Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell Huybert van Buchell (1513-1599)
Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.library.uu.nl/node/2732
Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:
• nbsp;nbsp;nbsp;de rug van het boek
• nbsp;nbsp;nbsp;de kopsnede
• nbsp;nbsp;nbsp;de frontsnede
• nbsp;nbsp;nbsp;de staartsnede
• nbsp;nbsp;nbsp;het achterplat
This book is part of the Van Buchell Collection Huybert van Buchell (1513-1599)
More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:
• nbsp;nbsp;nbsp;the spine
• nbsp;nbsp;nbsp;the head edge
• nbsp;nbsp;nbsp;the fore edge
• nbsp;nbsp;nbsp;the bottom edge
• nbsp;nbsp;nbsp;the back board
^livÄSAV^ teV w\lt;’«^'‘.3üU, . ■
.Wv5jS5«
^?lt;^s2 gt;i^V\n ^«'»p ^^ A ' '^i
^l''- ;V\\VÀ'AAV,‘V
gt;®Vlt;\^VV'^5^
v \ ^^yü^X •gt;i»-'
quot;«»a tu
^- 31 ,
.i- 2?'’»«quot;’Ä
■ in' o ‘'iJO gt;’ r.4 '‘
Vf ■ ^ r t^r 'tlur
y
*;'''Sj}io “Î 5^!
►’M ft’’X'ö
Hi
M0 S 5^'
4-
i*;l'gt;« ff'
-'ifU’Püf.
i^J^it^**'*”*^**^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'iMTiMumt
«UU^Jbl^jpr*
^pl ' «ThrtF^i
_^1^‘' -âWf-
1'
a»
W-?rv^^4»4qk Wfequot;'' ‘ ^ATtfKtl 'v^ $**»•,gt;-'lt;*w' ■ si;^-£^ ''-■•'lt;’»lt;^»(b rtin^
«A*
XrV
'fi» quot;W'- xtr^ ,'‘lt;' . ■I.tn-.lt;f-
:»gt;
'^‘Y
»'
*•
'V
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. X • C
»’' nbsp;nbsp;«i.i'^Ky?^*'gt; «•^‘ .) '. ' ‘ t ^1-S|fg W «'gt;iflt;lQ
’.-«r -nf- nn:ltl r»gt; quot;nbsp;nbsp;-«-vi «fU^4iflt;îlt;^liÆ
1'. îy, -: . rtf «y-■»«**■’^W: 15 o arss^twfh'MVVvUi.'C r
' r-O*
’iiRMUL
7! jt
’.11.
i~ vV^n»lt;A*trK«Mtfti(P’laïi-i«gt;hiti ■ ' »4 f«i^£afh •‘F-ft^^-toh ^ ^Mbiöw*»
i (-»jafcnn-ci ï^hw«r«W-f ^^gt; gt;ttnft*ny-agt;
i. ^ir-tttWi-tm« futtcmw-f' (bi' ^ fritter ad
'i
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,4? rtw^wtr^.
^^J’MMir’zrtJrWtfw'.A
’f# «^nrt’ért 1’1X7»V •
^ itôïr.^'Ûà fV 4 trtiütf4f6^-dtlt;. Mcq^metâ^
i f 6iK.*4 orjn«i»«ft $ ftwëter V a’s »«ê-i-Ï» 4!'lt;44ii Aifc » 1»'^lt;V.’** ' l’tftWt' ftiti^^ÖMCW^MBS^ 5itil^ üiiV. tvev-. «amp;• . *tï».’»ÏS3Clt;fl-^.cf vsîrtjr^-c iwr. V-xcfri-'HtteU^i -VfkajJ-itn ;
«««t'4’iufïgt;tu3 çi.*tÇtK-tWlv'.»lvgt;jTrôtut
u^ ® ’^‘gt;^»?Vlt;t-q 1, tC vï«tfü3tt - ^‘^. h:^ ^f fit^et/^ t ttwr^ixib j«lt;j’pfttjml^4telt;é ‘ rÄ iCmt ' gt;
1 «jto-^^tteri f«av^^ww«4,-qgt;UMt ar -
• ', L?iA*ffi’5 r èÉESSifA-ttmaöïttwï^ -, i# ‘ ,gt; ik
' y«’'tlt;s»nRrt ftti rcMuta^ 4dt«i-y.itd^Me I .
,, |t! 1 f^v i*«fgt;«5’‘Kofa2nó_^;u^i^'tC(-.quot;v ■
• , «l u^ .vefoeftiï fö^tóti?'a-tKort^ Ai » tv atd'••’lt;» af fttme jiruwiïl^öftittamp;Uri y a ^v'Mi’lt;W.flfi'(ïlt;wm ffïrï^rt.^rfBtTi; lt;«M' .^ ? 'D’f'f.'ït-ï’O-a ï ‘( fi faxt:417 * •■^i
: ‘ .*' • d'KMttJ-’tt’^tTvéftv ü ’-rlè * '’ r’«gt; J* lt;.»t * ■
? te*, (tty «iH'figtitrt» f, V .çoS'tO V^»* V^ , lit rt-t.a-«e»«óaU*r.-J5«;f'a'’lt;.t ir 5» ff^v 4/ilt;i*«-ï^ïh«i«»«ï'«Tfr c?t? /ï''gt;w'.
f 1 -n^ï ’vCK-tetnij Sitq r, -t • .^ -n^ ti »
■ -J.'tytul-igCBtWjt *?'■*'•'■■ erV^fi-r’-'V
*'J-('ïa ( . ? i,«nddïiittJi trtiy' 'i * ? at« ? »
vi.-^-.-( 4'T|idimlt;ïï isacie ; , P-trtT?«! a rwblt; ; rr«M^ftb3ß 4(Kt''’iv *.'* jUf» - y-r
’^e ■ • 1 * -»^tJiKMi ««\ Cf «.ÜH'’» j 'i ■
: IJ i«W'i?7jï«k.yütirt*f .fU iM ?et-'-ha
ffj .i; ; f.t ',hr'ójj, ',
' quot;^^’' ï'*‘i'-I tii . , ,'’ - VM. r^'f,. -...T ^
• #|ï»
C*- =
v«,
vih - tif f '' ? 'V.t.if
* ’tAW
•SI ft
•lin
.•ii^ï t «til«?» '’ M' ■
S tl .-4 tf ^.'I.*14t‘i«
4W f ^fy^nifj (
'i»«
Kit^dte ‘S.^-o sp«ï»«»«r’gt;j?.i
•n»gt;'! tee - i hif.taÆ j»' i'
» * o* A.ÛT r^ ^2^y «Vi 10 tBCWTOt*^* v *quot; ’fej*^quot;^ '^ ‘^* ^”^tahdquot;f *Aiatt. ■^.....quot;'^gt;^*»lt;k- '.,iec^llW»Alrt)#l ^ 1 «ip /«8 «iCisa^ ■’j»ïU4wïiq»caM ''s-; nbsp;nbsp;,rv-'i^v Hgt;*’«t y Æfqê.-î ;•«lt;lt;«%-
C i-’iff“ - ilfAlJófttW ^«a't’tl‘»4C-Slt;ttd';^ felf?' '■♦-. .«’Ç ■. ■r'Vn'i^txf If ’ lK^.Ó.®.^ttifs’
»*«r'
r. ’«34
/vf hi.A •
1M’ » i'll.
n-^
( '- •tï(! W
^i’
tl- quot;'iiif.??,;.:, ^•’,4 - Y' *f’^quot;^' t ’lt;' •' at V);|/gt;\
T't »
.gt;‘1
_,gt;:'■«,-; . «..Kill. J rJiap^k^/ A’ /c-,[ i »eUrfeM it, .1
*,r
tniMit. tMmti .tMi.. i«»« « ta , ulnl' «il^V'«t;-ne5^‘’n f^ f»»^** ‘- *^‘^'
,1. .'^11
lfUiï4
1»
(1
4*ï
‘ '^,t,Ö~^^li«É®ïlV'ï'5yinylcV^mi0fliIlt;^ «cO'«b^mt uxiuf .
- *^ «t^iu^bSSSr- ƒ ftufiMotr^ibWc ß?«rtu»~ ur ft* fitirun \ . ''Tfft’|»gettr,;44jm* cü-ftt-r!lt;’.grgt;tuif»4«ftttriift-lt;4bntlt;nntf -ft. y “^5;*^ nbsp;nbsp;nbsp;ïnut ^ircitnjftwrtn wttCTnu^tn^i, Otc-tig temaigowuig '’^^ftft^uftwte««*^ ^atneSemtut tedemetwr^Bu^tn^ â'^lÂM*“*“*^“^»^«?*^ ^»lt;*«atmfl n«gt;.A*-»tc r^Uunt A’tnftv^idtutuevutMt'fRmfJ-tftjU ——» getiai agatftuw-vu-au,« c-ttUr-^-tet-wa wtn ntfttfuViu iïriruv-,vltf»i'c(ócaw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ , .. quot;KiL-Äv 11 p£2gt;tArbgt;4«v-irlt;'m»Ar«'tn’*ta*tHum»ur 11“ quot;yg ftte -tnótttuteotaUf ■nXUwcanxnttamp;ir' tutte i^tuft^ftutfotcftaoriMlctHtrui tHfattöt-Y-xcant-^af-iiVUtrT^i. A»
■ ar«|4gt;tiumitÄtn«ö»Ct»lJl«»nt»dm '■■: •c-itU^.|AV.-%‘t5-Qn'Cftt»-rttttlljrv«c-|4K
Ingynftattcg -ftr»^c--v«t«nftt8Vi«?r «ntittut tuoraf^d'ttt eurconouf «ranft
♦î4lîtintw«ttrîirctult;l «Xtittua^cf I ■ ^fttfcitr wtB-uciic-ifttta’^^^zcf /. ftaM«tr iniO’-nt.ft.tj.i(iafutr«t-c-n*Mn*u’‘ Ült;’ ', menï»w*^-«,.rAètn«tf«^ft^«'5‘V’®®’^ li •Itrfinh4 gtntt-éhÂBitUîtftàpA'K-F^^*^!^ esetr-ft ^M ft ttiitttû «MtfÄwrtuöl®^^^^^'^
nH’incr^'bfjr/inOwDtj« quot;*'*/ / mmci^i^Tut mquitwin rT*|’l^ti»M f-^i't^juw ij; Tfi «Itf meatrmttenutrrt i^Uwr^tnoi^ \^ intent müft^nriwnïnit
gij ebn, I ai nnmfiba^ffwr 1 ynincr Hwûuf iïim/r/T
îgt;*- • -.y4«-i’rT'*fwMrt’ K ft4«*!’lt;gt; iWtSKquot;.!«»’^’
mivnnï fpoiirr lt;n*Mw it «ut -t rt^v-tiljifX^iuOr.fiu'i’f y^nrwwï ntnwnM^'f.finiwfn?^d anom’
iV- ƒ i'cwirnnMw ffïmt ‘n„Ï4rti nitar-Qxhifna 4 nruta fiiinr^rtfii A*!^ «irt’ihïnm ini^wri rt'I»lC%’’p5-brigt;fr4'4^^j,;‘^
|gt;|4W 4^4ttâ nirt nrftxnK^t«’- atm taiHKi th MA d MKAnr-zw tAt
lt;MUna44^ j^tcynauwg^'v^ ■gceauc'. ■j«l^i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/amp;,i».
Tttw^nfauü .y e-^^ 4»®'ï»o ffttößr nbsp;nbsp;nbsp;ApIWW 1|, t'rtVgt;WlWfG;’
•e-'tr-Kslh* «plf ç«d^f^yaj#^ft'*t - - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘' nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;. ..«n
SSÄÄÄöW' «Tir»««'--**»
Txtc^i ttÎMlnunidt öntomun-ftfi / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^WUJl^^f nO^tttlC
^nvmt. ^*»«««lt;p«fttM(itt»B-*tcn*«-ft^iv j^;^t4l,f„t ptv^,4 m^nM flt;tuelt;^tftfffg«n«»w.V*fc^E5dane-ah’'* . “''ï* nbsp;nbsp;nbsp;- - '* .v.«.
oîçMÂôtK lt;5,.e^.di Umï i-c-ttlt;itw6uiT-’^ ’^^’ t't jcccuïftttfl ttrlncy) yB^^g^^ put Inftuutultlx Uf^igti« -fftetu ^toctn^tB^
*w«Mf- tn un'n en^ Cttnir^'fföfBliiy ftffönamp;tTftutttoricHirrGt tufte fff.f-
fquot;^lt;?ï’|’i’rJrt^gt;M’. aviver ß ”~''fftiyniigt;nlt;’:jwfn4ftllt;‘«» y C^iVfi (MpniöfVl^^fn'
onnuhuwm rfequot;X^'Wf^ itflt;(»gt;^ »M^^mr/b luftu
tv ipiw'^t* iirtïfwr«’ n'fï-rpopftif ^(^(fM ) If^fxjfiiwth’^r- iKnT
sssjss .•«««•*74« iuwrj**^5a
S^^’S ftSM lUtcftiucquot;**^ pülüo“^^^^ amp;% iicifiasi’quot;'’’.
.t t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it^ttuxÄufti/lt;aóéteti»i«e4lt;bffntF5
4,1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*t*‘*”**'*?‘*^?***^‘**^®‘*“^‘gt;S'«t
B .■’.•OA'■.’.'’ 'V; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;«*tflt;*lt;«'t-ygt;air.ft-*ïctn«tnklt;T.r6. tcA nbsp;*
• .fei „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f't«glt;r'«ta''ieuöa^^heQxm*7Tv‘5fcï
twtr’ *»gt;''' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u^^I tititvi^ tmeuttW i^uV*^ liffiMiffCMn tt^XhArttlAi’
v, '.' *..*. ^7V^ff Tivit)-ft- tf bwtfiftwtttr^tciftwxtcwff 'J^ j''’Tf ? jj^jj^j •ftr’ft-it--vat«lt;mrftlt;.Wtlt;!»atfcft|igt;.«att' ' V-,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtult;ff-tr.t?fupcgttfr. ftp: tot b^
if1gt;, ivfluwiinwrj^mïf*
f^Hiifm«^ nim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.- irj^j i;^
C^'M^n CifAttfifA^ij^An^^iimfyett ent fittArJltAM^ Tdtit^inm n ^^^^t ü'lt;tinc-'i.^- ' ï'^a^n.ifar.i^ttr'-itfi tr
\gt;~^5 lt;uÇWîf.frii^-H.ftftfl^tt,r-«0tsftmr ftîk^ffiîtwnf^^Âutteivia’î-fftcoytr 4*lflt5twî»tÂV«lt;»-»»tA«vyft«Mtrtttti ketf îotS (hputtWft ftVtTCÏ^t^n «ft-*^ ^'''v^^^ fttyVfttotftfttoC udU ^^tettftJWrw
«u^tntrttyi Ut lt;»wfftwv ftUt lÿUkalk «...r, gwitr ftiyuta^-^tettt ^ntartwirm-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t»lt;to«*:tirfi«mfwlt;ii*!ettrtffieftbaye’
ft arw^rtwniWC'eeltl^ luc-Htei^^ïtS^
, »? iftud-uït«’fiV^ ^fttÿt6»vt«ftf64f
l^mflrr »tflïw«» ^ni^^tnf n, m' 4 lt;’n^^‘ JVrt^ m^J l^twOf 4fh^7tnr4n cHtf cigt;^tm (^ffoit5-.iiK.^R«ffjgt; ^
n^wtat^ l»Jl^J^fÄf«tflfI^ß wni-ycAf itUw^iwj#nW | ntM^mW/^^KrvW fiifwr-ttiw iMri f .(ti.u) lt;v rt d w^4tiW-0A*iIbn’»twfjJ^cgt;;
j ^wgt;t^(mntn/»^ti^C'.)i; L ^»vr tna twcdir/'a^tr ^ mm ^Mrp^^d^d’Poir 1 1 tof «nil 7 rtiiyZl^'ïV ^tidlf ^ft’lt^hw wnvw jFiV^'niw ^ uttuCn nil mmw cmfcnüi fü'ii^
^ (i«ï»«''ï‘r^ SF^ ■ff ï ««*»quot;¥■’' u finit ft»«ï‘ff
tgef'^aCni^ fj
ftftiffmut^J^j (Sft6ttttCu«‘’r^
'?J'gt;.b’‘*‘'= rgt;!r”' lt;nbsp;ft’KW-'v-ftuv we-cmi. ^-turuv-ôi n . nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;.
ft-^nu-iSquot;,- ’'^ ‘«‘«öt^ftp-'ï-ït««* at' WÉató-5't8f«rtïieH*«C'MÏbftri^^eo^ ortt-tutn
'' ”quot;ft;qï»5 g^r •Cquot;ft*«itw^rt^tfP''i7lt;5tr|attn^fitt«tt^A*'eh4’ 11«««*^«««1« ft»»quot;«
-efb^f Çc«îîw«ebSÂÎ-tl»et^y{è-ttt^tfc»lt;5gt;»c^lt;wt#Twg^'M'‘4’‘v*ytA ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O-c-lt;»'«uttafentaY;iKt:tft^aJi nitu V‘Æ-lt;VutcrïB’û^XMMfefv
'quot;quot; nbsp;nbsp;nbsp;ftipca tteattei tw omt «^«ïó fdtutri tnift’ ^mt^^'W« ^j^^
ßr Waethw^tutn- C ‘^{s;-«tlt;ÿftt‘Ç-»lt;HTOft'îifl«e'-|Bt«»r4^tU^fttft^i«amp;ir
^, I)‘’{|-»e»2 J’^rr? ^^„f
!•lt;«*
iyh(W.lt;r-4*’^ (hyiV#« S«®^ Mwr4ft^»«lJ
•JF^.^nl.l.f 'fti’-iftCuctttirotïuaitJflittti’tt ï»'eflrftW«ï«r lt;?t^iu»u^^ïSM‘*gt;^ ^**“^^,4?gt;^lt;’'
Muutttr. ertf.Tx-nirt- tuuaw^tna ^^ ^«■H nttefet-ö' tS itVeumt cÿt«ftt«r^^^“j tetum t^futowc ^ttutU^^^quot;^ ^^ ”
ƒ/Z, tlx
EPISTOLARVM OPVS
DIVI HIERONYMI
IN TRES TOMOS DISTINCTVM
VNA CVM SCHOLIIS DES. ERASMI ROTERODA.^I pouremurn per eundem non uulgari cura recognitumj corredum ac locupktatum.
B ASILEAE M D XLIlI
-ocr page 16-REvERENpISSIMO PATRI AC DOMINO D .Guïlielmo,archiepifcopo Cantuanenfi,óóc.
Des.Erafinus Roterodamus s. d.
C^y A N Qjv A M in prima aeditione fic aduigilatum eraf,ut ui'x uiïi fpes effef, poftenoribus curis,quas prouerbio dicunt mehores, qukquam adiungi pofle, Prarful incomparabilis : tarnen ego magnopere cupiens, boe opus, quod nominituo ceumonumêtum, udnam uid}urum,erexeram,omnibus quantum fieri pofiet numeris abfolutum exadlumq’ reddere : curaui ut dez duo feparatim excuderetur 66 chartes ÔC formulis elega«oribus:quanquam JOANNES FROBENivs ficfegefleratanteamexcudendo hiero-N Y M o , ut non folum omniu fuffragtfs antceederet omnes,uerum criam uix tpfe fibt locum relinqueret uincendi fui Nos in H i e r o n Y m j fcriz pris penè nihil deprehendimus quod effet corrigendum: In noftris fcholrjs nonnulla correximus, quidam fuftulimus,adiecimus non pauca:rcftant ta men adhuc located ea perpauca, in quibus mca diuinatio non omnino faz tisfecit animo meo.‘quæ fi quis me felicior,uel ingenio, uel exemplariorum copia,reftitueritjlibentcr amp;nbsp;hominis induffriam exorculabimur,amp; publics gratulabimur utilitati.In hoe labore duæ quidam res exortac magnam noz ftræ laudis portionem decerpferunt:Primum quod per omnes torius orbis regiones fic effloruerunt linguæ cum bonis literis,ut in multis non perinde neceffaria uidcatur opera noftra. Deinde quod hoc feculo plurimorum inz cent's ad cruêtas iftas S^ gladiatorias f^yoiitej^t«! auocatis,neqï ftudio, neeß irequêtia pari uerfantur homines in pratis faluberrimis ac ui rida rijs amœ-niffïmis ueterum autorum.Caeterum laudis quidem iadturam facillime ierz rem,nifi cum publico difpendio ftudiorum effet coniunëta.De rerum euen tu uiderit c H R i s t v s . Nos certe bonam præftirimus uoluntatc,quain amp;^praeftabimus ufep ad extremum uitæ diem. Bene uaic»
Bafilex,idib.Iuh]'s,anno ai, D. X xi ni
-ocr page 17-• s* CES” ERASMVS ROTERÓDAMVS SA«
CRÆ THEOLOGIÆ P R O FES S O R, RE V EREN D I S S IM 0 f îtri ac domino D. Guilidmo Vatamojarchiepifeopo Cantuarienfi,totius Angliæpnmati s-d.
' A N T A femper fuit literarû apud ethnicos quoep üencratio, Gui/ HonojoUm lielme præfulum decus, Si uirtutum ac literarum antiftes,ut difeiz habitus librii olinarum omnium origines, haud alqs quàm dqs autoribus confe c'^rautoribus Crahdas ducerenKeaq; cum primis cura fummis ac florêtiffîmis rez □ gibus digna uideretur,fi excelictium uirorum libros, quo pluribus ______________1 ufui effe poiTent, ïn diuerfas linguas transferéndos curarent : hinc uidelicet amp;nbsp;fibi ueriffîmam certiflimamep laudem, amp;nbsp;regno præcipuum ornamenz turn acceffurum rati,fi bibliothecam quàm optimis fimul ÂT emendatiflîmis.çodici/ bus inftrudam pofteritati traderent.Nec ullam grauiorem iaduram accidere pofle iudicabant,quam fi quid ex id genus opibus intercidiflet.Proinde ne,qui fuis inge ni]s,fuis^ uigilqs tantopere de mortalibus uniuerfis meriti fuiffentjwrum memo/ na,temporum iniuria nihil non obliterâtium intermoreretur, autores ipfos ßatuis ac piduris exprenbs,paffim in porticibus ac bibliothecis ponebât, quà certe licuit illosab interituuindicates.Tum eorundem apophthegmata marmori aeri^ paffîm infcuJpta,mortaIium oculis ingerebant, libros ingenti redemptos precio,magna^ «de uel religione potius defcriptos,cedrinis inclufos capfulis,tum cedri fucco obltz tos in templis reponebant: partim ut rei tam facræ tam^ diuinæ cuftodia,non alijs quàm ipfis numinibus cocredereturtpartim ne quid fitus aut caries illa monumen/ ta uitiaret,quæ fola principum gloriam à fitu carieq; queunt aflerere:00 impune in/ termorerentur,quæ præftant omnibus immortalitatem. Fuerunt qui nec bac conz tenti diligentia, codices ceu theûurum incomparabilem,in alti hi mis terrae latebris reconderenctanta cura,ut nec incendqs, nec bellorum procellis,quibus omnia faz craprophana^ mifeeri folent,interirent,amp;pofteris certe fupereflent.NimirS petz fpexerunt hoc,non minus fapientia quàm regno clari principes, barbaricum elfe, cadauera defunctorum unguentis,aromatibus, ac nitro nonnunquam tam diligen/ ter oblini,ne computrefcant:cum ea ne referat quidem feruari:quippe iam nec figu ram ons,aut corporis imagine referenda,quod faxeae tarnen faciunt imagines:nec parem curam adhiberi feruadis animotum reliqurjs.Proinde multo iuftius earn cuz ram in excellentium uirorum libros transferri, in quibus orbi fuperfunt etiam de-fundi:ói ita fuperfunt, ut 86 pluribus ÔC efficacius loquatur mortui quàm uiui:con/ fabulantur,docent,adhortatur,deterrent,confulunt,erigunt,coniôlâturjfic ut nullt necfidclius,nec paratius. Deniq? turn nobis ucriffime uiuunt,poftéa quàm fibi uiz ucre defierunt ♦ Equidem fic opinor,fi quis cum M.Tulliö ( ut hunc exempli caufa nominem ) complureis annos domefticam egiffet confuetudinem, minus nouerit Ciceronis,quàm faciunt hi qui uerfandis Ciceronis fcriptis cum animo illius quoti die confabulantur.Porró fi hic honos eft habitus fuperftitiofis etiam uoluminibus, ueluti Numae ac Sibyllae:aut rerum ab hominibus geftarum memoria completen/ tibus, uelut apud Aegy ptios : aut aliquam humanaè fapientiae portionem tradentiz bus,ueluti Platonis 00 Ari hotel is: quanto iuftius eft idem facere principes Chriftia LiW fieri nos ÔC epifeopos in feruandis eorum monumentis:qui facro afflati fpiritu,non tam libros quàm oracula nobis reliquerunt Et tarnen haud feio qui factum fit, ut non alia in re magis celfatum uidcatur à maioribus noftris. Sit lane leuis ethnicorum au torum ialt;ftura,quac tantû efficit,ut minus eruditi fimus,aut minus eloquentes,non ut minus pq : cæterum ex tot eximqs uereq; üerofandis autoribus,quos nobis uel crudita dedit Graccia,uel huius acmula prodidit Italia,uel olim ftudrjs horentiflima produxit Gallia,uel ingeniofa peperit Aphrica,uel laboris paries aedidit Hifpania, rara quadam eruditione fulpiciendos,eloquentia claros,uitæ fandimonia ueneran « « z dos
-ocr page 18-t
EPTSTOLA NVNCVPATORlA
dos:qüæfo te quam paud fuperfunf,cafu feruati magi's quam noftro benefîdoîâtt^ Lilf’pr^c!/ hl rurfumipn, quamfademutih', quam contaminan, quamprodigiofis mendis pKf faiiäoru undiqi featentes, ut non magni referat fic fuperefle,Equidê ut non afpernor fimpU rehq^uite cem uulgf pieratem, ita non poffum non mirari tam praepofterum multitudinis iu/ dicium. Cakeos fan do rum 8lt; fudariola mucco fordentia exofculamur, 86 eorunz dem libres, fandiiîimas £lt; effîcacilîîmas diuorumreliquias,ncgledos iacerepatigt; mur. Tuniculam,aut indufiolum fandorum, aureis gemmatisq theds reponimus: 8lt; libres ab illis elaborates, in quibus id quod illorum fuit optimum, nobis adhuc Lilroruminte uiuit fpiratq^cimkibus, tineis,ac blattis impune rodendos relinquimus. Neq uero ritus unde difficile fithuiufeerei caufamconiedurisafTequi. Pofteaquamprincipum mores plane iam in barbaricam quâdam tyrannidem degenera (Tent, turn epifeopi propha nam ditionem magis ceepiffent ampledf quam ab apoftolis traditum docendi mil nus : mox uniueria docendi prouinda irt iftos quefdam eft relegata, qui charitatis 8C relfgionis cognomen, hodie ceu peculiare fibi uindicant:iam negligi coeptæ bo-næ literæ, fa ft id ira Græcanici fermonis peritia, mulroq magis Hebraici : fprefuni cloquentiac ftudiü:quin Slt; ipfa lingua Latina fie conipureata eft,fubinde noua bar^ baric, ut iam nihil minus effet quam Latinaînec hiftoriæ,necgeographiæ,necantigt; quitatis ulla cura .Tantum ad lophifticas quafdam argutias contrada res literariaJ amp;nbsp;eruditionis fumma penes fummularios quofdam colledores ac excerptores effe coepit:hocnimirumimpudentiores,quominus habebant eruditionis. Proindeucz teres illos feriptores facile uel antiquaripaifi funt : uel quod uero propius cft, ipfi a holendes curarunt ï ut quos iam fruftra Iegerent,nimirum his rebus defiituti,fine quibus illinon qucant intelligi.Et tarnen ex illis utcunq decerpta quædâ,fuis corn/ mentarqs admifcuerunt: qua gratia magis etiam in rem iftorum erat illos interire^ ne quando uelplagtf conuincerentur,uelinfcitiæ. Scilicet tanti erat antiquari Cle/ menrem,frenæum,PoIycarpum,Origenem,Arnobiû:ut herum nice Occam,Duz randuni, CapreoIum,Lyranum,Burgcnfcm,ôc his etiam indodiores legeret orbis. Sub herum igitur diutina tyrannide, tanta fuit bonarum literarum ac bonorum au forum TTKvoKiSeice, ut è dodorum ordinepelleretur,quiuel paulumliteraturæme lioris attigiftet^His rebus fadum eft,uttot erbis lumina quorum titulos duntaxat, nee id fine lachrymis Iegimus,funditus interierint.Et fi quos contigit fuis fupereffe fatis,hi fic modis omnibus deprauati funt,adeo truncati,cotemeratiq,ut felices uiz deri poftïnt,qui perierunt. Atq id profedo cum mihi uehementer indignum uidez tur in omnibus eruditis, turn longe indigniffimum in Hieronymo, cuius tarn mulz tæ tamq eximiæ dotes promerebantur, ut uel folus Si totus Sf incorruptus feruare T:xccUentilt;i tur.Nam exterorum quidem alios ali» commendantdotes:in hoe uno a-vX^ijii/l^ii Uieronymi (iitaiunt) coniundum fuit,eximium fuif,quicquid in alijs per partes miramuf .Et quum in fingulis cgregium elf e,magnum fit ac rarum,hic fic excelluit in omnibus^ ut longe præcurrat in fingulis, fi ilium cum caetcris con feras: fin ipfum fecum comz ponas, innullo præmineat. Tanta eft rerum omnium fummarum temperatura. Erenim fi naturæ felicitatem expendas,quid illius ingenio uel ardentius ad difeenz dum,uel acrius ad iudicandum,uel foecundius ad inueniendumCDenique quid dez xterius aut feftiuius, fi forte res deledationem defideret C Sin cloquentiæ laudem requiras, in hac certe Chriftianos feriptores uniuerfos tanto poft fereliquit inter uallo,ut nee hi cum Hieronymo conferri qucant, qui uitam omnem in uno bene di cendi ftudio contriucrunt:ac prorfus tantum abeft, ut quifquam fit noftrx religio/ nis fcriptor,quern cum hoepoffis componere:utmeoiudicio, Ciceronem etiam ip/ fum fuffragtjs omnium cloquentiæ Romanæ principem, nonnullis dicendi uirtuz tibus fuperet: quod quidem in ipfius uita copiofius demonftrabimus. Mihi fane
4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc ipfum folet ufu uenire in Hieronymo,quod olim in Marco Tullio : cum quo fi quem contulero, per fe quantumuis difertum, repenteuelut obmutefcereuidetur: 6c cuius iinguam,cirra contentionem uehementer admiror, ad hunc compofitus ÔC admotus, efinguis uidetur £C balbus,Sin dodrina exigas,quæfo te, quem habet uel eruditiftima
-ocr page 19-AD G . VARAMVM
truditiffima Graeefa fie abfolutum in omni dodrinx gencre, ut cum Hicronymo fit committêdus;Quis unquam pari felicitate omnes totius eruditionis parteis con iunxit ÖC abfoluitç’Quis unquam in totlinguis antecelluit unusCCui tanta hiftoria rum, tanta geographiæ, tanta antiquitatis noticia contigit unquamC Quis unquam facrarum aut prophanarum omnium literarum, SC parem 00 abfolutam fcientiam cftaffecutus ï” Sinmemoriam examines, quis autor feu uetus feu nouus,quem ille nonin promptu habueritï’Quis angulus diuinae fcripturc,quid tam abditum,quid tam uarium5quod ille non uelut in numerato habueritç’Sin induftria,quis unquam tantum aut euoluit aut fcripfit uoluminü C Quis fic uniuerfam diuinam fcripturam cdidicit,imbibit,concoxit, uerfauit,meditatus eft C Quis aeque fudauit in omni do-drinx générée' lam fi morum fandimonia fpedcs,quis Chriftum fpirat uiuidiuse* Quis docuit ardêtius^ Deni^ quis eum uita magis expreffit Poterat bic unus pro cundis fufficere latinis,uel ad uitae pietatem, uel ad theologicx rei cognitionem,fi modo integer 8i incolumis extaret. At nunc haud fcio,an quifquam omnium tra-datus fit indignius.Bona pars uigiliarum illius intercidit. Quod fupereft,non dez uirnnymi prauatum erat,fedprorfus extindum 8lt; obliteratumeid^partimquidem illiterato operd^uümin rum uitio fcribarum, qui folent ex emendatis inemendata defcribere, ex mendofis diÿietrdâau mendofiora reddere:practermittere quod non legunt, corrumpere quod non inteb ligunt,uelut Hebræa Græca^ uocabula: quac frequêter intermifcet Hieronymus: fedmnito fceleratius,a facrilegis baud fcio quibus, ftudio detruncatapermulta,adz dita nonnulla,mutata pleraqj,deprauata,fordidata,con{ufa pene omnia:ut uix ulla fit periodus, quam eruditus inobenfe poffît legere. Imo quod eft peftilcntiffimum uitiadi genus,perinde quafi parum effet, tot infulfiflïmas nugas iuxta infantes atq? ineruditas, in bominis eloquentiffimi pariter ac dodiflïmi nomen ac titulum conz tuli(re,mcdqs illius commentarijs paflim admifcuerunt fuas nænias,nc quis repur/ garepoflet.Nam librum falfo inferiptum permulta funt quæ coarguant* Cæterum iragmenta fparfim intermixta, ueluti frumento confufum lolium,quo tandem criz bro repurget aliquis C At» bæc omnia fic efle fada, docebimus mox in operum ib lius catalogo,tum fecundi Tomi duabus præfationibus ac cêfuris. Commouit itacp mc,partim tam infignis ccclefiæ dodoris non ferenda contumelia:in cuius immor talia monumenta,fic impune debaccbati fint ifti plufquam apri Calydonq : partim publica ftudioforS utilitas, quos uidebam à tam eximijs epulis bifce rebus fubmoz ueri: ut Epiftolarum uolumina, quæ quo plus babebant eruditionis amp;nbsp;eloquentiæ, hoc fœdiuserantdeprauata,promeauirilireftituerem:haudquaquamignarus, nbsp;nbsp;du^antuldio/' duram 86 arduam adirem prouinciam.Iam primum enim ipfa tot uoluminum inter ^^^ câniçân fecollatio,quantum habcattedq,norunthi, quibus ufuuenitinhoc piftrino uerfa/ nbsp;nbsp;nierons tos efle. Et fæpe cum bis uoluminibus erat res, quæ uel legere non mediocris elTet negottj,quippc literarum figuris uel carie lituqj obliteratis, uel tincarum ac blada-rum iniuria femirofis ac mutilis : uel Gotthorum aut Longobardorum more depiz dis,ut in formis etiam nofcitandis mihi fuerit repuerafcendum : ut ne commemoz remintcrim,quód illud ipfum animaducrtere,ac uelutolfacere, fiquid parum refiz piatgermanam ac ueram ledioncm,hominis fit,mea fentêtia,ncc ineruditi,nec ftu ludidum dify pidi,ncc ofcitantis.Atqui fuper hæc longe difficillimum eft,aut ex uarie deprauatis c^^i^ quid ab autorepofitum fuerit, conqcere:aut ex qualibufeunqj figurarum fragmenz ris ac ueftigrjs, primam diuinare ledionem. Ac rurfus ea res,cum ubiqj plurimum habet difficultatis,tum uero potiffimum in libris Hieronymianis. Idcj pluribus de caufis accidit.Primum quod ipfum dicédi genus,haud quaquam triuiale fit,fed fen tentés uariegatum, epiphonematis argutum, ftrophis obliquum ac uafrum,arguz mentis denfum ÔC inftans,allufionibus feftiuum,nonnunquam uarqs rhetorû fehe/ man's ueluti lafciuiens,ubiq; dodum,ôi artificem prg fe ferens. Vnde fadum eft,ut quo longius huius oratio abeft à fimplicium intelligentia, hoc pluribus mendis fuc rit contaminata:dum bic fcribit,non quod legit,fed quod intelligit:ille deprauatum exiftimans quiequidnonaflequitur, uteunej uifum fuerit,mutat fcripturam,animt
« « 5 modo
-ocr page 20-E P ÏSTOLA NVNCVPATORIA
inodo fui fccutus fomni'um.Rurfum ah'us forte deprehendens,corfuptain cHe ferf-'' pturamjdum ex le«i comedura nititur emendare,pro unico mendo, gemi'num in/ ducit : ^ dum uulnufculo meden' ftudef, uuJnus infligitimmedicabile. Acceditad hæc uaria quidam 00 admirabilis omnium rerum mixtura : quam affedauit etiam Hieronymus, fed omnino felicifîîme, pi'a nimirum ambitione, èó fanda quadam oftentationeiadatans opes fuas,quo magis ueternum nobis excutiatjÖC ofcitabum dos ad arcanæ fenpturæ ftudium expergefadat. Quid enim eft ufquam in ullo uel autorum uel Ikerarum generc,quod ille paflim non afpergat,incuIccr,infulciat:’Hc braïca,Græca, Larina, Chaldaïca,facra,prophana,uetera,nouai Deniq^ quid non^ Sic ille uelut apicula per omnia circumuolitans,ex uno quoq; quod effet eximium, ad opens fui mellifîdum congeffîf,ex narijs flofeulis bine illinc decerptis,ferta con cinnans : aut uelut exuerficoloribus telfellis, mufaicum opus contexens. Et in his quod maxime retrufum eft,id libenriffi'me cofueuit intcrtcxcrc. Quid enim tarn ab ditum in prophetarum inuolucris,in totius Inftrumenti Veteris myfterijs,quid in euangelicis aut apoftolicis literis, quod ille non ceu notum adhibeat:nortnunquatn fie alludens,urnec animaduertatur,nifi ab eruditis amp;nbsp;atterisCQuid in Hebracorum aut Chaldæorum monumentis, quid in rhctorum,cofmographorum, poetarum, medicorum, philofophorum,dcniq; haereticorum ]ibris,undc non aliquid fuo attez xar uolumini C Ea cum intelligi non queanr,nih undiquaque dodis,etiam fi forent êmendatiffrma:quid fieri credis,cum ita uiriata,murilata,confufa^ funtomnia:utft fpfe reuiuifeeret Hieronymus, libros fiios,necagnofcerernec intelligeret ^ Super hæc omnia,fuit Si illud incommödum,quod maxima pars autorum è quorum fonz tibus fua mutuatus eft Hieronymus intenjt: quorum praefidijs utcunq^ farcin' pote rat,quod erat iam tories deprauatum,aut etiam omilTum. Siquidem in extremis re* rum difficultatibus,ad hanc ceu facram ancoram cofugere folent eruditi, Nam me quidem , pofteaquam neq; gloriae ncq; quaeftus gratia laboris hoc fufcepimus,non perinde mouebat,quod ahum for taffe procul ab huiufmodi negocio capeffendo de Exfummo id/ terruiffet.Quid iftuc inquies ;quot; Nempe quod,ut non alius eft labor,qui plus adferat lorequdtnmi tædij moicffiætp, ita rurfum nullus eft unde minus ad fuum redeat autorem,uelglo ttimum gloria ’'*æ “^^ gratiæ, propterea quod omnis huius laboris urilitas fic redit ad le(ftorem,ut non modo no fenriat noftros fudores,quibus fruitur,fed ne fuum quidemcommo-dum,nifi fi quis forte noftra cum uulgatis codicibus contulerit. Ac dum ille in praz tis amoeniffimis ociofus errat,ludit, 00 curritinofFenfus,haud aeftimat,quamdiu,^ odiofe nobis lueftadum fuerit cum fpinis ac uepribus, dum illi campum hunc repur gamus.Nec expendit,quamdiu uel unica uocula nonnunquam torferit emendato* rem, nee uenit in mentem quam multa nos offenderint, hoc molientes,ne quid fit quod ilium rem orc turc’ Quantis difficult a tibus parata fit ilia facilitas, quantis mole ftfis c5ftiterit,quod ille nihil fentit moleftiæ. Sed nemoleftus fim,omneis huius ne gocq moleftias perfequens,unum illud 86 uere dicam 8lt; audacfter,minorisjarbitror Hieronymo fuos conftiriffe libros conditos,quam nobis rcftitutos:2lt; paucioribus uigilqs apud illû natos fiiiffe,quàm apud nos renatos Jam,cx hoc cætera fibi quifcß conijciat. Quid hic commémoré ingratiffîmam quorûdam hominum imperitiam, qui nihil omnino nouari uolunt in bonis autoribus:qui cum ipfi nihil agant,aliorS præclaris conatibus femper obftrepunt : hommes adeo pingui iudicio,ut his menz dofum fir,quicquid rectum eftteontra niridû 86 elegans,quod fordidiffîme confpur catum ; ad hæc adeo peruerfo,ut cum eruditis non pariantur elfe ius,magno Audio deprauata corrigendi : tarnen ijdem quibuslibet nebulonibus permittant, impune fuo arbitratu, fummorum uirorum libros cotaminare,foedare,perdere.Proinde nez celfum eft fieri, ut à plcrifq; nullam referas grariam,ab his poftremis, malam etiam pro bono officio gratiam reportes. At quæftum quidem, facile negligitgenerofus animustgloriam 8Ó laudem facile contemnit Chriftianus. Porrô gratiam pro meriz tis expetunt 80 optimi quit^.Quis ferat,pro beneficio repêdi ca!umniam7 Hæc om nia cum non ignorarem,tarnen apud me tantum ualuit Hieronymi uindicandi ftm diura
V
-ocr page 21-î AD G . VARAMVM
^ium,tantum Utilitas corum, quibus cordi funt arcanæ literæ,tantum dènique tuaê ccHitudinis amp;nbsp;iudidum ÓC uoluntas, quem prac exteris aflïduum huius negocq éi impulforem habebam 2lt; efflagitatorê,ut contemptis difRcultatibus omnibus,Het culano quodam animo laboriofiiïïmam quidem,fed pukherrimam adirem prouirt ciam,unus propémodum cum tot mendarum portentis depugnaturus. Nee enim tantundem laboris exantlatum arbitror,in paucis edomandis monftris Herculi, ^ mihi in tollendis tot mendarum milibus»Neque uero paulo plus utilitatis hine orbi profedurum exiftimo, quam ex illius omnium ore eelebratis laboribus. Primum enim complurium,fed prxcipue ueterum collatione uoluminum,nonnûquàm ex apicumueftigi|saddiuinantes,mendas fuftuIimuSjSi germanam repofuimus feti-pturam. Grxca qux uel omiffa fuerat,uel perperam addita,reÜituimusiquod idem fecimus ÔC in Hebraicis,uerum hac fanè in parte,quod minus noftro Matte potera Symindchi ift mus,alforum fuppetijsprxftitimus, prxcipuefratrum Âmerbachiorum, Bruno/ Kieronymon nis, Bafilij,amp; Bonifacij:quos optimus pater Ïoannes Amerbachius,uelutinftaugt; fiitumd» randisbonis autoribus genitos,trium linguarum peritia curauit inftruendos. Atqj hi fane paternum animum Si expeAationem uieerunt etiam j nihil antiquius du/ centes Hieronymi gloria,Si hac gratia nee impendio parcetes nee üalitudini.Quo/ rum equidem auxilio libenter fum ufus,quod Hebrxorum literas deguftaflem ue/ nus quam didicifTem. Et tarnen curauimus,ne quid deeflet auido Ledlorf,etiam fi quid deelTet nobis;quod^ noftris uiribus erat diminutum, id ex aliorum fuppetijs abunde farfimus.Cur enim nos pudeat id faccre in uindicando tanto autore,quodl haud pudet facere fummos monarchas in recipiendis,imó in perdendis oppidulisC Adiecimus fingulis libellis aut epiftolis argumenta, ueluti fores aperientes ingredi uolentibus. Deinde quando non omnibus contigit tot linguarum ac litcrarum coz gnitio, fi quid remorari poterat ledorem mediocriter eruditum, id fchohjs additis illuftrauimus,qux geminam utilitatem adferafttlalteram quod tam infignis autor, quiantehac nee ab cruditihimis legi poterat,pofthac à femidodïis poterit intelligit alteram,quod iam non perinde procliue fuerit cuiuis deprauare,quod ab alqs eft re ftitutum.Nee his contcnti,quæcunq; falfó Hieronymi titulo circumferebâtur,eâ(^ magna ex parte talia, ut non Hieronymum autorem, fed impudentiflîmum fimul amp;nbsp;infulfiffimum rabulam opifieem prx fe ferrent,non recidimus, ne quid omnino defideraret,auidus magis quam elegans ledonhoc eft,ut dieam craflïus,ne non ha herent fimiles labra ladlucas t fed in fuum relegauimus locum,nullo alioqui digna loco. Deniep totum opus,de ea loquor portione,quam nobis proprie fumpfimus, jyigeßio E^t^ in quatuor digeflimus uolumina. Primo Tm^cuvi-nK« k^ 7m§xlt;/lei‘yi^xTiK« comple xi:quod eorum qux ad uitam inftituêdam pertinent, oporteat primam effe curam. Quartum in treis diuifimus claires,in quarum primam retulimus quædam non in/ erudita quidem illa nee indigna le du, led tarnen falfó inferipta Hieronymo.fn pro/ ximam aliéna, fed qux fuis titulis autorem teftentur. In tertiam uelut in fentinam reiecimus ineptilRmas ineptias impoftoris,haud fcio cuius:de quo meritó dubites infantiór ne fit,an indodior,an impudentior.Is mihi certe quifquis fuit,uidetur di/ gniinmus,quem publicis odqs profequâtur omnia fecula,qui de omnium ætatum ingenijs tam male fenferit, ut fperarit neminem futurum, qui poflit infani rabulac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
nxnias ab eloquêtilfimi,dodiflîmi,fandilîîmi^ uirilibris dignofcere. Secundum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
uolumen dedimus fcAsy/cTJKsÏe 86 «TnjAs^tTJxs»?, nimirumhis qux ad refellendos hxreticorum errores,Slt; maleuoloru calumnias pertinent, Tertium tribuimus lt;^9/ y«(i(fnHs'Hi uidelicet qux facrorum uoluminum habent enarrationem. Non dilfi/ mili ftudio nuper dedimus Nouum Inftrumentü,adicdis Annotationibus noftris: cuius lucubrationis nScupationem Leoni pontifici maximo,tux^ celfitudini com munem faccre uifum eft, quo nouum opus duorum totius orbis fummatum nomi/ ne,turn munitius tum commendatius exirct in manus omnium. At Hieronymunl uelut ab inferis in lucem reuocatum,tibi proprie dicatum effe uolumus:uel quod cl tra exceptionem «ni tibi mea debearn omnia,«el quod t« Hieronymi glorix foleas
lt;ïlt;ç 4 unite
1
-ocr page 22-EPISTOLA NVNC VP ATORIA ''
Uftice faucrenimiru pmdentcr intelligenSjnihil efle fecundum euangclkas K apô ftolicas hteras dignius quod legatur à Chriftiams. Equidem crediderim ipfum Hic ronymum fibi nonnihil hoc nomine gratulari, quod fauftiffîmis tui nom ini's aufpp Archiepifeo - eqs mundo reuixeri^tam inter theologos fummus^quam tu interlaudatos epi'fco-pi Catuariem pos nu’Ii fccundus.Etenim utille dodrinx orbem numens omnibus feliciflime abz fis Ims loIuitHta tu uirtutum omnium epifeopahum circulum 86 harmoniam mire temper tafti. Cætera quidem pulchre congruunt:unum illud uereor,ne noftra mediocntas non fatisfeccnt uel Hieronymi dignitati,uel tuac celfitudini.Nec enim ufquam max gis in^nioli mei tenuitatem fentio,quam ubi contendo tuis cximqs uirtutibus amp;C ampliflimis in me mentis utcunq^ re/pondere. Sed quid faeerem tot ac tantis nomi nibus obftridus tibi,ut nc capitis quidem audione fada,fim uHi portioni foluêdæ par futur us:quot; Feci quod folent,qui quum prorfus foluendo non fint, da ta quantula/ cun CÇ xris porti'one fefe magis etiam aftringuntjamp;f rem, non animum fibi deefTe te fiifîcanfur,malæ fortunac potius, quam malæ fidei debitores : QC ob hoc ipfum iudb cum fauorem emereri foliti,quod miferi fint uerius quam ingrati. Atc^ in hoc fane genere rerum una eft referendægratiæ ratio, fi quis ingenue hbenten^ debeat:0^ agnofcere creditorem, ex parte retufilfe eft* Imo ut quod fimihus eft conferam, eoz rum confiJium fequutus,qui malunt uerfuram fa cere, quam in neruum ire:ab Hie/ ronymo fumpfi mutuum,quod tibi dependerem. Quanquam cur id lam mutuum uideatur,ac no potius meumCNam multæ res foli uel occupatione uel praefcriptioz ne demigrant in lus alienum. Cæterum in hoc return gen ere Hieronymus ipfe noz bl's legem pracfcripfit:in ea Prxfatione quam hbris Regum præpofuit,iterum atq? iterum lUud opus fuum appeHanSjpropcerea quod quicquid corrigendojegcndo, crebro^ ucrfando noftrum fecimus,id lurc nobis uindicamus.Hac lege cur non 8^ ipfe mihi lus uindicem in Hieronymianis hbris,quos tot fam fecuh's pro dereh'dis habites uelut in uacuum ucniens,non æftimâdis fudonbus uerac theologiæ ftudioz fis aflerui C Aureum flumen habet, locupletiflimam bibliothccam habet, quifquis unum habet Hieronymum. Atq? hunc rurfum non habet,quilquis habet,cuiufmoz di ferebatur antehac,undiquacp confufum ÔC contaminatum- Non quod aufim con firmarc,nihil ufquam ueterum mendarum,hoc eft,nulla priftinac ruinac ueftigia rez fidere:quod haud Rio an ipfe pratftare qucat Hieronymus : nifi contingant exem-plaria caftigatiora,quam nobis adhuc habere licuit. Illud fummo adnixi ftudio con iequuti fumus, ut non multum fuperfit. Et ut nihil aliud,certe nofter conatus nonz nullos extimulaturus eft, ne pofthac nullo delcdu quicquid in hbris ofFenderint, quantumuis corrupts à quocunq,' impoftore,quocunq5 titulo fubditum ampledfan tur,legant,approbent,ac uelut oraculum citent. Atq; utinam eruditi omnes toris ui ribus in hoc incumbant negocq, ut quicquid nobis ex tot naufrages utcunqj reliz quum eft bonorum autorum, id quoad fieri poteft, priftinæ integritati reftituatur. Nolim tarnen hanc adirc prouinciam, nifi qui non minus fide,religione,iudicio, cu ralt;^ polleant,quam eruditionc:quod nulla fit acerbior bonorum uoluminSpeftis, quam femidoc'tus aut ofcitabundus aut prxeeps aut infelici iudicio caftigator. Vtiz namq principibus cundis eadem mens eflet quae tibi,ut omiflis infaniflimis pariz ter ac miferrimis bellorum tumultibus,ad feculum fuum pacis artibus illuftrandum conuertcrent animumtóC ad huiufinodi faluberrimos labores,cruditorum ftudium pracmqs accenderent. Vidercmus nimirum id breui toto orbe fieri,quod hifee non ita multis annis intuafadumeft Britannia, quæiamolim uiris opibusq potens, nuper etiam religione,iufticia,uitxq cultu: deniq; literarum ueterum omni genere fic exculta eft,fic enituit,fic effloruit, idq tua potiffimum opera, ut ab orbe femota infula,cultiffimis quoq regionibusad honeftiflimarum return ftudium calcar adz dere poflir. Bene uale in Chrifto Iefu,pracfulum ornatiirime,quem ille inftauranz dæ pietati,ac prouehendis bonis literis quam diutiflime feruct incolumem.
Bafileae,anno falutis millefimo quingentefimo decimolextoocalend, April*
-ocr page 23-s» EXIMII DOCTORIS HIERONŸMÎ
STRIDONENSIS VITA, EX IPSIVS POTISSIMVM fcriptis contexta per Dcf. Erafinum Rotcrodamum.
