjin animo recepcrit Chriftü feu uerbum t Iud«i pro uili perfona habcnrCfiriftum,illis eft uilis perfona.Genres anp üc omnesmundi fapl entes,habent Chrifbum pro (buitiria, lilii quoç lt;ft (bultitia. dredenres uili Chrifto Si contepta ijcrbo.Chriftum re ipiûc pro poremia dei, pro fapienriaj’uftitia.fanifbifi'cationeSiredemptióe, lllis erjam eft Ch' iftui potentia,fapicntia.iuftl tiajfanfbiRfatio Si redemptió»
Et hre fere tonus huiusEuangelifgeneralis fumma eft, ut fideapprehendamus cTiriftum, neqj oifendamur contepra perfonaChrifti Pra: ter hrc neep bic locusnegligendus eft,quid fuo aduentu atculerit Cliriftus.quiquantums adml rabilo,ramen nihil admirations führet lacntw
-ocr page 25-Âiuentut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ
nin fîmul 8f rom mod a iccum aduexiflêt, que (tfi non exprimât hoc Euangelium.tamëapud prophetâ Zaïiiatiam cap.ix.extant, cuiuj tefti* moniüS^hic citât Manhxus.ZaJiartasHeferi' bicEccrrcxtnusucnict iibiiuflus8lt; faluaror, Cfc.quibuiuerbis clariffirneoftcnditproplicia. quuruenerit Cliriflus,ôlt; quid corn modi fuoad beniu fecü adportarit. luftum uocat Chrißum regem,non quia ipfe iußus per fe tar tû eft, aut ip(a iußitiajed quj «tiam iußos facit, Ita amp;nbsp;fal-natorem ilium appellat prophetâ, no tarn quia ipfe falus eft,quam quia faluos facit atq; efticic. Porto ut nüc ultra captum eft humanum,adgt; «entusChrifti régis, ita quoqt exuperant humai num intcllcâum coœ moda dus, qu« nobis fu» sduentuattulir.
SuKWdrij loti»
I PliilanthrcpiscChrifti exemplum eft,uenire rum in humiHimo apparatu, ut foktur 8^ non •erreat.Er qualis rune eft appatatur in ölt;ulis carnis,talelt;ft amp;' rexChriftus,8f regnum fuum. 1 Zuüfi amp;nbsp;iebditi in rrgno Chrifti homines funtcontrpii.difcipuli,pil'iatore»,ttlonarij,mr b» 'gncb(Ieiamp;' pcccaiorcï.
5 eft'tiaChriftiin fuoregnofunt : uindicare utri ro dei cultum ab abufu, id quodefleiieered Ifplo eit cto fit ucndêreSriic fanare ii firmof. 4 Adutifarn regniChrifttregisfuntfapicn« USffiundqamp;Uh.quifpecictehgionii habenr.
A il)
-ocr page 26-1j[ Dominiedprimii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g
Et cum appropinquaflcnt»
HicingrtffuS Hicrololymam, conrig/t poft tgrfflumex Hfcrifho.com inttrcundum duos lt;æcos ledeütrs iuxta uiam fanaffet Clniftus. In Iiocautm ingrcfTujiiIijIfittcmere/eduriropIe «tur didlum proplietar.Ecce rex luus d^c.
Bethphagc,
Qur ed uil/ula m monte obueri.
Tune mißt lefusa
EXPLICATIO PR/Mf L0CI.
^ In primo loco ^ponuturnobis tria: Excm plum pJiiIantrhropirChrifti.apparatusChnfti regi»,8f »ftimatio regni Cliriüi. Phi/anthropi-am Chridi omnium maximam efft,declarat hu millsChriftiin Hierofolymam ingre/TusS^ap paralus,adhuncingreiTum eontemptidimus. Quid emm conremprius, qoa'm inddereaßnxi Atdphilaihropiam ChrtRi fpeéles in Ulo fOn» temptu, nihil pottd humantsanimis accidete wa^is conMatotium.SitnimChriliusutniffct in iua maicdate,qui$ quxCo aafusfuitfet Hlü ac~ tederdNam inaiedasCbndi, nted ultra huma num eaprum,ita tantum teeret ac timori ed. Vc nir iiatp Cbndus manfuetus,pauperjnüdës ad nx, nodra de cauCa, ut not ad (t alikerec, non / deierreret, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\
Monemur igiturbac philanthropia Chridi, qua potiditnum pattenobit appiehëdcaduf dt,
-ocr page 27-f^iuentut, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7
non in maieftate Tua,fed ut filiiisDauidJioceft lioino in fpecittn conicmpius ,5lt; lamtn film* dti portos, qui noftra cauia in tantum ton tem plum ft fubictir.ali isfilius dti,»quails dco pa-•ii Ad Hulipptn.i.SicapprtlKnduntChriftum hicturb(,cuni(lamantilli: Hoßanafili Dauid. Sic duo card Mauli.cap.xx.apprclicnduc Chri-ßumiDominc.milcrctt nofl i i fib Dauid.
Et bums pliilantliropia: Chiifli tommenda ■• tioefl apparatuscircaCbriflum.qui ut eft phi-Iinthropos, ita dtett cum apparatus à philan-tbropianon abbortcns.ltcminuitatnos appa-taiujChnfii régis ad philiiliropiic experimen ta.Qui enim Cliriftus rex.nifiuoluiflct philan-ibropos eftejn tâ Iiumili apparatu no uenifiTet, Mundos in fuis regibus magnificum 54 fplen didum apparatum expeftat, icieo Chriftii note recipitliumiliteruenicnicm.Crcdtntts uero SC pnanimi gaudent Chriftum in tam Immili apparatu utni(Te,uthabeat,quo folentut fc,84 ac-cipiant fortes animos ilium accedendi.
C»terum qualisnunc eft apparatus Chri(ti régis,talc 04 regnum habet, nimirii conteptuin. 84 bumile coram ocuhs mundt,immo diuetfutn a mundo, quod turn mundiregnis eSmuneni-bil habet.Regnu Chrifti fpirituale tft:Regnuti» mundi tamale 84 fubitflum raiioni. lilud eft fi lie omni obferuationciHoc plenum omnis generis obferuationum.Quid multa^Regnu Chri fiiphiUntluopix Chnfti 84 apparasui fimillimu
A Ûq
-ocr page 28-If CotHÎHÎcii prints nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S
e^î-.S^ fommendans phiJantliropiam amp;nbsp;appari turn Clinf)(,amp;f inuiransad utrumep.
Mißt duos difcipulos.
Qui iuuant ad regnumCIirißi propagädum, ipünon debentcurrerejtdtnitti.Duomitiun-tnrrantem diCcipuU, ut fdamosduobustätum TeOamentifopas e/Te, ad propaganonem regn i ChriRi,
he^
Mandata ed Cbtidi, ire pro utroep TedamS io,utpropagtturperiba Tedamenta regtium Chridi. Er quia wbentur iretpodoli à Chrido, igiturfeltcitcr uttumtp Ttdamentaeuoluunt, inielUgunr,8i ad Cbridum addueunt.
Afina uidetar uttus Tedamentum fignifica» re adegonceiPuUut nouum, Sofurreeft jniellM /^ere utromep Tedamentum. Adducfreafinam t(pu!lum ehisad Cbridum,ed uttun^ Ttda‘ mentum in Chriftum dedgere.
Etßquis uobis dixcrit»
QoiaChriftiis opus babet utrorp Tedamen Io,nemocobibebit illa Tedamenia,qaominiH ad Cbridum transferantur,
Hoc aufcm totum faâum eilt i Uis confirmât Enangebda ab aatoritate feri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
ptursejngiedum CbriOi in Hicrofolymam, ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
ffuiseum temete dCbtido fufetptum credar. l Ad(0 Uibütemetatium cd in onimbua Chiidi i
-ocr page 29-t^duentut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
faflis. Manhxus non tam uerfcerum prophe-taccuram habuit.quam fenfus aut hiftorif apud ptophetim.Zathariaï addit fommoda adueO-tus Clinfti,iuRitiam amp;nbsp;falutem.Ait cnim: £«• rtx tuut ueniet tibi iuftus Si faluator,
Didte»
Q. d, pro certo nundate,ne Elia Sion aTium prxrer me regem contemptum expedier, Filia Sion (redentes funt,quibu$ foils uenit duiftus.
Eccc.
Etce attentionis particula.qua fludet prophe tafegnes adcredendu ludxos exdtare.ne cum uideant regem fuum uenturumin contempta pctfona,cum contemnanr.
Rextuus.
Qui tibi promiffui eft reftor.
Venit tibi manfuetus.
Nedcftn-eat te. Hic ufum contemptiaduen* tutClirifti uidlt;s,81 quurin ranto rontemptu uenire uolucrit! fcilicct, ut fua manfuetudine ai licrret ad fe credences fubditoS. Hrc philâthro piaChriAifuic, bxc manfuetudo. Sederefuper afinam amp;nbsp;puHum eius,opera func,quibus cefla» turChrirtus fuam plniantliropiam ac manfue* tiidiiiem.Crierum ut liumilitasbæc ingifiTca Clirifti,omnibus credentibuî fo’atioeft.ut acci punioctafioncm iubensatcji fine timoré acre* dendi Chiinurntiialudcis Qncndiculo cft,_Gtn tibusucro Hulin ;ai
-ocr page 30-^ Hf te»!i«’rtprwlt;lt; 10 Euntcsautcm difcipub',
EXPLICATIO SECVNDILOCI.
^ Secundus locus defenbit nobïsaulicosSC fubditosrégis Chrifti amp;nbsp;regni fui^ hoieslecun* dü carné imprudentes,impotftfs,ignobilej,gre garii lioïcstxturba.ftutti acconrcmpii.anlici dikipuli runt,qiii abnam amp;pnllum ciusaddu« tunt ad Chriftum, iitbruunt Slt; dirißum fuper afinam imponüt, Subditi funt turbæ.qua- adue nienti regi Chrifto occurrunt, excipiunt huma nc,travlant regalitcr, amp;nbsp;congramlantur ei, tan/ quam iHi, qui in humilitaté fe deiecit, 6!iu$ Da uidisfallus eft,S£ uenit manfuetus, manfueuffi me excipiens turbam fubditos, cü in forma dei ertét amp;nbsp;arqualis deo. Ad Philippen.i.ncc tahu m infimorum fubditorum indigeret,
Pofró autem ut rex Chriftus eontemptus eß, cótemptum habet apparatum.regnum contem ptum.tales c]uo^ auiio Slt; fubditi funt rrgis lm iusinoculis mundi. Prarterea ut Chriftus fuo mh amp;nbsp;côtempto ingrerîu, occafionem dédit Iu dps,quod enm minus fufeeperint: fiction inter minima obftacula reputandaeft turba,quibuS abftrahuniur fapientes Seprudetes huiiis fecu It à Chriflo.Hodiefimundifapictcsreduxiffcnt Enangelium auc ilh adhatretent.nemo non il-lud fulciperet. At quia ab auheis Chrifti paruin Coram mundo ftrenuis, teduiftnm tft,6f quia il Ji ^regarij in populo tantum credunt huange-
-ocr page 31-Adutntuf» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii
fio.pfffiftiè apud omnes audit.Nos uero qui c3 temp to Chrifti aductu non offendimur.neep au licisac fubditis illius,confolabiniurnosf£cun do hoe loco contra fcandalum contemptus, fci entes Chriftum infimis atqiinfirmisdeledarij Speftat hue.i.cap . prions cpiUola: ad Cerin-thios dcimbeeillibus.
Et adduxerunt.
EfFeftus hieeft eorum.quimitiunturaChtt Roadadducendamafïnam amp;pullumeius,hoC eft,ad felicittr inttHigendum 8i prardieandum utrumt^Teftamêtum . Difcipuliquiaddueunt Chrifto afinam amp;nbsp;pullum tius, typumgerunt omnium fynclt;rorum prardieatorum, qui mifli, amp;nbsp;uoeati, diligenter fua officia expediunt, non folum in dirigedo utriicpTeftamétuin in Chrt Hum, fed amp;nbsp;in iuu3do Chrifto,ut quoqj adalios peruemar.
Difcipuli imponunt ueftimen ta fua fuplt;r aff-nam 8( pullum eius, hoe eft:pro fua gratiiudi-nc, quim poftunt exhibere Chrifto utrü^ Te ftamentum.commétartjs.annotationibus/cho Iijs,amp;c.explitant,non omatus gratia,led ut Chri ftuicommodius fedeat, 8C afpiciatur,
Pluriraaautem turba.
i lïlt;ec de fubditis 8d exceptoribus Chriftirégis eft,ntfintfubditi, qualis rexmempe conicmpti coram mundo.
Vcftimentoium fubflernatio df proftema *
-ocr page 32-^ Dom^med primât nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II
»io ramorum pemnent ad gradtudinë.qua ex-fubuir k turba Clirifto graram,
Turbæprreedentes Ä üquües.Propheta»SC patres ueteris Teßamcti.Si (auCtos nouiTerta-menh ßgoibcant.
Hoßana»
Ft hoc congratulatoriû carmen referridebet tdgratitudmem turbæ. Cettgratufarurhoc at »nine turba Chn/iorégi (tliccregiit [ueuffum» Verba congratulatoriauidcturépfal.cxvtj- de-feripra eße.quem pfalmum fcribit Hieronyniuj iudæot quotidic in fuis fynagogisdeiätarepro expefianone Chr/fti régis,
Hoffana Latmis fonat ;Nüc falua,uel falurem àa.Agnofeittutba præcipuumin Chnfto oßiei tim,(aluire,
Benedictus.
Ftlix,iugu(ius,iottuna(us,ui£loTiofus,
In nomine doming
^dptopagitidant gioriam domiai, Havana.
T^epttitio attendit ardorem in turba,amp;^ma* gnam pautm imeBedus tit Chntto tegt at ua toMciha,
In akiffimis,
Kocett, tuquifedes inahißimis.nuncfalua Chsittumrtgetn Si regnum dus,
£( wmaioa dt, .
-ocr page 33-AiUdtfUf.
Commotio hæc effectus porenti»aerbieft, I|uiin «xereuitintota II)crofolyma,utadmo-•eret de Meflia prrfentf, Quisefthfc.
Cui turba ftlicusKm regiä precatur? Video* tuniKertogaiKCSoffcnß fuidcuiluaicperfon» Chrifti.
Turbx iutcm dkebant.
QumooHen.Iebârurcôtfpra pfonaChrifti«
Hic eft lefus file.
ConfelTio turb e de Cltrifto kfn ,fffc£tult; eft nerçfideicredencis Chriftiim c(T« Meffiam uc-tum.Votelefus difternic turba Chrinü abalijç prophlt;tis,qni non fucrût lefus, hoc eft.faluart» res.item confiieturilfa uoce tnrba lefum hune Herum Meffiam, lie officium Chtifti pioprim» quodtftfaluare.
Prophetâ uocat Clihftû turba.ut oftedat qua lis rex (ît futuruS Chtiftus; fcilicet doctor K in-terpres uerbi,non carnalis feu mundanus rex.
A Nazareth»
VbinutrifusfuiiClinftusLucae.iiii.Nazarcth ticulusUalilxar.
Etintrauit lefus tn tempi um dei.
EXPLICATIO TEKTll LOCr.
W^ertiuslocus monet fuos de «fficrjs Chri* *it^£‘S,qua: non funt de hoc mundo, aut taha.
-ocr page 34-VjCemintcipriniti ^ qax foïent muiidi reges tKCtccrei quireSl eer tumeft.netpChriftmn ef^t mundanum regeln* nei^ regnum eiuJ de hot mundo » Prxcipm au» tem funt Chrifti odicia: Vindicate aerü dei cal' turn ab abufu.S; (anact inarmos,hoc td-.doecte üerampittatem,quare{titüiturat(ÿianatuiaai maideinde 8i corporis cara habere,Si iUad infit mum in integraal reüicaere^
H^c uero officia ut funt Chrido propria, ita de faUo non funt imiratona.nifun quantum id facimusgladiofpirituf, quo heetemêtesSiuea dentes eqeere e templis Iiominü. Sanare ftahm ad uerbum.exemplo Chrifti, ranrum fideprfdt fis conceffumed,qbas nihiletlimpoffibile.Mat tbgi. xvq.Emërcs Siuëdenceseos intelUge, qui Aibpr^textu pietacis, nomine (acnheiotü Si el' rum rerum.qufpertmebantadfacnficia,exerce bantqufftum.
Expheationem ad huneJocum pertinétitte' xms.uidein Matdipo noffris fcholqs lUuarato.
Cum uidiffent principes»
EXPLICATIO QVAKTI LOCI, ^ Quartus focus agit de adutrfatiis régisChr« ffi Si regnieius.llfi non fantinfimi in mùdo ho' mines,(ed maximi: nimiram principes facerdo turn, hoc eff, ilU qui ticulüreUgionis habent, X fcribp, boe ed, fapientes mundi:Hiduo bomi* num genera,uilicate régis Chrifti, apparat*rega lis,regni,auheorum Si lubditorum offend, indi-
-ocr page 35-Aducniuh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it
gnâtur Chrifto , K quia delf ftatur turba ton-*êpftj hominibus, K ga iïnit fea lurba laudari'. Tcxtusexplicationem ad hunc locum perti-’’einem, uidc in noftro Mattharo.a nobis fcho-lijs adomaco pro rudsonbus theologie.
IN BVANGELIVM
LVCAB CAP, XXI. Dominica fecunda Ad-
uentus.
CHriftuS in hoc captte, ^ quo hodier-num Euangelium eft rranferiptum.
_ confondit ligna deuaftationis Hie-rofolymæ.cum fignis poftremi iudicq. qua: con fufioaliquamdifficuhatcmparitin difeernen-disfigiit,deqiialt;tiam monuimusin fuperrori bus ditbm , cum interpretarcmur Euangeliutn Mart.xxiirj.cap.deabominaiionedtfolafionis, Verum quuruoluerit Cbriftus confundifi-g’la apcrta caufa in pröptu non eft,nil! quia ue rilimi'eeft, qj ligna deuaftationis Hierofolyma: flatucrittypica elfe, dims perditionisin nouifti-mo die futur», Apud Mattharum dilficilius eft Utriufq, deuaftationis figna difcernerc.mfi in fine capitis,ubicum Lucanoftro prnpemoduna eöfentit. Ordo uero fignorum apud Lucam alt quantulum apertius difcrimen inter figna ape -tit,Nam Lucas primum fere abfoluit figna,qua:
-ocr page 36-^ComnieiprtMi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
ad deuadationem Hierofolymar fpeftantlnde accingit fe ad iïgna prarct^ura adutntü Chriftb Etait.Ércrunt figna in foleK luna amp;c.
Hxcaukm præmonitio de fignii,amp; deaaHa^ tionis Hierofolymar S^confummationis huiu# fcculi.iraliicoecafïonem ex difcipulorüuerbis, quibus difeipuli comendabam Clirifto Si often debat illi ftruduras feu zdiftcia rempli,ad quæ refponditChriftui: Videtri Iixcomnia^ Ameti dico uobi$,non relinquerur bic lapis iuptt lapi dein,qui non deftruacur.Poft qua: uerba capc^ runt difeipuli interrogare Cliriftum Si dicere: Dicnobis.quando bare erunr, Si quod fignü ad uenrui fui.Sicölummationisfeculi^Subijfii tan dem Cbriftus iïgna, quar uolentedeoin bodier no Euangebo audiemus.
Atbocualde confolatoriiimeft.quodChrï* flus füisdifeipubs breiïgna reuelat, amp;nöim-pÖsludxis, neqjimpio mando, uelquiaChti-Aus pluris facit fuof.quam mandumï'5aneb«e lt;aufa cd ; Na m qui al/qucm ptxmonet de peri* culo,ir oportet,magnos babeat erga eum thari rarij adferffus, maxime fumgrauia imminranc pericula, quaba reuera fuut,apud ludarordcua Ïfatioextrema, apudnos feeuh buius confum» matio. Neep faits effe duxic Chridus, figna enat tare fuis, nid Si adderet prxmonitiones tanto dOtQore dignas,de (alfa doóiiina.coUüdente de ta faam aduentum.Sed in quem finem alium ^ nifi ut confoluetur [aot,8i uiaditareceof a de»
-ocr page 37-liuenluh ti fperatione ae terrore^ne dubitarentex fertis iï-gnif certi, futurum aliquando aduentum Chrü Si, täquam fine oium malorü ^ certu rerminü omniü periculorum in hadachrymarum uallc. Hocadueneu confolanturplerumq) apoftolifl deles ,cum illos ad futurä libcracionem uocanc, qualibcrabuntur.pqa corruptiöe iiuius feculi.
Porrd quia Lucas in hodiemo Euangelio fï-gnanrer tantü loquicur de fïgnis aduenrus Chri Si in die nouiffimo, de illisigitur fïgnis folum agarn rclidis illis, quzpratceiTcruntdeuaRatio nem Hicrofolymz.
Itac^quodfïgnafïnt aduentusChriRt.uelex hodiemo Euangelio non eR obfcurum.uerum , an illa figna iam przterierint, ah adhucreftenr. quxftio cR. Omnesquotquot funt dofii 8^ dili genees homines ,exfedu!a obferuacionc certo concludunt, maiorem Rgnorü partem, aut iam ptzrerqfre, aut iam in ufu elfe,nee aliter docent przfenteseuentuSjin quibus uidemus quotidie przdiAa à ChriRo fui aduentus Rgna, appare-rcKcoltudcre. Quisenim ignorât noRrotent porcin fole K luna ügna i Quis non fentit ho-dieanxietates ad defperationem ufq!magnas? quas fane tam uchementes K acres,ante reuela tionem Euangelq noRris diebus fa^am, nemo cxpertuseR.Hodie tam diuites quam paupere» internis anxietatibus ac curis agitanturmiferri me.K conficiuntur przterexpeflationem, Cul obfcurzfunt hodie eluuioncs aquarum, a1Iuui
-ocr page 38-(s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ÛominicitfeciiHJj
oneïjnandationes, K mulrarum K urbiumK locorum fabuernoneS Kc,
Quanquam mundu$ hæc fîgna non confide rat.neq)curât neqjuidet,fed tribuit uelcafui.uel nature phyficæ,tarnen lire figna cerca funt pre ludia aduentus Clirifti,pijs folum in confolatio-nem preferipra à Chrirtn, quibus de bis (igniî fecreto loquitiir, exempta fuarû difcipulorum. At quiddico de mudo^Mundus h.ce ligna con fiderare non débet neqj curare, imo fecurus débet ilia contemnere, non aliter arq; tépore No-ach.quofecureedebant SCbibebant homineï, donee ueniret dduuium K rollerctcos.
Soliitatppn conlîdcrabunt hec ligna 6f uide bunnPreiereaillisfofabiinfurfe, tanquicertiï indiens future St propinque ad ererna gandia liberationis .Solaâiucroilliusautor Ciniltus cft.adqiJcm.utcadauer.congfcgabrKuramp;aqùi le,hoceft,pii.cumagtiofcenc ex preferiptisfî-gnis imminere aduenium ChrilH.non formidi bunt, quia pre fc habebüc mortem Clirifti.qua confoUbuntur fc contra omnes icrrorcs Satang K infcroi.Interini mundus 8f omoes tribus ter ræplangcntad aduentum Chridi, quia non lia bebunt côfolationem ex morte Clirifti, Si quia non funt aquile congregate ad cadauer.
Ceterum quum de fignis aductus GbriOi pa fterioris ceni fumits, SI illorum fignorum magna eduarictas, quodquefo nunc proximû lignum cm ^ Hoc Lucas in hodiemo Euangelio
-ocr page 39-kSuetduii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;^
non exprimit, Quantum utro «x reliquis feri-pturx lods coUigere poffumus, non ent proxi-miu$ lignum aduentus Chtifti,quam detedio abominationis Antichriftic», qu» nüc^x gra tia dei ed præren$;Nam defeAio.de qua loquiquot; tur Apoftolus.q .adTeffalo. q. tam olim fadia eft,8( capcrunt ilÜus preludia tempore apofto lorum tede loanne u.epift. capdifj. Sub Pilota amp;nbsp;Heradio potentiffimum dcfeäionis caput Machomet in Oriente prodqt. lifdem tem-poribus amp;nbsp;Bonifadut epifcopus uniuerfalitatis nomen adeptuseft.reliqui pontifieeS lenlim ac fenfirn fucceffu temporis proruerunt in lëplutn dci,Q( illud proatbitrio occuparunt.cœpctûifp federe iuxta uatitinium Danidis.in loco fando ideft^ceperunt confcientiasligarelmnianis fta lunsSlt;obferuationibu$,pro ueraiuflitia uiiatj acternaimpetranda. Huius abominationis feil lt;i«feftiöisimpietas,hocfetulortult;lataeft,pef puram prxdicationcmEuangtln.uclficut Apo ftolus ait,conf cita eft fpiritu oris domini, quart poft banc rctielationem Antichriftiex impie tatis.nibil nüc certius reftat,quàm aduentuS do mini noftrilefuChrifti, quo uciiiet in elaritate, proriut aboUturus Antichriftü cü fuo regno.Si» gnijigitur proximû aductus Chrifti eric deteftiO Aniichriftî.quæ quia fada nunc eft,ergo infori bus apparel dies ilk domini magnut.
Porrd et fi reudatio Antichritti certilTimuni (tit K proximum lignum aduentut Obri ft i, t a-
-ocr page 40-io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if Demwei [ecunh
wentfe Jie juthora.dc mefe autanno inerrti fd Wiis.nec foi» nos, fed 8^ angeli dei,8/ Rhus l o-miiiii iuxta came.Stuift ideoS! iemcrea^in A« nabaptinlt;r,8^ a'ij quiJa nebtUnt«,qui adt.cn.« turn Cinißi ad certa tempora ligant ; Sed hoc mirum non eft, turn Si apoftoloium tempore multi furrint,qui tanta conftdentia pratfentiam nouiffimi diet adferuerint, quod Paulus K aid apoftoh fint coafli, uerba Clinfti de pofteriori aduentu clarfiisexponere.Siccnim f ribit Pau-lus.i,. ad Tlielfalo cap.q. Ne quis deeipiat ullo modorquoniamnon aducnict dominus, nifiuc tient defedio prius Si(^
Summarif loei,
t Signa aduentus Cliriftidupliciafunr.qua’dï fonsoculii uidentur,quidam intusftntiuntur in animo
2 Vfu* Rgnorum aduentut Clirifti tpud piot eft,ut fe fignu pnfentibus fokntur,3^fciantad iHa fuam Iibcrauonem appropinquate.
J Aduentu Chrifti nihiî cerriuteft,quare cuni uident pi) iïgnà aduétus Chrifti, ea non debent conrenere, quxterto certiiis fequeturaduétus. 4 Donee ludaicus populus in terra fuperftet cft.nonuenietaduentus.uci quia funtfuperfti-*CI,igitur certo uenter.
Et crunt fignâ in lunâ^ EXPLICATIO PRlMl LOCI, il Primus locus continet jrreipua Iigna,qu«
-ocr page 41-Aduen^ut. t#
^duentum Clnifli prsecdentEa autem funt du plida: qua dam «xtema,qusedam interna,qua:* dam fupra amp;nbsp;circa nos.quædam in nobis.
Externa autem funt fupra nos, aut circa nos in liactena.quaha !’unt,ßgna in fo!e amp;nbsp;lunaje* fonatiôes mans ?i fluftuum Sic. Interna funr, qux in animo RntiuncurSf experiumur, qualia funi;anxietas pcrdefpcrationeni.nnioi óéc Ex Vis fignisomnium uchcmentiiïima funt ilIaSC nioklhiï'ma.qiiscanimuniciuciant, dumani-* miimpqnonliabenr.qud fcutrtunt.dum con-fcientixintranquillxfunr.dum caret corda dut cilbmoiuftificationij ex uerbofk’perfîdcm,fru ftii.ipfa pace,Quo genere cruciatu$,non exilic ahudlioinbilius. Hxc enim anxietas animi, de quahic meminit Lucas, eft uerus ilk infernus,ue lairrcquictndo.conftans Aridore dentiü 8i Üe-tuoculorum. Bt hi cruciatus cruntinhominis bus piæcipue impqs.uerumnó folum in impiis. fed eriarn inpqs ,cum uidebunt omniafurfum dcorfumi^commifceri,nihil certo K fuoordine hert, paticos uerc fcqui ucibum. Nee fanc fcio, an hoc tempore quiequam aliud l ömunius fit, tam apud p'O.s, quam apud impios, nifï angi SC prempttrofqi ad defperanonem ufcp.Iicet ex dt uerfis cauri$anxictatesillx4iueniunt,tamcamp; pi os K impios rfspe (öfunnüt:Ho$utin impietatc dedituios omnifolatiodllos, ut miferos Si infc lices propter infini ta fcanda1a,quT frequenter ptacbent hommes fratres Si addù^i uerbo.
B it)
-ocr page 42-It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IÇ Dominicd fecundd
Ptxttrilhsinternaftnxiet3({S,cordimace' tantesjiabrntiinpi] amp;nbsp;cimorem propter expe-/tationem pernarum, quæ uenient fuper terra* rumorbem. Hincindfgnariotiesiinpiorücon* tra dcum.Hincconuicia.iirncapcrti furores, in quos prolabenturimpn,dum uidebunc nihil a* liud fibi reftare aductu Clufti, quam xtcrnuni fuppliciü. Poftremo.quang duplieiafunt ligna aductus Clinfti,quidam externa,hoc eft,extra nos,quidam interna,hoc eft,quae txper/murin nobis,ta men omnium illorum unuseft ufusi ui dehcer, ut tertenruraduetum Chriftiin foribuS elTe Jmpqs in timorem, pijs in confolaiionem.
Ordo delcriprionit lignorum apud Lucans noftrum elarior eft,quam apud MatthptNam quaccircaprimum hunclocumligns traftantur ea omnia proprie ad aductum Chrifti pertiner. Signa hie intelhgenon narun opera, quan-qnamamp;naturaSf phyhcuscurfus exfe fimiti» effidat, fed eerra opera diuinx potciix, quitus Chriftus unit indicate fuum aduentum.
Prima ligna externa funt 8( fupra noi in a* ftrij.Signa Iurii Bi foils limplicircr intclhge eeli pfes Bi paHtones luni Si folis, modo difeemas flic ligna a philofophorum caußt.qui ignorant huiufmodi echpfes Bipadiones effe etiamßgna aduenrus Chrifti.
De ttelUs idem Centimu^quando Mlxpati unturaUquidprxterc5muncm ufum aftrorum: fiiColinhocdiainitus^cttaiui eß, utdiuminti
-ocr page 43-Aiiitntut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t)
twram interdiuiLona ut noftem iïhiftret: Aftr» feu Helix ut (plf ndeant luo tempore, ut ocula« tia minera.lam quandofoldcferit fuumoffici-’iim.K aliud facit,quam id,ad quod creatus cftil deo.tuncdicitur lol pari eclipfïm.üaSlde reli» quis afirisnidicandum cH.
iicni quid Lucas uelitintelligiper ligna foIiJ Matthpus cap.xxiiii.ixplicar,ubidicit;Et fol ob fcurabitutjid quod quidam ita intelligunt,qua(ï fol prorfusfit amifiunis fplendoremfuum,8£ quo fadto.amplius.iiiliillucis liabiiurus.id quad falfum cfft,uel binc patet,quod K ante mortem Chrifli fol obfcuraius fuerii.Si icncbrx fint or-ixfupertcrram totam,K tameJn poHciüfpIcn duir lol,lieu t amp;nbsp;adhuc liodic Ipkndct.Et etymo logia uocabuliab illorum opinione druetfum ofundit. Eft enim obfcurari non prorfusextin-gut aut dlt;Icri,fed tantum ad tempus obnubilait.Bft itsqj obfcurari folem.pati edipffm.
Hiseclipfibushodic niluJeft frrquetius, qiiarC amp;nbsp;aduc nu Chrifli appropinquate necefie eft,
Etluna,
Hoc efl-,Iuna non dabit fplcndcrem funm,re fte Manhao cap.xxiitj.NeqjIunx cclipfibu» ali ud eflquiequam communius »
Et aftris.
Aftrorum fignauocat Matthrutftellarüca-furas.Aftiü genuscft,ftcllafptcies. Ethis ftellas safmisfeu pafiióibus nihil efi ficquëtibs hodi«, B iiq
♦
-ocr page 44-24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Dominkd [ecundd ludidum nataraUum {criptorum de his ügnis,
Naruraksfa/prorMnon muJtum difcrepant à Chnllianorum fenrentijs de fignis, tdipfibuS foUsdanx8iakTornm-,NamdkaRtedtpitf(O' lis amp;nbsp;lunç,a^m cafuras fitUarum, 8Calias paffio tjesftmper magnas dadas, autmaiorum homi num inrenfuïportendere.neipfallunfuriW: Si-quidtm expenenria arç exempla idipfarn ue^ »um elle probant,Sialiquando piobaraat. Sie ante amp;poft mortem lulqCpfarts ui(a di come ta per quaiuordedm dtes.Et ficat multotû ad-Jiut uiuentium teAimonia babtnt.ferunturfe^ dmoncm rufticorum.qnondianxfteJJarum ca* furx prxcdUffe. Ptxrerea in afiris armatoram homtnum concurfus frequemesuifos faidc.
, ludicium ChtifHanoruai deßgnis,
Cbrinlani prêter id,quodadferuntpadiones affrorum.magnarum dadiurnSi aherationum figna effe,eriam addSr, quodiil* paffiontsfunt quoqt figna adaentus’chri{ii,idquod adrolo'’ gi pMotophi ignoraruntfSCHquifuat adhac non ChrHiianijgtioranr.
Porro'.qma torus mundasadrationem pork us dedinat,0Cuidetßgaahxcakcratiuatffe,X accidentaUa quodammodo,quxtiaturx font opera,pro temporis ratione Si akrorum morn
-ocr page 45-tiuentuK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iç
lt;ucnîtntia. Et quia fît iudicat turn philofopbiS de Ggnisdgitumon poteftlixcproindicijï ad-Uëtuj Chrifti xftinure.neçp illis moue« pottft »
Et in terra prclîura gentium.
Hoc fignum aduentus Chrifti internum eft, quod fenuent homines intus in animis 8^ eöfei-eniijs.Si fenferunt fob Papa olim.qui fuerût, K adhuc qui funt/entiunt. Et pq ab haepreflura non funt alieni, dum uident omniafurfum deor fumi]3 mifccri.ficu t fupra diximus.K paucos uc-tt fufeipere Euangelium, 8lt; fufeeptii cuftodirc.
Hac prciîurainterna.quidhodicuulganus fit non uideo.Quidam prefluraro hanc amp;nbsp;ad exter na trahunt.ÿc mielligunt de murua opprcftionc hoium inter fe,quç neC ipfa hodie inmüdodeeft«
Gentes intcllige homines fimpheitequt fit fpe ciespofita progentre. Gentium autemuota-buIunifumpfitChriftus. quod hxeprefiurainter gentes.ut maiori hominum parte exercebi-S;ur,SC eritpra-fens.
Perdefperationem*
Sicut reuera eft hre prefiura hodie multi!OC ofio defperandi,amp; fuit.
Refonante mari 8C fludu,
Ideft.prxfentibus muhisSi horribilibustem peftatibus.tum in niati.tum extra mare.Hoc fi gno aduentusChrifti intelliges.primum eluuio nes,al!uuione$,inundatiôes, Sëtempeftates ma (if.unà cum frequentifubuerfione nauiü in ma*
B v
-ocr page 46-ÄE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C Ticmlnicä Jecuniä
ri,de qua non funtinceruaccolæmarir.Deinde transferesboc figtium ad interna, ut intclligas perfttepationem feurefonantiam mans.ititerr nosflucTus amp;:motusconfcicntiarum. Etficex figno cxterno commode internum Egniim fit ripoteft.
Arefeentibus hominibus prx timorc»
Et hoc internum fignum cft,quoddefolis im pnsinteihgo, quibusaduentu» Cliriftieritrer* rori.Pij aniem cum uidebunt ilium terrorf,feu •imorem in impris.inde colligenttcttü fignura adneniut Clirtfti. ineft in hoc ligne commina-iio quxdamin impjos.
Nam u/rtutescælorunh
Acrioïogia fumpta àcauEs, quximpifs timo rein incutient, Hæcrunt ceimotionesuirtutum eilorumjioc eft/um audient impn.uirtures c« h c jmmotieri, K dominum uenire cum hor « tatu amp;■ iiocc Art hange li, ac tuba dei defcenden te dcta.Jo. Ad Thclïalo.t.epifio.cap.ij.
Vjrtutes ca-lorfihiclimplicitermtelligo fö-motionem lUam ca-lorum,piarcfdfntem proxi me aduenium Chhfli.aurin adtictu contingen tem,ad qua alludit amp;nbsp;Paulus /uperionbut uer-bis. Non inepre expo fut ris per uirtutes cseloriJ, C^ ipfas aßrorü palhones, de quitus fupra ,qu3S cum uidebuntimpn.aura pijs percipient ca» ad (jpnaaducniusChrifti train, timcbunt. Hacex-p^tione omnia uilibilia aduems Clijiftj Egna«
-ocr page 47-Aduentm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-Tt
nurxefTepofTunttimorit impiorum.ucl cura ipfi ca figna uident, ucl quando de dJis admo-ticntur perpios.
Tune,
PrxcefTaautfafticömofioneuirtutücxIorü»
Videbunt fiHum hominis.
MaUhxuj cap.xxiiii.præminitaduêtui dorai hi fignum quoddam.Et ait : Tune apparebit fi-gnum filqliominis in exlo Sic. V trum quando hoefignum futurum fic.Matihxus non explicat ncqiex alijs feripturæ locis eet li fieri pofiumuS defignohoe. Vcrifimileeft uexillüaliquod aut aliud fignum apparicurum in cælo.quod deels rabitaduemre Chrifium.Lucas de hoc figno ni hil habet, fed feribit ad commotions uiriutum cxlorum.ftaiim oenturumChriftum.NtcApo ftolus à Luca multü uariat, nifi in uerbiS eâtunh
Filium hominis.
Munc contemptam 8f uilcm perfonam.
In nubcuenientem.
Scilicetuifibilem amp;' confpicui m.
Cum potcüatf.
PotentiaKpoteftaic fumma. Pertinent hare adformam aduentus Chrifli, ficut amp;nbsp;illa.r. ad Theiïalo.iiq. Quoniaipfe dominusueniet cum hortatu 8Zc. Potefiatem amp;nbsp;tiaritatem opponir Euangeliftacootemptui fi uilitati, in quaap-. patebatChriftuscoraoculiS,utfiIius hois Pote fiiS £tdantagt;tt jfmu löge ultra captShumaoû»
-ocr page 48-I? ^nemyedfeeuni4
His autem fieri inefpientibus^ pXPLICATIO SECVNDI LOd,
^ Stcuduilocus docetucre pies,quid faare debent, cum uident figna aduentus Chriftipræ ftntia,non debent terreri,ficut impq timét.pro ptercxpcifiationem carum rerum, quar mundo fuperuenicnt ; uerum fufpicere debent K leuare capita fuajioc t ft.certo tredere ex fignis præfen iibuj.efTe lam in fonbus Iibcrationê fuam. non aliter atepimpijmüdi perdttionem.Quarc gau-dere debêt. lætari K m fummis defiderqs a-dua rccrgaliberationemillam iamduiin hoemun do lachrymis 8( addiâionibus plena expédia -tam.Et ed in hune locum indufum magnum il lud confoUtionis argumentum, quo frtquëter up folcnt apoftoli, ut confolen enr pinta futura in alia uita redemptione {j^^ |^e fönen l?öf fett/Cd werbe cm mal belfer werben/ Hoc argumciicuin alqs argumecit fufilTime tra flat Paulus inepiftola ad Romanot cap. viq. Yfusitacplignorum aduentut Chriftiapudpi-os in hoc fecundo loco uerbis ualde confolaco-riit/xprimicur.
His,
Videlicet fignis præfentibut.
Sufpicitc er Icuafc,
Scilicet defiderio futurac libcratióis 8ë patrif. Ad quod defidcriü K Paulus honaturJ.ad Co-
-ocr page 49-Aiuentui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H
Hnth fap ,v.Etîn tali defiderioSi ipf« fletit.Ad PhilippeIcs i. Coartor tnimex bis duobui.defi derails didolui èC eße cum Chri Ao Ht.
Leuare capita, eß ad promitTam liberatiêem fiiregnumanhelare.
Quoniam,
Aetiologia, qmir fim leuanda capita, fumpta i fifcüAanriateponS.q indicatliberationêadeffe. Et dixit illis fiinilitudinciu
ÉXPLICATIO TE KT 11 LOCL
. ^Tertiuslocus confirmât nos aperta K in fai “billfimilirudiné.dc tenitudine K Agnorum K •duentus ChriAi, eert o cerr/us fequeniis Agnat V'usuero huius töfirmatióit eAfumptaa Ami “gt;udinf,ne pij cü uidet prifentia figna, diibitêt de aduentu CIiriAi.aut contemnât Agna. aut fe ct'firtdd'ïtur.Nam ChriAus Agna aductus non propofuit pqs in eum Antm,ut inde fecurieffice lentur.ftd ut inuirarentur ad certitudinem, Mundus ut puerfeiudicat de omnibus operi busdei. ita K in bis Agnis amp;nbsp;eirca hge Agna ada tut multacaufabitur. Aut enim dieet hæcAgna jon per uniuerfum orbê acciderc:uel non AmuI «iemelaccidiAe,utlaliquidAmilc: unde po-Reareddeturfecurus, conténet K paruifaciet ff Sna. Ab hit malis.fcilicet à fecurirare. cêiempru b^uilipenAoncAgnorum,abArabit ChriAus fe-^tenti Amilicudine.Nam ut Aeri nö poteA,quin «Am fcquaiur protruAoné gemmaium in AcU
-ocr page 50-)0 , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nemtniedleeimi^ arbofe:ita impoiïibilceft.^ductum Chriftipef prædiâa ligna prxfixum.non ff qui certo.
Ficus omnium prima prorrudic gemmas En thymema fft argumentü limiliiudiniinclufum. Arbores protrudunt gemmaS: Ergo breui kquetur xftas.
Item:
Hart ligna prædiâa adfunt:
Ergo breui fequetur adutntusChrifti,
ItaciZuos,
Acfômodacio limilitudinis ad adufrum Chrï Ai ftatim fequuturumadfignaprafdifta, uelad hberationem fequentem ligna. Rfgnumdei, aduentui Clmfti amp;nbsp;Iibcratio idêliic (ignilkanr, Amen dico uobiJ.
,EXPLICATIO Q.VARTI LOCL
lt;Ï Quartus locusoccupanócmfubduiipopu lo ludaico .quopræoccupat Clirift’nosdf tem pore aduentus fui.ne in certo aliquo téporecon /iituendo.rrrenins : quemadmodum hoe facilli mum fft. Nam 8ttemporeapoftolorum multi fuerunr, quicredideruntcxfalfa fupputatione
_ temporis,nouifTimû diem iriftare : contra quof mulos argumencis ait Apoftolus, in pofteriore ad Thefta.ca.q.Et Iiodie Anabaptiftæâ^ iüii da iftiores 8i probioresuiri,numéro Dani.cap.xq. deceptifuerunr ridicule. Vult igiturClinftus quarto hoc loco montre it tcpoit,Si H qupdä ligna aduetui adiintjanie
-ocr page 51-IKiueniUh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jv
hon temere de lépore îudicemus.Donef enim ludæi erunt.nô confummabitur mundus/cd in ipfa confummatione mnndi fîmul peribnnt.
Porrd præterid.quod de hocloco diximuS turn ede ôccupationcni de tempore,potius con firmatio effe poteft à populo ludaico, qua cou* firmat Chriftus difcipulos fuos, amp;nbsp;fie nos om -nts.dc certitudinc K fignorum 3f aduentus fui, ficut K fccit praccedente fimilitudine, ut fit fen-fushuius loci.adeo certa euentura pdifta figna, 8( aduentum Chrifti fequunirum illa,qu jm cer tumeric turn fuperfiites adliucforefudaicüpa piilum in fignû diuina: iraccquem pôpolû,quia deus ingratü olitn erga EuageHu pdidit ,Ergo Ôimundumnüc perdetChriftus moaduentu,
Actas hæc.
Scilicet ludæoruraquot;. Apertius eft, fi legas: Generatie haec,
Ifta.
’^ Et figna K aduentus, in quo peribunt ludui amp;nbsp;totusmundus.
Cælum amp;nbsp;terra,
Epilogos confirmaco rins,quo ab i mpolTibiH confirmât Chriftus prreedentiaoîa de fignisK aduentu fuo habita Sf di^ta,q,d.CçIû Sf terram facilius peritura, quàm uerba prefaca de fiani# Kaduenru.
Cælum 6C terra tranfibunt.
‘ Scilicet facilius, quàm uerbamcade fignisK
-ocr page 52-jt fl' CeMÎma tertîd
aduenta meo,Alioquinon fumus ignariex M ' pturç locis,cffum Si. rerram nópenmra.fcdia-nouanonem pa/fura.dc qua lege Petrum ii.epi-#ola capire iii.
IN E VANGELIVM AIATTHAEl CAPfTE.il, Dominica tertia
Aduentas
eOnfueuimushue uCegünguUs Euan gelqï prarfahonem quandamprx^ m/ffcre, qua ftuduimujammoïau-ffforum, ranquam per parafceuen prxparare, ad totum Euangelium aat ad pixci nbsp;nbsp;nbsp;[ puum quêdam locum commune/», ut inde te.- /■ xcusipiefacilius iatelligeretur abaud/toribus, Verum cum rextus hodiemi EuSgelijpcrfecla rut Et,neep alla prxfatiöe admodü egeat,imcine ferre quidempodit: tantienim thtfauriinfant EnguUsorationum claufaUfdgi^^*’^‘o^i^^^o ad explicacionem textus fedinabimus.
I DifcipuUIoänis.hoceit.legisdifcipuli.nunq poffantiuadHatione X dabitatioe Uberari,niE mutanturad ChridumXaadiant EaSgeUam.
Z ChriOusnö aliter cognofdpoteft,necpuuk etiS.'quam ex uerbo Xeffeilib*eias, qaot ope
ratar Chtiflus in inErmos X peccatores ƒ 1 ChriEut prxdicatioaem loSnifdepaaiten /
-ocr page 53-Iduentut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ
tianon toUitfcd ftabiliar.confirmatS^commea dat. Qui locus SC annexü habet inexemplo loan nis.quales effe oportet contantes pdicatores. 4 Vfus przdicationis legis eft,per eampararj Chrifto uiam in confciennas.
S Gratia in fanais commendanda eft SC confît detanda.quam à deo acceperum,noneftin illo rum uitabxrcnduin.autexternafanélimonia.
Dc occaßonc miffionis Ioannis ad Chriftum.
Antequam ad textus explicatiöemacccdatn, ptius placet abfolucre perdifficilem illam qiix-(tionem apud omnes huius Euangclq interpre-* tes ,quur loänes miferit difcipulos iuosad Chri ftum,an quia ignoraritChriftum prxfentë elïci id quod utrifimile non eft. Nam loannes Chn-ftum præfentem effe non ignorauir .• quippe qui tertio cap.legiturChriftum baptizafle.An quia ignorarit Chriftum efle filiü dei amp;nbsp;uerum Meffi amf ne hocqmdem ueritatieonftntancum eft. Qui enim ignorare hje potuit, cum inter bapti zandum fada é cjlo uoce, audieric, Chriftü efte filium dei,in quo bene comp1acitü fit deo patri. Anquia uolueritdcdoólrina 81 oftteqs Chrifti (ertior reddit nee hzefanc' miffionii caufafuit.
OiuuS Hieronymus fuper hüclo^m uidetur a1iquo modo mifTióis caufas attiginl. Ait enimj non ergo quafi ignorans, interrogat loannes, kdficue faluator interrogat, ubi fit Lazarus po C
-ocr page 54-J 4 ^DoMmieä fertig iîuit,mquîlocum fcpuldiri indiciretit,rakettl He pararentur ad fldem, ut «iderent monuü re-furgenrem.fta Si loannes interffdendus ib He rode,dddpulos faas mittitad Chriftum, ut pet haneoccaiïonë aidentes Hgna atep uirtutefChri . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fti/redcrenr in cü, Siinterrogantei magiUram
Hbi difcerent Sit, Ét Pane hxc uedffima eAMa' tioqaxUióis de cau'ii, propter quas mi/ïtioati »i«ï fuoï dffdpuloïad Chr(ftmTi;mmiruin ut ai iHo comfîrmarenturin doUdna Si fide.
Vide,nancapeTh(e primus huiuï EuangeOf focus,qui eil de difdpuUs Ioannis Si ahis omnibus,qui fub lege ceu pçdagogo co bercerétut. Hi nunquam polfantà uadUatione Sidubitatione iiberiPieri,nec uiiquam trâquUlar reciperecon feientias, nid mictantur ad ChriAum audituri Euâgelium de gratuicapeccatorum remifftone fn Cbrilio,qux fui Chrillo credèribur,line can ditiôe auc opetûaaedignitaris oiferfgratuirot De libertate à qua aUtni runt leg's difdpali.la quitur Ioafines:Si filiusnos hberaaede, utreeà sis hberi.
De pace ton feiendarû feribit ApoHolasadRo manos. v.Iullificad igitur dde.paeë habemus in Chrillo lefu.Hancpacemlegisdifeipulihabere nonpolfanr.
De graruita remilfione feribit Lucas cap. xxi. ubimqaitChriHaS: R-egaum deinôaeaiicun CsbferuaciôeiErgonec luditia.qui ell pars regni UUus.Et ne haiasiumdx participes eifepoifant
-ocr page 55-Mumtuh li tfifcipuliIoannis feu kgis.
Vs igitur difcipuli Joannis ac kgis à uacillati one ac dubitatiöc Iibcrëtur, träquillas côkicnci asaccipiäntädem amp;nbsp;gratuits:iuftiüïfocq fianr, opus liabccqud mittätur ad Chriftü.qui fuo Eu angtiio libérât à feruitutelegali, donatpacccoquot; fcienins,amp; confertgramitâiuftitiâ credent! bus.
Et ne quis imaginetur ßbi, loânis difcipulos non hçfîiaffe ncq) dubitafle.aut intrSquiUas son Itientiasliabuiiîe.poftrcmoiuftitiaueracaruiiïe itobfecro uertat oculos ad doflorero loânetn S( doârinam eius.Nihil cnim certiuseft ,quàm kanncm pratdicailelegcm.Nâ parnitétiatprac-«ßcator fuit. At quid eft.uellegê.ucl pœnitentiâ predicate quàm uulnerareconfcictias.jrrequic '’samp;intrâquillasreddereex cognitionc pecca forum.Siquidem kgis propria officia funt, indl f’rcpeccatumKaugerc,ad Romanos.iq. 8i.zlt; onde pofteafcquifokntiniranquiHp.uacilIâtes ^dubitantesconkientip,qu{ audent legi K Ilt;8gt;s auAorï indignari. A dRo.iq.Lcx irätfticit.
Obieâio»
Cum ka feu kgis prædicatio tanta raala excl titiergo prçdicatio kgis omittëda eft ,K ftatim feftinandum ad Chrikum.
Refponfio.
Lex per fe non eft ra ala.neqjprædtcatio le gis, »lioqui peceaffet ioanneskgis praedicator. Sed *1^ prçdicatio kgis primus gradus pueniediad
C 9
-ocr page 56-}lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Deminitd tertio
Chridum.Ltxenim cognitHm facitpeccatü,6( peccatitm cognitum augetp«catum,auduni adigit ad defpetationem: AHprfftnte defperati oneaded occado citcamfpiciendi pro medico^ hic offertar ChriRus^haiz creditur, tides impe-trat tandem remitfionem peccatorih Ethoceü illud, quod prçcepit Cluidus Matthäi ultimo fit isdifcipuliS:Pr(dicate Cub nomine mco panitfU tiani 8C temiffionem percatQrS,Etbocfibiuult Jus uerbis Paulus Lex liabiliturpetfidem, 11 oC ed^fldes non tollitprçdiiationemlegis,fedpo tiusilia ut aliquomodocaufamrequirit, Nam finepanitentia non potcA tides(ubddere, imo fine panitentia non poted utiUterpdicari Euatt geliumiquare Si Clniilus Matthçi ultimo pr(di cationein panitentipSi remilf,5is peccatotum coniunxit. Et in hoc Euangeho mitisencomiit commedat Chridus prpdicationem loannisde lege feu panitentia. Quarntphocualdeedue-iutn,prçdicationem panitentig due annexa rt'gt; miffione peceatorum gratuita, effe meram car-nidcinam Si fontem detperationis, Monet itacp primus hie locus in mitfiae difd pulorum Ioannis ad Chridum.quis finis dtprg-dicatiois legis. VideUeetut uulneratUS lege, ape nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
riaturtibi occado adeiidiad Chridum. Pegter- / tant prgdicatorcs legis Coafeientias apud ft 1 retineant, uerumablegentadChriltum,utin tide condrmeturSiapcccatis liberêeur. Quan^ / nädubito difcipulos Ioannis à fun peep torefa^
-ocr page 57-Aduentuj. if U's fuiffe inftruflos amp;nbsp;de Chrifto ac fide in Chr* ftum,ramen h«cjnfiruftioper fc nö ualuit tri-quillare confciëiias.amp;illasâuaciüatioiie libéra re,donecadChrifiuniipfi ablegati.audirët Chri ftum loquentem 84 perEuangcliü atç effcflus tius confolantcm ipfos.
Inuinculis,
In qux (Sieólus crat ab Herode,propter He/ rodiadem uxorem Philippi fratris, quam dice « bac iniufic apud fe retinerc Herodem, idi^ contra legem naturjamp; Mofis.Lcu.xvin.Non reue« Jabis turpitudinem uxoris fratris tui.
Opera Chridit
Quç faciebat docendo 84 lanado hoïes,poft g iam ceperat officiü, ad quod iniffus erat.Ope-raChrifti fignaterdicit Macthacus.utfciasquid potiffimum audiendum fit de Chrifto, non gfo f a.qualit illa cxiftai,parui ne an magna,gracilis ne an procera ; uel ideo etiam, quia perfona tonfideraca fine operib’ feu officijsnihiliuuat.
Munt duos dc difcipull's fui».
Suis emphafim habet,q.d. matihæus, eos di-fcipulos miftos ad Chriftum,qui legis eran t difci puli,frigidi adhuc ex prxdicatiSe legis,uacillan-te$,hatfitantcs,dubitantes S4c,Pernnet hue quae ftio fuperius traftata de caufis ablcgationisdifcl pulorum Ioannis ad Chriftum.nimirum ut reel derentur certiores, confolarentur84confirma «Mwà Chrifto amp;nbsp;incumfinem confiteturlo-
,C iq
-ocr page 58-58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I[ Dominkd Mid
anntj Matth.iij.ft bapiizare aqua, que Hrigida Sadi pedora.S^ op ut habet cal«faélorc Chrifto, Ait HU,
loanncjper difcipul o
Tu c»,quf uenturus es« ,
Ex promjffione.ln Graeco cü‘i H fifxii/rf''«*.til esilleuenturus.uel ueniens, uelcStu quiu«nit, utincelligas neeploannem per difcipulos, neq, difcipulos du bi taffe aut ignoraffe Chriftum ue-niffc;tïtuminrerrogaffedifc(puïo5,quibuiigno lut trat Chriftus.an ille fff,qui uenit.
An alium expedamus.
Pratter te nunc præfentem.
Etrefpondens, EXPLICATJO SECVNDI LOCK Secunduï Jocut proponir nobij media,è qui« bulcognofci uult Chriftuf .■ ca fünf ; uerbüaudi-turn amp;nbsp;effeAus uerbi,quos operatur oerbü,rum in anima, turn in corpore. Et hot fibi uult re-fponfum Chrifti ad difcipulosJoannis: Ite Str« nunciate loannica qua: auditie Si uidetis. Cxci uitumrecipiunf,6f eJaudiambulant amp;fc.Pukhrc autemreducit Chriffus in fecundo hoc loco, (uo refponfo.a fua perfona, difdpulos loanij inter-rogätesde perfona,nein perfona hæreâgadoffi cia perfonx,finf quibus pfona Ghrifli nihilpro deft,amp; Rc adco iphim uer bum,quoduna' cum of ficifs Chrifti conffderandum tft,reli(ffa perfona. Docet imitai hiefecûduJ loens, c qiLb’mcdijr,
-ocr page 59-Âiuentut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59
feu rebut Chriftut cognofciuuk, K in quitus Jehus feu means; uidclicet exuerbo ê^inuer-bo.ex effeftib*uctbi Kin uerbieffeâibus Vnek nunc cel ta debnitionofeëdi Chriki danpoteft. Quid ergo eft nokere ChriftumtRefpondeo. Nolccrc Cbriftü eft perauditü uerbi eum Boflt;lt; re.quuruenerii S^quid bonotü fuo aduentu ad-tulerit,Et fic nofcere ChriftCeft eum fuisoffictjS apprchendcre, quód is ille fit Chriftus, qui cac-(os ueneric donarc uifu.tlaudos in pedes erigc-lejeprofos mudarcS^c. AdhienotitiüabduetC Chriftus difcipulos loants,S£ hæc dióta uult efte certiftima figna.èquituscognokt ipfeuuk,SC quitus uukjUtalq fe confirment.
Crterum quam prorfus proftrata iacuerit hfc nocitia Chrifti fub regno Papr. nunc dicendum Uenit,ut utlindc «fttmemus Felicitate noftram, quam per rcditumEuangelq hifee temport-busaccepimus ,inqnibus ccepitueracx uetbo, 6! tffcdibus uctbi,noiiiia Chrifti prodire. Om netenim nos feimus, quam nihil prorfus inftim tifuimus in pr{di£lis medqs cognofcendi Chrs Hum. Quid enimminus docebatur paftim in «ccltfnsapud Papiftas.qudm Chriftum,c uerbo Kcffeólib’tiusnofcendü effe^Quareergo Papa tus rtâiffima appellatiêe S^ eft uocata fjpe, SC adhuc uocat.cólcicniiaiücarnifïcina.in qua n tfe re cruciabanlolini.amp;ttiânüccruciâtur cöfciëtiac legis tomuti'Slt; itreqetisex pdicatiöe legis fru ftibus. Pond doen fetüdtuhU locusmtnó uult
C w)
-ocr page 60-4-0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Dominkd tertU
ChriflaS nos hærere in fua perfona, cxemplo d* fcipulorum Ioannis, quos a fua perfona auorac ad uerbum amp;nbsp;effeftus uerbirira uult quo^ ut m nullius hominis quärumuis criam fandi per fom harreamus, fed urin perfonis uerbum dei, grati^m acceptâ amp;i ofiiaa^id quxdiuinitus mif-ia lôof.fonfîderemus.id quod etiam pauio poft audiem ’in (cmédatione loïnisàChtiliofaHl.
EuntesöCrenanciatCt
RediicirChniîus difeipulos loannit àptrfo tu ad uerbum Si officia.
Qax auditif amp;nbsp;uîdetîs.
^udiread uerbum referturfeu doüritttm^uk dere ad effeifus Chrifti feo officia feu opera.
Cxd aiCumrecipiantt
AUtgat Chriftuscongeriem officiorü fuoruni tx Efaiç cap.Ixi.deprompram.ne quis anxius üe de ilhui offices, Si hçfîcafjüdus cogiter de effeifi bus feu operibus, equibus uult cognofd Chri' fius. Verba apad Prophetam nonniiiil uarianf, fenfus idem eti.
infirmicatc prxcedccem,8i effets qui fequicur
Cçdtas infirmitasefl: VifaseffeHus CbrUfj
medici,Item infirmicaecStS corporisquamani'
fffinteUigibicpoffunr. Vfus omniumhotü(^
-ocr page 61-RduentuK
41
flu um feu miraculorum Clnifticft.uf inde po-tentiam Chrifei, officium Si philâthropiam di feamus.
Effeftuifinguli caufx funt prarfentise Cbrifti, amp;nbsp;qux ceftantur de Chrido Si ad notiiiam Chri fti abducunt.uc cïciuident. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Efg“ pfÇ^^o adeft ChriftuS.Ergo Chriftus eft, quem uidetis.Et fic de reliquis,u(:paupcrcs£ugt;* angelizaruur-.ErgoChrftus adeft.
Et beatus cft»
Epiphonema,quo beatos pdicat Chriftus,qui fimpliciter credfit uifis8i auditis de Chrifto, ne» rp offenduntur uilitate perfonç Chrifti.q.d.Chri ftus, hçcquçcx me auditisdiuina funt uerba,et quç uidetis diainp potentip opera funttigitur turn uidetis uilem haf meam perfonam.ne offen damini,ne mea opera, uel Saranpucl alqsrebus adflt;ribatis,ne dererreaminiaftde, auerbo,ctne dubitetismeeffe uerumMeffiam, in me.
Vili Si Contempta mea perfona.
lllis autem abeuntibus.
EXPUCATIO TERTIl LOCL
^Tertius locus hit incipit, in qua docemur fa ne de optima doftrina. quç monct nos de necef fitate prçdicationis ipfius legis, et de neeeftarta prçparatione,qua per legis ae peenitentij prçdi-cationemprjparauit loanneS Chrifto aptosci C V
-ocr page 62--4« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^DomiiûeétttH4
idoneos difcipulos.ad acre et cum fruiiu(uCdpJ endum ixium illud Euangtlij nunnum,
Quidâ funrin ea opiniouc, fed falia,quodcre dunt ad Euangeld prxdicatio{iem,ampliusnon opus ede pdicatione legis aut pa:nitè!i^,nede{et teanturconfcientiç,quf folari fan turn debenr.
Q^udam admitrunt prçdicationem legis, fed ita.quaudomuehaiurin Papiüas ,etalioquimi fetos monaclioî/um aurcm audiïit leIcgisprç-dicatiôe tangi.indignâiur.Et tales fuot hodieno flri ofdtanfesÉuangdici.quipriniumnrerunr. turn auditent papiftarü uicia carpi.nunc furiot-fetumuliuantur.quotiesaudiattcfuamofcitand am (ulparj.
Horum fgitiir opiniones tonfutatrernushic locuJ,qui docet Chri/bum.Teu Enangfhj ptfdp canonem non lofJere prçdicatfonem Joânis de pcenitentta feu lege, imó ttabdiie. Cdnitnëdat enim inhodoco Chriftu» prfdicarionem/oan nis,quem conftantem prfdicarorem^pbar, qui non quoms dodtring uctoagiratur/ed conftan Ur fine omnihypocrifi cxequifurfuum in ptçdi cando officium, Caufa nero eomwedatp a Chti fio prædifadonis loinis iipc efh Quia fme pani tentia ncnio poreft ad Chtiüü peruenne. Siqui dem in pornitent/a tognofcuut nodtainfitmi-' tas,qua eogniia,aperifornobis adirus adChri-ftum.infirmiianscogniff medienm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Quarc .quiaChriffus commendat loannem
if dq^Uinain cius^ides tereü e ft,pridiuuöncni
-ocr page 63-Adtictttuî, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4)
Vÿi reuçanitentiæ effe ctutilem eineCeffati-
•m.Deinde quia Chriftus comvnëdat cor.ftanti imVoânis.iguur tchnquit omnibus prædicata buscxtraplumimuandi conftantiam Ioannis^ ’'e ptïdicatores ftaiim quouis uento doitrwç fanâtur !e iueritate aueUiltem; quiaChriftuJ UiftuusSi externæu«xmetuioncm facit,adm» tut pdicatütcs fanftimoniæ.uiieSC modefti ?,
Ad turbas.
Ne fufpicarcniur loannê de doffrinafua, aue dnifti addubnare.q mififfet difcipulos adChri ftum.Oeindt ne cogitareiturba.Chtiftum im-Îiobare pixdicationem Ioannis.
In defertum.
VbipTJfdicabît Ioannc$,defertuSlocuseft, «tpondensdoftrinæloannis.per fefetientis de-fettas conicientias.
Arundinem.
Exemplo arundinis inconftantem.
Hominem moUibusueftitum^
Excufat Chriftus loanemut adulatoremK h^poctitam, qui aliter corde fenttar de fua do-fl tin a aliter loquatur ors.
MoUia ponit Chriftus ut certiffima fignaby-pocrifeos amp;nbsp;adulatiôis. Argumemû eft à fignife j losnnes non geftat mollia:
' Ergo loannes non adulaturinfuadoflôna.
Ecee»
-ocr page 64-^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;11 Demtmatertu
Attcntionispaiticula,qua oftendit ChrUiuf, ubUictatreperire aduJacoresillos, qui in uera dodrina proponéda adulantur principibiis.Ei hi aduiatoresreuera auUci iiint,8iprxdicatore$ fulicx uitx dediti at^ iiudiod.
Prophenm^*
Qui ex fïngulari leuelatiöe docet uolStacê dei, Etiam dico plus.
QuiahkreiTaturuenifle Chriftuni, quéafij U?nturum prxdicabanr,
Hiceü eaimt
I^XPLICATIO QVARTf LOCI, ^ Aetiologia td hic quarrus foeui, quur loan nes plus fît, quam ^phefa.-ßa oero fumpta eft à fcftimoniopræfenns Chrifli.quo prarfentê tc-Ûabatur loannes Chriftum. Éft uero in hoc fo-CQ quarto ufus prfdicationis legis confideraïf dus,qui eftparare Cfirifto uiam in coCdentias.
Nam fîne prædicatiôe legisnon aperitur pec çatum,peccato non (ognito,non poteft adeffe pecado ad (idem,fine ddeautem non apprehen ditur Chriftus.qui uero ddenô appreliêfus.non poted medcri,im6necuah etp,côdië(ijs.Qaa rc merirodkimus ufum prxdieationis ipdus le gisede,prxpar3re niam Chridom cördentias: £d aüt Chrifto pparare un, per prxdicaûonë nbsp;nbsp;lt;
Jegis,homines ducere ad tognitionempeccato fum^ptix inSimicatisSi imbetlUisvised oi’a
-ocr page 65-MatMut, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4$
febftacula.quæ Chrift o combla tori Si purifica-lori confcientiarum impedimêto eflepolTunt, tollere, qualia funt obftacula, propria iuftitia, fanâimoma ,fiducia in opera SCc.
Monet igitur 8( hie quarrus locus de necefTi-tate et utilitate legis feu pœnitêtiç.fine qua noil patuaditus ad Chriftum.
Nuncium tneuni«
Nuntius uocabulum officij eft.
Ante facient» Tepracfentc.-IJ^UfQ für {»yp |^ef ;
Prxparabituiara.
Officium Ioannis eft, præparare uiam domb' ho Ghrifto.Fr*paracio uero non tantum in eri tetnorum uiciorum mutatione con(ïftit,fedlö* ge potius in depoOtione impietatis cordis « Antett.
Te prxfente,ut fuprâ:ante faciem,
ÏN EVANGEL! VM IOANNIS PRIMO. Dominica quacta Ad*^ uentus«
TeXtusbodierni Euangelq p fe faciliSeft.ilIiS Maxime,quiianorut,quid diferiminisHtfetuan duinteripfum uerbu K miniftrosuerbi. Kinter Cluiftu faluatorê at inter przeones Chrifti bruatoris,Tandt inter m y ft en a dei,8i illorunt
-ocr page 66-lt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nemmîeâqMrU difpenfarores, Verbum folum feruat.Eft cm pa tentiaacuirtuf dei. Ad R.o.i»PfaI.cvi. Alifff uee bum fuü5^ fanauit cos, Sferipuit cos de in terni tiöibuseorü. Miniürifimplidter funtiftiusuer bi.quod feruat,difpenfatoreï,C)iriftus faluaior ert potentifTimus, quicAhxresnaruralifoïum bonorum dei,qui eft deus, per quem fecula con dira funt.quieft fpleudorgloriar,amp; expreffaima go fubftâtiæ dei. Ad Hcb.l.Item Chriftuf eft, in quoliabitaiomnis plenitudo deitatiscorpora* lieer. Ad ColijPræd/catoreSuero teftesfuntlm jus potetiftïmi Chrifti ST prxcones.Sif in hodief ooEuangelioexêplo fu»perfonx loquiiurJoannes, de praedicatoribus.quodipfi neqj (int uee bum,nclt;p Chriftus,fcd uocei damheS in defer-to:Dirigite uiâ domino. Talcm uocêclamätem Kfeproponit Apoftolus.i.ad Co.ca.iiq.Sic no» exiftimet homo,ut miniftros Chrifti, Si difpen-farores myfteriorü dei, qtFfupereft aür,illud re quiritur in difpefaroribus, ut Mus aliquis repe-riaturamp;c. Hoc iraqj diferiméfeire inter uerbu 8C minidrosaerbi,8i inter Chriftü 8i teftes tius ualde^ideft.utintcnigamuj.rpqualibusperfo-nishabédiiïnr prjdicarores.Dqfancnófunt.nee angefi,nec extra mundn hoies; homines inqua /ïintinmüdouiuêtes.infïrmi.peccatorcsetrefta ccauafrula.ücureos appellat Paul.ij.ad Co. üq;' in quibus deus thefaurum fuorü myftenorun» recondirum haber.
£t hoe difcrimen ucl ideo urgendü efte puto.
-ocr page 67-^hentuf'. 47 ht dlt;nuo pfolabamur ad ins (Tu^titiim, ih qua aliquando fuimus.cum ex fanétij faceremufin icrcefforcï. Na hxc fine dubio cauf'a fuit apud ftCulum prius.qiiodexignorantiaprædiftidif «iminis homines cd fuerint prolapfi, quod fan dos no dubirarint in Chrifti locü cüftituere argt; que iUis interceffionis honoré adkribere, Vetc igitur prodeft , fuperiusdiftuin difcrimen tau* quam in prompcu tenere*
Obiedio.
Ergoin null a xftimatione aut honore haben di funt prædicatores uerbi.
RclponÉo.
Sumin xftimatione Si honore habedi. Sunt «Pim du pli ci honore digni, qui praefune indo-» ftrina,tcfte Apoftolo.i.ad Timoiheum.iiq. fed tantum raclone offieq.quia praedicant uerbum, quia teftantur deChrifto ,6 quiadifpefantmy fttriadei. Aft uerbü ac Chriftus.feparari defect, àprxdicatoribus.ficut 8i officium lUorû. Quart loâncs in hoc Euâgeho dihgêier difeernit fu-am pttfonâSi officiû à uerbo ac Chrifto. Quê-admodum Si Paulus in initio.ini capi i. ad Co* tinthios.ubi cogitur Apoffolus difcriroen face-re miniftrorum àChrifto acneibo.SiquidcCo rinthqmiris modis (ufpiciebantaliqnas perfo-nis.quas prçferebât Paulo, tatiSe (anf^itattt.Ec biudicio,anad ahudmalü jpdiuiotti lumut,
-ocr page 68-4$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipquot; Comimed t^Uiirt^
quam ad prærogatiuafamflorum 8i extoUendt Kpropaganda,nee id minim eft,di naq; in illud uicium ineidere potucrunt Cotintliq, ram tide'» htcrab Apoftolomftituri.qmd nobis timendu eritc’lmo’ hodicniie Tub Euangelio non defunr, qui mirabili Audio barrent in perfonis.
Poftremo prodeftpratfatum dilcrimcn inter uerbii Si mimftros,inter Chriftum Si certes tins temere, id'qf ob uitanda pcncula, qua puenire folenc inde, quart do minidn mmirtns prarferun fur,quandounusmagisfuipintur,quant aiq, SC quando de prxroganuis miniftrorum certatur. Qiiod malum pene Ecclefîam Conntliiacani deleuit oIim.Nec défunt hodiein Eedelia iftius malt horrenda ar perirulofa exempla.
Summarij loci.
I Syneeri prardicatores.exemp/o loannis.ni-hilRbi arrogac,ultra fuum officium, quodeftte ftari de Ctitifto,difpcl'are myrtena dei,Bi ebn' fto parare uiam,
Z Sapiences mundiSC iuliicianjuifiiiacofci' entqs de ueritate uerbi, tarnen no deßSat uexa-re perfonas prxdicatores,8i eosperfequi.
f Veritas confirenda eft,non fo/um corä ami' cis Euangelq.uerum etiam coram infenßffimis hoßibas^quales turn erantpharifiei, LeaitxSC (acerdotesadioannem midi.
Ee hocett tefUmonium»
EXPLICATIO PKlSU LOCI.
-ocr page 69-Aiuetltuti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^
- ^Primuslocns'in excplo Ioannis difTeriede diferiminehabedo inter prxdicatores5f ipfiim uerbum,infer teftes Chrifti, Si ipfum Clinftum perfonam ,de qua leftifitanturteftes pra-diota res. Et monentur prardicatorcs,hoc primo loco inexempio Ioannis, nc uel ipft de (e arroganti-bs femiant quam ofticq dignitas poftulat, uel alps permitrant fentire, Ridiculum effet amp;nbsp;plane ftultum coram mundo, E nuntius aliquis ma gnialicuius regis ƒ ipforege feueditare ucller. itultiutamp;magis ridicule agerent,qui nuncium regis,pro ipforege ampleftercnturai^fufcipe rent, Nam nuntius pr»curfor regis,no prxmiitl rut ad urbem aliquam, ut pro rege fufeipiatur, fedutparetomnia, neubi uenit rex,illialiquid nbflaculo Hr, aui minus paraium. Ita 81 loänei in piimo buius Euangelq loco,non uenditat fe proChrifto,ne^ Jp illo, qui aliquid dominq auC iuris habet in ueibü,uetû tofttetur ftmpltciter fe elfe ßparatorem nunciû ucn turiChrifti regis, Relinquit itaqjloannes exemplü non folum prxdicatoribus.quomodo de fc (entire debente iietS mulio magis 8f auditotibus uerbi. ne hx« ream in perfonis prxditatonbus, quad ipft tales fint,qui uel Chriflus txiftant:uelaliquidiuris in Chriftum,aut uerbum,aut conftientias ha beant, quemadmodum ohm hxrebant in perfa nis Corinihh,quorum unusdicebat fePauli effe, alter A poUo.tertiusCephx.quanus Chrifti: Ad quosinquit Apoftdus: Nüdiuifuscft Chriftus* D
-ocr page 70-Num Paulus erucifixus eft pro uobiS^ aut in no* mine Pauli bapiizati fuiftis?
Qiir perfonarum conftderatio ren poriutde uano.poftea foabduxit Corimhiorum erdeff-am,ij( mutuisdiftenfionibus pene cormeret.
Ego ualde timeo.nc nobis idem areidat.quod ohm Corintliijs, quoru cfclcfta in uariaJ fréta* concifa fuit, propter efeuacionem quarundam perfonamm prædicantium apudilloi Euange hum. V oco autem hicperfonaruin eleuatioem« qua unam perfonam prarferimus aberi.onü alio fanétiorem ludicamus, 8i ipfum uerbum fpeifia museperfonis:qurmalafeâarû preludiafunr. Ci concordixin Ecdeßa periturse certum indict um.Net feioprçfentius eile medium, quo poftïe Satan tollere uerbS, quam ß fecerit nos denud doctrinä meriri ex pfonis.quaß ud ideo uera Ee doArina.qaab Iiocuel ab illo pdicat Docet igi tur loänes pter slia in primo hoc loto,quo uer* burn metiamurcx fua natura,no expfonis.qugil ludpdicaot.HffaHerepoftunt, idudnon porefta EXPLICATIO SECVNDI LOCI,
^ in fecundo loco, pertinaciâ mundi 8iiuftp tianorii cernere licet, qui Hne dubio ex multi# teftimonqs Ioannis prius pr^dicatis, terri eranr, fid uiéli in conicienttis, quod ipfe non effet Chri Aus,fed teftis Chrifti atqj præcurfor nunciusua-' men cum uidcntfenihilpolTccôtra dodrinam Ioannis,rcli.Qa hac, ad perfonam loînisfecon-fcfunt,uc ilium moieftent al® tnbulcns. uei us
-ocr page 71-ff lx fubindc renouitij qurftionibuS iHaqurenc loanncm, aut diciJr conirariQ aliquod circa pri wa refponfa. Sic Iwdie accidie, fapicntei mundic Riuftitiarli ffphfimt u'diin cölcicntn» deuerj tacriaroen pulcluum elle ducunr Innul 8iiucun dum molcftare perfonas prjdicatorcsucritaiif Siforeanis lieert» rtpenre dignum aliquidrcpre litnfiont.K ut pr^dicatores mte aliqua menda tijcoarguerent,
QiipiÜo uero, qua uiunturfapientts mundl 6! iuftitiaiii contra prxdicatom piot,dilemma tft,hoceft,rocundum amp;nbsp;callidum eößlium,quo ütrimqjaliquis claudiiur, flut adRi met Hue ne« get propofitum. Taüa amp;nbsp;hcdie omnia d'ornm argumenta funt, qui adoriuntur ueritaté fuppri taeie 8( perdete perfonaï de uerirate teOificâtes» Aft cöfolatonü hoceft.fapiëteJ müdi Kiufti« tiariosaftutis amp;calïidiï fuiscofilq* nibileffite ifepofte. Prçtereaexéploloânis.pfonijpdicato ti!jus,ftatim in promptu efle quo fe exp'icant.
EXPLICATIO TERTII LOCi.
STertius lotus dignus obferuatu inbocEuï g»lioeft,ut prxdicatore$ ueibi conftïter confi-*eïturuetitatem,nö Colum coram amicisEuan« gtlijJed etiam cora hoftibusmeep finant fe detef Seri magnorum hominum auftoritate.aut illo« turn blatidicqs auocari a' uctitate,
Sed magna res,hominum magnorum aurto litate nó terreri ,facerdotum,Leuitarumamp;! pita« nfxorum iuftnia SC probitate non commoucri, D 9
-ocr page 72-yt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1jf DMiïnied^lhirH^
dmi^ fjnforum liominQ b/andis S^snUitvet bis non uocan in dubium.ur dubitemus de ueri Idteurrbi.-Verum lieer prxdiéiç perfon» 8i res, omnium maxima fint àuetitaie auotamtnttt tarnen longe fupcrat illa,non moueri,aur fairem aidfici ram magnisnommibus, 8( apptllatioal bus : qualcf funr, Chnfliu.Heliat K Propheta. Pauddimi forte rrper/rcrur fiodie in mundo, qui ranri$riiulis non uoearenruradarroganri' am Papa loannem nô eft imiratus.quum lucu« dom fimul ôf magnificii iudicarer, Vicarius Chri fti appeJlar/.Pulchrom effe duxit Fr5ci(c»t,uo(a ri tffigiatut Chrift*. At quid muliisuerbit opaS tù^donum dri ffngulare habenr, qui fonftanret perdurant inagnitauerirare,ne9abina fînunt fe auocari ptr pta:di(ia auocamenta.
SEQ,VITVR EXPLICATIO TEXTES.
Et hoc cil tcüimoniutnt
^ Non en dubium, uel tx hoc primo eapift Ioannis,et ex reliquis èuSgehfii\ quod fiepe an teatenatus fît loanntt deChrilto, qtaodisex:^ fiat uerus MelTtat,quipromiftuslegiturin prO' phctisSCnuncprxfentenifeaatêptxcurforen nuncium illiol Chrifli Sic,
Quare hu rum painbut non enrixofeaffeae random, anhoctetUmonium primSaut feeun-dum auttertium fucric.Su(ficit nabis,qood Eu^ angehäa uolueru hoc teüimQnium,utuifigni» e
-ocr page 73-Aduinfui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T}
nj infer er ter a hic adfenbere.Namhoeteßimo ' mü non extat in fcriptura.à loannc teUatû con* ftantiu»Slt;auda(jus,
Quando mifcrantludxi.
Tentäai amp;nbsp;illaqueadi caufa poiius.g ut dette ritarc edocerentunq fine dubio ptius ex multi! prrdicationibus Ioannis tenebant ratiffimam, tantum utperfonam molcftarent, cums doftri nam carpere non portent.
V t interrogarent cum:
Caufa miihonis à (udais faftat.
Tu quis es^
Interrogatio dilemma eft. Nam utrS refpon detioannes/aptus eft interrogantium iudicie.
Et confelTus cft,Slt; non negauir.
Wagna emphafis eft in uocibushis, commen dans conftanciS loänis.quam muhis eifert Chri Hus Maith.xi, Et excufans loannc ab omni ar-togannaaiienirt’imum.
Etconfeffusef?.
Repetilio exaggcrat court itiara Ioannis , K exténuât arrogannam.
Non fum ego Chridus.
Exponir Euangchrta, quid fit coufefius Bapti fta.uidelicet fe non ertt Chriflum.loanes potius ad mentem interrogantium refpondet, qua ad forma m rnterrogaiionis. Sperabant cnim certo Bapttflam nihil minus fallut utn, flu im q, deb# D Hi J
-ocr page 74-f 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;51 Dcmmifrf £}«^rflt;e ’
ictfe Chriftum ntgare . Prodcft hit txponett, quid fit loaniKin non tffc Chriftum»
Et intcrrogaucrunt.
Fruftraiioptaiom aiiimiirtfpofo. Verifimi fetft miffosad loanncm peritiffunos fuilk in Jcgc,8t quod bat interrogatiSt de Heliarcfp« xenmad locum MalaUupuitimo.Ecce ego mit tarn nobis He ham ptopbeiamö^f. Negaiueio Joannes it Heliamc^e, quantum adperfonam atiinct.interim non ignorabat ft eife Hehä ipi-rim amp;nbsp;nirmte Hehæ.htut Chriftus deloanne Io quiturLu.i, Ad unidam isitarrogantiänefeir, Stalijs fut.KelinquitautèiacerdoiesS^Leuitai jneerro», g ex doibina arçj adeo ex effedibus ciuiudebebant loannem Hdiam cognouifTe»
Es tu propheta il!e»
Negatfe prophecam loannc$,quianoui Te»* Famenci doétorerat.Iuxtaillud Matth.xi.Lex amp;nbsp;Propherp uftp ad (oannê, id eft, pdicantc loi ne cœpir gratia annûciari uniuerfa omnibusha minib’.cœpit abrogari lex.cœpii Eedefta abire ad Gétes.Ex ^momine ille ncdüi gdâ aHudcrc eniftol jludpis.adrpphctâ Deuxviq.^pmilfum, (^is ergo es?
Non facile defiftûr.qui illaqueare ftudent.
Quid ergo fad's de te ipfo.
PoftSjOeep Clinftus.ncqj Hthas.netp ^pliera effe uit, quç tame nomina cömendat fcnpiura. Quid igiuntune de te ipfo dubf quem (e nunc
-ocr page 75-Aluentut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fS
fnt au^orirate fenpturæ facisf
Egouoxdamanti's.
Refpondet tandem loanncs.quit H(,ncdct fa cerdodbusS^Lcuitisoccafionem malefentien-di de doârina fua 8lt; offido. Kelt;potidci uero ex fcriptura , ut odendat (ertitudmem doóhinac amp;nbsp;oHitq fui. Separat loanneshocrtipoido fei thrifti perfona amp;.' offido,
Ioannis eff dirigete amp;nbsp;parare ui5 dni^hoceff. prardkare, ut omnismons 8i collij eoram Cluigt; ffohuiniliciur,6^omni* tarofoenü 6at,8^omnH gloriaeiut, quafi floscSpi.£fa. xliüi.Namlizc inbuii Efaias offido Ioannisprodamanda.
Innigere uiam domini eft.obftacula S( impe-diinëia omnia tollere,quç poffunt impedire ad-Uentantem Chriftum regë. Potioraamem funt obflatula.impictas animi, proprij iuftitip êC tan ftitrjoni« pfuaHo, fiduda in opera Kc . Diriga re nó poieft taniü ad immutationê morura ex-ternxuitx train,imó longe magis ad immuta-« tionem animi gë internotum uiaorum.
PuUbrebuc quadrat collaiiomcdidSë (grot^ Aegromi nó ftudet ad modü externo ornatui, fed tü audit uenturü mcdicü detcgitfuauulncra.
Cbftrua amp;nbsp;hie finem prxdicatiöis loannts. la gis.SIpanitêiic, qui lantüeft ppaiareuüdno.
Sicutdixtt Efaias.
Sjgnîter alkgat teft imoniü ƒ pbetp.ne uideat (uii officium fine autoritate fcripturj fufcepiffe, 5 quot;u
-ocr page 76-ƒlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^ Dominies ifUitrht»
Ft qui miffi fucranr.
Ethxc (igmnter iddn Ëuâgclida.utexpùïet, quifuerint liccidotes 8i Leuttxmnïi adloau' tiem.nitniram'phitiixiihoceajaiiüiUimtóitBi mini operari].
Et intevrogiuetunt.
Exemplum txcitatii tüin miUn adloünem, qui cum uolunt uidetiptritiin fcripvitis,tarnen ignorant,quit rtiloannet^decuiat officiotxpttf (urn aerbum habenrm fctipturis.
Cue ergo baptizat.
Autcxd non intelugunt midi ad loïnem Ccri pturam,aut inuidinoluntaUigatSinbuere per* fanx ïoannii,aut quia pertinacet urgent inter' torrogareloaanem, ut tandem eum capianr,il taqueemSC reprtbendant.Bapiifmas Ioannis fi gnum crar panitearix extra morem legis, qux runtigitur feripturxauitoritatem, qua probet fuumf^aptifmum loannes,
SitanonesChriffas^
Apparet,quod fummo nudio facerdotes Si Leairr^item fpe fumma expeitarii^^t 9uo' loan' tres confiteretur [e Cbridum, ut inde baberctiu fiam occadonem damnandi. Si ta non es Ghn* I fias,id eilipromiffus Carerd os SC tex ad indituta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
dumnoumn regnum in Israel,SC ritus nouas. ' i
F go baptizo aqua, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Joannes non ad fermam oblatx quediO' / eis reCpoadct,uel idea JuitadiS, qu/a pauloantt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
-ocr page 77-Rduentuf^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
^tarofeftimonio ex Efaia^uidebaturfîbi fan* lt;icctara(ïc,quod offuium fuum effet in fcriptuquot; rafnndatum . lamprobato oiïu'ii.non era^ Opus lignum huius officii probare. Verum fepa ratfuumoffiaüabofTicioChrifti.ut denuo uel ex lucre para none offendat.quisiit.fciitceinoil ipfe Chriftu.t/edpræcurfor Chuffi ad parandi Chnfto uiam.bapcifmacc aqua ad bapiifma ffi situs,à Clirifto extreendum.
Egobapiizo aqua,id lt;ft, doceo mortifîcatio Hem ear urn reruni, qux impediunt aduenientS Chriftumgratuite8f fine condi ioneaut ope-ruinaut digniratumiuftifiesnum .Item doceo pcrnitcniiam.penerrefacioconkienttas peeca-torum cogniiione,amp;: madidas ac frigida;. facio, qux nifiChrift u$ refocillct.excitet cahfauat igm atep ipiriiufanfio.fi igore enceâtur K pere» lint. Bapiifmnsaqux lignum eft monificauo Dis feu pœmtentix,iiê doétnnx SC officq loanU Sed in medioueftrum ftar.
lamprxlcns.
Quem uosnerekis.
Nefcireuuliis.ctrtis catifisimpcditi.
Ipfc cd»
Cômendatio Chriui Si dtiamp; hominis utrk
Qui cura rac fequerctur.
luxtarcuciauonem Si incarnationem»
Antccelfit me.
Quia deus utre ab initio af ud pairë txiftem»' D v
-ocr page 78-|| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il Ticminiett
Cuius ego non fum dignus»
Nihil minus in le agnofcit loannes, quam af* rogantiam; Adto quod ne quidem fatis apert# fibi uendicet,quod illi kripcura tribuit, Soluere cortigiJ propric referri debet ad mt-nifterium uerbi, adquod fe nullomodo dignX adferit efTe,ucuclin animo fcruiat Chrifto.
IN EVANGELIVM
LVCAE CAP. II. D0MI-nicj nataHtiormti
Chrifti.
HOdiernum Euangeliumprorfuf ftul turn eft iudicio camis.adeo^ plenum jffendiculiJ. Quij enim fub ram uil» ipparatu natiuitatis Chrifti, tarn po-tertera regem prodire crederetî'nempe faluaro rem rotiusniudi Si inditutorem rtgni fpiritU'’ ali»,in quorexCliriftuSregatuna curnlubditil fuis credenribus.ad non peniura gaudia.
Aft ftcftulte ac ridicule agit deu'in omnibus fuis operibus.ut mundum tarnali fapiëtia pne-ditum ftultifiter, perdat^’rapienriam iapitntö, 8i intelhgfnnam intelligcmu’”. Ei’ixxix.Et.i, epiftol.ad Corin,cap.i. Cærfrit utnuncmun* dus taniü reipiur ad ea, quf ludût circa nariuira rem Clirifti,exrernaiit3liypolt;ritar,qmfpetjem werp religionisgerüt.in natiuitare Chrifti, nihil lt;diud, 4*orcüJudfntfSgt;''^‘^wüantias amp;nbsp;nuïcrul
-ocr page 79-Vdhilitioruitt ehrt fût nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒgt;
întuentur, quas cum mins laudibus extollunr, exaggeram 04 amplihcant, credunt fe natiuita-tisClinfti ulum probe attigifTe. Sic hafienu* impq Papiftp, hypocritarü more hacrentes in re buscxicniis,in hodierno Euangelio, prpter cir-cumftaniias locorum, perfonarum K aliatû re* mm obirer accidentium nihil admiran fuctuntt uidelicctquaniâ mileria tulerit Chriftus, quan* li» dûloiibus adfeâ:afueric diua Maria,amp; in quanns cutis fteteritlofeph iHe mifer,negleâa uero atej proprio natiuicans ufu, qui potiifimil in conicmplationc n oft rat miferlp confiftit.qua fbuimus caufam rärarü calamitatü in Chnfto.
Methodusabufus circa natiuitatcca
Chtiftiapudhypoaitas Papidas. Definitio.
Abufus natiuitatis Chrifti, apud hypocrita» Papiltas.eft externa tätum côftderatio myfteri-Drum Chrifti, dolorü Mariz K curarü lofcph, Caufz.
Caufahuius abufus eft.iudiciü rationis, quod doen contnftandü elfe cum triftibus amp;nbsp;compl Iiendü cü patitntibus ac dolote adfedis.
Partes.
Plurafunt huius abufus gna. Alijem drp'ora bant locü natiuitatis Chrifti,alp mifcrias petfo-narü,altj uilitatêtigurioh.in quo natas fuitChri Kus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Efflt;óuf.
Effeâus funt: plorart, triftari ?fC. FintS f«* cl cognatp^euot^defperatio ßie.
-ocr page 80-ga nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Demmieg
Metftodus ucri ufus mtiaintis Chriamp;C
Veras ums nutiuitatii Chriüi cd, interna ai tx corde töddeiatio feu cöiemplatio, qua Clin' fiiini condderant Si contemplaniur, fe ede eau fam omnium mifeiiarum Chnfii,quxilU uelm nauuiraie ueJ per r oram ui tam conrigerüt. Dein Je natiuiratem Ciirifïi.Chriftum natum,mife ridS.amp;f lieadeo, quiequidin Cfirifto aaidit, ad fe pertmere^quo impura fua natianas hamana, expiarecarper natum Cliridü atqmüdaictur,
Caufx.
Peceata nodra,qux occafionem prxbutruat natiaican Cliridi.
Partes,
Vna ed forma coniemplandinatiuitatê Chri fii ne nos auroreshuiutealamiiofxnatiuiraut, ded;amus,8i rurfum credamus hattecahmitO' fam natiuitatênodracavlacootigideiNam no bisparuulus nacus ed,nobis puer datas,Efa.ix.
Effedas (^ rcs cognarx,
J^undare impuram nodram nariuitatê,fal»
nos facere nos àpectatis:Lxtari,gaudere Sic.
Efa ix. Lxtabuntur coram te,ncuc quilxtamut in mtde Sic. i
f Qiio remporeChndusnafduoluerir^quoin '
Z QtiihasChriduspotilfimünatusdr^annuti^
ctatus,Siquidttatusfccumauuleiitt ‘
-ocr page 81-lt;1
ft4tjltt!oruinCM/lt j QiiiddeodebeamuspronatoClirïfto,rxem ploangelorum 8f paftorii, hê quornodoChri-•usrecipiendusfir.
Exfitediduraa effare.
. EXPLICATIO PRIMI LOCr.
S Primus locus propemodnm in circumfta n lijs natiuitatisChrifti explicandis.haTct, uidcli eet quo tempore,quo ve Ioco,amp; qualiter Cliri-ßusnafei uoluerit, quæomma quia fimplici* bus uerbis fcripta fuut, K de forma fîmpliciier uidentur ordinem tantum hißoric profcqui.igi tur nihil myfterq habere apparent. At fane fî o* culit cordis altius omnia perluftraueris, fentits fubhis circumßantqs multa myßeria. Prim um enitn nos monet circumßantia teporis.de pro-»iffionibus patribus faftis de uenturo Chrift o* Tuin fülltetadueniü illius appropinquaturum imd pracfentem futurum.quandofceptnimde luda foret oblatü.Gen.xlix. Et qii3do populu* IfracI ctrneretur gêiili magißratui fubieflos.
Noluit auté Chrißus nafti fub Augußo Carfare,principe pacific o amp;nbsp;bono.ut oßrd*re\qua Iisipfecflèt futurusrex.nimirum pacificits, non tantum pro fua ptrfonajed eiiam fa^urus paci ficos,hoceft,donactiru$liomine$pace confrieti ti». Hinc8£Efa.capit.ix. appellat eumpnnei-pem pacis.
I^e AugußoC»farepacificof'f bonoteßan* ^ Ceotiuoi hiftoriat,quod iUo régnante, lani
-ocr page 82-ci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tethinki
»emplum Rrttir chuCuw fuerit,ciuodMSiWii irmponbus claudcbatur.wm eflttin toto tet' tarum orbe p3x.£r fuit hoctemplum ante tem pora Auguftr bis raniü tJaufum/ub Numa Pö-» pibo.Romanorum fecundo Si rtligiofdituore ge,SC ft bene meminijub Bruto CSfule, quie»^ pulfo Tarquinio rege, Romanis bberrarë reüi-^ tuit.EiBeda acreliqui tedantut (ii(a mtiuna‘’ tem Cbridi ad duodeeim annoi fumma parem in uniuetfo orbe extitilfe,
De Chrido uero, quod fub tali pace nafei de^ huent,prophetx eiiam iiidtcant,ui Efuas ca.xié Habitabit lupuscum aguo, SC patduscum ha-do aembabit. Vitulus,SC leoSCouisdmulmorg tütur Sic. Et feo quad bos comedet paleas SCc. ltê.Efa.lxv.Lupus SCagnuspadëturdmulSiCf De loco, quod Chridusuolucrit in Bcibleen» «afó.pnmum ideo faUum ed,utodenderetuel Jocuihumdiratem feu pbilanthropiaits Chridi quo de uelloco ad fealliceretnos.
Deinde oportuit eum na Cd in Betbleë .• Nam locushicanteaiprophetis^pdituseratduxta il-lud Michrç.v.Et tuBerhIeem terra Iuda,nequa qua minima es inter principesluda.Ex teenim tnihi^dituruSed dux,quigubernaturus eü po pulum meum Ifrael.
Qualiter aüi natus fueric Cbridus,indicSt tir-tumdantip textus fCpin fnmma paupertateatep miCeria tn lucemprodierit, quæ adtiö muliunt fadunt ad fpnuuafum «ruw ufum, lamêtude
-ocr page 83-Ä4rffih'dr«wCl»'/^. 0
■frouOcStnos, ut cöfidercmusno» effet an t»r3 mifiriarum canfat. Pr*terca oceafionem prae-bentnobis inquirendi de fine,propter que uo-lueritClinftus le tamis n)iferijsfubiii.ete: nimi-rum ut nos miferos atq, infehets propter pecca-ta.felitesac beat0»fateret, nortramej nanuita» tem plenï percatil purgaret,fîcui deferibit earn Dauid.PfaI.I. Ecceenimitiiniquiratibus conte (tu; fum, K in peccatis tôtepit ni e mater mea ^
A Gæfare Augufto.
Ediäum hoc uulgatum fuit, ut habent hirta* ti».anno.xxiiii Auguftiregnantis.
Vniucrfus orbis.’
Synecdoche.pro maxima orbis parte, ant fpè tubter pro orbe Romano .Confiât enim Au.* gufiumnon habuiffe torius orbis regimen,urpui Uqneqi ArmenioSnetpCotthos impio preflir,
Hæc deferiptio prima lt;
Nam ante banc non legituraba fie fada.
PræfiJc Syrix Cyrenia lt;
Omneshx tâlocorü.qpcrfonaiücircuftantij pri(numoflendunt,quo tempore,8f fub quo im peratore Chriftus nafei uoluerit,deinde confit-mSthiftonS. Etibantoes*
Scilicet, Si ut fequirur, in fuâ ciuitatê piarfeiflu alc,ad quSquifque ordina'ts eratlnieiligulaut prxfeAuras lUas, qualesohm multas habuenins Romani ,amp;qu»llt;» adhuclandtuogtyen ueurf
-ocr page 84-lt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Dommiei
K Cer mini co uoabulouociinat.itittnttiil» git ptr duitvtm proximam cuiufç tribusiot farodixuebem.
Akendit autem amp;nbsp;loCcph ♦
Obeditmix ciui’isexemplum ia lofcpb.Ctit fus Fortaffis annuuS tributus fuir. Notât SC hoC HetnCu Euingelidl occafionem petutniendi ia ßt:thlefm,ubi debebat ChrUiuS nafnJuxtaMi^ thep teüimonium,Cap v. Et tu Bethleem ttm ludaamp;e.Non caret myffetio, Si Chiißumnaki circa bancobedienttam ciuikm, SC in bat, qud fignificaretar Cbtifium non tore tilem regem, quiedetmagiRratumpultuius,
A Nazareth,
Qp» Septentrionem ueefus iacebat, aVulupt dittum itinera à BerWeem MeridionaU.
De domo amp;nbsp;Camilla Davids
Exeadem tribu cum Dauide, ex tribu lada, è qua erat Dauid^qui promidionem acceperat, t. Samu. cap.vij,Ex femine tuo^dibicmiliiSfe,
Derponfata,
Signanter dich defpöfata uxore,non fafia,
OtJeeeraeptargnans,
ESplritu fatiéto Mat.t.Omnia liçcitadiJigé^ terdeferibit Euange!ifia,PTimü^ut odêdatCltri ftum uoluilfe fub matrimonio nafd. Deinde ut detlaree Chrißum uerum hominem naium.fra tribus per cmniahmilem faüum ahsqi pecea* to tamea;tertio,quo confirmer bidoriarn,
-ocr page 85-VéttfUthruht Chrilii» (i Et peperit filiû fuu primcgenitum. Piimogenitü dicit refpréluprimiparius.rö fc qmmiü fratrii, quoiü nullos Iiabuic Chriftusiu-Xtacarnê.Hicronymufcxponirpriniogeniiüan tequcmnoncft aliusgtnitus.cótra Heluidium.
Etpanniseum inuoluih
Summus bic contemptus eft amp;nbsp;buroilitas fum ma, ut natus Cbriflus ad fc aUtciat,non deterre at. Deinde utuilitatchacpcrdat deusfapienti« amfapientum S^prudciiam prudeniü. Efa.ix. Refcrhuc.i. cap.ad Corintbios lt;nbsp;pift. i.dc utrbo cru cis ti cxtcnuatiScuerbi S^c.Nota omnia del uperaficftulta/onierr.ptaamp; ridiculacffc.
Quod non eßet locus*
AetioIogiaChriflipofinin prxfepi, Hicue« tumfit;VuIpes fonças habcnt,8lt;uolucr(scxli *’idos.at filiusbominis non habet,obi caput te dinet. Hpe wiferia Chrifliquangeft magna.ta* men conieinplatanibtljuuat,nißtenoueris eau fam tde buius mifeiix, amp;nbsp;illam tuiilfc Chridu proptertuamfalutem. Et paftoreseranf.
EXPLICATIO SECVNDI LOd, ^Secundus hicIocusfubindicat.quibusChrf ftu$poti(Timum nafciuolucrit.quibus annunci ari, tandem qusr commoda dguibeare permife-titülis, quibus fc nàlü patefecit. Apparatus na *iuitatis Chrifti,ut fuit tontempnis atcp uilis, K fic omnia,qux circahanc natiuitatem contig«-
-ocr page 86-^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Dornink^
tMt,prot[aS nihil m:gt;gnificentix hatufrunrifa «oluit Chr/rtus onédete, Ie non fapiëribuJ mun di narufnelTe/ed infirmis, fîmplicibuîac mire' ris pcceatoribus.quibus nihil aurparS humane fapientif eiïcr.nihilpotcnuir, nihil nobilittiit: fedqiii eiïenrpa.iores, ia^piëteiiCpecatotet, Er his leneniiïe, non folum hiedocetChriftuï, Herum 8( alibi ipfc Hc loquirunMarrli. ix. Non ueniad uocandum iuftoa, fed peccatorei ; Mat-tha-i.xi. Venireadmeomnej.quiIthoradiX oncratitnisSLc.Niiu.xi.GTitias tgudeopitrit quod Euangelium nonreuelauerit rapieatibat mundi, fed initpientibus. Er falef uocaioStffeSC ekilo^, mulüs tedatur Apodolas ad Coriacht os.t.epidola cap./ Non multi fapientaSCc.Ex Jiorumig/rur numerofunt hipadorescontem piifTunicoram mijdoJdsfjgnificatrenatum e!te Chndits, Si ut ctedant, mictic ad Hlos angelot, qui reuelentho:, SC {tin al edocea'it,qux boitaX quoschefauros iislecam attuleric,neinperalu' tem animx,
NscimmeritoaolukChridas, {eprimam ma nifedan padoribus.XiUis annunciari per ange' loi codas Euangelq bona. Nam R Capientihat mandi,at CxCaci Augado, facerdoctbus Si ferd bis,rercuela(Te[primam,iUi natum Chriltum proddicalobibuiireot^nec^ credidiifeni^uilica-te perfonarum, locorum Xapparatui offenff, fub tam uili aaiiaicate tantum regem contineri, qui force effe lalaator mundi, immopro aagia
-ocr page 87-ffdUlhtorumChrijli. ^7 »ftitnafftrit nücium ad fe miflum. Siquidêmun dmirtges.non imlabulo nafei foknt, non po ni in pricfepi, non gigni ex paupcrcula mullere» Aftinregalibusauli» cum magno acfplendido apparatu/um pompa magnibea, è parentibns ïfglt;o genere nobiÜratis Kc. facillimum nero of knfi fuirent facerdote», feribæ amp;nbsp;reliqui iudaicJ populi primâtes,qui regem fuum McÜiä in ma** gno apparatu expedabanr.
Duo itatpinprimi» docet hicfocus fecunduS: Cöfolatur infirmes amp;nbsp;peccatore$,ne deiperent gratiam propter fuä indignitaté.fed feiam Chri ft um proprer infirmosac peccatores uenifTc.cu iuireicxemplumhabemusin paftonbuS.Dein-dtmonet de commodo, quod Chriftu$ fua natl Uitateattulit,hoceft,raluarehominesapeccati».
Vigilantes SC euftodientes.
Nihil minus cxpec'lares.quam rcuelationem Chrifti, Excludirur mentum,óC commendatur gratia.
Etecce.
Et partieufa cccc notât Euangdifta gratiam, icexcludit meritum^qd. Anrequain quiequam paftores cogitarent de aduentu angeli, amp;i ante-quarn quiequam feciftenc paftores ,p angeli ad-« ütntu.Signiflcatur 84 bic natura SpintuifanAi operantitperuerbum ,quando nihil minus fut« rum cogitamns. loan.iq. Spiritus ubi uult fpirat» IC uoeë ems audi5.fcd ntfeis unde nemar.
ß H
-ocr page 88-lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;rsommied
Et timuerunt tiroorc magno.
Adumbracus eft hic duplex uerbi mus, alter quod terreat,alter quod confolerur Terror ori tur ex indignitate noftra,qua exëplo paftorum cognofeimus tâta daritare. quam hicangeli fc« cumapportanr,indigtiote(Telii angelisexprcf-fum eft officium uerorum prædicatorum.quod «ft uerbo terrere.K ftatim co fol an' rurfum,Er-iam iuxa illudClinfti Matth, ultimo. Et prædica te fob nomine mco pecnitentiam Kremiffio-nempeccatorum SicKChriftus Matth.iih ece« pitprpdicare pocnitentiam unacumremiffion« peccatorum. Refipifeire, quoniam appropin* quat regnum fçlorumtquibus omnibusuide-mus Si lotis 8^ cxemplis conRrmari dupheeni tirrbi ufum.qui ex mddato Chrifti diuidi ab in» uiccautfcparari omninonSpoteft.autdfftindi.
Nolite timcre.
Vox EuangeLca, qua eriguntur confeientix pœnitêtia rerrirp. Et quicquid folacq habet to-tum Euangehum.in his uoculis fitum eftt Noli» tetitnere.
Eccecnim.
Aeriologia quur non fit timendû.fumpta à Chri fto nato fialuaroreEnthymema^ft;
Natus eft uobß Chriftus faluator: Ergo nolite rimere.
Gaudium magnum opponitangelus timori Tun or effetfius tüpttmtidf tifu ihtfiut pit
-ocr page 89-UtthUthrum cMjlt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€9
tispaniteniiæiplîuscontriiiôis.Gaudium magnum cffeftus Euargclutft, feu Edei alterius in poenitentia paris, cuam fequitur gaudië.pax 8C pâquillitas.AdRo. v. Juftiftiati igiturfide SZc, Gaudium magnum amp;nbsp;illud dia poitft,quod longe exeelüttimoremin pœnitentia.immoaii quem hoc gaudium.nc Conferendum quidë eft, Inuocc euangelizo expreffum ed hoe magnum gaudium Euangelq effedluS.Sonat en im tuangciium Ijtum nüuuni,amp; hoe ipfum I{tuin nuncium.eft gaudium iHud magnum,
Quod erit orani populo»
Credentnloan.i,
,Quia natuseft uobis.
Aetiologia.txplicat angeïus,quod üfmagnum illud gaudium,feu poiiusàqua perfona,Kpro pierquam ueniar. Èaeü IcfusfaluatorChriftuS amp;dns. His uocibus oftendit Euangelifta an -gelut.quumafciuoluerit ChriftuSinline mun-dum,8f quibus,item:qug ßnteius officia Si qua liseritrcx.Nimirü,quiuenitfaluare populumd peccatis, regere Si tonferuare potenter côtra Sa tanam.peceatum,morte Sic. In uoce faluatoris noratur proprium Chrifti officium aZacharia tap.ix, praeferiptum.,
Chnftusunélum^ legittimum regem uo-tanquomodouero unflus fïf/odicarPfal.xïiiq, Poramus potemiæ SC dominij uocabulum eft,
E il]
-ocr page 90-70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1)1 Dominie«
ienfus Iraq; eft buius lolt;i,Chriftum natumef-fe faluatortm à pc teat is,Si redtorem ac defenfo rem contra peccata.poteniem, fid tie quis de uo catione dubitaret aut potetia,leglt;ttimum Si un àtum oleo lanitiæ Sic. i’pfal. xluq. lioceft, gra* tu Spintuirandh uirtuteqj pi xditum.
In duitate Dauid»
Confirmatie à circumAantia loti. Cmicatem Dauid uocat,ucl quad ex ea ortum traxerit Da« tndiuelquod Bethleem iftius rrgni ciuitas fu-ent/ui præfuit Dautd.uel propter promiflioem denafeituro ChiiAocx fcinicOauidinterralu da.faiflam.Nain Beibleëicrrælud« ciuifaifmr.
Echocuobi'sfignujn.
Alia confïrmario à fîgnu. Et docet hic locu J apertifTime, quit fignorum ufus fit.- nimirû not infirmosin fïdecöRrmare,ad fidem engereamp;fu fcitare. Aft hoc dignum hic obferuatu eft.qualia funt pterumep figna, quibiis deus utitur in con-firmandis infirmij confeierns: el conrepta fünf ac plena oftendiculit. Quid tm conteptius hoc ^gno,quo copit hic côfirmare angelus paftores? Alt enim: Inuenietis infantem pSnis inuolutum amp;nbsp;poRtuin in præfepio Kc. item quid contem-prius attpftultiutfuitfignocircumcifióisï' Quid ergo mirum , cum ita contempta fînt figna, cr-iamfi hodie quidam noftrisfignis offendantut, gui/ia funt baptifmus 81 euchaadt w.
-ocr page 91-^ f^itilhicYlimCMfil, 71
Etfubitofadaeft»
EXPLIC ATIO TERÏII LOCl.
Ttrtins lotus doctr, quid dec txëplo angeJo lulus' paftotü ^ nato Clirifto dtbem’:iië qmo do Chrifius fuiqpiedus fit.SJquateappbenden dus.Exëplo angdorü amp;nbsp;paftotüdtbemusdeo patri graiiatü amices, ggt; Chrifius ueneritonni bushominibus paté conftiêti; daturui.Sicangc liannuntiatotoiuiuilToEuangcliopaftoribus, prorumpunt in gratiarum aflioncs, pretantur patent fme bonam uolunratem inter homines, amp;nbsp;optant omnibus.quonaiuj Chriftus id effici-ac in hoibus, ut confulât boni omnia,fîuc pro» fpera hue adueria.ea^ crcdantbeneuoladciuo luntate ateidete.
Extmplopaftorüadcardcm gratiarü adio-Mes inuitamur.nifi quod 8( doceamur in exëplo paftorum, quomodo natus Chriftus fuftipicn -dus {it,V erbi hçc eft potetia,quod ftatim mutée totda, etfînon ftatim fitmam fidefuppedtret.tx mtn autimitari autobftupeftereaut lonferre inter fc facit fuos auditorcs,quj quidê res primg caufx feu occafionct fuut petueniendi ad fiderat. Et dum iiaaudito ult;rbointer feconférant lio mints, fenfirn ac fenftm getminatur fidti ; hasc quanquam primum infirma eft, tarnen pelliquc experiamur uetbi promifta, SC faciamur pericu lum de ueritatc uctbi.Siepaftores ex audito uct boinciptüt töftrrt intet fede auditis ab argtio Ë üq
-ocr page 92-7Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;}[ Commet
fidem alïqusm concipere.unde arcrpiunt ocalt onem abruncjp jft Clinftum, cxploraruriiier' biueritacem , Etdumucniunt in Bcthlermad JWanarti, Äinueniuntuerbum AngeUde naro Ciinfto ueriim effe, coricipiunt fidem ffrmam Kapprehendentem omniade Chriftoab ange to diJla .■ n/mirum quod [aluatotüt, Ciirï/iuf Si dominus.
Hcc nunenon en odoCa, fedditim proRHdn gratiarum a^lfones.prardicat ucrbû,amp; liât prj» duatioac inferutt proximo, quo' Si ipfe peruenl ateô,ut hiuipiai uerbum,créditChrido, Sidii uf laudes decantet.
Prçfiripcticarÿ ed nobisin tertio huius Eu-angeiq loco,cerca forma perueniendi ad fidem, quapodearcdpirurnaïus Siannädatus Chri-gt; jnus.Primum enim oporretaudireuerbum, exemple padorum. Inde conferee Si difpurare de j uerbo.quod ubi fîr , incipit ddef puUuledere Si i reiteraclîegranum fynapis, quod licet paruum Si admodum exiguum dr, tarnenpeUitpro ex^ plorationcuerbi auditi, ur uel eert us das de ue^ rttate ac promiffis uerbis,aut prorfus incertus, Podea ubiueritatem uerbiexperimuf, uidc' tnusChriduminprxfepipodtum, hoced,n0‘ fira caufa hominemeötemptum fa£iüm,utnot ludidcaret: fubotiturtandem drmiorddes,qux neodofaari^inefficaxeffecernatur, odendit fe ßtatam primum erga dtmm,laudaniio Si corn -
-ocr page 93-f^iltdUtîoruM Christ 71 mendando: Deinde K proximo inlêfuircind-i pit,ut 8i ipfe ad Cliriftö peningat «
Quid igitur nunc deect homines exemp’o p i ftorum, quando illisannunciatur Chriftus per «lerbum^Rcfpondeo : Conferre debent de uer-bo Fidcm erga uerbum conciperc, non dm dcli berare de ucritate uerbi, abire K explorare ueri tatem ucrbi.exploratam firmiffime crederc.gra turn fe oftendere, pratdicare laudes uerbi, alios haeprædicarione ad credendum aHicere,
ExprimiturS^intertiohoe loco natura uerae fidci.qu» cü cxperitur ucritate ueibi,circü!uden hbuseuentibuj.circumftantqsJortunis.Kcon-lemptu non offenditur.
Elt amp;nbsp;ordo iuftificatiöis in paftonbus ex pref ^us.Ciiiusexemplar Kin Abrahamohabemus G«ne.xn.incipiens K durant per reliqua lequen tiaaliquot capita. Et ApoftolusadKoman x» prafcribit eundem ordinem iuftificatiöis, quo-modo exauditoucrbopcrtingamus adiuftifici Vonem,
Etfubitofaéla cd.
In maiorem confirmationcm paftorum.
Militie cæledis.
AngelicicoctusJeucongregationis.
Laudantium deura.
Pfonato Cliriftö faluatote.
Gloria 10 cxcelfis.
CongratulatoriS feu gratiamm adiSis-tar*
£ v
-ocr page 94-74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Vemînieé
«nc,quo gratias agü t angeli deo pro nato ChrU fto laluacorc Si (ongratulames liominibus pro tanio bcncficio,quodin jllos tontulit deus per filiuinfuumnatum . Summa igitur huius car-minis m duabus rebus confifiit.Ptimum agunt angel* gracias deo. Deinde precaututhomini-bus pacem tonfeientiar amp;nbsp;bonam uoluntaiem.
Pacem ucro confeientia-, ut natum Chnflum lt;um fruólu fufeipiant.Bonä uoluntatem.utfd-ant omnia boni confulcdaefle.qutc uel propter Iiunc Chrj/fum,uel propter uerbum cius nobiS acaderepofTunf.
paftcresIcqtfbantur sd imiuWt Loqui Si conferre de audirouetbojerundus eft gradus ad iufiificationem. Eft autem loqui, feu conferre de audiro nerbo.eflfeftus potentia: uerbi,quod Aatim mouet corda, Si tacit ea di-fputarede uerbo,
jranfeamus adBcthlcéamp;f uidcarousi
Tranfire.uidere Si experiride audiro uerbo, tertius eft ad iuftihcaticnem gradus,amp; etfeduf alicuius fidei. Verbum bic Hebricorum more fignificat certamfamam amp;'rumorein cettum, promiftum Si nuncium argeli.
Quod dontin us offenditnobis.
Verba Ader ad cxplorandum auditum uerbu urgentij.
Pedinanrest
£t itttinuefideieftïiïiuscft,nondiu debbe*
-ocr page 95-I^dtilitiorufn Chrljlh 7î ïantis aut moram texentis, Quartusgradus ad tuftiftcationcn,.
' Etinuenerunt.
Commedatur his ucritas audui ueibi, quam quia txplorantur dt fadio.litroiflitnc nunc CŒ-perunt paftorescredere. Notafidem inuenire^ quod quartic,Si apprehendere, quod feappre--bender« eert o conhdit. Inuêtio hxc effediuS eft fcquens ueram fidem.Ciicumloquitur hxc in-Uenno inftihcationcm,quant quxrit fide s 8^ in« uctiii.Nota Sd ucram fidcm non offendiuilita« U apparatus Cheifti,
V identes au tem.
Itffefim feu reS cognatxuerxfideinunc fe» quunturjqux non poteft elïe ociofa, fed feftmat gt;d opérai oftendit fe gracam.E c hxc opera ca •nitantuffidem iuftjficantem.amp;adhpc oper» «onduntur Si luftihcancur iufti, Ad Ephe.nXQ diti ad bona opera. Docent urhic,qux fin tucrac fidei opera bona K prxeipua .nimirumgratia-turn aflio K prxdicatio ucibi.utitide amp;nbsp;alijcö“ uertantur.
Quod didumeflet de puero hoe» Qjiod effet Valuator,Chriftus St dominus» Et oés qui audierunt rairati fünf.
Effeftus potentixuerbi admiratiohxcefta, quam gignu ueibum in animit hominum»
-ocr page 96-^lt;; Il Centwie^ prexitm ^ ** IN EVANGEL! VM LVCAE JL DOMINICA proximo poft naciuitatem.
AVdmimus thpCu hintferijs, (fuif »■• fusficincarnaoonn Chnftl.qujdqud commodi iiarïuirare fuaatQi incarna tiöenobji,qui caro SC fangutifumut ac in peaans cöctpuSCnati, attuleru CbtiRu$: Item qqibuspr/mum natus uo/uerit annuncia-ri.n/mirum padonbusS; Magis.hoced.bomi' mbusgeniibuj, concempcisS indrmis coram «nundo.uf dedar/m hac annundar/one oliën-eleret,quilts ip(e effet rex futurus^SCfluorü csa-fa potiffimum na(ciuoluiffet.Ecquisprirnams titfeffatio Chritii GentibusfaHsett,magna no bis inde confelacio fluit,qui ex Gentibus couet fifumus, uteonfirmemusnoi deaocationeno-' fira, qua contigit nobis aditus ad Evangelium Gbrilii,8{qua fumas faóii populus dei, quiqu5 dam populus dei non eTatnus,alieniàRepubli-calfraelis,extranei aTeHamentis promiffionis, fptm non habentes, deoe^ in hoe mundo caren tes,Ad Ephe,ij,Certi autem none,quad nos lapides ohm, ffeut Gentes incelhgit Ioannts per lapides,Matth.ifj, Dico enim uobis,quod deus poffie efficere, ut ex bis lapidibus furgant filq AbtabamoSCc.Faifiifumusfilij Abrahx exgta tia dei,et ft non fuerint nee patres nollri, nee fumas nos blij Ab/abx fetundü carnem. Sfieüap
-ocr page 97-tollnittwNteM. '77 hueeap.Ivi.apud Efaia'n.quod promlttit Gen« tibus profelytis confolanonem, quanquä non fint defeniine Abraham.
Needubitandmneft.paffores illiKWagi.qui bus prima Chrifti manifcdatio contigit,an fue« rint ex Gentibus,nee ne.Nain fic legitur Hag H. Commouebo caelum amp;nbsp;terram.qiiando uenici dtfideraius omnibus Gentibus .Quod fadlum eft, nato Chrifto.quando tota multitudo mill« tixczleftii commota fuit, adlaudandüdeum, K dieendum:Qioria in akifTimiS deo !^c.
Oe terræ commotionecertos nos facitfarna nafcituri 8i natiChrifti.ad reges TIi arfis,hoc eft ad Magós,8i ad ipfos Romanos. Nam Icgitur inhiftorqs, quod Augußus Catfar , (ïuenuncid ex dimna reuelatione.fiue aliter accidit, indi^S relinquö.codem die,quo nacuseß Chriftus, mi dauit,ne quis fe dominü deinceps uocarct. For-« taiïii diuinans uerü dominü ac principe orbiS ter ratü naiü effe. De Magis loquitur Pfal.Ixxi. RegesTharfis K infulæ munera offerent Sic.
Porró ut ut fit, certi tarnen fumu$, prima ma« hifeftationem Chrifti nati Gentibuseße fadä,ü «epaftores flue MagoS fpefteS.
Cjterum, ut nune ualde eft confolatórium, Chriftumnatum primum apparmifc G entibus K multum facit ad confirmanoncm , qua certi fumus de noftra uocatione, quod fimus popu -lus dei.ita econtra inuitat hze pratrogatiuaGê* Us,ut cxemplo paftotü 6( Magorü Si tide fufei«
-ocr page 98-Tl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^om'nieé
piant Chriftum.Sf protanti» pffrogatîuisbent ficijs.deo patri nato'qj Chrifto gratig fint. Pafto re$ abierunt Bethleem, fide fukeperunt Clirift9 amp;nbsp;notum fecerunt uerbum.quodillisdiólü erat de putto Icfo.fcilicer quad eilet faluator ,Chri» flus Si dominus ƒ c ipn grati fucrunt deo. Si R^ tnul pra-dicationeauditiuerbi inuitaruncalios ad fidem.Magi fimiliter credidtrunt Chrifto.Si quidê proftra^i adorauerunt illü. Adorarruero cffeólus feu g( Aus fidei efl, trftificans de tide prg feme, Poftta obtulerüc illi munera, aurum.thu* Si myrrham.quv opera fucrunt uerz fidei.
Nos igitut fï paftorü Si Magorum exemple, ad fimilem modum grat i trimus deo pro Cliri-fto nato.manebirtius populu$dci,fin minus.ea» dem fonuna nobis continget, qiiam ingrari lu dzicxperiifunt.Sicnim deus naturafibusramiS non prpcrtit.fane ne nobis non parcat, tinÄn-dum eft. Ad Romanos.xi.
Praterdiilam maniFcftarionem.quaCIirï* Rus primü Getibus fe manifcftauir.adhocalte-ra eft,qiia fe cognirum fecit ludgis.K de hac lo» quitur hodiernum Euagcliü rü precedeti textu, quando Chriftus in têplum delatus,8i à Simco* nebomine iiiftoacpio fufceprus.ium inquS O'* ntnibus,qui adfuerSr.innoruit Cliriftus.utfalu' tare illud din ante m jiphetis ,pmi(ïum,Si qeod debebat effe lumc ac reuelatio Gentiü SiplebiS IfracJ.Hocdieimpleri eccperütoësrfipbefi» de uenturo Chrifto.Hoedie ceepitjnpiorü ludzo
-ocr page 99-PöJt nitiuiMem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71
ram auribusbçcuox increbrefcere.Efa.lx. Sur ge Si illumiuare Hierifalem , quia uenit lumen tumn lt;nbsp;gloria domini fuper te orta eft.
Adlunc manifellationcmpertinent omne» promiiTioneïdeChrifto fanftis patnbus fiftf. quat hoc die completaJnunciauit Simeon can-*icoiuo congratuIaforioïNuncditnittisfcruum tuum domine, fecundum uerbum tuum in pa-te.Qnia uiderunt oculi mei falutarc tuum Sic. Ex hoe nunc congrarulatorio carmine occifîo-nem fumichodiernum Euangelium. Nï pater K mater lefu audientes hoc de Ciirifto encoini urn, inlt;ipiuntftatimadmirari,8i altius apudfc Uw magnificum præconium expendere.
Sumnurij led,
1 nbsp;nbsp;nbsp;Pauci funt.qui agnofcunt Chriftum eum ene qncmfuocanricoprardicauit Simeon : Pater SC mater lefu tantum admiratur diéta.reliqui turn prgfentesin templo, autnocurarunt auc fecure contempferunt.Gommendatur Si hoc loco po tentiauerbi. quod facit pattern Si matrem lefu admirantesfuper diila Simeonis.
£ Chriftus ad ditos fines nacus Si mififus eft, ad ruinant 3i refurreftionem multotû ,!SC ad figni tui onnes homines contradicenc.
5 nbsp;nbsp;nbsp;Ratio commendidt fanflos ab etfeftibuS ff-dci eft m exemplo Annat propherifl e.
Eterantpater SC mater.
EXPLlGAnO PRIMI LOCL ^.Proponienobis primaslocus paucitatem
-ocr page 100-So I|[ Cetninkd prox't»4
eorum.qui Chriftum natum aur fufeeprrûf,aut cum propromiflo Meffia agnoucrunr, NJ fine dubio cum Cbriftus a/uisparcnribns ducfreiur Hjerofofymam, amp;fi/}crfturin(fmpJo (oram domino, cum confuetisfacrifitijt iuxtafonfue-tudinern legis,multi turn adfucrunr, tam r pro« pitiquis.quam fxaiqs, ficut fieri foletadpubfi-cos amp;nbsp;folcnnesnrus Nemo tamcconfiderame Chrißum puerum effe Mtfftam prorniflum,ex-ceprispaunfliimis.Simeone prophetäie deCliri ftoamp; parem ibus/efu. Con folaturuero nos Jipe paucita» contra fcanda’um cotepri Chiidi.gui tiß apaucis agnofcatur amp;nbsp;fiifcipiarur.tameti eft Chrif(usfalu8roramp;’ fifios efti alalJiwi. Er ficut Apoflolui ait priorcad Corinib.cap.i.Pottntia dei.iU/s qui creduntin cum,
Porro docct Inc locus.qu» fir pote nrfa uerbi inmouendtsliominumanimis. Appartt enim ex toto capite fecundo ipüus Luex, ante bane parentum CbriAi admirationem,pareacts pti^ 1 oribus miracuUiSl diÆ^quæ circa naiiuitatem Cbridi accidcrunt, non admodum fuiffe como« tos,fortaffts quia externaplcmwcp fuerimt^aut quia non conbderata corde,autetiam conbde-tata,ut de Maria legitur,code capite^ Maria aSt tonferirabat omnia uerba hxc, conferensin cor de fuo,lamcrt non adeo commouetunt.
A r pater sc mater cS audiuc uiuam Simeonis UOtêexiprurimis prophetarum fontibuf,dc offi tioSCufu Cbriiiidi putanccm^admiiari cape^
-ocr page 101-Po/î rtlt;itîuMtf)K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si
rantK corde crederc es,de quibuî antea ucl du bitarunquel quj pro incertilhabuerunt.
Et lire admiratio efficadiTimi uerbi effeAnt tfl,qnod fi non plus efficit in auditorum animis. timen filtern uè! admirari,uel obftupefcert^uel conferre col fade : que opera K effcAu* uer-gt; bijaro autnunquâfîne fideeffepoflunt.Quod cnim admiratur animus,quin illud amp;; crédit et-iam non cil dubium. Et hoc fibi unie Efaias fuo uaticinioca.lv. Verbum non reuerteturadme uacuum.fed fadct.qujeunqj uolui,'amp; profpera^ biturinhis.adqur miß illud»
Cæterum prêter id. quodindicat primus hic locus,que fit potetia uerbi,amp; quos hoc elfe Ans gignat in animis fuorum auditorum, relinquit ^nobit in parentibus lefu, meditandum u(um 'ffeftuum uerbi,qui eft cofirmarc ac certai réd titre de ueritate uerbi confeientias . Nam parce Si mater Chrifti/ex uerbo,quod audierüt ex Si-*”‘006 de Chrifto. non folum admirationc cou ttperunt.fed etiam confirmati fuerunt, Verura tû effe Aus uerbi duplices fine, quorü tarne unus tftufus, fdlicet ut confirment confeientias da utritate uerbi,quidam interni SJ quidam exter* ™. quos K miracula externa SJ interna codent fenfu dixcris,i5 quxftio oritur, utra potiora fine pluris fadenda, Certum eft ex Euâgelica hi-“pria.quod fub principium propagati Euange* In.Chriftus fimm uerbum multis externis mira tulis confirmaucrit,Deinde SJ poteftatem dede
-ocr page 102-'ll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^ Dominicäpfo^imi
titapoflolif, confirmandi idc uei burn pcrmut* ta externa miracula Matth, x. Et dédit il/ispo* tcHatem amp;c, Verum ne in perpetuû hafreremuS inexternis miraculif.ex quitus certifîcaremur de ueritate uerbi, unum fignum ftu miraculum omnibus hominibut poftfe rtliquic Ciiriftuj, ad quod qui non credet uerbo, net /t cêtum alu exierna miracula aederemut, credet; hoc auteitl tfi mors amp;nbsp;refurreftio Chrifti, ßeut au ipfc Mac tha?i.xij.huifgcnerationi non dabitur iHud fî» grium.nifi fignum long ^ipheta:,quoded per typûmorsamp; rciurrcflio Chrilb . EducrohoC miracuJum intemü, quod Mi fielt inteUtgirar . Huicmiratu/o interno acceduntiïre/iquief-fettus interni, quos gignit uerfaum in conSatn-tqs fuorum audicorum, ad confîrmandos homi nés de ueritate Si promiiJis uerbi.Âhi effciftuS, qutdampropioresiunr, quidam remoiiores.Re motiorti font, qua Jet effe poifunt admintio, fiupot,collatio dt uerbo Si Cimiks.quibus eife-éfibus nihil frequêtius occuiric in Éiiangelidit, quindoprxfeniet miraculis Chridiperpottntl am uerbiexercicati$,uel admirifur, ucl obüupc feunt ucl conferre incipiüi deuerbo caufa mira eulorum. Binelongius addaeâexempla^admi rationem hic uidemus adaudicam uerbumm parentibus Chrifli, Si paulo ante hodiernum HuangcUum, caperuntpadores conferee de ait dirauerboab Angelo,denato Chrido puera, fropiores Cane uerbi effe^tus ,Ôicum ßde magit
-ocr page 103-’ nbsp;nbsp;Po^ nitinùittér». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;Sj
toniunfti.qni 8C fidei effeftus dici portunr,quagt; ks runtpax-gJudium.tfdnquilIjcasconkieiKif. Hifunt ueriïïimi amp;tfficaciffiroi uerbi effedluj, qui nos de ucrûate ucrbi.amp;dodorü ipliut côfte marc debenu-his qui non imiiatur, uteredat uer bo,^ ex bis ftatuat de uerbi uentate.is nüqnam (rederuerbo.neep ftatuei de uentace uerbi : qua reSi Chriftus Matth.vq. uolemnobis certa fi•o gna przferibere.ut cognofeendi pfeudoprophe ia5,8i confirmandi nos deueritate uerbipro-ponit internes nunc prxdidos propinquio ■lt; res uerbieifedut. Et ait: Exfruâibut eorum cognofeetis eos, boCtft.exeffciftibus doftri-nx,q. d. CbriifuSiSiuuItiscognofcere.quißne fîlfi prophétie,à quibus moneo, ut caueatis uo-bit,animaduertiie in cfFedluS dodrina:, quid fucrint ficus 8i uux, hoc eft, pax 8^ tranquiHi-tasdulciffimi confeiêtiç fruftus.^batietunt da ftotes illi, fin minuS.kqucnturillorum doftri-nam pratdiâi eflftffuS, improbàti erunt Si falff. Item (î placet cognofeere, qtucrûfituerbü, ani» maduenite in effeæ q fiqjuenerint uup 8i ficus, boced.pax 8J trâquiUitas cofeientip, utrO^ac fyn cetum cricuerbum, alias falfum Si deprauaeü, Noftro hoc feculo ualde uociferantur aduer-farq uerbi ,Slt; petunen nobis externa miracula. perquæ confirmemus eos de ueritate noftr« doArinx:Quibus paucis ficrefpödetwus : Ilh ui dencKeognofeunt omnia interna miracula K internos uerbieffeAust item habent mortem SC » f 9
-ocr page 104-y^ ^Damittïe^prtxiiMit
refatreühnem Chridipodremum Äe^iCicifTi *nü miraculü, ad confirmandü coCciëtiiSde uen tateuerbi, ab ip{» Chrido reliM. Videntm^ iC cognofcunt hodit, admirui hoiesnodtim doiiriaam.obdupektre ad dlam, K de iUa pet' quam libencertonfcrredtem experiantur adna Bram doftrinam confdtnnaï traquifJare Kpa-ciftearishis igitur internis miracHfis, qui non ae dunt,nee crederent etii mormiexufdtarêiuraue fupematuraba xderentar à nobis rairacu/a»
Mirantes^
Admintinhxc edeëius edpotentixuetbi^ Simeone de tShrido didi,
EtbenedixitiUu^
^recatatedillitfelicemcumpuerote^faceet ^m,acut dt, quango ad nouamprolem omnii bona optamus.
EccepoGtus ell hic^
EXPUCATIO SSCVNDIf.QCI.
^SeeSdas locus aitdefinaUufa ChndiKin gut m fin cm uenerie: nimirS aids inruinam,aliit inteCunedi9nem,aIdsin {alucem,aliisio dam-nationem.Eedcut Apodohtait tad Corinthi-ot .i,ut Ulis, qui pereant dultuia X oßendicu-Jam fit, credentibat ueropotentiadei,ltë,ij. ad Corinthios.tj, His qui perçant in adoré moe tis ad mortédUif auté.qai Calai deat, in adorent uitgad aiti hcm deue Chridus ait Mait.xxi. de
-ocr page 105-■P»llMtiuit4t(f». 85
lapide repr obi to ab {difîcantibut .Et qui cecide tit fuper lapide ilium cofringetur, fuper quëuc-roccriderit,contcrcteum. Videtur auternhic Simeen fingulanter referuatusadeo fuiffe.ut quammagnifice de offices Si fin ali Chrifti ufu uaticinaretur. Non ucro caret myfterio, quoi Simeon in hoc potiiTimum occupant fit ,ut offi cia feu finale ufum Chrifti ,pponat tifollicitc, nô contêtus in fuperiori citico ilJo cogratulaco rio .ChriftS faluatoré oftendiffe, nifi nunc rep® tat turn futurum:aIriJ inruinam Sifignumeui (ontradicccunaliit ucro in refurreftionem,
Kæcautem omnia ita facit Simeo,ut tarnen per «mnia diuinitatii Si maieftatis uocabula ne SligarffortaiTis quo doccat,diuinicatem Si mate ftatern Chrifti fine officijt 8i,flnali ufu ciut.nihil prodeffe.aut potius terrori quam folacio effe.
Pored nec hoc myfterio caret,quod Simeo de efficio Sifinali ufu Chrifti loquens, tantum Mx tifloquatur-.fine dubio, quo fignificct pauciffi-tnos fuiurot,qui officio Chrifti meliores redden turjut quitlliut finaiit ufusde refurreâiôe par** ticipet fient.
Ceteru ^ cöiungit Simeö in fin ali Chrifti ufu, Si ruinant Si refurredfionem ,ideofa(fiü effe pu to,ut deferibat totum Chriftum,qui Si qualis fu turns erit toti mund o.Nam in hune natut eft,8C huit miffut. Verum cum in mundo duo funt ho minum gcnera;alti qui credunt Si adhérent Chrj ftoialtiqui offenfi uilitatc Si perrons Chrifti Si
F iq
-ocr page 106-lt;5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If T^ominicd proxitM
uerbi.non crcdut Chrifto necpadlifrctd, igitut nunc uidendû t ft,quibus hominibusGlinftus fit ruina, 84 quibus refurrediio. Ruina fuit olimK adhuchodieeft, ipfii Iudæis84 Getibusfen roti njudo incredulo. Rtfurredio fuit olim 84 adhuc hodiecfl omnibus, täex ludais gex Gentibus credulis,Sed peculiarjttr loquiturSimton Chti ftum Ifraclitis pofltum in ruinain84 refurredtio nem.- propterca quod in prophetis dclapfu Ifra cl,84 dcfcruandisrcliquns.paffir;-, R.ulra extant, lt;84 quia ludxis fadlj funtquot;Promiffiones de Chti fto Pigdicarione uero ruinjaHulïrSimeóadre-kdlionem Ifraelis.occalTonem aliquandofutu-ram conuerfionis Gentium, de qua fonfule A-poftolum ad RomanoJxi.
Vocabulo autem ruinât allufitad lapide Chti ftum, de quo fetibit Oauid pfalm. cxv^. quem reprobauerunt ædifîcanres, 84 fadtuseft in ca-putanguli,84quia ludri reprobauerunt IiunC lapidem fundamemum totius populi ludaici,fe quuta cft poftea ruina, non aliter ac lïdomus in Uniuerfum corruerct.
Aft abiecro qu« eau fa fuit iftius ruinât ^ Re-fpöfiot Hrcfuitingraiitudo IfraeliS ergaMein am aliquando uenturü turn téporis. 84 erga prg fentem , qua meruit ruinamacrefurredlionem perpétua: itaquodChriftuSIfraclfadfusfitpro faluarore,oclt;afïoperditionis pro gloria inglo-fia,pro refurredlione/uina, 84 pro lumineipf« Uncbtat,£t nr quis miiciur, quemodo tam dt-
-ocr page 107-foftmitîulliitemt 74 kftuj dti populus fucrii rei» fluf, S quomodo potuerinam idigiofo populo ruina fieri Chri-flusjt fder, tanrg ruin^ oecafionem inde ueniffe R euenire potuilTe, quia ifrael effenfus fuit uiü-late perfona- Chtifti, quem tredidit urntutum mundanorum regum more ,in fumma pomp# R magnifïcentia apparatus.
Cxterum hidocusdc ruina,në fotum adlf-laeipertinct.qum) kimus uilitate petfonf Chri ftioffcnfumfuiffc.R earn ob ranfam reiedum. Earuinafadtuseft ChrinusR Gentibus,filarge accepensuocabulum ruinæ pro caufa offendic« Üexuilitate perfonx ChriAi. Nam ßcCbriftus Gentibus fa^ut eft ftultitia . Priore ad Co gt;* linthios primo.
Poüremo ut R alterS parte uaticinnSimeöis, de finah ufu feu officio Chrifti cxplicemus ,qua ^dicat cum futurum refurreAione multorum l(ilfrael:quibus ergo verbis oftendit Simeon, ta men aliquot ex Ifrael feruaturo iri,quos feruan-dosEfa cap.x.rebquias uocat Ait euimiSi fue-ric numerus filiorum Hrael.ut arenamaris, reli quixfaluveruni.Et capite .i. Nifidominus Sa-baoth reliquiffet nobis fernen,utSodomafa-Ai fuiifemus, R Gomorrbæ affimilati. Habuit ita^ deusfuosin ifrael, quibusChriftusfaAuS fuit rcfuncAio,falutare.glogt;ia R lumen.
luxta eamicum Simeonis, Khifueruntfeinen Abtahacfccundum promifTionem. AdRo manos.ix.
F üi)
-ocr page 108-g$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;1 Dominîci proxmti
Vlt;rum ur nuncruina adglt;nt£S peninet.ita quoqi SC refurreftio.
Siquidemquoi uocauitdeuS,nöfolom txlu’ djisuocauit,uerumetiam ex Gëtibusad Ro. ix.
In rufnam.
In occafionemruendi. Nam quodludxipe-rierintamp;reiefti fuerint, occafio illim fuit lapis Chriftuï.quf reprobaucrunt ludci xdifîcantes.
Et refurredionem.
in oecaiïonemrefurrertioniiSifafotii.Nam quod quidam ex Ifrael feruati funt, ill/s occaffo faluns fuit ChriHas,quem fide recepcrunt.
Mukorum ïn IfracL
Excipit reliquias, de quibuf uide Apoftofom ad Romanos.xi.
Et in fignum cuicontradiceturt
Contradidiio fixeefieélus eil,g icquifureoî, quibus Chriftus fallus eft ruina. Signum fotra-diftionis dicirur Chriftus, contra quem Si con' tram cuius doArinam nemo non putabit fe pof fe aliquid fua porenria,cogitariöibuf Si fapict/a. (^:invb(rwüiiK fid) aanban fyti^ ft0 vnb fdnem (^uangdi^ bewafen wclltnn /(Sin ibcfwürbt.wollen /ihn Cb^iffe vnb feinem (Suan^eUomd/ fieewetben/^^^'^^'^ ^lt;^^’^'** foms manlus idipfum tentant Si adhut tentât, in experco ba^ bemui ,ln ß^näpalcUre dixit, q.d,nô aUttittit
-ocr page 109-ftfitmtiuiUtemt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?9
ChriftuS fignum concradiftionis,^ orbit aliquis fufpëfu5.quem certatim petüt bombardarii fuis machinit. Et ut hi telis feu globulis ftanncis petüt orbe fufpëfum : ita aduerfarq ueritati» pct31 Chrift8,fuafapiétia,potctia,odio,malediftis0fc. Quia ^ tuam fpfius animam perträß
bit gladius:
Hoc eft, omnium roaximo dolore adficieris, turn uidebis filium tuum ab omnibusdamnari, content Krtqd.Docëthwcttäflara abcxêplo Maric ad pios omnes, quan tos dolores fentiant cumuidentChriftumcontcmni Stadfici dolo-ribus.Origtnti.gladiumuocatpafTiontm Chri fti.quam dicit per anima Marix inftar gladij tri fiffe. Alq hinc nugStur Maria gladio occubuiiTe, Alq ex uno huius loei gladio feptë faciüt, quos dicunt fignificarc feptem dolores Marix Ke.
Vt retegantur»
ld eft,ut cognofcanturK aperta fiSt indicia K cogitationcs humanx in animis hominum de Cliriftoftu Euangelio,
hè ut cognofcitur q fint Elq Abrahp feeSdum carné,8t fi^ Abrahj fecundü ^smiffionê K fides Locushkeft,contra hypocritas iuftitiarios, quiquabterfuut affefti erga ChriftumfeuEu-angtliü non uidetur: patefit autera qufdo Chri ftus K Euangclium prjdicantur, 111e ut gratuite faluatot K liberator. Hoc ut gratuite iuilk tixilliut Chtifti bluatotis Ixtum nuncium»
É v
-ocr page 110-yo ^ r'emm’ciiprcxmtt
Et ent Hanna prophetiiïa.
EXPLICATIO TERTII lOCL
^ Tertius lofus continet rationemfomnieq-dandi fan^roia po/ïcriorijiocïft.ab efleftibus fidei feu (uftitix,quæ tü pet tidem. HiC3perit fe nunc pene tragicacoflitQano cum opcrarijs.qui hundocumabexcmplo Hannr, tanquam pro trophæo encumferunt.fufpendunt J^ decinni. Inquiunf emm :Hit nüc demü uidemus/anflot ab cxferius openbus commendari. Btgo opera iiiüificant, Scei quxfo obfecro, quid boe ratios tmandigenerc aultiu^ ^Opaa ïnexttuplt) Han nxcoaimendantut^tgooptraiuttifieant.Qui hpcea noua Uialcüica iE,t no( dieimui opera commendari in feiiptutit .• et ipßiapta modom commendamus,nee tarnen tribuimusdUt luM tiam coram deo ualêtem. Verum utpaucitdi^» earn quod res eUßc (e habet cum opiribus fdan np. Hpciegituratëplonunquam dUceffiUe^ oraf ie^ teiunijs amp;nbsp;obfecrationibut feruqffe deo, die aenoéle.Qrareauiem Së cbfecrarc{ideie{fe(iut funtjuxta iUud ad Komanosx.Quomodo in^ uocabunt,m quem non credent ^ Iciunia ad pee tiitetetiam pertinent,Së funt figna uerppemnen tip.lam quida irum hicelt, Hannam cornmen dari ab e^edlibits ßdei, qua cum fueritiufiifica ta pofiea amp;nbsp;bonis epetib^ fegratam deo oliën denti Sic amp;nbsp;nosdocemusemnia opera, quacex fide^roeidunt aiuAificstis deogratilbimaelirf
-ocr page 111-Po/l Üitfiuitiite^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;1
K optima opera. Hæc uero quia in alqî at que alii8,alia Si alia Runt, net eft cercus aliquisope-rum numerus,immo qurque à crcdeocihus et-lt; iam uiliffima.bona funi opera,quare de neceffa tio ad fanftorum opera una eademquc non lu gamur imitanda.ad fide mucro ligimur,ut cam habeamusfidem.quam Hanna habuit.
Docet igitur hie locus tertius, opera famHorS hudaniTima effe.Si digna omni commendation ne,non per fe,fed quia ex fide Hunt, ut laudrtuc K eommendentur n praecedete caufaipfafide» Et crat Hanna.
Ne ullui fexus defit ad proclamanda officia Chrifti,inc)pit Si Hanna mulicr de Chrifto fal -uatorc ptophetare. £ft ueto fummahuiuS pro phetiK,Chriftuiniam dm expediatum faluaco» rem iam pracfentem effe.
Fuit Si hxc Häna ex paucis illis perfonis una quxChriftum faluarorem agnouit.
Commendatio Hannx fpeftat ad genus de^ monftratiuum.
ProphctilTa.’
A conditione uicx.
Filia Phanucl
A genere Si ftem mate.
In multam ætatem.
Ab xtate,Faeit Si hxc tam dihgens fomwe» datio Hannx ad confirroationemhiftoiiasu
-ocr page 112-91 Ijl D«wï«r4 pmï»tM
Ethæc uidua.
A ftïtuuitae.
Que noa difcedebat a templo*
A bonis operibujKmoribuSuitç ex fide pro cedentibus.Nunquam difecdere à tempio, eft fe dulo orare, Apoftolus.qad Timoth.i.ln preca tionibus incis noflu dielt;5 Ke. Commendantur hxc opera in Hanna, ut fidei effedius, fine qua, omnia funt peccata,Ad Ro.xiiq, Iciunium op-ponitur crapule. Obfectationes ferixK arduas orationes.
Ethæci'pfa hora fuperuenien»«
Superueniens exponit, quid fît non dikedere à tempio noâu dici^, pro fed ulo. Nam tü cum Chriftus effet in tempio,fuperuenit,net adfuic præfens.Superutnit fine dubio ex iropulfu Spirt luffanfti.ficut K Simeon»
Confitebatur domino«
Agebai grattas.
Et loqucbaturde illo.
Prophetabat de Chrifto.ufum K officia Chri Hi exponcbat,aliud quid loeuta fit Hanna non uideo.
Qui expedabant#
luxta promifTioncm patribus K totijudaico çopulo faflam.Omnibus fcili«t, qw ‘“ adttän
-ocr page 113-P#|t EpifihxHi*/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95
IM EVANGELIVM
LV GAE CAP. IL DOM I-
nica prima poll Epiphanie.
tquot;^ Ortaffii non infrugiferum ent.ex hodi J erno Euangeho indicare diferime ali-quodinter hiftonas feripture 8i alias . ilia», qug Icgütur apud gentiles feripto re$,ueluti apud Liuium.ThucididcmJuftinurn, K alios.Certum enim eft, hunaanam rationé de hodierno Euangelio non aliter iudicare,arqj de hiftoriagctili, ita namep hiftorico quodam ordi ne lotus huius Euïgeln textuS difpoßtus eft, K quafi ad fortuitum quedam euentum direAus, qui cafu potius accident,q diuina difpofîtiôc.
Verum H oculoscordiiapcrueris, uidebis in hoceuentu.qui in pueritiam Chrifti intidit.nort ipfamfortunam aui cafum, feddiuinam proui.« dentiam 8i uoluntatem regnare.
Quantum igitur actinet ad diferimen hiftorj arum fcripturz8£genciam,eult;nci)um facri» li-teris proditorum,£ illorum.qui extât apud Gc tesjeiendum eft, ip fas Gentes impiastribuere cafui K fortune fuos euentus, quafi ipficontin gant cafu 8i fortuitu. Et quia fic indicant Gêies defuiseuentibusinhiftordsdefcriptis. Hinc aé (idit,$ inde nihiladmodi meliores reddätur.
Aft alia reseftcum euentibutin facri» literiS proditis.eos adeo nö licet cafui aut fortune ad-f(tibcr(,qu9d impietatis fir.diccr«, taU» euctutf
-ocr page 114-94 nbsp;nbsp;nbsp;’ tommkit pritm
»eddere rafuaut fottuitujir.ôpro (trio adHn treoponet.omttestumtum faipturxfactf dif-pofinoneac uolunrare diuina conügiffe.SicDa ilidem adfligi,Käufern oeddi, Ezechiamhbera^ ti, Chriftum àparenabui amitci Sit. Non funt euenrus tttneratd.lrd cerca ac difpofita dei con-atia: yndtUeetdifcat curam dd finguiarépro pd$,ümoTcm 81 philanthropiam dti,cum in ia» fiis fetuandis,tum in iniuRis at peccatoribas pu nitndii.Hiocexempla tUa diuinx irx6^pbilaa» thropixia utriaff^TeRamftiuolumtnibuSt
QuartSl Lucas ia cuentu hodiemi Euange» lij,quanqua omnia uidetur tafu Si huwanis có» Etijsagi.tamêuult, uthicagnolcamusdiuinant difpodtionem Si uoluntattm,qua difpofuitdeus Rccunüa fieri cum ChriRoSi patëttbustiu9 Utipfe inde glorificetar, Si nos dilcamus rtgnïi ChriRi tale elTe,quod ab otulis carniS nuho mo do conddetetur Si apprehendaturt
Summ^r^ lod.
1 ChriRus fit legiptr omnia fubdituS, at not à tnalediüione legis liberet. Hinc adfeëdit cum parentibus intemplumSit.
z Officium ChriRi prxcipuum eratdotere K praedicare, igitur reliais parentibus Si omnibut aids rebus, firenue exequitur officium,ad quad miffus état à dco, Eia.lxi.cap. Spiritus domini taper me,eo quodunxerit me, Ad annuncian» dum manfuetis mißt me Sic,
Obedientiaerga priorem cabulamjn omni»
-ocr page 115-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?o^ EpipbW«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9f Hjpræterenda eft obediëntie poft crions ta» kulaejdep hie exemplo Chrifti,
4 OoilrinaChrifti porensKeificaxeft.utfî-eut de uerbo loquiturautorepiftolg ad Hebrac » os cap. iit). Vnus eft ferma dei K effuax SC pene trantior quouisg’adioutrimqîincidente.acpec tingensufe^ad diuiftonemanimv fîmul ac fpi' Titus3fc. idea (î non prorfus credéteshomines facit,tamê eos ftupefeere K admirari efficit, S Caufa crucis præcipuaeft/ubtraélio feu ab^ fentia Chrifti.
6 Chrifti regnum leu officium raie eft, quod j mundo non inrelligitur.immo ne à pifs quidem cxcmplo parentuni Chrifti, nifialiquandoiHn Hucleturdiuinitus.
Et ibant parentes cius«
EXPLIGATiO PRIMl LOCT.
^ Quia Chriftu# und cum paren cibus adfceit dit HKrofotymam, iuxta conluecudinem dici fefti.hoe eft,pafchç,ideo in primo hoc loco com modeiraftari poifunt finales caufx ,quur Hie-tofolymantipfeadhenderit, quirexipirituali# uentrat.K ad etigendum regnum fpirituale ie-» giiure non fubdi(us,non peccacor iniuftus,imlt;i ptomidusin prophetis abrogator legis.càmert kgi fe per omniaSf m omnibus (ubieccrif.Hu-ius utro fubiedhonis à uarps narij caufx reddiS tur.Epiphanius fenbitChriftum ideo fubieciffc ft legi,ttt ipfe ucritas figurant finircc,8C ut ludj-
-ocr page 116-5« l|D«»î0iV/ pn’«lt;lt;
it nulla excufado effet. Beda dick idea ChriftS fe legi fubiecirte.ut nobis obediendi uirtutedc« clararct fuo exempIo.Sf uteoi,qui fublegepo* fiti,amp; legis onera portare nequibant ,fng copaP Roneiuuaret. Sic enim loquiturdccircumcifï' one.Nos (implicitcr cum Paulo.ad Gala.vi. ad-fcrimut Chriftü earn ob caufam fe fegifubieciffe ut cos,qui legi crät obnoxq,redimcret,quo not omnet accipcremut adoptione iuS fitiorS dei,
Decuit a utem Chriftum fe legi fubijcere.quiï promifTuseratlegis adimpIetor.Etficutipfede feteftaturMat ,v.Non uenifoluerelegem, fed adimplere, Vbi Chriftü» impicre Jegem.dicitfu ’ urn officium effe. Quare diligenter f/nalis eau -fa condderanda cft, quur Chriftus prxter fuum {utfclegi fubicccrit.uidelicetnoftracaufa, uc nosamaledidiöe legis criperet. Si donaretnos gratuita iuftitia.finc omniconditione legis'.Ad Iiaicconfirmandafcruii locus Mat.in.debapU' fmate Chriftfcui etiam fubiecit fe Cliriftutprf-terfuum ius, Ait enim t Vt compfeam omnem juftitiam.hoceft, mea fubitftione K ceifiSe de meo iure. fatisfaeiä legi loco ueftro,ut uo» per me habeatiiiuftitiam fine conditione legis ope rum 8C dignitatis Sic,
Per om net an nos.
Commendat Euangelifta 'parentes lefu lep liiuftitia îuftos.Sf obedientes erga Icgê Mofis.
IndiefoIenniPafch«.
-ocr page 117-Po/Î n^h’uhatei». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^
Iuxtaïlt;’gfitiL»Hi.xxiii,8; Diu.xvL Etcunifadus eßetannorö duodecimo Non quod ante» nûquam adlcrdcnc cun. pa* rcnnbuS.Cogcbaniur enim annuatim afcidcre»
Dies fefti«
Pafcharis fcilicer,
Confummatiscç diebus.
Die paUh( amp;nbsp;ftx alq* ftquenbus.qui fit iplî e* rant célébrés Lcu.xxin.
Remanfit puer Icfus.
EXPLICATIO SECVNDI LOCI.
^SecundusloeusofteditChriAum Hierorts lym* inanßA'e.Kparenrcj domum cuntxs.defe« tuide,8( quz hums defertionis cauf a fuerit, Lu « cat in fine hodictnt Euangeltj aperit, qui textus adhuncfecundum locum referêdus lt;A : Nimi « rum quod in medio dotflorum federir, Si docue fit cos. Quodquidemfaftuad officium ChriAi pcxcipuu périmée, quod cA docere;cuiu5 memi niiEia.ta.Ixi.Ei ChriAus Matth, xi .ex docendi officio cognofei uulta difeipuhs Ioannis. Inquit cnimiPaupcrcs Inu accipiunt EuSgcIq niicium. Doceiiiat^ nos fecundushie locus deprzeipuo ChriAi oAicio.qcP cA docere. Deinde rclinquic Euangelh prrdicatonb* cxrplum omnia poA-poncndi prp buangeln przdicationc : nobis uc-to,qui non docemus aui tanta dona non habe* mut,exemplum ampicôendiaut confnendi Eu angclium,ali) rebus tcliâis omnibus,eiiamcha*
-ocr page 118-^? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.'Dcmnkilpr'ini
»iffimis, quaks reuera non poffuntefle cfiarïö-teS.quam funt ipiï parëtes.uel etiam iuxta illirdi Qui amauerit patrem aut matrem fupra me,n5 «ft me dignus ^c.Martbgix.Tertio, quia docet Cliriftu»,K regnum fuu à dotflnna ordtrur, mo nethic feeundus locus regnum Cliriftinö effe de hoemundo.
Carterum quia prçdicatoribusEuîgeÜiChrî ftus in doftorem proponitur.mulrahicpoffunt ’amplifi tationiï gratia à Chrifti perfona ad pre dicatores Euangelq deriuari. Chriftus nó terne te ingeffit fc ad prjdicandum Euangelium, fed tniffus «fttlgitur neeprgdicatoresfeingererede bent fine uocatione Chriftus doeuit Euangeli*^ lim.dotflrinam abbatrenre a' mundo. Ergo pr« dicatores Euangelq prifdicationecrunteonren ti,necimmifcebunt fe ciuilibusdoflrinis. ClirP ftusfeduloacftrenucexpediuit fuumin praedi* eando Euangclio officium.Ergo Si pr»dicato-resin docendo Euangtlioerunt feduJi atqidiligentes.
Etreraanfitpuef*
A d expediedum fuu m officium, ad quoderat aniflusa'patre.
Et non cognouerfit parentes cius.
Quod remanfiffet Jefus Hierofolymj. Quod uwo parentes non anxie quarftuerint Chriftum amifTum/equitur caufa, quia arbitrabätur cum ffïciacenmatu.
-ocr page 119-to^ Ipip'hMÙt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿj
Requircbanccuni*
Exemplum pictans maiemçôi pstxmfinfi-•'uni klum.
Sedentem in medio dodorum»
Notât in Chrifto ftrenuam capti officq expe» Bitiontm.
EXPLICATIO TERTIT LOCI, *1 Circumftanti« Imius cuentus de pucro le-» *u,uidfntur poRuIare, ut terto aliquo loto dica lut hic de obedientia filiorum erga parente«, in Jtbiis ad drum pertinentibul, Spécial ucro hic •ocus circa hoc EuargeJium, ordine tertius, ad haturo legalem in gencre iudiciali, fub quo tra-» ^antur leges contrarix.Obeditc enim parenti* BUS lex diuina eft,fpeâanï ad pofteriorem tabu f?‘^B^*'«iPf®di£a’’«.®^ confiteri utrbum.re' ''“'Sttiam partniibus K charifTimisquibufi^ “bm.quoqi lex diuina eft, pertinent adpriorg fabülam.adlegem fecundam:Non inuanü fufeï pits nomen domini dei tui. Hg leges inter fe cö-» •raria: funt: Nam altera iubet obedire parenti lt;• BuJ.alteraiubct parentes relinquerc. Nuncori-* tut qujft io,utra lex prrferenda fit. Haec qupdio Ut Ibluatur, opus eft uulgari iUa régula apud quot;hetores: Lex inferior ceditfuperion. Aut lex tlignior prafertur indigniori. Nune fine dubia nemo ignorât,priorem tabulam præftarepofte tiori, Docet enim prior tabula uerum dctcultS taminteriotem quam exteiiortm, amp;nbsp;hæc eft ta
-ocr page 120-too IK üominkitprtMi
feula,qua agi in u» cum deo.Pofterioruero tabd Ia docer de opetibu? in proximum, quiei null! t)$ non judicia cd inferior deo, ira iure ac men* to !rglt;s,qux ipefiant ad deum.prjferendf funt legibus de chariiate in proximum.Sequitur ira* q5, quod Chriftus manendo Hierofölymir.aa cxcreendum fuum officium.qUodfibidpatredi umüus traditumerat.non peccant. IiemccnS cfl.obedienciam ergadeum, quarprarcipiturirt priore tabula,ede prarfcrendam obcdientirpa-rentum in poderioreiabuIa.Et hfedeobediert lia dodlrina longiifime nunc pater,Si igitur pi* rcntes.magiilraiUs.tuiores^prxcepiorès 8^ ali^ perfonr.qüibus ctuilem obediciiam debemus, nos à fufeipiedo uei bo arecre uolunr, perpeiuo tefpondendum eft. Prior tabula prarferturpo* fteriori. Legiturinliiftoiq^ dédiuo Mauriiio^ quad iemela Carfare,cuius bellicus dux erat, uo care tut ad bellum contra Chnlliailos. Refport dir diuus Mauritius: O Caelar, qüartqua uerunl ^c,quod tibi iuramento obftrifrus firn, Omnëiÿ opcram tibi debeam contra Iioftes idoS, tarnen Cbriftiarios hello perfequinecuolo.necdebeo^ Nam oportet deo magis obedire.g iiominibuS.
Porrd prædifta régula de difcernendis pratte pri',uira pratferenda lint,nonfolum conducit ad difcernenda pnoris tabula- prçcepta, à prfce pris poftenons,fed etiam adpraccepta prions ta bulæà le inuicem dinofeéda.Carterum quomo* doprateepta poftenons tabular à fe inuicem du*
-ocr page 121-Po/î EptphWit. ' loi «rni debent,aides in fcquennexrmpIo:Saul.1. Rcg.cap.xixpræcipit tonachs.quo occidat Da nidcm.Verum ionathas in hoc prxeepto non Null obedire pared,fed monet patrem,nt lauee •nanus fuas ininnocentisfanguine.Et uakihic regula Lex deobçdientia pauntum, magifda-tu amp;c. nonpræmdiîac rcliquu fcquentibus in fofferiore tabula praccpris.
Tandem ne quis hinc occafTonraceipiat non cbeditndi paren tibuS, podquam am (ufcrpcric Merbum, auc caperit publico uetbi minifterio grauari.is feiat cxcmploChrifti,parcntibusin omnibus rebus obediendum efle.quar pietatem nonimpediupt.NamChriftus expedite fuoot ^îdo.qiiod à pâtre expedimdum fu (ceperat, le-8'wr m fine hodiemi Euangelq.cü fuis parenti-bus in Nazareth defccdi(Te,et illis fubditS fuiffe.
Stupebantautem om nes.
EXPLIGATIO QVARTI LOCI.
^ Quartus locus cömendat nobis potetiam 8f efficaciam doélrinr Chrihi,qui non docet fïquot; *utftrib«amp; pharifati,hoc eff,frigide,fed cuman •oritate K cordiii ccmmotione.Marc.i.Er ftu-ptbitfuperdoftrina cius. Erat enim dores cos tanquam autpritate prfditus,uon ueloti fcribae, Difcemit naq; quartus hie locus interdoftrinS operum amp;nbsp;humanarum irad'tionum: Et inter doftrinam Euargelh feuChrifti. Hretnouet «tda,confolaiut,erigit,iranquillat amp;nbsp;requieta
G ill
-ocr page 122-10t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l|[DoM(fliflt;lt;pnwlt;lt;
fadt/fficit in auditoribus fuis.G non fnmsm fl-demjamê admirari,obftupefccrlt; SC ioiare col facit de audita doärina, ut Kftatur hoc exem * plum ptrfentium audiiorum,dolores Chrifti, qui obfiuputrunt fupcr intciligentia K refpôfîf eiuf.MatUx.Turbse.qux uiderSt.adtnirarxfunt Sichrem codent capitc.Etadmiratç funt turbç, dilt;entes:Nunquam apparuit dein Ifraci SCcJI-la fcilicet operum doftnna frigida facit pefto -ra.non inouec.non confolatur.nonerigit.non ïranquiHar.immo dubirar* facit, defperare 6Ce. De potentia Si efficacia doclrinx Chrifti,ac fyn ceri uerbipuiebre fenpfft Efaias cap. Iv. Sicerit uerbum me», quod egrediiur de ore meo.Non reuerteturad me uacuum.fedfacict.quæcunqj Volui,8^ profperabitur in his,ad qua miß illud» Et ftupebant.
Stupor unm ex effedübus uct bi eft, que pro» notât fuaporentia uerbum in auditoribus fuis* Super fntelligcnna«
Super efficaci uerbi cognitionc.
Et refponfis dus.
Qua? ex uerbo dabat interrogantibol.
Et uidentes adniirati funt.
Et hcc admiratio in parétibuS efteefuS eft po tentiae uerbi.
Et didt mater.
EXPLICATIO QVINTI LOCf.
lt;1 Exuerbis Maria: ad lcfum;FiJi,qujdfccifti
-ocr page 123-Po^EpfpbrfjjF/, îOj nobis fie Bfc.apparct parentes Chrifti maxima mccrore fuifle adfeclos,propter amiffum Chri*^ ftum.Vnde quintujhums Euangtlq locus de cruceprofilit, qui inter aha præcipue nos docee de caufis cruds, quiexamiflionc Chrifti oriun tur.Nam dum Chnftus eft apud fuoS patentes» nullam habent cruccm;adßiilionem,nec dolorem ullum,qui turn primutn accedit abfente SC imiffoChrifto. Siqmdem quatenusapud no* habemus ucrbum,8lt;: quatenus fe nonfubtrahic nobis Cliriftus.tranquillcöi fine cruce uiuimus» »bi ucrofublatumcftuerbum,8^ Chriftusfub-ftaftus conqdmur indolores Si adfliftiones, Mar.tj■capite.Num pofiunt filq thalami nuptia-hs.in quo cum ilUsfponfuseft.itiunare^ Quarn d'uhabent fecum fponfum,non poftuntieiuna ^''Venient autë dies,cum ab illis aufereturfpon ^»s,8i tuncieiunabunt.£t loan.capite.xvi.ean dtmeaufam cruds bis uerbisextulic. Pufillü SC non uidetis mc.E ft igitur nunc crux nihil aliud. quam fubtraélio uerbi, feu Chrifti amiftio ad tê pus.utexerdtetur Si probetur fide$ noftra. De generibus certi fumuS ex prxfcnte euentu. Si lo diadduftis cMarcoSi loanne. Dceftedibus certosoos facit Petrus priore cpiftola,cap.primo, Si lacobuscapire primo. Sed confolatori-Urneft circahunequintü locum de cruce, quod amiffus Chnftus finat fe reperire.id qiiod Apo-ftolus priore ad Cotinihios, capite decimo hij Verbis txprdut.Dcusncmiiicni rentar fupra ui«
G iiq
-ocr page 124-104 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Dominéé primé
»es imofacit unà cum tcntaiionc cucntum, ne Bodimus fuiferre.
Fill.
Vox a arnica Si blanda Si plena adffäuum, Irtniæ.gaudt)8^c • propter reperrülefum.ait nos à truce Iiberati per uerbum dmina poten* tia.plcrütp prorumpimus in Iixc uerba: Éis bo» ne deuf.quid fecifti nobi» fic, cur permififti nol in hal ait]) iUat calamiratesincidere: 80.
Ecce.
Quaff de re feria dirtura Maria, Si de Chriffi fafta non admodum honcAo,imdpectato cS* ira obedientiam erga parente» prreeptam.
Quid cd,quod quærebans.
HocChrifti refponfumrefern debet ad terti* Mm locum fupra traólatumjn quo inditauimul quarenuSobediendum fft parentibus, magiftra nbui S^c.Necabud fibi uultrefpöfumboc Cliri fü.niffur.pnortabula prrferatur pofferiori, 82 obedientia primae tabulae, obedtcntiar fecunde tabular.
Nefeiebatis.
Scilicetpoff torconcione« de meoofficioM bira'ab angelii.aSimeone.ab Hanna prophc' tida Sicltem poft unam atq/al eram confirma fionem à Spiritufando faftam.Mat.i.Si .ij.
Et ipG non intdlexetunt.
-ocr page 125-TdH Epiphany, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|oç
EXPLlCATlO SEXTI LOCl. ^Sextuslocushodierni Euangelq oftendit regnuro Chrifti 8i tins offitium talc effe,quod amundo piincipaliternon inic'ligiiur,deinde neäpÖJquidcm.quales fine dubio fucrunt parentes Chnfli. nid aliquando diuina reuelano-ne itinotefcat. Et eft fanc mirum, paretires tefu non condderare.neq; nuncium angelt annunci-•niisconceptioncm.neqj miracula circa conce-ptionem S^ nanuitatem plurimanerj encomia Simcóis SC Hänx dc offices Chrifti, At ftc igno rans,infirma iV plena obliuioniseft Humana na tura in negocijs dei SC ita tarda. Tria iraep exem pla in Hoc fextoloco,in parentibus lefu occur* runt: Exemplum ignorantie amp;nbsp;cecitatis, exem plühumanxinfirmitaiuK tarditaii»,amp; exemplum confolationis, quo folemur nos eötra im perfeAionem noftram.ne ftatim defpodcamus animos,etfi non ita prorfus omnia intcHigamui in regno Chrifti.
Verbum.
De officio fuo ante omnia patri praftanda.
Et defeendit.
Mac ad tertium locum fupra expofitum refelt; n debent.Efl tp hic ciuiHs obedicnnj exemplum inChrifto,quam Euangelium non toUir.
Et mater eius conieruabar.
Non habibat calque citcaChriftum euenic-banqpto fonunocuüu.ficut rcliquihcm ncï.
G y
-ocr page 126-log If Dontinicif ficu nii
Warn hoc eft in corde femare omnia 8fc,
Er lefus proficiebat in fapicncia. '
Dclcriptioeducationist uit{Chrift),apueigt; tiaufq;ad uirilem jtattm . Sapientiainintelligc omniafpintualia dona.
Et gratia apud dcum amp;nbsp;homines.
Gratiam accipe pro fauore dei t hominumi uel intellige per gratiani,iuft;tia, efitrftum grause.Nam fic loquitur fcriptura alias de fandtis.t Luc. tde Zachana.t Efi^abedia. Erac autc am bo lufti ante drum tc
[IN E V A N G E L I V .M IOANNIS .11. DOMINICA fecundapoft Epiphanie»
I*^Rseflt;ntis diei Enangelfum, digm' lt;1“’' _gt;^dem elltt.ur fuis numeris,hoc eft, perfe dbffimcabfolueteturSitraifiaretur.Eft enim refertum optimis adeotpquaplu-rimis document is,non minus ad falutem animg feim necciïarn's.quàmeiiamad totiusuitxfta-turn fclicius tianfigcdum utiliHirnirremedijs.
Sed quia hodiernum Euangelium in uno mi raculopotiftimum conftimiiur,t loannesEu-■ngclifta is eft qui nonlihentcrmeniinit miracu Jorum , nifi ilia fint amp;nbsp;efficaciffimat maxima, ideo prills præfationis loco,de miraculis metho dice as4m,m limugt; Ewangeliinuraculum probs
-ocr page 127-Foß Epiphanie, lo? ■sintdligatls,amp;fimul difcatisomnium tonus nouiTeftamëfi miraculorumufuin, ne mihi ta tics in Euangelijs dominicalibus Óialqs criant per annum, in quibus plerumqj miracuU occur runtjdem repttendum.
Duo igitur media pertotam fa era feripturana obuiam ueniunt, per qux deusfuä uoluntacem prodidit à ptincipio mundi, in hac terra, Kcon-firmauit homines de eadem uoluntace ; ea funr, tictbum amp;nbsp;figna, Verbum dü incurrit in aure», operatur fïdem erga ca,qua: uerbum promi ttit, ut ita per fidem adfequamur uerbi promifTa. Signa in oculot incurrunt,amp; prouocanr,crigüt 8C conflrniät’hominesad fidë K in tilde,erga pro-«ilTum uerbum concepta. De uerbo 8i effedi-but ciui bic nihil dicim.eum uerbi ufum 8i effe-^^uumcius, fatii multisucrbistraflauimusper ‘lapfanatalitia fefta Delïgnis ueroegimusin tbr circumciHonii. His ucro duobus iam prxdi étis medijs, quibut mundo deut fiiam uolunta-teminnotefcerefecit, K de eadëuoluntatceon firmauit.adqciturJZ tertium medium: uidelices ipfa miracula, qua: hue uerbi effeótus.fiue tes co gnatas dixeris.non errabis,Nihil enimaiiud funt miracula ,q effedtus gdâ.quos operaus eft Chri» ftus perpotëtiamuerbi .dumhicageretinmura do: item qup opcrati funt apoftoli Si re liqui fan-âi per emfdem uerbi potentiamificuc Si miraca laadhuchodie.finon multaexterna, tarnen in-l(rna,pcrui(tutem uerbi peragutur, PoOuut ta
-ocr page 128-io8 If Detnimeafeeunié men propter ufum fuum proprium,commoçlif-fimecompreiiëdi miraculafub figniS,quorun| una cum miracuhi preopuus ufus cft;Cpnfirma re homines de uoluntatc dci, promifTu H uen-lateuerbi.
Defiaitio miraculorum.
Quantum uero arnnci ad jpfum uocabulum, fnttlUgtsper mracuta^rtsltufaéia qu»dani , quf prêter nature cömunet wires ^ ufum ton-tingunt, quibus irahuntur homines in admirati onemaJiquam.S^de rcaliqua ronürmjitur.Aft. defînino miraculorum ex hodirmo ßuangtlio faalt cuUtgiiur. Nam poft edirum miraru/ura deuinomnuptqt, Irgüiur diCcipuliin Chriftum trtdidilïe;undecertum eft, miracuiain facriiHtt Tisnthileticaliud quammuiraroria qufdam iï-gna ad fidtm, per quf inuitaiur Si iuuaiurneni hilanimui, adatdendum promidióibutdeide Chrjfto, Si ut confinnenturinde »mini d( ucii-aait uttbi feu promilïiotium de‘gt; Hme df initio ntmpaHim probant Euangehfif, ubiaganide tffeólibut.qui fecuii funt miratula, quad mden-tet Si audienietea, ofcaliontm ctpetint ertdett dl in Chriflum,
CauCar»
Quum miraçula res funt, qar praeter ufvm na furp (ontingunt, ut dióium lt;il, natuta iHorum caula rlitnö poitP:quare fequiwr, qtiod facere fnnaiula^uis quxdam diumaitifOi iupeinatuiit»
-ocr page 129-Fö/I ipiphjnU. io^ ji», quam operatur amp;nbsp;exercer deUJ per «erbum fuum.quodtft uirtusic pottnuadeiadl^oma-Aos. Ub t dé uerbo, ui f au(a miraculoram fic fcrl bit Ma thjutcap. vgt;n. Et eitcit Ipintus ueibOj ömne(^ malehabcntcs fanauit.
Partes,
Miracula.quSturn ad caufas atriner.unius funi ^encrit, non autcm quantum ad res À perfonas abieftas.in quibusbünt miracula.Diuifioigiuir m'raculorUm à rebus 8i perfonis ducirur. Qu« datnfiuncmiracala ftmpliciteräderigendam æ tonfirmandam fidem erga uerbum, extra perfo nas, st tarnen in earuniurum, uifunt miraeu'a in monte Sinai fafla circa promulgaticcm legist ua^leraqt gt;i*gt; in ueteriTeftamrio i PoiTuntdC bocreferri nom Teftameti miracula à rebus du fta extra perfonas,8^ tarnen in confirmationem pcrfonaruin ut tredant uerbo,8i de lieriracr uer bi(onfirmencUr:qua'ia funtea, qur acciderunc circa mortem Chrifti, amp;nbsp;fimilia, quotü aliquot occurrunt in Aflis.
Qiçdamin perfortisfîunt.eodemefFefîu.qud fuperiora,ut ilIis eöfirntetur uentas uerbi, recoa dlietur uerbofides, 8^utindebominesadere» dendum uerbo prouocentnr: taliafimt miracu» Iäühnfti8f apoÄoIorü,qu(phRiituf fdiderunr, tanaudo homines.
Ad h*c externa miracula fpciflar 8t a-remuni Üiudmiraculumpiofufficiëti confitmatiöc uef
-ocr page 130-Iio CMi'nicd [ecundd
bi nobis i Chritto relWum Mattfi, xi. MofS X rtfurreftio Chrifli ,quo mhiculo femel confirm mauir CiiriAus uerbumfuü, amp;nbsp;poft quad non eftaliud externum miratulum, nee nobb.ntc lu dxis expetfiandum.
Prüfer hare difta miraeula.adbucalia funt in-*erna,quibuï cerfiftcantur 54 confirmanturton fetentifde ueiitatc uerbi. Dehis/oquirur Chri-ftm Alatih.vr)gt; ubi pr£fenbit (erta ßgna SCco-^noktndi fyncerum uerbum amp;f doctoresuerbi fyneeroï.Harcautem iniraeulainrerna, tffeiius funt ueibi,pax ,tranquillita$Sigaudiumconfci tniiar.quoseffêrtus Chnftojjbiuoeaf,uuaj64ft cus,hoeeft,du!eifljmos fruftus Merb/pro confd entijf .Erbfem/raeulanoftri» nunenout((tmiS temporibu», unica funt, qu»dcbenr Apobunr nos de ueritarenttbi eonfirmare 8iprsnerhxe flon funt alia txpeéianda,utpond auditmui,
Effet^us,
Sunt utro iam omnium miraculotS prxdpu-us effeüus^ut illis confit meturutritas uetbi.re-tonedietur uerbofide!,SiutiUis prouocentut homines ad credendum uetbo. Nam uerbSnovum Si à prindpio mundi mySeriummondo, cpus primum babuir talibus miracuHs, utuer-bo inauditoreconciliareturfidesin mundo. El proptei hos di£ios miraculorum tffeóiusChri-fins in hodierno EuSgelio nuptias tn CanaGa hlpp exosnauit, ut faam dodrinScofiimaiet, S(
-ocr page 131-•quot;* M Ep'pbrfsF,lt;. '
lt;onuiua» ad recipiendum e5 inuïtaret:?^ quan-lt;,uim circa cóuiuas frufl ratur ChriftuS, lameit legitur de difcipulii^quod ad hocmiraculü Chri ftociediderint.
Quæfti'olt;
Cum deus olim tot Si tamis miracutis confit Sniricuerbum fuum, quur hodie idem non con firmat miiaculis^
Refponßo«
Cenücft.quod dcut mukis miraeulisperml ferit confirmare Euâgclium,necfolum hoc,fed îf legem Ifratliris daiam.quj quia erat noua do ftrina.miraculis opushabebar. Verum Euangc lium.CjUod hodie prçdicatur.nôeft nouumuer bum, led idem aim Eiiange’io .quod olim pet ChriftumK apoftoloS confirmatum eftrnfra-lt;ulis;amp; quum confirmatum eft, hodic extern# eonfirmationenon eget. Hiccautemconfirm# tiopoti(fimumfaftacft,per morte ti refureftia •’em Chrifti Matth, xp huic cofirroationi, qul tion’crcdcc,nee ahis extemis miracuhsad credS dû uerbo protrahetur . Er poft hoc miraculuin in his terris pro confirmando uerbo ,non eft all nd externum expt^andum.
Obiedio.
MarciultimolegiruriPorrdfignaeos gcredl deiint.hfC fubfequ£tur;Djmoniaer)ciër,linguij loquentur Sic, quur ergo hodic talia miracula non fequuntur ctedentes?
-ocr page 132-if CetiiMed [aunh
Hi
Refponfio.
Qii« ou fa fuent tniraculorumexfernorort amp;nbsp;quur data Gne/upra dixitnus:nîmirum ut po îllauerbum couRnnarttur, rcconciliarrtur no* no uerbo Rdes 5^ homines ad credendum per if laexcitarentur.Ei ficut Gregorius inquuinHo (ncltis,quo fides credennumstekeret.Sf illisjp n$ miraculis nutriretur. Ncceffatiumitaqi fun deum primitus miracula mittere. Poftquä uero dune uerbum illud fans cöfirmanim eft, ft not illud iam ohm confirmatum habcmus, nulla re flat amphus de externis mitacufis quæftio, Po-tcfttamcndupliciierrefponderiad obie^hone«
Primumut miracula. quj dicitChndus fecu* tura credentes, mtelhgantur de miracuhs in co kientia internis, quæfunt tranquillareper præ dicationem Euangelq confeientias,pellere uir^ tute uerbi dæmont) regnum, fiberare homines potëtia uetbi è regno fatan» S^c. Deinde ne no fins temponbus quidem ira rarum rft.quod ft' deles fratres eqciüt d^monia è hominibus obfef fis.bibunt Icnhaha nenena,nec tarnen intoxicï' tur,loquunrur linguis nouis Sfe. Manebit enim femper itéra promiftio Chr/fti.Mar.xvij.Silia' bueritis fidë inftar grani Iynapis.amp;dixeritismS tihuicdemigrahtneiHuc,8f demigrabitamp;c. Qt^tod igifUr hodie rarius bæc miracula cornin' gum 8i frqubniur homines,m caufarft.quod paucifidem habent. Necloquirur Chriftusde tniraculii Marei ultimo,quibus uerbum confit'
-ocr page 133-PoJî Epififî^«?/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Il)
maridtbtt, fed decffedib* feu operib*.quçprç-ftare poterunt credentes, nec fcquitur eos non effeueros prxdjeatores.aut Ciiriftianos,quin5 ftatim [antoserîeâuscomiresliabent. Nam SZ difeipuli Mattbpi.xvti.tametfinonualuerunt dg woniumeqeere,tarnen fucrunt 8^ permanferüe infitmi difcipuli Cbrifti.
Obiedio.
Nullaetgoprorfusmiiaculaexpeââdaerunc impliuspro uetbiconfninationd
Refponßo»
Nulla externa. Siquidem morte K te fur reel J one fua,Chriftus omnibus externis miraculisfl nem pofuit.Et cft hoc mitaculum tante xftima tionis, quod non poteft effealiud firmius » Qui enim non credetEuangelio œoiwKrefurreftio ne Chriftieöfirmato.nc angelis quidem credet. Watihæi.xq Chriftus aduheramK prauam ge* nerationem uocat, que lignai mitacula que-lit,nec cft contenta uerbo fimplici ; ita adultéra amp;prauaeft hodie genetariomundi ,quj adre» natum hodic Euangelium quérir figna confer-inationisdeueritateuetbis Huic refpondemus turn Chtifto.Gencratio adultéra 8i praua fignu qu{tit,K lignum non dabitur lUi.nifi lignum lo 05 prophete 8fc.
Ne tarnen omnino clfemusline mtraculis.hoc ‘ft,tetti$ fignis, quib* pofTet cognolcifyncerun» “ubumircliquimobij Chtiftus Matthvq.ßgna
-ocr page 134-114 '^Domïniet(feeuH^4
cögnoflt;cnlt;ii utrbuin purum.K quibu? noï ^dS firmemusdc ueritare uerbi: illa interna funtSi fumpra 4b effeftibus uerbi, quos oprratur in lt;3 ftientps auditornm fuorü.quales funr,pax, trart quillitas amp;nbsp;gaudium confeienne, Hi effeduj K confirmant nos de iterirate uerbi ÿfîtnul de uct biprçditatoribus. Aitenimibi ChnftuJ.Caue-te a pieudoprophetis Kc. A frudlibuseorum co gnofcetii eos/dbeer, qui fequuntur in confeien tüi lüotum doftrinam. Placetitaqj frire hodie, quur fyncera fît rtoftra dodtrina, K quur Papi-ftarü infyncera, animaduerte in utriuftjdoftri-» nar effed tus , amp;nbsp;fa ciHi me fine fraude tognofees, rtoftra dodtrina hodie fyaccta eft,qui8elflt;fto8 Iiabet comnesEuâgeliodignot.utpaffJf^*]“'^ litatc amp;nbsp;gaudiü Confeiftiæ, quojeffeftusibi uo cat Chnftuj, uuasK ficus. Econtrafalfarft pa* pifticorum hominü dodirina, quia ab EuägeliO contrarios effedVus habet, ur inirïquiHirarein confcicntiar.difl'ipationemSd turbafionê,quo» tffedïusibidë Cliriftiis uocat fpina» 8iiribulol Ethrenune didlauera funt figna Sfiniratula uerbi fynceri 8d infynceri, quar de urraqidodtri-* nauerai^ falfanoSconRrmarepolïunr.
VltraiUa fyncerscdodlrimcfïgnafeuiniracu Ia,de quibus nüc dixitnus.adhuc aha remotiora funt .quçeciam internaexiftunt,fed remotiora prïdiAilt;,e8 fequütur fyncerum uerbum, 8( bgC fete recëfencur,admiratio, fiupor.collaiio de au dito uerbo fid f.qu£ cumhodie comitantur pr*dJ
-ocr page 135-Po^ S.piïphMht quot;nbsp;Hf «ntUin Euangtltum.ex bis certi fumut de uen'u tcËuangelq.Ethaficdusde miraculis.
Summarij toeit
1 nbsp;nbsp;nbsp;Mairimonmm «ft ftatus feu uit g genu;, quod placet deo.quiiäCluifto uifitaturäi loicni mi* raculohonoratur,
2 nbsp;nbsp;nbsp;Nullacft prxrogatiua fandorumin negocqC pietatis. Nam omnesfanfticonclue; funtm na ua H erofolvma: item membraunius corporis. Et ut nunc conclues iifdem ptiuilcgqs Si libtr-gt; tare «adem utuuiut lin« prxrogariua m una ci uitaceiitem ut in unius corporis membris null» (ft prærogatiua ita inter fanélos nulla eft.
} Vera fides non abfterreiur, etiamfi deus non Ratim exaudit, fed expédiât oportunitatem 8C btncuolenam dei in fumma pacienria.
4 nbsp;nbsp;nbsp;Media non funcconicmncnda excplo Cbri Ri,qui turn pocuitTet fine aquis uinum feciffc,tarnen nonfecir.
S Modefta K honefta gaudia. quantum ex cic eumftaniqsSirebuscoguatis IiodiemiEuange lij çftimarc licet,m nupi qs feteda lune amp;nbsp;line pec caiocftepolTunt.
Et die cerna«
EXPLICATIO PRIMI LOCI*
^Primus locus e' prçcipuis qut in hoc Euange Iio occurrit, eft de matrimonio, optima 8f Ian •• ftiffimo ftatu à deo ipro inftituro.Ge .i.L^.n. ca, Qïiftatusnô folutn apud Chriftianos in hum*
-ocr page 136-Mé lt;| rtcmmicäfeeuttd^
ino honore habédus eft,fed etiä habetur j Gert* tibns Si habitus eft femper, proipfo omni» hd neftatis effeéïu amp;nbsp;fonte.
Cæterum quia adeo bonus BiOmduftfUla^ tus,Si nihilbonum aefandfum exiftat,quodea-reat inuidia Si oforibus.- iddreo non fft mirumj erft bic ftatusquaniplunmoSat^porennftimo* hoftes habeat. Satan hüc ftatum mirifice odit.id quod fan's reftantur publica propemodum ftu» pra, adulteria.K reJiquf infame carnis libidines, opera Saranf.Caro noftra hüc ftatum moJeftif-fmefert, quar potius uefanâ feortâdi libertateirt 3PPlt;‘it, 8^ nunquä nöacciifat mokdiasin hoe ftarunefcioquas. Habetamp;hk fiausinfendffi^ mum boftem ipfum Antichriftum, SiomniailU utpotentiffima tnembta. iUgitviadtantoshó des terpextamussne ünt dubio,matrimonium ftarusp/enus omni moltaiaSi amarükhtia.
Ne ignurtam (an^ium uitp gtnus,nabil Chti Rianis moledigfiet Jed ptaiusgaodioSi Ixtitipt oponet primum (onliderare, quid waaimoni» urn at,undedt, 8i quistUiusulus. Matrimoni* urn itaip eduid Si inulitris coniunüio legiciima adprocreandam foboJem Si uitadum duprurn indiffolubditerddeo indirutum.
In bac dednitione malta dmui explicïda con tunSt. Vox Itgittima exdudit omnem dolum Si fraudem, quatinddere poteli circa perfonas contrahenta, gust: nifi legittime contrapunt, fg peipfpßbUridei Si ignominiam acmulia alia
-ocr page 137-Po/l Eptpbrf»?/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7
mala in mundo coaceruanr, amp;nbsp;tales hodie etfp (iunt fuaillegictima contrailione.matrimoni-um alioquiianftum ftatum, plenum moteßqs Sirixis.quxpfeinmatnmoniü non incidunt. Cxccrii nc dubites matnmoniü ciTc ftatü, g fum mopere deo [lictat, oportebic teuertere ocu* los ad autorcinmaciimonfi ipfum deurn, qui Gen.ti.cap.matrintoniuminftituit, poftquam uidithomininon effebonum ,u:folusiiiuerec, dixit:Faciamuseiadiutotium Sic. Etfaftamu litre è cofta uiri, ftatim copulauit cam Adamo. K dixit: Quä ob tç homo reünquet pâtre Si ma ttcmjamp;c.Confirmabit te diuino matrimonii fta tu,K quam arrideat hic ftattis deo, hodiemum Euangeliü,in quo ipfe Chriftu» nô folü prüfens *nnuptijsadfuit,(edetiam magniheo miraculo ipfas nuptias honeftauit. Hue 8i. xix. ca. Matth. Khni debet, ubi Chriftus exponit uerba, quitus deus matrimonium primitusinftituit : Si tommendat ibi matrimonium,adeo quod difci pulotum obiefta foluat,quibus obijeiebät non *xptdirt propter graues K difficiles moleRias, uxorem ducere; tandem uidttur ad macrimoni um ibi hortari Chriftus, quia difeernit inter can 'as iufficictetSiintcr nô fufficictesad matrimoni um.PraetereaSf Apoftol. ad Eph.ca.v, pulchec timacoHatiôe certos nosfacit.matrimoniü pla tt« deo,qa ibi nô dubitat Chriftu Si Eedefîam, (ub mattimonialibus uocabulis conferre. „ Hcc ita^ de caufis m at rire onq Si illi us appro.
H iq
-ocr page 138-11? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç Dcminkitfeeuniil
baiiônc,fandcfaoûr,gjamp; hicftatut ftredusfffr alioqui inainmonium plénum eft omnibus ma lePiis, a quibuf non polium alieni lt;de,qui igno ranttitum eiTeaurnrem matrimonii, Clinßuin spprobarorem,8lt;; illudplafcre dto, Sieabo* hä dci udunisre acodere, qua: in liocdatu con lingunt Jndiffoluhihttradirdmut indefinitio-ne, tuf idimammonium Irgntimecötra^um, non porte dilTolui, mxiaillua ClirirtiMat, xix. C^uoddeus (opulamc.liomo ne fepam.Etfqul« quam uox dirtolubiliter eoldem fcgitatuspa» rit iii nobs, qnos legimus Marth.xn.difdpulot habiii/Tcjum audirent à Chrirto non cüe npu^ diandat exorcf , Diainrenim ibi : Siadirtum modum ha ber rail la hominit cumwort, non expedit fontrahere matrimonium .• tarnen nihil mouebir nos lia^c indirtbiubditas , modo ad pmiidias mattimonp caiifas,S( apprebationts rcfpexcr)n»us,fcüabunt Ü nos amo/effrjs mairi tronn ipfioï effeóiusjioneüi(fimi,grauiffimi X fngularis kerxuolêtip deiitdes. Interhosuero fcipauf ert. ƒ rreatio (obolif.qup non nofti 2 ( ft opus,nee quod noliris uiiibus paratur . Quia mim dtus dixit-.Crtlcne Si niuhiplkamtn, idea nüSin a auimonto copulatot, lequiturprokt, qua ur nihil eftgratiaf, ita (ingutaredtidenam ed^quo benediat deut/imrtibus tü pfa.cxxvij» Vxor tva u/rig abundans in lattribus dcmul luxifdq tui (ïtui nouelixcUua^ ü tn dteuitu men (xiüx^.^cte fit Litiedicauthomo, quidatt
-ocr page 139-rojlEpipb^nï*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Of
dominum. Prît er ta conducit hoe uifargenu» adhontftacé, neininhoneftatem,ftupra8i adul hria.n« dicarn, tn aha» horribiles diftu libidine* incidas. Dt effcftii matrimonii loquitur Apo -ftolus. i.ad Corinchios capite.vii.
Contraria matrimonq.quxtxabufu Si non Ueto inteUcAu onuntur , obner tradari bic poffunt,
Nuptiæfaâæ funt in Cana.
Hocmiraculum, quod nückgiturinnuptü* «dituro, contigit poft difputationcm habitam cum Natbanielc bono Ktaclita, qui in Cana ha hitauit,itftlt;Hicronytno,8t cum tbieftet Chn-ftus cum mat» fua amp;nbsp;difcipuUs, ad nuptial uo-Utuseft.
InGanaGalilxx«
Qgod «ft oppidum Gahl»« region’«.
Et trat mater I efu ibi.
' VclinCana,ucl in nuptqi patandiioccupatJU
Et déficiente uino.
Defeftio uini occafto fuit mtraculi. Deficit uc to in nupths mcdn$, hot eft, nemine cogitante.
ÎOcïwdn xgt;crfcbt»inbt\gt;nîJ bet^enbe 0itiniah(c hunt line dubio promctëiia aei,ut fn tuto miraculo mamftftetur gloria Chiifti. DeS lt;«tt emphaftm magnam habet. Deebraturhic Unifus, quo pociftunum üüiüa Chrifti locum H ÜQ
-ocr page 140-,to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^ Dammcd feemiti
habennuiddicer quando deftdusadeft.
Dick mater lefu.
Minim eft q uur Maria peiat à Chrifto'fïcri ml ïacu’um euin antra nullum miraculumexliibu »ratCbiiftuj. Namboemitium fignorumChri ftifme. Chryfoftomus didt matrem lefu ex Simeonis encomia de Chrifto ,ad petendum mi-raculum commoram fuiffe.Ego pro certo adfe ro, hane Marij pericionem ex fide profilijfie, quambabuiterga Chriftum, amp;nbsp;quemcredidit hoe pofTe.ut uino fuccurreret nuptn».Ef dehac fideteftâturS^ fequëiia,quitus in fi'deiubetMa rjafamulos facer« quæcücp eis præceperit ItluS.
Quid mihi tecum eft mulier.
. EXPLIGATIO SECVNDI LOCI.
^Secundus locus eft depraerogatiua fan-Aorum,fiuc de gloriatione fanefforum in came. Vocamusautem illam ptatrogatiuam feuglo-riaxionem, qua quidam prarrogant fibi prx alqs in regno Cbrifti, aut qua quidam gionan«' turprr alrjs.quafi uelfanÂiores uel ptoxitnio tes fint deo.quia uel plura uel potiora dona ha-benr. frem dici potf ft hie prfrogatiua feu gloria tio in came, qua Maria nitnur pferibere Chrifto tempus iuu3di,aut imperare aliquo modo Cnri Po.utadfua uotafaciatilli, quodeowmliuni uidetur.Hunc camalcm fenfum reprebêditnot ioco Clinftus,St duo docct.
-ocr page 141-^^ß ^fphMk. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hi
Alferum.quod nulla prærogatiua fît inter fare Ctos.Nam ubi Maria mattr lefu nihil prjroga-tiuE habet,quanto minor aliorum crit practo-gatiuaï Altcrum deo nullum ede tempus prg-Icribcdum.ut ferner, fed eius præfidia in fumma patientiacxpedlandafunt.Siquidemis folusfcic oportunitatem temporum, qua iuuet nos pro ütilitate noftra. De prærogatiua apenioreft lo cusMatrh.xn Vbi quidam dreunt ad Chriftum; Ecce materamp;fratres tuiforis ftant Kc.Quibus tefpondet Chriftus : Quac cft mater meaf K qui funt fratres mei ï' Quifquis enim fecerit uolunta tem patris mei,qui eft in crûs, ipfe meus frater fororKmatcreft.VerumubititK prorfus dä-Jet praErogatiuam,nouiffime K matrem addit. Struium Si ad dedarationem prærogatiuæ inter fanftos/dugillarcollationtsfeu ftmilitudi-Oes, quas interfummariumhune locum feeun» lt;lum fupra inclufî.fumptasà ciuitate K corpore, in ciuitate conclues eodem iure SZ fjfdem pri Oilegns utütur commumter. In corpore eadem priuiltgia K iura communiter habentmebra. Opanquam hoc uerum cft, quod in unaciuira-te quidam ciuesalqsdiriores fint, potentiores Kalrjsin oftieqs occupati. Item in uno corpore quedam membra alqt funt infigniora. Sic in tegno dei,quidam plura habent dona, quidam Dobiliora officia Sic^
Quod dep tempus non fit prærcribendum,în* de facts liquet, quia deus nofttinon eft iuris ^S£ H v
-ocr page 142-lit I|[ T^ormnicA^tewidi
quia fui eft iuns.nec uuk nlt;c pottftaquoquaw V8'’
Quid mihi cecum eft;
Id eft,in hoc négocie,quod tu a roepens, oi^ Iiil babes, quod præferiba» mihi.Hocenim mira Ku^um.quod tu à roe petit,deitatem requinc, in cuius operibus tibi prarfenbendi omneiul adê» ptum cihCbriftuS non increpat matrem Mari* am,quo ex fide petit miraculum, fed quia niti* turcempusdeo prarfcribere, CuareAfequiruri Nondum uenit hora mea. Quibus uerbis fufp?* dirfidem Manx.Produciiucro Chtiftusmira* eulum ;dcre,ut probet fidem matris.Deinde ut conuiux feegerefentiant, tertio, quoprefente neceiTirarepofleactiam inclarefcai dariuspo* ïeniia Chrifti.
Dicumatexeias taini^xis»
EXPUCATIO TERTH LOd,
^ Tem us focus continet exemplum ueræ ff«, dei in Maria,qux refpöfo Chrifti heet duro, nó abfterretur.fedroance conft3s,Siexpeftatopor tunitaicm amp;nbsp;bcneuolciiriam dei in fumma paté cnria.Ëc Iipceft natura fidei,patienter expeiha* reexauditionrm,eriï ftanm deur nenexaudof. Habes huius fideiexêplü pukheirimüdiin A« trahamo,q fub fpt pter fpé (ttJidit, ad Ro.iüf.
Eft amp;' fidei exemplum inMaria,naroquodff dciin Aiaiacilt;dit.,td (ets pùtaiti copiait»
-ocr page 143-Feß Ejpiphiiniit. ,1 EftS^hiecxpreiïinatora fpciÄ proprîuj effe» ftugt;:non confunderc.Ad Roma.v Spesnöpu-defacn.hoc tO.non confunditconfuennaf.nce pcrire finit. ld quad Si fidr^tnbuic Apotlolus. adRom.x.Fidctnon pHdefacic. Horumitaque (ffeAuum Si fidci Si fpei, (onbtmaiio eft hie ex ewplum Mariar.
Lucre matte miniflrisiQuodcu^dixcrit ÜCi, MjgnrfideiS fpciuei balunt.
Erant aurein lapides hydrfar.
EXPLICATIO QVARTl tOCR
S In quarto hoc loco ueniunt nobis confide-Mnda media,qinbuj ufu$ tft Chiiflus circa præ lentis Eiiangtlijmitaciilum. Htcpotutlfciuinu feciffe fne hydrils,fine aqua Kt Jed hoc non fa-tit,nt oftendat media, qsçcuntç etiä tü prxfen» hi fint.nonerte coniemntnda, irndne quidem •enuiffmiam occalionem, quam quarftam 8C fufeeptim peftea uuk deus bene dictie K auge-îe-Speftanthoc quidam widpares knuniix: ^ob^ibt brebt mit brebt .tßofe Si^t mebr wo fii r hyn w«^ tfl *
Peitintru amp;nbsp;hue locuu £uaiigcliltis,qul te* fiSturChriftum ex paucis pifeieuhi amp;nbsp;panibus, ..?5 ™“^” hominum miHia faturaffe, ut Matr» 3niii.Luc.ix. Marc.vi.Icamis vi.Eï ad hüc qua»; tuniloo ■’err.cdrjsconfrrrardini fptflaidiC •Vns’ criptioStques de hydu'iS^aquiKt;,,
-ocr page 144-jtf IJf Dommieifeeundi
Lapidez hydrizteftacez cranr. in ufum pon ficationis ludxorum parats,qui non niïîlotj Î^purjflcanin nuptias/1 jliasdifcübcrefoicbär.
Metreta genus menfurx.contineni dtcë ton gios.unus congrus tres cantharos fere Vuittem bergenfes.
Didteis lefas,
Citm fîbi oporcunum ac commodum uidere turCauff quurprotraxerit Chriftusmiraculö, hg dan poifunr.ut fidem rnatris probaret, Si ut rece/fitatemiogruere fineret, quodeindegio-yia miracuUmaiorcder.
Implctc,
Verbum iubenris Clinâi./îcut j; baurire. Ve rumrmpicre bydriasaqua amp;)iaur/rcpcrfc nö efficium uinum,ftdqui3Chri(iusiubct,ideofi( uinum aqua.igiturproaqua urnumbauritur, Commendatur hreporenna uerbiafuis elfeili bus.Qux fcquunturin Euangdio hodierno, re uocati ad ai/egoriä utHia documenta de de prf-bent, Archiiriiliaas f ypü prxdicatorum gerit, gui oblatum a’ deo uerbum difpenlant a^jt-
Nupdx ad popu/qm Icgit percinenr^quem ui num deR(i[,lioc eü, Éuangelium, Hic petit pro EuangelioSC Meffit^ guidiffert aduëium fuum, probet populi fidem,pij ex populo exempta
Manx in Rde perßaunc,donee Runt luxexpeüa fionis compotet„
liydtix legis doHrinÄ ß^niReät^ßa^ Si »q»^
-ocr page 145-fo^ Spiplxmit. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11$
qujutrfain uinuw.boceft.Euangelii doätini, confolationi amp;nbsp;gaudio cft.
Miniftii infundèntes aquarn, przdicatorct Ie gitfunt.
Architridinus primus guftat uihum« id quod fignifîcat prxdicatores nunquä cum frudu præ dkarepofle, nifiipfi prius Euangclij ihtcIleäS probumhabcant.
Necç fci'rct undec (Iet.
Vndca«idat,quodEuangtliü uinü fitignO» rant prxdicatores, quanquam ccriifunt Euan-gtlium uinum cHc.
Vocat fponfum*
Euangclium eft bonum uinum, quodnó did foteft occulturnmanerr.quiailli, qui fentiunc 8^ «periuniurguftando Euangelium uinü efle. quot;on poiïunt fe contincre.quin crumpant Aalijs **» bonum uinum annuncient»
Omnis homo primum bo* hum'uînam.
Deusin difptnfando£uangelio diflentn jtd *0 niundo.Qui primum dat bonum uinum, po ^'3id,quod deterius lt;ft.At deusprimü tetret Ftxdicatione legis,poft ca ucro folatur.
Hocinitiumfignoruro.
. ■deft,hoc primum fignum tuit,quod xdidic ^hriftus,
Etmanifedauit glorwoifuam.
-ocr page 146-Ui DawiNiVd trrh'a
Vnui hic elf f ffeiflibu» miraculorum eff» Etcredidcrunt in cuin difcipulu
Etluc finalis miraculoiü effeitu» ett,mpef illaallicianruradcredendum uerbo. Etquia di kipuü tantum crédite in Chriftum.id (Ïgnincar, ld creJendum uerbo, feu ut uerbo ertdas, non tam opus ciTe miraculis, qu.iin SpifitufanftOj quidetfidem,
EXPLICATIO Q^VINTI LOCr.
^ Appendicisloco acccdii quintus locus prf-* «dentibas. Nam cum circumftamirhodiemi Euangelq nihil nonindicen(earuinrerum,qu( eumnuptqscognatæfunt, prxicreahodie A» nabaptiftxnoui inonachacus aiKotei,amp; homi nes prorfus Uemeae,omniamodefta Si honefta gaudia (ollant.nócrit inutile inquintohoelo codifpu(are,quaienus IrtanmnuptijsM alqf 11 oneftis tonuiuqi lice at. Materia dicendi fumî poteft à perfonis prxfentibus in nupiijs. Si earum moribuJ Item i rebus prxfentibaS 8i ua-IcHiibuSexhilarare prxfentes.
IN EVANGELIVM
MATTHAEI CAP. VHI. 00- i tninica terna poil Epiphania;«
HOdiemum EuangeliumduobuS in* figmbus miracuhsabioluiiur. Alte-rumeftdequodam laprofo.alterum de cencuriôe quodam. Qux duo mi-
-ocr page 147-WPÊ^pWlt;. * if^ bcuhipud Matihçum prima recenfentur, K tluibus indpitreräChrifto miraculof« grrtas, Cwafio miraculorum horû ap«dMa«th«û hare tft.Poftquâ Matthçu*p«r prxekdentia rapiiafe pttm/ummamqliandam doftrinaChriintecê fwt.quomodo fit ttfipifeendum ad »«grum cç-* lorum nuncinftans, Si adexoream Iec«m Euan geVt):hcmquomodo beate aepic uiuendumin hoc mundo, utnerebeatifiamus ,8ibeatitudt-nem ucram inhac uita expetiamur,fentiamus, Si confequamur Jtem quiS uerus fit legis ulus , non ram in ex ternit fafti», quam m purttate a-nimotum confiftent.item quomodo proximuS ^iligendu$uïniat,8i multi prxiercaaUatgre* liadogmatade ilt;iunio,dc oraiione,dlt; coUigS ’listhtfauris.de (uftinenda fratrum infirmitate , 'iedofttinaueraSi falfaSic- Otditur n»ncMai lt;lgt;(u»miraculaCbriftifMbhcere,quibusdoftri-namfuam confirrnami.Nec im merit o; Videbi 'urtnim dofltina Chnftitotiboman» fapien-tij contrariari.ae noua effe, ptçter doftotum lè g'sihteUtdïura.’mitabilis, Talis ttaqjeum effet tloftrinaChrifti^opushabwit miracubs, qmbüi noux doftrinxtetoncibaretur fides.Si adidani tufdpiendam prouocartmut bomintS, De qud wfu mitacufotum phiribus tgimus m procédé te Dominica,quare eonfulto nunc eöfer emus nol adprxftntiummiraculcrum cxpbia«gt;onem.
KbfoluemuS ptimum mbatulomdeleptofoi Ûtindt ad aUcrum de Cêiuoone attingtoaut»
-ocr page 148-•*I Hf retfiïnïed Mk
SummArij loei priorit mimeulh * l Fidei exemplum edm leprofo,in quo K nn f» ?^ effedus uer» Mei confiderandi funt, Effe flus funt fidei: Accedere Chriftum, ÿ cum ado« rare,qui teftanrurde caufis prçced^nnbus.dffa ma,rumore,K uerbo audito dephilanihropix ChriftiKc.
t Chariiatiscxemplumin Cliriftoeft, quilio» mines in fide iHius pisefidium inüocantlt;s,libcn' 1er exaudit Si iuuat.
j Chrißusnerbo fanar,igiturinquinVolo, mundusefto. Verbum fcquitut faniras,quiatft po centia dei, adRomi.
4. In negodispietatisexemple Chriftinó eft quzrcndapriuatagloria.ldco prohibée Cliri-ftuj leprofo,nc rui quid dicargt;
Gum autem defcendiflet.
Finins condonibus de prpdpuis rdigionisca pitibus.
Secuta funt cum turban mukar» Auidiiatc audiendi uerbumpertradtæ ad flt;* quelam.
Et ecce feprofus, EXPLlCATlO PRIMI lOCL , Primus locus prOpomt nobis in leprofo exemplum fidei, quam Martbzus fuo moreledo ribus coHigedam nel e* fidei efieftibus, fapteX caufis Si aïnscireuftantii* pmittiti quare neeIiic fides facilis inuêtu cA in Icprofo,nifi ad effedus
-ocr page 149-îojl Epîpîgt;lt;«U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119
ttfpexenS.qui fünf accedere Chridutn 8^ adora ft,qui quiaadfunt, fatis aperte icftanrur de fidei prçlentia.K caufç ut fie de uerbo caufa fidti,qug née ipfï potuiffet in kprofo adcfle,nifi uerbum audiiumpræceffiffet. Àd Rom a .x FideS ex auditu eft lauditus ucro per uerbum dei.
Cscterum cum référât feire Chnftiano liomî tii.quid fit fides.qu» taufæ K effeftus, ut fidem tertambabeat 8( ab opinionc aliéna , harcori-ginaiio fidei ex mcihodo in tota feriptura diligenter confiderandaeft,K egolibeniiusmemi-«lifiefoleoiUiusotiginationisfidei, quiafeio.fi-dtmfolamefftancoram ,qua retinetur bomo fomtatempeftates .pericula K fiuftus Satan«, ®^ mortis « Ex Matihjo igitut fidei eaufa: in le* Ptofofiefuntetuendj.Leprofus audiuit de phi-‘»nthropiaChtifti, quod in hoc uenerit, omne« ’quot;île habentts , 8( anima K corpore fanare . ^tpraintetiro morbus occafionem pracbuitle-Ptofo,alt;tedendi Chriftum Kexpenendi audit» de Chtifto.Fides excipit neccffitaië K cam Cbri ftoptoponit, fi en ul'qj inuocat prafidium Chri-fti.lta auditus uetbi de pbVatbropia Clnifti nc-teffariopneedit in omnibus,qui conuertuntut adtemiflioncmpeccatotum , Aft nó fatis efta» dite uerbum de pbilâibropia CbtiRi,nifi Kalte timuetbi ptsdicationem audiasdepeenitêtia. qu* oftedit not e(feleprofos,K adducie nos ad lepra: cognitionem.qox cognita.fadllimä prx-b« occafionem actedendi Ghrlftum. Netj «* 1
-ocr page 150-U» lt;1 Deininîe4ffrtfé
iam fat il eft andire prçdKinonem pcfnîtmtiîéj Î^ lepram, hoceft, peccau cegnoficif.nifîSi S dem ergs philâthropiam Chrifti appréhenda», in fidetua peccata ChriAn propona», tandem inuoces ClniAum remedh gratia.
Quem ordinem hic leproius feruat, S^ impf'' »rat fanitatem.quam fide ambiebat.Hunt uero ordinem perutniendiad fidem Si fie de fide ad effeftum fidetjioc e A, ad remifiionem peceato-rum,pauci rtéle rradunr,hinc eriï accidir.quod paucifiimi pertingunt K ad fidem Si ad remifii* onem peccatorum. PapiAar nullum uerbum fa* dunt de plnlïthropia Chrifii: interim prædicati onempernirentia; amp;nbsp;cognitionem peccatorum »niris modis urgent : Si cum fine prardicstio* nephilâihropi» CJiriAi, côfeientiænôhabest, quofe uertant,adigunturad defperationem. Ei bic ieprofu» cognita fua lepra,nihil melior fuif-fct fa^us.immo uehementiu»indoluiAet S ca piAet defperare, fitantum incognitionelcprï Ïnrfiflet. PapiAp ergo fua inAituendirarione.ni» gis perturbant confeiêtias Si defperare faciunt. Quidam hodie prxdiraroref.tumium prxdi“ tantes alteram Euangelijpancm deremiAione peccatorum, Si négligente» alteram partem de pœniteniia feuratione perueniendi adeogniti« onem peccatorum, faciunt homines fecurosSi ociofos, qui iiberrime incfdentes.netjiadCliri* ftü neqj ad facramenta accedunt,Si putîtex at mli perfuafionc le fanas effe, qui ChriAo mf^
-ocr page 151-po)! tplphiwit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i,t
^K0 opusnon habem. TaU ocium 8i fecuritas tabs,non fuit in neßrokprofo.quinon congt; iwtusaudifl« depbilüihropiaChrifti.nilïSi co gnita fua lepra Cbriftum accederet Ü. implorait fimullj experitetur eiuS pr«fidium.
Quidam prorfusinuertunt pratdicandi ordi* Bern àChrifto,Matih«i ultimo 8i Luc, xxnq.re-liÜum difcipulis, SC pr^dicationem remifTionij peccatorum premittunt, prxditationem nero panitenti» poftponut. Quorii opinio de facili confutatur exemplo noftrileprofi.quiapani-intiafeu cognitione lepra incipit.
Poftremo quidam adeo funt feturi Si facile* I'odie ,quinegantpraedicationempornirenriae ‘flenereffariam, itr.ó tam ad populum legii K difcipulos Ioannis pertinereaiunt: quaÖ loan-•'** non fimul pnedkauerit panitentiam K rc-®'i(lionem peccatorum, Êt ne horum opinio ali ^wld moment! habere poteft, fi refpicias ad le -profitxtmplum,
Idcircomonemur primo hoe loco inexem-a pb kprofi de caufis utrj fidei 8C reda uia perue •quot;tndi adrcmilTionem peccatorum ; hgc aurem ïotingit eoninäa prxdicaiionc panitentiae K Euangelq.Inierrogatus igitur de uia peruenien »dfidcK remiffionem peccatorum,refpondea yrutnimus ad remiffionem peccatorum, quart quot;o ptatditatione pœnitentiæ perducimur ad ca 8''inonem leprg feu pcccatorü, amp;nbsp;prxdicacione *''«ngtlij rurfumcrigimur perfide in Cbriftum
-ocr page 152-»Je nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1,[Dowinie((ffrh'4
medic3:poft ca feguitu r rcmiiïio peCcarormrij
Eccc»
Aftention'S particula, qua figniffcat Matthäi ui.Chnfto fubitam occaßonem oblatam tifti qua confïrniareifùam doftrinam in monte fide literprzdieatain difcipuiis diturbar.
Leprofus.
NecefTitas accedcndi Chnftum urgens eftin petfona.
V eniens amp;nbsp;adorans cum.
Venire Siadorare Chriftum, eifedtusfunt tie rar fidei,qui Si de præcedéte uerbo Si fidc,ut cau fisteftantur. Ad Romanos.x . Fides« 2‘“^“‘* eft.auditus uero per uerbum dei.Ittn»! Quomo do inuocabuntjn quern non credent^
Domine* j,
TertiuS effcAus uerz Rdeiinuoratio.quztu uere fit,quatido e uerbo Si fide procedit,ut faa# te mandato Chrifti orare, inuocare Si peterc all quid à dco, luxtatllndtPetitcSidabituruobih item de fidc.Quiequid credenteS petieriiii,id ad cipietis.Mar xi. Vocedne teftaturleprofusCliri ftùiuuarepofTe.Eftenim dfispotetif uocabulL
Sf ucIi’s,
Coniugit Matthzus in leprofo pofTe SiueUe, Jioceft, quod leprofus coguoftit Si credit Chri-Hum Si utile Si polTc. Et hzc duo in oratiôe per pctuo coniügi debet Si credi,necpolTuni à f» in-■u(c feiûgi, YcHç Sf pofle peinent ad forma otif
-ocr page 153-Po/t Epipfei«?/.
lil tionis utrc, Petes quoqj hinc in (xFplo leprofï tationc ucre orandi, ut pauca uerba loquaris 8t efficaciatSketiamChnAusoratMatth.xxvi.Pa termi/ïeft poffibile.ttanfcat à me calix ifte: ubi uidespauca.fedefïicaciaiurba.qbu^Cluiftusfn am uoluntatê prorfus uoluntati patris refignat. Si ucIisKc. Verbauet« fideircpciëtis fein Chri fium.Cöfirmatur cxrplo leprofi petitio iHa lt;10 liinicx orationis: Fiat uoluptas tua.
Mundarc.
MundatioVes cft,quam ex f de petit leprofuj,
Protenfacg roanu.
EXPLICATIO SECVNDI LOCl.
Secundus locus cöiinet exëplum chariratil Chtiftierga homines credentes K implorantes lt;iw prsefidiü.Itë dedarat uerbuin,q»F audiuit Ie profus de philSthropia Chriftijeuera uenïTimS cflc:tertioconfirmat officiü dinfti.q) ueneritin hunemundü mederi omnibus male habccibus, quarto certos pos facit de effeitibus uertt inuo-cationis/eu orationis ex fide faftæ, qui font li« btrari K purgari à lepra.exaudiriSëc.Côfirnian tur hic lociomnes.qui in fide orantibus exaudici onempromittunt.qualcs funt: Qidequid petic this à pâtre mco credetes, accipietis.Petite Së da bitur uobi$,1tëad Ro.x.Qnitüqj inuocaucrit no men domini.faluus crit,hoc «ft^potietur petitis, Wtrito igitur fecundohoc loco ad orandü pro» Volt;imur,ct[ti cxcplohprofi, nos exauditi.
l it)
-ocr page 154-»4 ijl Domtnkd ttrH4
Protenfio minus geftus quidam ril, quitus uarqs ac uarqf utitur Chriftus jn fanando. fanac Iiutem folo uerbo,ficus 8C lequiturin boccapire apud Maithjü.-Et eiedtfpinms uirbo.omnes^ mafchabenies fanauitS^c.
Et tangcrr gcftus quidam eil per fenihil fad'^ ms ad mundatianem lepræj
VoJo,njundus cHo,
EXPLIGATIO TERTflLOCf.
•fCum Chriftuï inter fanatKi'umuarijsutatuf geftihur/^pe rrd)cuii$8lt; ftuj,j, j„j,fjo taiionis, ut «ft uidcreMar.vij. ubi Chriftujfurduaemu-tü fanaturus, mifit digitosin »uriculas cius.fpu-tum eiedt, tetigit linguam eim Xc, lam ia fpe* giem uidentur hu/ufmodi geftus nfeedarij ed« per fc ad fanitatë.Sicenim inquiür imperiti.Nilf rffent hi geftus necefTarij ad fanitmèJUH ip/ïs n3 ufus fuiffec Cliriüus.’unde un^liooem apud no* ßroshoies origine Campfiffe aerißmileeCt ,Si alios geftus.quorü aliquot ab infirmitate corpo ris,ad anima; ttAitationê K parzatione patra-fii funt,quitusututur Papiilxin baptifmoSci* Kndüitarped.geausptrlc nihil faceread fanita temuffrü idea adhibeti inter fanandü à ChriRo, ut ßgnittcec nulla media anobis negHgëdacife, quf a d(o creata faatad Canitatiaelieruandam, nelamiffam reditnendi. Et eSmendaturdubio ^eulhisexternis Cblilligedibus, medicinxars oomium ojpiima Si ex certis demonüratiöibuf,
-ocr page 155-PoflEffiphttnia, ijf ixperientiaqï ccria.certiffima : quf ars Gnecoa-troucrfîaipfîBinium eft Spirimffandli donum, ßeut K reliqnæ artes.E ctUfiafticus cap.xxxviq, bis ueibis,ut donumdeieörnendatmedicina. Al tiftinius creauit de terra medicinä, 8^ uir prudes nonabhonebitillam.Exo.xxi. cap.pcepitdeus, ütuulneraiiex rixis.accipiant pecuoiam in medicos datam , ubi deus uidetur quoque appro -bare medicina. Nihil ad rem dxunt,qui contra medicina obtjdunte.xctnpl5 Afacregis. q.Para-lipo.xvi.qui fane ndincrepatur ,^ medicos con fuluerit, fed quia in medicos magis fueritjeonfi-fuSquäin in dominum.
Catterum in genere fuis geftibus commendat Chriftus nobis omnia media SI occaftöes, ne re mere negleilis medifs tëtemus deü,8C nobis iplï fccöciliemus pcritula,Legitur de Bennone Epi-fcopoquonda Mifnëlï fob dubia hiftoria,^ moe tuusrcdics.WarchioncMifn.clauaocciderit.pro pterea qa uiuëti Benoni alapa inflixcrat. Occilo pücMarchiSc feceffit epiftopus longü irlt;r ad AI bimfluuiü,donee tandem fleeis pcdibus Albim tranfiret : id cum forte uideret ruft icus quidam, quiplauftro lignorum urbempetcret, credidic (ibiidemlicerequodepifcopo, txdiolongi iti-neris ufq) ad pontem inftigatus, fuo curru und cum equis St lignis traiecit ftuuium , interim (XpeAansrufticum temcranum Benno,acribus uerbis increpamt , adhortans ilium , na media (lanfcundi Albim f oftlue negligeret,
1 üq
-ocr page 156-♦5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;jf Dominica tertitt
Loceft, neponremcontemneret.alioqui lïbirQ flicoaccedurum periculum fub(nerfionis;nunc tarnen cum fcruatum ede Gennonis precibus, Sed adfeopQïEd ergo fimpbciirr ertdrdum cx-ternosgedus.quibus narijs ufuJ cd Chriftus in* tcrfanandn, nihil ad fanitatê facrreperfc.Sanaf feautem Ciindum Si arihucfanare pcrfolüticr bum.qif ut td petentia dei ad Ilt;o. i.ita folû fa-nat,5i eft medium per quod curat ChriftuS.Prf terea Matthäus fcribitin hoccapitc. Chriftum fpirirusucibocieciffc, amp;nbsp;onmtj malehabcnttf ianade.
Volo»n3undus cfto.
Verbum lioceft,quo fanat ChriftuF. Etconfeftim.
_ Circumftantia temporis commendatpotenz tiam uerbi protinusfanare ualentif.
Mundata cft lepra cius»
Effeftus potenti« uerbi,fatiitas, qu» 8f fidei K orationisin fidefadlr, effefrutefl ucrum hic fit: Quiequid credentes petientisapacre meo. dccipiecis,
Vidc ne eu i d ixens.
EXPLICATIO Q.VARTILOCI.
^ Quartuf locus ponir nobis ob oculos ex?* plShumanitatisin Chrino.'qab oiarrogätiaSf pmiara gloria aliendTimus cft, èi quia bisuicijs ronftiider.iam facile iftnidere. quurChriftut inimne mundum uenericfancnófuadccaufa,
-ocr page 157-Veil Epiphlt;tn'ne. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jj^
non propter fua commoda.nef ut ipfe indealj-lt;)uid priuatc glorix haurire t. Hine t ft,quod ƒ-hibet leprofo.iit cui quid dicar.SC iiiber,ut adfa «rdoiescat. Venim cu Chriftus nobis à diuQ Petro exemplar imitandiproponatur.i.cpifto, «p li.Ideoftatuendumcft Chnftumnobisrc-Iiquiffc exemplum,ne in negocqs pietatis priua tarn g'oriam qujramus.Et quanqua abx adhuc lt;auf» effe poffint,quur Chriftus prohibuerit Ie profo,ut neminiquiddiceret.amp;iufterit cum ad (acerdotes ire,tarnen difta prscipuacfleuide-tur.Vetifimile enim eft, ult;I idtirco etiam proht buiffe Itprofo Chriftum, ne cui quid diceret, 8€ ht ad facerdotes itct,nc ChriftuSuidcretur fc in-Mflifte alien« uocationi K officio, quod ad fo-lonacerdotcs peninebar.quorumerar animad «Were in Ieprofo$,amp; cos mundos iuxta legem ptonunciare. Qu« caufa ab txtmplo Chrifti re hnquit nobil doftrinam,ne not alienis uocatio •'ibusingeramuS.Poteft amp;nbsp;h«c caufaeffe prohi bitionis K ablegationis ad faccrdotcs,nc Chri-ftu: fua reft it unonet urbarer publicam parein , qu* fonaffisfuidet pcrirulum paffa ,fi notû fa-ftumfuiftet rairaculum Chrifti, quouideri po* tuitfetChriftus.tanquam die, qut alien« uocati Onil'eimmifcuiffct.
Quarta venir caufa,quod Chriftus parcere uo luetit leptofo mundato, qui erft mundaius, ta* men non fuitfet receptusin communionem,ni 6 jtiusapprobatus àfacerdotibus. Quintacau« I v,
-ocr page 158-«I lt;nbsp;Dominica MU
(aà tépore fumitur.^jChriftus noloentmawfe ftari amequä glonficaretur.De hac Dédain H^ fnchis ait:Qjia noudum Chriftus fuum corpus pcrpaliiOiie.n obtukratin holocauftum.non oporrebat aufernfigniflcaniiafacrific'^'P*^*“ * quam illud, quod figniftcabatur confirmaruni «Het.Origenes liane ablegationij ad facerdote» çaufam adfert, ut cognofecrent leprofum non per kgis confuctudinem/cd per gratis opet*' tionem cfTe mundatuml
Oftende te facerdotibus-
Vtpublico teftimoniocognofcaiisinudatus, K poftea tibi liccatad confortiumalioru®**quot;? re accedereiLexextat Leui.xiiq,
Et offer rauaus.
Duos pafferes uiuos,lignum eedfinS.UCnW'f çulumqj amp;nbsp;byfopum.
Ill teftttnontuille
Mandata; lepra;.
Allegoria.’
Leprofus totü genus humanü (ïgniHeat pe«a lo infcdlü, Mons eælu eft,de quo defeëdit Chri* ftus.utfanaret. Hoe officium Gbrifti audiüt pee catores per prædicationë uerbi,cui crediit.K eó* piittuut feCtirifto fide, tandem feruantur Si fs*, nantur exemplo leprofi.
Summarij loei ^ojlcrioris miräeuU
de Centurione.
1 Aliéna fides fié oratio effieax eft pro alqs»«
-ocr page 159-PoJl Epipb ini/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ)
Wlis impetres à dco fanifaic.St alias reS omnes, excepta remiffioe peccatoïü,qu3 ut accipiätalq Opushabent propria fide SC oratione, FideiK cüaritatisexemplum in centutioneeft.
1 nbsp;nbsp;nbsp;CltaTitatisSCphilâthropiæcxemplû inChr l ftoeft.'quiiuuocante» iUtus'prxfidiumin fide exaudit libentcr.
5 nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus fufpendit exauditionê, quo probee noftram fidc. Ideo ait ad centurionem : Ego cü uenero,med«bor illi. 4- Verafidesnö fi nitfe abdetreti, nerj ofienduur uilirate pfon« Cbrifti.ldeoinquic Centurio;Domine non (urn digum Kc.Vbi uidesuetxhumiUationis exem pluincenturione, $ Et Geneesuoeâtuf ex gratia d«iin legnö cçlotS, quanq n5 filq A-brahï tecundücarnë.lfraclitç a3t filq Abt altx fe Cundü carnem ingrati erga Êuangtbüiufto dd tudido è tegno cxlotum eqduntur, lt;nbsp;ïidtSlmpetrar.quod petit.
Etcumiatroiflet,
\ntToeundtuctbü oftcndic occafionc Centn • elonioblit am .Capernaum oppidulum Galilei eft.iuxtaftagnuirv Genaiitcih.
Kceeffit ad cura centuïio.
Quatüadfideicauias in eccutiane aititwt.ni* bil dlfcrepatbic ileproio. Audits cm uetbü de pbt\ätbropiaCbtlfti,8C cognltio netefittaus ut gtnteüadCbrlftü.Ftdes uero pbilantbropiaua audita de Cbtifiq credit,q^uä ut expertatus eet«
-ocr page 160-^^q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Demitnid tertio
t»m tlTe.proponir Chrido necefTifafem.
‘ÉXPLiCATlO PRIMI LOCl.
qi Circa primü imne lo(ü na^tari fokt qufd/q de elficacia alienifideiSC orarionii, quam fie paucit foluendani cenfemus, ut dicamus aliens èdem catenus eff. ca cc effe pro alqs, (leut SC ora tioiiem,ut omnia externa impetrêc alq,excepta ludtücatione.reu peccatorum femiition», quam pcalqadkquatirur.opus habentpropria MtJa Kta fUud Abacue.q. luttus fua üde uiuer.£xem-pkideefficacia fideidf orationis aUenxpiffim extant in Ëiiangelidis.SC hiciniignee/tinfamu io cenmrionis teJiituto.ËxcntplaorarioniSpro alijs pbinniaetiam kgunturin utteri Tedamc-toJn Abrahamo Gcxvjq.In Mofe, qui ixpiSi' me orauit pro populo, in Aarone Si Mofe, qui pranr pro Maua.Numc.xi),
Vemunt SC circaprimum hune lorum conS dcranda duo exempta in ceaturione.AherumR üci,al(crû chariratis; Hæc frufluJ eft uerr fidel, ^uxmóAracfïdein cêcurione nó eUe odofam. Accedere ad Chritium ddeitffeüui, ficut SC rogareChrtdum,
Domine»
Inuocatio Mei eli opus. Voce domine^credit Si exprimit fides ChtiRum iuuare poße, Famulus meus.
PropoGtio neceßiiads, quam proponitßdtf ^(expenarar audiism famam de Cbnßo.
-ocr page 161-po/l Epipbdttif, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^i
Paralyticus,amp;i male torquetur
Charitatis eft,exaggerate aliorû nereftita
c. Es •'gg’^äturucronecelTitai ut potêtiaChrifti-iari brmnoteUat poftea.q poruit tainfijmü fanaten
Et ait 111 i Icfus.
EypLICATlO SECVNDI LÖCb
lt;5 in fecundo loco cernitur exemplum cliarü tads amp;nbsp;philanthropic Chrifti, qui fide inuocangt; tes benigne excipic St exaudit, Nee decuit ChrÏ ftum aliter facete, de quo omne bonü erat pro« tnidum.Commendat nero nobishic fecundui locus charitatem 8( philanthropiam Chrifti, K amp;nbsp;monet nos de uiriute fidei, ad qua nó poteft nörefpödeteChriftus; Ego ueniä Si curaboeü« , . Egoueniara.
Ego emphafim habet,q.d,Cliriftu*; Ego uè« njlm.quem tu credis faluatorem effe 8t talé mè lt;Iicum,qui feruare poteft. Quiequid Euangeliü l’ïbet.ckpreftum eft in uerbistEgo ueniam. Hà here domi famulum paral yticum, qui torque -tut male.pœnitentic eft. Loqui Chnftum ; Ego ueniam, eft EuangeUipromittentis fanitauina Etcuïabocunii
Hæc quafi pet Occupationem accedunt, ne cë tutio de reftitutionè famuli dubitet. Nam ueni-1' ’1 P’«'P‘cü tant“ non eft admodû confola-toriü.At tonfolatotiû eftùalde,ucnitc8t curare;
EXPLICATIO TERTII LOCU * Et quiateff onium Chtifti uidetur pcriint-
-ocr page 162-i^t ßcininktt MU
re ad produAionem exauditioniï, ordo posa* latnüctertium locum fubt}cere,de fufpcniïone exauditionis Cettum eft uel ex lus uerbis ; Ego ueniamamp;curaboeum. Item ex multi«alij» in ieripturaexcmplis.dtü nonnunquä difTerreex' auditionrm,fed quitus de cauiïs id fanai,necef* fario hicexplicandum urnit, uthabeamus cet-tascaufas.quibuSconßrinemus nol contra pro lt;raftinationcm,8i ne credamuS diduftiotië ex* auditionis.aui odio dti,aut ex reprobationeac* cidere. Caufæ itatp dilatationis ha: funt, ut pro* betur fides noftra, utdeusnoiin officio orandi detineat,8lt; ut deus doccat noi, ne illiprarfcriba mus exaudiendi tempus, qui folus reff am tem poris oportunitatem nouit, amp;nbsp;feit, quo potiffi-mum tempore dare débet, Îk quæ, pronoftro commodo. SicChrißusSf loan.ii.cü Maria ab illouinu petti(Ter,nöftatimdatuinum,ueröin* quit: Quid mihi tecumeft muIierfq.d.Chriftu«! Tu uis mihi pricferibere tempus in hocnegocio quod tu neqtintciligis, uequead teperiiner,fed quad diuinitatem dei requiriif Sinito ergo rneï Oportunitatê appropinquate, pofteacurabont déficientes fatis habcant uiniDe probatione fl* dei ut eau fa produéfa- cxaudiiiorus.fatisdocet Petnts.i epiftoi capite primo,8^ facobuSX cap. De fecunda caufafaciunt nos certes illiferiptu* ræ loci.quilioriancurad crebras orationeS.Êc* clefiaft.xviii.neimpcdiaris femp orare.Lu-xviif. Oportet femper orare,K non defitere. Vide iW
à.
-ocr page 163-M Ep'pî’rfu'ié. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;4i
i|Wr»bo!am de iudice iniquo K cwi
De oportunicate temporis cxpeélanda Si de •lonprjEi'cribendo temporedeojufficitfuperius refponfum Chrifti ad Rlariath. In fumma aute docetnot hicterrius lotus de fufpenfione exau ditionis.K illim furpenßonis cauRs, qux ex alij# ^(tipturxlodshuc adfcifcendae funt.
Et refpondens centunoa feXPLlCATlO QVARTI LOCh
SQuartus locus in exemplo centurion» prç-Îcribit,quid faciendum fit,quando deus exaudP tionem procraftinac, aut quid turn faciat uerä Rdcs.Centurionon ftatim abqeit animum,non ftatim fpeculatur fe reqei à Ghtifto. non defiftte staptis,fedinuera accertafide paticrer expc-ftat, donce exaudit ChrifluS, K defafto iuuar* ïicMes tandem,qu» non finit fe abderrere pro lt;taftinatione,impetralpetita. Monemurergo w quarto hoc loco de quatuor rebus. Primunt ”« prjfcribamus deo exaudiendi tempus exem plo centurionit:Oeinde ut in patientia 8i hurr.i-hatione txptftemustxauditionc: Tertio utcrè-damusproceno nos aliquando itiexauditos, turn id cömodü Si oportunü fueritdeo uifulnt Quarto ne tû offendamur üilicate pfönrChri* Ri.quafi ipfeiuuare nô poRit, aut ipfi de noftra indignitate difputätcs,defpemus. Dne»
Confitetur adhuc centutio, Si credit ChriftS toffe fctuatefamuluip«
-ocr page 164-144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Cemintai tertU Nonfumdignus.
Humiliatio animi pars nd fpedtsponhltifï Poteß bine fumidcbiiinohuniiliationis.qujni lui aliud eft,quam extmuatio lt;oram dro.cû ap prclienftone fidei in Chriftum lefum: Nanfun» dignus.uerbafunt uerxhunuliationis.
Sed rantumdicucrbum«
Verba fidei in humiliatione apprehendentf* Chriftum potentem medicum.Omnium maxi* ma fixe eft fide s in centunone ,qiif non requirit præfentiam Chrifti, modo uerbum diat Cliri* ftus, 8i trtdit recuturafunitatem. Nannam hrf fidei difce,quxeü cotKctafiinp’idaerbo,quoi credit potentiam dei effe ad falutcmdei,ad Ro tnanoS.i.EnempJo eentutionisficftfide cómic tere deo, cR credere uerbum dei effe uirtutédd tdialutem credenii.
J^amSCegOt
Confirmatio à minori ad maint, qua probit eenturio uerbum fatiseffieaxeffead Ïanandum (truum,eiGChriüuSn5 ear prüfens ad kiuuta,
SubpoteUdte»
Sicutuerbum fub tua poieflateeff,
Habens fub me milites^
Quoi diHisrego adid^ ad queduoioeok
Dico baie.
Mimefff uerborum dominiimperandt fubdl tis utl fetuis fuif, Collado peractomirtodado'
-ocr page 165-Po/l Ep'^b^ni«.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m
flïm ld perfonam Chnfti, on» nïa facit »pertio* ta. Agnokii cnim centurio à (uo cxcmplo Chrl Rum dominum uccbi,qui uerbo poieus fit tffi-tcrcomnia.Accomniodaiioncm extmplKclia ^uit Matiharus kétori.
Audiensautem lefus miratuseft.
Tam magnukam fideitonfeUiotniu dc po« tcnui Si Chriih K uerbi.
El fequentibus Ce dixit.
Fortaflis ut cos ad ftmilcm (idem aliieeret» Amen;
lurat Chriftus ut confirm«, quod dicit uerif-(»mum «fle. Eft hic locus fidei commendatio.ia ctniurionc.
In IfracL
Quiuulcpopulut deietfe. Appar« centurio* •»im hunchominem gemilem fuiffe,qui props t»gt;tU( omnibus gentibus conuerfis in confirm* t'OncmfuKuocaiionis ad Euangelium.
Dico intern nobis.
EXpLlCATiO Q,V INTl LOCÏ. t^Quintuslocus cd de ujeanont Gentium K ntcdione brati, omnibut Genubus ub.etuatia Htctflanui.ut habeant.quo conioU utur ie con tra kandala.quv tubinde uel ex Gennum indi« gmiite.quam muhis ueib»s exaggetai ApoHo lutadEphc q.ucl cxhvfiiaitone ailt;auocaito* item oriumut.
Hucnim quinruslocus wüfiima’Gëttsia»
-ocr page 166-- T4é i) I^àminki ifUét^i
cic de fiia nocatione ad Euangcliiim ex tntfS graria.ficutinquit Paulus ad Ephcfiolfapire ij. Gratia uocarj eftij. Finalis nero eau fa uocano* nis Gentium Iiæc cil, ut per ets ptouoceiur Ifrt dadæmulandum. Oeu.xxxij.Ëgoadrmulari onem prouoeabouos per Genfem.qumon eft dent Sic.ad Roma. xi. Sed per lapfum illorum fafus contigit Gmiibus, m bot,ut eosadarmu* Jandum ^uocarct. Vuit igitur Si Mofrj Si Spa fiolus perpmulacionem inteUig:re,qo(}Gtnrtt Haruant fe exempiaria Si uiua$ imagines, ipdi Ittdxii^uiinde ad lequelam tômoueantur. Si ue ro aliter fege(rerintCentes,ieaabttiliisidem re ie^lionis pciiculum. Nam qui deus natwalibu» tamts non pepercit,ne iniTritijs pareet.
Ab Oriente 8C Occidente,
Sinere/pedu uel locorum uelperfonarum, Wattli.xxii. he ergo ad exirus uiarum,Si quod-tuny inueneriti^aocate ad nuptias.
Etreenmbent,
Exemplo Ahralix, Haat Sihcobcredit Chtl ßo leu Euangelio.
Filnaatemregni,
Propterqs poiilhinü intluatH ^d: hocregnSt
Eijcientarin tenebrasextedores
Prorlusexcxcêcur^uf nö eredam Eu3gelio,ftêt tnimicifecundüEuatigtliü,adflt;o xi.Edgnoran tesdeiiuliitiS, AdRo. x . Tenebrxexterioret ^ai,ignoratio EuSgelij,gratig Siiuditig Chridi,
-ocr page 167-Po5 Zpip^iftW» 14«, ÏHïujuero igioratwis poenj funePïoratUï S^ftri •^ordëtiü.lioc eft.ppemairretjciudo confciëtij. Dicunhentbrfcxtcriore^Tefpcélu imemjlmji.
Et dixit Icfus Centurionf
EXPLICATIO SEXTI LOCf.
^ 5extus locus agit de cffcftibi l crcdiri utr-ti.quiuerbum cteditum fequûtuiûmpiani fi* dcm.Duo in hoc loco exphean poffunr.
Potcncia uerbi, quod eft uirtus dei omni ere-demi,ad Ro l Etconfirmatiocerti euencus.qui docet oia elTe poflibiiia credentibus.Mai.xvq, SicUt credidifti. Fuies impecratpctua.
Etfanatuseft«
Efleduspoteneix uerbi, ipû ûnitas.qua ni iai pctiat fides.
'N BVANGBLIVM MaTTHAEiCAP. VIII. Dominica quarca podEpiphanix.
SteftEuangelium inter omnia Euange-Ha,quod plenü cft cófolatione, amp;nbsp;omni l^us adfluhis mentibus utilifti m um.fanc hodiernumeft ,in quouidemns ipfum CliiIlium efte cum difcipulisin eadem nautcula que magno motu furgeme, opentur flu^iibu», TotumiiacphocEuangclium referenda eft ad locü cömunem de cruce.qux hie ab omnib* cir cüftantqs 8i caulïs ferè ad mtihodü defcribituc S(«bloluitur perfedintine, fine dubio non ah*
-ocr page 168-H^ ^ DowF«'r/^«/rM
de caufa.nift (Teut tara feripeura proponïrurfld bisinfolatium SC doétrinam tefte Apoftoload Romanos, xv. lea Si ex hoe Euangelio doftri-nam 8( folatiumfumamus.cerftapudnos.quoa quia Chriftusnobifcum tftincadem nauïeula^ ideo certum tft,nos perire non po(fe,modoexê plo difcipulorum implöremus prælîdium Chri fti,S; dicamus.Serua nos domine Sic.'
De ocaßone hodieriti ^.inniiHj.
Occafio hodierni Enagelq apud Mattfi*iinS Iiatc «fle uidlt;tur,quia Chriftus iam muleis pr^di lt;3Uf rat difcipulis fuis de regno cxlorum K de fl dc:Pr£rerea xdiderat aliquot mitaeula in ton fit mationem fideidifcipulorû.eredebat nSe ttm* pus populäre,ut feme! experiretur, quant ft«« nue effent progrefTi difcipulj m do^trina, SC Ri fidem illorum expIoraret.Sed ut folet fieri,repe fit Chriftus difcipulos, homines infirmas acin* credulos,qui hedum efedunt fe tuto$ forts pro cellis marts amp;nbsp;Undarum fluAibus, eum Chriftu in eadem nauicula fociom habet, Quidergohd diemirum eft.etfiadauditumEuangelium all* quamdiuadhiieinfirtniatqiincrédülifitithümi' nes multi, imd quid dito multi:' Vereoteqaidf fl deus hodie mirteret in Eeclefiam erucem, for taffisexempio difeipulorum nulli fubfifferent^ •ut fane moditç fidei pauci. Prodeft igiturfeite ex hot Euangelio,quod R deus permitteret mi' gnosmotus fieri in mari.8f nauiculam open™ flu4libas^qu«cfrc foUat tum in^niHijioflr^
-ocr page 169-Pojl Epip^ÀHÎ/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149
(|ucbvntatio,qu{uetba,quigeftus,quiinorcs ^c.Cum exuanauiculam uerfamur.autetiam innaukula ,dum modoabfînt ntagm motus 8C dum nautcuU nô opstitur fluftibus, bene fe no bifeum reshabei, nthil nô roagni petfuadtmus nobis ô^pltrû^ ærumpimus mb^c uetbatuta Petro ; Etfiomnss ofltndiculum paiïiftxnm tuacaufa, tgo tarnen nunquam oâendùulum patiar. Talcs Pettoshodic multos uiderc licet, at mirant pufillinimitaté, infirmitatem Sinc-gitioncmlmdcjcs.fi aliquando darcturexpe-timcnium Eedefij per cruccm,quod lamë non defuturum credo, etiânoftro feculo, Siquidcm timendum eft drum diucius non paiïutum ar * togantiam noftram K temeranam audaciam, qua credits criftis exurgimuS contra quamuis tcntationcm,potius ex temeritate,quàm ex ton (iami fide, luftum autem turn ptaemium comin gctiUis ,quioptnione K perfuabôç carnali con fifi .domumfuam fuper arenam xdificauerinr, êi defeendepte imbre.magno motufadio.operi tntibusdomum fludiibus, K flatibus uentis,do mus iUotum difqtictur 8d cottuet ruina magna* Quare mciiiobodicrnum Euangcliüdicipo-left uiuacifltma pidiurajnqua ccrnitur,quid ho mines etigt;m pq, amp;nbsp;poflini 8i ualcît.quâdo doc mit Chtiftus,hoc eft, nô iuuantut diuinii us.Dc-hortamuretgo dikipulorum cuentu pfente ab Omni arrogantia ,cunftdcntia Si perluafionein ^uce ; Deinde ut iciamus daraiionem in crucq
-ocr page 170-If® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ijl Ücminicit ^u^rti
cite fîngulare donbin dei.
Summarij loeit
j Confolatorium eft Chnftum die nobifciini in eadem nauifula.hof tft.urrfari nobifcü m ca «Jem truce. Ê» quia ipfe prius ingrclTul tft nam-euhmjdeonoi lequemur.
Z Dutmienit Chrifto ducimur in crucem.hoc tft,quando lubtrahüim nobis aperti utibicoa loljtionci,
5 Dormnin aufe Chriftuï,ut prebetacex-periatur fidtm noftram.
4. iVlagna eft piorü infirmiras Sihfüiätia in cru ce,?^quîq fide habêr.ea ran.cualdceft modua. S Chriftutnonapprobatinfirnurafen’ 8^1’»* firannamincrucc.
6 Confolatorium eft Chriftum ßnerncruds ft tere,hot eft.non permmerf piosincruccperiie, 7 Admiraiionem exutatm hon inibu* poten lia Chrift( feu uerbi, fi r5 amplins eperataligi Et afcendente co fn nauiculam.
EXPLJCATIO PRIMI LOCl,
lt;5 Primus lotus magnpcöfolationis tft, n*in crufedefpcremus.Sutnituruerobje tonfolatio si pfentia Chrifti in truce, qui ut eft omnipotens deifiliu$,gnobis datuseft.nobisnatus.iandrm neftra taufa uenit: na tnuare no« poteft.S uuk ctiS.Er ad bût modû eportet apphendere prj-ùnre m Chriftum.alioqiii non multum ptodrft (clu Chiiftü pixfcnicn. eftc in eadem namcuia,
-ocr page 171-Poß^piphdtu^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if!
nificredJ« iltütibi enepfcnten»,utteiuuet8(c5 feruet aboibus procellittcntationü. Verum iic SCnosccrtifimusdepracfeniia Cbrifti incruce, fitutcertinuncfuraus.ciinKum difcipulis pras-ftntemfuilîe, uocandx funt buc promiffioncs Chiilti,quib’ ^pmiitii fe nobis adfuturü fcmpcr, Matih.ultimosEicrceegouobifcum tum omni busditbus ultjad ronfummationc feculi.Apo-ftolujadRo.vni.Chnftum facitmtercefforc ^ fiddibui.qui turatur ar defendatpios, Damnatur hoc primo loco opinio ilia pror-fus Epicuracaroiû ^quifn'gütChnÜü federe ft» pra nubcsociofum, nihil nc lt;ç curante neeprefpi tientemno», non aliter atqjLudanus fin git lo uem federe fupra nubes ociofum humanaruna icrum fpeftaiorem.Qui igitur Chriftum ralcni f'bifingit, illi eft taU$, 8i qui fingunt Chriftum abftntë m cruce.illis eft abfenstecontra.qui cre-•lunteum præfemëefte.iHis quorpeft prxfenî.
^^tfett amp;nbsp;hoc fcire .circaprimum hficlocum, *1“£ Caufa fit impulfiua fequendi Chriftum bn «rucern ÔC imiiandiiUutn innamcuIam.Hot eet turo cft,tnundum natura abhorrere ciuccm: igi *urnonftquiturChriftuni defcendentem in na •Jgt;culï;necpq (equerétur, nifi praccedcret Chn-”m,8lt; quiahic praecedit idea fequunturpii ex* *lt;quot;plo difcipulorum.
Noiabis amp;nbsp;bic occafiontm crucis elfe ChriftS quicumipfedefccnditin nauiculatn/equuntut WcipuliumçJncceifario .âCeouenienteropot* ' K jit)
-ocr page 172-^Jt Ij[ Domtnïe^ (lullen trteosfequi. Nam difdpulusnon tamp;fapetmv giftrum.
hem amp;nbsp;caufarn Ine difce, propter quam run* dum eftm crucern . Item tempus .quoeftia-grediendum . Nimirum proprer Clinflum ,6i •jutndoChriüusingrtditurcruamJioceff.na» »tint Clirißi patiendum eft, id quod alias dint Chnftujipropfer me amp;nbsp;propter nomen meum. Eft Öl’confoFatorium in primo hoc lo£O,Chri frum hfdem fluiftibuj aquarum ohrui, iit fitton foFemur nos communi lortc Chriftipreceptor ris Si capitis noftri, cuius nos iumus membra, quf cum pafiunrur.fimulfum ilUs pititurSicf putChrifti. InxtiUlud ; Quj qqjodtr,ntcodit. Et Apoft oluj ad CoHo. i. fuarum adflf^Imnum ChrUtum participé faat. Aitentm.Niegaudto fuptr addiitiombus meis pro uobis, Si(uppko Huod deerat addiéUonib* Chtiitiin carat mti, pro corpore ipSus Sic.
Nauicula hie crucem fignificat, ftu Ecekfiata cruetagentem-
SecutiRinteum.
Qitod diCcipuli requuntur Chiißum innauica lamjidei fignum eft.
Etecce-
Tnopinaram tempcnairm notât Euangelifla fameu la ecct. Nota crucem oritinobif ne cogi tannbus quidem, immo nul'am crucen liintO^ ibui propttr prxfentiam Chrißi.
-ocr page 173-ton ip^ph^nfg^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyj
Motus tnagnus»
Defcriptio ro ag tl sc K. ni p f 11 a tl », q u 5 « xa gge« rat Matthaeus,ut poietiam Chri((iextollat,quj fotuit tantamtctrpFftaiftn Sedate.
Ipfcucro dormiebat“.
EXPLICATIO ÜEGVNDI L0C1«
Secundus lotus explicat caufam crucii.quj eft dortnitio Chtifti.Nam quia hic dormit,ideo magnus motusoritur.ê^ ideo «auicula opentur lluüibus.Diciturucro dormireChrtftus.quan» dofuiucibiapcrtat confoLationes nobis iubtra hit ad tempus,ut prêter iudicium At tram dei 8( terrores morcis,nihil aliud experimur m noftns confcienttjiJta enim placet deo. ut aliquantu-lum fub truce ludamus fine fpe ccrta.ucl pratfi dtj.uel conlolationit ex aperto uerbo.
Donnitionem ChriRi Marcus cap.q.altjsuei bitcloquitunNum poiïuni filq thaiaminuptia lis,in quo cum iHisfponfus eft .iciunareï amp;c. Et loan.cap.xvi.ait:PufiHumS^ nonuidebitis S^c, Vbiloannes fitut SC Marcus fuo locoabfentij feulubirafttonem Chrifti caufam crucisfacits Etfaneexpertifunt difcipulicruccm omniü m* Ximam.cum ab itlis auferretur ChiiftusfpöluS, pet tempus mortis fuse.
Ipfc uerodormiebat«
Subtrahebat iHis ad tempus Juü prxfidium* EXPLICATIO TERTU LOCf,' l|Tcitius locus huius Euangelq hit naftiti K V
-ocr page 174-M fl Demmifrf e^uirti
(Jebet.qui eft de finali caufa dormitioni* dirk fti amp;nbsp;cruds milTj Et quäquam liçc caufa ab Eu* angelifta nullis uetbis exprimiturjamen aliun* de pc tenda eft.ut fciamus.qiiur Cliriflus dormt ent amp;nbsp;permiferit magnum maris motiim furge re. Hanc caufarn niu'ns ueibisenarrat Petrus.1, cpifto.cap i.Nunc ad breue tempusadfliä'yarns experimêtis.ad «xplorationem fidei ueftre» Deute. vniJdco adflixitte deuS per quadragin-ra annos,utinanimo nionocafirreni.utrücu-Oodires præcepia cius amp;c. Eftiraqj finalscaufa Crult;is,ut deus probet fidlt;noftra,Sf experjatur, cum iltuin diligamusKm cius pr^ceptiSambu leinuS.
Etaccefferuntf
EXPLICATIO QVARTILOCI.
flQuartuslocusdocet.quxfonitudo.cóftan |iaamp; ndesfit ptorum in cruce.qtii quanquïali qu3 fortitudnit'.cotifiätiam amp;nbsp;fide habet,f a raine ualde infirma Si modicacft.Etquiadifdpi» fi Clinftt h.c addubitare amp;nbsp;hafitare incipiür.qui gérant aliquo modoedodli dephilanthropiaK prfiuo Chnfti.quod antca fa-pc miraculisdetia-rauerat,quare niii u non eft. ut nos alios fubCM fe ^cri pufillaniinus.offçndi Si dubiiare,
Monet ergo lue focus quartus,piorum Ude« fuberuce inhrmam Si modicamcfle.Atconfo-latoiiuæ eft,nliquam tarnen fidem fupcrfhtein maneic in prj', quç licet inßrmaac modica fît, tarnen occafio quidam eftaccedendi Chtiftü,
-ocr page 175-Poß Epipbrfni/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff
U fufdtandi ilium à fomno. Sic igitur fieri po-teft ,ui in crucc dtcrckai fides,modo non ptot-kscKiinguatur, Mulraidcirco doccthiclotus. Oftcndii qualitatcm 8t quanthaicm fideiincru lt;c. Montt modicam fidtm non conicmni adeo ftnnui.Continet exemplum mfidthutis tu ti-délitait niixi»,
Etacceflerunt.
AccedtreClitiftnm . indiciü abcuius fideielf.
Et fufcitaucïunt.
Non fatis eft, ut m eruee accédas Chnûü, nils ÎI Chtiftumfufdtcs.hoi eft, lui offui|. quodelt Uiuai t,aumône as
Domine.
Hacuoctinuccatoiia confitentur difeipuli Cbnftumiuuave pontjd qd“ fidei abeuius eft, Scrua nos.petimus.
Videieftinuocare dominum,ut fetuet.Dubi* tationis 6i hjfuanti» eft .diccretpenmusHic «î dts.qua'is fit piotumfides in ciutc.mmitum b« des dubitanooe mixta.
Quid timidieftis;
EXPLICATIO Q.V INTÏ LOCL HQnrnus locus continet increpationc quidam qua inert pat Cbtiftus bxfitamiam fil dubi sanonem dikipulotom.ne cedasCbnUum ta-bbüsuieqs ddeftari Et fei uit bic focus lôtrao-« pwionem monaeborum^qni adferum fidë cum ûabuaùoue töbfttie pofle .quodfiuuücÖa»
-ocr page 176-lt;tlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;C....quot;4wn«
lue non increparct Chriftus difiipuloï fiiol,nlt;lt; *^ fjcræ liiere iia oiiupaig eflem in prodedapef feda fidlt;,hoc lt;ft. tah.quf certo credit, ntcdubl #at.R.eflt;rhuc.iin.c4p.adKoma.ubidefcnoitut fidçs cerra at ucre Chriftiana in ex.mplo Ab ra* hïf.qui fub fpe præter fpem tri didit,qui nö hrll fauit, neep infirmatus fwit fide ad protniff*®”«* dei.Et quanequit uera fides cü dubitatióe luB* liptere,iatis déclarai defimtio fideiadHe.lt;a.x« Quid timidi eftis.
Qniddubiiatitßt diffidius ap»d uosdemeo prahdio/um me prüfen tem habeatt», quafi ml binon fit cura deuobij^Sic.Timof fignumfeU lt;ffcftusinfideliraiiseft.i.loan.i. Nam quip™*' non eft perfeeftus in tliaritate.hoceft.ùnô ere* dit fc diligi à deo,non crédit fe deo cutz elfe-
Modicæfidei»
Et quanquam modica fides eft in difcipuni, tarnen parua quidam occafioeft ateedendiad Ciiriftum. Approbac etiam Chriftus modicum prTnihilp.Philâihropiar Chriftilt;ft,pt®r‘’’“'® diçam fidem non reqei difcipuloj.
Tu ni furgens iinperauitucntis, EXPLlCATlO StXTl LOd, m Sextus JocttsplenMStfttôroIatione.inquo videmus pjpiita m crult;^*gt;*’ prçcipitari.nonui perdantuf,fed Mt gloriofc aliquando Iibtrêturj Ab bot loto iota ûriptuia argunitn.a fumiteS folandi ad Au tas eçoRienuas ,»lt; Riant dtum K
-ocr page 177-, gt;o|i epipb^NÜ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iç^
Änem facere fuo tempore iplîj tentationibur. 5peftitlmclocu» i, adCorin.tap x. Sed fiddii «ft deus,qui non finct uos tentari,fupra idquod poicftis.imÓfaciet und curt tenutione eueneü * quem poffiti* (ufferre.Refetedahuc funt exetn pu eorum, qui è truce fusrurt hbcrati ,ut lobiS, Diuidis.SuUnnx K c.
ImpcMuït.
tmperare dominq uerbumdt ,quod potth*
VtamChnfti commendat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Etfada cft tranquiUita».
tranquiUitaseffeftuseft potentij Chrifti.feù betbijper qæ increpat Ghriftui uëtot amp;nbsp;mate ^ Magni» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Magna uox commendat potentiam uerbï.
Poïto homines mirati tunti t^PtlCKTlO SEPTlMl LOeV
*1 Septimus locus monet de effeftibus pot?« th ebrifti (eu uetbi. quod fi non plus «fiieie fut pottmia Îtmiratubs.tamenboc agit. Ut (altem admitah (aciat homines. Mat eus addit, qi intet ItcontuUrintdikipuliluperhocfafto, qui ehe dusCequtnsuetbum non eft poft temuS.quädo homines incipiunt inter ft confentfitdifputati de eSeftibusuttbi. Kddit ^ Marcus timottm * quofuerunt concuffi (uperhoc miraculo homi“ hts.uiSi ilium facial efieftumuerti, quodpti* taumtimorem (euhorrorem incutitad terre n-dämcoulocQUas at^i^ aimuaùoncmtturt
-ocr page 178-lÿS ^ Cöw'»‘clt;lt; lt;luînU
L engitad ndtm Si confoIatur.Commcdafurff' go hoc loco potcntia ult;rbi. Et prvkribürur 10 bis certigradut có pcrucnimdi.ut uerbum fuki piamus. l-iimuiCh graduJ.terreri.iftüdus.ad' . mirari uerbum.TeniuS.d« uerbo cöferr«. Qjt« tus. mdicate Chnilii amplius aliquid elle, quam hominem purum, hoc tft, non oftendi uilitate coiitcmpiiurrbi,
A cotrario monet hidocus d«cffe^ïlb^J ult;t bi,qm lunr fecun homines ad ifdationem lem* peftatis per Chriftum fact«,quod operum do-ftnua frigidaßtarcpinefficax, quxconfcitncias ncqjnioutt,nen? admirari facit.
Qualls ell hie.
Sine dubio maiusahquid.qhäni purusbomo.
Quia uenti.
Aetiologia a'poteiiubuj effedibuS uerbi. En thymcmaeft: Venn obediunt Chrifio. Ergo Chnftui maior eft homint puro.
IN EVANGEL! VM
MATTH. Xin. DOMINICA
quinta poll Epiphanie.
N^ V III hodie obicummeit.quimodo Euangclii fuccumaliquenn digufta u;t in corde fuo.quanros ihelauroî accepimus perrtnaium Euangeli-«m,8f ex quanta carnificina fumus liberate A4 quanto nunc major eft ihcfauruj, Si quito bbe-
-ocr page 179-1*0^ Èp'plfrfwd»
brio noftra ex«llentior janto nurid maiori ca tra opus til ,nc ftmtl acccptum thefaurum amit lamujitcrü.K ne in capnuirartm creitans rur-fumabdiicamurHicfaneutrilTimum eft, quod Uulgatiillaftntenria dicitur : Curz adercttunt turn opibul.Quid otfccronS feuflen» maioie# noftri, n illis tantuS (hefaurut contigitTci ? Quid tonlaborisfubqlîentjn rtferualîent ïibertaien» ills, qua protlamamur hodie failiefft.idipgra tuito/uper Satanam,mortcm8lt; pcccatum.dnii Sant qui non abborruerunt ram regalia templa «xtniere.tantis fumptibuS fifticiam religionem iuuare, nihil non benefiet conferre in abufum Omni fuptrftitione rtfcrtilTimum. tandem mi-gnaprudédaSi pencincrtdibiliomnes uias oe-sludcre, ne pateret ullis furibus adirus ad intcref pitndam rcligionis fahem fucatz doélrinS, qui inquam maiores/um non abhorrucrint tantôt fumptuslabortscp ac curasæ Antichrifti regno effundtre, quïcos maiores fumptus.qu3tesont roüorttlaborcs ,amp;quâtas grauicres curas fub-iintnt^primü ut fynccrum Euangelium accepiP Crnt,K acerptum feruare pocuilknt.
Item gdertderemus factures filios huius feed 1i,quiinfua generalise fempcrexcellüt filios lu cis,f)conting(rcr illis thefaurusaliquis auroar-gento^ in magna pAimatiSe admirabilit K pre oofusian eflenr dormituri^an alqs negoens da tu tioperam^minime gentium id facerenr, fed diu noctu^ cogitatet, quomodo acceptum poIÏcM
-ocr page 180-Ko nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IK isemîntei ^umU
«urtodire thrfaurum.Bone dlt;uJ,quibutnon t^ ris,quibusnonobiabus,quibus landtmnort r«pag«lii forent obfirmaturi tliefauium par* tutn.Verum nosfoli, quihodiefubrcnato Eu* angelio uiuimüs.rales funms.qui nihil minus cO gicamus,quant futurum aliquâdo.ur ànobis pof fît auferriille ilicfaurus,quemlt;xgratiadfi,inpU n uci bi rcnafcentta.acccpjmuii An quia ignora ïnui.preciofi/fimisihefauris.p'usinfidiarumita sninere? An quia putamul Satanam prorfujfu* gatum efle î' An quia fugiilt nospriminuf 6«I« fiac exempta ? Et fine dubio fie cogitarût aliqua« do,qui rempote apoftolorum uixeiunt : Habt* inui purum ucrbumjiabemus fynctros prpdica tores,non decrunt no bis, donec mSdusfteterif» qui iicrbum ^ctàmabuntjiabemus Bibüam fit* jstamSdalia fanftorumpiaacerudiramonimen ta.igitur nullumpericulum panemur deuer# teligione iSed quam miferciUi fuis(Ogitatibm decepri futrunr,neminem later. In quern enini hot ribilcm abufu m uerbum turn purum ponea ■bnt. Nos antequam rediret Euangelium.iu*quot;' wis defidcrifs efilaguabamus mediocre fallen* Iucem;8i cum hacnoftra»täte,non folummequot; dioaem.uerum clanifimam accepimus, Wu$ plane amp;nbsp;dormimus: undeuereinnosq“ ^ drat diflum illud: Abfentia cupiuimuS,pt®fi’’* tia auetfamur»
At inquis.qtiieft pofTibile, quod ’*®“’*P*’^ denuo fyncera doiUina iiauftagiü pan, ß“* P*
-ocr page 181-foUEpïphttnïjtt 191 Satanam.Rue per homines,cum rots Germania puro uerbo plena fît,cum tot Iiominü pura com inentariaextent, cum ne pueri quidemimpoftu tasPapidicasignorent. Refponfîo;Efto,5ata(» non tollet uerbum, neep pernuttet lUud per ma los homines extingui,tamé hoc aget utuet burn, quod nunc fynecrum eft.deprauti amp;nbsp;rurfum ha manistraditionibus defaifec-Sienecin fuperiori feculo Bibliam abftulit, permifit facramenta Pa pifticc Eccleiïæ,paiTuscd homines hypocritas amp;nbsp;fetkratos uti clauium adminiftratione.Sed in tanto abufu, ut nihil pocis fupra,nee impatienter fert Satan,ut pratdicetur uerbum,m odo con tamincturillud,fenfîmacfenfîm adabufum dlt;-t'inet.óJ modopauci fint, qui curët uerbum col tirjdquod Satanse potius in lucrum cedit.
Quare facile concedo, ipfum Satanä non ad-“todum fore follicitum,uc tollat uerbü: Aft hoc ’folietur.fîcut habet hodiernum Euangelium. ut nos dormire faciat, fecuros K frgncs reddat, tdcüeffecetit,ipfenon dormiei.fcduenietinimi Ws ille 8i fugfeminabit zizania in medio trit ici, Kabit.Haecetunt arma, hate telaSi hæ infîdiæ, quæhodie nobis feciftent negocium. Et nunc in tipit illis armis, relis Si infîdijs uti, quos tarnen Uo$ in media feairitatcconftituti non anirnad-UertimusQgæ ergo funt iHæinfidiaer'Refpon-wo: 0 fecura Germania, zizanie fuperfemina j° ’^’ ’’* *1“’ *** fidelittr monct Chriftus in hn dittni Euangeliiparabola.Scd inquis:hodie ad»
-ocr page 182-iM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff Detnweé^utnH
hue nulls eft zizaniz fiiperfeminatio J'RefpOfi* dco:£ft,O omnis foporis plena Germania. Art non uides tor peftiferas fedas t quz de nobis e». greiïzfunt.uerü nfi ex nobis,in fummo faftuac libertäre depopulates Ecdefia. An ab oculiS tu is occuiti funt Anabapriftp,qui bonam partem Irodicrni EuSgelq, praua fuadoftrina rollunr, idum nos credunt luxta præfenrê parabolam bo nos amp;nbsp;malos,uere credetesS^ hypoeritas dutaru rosin generali EccIcfiaufcpadconlummatione feculi. An latent re illi.d tarda ad credendu Ger mania, qui hodie duo facramenta ab ipio Chri* fto nobis in folacium inftiruta.miferrime depra uant^An fugit re, impudiczfaciei ii;reticu$,qui negat Spirimmfandtum tertiam in trinitate per fonamt'Cum igitur noftro tempore, quo adhuS tarn multi fynceri in dodrina uiri uiu» t, hoc au der Satan per fua membra ,quid,non audebitin pofterum,quando nuda ftabit Germania fpolia ta.ram in uerbo dodlis,qudm mediocriter erudj tis. An no hze fumma hodie fecuritased^anno profundifTimus fomnui^an non certifTima occa fto abitura ad fuperfeminationem zizaniarum, negligere hodie Icholast’An credis tu ftulta Get mania ,deum mifTurum tibi angelos eczlo.qni przdicent tibi Euangelium, uigiient pro fynce ra doftrina cuftodienda, 8^ quiexpergefaciant dormientes homines ad uigilantiam, ne uem« Satan K fuperfeminer zizaniam^ quam nifiren-putris Germania, K pubheas fumma grauitaK
-ocr page 183-Pc^ Epiphanlte» ilt;f
Mparautrisfcholas .hberrimefeminabit Satan, quando eó res redafta fuerit , quad cogaris tutfum perindoftosconcionaforts audire ucr bumcontaminatum, quod maiori cum perku-lo,iiti ult;reor, confpurcabunt poftcri indoftiho winej.quam olim fecere Papifta-. Alludit hodie adftatumfmurj E«Ufiæ Satan p«r Anabapti-ßas, quorum prækâi, qui pr^funt concionibus, «indoftaplcbecula, fartoresK futores ebgun tut,qui ne guüarunt quidem liceras.quos uoluit Spirituffandus effe .certiffima media adrefte kcandam attjintelligendü kripturam .Nee ob-kuntfunt noftristemporibuS illorum opinio« *^«.quinegant ftudqs litcrarumopuselTeadre ^‘£'oncm,modo habeamusGermanicas Eiblias.
Exhis Sb lïmihbus foporis K fecuritatis fignis ^''dçnunc facile colliger« poteft, nos hodie fub Euangelio plane dormire, K quia dotinimns ’deo adeffe Satanam (urnfua zizania.
^gtnereiiacymoner hocEuageli umiligni pïtabolaomatü.ut à fopore 8( fecuritate refur-gimus.üigilemus diligëtcr.agamus excubias fi-dtliter,ne mimicus ille Sataueniat Kfuperfemi quot;u zizania, nobis dormientibm.Confirmât K “OcEuangelium uulgarem illam fententiam.K ’™c apte quadrantem : Non minor cura eft par 'îtneri.quâm acquirer«.Spe^at Si hudocuS Pc hipriorecpiftolacap.v. Sobrq eftote,K uigila* kquonia aduerfarius uefter diabolus tanquan»
-ocr page 184-Ilt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IjfDew’ntfX^ttwM
Summ^rij loeh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
I Vigifantia amp;nbsp;fedulnate opus eft, nt contïWi nctut ucrbum,amp; pro uera pierare, ingtrat ftiW pierasin Ecckfiam,8i piö pqs impn» t Ignorantia cft utile aut præfumtrt cum “ Ills huius parabolae, uoce credtnrtl ab hypoed*' ns in hac uita •'cpaiarc Ecclelia cnimgtncraliref fumpta, babebit urreirtdentcsKhypocritas, purum 8C impurum utrbtim, pietaitm ^ gt;mp'* tattm,pioJ SC impios ufa ad confummauoncm feculi.
5 Pod hancuicam feparabunturutre ertderij cesabhypocritis.hiadzterna fupplicia, üU» Kternam uitam.
Simi'Ic eft regnum exbrurt.
EXPLIGATIO PRIMI LOCt
lt;Ç Primus lotus duourger, Vigilannam Kk^ dulitatempro Conftruando puroutibo, Kn* in Etclclia exertfeant hypoentz. Deinde à tou» ira rio pooit media, quorum gratia purum uet« burn amitcitur,8C fit,g,hypocritz inEfde« fia fur gut Illa aüt Cunt media fecuritas K ofeitf tia.quz duomala.tum in omnibus uocanoibul fugtenda funt.ita maximereferteafugrreinEt deîîa tub puro uerbo, quod ur impurum reddit Satan,noiflu dmq) lOgitar. Securitas hit eft fff fenpeio quzdam ex lamahbus adfedibul inter* (cdctc pcifuafienc, quia audunui autibui utt*
-ocr page 185-Pcß Epipbrfniz. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^ç
bun»,conciliât», quo faftu quodam earn ah, fine •irnctc {|ciamp; fide, præfitmimus K prrfuademus ^ODi$,quodampliüsniliiI pcrKuli nobi» timen' «umfitaSaiana, quem profits proftratum 8£ «bellatumproclamamus, wna noce cantanre* quot;^quot;‘«(Ból^AtnViiFcyn nottmebr/^ J-^ffdt'll.vbcrwuhbw/ Etq 'anquam quot;'*uocibusnihil aiiud eft ueriu$,quaro Saranl PwChriftumui^fumclTe; tarnen qu'a nos fine but Si timoré dei fumuj,uana eft prarfumptio amp;nbsp;quot;Ultafeaititas.perfuadere nebis Satanamui-* umelTe àChrifto.qui nthil minus tredimus, *ut curamusapud animum .quant qui ore (a-bs thrafonice iaftanius.
Hac fecuritate amp;nbsp;pr^fumptione hodie in no* Germania nihil eft frequentius.
^Icitantiataleeft malum.quod ftatim fequi-^Urfiipttftminatiozizanir.ficut habet hodier-•” parabola amp;nbsp;quod effefluS eft fecunratis. Hoc nialum bic Chriftus dormitionem uocat, Si kri Pgt;ura alias foporem feu compunftionem feu Ucrtigincm.AdRomanos.xi.Dediteisfpiritum Jompuniflionis.oculos'ut non uideant Sic. Ex Elaif cap.vi.Ela.ix. Dominus mifcuit in medio ‘iusfpintüucrtiginis. Efa.xxix .ObftupefciteSi *lt;iiniramini jfluétuateSf uacillate, inebriamini Sinon à uino, mouemini amp;nbsp;non ab ebrietate, S'’oni5 mifeuit nobis dns fpiritum fopor is Sic, Vocamus igitur ofcitantiam lUam faftidium 9UoddiSi,naufi:i,imdncg1igcnti3 quandä ad
L iij
-ocr page 186-l|fDoWt«»f4^«!«fX
«6
curandum fynarii uerbum amp;nbsp;ad «, quxperM' nent ad uetam pictatë retinendam, qualé neg» gentia K naufeähabuerunt ludçi in dtferto fu' per leuifïimo pane. Nu.xi.optantes carnes; amp;nbsp;»' cut dodie fere bona Germaniat pars naufeat ad Euangeiium, qd'fortaffis retineret ahquo mo* do, fi (alte tames quocp accedcrêtjioceft, noua fubindedogmata. Veieritofcitätialiicdorttii-tio quædâ.quç facit, ut non admodûadfitianiuf uerbo,ficut adfict folebamus, cum primüutrbu jpdirct, Et Iiocofcitantij malo.nechodiequicj cömuniuseft.ideo approptnquaiSfinforib’tft, quod Chriftus loquitur in hacparabola; Cfi au tem holes dormirent, uenit mimicus tiusSifu-pferoinauitïizania 81c. PofiTuntadofeitantiäre ferri oi'aea.qugex negügtntiapbentoccafïon? deprauädi uerbü.Res'effe poffunr.utneg'tftut fcholarü.abalienatiobonorü ccclefïaftirorü.fll pëdia macra 81 leuia 81c.quj res auotant pfonaS à Thcologiae Audio, fine quo purü ufrbG retina ri non poteft.Enpodunt pdidlx resappeVariep feftusofcitati»fcudormiiionis,CactetiiuigiIï* tia Si fedulitas, optimæ in Chriftianis uirtutet, qu» ubi adfunt,nö poceA iniroicushomo faaii zania fupfeminare. Hortamurigitur primo hot loco ad uigilantiä Si fedulitatem : 81 dehorta* tnurafecuritaieamp;ofcitantia,
S imilccft regnura cælofuni.
Sic fe habet Ecclcüa,in qua pratdicstqipunin
-ocr page 187-PoJlEpfpW«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IS-?
üerbum.Rlt;guü cçlorû, non eft mSdi regnum,
Hotnini,
Homofeminans Chriftus eft,qui feminat fo-um utrbiimin Ecckfia ufç ad fine mundi.Nam oflidaChtifti perpétua funt.Filius hominis did tut Chriftus eötempta acjuilisperfona, Bonum fernen iuxtaexpofitioncmChnfti, fihifuntre-gni cjlotum.uere credentes Ke. quidicuntur fi* Iqregni boni non natura,fed propter Chriftum feminatorem natura bonum.ltem dicuntur filq tegniboniauetboboho ,pcr quod feminitur. Et fitutfemefenfim ae fenfim excreftit.ficetiam filq hums regni non ftatitn funt magni K perfo ûi .Bonum femennon tantum inteUiges filios tegni.fedenapuru uerbu.uerampietatëSic, Ager mundut eft.uel quia Chriftus finerefpe ptftu perfonarum (eminat fuum bonum fernen uclquiaChtiftus^ toto mudoferotnator eft, Eft enim EuangcUum Chrifti, uniucitahS dofttma,
Cum autem dormirent homines.
Secure 81 ofeitanter agerët. Nota occahonena aduentusSatanx 84 impictatis.
Venit inimicus eins'.
A natura, cuius eft inlidtaii caUanco Chrifti, Cene.tq.
Superfeminautti
NontohitSacanuetbum , fed fuptrfeminai tantum Mama.
-ocr page 188-Ht ^ Komwett ([uîiAé
Zizania.
Impies h Ypocritas amp;i filios nequi, qui à natu ta fuut filq Satanj. A priori itnclligimusper ziza riaJ^ ucibüimpui2,depraiiaiü,S;impjcfafcfl^c.
Inter rritteum.
Filios regni, purum n er bum, ueräpictatem.
Abi^f,
Sub fpe eer ra fua zizania aliquâJo^ditura.
Cura aurera creuifletherba.
Obierua copiant in Euangciifta, qui nue hef' fcam uocar, quod prius dixn fernen amp;nbsp;tritkum. Qnnrfflij regniK purü ucibiim fernen dicatur, lt;JiximuS;Tiiricü uocantur bijj regni óf uerbü ab cxcelJentia amp;nbsp;pcioßrate, (feut truien rei/qua fru tnema excellu. Herbp funt fi/ijregniK purum iicrbum,quia fuccciTiue excrefcunc.
Ef frudum feciflet» A pud aedtutet.
Et tuncapparuerunt Si zizania,
Aurcicente Euangtlio Si pijs. Nota 81 hypo tritas exargere Si excre feere in generali Ecdequot; üa.Appartre magnificentix uerbum efi.
AccedentesautemTeraî/
EXPLICATIO SECVNDl LOd,
• ^Secundus locus eSmunem quenda ex igno^ rStiaerrorccöcitiet, oibus hoibusfamiliarê.Sie ent coghamus pkrïifpiTriticücolligitinhorreS zizania ucroàiritico feparatErgo nSpotcH ü' en,ut ücEalcliapn qua ünt panter boniSi mail
-ocr page 189-Fojl EpipbdOt«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U?
tut fi fit,tarnen fcrcndum id non en.Item palea àtritico difeemituramp;f feparatur, Ergo pq ab ini tqt.boni à malUdifterni debét K feparati. Quj Humana:rationu in fpeciem non funt inepta at gumentajed Hunt inepia.quia praiudicait nun lutuolucatidomini.eut fit uifum en,habere I it in tetris Ecdefiam genei alem,in qua funt fimul boni 8i maU.quicÿ durabunt in una generali £c defia ulep ad finem mundi.
Et quia rationishumanx argumenta, ficuti diximui.infigniafunt, quare amp;nbsp;muhisnegociu (tcetunt.Extneruntenini ohmhçretici complu i«i,quiinftituerunt (epara'ionem uere cteden-tium 6i hypocricarum in Ecekfia. bicChiliaftæ ttediderunt olimChtiftum in hoc miido régna turum cum fobspds inomnigenere dehtiaru, Wtinftis omnibus impqs. Ante deeenniû Nieo bus Store, Monetarius K PipetiuS eandem hçre fim turn magna rufticorum clade reuocarût.ËC nunc Anabapiiftp reuocant, qui ante annum in Vueftphalix urbe Monafterio eceperut omneS ab illotum dofttinaK motibus alienos, eqeere scfugatt.elefto fimul rege.qui regnu tale etig« tctinmundo,in quo nulU effent impdachypo* ititx, Sed quam féliciter ilhs iafta aka cefferit, net id quidem ignoramus.Locum aut feripturç ptscipuum.quo Anabaptißx ducutur,c penul* limoPfalmoeft.ubificlegitunExuhabuntfan-ftiin gloria,Ixtabuntur in cubilibus fuis 8^lt;, A4 fidendam uindtftam innationibus/inctepatioi
L V
-ocr page 190-140 lt;nbsp;Dowi«iclt;lt; ^uirtti
nes in populis. Ad alligandos regel eor3 in c8^ pedibus,64 nobiles eorü m manicis ferreit 6^^'^
V erum miferi ÜU Catabapiiftar non inteUig“] ibi loqui proplietam de fpiritualibui fanftoti* ?rmis m fpiricuali regn o.
Moncttgiturhic locus fecunduSab exemp'® fetuorum uolentium zizania colligeic.'g'’°f^'’ tiæ Si temericatis eile.uelle in hoc mundo con* flituere talcm Ecclcfiam gencralcm,inquanon funt ilmul boni Si niali,uere credent«Si hYP® crita:. Item do(ct hic locus ad homines nóp«” itéré, ut in hoc mundo feparent piosabimpflS fortaifis quia no ft ra iudicia falia funt.quia tan' lum iudicamus luxta externa, uel quia faciles*» mus ad iudicSdum , quant facilitatem uoluit m lt;iobis præcauere dominus,
Pr^tcreanon poiTunthomines piosabimpfll fepararc, quia Ecclefia uera nö cft ocubsau: fen fibus expofita,quant luxta fidci articules credit mus,non uidemus: Credo Ecclefiam cjthobeä. Elias.iq.Regü.cap .xix. errauit, qui mctiius *ft Ecclefiam c prælenti euenm Si moribus honii num exterms.
Poftremo etfidominus prohiberfetuos,ne colhganc zizania,interim tarnen non uctatdo* minus fecundo hoc loco,ne quifcn pro fenona-gnofeat zizania,autiieprociamitenc pij zizania pro zizania,aut ne difcernant inter triticû 8i zi' zania.fed tantüprohiber, ne toKigâ» zizania,K (ium colligaar, fimul cradicent Si iriiicü, Quid
-ocr page 191-Pojl Ejgt;ipb4«ilt;. 141 ttjoprohibetuthicc’Refpondeo; temcritas iUo turn,qui ante nouidimum die uolunt conftitue tcEcclcfiam generale ,in qua non funt boni Si inali. Item qut ex temeritate inftituunt ont nein impiam doétiinam ui K armis tolUre,8i eradi-«ate,nefcicte$ interim,häcipfammaioriiudicio reftruati debete.quod Chriftus exertebit aliquS doinimpios K torum doftrinam,quando tla* ritate aduentus (ui abokbit Antiduiftum cum Omni impictaic.ti.adThdTa.ti.
Scruiautem.
Exemplum ignorantie in fcruis.quiignotSt b generali E«dtfiam5furos pios K impios uft® ad lt;5fummationë feculi.Serui angeli funt.Pat et fimiliasChriftus,Serui typögetütoium eorS, qcStendüt ad purgationë Ecdefiac m hac uita «
Vndc ergo habet zizania.
Ne ph quidem exempt o (eruotum fdui.quo« Wodo (ub uero Euagdio ingerat fe impietai.
Initnicushomo»
Trandatio uerbi deprauatiK addufteinnpie* UtitinSatanam.
Etadicetis ümnl curacis.
Montt dominus de periculis, que proue«» tmtexfeparationc piotum ah tmphs .quant inftituunt homines in hac uita . Et faedhm« poduntinde muita atque magna perieuk oriti * quia homines non cognofcunt corda .St tart-« Um hattent ut extends udhonttuusa KtQvhu\
-ocr page 192-171 •T Dewi«« ^tt?»M
wel conuetfationibul, uel confeAionibuJ ,ïdfO fua feparacione facile dccipi poffunt. Sieut olini Elias.tM.Reg.xix.ca Er hodie Anabaptiftf, qui nuda confelfjoneconrepti funt réopéré Iiomi' nes in fuam.quam er tra uerbum fingunt, Eccle fiamOebent hue referri ornnia pentula, quçex fepaeatione iHaa'aquando Henerunt,6^adliue proueniunt.iü nc hodie fïnr,quinefcioqu^i‘P^ lauonein fingunt aftprefingunt,
Et trincura*
Q;’ia diificile eft iuxia extetna/eparare lizv fliarn a triricojiere piot ab impqt, (röfM^cï jfl^n ttubtAl?» öcr Iltriïc^efcrybci».
Smice, EXPLICATIO rERTII LOd.^
®1[ Fertiu» locut eft de fcparationeuctccrcdc pum st impioruin.quxeritfutura in conium« mationefctuli.in qua tandem Uûiûfiei.qaiijl bac utta furnnt yete pij amp;nbsp;diledi dei,8^ qu' nö. Mijdus hic beatos dicit 5t ddedios deo,qui mul til diuitrjtcxundant qui féliciter agum, K qui ab ooinibu« ßt habeururin precio A' conimeu' dantur.Bearos uocat homines magnos, quirP' priaiuftitia tu'gefcunt.qai potentia Aaurori* täte apud omnes uaknt. Item qui afperiiunr, graues, I*ui Ac, At falictur mundus, ubi ad häc fepaianooem umtum fut rit, de qua meminit hTc parabola. Turn emm uereerSrbeati, Adile ftl Ud^qm th hac uita caUmitofi fu(runt,mi/lt;{i
-ocr page 193-po/t BpîpW/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nJ
fauptreJ.conteinpiiSiignobifesS^c.Etfîcut IM bcrûpKntixapotryphuscapùr.vJo^uKiinHi funt^quoshabuimuïaliquandudfrifiii. amp;nbsp;m Iîgt; Wilitudinem intproperq. NosinfcrifatiuiiS jlld rum putabamus infaniam 6^ finern illorum Ene honore.Eccequomódocompuranfunc inifrfi bot deiKc. Tria ucro agir hic irrtius locus: Có folatur pjo5,ne illa cómixiionecü impqs h ypo-tri rit offendantur, quia faune ahquando luant feparationem in alcerd uitafuturam ad uitani Ktemam.Item ne pérturbentur felidratcK Fortuna impiorum,qui quanqua fortunatiffime K feliciffimehic agunt, tarnen penbunt fuo temport, K peruenitnt ad «terna fupplicid.
Deinde monet bic tertiuslocus de caufa. ptó-pter quam in bac uita non detent,ficut nee po^ lunt itnpq à pqs feparari.quia maiori iudicio dt-gnifunt,KquidadglonamChtifti ftnlande-bent.utinimpbsextrctacfuam maieftatem iti dit iudieqjn quoueniet dantate tui adurcus ex-tinäurut omnemimpictatcm amp;nbsp;fimulirnpio« omnti.q.adTlietTal.q. Et quemadmodumba-btt hums parabol» aceSmodatio .Mittet film« hominis arigeloifuos, N colligêi de regnoeiuj omnia fcandala 9i cos.qui faemnt tniquitaicm j 8( mitttni eos in caminum igms amp;c.
Tertio proponit luppliua impiorum S^gaU diaxttrna piorum,
'■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Summit gener4b'sttrtijioeû
Sutntus poft banc unam primum difeernd
-ocr page 194-M4
piosablmpqshypocritij in EccIeffa.quiWfW generali Eedefia no potuerunt difeerni,
Vf^ ad meflem.
Confumraationem ftcu!i,in qua utniwçiï* gnum dei amp;nbsp;fatanat.unà cum utriufç regni lub* ditis manifeOabitUr.
Mefforibus’.
Angelis,cum quitus ueniet ChriftuSad iuui* cium,Mat.xxv.amp; .i.ad Theda.ün.
Golh'gitcprimum zlzanw.
Impioshypocntas , amp;nbsp;ficut Chriflusacconi* fnodat.Omnia fcandala,fcilicer, qur fHs «* ®'’ aaniaobtigerunt,cum uiderentiHa florere.eW in maioriprcciOjïftimatione.potfniiïÓJc Et cog,quifaciunc iniquitatem amp;c.hoctft.q“'‘°f*’ fandli apparent,K intus p1eni funt impiété'*’
Ad comburendum-
In caminüignis,ubi eiit fletus amp;nbsp;ftridoroen» tium, hoc eft.ppetuatöfeientiarü irrequietudo,
Tritfeum aurem congregate in hor re um meuro.
Ad eterna gaudia amp;nbsp;ad uitam æternâ,«J fl®’ «efTabit omnis luftus,in quaerunttuti pqa tem pcAatum iniuria.non alirer atq? triticum in nor reum eoUtflnm.Etut ChriflusloquitunTun iuAi fulgcbunt ficur folinregno paths«cru» •
-ocr page 195-ut
J Ni EV \'N G Eit IVM
MATTHAEI .XX. DOMI
nica SeptuageCuiæ.
QVcmadmodü omnia opera dei totiihurt
do myftenafuht.Kabdita qusedS reliai in quitus capiatur mundus cumfua fapieiiaSC prudentii.ita 8( «adern opera aiudidotationis alieniffima funt/quafolanititut mundus tan-quam firmtdimo fukhro,quod cotam operibus düK fubfiftere pofle credit ,ea pro atbiirio in-ttUigete SC indicate,tandem ubi opera deiinué-tafucriot iratione diffeniire.iUaaeciuiflimoiu* didoirationedamnari ateg teqei. Sic quid ettd* enurmundum 8lt;raiioncm magiftrum.quo in-ftituitur Si regitur mundus.iudicaffe de citcum-cifione,ùne coram mundo K rationisiudido.ii diculo Si ftulto opere'i Quo animo credimus mundurn unàcum tanone adieftum fuifle et g# Cbtiftum contempt am Si udem petfonam,quç trutiaftixa deberetbumano genetiaetetnam ni tara patate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,
Vn de cet to cettius inte\\igimus,qm*deus IkuUisSitidicuiis cotam mundo Si raiiôe oçt* tibusdeieibarut, deumbonge aUam eue pétiez namStlonge aliter adie ibum ,q«àm boroines in hactetta iudido taiionis inb^ttntes. ''‘quot;S Sitegnum dei longe abud erteategno mundt tetùftimum eft. Idcitco etiam Si Oeum ebe \wgt abam ptrlonam ab omnibus bomwubus -
-ocr page 196-»7lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Ceminied
aliter adfeftam.quàm homme», ^regnuWd^ longe diuerfuin à regno mundi K rationis iudi* cio,id hodierni Euangelq parabola confirmât, inquaaperto fafto teftaiurdciîS.quodiJtali* fit.quem neqi mundus.neep ratio inrelligir,amp; fi* eut nunc deum neqj munduine^ ratio capir, ita nec regnum dei apprehendit.neepoteft non offendianedlibus amp;nbsp;operibus dei.
Legitur iraqjin hodierni Euangeln parabola, quod pater familias,qua noce deus fignificarur, nullö habito refpeftu corum.quiuel diluculo «o ducli.in uineam abieranr.ucl qui hora feriia,ult;l undecimaueneranr,fingulisidlt;mpræmiuin8£ tandem mercedem dederitlam fiuoluensmun di amp;nbsp;rationis indicia con führe, K caaduocare. audits deum no folum inique,fed etiam iniuft* »gifle,qui in fuó fafto nullum ne^perfonarnm neej temporum.neqj faborum refpeflu habuif. Porphirius de hoc dei fafto nö aliteriudiralwr, quam de tali opere,quod effet extremüiiiciuni contra omnem honeffatem 8f rationc peraflü« Itemfîhbemm effet mundo iudiciumin deuM iuxta conrenfum rationis damnarec deum fuo faifro.K pronus reqeeret, ut iniquü K iniuftufl patrem familiar.
Mundus uero fecundum rarionem fie ludifl' ret.nce etiam inhonefte, imd fecundü ipfifli™^ atquirarem Qui uenemnt diluculo,plusmerce-dis habebunt.quàmquihoratertiaaut vnded* ma abierunt in uincam «
-ocr page 197-SfplUXgt/IrtfZ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IT^
Ratio a«cdit 8( probat judicium müdi, ut ta U.quod adhontftaiem K «quitatem proxime appropinquat.Quidcnimhontftius^ quid {qui Mî quàm operand per totum die digniorem SC maiorem mercedem dare, quàm qui uix medi' am partem dieihborando iriuent,
Docetergo prafens. parabola m genere , ut lumma prudentia difcernamus deum ab ho -minibus,adfeftus dei Si opera ab adfeftibus hO minum amp;nbsp;opetibus, Kne confundamus inter (eregnumdei 81 mundiregnü , nuUo modo dei uoluntatem ex mundi opetibus (pesantes.Vc tnim cçlum ÏZ terra fccetnuniur; itaregnumdei àttgno mundi, K uoluntas dei à uo'untate bo* minum difcemi debent, neep boe tantum bic fie «debet litcamercedë, quam dar deus in regno fuolaborantibuS 8iuer(antibuS, «qualem aefi* ne dteumftamiarum refpeftuded etiam ubiepSt bmpet,8{. in omnib* opetibus dei, depofito 0* mm 61 müdi 8t rationis iudicio.Si enim in peeca lo tonfinutus uoluetis uolunt atem dei fpectare èhominibus, ntteflario defperabis,cum homines fxpeautnonremittuntpec(ata,aut in mul los annosptoducunt.
bemfirationcconfetëdielecmofynas petietit imundo 51 ratione ,nunquam bene ac pie coV lotabiseleernof^nas in alios .liquide mûdns in lonfttendisbeneficqs refpeftunt perConaröba ber,unde mundi Stipfifitmç tationis fenteniia: ^uides^uideto « Ptt deus finit fok mf num otiti
-ocr page 198-bS l|[DowmKlt; fuper bonos 8CmaIo»,-Matt.v.
Pond SC hoe fdendum «ftdrcahiBCparata lam jdlt;5 proprer feditiofos quofdam lifrericos, qui hodie fut prétexta iierx pietatiiperturbât Refpublica» SC ciuiles ordi nationeS.dü regnum dei cum regno mundi cöciliare moliütur. Nam lt;tfi hge parabola dofct benefifia 8C pinia in regno dei non conferri ex refpeftucircumftaniia rum/ü perfonarum turn rcrü fine obferuatione aut operum,aut dignitaris, aur indignitamna wen ideo ciuilem illam iufttriam, quam squita tem uocamusjn regno mundi non tollit.in quo reftctribuirurunkuiqi iuxea fuum Iiborem» snerirum. Aüterautem necefiano fe habet in re gno dei, in quo premia danturex mifericordia 6Cgratia fineperfonarum SClaborumrefpeótu« Hxeprgfari libiiit.ut oftendercquatenuih«lt; parabola conueniretcum iudido mundi 8Cmgt;* onis.Et iddreo non tolli pquiratem in munoo, ctfi in regno dei alittrcomparaturafif.
Summirij loei totiutptiribaU.
t Vocatio adcognitionêEuïgelqnoedel“* lis necpuniformis.NSalriaiio modojoco^quot;'''^ pore uoc2tur,hi( ex hac,ali* ex ilIaoKafiót.’® tamurautêex mera gratia SC mifericordia d«» £ Inter uocatos ad Euangelij cognition«]* plcrumq;oritur faftus SCarroganria, qua4“’' dam uocati fuperbiunt lub Euangelio N bi tribui uolüt, uel 4gt;pter maiore Cognitionen'^ nd dona uclmagnirudinclaborii note amp;”quot;•-
-ocr page 199-SiptM^tfiMél \i^ gelijfureeptl Horumtypugerunt, quluentrüt primiin uinc5,8J arbitrJtur fe plut mercedis ac «pturot.quam rcliqui .Gerut 8£ hi typurn illo tü.qçftimât adfedus 8^ uoluntarcm/tgnü dei SCpmia illius éregno mundi 6^ iudicio rationu. ï Merces in rtgnocilorü .pmitTa laborStibui contingit «qualis omnibus ex gratia ,nô ex me rito,cx uolûtate dei.nô ex dignitate noftrarü aut perfonarum autoperum noftrorum.
4 Timendu eft in regno c{!oru,ut qui ftat,ugt;de 8t ne cadat, Non eft qrenda progaiiua in regno t«loru,n5fupbiendû noie auditi Enangclij.non ïirogandü nelt;5 tribuendü fibialiquidpr« alql fieri enim potcft,ut nouidimi fiant primi, K pri ^inouiffimi.
De occaGone parabole# f’rabolahuius Euagclq coheret cü pcedéte epi P pnèate.Multiaüt primicrücnouifl'.Sinouiffi Primi.Et eftpfens parabola ucluti explitatio ’v 'P^Pfio^ei^ätis p occupation? adiefta.NX quot;oioproculdifcipuli adhocepiphonema cœ-M’?'’'“®’‘**obftBpeftere,utadfententiS plc-n p ff°f'5, ?lt; 15ge difcedentem a iudicio ratio v ,.***?*™hacfententianetp capit neeg 4gt;barlt; P^lti pnmi erüt nouiftimi, SC nouifTimi primi. 'nenó dubiü eft,quin difcipuli offenfi fucrit di *lenteeiac|,igiturut tollerer Chriftus, fcquea quot;gt;nbsp;parabolam fubijcit, qu« eft cxplicacio SC ''fitmatiodifta: fententiie, ■•
W ij
-ocr page 200-180
If nemwiett
Simile eft enîm regnum cæloruôî* EXPLICATIO PRïMI LOCf.
^ Primus locus occupatus eft in circûdantii'l expijcandis, qu« ludût circa uocaiionë, qua ad cognitionc Euangelq uocamuradillîuineâ,in qiiam legimus in pfenti Euâgclio multosope'^ rarios à pairt familias deouocatosefle /edaW aho modo,Ioco,tëpore,K occafiôe alia = Vnd« ceriü cft,uocationc ad Euangeliü non tfte çqua lem amp;nbsp;uniforme,non quantS adprreipuâ tau' famateinec, quaeeftnosoêscxmiftrftordiadci arqua liter uocari.uerû propter cireuftantias.quj docent, qmodo KquaÜteruocatifumusKad-hucuocamuroës, qui adEuangtliui»“*“''’*'’^'
Videmus cm quofdâ hoc modo, aliosalio un cari.quofda ex hacocfalîôc.quoldaexalia. Gc^ nerales Ôë magis pcipux funt occalîôeS, P’^^^J mifericordiâ dei.qbusuocamuradEuangtW. Spiriturtanftus,g nunc interne uocatlîneuetu®« id quod tarne raro facit,nüc per uerbü, id quod uulgariffima eft occaftouotSdi adcognidóem Euangelq. Quidâ conuerfatiöe aliorS pp Ä ho* neftauoeätur, Quidï perrerü naturaliö ailigeo tëcontëplationem: dequa uidetur ApoftoluS loquiad Ro.i.amp;.xvq.ca.A^to.Si contreiftët.in* ueniëteü. Erftcut nuntoccaftóesexrebusfunt uariæ,ita 8i pfonç.Nâgdam peruirosootätuf» gdam per muhere»,quidâ p iuuenes,
-ocr page 201-^l^tuägcßmf» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSf
Pfrplacidosamp;c.Attamcnquouil modo ait Pau 1(15 ad Philip,i. hue ptr occafiouf m,ftthcet forte oblatam.fiuc perucritatë 8^c. Ncc petlonat.quç •gt;ocanrur cædtm finir,qutedam emm uiri uoran tur^quardam mulieres,quædâ iuucnes. quædam ftnrs8fc.Nlt;£unoeodcmiÿ lempore fimul nota muromncs. Quidam namfpfummo diluculo: quidam hora nona:quidam hora undecimaSf c. Et fie nee locus omnibus,dû uocannir,æqualis.
Caetetû quanquS cireumftaniiç Si otcafiones funt t{dtm,n«c q(d«m æquahter contingunnta menomnes uocamur{qualiterex mifcricordia df,ad idem Euangclium.ad eundem denarium 8^aduitam xiernam . Docet igitur primus lo-lt;U8,ficut diximus. uocationem ad cogiùtioncm Euangelq nonefTexqualcm nelt;p uniformem, (tduariare iHam prouarietare dreuroftantia-fum.perfonarum.temporum.locorum.oceafio ftumKc,
Methodus uocationis.
Vocatio ed hic, qua ex mifericordia dei nue gtiiiafecundum eleftionem uocamur in ton-lortium filioiüdei.feuad cognitionc Euangehf, hu in uineam , per deum in Chrißo lefu, ad E« fhtfioScap.Sfc,
Caufæ.
Caufx uocationis font, deus uoeäs,gratia dei, mifericordia dei^uctbum pquoduoeamur8ëc. Juni K hiS teraouotts,ut gfonp pdicaiorej Sic, M ÏQ
-ocr page 202-iSz lt;|T Comlnictt
Effedus finales^
VtHmus fanfti S^ irrcpielicnfibiles fîlqdei. Ad Epbefios.i. Vt uniim eudcm^denariuinat cipiamus.iuxta pra-fentem parabolam,
Simile eil.
Ira per omnia comparatum eft rum regno (( lorum,aicp cum patrcfamilias,quiexijt2kr.
Regnumesdorum intdligeEcclefiam.amp;ei omnia,qua? pertinent ad illud regnii. A«5tnO' datio eft parabol* ilia fententia, quæfequetur in fine, Sicnouiffimierunc primiÂ-'c •Sieinre*’ gno crlorum, nuc hic multum inteHigit,nunc patü:nüc hic ftrmu$ eft in fide^nuc infirmusamp;c.
Paterfamilias deuieft. Officium patrisfamili as eft/umma prudencia omniaditponctc..
Primo diluculo.
Ad primum Euangelijexortum*
Conduccre.
Per uerbum uocarc. Nota deum ipfum co** duccre operanot in uineam fuam*
Opcrarios,
Euangeliûnon fpeAatad ociofas petfonâl»
In uineam fuam^
InnineamJd eft.Ecclcfam fuam.inquaquiiç laborac pro ie,hic ilia, alius alia opera, ad cerM premia à patrefamilias deopromiHa . £tqgt;quot;* EuangcliGfrudtuseftillius uincaf,r£^^e per nine 801 icapies Euangeliu, ut fit fcnfire/n umeäw'
-ocr page 203-itptMgeßmg» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSj
an,ideft,ad (Ogninonem Euangdn amp;e, Conucotione auterafada.
Conuétionem facit cum operarrjs, ut ex gratia fit premium 8lt; ex promiiTione De his copio Aus in txplitatioac tenij loci.
In fingulosdies. Nulla opera carebunt merccdc. Dedciurio.
Conuentio eft de uiia acterna. gup certo flt;qul turex piomiffionc.S^ quia deutinter conueni-endum promictit. Denarius refpeäu aurci Rite ncnfi$ualet tribus albis.
Mißt. Ipfi non currunt.
Inuineamfuam»
Vt fint membra Ecekfiae, ut operentur, qua decet operariosEcclclixuetx.utagnofcii Eu-ing(liuin,tccipianc Sic.
Etegreffus.
Alij alio tempote uocantur ad cognitionent Eudgelq, feu in Eccltfiam.Tertia notât circum ftannam teporis, foru locLOcioh funchoies ex traEcdcfiaro.fincnotitia Euangelq 8CC.
Et quod iuftum fuexit*
Proroitho ptacmq iufti, Et quiahoc ptotnlttj turudco certe fcquitur.
Itcrum exit'
Alij alio tempore uocantur.ut fupra.
Etfccitßmiliter.
ift nl
-ocr page 204-1*4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;CommkM
Ptom'iHtiaüu premium, mer cede I'uftam S^ù
Circa undecimam.
Ain alio tempore uocanmr,ut lupra.
Curhicftans.
Infrepafio propter moram eognofcendi Eu* angelium 5^ fufeipiendi.
Qu/a nemo nos conduxit.
Aetiologiaocij amp;nbsp;morf.infinuäshoi'eJuenire ad Euangclij eognirionc p uoeâtes pdiatoieSi
Cum feto autem fadum effet.
Periphrads nouirtimidiei, in quo dabituruiia ttttrna merces credentials.
Procuratori fan.
ChrUto. Nam Inc alios proclamabitiduitam tetermm,alios ad sterna fuppIieia .Matth.xxv.
Venieatesautem primi,
PXPLICATIO SECVNDI LOCb
^ Secundus focus agir de fallu,arrogaotia Si murtnuratiombus eorum,qui dHuculo in nine' amconda^ti erant. Et quia fall us ,arrogantia, tnurtnurationes Sibuiufmodi res non aptèrequot; ferri poffunt ad futurum fcculum,ni{j quis res di Ûas conférât ad cogitatuSanimarum poll banc viram in die mdieq,quare com modiusrotuthic locus refeiri debet adpfentis feeuh fiatii. Nälde pferüqiaccidere fo'er, q. uocaciadcogniiionem Euangefij in turn falium Ai arrogantiarn ind' dût, aut matutioiif cognitionisipliusEuSgcIij
-ocr page 205-SeptudgefiMte» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSf
nomine,aut propter lt;ognitionem maiorem, propter plura ac maiora dona. Si propter ma-gniiudmem labons Euangelij gratia fufeepti, Quatumrerum exempla non défont hodiein lt;cd«fia,quando,qui pnmi ad Eoangelq cogni-donem petueocrunt,exurgunt contraabos.qol latdiusEuangelium fuReperunt : aut quando i'll plus uoluntfibi tribut, qui plura benefitia tontulerunt in Euangehum 8f miniftto$ illiuS, am qui propter Euangelium plus funt pafii ptriculotuin, y t hie nihil dicä de pr«togatiuis, quibusho* diein Etdefia ad eoncenationes ufep quids ex« “rgunt.De donisquid dicam^ propter qua: ho» die Içpeinfenfifîimainuidiaexercet in Ecdefia.
Docet ergo fecundus hie locus de faftu,arro » lgt;ntia amp;nbsp;murmurationibus corum, qui fub Eu ingeUo plus fibi tribui uolunt, uel quia ipfi pti» •isteceperunt Euangelium, quam alii ,ucl quia pluspadifunt Euegeiqnomine Sic.Deinde mo tietadftdu5,uoluntaiem,r€gnû deiSi premia iHiusregni non edefpeftanda^c regno mundi, Utl ludido rationis. Si uero placet hunc faftum attogantiamSC murmurationem transferre ad fuiutam uham.fenfiis crit. Quod in nouiffimo iudicioficetunt adfeftihomines,qualesb cde* ftribiintur,lt;uro uidebuntfe propter fua opera *''Sl'amp;i'Sed placet priorfenteniia.
Veniente sautera primi.
Ptimitus pti alqsuocati,plutibus donis pre«
M. V
-ocr page 206-■«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« CewFrtif^ dm.plura nomine EuSgelnpafl’i. qu4m aÜlS^ Totusfequenswxtuju.qjadiefponfum patriSquot; f am lilas, eft quidam dekriptio inimeticaadk' éluum.cogiiatuum.K uriborum.eotü, qui p^ rogatmam aliquaminrcgnocplorum tonftit* vni.aut perfonaruni, aut pracnuorum aut opf* rum Sic.
Qui portauimus»
E’^^ggtr^tio (aborum feu optrum fubEudl gdio aut nomMcEuangdq fukeptorum. Apw Fapiftas Einilis optrum «xaggeraiio fuit in uw qui coronas illas in uita ætema excogitaiunt.
Amice«
EXPLICATIO TERTII LOCh
^ Tertius locus in genlt;re do«t, uitam Ri«' nam eiTe donum dti.quodexpromikione.d«' raiione.gratia.mifericordia Só bona dci uolu® late contingit, non ex mentoaut dignitate ud nokrarii perfonarü, utl operum noftroruni N* iiturennn paterfamilias in hac parabola tanta conuentioneSi paélo nullo rerpedubabitoaul perfonaruni audaborum. Ait nâ^ ad ununidC eis,qui primi ucnerant in uineam: Amicenófi' cio tibi iniuriam.Nonne denario padus tl tut' (umfToHequod tuum tft ,ßf abi. Voloauilfl Imic nouitfimo dare,ficut amp;nbsp;tibi Kc, Sed quarto, unde ergo actidit illa rquall inertes i RetponCo. Ex pafte feu conuemi'
-ocr page 207-Sepf«lt;(gf/5«i» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1S7
l fttw.Siquidem primum cum uocamur ad cogni .
/ ■ tionemEuangdp, uocamur ad dofitinam Ion
« nbsp;nbsp;nbsp;gedi(Ï«nn£numalege,lnhac promittitur roet
j nbsp;nbsp;nbsp;«sfubconditiont Jihocuel iHudfcceris.hoc
I nbsp;nbsp;nbsp;UtliUudlubtbis. At inEuangebo finetondnio
i nbsp;nbsp;nbsp;ne aut rottito proponuntur omnia.V t eniro Eu
angdium cft gratuita przdicatio, ita amp;nbsp;res o» Wnci.quai EuangtUum dolt;ct,Stlt;tufiç funt ,K Rtatuuo contingmn,Sic iuftitia eft gratuita pec * tatotumiroputatio. Ad Romanos quart o capi » nbsp;nbsp;tc.amp;Kuita Kttma gratuit o contingit. AdRom»
* nbsp;nbsp;notkxto-.Donum dtieftuita«ttrna,Vocamut
atttemEuangeUum.iuftitiam K uiiamæterna, t«gratuiias,quiaex gratia contingunt.quia ex gratia ad lUas uocamur ,quia fine condittone, fi t nttefpeftttcircutnftantiarum.petfonaruro.lO'' , totum ,tempotum,laborum .opeiuro ,digni* , Uturn K cacte, tueniuni. Tantum ,quia cum j nbsp;nbsp;exmeta gtaiiauocamurad Euangdium.ue»
I nbsp;nbsp;nitpaiethmiUasDeus ,K tonuenit nobifcum
^^ nbsp;nbsp;nbsp;dimetcede ex gratia,aniequaro quiequam no6
I nbsp;nbsp;adferimusueXoperumueUaborum.Eiut A po
j ftolusdicit adRomanos capite nonojn exem-^ nbsp;nbsp;nbsp;pVislfaacCt Efau nondumnatis puciis,cum ne
qutboniqutcquam(ectficnt,n(quc maU,utfe-* cundumeieftionem propofitum deimanetet, nou txoperibus.fed ex uocantc diduro eftiUU Kaiot {eruict minoti ,fitut (criptum eft ilacob .j dtlext,E(au autem odiobabui.
Utstódit ergo circa buut tetdum Xoeuw^
-ocr page 208-iSS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iff Pf minier
86 omnif prsrogatiua inter fanfloï in regno ff jorum, qua perfuademus plernn^ nobil, quaß propter hoc uel lUud acceptioresöf proximio* reshmus deo.quamalq.quiuelnonfuntita fi( mi in fide,qui ud tama dona n$ habentSfe.
Caditadliunctei tium locum K monacborS opinio, quiprxmiorum gradus 8f ncidO QuaS toronas hngunt,
Amtcc»
Purgatio patrisfamilias contraoptrariotquj rente» pratrogatiuam in rcgnocælorum.K ere» Rentes ßbiiniuriam fieri «quahtate meicediJ.
Nonne denario,
Abinita conuentione amp;nbsp;fafta promiffion# çerti præmij ante uHos laborci feu opera., ToIJe.
Refponfum tollens p ærogatiuam omnem. Voloautcm.
Voluntas dei bcmuolaeft.omnesin regno (xlorum unum idemtp prarmium accipetc. £** çludiiur hieprorfus omne mentum.
An non licet.
Expoffülatio pan isfamilias dei cü ill's, q“gt; fl“* rum prxroganuam in regno cplorü.à iure quod deus liberum habet, qui nemini quiequädebet prêter conueniaex promilTioneiniia. Et quia promifii,etgo da bit. nr quia tulabotafli. Na® ptüinifljofaflasft ante labotes»
-ocr page 209-S»{if«4gep«lt;e« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159
An oculus tuus#
tùdicium rationis, quo luaicas St fpefias mè wxta «quitatem.quam diftitatratio.quseficià dicat-.Quipluslabotauit,plus ptçmqhabeicdc bet, Et hoceft quod in ftcudo loco dtxtmus, 8C in ptarfattoebuius Euang(lq,nc fpeftemus deS adfeftus, uoluntatem,tegnum dei Siptzmiatk bus tegni e iudicio mundi auc lationis.
Quod ego bonus funi.
Natuta mifericois,benignus, bentficus 8f li* beralis, qui fine refpeftu perfunarunijocorunt-, '«mpotum^opetum Stdignitatum.diftribuo ex gtatuicamiCencordia mea bona pariter in ocs* Sic nouiflimi erunt prirai. EXPLICATIO Q^V ART! LOCK
^ QuartuSlocus continet accomodationeiA T«aboljc ad fententias (atis quidemhortibilcsi. Sknouiffimi erunt primt Slpriminouifiimi.liê multi (unt uocati,pauci ueto lt;nbsp;lefti-.quibusfentc bisbottaiut nos Chtiftus ad timorem, ne in re-gno ealorum nomine audit! Euangelq fupetbî ïmutptçalns.nobis aliquidatrogemus 51 tribu-amusprç alqsi quart nofttis laboribus feu operi busindeiregno.aeceptioresaut gratiores fumas deo quàm alq.fortaflts non ita openbus in-btuib.Fierienim poeft, utnouifiimi fiant pti-biiibtptiniinouiffimi.Nietfi multi uocaii Ïunt *4 tegnum cxlotû, qui recipium uerbü- tamcik pwcitant^ qiùinutrbo ptiduiam ,6i quind»
-ocr page 210-i^o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^Tiomittied
mine uerbi nihil fibi arrogant. Spciflïthafrt* z empta IfraeJis reprobati cx.x.cap.hepift.adCo* rinthios ab Apoftolo pofita.Itcm locufiUcibj* dem fcriptus. Proinde.qui fibi uideturftare, ui' deat ne radac.Sumnia eft huiuJ quarti loei. Hof tamur ad limorem amp;nbsp;humiliaiionem, S^ lt;ifho^ tamur à fallu Si fecuriiate.
Sic nouilTïinh
Acfommodatioparabolac.Sicinquif,q.a- P* ter familias: Ad hune modum fe habet in regno caelorum,ut qui nunepri mut eft, mij facile fît nouilîimus.êf qui no eile fît primus. Item qui nunc flrtnul eft in fine, mox infirmus fieri poteft,qui nunc magnam habet Euangclq cogmtionem, fieri poteft,ut pro pterCuum faftum mox plane nullam auc pat* uam habear.
refptetupr«-uiifimuteft.f*
Multi cniiTTj
Aetiologiad facilitate labandi. Multienim funtuocati.fcilicct.quirecipiunt uerbum.audi' anr.creduntSfe.
Fauci uero eledi«
Qui itarecipiunc uerbum, audiuntK ere* dunr.ut nomine uerbinon reddancur infolcn« tiores amp;nbsp;arrogantiores, qui non qurrunt prat* rogatiuam.qui non arrogant 8C tribuut fibiab* quid in regno ca:lorum preahj^
-ocr page 211-IN EVANGEL! VM**
LVGAE .Vin, DOMINICA
Sexagefimx, g “Hquot;0diernumc,uangelium parabola eft hoceftjCoHatioquædamuerbi deicil femine.quod fcmmator proticic in a-JB-grum.eafpe.utcadatbene, siaefcat Klidttr.ferenj frurtum magnum8C numero-wm. Verum ut fernen à feroinatore proieftum *n agrum,non arquaUter cidit.aut xquafia occu T*tloca,nain aliudiuxta uiam tadit, aliud rn lo ta faxofa,aliud inter fpina»,aliud tandem in bo *gt;3111 teiram,ita8C uerbum dei per prçdicatio -®tm in alia atq) alia corda cadit, Si aliter atey ali Hrfuicipitur^ feruaturab alijs. Vndeexhodi-«no Euâgelio quatuor genera auditorü uerbî ‘olliguntur, ex aequo audicntiumjecipiemium ^tompkftcntiumuerbum.feddiuetfaratiôe, audietis in cxplicatione *
Emequishanc parabolam ad tempora ChtI *gt; K apoftolorum référât tâtum, nlt;c credat ho •lienullum effeiftiusufum , itfeiathçc quatuor Rtntta auditorü uetbi femper exifte re,uhi præ* tlicatut fyncerum uerbum, quare turn S hodie p!{dicetur,reuera adfunc in Écdefia ilia genera l'A ipfl adfirmabitii ea genera adeife, ubi audic iquot;'t paraboix aceommodationem .Net eft hxe
Pitabolateleganda ad mundü, qui caret uetbo ^‘«Dadhos.netpad illos uetbi inimicot, fed ad ïxditoits (ync«i Si puti uetbi,
-ocr page 212-m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;Dontînifé
Cxrerumutmodum incerpretandilióC S** angdium intclligatis, ego actommoda'ionf parabola: ad quatuor illa auditorum u«r^ g nera à Chrifto pofitam/antum tra^labo ot P ribus uerbis exaggerabo.ut innoiefcat “ƒ' quodt^ genus auditorum uerbi per k.Oeina« quifqj ex uobis cogno feat, ad quod g«quot;“’ ƒ pertineat.neiplïdecipiatisuos/umperfuadca' tis uobis,quod firis ueri Chriftiani,K 'quot;f^ nbsp;nbsp;: hil minus fins. Nam audireuerbü nó facit Cnn* ftianum,nifi8iaudiiumcuftodia$8i facial
Cemnhs fummd totiut pirM^ •
Verbum pratdicatum ab alifsat^aliis.aBf* fufcipitur Si feruatur.Deinde difeernitbæcpaj rabola auditores uerdi liypocritasà uere Chri» aniS.Sicut Si propheta Zacharias facit capuH' rum inqmt;Et eiüc in omni terra, dicitdominui Partes dug difpergêtur Si deficient,^ «rda part relinquetur in ea.Et ducarn tertiam partent pt' ignem,Si uram eos.iïcue uritur argentum,^ ƒ' babo eos.iïcutprobaturaurum.Ipfeuocabitno men meum.Si ego exaudiam eum.Et dicä; P®* puIuSmeuses,Siipfedifct:Dnsdeu5ineu$.
Finalis uero ufuseft totius parabola:, ne oPquot;'' one aut perfuafione decipiamus nos,Si repure' mus nos uere Chriftianoseffe, cum nihil ntinuj fimus,fed ut fertinemus agcrillc bonus fieri,^til detfruâum centuplum,
-ocr page 213-Sex^ge/Ϋ«.
be occafione hums parabolae ateg adeo omnium aliarum.quibus ulus eft Chriftus.
Chnftvisofketurusuetbun» dei myfterni effe, lt;lttod à paucisrefte inie'liguur.no potun id lt;.5-modius facer« nifi per pataboUs,quxfuat left« t^usdam coHanones ,non omnibus ftati.n ob-uxiutigitut fi^mficarct Chnftus, id quod uct bum «nie eft ,ne wipe m'^ftetium ,quod paucis were fit cognituro uocibus conucniënbus ft mul ttrebusu(u$eft. Vututueto Chtiftus parabo* fis 8(. propter dual alias cau'ast Meera eft,ui tut ba Sl Quitus commodius 61 fadUus inftuuaiutt X\t«ta,m quiiufto dei iudicto petite débet,audi ant ueibû.bCnoninteUigât, quam caufamChti ftustefpöfiloco dat fuis dikipuUsintctroganü« buseum,quut parabobsloquerctut.
Eft autem hate parabola*
Kecotninodatio patabo’ «, Quiaudiunt*
NotaquiV ioquamt Chuiftus hat parabola* V enit.
Quandonibil minus co^itamut.
Rapit.
^ itAenti« uox,qui refpiew ad uetbum ,qu o4 aouftaum nccbbcniu itîctabomines^mfi ta*
-ocr page 214-194 W J^’Bttttnltél pina,ui 8^ uiokntia rapiatur.
De corde eiu»?
Tlorribile judicium deieft, uerbum toltiptt Satanam de corde hominum. NotabiS hit eau-Tam uerbi non inielle^li.qurnon eft, quia cor-' de non audierunt illud . Nam Chriftus inquif, tapir uerbum de corde illormn, led cauürijper uerßtasauditorum , qui propter peruerium i“' urn iudiciü Klapienfa carnis.nobintfefiuiplic* uerbo comittere, illi foli credere, illud cxfuiquot;® tura Steife lt;ftib*,n3 ex Iiumano iudiciofftimarf’
Obiéruabis K bic porentiam Satani,quilgt;0' minibus uerbum de corde rapere potert'.
Ne credences falui fianflt;
Caufa hare cft, quur Satan Si in quetn finefl à tailbus audicoribus tollat uerbum.
De primo genete mditorum utrü-Primumgenusaudicorum uerbi nataturptf fernen, quod cecidit iuxtauiain. Viaautemed. qua if ur : Itur ucro pedibuS, pe JeS adfeftusam mi fïgnifïcaiit in fcripturis: quare reftiffimc hot genus auditorum uerbi hicintelligitur.quodia xta expobtionê Chrifti uerbü audit,Si ut Matquot; thpus habet, non intelügit.hoceft.quoduirbuquot;’ auditüiuxta fuosadfeitusKfapientii carnisia dicar.SC dum iudicar, uenit Satan K rapit ab ilh^ uerbü, quod tales fuis adfeflibus Si carnalipta dentia inhumes, poftca prunus negligunt uet'
-ocr page 215-itt4gtfvȎt
Iff
bum K abqciunc.
Pertinent ad hoc genus auditorum nerbi.qai uerbum fufeipiunt amp;nbsp;corde ampk^untur, led non ? fide.Indicant enim uerbum feeiidutn fuos adfeiRusS^regunt, nee uoluntauerbo regi.qua les defcribir ChriftusManh. xi.cum ainCui ad-fimulabogeneratioem ItancïSimilis eft pueris, qui fedent in foribus SC acclamant fodaltbus fuit,ac dicunc;;Tibia cecinimus uobis, amp;nbsp;nö falta-fiis,lugubria cecinimus uobis,8C non planxiftis. Vennenim Io5nts,necedens nee bibens,8C aiüc dxmonium habet ,Venitfiliuj hominis eden* te bibcn$.8i dicuntiEn hominem comédon? K uinipotorem ,amicum publicanis SC peccato-ribus. Et iuftiÉcata eft fapientia à fi!qs fuis.q.d. Citriftus,tales font quidä.quihabent fapientiam boe tft,uetbum dei, SC funt filq fapietij iUius tue ’omiuftificant fapientiaiUâ, indicant SCexami •ïm iuxta fuos adfeftus.iuxtafapiéiiam SC pria dentiitn fuam: uolüt regere uerbum dei, BCnori ab illo regi ; uolunt iudicare uerbum SC à uer-bo non iudicari : meciuntur uerbum é moribus bominumSC è pc rfonis,quæ pratdicant uerbum, quot;on ê natura uttbi : SC dum ita agunt tales, of -hndnntur uerbo SC fuis adfeätbus priuatis SC *gt;rnali fapientia contenti, fenfim ac fenfim in * t'piunt uerbü negligere ,contënere SC odifteje quot;Contes ad doftnna carnali fapientiae cöfonam. Ut'*quot;* ^5 '’'* “cebt auditorib’ loquitur Ghi iftul ‘'‘».xvüi.cu aitiEtfi oculu» tuus offendu te SCe.
N ij
-ocr page 216-l9lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Domînlid
Vbi inrel’ign Cliriftiis per ocuIum.fapientiaMi ïntelligennam Sriudiciun tamis, K orfendun* turoculo , qxi profila fapientia, inrelligenrii K iudicio tariiiS Judicant uerbum , deliberanj num (ufeipere expédiât, derorquentadfuum in »cneftü S^c.Elt; dum ira iuditant K delibcrantta les de uerbo,uenit Satan,5^ alias otTeHÜs uerbo, to'lit uerbum.
Dehisa idiroribuïmem'nit K Apofiolus-i* adCormthios. i. ErliodietotiumunJüspIc* nuseil hisauditorib’.Pertinetigirurad borgt* nus audiforû primü.fapientirtïmi.prudéaïfim'» optimi SC potctitifTinni quiep, quipriuatisadfe* ftibuï.rapieniia.prudentia, intclligentia K iudi* tio camiSa uerbo abitrahunturjUudrontem* mint K negligunt.redcuntes iuxta dmi Petnutr ba.aduomitam.
Lucas nofter addirtaufam.quurata'ibusutl bi audiroribus Satan tollat uerbum i uidelictt, ne credenfeS falui fiant, unde terto wHigimw tC paucis.ad primum genusauditorumuerbirt ferri debere cos, quiaudiunt uerbum, fed priaa t'sfuis adreélibus Ä indiensabdufti acimpedi-ti, uerbo non credunt.
Pritnum hoc genus auditorum uerbifad't exemplisilluftrari poffer, qui noftro nunc tem poreoccurrunt,niff odiofumefiet uiuorumex* 'cmplareferte. Needefuntenimtam perfonr. quam enam oppida intégra,qui hodiecarnail fapientia feduâi.rcliquerunt uerbum proriut^c
-ocr page 217-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sexsigepni«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157
»d Papatum redictunt.
CçicïüKi hot primo genere auditorü ucibi montmur,ne finamus noS abftrahi auerbo , per ptiuaios »dftfïus,priuata iudicia ,pet confi haraiionis.petiapicniiaro amp;nbsp;prudeniiam car-nalcmKc.
hemmonemutnepoft auditum nerbumfi-muskemijedfempet iöUiche limeamul.ncSa* Unanobis ruifumioUai auditum uetbum,
Qui autem fuper petram.
Ec jecHnio genere «mditetum
Secundum genus auditorum utlt;bi eft, quoi lewpotarios notaiChriftus apud Matihsum, Sthicapud LucamrecedcttsautibojempotC lemaüonis. Hi audumt verbum, magno gau-dgt;o(uftipiuntueibum,8t credunt uttbo ad teen pus. Xdhoegenusreferridtbent, qui utibum Wapiunt ex tamaUbus adftftibus, propter pri Vatacommoda ,Si. quiauidem lUudhbertattm quandam adfette, fit amuiiis probari. leem ^uiau'demte per iUud àPapifticis oncribush-betätige.
Qua: tauf» urgentes ad fukipiendum ue' » bumStadtredendumiUi ,ut(unt excuentuSC fottunauerbiparatKitauna turn euentuSi fet tunaaduetiaeuaneCcuni .Tales tn,m auditotes nerbi (uUipiunt netbum propter priuaia tom-tnoda 81 propter uerbi ïehlt;cm for tunamRut-^ptopitiintommoda 84 aduetfam uerbifot-
N iq
-ocr page 218-Is 8 H[Dowi«îc4
tunam illud relinquüt.Huius gentrisauditoKl uerbicomplurtshoditreperirclittt, quipfO' ptcr priuatorum commodorum diminuiionefl deferburrunt: quidam Ufl fahem pjopKf leu“' firn am cruculam adregnum impietans dlt;Kgt;' Merunt. Reptriremus amp;nbsp;bic extmpla, nifi«^‘ odiofum uiuas pertona» in exemplanaherf i^'* miram deferiiontm Euangclij mdebimus ah' quado futuram, ubi dominuï crucem aliq^^m Efcltfifc miferii. Huius uero defenionisdua» lt;aufas facit hicChriftut; Altera eft,quia tales»“ ditoreS ueibi infecundo hoe genere, non ha' bent radices: Altera eft tentatio feu adflidio.
Non habere radieem,nihil eft aliud,quàm nef bum aurtbus audite, il li obiter c redete tantum, 8i non effe obtîgnatum per Spiritumfanäum inconfeientia dcueriiatc uerbi, lint qua ob' fignationc nemo poteft apud uerbum mane' re,tempore tentationis.ftue internat,hut ex-te mar.
Dum res n oft rat pararat funt, dum nes in iran quillitate ucrfamur,dum nemoperfequiturnoS, nemo non uult eflc EuangeheuS, amp;1 nemo non cupit effe auditor uerbi.
,Atucniente adfliftione faciü occalïone rit' ferimuS uerbum , In exemplum uoca Petrum ad ferendam crucem fupra modumprompium ficue 8^ reliqui difcipuli omnes Matiliri ui«(ï' mofexto: Sedquam fortirer fteterit Petrus in Gucc.uiiacum reliquis,ntminemlater, Eton-
-ocr page 219-iougtlim^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I9gt;
tra qui radices habent, hoc eft , quorum corda egtrunt in uetbo radices, ^ quorum corda per Spiriiumfanäum obfignata lune de uerita-ttuerbi, illinon folum manent apud ucibum conßitct.dvinresinuadoeft,ftdetiam tempore adfliäionis, feientesuerbum tarnen eite poieiniani dei.ciiam in media tentatione, Sciunt adfiiftionesfibi gloria: effe, inhocut adfliftionespatientiam.paii« tia probationetn, ^batio fpempariat, qua: pofteanon confundie eonftientiasjioceft,non facit easoffendi in era cc, non finit cas duhitare de chat iiaic deieffu-(a (uper corda illotum per Spiiitumfandum, AdRomanos-v.
Pertinent hucexemplaoirntum famflorutn martytum , quifortiter confedi funt uerbum in truce, nee uerbi fortuna fuerunc odenfi, ne -que pctmifetunt fe auelha uetbo propter ad-biftionem,
Adfliftionem aherâ caufam .propter quam hoegenus auditorumuerbidcléricueibü .non fitnplicitctinielliges.utcaufam dcfetendi uer-bum. (cd etiam quae pracbet occahonem offen-dendi fortuna uerbi, atq; damnandi illud ui uet tuminiufturn Sf faUax. Nam magni homines, dum perpenduni cuentus St fortunascirca uet-bumiudente; offendutur uerbo SCutiniuftam dofttinam damnare incipiunt.
Monemurergo circafecundum hoc genu# auditorumuerbi, ui oremus dcum.nc final no#
-ocr page 220-Hf Cominké
^«O
tcntari adfliiHionibus fupra uiregnoftra», ïf n«. pminat.iios m cam incideie icmationc,m qui poi'tmus peurt, amp;nbsp;aucibo prorfus icadat, Deinde gt;nbsp;taocamur exdtip'hhorü auditorum Utrbi, à lecurnaie.ne teirporc tranquiHitaiise* XtraadfliÓioncm cöftituti.lïmusfecuti, neper-fuadeamusnobisde confläiia 8^ foniiudineno fu a m rcntaiionibus feredis, fedm timoréoran tes 8/ expédiâtes conferuatione à Spintufaiiâo, qui folus confernat nos apud ueibum.
Temporarios Iiie iniellige,qui non adfinedu rant apud uerbü, qui ji uiciifitodine temporum 9^ tuentuuro commouentur.^jflfl^l* ^IdUbi wic c^ bie^cit mû brcn^r.’.’ofofo’w«** l'g^.quidiflieuher iükipiuntuetbuin.S^“”quot; “ feeperint,tarne non diu perdurant,raiioeftA“'’ pon habet radices,hoc eft,ga non funt obligé*' ti in antmis p Spintum fanflü de ueriiaie “*'’ '* Cum gaudio roagno, Çualchocgaudium ßr, experti fumu*f° ^ diebus, in illis, qui ante decenniü in fummog diorecipiebant uerbum rcnarü.quiouiitp (usfrigent infummanaufea. Et hi radices non habent»
Caufa unadeferendiueibum.
Quiaadtempuscredunt»’ , , Hofeft.öy^kabm» wie 4^^^ mübnn^f»
-ocr page 221-itxägefantt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi
Non lantü, quia nô durant femper apud ucrbü.
Et in tempore tentationis.
Altera(aufadelcrendiueibum : Tentation? nie inttllige^tam initmam qua'm extemam. In-•ttna pltnintp periculofior effe folet,quädo dif* Putam conkicntiat de ueriiate iierbi.
Quod autem inter fpinas, De tertio gentrt tuiitorum uerbu
Tertium genus auditorü uetbi «ft, qui tribus Otcafiombus à fufeepto ueibo retrahuntur, uel quo minus tllud diligenter eurent, irnpediun tue foUidtudine, diuitiisgiuoluptatibus .Verbum *nimeiufmodi eft.quodiubeeomnem cuiüm ’Itum proqeerc lam uero mundus cur* non fo-lumnccelTariam effe ftaiuit, fed ctiä honeflam K uiro bono dignam.Quid enim honeftius effe pond in mundo.quam curare ea, qua: mundus nugnifacit^ Quare faciUime abftrahiàuerbo pollunthomines occafionc cuvæ^non lolü iudi cio mundi neceflaria.uei ü etiâ honeftæ.Et diui lia tiufmodi{untres ,quas reponere mundus pro re honed a iudicat,ut illis coniuges, hberi K hmiliçfuftentcntur. Et quia mundi iudicio pro bantur diuitiæut reshoneflx.prætereaeiiâ utî lts Iunt,8{ualde ad febominum corda irahëtes. iRHurreuera magnam prabent occafionc aut dcfertndiHerhiinr.autilludfegniter curandi. Vn (kSt Chridus Mac.xix.ait; Difficile eft diuitem
-ocr page 222-JOI IJ riemmiett
in rrgnû fçlorum ingredi ,qued cum tUdOUd^ le.taiic mini facilius ett, diuirtm in regno cxlûlt; turn perdurare pofle, V oluptas taie «ft uidum', ad quant omncsboinincs natura mirificcrapif untur,quant ergp ut feruare queanr, dtiuf relut quuntucrbuni.aut ad minus non ferio curâtillt; lud. Qteafionum ueroharum finis ad duo fe extend.t.inictprcte Chrifto: Adfuffotatientm ult;rbi:Et ad ueibum, ad ferendos fructuS inuti* le, Sic fieri potçft ex dupJuiliocprardiflarü et* cafionum fine, ut hoc genus auditotumuerbi, iterbum relineat, foucat ^d feruei pradicatores vcrbi.attamc ipfum infrugifcrum manet, quoi fuffocatumncqjintusin hominitul, ne (J) font fruétus faciat.