QV IDEM hand fum nefcius,uetcrum permultos fn bac fuif/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^
fe fentcti'a,ut pium 86 officiofum efïe ducerent,in commodum ^^^i‘*^ publicum apte confiés narrationibus abuti : nempe uel ad uigt; tam redire pieqj inflituendam, uel ad erigendos 8lt; inflammanz dos ad honefti ftudium animes, uel ad fulciendam quorundam ïmbecillitatem,uelad territandos impiostquos neqj ratio corri git,neq3 mouet charitas : uel ad illuftrandam miraculis fandoz rum hominum gloriam. Atq^ hoc fuci genus nec Platoni difpli
cuit,nec Origeni,nec alqs horum dogma fequutis. Certe obqeit hoc Hieronymus RufRno,attj hic uiciffîm in Hieronymum regerit, malens alterum eodem confpur tare luto,quàm in fe coniedtum lutum abftergere. Eh quidem mira quidam uulgi credulitasjimo nefcio quid penitus infitum animis mortalium,ut fi dira lubentius au diant quàm gcfta;8d commenticqs fiipraq; ueri fidem fabulis libentius affentiantur quant uerisîadeo ut olim uni prudentes quicquid uehementer commendatum effe uellent multitudini,id fabulons miraculis celebrarent:uelut numinum religionem, origines urbium aut gentium, exordia nobilium familiarû,exempla clariffimorum principum.Hoc igitur imperitorum affedtu,ad ipforum abuti commodum,permit/ tebantilli,fed non nifi fapiêti uiroïpropterca quod huius rei frudus omnis pereat, fifemel fuboleat artificium mentiendi. Verum hac quidem in parte haud grauatim in Auguftini fententiam pedibus eo:non folum ob earn caufam, quam ille fane gra AuguRinui uem adducit,ne fi femel in Chriftianorumliterisfubortafuehtmendacq fufpicio, hoftis medacii fiat ut nee his habeatur fides, quorum autoritärem modis omnibus indubitatam ÔC inconuulfain effe oportet:fed multo m3gis,quod meo iudicio, ne poffit quidem uir probus ac fapiens effe, qui tam male fentiat tum de fandis uiris,tum de ledoribus» De fandis quidê, quos aut uf^adeo iudicarit propriae domefticæq; laudis inopes, utalienis mendacqsputaritilluftrandostautadeo LivoJ^fov! ftulteq?gloriofos,uc Aefopicæ corniculæ ritu uelut in profcenio gaudeant offêtari,fidicijs laudibus ceu plumis alienis adornati.De ledoribus autem,quos omnes aut ita ftupidos ac muez cofis naribus arbitratifînCut cum ueritas femper habeat fuam faciem,nullis imita/ bilem fucis,non queant excogitatam artificio fabulam à uero dignofcere: aut certe adeo gratis etia nequâ acpcruerfos,utfcientesacuolentesfaueantuanitati.Quod sifingendum fi uitari non poteft, quo minus iftiufmodi fabulamenta mifceantur noftris uolumi/ cji,probU exgt; nibus,certe quod proximum eft,oprarim.Quid iftud inquiesî’Nimirû plaften exiz mplArcftjin'/ mium ac prudcntem,catumq5 mentiendi artificem. Quandoquidem iuxta Socratis gendum fententiam,nemo fit ad mêtiendum accommodatior, quàm qui ad uera dicendum eff appofitiffimus : quod eiufdem artificis parteis effe ducat, certiflime ueridicS effe, amp;nbsp;nihil omnino ueri dicere.Hoc quidem confilio fuam hiftoriam contexuit Hez rodotus, hac ratione Xenophon Cyri defcripfit inftitutionem, non ad hiftoriæ fïz dem, fed ad exemplum probi principis ♦ Nec alió fpedafle uidetur Homerus ille, quem iure fabularum Oceanum poffis dicere. Verum hi quemadmodum ingenq quidem 6^ eloquentiæ laudem fingendo promeriti funt:ita dum malum uirturis ex/ emplar effingunt,ac proponunt,non mediocriter offecerunt uite mortalium.Siqui dem Herodotus ftultos plerofq; facit principes ♦ Xenophon uafrum quempiam 86 ayKuJ^i^HTtp expreffït,potius quàm uere prudentem ac falutarem principem.Hoz merus eiufmodi facit deos,cuiufmodi nolit magiftratus bene morata ciuitas.Dein/ de tales depinxit uxores deorum, qualem nemo probus ciuis coniugem aut optet domi fuæ,aut ferat. Denicj tales finxit deorum filios, ut nemo fanus paterfamilias fimiles fibi liberos ueUt obtingere, ut non abs re Plato locû illi negarit in fua repuz blica
-ocr page 24-D» HIERONYMI VITA
blka.Ncq^ ud tantillum eraf caufae curAlexander ilk ma gnns inui'derct Achilli' ta km laudumpraeconemjfipenitusintdkxiiïet, quid fit uere magnum acfalutarem agere principe. Ego nihil arbitrof ede redius^quam eiufmodi defcribere Tandlos, cuiufinodi fuerunt ipfi' in quorn uita fi quid eriam errati deprehenditur, hoc ipfum nobis uertitur in exemplum pietatis. Caeterurn fi quis omnino figmêtis deledetur, is fi prudenter effingat pij uiri fimulacrum,quocunq; nomine, non racco,cilicio,fla gris,prodigiofis ieiunijs, uigdijs non credendis, fed ex ipfis Chrifti decretis,fic ut primum Chriftiana:pietatisuimpenicus habeatcognitamaeperipedam, deinde feite illius exprimât imaginem,is mihi fortaffe toIcrabitur.Etiamfi quatumuis gern mæ nitorem ac lucem effingat artifcx, eer te natiuam gemmæ uim nunquam affequi tur imitatio,Habet fuam ^^'yaw ueritas,quam nullum æquat artificiu. At iftos quis fera r, qui plufquam anilibus deliramêtis, infantibus, indoÆsqneptis diuos no bis non celebrant,fed contaminant;'At diuus Hieronymus,nifi quod abunde iuxz ta Græcorum prouerbium, cùjv^s ou/rii/ »vAna-^f, bac parte parum erat felixîproz pterca quod quum unus præcipue dignus effet, ut pari dodrina pariqj facundia po fteris commendaretur,qui tam erudito tamq; mellito ore Chrifti ündiorum^ pratz conia ceemiflenhaud fcio quonam fafo,in rabulam quendam incidir, fic undiq; fui Stuhrccußild fin^ilem, 06 Hieronymi diflïmilem,ut nefcias quid in eo potidimum admireris,linz md Hierony. g^^ ^^ prodigioiam infantiam ac balbutiem, an infignem lireraru infcitiam,an mi ram mentiendi impudentiam Hominem profedo dignum,quem fi' uiuat,publiciz tus omnes omnium mortalium manus faxis impetant ; qui mortales uniuerfos pro faxis,non pro hominibus habuerit • Quis enim illius legens nænias,ni plane trunz eus fit,non protinus fentiat perfonatum hiftrionem : qui Vertumnum quedam aut Proteum nobis referens,nuncEufebius eft Crcmonenfis,nunc Cyrillus,nunc Au guftinus,nunc Ambrofius: nonnunquam fi libeat Damafus,aliquoties ipfc,d fupe ris placer,Hieronymus. Sed quibufeunq^ plumis nobis opertus prodit, uox ubic]3 fui fimilem coccycem arguit.Idem ubiq; dicendi lepos,eadem fermonis VenuS.Cu fus ftuporem,ut nihil accedar, bine certe palam cernere eft,quod Hieronymu pauz loanrc mortem facitDamafo commendantem fuos eommentariostquem ipfe Hicz ronymus non uno in loco teftatur ante fe deceffide uita. Sed hie de quo plura dicen tur alias,ram indodfus öd elinguis, ut rebus quamlibet claris mgenq fui culpa tenez bras poflit offundcre:tam ftupidus,ut ne ueridima quidem uerifimiliter queat efier re ; ridieula miraculorum portenra, Sd impudentiffimae uanitatis fabulas confert in Hieronymum,nechas tarnen ab krepertas:in quo nónulla laus fuiffetingenq,fed e uulgatidimis hiftorqs buc non minus ridicule,quam improbe detortas ♦ O fortuz natum tarn infignipræcone Hieronymum*Neqj uero defuitdignum patellae oper culum,Reperit hie feriptor fuos ledlorcs,reperit à quibus citetur;5lt; quo magis mix reris,eruditos,Platinam 8lt; Volaterranum,quos equidem uel hinc fufpicor ea nunz quam kgide,fcd aut audiffe in concionibus,aut hinc excerpta fragmenta modo ui difte.Imitati funt impudentiflimum feriptorem unus 56 item alter:fed adeo præclaz rc,ut eiuftlem hominis uideri poffint omnia. In quibus nihil agnofcas,nec eruditio nis,nec eloquentie,nee prudentie,nee diligentieJ fuper hec omnia nihil minus ^ id quod in prim is cxigitur in biftoriographo,nempe fidem. Vtrum quefo iftud eft, diuorum uitas defcribere, an contaminate potius C” Nos igitur,licet impares arguz mento,tum nullis adiuti commentarqs, quibus fidiporerat,tarnen bona fide,quaqj licuit diligêtia,uitam fandfidimi uiri ex Profpero, Seuero, Orofio, Ruffino,tamctfi ealum nia tore: df fi qui funtalq non omnino contemnede fidei autores collegimus, fed porifiimum ex ipfiusHieronymilibris Hieronymueueftigauimus.Quis enim redius nouerit Hieronymum,quam ipfe Hieronymusd Aut quis eum fidelius exz preflerirdSi return à fegeftarum cerridimus autor eftlulius Cefar,qu3to iuftius eft Hieronymo,fua narrati fide habeteCEx huius igitur libris omnibus luftratis,quod fparfim annotate licuit,in narrationis ordine redegimus,nihil admentietes, quod arbitremur abunde magnum efle miraeulum, ipfum Hieronymum tot egregqs uo/ luminum
-ocr page 25-PER DES. ERASMVM ROt.
tümfnum monumentis fefe nobi's exprimentem. Quod fi cm' nihil abfqj miractilö* rum portenti's placerc poteft,is legat Hieronymianos hbros.in quibus tot pene mi raculafunt,quotfententiac.Natus eft igituruir eximius Hieronymus, anno à Chri fto nato, trete tefimo trigefimoprjmojfub imp er a tore Conftantino in oppido Strix doms,quod iam turn à Gothis omnia populantibus euerfum fuiiïe, teftis eft ipfe ÏA Catalogo fcriptoru inuftriumjolim Dalmatiæ Pannoniæ^ cófinium.Id hodie non nulli,quorü de numero Blondus eft,idem efte uolunt cum eo,quod hac tempeftate Piitmßn^i uulgus Sdrignam appellat,oppïdulum in Hiftria,Italiç regione,fitum inter Petram Bicrottymt piIofam,PortuIam £t Primontem,ut horum teiuporum utamur uocabulis. Addunt in huius rei fidem, ibidem oftendi monuments Eufebq pa tris, cum epitaphio lamiz nis infculpfo,niinirum id agentes,ut Hieronymum Italia: fuæ uindicent. Mihi ftu-dium amp;nbsp;affedus iftiufmodi paru dignus uidetur grauibus uiris,imó in totum Chri ftianis.Qui in libris Hieronymianis erit diligêtiftime uerfatus,qui uitam Hierony mianam proximo exprimet,is fibi iure uindicet Hieronymum, etiam ft porró ultra Britanos natus fuerit. Erat illi frater natu minor,nomine Paulinianusmam fororis nomen tacuit. Matertera Caftorina, cum qua diflidq nefcio quid intefcefl'efat,ob rem(ni fallor)familiarem;quam tarnen humaniflimis literis ad concordiam inuitan Patri nomé fuilfeEufebio,declarat ipfe, quod Graccis à pietatedidu eft, non ab ftp praefagio:quod pulchreconucniat,utexpionafcaturillefacrinominisheros.Nam Pitteri^ui id fonat ii^üvv(i.amp;'. Atep ca demum eft digna Chriftiano nominis gloria,quæ non ex ftemmatis aut imaginibus,non ex oppidis euerfis aut concifis copy’s,fed ex uita pie fandeep ada nafcitur.Catterii nihil addit,plebeius ne fuerit an patricius,tenuis anlocuples,priuatus an magiftratus,cum hoc quidam afteueret, ilium nobiliftimis ortum paretibus,fed ut eadem opera potuerint ilium urbis praefedum facere. Conz fentaneum eft autem,antc dirutam patriam,mediocri loco fortuna^ fuifte. Matris nomen nufquâ ædidinnon ta cens tarnen fe parente utroq? Chriftiano genitum. Ab his domidiligenter inftitutus,unà cum Bonofo inter ipfos ftatim parentum ample xus,2lt; nutricû blanditias, Chriftum imbibiuac mox Chriftianæ pietatis rudiment fis imbutuSjfimuI^ bonis literis:quarû earum aetas capax eflepoterat,puer adhuG Romam miflus eft,uelut ad primariâ co feculo,tum religionis,tum eruditionis ma/ j^o«,^ ^o«i giftram,liberalibus ftudqs erudiendus,quod ipfe deelarat enarrans Ezechielis caput undecimQ.Quamuis enim illis temporibus 06 apud GaIIos,Hifpanos amp;nbsp;Afros florerent litcrarum ftudia,tarnen in prouineqs pro gentisingenio,nonihil degene rantes, Romæ uelut in fuo fonte puriores adhuc erant 9d incorruptiorcs. Atep hoc nomme Ruftici monachi matrem collaudat ipfe, quod poft Galliarû licet florcmiffi maftudia,filium Româ miferit,quo Gallicanæ didionis nitorem ac luxum,Roma nagrauitas tempcraret.Intellexiffe uidentur prudentiftîmi parentes,plurimû refer re,intcr quos primum ÔC à quibus inftituaris.Quæ funt optima,nûquam difeuntur fclicius, â rudibus illis annis, Slt; non minus tenacibus quicquid infculpferis, ^ in omnem lequacibus habitum.Itacp perinde quafi iam tum intclligerent fefe puerum cum orbi comuniter genuiiïc,non ftbi:ita publicis utilitatibus,non fuis priuatis af-fedibus educâdum curarunt.Græcas acLatinas literas,ab ipfis ftatim incunabulis didicit,quemadmodum ipfe teftatur : Si hoc didicit felicius,quo maturius. Sentias enim nefcio quid duriufculum,6i fubacerbum in bis qui ferius fe contulerunt ad di feendas literas.Proinde non abs re fibi gratulatur Hieronymus,quod à puero inter grammaticos Si rhetores fuerit penè detritus:quorû alteri docuerunt emendate pu re(p loqui:alteri fplendide,grauiter amp;nbsp;fapienter.HorS inftitutioni debemus incom parabilcm Eccleftæ dodorem,non loquacium fophiftarum feholis» Quis non iam nunc in fumma eredus fpem,nouum quiddam de hoc praefagiat puero îquot; Primum^ reputans talem parentû animumtdeinde feliciflïmâ indolem,ingenium foecundum ac facile,pedus ardens amp;nbsp;infarigabile.Præterea Româ educatricê,id temporis opi Piriceptoret nor aliquanto ^ nunc incorruptiorem. Deniq; praeceptores eximios,Donatum in Hicronymi grâmaticis, Vidorinu in rhetQrids.Euamft uidco quofdam ambigcre,num hic lue
rît
-ocr page 26-b. HIERONYMI VITA
Ht Donatus ilk, cuius extant in Terentfum ac Maronem cruditiffimi com me tarif. Turn an Vidorino praeceptore fit ufus, non fans liquet ex Hieronymi uerbis,qui/ bus utriufqj meminit in appedice annaliS Eufebif hunc in modum.Vidorinus rhe tor fit Donatus grammaticus, præceptor meus,Romæ infignes habenturîè quibus Vidorinus etiam ftatuam in foro Traiani meruft « Hadenus Hieronymus, magis exprimeris alterum nempe Donatum fibi præceptorem fuifie quàm utruncÿ,didu rus alioqui praeceptores mei. Ad eandem conieduram facit, quod idem nee in cata logo feriptorum illuftrium, nee ufquam alibi quantum commemini, Vidorini fa/ ciens mentionem, præceptorem appelIct.Quin totam Vidorini didionem,parum approbafie uidetur Hieronymus : id quod baud quaquam obfeUre dedarat in epi- . ftola, quam fcripfit ad Paulinum monachum, cum ait : Inclyto Vidorinus marty/ rio coronatus,quod intelligit,eloqui non poteft» Et rurfum in catalogo feriptorum illuftrium. Vidorinus ( inquit) natione Afer,Romæ fubConftantio principe rhe/ toricam docuit : Ói in extrema fenedute, Chrifti fe tradens fidei, fcripfit aduerfus Afium libros more dialcdico,ualde obfcuros, qui Sf ab eruditis modo intclligua* tuh Verum de Vidorino quidem lédoris facio indicium.Cæterum ipfe de Donato dubitationê omnem aclemit in Apologia priore aduerfus Ruffinum, hifce uerbisï Puto quod puer legeris Afpri in Vergilium bdSaluftium commentarios, Vulcatq in orationes Ciccronis, Vidorini in dialogos cius,amp;f in Terentij comoedias praece fhilofoMæ pfodsmeiDonati,æquein Vergilium,00 aliorum inalios.Citateundem enarrans studium ^®P^^ Ecclefiaftæ primum. Sub huiufmodi præceptoribus,iam adultior in bonis liz teris,nulls dodrinæ genus intadum reliquit.Porphyrij «a^yayljjj, Ariftotelicam, Platonicam, Stoicam,ac cæterorum omniumphilofophiam attigit.Verumhæcde libauit,non his femet addixit:nec in his uelut ad fcopulos Sireneos confenuit:qut/ bus hodie plcriq^ immoriuntur. In rbetorica tarnen fefc ftudiofius exercuigdegu-ftatis omnibus, fed his præcipue quæ propius ad earn conférant faculfatcm,hifto/ ria,cofmographia,8^ antiquitatis notitia;partim quod intelligeret apud Latinos ad id ufq5 temporis pene infantem effe theologiam, 86 ob hanc caufam permultos à dl uinorum uoluminum abhorrere ledionc,fperas futurum ut plures fa cris literis de/ ledarêtur,fi quis theologiæ maieftatem,dignitate fermonis æquaflet:partim ut ef/ fct aliquando quod cthnicis ob ij ci poftet, Chriftianos ut infantes 64 elingues defpi eientibus-Teftatur id multis in locis:04 fi non tcftaretur,libri clamitantqllum in de clamatoria palgftra diligentiftïme uerfatum fuiiTe, puerum in fidis controuerfiis 64 obliquis rhetorum ftrophis lufifte. Studiorum fodales inter cæteros,hos prgcipuos habuit. Pammachium fummo natum loco,poftea Paulæ generum, Paulinæ mari.-tum:qui defunda uxorc,monachi fumpfit inftitutum,tantæ integritatis,ut ad fum/ mipôtificij faftigiumflagitaretur.fedinillo,ut alibi fcribit Hieronymus, pulchrius
** fuit, earn dignitatem promeruilfe, quàm poftedilfe. Bonofum,64 hune fummo ge/
1 nbsp;nbsp;ncre,poftea monâchum. Heliodorum,quem deinde fua uirtus ad epifcopi fundio/
Rowlt;e babti / ”®‘** pertraxit. Hicinterim apparet Hieronymum^Chrifto rcnatum,in illius iuraf/ feuerba,ut hoc certe nomine Roöia iure fibi poftet hune uirum afterere: quando/ quidem à baptifmo deniq; eenfemur Chriftiani. Id fatis indicat in epiftola quadam ad Damafum papam,teftificans fefe eius urbis fidem uelle fequi, in qua Chrifti ue/ ftem accepiftet.Née enim de presbytcrio fentit,opinor, fed in baptifmo ueftis can/ dida dabatur,fymbolum innocêtiæ,64 lotis mandabatur, ut candorem ueftium fua rum illibatum feruarent. Igiturin prophanis litcris,quas quidam feculares uocant, 0'n ad plcnS eruditus,adgrauioraftudiaiamadïjcicnsanimum,hac etiam partelauda/ . tiftïmos uiros eft imitatus,Uelut PythagOram, Platonem,ApoUonium,utluftradis ‘^ regionibus fapientiæ fupellédilem rcdderet audiorem. Gallias omneis fic undiep luftrauif,utnonnullis locis habitafteuideaturtadeo 84 locorum fitum ac nomina te nef,Ö4muïroru fibi conciliauit amicitiam. Atqj in epiftola:quadam ad Florentium, teftatur fe Treueris ingens Hilarij uolumen de fynodis fuapte manudeferipfiftej quod aliquanto poft iubet fibi remitt^iam in eremo quæ Syria à Saracenis dirimit agens
-ocr page 27-PER' DES . ERASMVM ROT.
agens.Atlt;$ huius pcregrinadonis comitem habui't Bonofum,ut ah'cubi dedarat fp/, fe-Adhunc itaq^modum ftudiofe luftratis bibliothecis omnibus, 86 cogreffus cum his,quos ucl eruditio,uel integntas morum reddiderat infignes:5C undiquaq; non/ nihil decerpens,quod ad Chriftianum inftitutum facere uidebaturUadem uelut in/ duftrius ÔC auidus nego cia tor, non auro ditior, fed ufu rerum,literis,ac pietatis ar/ dore Iocupktior,ucram9 reuifit patriamtó^ earn in qua natus fucrat,amp;S earn in qua renatus.Sub hæc eoepit de deligêdo uitæ generc,deq5 loco comodo cogitareîquod baud nefeiret hinc præcipuam hominis pendere felicitatem, fi inftitutum ingenio accommodum,iudicio,non cafu fumeret. Sunt cnim qui fe præcipites dant in uitæ vit/gmus rationem,priufquam fibi noti fint ipfiæt funt è diuerfo,quos cuntuantes ac delibe tantes mors occupât. Reputabat animo, Romam adhuc ueterem fapere paganif/ mumtSt inter eius urbis delicias parum effe tutam adolefcentiam, ut quam alicubi Babylonem appelletîdcinde fuam quoeç patriam barbaricis uoluptatibus efle cor/ ruptamîquod ipfe non diffîmulans in epiftola quadam:In mea,inquit, patria ruftici taris ucrnacula,deus uenter eft,ô^ in diem uiuitur : ÔC fandior eft ille, qui ditior eft. Proindecommunicato cum fodalibus confilio, de feceffu cogitauir,quó liberius 84 expeditius fe totû facris ftudq s 84 Chrifto dedicarct.Iam turn pium adolefcentis ani mum offendebatmundus, qui ea tempeftate Chriftianos ethnicis habebat admix/ fos.Vndc fieri neceffum erat,utqui Chriftum profitebantur,p!eriq5 titulo magis ^ uita effent Ch rift ia ni: 84 uere probis mentibus,pie uiuendi uotum adeffet uerius efj facultas. In matrimonio,ut nihil aliud accideret,certe libertatis naufragium perfpi/ ciebattad hæc dericorum 84 epifcoporum ftatum,quod hos quoqj uolentes,nolen/ tes,bonos,opes,84 négocia mundi inuoluerêt,ac tranfuerfos raperent, grauiffimis periculis obnoxium ene. E t multorum uita dilplicebat, iam tum prifca illa pietate facerdotum ad tyrannidem ac faftum degenerante.Penfitatis igitur omnibus ac cir cumfpedis,monachi placuit inftitutum:quod ne quis in hoc crrct,id temporis Ion? ge diuerfum erat,ab hoc quod hodie uidemus,caeremonqs obftridumtimó quibus maxime libertas erat cordi, hi monachi profeifionem fufeipiebant. Primum enim j^^entfehi^u/f^ tes manebat integra, fi quis ita cenfuiftet: manebat commigradi remigrandi^ quo y^ ^y,^ * uellent poteftas: mancbat dulciffimum ac liberrimum ocium : ad ftudium,ieiunia, pßlmos,uigilias aut fuopte incitabätur animo, aut exemplis inuitabantur,non co/ gebantur hominum conftitutiunculis. Veftitus erat fimplex,nec is tarnen præferi/ ptus,fed fuo cuiq: arbitrio fumptustnon qui prodigiofa nouitate faceret inugncin, 84 digito notandum:fed qui fimplicitatem Chriftianam præ le ferret.Votorum nuv Iauincula,nifi quæ funt cuiufqj pure Chriftiani.Denique fi quem forte fui inftituti poenitentia cepiffct,tota demunl poena erat,inconftantiæ nota. Cuius rei fi quis fi/ dem requirat,legat Hilarionis uitamdegat inftitutionem monachi ad Rufticum,84 item ad Paulinum:legat in epiftola,ciiius initium: Audi filia:defcriptu triplex apudl ^^Sypfios monachorum genus, Quin inter alia præftabat 84 hæc commoda iîlud uitæ genus. Huius prætextu honeftius licebat ab affinium 84 cognatorum uinculis temet excutere,graui nimirum onere, ci cui nihil dulcius ocio ftudiorum. Etenim qui monachum crant profeflî, à publicis fundtionibus, à munfis 84 offices imperia lis aulæ prorfus habebantur exeufati.Poftremo minus patebant epifcoporum quo rundam iam tum infolefcentium tyrannidi.Iam hic titulus nee à fundione clerica/ tus quicquam remorabatur : 84 ex nullo ordine fæpius deligebantur epifeopi ♦ Nec aliud quicquam erat tune monachi profeffio,quam prifeæ liberæq: uitæ meditatio, ac pure Chriftianæ.Hæc obiter admonenda duxi:ne qui mos eft plerifq;,Hierony/ mum fui inftituti faciant autorem,ad quos ille nihil attinet. Conatus eft ad eandem uitæ rationem capeffendam fodales aliquot pellicere » Verum Pammachius in ftu/ diorum contubernio femper unanimis, in uitæ genere deligendo plurimum diffen tiebat.Hieronymo placuit fumma libertas, Pammachius coniugq uinculis innedi maluit.Bonofus compofitis rebus relida patria,parentibus 04 amicis,fob's libris co nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
nutatus, in defer tarn infulam, 84 undiej circumfremêtibus undis horridam feceffit:
ßJi aepræ/
-ocr page 28-D. H IERO N YM I VITA
at prxuolauit quidcm Hieronymum,amp;^ prior mundi laquefs extfkatnsjin libertaz tern fe recepit Ch rifti, fed ab Hieronymo primum inflammatus. De quo cum aliai meminituum in epiftola,cuius initium : Plus deum : Bonofus,inquiens,ruus,imd meus;8lt; ut uerius dicam, noftcr,fcalam pr^fagiatam fomniante Iacob,iam fcandif. Portât crucem fuam, nee de craftino cogitat,ncc poll tergum reipicit. Seminat in lach^miSjUt in gaudio metat : 06 facramento Moyfi, ferp^tem in cremo fufpetv dit. Cedant huic ueritati,tam Græco quam Romano ftilo inendaetjs fida miracu/ la,Eccepuerhoneftis fcculi nobifeum artibus inftitutus : cui opes affatim,dignita« apprime inter squales crat:contcmpta matre 00 forohbus,0i chariflimo fibigerma no,infulam pdagocircumfonante naufragam, cuius afperç caute6,0f nuda iaxa,0C folitudo terrori efttquafi nouus quidam paradifi colonus infedit.NulIus ibi agricox larum,nullus monachorum, ne paruulus quidem quern nofti Onefimus,quo uduC fratre in ofculo fruebatur,in tanta uaftitate adhgret lateri comes.Et aliquanto poß: VtegoôC illepariter à tenera infantia, ad florentem ufq; adoleucrimus actatem:ut ijdem nos nutricum finus, ij dem amplexus foucrint baiulorum : ÖC dum pofi Roz manafiudia adiré femibarbaras ripas,eodem cibo,pari frueremur hofpitio:ut ego primus coeperimudle te colere. Memento quaeib huncbdlatorem ruummccuni quondam tuiflc tyronem.Et hadenus quidem Hieronymi ucrba recenfuimus,qui 66 in alia item epiflola, Bonofum laudibus uehit, iuam folitudinem cum illius uita conferens* Atnon multo pofiBonofi feeeßum amp;nbsp;ipfe Hieronymus, ordinatis doz mi rebus,conflato uiatico:cum primis autem locupletifiima bibliotheca,fummo Hu Pnwlt;t w Sgt;/ diocomparata,Syriamadijr,Heliodorotumitineris comité,turn propofiti confer/ riimmi£riitio te.Quem aliquamdiu cum eo commoratum in Syria,quihusde caufis incertum,ce pit eins uitæ pœnitudo : non quod damnaret,fed quod pro uarictate ingeniorum, altjs alia magis cogruunt.Nec magni refert quo tramite curras,modo ad Chrifium properes.Hdiodorus itaq; mutato côfilio,reuerfus efl ad fuos: ad quern paulo poft degantiffimam illam fe rip fit cpiflolam de laudibus amp;nbsp;commodis uitae folitariac,mi ra ubiq? ciuilitate fufpicionem inconflantiac depellens ab amico, amp;^ fuis imputans com mi (fis, quód illc difceffiflet : ut obiter 86 hoc laudis annotem in Hieronymo: quern quidam è fuis moribus aeflimantes, tetricum quempiam óf inciuilem tuiflc fonMniât:cum eo nihil unquam fuerit nee humanius,nec urbanius.Sic enim fcribit ad lulianum diaconumtSandus frater Hdiodorus hic adfuir,qui cum mecum udz Iet incolere,meis federibus fugatus abfeeifit. Et propemodum eolligere licet, illoï primum una uififTe HierofoIymam:Sf luflratis ßeris locis,redemptoris adora flè uc fligia.Erat autem id temporis,urbis Hierofolymitanac tanta apud omnes rdigio:uC ScUtudo non parumpius fibi uideretur,qui Hierofolymis non fuiflet. Deinde deflitutusfodaH fineamicis chariflïmo,cum óf morbis ob etdi uitcq? nouitatem contra dis, óf peregrinationis moleflia grauiter affligeretur,monachorü quorundam humaniraterdocillatus eft, pratfertim Euagrij:cuius etiam hofpitio aliquamdiu efl ufusReflitutus prifline ua Ïctudini,toto pedoris ardore ad fufeeptâ Chrifli militiam accindus,procul in hor/ ridam folitudinem abdidit fcfe:quac inter Syros óf Agarenos,nunc corrupte uoca bulo Saracenos didos,uaflum limité ducit:in qua pratter feras óf ferpentes óf fpar firn habitantium monachorum greges,nullus incolcbat.Quanquam hue quoej fez motum,crebro folitus efl inuifere Euagrius.Inter hge Rufffnus,qui pofl ex intimo fodalf,fadus efl hoftis acerrfmus,monachus óf ipfe,Nitriam Aegypti fefe contulc rat: cuius aduentum gratulatur in ea quam modo citaufmus epiflola. Earn hac finit daufula : Obfecro te,ne amicum qui diu quarritur, óf uix inucnitur,diffïcilefcruaz tur,pariter cum oculis mens amittat.Et paulointernis : Amicitia quac definere poz tuit,nunquam uera fuitteeu iam tum præfagiens futurum, ut ab amicitia defcifce-ret Ruffinus.Sub idem fermé temporis, Hieronymi lóror uirgmis inflitutum arriz KondeJ^enue P“*^*“ßgt;gantc Pauliniano fratre: fed multum óf hoe diflimile ab harum condinoz . . ne,quas hodie ferreis cancellis,ccu feras indomitas mclufas tenent.Non quod dam nem publicam feculi confuctudinem/ed quod dolcam hue denicj ddapfam Chriz
flunorum
-ocr page 29-PER DES. ERASMVM R^tJ
ft/anomm pietatem, ut uirgmum intcgritas dauftris ferrets Çi repagubs murorum fitextorquendaïcum ca demum religio fit accepta ChriftOjUon que ui extunditur, fed quae ultro à uolcntibus olfertur, Eius rei meminit in epiftola ad Chromatium, cuius initiü,Non debet charitas diuideretfignificans illam à luliano confirmatam, cui uchementer illam commêdat, ætati lubricæ omnia etiam tuta timens. Quin inz nuit earn nonnihil etiam fuiffe lapfam primis annis adolefcentiæ, feribens in hæc uerba:Hanc mihi lefus pro co uulnere,quod diabolus inflixerat,præftitit,uiuâ red soror Uierolt;^ dendopromortua:no q, prolapfafitmftuprum,fcdquod apropofitouirginitatis nymibpfi uacillans,de coniugio cogitarit.Neqj uero fatis compertum cft,quo tempore Pau.-iinianus Hieronymi frater natu minor, huic propofito accefleriqqucm tcftatur fiz bichariftimum fuilTe, 06 Syriam adeunti fuifte comitem etiamnum adolefccntem: ÔC in Bethlehemitico monafterio pariter feruifTe Chrifto. Mihi probabilius uidez tur,id fecundo in Syriam rcditu fadum, quod Hieronymus affirmer epiftolam ad Heliodorum, cuius initium. Quanto amorc:fibi adolefcêti ac pene puero fcriptam
fuiffe,nifi fortè iam admodum feni,grandior etiam actas pueritia uidebatur.Verum olim unie trif is Paulinianus iuuenis adhuc, hoe eft,uix triginta natus annos, presbyteri meruit geßmuannum honorem, quo nomine poftea calumniam Hieronymo ftruxit Joannes epifeopus „uUas erat ma Hierofolymitanus,quod infra legitimam setatem ad hoc honoris effet euedusZuez turns honori rum iUius calumnqs abunde refpondit Hieronymus. Porró fratris mentionem faz frabyterij cit2lt; in epiftola,cuius initia, Sanato uulneri.Compulfi fumus,inquit,fratrem Pau linianum ad patriam mittere,ut femirutas uillulas, qug Barbarorum effugerunt ma nus,acparentum communium habent cineres,uenderet. Rurfus in epiftola, cuius exordium, Diu te Romæ. Paulinianus,inquit,nec dum è patria reuerfus eft:puto quod eum Aquilegix apud fandum ChromatiS papam uideris. Scd plura hoc fuz per in epiftola,cuius initium:Epiftola tua haereditatis.Catterum quanquam in pro/ cliui non eft,quo quicquc tempore accident ad liquidum perfequi, tarnen ex uarqs Hieronymi fcriptis coniedare licet, ilium ubi primum in Syriam demigrarat, non ftatim uno fediffeloco, fed aliunde alio uertiffe federn : quo tandem circumfpedis omnibus, habitaculum fuis accommodum uotis deligerenóó primum aliquadiu uiz xiffe Hierofolymis,nonnihil temporis Antiochiac : fed hinc demigraffe,partim ofz fenfum cclebritateloci,partim quod Antiochena ecclefia à tribus epifcopis, Milez tio,Vitale,att^ Paufino diftrahcretur.Nce in Chalcidis folitudine,nam in hac fedc/ re conatum,indicat in Abdiac commentarios praefatio,dabatur tranquilla fedes ob uiciniam Campcnfium,qui cum Tharfenfibus Arianis fentiebant.Horum improz bitate uir fandiffimus mirc diuexabatur,dum quotidie citatus examinatur de fidei ratione:cxiguntur très hypoftafes,nondum audita Latinis uocabula:quod fatis inz dicatin duabus ad Damafum epiftolis,quarum alteri principium eft,Quoniam uc tufta:alteri,Importuna in Euangelio:obteftans illu SC obfccrans ut fibi prxfcribat, cui debeat in Syria communicate, cum uix ufquam confpiccret Romanae fidei fyn ceritatem. Deni{$ ßc agitatus eft his turbis, ut non femel poenituerit aditac Syriæ.
Tandem uelut in femotiffimam eremum abdidit fefe,quæ Syriam, ut didum eft,a j^ roUtudim^ Saracenis diftcrminar:fatius effe ducens,cum feris ac prædonibus barbans habere commercium,quam cum eiufmodi Chriftianis.Hic annos quatuor ab hominû frez tuore^itSnoi quentiafemotus,cum folo Chrifto,cumqj libris habebat commercium: acfero iam nbsp;nbsp;nbsp;*
SC totis,utaiunt,neruis quod deftinarat,agebat : ut nobis egregium illud Chriftiaz næ pietatis exemplar abfolueret.Primum erat ftudium: adolefcentiæ lapfus larhriz marum imbre dilucre: óC laborum afperitate,ueluti nitri acrimonia,contradas per Ätatis incogitantia fordes detergcre.Inedia,uigihjs,ÓC incredibili totius auftcritatc uitæ rebcllantem carnem, SC fubinde repullulâtem ætatis lafciuiam cohercebat,cor pus fpiritui feruire docerisine quid obftreperent affedus cœleftem molienti uitam, ipfc fibi rigidus exador fupplicq,ÓC inftantiffimus penforum efflagitator atep lt;^z y»JióiKr»s, ut uocat alicubi:prorfusq iuxta Paulum, rationalem uidimam immoz Ïabat,deo cultum longe gratiffimum. Tempus omne ftudfjs SC orationibus partiez
2 batur
-ocr page 30-D. HTKRONYMI VITA
batur,bonam eti'am noAi'um parte his open's addcns:minima porno dabatur fon» no, minor cibo,nulla odo. Stud ij laffitudinem recreabatdeprecatio, authymnus: mox uelut integer ad intermidam kdionem redibat.Rclegcbat uniuerfam biblio/ theeam fua'in,uecerum ftudiorn memonam fibi renouansjfacras Ifreras ad uerbum edifcebat.Meditabatur in prophetis,in eruendis oraculorum myfterqs uigilantiflk mus Ex euangdicis Sé apoftolicis literis,uelut ex purifïïmis fontibus, Cbriftiphi-lofophiam hauriebat.Primus eniin ad pieratem gi adus cft,fcire autoris tui dogman O?M»M kgm/ ta. Cæteros interprétés adhibito deledu iudicioep Icgebat,nullum omnino fcriptoz àa,ffii prirnti rem prætcrmittens,unde non aliquid deceipcregno crhnicos,non hærcticos.No/ cptiim nerat enim uirprudctilTimus ex Écrquilinio legere aurutnouerat è fruticibus meb leum defumere fuccum, araneæ fua relinquens uenena : amp;S iam turn ab Aegyptijs quiequid poterat conuaiabat : hoßium opibus Domini tempi urn locupletaturus» Quolt;^ certior edet memoria 06 paratior ufus : quiequid lege rat, id in locos digérez bat:compofitis fingulis,ut affinitatis aut pugnantiæ ratio poftulabat. Felicibus im genijsjdidumirum,quantoperc faucrit, præfertim quæ facundiæ quo® doscomz mendabagadeo ut haereticos etia laudibus ornaret,libenter,fi licuiHegndei uitium Progymudli eruditionieondonaruius:cum primis autem Origenis,quem fuum appellat,86 cuz mita Hierom ß^s homilias aliquot adokfeês adhuc Latinitatc donauit,Ledioni mifcebat feriben f}?fni ^Mlid ^* ftudium,ceu iam tum uelitans ac præludcns tradandis literis diuinis. Quam feli citer autem præluferitjindicat uel unus ilJe libellus, quo fodalem Heliodorum deßz deraran quo ficlicet agnofcere tyronem, ut tarnen appareaqqualis fit futurus imz perator. Hoc tempore,ni fallor, allegorice interprctatus eft prophetam Abdiam, cum hiftoriam nondum intclligeret ï quemadmodum palam iplc tefiatur in pratfaz tione pefieriorisinterpretationis, quaiuuenilemillam praccipitationem farcit ac penfat:idq5 magnorum uirorum exemplum ièquutus.Quo quidem in loco,cum az lia multa pracclare,tum iilud feftiuiffime fcripfit ï Fateor,miratus fum, quod quanz tumuis aliquis male fcripferit,inucnit fimilem ledorcm (ui. Ille predicabagego eru bcfcebamille quafi myfticos intclkdus ferebat ad coelumzego demiflb capite conz fiteri meum pudorem prohibebar. Quid multis ^ Nihil omnino prætermiHum eft, quod ad inclytum ccckfiæ dodorcm,ac ucre magnum theologum inftituendS per/ tinebanne quid uiquam decket eruditionhaut necubi uita parum cmendata,dodri Hdrdïc^Un/ ’'^ minuet et £lt; elcuarct autoritatem. Proinde cum ipfa re compertum habcreglk guteperitia ^^^^^ area nas net intelligi polk,nee tradrarqquemadmodum oportet:nifi cognitis his linguis, quibus primff nobis proditæ funt,fermonis Hebraici diffîcultatcm im-probo Audio peruicit : 8gt;è barbarae peregrinæq; lingua: non folum intelligentiam, fed K peculiarem fonum ac uemaculum firidorem eft aflequutusjufus ad earn rem dodiUtmis Hebr3eorum,quos ingenti mercede conduccbat,mariupium exhaurk cnSjUtpedlus eruditionclocupletaret. Horum neminem nominatim defignagpr« . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter unum Bar hanina,qucm tarnen poft iam natu grandis adhtbuiqqui illi Nicode
mum quendam cxhibebat,ut ipfe fcribit:quod nodurna hominis opera foleat uti: non tam ob cam caufam,quod puderet Chriftianum à ludæo difcere(tantus enim eratardor difcendfut undecunquedifcerc,magnificum Sc gloriofum exiftimaret) quam quod homo ludæus inuidiam fux gentis dcclinaregn rem Chriftianamadz tuuare uiderctur. Id ftudium, quodplurimum haberet iudorisactxdtj,in Praefa' tione quadam ipfepiftrinum appellat. Nee his contentus,Chaldaicam item linz guam Hebrææ finitimam, aggreflus eft:quod Daniel 06 lob, eurnq; his alg nonz nulli Veteris Inftrumenti libri,literis quidem Hebraicis, fed tarnen Chaldæo fer/ mone defcripti fint, Cacterum hanc,quod intclligereteius ufum non pcrinde late paterc,hadcnus modo fecutus eft:ut intclligere poftet ucrius,quajn fonare. Quin 6t peculiarem Syrorum linguam atrigitob gentis commcrcia,nonihil bé hanc Hec braco fermoni confinemteuius teftimonium aliquoties adducit in Enarratione no/ minum, uelut in Mammona« Inter hæc uero dum immodico quodam Ócmuenili calorc,ói: puerdium amore ftudiorum,plus fatis indulgct exprimendis Marei Typ lijjPIa*
-ocr page 31-PER DES. ERASMVM ROT.
iq’Pktonis^ dialogistnam td tum(ni fallor) agebat, 8lt; hos magis nititur cffingerè, quamfermonem Apoftolicum:fomm'o diuinitus immiffo.raptus ad tribunal Def, aceufatus quod Ciceronianus eßet, non Chriftianus, denique plagfs emendatus, fibireddftus eft, ut ipfe refert fn Epiftola,cufus initfum, Audi filfa. Qua de re quid fentiam,fortafle nonnfhil diduri fumus,quumadeumlocumerftuentuni. Inhfs fanäifTimis Iaboribus,tn hoe uitæ rfgore,quum annos aliquot duraret,tarnen fate.-lut nullum uitæ genus fibi fuifie iucundius. Paulatim enim,utfit,quod initio durum 84 afperum uidebatur, dulce feebat : amp;nbsp;quod per fe erat optimum, reddebatur afluetudineiucundiflîmum:84 adeo non defiderabat Romanas delicias,ut fibi irez nbsp;nbsp;»
quenter uidcretur,non in eremo uerfari,fed intereffe choris angelorum.Nam ftub te quidam triftem quadam fingunt uitae folitudincm,quæ ferarum potius eft quam hominum:04infanum reddat citius,quam pium. Vifebatur nonnunquam ab ami/
, culis, uicinos monachos inuifebat aliquoties : 84 literarum uiciffitudine fruebatur amicis abfentibus. Porró quanquam hoc ocium ille perpetuum optabat,ut felicius actranquillius, tarnen è re Chriftianorum omnium erat, tamhnfignem athletam Chrifti aliquado produci in harenammeej committi,ut tam eximium orbis lumen diutius fub modio conderetur. Itaqj licet inuitus ac renitens, diuino confilio rebus humanis profpiciente,è Syria Romam retradus eft,id(^ per Epiphanium Salami/ p^editm ad nx Cypri,amp; Paulinum Antfochenæ urbis cpifcopum:quos ob certas eeelefiæ ne- Row«« ceffitates imperator Romam exciuerat. Sût qui tradant,eum uiginti natum annos adpresbyterq honorem uocatum ab Liberiotum Romana: urbis epifcopo:quod quandomihi parum compertum eft,neq3 refeUere,ne£p probarc eft confilium.Cæ/ return quod addunt presbyterum Cardinalem ordinatum:baud fcio an illis tempo ribus Cardinalis titulus fucrit repertus. Ipfe Hieronymus presbyteri cognomen multislocis agnofcit:cardinalis nufquam. Cafterumin Epiftola,cufusinitium eft, Kiironymus Ïn ueterematcria:teftatur lefe iuuenem etiamnum Damafo pontifici Romano à li/ presbyter bellis fynodicis fuiffe. Ante annos,inquit,plurimos,quum in chartis ccclefiafticis ruuarem Damafum Romanæ urbis epifcopum,04 Orientis atej Occidentis fynodicis confultationibus refpodcrem. Proinde deplorat alibi, quod eremo relida,de/ nuo mundo feruiflet. Interea nobilium matronarum familiaritatemeftnadus,in primis Marcells,qua: prima foeminarum aufa eft Roms monachç inftitutum pro/ nft^mum fa/ fiteri:quum id uocabuli uehementerinuifum effet Romanis auribus. Conceperat minarum no^ autemmulierhuncardorem, potiffimum ex Athanafio, ac csteris Aegypti facet/ ti^ï^ dotibus,qui turn Arians fadionis perfequutionem déclinantes, Romam uelut ad tutiffimum communionis fus portum confugerant. His enim referentibus Anto/ nij uitam (cuius etiamnum uiuentis mira fuit nominis celebritas) ac monachorum in Thebaide uerfantium,uirginum item ac uiduarum didicerat inftitutum, Eadem autem ad smulationem propofiti fui complureis allexit,tum matronas,tum uirgi/ nes,cum primis autem Sophroniam, Principiam, Paulam 84 Euftochium:ac breui tantus accreuit numerus mundi contemptum profitentium foeminarum, ut quod prius ob nouitatem inuidiofum erat, poftea coeperit effe gloriofum. Has omneis Hieronymusad diuinac fcripturs ftudium inflammauit,inflammatas fua dodrina prouexit,quo foedius effet ab cpifeopis facros libros negligi,quos fexus infirmior amplederetur. Marcells ftudium teftatur inipfius Epitaphio,hifce fermé uerbis, Et quia tune alicuius nominis effe exiftimabar fuper ftudio fcripturarum,nuquam me conuenit quin de fcripturis aliquid interrogaret. Ac paulo inferius:Hoc folum dicam, quod quiequid in nobis longo fuit ftudio congregatum, 84 meditatfone diu-turna quafi in naturam uerfum,hoc illa libauir,didicit atc^ poffeditata ut poft pro/ fedionem noftram,fi in aliquo teftimonio fcripturarum effet oborta contentio,ad illam iudicem pergerctur. Hifce rebus fic inclaruit apud uniuerfos Hieronymiani gloria nominis,ut omnium fuffragqs dignus acclamaretur, qui Damafo fuccede/ ret. Verum ut umbra nufquam eft,nifi quum adeft Iumen:ita celebritas fandiffimi uiri non caruit inuidia, Vrit enim iplendore fuo,qui prsgrauat artes infra fe pofix hamp; 3 tas
-ocr page 32-D. HTERONYWI VITA
tas. Non dcefaht,quipnnmm illum m Synam feceflum calumftiarcntuf,amp;^ ab/ênz tem uirulentæ linguae relis peterent. C ærcrum Romæ Damafo pontifia praeter cas teroscharus ÔC in precio habitus, turn Paulæ primariæ nobilitatis fœminae trien/ ’ nium arÄffi'ma familiarirate coniundus, maiores inuidiæ faces excitauit:8Ctot aam cxantlatis laboribus,Herculis ritu,comperit excetramfupremofinedoman/ dam,utinquit Horâtius:quæprimum teefee uirus fuum afflabar, donee fimulatabez neuolentia in magnum erumperet incendium.Irrepferant clanculum in urbem A/ rianae fadionis quidam, fed mutato iam nomine Origeniftac, ut diuerfus effet titu/ lus,error idem. Hi quo fuas parteis communirenf,in nobilium matronarum fami/ liaritatem SC amicitiam infinuare fcfe,amp;dogmatis fui uenenum ipargere ï Hicro/ nymum,quodis Origenis ingenio praeter cacteros deledatus, laudibus extuliffct hominem,in fiiae fadionis confortium pertrahere : hoc nocentiores inimici,quod fub amicitiae prietextu plus quam hoftilia molirentur, adeo ut deferendae Rom« confilium cep er it, Nam quod à nonnullis litcris proditum uideo,de fuppofita ue/ fie muhebrffquam quum imprudens pro fua induiffet Hieronymus, arque ad cura ornatus modum,in cœtum ecdefiafticum nodu prodierit,ô^ rifum ÔC ftupri fufpi-cionem fibi conflauerif, mihi non fît uerifimile. Neq; enim ufquc adco fuis aduer/ fare's parcere folitus eft Hieronymus, ut hac de re tam infignite conrumelioià,nul/ iam omnino fadurus fuerit mentionem : praefertim quum id ad tuendam innocenz riæ famam tantopere pertincret, ut diflîmulare taciturn, hominis fuerit parum be^ ne fibi confer). In Epiftola cuiprincipium, Si tibi putem t multa quarrens de uartj's inuidorum in fe ealumntjs, fuper hac re nullum uerbum facit. Verum inter alia mul ta hæc commémorât,Ego probrofus,ego uerfipellis amp;nbsp;Iubricus,ego mendax Ôi fax tanæ arte decipiens. Quid enim eft tutius, hæc uel credidiffe uel fînxiffè de infon* tibus, an etiam de noxqs credere noluiffe f Ofculabanturmihi manus quidam,Ôi orc uipereo detrahebant, ÔC dolebant labfis,corde gaudebant. Ac mox : Alius m/ ceffum meum calumniabatur, glt; rifum : ille uultui detrahébat, hic in fimplicitatc a/ liud fufpicabatur.Ego,ut de Roma relinquenda eogitaret,multas caufas fuiffe crez diderim. Primum ocq priftini defiderium, QC guftat« femcl rranquillitatis memoz riam, deinde moleftam Vrbis celebritatem, moleftiores delicias, luxum ac faftum, harum rerum comitem. Iam tumenim paulatim crefeentibus opibus Ecclefî«,de^ crefeebat Chriftiana fimplicitas.Tum indies magis ac magis glifeentium Origeni* ftarum aduerfum fe inuidiam:praefertim quum id temporis Ruffinus ageret m Vrz bc,nunquam ille quidem fyncerus amicus,ut ego fentio,tum uero infidiator pefti* Icntiffimus. Nequemediocrem inuidiam conflauerat Hieronymo liber ad Euftoz chium De uirginitate,quod in co falfiflime taxer clericos 2lt; monachos ac uirgines CrtmiM Uk/ ^^® indignas nominc.Demum eo uefani« proceffît res,ut illi crimen impingerent, ronymo intm 9^°*^ ^^ Paulam Euftochrj matrem deperiret, ob intimam cum ilia uit« confuctuz ^^^ dinem, fed cam pie taris Ôd fandiffimorum ftudiorum commercio conciliatam,non ” turpi uoluptatis confortio. Qua de re fie ipfe meminit in ea quam modo citauimus Epiftola, Penè certe tricnnium cum cis uixi. Multa me u/rginum crebro turba cirz cumdedittdiuinos libres ut potui, nonnullis f«pe differui. Ledio afliduitatcm,afr/z duiras familiaritatem,familiaritas fîduciam fecerant. Dicantquid unquam aliter in me fenferint,quàm Chriftianum decebat C Pecuniam cuiufquam accepi îquot; Munera uel parua uel magna non fjîreui : in manu mea «s alicuius infonuit f Obliquus fer-mo,oculus petulans fuitC Nihil mihi aliud obîjcitur,nifi fexus meus. Hadenus ille. Exacerbabat odium huius rumoris monachorum nomen, turn apud plurimos inz uifum,quibus haud ferendum uidebatur tot primarias eius Vrbis fozminas,religio/ nis pr«tcxtu fubduci famili«,fubduci affinibus. ld propemodum indicauft Hieronymus, quum addir,codera quem modo retuli Ioco:Et hoc nunquam obijcitur,nifi quum Hierofolymam Paula amp;nbsp;Melania proficifcuntur. Indicat ibidem, fubornaz turn ab æmulis aliquem (ut opinor) ex Paul« feruis, quiHieronymum infimulaz ret ftupriîâ: foedum rumorem,in uulgus ebuccinaret. At idem ad qu^ftionem uo/
catuc
-ocr page 33-PER DES. ERASMVM ROT.