Pertinent igitur ad hoc genus auditorn uerbi, qui finunt (e a uerbo uel uerbi curarrttabipro«' ftcrdiuitiai, curas huiusfeculi, potentiani.ho * inores,8f propter alias res magnificjs.boneftst Çi Utiles in mundo, quæ res (uiîoeant uftbuni ptorius, auc impediunt illud ad fruftum exett» feere
hem fpeftant hnC Principes, magnatts.nwi'e catotes, 0tüiieS,amp; optimi, potentifiimi, bont' PilTimi.ditiHiiTti, uofupiuofininiiquiqjinniiin' do,qui delc6taniur quidçm uerbo,ntag'”S5''* runt laudibns.ore extollunt, predicant, utrnque bucciS eiflant Sic. Intérim infrugiferi funtjio ffr, qui nullis fi udlibus EuangeliodignWfd»' tant feEuangehum habere,non emendantd
-ocr page 223-Zexdgtßmit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105
Mîtam.nequeintus neque forisjmnto tub piac-Uxtu EuangcUi decipientes alios magis, quatu ante [ukcptumEuangelium nunquam. Ad»o quodferetn prouctbiurnbodieabieiitt Satiu9 Stutius’effetnrebus ciuibbus curontetcatote Papiftaagcre ,quàm cum«o,quifc EuangeU* turn laftitat.Âpud taies ueibi auditores mane* tequidem poteftuerbi prsedicatio, feductbîl tnt (uffocaium ÔC ideo infrugtferumJn fumma ^iefoîgfalttgenbûfcr weit / 'cnù tie had)ttûl)tumb ftebm / vnnb tieba Ullijnt Ueb b«bcnacb cynem wol* innigen C:FÜuti[t,ben vut ó^tal napdiÇtbenleben/baben fowl jU tbun/brio (y dotted wo:tnubt tonne ftebten / vnnb bcy ten gotten. woUt niebt mag fruebtbat (du /
Cauïauetonon tft inuetbo,quod àtuanatu ta iCoffuqs nunquam eft aiienum.ntfi cutafe-cuiibutus,RudiodiuiüaTum8i uoiuptatumfus ïo«ïeiut8l reddetctuttnftngjfcrum.
Hoc gentee auditotum ueibi mbü tft bedie tt'tam{ttquïnus,necfuv,quia cura (teniiVnws^
, wbiaiio in dinitias, 8c ftudiü uolupiatis.natuia Via funt uicia,qu?ba:Tct in natnraex quibuS duo. V^ fcmprïtexnibabct ^pemodü ipfambonlt;
, ftattm.Nâtwam (teubhuiuababtte 2lt; tenons.
-ocr page 224-to4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ DewtmV/
rediuitiaf.utindeconiunxjibçn 8^ familia fu* nctciur,nemo non lioncftiHiiTiunxflf*“^'*-’'' Voluptai autem tak eft uicium.quodfiiaîn *’O »mneigcntiks damnant in inundo fjpkiHrt» prudemes.hoe uitio qui onuftuseft.no” P®**® admodum curare uctbff, 24 apud tak nö poi‘quot; iterbum frugiferum ede, exeinplo Epient* pin-lofoplii.qiiiin earn demcntiamincidit.qnodu® iuptatë profummo bonoftatneret.Hicpol^f* prouidcptiamdei ncgauit.quaiïdeusltdtreik pra nubes ociofus, fpedlator rcrum mortaliu*”^ qui non curaretaut refpiceret re$ äff créa taJ*
Porró qui dei prouidentiam cxemplo E^cu' ri negant, quin iili quoq; à cura uetbi aheniuitni fint,non cd dubium » Hortamurergo exempt {lorum audiiorum ucrbi,qui ad tenintn liocgc' «lus referuntur, ut precibus defatigemusdeü.ne finar uerbum fuum apud nos infrugikrum dk, 84 ne propter eu ram feculi huius, propter di“'' tias 84 ucluptatem, uclucrbüiliiusdeleraniuft “*J ticgligentcrcutemus.
Oehoitamurueto tertio liocaudiioruniiifr' bi genere à fecuritate 84 oicitantia ad uigilanw 84 iimorem: Namcum piædiftæoccafionesir** tx fint/icuti diximus,lioc cd, tales, qua;natut® inhprent,84 qmbus cordeadlixrenius.igiturft' pllimum eft illoiü prpfeniiaàcura uetbt afaftta lu.Ptxtcrea taks lunt prxdiflacoccafioncs.qd bus non dubitauit fatan uti aduerfusClirifiun’» Ut cum à uct bo abdrahetc r, Mat, liij. Et ptotw
-ocr page 225-^exi^e^itui» îo^ dubio n latafl fduilTct fjrtiorcS, Cerre fortiori» bnsfuiffeturuii
Spinas uocat Chridus diuiriaS/uram fctnli huius, uoluptatë 8ifi ab efftólu.qni eft inftar fpi njruin compunger« forda. Kqma res ilU ple-nj funt irrequictudme K mtran quiUitate,q«elt;n admodum etiarn Gentium aliquot fentêtiæ te» ftantur:Quanto quis duioreft, tanto magis fol licitUsuenk.Saluftius kudio auaritix dicitho» mincïemollesreddi.Apoftolus.i adTimo. ca» piie.vi.kribic eosin multas tentationes ,in là» q'jeum,incupidit3KS multas.ftukas Si noxias incurrere.quiditefcereftudenti
Suffocantur.
Sequentibusuerbisexponit ChriduS.quid HÉ fuSocari.nimirü ita obrui follicitudine uitg hu» ws.diuitqsSt uoluptatibu»,ut fruftum non referas,Si ut uerbum in te ociofum,inutile8i ina» nemineat,apud te incorde ut non habeas,qud tures uetb'i ferio, foris nihil boni opereris Kc*
Suffocari quia eft nimia quadam copia obrui^ binenon damnantur diuitig, per fe alias bon« dei créature,nou damnantur modeftia.gaudia* hilaritas 8£t
1 Qjod autem in bonam terratn# t)elt;J«4rto geuereaudicoritm uerbi.
Quartum genus auditorum uerbi, eftbene» diftumiUud genus, quod deus dignaturex fuà amp;(atia,dato inlt;rcmenio,ad fruétiheandü opera
-ocr page 226-io4
^rgt;ominic4
K intus In Cordt SC forisuerbo digna. Erwart de Iiocgentrcauditorü canit primut pialmur Qni in lege doniini iiolunratem habent, qui in lege doniinidmnoóiuq: mcditantur.inhoc.ui finr ligna plantata iuxta dtcurfus aquarum/«« tia frnóbumin tcporcfuo. SpeftatSi adhoe ge' nusauditorumucrbipfalmuS.cxvitj. Beam™' maculati Sic.
In præcedentibus tribus gentribuS auditor“ uerbi.prorfus ociofum 8i inane uerbum ‘^ *’quot;* omni fruftu.In hocuero quartogenere tnisax, frugiferumSiuirtiiorumeftuerbuni.
S*d quxfo.caufa quç eft iftius fruftifî^ationU Si fruifluofïratis^Rtfponfio sEa rd terra bonJi unde feqmtiir in alps auditorum generibuJ,td ram non bonam fuiffe.hoe eft,corda ad uere lu cipiendum 8i inteHigendum uerbum apia. blt;^ naautem terraeft,quæbeneprocifatft aran , Siaratabene. Hxcinquampoftea apra ncaeftadferendosfruftus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..
Quo aute intelbgatur quf corda apta an neafint ad audfendum 8C iniellig^oduniu^^ij bum cum fruftu, omnescircumftantiç agr bonst terre probe percurrendç funt. , ^^
Agerideo appe!latur,quia aratro pro g’ cultus 8i paratuseft,in hoc,ut ferat fruCW '^^^ quiaaratro procifus eft, culius Si paralus. criant fert fruftus. Qlianquam proed'O ' ^ culrura non eft ex agro.fed aliunde accta , obj acceiTcritparatus,Si cultus, agerdiut r
-ocr page 227-Sexlt;tgf)b«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' tO-^
Sidonius ad (erendos frucliis fine dubio t* lis igcr copiofe Tefpödcbit agricole labonbuS.
Sic Corda apta Kidonea dicunrur K funt ad ttetum dei uetbuin cum frucbi audiendum K. in teUigcndum .'non quia ex fe apta atque idonei tanejed quia peruerbum patâtur.quia per uer-bum profeinduntut 24 coîûtùr, 84 quia dem dat inctementum, ut talia corda per uerbum para-U.ptoducant fruftus, 84 quia parata 84 culti Unt pet uerbum.ideo reddfic fruftuS,aliud een tuplum, aliud texagecuptum 24 c.
Kt quomodofehabeat Wa cultural Refpon-fio. CubUta cotdium fre fe habet: PrardicatiO Itguedipfum antrum, quoparantur corda, quçhicChtiftuSbona 84 optima uocar, audiet* til uerbum .retinentia 84 fruftum fertntia in puiemia. Nam nlfi Euangehum pt«cedat Ie«« gis feu peenuentiae ptsedicatio, efficit iHud ptx -1 difta tria auditorum uctbi genera, hoceft, corda (etuta.ociofa,inanta 84 vacua fruRibuS.Er ft liberuiuumhuiusrei exemplum cernete ,utriè oculosadnofttamhodiç Ecclefiam.qu«, fiend
' leueracredo.procb dolor, nnwaEuangtlq ptf
' dicabont 84,libettatis Euangelic« ed petuenit, quod maxima auditorumuerbi nunc par* fufio
' tatafit, 84 ad nullos fruikus Euaugeiio digno* apta. Ulo autem ararro pracdicationcpccoiten*
' nbsp;nbsp;nbsp;1« ulus eft prxcurf or file Chrifti loannes.querti dtnecefluateoportuitprçcurrere Chtiftum.ut
’ pirater 1111 apta corda ad audiendum CthaUi*
-ocr page 228-Iff Dominiez
joS
pirndum Euangehum CliriftiJtcCIiriftiijtH* cvultim o prçcipit dikipulis.nf a rain obhuifd' turned prçdicenc ub nomineeiuspacnittntia® 8i rrmiflf.onein peccatorum.
Tandem SC rcliqu»agH feubonx rerrforc'' ftanux rraétandflüf funt.Itcmde temport ft' rendi fruftus agendum eft, utenimagtmöft* timfert fruftu'jtë non nifi pfuuiaptrfufusSf. Ita nee ertdentes uerbo Si illud uere inttlhgctt® ftatim frustum ferunt, fed temport fuo, fiutut habet pfalmusprimus,tempore oportuno.lrtiu pluuia opus habent.hoc eft,uerbo dti, quout' gerantur amp;nbsp;perfunduntur corda ad feriilitJtf»
Pertinent itacp ad hoe genui auditorum utr' bi.qui ex prxdicatione legis territi, parati Ktul ti.habentei fpiritum quaftatum À tribulaium cognitione peccatijuxta .Lpfalmit. Et magna animifiducia K gaudio erigentes ft erga pro* milTiones Euägelnderemilfione pectatoruni. Hi inqnam bona illa terra funt Si optima,«' ponëteChrifto.hifuntinquam talesaudirortS, qui ex pratdicatione ptmitentiraptiSfidoff* funi.ad audiendum Si retinendum uerbum.cu« dignorumuerbofrudluum.copiofiflimaproati ^ioneinpatienria,
Bona terra quid fît fupra diximus.
Qui corde bono Af opHn^o.
Per predicauonMn panitentis beneKoftl' ncculto.
-ocr page 229-Qu!n(lult;tgefigt;nt, tOf Audientesuerbuttî.
Gradus tres fequuntur, qui do cent, quæ funi (Orda ilia bona amp;nbsp;opiimajn quibus e^icax SC fa luiifetum eft uerbS ; uidebtet, quae audiunt uef bum,re tinent.Sf froftu! ferun t urrbo dignoJ in paticntia ln patientiaaddit Chnftus.ut iciasho mini uolentiaudirc uerbû amp;nbsp;fequi ad ueros fiu-Üus.muliumpatiendum eiTe.Patieniiam opp® nil ofttndiculo, quo reliqua tria genera offen-dumurK fcandalizantur recedentia à uerbo.
Patientia fpedat ad formata cruds, que eft quomodopatiendum hr.
Cfterum m orandum eft, quo deus nonfinat nos efTec tribus illis infrugiferis audiforum ge-netibus;ita orandum eft, ut deus fee.under cor-da noftra K faciat ea bonam 8f optimam illam tttram ad ferendos fruftuS aptam.
IN EV ANGELI VM
MATTHAEI CAP. UI. DE BA ptlfmo Chrifti amp;nbsp;utilitatibus no ftri baptifmi,Dominica Quin quageßmx.
Soient hodie 4) more ftuhiSfinranimun dicelebtariBaclianalia, feftum prorfuS gentile tC ethnieum. quodGentes in ho norcmBachiolim feruare folebani, qui ^cusuini ab antiquis cultus eft, urquando 0-
0
-ocr page 230-IJf Doitlinicit
IIO
innia celhria rednndarct uino, quodbnMusS acceptum refcrebat Baclio.uiciilim kgntoitt ga tam diuinam liberalita’cm oftenderenr. Ad cuius f«fti imitationem adiiuc liodic feruaturf« ftum diui Vrbaniin quibufdamr«gionibu$,ub* iiinacrcfcunt.quodBachando, faliendoamp;aui^ liSad lullascufrendo reddunt eeltbre, Him:5! uenfimilc eft nos Gëtes.cx Iolt;»ga cófuetudinf, imitatiöe anteaffoiu Si innato quodâdtfîpæ' di zelo,ficut picrate alia.ut fun t fere oës PapiA^ lt;f fjremonijSi traditiSes.qua« ud exuno VtH giüo monftrare facillimfi eft, Bathanabarefcf' uafTe.in quibus in uninerfu m fimul 6( femel de' claramus.quid SJ natura finins Si quid pradi' re ualcamüsaicmpenos Quitos ede.K nihil nt' que fapienter neqj prüden ter agtre ; ut interim raceam, quod feßum Bachanahorum eredam, ex fingulari dei periniHione nob rrelidtumcue» quoinnotefcatnoïtales in corde ergadcumK omnesrcsfpiritualeseire.qiialcs nosforisofte# dimnstuidflicet ftnlcos 5i nihil intelligentes de deo Ai nihil prudcnter agîtes in rebus ad deunt pertinentibus, Quare lioc fellum Bachi men-’ to appellari deberet feßum hunianpßultiti*^ quo prodit felmmana natura cum ptopri|iquot; mis fuis uinutibus»
Et fîc cöceptum hoc feßum Bathanabu™ fortaifis aliquid cömodi adfert uere pijs.ut et lös Bachi cognofcât.quales iplï dnt natura. Qi propter Ü Über uidere quid homo poirier naiu'
-ocr page 231-^n^tU^tfimi* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;III
r ijfpkîto Badu filios ,8t uidebis homînê nihil fdicius præftarc quam ftulium 8t ftoliJum,
Qudautcm apudChrirtianos dikrtmen ali* quodßt.feparans cos àtilqs Bachi 8t mûdi.Prç-'trea ut illi, qui uerbum habenr, ex ternis operl busteftentur fe mundo moriuoS e (Te,q amplius corpora fua non exhibent terrelitia inftrumci» Satanæ3tiinpietatiSîuifiiin eftftulta Baehans lia in meliorem u(um transferre, idi:^ propter pi os.Natn mundus manebit mundus 8t eultor Ba dtidonec mundus heteritinttç prolubemuS hic rood« [la St idxta uerbum comparata côuiuia 86 gîudia etiam pris. Et efto.Ba.hanalia nianc -bunt in mundo, nee nomen immutare Ucebit, fiogïmus ergo hanc Dominicain uocari feftum ptinitentia:, in quo dehot tabimur hoics ab incita ftultitia, ut earn deponant, 8t fic animuin ®I corpus mutent in melius.
Suttle mus autem traftandumEuangcliüMar •b’ciàii.debaptifmo Chrifti, circa quem fi mul «plitabimus ufum noftn bapiifini.quo fic pare mus nobis aditum 8t adipfam poemteniiam ,ca ius fignum eft baptifmus 8C quam ut confirma fctChtiftus.bapciiart uoluit,8t ut nos certi effe gt;”08,quod adperpetuam poenitentiam fimus tiaii,placuit 8t Chrift o baptifmum inft iiuere.
Etfi fortaffishç noftne explicacioncs ad ahos ptrutnerint, nemomirabitur, quilt deftmatun» buicOominieç EuangeUü non trailauerim.Nï tumincipetemeas hasexplicanóes inOnicaha o 4
-ocr page 232-tw ^Dowinîfi j ÉuSgelfa fuJerc,era Lubtej in nunnwj ^quot;^^ mar urbc, ubi cöfciifu illiuS Eccleüf K rdinuâ Vand^Iuaiü nrbiü B^dunaliorum ffftuinf®' pit dio/eftnni Baptifmacis Chriftj Ä noM », peenirena^. Placuit igiturproprtrinftit“'“'”'^ larum uibinm ,pr«fcnj Ëuangeliun,d« bapO'' ima CIiriRi hoc dir tra^larr.
Summirij loeit
Duo loei in hodiemo Euangflio tra”’” diurniunt: Alter, quurChriftusbapnzanüO' luerit.qui baptifmo opus non habuir. ’«“ poilea profilitcommcndatio pernifentwAlt* quid fecutum fit baptifmum Chrifti, K quidquot;” ftrum fequatur. Et rft hie loens de utilhatib’bJ ptifmi amp;nbsp;Chrifti Knoftri, Vrertjinfus pl*”“* eonfolatione eft. Verumaotequam de hn Io;d agere ineipiamus,prxfinduffl inihicd de o«*' fione feu origine bapcifmi, uted fa.ihuspodf* adurutnriusperurniantüt.
Omnibus ergo confiât, in quod infottuniurt prorneramus ex lapfu noftrorum parctum, ti» ftihln irf, indignaiiois, mortis ^i darnnationis acrern»!:a quibus malis ut hberaremur, eonftto eracdeuS feCunl tempus,quO uokbarptrfiliunl fuum e mitre re, amp;nbsp;lapfum pareotii noftrorum, per I'lum refiituere. Hic uero anteq mitrerttur, ordinaxirdeus, nr quidam prieur for antetfdf ret Chtiftum, qui pararee mam ante eum, So' mma. q portentefie Chrifto obftaculajollerci-liKpcurfor loamsfuu cognomincBaptifta, fU'
-ocr page 233-Qttin^ttdgt/iw«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiJ
ws trat offidü.itftc Efaia cap. iüi. Et Mahthia «pii^.P^patai« uiam domino, tlamareomnc tuntm fanum effe , K omnero glotiam eins, quafi florem campi hoc eft ,prccQilt;arc omntni nofttam luftitiam Kiandlimooiam, nihil effe ad hluutn.inió lilas rt» ftponendas elle, tanquain adlaluiem coianidtoinudles, Si obllaulaim pedittnia adutniutum Clniftum.quicfiei iuxta Vaiiunmni Malaçhi» lap. Ih. V t ignis c on flans Siquaamp;httbaiuUonü conflatums »cemonda-ittïusargeniun»,hoc tft,humanum genus bpfu Ada ptidhum Kpataturus,
Nmero opera Ioannis àfuo officio K doftn nadiuerfacffçnt.bapnfmaiç utebatur, qæ erat fi^num iftin« prçparationis, quam pduabat lo-annesin occur turn Cluifti aduenturi. Ulo figno ttftibaturloanntsdclua dodltina Si officioffei li«rquod docertt Sibapniarcr in prapatatio ncmfututiChnfti .dodtrina pet fc frigida Si ba pnimohigido ,inhoc,unnftuuri perloannem
1 tibapman berent apii Si idonei ,ad baptifma Cbtifti,q{ottibapnza»uTus igni Si Spitirufan-
j fto,idtft,qui foret dofttinaSe baptitmo'oSnis ftigidaat dtfpttatlöiptoxiroacordajxto Eui ^tldnucioSi Spuirufanfto cordriiinflämaio«
' uSicalefadlotc^inSlnratutus Sicalcfaibutus.
Obiedioï
Quilt deus nópetmifetii Cbtifto fimul Si pc* ' lUUruiunSiEuangehutn ptadicare,
-ocr page 234-tl4 fl Dominiez
Refponßo:
Id idea faflum t k.n« terrtret Sf dân.*rlt;f,4“' uttonfolarciur miffuserat. Deindeutadwonf rem nr praedicatione pernitetix amp;nbsp;Euagclnf^P’ randa eße. Suui amp;nbsp;hoc in fug pfonæieparaiiO' ne diligemcr facit loâues Mat in. Kloan i. uM £lt; perfonam (uâ Si officium àperfonaSChn®* amp;nbsp;officio tins egrtgie dilctrnK.Cjieium abhe^ Joanne Baptul a peurfore Chrifti, uoluii ebn' Jius bapfizari.Sed qua obfetrode caufaf'nifi“'; fitut ipfe ait in hodicmo Euagelio, omnew®®’ am adimpleicc. Deinde ui pditaiiontm Ioann® Sf baptifmflde pcrnitcntiatonfrmaref,gbu*(l* rebus poiro agemus inexplicanone primihui“» tuangclij loci.
EXPLICATIO PRIMI LOCt
lt;[] Diximus in hodierno Euägflio duos in® gnes locos cotinch: Alteril turCliriftusbapnï*, ri uoluerit: Altcrü qug cemoda Chridübapnrt Burn lunt fecuta , Si qd comodi no5 inde actipi* mus baptizati. Ordo pofiulat 8lt; occafio hie 10' qui de primo loco, quor Chriftus bapiizariuO' luerit,eû bapcifino opus non.habuerit. Vtriieft diriftübaptifmoopusnöliabuiffe, (icutnecdr cumcifice,8calijs ludaiiisIegibir.qbuSiairtnft fubiecit. Duasiggt;turcaufasbapiifmatisChrifti repeno: Altera ipfeClitiOus allegat.tiiinquit ad {oanncrecufante ChriftS baptizarciOmiiti nircdiccuim dsccr,iit cdpi camus c tant lufui!-
-ocr page 235-Qtiiwqudgf/imrf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«$
Mm: Altera ex cognatis fcripturj loeit inquire» 'dacft.ubiChiiftus commedat pdicationem lo annis.Kfitnulipfeconiïigitaepraccipit pdicationem pccnueniiac SiEuangclp, ut Mat.xi.lSga Otationc adturba faitacoinmcdat dodbina 8C officium Ioannis,amp; autoritatt feripturr confie mat.AiinamtÿîHiceftemde quo leriptum eft; Ecce ego mitto nunciû nieum ante facie tuam, qui pirpatamtus eft uiâ tu5 ante tc Ke. Et Mat tbjci.iVq.ltgitur, quodChriftus capcrit ptaedid tt panitcntiä, quod tame de rf’ptio eius officio non trat.Qua ergo decaufa^ nifiutprçdicatio-nem Ioannis de pœnitetia eöfirmaret. Ait enim: Rtfipifciiednftat enimregnum cxlotum.leni Eut«: ultimo pcipit apoftolis ,ut fubnoie eius éditent peemtentiä Kremifiionë peccatotutn.
Debaceaufa baptifmatisChrifti pofteriotc uuncdicttnus.pofteadiftuiidc piiorc.Quüne* ttflana igiiur fit pdicatio pœnitëtix.uel inde fa fistonttate poieft ,quod deus optimus maxi-mus ,cü conftituiffet fccum emittere filiü fuum unigenuümbunc mundü ptçdicatotem Euin-gtlq fit tonus humani generis bberatotctnoluit idipfumfaccte,nifi pracurfotëpr«mittctet,cet to {tiens,^cul dubio, (uü filtum nihil aut patum tffeflutum ptædicatione Euangcfii,nifiloan« nespanitemix ptxdicatorprlt;cccdetct, fit oh* fiacula emnia remouctet fithominum totda adfuftipienoum Euangelium ptsepataret ido nta « Pratetea fan« nihil tft tettius, quant
0 un
-ocr page 236-j:É C|[ Dominica
Euangelii prxdicationem fine prçdicationf p® nitcntix,ede inanem fid infrugiferam. Viwi« »ger nunquam féliciter fen fruftus, nifi finiocw lus, 8d aratro bene paratus.ita nunquam «^ cum frutffu actipient Euangeliü fine pdica'ioquot;* fcrnicennx;uclc(iamiuxrailludE(a. cap^vi. Super quem requiefcet fpirirus meus, nifi lt;“?*' humikm. o’contritumfid rrementemfermO' net ineosCftcm quemadmodum ttrrçnûquâj'^ cft gratior pluuia, quam ubi præ foliS *fi“ “ '* ftit:8d homini nunq acceptioncA potuS, q“’® ubi fitit:ita cordibu» nunqu m gratius ac a^' ptius eftEuangelium.quam ubiprædicano*® pxnitentip priusfunt cult*,fid utitaloquar.ela' borata.Prxterea ut lagena repicta refpuiruinUi quodfuper impkreconamur, ita cordafaftidmf Éuangclium. non audita prias pornitentia .Cu' iuc rei exempla, ne défunt quidem hodie in ai*' qoot noArty Ecelefqs, quj nimia Euang« lijpf* dicatione.ncgledlapanitentia.pnmunilafii“* acfecurxfueiuntredditx. Infumma paniten» lia adeo res tftad Euagelium neteflaria.q»®“ lïnc iUaEuangelmm neeg inteHigi ,nec perdpi cumfruiku teile poteft, fine qua fides fubfifief* requit, fine qua non patet aditus ad iuftifi^f® nem: randemfine qua uana eft Chnftianinoœi nisgloriatio.
Qlt;iare banc necefTiratem pornitentiar, nt Chriftu» confirmarer, baptizari uduit, 8tut docerct fine pœniienria nihil efie predicate Eu-
-ocr page 237-Qumqu^gefiiM«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1’7
Ugcliuiu.St quam huiu$ prxdicatio nihil fit fine paniwntia Jatis teftatur hodie muVorum Pfeudoeuangelitorum fecuritai amp;nbsp;fraudulentia duplo maiot quam antes,turn nondum efle^Te-natum Evangelium .Hoc tarnen in taufa no eft (cdanimotumnoftToiu naturaUs maheia .quae non pantin,nt uitam muttmus St animo St cot portin melius,Imd quid mitum eft, quod ani-niiimpietatemnondu depofutt'mus.eünedü ftultos amp;nbsp;ndiculosBachanaliorum mores exu-ttimus.Cogiiadum ita'q effet hoc die SC fem per quotnodo ageremus pecnitentiam ,nu'lahcwa cenideaduentuChriut, non quomodo ferune wusBacho SC indulgetemus genio ad extrema, nftjuoluptatem.
AheracaufaquurChriftushaptiirriuoluttit eft cöpletio omnisiuftitite.Sic enim inquit Chri ftui'.Omine.fiCnl'qjdecet ,ut topfeamusomnS iuftitiam,hoc eft.iuftum ac decorum eft,St nirj-uttçofticio eonueniens,ui ego mt tibi (ubqcia, iuxtameum officium, ad quod miffum à pane into diuinitus.no ut mihiminiftretut, ftd ut ego minifttem alqs, SC tuutfinas meinte exetcete mtum officium. Eft ergo hit omnem iuftitiam totnplete ,Chriftum decorum fui office faccre, SCloannem fimulfuum decoru ptsftare.Deco turn ofticq Chriifi eft, de (uo lure ce derejubiiee re febaptifmau ptrettr iusfuum.inferuire aifs, fieri poft ttmum omnium.deqeere fe infra o5s httiniliaxt ft cotant omnibus Sic. Decorum ut
Q V
-ocr page 238-|i5 Ijl Commies
ro officii lotnnis eft,adeo^ omnium noftnii», Utfinamus Chriftum nobis fubieftum 8( inW' uientemjnnobis agcre,fu«hiimiiiaii5isS.'a£' ic^tionis officia in nobis excrctre.quodubiht, tandem K adiuftitisimpktionc peningimuS
V oluit ideïreo Chrißus a loannt bapnzari.uf dum Chrißus fuum faccret officium, amp;nbsp;loâncJ fuum.ffe irtiuradiuffiiiam ucram.iiakntrwco ram dcoiNam fi Chrißus bapiizatusnó fuift» gt;nbsp;boeeff/ubieciffctfc infranos,non eödgifte'”“ bis inni[ia,nclt;5 loaniii profuifiti fubifftmChn fti ad iuffiitanx.niff ctlfnlet loannts Cbrifto®®* lenti feiubijcere. Sienobisprodcritbaptiftquot;** Chrißi. fi pcrmiffrimusiUumfuumofficiüf^^Ï re fubijciendo.S; nos uiciflira fecfrimusnofti“ üffui'jm,penniitctcs dirißum infra nosdeiidi à nobis baptizarijd «fl.cognofccntclChtiftu*” m hoc ueiiiffe.utnobisfciuiar.utnobislcaftO' mnctniuffitiam compküdam lubijdatS^f' Halt; ratione bapnfnjus Chrißi fit noßer baptiim^b ficut K omnia rehqua ems amp;nbsp;difta amp;nbsp;fafta.
Sic circumcilus fuit, qui iure circumciConino lt;rat obnoxius i Sie fubiecit fe noßffs infirmé’’ fibus.
Sic toti legi fadfuseß obedicns. Sedhaco» mnia in quem finem^ Refponffo : Vi doetf» bium ehe offuium, deqeere fe infra nos, ut af iußnipimpktionem perueuiremus, Kucrai« lußitiam coraradeo uakneern, acciperemus • quem.fiiiem alqs ueibis eloquitur Afoftolid
-ocr page 239-çrw^ttdgfpwi«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lia
ïdGïla.Üi^Fafluskgiobnoxius.uteos.quile«
{jurant obnoxii.rcdiincrcc.utacloptionc lusH-lotum accipcrcmus.
Praur diétas Ónascaufasbaptifmatis Chrifti
Ktertia adp«debet,ne uiUtaie bapidmi offen-
lt;lamur,amp;C tequantus dlum lanquatn opus pio» ptet (uam uibtatem non planens deo,
Qi.aTe Si idtouoluit Clntftusbaptixati.ut contirmaretnoftrübaptifmumui opus', quod placet deo.Çuia enim Chriftus baptiiatus eft, Ergo bapnfmut eft opus dco niitum m mo -dum placent.
SEQVITVR EXPLICATIO TE» XTVS PRlMl LOCl.
Tune accedit Icfus» :
^Cûfieptædicaret loannesindckrtoludça ptopelotdanem .QulaCbriftus accedit loan-nein nee finit loannetnadfe ucnitc,ftaiim indi cat,in quem finem uenctii ,8i quur à loanne ba ptiiatiueUt, nimirum inhoc,uto(lendat pro« pttuin iuü officiumefiejctuite a1qs.\
K GaUlxaad lordancm.
Citcumftaniiçlocoiumcenificanibiftouant»
V ibaptizareiuï ab iUolt; ^ticonfitroat’onem dofttinx Ioannis de pet* nitenua,inboc,ut dedavatet fuumofficiumeif® fubqcenfe aVqs ad compiendam omnem iuftl* tiam .SCuteonfiimatct noftiumbapibmaj^'^^ opus dco pUcens,
-ocr page 240-|tq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Dc«iflfr4
Joannes au fera prohibcbifilluni«
Docec lodoncs ma hac prol»ibiiione, quonifl dohumananatura trgaChnftuip nolemçni gt;lt;nbsp;nobis fubijccrc.adfeita fit.Chfiftuiueniiin hûlt; nt bapiizçtur à nobisJd eft.w cederet fuodfæ' lt;e,8i mbijetret le nob»s. Humana mro natur? pon fpeftans officiu Chr jfti,m«jcur «un» ex m' gniiate perfonaciHinc fie, quod deterreturnU' leftatt Chpfti, 8^ proprer fiiam indignitatë 1'“/ mana natura nôadmittit officia Chrifti• Cogitaqic loanues: HicCliriftus dei altiffimifil» ut eff, egouero homo indignus K peccator, quare ad me non pertinet Chriftus, quare roei officii non effbapiizare Chriftum. VerurohaS loanii cogitatiöes in uniuerfum hic reheit Chrt ftuSjCumait.Omittc.clececenimnosiroplertO' mnem luftitiam.q.d.Chriftus: Nó fpefta dignP catt m aut maieftarem mea, fed officium roei“« quur uenerim,quod eft,ut de mto iure defiftaffl K fubijeiam me infra te.atep fie infra orones no miifS.ÜocccigiturhoçrelpôfuroÇhrifti.uiCquot;“ ftum nonexd'gnita''eaut maieftarefpeâein'*’* Sic enim eöfideratus magis çerrori eft.quaro con folatiöi.ifd ut illum fpectemus cxofficio, quuf uenerii. Quapropeer SC per toium noouroTf* ftainentü introducitur Chriffut philJthropoS, nulla aut dignit.iie aut maieftare prapditu.’,®» in ipforegaliingreffu Hierofolymam.dedaraiu rus fe regem ifraeli promifTum jnfidetafmæK pul;0£ius,ut figiüficatctfuaoi fhilaiuhropiaoïi
-ocr page 241-OfiiiliJMifje/jw«- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lit
in hunt ufum 84 Alius hominis KDauidis ucnii. Et ita apptthendunt cû duo cxci.K uifum rcci piunt.Mat.xx.cap. Vbi clamant:Dominc, mife KrcnoftnfihDauid.hdceft, q uutnifti in cat-nem contempta p«rfona,8C BliuS Damd.ut hu-manis mifetns adReeterts.
Potro cogitatui in loanne de fuaindignitate herent in natura Humana, amp;i quibus omnes ho mines funt obnoxp. Sic enim oês cogiiamu» ^ fidigni elTcmu$,uei fi fic K fic etfemus Sic. for-taflis mifeteretur rtobis Chriftus, prodeffet fui S oftieqs Kc.Ethi coghatus tam ih loanne, quàm in omnibushamimbas anfam feu caufarn pre-bnerunt omnibus teremonhsamp;itit'buS Papifti tis.Humana enim natura cum intuetut maie ft t ttmChrifti.ftatimaccingitur ad cultus,quibus tantammateftatemuenerari uultK propitiuni teddere, neglcito interim uerbo ,qnod monet Chtiftumexfuis offices cognofcendum efie. Et Chtiftus Mat.ai.tefpondens difcipulis Ioannis^ inienogantibttstum.anipfeeflet,qui effet ucn-intus,an alter effet expeftandus,Dixit illis firn» plituer ChriftUstlie SI tenüciace loanhi ea,quaê anditis Sl uideus, Cacti uifum rccipiunt, claudl ambulant Kt.
Ignorantie exemplum eft in loanne ,qui ad'* VuttgnoratofftciüClvifti. Simde exêplff exeat in Petto lo xi'n.non uolente lauati aChtifto,
E^ot tcbaptiiati debeo,
Xttbabumau« naturae K tattonis opponï*
-ocr page 242-t« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ üom’mcn
tis fuam ïndignitarem gratiæ foanneJnoflnll* le agit,quia ie indignum confiittur. At malt J* git,qui non ftaiim acquiefcit ^ipofita:gratis.
Sine modo»
Apprehrndroff'Cium ntcum,qiriaiicni,utmlt; fubnoam iudigms 8( pfccatoribus, amp;rtJinqu6 Iperu'ationes tuas de maitftate mea, Refpon-Turn hot Chrißi plenifTimum eft omni confoU tione,pro infirmis conkientijS.
Siecnim dccetnosimplcre omnem iuftitiam» *’
‘ Ego quia fubqcio me nbi juxta meu oifitiHi Efa.lxi. Et Mar.xx.Filius hominis non uenit,bi winiibretur fibi Äc. Tu quia finis me in te txtt' ceie meum ofFiciuin.fuftitiä inte Hige hit ipfunl decorum utlt;iufcp uifici),quo detoroobicruatO, iturad iuftitiani, utfupra Multi torferunt Iciit hoc locoexplicando.amp;f ad hue torqumt. Confi' Ait ucroiotius difticulrarisfolurioin uerbodt'
«t. Tuncdimificillum,
Admoniii a' Clinfto primn intdligimuSO* fera dci.Et monemur hicexempioIoannis,ul fit Kifiliamus noftrx indignitaii, ne propter il* lam.oblaram in Chrifto gratia m extludamut.
Baptizatusautem lefus, EXPLICATIO SECVNOI LOCt
lt;Ç Oocet feciindus locus de coinmoditatibul 9i rebus,qux bapnimuin Chilili fecuex funtitX
-ocr page 243-Quigt;llt;l«4ge^«i» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tJÎ
tjuibuspofteacolligimuä.qux comoditates 8C Hoftrum bipüfmum fequantur, Primum bapii ano Chtifto.cæU apeni funt^Spiriiuffanftus de {tendit è exits fuper Chnfturn.K audita cit uox i «lo.ditcnstHic eft filins meusJn quo mihibc nepheitum eft, quç omnia non tâ propter Gbrî ftum.quàm propter nos fait a funt.Sienim hæC poft baptiimü Chrifti fafta miracula, fob Chri-ftoreUquerls^ parum cqnfolationis 84 utilitatu tnde ad te ibit. Verum ut omnia Chrifti ad nos pettinent,iia 8t.hïC.Ficnt autë noftrahæc qui» do credimus 81 noftturn baptifmum talc elle 0» pas,Si ita placerc deo,ut ad dlud eçU adaperian sar, detur nobis Spirnutfanftus, Si effitiamut pet baptlimam figna je aux, Si inbaptifmo dU hfti dei filtl llçc fiquidem omnia fe cum fett b» ptiîmai à Chrifto inchoatus Si ineeptus.
Et ne qui» errer tanta commoda fequi nofiriX baptiCmum propter aquamundam ,iS hiat ,c» continjete nobi$ propter piomiffioncm Chti-fti.quamadtcxuitbaptdmohisuetbiS; Qvûcre-didetiiamp;baptùatus fuerit,fafuus erit,Marei u\ ùmo.hoceft, qaodPettus Kitotum capiteftei do ait. Baptize tut anutqaifej) fub nomme Ghri* fti.athâbeaitetniffloncmpeccatorum, Salautn uero efle, Si habere remiftlonc pec* tatotam nthti ahud eft, quàm adbapufmü no» fttam aperiti exlum ,dari nobis Spititumfan* S\am,?i prodamari nos dite il os dei fihos.
Rdhastjnat commodiutesbapüfmi^B quia
-ocr page 244-3’4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iff Comintcé
uerterit oculos.rcperift fylbam pfenam'omnl confolatione,amp; tuthlimam ancoram aduerfus omnes teniationes,qiianriimuij graue?,Quant obrem non immerito amp;nbsp;lubetur amp;nbsp;appeilaiur baptiCmus cumh Le fuis a«nexis utihtanbus^ quibufdam firmiiïima quædâ aneora, amp;' innpa gnabilc propugnaeulum contra omnis genenJ tentatjoncs/atanaf.mortis amp;nbsp;peccanQuare » idflu' il tentanonem, cofolaberiste baprifmo, amp;nbsp;opponeïtentationi amp;nbsp;tëtatonbuj, tebapti' zatum effe.Si idea propter promifftonetn M'’ fmo annexam,faluum,hoc eft.tafem.qui cilnrt apertum babes,qui5pirjtumfanftu«n''*lt;^*°f^® amp;nbsp;tutorem poffides, tandem quies dilefl«’“* filtus.In hüc ufum pertraflus baptifmus wäg''* (onfobtioni cft omnibus hominibuj/“quot;’ ’quot; uixullusexiftatbaptifmiufus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.gt;
Sub Papatu praeter nudum fignum nil'''''® propofîtum eft, quod fine omniufup«’ “' ' contempto opereiudirauitnus.Necdef'quot;’' die, quiprxdidlum bapnfmi ufum à bPquot;' Chrifti ad noftru denuatum, in uniuerfu’”* nuant. Catterum non tantum commodirates baptifmi.fciliret ad w«quot;”, J^ Traum aperuiffe fecælum, libidemifTunie', Spirirumfanfium.te dileftum dei fillin' ‘ ƒ jj Aura,oportet eriäfeirebaptifmüedeugn“^ nitentjp.hoceft.mortiPcationisS^ ^pn/ nis feu uiuiftcariöis»ßa pcifmus femel tan'^ .^ luigic homini in hac uita « V«rum mordue
-ocr page 245-QJim^Uig'/irtl/i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11,
K uiuificatioper tod uitädurantrKinhis rebus Wms baptifmiufus jonfiftic. SecUptiores tom-modnattsmagisatridenthominibus.quamhic de mottiücatione ufus ipfius baptifmi.
Quis enim non adfeftat ad fuum baptifmunt wlttmapetiü.dati fibi Spititmnfanftum ifieri dileftum deifiliumï Atbocopus,hi£^*bor eft.monificarione teftarinosbapiizatoseffe. Quate meminerint omnes baptisatije etiam in bunefinembaptizatos effe,nouäuitatn ut inci-piant SCinnouitate uitxambulent.quodeba-prifmifinemulrisdifputat Apoftolus ad Ko-manosjexto feptimo di oitauo cap, Aft pauti tüni.quibuncbaptifmifinem feqwütut aut prx-ftant,8t quamhifunt pauci.imd pauciflimija-risnos omnes teftabimm per abominabilia il-btequenda BachanaUorumiefta.
Dc or dims pukbritudinc,quern ferua* uit Euangclifta circa rcs,quæ acci dcrunt poftbaptiftna Chrifti.
Primumenb apettuntut/td q«od fit, quand» quot;ospetbaptfimürecipimut ioBce'ebä.in qua, qwfuni.iUisiam cxlü apenum eft.Poftea datut SpirimflanibusJd quod fit ,qnper monifiean-unem51 rtg«neiationcm,quaefit per Spintuns tiuftum, adTkum, vq. St. Ioannis,iq.tegenerx mut adnoulukäStfimus noux cteaturx Ai it une Cuta» dkefit dei Wq,sr aü 8t acee pù deo.
P
-ocr page 246-ili nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riominicd
SEQVITVR. EXPLtC. TEXTVSJ Etafcendit*
^ Chriftus fic defcedit in baptifmum, hoceft. Tubdeie fe omnibusinfirBiitatibus.quod tarnen pofrea afcenderit rurfuS in cælum amp;nbsp;gloriofiof fallus Et.
Etecee aperti funt cxlu
Aperto miraculo ceftaturdeu» fibi pintere S Chriftum K baptifmü Chrifti.KptrconfcquéJ «iamnoftrum baptifmum,
, Etuidi'cSpiritumfanâuni»
. Spirituffanftus datur poft baptifmum reftof K cöferuator baptizatoru m per totam uitan*
Tanquam columbatn.
Reuera columbam amp;nbsp;fpiricum, tefte Tert“'' ano.cuiushzc funruerba: loânes p«di«tfpi' Tirum colübj tapfum defedifte fuptrdoniinuin. qui fpiritur cum bic elfer, tam ueraerat Ktolu' ba, quain fpiritui, nee interfecerat fubftantiaquot;’ propriam,aflumptafubftantiaextranea.Dttaf n* Cbrifti eStra Martione K reliquos hftnitob
Et scee»
Beecattentionit parncula.
Hi'c eftfïKusmeus«
Sencentiageneralis, qua diriftusproclaim' turiuftitia K falui noftra fola.In fumma.eam hunt Chriftum nihil placer deo patri.
-ocr page 247-ÏNEVANGELÎVM ‘ lM^TTHÂEl CAP. IUI. DOMI nica Inuocauit«
r E^mus proxima Dominica d«
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imo Chiifti Öt noftro, quem gtatu K 1 laccepmm opus dco eße Jub^ft** ’b-* —lt; quotminculis K cxlcftibuJ teftimo» ’'ÄsUti» oftendit Eulgelifta MadhçuJ.cum 4?di dit adbaptifmum Ghrifti ƒ ïlos'fuifïc faftoi ag» 'o», Spintüianftum defcendiUe, 8^ “0“ 1 -® audifideuoUde -.HkeftEUus meuiddeftus.irt quo mihibcneplaciw eft.ExpofuimuS quoqj «» “oda utnufcgbaptifmi 81 Chtifti K noftrtmide bcttbapihatis adextmplüChrifti apeUji cvo5. dm idis Spnitufanftum St prodamati tidlt;i« diotdiieftasduEUos,
^dquxomniapukhenimo ordine quadrat boditmum Euïgtiium, idqje x mut ua quadam tobstcniiabaptifmi Slttntadoniï ïnmumincipu (atan ftmere nobis excplo Cnn
1 nbsp;nbsp;fti infidias, quando uidet nobis pet baptumum cçium apertum eflc,datum Spititumfanftum,at uosfaftosdeifiiios.Netçbaptdroû admoda o * dit tatan, quï tril reViquit nobis tub Papatu.ma doVicenuttumiUiusuiumSt commodaimpeda
1 nbsp;nbsp;nbsp;te,ne apetiantut aeVibominibus per ipïum. ne 1 deturiUis Spirituffanftus SC nc Rit ddtï^* de^ n id.quare nt qsmiretur,qpo(Iiiïat5.iubapttï* ris bapiiitnü impedirtja iaat,que 84 R nou vm-
-ocr page 248-lit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tÇf DomimU
pedir? queat/ufficit illi, ut pereac ufuîbapH^ quo perdito.nihil ferciuuat baptizatüeUtjnio maiori iudicio dt baptifmut hominib’ baptiïJ tis. Qiieinadmodö etia nihil ^fuit Ifratbr«ful» Hube ambulaiïc, p mare tranfnffe ,Äin Mofcn fubnubc in mari fuilTc baptizatos «osS^ræf'® readConca.x »Nam qplurimosillörünonap' ^bauit deus, g poftea uarrjs poïnis in def«'® periere»Sed qa hodie per uocatü EuSgrliü r«dil’ uer us bapcifmi ufu$, tedierüt Si fept dtfta nuni baptifmieomoda* 'giturtumuituaturhodiej* tan, ga uidet multi» baptizatis «lóaperwcn^ illu Spiritumfan^ü datü,8i illos dileitosdein« os faótoj. Hint nöe infinui tumultusinEdcfi^’* fere nö niimcrandæ feft«, amp;nbsp;oîum rerun^îf ßma penuria. Nihil hodie fuo loco Si ordineer ^i^'*.rP P®f® ^^iia ad unt, intus Si foris anguüi firna.^ togatisludis.cruëtæTragœdia’exhil’tquot; tursic. Verü tantarü turbarum in Eedefianort eft alia caufa^qua ipfe fatan,qa uiderde lum aperiri baptizatis, dari lUis Spiritufanctaw Ci rpnunciaricos ddeftos dei filios-Monet in? in genere cuentus tetati Chrifti p fatanS bap«* statos,qui Spiritumfan^tum acceperunt, Sip«' lum cettificati fun t, quod fint dei filij, herede dei Si cohatredes Chrifti,fequi tentation^qu® lieer accidar,tarnen magis folationobis^“'l bet gterrori: fcientestentationemcertinim“' gnum efle Si teftimoniu, nos cfteingrtiami“' fccpto5,8i Spirlwûnôo donates i atqi adeofe^
-ocr page 249-Inuortfuth
lt;19
gnum «lorum adnospettinete ,KnoïCerio ruitio ueiiaii turn pftnua puti SC f^nceriuerbi lt;
Summlt;ri) loei.
l Ttmatot Satan acccdii turn primum tenta-tutus nos, quando enemplo Clniftibapiuaii.a-pttiutut nobis c jU,datut nobis SpitnudanfiuS, 6tptoçlamamur diUftidtifibi .boc eft ,quan-do ptxdteatut f^ncetum dei uttbu.quod ubi fit ttditueiusbaptifini ufus,8t redcunt iiliuscom moda, qu» fun: apenti caelum baptuatis, dati Spuitumfanftum.fietidilcfti dcifilq: hem cum vetfamut in deterto ?lt; inci pi tous efutite ,boc eft, Wibiptacfidio aliquantulum deftitui.
l Ttia funttentationum gtauidimaacpoten-t®ma\gtnçta. qbus tentans fatS adotiiut pios, tuta uihus, faifus uetbi dei inielhftus, 81 ftu -dium glotiç,potently 81 diuhiatum. Hatum « i quot;m tentationum qua: qi habet fing,ulaiero fin a -lern caufatntPiiroa.rooVtiut fata abducete Chri ftumaSidudainu«bum;Secunda,auM0uctbi tuttlfchu adf ahum; Tenia, ad faffum dei cuV tuminftituendum .Solouçtbo tefiftimusfata* h«,amp;l ilium uincimus ac fugamus.
Tunddus dudus eft* tXPUGATVO VRIMI LOCK ^Ptlmus locus expUcat titcuftantiam tepo» bt quo Vol« accedete fatan tetandi gratia: item Octupatus eft in uadenda citcüftitialoci.in quo Wet nos untidi gratia adotiti fata .item de oe«
-ocr page 250-MO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HI DcMinici
cafionttcntatióiïfatanicacagit, que eflip’’ *. mes. Turn enim fatis certain otcafionci«»»quot; faran habet,quando inopïrau} abijustulum ftimiprrfidiouerbi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. gt;
Quantum adcircumftantiam ‘*’’’P®f'*f^ net.quo foletaccedere fatan tentacnr.kienoquot; «ft.fituti K in prjfatione h uius EuangeW lt;®P fc fatis diximut, turn primum accedcre fatal”* tcnracurum nos, quando per baptifmum f®* in regnum cœlomm tran flati, èc E«!«''? fiirocmbrafafti.'uel quando ufusueribaptn per purum ac fyncerö uerbü docetunfotofquot; in note partis ßf filijKSpiritaffanfli bapt”’' tos ede in gratuitaro percatorum retniffto®*quot;’' nobis ejlos fafios apertos, n obis datS Spint“quot;' fanftum.ßf nosededileélos dtifilioJ-E*^“^quot;' liocuerum fit,turn primû accedcre fatansw ttquot; tantera, id fatis doefthodienoftra temporal quibus fyncerum uerbü reddidit nobit, uff“ quot;nbsp;ptifmiufum : qucprorfusomni$nequitiatp3'f ipfc fata fob regno Antichrifti abftulcrat.y iof' ir.us 8fhodie qua'm furfum deorfum^ miffquot;* fatan omnia,qui fuperiori feculo .cum tifnquot;quot; fyncerö uerbofpohati.amp;uero baptifmiufupf' tiati.ne cömoiiebat qdem fe.tantü abfuit, ut “ƒ tumultus,ucl feditióes.uclfeflas cxcitaret.Er« enim tü traquillaoIa.Et Certü eft cxfplo Chnquot;t tenrati,tnm ad tentandü accingier farana, qu*® do p fyncerü uerbü fadtifumus popufusdei, K per baptifmum dileüidei filqfafli,af^inff'
-ocr page 251-iBKOeiHÎt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^M
gnumcatlomm t regno fatanx tranflati.
Sic Krad cü tfl« in Aegypto.nô adniodû fat* foUicitiuit Iftael.tëtationtbus. At cuegrefÎM «£-ht AegyptOjpopuluidetfaftuïjP Hiaretrâf^f' (ct,tniiacala dei uiddfet, tü in^ accef^U fati, St tnarntlfrael oî gnetlt;ntationum,ad«o ^lt;x tôt nnUib’ex Aegypto ^grertis.tantü duo in tetra Chanaançutnittnt,Caleb Si lofue. Sieexpeti-inuthodicquâtasinfidiasftiuit fatä eômuniiu* uentuii fub fynitri uctbi prxdicatione, ad con-moda bapdimi pcipienda.iniciatx . Cupit cm g Utaks Anabapuftas infantibus baptUmi fignu enpcîe.molnur pet alios dignuaté 8t roateftate bapiitmitxienuaredtë p alios pcipuotbaptifint tSeclus tollere. Qux oia cofit mat titcüllamii tepotis ,quo folei lëtans lata accedete. Quanti» uero attintt ad cit cumftantiâ lod.fciendü eft oc emploCbtifti, lû etiaadonrinos fatani têtatio ombus maxime cû indefertoag,itnu5»boc^» qn omnibumano pfidio deftituii fumus, olbuS ^lennbusoctabôibuS'.ralis em lotus dlcltut de'' Uttus.NamtumtaÛQintipit delpetatc SCdicue quot;X) aÆ bu b0 Çcin lutU i|l/(0 Â^ bu b^ ïttnWA^tïii^‘baüfic atgutnentamr confit mis tau ont. (Jetafio utftusûbldteft Chtift«» Brgo fame ptrlbls.Quare SI fat! ,tü Iftael in c ftitoagettt,i\\ü aceinme tentationibus adortuS cft.Quoties cm non difitdit iftael ,nuc de «bo uttidtpoiu,nüt de pt pfidio del-E-xo.xüdquot; du*
-ocr page 252-tjî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Comfmcrf
fidens adafpeflu Pliaraonis.Exo.xv. diffident de aqua,Num. xüq. de præfidio dei.refpiciens ad uiros fortes ac robuftos in terraClianaaii.
Et nos hodic,quicrcdimusEuangeIio in defer touerfantes.lioceft.cxagitatioccafionibujui' éiusamp; præfidrj, mirum in modum tëtamuraSa iana:quidamexnobisdumnon uidentpræfen-tcs oteafioncs,quitus parent fibi uidlutn.confe iuntrerurfusad Papatum, quem uidentadlwc florerc,Sé optima ftipendia date, quidam nofta diu^ macerantur oceafionibus ad futurum ui' dtum parandum,quidam caufai huiuspenm«, quxhodie omniumrerum eft.ttâsferuntiuEu angelij dodlrinam . Adeum enim modum Hî' bet communié omnium ferc clamor:
Antequarn prodirethoc Euangclmm.^uf cum blafphcmatoribusquibufdainapertislo' quar.nouailladoftrina, omnia udiffimo pre' cio,in maxima rerum copia,parabanrur, «“ ' diein maxima rerum penuria.cariffime“quot; buturomnia. His amp;(îmilibusblafphemijst®f oflt; refpondimusin noftro Catecliifmo. jj^
A ft nos, qui uolumus exemplo Chrißi et lt;nbsp;Si manere diltdti dei fïln,cogicare oportet ^^ geliû talis penuripno effe ^priacaufam.^^f rnêcaufam impqi.qEuangeliüautnöhabet, corde ilh nô credunt.fîc penuria, q hodie eu Euageho porna eftingratitudinismudicrga ^ angdium.Sic Matth, vüj.impij Bergefeni ’ lunt/uosporco;.
-ocr page 253-T««0f4Mit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155
Pq autem penuriam, qua: hodie «ft fut Euan ^dio/udicabunt camfercudam effe xquo ani-«nOjUtimpiusmunduS puniatur. Atinquis: Et nos (entimus iUam tttum omnium penuriam lt;nbsp;RcfpondcoiNosfeinimusquidciUam ,u«rum non fieul mundus impius fed ut defertS in quad duid (umuS à SpiritufanÓo.ut untemur aiara na ad piobationem ftdei r.oÓ rr.quamaut habe TOUS,aut habere deberemus «rga Euangelium *
Qiuuero deus pomitChriftumfuum alere in deferto per quadraginta dies amp;nbsp;nofies, is po Seft nos fuftemate,triam ubi nuUa adeft occaGo uiftus Ptjttrta is deus,qui potuil Chriftum fu» Urn fetuart contra teniaiioneS Satana.is quoqj nosfetuabit,ubi deura predbusinuocauerimus 8!. apud uerbum ibius exemplo Chrifti tonftan lesmanferitrus,
Ttnio monte bic primus lotus de prxcipua oceafione,quamhabetSatan accedédi pios ten tandi gratia,ta eftipfa{amcs,quam fiadextet» nam penuriam terum ptrtraxcrimu8,poteft tö ptehendi (ub prxetdenti occafione, qua: eft ex defetto. Kiiibttbicfamemaccipere fpirituali-tet ptofubtraftione feu catentia uerbi..
Nam hst ptpeipua omnium tentationum ft* utextetnarum Gut internarum caufa cft.GcutU tet ex (tripturplods cobigere, qua caremia uet bt,nunc iormitionem ,nttc adbreue icpus fub* 'tafhonem uerbi uocani.TAat.viq.Dormitnie EhitGo,inaguus motus tattus ch in mari.iiaat
-ocr page 254-^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W Cominkit
' nauicula operiretur fluóiibuS, quam tempefti^ tem cxcitatus Chriftus fedauit,loan.xvi. Puft!' lum 01 non uidcbitisme,hoceft,cumplorabiti5 81iamcntabiinini,cum egoincruce cóftituiusf“ lt;ro 81e. Mareq. Venice tempus Kauferctur ab illisfponfus 81e. Sicdum Chriftusfuftentaretut uerbó,id^ per quadraginta dies 81 nofteS, nul' la fiiit fatan® (cntandi occafio. Aft eßindper“ Chriftus cfurirc,hoc eft, aliquan tulum pradidi® weibi dtferi, aceeffit fatan in magna fpe ertdenS fe aüquid tentando apud Chriftum effedturatn» Jlabenda ergo eft fubtraclio prpfidn uerbipto pr®eipuacaufa tentationü omnium. Et ex præ' didiisnunc ceru furaus effe tentatorem Saiana babereSl expedtare eum eertasfuasad tentan' dum occafioncs 81 tempora certa, Uem paict fiune omnespios cxempIoChrifti duci in defer' »um, poftquä fadlifunt dei fllq 81 per baptist* in regnum (xlorum fufeepti.
Tunct
Poft fufeeptnm bapiifmS ,'poft apenionem lt;icli,poft apparitionem Spirituflanfti.Slpoft auditam nocern c cplo: Hieeft flliusmeusdiic' ^us81c._ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„
In defertum.
In locum omni humane præfidio81occalîo' pibusad uidlum prçfeniibuscarcntcm.
A Spirka»
MouenteSpintufandto 81 propellêic. Mont
-ocr page 255-Intiocdiiit*
*)Ç
murhic.nt temcre imponamus nobil cruccm^ flt;dut«xpeftcmus Spiriiiilt;n mouentem,
Vt tentarctur a diabolo.
In quem finem obfttrotKefpondeo: V t pro* bareturfidesChrift^Nauihicfinalis tetationis wftistft.Ptioic Petri capite primo. Nunt adbre ucumpus adflifti 8(c. ad «xplorationê fidei u« ftvx,Dcindlt; ut ipft per oia lètatusjdret pofica ttmitis occurrete. Ad Hçb. cap-d- T^errio, ut re linqueietnobis excTOplürrfiftcdifaiarstentätü
Etcumiciunaffet»
Solo utrbo ?lt; fiducia in ueibum fuftentaiuS. biunatc tft omninonihd tdere.Commendatuc bkpotcntiaucibiacirettmftantiaiïpeiis.dtiod tweta tft poteniia ac uittus dei ad falutc oronl «tdenf^adRom. i. quod'cp teruave pouft »ubi t'Hua tft uiftus ociafio.
Tandem cfutqt.
Capudeftnui aliquantulu prrfidiouerbi ,K aptnautibi tonfobtiont,tapit abquatulü cat \ msinfiimuatëlendrc.Nota ptjeipui occafionê ' «cedensfa'ançadttntationë, qua: eft,lt;ü kni»
' tHTiçh{ames,\\octft,prçfid'qS cStolaùonise't utrbofubnaftio. Ulequitentati SdVteet adwab.Signätcr bac dich Luangd^ ’ nbsp;nbsp;ft J,ut oftendat deom ad malanô tetat« ,V*HO.V
Slfïliusdeics.
Î.XPUCATYO SECNNDltOCV
', i ^‘ùctwtdwlowïtftdcmedqs bu SiHt\t\ù)Âlt;
-ocr page 256-tîÇ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•[ nominier
?«ntationü, quibus aggreffuseft fatan C^®' Siadhut potillimumpiosaggrcdifur. ß'^“ histribus,Sinonalqs ufuS eftdi3boIuSƒ’ƒ‘^^ Chfift urn,non cft dubiü.quin his tribus fata *” baber fortioraSi poientiora (cntandigtn'f’’ Nam fi fortiora at^ potentjora habuiffet.'’' re illis ufus fuiffet contra filium dei.qutntn,''' cut fperabat fatanjentando uiqiStt.facilIiw“quot;’ jllipoftca fuiffet K totühu.manü genusuintf' re. De his igitur fribus tentandi genenbuspof' ró fingu^arncragemus, primum quodçg“’“’ peeuhariter traAaturi,una cum cuiuflt;Jt ß“?®*’ rifinalicaufa,
Dr ^rimo genere tentitienth .
Primum genus tentationis fatan» adner'“’ Chriftumcxhibifïc.efttentatiouidïuS.inKrKj quas duas tentationes non poftrema.Hff'*''” Oudium uiffusin natura,tui omnes natural”'* «•jfice dediti furnus. Hinc tot improbi laborrh Sot negociationeS, tot peregrinaciones long'quot;' quae,quibus onerantfe homines, utuiólühab^' ant pellantcp famem, tandem tot peritula, q»*' bus etiam poftrema tentaremus,antequï Igt;lt;*‘[‘ anuSncsuidiuspenuriaobrui.Nccdcfuntho“’^ exempla in mundo,qux teftantur cöplurts”'' gbgere animarum fuarum falutem,tantüuifl“5 gratia,Si quia uident Euangelium nó elfedtp’ ne lucrandoHac igitur tenrationeamp;retrabit'^ fan ab Euangelio hommes,ne illud fufcipiant.d qui illudfuRepcrunt,cos iecidlt;reab£u3ngd'9
-ocr page 257-hcii.Quitt non infima hæctétatîo eft Satang, Cuinaturanemorcfiftercpoteft.
Sed quia non fruftia aggreduseft fatanChri-ftum hac ttntatione jam Rnalis huiii» tentatio-nis caufa quacrenda cft. V oluitigitur fatan hac ktntatiôe Chiiftü to ahduccie.ut defereret uct-hum feu promiffiones uerbi de üiftu. SiquideM Chviftus g diftos iUos dies 8C nofi.esfoliusuet-hiptæfidiofuftentatus erat in deferso.hoc itaqj ütibum ut «ipiat Chtifto, extreme laborat fa-tan,K fiepet confequens amp;nbsp;fiduciam in uetbü * Summai^itnt finaiis eft huius tcntationis,ut Chtiftus deietat uetbum, 8C amp’iu $ non fidat deo,quod fetuate ueiit, amp;nbsp;ampiiuinon impio-tet ptsfidium dei pro uiftu, fed ut ipfe quaerat là biuiftû,ip(e de uiftu profpiciat fibi. Vtitur uc* ko eaWdifiimis argUmentis fatan, ad eonfirman dam (y am intentionem JumptiS à tireumftätia 'odïiabfentisoctafionis.ut pants de eft: Ergo Emtpenbis.ltem, focus de ferms eft,Ergo mil-Uadeftoceafio parandiuiftu$.ltcm, TÖÄcB WAternWUfla lt;OAd7tUAuêi
'Si{\\iusdeie$,ideft,fi.deoeurçes,fieut tu cre-db.Conditionabter loquiiurSatah amp;nbsp;dubitati 'w.ttlSLChtiftüdubitare f aciat, nü dei fit fiiiu*i lubc ui hl lapides.
’leftatt aperto faftoje ehe detEEü ,qutdéd td» [w^ quetn deus nutrite utfit Adem efti
-ocr page 258-»5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijDowinirt
lt;^albttbrtF«ttxvafflt;rifï. ^4tFM batomdUff/ i^acböudu^lïW «iejib:obt.
Senptumeft*
RtfiftitChriftus aperto uerbo Satan? tetan' ti-EftfenfusK hicKapud Mofen.Oe5 PdentO uerbo nutrirc.etiam ibi KeS.ubi K fü nullalt;»ï adeft occafio uiftus.Refercda funth»e exemple in weteriK nono T«ftamëco,quç indicaf, quoi deus mirabiliter nucricrit in loos defertis popquot; lum Ifraelitkum.prarter occafionem uifluS.Eü odi.xv,84.xvi.{tem.iiij.R.eg.ca.xvii,EI(asd{or' uispafcitur. Chriftusin folitudiae üpe niahj millia paruaoccaffone pauk, qur ubiaded.m’ eft contemnenda.Diabolus tantam refpidtfuo argument o ad prüfen tê occalïoutm, ßeut Kra' tio facit. Cliriftus auercit oculosab o«afióeai poten dam uerbi,K eonftanter credit.deum i«' uare credentes pofle,etiam ubi occafio abeft.E! hocrciieraeft crederc.uerbü effe potenu»d« adfaluiem omnicredend, ad Kom,i.
Infolopanc»
In prarfenti occafione.qu? tarnen cu adfft,nï eft contemnenda. Homo.
Plus Sf Ede Cbriftianus.
Sed in omniuerbo quod pro* . cedkdeoredei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
Pofteriorauerba occadone accedunr^neert'
-ocr page 259-Ittuoe^uîft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tj$
Ââ! omne uerbum fine oecaiïonibus feruart, fed Mntutn dei uerbum,quod cd potentia dei» EXPLIGATIO TERTII LOCfi ^Ordonune poftulac proprer refponfum thrifti,quod dedit fataux,ut de tertio loco aga mus.quomodo tentanti fataux occurrendu fit'. Nam ut dubium non eft.quin omnia difta amp;nbsp;fa fti Chrifti ad nos pertieant.K propter nos fint ftripta, itaKhoe Chrifti ad fatanä refpSfum nok ftrumeft,ukfeiamus qiiomodo tentationibm faiansrefiftendum fit, Gonfiftit uerohjertfi-ftentia in apetto dei ucrbo:Nam fatanx tentara tisargumenta.quibusconacurnosà uerboK fl 1 dutiain uerbum abftrahere, plerutp imperfeüa nbsp;nbsp;-
funt.autêratiSisfontibus produ^a,quarr apet ' ‘olctipturxloco facile folui poiTunt.ReferbuC , nbsp;nbsp;Ïf ïlia arma in (criptura,ad Eplie. vi.cap. Vbi irt
1 trgram armaturam cudit Apoftolus contra fa-*”'ïtn.R,efer SChuc.v.cip.i.epift, Petri, ubi ui-j g’latc uuli nos apoftolus, K fobrios efte in oc-j nbsp;nbsp;curfum (atanç,ut adfit fides,qua refiftere licet fa
tanx.Speftatóf huediftum Chrifti: Hoc genus dïmonq non nifi ieiunio K orationc eqeitur, iel tft.oratióe ieiuna K fobria » Tertius hic locus K ’ adteliquas duas fequentes tentationes crit ap-plicidus.ln altera alio feripturj loc odete git Chr { ftusdeprauitionemuerbia fatana citati .Kalid Kriptur{loco,c6ciliatChtiftus,8ï fuü ê feriptu ra locum,Ktü,que fatan è uetbo citauit,In altera
^ 'PWüfetipturjlocotefiftitfatanxSCuineitjü «
-ocr page 260-140
^ Domlnîed
Tunc.
Aflumpfitcum.'
Nora potentiä fatanæ.quam ßbi ufurpjtttil inChriftum.perrtiitreniedfo. , Si alias del es.
De fteundo gencre tentutiomsi
Secüda eft hæc têtatio.qua nitJtur Satan Chrf ftum fub ptætextu uerbi ad falfum uerbiinttH« ftum abducere.qui protfus eum à utrbo aut S» ducia in uerbum auenerc non poteft Hatetm' ratio longe oceuhior amp;nbsp;grauior eft prarcedenre» Verbum fibi tolli nemo facile paiitur,amp; facili^ deopimur.quando licet feruare uerbum.moo® uerbo non fini us content!, modo ft^’’*”“? raà uerbo diuerfa,modo àuero uerbi iiiielW recidamus,tandem reliâo uero uerbo,aut no ucreintelleAotenremusdeum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
Eftigiturflnalis liuiuS tentationis^nM' , . tan abducat Chnftum à uero uerbi inteUtc « falfum,8f ut fub prætextu uerbi maleinte e ' tenter deum, faciat{jjid,quodàuerbodiuer _ eft.’Hac tentatione nihil credo hodimulg^ elfe.OranduS itaep deus eft,ut Iiceat '’®'’'*’y,^ tiam faranat3gnofcere,nccücredaniusntgt; re intelligere uerbil.nihil intelligamus ” ® j« bi intelledu decepti. Deinde ne aliud f«*^ f , fumamus, mft quod in pr«ftripto uerbo*' «mus.
-ocr page 261-^miÿid^epinf^ Hl
Si filius d«i es,id eft,fi curse es deo.uti credis.
Précipita te deorfura, ’ Hoceft,fac quæ uis,fîue habeas ucrbuR],fiue non habeas, K ne fis follicitus de fucceflu .qui* filins dei es,^ quia hic habcs pro te uerbum.
Nam fcriptum cft.
Aetiologia utitur tatan,fumpta ex aperto dei wtba.quo nititur probare K prætexerc fuam «ntationem. Nota amp;nbsp;fatanam pofie allegare finpturim. Verbum à fatana produrtum uerif-fimum eft,at intelledus eft deprauatus,nec argu mentum eft integtum.-Pfalmusgeneris demon fintiuieft.K cotine tencomiS uerbi dei.qcP etc detibus ^mittic tutelam ab omnibus periculis. Aft precipitate fe deotfum .contra uerbum dei lt;ft,b^ eft tentarc deum; Igitur uerbum c Pfalmo dutum tentatoribus dei no .pmittit tutelam»
Rurfum fcriptum eft*
Chrifto alio fetiptut« loco detegit feripturî ä fatanafalfo inteUeftu deprauatam, quo loco doc(t,ut contcnii fimus uerbo,8i nihil agamus tontra uerbum 8^ fine uerbo. Argumentum de fenlionisChriftieftiDeus.citatoc Pfalmo loco, ptomittit credentibus K adhxrentibus uerbo tuulamiErgo prxeipitantibus (e deorfum con« tfauetbum,8£ fic tentantibus deum no eft pro « mifta tutela.MofeS,addufto loco.fimphciter re fpicn ad fuum infticutum, ut deterreat Ifrael à diffidentia erga ucrbum.Tcntarc deum. eft non
-ocr page 262-t4S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cemmict
ciïecontenrum fÏmpliciutrbo.Sialiquidufff* prjfcriptum uerbum facere, au( fine u«rbo pr* fenpto. MonemurKhiene têtancifacanpadi mus,cumin tentatione cupiatnosfaffokripM rpintelleflu.aliquid faccre contra uerbum.
Iterutnaflumpnceum diabolus
De tertio genere tentitionis-Tertiam hicorditurfatan tencarioneni.ud Weo maximam, quiaei poftremum locum du, 8i quia à natura fludemus iliis rebus maxi* me, quz fub bac tentatione ueniuur intelligtquot;' d*!qualcs res funt,diuitiæ,potêtia K gloria.fof taffis fieri poteft,ut cura uidus non commoue-amur à iierbo SC fiducia in ucrbum.Iteinpofii' bile cft.ur non patiamur nos falfo uerbi inttlU' du uinci à fatana: Verü hoc opus, hit laboren, non fledi Rudio diuiciarum, potentise Ü glC'* àuerbo.rehda Kin uerbum fiducia. Spedan' Imcfcripturac loei,qui ftudium taliumrerumje* aggerant. Ecclcfiaft,capitetricefitnoprimo:B‘’ turn uocat diuitem, qui non abijt poftaurum, nee fperauit in pecunia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;gt;
Chriflus Manhaci decimononoinquit: tb ? cile intrabit diues in regnum cxlorumKc. u flotat Chriflus uaria impedimenta dining* ad regnum dei impedientia. Luc« ofta“® ƒ‘1 quofdam auditores uerbi propter curam m» huius amp;nbsp;diuiciarum, infrugiferos agros, m?“ bus uerbum luffocatü eft, Ibidem Ói fpina’^r'
-ocr page 263-quot; Wttof4«îf. ' ' 145 pelljtdiiiiiiasKcuramfectilihuîaî, potentiae • gloris Sic, ab effeftu, qui eft mirifice exagitar* cordahotninum. Finalis autem huius tentatio-nis caufa eft,ut fatan diuitiarum, poectix amp;C glo næ promtiïioneabducatCltriftuni ad priuacun dei cultum^ut à uerbo alienum, Cxterumqux Hthuius tentationis potentia, fatisconfirmatPapacus.quidiuitiarum.poten-«iæKglorix gratia,pro uno falfo deieuku, ah'* quoi mill« inftituit.
Hcc omnia tibi dabo.
Obferuapountiam fatanj, quem ut alias feri ptura uocat mundi dominum. Ad Ephtfios.vL
Si proftratusadonueris rae,
Adorare cultus eft foli deo conueniens. Erg» bunc cultü.ud ad pfonas alias, uel reS transferre i'npiüeft.k blafphemiofum,obfecundanthuic tentatiói,qui propter diuitias,potentiam, glori-im81 alias res fimiles, ult;rum dei cultum ad ere ïturas ttüsflt;runt,aut relifto uero dei cultu, pro pwttes.prxdiaas.nouuminftituunt, AbiSatana«
j ConfugitK inhac tentatione Chriftus ad uet i j.™ • ^ ap^rto (cripcurxloco uindicat cultum 1 QtiafatanaSComnibtti creaturis.Dcfeniïo Chri ( hiptoceditab autoritatefcripturx.interceden* j te excludëdi particula, ut folus deus eft adoran« , dus K colëdus;Ergo adorare K eolere ueri K fo , hul dei cultus nö lunt ad creaturas transfetëdi»
-ocr page 264-144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;Dominiez
Tu ne a mi tn t.
Gonfolatorius eft hic locus uinci fatanam po tentia uetbi,qu« 8C bic commendatur. Et con-folatorium tenrans pfentes adeffeangelosdei.
Etecee angdi.
Hieuidemus adquos fpediant promilTionrS in fupra citato pfalmo àfatana. Angelis manda rurus eft de te SCc.nimirum ad eos, qui credunt uerbo.ncclïnunt fe ab illo abduci.
IN EVANGELIVM
MATTHAEI .XV. DOMINI
ca R-cminifccrc» SI ad myfterium euentus de Cananta mu liere refpexerimus, uidetur Euangtlifti iludiofc 8i quafi de induftria hic iHin* Gentilis muhens mention? facere: non aliam obcaufam,(ine dubio, quâut hoceuenta ilium Gontium ad Euangelijcognitionc, acteP fum infinuaret,qui tufecutuseft. quandolfr«! eleftus dei populus.cui ^prie^pmilTui erat Cbn ftus.eoepit Chriftü reqeere anj damnare. Cerni-mus enim ex occafione hodiemi Euangelij.mm Cananfä acceiTiiTe Chriftü, fum a pharifiris » fcribis digrederetur Chriftus, quitus cum difpu taucratdehumanistraditionibus, qua» fine o* mni timoread naufea ufij inuexetat.reliïloly'' cero dei uerbo, impudentes illi pharifri^firp bziuerum ut fit plcrumq),quanto propria luW-
-ocr page 265-V.emini[eeret nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tïç
til exqcatis a perdus prædicatur ueriias,tanto tnagis impingunt amp;nbsp;pertinadores reddütur, fîc etiam faâü (A hiccum phariïxis 8C feribit.apud qups Chridus fuainftitutione parum autnt' liilcffccit.Ne tarnen nuHi eiïent, qui Chnftum ampkfterenturatqi reciperenc, accedunt Genres,accepta occafione ex pertinada ludreorum, 8{reapiunt Cliriftum K iUjeredunt: Hicucro Chriflus facile paciiur fc apprehrndi à Gentibus, ut ludxiiuftodciiudicio pereant, qtniflum ad fc recipere noluerunt: Si ut mifericordia dei in Gentibusluceat,quibus Cliriftu* non fuit mif-fus.Nam lie habet hodicruum£uangeliü:Non fum minus.niri ad ouesperditaf domus Ifracli-ticz, quant fcntétiam alqs poßeauetbis repetic Chtiftu;: Non eft honeftum fumere panem fiÜ urum.K obncerecatclhs, quacideo tam diligen •ftrepetit Chriftus, ut mulieri Gentili magnitu dinem gratig Si mifericordixdei ineuket, quo klant Gentes exmeraSi gratuita mifericordia fc JdEuangelium uocatosefre,quænon étant populus dei, ad quas Chriftus proprie non fpe-Aabat.quxerancabalienacK ab Ifrael dei popu M promiffionibuS omnibus,Si carentes deo in boemundo. Ad Ephelïos, q.ubi Si Apoftolus inquit inter cattera adËphefiosGente$:Ex gra da uocati eftis per fidem , idep non ex uobilSic, Etquiain hodierno Euangelio uidemus mulie tt Gentili à Chrifto fummum beneficium conti-8dïti Kinhac multere nos Gentes ad Euan -
Q. IQ
-ocr page 266-14^ ff DoMÎnk/t
gelium admilTos fuiffe: quare merite hums Eo angeln generalis amp;prædpuusufuserit, utnoJ « Gentibus conuerfi , feiamus.pertintre nos adpopulum dei,SHïn3 iumusiuxta camemlf' raelitacautfilii Abrah».Deinde ut cSfirmemuS nos contra illud fcandalum, quod poiTitin nobis exeitare faran deuocationisnoftræinterti-tudinc.qux nulla effepoteft, tot kripturz lotit 8^ excmplis confirmatj.c quibus non tft poftre-inum,quod in Cananxa multere hithabemuS.
Sunrinarij loei.
1 nbsp;nbsp;nbsp;Quia Muller CananxadaniatadChriftuiii, utillius mifereatur, igiturneclt;(Ïitatéhabuit,i^ tur de Chrifto audiui t ,cui auditui crcdidi(,qua' xcamp;fidemhabuit,
2 nbsp;nbsp;nbsp;In oratione apprehendéduseft ChriftuSnf filius Oauid Sd Deui fimul, utputa qui iuuartd nitfidpoteftetiani.
5 nbsp;nbsp;nbsp;Quod non ftatim exaudimurà Chrifto ƒ{ ut probetur fidesnoftra.Eftuero^pbatioftd' omniii uchemcniilTima,qua exagitamurintoquot; feient qs tanquam ilJi.ad quos gratia non ptt”' net propter indigtiitatënoftram.CharitatiStt' cinplum in difcipuliseft, quirogant Chriftuf pro Multere,
4- Vcra fides nö confundit netppudefacit,ho^ ed, non finit nos perire aut defperare dégrafé a fi indigni fumut, K nö de domo Ifrael fet“'' dum camem, fed facit gratiam noftrâ eût gt;9“* iure ad nos non pertinct.»
-ocr page 267-RttnimfctŸti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147
T ^*’'’^^fs non dtfptrans proprer fuam in-dignirattm neç hcfnans de gratis acopit tandem,quod petit.
Et egreffus înde lefus,
A terra Geneiareth, ubi difputauerat Chrî-ftuscum Pharifaeisamp;Stribis de humanis tradi* tionibuS.
Seceffitin partes Tyri amp;nbsp;Sydonis*
ChrirtusfcceUit ad Gentes ex gratis.
Et ecce Mulicr Cananæa, EXPLICATIO PRIMI LOCI, fl Non eft dubium quin toturohodiemû Eu-ïngeliumfundatumfitfuper fidem eiuftjeffe-ftus ficut pleratj omnia miracula. Hxcenim ad tipitex prædicatione uerbiCbriftum K ueniffe tnedicum 8( roeden pofleiDcindcimpetrat et-iain.quodcrédit amp;nbsp;petit.ldcireoftaïucndum eft titta primum hune locum quod Cananxa Malier de Cbriftvphilanthropia audicrit, qui mif-fusfitinhoe.ut languentes curet .infirmes fa-fet.Kc Huit famz credidit Malier, SC quia cre-didit.idcoacceificadChtißütxperiura de Chri-fto audita. Occadonem prxbuit experiendi phi-lanthtopiü de Chrifto auditam, ip(a ncecffitas, non patua quidem.fed tabs, qua: in Filia erat prj i Icnt.Si ideo maxima.Quxenim mater nö xquc adbciiur ealamitate filix atq; propriat
i Suntitac^cx piimohoclocodujcaufxfidei 1 notandx: Altera ueta aß caufa .nempe auditu* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0- «y
-ocr page 268-14* f Dominicti
uerbi,ad Roman.x. Fides ex auditueft, audit»! uero per uerbum dlt;i. Altera occafio potius eft quam caufa.
Turn enim, cum prçfto adeft necelïita.sadcft fimul occafio circumfpiciertdi pro medico,qu* tollat neceffitatem. Aft uerbum monftraiCh» ftum, quem poftea ut medicü appreheditfide! qucnecipfacontenta eft, donee exptriaiurde Chrifto medico audita,
Gæterum quia Canança mulier nunc fîdcW habuit.uidendum eft,qualis ilia fuit.fanenôoçi ofa, ideo ex charitate filiz ncccflitatem obtulif Chrifto pellendam.Suntigitur duo inligniactt* cm plain Cananxa, alterum fîdci,al(e[uincha ritacis »
Etecce.
Ecce attencionis particula eft,qua uuli Euan gelift a nosadmirariftudium Gentium pro fufd piendo Chrifto, qui ad Genres nonpertinebar» îtcm.q.d.Matth. Ecce phanïjiSifcribæatqiiïc populus ludaicus noluitfukipereChtiftuniad fe mi(Tum,quem fummogaudiolibcnterrecipi unt Genres.
Cananra.
Mulier Gctilis.Et gamulier,efgoinlîrmûuïJgt; qd^ hic opponitur in confuftonë pharifrorun’ K feribarû hominû fapiécum 8fc.À finibuS,ugt;u lier,Cananæa, hæinquâuocesomnejlîgnîut^f funt ab Euangclifta pofîtp»
-ocr page 269-^eminiCcere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14)
Clamauit«
Hic clamorfîdci effeélus K'fîdelis teftisHdeb thantatis amp;nbsp;ftudij Cananææ, quod pro filia in** fïrmahabuit.
Miferere mci domine«
EXPLICATIO SECVNDI LOd.
^Secundus locus docetnosde ratione oran diK inuocâdilChnftum uera, poftquam ex uer ho audito certi fumus,quod Cluiftus in hoc ue nerit.qd'exaudire utlitSi feruarc ; lté poft pfen tem neceftitatem amp;nbsp;Rdem.Nam fatis non eft ha bercuerbum decxauditione,nc^ eft fatis habe te neceftitatem ôi fidem, nifï 84 feias, qua parte apprlt;hcndendusfîtChnftult;,utexaudiat. Fieri çnim poteft, ut inter orandum in defperatioem incidas, 84 in uniuerfutn dubites te exaudit ü iri.
Monemurergo circa fccundum hune locum, exemp1ohuiusCananxæ,ut oraturiapprehen» damus Chriftum ut filium Dauidis, hoc eft, qui filius Dauidis bäus eft, qui forroam ferui indu it, 84 quinobisin hac carne per orania fimilis » ab(^ peccato tarnen faftus eft, quo noftrorum in carne mifercrecur, 84,ficuc Apoftolus ait ad Hebrxos capite fecundo: Nam ex hoc quod ip-G contigit tentatum effe, poteft 84 his, qui ten » ’ tanturfuccedere.Itcmcademinepiftoîacapi-
K quarto. Non cnim habemus pôtiheem , qui
-ocr page 270-10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff Cônttnieit
non poiïitadHei fenfuinfirmiratum noftranii'’i fed cencatum per omnia, iuxra (ïmilitudin« abfq; pectato. Accedamus igitur cum fidun’’ ihronum gratis, ut confequamut miftrkonK' amamp;gratiam inuemamus adoporrunSaun urn. At qui Chriftum ut fihum Dauidis non ar prehendunt,ho£ eft,qui uilitate pfonat Chiin“quot; filij Dauidis offendütur.uel hac uditate nó enen fi,oculosad maieftatem Clirifliuerrunt.illiS'n’ net Chriftus prioribus offendiculum 8i ilultim ficut ludzis amp;nbsp;Gentibus manße, pofterionboS nero crit occafio defperatioms, ûcnr uidtre »■' eet in euentu lud« proditoris.qui diriftüpro' ditum poftea tocpituthijü deieonfiderare.hot cft/alem petfonani, quæ prestee fquot;’quot;* quot;’n'***’ tem longe niaiorcffer,quam qu.* nnt ueUciaut po(T^t tantam illiproditionem cofidonart, Sl autëludascxcmplo Petri negatoris ChriHijfl** uiiTet quidem fuperpeccatafua, S^eóFderatfel Chriftum ut Dauidis flhum, qui utniiïetin ot' nem.ut fuccurreret peecatonbus, confecutusfn' iHet fu« prodiiiomsueniam, ficut amp;nbsp;Petrus fuse rfgationis,amp; ficut hicCaiianza reftiturionent filjx confequitur, SC duo c«ci uifum, Matthæi capire uieefimo. Votum ut nunc Chriftusinter' pellator apud pattern pro nobis, ut filius Dauf* disapprehendendusefi, ita oraturi pattern de um,uc nos exaudiat in rebus quibufeunque ad' monenduS eft fiiarum promifi/onum inCliri' fto Dauidis filio fadtarum, Sic Mofes Exodica
-ocr page 271-Rtminiffert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*n
jitt iiictfimofccundOjOrans ptoptccaioido-
iohnis ,quod populus peïfcttaucrat.inquii
ad dominum, Recotdate Abraham,IfaacJacob
Kkminü Ktaó.quibus iutafti per temetipfum,
dicens; Muhipiieabo fernen ueftrum amp;ƒ« Q“**,
teamp;ChnftuS aitloan.iap.xv. Quicqn'd perieri tispatrem in nomine meo,dabii nobis. Bft au.« tem pattern in nomine Chtiftiotarc .nihil ali* ndnifi pattern admonete ptomifftenum ,qnas nobisinChtifto ptomifit. Non eft maicftas pa ttiscontempianda.qupiania eft,nt tetteat ma» ^tsquim confoktur,
Net tamtnhwe ideo didmos ,quod interim Cbtiftus non fit ut Wins de i apprehendendus, aquabs tu deo patte 81 Spititufanfto djuiaita tb 61 potentie ,net quodDeusParer nö fit con tempiandus.utatetnus 8C omnipotens Deus ^ hdapprehendendus eft ChriftuS exemplohu» msCananp«,ut fibusDamdis SZDominus fi» muVQuate datnat muhef.Mifetete mei domi» ntfibUauid.Ei ipfeDauid pfabdx.tanit; Dixit dominus domino .iede à dexitis meiste, boe eft, apprebendendus eft ChtiRus, quod iuuatc Kwebt Si pofiit,uebt,quiafibuiDauidtR,pot* bt,quia dominus.
bic deus quidem pater tontemphndus eft, boceft.quipatetnisadfeftibus et^a nos fabo» tat,abtamp;Cfoute more partis, 81 sta proponit Cbüamp;usadioqutndü patreinOtariontDomi» mta.mquttnt.Mbuuemodum oratcA a see txts
-ocr page 272-tft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff Dewim«
fter.K addit:qui eS in tçlis Kc.ut ßgnifitet Cliri fiuS dcum pacrem longe feparaium eße ab hu* manis patribusmimirumcffecæleftem patrem 8^ omnipotétem, qui omnia petita darepoteft, id quod parentes terreni non poiTunc«
Miferere»
Inuocatio qua Cananga apprehenditChriftii cxpromifliontbus Dauidi faftis. Domine,aMt oftendat Chriftuin iuuare polTe. Vehementisfi dei eft, non offendi mulierem uiJitate perfonat Chrifti,ut Dauidis filq.
FiliOauid»
Qui ueniftiin carnem.ut adfidariscalamita' tibus hominum.
Eft 8i hie natura ueræ fidei exprelTa, quaenô fpeculatur aha de Clirifto.fedapprehcditcum, ut in carnem uenerit.
Fibainca,
Propofitio neceftn atlS, SC quia in filia eft nt' ceflitas, SC mater ei proponit, id charitatiseft.
A demonio uexatur.
Ex’ggeratio hare eft neceffitatis. ExaggefJ' tio ueroeft cliaritatis.qucaliorum ncceiïiiatct Temper extoHit ultra proprias.
Qui non refpondit ci uerbum, EXPLICATIO TERTII WCl W Confiât ex fuperioribus Cananpam mul«'
-ocr page 273-RrtHintjrtre« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^H
hm optima Rdtm habuiffe, K in ea fpe ftetiffe, quod certo crediderit fe exauditä iri à Chrifto. Stdnunc iuxtafuum officium decuiffet ChriftS txaudiffc Cananæam credentc. Athocnon fa-dtjmd ne ullum uctbu refpödei damanti mu^ IttuSi exbonafide inuocanti.id quod cd refpi dt.quafiChriftus nihil curet eam,quafiigt; auerfe tM,adeo«tiam,quoddifcipuli mouctur damo tibu$muU«is,Doctt ergo tcniu$hiclocui,no# ttiamexfideitmocantts nonftatim exaudiri i Clitifto.id quod tamtn non aha de caufa fit,nilï Hiptobttutfides noftta.
Monct utro hic «iam locu* tertius de omnium maxima ttntatione.qu« accidit nobi» lt;x co Smiiontindignitatls noftne, aut quando cogi-tamasnoseffe indignas ad piomiffam gratiam mCbïifto,imd tam ad nosnon pertinereiQuo wim animo credimuspntdiiam fuiffe Canang *m, turn nullum refpöfum à Chrifto aCciperei, gt;nbsp;ptïteitaaudirei duplitesfcntcmta* omne gra* bam amp;nbsp;oftidumChriftiabnanciantes.
Nos exempla huius mulierisin cadem tent* tinne utrlamur,quando inuocatus à nobis dtus nddiSiert txiuditionem.uel (ubtrahit nobis fo hnawtbi ad têpus ,uel finit nos eó ptolabi, ut tngitemut nos indignos efte ad capeffendam gtariam.utl talcs^quibus iralcatut deus. Icm cü acctdumhuiulmodi cogKationcs-.fi tales aut ta httfftmusjortaftisexauditetnos deus. Et in bis cogitatibus uidetut p\tiüc^2Z. ipfius Ictiptu-
-ocr page 274-If4
xæaliquot loci nobis aduerfari, âC illi maxime,' qui mftorum Si uere credendum mencionent faciunt,5i fandlis promitrunt exaudicionem, ati^ adeo omnia à dco bona, qualcs iod c5plu-res extant in feriptura .qui hue uocandi funt.ut Pfalmo.xvq. Cumfanais fandluseris.Kcum uiro innocente innocens «ris,Si cum eleâo «le' ftus,8i cum peruerfo peruerteris Sic.
Talemtcntadonenn.de quahicfitmeniioex refponfoChrifti, Do minus Lutheruspalfim“® «t 1040 ^antelui^e lybcnz ‘i“*quot;‘*® feieneqs ita adfcdli fumus, quaff irafcatumobH deus. In hactentationeCubindeexercuitfeOi uid,ut Pfalmo fexto : Domine nein furore tao arguas me, ncque in ira tua corripias me. Mile' rere mei Domine, quoniam infirmus lum ^c.
Vide Si fequentia in Pfalma. luha^fcf’tatione finedubio ftetit Si Cliriftus,PiaI.xxi.öeusdeu5 ineus(refpicein me) quare dereliquifti me »“^
Caeterum finales caufæ, propterqoas uwe' tur ChriduS fiifpen dere fumn relponfum,» ex^ auditionem. Prattcrea quia mit tit CananiaW' tidercin talem tentationem, duxetfepoN“” ’ Altera, ut hac tentatione probet fide ™“‘*'” ' Altera.uc oftendat. ff quid Canangs aeddat g liae.Si ffc omnibus Gentibus,id fieri'* quot;'^jpeii fericordia.Nam Chriftus non eft minusad tes,fed ad Ifrael. Si Gentes canes fu^^
Cum Ifrael Si filqs fie fe habeüSeUg«’'^ do deus fibi populum nomine ludaicum
-ocr page 275-R-rminifeere« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W
rteliticum.oiidedit uerbum fuuin leges'® ter- . tis.idditisillis oraculis K multis promiluoni-U de Chnfto.ad Romiq. K .ix. Nam oportu hcettumaliquem populum efie, in quo promu fiones de Ciitiftoreuclarentur. HuiuS popuu le ges,ritus,ceremonix St promiffionei no eaten-detum fe iatius,qudm adChriftum, uel iuxtau-Udad Giia.iq.Cxterum antequâ ueniret ndeS, tttftodicbamurfublege.coclufiineafidcm.qua ttatrtuelanda.lta'(5lexpxdagogttS noftet ulqi adChriftum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Nuncueto cumucnifiet ChriftuS adlnael.ie tundum piomida dei K uatidnia ptopneiatu, uiVuiie iUius lucrum ludxi offenfi, net recepc-lunieum, quarc 84 pofteaiufto dei iudicio teic ftifunt à dto. Gentes uero ab initio mundi tue-tuut popuVi idololatix, qui neq uerbum dei ba
Wçtomidionibus dei .deo'cç catuctunt in hoc wndo.ScdhxpoftcacxmcTadei gratis acini imtoniiaucepix futrunt K populus dti lifts, lÿitmidmodû hike de rebus m^tis difletit P an lusidEphtfios.
Quo autem medio petuentunt Gentes in gta tUm.îi populus dei taft« fint, pond auditmus inupiitatione quaitiloci.
11k utxo non teVpoudit d uotbû» lahoc nt ptobatei fidem fibus, U fimui often
-ocr page 276-if« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iff D0ttgt;inie4
derer Gentibus nihil ex merito fieri,ifflottpW miihone nihil.
Ecaccedentes»
Charitaris exemplum in difcipubs cft,iJuifO' gantChriftum pro muliere.
Dimitteeam»
Compotem uoti Si pctinoms faC
Non fura miflus.
Cadir hic omne meriiü Genrium, |“®“ lum efle poreft.Et Paulus loquirurEphcfijsO' ubus cap.q. Gratia eftis Ceruati amp;c.
NiG ad oues perditas,
Prrrogatiuam liraelis fpefta. Ou« peff^iw/ uocat refpedtu difperfi SC diiacerati facerdotii) 8C regnl ludaici.uel quia longe aberrauerani, ui nifi reduftarfmlTent per paftorem ChriduB, pertinent.
At nia uenît
EXPLICATIO Q.VARTI LOCI.
If Quartus locus docet, quomodo CliriftuS tantum ludjis mißiis.nofter fat, qui ex Cendquot; busfumus.hoceft, canes,prxputium,abali(n3' tiàRcpublicalfraelis.extraneia'ceftanictispB miiïïonig.fpem non habenteSideoi^carcntcsi» hocmundo,longinqui8^cAd Ephe,ij.Fitergƒ, nofter Chriftus, exemplo buius Canan;x,'QuP do conftantifide adliæremusChnfto,quand# '4100 dubitamus de pr^Rdio Chrifti, quando râ'
-ocr page 277-Kauttifetrti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19
fittmar nos effe cjtellos.id eft,indignes K mf-feros peccatores.qui pane digni non fumuS.quë edunt filij tâtum, modo concingat nobis de mi dsedere.quæ cadunt de menfa dominorum no firoruso, Apoftoliis fere eadem dicit ad Ephe-fios.ij, Vbi deferibit media,, per quae fumus nos Ventes populus dei faiti.Aicenim: Nucautem pet Chriftum Iefum,uos,qui quondâ eratis Ion ginqui,propinquifaftieftis,perfanguinë Chri-ftiKtlbidem: Gratia enimeftis feruati per fidé •dtpnonexuobis amp;c.
Oefcribitur K circa hunequartum locumna-Hitauerçfidei,8Chuius propitiftimum officium Quod eft non confundere, id eft, non permittee te confciëtias perire aut defperare de gratia, etfi indigni fumus,K fecundum carnem non de do-»lolfrael autfllq Abrahæ.
Htc eft ilta fides, quæ fecit gratiam noftram *ITc,quçiure ad nos nö pertinebat,h{lt; fecit nos filios Abrahæ, quifecundum carnenö eramus Abrahæ filij, ad Rom.iüj, Idcirco ex fide datur »weditai,K fecundum gratiam,ut firmafit pro tninioumuetfo femini, nonci,quodexlege tan turn eft,utrum etiam ei, quod ex fide Abrahæ, q«! eft patel omnium noftrorum» Sicut fcri-ptum eft: Pattern multarum Gentium conftitui ’e Kc.Hæc eft illa fides, quæ fecit n os irrum pe-ïeuiolenterinregnum cælorum,Mat.xi.amp;c.
Vete fitinhocloco‘,fidem omne bonum fibi petluadett de Chnfto, fpem ucto illud bonum
-ocr page 278-1^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tootnmed
in fiimma patientia expeftar«, dontcilîo potH* tuuDebet Si ad hue Joeü referri defînitio Mtii^ Iiefar.ca.xi.Eteaqext5rdelpe3dR.o.v.Ä0if.
Atillauenit ÔCadorait eatri. Natura uer« fîdei cd non abfterreri propte
indignitatem (uamàgradi. Adoi^tRdeiedt' dlusltugefhjseß-.
Domine adiaua Mét
Inuocacio plena fide. Voce domine confié' fur accredit Millier, quod ChrifiuvadeopottB# fit.quiiuuare etiamqueat earn, caUateailüldt' bet; imo' quiindignam pofiirferuare
Non eH bonum fumerc panenJ»
Tertia lire tentatio eli omniügraaiffimtüit ptaab indignitate muUens.Foniffis fereodaO effet,a non rcfpondcrerCliriftuS.po/Ïef foml^!^ etiam quis ferre refponfam Chtidi :N5famin»' fut aiR ad oues perdicas ■ At bxc tetatio aehem^ tiffima en,qux conatur nos propter indignitii^ noRram abducere à gratia.
Bonum non en,iden,ne(^ honedum, oe^di' éorum neqf atde. Panis uel EuangeUHuelgntii Euangelq inteUigit. FilqlfraeUix funtadopiio«' fadia in A egypto, CaceUi Gen tes fantin digni pt-catoreiaUeni a populo dei,a promiffionii}uil^‘' Ad Ephefios.i.
Etiam domine t
Confeffio (ondantiffimp fidefqaxnonelli^ xia de fua indignuate,quant Ubeneer aglow'’
-ocr page 279-« ai ni feer 6
««
’Ppntonditgratiam.Pet mitas inteUige Euan gelium feu granam,auc partem aliquant Euan-gtlij feu gratie.
De menfa dominorum (uorura/
, nbsp;nbsp;nbsp;Credit muliei bis uerbis, quod Chriftu» tali# Gtflui etiam indignam luuatc poffit ,quia domï nmeft. Videtur mulier admoncre Cbriftumfui oifiejj.quodideouenctit ,utindignos caieUoS twipiat.Non omnium eft fic difputate euChti-
' fto,fieut nee omnium eft EdeS.
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 mulier.
' EXPLICAIIO QVINTI LOd.
AS Quintus Wclocut tonfitmat omnespro* mifliones credentibus fadas _quilt 8 fünf, Quit* quid «edentts pt dentis ,acdçieùs. Mar xi.Mat dip,xv^5ibabttentii fidé, ut granü fynapii.ni
* to «it uobis impoflibik. Et quanquatu Chri-
1 ftttStnufiüfudat cü pqs tentando 2lt; abandon* ; ktü Mem ,tamë boe non ftt aiiü ob eau(am,ngt; ^ but tandt tetto umcatnu* K ateipiamus peti * taNüdtus ut mabs tetate non poteft, lacobi.t.
*! Ïtntat ttjo ut probetur âCexetecatur EdeS atti '^ sdpitndaptdia.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OrauUcr.
Cômtnàiüo Md, qmm exdamaüoae Wa ^UmxtidvtChx'ftus.
Maiga» eft Rdc» tua* Qai «ïdùmt acnific çTOçiu indigaat H
-ocr page 280-ITS ' iff Domtniti Fiat tibi» Veraßdesimpecrat (andern quodpetiff.
Etfanataeft.
Effcftus uetbi eft reftitutio fanitatis.quJmifl petrat fides,aut qui fidem fequiturctrtoexpf“ mifiionibus fidei fa^lis.
IN EVANGBLIVM LYCAE CAPITE .XL DOM' nica Oculf. .,. NOtafuntoffitia Chrifti, «quoti^i anisconcionibus. Si extatiBoi«« ferrago apud Efa.cap.Ixi.Mala.W-K apud reliquosprophetaS; n*®' rum quod uencrit inhune mudum manfulquot;’ annunciareEuangelium, mederifötritiscotaf, p ræd(Care cap nuis in duigen liam,K dauft apd tionem.cæcos illuminate, daudosin pcdes«i' gere, Icprofos mundare, pellcre datmonia^^' quod officium ex diflis poftremumprjlfid'® hodiemoEu3geIio in homine à dfmonioobit {o,C(ttrü didta officia ut funt reuera magnaita nö «ifi diuinæ potenrif funt opera,ad gup pftan da aut nihil autparum potefl humanumprr* fidium.
Fortafß^ fieri poffer,ut medicus quifpia» i»’ gna cura amp;nbsp;diligentia reffirueret infirmum. ^f ad unumfairem uerbum fanareinfirmum m^' corü nemo poreft: neceftin medici uiribusof® morbü ptUsie, id^d* taraë eftin poKAatt Ch»
-ocr page 281-®f«f'« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t57
.^Quaremenio officia Chriftia^phctiïdiligc Lhquot;-* ^Ï®^'‘* fusrunt, u t wsl inde cognofcerct MUI turn «tant dileélus dci populus, fuum Hni.amp;difortntdiuinitatis opera ablm-iitnquot;fi’''5°P‘^''^“^lt;^i^''rnere.Nam in quem ali ‘'‘dimus officia Chrifti à prophetis 'pta, nifi ut CUP, ludæi eiufmodi officiorum peraulderent.cognofetrem fuum Meffiam,8i P'niiaad credendum ei aHicerentur.
*“ ®/^'‘J*t ludæil, id quod Iiominibus ple -f .quot;’5“'ttnenit« foltt, maxime aiitcm illis, qui ƒ *f*ugionc,autfpecie cultus diuini inefcati “pp quod ntglefto uerbo præferipto fequan-.’’' quot;?’^ogitatione» èrationis fontihus hau-îS.SicmIfrael ueniffet ocules ad officia Chri-! nbsp;nbsp;''n prophetis paflimprodi ta,nunqauerfatifti
' ‘ntChriftumregé,qult;m Zacharias cap ix feti P trat uenturum Chriftü.faluatorem 84 paupe-«minfidentem afinæ 84 pullo eins.
etum dum rclifto uerbo fequerentur ludæî luascogitationes.prudentiam carnis 84 fapienti aiu rationis offenfi fuerunt uilicate pfonx Chri “i,84Chriftom damnauerunt.
SicinhodiernoSuangelto cum uidentqui* ^imèludæis.fuas cogitationes fequentes, relira fetiptutade offices Ccrifti,Chriftumeqcerc Oïmonium.offendütnr ,84 tam roagnificum di 1 umæpotentiæ 84 officeChrifti opus, tribuunt ! nbsp;nbsp;Bechebub,quod fortaffis minus feciffent ludxi
1 ‘lli.fiadoffinaChrifti,quçextabaniin ^phetis
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R it) •
-ocr page 282-lyg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1(1 Dowï«rflt;lt;
^fpexKTcnr,quorum opcrain fotamho«®;, nem intendebant^ut per itia cognofceretur Ch» flus effe ucrus Meffias. Et ad hunt fint opetu® officq Chrifti, ipfc Cliriftus dunt eo9 in hodiff' no Euangclio/um ex cenis argumentis ptoW fetfe nö eqcere d^monia in nomine Betlzebul’» inquit:Si ego eq cio dæmonia digito dei, fdliwj ficut liaóïtniis probatum «ft, ergo regn urn dd ad uos peruenit^q.d .Chriftus:Videtis oper’^® uenitniia Chtifto ueftro Meffia:, uidttisd'“'quot; officia exercere, de quibuiitadiligcnterfcripi*'' runt prophet,T.debcreiisigiturnunt ex hot of* । re,quo ncci dæmonium amp;nbsp;ex (ïmilibuS collig*' re,me eße ilium MeiÏiam,uobis in feripturJp*® miffiim.
Verum ex argumenrif rationis K fapici”',* carnalispertinacesludaci, s:fuishumaniJ d«' bus aiq) obfcruationibus,reliifto uerbo, off'*quot;*® JK openbus Chrifti,inhiantes potius,tpalu«“!’‘ etiam contra confeientiam damnare SiGlid' ftum 8^ Opera dus,eacj fatanae adferibere.q*”quot;' fuas traditiones 8^ priuara eëmoda neglig*f‘' Etutnunc ludji adfedli fuerunt erga ChrJft'*i officia Si opera eius,ira adhuc hodic fotus woquot; dus adfeäuseft, quiuilitate Chrifti feu uno* off«nfus,officia,cffcâus Si opera Chrifti feu “‘^, bi adferibit fatanae ,non tam ex earciiate, quai® | fjpe uiftus in cêfcientia, ex pertinacia aut P1”' rifaiea arrogantia , quæqihduis potiusfaeei*'' quam utpermitteret humanas traditiones fdi‘
-ocr page 283-Orwiï» îf9 perimlum 8^ in difcrimen ut nirc.Qu!d«nim ho dicfrcqucntius cß inu uocibus in mundoc' Eu* angelium.quod nunc pr^dicatur, fatanx £uan* gdiumeß,LutlieTanilt;uro,Saxoni(u, plebcium amp;c.Dxniones funtipfi,quiprxdicant,dxmoni* Sta font Optra corum SCc.
Aß qoomodo nolt; opponercerga taltïmun diuocts debtmus, in gtneredocte hodiernum buangeliummcmpe ,quiahuiufniodiuocts bla fphtmiof{funtinEuangtlimn,igiturgladiofpi dtuidteet nos omnes txemplo Chrifli,Euangc i^uin abdidisblafphcmiis uindicare, Kpoflea oufam noßram commendare deo ,ciffadno-fttamdtftnfiontmnonconuertaturmundusin tonfcicqiia.ueritate uidtus.ficut poß tot clt;rtiP iiffaargumenta,quitus probauit Cbrißus fe quot;oneqcert dxmonia ui nomineBeelztbub.ncc Chrifto ertdidcrunt.quamuis ne contra hifcere guidera poiuerunt.
Summdrij hei,
’ Officium Chrißi, cßpellerc fatanam K iuu» *cinfirtno8,idquodlibenterprxffat SC cumalp Otumfiu^u ,quosiuuat , Sicumadmitatione “Ominum coram mundo contemptorum.
î MundusSifapientesBCiuffitiarqin mûdo, lt;“ uidet Chrißü fcuEuägtliumpßaiefua of-quot;da, hoc cß, gratuite bnfaCeiehoibus.träquiUa “cSlcientias,c5donare peccata Ke.offendutur **!l'‘*‘*,^hrißi,Euägelii8Cutriufi® 0P'''i* ^'“ »ffeftuu Sedänant eos uindifât^ fatanc SC qrea
-ocr page 284-tgO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^1 Comlnied
tes externa,p qux rertifîcentur.non ut ere dan f| fed uc tentent Chriftum.
5 Non eftfcrendum.quandoblafphcmatut j Chriftus,Euangelium,8üerfeftus utriuftp.fedde eet nos opponere gladio fpiritus, amp;nbsp;diuerfumj blafphemijs mundi edocere.
4 Blafphematores Chrifti.EuangelfjKopC' rum utriufqj, iufto dei iudieio in extrema tacit’ tem proruunt, è quaetiamreuerti pofteanon pofTuntiErgotimendii eft.necegnito Euanglt;' Ïio ad uomirum redeamus,
ï Bead funt,quiuerbum dei audiunt,8icufto diuntillud.nö qui Chrifto etiam fanguineiiH*' i éli^aut parentes Cbriftifunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Etcratc/iefens dæmonîuîTi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
EXPLICATIO PRIMI LOCb ^ Primus bic locuS pu'clicrrimo ordine iul’if titurpræccdétibus,id!ÿ apudMatr. ganteh®j miracuiü dereftitutionemutiamp; dpmonhei^^ one prjmittit officia Chrifti ex Efai3rf»phtt’^ pi.xlü.qux funt pcipua,arundincm córninut’ nonftangere Klinum fumigäsnö extingu^t^' hoc eftjinfirmis pcccatorib’,amp; in animç mott’* Çi in corporis läguoribusfuccurrere. Eth*^f ra effie fua officia a'propheta pdidaChrifto^c fenti miraculo confirmât,elicit fatanï è mutflt; | in integrü fanat.ConfoIatoriuseft ‘t'gohtept'' mus Iocus,in q certificamur ÄfeSfirmamurde* ta fripi^ra amp;nbsp;oibus ^tmiffionib’ de offiojs
-ocr page 285-Ceuli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iCl
niqui non nomine efTe uult,quê cum iaftat ren« piurajcd re ipfa 86 fafto.
Item eSmendatur nobishoeprimo loco phi lithropiaChriftiSi charitas, qui adduflum ad iedxmoniacum, ut habet Matchacus ca. xij.nc (ogatusquidem fanacamp; reftituitlibenttr, Qiiamreftitutionem cum uidenc turbæad au lt;litndum uerbum auidxadmirätur. 84 obftupe-flt;untadeam,dicctcs,tcftc MatthgozNumhiceft bliusilk Dauidthoc eft, quid ftmineDaiiidna-ftedus nobis ^miiTug eft, iuftifleator 84 faluator 2acha.ix, Stupor 84 admiratio turbx,commendant nobispotetiam uerbi Sunt enim ftupor 84 ïdmiratioeffeftujuerbi. Turbæ fignificantno* bis illud genus hominü.qd'in müdo folet ample fti 84 recipere uerbü. Huic rurbx bic fit Chriftu# huuctbum potetia dei. Ad Ro.i. Et .i.adCor.i, ^ttj,ad Cor.q.bona fragrantia 84 odoraduitä.
Eterateiiciens.
Lucas illarum rerum metionem nullam fadt, quæ aliasad mirâtula requiruntur. Omittitem quomodo ad Chriftum adduftus fucrit dgmoni 2cus,id quod Matthias refen, omittic auditum uerbum,fid(m,inuocationcm 84c.contentus pro pofnione neceftitatis in perfona dtemoniaci, pæmoniü mutü uocat ab efftftu , quiadimo niüerat mutü,84hominë faciebac mutum. Mat tbæus non dicit obfeftum tantum mutum fuiffe^ fed,84 addit quoqj cæcum,Exaggeratio neceffua fis «ft, in uocc mutum.
-ocr page 286-t^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^ Demînir#
Et cum eiecilTetdæmonîum*
[ Scilicet uerbo Matthäi .viq.Et «iccit fpirilO Uerbo.Et infra in boe Euangelio,digitoP«gt;
Locutuseftmutus.
Effe^uS potentiao Chrifti feu uctbi.
Et admirat» funt turbary , Admiratio pecubaris effeäus potenti* o**®’ fff, qui in turba ut pkrimum fcquitur niir»^“'’’ Commendat uero potentiam ucrbi,8lt; difett®' doftorem Chtiftö amp;nbsp;doóirinamesusa dofto^^ bus impies t(. dodtrina impia.quosamp;quantquot;® fcquitur admiratio.Non docent enim cuma*“® titate, nee eft illorum dofirina efficax in cor®*' bus auditorum.Rurfusuerbum Dcieftan«p’ gladius utrinlt;5 infeidës.X penetrans medulbi® 111 corporibus, ad Heb.iitj.Spediat 8ó hue lo*® Efa.lv,Meum uerbum non redit ad meua(u®lt; amp;nbsp;fane fi non aliud cfficit,tarnen facit honiiquot;“ admirari SC obftupefcere.
Quidam autemez e»;
EXPLICATIO SECVNDI LOCt ^ In primo locoaudiuimus,qui funtinigt;4®!
ChriAum, Euangçlium 8C utriultp opera fufdp* unt 6C ampledfuncur.nimirum homines extm* ba contempti,8C coram mundoignobiles,quot;“®? in fecundo hoc loco audiemus, qui funt inimi^ ChriftijEuangelii Si iitriufqj operum.qu*^ liant Ghnftum.Euâgcliû amp;nbsp;utriufqj operaji®® fatanje adfçnbmn.Hi aüt funt fapientes iSi «“**
-ocr page 287-OcnIu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2(0
tan)in mundo. Ait enim Matthxus ca.xq. Pha tif{0$ eUftionetn fatanç perChrißum faftam , Beelzebub tribuilTe,Nam amp;nbsp;biprjcipui Chrifti Euangelq ^ utriufep opcrum lioftcs ,ficut illud »idertliectpcromnia Euangdißarum feripea. »i inquam mimici Chrißi^Euangelij amp;nbsp;utriufip eperum.cum uidcntturbam admirari fupcref feâu$ potetig uerbi.qua reftituerat Chriftus oU fedurn damonio, Ri audiunt Chrißurn proda* «nariaturba filium Dauidis, teßeMatthfoßa-•imeogitant.nifi in temporc profpexerimus na Bis.amp;Chriflum, Euagclium K utriufqi effedlus peofenpferimus.aäum crit de noßra dodtrina* liquidem praeterhanc caufam non eß alia, qua j^oti futre pharifsei, ut fatanç opera Clirifli ad-«tiberët.Prxtcreamale fibiconfeiç pharifçoru tofciëtif/ert ç funt admiffo Chiißo.admißoEu ’Jgelio amp;utriufqj cHedibus feu opcrationibus ^Steffis upgruinaßatimcotruere oeï traditio quot;‘Sßfritusapharifaeisexfogitatos, Item certi wnt^eperum iußitiam.Sf illius iußitijeffeftus Plotinus euanefccre,quibus ignurmodis.ut me deantnr pliarifçi.noftu diulj cogitant, ut ChrU 'nu.Euangclium amp;nbsp;utriufqeHetHut profenbäe ‘f’dictniSCiollantfiinditiiS.ClirißuseBim gra “»um benefadoremfeproclamitatßf prjßatt uangelium Chrißj gratuita beneficia deeätae utriufepeßefluj tranquiHant confcitntias,ubî ï^'^L’'“'^’ ^*’f*ft* gt;5 Euangtln bénéficia fielt ’Pprehendunt.
-ocr page 288-»lt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Hacitatjeaufacömouentur pharifei,***^^*’ j Chriftü,dçmoniain nomine Beelzebub eij«*’^' quo fuam doftrinä de iuftitia operum faluaw r , tineanedeinde ut uulgus à Chrifto,Euange' ® i utrmfqj effeftibus deterreant, tandem ut fuosj® notes, eftimationem K gloria tucanturatij“'' fendane.AlfjueronihiloprobioresPharifad*.''' gna quxrut externa, per qux certißeari uolu” de ueritatc uerbi, non quidem ut credant, f«“ “ tententprxdicationesuttbi.utfiiuftamaliq“’ aceufandi amp;nbsp;damnandi occaßunem uenentur.t ut hl PharifxiK tetatoresadfefti funt ergaCht ■ ftum, Euangelium K utnufep effedusiita totquot;’ j mundus femperadfeifluseft. luftiiiarnuigü’quot;' ne doftrina operum naufragium patiatur. T‘quot;' tantes Chriftum fignis, uolütaliunde ccrciü^quot;'^* de uerirate Euangeln, quarn ex proprijs Euangt Jijeffeftibus.qui funttranquillare confeief“’'’ (edare 8£ quittas reddere/Sichodieluftitiaffl''’ mundo,potius animos funderent.quàm ut g^' tuirxin Ghriftoiuftitijcöfcentirentauc tederct» Alij figna externa quærunt,per quæ uolût lt;on' firmari de noftra docirnajiô contenti tant apd ta uerbi pr^dicationc, nonfatiati tarn multistquot;quot; |ernis effeftibus uerbi,quos hodie confolando ^ iranquiUâdo confeientias.uerbum operarubno' qucacquiekctcs fîgno mortis K refurreftionis j Çlirifti, ultra quod fignu tefteipfoChrifto, Mît tbvi.xij. 8f poft hodiemü Euangeliü in Lu.ta xi-PÔ dabit aliud huit genetatioi praux 8( adulicf?
-ocr page 289-Ortrft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lif
Hint Pharifaci iuftitiarq K fapienteS in mundo, Euangelium hodic ex gratia renatum, fata nicum Euangelium uocant, Lutheranicum 8C Saxonicumieffeftus Euagelifridec, gratuitä iu-ftitiara fubfannat Sic. Oocct ergo fecundus hie lotus .quomodo totus mundus adfeflus fît er-gaChriftii gratuit» inftitie autorê ,£rgaEuaa gdiu gratuity iuftitiæ predicationem, erga effe ftusuttiufej, gratuit! iuftitiamin confeienrqs töfirmantes, Sunt^himüdl adfedus perpetui.
E’f«w»
Scilicet tutbij.Mauhæus dicit Pharifxos fuiffe 1 Rui tüaudiffenc «dmirationë t urbar fuper Chri i J'»n,qutin turba filium Dauid necauerat,dice-
! Hit non eqeit djmonia, nifi in principe B«lzebub.
In principe Beëlzebub.
I^fia damnant Pharifaci fuadamnatione: Ver ‘’'•'n.Spiritumfanftum Si opus Spirituffanfti, R^od CHnftus operatur per uerbum. Hje tria, RuiajPharifKiablafphemiaobruuntur.igiturae ‘’ngiturChriftusportó ad defenfion?.Damna doueroharum triumrerum procedit àpofteri-®dflt;u ab effedu ad priu»,feu ad caufas: Ni qei ®Pu« Chrifti damnat K adferibit fatanx, fimul ; damnat amp;nbsp;uerbum Si Spiritumfanftum, qui eft 1 P^fuetbumeffieax.Kcuius præfidio operatur ^otiftus opus fuum.fîcui ait Ghridut Matt.xq, ^od fi Spiritudei ego eqeio dxmonia Sic
-ocr page 290-186 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l|fDowt»F«?lt;lt; Nec^mplieiterdicunt PharificiinfaranJ.ft^ in Beelzebub principe dgmoniorum^per quert Hebrati potentiiTimu m diabolum fignifleant Principis uocabulumuideturgeadus quofdart notarc inter diabolo$,ut quidam uocentur prrt opes amaiori nocendi poreftate.quam habeiu*
Et alq tentantes.
Hi mitius agunc cum Clirifto.qua'm Phaw non cnim adferibunt fatanj uerbum S£ ei^e^rt eins,fed dudli comuni omnium morcaliû 1quot;*’^* mitatc.qui non poffuntfimpliciuerbo conreni* effe.igitur figna quorum,per quç cupiunt cetirt Cari de ueritate uerbi Sieius effediibus.
Eft iicro fignum quxrere pratter dei uerburti neceftefimplki uerbo contentum.tentar« dtu, amp;nbsp;«elle aliunde duci ad cognitionem uolüt»d dei.quain per illud medium, quod huedeuSOf'' dinauit,0lt; hoc uerbum eft.
Ipfc autem ut uidit cogica* tioncseorum.
Scilicer.quoduiifltinconfcientijj ueritate, W' men damnarent opus dei, K adferiberent fat*' nr.Argumentum diuinitatis eftinClirifto,9rt cognolcitcogiraùoneshominum.
Omne regnu contra feipfumdiutfu®* EXPLICATIO TERTH LOd, m Tertius locus confolatur KerigitnoS erg* adfeflus 8f indicia iufti[iariorumamp; fapientuni in Û di, de Ch rifto, Euangclio K mriuf^ efte^*
-ocr page 291-Gtidi, lèi busrlt;Boperibu5,quæomniaetfîdamnet mua dus,reiici( atç adfenbit fatanæ,tarnen ex argu^ mtntie Chrifticercifamus, quodneej Chriffus n«; Euangrlium.neq) utnuf^ opera quitquant (ornmune habent cumfatanajmo Chriftü, Eu-ingdium Khoium opera ƒ x oppoHro pugna-tteumfatana.
PfJtterea quod ChrJftiis.Euangeiium K bó-tu opera pellüt facanam nó per facanS. fed per •itrburn « Spiritumfan!fiü,quæ duo media funt ptrquæfqeitur facan.tandemnoscerti fumus «argumentis Chrifti, Chriftü nS foll nöeqce te fatanam per fatanam, uerum ((Te ipfo fatani fuperiorem 8i fortiorem.amp;IquiafuperiorK fot dor rft.igitur eqcere Cliriftum fatanam,
Secundo monct nos his locus tertius, ut op-ponamusnosexemplo Chrifti, blarphemacoriquot; ■•us Chrifti.EuangchiKhorum operum. Iteni lt;1*0 (empöre, turn uidelicet. quädo blafphem# (or Chriftus.Euangeliuan Bé horom opera.
Tertio docet bic præfeni locu« exëplo Chri-quot;i.ne admodü folliciti flmus de noftra perfona, ^uandoeaobruitur conuitqs ab aduerfarifs ue-ti(atis,fed perfona noftra relifta, blafphemi« d beritate abigendae funt. Quarto monet hic lo tas tertius ,quomodo blafphematorib* Chrifti ^“’S'^n.'Khorü operü occurredu fit,'Bé quibws B'gumëtis,8é quit pfon« Bé re5 potiftimum de-tndendae, nimirum Chrift us, S piritufTaneius* •«rbmn8éoperahormn*
-ocr page 292-145 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UP Dewitti«
De big ergo rebus tertio huic loCO incIuliS,P^^ ró uidebimus.
Seeiuuntur argumenU contrd blifpbt-mdlores utrbi eius^i ffcHuum, Omne regnum contra feipfum diuifum ^^^ Primum argumentum defenlïonis Chrifti h^ incipit, cuius fumma eft, ut probet fe damo'quot;’ non encere in nomine Beelzebub. Eft aut fui«' ptum primum hocargumëtum expeifonilquot;’ tura inter fe eötrarijs. Pertinet hue locusG(gt;i^ Vbi naturalisinimiciciainter Chriftum S^l}.'’' nam hisuerbis exprimiturinimicitias poni*quot;', ter tc8i miilierem,84 inter fernen tuumS^f^'quot;’ i illiusKc.Dialeélici huiufmodi argumenta“?' ' tant ex relatiue oppoßtis » SynogifmuS «ft'quot; Darq^ad nudam formam fic pofttus. DA Omne regnücötra fe diuifumdefoUW'^' RI Si fatan fatanam cqcit, cötra fe diuü'u*''' I nbsp;nbsp;nbsp;Ergo fatanæ regnum defolabitur: .
Domus fupra domum cadetîHçcuerbaexpo“' nonis gratia accedunt.quibusexpIicatChri®’ perexplicationem uerbum defolabitur.
Quiadidtisin Beelzebub/ ' Aetiologia minoris per applicationem ail •’, amperfonam,
De ufu huius primt argumenti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Vfusprimiargument!' hicefleapud quot;Off*^; teft: Primum ut fciamul •hriftum nihil com“' ne habere cum fatana, iajd Chriftum 5^ i^'^”
-ocr page 293-OeuV.
10
inter (f natura difffntire: Deinde ubi nos audi-mus Euangclium K horü opera adflei bfafpbe« mijs amp;nbsp;deboneftan Chriftum ut operatorë per bunam, Euangelium ut fatanxdodlrinam, SC Chriftj ac Euangelij opera, ut effeilus fataux, qtù fimili argumêto mamurj,pbantc$.Euange iiü.Kliotü opanerg cü fatana neep p fatani fieri.
Stautemego encio.
Secundum argumentum Cliufti, quo adhuc probat fedæmonia noetjccreinEcckebub.du ^um eft à pari.Nam Chrift us lue natus ludxus wnfertur cum ludxorum file's, quo# certo fta-gt;«ebantludxi datmoniaerjeere pcrueibumSC M»umfan5lum, quart à pari argumentatur Chriftus: Ergo K ego eqcio darmonia per uer.-i^nm 8( Spintumfanftum, Ratio eft,qa K ego iudteus film K ex filrjs ueftris. Arguments Chri **'hoc fetundS indufum habet media, per quae P’iiitChriftusdxmonia.eaautemfunt.uerbuin ^SpirimftanftuS.
Arguments enthymema eft ad häc formam: Rut ft ri ,uobis fie certo credentibus, epeiunr ^sinoniaperuerbü K Spiritumfanftum.Ergo f *80eiiciodæmonia peruerbumSi Spiritum '*nftum, Syllogifmusfit in DA RII, J) A Flip ludxorum cqciuntdxmonia uer-p®^ fpiritu Dei.
^t Ego Chriftusfum films ex ludgis:
1 ,’ ErgocgoChriftusenciodçmoniauer-‘»’»KfpintuDei,.
-ocr page 294-170 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DÔWÎnîfil
Maior aperta eft ex confeftioneludKOrt®* qui non alitercredekie.quàm filios fuol dxmonia uerbo 8lt; fpiritu dei t Minor nihil int' bigui habet. Eft cmChriftalfecanduni carnOtt fihus Dauid ex ludaico populo,
Siautem ego»
Sicutuosdicius.
Filq ucftrU
Interrogat Chriftut phanfeot, feftione eoiuincar. Dilemma eft interrog*quot;** namutrum refpondent capti funt.
Ideo fpG iudi'ccs ueftri efunf»
Quod iniufte adferibitis opera mei fata®** quKad uerbum 8^ Spiritumfan^lum pertinO'
Quod fi fpirftu dei. , NegIcólo medio, per quod dicebSc ^*”1*1 Chriftum cHecredrmonia, uerum medinCW ftui opponir.pqd'eijcitdxmonia. Hoc*“'' [ medium eftdigitus dei, hoe eft, uerbum 8^ riiuftatufful ! Spiritufîatiâi empfidio 8^“*’®. opcraur Chriftus oïa.Intelligi p digitu d«*®”' burn 8C Spiritumfandum,ex Matth^o dift*®®!' qui pro digito deihabet,fpiritum dei,IK ca- yl.' fcribic Ch riftum eifcere dxmonia uerbo, SM“ dem aifEt eiecit fpiritus uerbo Kt. Eft aut' eus hic Enthymema, qlt;Fobiter deStranis®^ dns inferit Chriftuj,accepta occaftone é ms®^ perquod filq ludjorum, amp;nbsp;(ïmul Chriftuirti* untda;monia,Enthymem3 fichaben
-ocr page 295-Oc«S
*7lt;
3° '''gnun» dlt;i ad uoi peruenit.
Vkr^i^quot;'” ®P*f*'“5 fitEnthymema.
hk L. P'''du deiper Chriftum cqciStordeine«
•Snd** ^“j T®® «4«®®*ur demonia p«r Chd ^?* ’P”*^ “OS ludzos reenum dei eft, |j^ ‘f digiiüdciintellige SpiritSfanftum Kutr» “‘•quot;«rregnüdei pdicationen fynecriuerbki Vf ^* ‘'fquot; f^^“'*^^ tir2HinnUi.
^^ ‘^5 fccundi argument! *pud noSefle poteff, j (oniolcmur nos inde.quitiabcmuiChriftG g P^xifanäu 8i uerbü in fatanam potenten, «linde ut iïnailiargumento eóiundamufid* 'f'ïtioi Ucritatis.qE aceufant Euangcliü 8C 0« P‘Jï«mi,ut fatanx doétrini K effeAus fatanr.
quos firniliter refpodebimus. Ipfa fetiptura ^Didco o nines pij ac fanAi iudicabSt aliquSdo ^gt;gt;obii,Q,teincrcat9 impie uotetis EuangeliS ofttü fyncerü K puru uerbum/atanp doArinS, «m ga effe Aus Buangelq opera fatanx dicitis, •»ohodie oës pqiudkltuos K dänant, ç^aurf “RWtfii ueftrit opinionibus nö deEftitis, in can ? '^(Jïpertitucef eftis, K quia timetis honori •quot;“.commodii K glorqs ueftris ptiuati*.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ Cutnforti’sarmatuj.
' argumentii defenfîôis Chrifti, CamptS *• lopoiTibili æpter jqualë inter diabolos po •
-ocr page 296-17t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W Dominici
tenriS.q ^pbat Chriftusfatanä àfatana eifei non polfe.Sütemcfçmones in:erfe çq«e potcfes.E( go ortödere unit Gliriiîus hoc argumero fe ma iorem Si forci ore i (Te iarana,amp; idco fefitanui eifeere. Argumentum ad formam iïc habet:
Aeque fortes non uslét fe eifeere aut uinceit' Diaboh font æque fortes:
Ergod.abolinôualemfeerjeere autuineerf' Alias fyUogifmus ex oppofuis rel^tiue-Qui effeit diaboluin fortemJonioreftiUt*) quieifeiiiir,
Chriftus eifcit diaboium fortem:
ErgoChtiftus fortioreft illo,qeifcifdial’®'* Vocabulo fortis exprimitur potentiafaU^f Atrium regnum farangFonioreft Chriftus-j Arma funt ftabiliamcma, quibus feruatur S defenditur potentia amp;nbsp;regnum fatanj,
Cuftodite uerbum notardiligeniiarnî^^'*' ram fatanj ,in regno fuo cuftodiendo. lu P’^* funt,id eft, tranquilla SI feeura, quaha temp®'’ fuerunt fub Paparu, lt;um fortis ille arm aiuJ £“' ftodirctin fumma pace atrium fuum. Petf’dd’ proprietatiiSidominq uerbum lt;ft. .
Neqj ordo hic negligendus eft, quo u*’'^ Chriftus in uineëdo fatana. Primum fuptrut fatanam ex inopinato, dura nihil minuscog'' fatan:Deinde uincit:tcrtio aufert arma, i” 3®“ , confifuSeft f nan-quarto diftribuit fpoliagt;
Ce u^u tertij àrgumenti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
Tertium argumentum nobis in hoc P'O“'
-ocr page 297-Oculi,
Î7î iiotcft.Primü ut inde folcmur no?, quod Chri-ium habcmusfortiorem farana. Deindeiitcx ordine uiftori^ Chrifli eStrafatanam difcamus Si noMUodum uituendi fatanam. Primum cm oportet nos obmSuenire fatang fortiore Chri-Êo,deinde uintendus eft per Chriftum amp;nbsp;fidem in Chtiftum; tet tio arma fatang aufereda Si tol Itnda.quaüafuntxucuIIi.impigimaginesautad ifpietaicm aiiocantes.Sifimilia,qug femiunc faiançadrtgoum*’uum ftabiliendum.quartodi ftribuenda luin fatangfpoliajioceftjatanjim pirtascöeukanda cft Si deferenda folis impijs, Hums uiftoiijcontra fatanaordinem qmfunt ’tanlgrerti, nunquam féliciter tdtllis eerftt, nee •Itiuotexen^plain Germania, q teftantur.quam •naleilli tgenntjquipnusarmafatangtulerunt, *nteq firma prgdicatione uerbi Si parata fide fatanam uincerenr.Monct ergo bic ordo uidto» ’'fChrifticonrrafatanam, tumprimü féliciter pfoctdere nerbü,8i fatanam expugnari, quan-* 5^0 prim longa aliquaueibi prçdicatione probe '''ftituuntur,8i fides in Chriftum firmaponitur J^ftea etiâ uel fua fpontecorruunt faianç arma . Wpcn/)gt;Uetcn/4lMr? vnî» sc^enz Qui non cft niecum,eft contra me»
Bpiphonemate ex conirarhscollefto.con» t'udit Chnlfus fuam defenfionem, oftendenS ** oppofitis officiorum, quod nihil contmune n’I’tatciifatana.Nam officiaChriftiSifatang S ii]
-ocr page 298-174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Doomed
funt (Straria: item perfonç à fe inuicem diuff^t quae quia diuctfs funt, altera altcrius inttrit»'quot; quarrit.non aliter afqjhoftjshofteminffquiiuJ^ Teôa eft hie caufa ,quur Chriftus eqeiat wa#*' nempc.qa hoc decius officio eft. feiheet dirip^^ fatanx arma.infedlari eum/ongregare,qu{®' frpauit fatan 8f c. Argumentum huiu« loti eft eppofition« officiorum ad hancformam ;
Qui non congregat mecum confcientia$,(llt;'' fpergits
satan non co^regat mecum tonMentiiSt Ergo fatan difTpatcas.
Qui non eft in regno meo,extra rcgnuin ®’ nrneft.
Satan non eft in regno meo;
Ergo fatan extra meum regnumeft.
Difternit Chriftus regnü fuu à fatanx tege®' Metum elfe, eft in uno eodemep regno tu Ro clfe.regnare cuin Chrifto ad eundem fint*”’ idi^per uerbum.
A contrario eolligequid lït,c5traChriftuni«i'‘'
Et qui non congregat mecutn»
Et doétrina K effeftib^Dodrina amp;^ tamp;i^ illius, media funt, p quj congregâtur cófcitnnf» in regno Chrifti. DoArinS uocamus purü »*' bum.Effeftus uerbi.trSquillare, pacificarc 2^ 9* tas reddere eöfeientias.Satan; media funr,p q“f diftipat conftientias ; Verbum adulteratu» ^ iittbi adultérât! cffedus,qualcs cHc poifunt,lt;li
-ocr page 299-Ocülf. 17f tutbare, dlfTipare Ü inquiétas redder« confei-«ntias.Et Iiic^cftujfuntrcgni facanæ«
Cum tmmundusfpiritus»
EXPLlCATIO Q.VARTI LOCI.
^ Quartug loens mêtionem facit pernae, qua mantbit cos^qui wâi in confeieRttis ipfa uerita-(qtamcnblafphemant Sdeferunt Cliriftum, ^uagclium K effeflus iitriuftp, mbucteg cos fa tans.Eft autcro pcena*lixr, ut tales poftca pro-tuint in extemam creitattm, i qua reuerti aon poifuntSiccnjin Hunt poft canouiffim a hominis illiu s peio ra prioribus.
incunt ueto timorem no bis quartus bic locu», ne uiâofatana per Adem in Chriftum,aut fup-biiroui ,autcognita Chrifti beneficia faftidia-tuus.ad uomitum redeütes.Nam turn uidlus eft btanper cognitionem Euangelq , 8f Adem in Chriftum, turn primum intipit nobis infidiati foniterfatan. Ante uerbi cognitionem.^ ui^o ’«mperfidem in Chriftum cótrafatanam,quia lt;u pace (tint omnia, quv pofTidet .filet facantul-«usuero.abit rädern 8^ fumptis adbuefepten» ibjifpiriiib* nequioribus fe,redit ad priftinü do ^inü. Hortatur idcitco quartus bic loens, pret *lt;l,quod ,pponit peena escicatis.qua adfleiStuf *'li,qui contraconfeientiS dînant Chriftum,Eu »ngcliu Si hotS effeftus.ad timorem 8f uigilan hä, poft cognitü Euangeliü S£ poft uiftü p fid8 wtin5.V«rü amp;nbsp;hic fit diAurn: Non minor cura lt;ft acquiijte bona.quam acquifita retinere.
-ocr page 300-*7« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If Dominica
Immundum fpiritum notât ab efftflu ,t|uia immSdos facit ,ipfe tarnen natura iinmunduS.
Exicrit.
Per porentiam uetbi amp;nbsp;fidem in Clirißum »
Abhomine»
Mancipiofatanæ.
Perambulat«
Studij uerbum, tutus ctiam meminit PetruSJlt; •piftolacap.v,
An'daloca.
Verbi amp;nbsp;fidei tupidaSi ftientiaiuftitiaw,^
- quæ propter utrbi tognitionçm ÇC fidet prstf*” j tiam octupare nô poteft. N5 ioquitw hicChd'' \ Dus de imp.oruni tordibus aridis à gratia dei^ i eogninoneuerbi, in quibus facile inuenuteq“' «nfaia».
Reuertar in doraum raeara
Obferua pcriciilum qtiod imminec pijSfo”' iierfis amp;nbsp;in tognitiôe Euagelij acin fidc ftâtibul
Domum (uam notât fatan.fortalTbfiibeafp*, ut reoccupetad remplis dimiffam, Scopi's raundatam
Verbo dei purgaram K ornacam fîde.
Et tuncuadit amp;nbsp;affumit fe*' ptemnequfores Ce»
His poteptia^aftutiarSiinfidjar fatana: notan-tur . quibus Audct reoccoparc homincsnunC lt;onult;rfo$gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
-ocr page 301-Geult. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J77
Etingrcfïï,
Propter fecuritatc amp;nbsp;Kcgligtntiam noftram, quaainittimus fidem.qua able nte, non pofTu-nnis rififter« fatanx. Inuitamur ad timorem Kuigilantiam nefatan nos keuros 8( dormi» «ntesturfus occuper.
EcfiuntnouifTimahominisilliuSi
Harepœna eft, quapuniuniur redeunteS ad Bomiium contra cöl'eientïam damnante}, K tri Ventes illud unà cum illius effeftibus fatanx, deferentes uerbum K defertum blafphemätes. Tahbusenim audimm, cognitum.creditum K tteeptum uerbum ad tempus, 8i poftea rurfus damnatum atquenegkftum.ralibus in quam occafioeft maiorisiudicqS; cxciratisumd tefti tnonn perpétua damnanrisgi teftantis decon tempi o amp;nbsp;neglefto iierbo: per nouilfima intel-ligemaiusiudïcium amp;nbsp;exciratem maiorem.
Fadura eft autcmcumhæcdicercf.' EXPLICATIO Q.VINTI LOOI.
QuintusI0CUS continet exemplu carnalis adfcftusin Muliercula, quj ex bonaoptnione ïtqiie intcntione,fcd tarnen prorfus iapiente lt;arnem,prxrogatiuam carnis facit,K credit ma trem Chriftiideo effe fanftiorem^proximio» rem Deo । quia portauit Chriftum amp;nbsp;fuis uberi-Us fuxit. Cni refpondet Chriftus, amp;nbsp;inanfuctç illara cortigit, docens in came nullam ciTc prg-lo§atiuS,ói opera nemint commendare Deo*
S v‘
-ocr page 302-l7x W Demine
quafi propter Ufa ex operc opcrato ei proximo pr ffeucrum illoscfTc beatot amp;: proximo^ D^” qui uerbum Dei audiunt H cuftodiui illud, l’0lt; eft, corde credunt K retinent. Similis plane lo' eus eft Matthäi,xq.de illis. quitiKrcbant infer Tonis Chrifto fanguine lundis, quibus fîmilner tefpondet fere Chriftus. Quifquii fecerit un'“® tatem paths mei.qeft in cxlis.ipi« eft tneui^rt* (cr, K foror 0i mater.
IN EVANGELIVM IOANNIS .VI. POMI pica La: tare,
I CANNES EuageUftacquo hodiern® Euangelium rranferiptum eft, raroadm“ dum exempla feu miraculafubqcii, inlt;!“* bus Chriftusoflenditfuum officium in re' Oaurandis inflrmitaiibuscorporis: magis“*' ro occupatus eft in potentia Chrifti ac uerbide' fcribcnda.Nam cum reliq Euangdiftx fatiseO' piofe Kaeçurate tradadent miracula Chrifti,“'' tute uerbi ædiia.nec effent,g miraculorumno' mine cum Euangclidis concertareni.imdpf®' barent ab omnibus,ipfe accepta occadoneiq“* bufdam hacreiicis.uouifTimus omnium Euange lium fcribere cerpiqin hoc, ut quorundam bij' (phemtis occurrerer,qui Chrifti diuinitatemee Verbi potentiam ealumniofe impugnarent.
Quare ergo oportet infigne fit hoditroi E“' »ngeiij miraculum.quod nüc c x loanne prol»’
-ocr page 303-ttiuft» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X7gt;
condone expenen^um fuRepSmuS: ilutlideo» quiaprxtermorê loannit.adeoi^ prêter cohj-tentij ppetuitatem accedit. Porto dfequentia lt;on(uluerinmï,uidlt;bimusloannï prüfens mi-taculum cömodiiïim« 6i quafi de induftria ad ieeffe gt;nbsp;Volt enim per totum fequens caput do* (tre.qux fit potêtia Chrifti ar uerbunimirum ut is, qui credit uerbo K fidat üli, pc rire fam a ne* queat, etil ibi.ubi nulla eft occafto wflus, qua fumma generali in huius Euâgelq miracuto ob Rruata, nihil diffieukatis fuberit amplius, quad llt;Aorens feu auditorc turbarepofTir.Et qa corn plurninfignel lotihieproponütur ,ftftinabi* 1 snusigitur'adfummarios locos iuxta cohacren»
Siam tcxius fubijeiendos'.
Sumniitrij loet.
1 nbsp;nbsp;nbsp;Primü exemplo turbæ quxredum eft regnO Dti Sliuftitiatius.uerbüaudiendü St iequendü» deinde fua fponte comitabiiur ncsuiâu$,etiam Sumnonadmodum pro uiAurogamus, curât© pro nobis Chrifto, qui cum animæ curam agit corporisnunquam obliuifcitur.
2 nbsp;nbsp;nbsp;Pq exemplo Philippi, ten tan Mir abfentia oc tafionis patandi uidlum,ut exploretur fides iUo torn SC à confideratione occafionit ducantur idpotentiam uerbi, quod nutrire poteft criant ubinullarft otcafioluiftuï,
L l^*“op®” pottft credere feruari nos poff© gp ***”^ ^'^^ dempta occakoue. Excmpluo*
-ocr page 304-?*o ff Dowinif4
4 Ratio «fïuidet aliquam uiYlul occaffonïj amp;nbsp;quia non uider fat is amplam ad fatisfaciendit eis,qui ilia occaßonc nuiriri debent, tarnen de' fperat.ExempIam eft Andreas.
y Chriftus re protfus c ludicio rationis defpe' rara,rum primum inuat, nutrit amp;nbsp;fouet,ut pot2 tiam uerbi oftend..t, quod lunare poteft K nu' trire,etiain ubi nulla adert occafio ui6tu$, «'*? quxparua adert,earn magnam effior.
6 Èaqux danturnobis in ui(ffuni,pnt?tiau(r bi,8f ex benediflione domini conferuadï funt, nonprod galiterconfumcnda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
7 Vfusfignorumfeumiraculoruineft.uipd i ca al Jiciamur a d credendum uerbo, 8i de ueriH te uerbi confirmemur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
8 Prædicafores Euangelq excplo Chrifti.n”'' debent fe inge ere ciuilibus off ciis.tumuulgquot;* applaudit Euangelio,quia féliciter fuccedinquot;'^ bus carnalibus,Ä quia uidetur libertatcm qe’quot; dam inducere.
Poft hæc abqt, EXPLICATIO PRIMI LOCl. ^ Vera fît in primo hocloco promiflioChri fti,Matth.vj.cap,Quin potiusquxrite ptiw“quot;* regnum dei amp;nbsp;iuftitiam eius. Si hxc omnia ad' , jjuenturuobis.ldquoddreapnmum huncl^ cum facit turba, Si fequiturChiirtum.quate^ poftea uidum in copia accipit. Vcrutn ut Chri' j nusMatth,lt;ap.vi, non loquiturimpijs.autq“'
-ocr page 305-L/fitrft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSi
«tra regnum Chrifti agunt,ira impn ar^ adeo ÜctotusmundusJnliacpromiffioncde caufis «iftus.arguit Chriftum medacq jidet 6C danat. Nam mundus long« alias caufas uiitus fomniat quàm eas.quas apud Matthäum proponit Cliri ftus,6( bic turba fuo tucntu confirmat.ChriftuS inquittPrimum quxrite regnum dei 8lt;iuftitiain dus, K hare omnia adneietaur uobis « Mundus lt;oniranum prrcipic.SiaitiPrimumeftot« folU dudeoceafionibuï uïdus,Iaborate,cftore fedu Kco'ligue ihefauros,5C polca fatis uiftus habe bids Kc, V nde 8ó,Poeta oblique: notais mundi ïnhacre adfeólus,fcribit;O ciucsciue$,quxren» da pecunia primumefi, Virtuspoft nummoS À bic knus furnmus ab imo ,Perdocct ; bic reci-nunt iuuenes diftara fenescp, Quod mundiiu*t dicium deeauGsui^us, ut corngeret Chriftus, Matthii vi. infignem cöcionem inftituit de du fis uiftus,docens uidlum ex prouidrntia dei nobis CQndng«re,nö ex noftris curis Jaboribus K ftudn$,modoprimûquæramus regnum deiK iuditiam cius, quas caufas uidhus, ut eft locutus Chriftus tantü ad fuos.ita fobChtifti feâatores ftatuent regnü dei amp;nbsp;iuftitü ilIius.eiTe caufas ui-^us mudus interim fuis curis,præfentibusoeca fionibus SC laboribus inuigiIabit,8C pro cauRs hiflu$ proclamabit.Quo aut confirmer fc pq dé bis caufis uidus.de qbus loquitnr Chriftus, fu-tnëtin manusexetnplü pfencistutbp,qu(fequ* tatucChriftü,ficuc loannes habet tantum pro-
-ocr page 306-tîc IÇDôwi«if4
pter miracula feu Hgna ,qu» faciebat ebr^j Et quia Chridus Iiorum tan cam curamagM'’' folum propter figm eius fequuntunquântî^. iorcm curam aget pro illis, qui dedderio aud« diuerbum comitabunturillumd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,
Quatuor autemindgnia dogmata relink*“' nobis primus hic Iocus.Cödrmat caufasui^“^' quae funt regnum dei,primum quserere K iü^^f tiam eius. Deinde do te t cos fame perire nó po' fc,qui primum regn urn dlt;i 8f iuftitiam eiuSl? runt.Tertio confirmât nos hic locus côtraEp** cumos, quinegant deum curare ho minci i’“ res mortalet. Quarto comendât nobis diaf''’' temChriftierganos, 84curam, ncefimpliO*quot;’ aut frigidam.ied talem.ut ex ucheméci qu^*^?? commiferationis adfeAu ,fubleuet ocuIoS,'*'^' judicans magnitudinem curât fus pro cuibalt;
Poflh«c
Cumabroluiiïctdifputationcm fuam depo'' tia uerbi Kde officiofuo.quodipfeeffetmd* usa paire, utunà turn pâtreoperareiur.fuft*!'' cando amp;nbsp;uiuiffeando. Tcxtus feré primi hui“** ci fpedUc ad eöfirmandä ccrciiudinchiftori*gt;
Quod eft Tibenadis
Ab urbe Tiberias fie diflum, quam »Hob ' dir,communi nomine,more Galiirat uocaiur*
Ec fcqueba t ureum turba»
Auditores Chrifti nota K feftatores in tutbi
-ocr page 307-teMrr«
tg) Qui# uidebant figna.
Attiologia fequdar explicans morel uutgi K éinfas,propter qual potiiTimum frquacur Chri Rum^ucl propterpriuata c3moda,uelpropter alias rrs.Non tarnen eft «îubium ,'quin in tan ra muliitudine quidam fuerint, qui fhidio audien-diuerbumChriftum funtfecuti.
Subqt autcra in racntem.
Vei pro more,utl ut omnibus ad eum acceiTu*
Erat auretn proximum pafcha,
Cirtuftanria temporis confirmât hiftonam*
Cum fublcuaffct oculûs.
Fortadis ex cSmifcrationis adfefhi.ficut K1« na fimilia in Euangeliftis miracu la habent.
Didtad Philippura.
EXPLlGATIO SECVNDI tOCh 5 Secundus locus agit de tetationc, qua Chrl ^saggrefius cit Philippum. Eft uero h*c ten-« Utio ex occaflone ui£tus,8( proprer multas ca* bsgrauilTima.Nam ubi occafio uiiftus deeft.ibl defperatratio, Kftatuit fame moriendum drei Huiustentationis grauitatem ex occafione ui-* ^uteommendatfa^um fatanx, MattJiij. Vbl fatannon dubitat Chriftum hac tentatione ex . octalïone uiftus adoriri. Hac tentatione mirifi «t K farpe exercuit fatan filios Ifrad in deferto i btExod xv.Nume.xxi.giinalqs locis.ubi Ifri* tlnunc de pofu,nunc de cibo murmurât»
-ocr page 308-184 ^ Domiifici
Nccfcioanbac tenrarione alia frélqucuorft in mundo.qua fubinde agiraitcur pij à farana/ fxpcexpugnantur Nam ut naturae uiaumeft, n. iró Audio «ftuarc promdtuÄ cura uc tris, irt facillimuin eft Audio t idus Si cura uentris UK utdubiraredepromiffionibuS dei incipiamui, quibus promifit fe noArum fore drum,quitus atur nos8i defendatab omnibus periculiJ.IÏ' mulqjtuppeditrt Omnia ad animü amp;nbsp;corpusH Arntandum necefiaria.Sed magnum difcrimC* «A circa haue ex occafione uidu$ rentationdSi quandp deus rentat.K quando fatan.DeuJ t«”' tat,ut explorer fidem piorum, amp;nbsp;eä reddat«? Aan rem ac firmant in pö«. Deinde ut ex tebiJii' one liberati, agnofcant potentiam dei 8( ucrKi per quod libérât deus c tentatione. Er pertind I Ituclocus taco.cap.i- Nam deus ut malis nni^ri non pötcA,icanecipfe,quanqualt;enta(, ^^*‘* admala.
SicChriAusbic tentât PIiiIippum,ut W^® ciuS explorer, K ut pofieaagnofcat Philipp“’' quae fit potentia eins K uerbi uirt us,quod fuut' re 8^ nutrite potcA,ubi nulla cA ne^ luuiix^'quot;’ ^ nutriendi occafio. At fatan fic non tentât,ult;' rum ut piosd fiducia ad diAidcntiam abdurt^ K faciat cos dubitaredepromiAióibusdei,*]“ bus credentibus uiftum amp;nbsp;alia prarfidia pro^r fit deus.Sicut uiderelicetin tentationeChrim Macth.iiq.tuius finis c A,ut fatan abducat CW' Aum à fiducia uetbi, 2lt; déferas promiirionts^^
-ocr page 309-deuiftu. Deinde ut ipfe Chriftus quxrat (Ibi ni ftum, ipfe (ibi de iiiftu profpidar,8i relidlo uer bocredat uidum ciïe.èluo labore S^cura, non PromifTiont Oei, Adhuncfincm tencaukfatan SdffatLExo.xy.de aqua,Et Nut.xq. Exod. xvi de (lbo Adbunefinem tentauit Mofen,Nu.ir. 'lm non credidit dominum poiïc fexcenta millia Multra ad menfam feruare cibo. Docet ideirco Secundus hidocul, piostentari quidem fxped dco, fubtraftione occadonis uidus ,non alium ''^finem ,nifi mdeusillorum fidem probet, 8C ’^occafione ducat ad potentiäuerbi,quod nu-''■'rt poteft, ubi niilla «ft uiduS occalio, exem-P'oliuius turbxindefertonutricx.ut Mar.cap# ''i’fcribit.Itcm Ifrae lis.quemDeus in deferto ad ’'''•bos annos manna nuiriuit.
Cumigitur a' domino tentamur occadone ui 'quot;•, cogitate debt mus id fieri propter prob» J®n«n» fldei noftrx, K ut inde ad potetiam uer ! “'’dmirandam quad renouemur.Quando uc-* J® 3 fatana tentamur occadone uidus, id quod 3cilt cognofcere licet,quia ad diffidcntiam ten A8f ut idducia in promiffiones Dei abducar. J'fide nos opponcredebemus Kreliquisillis /t?e ^P'fi'ualibus, quz cudit A poftolus ad E» quot;nbsp;*noi.vi,8iPetrus.i.epift.ca,v.
j. yndcemetnuspanemf
R ^aftio feu interrogatio eft de occadone ui* 12*’*?*^^“®®’® perpetuo obuerfatur ob oen 'niioni!,qme occadenij obliuifdnö poteft.
-ocr page 310-186 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riammicd
Ql’æntChfiftus de occaiïone uîflus, ut confié dat ratioms iudicium.qug ad folasoccadoneïf^ fpidt-Deindeatmoneat ucrbo fidendum quod cum eftpoeëna dei.nucrirepoteft.ubin“' la etiarn eft uidtus occafio.
Tentans eum»
Vt probaretfidem Philippi, deinde ïi ab o^' cafione abduceret ciimad poicnciam uerbin“^ trirepotentis etiarn indeferto, VerumChri' fius femperpronobij curara habet, feitenquot;* quidfacere uelit,8deft Temper ad nutricdunip ratus,red priai quam nutrit, ^pponit nobis ftionem de occafione uidlus, ut tentet noï^quot;* indicium rationis de occafione eliciat, K (ófquot; dat:poftca ut probet fide naftram : tertion'’ potenriara uerbi abducat nos.
Ipfeem'nifcieban
Scilicet quod poffet potentfa uerbi nutrireP pulum etiarn indeferto,8f in déficiente oi^^ fione.
Ftefpondk Cl Philippus
EXPLICATIQ TERTII tO^': 1 ^ Tertiushic locus profert frudlum (quot;'quot;’j nis Chrifti,qua Philippum adortus eft de oquot; one uiftus.Hic fperauit Chriftus Philippquot;'* ^ foonfurum de poten tia uerbi.quod nutri'’quot; ^ let,etiarn déficiente occafione, aut ad «ulfet Philippü de uerbi potentia refpo** (
-ocr page 311-Ue««-#» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÄTquot;?
td Philippus hafrêj ex iudicio raiîoBîs Ïn præ-*nti occafione reliais peedentibus miraculis j ^hriftofaftisK (ïgniffeantibus potentiam ucr * fam ratione tefpondecDucentorum denari-quot;fam Kc, Et ut hic Philippus refpondit,fit nos onines refpondcremus natura.in fimili tentact-®'’«deuidiusoccafione conftituti,net aliter cf-‘«maserga Chrifti qusftioneinadfefti.etiam Jicipuli Glirifti.Debuidet ergo nunc Philippus ’'xifft! Domine etfi non adeft occafio uidlus,t» tn potens es dare turbr pane potencia uer-••Etfic dixiffet fides uera . Crtcrum unde hoc J?Tonfum Philippi oriatur, nunc uidedum eft. ydtur fane ex ratione, qua; crcdere non poteft, dtamferuare nospofTe fine^prajfenceoccafio-’’'gt;occp poteft fe commiftere fimphei uerbo , ut P’tcniif amp;nbsp;uirtuti diuina:, cui nihil eft impofti-''«:• Vnde ratiöis fente tig: (O«ttB*tt Htcl^C
••^t b«chn ba Fan meel ifl^c.
Jnaitaqi monct hic tertius lotus.
Primiim quodfaciUimum fithxficaredepo-*'atiaucrbi 3C promiifionibus dei/tbi deeft oc-‘’Soprifensmecfokm circa uiftü, fed circa o-’'’nesresalias.qur occafiones pratfentes non ha “'at.Secüdo $ ne auditores amp;nbsp;difcipuli Chrifti, ^aücaliquïdiu apudChriftil uerfacifunr, 8i a« S^rùtacnideriimerbü Kmiraculaet* fubfiftere Slatintêtationib’, ubipfentes défuntoctafiöes
T li
-ocr page 312-xSl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Dominici
Tertiorationem optimam alias in homint lt;^lt;^ num Dei.nôpermittere homin',ut in occafïo*quot;* abfentia committatfcfîmplici uerbo.auen«^’* (implex uerbum efTc pOtentiam Dci.Ed ergo*quot; Phtlippo iftarum nunc return exemplum. Pf^' catum infidclitatiseft infirmitas Philippi con(quot; primum pracceptum «
Öueentorum»
Refponfum Philippi mimefîn eötinetrefpo^ (Tonis omniû hominum cum tetationeexo^* fione uiiflus ludentium. Rationis iudiciü^inl’quot;* lippofuoinfcnfu acceptû uerumeft.Aifali“quot;* eft refpedbu poteneix uerbi, quod poteft nWt*' teubietiamuiftus Oceano nulla eft*
Nonfufficiunteis a
Ratio non tam occafionis abfentia, quSm^ titudine eorum, qui ah de bent, deterretur ilt;’' de.Probatur rationis hoc iudicium in mundo« ubi extra uerbi cognitionem uiuitur.
Dicic ei nnus è difcipulise
EXPLICATIO Q.VART1 LOCt Quartus locus idem rationis iudiciu^'/i Andrea proponit, quo priuS laborauit Philip'' pus.nifi quod in Andrea ratio aliquä uidiuS oi' cadonem uidet, K quia non fatis ilia ampli d gt;nbsp;adfatisfaciendumei$,quiindc nutriridebeft. Emiliter hæfîtare facit K Andream qui occafionis K multitudine tutbcoffenditur,*
-ocr page 313-LtUrt. l9f
Vgumentatur ex confilioraiionisiMultisrruI-'ïopus funt. Ergo parua amp;nbsp;exilit occaßo non fiiffîcit, Decuiffet uero Andtcam.ut audüorem tobiK difcipulum Clirifti/efpcxifle ad poten *'gt;m u«bi,quod8^ fineoceafionepoteft nutri ff, amp;nbsp;ex parua magnam facere : imó uno pane lt;* benediâionc fatiare multof.Eft id circo An ^'^tït omnium illorü iypu5,qui rident aliquam wcafionem uifluS.aut diuini prxfidn in pcheu '°.(«dquiaexi)itatem occaßonis perpendunt •“™ multitudinem eorum,qui parua ex bac oc Hfionr KtKili prxfidio feruari debent, Iixfita-ffWeipiuntSi defpondere animum,
1 Cxtretumutnune adfeäusfuit Andreas, •*’ amp;nbsp;nor in ßmili eaufa adfefti fumus.ut rdifta quot;duda inpromißionts DeïS^negk^ouerbo, *'(ttamut oculos ad exiütatem occalioms Si ad ^“hitudinem corum, qui ex parua occaßone ''fusridebent.
^netigiturprimumhicquartusIocuS.rati '''''amhomines rationi initentes.non eße con k^os parua oceaßone idque natura.
Deinde confolatur nos bic locus.quod iï difci TO Kauditores Cirrifti ita non ftatim perfefti ■“‘tintin negocqs ad ueram pictatem fpçftanti ““s,non effe mit um amp;nbsp;fi nos infirmi fimus,nelt; ‘’ftatim petfedli. A contrario docet, ut rebóla *’ft«tate oceafionis K multitudine corum, quj ‘’otcafione exilifuftentari debent,uertamut '’^osadpotentiam uctbi,quodferuarepüteit
T ii)
-ocr page 314-lt;90 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1)1 Domtnwä übt occalîo nulla eft,Si ubi eft parua.illam pod* niagnam facere, nee impede uerbum multim' dinehominum.
ERpuevunushfe, qui habet quinque panes ëCc.
Adeft paroaK exilis quaedam octaftouifluS-
Sed hïEc quid funt inter tot iquot;
Defperatioex multitudine eorum, ^expa’' na occafione fuftentandifunc.
Dixitergolcfus,
EXPLICATIO QVINTI LOd. i
^ Quintus locus notât cricumftantiamtfW' i pons, quo foîetiuu3reamp; nutriteChriftuStuidf j licet turn,quando ratio defperat Si inextttmis «erfatur propter occafionis aut aWcntiamSiH exilitatcm aut propter mukirudinem eorun’* qui nutriri atque ftruari debent^tum inquaniïC «dit Chriftus ex nulia occifione, ucl perexig“’ reddittotam mukirudinem faturam-Satutatu» autem multirudo tutbx, ga diriftus iubet caf per difcipulos difcumbere.Sf quiaactipitpand an manus.agitgratias amp;nbsp;diftribuit.ut kuis pa; occafioneroperfcquidem non fuÂeereïuftKt' ; te uero ex be nediâionc domini. Et quia Chri' ftij9 paruam occafionem non nrgügit.id ngni' , fieat oreafiones quantumuisparuas.nóeffcfC' ! gligendas.quas fi quis negligere t,is tentât« De uni £lt; cogcretur fame perire. Nam Deus o«ï'
-ocr page 315-letdrh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191
fones mîttit.ut cettamedia, per qua edere nosuult.
In fumma gutem docemur in hoc loco, fî-«cadfîi occafio uiäus, fine non adfit, tarnen nos feruari pofle potentiaucrbi,Monet Ôi occa noparua uiâum non effe è noftris laboribus, ?ntpra:fentibusexocfafionibus, quas nosha-vtjnus.fed cbenediftionc domini.
Facile homines difcurobere «
CharitausK curæ exemplum in Chrifto ff o nobis,
Quinque mülix«
Speftat hæt circumftätia perfouarG mandu* tintin ad exagget Btionë potentiæ uerbi feu bc' titdiftionispcrucrbum topiofsc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Accepitergo Icfus panes;
amp;: cum gravas cgilïcr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Occafionem quanq paruam,tarnen non nc-8'‘gitauifius.Quia ChriftuS gratias agit,relin Çnit nobis exemplum,ut pro beneficijl Dei gra ’jfinms.K pro benedidfion« occaftonis parup, I^tliqui Euangeliftat liabtBt, quodChriftus be ' ’’tdixtrhpanibusamp;pifdbus.utfeiastumpar-, 1 nbsp;M ex oecafio»e magnum fieri uidtum, quanda Chriftus benedicit octafionipatUK, non quia *■65 ocegfionem parus habemuS.Eft nero bene dicerediuinapotentia adaugere amp;nbsp;foccundare. Item qa ChriftuS iubet turbä difcfibcr» p difci-f®los a«ipit panes in manus,benedicit Si diftri
-ocr page 316-,9r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If comtnied nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
huit diflt;umbctibu»,ideo augetur uiiflus.K idc’ iaturaturturba.
Implcriicu faturarieffedus cApotanticiKt ' bi.Gubencdiôlionisperucrbum. Allegoriahu' ius loct pertinet ad minifterium uetbi.quodpfl mum paruarn occafionc habet t Inde fortunjn le Chrifto FelicemfucceHum acquirit. Intégrât exp^Kationem allegonac inuenies in MatiW noftii ‘ftho'hscap.xijq.
Colligitc quæfupcrfucrunt.
EXPLICATIO SEXTl l OCÎ. , ^ Monemur hocftxto loco,ne bona, quxt^ j benediftione domini fuffcpimuSprodigalittG infumamus, aut per nimiüluxü perirc finamuS) feducca colligamus Siconferuemus. Peiting ueroh{Cf5 eruatio adgratiaeü aftiones.S^*quot; Fgnum gtafi animi crgaj beneficia à deo ac«' pta. Præteteaamp; inliocfreauit deusomneseK^ turas,ut iHas cum gratiarum aflionefumamuf» Priore adTimoth.ün.
Colligitc.
Quia Chriftus iub€teolliglt;reTragm?fa.^°f' tatur ad gratiarum aâiones amp;nbsp;dehorcatur à pw digalitatt K luxw. .
Ne perçant.
Namperditio fîgnum eftingratianimi,quot; fpeftat ad abufum creatiirarü dei, ingemifeunt omnes créature cxperta«t«sliW' laùoncm.adKona.viii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
-ocr page 317-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LfîtZM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19)
Duodecim cophinos»
^’'’gg^fant h«c uità cum Icqucntibus pofen tamucrbiä:brnediiH’Si Ch ifti peruerbum, I^ota K txhis fragwentis.ceuni non itiune bc-®*dktre,f«d copiofe.
Illi ergo homines.
EXPLICATIO SEPTIMILOCI.
^Septimuslocus tradit finalem ufum omni-Hntfignoriim feu miraculorum, qui in hoc po* 'iffittiLin confifl it, ut aHicianrur homines per iï S^aStmiracuIaadcredcndum ucrbo ,K ut de 'J'fitateuerbi confirmentur. Quare expedico quot;atmiraculoincipit tuibauercagnofcereChri* !''”n eiït ilium prophetam, qui debebat uenire wundum,
^ommendatur hicK potentia miraculorum “'»fignofum.qua: potentia uerbi perficiStur. lefuscrgo cum cognouiffet.
^XPLICATIO OCTAVI LOCI.
M Apparet turbam il'a fententia ; Hieeft ue-*‘gt;lleprophétise.tarnaliteruoluiffe Chrifto *«ttrt gracias,K ex carnalibus adfeAibuscum ‘•'•mendalïe.quiatanta beneficia camalii ui» , point fibi contingere.uidebatur K ChriftuS a-/'‘PofTefinelaboreSc. Qiiæ omniaturb« K 'Soobili uulgo grauifiimafucrunt. quarc S uul ^quot;’’PP'auditEuangeüo.adroiratur illud S ma 1 amp;quot;hcit,ut doóltinam muhis commodifatibua
-ocr page 318-'491 W tioMcd
refertam. Qu| quidcm carnaks uulgï adkiflui nc hodit obfcuri funtex noftrij,qui proper «lt; trales quafdam utilitatesrcceperunt Euangd^ um.Scd quid hic faciendum fit, turn ex carnal' bus defiderijs uulgus recipit amp;nbsp;cotnmfndarfquot; angelium,exemplum Chrifti doer t,qui non«' ptat auram populate, neq; approbar fauortf turbæ. neqj etiam patitur fc nigcri in aliéna «o' cationem petfonæ Chrifti non cenuenienttn’i fed cum agnofeic uenturumuulgus,ureum if regem cligat,fugitgt;
OftendIt ergo hie lofusoftauus, regnSChr*' fti non effe de hoc mundo,fed eife reghu lt;W'*’ Deinde monct, ne ptatdicatores Euangdij^“! raptent auram populärem, aut fauonni uulj' approbent ex camahbus adfcdibus connsf^quot;' 1 crtio.quod uulgus non quadrat gloriädcico® mendatione EuSgelij, fed ut fub illiuS præ»*^'* fequaturfuas cupiditates.
IN BVANGEUVM IOANNIS .Vlfl. DOMI nt'ea ludica*
TNftituerat Chriftus poft abfolunpnë »“ liens in adulterio comprehenfa^.r^^“'* eSmendare pole ns uerbi S cffnflufi «“Si ß^ poftquäoftendiikt multisacßftnisa^' gumentisfeeffeiucëmûdi.juitâêi liberators u£ rum,qui uereineum credentcsliberarer.rrrp*' |unt Pharifæi Chriflo exprobtare, qd' dt kip®
-ocr page 319-ludictf.