caftiSjïntcr tofmenta negauitïfubjjdt em'm iu hunc modum. Ifii credidcrunt merv ' tienti, cur non credunt neganti C Idem eft homo ipfe qui fuerat : fatetur mfontem, ' quidudum noxi'umloquebatur. Etcerte ueritatem magis exprimunt rormenta, quam rifusmifi quod facilius creditur, quod aut fidum libenter auditur,aut non fi/ num,ut fingatur,impellitur. Antequam domum fandæ Paulæ no Hem, tonus in me Vrbis ftudta confonabant,omnium penè iudicio dignus fummo facerdotio de.-Cernebar. Beatae memoriæ Damafus meus fermo erat, dicebar fandus,dicebar hu/ milis bC difertus. Nunquid domum alicuius lafciuioris ingreflus fumCNunquid me ueftcsfeficæ,nitentesgemmæ, pida facies autauri rapuit ambitie C’NulIa hiitalia Rom» matronarum, quaemeam poftet cdomarementem,nifi lügens atque iciu-nans,fqualens fordibus,fletu penè cæcata,quam cotinuis nodibusmifericordiam Domini deprecantcm,fol fæpe deprehenditî’euius canticum,pfalmi; fermo, Euan/ gcIium:deliciæ,continëtia:uita,ieiunium;’NuIla me potuit deledare nifi illa, quam manducantemnunquam uidi:fed pofteaquam eam pro fuæ merito caftitatis uene/ rari,colcrc,fufpiccre coepi,omnes me ilico deferuere uirtutes ^ O inuidia primum mordax tui. O Satanac calliditas femper fanda perfequens. Nullæ aliæ urbi Ro/ mæ fabulam præbuerunt,niiî Paula 8C Melania,quæ contemptis facultatibus,pi^ gnoribuslt;^ defertis,cruccmDomini, quafi quoddam pietatis leuauere uexillum. Et in hanc fententiam illic pîura,quæ ne longior aequo ftm,prætermitro. Hifce de caufis Hieronymum tandem Vrbis odium cepit indignae tam eximq uiri conform tioJtaquerelidaRoma,Syriamrepcttjr,anünà cum Melania ÔC Paula,parummt/ Reditmir^ hi liquet : nifi quod conqcio matronas priores illuc fc contulift'e,0^ aut mox iequu/ s^j-jj,^ turn Hieronymum, aut diuerfo innere eodem perueniiTe. Reditum fuum quando/ quidem 06 hunc ealumniatus eft Ruffinus, ipfe defcribit in Apologia uerbis his; Vis nolle profedionis meae de Vrbe ordinem;narrabo breuiter. Menfe Augufto, flantibus Etefiis, cum fan do Vincent io presbytero 00 adolefccnte ftatrc, Ôf ahjs monachis qui nuncRomac commorantur,nauim in Romano portu fccurus aicen di,maxima me fandorum frequentia profequente.Veni Rcgium,in Scylleo lirto/ re padum fteti,ubi ueteres didici fabulas,06 praecipitem faUacis Vlyftis curium. Si Sirenarum cantica,0i infatiabilem Charybdis uoraginem.Quumlt;^ mihi accolae th lius loci multa nartarent,darentc^ confilium,ut non ad Protei columnas,fcd ad lo/ næ portum nauigaremthunc enim fugiétium SC turbatorum,ilium fecuri hominis efle curfum : malui per Maleas Si Cycladas Cyprum pergere. Vbi fufceptus à uc/ nerabili epifcopo Epiphanio, cuius tu teftimonio gloriaris, ueni Antiochiam, ubi fruitus fum communione pontificis confefforisep Paulini,amp;dedudus ab eo media hyeme QC frigorc grauiftimo,intraui Hierofolymam : uidi multa miracula,ôi quae prius ad me Ema pertulerat,oculorum indicio comprobaui. Inde contendi in Ac/ cyptum,luftraui monafteria Nitriæ:ôi inter fandorum choros,afpides latere per? ipexi. Protinus concito gradu, Bethlehem meam reuerfus fum,ubi adoraui præfe/ pc,6i incunabula faluatoris. Vidi quoejj famofifttmum lacum : nec me inerti tradidi ocio,fed multa didici quae ante nefeiebam. Hadenus illc. Verum erit fortaftts,qui putet haecad primam illam Hicronymi in Syriam profedionê perhneretmihi pro/ babilius uidentur ad poftcriorem referri:tum ob id quod quum Hieronymus pens puer,ut ipfe fcribit,adierit Syriam,non admodum confentaneum eft,ilium amp;nbsp;igno turn Si id aetatis,tanto honore fuiffe exceptum ab epifeopis eius regionis ccleber/ rimis : turn quod huius profedionis bi luftratae Syriac ateg Aegypti defcriptio mire congruat cum innere Paulæ,quod in illius defcribit Epitaphio : cui turn Hierony/ mum fuiffe comitem, ex ipfa narrationc licet deprehendere.Nec enim animi caufa fufeipiebat hunc peragrandi regiones laborem,fed partim, ut ex pluribus arriperet exempla pietatis,partim ut infpedis locis,quorum in diuinis literis fit mentio,peni dus intelligerct quod effet fcriptum,quod ipfe teftatur in Præfatione quadam.Nec pietatis,nec facræ feientiæ ßbi magifter efle uoluit : diuep difcendum putauit,quod doceretE multis difcere curauit,fed à fummis. At rurfum fic horum dodrinam
ßü 4 eft ampler
-ocr page 34-D. HIERONYMI VITA
éft amplexus, utquorundam contentiofum dogma non fequcrctui'ïquadoquidem illo fadiofiffimo feculo uix quifquam eximie dodushærefeos fufpicione carebat. Gregohum Nazianzenum præceptorem fuum appellat,06 hoc intcrpretat€,fe fa/ Hieronymi in eras didicide literas,teftatur.Verum ubi nam audierft homincm,aut quato tempos theologie prlt;e re, parum mihi compertum cft. Nam is uitæ mutauit inftitutum, QC fponte cedens ceptores cpucopi locum,ruri abditus,monachi uitam exegit,autore Hieronymo in Catalo/ go uirorum illuftrium. Apollmanü, Antiochenæ apud Syros eedefiae epifcopum, frequenter audiuit Antiochiae,ÓC domefticam cum illo confuctudmem egi't,adhor/ tante Paula, 8lt; fumptuum (ut conijcio) partem hippéditante, uerum id lam aetate prouedionPoftremo dus impulfu, Alexandnam fefe contultt,iam femicanus:quo mdeltcet ex Didymf confuetudine,qucm,quod à puero captus eßet oculis,uiden/ tem appellat,fummam imponerct manum Audio facrarum h'terarum.Eti'am ß Ruf finus calumniatur Hieronymum non pIusmenfe,Didymi confuetudinc ufum fuif/ fe,fed ridicule tarnen, ut iam uere. Nee enim refert quanto tempore uerferis apud præceptorem, fed quantum proficias » Ruflinus (ex illis annis quos iadat,0C tot e/ gregijs præceptoriDus,quos Hieronymus ne de facie quidem noher,fuperior,ipfa tarnen er uditiône multo eft inferior. Demum afeito Bar hanina ludæo, quod in IP teris Hebraicis aut diminutum erat aut excidcrat,fupplcuit 2lt; inftaurauit. lam ita/ que longo return ufu comparata prudentia,multorumlt;$ dodiflimorum hominum congreflu iufta eruditione colleda, ad tradandas diuinas (itéras accinxit fefe* His inftrudus præfidqs uir prudentihïmus,TheoIogi munus aggreftus eft:quumho/ die quidam omnium bonarum literarum prorfus rudes ÔC «liovmi, pauculis fo/ phifmatibus, 06 male deguftata Ariftotelis philofophia freti, pcdibus ac manibus Sedes [cne^u/ (Uotis irruant in theologiæ profeßionem.Bethlehem iuxta domini fui præfepe ucn ti dclcUdBcth ^w^^æ feneduti federn delegit* Quem locum iam religione celebrem orbijfetiptis Sf Ichem uirtutibus fuis longe celcberrimum reddidit*Is abeft ab Hierofolymis fcx paßhum milibus contra meridianam plagam, iuxta uiam quæ ducit Chebron,cftq5 ciuitas Dauidin tribu Iuda*Iuxta hanc Paula quatuor codiditmonafteria:tria mulierum, quibus ipfa præfuit:quartum uirorum,in quo diuus Hieronymus cum pqs ac do/ dis amiculis QC ftudiorum adiutoribus non minus iucundam quam fandam uitam multis egit annis,ut ipfe tcftatur in Epitaphio Paulæ : quæ uigintiannis piepera/ dis Bethlehem,mortem immortalitate commutauit* Melania quæ fe eodem contu lerat, incertum quibus de caufis, mutata fententia, Romam repetijt. Ruffinus ca/ Ïumniatur,illi parum conueniffe cum Hieronymo*Et confentancS cft,operaRuf/ fini diffidium incidiffe,ad quem mulier defcifcens, poftea parteis æmulorum adiu/ uit : 06 haud fcio an hæc fit, in quam Hieronymus loeis aliquot oblique ftomacha/ tur,nomen nigredinis notas. Marcella tametfi 06 ipfa Bcthlehemitico rure relido, Romam fe rccepitmetu barbarorum,omnia paßim uaftantium acpopulantium,ta men in amicitiafidelißimeperftitit, Hieronymianas parteis acerrimedefendens. Cuius opera, Origeniftarum fadio fenfim infinuans fefe, Romæ primum ÔC pro/ dita eft, fiC oppreßa. Hie omne uitæ tempus aut facris dabatur Pfalmis,aut uerten/ dis facris uoluminibus,aut edifferendis diuinis literis,quas fratribus ac mulieribus aflidue prælegebat * Ruffinus obrjeit, illum 84 nobilium pueros fibi commiflbs,in poetarum ac rhetorum literis inftituiße.Et id crime adeo non timet Hieronymus, ut nee refellere dignetur* Etenim quiim Paulus glorietur feomnia fadumomnh bus,ut omneis Chrifto lucrifacerctïquod flagitium,fi diuus Hieronymus omnibus prodeffe cupiens, omnibus nationibus,omni fexui,omni ætati femet accommoda/ uit C Confluebat hue ex toto undiqi terrarum orbe frequens hominum multitudo, quos omneis pro fuis facultatibus uir fandiflimus Chriftiana accepitbenignitate, neminem arcens à fuo contubernio,præter palam hærefeos inuftos cautcrio.Pror/ fus cxoptanda uita, ni felix ocium tot hæreticorum Ói calumniatorum infultus la/ befadaffent. Quoniam aduerfum multorum crrqres acerrime fcripferat,nullus c/ rathxrel'iarcha, qui non Hieronymum pro hoffe duceret: quem quifque fibi male confeius
-ocr page 35-PER DES^ ERASMVM ROT»
fe lt;onfdus,etïam tntaAus (ut att Horatius) horrebat ÔC oderat,aliorum exemz pio territus. Nullum fuit unquam feculum feditiofius, nequc confufius:00 fic om/ niacontaminaranthæreticorum errores ac dilîîdia,utmagnæ cuiufdam arris fuc/ tit orthodoxum elTe.Verum in primis Arianorum facï:io,!ircris,armis Öi impcrato rum prgfidtjs,totum Orientem,imó totum orbem in dilfidium pertraxerat.ld mali utcunqj fopitum, poftea mutatO cognomine, per Origeniftas renatum eft,utantè dixijamp;in ipfam ulq; Romana urbem mirc irrepferatïnon palam,fed cuniculis quiz t^ujfini inimb bufdam fefe furtim infinuansicuius rei dux ac fignifer Ruffinus Aquileienfis,cum ci^i^ quopuerpuero Hieronymus ardliffîmam habuerat confuetudinem,2lt; mirus quiz darn amor intcrcefleratad quod facile liquet ex epißola, cuius in in û. In ea mihi crez mi parte. Verum euenit iuxta prouerbium Ariftotelicum, ut qui fefe impcnfilTime dilexerant, acerrimis item odq s profequerentur. Poft primam fimultatem,utcun(ç reditum eft in gratiam, Hieronymo quidem modis omnibus adnitcnte,ne uel caz fus aliquis maleuolétiæ fufpicioncm praeberetîô^ diffîmulante interim clancularias Alius machinas ac uirulentas obtredationes. Caeterum,ubi iam fidei quoq? labem haerefeos afpergere niteretur Ruffinus, ÄS HieronymS in fuae infamia: consortium inuoluere,reclamante uiro fando,ÓÓ figuratas (ut ipfe uocat) laudes fumma liber/ tatereijciente,relciira eft male farta gratia:glt; infyncera neceflitudo in apertam eru/ {»t fimultatem:ac diruptis omnibus pudoris ac modeftig uinculis,utcrq! in alterum icdebacchatus eft : utin Hieronymo propemodum fateare uerum eftc,quod Puz thus ille mimographus fcripferat:Furor fit læfa fæpius patientia. Primum,ipfa feri ptaclamitant,Hieronymo uehemens K ardens fuilTe mgcnium,humanilïïmü qui dem,fedliberum:hoc impatientius contumcliæ,quod nulli malum moliretur. Dein de hærefeos ea eft infimulatio,in qua tolerantem eire,impietas fit,non uirtus.Acce debant ad hæc tot faces,qua: uel leniHimü ingenium ualeant iritare. Sunt qui Rufz fino nonihil tribuant.Mihi nec eruditio fatislacit,0C mores olfacere uideor uirulen losac uafros minime^’ liberales. Certe cum Hieronymus ilium talibus pinxerit co ioribus,infantiam,imperitiam, aeftuporem hominis ubiq; ridens 00infedans,aut talem Ruffinum fateamur oportet,aut Hieronymum fyeophantam faciamus.Quo magis admiror, quid Gennadio uenerit in mentem,qui non contentus Ruffinum immodicis uexifte laudibus, huiufmodi coronidem adiecit (ni fallqr) in Hieronyz mum.Sed 06 obtredatori opufculorum fuorum refpondit duobus uoluminibus,ar guens 06 conuinccns fe dei intuitu Sf eeelefiæ urilitate,auxiliante domino,ingeniS ^itauiffehllum uero æmulationis ftimulo incitatum,ad obloquium ftilum uertifte. Confiât Ruffinum duobus libris inuedum in Hieronymum:nec dubium eft,quin dchisfenferitGennadius:quicumRuftînû inter praecipuos ecclefia: dodores poz nat,Hicronymum obtredatorem facit,00 Ruffiniani nominis inuidentem gloriæ» Dolebat, opinor, homini Gaflo,Vigilantius ab Hieronymo parum fuauiter accez plus,06 Palladius locis aliquotarreptus mordicus,quoru uicem hac ratione uoluit ulcifcfiSed ut ad id quod inftituera recurrat oratio:nihil non machinatus eft in Hie ronymum Ruffinus. 5ubornarat permultos,qui uirum excellentiffimum conuicqs lacefierenf,Vigilantium GalIum,Panadium Galatam,tum Magnum oratorem ur-bis Romae. Deniq; Domnionem 06 Pammachium,qui libros Hieronymi fupptefz fcrunt,ne uenirent in manus hominum:amp;6 admonuerunt literis,ut quidam emenz, daret in æditis uoluminibus, praefertim in quitus propenfior uidcretur in laudem uirginitatis:06 huius Audionuptqs iniquior, ^ ucllent pleriq?. Quibus ita refponz j^y-^a/^j,, det,ut ipfis parcens, acriter infedetur eos,a quibus fentiebat illos fubornatos 06 ^nj^j^j ^y^„(f impulfos.Ac tantum ualuit æmulorum maliciofa calliditas,utncc ipfe diuus Augu ßinus,Hipponcnfis cpifeopus, optime fenfifle uideatur de fide Hieronymi, prius quam propius 06 interius noftet hominis 06 uitam 06 eruditionc. Hine ilia de men.-dado cauillatio,hinc liber De animarum origine,hinc interpretationis ex Hebræo fuggillatio,hinc fimultatis cum Ruffino dcploratio:quibus aduerfus Hieronymum ceu ueliiabatur,cuocare cupiens ad dogmatis fui profeffionem* Id fubodoratus uir
minime
-ocr page 36-D. HIERONYMI VITA
minime nUpidus,diu grauatus ad carefpondcre,tandem refpondet accibius,pa/ rum^ blande.Verum fimul atqueuterqj altertpenitus cœpit ene cognitus,lundis anirnis ac ftudijs, communi opera fidem catholicam aduerfus hacrefiarcharum in/ fultus tuebantur:amp;^ minus fibi placuit Auguftinus,ubi Hieronymi magnimdinem pernoueratjCx exploratore fadus difcipulus. Ita ex initio qualicun(j,fummainter iHos conflata eftneceffîtudo.Cæterum cum Ruffinianis plane,quod aiunt, «airov^ ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/l@' m^iii^ erat, quorum uefania eó progrefla eft,ut fidam epiftolam, uclutaH Hieronymo fcriptam,in uulgus fpargerent:in qua deploraret uitæ fuperioris erro/ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;res,ac damnaret operam olim infumpta uertendis ex Hebræo facris uoluminibusï
uelut hue indudus à ludæis nonnullis impoftoribus.Sed adum effet de rebus huf manis,fi maliciac par animo fuppeteret nocendi facultas. Stilum Hieronymianum hiftriones illi alTequi non poterant, illo ièculo nulli (ficut opinor) imitabilem, ne/ dum Ruffini fodalibus.Quod fi potuiflenpprorfus Hieronymiana fuifTet epiftola» tuâd Hic lam quantum uirulcntiæ fit in libris Ruffini, quos in fandiffimum uirum fcripfit: ronymi quifquis legerit,facile perfpicit. His addiderat epiftolam,præterindigniffima con-uicia, diras minas, indicia,exilium, mortem denique denunciantem,ni tacerct. Ei quanquam intercidit,tarnen ex apologia Hieronymi quam atrox fuerit,licet conff cere. Eodem è fonte profedum eft diffidium illud acerbiffimum, quod illi fuit cum loanne epifcopo Hierofolymitano,ad cuius dioecefim attinebat Bethlehem:adc,o utipfecum fuis abftineret ab epifcopi communione,quod is in manifeftam ueniC' fet fufpicionem Arianac fadionis,homo lycophanta,uafer,aclubricus, óé tyranni/ cæ cuiufdam infolentiæ. Ad bæc hulcera accedebant,qui frigidam quocß(quemad/ modum dici folet)fufï'undercnt;amp;exafperatum totiniurqs animum,literisinfùper fuis inftigarentthinc Riparius,illinc Marcella,aliunde Paula,Pammacliius,Dom/ nio, Occanus, Auguftinus,amp; pratter hos altj complures : Purgafamam,compcfce hacrefim,fuccurren'dei. Sicuifum eft Chriftotutinclyti militis uirtus tot exagitata procellis,clarius enitefceret : ac ipfe uelut aurum igni probatum, perpetuis exereiz tus malis, per infamiam ÄS bonam famam grafTaretur ad immortalftatis brabeum. Aderat ludanti,qui pcriculis obfjciebat:8lt; idem uires dabat, qui daturus erat præ/ raium.Hinc illc uelut annofa ualido cum robore quercus,undiqj propellentibus ca lumniatorü uentis,aut Marpefia cautes,quac fludibus undiqj tunditur,pedore in/ uido infrado^ ftabat:00 adeo non dimouebatur ab honefto,ut quo magis oblatra bant æmuli,quo moleftius obftrepebant inuidi,hoc acrius extimularet ad ftudium Fdufew Pæ^^tis. Aduerfus haereticorû uim amp;nbsp;infidias,nonnihil adiutus eft in Syria ab Epi/ Hieronymi pfianio,acTheophilo Alexandrina: urbis epifeopo.'Romae,Marcella,Pammachio Chromatio4,quos fibi uel ob Paulacaffinitatem habebat admodum fauentes.Ho/ * rum etiam benignitare fublcuabatur* Quis in huiufmodi uita martyrium requiratï quæ quid aliud fuit,qua'm diutinum ac perpetuu martyrium^’Et rcperias,qui mor/ tem poffint contemnere,contumeliam non poffint.Triginta totos annos in diuina rum literarü meditatione fudauit,ut ipfe teftatur alicubi:2lt; ad extremam ufq; fene/ dam,docendi fcribêdi^ laborem,iuuenili robore fuftinuit. Non uno in loco decia/ rat,fe corpufculo imbecilli fuifTcjCrebris^ morbis ac diutinis obnoxium, etiam an/ te quam ueniret fenedus. Nee dubitandum,quin plcraqj ualetudinis incommoda fibi conflarit aufteritate uitæ perpetua,fcd præcipue nodurno ftudio,fuper omnia nero fcribendorum uoluminum indefefTo labore : quas ob res frequenter coadus eft uti notariorum opera, SC quemadmodum ipfe loquitur,auribus tantum lingua^ Hic/ ß“‘^^®’ P^ulam difcipulam 2lt; patronam fuam, præmifitin coelum : cui quamdiu ronymi ^“^’'‘^ fuperftes,non fatis liquet. In illius obitu permulta fcripfit ad Euftochium,ut ' matemæ pietatis ftudqq^ita 8C in Hieronymum bencuolentiæ hæredem.Tandem uitæcurfu feliciffime perado, adimmortalitatis lauream eft euocatus, annoæta/ tis fuæ nonagefimo primo : anno uero falutis humanæ, quadringentefimo uigefi/ mo fecundo5mb Honorio,8lt; Conftantio iam in imperq confortium affumpto. Fez runtoftapoftea Romam translata fuiffe. Siquidem 86 hodie monumentum illius monftratur
-ocr page 37-PER DES? ERASMVM ROT?
monßratur fn Exquilijs apud ædem Virgint matn facrainj'uxta præfepe Chnfti.Is quiüitamiiïius conferipfit, Cyrininominej nonlnfaccte commentus crt,eumiarrt inorti uidnum prædixilïc,forc ut Romam aliquando rcdiret. De mfraculis non li* bet quicquam attingere, iam uulgatiflimis, fi quis eiufmodi fabulis deledetur. Ad hoc,quodreferuntdedigefto per Hieronymum officio diuino,de^ duobus uerfiz cull's in calce fîngulôrû Pfalmorum adicdlis, ran ucrum fit nee ne,non magni refertj unuin illud palam eff,epiftolam quae teftatur id fa du m, à nebulone confidam alie/ no titulodantum illi famae 06 autoritatis pe pererat uitx intcgritas,fcd praccipue li edebritat no brijdodrinam inimitabilem præ fe ferentes, 8d dodrinæ parem eloquêtiam:uteru-' mnit Hierom dita quo(j Graecia,quæ confueuit omneis oomnium gentium literas faftidire,unius nymiuni Hieronymi Commétarios in fuam linguam transferendos curarit:nec puduerit toz dus orbis femper magiftram,poft tot eximi os feriptores ab homine Dalmata difee redam^ ad antrum BethIehemiticum non 1 ecus atq? ad publicum totius Cbriftianf orbis oraculum undiq; currerctur,fi quid quem torqueret in diuinis literis.Crebræ epiftolæ,crebri nuneq hue comm cabant, ex Italia,ex Hifpanrjs,e Gallqs,cx uki/ ma Germania, ex Africa. Confulebatur ab epifeopis, à nobilibus matronis, à prix matibus.Quifquis Chriftianam uitam anin 10 deftinaffet,prius ab hoc uitæ inkituz endæ rationem efflagitabat. Multos non ta m loci religio,quam Hieronymi uiden/ difitisin Syriam attrahebar. Libebat nim/hr facri illius ac coeleftis animi,quem in libris confpedum adorabant,thccam ac don ncilium intueri.Vifit hunc prêter inz numéros alios, Alipius,mittente Auguftino, ut faltemper intimum amicum,Hic* ronymum compledcretunquandoquidem ipd licet cupienti,non eratintegru tan/ turn itincns emetiri.Vidit Paulus Orofius hift-oriographus,ab eodem (ut opinor) miflus : utindicatin calce fuæhiftoriac, nonnu.Ua referons, quæ ex illius colloquio didiciffet.Vidit Sulpicius Seucrus,quimagnifîi:ispræcontjs effort hominem, fed
tarnenillius non affcquitur mérita. Vifit Apoden aius ex Gallia:cumq his complue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
res ahj,quorum in litcris fuis meminit. Equidem video quofdam magnopere con/ j^nuirgo fue tendere, Hieronymum uirginitatis illibatæ fuifle,lt;iuod affirmare,quorfum attine/ ^^^ nicrony, at,non uideotcum ipfe duobus in locis palam ac ing^enue fateatur fefe lapfum in a/ dolefcentia,0c haclaudis parte caruiffe. Primum in/?piftola,cuius initium : Quod ad te hucufquc non fcripfi:teftatur in hunc modum:\ ^irginitatem autem in cœlum fero.’non quia habcam,fed quia magis mirer quod non habeo. Ingenua 66 uerecun da confemo eft, quo ipfe careas inalqs prxdicare. ^4unqu^dquiagrau^ corporc terrae onerofus hacreo,auium non miror uolatusç’ nequ e columbam prædico,quod radit iter liquidum, celercs neque commouct alas îquot; Haidcnus quidem ille. Neque uero me clam eft,quofdam hunc fic interpretari loeuanjquafi Hieronymus fibi uir/ ginitatislaudcm adimens, modeftiac caufa fefe deieccrit ♦ Quemadmodum Paulus quum plus omnibus laboraffet, feipfum tarnen minimum Apoftolorum uocat,2lt; indignum Apoftoi/ uocabulo. Atque is color alibi fortaffe locum habeat : exterum hic ftultici» fuerat id dicerc,quum officerct ei quod agebatur.Quum enim ad inui/ diamufque laudibus ue'xiffet uirginitatem, occurrere ftuduitquorundam ealum* nix, qui fic diditabant : Quifque laudat,quod ipfe eft. Coniugatigaudent laudaz ri matrimonium:00 fi liceat,6cramentorum omnium primum cupiant efficere.Mo nachi fuum efferunt inftitutum. Sacerdotes 8Cepifcopide munerishuius cxcelz Icntialibenter audiunt. Qui uirginitatem fequitur,gaudet earn cum angelorum æz quart puritate. Neciftud eft fauereuirtuft,fed fuisquenque laudibus applaudere: à fronefto practextu feipfum iadare. Proinde,nequid ea ealumnia uirginitatem praedicantis fidem eleuaret, ingenue fatetur fe non efle quod laudatmec luum agez rcncgocium,fedueritatipatrocinarf* Rurfusin Epjftola,cuius initium: Non de* betcharta:dcclaratidem hifee uerbistScitis ipfi lubricum adolefcentix iter,in quo amp;nbsp;ego lapfus fum : 00 uos non fine timorc tranfiftis. Porro qui nobis obqciunt Io* cum ex cpiftola ad Euftochium,uirginitatem non tantum cnerimus,fed fcruamus:
Darum animaduertcrunt quid illic fentiat Hieronymus, Libellum fcripfit De cufto
-ocr page 38-D. HIERONYMI VITA
dia uirginitatis : oflendit igitur ui rail'll quid in hoc libro dcheat cxpedare,fcificet ' non laudem uirginitatis,quam ait a multis eleganter copiofe^ fra datamtfed ratio/ nem feruandg integritatis.Nec inufitato tropo feruare dicitur alienam pudicitiam, qui docet quibus modis feruari pofflt.Quemadmodum Virgilius dixit,Atque folo proceras erigit alnos,eadem forma dixit Hieronymus in cpißola ad Paulinu, quae praeponitur iacris uoluminibus, Aggcus deftrudum tcmplum fdificat Alioquifen fus,quern ifti proferunt,non cohacret nee praecedentibus nee fequentibus ♦ Quan-quam in his uerbis pro,tantum,fuipicor ab Hieronymo fuiffc fcriptum,iam.Quod n non poflumus nifi uirginem amare,nec apoftolos quofdam,nec patriarchas ama bimus.Eft autem iftud quibufdam ftudium,in ipeciem quidem pium/ed tarnen ine ptum,fandorum laudes inimmêlum attollcre,dum illis tribuunt non quantum ad/ fuit,fed quantum illis optent adfuiiïe ♦ Hi Chriftum,fi queant, maiorem quàm eß, cupiât reddere:deinde huic pene parem Mariam:8lt; fadiofe fuum quifep diuum at/ tolIit.Minoritis nunquam fatis laudatus Franciicus,alijs Benedidlus,alijs Augufti nus. At expedit etiam faepenumero, commiffum aliquod ceu cicatriccm in fendis agnoicere-Fit enim,ncfcio quo pado,ut edicacius nos coru exemplapermoucant, quibus ex uitiofa uita contigit ad pietatem refipifeere. Quanto pîureis pellcxit ad bonam frugem peccatrix ilia Magdalene, Chrifti deliciae,quàm Tcclæ perpétua in/ nocentia, quae ex tôt hominum milibus uix ulli contingitCMagis profuit uitæ mor/ talium,Dauid déploras quod admiferar,nos4 poft errata docens refipifeere,quàm aliorum femper inculpata uita,Lapfus eft Hieronymus, fed primis illis annis,ÔC ut arbitror,ante quàm baptifmo renatus elfet in Chrifto ( folent enim tum ferè adulti baptifmum fufcipere,nifi fi quem uitæ periculum hucadegiflet )amp; lapfus eft eo uv tiû, quo ferè folet inuolui pueritia, priufquam uitium efie nouent • At quot annis, quas pcenas,ob puerile erratum à fèfe exegitC Quibus fupplicrjs cam pueritiæ uo/ luptatulam eft ultusCHieronymi pracconium ampledantur, quibus uirginitas cor/ di eft. Exemplum Hieronymi fêquantur, qui baptifmi ueftem nonnihil commacu/ latam,pœnitentiæ nitro cupiunt candidare: multoq magis ifti, qui maximam uitæ partem turpibus uoluptatibus dedicarunt. Ad hæc,funt quos nonnihil ofFendit fer monis acerbitas : quod in fenptis fuis acrius nonnunquam uideatur incandefccrc, ^pro Chriftianamâfuetudincîplane^ ucteris comoediæquiddam referre mnltos mordicus arripiens Jn hac fèntentia fuit olim Auguftinus, ÔC noftra mcmoria,fî fu/ pen's placet, Franeffeus Philclphus,uir illc quidem eruditus,fed nonnuquam plus fatis oi^ÄDUJr®'. At hi mihi parum expendere uidentur negocq circumftantias,pa triam, ingenium, fui fiduciam,acmulorum improbitatem,cotumeliæ genus nulli fez rendum. Poftremo nee illud Terentianü,Tu fi hie fis, aliter fentias.Nulli fuam cort tumeliam ferunt impotentius,quàm qui in aliéna funt lentiffimi. Acriter inuedus eft in Ruffi'num,fed illc commeruerat acriora. Hic haerefeos crimen fortiter depeJ-liqille carnificem minitatur,ÓÓ fidis flagitqs famam inccffït.Et nemo Quit grauius, quàm cui non licuit efte manfueto. Atqui fi quis attêtius ac propius infpiciat cos li/ bros,in quibus uelis equisq,quod aiunt,inuchiturinaducrfarios, totacj libertati uela laxat,mira deprehendet humaniffimi mitiffîmi^ ingentj ueftigia. Ludit fæpez numero, 06 feftiuis falibus agit magis quàm uirulentis:nonnul!a dedit fuo fcculo,ÓC amicorum affcdibus:0^ ita crime a fe dcpellit,ut fi fieri poftït,cupiat hofti parcerc. Multa feiens ac prudens fupprimit,pudori Chriftiano malens obfequi,quàm anu mo Iaceflïto:uelutin Epiftola aduerfus loannem Hierofolymitanum, quantum tri/ buit fuæ uerccundiæ,quâtum epifcopi tituloc’ut fe reprimitCEt fi' quid incidit odio-fius,faepe nomina fupprimit, nonnunquam fidis abutitur uocabulis,uelut in arguz mento de matre fiJia rec5ciliandis,in diaconum impudicum,in Sufanna lapfam. Quin etiam in Ruffinum ÔC huius focios,Grunnq,Lufcij Lauim'gCalphurm'j Laz narij,Scorpij,Canis Alpini,06 id genus altjs aut fidis aut obfcuris nominibus fto-machatur. lam uero piget etiam meminifte, quod audimus quotidie quofdani imz pie religiofoSjS^ infeite dodos nobis ad aurem obganirc,id in Hieronymo calumz niantes
-ocr page 39-PER DES. ERASMVM ROT.
mantcs,quod fn co pukhemmum eft:nfmirum dodn'nam,üt ipfi uocantjmmod// cam:^ plufculum eloquêtiæ,quàm thcologum deceatNeq? quicquam omnino no runt de HieronymOjniß quod Ciceromanus diAus uapulant. VerS hums rei,quo/ Quoniodo cæ niarn ab crudïtiflïmïs abunde refpofum eft,Laurentio VaUa, StT Angelo Politiano, fus ad tribunal 8C nos olim adolefcentuli, minores annis uiginti, lufimus in iftorum ftulticiam dia/ d« logis,quos Antibarbaros infcripfimus, unum illud hoe adijciam loco:ubt deterret uirgunculam ab immodico ftudio librorum prophanorum, negat fuiffe fomnium, fedexperredum reperiffe fcapulas liuentes. At idemRuffino refpondens,falfiffï/ me ridet hominis curiofitatê, cui non iatis effet obferuare quid uigilans diceret, aut agcret:uerumetiam quid dormiens fomniaret:ói adeo fatetur fuiffe fomnium,ut ih lud cóferat cum prodigiofis illis nodtium ludibrqs,quibus aliquoties fibi uideretur alatus uolare cum Daedalo per maria,nonnüquam comatulus effe,cum effet caluaz ftcr;intcrdum fumpta toga,caufam dicere pro roftris .Expédiât igitur ifti,qui fimul utruep uerum effe poffït,aut eligant utro in loco malint Hieronymo habere fidem; illic ubi de fide narrationis non agitur,fed quocunqj modo deterretur adolefcentu/ h:an hic ubi caufa agitur,amp; crimen depellitur : qua in re ueritas orationis etiam iu/ reiurando folet exigi.Quomodo comméto Pythagoras rudes hommes à carnium ingluuiedcterruit,fic SC parentes nonnunquam commentiefis tcrriculis pueros à peccando fubmouent.Præterea uideant utrum credere malint feni,an iuueni. Som nium no fuiffe fcripfit iunior, fomnium fuiffe feripfit fenex.Si uerum fit fomnium, ideftfi uifio,non fomnium inane:cur illud cofert cum ludibrrjs uulgarium fomnio/ rumCcurderidetobijcientemCAut hunc nodumexplicent.Dixitapudtribunal:Si unquam habuero libros feculares,tenegaui:cur pofthaec non refellit Hieronymus, quod obijcitRuffînus de Ciceronis dialogis,quos maiore mercede fratribus fcribê dos locarit:de poetis,quos prælegit puerisÆt in hac aceufatiois parte ita uerfatur, «tludatmagis,quam rcfellatmimirum crimen iudicans dignius quod rideretur,^ dilucret. Vbi deinde negat aut diffimulat Hieronymus fibi fuiffe libros fecularesc’ Aut finegaffet,quis fanus illi fuerat crediturus:nifi forte confentaneum uero pute/ mus,cum in libro De optimo genere interpretandi,plurimos uerfus ad uerbum ex Cicerone referat:cum hos omneis ex adolefcentiæ memoria defcripfiffe,non de co dice, Poftremo,ß crime eft habere libros feculares:amp; fi Chriftum negauit quiiquis hos legit,cur folus uapulauit Hieronymus c’eut hodie in theologorum fcholis celc brior eft Ariftoteles,quam Paulus aut PetrusC Verum de re puerili ac ridicula iam pluribus quam fat eft. Ego certe,ut finiam,malim cu Hieronymo uapularc,quant melle perungi cum iftis, quos adeo fcilicet terret Hieronymianum fomniuma ut ab omnibus bonis literis fandlifftme temperent:at non temperâtes interim à uitqs eo rum,quorum libros religionis caufa non audent attingere. Sunt è diuerfo quidam, qui quam arroganter fibi plus quàmthcologi uidentur,tam impie theologum ne/ ^{„onymunt gant effe Hieronymum.Primum,quod non fatis theologice otAsixj^ö, quamptP tj^çg, mam theologiæ dotem autumant:deinde,quod nufquam argutetur,quomodo Ca/ preolus, Alexander, Aegidius,06 Scotus : nee ufquam adducat theologicas conclu * riones,rhithmos fcilicet belle concinentcs : quod non crepet maiores ac minores, quod nufquam fophifticis argutus,ac puerilibus captiüculis ineptiat,quod non in anxqs quæftiunculis torqueat ièfe,quod non paffim infulciat philofophum. At æ/ quum erat hac quidem in re ueniam dare Hieronymo, Nam qui fufpicari potuit uir ille,foreutnouum hoc thcologoru genus nafceretur apud Chriftianos C cum nihil fimile nee in diuinis 86 apoftolicis libris coperifiet, nee apud eruditiffimos horum jnterprctcs:prxfcrtim cum à Paulo didiciffet huiufmodi quacftiunculas ad nihil uti Ies,nifi' ad fubuerfionem pietatis,effe deuitandas. Qui potuit diuinarc,futuros qui fotam thcologiam,a capite (quod aiunt)ufcp ad cakem rctexerent:56 ex diuina fa/ cerentfophifticam,aut AriftotelicamCAtqui ß hanc ob caufam in thcologoru fena turn non rccipiunt Hieronymum,ne Paulum quidem aut Petrum recipient:neque quenquam omnino,qui ante qnadringentos annos uixerit. O miferum illud fecu^
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y y Ium
-ocr page 40-D. KIERONYMl VITA' T
kim, 6 calamitatcm orbis Chnfttani, qui plus mille annos abfeß tbeologis ftcterlt* præfernm cum illis tcponbuslatinïmc patuerit religio Chriftiana, nunc inardum contracta îpræfertim quum tot eruditorum hacreticorum turmæ, libris elTent reuin cendae,non lafciculis. Minori Audio licere bis magiftri noftri parare titulujn,quam Hieronymianam alTequi didionem, nullus inficias ibit in bonis literis exercitatus» At ille tot linguis cxcelluit.Vt omittam tam multa difciplinarQ adminicula:fine qui bus in diuinis uoluminibus neceffe fit palfim hallucinari, quis unquam facras litez ras fic ex ipfis haufit fontibus^Qiiis altius imbibitC Quis fimili cura edidicitCQuis fic in promptu £lt; in procindu,quod aiunt,habuitcQuis citauit aut denfius,aut ap pofitiusCQiiis edilTeruit doólius; Quis trabtauit fandtius^aut felicius C’ Quis erudiz rillimos illos interprétés euoluit diligentiusç'Quis hgreticorum dogmata refellit cf ficaciusCQuis Chrifti philofophia penitius cognitam habuit ^ Quis earn uiuidius, aut literis expreffît, aut uita ^ Hæc quæfo te,utrum theologi funt an non C An idea theologus non er it, quia nobifcum non balbutiât,ne dicam ineptiat^An ideo gram maticis annumerabitur, amp;i Scotißis in fublimi cathedra tonantibus, Hieronymus ad horn pedes in imis fedebit fubfelh'js,quod diuina maluit dicere,q^uam hominum fomnia:quod inter uernantia fcripturarum prata uerfari maluit,quam inter horum fpineta luctari : quod non frigidiflimis diftinc^ionibus omnia confuderit,fed uelut aureum quoddam flumen ire maluerit,multas fimul opes fecum dcfcrenscln fingm lis uerbis ffpenumero finguli funt fyllogifmi. Num ideo parum eft acutus,quia nos illius acumen non adcquimur^Traclauit cas quaeftiones,quæ turn in ecckfiis ac fy nodis uertebâtur:8lt; ita tradauit,ut nemo copiofius,nemo neruofius, nemo magis theologicc, nihil addiuinans à theologorumfacrisarcêdos,quideformalitatibus, de inftantibus,de quidditatibus,de ecceitatibus,dcq; alqs id genus atgutijs non dk fputarêtç^Operæprecium eft audire cenfuram iftorum,qui cunda ad certum nume rum rcdcgemnt.Doctores ecclefiæ quatuor elfe libuit:amp; quatuor item kripturg di uinæ fenfusînimirum ut refpondeant quatuor euangeliftis. Gregorio tribuunttro/ E MdtKordo pologiam.Ambrofio allegoric,Auguftmo anagogen.Hieronymo,ne nihil habcat, élcnbus Hie- reWnquunt literam, Ôi fenfum grammaticum. Sic enim has uoces diftingunt,cum ronytno tribui ^’'^*® fupcriores indifcrete fumat Hieronymus.Primum ex tot eximqs dodoribus, (enfum aifto/ quatuor elfe duntaxat uoluerunt, idcç candore quodam magis quam ex animo,ne ricum uullos ucterum recipere uidcrentur: quanquam nee hos admodum legunpnifi ue/ lut apocryphos iamq: antiquatos. Largiuntur his aliquid,ueritates interim fibi ferz uantes. Geftit animus paucis iftos,qui fic de Hieronymo fentiunt, cum Hieronyz mo conferre ï fed reprimam me, ne quod in nebulones dixero, probi theologi in fc didum exiftiment.Vnum illud taccre non poHumqot a^ditis uoluminibus quid ua luerit declarauit Hieronymus. Si quifquam iftorum,unicum Hieronymi uolurnen fuo marte poffit intclligcre, fi quadraginta iftius iaCtionis theologi, communi ope/ ra,conflatis($ ftudq s,poftïnt unicum excudcre libellum,qui fit ullo modo cum Hie ronymianis conferendus:imó cum his quos didauit Hieronymus,non fcripfitïfaz tebimur Hieronymum non effe theologum.Scd iftorum indicium minus derairor, cum magis mirum foret, fi probarent quod nee didicerunt,ncc intclligunt ♦ luftius in hos ftomachor,qui cum bonas profiteantur literas,parum candide(ne dicam ar-Cenfurd vUr *'®§2Uter)de tanto uiro pronunciant.Francifcus Philelphus arrepta uelut cenforia lelphi de Auf ^‘’'8“^^ ’ Auguftino tribuit dialedicæ palmam, eloquentiæ Hieronymo. Non eft Cf Hie/ ^^^^'^ Auguftini laudibus quiequam decerpere:uerum illud ipfa res clamitat,Hic/ ronymum Auguftino non minus antccelluilfe dialcdica, quam prxceftït eloquen tia:nec minus eruditione fuperiorem luific,quam dicendi laude. Siquidem Hieroz nymus,Græci fermonis callentiftïmus,non modo totum Ariftotelem, fed cæteros item philofophos omneis euoluerat. Auguftinus,id quod SS ipfe larctnqSó indicat Iibri,duos duntaxat Ariftotelis libellos,turn forte in Latinum uerfos fermonem,de prædicamcntis,ac de enunciatione* Et ut ingenue dicam,argumentatur aliquanto perplexius ac moleftius Auguftinuslat quanto folidius, quanto alqs neruis Hiejo?
nymus
-ocr page 41-PER DES. ERASMVM ROT.
hymu^Mihi uidetur uterep utracj facultate mirabilis,fcd eloquêtiam magis often/ tauit Hieronymus,dialedicen Auguftinus.Quanqua ego nee de uitac genere pror fus accedo Philelphi ludicio. In fe quidé rigidior Hieronymus,quàm Au^uftinus^ atinalioslenior: nee unquam Hieronymus à fuis exegit fratribus, quod a fuis elez ricis Auguftinùs»Sed præftat omittere collationem inter duos ecdelîæ Latinæ pro ceres,pro quorum ex im q s uirtutibus magis decet agere gratias deo, quam excita/ re contentionem inter ftudiofos. lam uero didu mirum quantopere celebretur in/ ter quofdam nimis ethnice dodos,didum Theodori Gazæ, Hieronymum prêter ineritumuapulaffe,ueluti Ciceronianum ♦ Nee défunt Critici, quorum palatum in huius uirilibris defideret Romani fermonis puritatem. Quae nam ifta Romana pu ritas C Num eodem more dicere quo dixit Cæiar, aut Marcus Tullius j* At qui fieri potuit,ut Hieronymus de rebus longe diuerfis loquens,fjfdem tarnen uerbis utere turf Alia religio, alius cultus, diuerfi autores,nouata omnia : 00 turne negabis elo/ quentem,nifi perinde loquar,quafi Ciceronis ætate uiuam:cum praecipua dicendi laus fit,apte diceref Niß forte parum Romanus uidebor,fi pro eo quod olim dice.. bant,faxit lupiter optimus,maximus:dixero,faxit Chriftus Iefus,quod ad hue mo dura non fit locutus M. Varro,aut C.Cæfar,autM.TulliusJam quid eft hoc,quod ait quidam imputandu Hieronymi feculof Num fêculum hoc putat illo facundiusf Autquæ'nam eft ifta profefRo,cui condonari uult infantiamf Nec enim adeo ftul/ tus eft opinor,ut exiftimet Hieronymum fuilTe monachum huius generis,quod ho die receptum eft. An Chrifti profemo pugnat cum eloquentia f Quid autem uetat, fi Cicero de fuis dæmonibus dixit eloquenter: quo minus Chriftianus item de pie^ tateuera^ religione dicat eloquenterfSed dicam inuitus,quod tarnen ueriffimum effe compcri,elTe permultos fic prophanis addictos Iiteris:ut ineruditum,ut infans ut fordidum uidearur,ubicuncp Chriftianæ profeffîonis uocabula uiderint. Romu li,Camilli,Fabrictf,Iultj nominibus delclt;ftantur:ad Chrifti,ad Pauli,ad Petri uoca bula naufeant. Hos nihil aliud ofFendit in Hieronymo,nifi quod ingenue Chriftia nuseft.Atnosfiquandouideriuolumus eloquentes,de rebus facris deum immor talem quam prophane dicimusfNeq? uero probem in homine Chriftiano anxiam cloquentiæ affeeftationemtquae nee philofophis,nec Senecæ, nee ulli graui uiro un quam probata eft. Atlt;j adeo ne fieri quidê poteft, quin de religione uerba faciens, facrorum uoluminum teftimonqs utare : quorum phrafim innouare ridiculum fit, faftidireimpium. Ad hæc interdum cos cites oportet,quibus defuit elegâtia fermO nis,quales nobis Bonauétura, Thomas, S cotus: Hieronymo, louinianus, V igilan/ tiüs,RufRnus. AiuntPomponium Lætum, in omnem ufcp uitam à Græcis abfti/ nuiireliteris,nequaperegrinitas Romani fermonis caftimoniâuitiaret.At diuus Hieronymus in tot linguas cognofcendas partitus operam SC oleum:tum in huiuf j^io^uentu modi uerfans argumentis,quae non facile fplendefcunt,nec recipiunt orationis ni/ ^lUronymi toremtdenicj permultadidians, tarnen cloquentiæ tantum præftitit,ut nemo fuerit noftra memoria,quem hac in parte cum co coferrc poffimus.Et tarnen eximios uiz ros noftra uidit ætas : ÔC qui ne Ciceronis quidem feculo inter dingues habiti fuif-fent,quorum præcipui funt,Laurentius Valla, Hermolaus Barbarus. Angelus Po litianus,Ioannes Picus,öó nofter Rodolphus Agricola.Sunt amp;ralq quos haud qua quam contemno, fed ex his quoniam infignes funt,res æftimabitur. Hieronymus ex parte contempfit eloquentiam,tam muftis diftradus eft ftudtjs,quæ dicendi po litiem rubigine folent obducere. Hi per omnem ætatem in his modo uerfati funt Iv ten's,quæ ad dicendi faciunt ornamenta : Sé tarnen detur idem argumentum, fit ea/ dem Chriftiane loquendi lex: uidebimus nee horum quempiam Hieronymianam eloquentiam alTequi.Primum enim cum præcipua pars eloquentie fît ÖÓ fons,ut in quitHoratius,res de quibus didurus fis,penitus habere cognitas: quis non ftatim mtelligit, quammuftis partibus hic potior fît Hieronymus f Ad hæc quis exordi/ tur dexterius f Quis proponit abfolutiusf Quis narrat euidentius ï' Quis expatia/ tur ud amoenius ud appofitiusfQuis colligit neruoftusf Quis telü in adueriarium
77 » torquet
-ocr page 42-D. HIERONŸÂÎI VITA
torquct aCM‘us,aut cxceptum retorquct mfrabilius f Qm's lUigat tenadus f Qui's frt trad:andis affedibus quos Uh uocanf,iucundiorC'Quisini)squos ^Sh nomü nant, concitïdis grauior ï’ Quis in fchematifmis florulcntior, aut pit^uratJor^Qui's fententias interfcnt aptiusCQuis epiphonematibirs pungit argutius ^ Qüis hypo/ typofes cftingit rcdiusCQuis auc artolht magnificênus,aut deqcit humilius^Quan ta ordinis ratiocQuod confiliumï’ Qiiæ trafitionum deltdx,quas fatpenumcro per fententiam contexitCQuam parata Latfni fermonis copiaCQuy uocum emphaßs, qui ddeÄisCQuanta reriim fupelIexî'Quæ autorum agminaCQuam ubiq; denfus in da ns fibiCQuam felici mixtura contexit,concinnat,ac ftruit omniaCPraetcrea qui nerui,qui !acerti,qui uigor,qui adus orationis,ac uita^Vt nufquam ceflaqnuf^ quam dormitat,nufquam iacet,nufquam refiftittut ubicp propcrans,auditorcm fez cum rapitv'Vt Temper aliud ex aho pendet, ÄS gemma gemmam trahitcQuàm mo/ dulata,quam numerofa totius orationis compofitio, quam mire commaris Ôd cobs rotatur ac uoluitur oratio ^ Qirid dicam de feftiuitate, qua res triftifTimas eti'am ifle mirifice condtjfCPoftremo quod pedus,quata caufæ hdueiaTQuis docetapertiusC' Quis dclecrat urbanius^^Quis mouet efficacius C Quis laudat candidius^Quis fua/ der grauius^Quis hortatur ardentiusï’Quis receniet fublimiusc’ Quis in ftituit fan/ Æusç'Qiiis Cum amicis fabniatur humanius C Null urn eft enim argumêti genus, in quo ille non Ïuferitmufquam fui difltmilis.Hgc non admodS mirentuqqui in hanc paleftram nunquam defcenderint, Cacterum magnarum uirium eft, tranare facra tam fplendide,fimplicia tam erudite,ineuka tam polite, retrufa tam dilucide,a fen/ fu communi abhorrentia tam popuïaiitcr,periculofa tam libere,feuera tam plaufi/ bilker. Aliud eft cpiftolam fer ibère ad Ciccronis exemplar: Ä!quot; decern ielectis uoeuz lis, Ciceronis fimium agerejaliud in gr a ui dim is argumentis, tot excuderc uol um iz na. Aliud eft in fida controucrfiola dedamare t aliud in ferijs fidei negoeijs utrik]j fatisfacere:00 his qui nihil requirunt praeter feripturæ diuïnac feientiam : amp;nbsp;bis qui tantum ingenq uires expedant. Atque hæc qui praeftat,parum Ciceronianus eß^ Siquidem quid aliud eft ede Ciceronianum, quam optime dicere, etiam fidiuerfe dicatdquandoquidem ipfi Ciceroni fecus dicendum foret, fi Hieronymus effet. Az lias dicendi uirtutes mircris in altjs:in uno Hieronymo tot parket dotes cumulât« funtjUt in eo reperire liceat,quod óf in M.Tullio defidcres.Loquitur Cicero,tonat ac fulminât Hieronymus:illius linguam miramur,huius etiam pedus. Quid quod noftro feculo quanquam fat féliciter repullularunt bonac literae, tarnen dedamandi prorfus extinda eft exerekatio: ut hoe ipfum quid fit eloquenter dicere non queat nifi à pauciffimis iudicari:cum ea res magis ufu confter,quam praeceptis. Vt fuxta Graccorum prouerbium:Non una hirundo uer efficinita non una quæpiam dos fa cit eloquentem .Inter tot cgregios autores, quorum ingenio dcfenfa eft 00 illuftrata Chrifti rdigio,ahjs defunt feculares literar,ahjs facrac icripturæ cognitio. In hoc in genium dehderat Hieronymus, in alio lucem orarionis:in hoe neruos,in illo fplenz dorem,Multis defuit linguarum peritia,nonnullis fidei {ynceritas,quibufdam uk« integrkas.Hieronymus,óó unus Hieronymus fic omnia pr«ftitit:ut fi non ad una aliquam uirtutem, fed ad omnium concentum amp;nbsp;fummam refpicias ( dicam au da/ Tlt;lt;Xirtürrt ^^*’»^^^ ucrc)nihilhabeatuel ipfa Gr«cia,quod noftro opponat Hieronymo.Pro liieronymi ^^^^^ ^ podit,amp;me« fententi« non pigebit palinodiam canere.Et tarnen hunc ui* y^j^^ rum, quem ne fummi quidem queantaftequi, non uerentur calumniari Sf medio* cres.Notatur à Laurenrio,quod in libris aducrfus Iouinianum,fic louis Statoris fc ceritmentionem,uelut à ftando didus fit,6f non potius à fiftendo.Quafi ueroillic hoc agat Hieronymus, undedidus fitlupker Stator,acnon magis ridcndilouinia ni qu «huent anfam.Nifi forrè cum fcribit Martialis:Dfcemus ficus quas fcimus in arbore nafci: Dicemus ficos Ceciliane tuos: uere fenfit hanc effe uocum different tiam.Et tarnen fiue à fiftendo deducitur ftator,fiue à ftando, nihil eft in quo repre/ hendas Hieronymu-Quid enim eft aliud fiftere,quam facere ut ftet aliquidcQuod cnim Gr«cis unica uox déclarât, isiiveu, id Latini duabus explicanqkd inter fc cognant
-ocr page 43-PER DES. ERASMVM ROT.
cognatis. Promde cum lupiter fit Stator, hunc offendere uidetur qui federe ganz deat. Atq; hec qualifcunq; uocum ac return affinitas fan's erat captant! rifinn. Abus infcdlatur,quod alictibi Ruffinum tax at, qui comparand! uerbo abufus fit pro eme re.Hodie quidem uulgus Italorü comparare dicit emere, eumej uerbi abufum iam turn Hieronymi feculo natum fuiffejdeclarat non folum bic apud Ruffinum locus: uerum enam quod Sophronius rn catalogo fcriptorum iUuffrium, comparauit ab Hieronymo pofitum,uertcrit uv/KTK-n, Cxterum qua: taxator ille citât ex Cato^ nejne tantulum quidem faciunt aduerfus Hieronymum. Neqj enim fi praedium re de comparari dicitur quod emitur, continuo nihil intcreft inter emere 00 compaz rare.Comparadi enim uerbum latius patet,nimirum ad omnia quæ quocunt^ moz do paratur,fiue dono,fiue opera,fiue æ re, fine bello,fitte corpore,fiue furto deniqj. AtRuffinus fic ufus fuerat ea uoce, ut nihil aliud effe poffet quam emere. Sed de/ mus inueniri copararepro emere,quid opus erat hoc cum couicio ingerere,quaß non ÔC Cicero quædam irrideat in Antonio, quæ reperiuntur apud probatiffîmos autores : aut quafiRuffinus uno tantum loco faciat folcecifmum, Sed hoc fortaffe condonari poterat ætatis calorfiquod commétarios in Suetonium iuuenis opinor
1 fcripferit.Atidem in his commêtarqs, quos fenex ædidit in afinum Apulei,rurfus cædit Hieronymum, quod pexam ueftem pofuerit,pro detrita,uili^,cum Horatius fit ufus pro noua Sd eleganti. Ne nimium operæ ponam in huiufmodi nugis : priz mum Hieronymus hoc loco non interpretatur quid fenferit Horatius, ne alludens quidem apertius ad illius uerba.Neqj ftatim illi concefferim,pexam ueftem effe ni/ tidam 2lt; elegantem;quin uero propius eft, genus fuiffe ueftis, quod uillos haberet, quod genus funt laneæ non attonfæ. At fubucula iam uillis atritis parum congruit cum tunica pexa.Neqt Hieronymus pexam tunicam,5C nigram fubuculam oppo/ fuit nouæ SC eleganti, fed lineis,fericis,ac candid is, quæ turn in delicts erant : adeo ut state Plinq à barbaris importata, non fatis digna uiris Romanis iiabcrentur:0C notati funt imperatores aliquot quod holofericis uterentur. Id ita effe,ipfa Hiero/ nymi uerba declarant ; Tunc pexa tunica ÔC nigra fubucula ueftiebaris,fordidatus SC palIidus,5C callofam operegeftitans manû : nunc lineis SC fericis ueftibus,^ A/ trebatum ac Laodiceæ indumentis ornatus incedis.Proinde pexa ueftis, fiue noua fit,fiuc uetus,fiue uilis,fiue pretiola,certe lanea eft.At ferica linear lanea no funt, sc candore potifiimum commedantur. Et quanquam nunc linearurn ueftium ufus uilis fit ac plebeius, tarnen is olim nobilium erattSC honoris caufa primum datus eft facerdotibus,ac proinde nulli monachorum c0ceflus,nifi inter obeunda facra.Iam ilia quæ notauit alius quidam in pfalmo primo pro 'Y‘'^ uertendum fuiffe acum aut ftipulam,non puluerem:SC in Hieremia pro P'il3'iy^b non lametatrices,fed præficas:prorfus indigna duco quæ refellantur,tantum ab eft ut exiftimem no pof-fedefendi. Atqp ad hæc ipfa diluenda, uix eloqui poffim, quam inuitus defcenJez rim.PoteramilIud è triuio refpondere,ab aquila non cerni mufeastuerum paucis oftendereuolui,necinhis minutiffimis ceffaffeuirum undecunq; docefifimum. 11/ lud hadenus offecit Hieronymo,quod ut à plerifq? non legitur,ita à pauciffimis in? telligitur. Alioqui uerum effe fateremur illud egregq pidloris elogium, tiaiirmTou. n^6«os0ij M {iti^umtu. At pofthac quando per uniuerfum orbem Chriftianum reuiz xerunt bonæ literæ,SC non pauca bonæ fpei ingénia ad ueterê illam ac germanam theologiam expergifci coeperunt, Hieronymum ueluti renatum communibus ftu/ dns compleëtamur omnes: hunc finguli fibi ceu peculiarem uindicent. Olim Homerum feptem urbes fibi certatim aflerebant. At Hieronymum uicinitatis iure ra/ piat,hinc Dalmatia,hinc Pannonia,hinc Italia. Stridon fibigratuletur,quæ tam - eximium urbi lumê produxerit.Triplici nomine fibi gratuletur Italia,primu quod erudierit,deinde quod per baptifmum genuerit Chrifto, poftremo quod fandifliz mi corpufculi pignus apud fe feruet.Hunc ut fuum agnofcant Galliæ,quas omneis fic peragrauit,quasq; tot libris nominatim dedicatis inftituit. Hunc fibi uindicent Hifpani, quos aliquot epiftolis ad illos fcriptis illuftrauit. Hunc exofculetur Gerz
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y y 3 mania
-ocr page 44-D. HIERONYAII VITA
mania, quam unico licet uolumine fatis Slt; docuit 66 nobilitauit Hane gem ino no/ mine comple0;atur Græcia:primumj0b linguae commercium: deinde,quod orbis magiftra, iiuius uiri literis uiciHim adiuta fif.CompIedatur Aegyptus,quam toties inuilit,quae4 ex dodiflimo nobis reddiderit dolorem. Ampledantur Arabes 8i Saracenij quos fua uicinifate reddidit claroStHunc colant Hebræi, quorum fermoz nem Äf litet as tatis fudoribus pararit.Hunc omnis quidem rapiat Syria,in qua ma gnam uifæ fuse partem exegit: fed praecipue Bethlehem bis feliciffima,amp;' quod in hac Chriftus natus fit müdo,amp;quod in eadem Hieronymus natus fit coelo. Hunc omnis fexus, omnis aetas difcat,euoluaf,imbibat. Null ft dodtrinx genus eft, quod bine non queat adiuuaritniinum uitæ inftitutum,quod huius prgeeptis non forme tur.SoIi hæretici Hieronymum horreant QC oderint, quosfilefoJos femper acerrv TO os h ofies hab uit.
FINIS
ÏPISTOLARVM INDEX
^ DIE c r M V s Indicem, finguloru Libror«m aut Epifiolafuin ihifijS, iuxta literarum ordinem digcftis;ut fi quid occurrerit ex HieronymO eftamm ad hunc modum,Hieronymus in epiftola^Si tibi putcm:mox P^‘ hunc Indiccm in promptu fuerit locus,Atqj hæc citandi ratio mû
____’ ' 'quot;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn breuior, turn expeditior, quam ilia per tot numez ros partium, tradatuum, epiftolarum,óópaginarum : ut pro unica, triplici fit opus memoria.
Primus numerus Tomum indicat,alter Paginam.
A Braham tentatur. De ægrotationeBlefiîlætad Marcellam»
Acceptis primû literis. Velitatio in errores Vigüantipad RipariS. Ambrofius quo, Inuitatio ad fecelTum Bethlehemiticû:ad Marcellam.
Antiquus fermo eft. Familiaris ad lulianum diaconum* Ante annos circiter. De erroribus Origenistad Auitum.
Anno præterito. Commendatio amici:ad Auguftinum.
Apofiolus Paulus fcribens. Inftitutio infantulae;ad Lætam.
Apud Hebraeos. Præfatio in librum Judith.
Audi filia. De euftodia uirginitatis:ad Euftochium.
Audiui peruenifie. Excufat fe Auguftinus Hieronymo.
TT^? Eatus Pamphilus. Expofitio PfaImi c x X v i. ad Marcellam, j^ßeatitudinis tuæ. De filio prodigo:ad Damafum.
B^us homo. Inftitutio monachi:ad Paulinum.
Breuis epiftola. De tribus quaeftionibustad Amandum.
Breuis eft quæftiScula. De blafphcmia in fpiritû fandutad Marcellam.
CAufa difficilis. Inftitutio infantulæ:ad Gaudentium.
Cogorper fingulos. Præfatio in lob.
Commentaria cum legerem. Quæftio de Ofannatad Hieronymum,
Charta: exiguitas. Familiaristad uirgincs Hermonenfes, Chriftiani interdum. Aduerfus calumniatores.‘ad Pammachium,
t I(fO 2 ^^i I ni
t ZZO 2 49lt;^ 2 7’9
* 5Î 5 7$4 I ii9 z yoi
3 849
5 8^2
i 104 3 871
3 87lt;î
1 lOÏ
3 733
3 859
I 221
2 4S'2
Chriftite. Exhortatio aduerfus haereticos:ad Riparium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 47$
Crebrasadme., Familiaristad Auguftinum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 7”3
Cum hora ferme. De morte Leætad Marcellam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 k^j
Cum in urbe. Familiaristad Auguftinum. Cum à fan cio. Adhortatio ad concordiamtad Auguftinum.
Anielem prophetam, Præfatio in Danielem.
J yPeledatus fum tuorum, Tertius liber contra PcIagianos,
I 222
2 708
3 7'^0
2 S49
Decreuerara
INDEX
Dccreucnm quidcm. Aduerfus Arianos de fide fua:ad Marcum' ^efiderij met. Præfatio tn Pentateuchum Moyfi.
^iuteRomae. Expoftulario de figurata laude:ad Ruffinum.
Cwtotjulc. Liber primus contra Pelagianos.
IJidici quod amp;. De damnatis Origeniftis.
Dominus nofter. De modefl:ia:ad Antonium.
Domino dilcctiffimo. Aduerfus Origeniftas.
ominus qui loquutus. De damnandis Origeniftis.
ormientem te. Tres quæftiones Veteris legis» wpUcem mihi gratiam. De damnandis Origeniftis.
• f? nbsp;nbsp;nbsp;’^^^* ^“’'f» Traditiones Hebraicæ in libros Parahpomcnon,
JJ/EpiftoIa tua. Aduerfus loannem Hierofolymitanum* Lpiftolareofficium. De ephod bad:ad Marcellam.
Ltueftris £lt; multorum. Aduerfus Ruffini calumnias.
Lt tactum eft. Expofitio prima: uihonis Efaiæ:ad Damafum» Ex eo tempore. Familiaris:ad Theophilum.
Ex quo coepft De mendacio:ad Hieronymum. Auguftint. ^echid propheta. Præfatio in Ezechielem,
^ H^^æ® ”’^'^^® frater tuus. Confolatio in aduerfis:ad lulianum.
X Filius meus Apodemius. Ad undecim quæftiones Algafiae. FraterAmbroftus. De cuftodia diuinæ feripturætad Paulinum» Fuit uir unus. Quæftiones Hebraicæ in libros Regum.
C'1^Eneralis epiftola. De damnatis Origeniftis.
ÏGrandes materias. Epitaphium Nepotianhad Heliodorum.
HAbeogratiam. De mendacio ÔC translatione ex Hebraicaueritate.
Hieremias propheta, Præfatio in Hieremiam prophetam. Hortaris Dexter. Catalogus uirorum illuftrium:ad Dextrum. Hucufq de criminibus. Apologiæ Hieronymi aduerfus RuffinS liber 11 Humanæ uitæ. Laus integræ fenedutistad Paulum Concordienfem. I Am pridem charitati. De mendacio.
Ignora uultu. Deduodecim quæftionibus:ad Hedibium. Joannes idem. Reconciliatio offenfarum.
Importuna in Euangelio. De hypoftafibus Arianorum.
Ineamihi. Familiaris:ad Florentium.
Inter omnes materias. De feruanda uirginitate^ad Demetriadem* Inter omnia. Exhortatio ad Chrifti militiamtad Exuperantium. In ipfo profedionis articulo. Satisfadiotad Auguftinum.
In ipfo tarn profedionis. Expofitio loci ad GalatasUd Minerium. Inter multos fæpe. Vita Pauli eremitæ.
In feptuagefimofeptimo. De quadraginta manfionibus:ad Fab iolam. In uetere uia. De monogamia:ad Gerontiam.
luftum quidem fuerat. Hortatur ut refipifeat. lungat epiftola. Præfatio in Prouerbia Salomonis. LEdis literis. Aduerfus Ruffini calumnias.
Ledo fermone. Familiaris;ad Defiderium.
Legimus in Efaia. De gradu presbyteri ÔC diaconftad Euagrium. Librum Hefter. Præfatio in Hefter.
Literæ tuæ. Aduerfus calumniatores:ad Domnionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Lugubri nuncio. Epitaphium Lucini Betici:ad Theodoram.
TV TAiora fpiritus. Quatenus legcndus Origenestad Tranquillinum. IVi.Magnis uos. De quatuor quæftionibus;ad Marcellam.
Medici quos uocant. In Onafum obtredatorem.
Meminit béatitude tua. De damnandis Origeniftis.
ZZ 4
3 744
x 544 z «fix
2 ^^4
I 22»
2 505
2 66z
3 7^'i
2 ^^^
3 99°
X 53* ^ 804
X 545
3 85*
I 211
2 6^9»
3 7^9 ï Z14
3 895
3 735
3 97°
Z 66^
l 21
2 688
3 75 8, ï 27?
2 56»
I 137
2 709
3 877
i 219
2 479
I 54
1 64
1 218
2 701
3 927 » 347
3 77^
i 89
2 666
3 757 z 581
3 937
2 68?
3 754
2 458
I 20?
2 668
3 874
2 721
2 66? Memini
IUDEX
Meminime. PræfatioinEcclefiaften. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j 7^7
Menfuram charitatis. Inuitatio ad feceffum Bethlehcmûicum nomme Paulæ 80
Euftochîf.
Mita ri non defino. Præfatio in Tobiam.
Mififtiuolumen. De MelchifedechtadEuagrium.
Multa m orbe. De colendis martyrumreliquqs.
Milita quidem. De fcripturis aduerfus Pelagianos liber fecundus.
Multi utroq; daudicat. Extimulat aduerfus hæreticosîad Auguftinum» Multum utranq? partem. De iudicio Salomonis pueri:ad Ruffinum» Multi fuper. De ofanna:ad Damafum.
NEc opinanti. Exhortatio ad piam uitamjad Lucinium, Nemo reprehendat. Laudes Afellæ:ad Marcellam.
Nemo quum prophetas. Præfatio in Efaiam uerfum.
Nefcio qua tentationc. Exhortatio aduerfus hæreticosîad Apronium.
Nihil Chriftiano. Inftitutio monachi.
Non debet charta. Exhortatio exemplo Bonofitad Chromatium.
Non audader* Aduerfus Pelagianos:ad Ctefiphontem.
Nonagefimum Pfalmum. De decern nominibus dei:ad Marcellam.
Non eft idem ordo. Præfatio in duodecim Prophetas.
Nouum opus. In quatuor Euangelia caftigata Præfatio.
Nudiuftertius cum. Interpretatio alphabeti Hebraieftad Paulam.
Nunquam fili Oceane. De imputato matrimonio à baptifmo.
Nunquam æque. De mendacio 60 translatione ex Hebraica ueritate.
Nuper rogatus. D e perpetua uirginitate Mariæ.
Nupertuæ. Dedamnatis Origeniftis. ,
Nuper quum Rhcticq. DeTharfiSjinVeteri teftamêtotad MarceUam.
Nuper quum pariter. Quid Hebræis fit Alleluia:ad Marcellam.
OBlecras literis. De uiduitate feruanda:ad Furiam.
Omni quidê temporc. Extimulat cotra hæreticosîad Auguftinû.
Origenes quü in cæteris. Homiliæ duæ Origenis à Hieronymo uerfæ.
PÄrua fpecie. De xcniolis miftîs:ad Euftochium.
Pauci admodum. De excellêtia uirginitatis,aduerfus louinianum. Paulus apoftolus. De optimo genere interpretandi:ad Pammachium, Pctis à me Nepotiane. Inftitutio clerici.
3
3
3
3
2
2
2
3 3 i
2 3
I
2 2 I
“7 754
770 4tflt;î
6}Z 6 y Z
^°7 859
200 ■
119 758
47^
44 22Ç
6oz ^^9
y6z
93i
«îglJ 345 lt;^lt;^4 812 830
8t
914 ^3$
358 722 lE
|
Plures anni funt. Epitaphium Fabiolæîad Oceanum, |
* 20Ç |
|
Plus deum tribuere. Laus Bonofi:ad RufRnum. |
* 222 |
|
Poft priorem. Defenßo interpretationum:ad Marcellam. |
* 730 |
|
Poftquàm epiftolam. Ad très quæftioncs Veteris legis. |
’ 7lt;f$ |
|
Prius te Cypriane. Expofitio Pfalmi oeftogefiminoni. |
3 832 |
|
Proxime accidit. Aduerfus Luciferianos dialogus. |
^ 48lt; |
|
Vamuis mihi multorum. Confolatio cæcitatis:ad Abigaum. |
* ZJZ |
|
V^Quam uellcm. Familiaris:adTheodofium. |
* 220 |
|
Quamuis exiftimem. Adhortatio ad concordiam. |
* 704 |
|
Quanto amore. De laude uitæ folitariæ. |
« X |
|
Quantus beatitudinis. Familiarislad Florentium. |
* 55 |
|
Quae acceperis. Quid fit Selatad Marcellam. |
3 831 |
|
Quæris Dardanc. De terra promiflîonis. |
3 80 |
|
Quis dabit capiti. Confolatio fuper morte fîliæ:ad Paulam. |
lt; Xffj |
|
Qui circa te. Familiarisîad Chryfogonum. |
lt; 227 |
|
Quinaualiprælio. VitaMalchi. |
lt; ZSS, |
|
Qui in principijs, Quæftioncs Hebraicæ in Genefîm. |
3 939 |
|
Quodignotus. Caftigatiorelapfi:adRufticum. |
« 228 |
|
Quod ad te hueufque. Apologia ad Pammachium. | |
|
Quomod* |
» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INDEX
Quomodo Græcorum. In Parälipomena caflfgata præfatia’ Quoniam uetufto. De hypoftafibus Arianorum:ad Damafum« REtulit mihi quidam. Vicandum uirginis contubemium.
Rurfum Orictalibus. De opprimédis Origeniftistad Pammachiu.
SAmuel quondam. Obiurgatio diaconi impudici;ad Sabinianum.
Sanaro uulnerf. Confolatio fuper morte uxorisUd Pammachium.
SanAusfilius. Confolatioinaduerfis:ad Caftrutium» , Sandus aliquis. Excitatio ad defenfionem fui.
Sandus epifcopus. De damnatis Origeniftis, Sandus Innocentius. De extinAa Celeftiana hacrefijad Alipium.
Sandus lohel. InlohelemPrxfatio.
Sebefium noftrum. Quatenus utendum literis prophanistad Magnum» Secunda propofitio eft. Aduerfus louinianum liber fecundus» Sape ôd multum. Marcellæ Epitaphium:ad Principiam.
Sxpc à me. De muliere fepties ida;ad Innocentium»
Septuaginta K. De feraphim:adDamafum.
Schedulx quas mififtis. Aduerfus Origeniftas» SiàutfifeeUam. Præfatio in lob.
Si cunda corporis. Epitaphium Paulæîad Euftochium.
Si iuxta Paulum. Aduerfus loannem epifcopum Hierofolymitanum.
Sicut præfens rogaui. Familiaris Auguftinitad Præfidium.
Si tibi putem. Deprecatur crimen amoris in PaulamZad Afellam, c
6iSeptuaginta. Præfatioin Paralipomcna»
Scio nie principia. Expofitio Pfalmi quadragefimiprimi.
Scioquamplurimosfratrum. Præfatio Ruffini in libros w^ «^j^wF.
Scio quofdam putare. De ordine SC titulis Pfalmorûîad Sophronium.
Scriptorus uitam. Vita Hilarionis.
Scripta iam. Aduerfus Pelagianos.
T Andern ex Aphrica. FamiliarisJadMarcclIinum. ■ nî Tandem finito. Præfatio in lofuc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Teßimonia. DeMontani erroribus:adMarcellam.
Tres fimul. De mendacio in literis facris:ad Auguftinum» TurpiliusComicus. Familiaristad Niciam.
VEreor ne officium. De feruanda uiduitatetad Saluinam.
Vere in uobis. Emendatio Pfalterq in certis locis:ad Suniam.
Vetus feripturæ. Inftitutio matrisfamilias:ad Celantiam.
Viginti ÔC duas literas. Præfatio in libros Regum.
Virum honorabilem. Familiaris:ad Auguftinum.
Voce me prouocas. De duabus quæftiunculis:ad Paulinum«
Vfque hodic. De ueftitu facerdotum:ad Fabiolam.
Vtabfentiam corporum. De xeniolis:ad Marcellam.
Vt tam paruam. Familiaris:ad eandem.
Vtrum difficilius. Præfatio in Efdram amp;nbsp;Neemiam.
ZEnon nauelerus. De Salomone ÔC Achaz ante tempus pa tribus: ad Vitalem.
? 75* a 477 i in
2 670
1 2?8
I 169 I 21?
i 337
2 6Sf
2 671
3 7^' z 631
2 412
I MI 1 »44
3 »S7 » 537
3 7^lt;^
i 176 z 509
1 70S
2 720
3 7Slt;^
3 840
i $3lt;ï
3 813 i 252
i 611 Z ^JZ
3 74^
* 475
2 69Z J 225 « 75
3 8*4
i 110 3 747
* 7°7
3 93lt;^
3 789 i ii^
2 66^
3 7λ
3 810
r i N 1 s
-ocr page 48-DES. ERASMVS ROTERODÄMVS - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- 'quot;
PIO LECTORI S. D.
SVAN Q_v A M ab ipfapueritia, non tam iudicio, quam arcana quodam naturg fenfu,diui Hieronymi fci/pra furn admifatus:ea^ admiratio mihi femper cum acceffione aetads, 00 fi qua e(l,crudi/ rionis accremt : tarnen quum illius Epiftolas turn cafttgandi,tum fcholijs illuftrandi proumda fufciperem,uan'am illam £lt; ex omni nnguarum,difciplinarum ac literarum recondita fupelledili con/ ftrudanTo^lentiam nondum penitus mtrofpcxeram»Quid enim eft in ullo libroz rumgencre, feuparuum, feu magnum, feufacrum, feu prophanum,quodinenon habuerit in numeratoflta«^ fateor me non uno modo peccaire,qui ad tam arduum negocium, nee parem eruditionem,nec iuftam curam attulerim. Quum enim prigt; mum ueniflem Bafileam,de Nouo Te ft a men to uertendo ne cogitara quidemdcho lia modo nonnulla paucis uerbis annotaram,atq; his decreueram eflc contentustin Hieronymu ferè nihil attuleram,prêter animipropofitum ♦ Hic mea facilitate,au£ uerius temeritate,abufus felicis memoria: loannes Frobenius,utrüqj opus complu ribus praelis aggreffus eft:quum hoc corpufculum uix quartac laborü parti par eft -fet. Atq; id temporis parabam ilia,non hominibus eruditis,fed quibufdam pqs quf dem illis,uerum illiteratisïapud quos compereram Hieronymum fic undequaqj de prauatum,ut ne legi quidem poftetteuius incogitantiae me non femel amp;nbsp;puduit,6C piguit.Supererat igitur ut ad prouerbium confugeremus,quo pofteriores cura dft cuntur ede meliores:amp; quod priori negligêtia commiflum erat, p öfter iore diligent tia farciremus:id quod à nobis iam femel at^ iterum fadum eft. Porró quum aceft perem apud Parifiorum Lutetiam rurfus excudi Epiftolarum uolumina,ut ex tem porc licuiqquxdam loca pridem à me notata recognoui,mifîœ in publicam ftudio/ rum utilitatem:non conquicturus,donec æquo candido^ ledori probarim fidem 8i induftriam meam. Ingratis enim 00 iniquis,qui uel dimmulantes tam multa be/ nedida, tantum arrodunt ft quid incautius excidit : uel quod eft improbius,nclc/ gunt quidem noftra,fed tarnen occlufts oculis amp;nbsp;obturatis auribus ingenti uocife^ ratione damnant quod nefciunt,nihil aliudoptabo,quam mentem dari meliorem diuinitus, Ss at «Zit'n ’sniw-jit J^umtdu. Interim non tam regium eft, quam Chriftia num,quum bene facias,audire male.Quum hæc adornaretur acditio,incomparabft lis heros Guilielmus Varamus,archiepifcopus Cantuarienfis,actotius Angliæprv mas, terras reliquit,8i incoeleftc contubernium emigrauit,uir ex omni uirtutuni fiC ornamentorum genere concinnatusïfiue ipedes in tanto return faftigio comita tem etiam infimis obuiam, fiue in tanta return affluentia ipontaneam uidus fobtie tatem, fiue in tantis negociorum undis perpetuam animi tranquillitatem (id quod diuinæ cuiufdam mentis effe uidetur) fiue fyncerum erga pictatemacrcligionem affedum, quam femper fummo ftudio, nuUo fupercilio tum docuit,tum prœftitit. Nemo uidit ilium nihil agentem.Quis autc non facile condonaffet tali uiro,fi quan do animum négoces externis delalfatum,iocis autlufibus relaxaftet^Atillipto uc natu,proaucupio,proalea,pro chartis,ptomorionibus,proq; cacteris auocamen/ tis uulgaribus,crat aut frugifera ledio,aut cum erudito uiro colloquium. lam ucto benignitatem quum in omnes, tum ptæcipue in ftudiofos, quid referam De me nihil dicam, qui non ita multum ab illo accepi,id^ obtrufum uerius,quàm datum: nifi quod in acceptis numéro quicquid ille obtulit : obtulit autem frequenter uera fronte, fortunarum omnium communionem. Sedin alios quàm non fuerit illius parcaliberalitasjuel illauox arguitquampauloante mortememifit. Nunciantft bus enim famulis, Inthcfaurouix eue ttiginta aureos fignatæ pecunia: î gtatula/ bundus dixit, Bene habet: fic mori femper fuit in uotis : fat eft uiaticimox hinc cmigraturo. O mentem fummo Epifeopo dignam.Ex tanta fortuna,minimum impendit
-ocr page 49-AD LECTOREM
i’mpendit fibÉmenfa erat SS pro more regionis ÖÓ pro dignttafe tanti praefulis fplen dida/ed in meelijs delicijs ipfe uulgaribus libentius utebatur,atque hoe ipfum pap ciffîme.Cœna tam crat frugalis,ut propè nulla fuerit:uinum per quam raro gufta/ bat uerius quam bibebat,contentus tenuiffima ceruifia,quam illi uulgó biriam ap/ pellant.Eadcm in cultu frugalitasmunquam bolofericis utebatur,nifi rem diuinam peragens : adeo ut quum fub Caroli Caefaris ÓC régis Angliæ conuentum,qui fuit antcannos (ni fallor) undeeim Calctij,edidlo cardinalis Eboracenfis,non epifco/ pi tantum, fed SC inferioris gradus homines cogerentur magnis impendijs ornare fefe biffinis ac damafcenis,folus omnium ille cotempto cardinalis edidto, pilum in cultu fuo no mutarit.Qiiid ede poiRt illo pedore incorruptiusCNunc felix illa anv tna,ficutEccIefiæpræclarum lumen fuit,ita coelefti Hierofolymae fydus illuftre ad/ dit.Frequenter apud fuos hanc uocem folet emittere,Vtinam mihi cotingat,prius quam hincemigrem,femel uiderecompledi^ meum Erafmum,nuquam finerem illum à me diuc!li. Votum erat mutuum,fed neutri contigit quod optauit. Vtinam ülud concédât Chrifti mifericordia, ut nos inuicem breui complcÂamur illic, ubi nulla eft futura diftradio, neque quifquam erit, qui uel illum mihi, ucl me illi inuiz deat. Beneuale,qinïquis es qui hæc legis. Friburgi Brifgoiæ, anno miUefimo quingentefimo trigefimotertio.
-ocr page 50- -ocr page 51-*Mgt;-E P I
s I V E LIB
S T O L AE*i
RI EPISTOLARES
D. EVSEBII HIERONYMI STRIDONENSIS, uetuftiflimorum codicum collatione diligentiflime recogm'd ab d e s» e r a sa MO roterodamo facræTheologtæproFcliorc:^^eiufdem Arguments acfcholqsilluftrad.
ARGVMENTVM DESgt;- ÈRASMI RO^
TERODAMI IN EPISTOLAM SEQ.VENTEM.
QV VM D. Hieronymus eremum adiOet,Hdiodorum fodakm charifTimum, qui ipfuni officij caufafueratprofcquutus,utalibi teftatur,conatus eft apud feretinere : quod quum non potuiffet efficerejiteris ad ilium datis,hortatur ad folitariae uiræ focietatem. Refellens ßngula, quæcû uel ab cremo dcterrerc,uel in urbibus remorari ponent,oftêdens'que quam non fît tu turn epifcopimunusfufciperc,8£ quam no facile tuerifufeeptum. Deinde uelut in peroratione, eremiticæ uitæ fdicitatem decan tat,ac fupremi iudicq terroré ob oculos ponit. Huius cpiftolae nominatim mentionem facit in Catalogo opcrum fuorum,amp; Exhortaroriam uocat. Scripfit au tem admodum adolefccns ac pene puer,quéadmodum in proxima reftatur epiftola, illud adz dens,fefe in hac calentibus adhuc rhetorum fi:udt)S,pro illius ætatis ratione,fcholaftico flore lu lifle.Proindefcatetmctaphoris,alIcgorijs etiam fabulofis,epiphonematis,dilcmmatis, aerdiz quis id genus orationis ornamentis. Conatus artis ciufmodi eft,ut tyronem, fed fummæ fpei ty ronem polTis agnofcere. Cæterum argument! genus vfUT/urjildp eft, de quo paulopoft dicemus»
B AD HELIODORVM DE LAVDE VITÆ SOLITARIÆ, BV A N T o amore ôc ftudio contenderim ut panter ineremo moraremur,côfciuin mutuæ charitatis pedtus agnofeir. Qui ,^^ bus lamentis,quo dolore,quo gemitUjtc abeuntê profequu-tusfîm,iftæquoqueliteræ teftes funt,qimlachrymisccrnis interlitas. Verum tu quafiparuulusdelicatus,contêptumro i gantis per blandimenta fouifti: amp;nbsp;ego incautus, quid tûc age ; ^ rem,nefciebam.TaccrcmySed quod ardenteruolebam, me derate diflimulare non poteram. Impêfîus obfècraremç' Sed audire nolebas, quia fimiliter nô amabas. Quod unû potuit, {prêta charitas fecit. Quem pradente retinere nô ualuit,quæ--rit ab/èntem. Qiioniam igitur 6C tu ipie abiens poflularas,ut poftea quàm ad dderra mi graffèm,inuitatoria ad te feripta traimitterem, ÔC ego me fadurum receperam : Inuito. Ïam propera. Nolo priftinarum nccclîîtudinum recorderis, Nudos amat eremus. Nolo teIonginquæpcregrinationistcrreatdiffîcuItas:QuiinChriftumcredis, Ôt^ cuis crede ièrmonibus, Quærite primum regnum dei,amp; hæc omnia apponentur uobis. Non pera tibi fumêda,non uirga eft. Affatim diues eft, qui cum Chrifto pauper eft. Sed quid ago: Rurfus improuidus obfecro^Abeant preces,blandimenta difcedant.Debet amor ladus irafei, Qin rogantcm cotempferas,forfitan audios obiurgantem. Quid fads in paterna domo delicate miles.quot; Vbi uallumdibi folia fubi hyems ada fob pellibus cquot; Ecce de ccelo j^-y^-^ fi^f^ tubacanit:Eccecumnubibusdebellaturusorbcm,imperatorarmatusegrcditur:Ecce , bis acutus gladius ex regis ore procédons,obuia quæcp merit : Ssf tu mihi de cubiculo ad. nbsp;nbsp;' ‘'
aciem,tu de umbra egrederis ad folcmquot;Corpus alluetum tunicis, lorica’ onus non fert. Caput opertum linteo,galcam recuiat.Mollern ocio manum,durus exafpcrat capulus.
x Audi edidum regis tuiiQiiinon eft mccum, con frame eft: dC qui mecum non obligit, j fpargit.Rccordarcryrocinrjtuidiem,quo Chriftoinbaptiftnate con{epu!tus,in facia-menti uerba iurafti:pro nomine eins non te patri parciturum eflc,nô matri. Ecce aduer- ^^nff^offJff^ iarius in pedore tuo, Chriftum conatur occidcre. Ecce donatiuum quod militaturus ac
ceperas
-ocr page 52-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIER ONYM vs AD HEtlODORVM
repéras,hoftilfa cadra fufpirant. LiCct panmlus ex collo pendeat nepos : licet ipar/beri* ne amp;nbsp;fcifsis ueftibus,ubera quibus tenutnerat mater oftêdat: heet m hmine paterlaceaf, per calcatum perge pattern, liccis oculis ad uexillum crucis euola, Solum pïetatis genus cd, in hac re el fè crudelcm. Veniet, ueniet podea dies: quo uiedor reuertaris in patriani: 4 VUloriii quo Hieroiblymam cœleftem uir fortis coronatus incedas. Tune municipatum eu Pau lo capies.Tunc amp;f parentibus tuis,eiufdem ciuitatisiuspetes.Tunc S^pro me rogabis^ quite ut uinecresincitaui. Neep ucro rieicio,quatedicasnunccópedepracpediri. Non ï ed nobis ferreum pecdus,nec dura praecordia. Non ex filicc natos Hyrcanæ nutriere tigt; grides. E t nos per ida tranduimus. Nune tibi blandis uidua foror hæret lacertis, nunc üU ca quibus adolcuidi uernulæ,aiunt: Cui nos druituros relmquis'Nunc amp;quot;nbsp;gerula quon dani,iam anus, amp;5 nutricius deunduspod naturalem pietatem pater,clamitat : Moritu-ros expeda pauhïper, âf dpeli. Forfitan amp;nbsp;laxis uberum pellibus mater arata rugis fron te,antiquumreferensmammælallare,congeminet,DicantduoluntÖfgrämanci:Inte ^ omnis domus inclinata recubit. Facile rumpit hæc uincula amor dei,8Cgehennæ timor. At contra lcriptura præcipit parentibus obièqucndum,ïcd quicûtj eosfripra Chridum amat, perdit animam fuam. Gladium tenet hofris ut me périmât, amp;: ego de matris lachry mis cogitaborPropter pattern militiam Chridi deièram,cui icpultutâ Chridi cau/â non debeo, quâ etiam omnibus eius caud debcocDomino paduro timide Petrus conftilens dandalûfuit. Paulus retinentibus icfratribus,ne Hieroiblymâpergcreqreipôdit; Quid facirisplorâfes,5ôconturbantescor meûÆgo enim nô folum Jigari,ied â^monin Hie-rufalêpararusfumpronominedominilefu Chridi. Ariesidepietatis, quofides quant, Euangelq retudendus ed muro. Mater mea amp;: fratres mei hi funqquicûq; fàciunt uolun tatê partis mei, qui in cœlis ed. Si credunt in Chridum, faucant mihi pro eius nomine pu JnfiJia gnaruto. Sinô credunt,mortuiicpeliâtmortuos fuos. Sed hoc,ais,inmartyrio.Errasfra ter,erras,fi putas unquâ Chridum perdquutionem npn pati. Tune maxime oppugna^ ris,fiteoppugnatineicis.Aduetiariusnodettan^Ieorugiens,aIiquem deuorare quæ- p rês circumit, a tu paeêputas.^Sedet in infidijs cûdiuitibus, ut in occultis interficiat inno cen tê. Oculi eius in pauperê reipiciut. Infidiatur in occulto ficut leo in ipelunca fua, ind diatur ut rapiat pauperê: amp;: tir frondo/æ arboris redus umbraculo molles fomnos futu^
„ ru.spræda,carpisrïudcmcpcrfcquitIuxuria;indcauaririaconarurirrumpcrc;inde uen^ Bo/ta uarif ^ç^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jp^j^ ^ßp p^Q Chrido: compeUit libido ut habitanrem in me ipirinrm
iâncîum fugengut têplum eiusuiolem.Pericquitur,inquâ,mehodis,cuinomina mille, mille noeêdiartes; âf ego infelix uidorê me putabo, dum capioitNoIo frater chariisime examinaro pondéré dcl)dorû,minora credas idololattiæ crimina elle, qup diximus.Imo Apodoli diiee icntcntiam,qui ait: Hoc enim icitote intelligêtes,quia omnis fornicator, aur immûdus,aut auarus,aut fraudator.quod edidolorû feruitus,nô habet hæreditatem *”l'^giio ChridiÔf dei.Et quani^generaliter aduerium deumiapiat, quicquid diaholi eli:^ quoddiabolied,idololatria iît,cuiomniaidola mâcipâtur;tamêôf inalioloco ipe ciarim, nominarimc^ déterminât, dicês:Mortificate membra uedra qup font foper terra, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
duobus digitulis thura in budûaræiaciat,aut haudum pateræpoculo fondât merû. Ne--
gerauantiam efieidololarriam,quipotedtrigintaargenreisdominir uenditS, appellarc
iudiciam.NegetiàcrilegiûinIibidine,fodis,quimembra Chridi amp;rhodi'amuiuâ placen
tem deo,cum publicarû libidinû uidimis,nefaria colluuiôe uiolauit. Non fateatur frau^ dem idololatriam edè, fed ümilis eorum, qui in Adibus apodolorum ex patrimonio foo partem precq reforuantcs,præicnti periere uindida. Animaduerte frater,nô tibilicet de tuisquice^ habererebus, Omnis,inquitdominus,qui no renuoauerir cun dis quæpodi det,nô pored meus edè difoipulus. Cur timido animo Chridianus csrlvcipicc Petro re^ lidumrete.’Re/picefiirgentemde tcloncopublicanûdatimapodolum.Filiushominis’7 nô habet ubicaput rechnet: amp;f tu amplasporticus, amp;nbsp;ingetia tec'ïorS fpatia metiriseHx reditatem expedansfoculi,cohæres Chridi ede non po reris. Interpret arc uocahulûino nachi,hoc ed nomen tuu. Quid fads in turba quifolus esf Et hoc ego,non integris rate’ wel
-ocr page 53-D B VI T A ERÊMI TÏ C A? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
1 uèl mercibuSjhec quafi ïgnarus fludiuum prcmonco,fcd quafi nuper naufragio eieêlus inlittus,tim«da nauigaturis uoce denuncio. In illo æftu Charybdis luxuriæ, faîutem uo-rat.Ibioreuirgineo,adpudicitiæperpetranda naufragia, Scyllacæum renidens, libido blanditur.Hicbarbarölittus, hic diabolus pirata, cûlbcqs portât üinculacapiêdis. No lire credere,nolite elle fccuri. Licet in modû ftagni fufum æquor arridcat Jicer uix fnmgt;-maiacentis dementi Ipiritu terga crilpentur,mâgnos hic campus montes habet. Intus inclufum eftpericulum,intus en hoftis. Expedite rudentes,uela iulpêdite: Crux anten næfigaturinfrontibus.Tranquillitasiftatempellaseft.Sed forfitan didluruses : Quid û’goj'Quicunçpin ciuitate lunt, Chriftianinon funt;Non efttibi cadem caulà quæ cæ^ tcris.Dominum aulculta dicentem: Si uis perfectus elle, uade, uende omnia tua amp;nbsp;da pauperibus,amp; ueni icquerc me.Tu autem perfectum te fore pollicitus es. Nam cum derelida militia,te caftrafti propter régna cœlorum,quid aliud quàm perfedam lequu^ tus es uitamf'Perfedus autem icruus Chrifti, nihil praeter Chriftum habet. Aut fi quid prêter Chriftum habet,perfedus non eft. Et fi perfedus non eft,cum fe perfectum fo^ re deo pollicitus fit,ante mentitus eft. Os autem quod mêtitur,occidit animam, Igitur, ut condudam: Si perfedus es,cur bona paterna ddidcrasrDommum fefelhfti, fi perfe-dus non es.Diuinis euangelium uocibus ContOnat: Non poteftis duobus dominis icr^ U5re,00 anderquilquammendacem Chriftum facerc, Mammonæ SC domino fenricn-do^Vociferatur ille laepe: Si quis uult poft me uenirc abnegct femetipfum,d' tollat cm eem fuam,amp; fequatur me. Et ego onuftus auro arbitrer me Chriftum lequi f Qiii diciC fe in Chriftum credere,debet quomodo ipfe ambulauit fid ille ambulare. Quod ft nihil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T
lt; habcs(ut te rdponftirum lcio)cur, tam bene paratus ad bella, non militas f Nifi forte in patriatuatearbitrarishocfacere,cuminfuadominusfignanonfecerit.Etcurid;'Cuni o autoritäre fume rationem. Nemo propheta in patria lua honorem habet. Non quæro, Inquics, honorem: Su die it mihi conicientia mea. Neep dominus quærebat, quippe qui tie à turbis rex conftituerctur,aufugit. Sed ubi honor non eft, ibi contemptus eft. Vbi
® contcmptus,ibifrequens iniuria. Vbi autem iniuria.ihi amp;nbsp;indignatio. Vbi indignatio, c ibiquies nulla. Vbi quies non eft,ibi mens à propofito fepe deducitur. Vbiautem per inquietudinêaliquid aufertur ex ftudio,minus fit ab eo quod tollitur. Et ubi minus eft, perledum non poteft dici. Ex hac fupputatione,illa fumma naleitur, monachum perfe dum inpatria fua eftè nö pofte.Perfedum autem eftè nolle,delinquere eft. Sed de hoe gradupulfus,prouocabisadcïericos. Andehis aliquidaudeamdicere, quiccrte in ftiis . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
urbibus commoranturf Ab fit ut de his quiequam finiftrum loquar ; qui apoftolico gra- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ .
duifuccedentes, Chrifticorpusücro oreconficiunt,perquosÓL'nos Chriftiani lumus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Qiiiclauesregni ccelorum habentes,quodammodo antediem iudictj iudicat: qui Ïpon firn domini lobria caftitate confèruant. Sed alia,ut ante perftrinxi, monachoru eft eau-là,alla clcncorum. Clericipalcunt oues,ego pafcor llltdeattario uiuunt: mihi quafi in- Monächi o-fruduolæ arbori, lecuris ponitur ad radie cm, fi munus ad altare nó defero. N cc poftum Um offacb^nt óbtenderepaupertatcm,cum in Euangelio anum uiduam duo,quælola fibi fupercrât, clericis æramittentem,laudaucrit dominus. Mihi ante presbyterum ledere non licet: illi fi pec-cauero,licet tradcre me Satanæ in interitum carnis,ut Ipiritus laluus fit. Et in uetcri qui dem lege,quicunq? facerdotibus non obtêperaftèt,aut extra caftra pofitus, lapidabatur à populo,autgladio ceruice fubieda,contemptum expiabat cruore, Nunc uero inobe diens,fpirituali mucrone truncat,aut eiedus de eedefia, rabido dæmonû ore dilcerpi-tur. Qiiod fi te quoqj ad eundem ordinê,pia ffatrû blandimenta Iblicitant : gaudebo de afcenlu,fcd timebo de lapfu. Qiii epifcopatum defiderat,bonü opus dcfiderat. Scimus ifta:fed iunge quod fequitur:Oportet autem huiulmodiirreprehenfibilem eftè, unius iixorisuirum:fobriü,pudicum,prudentê,ornatum,hofpitalcm,docibilem,nóuinolen-tS,non percuftorê:fed modeftum:5C e^teris quæ de eo lequuntur cxplicitis,non mino-rem in tertio gradu adhibuit diligentiam,diccns:Diaconos fimiliter pudicos:non bilin-gues:non multo uino deditos:non turpilucros:habentesminifteriumfidei in confeiert
tia pura. E t hi autem probentur primum: amp;nbsp;fic miniftrêt,nullum crimen habet es. Væh Clericus inu^ illi homini,qui ueftem non habens nuptialem,ingreditur ad coenam. Nihil fupcrcft,nifi tilis ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ai utfta-
-ocr page 54-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD-HÊLÏOÖORVM-
ut ftatim audiat; Amice quomodo hue intrafti r Et illo obmutefeente dicatur miniftfis: t Toilitc ilium,ligatis manibus amp;nbsp;pedibus, SC mittite eum in tenebras exteriores,ubi erit fletus Só ibidor dentium. Vxh illi qui acceptum talcntum in fudario ligans, cærens lu^ era facientibus,id tantum quod acceperat reieruauit.Ilico indignantis domini elamore ferietur: Serue nequa : quare non dedifti pecuniam meam ad meniam, amp;^ ego ueniens eum ufuns exegiflem earned eit,depofuiHcs ad altare,quod ferre non poteras.Dum o nim tu ignauus negociator denarium tenes,alterius locum qui pecuniam duplicate po terat occupafti, Quamobrem ficuti qui bene mini brat, bon urn gradum fibi acquirit: ita qui indigne ad calicem domini accedit, reus erit dominici corporis amp;ianguinis. Non omnes epiieopi epifcopi funt. Attendis Petrum : fed amp;nbsp;ludam confidera.Stephanum hiipicis : fèd SC Nicolaumreipice, quêdominus in Apocalypfi, fuadamnat fententia. Quitamturpiaó(Snefandacommentuseft,ut NicolaitarS hærefis ex ilia radice naica^ tur. Probet ie unuiquiief, ÔC ficaccedat. Non facit ecclefiafticadignitas Chriftianum, Corneliuscenturioadhucethnicus,dono fmeti ipiritusmundatur. PresbyterosDagt; niel puer iudicat. Amos ruborum mora diftringens, repente propheta effectus eft. Darn'd paftor eligitur in regem, Minimum diicipulum lefus amat plurimum. Inferius frater accumbe; ut minore aducniente,furfum iubearis aicendere, Super quem dominus requiebit, nifi fuper humilem amp;nbsp;quietum, Só tremêtem uerba fua f Cui plus creditur, plus ab co exigitur. Potentes potêter tormenta patientur. Nee fibi quiiquam de corpo ris tantu mundi caftitate iùpplaudat, cü omne uerbum ocioiûm quodenq; loquutifuegt; Epïfcopï,utces rint homines,redditnri fint pro eo rarionê in die iudieq, cn etiam conuicium in ff atrem, aguntVetri homicidtj fit reatus. Non eft facile hare loco Pauli: tenere gradum Pctrniamcü Chrifto ? O' PidtU nbsp;nbsp;nbsp;regnantiu: ne forte ueniat angelus, qui fcindat uelum têpli tui, qui candelabrS tuum de
loco moueat. Aedificaturus turrim,fut uri opens fumptus fupputa. Jnfatuatu fal ad nihil eft utile,nifi ut proijciatur foras,6C à porcis conculcetur.Monachus fi ceciderit,rogabit pro eo iacerdos.Pro iacerdotis lapfu,quis rogaturus elf' Sed quonia e' fcopulofis locis enauigauit oratio, 6C inter canas fpumeis Hndtib. cautcis, fragilis in altS cymbaproceE fit,expandendauela funt uêtis,amp;quæftionû icopulis traniuadatis,lactantiu more nauta p rum,epilogiceleumacantandumeft. Odefertn, Chriftiflorib.uernans. Ofolitudo,in qua illi naicuntur lapides,de quibus in Apocalypfi ciuitas magni regis extruitur. O eremus familiarius dco gaudens. Quid agis frater in feculo,qui maior es mundoifQuamdiu - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te telt;ftorûumbræpremuntf'quamdiufumoiar3urbium career incIuditf'Crede mihi, ne
pj ogus ar/ p^j.^ ^^j.^ pj^j^ j^^j-^ afpicio. Libet farcinacorporis abicóta,ad purS ætheris euolare fulgo gumentorum» nbsp;nbsp;Paupertatem timesf Sed beatos Chriftus pauperes appellat. Labore terreris:' At ne
mo athleta fine fudore coronatur. De cibo cogitasrSed fides fame non timet. Super nU dam metuis huma exeia ieiunqs membra colliderc'fed dominus tecu iacet. Squalidi capitis horret inculta cæfariesffed caput tuû Chriftus eft. Infinita eremi uaftitas te terretf fed tu paradifum mente déambula. Quotiefcunqiilluc cogitatione côleenderis, toties in eremo nó eris. Scabra fine balneis attrahitur cutis, fed qui in Chrifto feme! lotus eft, no illi necefte eft iterû lauare. E t ut breuiter ad cunbia audias Apoftolu refpondentem: Nonftint,inquit,condignæpa(sioneshuiusfêculiadfuperuenturâgloriam,qugreuela bitur in nobis. Delicatus es frater,fi SC hie uis gaudere cd feculo,SC poftea regnare cum Chrifto. Veniet,uenict ilia dies, qua corruptiuu hoc Sf mortale, incorruptioneinduat amp;nbsp;immortalitatê.Tunc beatus feruus quê dominus inuenerituigilantem.Tuncaduo-cem tubæpauebit terra cum populis,ÔC tugaudebis.Iudicaturo domino,lugubre mnn dus immugientribus ad tribum perfora feriêt. Potétifsimi quondam reges,nudo latere palpitabunt. ExhibebiturcumproiefuaVenus. Tuneignitus lupiteradducetur,amp; CÛ fuis ftultus Plato difcipulis. Ariftoteli fua argumêta non prodcrût.Tûc tu rufticanus 6C pauper exultabis,ÓC ridebis, amp;nbsp;dices: Ecce crucifixus mcus:ecce iudex, qui obuolu tus pannis in præfêpio uagq t. Hic eft ille operarq Óf quæftuariæ filius:hic qui matris ge-ftatus finu,hominem deus fugit in Aegyptum : hic ueftitus coccino, bic fèntibus coro-natus,hic magus dæmonium habens amp;nbsp;Samarites. Cerne manus Iud:rc,quas fixeras: cerne latus Romane, quodfoderas. Vide te corpus an idem fit, quod dicebatis,dam no cufu
-ocr page 55-IN E P‘I S T 0 L A M ' A D HELIÖDORVM’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Ä etc fuftuliffc difcipulos. Dilciftio tua me compulit,ut hxc nbi frater dicerem,ut his tunt intereifr c0hngat,pro quibus nunc labor durus eft.