Joqueretur: iglturdictbani jUiuîteftimoniüdç
I jUWiUita K liberator« ueto,falfum «fle, 8i nuk
'Omodo acceptasdum.inïo' fe nc egere cisma« , ^intlibtratoteClirifto,quie(ï«nt filij Abrahar* i “fiepropter AbrahamS lib«n.Qnp omnia ten« “tbantad gloriadonê carnis,quaff ludaciideo ‘ffent ateeptiores deo, quia habuiflent Abraba *gt;'um in carne pattern.
Häc igimruanam gloriationem Si petfuaffo'* in carne ut tollat Chriftus, tanquam inu ti.
«mamp;non fufficientem ad uerä bberationetn OKurhtilliChrifluamp;.Etinhuncn'.odiim refpen
i jf‘gt;ludKisfequidcm fcirc,quodffnt ferne Abra pfedfecnnduni carnlt;m,fiautem efTentueri ff i 1’1 Abrahi,boc tS, fecundii promiffionê, id qd* *ftfecundü fidê Abrabr in ^miffiene de Cbri-®®,aliter forent diftnri K gloriaturi.hoc eft.cö« feffuri ft opus habere liberator« Chrift o. Abra-l’æKreliqnii fan ft is parribits.noic liberatiois, tpniiffo.ncç forêt oceaffones undiquaqt capm-gt;i,utChriftriIiheratoreuen'jnterficerct,qd'qus ötm ut exequatur K praeßent.ideoprobat Cirri flus contratiS uetueffe, fcilicet adco non exiftc« » ludxos filios Abrabp.qd' diaboli fild fint,quia huit ut patri obediüi,8f ex patris fui diaboli deff : (Ietij8uiuunt,am5ies tnendacia.quorïl capui
Si autoreft diabolus.Hgcaütfeqturtextus he« 'ditmiEuSgelq qauulfuseO trucatim à peeden« tibusjdçiuxta more fere oîum Euägeliorum DQœinûaliü.Placuitigitui textüabhis uetbra
-ocr page 320-gt;9« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;Tip^ànictt
prdirnVoS ex pâtre diabolo eftiJ SCc, S^mm^lrij loei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
I Quiamundus ex parte diabolo cd, Kpttrll fui deßderia uuli fcqui ac facere, ideo non ct' dit mundus ueritati,idco nonamplcftimrufri-tatê.Caufa ucro non e ft in ucriutc, ne^ in Cki fto utriratis prçdicatorç.
t Filq dci funt amp;çx dco,q audiGt utritaté utr^ dei.Rtliqui qi nö audiGr,igitur[ex deo nó i“”'' { FilijdiaboliK conté mptorts ucrbi,pcrlquot;o'’al prpdicantes nerbum dchoneftant,pofteaSiW’ bum amp;nbsp;cfteflus uerbi adfertbunt faianf, 4 Cum ptrfonac pr«dicatores uerbi exemp* Chrifti dehoneftantur, uerbum K effe^u’''“* wendicantur fatanæ.non eft tacendum, Ww'' bumuna cum effedtibus conftanterdeftndr®' dum Sd urgendum. Interim contemptut prnl narum muftitandus eft.
y Quanto magis docenturfilq diabolic co®' tçmptores uerbi,ipfa ueritate, tanto magisi’^' (phemantSC magis excaecantur.
* InconfeftioneSc prxdicatione uerbi c^r®’' plo Chrifti, nulla priuata gloria quxrenda (H' 7 Filqdiaboliamp;contemptoresuerbi.cuin®'' dent fefuocontemptuSd blafphemqaiuiSiP^' , yum auf nihil efficere,accjnguntur tandëadpd dendum prxdicacores uerbi. ipfo fadio, qoü’“ | plt;rditis,credunt8C uerbum cefTaturum.
8 Nódebemusnostemtre prxcipitareinCf® Cem.exrmplo Chrifti,
tudledi
iff
Vos ex pâtre diabolo eitis# ^XPLICATIO PRIMI LOCt
Quanquärn totum höc caput odlauum pcï p'}gt;ï quadamamp; orationis amp;nbsp;argumentorum ‘f'tcohjret.tamc propter textum hodiemfEu
cömodius intelligenduni,8f ptopter rail ’^Pttcipicndas, quare impij hort credunt Eu* 'quot;Sdio, tiifum eft hic ofdiri prirhum Iiuius Eua ^Wtjlocum: Vos ex patre diabolo eftis Kc, Eft nero primus hiclocus inter caetera confu-’•'O^qua confutat ChriftuS adfertionem ludj-'''w.adferentinni fe effe filios Abtahr/um tl ’Wneç animo,netp natura, rte^ fide référant pttm Abrahamum. EteftprobatiO primus 'Jflocuj,tudtos rton effe filios Abrahr.fed di-*°o'i.qui tü amp;nbsp;animo amp;nbsp;hatura K moribus pi 7*quot;*rtferunt. Cohæret autem pf optie primus quot;''lotus fic pneedetibus. Chriftus fic inquit art 'Podiemi Euangelh finem: Quart loqoelä no quot;*Snof(itis^Quianon poteftis audirt fermons •^tum. Sequitur nurtc alia eäufa ! Vot ex patré ™3boloeftis Kc. q d.Chriftus,quod udsnon ^'^gnofcitisloquelam meam.neip audirt pott-quot;■sfttmonem meum,in caufaeft diabolus Si fd B^tius potentia.
1 Quatuor utro infignts loei circa priroShund '°'um meditandi utniunt. Primum,qup cauf# y.9uur mudus E uangdium non recipiar,qüiä 'hitaj tft,qua diabolus SC filq diaboli ipfe murt
-ocr page 322-198
^DtfwÎBicii
lus Jifilij eins amant’pot ius mendacia i naturel quàm ucritatcmdretn quia mundus filq dù^®“ hint.quifequiuoluntdefîderiapatrisfui.
Secundo deferibitur in hot primolocoip j diabolus à naturalibus fuit uici,'s Si dotibus: (t^ Regnum Satanx. Hanc deferipnonem fi co®'.® Îeris cü Chrifti K regni fui deferiptione, uid£l’*l diabolum amp;nbsp;Cliriftuni,rcgnumdiaboliSCIirt Oi.nihilinter fe Conuenircquare nec mirumf^ : etfi mundus non recipiat ChriHum Si Eaioÿ' lium , quiafequiturlatanâ amp;eumfequiuiibgt; Pertinet hue locusGenjtj.de inimieitiaûhd^* K fa tan æ»
Tertio docemur hic de indices,ex quibuslOquot; gnofeere licet fîlios diaboIi.quiadefideriaiHi®^ feqtjütur.faccreuoIûtjimitanturSiexprimuni! odio perfequuntur ucricaccni, Si diligunt men' dacia.
: Quarto monet hic primus locus, de transi one cauf«. quur impius mundus non ampit^l^' turuerbum.inipfuni mundum Kpatre.qu*® j fequitur. NatnCItriftus prodamator uerbiin caufa non eft,quia uerum uerbum prédicat,quit non prsbeat ullam caufam mundonon redpi' endi uerbum. Eft enim ab omnibus peccatijii' ber:ficutinquit: Quis ex uobisarguit me depd cato^Pratterea nec uerbum in caufa eft, quia«' riras eft ,quain mcrito omnes fufeipere debt' remua.
-ocr page 323-hdu^» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^
Vos*
Qingbriamini «os effe filioï Abrabg, qui in ^(rim non cagiiofciiis me am loquelam: üc qui ’'onpoteftis audirefermonem meum.
Ex patre diabolo e^is*
QyiutfftinimicuïueritaritJta ferre non po *'ft,ut credatis mihi aut uèritaci. Nota diabolü ^^(pacrem mundi, hoe eft, quiimpellic corda '•'piorum pro libidine ut própria mancipia; Et defidena patfisueftri uultisfaccrca Scilicet à natura non aliud deßderantes, qua 'Itfiderat Satan. HæCuCrodefideria SpiritufTan pus fans expreffit Gene. iq. in his uerbis : Ponî ’»imicitias inter te ^ mulicreraSfe. IretnChri Hus Mat.xif.Qui n3 cogregat mecu.diffipaiKCi Dcfideria ergo fatanx uocabis.odilfe ChriftS K Euangelium.infeftari Sic. Deßderia inquit. “'nocerintemam K naturalem malidam K iri 'mititiam faranac.
VuWsfocerCa
Scilicet natura.
Ilk homkida eft«
1 .fetiptio fatanç K regni eius,atq; fie omni-Um eorû,qui funtfllq fatanç.imd to tins human J generis, quodnafeitur mincipiüfaranat.quod impellit diabolus ad omnis gencHs flagitia proi nbidinc.Sienafd uocai Apoftolus ad Ephehos « Ü nafeinatura fihû irj Sic.Et Prophet! pfal.l» uppeUatin peccatisconcipi 8Cc,
-ocr page 324-joe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1(1 Dominica
Horaicidafuif» _
Qui primuin hominem in pettatisinterf»» amp;nbsp;poftca homicidium primum inter frawesfu' fcitauir,
Homieidam intellige diabotum ab extrenio ciïedu ad precedences caufas,qu{ funt odiffe R infeftari Euangelium K hominem, diunoüu' iniïdiari £uangelio 8C homini Kc.
Ab initio.
Videlicet fui lapfus. Nam certu eft diabob® în malitia non efie créa turn. Et hic legitur in ut ritare ftetifïe. Vide Auguftinû fuper Genefim.
Et in ucritate non ftetir.
Qui in ueri täte ereatus.ficut cçteri boni angthi
Quia non eft ueritas in co.
Scilicet poft laplum. Verität hic eft,quiflt;l'*'.^ adhuc eft in fanétis angelis. Et opponieru®** tas mendacio.in quo nunc ftatfatan.
Cum loquitur mendacium. '
Quodeprauec ueritatemamp;fynccrumuit“' ' intelleAum,
Ex proprijs loquitur.
Quod natura jsprie poceft.Sf eft illi na(uragt;lt;'
Quiamendaxeft»
A naturae uicio xtiologia.
Et pater eius.
Qui in alijs generat mçndaïiuro,ener?, ff’'
-ocr page 325-Tnilc4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5®î
“îmdoftrinam »Verum ut nunenatura eftfa-'gt;n,ita eius mancipia fun» K Rlq Iioies.Etut fa-lin non poteft non odifTe ueritatemiita K nüf ‘gt;us,idlt;pnatur3:unde cer(o fequitur: u^rirstem 'ü^perc effe fingularc donum dei.extra hama-*'gt;Smrcs,
Egoautem.
Oppenit Chrirtus per occupationem ad ut-* ’'’'perfonam,fuaofficia naturaHa naturaU -■»11 offices fatan». Hic diabolus eftcalumnia* (orueritatis: IlleueritatisafTertor. Hichomi-c'da eft ^ ofor hominum : Illc uiuifîcater Sf phi unthropos hominum conferuator. Hic pater J^fdatq eft. Illc pater ucritatis.Hicmëdaxeft: *'‘cuerax Sic.
Non credits mihi.
Quia utflli^ diaboli K fimiliter adfefti utpa* *5quot;.°quot; poteftis fniliicredere » Senfim conatur ChnftüSad fe adducere ludxos. Nam in Chri« “ofoloreddimurliberl K filq patris,
Quiscxuobis.
pansfert Chriftus culpam perditionis in If * W, cuincç doftrina netj uitx moribusocca■• ƒ nem prxbuk non fufeipiendi ueritatem. Eft ‘fobielocuscofirmano prxcedentis fententig ‘ «oftrina, qua confirmât Chriftus à uitx mo-^usipfam doflrinam. Eripit hic Chriftus lu ***Somn€niexcufationem negkdx ucritatisc
V
-ocr page 326-Jot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dowini« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j
Per peCcatS intellige K errorern do^tfin* ƒ tz mores.Locus Ilic includipotcftfyllog'**” ' j Damirina uera K uitæ moribut contoHgt;’lt; fufcipiendaeft.»
Tahieftdodlrinamea:
Ergo talem mei doilrinï Cufeipere debeKt*’'
Siueritatemdico.
Vtinunc certum eft, quia nemo meal'S“*'* poteft.uel de errore dodlrinf ueldeuitzm®“' * bus.Chriftusrelinquitpdicatoribusexentp'“quot;* ' innocenitztamin dodÏrina.quaminuit«!”®' ; ribuS.Sic fere etiam defcribit epifeopum P^“ “* priore ad Timothxum cap. iiq.Oportet «pif^“' pum irreprehcnfibilcm effe 8i c.
Quart uos non credi'ns mihi»
Q.d.Chriftus.nücuidliin confeientqjip!““* ritaterquia nemanerj doflrinamraeam.iK^“' læ mores argucre po ren-.
Quiex’deoeft.
EXPLICATIO SECVNDILOCI.
^Hicfumitexordium fecunduslocus.qui“^® , eetKunc.quonuncexca ifï}, ex diabolifiliji.^quot; ; mus deifiüj .quigeftiant delïderiapatrisdcife' quiSf faeerc.quiftudeïturritati, diligStern^ amore profcquniur.Econtra qui oderint exeffl' plo fui patrisczleftis,mendaciuin.errorem,fïl' fum 8i deprauatum uerbum. Caufz ex uoeatb ne querendz funt.qua uocamur ad uerbum.^' Ijfunumifcricordia Si gvatiadnadEphc.i.amp;'iy
-ocr page 327-luikä. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JO,
^ftiraqihuim Iod generalis inteüe^lus, quia ’’'gratta Si miCericordia dei uorati fumusjgitut ^WdimusucrbumdeiSi fufdpimus.
Erster hçc monei hicfecûdu» locus de noiis feu quot;gnis, qmbus cognofci débet flip dei. IHr urro ''olt;ïfunt,audire uerbum dei, Si fie per confe-ta,qux hoc uerbum præcipit Si tradit fu* f'ipcrcamp;c.
Quiexdcoeft»
Qaem uocai deus ex gracia Si.mifericordia é quot;gnofatanr.
Verba dei audit.
Audit uerbum dei, fufeipitK credir.Econtra '''feritmendacia fatanac Sic.Syllogiftnuseft hic ^ruj.quo probat Chriftus tantum eos pofie au lt;gt;ircuerbum, qui ex deo funt,feu à deo ad lUud Mêduin uocati. Et eft aliquantulü muerfus lyl '®giftnus,qui fie ad formam reduci potcfti
Qui audit uerbû dei, ex deo efi: yosludeinon audicis uerbum dei: ^rgouos ludwi non eftiscx deo:
Quia ex deo non cftis.
Cratia Si mifericordia det uocati ,ut audirctis Btrbum.
Refpondemnt ergo ludæL EXPLICATIO TERTU LOCL Jertius locus agitdeapertisblafphemps filio ^diaboli, q pficiut côtra pfonas fyncerû uerbîî pditantes: deinde côtra uerbû SC dims effeftus.
-ocr page 328-5o4 nbsp;nbsp;nbsp;‘ M Dowwirt
Perfonas exemplo Chrifti diffamanr.dehonè' ftant Kuitupgranr. Vocatie Sarnaritanos.homl nes uiks,contempto3,prophanos KeEtfiedif' I famatis p»rfonis,crcd3tinde meliushabiturani i falfam operum ad iuftitiam.doflTinam. , !
Poftea accingunturaddaronationem uerbl K effefluumeiHS.uocanrcsucrbum faranfdo' ftiinam.amp;Cadfcribunt effeftus uerbi iplï fatan^ Nam quid aliud ell dicere Chriftum haberedf' monium.qtiam dicere Chriftum docere fatane uerbum ^SJficut deeffeftibus uerbi inquiuni Phanfji Matihzi.xtj. In nomine Beelzebubcij' citdçmonia.
Monet igiturterthis bic locus de apcrtisbl» fpbemijs filiorum diaboti natura oforii utni’ tis.quibus SCperfonas obruüt Si uerbutnunaeü ciusclfcdibus.
Quia Samarkanus es,
Homouilis,conceraptus,prophanus,gtnii' lis Sic. ludji Samaritaniuoce Si exprobratorii Si cdtumeliofautunturtVidcloanniscap. bij.
Et dæmoniurn habest
Ea quf doces Si facts, prgfidio Si uirtuteds moniorum doces Si facis.
Ego dæmonium non habco.
EXPLICATIO Q.VARTI LOCI.
Qiiartus locus monet gd exëplo ChriHifad endü fît pdicatoribus SicöfelToribus uerbi ji^
-ocr page 329-ludiek ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30s
ludiür fe dehoneftari^obrui couicifs S^diffamari deindeamp;ueibü hui lp efftâus dänariK ttibui fäUnj.Taarc fane no débet,nee ideo, aaipfi cö ^i'ds obruütur,amp; qa uerbü elïedlustj eins audi doiuëdicanfaran^.fuasuocationes déférer.Sed 'onftanterdeftndent uerbum cum fuiseffeóii-I»is 8f urgebunt prardifationem uetbi exem-floChrifti. Interim eonuicium 8i conicmptuS '''ptrfonasarquo animo ferenduseft.
- -_^8o dæmonium non habeo«
Ego aurore farananödoteo, neç opera mea iw pr^fidiofacio.
Sed honorifico patretn meutn.
ld eft,doceo ea, qnæ mihi mandanit Si corn Ä pater meus, qui 8f dodrinæmex Kopt-funi meorum autor «ft.
£t uos inhonoradis mc» Quiadiciris me haberedxmoniumjnftinfla . quot;tstijdocercSf operari.
Meemphafim habet,fcilicer,me miftumuo' “is ad honorandum,non ad dehonedandum. Ego au te ra non quæro gloriam meam.
VideUcet priuatam.Occupatio eft hic locus. l’Hudxicredâteum priuatam gloriam quxre» muiainquitEruosinhonoraftis me.
ER qui quærit amp;nbsp;iudicat '
Cutam habet Euangelq contempti 8t pio « V iq
-ocr page 330-,06 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff Dowmirt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
turn contemptorum, ut aliquando glorificen'. turK innoickanigforiofï coraro omnibusho' minibuSïIrcm.quiconftmptumEuaiigcItjamp;pi ' orum uinditabir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Amen amen»
Jurat Chhfius inI« kna K oera.
51 quisferraonem meumferuabik
VrgetChnßusueniatem contratotempt® reï jUiuS , 8irepent rummam totius Euangdi' tidoiftrinæ, quar in hoe confift it, nt feruand® nerbum dei,non uideamos mortem, Sutpotil murnitaariema, nota conftantiamconfefïio.' nis Chrini. quiurgendo uerbum non creditta* lumniatoribus.SEruarefermoneni Hebraifmu^ eft pro credcre uerbo.feu iHud freditumruft®' dire.Sermonem meum !flt;ilitft,quoprædic3“’ nobis, me efiie lucent mundi, me effe ucrumli' beratorem Kc.
Mortem non uidcbi't.
Nunquam morieturquanquamhicuidlt;3t“f mori.Non uidere mortem.eft non (entire mortis tyrannidem.cruciatus amp;nbsp;c, EO bic focus coi® mendano nerbi 8(potcncixeiusabc(fediibub
Nune cognouimus,
EXPLICATIO QVINTI LOCh
*1 Quintus locus in hoc Euangelio ob ft ml tu dignus.eft de iiifto dei iudicio in filiosdiabo li S( contemprores neriratis, qui quanto magil de ueritatc docentur tanto redduntur creiofd»
-ocr page 331-luiic» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jo7
K tante magis tîafphemant nirîtattmjnfum-ma peninaciadcfcndétcs fus judicia Si blafphe mias centra ucritatem. Scdlifcpettinacia^i cæ «tat hæf,iufti dei ludicq pcenç funt,qur moncf, netemere nos opponamus ucritaci,qux dam quot;ata comités habet cxcitatem 8^ ptriinaciam.
Nunc cognouimus,
Cx(iludxinon cognofeunt.quodfe cogna fwr« dicunt, cum ne uocabula quidé Chrifti feu ^“angclijinttHigant, Error caccus in ludjii orl ’Mexamphibologianocis.
Quem teipfum faefj.
Ptiuataautoritarenifus.
Si ego gloridconle« EXPLICATIO SEXTI LOCI.
^ Sextu» locus exemple Chrifti docer, nlt; in 'onUffione fie pdicatione uerbi, quxramut wi “ataingloriam. Gonceditenim Iitcdiriftusïtt *^its,g1oriam priuatâ, (îquant quxrcret inanem *11« ^fordere, At quia priuatam gloriam non S«irit,purgat fe 8Ó emntm fuam gloriS.quam '’abet Chriftus,transfert ad Dcum Pattern auto •oteniiqui dédit Chrifto in mSdatis.ut fe lucem “ttitam proponcret munde, quo fie credent« pbriftum ede lucent K uicam, non morerentuf Wxternutn.
Si ego glorificomcipfum
Quxro ptiuatam meant gloriam.
-ocr page 332-lt;1 Ccmimcii
Gloria mea nihil ed« Inanis, temsraiia S^ mendax.
Et pater meus»
Scilicet autot mexg'onç.quod egofurnto Quiglorifieauitrac.
Conimunicauit roihi tantum gloriam.ut n* |io fuo.
Quern uos dicitis.
Videlicet in hypotrifi fine uentate.
Et non cognofeitis cura»
Vifaceretisillius upluniatem» Egbautera nouieum«
Ccgnofcuuoluntaum eius 8^ facio.
Et ß dixcro,quod non kio euni. Cognofco SC faciuuoluntaiëeius.in cM“®^ dito me eiïeluceni mundiSC uitam ; Item q“® dicoferuantes fermonem meum.nonuii“*’’ morremKe.
Ero fimilis uobis mendax.
Qui dicitis uos cognofcere uoluntatem M K tamen earn non prxftatis.
Sed fcioeum amp;nbsp;fermonem efusferu®' Nguiuoluntatem patiis amp;nbsp;facio.
Abraham pater uefter» luxta camem, uobis in carne eius fine Me er ga protnifTionem Abrahx de Clirifto daW®
, glonanubus.
-ocr page 333-ludicäre.
509 Exultauit.
În (onfciëtia propterChrifti promifTionem Nota fidem ueteris Teftamenti amp;nbsp;nouiunam «andemqueeffe.
Vt uiderct diern mcuni ♦
Tempus mei aduentus.Notatdeiïderiani A« wahs K Patrü ueteris Teftamcti pro Chrifto «
« Etuiditä^gauifuseft.
Weft,expertu$eft infonüientiameeffe Iuc5 Nuitam. Gaudium effedtus eft illius experiëtia cognitionis,
Dixcruntergo ludxï.
Et hieucram fit impios magis ac magis exes ttti ueritate amp;nbsp;reddi pcrtinaciores, ludtci fuo ’fgumento à cricumfr an tia temporis dufto.o-«tndunt fein rebus Dei nihilinrelligere.
Antequam Abraham foret,ego fum»
Alludit Chriftus adfuam diuinitatem.
Tulerunt ergo lapides «
^XPUCATIO SEPTIMI LOCK
^Septimus lotusdifputat de gratitudine K N»miis,quæ reddit mundus prxdicatoribus * confefforibus ueritatis. Hit eum uidet fe pa-tum aut nihilefficere fuo content ptu amp;nbsp;blafphe ^nscoBtra uerbumSi ptaedicatoreseius.reU« blafphe wijs 8J coniemptu,ipfo failo,lt;upit , pufonas tollere,ut his perditis K fublatis, tatb» «m amp;nbsp;doftrina puti ucibi peteat.
-ocr page 334-Vo M Dcwi'/îŸ-^ Icfus autem abfcondi't fe, Ôi cxiuitdctctnplo.
EXPLIiCATIO OCTAVI LOCr.
Quia ChriftuS abfcondit fe amp;nbsp;exiuit lt;i tempi® Ôocctnosfuoexcmplo.in odlauoliocleco,®^ temerenos prxcipicemusin crucr/ed cedaf“* j furori impiorum ad tempus ,
IN BVANGBLIVM MARCI.XVI. IN DIE Pafchatis.
Cdu^tc,propter qua Chrißuni ftruMtpiijt^' PO S S1 Tj fonalTis bic queri ab aliquCi quur nos Chriftiani pafeha fetu^'”“* ferias 8lt; prorfus ludaieas S^ nihil ’® nos Genres pertinctes. Cui paud* quot;^ rcipondemus. Ecdefîam boefeßum.non tli’ decaufaferuare.quàmludæiolimillud ktai' I funt:nimiruro memori»gratia,utnoshisfew recordemur benefteiorum CIirifli,quxiiobU । fua refurred^tione attubirncur ludaci olim If“’' ' banc Falciia ^ppter magnificâ illâ bberationéil Aegypto fadtam, quç tioftræ liberarionisptt'* fuircdtionemChrifti, fînedubio typusfuit.^l bic uere finis omnium fefrorum eft apudChn* ftianos.Praeter banc ad huc aliaeft caufa pslchs tisatep adeo omnium fingulariorum feftoruW in Ecdefia, ut certum ah quod tempus cxiftth
-ocr page 335-fifch^r- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ill
•Çuo liteat cos rts gtßas pro concionibus trafta tc,quæ drfafcftailia contigerunt.
be prepru maUria paîchatif die tnildnii * Matena autem quam refert hoe die tradïai e rftde u(u amp;fruétu rerurreftionis Chriftt.qu* nunquamutreinttlhgitur.nifi ab ancithtfi op-ponaturillityrannis,qiia opprefTus fuit Chri-Rus.K tarne tefurrexir. Hart ucro ab origine no bisrtpeitnda tft.Legiiur in Genefi, quod Deus lt;reanth6min{m ftciindum imaginé fuamJioC *ft,quoddonauctit turn natiiralibns omnibus füisbonis.fapiciia, (uftitia,uetitatc amp;c. uiclleï homo (apient,iuftus.netax Sic. Sicut Apofto-lusexpomt imagintm ad CoHo.iij.
Hæebona ex creatione infufa homini.pfuS inobedientiam ex inftindtu at perfuafione fata-tiïriirius amifit, Ira quod poftta homo fallus Ht, pro fapiente, infipicns, pro iuft o,iniuftus, pro ueraci, mendax,amp;: fit naturae diabolic» par beeps. Qtif quidc mala inde fcquuta eft mors Kcaptiuitas fub fatana, prochdolor, mifcran da, è qua homini nö fuit integrum egredi.Nam Adam poft lapfum non potuit hbi ullo opcre Iticdeii auiamidam gratiam re parare.
Cxterü Deus ex roifericordia crga genus hu-Banumadeoeptrga lapfum Ad» moius, pro-mifit turfus homini fpem infemine Mulieris, quod foret aliquando coneukaturum caput fer pentis Si fuperaturü hominis nomine fatäuan »0ftcm,pccutmn Sic«
-ocr page 336-^li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•( Dominie# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Hacc promiffio Euïgelium erat.in quo fptii| habcbac Adam amp;C alq Patrcs/ubinderenouaH i amp;nbsp;fenßmacfenßm tlatius tradita PatribuS, do* ' ntcuenirïttandtpromiflum fernen» Ateghuc refcrendacfunt ^pmiffioncs.Adam.Noe, Abra-liam,Iacob,8f alqs fucceffu temporis fa^x.
Interea du ueniret fernen promiiïum AdxS^ Patribus. Lex obiterdataeft,utciusexa^ion^ dueeret deus qdcognitionc internj maliui^ Oogcretafpirare ad Chriftü feruatorë. EftenW* i lex cognitio peccaiiK pjdagogus ad Chtift“gt;'’i t ad Koma.iq.S^ Gala.iii.
Miflus itaqjeft in carnem ChriftuS.idtJIp’® nobis.ut carne fua è Spintufanflo concep«,quot;® ftritamemin pcccatoconccptamamp;naiait™’ tet arep a peccatis mundaret. Practerea tyrannic dem Iatanz,mortc,peccatüfi(niundüexpugquot;* tetQu» omniafuarefurreftiöc reportaunno' bisChriAus.Hücitat^articuIü fidcinofltz.q»^ credimusChriftü refurrexiffeà morcui5,S^’‘' çendifle m cælos,ubi nune fedet aternus rex at triumphacor in prardidfos illos hoftts uidtos[ proftratos, hacdieexponendumin manusfu^d , piemus. Primo itaqj hiendum eft.quisrefurtex' iit amortuis: pimirum Chriftus lefusdcifiliquot;’ iitf(iasocS4)mifriones Adæ Kpofteritati f“* deChriftofadtas, hacrefurrediióe fuiffecöp't' tas,uidelicet futurü aliquado, ut feme mulif'’ pdcicttaput ferpentis. Quarfpmillionücxct“' Mo,n« gdem Chtifti motte tötigifrct,nifiidd''
-ocr page 337-'P^chi^. ill
PW gloria K potentiä patris à morte furrexiflee Quéadmodü em fruftra diciturlaborafTe^ ui-Horia.quiin côfliftu petit atcpfuccûbitJca fru* «ta mortuus fuiffet CbriftuîJi in morte occubu '•Îfc.ncep àmoriuis uiftor arqj triûphator furre ’iiHet.Secû do feire refert, gd fit refurreétio Chri ftidoterrogatus itaqt de refurreftiée Chrifti, rè fpÔdebisinbiiemodü s Refurreftio Chrifti eft «iifcitatio Chrifti à mortuis, p potentiâ 8C gto dam patris,ad Ko.vi.amp; ad Ephe.i.quaexufeita Uiteûdeut.utcôftitueret dominüfupra omnZ principatü,poteftatc,dominiü,uirtutê8{ oê no-quot;gt;cn,quod nominatur, non folû in feculo hoc^ fed amp;nbsp;in futuro, omnia fubficics fub pedes eins, dues K boues KcPfal. vifi. In hoc.ut nos mor-tuos p delifta, 81 ideo pditos ac dänatoS holes d ftorte.fatanaSI peccatoenperet faferetijjnos inChriftooium bonorii,tä corporahü g epiefti Um participes hæredes. Hçcdefînitio6ium ab-folutiffima eft, côtinés oês refit ircóliöis caufaS. Pfimüquis autor fit rcfurreériôiS Chrifti,uideli «tdeus Parer,Inde docet fixe definitio.quomà doexufeitatusfitChriftus.Si quomodo refurre Xerit.nimirû per gloriS K potentiâ Patris, ut di^ rca$,nô leuiter côtigiiTe refurre fti one illam, fed ppotentiâ,quxoftcndit, qoa1es hoftes fuerinr de quibus triumphanit Chriftus.fcilicet tales,ad ^uosfupprimedos.reqfica fuit potentiâ dei.Ite monemurhac parte definitionis,qua racione et bol feruemur ac triüphemus de fimilibus hofti-
-ocr page 338-514 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^PowtJiifd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
bus,non pernoftras uircS.aut per opennoftn^ fed per candem potenriam, quam exercunD« । us in fufeitädofihofuoex mottuis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l
Tertio déclarât didadeflnitio.quidcomm* diaccepcritCliriRusfua refurreftione: Soh«' quod condimtus fitipfednS.fitperfatanä ptt(* ; turn,morte,mundü, amp;nbsp;fug cæleftia at terreftrU utregatSigubemet iam luos potentes ad gio* ' riam Dei partis,ad Philippen.q. ira quod nullul I principatusfit,nulla poceftas,nulla uitrui, nul' lutn dominium,nullus locus, cuius ipfe non fit fadus dominus,ad Ephcfi.i.Maximx hfCfonlu lationis funt. Huepertinet Plalinusoftauulfit domino Chnfti,amp; locus ad Philip. ii.;dccxulii' lionc Ghrifti.Sed qujfo,quurrcfutrcxlt;ritCbri' ftu$,aut propter quos; Num fa a caufa tantum-non,ut cnimfuacaufanoneft conceptus,nt? propter fein Imnc mundum natus, tandem net fui commodi gratia mortuus i i ta nec fua ctufi refurrexit, fed propter fafutemnofttam,Klin*' Apoftolus air,ad Ro. 4,Et excitatused propnt iuftificacionem noftram.ut quemadmodum ilquot; Ie iam faftus eft dominus fuper fatanam, p*^^ turn,mortem,mundum,8f fupracaeleftia K tut poralia :ficnos propter iHû faftifumusdomini iftorum omnium. Qiii enim propriofilionon pepercit, fed pro nobis omnibus tradidit dfi* qui fieri poteft, ut non cum eodem omnianO' bis'omnia donet^Hæede refurreftione Chti* di amp;nbsp;prxeipuis cius frudibus : Nuc accingemui
-ocr page 339-Pdfeha. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jit
W remotiorem ururarcfurreAionisClirifti ^lt;ioccbimus,4lt;nodoeauti hceat.QiiodChn* J'iSrcfarrcxerit à mortuis,quid igkur amplius quot;oefibiuuk^Refpondeo; QuodChriftusrefur hxerit amortuiJ.có pertinet.ut perciusrefur-J‘ftion«in confirmemus nofträ fidc,8£ ea cofo-Icinur nos in omnibus periculis „certi nos habe îctaUrndominû, g refurrexeric à morruis, qui oiï pcricula uiccrit.q hoftes no dros proftraue-tit,qui nunc rrgit nos, qui tuetur nos, defendic it^coferuatcotta omnia malaiNcfcio an enS femotohocrefurrcftioniiufualiusmaior fit.o-nnibus anxqs 8i laborâtibus confeien rqs hep« ineukandj.Ec dum hxc dico.inddit mihi laud« bilis ilia confuetu do, procul dubio à fanais bo-ninibus ptimü infticuta,quodfub Papatuhoml flibusin morte conftitutis, diligenter ineukabi lut aniculifidei.quanquâ turn ignorabaturfru-Auscorum,tarnen co nomineTaftS elfe putOi quodinextreraisnekirent homines aliud peç-kntiu5rem«diiim, K aduerfus fatanam fugan-lt;lvni,8£ ad eripiendum confeientias ex defpera-tione.qudmarticulostidei.qui miriflee folantur SI confirmant confeientias,ut maxime ille de ré furreftionc Chrifti ; Et refurrexit à mortuis, fcgt; tiens ad dexteram dlt;i Patris Sic.
Haftenus de ufu refurredtionis Chrifti. Re-Ültnûc explicandühodicmidici Euangehum, Summirij loci.
i Totü hoc Euangeliü in fumma docct, omnS
-ocr page 340-5ifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ljfDowï»iflt;lt;
bonam inrentionem.etil in fpecienipiamƒlt;•* uerbo dei meram infidelitatem effe/idcs **lt;quot;’' plo muKerum uenienriumad fepukh™m.L^ iam mulicrrs infidèles fmt.Kex humanisai''; ftibuS rclifto uerbo,ducantur, tarnen deujno nit cas in infidditate ptrmanere.fed redudtp‘‘ angelumaduerbum.Cuius potentia toUiwf’quot;* fidelitas derelurreiflióe.ËfiedluS g fequütuff du^asad fidë’peruerbü, tremor K ftupotf**”''
EXPLIC ATIO LOCI OE INFIDELITATE.
^ Quoddiximushoe Eu3geliü in fuinn”“*, terc,bonä in rentionë fine uerbo dei infide'quot;’ effe.inde accidir, g a mulieres ia diu uerfats^f’. apud Chrift ü, Si fine dubio audierär diâû il'“, Chrifti de refurreftione.fi' nô ex ore Chtiftii '’' më ex relatione difcipulorü, ad quos locut“’?; rat iUud ChriftuS:Poftquä refurrexero,prlt;^‘ HOS in Gahlæâ Huie igirur uerbo debeb’i'quot;? lieres credidifïe,K rehólis fuis unguentis,pgt;'t'quot; ftam refurreftionê fideapprehendifie. Id Btf? nö faciunt.itatp audirecogutur: lefum q^æn'' Nazarenum. g fuit crucifixus', furrexit,S n®/ hir,e«e locus SCc.quafidireretangeluSiChrd*“ prardixit uobis de refurreftione fua, Üq»«”; do poft ca ueüet bos in GalilxS prxcedcrc.l’'*' iedirto debebatis fideadhibuifie. Quare ang‘' lui fuis uerbis amp;nbsp;eSuincit mullere! infidchW' amp;nbsp;dü reuocat eas ad uerbü dcrefurrefti5e,co^ fnndif,n5 ut pdat, fed ut ftultis mulieribuf n
-ocr page 341-Pd[ch^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;317
tiaioculos.K a' carnalibus fuis adfeAibus ducat ad fiele,D)*'ccdü italt;ÿ eft ante oïa ex hocK fimili Wlocis,^dfîcinftdelitas,etundefeeaufetur;ft2 9»iiK qualcs fini eins effedIusJnfïdelitasexhoc «piie Martijn hûc modû definiri poteft, quod quot;tqualitasanimi fineuerbo dejexfe præfum* Ptuofa,fingens culiû K optra.gbusuultdeo be atplatere, relifto uerbo, aut ut ita loquar iuxta fiächiftoriä de mulicribut.obliuiöi tradito. B* a»nplo funt mutieret hx Marix.q cû rdinquüc ''‘tbü pdiâum à Chrifto de refurredióejieniüc «fuiiprumpiionibus.cxadfeftib* humanit du “i’.unfturp Chrift3,quod minus feciftent,ft fit quot;'«et adhxfifient uerbo de refurredione.
daft.
CaufeinfidelitatisfuntiRelidlü uerbü dei, K Jamales pfuafiones.TQ ern fiinus infidèles, qua “ortlinquimus uerbü, K adhxremus noftris per waßonibusloco nerbi. Harum caufarum pul-•nerrimum exemplum legere potcris Deurero ’*3^:*58f Numeri, xüf. Vbilfraellegitur reli-We uerbum, nee uoluifle fe fimplid uerbo co Ï'ittere.uf pergerct in terra Chanaan, quoS Mo ''Slymma diligentia laborat ad uerbifidem re-“ticirt exêplo angeli in hodierna hiftoria »
. Effeftut, qui fequûtur infidelitatcm, no folû ??^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctiä ridiculi ac ftulti. Quid enitn
“dus eft,quàm ad fepulchrumuenire, Si uel-*lt; illum ungere,quë tarne ex uerbo feiebanqaut X
-ocr page 342-Jt§ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bamtnicd terre feire oportueran t/ fcpulchro refurreirff'' Quart in uniuerfum omnia opera, qur faciaquot;! Marixin hat Iiiftoria, no minus ftulta funt^quot; ridicuIa.Ec talia funt quorp omnium infideli“quot;* i opera, fint etiam infpeciem fandiiTima. ExLquot;' ' ca aUquoraodo apercum eft indie parafeeu*’ ; elfeemptaaromata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Textut.
Etcutnpr«£e^incc Sabbatutii' Nam in Sabbato non licuifiet illisemC; ’I mara » Sabbatura autera durabat à uefpensquot; que ad mane.
Emerant aromata« , Primum opus, quod faciunt MarixefflCk atom ata, ridiculum ac ftultum eft.quiaü’’quot; bo ex infidditarr profedlum.
Vefiircntamp; ungcrent* luxta moremludvorum, Suramodiluculo-Inter tenebras nodis K diet clarKat«*” dura opus Mulierumftukum K infidel*'
J««^!
Diei prirai Sabbatorum« Nam in diluculo, aut incipient« aurora noxprimi Sabbatimagni.
VcniuntadmoBumenwoi« ^ opus xque ftultum acridiculum, non confiderant uerbum de refurfeftione »
Exortofolc«
-ocr page 343-Pdfebz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jif
Summo diluculo exierunt Muliercl : Exorto Extern foie, primum ueniut ad monumcnium,
Qulsrcuolucti Jnaximxexcitatis ac infidelitatis uoceS.Con-^uhxc uerba quartum oput Mulierum impi» ’*'Ujcftultutn.
Lapidem effe reuolutum »
Aliud fignu excitât is K inßdelicatis.quiane f®ftr«uolutum quidem lapidem, quern cum re 'Joiutum uidenc Muliercl, credunt uerbo de re* Wreftione.
Ingreff««
Quintum opus ercitatis K infidelitatis,
Adolcfccntcm,
Defcriptio angeli ab xtatc K ueftibut : Dece “’t autem angdum adolcfccntcm cfc. quia ue ‘'raprjterieraiit, 84 ueteris «taris omnia refur-riftione Chrifti’remota erant. Stola Candida Euangelium defignat àfuo officio, quod candi uos,irrcprelienfibiles84 fanftos facit.
Et expaucrunt «
NetpadhueMari« credunt uerbo de refur-|(nionc,8ifiuident diriftum fublatum,K ado mtentem, in fcpulchro fedetem. Expauefeunt ucro,uclquiaadolefccnieuident,ucl qa dominum fublatu'cemüt.ut fit pauor ex humanis ad-■lt;Aibus.Eftque hie pauorfignum infidelitatis, Neexpauefcatü »
-ocr page 344-51« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f Deminut
EXPLICATIO SEGVNDILOCI*
lt;1 Reuocat angelus infidèles ar ftukas Mu-lieres ad uerbü. quod eft porentia Oei ad RoJ' amp;nbsp;reducit in memoriam eins diétum de refut* re^ione, quo faâo,aperiuntur oeuliearum,^ reeordantur uerboruinChnfti.quJc eratloc»* tus de fua refurrectione.Docet autem hic loens, quod Deug permutât quidem fuoj in infiddiquot; tatem incidere, fed ita tamen.ut poftea mag»» cum gaudio confeientiarum rurfum eximado cushic plenuieft confoIatione.nedubiterauS, cum proruerimusininfidelitatem aut dubirati onem aliquam, quin Deus uelit noRrum mil^quot; renSf tandem nos redurere,modo non prorful fiamuSimpn,8i peruerbum aliter edoâf, à no* ftril bonis intentionibusrecedamus. Obfema autem per quid reducat angelus infidèles in H' de, non per aliud medium, quam per uerbuim Ideoinquu; Abut amp;nbsp;dicite dikipuIisS^c. '
Necxpaucfcatfs,
Mirum efimulierculat ingredi fepu!chrS,n(lt; tarnen uiderc aut cognofeere Chriftum elle lub Jatü.nifiedoceantur per angelum.Difce hicin* fldelitatcfemp habere comité ipfam catcitaié, Icfum quscritis.
Non réméré dicit leium Nazarsmii, 8f trud* Exum furrexifle: Alias potuiffeifimplicitetdi' . xifiedefus furrexit.ucl ut oftendat Chriftum «* uera furrcxifie,ml uteonfirmet diftumClinfti,
-ocr page 345-fdJclMh
5ï|
^uod erat locutiu de fua pceffione in GaliI^am, Ecce locus.
Cöfirmatio à circumftantia loei,quo confïr-•»ït angelus ChnftumiuxtapromiiTionem fu» ïmteurafurrexifle.
Scd abitc.
Confirmatiorefurredionil Chriftia' difto, Atto ptomiferat Chriftus fc furrtóurum.Si peef Itttum eosin Galilcam.Mat. xxvi.Poftgaüt re Wiextro, prKcedam uot in Galilaeam.
Et Petro«
Confîtmationc de refurreftione non folü an E^lutuultfcire Mariasillïs.fed 8f difeipulos,^ iPlt;ul dubio in cadem dubitatione ac infidclii aquot; hxrebanejd qd* facile liquet ex Thoma, q ne •mnibus quidë difcipuliscredcreuoluit re fut-^iKiffe Chriftü, nifi id otulis uiderce amp;nbsp;palparec ®gt;nibus.Nominat uero Peirü fingulanter, q re (urreâiôe ante alios, plus opus habebat^pter '“âni di(fidentiä,qua ter negauerat Chriftü.Nô ‘5«i myfteno, mulierculis ut infirmis uafculiS pimum indicarircfurreffionem Chrifti, Quod ille prxcedît.
VerbaChrifti, quitugt;.promifit difeipuhsre quot;•freftionera in monte Oliaarum.
Habebat cnim illas ircraor amp;nbsp;ftupor«
Ïfftéfus, qfcquüiur fidc ergarefurreftioné, P''”’g«lumfuftKatâ. Hi effeitus crebrooctur l'inimnouo Teftamêto.Tremüt Mari»,nlt; effe X iq
-ocr page 346-,it
lt;|f riommied
rantur: Stupét ad inftitutionêangcli de refuR* ftione.qua tarnen ipfr frire debebant ex ^miP fione Chrifti.Matthaeus addit cas abtiffe cü ma' gnogaudio.Eft uero gaudium res cogna ta traH i quillatæpet Adem confeientix, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
fNet^quiequara« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Apud monuments, quia nihil rerpondenim । engclo. Poftea fine dubio omnia patefeceruBfi guis häc patefaôion? hic Euîgelifta non cxpti init:tamî Lue, ca.xiiiq.fcribittEt regteffïà®® numeaio.nSciauerunt h^c omnia illis undcdWi 2C exteris omnibus.
IN EVANGELIVM
lOANNlS .XX. CAP. DOMI
_ nica Quafimodogcnitl,
Ccafio hodierni Euâgeltf. inq Ch®' iftuS legiî ad fnos difcipalos,«!®'®® rib’ ueniiTe, ar^ illis paeëannûewf' __■It?3gt;dederit ilbsSptritumfanfluS ab omnibus receptusateçagnitus fuerir, e^f** ptofoloThomaKc. Hrc inquamoccafionon temerc accidit.fed fuit adimpictio promil“®quot;.'’ Chrifti,quapromiferat feprjeefTurum iHoJi® Galiljä poft fuä refurreóHonê, K datufum i'^ Spiritumfanótü ,de quofxpilfine aniea egerat: uidcliect g, is effet upturns,at^ eo5 a®® fturu$ in oëm ueritatë Kc .Huie ,pmi£lioni ia» fecit Chiftusin hoc Euïgelio. extern quur po* tiffimü uencrit Chriftus poft refurrtólionc® ^“
-ocr page 347-^iftMidt^tmiK' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;515
lt;iiflt;ipulos, porró qrendum ucnîf.Ccrtiflîmû igl tut eft toli falutis noftræ parte in refurrcflione Chrifticofiftcre, Nifi «m Chriftusrefurrexiflit^i ®oriuis,nthil magni effeciffet fua patfiöe SCinat gt;ïno.Quodaïic refurrexerit.teftatuseft fc potc tem uiftorê fup ocs hoftes fuos,^bus c5 teerri-Wt eSfliftauerat p tatä fuï uitä,donee triûpha-* toituadcrçt.Hâc itatj ui^oriä;^ refurreftionç lt;Itdaratä,Ghriftiu antca fuis difcipulis fignifica ***Mt,«Mat,xxvi. PoftJ refurrexero prçcedtni »os in Galilæâ S^e.Verû àdifdpulis nun g perce Ptaaut ^pter humani fragilitatè crédita fuintU ipmi(fi»,qqa fidixeratChriftus future aliqiiido, ^gloriole rcfurgeret.Etuadllalfe difdpuloscir W^c^jfnifia.in diePafehansuidere licuit înMa fns.^ pattbit in Thoma, g ne fimpliciterdubi-•ïiùtde refurreftiSe Chrifti, fed ita.g, in has un ^'t rPiipfus HnNiiï uidero in manibns tins ueftî ffumdauoni SCc.nö tredi-HSeigitur dubitatio ^Çuttedltr« d cordibus difdpulorS, uenit ho-wduxta^miiTum fuü.Siut oftederetie furrexif 'tiKutlïmulfniftürefurrtftiöis infinuarct,gin JsiffiSe SpirituÜandti potiflimü (ïtuseft,Niin *’6tmortuus eft Chriftui K refurrexit, q nouS ‘tgnij aufpicar«ur,K mitterct Spiritumlandlü, ^tiitxponerçt difcipulis Chriftum, K pararee lt;orum corda ad credendum, faccretij tandem WScertiores defuperatis hoftibus, peccato, ^ont amp;nbsp;fatana. Hst de oceafione huim »■»sn^dq^Si qtmj ChriftuS hodie claufisó*
X iUj
-ocr page 348-5t4 IJf D6»)i«iflt;lt;
ftijsatfcfferitdifcipulos metuctes fibia'IadjiS' Summ/trijloci.
t Difdpulinondu cöflrmati Spiritufanftom« luüt.hoccft.uerfancurindubtcatiöcS^iniïnni^ te,hos ut foletur 8t engat.uenit Chriftus, opd* illis paccm,fruâum refurredïionis,amp; efamp;fti”* ueræ fidei.K addit Hgna.è quibus cognofd uw' K fimul illit oftendere.quod refurrextrit.
Z Prfdicatores mittütur autoritäre Chrilh^ ' rxëplo Chrifti.nefint difdpulifup magMwr^ haut ducrae comité habeitSpiritumf.quOtd^ pto libérant à metuKinfidelitate 8f confirnHy 9 Poft acceptionem SpintufTanflidaturi“' miniftratio clauiü, peccata ligädi 8^ fotuedipo' te ft as, K cü difcipuli pars hnt Eccltß(,8^ ül*^ beSt adtmniftrationë clauiü,g acceperüt Spin'^j famftum, feqoitur admjniftrationc clauiü apU“ omnes eiïe,quibus Spirituftandus dams cügt; 4 Excmplü maximpinftdclitaris in Thomsit në credere uult, 8ëcótcntus efle limplici uttho i feduidereKpaIpareChriftürefufciratü,liotd'quot;' ; mano captu K fignis cöprehédere Kinrelfig«* J PhilSthropip cxcmplü eft in Chrifto,g’'®'’? lt;it infidèle Thomâ,cû tarne corripiateiusdub^ tacionc,addica cömendatione cor3, g credüi^ në uidêt,aut g fimplici uerbo eëtenti funt neg'^ flis interim omnibus fignis K externis rebus« lt;nbsp;loSnescxëpIo Chrifti cömotus,quotöw*quot;' dat fidc fineextcrnis,uultnos fide in Chtiftuffl' niti SC në fignis,quia ait ex fidc uitam efif«
-ocr page 349-Qj^dfmodogtnhi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jîy
6XPLICATIO PRIMI LOCI. ^Primus locus prxreliquisiufta traftitione Pigous,«aria continet. Primum quætaufa fît in fidelitatit.dubitationisSC timons, Nimirumab ftntia Spirituffanfti, cuius officium ell folari K quot;gt;*ta tpidolam ad Ro, cap. viq.teftari una cum Ipititunoftro,quod fimus filndei.hxrtdes dei, ^cohztedes Chrifti.quosquidem thefaurosre ”«Tedio killCInifti Tecum nobisattulit. Filius **0^0 deinemo fieri poteft.aut certus effe in ank quot;’0. quod fît dei fîlius,nifî ufum at fruflus refur ''ftioniiintelligat, adco^ per Spiritüfanäum JOBfirtnctur cettioriy reddatur.Hinc nomirum ■»it dubitaHcac hzfîtafîe dikipulos deftitutos ^»»Hrmatione Spiritufianfti,qua Tola engStur »nimi ad credendum.K conTeruantur in fide.
Secundo notât hic primus locus officium quot;htifti^ad quod mifîu* eft;uide licet ut uacillan ’'t aedubirantes peccatores SC homines in fide infirmos foktur 8( erigat. Ideo hodie ueniqut fc •»firmifatis curator? oftendat.K potentem,po» J'otiflima Tua,per potentiam amp;nbsp;gloriam partis, «fia refurreftione dedararee medicum. Tertio tantinet primus locus,quomodo Chriftus uene titad fuos difcipuIos,8T quid fecum portarit ad *»tdendum dikipulis. Medicamina quibus uti* ^utChriftus inter medendum non Tunt externa quibus utunturhumani medici in pcopellcndis ’orporis m orbiftSed interna Tunt ad medédum ^onftientqs àChrifto parata: Quarc difcipukt
-ocr page 350-Iff Tsctiùwetl
p3clt;m optât Chrißus.non quidepacem.^quot;’* j mundus dat.uerum paccm tonfcientiatJiof^j ut difcipuli tranquillaiacpacificasconfcicn!*’ i habeant,quK fidantucrbo de tffurreftiont,*]“® promiferac Chriftutfe utile redire ex mon“'
K prxcedere dileipulos in Galiljam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^ Hatpacefdci effcftu.primiim «?»«'“'' fdpulol ad fidem, ut interne pacificifinn^quot;“. etiam externa ligna addit.quibui confirmât“'' j mos difcipulorum de tefurreäionc, oftendew manusac latusfuum. Qui ordo confirmation non caret magno myfterio.Stultum enimr»quot;' fialiquis medicorum primü externa ukerao*' rare ucller.reliiftis internis caufis.è quibus uk“* caufaretur.SicChriRui primum confeientia““quot; rar.pacc.effeâufidciî Poftea addit etiam ertet' na Cigna.quibus cognofci nult, K ofted««fc** rexifle. Docet bic ordo confirmatioriis obirtk qui fignorü ufusfît, que fequuntur pacifie“'“’ confcientias perfidem feu paccmaim efftâ“'® Scilicet ad porró maiorem fiden. exufeitand»quot; amp;admonëdum homines de fide. SicAbralm® fidc iufiific3tus,acccpit fignum circundfio“'* figdlum fidei, ut quonefcutiqi recordareturlb lius, firmius fperare inciperct, ea'qi fe ad credtö' dumerigcret.
Textus.
Cum ergo uefpera effet.
Vefpera inteUigir,quibus fecunda diet Sibtl prü poft magnum feftufeu fabbatü incipicbit*
Q^ifwodoftnitl. 5x7 S«enimdi«ï poftprimum diem Azymorum, bloque SabbataappeUabantur.
Et fores ellcnt claufæ i
Qui hune locum ica exponüt, quod ClinftuS wnetitiddifcfpulos.tum quando claufr effent fo«i,K poftca aperçai illi fuiffe fadias.atep cum “eptr aliquem è difcipulis intromifTum: illi ad-j’'ffantur omnibus ueteribuS.K negät miracu' ’nn.Argumftum.quo illi utuntur rak eftiNon ''ptot Chriftus per foras tlaufas ingreffus, fed quot;g'turuenide.cQ forel effent claufae.Ad quodfic ‘‘™plidcerrtfpondemus,fequétia adfetere Chri ““ne ueniffe 8f ftetiiïe in medio ilIorG,qux uer-“ fitis aperte indi cant miracuUrm. Venic enim ’'^ftetitin medio illorum.ne quidem cogicanci ““’•Hii.tancum abeft.quodpereos fuent intro miff lis.
, Alterum argumencum dudlum à iudicio ra» *'nnù nihil uakt,an poffibik fuerit homineac **nm Chriftü pocuiffe per claufas ire forel: Cui ’«pondet Auguftinus in hunt modum : Si coca Pdiendis modum^non eft njiraculum,ubi de-''traciojbitft fideiatdificacio. Item fuperlo-“nemtMoli quidemcorporis,ubi diuinicus J’t,oftia claufa non obfteterü t. 111e quippe noa ‘5gt;pertisintrarc potuir,quonafcente uirgini» *5matris inuiolata permanfit 8fc.
Quod igitur Chriftui per claufas forel intra f “d difcipulos,miraculum eft,quod ßde intet’ “8'iM,uon iiuraana rationed *
-ocr page 352-54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* W Dowtnk4
Propter mctû ludæorum»
Caufam congregations difcipulorü metuB a1legat,quæ ucto eau fa fuerii.qtf uenent Chn' ftu» ad difcipulos ,^acet Euangdifla, Si ex ilo^ lociscoUigcdaeft.utex Maf.cap.xxvi. Vbipt®' mittit Chriftus difcipuli» fuüreditum. Aüacau fa reditusChrifti extat infideliras dikipdo^*quot;quot; quam Marcus defcribic cap.xvi,
Paxuobis.
Salutacio, quafoLturSi confirmât Chriß“’ difcipulorü animos,ne dubitent de refurredi®' ne,qua pro dehramento habebät difcipuli,teß* Luca tap.xxiin.Chriftus pacis uocabulotanquj effeélu utitur pro caufa ipfa fide. Infidelitasf” In qua ftabant difapuli.ftde abigimr.
Oftendit cis manus aciatuï.
Pacem confeientiae fequütur Si externa ßg”^ qup turn locum habcnt,ubi animus fide Sip^^^ fsdatus eft,ut Siipfa porte» confirmët animuB fii conferuent fedatum, Oftenfione manuur» lateris.duo infinuatChriftus: Vultp luefig®* cognofei.Nä ucre cognofcitur Chriftus intr®' cc.Deinde percauulc confirmare difcipulos ul certioreS reddere fua de refurredione»
Gauifi funt ergo.
Res cognata animi fedati in fide gaadium lt;ƒ quo teftanturdifcipuli iam confirmatosefle l* os animos,ne^ amplius dubitare de uet be rtiuf tedlioniS, Gaudium hocnon ram fequiturpt®'
-ocr page 353-Qutfimoiogentti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jî9 \
^‘’■pttfentiam perfong Chrifti,qnàm proptec ’nfitomionem ex pace acceptant.
Pax uobis,
''«pttitChriftushuncfideieffeélü.idcj pro-* P’ttfequentjgm oftendatad miffionem pr«dP
’forum opuseffe pace.quaipfifint rräquilli irt 'I’ofcientijs ,8{ aliorum cofeientias trSquillent. ^XPLICATIO SECVNOI LOC1gt;
Sicut me mißt pater,
, quot;«cundus locus dignus præalqs obferuatü, ” 'omit initium de miffione difcipulorum, qui ''’quot;fimplicitetmittütur.fedautoritateChrifti, , 'cuseofuerospdicatoreseflieS^ ucre Euan-’'''os.quiàChnfto mittuntur.Sf lîmili modo J’oCliriftuj fuir midus à pâtre «Fuit autë mir-.J®’P*lt;readeuatgt;gelizandû pauperibus lætum jj'*^Euangeliû de remirîione peccatonrigitur *pf«dicatoresoês ad annûciandum iHud non quot;ojäChnfto mittuntur.
J, Hac prçdicatione Chridus cognofei uulr^ . ’'ih.xLVbiinquit ad difcipulos Ioannis : Itc f’nunciatc loânitCæci uifum têtipiü f,K pau-wtlatum Euangeltj nuncium. Hac ita^ prj-fîtione 81 prxdicatorcs Chrifti cogncfkórur, quot;‘»tenus funt utri prædicatore$,qudtenus Eu “’gelium.hoc tft, remitTionc peccaiorü in Chri “Optïclicant.
’*’*’'”’’?”■’'*quot; mllTionis,quantû acl ! '*«rinam attinet,ut praedicatori do^rina ci-
-ocr page 354-)5o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domirtietf
dem fit cum doftrina Chrifti, NuflcuéM nw^ cmplo Chriftimifii funt.nefintdifcipulifur magiftrum/erro reftat ilhs crux.ChiiftuKO*^ iniflus à pacte fuit, ut couqeeretur in cru«i’'^ morte. Sic prædicatoies Si in hac miffionis f* te oportet,utperfcquutionem patianturtxd'^ plo Chrifti, nö ut aliquid fiia cruce emereanC gt;nbsp;fed quia idem ucrbum.candemipdofttinâpf^ di cant quam Chriftus: Ideo funt odio oniniW hominibuspropternomë Chrifti. Et ne»*®* nullus fit ufus perfequutionum prædicaW'“. uerbum,patiuncurin hoc,ut compkantims’ fliftionib“ ea, qua: defuntadhuc adfli^km® Chrifti,pro corpore ipfiu», qd' eft EcckH»^ cft,tcftan tur fua cruce doAnnam Euangdilquot; ram effe,8i ucconfirment infirmos in uctb®. gt;
, animum defpondeant, quia uident uerbum nus féliciter procedere,8ipcrfonas adl«r‘’^ uerbo perfequutione obrui, quæ pratdican' ' bum praedicacum , Quare duo docet hkloLj Ego mitto uos.ficut me mifit pater meus- * turn,ut confentiant prxdicatores cum 0'^ in doftrina: Alterum,ut quoqj eadem c*’^'*'^|( ftoinfortunia expertent,qua circa pr^diri'“^^ uerbum luderc ac concurrere folent, Po*^^ quicurChriftum dedifie mifrisdikipubsSp^ lumfanrtum.Qpid hoc fibi unhe’ R^^P” j J doceat Chri ftus, op* effe Spiritufanrto ad ’ , dandum uerbum,S£ ad confirmandum am prardicatoeû, ne propter pcrfequutionlt;5 a
-ocr page 355-^ißinohgtnitL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M^ j i’o repliant, Spirituffanfticoirn opus «ft, fubff-( ft«« in cruce^cut ctl2 clare tcftatur locus Mac* f thui.x.Vbi iam Chriftus confecraffec, uc ka lo* ^mr, fuftj difcipulos in ueros facerdot««,8f do f Juitftt.qnidillit faciendum effet,ftatim fuWögie z locum de cruce t Gaueteuobis abillishomini-(i busKc, tradent enira uos Kc.Et paulo poft:Ac t ^unijradidctint uos,nc fïiisfolliciti Sic. Non «nim uoj tftk loquenteS, fed fpiritut patris uc* j ftti,qui loquiturin uobis. Sunt aut officia Spiri* j kffinfti, ex quibus potiffimum ufus eins perci*
7 Ï'turVocïreaduerbum.darefidê.inflde cofer
( Mtc K confirmare K liberate à metu, Propter
1 'SUï officia extreenda hodie datas fuit Spiritus 1 I’oftuidikipuiisqui in infldeliratc ac dubitati t ®»tuerfabantur,ut fupradiftü «ft.quofidèaccJ il htetjCofirmatêtur in ffdeSi libcrarëtur j metu.
TextUh
I i ÏSicut mißt me pater 6^cgt;
*' Hoceft,ad eadem officia, ad eundem flnem lt;^ ooceft^ad predicandam tüdem doftrinam, K i* J'lfkendam «andern crueem, qui fequituruct , ^ '’'‘ni.at fenfus fit.cum oportet« eiufdê fortan« -■ j^*''P«“’fiwi'cHm Chrifto,quiciurdemdo* * ^iKmiffionis eft particeps.
Fliuit irt eos.
f Libentetutitur Chriftusmedd«. Potuiffetea
!' Ki® fint flatuSpiritumfanftü dediffe apoftolis#
-ocr page 356-m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;Dowï»ïflt;j
fed id non facit.ut doerat media none (Te neg'^ gëda.ctdparum aut propemodü non multi*'’ uideâtur przAare pofTe. Quomodo ueropA'^ fiationem potueric difcipulis dan spirit**”’’!; dus,id non eftdifputandu.fedfimplicitercrtquot; dum,fîcut oportet fîmpliciter credere.fidé lt;ƒ ditu uerbi prgdicati dari.Siuero rationé adat'. uolueris,K eaufas probabileshacde rlt; inlt;i''quot;^ re.accipies refponfum Nicodemo diftii:Nlt;'^' rens 8((. Spiritus ubi uulc fpirat, K uocfi” audis.fed tiefas,unde ueniat, K quo uadai^, Quxriiur amp;nbsp;bot loco,qui potuerint difcip“''”'* accepifTeSpiritâfandum, cum primûeûatttr rintindie Peneecoftes? Refpôfîo: Hic print'quot;’ acceperunt Spiritumfandüfîneaperio a“'® nifefto miraculo. In die aüt Pentecoftes wf’ lofe,cum impetu Si foniiu uebemciis flatus
Quorumcunep rcmifcrkK* EXPUCATIO TERTIlLOCI' ^Tertius locus hodiemi Euägelijeftdtf^ ; teftate Eedefiaftica, quz quia datur poft *‘?j ptum Spiritufandum, quare fequitur ncin'M hanc poteftatem ligandi Si foluendi P^^^”^{ bere.nifi prins habeat Spiritumfandlum.Et“ argumenta difficiles aliquot qurftioncs oruin sur,que priuSexcuriendæ funt, anrequatn ad xtusexplicationem accingar. Prima eft abiao titudine Nemofentire poteftfr habere Spirit _ fandum.lgitur ineereü eft,an quis habeat^’ dipoteftatemƒ Chriftus dat Wc SpiritufaaiW*
-ocr page 357-dÿdfîmodogtnlti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ)
ülü, qui iam audicrunt uerbum, Si qui uerbum ludit ex lt;o certus cft.quod habetSpiritum-ünftum. Nam fine Spirieufanélo nemo audit ucrbum.llletnimeft, qui uoeataduerbü: Hinc 'ItSpintufanilonon licet dubitareaudientibuS oubum: Vnde ctiam nee de poteftate clauium 'I'ibitandum eft,quz daiur iliisqui habent Spi-’Humfindum tefte hoe prxfente textu: Accipi '‘Spiritumfanftu,mquorumcuncv Ke,
Akcraquxftioeft:Spiritu(Tanifius lue tätum ‘l“dpuhsdatur,Item poteftasligandi Si foluen ^''Igitur potefta» clauium non peninet promi-‘'“eadomnesÖhnftianosiRefpondeo ;
Conclufio nó ualet.quia aherum antecedens P^nitur fine conclufione.qux fi addatur, fequi-quot;*f in hut modum: Neeg SpiritulTanAus attinct ’domnes Chriftianos promifcuc,quod adfere-f^no folum abfurdum eft, fed prorfus impium.
^quot;»tmeruit Spiritumfanflum^qui duxeft 8i re* (orum,qui fub Chri fti regno militant, hue habent ficut patet ex hoe loco', illi eeiä po-“ftatem clauium poifident.quam Matth.xviq. 'ötiEedefij communicat.
Tertia quxftio eft,Si poteftas clauiü ex »quo ’'omnespertinet, Quurigiturfoli przdiearo 's ülam fibi uendicant^RefpSdeoi Miniftri Ec 'n® poteftatem clauium fingularitcr ab Eccllt; •ïteeptrut, ut fint cettKpfonz,in uerbo cdo-
-ocr page 358-9)4 ^omimfi
ft*, qw» ïndituant confeientias de rariont utndi 8i Iigandi, hem abfaluint interpelie’Ll Interim relinquütÊ«lefilt; communefuu«*quot; ' id quod ad omnes pertinct Ctiriftianoi ,3'*! adeoadtotam Eccleliam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Quarta quxftio cft. Si licet ligare X W^^ Chriftiamsin Ecdeffa.ergolicet 8é leglt;JW’,i te,8i fancire in Ettlefiat'Refpófio.LigareD^I «lereconfiftuntin fuiJ limitibusSi cenH^fr' utligeinujK foluamus peccata.non ut coquot;^ anus leget pro arbitrio,^ obruamu J ConU'L onibusbumanis Ecclelti ptextu horll uril^®^' cü Hgare aut foluere.non fitcodete leges,3“' fpefare in dminis.Sf ^ illis humanas cóibt^''^
Reliquat qujftioncs, quftircahuncte«'*’ concurrere poflunc.uolens omitto.
Ttxtut»
Quorumcuneß 6(fe. nbsp;nbsp;nbsp;.
Sint rlt;fpe5tu perfonara.fine r«numtOt%i Gratis enim accepidis Sic » id quod etüd^'^ noxremittendi.
RetnittuntuiC»
Non propter perfonas^g remitt3t,fe‘^3“'^ | fïrateelauiü.Kuerbi feu Clmfti iubênS.q“”*^ Icre n5 poteft : Igitur nö eft dubitandum d*' miffionepeccatorum. Gum enim audit o«fr ex ore fratris.huie oportet te tredere.Ntni ptumeft: Qui 110$audir,me audit Sic-
Thomas autera gui dicicul e i
-ocr page 359-Q^iftifioie^enitit
551
h ÊXPLICATIO QVARTI LOCi.
('
■Q Quartus lotus exemplum infidelitatis in Thoma proponit, qui nee promifTioni Chrifti credit,quopromifcrat fuatn prxcclTioncmin ^ililxam.necdifcipulif.qui uideranc Chriftum. Eft itatp Thomas imago omnium corum, qui berbuni feu Chriftum non ex fimplid uerbo çfti mant,fed uolunt dud iudido rationis. Hæc ue’ ^^h eft omnis infidclitacis mater. Ni ratio pror fus nihil intcHigic de uerbo feu Chrifto.Sf qua-benushomo fe fimplici uerbo non committir, »onfolutn ratio obRaculoedfidei, uerüetiam plane illam excinguit.Interferuit autem huit io coloanncs exemplum de Thoma incredulo.uc dneeat quam miferrimi ßmus homines line Spi situfanfto dudore, noftrx rationi reliiHi. Et ut oftendat ab antithefi ex infidclitate,qu3tusrur' ftmiheiaurus ót ipfafideS.quælîne deliberatio '’( (am ratione habita,credit fi mplici uerbo.
Didymus,
Gemellus, ut Cad ot 8lt; pollux apud Poetat.
Noncratcuraeis,
Quad ditat,alias nunq fuiffet ita incredulu», Kil coniïrm atus in fide per Spiritumfanft5 fte-hHet exemplo aliorum.
Dixeruntei.
Simplexpræditatio wifi Chrifti,cuiThoma# Cederedebuit. Nlfi Uj'dcrO.
HoceftjUifilmmanatatione SC fenfu inttlle* ï 4
-ocr page 360-tî« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f TSominied
xero aut percepero furrexiffe Chrum.nöfr^ Obdinatio eft, fortaflis ex bona aüq intentioquot; nö credere fimpbd uerbo,fcd expetere ßgn’j* ' lerna ,quibus certiorreddansdeuerbo.nóquot;^ caufaita fidelitcrdefcnbit Euägeliftahiftoiquot;*’, Thomg idtp fuo more, dum traéèat exemple«3 proponatordinem.quemfcquiturinfidïlit’S” primum uuk uiderc.hoceft, ratiSc certiof fi^^ Deindeexternis amp;i maniFeftis (ïgnis.
Et poft odo dies, EXPLICATIO QVINTl toet ^Prffens bic locus exemplum philanihrop'’ Chrifti perhibet, qui infidèle ac incredulü Tb®' ma nS reqcit.fed aceSmodat fe infirmitanTbO' mg, adeo etiä ut gmittat Tliomp q digitos!“®^ 8^manusfuas immittat in lat’eiut.utitalenW aefenfim pneniat aduerS fidërelinquéï nobƒ infigne exemplü mafuetudinis erga katres mos,g ferêdi runt,ut aliquâdo in tide fiât pk”' ores.Ne tam? uideatChrus infidelitaie dek^ki ri.addit corrcdionem:Quia uidifti ThomaS^' £ t cömendat fidë coHedlam ex fimplici fidueü in fimplex uerbum, fine fignis confideratunir
Fax uobis.
Salut3tio,qua precatur ChriftuS difdfal^ tranquillitatê c.öfcicntix atqj adeo omrit bonugt;
Infer digitum.
Accommodât Chnttusfe infirmitati Tho' mK, ut lucretur eum. Exemple Chrifti opofk^ nos omnia fieri omnibus.
-ocr page 361-Kiferkoritil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^J
Dominus meus ÔC deus meus.
Verg Wei conieflioncliæcHerba continent. ^Äfjhidocus.unns ex Ulis, qui probant Chri-«Um Dcuiri eße contra hæreticos.
Quia uidifti,
Correftioinfiatlitans’fhoma: meti?tisChrï ”'*érationeamp;: figms externis, neglcftouerbo, Non uidcrunt, amp;nbsp;crediderunt.
Commendano hdci line ranone Ö4 Hgnis ex-’''«is.liroplici mrbo contenfar.
Multi quidem amp;c.
^Hiepoftremns hodiemi Euan
*0Cct cfola fid^ Mis^ *lt;7/* iin«» r^fn^/Qi
EXPUCATIO SEXTI LOCI. elq locus. ______________________r----omnium ’'Urum return externarum, quia inquit loätieS: quot;'(tedentes in kfum.uitam habeatis.
Muka autem ligna.
Poftrefurteikionemrquauquam etiamhgeff R''3lt;ieillisintçlligi poiïunt.quæ feceritChri-Üuspertotam fuam æratem.
Htc autem fcnptafunt,uc credatis*
Finis Kulus omnium fignorum amp;nbsp;miraculo lumChrifti^utpeaducamur ad hdcinChriftü, ^Uc nücfolacfFicic, uthabeamus uitäjternam. Per nomen cius.
W tft, per uerbum ems, Eft enim uerbum, uit “*aepotentia deiad falutem omnictedenti ad *'0tnjnos primo.
Ï iq
-ocr page 362-If Dcmlnkd
JN EVANGELIVM
DOMINICA M ISERICOR
diadonn'nfJoannj's.x.Ego i
Juin paftoï bonus.
Oc Euangcbum, quod pfenfeP®” nicalfgiiurin Eedefîa, nóeftfu'^P^ tibus aofolutum.K propterea g^“^ apud multos faffum inttlkdü • 0?' dam tranftulerunt Iiunc textum ad confit'’”quot;.'' dum paRoratum Papiftitum. Quidam ad te tionem, qua uoluerüt bonos paftoreSC’”’''''^ «narqs amp;nbsp;falfis pdicaroribuS conferre.utet’quot; returdifcrimen inter bonos amp;nbsp;malos paft®'' Papirtarin uniuerfum abuß funthoc Eua^ Iio,8£ cd perrraxerunt,qudnon pcnmct.Aiil' ftrent peccato, fi pratcedentia cum fcqutn^ copulaifcnt.Deindedigrdfifuiiïcnt ad cd”''quot; nem bonorum paftorum amp;nbsp;mcrcenariot®®'’ ôam ab exemple Chrifti. Nam boniptJ'^'^L rel acque diftant äfalßs.ac ChriftusipkJ^.'j penehabent mutuatoria feuimitatori«®®quot; * nifi quod quxdam officia Chrifto funrpr®^? ut ponere animam pro falute ouiü SfC-Ç”®®quot; ficium nulli paftori homini conuenit. ?
Sunntaqïprxcedentia conneftendalt;“''’ «,ucn»ibu.s,ailt; qur hodietnum Enangdiu^'f ftat. Et uidebimus totum decimS «putdicf rabolam quandam.quaChtiftus cómendat® ' bis perpetuum fuum paftoratum in Ecdd***
-ocr page 363-Kiferîcoriîi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39
MJ illudiTu es facerdot in attcmimi.ineefnptt P’tuoregit at tuetur fuos pafcendoac uiuifican ^o,»(];(onfcicntijrtcuelat inuneâüuerbifem fir,quod predicant tandem alijs miniftri pafto-*0. Veiu$ igitur paftor,fol#i Chrid us cA,qui pa (lt;it acutgctatfuamEcclefiâ.Nosucfo.quiprç-^iamusuerbumpabuIaillaaChrifto accepta « quot;ocdifcriininefeparati furousaChriAo, quod ^k eftipfurn u«rbumamp; pabub^quibut nutrituC «dtfia,no5 tantum proclamacores iftoru. Hit ''»’Weratis primum.non nocebit poAea. Si ho 'I'trnum Euangeliö ad oinnes uerot uerbi mi * quot;iOrospeitrabere. Alias nullo modo refponde-'quot;t nobis hominibuspracdicatonbus collatio il ^‘i^MahadcnuS fegregare fe Auduerunc boni filicaioresamcrfenaiqs.imd abfurdaeA .cum Plmç officia in bac collatione contineantur, ,fl“ïid hommes non pertinent, necj conucniu« •Uis,fed foli dto Chuffo, ur eft dare animd pro ®igt;ibus,lioceft,morte efficcre, utfiamus uerac ”ncs.Hoc enim officium nullo modo conucnie F’ftoribus in cemmuni, Nam alias omnibus pa Honbus effet moriendum ,ncqj tarnen ft milies J'orcrentur.poffent aliquam ex ouibus fernarc, “introChriftum in exemplum traxeris,erunt ™taffisniulta,qua;quadrabut ad miniftrosuet W Vtminjftrfi uerbidecetbonueffe, noaufugc f*ib ouibus in periculo lt;onftitutis,cognofceic inas outs Sic.
ittnim4rii lock Y H^
-ocr page 364-00 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Domfnicrf
j Cbriftiisbonuspaftornatur3,folusfalt;itl’‘’f ac ucre paf«rc alios,qui natura non funi b® acutri part ores, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
x CIiriftusbonuspaftordefcribiturhicaM fitqs.q ppetua funnEx qbus gdam trisfcrgt;P®‘ funt adpdicaiores paftorcs ucrbi, quidam no ; 5 Qui no pafeit excplo Chrifti.nccadferiiCb flu folii effe uerii paftorë, g pafcit ad uitä, d*quot;Ï ponir animä ^ ouib* fuiï, mercenarius tft i^“ ut cognofcamus, igitur defenbituthic m*f^‘,® tins quoted fuis offices, qexxquo ad oetp^ do paftorcs ptinct durâtia in hac uita in PP''^!
4 Ocurti uocat( fucrût, ut fieret unutpon® Ci unü ouilc,inierGcte8amp; Iudxos,hoceft,inilt; oês hoies. Siquidê Gentiü 6i ludrorum app*'*^ tione omnes homines intelliguntur,
Egofuraamp;c.
EXPLICATIO PRIMI LOCK
^ Chriftus natura bonus paftor eft neç primn tapit paftor fieri,qn uenit in mundS pK” tia fui corporis pafeëdi officiü fufcipien$,fedpJ' flor fuit ab xterno,ut fie oïa uera pafcua ab ho^ uno paftorë Chrifto fint, K illi ab initio mun“ i tantû extiterint ueri paftoret, g Chrifti paftotj pabulo ufi funr,hoceft,g docuerStChriftSuen* paftorë efie.g effet aliqn pofiturus anima fuS^ ouib’,8iitapauitur*oues,neintoxicatisp_ab“b( inficerëcur. De hoe paftorë löge ante natû dm flü uaticinati funt ^sphetj.Efaxl.cap. Eccc dem uefter « Eccc dns deus in fortitudine ucnie(amp;'‘*
-ocr page 365-aiferuordid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;541
Skutpaflorgregê fufi pafcnjn braebiofuo con gregabit agnos, amp;nbsp;in firm fuo kuabit fatusgt;ip(c Pürtabit.lic Ezf. xxxiip. ca.Sufenabo fup ca pa ftorè unü.g pakatea, feruü mcü Dauid amp;c. V os gt;“tgr«gcs mei,grèges pa cu£ mep holes cAiS èC ego dns deus ueher amp;c.Cömcnda(uri(a^ noie pifiotat’Chrifti jternü pafccdiofficiü,qujuscft Chriflus in oibus paftorib’,8i g ante crus aducn tumuereae fyneerepauerunr.amp;adhuchodie 0-nnibus fynccriter pdicantibusfubmniftratne Hpabula, quz ipfe ex ore Patris fui accept t. Ec ^ujtenus exiftit Ecclefia, catenus queep pafcit, amp;hrgituruerapabula. Ideo diximusChri fripa doratum seternü 8f naturalem efle. Quod autë Koiucrepafcimus, idnöeft innobisxternum lut naturale,fed acceptü e benefierjs Chrifti.qui Poftquäafcendit in ahü.dedit dona homimbus iptne, quas tarnen etiam prophjtx annuncian-I'S de uero pavore Chrifto habebantjednon •tamaniftfte,
Egofumpaftor.
Ego emphafim habet,q-d. prêter me nemo U‘repaicit,óf prêter me nemo eft uerus pad or. Quare'qui fepaftoresucrosconfticuunt negic ftoChtifto,illiomnes fûtes amp;nbsp;latroncs funt.Pa Ror naturae amp;nbsp;pernitatis nomeneft, ficut 8f bo XUS,quae nomina ad homines träsferri poifunc nutuatorie feu ex beneficio donationis,
111c bonus*
-ocr page 366-14s W Cowtu^rt
Et pronomen illeemphafîm habet,q.d-OnJ ftut:Ego fum ille paftor bonus,de quo iiamul' ta extant in prophciit,8^ quern ita auide omnd homines cxpedtarüi,iuxta promilfionc Patrii«
Porto diciiur Chnftus paftor ab officio.nlt;^ folum.quia paftit,fcd cti5 quia regie. Hacc cm® do o coi n cid un t injaft oris offi du m.ui pafeat »' mulacttgat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ
Admönemur ita^ huiuj paftorit officio.^“ Chriftus lalis paftor fit, qui K pafcere uebt,* potent fit nosinueris pabulis potend luam^' nu conferuare.id quod fignifieatur baculo, gerit paftor, ad abigendos luposê^ hoftetg^^ gis. Bonus paftor appellat Chriftusà nature* ab efteftu feu officio,qa bonos paftoresfacit.
Bonus’paftor animam Sic. EXPLICATIO SECVNDlLOCl.
qi Dekribiturin fecundohoc loco oftid“’’ ueri ac boni paftoris Chrifli.qui non fimplit't*. pafeit,fed itapafciqutetiatnnondubiretan'® fuam ponere pro ouibus. Hocopuspropf^’ Chriftum plt;riinct,S^ moneenos.quoeaurcag* mus in trarifferendis oftidjs Cliriftt.ad relief® ex bnficiopaftores.’Quarc inhaccoHadó^ ■ ni paftoris amp;nbsp;mercenatn, ficut quo^ fupramo nui.uidendu eft, qua; officia nobis pdicatotibf excmplo Chrifti conueniant amp;nbsp;qux nö. QP“^ nos pafcimus, per fimilitudinem Ümotuat*®* ntm fitJtem quod nosboni fumus.tadem fit’ lionc.Quod autem Chriftus ponit animai''
-ocr page 367-Kiferieoriiit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54gt;
lm pro ouibus, hoc opus nulli hemini cSuenit, Hifi ficudis dicere:boni prxdilt;aton$ efîe.uitain (oiiusrtlinquerr.quàm ucllc defcrere fuos au dnorcscum incommcdo S^ pcticulo confcicn* tiarum. Hxc tamé mors.oucS rgt;«qj iuftas neqult; Saluas reddit.Std tantü confirmât eas,ut rxlt;id-Hiólionibus pro ueritate/fcm maiorcm concp Fant 8C folcntur fc cues,
Bonus paftor»
loquitur Chriftus de fe fuaip pfonS.K eft to ’uslocusfcqucscollitio Chrifti boni natura pa ftonsS^mercenariotS falforum paftorum.Bo-Hns paftor ait.q.d. Chriftus, qualis ego fum,qu» Pnpeeuo pafco oucs', necy oftendar infirmitate noiunuNam hoc maxime couenit bono pafto^ n.ut fanas 8f infirmas oucs ex vquo eurer Jmd HiaEisfollkitus fit de infirmij.
Aniaiatn fuam »
Tropo fcripiurx ponit animam pro uita, K f'nfus eft,nos efiieiutras oucs motte Chrifti, Conuenitautemhxc definitie boni paftorisfo li Chrifto, qui pofuit animam fuam pro ouibus ätliuftitiam.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro ouibus*
Mituin eft ita ddeâan feripturam uoce cuit ^»od fieri credo, ud quiaouisproximc accedit nfi (ïmilitudinc motü in hoïe.ucl quia cmniutn ïnimantiij infirmifTtmü habetur, ut fie exprima tut cuis nomine in fit mi tas mortaliu« backt ad
-ocr page 368-S44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 Demtfftr4
amplifîcationc huius loei, fi ouis naturam à Pt' cumftantnsiraéiautns.
Mercenarius autem.
EXPLICATIO TERTIILOGI, ^ Tertius lotus huius Euagelq de roercenari* ■gir, hoe eft, de illis paftoribus, qui in fpecid” funt paftores, qui non agnofeunt Chriftü naw' ra bonü paftorem, qui nö accipiunc fua pab“*^ à pavore Chrifto, qui propria habent pabuhi quibus pafcunt confeientias, noxia K intoxit’' ra. Verü ut non facile liter difcernere mcr«na' rium à uero paftore,quantü ad forma, ad ba«*' lum amp;nbsp;perä at tinct,ita facile quis in falfos pa^” res incidere poteft.amp;C cos ,p ueris fuftiptWi****® Chrißus hoc in loco ligna quædâponic, è q^'J bus cognofcantur paftoresmercenani,n'“”i^“ quando fibiouesfaciuntpiroprias.hoceft.A“’'! do ira Hbi fubrjeiunt confeienrias, utimperequot;'' lis pro arbi(rio,8^ ctedant fibi omnia in iHa*quot; cere,ut prpfcribanr,quæ uelint illis,excomw“*'' cent.rurfum recipiant.dSnentpro libidine. H ƒ unico figno uidecur Chriftusproprtifün’*“® '’ üre explicate omniümertenariorü orficiaKna tura » Tales enim funt mercenaryK corpore8^ animo,quod illis innata fît miraqurdâ régnaquot;' di 6i fæuiendi libido in eöfeientias, 5^ quod pie runep fînt occupatiorcs in prpferibendo 8f maquot; dando,quam ueri paftores. Huius ßgni equoen gnofti debet mercenarij.mentionë tacit K Afquot;
-ocr page 369-Kifcricordii: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^f
^olus.l.adTimo.iin.Vbidefcribïtmercenarios ™os,qui prohibent S iubët pro uoluntare, imó' •niperant confdentqs proarbitrio, quotü tarne ^nfeientisnon funt propria:, fed ad turn fpe« “int,qui nouit iudicare amp;nbsp;probare cofcienriaSj ®tconuenit hoe fignum proprie toti regno Pa-P'ftico, quod tantam autoritatem One iure do» ®’'*gt; ij fibiaffumpfit, ut faeefetfibioues proprias 'J'JïS ut proprias haberet Chriftus, pofuii pro •“gt;$gt;nimamfuain,In bonis ciuilibus, fiquisal-*quot;iu$ bona fine iure dominij, aut ui aut t yranni « o«upjret,plefteretiir fortaffis.aut lueret m a 'Oftm pœnam,quanto nue tnaiori pœna dignuS ’I’^ft.quiChriftiouespropriasfibi facit, amp;nbsp;tales Wnon humano precio coempix funt,uerum P'^cioOditno Chrifti (anguine, adeo^p uita eiuS, f'rttmpte,
Dieüturuero mercenatii, qui à ueris heris feu Ndoribuj conduóli funt,idqj pro precio aliquo 'Wo,cui folummodo ftudent, interim nihil cu-'”’(,fiuebene fiuemale pafcantur oues.neç ari Iupus,nec ne. Cogitant enim in animo: Wad nos.etfi lupusrapiat aliquot, tamê nö '“ninoftrj oues.Prxterea nihilominuS habebi-^quot;Sprecium noftrum.aefi illas non raperetlu-Fus, Fugiamiisitalt;p,8(nobit profpiciamus.ut ■•’'nttrimfereshabeat cum ouibus. Tales tógi '’bones quamuis fint teftx in animi$,tamëtë-Pote prorumpunt etiam in externas afliones, ^quot;’1« funt etiam.foris deferere oucs,8i fugcrelt;
-ocr page 370-|4« W Dowiwif^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
Hçc fîgnaomnibui.’merccnartis füllt eómun^ 8i durant in perpetuum. QuemadmoduinS*'' [ la funt perpetuate quibuf boni paftoreiwgnö' feuntur, qui exemplo Chrifti uere pafeût o«*' j Totus hic tertius locus ed defcriptio falforûpî' I ftorutn,ànaruralibuS officqt ac operibuS. .
Mercenariusautem. . '
Quiuita fuanôporeft redimerc oueJ.qBquot;'’^ J tura non eft uerus Si: bonus paftor. Vrgd CW ftusfeeifenerum paftorem .àquopendert“'' bent oues K paftorcsminiftri.Mercenary»” ta omnes praedicatores hint. Finnt autel” W paftorcs fub Chrifto paftore, cuiushitpi^°^'j tus comendatur ab atrerno pafcendi qa pafeit tantS, fed qa fubminiftrat etiip’W
Et qui non cft paftor, . J
A natura,84 cuius outs non funt prop”^ naturalirer falutem ouibus ex fe date non P^j teft.Oftendit hic locus, omnes ouesprop^quot;^.}, Chriftum pertinere,tanquam ad ftorem.à deo Pâtre conftitutum. Magnat«' . folatiôishlc locus.Si emouesadCbrinüpt”?^ fpeclât;Ergo à Chrifto tâ potenti pn^fÏ'^’Æ;, dubiofcruabuntur ab omnibus luporü i”quot;“* :
Vidctlupuniucnientctn' ^l Lupam uocat prauns 3f falfos doâoft$gt; j dum,fatan jm.adeoqiomnes tentationct )
Deferit oues tingit. ■,
Hoceft.nonpoteftconfolanconfcienf'’
-ocr page 371-MutrlÏtate.Exhoceffeila mlt;rccnjriordmco gnofcantur omnes fatfi paftores, qui pfeudopa ftorct fuur, quia fua doftrina non folantur ncqj ttanquillantconfcientias.Sicetiam Mat.vH. induit ChnftüS! Exfruftibuseonii« cognofceti» «ot.Vocat autem fruftut erfeftuj, flt;quêtes dd fttinmi pfcudoprophctarnm.ut perturbarc.ir-titare.Ubtfaftare cónfdentias.Ex contrarns ef-fedibiisboni paftores(unt, quiexcmplo Chri-ftiboniKarterrti paftotij foIsnturK tranquil i hnt fuadodlrinaeonrcicntial.
EtlupusrapfC.
Vi.quii non liabent paftorem Chriftü feruart ttlt;n,aut uerbum eius, cuius pratfidio feruari pof tunt. Quorum Chriftus paftor eft, illo» nemo 2 lut manurapcre potëft.loan. xvi. Indicium del i tü fatforum paftorum doftrinam ananefcere * KlimuliHos confundi.
Acdifpcrgïh
^. nbsp;nbsp;nbsp;Succumbetcaedcrperarc facit cöfcttniias. Cf
■ hit finis eft mercenariorü Sifalforü pabulorü, J Mercenarius autem fugit* 1 SicurSt doftrina mak perfiftere non poteft , j 'Utentatione.fic nlt;c do^tore*. Etdotct bic lotus, filibspaftores tantü ad tépus lubGftere Ko
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quiamcrcenarius»
Subiügiccaulam fumptl ab adfsifkibut comit •gt;ibus,quibus funt prxditi oei mercenarq.quod Uiüui euren! ones, quas no habit proptiaSi
-ocr page 372-341 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W ^ottiMfd
Monet hïclocusacontrario,quam5fur3hgt;^ at Chriftus bonus pallor ^ fuis ouibuJ.qnonWj git ac deferit oues in tcpellaie tcntationum.
Ego fura paftorillc bonus. ,, Repent Chriftus ha:c,uturgeatfuüpello''^‘’i K oftendat fe elfe foIS uerS paftorë. Emphiquot;'quot; habet pronomcego.q.d. Chriftus.Sicutalii*]“' u«lint:Ego tarne fotui fum bonus paftor,8^ 1“' ( pafco uere,amp; quifacio uerospaftoreS.meÇquot;’, 9 emphafim habet, q.d.Chriftus;Si uultis fdrfi j quis fit paftor’ille bonus, q uere uoS paRet^P’ reft.necydecipcre.admerefpicitc.
.; Cognofco OUCS meas.
gt; Cognofee''*-’ '”’” ßmplidter eft hic nofet''’ qui tînt oues fünfer fiel? ber fd?Aff lt;*” ttClttertZ^ feruarecas.quodnonfaciunt*quot;** cenarq.quanquam interim nofeuntoueS.
Et cognofeor,
R elatiua funt cognofeere K cognofei. Cn^ ftui eognofeit fuas oues,quod ad fe pertinently, cogoofeitur ab illu.quod talis fit, q feruateP ßt.lK qui fit uerus paftor, Diuerfum fit in wP narijs. Hje autem cognitio ex uerbo reueh'“'
Sicutnouitme Pater
Probat exemplo hanc cognitionem efh’ lt;lTe. Sicutenim Pater certonouitChriftuni/ filium fuum.Ita Chriftus uicifiim certo '’°“'^, urn efi# Patrem fuum, qui cum protegtre
-ocr page 373-NÎ^eneoriU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54,
Hireuclît. Ad cûdem modum quot^cerez fune oues Chrifti,quod Chriftusnofeat cas, 8i quod Ulis fît paftor, qui Si pofTit: Si uelit feruare ac lt;-ripere è ptriculis. A contrario incerta cil cogni •loin mercenarns.
Etanimammeam,
Signum.c quo cognofcitur,quod Chriftns ne rtcognofeatfuas eues, quia inquit t Ponoani-mam meam pro ouibuS-Rurfum figna funt co-gnofeendi tnercenarios:Primum, quia ipfî non podunt redimere oue» aut feruare. Deinde defe funt enâ Oues in neceifitare, Si nô confolantun Etaliasoueshabco.
EXPLICATIO QVARTI LOCf.
S Qiiartui I3CUS eft de uocatione Gentium, i)ttai magna cû noftraconfoIatione.quièCen-ùbusfumus lt;onucr(î, Chriftus fuasoues uocat, lit oftendat fe non foi um ludçorum faluatorem *(Ic,fcd8iGentium, quaderecopiofedifpucat Paulus pertotamepiftoîam ad Romanos.
Qua: non funeex hoc ouiligt;
Hoteüé ludaeis,
Oportet me adduccre.
Rtutlauôe EuSgelij. Me emphalîm habef.q. d. Qiriftus.etfi per apoftolos adducaniur,tarnen file oportet adducere.
Ft uocem meam audient.
Verbum meum.quo adducam eas.Nam hod Z
-ocr page 374-SçO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Dörtmirt
medium eft , per quod adduCuntur oueJ 3lt;I ouilc.
Vnumouik.
Vna Ecclcfia c Iud«JS 8i Gentibm conftif»' ta,ad Ephtllos.n.
Ec unus parton
Qui unopabulo,hoceft,prxdicatione Eun' gelh.non lege Mofts pafcat duos popilosjuii* os Si Gen tes, Reftac hie locus eommunistti' Sandus de abrogatione legis.
INBVANGBLIVM
DOMINICA IVBILATE,
Ioannis «xvi7
HOcEuangelium nobis quidlt;niamp;^ le eft intelleftu.q iam ex gratia ddi® mus,qualis fît doftrina hgc.quäuo^ musEuangelicä.Nimirü ta!is,q''’j odio habet totus mundus, Si extreme perfeO® tur.Raiio eft, quia tanta myfteria non inteH'r nmndus.ncti! ualet iudicio rationis affcqui.'l“’ eamêomnia.qux ob oculos uerfantur, ludi^’l uult,8i an fana uel falfa fînt difcernerengituf ‘ uidet munduS Euangelium non effe doftf*quot;’. conuenienté rationijdeo ut dixi.illud tur.Cxterum quid interim pqs faciendü nt.^“ mundi ingratitudinem cernSt aduerfus “'”^ hoe Euageho monet ChriftuS,confotians di
-ocr page 375-ïuiildtej nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5fl
Mosfuos contra tanta fcandala cruds K perfe-Wionis,ne animos defpondeät.amp;Tex præfentl '“«ntu, circa Uerbü ludente.seflimenc Euangclij wrina/ed credant futurü aliquando, ut deda fetur hoc uerbü, fui (Te pot? tia dei ad falutem oZ “■cdtnti.Eft autë rota cöfolatiö fumpta à frufti-®*gt;s crucij,qui earn fitquütur, fed quia to tutti ho •uemum Euangelium fei è in predicatione cru-'«confumitur.non abS re fore uidetur,eius me-gt;»odum hicex uerbis Euangeüüæ inftituere.
EuangeÜfta igitur définit crucent hit uerbiJe PulïHum K non uideris me , K iterum pufiUum ®^|Uidebitis me^quia eo ad pattern. Eft em crux “inil aliud, qua'm abftraäio quxdam prafentiae Cnriftiad tempus,K illiid quidem pufiHum ,8C ■■«pparitio poft pufillum illud tepus, ut eat ad Pïtrcni,8i liberet no3 è cruce. Et hæ du« panes proprie 8Cnece(rario ad Crucem pertinent,Nam ’bftraftio prefenti« Chrifti.fiue reapparitionis (Pc, defperationem incutit ,K fuccumbere facie ■nctace , Huefpeftatfententia Pauh primo ad Corinthios decimo:Fidelis eft deur,qui non fi* ®ttuostentari,fupraid,quod poteftis, immo hdecuna cumtencationeeuentum, quopofti» nsfufferre,
1 . itern hl noces Imcreferri debet huius Eitïge Kquæfequûtur, mocroruefttr uerteturin gau-
• diu.Iterü uidebo uos ,K gaudebit cor ueftrü. Et 1 Ipefiat hue cxemplmn duftum à fimili de muli-
' •fcpaituricnté.Qui uct o ignorant alters crucit »
-ocr page 376-5T« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;jf nominier
parte de apparitione Chnfti poft pufîllum «ƒ pus,îHos oporret plane defperare K in malt élioneshorrcdasincidere, Qiiemadmodumt® uiderein illis qui hune crucis irneileftumnoü habent.quàm mifere f»pe blafphement Si de®* K homines,Si ut peruerfe acculent fortunjmî cm fuas calamitatcs adferibunr.
Cdu^tc crucis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Caufæ crucisfun\ Beneuola deiuolûtas.tl'’quot; tas feu gracia.i.Pe.rj Et fi^ui hic inquit Chrid“’’ Ego uado ad pâtre,ideft,bnuoladei uolûtas'^' ut ego percrucemgiorificem pattern .0«’?? cruciseftipfum Ëuangelium,id quodttgii quot;nbsp;Turn Dei cultü Si damnat iudida rationrs in nt‘ gocio Dei.unde commouentur hypoentx^ to tus mundus côtra pios Si Ëuangcliuni,qult;’'^ ampleftuntlnuitacoriacaufa eft crucis,exeni' plum Chrifti ptxcepeoris.qui cû ipfc præccpi®f non potuerit fine crute uadere ad pairemErg« ne difcipuli polîunt.
E ^eÄw erucit (y ref cognati.
Plorare.lamentari, mœftum effe.liberati. Si' eut ChriftusairiplorabitiS Si laiTiciabiniini/t“ mœror uefter uerteturin gaudium*
Sumnurij loà,
1 Crux necefTario utnit.m p earn earur ad pi' tremSi ütglorificetur pater NampropterinS finales caulaspatiturChriftus.
Z Crux non durât fuprauiresnoftrasjedail
-ocr page 377-lulUdte» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K5
pulïllum ifmpus, quoadChrifluspatiturS^ ui» «wrabd t.
5 Difcipuli adliuc camalibus adfeftib* dufunt, ''ttdiim inielligunt ueta glorifitSdi rationr pa *'is,flt; fine ff uct credût côtingcre gloiificationc “J V^raglonficandi ratio ipfius patris nS in* '^'’'igitur.nifj doitort Chtifto. Nam ratio ab* ''oiiti crucê gf 31,2 mg glorififandi patrè credit 5 ÈfftâusabfentiæChrdli altersipfiuscruds PJnisiuntjplorarcJamentaii amp;C.
‘ Effedtus reappariiionis feu refurreflionit quot;^'Hi,alters ipfius crucis partis funtjiberatio,
WiumS'c,
'^ Cuantus auxÜiaior fit Chriftus K quam *‘'dulfh Euapgelium, non intelligitur nifiper ““«n),amp; niofiificationcm.ttftcexeinplo.de ^'uitere parmrunte.
Dtüccdfwnc hoditmi EUdtigeUj.
Qua bic fequuniur de feceffione Chrifti act Pufillun. tempus, extant apud ioannem, poft *Hni illam concionem Chrifiideaducntu8C ’''•llioneSpifitulTanfti.quem dicitinbocuen* '“'iini,ut eum glorificet qua glorifiratione ex* ïolnajubiungif nune Chriftus fuam glonficati ’quot;un ,qua iplum oportet glonficare patrem , I^dtlicef per« neem,
PufiHum Sc non uidetis mc, EXPLICATIO PRIMI LOd, ^Eiimus locus propofitio crucis eft.quido*
-ocr page 378-5î4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W Dotninicä
teccruccm tÏÏt certirTimuin medium, per quod bult glorificari pater » Verum prodefthic fein caufat finales crucis,8f quur patiendum fit, non ut mereamur aiiquid perfequucione,fed ut inde glorifiéetur pater, cui fic uifum fuit per truceiXi hoe eft,quod ait Paulus, i. ad Corini h.i.per üul' titiam illudcrc mundo Si mundi fapientihuS' Magna ita^ (onfolacio cx boe loco petedau^ uit, feilicct, nos cum patimur non temcre p»ii fed utindeglorifiectur pater, K fic eatur ad pattern . Duo funt qui omnibus pijs exténuant crueem t Alterum quod feiant erueem fuame^e gloriam pacris. Alterum quod feiantnö eifcali am uiäeundiad pattern,quam ipfameruccin-Mundus quia non curat uerbum Dei, ideocre-dit erucem ignominiam efie.neeg eredere poteft percrucem glorificaripattern,amp; crucisuiame' am efie.per qua eatur adpatre.Rurfum filq Df glorific5tur fub fpe gloriæ Dei,hoc eft.dutuntfe efie glohofos in cruce 8^ adflidfiöibuSiadKo ï'
Eticcrumpufidum«
EXPLICATIO SECVNDI LOCI.
fl Secundus locus huius Euangelijhic fumU exordium, SCpromittitliberationcm cxieap-paritione Chridiin cruce ne^defpondeamusa»' mos,fed feiamus certo futuru, quod is qui pro-iecerit not in cruce, 8C propter quem patiamut ipfe utlit nos etiä aliquando liberare.Natural qurdäiiiciffitudincsrcrunaiuraliudocentnoSt quam DeuS nô poteft iiô exauduc nosK in un-
-ocr page 379-lubiUte, îfî
Otione, liberate. Videm us cnim poRnoóleni *(qui diem,poft tenebras lucem.poft amara dut lt;ia:quæ quidem ukiffitudo return in rebus ciui» libus.mcrito nobis conftitutis in periculis, ani-Wum engere deberet.amp;fietiam nö effet expref* (um uerbum Oei, quod eandem uicinitudinem «fläelle in crucedoceret,Nec dubito quinDe-» nsfingulatiter uolueric earn fpem nobis à natu »infculptï,qua confolaremur nos in rebus tut ^ultntij,return febcium fubfcquutione.Et Gen 'nfefacpt hac fpe erexeruntin periculis,ut apud *‘fgilium,i. Acneidos; Sperate K uofmet re» “us teruatefecundis. Do eet itacp hie locus fee un *1«, etueem nos expugnare non poffei SC ß o^ mnern fuam potentiä contra not moueat.Siqui ^«nChriftus poft pufillum redit, nee finit nos »prauites tentarii.ad Corinth.x,
Videbkwme*
Vidtre Chriftum nihil aliud eft, quarn in cru ««periripraefidiüeius, VetureapparitioChri quot;gt;nbsp;in cruce non fequitur propter noftras paffio quot;'’.fedquiaCliriftus hiepromittitfe'poft pu-quot;Hurnreditnrura.Et nili ipfe promififlet.non fc Ï^rretur etiam,ntc muarct fperare liberaiionë.
Quia ego uado ad patrem »
, Permortêfcilitct.Etefthielocuseaufa,quuc ''nudifcipub uidere debeät Chriftu poft pufillil /Ppds.qa inquit;cgo uado ad patrë.ergo uide-“« me,id eft,quia ego pacior,igitur uos fentie*
-ocr page 380-J0 fl r)om{niclt;t
tis à pafreineoliberationtm.Obrerua refocilb' noms in truce cauUm effe, progrefium ChriSi ad pat rem:
EXPLICATIO TERTH LOCI.
Dixerunt ergo quidam.
qTertiushic locus exemplum inbrmitatisfcu increduliratisin difcipulis proponit.quinôdum inteHigunt poll tot auditascondoncsdcctuff, g, crux ßt uia, per qua eatur ad pacrc,8^ p quam lieht glorißcari pater. Camalis itaq, adfeduutt credere falucem nobiscontingere fine cruet,S impictatis plenus , propter quern nondubit« Chnftus Matih.xvi Petrum fatanâ uocartAbi poft me fatana, inquit, obftaculocsmihi.quu non lapis ea,quj funt dcgt;,ftd ea,qux funt homi' num.q.d.Cliriftu$:Tu confulis mihi exliumano adfefbu,quo ßm mihi propitius,8( quæram ah' amuiarn perueniendiad parrê: Verum hæeeon fulcndo.non intelligis uoluntatcm partis,ne? ueram uiam abeûdi ad pattern. Qui igirur poft meuultuenircamp;c.
Caufa carnalis affeftus in difcipulis eft perf“* fio ilia de regno Chrifti externo, quodlptri' bantfuturu corä mundo gloriofumdgiturnöin telligebäi utiba Chrifti de cruce, exéploapofto lorü adhucquotidienosinßrmifumus.quprtn^ tes alias uiasglorißcationis qua'm ctucé. Cüut ro difcipuli nö Ent àClirifto jtpterfuä infirmiH Iêrciedii:quare8dnobisfperandücft:pofi§ob
-ocr page 381-iu^iUte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^7
?infcnptafunt,fcriptafuntin confolationcno ^fä.uttxfiriptura Îiabcamusfpë.ad Ro.xutj.
Cognouit autcm.
^Htcdiuinaaum Chnfti probat,qui ctiam ^Cgiiatusboininuin nouit
tXPUCATlO QVARTI LOCI. Etdixitcis.
1 Quartul locus monte humanänatura per « lut ex ft uerbum de truce non mieUigere, in Kufa utro eft, quia crux iuxta iudieiü rationis ••on glorificat.fed perdit potius amp;nbsp;deqcic.Nam ’i“icoram mudo u uh glotificari,oportet ut hoc F°ctnim, magno apparatu 8^pompofc faciat. E' bare media lunt glorificandi in hac terra co-Mnimundo. A t in regno Chrifti alia res eft, in ^‘'oglorißcandi mediaplane contraria funttl» 'ifquibus mundus utitur,ibi pro porentiainfir •”1131 eft,pro magno apparatu, fordes, 8f pro pompaeötemptus, Hine fitetiam, quodfermo O^uds ludaris oftcndiculum fit, Gentibus uero ®oliitia .i.ad Corin.i. Cxterum hact efle media Slorißcandi pattern,nemo capit, nifi inftituatur PerChriftum,
EXPLICATIO QVINTI LOCI. Plorabitis.
^Quinrushidocus incipit de efTeAibusab' fentia Chrifti in eruec.qui funt ploratus.lametl« taiio.mtrror amp;c Plorabitis, inquit,fcilicetdum (gopatior,8f coglorificaturuspatrë p erucem.
Z v
-ocr page 382-«8 «li Dowiwfrf
^°5* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
Emphafirn habet,qui habctis uetbum nit“i propter quod,8i quo prafente fokt ucniretf“” loan,xv.Sed ligt omnia faciët uobiS proptefi’® men meum. Hoc enim occafio eft cruds. ,
Mundus autera.
Quia caret uerbo meo.qiiia non nouitciii^“ mint me,loü,xv.Obferua caufas amp;nbsp;occafiont^' ex quibus mouentur impij ad pcrfequuiionc’quot;' uidelicet carentiarouerbi K ignorantie dd,ini‘ rim tamé gloriätur perfcquutores piorfi in gna fecuritate credetes fe iuftos elle,Si tales,?“ prcRât de o cultü.dü pcrfequuncurbdck$gt;
Gaudebit»
Qina credit fe euhum prxftaie deo.duw m®' liuncur illoseradicate ,qui uolunc intetiutbS'^^ religionem. Vosautem,
Alius effedtusicrucis ex abfentia Chrifti^^ paflionc. Sed mœror ueftev.
EXPLICATIO SEXTI LOCl.
Sextus loens effedtus reappatitionisfeufd“^ rcdliöisChriftiincruce cönnet, quifuntijnquot; jigaudniKc. Verteturingaudio»
Quado uidebitis me rurium rcapparereS^d to refurrexilTe at^uiciffe fatanä cü pc«ari$.f* emeaufa gaudii accepti poft cruté, reapparid® feu refurredtio Chrifti.Cuius uires ft quis ppc®' dii.illc nonpoteft in cruce penre, fiquidem®''
-ocr page 383-Ubilätc. 579 ^riftum in hoc rcapparuifleK refurrexiffea ®ortuis,ut0fm truce rolleretamp;c.
tlocet hit locus iifum reappatitionis feu refut ’'ftionisChriftj^qui eft adfçrregaudium;B efur f^ftioitaqjfeu apparitio Clirifii in omnicruce ®genter expédenda eft.quj nunquS poterit cf '''tamagna.quam noreapparitiofeurefurre-'''oChriftiauferre poftit,amp; pro ilia gaudiu ad« •«reiOrituruero gaudiu hoc ex fide crga reap, hiiuoncm feu refurreflionem Chrifti, quç ap« Pt'hédit potentiä Chri,qua reapparuit 8i re fur 'witpotétiffimus dns fup ota mala amp;nbsp;pericub* ^XPLlCATIO SEPTIMI LOCI»
Muller cum parit»
5Excmplo probat Chtiftus crucë fequi gau '’'“.Eihicexorditur Euägclifta feptimü locü, p quot;ijs obfcruatu dignü in hoe Euägclio.q monec ’''ininè pofte uere intelligcrc EuSgeliü.K pue-quot;'•e ad uera gaudia a deolp Euangelq dulccdinc quot;jjipriustruce mortificatuS fuerir. Quëadme-^ûem mulier nö pot uere ptipcre, quantü gau-®'üfequaturpartrilaboriofum,nifiipfapriuspe Ptrerit. Ita fieri nö poteft, qefi gs uere intelligaa 'lakedinë.q fequatcriicc,nifi priuSin cruce peri «lüfecerit.Etut muliernö pötnömaximo gau dio ampledi natü filiü poft pattü.Ira quoqi fie finópottft,quin maximo ac incredibili gaud:« sdficiàtur.qiii è cruce funt liberati .Tandem fir^ quod gaudiumliberati hominis è cruce fucet^ datinlocum nati filq.
-ocr page 384-jgo fl remima
Potró ut à mullere iam non tollitur mocroti donee habet filiuin natum jta etiarri mecrorno auft reut ab homimbus, donee Euangdium ht' beat.quad ioco hlq nati eft.
itudet præterea niulierfummadiÜgëtiag^u dium illud una eum filio referuare amp;nbsp;euftodiK. nc peteat amp;nbsp;auferaiur. Sic quoquecurxtUtdt bet homini liberate e cruce K renouaio pmüf tifieationem, ne per negligentiam amimt fquot;'' fnm luum gaudium amp;' iplum Eoangelium-Nf' que Iiocnegligendum ell in præfenti exeinpl®« certo fururum in multere pareu laborante,**’ liberctur,amp; frudtumtui partusaceipiat.Italt;!***’ que certum eft liberari hominem in nute con' duutum gt;nbsp;Quanquam una mulieralia mulit' re nonnunquam citius, nonnunquam fegniu^ aeiardius parit.Sic etiam unus alto logins^ ^’’ tiius nerfatur ineruec.Nec tarnen en diu labota’ muiter inpartu,dubitatauc defperatdelibéra' tione.adeundem modum neep in cruceagenti, de liberatione defpcrandum eft.
Item mulicpin partu conftituta,opushabet aüis mulicribus.quariuuentöC confoleniurill», quantü ad humanaprxfidia attinet.ieliquaoft ratur deus, Sicenä cruce nexatusne debet füll' temnere media, p qux folatur deus, 8é finit date re ad fide per nerbü,alia, qua ad liberationein perftnebunt, ƒ uidebit deus . Et huiusreigratia etiam inuêta eft priuata cöfeftio, in qua altérai Un detfgit fuas anxietates, ut illis tandem me'
-ocr page 385-luiiliiti.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^i
'ï''5accipiat.Propri£ pertinethic Keus ad mor 'quot;cationem, qux jpfiiTima cft eau fa 8^ «ia, qua ’''feprogrediraur ad Ixtum illud Euangt Iiumj quot;'fuin amp;nbsp;perpetuü gaudiu.quod qualefit.tan-*Jquot;gt;'ilIifentiiintacint£!figunr,qui prias pmorti l‘adon? feu pœnitentiâ moruficati.ad Enange “'‘’’’perueniunt. Aduerfarq uerbi rident nos ’“’iie.qJ'muUumg’oricmurdelpto Euangelq ’'quot;ndo.Veramilli nôintelligûr.quantusiliefaa MtEoängeliutn.quia nondü fenfenmr carni-“nam Papifticam effelococrucis, mep unqux quot;''untueremortificati. l liresdul iscilpotuSj ’^''iiniutiamfitisfciitit. Sicfiiam dukeeft Eua S'liamconfcientijs Papiftica lyrannide oppref '^Netp noftri Euangclici hodic inrelligüt ucrcj I^antus ihefaurus fit Euangelmm.poftquâin ’Unifeeuritate fine ullà mortificatione uiuunt:
Quiauenithora»
j ^ulier no laborat pattu,nifi fua hóra.nctp cici ’'f'mhabèt.Sic tiec nos ferimus crucê, nifi con rWotempore,quando deo fic uidetur ut prö 'ifidem noftram per crufem , Alias nihil pO-*'ftnobisafciderc,iuxta exemplum pafierculo* '''’i'Matthaticap.x.
Cumautem pepcn'r,ïam non mc* rninit anxietacis.
^ic homo in cruce 'pofirus. eiim fentitreufu * ftUftu refurredlionis Chrifti liberacum, prai
-ocr page 386-56t if Dowmierf duktdinelibcraiionisampliusnon meminïf^'' xitatis.
Propterca,
Caufa obliuionisipfiusanxictatis.quiaüW tusècrucelüdet fe placatumhabere deum, j iuuare,nonpcrdereuelic, quia uidetfepro**' facanx effe nacum filiam dei per Euangd'^gt; ? lauacrum regencrationis in Spiritufanfto uerbum.
Et uos igitur» '
Applicatio collationis ad difcipuIoJ«
Mocrorenjhabetis»
Patiente me crucem.uel ex abfentia w«’'
Itcrura uidebo uos* , Poft rcfurre^tionc. Marei ultimo, 8^ i””'^ Euageljftis ,pmi(Ta hxe (eruaiiit Chrift“^ • *ƒ uidcre,uoces funt pleng omnis confolatiomJ'
Gaudebitcor udtruni.
Non inquit.corpora ueftra, fed/or ueftf“quot;’' quod gaudct etiam,ubi corpus externe p»*““ ' Quanquam fuo tempore deus etiam cum^x'^ nisperfequutionibus finem facit,
Gaudium ueftrum«
Magnxconfolationis uerba. gaudiumj'®
Rrum duraturum i Munduscumuos titia inccdit,uerum
nperpetuum .q-a- ^', , pcrfequitur gaudet,8i'n illudgaudium ad breudf
pus durabit,quum ueftrutn erit xternum.
-ocr page 387-anMé,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6i
. Et in illo die*
“olicetpoftquam refurrexero.
Non interrogabitii^
^poceft.palauidebitis me gloriftcari K pdï^M P*r toti’i orbe, ita tamë.ut etia me nó ampliuf Pishabeatis hic camaliter prædicando uobi S*
IN EVANGBLIVM IOANNIS .XVI. GAP. DOMl nica Cantate*
| i^xdpua parshodiemi Euangelij con* r—* fifticin officio Spirituflanftiexplicadö, 1 qideo mittitur dChriffo.ut regnü illud SpiritualeChriftireuelet,K carCitatetti “ai circa hoc regnSdetegat. Regnü emChri-quot;'Pirituale.quia in fide confiftit.à mundo non I'l^’pitur, fient neciußitianec bcaiitudoilliuSs ‘itiundus^quia ratione ducitur,hinc fit .quod tad''''''' ®Siud,iuftitiä ah'S,tandem Kaliä beati-“quot;’ctnrequirat, res accedences ad indicium ra l)®'’gt;9ii£^uiderioculispolTiint,8ipalparimani J• ’ '*“■‘5 cum fine ret à ratione probata, ^Tcoarrident mudo, amp;nbsp;ex hoepræbent fepdi !.'I*’?^S^’caIa,quorum gratia nunquam in-!)j ^ poteft,regnü fpimnale Chriffi.DifeipnU j-fl7^'”’Suntmldi , qquoeçadhuecamaliter ƒ aunt K fperSt in pCentiamChrifti, quafi idea /quot;‘rit ill hue mundü,g, nclit carnale regnü oca ‘’'pofitajnftitucre,quart CÜ audiiitCUriftuirt
-ocr page 388-5*4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;Dominiei
uelle redire ad patrem.à quo milTus erat, iW' tur moeftitudine corda illorum, q d. nos fpf^ bimus te hit aufpicaturum rcgnum,K iam Æ® te uelle ad Patrem uadere.Sicomnesnosfum“* natura adfeéb ante milfionem SpiritufTanóU ,7 femper fomniemus carnak quippiarn dertgquot;® Clinfti: Atcumuenit SpintuflanftuS ilkdo«’ nos regnum Chrifti in fide ac fpiritu,nonin«' terno dominio extern« regni confifterc.Tüf «quot; dein corruet Si iufiitiailla , quam nosfingif“* ante SpirituiTandii reuelationem t Si iudiauin noftrum, quoiuxrarationcm iudicamu5dcrlt;' gno Chrifti. Poftremo 8i reuelanturpectJi^quot;* ftra de incredulitatc noftra aduerfusChriW®' unitum faluatorë.uideniesca peccataeffr.g“* priuspro iuftitia iudicauimus,ut fiduciamopt' rum.Sifimilia. VenitautëSpirituiTanftuSiquot;*' quis peculiar? apparition? fibi fingat.qn pdi«' turuerbü.qiiodSpirituffaniliopuseft.ist'’*''’* luminat nos.dmit ad cogniiioncniucibtS^i' Summarijloci.
1 Cbriftusuadit ad Patré, regnum fpit*''«' Ie aufpicaturus.
1 Difcipuli dum triftätur_ga audio t Chrift“« dere ad Paire , oftendüt fe regnü Chrifti non»“ inteHigcre .attpadeo phibet feexcplariaoi“® hoïumcarnaliterde regno Chrifti iudicantiU' ) PrjJpua uti’itas eft difceflionis Chrifti adquot; trê.ut mittat nobis Spiritumfanftii, q mteHi?’' mus regnü Chrifti fpiritnale efte,Eft^ totu(tgt;i
-ocr page 389-Ï^nt defcriptio officii SpirituiTanAi ucnientis quot;'mundurn.
4 Rei mundi, contra quaspotiflimum agee quot;piritu/Tandut exercens fuum officium.mftitia, '’•dicium K peccatum funt.
f Media feu figna.p qu» debet cognofci Spiri* 'nlbndui, OccafwhuiuiEuangehj.
Occafio huius Euägelq nafciturex pracceden wsm quibus (onfirmat Chriftus fuo$ difcipu '’gt; iduerfus fcandala cru cis,ne cum poftea uide ^tleexponi cruci.animos defpondeant,fedfci' ’'’tpet crutem eundum effe ad gloriS, 8f hanc ’‘•'ium elfe uiam glonficandi Pattern, qui lon-, st alia raiionc gloriRcari uult.quàm ucl natura namana ucl ratio intelligit. SubiSgit uero Chri Basinhodierno textu manifeftaprxdicatiöe,R quot;dfc abeundü p morté ad gloriam, S^ ut nouS ''Snû aufpicetur« Nâ fuû non trat regnS de hoc jaado.Si ut mittatSpiritumfanftü, qui regnum Jac Chrifti fpirituale reuelct fflundo. Propter quot;»duascaufas Chriftumuadere ad Patrem hie ”plicatur. Prior colligitur ex difedfu Chrifti, ^ai Rhic regnum ordiri uoluiffet, lunc oportu-•^'lilluinmanRfle inhacterra.Pofteriorem tc-*'a$ aperte prodit,dum ait : Yt confolator ad '•as uc ni at amp;c.
Nunc au tem üado;
EXPLICATIO PRIMI LOGT.
Confiât nunc ex cauRs pdidiü,Chriftu idea
-ocr page 390-IM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HDomi’nîrX
uelIe ab ire ad Patrem, ut nouûregnûordlâni^ Si Spiritumfanftü mitcat. Et quü lak fît regn'* Chnfti.quod nihil eSmune cum müdi regno h* bcar,8i ad quod intelligendü don humana fap'' en tia.fed SpirituiTanftus reqùiratur.Item $ non extemoapparatuSi rriûphij célébré (it:f«tipt* morte,K'celebrc fiât K parctur. Neceffe ignn* eft hoc Chrifti regnü.^rfus aliud eife, qu.imufl mundus.uelfapientia camalis fomniar.Spinn** leitatp hoc regnum eft, Si ultra omnem inwll*' Ôum humanum pofirum, Si quod fob fp'f'quot;' capit,cuiusautor8i rexChriftuSeft, cuinw*^ Autfpirituales.cuius'qipmium «cterna eft un’' V adere autem ad Patrê.nihil aliud eft, (J^J Chriflutn per mortem ire in gloriam Patris,^ prarmium cruciDeus Pater propofucrat, W‘® premium adbuemanet omnesad imitationt® Chrifti adfliftos,
Adeum.quimifïtme«
fnhoc,utrcucrtereraliqijando,KaufpiM''fl regnûnouü ac fpiritualein reuertedo p mont'
Etnemo inrerro garnie.
Qiiiamulra pdixerat difcipulis ChriftoJnquot;' tea decruce.Videtur nunc tarnen occulteinnnquot; are,quid decuiftet apoftolos, cum ^poneretU' lil difceftum fuum.quem fi intellexiiïent, prof dubio interrogaiTent. Adeo enim noninien'S** caro uiam eundi ad Pattern effe crucem.
Sed quia hxc«
-ocr page 391-t Cantitfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^7
ÏXPLICATIO SEC VNO I LOCI. MD ”^’’*4gt;pofutrat apoftolisfuü difcefTum .’‘4trf,inhoc,araurpicarcturrc^nuin fuü fpi-lid?'’’'* l^’W^f^’ Chriftiinceperunt difeip« .’’'‘loreaffiti^ad quxpotiuscxultare debuif-jV fn^'IIexiifcnt caufa»difceffionis, Verum ^“ifdpuli prarbetent fe cxemplaria iufticixhu Ï*’ï in intdligcdo regno Chrifti.hacc omnia fa ’iunt.Rtgnü mundi,potc(ia.ui atlt;p armis pa ’^'ir.cuiuJcffedlus oculis funt cxpo(ïti,quod-rändern fequitur externum premium,ut pof* no rlt;gionum,urbium, caftrorum Kc. De hi# '™’,fi dixiffet Chriftus.quod magno appara* .''^»liquot millibus equitü, fuurn regnum in-J'PWe utllet, liæc omnia probe intellexifTentdi ”Pnli.8( fuirent talia illis gaudio.Qui enitn ho 1 ® non dekftaretur titis K tam magnificis re ®S'StdquiaaudiSt Chriftum abiturumadPa t'?gt;.''*^pcf cru ce m, ideo motrore adfitiütor. 'nhnt diuinarc cogita tu$ difcipulorumjn ca J' fine dubio fteterunt fenteniia,quod in cor □ “ fuis omnia,qu{ prius locutus fuit Chrift us rf'8nofuo,pronihilo habutrint. Suntigitur nJpoftoli exfplans loco nobis f fixi, q quate J 5*f‘’m’ Spiritufjnfto;eaten’nihiI intediga j. .yJ’S’o Chrifti, gloriemur jnteti de n oft ra pitna attj de noftris operib* quanta uelimuJ. Hj . Moeftitudo»
Itt^ -^^ ’*’”®- 9 9’ uidetis uos carituros ex-‘’fins pmijs,qmmeo regno fperaftis uoJ lt;nbsp;4
-ocr page 392-' '•• If Tiomwici ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
acccpturos. Confolatur quo^ hie lows ’'®S'quot;' firmos, ne dtfperemus ftatim, ubi no p omni* per ft Ai fimu?.poft diu auditum Euanglt;liuWi
Sedegouerfuretn« , , Q. d. ueftra de regno meo opinio fcii*’ mendax eft, Ego uero dicam uobis ueriMW®i quur mihi abeundum Ec.K uc intelligatisq“’'* fit regnum meum, K quid in co exptftanduiH' Obferua Chriftum doeere meliora, no rtik^ am fumo iureexpoftulare cu infirmisapofioW' i Expedit,
Omnia quz facit Chriftus, in noftram uti»' tatem facit, ita ntetiamuaderead parremj'*’^ «ft,ipfa eins mors profit nobis, qua timen lx'' manitus loquendo nemini prodeft,
f Si cnim non abicro. ’ nbsp;nbsp;nbsp;. Caufam addit utilitacis fux akitionis.dxf'^ miftio Spirituftanfti.In hoc enim abiji Ciiri^“? ad pattern,ut nouum regnu aufpicareturó^Sp] ritumfamflü mitteret, qui exponeret hot regn J quiuocaretadillud.qui fldem daretadhoO'' gnum pertinentem, poftremo quiconferuatd nos in hoc regno.
Confolatof* EXPLICATIO TERTII LOCt
UTertim locus continet utilitatem morni K paftionis K difeeflionisChriftiad Patrem,? ideo a bierir ex hoc mûdo, quod uoluerit reg”“ fpiritualcinciperc,quod inceptum nemini pe»'
-ocr page 393-f“ilîlt;t,nilî mifîfTetquoejSpiritûfanftutn, Nam 'uni rcgnü fpirituale effet futurum,84nos earns KStramus,nullo modoillud intellexiffemui. 5«ut ntt hodie inteHigimus, nifi præfldio Spiri luHandi. Quare n o ffra caufa me mjnerimu s $pi ’iiumfanftum miffum elfe à Chrifto, quiduc« quot;usin omnetn ueriiatem.hoc eff, reuelei pecca ** quot;oftea.qux nacuralitcr nobis injiçrct.nec ta* ®*n pro peceatis agnofeimuS: feilicet nô crede-n'quot; piinffum.prodat iuftitii noffram coram po ûiinmani iniuftitiam effe, tâdem off endat ’»n»m iudifatum effe per reuelatum Euange* “um.quæ omnia nemo intellexiffet, nifi Chri-
Spiritumfanfturo mififlet.quem in hoc ter* ''oloco certo uenturum promittit, quiep etiam “'quot;it in die PentecoficS.fîcutilegitur Adloru.i.
lotus hic locus deferiptio officiorum Spi-'ùuffanfti. Confolatoruocatur Spirituffanftus *effeftu feu officio, quad eius offieiü fit Si qui ’''ni perpetuum, quoad durât regnum hoc fpi-'‘’uakconfolan confeientias hoc in mundo »
Mittam cura ad uo s.
Mittitur Spirituffanétus.non acquiritur no*« **ri$ uiribus,Et ut iam miffio Spirituffandt do-quot;um Chrifti eff, ita quo^ reuclatio peccati,iufti •il Kc.effeftus Spirituffanôi.
EtcumueneritiUe«
Subijeit nunc res Euangclifta,contra quaS ex ttetbit Spitituffandbus officium fuum,ad expe*
-ocr page 394-^ Dominiez nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^
diendum àChrifto fufeeptum. EXPLICATIO QVARTI LOC’' IJ Tria obftacula bic reCenfet loanncs, qp^ ' officium Spirituffanfti amouenda funt, ut ipf* tuale hoe regnum inteUigatur, uid dieet peeca' tum,quodcftnö crederc in Chnftum,quodna' lura nemo inrclIigit.K niü inttHeftum.non pa ter aditus ad regnum Chrifti : Ignoranfia w^* iuftitir, qur Deo placer, quam quoqjexfc®‘J mo tapir neeppoteft prpftare.Et iudiciüquoi” intelligimus natura iudicatum elfe fatanam/t' uclato Euangelio. Hie tria obftacula in omH' urn bominum animij radicitus battent naiura« teromnibusimplantaca, quie nemo ex feinn'' ligcrc aut fuis uiribus tollere poteft. Qi^’“* hxcK inteUigendaK lollcnda.promiftituf 1® hot Euangelio Spirituffandus. Porto qui»tegt; gnum Chrifti in mundo circa homines uerhtui qui funt peecatores, neep aliter nouerunt à nat» ra quam peccarc, colcre propriam iuftitiam,^ judicare fuo more de Euangelio. Igitur iam no fuadcc Spirituffandluï dum fatit fua officia,quo cx mü do a beas,ne fît tibi occafio peccandi, n^ que unît iufticiam ciuilcm non eflc iuftiiiamco rammundo,aut judicium humanuminrebuS humanis.Sed docet te, ut ucre tognofcas, quid fît pectatum. Quifepenim perfe fingithocud aliud pecentum ede, ficut id fatis experti fumu! fubregno PAPAE. At accedente Spiritufw 60 amp;nbsp;arguente nos per uet bum,nouimus tuB(
-ocr page 395-Cinf^tr. }7i Illud pecatS effe, quod nemo antes pro pecca-toiudkauk.Sit fcimus nunc peccatû étreins cre line foil Cbriho iuftieix nomine, qd’ante m if* fionemSpiiitudanftionines ignorauimus,Ad tun dem modurn de iuftitia 84 mdicio loquen-ilumcft.qux duo prorfus no cofiderauimus an* ttreuclanoncm Euangeln,per quod arguitSpi '»uffanftm mundum.Et ferre tame poteft Spi titufîanâus iuftitiam ciuilem 84 ludicium huma '’um.modo in regno Chrifti feias elfe aliam iu* !^‘lt;gt;am,qux fide erga Chrißum parcmr;aliudij '^ditium.qpo iudicatur de regno fatanx ac ho* Biblis Chrifti fuperatii.
’De peccato,quia Sic.
Seipfum exponii diriftus.quiduelit intdligi P^rpeccatumiNiniirum increduliratemcontra h,qux fola damnat.ficut etiäfola fides in Chri* Humferuat. Papifix traduxetunrhunc locum fud more ad incredulitatem Turcaru, 84 nefeia idquam mfidehtatem hominmnlonge à nobis PopuIorü.Scd memimfient fein hac parte plus Ptctjrequàin Turcas,quia uideri uolunt Chri* ftnni,amp; interim fuis opcribus fine fide in Chri Hum laborant iufti fieri) De hoc peccato mun-dutnihilnouit,84dum peruerbum rcuelacurin wduUtai in Chriftum,fit,quod pro ridiculo ha «'iPttj credit hoc pcccaium effe,idco etiä per-hquitur prxdicatorcs exaggerates ac oftenden ht hoc pct cat um peruerbum.
-ocr page 396-J7i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Cemmied
Deiuftitia. i , i
Vt rlt;uclet 8C deitgat iuftitia noftrï ex nobit ïpfis parataro coram deo nihil ualeroEft a3tigt; Aitia noftrafeu ex nobis parata, qux ex noftrif operibus.fine expreflodciuerbo coflaiurinho*^ ur p lila iuftificemur coram deo» H{C quia ex h» neftatis fontibuS, adeo^ ex illis operibus, que «rta perfuafione credun tur efle cultui dei prO' manat,ideo à n o bis magno in precio habemr*
Quia uado.
Caufam anneébir.quur arguer Spirituffanâ»* mundum de iuftitia.quia inquit: ad Pacrcmui' do,hoc eft, nouS regnum aufpicaturuS, gt;quot;nbsp;lt;5“’ ualebitcoram deo alta iuftitia. quam uosim’? naris. Vadercenimad Patrem nihil aliud e^i qua'mnouum regnum aufpiciri, inqnouald alia iuftitia,quamea,quam mundus pro utre'quot; ditia renet. Mundus caufafnx iuftitizex opr^' bus 8^ illis quidë honeftis,8i fjpe in uerbo pre' fcriptis habet.
Regnum nero Chrifti .fuziuftitirautorn'’ habet ipfam fidem in Chriftum^quzeftdonud SpirituiTandi. Porro hanc iuftitiam nonnouif mundus,igiiur perfequitur earn in credemibd' Eft aüt müdus hoe in loco omnes illi .qui extra Chriftum feu fidem in illum ^qnprunt iuftitiant*
Et poft hac non uidens.
Scilicet pfcntialiter.Obferua Chrifti régna Ot qilidtm in corporalifua prpfentiaconfiAerc.
-ocr page 397-57J
C/ntirff.
De iudicio«
Indicium fîmplidtcr uocat crcitatcm illâ hu« hanam.quaprobai munduS natura rcgnuin 8C #P«ifitanæ. Habet enim mundus cormptum wdicium ex lapfu Adr, ita quod oen uidet. ud •'»ncipium fatang, qux probet deus,qua: non, *gt;tm,qui poft reuelatumetiam Euangclinm ad ^ueptobet fatanam turn fuis openbus.Car«rü '’'anPrincepsdicitur refpedlu regni feu doca-’“s.qutm potentiffimum habet, opibus, gloria, I’'gt;'ntia,8{ omnibusalqsrebus.quas probat na ^faliter mundus omatum, quas res oioncs iu» ’Kaun Si uicit Chriftus , uni cum ipfo fatana . ƒ tnüturueroprimum iudicata SC uidix, qua« ^oteutlaturEulngclium . Hue pertinent loei quot;fipturæ degloriofa uifloriaChrifti,qoxper ’^^ingetium propaga tur. Quod fatan iitdicatn* unus e efteätbus Euangclij eft, Ponic nero ^“’ngtlifta pnncipalem efiédum tantS ipfum ’'’bolum.fub quocomprehendit rcliqnos,pec« ‘’•«m,mortem,mundum,K omnia mnndu
Princcpsmundiiara.
Hoc eft, fatan; regnnm per Enangclium iam î'^’litomtR .ludicatusmim K uidinsdiabo« “5ftgt;tim eft, cum Chriftus Ixtum illnd Euan« Ï''gt;inuncium,qnod fugat btanam,finit per Spi '''«mfanftamincordibus per uerbum pratd^ I*f*,idto addit paniculam iam.
-ocr page 398-174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Dowmf«
Adhuc multa habeo»
Scilicet de crues K eius gloria, Obferuano» qui ira perfeftos eßeaudirorss uerbi, quin Iriquot; per adhuc opushabeSt multi s, de quibus admO neantur fucceffiue. Siquidem ßmul K kmeln® pofTunt omnia intelligi.K tenet cognitie dóf' feda certos fuoi gradut amp;nbsp;fuccelïiuos, ücuii pa tet é parabola de femine proicâo in terrain,^ fenfim atqj fenfîm excrefpente.
Sed non poteßis portage modo»
Proprer infirmicatein ,usftram, tui nunc w* inferuirt oportet. Sic infirmis con reien tij» P'’:' dicacorts. primum lac prxbenr, inde cibo» ioü' dioresPptuifTct uero Chriftus permifcuü^f firma cum folidis, tiifiutüitatij gratia maluind hune in docendofcruare ordttiem,8C spirit“'*’'’ ito fnum officium relinqnere.quod eftconfoP tare amp;nbsp;erudite à die in diera confeientias.
Cum autcin ucnerit iUc.
luxta me am promiffionem^
Qut cft Spiritus.
Oefcriptio^iritufianélid naturali fuO ®®* lt;io procedete in eoJ.in quibus operatur.EthaÉ eff ducere in ueritai^ onmem, glorificare Chri-ftum Ä cxponcreregnü eius. Dicitur uero Spit' tuffandlut Spiritus ucritatit ab effeftu feu offi' cio,quia ducit in omnem neritatem, 8i fadtut' races,qui ipfe natura eft uerax.adeo'q; ipf’ “quot;■*' |as.Hxc adhucpertinct ad officii locum,^ dix
-ocr page 399-Clint Jte i
fern Euangfliu inttHigi fine SpiritufaniHo non
Mc Ducet uos in oêm ueri ta té.
Non in Papifiarum hominum figmenta.qua: ipiïinuenerunt fub prxtcxtu hums textus,quad fuccedores 8i uicarq Clinfti.ca complentes^quae lik Chriduj referuauic Spirituifanfto. Si ucrum «ft,Pap» officium effe.adimplcre Iiæc.qupomi lithic Chriftus propter infirmitatem difdpulo-
’“m, fcquitur Papä Spiritumfanftum efie, qui! ’dimplcturum omnia dicit Chriffus,aut ad mi* ■quot;isVicariü Spirituffanfti ,non Chrifti.dcquo S'oriacurabfurde. Veritatem opponiihicChri liushunianis traditionibus, ut figmentis, quac •quot;»ifuntucritas,
. Non cm'm loquetur.
‘^XPLlCATIO QVINTI LOGE fl Quintus locus^ponit figna, perquae co* S''®ftHurSpiritufl’anftuï,neinani gloriatiöe il M deciperemur.qui fuas traditiones fxpe «iï *™pi»$ forent fub pr»textu nominis ipfius Spi* htuffanfli/öfeientiiJ ^jpofituriJdeo uoluit bic nriftus ita diligenter fuis colotibus depingere P'ti'ölanciü, certo kiens aliquando futurum, ^'apa foret fibi uëdicaturus officium Spiri •(“’néii in complendis illis rebus,quas bic Pa* P* ’fomniantproprer infirmitatem difcipulo ^“»'omififfe Chriftum.Vetü nihil omifit Cirri* “’j^teqjmifitSpiritumraniflum.ut nouadoce-
• ci ut tantum exponeret illa.quz priui do*
*»«.ficmfeaui»i.
-ocr page 400-57i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fl Demi»!«
A femetipfo.
Non loquecur aliud ucrbum, fedlocutü àmi ptrbum exponet. Diuerfum facit Papa, qui no exponit uerba Chrifti, fed aliud à uerbo Chrift! alienum adfert.
Et quæ futurs funt.
De Euangelio propagando in GenteS«
nie me glorificabit.
Exponet/Iariorë redder,amp;illuftrabit.C3trJ' fia facit Papa, qui obfüfeat Chriftû Sidoftti*”’
Quia de meo acclpiec»
Aetiologia glorificationit fumpta à mtdiOi? quod glorificabit Spirituffandus Chriftutn,t’°J ipfum uerbQeft,lt;îcutinquit,de mcoaccipit’.'“ eft,meo uerbo glorificabit me. Poteft 8^ xuoiO' gia duci à neceffario. Quia natura non intclI'S'' niui uerbum, netj regnum Chrifti.ldcircop'O' pter infirmas confeientias que uerbum 8^'*' gnum Chrifti fpirituale non intelligunt.acûp'' Spirieuflanfius illud uerbü,per quod 8^ rtgounl de Clirifto annunciabir alrjs atqj exponet.
IN EVANGBLIVM JOANNIS .XVI, DOMI« m'ea Rogationum*
OG C AS IO temporis uidetur P^P' ftisanfam prebuifle ordinandi n®, Euangeliuminpræfentem Dofiquot; cam. EtcünoscGentibusconudi
-ocr page 401-Rog4t;on«M. 57^ 'quot;US, d quibus K multas ceremonias contraxi UJ: uerifimile eft amp;nbsp;häc confuctudinem à Gen '°ui ad nos peruenifte, quo olim confueuerunt ^'Utes uernali tepore prcces fundere frugum Pfifidibus amp;nbsp;illisfacrificare pro conferuationc l^Sum, ne iniuria tempeftarum perderentur i v^arecum textus hodiemi Euangelq petition '’mentionem fadat,8f oratione impetrentur hiipeftates feren»;Ideo uoluerunt uetcres hoé '*ahgeliu cum temporeconuenirc. Verum pet
^hic fc magiftram declarauit, honeftufn üettquot; inftitutü K fupra modum laudabile aC negt; ‘'•larium inhorrédum abufum fuccefTutempd *'*lt;J«torfit, ita quod hæ ferise ä ueteribus rogati appellat» apud nos merito nunc Bachanà '’SJLupercaliâfeftaappelIctur, in quibus oré ffreatur Deus, menre interim plane impia K ‘'’Pulofa exiftente. Sublato itaqj abufu, hoc fc nihil mali habet, fed eftneceffarium K uai quot;‘utile,quo Deus precibus noftris motus, di-S^ttur Tua benediftionc, fparfas in terram fegé ‘*S (xerefcerenoftro^eSfruftuadhorrea red! *‘ ■ Vtenim iri omnibus rebus femper opus eft «nediftione domini.fine qua exarefcunt K pé» hunt cunda: Sic quoq, circa fruges iHa opus hä u(tnus,ne fatan aeris princeps, pro potenti fuo Wtrio ,'tempeftatibut iniquis frugibus noce-«inos'^ebfruguminternitionëpoftremo ad
-ocr page 402-j7? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Dowirtifd
defpcrationê amp;nbsp;malcdiccntiam adfgït
Pond ut femel pro dignitate exponam.quw fit oratio, qujeius taufe,qui frudius,quiÎU”' dem finis eius,ateingar prouirili abfotueed^ bis rebus di(Tercre,Sf ut uere orarc difcatis.®“' melius textum Euangclnde oratione inttlhg*' tis . Quantum ad uerba attinet, quitusn^ uti uult Cliriftus inter orandum.de bis alias i^' peegimus,8iquçquifque.perfetenet.Nuncult;' to non fan's eft kirel, poife murmurarc uttbJi at ordine illarctenfere, nifi quoque 8f ufum«’ rum probe feias, qui potiftimum tonfiftb *quot; gnitione autoris amp;nbsp;frudluum orationis.
Autorität^,quiinftituit orationcm,filiuslt;^** eft,quiauoluit nosproponere Deo patriomnd noftraS calamitates,qux nobis tarn in rebus cot poralibus.quam fpiritualibus actiderc poffunt' Motus uero fuit ChriftuS adinftituendam ori' tionem:Primumnoftris neceffitatibus.ddn“^ iuftitia noftra, qua quid potilfimum orartmuS ignorabamus. Vt igitur à noftris neceifi'anbul libcraremur,S; feircmus.quid orare debcrtniut prffcripfit nobis uerba orationis, Sfexetutott Deum Pattern propofuitSicut aperte docek*' vi.Matthji,in quo Chriftus cum fontionemd« deponendis curis pro uidiu alqstp neteififatibu* finqrfet.fubijeit orationem.q.d. Chriftus: Sih*' bueritil neceffirates.ne fitis foUidn.fed lantu 0» ratc,8f fentietis liberationc a'parre.Dequoort tioniseffeAuaudietisinhodierno £uagclie,igt;
-ocr page 403-y Kogdtiotiuv». 17# 5Uttbi»iQu*cun^ petiericis, dabît uobis Kc, Jw«liSneceffitasiurc principalis caufa póft B ip b’PP'^^’bitur.qui nosadorandüpro
ƒ'Kt turn quotjj utre orabitur, quando nc* ƒ 'itattj ptreedunt urgentei ad liberatorf de* ''’t'nuocationcgaudentcm.lUXtailIuddniid* ^’nein die tribulationi»,8^g'orificabis ree fcc. ’‘rumeogriitoautoreChrifto K caufa impôt '‘’»ad orandum ipfa nectlfitate, prOtime ftire ^,'^”lt;,ïdhuc duii caufas effe ad petendü atiquid ’Dco Pake impulHuas ; nimirartl, mandatunt quot;UpromiCtionem Onifti iubentem not orate, 'quot;»ui acpromitteni? extuditionem, K fidceri 8‘”’«tmfeerga promiffiohesfaftat deexaudi* ^’ont.^ a copied tem petîta. Niß enim Cliriduj 'quot;ffilTti not orare.K ^mififfet cxauditioné, nut '“’fcquercturoratióisfruólus ,fed qa ille iidfit ^f?quot;®’®^ »pinifit exauditionë: igitur oramns eet ** ’n fide nos libctatü iri ab oïbus calamitatib’, ^»c«pturo$ petita omnia.Quarc (û orare ueli '’quot;li.lia: tret pdiflj iropulfiuj caufae femp fcede ftdebëtoraiionc.Necefiirat.q urgctimandatS ^hrirti feUjpmt[rio,quorü a1tcrü iubat orare, al ‘*rgt;^mi(tit exauditionë ,N fidesfj lt;erto credit *txaudiri,amp;impetrat exaudition?. Hatuerb Wasneceffario fetoper concurrete. adeo^ re Huiriad oration? impetratrice,exempla pacHi '’bitpinfetipturis teftantur.Sie lofaphat n.Para •ipo.xx.cum audiffet multitudinem Gentili ad* gt;«nturam,totus fefide coniecit ad oratiotits prg ^ii,8(lt;xau^tus efta deo8Cliberatut,Heze,iüJ*
-ocr page 404-51» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^ C«»î»if4
regain. xx. ijfdein caufij pr*ccdenfibuf,ftW' ditureft â dco.EifeAusoraiioniseft.exaudiito feuliberatio, qux fc qui tur pieces noßras.no“ propter ipfum opus, alias exauditio effet ex^ re operaro, fed proprer protnüTionemChrll^ quamannexuie mâdato.quoiufTit orare.Aitt'’ quçcû ep petieritis Pacrem in nomine meOiUa’' nobis. De hoc efTeAu in prarfenti Euagdio ïS', Chriftus,8i ut alliciatnosad orationem,8^ ®'' dat, quim non poteft non fequi liberatio inu^ cances deum perorationem in nomine Chriigt; Nomen Chrifll medium cft,acqi adeoipfsP''’ na,in qua K propter quam deus exaudit nos.
Finis uero.feu res cognata orationi$,«*^P‘f:’ ftum gaudium, fîcut inquit in hoc Euangt^ Cbriftus,ucfciamu$nobisOeum Pacremph turn effe propter iII3, in cuius nomineorafquot;|j quirp orare nos iulTit.Quiaurem Cbf)ft“''ï'’?j nouit.nerp orat in nominecius.is huneßo^gt; rem cognatam orationisnunquam feniittn^ feientia fua.artpadeofruftra orat. ^ . .
Siquidem deus non exaudit.niii oratesm mint lefu. Ergo d ex pr(diAis adorationem ceiTarns caufis orauerimus, quodea#dtJ«»J 1 ac conicruet noftras fegetes à fatana 8f i®’$*. dqs.non erit dubium, quin Bruges noftra* la™ retinuenmuS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Summarü loch
In Cruce nullam eft pracientius remedie F •ratienetigitur iubet Chriftm orart 5^ 1^^^
^ogitianun- )ti lit »audition? ,K quiaiubet SC promittir.ideo «audimur,
1 EiTciRut orationis exauditio,K acceptio illa turn reram,pro quibus petimui.
} Finis orationiseft, ut gaudium noUrumfie ptrfedum.hot eft,ut babcamus traquiHam con ftientiam K Gmuf certi, quod pater nobij plaça Wsfit.K quod nos porió exaudirc utl t.
Repetit miiïionem Spintuffandt SC officie ^mtius.quod confiftit m exponfdo Clniflo feu Euangelio.quod caro per fe non inteliigic.
J FruftusagnitiChriftiamp;Euangcltj perSpiri ^mfanftü reuelati atep expofiti, eft in omnibus ***udirinot apatre. Neqiie opus elfe ulteri-^’.quodhic in mundo piæfens, pro nobis or ce
J Pwramptio hypocriticaeft inapoftoüs,^ iaâitant fe crederc.
Jiodiemum Euangeliü occafionem arcipir ex Ktdenribus ,in quib* egit Chriftus de crucefua **biiione,propter quam apoiïolos dicit tien» •’fM in mcerorc.fed ut habeanr, ad quod confia Pttpoffintinterim, orationêloco prçfentiifi-‘’quot;«medii Cubneit: Amen amc dito uobis,qu{-®*''ÏpeiieritisKc.
PXPLICATIO PRIMI LOCt ’ ^Cociones Chrifti de cruce fubinde reperun
quot;**lt;0 Euigtliftis.K qa Chriftus fppe facit men-
-ocr page 406-J?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^üomtnlcd
ticnemcfucISiigituroporttripfaincnicïSfK''* utile (Kneceflana effe : quemadmodüeiiï à nO' bis fxpüTimeaudiuiftis, quod nö fît aliagioriH'' candi Patrem ratio,quS ilia, que fitptr cruce^i neqjaliud medium perueniendi ad futuramui' tam.idtjjexcmplo Chrifti, qui eu effet deißW tarnen non potuil redire ad Patrem,nilipef^ cis uiam,ut fie quoep omnet.qui ad jternamgi’ riam tranfeëdere uelint, iuxta illud in AftiJ:!’*'’ multas tribulationes oportet nos ire inregnS^ lorum,perfequutionem patiantur. Veruni qu'* crux amaraeft cami, neqj credere potefteru«*quot; efTeuiam ad Patrem, ideireo detreftat cru«quot;*« ban eep glonficandiPatrem ration! ftultamgt;lt;gt;'‘ dicat,ac quxrit fîne uerbo dei aliam fint dolof* K anxitatc libcram.Sicut Petri exemplumdofd Matthxi.xvi » qui increpat Chriftum uolenK'quot; pari,at^ per crueem abiread Patrem, inquien’' Propitiustibi fît domine, nequaquam eritdl’* boe . Sedqualc refponfum ibiaudierit PtfJ“^ neminem later, ut qui pauJo ante confelfotr*' trr nominabatur a' Chrifto,poftea fatan di«‘’* tur:unde eiiam liquct, fî alia effet glorifltâdi item uia, qua'm ca, qux cruee fit. non increp^' fet Chriftut Petrum,exhumanoaff«ftu conlU' lentem Chrifto meliora cruee.
Vreet aurem Chriftus ubiqj crufem K prf ' dicat iliam certo futuram, ne quum uenut i» ' quando , deterreantur apoftoli Óf animosdtfl ' tiant, fedita tarnen urges Chriftus cruee m ,•*
-ocr page 407-Ro24h’o»w«? nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)5j
•’*lt;^’ïî‘^MHoneBi.
^quot;odierno uero Euâgelio additChriftu# me Ij '’^.B quad impetramr liberatio é ««cc, ui dc K‘'quot;''ïni orationem.qua proponitnu» deo •»» omnes noftras neccfficatts, à quibm óC jj'**f»mur proprer mandatum, quo iufïic Gbri -quot;Snos orare, amp;nbsp;proprer promitTionem exau -Jui*quot;**' ^f ”' dubitemui nol forcalïis non ex-^tipropter abfentiam Chrifti, addic in pr«-‘«ntibmde cruce Euangelifta: EtiniUudie J^on interrogabitis quicquam.qd.Clniftus: Jquot; ‘go Corpore prxfcni apud uot ampLus nó ’'fo, lire tarnen arma uobilielinquo contra '*''1'3 genera tentationura , ut ad otationem ’lt;ugiitiijK nihil nocebii uobiï. lt;
Sequitur textut» Amen amen.
, ‘«amentum addit ferix promiffionijd^ma quot;gt;W ctttitudinis gracia.
Patrem.
Ad quem omnes petitiones dirigendxfunt. ‘^«tt ïdoratur.filius iubet orare, amp;nbsp;in filio ora -quot;Hstxaudimur'cp, Spirituffandus iuuat infirmi '»«m Roftram in oi5do, ut exaudiamur ad Ro quot;'’''os.viq.Anabaptiftx quia omnes fuas orati Westantum dirigunt ad pattern,neglefto Chri “0,i(leo necertanum eft eo» non exaudiri.
In nomine nico.
Qsiiïtgo iurti,quia ego fum, per qua K pro-
-ocr page 408-^ Donnniei pret (fuein exaudit pater. In nomine Chrifti a^ rare,eft non obliutfci famareius.iuftitixKe.Sp cut illi orit.qui credunt fe exaudiripropterful opera, propter fuam iuftidamSfe.
04
Dabituobis.
EXPLICATIO 5ECVNDI LOCI
lt;fl Effedus orationis in nomine Chrifti fj^*i exaudido eft,qurTemper neceffario fequinf orationcmin fide fadamjdtp proptermf^l’' turn Chrifti.quo iuftit orare,amp; propter prom''' Iioncm,qua exauditioné promiüt. Sæpr ’*'quot;“’ Er.quodlucefTeiflus orationis, uelnon ftmimi uel prorfusnon Cequitur. Vtrumqjin fpreitpf® iniftioni Chrifti conrrarium. Hoc igitur fût”' dumeft, uel ideo product exauditionefl’,“'.quot;'? raexerccatur fides noftra,uel prorfusneg^t'^’' quia nö expédie nos exaudiri. MofeS Dlt;’^*'A orans non exaudd a Deo, ideo nero nS ttijtü' deo,quë,poftea oftedere iubet in cacumé Pjj’ ' gcX ocùlos fuos cireüferre,ut uideatterrid’’ naan:Quare neqj dilatatio, neep negatieelt;’“ tiöis,irz diuinæfignafunr,utquidâ exabied'” animi impia in necelTitacefibi pfuadendW“’' tatis not«funt.ne quü in hac uelin iHa ^,’‘’„ y audiret nos Üeusjnde cederet exaudido ü*’ magnum aliquodnoftrum malum.
Hadenus non petpllis »' nbsp;nbsp;^j,
Mea præfentia fuld,qua profpeflomoo fuit in omnibus rebus, amp;nbsp;fi quart ofm*’
t
-ocr page 409-Ro^^tfenw«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jSf
i^is.amepfriidisillä amp;nbsp;acccpiftii. Alludit Chrl fins rurfusad crueem faam,qua dbi abcundum 'ft ad patrem. Petite SCaccipietlS » Scilicet in pofterum,quuni ego à uobis fub-'»usfuero, Online ut meprxfente penculum ' u'iausK experiamini ptoptermecxauditiogt; ®'nicettamc(Tc.
Vrgaudium uedrum.
EXPLICATIO TERTll LOCI.
Vinalisorationiscaufaeiï.utgaudiumno« perfeftum fit,hoe eft, uccerto fciamusnoi *lt;aiiditi8( exauditos porróhabere adituro ad patrem fub tl äquilla confcientiaamp; gaudentef« t'a tenete placatum patrem,qui in nulla nceelTt •atedeferere utlit.fed ubiepiuuare K eripere ex ®tgt;inibuspericulis,Talcgaudiii ptrfeilum ubi-Aut in Pfalmis reperitur, ubi Dauid feme! exau» ^'tus,audlt;t bona confeientia amp;nbsp;fub certa exau» toonts fpe porró accedere Deum, ut Pfal, iitj. ^um inuocarf, exaudiuic me Deus luftitirmej Kc, Et pauIo poft rurfus ex certa fiducia cxaudi ttonis faâæ,incipit denuo inuocare. Miferere 'quot;tiSCexaudi orarionem mcam, Gaudiumper «ftuuocatChriftus refpeftu imperfedi, quale 'ftgaudium.quo qui$ fentit quidem in animo * fouit.quodDeus fit mifericors K qui exaudi '' Bclitdniehm tame qa Chrifto caret,uel quia pft opera aut propter opera uult exaudirfideir tonun^ habere poteft perfectumgaudiû,holt; b iq
-ocr page 410-'HI Dowiflifrf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^i
»ft, cert 5 perfuafioncm de exaudîtione, aut cou kient lan* certode exauditione ftatuentem.Si’ *]L df inc nnicuseft fruôujcogniti ChrjAi,q^ tciamus nobis placatum efte DeumpattfprO' perr Cbriftu m,propter que folum, qui non fta-t ult;t (c exaudiri, feiat alias quantumuis uclit {»ƒ tiem mifericordem effe.nunq tarnen poffidtbii pct fedhtrn gaudium, hoc eft, confeietiam «ft« (tatucnicm apud fe de exauditione amp;' bencuol^ Dei uoluntatc, fed tabs eonfeiccia femperAngit fibj iratii Deum efiepropter duS'tatione.que adltscrct operibusut itnpcrfc(fli,ü imnudiS-
Hare per prouerbia»
Qjij dotut uos hactenus de cru«,dlt; oratio' ne adpairtm,degaudioperfeftopropterpb' catumParrem.Si dealpsrebus. Vultauttmlï' gniticare Chriflus,omnem fuamdodtrinamtio étenusfuiffe difcipulisproucrbia, quiatamiob leurü eft Euangelium K non percipitur. niHdo cen te Spirtufando, quem hic ut alias f{p‘gt;™f' fut promittit Chriftuf.
Venter fern pus.
EXPLICATJO Q.VARTI 10CL ' ij Promittit denuo Chriftus Spiritufan^^quot;’ Sé nobile iHud tempus , in quo SpiritufTanod debet excitatem à cordibus difcipulorum a«W re atqt exponcre eis Chrißum.quem narufan«' mo exfeintelligcre, neq)dodrinameiusptrO' re poteft. De officio Spitituflandi in dedata»'
-ocr page 411-RüJ^höH«^)».
)87
•faafexpanedo ChriftoJn princlpio huius ca» pitis. xvi. docuit Euangtlifta.
. Veniet tempus»
Cummifero uobis Spintumfan^um.
Per prouerbia»
VtEuïngelmmnó lit uobis prouerbium^of-^doSpiritufTanAi adferibendü «ft, qui illumi» Dat cwa ueftra corda, 4 intelIigStEuSgelium.
Loquar uobis*
Hic in terra docendo uos pr»fentialit«r.
De patte»
Exponit aperte quid intelligi uclic per pro» DwbiüNimirum doftrinam de uolütate partis, •Chriftonobis propofitam,hrcipfumÈu2ge ““intft,fciIilt;et,qdDeu»nobisplacatus fît, quod Dohis omnia darcuclit,quæab copetimus in Domine Rlij.Hæc doftrina müdo prouerbiû «fî, Ruinun^apud fecerto ftatuerepoteft,qdDeus Dlitetôciliatusfit in Chrifto.Igimropuî eft Spf ntufanfto.q nos doctathScdoétrinS de uolun *«lt; patris uere intelbgere.quitj certos nosfaci-DldtbeneuolaDcipairiscrganosuokintate.
Annunciabo uobis»
PtrSpiritumfanftum. Hocenim utiturChri “os poft fuam glorificationë 8i afTumptionem ‘Dtalum.ut exponat nobis oninê ueritatê,du» Datnosin omncueriratë,8ë cxpleatfuum offici Dm indocendo,(imullp glorificando Chrlfto.ur wpra in principiohuius capitis decimi fexti, 5 ny
-ocr page 412-in neminteé
In illo die.
EXPLICATIO (ivlNTI tOCf, m Quiniuslocus cogniti per Spiriiüfanfturt Chufti arc^rruchti commoda K fiuäus conn* nctiuidflicerm is,qui inteHigit Chridumpi«quot; dio Spiniunanfti.ainplius non opus habtJipfj ftni ia Clirifti.ad impctranda ea,qux cupna df® Parre.Ipfe fnim Pater,quia amat difcipuIosS^ fe^atorcs Chrifti.igiiur in omnibusexaudjiil' los, etiam tumquando Cliridum corpotah«* Ircin terris prifentem non habet: itauerono'’ inrelligcnduseftliic locus, quodinrerxllanoquot; re Clinfli apud patrem ampbus non egeant F^gt; imd maximeegent, SC ideo fcdet Chriftusadde xteram Dei Patris,ut pro iHis intercédât,def*'’' dat attp tueatur eos.Porto amor Pairiserga f* drnies.no fit propter noftra opera: fed propit* amorem aefidem in Chnftum.qusedouaSpid' lufTanlt;ffi funi maxima.
Petetis.
Quia fublato fpofo lugtbitis.g luAuspbebi* tiobis occafionem petendi in nomine mco.
Rogaturus.
Hie in terns.
Ipfcenfm Pater«
Caufam addit ab inuriii, feu non nece/üf*®» qd.non eft opus,utamplius pro uobisorciqquot;'* ipfe Pater uos amat.
-ocr page 413-f^ogttionum.
JS?
Aliam caufamaddit amoris partis trgadiki-P^oj.q nams eft examore Kfidc in Chtifl S.Eft quot;'l'gnis hie caufa quur nos diligat pater : Item ^''’'tnosexaudire uelii.qa nosdUigimus Chii-Kin illmn credimus. Ab antithefi omnes ï™'pater n«^txaudit illos.qutnö amant Chri ^^quot;‘iled præ Cbrifl o opera (ua amit amp;nbsp;qui non '“‘“ntilli.ftdoperibuïfuis.
Quod à Deo exicrim«
. ^iferutm. Nam in hot egreHuseft Chriftus ’quot;•»undii à Deo patre.Credcre Chriftuma Deo *’'''e,tft credere Chriftum in hoc ueniffe ut Ier-'‘''Commendatio peifonx ïZ officii Chtifti ab ’^lorc fus midionis feu funftioni^ •
Eziui à Patre.
J^tpent fuam uocationë, ut confiimet fidem quot;wipulotum de Chrißo conceptam.
Etucnifnmunduni*
Nimirutn ut feruarem illum. Fruftraem non ‘'iit- Quomodo iam Chriftus uenerit in mun-^''»'.docet looi* ad Philip.q. Qui cü effet rqliJ ^‘ojemetipfum inaniuit ferui forma affumpta herum rel in quo.
Expedita uocationë mea, ad qui miffus fum «»mini». Et yado ad patrem.
A quo miffus fum. Dicunt ci difeipuU« EXPLICATIO SEXTl LOCI.
«J lïfumptio magna lt;ft in difcipulis.qai o i v
-ocr page 414-190 l^toowîwîcx
humanapCTfuafïócfeupotiuS hypocrifï daiîfl perfuadent Abi,St quod omnia probe intelligquot;' St quia fidei mcntioncm feecratChtiftusergi fc.quod fldem quo9 perfe^am habtnt.Slt;H«*' naSthypocritica tantum opinio eft pttfuaW ilia,non fldcs.quam etiampofteaChriilusrt' probat, uaticinans aliquîdo futurum,quod t^' perian tur difcipuli,quails Hr perfuafio ilia St 3d poffit in tentationc.Ouo docct hie lotus,Chf' ftum ferre n5 'polfe perfuafionem ex hums'' opinione de fe aut uerbo coneepiamdtdu P‘^' fuaionem fidci in tentatione non fubfifttr*'
Eccc nunc aperte 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Videlicet te exqffc ad pan ? St te aliquîdo’ cum rediturum cire, quæquidem uerba ff' aperça funt,
NecproucrbïumuIlunJ«
Cxplicant difcipuli.quid ditunt aperte lo'I’jj Niinirum plana uerba dieere. ArChriftusp’ loqui fine prouerbijs intclligic, fentire f*'*'jj{ de patreapudanimüpcrSpiritumfane^'quot;’'«i, fapientibus mundi quStum ad uerba 8t dm ram orationitpertinct,totaBibliailhs’Pf , «ft.Verum credere ea,qux Biblia in fecoun^)^ 6t fentire illa uera ede apud animü, hot doquot; Spirituffanflt. Idcirco inquit thrift“’ tempus Stannunciabo uobis per Spriumu j fcilicet ca, qur opinamini uosnune probe 1 figere St credere.
-ocr page 415-ExMH,
J9l
V t quis tc interroger.
. Commendatio poilt;nti( Chnftihypoentka, ^''fusucroeft Iiuiusloci.quia tuffisomnii.Er Ï’non opus tft.ut quis tc interroger .Tu enitn ^ufquam interrogatus ab aliquo, nofti cogita ^shominum.
Per hoe crcdimus.
Quiafds oïa.ideo crcdimus te a pâtre exljfle. vgt;efcquuniur, pertinent ad coh»rtniiam te-Mdocentautemin fumma, perfuaßonem fl-’‘'intentationenon fubfiftere.
IN EVANGELIVM
lOAN. XVI. ET .XV. DOMI-
Pnica à Pafchatc.vi. Exaudf.
RO more habet Chrißus, g, inter do-cendum lubindc lattis at dulcibus tôd onib* intermifeeat am ara de truce,uel tä’ob caufam.ut talcs fibi auditorcs pa amp;Içtàri poiTint amp;nbsp;ferre^ ratiöe temporis rP diuina bnuolcntia cruccm,8é aduerfa. ^tseni milites ex utraej parte exercitati cd fa ^'^shofliüinfuliuspatiuntur.K in lateis nöfu« e'fbiït ultra modeßiä.fiquidc natura nobis in ’Jitßüisqujdä,quodnefeimus noArisadfe-j,‘bus tä in litis, g aduerfis icpcrare, teße etiM oti»;Ntftia més hoium fati fortisqj futur*. Et /“»remodü rebus fublata fccundis. Quare ut quot;'»pefcat Chrißus hanc naturale inrötinentiä t'opter adfe^us in.apoflolis ,ncdû ultra ano «
-ocr page 416-Ï9î
IÇ Vcmmu
dum gaudîntes, obliuilcanturgratîf alioruffi, beneheiorum dei, ac fccun fiant : Igitur fubindi Chrut us de ctuce difputae.qux fideUdima rtsto cnaiaeft Ëuangelio.pernnens ad conflt;nionlt; ndlt;ti,qu3 palam torâ omnibus leftamur.Klt;1®' àtnnam.quam fequimur,8i jpfamfidcuend^^' Et ne dubuent dikipuli in truce cônituci, q®®“ minus fint cutæ deo.idco diriftus prxmond'' los.ut cum uerieriripfacrux.tanto libcniiutÜlä ferât minority cum timoré.