|
DES. ERASMI ROTEROz DAMI SCHOLIA Vanto amore. ] Hie locus u(lt;$ ad ilium: Nolo priftinarQ, pro cemi) loco eft. Coplediturauz tern amp;nbsp;propofitiopern St narraz none, admifees nonnihil Side affedifaus. ^Lachrymis inz terlitas.j Ideft,pafsim delctas:àlino,undeSt litura,delctiofcripturæ, lt;|f Priftinarumnecef ficudinum.] Quidam codices habebant,nez cciTitatum.Vtercjfenfus quadrat. Sinecefsiz tudinum legis, intellige deaffeftibus amicoz rum quos eflet relifturus: Si necefsitatum, de hisaccipc uitæ commodis, quibus carentm cremo uerfantes : Quanquam St necefsitudiz nem pro necefsitate legimus : uerum magis placet,ut de affedibus accipiatur. if Affaz tim] ideftabunde. if Vbiuallum fubi fofz faCj Vallum St folia, uocabulafunt militaria. Nam his duabus rebus muniutur caftra: ualz lo,hoc eft, trabibus ac palis cogeftis, St fofla. ^ Subpellibus.j Cauedidum pûtes de cute hominis, ut quidam magni nominis theoloz gus,quem honoris caufa non nomino, uerba prophet» Abacuc : Turbabuntur pelles terz r»Madian,interpretatus eft de cute Barptoz lomei excoriati.Pelles appellat tentoria, quæ quondam èpeUibus conficiebantur. Solent E milites rigente bruma in hyberna fe reciperc, hoceft in oppidum aliquod commodius.Du tifsimumautem crat àhycmêfubpellibus, non fub tedis agere: quod tarnen crat aliquoz tiesmilitifaciundum. if Caputopertumlin teo.] OlimlinteoruufusSt barbaricu quidz dam habebatur,8t paru uiro dignû,ut abunz deteftaturPIinius. if AlTuctö tunicæ.j Tuz nica delicatior erat ueftis, St in ocio agetium. Sagum militaris,8thoe durior lorica, if Exa fperat capulus.] Capulus hoc loco ca gladq j pars eft, qua tenet, if Recordaretyrocinq.] Apte commonefacitolimfufcepti lacramenz ti.Siquidem fere fit, ut Chriftiani, quoniam pueri baptizantur, non admodum meminez rint quid in baptifmo iuraucrint,nifi nouum aliquod uotum accefTent: cum non pofsifl aliz udfandiusautreligiofius elle uotum, quam id quod in baptifmo fufeeperunt, quotquot Chriftiani uocabulo glorlantur. At fi monaz chus prolabatur in ftuprum,omnes clamant uiolarum clTeuotum. Si laicus libidinatur,lï pecuniam anteponit Chrifto,ncmo tragœdiâ mouet,denonpr»ftito fandifsimo illa Stpri mouoto,quo fefeaftrinxitin baptifmo:adcoz que nihil illud ad nos pertincre credimus,ut uix quifquam fit quiinquirat quid fit illud, q:f in baptifmo Chrifto fit pollicitus, etiâ cö execrationibus,perinde quafi iufiurandü ilz |
lud folennitatis cuiufdam fit,non ferium : nee magis ad rem pertineat, quara iufiurandum quod in Academqs publicis ex more faciunt, magnificamillamfcpté artium profelTionem fufcipientes.Proinde mihi uident optime con fulturi uit» Chriftian»,qui inftituennt, utaz dolcfccntibus folenni riturcnouetur totapro fefsiobaptifmi:acuerbis apertis explicctur fumma tonus Euangclicædoc'irinæ,fed amaz biliquadamfpecie,utauxiliü numinis ubiqj præfcns,ut magnitudo præmiorûefficiat,ne deterrcanturadifficultatencgocij. ^Tyroci nq tm.j Tyrocinium eftidtcmpus,quorudis adhuc miles,hoe enim eft tyro,ad pugna exer cctur,nondum expertus Martern. Qyemadz modum ueterani,qui pluribus in bellis naua runtoperam. if Inbaptifmateconfepultus.] J Allufitad locü Paulinum in epiftola ad Rhoz manos capite lèxto. Confcpultienim fumus cum illo per baptifmum.Itemad Coloftenfes capitefecundo. Confepulti ei in baptifmo, in quo amp;nbsp;furrexiftis. Qijod autem non fimpliciz ter dixit diuus Hieronymus,baptizatus, fed Chrifto cófepultus in baptifmo, pulchre qua drat ad hoc, quod hic agit de facramento mik ti». Siquidcmnonfolum common Chrifto, uerum etiam confcpeliri, hoc ipfum eft quod in baptifmo uouemus, abiurantes Satanam cumfuo mundo,cumq5 pompis Sinequitqs illius. lt;In facramenti uerba. ] Sacramenz turn eft iufiurandum,aut quoties interpofitis facris obligamur. Vndc amp;nbsp;lacramentum miliz tare uocatur, quo quifuiircntfoluti,dicebanz tur exautorati.Dabatur Si donatiuum,ucluti pignus et autoramentü.Nce pugnare fas erat, nin facramento adaShsznec licebat exautoraz tis in aciem defcendere. Vide quantü religioz nis adhibcbant ethnici in re profana Si impia, cum Chriftiani pafsim,nulla neqi fide, neque rcligione bello cóflidentur.Deniqi fignabanz tur pundis, dabant nomina, cöccptis uerbis iurabantfead omniaDucis imperatapræfto futuros,8inec mortem pro republica reeufaz turos.Porró forma iurifiurandi, quæ dielaba tur, extat apud Vegetium. Ä ueterum igitur ritu fluxerut hæ cæremoniæ, quibus Chriftia ni in baptifmis utimur : Exigitur fubinde no men baptizandi: didantur folennia uerba,im primitur nota crucis, abiurat hoftis Chrifti diabolus, if Solöpietatis genus. ] Haudfcio an pro folum,lcgendum fit folidum. Quanqi Si folum probe quadrat,fi aduerbium fit,non nomen: ut intclligas pietatis genus eftc,crude lem fuifte : fed in hac duntaxat caula, hoc eft, cum parentes obftant, quo minus adhæreant Chrifto. Nifi fuo more folum dixit,pro præci puo,qucmadmodû Latini dicût, unice amat. Êtfingularcuocât, quod cfteximium. Etiam fi mild uidetur Si hoc nonnihil ad fuum negoz a ) cium |
IN EPISTOLAM' AD • HELIODORVîl
aum tor quere Hieronymus. Nam id quidem locum habet,ubi patentas ethnici uetät, quo minus fias Chriftianus,non ut defertis paren ribus,quibus opus eft fortafsis tuofubfidio, ineremum autinmonaftcrium temet abdas, cum pofsis apud Chriftianos parentes, Chri ftianam agere uitam : fi modo purgaris ani/ mum mundanis affeélibus. Verum huiufmo di detortio probatur in exhortando aut deter rendo. Scd alij pafsimamp; ferio,quiequid de mundo,hoc eft, de mundana uit^didum cft, id dctorquent ad communem Chnftiano,/ rumuitam: quod de fcqucndoChriftum,id trahunt ad monachorum uitam » Olim cum maxima mortalium pars facrificarct idolis, Chriftiani afflidi ab illis, amp;nbsp;non ferentes quo/ tidianas in Chriftum blafphcmias, fugiebant infolitudines,amp;mundum impium ac pemiz ciofum iure uitabät.Nunc cum ubiep eolatur Chnftus,quorfum attinct fugererSi mSdum uocas affedus àChriftoalienos:puta,faftum, auariciam,inuidiam,Iibidincm, hic mundus intra te eft,à teipfo fugias oportet. Alioquin Si in monafterqs quatumlibetfemotus, mundu inuenies. if Licet paruulus ex. ] Nepotianû intclligit,utipfe teftatur in huius epitaphio, qui fuit Heliodori ex forore nepos, ^f Vez niet,ucnict. J Nullâallcgoriæpartemomifit. Propofuitmilitiælabores,oftcdit obligations ex facrametoSi donatiuo:oftêditpericulû,niz , fifortiterpugnet.NuneSi præmtj magnitudi $ nêcxplicat. lt;(f Neep uero nefcio. ] Propofuit quæ attrahant,nunc refcilitca quæ pofsint re trahere, quorum primum cft cognatorü Öi faz miliariü affedus. Hf Viduaforor. ] Hæcerat mater Ncpotiani,cuius alibi meminit. Hf No ex fiiieenatos.] Allufitad carmen Maronis: Scd duns genuit tecautibushorrens Cauca fus, Hircanæqueadmoruntubera tigres. lt;nbsp;Cû quibus adoleuifti ucrnaculi.] Fortaffe ucrnulæfiucucrnulilcgendum eft. Nâ ucrz naculus adiediuum cft. Suntautêuernæferz ui,non cmpnciiJcd domi tuæ nati, qui chario res crant,à prope liberorö uicc habebantur. magis autem amamus cos,cum quibus adolc uimus. lt;nbsp;Cui nos morituros. ] Hunc locum, non uno modo côfufum ac deprauatû, ex per uctufto quodâ cxêp lari fie reftituimus : Moriz turoscxpedapaulifperamp;fcpcli. Forfita Si la xis ubcrû pellibus,arata rugis frôte,mater an tiquû referens Mammæ lallarc côgeminet. AI lufitautêad carmêPerfianû quodcft in Satyz ratertia:Accurnonpotius tencroep palûbo. Et fimilis regû pueris,pappare minutum Poz fcis,amp; iratus Mammæ lallare reeufas r Pappa repucriliscftuox, idcfignificâs quod edere, Plautus in Epidico: Quod pappct,dabif. Vn de Si puerilem cibû pappû uocant. Itidem lai lare uox ea uidetur, qua nutrix infante ad laz dendum inuitat.Porto Mammâ antiqui maz trem uocabant,ut auiâ,tatham. Dicuntur au temaPerfioin iuuenê deheatum, cui matris
adhucopusfitblâditijs. lt;quot;Referens.] Repræ g' fcntans,ôiinmemoriamreducens. «gquot; Conge minet.] Namhicmosnutricibus congemina te uerba: Si hæc ipfa ucrba congeminatis fylla bis fîdafunt, pappare, lallare. lt;Dicât amp;ß uolunt gräma. ] Nam ad grâmaticos pertinet enarrratio poctarum.Eft enim Maronis herni , ftichiû quodfequitunln teomnis domus in/ clinata rccumbit. Qyo loco fcioli quidam feri pferant,grâdiloqui,pro grâmatici. if Cui fc pulturara Chrifti. ] Rcipcxicad id quodcft apud Lucam cap.nono.deco,qui cû iulTus iê qui Chriftû,rcfpondifret: Sineprius fcpeliam patré meum « matrc,audiuit; Sine, mortui fc peliantmortuos fuos. lt;Atiesiftepietatis.] Aries hoc loco bellicum eft inftrumentû, quo uiadado,mcenia quatiuntur. Vnde amp;arieta/ re,pro impcIlerc.Pictas hicaccipienda cft,nS pro rcligionc,fed pro affedu in parentes, qua concuritanimueuntisad Chriftum. ijf Si ere dût in Chriftum.] Dilemma eft rhetorieum. ^ Inde me perfequitur luxuria^] Vides aliud effe luxuria,aliud libidinê. Nam moX fubdic libidinê.Eft enim luxuria fiuc Iuxus,immodc ratusreruufus. Libido ad foedas uoluptates perrinct. ^ Cöpellit libido, uth.i.m. ] Allu fit ad id quod fcribiePauIus primæad Corin thios capite tertio. Nefcitis quia templum dei eftis,amp; fpiritus dci habitat in uobis C Si quis autem têplum dciuiolaucrit, difperdetillutn Deus.Templü enim dei fanducft, quod eftis 0 uos. Rurfum capite fexto. An nefcitis, quonia mêbraueftra têplum funt fpiritus fandi, qui in uobis cft c lt;([ Cui nomina mille. ] RetuliC Vergili) carme de furia Aledonc, ex libro Ac ncidos fepnmo.Tibinomina mille, Millenoz eëdi artes, ç Qui mébra Chrifti.] Allufitad Pauliucrba,quæfuntin epiftola ad Rhomaz nos cap.duodecimo.Obfccro itaquc uos fraz tres per miferieordiâ dci,utcxhibeatis corpo ra ueftra hoftiä uiuentê, fanda, deo placentê. Rationabilcobfequiü ueftrü. lt;([ Publicarüli bidinü.]Proftibulas intelligit.Eftaüt libido, uidimaquædâdiaboli: ficut caftimonia corz pons amp;nbsp;mentis, uidima Chriftograta. ^Dc y telonio.] Telos Græce,ucdigal cft.Teloniû fiz ' ucteloneû,locus ubiuedigal colligitur. Tclo nes, is qui colligit. lt;(f Charybdis luxuriæ.] Duo funt maris pericula cclebratifsima poez hs. Charybdis, quæ naucs attradas abforbet, amp;nbsp;Scylla faxû,fpccie uirginca proeul intuétiz bus,in quod illifænaucs frangunt. VtrûiÇ de feribit Vergil.lib. Acneidos tertio. Homerus OdyUcæ duodecimo.Meminit K Plinius lib. tertio. lt;nbsp;Scyllcü renidês.] Quidam codices habent, S cyl laccü: at ipfe magis probo, S cy 1/ Icü.Nam Scyllaceücoloniacft Arhenicfium, quod Vergilius nauifragO appellat. Scyllcü aüt dixit aduerbialiter.i.morc Scyllæ: Äreni des,id cft,refplcdês.Ita libido blandit,ut per dat. lt;([Etcuridf] Autontascra^qff Chriz ftus ld nö feccrat. Ratio,quod nullus prophe
tes
-ocr page 57-s C Ît o L l A» ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5
X ^«ïitinpïccvoapudfüos.Dittu ucro mkü, mmortcdommikiffum-Nameaves G^vRca «luspoïtenta uerboruboe loco fuppofuctmt bat abt ogatum uetet is kgis facet dotium : alz quvdaimpudétvfsimi.Nêpebxe, Cut id cû au ter locus eft in Apocalypu. «J Epilogi ccleuz totitateîuramadefendislt;Sumcre(pôfioncm. maC Krgumentationes appellatfcopulos, Ôt 0 auàaciâillvteïatorû,nvbtlnô audêtiû. «J Et locacontragofa,in quibuslaboraturanautis. in neten quidélege.y S ic cnim legimus D eu/ Nam ar gumenta plus babent difficultatis ,mi tcton.cap.xvi,Ciulautcmfuperbtcrit,nolens nus amœnitatis.Èpilogus, genus eft conclu/ obcdiïefaccrdotisimpcrio,quieotêpotemi/ bonis,quo fummatimvcpetuntut,quxfufi.us kfttatdomino dco tuo ôte. lt;JÎ Non turpilu/ funt difta. lt;J Celcuma. y Vox eft nautatum cros. 3 Exprefsit Græcâ compoRtionê èturxî«/ inuieem fefe adbortantium. Qua fignibeant k^alàr, Namboc uerbi pofuitPaulus,idcft, alacritatem,quum in portum ingrediuntut. tntpiter quæftuofos. lt;!f Bonum gradum bbi Nam à'^w« iubeoeft,8c Iv^wnin dteitut triz acquiringMlufitaduerbaPauli,fcribctisad remis princeps. IJDc quibus in Apocalyz TtmotbeumepiftolæprimæjCap. tertio. Qui pb.^Dcfcribitur bæcmyftvcaciuitas Rpocaz enimbcncrainiftraucrint,gradumbonumfi/ lypbscap.uigcbmoprtmo. ^Tribus adtriz biacquirent. *S Nonomnes epifeopi-Nam bum.yTaciteallufitadlocumBfaiæcap. deci cpifcopus Grsceinfpedor eft,8C curator. Br/ mofexto. V lui ab it Moab ad Moab ,boc eft, * goquiamp;biuvuüt,falsódicütur epikopi.Non populus ad populum,ut ubiq^bt ululatus. enim kuriwsrairi 4J Stcpbanumiufpicis.3 Su/ Nudolaterepalpitabunt.^Nambicfatellttqs fpiccrceftadmirarv.quoduerbü plerunlt;$in/ ftipaticinétiq»,neminemtimcnttiUicdcftitutl doelt depranantmettPtpR in fnfrippre.Q^an/ füislatcronibus,trcpidabunt. Stipatot enun
; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quamnonnuUiGrxcos imitan, fufeipere diz autaftecla,dtcitur clauderelatus.
cunt,pïoaçpïobarc,c^uoiUi «irotAt^iir^««. Cx/ pbanus StNtcolaus,quorüalter primus poft nbsp;nbsp;x~gt;^ Actcrum quando diuus Hieronymus
AKTIS AÏÏNOTATIO
Cbriftum martyr ede meruit, alter bxrekos nbsp;L in proxima cptftola fatetur, in bac fe
autorcxtitit.Dcutrocplcgis Aftuumapofto/ rbetorüflofculislufiffc, fortaffenô alte licorumcap.fcxto. 5[Neopbytorübxrefis.y numfueritartisquoeprationê, quamfequuz Quidamcodteesbabent*. Ntcolattarum.De tuscft,indtcare*.fedpaucis,neepnimis anxic, quibus fit mentio in Decretis, caufaxxiiq. nbsp;nbsp;ne duo paritcr incommoda nos fequantur •. un
Si moieftifimus keton, Sifalubribus burns
■g Quorum error fuit,utuxores effent commu/ ;
, nes.SedçopiofiusdebisAuguftinus inlibro uiriprxccptispondus acRdcmdetrabamus» D chxrefibus ad Quoduultdeum.Pitborum Minus enim mouere foknt animos, qua non mentio in ApocalypR cap. fecundo. Sedboc ex animo,fcd ex artefcripta putantur. Atep ut babes,quiaodiftilaftaNicolaitarum, qusóC primum de argument! genercnonnibil attinz egoodi. lt;5 AmosruborummoraGbocusad gamus,cxbortatoriumcft,GiCutante diélum. qutmalludit,cftapudbunc ipfum propbe/ ydadcocóRneeftfuaforio,ut Ariftotclesnor» tamcapitcfeptimo.Nonfum propbeta, ôCnô putarit ab eo kpatandü.T ametb meo iudicio fumRitus propbets,fed armentarius ego (urn nó paru intcreft. Suademus cnim,ut quis uc nekcans Sycomores. At Hieronymus in præ bttbortamur ,ut audcat Si pofsit. Suademus fatione,qua tonus canonicæferipturæ copiez bsfitanti,bortamur ceffantc.Suademus qua élitur argumenta,feribitadbûc modum: A/ oftendimus quid expédiât fieri t bottamur, mos paftor 8Crufticus, Si ruborum mora de/ quû addimus animum. Quû enim imperator* ftringens, paucis uerbis explicart nô poteft. commtfturus cûboftc,militc cxbortaturmotv Kurks idem inbunc propbettelocum.Porr 6 bac agit,ut miles intcUigat eftcpugnandû,fcd quodatt,uelltcâs Sycomoros, uidetur nobis addit calcar, ut qd uult,aufitStpofsit,Quan rubos dicere,qutadferuntmora,Stpaftorum quâpartes ferè conucniunt utriufep generis, famem ac penuriam confolantur. Eft autem nempeboneftum,laudabile, tutti, pofsibilc, Hebraicauox ^tj^ quâuarietranftulcrunt neceffartum,facile,iucûdum,St fi qua: funt az interprétés. Aquila St Symmaebus uertit ffv/ bæ. Ab bis cnim omnis ar gumetatio petitur ♦ luniexct Tbeodotto, trvka/tivDt. Quidam pu/ Habetbocpccubareexbortatio,quodardenz tantfycaminumarboremeffc,quxinPalsftiz tior eft, St multum laudisbabct admixtum, næpaluftrtbusnafcatur, Stagreftes adferatfi qua tarnen bienonutitur Hieronymus, L)uaz cus*.quæfinonuclliccntur,amarifsimas cari/ bus cnim rebus bomines potifsimumexnmu cas faciant,St à culicibus corrumpantur, Pro lätur,laudts amorc,8t ignominie metu. hunt inde non magnopcrelaborat Hieronymus,fy autem butufmodilibelli nibil aliud cp Cbrtz comoros legamus,an ruborum mora,nifi qd ftians declamatiócs, Eêcnim quum utdererr magis probat poftcriorcmlclt;ftionê, quod ne/ eloqucntiamrcmcffcpulcberrimam, tm
5 2etincafolitudine,inquamorabatur Amos, utilifsimam*.neep decorumcxiftimaren ,i c ullambuiufmodinafci arborem. lt;5 Quifcin profanes rbctorcs,innugacifsimis a g datuclum.] InteUigit epifcopatum auferen/ tiscxcrccri;uidelicetanlftbmus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ dum ab indigno, In altero eft allufio ad uelö cidi: an Alexander O ceanum ingre u , ^^^
-ocr page 58-« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INÊPISTOLAMAD H EL IOD OR VM
gius progredi debeat: tótS declamandi ratio/ nê,ficuti Socrates philofophiam,ad Moru in/ ftitutionê traxerut: quoqt res magis eile fena, mutatodeclamati0isnominejlibcllos,autepi ftolas uocauerunt,uteadêopcra geminâ utili tateniconfequercntur, dum Öi cloqucntiam CxerCènt,quæcitifSimearcfcit,utait M. Tul/ Iius,amp; Gilubribus monitis ad pietatem exhor tantur. çCh’anro liudio.] Ó.uoniam in hoc genere non adhibet exordium, cuiufmodifo Ietingcnerciudiciali;necopus eft narratioe, ficuti telrar Öi Qiiincil.óC tamêoportet uniufz cuiufqj rei aliqcf cfle initiü, Hieronymus ferè femper ^ppofinonê, qua fummâ rei cöpledif, cumaliqua narrafionis fpeciecoiungit, Cum enim exponit, quêadmodum Heliodorusin cremumabcuntëiciÏtproicquutus: utq; ipfe fruftra iHum rogauerit,ut fecö maneret, nar/ ratio quædâ eft. Deinde c5 ait,hoc ie literis a/ gcrc,utrclilt;ftis urbibus eremö perat, propolï tio eft. Nee in his tamêfriget,uerGardet ubiep diuus Hieronymus, uiracris ut apparetinge nii,SC in utranep partem uehementis. Laudat enim ardenter quos amat : infectatur acriter quibus infenfus cft.Mirum eftautem quibus numens omnéorationé compomt, quibus pe riodis omnes abfoluit fententias. Itatp mem/ bris,incilïs, comparibus ftrufta funt omnia. (Üjianto ftudio amp;nbsp;amore con tendcrim,uky ad cum Iocum,ucrü tu,gemina penodus eft, fcx abfol uta membris. Rurfum has duas, alia ter tia cumulauit,quæ duobus membris,amp; qua/ tuor coftatinciiis. Veru hæc quoniâ perpétua funt,no eftfentétia perfequi. lt;([ Taccréf] Elc ganter mifcuitdubitatione cum fubicdione. Eftautem pariter amp;nbsp;dilemma.Subfuntin lïn/ gulis partibus fingulæfententiæ,fedad perfo namaccômodatæ,quasita poisis abiblutedi cerc.Nemoquod ardenter uult,difsimulare poteft.Et non audit,qui no amat:04 amor ami ci abfentis defiderio cruciatur. ^ Inuito,iam propera. ] Hæc eft propolïtio,qua fummâ ar/ gumêti exponit. lt;([ Nolo priftinarum necefsi tudinum.] Hoceft caput Si ueluti limen argu mentationis,id agens, quod in altera diuifio/ his iudicialis parte folet.Primum enim amoli tur ea,quæuidebantur illö ab eremo pofte de terrere: Affeccus amicorö Si parentö: Difiïcul tas peregrinationis longinquæ: Amor Si com moditas diuitiarö. Porto parteis has enthy/ mematibus compleditur. Hf Affatimdiues.] Ethane parte claufit epiphonemate, ficuti fe/ rcgaudccclaudereomnes,nö folum exordia, fed Si tranfîtiones,8i narrationes. Si argumen tationes. Si fi quid aliud eft,quod periods at/ que orbemaliquemhabet. Facit autem hoc epiphónemagratins it/xirTtüffiwt acccfsio,quæ eft in uocibus inter fe pugnantibus, pauper 6idiues. if Sed quidagor ] Apte percorre/ «ftionem ingrelfus eft primam argumentatio/ nispartê,nempedeaffèdibus amicorS. Ad/ çnifeet Si fententiam: Debet amor læfus irafei.
quanqua quiequid ufquam loquitur diuuS ^ Hieronymus, ferè fentétia eft. Notât auté hoc Qiiintilianusift4eclamando,quod quidafta tim in initio incandefcunt,8i ita conuiciantur, quafi dilfentiatcui conatur fuadere. lt;nbsp;Debet amor læfus irafei.] Tranfitum quoc^fecitfen/ tcntiam,cuius rei meminitSi Fabius. Adeoin declamando quibufdam placuitfententia, ut camnufquamnonadmifcerét. lt;([ Qindfacis in paterna domo G Ardêtiorem faciSt oratio nê hæc fchema»a,interrogatio, repetitio,8i co mata.Grandiorem etiam aciucundiorem me taphora,uel potius allegoria. Siquidemuti/ turmetaphorafermeperpetua. Habetaurem hoc fere perpetuum Hieronymus, ut in initijs locum aliqucm rraclet quàm maxime plaufi bilemSiamocnum, quo leèforem uoluptatc alliciat,8i inuitet ad cætera libcntius legenda. Nullus enim non attentus eft ad ea quæ dele/ étant.ld aliquoties facit per cgrefsionê,quani Ecbafin Græci uocant.Eam multi propofitio ni ftatim fubijciebat,ut teftatur Si Fabius. Ve rumhæc Uf««!- adcoquadratcumipfare,ut pars fitargumentationis,fed pars amœnior. S umitur autem hæc pars à reclo,aut fi mauls à neceftauo.Et redum eft enim, Sinon poteft non lequi ducem fuum,qui femel in illius uer baiurauit.lt;([ Delicate miles.] Quooccultior iififiifTiiCir/fy hoceftfeftiuior: nihil enim minus conuenitmiliti,quam delicacum efte Si mok liciefolutS. lt;([De cubicuload aciem.j Mul tum adduntgratiæ, contraria compiode inter p ferclata,cubiculum,aciem,umbra,folcm.Ne que parum acrimoniæ, de,repetitum,ac mem braafyndeta. Atepadeoin fequétibusinfunt contraria, tunica Si lortca, linteum amp;nbsp;galea, mollem Si durus. Qtianquam in his poftcrio/ ribus,tacitO etiam eft Enshymema. Nee illud omittêdum,cmphafim efte nonnullam incon iunéhone,Si,ad eum modum pofita,prætcrca in pronomine,tu,quod non addunt ij, qui La tine fciunt, nifi aut difcretionis, aut empha/ fis caufa. Ciuin,8i mihi, pronomen,hoc lo/ co nihil fignificat, fed feftiuitatis caulaad/ ditum eft, uel potius ftomachum habet. Poftremo non eft ociofum aduerbium, ec/ ce,quod rem uelutablurdam oculis fubijcit. Acpaulofuperiuscumait,obuia quæcp me/ tit,ex unius uerbi metaphora, quantum Si m/ cunditatis fimul Siamplitudinisaddit oratio ni^ lt;j[ Audiedidum. ] Perfêueratetiamnum in metaphora militiæ. Nam imperatorumedi da uocantur. Chriftus,eft dux huius militiæ: Chriftianus,miles: Tyrocinium, baptifmus: Sacramentum militiæ, profefsio uitæ Chri/ ftianæ:Donatiuum,gratia baptifmo collata: Hoftis,mundus feu diabolus. Annotandum eftillud,quam militaribus etiam uerbis ubi/ qucutatur, quumadmilitia alludit. ^[Ecce aduerfarius.] Oftendit duas pugnandi eau/ fas:altcram ut defendat imparatorem Chri/ ftum,quem aduerfarius conatur occiderc:ab teram
-ocr page 59-IN E P I S T 0 LA.M = A D HELIODORVM-
A tefamncdonatiuijucniatin manus hoftium. Namhocquoquefoletmilitû animos adgna ui^crpugnanduminflammarc. Vndc Vegez tlusmonet,utmilitü pcculiumferuetur apud uexilla, quo fequâtur alacrius. lt;nbsp;Licet parz uulus ex collo. ] lise omnia pertinent ad mez taphorammilitis. Soient enim hsc fieri » fiz
cuiquefuum mirccum dccoro affingit. Soroz ri ob pudorem geftum attribuit, non fermoz nem.Vernas demutando domino folicitos fa cit.Nutrix Si nutneius, fcnes per mortem uiz einam obteftantur.Mater anus,nutricationis olim exhibits commonefacit. Grammatici
quando miles ad bellum profecturus, fuos re Imquit. Licet enim Hieronymus poftea fenz bat fe de Nepotiano uaticinatû fuifle, non taz men hsc narrat fcrio,per inde quafi gcfta, fed per vsuTinmn)/ depingit,quæ folcant m huiufz modinegocio fieri. Qins autem picrar melius poteratreoculis exponcre, quamhic, Nepo/ tern puerum de collo pendentem,Patrcm in li mincfparfum,nc nifi calcato co exeat filius. matrem folutis capillis, laceratis ueftibus, oftentantem ubcra,amp; per nutricationis benez ficiumobteftantcm.Subfunt Si iucundiaffez
aliquidepoetaobtjciunt, quern illi aliquanz doprslegerant. Faciunt ad affectus v^v Si epi theta. Mouet foror, fed magis uidua ; mouet nutrix fed ualidius anus : mouet mater, fed magis iam dccrepita. lt;nbsp;Facile rumpit. ] Et
ftus,quosGtsciuocant nil Latinimores di cunt.Vndefermoaut carmen in quo hi reife exprimuntur,moratum dicitur. Horatius: Morata que recte Fabula.
If Aduexillumcrucis.] Nifi cruds addidifz fct,allegoriacrat.Nam uexilladicuntur figna militaria.Eft autem laudatifsimum metapho
rs ßenus, quotics propria translaticqs adz miicctur,utindicatSi(^intilianus. ij Soz
lumpietatis genus eft. ] Subeft taciturn ar gu mcntum,fumptumafinitione; mutatur emm 2 reiuocabulum,fimuï queepiphonemaeftno fine gratia «ÄPTiwa^wf.
uit. lt;J Veniet,ueniet. 3 Rurfum conduplicaz
orationis patternnö abfoluithuiufmodi clan fulis. lt;lf At contra.] Confutatio eft, Si obicz ctioa recto fumptaeft. lt;nbsp;Sed quicunque.3 Attingit qualitatem comparatiuam . Nam hsc quoqueinciduntinfuaforijs. Obtempcz randumparentibus,fed magis Chrifto. Moz uentmaternslachryms,fed acrius urgetuiz ts periculum. Facit autem hoe more f uUiaz no,utplcrunquccolligatper interrogations, quo res fit ardentior ; ne talis fit argumentaz tio, qualis noftratium philofophorum, quiz bus nulla glacies poteft effe frigidior. Aniz maduertendû, ut in côparatione partemalte râ extenuarit,alteram exaggerarit. Exténuât cû ait, matris non patris,Si lachrymis.Quaz uis enim de re flent mulicrculs, prsfertim matres. Rurfum cü ait, dogitabo, fignificans
nec cogitandi fpaciu effe. Exaggcrat cum ait» U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- Gladium tenethoftis, ut me périmât, atroci
, quo patternhanc abfol bus uerbis exafperäs peticulu ptsfens, Site - nbsp;- uclutoboculosponcns. Subeft autem paraz
tioncSirepetitioneferuentiorem feeit oratioz bola,qusadprooationemquo^uv nem.Vtfupcrior parsab honefto ,fic hscab dumadpcrfpicuitateaciucunditatem,quam utilifumitur.Namhuicctiamlaudabileiubq _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
itapofsiscxpUcare.SicutTnilts in co pevicuz
10 negligitmaternas iacnrymas,ita gloria, qus commoda uictorcm confequanz nus non rcfpicit affectus tur. Gloriofum enim redire in patriamcum uitaagitur sterna. ^^*°P*®^P . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
uiftoriaimagnificumprocedere in triumphal fumptumammori per compara • egtegium fibifuis que, ins ciuitatis Romans eet pattern infepultum relinqucrc, cum aa confequi. Nam hoe quoque ptsmq dabatut Chriftumcftcundum,mulwmagi ohm. «SHicrofolymamccelcftcm. ] Hie mez cetrclinqucre.Eft autem fcftiuaoratio figur a taphoram cxplicuit,quum addit, cœleftem. iterati uetbi,quam traduenonem quidam ua lt;1 Coronatus. ] Allufit ad coronas ciuicas, cât,Chrifti caufa, Si debeo, debeo. Eft autem murales,obfidionalcs. lt;Ç Tneedas. ] Inccdit geminum enthymema, nbsp;nbsp;» totum a«imoz
propric,quiinpópaprocedit-lt;J Nequeuero nia. 5\ Domino panuro. ] Ra 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z
nefcio.] Haftenus ttactauit locum amcenum mat ex emplis, qusnonnunquam per copa metaphors,dcmilitia.Nuncferiotcmaggrcz rationemtraftantur.Verumi oc ococom ditur,deuinccndispatentum8i cognatorum modefierinonpoterat, ricsi c. ] nbsp;nbsp;me
affeftibus. Et hic locus ecu fcqucntis argu/ minit pugns. Et rurfum atgumentationcm mentationis ucftibulum,allufione8ihypotYz uelut epiphonemate daunt, non une gratia pofileftiuus eft. AUufiones funt,Hy rcans tyz figurs metaphoram cum propres mUcenus. gridcs,Simteomnis,8imammslallarc. Hyz nbsp;nbsp;lt;nbsp;Mater raca. ] Hoc argumentum lumpht
potypofis, quum rem totam non narr at, fed à fini none , admifcuit'que hnmoni ^tonz ueluti depiftam oculis fubqcit. Nec tarnen tatem. ^ Si crcduntinChriftum.] Elegar* omnino reccdita metaphora militis. Siquiz tifsimo dilemmateeftufus. credunt, au demubi demonftrauit facramentum, oftenz noncreduntificredunt,fauc.bunt,nono az ditprsmium, docct quomodo fit pugnanz bunti fi non credunt nihil ilhs debeo. bed in dum. lt;nbsp;Nunc tibiblandis Sic.]Hic locus no pnorcdilcmmatispartefubcft argumentum folumHypotypofinhabet perfonarum, qus aconfequcntibus,infccundaahnitione. km ocuhs fubpeit, uerumetiam lermonem ^ SedhoCjaiSjinmartyrio.] Rurius obpci^
citFabiuSjamp;iucundum, Oftcnditcnim quæ
metaphors,de miUtia.Nunc Verio rem aggre/
tü^ IN' E P I S T 0 L A M A D quod confutet,nccp fine fchematc,cum aduer farium loquentcm facit, quemadmodumSi paulofupcriüs. At contra fcriptura præcipit. ^ Erras frater.] Addidit argumento afieue/ rationem, quænonnunquam argumentipon dus habet. Ipfum autem argumentum fumz pfitàfinitione, dumtotam Chriftiam uitam oftenditefTemartyrium. lt;lf Nolo frater cha/ rifsime. ] Finitionem confirmât coIlationeSi autoritäre. lt;|f Non eft tantum in eo feruitus,] Rcfellit finitionem aduerfariorum , Si fuam confirmât. lt;nbsp;Ncgetauaritiam. ] Mircaddiz ditfiduciam argumento, cum quod refellit, proponit tanquam abfurdifsimum.Tradaz uit autem hæc ab euentis fine effets.
lt;ir Omois,inquit.] Autorität!copulatcxem pla: quorum poftremum tradatper compaz rationem,ut fit uehementius: FiliuS homiz nis Sic. lt;nbsp;Hxreditatem cxpcdans. J Hoc adz didit uelutepiphonema huiuS argumentatio niSjin quo tamé admifcuit probationem à rcz pugnarttibus. ^ Interpretare uocabuJum.] Ncgat Fabius ànomine'duci idonea argumê ta,quanquamualentin exhorcando. Veluti, fi quis lulium pontificem cxhortans ad belz lum fufcipiendum aduerfus Gallos,dicat:Iuz Pluses,lulium agas oportet.Verum hoc loco finitionis fpeciem travat, quametymologiam uocant.Monachusa folitudine dicitur. Moz nachus igitur non eftquiuiuitin turba.
^^T Et hoc ego non integris.] Hunc locum imi tatuseftexoratione Ciceronis pro Murena. Tradat autem locum ab euentu, totum'que hunc locum allcgorijs Si metaphoris condez corauit. lt;r TranquiUitas ifta tempeftaseft.] Rurfus argumenrationcm claufit epiphonez matejcpideex contrarijs conflato uocibus.
lt; Quid ergo f Rurfum hanc confutationem per fubieclionem tradfat. lt;([ Scd ubi honor non eft. ] Indudioni dccus Si gratiam addidit ex gradatione: fic enim uoeât hoc genus exor nationis.Etiam fi magna huius argumentatio nis pars,ut ingenue dicam, refipitætatem, in qua Hieronymus hanc fcripfit cpiftolam. AT Clericiouespafeût.] Contêtioeft,diuerfis rebus inter fe comparatis fimulcp admixta di ftributio. Sed quoniam c fcopulofis. ] Vt ubique confulit Icdoris faftidio. Refeccratan teprobationem:quæquamuiseft utilis acne ceflaria,tarne minus habet uoluptatis. Nunc peroratione denuoueluti fatigatum recreat. Scd mihi uidctur hic tranfitus parum conz cinnus, ac nimis abruptus '. Præcipit enim Quintilianus, ut quotics alio tranlêundum eft, demus opcram, ut extrema pars eorum quæ diximus cohæreat aliquo modo cum his quædieftu i fumus. Scd habet Hieronymus Si alias tr nfitiones duriufeulas. Porto cum antchac » redo, à laudabili, potifsimum auz tem à tu o fumpferit probationes, in peroraz tionc traccat pattern à lucundo, conferens etc ^mi uoluptates cum oppidorum incommoz
tf EL I O D 0 K V M • • •
dis. Paupertatem mmesC] Hicucrcargumen c tationum eft epilogus. Nam pars quæ præcef fitSiquæfequitur, ad afFedus pertinet, qui potifsimum in perorationc tradari confiiez uerunt. ^f Tuncaduocem. j Hic tentât cos affedus, quos uocant pathe, nempe uehez mcntiores,rem atrocem uerbis atrocibus exz 3gg^‘’^*i5. lt;nbsp;Cernemanus.] Admagnosafz fedus facie Si apoftrophe,ficutindicat Quinz tilianus.Ea nunc utitur poft exafperatos omz nesafTedus.
ANTIDOTVS ADVERSVS
C AL VMNI AM.
Diuum Hieronymum, cum in uiuisefTet, non caruifte calumnia,ucl ipfius literæ deciaz ranr,inquibuspafsimcanibus fuis, ficenim ilieuocatjCôgltur refpondere. Qyin Si hodic competinonnullos effe, præfertim apud Itaz los,parum æquos huic tam incomparabili ui ro,qui fabulam,ncfcio quam, plane ftultifsiz mam Theodori Gazænomme fparfam inuul gus, qui dixerit cum falso accufatura fuifle quod Ciceronianus eflet, mirum quàm amz pleduntur,quam'que exofculantur. Qui miz hi uidenrut non aliam ob caufam infenfi Hiez ronymo,nifi quod huius literæ magis fapirnt Chrirtum,magis fpirât fandimoniara quàm illiuellent, qui Ncoptolemi exemple Chriz ftianumeftèprobant, nimium efle Chriftiaz num non probant. Qua quidem de re fuo loz ® co diximus. Ad hæc uideo efle nonnullos huz lufcemodi ingenio, ut cum apicula ad omz nemflofculum, adomnem aduolans fruticê, tantum id excerpat, quod ad mellificiumfit conducibile:ipfifolum hocuenentur, fi quid fit qæ aliquo pado calumniaripofsint.Quo malo potifsimum laborant ifti, qui in fpinoz fis difputationibus,Si rixofa quadam thcoloz gia confenuerunt.His mos eft e toto libre qua tuer aut quinqueuerba deccrperc,atquein eis calumniâdis eftendere, quantum ingénié polleant. Nonanimaduertunfi, quibus temz poribus,cui, quaeccafione, que anime feriz pferit illc. Neque conferunt quid præceflez rit, quid fequatur, quid alio loco cadem de refenpferit. Tantum urgentaepremuntqua tuor lila uerba,ad ca machinas omneisadz mouent fyllogifmorum: detorquent, depraz uant,aliquoties Si non intelledacalumnianz tur . Proinde mihi uifus. fum fadurus rem non alienam, fi fcholtjs meis Antidotum adz iecero, quo Icdor præmunitus, citra ullam offenfam in huius uere diuini uiri Jedione uer faripofsitmon quod in huius fcriptis ullafit ueneni fufpicio,cuiuslucubrationes omnes fi ne exceptione comprobarit autoritas eedez fiæ,fêd aduerfus calumniæ uenenum parauiz mus antidotum. Igitur in hac epiftola quam adolefcens luferit magis quàm feripferit ficut ipfe teftatur,non oportet ad uiuuraexi§ere,fi quid
-ocr page 61-|
HIERONYJMVS AD X quidexhortandicaufa fcripfit uchcmentius: uclutillud, quod ab omnibus Chriftianis uidetur exigcrc paupertatem, quum ait: Ani maduertc frater, non licet tibi quicquam ha berederebus tüis. Omms,inquicdominus, qui noh renunciauerit omnibus quæ pofsiz dctjhonpoteft meus ciTe difcipulus. Ncccz nim uidetur hoe exigere ab Heliodoro uc/ lutànionacho,quum id àRufticomonacho tionexigat.Etquoddcquouis fenferit Chri/ ftiano, indicant quæ fcquuntur: Quurtimi/ do animo Chriftianus esf Quare fle accipien/ durn arbitror , in exhortando plus dixidc Hicronymum,8t hyperbola ufum, ucluti Pau lusadHebræosfcribens,quo deterreret cos, qui Chrifti profefsionem fufcepifTcnt, ab irez tandis peccatis, ait impofsibile efTe, qui fez mcl fuiirentilluminati,relapfos in pcccatum, renouan ad pœnitentiam , quum quotidie Chriftianos rclapfos reftituatecclefia.Itanöz |
NEPOTIANVM. Jt nuhquam iniquum petimus,uf squum fera/ mus:præfcrtim ubi non leges aut décréta pro feruntur,fed cxhortatio,confolatio, admoniz no, pro rationc répons ac perfonæ tradatur. Autcerte ficaccipiendum: Non licettibi, ut fubaudias conditioncm, fi uis perfedus elfe» Quanquam Euangclicum præcepeû non tam de prædqs ac nummis abqciendis loquitur, quam de affedib. Illc præclare abiccit opes, qui ncc ftudccaccumulandis,ncc dolet ablaz tis, neegaudet affluentibus, nec ullo in pre/ cio habet, quas habet. Poftremo,quiiuxta Paulum ficpofsidct,quafinô pofsideat. Alio qui quid dicemus de tot egregijs epifeopis, qui uel cum regibus certare pofTent opulen/ tia r Quid de cæteris Chriftianis ditifsimis, quorum nemo non gaudet Chrifti uocarc diz fcipuluscQuidenimaliudefteile Chrifti diz fcipulum,quameflc Chriftianumf |
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTlS.
Ncpotiano,qui fuit Heliodori ex forore nepos,præfcribit uiuendi forma, quam clerici Kepi fcopifequidcbeant,faluberrima quædam præcepta tradcns,de fperncndis diuitqs, öi fugienz da familiaritate fecularium,5i præcipue fœminarû. De dodrina pictatis, de frugalitate cultus, sdificionim Sd üidus,de fugienda laude hominum, de fugienda ob tredatione : de fide filentrf, defugiendismuneribus,dedifpenfandisinpaupcreselcemofynis. Eftautcm genus paræncti/ cum,in quo mire ualet diuus Hieronymus,neut K in cæteris. Ex hacepiftola multa citantur iq decretis pStificum compluribus locis.
HIERONYJMVS AD NEPOTlANVJM DE VITA dericorum 5^ faccrdotuih.
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’^ ^ *”^ Nepotiane charifsimc literis tranfmarinis, amp;nbsp;crebro petis:ut tibi
la ^^Ö^’'^“®^“*”“'^digerapracccptairiucndi,flóquararione,qui feculi militia ^ S^^^®'®^lt;^«^ïlt;”onachuscapcritcflc,ueIclertcus,rcdSChrifti tramitê te-M Heat,neaddiucrfauitiorumdiuerticularapiatur.Dum elïèm adolefccns, imo pene puer,SC primos impetus lafciuientis ætatis,eremi duricia réfréna rem ,fcripfi ad auunculum tuum ünóum Heliodorum exhortatoriä epiftolam, plcnain lachrymis qucrimonrjsqi, amp;nbsp;quæ delerti fodalis monftraret affeefru. Sed in illo opere pro ætate tune lufimus: 6C calentibus adhuc rhetorum ftudqs atq: doórinis, quædam fchola fheo flore depinximus. Nunc iam cano capitCjamp;T arata rugis fronte,SC infrar boum pen dentibus à mento palearibus,Frigidus obfiftit circum præcordia languis. Vnde amp;nbsp;in a.» * Iio loco idem poeta canit: Omnia fert ætas,animum quoq;.Et poft modicS: Nunc obli-tamihitotcarmina,uoxquocpMoerim Iamfugitipla. C^iodnedegentili tatum litera tura pro ferre uideamur,diuinorumuoluminum facramentacognofce.Dauid annos na tus lèptuaginta,bellicofus quonda uir,lèneeturc frigelccnte,non poterat calcficri. Quæ rituritacppuelladeuniuerfisfiliabusifrael Abilac Sunamitis, quæ cum rege dormiret, ^^^^^ amp;nbsp;fenile corpus calefeceret. Nonne tibi uidetur,fi occidenté Icquaris litera,uel figment turn effede mimo,uel AtellanarumludicrofFrigidus lenex obuoluitur ueftimentis, ÔC nificomplexu adolcfcëtulæ non tepeleit. Viuebat adhuc Betlabee: fupererat Abygail, óf reliquæ uxores eius,SC concubinæ,quas fcripturacommémorât. Omnes quafi frigi-dærepudiantur,ôf in unius tantû adolefcentulæ grandæuus calelcit amplexibus. Abraham multo Dauid fcniorfuit,ôf tarnen uiuenre Sara,aliam non quæfiuit uxorem. Ilâac duplices Dauidapnos habuit:Ôf cum rebeccaiam uetula nun^ friguit.Taceo de priori bus ante diluuium uiris, qui poft annos nongentos,non dico fcnilibus,lèd pene iam ca-riofisartubus,nequaquâ puellarcs quæfiere amplexus. Certe MoyCes dux Ifraelitici po-, pulf,centum æ uiginn annos habebaqôf Sephorâ non mutauit. Quæ eft igitur ifta Su-narniti«
-ocr page 62-li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS AD NEPOTIANVM ’
namitis^uxor ScT uirgo:tam feruens,ut frigidum calefaceret : tam (âne^a, ut caîentem ad ^ Ubidmerii non prouocaretÆxponat ßpicntifsimus Salomon patrie fui delitias,amp; paef ficus bellatoris uiri narret amplexus. Poßide làpientiam:polîîde mtcUigentiam. Ne ob.' UmfeariSyamp;r ne declinaueris à uerbis on's mei. Neq^ der clin quas illam, 5f apprehêdet te: ama 111am, 5f fcruabit te, Prindpium làpientiXpolsidelâpientiâ:ôf in omnipolTèlsione tua,polsideintelligentia:circ3da illam, óf exaltabit te;honoraillam,Sf amplexabit te,ut detcapitituo corona gratiaru. Corona quoep delitiarum protegatte. Om nes pene nngt; tutes corporis mutant in fenibus,Óf crefcête fola lapiêtia,decrelcnt cæteræ uirtutes,ieiu nia,uigiliae,ófeleemofynaï,chameuniac;hucilluc^dilcurfus,peregrinorufuiceptio,de-fenfiopauperû,inftantiaorationû,perleuerâtia,uifitatiolanguentiu,labormanuum,,un de præbeanf eleemo^næ. Et,ne (er mo ne longius protrahâ,câ(fïa quæper corpus exer^ centur,fraâ:o corpore minora fiunt. Nec hoc dico,quod in iuuenib.óf adhuc iolidioris ætatis,his duntaxat qui labore óf ardcntif imo Audio,uitæquoqs làndlimonia, óf oratio nis ad domina Jefum ffcquentia,lcientia conlcquuti finit, frigeat fipicria,quc in plerifp fènib.ætate marcelcitiicd quod adolclcêtia multa corporis bella fiiftineat,óf inter ineen tiua uitioru, óf carnis titillationes,quafi ignis in lignis uiridibus fuffocef. Óf fuu no pofit Setter fdpienz explicate fulgorê. SenecAus uero rurfiiseorü,quiadolelcentiafiiamhoneftisartibusinx tw prxckrt ftruxerunt,0f in lege domini meditati funt die ac noctc:ætatc fit dolt;fiior,ufii tritior,pro ceflu teporis fapientior, óf ucterû ftudiorû dulcilsimos fructus metit, Vnde óf iapiês ih le uir Grpeiæ Themiftocles,cQ explctis centu óf ièptê annis,le mori cerneret,dixiflè fer tur (e dolere,quod tue egrederctur e' uita, quado lapere cœpilTct. Plato octogdimo ptf mo anno lcribens,mortuus eft. Et liberates,nonaginta óf noue annos, in docendi Icrf bendiqj labore côpleuit.Taceocæterosphilolbphos,Pythagorâ,Democritum,Xeno^ , crate, Zenonê, Cleanthê: qui iam ætate longxua,in fipientuc ftudijs floruerunt, ad poe tas uenio, Homerü, Hefiodum, Simonidem, StefichorS: qui grandes natu, cygneû ne-feio quid, óf folito dulcius,uicina morte cccinerût. Sophocles cû propter nimiâ feneÆt tem óf rei fàmiliaris negligentia,à file's aceufaretur amentiæ : Oedipifabulâ,‘ quânuper 0 Icriplcrat, récitauit iudicibus, âf tantû làpientiæ in ætate ia fratna fpccimc dédit, ut lèue-ritatêtribunalium,inthcatrifauorêuerteret.Nccmirû,cuetiam Cato Cenforius, Rogt;-mani generis dilcrtilsimus,iâ óf lênex Græcas literas dilccrc nec erubuerit,ncc delpera uerit. Certe Homerus rcfert,^d de lingua Neftoris,iâ uctuli óf pene decrepiti, dulcior.'4 melle oratio fluxerit. Sed óf ipfius nominis Abilàc làcramentu,lapientiâ lenum indicat, ampliorê. Intcrpretatur enim,pater meus fiiperfluus,uel patris mei rugitus. Verbumfir perflui ambigus eft', led in praelènti loco uirtutê Ibnar,quod amplior fit in lenibus, ófre-dundans,acîargalàpientia,lnalioautêlocoluperfluus,quafi non necclTàrius ponituf. Abilàc autc,id eft,rugitus proprie nuncupatur,cu maris fludîusrelouât,Óf ut ita dicam, de pelago ueniês fremitus auditur.Ex quo oftendit abundantilsimS, óf ultra humanam uocem diuini fermonis in lenibus tonitruS ebmorari, Porto Sunamitis in lingua noftra, coccinea dicittut fignificet calere làpientiâ óf diuinaledfione fcruere,qdlicet dominici ûnguinisindicetlàcramentû,tarnen óf feruorêoftendit làpiêtiæ. Vnde óf obftetrixilla in Genefi coccina ligat in manu Phares,qui ab eo quod partete diuilèrat,duos ante populos lèparantê,diuilbris,ideft,Phares,lortitus eft nomen. EtRahab meretrixintypo eeelefiæ refticulam myfterium languinis continentê,ut Hiericho pereunte, domus eius ialuaret,appêdit. Vnde Óf in alio loco de uiris landtis Icriptura cömemorat. Hi funt qui uencrût de calore domus patris Rechab. Et dominus nofter in Euangeliotlgnc,inquit, ueni mittere in terra, óf quam uolo ut ardeat. Qui in dilcipulorû corda fitccenfus, coge-bat eos dicere : Nónne cor noftrü ardens erat in nobis, dum loqueret in uia,óf aperiret nobis Icripturasf'Quorfum hæc tam longo repetita principiof Ne à me quæras pueriles declamationeSjlententiarS flofculos,ucrborum lenocinia,óf per fines capitulorû fingu lorS acuta quædâ bteuitcrq; conclufa,quæ plaulus Óf clamores excitent audientiS. Am plexetur me modo làpientiâ:óf Abilàcnoftra,quænun^ lènelcit,in meo requiefcat fi-nu.Impollutaeft,uirginitatis^perpetuac,óf quæinfimilitudinëManxes quotidie ge-ncrctjlcmpcrcp parturiat,ineorrupta eft. Hinc reor dixilR óf ApoftolS: Spiritu feruen-s
-ocr page 63-'5
DE VITA CLE RI C 0 R V M
^ tes.Et inEuancclio dominS prædicaffe, quod in fine mundi, quando luxta proplictam ZaduriamA» paftor effe cceperit.fapicntiadccrefcêtc rcfrigrfcetd«nos muko-«w».A»airim,m^«aw8C»rianu$aft^difa^fed^AiA^^ patrEmfenfo,quîteabincunabulisfidel,urqiadpcrfeâamdu«tætatc,amp;:pernngulos ^dusuiueAdiptxceptac5ftitucns,intemeroscnjd.at Scioquid^abanuculotuo toto Heliodoro.quinunc pótifex Chriftieft,« Kdtdiaffctpiæfanaafant, amp;quotu diedifcetenonnamffutecius.cxêptamhabetcumutum.bcdSCnoftraqualiacun, r«Miadöe,«libdl^h8c3agt;dtoaite«gt;pulatlt;smca^.ien^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.