Deinde quo difeant autorem crucis Dfunid' fe,qui protjeit in adflidtiones per tont*^?'“''’' lie aliquando cum gloria eripiat. His urro rtbui non armatus in truce, facile cogitur dcfpcratti poftquam humanus animus nunquam pol*® 9Cqugt;efcerc cruci, tanquäreibonfeSi necd^’f*® 9d gloriam,Natura enim humana tunt bened* ft adtum putat, quando illis gradibuS afeen® ad gloriä,quibuimundu8utiiur,ut gloria gio® am parut,0i homines prgpotentes ekueuiioJ. At in regno Chrifli ChriWo omnia diuerfaacd dunt,in quocontemptuspark gloriam,'quot;‘I“® pel fona: contemptæ eleuant amp;nbsp;mohunturdu« read glorificationcm.In fumma talesauditofd a tmnatores requiruntur ad regnû Chrifti.H“’ Jcckipfum regnû unieü rege, utfiniaulici,(l“' in hoc regno ieruiût/ub rege Chibfo, quslu‘ ipfe rexinimirü tonrempti amp;nbsp;ignobiks in ocu i mundiEt difpurat Chriftus de cruce in » ins ris,qiixptsetdüt hodiemu Euangdium i» “
-ocr page 417-Kog^tionumt
19)
**(tnpIo,K regni fui ad apoftoloï.utfciani fe ca '*‘ni expcrturoj.quxipfequotidic experitur^ •'’»ndo, quo Re fit eadem forcuna K régis K au quot;'Drum. Atdimandi itaqj funt omnes aulici 8£ ^ubditi huiui regni à eaufa efficiente, atqj adeo 4 ’'“«Chnfto, qui inhocuenicin mundum pee ‘’»'«mptum in forma ferui.prardicans uerbuni '?^ds,quQ aUquando abiret in gloriam nÖ ceC-Wamad confundedas resamp;f prônasoës.quaé ''i'lcnirin müdoaliquidefTc.Efa.xxix.amp;.xxxiff. ,Ponó ad ferendatM trucern nihil çque necefia '‘“m tft, quam ut firnusbette fundaii in uet bö* •f«rtide dodrina , nam qui de doftrina ind-Wuftuarein cruce,ille difficulier fubfiftet, ? ^I^'nimomnium maximüoffcndiculum, uet-“lm in cruce ex euentu K perfecutione, Knort Meipfo mctiri.undceiiamfxpe monetChri-quot;»sdifcipulos fuos,ne animos detjcilr in tenta* *j®ne,fed crigant fe uerbo.qd'in noOrä cöfola-'”ntm fetiptü eft.ut fpê habeamus, ad Ro.xüfi ’^'Ruot^in hodierno Euâgclio c6tra fcandala J'^dsapoftoloi uetboarmat, q potu (fentapo ''OliJobuiamueniffeex obliuione uerbi,inquf 'i’Siut cum uenerithora,eotü reminifeaminiiqa 'Sodixiuobis.reuocasillos ad uerbü,quo prp-'Kc nSeft falubriusremediü in cruce,quo uc« fublato,n5 eft aliud, qd' ita facile adigat act quot;fptration?,fcilket nö habere uerbü,uetde uet bodubitareiigiturprxmunit diligeter Chriftui '»hot Euangcliodifcipulos, ne de uerbo uacil»
-ocr page 418-594 M Dowi«ïe4
Icnt.quddfjfonferuent.promittit illi'j SpïriniW fïnAum^qui ex proprietäre uocabuli cófoleiut Si ducat eosinomnem ueritatein,lioceft,(on* feruet in uerbo, atrç magis ac magis ilIudeiJai* riat,tandem in confeientijs perhibeatillis tefti' inonium de Chrifto ac neritate uerbi,MagnxfJ ne confolationis hare funr,crucc pricedereSpi' ritumfanftum.pugnantem pronobis,ne pro' ptcrfcandalacrucis.auc dcfpondcamuianimoi autprorfuirefiliamnsi uerbo. ideircoquihoi Spiritu armati accedunt ad crucem, ilIinunquJ poffuntauelli à ueritatc, etfi illis eciam monen' dum fît pro uerbo. Sic omnes martyres armH* Spiritufanfloaccefîcrunt ad crucem Si fubibic runt; Alias fine Spiritufamfloimpoifibile cd,po* fe hominem uel minimil etiä »quo animo px'* Maior em eft infirmitas Humana, qua ut que« pfecrucé ferre,aut eötinerefein cruceadubin' none de uerbo.Siquidë humanus animulfoxil metitur uerbu ex euentu prxfenti. Si fît ludiek de ucrbo,utfunt euentui.qui fequuntur uerbu, aut ludunt circa uerbum,
Summirij loei.
1 nbsp;nbsp;nbsp;Officia Spirituflandi funticonfolariincru«, ducere in ueritatc,8i perhibere de Chrifto «ft*' inonium, hoc cft.obfîgnare Sicercos redder nos, quod fîmus filq Dei Si hacredes Chrifti, a® Romanos.vih'.
2 nbsp;nbsp;nbsp;Vtiam Spiritufîaniflus teftaturin cordibirf de Chrifto 8i ueritatc uerbi.’tadifcipulircft’'''
Exitudi,
05
’’f pcr prsrciicationcin dc CItriftoiR auribus ’'■tlitormn,A6lo,i,
I Praemonec,Chriftu$ de uerbo. ut conRrmetk *®Jpoftoli uerbo,contra fcandala crucis. Solo 'Him urrbo ferua(niir[in truce, non aids rebus. !lt;l(orcuocatdifcipulosad uetbumChriftus, c3 jTJitiHje loculus fum 8(c.Ecpoftea i Sedhxc *gt;cutus fum uobis.u t cum uenerit hora Sic.
4 Hit locus fpecies aliquot crucis recefetSi by Jocnfin ïcignorantiâ impiorû pfequutorü eau ^»bcit,qbus4gt;mouentur impdad pfequendu. dl hit loem defcriptio qu{da,quales fint pet-l‘()uutoresacritati$. Si prxdicacotü ucritatë an quot;inciancia.nimirü hypocrite ignorâtes deum«
Textu/t
Cum autem uenerit Sic,
Hetd« Spiritufandlo obiter intermifeet Eu-''’jdifta, inter duas c3ciones de cruce: Altera ff ’’i'Wca.xv.altera inclpit.xvi.ut inculcet necefff ’•gt;tmSpirituffanfti in cruce, fine cuius prxfi-®oneniofubfifterc poteft.
EXPLICATIO PRIMI LOC3. iNamra ficuti fupra diximus.çftimamus uerbil “‘«tuetu. Hineqauidemus trifle eflcdoftil *’llt;icChri(to exitSugit fjpe incipimus.imd fem F» de uerbo dubitare, aut ,prfus deferere illud , Vnouera fit ilia doftrina, q multa iaftitat de J'gno dei,cu nihil tnin* uideaf fubfeq 5 tegnu et ''!gt;cratio.regnû eft luxta iudieiü ratiSis loqueda •'■15 mtdijs paral,5 p cruce. Côtrahoc fcldalü
-ocr page 420-gt;95 _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Cowî«fPlt; _ mittirur Spir{tu(Tandu.lt;,dc cuius ofTicijs hkdl* fputat Euangtlifta, ur confît met dodrinamEt ■ngelq in cordibui difcipulorü . AntitheiisdO' ccr,qudm nihil Rinus fine Spiritu anâo.Si quiquot;! nihil poRimus in rebus fpiritualib* fineiHo. ® uocat nos ad nerbum, illuminât, dat Rdcro^'quot; fide conferuar.
Pa ra clerus.
A fonfolando didus. Eftqj confolariununii prsecipuis SpiriiufTamfb oRicili.
Quemegoroittam, Vc nö cR meriti nofiti ueiiire Spiriiumfan^üi ita non cd meriti noRri. g, conferuemurabillö'
Spfritusucriratfs,
Ab effeiflu,qui ducit in ucritatem,ut infrtfgt; pite.xvi Etiam qui cd ipfa ueritas. SecundOhit poniiur officium SpiriruRan^ti duccre in un''* tem.Er quia ipfeducit ia uerïtatc.fequiiufnü* mendacesefie K nihil ueriin nos habere. Dquot;*quot; ■mem in ueritatem,dü exponitChrißum.dum ChndumgloriRcar,facit illudrem Kreddisd* riorcm,ut inrelligamus ilium,quem natura i»*' ligerenon poRimuS.ut infra.xvi,cap.
QuiaPatreprocedft.
Non à Papa,non àperuerfo aliquö Antitbr*' ßo.qui fe Spiritumfanftom in manu habere il* Ôirat,ut ilium cômumcet.quibus uelit.
11k.
Emphafim habet,q,d.Cliriftus,UIcKn3aliuJ
-ocr page 421-Exäudi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)97
Tedfmonium perhibebir«
Teniumamp; pr^cipuum officium Spirituffanâî lt;ftpcrhibere deChriftoteftimonium.ld quod Jmluj uocïtadJR.oitianos.viq.teftari incordi-^inoftrisunacum fpiritunoftro, quodfimuS Jiidei.hjredes dfi, K cobjrcdcs Chrifti. Et ad-‘■iiibi Apodolusjd quod ualde quadrat ad par 'cnhoditmi Euangelij intclligendam. Siqui -«mfimulcum «opatimur,utKunicum illo S'oriflcemur. AppeUatur uero hoc officium prg quot;puum Spinfuffan^',quia ilIo adimit nobis Spi quot;luffjnftus dubirationem ex animo,de doéfti« ’itertos nos facit, tandem obßgnatnos in con 'ontijs de hxredirateper Chriftum idepta. De ”0c officio Spirituffanéfi proprie ait Paulus ad ''oma.viq.Poftquam uero hoe offich fubit Spi* Wanftuj, nccclfe eft ab antithefî in nobis o-quot;'quot;hincerta efl'e,dubia 8f inßabilia.ita quod cir **lt;loftrinam Euangelij fluihiemujJIli credere •’»nimonefciamui, poftremo nihil minus fpe imus.qu jQ,f^[^f^„ aliquädo.quod poft hanc »inperChriftutn,Äillum quidem eentem» ron,aliani habituri Emut.
Quia de uos teftes eftfs.
®??^æ5TIO SECVN’DI LOCL .. quot;Pfogreditut Euigleifta à Spiritufanfto co 'toturum feu animomm teftc,ad difcipulor. ïqwoqi eftes funt amp;nbsp;doft ores, fed tantû auriü '*‘lt;»'u anditorS. Hi enim externa pratdicatione
-ocr page 422-598
IJDoWwîfii
de Chrifto.adeo^ de hxreditate nô ce (TaturaJ futuro fcculo. V t autem confeienri« per p«^ catü ab illis uerbü confolejtur.opuseft Spir‘d* fanHo cordium pdicatore, Idco tatnëprxdi»'' difcipulorum officia iiôfunt conteinnenda,i|“* ubupcSmendat feriptura K maxime EuagÄ dum de uocacionc K miffione apodoloruffl ’’ prxdicaridum agunr,ut Mar. vi. Mitth.xPi“' lus de his officii muI(ad(citidR.oina . x !«ƒ Afto.i. Apoftoli reftes uocan car ex oreChriJJ inquientisiVoSeriiismihi tcdcs.nonfoluni quot;* rofolymis, fed etiam in uniuerfa tetra Kfc H* officia in difcipulis pdicatoribus in uniurriui'’ êpemodum damnant contra manifertum “*'' umdei.iplî anabaptiftx, qui extemamp^'' cationc inutile effeadfïrmât, foli fpiritualiw''* latione contêti, quorü errorc confutat ad Ro.x.inlîgniilla comendatione externi^ bi.quodipaigiturppdicatoresK reftes Chr^ in aures hominum. Porto SpiritufîanâuS quot;’'Î aiirib* docet.K ghibet tertimoniû.uer'i in «f® bus,8ëucrbumreuteftimonium perpdid'^r fparfura in aure$(non tarnen fîneSpiritufanW poft quam docerc uerbum, donum illius lit) 'quot; corde radices agit.accipiatrg iticrcmentumX Sus officii gratia, proprie diciiur SpitiiufTanO'quot; Tanftificare.hoc eft, audita p externat« pdif’quot;? neminanimis auditors yiua facere.de tiOkf? do loquicur Apoftolus prima ad Corinthiofquot;^
-ocr page 423-txiiu^»
Bwsautem darincrementum*
Quia ^ uos telles clb's.
Abeffeetu feu oAicio ad teftädum in uniurf-« 'ï«rrï,tuxta illud la uniuerfam terri exiuit fo-»useorum.Ec Afto.i.ij.Si ,iiq, Cuius nosteftes ^musSici
. Quia ab initio«
Attiologiäfuüqtic, qua: intlufam habet ratio quot;«m form il is caufx, quahs fint tePes apofioIL Nimitum tales, qui ab initio cü ChriPo fuerunc ^ideocertiacindubitati tefte$,8f quia eûChri Ho ab initio uixerunt, fcquitur nunc occafio ma ’snædequateftan debent ,uidelicet de iHisre» ^qabinitiodeChriftoSiaudierûtSf uiderüc.
Nihil cm aliud eft,quia mccü ab initio eftis, loiin quia in hoc mecum ab initio fuiftis.ut au-Hirttisutrbummeum.dequonunc K teftabimi ''''Eftfpliicfinisteftimonti omnium praedicaro '’‘m,utdeChriftofcuuerboeiusteftentur .qui ^quot;bapudfcculü prius obfufearus crat, 8f hmna H'Uradiuonib’aduheratus.qn teftabäturpdua 'Wtsalj de alqs attp alqs reb*,ntgllt;fto Chtifto.
C4pHt Kï.
Hxclocutusfum uobis.
EXPLICATIO TERTIl LOCI.
Vertius locus prrmoni tion ê Chriftidécru ?'’'’d’’lt;t4’deo lubiügitur officio Spirituffan ™«teftiiiapoftolorü,g^in crucc ad nullü almd « 0
-ocr page 424-in Dominici
40#
ad quod reuocathicChriftuidifcipulos.düpfl monte de cruet,inquiens: H*c locuruJ fum «o' bis Kc. Hocuerbum folum iuuare poteftindgt;* et feu tencatione K pnererea nihil. Optraƒ•* nunq faciunt cereü ac tranquillum animüp'O prer dubitationë qua femp dubital.an p nrr n' fgt;era farisfiat Oco.quz quiaiudicantur recond iationi Dei impariat igiturtn cruce feu tentai^ ne non iuuant.fed potius exulcerant animo» “ augent tëtationei. Scandalum uero de quoM^ monet Chriftus eft lUud offcndiculumj eemd prouenit, prrbë» infirmi» cöfcieniqs occafiow deferendi uerbü autmalcdcillofufpicandnqu** non cd aliudmaiui inter omnia generafd»«*’ lorum, cum aliquit ex cuentu iudicat uerbü aol opera Dei, non uerbu m ex fc aut opera ex feip' fit.Sic iudxi cQ uerrerint oculos ad eStempd'quot; p«rfonam Chrifti K ad fcrmonemcrudsjtli' fto ipfo uerbo, faâum cd,quod in illudfcan« lum inciderint.ë quo ne hodiequideni ,qai(r.*‘ lis adhiic funt fuperfl im egredi podunr.icê ot' fendiculü 8C Gentibuimetientibusucrbum d cuentu accidir, quod illis Chridus und cum ud bo duliitia fit fadla .i. ChorinihJ. Eft itaiptile boe fcandalum é cruce petitum, quod femel in animum prolapfum non facile derelinquituf, ficuctedantur ludrorum exempla, quibw i^ lud fcandalum adhuchacrer in animis.
H«c locutus fum uobis»
-ocr page 425-Exauit,
401
Keuocat Chrißus ad ucrbû difcipuIoJ, quod ^winmodo feruat in cruce.
Vt ne quid offendaminf.
, ^tperfiflaus in cruce,nïçpropter trucem '‘tuns me^ac uerbum meum.In fumma,offen ’'wlum crucis tale eß, ad quod tequiritur Spiri ^’'3nftus:quemadmodum farpe dixi,amp; diligen I'^hoc monct Paulus per omnes fuascpißo-j temper optans iHis.ad quos ftribit,Spiritum ’quot;ßunijUtperfißantin cruce»
Alienos a Synagogis. ^XPLICATIO QVARTI LOCI.
5 ^ccenfetquartus locus aliquot fpecies cru ‘Aquibus primum perfequi incipiût ofores ucr poftrtmo deßnunt, 8( fub his reliquat in-’''l'gitEuangelifla. Additsc uero font huic loco J’'ilæimpulfiuaE,quæ commouent ofores uer-“'’dperiequedum: uidelicet hypocrifis amp;nbsp;igno '^iia Oei ac Chrifli^cum intérim illi miferi ho* quot;’'les in fpeciein de Dco pâtre amp;nbsp;Chrißo mul» *“quot;’glorientur.Quare etiam hiclocut rede de* l'fitit iftos perfequutores, quod fint homines ^ypocritrjgnorantes Deum Patrem 84 Filium ^l'tiftum.imó dumperfequiituruerepios, ere Juntfe cuitum przßare Deo gt;nbsp;Et hic cultus fub hpocrili tedus decepit omnes perfequutores ’“initio mundi. Siclfracloccidcnsprophecas, quot;° tredidie fe male aut impie facere/ed quia illi ^uebantur contra ceremonias 84 requirebanc
« “1
-ocr page 426-if Detninki nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4®*
luftkîam fidci erga benturû ChriftumJdeoinil tiebät cis manus.Similitcr hodic fit, quia opngt; niuident fe ncgligi cum operibusfuispraiufti' ti« fidei in ChnAum prædicationfdginirnio« »uradperftquendü pios bona intenuone.u'fd uentin EceUfia eukum Dei, quem ipüfinxeml fibi ex Humana perfuafione fine u«bo Dei. Ve» re itaqjhicöocct ChriAuS caufas perfequuiiO' nisefiehypoenfim Si ignorannam Dei.
Alicnosà Synagogis.
Alienatio alynagogis prarluaiumcAmortii feu occifionis, quam mors feu Qccifio,utpoft« mus efieftus tandem fequitur.
Videatur culrum prxftare Deo»
ld cA, uindicarc eukum Dei ab interim gt;nbsp;kil lu uindicarorcsnihil minus inielltgiint, qua gd firDci cultus, qui non in externis traditionibui aut ceremomis coiifiAit,ucrum in puritaie anP mi tide omati.
Et hæc facient uobls,quïa nó iiouerunt pattern neq* nie.
HoceA,ideo perkqueturuoS.quiaamatisX praedicatis luAitiam fidei. à Deo patre inChti-fto pofitam, quam ignorant pctfequutotciby-' puentar.
Quod ego dixerim«
Ad eonfumandum uos utrbo.
-ocr page 427-^eJ
INEVANGELIVM IOANNIS CA. XlIIh DO ininica Pentecoftes«
ÏN hodicrno Euangtlio, quia promittïtut Spirituffamftus, idto ad lias prafentrs feri as,bic textus Io5nis,qucm modo Icgimus ab antecedpribus notaris ordmatusfuit.
'quot;‘ni.quod hic Chriftus dt Spintufanfto pro-®''gt;iit, in hodicrno dic Pentecoftes completum ’^quoutnit ParacIctuS iHe fæpcanttaaCliri-*^® promiffus.expediens fuum officium, confo-I’ndo.doctndo, K fuggerédo apodofis omnia, *lt;lcó quod alqslinguis locuii fint, K uberrimo hamlij rerum fpiritualium iniellcdtu rcplcri, ad ’•ftandum de Chrifto, cuius debebât effe teftes, Janunciando Euangeiium, non folum Hierofo h'’”t.uerum eiiam inuniuerfaludaca, Sama-’‘aij.denique uflt;p ad extrema terræ. Hoc itaque lût l’tntetoftes, tdcAi funt ueri teftes Apoftolj F(tSpiri(umran^um,quiin animisdotet, illi anoinauribus.uicrq; de uno Chrifto teftifican lts. De hi$ pluribus agam ubi dabitur textum in Aftis txponere.Dc Pentecofte aüt fefto, qle fit Ï^qstiusufus.poft traftationcEuSgclq differs 9'1'fane mu Ira K neceffaria documcia côtinet «
Et quia in hoc Euangelio mentio fît dileélio tusnoftræerga Dtum,pcpcrithoc Euangeiium Jpud Papiftashorribilc illâ hærtfim, qui eft de opert operato ex ddeftione noftra,qu9 caufam
-ocr page 428-4o4 ^Domimc4 faciunt iunificationis noftræ,quang arttibuunt noftris uiribiu.inquiiit enim, fcriptS cft:Si quit diligit meóii.quodfi dilcétio hçcnon effet iu' ftifieationis noffrae caufa. ««q» noftris in mani ' bus, non fie abfolutc de ilia fuiffet Chriftuslot“ lus,qui quidem error,ut non eft uniut horoini!, ira non habet unam tantum hxrefim comito®’ fed infinirai alias,adeocgtales.qujc conceffs^ Bon animaduerfæ fairem,causas noftræ iuftinti tionis inuniuerfum obfufeâr, imo prorfuseun lunt.Et quanquam ualde utnfimile eft ration'^ iudicio,dileflionê, feu opera noftracaufani f® cientemeffeiuftificarionis, quia in réconciliai^ nibus humanis, homines inter Ce, non aliarti j operibus Sf bénéficiés mutuo przftitis, ad po®' dafuzamicitix,feureronciliationisfundani('’* tautuntuntamen hoc indicium rationis natu® implantatû,ucrbodeicorrigendû eft, quoda® cet nobis ex gratta K dilcéîione dci offerriptO'', miffonem deChrifto, quam promiffionem,«’* fide apprehcndimuS,K iuftificamurSf fimulii' cipimus diligere Kdeum K Chriftum.aerf* pto 84Spiritufando, qui elicit in nobis dile™® rem deo Patri Si Chtiftoconuenientem, q®*' lemdefcribit Apoftolus priore adTtimoth*' um primo.Charitas ex puro corde, SicoinJ*® tia bona, Si fide nôifiraulata.quædilcifiiod®' num Spirituffanftieft, in nullius hominis uy‘' bus ante Chriftum fide fufceptö, qui pofteado' nat Spititumfanftum talis dilcctionis informa'
-ocr page 429-’Pentteeßa. 405 ^«•Et de hat diletfiionc hic loquitur Cliriftus, quot;® quam ex nobis habemus.tanquam opus no ^Urn,fed Ut donum, quodutnon eft noftrum. Ut ex nobis,ira quoqtillud.necperficerenecfcr dya?®^”quot;”** ®”* Spiritufanfto autorc iftius ■ «ftioniî.Hane ueroddeftionem.quam Spin* •unftus nobis infundit poft fufeeptionem ex Ptiapropter^fidem in Chriftum, fequituret-m poftea,id quod hoc loco promitit Chriftus, 'wPatremueniamus, amp;nbsp;apud ilium manfio-/m faciamus . Confiât itaç ex hoc loco Papi« ’s falfiftime difputare de dilcftione, tanquam ^uia efficiente iuftificationis aut rcconciliatio -'Snoftratjimd eas nö intelligerc, hic quid fit di '™o ,aut de qua loquatur Chriftus ; loquitur
^“m, alioqui dikftio noftra non folum non cft '’“f* mftificationis noftrz , fedtftipfifTimutn P'ff’tü.iuxta 8Iud, ad Romanos decimo qua«* *’• Quicquid fine fide fit,pe«atum eft. Placet er E« (1(0 ddedio noftra,quando fide inChriftum fumas reconciliati deo Patri,
Summdrij loei.
• Diligere Chriftum^Kferuare fermonctn eiu$, «trtæ funt noexditeâiôis deierga nos, 8^ quod fumustcmplafeu manfiones dei.Et econtra nê ■üligcreChnftum, netp feruare fermonem eius, «ttx funt nota:,nos non diligi à Pâtre, net effe nos tcmpla.feu manfiones Pattis.
-ocr page 430-'409 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Dotnmte^
^ Promittitur Spirituflanflus, ne credantdifd puli.diligere Chriftü K feruare itrmonceius/f' 1« fuarü uirium opera. Is cm docet oiaKfugg’ ricomma ,utuerc diligamus Chnftum flé IdH® mus fermonem eius.
5 Effeétus.qui fequitur düigcfes Chriftü S tri liantes fermonem cius,pax ett töfaentig.q“’quot;’ Cluiftusdikflusrelinquic nobis .Dehacuidlt; Apoftolum ad Koma.v.
4 Confolatur Chriftus amp;nbsp;confortât apoftO' los contra fcâdala crucis, 8( reuocat illos adu^ bum,ne eiusabirione per crueem adpatremo'' fendantur/ed credant atlt;j erigantfe fiele ttg’f’ ditum eius. Non enim abttClmftuS, ut delct^^ (cd utaufpiectur nouum regnum 8^ redeat.
De octafionchoUtmi Ev^gtlij» Hodiemum Éuagclium de diltdrione noM Si ut feruemusuerbum Chrifti, quxrcl tanqui certx nota: funt dilefliöis det erga nos, 81 q“‘’“ fumus manfiones patris feu templa. exordji»'* furnitarefponfo Chrifti adludam Apoftoluquot;' interrogantemChriftum, quurfcdifcipuhsfriS aperiat 8i non mundo. Refpondet illi Chrift»^ ji quis me diligit/ermonem meum femabit ,* Paterdiliget eum Slc.Qiiafi dicatChriftussT* luda cupisa me feite,quur uobis me aperiamquot; pon mundo.
Scias itaep hanc effe eau fam, quia uos diligitd mc,8f uerbü meum feruans, creditisuerboirco fé£. Et ex hoc,qmadihgtcis mefifferuatisud^
-ocr page 431-PcHtecoßeti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;407
burn iiKum/ognofctre debelis, K uosà Pâtre meodiligi.Sf quem nuncdiligirpatermeus, ille «tniet ad Patrem ,amp; manfionem apud ilium htict.
Si quis me diUgit.
EXPLICATIO PRIMI LOCI.
•J Ex quoChrifti refpSfo ad ludam nûcapct turn cd,quos dibgit Pater, Si quifuiittnanfio-otsamp;templaPatris. nimirûilli.quidiligûiChri ftumKciedimt uerboeius ,quîe dus tes inipa dtm uidetur cauff erîe iuftificaiion 15 noftr»,auc dikétionisdei erga nos.Item,’ut Emus manno* fits amp;nbsp;ti mpla dci. Verum cum loannef paulo an ’* dotueritdiligere Chriftum effe precepta eiu# ftmjre, Seruare autem prateepta Chrifti nemo fitte poteft, niß qui babet Spintumfanftû, Hic “tro non contmgit, mfi ChrrftuS ilium dederir, 'Situroportemosà ddeftionc dei inciperequa ^lexunos prior in unigenito filio fuo.i loäjiq. “iPamp;tediaddileifboflCBoßtäergaChriftü.qug J^npcediidileftionedei, fedquæillâ fequitur, Qi’gt;d ergo hie font dileftio noftra erga Chri-®“’’gt;,8(feruareuerbum eius^ Refponßo: Has ft’not« funt iuftificationisnoftrac, dileÖionis “tierga nos, qua dilexit noS prior m Chrifto, ®^ funt res iliac certiiTima figna, ut cognokamuM ’’'•’effemanfiones KtemplaDei.
, Sunt autem hæcduo, diligere Chriftum 8£ “Wte uetbum «lus» tcsita(ognatx,quxa(c
-ocr page 432-4ol nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Dom?/iiquot;c4
^eparari non pofTunt. Qui enim Chriftum dili' gir/tnc dubio frruabit 6i uerbum eiu5. Et econ tra,q uerbü fcruar,fïne dubio amp;Ghriftüdilig('lt;
Si quisdiligit me *
Scilicet hac dikdlione à Spirimfanäo doni tui.Loquitur enim Chriftus hic de d/le^ioncx^ ra,quK puro fit corde,8£qu« trahit origin«mlt;gt;t dileftione partis in Chrifio prxcedcte.qmf^l? num Spirituflandlieft,quam perficit Spiniui' fandtus. Ridiculum eft difputarede dileftiont noftra.neglcdis caufis.loann, i.epi.ca. niici**quot; fas nr* dilcdionis fidelitcr 8£ aperte monft«t'
Serraonem mcum feruabin
Seruare fennonem Chrifti effeftus eft dib^' onis Chrifti,qui reftaturde uera dileftione. *ƒ hic qui effetkus eft,ahds caufa eft,ut difturusdt dileâione erga Chriftum,ordiendum eft à ut'' bo.Hocaudicumefïicit fidem, fides apprthtu* dit Chriftum, Chriftus datSpiritumfandkrojiit dilcdtionem ex cordc porfluentero in nobisg'' gnit. Adhunemodum examinatus texrutni' hilpericulihabet.Et Io3nes pro fuo more fu^ inde implicat caufas K effetkus, farpe extra oral nem ponit, ut hoc in loco, in quo nihil eftet dit' ficultatis.fi textus fic ftaret. Qui fermonem nft' umTeruar, diligeime. Et obferua hic diligquot;* Chriftum,amp; feruare uerbum eiuS fimul contun gi,ne credas illos pofte diligerc Chriftn,qui nul uerbum non habent. Et mundusuidcidihgquot;*
-ocr page 433-fmteeojltt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4Îgt;
^flftum.cum tarnen uerbum Chrifti non ha-Item hypocritse gloriantur de dileftione '^dfti .interim corrupte K adulterato uerbo.
Et Patcrmeusdiligcteura.
. Hit q diligit Chriftiim St. feruat uerbü cius, it ■'«his rebus ccrtu$ eft', fe quoepdiligi à pat re. “iligil nos, quia prruenit nos dikftione fua,8C '’inct erga nos in fua diledione.modo nos di-quot;2»mns Chriftum K feruemus uerbü cius. Lo-^*gt;ituthjc loanncs de dileftione Oei patris,qua t’^opterChndS 8i uerbücius datuimus nosdili S'aDeo. PapiftasfcfellitinuerfÏo effeftuumSd '’'•I»rum,ideo eredideruntnoftrae iuftificatio-quot;'kaufasincipere in dileélione noiha.
Ad eum ueniemus 5C manfio* nem apud illlura faciemus',
^itd.ex eo g» diügitis Chriftu,8lt; feruatis uef-^'»(ws.certoftatuetis uobis effe pheatupa-gilïtis maflones K templa illius. Certo ’quot;‘«tl de his rebus nemo Ûatuerc poteft, g hat ‘*^uisptinciptj$,fua dileftione 8( opcribusme-ï'^Wf-Nam ineerti fumus Temper propter noftrS quot;’'Pttfeftionem, utrum noftra dignitate aut 0« P«ibüiplace«mul deo.
Venire ad Patrem.eft propter ChriftS. que ’quot;'gij,amp; cuius uerbum feruas,certo ftatucre.ti-quot;'patere aditum ad Patrem .necuentquifquä ’‘' Patrem,nifi per filium.iuxta illud : Per Chri-quot;Unhabemus accclTum ad Pattern, Manfion?
-ocr page 434-410 f Dornirticd
uocatbicChriftus,quod Apoftoluspriorcsd CorinthiosciJn templum appellat.ubiinquio An nefcitis,quod (cmplum dcie(tis'ƒ CircumA^ tixJ.quTin templüfcu xdibcium inciderepof' funt.hk omnes probe excuttédx rune. Deus in' habnaroreft.quipro fua uolunratc.demolitnG quxuuk.xdificatquxuulr, purgare ritiitdomU feu tcmplum fuum ,quanqu3 ipfc non purgaii lt;uram gerit fui rempli, ne injuria imbrium aut tempeftatum pereat STc.
Qui non diligit tnc.
Antitbeßs.qua feparantur pq abimpiïs,8iit' pk dei à non templis dei. Vtenim noscertifu' muJ,quia di'igimus Chriftum 8( feruamuj uef bum eius, quod nos (îmus templa dei, Ü quod diligamurà Parre lta incerti funt, qui nonddi-gunt Chriftum amp;nbsp;uerbum eius non feruani.an fmr lempla dei, K an ddigäiur à deo.Ethïfdi certitudine nodra , ST incercitudine impiorum? Atquishic obqcerepolTir: Hypocritæaudiunt uerbü,nü igitur funt lëpla dei ï Refpondcone' gariue: Hypocrirç etß audiüt uerbü, tarne qano diligütChnnü, igitur nö poifunt rrpla deiefc
Hxc locutus fum uobis, EXPLICATIO SECVNDI LOCL
4 Egit Chriftus in contextu primi loei denO ris feu Ègnis.ex quibus fideles cognofcunt ie dp bgi à deo Patre,K quad fint manhones dei,pf( (créa ex quibus agnofci debent pre alijs intidi'
-ocr page 435-1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Penteto^ei^ 4ti ’USiSi ab illis feparati.Nunc oecupationequa
Cliriftus fubqcic hunc locum de promiffio quot;'“Pirituffamfli 8i officqi eins, ne difcipuli, qa ^ttaiuntdiligendü effe Chriftu 8C dus uerbü fer* ^Mdum.petfuadeat fibi ,’quod ranta« res prac-“ïf«polfint, quaies funt dileilio Chrifti 8i ob-'«Baiio ucrbi cius,qux fane nemo prxdabic fi-Spirituffanfti prxHdio.Inciuduntur uero hj# ’*’*o,qm Chtiftus figna effe uoluit dileftióis dei ^8* nos,J{ quod templa Dei fumu$, in uoccm ^innij, Si ftiim omniadocebit: Spirituffanétus *Poftolos,amp; fuggeret illis omnia,ne diledtio no **f*«ga Chriftum K obferuatio Ucrbi eius ex» ^ifionem patSentur ,qux prxcipux funtrel, Sw Spirituihnfli auxilium requirunt. Nec po-**ft fieri,ut quis uere diligat Chriftum , aut fer» »ettterbumeius.nifi prins è SpiritufanÂo rena» ^s,hoüos motus animi concepetit. Vndlt; K Spl iiialfandus appcllatur.utea, quxinnobis im-fnunda funt 8f non fandta, fa ndlifïccr, mortua innobisuiuaeiTiciat.
' Hxc locutus fura uóbis«
Oe dileffionc erga me,8f ut feructis uerbum heum.qux prçcipua funt capita in regn o meo» fcipuafigna,quibuS cognofcetis uobis eilepla» HtumPatrc.Hxcemphalimhaber.qualï dicat Chriftus,ne aliam doftrinam expedtetis, imd «hacindicabitis alias.
-ocr page 436-411 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Oowinîr4
Apud uos manens.
Pr«fcnnalitlt;r docent uos hare. Argumtl'W hit later ab autoricate, ut: Ego Chnfrus htclo' cutus fum uobis. Ergo alia dogmata bis lt;0quot;’'’ na non fufeipietis,
Paradetus autem ilfet
Paracktus nomen offictj, ficut K SpiriWquot;*® ftus. Aft alrerum Chriftus premittit altmi“’ cöfolatoris nomine meeftot propter diieeff“® fuum difdpulos confoletur.
Qui eft SpintuflanÄus.
Exponilüliriftui, quem uocat paradde®' nimirum Spiritumfandtum,qui 8^ confolati ƒ bet difdpulos K fanflifîcarefîmul.hoccft .il^ minare ad omnero ueritatem,8f confolädot”' tra fcandala crucis eo$ eöferuare. Promit’’''I* SpiritufTanfli oftenditetiameos, quilt;«gt;’'P. difcipulorü aliquandiu auditoresfucrutuetbi' tarnen imperfeftoseifeSCtarnalet.nifiSpifl’“' fanflus accedat 8f fanf^ifirct illos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Obferua duo prçdpua Spintuflanfti fanflifirareanimos amp;nbsp;confolari.
Nomine meo«
Propter me.Patrem 8£ caufam Spiniulfancli nota.idip miiTionil feu ^»ceifionis gratia.Io,xYgt; Chriftusdidt fe müfurum Spintumfanfiuin.
life UOS docebit omnia»
Quid hie audio? Sejunt ne difdpuli omnUi quiad tam longa tempora fuere cü Cluifto^5J'
-ocr page 437-fmlectfltt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4T|
®*-'*® ‘”quot;' P*’' Spiritum fanflom, fine quo ’‘''»icimperfcdii, amp;nbsp;carnalcserâtdircipuli.qui glorificationem Chnfti per cruccm, ntq, '‘gnum ChriftiinteUigebant. Ooccre eft hit fan »üïcye Ü uiuida reddert ea.quv diditerät apo “^liaChrifto.Lneriadhucerantdifcipuli.igitur ’Pus habtbit Spirkufanflo uiuificatore, iuxta quot;‘udiLitcra occidit.fpiritut aüc uiuificac.Docere ^onednouam do^ritam proponere ,fed do « ™inan à Chrifto auditam interprctari 8L ad fpi •'Hwlcmintelleélum enarrare.
Om nia.
Nihilexcludit .utfeias apoftolos inregno nihil intcilexiife fine Spiritufandlo.
Et fuggeret.
^ruotibit uobis in memoriam omnia, qux quot;tniiuos, quanquam fuggerere.hic nö tä eft in *'«noriain reuotare, quam admonere diuina ^udim potentia.
S»ggtrendi uotabulo exprimitur ofdtantia quot;’lin K infeitia naturalis in rebus dei.
Quxcunt^ dixi uobis»
Spitituffanftus nö docebic noua aui diuerfa quot;ogmataddoftrina Chrifti, fed tantum in ter-pf«abitur fplritualiter doftrinam Chrifti K du '«ad reftum intellcAum, quem natura nos i -gnoramus ,etiam auditoresuetbifeudodlrin* Chrifti.
Pacem rclinquo uobis.
4
-ocr page 438-IÇDoMFntVi
*4
EXPLICATIO TERTH toet ^Tertius locus hodierni Euâge’fl’S’“^*“^ feiflü.clui fcquiturdileilionc Chrifti K obfenU' lioncutfrbieius.Sequiturinquä.nc^pfef^’ aut mérita difcipulorü/ed ga hicrelinquituf « à Chrifta.hic cffeftus pax eft cófcientif, lt;l“’% mus nos habere inChrifto K propter Chni* placatü P3(rc;nec hoc tantü quietiori tempi”*’ uerum etiäm adni^hdibus, in quibuSdud^i* nos gloriofoj ciïe.iyxta illud ad Koma.v. Ö®’ amur fub fpe g’orir dci,nec id folum.ueruni iam fuperadfliftionibusKe.
Oportet itaqihanc pacê,de qua WcM“'’“' Chriftus löge ali3e(fe,§eae(ï,quï mundu*quot;’ bet,qui in adfliftionibus nopoceft gloriari,ƒ ftatutie.g, deü,ppitium habet, imdobruit« couicqs amp;hudicat adfhóhöcs cite ffgna diuinp’f'
Cartcriim quia pax confcicntix effe3“5 *^' qui fequiturcredentes propter Chriftuffl,'’ origohuius pacis quxrenda eft. Opef^^n''?quot;^ pacem habere non pofTunr, quia ex o pc tun'i®' perfedione irritantur magis Sf perturbantut • Vnde opera caufa huius pacis nó funt, Atq®* tandem illius caufaeft^ Refpondeo :£**quot; des in Chriftum , qu e ftaruit deunt übi platt' turn ede propter Chriftum ,hxcnan opp®®' mérita, non opera, non dignitatem ,fed appf*' hendirgratuitam jtmiffionem/x quacerta* harreditas , K in qua reuera cedani omnes lt;”■' ciatus confeiêti* .quib’cxagitatur propter ui'
-ocr page 439-t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fmtecójlet» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;411 “‘^î.quæ propter Chriftu m eóndonata, effici-”' confcieniiam tranquiUam K requiefcen-''’’.quam tranquillitaiem feu requiem confei-So**”*”* hicChriftus pacem, quä Apoftolus ^”omanos.v. effertumfidei facit perChriftS .quot;mftificatione acceptum. Aitenim: luftificati 'Ïtur fide.pacem habemut erga deü, per Chri* dominum noftrum Kc.
Hacpacc folari fc debenc confeientix in omni E'itreadfliflionum.certae, quod deus curam il 'Orü habet •. eftep hje occafio huiuslou de pace, (quot;I’iapoftolit ,quo confolentur fe in periculi», 'quot;dubijiehabere deum placatum .ahoquifine ^’fp»ce ftatuunt confdentifin perfequutioni-'”'$conftituraf,quodreieftaffinta' deo. Genti* '‘Mphilofophiaregregie hortanturad conftan* hl in aduetfiiate.fed quod magnifie* pfetibunr, MipHnetj ai ij prepare poifunt,in caufa eft.qi '”'nt hac pace,de qua hie lo quitur Chriftus,
Pjx nihil aliud hie fonar, quam tranquillita « 'quot;” confeientix certo ftatucniis fe habcrepla-‘’tum deum,Relinquo,non tantum nunc, ucr3 ‘'Wni in pofterum,
. obi$,quihabetis uerbum meum, qui diligi • '’^M“* feruatis uerbum meum.
”undus hanc pacem habere non poteft,quia f'^difta non habet.
Pacem racam do uobis«
. ^*PoUcio,meatnempha(ïm habet,atfcia» ' *ne folum hanc pacem,ubi ipfe Chriftm eft.
-ocr page 440-Iff Dor«i«;f4
4lt;
Paulus ad Ro, v. hoc exprcfTit/um mquÏcPi' cemhabcmus perdnum noftaiIefumChriftii, Etuerbodo idê infmuat.Nam ChriftuS cd hu* iuspacisauior,
Non quotnodo mundus dat*
Occupatio explicâs de q pace loquaturChrt flus SC commendans caufas pacis, quim muit* dus dare non poteft,amp; quia nô poteft.ergo «^ rouit liane paccin, fed aliam pro uerapacecoR fliruit,fcilicetexternani, quam ipfe proponitü* bi ccriü diuina: beneuolctix (îgnîi,uefû fallituf;
In particulaquomodo forma pacis propof' tur, qua; diuerfa eft à forma mundi, qua iHciJ^' pacem . CoUatione exaggerat bic utriufqtp^o^ formam Prftereaquomodonon tam formais caufas quam efficientes abfeondir,
Ego do uobIS.
Ambo pronominaemphaiîm habent: Hg^ infinuat caulam pacis, uobis perfonas accepté' biles pacis.
Nc turbetur cor uedrutn» EXPLICATIO Q.VARTf LOCi. ^ HicloCuScüprafcedenticohxret.utcaui* amp;nbsp;effeftus.Nä a pertü entli ymema bic cd r Eg® do K relinquo uobis pacem: Ergo ne turbe'“ eor ueftut. Continet uero bic locuS inngne co folationem.nedifcipuli proptet fcandalacruci » animos abqciant.poftq audiunt Chriftum ab
-ocr page 441-Tcntece^ef. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4’7
(onfolatio in ipfa cruce.ut fnamus/ruc? 8^ con iolationcm elle in regno Chiifti neccitariores 'ognatas : ideoinquit Clirißus : Vado amp;nbsp;nenio Wuos.Potrd cQcontra fcandala crucis.non fic P^fentius temedium.quam uetbum,quart re» “otat difcipulos ad uerbum, Air enim: AudiftiJ tnim quodfgo dixi uobis:uado amp;uenio ad uos £tquiarcuocat ad uerbum,Gmul ad fidem effe fium uerbi inlt;itat,undc fubqcit. E t nüc dix i uo» l’isptiusqfiat.utubifaólumfuerit.crcdatis, Montt quocphiclocus de fragilicatc humang •’3turæ in truce .quit n on ualet fe erigerc,nifi uer ^0 adiuta, quod docct crucem effe diuinx bene wlcntiæ (ignum,K quod fidem parit.
Admundum hæc dodbrina no pertinet, qui ®^turbaturin truce, 8lt; gaudere non poteft.ne-Rue credere crucem efie bons Dei uoluntatis «rtifîimum fignum.
Nc turbciur cor ueftrum*
Nota eßeäum pacis à Chrifto reliât,no tut l’an corde in cruce.Interim fortis exep'o etiam Chrifti,homines exliorrtfcüt crucem amp;nbsp;turban ’“r propter cruté. Turbari corde in cruce eft icädalizari in corde, ita q,ex aduerfo euëtu iu» dites uerS utrbü non effe uerbü ucrü,eß dubita-tt deueritate uerbi,eft indignari Deo, eft opina fiDeü nobis iratü e (Te.eft omnes uerbi effeâus ^rPmiftiones in dubiü uocare. Ab antitbefi,nó luibariin corde, eft uerbü nöex euëtu iudicare, (A nö dubitare de ueritate uerbi, eft gaudcre in d il]
-ocr page 442-1^ Dominieti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41t
truce ƒ cut hie inquit Chriftuj:Si dihgtretismt. gauderctis.cft non irafei Dcoincruce.cftpatitn tern c(Te in crucc, c ft ftatucre Dcum in cructno bisamitu efte.imd crucc ccrtifTiniü fignumiudi care beneuolentix Dei 8dc. De his formis feredi truce fenbit Apoftolus.q.ad CoI.i. Ad omnrni toHerantiS amp;nbsp;patientia cum gaudio. Ad Phil.iigt; Omnia facite fine murmurationc.Iacobi i.Pf'’ fummo gaudio ducite fratres trei amp;c. AdRo*' Ciorianresin adfliftionibus.
Turbariin cruce,eft eötra uerä formi crurd peccare.Non lurbari.eft formä crucii retintre-Corinquir non corpus, quod naturalitn tuf batur.Sic pq in ipfis adflidionibul cordibuslï' lis effe podunt,^ reuera funr,qui paclt;m Chd' fti in (onfeientns habent.
Ne^formidet.
Alter effciRus pacis à Chrifto reliât quot;Pquot; formidare,
Audiftis.
Reuocat Chriftus ad uerbum, ut lever diW' pulosa mocrorr amp;nbsp;formidine.Nâ prædiâa i”^ la.iuxta commune prouerbium,minus feduquot;^' Quod ego dix/.
Caufam formidinisamp; marorisnotat.
Vado.
Nouum regnum aufpicaturusSl patremdd Min glotificaturus. Hoc nadere caufa eft mfffO lis amp;nbsp;formidinis in apoftoli», Wiiu» /oft ^f**'
-ocr page 443-f tatet ofletl 419 Kolos fitoffcndicruccfeu abitione Chrifti ad pairem, cum utilitatcm abitionis audiunt, Ac quid mirum ^Sienos omnes natura adkdi fu-Rius,quod illud uadete cöfideramui.negitfti» (Smoditaribus.q cx cruce profluüt, qlia funit glorificitio magniflcajiberatio gloriofa 8^c.
Etuenioad uos.
Obferua (ognationcm crucis amp;nbsp;liberationiM Nam idco uadit Chriftus.ui redcarddeo proq-(iunturpqin cruce m,ui rurfus liberentur.
Sidiligeretis me.
Timor 6gt;: form 1 du non funr in chariratej. lo innis.iiq.Ergo diküiöiscffeófus feu res cogna kfuntigaudm 8^ Ixtitia.lmè formido fïgnum dfdiffidentix.qua diffidisChriftum non reditu rum.EftfjjliiclocuSinuerfio.quainuertitChri-Kusargumetumradonisin difcipulis.uidelicet (lt; non abiturum.u«dekrat, fed utredeat èL iuutt.
Gauderetis»
Propter fequetia commoda, que ex mea ah-nione accipictis, qualia funi ; liberation adeptio ktern» uitx,miffio Spirituffamftiamp;c,
Quia pater me eft maior.
Videlicet relpcâu offictj amp;nbsp;legationis.uel ad difcemendas perfonasK officia.nótefpcéiuef* fentir, Quia pater maior me eft,id eft, quia pa'« *tt debet per me glorifitari.K ego iuxta offieiS sntumdebeoiUum glotificare.
. d Hij
-ocr page 444-4^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 Comtmcd
Etnunc dixiuobis.
Reuocat Chnftusdifcipiilosadutrbum.qiH folcntur fe interim propter abitionein eius.
Pnufquarnftac«
Abitio mea ad Pati cm.
Credati's.
Scilicet merediturü ad uos,ucrbi mention«quot; feceratChriftusjgiiur reifte fubijeit nunefid«quot; ut uerbiefffäum, complcxiohic fieri debet lt;W fat amp;nbsp;cffeiflus.ut fit fenfus huius loeit Verbum lu cutum uobis ad fidem uos erigére debet Aud uerboerederedebetis.
Pofthac non multa loquar uobifcuOi« Hicprxfentialiter amp;nbsp;Humana uocc.
Venir enira,
Caufd quurnö multa poft hacloquetuf Chf!' Huseumdireipulis.
Princeps mandi»
Inimicus meus,qui infidiatur calcaneo tato Gene, iq.Princeps mundi ab effedu dicit^*’' tan.quia precipit müdo. qux uult.regit müdunt 8£ trahit,quo uulipro arbitrio.
Erin me non habet quiequaffl» Hoceft,etfi ueniat princeps mundi, taméfg# eertuS fum meuidburü .Terret ,quia prinop/quot;’ mundi uenturum prxdicit. ConroUturrurmS, quiainquitiEt non habet in me quicquain»T0'
-ocr page 445-Tentteoßett
4«
•iusEuangelqoisinhis uoeibuSexprefTaeft,
Sed uteognofeatmundus.
Confolatio, qua Clnißut primü fe,deinde ?£ ^ifcipulos confoUtur. Nam etfi ueniat princeps 'Oundi,tarnen noneft deßOendum à uocatione, gt;nbsp;•it minus (omplcamusuoluntanm Patns.qu« t'mper pluris facienda eft, quam omnes perfe-'l^ntorcs auteruces.ldco in quit ChriftuSturco Eiiofcat mundus.quod diligo Patre.id eft.quan ^urm coram mundo res ftulta amp;nbsp;ridicula uide a '“^percrueem quprere glorificationem Pams, •ämenutcognofeat mundus.quod diligoPa-
j^goferuo mandatum Patris, '8»iir diligo Patrero-
Re«»
j Ego diligo Patrem, ''gofacio mandatum eius.
.Nota cohgentiamSi cognationem dilefiio J'samp;obfcruationis mandait Patris. Item nota '‘quot;tftiontm crga PatremeiTe figntim cuftodiac ’’'’ndati.E t ccontra : Madatu m int eilige de ui» Potificandi Pattern per crucem.
Appendixdefe/loPenfeeo/ïef.
“ «ftatnunc paucis ufum huius fefti enarrare» *'‘Sgt;tut in Aftis cap.q. quod in die Pentecoftes
-ocr page 446-'4tt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iJiDomirx
cum difcipuli unanimitcr congregati firent 11 codem loco.fjftus firfomtus de qdo repenKi pnquam imprtu uenientis flatus uchemcoiU CZ rcplcrit toiam domum,ubi erant fcdtntdtli' fcipuli Et uifxfuntilltsdiflcdtr lingux uelut p gnex 8^c. Qux omnia uno die PenteeoKesco'’ tigerunt difcipulis.Verum cum omnia tuniud ba turn exempla, qux in feriptura extant.inno' ftram doârinam Si ufumfintptxfcripta.ut’i’ ApoOoluc^ad Roma. xv. igiiur nunc «Jiqu^'quot; J\poftolo8fecit SpnitulTandtus jn dit Pentecæ ft et, fie in noflrum ufum trahemus.
Primum ut kiamus nos hoc feftum non ml re ludxorum aur propter ludieos feruare, lt;]^!' bus Pentecofles feruanda erat data propter m/ moriam liberation is ex Aegypto.ficutK ?*' (ha,rcflc.xvi.ca,0cuie.Sed ideo fcruare.uKquot;*' minenmus Spiritüfandum hoc die ApoA^T px promiflioneChrifli miflum.oninib’credc'’,' bus Chriflo mitti,in hoc.ut ducatcredftrsCWJ' fto.in omnem ueritatem, exportât illis Chriquot;*^ fuggerat cis omnia.Ioann, xiitj.faciateorni''^ dis 8f ignicis linguis loqui, fedeat fuperiHûS,. rtpleat omni gratia, ut alqs loquatiturling“”* teftciur in cotdibus corum, quod Ant iKf^**' Dei,SC cohxredes Chrifti, eenfirmet tos coquot;*, fcandala cruds,uiuidos reddat ac fpiriiu»W in SpirituSC uentare operâtur frudusSpi^''^^ plaeentcs Deo,regat SC defendatad “*'’'”ƒ a p? ♦ Quosfoftremoj efledus SpuiiuflanCP
-ocr page 447-Ptutceolith nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4t^
•IiifitLufaj futhis, difïeflu, ignitiïK alijï Ln-6’ii5loqm,8d repten Spintufandto , hoe «ft, no-’ “» fieri ert jtur»s,quæ amp;nbsp;«fficaciter eonfiuntuv ' ’•'tbum eoram omnibus, amp;nbsp;omnia,qu( faciunt, '‘«KfaciutK fpiricualitet fme hypo end iuxtajl
Corin.iü. Vbi fpiritus domini tft, ibi li ®ftU{,ibi tollitur uelum Kc.
Pfopterhasitatp res magnas meditandas.Pm ’‘doften,feruamus,ut feiam us n os n 5 « de orplia “os à Chrifto rebdos, fieutipfe inquit loa xuq. ^onrelmquim uoS orpbanos, ueniam ad nos b^C'Eiucnithodic pcrSpiritumbn^um.qucin •’’ifitapoftolis K fidclibus omnibus.
Primum repictorem amp;nbsp;datorem omnifi fpi«• htualium munetum. Siquidem m hocadfeendie Chriftus in altum 8^ captiuä duxir captiuiratrm, *itdona daret hominibus pfat Ixvq hoe «ft.Spi-titumfanäum minerct eredentibus.qui ducerct lt;0! in omnem ucritatem, St difpartiretur dona l'Ominibus, quibus jdifieetur Ecelcfia, ornttur ïteonferuetur. Deinde uttutorc SCredorem Omnium credentium, qnos tuctur SpirituCTan •gt; Üus,dcfëdit, régit K cófolatur.ne acognita ued btt.K ab accepta per fidem in Chriftum h «re • llitatt.tecidanr.
Impetraturuero Spirituflanflushoe ordine, yttbum auditum parit fidem, Fidesapprehen-db Chriftum,Chriftus dat SpiritumfanAuia'
-ocr page 448-lt;^f Dowi»»tgt;4
4’4
JN BVANGBLIVM
JOANNIS .111. DOMINI-ça Trinitatis,
ON credo inter omnia Euang'l'’ qua: per annum leguntur K rec»’ tur pro publicis epeionibus/fl*? ud 8i utilius Si tömodius adprr’ tem Ecekfif faciem, ac eft hoditf
lt;Je NicodemoHic emfuo exemplodocetqn”^ nihil fereintelligunt de uera Euangdfl cos*quot;'' one, qui qudmpcritiiïimos fe effe EuangdhP“' tantjomniatj peifc^ilTime in negotiopilt;‘’'“ mtellfgere.
Siuerolibct caufashuiusiuftitic explo”'^ habere,refpiciendumeft ad duplex regnunt!l'l' tcruin mundi,Alterum Chrifti:qujquidlt;nirt' gna,cum diuerfas ioftitiashabent.liincfit.qY ratio K conatus noftri alierâ fibi uendiemt.’, ram omnino incadam relmquan t.llla uerOiqquot;^ ratioinrelIigitSi noftrpuires aliquomodop'!' (tare pofTuni.eiufmodi eft,qu£ in uoluntaic lid' miniscölïftit, catenas (amen, quatenus dijbo' Jus uolütatc nofträ uireslf noft ras nó imptdu'' Cumigitur de iuftitia difputaiur .quæti''quot; regno Cnrifti,ftatim adeft ratio, q nunc murul nâacciuilê iuftitia aliquo modoadeftfélü ’p' predédit.et credit pter häc nö eflcquoçahâgit tiorc dco, qa in müdo optima eft,et aqua (ic“l Cice,lib,i,Oflicioiü boni atep iuftiuiriappdli'
-ocr page 449-TrîniUtff. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;415
hr.Cicftreuera optima at olum uirtutum pr j-lt;^(i(Iiina,tcftc Anftote.v. Ethicorü, neep eShe 'Ptro nlt;(ç cü Lucifero eöferenda.Eä SC comen» '^tferiptura, uocans iHâ camis iuAitiâ, ad qua 'oinendacóftituit deus magiftratü.ad Ro.xiq. ffïttte» habet hrciuAidahicin müdo fua prx quot;lu.quibus deus bencdicit ilii$,qui hSc fequun-w Si effidut. In hac hetet iuftitia, in hodierno
■»Igtlio Nicodemus,igitur neep uerä iuAiiiam ''dligit,nt^ caufas cius,imd cü audit decaufis *gt;U(nif di ad hic iuftitia,8C offenditur K abCut ’’'»iudicatinftituiionem Chriftii
, Nechodie müdus,imd fapictiffimi quiep mu ’'gt;'««mplo huius Nicodemi, poifunt ab offen'« plo alleni effe.K nó abfurdl iudicare EuSge« j'^oftrinS.poftquüaudiüt etij ^poni iuftitia '''''Snocïiorü, diuetfam àiudiciorationis 8C ^’‘dlate noftrarü uiriü. Pon ó qa ratio nö ca-^'''’.qujdeifunt.quare certü eft.ratione SC 0-’'quot;«■qrationii iudkio nituntüf, iuftitia regnl *'®rttm non inteUigefe, cxcmplo Nicodemu* j’^inteps Iud{orum, pro tul dubio dir in Ic-°^wpcritus8( prudes, qtameft ueram iuftiti-^quot;on tapir,iK^caufas cius. Cöcludo itaqj ut .'’' iullitiam mundo efte incognita, qui nemo ®''^*P®**^''’'*’ *•“* *'“”***’ P’if Spirit um «uinfucrit.Hiciuxta fuum officium ,Ioan* k-’P''*.'’J*clt;quot;’o fexto oftendit mundo caufaS '“•iuftitiç,etlïinul monftratueram iuftitiatrt ’‘''cttpii Chriftuset inftiiuit per fuum ua*
-ocr page 450-'41«
■Ccmî»îf4
dere ad Patrem.Nee hie folum oßendithmdj* ftitir caufas, necfolum motiftrathanc ueräi“' ftitiam, fed fîmul fuppeditat uires nofcendi» npprehendfndiillam.VndcetChriftusadini» ligcndam hanc iuftitiam.ctutperueniamusiK iUud regnu.in quo eft h{£ iuftitiajn^t in liodid no Eu3gelio:Amlt;n,amen dico tibi.oiltqub^ tus fueritex aqua et fpiritu, non poteft ww®“* in regnum caclorum.hoe eft, nc^rrgnuinlt;*'® rum netp iuftitiam illius regniintclligcrc
Eft uero nunc ea iuftitia.quæ renafeendof“ Spintumfanétum paratur, gratuia remifïi®'' peccatomm imputatio, quamimpetf^'® Ab hac iufti coram deo appellantur.et baM' ftorem Spihtumfandïum/tprjmiauiir^'^f' nar. tanquamcomitem feu rem ex pronnfl*®’ dei cognatam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
Regnum autem. in quo ualet h»c biftii'* fpirituale, in quo régnât Deus Pater «quot;’‘“jj Chrifto in confeientbs perSpiritumfanfl“^ , uerbum ad impetrandam iltam iuftitiat” %, accipienda uitï gternä.K in quo credêtesi*?quot; beneficio Chrifti régis in Satanä.pcccatüi 'quot; . tem Sic. De hac tand? iuftitia^dehoC tfg monet in Iiodicmo EuangcIioGhriftuï.®^“j[ eet, qui fît uia perueniendi in hoc regnum ^^^ ad hanc iuftitiam, quae duo nemo à teiligitneep capic, quancumuis exempt®/* jj demi perims. Prçterca hrrencNicodetn*b*^ ftioncs contra regnum Chrifti K iuftift*®*
-ocr page 451-TrinftMh 4tT? ^nitora !n otnhiü hominü animit fempcr.Quo •nodo poteft homo nafci.cum fit feneit^Nü po-*'ftin utntrtmmatrjj fuxirerum introire,«ï ’'ïfci^hoceft, num ampliusaliquidrequirituri 'quot;introtamus inregnü dei,quam noCcere Chri-effe ex rebuJ externi$,au( Itiftoriz notitia? Nonne fatiseft,ca iufticia effe prxditum, quant quot;os exnobis praeftamuJ ï Nüquid deus in nego ’ioittftifiationisamplius anobispofcit, qudnt PolTtnoftrumï HisK fimilibus quxfiionibus «odie obuiarn itur Euangeücj iuftiti«^
Summdrij lock
* Non fatil ert ad ingrediendum irt regnunt riorum,Stut intelligasueramiuftitiam, nofcè ’tChriftura,audireuerbum K amplefli, nifi 8t Jlt;na(carii perSpiritumfanâü, fine quo omni# ''intmonua K liters.'Exfplar eft Nicodemus. * Non renati per Spiritumfanftum. nondurtt in regno celorum.quamuis fe ineffe purer.
^'lt;um tales audiuntuere difpurari de regne» ^lt;,non pofiunr, nifi rationis argumenta adfec ’« Exemplar eft Nicodemus,
) Qlixtctruntneceiïarixàd renafetntiamSt »tpetueniamus ad regnum cxlorumiaqua K Spiritus,
4 Commutée K perpetuumiudicrum Chri-Keft de nó renatts per Spiritumfanflum, qüod nihilintelligant de regno Dei, K caufis in illud ptrueniendi.
J Regnum deiSC juftiriara dut, unicum uÜ
-ocr page 452-4tS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i(;Domi«iÏ4
perucnlmdiin illud regnum.Kad uewniW tiS.nemo intelligit, nectffe poreft inillorrg’* nc9 iuftitiani illius regni acquircre,nifféSpini* natusquisfuerit .
6 Etiam admonitideregno DeiKueralt;i“ iuftitia: hem de medqs pcrueniëdün illudS^gt;‘ illamjamênonitaftatimintclligimusregnui^ illud,tuftitiam iC media illiusregni. Exemp'* eft Nicodemus,feeundo argumentanjextan^' nisiudidocontra hoe regnum, contrahanfn*' ftitiam.cötra lire media.Inquit enimiQuoino* dopoffunt lire fïeri^
De occdftone hoitemi Euängel^ loannesin prreedentis capitis Une (nultoS'quot; Chriftum credidide fcribit, uifis eiuS miritu''*' undeK uerüïmleeft Nicodemum ex toni 'quot;*'' mero fui:Te unum,qui Chrifti m iracubs p*f“** fi.crediderunt uerbo.Sed quales funt caufen“' ius fidei,talis quoq» eft fides. Quid eni abut!t • hrrere tantum in fïgnisK miraculis ChriH''*' terni$,niE Chriftü hiftoriali quadam 8^ Ede apprehendere, quam etiam fatan hgt;b(t omnes hypocritr, qui exemple Nicodefiquot;^ lût Chridum à Deo effe, effe filiü Dei, potc'‘ 8^c.Sic enim inquit fatan Mar.v.Quid mihi''' cum eftfiliDeialtiffimif Hypocritr nihillt;^ brius perfonSt, qunm domine domine, Chn fili dei Sic. Quare hic diftinguendum «#lt;’'' duplicem Rdem.alerS hiftorialcm feu ““'2’^11 alteram ueram Si illam, qur eft iingulai* Vlt;
-ocr page 453-IrwUtit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4tt
^'i donum, Ite inter duplicia régna, alt crû Chri quot;'Alterum fatanae, Et inter duplicem iuftitiam, quot;’train duilem feu politicam, qur rationis iu-w «ft.altiram.quç ualct coram deo Ôf iuftiria ?cordis.Fidc5UuIgarisfeu Nicodemica/egniZ quo uerfantur Nicodemi K iuftiria,quam Ni Mcmipro uera iuftiria putant, h(c insomnia quot;*uqlt;,n0dum eft uerfari aut efte in regno carlo '***»,red tantum funt perfuaiïoncs.quædâ mor-^®^ciuilc5, quj ad regnum dei fpiritualc non
Eratautem homo» EXPLICATIO PRIMI LOCI. iPrimm locushodiemiEuangelij obferua }*.°*gnus,eft defcriptio quidam illius ffdei amp;nbsp;iu ^•'‘fiquam hominem habent ante renafeentiam pSptritumfanflum, K propter quam pucanc ftgno c»lorum,rationis iudicio perfua . ''irum cum ratio non intclligit ea,quf ualent ptgno (*Iorum,non eft dubiu,quin ratio faU ^’^lum perfuaRone laftet fuos Nicodemos, ue “piuentur fe habere ueram fldem, quara tarnen ^’••habentjmo non poftunt habere, amp;nbsp;ut arbi 'quot;utfetenere ueram iuftitiam, quam tame mi '•»ettnent,tandem ut iudicent fe effe in regno Porum,à quo adhuc proculabfunt. pQuare certum eft Nicodemos non efle uero# 1 quot;’‘ihanos.etiamfi nocitiam aliquamChrifti ’’“tint,credit aliquo modo ucrbo^mpleflan
e
-ocr page 454-^lé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l|Domi'ni'f(lt;
turi’lud,conPiteantur,admireniur,Xlt;licanl:Nt mopotcft hrengnafâcere, q tu facit. nifîfunit cum co deus. EfiamfiliabeantitlirâtioniJiufti' tiam.perfuadeSt^ fîbi,quod fînr in rcgno i*'o' rum: Hi Nkodemipoft omnia ilia coguniuraa dire: Quod na tu m eft ex lt;arne,caro cft,q.d. Chri ftuî. Nieodenii omnibusillu uirtunbut prjdini qualcsfunt.hiftorialisftdes aut noutiaCliriftj, iuftitia ratiois, K cHe nomine in regno cxlorü, tarnen caro funt.hoceft.mormi membra,que nondum inieliigût. quir fît fides uera.qurfitue ra iuftitia. 8^ quod regn fi dei Spirituale, quf sa tcmutinteHigas, oput eft renafrentia, quelle per Spiritumianéïü, qui ex orne facit fpititatn ex hominibus canialibus.lpirituales.ex moria-is,uiuos,ex hypocririsueros credenrtshiftona-' hfideaddit ucramfidem politica:Hiftitiï.w' ram iuftiiiam SCe. Er tales Nicodemirenan pet Spiritumfaniflum.audiunt poftea, quod natuw «ftexfpiritu.fpirituscft ,
Concludoitaqjex hoe loco primo.non tó* elle ad ingrediendum regnum c»lorum,boeefr, ut intelligas amp;nbsp;habeas ca,qui funcin regno «' lorum, nofcereobiierChriftum, hiftorialifide prarditum effe.confiteri uerbum, com men dart potentiam uerbi, podidere ciuüem iuftitiaS^C» niiï per Spiritumfan^um renafcans.
Damnat bic locus maximam partem Euan-gehcorum,qui hodie audiunt uerbum, credunt uerbo, confitetur uerbum exemplo Ntcodco)lt;i
-ocr page 455-j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trimtithl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41-^
P«Spintumfanftum in fumma ’«HJteÏtperfuafione uana.
. Evat honio ex Phan'f«is,
**iamp;w^“*”™ ^“^quot;2*1**^’ procedit ad afta Chrf Nicodemi, pt «mittic diligentem defenpti jj''gt;'ptrfonie Nicodemi, ut iUiuSiufti Pharifji . quot;'Cptciem magni commendatoris Chrifti, doft*'’*” ®^ ignorantiam exaggeree, nobis in '‘nnâ ,ut ftiamus homines ante renafeëtiam p’'''ofuntiuftiorfs PharifaicaSd ciuiliiuftitia. **ttrcaqmu(Qfyp{ prudentioreS fidfapienti-*'Mïto minus inteHigere in ne go do pictatij.
Ex Pharifxis.
^^ommendaiio Nicodemi à genere profedïïo M'd.Ioannes. Pharifjuserat NicodemuS;Er S'^Pliatifaicaiurtitiaprjcditus.iuftuscft amp;lt;,
Pnneeps ludæorum.
Nontaminferipturadofter Ifgis.quam ma* Si^fstus in populo, Venit.
Commendatur ftudium religtonis uerveo* MendçinNicodcmo.Ecficut Beda fciibit.u* faujdikerct myftetia fidei.
Node.
I Circumftantia temporis exaggeratfludium Mendiuerbum in Nicodemo, amp;nbsp;ßmultimo* ’‘Hl feu pudorem' infinuar.
Rabbi fcimus.
Cjptat Nicodemus beneuolcntiä àpfonaChtI i ti^uoà confîtef Chrifti offidü, qlt;reft docete.
-ocr page 456-If Domînied nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41S
8^ fini ul commendat dona Chrifti 8f eius po^ tentiam.Hpcconfcfïioin fpeciemmagnaeftS^ pia, qup tarnen non'ducit in regnuin caclorum. quia fine renafcencia fît «
Nemo enim.
Conflirmat Nicodemus ætiologia, ^d Cliri' Rus à Deo uencrit.Eft autem hare confirmation ratione K carne fumpta Nam prorfushoecar^ nale argumentum eft,quo harret Nicodemus in extemis (ignis K miraculis tanrum,quibuspro' bat Chriftum à Deo ueni(Te,interim négligé‘'® ftrinam ChriftiS^cfTedustHius internos,quoi per uerbum fentiunt confeienti* perSpirituquot;* fandlum renatx ad uerä iuftitiam,8i ex quays' tuunt confeieneiz fe placerc Deo.
Amen amen dico tibi» EXPLIC ATIO SECVNDI L0Cf' ^ Secundus hodiemi Euangelq ë precibusl® cus, hic fe aperit, in quo uidemusex Chrifthf fponfo,nondum elfe in regno exiorum,quirl'. codcmifunt,hoceft,qui receperunt uerbum,^C* credunt illi,qui conftteneur illud, noruntChn^ ftü propter externa miracula effe filiü Dei ^^* Ene Spiritufanfto. Tales ueroquia perfuaßon« ducuntur, quod propter res prxdicatasünt quot;* regno exiorumigitur cum audiuntueredilp“' tari de regno Dei K de rebus ad hocregnûp«’' tinentibus,8i opponunt fe argumentis ration) contra c9S,qui de regno Dei iuftiiia eins ueie
-ocr page 457-7rinititif» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^5
^ifputant.Ratio cnimabfurdam indicat doftri-''ämChriftide pietatc.necimmerito.poftg ni-«ihn regno Dei fit,quod ratio inteHigcrepofTit ^frum omnia argumenta rationis,quæ contra '*iram dodrinä de regno Dei Si dus iußitia op foni poifunt, inefficacia funt 8f puerilia.adco, M bic Nicodemus pharifxus 8^ ciuilüuftitia '“ftus.etiam princeps ludæorum, non folum fe ^tt ridicule cum fuis argu mentis, fed etiam ftul '''Et tilia hodie iudicäda funt omnia argumen Muibusiuftitiarq operum8f fapientesmun-® obuiam eunt fpiritnali regno Chrifti amp;nbsp;iufti •wuer». Cxterum argumenta Nicodemica na MiafuntJn omnib*liominibus hxrentia.qui quot;satra no poifunt aliter refpondere Chrifto do 'Wti deuera iuftitia, quam hicrefpondet Nico «ttius. Quomodo potefthomo nafci 8fc • Et SiJtenushomines nö patiüturfeerudiri àChri *odeucra iuftitia. manent extra regnum Dei, Qtiemadmodum ludxi, quoi ateufat Apofto* 'usadRo. x. cum ait : Teftimonium enim illis ptrhibeo.quodftudium Deihabent, fed non fe-'“ndum icientiam.Nam ignorantes Del iuftiti-Jtn.Spropriam iuftitii quxrentet conftituerc, wftitiatDeinonfuerunt fubditiSic Nicodemus fitinultihodiefapiëtes,prudêtes8f ciuiliteriu-“Ueptobi homines, humanarum cérémonial 'finacrituum ftudiofe cuftodcs.exëploludæo fUmftudium Deihabent, fednon fecundum fei tntiïin.Nam ignorantesiußitiS Dei.8f alteram « in
-ocr page 458-IJ Dewwïed 4)0 illam ciuilcm K politicam defendtntes arcp ap« probantes.ad ueramiuflitiâ non puenjunt,n« funtin ifgno Dei, Amen«
lurat ChriHus in re feria K ueraJiem quzgt;li ter eiïenonpoteft.
Nifi quis,
Indefinita prouniucrfa!i. Loqukureninii'i^ Chriftus omnibus homimbui noltnubusingf* di regnum cxloium.
Natus fuertt è fupemts,
PerSpiritumiandiumintuS m cord;,hocungt; medium cft,per quod renafei oportet,alten»quot; adder porró Chriftus iniequemi Soco, ipf»»’' quam.hoccft.bapiifmunr.qui eft fignumtenJ Rentia:. Locus eommunis lue tra^lari debet de renafcentia, quæ non eft corporis lauacruni,»“' eblutio partis ipfiuS naturae, fed eft lauacrS ft“ ablutio.qna abluicur St renafeitur rotusboi»quot;! ciiam qua purgätur ea, qur in homine fu»'®'. ptima.uirtutes prçclarift'imc: item uulgarisop* nio Kin fpeciem pia de Chrifto feu picrate^quot;' gnitio.qualis eft cognitioNicodemi de Chrift®» Faucisdefinitarenafeentia, eft totius natiuiiy lis noftrz putgatio K fît omnium earum renb qup à natura nobis innarar funtcum uirtutes»* uitia. Cauffrenafcentij funt Si media ex uetbi^ Chrifti fequentibus, aqua feu baptifmus8i'P' fituffanftus. His addipoteft ucrbum,quo e*quot; certo gradu uur ad renafcentiam. Partes rfquot;’'
-ocr page 459-TrlnîUth^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;451 fc«ntit duç funtiMortiftcïtio, quit aqua 6gniß ûiur^K uiuificaiio.quç Spiriiußanißi donû eft, tfftâusrcnafcentiçtftepofTunt.oninia bo-jî’opeiatam priinf quam fecund; tabul{,quç ^riptura alias frufius fpirit’appeHjt, ut ad Ga-«»s.v.Et placentOeo life opera.quiafpiritu« ^quot;^Huiimuafunr.quia amplius no funtlitera, ••os tffeftus renafccniix uno hoc comprehen* ®‘'Chiiftus,ujdf)-e regnum Dei gt;
Non poteft uidcre regnum Dei.
. ^oeeft, uere intcUigere Defi, amp;nbsp;ca quae func ™''fgno Dei, V idere mciapboriceponitur pro '»eiligere, Regnii Dei ut caufa ponitur pro o-•quot;nibus rebus, quit pertinent ad hoc regn ii, uel ’’’‘'onymiceprotebui, quaeeötinentur in hoc I'SXo.quilcsfunt:iuftitia uera, quam regno ïdijtit Mattheus eapitc.vi.ubi inquii: Pri-®uni qufrite regnumDei iSf iuftitiam eius 6f c, ’'ttiffio peccaiorum,tides,uitaftrnia Sic.
Dicitad eum Nicodemus.
Obfetua hie puerthaargumenta,quae ratio' ft prudentes um Si iufticia eiuhiufti obqciunt iplntualircgno Chiifti Si uerie iuftiitae.
Quomodo.
Ratio offenditur forma renafeetiæ 8i cautis, quas in fe habere credit. Nam ftatim eum audit ratio proponi iuftitiam, opponit iUa fuïs uires Utcaufaniprxftandiiuftitiam. Exemplum ex lt;itati$8i ignorantiæin Nicodemo eft, qui ciua
-ocr page 460-i|Jt 15 Dôwimc^
credit fe multum intelligerc in pietatis ciufi,»* tiil intelligit, immo ne prima principia, quibu$ itur ad pietatem ueram. Argumentum pror^ «arnale eft in ipfa ratione probabile, fumpt»quot;’ ab impoffibili, Porró ratio fuas habet confirai tioncs in rebus ciuilibus non contemnendas-^^ alia eft ratio in regno dei, in quo agiturdeip” tualircgeneratione.
Allien amen«
lurat Chriftus in re feria 8£ certa. Déclic* Chriftus fuo refponfo, caufas feu media K fo^' mam renafeentiae, ut certum reddat Nirodcmj'i de qua renafeentia Ioquatur,non quidem dei^t carnalized fpirituali.quz ex aqua.utfignoctf' ta eft, amp;nbsp;ex fpiritu uiua.
PhilSthropiç exemplum in Chrifto, quino” ftatim errantem amp;infirmuro NicodemurrijO''
EXPLICATIO TERTII LOCI.
lt;5 Tertius hie locus exponit quid fitefoptf' nis nafei, Docetenim de cauhsrenafeentix,^ rebus tiecciTarijs atij gradibus,quibus itur inf^ ' gnumdei.
Hrautem res funt,aqua K SpirituffanfliiJ; Aqua baptifmus eft, fignum renafeentixptt fp' ritum fafixK gradus, quo itur ad renaftenti' am. Siquldem renafeentiaincipit à mortifîcatio ne, qua fignificamns totam humanam natural» in nobisjabforben K extingui.
SpiritufTandlus rurfus muificando inäamin»
/
-ocr page 461-Tnnitdtif» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4JÎ
uioacia facit corda, ttftatur in cordibus nos 'hsrrdes Dti K cohacredes Chrifti, per que p*tuimus nobis remitci peccata noftra, K deS ^trcm nobis reconciliatum, amp;nbsp;donatos nos ui .^crna.Spjritufîandustidcmgencrac in cor :«snouosmotus,qui in Spiritu K ueritarefer '''dfo uiuacibus amp;nbsp;bcncplacêtibus operibus» Pocethiclocusfîmplicitcrncminë poifein» quot;Ote in regnum dei fine mortificationc K re » EtnerationeperSpiritumfantnü. Item fineillis »•bus neminem intelligereca,quz funtdei. Nä Omni rcnafcentia,cuius partes funti mortifica* **oïJuiuifïlt;atio,ha:c duo neceffario concurrür, ld,quod prius cft, perniortificationem abro Elt;tur,8{ aliud,quad nouum,in abrogati locum pedat.Pnus fignificat,quod fumus ante rena 'C(niiani,Nouum,quodfuinusrenati. Noui au Ï“ofjfti fumus in regno dei, amp;nbsp;uere habemus 'uHitiimhuius regni amp;nbsp;omnia illiui bona.
Tibt
^mpbafim habet,q.d,Chriftus.tibi dico, qui ^Ondteris me àdco uenifle,8f tarnen ignoras (lofas petueniendi in regnum dei.
Natus»
Hze natiuitas abrogat prioré, in qua à natu« 13 fumus nati.qu» plena eft pcccatis.
Éx aqua amp;nbsp;Spiritu»
^K mortificatione 8f uiuificatione, quatü re« lom autor eft SpiriiuiTanâus.hic argute per ucr
C V
-ocr page 462-'454 - nbsp;nbsp;' HfDowFwfZ
bum K duck in mortificacionem KrurfuJuW fide in Cliriftum crigit aduiuiHcacionc mot''' f catos. Aqua reu baptifmus ut ngnumpræpo^ tur.fpirituspoftponnur.quicfficaxeftin Mp”'' mo per uerbu.De nccclfitate bapiifntatis.c]'*^'' turn ilia fe extendit in Catediifmo difeimus.
Noil poteft introirc in rcgnutnlt; Idtft, inttlligcre ea, qua: fuut in itgnoD'l aut in uentate fine liypocrifi prxftare.
Quod natura eft ex came caro eft.
EXPLICATIO QVARTI LOCk q[ Exordium hie fumirquattus huiusEuan' gelq to eus,qui communi 6i perptiua duratd^quot;’ tentia damnat in uniutrfum totum bomiiK'quot; turn omnibus fuis etia optimisamp; in fptdemP''’ uirtutibus, cum omnibus fuis uiribus,ante ren* kentia, qui per fe non ualet ingredi in regnuquot;' cneloium.non inielligit illudregnu.nonpoitd «ft in illud perucnirc.fi t continet hic locuSf*“' fam per antithefin adieâam, qua probat^nf' cciTario ChriftuS oportere nos renafd.niotl® uelimus in rrgnum Dei ingredi 8( iHiusrrj'quot; thefauros intclligcre, Caroenim natura non poteft aliter de Uco Kregnociusfcnnrt.quaO carnahter .Hinc quiequid obqcitcaro aduetful rrgnum Dri.liocilli natural««ft.Et quêadmo' duni nunc caro à natura ante rcnafcentiamni' bil inielligit inregno D«i, fic homo tenatuspd
-ocr page 463-Triniuùst 4îï Spintumfanâuinomnia intelligitjiixtaillud: Priorr ad Corinth ij.Ëa.quf funt Üej.ncinono Uit.Qin Spintut deilrrm ipiritualishomo dqu' iut omnia.Item ad Romanes capit.viii. Qui ^piritudei ducuntur,hifunt filtj dei,hoceft,intel Iigunt ea.quaein icgno dei Patris funt.
Canirm hic inieUige toram Iiumanam natta hm. Etquod hicChriftus tarnem uocat, A^ poftcluj priore ad Cotinthius capite.lj. anima* 'toiliominfm dicit.
Spiritus ed.quicquid per Spiriiumfanäumin corde uiuit.
Nemlrcns.
EXPLICATIO QVINTI LOCI.
IQuinms locus cccupatioae anneftiturprç-‘tdentibus.alioqui Nicodemus etneere potuif-fer.nequefencfpquènquï ; (turn polTe liant re* •Hftendi uiam (nttiligercQiiapropter reuocat Chriflus occupation« hacNicodemü âfutscogi •ïtionibus.ne fit foUicituf de caufîs renafeentip, guenon funt uircs noftrç aurconatus, fed ipfe Spiritus,qui regenerar nos per uerbum, 81 facie notaptos ingtediendi in regnum cxlorum, 8C utintdligamusiufiitiamilliusregniSfc.
Excludit hic locus omnes uircs nofiras in tau firegtnerationis, A' proponit unicum Spiritü-Itnftumpcrucrbum regeneratorem«
Ne œircris,
Occupatio«
-ocr page 464-45« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Degt;«î«îf4
'Ëfupernis.
Supemali Sf czlcfli K fpiritualimodo,
Vbi Spiritus uulcfpirat»
Similitudiniinclufuseft totushidocus, Eft autcm (ïmiliiudo fumpja à natura uenci.douns hominem natura ignorare renafcentix taufai eut quornodofit ingrediendu in regnumDti. Item probanS ipiruumfandum conuerttrrhn minum animos per uerbum,non aliter ateputa tus per fonitum operatur. Accömodatio funili' tudinif.quam bic Chriftus negligit,facile atcow modari poceR,obferuata tantummodo naton uenti.quzin hisduabus rebus confiftit, quanu ad przfentem (ïmilitudinem attinet.utftiaso^ tuin fpirare ubi uuIt.Sic Spiritumfandum tegt* nerare.quem uulr. 1 tem uenti naturi effe, ut Mquot; diatur K non uideatur. Sie SpirituffanftuS int« regenerandum per uerbü auditur quidem,M non uidetur.
ConiungitChriftus uentum amp;nbsp;noté; VcniuS non uidetur,quanquS auditur uox eius. ba Spi ntuffanftus non uidetur, quanqua interim audi tur uerbü, per quod operatur Spirituflandiusin renafcentibus. Et Reut uentus amp;nbsp;uox.quædeuê to auditur,réparai i non pofïunt,ita nee Spirit“* fandtusamp; uerbum.
Sed oefcisunde ueniat,8C quó uadab
Aducrfaiiuabxcfcnictia proprie probat noS natura non intelligctc caufas tcnaflt;cntix,““t
-ocr page 465-Trwutht nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;457
^lemodo fît în jrediendum in regnum dei. Ve ‘nimignoramus,unde ueniat uentusK quo ua d)t:itaignarifumus caufarum renafeetiz, unde Oiouciturill* caufz, 8C inter agendum quas fe ^nt.Sic Spirituffandus unde moueatur ad re-R’nerandumperuerbnmnefeimus.Kcum re-Etnerare peruerbum incipit,quos regenerabif, 'Snoramus.Sanc hoc certuin eft, ex noftris ope 'ibusaut meritis Spiritumfandlum ad generan-^^mperuerbum non moueri, ficutnec uentus ’dfuum flatum per nos amp;nbsp;noftra mouetur. Prz '««etiam incerti fumus, quas perfonas p prz- ^ • 'bcationem uerbi, quo régénérât Spirituflan-^“5 Jerirt uelit.
Interim non ignoratur, quod fît uentus neCg njfcitur,quod uenti natura lit flare, K inter fla-’quot;w nocem zdere K uocem illam audiri. Qiia-quot;non fumus ignari effe quidem Spiritumfan-^m,cuius officni eft regenerate, K hoc ipfum f’tne per uerbum audibile.
Prodefthicquoeç accepta oceafîonc ex pre* *ntifimilitudine,uerbum 86 SpiritumfanÄum ^ntfumconcipcrc.Vtenim fonitus feuuox uen Niuerfum quiddam eft à uento,quanquam res 'nniunft» , ita 86 Spirituffanftus 86 uerbum fe* ®d«m concipi debent.quanquä interim res co-''*nftj,qabinuicem diueUi non poflunt.
Sic eft omnis.
Acrommodatio fîmihtudinisàuenti natur» ‘« hominem icnafccntcm feu tenatmo«
-ocr page 466-451
Quoniodo poffunthæefierf» EXPLICATIO SEXTl LOCf ^ Sextus locus pi oponit in Nicodemo exti” plum tarditatii.inintelligendo regno dei,in i“' ßitiaucra intelligéda, amp;nbsp;in eapiendis eauds»quot; mednsrenafceniiir.Nicodtmusenimidnioni' lusàChriftodereguo deiSi ipfa rtnafcentii* eau fis eiui, ram? adliue paru aut nihil de hisif busintdligit,feeundo argumentansex indi^'® rationis contra regnum dei ^ renafeeotiï, fl” puenitur in iiîud dei regnuir.StuItitix ueroef cmploin eftin Nicodemo.gpoftquïadffO'Ji' . tusàChriftoderegno dei 8lt; renafeentif can''’' quadras aduentî nucuram ignore mus, Uint'' porrd loquitur:Quomodo poifunt hçe fictif Docethic locus.nosetiam admonirosq“', uericace uerbi,ramen ftatim non inteHigeft^'î' nifi interna cruditio accédai p Spirituinfa'’^^ qui faciet nos omnia intelligere.
Tues nngider.
Acerba increpatio in Nicodemu no uolff*quot;* acquiefeere ucritati,q,d.Chriftus;Tu g afiot“quot;’ doftor effe uis in ucra rcligiôe,SL interimigquot;’ res principia.qbuSitur ad uerâ religionccog'” feendam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amen amen.
Chridus tognirione fua certa K indubia.q“ (j feie firma efie.fôfirmat pdiftam dodirini^* müdusin teftefup hanc doderinâ uocari nóp^ uft,qa eâ ignorât. Eft itaqt hre doârina CI«*
-ocr page 467-TrinM» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4»
#iBera,n5 gahicjid ille de ea teftatur, fedquia Chriftus^cUmitat eä certäKueram efle:
Slterrena.
Hot eft, q ad uos homines terrenos pertinent Kqui funt in uobis8i circa nos, qualia funt;ca-to,uennis S^c.ncqd' natü ex carnc,caro dt 8lt;c,
Etnemoadfeendir.
Locus hic eft ab impofTibili ductus, exaggerS» tóficiaChrifti etfupprimês mérita noftra. Do-lt;«enimnos perfoh'i Chriftii fcruari.exemplo f«pent t «Kaitati.quem cum latfi infpiccrent, re Aitutifucruntfanitati,
Appendix de [t^oT rinitetb, Fortaftisnon eritinepcum et de fefto Trinf * M'ispauca diccre Ex fa era kriptnra certum eft, ••niimtnedeum.Deut.v. Audi Jfrael,deus lum quot;quot;«s eft. Aft quia fcriptura tribus deitatë ac di-Jiflim eiTentiam adrribuit.Patrc$ perfong uoca ®ulumpropter multos errores uitandos, inue-»trunt, Hincaddifcernendasdiuinjeffentipper ^onas Trinitatis appellatio in Ecclcfiäirrepßt, *i’**fignificamus,non tres inarquales perfonas, fftlptrfonas indiuidue effentij Sf fubftStisc co-*quales. Et quantum ad huius feßiufum atti '’*t,uolutrunt noftri anteceftores,certum exide ft in eedefia tempus, quolicerct de trium iUa-'“min diuinitite rqualium perfonarum offices “gtre.ne ftcut in imperitis uidcre licet/onfunde Kous officia.
-ocr page 468-440 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iff üoiHtnicÂ
Satis uero «ft imperitioribus hocofficionii* difcrimen tenere, quod deus Pater omnia ƒ«’• rit amp;nbsp;ordinarir.ut faluifieremus.Deus filius^ uos nos fccit.Deus Spirituftanétus fanftifi«'® conferuet nosin falute per ChriftumafcrpW’
ÏN BVANGBLIVM
DOMINICA .1. A TRINITA-
tis Lucæ.xi'i i^é
HOdietnum Euägelium parabola lt;quot;• quz accommodata ad natur am utt' bi 8i mores hominmn.intellffl“ ■'®? eft difticiIislt;Sicenim comparatuw**; cum Euangelio ,quod fit gratuita prfditatio,quot;' hilnon boni promittens omnibus.quiiH““''' cipere non grauätur.Siquidem parata cd f'’','”’ in qua nihil defideratur,nihil anobis r«!“^’* amplius.nifi ut ueniamus, 8^ lautiflimisilhsf'f* Us,adnon perituragaudiafruamur.
Mundus uero ad oblatum EuangeliumSÏ®’ gnamillam attplautam canaftertit,nihiliJI^'’’ curat, tandem uenirereeufat.
Ratio autem eft tantz negligentix.quia o'“ dusinfuis iuftitnscumfaturouentre inceditç curus uiuit 8^ aliaatq) alia prxfert magnifît*“ canz. Et quia inuitati ad hanc comä roganc K uos, uteos excufent coram domino inuitf'“ adeoenam; uerifimile eftChriftü hietoquidt'' lis,qui cum non poftunt damnare dominuoquot;“* uirantem,nei$ coma,ad quainuititur.tam« ““'
-ocr page 469-A TrinitAtû. 441 *$Mç alias res preponunt domino ac cœnç, K “‘•lire recufant.Tales inuicatihodie funt, g pro Pquot;fpriuatacommoda negligüt Euangelium, ”«quia alias fuis iuftitijslaturi funt.
. “ÇcitaqjeftFortunauerbi,quod cum nequeat quot;»ptobari à nmltis,tarnen propter priuata coin '’'Oda aut ^pprias quafdam iuftitias negligitur.
PorróEuangcIium pratfens triplicium homi jomreeufantium ad (oenäuenire , mentionem ”;t,Primi funt, qui uenire reeufant propter di ^quot;»item amp;nbsp;poifeifiones augendas^ Hi enim uil ’oitmerant, De hisfxpe alias meminitferiptu ’.tum docet de impedimentis ad recipiendum y^Dum amp;nbsp;cöferuandum ,qu£ ex ftudio pecunig ‘0 diuitiatum K potentiat proueniunc.
Meritoautem prxponuntur hi reeufatores ®o«alns, quia ftudium diuitiatum ficut Apo-O'usinquic adThimotheum fexto poserions 'P'ftolïe,radix eft omnium malorum,8f facit fu 'quot;feftatores idololatras 8f à fide abducit.
. *'tm^cillimam prebet ftudium pecuniae,fu Wtoribus occafionem, aut non recipiendi, ®”ï*g'igendi uerbum etiam fufeeptum, quare '’O'neonuenienrer dixit Chriftus Matthæi delfquot;'?.quot;?'’“'Amen dico uobis:Diue$ difficile in-O'bitinregnumdei 8fc.non quod impoffibi-
.quot;.unde amp;nbsp;Chriftus correftione adqcit; Apud t !?!quot;*ƒ’'®c impoffibile eft,apud deum autem Oh '..’ƒ'*’” omnia. Verum hoe horribile eft, quot;nbsp;oddiuites4tqjnjiomogs^ quiftudenr poten-
-ocr page 470-44«
ffDotMiwetl J»
tiacKdignitatibus.etiatnubi uerbumrc«pef5f( tarnen effe infrugiferos agros, hoceft, qui tan' turn audiunt uerbum uacuum SC inane, quod ^pter fpinas illas SC ftudia huius feculi in diuquot;'' bus fuffocatur.tcftc parabola de feminantf.Mai thzi decimo tertio.
Secundum genushominum recufantiumu^' nircadcŒnam.eorumeft.qiii propter iugabo' umjioc cft,propter curam uiftus, negügunt’“ paratam ccenam uenire.De bis propriedo«ttJ piiefexto Matthji.miiltisargumentistefertuin, qug docent curam uiftusnö admitcere uerbunigt; Aitenim ibi Chriftus.ubi fuerit thtlaurusutft'f' ïllicerit SC corueftrum» Item nemo poteftdun bus dominit feruire 8Cc, Et quia Chriftus May thzi.vi,capite , ita diligenter de cura pro ui”* abneienda monet.igitur oportet curaiHapf®' fundcinhxreacmentibus hominum.ficutSCf^ uera inhxret, Nam quis non ludicathon^® ' fimumetfe curareprolibcris, coniuge,fa*”quot;^ 8Cc, Collige itaque exhisSCfimilibuS argy anentis,qux pro fe habent homines uiftuscu^ on,du(9is3b honeftareSCexipffsnattirjIcg''’* non tlîe minimam occafîonem negligendi ^'® nam hancipfam curam uiftus, quippequsbo' ne da tem excufanté curam illam habet.
Tertium genus hominum efle poteft,4 ad ccenam uenire derreftant,qui cura dome» ' ca SC rei familiarisabftrahnnturauerbo,qux^
-ocr page 471-A^rinïtiitit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;445 'quot;‘'n non honeftum effe putet uxo rem duccre? 'n familiärem turare^Kc.
Obiedio, ijjA‘omneshomines tribus illis impedimen • netiti deiinentur, quis ergo ueniet ad illam *ni? Fruftra ergo eoena illa parata eft,
Refponfio.
VtmaximefaturülÜ uenciesnon ueniunt ad M'aumiHamcœnam,tarnen funt,qui ueniunt: quot;nirumfamelid illi amp;nbsp;pauperes peccatores.dc WusCliriftusIoquitur Matthati quinto.Bca-puiefuriuntamp;fitiunt iuftiiiam. Item fendune 'ïaaillaadrefrigerium egere Hiueniunt ad '®nam amp;nbsp;fruuntur huius eoenr del tqs ad tran-Wlitatem eonfeientiie amp;nbsp;ineffabilia gaudia.
. Alijinterim, qui ad lianectmam uenire reçu-’'’•ii»fto dei iudido excæcantur adeo, quod oe Wquidem illis guftare de haf cocna. Exem-I'mi habcsinludaris .quiinuitati ad paratam Jnc cœnam,uenire neglexerunt, quarcetiant Wum fuit ab illis regnum dei,SC datü eft Gen quot;‘»u facientibus fruftum eius, Matth. xxi .hoc ’äiredpien tibus o bla tam gr at ia m.
Summarij loei.
* Euangelium, regnü dei, gratia Kc. qu» hic ^nriftusecenäuoeat paratä,non eötingunt no-“‘’proptermerita aut opera noftra, fed gratui-*'gt;gt;Ëilenim parata ceena, tantum ut nosinup
ƒ A
-ocr page 472-44^
tjf Dominied. I.
tari ueniamus Si dclicnsilliuscornxfrujinuf' t Maxima pars mundinegligit oblatumE« angelium, idlt;p propter priuata commoda taO' tutn,quae ramen honedatis aliquam (pedéftt' tendunc.qua negleélorcs illi fe excufare moW turned fruftra proprer hypocrifin.
5 Hypoctitrrecufantesuenireadca:n»n,/‘’ ram uocanribuSpraedicacohbusaliquo rnoiio fe excufare poffunt. Nee quicg contra poffui'* prædicatores,nifî ut domino renScientrefpoquot;' fa uenire ad cocnam nolenrium. At dominuKlf quiperfpicit hypocrifîn in corde, qreKpol^d hypocricas iufto fuo iudicio deferir aertijdr-4 luftum judicium Dei eft, ludafOjbyp^ tas nolentes uenire ad ecenä deiici,8J recipiC'® tes peccatores ex mifericordia, ad RoinW*’* undecimo.Matth.xxi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
De otcdfione hoiiemi Eudngel^ gt;nbsp;Occafiohodiemi Euangelq trahiturexui»’ illius.qui menfg aeSbebat K dicebanßcatuSi]'“ manducabiepanem i'r regnocpIorutn.Sicr'’quot;^ omResex natura defideramus beatitudiné,*!“* abfentem cupimus, oblacam uero contemni' mus Ftbuieuotorefpondet nunc ChriftuJ.ßlt; quente parabola,ueducar illumi ad uerbumK picndum.in quo uera beatitudo inuenitur,
Homo quidam crat» EXPLICATIO PRIMI toet ^Primus locus definitionem eötin« t Eu’''
-ocr page 473-A Trinie^tif « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44Ç
?''H,quod nihil aliud eft, quam corna magna parata,ad quam uocat Deus n ulios.ut edanc ^bibant.hoceft.accipiant duleiftimos Euange Wtui, uanquillitaiem confdentix, paccm, ÏMi Kc.
Etefthxedifïnitio Euangelq ex primo hoe '0(0 apprehenfa,plena omnisconfolationis.uK 'óint adflidi 84 miferi petcatores, qui non ha-«''t.utliuftitiam propriam.uel opera,quæ op-Ponant domino: imo fi taliahabercnt.iatnë au* iliunt Icia Si parata hac coma,nihil amplius re* ^“in, niG ut nude ueniant, lllis itatp adflidis SC quot;'feupeccatorib’ proponiturhiegratuita çœ ''i.Sratuitü Euangeliü, tandë K gratia gratui* ’’■ Quiainqt bic leruus ; Venite,parata funto* ®niiKc, Multa circa hunc locum dici po (Tune '^Præparationibus uanis Si inanibus. Item de '’»h parat» comae, q mifericordia Dei eft.non ’Prfanoftra. V alët hic quoep propter imperitii ^“'gustommodius inftituèdum, rimilitudineS quot;'l^enus. Quemadmodum enim ab omnibus Mcaretutftultus.quiin Khenum aquam de-WJtt.aut ad fummas diuitias uitrea quædâ me-Hquot;a,aut ad mftruétiftimam canam fercula ali •
^jP' ha bitftultus iudicandus eft, qui ad para-WimäEuangelijcanam, parat aliquidde fuo Mfetre^um dia nobis adferat,non ipfi illi, Homo ille, Deus eft pater,qui ad Hebr,i, ex-jftinis temporibus.hoc lt;ft,fub hac coma,nobis locutus eft in feruo fuo Chrifto, id eft, in con-
-ocr page 474-If DomiwdA,
44lt;
temptaSf humili perfona coramoculis homiquot; num,ad Phili. n, Qui tü efff t in forma DóK^' femetipruminaniuu forma ferui fumpta.
Coma hicc aids arep alqs nominibus appeH’' tur in prophetis.nunc padtum nouum,nuncf® dusnouum.ut Ezech.xxxvi. nücIuxmagna.E' faiz.ix. Apparate uerbum,gratia? amp;nbsp;milericof' dizeft. Nam hz funt huius torna?caufz.quam SC diligenter meminit Apoftolus ad Eph(lilt;lt; lt;nbsp;K ad Roma vinJx.xgt;xü
Cocnatn raagnam.
Vocabulis tanz paratz exprimiturgraluW Euangclium.fignifitdturgratuiti effeftusE»’quot; gelq.gaudium.pax confeientiz. trSquiHitasS^^ Coenabreuiseiïe folet: Ergo EuangeliiimoccJ fio eft tantum. Coma parata non facile reftaurt tur t Ergo apprehendendum eft Euangdi»®'® tempore. Coma fequiturnoxsErgoquinT' gunt Euangclium.extzcabuntur.Magnaappt' latur hzc coma, refpeftu legis, quz trat patua coma,pro certo populo ludaico. Euägdiett®' na magnaeft.
Etuocauit»
Ex gratia. Multos.
Refpeffu ludzorum ,quiprimi uocatifunf. Hi cü uenire reeufarct ad coma.ectpit lizccttaa ^ Rngulari K peculiar! ludaico populo appaj* ta,fîcti uniuer/alis amp;nbsp;cömunis coma ji omBi# ■
Mifitferuumfuum.
-ocr page 475-A TritättdU ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;447
Non (licit feruos luos.quorû homo ilk muP •os mifit Tub lege admoncns 8( inuicans ludsroJ ’dparatam canam, Seddicitfcruum.utinttlli-gas Deum pattern nouiHimc inuita(Tc ludxof Pttfuumfihum.ad Hebrp.i.
Hora cœnæ.
innouidimo tempore,ad Hebrj.i.Eftantem quot;ouiffimum tempos,quodpater fibi in filio pro pofucrat fecundum prxhnitioncm f«lt;ulorumlt; ’dEphefi i. HicueroChriftus adhucinuiwt ad tœnam ufq; ad extremum diem per prædicarq ’fsuttbi tedaceaiUa uaicula.q, ad Corinth, liq. Koram ecenx Apoftolus alias picnitudinc tem pods,alias prxflnitionem feculorum, alias no-uifiima tempora uocat.
Inuitatis •
Petprophttas.
Venite, quia iam parata fünf. ‘ . Adhortatio. utueniät ad tana,ad quam in« oitaii étant ludxi per prophttas.Obferua nihil ^lopliusrequin a ludxis nid ut ueniant.Et quia oudumucnire poftuIatChriftus, tacite oftendit omnemconditionem dignitatis aut operum, mhac cocna txcludi. Magnum pondus ineft tobis,Qiija jam parata funt omnia. Habenc tnim lingulx uoccs (ingularem cmpliafim.
Et cœpcruntfimul.
EXPLICATIO SECVNDILOCL
^ Secüdus locus defetibit impedimèta amp;nbsp;eau«
-ocr page 476-lt;4? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4J[Do«?«tf4j,
fas reeufanriu Tudçow ad nuptias uenire.Etqn^ qui triplicia funtimpedimctaillowhoim.'squot;’' ad unum quoddä genus referri poffunt, hof t^ ad priuataconingt;oda,quxnöin duiliquidébo no uiro laudantur.ficutCicero Iib.i,0fficior*i™ docet. Verü quia impedimenta iHa, propter q“ï maxima hominum pars ncgligit paratam ill’® lt;cenam,honeftatcm,aliquo modo excubuicc® habent •. Ideo coram hominibus ahquid pond«' rispt x fe ferun t,qui aliter iudicarc non poffunG quam honeftum efle augeredignitatem, «f ' derc ad honores,augere bona,curare pro üb«'' K co niuge,agere curamrei familiaris Kc. E’®' ueramererentur diétaaliquam excuf’tgt;f'’f''’ nifi prxceptum effet: primum quacrite regnu® dei.Ec nifi prior tabula foret prjponenda poll’ riori.Nam uillam emere non eft peccatuni,(gt;^“' neciuga bourne mere ,8; uxorem ducerr.
Aft talia opera facere , amp;nbsp;præ ftudioiH®' rum negligerc ueebum, hxcimpietas eM“’quot;' quarn hypoctifiK honeftaris argumentisted’' gbus hypocritæ cupiunt fc excufatosindenu® eolligo naturam hypocritarum, qui fempet®' tuntur fua prxponere uerbo, idlt;:p hontftatisip* cie.Sicenim dicunt.(^^ ||| j)0([^ „0cl^ «till erheb flt;y» Ï’i^^ /vmbïgt;ü ftrfbo”* «reprend. •
Villam emu
Villa curam fignificat augendi honor«,P®'
-ocr page 477-A Trinitätit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;449
’*»t!am.po(re(riones,bona Kc.
Neceffceft*
Excufatioanecclïariopalliatahoneftate,
6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exire*
Exire K uidcre fludii Ö^ adfeftuü uerba qu« ’'ftgt;nturcoraduillam appofitum.
Rogotc.
Hypocrilïs feria,quia rogar.
lugaboum emi.
Hisfignatur ftudium K cura uïAus.
Eo ad probandum.
Probate ftudq 8^ adfcdluj uerbum.
Rogotc lt;
‘^ypocrifis non damnantis cœnam,tarnen ue ’quot;«recufantil. Vxoremduxi.
^ïteutam reifamiliarisnotant,
Acreuerfusferuus,
EXPLICATIO TERTII LOCI.
Tertius lotus docet exem pla Chrifti ad pa J^’ni teuerfi, quid pofTint prxdicatores contra quot;ypocritas, qui honeftatis argumen tis fe ad ccc '’’Wuenire excufanc .Cogere hypocritas exem PbChriftine^ poffunt netp debent,Et fortaffit quot;'fipoteft.quod quidam fimplices prxdicaco* '«honeftate uifti, excufationes hypocritarum ’''ipiant. At Deus,qui intuctur cotda,amp; cut na tUft hypocn(ïs,non dccipitut ab hypocritij «
-ocr page 478-4T® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nomweddt
Quid ergo ad iftas excufationcs facientpi** dicatorcs cKcfpotideo. Ad dotninii reuertipo'' funt,8iqucri de côtemptu uerbi, propones h®' neftatis excufationes.quarum praerextucreduiK Hypotritæfe fecuros fore. Interim propterin^ gratitudinem recuiantium ucnire ad canä.pr^ dicatores non abijeient fuas uocaciones.
Tune irarus paterfamilias,
EXPLICATIO Q.VAE.TI LOCI.
^ Quartus locus iuftura dei judicium prop® nit in ludæos,qui propter prmata commodafi hypocrifî contempferunt oblatumEuangeli' um.Etacontrario mifericordiam Kgratiamd« ob oculosponit in Gentes, quae cum non eflint popuius del ,ex mifericordia populus cieifa^^ (unr. His cana Euangelij grataKfimul iuciids fuit. Pertmet hue locus, i. ad CorinihiosJ. non multi fapientes Ke, Prodeft hie exaggerate Gen lium inÊdelitatcm 81 abieffionem ex .d. C®pii* ad Ephehos. Alicni à Kepubhea lfraelis,àtcfH mentis promiflionis.Item incutienduseft timor Gentibus.iicinflenturingratiamfufeeptpN’i® fi deus naturalibuS ram is no peperceric, nec inquot; fnitqs parcel,ad Romanes undccimo,lié adhot tandæ funt Getesadgratiarum adbones prots ta gratia.
Dixit feruo fuo,
Chriftus adducit Genies. ad EpIiefioS. ij.nunc
-ocr page 479-A Trinttaùsgt; 49 tis?*” Chriftum lefum uos,quiquondä era Chrift^^^***’^’'®^’*’*^“’^^’^**^** ^*’’ ^^quot;g“’”®
^populo ludako. Cito. tiÿ''™quot;**’quot;”’ ‘««’’poï’s^onimtndatmagni
InpIateasSC uicos duitatis«
Sine refpefm loei. Oblerua in duitatis uolt;c ''•'phalïm effe.ut Rias quofdam ex ludæisfcrua Me quibus mde xi.caput ad Romanos.
Pauperes ac debiles.
Wrefpeótu perfonarum. Paupertas, debili Maudicatio K coccitas infirmitates funt tam '®'^potij,quain animç.urgétes ad canSuenire*
Et adhuc locus.
5^aEuangelij nunquamtam multos ad* ®ittitadfe,quin femperlocü adhuc habeat.
Exün Ilias Ü'fepes.
Hocïft^adGentts.quænon funt in plateis tl wdsciuitatis/edextra ciuitatem, alicniàRepu “icalfrac!is,ad Ephefios.h.
EtcompcIIe.
Comptllere non eft hicuiotentix uocabulS ^uod gladijs aut armis fît, uetum uerbis. Et fî-cut Apoftolus inquitad Timotheum.ii'q.epifto lï .ij. Ptlt;edica'fermonem,infta tempcftiue K in *™peftiue,argue jncrepa 8fc. Et Matthatus ca-pi.v.Setmo uefter fit fale eöditus« CofoUtotiuS
-ocr page 480-in Domi«if4 «11» locus pro peccatoribus, quo fcianc ft à ChriftQ deonon pellipropter fuam infirmitatem.uttt' iam durioribus uerbis cos cogi udit, quodamP do ad Euangelq cecnam,
Dicoautem uobi's, luftum dei ludicium in negleCtoresEuagcIij« Quod nemo uirorum illorutn,qui uocati funt,guftabit.
Qui uocati fucrût ÔC uenire rccufauerunt. Gu (tabu, hoc eft, ne minimas mex cœnæ delude fentict.Vocoaiit delitias ocs illos frudus.quo^ confère credcubus Euangcliü.qualcs funt.reni» (îo peccacorü,pax eöfeientix, gaudiü jpterpl* catü patre amp;c.Difce hic, quale ht ludiduimpw' rum,qualcs pœnx.nimirü nö guAare ne^fenP' re Euaugelq fruc'fus.E contrauita xtcmacftiH josguftareamp; fentire.
IN EVANGELIVM DOMINICA .11. A TRINI-
tate,Lucx cap.xvi,
Ihil dlAicuitatis eft in hoditmo E“ angelio, modo fcias hic duas in*' quales pfonaseöferri. Altera dint* eft,altera pauper. Altera jipterptS' fentisuits multa bona in oculis mundi foriuni ta atç beata: Altera ƒ pter illorü bonorü eaten' ham mfortunata aitj infelix iudicio mundi.
Oiues typusiUorum eft,qui in hacuitaprP' pterprofperam fortunajecure uiuunt exitsP'
-ocr page 481-À Trinitdtir» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4îl
feotêDei/ordib’ adhærêtes diuirqs, in quas K tonfidût, quascg Si colüc ut idolo1atr; pro Deo ^ui liberate poieft in neceffitate.Horû frequen 'tsperfonantuotes: Anima habes mukabona flt;po(ïtainannosmultos, requiefee, comede, I^l«,gaude 8ic.Sed magna hpc Si excitas Si fétu ’i'Jseft.ficàdmitns dementari Si captiuari,ut j^fthus.quæ adeo non poflunta morte SC ira b(i liberate, quod fæpe occafionem mortis SC lt;l'uinsirc fe prxbët,quas fequitur tandem non «dans etiam indicium.ficur hic uidemus in ex-'inplohuius diuitis.qui beacum fe putauit in tS hopumeopia.Si tarne poft obitû fiîum.in tarti ’“n' delatus eft tormentis agitandos. . Lazarus acro pauper illorum eft typus,qui in uita prêter uerbum nullaS diuitias habenr^ *11 quas habent,in eas tarnen nöjßdunt.foli uer '’®credunt,quo crigunt feiri cruce Si anguftijs ‘®nftituti,certi in animis.quod aliquâdo fint ha “■utiaternamuitam. Hacfpe fol5tur ft,neep jnUtfe abillaullisoffendiculis abftrahi.qafciüt quot;inceffeglotiflcädi patrêuiâ.extmplo Chrifti P’d K fimul cü Chrifto per crucë glonficari.Prç •nuftiuntSi experiuntureci3 in ipfisadfliiflio quot;ibus.uerbü Si li contemptü,tamc effe fibi uirtu* hm 8i potentia ad falutem.ad Ro.i.Hi quia fe-jlttuntur humile Si concern ptü uerbum in otu-Jishominü.igitur Siipfï cotemnüturamundo, 'lidicancur infelices Si à Deo deferti.Nam mun-™I ocibum ex euentibus ptxlcntibus metitut j
-ocr page 482-494 ^Domimr4.n.
quare non poteft credere illud efle potenriJm!^ uirtutéDei adfalutem omni credenti. Of'tJ autem tam peruerfum mundi iudicium ex in#* lia 8^ ignorantia ueræ beatitudinis K caufarun* eius.Nam beatum iiidicaf mundus.quihicfti:“' da foruina fruitur,qui hit ab omnibus comnKn datur,in oculis eft omni populo.Et quemadma dum tales homines nunc iudicat beatos, üc ^’ trario infelices damnat Lazaros,non ranrum coram homimbus,Herum etiani coram dco.
At fumma hxcimpicta$ 8^ ignorantiaw mundi,fic iudicare de fldelibus.
Stultitia ueroeiï, argumentari inhunemo' dum;DiueS, quia poiTidcc muica, induiturpuf' pura amp;nbsp;byflo.epulatur quotidie fplendide ; Ef' go coram deo acceptus 84 beatus eft diucs.
Temerarius eft mundus,quiiudicatdebM' titudine Lazarorü, quam tarnen non intcHigt'' Itaenim colligit mundus;
Lazarus mendicus eft K hulcerofuJ:
Igicur non eft deo curae.
Hæcmundi iudiciaexpertus eftKChridnl in cruce pendens,cum loquuntur ilIi:Si rex Ifta« cleft ,dtfeendat nunc de cruce. Si credemusci« Confiditin Deo, libereteum nunc, ftuulteuin. EeDauid Pfalmo tertio audiuit: Nontftfpet ei in Dco fuo.Item Pfalmus .cxliüj • BeatuspO' pulus,cuihxcfunc Kc . Refpoudërprjper cafti* gationem : Beatus populus cuiw lt;ft dominui Deus eins.
-ocr page 483-A Trînititlîh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41$
L Difficile eft in tam peruerfo mûdi iudicïo pof '’Piosperftftere.K ut non offendantur ülo iu* quot;'öoK fïmiliter iudicent dcuerbo. At difficili-* ■quot;’'ft,in tam iniquo mundi iudino polTe aliquë quot;tdligcre qui fint uere beati; qm non, qui uere Ws,K quifecus ludæi ignorâtes hune intrllc *im,faiUjeft Cliriftus ülis offendicuIu/Gcnti Jsutro ftultiiia. Vere beatum dicit Pfalmogra wsPfal.cxI. quiintelligicr«percgenii K pau-I*’’«m,hoceft, qui paupçre5 K abicétoS coram ’quot;''ndo^non ex paupertate 3^ rontemptu.fedex ’'''^^Oïftimat.quod habent»
P«rtinet ad illuftranda hæc initium.v. capitis PMMatthïum de beatitndinibus,iibi Chri-^“Jabantitheftde iitriufqjregni beatitudinibus ’'Wat.ideft.mundani K catiorum.
Mremooftendendum nunceft.quädo ma ''''ftinn fieri folcat.ut cognoftantur, qui bic ue ’f^tüt beati.lllud’manifcftabüt perkula mor '’inhac terra. Poft hancuero uitam ,euentuj^ Wcqiietur.Nam in hac uita, cü homines pro-uiuunt,non facile dinofcuntur uere bea-'^onbeatis.Quanquam illi,qui fe ex fauora-,™^rtunabeatos putant.etiam in hac uita prd P^iinpericula mortis,experiuntur quam nihil quot;Wnciain diuitias', K quim non poffinc opes ‘'quot;’Wariinneceffitate.,
, Quiautem hocnon fentiüt bic, tamê in mof JnorajXpoft mortem fentiene .exemplodi-*““ amp;nbsp;Laiarijaupepi. Turn enim beati huius
-ocr page 484-4$Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•[ Domwtcd.lb
mundi, cum hoc diuite damabunt ad Abnfigt;* mum: Pater Abraham, mifertremei.amp;mii' tcLazarum Üc, quibuSrefpondebit Abraham filq recotdamini, quod receperitis bonaueftri in uita ueftrilttm cum uidebüt Lazarum con' temptum inhoemundoS^inbeatum federet finu Abrab;,at9 adeo omnes pios prorumpwi in has uoce$,cum imphs illis ad infernum dein; fis, quorum mrminit liber Sapientiz cap.v- Hf funt.quos habuimus aliquando derifuiiSdnßmi litudinem improperq.Nos infenfati uicamiH# rum xftimabamus infaniam.ói finrmillorumquot; nc honore. Ecre quomodo coputatifuntimet filios dei, amp;nbsp;inter fandos fors illorum SfcNoquot; quod fie ore loquentur imptj/ed ffein confdC' tijscruntadfedi.
Summirij loei.
1 Diuires 8i Felices huius mundi.fruunturf“quot;' mi$de!itijs,in fumma fecuritate.frpeinfuw®® odio amp;nbsp;cötemptu dei, idep ad xterna fuppW’' Exemplar eft huius parabolædiues.
X Pauperes, humileS, infdices amp;nbsp;fonttWP“ in hoe mundo,propter uerbum quod fequûwf in Fumma calamicate uiuentesSfin utrafideam bulances,pofi liane uitam habebunt xternx^ emplar eft Lazarus
Homo quidam erat« EXPLIC. PRIMI SVMMARIJ'
4 Felicitas hxc mundi eft, exemplo huius‘^
-ocr page 485-A Jrinitittit. 4^ Ditisindui purpura K bytTo SC epuJari quotidie fplendidc.Et dicitur félicitas mundi,non quod omneshomineteaex rquofruantur. Repenu Wrenim quamplunmi in hoc miido, qui etiam ipb Lazaro funt pauperiores, nd faite squale* iHi, fed gj banc felicitatem inrclligat 8^pro ucra (dictate prober. Et licet quidam pauperesfint in mundo, tarnen adfedencin aiiitnisillä Felici blê H approbet, fzpe pro fumo bono iudicet.
Achate Felicitas SC res,èquibuïilla oritur,per Ff non Func peccata/ed prçclara Oei dona, qux ttbcntdiâione domini fuburniüt. Idcirco non lt;ü iudicandus hit diues.quafi ideo damnatus fît ^uia iieffijtfe purpura SCbyffo, amp;nbsp;quiaquoti» lt;li( Fplëdide uiftitaiiii. Nam res illæ und cum ui Su,bon«dci creatuixfunt, inufum hominil treat«. V crû ga iftis rebus corde ad h «fît diucs, •ftjs res magis curauit ,qudm deum Ôf uerbum tins,in iftis rebus Fc cure uixit,cum odio amp;nbsp;con-rtmptudei.Qiiare h« rei ut bon» dei créature propter abufum cefferüt diuiti inexitiû. Echût: ibufum creaturatu Dei bonaw, paifirn damnat ftriptura.ubiillis uei bû Deipfert SC à Hducia il-hrii dehortatur.ut Mat.xix.Lad Timo.vi. EccI. lt;igt;i Beatus diues quiinuentuseft’ fine macula SC fi qui poft aurum non abnt.rnec fperauie in pétunia ac thefauris, Quis eft hic, K laudabimus tum.Fteitenim mirabdia in uita fua 8F c.
Cordis itaep appodrio in diuitc SC Rducia in lt;liuitia$,unà cû contëptuamp;; odio Dei in magna
-ocr page 486-4,« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;WDôWfniVrf.tf*
ft cunt ate,duf» fuerût damnaci diuinV» Nî®^ le» res aduerfantur primo peepto priori« M®“’ quod Rduciamfoli Deo tribuit,exdudir“*^ creatuns.
Porrd qu» nune prrmia fequantur i'ia® ' fidelitatem animi ex multis fcripturxlods ^^' tumeft.Sf monetde iHishieeucrusdiuitiJV^ tiifime, amp;nbsp;fi quem lacerent ilia præmia, is«• '' get ab anrithefî ea à uira »terna.quae ertdequot;’ promittitur in loco,qui fonat.Quicredit w® habet uitam æternam .Ilia præmia Lucas hit“ cattormenta, Chriftus Matth.xin.nominatp^^ ratum.ftridoremlç dentium, i’oeeft.uehen't riffimam irrequietudin?conflt;ictiaruni. AI’* titheß uit» æternæ erunt præmia ilia infidel^ ris,lujlus,moeror,triffitia,adfli^io. Apolt;*' ' Nam Deus ab oculispiorum abfterget omnt lachrymam. Sentire pcecatum, mortern,®* ' Dei 8flt;.Etai».xxv,Ec mors deuorabitur, fc®
Pn» ^c.
Di'ues’. .
In uoeediuicisembpaffs eft,q.d. CliriHu«. ues erat homo iHeiErgo a regno dei alien«*’ ■ goacharitatis operibusperegrinuS. ifrn’J’f'ij^ uoxdiuiris resomnes Cognata5,qu«tincf““quot; lut ludunt circa diuitias.ut fiduciain diuit®*i “ poßtio cordis.auaritia Xe.
Qui induebatur purpura»
Notar luxum inperfona dimtiS.qui cufflif
-ocr page 487-A TrinJtdtu» 4f9 P’^ffonâ nullis fumptibus pardt,interim quot;Wh proximum pauperem. A lid» his creatu *»Dei bonis uti pofiumus ßne peccato, Mortuuseft autetn amp;nbsp;diucs«
Quiatotum Euangeliumhodiernum parti-* 'quot;sfuminduo fummaha collatione duarü per« '“''îrum; Akerius damnat*, Alterius feruatr. *^‘’cuit contextum ad diuitem pertinentem prl ibfolucre antequam de Lazaro agam.
^ots pokremu» uit* fini», occafio eft.qua i-'quot;^adreuelationem filiorum Dei.quam auidc ‘’'pedant omnes creatu*,ad Romanos.viq.uc P’km fiant filq Dei Kc.
Diiiitiæ.dum nó angimur motte,uitam pro-* Ponunt,ueniente autem morte, non pofTunt lp quot;tOrenet^àteroporali neep ab xternamorte,
AcfcpuIfuscH.
Diligenter deferibit Euangcliftaomnem e* quot;entuni Sicireumfiantias circa diuitem luden-•w.ut uanicarem diuitiarum ofiendat.qux nelt;j ’motteneep j fepulturaliberate poflunt.
Atqucin tartarofublatis oculis.
Hxcad adfeóius interne confeiendx referenda funt, qux turn primum expendit, quim maleconfifa fit dinitps in bac uita,8i quam nue quot;on poffit ab illis liberari. Er Gentes confdentl imicrcquietamproïummo malo iudiearüt,te-
-ocr page 488-^. ., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Dommuit, i r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 fte Cicerone,qui confciêriam mille teftesuocat jTartarum feu infemum appcllo refpeduuK* tcrcmj.quicquid non eft uita nerna.
Dc cerro loco non poffum line aperte uerbd difpurare.fufficit mibieffe tartarü feu infernum, in quocarnificanturimpif confeiennf.omniir' tequietudme 8f rranquiHitate.
Cum clTct in torracntis.
Tormeta uoco (ïmplieiteromnia ca, quequot;’ funt in uita atterna.ut cruciatus,anxietatlt;s,in9( tudines, intranquillirate», ploratum, ftrido«^ dentiunl,lu^luln,lalt;llrylT^as,adfl^^llonc»,(rdi'' rias, priuan facie Dei, fentire mortë, peccatuquot;’« irarn Dei/aranamamp;c.Qi)çomnia fentientee® feientiçimpiç. Neep hicimaginabimuraliquw rerreftre, Vt enim uita {terna eft ultra omnt® humanum captum, aut Humana omnia, Mir^i xq. Cum enima'morruis refurrexerint.netptó' trahent matrimoniü, neque nuptum habebunf amp;c,hoce(l, nihil terreftreaut carnaleeritinui' ta (cerna,ita 8f rormenra ultra omneni humt' num funt captum.
Vidct Abraham.
Vtdiximus hfcolareferëdafuntadadft^^ tonfcictij.Videt Abraham,id eft.cogitardtM* Abrahx, quam habere debuit diuci inhacuii’* exemple Abrahf.
Eminuf»
-ocr page 489-A Trinitttîi » 4*1 Sint fpe aliqua prrfidrj. Nam hoe eft, eminuS uidtK.
Et Lazarum in finu dus.
Sinum Abrabprede dixerij uitam {ternam K 'litqm d eft in illauita, ut gaudiü.tranquiHitas ^ffquietudo confcientij.uidere faciem dci Kf.
Videt Lazarum m finu Abrahp,idcft, cogno» “''Lizarum efte in uitarterna,amp;frui iliius dc-wijs,exemple Abrahæ fidelis.
Cenum eft ex exemple huiut diuicis fenfum quot;iquem mortuis efie poft hic uitam,amp; ficut hic ^'“»(entit fua tormenta.ita pies fenurc fia gau quot;^ S^ uitam rternam, in qua S^ propier fidem plxlormierunc. Kcuelabitur autem uita atterna i^nouiftimoiudicio perfefte à facie ad faciem . quot;''utSiiudicium SC termentaimpioruni,qui in quot;’^delitate obdormiucrunt, manifeftabuntur ’Pestius amp;nbsp;hornbilius in die iudici).
Quiucro negant mortuis ineffe fenfum,illi aut quot;sgabuntcxcmplü diuitis,aut probabuntexem P'wndiuitiifigiiifïcatoric diétude fcnfibilicatc iniudicioprimum prodicura.
Et jpfe damans.
Adadfeflm confeientip refer hoc clamare,$ wdiuesadfedut fucricin fuaconfeientia .qua-I'lt;lamaret,
Pater Abraham.
Kidicutum eft diuitcm nunc pcterc ab Abt** s »1
-ocr page 490-^ Dowwcx.iI. ^^: hamo folatia.cuiusfidëin hacterra nScurauit apprehendere. Ridiculumquo^eft foIatiaiLl zaropctere,qu(niin uita contempfu.
Vt intingat fn aquam ƒ
■ De cruciatibus confeientiat bic agitur, idea per aquam nihilextemi hic intelligi debet, fed refrigenum coofcientix amp;nbsp;liberatio à ciaciiti' kus. Alludit Chriftus aqua 8i lingua ad homi' remfiti prepeinodumcnccatum, quirefrigtiij gracia,aquam petit.
Extremum digiti fut.
Agnofeitdiucs in confcicntiafuamagninidi' nein gaudiorum in uita xterna.ue cedar ßbi in* uari porte/tiam minima uit; jtemç partiodt* Quia emeior flamma hac.
Apertus lotus monuos impios feniirefuator inenta.
Dixit autem Abraham»
Id eft ,tale refponfum Abralix feniit diu« b fua {onfcientia,uci He loqueniem Abraham.
FiliV
Notai bic uocatiuus aliquam commifeW'** nem.quam facile admittent iaortuispgt;l\^'**u* lis fenfum non adimunr.
Recordare quod recepcris.
Felicitas »undi,quia camalis eft, 8^dut5i «*•
-ocr page 491-A Trimet#.'
tumdonfcfumusin müdojdcircocarnaliafu» ifinudanaiantum premia habcr.
Et Lazarus mala,
Felicitas feu bcatitudopiorum,quia no (ft dlt; hoc mundo.igitur in hac uiia fere nulla corpo-'aha habet pirmia,amp; ß que habet, tarnen cru-(titAafuni.Poft banc nero uitam,primum in « diplont premia piotum cumuiofe refpondtre pi Kadperpétua gaudia.
Nunc autem hie folatlo utkur.
Actepic premia uetebcatitudinis port bane t'tampcomifta.SoIaciQeffeâus eft cuitppcrne.
Tu uero crucian's.
Crucian premium mundane félicitatis feu heatitudinis poft banc uitam. Et eft cruciatus cf Itftusinferni.qui opponitureffcâibuSuitp jtee »x.Etctuciaris utrbum fenfum aliqucm mor -•“« tribuit.
Et fuper hxc omnia.
Docent bec fequentia pofthanc uitam non re *are mortuis panitentiam, neej quiequam prj hdijillis expedaodum à pils. Damnat bic locua •apifticum purgatorium, preterea monct in fv *ltniortuos non damnari poft liane uitam.
Nos6Cuos«
Emphatica pronomina, Hutus» Atcömodat Euagebfta fe.ficut 8lt; antca dixi,!« 2 •'tl
-ocr page 492-4^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IlfDowinje^.H.
hat parabola, ad caprü noftrü. DcfcribiKniWi: inrerft itiu inter pios K impios, quad inter ill«* murus quidam fît aut uallis,qui eoS feparet.
Hiatus eft executio promilïionis de uita nd na ptjs,amp; detormentis.tmpqi immutabilis.
Qui uolunt»
Et uerbum uelle tribuit monuisfenfum.
Rogo ergo.
Quimortuis fenium concedunt, binon mid buntur diuitempro uiuisorare. Guiemftn' fum coneedit mortuis, is adfedtus illis non at*'' inet.Eüi^ hxcoratio diuitis uoturn perturbai* confcientix,ut refîpifeant alii,8i non conrénaid uerbum,cum offertur illis audiëdi iHudocuü***
Mofen amp;nbsp;prophetas habent.
Hoceft, uetus amp;nbsp;nouumTeiïamentutil.d quibus uolûtas dei difcenda eft, amp;nbsp;ne ad locum eruciatus fratres tuiperuenianr. SitSdiriftu’ in loannedidt:Scrutamini fcripturas,Mul»d® eet hoe refponfum : Primumaolontatem dd non eiïe difcendam à mortuis.Quemadmodui'' amp;nbsp;Mofes prohibée Deute, decimo o^tauo Ne? qurrat quis à mortuis ueritateni. Hocenimabj ominatur dominus Sic . nee fine eau fa, Eft cm ferutari uctuatem a'mortuis non efTeconttH' rum uerbo, id quodpeceatumed contra fo“quot; dum pr»eepium.
Item fcru tari ueritaeë à mortuis, eft aliam«®*
-ocr page 493-A Trinitittitt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46Ç
Poncre.quam pracdicatores, per quos deus uu'* Muro pndicari.Nec refragatur rxcmplü SaU “i'l.Samuelis op. xxviq, Qui reieftus à domino amp;nbsp;plane impius in corde, prafidio uenehex ^muclem prophciä exufeitarit à mortuis, hoc ‘ft.perfonamquaridam uoceamp; facie refetetem ^tnuelcm.
liem docet hoc Abrahc refpöfum, prpter fcri Pturn uerbum non aliud expeffandum ne^ au-diendum elfe, ne fi angelus aut fpidtus à mortu •stefutgerct.
htm monet puIironesiUos fpiritus.quos tx-(ogiiaiütPapißj mcrasfatançimpoftuias eile.
Non pater Abraham.
Atgumentaiur diues ex fuis adfeftibuS, qui M ipfe in uita non curauerir Mofen K ,pphe-’^ita Kfratres fuos faôuros credit, pofte aut? “feiuuari, fiquise mortuis ad cosmitterenir. ''S^t fatan iplum diuitem.ut contra apertâ Ie-8'min Deutero, de non inquirendaueritate i ’’'ottuisJoquatur.NeC mirum,ut enim diues in ‘quot;’sfua adfeftus fuit, nee uixit fimplici uerbo Wntentus,ita poft uitam loquitur atqj fentit.
Si Mofen.
Egregia uetbi comendatio,quod qui non Cu Mt,aut [pernit,aut non uult uerbo contentus ef kn fane nullis alqs mtdns adcredendum uel ad Jgt;f(ipitndam ueritatero mouebitur. Eft tin uet ^»■nOcinoncxiguum medium ducendi aduc* 8 v
-ocr page 494-4« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I|[ DomtW(4.Iir«
rnatlt;m:quipplt;potcti« Óiuirtusdci. ad RoM nos primo.
Reftat nunc alttram huius Euangtlq perfix nam traftare, 84 contextum ad liane penineg' icmabfoluerc.
Er at au tem quidam mendicus. EXPLIC ATIO SECVNDl LOCI.
4 Secundus loens,in quo ueiiit traftandap^f fonaLazari, proponit nobiscboculos uiu«« quandam imaginem in Lazaro, omniumpio' rum 84 iftius fortunar, quarn experiuntar pgiquot; hoe mundo.84 pofthancuiiam. Qui exemplo Lazaninhoemundo ealamiioü fuut ,84 tal«!i quorum deus uideturoblitusefl'e.auf quibuUp paret deus i ratus. Verum h(c iudieiomundi wi gna non perturbât pios, qui feiüt in truce ipf*® glorificationtm eonfepuitam effe ,84fep(ip'‘* premia habituros poft liane uitam m xitf’ uita, ut aliquando perueniant in finum Abral'ï' Nonqa calamitoüaul miferi funt.fedquiau«' bocredunr exemple Abrahar, quod uitam x'‘' nam feufinum Abrabxexpromifrionc,«!«!'’ certo cognatam habet.
Imprimis itaep expiieanda ueniunt int”* ri perfona, qu» in hoe mundo piorum Ww*? ft. Deinde qu* fint futur* poft haneuit«quot;** licitatispiorum eaufx.Teriio.qu* fint illiuSquot;' lieitans premia. Venitamp;ï patiennæexemple® in Lazaro obftmanduro.qui nô legitut uHo n'«
-ocr page 495-A.Trinital'tSt 467 '^’Küuiti fucccnfuifTe.uel tlli improperaffe diui-’^ï.üelinuidilT« diuiti de diuhtjs.
Mendicus.
Mcdiciiaj una tft ex rebusEuSgclq cognattf.
Lazarus,
7PUS omnium piorumian in hoe mundo, Wiopofthunc mundum.'
Qui iacebat. ^ypotipofisfelidtatis Lazari Jaccre exuemi ’''itmptüs uoxed.
HuIccrofus« ^OC uotabulo notatur «ux Lazari amp;nbsp;exag-cruds magnitudo.
Cupiensfaturari.
’'lóntgligrt Lazarus quarcunep uiflus media, ''cntetDtü.Innuit tacite Euïgelifta mention '®Katïi,quodLazarofruftüpanis negatufit.
Sedty canes*
) ^*c adduntur in confufionem diuitis.Euar» mtminit infeUcitatis Lazari, non ui m«i .'quot;''«uctjedut condinontm piorum in hae ^’oftendar.
Accidit autem ut morerctur. ^Wmottem iiur ad gloriam K iudicium.
Infinum Abrahæ, •n wtS (ternam.inqua exemplo Abrahx pa '‘^uitft pater credentiuMÜhorum omninat
-ocr page 496-4lt;3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;|D«»f»f« 411»
rcdpiuntur pH fanquam in (Ïnum paftmum.
Accommodât fc noüro captui ÊuangeliftJi Keliqua fupra expofuimus,
IN ËVANGELIVM DOMINICA .111. A TKINITA' tis, Lucx.xy.
TNhoc£uai)gtlio pomtur nobisobo«' losinligne exemplum manfuemdinis beneuolctit Chriftierga nos miferuSP*« catores Si oues perditas ,quibu$ folühol Euangdium m foladum proponimr.Nam phJ' pfxi ^fenbj proprijslurtitqsexcarcaii.nöniO' do non participant cum hoe EuagcIio.Wptol fus non incelligunt illud.imd turn uidcntChri' ftum peccator^bus impartir« luum EuangtH' urn,murmurant H mutdent illis graiiam.
Conferunmr aurem m hoe Éuangclioduo bominum genera: Peccaiores Si PharifpW'' narij, qua cqllatione apertum fit, qui fint pto' prie,ad quos Euangelium atqj adeo ChriH^ pertineat. E contra,qui fint, qui illud cpitwnïti alijstj de uera iuft itia inuideant.
Haceduo hominum genera perpetuodutJ’'' in Eeclefia.in quaprgdicatur Euangelium. PI]? nfxicredunt propter fuamex kge luftinamƒ adChriflum pertinere.putantCliriliuniMdn' am,6c uirur» bonum Si iußum,in lioc uenmrUi quo confortia bonorum Si lunornmfolaiiiii' tct.ample^tatur Si amet, q quia non facitOf*'
-ocr page 497-A WntMitt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;469
^gt;i!,id«o offenduntur Pharifaci,K îudicâf Chri-(tum talem e(Te,quibu^ cum uiuit gt;nbsp;Qualem uequot; ’onunt iudiunt Chriftum, taltmïftimantôi iloftnnam.
iichodit iuftitiarii fiiam ex humanis Ïçpe tra-liiiionibuSkquenicSiuftitiam, quiauident pad J’tf'fiuangelizartf.Sf communem turbS am-ftói Euaugelium.offendûtur, nee credere pof ''gt;11 Euangclq dodlrinam.quç hodie pura doe# ’“Vtfcafufpicione alienam.
^nturauiem phanfaicumhOcoffendieuiurtl htiditnuniex ignorantia ucrbi tcOantisde offi '‘oChriftifeuEuangelq, quod pauperibus^-gratia, 8^ quo i non babentibusadducit '’ona.tefteEfa.tap.lxi.
, ^dhocofficiumreuocatChriftuï Phanfçol quot;’''odierno Euangelio ,'uf recédant à pernerfa ’“oiudilt;io,8( Chriftum non ex commercio aut '*'^onis,quibus cü uiuit.æftitrent, fed ex offi -*|“.tl«öd in faiptura expreffum eff, amp;nbsp;promit* quot;vpauperibus, tanquS perditis ouibus. quaï ®P®nlt;t Chriftum ex officio adduccre.
’K hodie,fi iuft itiaiq 8 fuis argu m en ris c ratia 'SiudidodepromptiS.uerterent ocülos aduer “McijSi different, propter quos pr»cipue ue P’dtChriftus, fortaffismodeftius ludicarëidc P^a doftrina.quampeccatores iia amde ar* 'Pinnt.PfudciesuerohuiuS müdi faftidiUnr.SiC *J’’gt;iifuneftdeO,ut fapiennä fapientO perderet *ptudtntiainprudcii(ü,£fa.xxix, Vip ftultitii
-ocr page 498-4,0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,tW,W«.Ill_ ^
prardicationis faluo? faceret credetes-f jÿ hue primuni cap. ad Corint.i.epiftO' ’ Lyji) hue debet Apoftolus ad Ro.ix.qui ®®? ^fJ nam iuditiä Si^biracem IfraelitasnoM ^^^^ij pulü dei,ne^ ut^ximiores fint ChriftM .^jj/ ge iuftitiS habet.ER enim mifericordis y -^ fa elc^ionis, ex qua K Gentes “®^’ j ^jpii' hoceft.miferi ac nudi peccatores.nuH» P‘h am iuRiciam habentes. Hi inquain ^^,J^i catoresrecipiuntura ChriRo, eiiillisd»''^(j, ChriRus,propter hos fe ueniRe teRatnrJ*(j, «busparabolis.EthiagnofcuntChriftu/. jy giüt ad ChriRû^credût illi 8fc. nullis pf^P.^jn Ritqs,nullis operibus impedici,qui Chrift'' ^.^ ex rationis iudicio,non ex confortio, nó cumludentibus euctibus iudkät, fed «’' ,*'.|.(({ ^clamante philanthropiSChiiftineffli'’'’^ qeientis. Appelläturuerohimiferi P'^®L(|i quosChrift’ ex fuo officio recipit,ouesK0),^f( nij pditac.Vtem ouisin folitudineerta5,c* ^ dire ad gregemaut paRorem fuunS P”“ ,j,) drachma amiffa ad priRinum fuu po^^'^fj/ peccacores nöquzRtia ChriRopaftore» '8 nmo poffeffore in fuis peccatis perirtcoguquot;’ ’
Verum 8£ reperta ouis à paftore.mand uit. Et drachma reperça, manet drachma-necconuerii qiiidemad ueram ptmitentia®^ totam fuam naturam exeunt, fed femptt m. tient infirmi . Sfcpe/tiamrurfusaberrini. tarnen a' paRore reinueniuntur, Vtauten, o
-ocr page 499-A Trfnktittft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;471
‘Mtabtrretrurfum K drachma fenS per dat, a-hottet paftorem rueri ouein.K Mulitrem eufto ^’drachmam.
, ^UTj adhui aha d naruraouis K drachme 8C Wdrcunaftantihcolligi pofTunt .queopnme Wrant ad miferos peccatores. Sic ouij firn» Ï** animal eft Ouïs facile aberrate poteft.ouil F’tièstft,ouis omnium animalium ftulriftima, *®«Plini,li vin.ta.xlix.Outs agnofeuntuocent quot;*'Pgt;ftorii, facile fequütur paftorem Sic. prachma nummus eft,qui per multorum ho quot;'quot;’um manus uolitat.à muleis iudicatur.effigj-*quot;lt;^gt;ii domini gerit,nô hbenter amitrirur âfuit f^ffelTotibus.amiffa fummo ftudio inquiritur* ^’n quefîta obducitur rubiginc K retitur.
^».icfumait fmihg iutpitiioU amp;■ tur ni itimorihuf «oahHlii hic uUtur Chri-ßi«, qui funt ottif ZT inchmd»
. Parabole,quibus hic utiturChriftus fumpt« “’''ânoftranatura.Sicenim omnes adfefti fu-quot;quot;JS à natura, ut cum perdiderimus aliquid, fît '«imilludqualeCunc^.folemusaliarum rcium ’’nniurn obliuifci, que adhuc faluasà petdiquot; '®ac habt mut, K hoc ipfum, quod amifimul « pigentiftime querere, À ex repcrto,quod amif .quot;’n trat,plus gaudlt;re,quàm de reliquis omni« Jonnis,que non amiferamus, ,’twuruero Chriftus in hac parabola ouit K a^ineuoabusSC non gramonbus^ut often»
-ocr page 500-471 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HîDowimV^.iri»
dat ca maxime docere uulgus ,quxaauiliigt;‘'^ rebus (umpcafunt.
Summdrijltti» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
I Euangetium miiïum eft propter pe«aio' tedantibus id ubiep prophetit, adeo^ idip“'^ Chriftoprçdicâte.boclftum nuncium tu»’“' dfunt pectarores,atceduni ut audiantChrift» 8i oblaram gratia. Efttp bic lotus impulßu’^ fapectatorum omniüadaudiendü Euangd'“' Z Chridus accedentesadfepeccatortSbtgt;*' uolëter at benigne accipit,84 hot faatexfuo’ filt;io,ga minuseft ad infirmes peccatoresb xlq SJ.Ixi.K commendat hit lotus phiUutw^ piam Chriftierga petcatores. Verumiuftquot;™' quia propter fuai iuftitiaJ, ftatuuntex »‘”'. Chriftum ad fe tantum pertinere, alitn*’ latis operibus.inuidentnudis peccatoribuSP lanihropiam Chrifti. Et quales huiu$ Iq pharifji K fenbp font, tales funt omncsgt;“ tiarq in mundo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
j Officium Chrifti cft,qu(rerc amp;nbsp;fufeiptf^P catores,amp; hit ufuS eft utriufep parabolp nbsp;nbsp;.
4 Reftpiftenria d peccatis ad Chridu» P rem, gratiftimuDeo opus eft, fuperquote angell in trlisgaudcnc.
Acccdcbantautcm. , EXPLICATIO PRIM'I tOt-Jgj ^Primus lotus continet accelfione»?“ j, norum K peccatorü ad Chriftum. uitatoria: caufse necedario prxcedunt ’^'
-ocr page 501-A Trmùiüit.
47»
ti«m illamjnquirtndx nunc cauf; ueniunt.quc idtgtrut pubheanos K peccatores ad Chriftii. ^»ufacitatpacceiïionij funttrumor, fama public ‘1 illicit pbitanihopia Chrifti, pdicatio: nreeffi ’’surgtns, hoc eft, cognitio peccatorum fupra '»odii omnis intranqutlhtatis plena.Sed quis tu ’borique fama, tandem quae publica de philan ’quot;tropia Chrifti prçdicatio tam potens effe po-
i AUï ualucrit peccatores 8^ publicanos ad wiftumadducereïR.efpondeo : eafuit, quam cap, Ixi.fcribit,8iqua Chriftus in Matth{o ’gt;pitc.xi,repc(it,Paupcres1aetum accipiunt Eu ’''gdn nuncium, id quod in prophetis promitti ''*',Efa.lxi,6{,xli.ca.ubificlegitur:Egeni K pau P'f« quiruni aquas,K nonlunt.fitiexaruit lm S^*«orum.Ego dominusexaudiam eol, Deus rjtlnó derelinquim cos S^c.Ezechea.xxxiiq. fwudtabo fuper ca paftorem unü, qui pafcac Vetuum meum Dauid.boc eft, con tëp turn co mundo Sic. Has ^milTiones cum fafto «X-! uv ®’”®’*’*f**quot;* fp«fa eft ad peccatores K K?*”®’^* exodus Mattlifi.xicxuerbo AC eftib’ feu faftij yerbi cognofei uult. Ideo im-Silt ad difcipulos Ioannis,qui uenerant in ter to Pturi Chriftum,an is effet, qui uëturuscrat.an ftrmnexpeftarent: IteSf rcnüciateloanniea, tl ®^ uidetis.Cœci uifum recipiunt, 8C aüd°* ’'’’^’*'”” ,leprofi mundantur, 8f furdi .'“'’'•quot;’ortuiexdtanmr, K pauperes I*tum ‘Piunt Buangelq nunciü.Et beatuseft, quif-b
-ocr page 502-^Domfmrft.III»
474
quis non furrit offtnfus per me.qd.Chriiïuï^^j ati funt üli, qui cognofcunrme ex meouerbo^ ciuseffeftibus. Infehces amcmiHi ,qui orffH' fi meæ perfony uüjtare, iierbum S^ effeftusud bi non agnoflt;unt, aur ad iHoS non credunt, W ne uidit Chriftus ,quoJ exemple pharifxüf“quot;! 8^ fenbarum m Iiodierno Euangelio, lufti«’’*' forent difturi : Hie pereatores recipit acrib“** , capitcum iPis. AtbeatifiintrefpöfoClirift'’ diftipulosbannis,quipeifona Chnftinonof'' fendunturjed eredunt uerbo amp;nbsp;effeflibusu^f*’’' cocci uifumrecipiuni amp;fe, Accedebant.
lt; Effe^tus uerbi auditif eft acctdereCImü“quot;’'
Publicani.
Publici amp;f aperti peecatores. Peefatorg^”“ eft. puWicanus fpceies: Hts appellauonibuSi ^ duogenera uitiorum notantur,apertaf«uP“’ cafafta amp;nbsp;interna.
Vtaudi'rcntinutn.
Finis afceifionis publuanorum S^P^'L rum. Audire primus gradus eft ad uerbi.lllum emphaftm habet, q.d.Euangtb » audierant quidem deClinfto Kphilanthrop eius.nuncautcm ueniunr, ut ipfi illuin tem audiant. Primum Ine finis oftendit '’°® jU lis efTe.ut fparlam de Chrifto fama audiaS, , K Chriftum ipfum audias 'o*! «^irt' fatiSjUt cognofcas te eilepecca.oié, niü0^*
-ocr page 503-^Tlrmkdtit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;475
Änmfeuuerbum audias.unde oritur fides .Tan iltin teftamr hic finis acceffionis peccatorum K Fiiblicanorum,de caufis itnpulfiuis.quibus mo-»fucrunqurChriftum accédèrent.
Et murmurabant.
ÊXPLICATIO SECVNDhLOCI.
^Infccundo hocloco caufæ murmurationis fharifæQrum Si feribamm inquiredæ funr, qua turn meminitpaulo poft Lucas, cum inquit ex titrbis Pharifxorum Si Scribarnm: Hic petcato-t£Sredpic,ói cibum capit cum iUis.unde certum tft.Chriftum quamhumaniftime publicanos 8C hecatores adfc uementes recepifte, non tam Huiaueniuc, quam qui a id ipfum de fuo officio (Ü,utuelnon uenientes,uelucnitc non ualentes outs qusrat, Si amiffas drachmas, ficut docent (tquentes parabolae. Recipere gratie uocabu -Ittra eft.Cibiim capere opuS eft magnai philan-ihtopiz.Et hx dux caufx expreffis uerbis ponu gt;'JtibEuan gelift a,non aliam ob canfam,nifi ut (das,run. primum murmurarc iuftitiarioi,quan douidentfenihileffe Chrifto proximiores fuis wditiis Si operibus, quam publicos Si alios pee nt9res.Hxc adzquatio ptffime habet iuftitia-nos,ut pater ex epiftola ad Romanos, ubi cum Paulus Gentes Si ludxosxquales corä deo pea stores effe demonftraffet,bone deus,quoi ob» ieftiones obqciuntur cotra à ludxis, quas difer Itioiuii ApoftoluS, ciuili feu Mo latex inftitix b ft
-ocr page 504-^DomFmVïlJlL 4?^ fuum relinquês honorem. Hz caufz adliuc mur murare faciunt omnïsiuftitianos,amp; facientuf' 9 ad finem mundi. Quis enim non aegreferret iuftitiaexoptimis Openbus colleftâ nihil prp rogatiuçapud deum habere ^aurquiscred«« hoc^HincoffendicuIa.hincmurmuratióes.hin: inuidia, hincuocesillz: Hic peccatores redpiG accibumcapiccumillit.interim nosfapitnio, prudentes ^iufti contemnimur. Noftrofwul® fi Papa 8i rcliqui huius mundi fapientes,prüden tes amp;nbsp;potentes,Euangelium, quodhodiep“™ emicuit, etenebris in lucem reuocaiïent.ne' mo non illud recepiflet. At quia homines tonic pti coram mundo reduxerunt diuinopraHdio Euangelium.igiturcontemniturabilhs.qnif^ picntiz8£ prudentij titulos habenr»
Pharif«i amp;nbsp;fenbar.
Vtri^ in propria iuftitia 8C fapientia f“^'
merfï.
Hic peccatores rccipif »
Mimefïsiuftuiariorum dcclarans omninnl hominum animos.qui iuftirijs fuis fidunr, nSgt; Chriftum acuerbü. Hic emphafïmhabet,lt;ï‘’-111e qui nuit filius dei effe.iuftus 8C probusnb ƒ mnibusiudicari.amp;cuiusdodlnnaueraiït, uidt' ti. Et in uoce peccatoresemphafis latet recip** te gratie cft .cibum capere philanthropic Dicebat autem ad üloJ»
-ocr page 505-A Tmîtdtit »
477
EXPUCATIO TERTII LOCI.
^ Tertio hoc loco, nc Chriflus uidcacur pha '’flu 8( fenbis iuftam ofTendonis caufam dare, •bildet parabolis medcriillis, quibus in fumma ilocttjenS temere autrecipere peccatores ,auc f’ptre cum tilts cibum,fed id ipfum fuum off)ci quot;•»poftalare.ut Euangclizet paupcribus,arun ^mèquaffatamnon confrtngat.Iinum fumigas •’oncxtinguat.Efa.xl.ltem ut pafcatfuum gre-8'ficut pallor,in brachio fuo congregetagnos, 'quot;finufuoleuet.Kipfas feras porut.Ezechiek feiitj.inflrmum gregem confolidet.ægrotum ’’'’‘t.quirat quod perierar.K quod abieftutn quot;■’'.reducat.K quod confradlu erat,alliget Kc. ^wChtifti officia paffirn infeipturisextant, .^olt; omnia fequentibus parabolis exprimic, “'hoc,ut oftendat fc non male agerc, quia reci» F'lt;peccatores,amp; capit cum illis cibum, Potuif-f“Chriftuspharifacis,K fcribisltne parabolis, «ipfisprophetis.de fui» offichsrefpödilfetVe-hoc non facit, quoaudientcsillinon audi» ’quot;'.S^uidentesnon uideant.Tandem iufto Dei wdicio pereant,
, ^3'«t in his parabolis horrendum Dciiudi» fiurn in iuftitiarios,q reijeiuntur fuis iuftitifs, 81 Peccatores recipiunturnudiearentesejiuftitti», Won poffunteloqui folatia, quae peccatoribus ‘gt;^hisparabo!iscontingüt,utfciant Chriftipro ptium officium elfe querere peccatore».
Quis exuobis homo.
-ocr page 506-•.^'Dowîwit.Itî. 4quot;^
Hominis noce alludit Chriftus ad natural omnium Iiominum adfe^u$, quimirodeüdi' rio flagitât res perditas reinquirere. Eukuihot in homimbus naturale eft, iia amp;nbsp;naturale «A'quot; Clirifto paftorc.oucs perdiias querere.
Nonne rchnqm'f»
Ht hoe ucre natura homimuus imp'antatu'’' lt;ft, ut maiorem euram habeantde rebnsptrdi' tis,quàm de illis.quaradbucialuivfunt.SicCbii dus natura adfeótuseft,
Donec inueniaf.
Chriftus no définit querere, donee ioueniaG
In humeros.
Magnr confolauonis uerba, Chrifiumnon foliim nos peecatores inurnire/edeiianiinipo' nere humeris fuis. Item eon folatoirum eft gai? eiere Chriftum de inuentis peccatonbus.
Conuocatamkos.
Seqnentia pertinent ad exaggerationeni g’® dij lüper peccatore eonuerfo.
Dico uobi's.
Qui offendimini meo eü pefcatoribuSCO*’' fortio. Aceommodatio parabole.
In carlo«
Coram angdis Dei, ut fequetur.CuæriliA folet.quale Citangelorum gaudium: Iteroq«* modo nota fiant angdis in cælo reftpikent’’ hominumpcccaiürmmitem, an angeli ducitui
-ocr page 507-' A Trinhattf? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47^ *^fcftibu5 Sflt;. Ad qualitaiem gaudiorum ange licofumficKfpondcri poteft. Cauda ilia non tfffliumanajtd takftia gaudia, quitus quoii-•iitfruuntur angdi coramfaUe Dei, Quomodoauicm angelis nota fiat refipifan lijpeccatorum Jtaclarediceie non poffimus’, ^tianquam interim cert urn eft gaudcre angelos Jupctrefipifeete peccaiorc,hoc uert gaudiu no toniingitfine pnrcfdmtinotiiia. ApcftolusaJ tphefios.iq.Rribit mulnfurmr Det lapientiam, per Ecciefiam noi3 fantam efit piincipatibusSC pottflatibusinciUftibut. quod cü fieti potue-nt.Ktxprcffchicdiest CInifiusangelosdcre-Mcentt prccatore.gaudere, fufiicit nobis id fini K fieri pofie.
Tandem no eft minim angelos duel erga noS idfeilibus.cü fmt nobis in cud odiâ dan cjlitus.
luftis,
QuafitisàChrifioê^reduftis in uiam.
Qui non indigent pœnitentia.
Quidboc noui'! Nonne poenucna durât g to là hominis uiiä ? Nunquid po«eft qs ica pfertus fieri inhocmüdo,ut ainpUusnon opus habeas I pctniientiaï Refpondcodnuëii à Chnfl o pecca *0tt8,quanq infiimi manent pertoiam uuä.ta-^ëquiadChtiftoirucii funt,8C aChrido pafto repalcunturaicpreguntur, interim pronuncian Witiufti.Eft igiturhu non egere pceniienciaiu-' ®W,tepmaii illosiuftos propter Chriftum pa-b it^
-ocr page 508-4^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ij DowF«if(lt;,IIl.
ftorem.à quo donee no defeifeunt outs denuOi iufti pronunciantur amp;nbsp;fi in magna infirmiu«»
Sed ideo dicit Clmftus luftosnö eg««P“quot;* tentia, quia iam conuerii funt.nec opus habnH ut conuertantur.Oifee hie quid fit poenit«quot;'*’quot;’ agcrciuidelicet tonuercere ad Chriftam,autre' inuenihaChrifto.ut Chriftum paftoré kqui'**
Aut qux Muller.
Idem ufus eft hums parabolæ a« pratcedennit Nimirum Chriftum in hocueniffe, u’ mif«f®’ peccatores atqj perditos ad grcgeriCJcat,Cir' cumftantiae multae incidunt in liant j’-uliertt^ Wulier infirmum uas eft.SicCh/yftosïifirniiSl^ accommodât.Mulierattendit luce.'^am.utrtH domum.quxric amidam drachmam diligente^ non ceifat quxrere,donet inueniat Kt. Qu*9' mnia ftudiumChrifti erga peccatores exaggt' rant 81 fîmul commendät curam ChfiHip^^®' ris pro fuis perditis drachmis.CcnfoIaioriaa«' tem funt omnia,peccatores tanti fieri à Chrifto-Cirtumftantias, qux incidunt in drachmaoïf»* pra in prxfatione attigimus.
Itadicouobis.
Afcömodatio parabolg de perdita dradiWH
Super unopcccatorcrcfipifccnte* EXPLICATIO Q.VARTI LOCI.
qi Quartus huius Euagelq lotus bic trafts”' dus ucnit de refipifcëtia feu pcmitentia.Quçni hil aliud eft ex circumftantijs harü paraboUiK»
-ocr page 509-A Trinîtdtîsgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^1
quam ad inquifîtioncm Chrifti,qua inquirimur iChrifto ptruerbum.redire ad gregem.
Gaula autem eft paniientix, non noftrü olt;* pus,non noftrum meritü, fed quia Clinftus pa-ftotmquirit nos,imd periremus infolicudine Errantes,mfi Chriftus paftor nos inquiteret.In-quiritucro nos per ueibum,[quod prxdicatum ’fguit nos de ettore.quo cognito, reducimur g Chriflum paftorem ad gregê.lioceft, fimus ue-t* Eedefix uera membra. Redufti uero ad gre Slt;m,non in certum aut ßngulaicm campü ton« ftitu mur^ a quo foÜ qujranms pabula, fed uni cuin «lerogregcK fubpaSore unoquxrimus Wlt;icmps/r)a,amp; idemfacimus.quodrebqug.o» pus.Et quiaChhûus inquit angelos gauderefu Plt;rreßpifccntibus, ofteudir pcenitentiam gratif umumdeoopuseffs.
INEVANGBLIVM DOMINICA .1111. A TR.I-nitatc,Lucæc3p.vi.
PAcillimum eft hocEuâgelium qs, qui prxcipuaChrißianxrxligionis capita xenent. Tradie enim hicChriftus uera bona opcra,qux facere iHi debent,qui Weeptruntuerbum. Nä illis loquicut Chriftus^ '■unaitiEftotemifericordes Kc.
At quia Euangelium gratuitum nücium eft. luodßne omni conditions aut dignitatis aut ®f^tuni, gratuit am iuftificationcm proponu » b v
-ocr page 510-4^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ D0MmMJir»
lam caufæ bonorum opcrum qufrfn(“'?*''quot; quem fintm bonaoptrain Euangtliclt;$f^''P' doceaniur.Siquidem non cft de proprioE“’ gelq oiïitio, prjfcribtrt aut doccre optf’, ^“ ad legem pertinent.ê^quxalcge requiüt^ runt, antequam publica Euangeln prini^” perfonaret in mundo, Hxc tarnen fu bindr ^ tic Euangelium.ut finem iuftificanonisg'^'^ tr ob oculos ponat,qui cft bene operari ' tandem de prpfentia iuftiffeationis teftatur-
Ccrtumiiatp cft£uangelium gra*“''®?*^® poncrenobisiuftificationem, utloamoo*-’. fam,quiain noftris uiribusnon eft.perf implere legem, quarn perfjftam legisiquot;’P“!j nem pofTit iuftificatio fequi.Et hant cauiai” tiEuagelijgraiuito^iponcntis iufiifi^fi®quot;' j pa (Tim 4gt;djt fcripiura. Hier.ca.xxxi.do«''’®. paftum datü ene, quia Pat;csueiuspaiïi'’quot;'’ feruarunt. Apoft.ad Hebr.C3p.vijait;Abrogj|. tur mim qd* prpeeffit peeptü propteri'quot;®J|^ laitm Si inuiiliiaië.adRo.viij. Erenimq“ f ftare nö poterar,ea parte qua imbcciUiH^ ' carnem.boe deus ^prio filio Kc.præHi'i'”' nunt liquet,q taufafit Euigelq gratuirodot* tis iuftifieationc,^ in qua perfona offfratuf tuita illa iuftificatio.ea filius dei eft, g lublpr® carnis peccato obnoxip.dc peecato tendenJ“ peccatü p fame , utiuftificatio legis implrj* ' nobis, qui non fecundü tarntm uerfanturoO hoc cft,ut etedentes reputarenturiufli prof
-ocr page 511-A Trmhafit, 4SJ Chriftum K fatisfcciffc legi. Hic enirn fide ap-prtlicl’usrtiiiiuicnobispeccata.iuftifieat amp;nbsp;do-WtSterna uita.idqigratuitofinc noüris operi bus. Verum ßc fide luftificati per Chriftu, non ftjiim morimurjdeo (um niuendum ßr.ergo SC Optrandum erit, ur gratuita nofira juOifieano bi apud nos coa'efcat, amp;i ßmul aids patefiat, in bot,ut quotp alq ad gratuitam luÜificationem propcrent, quate nunebona opera Facicda iunt exnecedario Sédebito. Exnelt;eflario,neroa!is operibus fides extinguatur, amp;nbsp;iuftificatio ina-nis fiat,alqsi:^ nondum luftis in offcndiculum. Ex debito.quia in hoe iuft iScamur.quod de be-Smusbene opcrari,ad Romanos.vi, per totum fJput,8i: ad Êphefios eapite Ceeundo.Nam ipfi* Usfigmemuin fumus.conditi in Chrifio Icfu ad opeiabona.qux piæparauit nobis Deus quoin eis ambularemus. Sed in quern finemf RefpS deo: Nonutperopera iufiifiteris ,quiaiam fide iuftifltatus es, amp;nbsp;quia fideiuftificatuses, igi-turtondituscs ad opera bona, aptus8i tonue« niens.quia actepifli Spiriturnfanéluin, qui gene tat in te nouo$ motus ad uiua Sl ucre bona ope' taidoneoS. Nam quicquid fine fide fi(,pecca(S tft. Qui.quidueto fine Spiritufanfto fit,illud inoriuumtft.Iitera eft Kc.Facis autetn bona q-pera.utper illafides tua coaleftat.iufiitia duret, ut habeas tust fidei amp;' iuftifica'ionis teßimonia^ inuitesalios ad fidem,Priore Peiri eap.q. dori-gt;‘«$ deü/itut docetEfaias, Plïtauo dominifa*
-ocr page 512-4^4* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^Domtftkd.lliI*
iniis ad gloriRcandum deum » Gratiasagt* ^*® perbona operæinde facrificia laudisuocani in fcriptura.
Et nc cum bene opereris credas te fruftta b®^ na opera facere.Scias itaçbona ogam hat ra habere corporalia ac fpiritualia ex promis', ne dei premia. Poft hanc uero uitam ex proWi fione dei uitam arternam. Promiffionem a«®i ne opineriste ex meritoaliquid accipere ^bo' nis openbus. Nee grauaberis bene opcran/’ audias ex promiflione dei, nö ex meruotuo»' qm prrmia,modo cercus Hes, przmia echo '^' cutura bene opérantes.
Poftremo cum difputatur de bonis operib“* incidit qupftio,qux fint bona opera.De hacq^ï Aione ne laborer pp, prxfcribit Chriftus in hof Euangelio bonorii operum farraginem, quæ“' eet uaria fint proprer ufum, tarnen ad cliaringt;‘ utlocücömunêoïareferürur. NeccóteniuSt® Chriftus in hoc Euâgelio docere,q fint bona0' pera,nifictiäaddat forma bonaopapdandi.R’ tio enim cü nefeiat, qux fint opera bona coraffl deo,ignorât etiam,quomodo ea perflei debent.
De occdfione ttxtus hodiemi Euangelij, Occafio textus hodiemi Euagelq, in quodo' eet Chriftus de bonis operibu$,uideturindena' ta ede, g, ftatim poft auditü Euangeliumindpi' snus alios contcncrc,amp;: fegniores fieri ad oniniJ tiona opera præftanda.
Summarijleei,
-ocr page 513-A T«»Mf4tif» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^5
I Vere bona funt opera,quibus fouetur, con-'’fuaturSCoftenditur charitaS.
* Forma extreêdi cbaritatis opaabexêplo pà 'Wcaeltdis ,8C à Chrifto peteda atcç difeëda eft. i Mrdiaferuandicharitatcm funt infirmitaies ®^«ror£s Fratris diffimulate aeboni confukre. ^«ttrtanoftfam infirmitatem cognofcere.
Eftotcraifericordes, EXPLICATIO PRIMI LOCk
. ^Pnmoslocus uocabulo mifericordiç mon* ^'lt,q fint usra bona opera,uidclicet illa.qper» I lt;incnt adfouendä,oftendendä amp;nbsp;conferuadam thatitaté.quj oïa cöplexut eft Chriftus uoce mi 1 tcTKordiz.tanqua generali appeUatione . VetS 1 rü mikricordix multi fint fpecics, uidentur illg 1 ömnts tömodiflime referti poffe ad prxdléiaï I Iptcits.Autem fouetur charitaS diftribuendo et I tollocandobnficia,dona,eleemofynas aut qfdc 1 (thus oftenditur, aut confetuaturmutua fubie-1 Üione,ut alter altericedat.aliusalilsfefubiiciarj 1 quot;t iiiaicem di(fimu1cmus n oftros errores,omnë I bftum.omne iudicium,8f fupercilium omne de I Sonimus.Oe fpeciebus feu openbus mifcricor* i lt;lgt;lt;,quibus iuuatur dando ^ximus, nö multum I hafiat hodiernûEuâgtlium.De operibus uero 1 quitus eöfetuatur charitas.hic textus in uniuer 1 turn agit. Nam ubi ca opera tuüt,p quç feruatut i rbantas.etia de clccmofynarum mtcritu nö eft 1 dubitandum. Monetur ttaeg hoe loco primo, 1 w gtutte omniachuiMtiS opera,miiciicotdi«
-ocr page 514-4?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ücwiwffd.IHf.'
uofabulo contlnfri.ram fa.quibusiuDïturpw ximuS ckemofynis, quam lila, quibus chatjiaS (eruacur. hem docemur ad tres lias fpecies, Fout re, oftendere amp;nbsp;con feruare sha ritacem, oninU mifericordia: opera referri pofTc.