ctócim doccateffe perfeaum. ]gitut clericusqutChnft.fcru«Kcleriæ,mterptcte citric, pcpe tutpmouocabulumfuaAnominisdefinittonc prolata,n,tatutc(requoddicgt;tuc. St,., entacletosGræce^orsLatineappcllatur,proptcteauocanturclenct,ue^^^^ funtdominqudquiaipfedotninusforsddeftparsc^er.cotumeft.au'auteuclç^ dominieft^dXiinapartemhabct,talemfecxh,betcdcbet,ut8Cyfeprfadcatdom num,8Cpofsideaturddomino. Quidominf^ofedet amp;cumprophetadicit i^arsmea doininus.nihil extra dominumhabcrepotcft. Qjiodfiquippiamahudhabucmpmec dominum,patseiusnoneritdomfat,s.Vcrbtg,at,a:Stautun,,r,argentum.üpoffeffio-nes.Guatifupelteaaem.caffispartibus,ÿmtnusparse,ushennond.gnabit^au temegoparsdominifum,2c€uniculush3crcditattsciu^ncc accipio par m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
ras tribus, Mquafileuita SC facerdosuiuodcdecimisÄaltarifcruicns.altatisoblatrone fuftctitot:habetisuiaum « ucftitü,his contentus cro-Ä nudam ctucem nudus fcciuar. Obfecroitaqtc.SCrcpetens iterumq, iterui^monebo.ncofttciumclcricatus ^nua antiqaatmilMeputes,ideft,nclucrafcculimChr,ftiqupasmilitiamcplushab^quam quandocleticuseffecœpifti.aidicatuttibiiClerlcoriOTnonpioderullteis^Noimullt emmfuntditioresmonachqquarrrfucrantfeculares; ccnci,quipo i e _ P Chriftopaupcre,quasrublol,pleteamp;fallaced,abol^ronh*u™^^
ß ckfiadiuites,quostnundustenuitantemendicos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Xtnnned««
\ini,8lt;cumfllisClurfosconuiuanouerit.Negociatoremclcncum^^^^^
tem,exignobiligloriofum,quafiquandampcftcmfuge. omimpu fabulationespeffimæ.Tuaurum contemnis,abus dihgit,tu cak^ op es, »Ücfctor,t ^ coïdieftfilentium,manfuetudo,fecretumnlhucrbofitas^attritafions,cuinundinæfoï
manfites-.necinprxteritacaftitateconfidas.Nccfanäwr aut ,ne
cffcfapt^iorrMcmcntofemper,quodparadificolonu de poflefsione fuamuber eiece rit.AegcotâtitibiquiUbetfan(ftusfiaterafsiftatAgermanavTelmaterautprobatçqu^^ libetafudomnesfidei.Çhxodfihuiufcemodiiwnfuei-intcofanguinuat^^
luiffccorpore,ÔCanimoægcotaxecœpiffe.Periculofetibimint ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;colloquia fo/
quenterLudp Sipro^ter office ^mus^ut^^^^^^^^^
tfe.Sikôor,riacolYtus,fipfâtc8tefcquit«t,nonorncnturueft^^^^^
miftro crifpent comas,fedpudicitiamhabitupolbceantvu.So us eu nbsp;nbsp;nbsp;’ , „artvicem
quearbitro,ueltefte,nonfedcas.Sifamiliariuseftabquidloqucn um. nbsp;nbsp;nbsp;„ ,Uumnræ
maioremdomus,uirginem,uiduam,uelmaritata'.noncft tamm Aumarra,u
tertebabeat,cuifeaudeatcredere.Cauetoomnesfufpitioncs, amp;nbsp;quicqu p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MunufcuU fu
terfingipoteft,nefingatur,antedeuita. Crebrarnunufcula,amp;fudario a, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ fped*
ueftes oriapplicitas,acdeguftatoscibos,blandasc^2lt; dukesbteru nbsp;nbsp;an nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;az^rndi.-
Viabet,Melmeum,\umenmeum,meumdefideriû,omnesdebtias nbsp;nbsp;epo
gnasurbanitates,ÔC cæterasineptiasamatorum,incomœdiiseru ®ƒ^y ’ a t-minibusdeteftamur.quantomagisinmonacbis2lt;inckricis,quoru nbsp;nbsp;a nbsp;nbsp;nbsp;r X„„i
pofitOjóCpropofitumoïnaturfacerdotioï'NccbocdicOjquodautinte, v^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;visifta
-ocr page 64-HIERONYMVS AÖ NEPOTTANVM
ï4
ris ifta formidcm,fcd quad in omni propofito/n omni gradu Slt; fcxu, óf bofti óf mali fCgt; ^ Clerici exhii^ periantur,malorum^ condemnariojaus bonorum fit. Sacerdotes dicere,pudct idolo redlt;^tur nbsp;nbsp;nbsp;rum, mimi, óf aurigae, óf icorta,haïreditates capiunt, iolis dericis 06 monachis prohibez
tur,ôf prohibeturnonàperiequutoribus,ièdàprincipibus Chriftianis. Necdelegeco queror,fed doleo cur merucrimus hanc legem. Cauterium bonum cft,fed quo mihi uul nus, ut indigeam cauteriofProuida feuera^ legis cautio,óf tamê nee fic refrenatur aua^ ritia.Pef fideicomifta legibus illudimus, óf quafimaiora fintlmperatorumicita quant Chrifti,leges timemus,euangeliacontemnimus. Sit hxres,ied mater filiorum,id cft,gr^ gis fui,ecclefia,quæ illos genuit,nutriuit ÓC pauit. Quid nos infer im us, inter matrem óf liberosfGIoria epiicopi eft,pauperum opibus prouidere. Ignominia omnium iacerdo-’ J^cUtia cleri/ tü eft,proprijs ftudere diuitijs. Natus in paupere domo óf tugurio rufticano, qui uix mi corum lio, óf cibario pane, rugientem iaturare uentrem poteram, nunc fimilam óf mella fafti-' ^ dio. Noui óf genera óf nomina pilcium,in quo littore concha leda fit calleo : iaporibus auium difcerno prouincias, óf ciborum me raritas, ac nouiisime damna ipia délectant. Cäptdtores te Audio præterea in fenes, óf anus abfq; liberis, quorundam turpe feruitium, Ipfi appo^ fiamentorum nunt matulam,obfident le(ftû,purulentiâ ftomachi,óf phlegmata pulmonis, manu pro pria fufeipiunr. Pauent ad introitum medici,trementibus^ labijs an comodius habcat, fcifcitantur,óf fipaululum ienexuegetior fuerit,periclitantur,fimulatacglaïticia, mens intrinfècus auara torquetur. Timent enim,ne perdant minifterium, óf uiuacem ienem, Mathufalem annis comparant. O quanta apud deS mcrces,fi in prælèntipreciû non fpe Stuiù er do/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quantis fudoribus hæreditas caflâ expetiture'Minore labore margaritum Chrigt;
^^■^^ ftiemipoterat. Diuinasfcripturasfepiuslege,imódemanibustutsnunquamfieraIegt; dio deponatur.DÜce quod doceas: obtine eum qui lecundum dodrina eft fidelem fer^ monem,utpoisis exhortariindodrinalana, óf contradicentes reuincere. Permaneirt his quæ didiciftfóf crédita funt tibi,leiens à quo didiceris: paratus femper ad fatisfacaio--nem,omnipolccntiterationê,decaquxinteeftlpeóf fide. Non cofundant opera tua ^ lermonem tuum: ne cum in eedefia loqueris, tacitus quilibet refpondeat, cur ergo hæc .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ dicis,ipfe non facis^Delicatus magifter eft,qui pleno nôtre de iciunijs dilputat. Ac
^^ eulare auariciâ Óf latro poteft. Sacerdotis Chriftios,mês, manuseg côcordêt. Eftolub^ ternon domi/ fe(quspontifîcituo,ôf quafi animæpatente fulpice.Amarefiliorum,timerelèruor5eft. ”“^ Si pater fum,inquit,ubi eft honor meusç'Si dominus ego fum:ubi eft timor meusf Plura tibi in eodem uiro oblèruanda funt nomina:Monachus,pontifex, auunculus tuus, qui te iam in omnibus quæ ûnda lunt docuit.Illud etiâ dico, quod epilcopi lacerdotes fe ef le nouerint,non dominos:honorêt clericos quafi clericos,ut âf ipfis à clericis, quafi epf Icopishonordcferatur.ScitumilludeftoratorisDomitrj: Curegote,inquit, habeâut 7 principem,cû tu me no habeas ut ftnatorcmf Qiiod Aaron óf filios eius, hoc epilcopu óf presbyteros eflènouerimus: Vnusdominus,unumtemplum,unum fitetiam mini-ftcriu. Recordemur femper quid Apoftolus Petrus prgcipiat lacerdotibus: Palette eum qui in uobis eft gregem domini,prouidentes non coade, fed Ipontanee lecundum deS, neep ut turpis lucri gratia,fed uoluntarie,neq5 ut dominantes in clerum, led forma fadi gregi ex animo, ut cS apparuerit princeps paftorü, percipiatis immarcelcibilem gloria: coronam, Pelsimæ conluetudinis eft in quibufdam ecclefiis,tacere presbyteros,óf prg-fentibus epifcopis non loqui, quafi aut inuidcant, aut non dignentur audire. Et fialij, inquit Apoftolus Paulus,fuerit reuelatum fedenti:prior taceat. Poteftis enim per fingu los prophetare,ut omnes dilcant,óf omnes conlblenf ,óf Ipiritus prophctarü,prophetis _ nbsp;nbsp;nbsp;fubiedus eft. Non enim dilïcnfionis deus,fed pacis. Gloria patris eft filius fapiens. Gau
Condones epi deat Epilcopus iudicio fuo en tales Chrifto elegerit lacerdotes. Docête te in eedefia, fcopi non clamor populi,lcd gemitus luleitetur. Lachrymæ auditors,laudes tuæ fint. Sermo presbyteri, feripturarû ledione conditus fit. Nolo te dedamatorê eflè óf rabulam garru lumep fine ratione,lèd myfteriorS peritum,óf lacramentorS dei tui eruditilsimS. Verba uoluere,óf eeleritate dicendi apud imperitS uulgus admirationem fut facere,indodoru bominS eft. Attrita frons interpretatur fepe quod neleit, óf cS ahjs perfualèrit,fibt quo-que ulurpat feientiâ. Præceptor quondâ meus Gregorius N azianzenus, rogatus a me ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut expo
-ocr page 65-■ DE VITA C LÉ RI C O À V il * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i^
* utcxponeretjquidfibiuelletinLucaßbbatum /iib'riigt;o-7i^ai'nij, cleg5tcrlufit:docebo te,inquiês,fuper hac re in ecclefiaan qua mihi omni populo acclama te, cogens inuitus fcire quod nelcis. Aut certe fi folus tacuens, fólus ab omnibus ftulticiae codemnabens. Nihil tam facile, quam uilem plebeculam amp;nbsp;indodam cocionem, linguæ uolubilitate decipere,quac quicquid no intelligit,plus miratur.M, Tullius, in quem pulchcrrimum illud elogium eft;Demofthenes tibi præripuif, ne elfes primus orator:tu illi,ne fblusun _____ orationepro Q^ Gallo, quid de fauore uulgi,ó(f de imperitis cocionatoribus loquatur: tittède,ne his ffaudibus ludaris.Loquor enim,quæ fum ipic nuper expertus. Vnus qui dam poeta nominatus, homo perliteratus, cuius font illa colloquia poetarü ac philofo phorum,cum facit Euripidem amp;nbsp;Menandrum inter fè, StT alio loco Socratem atq; Epi curum dilïèrêtes, quorum States non annis, fed fèculis fcimus elle difiundas, quantos is plaufùs amp;nbsp;clamores mouetf'Multos enim condifcipulos habet in theatro,qui fimul li feras non didicerant. Veftes pullas aeque deuita,ut candidas, Ornatus utfordespari (quitus ^tuUi modo fugicndæ ft nt, quia alterum delitias,alterum gloriam redolet. Non abfcp amidu iinco incedcrc,fed precium ueftium linearum non habere,laudabile eft, Alioquin ridi-cnlum St' plenum dedecoris eft,referto marfupio,quod fudariû orariumq; non habeas, gloriari. Sunt qui pauperibus paulum tribuunt, ut amplius accipiant, amp;nbsp;fub prætextu eleemoiÿnæ quærunt diuifias,quæ magis uenatio appellanda eft, quam elecmofÿnæ ge
8 nus.Sic beftiæ,fic aues,fic capiuntur ÔC pifces.Modica in hamo efca ponitur, ut matro Captdtom narum in eo facculi protrahantur. Sciât cpifcopus,cui comifla eft ecclefia, que difpcn-fationipaupers curæ^ præficiat. Melius eft non habere quod tribuam, $ impudenter petere quod recondam.Sed A genus arrogantiae eft,clementiorê te uelle uideri ^ pon tifex Chrifti eft. No omnia poffumus omîtes. Al fus in ecclefia oculus eft, alius lingua, c alius manus,alius pcs,auris,ucnter;6f cætera.Lege Pauli epiftola ad Corinthios, quo-modo diuerla membra unS corpus efficiunt. Nee rufticus tamê óf fimplex frater ideo
(B fe fandum putct,fi nihil nouerit:nec peritus óf eloquês,lingua æftimetfanditatê. Mul toq; melius eft e' duobus imperfedis,rufticitatem iandam habere,^ eloquentiam pec-catricem. Multi ædifteant parietes, óf columnas eeelefiæ fubftruunt, marmora nitêt, auro Iplendent laqucaria,gemmis altare diftinguitur, óf miniftrorum Chrifti nulla elc-dio eft. Ncque uero mihi aliquis opponat,diues in ludæa templum,menfàm,lucernas, thunbula,patellas,fcyphos,mortariola, óf estera ex auro fabrefada. Tune ha^c proba-bantur à domino,quando lacerdotes hoftias immolabant,óf languis peeudum erat re,-demptio peccatorum Quan^ hæc omnia præceUcrinr in figura; Scripta ftint autê pro pter nos,in quos fines leculorum deuenerunt. Nunc uero cS paupertatê domus ftiæ pauper dominus dedicarit3cogitemus crucem eius, óf diuitias lutum putabimus. Quid miramur quod Chriftus uocat iniquum mâmonae'Quid fiifpicimus óf amamus, quod Petrus ft non habere,glorioft teftatur.‘'Alioquin fi tantum literam ftquimur,óf in auto atq; diuitijs fimplex nos deledat hiftoria,cum auro obftruemus óf extera. Ducant pontifices Chrifti,uxores uirgines; QuSuis bonæ mentis fit, qui cicatrice habuerit, óf deformis eft,priuetur faccrdotio,lepra corporis,animæ uitqs præferatur; Creftamus óf multiplicemur,óf repleamus terrâ,nec immolemus agnum,nec myfticum paftha cele bremus,quia hcc abfp templo,fieri lege prohibetur. Figamus ftptimo menie taberna-culum,óf folenne ieiuniu buccina concrepemus. Quod fi hæc omnia Ipiritualibus Ipi-ritualia cóparantes,lciêtes^ cum Paulo,quod lex Ipiritualis eft, óf Dauid uerba cantan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
tis:Rcuela oculos meos,óf confiderabo mirabilia de lege tua:fic intelligimus, ut domi nus quoq; nofter intellextt, óf interpretatus eft labbatum,aut aurS repudiemus cü cæ-ten's ftiperftitionibus Iudæor3:aut fi aurn placet,placeant óf ludæi, quos cum auro aut probte nobis nccelîc eft,aut damnare, Conuiuia tibi uitanda funt ftculariö,óf maxi me eorG,qui honoribus tumêt.Turpe eft ante fores làcerdotis Chrifti crucifix! Óf pauperis^ óf qui cibo quoeg ueftebatur alieno,lidores conlulum,óf milites excubare:iudi-cem^ prouinciæ melius apud te prandere, qj in palatio. Qiiod fi obtenderis te facere p«^^ nidgnd/ hxc,ut roges pro miftris atq? lubiedis,iudex ftculi plus deferet clerico cotinenti,^ di-uitiióf magis landitatem tuam uenerabitur,^ opes.Aut fi talis eft, qui non audiat cle-b a ricos
-ocr page 66-xS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS AD 'N-EPOTIANVH
ricos pro quibuslibet tnbulatis nifi inter phialas, libenter carebo huiufeemodi benefit c cio,óó Chriftum rogabo pro indicé,qui magis amp;nbsp;citius fubuenire poteft,^ index:Me-kus enim eft confidere in domino,quam confidere in homine.Melius eft iperare in do Abjlinentîd mino,quàm iperare in principibus. Nunquam uinum redolcas, ne audias illud philo uini fophi:Hoc non eft oiculum porrigere,fcd uinum propinare, Vinolentos iàcerdotes Ô^ potus Apoftolus damnat, QC uetus lex prohiber :. Qui altario deieruiunt, uinum ÔC ficeram non bibant. Sicera Hebræo ièrmone omnis potio nuncupatur, quæ inebriate poteft, fine ilia quæ frumento conheiturjîue pomorum iucco, aut cum faui decoquuntur in dulcem ÔC barbaram potionem, aut palmarum fruóus exprimuntur in liquorem, colt; Óiscj frugibus,aqua pinguior coloratur, Qiiicquid inebriat, óf ftatum mentis euertitj füge fimiliter ut uinum. Nee hoc dico,quod dei à nobis creatura damnetur (Siquidem fîC dominus uini potator eft appellatus : amp;r Timotheo dolenti ftomachum, modica ui-ni forbitio relaxata eft ) fed modum pro ætatis, Óf ualetudinis óf corporum qualitate exigimus in potando. Quod fi abique uino ardeo adoleicentia, óf inflammor calore ianguinis,6f fticculento ualidocp fum corpore,hbcntcr carcbo poculo, in quo fufpitio ueneni eft.Pulchre dicitur apud Græcos,ôf neicio an apud nos æque reiônet; Pinguis Jnediâ uenter non gignit mentem tenuem.Tantum tibi modum ieiuniorum impone, quan-
' turn ferre potes. Sint tibi pura,cafta, fimplicia, moderata, Ôf non fuperftitioiâ ieiunia. Quid prodeft oleo non ueici, Ôf molcftias quaidam difficultatescp ciborutn quærere, carycas,piper, nuces,palmarum frudius, fimilam, mcl,piftacia f Tota hortorum cultlira uexatur,ut cibario non ueicamur pane, óf dum delitias fedtamur, à regno cœlorum retrahimur. Audio præterea quofdam contra return hominumep naturam, aquam non bibere, nee uefci pane, ied forbitiunculas delicatas óf contrita olcra, hetarumep fuc-cum,non calice forbcrc,lcd concha. Proh pudor,non erubeicimus iftiuimodi ineptijs, ^ nee tedet iuperftitionisflniupcr etiam famam abftinentiæ in delicqs quærimus. Fortift fimum ieiunium cft,aqua óf panis. Sed quia gloriam non habet, óf omnes pane óf a- ^ Glorid T^^ uiuimus, quafi publicum óf commune ieiunium non putatur. Caue ne homi-num rumufculos aucuperis:ne ofteniam dei, populorum laude commutes. Si adhuc, inquit Apoftolus,hominibus placctcm,Chrifti leruus non eftcm.Defqt placere homi nibus,óf feruus fadtus eft Chrifti. Per bonam famam óf malam, à dextris óf à finiftris, Chrifti miles graditur, neclaudeextollitur,necuituperationefrangitur. Non diuitijs tumet,non contrahitur paupertate, óf læta contemnit óf triftia. Per diem fol non urit eum,neq5 luna per nodiem. Nolo te orare in angulis platearum,ne tedium iter precum tuarum,frangat aura popularis. Nolo te dilatare hmbrias, óf oftentui habere phyladle-CxIttiffKptr/ j-ja^gzconicientiarépugnante, phariiaica ambitionecircundari. Quanto meliuserat ftitiofus pæç pQ^ in corpore,ied in corde geftare, óf deum habere fautorem, non afpedtus ho-minum t' Inde pendet Euangclium,inde lex óf prophetæ, fine fiera óf apoftolica do-dlrina. Mclius eft enim hæc omnia in mente portare,quàm in corpore : Fidelis mecum lector intelligis quid taceam,óf quid magis tacendo loquar.Tot tc regulæ,quot ipecies gloriarum percurrant. Vis icire quales dominus quærat omatus.^Habeto prudentiain, iufticiam,temperantiam,fortitudinem. His cœli plagis includere,hæc te quadriga, ue-lut autigam Chrifti,ad metam concira ferat. Nihil hoc monili prcciofius,nihil hac gern mar urn uarictate diftindlius.Ex omni parte decoraris,cingeris,at(p protegeris, óf orna ObtrcHdtio *^^'‘^^lt;^ *^dai funt óf tutamtni,gemmæ uertuntur in fcuta. nbsp;nbsp;Caue quoqj ne aut lingua, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut aurcs habeas prurientes,id eft, ne aut ipfe alqs detrahas, aut alios audias dctrahen-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes. Sedcns, inquit, aduerfus fratrem tuum loquebaris, óf aduerftrs filium matris tuæ
ponebas icâdalum,hæc fecifti óf tacui.Exiftimafti inique,quod ero tui fimilis, arguam te óf ftatuam contra faciem tuam. Parce à detradtione linguæ, euftodi ièrmones tuos, óf Icito quia per cundla,quæ de alijs loqueris,tuâ conicientia indicans,óf in his ipfe de-prehendetis,quæ in alijs arguebas. Neep uero illaiufta eft excuiatio, referentibus alijs iniuriam facere non pofftim. Nemo inuito auditori libenter refert. Sagitta in lapidera nunquam figitur,interdum refiliens percutit dirigentem, Difcat detradlor, dum te ui-det non libenter audire,non facile detrahere, Cum detradloribus,ait Salomon, ne mi-fcearifi
-ocr page 67-DE VITA CLERIC ORVM ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17
A fccans:quorn'am repente uemet perditio eorum, ÔC rui'nam utriufque qui’s nouit c” tam uideli'cet eius qut detrahit, quam lUius qut aurem accommodât detrahenti. Officq
, tui eft uifitare languentes ; nolle domos matronarum, ac liberos earum, SC nobflium unorum cuftodire fecreta. OfReij tui eft, non folum oculos caftos feruare, fed SC Im- silentiutn guam. Nunquam de formis muherum dilputes, nee quid agatur in alia, domus alia per te nouerit. Hippocrates adiurat difopulos fuos antequam doceat, amp;nbsp;in uerba fua iurarecompellitjextorquer /àcramento filentium,(ermoncm, incelEim,habitum,moresque præferibit. Quanto magis nos, quibus animarum cura commifla eft, omnium Chriftianorum domos debemus amare, quafi proprias cquot; Confolatores potius nos in mœroribus luis, quam conuiuas in profperis noucrint. Facile contemnitur clericus, . , quifxpeuocatusadprandium, ire non reculât. Nunquam petentes:raro aedpiamus Alftinentia^ l nbsp;nbsp;rogati.Bcatius eft enim magis dare quam accipere. Nefcio quo enim modo etiam ipic '««'ïwlgt;tts
quideprccaturuttribuat:cumacceperis, uiliorem te iudicat : 06 mirum inmodumfi eum rogantem conrempferis, plus te pofterius uencratur. Prædicator continentie, nuptias ne concilier. Qui Apoftolum legit,lupereft,ut qui habent uxores,ftc fint,qua-fi non habeant: cur uirginem cogit ut nubat ^ Qui de monogamia facerdos cft, quare uiduam hortatur ut digama fitt'Procuratores 06 diipenlàtores domorum alienarum at- ■^ »egoeîjs que uiilarum, quomodo poftunt elle clerici, qui proprias iubentur contemnerc facul- f ’'ofauis ratescAmico quippiam rapere,furtum eft.Ecclefiam fiaudare, facrilcgium cft. Acce-pifle quodpauperibus erogandum fit, 06 efurientibus plurimis, uel cautum elle uelle, uel timidum 1 aut, quod apertilsimi fcclcris eft,aliquid inde fubtrahere, omnium pre-donum crudelitatem fuperat * Ego fame torqueor, 06 tu iudicas quantum uentri mec» ûtis fit;'Aut diuide ftatim quod acceperis,aut fi timidus difpenlâtor es, dimitte largito-rem,ut fua ipfe diftribuat, Nolo fub occafione mea làccùlus tuus plenus fit. Nemo me melius,mea feruare poteft. Optimus difpenlâtor eft,qui fibi nihil refèruar. Coegifti me
® Nepotiane charißime, lapidato iam uirginitatis libello, quem fände Euftochio Ro-mefcrip{èram,poftannosdccemrurfusBethlecmorareferare, ô6 confodiendum me _ linguis omnium prodere.Äut enim nihil feribendum fuit,ne hominum iudicium fubi remus,quod tu facere prohibuifti;aut feribentes noflê, cundorum aduerfum nos ma- ”“”‘^ ”°” ledicorum tela torquenda, Quosobfecro ut quiefeant 06 definant malediccre. Non f'^“** enim ut aduerfàrtjs,fèd ut amicis feripfimus. Nec inuedi fûmus in eos qui peccant,fed ne peccent monuimus. Netp in illos tantum, fèd Ô6 in nofîplbs feueri indicés fuimus. Volentcs^feftucam de oculo alterius tollere,noftram primum trabem eiccimus. Nul lum lefi, nullius nomen mea feriptura defignatum eft. Neminem fpecialiter meus fer mo pulfauit. Generalis de uitqs difputatio eft.Qui mihi irafei uoluerit, ipfe de fe quod talis fit confitebitur.
|
SCHOLIA { 'r'^Etisamc. ] Hæcpars quæ principeuiz j-^ce ponitur, propofitionem amp;nbsp;narratio/ A ncmcompleditur. ^Dumeflem adole feens. ] Captat locum communem, in quem fuo more expatietur antequam aggrediatur argumentationcm : idqi à nonnulhsfaditari folicum teftatur Si Fabius. Porto locus eft, in quot;nbsp;fenibus potifsimum florcre fapientiam. Iam tametfinegatfebreuiterconclufîs,ideft, epi/ phonematisutiad fîngula capita, tarnenhis ctiam utitur in hacepiftola, quanquam par/ cius,utillud :Periculofetibiminiftrac, cuius uukum frequenter attédis. lt;Rhetorum ftu dijs atque dodrinis, ] Mihi particula hæc, arquedoâ:rinis,uideturadicAa. lt;f Etpen/ dentibus à mento palearibus. ] Qiiod Ver/ gilius de bouc dixit: |
Et crurum tenus à mento pakaria pendent: hoc refertad mentum fenik. Nam pakaria di cuntur,penis quæ dependet à mento inpez 6tus bonis. Idem accidit in fenibus, ut carne confumpta, laxa cutis pendeat. lt;nbsp;Frigidus obfiftit circum.] Carme eft Maronis in quar/ to Georgicôn: Sin has ne pofsim naturæattingere parteis, Frigidus obftitcrit circû præcordia fanguis-Scruius afferibit phyficos dicerc, ftultos 86 hebetes fanguinis clïc frigidioris, prudentes calidioris:8t idco fenes ac pucros minus fapc/ rc, quod his nondum cakat languis, illis æta/ te iam rcfrixerit.PIinius libro duodecimo. A/ nimalia fortiora effe, quibus fanguis eft crai/ fîor:fapientiora,quibus tenuior, proindepin guifsimum efte aunis homini tenuifsimum. ^r Omniafertætasan. 86c. 3 Eft 86hocapud Maronem in Ecloga, cui titulus Mœris. ferc b } pofuit |
rs
IN EPISTOLAM AD NEPOTIANVW
|
pofuit,pro aufert. Qiianquam ætas accedens adfcrt commoda, decedens aufert. Hf Aniz mum quoquc.] Serius enim fenefcitanimi ui gor,quam corporis, nempe animo quadragc nmoodauo, cum corporis uigor languefcat pofttrigefimumiextum annum,autore Ariz ftotelc. Hf Oblita. J Pafsiue dixit. Hf Dauid annos natus feptuaginta.] Hæcreferuntur liz a bro Regum tertio, capitc primo. Hl De miz tno.] Mimi uocantur uerfus fcenici.Si ipfi qui mimos fcribunt, mimi dicuntur. A fu^wfilat Grace,quod eftimitor. Nam hiftrio tantum agit: Mimi quod fcribunt,hoc idem agunt. Hf Attellanarum. ] Artellana genus eftcoz moediaiafciuioris Si obfcoenioris, fic uocata abAttella ciuitate Ofcorum,ut teftaturLiz uius libro odauo. Vnde Si obfeoenum didum uolunt. Hf Viuebatadhucßethfebeeifupcrcz rat Abygail,Si rel.] Apparet Dauid quatuor uxorescodemhabuiflè tempore: ßethfabee. quam abduxeratab Vna : Michol,quæ fame nupfîtalteri: Abygail, uxorem Nabal, amp;nbsp;Az chinoen,quamaccepitalefracl. Videprimi li briRegumeap. uigefimumquintum. ^Taz ceodeprioribus.] DehismultaGene.capite quinto. lt;nbsp;Etpacificus bellatoris. ] Miro de core coniunxitpugnantia. lt;nbsp;Chameuniæ.] Græcedixif, qlt;f Latine non poteratcômode dici, ^caftai humi, îi'i'* cubile.Inde ;t«/‘“'’’'«jcû quis innudahumo cubac. nr EIcemofynæ.] Hancuocemfraudamus unafyllaba. Nam di cendumefteleemofynæ, Utvtó/i/»'» Græce, qd* nobis fonat mifericordiam. ijf Plato odogez fimo. ] Autor Tuil, in Catóe maiorc. ^ Et Ifo crates.] HuncLucianus fchbituixiflc undez centû annos. M.Tul.in Catóe maiore, refert li brum qui inferibif Panathenaicus ab hoc feri ptum, anno quarto amp;nbsp;nonagefimo, aepoftea quinquennium fuperuixiffe. lt;nbsp;Pythagora.j Isnonaginta uixic annos, autore Laertio.
^Zenonem.] Hic Stoicus, nonagintaodo, Luciano autore. lt;nbsp;Clcanrhem.] QyiJïLuz dano credimus,uixitad annum centefimum. ^Honierum. ] Et hune Mæonium fenem uocant poctæ. Hefiodum. ] HuiUs longez uitas etiam prouerbio locum fecir, Vfi tiédit/ yi/' fat, idcft,Hefiodia fenedus, de quouidcnoz ftras Chiliadas. ^ Simonidem. ] Hiepoeta lyricus oAogefîmo anno,amp; docuifTe fe carmiz na,lt;Kin ccrtameneorumdcfccndiiîè ipfegloz riatur, Autor Valerius libro odauo capitede ftudioamp;induftria. Hune Lucianus in Macro bfjs.fraditultranonagintauixiftèannos.
|
fermé ad annum centcfîmum, ut refert Suf/ ff das. «|[ Cygncum nefcio quid, amp;nbsp;fokte duf.] Grsds inprouerbioeft, àuitrit/^ Hit/m , id elf, cygnea canrio,de femli facundia. Nam id poe/ lt;nbsp;tarum fermé omnium litens celebratum eût cygnum uidna morte dulcifsimc canere,cum nemocanentemaudient. Sophocles.] Hic tragoediarum fcriptor uixitannos nonaginta quinquc,autore Luciano. Quod autemnar/ rat Hieronymus, refertur à Valerio libro fepri mo,amp; M.Tullio in Catonemaiore. CatoCcn forius Romani generis diièrtifeimus.]HicLa tinas etiam litcras fero didicir,ut teftis eft Va/ Icrius Maxim.fed mulro ferius Græcas. Cen/ 4 forius autem cognominatus, ob cenforam fe/ uerius geftam. lt;nbsp;De lingua Nefroris, iam.] Hiciux ta Homer urn, tras hominum uixitæ/ tates,hoceft,ut quidam interprctantur, een/ turn amp;nbsp;quinquaginta annos : de cuius mdlita facundia ex tat Homencum illud Elogium li/ brolliados primo; T5 «t#£lt; èar) y^iiivve ^tA/w/ f’JiVxlupfiijz avi^v, nbsp;nbsp;nbsp;id cRt cuius amp;nbsp;à lingua melle dulcior fluebat uox. lt; Verbumluperfluiambiguumeft.] Græce quidem anceps irt/wij/f quod Si fuperuaca/ neum fignificat, Ëi cgregium arqj exubcrans. Vnde Hieronymus de Græca fentit, non de Latina. lt;Hi funt qui uenerunt de calore. ] Hoc dictum eft de cognatione fcribarum, qui canentes arque refonantes, in rabemaculis có . morabantur.Hi funt,inquit, Cinei, qui uene/ runt de calore paths domus Rechab. Parali/ pomenonlibriprimicap. focüdo. lt;nbsp;Et quid uoloniftutardearf] Ex antique cxcmplari, fimulqi Græcis codicibus,gcrmanam reftitui mus leclioncm.Etquam uolo utardcat: ßeut admonuimus amp;nbsp;in Annosationibus noftris irt Nouö teftamentu. ^Ec per fines capit. ] De epiphonematis fonrit,amp; argutis acclamatiün/ culiSjdequibusdidumeft. lt;([ Cleri eorünS proderuntcis. ) Vulgata æditio,quæhoc loco confcntitcum Hebræis,fîchabet. Eftenima/ pud Hiercmiam cap.duodecimo: Seminauc/ runt triticum,amp; ipinas mdTuerunt:hæredita/ tem acccper unt, amp;nbsp;non eis proderit. Altera, nempeSeptuaginta, habet; Seminaftistritiz cum, StmeiTuiftis fpinas, clerici eorumnon ' proderuntcis. Vnde contjciolegcndumcle/ ri, non clerici, id eft, hæreditares. Etita fcriz IJ prum reperimus in antiquis cxcmplahbus. Non enim folum nihil prodefthonoscpifcoz palis, uerumctiam ofticit, nifiacceflèrit facra dodrina, cæteræqp uirtutes epifcopo dignæ. ^ Acmedicorum tabernæ.j Sentitpharmaz copolia,in quibus uelutin tonftrinis confidcz Ïurab ociofisi3tgarrulis,quimosamp;hodie du ratapud Venetos. «IfSi acolytus, fipfoltes.] lt;i4«M.T,7r Græcedicit, n0prohibitus,hoccft, admifTus. Atqucitauocabatur, qui ipfe quiz dem non peragebat myftcria, fed non exclu/ debatur cum cæteris,quod ignem , autfîmile quiddam ad facra neceflanö afferebat. Opez ræpregt; |
itï3fcprccium eft ridere nouum Ifiodori interz ptetamentum in Decretis diftinct. fecunda: Acoly ti,inquit,Grscc,Latine dicuntur ceroz fcrarij.ót fimiliinfcitia metropolin interpréta tur menfuram ciuitatum, cum Grace fit ttv/
fidelemfermoncm,utpof.] Refert UerbaPau liadTitum. iJPermaneinhis qus didicifti*
tjiiti-Mi non nir^ino-Mc ■ Atque buius errorem fcquiturMagifterfcntentiarum, csci caecus. Qyanquamhaud difplicct, ut hoc loco legaz tut «KÄs««f, ficcnimGræcis dicuntur famuz li, quifemper adfunt à uerbo àluÂnSàt/^ quod eft fcqui. IJ Calamiftro. ] Calamiftrum acus eft magna, quacakfacia crifpantur capilli.
^Pfaltcs.^Grscumeft 4lt;^^^^lltf Latine canz
Kereditafunttibi Ótc. ] ItaPaulusadTimoz tbcum. lt;1[ Paratus femper ad fatisfactioncm, omni.]ltaPetrus in prima epiftola capiteter tio. ^ Si pater fum,inquit,ubicfttimorm.] Ita Malachias cap. primoiFilius honorât paz tremfuum,amp;fcruus dominum fuum. Siergo pater ego fum,ubi eft honor meusf Et fi domi nus ego fum,ubicft timor meus f ^ Scitum y eftilludoratorisDomioi).] Qyod Hieronyz mus Domitio tribuit, Valerius affcnbit Luz
tor. ^ Aprincipibus Chriftianis. ] Annotan dura hoc loco, per imperiales leges clcricos prohibitos olim fuiffe ab adeundis hareditaz tibus.Poftremo quódtotahac epiftola diuus Hieronymus uult facerdotes efte pauperes oz pibusjdiuitcs doftrina 8£ picrate, non fans co uenit cum publica tempeftatis huius perfua/ fionc,quacrcduntecclcfiamhifcc diuittjs ma
cio Craffo,fumma dignitatis St eloquentisui ro: eul quum L. Philippus conful mfenacu manum inijci iubcret, rciedo lictore : Non cs inquit,mihi Philippe conful,quiancc ego tibi fcnacorfumtlibro fexto, capite delibcrediz Ais. ^y Attritafrons. 3 Impudcns amp;nbsp;perfriz da, quod prouerbium fapit. if Sabbatum 7 Jiw7ifinfurtp.-\ Idcft, fee undopnmum. Nam Grscis eft didio compofita,cx fccundo K prt
ximcfiifukiri,8tornari. lt;Sf Cauterium. 3 ^‘■^''
mo.quemadmodum Gallogvæcus, ÔC tutfift/'
ftrumcntumquoultiainfanabiliaexuruntur, ji©quot;. Locus eftapud Lucam capitelexto. De à 4«« quod eft uro. Alludit ad id quod du quo qui uclit plura cognofccre,legat annotaz dumeft;Bonaslegesemalis moribus effena tionemnoftram, qua remutcunque illic cxz tas. lt;Perfidcicommiffalegibusilludimus, ' plicauimus exTheopbylado amp;nbsp;Chryfoftoz
86.]Fideicomniiffarius dicitur non uerushæ
pcrtincthuius nodi diffolutio. lt;Pro Q^Gal lo.3HaECoratio non extat.Et locus bic Hieroz nymimibiuidcturnonomnino uacare menz do. lt;Ç Quanto is plaufus8i clamorcs mo.3 Rei tam abfurdæ, tarnen uulgus applaudez
86.3Fideicommifrarms dicitur non ucrus bs mo. Nec enim ad hoc argumentum propric
resjedeuius arbitrlobærcditas admmiftra/ tur,dehismulta mentio in Pandeftis.
lt;r Impcratorum fcita. ] S cita, leges uocat K 'g inftituta. lt;ifMilio.3Miliumleguminisgenus g cftuilifsimum. lt;nbsp;Cibariopane. ] Cibanus panis,nonomninopurgatusà furfure: quem eundem St fecundarium appellant. Nam id quod cribro redditur purifsimum, florem ap peUât in filiginc, poUinem in tritico: quod fez cundo,fecundarium: quod poftremo, furfuz rem.TeftisPlinius libro dccimooftauo.
bat.Plinius in epiftola quadam: S cito,inquit, cum pcfsimediccrc,qui maxime laudàbitur. Id nunquam magis ucrum fuit,quâmbis terri poribus, ^\ Vcites pullas aeque deuita.^Pulz la nigra dicuntur. VndepuUati, quilugent, quod inluctunigris utcrentur,Contra,candi
da olim principum er ant ac triumpbantium.
lt; Sor des. 3 Inter ornatum amp;nbsp;for des, media eftmundteies. lt;nbsp;Non abfque amiAu bneo.3 Lineorumufumobmuixuiro dignum babiz tum,fuperius indicatum eft: amp;nbsp;de precio lineo rum,multaPllnius. if V t matronarum in co * facculi protrabantur .3 Eft amp;nbsp;altera leftio : Vt maiores in co pifciculi protrabatur : fed prior mihimagis arridet, quanquamnee lllaprorz fus uacaremendo uidctur. IÇ Hocnô eft ofeu
lt; Similam amp;nbsp;mella faft.3 Simila idem ferme quod flos , id eft candidifsima farms pars, qusmagis incondimêtis adbibcbatur,quam inpanibust mei uino addebatur ,utmulfum fieret,quod olim in delicqs er at. lt;nbsp;In quo lit tore concha leeta fit cal. 3 De oftreis Keebiz nisfentit.Alluditadld qd? fcribit luucnaUs:
Lucrinum ad faxû Rutupinóue sdita fundo
Oftrea caUebat primo deprenderemorfu.
Et femel afpedi dicebat littus Echini.
Dchis uidc Aul.Gclliumlibrifeptimi capite lum porrigcrc.3 Olimofculo falutabant, con decimofexto. iJ Ac damna ipfa delcdant.3 tul imperatorcm,difcipulus prsceptorem. QÏiiamagnoempta.luxtailludluuaaalis,ad lt;nbsp;Quxfrumcnio confiât .3 Vlm.hb.xim. ca. quodallufif.
ultimo:Eftat Occidentispopulis fua ebriez tas,frugc madida.Hunepotum OaUiceruiz
Magisillaiuuantqus pluris emuntur- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
lÇMatula:3 Matulafiue matclla,uas eftin fiamuocabant,Hifpanicbcliam,Acgyptqzu quodlotiumredditur.Eratautemfotdidifsiz tbum. lt;J Cum fauidecoquuntur. 3 Hydroz' mifcruulimunus,matulam porrigcrcdomiz mcli fignlficat, quod fit ex aqua amp;nbsp;melle tanz no.Vndeprouerbialltcr dicebatur: fndignus tum.VidePliniumlib.xiiq.cap.xvii.Hocutc quiiUlmatulamporrigaf. ut m Cbiliadibus bantur Pbryges. lt;nbsp;Siuc pomorum fucco.3 txplicuimus copiofius. lt;nbsp;Matbufalcm anz Hocpomariumuocant.Vcrgilius: Atep aciz nis comp. 3 Hoc nemo diutius uixit: uixit ez dis imitatur uitea forbis. If Aut palmular u nimnongentis annis Stfexagintanouem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frudus.yHoc generePartbi quonda utebanz
CObtinceum quifecudum dodvmameft, tur,Silndi, äOnens torus,autorePbnio.
b 4 Cocuscj
-ocr page 70-|
40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INEPISTOLAM If CocHsqi frugibus.] Namfitexalrjs quo/ que herbis Älegummibus. De his uide Pli/ mum kb.xiiij.cap.xvi. if Et nefcio anapud nos. ] Græcus fenarius fic habet: iT«;t«« gt;quot;^^f ^‘ sr7i,gt; hf TiàTd i/ttfii id eft,pinguis uenter, tenue no pant mentem.Et fi mauis carmé reddi carmi/ ne;Subtilepecflus uenter obefus nó parit. Por ró quod Hieronymus follicitus eftde ucnufta te Græcanici carminis,fciat lector lepórem elz fc in ambiguitate harum uocum, pinguis Si te nuis. Nam pingue ut fignificat obefum,ita Itu pidum ac tardum ac hebetem lïgnificat .Ißem tenue lïgnificatmaciiêtumôifubtile. Nam di/ cit tenue corpus. Et Horatius in Satyris, res tenues dixitacutasacfubtiles. Quum igitur dicir,ucter pinguiSjObefum fignificat : quum ait,mentcra tcnuem,acutam intcnigit:06 defle xit^alludcns tarnen interim ad uocè pinguis. 9 ft Non calice forbercjfed cocha.] Vergilius: Vtconchabibat,3i Sarrano dormiatoltro. Eft autem deliciofius concha biberc,quàm ca lice. ff Pliylactcria. ] Dicuncurextreme ue/ ftium oræ,quod earn tucantur ac feruent : ucl potius quod in his feruarentur madata legis, infcripta^neexciderent animo, lufiératenim Mofes,utin quatuor angulis palhorum, He/ bræi hyacinthinas fimbrias facerent: utficut circumcifio in corpore,ita hoc in uefte ciTet fi/ gnû Ifraelitæ.Itacp fuperftitiofi faciebantgrâ/ des fimbnas,ôdacutifsimas incis fpinas Iiga/ banc, ut uel fie admonerentur cultus diuini. Quanquam phylafteria quidam putât mem/ branas,in quibus deferiptum Moyfidecalo/ gumin frontegeftabant. QuemmoremS^ad ma quoque tempora duraflè,fcripfit Hierony mus in Matthäum, ff His cœli plagis indu/ dere,hæc te quadriga. ] Alluditad quadriga Helifæi prophetæ,de qua Rcg.iiif .cap. xiq. ff Hippocrates.] Extat hoc Hippocratis là/ cramentû in libris medicorû: amp;nbsp;uulgatius eft, quàm ut hic fit referendum, ff Bcatiuseftda re.] Hæc fententia citatur Aduum cap. xx. in eundcfenfumàdiuoPaulo. ff Demonoga.] yxfnif Græcc coniugm uocat, ftéver folus. Non admittitur autem ad facerdociS, cui bis fit du da uxor,etiam fi alteram habuerit ante baptif mum:quanquâ antiquitus facerdotes non uo cabâtur nifi cpifcopi,amp; tjdê presbyteri, tarnet fii poftea presbyteri coeperuntà facerdotc di/ ftingui.Et ‘A!}.iit/tti Græcis dicûtur,quibus bis duda eft uxor,non bigami. ANTIDOTVS In hac epiftola, in qua non exhortatur, fed uiuêdi præferibit leges, uidetur omnino à de ricis,hoceft,à presbyteris ac facerdotibus ôi epifcopis exigere paupercaté, quum ait : Qui dominum pofsidet, amp;nbsp;quum propheoa dicit: pars mea dominus,nihil extra dominum ha/ berepoteft. Quodfiquippiam aliud habuez rit præter dominum,pars dus non crit domiz nus. Verbi gratia ; Si aurura, fi argentum,fi |
AD NEPOTIANVM pollëfsiones, fiuariâfupellcdilcm, cumiftis partibus dominus pars cius fieri non digna/ tur. Quidaisfandifsimc Hieronyme, negas cumhis dominum pattern habere uelle, qui/ bus funtprædia,quibus aurû in fennifs, qui/ bus argentum in marfupio, quibus fupcllex domic'Etiam fiiftaobuenerint hærcditatei* Quid fades tot Chriftianis facerdotib. adeo locupletibus,ut his inuideant mundani prin/ cipes s’ Quid epifcopis qui rot oppidapofsi/ dent, uß ne di cam de pra-dijs f Ojiid fummis Pontificibus,qui pro cenfu ac pradijs etiâ bel ligeranturcÄtqui hos adeo nö improbamus, ut nee te inter bonos uiros poneremus^nifi il/ lorum oraculis comprobatum. Per hos Chri ftianifumusomnes: horü arbicratu Chrifto iungimur,autà Chrifto fegregamur.Etnon folum dominum cum his pattern habere ere/ dimus,uerumeriam fpiritum Chrifti in illoru finu latere perfuafum habemus.Et adeo nóof fendutnosinillisregijs fumptibusin corium fubftruda palatia, famulorum examina, fer/ ro armari fatellitcs,equirum turmæ,omniagc mis,auto purpurarp rcnidentia,ut huncrerö ftrepitum ad cedefiæ dignitaté pertinere ere/ damus.Verumego, faluoaliorS iudicio,qcf Hieronymus hoe loco fcripfit, inter confilia ponendumdreputo, non inter præcepta. Et ob id in hanc partem fuifie uehcmcntiorcni, quod illius state iam labafeente uera clericoz ru pietatc, magna pars ad mundanu faftum, D ad diuiciarum cupiditatc,efret propêfior,quû propris facerdotum diuitis fint cœleftes, no ter tens,nempe facra dodtina,animus omniu quæ ftultum uulgus miratur contemptor,ui/ tainculpata,lucrû,plurimos traxiflead Chri ftum, triumphus martyrium. Quentur auz temSialibi diuus Hieronymus,accrefeenriz bus ecclcfisopibus,uerasilias opes fuifle diz minutas. Vndc glifeenti morbo fuccurren/ dum putauit,0iin hanc parte conatuseft tra/ here, utnihil pofsiderent, quo falteminme/ diO confiftcrent, amp;nbsp;moderato diuitiarura ufu client contend. ALIVD In eadem,probat legem imperaz toriam,quacautû erat ohm, ne monachiaut clerici capcrent hæreditatcs,cum ea ramen ini qua uideatur. Rurfum innuit idem ab Euan/ gelio ptæcipi, quod leges imperatoriæiubc/ bant, quum ait: Et quafimaiorafintimpera torum Icita, quàm Chrifti: leges timemus, Euangelia contemnimus. ALIVD Qiiodautélêquitur: Gloria epi/ fcopi cft,pauperum opibus prouidere, igno/ miniaoranium facerdotum eft, proprijs ftu/ dere diuitfjs,non omnino condemnacfacerdo tes quidiuidashabent, fed qui illis ftudent.' S tudemus auté ei rei, quam p I urimi facimus, quam(^ magno conatu nobis parare contenz dimus. Condemnat Só epifcopos, qui in profa nos Si impios ufus col light opes, quas in pauz perum fuftentationem oportebat recondi. Poftrez |
|
A Poftremo in hifee rebus habeda eft ratio tern/ porum. Permultum enim intereft inter ph/ mä i 11am ac rudern Chrifti ecclefiam, amp;nbsp;banc noftri tempons.Tune omnibus huius mundi comodis deftituta, folis Chrifti pollebat opi/ bus;atcp his taro gloriofius florebat,quo Ion/ gms ab illis aberat.Deinde paulatim accefle/ runt opes,accefsit principum iam Chriftiano turnfauor;deniqiaccefsitcenfus,accefsit im/ penum, quæ res an cum Chrifti phtlofophia f^^æ’'^^'’haliorumeftoiudicium. Nos feho/ lia fcribimus,non dogmata. Certe piarû men tiume(loptare,uthis pofteaquä contigerunt, ,• pofteaquam recCpta funt,fi non poflunt abq/ ccre,non ad faftum ac libidinem,fed ad publi caih eedefîæ utantur utilitatem,ói habeant ue mtinonhabentes; neeputent eaadornadam Chrifti religionem, fed ad onerandam magis percinerc.Proinde ueteres illi fandi uiri,quo/ niam propiores erant apoftolorum tempori/ bus,S£adhucfpirabatpurum illum, 84 nullis mundi bonis inquinatum Chriftum, permul tafcripferunt,ab hor urn temporu forma Ion/ ge lateqt difcrepätia,U€luti Hieronymus, Am brofiuSjßernardüSjUtomittä Græcos oineis: |
Or t I A. quæ tarnen non côuenit ftatlm in ealumniam. uocare,fed potius ad uitæ correctionem trahe rc:8imagis habere fufpedos mores noftros, quitantoperedifsideant à fanctifsimorum ui rorum monitis,qui Chrifti 84 apoftolorum fe quuti décréta: qui Chrifti afflati fpiritu,ca prodiderunt, turn quibus an noftraconcinat décréta nefcio, certe non concordat uita. Eamqi uitæ rationem inftitUamus, ut non fft ncccflc Chrifti dodirinamad noftros mores, 84ad hominu traditiones detorquere: fed po/ tlusaduerum illud ac fyncerum Chriftiar/ chetypum, noftram uitam omnem, noftraqi, inftitutaaccommodemus.Neqi uero dubito, quin complurcs fint bons mentis epifcopi, at qucinprimishicnoftcrLeo dccimus,uir 0/ mnibus egregq Pontificis dotibus egregiecu mulatus,permultauideant, quæuelint muta riifedoccurfantib. animo tot negocq diffieul/ tatibus,uerentur ne parum féliciter tentata re media,ucrgât in maius periculû,magis optan tes quodoptimû fit,quam exigenteS: amp;quod ipfi quoep Paulo iam tunt accidit, præfcriben tcs:nô quod Chriftofitproximum, fed quod ab his temporibus pofsirobnncn. |
ARGVMENTVM EPISTOLÆ- SE QJVEN TIS.
Heliodorum monachum 84 epifeopû confolatur fuper morte Nepotiani monachi amp;nbsp;presby Kri,exfororenepotis.Acprimum poftpropofitum argumentum, expatiatur in locum iucun dum ac plenum affedibus,de morte à Chrifto deuida. Deinde confolationem aggrediens, uâz g tijsexemplisoftcndit,quatenus Chriftiano fit in amicorum morte dolcndum. Deinde inter/ nufla confolatione,Nepotiani laudes partibuS demonftratiui generis explicat.Poft regrediens adintermiftam confolatione,oftenfamiferiadi breuitate huius uitæ, turn autem publica calami täte temporum,hortatur ad contemptum uitæ,86 ad morum correctionem.
HlER0NYJ«r AD HELIODORVAÎ epitaphium Nepotiani.