Edote,
Adhorratio adchariratis operaddebito^nf cefTano Nam ha: inuitatorif ad charitaiisopcrt caufpfunt, Mifcricordes.
Miferifordia commune uocabulum eft.coW' plcdlensomnia charitatis opera,ut da«‘J‘‘®® fynam,non iudharc proximum Sic,
Si'cut pater ucftcr. EXPLIC ATIO SECVNDI LOd.
IÇ Secüdus lotus agit de forma exercédi A’i* taris opera ab exêplo Patris amp;nbsp;Chriftipcept^ noftri.q nobis Cliriftianis in chariratis opwil’“’ conficiedis.utuiuii exemplar ^ponitur Atq““ intelligamusuerä forma prçftâdi charitansop’ ra.ab exêplo Patrisamp; Chrifli petenda. PriuS' endSeft, quäformäinexerrêdathariiate W tur munduS.Müdus docet bnfaciendü elft.“*!“ bus fperamus uiciFTim nobis bnfieri. Hinc^“quot; dang illf fententiç.Cui des.uidetoCuibtn*'“!'* as,curaco:Ingrato nö eft benefariendiÏ' hi®' odio profcquendi funt: Amiciuerodiligc“ ‘' His 8f fimilibus fententqs fatis dedaratm“«“ ’ quod in conferendis chariratis operibus.lia“' dus fît refptäus perfonatum. Deindeadi«i
-ocr page 515-A Trwif4îr» 487 *lijScircumftätias,ut tempus K locum,quibus fufpenditmäduscliaritatis opera. Vnde Centen gt;iiill«;Cras rcdico:Hoc loco meexpedlato.Cö •fïpnorem fententiam Salomon in Prouerbijs fuit moner,turninquit.Bis dat qui cito dat.ltcm *gerc facit dilatatio fperïdi.Dc poftcriore fen-Untiauidetur ChriftusMattb.vi. agere ubihy« pocritarumfaftum amp;nbsp;oßentationem in dandis detmofynis, carpit, Ait enim :cum pneftas ele-tniofynatn,ne rubis canatur ante te, quêadmo lt;lunihypocritaefaciuntinconlt;iliabulis,8ó in ui ds.utglorificenturab liominibus.Hanc mundi for mam in pratdandiS charitaus operibuS, bic Chriftus exemplo patris SC fiio damnat,Et quit i’’undus non intelligit reftamformam exercen dl officia charitatisjdeo nee docere illâ poteft.
Vnde igituera forma quarrcdaSCdifcêdaeftf Kdpondet Chriftus,à patre K afe pceptore.At ^uomodo pater exerce t cbaritatct'R.efpödeorls in bencfaciendo non babet refpeftum perfona. nini.ErficütpauloantebocEuangeliü fcripEt Lucas, qui benignus eft erga ingratos ac malos, item Mat ,v, qui finit folë fuü criri fuper bonoS dCmalos, qui permitrit tam bonis quam malis ctefcere fruges,qui plura tommoda fert in fuoS inimicos.qudm amicosin hac terra, qui nullum habet neque locorü neque temporis refpeftum mh militas noftra magna fie pofcat, qui gratis benefacit hoibus fine ulla recepenfatione SC c lt;
Chiiftuspceptoi do«{ nos hac forma bene«
-ocr page 516-4SS I^f Dowirtk^. ni»
faciendi Tua uita.Qui maIedi(fiispftitus,nonr{' inaledixir,qui main adfeftus nöeft minatus.qoi orauic pro fuis inimicis Kc. Dicitur autem Chii flus preceptor,non folum, ut cum hac beneftd endi forma imicemur/ed etiam, quodilk folui doceathanc foriram,Quires ruppediter.düniii lit nobis Sirimnifandfum, qui formam ntudim benefaciendoiniuftam amp;nbsp;naturalem, explodiq attain nobis transformat iuftamSf rediam, I
Sicutduo notât exemplum imitandiin bene* fadendo 8^ formam.
Pater uefter,
Non neut mundus, qui perfonatumrefped'* 1 confïderat, qui recompenfationem ambit, gf’' litudinemqujerit 8lt;c.
Vefter empbafim habet Rlatenteminlcf^“ fambenefaeiendiadebito,q.d. Cliriftus:P’'^ erga uos mifericors eft; Ergo Si uos debetis nii' fericordes effe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\
Dicebatautcra ilh's fimilitudinciD»
Plaeuitfic texmm conneiflere. Nam cum hit 1 pratcipiaturde operibus charitatis.iuxtafonquot;’ Patris prx(landis,8f mundus forma illamigquot;® ret neceâ ex fe habere poffit, fequiturobicfliy» unde forma ilia difeenda fit, K undeacquirtnap i uires confidendi formam illam Patns. Rdp®® det Chriftus hac fimilirudine per occupatio' nrm,K docet mundum epeum no polfe.tic^'“^ mâ in benefaciedo, ne^ uires tlliusformelup'
-ocr page 517-A Tri»it4ft»- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48?
Witare/td earn à fc Chrifto prseerptore difeen damtKe.qui 8C utres fu^peditat ad reële bene^ ixiendumproximo idoncas,id quod fit,cum ^tgiiur Spiritumfanëlum .quiexurit in nobis '»undi naturales adfeflu$.8l Implantat fpiritua Itsfufficienitsadredlam formam benefacien* di proximo exercendam.
Nunquid potefti
Inierrojatio ab impoffibib.Coccus muduseft, 'I’rinoaider reftam formam benefaciendi. Coe lt;i^inifunt,qu( hietcecum mundum fequutur. ^nfaueam cadere, eft in hac coecirate cum mun Jo petite, Difcipnlus quoep mundus eft, qui Wc ’quot;biiette fe débet peeptori fuo St ab Ülo difeere , ’oftamexereendi chariiatis officia,formam.Pee “ftasomnis eft, qui tenet in faciendis boni»o-1 Pubus uoluntai ê Dei per Chriftum peeptote,
1 NoUtciudicarc.
EXPLICMIO TERTIl LOCI.
I Jilin lettio loco recenfe t Chriftus opera quç* I b”’'than tails St praeicribit media qu»dam,pec 1 S’** (truaturchantas ,eacoUigere oportet ab 1 *’quot;ithtfi',Horum optrum,qux charitatem (ol-J^ntanjdiftutbant. Vt enim diftimulando 8t i quot;neconfulcdo ertores fratris feruatur charitas 1 quot;U«rgendo contra frairtS, amp;nbsp;contemnendo il l ®'.tbantasfoluitur,qua difl'oluta in Eedefia, I ’'*tf',ncetumuerbumOeifetuaripoteft,neciu 1 '^'ptQKimus, Quemadmodum idapertüeft 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
-ocr page 518-490 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H Dowinîcrf.î f 11»
ex epiftoliS ad Corinthios, quod expuWoi’^ charitatis,dilt;rid(aKfeóla:f£quutx fint,ba»“*' to falfa dogmata.
Oritur autcdüToIutio charitatis potiflim“'quot; ex philautia illa amp;nbsp;infolentia.quam paritprimi K adhucrudis Euangelq cognitio,propt«rlt;l“’ blädimur nobis prat aln$ infirmis fratribus/o tra quos cxurgimus,nunc iudicando.nunt^®'* temnendo illos,quafi imperfeftiorts damna»' do eos,pix nobis, Horum peccata (««?quot;ƒ'' famusoboculos,hoR!€rroresperfpïcimiiï, rantiam borü admiramur,tandem K adhom'» facpeleuiiTima uiciaobftupefcimuS,VndeK ftca conrcmptus.fontumclia.conuicium.ob'f ä^atio, nialedicentia.ctifTidia.fedix S^t- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
Qiix mala omniaconfopita manercc.üq“''' que fuam imbecillitatc agnofceret.adquaniW' uocatnos Chriftusinhoc Euangelio/**'’'*''* quit: Hypocrifa reif cc primum trabem« lo tuo Kc.Er Apodolus de proprix imbttn^'^ tis cognicione,tanq de optimo remedio conn^ faftum illum, qui inter Euagelicospn*nu''’^’‘' urgcre folec.pulchrc monet,ad Gal.ti.ab«quot;'* Si occupatus fucric homo aliquo debólo, u»’’ fpiritualeseftis.inftaurate huiufmodifpirb“»’ fuerudinisjonfiderans temetipium Kt-
Caufrautem prxcipu«,quurnon fit*“®^, dus a nobis frater infirmuS.hx eiTepodunnf'^ ma.quia noftrum iudicium falfumeftjudica» heminé tantumfecundum externa,Et qui» ®^
-ocr page 519-A Tnmtlt;tih» '49t Krum 'mdicium falfutn cft.uult ChrîftuS,ut Deo indicium rtlinquamus, qui non folum externa hominis opera ludicat.fed etiam corda,ad Ro** Inanos q.Nam ideo dicituriudicium Dei fecurt* dam uetitatem. S ecun da eft caufa,quæ nos à iu-dido fratris retrahere dtbet,quia quantü ad coc Xtinct, coram Deo omnes æquales fumui.Tcr tigt;,quia iudicio in fratrem infirmü paramus no hisiudiciü corä Deo,qui eadem mefura metitur nobis,qua nos al ijs. Quarta eft caufa, quia nro iadido düToluit paxEcclefIx.oriüt inde diftidia, ftft«Kc.Vnde poflea priuatio fynceri uerbi.
ludicare efthic inflate contra infirmum fra* f'c,pracrextu, quafl ego firn fanâior illo coram I^lt;o,autrobuftiorinfide’. Non tollitChriftuS hicomne indicium. Excipiturenim hic ciuile iadicinm.quo ex externis fafti», iudicamu» ali-Umaliohoneftiorê S^probiorem effe,quantum •lunet ad mores 8d uitat integtitatë corä mutu dodtem excipiturhic indicium illud,quo ex uer homdicas, tanq ex certiftimo reftimonio, hunc dTeChriftianuin.alium non Chriftianum.
Iwm excipitur hic iudiciutn,quod exercer ma giUratus in fuo officio, ad feruandam concordi •nKpublicamhoneftatcm.
Nolitc condemnare^
Condemnare «ffedlus indien lt;ft.Eft nero c5 «mnate hic infirmum fratrem, propter pecca* lom, ignoran tiam, uel aliud fatpe leuius Crimea Minnare,quaficonuerti non poffic.
-ocr page 520-HlDofflinifiJ 111
Et non condemnabimint . Scilicet à Deo,^ fi mre deberet nobifiu^g^f^' ticmo quantum ad cor attiiictJubfiftcrcpolK''
Rcmittite*
(nuicem alter alreii peccata, boni (onW erroresfrairis.interprctamini intirmiiatcs’'’' ins in meliorem partem.
Et kemittetur uobis.
Hoceft, cum remiferitis aips fuos errorW^ Certiifimo figno tenete Si Deum uobiJ K®*“** fc peccata uefira.
Appendix.
Quemadmodum nunc prohibetChriftuSHi' dicare amp;condemnarcinfirmosfratre$,it23coit tranoiudicatin EcclefiaopuS effe ppetuaqua' dam ignofeentia, qua frater frarri ignofeit« E'' rant contra hunc locum, qui ad pracdicationefl Euangelq fiacim uolunt homines ita perfe^ûS efie, quod amplius nullis infirmitatibus pfæ^'' tifint. Hine nunc fccaufanturiudiciumK «'* denatioin infitmosfratres,8i hicfonSefl'/uui hodierenato Euangelio.obtredfatiojudiciuni, condemnario amp;c,frequentius occurrant.quim fuperiori fcculo.
Date*
Aliud opus charitatis, quod ChriftuS (om' mendat fuæ Ecclefir.ut nos inuicem eletniofy' nisiuuemus. Dareuerbum ingenercadoniniJ
-ocr page 521-ATrÎMit^tij» 49j Et dabitur uobîs.
Videlicet à deo Non nero dat deus nobis pro pttr beneficia noftra,S«d cum nosbenefacimus proximcshoc certUhmum fignumeft, 84 deu no bsbenefaôurum,
Mcnfuram bonarn»
Dare mcnfuram bonam, amp;nbsp;conferram, K c3 ^lïam at tg cxüdantem,nihil almd eft, quâ nos, K btotfeccri mus alqt.uicüTim à deo accepturos, *d^ad preccsiUorum, in quos cöfcrimus bene fiaa,longe maiora muncra atcpdona.qnàin nos ‘ontulimus.Sic Apoftolus.q.ad Corinth.ix. pre ’ïturillislocupletiffimam renumerationem fi •l«mofynis collatis in pauperes.Nec defunt cxc phinEcdefia.quaeteftanturmuItorri bona ac-tfclctre prêter omnium expeftationem, tätum Huialibcraliter inferuiunt proximo.
Hadera quippe menfura,
Epiphonema ad prxcedentiaopera , quo in
?'ncrefignificat Cliriftus,dcü ita fore crga noS *lt;lfeftum,ac nos adfefti fuertmus ergafratrem. Wenfutmocabulo notât Chriftus humanx na ‘“tæmalitiam.qua ad amuffim fokt alter akeri quot;ä huiiïimaquçcp uicia metiri K pondcrare. Spc ftgt;thucprouerbiriGermaniiü : ^InbCf Icitf Mde^tmann Auffbü^olltwA^e. ‘kxpreffit Poetahoc uerfuiSed non uidemus ’’'’nticfquid in tergo tft.
-ocr page 522-^ DoMinkä.y. 494 Mcnentura^li uobfs»
ld eft.aliorum nomine mcticturuobüäddh
Quid autem uides feftucam.
H{t cüprKcedentibuscohgrent ÿdïmiunî noftrum judicium in alioJ,^ fimul nos dueü»“ remedium, ne alios facile indicemus Qui ei’'® fefuo metieturpede/empertot inRimiiattS’' pud fe reperict, g, facillimc defiAcc à ludiundo proximo . Perfeftueä intellige leuiffimafrait'* errata.Per trabem impictarem aniroiKal’**®' tem a uitia. Oculus eft prjfemia obueriantis*^ roris amp;nbsp;peccatiin confeientia.q.d ChrifluS! fuW cit infirmo feftuca fua,propter quam angimf !” fua confeientia, nee opuseft^uttu addasii«^** urn mum,
Hypocritamuocat ChriftuS.qui fof^.’^^Jj fanftitate pditus eft, in animo ueroimpiuS'^^ tales dici hypocritas, pater ex collation« hypO' critarumK fepulchroru dealbatorü, MaUX*
IN EVANGBLIVM
DOMINICA .V. A TKINIJA
t/s,Lucæ,y,
On eft dubium totam facram pturamnobis in do^irinam P''®P® ni,ut inde dei uolütarem difcan’“ i Kquomodo deuserga nos ƒ ftusfitA'quidnos agercueJir. Adfc^uïdciW' ga nos extendit fe in boe, quod nos 2^ coxf*
-ocr page 523-A TrinMlti 49Ç teB!anima nutrire uelic, 8£ quanquam dlt;us in K(ti(reomncshominesut^ufei'ult;c:tamen fide WinChriftopromitnt fmgularitcr prêter ui •* Aum corporis Si animx fuftentationem. NoS err onedele debemus huic ^miffioni, Si quod deusricadFedutnterganos.quodSianimanrSC corpus noftrum fuftentarc uebe Si podit. Ad I’sncfidtm inuitat nos Chriftufin hodierno Eu Rogelio,dumPetro pertotam noöemfrußra bboramijudu Chrifti iubentis rete in mart pro Ven, datur copiofidimam pifeium mukitudi « »tni tapere. Hie Petrust quia iuduChriki tapit fiftes tigitur certumeft exempto-PerriomneS btisuUtus habiiuros.qui laborabunc iuflu Chri Ib,hoceft,quifidc ftatuunt.le propter Chriftum ’‘«pturoj uiftum.aut qui in nomine Chriki ui ftumadeoPatte peunt.fimuIcBfacicndo fuaof “da.adquxfunt uocati.
Pond iudu Chrifti Petrum cepide pikes ual dteinphaticedicit Euangelifta, ut fcias peril« luffaeacludifimpliciter omnem eonatum , o-oinemlaborem,omncm deniqj fedulitatem no Ûrain,quæ adeonon poffunt ex fc uifium dare, t)iiod exemploPttrifruftralaboretur, nifi Chri Hus accedat, ad cuius iuda datur Si fequitur ui' ftus.non fordidusquidem aut paucus.fed copi-oiüs.utnobisfukiciat, una^ Si aids imparure u»at.
Certo itatp kacuendum eft ex hodierno Eu-li'Selio,uiâü non eke t labonbus nokris.quaiv
-ocr page 524-^9# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I[^ Dowi'nif rf JIU,
quam hi interim fieri debent ; At ex benediS^ re domini.quiâperit manum fuam , SüfPquot; omne animal benediftione, qui dat elrt»quot;^®*' uis St pullis coruorum inuücantibuseuin-
Nam fï uidus effet è nofins laboribuS»quot;® ratio iudicat ,fequeretur nos tempörefami’*' quebabere uiftum,atcpa!tistempotibu5,f“® li pretioemunturomiiia.autubtrtatistcmp'^ re. Verum contrariumexperimur, quodno labores nihil faciunt ad uÜiuro,qu3ndodcu5P' nnttit frugestempcfïaium iniuriaintcrirtJ“ tandem uidemusfiuges nortris labonbuJUo' fpödcrcdn eaufaueroeft^quia dominus non dit fuam benediftionem, quaelola facit ffti‘‘' re omnia, 8f ut ad noftras manuS peruenianj turn peruenta etiam funt, ne propter iienefid* fatanar.nobis utnenafint incommodent.
Sic deus Genefis tertio,iubet Adamum t]“*' tere panem in fudore uultus fui. Ët ftatim’'’' reflit occupationem, ne credat Adamusp’® «x fuo laboreprouenturü. Terra fpinas Stnl' losgerminabittibiSic q d dcusitaborab^lt;!“ dem Adame, at propter titos laboresnon W tur ui6tus,qui ex benediftione mea tibiexp«' dus crir;nifiquisfpinajamp; tribulosuifluinditt'i quos terra get minabit Adamo.
Cxterum ratio cum audit uitflum ex beft' diélioncdominidari, Si non ex noftnslaboti' bur, ftatim obijeit. Quorfum igitur opus tft •*'
borated
-ocr page 525-A Trinitdtis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;497
Huicobicâioni occurrit Chriflusin hoc Eu ^igeho.qui iubet Pttrum denuo inteere rena •''niari.Hicquiaiuffu Cluiftiinqntietia.exbe ®‘lt;iiftioncdomini tapit piûcs.iic deus price-fit Adamo laborem, turn dixitUn fudove uul-•“s tui quires panem, Adduauicm panemefTe ‘itbenedifhone domini, quia inquii ; 1 ena fpi-•Hi amp;nbsp;tribulos germinabit tibi.
Ubotandum aaç eft auicularum more,ills •*ntandofuum officium faciunt.item uolando *tiquod nat£ funi.nilnl iollititp de uidlu,8C dum •tolant.fotte exbenediflione dominitcperiunt ‘l'tod tdant.Iia Si nos ex pneepto dei labora» ftdebemus.adquodopus nati furnus, interim ’lihilfoUkitantcsde uiStu. Aft nofttilaborisbe quot;tdiftionem à domino expédiantes, ^iautemfinelabore uclletexpeftare uiél3 ‘Deo.isdiceteiutOeum tentare.amp;uellefoue-bcontra prarceptii dei, quo pricepit Deus labo ftni.Qucmadmodum hodie fauüt quids Ana-oiptifti.qui expédiant uidtum è nubibus,quids ftorfusabijciunt fuam uocationem,8d uagatur ptr orbem in fummo octo.
Poftttmo,poftquä nunc certum eft, uiftü ex Mncdidlionedominiprouenire. Admonendi Um funtbomines.quiftpinfuauocatiöe.ut hoe ipfum diligenter exptndant,quodhfueritfa-ftum.ceffabit peritulofa K fipe tumultuofa ilia inuidiain mundo.qua figulus figuluin, eâtor Untoiem,medicus mcdicumjkutcanit Aftrç* i v
-ocr page 526-49? ^ DominiVt/tV*
us ilfe pottaJibroJ. Opetum Ä dicrum ,0^'®* fc infedlatur.tätum^quia figulus timet, ne ^K' figului admifïus.occafiouemuiótus tollat. Vn' de amp;nbsp;mundanx illx fentëti» ortx funnVbiw“ tKCiconi(,ibipaucz ranjtVbi multi pito^ ibi pauci pifces. Vbi multi mercatores, ibip*'quot; uiiftus eft. Quae mundi fentrtix 8ifimiIeSgt;p^' te lt;ontrarianturf£riptur«:,qufdocetlt;onttJnquot; lt;cntentia$:Vbi multi laborant, ibi exundatof' nediéiiodomini.'Tul ^rbcit/vtcl 3^^' Vbi multifunt pikatores, ibi ex bcnediâioquot;* domini multi pifces.
Hodir totuj mundusquerituruiftönfldiq“^ que decrefcere. Alq alias caofas prxttndunt.y* «ulpam transferunt in multitudinem homin“ ' llli in alias atty alias occafiöes. At uera caufi«quot;' diminutionis uiéius.inuidia illa, quahodit W dtantur feinuictm homines, in qurrédou Begitftabcnediftionedomini.èquanemofl’' tuit uidium eiÏe.Hacueronon confiderata.n® poteft non decreffereuiftus.quiilliusbenediti* onis eau fa eft, Nam dempta eaufanon ktjuit''' cffedlus.
Scd quidobftat , quo minus unoaiit al«'® exemplo oftendam , quanta mala aiiulerit® inmdia.qua nos inuieem infedlamurproptcru] dlumf Afttempero mihiabexemplis,quell’ noftris Gernianis,ac(iperem,forta(ÏiS uidetes turodiofa. Hoc'ramcnuelexperientiauciu®’ lt;ft, cas Germaniz ut bes oculatenusperirfj,iii
-ocr page 527-A TrimtaCit» 499 Juiljuj inuidia uiâus régnât. Maritim; ac feptê nonalcjurbesex hacinuidiafentiunt fuaincö-oda.lialia uiua de fc prxbet exempta,qua: le* ’nturinuidiam uidus ad intentum cogéré ci* jUtes.Roma caput mundi olim difta, quanta iquando damna eft pafta, quia uoluit omni* “stegionibus uiâus parandi uiam occludete. SPtexemplanon modooftendunt.quidfaétu 'iWrum pramenent 1108,quid fieripoffit.
itaimurijloti»
* Peccatorej ex miraculis Chrifti eSfirmati de «itïte utrbi,non poftunt acquieferre in eófti* '’•ns.donce ipR audiantuerbum, SubfpteieEuangelij non licet inuadereal* «flus bona.aut ui ea ad ft tralierejxfpIodiH ®'gt;9uioïat Petrum pronauicula.
* LabortJnoftriniliil funt fine iuffu Clirifti.feu «utdifdone domini. Sed quia Clinftus lubtt P'tfumlaxare relia,ideo capit pifces, non uni *ltaltetuni,utrum pifces multos.
4 Gratiarum aftio fequî debet pro uiftu, K WtxtmploPeiri cognofcamus nos indignes tC ‘f.quibus deus tanta beneficia uidtus exhiber^ J PrxAudioueebiomniapofthabëdafunt.8£ foftponenda, neqj uit; conditio mutanda, oiS ïi^hain legittime uocabtris,
Faâum eft^autem»
-ocr page 528-JOO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If Domt»iM.V.
EXPtrCATIO PRIMI LOCI.
^ Agit in primo loco Euigelifta , quoWOoO turba irrupueht uelii(i (Q impctu quoda a»»’* tiementia ad audiendum uerbum dci. Qu*’“' tern occado fit huius irruptionis, no» adroO’'* (uraiTe uidelur.prçfentis Euangeln ordinaiof' Trahit enim hodiernum Euangehum fua 0lt; tadonem ex prgeedenti capite.ubi fenbitLuc« quod rurbar quxderint Chriftum,K ad jlluiu“* nerint.K quod detinuerinteum, ne abeisdiu^', derec.quoddudiuturbx magnam aliquante' (itatem indnuat, Hxc dne dubio irequit«'“'* confcientia,qux cum onerata eft pe«a»5,u®^ poteft acquicEcre,donee inueniac Chriftnu’* audiat uerbum confolatioms, V erum cuitap'^ ruit turba adChriftum.pro audiendoutrboja* lit aperte teftacur, quod extra Cliriftu™’'“‘ bum nullum adud dt irrequietæ eöfeirn'»^'*.^ dium. Eftucrojn hacimpulduaeaufaad enn' ftum/ommendatiopœnitentixteâa.qu*?^^^ mus eft gradus ad iuftidcationë Hactnim p' ducimur ad peceaiorum cognitionlt;m,id q“^ fit aud.endo uerbum.quodarguicncftramn’’' pietatein, Si malos etiam uit» mores, ^’’S*” autem pcccatis.incipimusanhelareadgraiuj
K peccatorum remidionem, quam quotpa® quimur,ubifideapprthendimus Chrift“®' i
Ordmemhicprimuslccus monftrigt;tP‘quot;'|^j, cndiad remifTionem pcccatotum.Malaton «ntiaexpctcaiotum cognitionc.urgetnosq
-ocr page 529-A Trmitatih
fo»
'WtChriftum.ueDire ad Chnftü,define« Chri-**•», nein obis difcedat.Hicquæfitus’, inuen* ''•sîidetëtusfide.pofteauerbo fanat,idlt;o uc-''■t lutba ad audiendum uerbum Dei.
Faâumedautem«
Poft quam prxdicaret in Galiläa,
Cumturbairrucrer«
Nomine rurb« inteUige peccatoreS, quos ut Sbmalaconfcieutia.trruere impetus uoxcft,K '''hementisneceffitatis arlt;p urgentis.
Vt audiret uerbum dci » bnaliseaufa aduentuS turbx audire uerbunt pi, boceft,mederi confdentils per uerbü. Vet Dei inquit EuangeUfta, ut inteHigas turbi ^üundenon potuiffe nicdelam inuenire. Et lex ^‘tbueft.quod habebatturba,f«dnon potuitil M tnederi,igi| aliiid quxrunt.quod poteft. V el quot;*'»005 locus probat legem non iuftificare ne-Sut tranquillare confeientias.
luxtaftagnum Genezareth » Circumftanna loci confirmât hiftoriam:Ge-Wtwetb ftagnum GaUlxx eft.Circa ftagna, K f'mci libenter uerfatur Chrift us,ut infinuet co* t'ilioncm Euangtlij Si crucis.
Et abluebant relia.
Q.‘d. Euangelifta.defperauerant prorfus de llptura, quineque oceaftonem capiendt pifccs, ®quot;Î pttftftü aliquem Ubotilmtenus mdebit.
-ocr page 530-Tôt
iç Dotwnied. V.
Ingreffus autem# ,
OdeaConem quacric Chriftus iuuïndi. No Chnftum turn primum iuuare, quando 001” defperatiffima func.
Rogauk cutil.
PXPLICATIO SECYNDI L0lt;Ï'' ^ Secundus bic focus optime quadratado^ Rra h»c tempora,in quibus non pauci falfo®* angeiici,nihil non tumultuum excitant fubpff tixtu Euangelq.alqeripiuntuieccIefïafticisP^ fonis fua bona.alq Fugant eas.alij miferriint T liant omnibus priuiiegijs, quafiEuangeli“quot;’“ olenta qurdam rapina fît,qua lieer proarbitf faruire in perfonas Kbona. Yndepofteaq“'''' lx,tumuliu$, feditioncs K prorfus turcicæi”)“* ri«,ne ciuili quidem homine dignxAbhaeoiquot; lenta rapacirateauocatnos Chriftusin feoquot;'^.^ lioc loco, K docet fuo exemplo uere£uï0S7 cosomni humanitateamp; manfuetiidinepr*”'' tos eiTe. Hieenim cum effet filius dei, '”'’'^«1 manu fua omnia,poffet imperare.pofcertS pere omnia.uel fummo etiarn iure, tamé hom nihil facit,fed manfuete rogat Petrum, WP“'“ lumàterraabducatnauiculam. ,. gt;
Difcendü itatp eft ex hocloco, E“’quot;?'^jj dare anfamrumultuandiaut IxuiendiproW' nein alios. TumultuarienimKfruirein fub prxtextu Euagelq ,eft libertatê fpirituJiquot; bertate caruis transformare.ffeut docet Apo**
-ocr page 531-A TrimMitt tö) ^isadGalat« .v. «bimonetqui (Int Huangs*^ lice feu fpiritualis liberntis fruftus, uidelicet Pintas,gaudium.minfuctudo,pax Kc.
Kogarc manfuetudmis 8f humanitaiixft.
Abduceret pufillum*
Vt quietim docerc poiTit. Aut fignifleat hac ftduélione Chriftus.oporrere Euangelium do ^iinipfa cruce.quæ per aquas inteUigitur.
Etfedens docebac«
Stdetc fignum cd manfucti 8i pacifici ChriftI Jt»dtcaionl, Dixit ad Sîmortetn ^etrutö.
. ^oudiligenter Chriftum prius animant uer Pil«re,ante5 corpus cibo pafcat.aUoqui da quot;'n turn uideretChridus pifcatores laxate retia, tomiSet {equens mi raculum aedidiffe. E c alid# i wiftu$ aoimsc cibüprvponic, rebus ad fuden-'i'ionem torporis pertinentibus.ut Matth .vi. quotité regnum Dei 8C iuditiam cius, 1 ^l'ïcoinniaadncienturuobis»
Duc in altum 8C laxate retia »
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chridi.de labote.Aliàspotûideâ
1 nbsp;nbsp;nbsp;Mtiftus dedide pifces fine labate, fed non ne-\ wilmediumuerbo prxceptum. ÊXPLICATIO TERTll LOCI.
1 . ^Tettius locus miraculum c5tinet,qua cod I ^tr?' Chriftus (uam doftrinam, quam ad tut-1 *ntbuu, Hic em omniü miraculotü ufu8 ed^ 1 '‘’îttconbnnddoitvmaÇbîitOttafiamira-
-ocr page 532-jo4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W riomimcdtV^
culi de pifcib’ ualde cömoda eft, idtp^pttrnii* bâ,qur in defcrro ft eu ta erat Cliriftu, ubi p'’' ne nullacrat parâdiuiduSoccafîo.Vtigituidt eeat Chnftus,eos fame petite non po(Ïc,qtuflt;' quiieur uerbum/ubijeit hue miraculum. Efts“ tem huius miraculi fumma.omnes noftroibb® res K con a rus pro u i^lu fruft raneos eife at? '■quot;* tiles,nifi infla Chrifti.aut beneJidio dominia^' cedar,quæ efficiens uitfluj ert caufa.S^ propte'? amp;nbsp;trefcit K ftquitur ui^lus. Et quanquamin«' rimlaborandum fîtart^eonandum, tamenw* ftuSnoftrislaboribusSiconatibus adferibinott poteft, quia deus malcdixit terr« propter ptlt;' carum Adæ,quj nobis prçrer fpinasS^rrihuW nihil aliud adftrrer,ni(] bndiftio dni aceederefc
Laborandum itatpeft exemplo Peiri,Kw» boribusranq caufis uitflus diffidenduni,ut in** Chriüi,feu benediftio domini loeom hal’lt;' ar. Adert uero benedidio domini, adfuntiti»’ Chrirti, quando eonrtderamu$ nosexpqeept* dei aeiurtis Chrirti laborare.quandorefpofjquot; mus Chrirto de noftris laboribuS rüPettoirt» ceptor pertotam noftem laborantesnihib'' pimus, quando diffidimusde laboribuS nonti’i quando eertaex tide rtaruimus.deum ex lu’^' nedidione nortros labores formnaturum, »' Petrus cetto credidit feiuITu Chrirti accepts' pifecs.eum inquit:Tamen tuo iulfu laxaboret ' Loquinirergohifde pns.quiexfmpïoPetn“' burn habenr, qui audicrût Clinftum eödo**^
-ocr page 533-A TrînitÂtîf. tot
gt;(m,Hi«nim quiaprimum quacrût regnum dei igitur audiunt: Ducite in altü K laxatc reria uc • train capturam.Impq quoqi rapiunt pikes,K plrrumr^ plures.qudm pq: Verü non in filutem, fed damnationem,quiacapto$pifces mah con fätntiaedunt,
Pr«ceptor,
Dimdit Petrus de Iabore,q.d.Si iuuaretretia lgt;Mrc,certe dm crpi(Ïemuspifcc$,qui per toiam tefttm laborauimut.
Tarnen tuoiuffu.
Fidit uerbo Petrus X acquiefeit flde iuffïs Chrï ti.ExempIum fidei in Pctro,qui non diu deldx '«, num credendum fit.
Et cum hoc feciffent.
Mborem non negligit Euangelifta.quilabor dat I™*^’'quot;^”®^ pcrq^iodbencdiat deus*
Conduferunt, h» L. “* f'‘J*gt;.q“« arripit,quod credit. Hor-mZ^‘‘ “*’’’’o«m.hortamür amp;nbsp;ad fidem, ut bill *‘’’“.”’*f^®.pofi« de uiftu nullum eritdu fdii^’?'’' ^ fponte fequetur.non modieus, fed •gt;« qu a'*' f**^**'*' Prtro,SC Petrus alqs irap ar P Rumpebamr, ’'’SS^tatiocopiofsbenediftionil,
-ocr page 534-joö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^ Dominica.y» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
EXPLICATIO Q.VA RTI tÖ^ ^ Hic quartus locus cfocet.gd nos debea , domino ,p fuis bentficqs K larga hndiftio'’ ftus .Primum, ut grati fimus domino,exemp^^ Petri: Deinde ut cognofcamusindignitatf'quot; , ftram,quod loge indigniores fimus, §“’ *” dominus tanta bénéficia conferre debeat*
Oriri autlijcindignitas debetex P*^^j®L{ cognitione,ficut Petrus hicinquitiDifeed^ ’ domine,quia homo peccator (urn. Et ^f''’jj turn oftidere amp;cognofcere fepeccatorécot domino,fcriprura uocat facriffcialaudis Joquot;’^, no graiifiima* Mudus^p more habet,collât neficia alijsrepcndere,quem more iuftitiätn^ leexprimunr, dum 8i ipfi ftudent fuis u refpondcredeo s At Chriftiani ex uerbo ut^j^^ nullam reeSpenfationemadiguntur .net? quä ab illis requiritdeus 4) fuis benefien^. ”‘ grati fint. Ouibus K bobus non «g**^ Pfslmogrspho^nccp opus bsbet op^r^f’ .^^ |jj| Requint tantum gratiarii aftiones.facnnn disamp;iuftiti{,8f utiudiciü offeras.hoceft, . kas teindignü peccatorë,Micli.vi.8f '
Acciditad genuacius»
Gefiusgratianimi SifideiinPetro*
Difcede» .^
V oceS cötritj cófcientip ex peccatotS cogtut
Domine» „
-ocr page 535-ATrbWf*
fO7
m eum dominum elfe,qui iuuare poteft.
Quia homo'peccator fum« Aetio1ogia,quur difcedere debeat Chriftut, liainquirshomo peccator fum.Cognofcere fe teatorem toram Chrifto.eft Ghriftum maio* ni fe agnofcete. Ex emplum uersc poeuitentia: Petto eft.
Stupor.
EfftftuS qfequitur Chridu feu uerbü, cömen '^''Snobispanifentiam ChriftiK uerbi.
Nemetuas.
^onfolatur Chriftus Euigelica uoce PetrurH Wamiera fe pcclt;ator2. Nam hoe officium ytiriftiftu Euangtlrjtft, peccatores agnofcen-**‘ttaptccata,tonfolari acrecipcre.
Poft hac homines capies. ^XPLlCATlO Q.VINTI LOCI. ^Quintuslocus exemple Petri, lacobi K Io ^‘''smonet ^ftudioEuägelq omniacife poft-^^tnda,amp;fl ex condicione uitat ad praedicati* ^■5 officia uocemur,effe obtemperandum uo -, ’‘öi.Sed ratio ut omnia gubernare uulc,ita 8€ '®^ ’ 9“æ ^“quot;’ *“**“ pifcatores hos ind • °'’’quot;''’“® lecutos effe Ghriftum, ftatim tuï'r' ’ ^’^®° fufeepto Euangelio omnia bo -’«ferenda funt, coniuges .liberi Kc. At hxc '’“ufionon poteft accömodari ad exempla
l|lDemînif4«Vi. ^° borum pifeatorum, qui condiiionem uitat non rnutarunt: Nam Euanggliftahocnonexpriwifi aut fi mütarunt,uocati fuerunt ad aliam comjquot; bonem: nimirum ad tapiendos hominesjat gt;nbsp;ad prædicandum uerbum. Nccprjfcribiturni in epoftolispceptuM imitädi.S^ü ogt;a défera™ Fidcs'fandlorC imitanda eft omnibus in hiune.at opera non oportet in omnibus fan‘ nccefTarioxqualiaeffe. AHoquicogcr^u)“'^ mnes prius pifcatores fieri,amp; deinde P*^^*'“'*^ relinquere exemplo horum difcipulorum Êuangelium ad confeientias pertinerEfgoquot; docctciuilisuitxautconditionis mutation' lt;
' IN EVANGELIVM
DOMINICA .VI. A TRI-
niratis,Matth,ca.y« .
SIeft Êuangeliuminter omniaHj*;'. moreannuatim inEcclefiapobquot;‘''.pj, eiohibuSabfóluuntur.quodCfd'ate ^ piftiep feft{ prodit,hodiernum pf**”. j| ret:Hoc duplicem luftitiam ob o'ulos pon'' teram legii feu pharifaicam.qux in extern’ '8 executione cohfiftit,alteram cordisfeuao* Ôuum purorum.qu« longe exceUit legalem,' pbarifaieam iuftitiam,8^ earn qui h’l’5quot;?!^^, gno (»lorum funt. Papiftïcaütlioïeiiumn cumuiderentin hodierno Euangelio hem fieri luftitirftatim cogitarunt fecunn
-ocr page 537-ATriwWf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç0(j
tjiuftitia excel:ere debet iulîitiâ pbarifaicam. Irgo accedamus Si faciamus bona opera, non itcidamus, non mcrchemur, non diripiamns otisalcenusbona, Sic,EtEctrimusPhanir siuftiores. Itaenim nos omnetnatura adfefti »mus,ut cuin uidemus prçftribi iuftitiam, pro-poni leges, perquas, canquam per certosgra-tl“s tat ut ad luftitiä pr^fcriptam, noftros cona-•usetuiresnoftras in cöfilium adhibemu$,quas öfitmat ratio ,qux aliquo modo intelligit ciui ' « externâ iuftitiarn,c t urget externis operib* ^imimpttrandamtiïc. Interim nee ratio do-^^lt;1 neenosdifeipuli rationis conitderamus, luodptxtcr ciuilem iuftitiam, ad quam confia '''ïiio.K quam aliquo modo ptçftare poteft, pg« aliameffe .quae procul poft ferelinquit il ’'” duileni; ea uero eft, qux in regno exlorum WeiK ualet coram deo. Hæc adeo non po-’*® externis operibus parari.quod illi,qui m ex I‘^nii operibus occupati funt, Pharifxi adhuc quot;ocentur uerfentur'qj extra regnum cxIorum.H ''''^'cinquitChtiftus.
« quanquam Papiftse inteUigerent, in hodi
Huangelio requiti adfeftusSi confentien ‘^inimuin ad petfeftam cam iuftitiam, qui ‘'''Rus phatifaicam exceUere uult, Aitenim: 'dicouobis ,quod qfquis irafeitut fratri fuo, ^' Urnen exexcati ciuili iuftitia Si fuorum ex-quot;quot;otum operum admiratione.ceeperuntpra p« numanp naturp imbcàibtatcm.perpctuam k üf
-ocr page 538-lt;Dowiw4»Vl. ^'? dciuoluntatcm.quam inkge prodidit Deugt;,’’ conliliamutare.quo fic mederentur huw’” imbccillitari, quacmaior «ffft.quamutu«'^ illi ad cam legis compictionem adtingcre,^ puris adfcóibus K animo confentien« ps'” retur . Neep Chriftum cogère noS doeuw“ » quofaccremus ultrauiresnoftrat, ‘”'‘**®lt;, duferuntfatis efl’e.utquif^faceret.quodpO”*' poftquam nee dubitandum elfer,dtum nonp cepifTe impolfibilia. Quac Papifticæ P*^ 1., induxerunt nobispoftca multahorribto®. gmata.Oocueruntenim in legibuJ diuinisquot; lis actetnis difpenfationem, iuflniam Icntcm coram Deoobfufcaiunt.ufum Chii prorfusprofcripfcrunijnnumtraseeremoni ritus, traditioncs.ordincs amp;nbsp;fcftai exeogitJ» runt:Quibus malis magnacxparte nw«“ adlnbuiiiet, perpétua illius capitisferit5,c|“ praecedentia cumeSrequentibus adopd®quot;’ tcHe^um copulac. Nam paulo ante to-^ huiuS Euangelij reftatur Cliriftusfuum ont urn clTc adimplere legem, ad perfeftiini#®“ am. Siceniminquin Nonuenifoluerekg«^' fed adimplere. Reftius itaqj ftnlï(fent P»P‘‘^ fi adChriflum completorë legis uertiiïen'C los, poftqnam intellexcrant legemN adt« puros Si fonfentientem animum ^*£*“'5L; ideolegem clfcfuprauiresnoftras.non0' bant in legediuinadifpenfaffe, neep iH*® P^T ptcrinßrmitatcin noflia extenuafle, autut
-ocr page 539-A TrlntUUi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Th lorumuotabulisutar, in tonfillamutaffe. Si-AO'dcm ca parte qua imbeciilis erat per carné Iioc decs proptio filio miffo fub fpecie car,« peccato obnoxii przftitit,ac dr peccato co »onnauit pea atu tn per carnein, ut iuffiffcatio ‘'gis impleretur in nobis. Ad Romanos .viq. igiturChriftus in completorem legisdiui-quot;quot;us ordinatus, debuit Kcernz dei uoluntati fa *isfaccre amp;nbsp;noftro nomine refpödete legi ad iu ftgt;tiam,amp; complété,quod nobis ad implcdum i^poffibile erat. Hzc Chrifti adimpletio pepe-’'''oftitiam.qu« maior eft iuftitia Pharifaica,8C Sostranfportat nos in regnum cctlorura.
Obicdio «
At hcc iuftitia Chrifti eft, unde ergo noS iu-lüfiçabimwï
Rcfponfio.
Chriftusnulla iuftitiaopus habuir,quiantea loaturaiuftusfuic. Sedin hocucnic, utad-•tnpleret legem ad iuftitiam, ut nos infirmoS, S^miieros peccatorcs iuftificaret, Sf hoc eft, ^uod inquit Apoftolus, ut in nobis iuftißea« do legis adimpleretur, id eft, ut nos reputare « Bgt;ur faiisfeciffe legi propter Ghriftum. Id quod ttiam fit, quando fide apprehendimusChriflii, tunc enim donat nos fua iuftitia, qua donati,ex-ftHimusPhatifxos infua iuftitia,8ffumu( in Kgoocxlorum.
it ii'^
-ocr page 540-fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;|Domt»ir4«VI.
Obicâio«
Quisigitur legis ufus eft.cur «ft data,fi I«*quot;’ iuftihcet^ aut cur praecipitur lex feruanda-
Refponfio *
ObicAio eft de flnali legis ufu ,qui ab Apod*’ loin epiftola ad Rom.diligentifTimc inquiring huiusfencentiam ego tantii paraphrafticôs'' dam: Deus dederat Adp 8^ pofteris fuisproquot;’ fionem de Chrifto future femine, in quoef’® bcnediccnds omnes genres» Hrc igitur pro®’ fio, ut aperta ac firma manerer, eUgit deus »W pefuliarempopulum, nomineHrael, quo.^” tuseffet populus, inquopromiffio deChn»® cuftodircrur,donee ueniret. Bt uthiCpop®® aCentibus cognofeerctur.prçfcriplîtiHi P®?“ Io certas leges certasip eeremonias, quibusim* rim uteretur populus ilk, ufqj ad Chrifti adue® eum.idip ob duasprpeipuascaufas, Adit pop® lus Ifraeliticus agnofeeretfuam infirmitateWi quam fentire debebat ex grauitare legis S i®' poflibilitate adimpktionisKfic maioriftudi® anhelaret adpromiffum Chriftum , Deinde® refrenaretur Israel p leges iHas à malitla.Kl^tr® retur in populo illo ciuiliihoneftasKiuftid’'
De his caufis paffim agit Apoftolusad K®' manos »iq.x.iiij.v.vii.ad Galat,iij, Vbilege® patdagogum fuifle feribit ufqj ad Ghriftû.Adl* motli.epift.i.capit.i.Lex iniuftispofitaefr.
-ocr page 541-A Trimtdtts, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$ij
tthvcdcfinalilcgisufu ante Chriftum K a-Mluda;o$,quiapenc doeetjegem non in hoc «Um Iudïis,utperillam iuftificatentur.
Reftat nunc de hnali legis ufu difputare poft ^nriftmn,8iquurnosChriftiani legem ferne' fills,hoc eft,decalogi praccepta. Num ut per ilia quot;iftificemutJnon. Nam quemadmodum Ifrad f^uliaritdei populus fuit.certis legibusceremo ’'lis^alligams.non tarnen ad iuftiiiam, donee **fiiirct Chriftus.Sic iS nos, q credimus in Chri' ^inn,qui ucnit,populus dei fumus, fine legibus Wofakis ac ceremonfjs. N3 leges MofiS ad nos ’’®igt;pertinent, qui ex Gentibus per mifericordi ’Udeijexgratiauoeatifumus.ut iuftitiaChrifti “’nt ptonobis,qua fide participamus 8i repu-I’wuriuftijnhoc.utbonis operibusdeclaremns ’’9 alijsnotani fatiamus iuftitiamnofträ per Chriftum gratuite adeptam.ad Ephe.q, Gratia ‘“im eftis lernati per fidem, idç non ex uobis, ®ti donum eft,non ex opcribus Ôfc.Ipfius figmS Jfni conditiadopcrabonaamp;c. nonquibus iu-fifiamus, fedadteftandum de accepta noftra If Chrifto per fide iuftitia. Deinde ut fiinus gra-Iideo alqst^ charitatis operibus infetuiamus,fi* Ut nobis benefecit Chriftus.q noftra caufactii III mortem fe dedit.
Quart cumK hie final is operum legis ufus iii’pudChriftianoS.non eft imaginandum prg-•er uetbum dei, quod ludxi ohm no potuerint ftgifatisfacere adtuftitiamtnosuero nunepoC k v
-ocr page 542-J »4 ^ Cowï«rÏ4.VI.
fe.Siquidem Idem quod defuit ludxisin c?p'lt;’ da lege ad iuftitiam.id nobis adhuc deert, uidcli çet animus confcntiens.Hic uero animuseórtn tiens per Spiritumfandum datur, quë dat did ftus fide apprehenfus, utaliquo modorefpondt amuS legi.quanquä in maxima infirmiiatc qui Deus boni confulic propter ChrirtumS^iulÜ'l am per fidem in Chriftû apprehenfam.
Statitaqjinuidla fentenna: Ex opcribuslegd non iullibcabitur omnis caro in confpeftu d* Eft enim uniuerfalis fenrentia complexés Kb dxos Si Gentcs.hocert, omnes homines.
Stat Kinui^fa fenttniiatEgononuenifobf relegem,fedadimplere.Facelfentautem,gb‘’ openbus Chrifti officium in complendaleg'® bi fuis^ operibus adferibunn
Sumtmrij locL
1 luftiiia piorum,quxpharifaicamaiorcft,^ quam qui habet in regno cplorum ert, no tond' (lit in externa Icgis obferuatione tantum,qu^^. Pharifxi folam fequebantur.fedinpurisadW bus K animo eöfentiente fimul. Vtide Chn«“’ de duplici legis ufu docet.
7 Nullum facrificium amp;nbsp;nullus dei culmspb* cet deo.etiam in uerbo prxfcriptus, nifi pd“’'^ lt;onlt;iliatus fueris proximo,cuius réconcilia*'®' pern Chriftusprxponit diuino honori.
; Odium 8i inimicitiacum proximo,non a ^ofita in hac uita, sternum iudicium adflt;i*'l'''
-ocr page 543-A Trinitdlitf
SIS Nißabundaucrif.
tXPLICATIO PRIMI LOCI.
*i In explication« primi loci,cum mcntio flat J^riraicpuftitifiuidendu eft quail's fueritPha 'Haica ilia iuftitia,quam Chriftus ita ad uerbum '‘ondefcribit.quanquam fatisdeca docet,ubi Mea uerumlegisintelledium cxpIicat.Phari igitur atbitrabantur fe complete legem dei * Pcifeftam iiiüitiam efficert.fi non baberenc •xtcmaidola.autfi externe non riderent deura ?utfi manu non occiderenc, tandem fi fuam fic 'yftitutrtnt uitam.tt corS mundo et poUtiaMo “Seffent uiri irreprchenfibiles. Quod ftudium PMtifaieü circa legem, talc fuit,quale fane nos •junquam ad legem adferimui, aut fane paucif '®i. Et optädnm foret,’ut ifti,qui hodie crediie * fuis operibusiuftificari,effent tantum PhariCji *‘°'tft,ita ciuiliteriufti.qualcsillifuerunt. Sed 9uid ptofuerit PbariQis iuflitia illa, 8f quid pro «denobispoffit, edamfi effemusexemplo Plia ’'fjotum ciuiliter iuftiffimi,Chriftus circa hunc Pumum locum docet, ubi ciuilis iuftitia phaiU *Kadititur,quarnon pertingit adregnumeep wnim, nt^ tantum efficcre poteft, ut qui ca P'sditi fint, fubditi regni caelorum appellent ^•Nam utinregnum caelorum perutniamus» I'uins regni fubditi fiamu$,Ionge alia iuftitia ®PUshabeinus,quac non acqualisfit Pbarifaicae^ “u qua: excellât : quemadmodum Chriftus aut
-ocr page 544-|ilt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ijj DewiwfdtVU
ï'Iiff abundauerit iuftitia ueftra plus qus“’fgt;* barum 8i Pharifæormn, non ponitisingf”'‘’ regnum cglorum,
Atcertum ett.iï omnes nodras inresaa* . ma exercuerimus, uix tamé accedamuj ad », rifaicam (uftitiam,qu£cum nequeat feruar«,n ' lt;ji in regnum cxlorum inducerc.neipoppoquot;' ui nat irac pro peccatis/anc oportet alia fit w tia.quämPharifaica.necfruftraillärequWf^ . ftus.Et eftquidem alia,adqu3liicabducereno uulc lefus.quo territi noftra imbeciUitaK«*'* tcrpreratione legis fpirituali, ad earn prot^^ gt;nbsp;mus. Hjc autc m cd iuftitia Chrifti, quant perfeélo fatisfadendo iegi nabis meruit. H , maior eft pharif^ica iuftitia. quia plaçât it» ® ' quia opponiturdiuinatuindiftac, nepeccatot percamus. Item maior cd iuftitia CbriftiiQ“ , ex externa completionclcgis K mo IJmuI conßftjt. Huius nunciuftid*ptt in Chriftum apprehenfj eft,nos m regnum c£ rum cöftituerr,cHiccrc filios dei Sc- QP® 'i. i amp;nbsp;apud nos aliquis legis Urus fît.donat nos Cuspoftdatam iuftitiam K eonftitutionef lt;lt;gnum cilorum.Spiriturantfto, qui 8'quot;'% nobis nouos motus ad pr£ftandamlcgt'’’‘ uenientcs,non ad iuftitiam, qu5 prius hab^. in Chrifto legis perfefto completoreadi^ perfe^am amp;nbsp;in sternum tluf’tutä ƒ«lt;1 u' do legemgratos nos pro iuftitia petChru
-ocr page 545-A Wnit^^t»
51^
. Vtantemiuftitiam Chrißi.quxmaiorPhari «ft.quæcfinducit in rcgnü c(lorû,ad foi um ^briftum pettinereinteHigamuS, exponit Cliri “us circa hunc primum locü duplicê legis ufumi *lttrum politicum ac ciuilem, alterum fpiritUa-«ntiPriorcftaliquo modoin uiribushoftris.ni 'adiaboto impediat, K tfficit pliarifaice iüßoS 'Otam nlondO'.Püfterior in nullius hominis po bftjte tft, quehi Chriftus dat pér Spiritumfan^ ftiim.flde apprehchfüs,
Nifiabundaucrit,
■ Occupatio,oc putent difcipult fuamiuftitiart '“fticere, Ciuilem iuftitiath nort dänat Chriftus^ quot;•fï quod maiorem requirar.
Vcftra iuftitia.
Quam uoS externa adimplctione aliqUomó ’'Opraiftarepoteftis.
Scribarum amp;nbsp;Pharifeoruni.
^Ïominutn coram politia Mofis iuftorunl.
Non poffitis ingredi in té# gnum cæ lor urn.
Hafctré uèrim regni exiorumfeü Eugt;ngeti| ^è^iiioncnijApoftolusïd Corimhiöt esufsm ^ddituelamen, quodimpeditciuilitcr iuRosd hgno cxlbruih«
. Regnum »lorum hit uocat.in quo regnat
-ocr page 546-51^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^üomîfùeii.Vt*'
in quanosper illamregnamus.
Audiftis»
Occupation« fubneitChriftus interprctJtiO inem Iegis,ne difcipuli SC turbx folliciti Iïnr,q“{ fit uera iuftitia exccIUns eam.quf eft PhariffO'^ Sifcribarum. Hæc uero eft.quf faftis extern'S^ confentienteanimo fimulconfiât. Efteniniilt; gis duplex ufu»; extemus K internus.
Vetcribuj.
Mofis difcipulis, qui militabantfub exttuis illa SC Mofaica pöÜtia.urtj adGhrifium/pjtiWï lis regniautorem K pioclamatorem.
Nonoeddes»
Poftremus efiedus pro caufit,quaïes fun'‘'f’ fd.xmulari^odiiTe Kc. Quibusexadfeftü’“’'^ quitur cædes.Pharifçi taufas cxdis internal ft® peccatisnon iudicabant,
Quifquïsautem occident»
Videlicet manu. Nam cd tantum ttahebaß* ludxihanclegcm.
Obnoxiuseritiudicioo ^ , Conftituto in lege de homicidio. A cStrafiCi liber erat à iudicio.qui manum cohibebata^’'' de Kiuftus coram poIitiaMofis. .f.
Hincfacile apparet,quç fuerit iuftitia pna'’‘ ka feu Mofaica.
At ego dico uobis#
-ocr page 547-ATrinitdtis.
î»^
. ßgotmpliafim habet,q.d. Chriftus. ego qui ^tbco uobis tollere uelamen de oculis ueftris.SC
iegisintelleftu docere.ùt nonfolü corâ Re
Fiblita Mofaicaiufti ßtis.uerum etiieorideoi
Quodquifquis îrafeitur.
I Expomt Chriftus Ugê de caede.K fimul ad hu i^'gis adimpUtionemrequirit externa cxecu
^nf SC. animü ab efîeâibus alienü.Ira caufa ce ?.$«ft,((edes adflt;fiu5: Et quia Chriftus exponic ^'jlege de cjde ,amp; fimul compleftitur caufas K 'Mus,quatecertueft ludscos, hâclegcunàcS ’'‘(siâtum de externo Éafto intellexifte . Finaiis *''*ius expofitionis caufa eft,ut ducat Chriftus fit J* difcipulosadeognitionc ^priç infirmitatis ’' 3dimpltnda lege, quo afpirent ad legis per * «ftumtompUtorem,
Obnoxius erit iudfeïo.
. Wütetdiuino.Siquidem magiftratus Mofa-*“* non iudicabat de adfeétibui, fleut nee pont '‘’lilidcm.Per iudicium, concilium amp;nbsp;géhenne '’«ndiumfîmpliciterintellige.deum etiam ad-‘“ns,Contra peepta dci puniturü, nö folü extef ’m tranfgrtfllonf.Duo hienota contra fcholi
’*’““*’* externa uitia coram deo pee '3e(ie;uerum etiam adfeftus prauoS: Item dé '‘quot;’‘üdicaredeadfeftibu».
^kun^ dixcrit fratri fuoracha.
k • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efteftus eft, ire adfedhis K fignum
tn iniini exereentis is forts extemis diäts, Eft
-ocr page 548-Hî DowÎMifrf.Vî.
sto
ucro radia contumeliof« indignacionis uox.
Concilio,
Id lt;ft, fi leges de oecidédo tranfgrtffortsprO hcrolegisintclleétu punire deberent, non nu-nus deillocoiifeffusiudicum conuocaretur,iiit conciliumcelebraretur,qui fratrifuorachsdi-cunt.quàm qui occidunt cum.
Grauior effedus iræ uoeare aliquem öl’®® cum indignatione Si contemptu.
Gehenna: mcendio«
Diuiniiudiciireuscrit inoculisdei .At grauiusaliquid cft.fatiium uocare,quant ad ’quot;' quemrachadiccre: igicuraddit Chriftusgr®‘® tem poenam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si ergo oSeïSt
EXPLlCATIO SECVNDI tO^*'.
qj Secundus locus duo exemplaconiiner.q“' bus commëdat Chriftus ab antithefi charta«® proximi. Quëadmodum enimiudicioobno®' used^qui occidit fratrem fuum i Item quiff’® irafciturjoqdtur racha, K appellat illuinty? fatuum: ita gratiffimum deo opus facit,qui »“* gitproximû.idtp exemplo dei,qui fuumhoniH rem, facrificia fuaetiam in lege præcepta ppp' nitcharitati.Præterea ut cenirîimû fignueftdi® nar indignanonis,Si ad iräerga me tômoti^ lî occido fratrc.fîilliirafcorKc.ficcertiffiiu“,^ gnû mihi effe debet diuini fauorisK gratia: dci ga mc,quando diligo fratrem Kc.
-ocr page 549-A ïrmiMit,
T«
J“ircnda tft. Pharifri at^ adeo totus populus “«aicus, btne dt f« adtum putabat, amp;nbsp;fe iuft5 quändo curaffet facrificia,interim nihil fol-^■tus dc chatitatc proximi, in qua exercenda, MuspopulusftertebafiSient amp;nbsp;hoc ipfum paf« uiqucrüfurProphetp.Efa.i.K .Iviq.Ofe.vi, 8£ H Vtebatur uero populus fatrifieqs tanq pic Mispr{textu,quemhicChriftuscharitatis com 'quot;'(lationc detegit, K docet nulla opera, nullos ™tus,nulla facrificia etiam in uerba prçferipta P'^cere deo nifi prius reconciliatuS proximo fu Etexcludit hic Chriftus omnes excufatio ”‘5.quitus nos plenintj excufare foIemuJ, emn 'was turn fratre incunda, aut exercenda eft, ^innime«ufamu»nos coramhOminibuSiGra P'us eft deliftum fratris erga me, quam ut illud ^condonare pofTim. Non poffum reconciliari “Mri,fine nota famae.Me lgfit,non ego iHum.Si 'Solffus offerrem melxdëti ad reconciliandü, JuosnS !udos,rifus 8f cachinnos cierc^quàm nô ''neftram illi ad porto Ipdendum aperirc ? Kc. Qw excufationes etfi in fpeciem aliquid pon-«rishabere uidctur,nô tarnen libérât te ab hae quot;lt;5ciliatione,quâhicChriftus c5mendat,8f pci P’t'lmo fine hac ne^ orare,ne^ uUu opus face-''poteris.qif placear deo,fine hac oïa tua ope-'’1 qbus credis te colere dcQ,in hypocrifi faci», '”inueritate,nó aliter qolim ludçi inmera hy focrifi fatrificarunt neg! efto interim proxi mo.
-ocr page 550-jit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ Oowinifd. VI»
Aftprodeffethic regulamquandam «ftaiü prçferibere mutuç rccöciliationis. At in tätad fuü uarictacc.nô poteft «rta aliqua régula da^ arquiras tarnen poftulare uidetur.ut is,qui oW derit prior pro reconciliatione laborer, Ver»® fioffenfor propter duritiemaut eontumdw® uoluerit fe offerre prior, charitas poftulabitp; toenire contumacem, ne ille pereat, Poft«“’' offen for à te charitate prxuentus reciifarit reW eiliationem,rclinquenduseftiudicio druitata' men, utpro illius duricia K contumaciaorts,
Si obtulcris.
AKuditadftatum Iudçorunitumpfatientc®i Non damnat Chriftut munus, quodcupis ƒ' ferre, no damnat facriftcia in lege prxetp”« “J tantü doter, quidantequamfacriftees, facie»® fit,ut facrificiatuadeograta fint, NosChrini' aniadferimusnücadarS.facrificialaudis.M' as fpirituales.orarióe», gratiarum adionts ^*^'
Obiedio • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Quis eertifleabit me/acrificia mea placer« deo^
Refponfio.
Hoc faciet reconcilia tioproximi,qui tibi‘''f tiffimnm fignum eft, deo tua facrifidaplacere' Sicetiampetimusin orationeDominita.Érrf' mirte nobis débita noftra, ficut K nosremit«' mus debiroribus noftris,id eft, quia nos rem»' mus debiroribus noftrisigitur terto flatuimuil M nobis noftra peccata remififfe •
-ocr page 551-ÄTnmWn .. ji)
Etillk',
Codalcanud in aftiöeqinftituis corSdeo. Corarnalrarh
Netamen^oftea ceiïes agere cum Deo,ubi '*gt;mfratrecharitatem iniueris.
Eetumuenien»«
Scilicet in cetta fiducia te à Deo lt;xaudiri, 8C ®Pcra tua placere deo.
Habeto beneuolentiam.
HXPUCATIO TERTIl LOCI. ^Tertius locus cöminatio quxdï eft,quo mi quot;«utChriftus ab exêplo.xtetnâ pana oibu$ qs ^uiinhacuita,n5rec5cilianturfratrlfuo.Qua-
*^ tü incerti fimus, qua hora aut quo mom?to [epotismoriendu fit, roonct bic lotus, ne à dit Ï''.dit,abhorainhor5,ab anno in annum,iram, '’'imicitiasKodiaerga proximS protrahamus.
Dura es in uia.
, DumuiuisSi dutnadhucrecenseft ira,neubi 'nututafdt, poftea non poffis. Hit lotus nihil ’•dt,ppurgatorio,Loquit emde retötiliatiöc, '1“« debet fieri in hat uita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cho«
^t adfeftus inueterafcit.Dote mut hit no effe *5ptftandä nobis cômodam occafionë retöcU •^®di,non ede recöciliationem producendam. Nc quando te tradat.
Alludit çterno hoc iuditio ad more iudicû in
*ocmundo, cot3i quitus abfoluuntut St dam-
-ocr page 552-liDominic4«vn. fi^ tiantur rei. Alia ratio eft cum deo iudife.
Donco
Ideft, nunquart coramindicé mundiJaA^ folucione^ licet cgredi e' carcere. Atè carcerei' ternonon Jicet.NetJpóft hancuiiampotcftlt;o tingerc reconciliatio .ergo nee perfolutio.
Copiofiusomniaexplicata inuenies.innO' ftris fcholijsiri Matthäum.
IN EVANGELIVM
MARCI .VIII. DOMINI ca.vn.A rdnitatis»
NON absreconfueueruntEuangt' liftx.fuis feriptisfubinde K prouw' tiædimn»exempla interférer«,“‘ quia prouidentiadei plena «4 ro folarione ^ dum ex illius cognitione ftatuim“’« nos haberedeum.quinoftri curaagat, uelq“‘’ prouidentix diuinx ignorantia facillimc.Epi^ curæoï gignit, qui ctfi concédant deum «^.® cut K hoc ipfum Epicurusconcedebat,tamef fingunt eum ociofum effe.qui^ hominesS*''^ humanas non eurer,quemadmodum Lurianu^ defcribit louem.fupra nubes federe Ofiöfunrr'' rum morralium fpeAatorem. Etficutnos W' qui poffumus.de opiüce quodam.qüi fa^to ficio decedit, SC finit opus paratum fortunelt;“' denti. Qui error epicureus poftea adhucaliaf a IJ alias hacrefes comitéshabccuidelicct oﻑ*^
-ocr page 553-A TrimUtit,
$1$
itij eötingenter euenire,ui AS cafu Slnô ex diui l’’prouidctiaarddere,truce erîeaeddensquod 'iim diabolo autorc,adignorantiam dining æ» 'lidtiuig interddh bonos Si cultus dei.
Quisenim honorabit aut coict deuro, quem Kit nó curare mortales^^Quare optimoiure igno 'intia diuinx prouidennp omnium malorüIer-' ’'’dicatur, èquainnu^1^rabiliamala8^c^ucla-l lustonfcienrixinfinicipromanant. Nec^bodic dduntquaplufimi huiufmodiEpicurxiin mun do.qui noncredüt dcum curare homines 8£ rel I'oniinuin,qui cafu omnia accidcre fentiunt,qui “iftum pocius confuetudine quadam, quam ex (touidentia amp;nbsp;fingulari benediAione dei prouc Iquot;r(ftaiuunt, qui crueem non beneuolg dei uo-“Oftirelignät ,fed aut diabolo aut hominibuS j’'*'i*,poftremo qui deum neep honorât,neep co '“ot,perfuafi apudfe,diuinam prouidennam Jolbnie(fe.Hi uero Epicutxi prorfus^dti (uni, J^finesimptiSênaturalium donorum extin -^ort5,naturg^ uira inferentes,qux aHquo modo amp;nbsp;teftatur deum effe, 8f conferuare ac gu-“«nartcreata, heut hoc ipfum fans dotet Apo quot;olus adRomanosJ. Ei.xvq.ca. Ä Aotü;Si con ''tflcnt.inuenient eum,
cdautem diuina prouidentia, qua deus com ^niter conferuat amp;nbsp;gubernac omnes fuas créa Oras;Deinde amp;nbsp;fpecialiter fideles, quibus prer 'd,quodeos cöferuat amp;nbsp;gubernac,donat eis eiiS ThtüfjnAuni conlcruatotc8lt; gubematoretu,
-ocr page 554-IJ[ Dowwrt.Vir. f2lt;
FritterEpicurxosiftos holes adhucalij tunt in mundo,imd in generali ilia Ecclcfia, qui Chri ftianiin fpeciem funt,qui «ftanturquidceffede um,qui ex prouidencia curam rerum creatura * rum agar,audiunc uerbum dei,fed dcprauatuni 84 contaminatum humanis conftiiutionibus K fententijs.Hi cum uidentfyneerum uerbum pro dire ex gratia dei c tenebris in lueê, couiumdijs uerbü adfieiür.ad cuiuspfeiitiam dieüt .qiuidcn' tiä dei diminui,uidlü decrefcere, famein ucro,8i oïum rerum penurra actrefcere :Hincaccufant uerbum,utdiaboiieam dodrinam damnant, S täquam eau lam omnis infclicitatisreijeiüc. ÄH quid hoe hominum genere Aultiusdquid ridicult; lum magis^quafiuerbum dei,quodnobisdiuinï prouidentiam commendat ac uidlum promit * rit Si doftrinis amp;nbsp;exempli; (quak enim audieƒ eis Si in hodiemo Ëuangelio, ubi kgitur Cliri-ftuSturbamaudiêtem uerbum feptem panibuS Si paueiJ pifeieuhs faturalTe)talis res fit.quj diui nam prouidentiam tollat aut uiftum impediat. Et quanquam uerbü ifti homines falfo aerufant, tarnen aceipiuntinde oeealïonem non fufeipi/ endi uerbum,quod animaduertunt noneifede pane lucrando.
Verum quemadmodS nnne hi homines onen duntur prpientia uerbi,8iftatuunt ad huius pdp catione diuinam prouidentiam diminui uidi«9 tolli. Ita nos q ertdimusuerbo,eerto ftatuerede bemus prüfen tja puri uerbi^prouidentiä do W'
-ocr page 555-A Triniuthi
ni
^umtjnofttü augwi.Tüein nötantücömuniil ^rpuidentia eöferuamutik gubemamurjed ec-^lt;0 in fuperfluü accipimus Spiritumfanftu con 'quot;ujtorem Ji gubern3(ore(n,qitipcculiari(et8^ ^iguIariKicurat pro nobis.Quod aucem pro* quot;idcniia dei, uiäus^ in mundodecrefeere uide ’Wad prardicanonem uerbijd fortaffis in oculis dominum impiorum apparet, qui non credunt WtboSi ^miffionibus uerboannexis.San« cre-’*lt;ntibus prxdicatio puri uerbinon fitoccafio j ‘l''ninut£prouidcntisE SZ uiftus impediri. NS an lt;i’tnms in ppaffenti Euangdio, turbam audien-'t» üerbum ,in magna abundantia faturatS ef-^•taquodfeptem cophini pltni fragmetorum J 'quot;Pfiftitcsremanferint,
1 I'ottd enm certum fit penuriam fequi prædi-^•iontm uetbi,iam caufg illius penurie quæren ï^funt .Impqh'ypocriræ in mundo caufamin 'quot;»«bum transferunt: V«rü impie ac falfo.Ha-’«tnimuetbum uidus additaspromiffiones.
”**taillud : Primum quxrite regnum dei Si iu' toamtiusiDcinde omniaaccident uobis. Da-J'dtanitiluniorfui Si confcnu\nec uidi iuftum ’«eliàmn , aut fernen eins quærens panem; lu quot;USutrofineuetbo nemo eft.In caufaigitur eft quot;’f'deiitas mundi,quinpn credit uerbo, Si quia quot;’n credit illiddeo neqj potentiam uerbi expe -yif.nttp cibum accipir. Qiialiter cnim quis iu-utrbum.talitcr à uerbo iudicatur.
T^bain hoc Euâgclionihil curat deuiftu/ed
1 in]
-ocr page 556-Jl* fl Dowinkd.vU.
audit uerbum, fiditChrifto de uidu,non dflil’® rat cum ratione, ubi aut per quas occafiontS^ flus coniingere poffit.Potuiffet enim cogit»quot;* turba,ccce nos fecuti furnus Chriftum, 8^ nquot;''' non boni nobis deillo fumus poIUciti, içd nil’ll inde fequitur. Item fedemus hit ad triduu Sa^ dimus uerbum, nee tarnen uHum benefidum in Chriftoexperimur.
Verum nihil talium cogitat turbajed «ni-mittit Hde fe Chrifto, amp;nbsp;poftta etia cibuaedp^ in magna copia SC facurab Ad eundc modü ,R » nos aedidcrimus exemplo turbp faturabimur.
' ^ummdrijlosi,
I Chriftus auditoribusuerbi profpicitdeui* dlu au cc quant petunr,uc ucrum fit qrzrentesre gnum dei fame perire non pofie.
z Ratio cum uidet occafionesuiftusdeetfeA fpcrat de uiftu.ExrmpIo funt difcipuli.
5 Vbi radodefperarSf ubi omnisoccafioui Óusrublatacfijbiprimum Chriftus iuuat.utlic fides noftra probetur,8f Chriftus folus gloriam habeat.Atfiqua occafiouiftusadeft.eanoneft etegligeda exemplo Chrifti.qui é lapidibuSpotu ifiet panes fecific. aut fine medio ullo fatutaiTe turbam.
4. Auditores uerbietfi ad tempus penuriam patiantur, tamë fuo tempore facurantur amp;nbsp;red duntur diuites etiam ex tenuiftima occafione.
1q diebus ilhs«
-ocr page 557-A Trmitätii»
519
iJXPLICATIO PRIM'I LOCI, ^nimus locus claris uerbis monct gratia Chri oninibusprjucnircnos.ficuidemusinhac «otiaChriftum profpicere tuib* d« ui^u,an Wm petit,Ait cnim Cliriftus ; Mifericordia /quot;Borergaturbam amp;c. Verum circutrftantiz phmus loci diligenter excutied* furt,K ui* . “'$uiftum fequi doârinam, qua Chrißus pri ’*gt;in)am pafeit,quant corpus. Cum uero ant , ];*’'*rbo faturataeft,fit,quod fua fponte fequa |) f ®^ uiftus pro corpoie. iuxta illud Matth, vi. /quot;quot;itqusriteregnit det amp;c.Ethic paftediore'll Chrifto proprius-Mundus paicere incipit /''tporc St poftea forte de animae cibo cogitat K ^via hit pafeendi ordo mundo eft proprius. j'quot;cordine Chrifti offenditur, q crederet Chri kM priu$ corpus pafeeret, deinde 8( animam. '^oc tnundano ordine conqueftifunt K poe-iHoratiusIib.t, Epiftolarum cecinittO ciuea l!'’,4u{rtndapecuniapritnutn eft. Virtu* port li“'’'0s.Hacclanus fummus'ab’imo, Perdofer, ■'tecinuntiuuenes.diftatafenesip. Et turba ^Pfjlttitihiftoriamiidi ordinem in uniuerfum a, P'oitat.quç ptimum uerbum curat,84 poftea
* quot;pit Ulétum.
iJoctt ita^ primus hie locus, quacrentes pti-,?Jquot;f*8tiuin dei/ame perire nonpoffe.Exem pertinent Ifracli* nutriii in deferto^Efîk» *Antontj,quibus coruus panein aituIitK In diebus illis,
1 V
-ocr page 558-jjo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff Dominica,y tb
Poftreftitutionem furdi. Etpulchre quadrat fcquens niiraculum adpræcedeneem commen-danonemChriOi.qua budabatur Chriftusa tur bis propter fua bénéficia, qua; bberaliter in oéî confercbat,quod K prçfenii miraculocôfirmat, Muka.
Nota poten tiâ uerbi multos ad fe tralientiSi
Nechaberenc,
Tollit Qccafionc uictus.ut potential« dirifii pleuer. Acccrfiti's ad Ce diCdpülis, Vtillorum fidem expettatur, uclut occaü*^ nem uidhis explorer.
Mifericordia tangor,
Philanthropiæ adfretus in Clirifto.qui fuot3 eu rara agir,ancequam petuntetiam.
Quiaüm rnduo/
Aetiologia mifcncordiç Chrifti.Circuradan' tia temporis exaggerat ncceiTitatcm amp;nbsp;penuri* am.Triduum uix durarêt notin' auditoresapud iierbum in penaria.
i^uæifquûtur. oïa exaggeranmecclfitatein»
EticCponderuntci diCcipuli,
WXPLICATIQ SECVNDILOCI-
lt;P Secundus locusdefcribirexempluinfïdel)' taris in apoftolis .quireliiflo uei boSv po/Miabi fis omnibus prxcedenttbus mira cutis, équihuî fifre dcbmiienccyilfgUkapoduit, Cliriftü fat«*
-ocr page 559-ATrinitdCu, çjl
ntepofTe.ctiä ubi nulla occafio uiftus adeßet. Stddcdpiuntur iudicio rationis, qua: pr^fentia ^tem tuctur, amp;nbsp;folû ex certis occaßonibus cre-^aliquidfcquipoHe.Et dum iiaiudicac ratio, ^(Deiudkat coram mundo in rebus ciuilibus. ^t(oram ChriftoKinpræl'tntiaChriftiuoca-quot;tationcm in iudicium,S( inde detperare de pa ''niiiChnfti.hoc infidelitas eft,
Vndciftos,
Verba ipfißimc rationis, plena infidelitata Infolitudine.
I Confirmât raiio apoftolos ininfidelitate^ a , ''Kumftantialocf.fumptoargumnoab impôt “HlLHoc argumétum duiliter uatet. At maioc j ’ftoronipotentia Chriftihoc argumento, nam ’otam deo nihil eft impoftibile Matt.xix. man-j^ttudmis exemplum in Chrifto eft, qui Infide-» 'Sdikipulosnon reijeir.
Etinterrogauitcos«
EXPLICATIO TERTII LOCK
^Intcrtiohoclocoffcnbiturnobis tepusqua f^tiffimum fold iuuare Chriftus i nimirü turn , ^“îndo nulla adeft occafio , neep ulta illius ac» Wendi anfa,hoceft,quando ratio fuis argu« ’lisdefpetat, uel iuxtauulgarc illud uetbum t _^’nprimum offcrimus deonoftra négocia, H'Jando nutjc demum fere deplcrata funt, Sinituero Chriftus aliquamdiuludere fuos “'’ftplosm rationis argumcntjs.uidncat cc^
-ocr page 560-|jt III DominiM.VU.
ad nihilitarcm illorum.uc ita loquar.quo coga^ tur fatcri,propter defcAum occafionis.adiun) effe de uiftu.Item ut difeat confugere ad omni' potentiam Chrifti.qua potens eft iiiuare,ubi nul la eft iuuandi occafto. Producit aucetn ChriftuS fuum præfidium.ntc ftatim dat uiâtim.utiHafu fpenfîonç probetur fides apoftolorum, qux mi rifice agitator, quSdo accedit ratio Si diuerfunt a fide fuadet, atqi abftraliit à Chrifto feuuerbo. Huius uero fufpèfionis amp;nbsp;proximacaufatfi, ut Çhriftus om nein gloriam fibf coaceruet^ ne ere dantapoftolicx feipfis aliquidaccefiilTe.
Porro' monet bic tertius Iocus,neobIat3S OC' cafiones uiftusnegligamus. Chriftusenimfua omnipotentia potqiHet è lapidibuS pané fedift a ut curaffe, quod è cxlo pluuiftet uidusjtcud pno uerbo faturaflet turbam, fed harum rerum nihil facit Chtfftus.uèrum oblatosex occafione panes accipit.Sf pifcesexpiftibus.S^panêexpa nc fua beoediftione facit. Nam utile fine octal; pnibus feu medqs feruari,cft tentare deum.
Quot panes,
Interrogat Chriftus,quod alioquifcit, utdi' ligenrer inculcet apoftolis tam exiguam octaf fionera.
Et prxcepif,
Quia ChriftuS pneipit difcumbere turbam, quia Ghriftus benedicit panibus amp;c. Igitur po* dea faturatur imba, Adumbratüefthic ofiidn
-ocr page 561-A Trinîtatit,
^kltorum in diftribuedo Euangelio, quod ’'’fuccedit fclicittr.nifi Chriftus benedicat.frâ-^’iamp;det prædicatoribus.
Ethabebantpaucos pifciculos. . ^otatEuangdifta (ignanter occafionem uai ^**iSttam ad tantam multitudinem.
I EtcumbcncdixilÏct.
, ^nediftioneChriftiaugeturuiftuS.expaf-'’»«afidne.
Comedcrunt 0* faturati funt, ^XPLICATIO QVARTlLOCl. L? Quartushidocus plcnus eft omni confo* ?’'®''«,clua meritó oë$ pij defolati in hoc mun-u’^Uti fe de bene, uidclicet poft longam penii j^’'’’.iamenfüo tempore faciare Cliriftum perforantes iri uerbo .etiarn copiofiffime ex oeca non (opiofa.qüx uix uni abt alteri fuificc-’'JiiGbenediftione dofnini.uel ne cogitatibus ?*« »ngeremr.Dótet itaqj hic lotus uidü be-j ^ftione domini contingcre ,tum qüo^,qua-i ’''bil minui cogitamus. Item Chriftum pot? (?'5'l^',adaugere modicarh oCcafïönê magnd ^P'^Oamhat aUtë eos, qui ui dus copiam fuis ’quot;nitis Kuarqs occafiombus attribuUnu
L Et fatdrati funt»
^HtftuS potentie Chrifti.
ß Ad fuftulcrunt, löw'’’'’’'’”^^‘*’*^ ’'^*'^”‘*™ Chrifti, qui h® ’'df/td copiofe dat uidum.
-ocr page 562-IJ Dowimcrf.VIIh
«4
Erant autem qui comedcranf# Hoc perfonarum numero commendat Maf' cus miraculi magnitudinem.
Appendix.
AUegoriam expofuimus in nodrisfcholqS, ïn.xiiii.capite Matthæi de quince panibusKd® obuspifeibus.
IN EVANG ELIVM
DOMINICA .Vin. A TRI-nitatis,Matth.ca,vii« AGitChriftus inhodiemo EuangeÜo medicumqui poftquani in prçceden tibus capitibus Matthaci prxbuit fa* lutaria animae remédia, de uero legis ufu.de doftrina fana K alijs dogmatibus adie* gnum cslorum peninentibus: Nuc intipit de nJ xiis8f infalutaribus prgmonere. Dehortatur effl fuos difcipulos.atqi adeo nos omnes, ut cauea* musnobisa'pfeudoproplietis.qui quia admo' dum difficuker cognofeuntur,point fignaqus' dam feu notas cognofeendi prophetas falW* Hxaurem nô funtexternae.quæfaltcrepo^unf Siquidêmaleferiatiilli dodtores,habeiif eSutrî pijs of s res in fpeciem cöinuncs. habet idë Euaft gekum.eadem Biblia,eadêfacranientaSfc.quan quam in magnoabufu.quêtamciiidcrenon eft cuiufuis hominis,ficut 8f hocipfum fansteftatu eft fuperius fcculû, in g redüdabat ois impie»* apertüfime etiä,nobis a trame excuriftibus,»»
-ocr page 563-trmtalîs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?K
^tfratep illi.quibus ex radiorum ipfius folis da ''’gt;te,ocu1 j corrupt! funr. Et quia difficulras nö I'’niaeft, uidere impietatem prætextu ueritatis i ’'figt;m,prxinonet CliriftuS,8£ dat interna qu j« ’’m figna, è quibus uult nos cognofeer« 8C do* i quot;Otts faifos amp;nbsp;doftrinam impiam.Hæc uero fi ®’5poti(rima funr effeftus illij qui fequüturdo quot;finam in confeieritijsaudirorum. Hi cffciflus ’m : irtequietudo, inttanquillitas,8c deuafta» ’'®confcitntiariitn.
P'a«tit3q;experiri,qumcrafirdo(flrina:ii2 , I’^falia.experimetum fumeabutriuftj)doftri-i 51!®'^'l’“”Vt Papiftica doftrina fa!fa eft, qa j mipat confeientias, reddit intranquillas amp;nbsp;ir* 'quot;igt;ii«as.E contra dtxflrina.qujbodiepratdica ’’■inmagna Germania: parte,uera eft, quia eol 2?'tconfcientias,pacificat,8f reddit ttsnquillas.
''’oceft qnod ChriftuS dicit;ExfruftibuS eo-‘’^'’'‘ognofcens cos. Nunquid colügunt de fpi ’“““as.aut de tribulis ficus'? q. d, Chriftustlm-Wibile eft dodriuJ falfam tranquillare confer ’’'•ï.ficut amp;nbsp;impoffibile eft, ueram doftrinam ®''qnieias efficere eöfcientias.idquodChri-f^uiias 8i ficus uocat,hoc eft.dulciiTirooscon-‘''mut fruftus. Quatenus igiiur liæc figna ’tebunt in Ecelefla, nullum eft mihi dubium, W diu retinebimus puram doftrinam. Sed ' ‘'o qui fiat, quod fere omnes nunc ab inter-*’ mis fignis, quxhic prçferibit Cliriftus ad exa '''«Uitat mores proccditnus,amp;ut quifç fori*
-ocr page 564-çjS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I| DomimM»Vnilt;
uiuit.itaiudicamus K doftrinafn;uerumq“’'’^ periculofum hot fit iuditium.pautis ante »nm in papiftis: nüc ucro in anabaptiftis cxpenniuf’ Illi Cucullati fuis cucullis K ouino «eft‘«?P2[ modum tomm müdum decepcrunt. Hi wquot; fimis in fpecié uita: moribus, pene •'’®*.‘“t *jj machometicum regnum. Et merito talu P ferimus noftris iudicqs 8Cfignis,quipr»i“ ' mus Chrifto, nee Turnus contenu fignts ’ “ ftopixftnptis.
SumtMrijloa.
I Nemo fibi caucre poteft à P*'**^®^!?*’^^^'. ac peruerfa dodirina, ideo monet hicChri X Pfeudoapoftoli Si eorum do^rina fogquot; fei potiifimum debent ex effeótibus.qm quot;A“ ^^ turinauditorum confeienttis' quanqu^m externis fignis aliquo modoilh innotelean • fe^tus uero é quibus potifiïmutn lt;^8quot;® faifi prophet®,amp; illorum doftrina/unt * r^ tio confeientiarum amp;nbsp;intranquiHiraS. nbsp;nbsp;nbsp;^
bonorum doólorum K fynceracdoftn*’* ^^ ftusfunt^è gbuJcognoftidebetdociore ftrina.pax.gaudiü K tranquillisas J Falfa doftrina ut nö poteft ferre fruft“*“” nos: ita in perpetuü fubfiftcre non pote » nbsp;nbsp;,
4 Species pietatis non facit Chrifti»;quot; gt;nbsp;. amplefti puramdoftrinam ®^^'^'‘^**^L*quot;,4{rlt; ftum.Namampieéli purum iierbumot« inChriftum unica patris uoluntas eft.
-ocr page 565-ATrmîtntît. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
Cauetc
ÊXPLICATIO PRIMI LOCf.
. iHortatur primus locus ad timoré,K dchor ' ’'''fafecuritate amp;nbsp;propria fiducia, nc fuperbi-: ^'iiÜcredamus nos a falfis apoftolis per do» ,'''»m falfam feduci nos poffe. Videmus cm FUntilTimoi quof^ dctcptosfuiffe.quantoer “’fidlius nos dccipi pofTumus, qui non ica fa» fumus. In exemplum uocadoóliiïimos pfquiros fubPapatu olim St nunc.Quid de» '‘quot;Plerifcp patribus, qui fin gui an crudicione fj ''prædin fuerunt, tamé fpecie pietatis excæca '?‘*lt;ntatedeuiauerun(. Quàm multi hodie fa ‘'^ntilfimiSi modcfliffimi uiti in mundo^texa ’quot;Perum dot^rina feducuntur? potentiffimi fl ^^3dftuporêufqj dementâtur à cutuHatis ma ?^'S-Qi!id igitur faciendum uenit in tanta fa *'’^e aberrandi à puro uerboï R efpondeo, ti [quot;”lumcft, ut is qui ftet, uideat nc cadat. Pria ’'^Gorinthios decimofifrael Aetit/cd fccutus i I^Pulushorribiliter fai fis doârinis difiipatus . '• Nos fumus qui in terminos xtatum Incidt .Apropter nos hçc fenbuntur.ne Ifradcxem y Y'ducainur,patrum more erremul.qui St il» ’'quot;Juandofteterunt. Habemus Sthodieui» «tmpla, qu* minantur nobis puræ dodri ^ '’'Prauationem , A Papirtis fortaflis fecu b jquot;’’''’'4'*°Hi mendacia grofTiora funt,quàm ’'‘'uonmkum incommodi adferre queant.
-ocr page 566-jjJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;ricminicd .VIW,
AtnouihodiepfeudoprophetxrubindeS^paf' firn oriuntur,quiexnobis egreHi funr,fîcutin-lt; quit loannf ?,illi fuis fpeciofis Kin fpéciem fan' AisdoArinisfacefTenteciam uerepijs negOd' urn. Anabaptiftvreftauracores operurnKfub tilibus K fandfis ftiisinfpcciem argutijsjongt fuperant omnes Papirtas.
Probe itaq, prçmonitio Chriffi bic méditant daeft.prpfïdiumSpiriruflanftiimplorandum^ caute indomino uigilandum, quo üceat nobi* K perfonas falfa docentes K doflrinam faifani cognofcere.K eo libentius orabimus, quo dili genrius feripturä de pericuiisin nouifTimO hof temporcihgruenfibusconfiilucrifnuSiqu*®' Pendit multos pfeudoapoftolos fub poftrtmn tcpusjgt;difuroJ,Mat.xxn.i.adTimo.iiij.EtP®J Reriorcepift.ca.üj, Et Chrushiemonetfuo»dlt; i fcipulosdefalffsprophetis: Ergoardua\ fes eft, porte neros prxdicatores à fal(ïïdif«f' ( here,SC dodrinam piam ab impia *
Ca u etc*
Q. d. Chrirtus-eftenim feria caationeopui’ ;
Qiiiprophcræfuntgdem/ednôufri. Abt''' ) fedu dieüturpieudo^pphetx, ga dtiaHantof^^ i
-ocr page 567-A TriMtMih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ J?
^■».nS tollunt prorfus.ututur cade Bibha, ijf-’^Sacraractis Sic.uerä non aliter attp mercato ''Mui ex unofacco proponunt Piper KGeble Muiduofruftnsin fpecie nihil différât, quoS ' quot;’’prudes emptor emit, adm oiiitus uero relin« J'’*riemptorant til primii fentit fe deceptü.quä* •outerqj fruftusadufum confcrtur.
, Qui ueniuntaduos.
^XPVIGATIO SEGVNDILOCI.
I vorrd quia difficile eft pfeudoapoftolos K it ^m doftrinam tognofccre.addit Cliriftus in , '“Udo hoc loco,figna quacdS cognitionis.Pri-'’’5'’'fumprum eft ex etimologia uotabuli, ait Quiucniunt ad nos, id quod Propheta alqs quot;'rois dixit: CurrcbSt K ego no miffeo$. Hier. M ca. TaImm pfeudoapoftolomhodie plena ''’oftra Qermania,qui ambiSt prgdicädi offi-”®^ingeriitfenSuocati,C5mendaturitaqjcit '’ Primum hoc fignum légitima uocatio.
! “rrundumfignüeftabcxtemoueftitUjquilJ I quot;uihil certi probet,tame fere femper ita acci-\ j'''*/otet, qd* falfi doftores fuam hypocrifin K quot;’pietate certo aliq urftitus genere teganc: In i ipjongç facerdotS ueftes.m on achoRt cuCulli, quot;ƒ aptiftarum dilfolutp tuni cj fine plici s Kc, 'fu ut certius aliqd ex hoc figno coUigamus.re ’rnda tft hoe fignü ad fpecte doering,q pfeu-iPPhetf decipiüt fimplicesholum animos, dn ®rucrïtiir fe habere eädem Bibliam,eadem Sa ’•neta KcEt hate duo figna, ut externa iuxtlt;
-ocr page 568-^Dowfmc^.Vilt ÿ4â iierba inteUe^èa.falIcrepofîunrAttertiûcftfiP nüc fequitamp;fallerenô poieft.hocrumifabcff«' ftibus doftrinar, quos falforum prophciarûdd ftrina operarurin confcimiqs. Hieffeftusaml ri K accrbi funt, ergo fufpeftam doftrirtamh* bent caufam. Vide rur ucto rertium hoeffgnufl heceiTario a Chrifto adpei. q.d, fieri fortâiTispof fif, quo rdiquis duobusfignü ijUisdecipiaiuri tarnen tertium hocquifq; procerfiffimohabe* bit: Ex fruftibus ipforum cognofeeds éos, hoi ttt,éx doftnnæeffeftibus.é quibusnoh lolua pfeudo apodà'.ijtd etia aaditorcgacftHitOiei illoa/cognakidebêti lUi uiinequietidoHotît in fuit confâentqs: Hi ut difeipaUin confeiâifi inrranquiUi, quiutriq; in examine confeientix fubüderedonpolfuntßcutneeiUoium dofiti' ni,quxigiturtxtidituTamp;inignc(0nii(iw,NeC aalet hic quorüdam falfum judicium,qui n c5‘ üantiaAnabaptidarum inpetkaio mortis,pro bét eorum doÏirinam piam, poifunt enim Ana bapadx condanter occumbefe in morte,At at / in föfcienirfs tranquilli dncex fna doUtini, hot ipfum fierinon poted. QuSquam nott ntgem, j iudo deiiudicio,pode AnabaptidaSperSata’ nam condrmati Si reddi pertinactSt qui haile i nutpotuit mufta honimum miliain errore pa' ! pidico confJrtttare.LtgiturSi de Donattdishx / tetkis, quodnon (olunl condanter occubue« j tint in morte, fedetiam obfeaauetmt obui“ itites ut toUereat tos i medio, quo eo dtiiii
-ocr page 569-/^Trmtiitttt
H’
fffutnirent ad Patrem De ü, HorS errorem co '“UnsAnguftinus, fcnbit.non faiisefTcinCliri Jigt;no fpeétare poenam, uccum K taufam pana ’’ttft.quodnoshicagimus, non fans eft confî ‘^quot;»reçonftantiam mortis in Anabaptiftis, fed ^fditandaeft caufa morns, id eft,num talé do-^inam habcant,propter quam ex prjeepto dci Wnt mortem.
I’rimum fignum ex temeraria ingeftione ad P^ïdicandi officium.
In ueftituouiurn.
, Secundum fignum ab externa ueftitu, feupo jusdfpecieuerse çfoArinat. Aduosemphauce P'dt.qd.qui haberis uerbum meum.
Sed intrinfecus funtlupirapaces, Dilaniatites Sf lacérantes confsictias. Accom Klodaofficialuporum.qupfuntrapere.difperge ftamp;deuorare oues. Vpcaniur lupi rapaces falfi ^Poftoli ab effeftibus, quos exercent inconfci» i intias,Decimum caput Ioannis, de mercenaries ptedicatoribus hucreferri debet. Intrinfecus ad dit,ut feias foris falfos ,pphetas à ueris nihil pro* ponodum differre.
Afrudibus.
Id eft,ex dofttinj effeditbus in eöfeien tqs audt •otfi. Effeftushifunt, dilaniare,lacerate, ptur-Wfc,irreqetasredderec0fcientias8fc. Collatio pic inftimcnda eft, effectua utriuft^ doftring ue-m (^
-ocr page 570-J 4t HI Domimw.VKI.
ræ K falfr.T crtium hoc lignum efteognof«» di pfeudoprophetas, ab effeftib* doârinxfum ptum ,hoc potilfimum 8( cercilTimum lïgnü (A'
Nunquid colligunt»
CofirmatChriftusper occupationem argu* **'cnto dufto ab impolïibili, dotfirinam falfw“ prophetarü nonpolïe tranquiilareconfciêmS'
Vuf amp;nbsp;ficusfunt dulciiïiaii confeietiae fruft“l exdoétrinafyncera,
SpinpS^ tribuli dicunturdoétrinarfalfo pr®* phetarum ab effeflu.qui cft compungcre Si uu nerare tonfeientias.
Sicoranis arbora
Accommodatio argument! per coHationt^ «triuftydo^lrinf Kucr^Kfalfp abeffeftibuJ'^’ bor bona fana doftrina eft, uel illitis pditatof’ Arbor putrisjmpiadoftrinaeft, ucIiHiuspdic^ tor. Fruftus boni, pax 8i gaudium confoenn*' FrudbuSmalijntrâquiUitasSfirrtquietudo co® feientix:
Omnis arbor,qua: non facit.
EXPLICATIO TERTII LOCI.
^ Tertius locus tradat de duratione fal^* K impip dodlrinp.qux quidem ad t?puS durai® poteft,tanta etjam certitudine, nt prouera d®' ftrina ampIcftaturSf habeatur. Atubi cogniu® ne uerac dodlrinp faluratur faite,uel ubiper fyn* Ceram doärinäaperiätur confiietipipfift«'«®^-
-ocr page 571-A Trimtath, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4}
quit.Idautemfit, quandoSpiritunandusinci'
I fit peruerbumjuxta fuum officium .argue re c6 ' fcicntiasdeinfidelitatc.de iniuftiiia,6lt; deiudi-I tio, loa.xvi. Keferedus eft hue locus, i. adCorf. ' (ip.iq.dc Aructuns uarqs.quas uarq fuperpdifi-'sntfuperfundamentum Chriftum , eas poftea
, lt;tlt;csdeclatac,ignisrcucla[8fprobat,hoceft,eon ^ti«ntiiElt;xamcn,tamadortum K daritatem pu '^dodrinp ,quâad ptæfcniiam ali cuius moria ^periculi.Tunc landc uerum fit,quod hie Chri ^us loquitur: Arbor, quae non facit fruftum bo ''umtxciditur amp;in ignem proqcitur. Exemplo
; *ünobis Papiftica dûclnna.quæ prorfus euanu 'tadrenatum Euangebum apud illos, qui iUud ''etpetunr » Aft ueta dotfinna perfiftit in iter-'''UmJuxta illud: Verbum domini manet in xiec ■quot;nn. Etut nunc uerbum xternu eft ,ncc periro P®ttft,ita84 icdatorcseius.Pertinct hue fpalmi jJJi,quiuerbieommcdationeni continct.cxviq. «ttiiqui fequentes, Oranis arbor«
j Omnis doArina,prêter fanam amp;nbsp;puram, qua i «iucrbuineft.ipfum Euangelium,
Quinon facit fruäuni bonurn.
Tranquillat confeientias.
Excidkur amp;nbsp;in ignetu conqcirur« ^ctit.cuanefcit 8i perditur, iuxta examen SC hdtaiiontna eonftientix.
Igiturcxfrudibus«
^PÜoguS di adhortatione, m falios pdicatoreS
J ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu Hif
-ocr page 572-t44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iji Dowittic/.Vnr,
à bonis cognofcendo feparemus, ex erfsftib“’ dodnnain confcientr|s.Eft autcmhiccfüogu, repetitio podremi lïgni amp;nbsp;prarcipui.
Non quiTquis dkk.’ PXPLICATIO Q.V A KTI fOa 1
^ Optime quadrat Iiiçquarmslocusadpf*' lt;edentia,Nam turn falfa doftrinafpecies /î[ûƒ ^hin^ucraejdeo perolt;cupationemfubndfli*lt;^ locü Chriftus, ne pietatis (peeje fallamur, du'” uidrmu$falfos doftores de eodeni deo, delt;^.* dam Biblia,de qfdem fa crament is 8fc • gloriaP, quæ omnia adeo non faeiüt uere Chriftianum, nifi in ueritate liabeantur.depoiîtâoroni hyp®' j crifï,quod is,qui ilia habeat in fpetiem tantum. , «xtra regnum adhuç cjlorum fit.Oamnat inqi quartus nie focus hypocrifîn K urgetfignaco' ' gnoferdi falfoS|Pphetasamp;feoruauditoreS,gtt J nulla fan^imonia, ex nullisopcribuSexternit. cultibus, tandc ex nullis miraculis cognofd p®' funr.tätu m ex doftrin» edeólibus.Nam amp;nbsp;pitu dopropbet* dabunt figna magna amp;nbsp;prodig'* J Matth.xxiiij, in hoc,ur in erroreimbducanth® mines,etiam fi fieripoffif,eledof:Siquidemdia । bolus K fua miracula ac prodigiahabet.quwuf confirmât fuos in impietare.
Verum ut nunc doctores faifieognoduntut ex tffeóiibus doftfinf falfa:,qnam prædicâfyt «x effeétibus eiufdem doffrinx, feu ex ipfado* 4trina,quam ample^untur, cognofcuturamp;iau*
-ocr page 573-A Tnniijtlf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V4Î
^Ofts.Exëpli gratia*. Cluiftianus eft.^ mem' ^m in regno cçlorum.qui ampleélitureâ do» quot;f'''âqu«[ranquillaicofci«ncia5.Econiranon ’I^Chriff janus, qui amplcftit ur earn doÔtinam *|uxnon tranquiUaicontcieniias.fcd difturbat, Difccrntt amp;nbsp;hic locus utra uerç Ecclefi$ mlt; m •'gt;,gt;b hypocricis nonueiz Ecdclixincinbris« .
Domine domine.
Mime fis uerborum prophetarum faKoram **Çîdeo omnium hypociitarû m Erdefia. Ob ■’’'Mcaufas ex altjs ki ipturx lotis quur Chrifto *’°'’placfâth» uoces:Domine domine,quia fi» ?*fide fiunt 6^ cordis ueris adfeâibus,Ex ucrbis ”*lt;iicaamp;opera hypoervarû oia.q nccipfapla« ttt deo,qa fine fide Si fiû t ueriS tordis motibus.
Reduplicatie uocis domine ohendic prete« Muni quendam iierx pietatis.
Introibit in regnum cælorum* Hoceft^ent tynceius proplieva.aur uerü Ec-(Icfiçmembrum,
Sed qui fecerit uotuntatem »
’deft,qui purum nerbum amplexus fuerit.K
. fftdidentmChnftum.quem mißtPater,hiceft, hncerusprophetaKJiiccftucrü Eedefix mem (tum (KChnftianusuerus.
Qui incælised^
Q.uie{lefti ac pirirualiciiltuuultcoIiEt fi cul lojnnesfcnbirjnfpirituacueriiate.non inhy« Ço(n(ï,non ore 8C labqs tantum.
-ocr page 574-|4lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ DoniinïcjJX»
JN EVANGELIVM LYCAE .XVI. DOMINI ca.ix^AIdnitatis»
PRoponit fcripiura fubindc fnuifaWf^ exempla^ ut nos perilla ad uerbum,»' dem ^ ueram piccatem exercendi pro uoect, cxhts excmplistftamp; huiusE»^ gelijparabola.qua inuitat nos Chriftusadbo' now opcrum diftnbutionem Si exertitium.adlt; diris ex promidione prçmûs.quæ aliquaiido 1’0 norum opcrum difpenfatores, recompenfanO' pis locoaccipiencin uita xterna. Nonquod bo oa opera uit am xterna mereantur, fed quod £3 fequaîuitaæterrraex promiffioneamp;donodci, ad Ko, vi, Occalîonem muitandiadbonaopt ra uidet Chriftus fumpfilTe à natural!noftra fc' gnitie,qua ftettimus,reccpto£uangclio,adchï ntaiis opaexerceda. Dubiunó.eft,quinoësifti us finiuj fentetip, qd'ex aniinocupiamus xterna tabernaculaaccipcre,uita sterna ÔC non ceiïatu ris gaudifs potiri.'At nemo eft, aut fanepanedfi Dii,q pro tantis rebus conrendcre bonis opibuï ponStur atqj defudant.Ideo Chriftusex noftra fegnitic motu5,häc parabol5 fubieat, quonosa fomnoccu èpro(unda bonorum opcrum obÜ uioneexpergefaceret. /
Verü gdhai obliuiöc magis mini, nosftfrt« ^ead bona opa.crediro acfuleepco Euangelio^ An qa Euangeliü dtirolutionem quandam mo*
-ocr page 575-^TrinitdCiSt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç47
turn tradatsan quia humanitaris Sf charitatisof fcia tollat ^ an ^apcccaredocrac^Abßc Talia tnim non docct ËuangeUü,imó dofttinam de moribus ftabiliat,huinanitatcamp;' charitacêprar-(ipit,8(apeccatisadnouam uitam trahit,Siqui dem Euangtlij prxcipuo fine iuftificamur ad'bo niopera.iuxia illud ad Ëphe.ij. Nü ipfius figme tumfumuSjConditiin Clirido Icfuadbonaope tsKe. Et ad Ro.vi. Apoftolusprobat nos ad «ouitatem uitxiuftificatoseße, argumctofuni ptoapanitetia. Yndcigimraccidit ßemutatio illaadoperabonat'RefpondcoiNori exEnange lio.tuius effedus «ft iuftiflcatio,8i huius finis.ut innouitate uitp ambulemus.accidit itaqj ftemu UtioiUaad opera bona à fatana, qui noftraofei ^ntia amp;nbsp;negligentia uult uerbum tollere, K f o *3m oculis hominü dehoneftare,ut ab illius fuC* ‘tptione homines deterreantur.
Quemadmodum enim bonis operibusinui Wnturhomines ad fuRipiendum Euangcliü: ita ®alisopcribus 8C bonctüoperû intermiflione homines ab Euangelio actipiendo abftrahütur. Piïiereafcit fatan omilfiöc bonotü opcru, fidê 1 ’'orttäimpedinat£5exiingui,ficut per bona ope • öcxcitatur.cxercemr K confirtnatur.
Qitanquä etiä nöpeflrema caufaßt noftrae 1 »tgligetix in bonis operib’ cöficiendi8,9gt;hodie i ^widi pdicatores ita pratdicent Euangelium,^ Paniuntix raro mentionem faciant, fine qua •onpoteft no feqnifecuritas ad ova bona opçsa
-ocr page 576-14? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ijl Dowîrticrf. IX.
Alertent. Quidam uero adco exténuant bonos operum dignitatc.quod ilUs nihil tribuatur, ü' lorum ufus non doceafur.efficaciaeorumntgU gatur.Cperum inuitat nos Chriftus in hodiff nq Euägelio ad bona opera exemplotuiufdam etconomici hominis cmiliterprudcnns.qu^'quot; proponit nobis Chriftus innoftramconfufio' pem, ut doceat Hlios huiuS feculi longe fupe«' re nos, qui Euangelium habe mus. Ihiconimo' de K fuo tempore profpiciuut fibj4« omnibui rebus, ut habeant, quo fe uertant in neçeuiwt«» Quae prudentia in Eins hominum hitlwdatuf à diuitc in ccconomo iniquo, nö quia inique t' gerit,fed quia aftute amp;nbsp;prudéterfecerit. uerfqtum amp;nbsp;prudens Œconomiiniqui faftunij non ad Emilia fadla prouocarenosdebet,uefjj ad Emilem prudentiS, ut noftrisbonis à d»®/® '‘rertis pto*jpidamu$ nobis in tcporeiuita fin ■’''• pis eft acincerra.in qua licet operibuS bonis ft“ derc,ad quç prçparauit nos deut,ut in eis a mb“ laremus, ad, Ephe.ii.8i qurprçcepiideus.q“® poft hâcuiram fint, qui nosin xterna tabern“' cularecipiât. In tcporeinquâ,hoceft,inpff“® uira.Nâ poft häc uitä nö licebit opa bona opf' pri.Ec Ecut ftultiftime faciütilli difpenfaforeS. , qui in tempore Ebi non profpiciunt, poftgi“' | fertifunt, qua hora ueliteosdeponere dns.n“ i ftultiflimi funt.q bona opa^icraftinantK occ* : pone bn operadi negligüt,q in periculo morns çonftituii, tumprimum cupiuntbent opcuib
-ocr page 577-A Triaitdttt»
Hincteftamenta prodire cœperunt,quæo-fff It t,aut prorfus inutilia fint,aut ualde pericu ' *flJ,cum borta ampliuâ hô fint in poteftate no-quot;f’.Apoftolus ad Galat.vi.diligenter noshor* ','’tut,ne ticcafionem bene operâdi negligamuf, f'lui! cnincltatpcum tempus habemus,opere-quot;’Uf bonum,cum erga omnej« turn maxime er S’domefticosfidei,
Tandem libenter bene operabimur.quia fci-«oftta bona opera certo habitura prjmii ^lalia.quz inhacuita funt,tScorporalia,quini P'ritualia.poft hancuero uitamtxpromtffionc , 'quot;fna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sumntdrij loei.
1 . Vfusparabolpconfiftitin collatione dupli* j'^Pradentiz, mundanx K Chriftianx, prior* ’’“itamurad pofteriorem.
J Bonanobisddeoinhac uitatanquSdifpen-y'Ofibuscömifia.jiximo inferuire dcbent ut cü Jfminus à nobis rationem requificrit, fint, qui ffirccipiant in (tema tabernacula.qu« iure ad '’Ktcitiumcharïtatis^puocare nos dcbent. ^
! Homo quidam cratdiueia
EltPLlCATlO PRIMI LOCt
: t Pfimüs loens collatiöt duplicis pfudet'j ab*
* Wt toiä parabolä.ufq^ad actômodationem. I ^Aauttmprudetia quidam mudana, qux nobi 'iüna(citur,amp; certS quehdä profpeAum dorer* ^bo ampleftimuf cóiulta amp;nbsp;deuitamus incöful '’idtteinusnabis à periculigt;,8c pocimur pacatis
-ocr page 578-ççb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ücwmifd.lX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
turn utilkatf. De hat multa feribit Cicewfc^ Dfficiorü,KaIii philofophi. Ab bac bonnet mundo prudentes appellatur. Si habet ^^^'^. dentia apud müdum luam laudem K P’^*'” ' l lufu^ uei o prudentie exemplar eft a:^®'?*’quot;’ j in bac parabola, qui cumaudirctfeainpbuS pofte difpenfatoris ofticio fungi,prudent« cog »auit,amp; in tempore,ut fm domini bonispaf2f fibi amicos.quieum poftdefunftiouemoW ad fe retiperent K alerent » Queni difpenfato laudauit dominas, non quia inique ege rat gt;nbsp;quia prudentet fibi profpexerat.qux córneno tio prudentia: a' domino fadla ,ortendit pru« tiam rem bonam cfte,qux fitat fieri folet m bus omnibus,facile in abufum incurrerepoK»* Quare cum altcrius incommodo fibi ptofpi^' re prudenter, nö folum iniquü eft, fed K mal“’
Prudêtia ueroCbriftiana,ad qua no$d’“°^^ Chriftus ß mundanä prudentiä, ca eft, qua deter attp in tcpore,hoc eft, in hac uita ^pptns'** is bonis fibi ddeo ad difpenfandit comiftis.m^ inique partis,profpieiüt pij,ut poft hanc uiiï “•' wertere poffint ad gterrtatabtrnacul3,qu£fcq““ tur pioS difpenfatores in futuro feculo, propt^^ jpmiffionem difpefattoni addid à deo. Hjepr“ dentia fingulare donu dei eft, id quod multifdj pturæ loci docêr,qui indicät g difficile fit,bot“* nein habentë diuitias.eas difpartiri in ufum pf® ximi poftc^Suntem diuitix tales res,qux cup“' feftores captiuos cenenqabducüc rosaconuu“'
-ocr page 579-À Triniutk. tri
»ibus fcnfîbus.Vnde Si res diuitijs Cognatæ ue-*(dic5tur,auaricia Si tehacia, quae uitia nö tam 'otpus emollc reddun t,quà(n animü effccmina-•“m fa dunt. Qux ma!a non exiguS caufam prg bueruntChriftoadliancprarfentc parabola.qui 'tttofciebat,iniqu3 Mämonam mirifice exerce ffhominum animos.adco.quod fine gratia ne* K'oferuiatproXirtio.quo autadmOniti Ontdi-f''puli,igitur addit hanc parabobm. In fumm^ duo docet hteprimus locuS: Alterü,quod liuma Hpradentia res bona fit,8i dignalaudc, AlterS Pfodeutiam Chriftian3 habere fna premia xter* •Hiidcj expromifTione.Hxc prüden tia ut eft fïn Ruliredeidonum.itanö omnibus datur. Et ut quot;oc cxemplo dcmóftrem:Audiui Lubecatmuil Wtm prrdiuitem.quç cü aliquot aurcorü millia do«ihaberctin ufum pauperud defunfloma ' *''O rtlifta,fubinde dicere folebat, cum intuere ^r tepofitoria.in quibus aurei illi repodti erät à i ngt;lt; iacent'aliquót millia anreorum ,qux fcio ’d me non pertinere.tamen alias in furnmis diui ^ijstxundans, non polïum illa in eorum ufum 'onferre, quibus iure delegationis conferri de-bettnr.His uerbis de more Si bate adljciebat, o-'®nibas auaris uulgatifTima: Non ex pono terü-'quot;*’«,quinexperior acutum gladiumtormeS
1 P^fodere,
' Quod quidem exemplum faiis dedarat oe# 1 quidem noshabere poffe diuitias. At ut iltas di-{ ^ibttamusinalios^tddonumdeicft.
-ocr page 580-îçt Hî DomtwMdX
Addifcipulosfuos.
Q_d.Chriftus, munduS allier Ä fentit 6^^^ tetàmca fernen lia, quam nos docebohac parabola.
Homo quidam erat diues«
Commendatio honünis ädiuitqs amp;nbsp;potmtd Sic deus diuitias multas 6t difpenfatoreshabd multos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E t hic delatus eiE
Nort ignorât homo diues.qui leftediftfib“' ünt.quinon Nee deunt latei dilpêlationoto
Redde rationem.
Quando nihil minus cognauic futurum aco nomus Ira 8C uita nodra incerta eft,nee fciinul quando dominus uenrurusHt. Obferuadifpt** fandi officium non effe procraftinandum.
Poft hac.
Poft liane uitam non liter beneoperari.
Alt aurem difpenfator intra k, Prudenria* mundanar exemplum, in quo UP desfilioshuius feculiprofpicerc fibi de futuris incommodis.
Quid faciam#
Mimefts uerborum hliorum hums feculipnl denrium.
Batus menfura liquidorum eft,capiensfexta' fiosfeptuaginraduos.Sextarius uero fonrinti duodecim cyathos.
Corus iridorumcft.capiens msdimnosAifi
-ocr page 581-ATrwtmh. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH
’^xH.ttftelorepho li.iii.Antiq.Iudaic« Qcn* ‘i’Mtdimnus CIH mrtitcr.
^t budauit dominus difpenfatoremi i Sdlictt propttrprudcnnam 8i calliditatem, i '•'’proptcriniquitaiemfadli. LaudabimurK ’‘’deo, fi prudentes profpexerimus nobi$ qui recipiät nos in tabernacula fua,
Quiafiln. ^«iologiacommcndationisiniqui difpenfa quot;^qux difcernit prudenciam à fa^o.
1 Innationefua.
I In rebus ad mundnmicu hocfeculuns perti 1 *«ttbus.
Etcgo uobis dico. ^«ommodatio exempli ad doftrinä certain ^ngt;nibusChri(liani$fcitunect(Tariä, ut fciamus ’'Prxeeptodei nos debcre alqs benefacere de ®ftrainiqua Mammona.
I JXPLICATIO SECVNDI LOCK
■^ccunduslocuscontinetacommodationcm ^ f’nolç .Nä parabola de diuite K difpefatore . Aad alias perfonas attiner ,quas tacite erudic 11 nfti»,K turn ad apoftolos pertinebat, quoS
Noftra iiaq; de taufa K bate parabola fcripta I|.gt;^*^habeamusuerbfi 8^ iimusdifcipuli Cliri tsenr*quot;quot;** quot;°^** ’ ^^° diuite multa bona,ut di-f^uatoribu» in hac terra commiiTa efle,in hoc.
-ocr page 582-5^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^TyoMfikd .ix»
quo aliquando rationem ieddamos. Noftrs us rodifpenfatioextfndit fefupcromntscreatu' ras.quasdeusfubiedt nobis Gene. primo S^ao Romanos odlauo.ot illis fueeurramusproxirtiis cgctibus.qiio K hi poftea nos ab officio depofi' tos,in acrema rabcrnacula accipianr.
Duoigiturmonct hic fecimdus locuSiAItC' Tumnefuperbiamus in alienis bonis, fuptrqu* tonfïituit nos deus: Aheruotcommirtanobisad difpenfandum bona hbcralner inufumproxi' , mi diftrihuamus.
Veru n cü in hoe loco ad difpenfationé hofquot; femur.q içri poffitquo tempore difpenfandum lït.quomodo Óf fubquafpepmn:Detempore re pundeo in hunc modumtChnifus hie loqui* turde Mammona re pratfenti amp;nbsp;temporanca.i-giturfciendum eft.tumadeife difpenfandirci«' pus, cum bic in terra uiuimus, cum nodra bo ' na poiTidemus.K cum bona nodra in nodra funt poteflate. Prohibemur hiedifferredifpen fationem K procrairinationem bentfatiendi proximo.Rano eft, quia uita breuiseft Kquii incerti furnus, quo repore dominus ucturuS fit-1 Formamdifpenfandi Si benefaciendi proximo pfenbit Chriftus Lu.vi. ab exëplo FatriSra leftis ,qui finit fo’emfuum orinfupra bonosS malos,Mar.v.Et Apoftolus de forma pcipit.ij. ad Cori.ix.ubiuulcnos date hilarianimo,nó« moleftia auc necefiirate.Spespmiorum,fidiligr tes difpenfatorcs fuenmus, pendet ab ættma
-ocr page 583-A Trtmt/ttis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fff
l*l•J,q^^® non côtingit propter noftram difpen-läuoncm.quafi ex opéré operato,fed ex ipmifft-' “ntdoniini ,qui diipefatoribusrccompenfatio j ®ispracmia promifît. Hjeenim ,pnnrtiocft! Re ‘'punt uos in xtema rabernacula, it! eft.xterna 'Jbemaculacerro fequentur diligentes difpenfa* 'Pres iniuftx Mammonç.Siquidein inuiftama-1(1 fententia.ad Rogt;vi. Vita zterna.donu dei eft.
Fadte.
Ptafteptum hot eft de difpenfatione, ut feias •(dtipneepto ad difpenfandumefTe ligatumd: , hccreamitos exMammonainiufta.nihil aliud (ft,quam noftris bonis iuuareproximum.
Ex Mammona iniufta,
' Diuitias uotat Chriftus iniuftam Mâmonam 'rfpeâuiniuftiS^iniquidifpenfatoris aut pof-I f'ftoris^quibonasdeitreaturasiniufte poffidet: ' Qualiseft illedifpcfatorfeuporteftbr.quinegli-i ' Sudifpenfandi officium Kproximumfuis diui I ’ijsnoniuuat.
loiufta Mammona,id omne ffgnilïcat, quo j Podumusiuuare proximum.Sitpraedicatorin-' 'uftamMammonam aetipitdiftribuendam,pro 1 Kdatumseft rationem aliquandodomino.SiC ! Oagiftratusinfuoftatu habet,quoddiftribucre 1 ’(bet Sic.
Vt cum dcfeccritis » j foftmottê in nouiffimo die daturi ration? dcO i Keeipiant uos in«cerna tabernacula.
-ocr page 584-lf[Domwrf4X jç4
AlluditChnfti'Sadniorc illorom,qui bene» hStores fucs rtripium in domos fujs uf iWsui cinim bcnffaciant.Atrernauotat.uiffparetrt dterreftribus.
Appendix.
Qnx (équuntur Iiodiernum EuangthumuuI garts quidam fcntctiæfuntjquibus iccomwo tiatie nobis Chriftus: Vtluti nos iudifamus Mt liieraoin minimopode etiarn maiora cóioitti ünepericulo, hoe en’jpta corporahbus bonif, fpiniualiaSixtcrna. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
PofteacoricfuditCIiriftushanfparabolïwf' plofumpro ab inipoßibili.quo probat ftud/u® pecunia amp;nbsp;renariarn non paffe turn picratefub ff/bcre.Ncmocnim po'cfl duobus dominé fcf» uile. Vide AponolH de ffudio pecunixteped' nbsp;nbsp;) cuJofaamp;afideabduccnrcamp;^c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
IN EVANGELïVM -
DOAUN/CA .X. A TRIN/TA
tts,LüC3e.xiXt
~xr Odicfoü Euingcliumpn aids rebus j D_____H quas multastradic,ponffinnü occupa / rum eff in demönrathne ingraiitudj ƒ J nis Sicôtemptus müdicontra uerbit ! amp;nbsp;in prodendispants, quas müdusaccipereta nbsp;nbsp;i let ex iudicio deiptoilla ingradeudineSi eóteiO j ptu, Sed textus bodiemi EuSgeldpukhro ordi nbsp;nbsp;gt;
tie copuUtur ptxccdcniibus, Nam Lucaspaulo nbsp;f
-ocr page 585-A JmiUtit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH
^tedocuit dcingreiïu Chrifti Hierofolymani quot;die Palmarum,m quo d fcnbitur quak fît te Slum Chtifti coram mundo,'eu in cculis man-diîmdeliiet contemptû Si nullum neqj fplcn » quot;quot;fis, neqjmagnificentia: fpcciinen pr« fefe-*fnsamp;plénum umni uiluate. Qtiidemmeon* *ffgt;iptiiisK utlius coram homimbus apparcre PO’üiffct.quàm cum.quife regemprofitebatur, ‘quot;per ptillum infidcre.nullo omnino neqjequi-•quot;ninfcp peditum careruaftipatuscQuakm dc-^'fibitChnftum Regem Zacharias nono capite: ^Cfc Rex tuusueniet nbi iuftui amp;nbsp;ialuaior,pau Pff amp;nbsp;afcendensfuper afmam Si fuperpullum, l’Iium afinar.
Qgt;lt;»limpli(i as Si paupertas ChriftiRegis '’quot;naliamobcaularo ita diligenter Si à proptie hsamp;Euangeliftisdcfcribitur , nifi ut ratio luo *quot;dicio imping3c,8iiuAodeiiudiciopcrcat,qui Psriredebëi,8i fîcutEfa.uicefîmo nono mquit quot;'perdaturfapientiafapienuiSi intelligentia in •flligcntum. Et fieul Apoftolus prioread Co-finthios capite primo uerbi$prophetxaddit,m 'nfatueturfapientiamundi, quamdeusinfatua-quot;itpoftquam mundus per fapientiam non co-gnouitdeumSic,
Namficmundus cogitaiiitfempcrdeomni “USoperibusdei, Si deChrifto acuetbo,8ifîc (ogitanOpera ei.Chriftus Siuerbum nulla mi gnificentia prxditafum :Ergo nonfunt à 0eo, 'quot;igt;iirunt,ne^reruarepofîunt : HincCbriftuS n Hj
-ocr page 586-fî8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If Dominicaux.
ludxis fcandalum faftus eft I, nef uoluefunf cum rccipcrejatitum quia nullo apparatuucni tbat.inundanorum reguin more, qui ingreiîwH ciuitaccm aliquam, (aicruatim muhiïquèmiü' buscircunifepti ueniüt.magriiïacualidiscabal' lisinfidcntes. Nontamut magnoapparatuin' cedfreuideaorm^quam ut fui» adurrfarijstttf® remincutiant.
Chriftus autem talium rerun niliil facit, W Pmplicitate contencus uenit,ur uti hocingrc^quot; df dararet fuum regnum non effe de hoc inüdo-Deinde ne terrer«, quod fuum officium nem*'' quampoftuIabatiVeruniut confolaretur üloS, qui forent eum fufccpiuri at ç in ilfum crédit*' n.Ahoqui muftis angelorum mihbufftipat“^' att^ adeo in maiefface Tua uenire pocuiffei.q»^ cum tanta fïr, coram cuiusclaritatencmofub' fiftere potuiffet, eâ noftra dccaufanôexhibmf’ Exhibebit uero Ülâ aitero fuo aduêiu, cS uenC' rit in gloria, ad iudicandum uiuos amp;' mortuoSlt; Poft huncitaq^ingreffum Hicrofolymam/c' quiturnücrcxtusiiodierni Euangclij.quodfun* marim docet deChrifto, quod præeedens hißf riaoftendit. Scilicet Chriftum fuam manfuew dinem Si iuftitiâpacificeSf manfuete obtulißt Hierofolymç in fumma ftmplicitare.ftdipisquot;’ tantos tlicfauros neçagnouiffe netprecepiÄ; Quare Chriftus ex Engulari fua charitate, qu^ habet ex aequo erga omîtes homines,uidens Hj erofolymam,profunde Here ccrpiqquodobbit
-ocr page 587-A Trinitiith. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fsgt;
gratiärecufaretjaddcj aliqcgrauiffimas comi-naiioncs in ingratä urbê, qu£ nobis bodie dili-gêtcimeditadj funt.utlciamus nobis erga rfna lii Euangeliiiingtatis,non aliter hotribilë deua fiationem 8lt; txnnitioncni.ficuti cumHisroJo-)ymaaccidit, avceiTuram.
Summ^nj loci.
I Philanthropie gé uebeinentiffimæ charitatis txcmplum in Clirido eft,deflente noftram cjd* •Jtcm, quarerufamus net bum fufcipcre.
t Verapait eft.quæexfufceptoutibouenit.nô qua mûris aut foins paratur ,quibus Hierofoly Ta fans inunitaerat.attamen deuanatafuit.
5 Conicptoresuerbi netëporali q.detn pocoa tirebüt,pat'll bic puniant mifcricordie fignü cft, 4 Catifa pŒoæ eft, qua fetüi contemptorcs »trbiquia tempiii uifitatiôis fuæ non agnofeût, Î ChriftusfpiritualisRex.uindicat gloriam 8C tulmm dei à pt^phanattone.
4 Aduerfaiq ucritatisnopoffuntfcmperptr* ütquiuerbum.eifi uelinc.
Et ut appropinquauft« EXPLlCATlu PRJMl LOGE ^In primo loco proponiî nobis infigne cxëpliî Flquot;lanthropi£amp;charitatisChii0i,inquo ^ximc **pIicatur,qcP propriu fitChrifti officiü ut cur po ''Ifintüinhüc mundûuenerit ; fane nô aliam ob J*ufam,ni(î ut oium boïuin falutê quçteret^quî ®Qt Palmarum dicobtubt Chrus Hteroïulymg
-ocr page 588-féo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^DemWrt.VIII.
ne uocatus quidë,fua fpöte, nö tamé fine ƒ P^‘ tarü uaticinijs Ingrediens urbem fpelt;ie uer«P' taris florentem in hoc, quo eâ abinspitW^*P garet lucrifacerettj deo Patrifuo, quoded”® redpit Hicrofloyma, nö modo ^o'®*^* a L Cliriftus.uerutn ctiä ad lachrymas fugif.“quot;‘ acerbiffime urbis Hierofolymf cçciraiem graticudinem.Qui dolor Si quj lachrym«,quot;® potucrunt non fuiflc accrbiilimg, poftquä t flus non fibi, fed tantum uetbi confuhum u®' luctit.
Poteft fortafTis ficri.qiiod quis commourt*“. ad lachrymas propter aheuius amicicafu™.^“’ , per imprudeniiam in aliquoddifcrimenincia''' At deflere illius periculum, qui cum poUit iU“® deuirarejamen fponte in turrit ƒ on uideo.q“* talis fletus iufta caufaexiftat.VerütcftaturCnf’ ftus hoe fletu.fuam erga Hierofolymatn aiç^f ga nos omne$,qui illius exemplo erga oblatu^® uerbum ingrati fumus,thariracê,ur fit in omnibus reperiatur Chriftus.non fua, uerum neftri de caufa uenifle. V^autem illis, qui huiusfletus autoresfunt.
Et ucappropinquaui’t.i
Scilicet Hicrofolym« in die Palmaruni«
Videns ciuicatetn«
Mat.ca.xxiiq.ftribit difcipulos oftediffe Cht* Ho ftrufl uras têpli Sifortaffis urbe totä,quf m» gnihcis £dib* alqf^ jdificqs Si in unimetis orna-
-ocr page 589-A Trmitatt^ ' s^i fttrat.Quib’ibi refpöder Chrus: N5nc uideti* Jscorania ,Amcn dico uobis, non rclinquecur quot;iclapisfupra lapidem.qui non deftruatur Sic.
Flcuit.
VehtmeS charitatis Si pliiIantIiropixChri(li wftus, plenus (ÏmulSiconfolationeSi terro '^'•uidelicetChriftum noftra epeitatt Si calami adfid, imo ex animo optare falutc noftra ditaiiMat.xxiq.Quotiesuolui te cogregare f^noluiftt Super illam» Hierofolymacnon fuacaufa.
Si cognouiiïeC.
??L1CATIQ SECVNDI LOCl. ^'cüduslmiu5Eu2geIt| loens agit de paceSifc p5t'’'®^'®föfoly’n»,quafecurc contemnebat 'tm feu uctbüoblatü:forta(Tis eSfidesin fuos ®Duftos maros, foffas atq) aggeres, quarü re« P'gt;aiofp£rabatfefatistuiïforeinppctua pace, 'nil minus futum cogitans § euetfionë ill5,dc 2'**l?pifl'ime antea mentioné fecerâtSi^phetç Jn^n^nö repetit Chriftus, Si quj poftcactiam (''»pote Vefpaffanifeeutaeft. Nam à Vefpa-•nifilioimjjj^jptjj^,, Hierofolymaeuerfa, ^'^plum folo adjquatum, Sificut lofephus feti j Anndteiesccnienainiliafetro ae fame perire» j niusuctofecuriiatiseaufafuit hypoerifisfu i ' «bi ludçi^qd* etiï cora deo effent tales, qbua 1 '“‘icilamitas autcuetfio aceidcre poftet,
-ocr page 590-fit ^ DominvtitX»
^JâIn ita perfuafit fibi Hicrofolyma fine dubroi Ego fumurbsjnq dci tcmplü eft,foffis, uaHibuS alqsqj munimentis bcllicis fans raunita8^c.Q!gt;ï ergo calamitas lanca accidere poffer,q me e«{ teretf Et ucreor,nc propemodum fimifisfe’^“''* tas amp;nbsp;bodie in mundo fit,aut enam maior. Pee' ca rum nó cft, muiiire urbes, mocnns ac ualhbuS eiligere,machinis beUicis fibi profpicert.Atpee ca rum cft,in illaconfidere.S résilias taducas 8t terreftres praeponere uerbo.quod reuera fold eftuirrns amp;nbsp;poientia dci aduetfusomnia mfot tuma.Kedfe dixit Solomon cap.xvirj.Prouerbi' orumiNomendomini fortifïimaturnsfft.H{lt; turris cunftis malisopponi debet.Ha'C turns lie ram aefirmam pacem adfertóf fuftentat urbes. Verbumenim ubideeft,dcusadeifenequii. Hie ubi abfens cft.ibi perirt coguntur,fintetiam ciul tatesquaniumuisfirmz.iuxta illudiNifidonu' nu$ euftodieriturbem, ff ultra fupcrilla uigdl' bunteuftodes.
Docet iraqj bic loens, nein fufeipirdo uerbo fecuri fimus,amp; necredamusnos comemptoreS uerbi poffe noftris firmis munitionibus refifte» rediuinxirx, contra qua nullapoteftasnullah machinp bfllicæ ualenr, Verum turn nobis bene proutfum effe monct bic locus,quando fufei pimus uerbum,quoduteft potential uirtuS dci,ita amp;nbsp;potenter feruat amp;nbsp;firmam pacegignit adueilus omnes infultus.
Si cognouiffes, .
-ocr page 591-A TriHitdùtt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v^S
Tuafecutitatenö delt;epta,in qua eredidifti te propter main firmicatem Si potcnttam fans tu Urn fore.qux tarnen toram furore dotnini fub-fiftcrenonpoieftjoloaircuetbofubfiftente, ) Verboeognoutfles refpitit Chriftus ad prar-(edetium prophetarS admonitiones, de quibuS bidcMatiUxum capit.xxiq. V bi uidebis premia dataprophetis monironbuS,
Ettu.
Qux uis ede urbs, in qua floret uera pietas.
Quxftio.
QuurChriftus non abftulerit ccvcitaic Hie-rofolymç amp;nbsp;permiferit cam in tâta coccitate ma ticti,numne Chriflus tanix cxiitatis autoreftd
Refponfio.
NoniChriftus enim ab illis «rciraië non augt; f«t,quosdeferuit deus Pater, ut non fufeipianc betbum, Deferit autë deus fuo iure , quos unit, ^uia nihil nobis debet,K dum deferit, fir, quod I *'ejligiinusuetbuiM,nondeoautore,flt;d ex na-. rurali maliiia à fatana contrat a, qua alioqui no Ibhiperemus uerbum. Contigit amp;nbsp;hire defettio Wierolofyitixin gloriamChrifli, quern oporte ht habere aduerfarios ,quieum aliquandoglo rifitaret.Nec poteft inChriflum transferri cul-Pa,quilfraelisfaluicinoibus quxfiuitSf pdka j »« Uisuetbüdiligenttffifne.Vetbücognouin'es 1 UideturUbero arbitn’o aliqd tribuerc, Verû qd 1 pouflibiltbcrüarbitriü.ubiadêptaefl pottflai
-ocr page 592-04 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hire«'werf. X.
Et quidcra in hoc die«
Monet de occaficne obiatt uerbi»
Ad pacem tibi,
Tam intemam.quam extetnam,quart! altera aherius Caufaeß’.
Nunc autemabfeondita funt ab oculis cuis.
Videlicet,quae ad utrtufqjpacts caufasperti' nent.Caufa utriufep pacts uerbumeft fielefufee' ptum.quod priuanm dat intemam pacem, qui externa quo^fequitur. Abfeoduaaboculisuo cat,qugcorde non uidet Hierofolyma, Quia uenient dies.
^EXPLICATIO TERTII LOCK
^ Tertius locus ponit ob oculos temporal^ quaedam fupplicia.qurexperientur cóteropto' res uerbi in hac uita,ad fignificädas zrernaspet nas. Et quanquä contemptu uerbi nôftatim le quatur poena,Ikut nec Hierofolyma ftatim f« contemptus pocnas dedit,tarnen nullum eritdu bium.quinaliquando uenient. ^
Protraftmatio ucro poena: ob duplkcscau» fas contingii: Altera eft, ut till interim eSuenan tiir,qui conuerti debent; Altera eft,ut illi,qui pe Tire de bent, fatis mereantur fuam pernam. Ha* betenim deus in more pro natural! fuabonita* tc^toHeratiaSi Icnitate.inuitarehommesadptt nitcnt)am,ad Romanos,ij. Sic ante diluuiüctn'
-ocr page 593-A TrwÎMH'j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;56Ç
’•itiSC uiginti anno« pcenitentix conceffit. Hie quot;ifolyinxpoft hje Cluifti uerba, quadtaginta. ^lt;iuinir tandem emeritam peenam 8i grauitai
toç.quemadmodü Si V alertas homo nô Chti ^'’nut dixit: Diuina prouidctia tarda eft ad uin ''*5lam,tarditatcm uero grauitate recopenfar, . Porrómiiericordix deifignum eft, HierofO' ' Wmbic puniri,qui turn primum punire gra* ’quot;Ifiint incipit.cum uidct nulla ratione polle ho 'quot;'n« ad pemitentiam inuitan. Nobis hxe poc-quot;(gvauitas in terrore proponitur ,utdiRamus ’'MedcumóCuetbum eiuSrecipcre.
Quia.
AttiologiaprofcréiiS ignorantix Kcoccita» ’'sHietofolymxpanas.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Venient.
Suoaccöftitutotcmporc.idfuii poftea,poft I SMrïginta annos,poft mortem Chrifti.cü V e Ptfianus pater ad biennium debell affet ludxS, ^deinde cömifiiïet filioTito ludaicumbcUü , Hxün menfe Aprili obfedit Hierofolymam, K ’''«ptembti obtinuii 8f igni cremauit,.
Civeumdabuntte,
(VPotypofis obfidionis 8C deuaftationis Hi* ”o'ol7tnæ,qua non fuit alia calamitofiot.Cir-'quot;'Bdarceft obfidere,
Coanguftareeft itaterrorcmaciimoremin* I ^’'te. ut prorfus abtidas animü pt« timore ac
-ocr page 594-Ç$6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i||Ccmimc4.X.
Proft«mere ad terram cd prorfusperdereit dclere .
Non rclinquere lapidcm fupralapidcm.fft complanare amp;nbsp;ad^quare rerræ.
Obferua hic quid turres, meenin.aggeres, bd liff machinât Äc-pofTunt contra diuinam iram.
Eo quod non cognouens.
EXPLICATIO Q.V A RTI LOCI, ^Quartus locuscontinet caufam infortunif, amp;nbsp;deuadationis Hierofo^ymar/uir^tainacon'' remptu ueibi, amp;nbsp;non animaciuerdon« umpO' risuifitationis fuæ,quorum alterum fcquitural icrum. Qui enim non confiderat tcmpusaiHa rionis fuijs neqj id lt;urar„ppttr quod uifiratur. QnæcaufacumneIiodicdefît, ideirco A'nobij mnendum eft,nc in fimiks panas cumHicrofo lyma incidamus, Quis enim bodieconlidfrat tempus uiGrarionis noflrp ^quisliodienonad uerbiim naufeat^quis non faftidit amp;nbsp;córemnit;
Vifirare hierft præftare promiflamgratiani, Ïn üoceuifirarionisineftmagnaemphaßs.licut , amp;nbsp;in uoce tempus,quod «ei prffixuni inferipm i risconiïderaredtbmfTet Ifrael. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Ff jngrcffustcinplum.
EXPLICATIO QVINTl LOCI, j ^ Quintus focus continet exemplum admo nes aJiquo modo Hicrofolyma dcpræfcnoa/I hus tëpoiisjn q debuit iuxta fetiptura i^milfo
-ocr page 595-A Trinitdtii, ^^-j ^gtuifîtânlfrael.NüiniioceratjpmifTusMcf-quot;’sRex,non fient ludati carnalirtr intelÜgebâr, '•externum aliquod regnuminftirueret, fed nt 'P’ntualc regnumin docendis aiqj inftituendij i '’nfdentnsaufpiearctur . Abititaqi Clinftus in ''fplum acuindieat gloriam Patns Si eukum •^iab abufu,q fub fpccic pictai is obiter irrepfe-; f”. VeriimludæinôeoncipientesCltrilïum.fi ®t cum kriptura proponebat: uidekect fpiriiU' ’'*mregem amp;nbsp;eöfeientiarum doftorem; igitur j ••ipcruni iiilitate fui Meüiæ offendi, amp;nbsp;con tem Pgt;’perlons,eontempfertint ^ uerbum . Et hare '’uk fuit.qimpediuitiudxos. quo minus agno ••«int tëpus uifitationis fuæi putabant cm Chrl ftummundanum quêdam regem futurum ,qoii i quot;’undanorumregum more foret Ifrael abinin ’■is Gentium liberaturuS.Quam uero impiam K üneuerboconceptam opinionem ludari ut de » PoneréfSi fic uel è externo quodâ fafto cognd i'erent.qualis effet rex,8i qua!c regnum fuüjn-peditur tcmplum .tijeit ementes 8i uendentes, ■•indicatg'otiam Si tultum deiSi e.quo fic uidc-’’turin omnibusqtete fafutem ludaici poputi. Alias fiuoluiffct am debuiiTct ede mundanuS ’tx.cótuliffet fc in aulam Herodis, 8i illum ex -Puliffet.
Duoautc in genere infignia dogmata bic lo-' ’“s doter : Alterum.quale Cbrifti regnum fit« •■iniirum fpirituale, Alierum,in quem potifli-' ’uumufum templum ueteiisTcftamenti extra-
-ocr page 596-$68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•! D«»»»»M«X.
iluinflc, non fane tam propter facrificia, qus in iiio iiend«bantur, quam propter orationê X uerbum dei in eo audiendum.Hocnrgligebant illi.ut potiusillud faciebant, ut minus,
Diligfnreramp; liicnotanda ueniteaufaSitin' ptionis Siuenditionisin tcmplo.Eafnitpriuatl utilitas Si quarftus, propter quem defendendii, proponebant pra-textum facrificiorum. Atim' pietas non tam fuit in facribeqs.qupiure diuino inftituta erant,quam in priuato quzftu,que full facribcqs exercebant Sic.
In templum.
Mandate Dei inftruftum.
Vcndcntcsaceracntes.
Scilicet ea,quæ ad facrißria pertincbant.No' ta fpeciem exeufandi quzflum. Exemplû Chri' Ai non eft imitatorium, nobis gladius Spiriiul rehdus eft.
Scripturn eft cnim.
ConfirmâtChtiftus factum fuumautoriiatt fcripturz,quia uindicatgloriatn Pattis fui.qu* in domo dei interciderat,8i reuocat gloriamP* tris.quz orando quxri debt bat, non iolum aid dzis, fed etiam ab EunuehisSiProfelitis. E® cnim hie locus apud Prophetamcaufa feu ratio qua probat Efaias domum dei ad omnespop“ los pertinere. Vide Lutherum in Efaiam.
Spcluncam.
Locum fpcciepictatistedü,ncquis i/lofuM
-ocr page 597-ATrinititit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$69
Ijtronü impiü quzftü f«ntiat.Pfrfpe1unc3intel ^2(dolas4gt;fundos8lt;ad cognofcendu difficiles.
Lïironesuodc emcntes 8t uendentes, qui Monuntur dolis.ne cogitantes qdem de dolo, EtdoCebat.
Vt teftarttctinpuSuifïtationis adeffe.amp;oftede 'tt quak effet regnû fuu Siqualis ipfe rcx effet.
In templo » kaulaChrifti doólons.
Princeps autem. ÊXPLICATIO SEXTILOCI,
5 Status locus ualde confolatoriuS eft,^qui do ''tomnes conatus 8lt; ftudiaimpiorum contra ''ttitatem nihil poffe » Sed deü impedire illorü ^ogitatus certis ad hoe datis medqs, quak unis ^'c habtmusin turba, quam tintent principes hetrdotum amp;nbsp;fcribz und cum principibus ple-“$.n« perdant C hriftum, quem perdere inftitu *^*nt. Caufamakuolorum animorum inprin ^'PibutSacerdotum 8falqs eft uerfras,qua doce “tt Chriftus à mundo diuerfam doétnnarn.Igi 'i^ acemguntur illi ad perfecut iont m.
iN EVANGEL!VM
DOMINICA .XL A TRI ninrisiLuc« ca.xyiq,
ODIE cum agitur in eedeffa contro uerfia, quj At uera luftitia amp;nbsp;unde ori giné icahat,ca facillimc ex hocEuan*
o
-ocr page 598-570 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W Donithicj ,Xï»
geliodinmïpoteftjn quo aperte dofflur, MO* ueräm iuftitiamnoneffc, qnacex fiduciaino^ fera propria colügirur. Nam Pharifæushit aterrimus iuftitiarius turn ex profeffione,quart fequebatur phariraira, turn ex operibuS, quorum milita K honeftahabebat, tarnen hisomni bus fordeftit coram Clirifto, net propter tart magnifiras uirtutes pronundaiuriudus.Econ tra Publicanus nuIlaiuRitia operum prfditut, prç pharifseo iuftus pronunclatur,tan turn, quia cognitione fuoriitn peccatorum territus,fgt;de c3 fugic ad mifericordiam dei.
Hincnuncfacile liquet,quxuera (Ïtiudinii nimirum üla, quæ ex panitentia ijafcitur.durt loqüimur turn publicano,ex cognitionepeed rorum territi: Deus propitiuSedo mihipeet’' ïori. Vocoaurein bic peenitentiam,qua:co« ftat diiabus partibusicontritione K Ede. Con' tritio eft,qua ipü damnamus nos cum ptofert one noftrorum peccatorum. Hrc enim uaMlt; neceffaria cft,(ïnc qua nee deus remittit pcceaia nee aliud à nobis fere ampliusrcquirif. Nart Kieremiasßc inquit captre feeundo: Si laßrquot; ris te intro K multfplicaueris tibi herbâBorith» tarnen maculaca es in iniquitate:quafîdicat Dt US: Non poreris te ullisopcribus mondare, tW turn con fitere peccara tua, K ego mundabo tf-Et Dauid ait Pfalmo undecimo : Dixi,confit^ bor aduerfus me iniuftitiam meam domino,“ turcinifißiimpictatcm cordijmci, EdeS u«-
-ocr page 599-A TnruUtih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J7i
fût ft, qua nos i tontritione txemplo publica« nierigimusad mifeticordiam dci, certoftatu» ones deum propter Chriftum nobis donstu-turn peccat3,id quod etiam tir.ficut in publica« nouidemus,quiad hæefidei uerbaapprehen dentijrtiifercordiam Dei; Deus propitius efto mihi peccatori, iuftificaruseft , teftante hoci-FfumChtifto.cum difit:Amcn diCo uobiS.de-Itrndit hiciuftificatusin domum fuam prxillo. Et ne quis cauilletur, nos hac rations per ß« lt;iem folamiuftifitariabCque refpeétuautprx« fentia operuin s Sciendum eftChriftumeade ejufa ita diligenter meminifîe utriufque perfo-»x tam Pharifxi quam Publicani, akerius pro« tiens duilem iuftitiam,alteriusueronuditatetn ut idem dicat, quod nos hodie in Germania , Ptxdicatoresutrifque buccis proclamamus.So bm fidem apprehendentem mifericordiam Dei in Chrifto iuftißeare. Ecentra bona opera quantumuis honefta nihil facere ad iuftitiam Ualtntem coram Deo,nifi à pofteriori, quo bo uis operibuS teftemur.nos uere iuftos effe.Cul* pent igitur nunc Chriftum, aduerfirq iuftieix R tlti.qui nudum publicanumtantum propter fi-^*®gt;ppreb«ndentc mifericordiä dei, iuftifica» Ä ipponit. Et qd* hic Chrus in nuda publicani plonaadfirmatjdapoftoli exprimunt his parti ‘ulis.abftg lege,fine Icge.abftj opibus legis,gra ''*cftisferuati,nöexuobis,donu dei eft Kc.Noi Mdimus fimilcm uocul3|rolam ,ad quam adco
o Ï
-ocr page 600-ij|Demî«îf4.XÏ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ^i
intumefcnnt iuftitiain, qiialiexhacipfauo«« clu(îiia,nô id? dilt;af,quod dixerût apoftoli par^ riculis fynonymisiapauloante enumeraris.î^ qu od hic Chriftus in Publicano nudo oftendir» Porro gratuiiaiuftitia per fidem apprehen * dentfmpromiïTionem mifericordiiedei, noni* deo nobis in Publicano commendatur, ut inde ad omnia bona opeta fegnes Hamus. Eft enim præter illam luftitiam gratuitam K ualcntcco* ram deo adhuc alla, quç ciuilis Slt; politica did* tur eamin hat ciuiliuitaadconferuandam ho* neftatem magnopere requirit deustNecediußi ria coram deo tails res, quar poffit ant uelit fub* fixere line iuftitia ciuili,imd in hoc iuftificatnur, UE totiusuiræconuerfarionem in melius mute' mus. Quartciuilirerhichonefieuiuendutneft cxemplohuius pharifæi, qui confummaiiiïinue uitat fuit,quam non damnat ChriifuS.^uantuni ad opcrum honeftafem pertinet: fed quia phad frusgloriabatur tnopenbusfuis, 8fquiaino-pera confidebat cum fummo contemptu Pu* bheani, quafi ipfe propter opera fuadeojiro * ximioreflet. Et fi quis uocaucrit in iudiceni rd rionem ipfam, nihil certius appatebit, qu^ut Chriftum fummam iniuriam fecifTe pharifæo, utputa illi, qui 8f multum operatus trat, Si a * gebat precibus grariaS deo . At diuerCTim* hic uidemus Chrifti Si ration» iudicia . H«^ commendat Pharifaruin honefteuiuentetn co* rammundo. 111e permittit quidcmfuanilau*
-ocr page 601-AJrlniMitt ^^ licni honeft» uitç: V erum tribuit nudo Publica» Poiufiinam coram dco.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Summarij loei.
i ' Optra ad iuftitiain ualtntem coram dco,n!
I Waciüt.Exêplareftpharifjus.Interimcoram i *»undocfTiciüt tiuilem 8é laudabilcm luftitiam ' *'‘lt;$(umHefpcio ncqi cumLucifero conferen 'lïtn.ttfte Ariftoteleli.v. Exhicorum.
^ Sola fide in mifericordiä deun Chrifto pro ^ilTain iuftifipmur. Exemplar eft Publicanus '»quofolaturChriftus omnes pccçatorcsfiti » «xes gratuitam iuftttiam,8i illa opus habentes. 5 I«ftitia,qu£ ualct coram dco.propric fpedtat idpercatores , qui ex animo ficiunt iuftitiam, |tfte Epiphoncmatc;Omnis,q fe exaltat Kc, De cccafwne butut Euangeli/*
Occafio hodietna: parabolx oritur ex pr{ce» ^tntifenuntia.quia inquitChriftus: Verunta-®gt;tn filius hominis uenicns,putas, inuentat fidê ® tetrisiHæç fententia plena effetomnis horro ys 8lt; dcfperatlonis, nifi ex uerbo amp;nbsp;apoftolico ^mbolo ceniores, feiremus deum femper habu ƒt,habere amp;nbsp;habiturum effe fuo$. Quam utro lententiam prxdiâam.fiue ad primam Euange l^i diuulgationf ttaxeris, ffue ad nouiffimü tem ! PW,idem erit fenfus: videlicet totum mundum 1 ^onftamiffime hxfurum in opcrum fiducia ,ne -1 ^‘fta omni fide,quj fola feruat, qua'cp unica iu» ' ^'humur. Eff autem hxc fententia de raritat^ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 ’Ï
-ocr page 602-j74 ^ Dowmirt.Xl.
fidei itaintelligenda.utaliquos txeipiasfitJ« ' Ics.Nunquä enim itapermittit deus omHtJh®' nines operum fiducia delïperc, quin quofdam feruet.Sic tempore Hflix.iq,Reg .ixix.referuy uerat fibi deus feptem milia, qui fua gen»* non flexcrant coram Baal,interim in oculis Heli( W omnia apparebant, quaff prêter fc prophtf’quot;’ nullus amplius iuftus re ft aret in müdo . Prater-* ca lalis res Ecelefia cft.quar creditur, nonqof* deturoculis carnis. Hodiefifaciem Ecclefiafp* Acs,nihil minus apparet.qujmreliquoseiTeai* quoi Chriftianosucre pio8,amp; tamê rcliqui font, modo ucrus fit fidei noftrx articulus: Credimn^ fantam Eedefiam catholicam. Ex hac pr{»n* fa occafione de fiducia in opera communi omni urn modo,commode fequicur hre parabola,!« cos.qui in fua opera confidebant. Efti^hæc pa rabola confirmatio.qua confirmai CliriftuSptJ cedentem fententiam de fidei paucitace. gt;
Qui in fc confidebant amp;nbsp;afper nabantur cæceros.
Nota hic duas caafas, propter quasreijciu«' tur luftitiarq operum, Propter fiduciatn in ope ra.Ec propter contemprum aliorum, quo con-* temnunt 8f damnant pree fe iuftiiiarij operum exteros, non ita fan dos ac iuftos operum iufti-tia.Propter hascaufas KnoshodiedamnamuS exemple Chrifti iuftitiarios,qui alioqui fununa laude euchimus cimlium opetü ciuilc iufiitünii
-ocr page 603-A Tnmïtihr? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çyç
Duo homines afeenderunt in templum.
Pro more apud ludxos. PhanT{us typus iuftl liiriorum eft.Publicanus peccatorum nulla ciui hiußitiapr{dicorum.
Pharificus dans«
EXPLICATIO PRIMI LOCI,
1 Scmeluerum eft in liac tota parabola, dif-PUtarehic Chriftum de rauGs iuftificationis no-^ ft'icoram deo. Atqalias adferunt caufas, Hie pharifiusfuabopa opera in prxeeptismanda» Jäopponit deoptoeaufa. Papiftz tradiciones numanas 8lt; ritus Eeelefiç abhominibusinftitn gt;3scaufam iuftitixueræ ftatuunc. Euangelq fc' ^Jtcirescaufamiuftificationis ponuntfidemin ®ifericordiam dei de Chrifto promiffam.In bis ««fis diiietfii{imi fumus.Nosqaihodicex gra-'H ptadicamus fyneçrü uerbiim, fi permittere-*««5 aduerfarrjs bumanas tradiciones amp;nbsp;ritus Ec '’«fijiuftificare coram deo, tompotainternos 1 PWrffct.Et Chriftus olim non ita male audifict *Pudfcribas,pharifxos SiSadducaos ,fï ccflifics filorum fcnteniij.qua uolcbant operaex man-«310dti prxcepta.Si aliasetiamhumanastradi ‘ioncs iuftificare, quales infinital ^pemodum '”lgt;uetiit,ut Manbxi decimo quinto: lotionerri *’'’nuum.fatiu5 effe conferre aliquid in tcplum, 1 ïuamegentibusparentibus fubuenire,
Qlûdâ hodie fubtiiiter réparât opcrain uerba
-ocr page 604-Î76 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ Dominica,quot;üb
mandata à ritibuS SC ceremonijs Eccleßafticis, Ilia iuRißeare kribunnhas non itidê.Quidâope ra in uerbo prskripta 8( ritus ac erremonias ü mul caulas luRibcationis fadunt: Quidam fokt erremonias 8^ titus. Quidam humanas traditio nes tuRißeandi uirtute donant: Quidam open' bus m uerbo ptpferiptis iuRißea-ionem adimSr, Item traditiôibus amp;nbsp;cercmonqs in Ec(leßa,qux omnia dicunt nosexdebitofaceredgitur caiufti ficare nuüo modo poffe,
Hi ex propriainuencione ac deuotione exto girant,qu£ uocani fuperrogatiua opera, liiltri' buunt iuRitiam,quia ultra debitum ßunnqualix funt opera, roraria.peregrinationes ad fandos, fetofum indußum induereSfe » Qua: diuerftas fentenriarum incaußs iuRifieationilpriroüme ritofceerunt noRros addubitare. Certume* nim eR, omnes prardidas caufasiuRiiiæ coram deo,nö poRe ßmul ueras effe, imd ex hodierno Euangclio ex tam muleis caufis à Papirtis homi nibus m unum colleétis.uon eR una, qua: caufa fît.quur ergo negletdo uerbo admitreremuf al» as iuRitix eaufas.quam eas, qua$ in prjfenti pa-rabolafacit ChriRus, eumpronuneiatPii^blita'’ num nudû amp;nbsp;oibusprjfatis cauHsfpoliatü.taO' tü ex cognitione peccatoru amp;nbsp;fuga ex fide ad m» fericordiam dei,fuiffe iuRißeatum.
Erne quis obficiat mihi Papifias nóefie CftoS, qui candem caufam iuRißeationis uidere non poRent m lue parabola, quam nos uidenmS.
-ocr page 605-A Trinitntii.
t^uel fcriptura uel probabiks rationes,ad pr£ '^«caufas alligarenc cos. Hisficrefpondeo: X!gt;td uideant illi aut non uideanr, ego ignore, J^tWincn pro certo ftatuo ex hac parabola.id* »*n pctfona PhariQi, nuHa opera fme finr diui* ^fiüehumana.iuftificarc coram dco:Ratio eft, 2'''ïhitPhanfKus opetibus in uerbo prçkriptis ’” proclamaiur iuftus à Chrifto ; Eigo multo *quot;''usiufti effe poffunt, qui humanis opcribus ^'‘dent. Verum quod Papift® ita pertinacirer ^fendant fupra enuroeratas iuHificationis eau '’s,id non aliunde accidie,nifi quia concéda no-quot;fiiuftitiaf caufa, quam ex uerboSi ex hodier-^’pjrabola apert üTimä habemus,uidclicct nos Jde in mifericordiam de Chrifto promiftain, iu «ificari,torus Papatus proftratus iacet,nam uc “’parus ceepit inftiiui 8^ augeri ad fupra didas ^’ufas,ttacaufisillisperditis necefTario opor-* *« tonnant amp;nbsp;effeâus, hoc eft, ea omnia, quae jnt in regno Papiftico ftabilimëta.ut midp, tra ditioneshumanac.ccenobiaimpia.uigiliap.qux-quot;“sKe.Et quia non lemahpc funt incommoda ^uaindePapiftisperfonis accidunt. Hincnon ’ftmirum.amp;fi tenaciter teluôentur hodie gra-'»itfper (idem in Chriftum iuftitix, qui operu fonimtndatione falfa uiftnant. At obijerüt lu-ftiiiarij; Si nullus eft ufus opcrumin iuftiheatio yisnegocio, ad quid iginir profunt operas Rc-JPonfio:Ad quatuor conducunt;Primum, utiles ieftemur nos cHicaeem fidem habere,8ë ut ik
-ocr page 606-171 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fl Dowtwa.xi«
lis exhibeamus nos uiciifim gratoS pro grtf«^ ta iuftuia nobis in Chnfto oblauddco bona O' perain fetiptura facribda laudis uocan(ur,ut Pfalm.xlix.ôi alibi. Deinde ut bonis operib*^ inuitcmus alios ad eredendum EvangelioA^'* glorißcandum dcum,Mar.v.?i.i.Petri.n. Terlt; tio,quo hicduiluerhoncfle uiuamuJjdquoa deus maxime uult.quareS^Magiftratunnoid' tuir.qui ciuileni honeftatem in mundo reiintat quam feruatam magnifias pnemds exornatdc us in hocfeeulo , Quarto promittiturcredenti' bus St facientibus bona opera, recompefatoti* Una xternq.
Conçludoitaqj ex primohuius paiabolxlo fo in pfona Pharif«i, opera neç juxta præeepta dei, nee^ iuxta Humana inflitura Jada.quicquä Eoffe in eaufa iurtificaiioriis.quanquam interim onaopera faciéda fint/ómcndenturinfciipm ris ^ roctcanturin hoe mundo ciuilêiudinami
^rans.
Signate liane uocem effei t,q.d. In hoeftabat Pbarifjus.ut uiderctunNotat hypoerifin in Plu riræo,Sdindieareaulamora(ionis finale fuidein Pharifxo ipfam ofientacionc.de qua wdeMat. ea.vÉdifpuiantem»
Apud fcorabaf,
Hæc uidéfurexeufar« Pharifxum de oftenra' done, item St gratiarum aifliones.acucreexcu farent,mfi Clipüui in flodamaiiocerus ûn'
-ocr page 607-A Trinity'll» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^-^^
•wtignosaliter morRret,qoanqu4 amp;nbsp;fequetia ^liariiæi uerba fatis monent de oftentacione, Ofjrenon trat pcccatü.fîcutnecgratiasage-* i lt;lt;. Atpeccatüeft/ximpioatqj hypocritico an» ' ^0 orare amp;nbsp;gratias a ge re. Obfcrua liiAitiario9 i» fegerere.quod ca.qux forts facim)t,apparêt ^iptetemiuftiGima.
Quia non fum.
Actiologia ,q«ur orauent Pharifarus K fge* ’'t gratias, nonquod aliquid à deo petetet, aut quot;t aliquid à deo acciperet, fed utrecenfendo fua ®ttitaK opera,oftentaret ie. Nota hypoenfin nondiulatere ,uf rum tandem prorumptre in
| aptnamoftemationem. Raptores» Congeries bonorum operum8lt; meriiorum fhanfati ex fetüda tabula.Noftn luftinarq tan-. 'ïm bonorum opcrum congeriem non habene
K tamen uolunt iufti effe ex operibus.
V clut etiam hic Publicanus.
Inftina opcrum hypotritica non caretcotem ptualiotumhominum.non «queiuftorum.lt» 1 lumma.nöeftelatiut neqiuperbiushominüge 1 Kiuin müdo,acfunt luftitiatq,Mat.ix.Indignât» lotChtifto Pharifzi,quia edit Sbibit turn pc«* 1 «atotibus. Prophet« paffim hortantur Ifrael ad 1 'batitatem proximi,pofthabiti».facrifictis,qu» itonöplacent.finc^ximtreeonciliatiöe. Mau. Up,Y ,Siuolueris offerte munus tuum SCc.
iciunobis.
-ocr page 608-^8q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ DomintMtXIe
leiunium «ft bon® difciplinacorponS^d^'’^
nandam bbidinem tamis neceffaria.Sic 8^ d« mas dar« in çoruni ufum » qui prjfunt ««•’»P*®’ , K hoc bonum opus eft. At peccacum «ftjWquot; . dereinhpc opera,K (jeUe p jliaiuftifitM*’ j
Et publicanus« , ।,
PXPLICAT(Ü SE.CVNDlLOCb
lt;11 Secundo loco cxplicaturcaufaiuftififïdO^ । nis ualenris coram deo,ea autem eft •’’ii'”*’®'* j dia dei.quam non operated fola fidesapp'lt;quot;^ ditadiuftitian, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. (
Prartereadocemurhoe loco.quauiaiwp/'f/ dafit iufticiaucia.Ex circumftanins.quïind' duntin perfonamPublicani,c«rtumeft,lt;l“?’ pullis opcribusmerucritiuftitiä, Habuiten*® nulla opera,into multisoicijstum obnoxi«»“® nbsp;nbsp;'
fe apparet ab antitheft pharifaicarumuittutuW' j, pideljccrquodraptorfu«rit, iniuftuS.aduI^GÏ j roniciunauerit.nctjfiiasdecimasdedtritQP^' re cerium cft.luftitiariosnoftros.necipfosP“'' fe aliter ludicare de hoc Publicano.quàm dep«J catorc KconfiteriiHum iuftiflcatüproptçrgt;''l i (a Optra, nifi uoluerim dupbeem iuftifitadond iiiam conftituere Altera,qua quisoperibusiun* fïtatur,ut Phari!aEuS;AIttpm,quaquisftn‘0P* fibuSfola mjfcricordiadei perfidëiuftificatufi ut Publicanus bic, Verum hancdiftlnâionc in Uniuerfum damnat fcripiura ,quarunain uiâ ad iuftiiiam perfidem in Chriftum Icfum propo' j pit,Hums uero ui» quatuor fuut graduS, quifC j
-ocr page 609-A Trwie^tv» ç§i WaftkoS drcumloquuncur ueram paniten» .'’'’gt;, qua humiliatick cognitione peccatorum '^'onfpfdü deijfidc cortfugimus rurfum ad mi ^kordiïdtiinChnftopromin’am. Primus cd ’ peul ftate; Secundus, non udle attollerc ocu-'’sincilumïTetiius.peftu» perçu tere: Quart uS prt;Deuipropitiu$ efto mihi peccatori.Prio 'stt«gradushumiliatianimi6lt; contriti figna ’niQuartus alteram peenitentise partem con* *quot;)(t,hoc eftjpfam fidem.qua turfum è peccatis '''gitfe Publicanus,liste fides apprehendit mire ”'ordiamdei amp;nbsp;implorât diuinum pt^fidium, Mtiiamimpetrat.narocrcdentioia tuenî-' ’*'’* irixta fidem fuam.Nec moramurbic obiefti °Pcm Iuftitiariorum,qiii dicunt bic nullam Hc' *’®cntionem fidei, Illis fic refpondeo : Mikri-^fdiæmentio fit:Eigo Publicanus fidem babi» '’'Quandoquidem mifericordianün apprehend I '’’tur,ut obieftum.bifi fide.I tem quia bic iuftifi-'•'iohisfitmentiout efTeftusïErgofides.ur caü ptflTenon potuit. HabemusigitUrin fecudo ploco apertum exemplum in Pub’icano.nos ; ?'*fideintnifeticórdiam deideChrifto,pmif-’quot;gt; iuftifleari.Si ad illam iunificatiohem nobis JJw patere per peenirëtiam, fine qua fides fub-^''frtnon poteft,amp; fic neciuftificatio fequi.
1 Et Publicanus« .011« ftquuntur, circumfenbunt contritione, ''nam pœnitêtiç partfem. Publicanus apertus . ’^fublicus pcccaior.Nö fine myftcrio publicu»
i
-ocr page 610-ç§i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^Dcminîca.^ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
peccatoropponiturPharifjoex bypocrißfut' j ÜO,
Deusproptrius»
Obferua aire ram poenirenci; parfem, qua fi' dereuiuifdmüs adpcfcarorû rrmiffionem/rt ' iuitirfam.apprehcndcndo fide mifericordiîw de Chrifto.
Amen d ICO uobi's.
luratChrifiusin rderia SC certa.utnihildii' bitemus nos omnes iurtificarum iri,ubiapp«* henderimus mifericordiam dd fide»
Dcfccndithici'uftificafus» )
Effeftus implorarç miferirordiædci,iu(liW ; tio eft, quâ impccrai fides apprcbcndcnsniildi cordiam dei. p^æ Ulo,
Phariffo duüiter iufto. ChriftuS non rtiKj» j netp damnat tiuilem mftidaW, fed reim quit il“ fnam laudem apud homines,quam qujrebatf' ftentator Pharif;us,iuxta dlud Mat.vi. mercedem foam, hoceft, humanam laudem * commendationem apud homines.
Quia oranis.
EXPLICAT/O TERTII tOCf»
•ff Tertius focus epiphonemate confiât, d“* concludit Chriftus liane parabolam. Doeet uf' rotußitiam uafenrem coram deoptoptiep*'“ nerc ad peetatorts,qui contrito Sf conquansW
-ocr page 611-A fHmWh ^SJ j fpirira bc cognitionc peccatorum , quaerunt Rde j Wcrkordiaindei. Tales enini hic uocat Chri-Bus humiliaros. Siquidem humiliatio hic fignifi t3t,nó q in externis geflibus.ueftiiu.ceretnonqS i Xritibus certisSi aitjsexternisrebusconfiftitj *(dqu( cd uerus dei timor erga deum, quo terri gt;*iudiciodeiex peccatorum cognitione cöfci-tntiz,abijciunt omnem fiduciant fuam ,fapicngt; •iJm.iuüitiatnKc. Etconfugiuntad miferi-tordiim dei Exemple huius Publicani Si Daui' dis.cum obiurgarciur à Nathan Propheta, ij.Sa •nuelis.xij,
1 Hze uero humiiiiàs animi eft coram deo, q Mca parit etiam humilitatem crga homines, Bttontemnamnsa'ios »
Elatio opponitur humilitaii, quid nihil aliud , *ft,quim fuperba illain animofiducia.quafuper vimus tanquam ex operihus coram deo iufti. HïcinPharif*o expreffa eft.
Porto' elatio animi coram deo, poftea pärii ^ contemptum in proximum, non leque fan gt;nbsp;ft«m.
Aetio1ogia,quur Publicanüs magis iuftificM» i J» abicrit.funipta à generali fententia, qux et-i «m ciuiliter uera eft*
Exaltarefe.eft fiducia in opera amp;nbsp;operum in «ilia coram deo fuperbire exêplo Pharifxi,
Humiliate fe eft contrito corde cognofcere fe *i^epeccatorë,quimifcricordia dei opushabtti
-ocr page 612-IN EVANGELIVM
MARCI .VII. DOMINI
ca«xli, ATrinitatis,
PRoponitur nobis in IiodiemoEuang« i Iio miraculuni omnium pulcherriinû, | quod turn primum uere intelligimus, : quandoomnes circumflantiasmiraw Il 84 caufas, quae neceffario K prarcedSt K f«qu3 tur miracub.diligfnter confiderauerimuJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Prxcrduntmiracula omnia deneceiTano.-fJ nbsp;nbsp;'
ma,rumor,uerbû de Clirifto, neceiTitas 84 ndtJ. I qu£ inuocat prxfidium Chrifti amp;nbsp;rogat auxili' 11 iim.ScquunturmiracuIagratiarumaftionfsSI ' fepe charitatis opera,quae res fidci eficélus fünf non ociofx,fed oftendentis fe gratam pro acte- , l prix à Clirifto benefieqs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;('
Kxe Omnia fimul toncurrnntinhoC præfenj ! ' ti miraculo, 84 quanqua Marcus Euâgcliftanô ' omnia exprimât,ramen unumteftarurdeafen' nbsp;nbsp;I
tia akerius. NS adduéloreS furdi adducendicau fas impulfiuasbabuerunt.famam, rumortinSf 1 uerbum de philanthropia Chrifti, quod in hoc ‘ 1 uencric,qui luuare uelic 84 poiTir, cum in corpo* re,rum in anima. Quis enim crederetCliriftod« nbsp;nbsp;'
reftitutione,qui de eo prius non audiuifiet 4 Ad , ! Rom.x.Quomodoaur? credent ei, de quo non nbsp;nbsp;I
audiucrunf4 Quomodoautemaudientabfque j prxdicante484c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11
NecelTiras,ut caufa exprimitur in pfons, qui '
-ocr page 613-144 nbsp;nbsp;nbsp;, Atnmtaà» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„i
^3(lCuntiurdamamp;mutam. Surdus amp;nbsp;mucus, ■^^uiaddudtur, ucfciamusnoparuam fuiffc J^dfitatc. Quid enim mifcrius poceft effe ho-'gt;“n«furdoacmutofimulr
rides adeft in adduAoribus.N am deprecan-^f thrift um , ut (urdo ac^ muto imponac ma j'J^'Siquidem deprecari cftcAus Hdei eft.Iuxta^ AdRóma. 10. Q^iomoda inuocabuntin t'i^®.'^0quot;*-redidcrunt' Ëftpraeccrea Fidcs nc-y*»riacaufadeprecationis, quiafine fide nihil P'^ctdeoumöfinc fide omnia noftra,peccata , ^^''•AdKom.i .ltemadHebr.ii.ImpolTibil« '^placere deo fine fide, ht quia furdusaemu-j^^reftituitur faniiati,igitur neceiTe efl; fidem ^ ^dduàonbus præfentem adfuiiTe. Nam erè j 'nfiomnia eueniüt iuxeauoluntatem atcjpc ^'Onttnfuam.Noncredennnonitidem.Mat* ’•oi habcacis fidem, ficue granum fynapis, nf-‘ ‘fituobisimpolïibilc.
.pfimiraculumfcu refticutione furdiaernu gt;'^quutx fuerunt gratiarum aftiones amp;nbsp;chari Os Opera, qux ut nó eft inuidiofa, ita egregic 1 , ^f gioriarn amp;potetiam Chrifti, utalios • Olines ad fidem tranat. Porró in his caufisi amp;nbsp;I r4oentibusamp; præcedentibus miraculum prat Ospræferibiturnobis uc rx iufiificationis ty-’)fiuiquatuorgradibus feinuicem feftatur.
/»’’“’‘fiaudire ucrbum,qucm gradum de ne . ^P^fioinauditoribttsfurdiindicauipaulo an-
Apoftolut ad Ro, to primuna hunc kiftifi- • P ‘ •
-ocr page 614-Domiwfil XII t
♦H
CMtfoniJ gradum pulcbfrrimoordirKprûffqd j tur,ubigradarioncquadam fdtinat oftende- i . renosperminiftenumuerbi ad ueraLmiüfnSc3 j tioricm pertingerc. Quisquiseninijaitjinuoca j uerit nomen dominj,faJuuserit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
. Quomodoigiturinuocabuntjinquemnon trediderunt r Quomodoaût credent ci,de quo nôaadierunt^Quomodoaîitaudientabfqprâ^ dicantec'Qiiomodoautcprædicabuntnifiiiuiri fuerintfamp;c.Ergo fides ex auditu eft ; auch tus ut roper uerbum den
becundus gradus eft, credere uerbo. Ideo » . Paulusinquir. Fides ex auditu eft, id eft, uerbu au d tur,amp; poftea credirur.Eft autê uerbo trede rç.non earn aliter de uerbo fentire, non biftoria ,
_ li tantû fide ampledi uerbû, non propter earn» lernlibertatemfufciperc,nonhumanomorew uerbum fidere. Sed eft uerbü uerè, dein corde in telligerc, corde ilJicrederedifidere, quóddciö cuius eft uerbum, ea, quæinuerbopromifît,^ feruarc uelit amp;nbsp;pofTit, amp;: eft apprclienderc mile hfordiamdeicertaacindubiafide. , Tertius nunc gradus fequitur • Nam fausno eft audire uerbum, amp;nbsp;illi credere, nifi amp;nbsp;in tan'
. de,qua ex uerbo certain babes, implorespr» i diumChrifti,imó deprcceris,boceft,ftj'ioa i fedulo oresChnftum, uttibi imponatmanu ruam,idcfr,potentiafuaiuuctte. Hieucrote ' dus gradus effedluscfthdei.AdRo.io.Qp® 4oinuQcabunt,in quem non treideru^^quot;^^^
-ocr page 615-A Trinitaii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»»e
Quartus gradus iuftificatiom's eft, impecrarc lt;luodpériscxHdc,amp;iu(tiricari. Fides enim eft, quæimpetrat perita.Iuxtaillud 'Quiequid pe-ticritis in nomine m eo crcdctcs,accipi£ris. Hic gradus eftcAus efttidei. Ad K0.4. Arbitramur gt;ucem hominem lulurican ride. Ad ^0.5. lufrirt Jïriigicur hdc amp;c. Ad Gaj-Lex padagogus no «lt;rtuic,uRjad Chriftiï,uth'dciultiHcaremur»
Vet umiufrificamur adnouam uitam,ucritli j’'usgran deongiturgiariarüaAiones, amp;aiia “Ona, cum prions, turn poftei ions tabulae ope J^poltjuftihcationem raciédalùnc. Non util-quot;SiuftiScemur, lieuehadenus creditü fuit, fed ^tiuftincati tide deelaremus iuftificationem no fîm perfidem in Chriftum acceptant ; deinde ^t oftendamus nos deo gratos,
f’orró antequam acemgar ad miracuÜ cxplf 'ïtionc, refert hic fcirc,quæ fit alienæ fidei elf/ '^fiSiquaehominifurdo ac muto potuit impc^ 'firefanitatem : quanto ergo maiores eftcAus ^utntur ad prop nam noftram fidem, quam gt;flt;jprofchabebit.
, hem quanta cömoda côneomitabunturnos {yj^'quot;’’^'’”“® pro ^ho ex fidepreecs addeum
Summan] loei.
dpy^’^æ^^^'’^^^'''^ph'* ^fthl adduftoribusfur H^niuti, quæex fama de Chrifto percipitur.
lt;cnoeftociofa,feddeclarat fecharitatis opi • ''h^dueitfiridum (^ mut urn, orat pro lUo.
e •
-ocr page 616-jÿff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DomimedXJK
s Philantropiæ ut charitaris txemplum cüii, Chrifto, qui fide petentes adduftorcs exaudit, , amp;pcrficit petita. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
5 Vera fides tacere non poteft, fed crumpic confeffione,amp;proclamatmagnaliaChriftil* ' nefida,^ of tendit fe gratam.
De occafione Imius Euangel/j. \ PafTusin quo incipit hodiemum cuingtiâ ; præmitfit Cnriftum redflife ad mate GaWæx, ; rdidis finibus Tyri amp;nbsp;Sidonis, urbium iJJorum gen rilium, in quibus omnium maximuin mira , j cuium feccrat Chriftus in reitituenda Syrophe niffae muJiercuJæfiJia.Redit igitumuneChrb i ftus ad fudæos, idq; ex gratia, quiproptenh-grarirudinem iJJorum ad genres abierar, nihil non agens lt;^ÂcwTÇ6a'iso! iUe CbriftuSjiiuHo j modopoiTet eicAum popuiuin uiätcduccrc. '
Etadducunteifurdum^
rXPLICATlO PRIMI LOCk
Quantj Euanoelifta Marcusnon expriMC iterbü, quod audicrinttidduAores furdi Simu' ri,rtimeu cerrum ed, uel esc feauentibus effedi bus,e os uerbum de ChriRozudiuifTe.Hocuer' hum fidem peperic, qu^potieznon dubiauit ' in cerc^fiduciazccedere Chriüum.amp;conmil' » loCuascilirinstatcsproponere, nee tsml'iiosê^ erhm proximi, ut oRendat fe uerintaceffici-eeirißaemefre.
Defetibitur icaqin primobocIocoexcmpIS
vene
-ocr page 617-A Xri^itdtif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^r
^(ræ fidci in adduftonbus, cuius cauracefficien ’« funt fama,rumor amp;nbsp;uerbum de Chrifto au-“turn 5 quas caufas inuertunt papiftæ, dum ex ^cmiraculo chariratem fidei caufamfadunt^ ' yieuntenim tumprimum prodire fidcm,quan «ü^neopcrandoamp;cxercendo chariratem, in ‘lt;pimusdeumdiligerc,amp;inffidere, Non aliter *'t^Ariftoteks fcribit in Acthicis, ubi fæpe iu| ■ttoperando, dicit iuftos fieri,fæpe uirtuofe ^fndo,fieriuirtuofos amp;c. Sic amp;nbsp;fæpe amp;fedu-*odiliocndoproximum,indcoriri diledionem ’'fioamp; ex hac fidem in deum.Sic fæpe opcrando ®P'ra,inde effici fidem.Quae ratio parandi fide
PluminadduAoribus uidcs, qui ex uerbo certi ’^phiJanthropiaChrifti credut, 5iid quod crc j ““'itiCharitatis opere declarant • Nee poteft in ^ddudorib. fidei caufa effecharitas.Quis cm 'ümmitterct feignoto medico, amp;nbsp;de quo dubî ^‘‘’^‘'‘“uarepofletrNoto autemmedicoeô ^tfiniusnos,ixcredimus ex audita ac celcbri
1 ?P’^^qnod iuuarc qucat;poftca tandem con ^rousalqsjUtadtam famofum medicû auxi-l ’'1 gratia ft conf crant,aut ipfiadcumadduci-’quot;’‘•s, id quod charitaris cft.
*^*oponit præcerca primus nie locus.præ-‘'f exemplum ucræ ac efficacis fidci in adaufto “ßusfurdiamp;muH vcaufasorationisduas. Fidî
-ocr page 618-ricmîtùcd xw.
lt;9?
êrnccelTitatem. Hæccupitfibi meden. IHacer ro fibi promittit de refntunone.Huc pertinent fententiae. not!) k^ït bettert. (Bkubnisc^t nid^tfi^amrotl). AdRom.io.QuifiditiIli,non pudcht. Efa. 25. Domine in anguftia requifit' runt te Sic.
Etadducunt»
Exuerbo auditor fidcjimpulfiuisctijfit«
Ei.
Emphafim iabet^de quo ita multa,amp; magna «udiucrunt,cui amp;nbsp;fitï funtdc rciftitutionr.
Surdum SC muturn.
Extrcmaneccflitatelaborantem,amp;decui«S reftitutionenullaeratfpcs.NotaChriftufflcfff
it
*ilt;it u |jvictiiviiiiiicuivuin5 ^uoouurÄrciiiviv , noteft,qui coram rationisiudicio eft incurabi'* J1 lis.NcceiTitaris feumorbimagnirudocommen ' dat magnam fidem in adduftoribus,qui quanS uidentbuncrurdum Ämurumcorämundonul lius medici præfidio reidtui poffe, rameexcer ta Kde adducunt ilium ad Chriftum, de cuius po tcnrianodubitant,necjdeuoluntatccius,quólt;l amp;nbsp;uclitamp;poniriuuare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
Deindedepingitur naturaueræfideidreah^ furdiamp;muti adduAionc, quæhrmitercredit, quae non uidct,dcmptisfimulomnibusoccalio inbus. ReftüTimeigitur définit Apoftolusfidf» Ad Hcbr.i ».cum ait.Fide dre fubftantiâ.earum , rer û,quae fperatitur3â(:ar2unQcnfUiB£a’î^’fi‘’?’‘ nonuiaçiuur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tett^
-ocr page 619-A 'Trimtdtïs^ ’ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;999
, ^wtio exaggeratur tiecc (Titas morbiirifur ’® amp;nbsp;muto, ut potentia Chrifti poftca inno-’^fat,quipotuK fanarc, coram mundoinfa-Adducere fidei effeftüs eft,ut caufx potiori#« *diaritatis, u t caufx inferioris»
Etdeprecabantur.
Dfprecatió amp;nbsp;hxc fidei effe Aus efi i Orint J*'«!quifeexaudirieer tó confidunt « Et Apo-Musdidt. Ad Ro. 10. Quornodoinuocabunt
• iquot; quem non credideruntf
Vt imponat iHt manum.
Explicat Euan gélifia quid petierint addu Ad ’'but oftendat qux natura fiéueræfidei, quae !’'gt;nutiffimo meaio efi contenta,nee prxfcri-®‘tfublimia media. Humilitatis eft non petcre ^ïgnaüa à Chrifto: Sic peccator publicanus in '^xangdio.Lucæ i8.uerc humiliaius non audet ®ftollereoculosincalum. Sic muller proflu-'‘'ofanguinis laborans.Matth.9. petit attinge-•■'hnjbriam ueftimenti Chrifti. Impofitio ma-^imuulgaris geftus trat,quo utebatur Chri» , f^dnterfanandum.
Etapprehendenseuffl.
ÏXPLICATIO SECVNDI LOCï* Euangclnloco proponitur
P_'’*'^'''d’''opix, amp;nbsp;charitatis exemplum ' ïud quot;«5 ^^’ Ed^ patentes aliquid übenter ex *““b »libcralitcr datpedta, adeo ut furdi
-ocr page 620-' tso9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tyomlnici XII» ' ,
auresapfriänit, ut munis rolua'sh’ngœenft’® lis loquarur. Eft autcm hic locus pknus omni confolarionc, in quo uidemus nos in fide oran-tes,cxaudiri attjdonariillis rebus, quaspct^ mus. Hortatorius quoq^eftadoranonem,^ commendat orationemfidc fa(ftam,ab«ff^™'' bus,qui feqaütur præccs noftras.Etne 9“'’5L* dar adduftorts furdi ac mûri exauditos ruins proprer petitiones, tan^ proprer opusopc*^ tum,isfciataddndoreshominisinfirmiidco*’^ auditos elfe, qui crediderant promiflîonîbm “^ Chrifto,amp; bon» illi famae de Chrilioiparfc
Porto quodChriftusftatim exaudiataddu^ dores,arc^ itiucr furdumamp;mutum,fiocphu^ thropia? amp;nbsp;prudetiae Chrifti eft, qui pro nonro commodo, nunc ftatim, nunc tardius exaudit, proutfibi uidetur commodum Äoportu*^ nobis.
Et apprehendens,
fide addudorum commorus.
De turba feorfum.
Vt cum furdo liceret liberius agere,ne roarf guftaretur in muItirudine.Chriftusnecjfuafl’, neej furdi commoditatem negligit»
Miflt digitos.
Sequenslocus vTsrcrvTSfiuo'H efireRituud'quot; nis furdi amp;nbsp;muti. Mittere digiros in aures amp;ex^ puere Ac. externi quidamgeftusfun£,quibüS aks ara alrjSuuturChriftusintcrfanandum-
-ocr page 621-Atrinitdlk. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;01
«^atautem foIouerbo,quodeR potentiadel *gt;ftlutem Omni credenti. Ad Ro. ■. Et Matth. '•Et eitcit fpiritus uerbo,«^ fanauit multos amp;C, Eortaffisadridt Chriftus uerbo alios atc^ali gtftus, ut oft edat ft iuuarc, amp;nbsp;no nifi per mc quot;'aiSeoccafiones, quo nos àtemeritatcauocet, ’''ttntemusdeum,negle(S:is medrjs»
, Alkgoria. Per digitos inteHigi poteft foi-J,'ds fan(ftus,pcr quem opcratur Chriftus. Hic T'fituifanftus cü uenit, aperit aures noftras ad ’(’'Jitndgm uerbum.Per fputum intclli ge gra-''aitidei^cu uirtut? fpi ritusfandi, fine quanta '’'oeommode audit uerbum, aut ut inde fane-''Jfdngemit Chriftus in fignum commiferatio^ '’'tiquaadficiturpropternoftramrurditatera.
Sufpicitinfermm, utfignificetfe honorarft P^tr cm inuocando illius prxfidia,
Etait lilt
Haflenusmultisgeftibus ufuseft Chriftus. Wnihil ad fanitatem facientibus. Hic ucroau--
Chriftum folo Uerbo iuuare, quod fequitur Pf®ctdentes geftus. Neejeredédum eft fideles j’^Osaddudores in externis illisgeftibushaefif-71 fed in folo uerbo, ut uirtuteK potenna dei. AdRo.1.
Etflatim.
. EffcAuspotcntiseuerbifide apprebenltjtft wiitisfeu reftitutio»
Etfolutumeft.
-ocr page 622-«o» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Doftfc’mrt Xïb
SpcAant bate ad exaggeradonem potentiequot; ucrbi,qiiód non pattern furdi rcftituit,aut fur' ditatem tantum fugat, fedtotum morbu»« ©Qtt {ulfft ntc^t (tucftrcis.
EtpracccpKiIIis»
EXPLICATIO TERTII LOd«
Ter dus locus doectde gratitudineuerxSM quae ut nunä eft ociofadra tacere non poteft b* neficiaClirim,ucrûerumpit in illorSconfeffiO nem.Primum ut tefietur de fua efficaria:ddnd« ut gratS fc exhibeat.tertio ut alios ad Cbtiftum amp;nbsp;eius benchciaadducat.Eaem eft natura fidd, utprimSgratafit,pofteaetiainproxiniuniot ficiofa. Sed cum bic auditur addudores furdi amp;nbsp;mud gratias egifte Chrifto una c5 reftituto,tiiO remurfidé fua natura,pro bcnefic/ls àChrifto accepds,nihil^Hud reddereillinifi grariaruni aftioncs,non hæc aut ilia facrificia,nonhocud , iWud opus,quo refpondeat Chrifto. Ethxgr* datum adioncs feriprura nuncfacriffcialaudis runciufriciæuocat.E/tuero gratias agereChrt (to, ill ft magnificarc amp;nbsp;glorificare, amp;nbsp;foluiuftu potcntcntem^coficcrijdamnandointerimnos ut iniuftos, id quodpropheræfubindeuocant, offerte facrificium iudieq. Si igitur hbet ftirt, quaedeus opera à nobis requirat pro benches fuis, üoeain confiliuin exemplum forum ad-dudorum, amp;nbsp;uidebis deum præter gratiaru® adiones,fcu facjilidaiaudis aiulücWj w*’^Ï“
-ocr page 623-A Trinil^îs^
WinobiS pofecre. ReferO au te ad gratiarum *Siones amp;nbsp;ad illa facnficia,omnia bona opera, 5»ni prions turn pofterioris tabulae. Ouibus Ód ■Duencis deus opus n o habet,tefte Dauide,quia Owniaanimaliaprius funt domini. Nee noftris '’’unerib. indiget, qui deo nihil dare poffunnus, *l“odprius non habet. Requirit ergo folas gra-“ïfüaftionesper bonautriufej tabulae opera,.. Etpraeccpitillis.
Propter duas caufas: uel ne uideretur priua^ '®Jgt;i glonam quærcreiuel quia non uoluit ma.-^«ftari ante glorificahonem morte,amp; refurre ^Oneperficiendam.
Quantoautem magis.
Natura hæc ueræfideieft, prorumpcre in JOnfeHione beneficiorum Chrifti in aliorum fa '*ttm,AdRoma.jo. Corde credituradiuftiti-'
1 oreautem fit conf effio ad falutem ,hoc efr, ''‘uts iuftificat, amp;:fimul quaerit aliorum falu-^''Ticonfitendomagnalia Chrifti. Porto huius 'onklTionis tres funt fines. Primus,ut fides te-•^tur de fua efficatia. Deinde ut fe oratam oft?
• Tandem, ut alios ad credendum Chnito ’Üiciat.
, Noneftpertinaciæ auttemeritatiadferiben Ï^’^uod reftitutusunäeumadduftoribusnö •' , ^cundetpraeceptisChriintuerumnaturaeS ’ ’^inon tacentis beneficia Chrifti.
Eteoampliusmirabantur. '
Propter
-ocr page 624-«04 Dó«i«tV4 XIIL
Propter miraculi magnitudinem. Admiras eioeffcAus eftpotenriat Chrifti, quxfecitad' duAores admirantes.
Bene omn/a fecit.
Verbaillorum, qui prædkarunt Chriftibt' neficia. Eft^ hæc longe maxima commendario Chrifti, quæ ab officias Chrifti petirur,quxfuut furdos facere audirc,mutosloqui iamp;c.
IN EVANGELIVM
LVCAE X. DOMINICA XIH.
A Trinitans.
NOn eft dubiü, quin (pirituale regnuCbrf fti, fuisnumcris perfcAiffime inprop^ risdepiAum amp;abfoliitumfit. Neeeftcredent dum,impia illorum opinione, propbetastant» de ludaico regno feripfiffe, nullamcntioncra--Aa ipirituaJis regni Chrifti, amp;nbsp;ilJarum rcrum) quæ ad hoc regnum ipcAanr,amp;per ^“’*''ï,quot;5. regnum peruenirur. ExJiarum numéro, «u* Icgifprritus fuifte uidetur, quinouarn quandamuiam perueniendi in regnum deb nd uitam xrernam, àChrifto exquirit, qua earn, quæ à M ofc amp;nbsp;reliquis propheos tra tf^ fuit.’nimirumutdiJigamus deumextoto tot' gt;nbsp;dc,(S(;tora anima, amp;nbsp;omnibus uirib.amp; totant fe,(Slproximumncutnosipfos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
-ocr page 625-A ‘TrimtalSt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ti
^witamp;ipfeait.Matthaei j.Nonueni foluerefe g«n, fed adimplerc,hoc eft,nihil diuerfi docere ’Ifgcamp;prophctis, necf alixm uiam monftrarc ’lt;Juitaniæternam, quamiUam, de quapraedi-'iuerunt prophctx ex lege ; imo iliorum feri^ ptâ,amp;doftrinascôfirmarc. Nam fentiendûnô ‘ftiUttus teftamentumtm in corporalibuspro ®iffîonibus occupatS fuiffe, amp;nbsp;nihil de r^gna ^hriftifpirituali aocuiflc,amp; rebus ad illudper-•intntibus,nimirum de uita æ terna,amp; alqs reb* ^iuerfumceftaturlex,dum proponit pcepta, 9uae fi quis feruat, is habet uitam æternam. At 'xnotunhoc proponitpraecepta, quod no-'« umfit officium ilia adimplerc. Hoc enim off! '■ifoliChrifto rdinquitur, qui Matth, y. elaria , »trbisloquitur, fuum officium effe copiere le.-?tm,Ducit igitur lex ipfa nos à complet ione le gKïamp;oftcditnoslongc infirmiores effe, quant ytualeamuslegi rerpondcrc,dum refpicitpro '-uriftoinquiens. Exod. 4. Mitte quem millu-^us«. Deut.18. Sufeitabit dominus deus pro-Rtam nobis amp;c. Omnis an ima, quae non au-^^fitUlum, penbit de populo fuo : quafidicae illc propheta, qu? mittet dominus, ilU Mendum eft, qui nomine ueftro fatisfaciet 1c 9)4^0 docebit fuum officium effe adimplere le b^ui,tandem qui abftrahet uos ab impia opini-'’t,quacreditis uosplaceredeo propter ut-fU completionem legis.
woamp;txaggerat Itxdifficultatem praece-ptipri-
-ocr page 626-tfe# üonbwii^nt . pti primi, dicens. DiJige dominum d«(UW OWquot; ex toto corde amp;;cx tota anima, amp;nbsp;ex lOtainw »c,amp; ex totis uiribus tuis,ut ducat nos ad innr' nutatemnoftram, quoaipiremus ad ChiiiwW
De prophens nullum eft dubium,quin^*P * de regno Chrifti fpirituali, amp;nbsp;rebus ad lUu“?'ƒ tinentibus diligenter monuerint » item de “'‘’ perueniendi ad uitam æcernamper CbriltuOJ»
Siquidem Efaias in uniuerfum tcrèniJiilaüw docet,quàmlfraeliri iuftiftcatumaduitäxttf nam per Chriftum,legis noftfo nomine com pletorem.
Quare certo creden dum eft fub ueteri tefO' mentoeandem uiamad uitam æternara traai-tarn fuiiTe;nimirum adimplecionelegisperuquot; fta, patere aditum ad uitam xternam.
Nee ualethicillorum opinio,quifinefcriptu rafingunt, genres lege naturæ f uiffe faluasta^ Aas. ludacoslcgis Mofaicae externa completiO nemos uero fubnouo teftamento,noftraquä' dam uia faluos fieri. Eadem enim uiafemper’ pnneipiomundi fuit, perueniendi ad uitäaeur nam:eaeft, quamin hodiemo Euangeliopro» ponit Chriftus legifperitotuidelicetutfetUCquot; mus præcepta dci, amp;nbsp;uiuamus.
At cum in hominum uiribusnonfit ferusre legemad uitam »(çrnîUB j IgitwrÇhriftiufuf
-ocr page 627-A Trùiuilt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt^
■^fpchfo nititur Icgifperftum,#dpropn'aein--«fmitans cognidonem adducere, non aliter ^tque lex difticultatcm præceptorum exag--Strat, quo inde legifpcritus uertat oculosad ^nriftum, quiucnit fcruarclcgcm omnium no •sine ad iufbciam ac uitam aeternam. Nam Icx fïntum pjcdagogus fuit ufquc ad Chriftum, ^texfideiuftificarcmur. Ad Galat, cap. tertio. ctadRoma.8. Etenim quodlex præftarenon poterat amp;c.
ynderefnonfum Chriftinon debet inteUf^ gbquód uoluerit Chriftus legifperitum per k -g'miuftificari: fed quodintcnderitillum ad in* nrmitatis cognitionem duccre, ut fic confugc-’■«adChriftum uerum Icgis complctorem, amp;nbsp;^tpraberetiUi occafionemeixeognitione pro pri»imbecillitatis,defe defperandi amp;nbsp;appc-t'ndigratiam.
Doeet itaque in fumma bic Chriftus, non ♦ffealiamuiamaduitam setemam, quam fer-^îrepræceptadei. Et cum inteUigimus ealon-?emaioraejrc,quam ut ànobis feruentur, con lugiamus ad Chriftum , qui noftro omnium •'omintlegem impkuit ad æternam uitam.
1 ' Poftremo bic legifpcritus typum gerit Omnium eorum, qui cum audiunt ac uita æter 05, amp;nbsp;quod bene operandum fit, accedunt, ^5 optribus ] iSf conaiatur bene operari ex proprijs
-ocr page 628-Ce*
DöwWrt Xllt
«xpropri^juiribusjin i)s, qux iplisp!aeüitop5 • rïbus,ad xternam uitam. Nihil ibUKiode opt-' rib.quæ in ucrbo præfcripta funt, amp;nbsp;qu«pr«' tcrextcmam complecionem enamanimuniw fentientem rcquirunt,amp; quæpiopterfuamd« ßcult^tcm rcuocantnos adChnftum. i fcftautemhoe naturæuitium, quodahaop* raquæramus,quam quæinucrboextant,lt;]Ui bus concendimus ad uitam æternam peruenir«-Hæc à nobis excogitara(qualia funtjhutïiani traditioncs 5 ritus, cæremomæ, interccffionO fanAorü J quia alt quo modo in noftris uiribu* funt, amp;nbsp;à nobis pertici poiTunt: iddrcocredp WusnosiJfis reftama tfdcreadjctcrnainuifâî ) interim cordibus manctibusin fumma inipicca i te, quæ turn primummanifeftatur,quandoiri- ' cipimus nobiicum perpcndere,quam impoHP j ' bill a proponancur nobis in primo præetptO) J J quod animnm purum ab afFedibuSjamp;adexKi nam complecionem confentientem poftubt. Turn inquaincipimusde noftris uiriDus^^ip^ ; rare,à ad Chriftum fugcre,
De occafione hodicrni Euangelp* i EuangeJium hodiemidiei fuam occiRon^ trahit èpræcederibus. Vocauic enim^’'’'^^ i bcarospaulo ante,qui uidene ea, qua? AponO uidebant,' Scilicet læcum ill nd Ëuangcl/J reuât ri remplis, quodmultiprophctæ,lt;amp; reg« refiagitaucrunt, Ätamenadiftud cempuspO ptruenerunt, amp;ddylt;ierMmtiU^e)lt;P^^
-ocr page 629-A triniMtk.
lt;09
Boli audiebant, amp;nbsp;tarnen non audieront. Sequi tur nunc euentus, quid fit ucrcuidcrc Maudire Euangcliumcncmpc ex nræceptorum difficul-l UttagnolcercfuajnimbeciIhtatcm,lt;Seanhcla-
1 *'idChnftum;demdccharitans operibus iuua ' *'proximü, id quod exprimit Chriftus in uul-^'uto àlatronffîus,quem Ltmtaaudicor uer* “'tontempfit,
Summarr|loci.
* Proukaæternaorancs fumusfollicitiextm V'^kgifpenvi, quam cupimus operibus adfe-'l'uamp;fxpcalris,quim quxin uerbo præferi-^tifunt.
p* Volentibusopcraripro uitaxtemapropo
1 ^Wr Wofis præcepta, à quibus non diffentic ^'“''tiftus. Nam non uenit dlffolucrc Mofis le-i^^'Ddedadimplere, [Aatth.s.
’ Scrmreactaccrc praeceptalcgisadfcrtui-\ ^ : ffd quia nemo poteft iUa prxftare confen 1 pquot;« animo, atc^ adEcAibus purisddeo propo ^'^^’ debet nobis occafionemprxberead piftum, c^uinoftro nomine feruauit kg? ad i ^Ï*'®^^f”^»quxdonumdeieft, Adko»s. ^f ° quot;^^^^ omnibus, qui fide apprehendunt j- Qperar^ h^pocritx refta inftitutionered ’?^utpertinacesamp;propterCua opera nibili Ea ^^’^^ Optra legis,cum quia eaEaciUimaeff tiu-S^’^titumqulacreduntfupererogatiuis opus .’■aduitam acternamfideo ignorant proximü ' ^^'^piokolsptrui._^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q
-ocr page 630-öio TiOftAiiei 3tin» ,■, 9 doriiri de uerbo, habere uerbuW,h^^y que jHa propria opera faccre, exemple U^^'P^ »irf,racerdorisamp;Lcuitae,nihilprodcftfin6tnaif tare in proximum.
Etecee»
Ecce attentionis particula,qua itadet nW cas artentos reddere adnaturam omniuw^^ riorum, quorum eft quærcre aliam uiaw aaiult; Ridam feu uiram æternam, quara eam, qusci# uerbofermta extat»
Legifpentus»
Oftendit Euangelifta in uocabufo perlbn^fi iufticianosnon admoduignorare uer3 ad^ttf nam uiram uiamSunt enim legifperiti, boren» quiJegismagnamhabcntperitiam,do(Sore*J® gum,amp;gforiantesdelege.
TenransiUum.
MaleuoJen tiæ exenipluminlegijperitoeft j qui non uenit'ad Clnütum, ut infhruaur, fed f ' ut fuam pcritiam in Je« oftentet, amp;nbsp;capiat Chrifrum;
Alagiïler. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p
EXPLICATIO PRIMI LOd.
'fniïgniseftpnmusJ)icJociis,quipaucisofte# i dit omnium hominum adfc(îî:us,quibuspræcJi'' rifuntJiomii»esergauiranjæfcrnâ,!S;quidJcngt;- H riuntde cauhs, quinus adaetemam uitampcriit nbsp;nbsp;।
nitur. NammperfonaJegiffieritiuidcrcJicct) nbsp;nbsp;i
quim omucs fumus foUidti de uica «cerna, pau ' ,■ dt»* n
-ocr page 631-A TrmiUtii» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«»
font, qui ueram uiam ad ill am pcnienJ 'quot;ai tenet. Quis enim dubitat kgü pentum om quot;'m fcripturam ueteris teftamenti fidelillimt Pttluftrailef tarnen adhuc ignorât uitam æter-* quot;ïni eiïedonum dei, quod tx rmlencordia do -quot;iturhomioibus creckncibus tn Uhriftum, led quot;ptribus credit aditum ad uitam «ternam pa^ '^gt; t:idco quærit aChrifto. Magifter quid f aci^ 'quot;do uitam æternam poffidebo^ Non aic, quid 'ftdam, ut uitam æternam accipiam. bt quan— 'laimapparttlegifperirum iciuillc legispræ-quot;ptatffeüiamamp;occalioncm ad üitamxtcr-’'quot;m,quiauenit tentare Chriftum,boc cft,expc dti an Chriftus effet aham uiam alegediucr-fquot;*quot; dofturui : tarnen igno rauit, legcm talctn 'fftoccarionem ad uitam æternam, quæ dunt 'dChriftum, oftenfanoftra inffrmitatc, m ma-’''^dtatione peccatorum.Ethunc Chriftum da quot;Wtnosuitaxtcrna.
De hac uero ignorantia kgifperiti fa-®' monet ipfa intcrrogatio , qua tantum ^«titdeoptribus. Etait. QuidtaciendoC
Hint cum tantus in lege doftor, quantua W kgifperitus , adeo pertinaciter inhxlcnt quot;Venbus, quod diflimulando opera legis Ç ut 'tntat« Chriftum') dcalqs openbus aduitam Kumarn ducentibus quæftiontm moucrit, 'Ü^'inuiumhodu «ft» ótünwUi lint iron itaex-
«l *
-ocr page 632-ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CoaMiied 3îy IT» ,
perclincôonitioncIegiSj quiopcribtISCOntflt' j i auntuiramacternamraerer/»
Verum legisperitus multo præftat noftrilt;’ opcrari}s. Ilkenim diflimulabat opéra leg«» in quibuj confidebat, tan^ in iUa, quæ forent cx opéré operaro,conferee uicam xt crnam,ß' ne hde in Chriftum. Hi uero noftri hanclaudem nbsp;nbsp;।
non tribuuntlegibusiuinis,fed excogfrantnO uaopcrain uerbo non prxfcripta, quxfupere toganua uocanc, amp;nbsp;illis ex merico cogrui af m dgni uicam xtemam adtribuunt.
in fummaigiturdoceeprimus focus,nosqnl dem omnesauidos circuJtxrternx,fedignogt; rare caufas adillam perueniendi’,quxignoran.-napoftca cumulât opera, quibus/peranthomi ' nes Ie promcrituros uicam xternam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Magifter» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Captatio bcneuolftix à perfona Chri/lfqul \ Infinuare Ce RudetlrgiCperitus apud Chri/luffl» ’
Quidfacendo» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Quxftioc/t de openbus,à quihusnaturalen ''f rar/oinc/pir, dilpurarura de CMÜsuitx xter' J' rx.Hacinterrogarione aperte telt^airlegifpc ricus f: in ea opinione fuine, quod uira xterna i contingeretper opérai,amp;quodignoraritucru J i darxlcgisuRim,qui ed oCtenderenodrimititif ; mitatem,amp;ducere ad ChrUtum, quiiudiäcitSC ' donax uitim xternam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
AtiUcdixitadeum,
ExpU'
-ocr page 633-• . A.trïmtilit^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AI ^XPLICATIO SECVNDI LOCK j. orcunduslocus kgifperitum ducitexChrf-fn . P°quot;^ ^ opera Icgis. VoJebat enim Icgi-Ptntusoperari,amp;cracinilla opinione legem ’«xterne obferuatam effe uiam ad xcernam (j. ^* ^’ J'gifperitus quxfrjffet, quid effet ére . f^üprouitaætemar fortaffisanudrefpOn-»hquot;’^S?'P*^^^ iChriftorSicadhuchodiccórn^
rouira
ïH^ia effet credendum pro uita atemaraut uc ims aduitam atemam pcrtingerctr’ Huic ego P^Wisinliuncniodum iic refpondcrem, tg ^'’^ inChriftum Icfum a iudißeaberis, iu ‘ncatotibi prafto adeftftatim amp;nbsp;uitaxeerna.
fronet itacf fecundus bic Iocus,Qiriftum no 1 urrlaTu uiam ad xtemam uitam docercj à uia ’ ft ™’’’0nftrauitIcx. Lcxdocet.Lcui.iS.Cu^ odite leges meas atrfiudicia, qux faciensho-, °)Ugt;urtineis,Facereautemamp;cuftodireleges i ' ft^A^*^- ^”’^^ ’^'“”’ ^”'^° cordejamp;totaani i . ^'xc,dilioerc,hoc cft confentientem animum ! PUnimab omnibus adfedibusad externam
§gt;s obfcruationem adf erre. Et reuerafic fcr-■ jp^'^g^ni,eftinlege uiucre. V erum cum hoe , uniiipn fitin uiribus noftris,ducit Chriftua
Wæponfolegifpentu^adcognitionempro
-ocr page 634-«14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DottMed^nt
prixinRrmititis^utdiCat ad cum confus^' qui legem uenitad perfedam luftidam i *quot;* cam aetemam compjerc.
Non ucro proponft Chriftus legifp^rif*^ opcralcgi's,utindeiuftificetur,fcdutdifcatfon tempter legum diuinarum non eine ira rem f*' cilcm leges tantas perficcre, ficut ifkiudjea* bat, hærens fairem in externa legis adimpkquot; tion c, q. d. Chriftus. Tu Icgifperire, qui op^'’^ ri uis, accipein tn anus primum praeceptum) “ tenta num poflistuis openbusaduitamaeter'' rampernngere, necne, utfiefenfimJegifpefi' tusfihttpfirefnondeatinconfcientia.Vidd.C^t quod impoflibilc fit aliquem pofTe uita aettml porin' prop ter fua opera.
Diliges dominum deum tuum.
Mac lege requirit Mofes perfcAam fid«® amp;nbsp;charitatemFidem perfedam uoco,ccrtaniS duciam,quae n on dubitat aUt uaciUat, qudéd« feribir ApfroJus in Abrahamo. Ad R0.4.Q® praeter fpem fub ipe crediditamp;c. Acnon infirm inarus fide amp;c. Non haefitans ad promilfionü» dei amp;C.
Ch^rititem dico CAm, quae eft cj^uroror* dc^amp;conrcicnriabonaamp;fiaeoondjftiinulacagt;f*
adThimoth.i.
7'oto corde tuolt;
Exaggerant omnia quaeiequunrurdifTicuf-* tatem pcimiprxeeptif Atc^zaco todusleg^’^
-ocr page 635-A Trinitilî!,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«îij
^ftautem toto eerdere, diliocreconfcntitn^ 5^nianimum amp;nbsp;purum abadfcAibus adf erre.
Et proximum tuum ficut teipfum. Vtidem optes proximo,quod obi, in tantii gt;111 faucas,in quantum tibi amp;c.in pronomine tc ‘tAiminclufa eftperfcAiffima in proximScha *iiM,fumpta à nobis ipfis. Quae uel ideo omni ^m maxima eft, quia nemo unquaexofusfuic Umi fux,aut fibiipfi.
Rcderclpondiftt
tXPVlCATIO TERTll LOCI.
Tertiuslocus inter fc opponit f acere amp;nbsp;tri-Wre, quorum alterum alterius effeAus eft. Ntqquicquam magis eftucrum,quàmperEc-ftarn adimpktionem Içgis comitem habere ui * Um. Sedme Icgifperitus dehuiffet diligenter Snimaduertiffe in uerba le gis: Praeter ea in ChrI Irittfponfum.Hocfacamp;uiues.Non eratdiffi-^ileltgifpcriio ucrbalegis recenfere. At hoc de tuittet eum , cogitate de uiribus complendi» tiumiUifatisuirium forent ♦ Legifperitux cond dehatfepoffe reciptre uitä acternam propter Optratideo etiamde opcribusquxrit. Chri-ftusuolentem operari prouita, rehnquitinfua Opimone, ut modo tentet, quid poffit in prx-kandis legis opcribus, ut faAo periculo, dtfe-Utqu3cftionemdtEacicndo,amp; quxrat de ue-»0 medio pertingendi ad æternam uitam.
Ho; »uw«! medium Chtiftwa «ft gt;nbsp;^ui folua
-ocr page 636-«iw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liofnînicd XT 11,
feruauic legens perfefte ad iufticiam Si intatt aeternam.
Papiftæ probant exhoc loco SifimnibusW' tam seternam opcribus adtribui. Nos reipo''p demusbreuiter. Vitam quidem fequiopef®i “ ' confentiente animo feruemus lcg«n»AtC)U'? no feruamus puris animi adfcAibut legen*»’®® neepofTumusferuare, Manetigitur certanöquot; ftrafentenria. Vitam aeternam effedonunKi«*» quo donatChriftus in eum credentes.,
’ ' ObieAio. Ad quid igitur data fuit Icx?
Refponfio. QuoduccretadChriftilutp^ Hagogus.AdGal.j.amp;praeberetocc^onenie® fugie ndi ad Ch rilüwa.Qui ufus legis adhuc du^ rat, amp;nbsp;durabit Temper apud cos, qui Tunt TuP^ geamp;nondum in gratia. Fideueroapptehcnlu Chriftus, donatiufiiciam ut rem illi cognatan*» uiram aeternam, quae nullis operibus meretur» Eftenimdonumdei.AdRoff,
. Obieftio. AtapprchenfoChriftifide,tiB“ uita aeterna Tequitur propter noftra Opet’) quiaexfidefiuntr
ReTponfio, Non.ManctenimlïrfnaTcnte tia.Vitaæternadonûdeleft, quædonaturfta^ tim nobis in Chrifto iuftißeatis, amp;nbsp;eXperiniof nbsp;nbsp;nbsp;i
lam in conTcient/is in hac uita, quando duloU^ : mos fidei fruAus Tenrimus,pac?,gaudium)tr^ j quiUitatcmconTcientiæamp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,
Rcuelabitur autcmpofthäcunamäraciea^ faciem.CauTa jtacjpropter quam ^“ï“quot;“^^^
-ocr page 637-«Ïffm, • *’*«*^‘‘»^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;«*
‘juic '^’Pr®“quot;fl’o do’ cft ,non rtoftraoperj^ '‘itam'^^^’^'^® ’” Cbnftum pronjifit actemam
P Fac de uiucs.
thiod^*’''*’*’’^quot;’ ^^ negare potentigt;, circa tfftA^*^’**’^”’*^ quaercredeuiribus. Viuerc L» nbsp;’ 3“* ^f^uerctur faAores Icgb/i qui ef-
^quiferuarepoiTent.
Hlcainemuokns;
®^PLICATIO Q.VARTI LOCL j.^”’^“®locus bic fumit exordium,in quo ui rürquot;^’ f^^ f^oant operar/jbypocritx,ui Ai in ‘quot;’confcientiis quóa uita æterna non contin» tol P’^°P^^’' opera, redduntur pertinaces, nee 1} ^'i^^’■'dere Chrifto, fed quaerunt diucrtici»
ïUtiieeat Gbi indicium confcicntiae,aut effugc tot tegere. Poftca etiam incipiunt co ntem » d?^ opoa legis propter fuaopera,cumquia ^Ucillima eïiciudicant, turn quia credunt fu c^rerogatiuis opus effedenondebitOjaduitS ff mamrunde à ignorant proximum,hoe cft, f^aritatis openbus funt aueniffimf, « ^^«herrimo itacj ordine ait Euangelifta’ de ^S’iperito. V oiens fe iuftißearerdixit ad Chri 1 “m: Erquiseftproximusmeus^ Mirumeß, Stod rtlifto præcepto prions tabulae, de dili-» 6fndo deo, inquirat legifperitus de dileAione roxinii, quæ eft praeceptum pofterioris tabtl quot;^ Aut quia uiftus fucrit m fua confeientia de q i'
-ocr page 638-Detófd X ÏI r.
«iS
primo præcepro, amp;nbsp;tarnen nolueritprópttrfu am perrinaciarn iUud ipfum confiteri. Aut qui» confilio dei cœperit deproximo quxrere, ut amplius confundarctur, qui propter pertin ƒ i am cedere Chrifto nolebar. Velle autem fc iu' frificare, nihil aliud eft, quam non ueUepofth»-here opinionemde operibus, quod per iliafon tingat aeterna uita. Quare ut adhue femel con-fundir Chriftus opinionem Icgifperiti deuiW aeterna amp;nbsp;de iufticia, qua fe iuftum putabat, eX temalegis obferuatione,amp;alfis tradinonib.hu manis, quætumin maxima copia irruerantin Ifrael,addiicitfequens faAum nehominepro-lapfóin larroncs, quo oftendere uult Chnfws, nulla opera, nullam iufticia, nullam deniedfidti perftiafionem finccharitatisopcrib.ualere, d‘ quibus uolebat ft excufarc legi fperitus, ÂprO prijs ftu fupererogatiuis operibus iuftificare.
Quis cft meus proximusJ'
Per contemptum haecdieft, autquiaobifot Chrifto frequétesprædicationejde charftaft» ficuthodie illi faciunt, qui dieuntnofrrascóciO natoresaliudnihil urgere interpraedieanduni) qiidm fidem amp;charitatis operaiinterimmiflïï» cæremonias, ritus ecclcRx amp;c. tacere.
Stifpiciens autem Jefus.
EXPLICATIO Q_,VINTI LOCh Qiiin rus locus excmplocómcndatnobis oh* n taicexga pi oximuin, fine qua nihil P’'°‘^^^’
-ocr page 639-A Trinitdittt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«19
M gloMaridcucrbo,nc^hatc âUtilla opera beert,excmplis Icgifpcriti, facerdotis amp;nbsp;Leul to-Nam citra controuerfi3 legi fperitus uir p-I ^^'’’ ’^ bonis operibus commendatus» Na inferiores fucrunt uiri facerdos amp;nbsp;Leuita« verum quiacharitatis operibus deftituti fue-nihil profuerunt iUis reliquat uirtutes;
bquidem rharitas in proximum tail's eft uir-bs,(ine qua fides fubfiftere no notcft,quam de-quot;srape fuohonoripraeponit Ofeæ. s. Miferi-f0rdiamuolo,nonfacrificium. Era.58, Nun-guid hoc eft facrificiunn,quod elegi.per diena ad nigerehominemanimamruam: Nonhocma-giseftieiunium,quodelegi,difl’olucrccolliga-honeslmpietaosamp;c.frangereerurientipanem ^f-Matrhri quinto.Si obtuleris munus tuum* S^inuiarecordatus fueris,quódfratertuusha J*t aliquid aduerfum te : relinquc illic munuS tuumcoram altari amp;c» Huefpedat ij.cap.»# EpiftoIæ.AdCorinth. loan, prima epiftola ca. ♦•negatiHumnoftere dcum,quinondiligitpro ’^imum.Sufeipit Chriftusprae admiratione per tinacislegifpcriti.
Homo quidam»
Proponit Chriftus in hoc homme proxim3 ’'fceiricate laborantcm Âpraefidioegentem.
Accidit au tem,
Offeruntur nobis occafiones exercende cha-htatis opera in proximC, nc cogiran tibus qui-’'«* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacerdo#
-ocr page 640-«ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TiotlMci XIIL
Saccrdos.
In fingulis uocibus fequenti'ut« p^rfon * empliafiseft. NamperfacerdotJinwIugi Iiomincm peritUm in Icgc amp;nbsp;iuftura. P^f *^ ram ijfdem rebus praeditum. Per Samaritan hominem non habentem cognitionem uff ’ peccatorem amp;abiedumin ocuUi dci.nunf E ponitChriftua Sacerdori, Leuitac ^^^S P^ïj to, qui multum gloriabantur de uerbOj ßnf ritaus tarnen opcribut.
Obkgauit uulnera»
Congeries quorundam operum lt;^*’^’’'^lj quar ideo itadiligenter amp;nbsp;fciimftim reeffft vn dus,ut charitaris excenendaminSamarKan ineuket operands amp;nbsp;fanAuIiSjSacerdorij M^’*'' tæamp;Legi^erito«
C^is h orum tn urn.
ChrifrusinterrogatLegi(peritum,utipKif gifperirus fibi refpondeat in confeientia ufe») amp;nbsp;ex proprio refpófo difcat, quàm nihil profit gloriatio de pcrfedionc,finc charitatii opnæi
Vtamp;tufacfimiliter«
Legifperitna quæHuit deopcribus.'igifurw de opcribus accipit refponrum .Prseponiïauw Chriftuslcgilpcrito, c uritatis operafetünuw {jraceeptum dei. Deinde amp;nbsp;hoe ipfo opf ff “^ ® igendo proximointelligat abirepOitCbriftiij propter quem daturuiaxterna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
ÄUegona 4occt legis dolores non hih^
-ocr page 641-f. A TrMMk. - «it
’'ftamp;defercrepofle.'/uuareautem Ämederf, J?poffe, Cætcrum Chrifras Samaricanus, hoc % cpntempta amp;nbsp;abieda perfona medetur uul 'Jithamp;femiuiu« olcoamp;uinojhoc eft,Eu3n* Wio.
IN EVANGELIVM
LVCAE XVIL DOMINI
Îcaxiiq, A Trimt an s, ^figntefthodiemum Eu5gelium, quodex 1 ^.’unoftrorumtemporum proximeinttlli W’r' H'^tius magno defy derio uidemus mul 1(5 ,‘P'’’^ Euangclium, a clamarc cum decS M Ï^’^^f*^’«*«»^«^* præerpror mifercre IjJ^^’^^cumcxaudiunturamp;müdanturaChrl Kjƒ ''grati funt, nee glori Scant Chriftum pro •* y ?‘“’*‘t‘onenj^llis fine omni laborc f ada. j^ tnim laboris fubeunt IcproS pro fuamun I^m*^*'^ 4“°“^ tantum femel clam?t adChrl 'quot;bn r '^3udiuntur r Sic quid hodie laboris ^lah r ™^''*^ P*^® Euangclio f fanenihikra-to^“’’»P’’Og’’'diin teraplum,amp; prêter ex^ MiÏ^^°”^’’’o™*tu™u^’’bumaudirc, amp;nbsp;peril
Sedhacceftfortuna uerbi,quód hoU*'®*’®“”™^’'’dfcratgratuitabeneHciaamp; Sa?*®’’Ï’’ ’‘lt;:optatingratitutlinem, non fo-mundo: uerum multo magis ab il ’'•tru ^*™^”’ ^udierunt, amp;per iliud mundati ^Atlongcfatius cffctjamp; toUcrabüiusin dic
-ocr page 642-♦« üoftùiieA XlIIf.
flic ludicii, non audifle uerbum, quîni iuJit* ingraritudmem exhibuilTcf QycmadniodunJ amp;Chnftusait,Matth3ciundedmO) contra Cho , razin amp;nbsp;Bethfaidam à Capernaum ingrates et gapratdicatum uerbum amp;nbsp;uirtutesChrifti,urgt; bcsjquarumrupplicialonginimc extollit Cbri ftus ultra panas Tyri amp;nbsp;Sidonis, Sodomæ at(J Gomorræ. Quæ omnia merito timorcm no* bis incutere deberct,ni/î ciTemus homines pror Fus fecuri amp;negligctes, in rébus ad faiutcroper tinentibus.
At fortaHisficingracià négligentes fumui ( trgafufeeptum uerbum, quia credimus deuin ignorarc, neep uidere ingratitudinem ànegh* gentiamnoftram; ucrum imprudetiflimi nos, qm taliacogitamusin oculatiffîtnodeo,de cuius uifupoetæficfcribunc,
Vc(^x it/lùy Zios o^^^ahtiôi ty Taau^x vâifidt ftChriftusdicitinhoc Euangelio.Nonnedccî mundati funtrEt nouera ubi lunt*
Diftinguit itaq: EiiangeJiftain deeem hisie* pro/îs5inrer auditorcs iierbi, qui tantumaudi-untuerbum,«Scinde non glorihcant uerbum, nec funt grati. Et inter cos,qui audiunt uerbu, àglorificant illud,hoceft,funt crga uerbum grati.Et cura hæc diftin Aïo cria noftro tempo »encceflariafit,pIacctinilJa aliquantuluraim-niorari,utinnotefcatnobisdifcrimcnintcrau* dire uerbum 3 tinter slonijcare deumprouer
bOt
-ocr page 643-i A Tiktak, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il tl
®‘A|ôÂoiu, ad Ro.i.tribuit g«itfttW cogni-»' on«m dei ex lege naturae,amp; rebus creatis : ni-y Ï™ Sy®^ ‘ins potentia ac diuinitas ætemai *®tft,quódcreet,gubcrnctamp;cQnferucte^scrc . ’^y^quam c(^nitioncm quis non dicercccffc '’’ïgnimamp;fufticientemaafalutemf ,
»1 f f. '’°’^‘^“direuerbum,illudcognofcere5i ,?l •P'’’^ ? gloriart de uerbo, illud pfalkrc, ab “■opraefidiüpctere, mundari pcriUudamp;c.quae K*™ P’'ænare nemO non iudicat ciTe perte-Minima opera ad faJutem : Et reuera funtcertl gfidus, quibu? itur ad falutem, amp;nbsp;quæ teftan-'^ifnosingratiaclTe.
Verom ut Apoftolus negat gentibus in falu •'niceffi(re,fummam illam cognidonem, ex Ic ’^naturae amp;nbsp;rebus creatis'; quiadeumcognitü» ''t deum non glorificauerunt, nee grati fuc-^tUtance hodie quiequam prodeft,audirc ’''rbuni, fufcipcre illud, mundari per illud -Sic» ’'«itxemplo Samaritani, de quo porro audic-'’'us:des gloriam deo,glorifiées deum, amp;nbsp;gra-, ’’'»1 te e:diibeas.
Eft uero gloriam dare deo, glorificare Je-^5 amp;nbsp;illi tribuere gratiarum adiones , pro *nt(icf)$ acceptis : Sic facit bic Samarica-
’T*^^*’ “’™^ ^^ mundatumc{rc,rcgrcffua jftaJChriftum cum magna uocc glorifican« ^«um, amp;nbsp;cadens in (aciem ante pedes dus, * gratias agens J. At, inquis, quibus rebua wiQcabo Deun, oftendatH me gratum, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«5
-ocr page 644-«24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liomlnici XlIIt
ft again cf gratiasc'RefpÔdco. Quitus amp;nbsp;bobu* deus opus non habet, refte Dauide, amp;nbsp;Miche tf’ Quid dignum offeram dominoCNiinquidor ferSillihoiocauitomata .’Ói uitulos annicolosï Refpondet prophet« deus, ludicabodbioho^ WO,quid fit DOnum,amp;: quid dominus requiratä te.Vtiqjfacereiudiciumjamp;dihgercmiferiçor-' diam,amp; foUicité ambulare cum dco.Iudidû cere eft damnare nos coram deo ut iniuftoJ« D* ligcre mifericordiä eft exercere charitatis op^' ra.Prius eftpriorem tabujam complerc.Pofte^ rius eft fatis f accre fecund« tabulæ.Sollicite a® bulare cü deo, utruncÿ coprehendit amp;nbsp;utram^ tabulam.Place t itacj glorificarc deum, oftende retegrarum,amp;illigratias agere. Confugead utriufcp tabul« opera, amp;nbsp;per illa offer deo gra dtudinem tuam, pro acceptaiufticiain Chrifta faillsbenefîcns.Vocanturcm gratiaruniaft onesjamp;glorißcationes ergadeum,infcriptu^ ris,facrificialaudisamp;iuftici«,quibusofFeriniu*
^X*“^*^'*^ *'^qu’funiuropera IpintualiacoP dis, « adfedui régénérât» in corde per fpidw landum:igicur no fun t opera noftra grata deo, non funt grat« glorificationes noftrx.'deniqu^ nec at cept«deo noftr« grariarum aftiones. ngt; ßperQiriftum prius mundati,amp;perfpititt^ faneftiiregenerati fuerimns,quicrcat in,”®*?! nouosmotus,amp; adfeAus nouos ad Ipiripj* ' operafeufecrificiaaptos. _^^‘
-ocr page 645-A TrinUüit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttf
C»terum ut pergam aliquid de ingratitudï^ J^uiiioagcre, quxpotilïimum fpedandano ““utnit inhoc Euangclio, Sciendum eft ingra titudinem femper oriri, quando praedicatuï 'itfbum fyncerumjidcj ob dupLeem caufam.
Primumutingratitudinecrgaucrbunijof-‘tndanturalq,quiin impietatepenre debene: Deinde ut mams lolanum habeant uerc pq, qui 1 /fgauerbum funt grati.
Et quanquarn maximahominum audientiu ^erbü eft mgrata, Öi fuit femper, tarnen pauci 'Unt^qui funt grati, exemplo Samaritani,ut 'Onlolemur nos contra fcandalum paucitaris, ®^non defperemus de eccjclia, quæ li elf et hu-•nanisoculisexpofitajamp;cognolcereturexter-* ,•^15rebus : nemodicerct hodie propter fummS i 'quot;amingratitudinem amplius exiftere eedefiâ* Poftremo non eft extenuandum ingratitudi •''Suicium ergauerbum, quod omnium maxi-'^umeft,amp;tale,quodChrifto noftro lachrygt; '»asexeuffit.Lucao. 19. ca appropinquarct Hie ’olblymæjamp;fleretfuper ingratitudmem ingra **urbis.fct Matth, xj.inquit Chriftus. QuocicS '’oluitccongrcgareamp;c.Matth.9.cap.grauiffi-* ^*s panas minaturChriftus Corazin, ßetlai 1 «* Sc Capernaum ingratis ciuitatibus erga ob -htuni gratuitum Euangclium. Et ut paucis dt-* ij '^tn,quodde ingratitudinis uitio fcntio,fcir.e
J'fert ab anti th eft, ut non eft maior uirtus in cô 'peâudei,quàm gloriftcare 4eum,lt;Si gratum fe r
-ocr page 646-•1« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nott^iùc.i xtuii odendere : fta in ocuJis dci no eft maïuj akkit^ mgraritudinc, quam totafimpturadeteftatur» propo/îtis in hoc uindiAæ druinæ exepiw, quo atanto uitio deterreat, quam etianj poetxÄ fcriptorcsgentilcs extrcmcimprobanc.
Appendix. Hodiemum Euangdium inui tatnos adgratiarum adioncs, amp;nbsp;deterretabin gratitudine.
Summar/) loci.
i Fidesex aucLeo uerbon2t2,amp; fpecatoiS cognitioneconceptz-, in ftimma inimibumilii* teinuocatprxCidtumCbridi.
3 Chriftus fide peten tes prxßdium exiudi^Si iuuat,fedira quödprobctpctênuinfidemn'dcO leprolosiblegatadf^ceraoces.Prxtereiiuui^ Chriftus, ut publice recept^s conCticuziones amp;nbsp;leges non uiolet!:igiturlmirciclcprofos2iihcct ƒ doces,quQS Panure pozuiÜeCjamp;Ciidr^cerdotet non ab/jiTenr.
j Samarftanipeccarorcscontfpriagnoftapt benedeiaChriCti, ReliquiinreUeAo EusngcHo 2butuntur,amp;runtingr2f,'Jr2titudoueriim^ facriticium, quoddebêtpurg3tiàpeccidsdea proaccepcobenedcio.
^ Maior pars auditorum uerhi ingna eHl , ideo tarnen non deddit Chridus à prxdic^ntU : olficio: Siencenodri prxdicatoreS deCeren^ / fuas uocationes,propteringrautudinemiuai j torum iierhi.
f SoladdesCeruicdneoperibus.
-ocr page 647-A Trinitiüit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti^
Effadum.
. Noiiushiccuentus apud EuangeliftamdcIc profis, qui accidit cü Chriftus pcrgcret in Hic^ rufalemdedantcquam co ucnirct,occurrcbanc tidecem ieprofi, qui fuaingratitudine oftcnde lgt;ïnt,quomodo force Chriitum cxceptura Hie fofoiyma.Nimirum fuminacum ingratitudi-'''^«xcmploleproforum, qui mundati àChri-fto,non nicrunt grati, excepto uno, uc tamett Wrum Heret, Chriftum femperhabere fuos, U -’^ftpaucos in mundo.
Occurruntei.
EXPLICATIO PRIMILOCR
( Inmorchabent Euangcliftæ, itadeferibert ' ’üiraculaïutraroncccfrariarumcaufarummcn ' tionem faciant,qux neceffario prxcedunt om *'bmiracula : Sic amp;nbsp;in hoe miraculo f ecit Lu-^ïs, qui fimpliciter narrat tantum leprofos oc 'urriffeChrifto, proculftetiifcjamp;lcuaffcuo-'^m ad Chriftum,lt;Si ilium inuoca{rc,quæuc-^oiftarum omnium return caufæ f nennt, non ^^minit. Quarc neceffario hie nobis ad.dcn-’Kfunt caufæ, ut cffcAuumuis,amp; origoco-
■ gnofcatur . Præcefferunt itaque occurfio-
1 ^m ad Chriftum , amp;nbsp;inuocanonem praefidq i Chrifti; Priniumfamafcuucrbumdephilan-1 *hropia Chrifti i nee cffitas ut caula præcedens roiraculum, inuoce lepræ expreffa eft: Hæc quot;fStcadChriftwin, V erbum parit tide, quæ ac
-ocr page 648-lt;,» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominica XIllL reditChrißfi, amp;certofibidc præridioiUi^^P^J ' fuadet,amp;inuocaprocmundationekpræ’*® ica ut hæc omnia moderetur animi hunuliws*
DocemurigiturinprimohoclocOîquïJun ncceHariæcaufæadinuocarionemdei. viuf ■' cet necefTitas urgens,uerbum promitKns exa^ ditionemfeu libcrationem, rides quxapp^^' Iicndituerbum promittens, amp;nbsp;quaeaud^t’^-’-f dere dcum, amp;nbsp;quae impe trat petita. Veru^ f ® fatis eft his caulk onatum eflc aliquc, nifi ^^ mthumilitas accedat, quæ facit nos àlongei» rccum Icprofis, qui nihil in nobis agnofcm’i'®’ quim peccatum amp;nbsp;indignitatem. Sicut Äpf^quot; cator ilJein EuangelioLucæiS.cap.quiaälo” ge ltans,ncc attollens oculos in ccelum, diccnJ» Deus efto mihipetcatori propitius.
Occurrerunt.
Verbo audito,fideamp;necelTitare raod»
ViriJcproli,
Ecceneccflitatcm.Lcprofitypumgerütoffl nium noftrorum,quia immundi fumuSiamp;pkp* peccatis.Eftenim lepra talis morbus, quiferpit per totum corpus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
LepraalJcgoriceamp; peruerfam doArinamfi gnificat; quare facerdoribuscuralepræirroga ta fuit, ut animaduerterent inleprofosamp;cura j rentillos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Quï fi-cferimt à longe, Verahæc animi hUmilitas eA,quKproßdfd as
-ocr page 649-X trlniUtit^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«19
ex cognition c leprae feu inßrmitatis, quam ’^ntamiudicaueruntlcprofi,quodnonfuerinc ^'^lipropiusacccdcrcadChriitü . Atfidescriait leprofos,amp;iubetaccedereleprofos,amp;inuo, eChriftum. Alia eft humilitas, quam fingut Wonach! in rebus ext émis fitam.
Etleuaueruntuocem» g Leuatio uocis tcitimoniumuchcmcntifTimx Meieft.
lefupræccptor,
Înuocatiohæc cft præfidfi Chrifti, effeftus (à ’'iiQui teftaturleprofos credidiffc.luxta illudk ^d Ro.io.Quomodo inuo cabunt, in quem no 'ffdidcrunt ? Tcftatur fides de audito uerbo in ‘'Pfofis.luxtaillud. Quomodoin eumcredct, “'100 non audieruntc
Miferere*
Pides confugit ad folam mifericordiam ,8i nulla mérita.
Ite ÔC oftendite»
Ï'XPLICATIO SECVNDl LOCI.
^ccunduslocus docet nos de re cognata, feu '’'fftuueræfide^amp;inuocaiionis exfidefadse, '''ft,mundatio,pïo quainuocauerant kproS
1 ^ntiftum. Verumbæc mundatio nonftatimfe ' loitur kprofos ex Rdc inuocantes præRdtum '^nriftiîfedpj-iusprocedit fufpenRo fidci,qua ^^''pfobareChriftus fidemkprofotçj.Haeceni
''natura dei )Ut Rdena aliquo modo probet.
-ocr page 650-lt;JO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dowimeii XIIl L
antequam exaudiat. Exemplum p‘'obat«B' dei hohes in Abrahamo.Geneui. cap. qui luWquot; tur à deo ofFerre filium Ifaac, de quo tan«™ cratpromiffiofaAa. Etinfemine tuoamp;c 3gt; Chriftus fufpendit fideminmuliere Canaux®’ cuius hlia agitabatur à d?monio:Ad cum^“* tionem ne uerbum refpondet Chriftus* Watquot; thæi dccimoquinto capite tandemaddit.^°*' eft honefrum Jumere panem fiJiorum, amp;oMte cerccatcllisamp;c. Ita amp;hic Chriftus abicgatft' profos ad facerdotes, ut fidem illoruirptobetj amp;nbsp;dum conftantes manent, nee ofFendunturaO iegationc, inter eundum mundantur.
Præter hæc docet amp;nbsp;Chriftus in fecundonO loco, fuo exempJo, ne prærextu pietatis, pU' blicasamp;rcceptas ordinationesuiokmus ttret re, undepoftea diffidia amp;nbsp;tumuJtus oriuntur» Ideo Chriftus ablcgat Icprofos ad facerdotts» Et quanquam Chriftus uenerat ludaicj repub cæ ftnem impofiturus, tarne nihil temerefaaf» fed in omnibus fe fubi^cit legi, ut illampftn’f’ complcat,amp; ut lexfie commodius ruat.Etfiu* adfacerdotes,amp;illisfc oftédere,nihilprofits fanitatem, tarnen profuit ChrifroabkgsreK' p rofos, ne uideretur remerariè agcre j autne» gum negledu ofFendcret.
he Slt; ode nd ite.
luxtalegem Leuitici 14. cap. utpuWkoamp; aperto tefumomo tognoRfttimu ?.'^‘^^|g^‘
-ocr page 651-Ä Tn'mWfiV* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*»*
Klioquî nOnfuiffent admilTiIeprofi adcœtun# Ïudxorum.
Et fadum eft dum I'rcnt.
Non dubitantes de mundatione.
Mandat! funt.
Etfedus ucræ fidei mundano.
V nus autem ex illis»
EXPLICATIO TERTII LOCI.
Tertius locus ualde confolatorius eft onmf-Eus pcccatoribus, qui mundati à peccatis per Chriftum,funt grati. Econtra ualde horribili« Omnibus auditoribus ucrbi, qui cum illius be-Otficiafenferunt,tarneningratifunt. Sarnari-' Unus typum gerit infirmorum ac contempto-*um peccatorum, qui uerbum accipiunt cum gfatiarum aAione,amp; dant deo gloriam pro col htis bencficfis, oftendentes fc amp;nbsp;geftibus ex-ternis amp;nbsp;uerbis gratos . Quomodo igitur 54 •los grati effe debemus, cemimus in Samari-*ïno. Opcrari) ftudent opcribus beneficia del f^compenfare. Hic autem Samaritanus,cum ‘’ullahabeat opera,ad geftus corporis,54 ad ‘!trbaconfugit,infumma fide credens, Chri-'umhisdonis contentum fore: Et refera re-
, Ç''■«■,quodexfide auærit:nempcplacatüChrl | rit*quot;' . “ *f^9V'quot;'.‘^ 'ocus, in exéplo Sama-j„ ’''bquidnos uiciiTim debeamus deo pro lui« oostranslatisbcneficijs : fcilicct gratiarS adi
W«* ) quas Rriptura fwr^eja lauis amp;nbsp;iufticia»
-ocr page 652-liotfÜnicd XIHL
en
pocar, quibus laudarur deus,amp; qux Runt abflO qui inChnftoper fidemfuntfadiiufti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Noucm Icprofi typum gerunt il lorum, q^ cumucrbumcum magna Ixticia acapiunt,^ fenriunt efFcAus uerbi, quaks funt ferè hooi« omnes noftri Euanoelid,qui tanto gaudiopriquot; mum fufecperunt Euan gelium, ut nihil fupt’« nunc dcfcrbucriintjamp;ingrati funt d«o.
Carterum quia unus Samaritanus redit, » glorificat deum, boe fignificat, ecckfiamutk credentium paucis conitarc,rcfped:u nouu* IcprofoF^ non rcdeuntium,necjglorificatiuum deum. Mundus illa paucitatcoffenditur,amp;inf de fimul æftimat doftrinam adluuminteruu» quafi uel ideo uerbum falfum fit, quiapaudfl* ludrecipiunt. Atp/j qui ueramecddiamno-' runt expaucis conftare, amp;nbsp;multos quidrm en^ uocatos ad nuptias ;paucosuero cledosuen«'' re.'illi inquarn folantur fe paucitate, amp;indecrr ti redduntur de ueritate uerbi, quia pauciiUud rccipiunt, pauci pro recepto grati funtdeo.
Vnusautem.
M agna emphafis in uocc unus.
Cumuoce magna»
Vox magna, glorificarc deum, procidert 8nfepedcsChrifti,fignaamp;opcrafunt grati ani | mi,quæ quia profluüt ex Hdc: igitur gratafunt l deo. Abasfine fide talia opera nihil profuiffent Samaritano. luxta ilJud,(^icquid fine fide,pre câtwn
-ocr page 653-A TrlnitiUii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ett lt;îtumfft.AdRo.i4.Et adHebrafOsn. Sineff-^ ^impoflibile eft placerc deo. Et Ghriftus tefta wtur infra de Samaritani fidc.Quid fit glorifia Wre deuni fuprà in præf atione docuimus.
Et hiccrat Samaritanus.
Tanta ineft his uerbis emphafis, quantauiX ^■biulla maior exrat, quae ceditinperpctuam jgnominiam tori ludaico populo, qui propter ^amingraritudin? ergaUerDum reiedustuit, wfttpris gentibus gratis in gratiam.
Nonne decent mundati funt^
EXPLICATIO Q,VARTI LOCK
*0rumuerbi,tradandaucnitqu3cftio. An in-iritis ulterius prædicandum fit, poftquam raa tot auditorum uerbi pars ingratam fe créa uer bum exhiber. Ad quam fie refpödemus. St quit 'Ugratitudinis magnitudinem perpendit, cerium eft,ilium apuafe facile concluacrc, àpræ-uicandi officio defiftendum effe, amp;nbsp;rantæ mailt; u^tisuerbum noeffeamplius proriciendum an
1 nbsp;nbsp;nbsp;Neproqciaris margaritas ante Cues amp;c. Aft
J Jj'briftus fuo exemplo aliter nos docet,qui poft ^unecuentum interrogatus à pharifacis, quango ueniret regnum dei, incipit rurfus prædica-’tjObUuioni tradita onmiineratituaine nou£
-ocr page 654-iUorum kproforumnon redeunriüadChrifw* Sic amp;nbsp;nobis prædicatoribus faciendum eft, riccdefiftemus à prædicâdi officioproprcrmul ror um ingrari tudinem:amp; folabimurnos deü f^ mtn inter mulros ingrates femper haberepau fos Samaritanos,hoccft,ruamccclefiam.
Etaitiili.
EXPLICATIO Q^VINTI LOCh
Quintus locus proponit nobis infigne ex«^ plum gratuit» iuftifîcationis perfidem inSî^ maritano hominc genrili, alieno à Rcpublilt;^a Ifraclis,nonhabentc Deumamp;c. Ad EpheCo* Capite fccundo.
IN EVANGELIVM
MATTHAEl VI. DOMINI
caxv, A Trimtatis.
HOdiemum Euangclium trahit origins® fuam ex Joco communi,qui textumho-' EuangeJij præcedit, de reponédis theiau ris.Mundusin eaopimoneefi, quôd crédit, rc-pofirionem thefaurorum rem effe honefta®» nec uerbo dei contrariam.
V trumepmundus probat bis amp;fimilibusar^ gumentis.Quidhoneftius ciTe poteft,quâmf® iugi,Iiberis amp;nbsp;familiæ de uitæ necelTarfis prolp* cercrEcontra quid inbonclfius,quim coniugt, liberos amp;nbsp;familiam per imprudentiam fa®® perdere rltemdiwujcbonafd« CfcawrJff“quot;^ Ab«
-ocr page 655-A trinitdliii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gif
Abraham, Loth, Dauid amp;nbsp;alrj Tanfti patres di-Uitias babuerunt. Quæ amp;nbsp;fimiha argumentai infuofenfu accepta, amp;ucrafunt, nee uerbodei contraria, necj eriam naturæ, quam uerbum hon eradicat c mentibus hominum. Cæte-rum bic diligenter eft confyderandum, quid hicdamnetChriftus,quidnon. Vxori,liberia ^familiacprofpicerenon improbat Cbriftus: hequenegatdiuitias effebonas Dei creaturas, Atdiuitr|s apponcre fiduciam, corde illis ad-hærercjuxori, liberis,amp;familiæ ita profpi-cere, ut interim uerbum negligas , nunquan* periturum thefaurum, hoc efi, quodhic dam-hat Cbriftus. Nammundus noneftcontentui fuis argumenris prædiAis, fed longius recedit, donec eo uenit, quód infert hominem Chri-ftianum pofte cum fiducia óc ftudio reconde— rethefauros,6iftmul ieruiredeo. Hancopi-hioncin corrigit Cbriftus in bodiemo Euan-geJio, cum in quit : Nemo poteft duobus do-minis feruire,fimul cum fiducia amp;nbsp;ftudi o repo -herethefauros,atcÿpluseffe. Vel etiam ^O «oio confirmante in prima cpiftola ad Ti-hiothæum capite fexto. Radix omnium ma-lorum eft ftudium pecuniae, quam quidam hum appetunt, aberrant à fide, quae fentenria gt;n hæc uerba pauca includi poteft , Pietatem hon pofte cum fiducia in pecuniam amp;nbsp;ftudio pccuniæ fubfifterc . Fiduciam itaque fi dem-pf^itf UlU CHIU ftudiOjlic licet reponcre the-
-ocr page 656-4«* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßottünicd XV.
fauro« excmplo Abraham , Loth, Dawdi#? amp;aljorum,ex his caulls, Am hunc fintm,ne fuptrflua pereant, aut ncglcAu aut nimio lu^ xuperdantur.Eteum omnium diuidarumconi munis finis eft, ex uerbo dd, amp;Jcgc naturae pro barus, quoexerceamus diuitfis beneficent«’’?» non eftimpium tempore uberratis referuare lu perflua,ut illis miferkordiæ feu bumanitatu of heia opcreris in alios.Sic lofeph Gene,4i.con-' fuJit Aegyptrjs, quo fruméta recondant,ncpe reant fame ad feptem annos duratura.
Verum quia naturae impoftibile eft,fidufiS amp;nbsp;ftudium pecuniae de ferere: idcirco uaJde peri culofum eftrepofinone thefaurorumoccupa^ ri. Praetcrea fiducia amp;nbsp;ftudium pecuniae res funt cognatae diuiti^s feu thcfauris.’ncuthocpulcbre indicat mimetica iUa confabulario diuitisilH' us,de quo fcribit Lucas 12. Uk dicit ad animam fuS. Anima habes muka bona repofirainmu^ tos annos,rcquiefcc,commede,bibc,gaude, O-d.diues. Nuncomnisresinuadoeft. '3^^äe nun mein cc^f^cn auffe trea^ebeai^t. EtEc' clcEaükus air cap. ji. Beatus diues quiinuentus eft fine macuJa,amp; qui poft aurum non abf;t)neC fperauir in pecunia amp;nbsp;rhefauris. Quis eft bic Si laudabimus eum ^ Fecit enim mirabUia in uiti fiia Sic,
.Monemur autem hoe loco de non reponen--diï rheiauris.ad duo. Altcrum ucEmusiollicici pro xtemo {bcEauro,qui pcrirc nópote(igt; ^i^
Utr9
-ocr page 657-tiTrinitäth,
Utroconfiftitin ccekftibus diuK/)s,quaIesfunf, lgt;trbum,r egnum calorum,iuftina, uita aeter-^Ï5amp;omnia,qu3cfuntucrbocognata.Quihüc “'tfaurum habet, Chri/tus Lucae ii.diuicem er S^deum uocat. Altcrum nc fimus foUidti pro JJiftu,qucm deus ex generaliprouidenda, qui “'•omnibus rebus creatis prouidct,dat:copio quot;U’ uero iUum dabit omnibus illis, qui priu« *t*rnorum bonorum thefaurum quærunt (fi-'“t audiemus in hodierno Euangclio ) regnum '®lorumamp;iufticiameius. Quaeduo dogma Pincet omnium maxima amp;unli(rimifint, ta-''i«nadeo caci fumusexinnatanobisdiffiden-’'a^quod potius indicium radonis fequamur, 5quot;^^ tam magnifie am de æterno thclauro, amp;nbsp;^«Î^“'’'' Piouidcntiadci expedando, pro-^ilnonem.ln caufa inquam cft rado, quæ præ tntibusoccafionibus ducitür, necj uuk crede-k rebus, quas non uidet, proraitfis, Quare (3d ^nteeextum hodierni Euangelq, in uniuerfum ïmnatChriftus iudicium illud radonis aduer ^spromiffiones dei obftreperum femper, 6d ocetrationem circaueros thefauros feediffi-n ƒ k*^ r^*^' ’ quot;'‘^ quicquam ineelligere de rado jhefaurandi secernos thefauros.
fiB?^'*^ ^æ‘^^*^’^*o^o de thefauris eolligendis, in fu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Q’^’’o'tChriftus.Namubi
Q?'^!5^quot;tfaurusuefter,illic eritamp;corueftrum: b,îquot;'*''?”*P’’o^atChriftus,ftudiofosrerotn
‘quot;Poralium, de thefaurorum corporalium« non
-ocr page 658-Oft DeniiuaXVt
nOn poffe calcftes thefauros habere, aut qu«* rcre. In qua enim re dekdatur animus, in eJ occupatuseft.’tefte etiamPocca. Pedorano^ ftracluasnonadmirtcntiacuras. Hanefenten-riam incipit Chriftus in hoe Euangelio maxi^ me urgerc, quam iliuftrac exemplo abimpoffi hili, oftendens ftudium pecuniae, amp;nbsp;cui am ni-' dus , cum ucrapietate fubfiftere non poffel quemadmodurn impoflibiie eft} unum homP nem po fle duobus dominis fcruire,diucrlapr3S cipiennbus ♦ V crum qui dli lint domini,expO' mtChriftus, quorumaJterum deum appellat} alterummammonem.
Summart] foci.
i Studium noftrum , amp;nbsp;fiducia pro diuW amp;nbsp;in diuitias, cum uera pietate fubfifterc non poftunt.
a Noncftibllicitandumdeuidu.'
3 Qijxrere regnum dei amp;iufticiam eius,caU'' fxfunt, quasfua iponte fequitur uidusfineno Ara cura.
Nemopoceft»
EXPLICATIO PRIMI LOCK
Docee in primo loco Chriftus, quod Paulus tiarius explicac ad Timorh. capitdcxtoprloquot; ris cpiftoljctutdeliccc ftudium pecuniar, dlidu-dam in peeuniam ( Eft enim hducia ftud/j n^ ceftarius come#^ cum ride feu uerapietateluo-fift ere non poHe, KSUO cft, quam
-ocr page 659-ATnWfiitx. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;»gt;-
re o *^*‘ ^®™o potcftduobusdomfnïsferüi'-* •RJeio uero fumpta eft ab impoffibili amp;com , Uni fententia per ipfam experientiam pro-^tl.Verba Apoftolifunt, Cjeterumquiuo-ft dittfeere, incidunt in tentationem amp;nbsp;la^ *^ï™^'’S*tlf tdem radix omnium maiorum * ftudium pccuniæ,quam quidam dum appe-fnt,aberrarunt à fide. Eft uero hic à fide aber-'■ïrenihil aliud, quam relirafiduciain deum, ’’pious fiderc. Hoc autem fummum peccatum tit contra primum praeceptum , quod iubee Omnem fiduciam in deum proi^cere ; hic quia fnus eft. Dcutcronomf| capite (cxto,idco fer-ttnon poteft, ut circa iilumaliusquifpiamde^ fscoIatur.Qui amp;fi ferre poffit,tarnen nobis eil •mpoiTibile, ut uerc feruiamus duobus dqs. v t enim in rebus ciuilibus , duobus dominia ntmoferuircuerèpoteftiita needeo quis corde adhærercpotclt,amp;mammonæfimu!. For-taffispoteft fieri, ut quis oreconfiteatur, fc di-ligereftmul, amp;nbsp;deum Sidiuitias, reuera tarnen mendax eft , quia experientia diuerfum tc-fiatur, amp;Chriftus hic impoffibilitatem pro-ponit. Eft autem impoffilc duobus domi-fii feruire , non tam quia duo funt domini, quam quia diuerfa præcipiunt. Deus iu-bet ftudium pecuniæ , amp;nbsp;fiduciam deponc-te, neque effe rQUicimm prQ uiftu, auc pra thefjuns,
Econtrt
-ocr page 660-«4« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Doininia XV.
Econtra Mammonapraccipit côtrar/altenj Ändere pecuniae ex mandato mämonx, amp;nbsp;non ftuderc pecuniae expraccepto def, quae duo cort trarfafimulamp;femelprac'ftare, eftimpolTibilet ' id quod Chriftus fn primo hoc loco argumen to ab impoflibilf duAo probat.
Nemopoteft,
Vrget Chriftus fupradidam caufam. Nani ubifuerft thefaurusuefter, ifhccrit Sicorue-ftrumamp;c. Hane iffuftrat exempIoduAoahini pofribiff. EtanneAfturhiclocus praecedctibu* occupat/one. Ratio enfm obqcic. Homo Chri' ftmnusdi poteftcum Rudioàfiduciareconde-^ rc theßuroSjamp;fimuJ Ceruiredco.PotuilTenc^^ imApodoUiie ohiedffc Cbrido iudiciumri' tionis,. Generalis [ed fententia, nemo potft duobus dominis Ceruire, probata experiendij quam magnamea admiradone uideo rational inuertereconari.EcluuenaUs dixic.Ped:otanO firaduasnon admictendacuras,
Duobus dominis»
Qui diuerfa prxeipiunc. Alter iubetltu^if^ pecuniae. Alter uccac. Domini appeUadonctS primitur dominium,
Seruire,
Studnuerbum. Edenirnderuire hicobfeejai domino,colere, corde adlixrereamp;c. Difcemii Chridus inter bypocridn amp;nbsp;ueritate, hocedit^ Krferuidum uerum, quod excot'df Utjamp;into' feruiciumbypocridtcfdum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^^
-ocr page 661-A TrinitdtiSt ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C41
Autcnim»
Cauraadiedaaneceirano. Nam humanus Snimus non poteft plunbus rebus occuparus tfre,amp; lilas pro dignirare bene expedire. Fieri fortalTis poteft, ut quis prælumat duobus do^ i ’’linitferuirecatbene nunquamexpedier,nunc^ toifc^cordeadhrrebit. Foris infpeciem appa ftre poteft tuum feruitium uoluncanum :uciu •n corde diuerfum fenties. Sicuc hodie uidemus ’n auaris illis ufurarqs côtingere, qui nobifcum *ndiuncuerbum,amp;:contïtentur ore Ié ditigere ^'um,illi fermre iSdc. ramen in corde diuerlum »gunt.
Akerum diliget.
Corde adhærebit fine hypocrifi.
Adhærebit»
Corde feruiet,corde expedier à domino co-^gt;flaàc. diligereamp;adhærerc adfeduscordis func. “
Nonpoteftis.
. Exponit duos illos dominos, quibus nemo 'mulamp;fenielferuire poteft, utcrqjenim dorai
1 '’’'Scordisadfedusflagitat.
Proptcrea dico uobis»
' ÏXPLICATIO SECVNDl LOCk Secundus huius Euangclij locus illuftrat pro P'’litionqrn de reponendis thefauris, amp;nbsp;darras ^Ponit,quidfitnonreponercthelauros ; Ni-.
no «ffc foUidtvra de vit« ncceirariisor ,5
-ocr page 662-«4t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^otiinicd Xv.
ftudere pro inis,non cördc adhibere cur J?r prd ilJis,nonadfligi corde pro i lis die. qiix omnia cern/rinRafuntdiffidcntiæfigna,amp;incredülira ris contra priinum præceptum.Item follicira-riprouidu amp;nbsp;cordeproilüs adfligseftnegarc cum Epicuratis prouidentiâ dei, Quid enim aliud eft anxic foliicitari pro uidu,quam non erf deredeo, quiin primo præcepto promittitfc Deum noftrum forc,iuuare nosr amp;c. item. Quid aliud eft adfligi follicitc pro uiftu,quant gare deum prouidere rebus creatis, deillasnu-triref Exempla huius did identif amp;nbsp;negara-prO uidentiae dei plurima habes in Ifraef. Exod. cap. decimoquinto,ubipopulusdeaqua diffi' dit amp;nbsp;paulo poft de cibo, Punit» dilTidcnrise amp;ncgaræ prouidenrix exempla babes in co-dem populo. Numeri undccimo cap. ubi per-culTit deus Ifrael plaga nimis magna propret rourmurarioncs pro uidu contra dominum. Num, uigefimoprimo, deus popu!um murmU ran tem pro uidu, ignitis ferpentibus dekuit.
Numeri jo puniuit deus propter diffidentP am uidus, Aaronem amp;nbsp;Mofen, nc inducerent populum in Canaan.
Porto huius difFidenti» amp;nbsp;negarseprouidf-tiæcaufaeradicanda cft,fiuelimusà tantism-' rnslibcri efTercaaurem caufa eft ratio, quæ ran rum inruetur in præfentia, neglcda promifln’ ne,quadeuspromittitnobis udum.Duoira^ docet bic locus. Prohibe t curam pro uidui » botta-'
-ocr page 663-A Trbtitüü. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e ?
^OttaiW ad fidcndum deo, qui irt primo piæc» pcopromük crcdctibus uiftuiu, Deinde dehor Utur adiffidcnriade negationeprouidenrix.
Credences fatis ui Aus habebunt,^ deum do •»inumfuuin. Diffidences di Epkurxi fortafTis 'xfuoftudio habebuncuidum, fedcarebuedo ’quot;iiio deo, amp;nbsp;fencienc Mammona urgenrem, 3uanoncft ahus ryrannus fjeuerior amp;nbsp;tru-* dior ; uel Salufuo eeltc in Catilina, qui ftudiü pecuniae ipl am auariciam feribit corpus^ am--•iiuniej enammarC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Dko uobis»
Quihabetis uerbum meum,q.d,ChrißuS mû flum aliter dicere,amp;; ftudium petuniae pro hone fio opere prodamare, quo profpiciunt homi-
1 gt;’esconiugi,l*berisamp;c.
' Ne fitisloUiciti,
Hic aperte uidesChriftum tantum damnare
*Uram, ftudium amp;: fiduciam in diuitias»
Animae uellrae»
Animæ appellat tone potiffimuminteUigen aus uenit mdus amp;nbsp;ami dus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nonne anima»
1 J-ocus fuaforius eft conftans multis argumS
1 ^UiquK ordincindicabimus .primü eft fumpeS Vquot;?krc ad minus, uel à digniore ad dignius; Animapro uitauulgari tropo ponitur.
Vertiteoculos.
^tewndumargunacntMtn anunore ad mai«*» 1
-ocr page 664-«44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tiomnicä XV.
ucl ab indignioreadmdignius.Meritonospuj dear auicufas nobis proponiindoAorcs.Mone mur amp;nbsp;hie de ufu creacurarii dei, ut inde co^no feamus potennam amp;nbsp;diuinitatemdei,hoccft, quod creet,gubernet óieonferuet rescreatas.
Quia non ferunt.
Non inqiiit,nonfaciunt fuum ofFicium/ed inqiiit,nôferunt amp;c. ad quod quidem officium non flint nataeaues: Interim uolando amp;cantan do fuum officium faeiüt. Et dum uolant expro uidentiadei repcriunt,quodedunt. Homoaüt natus eff, ut merat amp;cóuchat fruges in horrea.
Non ait uolatiliüjUtfciamus nos habere pa-trem, qui eu rat pro nobis. Pa tris uocabulü pul chre hue quadrat ad locum de uiAu.
Cœlcftis.
Qui non nutrit humano more; imô qui nuffi re poteft, ubi nulla eft occafio ui dus.Refer buC fcripturæexempla. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Nonne uos longe*
Commendatio hominis à dignitate,qua ex-cellit reliquas omnes creaturasjUt imago dei.
Quis autem exuobisf
Argumenrumconrraeuram amiAus,ànon necelfario, uclinutihperimpolfibile. Cu^t fumma eft,conatus noftros pro ui Au nihil efle.
Cognofene hifa agrü
Aliud argumentum contra cura amiAus änu-° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nor»
-ocr page 665-A Trimtdtii. 64*
HOri ad maius fumptum à nrouidentia dei.Co-gnofccrc eftfide apprclicdere.Namamp;munduj Wdetliliaagri,ncctamciins moucturjUtabijci ïteuram pro amidu.
Qgomodo crefcanf.
Deofieprouidente.
Non laborant»
C^uodliliacrefcunt, diuinae prouidentiaf ad Kribi debet,non illorum conatibus.
NeSoIomonem.
Quia decor Solomonis no fuit naduus, ficut Iiliorum eft.
Quod fi gramen.
Aliud argumentum contra curam amiftus, *niinorcadmaius, fumptum à prouidetiadei.
Cras indibanum mittitur.
In nulla æftimatione cft.dibanus pro quo-
' Öisgraminumintcrituaccipitur.
' Deusficueftir.
Tammagnifice.Veftirc eft ornare. j Vobis»
1 ytpotioribuscrcaturis,necjin uniuerfum P^rituris, ut clibanus.
1 O parumfidentes,
1 nbsp;nbsp;nbsp;Epiphonemacon ftans exclam,atione, quo Ehriftus caufam uiftus amp;nbsp;amiftus exprimit. ^am qu0d.uiaumamp;:amiaii actipimus,in cau beftSdesiquod wero no accipimusun caufaeft
-ocr page 666-«4« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Doitütâci XV*
Nefit/stgitur
ibllicitf. . nis deuifSo cu®®^
Epilogushuius con no bortanonc.
Qu/dedemus»
Mimefis uerborumilJorunonKdentiuW“^® pro uiftu. Nafcitur hare mimefis ex ration«» qufficargumeptatur.’Honeftum cftprofpi“quot; re libcris wc. Ergo non cftinhoneftunicuraJ'^ quid edendum ac bibendum fir.
Nam omn/a ift a genres cxf qununf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,
Caufaabindecoro fcuinconucnienri, q»®’ Chri/^us,homines genres atcjinrredul/dicunt« Quid edemus amp;c.ignorantes prouidênam dügt; aur faneco^nitamnihil curantes.
Nomt enim.
Alia caufa fuæ adhortationis ab effeAupi' tris cœleRis erganos, amp;äprouidentiada5 QW caufa auocar nos à cura uiAiis. Voce cerknis commendat nobispotenriam defpatris. exit fus pa ter eft.'igiturpoteftnos aJerc.
Qiiin porius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Co rr c Aio pe r con ce iTion c m, q. d. Chridus/i uulris/b/hari eiïe. liris porius ïolUciti prott'* gno dei, quod caufa eft uiAus.
QiJxrite»
-E'S^PLiCATlO T^RTll LOCl. ' Terrius locus bUius Euangebj »s^idf^ ^’‘'‘^’^
-ocr page 667-Il trintldtif^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g4r
[iiftuSjquac funr audire uerbiim dei,crederc uer f ’:^Pl''^*iufticiam,quxeftcx ucrboamp;c.Et i dtfenfushuius loei,cos Fame perire non poffe, ■Juiruntin regno dei, qui audiunt uerbum, qui fff dunt illi, qui poffident regni deiiufticiam. ^«tinenthucfcripturaeloci,quilioc ipFum cö-nrmant, qualis eft ille in Pfalmis. lunior fui amp;nbsp;confcnui,nec uidiiu{tumdereli(flum,ne^femS '‘usauærcnspanem.Munduscaufamuiftuscu rania: labores facit,fed quam hoc fit impiü fa-tistnultis argumentis confutauimus innoftro ^atechifmo. Debet amp;nbsp;bic folui obiedio iUa, 4uamundus obJlcit,amp;coshabcrecorporisnc-fdfaria, quam obieftionem diluimus in noftra Matthæo.
| nbsp;nbsp;nbsp;Quærcre itudf] uox eft.Eft aut quacrere rc-
Snum dei,audireuerbïi amp;nbsp;illi credcre,per quod i'^gnat in nobis deus, amp;nbsp;nos per idem inSata-’’am,ptccatum amp;c. Quia Chriftu« iubetnos quærcre regnum dei: ergo natura furnusinre SnoSatanæ.
Regnüdei pofuit pro cognitionedei feu EuS S'I^jcffedum pro caufa.
Etiufticiameius.
Quæefi in regno dei,amp; eft cfFcAus regni feu 1 ’■escognata. Et quiaiufticiæmentiofît,reuo-i 'andanuc eft, amp;caufaipfafidesjquo impetra-tUfJuftici ailla.
1 ' £(hsc omnia«
« ♦
-ocr page 668-#48 Oomitticd XV*
Hi effedus fatis teftantur regnudei enecau fam uiAus. Marei it.ßdem caufarn facitChrigt; flus.Creditis, quod accipitis,amp;eruntiiobis:io quod alqs uerbis bic effert Chrifius.Ethxc om riaadricientur uobis.Locus præfens proiriff'O eft, propter quam etiam ut caufarn fequifut ui \, ÄUS. ExcludithsecpromifTiomeritüexoptrc operato.
Omnia adijcientur uobis adinquifirion?rc-' gni dei, amp;nbsp;iufticiæ eius, ut effedus comirtnaat nobis porentiam regni dei, amp;nbsp;iufticiæ ci^^ï “^ caufarum.
Ne fitts ig itur follidt/»
Alter epilogus feu ipfapcroranoloeidelU Au cum adnortatione à circumftanriarempO' ris»Craftinus opponitur quottidiano diei.
Namcraftinus.
Aetiologia quur non fit ibUicitandum in era ftinum,aneceirario,q.d.Chriftus, quiacrafti-rus uenietdics.Ergoamp;uidusuenietexproui^ - den ria dei, qui cum finit diem oriri,curabit uni cum die uidum.
Suffifit fua die/ adflidio.
Id eft,fans eft laborarc per diem,no angi Gc ncralisclaufula, qua coneludit hunclocudeeu ra pro uiduChriftus,
IN EVANGELIVM
LVCAE VIJ. DOMINI
gt; ' ca XVI. A Tunitatw.
ATrhntitii^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«49
V Tatus nokrorum temponjm,amp; perfonarü 0iTiirananetaspofiuIareuidctur,urdcLuca Euangeliftahic aliquid dicamus, c quo hodier--num huangrlnim depromprum cft. Aduerfarq noftri,amp; inimici illius iuftiefæ, quam per Chri-ftum ïefumacapimus,Cola Rdc intercedcte,gra rtiitam, relidis ainsi hocunico Lucainnitütur, tan^ fingulari operum pa trono, aut illius iufti dæ, qifamfingunthomines ociofiilli amp;recuri, EX ope ribus confl ar i. Concedimus itaq? Lucam Euangeliftam libentcr faccre mentionem bono rum operum,commendareilla,amp;fummislau-dibuseuehere. Item quódeffedibus fideiipGs openbus fubinde uideatur adfenbere iuftieiä, tumfope pro more feripturæ cöpleditur eau fani,amp;efFcftuminunouerbo,id^iuxta (rwm 1 lt;f’«3(«p. ut Luc» (S.in Maria Magdalena peccx i trice.R£mittuntureiuspeccatamuIra,quiadi-1 kxitmultumamp;c. EtftatimfubiungitEuangcU fta.Fides tuafaluâ te fecit. Et quia Papiftænon tonfyderarunt liane in Luca proprictatem lo-quendi,commoti, ccepcrüciuftihcationemopc hbus tribuere,uel fidei amp;nbsp;opcribus GmuLAt nó Eoncedimus ex propric rate loqucndi ipfius E -nangeliftæ, probe intelleda,ideo commenda^ reLucambona opera, quod ex opcribus fit iu fiicia.Et ut cognofcant Papiftæ,qui Lucam de ftnrorcmarripiunt,iufticiamnone(rccx opcri bus, eundem Euangeliftam illis propono, qui inhodierno Luangcho expreffis uerbis fcUbic
-ocr page 670-ff J® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domimcd ICVL Centurionc Rdcfuo feruo impetrafle rdtitü' tionem. Et quan quam charitatis infigne exon plumin Centurionc exiftit, tarnen non com^ mendatur bic à Chrifto propter charitatem, uerum proprer fidem. Vndecommendaciofi^ deiomnibus modismagna. Amen dicouobis; necin Ifrael rantamftdeminueni. Qiiurigitur Papiftæ uertunt, amp;nbsp;ora amp;nbsp;oculos ad opérai quæfubindecommendat Lucas, ncqueinime-rito , amp;nbsp;tam magnifica fidei encomia neglp gunt*
Cætcrumamp;fpecimen aliquod commenda-tæ amp;nbsp;ueræ fidei in Luca exhibebo, amp;nbsp;firaulofte dam, quam longe errent papiftç in ftruendauia adiufiieiam ualentem coramdeo, amp;nbsp;quamlon ge à Luca diferepenr; Ordiamur i caufis,quib, ad iufticiam fidei peruenitur. Euangeliftainci’-pic in Centurionis perfona ab audito uerbo, quod de Chrifto audierat. Et ex audito uerbo dcphilanthropiaChrifti, orta eftinCenturio-ne fidcs. Hæccertafibi perfuadens de humanité te Chrifti, mißt ad cum feniores ludæorunii* i ogauit,ut uenirct amp;nbsp;feruarct fcruum f^^^*
Llæc autem omnia moderatur,amp; facit Cen-turio iri magna amp;nbsp;obftupeicenda humihrate. Non prætehditfuaopcra,nongloriaturinpfê rogatiuis,non cupit de congruodi condign'’ mFreri iufriciam^imó bis omnibuspoftbabin*» incipir ad Chriftum loqui per amicos fuos. L mine noli uexari. Non enim fum disons,utiu
-ocr page 671-A Trinitaii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s»
teftum meum intres ♦ Propter quod amp;nbsp;mc/-pfumnonfum dignum arbicratus^utuenircni ad te, fed die uerbum, amp;nbsp;fanabitur puer meus»
Hine nunc facile liquet, quos gradus ponac Lucas ad ueram iufticiam impetrandam : fanc non hæc uel illa opera, non hæc illauc præroga tiuamerita:uerumextremam animi abiedia-neni,quaCênturioin fe nihil, aut fanftimoniae autiufticiæ agnofcit, confu^iens fideutnudus peccator ad nufericordiatn Chrifti,amp; impetrac quod petit.
Econtra Papiftæ jufticiart) non ab audito nerbo incipiuni iufticiam guaerere, quod in uniuerfumut feditiofara amp;diabolicarn dodri-nam damnant, fed incipiunt à uerbo humano feu traditionibus humanis , quæ ex confenfu tationisdocent,abopcribus effe progredien-dumadiufticiam ueram. Hx traditiones hu» manæ poftea oignunt in Papiftis iufticiatriS perfuahonemku opinionem deopcrumiufti-tia:quæaliquandiu certos dennet fuosfefta-tores, donee mortis pericula, amp;nbsp;confeientiae tertaminadiuerfumteftantur. Et qualcsnunc funtcaufæilliusiufticiæ,quam fingunt Papi--fiæexoperib.itaamp;humilitas eft praecipuus ad nfticiam illam operü iufticiam gradus, quant potiusdixeris elationem animi amp;nbsp;fuperbiam, quainflati iufticiarri operü,audent fuamfandti ttoniâ, amp;nbsp;wfttfiam opponere deo pro propitia
-ocr page 672-«fl rtonünia xvi.
lt;OMO facn'Rdo. Hinc torcærcmoniæÂîrituS, tôt rhiflæamp; facrifîcia,tot fupererogariuaopç^ ra profilucrunt,quibus credidit liaAenusftulta ratio,fe ueram iufticiam adipifei.
Sedquæfo urranuncuiaapprchendcndaeft adiultidamtNum ea, quæ à uerbo jncipic,^ te dit ad fidem eiufq: effeAus in fumma aiiiniinu-iniliatione, amp;nbsp;quam in hodiemo Euangdio de feribit Lucas:' An ilia,de quaiufticianiprænp* iintsRcfpondeo.Lucæ uia potius ampledanda cit,quç rcAo itinerc pergit ad iufticiam, amp;qu5 commendat hicChrirtus,cû inquit. Nec m lira cltantam fideminucni.lntcrim non damnatut chantas ut opus in Centurione,quam amp;nbsp;Lucas fuomore diligenter exaggeratrat non ultra de bitum,feditauthdemcaufamiufticjæcffefinat non opera.
Haccigituradbodiemum Euangeliumprx-fariuo!ui,utc0rundercmiftorumora,quiprO libidine diuulfas feripturæ fentenas coaceruât, titueritatiincommodent.Nccpiniquumeireiu dicaui,cos cofundcre autoritäre Lucac,quiLu cam inpan onum fine omni ucrecundiaadope rum jufriciam trahunt.
Summarrloci.
» And turn nerbii,fides ÄnecefTitasurgentad Chriftum.Fidcs aute non tarn fuam,^ aliorum calamitatemproponit.
* Orandum efretiam pro gentili magiftratu: tr.aximè autempro iHoj qui noimpcdit ueram
* rdigio
-ocr page 673-, fl Trmtdtis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff
*quot;gionem,quanquam non probet.
n Y'*’*^“™*J*^tionis exemplum in Certurio .'. '9'J’'ionaudctaccedercChriftii,rcd mk-ƒ 'nterceflbres.Hæc humiliano certus eft ad 3 ''’’gradus, qnæpoftcaimpetratiufticiamôi ’‘'asreg,quaspcrk.
V«hemenrinîmæ fidei ebtemplum in Cen-'^’ *” 4^0 proxime cernitur, amp;nbsp;quid 'f naes: nempe certa fiducia amp;nbsp;Hrma, amp;nbsp;quæ fit »«ura fidei.
f 1F'*^*’ impetrat quod petit, amp;huic foil ad-“^fibituracceptiorei pctkæ.
Centunonis amem«
EXPLICATIO PRIMI LOCI.
Ennius hodiemi Euangelrj locus agit de can Siquibusprimum motus fuit Centurio ad pe-^naum præfidium à Chrifto. Et quia in re apcr pinon admodum uolunt occupati effe Euange ^fæi igituramp; Lucas tantum duas caufas præ-'trit, iierbum dineceffitatem. Fidem ut cau-^macceflionisin Centurione relinquitexuer /gt;5Utcauracolligendam, amp;: ex rogatione, qua ®gauitChrifiû proferui reftitucione, qufcffc us fideirité permittit amp;nbsp;Chrifto poftca co-
^ntlam fidem in Centurione.
^oncmur itaq primo hoc loco de caufis pro Ptlientibus ad Cnnftum.uerbum mo nftrat ui-
NecelTitas urget. Fides inuocat,non tantu rfb« ) fedamp;pro proximo, id quod ch aritatis eft
-ocr page 674-Sfi Cotmnicii XVI*
«ft, cuiusuiuaciffimS exemplum bicccmiiWiö In Centurio ne, qui non minus fui ftruicalami* täte adficirur, quam propria. Et doccmurhic quaenarurafitueraccharitatis,quf femperpro ximi cômoda proprijs præf er t, ficut àincom moda. Vnde amp;nbsp;Apoftolus inquit t. adCorinth. ï j.Charitas non quaeric, quæ fua funt. OftendiC amp;primushiclocus fidem ueram nopoiTeocio fam en'e^edfcmperconarijutdeclaretcbarica* tisopenbus.
Centurionis autemferuus.
Hominis gentilis. ProponiturhicCenturio gentilis in folatiû,ut habeant exempln, quoeô hrment fuam uocationem c gentilitate fadam.
Seruusmale fiabens»
Propofitio fequentis cuentus. Male haberej amp;agcrcanimam,exaggerantnecciritateni.
Quiiillî crat charus.
Sine dubio propter fidclitacem.'
Etcumaudillêt*
Caufa motiuaadChriftum, audire'uerbuinJ tmde poftea fides in Cen turionejqu» no eftoei
* ora,fedinfcruitcharicati.
Mifitadeum.
Veræ humiliationis exempluno in Centn«
Rogans eiim.
Rogareeffetdus ueræfideiefl erigendsfert humiiiationeadCbriftuni, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
-ocr page 675-A trinititk., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gff
At nil cum uemlTent ad cutin»
BXPLICATIO SECVNDl LOCI*
Relmquitur nobis in fecundohoc loco ex-» tmplum orandi pro magiftratu amp;nbsp;pro illo, qui «iamnon eft de noftra rdigionc, autnonad-modum probat cam,modo non impediat. Gau fisbuiusorationis finales defchbit Apoftolus* gt;adTimoth.cap.recundo,ubiinquir. Adhor-lorigitur, ut ante omnia fiant deprecanones, obfecrationes,interpellationcs, gratiarü adio nes pro omnibus hominibus, pro regibus, amp;nbsp;omnibus in eminentia conftitutis, ut placidam amp;quietam uitam degamus, cumomnipietatc amp;honefiate. Quidam f uriofi homines plane in 'aopinionefunt, quodcreduntimpium magi-Dratum prorfus non elfe ferendumin fuo otfi-do.Qiiidam nee cos fercndos cfTe contendur, 4ngt;amp;fi probent religioncm ucram, tamé quia non aperte conuitiantur contra quofuis uerae ’^oftrinæ aduerfarios, aut quia non utuntur ex ïerna libertate in omnibus rebus, deponendos S’ant. Quidam prorfus negant magiftratü amp;nbsp;riftianum limul efle poffe. Horum fententig improbantur exemplo feniorum inter ludcos, q^uiproCenturionefolIiciterogantChriftü.Kc C^turionis magiftratus ualde commendatur '‘ChriftojUtuerusChriftianus.
in ?'^æf^’’'^^h^*‘*f^^*5 exemplum proponiruc quot;* hoc fcc un do loco infenioribus ludscorum, quf
-ocr page 676-if9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Donnnicd XVL
quiintcr«duntproCencunone,Hc qüiafollicl cè roganc Chriftum pro iUo, cxprimiturnatu-* ra chantads exaggerands femper proximi nc--ce/Tjcaccm.
Or a do feniorum fuaforia eft à dignitatep«' ronæCentudoniSjamp;àpræfddsin ludaicü po-* pulum benefices.
lefus aurem ibat cum iHis»
EffeAns orationis ex fide fadæ. Ad ilimM fidem je Cbriftus,quanto magd ad propriam.
Et cum longe efleta domo, nufje ad cum»
EXPLICATIO TERTII LOCL Terdus Jocus ponitnob/s ob oculos ueræliu miJiadonis exemplum in Centunone. Eanon eft quæin hypocrifi confifdt, amp;nbsp;tegitur prxCC' xcu rerum extern arü, quaJem humdiracemfin gunt Monachi;uerum e/tanimi humdjado,quj ex ueris cordis terroribus confiât, qui orintur excognidone peccarorum feuindignitarisno frrae,abi]ciens omnem propria fiduciam amp;fan^ Amoniam, accufansipfe ran^puberem in có /pcAu dei. QuaJis humihadoin Dnuidcfuitcü ob/urgaretur à Nathan propheta ,'amp;qualisd« fcrihiturin pcccacorc.Lucx 18. quinoaudebaf oculosfuosinceefumartofiere, NumGnedu' bioficadfe Aus Euit in animo fuo Centurio.Do mine ego mifer Cum peccacor : tu neroiuHusfo lus, am igicur quam tu hubctiuiiiciiimjmii’i nudo
-ocr page 677-A Triniteit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atr
»ödo peecatori iraparnto. H«c Bdei ucrba fuc runt, qua Te rurfum erexit Centuno cxhumiba tione ad miTcrkordjam apprehendendam. Si Ueropermanfiffet Centuno inhac humiütate, neccrcxinttfcfidcadChriftuniatqucdixjHet: Sed dic uerbum, amp;nbsp;fanabitur puer meus : nihil profuiEet iili ßc humilian. Dikerncndum ita-4ue eft inter LurHilianonem, quæ non audct Ié fade ad gratiam engere, amp;nbsp;in ter humiliation?, quaeßdeexurgit admifericordiamfideaccipi-rndam. EtSaulhumiliaukfccoram domino, ïonfeEus eft indignitatem fuam amp;nbsp;peccatarta^ •Sen nihil profuit ei tam profunda etiam humi J^tasfine nde. Itanec ludf in falutem ceffït humi liatiofuaomnium maxima,qua aperte dixit, reiniußum fanguinem pi ocudille , quia hdc taruit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '
Et nos plerunq fic cogitamusjndigni fumus, Peccatores fumus,miferi atejinßrrai. At deus funima eft maieftas,iuftaóibona, quæ tantum ignis amp;iuftis promittit exauditionem ; quid it lic,ueJficuiuerem;quidfi tails 3d tails ell ein,for raftis exaudiret me deus. Vcrum hæ cogit atio ’'rsfinefideipfilTimi cruciatus funt, ipnllimus •nfernus certilTimac^ del'peratio;quarc hæ co-« §itationesfidemodcrandaefunt, concipicnduï rft animus, amp;reparandæfuntuirc$,iilisfcriptu ra;locis,qui teftantur Chriftum propter pccca toresacindignos ueniEe,non propteriuftos, ’ilEU,ffhMi^th.^$Cu, Y^itcadnjcomneSj
-ocr page 678-Oombeht^VX
«jui laboraris -^ onerari eftis, ego rchd’amuoh • Monachiolimdiffcrentcs dcindi^HMeilö firafflultasconfcicnriasaddefpcrarioneiii ade geruntznec^bodie défunt, qui nouünionacha-tumparrununt, Sipraefcribunc confe^ndJIsw terconfitendum, nefcio quas fenriendi digmf’ tem amp;indignitatem régulas. C«renin’Joquot;g* aliter deindignitatenoftra docetnos Cétiino, qiiifcindignumulnsucrbisprofiteturjfcanoii fini t itlam indignitatem fibi caufarn dl e deje* rationis; uerum occalionem faluris. Siqdd«™ feriptura confeffionem indignitatis noftræ ƒ o ideorcquirit,utinanosperdat;ucruinpofius» iitfcruct,idquodfit,quandoconfiteniutnos^ dignos,amp;humiliamus nos coram deo, cuinn e erioente fc ad mifericordiam promiffam-
cc fic confiteri atcfihumihari appellat lc»pt^ ra facere judicium amp;nbsp;fufticiam.Midi. ^• l“““-bo tibi o h omo,quid fit bonum amp;c.u tii$ faceu »udiciumamp;diligcremifericordiarnfeuiuiue'^*
Mi fit ad eumCcnturio,amicos.
FortaiTis hac miflione fic cogirauit C*^”^' rio,ficut amp;nos plcrunq; cogitarefokmuS'Cg iniuftus fum peccator, mitta igiturfanAiore, qu9s exaudiet FortaiTis Chriftus prop^J -^ étimoniam. Confirmantur fxpe ^9quot;^^[* Bgnofcentes fuam indignitatem, ffripturarl ^ cis,qualis eft iUe. Cum fancis fan Aus eris, eu elcAo deduSjdi cum peruafo peruerte«®* **^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0»«ü’
-ocr page 679-X trlnitdlftt
•r»
Domine«
vida uox non dubitantis de potenriaChri» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnim dominuspoicmix uocabulum.
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NoUuexan.
Ne ab^cito me propter indignitatS meara^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nonemmiumóignus.
j AfriologianeoHcndaturCbriitusindignit» ^tCenturionis-Mimcfis eft torus locus ucrooin ^«ntunoiüs,quib.bumiltauit fecora Chnito» Seddicuerbum,
EXPLICATIO Q.VARTI LOCh
Et quanqua in praecedentibus fatis fuper^
“tcIarauitCcnturio fidem fuam: tarnen in hoc
! Quarto locofc primum efficaciffime aperic.
■ fotuilfet enim Centurio defperafle propter indignitatem fuam, fed boe non facit merum i ^tdia indignitate erigitfe, amp;nbsp;credit uerbum «i longe potentius eUe, quam indignitaten» j ’UamiöCmifericordiam Cbriftilongeualidia-^^w,quam peccatafua. beboe eft uerè credere j ^«rbum dei effe uirtutem amp;nbsp;pocentjam dei. Ad Ro. i. Porro fuit hæc fides omnium maxima in ^nturionc,quiahic praeter fenfum camis, op ponit fc omnibus fcandalis, Habuilfet cnim ’^ftiftimas caufas oftenfionis Centurio , quia Sonalis erat 5 homo extraneus à teftamentia 1 protniffioms « alienus à Republica Ifraelis Óie, Ad Ephefios cap. fecundo, tarnen fide creftus, ptrdiüjt conua omtua kandaia, amp;nbsp;credit in
-ocr page 680-te» DominicA X71.
uerbo contempto arc^ humili uitam effe. Ef quia hoe credit Centurio» ideoHciHi uerbuin uita.
Docet igitur quartus bic locus, primuni qu{ Reuera fides ;Nimirumea quæefteertah'duda ergauerbum, amp;inucrbum. Deindedocetbic locus,quibus profit ucrbumruidclicetqui^om-ni ofFendiculo depofito yfimplicitcr credût uer bo. Et eft hic quotj expreffa ucræ fideinatura, quacnou finit ic abfterreri à uerbo uHisfcanda^ lis ; unde nee immerito Chriftus fundare uoluit ccclefiam fupcr fidem, quant Petrus Matth.itf» cap. omnium difcipulorum nomine de Chrifto confitcrur,dicenJ.T u es filius deimuenos. Hæc eft ilia fides , contra quam non uakbunt infero rum portx.EcApoftolus aitadRoma.io.Qui ßditillinonpudefier. Et Dauidcecinit. Vit iuquot; ßus non commouebitur in æternum.
Sfddicucrbum»
Fides rcicÄis fcandalis credit in uerbo uitam effe. Eftq; hæc fides hic altera pcenitentiæpars, qua crigitfeanimushumiliatus,ncdefeerct3t fuccumbatin huiHiharione, exempleSaulisamp; ludæ.
Nam âf ego fum homo»
Confirmât Ceneurio fuo cxemplo confelTi' onem fidei fuæ de poten tia uerbi, dufto argugt; mento à maiore ad minus. Hominis uocabulo exténuât fc Ccn turio prj uerbi po ten cia, ut po tenciam uerbi extoHat, Sbb
-ocr page 681-A Trimtitii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ft
Sub poteftatc conflirutus, ' ’ ld quod uerbum non cft,imó quoddomina* Wr omnib.Collanonc apertior he torus locus»
Dico huk»
Mi'merisucrborum donnini imperantig Teruis fuis. Accommodationem exempli à perfo-HaCcnturionisad Chriftum rclinquit Lucas 1c ÓOri accommodandam.
Admiratuseft»
Super tam magnificarn Hdei conf edionem dtpotenriaChrifti amp;ucrbi.
Amendkouobis.
luratChriftusin referiaamp;ucra.
Neinlfraeb
Ne inter illos quidem,qui pietatis fpCciS h» ^^cntjamp;gloriantur fuperbe deuera religio nc.
Tantam fideminueni.
Commendaturhic folafides, neet habetur à Chrifto refpedus, uel magnx illius numihatio nis,ucl charitatis famulo pracftitx.
Etreuerfi,
, tXPUCATIO Ct,VINTI LOCl» Quintus locus commendat nobis po tentiam
’ ütræ fidei,amp; nos ad fidem prouocat, idd à fidei rffeftibus, qm pro petitionibus dinerAs uarq funt. Alq enim funt return fpiritualium, dum ft des petit fpiritualia. Alf, rcruna temporalium, ^amp;4(s petit temporalwi
t 5
-ocr page 682-Dtfftn»(f4 XVIh
dccipit jpfam iufriciam. Qui petit 6^^ P^'j^nt quotridianum, is accipituidum. Piat^f ^ liicnobis, quod mulris theologis P^’^^’^^^jfy mus, qui Ratuunt ad miracula non foluw « ros fiaci effedus fequutos fuilTc, fed «o’*” ^j^ remamreftitutionem: Siepie feruum Centurionis eriam anima fuiUf*‘^, -tum,quariquam cummiraculis, quxcxal**’ Edeconringunt, Ötquae ex propria aha t^su *
Écut in noftrum Matthxun» annotauimus.
IN EVANGELIVM
LVCAE XIIIL DOMINI
ca xvq» A Trinitatis»
TRadatur in hodiemo Euangclio locos có munis de libertäre Chriftiana,dc quanon paucæcontrouerfiæhodicin mundo extant. Et quiafllius non cxiguus eft ufus, ad Euangc* Iij frudus inrcll/gcndos, amp;ad frenandumeol, qui noftro nunc kcuJofubpra-’textuucrbijnt' feio quam rarnalem libertatc introducunt JO*quot; rum eft praefadonis loeOjin hac contione,de liquot; berrate Chriftiana agere, amp;utc5modiu$etiant poftea rextum praefati Euangcli) perapiamus.
inprimisautem fdre refeit duplicemeßeU bertatem. A fte l a farm's eft. Altera fpiritus en. JiJacarnalisdicifur» Hæc Chriftianafeufpiri* (ual is. Cirai prioi c Üc fc habet » Q uomodo pt*
-ocr page 683-_ A TrimUlît^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^
«catür Euangelium, promîtritur nobis liber-» ' tîsfpiritualis, quafumus Jibe ri ab omnibus ex ternis rebus, in negocioiuftißeationis, quæ da j tur nobis propter nullas res cxtcmas,nccppra pter legem, netj propter opera legis, neq,- pro pter hoc uel illud,fcd gratuito propter fidem in Chriftum apprehen dentem mifericordiam del InClirifto promiffam. Hinclibcrifimusabom *)ihus legibus Mofaicis, à decalogo, iudicijsÓC f^remonijs, abhumanis traditionibus omnib. inquibusante cognitionem Euangdii quxri^ oiusiufticiam,tarnen fruftra.
V erumut ratio omnia opera del etiam opt I Ria,qualis reueraeft libcrtas Chriftiana,finiltrc Weipit, Prxterca amp;nbsp;natura humanacunft a del Opera præpoftere intcUigit: ita lt;Si hie in liberta ït Chriftiana accidie, quam Iiumana natura 1 fpiritu ad carnem, amp;nbsp;ä rebus fpiritualibui ad corporales trahit: donee tandem ex fpirituali libertatefacitcarnalcm. UJadocetnoslibero# effe ab omnibus rebus externisinconfcicnti’is» Quantum attinct ad iufticiam ualentem coram «to. Hæc inteUigit nos liberos effe ab omni 1 tiuili obedientia, quod amplius nullis legibus, ! QuUihoneftati, nulli denique magiftratui ob-■ Cttaperemus. Qui falfus öd carn^is libertati#
Chriftiana: inteUe Aus,ante decennium confia-Uitnobis rufticuratumultum,próh dolor, tni-fttabilem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
0 that liber täte carnaliumuit óiCbidiuuS
-ocr page 684-«lt;4 Tiotiwâa XVIL
Paulus. Ad Gala, f, Poß^docuerat Calatas de Fuangclio, amp;nbsp;Chriftiana libertate, ne in carnis libertatemprorucrcnt. Adeo enim facilis eft tranfitus à prædicatione Hbertatis Chrißian«, ad jllam libertärem camalem. Hinc merito ons nibusprardicatoribus timendum eft,neniniia indulgcntia perdant fuorum auditors animos, amp;prxbeantillisoccafïoneni ad carnis liber ta-tem:quç ur paucis oßendam,quid fitjibet tant lie uerediffinire. CarnalisJibertai eft, quafub praetextu Euangelf,, quiduisnobitlicertputa mus,nullohabiro rcfp«Âu,aut obedienti? d*^ iis,aur perfonarum, quæ pofTint nofiris mai« eperibus offcndi.Huius autor Satan efi,qui cft omnis ciuilis obedienriae amp;: boneßads intertur bar or atc^ impeditor. Huius effeAut funt om^ num periculofinimi, tendentesad turbationé amp;nbsp;dinolutionem omnis obedientiaf,ac ciuihs boneßatis:quales funt.Cierc tumultus,foluerc pacem, toilcreciuilemobedietiam, auferrebo neftat em,imm«rare publicas ordinarionesja-befaAare amp;nbsp;perdere refpublicas Sic, Talia fane infanaopcranon docet Euangelium tquae tarnen, quia adJunthodie plurimangiturcertu« rß, maXimam partem eorum, qui nunc audiût tuangelium,pro (pirituali libertate camalem apprehendifle.
Et ut monßrem quam longe errer nullus au dirorum uerbi, bac fua impia epinione de liber rare, fubijciam ab antitheß deferipuonem Chri
-ocr page 685-ATrïmtiiin^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;est
liin«libcrrads, quæ nihil aliud eft, quàm libc j ïaaffertioinfpirituali regnoChrifti,quaalTrue UtChriftus omnes in cum credétes, liberos ab j «ecrarione legis, mortis, Satanse amp;nbsp;peccati: I idcoq ab omni rerum externarura obleruatio H€,idqi in negotio iuitiHcationis,quæ gratis of ftrturcredentibusproptcrChriftum,intercedente fide.
Alt quianon ftatim deo naturae^ concedi-i«Uï,fedoportetnos bic in terris adhuc aliquan diuinorari,translati in liane libertatem fpiritu altm:idcirco extemas ciuilcs ac politicas ordi-nationes in müdo,boni ordinis,« publie» tran quilliratis feruandae gratia, obedienter ferua-ttus. Quan^intcrim, amp;nbsp;abbis liberi fumus ia tonfcientiis,quod tales extern» ordinationes, i fiuenune fintpolicitaefiue ccclcfiaitic», nihil fa 1 tiuntadiufticiamcoramdeo.Huius libertatis ' «ufx funt. Chriftus perfona libcrans amp;nbsp;propter quam libcramur. luxta illud. Si filius uo6 liberos reddiderit, uerè eritis liberi. EuangcliS taufa tft, quia hanc libertatem, qu» contingit nobis per Chriftum annuneiat amp;nbsp;reuelat. Et ipi ntusfanftus,qui gubemat amp;confcruat illam li ; bertatemperChriftuns fideacceptam. Quales '; utrenune funt caufaehæ libertatis Chriftian», j talis quo^ eft ipfalibertas.Ncc opinor quifpi-
amdieet Chriftum, Euangelium Ä fpiritumfan ów turbare publicas amp;nbsp;ciuilcs ordinationes, pa tem foluerejhoneâatem tollere amp;nbsp;ßmilia.Etcii
Î 5
-ocr page 686-«4 . - . ßon^d xvii»
hx caufaeTiiMrtialorum adfcrant,nec exnätü^ fa adferrc pojfünt: fanc longe diucrßflimosd cdus habebit Chriftiana Ubertas, ab efff^Sib* car nalisjlibertatis, qui enc poffunt praecipd i commodis,quç per earn accipimus,utlünt”V* berercmilTionem peccatorum gratuitam fine lege uHà aut condinone. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .
ElTehberos nos credences Chrißo, à iure» snaledidionc legis.
Effe nos liberos fados à Satana j peccato, morte (Slt;e,
Effe nos donates credetes fpirltufando, qui uiuißeat nos ad nouara uitS, crieit amp;nbsp;coferuar»
Eife non liberos ab omnibus legibus, ordin# tfonibus traditionibus amp;c. in negOcioiuftiHein onis. Alias pacis amp;publie» honeftatis confer-* wand» gratia,amp; ut omnia cS decoro fiant, pr* framus extemis ordinationib. obedicdanijqua teftamurapudaliosnoscflcCliriftianos,utalU ciamus cos ad ucram religion? ampledendat»«
Qui nero aho trahuntlibcrtatcChriltianaffl amp;nbsp;ca abutuntur, ficut fupradidum eft, illiaper tis fadis teftamur lë adhuc fub lege elTe, amp;exe crauoni legis fubiedos. luxtaillud. AdRo3. üt iuftificacio implcrctur in nobis : quinó fecun camem uerfamur, fed fecundum fpiritumJeem priore ad Tim.i.lniuftis kx pofitac/ETalesits que/niufri, quantüuis interimglorianturdeli fcertate Chriftiana, tnadhucfuntfublegCjfiq^ cft,agitantur procdlis amp;nbsp;cxecranonibus U^» dijimautujpcrkgcamp;accufancur, ^*
-ocr page 687-A tfinitAit»
De nunc îra^ hadenus dida Ppi rftuali amp;nbsp;Chrl ftuna libertäre inhodiemo Euangelio exemplum habemus, in quouidemusquandoamp;pro pterquas cauCas licet Chriftianum libertärem «xercere amp;nbsp;ea uti : Nimirü quando fana dodd na confite nda eft, amp;nbsp;quando n eceffarium opua exercendunj eft inproximum.Delanadoftri-* na aliquot exempla extant in loanne Euange-lifta, amp;nbsp;in alqs. Charitatisfeuneceffitatisexen» plum hie babes inbydropicofabbatodicrefti--tuto fanitati.Dc utrife^uero rebus tam de fan a doftrina, qu5 deneceffarns charitatis operib. tnandatum dei habemus, cui obediendû eft fini plidter,rumpanturueliliahypocritii « Nam oportet deo magis obedire, ^ hominibus. Sic quando uidemus hypocritas iußieiariosbuna* nas traditiones præterre fyncerç dodrinae aut «quarc ; uel cum uidemus hypocritas fabbata« amp;nbsp;res fimiles etiam legis diutn« præponerene* CtlTttatiproximi ;fcmpcr refpondendum eft. Oportet Deo magis obedire gt;nbsp;quam horai-nibus.
V erumut tarn liberü cß,amp; fine peccato,prO pter prxdidas caufas, libcrtattClirißianauti: itaamp;nceeßarium cßdiligenter uidcrc,ubihti inanis traditionibus agitur,ut difeernamus infirmes Stpertinaces. Infirmorum raagnuseft habendus refpeftus : pcrtinacium non indem. Voco autem infirmos, qui audiunt quidem btibumjcdpei cauuauQU^^ uuamliber-tucna
-ocr page 688-lt;«g eoiHtmcdl XVlh
tatemintdligSt« Perrinaccsfunt,quïcoamuç ritatc uiAï in con feie ntri s tarnen cecferenolunt: aut quihumanas traditiones, feu leges quoquC Mofaicas ad luftidamnéceflarias requirunt. Pro infirmis exemplum babes in Apoftolojq“* propter infirmos pafluseft circumcidiT*^’' thæum. Contra perrinaces Titum feruiuii W' circumuTum.
Regula.
Charitas magiftra eiTe debet in moderanda, Ägubernanda libertacein uitaf monbusamp;tïi di tionibus bumanis.
Summarn loei.
i Philanthropiæac humanitatis exemplücn in Chrifto, qui conu/Aum hypocritarum Ru pharifrorum non fugir.Sed obferua premium philanthropiæ iüius, quod eft obferuare Chri-frum.
a Proprer ingratitudinem non eft deftftendu ab officio, ad quod quis uocatus eft, exemple Chrifti, qui quanquam obfeructur à pharifaeiSj tarnen docetamp;ianac, quae fun t ChriftipropH* Officia.
3 Gratia proximi licet uiola re quacuispraef ( practiamaiuina, quæ (pesant ad extcripreni deicuirum, certo populo adcertû tempuspraf icriprumrquaJia fucrût fabbatum, panum pro po/iridnis cfuSjfacrifïciacxtcmaamp;c.
♦ Summa eft gloria coram deo nihil in ft agno feetc
-ocr page 689-ATrinitit^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«6^
Teere,tx^ploillorum, quiehumiiationcinac-tubitunupriarumèloco nouiflimo parantfibi fummamgloriam. Econtrafummuscontem-ptus eft coram deo, aUquid m fc a2nofccrc,ex-' quot;nploiUorun«, quiinnupeqs ambiuntprimos locos»
Et fad um»
EiCPLICATIO PRIMI LOCI.
Primus locus corinct exemplum ph/Ianthro piæChrifti,qui adeo fepræbet omnibus famili artm amicü, quod etiam pharifatis fc aflbeiet, *n hoc ut cos deo patri lucrifaciat. Vcrum non St pharifæus, ut uel illorum dodrinam ucl uitg morts fequatur, fed quo fuum expédiât officium,ad quod erat miffus ä pâtre. Et quan^ hu-manænaturæ uicio accidere folet, ficut paffïm temimus in Euangeliftis, quod hypocrite fan-ftuIiChriftum propter fuam conuerfionem fu fccdum habeant,« è fodali tio iudicent, amp;nbsp;per lonam amp;nbsp;dodrinam, tarnen Chriftus hæc pra-uaiudicia infanasep fufpiciones nihil moratur, Refendes fc ubic^contrà, certitudine fui officq. SicMatthri nono inquit.Nonueniuocarciu-ftos,red peccatorcs. Iccm.Qiiiualidifunt,non Opus habent medico, q. d. Chriftus. Officium meü eft curare. Ergo oportet me uerfari apud mfirmos, peccatorcs, pharifæos, huren Vnd tuben amp;c. Vt uero medico inhoneftum non ’R,ingrcdünda™Vt)i langucnustouUercidac*
-ocr page 690-•ÿfi üoniftia X7lt CecumilIaIoqui,agereiSicutaniedidc3f«wpl9 nec ChrïRus fe dcliOncftah ait conuerfacionc
peccatorum«
Relinquit igi'turprimus hic locus nobis pH-^ lanthropiæ amp;nbsp;manfuecudinis cxcplum, quatcquot; nus licct nobis conucriaricum imp^sinniU'’’^ do:uidelicet quatcnus charitaris ofnriaamp;''a'' 00 inftiturionis permittir. Pracmium quodfe-quitur pios conuerfances cxcbaritatc com in* pj^s propter infricurionem, in exemple Chrißi obferuario eft in diÆs amp;faifris,uthafaeàhi u^' pij,quodinpqs reprehendant«
Et «(Sum eft»
Notât occafionem.Non enira citmeritópfn rifari} quia Chiiilus ingreditur domum illiuSt Cumfdam principis.
In uocc principis exaggerat Lucas ualde em pharice, einen en^buben ebet er^^eud^Ut» Sabbato»
Circumdanria temporis,^confirmatW/tOquot; r/am^dcflmulprxbecparalceuen adfequenstï Aum in Sabbato.
Ad accipicndum dbuffl»
Maxima philanthropix opus.Cibum cape* re cum impies amp;nbsp;h ypoenris licct,'atparticipate frapia dortrina non Heet»
EtipO, Præmitrm quod rendit fBunAtsCMH^P^’i (uaphilantbropia» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^
-ocr page 691-Etecce, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' *
EXPLICATIO SECVNDI LOCI*
Secundus locus pr^fcribit nobis formim Quid agendum ßtcuia in Pua uocadone, con-* traingratitudinem ♦ Nonenim dcfiftendum eft ab officio, necj oPcitanter agendum. Nam fie Omnes à natura fumus adf efti, ut eatenus diligenter ftudcamus noftro officio, maxime pubH eo,quatcnus fentimus gratitudinem illorum, quibus publico officio infer uimus:ubi ucro ac-«dit ingratitudo, ibi plerüc^in ofcitandamirt vidimus, amp;nbsp;quacrimus ah officio diuer tere«
VerunaCliriftus in fecundo huius Euangelif locOjfuo exemple,aliter nos docct:qui en ob-fcruaiccur apharifaeis, finit illam ingratitudi-neinualere,amp;conf ert fc ad magis Rrenuam fui officfi cxpcditioncm, cumindocendo, rum in fanando : quxduoChriftifunt propria officia» Quart docemur fecundo hocloco,utltrc— ^ue progrediamur in noftris officr|s, nee propter ingratitudinem deferamus caret min ani-^snoftris,quóddeus defendetnos contrail-P^iduinobisinpublicis offices confticutis,raa •èuolunt. Habebimusautempofthancuitam tecompenfatoria prsemia amp;nbsp;uberrimam gra^ titudinem»
gt; Ecce.
Attentionis partïcula,q.d.Lucas,pter tx^e iCsUIdïS bvdïOpUÖjinquoGliriftü# t . • nbsp;nbsp;nbsp;- - - . toaamo*
-ocr page 692-DeMinici XV11,
liiea
Comode rcfpondcrct furs obferuatoribus.Nö' tatamp; occaßonem pamcaJa ecce, ut exdud»t mentum.
Hydropfeus.
Exprïmicurncccflîtasinpcrfona amp;nbsp;e^^SS^ rarur,utficpoftca danus innocefatpotmai ChriftuE/i cnim hydropffis tails morbus,quem mediciincurabiJempurant. Tacet Euangdifta omnes caufas, quæ ahoqui praeceduntmiraco Ia,ut uerbum auditum fidem,inuocationcamp;ï. ut off?Jat Chriftum euamne rogatum quiJr® (æpeiuuare homines.
Dixie ad fegifperitos,
Cliaritas prox/mi urget Chri/turn ad balie ii ferrogationem, ut parer fibiuiamadreftitulio nemhydropici, quem/egifperiti óiph^riixUn fabbitonon putabant reliiruendum.Legifpc' rici rune,qui gloriabancurin peritia legis.Pna^ riCxifuncopcrarij, quibgabantconfeiennasad litcrêi Iegis,nullo reCpcAuCcruatOfautneCcS^' tads aut charicaris.
Num lieer,
Quadtio eü de iure, tara iegirperids, quiff phanrxis apta.lUts ut peritisin lege.His ut riff ais legis adUteram cudodibus,
Sabtaro,
Illodie, quem deus ferizndum prxeepih tmpbiticc.
AtiJUtKitcnittf,
ygt;
â ^ïnititia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sft
Vel «xpcrtinacia,uel propter aliam Caufamf ^Uinquam pertinacia prxcipua cft, ex qua iu* fticfarq operum refiftunc ueritaci, fæpc eciant liiftijncoiifcicnt/)s»
Ipfe uero apprehenfum*
feXPLlCATIO TERTII LOCI.
Terduslocus oritur ex quæftionêàChriflô Jegifperitis amp;nbsp;pharifeis propofita. tic cft dc li-nertate Chnftiana, quam exerecre pofTunt Chriftiartiinomnes leges ctiaindiuiiias,qudc ad terrum tempus, certo populo præferipte func. Caufælibertatis funt,ücut amp;: tn proefatione di-^imus. Sana doArina amp;nbsp;nêcclfariâcharitâtiâ Optra.De doftrina bic nihil agit ChriftuSjUifi in Quantum difputat dc oblata quæftione , Ôt in quantum docet dc libertate, cum per reftitutio nem hy dropici, turn per fimilitudmc fumptam abafino, qui in putcum incidit. Dc necelfario 'haritatis opcre, hic ponic Cbriftus exemplum inreftitutione hydropici,quo probat omnes Ic ges tam diuinas, qua humanas prOpter nccelTi tatemproximi uiolari pofte. De diüinis dicO, quç pertinent ad exteriorem dei cultum,certo pOpulOjadcerta tempora datæ. Siedauid i. Re gumn. Panespropofitionis cdit,quosedcre heminierat integrum, ni(ïfacerdotibus;uenien te autem neccftitate abillis don abftinuit fe Da tiid.lta Cbriftus hic Erangit IcgemdeSabbaco, toaâus neccftitate proximi,
-ocr page 694-074 Domùiicd XVÎI*
, Cæterum utnwnc licet proprer pradfiS^ caufas uio Jare legès, ira in uiolandis legibus n^ lu 1 eit réméré agendum.Qui enim exhocChri-* /tifaAo, uelleciamaccipcre occafionenloio-landi quæuis fine relpeftu circumiranfiarum, pro arbirrio, ille Chriftiana liberrareabuterc* tur,quac exfianadoAnna defendenda,amp;exne-ccfiarrjsdiaritaris openbus, tan^exfuisorigl nalibus fontibus pendet. DoArina fananon eft taeenda exmandaro deifinguJari, equo amp;ff)a rirasexercendaefi.De rramrionibus bumanis non eft dubium, quin praefarae caufae iHispr^^^^® rendæfint,
Dedluinislegibusadccrrû tempos eertopo % Pquot;^o dans,nullum eltdubium,quin propternt çciïicatemproximi libenrer pofiponat eesd^ us, amp;nofira caulâpræponat neceiritarcmp)'® ximi,fuis legibus, honoriamp;gloitx. SicutSuio (enrpropl]ctxpa{rim,uzEfa.i.amp;s8.cap.îy\3t' tbæiis y. de muncre deponendo iuxtaaltare, dû nec reconciliemur proximo-
Proponiriraq; tertiushklocussheramciü Earn proprer quam lieer libertäre Cbriüian^rU exercere:ea nero eü,neceniras proximiCeucb* ritasinproximum. Siebodieferuo Ebbafum amp;nbsp;non Uruo : edo carnemamp;nö edoiCeruohun^ ruurn A' non feruo amp;e.pro ut monetnccefbicH amp;cbaritas.
Pretet ea mpnerbic terrius loens obiter,quilt;^ fit prop rk feriari fabbatum :iw oeiari captant
-ocr page 695-; .«quiefeercab externis operibus fedjnferuirê
' proximo. Si^uidc propter hominem 5f uRmi ‘’ominis inftitutum cftfabbatumïficut Chriftus j’'quit.Marci i.Sabba£um propter hominem fa ftum eft,nó homo propter labbatum, Et hune ’ffeuerumfabbadufum fubindc teftanturpro pbetæ,ubifcribût propter neglcftücharitatis, deofabbatü,neomeniasamp;facritïciafalt;Saabo-ï’Unationem amp;nbsp;naufeam. bfa.i. Amos j. Heb.a^
Ipfeuero.
Cumtacerent lcoifpcritiamp; pharifaciadpró poficä quæftionc. Chriftus interim facit,quod quérir quxftione rectumamp;pium effe,reftituit hydropicüatq;dimittit. Nec ipfcdiffoluit quç «ionemjfcdaliamfupcrinducit,ucl quia ftatuic •egirperitosà: pharifaeOS uiftoseffein confei-*ntiis,uclutexillorum refponfo cliciat,quod Probatum uclit :fcilicet lieert caufa nccelfitatii «u charitatisuiolarc fabbatum.
Cuiusueftrum afmus. Probat ftmili exemplo liccre fabbatumuio ■* «reneceffitatis feu charitatis gratia.
Etnonpoterant, y ifti in confeientfis de ueritatc.Et quan^ lè t'iperitiamp;pharifçi nihil contradiccre poffunt^ tarnen perdurant in fua cacitate amp;nbsp;pertinacia» Adeo res arduaeft poffe operariû autalioqul lt;WÜiUr fapientem conuerti ad Chriftum.
D icebat autem ad inuitatos panholim« « lt;
-ocr page 696-t^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tiottünted XVIL
EXPLJCATIO CLVARTlLOCf.
Quartuslocusreprchcndit faftum amp;fupcf b/am iilam ipirituakm amp;nbsp;internam ic^ifperico rum amp;nbsp;maximepharifeoi^f qua turgentwui animos nimia fanAicate inflari,in boe utiphui' deanrur fob üperc, amp;nbsp;effe rcliquis hominibus f^nAiores,prudcnTioresSibe2tiores. Ex hoc fpiritu^iize interno faitu,fit tandem, utetiam foris primatum ambiant, autprimos locos. Ëc credo utx aliud genus hominum criam externe eJarius ac fuperbius exiliert in mundo; Veruffl cumhicfaitusiiucnunc externus llue incemuS b Ët,prçcipuum impedimen turn ad Chriftum exi nat : bic aurem cX/uo officia omnium hotninS falartm quærat.'aecingit nunc Ce ad illius faillis ^“,^^^?”^'”’4“*^^P^^ocumfbJos/:abeaf.Cuni tnim Cbriffus locum habet, quando perdete~ ó:ionem amp;nbsp;bumiliarionem animinibil innobis, agnoCcimus.Et ffeut ECa. ait ca. 40. deprxpar» tiont uixIOannispr^curCoris parands Chrido viam, quando omnis mans Sccollis bumiliatut amp;c.lnCinuacioitur Cjmmatim bxc parabola,ni bil in Ce agnoCcere,nulla operum Rducia rurge' re, tandem coramiuCticiaChriCtiCebumiliard illainquam effe cercos gradus perueniendi ad gloriam, iuHiciam amp;nbsp;uicamxcernam :nonali'^ teratifis,quiin nuptijs noniffimum locum oC' cupar,poCteaaheo, quiilluminuicauic, mans' Certur in locum Cuperiorecum Cummagiorb^
Hxcparabolapulchrc cohxret ciunprxce'
-ocr page 697-A Trinitdtii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^rr
dentibus.Nam fuprà egitChnfiustuminflans rfoftoribus ex hducia operum.Nunc cumreh-quis inuitarisagit eodcm morbo laborandbus. . Parabola docet Chriftus,quia optima amp;nbsp;fa^ (illima ratio cAinfh tuendi uulgus, qua: fit per parabolas.
Eligercnt.
Notât hacuocecaufam ambitus,ipfumfa* nura.
Cuminuitatus fucris.
Parabola fumpta cft à communi ritu nUptia him, amp;nbsp;à quotidianacxpcrientia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Ettuncincipias cumrubore, In magna ignominia amp;confufioneconfcien Harum fruftrabuntur opcrarij Ipede operum nduciaconccpta.
Reaimbc in nouiïTïmo loco. • Humiliate amp;nbsp;deqee faftum animi, Quiaomnis.
Epiphonema quo concludit Chriftus humi-liationem animi caufam eile gloria: noftrx ïpuddeum.
IN EVANGELIVM
ƒ “ MATTHAEI XXII. DOMINI
' ' eaxviij. A Trinitatis. « SaepemonuimusprocÔtione, non exiguam luccm andere dommicaUhys Euangeli]s,ß
« 2
-ocr page 698-lt;5,9 Dowb’rtXVtn». , , ;■ em^occafiocîiligêtcrcxpcedcnrib.conigîtuf*
Nam Euangclia dominicaliapkruncfeiufmo di funt,quç aut imprudenter aut negligenterd’ nulfa funt à ppetua ac cóhxreti orationis rené.
Occafio autemhuius Euangclqindcnafütur.' Turba auditis magnifiefs Chrifti argument« de refurredione contra Sadducaeos, qui eon-era tam ualida argumenta ne hifeere quidetn pofiüntiftupcfcitaddodrinamChriftiï^mir* tur iHam.Pharifæi autem cum audißcntuiÄo-riamCbrifticontraSadducæos,profu3perti' n aciä nihil mouen tur ad pietatem : fed de nouA aggrediuntur Chriftum, extemam diligdiaW ;idhibentes,quo finon uincant Chriftum (0“* lt;nim uincerent pharifæi cum, quem Saddue« Inuidum reliquerant ) tarnen tentando circuit ueniant amp;nbsp;ad minus confondant, Eanamqc“ rame pulchrum fimul ac fucundum efTeputanr» non nihil negocq faccrcillius iufriciaîprædicî^ eoribus,amp;illos mokfiarc. ArconfolarorHU^ nobiseft, qiiôd nulli pharifæi, nulli Sadducæb nullt denit^iultidarq contra iufticiam fideiu“’ ccrçpolTunr, tentent interim quantum uelint» amp;nbsp;ftruant quaPciât^ eligant aftutias. Nam opo^ |ctu*randcmmuriabcant, amp;quinonaudcant ^mn^us inrerrogarc.
Perfpkitur autem inhocEuangcIioinfîgn? «yonpluiQ humw« wdtauäö^peranad»»
-ocr page 699-A Triniktii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a?^
^ux fubiiidc augetur amp;nbsp;crcfci't, tantôt magis, -Juanto clarius praedicatur ucrbum purum.Sic 'hriflus ante hodiemi Euangelii tcxtum,mani fefta ac certa affertione cuicerat Sadducæos in Propofita quarftione de refurredione. Vide-can than c uidoriam Chrifti omnes, qui aderât præfentes, etiam ipß pharifæi audiebant, ficut •nquit Matthaeus. Pharifæi cum audiffent, quod ob tu raffet os Sadducxisamp;c. tarnen nihil nnouentur pharifæi iufticiarl) uiftoria Chri-ftijfedmagis çxcœcantur amp;nbsp;indurantur,de no-Uo incipientei cum Chrifto difputarc contra , confeientiam, in qua uid:i erant de ueritate, fl quomodo poffent capercChriltum amp;confun-uere, tantum in hoc, ne operum fiducia paria-*ur periculum :maneat interim ubi uclit con-fcientia. Ethæc pertinaciaatc|;inuidiaeft, quæ conuult credere perfonæ Chrifti contemptæ amp;humili. Quæ duo uicia apud iufticiarios tre-Ï^uentiffima, ut etiam ciuiliter magna peccata unt, ita quod fæpc Integra regna, amp;nbsp;R efpubU tas funditus in ruinam duxerint:fic omnium »maximuni peccatumcoram deoefttexpertina tiaamp;inuidia damnare ueritaté contra confcien tiatn,tantü quiainuidemus perfonis prædicato »ibus,aut quia ex pcrtinacianolumus per Chri fiumnoftra opera in nihilü redigi coram deo.
Tales itaqi pharifæi, quales nie defenbit hie Chriftus,in magno numero hodie reperiuntur, Q^wÄiinwfuenujs dçnoftrafyqccradolt;ftri-
-ocr page 700-680 nomitÙM XVUL
na, tarnen quia no eft a turgidis juftidarijs redtf da,fed abbominib,exigu aefortun^odioiHam i)abcnt,amp;pcrfcquuntur» Portéquxftionem qiiam hie legis dodor proponit Chrifto,eam communem babenr omnes iuftidarlj : uideJicet quod magnum fit mandatum in lege:,cogitant tes Chriftom maius aut exeellétius allaturüm, utfieftarimin refponfocapiatutChriftustan-quam corredor aut abrogatorlegis diuinx» liquidem hæcperfuafio habet omnes opcrarp os,quodcreduntnosdiucrfam à Bibliafacro^ uerbo dodrinam adferre atq: docere. Verum fient Chriftus hieipfius legis uerbaprofert.' ita amp;nbsp;nos praeter dodrinam illam antiquamunfa-era Biblia fundatam,non aliam adferimus.Ap parent uero iuftieiarr|s omnia noua, quia nos maximam feripturar p arte, uti acquum eft, ad Chriftum eiuscjiuftitiampertraliimus.Illiau--temcontrarium faciunt, ueteres urjes,ficuc Chriftus loquitur Matrh.o.nonapri ad cortcipi endumnoiiummufium,hoceft,adinrellig£n-dam iufticiam fidei amp;nbsp;Chriftianam liberratem. Scd qucadmodum Chriftus in hodiemo Euan-gelio fuo refponfo de primo praecepto ft a rim profternit omnia renramenra pharifeorum; j ta amp;nbsp;nos facillime unico mandato primo prolt;-pofito , omnes iufticiarios opcrum iugulare poiïumus, adeo, quodne bifeere quidempof» finreonnà.
tß enim primuni mandatum} fidei prxct' ptuni
-ocr page 701-A Trinität»^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Si
pturn non opcrum, tefte eti'am Mol«. Deuces', cuminquit. Diligcsdominum deumtuumex tota anima tua,amp; ex tons uiribusamp;cQuaredi fputaturus cum iuiticiarrisnon poteft præfcri bicertior forma difputandi, qua ubi ilh de opc hbus legisinterrogant, tu propone opera legis prioris tabulae,amp; ftatim in confeientfis fen -lientfefuperatos, quia experientur in animis fenon polfe præftarç legem: Poftcaurge illü, qui ad executionem legis promiffus erar,amp; qui iioftro omnium nomine legem ad iufticiam im pkuifhiceft Chriftus lefus. Vndcamp;: accidie, quodChriftus in hoe Euangelio pharifacis ali-am quæftionem de ipfo proponit, quid uidca-tur illis de Chrifto, amp;nbsp;cuius fit filius, ut occulte infinuct, fe in hoe promilTum effe amp;nbsp;ueni(re,uc fliorum nomine«Siomnium hominü legi fatis-faciat, que human is uiribus amp;nbsp;extemis opcrib. impleri neq: potuit,neq; adhuc poteft. Et nc du bitet q? potens fit Chriftus fatisfaccre legi,pro batfemaiusaliquidcfte,quamhominem:fcili-eet dominum Dauidis, amp;nbsp;fic per confequens 04 deum.
Summary loei.
’ Homines eontempti amp;nbsp;ignobilcs fentiuric effedus potentiae ucrbi,amp; eos admirantur.Ça-pientesuero mundi amp;nobilcs,potcnriaucrbi ’n confeienrijs ui(fti, magis excæcan tur amp;nbsp;indu tantur contra uerbum, cxemplo turbac obftu-pcfcentisaddodrinai« Chrifti amp;nbsp;pharifæorü, u s
-ocr page 702-ess nomiftieA XVIIL
qui redJuntur cœciores amp;nbsp;pertinacior«.
s Operarf) femper funt in ca opinione, quoa credun t prædicatores iufticiae fidci aliquiano-ui aut diuerß à lege adferre ; ideo opponuntfe defenfores Icgis.Chriftus autem amp;prafdicato^ res glorij Chrifti, prædicarionciuftici? fideino ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tolli'irpraeccptalegis, fcdmagisftabiliant,nec
diuerfam àlegedodrinam adreruntJuerSinter rogati de lege,legem proponunt,amp;: de lege rex (pondent, non ut doceant homines fua Icgisim puraadimpletionc, fatisfaccrelegipoflc,aut per i llam cöplction ? cos iuftificari, fed ut (Jrox pofita lege ducan t homines ad cognition? im^ feAionis,fcuimpolTibilitatisfu3c, amp;faci5teo» pro Chrißo ucro legis cöpletore cireüfpi^f** ideo addit Chriftus has uoces.Ex toto corde» 3 nbsp;nbsp;nbsp;Ch riftus teftatur fuii effe officium copied«
leg?,dum proponit pharifæis de Cbriftoqu*^ ftiohcm, ut tacite doceat cos depotifßmoünn ßipromilTiofFicio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r' ’ S
4 lufticiarr) operumcoramChriftotuftiof def prædicatorc nihil poflunt, neej refponder nc(j ul tenus in terrogarc.
Et cum audiflêntturbaf»
EXPLICATIO PRIMI tOCh t Aperit feprimohuius Euangcl/)Ioco,idqu^ paflim fcribSt prophctædeillqrum bo«*quot;^ genere, qui forent fufccpturiEuangeu“i® . «turf gloham amp;:poccnua«usrbi» 5“’^*
-ocr page 703-A triwttttîJ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«s» •
homines contepti in mundo,humiles, nullis no minibus clari, ftulti, abiefti, de turbaamp;c.quoa ideoeligtredêum memorant prophete, ut fa-pientiam fapientum pcrdat, amp;intejlig«ntian» intelligentum amp;c «Eu 19.Pertinet hue totuni primum caput prioris epiftolæ ad Corinth.
Porró quöd prophète de auditoribus Euan gtlrifcriplerüt, in hoe primo loco aperte ccrnl •inusjin cniouidemus turba obftupcfccrcad do ftrinamChrifti, qu5fcntitpotcntiamdcicffe» ^harifçirurfus homines fapientes ôiiuftiin m3 do excaeätur doÄrinaChrifti magis ac magis« Eft igitur primus hic locus partim confolatori USipartim cÖminatorius.Confolat ur uero eoa ;ui exemple turbç obftupefeunt ad doctrinam ^hrifti,amplcaunturülamamp; rccipiunt: ncqj offenduntur humanafapi€tia,5iuifi ac content* ptaperfonaChrifti.
Coraminatoriuseftillis, qui exemple pharl riorum ex pertinacianolunt fufeipere uerbu, propria glor ia,Rducia,in opetaamp;alqs comodi utibusperfuafr.amp;quioFfcndüturhumanafapl entia amp;nbsp;uilitate perPonç Chrifti.Sic cm indicant pharifsei. CôtemptaSc uilis eft perfonaChrifti. Ergouerbum impium eftamp;in(7nccrum.Quut 'lerodeo Gcplacuerit per humilemamp;contem ptumChriftum fuam uoluntatem aperirt mun do,caufas ponit Apoftolus i.adCor.i.
Obnitpucrunt*
amp;upox wlgute w^^wmretipturU poten tia
-ocr page 704-«4 Dotniniti XVIIL
p'ae uerbi, quod fi non aliud cfficit i'n fuis aud/rO ribus^akem ob/tupefcere facit. Stupor hiecó tnendar potetiam uerbi amp;nbsp;cfficaciam. Econtra inefFieax eft do Arina operarior um.
Pharifæi autem cum audiflenf.' Pharifæi non difputan t cum Chrifto ex aJi.’ qua infirmita te aut ex ignoran tia, quia feribit Darrhaus eos audiffe, quod Chriftus obturaP fetos Sadducæorum hominum philofophorij amp;nbsp;doAiftimorum apudiudjos, Sedexfoiaper tinacia amp;nbsp;roteitat e, quæ ad uiAoriam uerbi, amp;nbsp;manifeftam uerbi prardicationem accrefcit.
Conuenerunn
Notât ftudium phari/xorum Amaturam de hberationem.
Et mterrogauit cum onus.
EXPLICATIO SECVNDl LOCh Sccunduslocus nafcitur cxuuJgariilIaper-' |uafione,quam bic Jegis doAor communem ba bet cum omnibus operanjs, quiertduneChri' (lum arq;adco prædjcaroresiufticiæfidei, no-nam doArinam adferre , alienam à Jege dd! quarc non poiTunt non opponerc fc Chrifto, Si l^hridunis prxdicatonbus.
lmpull'iua.c!Lura,qusi mouentur operar/jad opponendum Cc ChriCtopijsep pr^dicatonbuSf honeüaamp;pia eft, amp;Cumirur à acCcnfionc kgif diuinx,quam certe nemo pius patietur itritat« fieri ,amp;ad nihilutri redi^i, Pofiea^ hxcCua eed aionii
-ocr page 705-A Trinititih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cif
ftonia pr 3f clan (Tima habet in uerbodei funds tî.Hæc autem caufa impulfiua quamuis honc-ftïamp;pia, fit ramen impia, quandooperarqex ■gnorantiaueri uTus ipGus Icgis,ftatuunt nos le ge luftificari.Hlc cnlm Icgis ufus non cfc,neep in quot;oc dedit legem deus, ur per illam iuftificarc^ wur, fedutlegisbeneficioduceremur adagni^ tionemnoftrorum pcccatorüi imbecillitatis^ noftrx Jamp; poftea circumfpiccremus pro Chri^ ftolcgis cöplctore promiffo : de quo legis ufu doctt Apoftolus.Ad Rom. r. Cæterum lex obi terfubjic,ut abundaretdeliftum.Itcm ad Gala. 3. Lex pjcdagogus adChriftum. Ethunc Icgia ufum urgent Chriftus amp;nbsp;prædicacores lufticiæ: quæ eft ex Sde : necp docent declaratione huius ufus aliéna à lege, fed fumpta eadem lege , ucr5 ufumlegisoftendunt.Proponunt quidemunS dtum diHgendum elTe,ex toto corde amp;c. nó uc doceantliane dileétionem eiTe in noftris uirib. autquödpropternoftram dilcftionem iuftiQ mus ; uerum ut audientes magnum hoe manda tum,exhorrefcant confeientie arq; incipiant de fuisuiribus dubitare ,fuaminfirmitatcm agno ft«reamp;confugercadChriftum.C$terumhunc legis ufum non uident iufticiarii ,iufticia legia extemaimpcditi.AdRo.io.Ignorantcsdciiu-fticiam,amp;propriamiufticiamquxrentes,
Quod eft mandatum magnumi Kagnumniandaiun» diciw refpcduinferl cru»
-ocr page 706-«g» Hoflied xriih 1 terum ; qualiafunt prions tabula:pra?«ptao* exteriore euku debamp;lfecundæ tabulae man^^^ ta. Quæftio de lege cômunis eft omnibus op^' ranis.EaautemTolui facile poteft, modo urg” musuoccs,cx toto cordeÄc.Et teipium.
DiUges«
Monemur hic relponfo Chrifti de forn'Y*^'’ Ipondendi iufticiarijs operura, qui cumdek?® quærunt, per legem fills relpondcnduffl ^“’ idi^ propter dupkeem caufam. Altera eft,utul deantnos non diuerfumdodnnægenusàks'' docere. Altera, ut cognofcant ex diffif'jkatck gis fuam imperfeftionem arcf imbecillitatenij qua cognita currant ad Chriftum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Diligercnon tantum eft opcrumuox,!« adfectus.
Ex toto corde»
Formam cópicndaelcgisrcquentesuoces«* primât,qua copungitChriftuscor doftoris,ik difcat longe rem aliam efle Icgis impletioné, ülc fomniabac atej torus ludaicus populus.
Hoceftprfmutn.
. Scilicet ex quo omnia reliquaaeftimadafuilt præcepta. Nam ut ad primum rcquiriturani-muspurus plcnus dileftioneamp;fiduciadci,itare liquaanimumabadfcAibus purum reqUirunf. EtcumhfedoAor fuis operibusfideret, ftatim in confeientia uidus fuit, fe primum praece-ptura non adimpkre, Nam uoccs «x Öic. exclu
-ocr page 707-A Trimidtii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ts^
Äuntomnem ergares alias Hdudam amp;nbsp;dile.* ftionerïi.
Ex toto torde, amp;nbsp;ex tota anima Sic. Ex orx-tiones requirunt perfediffimam Icgis impie-tionem, quæ fit animo perfeAc confentrcnte, amp;nbsp;extemis faftis fimul. De qua ucro quis glo-riabitur,foloChrifto exceptor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Quialuprahumanasuires en,amp;quianequiC humano opere implcri.
Secundum autan ûmÜe eft huic.
Quia exigit eofdem animi adfeft us,eanden» idimplctionem perfcftam. Secundum praece-ptum ucl ideo facit fimilc priori, ut occupatio neanteuortat Chriftus glorificationem doôo ris, de pofterioris tabul^ræccptis, quæ alio-qui fe compleuiffc dixinet.
Teipfum*
Hoc pronomen requirit adf eftus purot; Inhis duobus.
Hæcduopræcepta requirentia adfeAus, in Rtpretâtur totam legem dû poRulant animo# Puro^,amp; externa fada fimul. Item docent hæc «uo pctpta n5 effe in uirib«noft ris côplerc kg?«
Quid uobis uideturC’ ÏXPLICATIO TERTIl LOCl. i
Pulchcrrirao licet occulto amp;nbsp;teÂo ra yfieriç» «ineÂiturhlcwuw locMi pncccitntibui. ,
Na»
-ocr page 708-«sa . üoimnica XviH
Nampoft^Chriftus mulris circumftantiii att^indicjis à longe monftrarit,nos in complot dalcge nihil poffe. Eft cm primum mandatum magnum. Secundum non inf enus. Nunc quia lex complcnda eft, amp;nbsp;in hæc data diuinitus, ut complcri debeat. Sicut docet Ch ri ft us Match. j. Non apcxprætCribit de lege ; idcirco com^ modiflime fubneit Chriftusdefe quaeftionem, qua occulte fignificat, fc elle in hoc promiP (um, ut kgi noftra uice refpondeat, q. d. Chrk ftus. V os ludaci eftis in cafententia, quôd filins deialiquando uêturuslit ; quod igiturerit duS ofFiciumC
Cæterum earn aies ludæi praeter carnah’aru bil adducunt, qui interim milita glorianturde cognitioneprophetarumamp;Icgis .•tameinipfa gloriationc ignorant adhuc Cnriftü maius ali-« quid efle, quam purum hominem,extemamat ciutJcrcgnum tantum infutuentem.
Monctitaq:hic locus, quamnihiJintcIIigunC iuiticiarejoperumde officio Chr/iti, quodnort minimum eit uenire 3i Ca^zisfsicerclegi, amp;nbsp;dona re nos ipiritufan Ao, ut amp;nbsp;nos ad perfeAam iH 3uO modo obedientiam, præ/temus legcm.
bicruabimuj aurem diligenter pha.riCxosin' terrog^tos de Chrifro, nejçio quidcamalerC'' (pondéré, in fumma operartjnon pluris f^dunt Chriftum, quâmfîJiuth Diuidis, quiuenericejC remum regnum inrtiruere.lta.óiPapi(ixnoftri ludunecum ChnUo, qUod tantum uenerit nogt; ■ —‘' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* bisme*'
-ocr page 709-li triniUtitt - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» *3} fcismereriprimam graoam,authabitumincH •lanttmadfalutcm : Poftcanosnoftris openb* •icreri luftificadonein Ói uitam æternam.
Dicuntei: Dauid^
luxta promiffionem ex femine Dauid. Non ^rrarent phahfæi hoe rcrponfojïpromiflio-gt;}«m inteliigercnc amp;C pemnus mtrolpicerct. Sed *11» tantum Chriftum carnakm regem imagi-hantur, Sepromiffiones deChrifto carnalitcr, amp;de regno carnah intcUigunt.
Quomodo ergo Dauid.
Chriftus reuocat pharifæos à carnali OpiniO htamp;docecdcChriftocxuerbo.
Infpintu»
Sine carnali opinione,qua uos cogitaris Chrl «um f ore earn aletn regem di carnahs regniin-nitutorem, in fpiritu,Qppouit carnalibus cogi *ationibus phanGeorum ate^ adeo totius popu llludaici.lnfpjritu,adfigniamp;candumrcgem-tpi **tualem Si regnum fpintualc.
Donunum«
C^non folum modo filius Dauid fit.fed ma t^f ^^^^^’ ^^' fil^^tet Dauidem, rcgat dó tuca
Dixitdominus,
Pfalmus 109. dcfcriptio cft regni 8c facerdo-« 'A Chrifti fpiritualis , in quo régnât Chriftus ^uali potentiaeum deo paire, id quodmünu
X
-ocr page 710-1 «ço nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DOliùnttd XVIIR Sede à deXfris meiste.
Domino meo.
Chrifto feruarori meo, quiCeruabiticlilxn bieme à tyrannide legis,pcccadamp;c,
Sede,
Regua mecum acquaJi potentia.S£d£rce/tt regnare eft.
Donee,
Hoc regnum ChriRi per prxdinüontis EuanpeJi) durabir ufque ad extremum dieW» quo cuertentur omnes Iiofres hums legni, amp;nbsp;fubigentur ad feruitutcm ærernam,êquanon hcebit egredi, Apoftolusi. adGorintbiosca-piredecimoquïntOjhunccpIalmo locum cl%« riuscraamp;M,
SicTgOt
Abinconucmcnn feu abfurdo. Pater aiitSt non uocathhum dominum.