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Randes materias,fngenia parua non iuftinent^Sd in ipfo conatu ultra uL
K ' ^^® aula,iucc0bunt:quantocp maius fuerit,quod dicendum eft, tanto ma I ! ^'® ot)ruitur,qui magnitudinem rei uerbis non poteft explicare. Nepo.-tianus meus,tuus,nofter,imo Chrifti:SC quia Chrifti,idcirco plus noffer, a Hw?i^^- reliquit fenes,defiderq ftii iaculo uulneratos, amp;nbsp;intolerabili dolore confe
. nbsp;ctos. Quem hæredem putauimus,funus tenemus. Cui iam meS deiudabit ingeniumeî
3 Cinliterulæplaceregeftiêtt'VbieftilIe tçyo JïÛKrv5 nofter,ôf cygneocanoreuoxduD eioreStupet animus,manus tremit, caligant oculi, lingua balbutit. Quicquid dixero^ quia ille non audit,mutum uidetur. Stilus ipfe quafi dillen tiens, óf cera fubtriftior, uel rubigine,uel fitu obducitur. Quotiefcunep nitor in uerba prorumpere,óf fuper tumu-lum eius,epitaphq huius flores fpargere,totiês implent oculi, óf renouato dolorc totus . in funere ftim, Moris quondam fuit,ut fuper cadauera parentu dcfiinaorn in concio-' ne pro roftris laudes liberi dicerent, £^ inftar lugubrium carminû ad fletus, óf gemitus audientiü pedora concitarent.En return in nobis ordo mutatus eft, óf in calamitatê no ftrani perdidit fua iura natura. Quod exhibere ienibus iuuenis debuit, hoe iuueni exhi bemus fenes.Qiud igitur facialJungS tecü lachrymasfSed Apoftolus prohiber, Chri.-ftianor3mortuos,dormicntes uocans. Et dominus in Euangclio. Non eft,inquit, mor $ tuapuella,fed dormit.Lazarus quoqj quia dormierat,fufcitatus eft.Lætcr óf gaudeam, quia raptus eft, ne malicia mente eins mutaret,quia piacuerat deo anima illius f Sed in-uito óf fepugnanti per genas lachrymæ fluunt,óf inter præcepta uirtutum refurreeflio
6’ nisep fpem,credulam mente,defidenj frangit afledus. O mors qua: fratres diuidis, óf
amore
-ocr page 72-24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D H E L I 6 D O It V M
amorc fociatos,crudclis ac dura dillocias. Adduxit urentem ucntu dominus de defêrW ^ afcendcntê,qui ficcauit uenas tuaSjSC deiolauit fontê tuum.Deuorafti quidem Jonam, 7 fèd óf in Utero tuo uiuus fuu.Portafti quafi mortuum,ut tempeftas mundi conquiefce ret:óf Niniue noftra,illius prgconio ialuaret.Ille ille te uicit,ille te iugulauit.Fugitiuus * propheta,qui reliquit domS fua,dimifit hacreditatem fuam,dedit dileóiam animam fua in manibus quxrentium eum. Qui per Oice quondâ tibi rigidus minabatur: Ero mors tua o mors:ero morius tuus inferne.IIIius morte, tu mortua es : illius morte, nos uiui-mus.Deuorafti,ôf deuorata es,Dumq; aflumpti corporis iblicitaris illecebra, óf auidis faucibus praedam putas:interiora tua,adunco dente confoda funt. Gratias tibi Chrifte 9 ialuator,tua agimus creatura,quod tam potente adueriariS noftru dum occideris, occi difti. Quid ante mifcrius homine,qui æternæ mortis terrore proftratus, uiuêdi fcnfiim ad hoc tantu acceperat,ut periretfRegnauit enim mors ab Adam uRj; ad Moyien, etu “’ fopereos, qui non peccauerunt, in iimilitudinem præuaricationis Adæ. Si Abraham Ïiàacôf Jacobin inferno,quis in cœlorum regno f Si amicitui fuh pcena ofFendentis Adam,âf qui non peccauerant, alienis peccatis tenebâtur obnoxq: quid de his creden dum eft,qui dixerunt in cordibus fuis, no eft deus f Qui corrupti Ôf abominabiles fadi funt,in uoluntatibus iûist'Qiii declinauerunt,fimul inutiles fadîi funt, no eft qui fac/at bonS,non eft ufep ad unufQuod fi Lazarus uidetur in finu Abrahæ, locoq; refngerr), quid fimile infernus Ôf régna cœlorufAnte Chriftum Abrahâ apud inferos,poft Chri num latro in paradifo. Et idcirco in refurreftione eins multa dormientiû corpora fur-' rexerunt,uiià^ iunt in cœlefti Hieruiàlem.Tunccp impletum eft illud eIogium:Surge qui dormis,Ôf eleuare,âf illumïnabit te Chriftus.Ioannes Baptifta in eremo perionat: Pœnitentiâ agite, appropinquauit enim regnum cœlorum. A diebus enim Joannis Ba ptiftæ regnum cœlorum uim patitur,ôf uiolenti diripiunt illud. Flammca ilia romphea cuftos paradifi,ôf præfidentia foribus cherubim, Chrifti reftinôa Ôf reièrata funt fan-guinc. Nec mirum hoc nobis in rcfurrectioc promitti, quum omnes qui in carne, non lecundum carnem uiuimus,municipatum habeamus in cœlo.amp;T hic adhuc pofitis dica -tur in terra: Regnûdeiintrauos eft. Addequod ante refurrectionc Chrifti,notus tan-turn in ludæa erat deus,in Ifrael magnum nomen eius.Et ipfi qui nouerât eum, tarnen ad inferos trahebantur. Vbi tune totius orbis homines, ab India ufep ad Britanniam, à rigida ieptentrionis plaga,ui^ ad feruores Atlantici oceani,tam innumerabiles populi óf tantarum gentium multitudines. Quam uariæ linguis, habitu tam ueftis óf armis pifcium ritu ac Iocuftarum,óf uelut mufeg Sf culices coterebant, (Ahfq, noticia enim'. fui creatoris,omnis homo pecus eft)nunc paisionê Chrifti, óf refirreftioncm eius,cnn Óarum gentium Óf uoces óf litcrae fonant.Taceo de Hebræis Græcis,ôf Latinis,quas nationes ftiæ crucis titulo dominus dedicauit.Immortalem animam,óf poft diflolutio-nem corporis fubfiftentem,quod Pythagoras iómniauit, Democritus non credidit, in 14 côfolationem damnationis fuæ Socrates difputauit in carcere, Indus, Perià, Gotthus, 1$ Aegyptius philoiôphantur. Beftorn feritas, óf pellitorum turba populorum, qui mor i5 tuorum quondam inferqs homines immolabant,ftridorem fuum in dulce crucis frege 17 runt melos,óf totius mundi una uox eft Chriftus. Qiiid agimus animafQuo nos uer- 18 timusfQuid primû aflumimust' Quid tacemusÆxciderunt ne tibi præcepta rhctonif Ôf occupata luftu,opprcftà lachrymis,praîpedita fingultibus,dicendi ordinem non te-nesCVbi illud ab infantia ftudium literarû,ôf Anaxagoræ,ac Telamonis femper lauda 19 taiêntentiafSciebammegenuiflèmortalem.Lcgimus Crantorem,cuius uolumenad 20 confouendum dolorê ftium,ièquutus eft Cicero. Platonis,Diogenis,Clitomachi, Car neadis,Pofidûnij ad lèdandos luftus opufcula percurrimus;qui diuerfis ætatibus,diuer forû ludtum,uel libris,uel epiftolis minuere funt conati, ut etiam fi noftrum arcret inge-nium,deinorû poftet fontibusirrigari.Proponunt innumerabiles uiros, ôf maxime Pe 21 ridem ôf Xenophontê Socraticum,quorû alter amiisis duobus film's,coronatus in con cionediftcruit:alterquûiâcrificansfilium audiftet occifum depofuifte corona dicitur, ôf eandem capiti repo{uiftè,poft$ fortiter in acic dimicante reperit cocidifte. Qiiid me moré Romanos duces,quorum uirtutibus quafi quibufdam ftellis, Latins: micât hifto
-ocr page 73-tPlTAPHlVWL i^EPÔTlANt
A ris ^ PuluiUüs capitolium dedicans, mortuum ut nûciabatur fubito filium, fc iufsit ab» ax fente fcpcliri.L.Paulus feptem diebus inter duorum exequias filiorum triumpbansur» bemin^edus eft.Prxtermitto Maximos, Catones,Gallos,Pifones,Brutos, Scsuolas, x,Metelbs,Scauros,Martios,Cratros,Marcellos,atc^Aufidios,quorumnmimmorin a ' 24 CAU quam in bellis uirtus fuit, 5lt; quorum orbitates in confolationislibro Tullius expli» ac cauit,neuidearpotius aliéna quàmnoftraquæfiffe. Qyanquaamp;hæcin fuggillationem 16 noftribreuiter dióta fint,fi non prüftet fides quod exhibuit infidelitas. Igitur ad nofira ueniamus.Nonplangamcumlacob8lt;Dauidfiliosinlegemorientes,fedcumCm o i? inEuangeliorecipiam refurgentesJudacorumluaus,Chriftianorum gaudium efi. Ad uefperamdemorabitur fletus,^ admatutinumlæticia.Noxptæcefiit,diesante appro-
*’ pinquauit.Vnde amp;nbsp;Moyfes moriens plangitur,lefus abfqjfuncre amp;nbsp;lacbrymis mmonte fepelitur.Quicquid de fcripturis fuper lamentatione dici poteft,in eo fibro quo Pau-lamRomx confolatifumus,breuiter explicauimus. Nunc nobis per aham eundemlocum perueniendumeft,neuideamur praetrita a o ita quo i ueftigia. Scimus quidem Nepotianunoftrumefie cum Chrifto, amp;nbsp;fandom mixtum choris,quodhic ndiifcum eminus rimabatur in terns,Slt; æftimatione quaerebat ibiuu dentem continus diceretSicut audiuimus,fic 2lt; uidimus, m ouitate ciuitatedeinoftritfeddefideriumabfentiaeciusferenonpoffumus nontejcdno-ftramuicemdolentes.Qu^nto iUefelicior, tantoamplius nosm dolore quodtalicam. »9 musbunmVlebant amp;nbsp;fororesLararum,quemrefurre^rumnouerantXtut^uerosl o minisexprinieretaffedus,ipfefaluatorplorauitquerefufcimuruserat.Apoft^^^ quceiusquidixit:Cupiodiffolui8lt;effequot;cumC^^^^
amp;morilucrü;gratiasagit,quodEpapbras de mortis fibiuicini
Kó%K^ardKlt;MuaS^nsfSrfobfeao,utmodumadlitefa^o^^ii^
Bniorilliusfententiæ;Nequidnimis:ObligatO(^paruperuulnere,audmlaudesei^^^^^^^
iusfemperuirtutelactatuses.Necdoleas,quodtalemarni ens, e g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;5 nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;-30 nbsp;nbsp;nbsp;babuerkEtficutbiquiinbreuitabcllâterrarumfituspngut, itainparuoifto uol^^ ne cernas adumbrata,nonexprefl'afignauirtutum;Su cipiasq/anois nbsp;nbsp;nbsp;eorumoefta luntatem. Præceptafuntrbetorum,utmaiores eins quilaudanduseft^ altiusrepetantur,ficc^adipfumpergradusfermo^rueniat,quoui e nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P nbsp;nbsp;' nisquirtutibus illuftrior fiat,ÓC aut non degenerate abonis,aut me '° nbsp;nbsp;nbsp;P reaul uideatur ,Ego carnisbona,quacfemper amp;nbsp;ipt contempfit, mammae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fandhit-ram'.Necmeiadabodegcnere,ideft,dealienisbonis,curn ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. n , n
31 nbsp;nbsp;nbsp;ri,lfmackm,Slt;Efau peccatores genuerinf. amp;nbsp;eregione,lepte m ca a g
tur.Ergo qu3enonpeccauerit,ipfauiuet.Necuirtutes,necuitiap
tantur. Ab eo tempor ecenfemur, ex quo in Chrifto renafcirnur. er Slt;manelupusrapaxBeniamm,aduefperamdiuiditefcam,Anariiacouifubtmttensca-ïx put Jgitur^ Nepotianusnofter, quafiin£antuVusuagies,ÓCrudispuer, fubitonobis, poffet,fororemcumparuulouiduam'.demQe,ncouiiumuiaivivu nbsp;nbsp;, dulcifsimumcóferuares.Eficcftenimflledequotibiquondauaticma us urn, ice par-uulusexcohopendeat nepos .K.e€eret,inquam,aims.^modmpaatqmi 1 la, uje 1 arrvf de SC candentfimo,corpus eius cilicio tritumfit,quodftans antefecuhpoteftat^,\urida ieiunnsoraportauerit,quodadhuc fub alteriusindumentis^herimi itauent 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’quot;^’^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nhabueritcingulü,utu3uis,pupilhs,orphanis,opprefsis,miferisoamp;fitbuemret.Mihin^^
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;placentdûationesiftæimperfedæferuitutisdeÆtCenturioncmCornehum
iuftum,ftatim audio bapti’zatum.VeruntamenueVutmcunabulaquaedanafienusfidet comprobemus,utquifubahemsfignisdeuotusmilesïuit,donanduslaureafit,poftqua fuoregicoeperitmdfiaiC.Ealthco pofito habituepmutato, quicquid caftrenfis pecu-
-ocr page 74-24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADHELIODORVH
lij fuit,in pauperes erogamt. Legerat enirn: Qui uult perfedus cfTcjnendat omnia qux habet,amp; det pauperibus,06fequatur me.Et iterum: Non potcftis duobus dominis Ïcr-uire,dco ÖÓ mammonx. Excepta inlt tunica,Só operimento pari,quo tedo tantum cor porCjfrigus excludcret, nihil fibiamplius reièruauit. Cultus ipie,prouinciæmorcm fe^ quens,ncc mundicijs nee ibrdibus notabilis erat. Cum^ arderet quotidie, aut ad Aegy pti monafteria pergere,aut Mefopotamig uiiere choros,uel certe infularum Dalmatian, ?4 quæ Altino tantum freto diftant, iblitudines occupare, auunculum pontificê delêrere non audebat,tot in illo cernens exempla uirtutum, dornig habês unde diieeret. In uno ateg eodem imitabatur monachum, 5lt; epiieopum ucnerabatur. Non,ut plerifq: acd dere iblet,afliduitas familiaritatem,familiaritas contemptum illius fecerat,ied ita eu cox Iebat,quafi parentem:ita admirabatur,quafi quotidie nouum cerneret. Quid multas Fit clericus, 0^ per iolitos gradus presbyter ordinatur.Ieiu bone,qui gemitus,qui duh' tus, quæ cibiinterdidio, quæ fuga oculor um omnium. Turn primum ô^^ fol um auuncu Io iratus eft. Querebatur ie ferre non pofte, Ôf iuuenilem ætatem incongruam iâcerdo^ tio caufabatur. Sed quanto magis repugnabat,tanto magis in iê ftudia omnium concita bat, Ôf merebatur negando, quod elle nolebat: coq? dignior erat,quo le clamabat indt* gnum. Vidimus Timotheumnoftritemporis,ôf canosiniapicntia,eledum^ à Moyfe ,$ presbytcrum,quem ipic Iciret efte presbyterum.Igitur clericatum non honorem intelli gens,ied onus,primam curam habuit,ut humilitate fuperarct inuidiam.Deinde ut nub lam obicœni in le rumoris fabulam darct,ut qui mordebantur ad ætatem eius,ftuperent ad contincntiam,fubuenirc pauperibus, uifitare langucntcs,prouocare hoipitio,Icnire blanditijs,gauderecumgaudentibus,flcre cum flentibus. Cæcorum baculus, efuridP tium cibus,ipes mifêrorum,iolamen lugentium fuit. Ita in fingulis uirtutibus eminebat, quafi cæteras non haberet. Inter presbyteros SC cogquales,primus in opère,extremus in ordine. Quicquid boni fecerat,ad auunculum referebat. Si quid forte aliter euenerat $ putarat,iliumneiciie,fèerraftèdicebat.Inpublico epiicopum,domipatrênouerat: gra- p uitatem morum,hilaritate frontis temperabat. Gaudium in rifu,non cachinnum intcllf geres. Virgines óf uiduas Chrifti honorare ut matres,hortari ut fororcs,cum omni cafti täte. lam ucro poftquam domum ie contulerat, óf relicfto foris clerico,duritiæ ft tradide^ rat monachoruxreber in orationibus,uigilans in precando. Lachrymas dco,non homp nibus offèrebat,ieiunia in aurigæ modum pro laisitudine Óf uiribus corporis attempera bat.Menfæ auunculi intererat, óf fic appofita quæq; libabat,ut óf iuperftitionem fuge^ ret, óf continentiam ftruaret. Sermo eius per omne conuiuium de ftripturis aliquid pro ponere,libenter audire,reipondere uerccundc,recta fuftipere, praua non acriter confu tare,diiputantê contra ft magis docere,quam uinccre. Et ingenuo pudore,qui ornabat ætatem,quid cuius eftct,fimpliciter connteri.Ättp in hune modum cruditionis gloriam declinando,eruditiisimus habebatur.IIlud,aiebat,Tertulliani, iftud Cypriani, hoc La^ jtf dlantij,illudHilarqeft,SicMinutiusFelix,ita Vieftorinus, inline modumeft loquutus Arnobius.Me quocp,quia pro fodalitatc auunculi diligebat,interdum proferebat in me dium. Ledione«^ affidua, óf meditationediuturna,pc(ftus fuumbibliothceamfcccrat Chrifti. Quoties ille tranfmarinis cpiftolis deprecatus cft,ut aliquid ad ft ftribere.^Quo-tiens noefturnum de Euangelio petitorem,óf interpcllatricem duri iudicis mihiuiduam exhibuitfCumcg ego filentio magis quam literis denegarem,óf pudore rcticcntis,pudo rem fuffunderem poftulantistauuculum mihi oppofuit prccatorem, qui óf liberius pro alio peteret,óf pro reuerêtia fteerdotij facilius impetraret. Feci ergo quod uoluit,ôf bre uilibeno,amicitias noftrasæternæmemoriæ confteraui. Quoftiftepto Crœfiopes,ôf Darij diuitias ft uicifte iadtabar. Ilium oculis, ilium manibus,illum finu,inum ore tenex bat. Cumq? in ftratu frequenter euolueret,fuper pcóus ibporati, dulcis pagina decide^ bat. Si uero peregrinorum,fi amicorum quiipiam uencrat,Iætabatur noftro fuper ft tex ftimonio. Et quicquid minus in opuftulo erar,djftindiionc moderata, óf pronunciatiox nis uarietate pcniabat,ut in recitando illo,ipft uel placcre quotidic,uel diiplicere uidere tur.Vndehicferuor,nifiex amoredcifVndelegis Chrifti indefefta meditatio,nffiex defiderio eius qui legem deditfAlq nummum addant nummo, óf mariupium fuffocan js tes,ma
-ocr page 75-E P 1 T A P H Ï V M Fl E P o T I A N Ï
X tes.matronamm opes uenentur obfequijs'.fint ditiorcs monachi, quam fucrant fecuU resipofsideant opes fub Chrifto paupere,quas fub locuplete diabolo nó habucranf. œ fufpiret eos ecclefia diuites, quos tenuit mundus ante mendicos. Nepotiat^s nolter aurum calcans,fchedulas confeflatur.Sed ficut fui in carne contemptor cft, amp;nbsp;pauper
gt; utcmcedit omationitatotum animx inueftigat ornatum. Ad comparationemqui-dem fuperiorû modica funt,quæ diduri fumus,fed amp;nbsp;in paruis idem animus oneduur. Vtenim creatorem non in cœlo tantum miramur,Slt; terra,fole,oceano,elephantis,ca^ melis,equis,bubus,pardis,urfis,leonibus,fed amp;nbsp;in minutis quocg animalibus, formica, culice,mufcis, uermiculis, amp;nbsp;iftiufmodi genere, quorum magis fomus corpora q^m 5 9 nomina,eandemcfe in cundis ueneramur folertiamnta mens Chrifto dedita,æque nbsp;in \ maioribus,amp;: in minoribus intenta eft,fciens etiapro ociofo uerbo, reddendam elle ra tionem.Erat ergo folicitus,fi niteret altare,fi parietes abfque fuligme, ft pauimenta ter fa,fi ianitor creber in porta, uela femper in oftps, ft facrarium mundum, i ua a ucu^ lenta, ÔC in omnes cæremonias pia folicitudo difpoftta, non minus non maius neg P gebat officium. VbicuncR eum quæreres,in ecclefia inuenires. Nobilem uirum bium miratur antiquitas,qui etiam Romanac fcriptor hiftorix eft, fed magis ex pi ura quam exliteris nomen inuenit : 2lt; Befelehel noftrum plenum fapientia l''^^’-^ ^ fcripturateftatur.Hyram quo® filium mulieris Tyriæ,quod alter tabernaculi,alter tem plifijpelledilemfabricatifint QÏiomodo enimlætæfegetes, amp;nbsp;uberes agri,interdum *® culmis,ariftiscftluxuriant:ita præclara ingénia,^: mens plena uirtutibus,in uariarum ar tiumredundat elegantiam.Vnde amp;nbsp;apud Græcosphilofophusillelaud^ur,quiomne quoutcreturufqadpallium8lt;anulum,manufuafadumgloriatuseft.HocidempoU » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41 fumus,2lt; de ifto dicere,quibaftlicas ecclefiæ,^ martyrum conciliabula, diuerfts tlorv bus,8lt; arborum comis,uitiumcB pampinis adumbrarit,ut quicquid placeb^ in eccle-’ fia,tarn difpofttione quam uifu,presbyterilaborem amp;nbsp;ftudiumteftarctur. nbsp;nbsp;nbsp;a ^ uirgt;-tuie,cuius taliaprincipia,qualis finis ent:O miferabilishumana conditio,^ line Chr^ E fto uanu omne quod uiuimus. Quid te fubtrahisCquid tergiuerfans oratio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t enim v mortemillius differre pofsimus,8lt; uitam facerelongiorem,fic timemus a u timu per^ uenire.Omniscarofœnum,8lt;omnisgloriaeiusquafiflosfœni.V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecorai 41 facies,ubitotius corporis dignitas,quo uelutipulchro indumento,pu c ritu oanim t ueftiebaturc'Marcefeebat prob dolor flante auftro lilium,0C purpura uio cqn pa orera fenfimmigrabat.Cum® febribus æftuaret,8lt; uenarumfonteshaunret calor, lallo angt; helitu triftem auunculum confolabatur .Lmtus erat uultus ,2lt; uniuer is area p oran igt; , bus,folusipferidebat.Proncerepallium,manuscxtendere,uiderequo aqnonui cgt; baut,Slt; quafiin occurfum fe erigens,falutare uenientes.lntelligeres ilium non emori, fed emigrate,amp; mutare amicos,nonrelinqucre.Voluuntut per oralacnrymæ, 0 r mato ammo,non queo dolorem difsimulare que patior.Qtiis credcret in ta ' ' pore noftra necefsitudinis recordari,8lt; ludante anima,ftudiorum fcire dvueedmequot; p prebenfaauunculimanu,hanc,inquit,tunicam,quautebarinminiftenoC ri urnittc dfledifsimo mihi,etate patri,fratri collcgio;Slt; quicquid a te nepoti debebatur a e us, in ilium transfer,que mecû pariter diligebas. Atq; in talia uerba defecit,auunculum ma iquot;^^ nu,merecordationecótredans.Scio,quodnoluerisamoreminteauiumlic probate, amp;nbsp;affedum patrix magis quxftlfc in profperis. Sedhuiufeemodi ouicm in borus meun dus eft,in mails gtatius.Totahunc ciuitas,totaplanxitltalia. Corpus tatalulccpit, a^ nima Chrifto teddita cft .Tu nepotem quxtebas,Ecclefia facerdotem. Ptxcelsit te tuc ceffbt tuus.Quod tu eras,ille poft te iudicio omnium merebatur. Arque ita ex una do^ , mo duplex pÓtificatus egteffa eft dignitas,dum in altcro gratulatio eft, quod tenue rif.
inaltetomoeror,quodraptus fit,nc teneret. Platonis fententiaeft, omnèfapicntimn uitam,meditationê efte mortis. Laudant hoc philofophi, 2lt; m cœlum uf^ fetunt. bed ; nbsp;multo fortius ApoftolustQuotidie,inquit,morior per gloria noftram. Aliud cft enim
conati,aliudagere,aliuduiuete motiturum,aliud mori uidurum. Wc moritutus eft ex glotia,iftemoritut femper ad glotia.üebemus igitur,Slt; nos animo prxmeditati, quod aliquaitdo futuri fumus, SC quod uelimus nolimus, abeffelongius non poteft.Nam ft c nongen-
-ocr page 76-3.6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADHELIODORVM
nongentos uitæ excederemus annos,ut antediluuium uiuebat humanu genus, amp;^Ma ^ thulalem nobis tempora donaretuntamen nihil eflèt præteritalongitudo,quae eflè de-- 4ï filïèt.Etenim inter eum qui decern uixit annos,amp;r eum qui mille: poftquam idem uitx finis aduenerit, SC irrecufabilis mortis necelsitas, tranfaCtum omne tantudem eft,niß quod lenex magis onuftus peccatorum falce proficilcitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^
Optima quæç^ dies milèris mortalibus æui
Prima fugit,lubeunt morbi, trilhscg ieneélus,
E t labor, SC duræ rapit inclementia mortis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neuius poeta: Pati,inquit,neceflê
cft multa mortalê mala.Vnde6lt; Niobam,quiamultüfleuerit,in lapidé Ô^ diueriasbe ftias cômutatam finxit antiquitas. Et Hefiodus natales hominû plangens,gaudet in fit nere,prudentercß Ennius Plebes,ait,in hoc régi anteftat loco, licet Lachrymare ple 47 bi,regi honeftate no licet. Vt régi,fie epilcopo,imô minus epilcopo ^ regi.Ille enim nolentibus præeft,hic uolentibus:ille terrore fubijcit,hic feruituti donatur: ille corpora euftodit ad mortem,hic animas lèruat ad uitâ.In te oculi omnin dirigûtur, domus tua, amp;nbsp;conuerlàtio,quafi in fpecula conftituta,magiftra eft publie^ difeiplinæ. Quicquid fe ceris,id fibi omnes faciendum putant. Caue ne committas,quod aut qui reprehenderc uolunt,digne lacerafiè uideantur,aut qui imitari, cogantur delinquere. Vince quantum potes,imô plus quam potes, molliciem animi tui, Ôé ubertim fluentes lachrymas reprime,ne grandis pietas in nepotem,apud incredulas mentes, deiperatio puteturin deum.Defiderandus eft tibi quafi abiens,non quafi mortuus,ut ilium expeeftare , non amififlè uidearis. Verum quid ago, medens dolori quem iam reor, 6f tempore Ô^ ra-tione ledatum,ac non potius replico tibi uicinas regum miferias, ÔC noftri temporis ca Iamitates,ut non tam plangendus fit, qui hac luce caruerit, quam gratulandum ei,qui de tantis malis euafent quot;Conftantius Arianac fautor hæreieos,dum contra inimicum pa ratur, amp;nbsp;concitus fertur ad pugnam:in Mopfiuiculomoriens, magno dolore hofti 4 reliquit impcnü.lulianus proditor animae fuae,óó Chriftiani insulator exercitus, Chri- p ftum iènfit in Media,quem primum in Gallia denegarat,dum^ Romanos propagate uultfines,perdiditpropagatos,Jouinianus guftatis tantum imperialibus bonis,foetore 4? prunarum fiiffocatus intcrijt:oftendens omnibus,quid fit humana potentia. Valcnti-nianus uaftato genitali iblo,6lt;^inultâ patriam derelinqués,uomituÏanguinis extindtus eft, Huius germanus Valens Gotthico bello uiólus in Thracia:eundem locum ÓÓ mor $” tishabuit,ÓC fepulchri.Gratianusab exercitu fuoproditus, 6C ab obuijs urbibus non receptus,lud!briohoftifuit,cruentæq; manus ueftigia,parietes tui Lugdune teftantur. Adolclcés Valentinianus ÔCpene' puer,poft fugam,poftexilia,poftrecuperatum mul- 5* to ünguine imperium,haud procul ab urbe fraternæ mortis conicia,necatus eft:0^ ca-dauer exanime fuipendio infematum. Quid loquar de Procopio, Maximo, Eugenio, qui utiep dum rerum potirentur, terrorigentibus crâtrOmnes captifteterunt ante ora ui(ftorum,ÓL (quod potétiisimis quondam,mifcrriiTium eft) prius ignominia lêruitutis, quam hoftilimucroneconfofsifunt.Dicataliquis: Regum talis conditio eft, feriunt^ fummos Fulgura montes. Ad priuatas ueniam dignitates, nee de his loquar qui bien nium excedunt,atque,ut caeteros prætermittam,fuffîcit nobis trium nuper conlulariu diuerlos exitus Icribere. Abundantius egens Pityunte exulat.Rufini caput pilo Con- 5’ ftantinopolim geftatum eft, ÖC abicifta manus dextera ad dedecus iniatiabilis auariciæ, oftiatim ftipem mendicauit. Timafius praccipitatus repente de altiisimo dignitaris gra du,euafiftè iè putat,quod AlEc uiuit inglorius. Non calamitates nuferorum, led fragilem humanæ conditionis narro ftatum. Horret animus temporum noftrorum ruinas perlèqui. Viginti amp;nbsp;eo amplius anni fuut,quod inter Conftantinopolim, amp;nbsp;alpes lu- 5j lias,quotidie Romanus languis effunditur.Scythiam,Thraciam,Macedohiam,Darda niam,Daciam,Thelîàlonicâ,Achaiam,Epiros,Dalmatiam,cuncftas(^ Pannonias Got thus,Sarmata,Quadus,Alanus,Hunni,Vuandali,Marcomanni, uaftant,trahunt, ra- $4 piunt.Quot matronae,quot uirgines dei,5C ingenua nobilia^ corpora,his beluis fuere ludibriofCapti cpiïcopi,interfcdti presbyter!, dC diueribrum officia clericorum. Sub-uerße eccleliæ,ad altaria Chrifti ftabulati equi,martyrum effoffg reliquiae, Vbiq; Indus, ubieß
-ocr page 77-EPITAPHÏVM NEPOTIANI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27
A ubiqp gcmituSjamp;fplurima mortis imago.Romanus orbis ruit, 06 tarnen ceru/xnoftra ereóia non fleditur. Quid putas nunc animi habere Corinthios,Athenienies, Lacedae monios,Arcadas,cun6ïam^ Græciam,quibus imperât barbarie' Et certe paucas urbes nominaui,in quibus olim fuere régna non modica. Immunis ab his malis uidebatur 0-ricnsjóf tantum nuneqs confternatus.Ecce tibi anno præterito ex ultimis Caucafi ru-pibus immiisi in nos,non iam Arabie,fed ieptetrionis lupi, tâtas breui prouincias per.-^^ currerunt.Quot monaiteria capta;quot;'C^iantæ fluuiorurn aquæ humano cruoremutatæ funtt’Obfefla Antiochia, 06 urbes reliquæ quas Halis, Cydnus, Orontes, Euphrateseg præterfluuntiTraéH greges captiuorum: Arabia, Phœnice,Palæftina, Aegyptus timoré captiuæ. Non mihi filinguæ centum fint,oraeg centum, Ferreauox, Ömnia poe-narum percurrere nomina poisim. Neeg enim hiftoriam propoiui icribere, fed noftras breuiterfleremiierias. Alioquin ad hæc merito explicâda,ô6 Thucydides Ô6 Saluftius muti fint.Felix Nepotianus,qui hæc non uidet,felix qui hæc no audit. Nos miieri, qui aut patimur,aut patientes fratres noftros tanta peripicimus. Et tarne uiuere uolumus, eoseg qui his carent,flendos potius quam beatos putamus. Olim offenium ientirnus, nee placamus,deum. Noftris peccatis barbari fortes font. Noftris uitqs Romanus fu-peratur exercitus,06 quafi non hæc foffleerent cladibus,plus pene' bella ciuilia, quam hoftilis muero confumpfit.Miieri Iifaelitæ,ad quorum comparationem Nabuchodo-nofor feruus dicitur.Infelices nos,qui tantum diiplicemus deo,ut per rabiem barbaro-rum,illiusinnosiradefeuiat.Ezcchias agit poenitentiam, Ô6 centumodtagintaquiiug milia Aflyriorum ab uno angelo,una nocte deleta font. loiàphat laudes domini conci-nebat, S6 dominus pro laudante foperabat.Moyiès contra Amalech,nó gladio,ied ora tione pugnauit. Si erigi uolumus,profternamur. Proh pudor, Ô6 ftolida uicg ad incrcdu htatem mens.Romanus exercitus,uidor orbis 06 dominus,ab his uincitur, hos pauet, hoium terretur aipeóu,qui ingredi non ualent. Qui fi terram tetigerint, ie mortuos ar 57 bitrantur.Et non intelligimus prophetarum uoces: Fugient mille uno periequentee* B Nee amputamus caufas morbi, ut morbus pariter auferatunftatim^ cernamus iagit-tas,pilis:tiaras,galeis:caballos,equis cedere. Excelsimus confolandi modum,06 dum unius mortuos fiere prohibemus,totius orbis mortem planximus. Xerxes ille rex po-tentilsimus,qui fobuertit montes,maria conftrauit,cum de foblimi loco infinitam ho-minum multitudinem,S6 innumerabilem uidiflèt exercitum : flefie dicitur, quod poft centum annos nullus eorum,quos tune cernebat,fopcrfoturus elïèt. O fi pofiemus in talem aieendere ipeculam, de qua uniucriam terram fob noftris pedibus cerneremus. Iam tibi oftenderem totius orbis ruinas, gêtes genti bus, 06 regnis regna colliia,alios tor queri,aliosnecari,aliosabforberi fluóibus,alios ad fenaitute trahi;hic nuptias, ibi plan-ÓumaHos naici,iftos mori:alios affluere delittjs,a!ios mendicaie: 06 non Xerxis tâtum exercitum,ièd totius mundi homines qui nunc uiuunt,in breui fpacio defoturos. Vin cit ièrmo rei magnitudine,06 minus eft omne quod dicimus.Redeamus igitur ad nos, Ô6quafi e'cœlo defcendètes,paulifpcr noftra uideamus. Sentis ne obfecro te,quâdo in-Ens,quando puer,quando iuuenis, quado robuftæ ætatis,quâdo fenex fadtus fis^Quo tidie morimur,quotidie commutamur,06 tarne æternos nos cfiè credimus. Hoc ipfom quod di(fïo,quod lcribitur,quod relego,quod emendo, de uita mea toUitur. Quot pun da notarq,tot meorum damna hint temporum. Scribimus atcg reicribimus, tranieunt maria epiftolæ,ô6 icindente folcum carina,pcr fingulos Hudius ætatis noftræ momenta minuûtur.Solum habemus Iucri,quod Clirifti nobis amore ibeiamur. Charitas patiês eft,benigna eft:charitas non zclatur,non agit pcrpcram, non infiatur, omnia foftinet, omnia credit,omnia iperat,omnia patitur. Charitas nunquam excidit. Hæc iemper ui-uit in pedore,ob hanc Nepotianus nofter abiens præiens eft, Ô6 per tanta terrarn ipa-cia diuiiôs,utraq; compleditur manu. Habemus mutuæ obfidem charitatis. Jungamur ipiritu,ftringamur affeeftu, Ô6fortitudinemmentis, quam beatuspapa Chromarius oftendit in dormitione germani,nos imitemur in filio. Illum noftra pagclla decantet,il-lum noftræ literæ fonent.Quê corpore non ualemus, recordatione tencamus. Et cum quo loquinon poflumus,de eo loqui nunquam definamus.
C 3
S C H 0
-ocr page 78-|
28 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I T A P H I V M SCHOLIA STiluscft,cuiufmodi ferme in cæteris epi/ ftolis ar dens ac uarius. CompofitiOj com matis,colis, ac penodisubiep rotunda. Schematis præcipuegaudetjcontrarijs amp;nbsp;con têtionibus.Adnominationes rarius adhibet, fedaptifsimas. Sententias ubiq? captae,fed fez liciter:præfertimin claufulis epiphonematis loco. Trafitiocs crebras habet, propterea qcf diuerfis ex rebus,diuerfisqp autonb.ueluti cê tones ac rapfodias concinnat. Nee cas tarnen ociofas,aut frigidas elTe finit,fed locis commu nibus,afFedibus,acfententtjs cxplct. Totus hiceftinaffedibusillisgrauioribus,quos ar« #» uoeât.Vndefæpenumero figuris tragocdia rumutitur. Si genus argument! requiras, epitaphion eft. Diffcrt aute cpitaphion autore Seruio,abEpicedio, qcP hocinfunere folcat adhiberi,illudpoft fepulturam. Vtracpuox Græcaeft.Nâ Txfiamp; fcpulchröeft, zijlot doz lor,quibusacceditprxpofitio w. Mixtueft hoe genus,ex eo quod appellant 'nn^akrtkif, fi uc 'i)'Ku,utx?ilii^, ideft,demonftratiuu,autlauz datoriü,84exeoquod TirafXftvSiiJi/tif/^ ideft,cóz folatoriûuocât.Namæquiore animo ferimus mortem noftrorum, fi cum laude decefferint. i «If Grades materias.] Pars eft exor dialis, red dit enim attentiores,cQ ftatim oftendie rei ma gnitudinemtantam,utingenio confequi non pofsit. lt;nbsp;Suftinêt.]TrâsIatum eftab ijs qui onus in humcros fufcipiût. Allufit autemad Hóratianum illud in arte poëtica: CiliæritematcriâjUeftris qui feribitis aptam Viribus,8i uerfate diu quid ferrereeufent, Qiudualeanthumeri. lt;([Explicate.] Expli camus no tantum cum quod fentimus ucrbis cfTerimuSjUerSetiam eu rem diffieilem expcdi mus,confîcimuscp. lt;nbsp;Nepotianus. ] Hæceft propofitio,fummam argument! cop leerens, no nuda tamen,fed ardens afFedibus. Nam to turn hoc genus in afFcAibus eft pofitum. «if Mcus,tuus,noftcr.]Hæcincifa,ueIutà fin gultientepronunciâtur. Habentaute Empha firn finguIa.Primö cnim per fc grauis emphaz fis eft in nommib. propr!js,qd’ genus, fi quis dicat:0 rem nouam,Tartareto non placet Ci ccronisoratio. Turn illud apud Qpmtilianü lib.primo cap.de ufuargumentorü. Qpintus Varius Sucronenfis,a!t: Aemilium Scaurum rem pop. Rom. prodidifie. Aemilius S caurus ncgac.Mcus aöt 84 tuus,noftcr,affectuum pro nominafunt. «f Imo Chrifti.] Duplex corre flio eft. Nam perinde quafi præ dolore perpez ram uocaffet fuum,addit Chrifti: Idep rurfum corrigit fubfjciens:Et canto plus nofter. Proz pterea quod in illo nihil aliudamarent, quam ipfum Chriftum: qui quidem amor, demum j eftChriftianus ^Reliquitfenes.] Tiraf®- eft, ■ à circunftantiaætatis.Nam !uuenûmors,miz ferabilior ac flebilior ene cöfueuit: propterea, quod immatura,praefertim fenibus, quorum |
N E P 0 T I A N I omncfolatiumcftinnepotibus. lt;^IaculouuI C neratos. ] Addit «^«W/x/metaphora. GenuS autem hocaffelt;ftus,a definitione uocat MacrO biuSjSacurn.lib.iiij. «jf Qycmhærcdê.]Epiz phonemaeft,quo cocludit exordiö. Cui iam meü.]Excurritfuomore poft expofitionem, in campum iucundis ac pqs afFeeftibus plenö, exaggerans mortis fæuitiâac tyrannidem, ut magis apparcat quanta debeamus lefu Chriz fto, qui fol us earn fua morte domuit. Habet au temalîerftum defîderantis amp;nbsp;interrogationes fîguratæ.Ouidius:Cu!colarinfelixf «|f Defu dabit.] Metaphoraà corpore ad animum de/ fledens uocem. lt;f Geftient.] Duplex eftme/ taphora:ut,FerrQlt;^ armareueneno.Nam cuz pere litcrülas,translatic!um erat,geftirc uero quodeftcorporis,bis translaticium eft. lt;if «îzâ4zlt;,/,] Ideftjfciftator. Nâ Màa// feeftari, fine perfequi fignificat. A mbiguum uerbum, quemadmodumamp;apudLatinos. Porro Nez potianus adeo ftudiofus état æmulandi Hicro nymum,utmorics etiamillius uerba referrer, ficuti mox indicabimus. Qpan^ hoc fane loz colcgcndumarbitror, ifytuXiùhrdf, hoceftope ris exa(ftor,quod is urgerct Hicronymum, Si impelleretadfcribcndum. Qpodque extorfe rat,adamabat,8d uoce fua commédabat alijs. Ambrofius notarios ac librarios fuo fumptu fuppeditabat Origeni,fcribent! cômentarios in facras literas,quotidic ceu péfum ab eo exi gens, undeOngenesinquadam cpiftolauo/ D cateum ifyntâiiiàrlui. Ita Hieronymus in Hippo lyto. Nam illic ex Sophronio Græcouocem hancreftituimus. «|fCygnco.j Decygnican tu,fuperius dirtumeft.Vfuseftautem Græca poiTefsiua uoce,quod cygnus Græca fit diccio àvKiiamp;, unde àvHva®-. Nam Latina funt, olor, Kolorinus. lt;|f Stupetanimusamp;c.] Comma/ î ta funt,Si àirviiÂrix. Deinde eSparia, quæfehe mata mire conueniunt affecribus, Deinde diz ftributionem habent iucundifsimam, cû aniz * mo tribuit ftuporem,manibus tremoré, oeuz 1 scaliginem,linguæbalburiem.Solêt autem hæcinimmodico dolorcaccidere. lt;nbsp;Mutû.] Infans Si ineloqucns uocat. Suggeritenim faz cundiam auditor quoep. lt;(f Stilus ipfe.] Auz dacem Si hypcrbolicam metaphoram mitigaz uit adiungcns, quafi. Quan^ hanc quo^i Faz bius permittitgrauioribus affedibuS. lt;nbsp;Ruz biginc uel fitu.] Rubigincmad ftilum, qui fer reus efte confucuit,refert:fitum ad cerâ. Nam olim in tabulis ceratis feribebât. lt;fEpitaphij flores.] Allcgoriaerat,nificpitaphtjjhoceft, propriamuoeê admifeuifiet. Porto moserat antiquis coronarc defuneftorû pyramides ac fepulchrisflores, præcipue uiolas,ob coloré ferrugmeum, Sicuprefsi frondes infpergere. VndePerfianum illud: Nonnuncètumulo,nÔnuncè manibus illis, , Nafeentur uiolæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et Prudentius in exez quiali carmine: Nostedafouebimusofla, Violisep Si fronde perenni. nbsp;nbsp;Hoc autem loz topa |
|
SCHOL 4 co pahim oftendlt epitaphium e(re,non cpiccz diû.Attotâhæc i^ttiitütut cófpedlatïut exag/ gevet quod dixcrat defidertj laculo uulnera/ tos. lt;|' Moris.]Pathoseftamodorei.Nâpræ pofterü eft,ut parentes fupcrfint libens, eoep acerbius. Lugubrium- J Qjias Nænias uo/ cant. Vnde Horatius ; Ab fint inani funere Nae niæ.Extat in hoc genere oda huius: Qins defigt; derio fitpudorautmoduscExtataliquot Sta tij epicedia.Extat Daphnis Vergiliana, apud Theocritum Adonidis epitaphium. «j'En.] Hienondemonftrantiseft, fedaffedui (eruit. lt;nbsp;Qiiodexhiberefen.6£c.]Elegans eft àtfTt/4^ jx^iAi^ ideft,cómutatio.Nonedunt, utuiuât, feduiuüt,utedant. «f Qind igit faciafj Sche niata,fubiedio,ac dubitatio, fimulqp dilema. Nam utranep partem rcfellic. Siquidê amp;nbsp;dole/ reprohibetfides;amp;gauderenon finit dolor. ^Dormientes.] Eft in prima ad The(Taloni/ cen.epift.cap.iiij. Nolumus uos ignorarede dormientibus.Itemprimæad Corinthios ca. xv.Ergo qui dormierStin Chrifto, perierût. Ati^inibipaulo poft: Nunc autem refurrexit Chriftus à mortuis,primitiæ dormientium. lt;nbsp;Non eft mortua.] Eft apud Matthæû cap. ix.CumIefusdifcufîàlanguentium ac cumul tuantiumturba,principisfiliamad uitam re/ uocat. Noneratmortua Chrifto,cuifacilius cratexcitaremortuam,^ cuiquam mortaliü 5 expergefaceredormiente. Hf Lazarus. ] Eft apud loannem cap. undecimo. Lazarus ami/ ® cus nofter dormit, fed uado utà fomno exci/ têeü.Ne^ folûarcanæ liters dormiétes appel lant,uita defundos,propter fpem refurredio nis,uerumetiam Homerus v^rm/ms^iSxvxTii//, id cft,Somnum amp;mortem,fratrcs efTe fingit, L^-inÿ irvftfjii/ii70 hainyiiiÿTii ftttinn/. Rurfum alibi mortem jci’^.itupvirt/nfi, ideft,ferreum fomnum appellat. Atep iterö, UTrinn tiÿà Sai/if^a/ JhJiv/^xoaifi^ multâ uidelicet fimilitudinê mortis amp;nbsp;fomni fignificâs.Icêalio in loco rv)'fiTamp;,S^i7amp;j êxnxT^ a)'}(,ifx imut. Notum eft amp;nbsp;illud Diogcnis, quê cö medicus fomno prclTum excitafTet, rogaf/ fetqi nunquid fcntiretmali, nihil, inquit,Nam fraterfratrem occupât, fi'gnifîcâs fomnû eum efie mortis ini tium. Adducitinhöc fenfumSi alianonnuIla,Plutarch. inlibello cófolacorio ad Apolloniu. Qi.iin etiam Horatius in odis, mortem perpetuum foporê uocat :Ergo Qyin tiliö perpetuus fopor Vrget.Et Maro: In æternam clauduntur lumina noclem. Item Ouidius in amore: Stulte qd eft fÔnus,gelidæ nifi mortis imagof Longa quiefcêdi tempora fata dabunt. Et Catullus: Nox eft omnibus una dormieda. ^ lt;0morsqusamp;c.]Tempeftiuaexclamatio poft tot locos affeeluum. Allufitautê ad ucr/ ba Ofeeprophetæ,quæfunt apud 1115 ca.xii|. Confolatio abfcódita eft ab oculis meis, quia lpfe,nimirüinfcrnus,intcrfratresdiuidet.Ait fcfeinconfolabiliterdolere, cö cogitat mortis tyrannidemaefæuitiâ,etiam cöiundifsima di |
I A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i? ftrahcnrê.Porróin naturæ uinculis, nihil fra/ trum charitatecopulatius.Vndefratrc, quafi ferè alterü didu, exiftimant gramatici,S4 Græ cis «JliTifif, quafi ^/{ic^i'gt;if)amp;, q ex eodem pro/ dierie utero.Nam A^fivr Græcisuuluâfonat. Sed fortiora funt uincula fpiritus $ carnis. Rurfum nul la cóiundio ar dior ^ corporis Si animi,atq?omnia hæc diftrahit mortis inde/ mentia,cuipropriüeft difiungere quod bene coniundûerat,VndeGræcis /tffamp;dicifjur«/« ti /ta/tu qdquot; eft partior ac didèco. Proinde meri toinuifaChrifto, quiomnia conciliât, quiqi chantas eftomniaconedens. if Sociatosdif/ focias.]Etcontranücft,8i vr/sirwfiixirlx, ideft, admonitio. lt;[[ Crudelisacdura.j Hoe addi/ dit ucluti per exclamationê, mifcet autem fua ucrba prophetsuerbis. i[[ Adduxiturentem 64c.]Verbafunt ciufdem prophets ex eodem loco,uaticinantis de Chrifto quo pado mor/ tem,fuamortefuperaturuse(Iet. lt;nbsp;Dedeferz to.] Quiadidöeft per Abacuejjpheta: Deus ab auftro uenict,K fandus de monte Pharam. Atep hiceft amp;nbsp;in deferto,ÖCin meridie fitus. Vc rumfecundum allcgoriam defertö uocat ute/ rü Maris. Vnde citra culturâhumani cöiugq natus eft flos illemirabilis. lirSiccauituen.] y Venasamp;fontem,peccata uocat: quibus fubla tis,morsuiresamittatoportet. Porrô ficcare proprium eft uenti urentis. Charitas auté opc ritmultitudincmpeccatorum. 4|f Deuorafti quidemlonam.] Notifsimaefthiftoria apud ipfum prophetam.Myfteriumexponit Chri/ dus ipfeapud Matthsum cap. xt). cum phart fsis amp;nbsp;fcribis fignum qusrentibus, refpondet ad hunc modum : Generatio mala amp;nbsp;adultéra fignumqusrit,atfignum non dabiturei,nifil fignum lons prophets. Sicutenim fuin lonas in uêtre ceti trib. dicb. ac nodib. fic crit films hominis in corde terrs trib. diebus ac nodib. Moxep facit mentionê Niniüitarum, ad quos miftus fucratlonas. lt;DeuoraftiqdêIon5.] Accomodathiftoriam lonsad Chriftö.Mor/ tuus eft Chriftus,paffus êfc deuorari. nbsp;nbsp;Sed in utero tuo ui.f. Ad hiftoriam, lonas uiuebat in utero ceti,multisc^ uerbis de uentre ceti da mauitad dominü. At Chriftus quomodo ui/ uus fuit in corde terræfnifi uel propter proxi/ me inftantem refurredionem, uel propter ani mâillius depopulantêinfcros,uel propter di/ uinitatcm,nccâ corpore,necab anima fepara ta. 4^EtNiniuenoftra. ] Mûdustotus,quem Niniuen uocat,in maligno pofitus. At Niniui ts,audito prsconio Ions, pcenirentiâ egerût. Mundus,acccpto Chrifti Èuangclio, crucem g dus fcqui coepit. cFugitiuus propheta. ] lo/ nas fugcratà Tharfis: Chriftus, relida patris arce,in hoc cxiliû ucnit. Qus fequuntur fum/ pfitexHiercmiscap.xij.Reliqui,inquit, do/ mum mcam: dimifi hsreditatem meam, dedi diledamanimam meam inmanus inimicorû dus. Verumanhsc ucrba proprie quadrent ad hunc locum,non opinorexadius excutien c j dum |
JO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPITAPHIVM NEPOTIANI
|
dumirtallufione. i^ PcrOfec. ]Ex codem lo/ c0,quein paulo ante indicauimus : Hoc quod aliquando minatus eft,fccit.Hunc locum ad/ ducit Paulus in prima epiftola ad Corinthios ca. xv. Abforp ta eft mors in côtentiôe. Vbi eft mors uidoria tua f .Vbi mors ftimulus tuusf Stimulus aütmortis,pcccatö eft. Virtus uero pcccatijlcx.Dcoautê granas,qùi dcdicnobis uidoriam per lefum Chriftum.Quo quidem loco annotandum eftjdiuö Hieronymö cö ex/ ponithuncinOfeelocum,incontcntione lege re,nÔinuiâ:oria.PorrüGræce »a«« fine k«*®-per * pfilonöiiota,contenfionê fignificat: per iodatantû flKv, uidloriâ.Aptâ habent feftiuita tem côtrariaSCadnominationcs m his uerbis, mors mors,morfus,8d mortemortua, amp;nbsp;uiui/ mus morte,deuorafti deuorata:cö morti inful tct,fuo, quod aiunt gladio iugulatæ. S ubeft Si mctaphora.Alioquiquimoritur,quod no ui uitflta dicimus mori famam,84fepultamglo/ riam.Eftódfynecdoche,qualiseftcüdicimus: Meum dccuSjiK: Virtutis peftis eft pecunia. 9 Nam rei nomen pro autoreponitur. i,[Adun co dente. ] Allufitad æreum hamum : den tem aüc,quia dixcrat,morfus tuus, Si hami quocp dens dicit,Vidcturautêrefpcxifte ad ca quæ funt lob cap. xl.In oculis eius quafi hamo ca/ . pieteum,3iinfudibus perforabit nares eius. AnextraherepoterisLeuiathan hamo,Sdfu/ ne ligabis linguam eius f Nunquid pones cir/ culum in naribus eiuSjaut armilla perforabis maxiilam eiusr i^Gratias tibi. ] Apoftrophæ maxime conueniûtgrauiorib. affedibus, præ fcrtim fi uerrat oratio ad rcs inanimas, cuiuf/ modi fuitilla ad morteinfultatio. IneftautêSi -si-ffiruirinriniji, quæquoaudacior eft,hoc magis cógruitfummisaffccIibus.Exprobrauit mor ti crudelitatc,cxprobrauit qcP uidaeft. Nunc fimili Apoftropha gratatur Chrifto, cuius u/ nius uirtutetamimmanis belua confeda eft. Sic Homerus Hedons uirtutcm attollit, ut Achillis lausaugcat.Sic Turnum amplificat Maro,quocrcfcat Aeneæ uidoris gloria. Hf Qiiis ante te. ] Si quid licet, refragantibus cxêpiaribus,cquidê hoc loco libêter Icgerim: Child ante mifcrius hommer Curidmalim, attetus Icdor facile diuinabit.Primü, quid an tcChriftumrDeinde,ad quêpcrtinet hæcmi fena aut felicitas,nifi ad hominu genusrHorü utnihil obftct, tarnen neutrö genus magis co/ ucnicbataffedibus. ^fViucndi fenfum ÓCc.] |
* o Epiiphonema eft. ^Rcgnauit cm mors. ] Ex his uerbis quæ funt Pauli ad Rom.cap. v. Hie ronymus uidetur oftendere,mortem regnafie paritcr in omnes,^ bonos amp;nbsp;malos,etiam fi di ucrfa fcntit Ambrofius. Nam fi de morte incel ligas lccunda,ea non regnauit in pios ludæos. Side corporis mortc,ca régnât etiâ poft Chri ftum.Sed mors fecuda rcgnauit,no in omnes, fed in cos,qui peccauerunt:non in fimilitudi/ nem Adam,hoceftpcr contemptu dei, fed ui/ di atfedibus carnis multoqi leuius. dyan^ inomnes eatenus regnauit, utpiosfimul at^ g impios ad infernos dctraherct,nimirû occlufo paradifo.AtCpita fenfifie Hieronymö, decla/ rant ca quæ fequuntur: Si Abraha Ifaac amp;nbsp;Ia/ cobÄc. lt;Nóeftdeus.]Verbafuntpfalmide cimitertij.Intelligitimpios,amp;omni generefce lerö inquinatos ^ Vfqi ad unö. ] Id eft,Chri/ ftum;itauthuncunücxcludas,pcrinde quafi dicas,ufqiadmare. #|[Quodfi. Diluitobie/ diunculam. Nam rcfpSdcripotcrat, Lazarus mcndicus inEuagclio uifus eftâ diuitein finu Abrahæ,etiam ante Chrifti mortem. Confite tur quidêpios fuificin loco refrigerij,8ta cru/ ciatibus impiorü immunes,fed tamêapud in/ feros. Multûautêintcrcfle inter inferos Sire/ gnacoclorü.Illicpii no cruciabantur, at non fruebant fummo illo bono. ^ AntcChriftö.] Emphafis eft in nominibus,latronis Si Abra/ hæ,infcrorum amp;nbsp;paradifi. Conftat auté fermo totus ex contrary's,habetty fpeciem epiphone matis. ^ CœleftiHicrufalê.] Epithetonaddi dit,explicâsallcgoriamparadifi. ^[Elogiü.] *’ Eiogiüuocat,proptcrcaqcF Paulus ad Ephe. cap.v.uelutab alio didö adducit.Siccnimha bet,propter quod dicit: Surge qui dormis, Si exurgcÔic.jSiuequialegerathoc in apocry/ phis prophetarum,lîuc quia more propheta/ rum ita loquutus eft: Hæc dicit dominus,cö ir ruente fptritu fando, in ca uerba prorupcret, ut fcntit dluus Hieronymus hunc enarrans lo cö,ubircfcrtquidê,at non probat comentum cuiufdam,quiputarit hæc efte uerba Chrifti decrucead Adamfub cruce fepultum. Nam aifiTxi, quodapud Græcos ambiguücft, con/ tinget,intcrpretabat. lt;(] Perfonat.]Apteper/ fonac: quippe uox elamanfiis Si præco Chrifti. If In came non. ] Carne Si corpus Paulus fæ/ pius accipit pro humanis affedibus : pcrinde quafi dicat,in terris uiuentes,Si ramen conuer fationêhabenrcs in coelis, Si quæfurfum funt quærentes 8tffapientcs,nô quæ fuper terram. ^Regnû dei intra uos. ] Sic apud Luca cap. xv.reijpondet Chriftus pharifæis, percontan/ tibus,quSdo uenit regnö deirNon ueniet, in/ quit,regnü dci cö obfcruatiócinecp dicét,Eccc hic,ecceillic.Eccecm regnö dei intra uos eft. S ie Si orare iubemur : Aduemat regnö tuö. De uidis carnis affedibus,regnat in nobis Chri/ ftus. ^AddeqcF.]Siregnödeieft,cöagno/ jj fciftur Si colit, colebatur Si fub IcgeMofaica. Colebatur quidé urcunq?,fed duntaxat in lu/ dæa,hoc cft,ardifsimo orbis angulo. Nam an guftiam Iudææ,alio quodam in loco contenir Hieronymus. Nee his tamépaucis licebatinfe roseffugerc.Atpoft Chriftum, inomnë terra cxiuitfonus Euangclh, quod prædicaturaefi: omni creaturæ. Ergo fub lege Mofaica, paucu li iIli qui legem obleruabant,in aduentö Chri fti feruabantur : fed ita tamcn,ut interim apud inferos agerêt. Reliquus orbis uniuerfus fine legcperircputabatur. ^Inludæa.j Vtrunqi uocabulum conuenitagnofcentibus deum,6i eolen |
S C H O'
2^ colcntibus. Namludaa, confefsionemfonat: Ifracl, uirü uidentem deum: aut ut altj malüt, uirumDeo fortemiquodlacob luélatus fit cü angclo,ulccrlt,Siobtinuerit qd uolebat. Nof/ {cuidentiseft,colcre confitentis .Retulituer/ baPfalmi fcptuagcfimiquinti. IÇ Vbi tune. ] V iuidius eft pet intcrrogationê, ac fubielt;ftam refponfionê. lt;1 Ab india. } Indi cxtrcmi funt Ovientis.bntani tametfi Septétrionalcs funt, tamêad Occidentera uergunt. Hos Horatius extremos orbis appcllat,S4ultlmos orbis Bri tannos,VergiUus exttaorbis terminos ponit:
15 Etpenitus toto diuifos orbe Britannos.
in quo Socrates,moxbiblturus uenenu, cum amicis dilputat de ammarum immortaUtate.