Et nemo poter at.
EXPtJCATIO Q^VARTI t 0CJgt;
Quarruslocusporentiamac uirtutem uet' binobis commend^ty cuius tanta eRuirms^ potendu, contra quam iufdciarijne. bircereqiR dem audent, coram qua operarq nuUirubfiftc^ re poffuni.r^otaramp;nic locus prxmtum, quoi acceptumferunrilli, cluiuerbore opponunt. Confolarur auremnos contra fcandalumuUii ac con Kmpti uerbi in fpedem,
ia
-ocr page 711-A-Trinititit»
«s*
IN EVANGELIVM
MATTHAEI IX. DOMINI
caxix. A Triniiatis,
SVbindc proponuntnobis Euangeliftx mf* racula, uc otficiumClinfti, ad^uod uent-ric,uc gloriofum Faciant,amp;fimul oftedant quo troJo Chriftus ilic uuà cum officio fuo fufcipi-endus, arque apprcbcndendusfit. Proptcrea has dictas caufas, Er Matthaeus in hodiernoE^ uangeliomiraculüdeparalyticO adduce,quo exprimât,quodfit Chrifti ofticium proprium, amp;nbsp;quomodo illud impetrandum fit. Et quan-quam Euaugcliftæ fæpc in alias atc^ alias res in cidunt,quasdilig5tercircamiraculaexplicant, tarnen diligentius ftudent nos ad cauCas nteeffa rio præcedentes miracula, amp;nbsp;fine quibus, mira tula ad certum effeftum conHei nonpoflunt, adducere. Hæcaufæfunt:uerbum auQitum,nc teffitas urgens amp;nbsp;fides : quas caufas licet Euan-geliftæ fæpe aut non ponunt, aut in tranfeurfu obiter attingunt: femper tarnen neceflarlo ad Oninia miracula funt adhibendæ . Hic ucro Matthæus, èquohodiemum Euangeliumde-PtOmptum eft, prie aln,s Euangeliltis hoc fibi Proprium fumit,quod conrentus eft effe ctibu s hdei,c quibus ut certiffimiscolhgiturfignis,^ fidem præfentem adfuiffe.
Hincinuocationem, precationem amp;nbsp;alioi ' Wufmoçy fidci efteetps miracwlis præmittit.
-ocr page 712-ff,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tictnmcii XIK
Fldem autem fxpe ante miracuJa, foepepoft miracuJareliquit Chrifto urgendam.Skin ho-dierno Euangdio, poftcj adJuAus eflet übri' fro paralyticus, ab ipfoparalyticofidemrequi rit ChriïtuSjinquiens.Confidc fiJi amp;c. ftf ni in ad du^ioribus paralytici permitrit Chrifto Euan^ geJifta uidcre fidem, cum ait. Etcum uidifletic lusfidemihorurn.
Porró diftæcaufæadomnia miracula ne-ccnariæficfehabent.Pcruerbum offerturnO^ bis ofFidum Chrifti. Necefticas urget ad Chri-ft urn. Eides appreiiendit obJatum offidäChri' fti per uerbum .Inter has uero caufas prxcipu» cftlïdes, fine qua impoiTibile eft pîaeerc Deo. Ad Hebr. n. item fine qua impoflibde cftalD quem poiTe impetrare officium Chrifti. Hn^ perrinent conriones Chrifti, quæ paffim extant apud Euangcliftas de encomqs ffdei, utMatth. 17. Amen dico uobis,fihabearis fidemficutgra fiumfinapis,amp;dicerismonbhuic,demigrahin€ iliinc, amp;demigrabit, neque quiequam eritim* poffibdeuobis.Item.Marcus u. feribiteadem, amp;add('t;proptcrea dico uobis ; quaecunej oran respetios, crédite quôdaccipiris, amp;nbsp;erunt uo^ 1 bis. Has promiffioncs credentibus fadas, hodi emf EuangeJp miraculo conHrmaras uidemus.
VerumutnuncfoJa ftdes in credentibus ap' prehendie Chriftumóc officium cius: item expe rfrur.’itaaconrrarioimpoft/biiceft, quódiufti ) ciarfl opcrum line fide queait apprehendere
-ocr page 713-Ä Tnnitiitif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^t
Ghrißum, aut fufeipcre ofFicium eins, quiq: ui Iitate perfonç Chrifti ofFenfî, c tedere non pof-furit, amp;nbsp;dum uident cum fuum facere officium»
fluodpropric in peccatorum remiflione conti uitjincipiuntdcdocirnia dubitarc,perfonam contemnere, quod ubi fit, fiatim amp;nbsp;officium damnant, quod indicant blafpbcmiam dei effe. Tanta maiaporeftcicre in iuftkiarijs uanaope turn pcrfualio,qu3cneq; Chriftum, neep dodrl nameius,neque officium capit : unde pofteadC t-hriftum fidei prædicatorem ferre non poteft. Äuget uero hsce mala in iufticiarfis ipfius ratio fiisimmaturum indicium, quae crederc non po ttft, Chriftum tarn uilcm accontemptam per-fonam poffe peccata remittere. Et ut hie adfc-Ai funt feribæ iufticiarii erga Chriftum amp;offici Umeius.'ita fempcradfcAi fu nt, amp;nbsp;manebunt Omnes operum iufticiae cukores,pro blafphe-•»nj repurantes nos folafide in Chriftum accipe « peccatorum remiffionem. Sed quçfo quibys ’otiffimumeaufisoffenfi fucrcfcribxamp;adhuc Jodic offenduntur, quo minus credunt nobis *'^.” Chriftum contingerc peccatorum re-j^inionem ; aut quód credunt Chriftum effe Wafphematorem, quia remittit peccataf Re-•pondeo. Habent opc^ iufticiarr)maximas ac “oneftiffimas caufas. Primum fumptaeft ab au Writatclegis diuinæ, quam inftituit amp;nbsp;præce-Ptdeus,fuii adtexir promiffioncs amp;praemta'. WC dedix deuS) ^totamferuari uulc ferui-
-ocr page 714-04 tiOfttiitid XIX*
tam recomptnfare benefices. Nunc acfcw Chriftus, amp;nbsp;didt legem neminem feruare pOH fe, nffi credat in Chriftum : item neminem P“'' cere deo fine fide in Chrifto, f aciat interim qui uelit opera, quæ tarnen fine fide in ChriftomW» funt : Hace prima eft caufa ab honefto fumpta» fatis ardua, quæ mouct fcribas uocareCbri^ (turn blarphematortm. Altera fumitur äm-j Iitate peribnæ Chrifri,quern fperabant ludïi in ftimmo apparatu uenturum ut regem pO' renti/Timum amp;nbsp;fplendfdilïimum fimul, tepaquot; jaturumregnum IfraeladcumnonfacitUm^ ftüs,oflFcndunrur Iudxf,nequecrcderepoflun» Chriltumcffe promifTum MefTiam:quartan^ dem caufæperfuadent feribis, atque adeoom-' iiibusiuftkiarqs operum Chriftumblafphema^ torem efrc,hocefi:, qui purus homo audéatfiW arrogare officium dei, cuius foliuseft remittee ce peccara.
Cæterum Cheiftus qui feit fuurn fc facere officium, ad qïiod diuinitus mflfus cft,m co» quia remittit peccata, oftendit fe effe ueruni Mcniam,quipote(tatemhabet remittendipte cara, omnibus illis, qui in eum credunt: ideO fnquitadparalyticum.Surgegt;tolleledumtU' urn amp;nbsp;ambula. Procedit autem probatioChrl fti,ab æquali potenria unius uerbi,lfcetin diuef fis operibus,q.d. Chriftus. Egopotentiauerbl poifum fanarc homines in corpore.
Ergo potentfa uerbf an«n.un fanarepofTum» ■ ’ - purgatt
-ocr page 715-A T^rmitdtîs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»^
pwganSo illam à peccans*
Suntuero ambo opera ralfa,quaecxtra purl hominisquot; porennam Gta funt : quart amp;nbsp;tacite uult interre Chriftus, quôd maior fit homme puro.
Monemuritaephiene prædicatores Euange lf|,amp;im'ticiæfidci.,cedamusoperarns,fcdutfir^ miffimis miraculis , amp;nbsp;fignis dcclarcmus no-ftram doftrinam ueram cue»
Quod autem uerafit, fatis probant efftftus fcumiraculain confcientf)s,quæ pi? mentes fer» rinnt, non minori f ruftu, quâm hic paralyticus fenfit fuam reftitutionem.Poftremo mun-di fapientes amp;fcrib3e,nequc uident nec^ curant hæcinternamiracula, idcirconon commoner» tut, interim fola turba admiratur amp;nbsp;glorih-catDeum,quidedit lalem poteftatem homi-iiibus,
Summart|loci.
» Fides ex oblataneceffitatc accipit occafiogt; nem accedendi ad Chriftum, qui fide præditus negate nihil poteft, fed dat plura pctitis , hoc cft,rcftitutioncm amp;nbsp;corporis amp;nbsp;animae»
j a Aliena fides prodeft quidem ad corporis fa nitatem,ut autem in anima refiituaris, opus eft tibinropriafide.
3 Scribæamp;fapicntesmundi,operumiufl:icia 1 nbsp;nbsp;excoecati,fideiiufticiamnôintelligunt :imôint probant uilitatc perfonæ Chrifti oPFenfi.
4 VbibUrphenutur gloriaChrifti non efttû teniwai. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x 4
-ocr page 716-e««' nominier XIX»
Sapientes mundi amp;nbsp;i'ufticiarij opcruff quart,' to majorauident miracula dei,ranto magis of-cacanrur amp;nbsp;minus ad ueritatem commouW' tur. Conr^mptauero turbaagnofdtChriftum amp;glorifïcatdeum,
Ettnsreflus»
Hodiemi Euangdripukherrittiafftof^aßio. Cl i ri ft us enim à Gadarenis utingrans amp;jwpi)S «icc^us,ahadduAoribus fentientibus pradidi» Chrifti, excipitur,
V emt in foam cün’fatfm*
SriHeer Capernaum,in qua urbe multumuer Parus eft Chri ftug,unde fua difta eft duitat,
Etecce,
EXPLICATIO PRIMI LOd»
In primo loco ueniunt pronatura omnium tniraculorumrepcntcdaccaulxneceffarj^rat cedentes miracula. IJljhiccxpreflxfuntjFide* amp;necelTiras. Haccin perfonaparalyticipater.
Illa in uerbo adducendi. Eft enim adaufere efiTetft us fidei. Hæc uero amp;nbsp;de praccedenre uer-bo tcftafur.AccelTuris itaep ad Chriftumprar-fenbit bic primus locus certes gradua, per quos eundum eft ad Chrifium.Prjmuseftaudi^ re uerbuin dei.Secundus auditouerbocredere. TertiiK urgeri aliqua necelTitatc. Qumoftre-mus gradus offert fidei occafionem,amp;; fidemad petendum inftigar.Hjee uero non eft tarda,ubi tblaram oaafiPnfmbabctjfiucnuncfaexpro
prj*
-ocr page 717-ATrinititk, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99 f
' pria? perfonr malo contingft, in qua dt fid««, hue exproximiincommodo,quoa proponitS , desChrifio curiofe amp;nbsp;diligenter,nihil dubitans dtcxauditionc.
Chriftus autem fide accedentibus adeo ni-ufl negarc poteft, quod fidem in adduAioribus Üatim uidet amp;nbsp;conlyderat, atq; promitrit meli ora.Tantaitacf res fides eft, quae cogitGhriftü fiarcpromiflis,amp;nolituclitcogiturftarc,quia natura uerax eft,amp; menriri non poteft. Et cura Uerax eft, feruat promiffa libenter. Docemur •gitur primo hoe loco inter caetera, qua ratio-Ue aut quomodo adoriendusfit Chnftus:ncni-pe ipfa Ede , qua non eft alia resmaior ucl cfFica tior coram deo,adimperrandutn quçuis etiara toram iudicio rationis impoffibilia Ab an tithe fiquantanuncinoculisdel magnares eft fides, janta oportet abonoinatio fit coram deoinßde liras amp;nbsp;perfuafio ilia, qua credunt iufticiani ope ’'um fefuisopenbus iuftificari: quam perfuafio netn,uel ex primo hoc loco oftendemus falfam ■ ^gt;'e,in quo uidebimus Chriftum neglcfto ma-Ruoillocharitatis opcreinaddudoribus para lydci, adfolam fidem rclpiccrc, quam uidetin Wdudoribi!s,amp; in paralytico requirit.
Et cccc.
(' f,'(^®^*^^”^‘^^'^™°^^’‘^°”®’’’»^* tollatme
Adduxerunt,
-ocr page 718-e99. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bofititüed Xl^r*
Ex audkouerbo amp;:fldc ut caufis. In paralyd ciperfonaexprcffacftneccffitas.
in tP^o.
Exag^cratio morbi ferui^s poflea pot^nrix ChriftJ,qui extreme Jaborâte potuit reCtitudt Cum indinèt lefiis fidem tl lorum.
Obferua quid refpici at Chriftus in illis, qui ab eo petunt aliquid, non opera bæc ud üb, imónecharitatisin adduAorib.maxinia.Mar* rus omnes circumkantias recenfet in adduAo ribus, ut tacite fiçniScet Chriftum ne tanks qqi dem operibus fuiJTc commotum.
Confide fili.
EXPLICATIO SECUNDI LOCh
Subinde occurrit in nouo tekamentocirca miracula aliéna fides, de qua amp;nbsp;fecundus liuius Euangelf) locus meminit. De uirtute alienxß'-deiuaricäuanis difputatur. Apud indoftos monadios eo res rcdjbat,quödcrcdcbaturalie na fides hominum religioforum conducercaut ftare pro alrcrius fakire pofle.Et ut illius rei eX emplum adducam, audiui Lubecae à uirisamp;fi* de Ä grauitate dignis,in Dania quendamMo* nachutn Francifcanumfuiirc,qui moribund« mulicrculae perfuadebat,quodfi aureumcin* gulum,aut argentum auro oblinirum, quod elomi babebat, in folatium diuO Francifeo con fecra turn confcrrct,rc curaturu ut mulier xter napotircturuJtajamp;ncdubKarctdcuka sterna pro*
-ocr page 719-A Trinitdlkt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;909
frofnittebatfefimulpro certO arraboneintce pofiturum,amp; fidem fuam amp;nbsp;animam,quapro-niiffione fafta, zonam pro uoluntatc abnuhc*
Nosuerofecundohuius Euangelq loco aliter docemurZnimirum alienam fidem efficacS efle pro alr|s,ficut amp;nbsp;orationem alienam, ut in corpore reftituantur,ut hanc uel illam rem ac— cipiant : Verum u t in anima fanentur, aut ut in ftifieanonem atcipiant alii, propria fide opus elTe.Qiiare amp;nbsp;Chriftus afturusdercmiffionc peccatorum,amp; reftituturus paraly ticum, amp;nbsp;in anima purgaturus cum à peccatis, propriam S dem requirit amp;nbsp;ait. Confide fill. Oportet enim Temper hrmam mancre fententiam. Apud Abai cuccap.x. luftus fidefuauiuet.
Confide filh
R equirit Chriftus propriam fidem â paraly-tko,amp;fimulconfolatur cum.In his uerbis.Con fide fili,cxpreffum eft, quicquidcotinettotum Euangcliumruidelicetnosfidein Chriftumacci pertremiffionem peccatorum.
R emittuntur tibi peccata tuai
Remiflionem peccatorum pulchrc annefttt Chriftus fidci,effeftum fuse caufae. Incipit Chri fius curare paraly ticum ah anima, ut re potiogt; te, quæ ubi reftituta eft, facile poftea fequitut teftitutio in corpore.
Et ecee»
tXPUÇATlQ TERTH LOCI. '
Tcrtit|a
-ocr page 720-y00 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tiotrntiia XIX
Tertius locus ponit nobis oboculosfpt^^ dafti fortunam ucrbiamp;præmiaQratuitaf ptf dem iuftificationis,qux feribæ amp;iufticiagt;’^F^f fbïuïituerboiScgraruiraeiufticiaejamp;ficipfi^ g fiooblarorifeiicoIJatoniuftkiæ, quæ eße^ƒ de.Chriftus à pâtre minus eft, uteredentes 'quot;'' ups faciat à peccatis. I ufriciani iicro amp;nbsp;f’piWf tesmudi ignorantes hoc eITe officium Cnrißb râtionis iudicio exeoecati, uel ut ait Apoftoiu^ Ad Ro. 10. propriam quacrenres conftituere lU fticiam, ofl enduntur. Siquidem cjederenon poffunt aliam effc uiam ad placandump^t*'^» qu'im ipCa opera. Arcedir ad hoe uilftasfon-rempræ perionæ Chrifti,undc ftatuunt, cum i^ dentChriftumfuumfacere officium,quälte» remitrere peccata, Chriftum effe blafphemato rem,hoe cft,eum,quiadficit deumblafphemia» dum arrogar fibi auroritatem remittendipee' cata,quodfoliusquidemdei cft.Ratiocnim/ic iudicar de remiffione peccarorum. Remiffio peccatorum magnum dci qpuseft.Chriftusau tem uilis ac contempta perfona, filius fabri,cii lus parentes apud nos funt amp;c. Ergo non poteft l'JIe remittere peccata.
Poftca quia pro eer to habet ratio opera ua-lerjccoramdeoad quæuis impetranda, ftatim cum audithancuerèEuangelicamuocem. Hü ' remiffunrurfibi peccata tuaamp;c.incipit de eau fis difputare, prop ter quas remittunturpecca eastern de pc lion a rcmittête.Caufasperocum audit
-ocr page 721-A TrimWit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;70t
audit fidem .Confide fill, oPFenditur, quiauidet Opennegligi. Et quiainChrifto tantum uidet contemptam perfonam amp;nbsp;purum hominem, judicatoffenfaeum blafphematorem, idqpro pterdupbees caufas Et quiaarrogatfibiofficium quod folius dei e!t:amp; quia opera ncgligit,^ toUitmediaperueniendi addeum,amp;acquiren di peecatorum remiffionem
Eadem offendicula'îieædem caufæ offendi tulorum manent femper omnes iufticiaiio« mundiqj fapientes.
Scriba,
Sapientes amp;nbsp;iufti in populo ludaico. intrafeie»
His metus exprimitur in fcribis,quinon au-dem alloqui Chriftum,aut diccre illi in faciem».
Hiebiafpbetnat.
Arrogatfibi ea, qux foli deo conucniunt,cS ipftfitpurushomo,Sinon deus. Elafpheraia peccatumeft contra fecundum præceptum.
Etcum uidifiét lefus.
, Videteper metaphoramprointeUigere feu tognofcere. Chriftus quia uidet cogitationcs Rnbarumjidindiciunt cft diuinitatis.
Expü
^s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Doftttnicä ^I3t,
EXPLJCATIO Q.VARTI LQCj,
Quarto hoc loco Chriftus défendu, ôifeSt gloriam patris. Nam Chnftum uocareblàlpbe matorem eftglorïam patris per confequensiî muUederejquia parer mifit eumAdeirco Chri.-flus zecingit Ce ad defcnfionem,relinquensno-bis exemplum, utfciamns, quandoconträad^ uerCznos uerbi agedum Cif.uidehcet tum.quan do audimus uerhum adhei ignominie, quando audimus paths amp;ChrifdgJoriam iedi, Äquan docemimus iudicium Bdei damnar/, non quan do no/træ perConx comieqs obruuntur » Sic Chriftus hic defenbonem Cux perConx otmi' nointermitrir, ciuxtsmcn ocra.CionemScribis potifftmum offendendi dedn; ta.ncumpurgire ztadcfendereinCtiruir doArin^mCu^m, qiix detendSd2 amp;nbsp;conStenda ed, rumpunturetüni iliaCcribisaciuCticizrqs operum. HancdoAri' nam Ccicucram clCèScpiam, ncqucblaCpbemi' zmdei.
V titur uero CbriCtus loco defenRonis aper' tomirzculo, quo duo probat:. EcCuam doAri' nam ueram,amp;uerbo remiedpeccaca, amp;Û per' ronaRtcoiitempraacuiIis,Ratioed,quiaaer' bum eli potent ia uerbi. Ad Romanos capite primo. (Quidam hodie ualdc temere deCenaunt tuas perConas iniurin aliqua adCe^Aas, amp;nbsp;cuta peruentum eftad defenGonem docirinxCanX) nibilpoiCunt,
Argumentwa (^({(nßenit procedit nbpR^^
-ocr page 723-A Trlnitaii^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yet
Jîpotentîaimhisuerbi, licecin dnierfis open^ bus. Forma uero argument! liæc effe potelé
Egopotentiaueroi poffum fanai t homines in corpore male habentes . quot;Ergo potenua uerbi animam fanarc poffum remittendo iUï Jitccata, Nam æqualis potenna unius uerbi «■equiritur ad ambo opera,Quem enim purum hominem aduerbqm unquam fecuta eft fana-tio, amp;itaftatim r Nam Chriftus tantumin-^uit.Surgc,amp;ftatimfurrcxitparalYticus. .
Quid eft faciliusC
Q. d. Chriftus, ambo opcracandem poten,-tiamuerbi requirunt. Quærit autem à Scribis, quidfaciUus fit, ut capti in confciemtls feipfos uincant.
Diccre»
V erbo remittit Chriftus pcccata,idco dice-ttinquit,non faccrc.
Dimittuntur tibipeccata#
ld quod opus eft po tentiæ uerbi.
Andicere»
- Repetitucrbumamp;adfcquensEaélum»
Vt autem iciatis.
TriaprobabitChriftus ab acciuaUtatcope-turn per idem uctbum conftcienuarum aut con ■feftorum..
Primumfe non cffeblafphcmatoremdci.
Secundum quodpoteftatemhabeat remitten-dl peccat*. 1 ctuum quodnon um«t remit-tatpee-
-ocr page 724-1^04 Doinimcd XIX, tat peccata, fed potenna uerbi. CscKrum om* niaeö tendunc, ueferibæ inteUiganc Chriftum amplius aliquid effe tï purum hominem, ficut de lüo cogitabant fcriox : kilicet uerum deum amp;nbsp;hominem; amp;nbsp;qu/a deus eft, ergo non biafphe mac remircendopeccaca.
Fdiushomims»
Quem uos purü hominem iudicans, amp;nbsp;prO* ptereanópoiïeremiftcre peccaca bomihibusi imónondebere.
In terra.
Nam poft hanc uiramnulla eritpeccatorum ttmifCio, Vbiioitur purgatorium^
1 uncdic/cparalyt/co»
Verbo ianat Chriftus.
Surge tolle ledum tuum.
Pertinent hæc omnia adarnphdeandumme dium per quod ftinat Chriftus, hoc eft, ad e^iÿ gtfindana potentiam ucrbi.
Et aide in domum tuam. In intregrum ferule Chriftus, non pataca* farira.
EtiUeruerexic»
^(feduspocentix ucrbiplenas confolado* he, ne dubhemus de potenna uerbi in periculà confiituti,
Videntes autem tdrbx^
1iXP3.1CATI0 (^VIUTI I'OCh
Quinißi
-ocr page 725-A TriniMtÄ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»of
Quintus locus commendat nobis auditore* uerbi, amp;nbsp;cos qui potilfitnum rccipiunt ChnftS
' uiàiinconfcienri]sipfaucritate aChriftopro-pohta.Scribx æque uidcnt hoc miraculum re-ftituci paralytic!, per potentiamChriftifaftu, atc^turba .Verumincredendo Chrifto Sired piendo ucrbo,uariant feribæ amp;nbsp;turbx’. Hæ rc-cipiiintChriüumjamp;amplcftunturucritatem, amp;admirantiir doctrinamChriftiin fommoti-niort.Illi tam magnifie o miraculo magis oden dütur amp;cxcacancur;idquodmirabilc quidem eft tn ocuUsnoftris iudieium. At coram dco iu-ftumiUudeft, utperdanturfapientes mundicu fuafapientia.bfa. 29.amp; ut ucrum maneat iPau-peres Euangclizatur, hoc eft,homines abiefti, turbæamp;c.Nam turbaSi admiraturmiraculû, amp;fimul glorificat deum ; qui effeftus uerbi in turbafcquuntur, Scribxuero nihil commoti lanto miraculo, paulo poft abcunt, amp;nbsp;fuo more iudicant de Chrifto eiuscç doft rina,uocantes turncpulatoremcumpublicanis, Sic adhucho die accidit cü noftris iufbeiar iis,qui noftr ae prae dicationis effcftibus amp;nbsp;miraculis tantum red-duntur cacioresamp;c.
T imuerunt 8lt; glorificarunt.
Timor, admiratio amp;nbsp;glorihcatio effeftus funt, quç Icquuntur uerbum, amp;potentiamuer bi commendant,^ fæpt occur runt in Euange-lühr.txpnmuur Si in hu effcftibus naturauer
-ocr page 726-t^o;:-hu(i 35Vl.It
l)i,quodpriffium terrec, rimcntesamp;adiTiiwtl* tes racit Rios auditoresrpoftca confolatur rui'' fus eos, dum ex fide dc fauore dei certos d’os f» cit,utincipiantglorificaredeum. Tirworamp;ad mirario efiedus potentix uerbi eriam in impi]S c/Tcpoflunt, quando obfrupefeunt adnouam EuangeljjdodnnamjadmiranturJllaniamp;c.Ac glorihcatio in impijs cfTenon potefi-.Eftem glo rificare deum, tribuere ei honorem, gloriamamp; nbsp;nbsp;, Êratiarum adiones , propterea quoddederit hrifto fuo amp;nbsp;omnibus pqs poteftatem remit-' tendi attjfoluendi pcccata,pcr uerbum.
Homwibus»
Qucid uiliaccontcmpto uerbodebeantre-mittere pcccata, pronunciato tantum exhu^ mano Ore, Et turba adhuc ex ignorantiareptt' tatChriitum inter puros homines.
IN EVANGELIVM !
MATTHAEI XXH. DOMINI ca XX» A Trimtans»
AGithodiemum Euangelium dcpr^rogS tiuis rudæorum,quæBabuerunfprfgen , tîbusadeoâpræpopuJisuniuerfimunai.’Vid« licctquód ludaicus populus primus inuitatul fuerit ad nuptias domini noRri fefu Chri/ti, hoc eii,ad iattum dlud Euangelfl nuncium de re , miiTionepeccarorum. Quam imitacionemad nuptias Chriih feu Euangeimm j «ciingularefli ÿtxta
-ocr page 727-A trÎKÎti'tlf* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;909
Ç^âfrogaduam, alijs atc^al^snotninibus appel I larefôientnouiteftamcntifcnpcorcs -Apolto ■ bs ad Rom. j.ubi agit de pracrogaduis Ifraelis, fcnbitpopulo ludaico commiflafuiffe oracula dei : qua fane prærogariua omnium maxima fuit: fcilicct quôd Ifrael eleétus dei populus Eue ht,in quo promiffiones de Chrifto certis aeela ïisteftimonris reuelaridcbucrint, conftitutisia ^ocfcrtis legibus, cæremontis, ritibus,iudigt; tqs amp;nbsp;Refpublica, multis nominibus fepara-taab omnibus politics uniuerKorbis. AdRo-manos capite nono, Eupra modum exaggerac prærogatiuam ludæorum,cuminquit. Opta* rimego anathema effe pro fratribus rneis,ôfi tognatis meis fecundum carntm, qui funt lira dit», quorumeft adoptio, amp;nbsp;gloria ^ Si tefta* ', mentals:logisconftitutio,amp;cultusamp;promiffî ones,quorü funt patres, amp;nbsp;Aexquibus eftChri ftus,quantum attinet ad caritem amp;c*
Similiter multas prærogatiuas adtribuit Ifrael. Ad Ephefios fecundo;ùbi confert Apo-ftolus ludæos populum deicumgentibus nort populo dei, Ibi Ifraeluocat populum circum-tilum, gentes præputium, Ifrael Rempubli-tam certam, gentes ablienatas ab illa Repu* blica » Ifraeliiis tribuit teftamenta promid lO-nis^pem in deum, Si deum in mundo habetem; qax omnia gentibus adimit, inquiens.
txtranei à leîtamwvis promiRionis, fpem
11 »
-ocr page 728-yd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nominici XX.
non habcntes,dcoc}; in mundo carences. j^ Hasamp;fimilesprærogatiuas omnes cOJ^P xus eft Chriftus in hodiemi Euangeli] P® jpu la, in qua dicit ludæos 5 deo patre rege adWquot; fui nuptias inuitatos fuifte.
Scdquid obfecro profuitludalco populotangt; tas habuifte prsrogatiuas C Hic ali]S rebus oc-cupariis,etiam infpecicmhonefti(rimus,ncgle xithasnuprias. Vndepofteacapicindignart deus, amp;abiecit Ifracl, qui pro populo dei ra' rtus eft non populus, amp;nbsp;pi o dilcdo non dile' lt;ftus;ficut uaricinaruseftdiu anredchac reieA one Off as propheracap.:. V ocabo populum» qui non erat.populum meum amp;c. Et quanqua bæc reiectio mirabilis eft in oeufis noftris, tanif fic uifum eft deo patri auferre à ludaeis regnum dei, amp;nbsp;da re illudgenti facienti fruAus eius.Mat thaci cap. n. Cacterum abicAis ludaeis, perditis amp;nbsp;rclidis,uocatus eft populus gen tibus exmb fericordiadciad nuptias Chrifti: Gentilis in^ populus,pro quo non erant pararænuptiæ, qui erat prarputium, alienus .à Republica lCrae Iis,cxtrancus à teftamcntispromiffionis,fpein non Habens,neef deum in mundo. Ad Ephe.i. Et cum omnia quæ Icripta extant in feripturis, in hoc funt fcripra, ut inde doftrinam petamus amp;conrolationcm habcamus. Ad Roma.is.hine nos, quiexgentibusconuerfi fumus,ingcntcs confolationes ex acceprarione gentium naurie mus,cerci ex 1 Jodiemo Euangelio, quod pop« lusdei
-ocr page 729-A Trinititîi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^o9
•usdej'finnus,qiii populusnon eramus, quod di kAafimusfponfaChrilh, quinon eramusd^lc da. Ofeæ i. quodnunefafti fimus propinqui, quialiquandolonginqui eramus. Adephe. j. Et quanto remono res fuimus ab omni gratia, Unto nunc majores efTe debent noftræ gratia-rum aftiones, ne nobis aducnis gentibus, pro-pternoftram ingratitudinem contingantma-ia,quæolim Ifracl abiedus fcnGt,amp;adhuccx-peritur, doncefteteritmundus.Quare amp;Apo ftolus ait. Ad Ro.n.cnarrata abiedione ludæo rum. Ne efferaris animo, fcilicet tu c gentibus in gratiam receptus, fed timcas .Nam h deus na turalibus ramis non pcpcrcit, uide nc qua fiat, utncc tibi parcar amp;c. Poteft cnim deus denuo 1 inferereiUosabieftos. Duoitacp potiiTimum 1 confyderandaucniuntnobisgentibusexhodi-ernicuangelq parabola. Aitcrum,uttimea-mus, amp;nbsp;timere difeamus ad reiedionem Ifrae-lis. Altcrum ut confirmcmus nos ex cadem eiufdemcfpopuli abicdionc,quód illc abiedus fuerit,quo nos recipercmurin gratiam. Pofte rioridogmarc folabimur nos contra nouos lu dæos, qui ludaizantes uolunt incertas reddere gentium uoeatignes ad Euangelium.
Summary loei, « QuicücjuocatifuntadnuptiasChrifti,lioc tft,adEuangeIiïi, mifericordiadciuocarifunt, idepper inuitaros prædicatorcs,amp;peruoc31e uerbuai. Et quicuntj adbuc hodic uocantu r,acj ¥ ï
-ocr page 730-7iO DPJßWfrf XX, pra’diclunl modumuocantur.
a Gradtudo Ifraelis atçfadeo omnium homf num erga gratuitum Euangelium. Ola eft con-temnerc amp;nbsp;négliger c oblatum ; qui côtemptus amp;nbsp;ncgIcÄus,poÄca in caufa eft, quod uocadex cæc2cur amp;nbsp;pereant, genres uero peccatores re cipientes Ruangeliumconnertantur.
3 Grauiflimèpuniuntur ncgleftores Sicon« temptores Chrifti feu uerbiin hac edam uita»^ 4 Genres uocantur fine refpedu perfonarü, bonfpariteracmali, uerècredentcsamp; hypocrl te,quicoram uerèpr)sfimularc fepoirunc,cum illis audire unum idem^ Euangelium, fed co« ram deo non poffunt, qui confundit hypotri« las, amp;nbsp;aperte coram credentibus, Öigrauifli« mein confeien rijs.
Simile factum,
EXPLICATIO PRIMI LOCI,
Primus locus ex mulds circumftantiis dilptf tat de caufa uocadonis adnuptias Chrifti, i^id® medr|s, per quar uocati fucrunt Judad. Caula mifcricordia dei cft, quam notât perfonaƒ£« gis, qui cum rex cft, non eget fuorumfubdito« rumemendjeads ferculis adRIii nuptias.It^ quia rex feci c filio fuo nuptias,‘inuitad non fe^ ceruntïnequemoriseit, utinuitad adnupt*’* dcfuoaliquidadfcrant.Pratcrealegiturpar®' turn prandium, altilia occifa, amp;nbsp;parata fu»** ^mo,aadnupd4s, tantum ut ««Mrcnt.I«^
-ocr page 731-A frintWtüf* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;th
St fderent atc^ fic fruerentur fummis délier,s amp;nbsp;iilis quidem gratuitis.
De hac mifericordia per quam uocatifuc-runtIud8eiadnupriasChrifti,mukis agit Apo-’lolus9.io.ii.cap.adRom.utftultumIffaeliti-tum populum à meritis, quibus credebantfq tlTe populum dei,admifcricordiam uocationia reuocct. Ea enim eft natura hominis,quod eau amacceptionisin gratiam,fcmper meritisad feribat. Wediaautem per quae uocati Cuerunt ludæi adChriftinuptias, cum à perfonis, turn à rebus petuntur. Perfonx extiterunt prophet
, tæ de quibUs fic feribit autor epiftolæ ad Hc-Sræos capite primo .Deus olim multifariam, ! 1 aiultiscf modis locutus tft patribus per pro-phetas;cxtremishifcc diebus locutus eftr.obis
' perfiliumamp;c. Res fucrunt uocale uerbum feu joces uocalcs. Docet itaque nos primus bic iocus, quad ad cognitionem Euangelß uoca-inur,cx nullis noftris meritis, fed ex fola mife-ncordia. Sicut amp;inquit hemo rex ad fcruoa bos inuit aturos genres, Nuptiae quidempa-ritæfuntamp;c.
Itc ergo ad exitus uiarumjamp;quofcunqjin-ueneritis,uocatc ad nuptias.
Deinde monct nos primushiclocus,per quç media ad cognitioncmEuange\l\inuitamur,8C hçc cum à perfonis turn rebus fumuntur. Perfo næhomines funt, ttftaccauafcula. AdCorin-thilt;35 capiw quarto z* epiftolæ) in quibus pr o-
-ocr page 732-yu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Üöfft^wt^4 3C 3C*
ponitnobis deus magnum illum thefaurum Bgt; uangelf) amp;pcr quæ linit nos inukari ad regales régis Cnrifti nuptias.
Ältcrum medium uerum eil, ipfum uocale ucrbu, de quopluribus agit ApoftoIusadRo. lo. Et Mofes Deute, jo.ca. è quo PaulusTuadc-fcripfit. Hicclamat. Nedixcrisincordetuo. Quisarcendctincalumc* Hoedt Chriftumex alto dedueere, Aut quis defeendetin abylTum? hocdtChriftüexmortuisdeduccrc. Sedquid dicit r Prope te uerbum eftin ore tuo amp;in corde tuo. Hoceftuerbüfidei, quodprardicamus. Mofes damat. Mandatum hoe quod ego prae-cipio tibi hodie,non fupra te cft,neft prorul po fitum, nee in carlo fitum, utpoifis dicere ;qui« noftrum ualetad eedum afcendere,utdeferat i'll ud ad nos. Vterq^uero docet nos per uocale uerbum uocari adeognitionem Euangeln) con Rrmantes primum hunclocum de médias, per quæuocatifuncludæi, ànosuocamur adnu-priasChrifo.
V anafunt omnia quæ Anabapnitae contrl uocale uerbum adducunt.
Simile fedurn.
Sic fe habet cum regno carlorum leu cum B-uangelio,qu0d quidam illud recipiunt, quidam non. Regnum caeforumSinuptix ipfumEuan gcliumfignificant,(Sdlludreuelarum. Homo rex deus eil,qui ad/imiürwdioenihoffiiniy reg^*
-ocr page 733-A Trtnitätift nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rn
fcdtKlio Tuo nuptias amp;c. Filius Chriftus eft Konfus Suocmphafim habet. Seiui prophet«* EmiiTi fuerunt, non fuafpontecucurreruut.
Inuitari Iud«i funt,elc Aus dei populus,Hoa Enitatus Apoftolus ad Ro.11.ramos uocat, Nokbant uenire.
Recufabant fufeipere Euanwelium,
Ruruim crnilit alios.
Deus fubinde alqs a^alqs prophetis in uit a.-uit ludæos ad nuptias Cnrifti. Alios hie non eft uoxdiuerfitatis,quafi requêtes prophet« mif-Galia aut diuerfa dixerint, uelalia rarione inui tauerintadnuprias,quam illorum anteceffo-tes.Quod alios feruos miferit rex, ftudiS amp;: di-ligenam régis infinuat,qui nihil intermifit,quo inuitato s adducere t.Efa.y. parata uinca ait do -minus.Quideft,quod ultradebui faccrc uine« me«?
Eccc prandium meum paraui.
Omnes promifTioncs de Euangelio nunc iptrt« flint, amp;nbsp;teftantur adefle tempus reuela ft Euangelq.Paraiü prandium excluait mérita*
Venitc.
Euangelium gratuita do Arina eft,amp; parx-ta,qu« pr«ter uenirenihil amplius à nobis re-(|uirit,hoc eft, ut amplcAamur illud,credaniua iiliamp;c.
nil autem neglcxerunt, EXPUCATIO SECVNOl LOCI.
7 1
-ocr page 734-^14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DC'.ilt;?Kc4 SrX.
Secundus huius Euangelij locus? W®J®® ,angratitudinc Ifraelis exhibita gracuitis»*^^ nc parans nuptqs . Ëain gratitudo hie triple notatur, inneglcó:uoblacarumnupti?-runi,in eóiKemptu,amp;:in perfcquunone perfonarum» per quas inuitati funt ludæi » Et ne rex? 3“® Eponfus autnupnæ, aut ipfi inuitatoresiri™'' paeffeiudtcentur, hic fccundus locus cauian» ♦ ncglcAi, contempt! amp;iniuri]s adfedi ueibun ludaros transfert, ut uerummancatfPcrditiO luaextelfrael.
Depingit itic^ bic locus, quam fortunam experiatur uerbum feu Euangelium mundo gratuito oblatum. Item quomodo homines adfcAifint erga illud gratuitum Euangelium? quod fortaffis reciperent, nifi aliis attf al^s rc-busimpedirentur, amp;nbsp;maxime priuads commo dis : quæ impedimenta licet honeftatis titulo aliqua ratione excufari poffint; Nam emere uülam, amp;nbsp;curare negociationem fuam,aftio--nes honeftæ funt, amp;nbsp;per fe non peccata: Runt ta fnenpeccata, quanaotaliaimpcdimentapr«' feruntur oblato Euangclio, aut quando iUo^ rum gratia contcmnituramp; ncgligitur.OmnP urn nero maximum eft pcccatum,non effe con tcnt?um ncgledu amp;contemptu ucrbi,nifi amp;ad das perfequutionem, quæ abelTc non poteft, ubi uerbum ncgligituramp; contemnitur .Eclioc peccatumperfequutionis nullohoneftatis titu lo excufari poteft, quæ /ïgnwa «ft anwiorum
-ocr page 735-A TrîtiiidlU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nf
cum odio Contemnentiumuerbum'.
Cæterum hæc ingratitudo crga oblatum Euangelium, poft ea cfficit, ut excacentur qui buspraedicaturn eft uerbum,amp; recipianturin gratiam gentes, amp;nbsp;alq quiprius uerbum non nabuerunt amp;c.Ethoc eft,quodfcribit Apofto-lus ad Ro.n. de Hnc ingratitudinis Ifradi s, quæ Otcafio fuit couerfionis gentium. Sicutinquit. Sedper lapfiim iUorumïalus contingit gentib.
Contrariam ab Euangelio fortunam experi tut in mundo operü doÄrina, que reet pit nr ab omnibdibeter,habetur in fumma æftimationc.
NegUgcre amp;abircfummam ingratitudinem trga oblatum Euangelium notant.
Aliusinuilhm fuam.
Diftributiunculafubncit impedimenta ne-glefti amp;nbsp;contempti Euangeln ♦ Qui ad uillam abcunt, abftrahuntur à uerbo, cura augendae dignitarisamp;polïe(ïionum. Quiadneoociatio hemabeunt,impcdiuntur à uerbo, ftudio diui-tiarum. Hæc obftaculaboneftatc præfe habet, ideoamundo non iudicairtur malaauttmpia.
ReUqoi*
Duobic gencranegleftomm Euangeln ccr-nuntur. AÏterum, quodnegligitamp;contcmnit Euangelium propter priuata commoda. Alte-turn,quod praeter ncgIcétumôCcontemptum, etiam pcrfequiturillud.
- ^«ncïtCïïuosjCQmwftelïvsadfiwtamp;occt-ditre
-ocr page 736-Dominici XX.
dere, ut efFcAus amp;caufae ponuntur pro omnigt; bus iniurJ}s à perfequudonibus confefforuni uerbh
Rcx autcm cum audiHêt.
EXPLICATIO TERTII LOCI.
«IcÄorcsÄ: con temp tores uerbi, inbacuira.
11 rad tempore VefpafianiCæfaris,tantas de^ dit côtempri Chrifti, feunegledi Euangdijp« nas quantas mundus non eft expertus antea', nee fortalTis experietur. Incutit itaque terrius bic locus nobis omnibu^quibus hodie CTraniitS OiTertur Euangelium,timorem,nc oblacam oc cafionemudper negligentiam, uelpercótem priim,uel propter alias res,negligamus.Quem admodum id pulchrc docet parabola Mattbuj. de negociatore querente pulchras margaritas, quas cum inucniiTct, amp;nbsp;maxime unamprecio-filfimam, abiens, uendidit omnia, amp;mercarus eft illarn A d eundem modum EuangeIr, occafio fuiflftobferuandalfraelitis,amp;:urgendacxem^ pJoncgocjaroris,amp;nobisnotandaeft,ncduni adnoinaabcamusprimum, tollaturnobisoc.-cajio uerbi capillata,amp; contingat nobis pro d’là occafio calua, quam poltea fequitur in bacui ta extremum fupplicium, amp;nbsp;poft haiic acternU» Tradari fokt amp;nbsp;circa hunc locum, quur d^-* us non referuarir ludjos ab ilia negligentia u® bi. Rclpondemus. Deus potui/fet quidemiu-
-ocr page 737-A Trlnititis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t*
d»os ab ilia negligentia Si contemprauerbi re feruaffe, fed quur hoc non feccrit, ultrS non eft difputandum. Deus enim pro fuo iure rclinque te poteft hominem,uel non relin quere. Et cum deusrdinquit hominem naturæ fuæ, non aliud poteft, quàm priuata fua commoda quxrerc* amp;negligcrcpr3eilliiuerbumamp;c.
Miffis exercitibus fuis.
Romanis, quibus deus ufus eft in puniendo ludaico populo. Sicut deus prioribus tempori bus ufus dt Nabuchodonofor,Scnachcrib5d alqs contra Ifrael,
Suis pronomen, magnam habet emphafim, ut feias exercitus effe domini exercitus, quibus punit deus ingratitudinem hominumergafu3 uerbum. Vidc Ëfa.ca. lo. de Scnacherib amp;nbsp;com miffis illi à domino datis.
Homicidas.
Multorum prophetarum occifores. Vidc Matthæum cap.xj. quomodo traft arunt ludæi prophetas.
nies.
Qui fpeciem r cligionis habent, qui de rcligi oncgloriantur amp;c.
Et duit atem illor um fuc0 cendit.
Per V tfpafiani filium.V idePlatinam amp;nbsp;lo fephutn.
Tune ait kruis fuis.
ExpU-
-ocr page 738-7,1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DoÄ^rf XX
EXPLICATIO 0.7ART! LO^t ,
Quartushic locus huius Euangelfj incipif» qui eftdeuocationc gentium poft abicAos lu--daeos : Hxcex mcradd mifericOrdia fincuHiS menas gcncibuscontingit. Nupdaeenimp^r^ tæ crane, antc^uocarentur getes, id^inufun) Iudæorum,qui cum negligeren t nuptias,uoca Cæ fucrunt genres, pro quibus nupdae primuni nofucrantinftitucg. Erbeut Apoftolusinquin A d Ro. n. ReieÆone illor urn nos fumus recou ciliaddeo.Hac uocationccceperunt gentes cue populus dei,qui anttapopulusnon eiät.0feaä 9. V ocabo populum,qui non crat populas me us. Hac nocadoue uidit gentilis populus lueem roagnam, qui aliquâdo ambulabatin tenebris. Efa.ip. Monet ucr 0 hie quartus locus nos qui eX gentib.conuerfi fumus,ad duo.Primum ut foie mur nos hac uocatione ad nuptias, certiapud nos, quod fimus populus dei, amp;fi nó exiltamus de femine Abraham fecundum carnem: fuffidt nobis, quodfimusblr) Abrahæfecüdumfidem, in qua dicitur Abraham pater multarum gend urn. Dcindchortamurhoc quarto locoadin-genres gratiarum aAiones ; quippe qui remoti tuimus ab omnibus reftamenris amp;promiffioni bus dei : longinqui à gratia amp;nbsp;extranei à repu--blica Ifraelis éke. Et quanto nunc fuimus remo dores, tanto acquius amp;nbsp;iufdus effet, maiores gradas rcferre.Verum quam fegnesnosfimus in graritudine exiabenda ergaobUta Euange^
-ocr page 739-A Tn^’W;^» ■ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;919
iflbtntfida, id torus mundusttuncclatnat^paw ciucro fun£,qui ad tarti pcrkulofum clarao-temmutantar.imum in melius.
Aft Euanoclium in caufanon eft, nec in cau-Tafant nupti2£,ncc rex quiinuitat, nec miniftri qui iuffu dei pro mifcuc omnibus pr scdica-.t unî uerfakm gratiam, pariter mails acbonis. Sed fleuri fit, quod in omnibus hominum ftatibus, quidambont funt,quidam mail : ira amp;nbsp;in uoca^ tis gentibus accidit, inter quas uerc funt creden , tesSihypocritae.lllifcdentin nuptqs amp;fruun-tur t^timis fcrculis adfummam læticiam, fine conmfione in confeient^s, quia uefte nuptial} induti funt,hoc eft, habent fidem, cuius eft non pudetaccre. Ad Romanos capitt decimo. Om nis qui fidit in ilium,non pudefict. Econtrahy-pocritæ accumbunt quidem in nuptias unà cum were credentibus, audiuntunumidem^ Euan-gelium,utuntur qfdem facramentis SCc.fcd con fcientlls malis, fine uera animi pictate, fine pact 8i gaudio, fine fide Sic. in mera bypoenfi, quam coram aff efio ribus pqs in unis nuptqs,fi -tnulart quidem poffunt : at coram deo non poffunt,qui contundit bypocritas amp;nbsp;aperte co ram credentibus,8i grauiffimè in confeitntqs priuaiim,
Cxterumbocualdemirum eftfimul accum bêtes in nuptias non c5fy der ar e by poer itam no indutum uefte nuptiali, quem folus rexconfy der af, quatc monemume credenus quidem in
-ocr page 740-^tö Doninicd x;x. inhac commun/ecckfiapofTe dinolcerehyp#-» friras à uerèpijJ » n/ïi dominus illos apertecon fundat.
• ' Mcminitamp;hicquarrusIocuspofnarïï,quaS fcrunthypocrit,^ fub Ëuangdio.’jJlffuncutma eis ac magis exctrccntur,amp;irrcquictudinecó-kienciarum adficianrur amp;c.
Nuptiæ quidcm paratatfunt Q^d.rcx.Ncbabercnrjquo excuiarentfein--u/ran.
Non fuenintdigni«
lu/ro dei/udicio excorcari, ne amp/eÆeren^ tur fcuangeJium, qmbus dederar deus fpintuM compunftionis, ut ocuUs nóindercnt«c. Ad Foin.ii. E/a.ö'.Indigniratemueroemeruerunf IfracJitf Cunimpietate proprer quampofteafu crunrexetrean, fcuangehfta bic non loquicut de ind/gnitate apparatus feuprarparationisad riuptids.Nam omnii anrea eraneparata.
Iteergo»
\^oc2tiogentium .Exitusuürum bicügnlS tantomniaez, quxrcriptur2 tribuit gentibui non populo deijamp;pr^putium, ibilieniüonetn amp;nbsp;teftÄmentis dei, longinquicstemigritisamp;C' ƒ Exitus uiirum Ef^ias cap. 9, uocat tenebras. nbsp;nbsp;nbsp;ƒ Populus qui ambulabit in tenebris amp;c, Ptf / tinenthuc fciipturaeloci de uocadonegltiufOt 1 A Iludit amp;nbsp;exicu uiarum adludaicumpopulm^ nbsp;/
qui erat intra cercos limites inclu[us,cfigt;fgt; ^^' / ne»
-ocr page 741-A Trimtat^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y»
nea faÄa eft dilcfto meo amp;c. amp;nbsp;fepeuit earn amp;c. Simpliciter cxitus uiarum intdligc regiones gentium. Exitus uiarum notant genres cx-traomnem fpem liras fuiffe. Ad Ephc.x.
Quokuncß»
Sine delcftu ex mifcricordia. Ad Ro.undecl mo.Quemadmodum cm amp;nbsp;uos mifericordiam eftis confecuti Sic. Nota Euangclium effeuni -uerfalem p rædic at ionem. Sicut amp;notant hx ft quentes uoccs.Parite r bonos ac malos.
Intraukautemrex»
AdEuangelium paritcr confluunt omnes,
1 fed non tifdem anirais. Sic amp;nbsp;Euangclium habet fuoshypocritas.
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etuidithominetn.
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hypocritas folus deus uidit. V eftis nuptia-
1 nbsp;nbsp;nbsp;lis,eft!pfafides. Namcumnuptixpararatcf-i fent, óincmo quiequam fecum adferret, ueftis 1 nuptialis de operibus intelligi non poteft.
l Non admodum relugt;ftamus,liacccpcris per ue
1 nbsp;nbsp;nbsp;fttrnnuptialcm fidem cum Ijonis cK ftdeope-\ tibus.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T une dicit r ex miniftris.
1 nbsp;nbsp;nbsp;'Judicium inhypocritas maior excacatio amp;
I irrequietudo conîtientiæ. Exteriores ttnebrx
1 dieunrur refptftuinternælucis.Stridor dentin \ Siftetus, per iphrafticQs intranquûlitatem con 1 (cicniiæ notant.
-ocr page 742-çù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiomimed XXI.
IN EVANGELIVM '
IOANNIS nil. DOMINI .
eaxxf. A Tnmtatis.
MAgnam unliratcm ex hodicrno Eu^gt;’§® Iio accipcre licet. Docet cnini caulks n-^ dcijeius^progreiTum, unà cü cfFcAibiis '5“* quinefeit, isnee dignuseftuocabuloChntoquot; ni,nee poteft fc in terroribus confcicnrixiola' ri, quiaignorat quo conf ugere débet pro fois tio. Hæc ucro omnia difcerc pofTumus in RegU lo illo, qui uenit ad Chriftum, amp;nbsp;rogauiteum proreftiturione Slrj. Nam primum antequarti abijt ad Chrifium , de fama amp;nbsp;philanthropia Chrifti certus fuit per auditum uerbi, quod proclamauir Chriftum eum cflc,qui à prophet' tis promiftus,debcret omnes male habentes rc ftitucre, mederi omnibusamp;opemferre. Hac praedicationc officiorum Chrifti primum motus fuit Regulus ad hdem, quæ pofteaiuffitac cedere Chriftum.Et ut Reguluslibentiusaccc-tlcrctiSdconfirmaret fidemfuamex auditouer bo conceprannpuffus fuitpericulofuo, ut pater neceftitate Hli], quæcoégit Regulumcx-perimentum facere audit« bencuolentix de Chrifto.
Et hæc ut diximus prima fidei origo cft,quæ facile fortitur occafionem accedendi Chriftum amp;nbsp;petendi aliquid ab illo, Eides emm æque li-bentej
./
-ocr page 743-Renter Optratur in aliosatc$ in cos, qui illairt habent: nine fern per fatis multas habet occafiO hes dirigendi iter ad Chriftum. bffeetus fidei funtabiread Chriftum, amp;rogare próftlio re^ ftituendo.Poftremus omnium efleéluseft,imgt; pet^are quodcupis, fedhic non ftatim contins git omnibus, qui enam aliquam fidemhabenr, amp;nbsp;talem,quæ audet abire ad Chriftum, amp;nbsp;roga reillumproreftitutioricfiln.Qiiarehicnecella ïio quaeritur de perteftafide, qux impetrar pc tita. Certum eft neminem pofte accederc Chriftum,amp; inuocare eum pro re ahqua, nih ft demhabeat. luxtaillud. Ad Romanos capitc decimo. Quomodoinuocabunt,in quemnert credent: P racterea accede reChriftum,lt;5tinua care eum certi funt effeftus fidei alicuius ,teftan tes de ftdei præfentia.Seduidemus multos abi-r epoft Chriftum, amp;nbsp;peter e ab eo aliquid lt;nbsp;quæ præftarc eft fane aliquam hdemhabere urgen-' tern) Atquifque apudfe ciuottidieexpcritur, quodfsepepetat aliquid, oi tarnen non accipit pctitum,uelnonftatim. Vndecertoemergit atque profilit diuifto fidei in perf eftiorem amp;nbsp;imperf eftiorem, feu in fidem mouentem qui*-dem ad Chriftum ,utaccedamus, SCabiUo aliquid petamustSi in ftdem impctrantcnfpcti-la.ldsecftdeslicetunafit. Nam Rdcsin partes fecarinon poteft. Eft enimunus quidam anigt; mi motus ,intuens in Chriftum : tarnen refpe-üu temporis, nunc perUftior eft, nunc im-
-ocr page 744-914 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tictmilicd XXI
perfeA/or » SkChriftus Matthäi dedmofé/ primo capite, confert fidem cum grano fynaquot; pis, quod aide Marcus ca. 4. feminatum in tzt' ta, eße omnibus oleribus minus, quæ funt in terra, poftea ucro exurgit, amp;nbsp;fît mains omnib. oieribus, amp;facitramosmagnos,itautpoflînt fub umbra cius aues cœli nidificare.Dchocita-queprogreflu acincrcraento fidei exemplum hicpulcherrimumhabemus,in quo uidereeß integrum, quomodo fîdescrefeat adaccipien^ dum petita,
Hicnam^ Regulus exfîde quidemacceditÄ rooatChri(tum,fcd ca primum tenuis eft,modi' ca amp;nbsp;uaciJJans, quia CÛ rogat, ut defeendae Chri Pus amp;nbsp;fanet filium, nondum credit Cbriftumla narc fîlium pofîc,fi non defeendatCapernaum.
Dc})acinccpriuaamp; utitaJoquar imptrfcAi ore fîde,alijaliter difpuranr Quidam in cafunt opinione,ueluri Anabaprifr3e,quinolunt,ucac cedamus addeum,amp;aJiquid abillopctamusi item prohibent, ne quis tueharift/æfacramen^ to utatur, nifi prius fenriat in corde fuo calcm a dcm,amp;tam magnam, qualem Chriftus amp;nbsp;quan ram habuit, eünon dubitaret corpus fuum pro peccatis mundi in extrema pericula ponere. Q^ufdjm pror/us ad omnia ipiritualia exercitie ineptos atq: indignes putanr, quinonfenriun^ (c höhere perte diffimam fîdem, Qtiæ opinion nes de fenrienda fide ÄpienariailJiuspcrfe Aio ne 11 effeiK aerx, nm^ au/us fuifletweRegu' tus
-ocr page 745-A Tri«iWtiî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**•
lus accedereChriftum,amp;ilium rogare.
PorrôCum fides ralis res fit, quæ fpintua 19 fit Si nullis fenfibus fubiefta, fane fieri non po-teft,utfcntiatur,ficutncc rdiquafpiritualiaao na,quæ fenfibus humanisnon percipiuntur. T andern cum impo (Tibile fit, in hac uita ad a t-quamabfolutam pcrEcAionê contingerc, quae fo quxpoffithic pavarifidcs omnibus numeric abfolutat
SufficititaqitalembabcrefidcmcumKegu-^ lo,quse audet aecederc Chriftum,amp; ilium toga reiquç quanqimbecillis fit,8ifubdubitans,ncc ita firma, ui efie deberctEquare etiam in Regu^ lo reprcfienditur,cû loquitur illi Chriftus.Nilt fignaSiprodigiauideritisSic.^tamenbæc mo-dicafidesfatis fufficiens eft caufaad fidemube riorcm.SiquidcmboeCbrifti proprium oniau eft: Calamumquaffatumnonconterc^, num fumigans no n cxringuerc,Efa.4t.öeQm-firmes in fide crigere, confirmareSt diuitesia-cerc. Siedifeipuli rogarunt dominum pro aug mento fidei,^ ut fidern auftam accipcrent. Sic Regulus fenfim ac fenfim magis credere capit, ntefiuitfe Chrifiircfponfo deinfirmitate fidei tux abfterreri'.Vcrum fecundo rogat dominât donee impetrat ex promiffione ,quod poftea etiam faftoeimcritur,idéçpropterfidem. Et bic eft progretfus fidei, quae fubindt exercitata fitmaior Si illuftrior’. quern fidei progreffum ^uusPtuusi.epift, cap, v experimentumfidd
2 J
-ocr page 746-9t« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Do)iùnici XXIL
uocar:ubi inter cætera ponit exercitia Rdei,Si diqt nos ideo adfligi amp;tentari, ut fides in no-bispreciofior fiat, amp;reperiatur tandeminhu dem, gloriam amp;nbsp;honorem. Quàm magnaigi* tur fides rcquirartir ad impetrandum petitai Rc/pondeo , quàm magnam habuit Regulus çrga promilTionem Chrifti, qua promittebat pliouitam,inquiens. Vade,Hiiustuusuiuit. Unie promifTioni credidit Regulus, Aficutcre didir,irapofteaetiam expertus eft fafto.
Crederc autem promiffioni Chrifti, non eft obiter tantum credcre,quad Chriltusfilius dei fir, aut quód plus fit quàm homo, fed eft eer to fiderefine dubirarione, quód in Chriftouitafit, amp;ticladunumChrifti uerbum fequaturuita. Qiialemfidcm depingit Apoftolus ad Roma, 4. cap. in Abrahamo, qiii prêter fpemfubfpe credidit, no infirmarus fide, baud confyderanS fuumipfiiiscorpusamp;c. non hæfitans increduli rateadpromilTionem amp;c. Talcm fidem habuic A: Regulus : Vndc amp;filium,cum domSuenif-fer,rcifirutum iniicnit.
Poftremo quid fadr me certum de fidciim^ perratiuæ prælenriat’ Refpondeo. FidesciuP modi res eft, ouachumanisfenfibusnonpercipi rtir : ideirco fi^cs .aeontrario fuo uicio æftiman da eft, hoc eft, à dubitatione fcuincredulitate, quæ ubi adeft,fides impcrrariuaadcirenonpo.-t-eft;illaucroabeflenonpoteft, nifiubifpintus fen.iftus^dew 4000 decent, qua; tandem po-
-ocr page 747-A Trimfdfïï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rî^
tefifinc dubitationccxi feere. Alias fides ex na firisuiribuscollcftatantü crit perfuafio uana, quæ contra portas inferorum fubiifterenôpO teft. Intérim nciniiciamuslaqueum confeien-tijs amp;nbsp;AnahapriftarS more fenfiriuam aliquant ipfius Rdei perfeftionem fingamus,certis tem-poribusaUigatam, feirerefert-jinfirmitate nun quamdefuturam pns, contra quam etiam fols tur nos inhocEuangelio Chriitus,qui promit-tit infirme adhuc in fide Regulo, uitam hin,do— neefirmius credat, id quod etiâ facit Regulus / aduit3epromiffione,quicrcdiditfcrmoniChrl fti,amp; in certafidc domum ab^t, certusderefti— lutofilio, proprer uerbaChrifti.
Summarqloci.
i V erbum auditum amp;nbsp;neceflitas urgent atc^ excitant adfidcm.Hæc quantumuis etiam infir ma, audct tarnen accedere adChriftum, tor^tn quo non eft ociofa, fed petit uerbi pr omina fer uariamp;neceffitatemmutari. _
.? HumananaturaimbecilUor cft,^utcredat fimplici uerbo, nifi externis G^nis ac reb.duca-tur ;idco figna qrit, amp;nbsp;cupitCbriftu defeedere adreftituedum ftlium,quafiuel folum uerbu fi-nedefeenfunon fatis potens fit fanare.
3 Fides cum dubitationcnonpoteft exiftereî idcirco Chriftus rcprchcditincrcdulitatcm feu dubitationem Reguli,qui non credit uerbu elfe potentiä dci,quod luuare poteft fine fignis, aut sxwmaprsefeniia» ...........
-ocr page 748-rti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominia XXL
4 nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus non reijcit infirmes in fide,fed ad-' dit promiffionem uitac exuerbo, utinfirmisoC cafionem ad firmius credendum det.
5 nbsp;nbsp;nbsp;Fides credens fimplici promiiTioni, imp^quot; trat quod petit.
Et erat quidam Regulus,
EXPLICATIO PRIMI LOCK Primus locus fimpliciter agit decaufisamp;ef^ f edibus fidei, de quibus etiain cgimus in hull’s Euangefij præfatlonc . Sunt autem fidei dux præcipuæcaufæ. Verbum amp;nccciïiras. Ver^ Dum obiedum fideieft,promittensinfinltain Chrido bona. Fides apprehendit promifla uer bi, amp;fi qua adelt nccelTitas,earn proponitdeo, amp;nbsp;ut pr oponat urget prælens neceffi tas fidem, quo experiatur potetiam uerbi amp;nbsp;certitudiné, tr duæ hæprædjdæcaufæ, ucrbuniamp;necelTp tas^erpetuöfidem praccurrunr,necpoirunt3 fide diueJJi,quæ etiâ in hocnoftro Regulo aper tæfunt.Scribitenfm foannes,quôdaudierltdlt; Chrifto. NecelTitas ucroin filio infirme pater. Accederc Chrifium -S«: ilium rogarepro reititu rione fîlfi efFedrus fîdei funt, tcltantes de dus prg fentia. Porto ut in Reguli fideuerbum amp;ne--ce/ritascaulæfunt.'itaamp; hæ omnium piorum fidem formant,fed dmerfararione amp;aJiaat$ aliaformain alt)satq:al/)sperfonis,amp;idfaltein relpedu ncccflitaris,quam f^pe uerbum parit, amp;ßlt;aliunde atcidit jlicutomncs externænc.'
-ocr page 749-A Trinititiit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t^
tc(Ii'tat€S,quancjamp;hae faepepropter uerbum coringant, utneceffitates adHidionum feu per fcquutionumamp;c. ItainRegulo neceffitasnon eft ex ucrbo,fed fie euentu accidie. Neceffirares autem quas uerbum parit omnium funt maxime,dum auditum damnat noftra omnia, iudi* cat impietatem animorum noitrorum, amp;nbsp;det« git hypocrifin teftæ ex operibus iufiieiæ.
Harum necefTiratum cognitio præ^rntiflu-ma occafio eft ad fidem, ne peccatorum cogni* rione terri ti,in peccatis fuccumbamus.
Erat quidam Regulus, De regio genere, uel magiftratu regio fun» gens.
Cuius filiusinfirmabatur.
Propofitioneccffitatis.Inuoccfilq exaggc^ ratio cft necclTiratis. Neceffitas hxc urgens cft caufain Regulo ad fidem.
Et cum audiflêt.
Altera caufa fidei in Regulo, auditum uer-* bum.
Qiiod refus.
Statim lefu uocc confirmatur Regulus in Ü' de de ueritate uerbi promittentis falutem in Chrifto.
Abqt adeum.
Abire effedus fidei eft tefians de fidei prae-fcnti3jücut amp;nbsp;rogare.
VtdeRendcrcf.
-ocr page 750-Dominica XlCL
910
■ EXPLICATIO SECVNDI LOCï»
In fecundo hoe loco aperit fe humanænaturae imbccillitas,quæ fine extemis fignis aerne-drjs no poteft finlpliducrbo credere, quad per lefieuirtus ac potenna dei adfalutem omnicre denn .Antdapfum Adæpocuit quidemhuma, nanaturafe committere uerbo, fine fignisaut extemismedtjs.'atnunenon poteft,ut credat promiflionibusdei,nifi figniSilIis amp;nbsp;mediis ad-luta. Quare Rcgulusnofter acceftitChriftumff de, fed qualis hæc fucrit, inde acfti'maripoteft, quodnonciedideritChriftiun uerbo reftiruere polTc filium,nifi defcendat Capernaum.
Vcrum ut bic Regulus adfedus fuit,amp;credi ditfpeined;j,aucextcrnifigni.'ficnosomnesna rura adfeAifumus, crédites quidé obiterChri flum cfiefaluatorcm,amp;dcum uclleiuuarcnoï, fed an hoc poftit fine his uel illis medns, pleru$ fubdubitainus., quæ fubdubitario parittumin nobisinfirmamÄ; uacillantcm fidem.
Caeterum ut deus huicinfirmitatf aliquantu lum medere tur, in urrot^ teftamenro fignafeu facramenca inftituit, per quæ tanejper res uift , biles alliccrcnrur homines ad credendum fim-' plRipfOrnilTioniin uerbo.
Docct uero hie locus ftcundus, ut fimplid tierbo fimplicircr credamus, quad firpotenria sc•uirtus ud, quod uiram in fe habeat, amp;nbsp;quod reruarepo/Tir, finepræ/ente uelmcdioucloc-«aü one, i tern ^e/wfatur à peunojje fignoru^
-ocr page 751-A trinitdtift nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtt
amp; mediorû, per quæ cupimus de potentiauer^ bi certificari. Eft ucro figna petere indicium inS delitatis feu incredulitatis , qua nolumus nos finiplici uerbo comirtere. Hodie ad confirmai» dam ueritatem ucrbi, nulla dabuntur ultcrius externa figna ac miracula, quæ impudenter nc dieam impie ab Euangelr| prædicatoribus no-ftro nunc tempore petunt, duræ ceruicis arque adcredendum difficiles Papiftæ, quibus unum Cgnumpræfixumeft, prætcr quod non datur aliudin hac uita.lio c eit fignum paflîonis amp;nbsp;rc-furrectionis Chrifti Matthax»
Ac fanareti'pfius filium»
Charitatis exemplum eft in pâtre Regulo«
Agebat enim animam.
Charitas exaggcrat amp;nbsp;eleuat alio^ necefTita Dixit ergo lefus ad cum, (res EXPLICATIO TERTH LOCI. Tertius locus uno iAu profternit falfifli-mam opinionem Monachorum defidedubitan tc, quam dicunt cumdubitationeplacercdeo, amp;efticaccm efle ad impetrandum omnia. Et quod hæc opinio falfa fit, inde æftimari debet, quiaChriftus reprehendit uacillarioncm Re^ K, qui no credidit Chriftum uerbo fanare pofte filium,nifi defcendat Capernaum.
E contrario monct bic locus, quam fidem re quirat à nobis deus,cum ad iuftificationem im* peuardat«} turn ad res alias ; nimiruna takm 6dlt;œ
-ocr page 752-9fi Dominicd XX.
fidc,qu»prorrus careat dubitanone,qii3e pror fus non uadlkt, quæ committal Cc fimplki u« bofinepoftulationcfignorum,inccrtiinfflafigt; ducia, quod deus pcruerbumamp; ucHtamp;po/Rt iuuare ; quakmfidem defenbit autorepiftol« ad Hebr. ca, n. cum ait. Hides eft earum rerum, cjux fperantur, fubftantia feu certitudo:amp; ar^ gumentum feucertum experimenrum eorum, quæijonuidcntur. Huiuscertæaeindubitatae Edei exemplum proponit Apoßo Jus in Abraham o ad Ro. ca. 4. qui fub fpe praeter ipern ere didit amp;c,qui non infirmatus cft fide amp;c.qui non Eæfitjuit ad promifiïonem dei amp;c.
Tam ucro conftan tem amp;nbsp;nihil uaciUantem fi dem requirit Chriftus in Regulo pro reftitu-tione corporis in filio;quàrr igitumuncuerifi-mileeft, candem fidemmulto magisrequirim purgatione animæ à peccatis.
Aft donum fpiritusfandi cft tails fides, quam rô uno imperu dat femel,ficu rtarnen dare poffer,fi uclkt; Verum fenfim ac fenfim dat,tefte exemplo Reguli, qui ex infirma fide,adfidî firmam transfuglt.
Nifï figna æ prod/gia.
Res extemas, media externa amp;bu;ufmo(W alias occafiones præfentes, quails biceft defeen Eis ÄJc.Signa amp;nbsp;prodlgla uocat Chriftus omnia ïUa, per quæ uolunt homines certificari de uert' «ateuerbijOon comenu ßmpljcl protaiPione
-ocr page 753-A TriniUlUt
KuuerbOt Quaerercautcm fignum nihil aliudt tft, quam uelk aliudcccrtiflcari de ueritate ucr bi,quàm ex ipCo uerbo, aut internis uerbieffe-äibus,quosoperaturinconfcientns : amp;nbsp;eft ali-' un4e metiri uc rbum,quàm ex ft ipfo»
Noncredids»
Videlicetuerbum effe poten tiamamp;uirtu-tern dci,amp; me uerbo pofte fanare,amp;fi no defeen dam Capernaum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
D ominc,defcendc.
Vidcquàmprofundèinhsereatmentibushi» Itanis perfuafio de fignis externis. Item expen de quam magna ac difficilis res fit committer c fe deo aut fimplici uerbo, fine externarum re-lumcertificationibus.
Diciteikfus»
EXPLICATIO O^VARTl LOCI.
Quarrus locus continet exemplum philan-thropixSi longanimitatis in Chrifto, quinort ftatim rerjeit uacillantes ac infirmes in fide, fed patienter patitur donee in fide excrefcant,amp; ut excrefcat nouas addit promiffiones, quo habe at tides, eroa^dfeerigat,atc^ fie erigendo fe, perfeftiorRat.Eft ucrohic locus ualJc confola torius proinfirmis côfcientris,ne propter fuam 1 nbsp;nbsp;infirmitattm aut imper t eftionc in fide animos
\ dt(p0deant,exhoc Reguli cxcplo, certi quod \ nbsp;nbsp;deusillis fidem augcre uclit, modo expeftent,
\ nbsp;amp;nondetcncantur à uerbo, ad cuius audit um
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femel
-ocr page 754-9)4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dowîm’rt Î5CXt
femel atei iterû fadum, nô ftatim perfedare^ ditur fides, fed cxlæpe audiendo uerbum firnii oraeperfediorfit.
VadCi
Promiffio uitæ per uerbum fine fignis, fine defcenfuamp;c. Confolatonum e/lChnftumingt; firmo adhuc /n fide Regulopromictcreuitam. Obleruauuam amp;promiflïonem res cognatas cflc,ucl caLifam,^ effedum. V erum mca eft in uerbo,autfequituruerbum,quiaboceftpoten tiaattjuirtusdei.AdRo.i.
Credidtthomo^
Committens fe fimpheiuerbo, liéeampiïus. requirens defeenfumin Capernaum, Hinefad Je liquet quid fit fides ; nimi rum certa tiducia in uerbum dei fine dubitatione committens fe pro minionibus dei in uerbo,
Etibat*
EfFeAus fidei eftire, tefians de fîde. Sic Abra bamaudito uerbo promiHîonis de terra Cha-naan. Gen. 12. fiatim exiuit in locum, quem état accepturus in hæreditatem.
Jam autem co defeendente.
EXPLICATIO Q^VINTI LOCI, Quintus locus com men dar nobis firmamfigt; dem ergafimpliccm promijTionem dei, id^ ab effe Au, qui fide indubiam fequitur ; is uero eft, accipcre petita. Hortaturitatÿnoshiclocusad , Ädern crga uerbum ab udlitaribUs, quas fide* een#
-ocr page 755-A Trinildlh. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7i(
lt;«rtjcomiteshabct. In hoc loco ueru fit, quod ; Chriftus prædicat palTim in Euangeliftis de fide,quod cred^tibus omnia fine pofllbiha,quódl credentes omniapctitaaccipiant. Item uerafit amp;hjcPaulina fentcntia:Ad Ro, i. Verbum eft potentiaacuirtus deiad falutem omnicreded»
Serut occurrerunt ei*
Sanitatefilrjmoti.
111a hora.
Haccircumfiantiatemponsnotaturcertitu do amp;nbsp;potentiauerbi. Confirmamur hie nc dubi temus de potcntia uerbi promittentis.
Eccrediditipfe.
Adhuc perfeftior fadus cftin fide.
Et domus eins tota.
Credere domum Reguli effeftus eft poten -tiæ uerbi conuertentis ex hoc miraculo p ræfen tes fpeftatores.
IN EVANGELIVM MATTHAEl XVIII. DOMINI caxxij. A Trinitatis.
Aldeoportunc quadrat hodiernü Euan gelium adnoftra tcpora,in quibus fere tiemo reperitur, qui nö infigni aliquo f aftu er -sa proximum fuum laborat. Interim magni-necomnes de cognitionc uerbi, amp;nbsp;nefcio de quibus alfjs donis gloriantes , propter qua: nos aü^s infirmis frairibus ptseponimus, qt^
-ocr page 756-yj» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dombtia XXIL
«ncogninonc Euangclij,autnobis nOnfuntp« ressaut quiita faciliter non poffunt omniapr« ftare, ac4 nos poffumus.
Contra hune fairum crga infirmos fratres docetnoshodicrnumEuangclium, toncranti-am amp;:condonarioncm infirmitatum acpecca-torum perpétuant,’utile inuicem unusakeriiit infirmitatem porter,atq; ita nos remittamu# hobis;quemadmodum cupimus nobisäpatre cœlefti remitti peccatanoftrariuxtaquottidia nam preculam orationis Dominiez. Er remit te nobis débita noftra,ficut amp;nos remittimus debiroribus noitris.'huius prcculæexplieatio citbodiemum Euangclium.
Et quia quottidie experior etiam in famiba ribus coJlocutionibus, adhuc multoselTc, qui articulum de remifflonc peecacorum, amp;nbsp;de mu ruainter Chriftianos ignoicentia nondum inquot; teJiigunt, ordine quodam certo acmetbodicO dehoeartieuJo difleram.
Sciedumitaepeftprimum, quid [it ignore en tialèucôdonatio infirmitatum in proximum, •ram defenbit hodiemi Euangdi) parabola, ^ fît muroaremiiTioinrer fratres, quafibünui-cem exemple de/,remittunt fuos errores 3t$ iifirmitatcs ex corde.
Verum quiaanimi humanimaliciaexlapft Adaemulto maior e/t,qu5m ut ralcm mutuani fgnoicentJamnObis concédât, ideo nuncutJen dun» e/t 3 an noftrarum wrium GtjSiM doni/lt;^ deh
-ocr page 757-kTrimUitf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vir ’
Ûeîjremittere proximo fuos err orcs. Sane fi tJU'sconfulathumanas uircs inhac re, illc faci^ Ie reperiet humanum opus non effe, condona-re fratri eulpam ex animo. Vndc etiam natae effeuidentur impnflimriliac fententiac. Æô i(î vergeben/abernoc^ nic^tverge,fen. 3tcm. bet munbt ^ate veegeben/bae bernwilô gc-beneïen. Qiiç fentetix amp;nbsp;fimiles cerciffimate Itimoniaperhibenr,quod noftrarum uiriu non fit, corde donate proximoinfirmitatemaut er rorcsfuos.Eftigiturcondonatioerrorumfra--tris donum fpintusfanfti fingularc,quod tantii accipiunt 1111, qui uerbumhabent,amp; ad quos lo quitur Chriftus hanc de mutua ignofeenriapa-rabolam. Nam mundusin ca opinione eft cum Petro,ficut legitur ante initin huius parabolx, quod credit remiffionCm illam mutuaminre^ gno dd,aliquid fimilc habere, cum eaignofeen tia,quxeftin regno mundi,quôd femel,bis, ‘ tcr,fcntics amp;c. remttamus, poftcanon ampli-vis,ftaquxremusuindiftam. Huic opinion! re* fpondet Chriftus, amp;nbsp;dicit non feptics tantum efferemittendum f ratri,fedfcptuagics fepties, hoc eft,perpétua effe debet inter f ratres in r e-
( gno dei ignofcentia. V enit uero hoe donum i nbsp;nbsp;deideremittendisinfirmitatibus f ratris,quan-
doper uerbum inftrufti,credimusnoshabcre temiftionem peccatorum inChrifto. Turn cm datut fpiritusfanäus, quicreatinnobisnouos tfiotus cor dis ,ÓChabiles ad pr eftandam r emtffi
Aa
-ocr page 758-^ Coinmcd XXn,
Örtern peccatOrum inproximumexan/rtiój
Porrö quomodoautqualitcrremirtenduiffl Gtproximo,nunc explicabimus. Siquidemrte formam quidem remitrendiamp;ignorcendnntcl ligk mundus. Hk femd an^ireru ofFenfiis,fór taHisofFenfam condonacrat fæpius læfusnon poreft, fed furerc prOrfus aduerfus proximum incipit.PcrtinCtitacjadformamignofccdi.j)ri mum numerus, qui in ter Chriftianosnô eft liga rus adcerras aliquot ofFenfas,ficut amp;nbsp;Petrus ante buiusEuangelqinitiüimaginabatur, inter rogansdominü.Quotiespeccabitinmefrater meus,àremittam eir Num ufcjfepticsrCui rc fpodetChri/tus, Non dicouCc^feptiesfiduCcf ieptuAgies fepties,hoc cd,quotes offenüistuc ris proximo, pofitocerto numero pro inter to. Po/rea ipedat adformamignoicêdiexcor deignoiccre, de qua loquitur Chri/fusin acco modarione buius parabolf. Nam remiffioerri tOrumprOximi,quxEorisrcijorc tancumBt,ü ncconléndi cordis,non cd uera, qualem oppr' tereffein regnodei. Corammudodifficiccare msETiOyCOra deoantnon naJet Sednee hxcEot mainuiribusbominumed. Remittercempro ximocxcorde,n5 mlorrcsed^c^totamdcun^ damprxcepcoritm tabulamadimpicre, qu{M fine (initial Cbhdirei uarinopoteddraimpoftt bile cd ahquem poETc ftarrierrata dia excor' de remdicreßnepTxddio rpiricusdamdi, qui da tor credeticibus ChridO) in noc ut camadm an/
cam»
-ocr page 759-A Tnmt4t2f» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^9
Wum ab impuris adfcftibus mundet, facial pe «oranoftraaptaad ignofcennam^quæcordé fit. Formaucro ignofccndi,fumiturabcx tnnplo pains coclcftis, qui condonatnobis deli óanoftralinculliscircumftantqs,uelpcrfona-ïuni,uêltcmporum,ucl locorum óCc.Sic amp;nbsp;nos txemplo patris cœleftis, qui in hac parabola nobisimitandus proponitur, oportet proximo fuos error es line ullis circumft antqs condo nare.r^undus priraumde perfonis difpuiat, ^d fl hie tabs uel tab's effet perCona, Ubenter iui ignofeerem.
Deinde de tempöre,quùdGbæriueniffei,co donaffem ilbdinuncuenirct Sic.
Tandem amp;dcloco nefeio qcaufetur mundusi ite de alns reb.utde cxpiatione off enfç, de refti luiioe,Scales atqj al^s reb.à quib.oibusauocat nosChriftusinhae parabola excplofui patris.
Poftremo reftatcxbodiemobuangebo age rede effeftibus feuuiibtatibus,quaeproueni-Unt ex mutuaac f raierna ignofeentia. Hæ au-temnon funt paruæ.Nam ex noftra mutuare--miffione ,bac omnium maximautibtas profi-bt, quodflnosremiferimus peccata frairibua nns,dtusuultquocçnobis remitiere peccata noftra,no propter opusnoftru, quia nos eSdo namus,fcd quia deus promittit remitt2nb,pro Ximo peccata, qp amp;nbsp;ipfc uebt iUis fuaremiticrec Elin nunc fentum inteUigi debet petitio tUain orationed^ca, bi dimuté nobis debitanoffra.
-ocr page 760-r4«gt; nbsp;nbsp;nbsp;- ßemtnied XX IL
Nam fient He non eft fimiJirudinis adaèrbiHnr, uerum cerritudm/s feu obfignanonis, cerro cer rificansarq; obfignansnos, denoftrarrmiftio^ ne à deo facta, quando nos proximo rcmiii' mus.
Summary loci.
» Quia deusrcmittit nobispeccaranoftraex miferieordia gratuité, fine uJJa expiatione,aut reftitutipnerergo amp;: nos proximo fua errata gratuité remittere debem us.
a RemifTione peccarorum per Euangdium accepta arqmunciata, p'erunej: fimus inloknti ores , amp;nbsp;obfiuifcimur beneficiorum deiin dona tionepeccatorumnoftrorum, neepofteaigno fcimusal/js.
3 nbsp;nbsp;nbsp;Vcrcpij contra infolentiam falfocuan^e-r licorum nihil aliudpoftunt, nifi ut cam ad dominum def cran t amp;nbsp;doleanr.
4 nbsp;nbsp;nbsp;infoJenres facti ftib Euangeiio, ex remiflio nc peccarorum iufto dei iudicio incidunt in per petuaspomas.
r fen often ria fratema in omnibuscompara-f a efte debet adnaruram partis caleftis, qui ri' tnittizpeccAtSifîne omnibus circumfiantijs.
Ideo sdrimuhtam eü» EXPLICATIO PRIMI LOCK I'
Pnmuslocuiindimm^docetnosdcgrittJi-' taignorcendiinproximum, ahexemplopi' a is caleftis peda, qui nobis debitoribus mui' ami
-ocr page 761-A trimtiti^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra
ta tnih'a remittit,nihil inde uclfatisf aAionis uef expianonis anobisrequirens. Sedquomodo adgratuitam illam ignofcendam perueniendS fit, ne ucl temcre agamus, ucl noftra facilitate dèmus lapfis erga nos fratribus, porto occ» fionempeccadi.Multadogmata in primo hoc loco ab exemplo pacris caleftis obfcruanda erunt.
Primum enim rex in hac parabola confère rationem cum fuis rcruis,id quod facit optimd iure,quia dominus eft. Sic nobifeum quottidie deus init rationemdcnoftriscommiffis,quan-doper prædicationcm uerbi oftenditur nobis hoftra impuritas, per uerbum peccata noftra detegütur,amp; quando experimur manifeftauer bi prædicationc lt;quôd inaelebilem fummam de bitorüm debemus deo.Præterea fummum pro feiushabuit rex, quiaiuffitferuum uenundari cumuxorc, liberis amp;nbsp;omnibus fuis poffeffioni bus. Ita deus fummo iure iubet, amp;nbsp;nos ucnunda n,amp;ucnundarcmur : foluendo enim nö Turnus: irno diuenditis omnibus, tarnen non fufficerc-tnus folutioni ,nifi orantes atej cofugientes ad inifericordiam dciacclemcntiam feruaremur. Quare monet bic primus locus, utius quidem iftöftfum,quodhabcmus cum proximo conf c-rendi rationem de offenfis,profcquamur, nulle modoiuftificantes i^toximo quodmalum et. V erum propter offenfam uenundationi ex ponendus eA pro^^us,hoccft,aliquo modo
Aa j
-ocr page 762-,4t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DOWOUfrf XXTL
çaftiganduj,ubîucro caftigatus, precaturfiM »gnofcidebitum,ftatim adhibcnda eftmiferi-cordia, ne nimia anguftia in uenundarione de-Ipcrct. ld quod puichrè monet Apoftolusin poftcriore adCorinth.ca. i. in excommunicato ppopter ftuprum nouereç, quem rccipi uuk in gratia,ne nimio dolofe abforbeatur. Ait eni SnfFicitiftiuimodibominiincrepatio jc.nequo modo HatjUtimmodico dolore abforbeatur.
Jdeoadfnn datum eft.
Quia inter fratres perpétua in regnocoflo-rum debet effe ignofcentia. Nam fequenspara boJa efteonfirmatiopræcedentis Chriftireipö fi ad Petrum, de perpétua ignofcentia.
Homo rex deus cft, quia regit homines,non ' quia homo eft.
Scrui nosfumus conitituti à dco fupermuf-ta bon a, in quib. ncgocfarcdcbcremusinufuni domini. Ea bona eile poiTunt. Verapietas, co-gnitio dei, fides in deum, timor dei, charitas in proximum, atejadeo ca omnia, qu» lege fua praecepitnobis deus.
Regnum calorum opponit mundi regno,in. quonon cftigrKgt;fcentia,autnon taJisgt;quaIi'sciè (n regno caforum,
Ratio hxc quam deus nobircum initquOf ti-diana eü, quando uerfaum prodit impiecatem animorum noftroruen,accurat nos péceatOtes ^(, tum tepcrtajutdmaimlniuti t^entorum debito-*
-ocr page 763-A Trluitdtlfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*4»
^ebifOres, qua furnrnamperfoluerenon pofla mus.Decem milha talentorum: pofitus eft numerus certus pro incerto.
t cum cœpifTetconfcrrc,
per praedicationem uerbi.
Oblatuseftdunus*
Ilie unus nos multos fignificat. Talen tum rexcentitoronati.
Cum autem non haberet*
Pro peccatis foluendo non fumus*
Venundari.
Venundamur à domino, quandoangimur uiribus amp;nbsp;meritis noftris, quibus ftudemus per petuæ ac æternæ dei uoluntati fatisfaccre. Vr oes folutionem pro peccatis, amp;nbsp;ut refpondca-muslegi, non quad fperet de folutionc noftra, cum debitalongcplura finf, quam ut ea perfol uamus, fed ideo urget, quo ducat nos ad cognf tionem debitorum noftrorum,amp;inopixno-ftræ, ut dehac certior fadiconfugiamus ad mi fericordiam dei in Chrifto promiflam.
Ac fierifolutionem.
Quæ fieri non poteft: quippe cum nos Carna ies fumus,kxuero fpiritualis.
Procidens»
Procidere geftus ucrae fidei. Rogare effedus eftfidei uerj apprehcndentisacimplotantismi fericordiam dei. Etadorircgeftuseft ucraefi-ddfeudTedw«
Aa 4
-ocr page 764-^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tiominici XXIL
Domine habe patientiam ' in me*
Implorano fidei effedus.
Et omnia tibi reddam*
Nota quam profunde inhæreat humanisani inispræfumprio de operibus,quiin tentationc praTumunt legi dei fatisfaccre opcribus .ObU que hicproaccommodarione parabolætang» tur quæftio. Vter prior occafionem reconnli-andiquærere debeat,læfus ne, an le dens. Simpliciter accommodaucris parabolam ad exem plum, amp;nbsp;dices lædentis effe, ut occafionem re-conciliandipriorquærat,accedatlæfumamp;:re-milTionem pcrar,exemplo huius fcrui,quircg5 accedit,amp;petit remiflionem debiti. Necuideo quidiadentem hicexcuf8ripoirit,fancpudor non potefr. De perrinacibus bic non loquitur Chriftus, qui ban c parabolam adfuosdifeipu-Jos dicir. V bi uero Icdcs uenit,amp;cupit fibiigno icùnôdebetanxieà nobis uexari, fedfratimefi ambitreconciliationem, iJIi ignofcendum tü? cxcploluius regis, quipiorinusadprecesfer-ui/ubmifertusefqamp;remifitdebitum. ^.
Verumfi Jædens noluerit accedere Ixfijm, uel ex pcrtinacia,ueJ ex aliacaufa, turn laefi erit ex Cbriftiano amore perrinacem praruenire» iicfratrcmfuum lucrifaciat deo. SiquidemÄ nos cum eiTemus in peccatis, non dubitauit de usunigenituni fuura fihumpro nobis inworp
-ocr page 765-A TrinititU.
Km dare,amp;præucnire nos gratia, quofx Sat» næhberisjficrcnius dei filrjin Chrifto diledi\ -
T andern ubi lædcns à fua perrinada defiftcre poluerit, amp;nbsp;tuum ftudium incundi réconcilia» rionem contempferit, relinquendus cft indicia deijfeditaut tu læfusilJataminiuriamlibenteif concédas.
Atinquis, QuispotefthæepræftarerQuia poteftadeocxpugnarcanimumfuura,utlæfu3 lædentcmpræueniatfRefpondeo.Mundus fane non poteft : quare hoc donum dei eit, quod habent tantum pq, quibus loquitur Chriftus in hac parabola,
Alifcrtusautemdominus. ‘
Philanthropiæ deieftfacilishæccondona-» tio. Quod dominus mifertus fi t ferui, cxcludic iheritum,quodnullumade{rcpotuit5quiafcr-‘ uusuoneratfoluendo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■.
Dimifiteum.
EfF«ïïus imploratæ miierfeordiç eft remifTio debitorum. Monemur bic obiter exemplorégis , qui uniuerfum debitum remittit, ut amp;nbsp;nos proximo non tautum partem debitorum re» Riittamusjfcd totum debitum.
Egreflus autem ille.
EXPLICATIO SECVNDI LOCh Secundus locus notât Euangelicum ilium f# «um, in quem plcruncpincidunt illi, quifenti-WncfebfneQdQcuangeIlja debitis liberos. Hi
“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aas
-ocr page 766-^4», Tionîmcd XXIL exemplo hutus ferui, cui dominus uniuerfuA debitum remiferat, poftea cxurgunt contra f)roximum,contemnunt,malctraâ:ant,amp;no-une ci uel fæpc leuiffimum debitum remittere, quale reuera erat illud, quod feruo debebat co feruus. Nonne dccuifletnunc feruum, cuidominus to turn debitum côdonaucrat,hutnilimij fieri,amp; ergadominum, amp;nbsp;erga alios conferuosl cuius dccori plane 'obliuifcitur hie feruus, di abiraccOnferuum fuum mifcrabilitcr tradat.
Docetitaqjnosfecundushiclocu», ne ex be neficijs nomine Ruangelq acceptis, reddamur infokntiores : de qua infolentia multis mones Chriftus. Matrh.7; tt Apoftolus ad Ko.i4.Ëc i. adCorinth.8.cap.
Scruiisillc,
Illc emphafim habet ,q.d.Chriftus,eui tanta débita erantremiiTa.
D e confer uts unum»
Proximumfuumincodem cepJorum regno reruientem, .
Centum denarfos.
Qui parua noxa offendcrat illum. Denarius ßi drachma idem fignificant.Duo denary ualent ferequartaaurei Rhenani parte.
Solue quod debes,
Nota magnam ferui infolcnciam«
Etproetdens, frocidcre geftus eft proxtai cppienfis^
-ocr page 767-A Trinititii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;949
animo reconciliari oFenfo.RogareflUus defy* derij opus eft.
„ Eftopadeos.
. Rclinquenoxamfeu offenfam.
t nbsp;Et omnia tibi reddam»
• nbsp;nbsp;nbsp;■ Verba Isedentium, quibus ftudent inirere* , conciliationem cum Ixfts.
EtiUenoluit.
Exemplum impatientix Siimmifericordi« in feruo ex gratia infolen te.
Videntes autem conferui eins«
• nbsp;nbsp;nbsp;KXPLICATIÖ TERTII LOCl.
Tertius locus docet quidpqs faciendum fit» autquidfaccrcpoirint,dum uident infolenti* amhominum cxbencficris Euangelqfuperbien tium:dolere quidem poffunt, dererre illam in-folentiam ad dominum, amp;nbsp;excludcre homine# infolentescfuoc0forrio:at aliudnon pofTunti dominus uero intcUeftam per pio# infolenti-amjuindicabit amp;nbsp;puniet.
Indoluerunt ualde.
Indolueruntuehementis adfeftusuerbum eft,quo exprimit Euangelifta magnitudinem doloris, quem concipiunt pn, cum uident fuol iratres,qui fratrcs uideri uoluntjfub pretext» Euangdryinfolcfcere.
Tune accerfiuit ilium dominus« .BXPLICATIO Q.VART1 LOCI.
Quartua
-ocr page 768-^49 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riomimd XXIL
‘Quartos locus Jiornbikm panam minatur omnibus qui Tub EuangeJio inrokfeere ihcij)i^ unt amp;nbsp;fuperbi're, imo fæuirc inproximosfuoi Er ut hie locus tahbusin terrorem proponkur: iraucrcpi]s in confolationem, qui ad bénéficia Euangeir] non infokfeunt,proximo Jibenter condenant amp;nbsp;ferunt omnes iJIius infirmifates. Porrohaepona, quae hie à domino irrogatur fd uo infolcnti, incipit in bac uira, dum infoJen fesmagisacmagisindicsarcj indies excacan^ turincognitione ucrbi, doneerpoftfasneW'* cam dabunt aeterna fupplkia.
Serucnequam.
In Graeco eft 'ar«gt;»«^fc, q.d. rex, quicoram fne,cum opus habcres, potuifti tegere mam ne quitiam ; Nue ucro cor am proximo fiuifti earn «rumpere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.4
Quoniamrogaftu
ƒ ObJeruacaufamfacftacignofcentiar.
Nonne ergo oportuit î*
A debitofeuCoucniCnti, amaioriadminus, ab excmplo dei ad feriium.
- ... ' Tradiditcumrortoribus, quoulc^ redderet»
Hoc eft,damnaukperpetuô; quia fojuendq ron crat. Idem judicium extat Matth, f. in cos, qui in bac uira noluerunt recoeijiariproximo. Non exibis jâonccpcrl'oïucris extreraum qua ‘drantem.
-ocr page 769-ATrimtóffe. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74»
• Sic appâter neuen tXPLTCATlO Q.VINTI LOCr*
• Quintus locus habet accommodationem p» ïabolæ, in quo expiieat Euangelifta parabolae; totius ufum,qui in hoc confiftii,ut exemple pa tris ealeftis remictamus proximonoftro,ficut noscupimus nobisadeopatreremitti pcccata noftra.Et eft in hoc loco breuis quædam expU-catiopetitionis in orationc dominica. Et remit te nobis amp;c. Cæterü quia Ch riftus r euocat nos ad exemplum patris ealeftis in condonandis de liftis proximo, docct nos de forma ignofecn-di, quæ abexemplo patris ealeftis pctenda eft, nonamundo,qui.inhac re nihil intelligit ncc^ poteft, fed qui inter ignofeendum, nunc fem-per aliquid caufatur, uel in perfonis, uelin alqs circumftantiis, à quibus deus alieniffimus eft, tondonanshominibus peccata ex miferieordia finerefpeftu circumftantiarum amp;nbsp;gratuito.Dc lue formaChriftus loquitur amp;nbsp;Matth, j. Eritia igitur uos perf eft i,ficut pater uefter, qui in cor hs eft,pcrf eftus eft.ltem Luex ff .Eftote miferi cordes,ficutamp;patcrueftcrmifcricors eft.Monet amp;hic locus de alterafor maignofeendijine quaignofeenrianon poteft effe uera,nec acce-ptabnis deoxaautem eft, quæ cor confentiens ttquirit,ut non folum orc condones,amp;interim incorde repofitamferues iniuriam. luxtauul-ga tiUudprouerbium. ^siftvergeben/aber
' «Wi^ni^t vergeben, “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ facicc
-ocr page 770-^» Bôllüniei XXHl, Fadctuobis,
Nó renuttet uobis peccata,uc}d3nabiï uOi
Ëxcordibusueftris. '
Cordibus confentientibus jnon ore tantum,
IN EVANGELIVM
MATTHAEI XXII, DOMINI
ca xxiq, A Trinitatis»
Vat fit Humana fapienna, amp;nbsp;ejuömo^ V_^^ do erga Chriftum adfeda fit, atque adeoe^a Euangelium, iam præleftus nobis re xrus,apertifl'imc doect: item qui rapicntiaeilH us finales effe Aus fitluidclicetf^dinime impin gercibi,ubifibimaxime fapcre uidetur. Quis enim aftutiusintricatiusi^cófilium, ad iliaque andum aliquem excogitare ucl ex ipfilTimis la {Jicntiæcarnalis fontibus potuiflcc,qudmil-* ud eft hoc in loco, quodpharifji aduerfus Chri ftum Ipeculanturr Verum quid eft aliudaftueü amp;nbsp;intricatum côfilium humanæ fapientiae, quS fallaria quatdam te Aa,earn diaJeAici dilemma uocanc utrimep ad fraudes adornatü,quos hy-* pocrifiexornat Humana fapienria, utcomodi-iisamp;Chriftoamp;uerbofuoinfidias ftruac. Nam amp;nbsp;Humana fapienria nun^potefteflefinefrati dibus, quando intendit agere contra Chriftum ftuuerbü ; ira nee hypocrifiunc^carerepoteft, qua fraudes fuas exornat, phalcrat amp;uenalem
-ocr page 771-Afrinh^it. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rH
pVOponi't. Quis ein fimplicem faUatismfpöli4 tinihypocrifi,nójntclligerctpQuisnOn ftaritn fenriret humanx fapicntiæ dolos contraChri«-itumamp;ücrbumjfifimplkiterac finefucopro-diretcTandetn quis non perciperet fraudulcn tiarn humanæ fapicntiæ, fiuelui, uelapertis ar tuis irer ueritati obuiamtAft tan tara hypocri-Cn ex fchumanafapientia non habet, fed ex fa-tana patte, qui humanä fapien tiara alioqui bo nam dei ertaturamin rebus ciuilib.fuo ueneno eorrüpit amp;nbsp;obpalliat contra Chriftum, quo eS humans fapientiæfpeciofis cófilr|s perdat at^ eöfundat.Sic pharifæi in hoc Euangelio abeunt ad Chriftum ,_non quem uiol3tia aut apertis do lis petunt, fed Condits, longa deliberatione ini tis, uerbishypocrifi fucatis, amp;in fpecicra dulci bus,captantesaChriftobeneuolctiam,uocant euniueracein,doftorem ucritans, qui fineho» tninum refpeAu doceat ueritatem'.Vcrum hec omniainhoc,utChriftum fuo cumuerbo con-fundant,amp;confufum opprimant.
Et bate prima funt media,quibus humana fa--pientiaaaoriturChriftum:hris ucrocum defti-tuitur, aut ut certiorem ad finem ducat fua côlî lia,cófugitadbrachiüfeculare : Geut amp;nbsp;hic faci ünt pharifçi,qui herodianos Gbi adiungüt,nc Ge Chriftouliafpes clabendi, Guerefpoderit bene Gut male, Gue dixcrit Csfari dandum effe een-fum,Gue non,utrimq tarnen capiatur.
Et qui adledu« hic eG in pharifæis hu
mant
-ocr page 772-90 Damnied XX Hi.
finana fapientiafapknnb. iüe eft amp;nbsp;in tofomtin do, qui poft infin)ras confultariones, poft tot fuauiloquentcs Iibros, poft tot afturias contra tuangdium, tandem tonfugit adCaefarem,ut brachium feeufare. Sic Papan öfter, qufnun-quam curauftCæfares ante reditumÉuangeJ/j, hodfe iUias præfidi a implorât.
Caeterum quid efFiciathumana f^fentia, amp;nbsp;tnundus qui huic ftudet contra Chriftum, nunc dicendum uemt, Siin eucnrumhodicrni Éuan-geli) diligenter infpexcrimus, uidebimus phari facoscumfuafapientia eciam brachio feculari) circa Chriftum nihil efFccffTca'mö auditorefp5 fo Chrifti,c5 admiratione abilffe, reliAo Cliri' Ziofaluo. Etdeogratia,nechodie adhuepoft tot publica concilia, 5lt;:polt totprfuaraspriua-tarum perfonarum deliberariones , nihil dignS proillorumhOminum ftudrjs effeamp;umeR, niS quodin fuis confilijs fæpe capti, amp;confulï abie r un t, amp;nbsp;adhuc abe un t.
. Vafdeitaq:conlblarorfumeft,hunianam/a pfentfam amp;nbsp;mundi C3picnt:es alia. conEuHonis prxmia à Chrifto auferre.
Quidenfm maius CoUtium omniims pfjssd' ferrepoteü^ qua ut uideanc nullam zltazam, null3ConGli3,aenicf! nullam potenci^mcoritn ChriftoGibGilerepofTec Agarnunc mundus, quiequid uclic. F in gâtâtes retingacomniainos quicredimusuerbo, exhoecxcmplo certifa' Kus^cuncias fapientum mundi iftutiis,ecu pul verens
-ocr page 773-A TrittiUt'K. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 ft
oerem à uento diTpergi, ubi fapientia Chrilti, ucrbum dei,uirtus ac pocentia del accedit: imd recfolumdirpcrgijfcdillisipfiscxino fieri,qui exhumanafapicntia perfuaji, ftruxeruntinli-dias uerbo. lea demurn uera fit ilia fencenna. Tntrei» fc^Ut^uren eigen {jerrn.
Monent igiturhæcpræmia confuamp;huma-nxfapientiæ,præter id quod confolan cur, ad ^ duciam in uerbo ponendam, uc nihil umeamus nobis de aftuto mundo, de f raudibus illius ac depocentia: licet Herodianos defenforcs,amp; quæratamp;habeat. Certum eft enim aliquando aftutum mundum in magnaconfufione abitu-rum, acq; in earn f oueam prolapfurum, quam uerbo amp;nbsp;uere pqs effoderat. luxta illud pfaimi. In laqueo ifto, quern abfconderunt, compte-benfus eft pes corum.Pfal.9.
Caetcrumut haecuiftoria Chrifti contra fa-pientiam mundi,nobis qui Chrifto credimus, magnæ confoktioni eft : ita meritô maono ter tori effe debcret, omnibus illis, quihodic ma-chinantur aliquid contra uerbum, lUudcp op-preffum cupiunt,tarn conflits aftutis, cj ui at.jg potentiabrachijfecularis.
Summaniloci.
» Sapiences mundiamp; iufticiarrj operum,quan toapertius doccntur de ueritare uerbi,canto magis excacantur, redduntut pcrtinaciores, amp;nbsp;maleuolenciores côtra uerbum» Exemplum
-ocr page 774-9^4 Tiottùnici XXîIL lue habes iri pharifæis, qui ùentate uiài pof? tôt infignes condones Clirifd, tamert dofis peruntCHriftum , quein uedtate uincerenon polTunt. Eftcÿ hoc confiliuin human« fnpi' cnrix,
» Hypoedræpharifæf male fibi confei) gt;nbsp;c5fu ginnt tandem ad brachium fccu!are.
3 lufdciarijpreterid, quóddolisamp;uimoliun tur Chriftum capere amp;nbsp;perdere,teguntfuosdo los ipeciofi/Tima amp;nbsp;bJandilTima hypocriß,nc ui deantur maleuelle ueritati,cui tarnen maxime malcuolunt.
4 Humanafapientia coram Chrifto feuticr--bo eiusfubfiftere non pote/t,neemirum. Eft enim uir tus ac po ten tia dei. Ad Romanos cap. primo.
5 Chri/tus feu Euangelium non perturbât publicas ordinadones, neej tollit ciuile regnü, fed doccr,quid utritj regno,^ fuo amp;nbsp;mundano debemus.
Tuncabeuntes.
EXPLICATIO PRIMI LOCr.
Primus huius Euangclii locus, cxplicatio quaedamcit occafionis,cquamodfucruntpba rifxiadifruenduminfidiasChrifto. Hictribus mfignibusparabolis docuerat, tempus uifiti' tionis populi IfracI per fuum Mefliam futurum aJiquando .i fandis prophedspromi/Tum, nunc
-ocr page 775-A trimtiaii^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vît
Tiünc præfens inftarc, amp;nbsp;adeffe magnum ilium tlierndomini, unà cum ueroMeflia:nec aliud reftare, nili, uc Ifracl præfeniem Meffiam arn-pleftatur : addiderat Chrifrus lunul horren das minas de reicdioneIfracl, ni Melliam fufeipc-rent ; contra cjuas Chrifti contioncs ne uerbu-lum quidem fenbæ amp;nbsp;ph arifæi refpondere po-tucrunt ; quem igitur nunc uiéti in confeientqs de ucritate,uincerc fcriptura non po(Iunt,cum aftutisdoliscircumuenirein(tituunt,quofitoc calio tollendi ilium c medio » Monemur ita-que hoe primo loco, de iudicio illo in omnes hypocritas iufticiarios , qui ad pratdicatio-tiem ueritatis femper redduntur pertinacio-rcs, cotciores amp;nbsp;maleuokntiorcs, extreme 1a-borantes, ut ucl aftutia tollanc ueritatem , quam apertis feripeuræ teftimonris tollere diffidunt.
Talis pertinacia, cœcitas amp;nbsp;malcuolentia adhuc hodie eftin aduerfarqs iufticiæ fidei, qui quanto magis admonentur de ueritate, tanto infaniores hunt :Hæc ucro cœca rabies non aliunde oritur , quam ex humana fapientia, quae amp;otfendituruilitatcuerbi,amp;contemptispr3£ dicantibus perfonis,deinde quç Si fubminiftrat aftutâ conlilia, quibus capiacur Ch riftus ,con-tundatur amp;nbsp;pei datur cum fuo uerbo.
Vhanfei lünt lufticiar r) opcrum o 'Si munda-na Tap icntia, la pleines,
-ocr page 776-^fg T)onütticd XXI11» Confilium imerunt»
Inire confilium opus feu efFedus eft humane fapicnnæ, quæ data opera, amp;nbsp;de induftriaftu* det fc ueritaci opponere.
Noraaduerlariosuerbi prudenterfuacon-fiiia quærere,i5d nihil temere agcre.
Vrillaquearcnr»
Finis iuftic{ariorumopcrum,amp;mimdifapi' cntum,adqucm ten dunt fuis fapientibus,amp;d« induilriacaptisconfilr|s.
Et mittunc ei.
EXPLICATIO SECVNDI LOCK
Secundus locus bic exordium fumit, qui«ß de patrocinus, quæiufticiarrj quærunt prode^ fcnlîonc illius iufticiæ,quæ eft ex operibus. Non eit dubium, quia pharifari ipfi non ueniunt adCl]riftum,quin hbiconfcqfuerunt,autuifti i n conlcicntns de ueritatc,aut metu tUrbæagi--taci,rccularunr accedereChriftum. Etquiama laconfcicntia præcipuemetupcriculi percul' fa, nunquam feriatur, exanxietate quadam pa rrocinium quaefiuit, quodcuminuerbonon re perirct .'hoc enimdamnat quiequideftcontra Chriftum, ad brachium fcculare confugit,in quo præfîdium fuumfigit. Er licet ante ope^ rum oppugnationem lufticiarr] pharifei, nihil minus eurent,quam feculaiem magifnarume tarnen quianeceiritaspofcercuideturjimplo^ ram
-ocr page 777-ATrmidti^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t-r
rant quxuis numina, modo in opcrum iufti-oiconferuentur. Tumnonfolumincademhy pocrifi conftirutum magiftratum admittunt, fed enam Herodianos.
His autem adfedibus adhuc prædïti funt iu-fticiæ opcrum Cultorcs,qui cum hadenusne pi li quidem feccrint Carfares amp;nbsp;reges noftros, quos pro autoritäre illihominum generi f ami liari, nunc excommunicarunt, nunc prorfus fu garunt,nunc abimperio depofuerüt. Scd quia diffidüt de ucrbo,quo effet iufticiæ fidci,quàm hodiepredicamus, refiftendum, libenter admit tuntciuilem Magiftratum,ilium ad effuhonem fanguinisadhortantes,quo compefcatur fynce radoftrinadegratuitaiufticiafiaci,
Vcrum quid pharifæi ifti, amp;nbsp;hi noftri dignum effeccrint, a adhuc efficiunt fua defcn-fionc à feculari poteftate, périra, hodie exempla teftanrur, amp;nbsp;paulo poft in Chrifti refponfo audiemus.
CumHerodianis.
Signanterhace addit Euangclifta, ut maliti-am pharifæorum exprimât,ócfimul oftendat arma iufticiariorum, quibus fidunt contr a ue-ntatem'.hoe poftcrius ftulticix ac indccori eft, homines ludæos patrocinio gentiliniti.
Magifter*
EXPUCATIO TERTII LOCK-
-ocr page 778-yçS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dowwwf4 3^3CTJT*r’
Tertiuslocus monct nos de paUiO, quO te-Î’unthypocnrae niftidarti Tuas fraudes amp;uio-1 entiamfuam contraueritatem nlludefthypo cHfis,qua foris tegüc,quod in anùnisuolurant. Ineamfifimplicitcr intendas oculos,n)hiimi-nus elicicndum eft c uerbis pharifçorum,qiiâni quôdquærantfub tamamicis uerbis Cbrifum tcrnicicm, quem magiftrum uocant, ueraeem, doftorc ueritacis,lt;5lt;: takm,qui adeaprum populärem non prædicet, neq^moueatur homi-num iud:cio. Sed ut anguis in herba Jater,ita fub ram amicis ue rbis, quæritur confufio Chrifti. Quarc duo ex tertio hoc loco difeemus,
Altcrumncfinamusnoshypocrififeufpc-cieredidecipi. Altcrum, ut difeamus iufti-ciarios nihil boni in animo habere, amp;fi dicant Chrifrum magiftrum eflc, ucracem, dodorenv ueritatis amp;nbsp;conftantemuerbi prædicarorcm. poftcrioris aliquot exemplahabesin lacrislitc ris,qu3e docent hypocrifin tandem in apertum furoremprorumpere.Gene.jt. capite, exemplum uiJes in Laban , qui primum amicis ac brandis uerbis loquitur lacob: Deindeprorfus. flirerc aducrUis eum incipit. Et Herodes Mat-rliaeicapite fecundo, coram Magis uult uideri magnus amicus Chrifti,amp;poReä perfequuto-rem fc pra-bet,amp;ftnitinfantes occidere. Sicamp; ludas okulandoprodidit Chriftum. Matthäi
i5,.capite,
Magifta 3
Ä irinitlilift nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri^
Magiftcrfci'mus^
Captatio bcneuolentiæ à perfona Chrifti, S conditione uitæ,ab officio amp;c.
Qviodueraxfis»
Quiamp;ipfefis ueraxamp;aliosucraccs facias.
gt; Etuiamdeiinuedtate.
Quicquid uult te deus doccre, ca tu doces fi-déliter acuerc.
NccÇ cura eft tibi de ali quo.
Quem finas tibi pferiberehumana dogmata.'
Nonenimrefpicisperfonam.
Hoc eft,tua pr ædicatione non captas auram populärem,non permittis te Hefti humana autoritäre à tua doftrinaamp;c. O omnium maxi-inahypocrifis,niliil difcrepans in fpeciem à uc-rapietate.
Die ergo nobis.
Quæftio eft de iure, quod pro fe babebant pbar ifæi.Nam non agnofeebant R omanos pro magiftratu, quia legem habebant de cligendo regcexftirpeludaamp;c. lamigitur cogitabant pharifæi,fidixcritChriftus,non effe danduni Cæfaricenfum ,habebitHerodianos, quieum utobedientiæ ciuilis ordinationis interturba-torem,facile perdent. Quæftio eft dilemma ■. açutiffimum, in ipfis f ontibus humanæ fapi-’ entiænatum, quo nihil aftutius nequerotun-
ôjiUS exco^ttstri potuifTet«
Eb 4
i
-ocr page 780-Jgo Domnied XXIJL, Jloiefïe^ttnenf^lid^e ncielicit Qe^mSott^ ' vecitinanfe^enAtn^b^fien,
Cognitaaiitcmlefusma^ ^ licü»
UyiPLJCATlO Q^VARTILOCL
Qiiartus nunc locus fequj tur in hoc Euan* gclio,quidocethumanamfapicnnam turafa* difTimeimpingere, dc à fummo faftigio a^ro f undum derrudi, quando credit fc fornlnnia argumenta, ddmediaconrrauerbumdeihabe* re. Primum autem tegitur hypocrifisperChri ft urn, q ua cceca habuit fua tela humana Cspien ^ fia, Portea in uniuerfum aperta Fada tela eua-ne'eunt ueJ breuiChrifti refponfo : tantaenim eft potentiaacuirtusuerbidei, contra quamne moahquidmagniefFiccreporeft. Contrahu^ iusuerbi porentiam late habitans populus Ifra cJ,cxrremas fuasuirestentauit, fcdnôfineæter na ruina. Contrahuius uerbi uirturem, multi mulf a moliti funt ; ucrum fine rriumpho, quem femperuerbum reporrauir omnium aduerfa-riorum, amp;nbsp;perditione amp;nbsp;admirarione. Et hunc triumphum Chriflus bic reportât à pharifsefj, qui longa dcliberarione inierant confilia, adhi- _ bira ip*a fapienriabumana incoadiutricemfo- ' lt;iam,fcdfruftra.
Commendatigitur quartushic locuspoten tiain ut rbi.'confolatur nos contra icandalacon tempti
-ocr page 781-A Tnmtdtii^ . rst temptî ucrbi: T andern terret aduerfan'os ucr-bijutfdanc fe contra potentiam ucrbi nihil poffe.
Chriftus, quia cognofcit maliciam animim pbarifæis^igitur deus eit,
Malicia eft inten ta faUacia tefta hypocrifi,prae ter confcientiam fuCcepta. Tentant pharifaeî Chriftum 5 non ut illius inftitutione melioret fiant,
Oftendite,
Ridiculum hoc opusaddit Chriftu«, qui tam acutam quæftioné ex numifmate folucre uult» quoconfundat fapientes pharifæos.
Denarius drachma eft ualens fere tribus grof* fismifienfibus.
Cuius cft imago hêccî*
Intcrrogat Chriftus pharifacos, utfibi ipfi» rtlpondeantin confcicntl)s,
Redditeergo,
EXPLICATIO Q^VINTI LOCK Quintus locus difcutit noftro tempore ma* lelanum ilium errorem, quem hodiefubpræ-^xtu pietatisinftitucrunt Anabaptiftæ : quod Euangelium tollat omnes ciuiles ordinatio-nes,arque euertat omncm ciuijemmagiftra-* nbsp;nbsp;'• ^^^*^ errorem Chriftus hic fuo refponfo
§ ir*^i^æ*^ ^^ propofitam quaeftionem , dato, ^nOlnit} dura utruraói regnum certis fuis lirnr., Bb s
-ocr page 782-y« tionunicd XXIII. nbusincludit. Regnum ciuile eft inquocapui tftCæfar,utfuperior magiftrarus,amp;à quoins ferior pendet. Hoc ciuili obedientia, certis k^ gibtisÄfcedcrcccrtoadminiftraturjeenfujUC^ V lt;^iigali, reddinbus, armis, bellis amp;c. conferua--tur,quç omnia ut res externas,regno ciuili,fub uocabulo cenfus tribuitChriftus, conlirmaca óffer t,amp; rata effe uult.
Econtra regnum deieft, in quo Chriftuseft r ex amp;nbsp;magiftratus. bic quia fpiritus eft, igitur ïpiritualeelï dus regnum, in quo extemini--l.jildt,fedfpirirualis obedientia,quæ potilfiquot; mum confiltit in fïdeamp; timore dei. Intcrroga^ rus itaque quidumâregno debeas, Refpon-de. Regno ciuili debeo ciuilem obedientiam. Regno autem dei,fidem amp;nbsp;timorem. Nam ’ wbisconfiftit tota noftrareligio, quænoneft in rébus extemis fita,aut in ritibus feuexrerao; ni]s exremis, ficut boni illi homines nugantur, dum definiunt rcligionem noftram ciTe rituum externorum obfcruationc amp;humanarum tra-ditionumcuftodiam.Infummaigiturdoccthic Ipcus quintus.
Trimumdilcrimenintcr regnum dei hinter regnum mundi. Deinde confirmât regnum ciui leamp; magfltrarum huius regni unà cum fuis legi bus amp;nbsp;ordinationibus ciuihbus.
RefponfumChriftienthymemadt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï
iWicnummushabeteffigicinCatfafj's,' -........
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergo
-ocr page 783-A Trlnititii^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^st
ErgoadCæfaremperrinet. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'gt;
Argumentum ualct à loco, qutdicitur à core fugatis. lugulat Chriftus pharifaeos propria confeirione,qua confirentur fe uti Caefaris nu-mifmate , amp;nbsp;ideo elfe Tub poteftate Caefaris, quam Chriftus non tollit, imo colt uult ; quart; amp;nbsp;cenfum iubet dare.
Radoueroeft, quurChriftusnon foluatp® teftatem Cæfaris, quia eft rex fpiritualis regni fpiritualis. Copiofiorem huius loci expofido* ncm,uideinnoftroMatthæoca.îi. ' nbsp;nbsp;nbsp;'
PerCæfarem intelligc omnem magiftratü» Percenfum omnem ciuilem ohediendamacep adeoeaomnia, quæciuilisobedienda requiric adfuftentadonemfuam.
Et quæ fiint dei,dco«
Separat Chriftus regnum dei à regno muri-di. Res quae pertinent ad regnum dei, aut quae funt in regno dei perfoluen3a,runt fides amp;nbsp;d'mor dei amp;nbsp;fie omnia, quæ fpiritualis obedienda requirit.
Et and fentes ad mirât ifunt,SC relido co abicrunt.
PraemiatentatiChriftihic uides, confufio-nem amp;nbsp;f tuftradonS. Et nota hic iufticiarios iu-fiodeiiudicioadauditam ueritatem magis ex— eacari. Mirarieffeftus eft potend» uerbi in pharilads operandsjquiucrbouidi, irarantur ‘ ' \. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quide»
-ocr page 784-i
7C4 Dominiez XX111* quidcm atC^ obftupefcunt, nee tarnen conuer^ tuntur ad Chriftum, neej: agunt de peccato pof nitentiam, fedabeuntcccei inpeccads fuis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n
IN EVANGELIVM MATTHAEI IX. DOMINI ca xxinj. A Trimtatis*
TOtum nouum teftamentum fn nulla re magis occupatumcft,cj ut ubiquefum* mis laudibus cuehat arq;prædicetphilanthr0j-f?iam amp;nbsp;ofFiciaChrifti : nee immerito. Sunt ein læc duo fola media , per quæ cognofcimus Chridum, amp;nbsp;quidfit. quuruenerit Zamp;quisad-uentusillius finis exiftat. SiquidemquiChrigt; iluninofccrcuult, aliunde nofeere non poceft, quämcphilanrhropia ÔC officiis: item quifeire uuIt quur ucnerit,amp;in quem finem,ne(ï iHain-ïclligcrealiquispoteit,quàmperprædiftame . dia. Nam quimaieftatcmChriftiuelIctconfy-derare,quódfilius dei eilet, aquahsdeo patri, tarn nomine quam potentia, is facile déterré-*' tur àcognitioncChrifti,neceumcognofc€ret, amp;fi ucllet. Quis cnim dubitatmaicftatemChri fti effe ultra humani ingent) capacitatem r Qua rc Chriiti maieitas relinquenda cfr;amp;confydc^i randa philanthropia eius,unà cum offitijs,quï in hodierno Euangelio in animis uolutarunt, ■ primas ille (Simulier laborans profluuiofan-guinis.
-ocr page 785-A trimtiüiï»
v«i
guinis, amp;nbsp;fanati atc^ reftiruti abicrunt, qui fi ad maieftatemChriftiuertiffcntoculos,nunquam fuis infirmitacibus inueniffent remédia, imô iu jf dicaffent Chriftum , tanquam potentem ali-3ucm amp;nbsp;fuperbum medicum, qui poffet qui-emiuuare, tarnen proprer fuam maieftatem non faccret ai^s fui copiam. Inhunc moduin conCydcratusChriftus,nihil profuiffet. Prima tiamp; laboranti mulicrculac, fed potius fuiffet illis defperationi.
Prodeft uet o iUis Chriftus, quia fide appre-henduntphilanthropiam Chrifti,^ dus officia, de quibus certior fallus fuit primas uni c5 mulierc.
Etficproponunt prophetæ Chriftum con-4 tcmplandum.Efa.cap.5î.ôlt;:lt;îi. Prxtereaipfe fAatthxi undccimo capite , ita fc cognoften-dum difcipulisIoannis obtrudit. Inquiens’.ltt amp;nbsp;renunciatc ioanni, quæ auditis Si uidetis: Caciuifum recipiuut, amp;nbsp;claudi ambulant : 1e-profi mundanrur ,Si furdi audiunf. mortui exei tantur, Sipauperts Ixtum accipiunt Euangclqi nunciumSic.
lunt,ftd{ïuftra, qui ex folo uerbo amp;nbsp;iUius eSc amp;ibus cognoVei uult, qui funt pbiiantbr opiam extretre CTgabomines^mederi omnibus. Si fa« watt onmes tam in anima quam in corpore.
-ocr page 786-^ Po^ci XXIlit
Hs rébus amp;nbsp;oficrisli qufs apprehcndit Chrfgt; lt;lMrn,isfacilefeiititfercftituipo(re. Nihilhic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
luuanr opera, quibustibi meden cupis,amp;qu3r molirisinChriiti locum fubltitucre, cxemplo nbsp;nbsp;nbsp;*
bulus mulierculac, quæomnia fuabonam medicos fuosprofudcrat, nec camenindemelius babuit, nec pocuit melius habere. Quamdiu «nim in openbus occupabatur, non nofecbat Chriftum, quinonagmtus,neciuuare poteftl ftarim uero cum poftbaberet fua opera, âme-' dicosin quos confidebat, amp;incipiebat agno-, fcere Chriftum , ac ilium beneuolum medi-cumfideapprehenderc,cccpitmcliusfencire.
Quo exemplo certum eft, ex nullis opc-rlbus pofTe âgnofei Chriftum, amp;nbsp;nulla opc-. ^ ra iuuart ad liberationem confeientiæ , quae tumprimumliberatur,quando fidcapprehen-ditur Chriltus ille philanthropos in omnium falueem milTus.
Fortaffis fieri poteft, ut ad tempus produca mus infirmitatem bonis operibusjamp;folemur nos extra pericula mortis uana operum fpel Verum alludentibus mortis periculis opera nihilpolTunt, imömagisacmagis decenorem faciunt morbum, quem ubi cupimus ablacum, tandem poft omnes opcrum medicos amp;nbsp;remédia opcrum procurrendum eft ad philanthro-piamjamp;pharmacaChrifumedici, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Reftaï i
-ocr page 787-A Xrinititih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^y?*
'Reftati^itur exhodierno Euattgclio do^c-te quomodo philanthropia Chrifti unà cum öffkris eins apprebendenda fit. V crum eft feri--peuram proponere nobis Chriftum agnofeen-dum ex lua philanthropia amp;: offices. At ftul-tus mundus cum audit agendum effe aliquid, adcurrit amp;nbsp;illam humanitatem, feu officia ill# nbsp;nbsp;nbsp;,
eperibus uult proraercri. A quaopinione rc-uocat mundum hoc Euangelium, quod duo^ bus exemplis,altero in primate, altero in mu-liere, monftrat philan thropiam Chrifti, amp;nbsp;officia eius fide apprehendenda efTe , quam eti-am ut medium crga humanitatis oflacia am-pleftenda Chriftus commendae in primate, quern ad preces fcquitur : Si in rauliere , cui ait,ConRde filia,fides tua faluam te f eeït.
Summartiloci.
i NecclTitasamp;fidcsurgent adChriftum, qui fideaccedentes, quo uolunt, fequitur,utme-liushabeant. In primate Si mullere fidei exem-plafuntlnClirifto philanthropix.
a Fidesimpetratquodpetit àChrifto.
3 Sapientesmundi rident Chriftum Si opera tius uilitate perfonæ off enfi.
, nbsp;nbsp;4 Quanquamfapientesmundi uidentChri-
1 nbsp;nbsp;ftumói opera dus, tarnen famaSioperaChri-fh, riolen te etiam mundo, mclarefcunt latiC-
\ Ëxne,
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hxc
-ocr page 788-’^0 Domitiied XXI ML -HæcUIoIoquente»
Scilicet ad difcipulos Ioannis, qui offenfi erat libertäre difcipulorum Chrifti nö ieiunanrium. Eccc.
Q. d.Euangelifia, quanquam difcipuliloa« nisamp;pharifæinoncrederentChn'ito,tanienad hue quofdäcredidifle, uelutiprimas, de quo fc quicur, (Simulier profluuio fanguinislaborSJ« Primas quidam uenir.
EXPLICATIO PRIMI LOCK
Difputat primus locus de caufis, qmbus mo ri fuerunt primas amp;nbsp;mulier ad Chriftum. Nam de bis caufis fere circa omnia miraculaagendu eft, ut amp;nbsp;fidei origo amp;nbsp;acce/Tionis ad Chriftum impulfiuærationcspcrfpicianrunFidesexau^ dito uerbo oritur, neceifitas urget fidem, quo «xpcriaturpromilTa uerbi. Mundus quiance ucrbûcurat,necpræmiturneceiritatibus,ideo neej ad fidem pertingere poteft,necÿ ad ChriftS feftinarc. Licet mundus uarJisnccelTitatibus prematur,tarnen quiauerbum noncurat, amp;/ic per confequensnee fidem habet,ignoratChri--ftum, nccÿ quic($ boni fibipollicetur dcChri-» fio: imócum non pluris facerepoteft, qùàm ignotum aliquem medicum, cuile committerc nonputatfatis tutum ;hincadfua opera confu fit,adhos (amp;iJlosdiuos,dcnicjadhafC (Siillaprg dia,quibus Iperat fibi fore confukum Jn quo trror^
-ocr page 789-ATriwtiük. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tty
lt;irtore ßne dubio, unS cum mundo utrfatus eft ' aliquandiuuthuiusEuangcliiprimasidcmulit
1 .• re certum eft, quod ante cognitionemChrifti, 4 nbsp;nbsp;nbsp;amp;anteqdeillo audierit,quodin magnaSducia 1 adhxrerit medicis, fpcrans ab ilhs falutem.
Pofteauero quiaprimasamp; hxemulierac-ceflerintChriftum, ôc iUius prændium implora iicrint,qu{ opera iidei eftedus funt;idcirco cer turn eft,tarn primatem quam mulierem de f a-maChrifti audiffc, ex cuius auditu fidcs nata eft,quæ acceftit Chnftum ex cerra perfuafionc de inipetrandafankate. Et hxc certa petfuafio -, inutraq: perfona proponit nobis fidei exemplum , cuius tantaeft uirtus ,ut trahatChnftii, 1 nbsp;nbsp;nbsp;quo uelit. Sic primas cumChriftum Iide accef-
^ ’ ^tiffet,utcifuamneceffitatempiropofuiffet,fta
timfccutuseftillumChriftus. hXulierfi.deacce dens candembcncuolentiam inCbrifto exper-^taeft.Commendatur igicur in hoc primo loco, praeter fidei exemplum, amp;nbsp;philanuiropieChrJ i ftimagnitudo,quinonpoteftfccohibere,quin \ credentes protinus exaudiatSCexaudiatosab omnibus neceffitatibus libérée.
' nbsp;nbsp;Venire ad Cbriftü amp;adorareeum,c?Eeftua
funtuerae fidei,qui amp;nbsp;de audito uerbo teftifican tur. Adorarehic fimplicitcr accipio pro implo vare. Alias Hebrçorü more fonat,geftuaiiquo corporis txterno honorera exhibciu
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïiUiraca,
Cc
-ocr page 790-^e ^off^ei XXniï, Propofirio ncccflitans.Cbarifaris eftnöta«
fuam, (^ ahorü neccffitatê Chrifto proponere.
Defunda eft»
Exaggcratio neceffitans, utpofteadarim confpiciatur potenria Chrifti, qui defandam pudlam rcfiifcjtare potuit.
Sed uenÉ
Fid«/ uerba,qaan^infirmf .Nam pr/nias ere deredebuit, Chriftumud uerboferuarepoffe, nee opus efl e, ut ueniat ad fiham ÓiimponatdW manus.Hufnanæmfîrmftacis exemplum Weui des, quae femper fignaamp;media externa ßmuJ ad promdTionern requirir.
Impofitio manuum geftus q^uidam fuit,qui.« hus aï/isarq; alijs ufusekChriltus inter fanan-dum;folo autem uerbo fanauk.
Etuluen
Hæcnerbacernirimæfîdei fünf, quae credit in uerbo uitamdre,amp;Cbriftum uitat autoremi Etfurgensfefus.
Philantbropia Chrkti, quiftatim fequituf ere dentes. ScquelaChrifti efredus dtf^dei, fen cognata, quamimpetrathdes.
Er ecce millier.
Nouuscuentus quiobiter inter eundumaJ fibampr/matisaccidit. Hiccuentus de tribut monce rebus.Pidei exemplumproponitin mu bei e. Philanthropiacin Chriito,quicrcdentesH Renteriuwat.Et commendatporentiaraChn^i '
-ocr page 791-fcBiÄrbi, qua potuit Chriftus curare morbunk apud homines incurabikm.
Ecce attentionis partkuh, qua parat Euan--gelifta animos ad taue f aftum, in quo omnipo-tentiaChrifti«rnitur, quaexcellitomnes mc dicojamp;remédia, quibusuokinc fibimederiho raines,nec tamenpoffunt,
Qyæ fanguinis fluxum,
Propofitio necefliraris.
Dundee im annis.
Circumftanria temporis neceiTitatem morbf exagérât. Marcus cap. y. pliiribus exaggerat worbum.
Accent ff tro.
Veraßdesin animo liumiliato habitat.
Retro accedere Chriftum nihil aliud eft, quS propter peccata non audere Chriftum acce-derc.
Ettetigit fimbriam.
Tangerefimbrianj,reftimoniü eft ueræ Kdei»
Dixeratenim.
Aetiologia,nc credas in tangere fimbriam tnulicremquic5fpeifalutisfuaEpofuiffe. Sed qiiód tantam fidem habuerit in Chriftum, quód etedideritfefaluam forc,amp;fi non loqucretur illjChriftus, tantum ipfaattingeret fimbriam. Magnitudo fideihic commendatur nonattin^ gcreßjtihham.
,St tantum tçtigero;
Cc 1
-ocr page 792-97» DoUKm'fd XX llir, Vcrbauchemcnnffiniæ fidei.
' Erofaiua.
Effedus in quemintendit fidcS»
At lefus conuerfus*
Conucrfio Chrifti efFcAus poten tij Edei eff, ad quam non poteft progrcdi Chriftus, uerum oportet ut confiftat Äa/pkiat credentes. Com mendatur bic potentiaac uis fidei,
Confide fiha.
Ne dubita fedcôfiantcr neun fads, crede, amp;nbsp;in fide perdura,quod ego iuuare tepoflim.
Fides tua faluam te fccit»
EXPLICATlO SECVNDI LOCh ’ Secundus locus buius Euangclrjagitde effe^ dibus feu rebus pronuiris,quæfequuturfidein inpromißiones acChriftoHdcntcm.Etmone^ niurhiedepotentiafidei, quætam efinugna, quod bomini credenti omnia fintpoßibiJia, ed am ea, quæ coram hominibus impoflîbüiaui^ dentur. Quïs em credidißetbanemuberemre-fntuipofle, quæ duodecim annis profluuid fart guims Jaboraucrat, quæ omnium Donorü {ÙO' i um fubitantiam in medicos profuderat,,'nec tarnen melius fenferatr Huncimpoflîbilem re-ipedu curationis morbum atc^incurabilé col-licSdes, nÔcxopéré operato, fcdquiadcuscrc denribus tales ededus promifit^8C(iui3.Q\n'2 üusdmr.^^tth.tr^Si nabearis fidem utgranS fynapisjdiccriamQndliwicidcnji^rabinciib'rtc/
-ocr page 793-A TnnUiüs» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»r»
amp;4lt;nugrabit,nccf quk^ impoflibik erituo bis. Porró ut nunc field oitinia funt poffïbilia, ita incredulitas in caufa eft, quód ninil nobis fit poffjbik : quare amp;nbsp;Chriftus ait ad difcipulos fu os,cum interrogarent cura, quur ipfi non ualu iffent crjcerc dçraonium: proprer incrcdulitatJ ueftram refpondit. Fides tuafaluamtefecit,id eft, quiacredidifti me pofTe amp;nbsp;ucUe tibi ex meo officio iuuateagitur fanitati reftitutacs.
Etfaluafadaeft.
Effedus tara potential Chrifti feu uerblt;,qu5 fidti jquæirapet rat quæ fc impetrare credit.
Ex ilia hora.
Circumffantia temporis commendat poten tiara Chrifti feu uerbi.in pronomine illa empha fis eft, q.d. fAatthjeus,eo tempore ftatim falua fada elt mulicr,qu3e prius per duodccimanno« nonpotuitreftitui.
Etcumueniflet.
tXPLICATIO TERTII LOCK
Terrius locus docetnos de iudicio mundi er ga opera dd, qui cum audit Chriftum pucllarn mortuam, dormientem uocarc, rider,neep po teft aliter de Chrift o indicate,atep de hornine ri diculo, qui propter fua opera amp;ucrbadignus fit,ut ridcatur ab Omnibus.
Ante omnia igitur in tertiolxic loco nOtan dura tft.Primum quodmundffs uniuerfa opera däneef capitnc(^intclligit,imónept}quidcm»
Cc j
-ocr page 794-„♦ ßÄVlt;t XXHit
nifi diuinitus tdoccantur.Dc mundohkexcm* plumhabcs, qui ridet Chriftum propter hæc ucrba. Puclla dormit,amp;non eft mortua. Item propter boefaftum, quo iuffit recedcre ribi-cines amp;nbsp;turbam rnmukuantem. De pi)s exemplum habemus Matthæi primo cap. in lofcpb, quiignorat Mariam efpirirufanfto grauiçlani ciTc. Deinde obferuatudignumeftcirca ter-rium huric Jocum , mundum non contentum ciTc non intcHigere opera dei, nifiamp;rideatilla, proftulriSiudicct amp;condemnat. Cæterumfic uifum eft deoin omnib. fuis opcribus ftultefce re 3tq?uilefccrecoram mundo,utiHudachuma naefapienriæ,amp; perdat cana.Efa. «.ca, SpeÂæ hue i. ad Coruuli, ^.cap.
Et cum ueniflêt lefts.
Redit Euangeliftaad euenrum de primate»
V idiffetcß tibicmes.
Qui «na cum turba ancrant ad dedliccndum funus,id^promorcludacorum. AlluditEuan gelifta adpompam funcrakm»
Rcceditc.
A funcre aut à propofiro ueftrodeducenS tunus.
Non enim eft mortua. ’ Actiologia quur recedendumfitafunereÄ quurnonfitdeducendum funus,
Sed dormit.
Qjiicqu’d babet totum Euangebum, id bic , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exi-
-ocr page 795-«Xprelnim eft. Nimi rum adprçfcntiam ChriftI Äpropter Chriftum mortem effe fomnum.
Et deridebant ilium»
' Mundusamp;fapictes mundi,quiauidcntiuxta iudkium rationis puellam ede mortuam, non poflunt non ridere ad uerba Chrifti.
Item dum iudicant Chriftum puriï eftc homf n£m,nóincptediffiduntde reftitutione pucllae. At fic nó eft cofyderandus Chriftus, qui quanS eft Rlius hominis contemptaamp;uilis perfona, tn cftpotentiadei,AdCor.t.epift.ca.i.eis,quicre dont in ilium. Sic primas credidit inChrifto ui* Wn3tfie,quarcamp;uitaei fada eft.
Et cum eieda effet turb a» Euangelijuirtutesamp; miracula, quianonniß «redentibus profunt, igitur eiiciiur incredul» turba, quæ reftitutione pucllx magis (uiftet
Tennitmanum.
T entre nnanum geftus quidam eft, quitus alris atc^ airs legitur Chriftus fuiffe ufus inter fanan dum:fanat ucro folo uerbo, quod eft potenria ac uirtus dei. Ad Rom.i. Quarc amp;nbsp;dixit ad pud latn:PueUafurge.
Êtlurrcxit»
Effeftus pot entiæ ucrbi,ipfauita» Etexqtbxetama*
IXPLICATIO Q,VARTI LGCI*
Qi»arnwl9ÇWîÇQRiçn^P9bis potendàTÏ-bi,
Ce «
-ocr page 796-fti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ricfnimcd XXT*
deaccenfaJucerna, quærupercandclabrumt o
ni dcbet.no fubtermodium. Etquan^naunats
ridet ucrbüm,Chriftum arcf opera eins, tarnen latifTime ferpit ucrbum,amp; latinimc uolat f area Clirifti,amp;inuniuerfam terram difpargiturru morde operib. Chrifti, nolit interim fine uelk mundus. ka ribicinesamp;turbaebic ridentChri ftiim amp;nbsp;opera eins, amp;nbsp;quanto magis ridentjean ro niagtsindarefcitfantaChriftijid^inuniucr fam terram illam. Farm bic figniheat rumo rcmdephilanthropiaChrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
IN EVANGELIVM
WATTHAEI XXIIII. DOMINI
ca XXV. A Trinitatis.
TOtamcaputMatthaeiu^efimumquar» tum,èfquo hodiemum Euangeliumde-' promptumeft, continctdefcriptionemcalarei tanim, quas CLriftus fururas praedixit in dena fra rionem Hierofoly mæ, amp;nbsp;tonus ludææ, de quibusutccrtaeflethicrerolyma,afq;adeo,'ro f rus popuJus Iudaicus,addic Chriftus in hoe capi te certiiTima figna, èquibusuult IfracI tempus fuæuifitationiseognofcere.EteôfpcAathuiu? ' capinspropriusintelIeAus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
CaeterumdifFiciltadniodunj efthoccaput,. „ nbsp;nbsp;'
propte '
1
-ocr page 797-A TriwWtrn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Ptoptcrea quod Chriftus confondit fignadeua fiationis Hicrofolymæ amp;nbsp;interitus ludaici po Puticumfignis nouiffimi iudidi.Caufamuero nuius confufionis fi Ipeéfauerirtius,hxc ciTe ui— ottiir,quôdfignadeuaftatçlud3eætypum ferd geflerint confummationis huius fcculi: quare Chriftusparuodircrimineduxit utriufefefeua-fiationis,tamludææ quamhuius mundicon-funderc.
Porto in quem fine m amp;nbsp;ex qua occafione mo tus fuerit Chriftus ad diligenrem illam praemo nitionemdefignis perituræ ludææ,amp;aliquan-dointerituri mundi, nunc enarrandumuenit» Occafio ex fingulari philanrhropiaamp; charita-teChriftipcndtt,quamin praecedenti capite, apodrophe fada ad Hierufalem, flcbilibus amp;nbsp;pathétitigutrbisfignificauit,inquiens.Hicrura lcmHicrufalem,quæoccidisprophetas, dilapidas cos,qui ad te miffifunt: quoties uolui cö-gregarefihostuos, ficut gallina congre gat pul losruosfubalas,amp;noluiftiamp;£ QuoigiturChri ftus extrema tentaret, amp;nihil intermictcret, quoduideri poffet ad cóuerfionem Ifraelis pet tinere, adi^citinuigefimohoc quarto capite, amp;nbsp;diuaftationem Hicrofolymæ,Aligna dcuafta-tionis,ut ftc uel minis conuerteret,quos fuaphi lanthropiaconuerrere nonpotuit.
Sedquxfo quæ extiterit tantæ deuafiatio-nisamp;èxtirpationiscaufa tamdilcdi ,amp;pccull ariter fegregatipopuli lfraclis‘Rcfpondeo,E*
-ocr page 798-^,9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomtnia XX 7.
fuit ingrati'tüdo amp;nbsp;conrempcus erga miffi»j Mefl'iamChriftum,quemfufdpercIudçinoW runt.’iniôomnesprophetas uaticinatesdehoC l*leflia mifcrabilitcr trucidauerunt. Tantum quia audicbant à prophetis,Mciriâ promiflum fore fpirirualemreocm, amp;rcgnum eiusfpiritu akjconfiftcns in iu/ticia fidd gratuita, amp;nbsp;non in xgt;pcnbus,hoc cit, tantum quia prophetxprx-diccbant homines fide in Chrift um lefum gratu ito iuftificari. Quæprædicatio degratuitaiuftl cia fideim caufa fuir, quod àprincipio raundi, ufif in hune diem om nes prophetæamp;fanAifan gutnem fuum effuderint.
Etcerpitbavfanguinis efFufioin Abeliufio, qui fide obtuJir grata facrificiadeo; id cum uide retimpiusCain,amp;fc negligi fuis cognofeeret operib.iuftum ex fide fratrem occidit.Ge.4.
Tantum itaCf tumulrum excitauit femper in miido gratuita in Chrifto iuRicta.: quart nee mi ;rum eft, amp;fiadhuchodic torusmunduscontra banciuRids rumu/tuctur arq?facuiat. Quid ue to fucri acceperit ludæaiuaingratitudine ergs obJattimgratuiræiufticiæ Euangcliu,partim in hoccapirc ex promi'flionepeenarum uidere licet, amp;' conftar nuncex omnium miferrima di de,quamfuointcrituperpciraeftrudxa, qua-iemhorribiho rem non uidirmundusnequeex peituseft,
Nonautemfruftra deuaftataeHierofoIyrnf Ä tortus fudexfignanobisi/j hoc fapite propo nwitur
-ocr page 799-' ATrinifittif, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;779
Mtintur,fcd in noftram dodrinam. Primum ut* timcrc difcamus, uerbum dej apprchcndcre„ Chriftum fufcipere,amp; iufticiam eius. Nam fi de üs dilefto fibi populo non pcperecrit, fed ilium propter ingratitudinem erga Euangclium in tantafuppliciaincurrcrc.pcrmiferit,quidnobis «rit timendum,qui exfingulari gratiaaernife^ ncordiadeifaAtfumusiluuspopulua, qui quo dam populus non er araus.Sine aubio audiet,amp; aliquando Germanianoftraerga Euangelium nee minus ingrat3,quâm olim ludæa fuit.Ger-» mania Germania, quoriesuolui te congregate amp;c.amp;noluifti. Amendico tibi,non relink quetur hie lapis fuper lapidcm, qui non de--Hruetur.
Ctdebac deuaftauone Gcrmanix,amp;non Colum Germania, fed totios terrarum orbis uide tur, de hodiernum Euangclium nos monere, quodpræter deuaftation?totius mundi,etiam decaufaamp;prxeipuo figno deuaftationis mo-net, quæ eft abominatio defolationis,dcqiia praedixit Daniel ca-^.ftans in loco fan AoCquae abominatiodefolationisefttotumilludrcgna impietatis doAoris Antichrifti, quern A poft 0 lus in 2.ad Tbefs.cap. î.his uerbis defcribit.Homo ilk fcelerofus, Wins perditionis, qui eft ad-, uerfarins, amp;nbsp;effertur aduerfus omnem, qui di -citur deus aut numcn,adco quod in templo dci fedeat,oftentans fe ipfum cue deum.
Et quiaabominauo defolauonls 5de quafcri n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pH«
-ocr page 800-7«s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riomiaicd XXV*:,
pfit Daniel ludxu,propter morKmChrifii',amp; corwempcum Euangcliumcertumfignumfuré debaftanonisludææ ; itacertiffimum nobisfi-gnumeiTcdebctnouiflimidici, abominanodc iolationis ipfius Antichrifti,quificuthiftori3e referunt,rcgnarc capit fub Phofa Si Heradio ofdtanti/Timis Caefaribus, fubquibusprimum predict Jerna omnis impietan», ipfc Macho^ met', qui in templo der fe mgeflit ui amp;practexcu ueræpietatis .quot;bunepoftea kcuti (unf pontifi-ces,in magnablafphemiaamp;impudentia.
Non uenietaütdiesnouinimuï,amp;interifUJ mundiftanmpoftingreflum Antichrifti,ficut amp;Apoftolusruo tempore cófoJatuseft Theffa loniccnfcs, fed regnabit aliquandiu, ficutamp;re^ gnauit à Machomet ufqtbiic.'ucrumnobisfcirc lantumrefert, regimen Antichrifti ccrtifTimS clïefignum periturimundi amp;caufam.Itemut maxime cogitemus turn prope futur! confuni mationem icculi, quando Antichridus fuerit rcuelatus, quemdominus fe conf edurum pro mifit adtientu fpiritus fui: id quod ex gracia dei hodiefaAumuidemus:quare cerrum eftdiem iudiei] non prociilhincabftiturum,quia abomi natio defoiarionis amp;nbsp;fada rit, amp;nbsp;nunc manife-itata,poft quam non manifeft abirur aJia:rcfrac fairem ut ueniat dominus amp;clarirare aduentus fui Antichriftum rciiclariim prorfusperdatî
Summary loci.
• Noneft aliud certiusfignum aducntusGbri
-ocr page 801-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ATrinitAlif, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ru
* rainnouiffïmodicjquàm præfcnriaabomina— ï'Onisdefolationis lt;xillius abominarionisho-™^ ptr Euangdium manifertario. Huius typus ®^’o™‘nauo dcfoladonii,quf debuit ut cer r ,”’?™ ^'gnum fignificarc deuaftadonem Ifra ‘“ticiregni.
^ Vt fummopere uoluitChriftus animaduer ^«ff Eudæoj de abominadonc dcfoladonis,nc ’n ilia abominadone périrent, amp;nbsp;anima amp;nbsp;cor— pore fimul ; ùacommendatiffima nobis eife de betreuelatio abominationi» defolationis ipfi-”* Antichrifti, ne illaamp; proprer illara animj amp;nbsp;fOrporhiaduram faciamuJ.
J Grauiffima amp;nbsp;maxima eft poena illorû, qui ’n Antichrifti abominatione peribunt, exeplo panæ ludaici populi omnium grauiftîmaç.
1 nbsp;nbsp;4 StanteabominationederolarioniJ,amp;regnS
KAhtichriftojCruntpericulofiffimatcmpora, pitnaomnis fraudis amp;nbsp;impofturç, fignorum 3c prodigiorum, quibus feducet Antichriftus in trrorêhomines, amp;nbsp;confirmabit homines in fus
' wipietate.
Cum ergouideritis» ÏXPLICATIO PRIAI! LOCK P^'^ nos primus huius Euangelij locus, da “J^imo figno aduentus Chrifti fecundiiri no UiHinno die,quo uenietnô ut faluator, fed ut in ' “^’”P'“o® mortuos.Hoc autemfignum cft^ •wininatio defolationis, feu defedio à liera' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ pietacc
-ocr page 802-9« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o«tà»74 jexv*
Relate,ad regnum impietatis, in quoregnab/t Antichriftus,homo fcelerofus Äfilius perdido nis,quieftaducrfanusChrifti,amp;effercuraduer fus omnem,qui dicitnr deus, aur numen/edens in tcmplo dei, amp;nbsp;oftendens (e ipCum effe de urn: quibus uerbis Apoftokis adThefs.pofteriorc ca.ï. clare defcribit abonnnationem ilïam defo lationis, quæ nihil debuit aUudeife, neqiadhuc hodic eft, quamregnum plenum ornnis impies tatis, in quo régnant homines Andchrifti, qui arrogant fibi autoritärem amp;nbsp;dominium in con feientias, impcrando amp;nbsp;dominando in iUas pro arbitriodtem CQndendo amp;nbsp;ftatuendo leges, tri ditioiKs,ritHS,cæremoniasamp;c. quibu/figant confeientias ad iufticiam impctrandam amp;ua^ lentem coram deo. Nam fic dominari in confci entias eft federe in tcmplodei,amp; oftenderéfe ipfumelTedeum.
Hoc uero dominium Andchiifti,debuitali-quandiu cxercerc homo ille fcelerofus, amp;reuc raexcrcuitillud diu fads tyran nice amp;nbsp;occulté, ficuthiftoriacteftancur, quæ probât quo tempore Antichriftus caperit fuuni dominiumin confeientias dirigere. inirium aperdus ab omnibus doAis coputaturä tempoTib.’Phocæ5J Hcraclij,. impcratorum in oriente,qui cü ofcigt; tanter adminiftrarent imperium, nelt;$ admodÜ curaret rcligioncm,Machomer prodtje, capuC abominationis defolationis : fub hoc fada eft defedioaperça à u€r3pietate,quæpoftcanoti dinunu.
-ocr page 803-/. trinitiiîK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fH
^minuta fuît per noftros pontifices, fed magi» acmagisauAa.’cçterumin tanta occultarione,' Quôdpauci obominatioms tempus adeßefen-«rint;nec mirum,cum lt;5lt;; Chriftus addat Matt « »4'fap,attentîonis uoces,inqui'cns.q'ji Icgit,irt ï^Uigat, quibusuerbisdititpaucos intellcftu-•■osibonnnanoncm defolationis. Et Apofto-lusajt,AdPhiîipp.?.pofteriorisepiftolç. Nam myfteriiira nunc agit iniquitaris;ubi abomina-tionemmyfterium uocat. Et adijcit attention nisuoces,tantum qui tenet,in præfentiateneac amp;c.q.d,pjiulus,abominationis myfterium cric paucisçognitum.Et fane f uitpauciflimis cogni tum.Nemo cnimnoftrum aut antecefTorum noftrorum credidit autuidit Romæ federe Ani tichriftom Papam,amp; eius membra effe difpcr-faper totum terrarum orbem.
Licet porto abfeonditafuerit abominatio itla,tarnen ex uerbo non defucrun t aliquot lo-lt;i,qui aperte docuerûteam manifeftatamirir quanquam locos illos non confyderauimus î nuncautem faftamanifeftatione abominacio-nit primum cognofeimus. Loci Icripturæ fa-miliariores bielle polTunr.Macthæi uigefimo-quartocapite. Propter eledos decurtabuntur aies illi. Item.Et dabunt figna magna amp;nbsp;prodi-gia,itautin errorêinducantur, fi fieri poflir, Ôi '^®^* ^S“* ^oa de reuelanda impietate Anti-■ ^ °^^’quot;^’^^ loquuntur. Item. Ad Tbeü4o,capite fccundo pofterioris cpiftolx.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et.
-ocr page 804-quot; nbsp;nbsp;^«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tiominied XXV»
Et tunepateSet in/quusilJe,quem dominus côS riet fpiriru oris fui amp;c.in quo capite adhucplu-ribusagit apoftolus de defeftione AntieMRu Hodieigftur cü reuelarusfit Annchnfius, pio certi/Timo/ïgnohabtbimus, non diu abfucurS iiouiirimum diem.Nam poft huius abominario nismanifcftarioncmjnóeftalia expectanda.
Cum ergo uïdentis abomü nauonem»
Per abominationem deioJanonis abj al/ain-teftigunt, quorum opinionesdiJigèter coftigit Magnus theoJogusIohannes Oecolampadius» in 5. ca» Danielis. Quidam abominationemde-fblarionisuocantaquilamCafürcaillafignaiil tcmplumàPilatofulpenfa,qujeininum caU-• mitatis ludææfuerunt. Quiaam per abomina tionem deibJationis inteJiigunt obfidioncmci nitatis HieroIymæ.Quidam impie ta tem genti t/m occupantem tcmplum dei. Nos quibushfC abominariopofita en in fignum nouiiTimi diet, inrcIJigimus per abominationem defolarionis defeétione a ucra pietare amp;nbsp;à regno defadim-pietatem Antichrifti amp;nbsp;regnum ilUus, Abominario defolarionis dicirur,qur por-tendebat defolarionem. Et quæhodicnobisde folationemporrendrr.
S tantem fn loco Can^o» ludxisbxcR^nidatncin templo Hieroroly tof ano, NOÏ intdiighttus pçr ibQiniMdoncn defola«
-ocr page 805-ATrinititii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rt(_
Moladonis ftantcm inloco dd, totumiUudre gnum impietatis ip(ius Antichrifti, regnancis in confcientqt pro libidine. Tcmpla dqfan^d /üntPriore Corinth.?.Nam templum dei amp;n-Aum eft,quod elbs uos.
Qui legi t,in tel figat»
Epiphonema oftendens paucos intclleft'j-i'Osabominationcmaut confyderaturos. De abominatione nobis præfixa, ipfi certi fumus ex rcuelarionc Iiodic fafta ipfius Antichrifti, tuiusimpietatem aut pauci aut nemo fane intel kxit. Ex pauci» fortaiTis fuerunt. Gerfon Pari fienfis,Staupicius nobilis. Iohannes Hufs,iSi alq.
Tune qui in ludæa funt» EXPLICATIO SECVNDI LOd, Secundus locus urgctfeftinantiamcóuerfio nis,ne in abominatione percamus. Filq Ifrael fiadabominationispraefentiam fecilTcnt poeni tentiam f uifTent fine dubio feruati. Nam abo-minatio ut certiflimum lignum dcfolationia prætixacratludæis, quo cognofcerentuifita-tionisdiuinx uindiftæ tempus in foribusclTe, ni agerent pœnitentiam. V ndc amp;nbsp;Chriftus in-quithic. QuiinlHd3eafunt,fugiant ad montes amp;c.quan dicatChriftus, qui fugcre potcft,fu-giatne pereat fimul amp;nbsp;anima amp;nbsp;corpore in abc», jninationc amp;nbsp;propter abomin ationem appro-quot;itamneef confyderatam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
-ocr page 806-9«ff Domimcit XXV»
Porroficutrum Chriftus uoluit conruIttiM ludæis, præfixo ccrto /ïgno abonunarionis, in initiumftquennum calamitatum ; ita codem ff gno nobis uult confultum, ut reuelata abomi-natione fugiamus ab impietate Antichrifti, nc in abominatione, amp;nbsp;propter abominationem fimuJ corpore amp;nbsp;anima pereamus. Monct igi--turfecunaus bic locus, nencgligamus ipfinos hodie, poftep ex gratiadei remjt purum uerbiï, per quodnianifefiatus eft Anticliriftus, homo lUe lcclerofus,amp;filiusperditionis.
Tune,
Manifedata abominatione dcfolationis p«r prophanahonem gentium in tcmplumdeira-elam, amp;:reuelato hodie regnoimpietatis Anti chrifticf.FugaludææintclJigipotcftjamp;corpo ris amp;nbsp;animæ fuga. Noftra fuga animæ tantum. Nam Chriftus fuo aduentu mundifinem faciet,
Non defcendat.
Ne percatin abominarioncautintercipiatur defolatione. Docethic focus poft manifeftaho nem Antichrifti feftinandam efle conuerfionc.
Væ aiifcm pregnantAus, EXPLICATIO'TERTU LOCK Tertius locus agit de grauitate CuppUeq, ^d f erent illi, qui tempus abommarionis rcuelarg non confyderant, aut cÓfydcratam non impro bant,agentes pcenitentiam. Hoc iuppliciü om mum grauiflimüerit, qualc non (uit grauiusab initio
-ocr page 807-ƒ A Trimtdti^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7S7
witio irundi, nee critl.udæit3uia non c5fy dcra Ucrunt tempus manifcftatæaBominanonis, ut fuga fibi confulcrent, amp;nbsp;d»u cötemptü Euange fium recipercnt:quare in earn calamitatcm inci deruntqualisnon fuitmaior ab initio mundi, ntcjlrit etiam poftca.Hæc pcenaigitur,quc lu dæisaccidit, minatur nobis grauiflimafuppli-lt;ia,quihodic manifeftato Antichrifti regno, non agimus potnitenam, amp;nbsp;qui negligimus E-iiangeliïï;amp; tanto maiora crunt noftra fuppli -cia,quan to clarius prçdicatur noitro nunc tem pore Euangelium, quàm diebus ludæorum.
Væ autem praegnantibus, Comminatio cü dolore uerè pathetico. Pr« gnantes amp;nbsp;lapantes fuerunt apud ludæos, qui calaniitatem illam fugere non potuerunt. Ho diefuntintenigendiperprægnantes amp;ladan-Ks omnes illi, qui iufto dei iudicio exccrcati,ab orainationem rcuelatam deferere nequeunr,
Orate autem.
VultChriftusut oportuno tempore confu lantfibi ludæi fuga,nepofteaubiuelint,non poflint. Itemmonerutnoshodie occafionem oblati Euangdij nó negligamus, amp;nbsp;ut abomina fionem mamfeftataminrefto tempore défera mus. Hyems tempus eft ad f acienaum iter ino portunum. Sabbato non licebat apud ludxos •terfacere.
Eritcnim tune adfliAo.
Magnam adfliäiQncmuocat cuerfionem to UüsIudKjc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dd ï
-ocr page 808-Do»«gt;«f4 XXV*
7 »9
Necpftet.
Scilicctinhactcrra.Quan^ adfliAio qu» fequetur cos, qui hodic ncgligunt Euangeliu major chr,refp€du3etcrnifupplicii.
Ét nift decurtan fuinênt.
Cotïfolatiobxc eft de reljquf)s Ifrael feruan dis,dcquibus agir amp;nbsp;A poft.ad R o. 11. Confola tus cit Chriftus amp;nbsp;nos hoc loco, qui prædixit manifcftationcm Annchriftinoftri,quiaccrri nie expugnauit conCciennas fubpapacu.
Non fieret falua omms caro»
Nullus è ludæis fuiflet feruatiK,
Sed propter elcdlos.
Qui debebât côuerti amp;nbsp;fufcipere Euangetiû.
Tune fi guis nobis dixerit.
EXPLJCATJO O^VARTI LOCR Quartus locus deferibit ft a turn iHorn tem--porum,quæ erunt illis diebus, cum fafta fuc^ nt defedto à uerapiccate per Antichriftum amp;nbsp;membra fua.Itcmcnabominario dare carpe-' rit,etiam turn qn ando fuerit reuelata. Tempo ra itacp ilia erunt periculofiiTimadn quibus do lt;3:ores Antichrifti ligabütiufticiamChriftiad certas obferuationes amp;nbsp;traditioncs. In quibus pfeudoprophetg multi exurgent,qui cum ma gna adniiraïionc confirmabunt fignis amp;nbsp;prO' digijs animos hominum in impietate. Horum temporü fiatum multisucrbis exponit ApO' ftolus » ad Timo, 4-. Et in} .f a» ?t Vbi diueriä amp;
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;' quot;■ uaria
-ocr page 809-R-Trimfitii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7S9 '
naïf a officia dodorum Antichrifti recenfet? Mec nos nunc ignoramus quàm periculofa t2 porafucrint à Machometprimo amp;praecipuO capite Antichrifti regni,amp;a Bonifacio ter- ' tio, qui fubPbocaóc ncraclio ofcicanribus im peracoribus, uniucrfalis Pontifex feu epiko-EUS falutacus fuit,ufq! in hæc tempora, in qui usadhuc régnant omnis generis periculain confcientias,in quibus adhuc uidemus innumc tos pfeudoprophetas fæuirc in confeientias pro libidine.
SedconfolatOriumeft, quodhicadditChri fius, quod pij ncqueant feduci à tam uarqs ac niultisfalfis prophetis.
Debentuerohaec de falfis prophetis nôtan tumintelligi deprioribus tempo rib.in quibus egit Antichriftus myfterium iniquitatis, amp;nbsp;oc cultus f uit, fed etiam de tem ponbus hodie no ftris5 inquibus rcueJatuseft Antichriftus per uerbum. Nam ut hifce uidemus infinitas hærc fes Antichrifti repuilulafccrc, quos renouant falfi dodores, amp;renouabunt ufq? ad extremS diem, donee deus abbreuiabit tempora prompter eledosjne illi ducantur in errorem.
Tune.
Expcdita deuaftatione in Iudæam,amp; cuïn caperit Euangelium piædicarigentibus.Præ, monctChriftus fequentibus de regno Anti-thrifti» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Dd a
-ocr page 810-7^0 Demima XXV.
Ecce hic Chriftus,autfllk, Dicere Chnftum hk auc illic effe, nihil aliud eft, ^ iuftkiani Chrifti alligare ad ektemas ob feruationes.
Surgent enim.
Non mildprod/hunt. Aeriologia hareeft, quurnon ftteredendum illis,qui dicentChri^ ftumhieaut illkclTc. Tempus quo primum fur rcxcrûrAntkhriftimembra incertü eft. Nam tempore Ioannis amp;nbsp;rcliquorum ApoftolorS turn erant in mundo Antichriftichfcipuli.Ioan. j.cpift.ca.4.a)t. Ef omnis fpiritus, qui noneon fiterur lefum Chriftum in came ueniiTe, exdco no eft, Et hk eft fpiritus illc A ntkhrifti, de quo audiftis, quod uen turus fit, amp;nbsp;nunc iam in mun do eft. Vcrum certum eft ex biftonis, turn ma-ximtcarpilTe cxurgcreAntkhriftidifcipulos, cum Phocas amp;Heracliusimperiüin oriente ad miniftrarét. Turn enim torus mundus repictus erat indodis Monaehis. Bonifacius ftudebat adeprumfuum nomen uniuerfaliratisamp;propa gared: diuiri]sacpotcntiac0h'rmare,quo tern pore prodi}t, diMachomet caput omnisimpk taris oCc.
Et dabunt figna Öf prodigia, N ota porentiam r egni Antichrifti,amp; media perquæ Antichnftus conferuabit fuosaudito resinfmpictate.Depotentiaamp;lApofiolusin-' quit. Cuius adueptus eftfecundum cfFkaciam Satanse
-ocr page 811-A Trinitdtif, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99*
Satanse, cum omnipotennaGgnisamp;prodigris niendacibus, amp;nbsp;cum omni dcceptionc in iniufti ^iajn his qui percunf.
Si fieri poffit, amp;nbsp;eledi,
Hæc fimpliciter primum intclligo rcuclatio HeAntichrifti hodie peruerbum renatum, fa-lt;fl:a. Deinde amp;nbsp;de iUis An tichrifti membris, qui poftreuelatum Antichriftum furgent,quorS tanta eft hodie copia,amp; tam nociuæ hæreies,ut tiifi eledi ac uerccredentcs diuinitus feruarcn-tut, aut nifi propter pios abbreuiarentur dies, timendum effet,amp; de illorum fedudione.
V crum confol atorium eft, de dos feduci non poffe»
•ê
FINIS,
FRANCOFORTI APVD CÖRT« ftianum EgcnoIphum.Menfc Apri-UAnno M.D. XXXVI11.
-ocr page 812- -ocr page 813- -ocr page 814- -ocr page 815-iaa9['3
quot;««B»!« inMtwiè i^flgt;«a
quot;*^ 7^quot;''’*^'**’”’^*^““^«P«wpP'.
.Â'iFdî.la’^A^^flrnTiwXcaÿ^ X ^•^‘i^-t'^atS^f ffitdrJlÿy^ ^^uactSp, \ ^ AmMCi»^^4to^(^filïirt^^flaLo,|^ ^’“•
^e^^m^alwK^irtaHn^ Pnfr-^o’f^^
amp;^i««^^4^J4»lcq*«tj *«5^4’4»«^
^21^ **»«' n^’*‘* Vn.{fhy^tmir r, -ÄHlÄit* C94^4itt»mnnf - ^_l-^^Zl^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^ -^^
-ocr page 816-Mif î? wfe^w^f «cn^^ ßi^v^ {tóflS
T’}gt;fÏïït|^ïtquot;‘g?f’Mr nupcnicr^^^^rfîc«* '■' ijra föuMCR ■lt;{î5t ffi^tuaC'Aaoralt^‘i^f!M~fit
»1• iZmifuo ^ efsr^
«iShfi'^r'^^a^^uraÏtba^iiiiiitt
^.^i fc-Mtr ^ ïö«jf^Sär âbnièv ^t^emefusM’M 111«« 'Vrtr?e^*'üTMie^^{'^iT ^mt^'^attiMic
’• ^^ Ttui^^^itunutf- icieam'Vta-
O' mlt'^aprcê tiiöÖöfü nSr^ jf^^ ^^ ^^ ^K*^4^ wbi^ pn(^7lï^ wplf^(niOv^^^ n^abncici^
-ocr page 817- -ocr page 818-