C Indus,Pcvfa,Got. Aegyp. phil. ] Has géus uclutimaximebatbaras nominat, 84a phiioz fopbis ftudijs longifsime femotas. Nam extra ma eft India.Pcrfatü 84 Aegy ptiorû luxus ede bratifsimus eft.Gotthibarbaricnobilcs. Got tbos quida putant dre,quos t^^i^c uulgo Liuo nios 84Prufios appellat, aut Sarmams ipfos, aut Sarmatis finitimos: qua gens ctianunc mi rambarbariéfpirat.Quan$ dehis uarixfunt dodoru hominum fententia: nee ad hunc loei* maenoperepertinct. Annotaleetot aptifsima par tiü collationé.Pbilofopboru eft, de amma
Solinusuclutalçctûorbêuocat. ^ Arigidafe prent. ] Scptêtrionalem S cy thiam fignincat,8i Riphais obnoxiam lugis: qua regio,ut ait So
ex pracipuis pbilofophis Pythagoras fomnia mua,« cociuninuaccepitptacev nyviiivni uitduntaxat. Democritus
,..L...Üfaciüt fomnijs.Socratesudutidubitans dilputauiu cofmographi.EtHoratius: ExtrcmüTanaim ideg magis ad folatlü uadu^fcmo» ueres Igt;yce.ft.ttigitigit quacuur uiuia me mo.Atpofteuu gaquot;.ones’dens quan^rationcplagarünonanxieferuata: tifsimaquocgacba nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ncccitracm/
® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nondifputât,fedphilofophant.Ncccitracm/
phafimbarbaris84indod:isphilofophadiucr .c««u,«cuiM,p™ uergu;rxyp«uvt«cwa pnaumu g jp^{tritas.] Pergitcomz. »Î [cpKt™ne,ma,eAtlant,caamcr.d.e:quod ^^;^^K5,„„„barbaiMtantS,fedeóS immancs,quas tamcEuagdij pradicatio man fudccerit.Slquidem Befsifunt inThracla luz xtaStrymonéamncm,addcxtru accolétes la tus,autorc Solino.Thracu autebarbartê, noz tatEunpid.in Hecuba, cûPolymncft ƒ i dicit Agaménon: r.^c i-f**** ^‘ ^«/^'“'
EtHoratius in O dis:
petuâ-Hac partcTanaim orbis terminu
fibibercsLyce.A.ttigitigit quatuor orbis me
tas,
Indiana ab cxortu,Britanniâ ab occafu. Nam
in earn,ut dixi,partem ucrgit •. Hyperborsos
tamerb eft occidentale,tarnen uer git nonnibil adorientêfolcm. «ï Atlantici Occani.Extre/ mam occidentis pattern defignat. Nam iuxta Gades Occanusfefcln terras infundit,omnes
quaucnientem expauere demergens, ut in/ , quitPlinius.luuenalist
jÔmnibus Interris quæfuntà Gadibusufep, Autoram84Gangem. nbsp;nbsp;nbsp;peruores dixitob
aftum ac fragoremiut V er gilius:
Pcructqi fretis fpumantibus aquor.
IJ Gnàmuariæ Unguis. ] Sic Ver gilius libro onauo dcfcrlbens Acnes clypeumi
Inccdunüuitiælongo ordlnc genres, Chiàm uarix linguls,babltu tâ ueftlsâC armis. Hic Numldû genus 84 dikindlos mulcibcr A/ fros. HicLelcgas,Catascp,fagittifcrosqiGcgt; lonos, “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ '
tnb.ImguisPilatus fcripfcrattitululefu, atcp has quids gères per occupationem reccnfuit. ljPythagoras fomniauit. ^Propter n^n/iiv}!«/
aliud detnigrare,kuiter ac
14 (enfiffeuider,animacorporifuperene. lt;ÇDc/
PugnareTbracum eft,tollitebatbarum Morem. luucnalis itemThraces cü Sarmaz tis coniunxit,utpatibatbarie,n^ Sar mata, necTbrax,quifumpfit pennas.^aneg ad de monftrandäThracü fentaté, fufficiebat Dioz mcdisftabulum.Porró Beffos utfimtimosGe tis ita Gctica immanitate fuiffc praditos, 0/ nSèreSŒnSSi “»''‘tOu.d.us.nhbns^^^^^
- nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Viuerc^miferueft inter Beiloscguetaseg, lllum,quipopulifempcr Inorcfuit. cEtpcUitoru tur.po.lPcllitos uocat, ferarâ ;Yu™sromniauu. jt voprer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s Germania poz
»V,
dû exiftimat anima ex ;
idcft,animarutranfmigrationcm.Etenitn ^^ ^^XSareuidct. Dequibus ita memiz alioatqialiocorporem P»Jg;»2T?öt.inhbeUodepop«Us8Criüz uclutiperfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bi^GermaniaiTcgumcn omnibus fagü,fibii
ammiem««,anii^emvut»«p«oic. -W- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidéfit foinaconfertü.Catcraintcai,to
moentusnoncrcd-iHicpbilofophus luit Ab la,autliacnt,ipiHa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;.
derites,cuius
uitanimam RmuI intente cum corpore. Nam
illud eercÄ de atomis. Is puta tos dies luxta focum aup igne agunt. locuplez Iiiuuegregiu aomis.ibp ti(sj^iueftcdiftinguuntur,nonfluitantc,ficut Sarmata ÓtPar tbi, kd itrida, 84 Rngulos ar z tus cxprlmête.Gerunt 84 ferarü pclks,proxi/ mir ipa negligcnter ,ulteriores exquifitius, ut
huncpotilsimum fcquutus eft Epicurus, eu/ lus ftmilis eft de animat um intet itu fententia. Indicatidckactantius libro tertio, cap. xvlq. cumrecenîens cos, quiklicions uitæfpeRbi mortecon{ciffent,NamDemoctitus, inquit.
tas 54dctraftauclamina,fpargütmaculis pel libusqibcluatü,quas exterior Oceanus atqj in.„r^tnmntceienif.necalius fceminis cpuins
in alia fuit perfuafione.fed tarnen Spore fualeto caput obuius obtulitipfe
aporeiualetocaputuuuiu» vumuuiv^^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.gn^v« ^ o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ' n. arPennis Gerz
Indicar84M.Tul.Tufc.quaft.lib.l.Quanqua habitus. Atqiidcmpaulo pok d^R^^ innónullisexêplarib. Democritus crcdidit, manlapopulis.E_ennis,inquit,mira imitas, inueniofetiptü. Cinconfolationcd.f.lExtat îœdapauptas:noarma,noeqm, p bic dialogusPlatonlcus,euititulus Pbadon, uiauib,erba,ueftiWipcll«,cu ^ebumu^^Ha
-ocr page 82-41 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPITAPHIVM NEPOTIANI
|
AenusTadtus. Qyan^ Icgunf turn alibi, turn apud Indos fuiiTe populi,quibus ferarum pel les ami Aus erant. Animaduer ce qua uerboru emphafi barbariem exaggerac harum natioz num. Nam uehementius amp;nbsp;fignificantius eft Beflbrum feritas,quam ft Beffos feras dixifz fet.Iam enim feras imaginor,nô homines. Por rd cum turbam pellitorü populorû dicit, elez gâter exprima inconditâjamp;beluarû more de IÄ gentemmultitudinê. *f Qiumortuorû quon. in.h.in. 3 Et hocargumento immanem iftoz rum 60 impiam barbariem exaggerat, qui nd modo manibus amp;nbsp;umbris defundoru, perinz de ut dqs facrificarint,fed hommes etiâ immo Jarint: Nam fui cuiqi progenicores poftca$ ui ta decenèrant,numinQ loco erarit. Verum miz hi magis probatur,ut legas inferijs, non infez ris.Inferiædicuntur parentalia, feu iufta quæ defunAisperfoluStur. Eamuocem quanquâ grammatici putant ab infcris diAam,ego maz gis arbicror diAam ab inferendo, ut Græcam uoecmexprenerintLatini i»'lt;»/lt;r^«T«, quæaz pud il los idem ßgnificat quod apud nos infez riæ. Mas hic multis barbaris fuit, ut umbris hominis defunAi maefarent homines, ucl ut placarentiratos,ucl utgratû facerent.Nam K Achillis mânes Polyxenæ fanguine placantur apudTragicos.Etapud Verg. Aeneas Vfenz ns filios uiuentes rapitinferias,quos immokt umbris.Etapud Homerû libro lliados penul timo, Achilles in Patrocli parêtalibus duodez cim iuuenes Troianos immolât, præterea caz nes aliquot 3£equos in gratia amici defunAi. DeTauricaDianaapud Scythas, 0duetus8d notifsima eft fabula. Cæfar belli Gallid comz mentario fexto,teftatur hunc publicQ Galliaz rû fuifle more, ut in grauioribus morbis, aut belli periculis, pro uiAimis homines immola rent,quod pro uitahominis non nifi uita hoz minis placari numen poire crederét. Porro de funerib.corum ita fcribie.punera funtpro eul tu Ga I lor fl magnifica Ä fumptuofa. Omnia quæ uiuis cor di fuifle arbitrant, in ignem infe runt,etiam animalia:ac paulo fupra hanc mez moriâ,ferui QC clientes,quos ab his dileAos ef fe c0ftabat,iuftis funebrib c5feAis,una crema «7 bant. lt;[ Stridorefuum.] KtPlinius comcmo ratgentibus barbaris nonullis nutü,nönullis dieftridorê locouocishumanæ. Stridor ante beluaru eft,0i quidê immaniS.Et mire ftridoz ri oppofuit melos. Nam melos catus eft modu latus K cScinnus, aures fuauitate deliniens, iirtTàfgt;(ti\àp, ideft àmêbrorum corporis con gruentia diAus,fi credimus Grscis etymoloz gis.EtPerfius: Cantare credaspegafeiumc los. Vndcamp;poetæMelici. Tantû igit ualuit Chrifti mors,ut homines ta immanes, fuü, id eft,naturalem ftridorê fregerint, hoe eft, mol lienntin dulcc melos crucis,hoceft in uocem loge à natura aliéna. lt;nbsp;Et tonus mûdi uox un. Chri. eft.] Hoc eft cpiphonematis locoaddiz tS,quo periods elaudat fuo more ; cS fint tam |
innumcralinguarüdifcrimlna,undeÄ ^w» c apud Græcos poctas appellant homines, ta/ men in unius Chrifti laudes nunc mire eöfenz tiût omnes. Nee fine figurât gratia dixit, Chriz ftum uocem omniö,fignificans eS omnium uo celaudari. lt;(f Quidagimusa.jHaAenusexz curfus,dcquofupcrius admonut. NSequod efthuicepiftolæpropriûaggrcditur, hoc eft, ut cofolctur Heliodorû, laudet Nepotianû. Quan^ ca laus confolationis pars cft.Eftauté color in Tragoedijs frequens, ut fuo cum aniz mo colloquatur aliquis, eocp grauioribus afz fcAibuspræcipuccÔgruens. ^od genuseft illud Senecat: Quid fegnis anime tuta eonfilia expensc'SumptS apparct ex Homero rtS^iiii à/a^lnf, id eft,toleracor.CuifinitimSamp;illud: êiMÙ rlt/ftit teivT« fi!/i@'Jhifii/mTi Sv/iir. PoftuntaU tcmaccipi,quidagimus anime, ucl utfint cor rigentis digrefsione longiufculam, uel ut fint dubitantis, undepotifsimum debcat incipez re.SiccnimTercntianus Phædria: Quid agiz musf Confulens ac dubitans loquitur.Rez cenfétur huiufmodi dubitatio inter exornatio nes rhetoricas : conuenit autem maxime prinz cipijs generis dcmonftratiui. Nechictranfiz tus,quoabexcurfionedigreditur ad exépla, uacataffeAibus:ut artis obliuio,quampuer imbibcrat,immenfi dolons fit argumentum. •If Anaxagoræ. 3 Hicphilofophus fuit Claz zomenius, Anaximenis difcipulus, Archclai præceptor. HuiccS quidam filij morte nun/ P cianèt,is minime cômotus: Nihil, inquit, noz uumautincxpeAatumnuncias. Egocnimilz lumexmenatû,fciebâ elfe mortalem. Refert Valerius Max. lib. v.cap.x. Refert Cicero lib-Tule, quæft. ifj. •([ Ac Telamonis. 3 Videtur. 1? hæc eadem Anaxagoræ uox à nonnullis, cerz tcTragicis tributaTelamoni Salaminio, cum Aiacis filqmortcaudiflet. Nam CiceroTufe. quæft. 1 ib. itj.Tclamonc hunc citat ex Sophoz clis Tragoedia,quæ noftris temporibus nS ex tat.ItacpcüOilcus, inquit,illeapud Sopho clcm,Tclamoncm ante de Aiacis morte conw latus eiret,is cum audiffet de fuo filio, fraóus eft. Alibi rurfus in eodem libro : Qyid ergof hums' ne uitæ propofîtio amp;nbsp;cogitatio, aut Thy eftem leuarc poterit,aut Acetä, de quo paulo ante dixi,autTelamonem pulfum pacria, exu lantern atqj egentem Äc. nbsp;nbsp;Legimus Cranto rc.3Hic ueteris Academiænobilifsimus phiz lofophus fuit,uttcftiseft CiceroTufe. quæft-lib.iq.Xenocratis auditor,cuius meminicHo ratiusinèpiftolis,8anquâ eximij philofophi. Qui quid fît pulcrum,quid turpe,quid utile, quid nô,Plenius ac melius Chryfîppo ac Crä toredicit. Eins quanquamcommentarijnon extant, tarnen fubindc citanturâ Cicerone in Tufcul. quæft.Ex confolationis libronomina tim illud refert: Simile quiddam,inquit,eft in cofolatione Crantoris.Ait enim Termanæum quendam Elyfîum, cum grauiter filij mortem moererct, ueniffe in pfychomantium,quæ‘‘‘^'’ tern |
SCHOLIA
st
|
A té qüx fuiffet tantæ calamitatis caufa. Huic in tabeliis treis buiufmodi uerficulos daros: Ignaris homines in uita mentibus errant. Euchinous potitur fatorum munerelaeto. Sic fuit utilius finiri ip fiqi tibiep nbsp;nbsp;nbsp;Citatur 8£ hie Grantor àPlutarcho in libello confolato/ rio.ls teftatur eûfcripfiffcadHippoclcm, con folanseumfupcr morte filiorû. lt;f Cuius uoz *® lu.adf.d.c.c.jHoc quoep Ciccronis opus, eu altjspermultiSjhis temporibus defideratur» lt; Platonis.]Recenfet aurores qui de confola tioneferipferunt,inter quos admiror non nu/ meraffe Scnecam: cuius extant duo in boe ge/ nereUbri,alter ad Martiâ,alter ad Albina ma tremfuam.Nififorte alterius funt iUa, non Se neca.Platonis extat Phédon. Extat amp;C Axio/ chus, fi modo is Platonis eft, in quo Socrates Axiochumægrotantem côfolatur, Latinus fa dus àRodolpho Agricola noftro,quem mul/ tis nominibus uniuerfæ Germaniæ dccus optl mo iurepoffumus appellate: quam ingenio di uino,doftrinacp Si facundia incôparabiU, mi/ rumiumodumiUuftrauit. lt;Ç Diogenis.^Hu lus nihil extat, fed inter cius opera Lacrtius cömemorat opufculum de morte. lt;S dito/ machi.] Hic Carthaginenfis pacr ia, gcntili no mine uocatus Afdrubal, fucccfsit in fcbola CarncadijCUius auditor fucrat, autore Lacr/ tio.M.Tull.Tufc.qusftionumlib. v. teftatur huncuoluptatem cumboneftate copulaffe. |
Icrius Max.codcm,quod modo citauimus,ca pite. Seneca libello confolatorio ad Martiam: Nee minus,in quit,admirer Gr æcia ilium paz trcm,qui in ipfo facriflcio, nunciatafilij morz te,tibicinemtantütacereiufsit,8Ccoronatn ca pitidetraxit, estera rite perfecit. «fPuiuil/ -^ lus.] Horatius Puluillus conful,cum in capiz toliolouis adem pontifex dechearet , intcrep nuncupationê folenniu uerborii poftê tenens^^ mortuöcficfilium fuum audifTer: neep manu àpoftcrcmouit,necpuultûà rcligionead priz uatum dolorem flexit. Autor Valerius Max. Seneca ad MartiamiPuluiUus hoc fecit pontI fex,cui poftem tcnenti,8i capitolium dedicim ti,mors fib) nunciaca eft : quam ille exaudiue difsimulans,S4folcnnia pontificabs carmints ucrbaconccpit,gcmitunon interrupente pre cationem,8tadfilijfui nomen loue propiciaz toKc. lt;nbsp;L.Paulus.]L.AemiliusPaulus,Ma gniPauli films,qui apud Canas occubuit, ex quatuor filtjs duos in ComeliaPabiam^ gert rem per adoptionem dcderat. Cateroru alter quatriduo ante triumpbum, que dcuifto Perz fe Macedonum rege pulcbcrr imû cgb,defunz dus eft. Alter in triumphali curiu cofpeftus* concioncm,8i orationê quam de rebus a fe gez ftisbabuit,bacclaufulafinht: Cu m maxima prouentufelicitatis ueftræ Giyirites timer cm» |
Max.lunoncmcp reginam, Si Mineruam prez catus fum, us fi quid aduerfi populo Romans immincretjcotuminmcam domum conuerté rctur.Qdiaproptcr febenebabétres. Annum
qui inter cetera lUud eleganter iJrijiMv«: Vides
reliquit, prater aliquot epiftolas ad Ariara/ them Cappadocia regel inter quas confenta/ neum eft,aliquot fuiflc confolatorias, ut id fi/ gnificaritHieronymus,cum ait,uellibrts,ucl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
mcumcafumdokatis,quam ego ucfuuminz
eptftolis. «Pofidonn.]Hicftoieus fuit,Zeno do cnimuotts mets id egerunt ,utuos potiuS nisdifctpulus.Qyanquahuiusquocplibrio/ meumcafumdoleatts,quam ego ueftruminz mnesinterciderut. lt;fPcriclem.]Principcm gemifeere. Autores »Valeriuseodem capitc, Athenienfiu,qui quod dicendotonareac ful/ P lut arcbus imp bus uita, Senccaad Mattia, minareuidcret,dt(ftuscftOlympius.Hicin/ quiintercatctailludeleganteri c tra quatriduû duobus mitificis adolcfccntib. quam magno animo tulerit, omitati lus gra nbsp;nbsp;\^
Parais6iXantbippoRli^s fpoliatus,bisipfis tulatuseft. ^Prxtermitto.]Per occupatioz dicbus,6iuultu prtftinum habitum retinétc, nem congerit tutbam cxemplorum, qua non 6êorationcnullaexpartcinfraftiorc,concio/ cxplicat. ^ Maximos.] vt^att citnumeri,ie 2} natus.lUeuero caput quo^folito more coro/ ftiuitatis gtatia.VtilludMartialis: natumgererefuftinutt, ut nihil ex uetcreritu Pythagoras,ZenonasynexplicitoscpPlatonas domefticumuulnus detraheret : autor Vale/ Quanquam non inficior bis n^mibus com riusMax.lib.v.ca. x. MeminitSe Plutarebus plures fuiffe.Significat autemCbraDium Ma inconfolationc,citâsProtagorâautorê. lt;SXe ximum,cui cognomen Cunftatort: qui quuni I tiophontê Soera. ] Hic fuiC Athenienfis dux, filium utrum confularcm, 6C egregqs darum Socratis difcipulus, cui proximum à Plato/ geftts amifi(fct,ipfe conful,apud populum oz ne locum tribuit Valerius. Is cüfol enne facti/ ratione filium laudauit.Eamcporationcmpoz fictumpergcret,c duobus filqs maioremna/ ftcaxdtdit,quamPlutarcbus in bums uitafe tu,Gryllumnomint,utteftis cftPlutarcbus uidiffeteftatur. Meminitbuius Cicerolibro^ in confolatione,apudManttncamcecidiffeco cpiftolarumïamil.quarto,fcribêsSeruio Sul gnouit.Necideofacrum inftitutum oraitten/ pitio.RurfumTufcul. quaftionum libro terz dumputauit,fedtantümodocoronam depo/ tio. 4J CatoneS.]Catonen^maiorcmindicat, nerecontentusfuit,quam ipfam,pcrcÔtatus Ccnforiumdiftumicuiqutimaiorfiliusobifz quonämodo cecidiffet : ut audiuit fortifsime fet, fummo ingenio iuuenis, fumma uirtute, pugnanteinteriffe,repofuit,teftatus deos qui prxtercapraetor defignatus, nibilo fegniusre tous facrificabat,maioréfe ex filquir tute uolu pub.gcfsit.McminitPlutarcbus in eins uita. ptatem,^ ex motte dolor efentire. Autor V a/ M.T ullius in cpiftola,quä modo citaui. Idem
itetum
NEPOTIANI
plicatPlutarchus in iplius uita. Nam cum ho c ftes iuuenis caput pilo prsfixum horrédo da more, quam proxime accedentes Romanis oz ftentarent,öd per contumeham rogarcnt, qao nam genere or tus efiet iuuenis tam ftrénuus, Crafius pater nihil cófternatus eft eo dolore, fed per omnes ordincs circumuedus, clama/ bat: Meus eft hic priuatus dolor Romani,pu/ blica ciuitatis falus amp;nbsp;gloria,in ueftra incolu/ mitatefitaeft. lt;(fMarcellos. ] M.Marcellus uir cófularis,quod diuerfis partibus fauerat, Cæfaris iufiu exulabat Mitylenis. Quem Bru tusinlib.Deuirtute,teftaturfc illic uidiffeui uentcmadeofeliciter,adcoq5 literarum cupiz dum,ut ipfe fibi uidcretur exul,cum ab co diz fcederet. Meminit Seneca in confolationead Albinam. lt;nbsp;Aufidios.] De Aufidijs nihil oc iS curritinpræfcntiamcmorabile, quod ad höc attineat locS. Quod fi extarct Ciceronis liber de Confolatione,nô magno negocio locus hic Hieronymtpoteratexplicari. lt;[ Aliena $no ftra.] Ethnicorum exempla uocataliéna: noz ftra,quæà facris literis depromuntur. Obiter notas eos,qui gentiliS exêplis nimium impen fc fold uti:nifi forte breuitcr quis utatur, idcp infuggillationemuitænoftræ, finon præftaz mus Chriftiani, quibus imraortalitas expez datur,quod uel ob gloriam,uel impulfunatu ræpræihterStinfidelcs. HoceftnimirS quod fcnbitadPaulam:Erubefce,ethnicæ compaz rationefuperaris. Melior diaboli ancilla,$ mcaeft.amp;c.Eftautc trafitus ad diuerfumexêz plorum genus, âf Non plangam cû Iacob S Dauid.jReqcitadludæorü exempla. lt;([Iaz cob.] Qpantopere Iacob luxeritfiliumfuûlo ieph,habetur Genefeos cap.xxxvij. Scifsistp ueftibus,inquit,indutus eftcilicio, luges filiû fuum multo tempore. Congregatis autê cunz dis liberis eius, ut lenircnt dolorêpatris, noz luit confolationcm accipcrc,iêdait: Defeenz dam ad filium meü lugens in infernû. lt;(f Daz uid.] Regum lib.tj.cap.xifj:Dauid luget Am mon à fratreoccifum,Sed Si rex, inquit, Sioz mnes ferui eius fleuerunt ploratu magno niz mis.Acpaulo poft: Luxit ergo DauidAmz mon filium fuum multis diebus.Rurfus dufz demlib.cap.xviq.deflet Abfalom interfeâû: Contriftatus itaeprex, afccndit cœnaculum portæ Si flcuit,Si fie loqucbatur uadés: Fili mi Abialom fili mi, quis mihi tribuatut moriar pro tefAbfalom fili mi,fili mi Abfalom. lt;nbsp;In Euangelio.] Alluditadeos,quos Chriftusin Euâgcliouitæreftituit,luduuerfoin gaudiû. ' Nam Lucæcap.vij. uiduæ mulierculæ filium unicum,qui iam cfferebatur,uiuum reftituit: Et dedit,inquit,illum matrifuæ.Elcgâter Da uidSilacobludæis opponit Chriftum:legi, Euangelium:moricntibus,rcfurgentes:planz dum,rcceptioni:uttotusfcrmo ex contrarifs inter ferelatisconftet.Vidct autê alludcrcad ucrbaPauli, quæ funt in epiftola ad Hebr. ca. xi. AcceperOt muliercs de refurredione mor/
J4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPITAPHIVM
tteruniTufcul.quæft.lib.ii). atcp etiam in L»v lio. ^ Caios.j ka quidam habet codices. De CaioCcefarememimt Seneca ad Martiâ,his uerbis:C.Cæfar,quum Britanniam pcragra ret, nee Oceano fclicitatem fuam contincre poneGaudiuit decefsifle filiam,publica fccQ fata ducentê.In oculis erat Cn.Pompcius,nó æquo laturus animo,qucnquam alium clTc in Rep.magnum,K modum impofiturum incre mentis, quoniam grauia illi uidebantur, K cQ in commune crefcerent: tarnen intra tertium diem imperatoria obqt munia,amp; tam cito doz lorem uicit,^ omnia folebat. Sed mihi magis placet,quod inantiquis lego,Gallos, non Ca ios.Nam inter cæteros quos hic recenfet Hiez ronymus. Cicero Gallum quoq? memorat, m diiflaadSulpitiumepiftola. Eumepfuum apz *4 pellat,feu familiärem. lt;([Piibncs. ] Permulti fuerunthuius nominis uiri clarifsimi. Quanz quam nihil adhuc memini legere, quod ad luz élumatcinet.Valerius Max.lib.iii}. CaiumPi fonem inter exempla conftantiæponit.FuitSi L.Pifo C. Cæfaris focer, óóPifo Crafsipes, prior Ciceröis gener,ex matrimonio Tullix.
lt;(f Brutos,] Delunio Bruto qui duos filios, quod Tarquinios in urbem reuocare molircn tur,pro tribunal! uirgis cæfos,8£ad palum liz gatos,fecuri percuti iufsit,notifsima eft hiftoz ria.Meminit Valerius lib.quinto, cap.viq.
lt;([ Sceuolas.]HiftoriadeMutioSceuola, no tior eft $ ut hic fit referenda, quan^ equidem fcn cio Tul hum de alio quopiam S ceuol a fuifz felocutum. ^rMefellos.jMultorö litcnsnoz bilitata eft Mctelli Numidtei fortitudo, cum Smyrnæexularet : ubi cum in theatrofedenti Iitcræefièncallatæ,quibus rcuocabatur,non priusdignatusefteas legere,$ fpedaculum eflet finitum. Autor,præter alios, Plinius fiue Suetonius de uiris illuftribus. Vcrû an de hoc fentiat Hieronymus,nolim affirmare. Na fuez runt huius quoqp nominis permulti. lt;([ S eau ros. ] De M. Aemylio Scauro, qui filium cum alqs cbelloprofuga ad mortem ipontaneam adegit,quum diceret fc libentius occurfurum ofsibus eius in bcllo cæfi,^ ipfum ram deforz misfugæreûuifurum: meminit Valerius lib. j. quinto.cap.vlij. ^Marios.] Plutarchus in ' ipfiusuita,Marq tolerantiâlaudat: quodcQ ex utroep crure laboraret,fortifsime paflus fit fedionem. Tumautcm,quodnc in hoftiuma nus ucniret,ultrô fibi mortem confciucrit, ut inuitaSyllæ. Qiianquam ego certeMartios legends arbitror,ut intelligas dcOpinto Mar tio, cui cognomentum erat Regi. Is cum efiet fuperioris Catonis in cofulatu collega, filium fummæpictatis,magnæfpei, poftremo uniz cum amifit. Eum cafum animo adeo infrado tulit,ut ftatim à rogo iuuenis,curiam petcret, Senatumcp,quê eo die legehabcri oportebat, euocaret.Autor,prætcralios, Valerius lib. v. cap.x If Crafibs.] Quanto animo CrafTus tu Icrit morte filq à Par this occifi, diligenter cxz
tuos
scholia
3^
tuosfuos. flüdarorumluct.Chrift.gaud. ] Velutepiphonemacftjpoteftbifariamaccipi. ludæorumcftlugere, Chriftianorü gaudcrc, Autundelugent ludaei Ceu car nales, inde gau dêtChriftianifpiritualcs: nempcob mortem piorûincœlos deraigrantium ex bis mifertjs, lt;nbsp;Aduefperüd.f.] Confirmât id quod dixit, ludacorûeffeluélum, Chriftianorum effe gau dium,teftimonio pfalmixxix. Vefpcra,tem/ pus ante refurrectionê, quo tenebns obteda fuerüt omnia,8i apoftoli in fletu ac gemitu mo rabâtur. 4J In matutino. ] Nempe refurredio nis,cuniexhilaratafuntomnia. Ita fermé di/
cap.i. Magnificat ,inquiés, Chriftus in corpo remco,fiucpcruitâ,fiue per morte. Mihlein uiucre Chriftus cft,ÔC mon lucrü. CL? G uiuc re in carne hic mihi fruftus opens eft, amp;nbsp;quid cligâ,ignoro.Coartor aucéè duobus, defidez nurnhabens diftbluiK cffccû Chnfto, multo magis melius;pcrmancrcautêin carnc,nccefz fariü propter uos.lgit diuus Paulus,qui ufcp adco non metuebat morte,ut earn op tarer, taz mé in eadcmepiftola proximo capite teftatur dominum fuimifcrtum fuifle, qulEpaphroz
uus Hieronymus K Au guit mus; quantp ue/ fperatotushuiusuits curfus inteUigi poteft:
ditum PhiUppenfium apoftolum, quem colic gam K commilitonem uocat, à mortis periz culo reftitucrit,netrifticiamhabcret fuper tri fticiam. Quidam codices Epaphras habent.
matutinum,generalis omnium r cfurredio.
^Noxprxcefsit. ] Accommodât adeädem fentcntiamucrbaPauliadRo. cap. xirj.Nox, Mofaicælegis:dies,Euangclicæ ucritatis Ôi re furrcftionis.Qyodmodo uefperam appella/ bat hicnoftemuocat: quodmodomatutinü, ighicdicm. ^ VndeôiMofcsôic.3 Adiungital legoriaratcftimontjs.Mofcs fymbolum gérés ludaicae uits, plangitur. lofuc, qui E uangelq pra:ferttypum,nonplagitur. DeMofe habes Deutcronomij cap.ultimo.Eleuerüt, inquit, cumfilijlfrael in campeftribus Moab triginta diebijs.Dclofuehabes lofuc ultimo item ca/
plcnque Epaphroditum: ita legitur in exem plaribus Græcis. «f Ne quid nimis. ] ,«»^i-^p afet/f. Hanc fentétiam Ariftotcles lib.Rhctoriz corö iq.tribuit Bianti. Diogenes Laertius,Py thagorae.NosinChiliadib. dehoc copiofius.
If Cernas.] JiuviJiltit dixit,idcft,modopoté j^j tiali:quafidicas,ccrnerelicct. lt;nbsp;Adumbra/ ta,nÓ expref. ] Significat fefc nd exquifita, fcd rudiôCinconditaorationcdcfcripturû laudes
pite;Etpofthïcmortuus eft lofuc films Nun, fetuus domini,centum amp;nbsp;decern annortr. fepe beruntep eum in fimbus poflcfsioms fus in ® Thanathfare, quæeft fitain monte Ephraim.
Mofes itacp fepultus eft in ualle terrae Moab contraVhogor,lofueinmonte‘.ut illic intclli/
Ncpotiani, alludens ad prifcâ illam amp;nbsp;rudern pifturam,quaE cocpit ab umbra rcrû lincis cir cundufta.Nccahud fuit prima piftura. Dein decultioreiamarte nmcxfinarsc coeperunt,id cft,Gngulis color tbus depifta. Deinde lumen amp;nbsp;umbras adicccrunt,differentia colorû alter na nice fefc excitâte.D einde adieftus eft fplcn dor,aliushic^lumcn,qucm Tt^iiz appellant; commiffuras ÔC tranfitus colorû, «titc^iin. HæC
Plinius lib.tricefimoquinto.Ergo adumbra/ rc,eft umbramrei duntaxat reprafentare, SC
gas legis ueterls humilltatê in came ac litcra
lacentis.hicEuangelijfublimitatem à carnali quaGdeliniareiexprlmcreueromodis omniz bus adfpiritualia,à terrenis ad cccleftiafubue bus crungcre.Eft autehoc exordiolum quod/
hentis. iJNeuidcamurpraeterita.^Egoprae/ ttitalcgo,nonpr3eterita,aut certe pertrita,ói obolttaSiobfolcta,non abolira,id eft,ante tri/ taànobis,8iuetufta.Nam inepiftola quaPau lam côfolatur,eadcm ferme traftat,quae hafte nus traftauitinhac,8C ijfdé ferme utitur exem plis. ^ Sicutaudiuimus. y Expfalmo xlvq. Sicutaudiuimusinprophetts,fic uidimus in Euangelio Öê in eedefia: ficut audiuimus fide, fieuidimusfruittone. 51 Quätoillefelicior.y
da partis encomiafticæ,quæfcquitur. lt;nbsp;Præ ceptafuntrhetorum. ] Pabius lib. iq.cap. de laude ÔCuituperatione, fummam laudationis in tria tempora,Si trcis bonorum or dines diui
mis comemorat patnam,parentcsmaioresept Qtiorti dupleXjtnquit, tractatus eft-.aut emm
refpondiffcnobilitatipulchrumcrit, aut huz milius genus illuftraffc faftis. HocadferipG, quodHieronymusPabqucrba digito notaffe uidcatur,quumait: Et aut non degeneraffeà HoncftnoblslugendusNepotianus,cüGtfc/ bonis, aut mediocres ipfe ornaffe uidcatur. lixàmà tanto magis Iugemus,n0 illum,fcd no nbsp;lt;J Ego carnis bona.] Laudat eum abonis cxz
ftramuiccm,quinon Gmus cum illo Gmul fez ternis gt;nbsp;fed per occupationem : ÔC hoc colore, J lices. lt;nbsp;Talibono.y Non ad ipfum Nepotia/ non quod habucrit, fed quod contempferit. ’ num relert ,fcd ad fummu bonu, quo iUc iam Nam Si Epiftctus putat fortunae corporisqt fclixeft.Chian^GquismalitadNepotianum bona feu mala, nihil adhominis laudem Gz refcrre,n5admodumdigladiabor. lt;JPlcbat uc uituperationem attincrc. ^ Cum Abra/ Siforores.] Oftcndit^ diuerfa ratio Gt Actus ham. ] Contra uulgatam fententiam, fortes
Mire tor fit argumentu in diuerfam partem:
uc uituperationem attincrc. «J Cum Abra/
Chriftianorü,8C infidclium.lefus ubi uidit fo/ tores ftenteSjSiludsos fientes, primum infre/ muit: deinde ductus ad monumctumjlachry/ matus eft. lt;J Etalibi.i Autinibilcgendü,aut Hieronymus memoria lapfus uidetur. Nam utrunep codera loco fcribitVaulus ad Philip.
crcantur (ortibus,declamat ex bonis paren/
tibusmalosproglgmiibcros-.rurfum ex ma/ lis bonos. Genefeos capite decimofexto. Az brabamex Agar ancilla generat Ifmabelcm, de quo.pr sdictü eft:Hvc erit (crusbomo.Ma/ nus dus cotraomnes jSimanus omnium eón/
tracum
|
^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPITiAPHIVM quot;nbsp;NEPOTIANI tracum,8ie regione uniuerforum fracrufuo/ rum figet tabcmacula. ^(f EtIfaac. ] Hiftona cd Geuefis xxv. de geminis lacob amp;nbsp;E fau, de quibus pronunciauic deus apud Malachiam: lacob dilexijElauautcmodiohabui. H[E rez gione.]Ideft,c0tra,autediuerfo. lt;([lepte.] Eilius Galaad,exmulieremcrctricenatus, re icdus â fratribus ex matnmonio nans: poftca rebus urgcntibus dux Ifracl conftiouitur, ac remgefsitfummacQIaudc. Hiftona refertur ludicu libro,capite undccimo.Paulus in epi/ ftola ad Hebræos,Icpte quoqj inter fandos re cen(cns,ait: Deficiet enim me tempus enarran tern de Gedeon,Barach,Sampfon, lepte, Daz uid,Samuel,6óprophctis,qui per fidem uicez runt rcgna,opcrati funt iuftitiam Ke. lt;(f Aniz ma q.p.j Verba funtEzcchidis cap. xvirj.Lo eus eftautem argument! à cotrarijs. ^ Benia min lu.ra. ] Sentit non imputanda pcccata an tcbaptifmumcommiiTa. Verba fun tlfrael be , nedicentis filijs fuis,de Beniamin filio. Ea diz uus Auguftinus accommodât ad Paulfl prius perfequucorcm,moxacerrimum Chrifti præ conem-EtHieronymus in quæftionibus Hez braicis fupcr Genefim,cofirmat de Paulo præ didum fuifie. luxta allcgoriamautemaccipi de facerdotibus,qui mane immolant hoftias: deinde diuidunt accepta à populo, quod al ta rein quoimmolabantur hoftiæ,â£uidimarû fanguis, ad bafim illius fundcbatur, in parte Beniamin fuit. Didum cftautemmancSiuez J2 fperc,proeoqlt;f cft,priusSipoftcrius. lt;nbsp;Ana niæc.f.jHiftoriahæc de Paulo eft in Adis az poftolorucap.vtj. ^ Alius forfitan.] Mira oc cupationc laudat 8i auunculumSi nepotem. Porro ex hoc loco colligitur, cum diuus Hiez ronymus primu in folitudine fecederet. Helio doru fodalem fuum ofiieij caufa tû fuifte profe quucû:à quo cum non dimitteretur, pollicitu fuine,fcfe rebus domiordinatis,crcmû repeti turu. Itacpqueincpiftola prima fubincufat, hic blandc défendit: quafi id feccrit non aliam ob caufam,quàm ut fororem,aut certe ex foro re nepotem,Chrifto lucrifaccrct. ^ Licetpar uulus ex collo.] Hæcucrbafuntin primaepi ftola,quam modo citauimus. Vacicinatum fe dicit,non quod id temporis nondum eftet naz tus,fed quod prsfenfiffet futurü,utab co doz mi retincretur. lt;[[ Chlamydc.] Chlamystoz 'ga miliraris eft. Candenti lino. ] Linö duaz Bus rebus potifsimum commendatur, Cando rc,óimollicie. Vfus illiusmollior apudantiz quos,^ ut uirü deceret, Vndcà Palatmis ufur patus,penes quosomnis uitæluxus. Videaz pud Plinium lib.xix.cap.i). Qiiin etia in Ponz ■ nbsp;nbsp;tificum decretis partis primæ dift. xcvi. Conz ftantinus imperator,dum Ro.Pontificem miz 4ltaribus ornamentis inftruit,cadidi phrygq. Si cadidi ulonis,^ câdidæ ueftis fubindc men tioncm facit. Itaqi quod nuncecclefiafticö eft, idolimaulicufuiflcuidctur. if Cingulum.] 5Î Balchcumintelligit,militüinfignc. Corne lium cent.] Ad.cap.dccimo.Hicccnturiore/ j ligiofus ac luftusappellatur, moxqiaPetro baptifmumaccipit. «IfDeuotus.] Deuotuia bonâ partem dixit,pro addido ac certo. Ver/ burn auté eft mtlitare,quod milites facramen to fefe aftringât,nec mortem formidaturos iffl pcratoris caufa. Signa, uexilla uocat milita/ ria. Hf Balthco polito habitucp murato.] Bal theummilitiæinlîgne accipit,8ihabitum,or/ natS militarem,puta paludameritu. ^f Pecu/ lium caftrenfe.] Qyod miles fibi in caftris col ligit.Dc peculio feruorü,depeculio caftrenfi, plurima funt apud ucteres lurcconfultos. 4|[ Nccmundicijs, necfordibus.] Inter luxö amp;nbsp;fordcs media eft mundicies,id eft nitor mo/ deratus. Horatius : Simplex mundictjs. |
Hf Cöqi arderet quot. ] Quoniâ id répons ira perium plerunqi penes ethnicos,aut certehæ rcticorû fautores erat, pij feceffus captabant. Itaqj uaftas illas folitudines, harenasep diffu/ fas,quas propter fitim ac fterilitatem,pcricu/ lofifsimamqp ferpentiö abundantiam, conuer fatio humana non noftet, magna habitantium monachorü multi tudo complcucrat,ut tefta/ tur Orofius Iib. feptimo. lt;nbsp;Mefopotamiæ.] Ea pars eft Syriæ,fic dicta, quod fit inter Ty/ grimôiEuphratcm. lt;([ Daimatiæ.] Hæcpa/14 tria fuit diui Hieronymi. Nam Stridonolira PânontæDalmatiæqi confiniûfuit. Vndcad/ diü,ccrtc,id cft,faltcm: tancp id fit procliuius, propinqua petere. Attingitautê DalmatiaU/ 0 lyricos SC Adri.iticû finû,in quo plurimæfunt infulæ,quêadmodum amp;nbsp;hodic iuxta VcneBiâ. lt;(f Altinofreto. ] Altini oppidiinpaludibus fiti,meminit Strabo Geographiæ fuælib.v. quod ait fimilcm habere fitum,qualcm habet urbsRauenna.Abhocoppido uidetur Alti/ numfretû appeUatum, quod propter angu/ ftiam fretû uocat: ideoqî adiecif,tantum, mini mû internal lum fignificâs.Mcn:initamp; Stepha nus Græcusautor de Alto oppido,86Alnjs populis: eos ait non longe abefte a Thcffaloni/ ca. Nec putarim equidem ociofam diftributio nom,dum monaftcria Aegypti uocat, anacho ritas fignificans.Nam monafterium a folitudi ne nomen habet.Mefopotamiæ choros, Cce/ nobitas indicans grcgatim uiuétes,propterrc gionêcultiorcm.Etad ilfa pergerc cupiebat, uelutalijs relieTis, choros inuiferc. Solitudi/ ncs,qd’ illic nulli adhuc habitarcnt monachi, occupare. Occupât enim,quifquis primus in uacuû ucnit. Animaduertêdus eft autê ordo. . Nam cû ca traélct,quæad præfens tepus per/ tinent, iuxta rhetorû præcepta,per ætatis gra dus currit,fed alia rationc. Nam in baptifmo demum nafcitur.In feculari militia tanqi puer cft,imbccillis adhuc,amp; paru maturus ad mili tiâ Chrifti: deinde cû monachi propofitû ca/ pcfsit,iam ueluti adul tus eft iuuenis: dû in de ricorû collegium afeifeit, quafi uir eft. Porrô presbyter iam ætate eft maturiori. Nâ in Chri fto fenedanon eft. lt;|[Vidimus Timotheum.j Timo |
|
s C M o A Timotheu Paulus filiumuocat, infccüdaad 3^ ipfumepiftola;Tuergo fili mi cSfortarc-Etap paretillûætateiuuencfuifle. Deinde cuinibi monet, ut iuuenilia defidena fugiat, iuftitiam fedetur.Hunc Paulus ipfedpucro mftituerat. Vndeineadem cpiftola:Tu uero permane in hisquïdidicifti,amp; crédita funt tibi, fcicnsa quodidicéris.Et quiaab infantia facras lirez rasnoftiamp;c.Hoc tarnen iüuene Paulus ueluti collegautebatur, utHeliodorus Nepotiano. Nam presbyter! collegae funt epifcopi. lt;(f Ca/ •losinfapientia. ] Alludit ad idquodlegitur Sapientiæ quarto.Senedus enim uencrabilis cft,non diuturna,neqp annorum numero com putata. Cani autem funt fenfus hominis, amp;nbsp;æ/ tas fenedutis uita immaculata . xr“^fquot;V®'gt; Græce fenior eft. Senior ergo iuuenis, amp;nbsp;ca/ nusinoncapillitiofedfapientia. lt;([ Subueni/ re. ] Non refert,utrum hæc infinita per Enal la genaccipias,an per Synecdochen, ut fubau/ diasjfolebat,aut coepit,aut aliud fimile. lt;,f In aurigæ modurn. ] Nam aurigæ plauftrorö one ra non aliunde quam ex uiribus equör um me tiuntur. Alioqui fi plus aequo farcinarû inful/ ciant,fitnonnunquamut plauftrum rumpa/ tur,amp;cquilaedantur. ^Sufeiperc. ]Proap/ jjbareGræcanice dixit, a!reJti}QiifU(i. ^Tcrtul liani. ] Hie Carthaginêlîs patria, fub Seucro principe amp;nbsp;Caracalla floruit : adeo quondam magninominis,uthunc Cyprianus magiftrû B appellatefolitus fit,quotics libros illius legen dospofceret.legc Hieronymum deuirisillu/ ftribus. 5[Cypriani.] Ethic Afer fuit. Mar/ tyr,cuius extant hodieqj nonnulIa.Rcde fub/ iunxit,Afrum Afro, difcipulum præcepeori. ^ Ladanrij. ] Q.ui Si Firmianus eft didus.Ex tantÖihuius opera: H[Hilarij.]Hicepifcopus JÇ Pidauorumfuit,cuius mulcaextant etiamho die. ^ Minutins Felix. ] Romæ caufidicus in/ fignisfuit:fcripßt dialogum Ethniciamp; Chri/ ftiani.Ferebatur amp;nbsp;alius aduerfus mathcmati cos,difertus quidem amp;nbsp;illc,fed à fuperioris 11/ briftilodiuerfus.Huiusnuncnihil extat. ^ Vidorinus. ] Epifeopus Pidauicnfis,Mar/ tyr,multa fenpfit in explanationcm facrarum literarum,fed Graeci fermonis quam Romani callentior.Nec huius quicquam extat. ^Ar nobius. ] Ladatq præcep tor fuit, Scripfit ad/ uerfus genres,quern Ladantium imitatu fuif/ feprobabilccft,cum fimilefumpferit argumc tum.Hæcomnia ftgt;//{t)riK.St dicuntur,atqî mde gratiorafunt. Colligerclicce hincNepotianS literasGræcasignorafic, qui noncitarit,nifi Latinos.Deinde, non dclcdatum fuifle nifi fa cundis Nam quos hadenus nominauit,fingu larifucrefacundia.Atnûcnullus fcriptorpla cet,nifiquifophifticamolcat, aefoede balbu/ tiat,fiquidmundiusautclegâtius, idpoefim appellant. ^Pro fodalitate auunculi. ] Hoc addidit,quomitigarctarrogantius alioqui di dum.Nam in prima amp;nbsp;fecunda epiftola, fe fo/ dalem Hcliodoriuocat. «|[Meditatiôc.Id eft. |
L I A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37 exercitatione. Nam id propric fignificat medi tan, quod Græce fahiTÜf/, Præcedit autem le dio,deindemcditario.Nâ qui fcribit, qui do/ cer,meditat hoceft,cxerceteaquælcgit:mul/ tomagis autem qui monbus cxprimit amp;nbsp;uita. «If Bibliothecam.] Hoc uelut cpiphoncmatc conclufithancorationis pattern. «^Nodur/ numpetitorê,]Depoftulatorc, qui improbi/ tatefua trcis panes accepitab amico, locus eft Lucæcap.xi. iJ[Etintcrpcilatriccmduriiudi 37 cis. ] Significat uiduam,quam frater defundi mariti recufat ducere uxorem.Hanc lex iubet improbam cfrc,ut uel odio uincat iuuenc,adi/ gatqi ad matrimonium.Pergct,inquit,mulicr ad porta ciuitatis,amp; interpellabit maioresna tu.Paulocp poft: Si refponderit, nolo cam acci pere, accedet mulier adeum corâ fcnioribus, amp;nbsp;tollet calciamentum depedceius,fpuetq? in faciem illius amp;c.legc Deuteronomy caput ui/ gefimumquintö . Sed probabiliuseft,illum allufifiead parabolam cuangelicam Lucæ de/ cimoodauo,de iudice qui quum nee deum ti/ meret,nec homines reucrcretur, tarnen uidus improbitateuiduæinterpcllantis, fundus eft fuoofficio. lt;^Aeternæmcmoriæ.]Vtpræfen/ fit Hieronymus fua fcripta femper uidura. Porró cumait:Confecraui, alluditad monu/ mcnta,quæ quo diutius feruarentur, numini alicui confecrabantur.Ea uocabant àeixSiftaTtf^ ut quæ nefas efiet mouere loco. H] Crœfi o/ pes. ] C roefus rex Lydiæ fuit longe opulentif/ fîmus,poftca captus à Cyro, ut narrat Hero/ dotus.Porrô diuitiæ Croefi,Midæ, Crafsiin prouerbiumabierunt, quemadmodum Co/ dri 8i Iri paupertas. Vnde S tatius:Et Lydo di tior auro. ^Darÿ. ] Regis Perfarum : Apud quos aurei môtes efle ferebant. Plautus m S ti cho: Neque ille fibi mereat Perfarum montes, qui efie aurciperhibentur.Et Ariftophanes ^*A‘A*' **7® /tiifiir iirl }(jgt;virû/j cfWfi- «([Vicifiè. ] Ad rem retulit,non ad perfonam. Nam ad uCrun/ que poteft. Nam uincimus aduerfarm. Si uin/ cimus caufam. ^f Minus crat. ] Id eft, defidez rabatur Si deerat. VndeSidiminutum diciz mus, quod non fatisfaciat. ^ Marfupium. ] Græcauox, /i«/irvjnt!fgt;, fediamolim à Latinis rcccpta,fignificat coriaccum faculum quo fer uantur numi. ^ Suffocantes. ] Eleganter abu fus eft hoc ucrbo,hoceft,ita implentcs, ut lo/ culus non capias, if Schcdulas. ] Aptedimi 38 nuit,utauricontemptöexaggeret.Nam fchc/ dæperfe dicuntur tabel!æuiliores, in quibus aliquid mox dclcndum, aut caftigandum fcri bimus.Vndc lt;r;tUi«/a/z, eft rem rudern deli/ niare. Et Apuleiusin dæmonio Socratis. In ifto fchedico,inquit,Si incondito.Et Quintilia nus: Nam qui omnes etiam indignas ledionc fchedas cxcutitSic.Bis igitur minuit cum fchc dulas dixit. Formica,culicc. ]Hæcofhia de genere funt inlcdorum. De ingcnio,induftria, politiaformicarum,plufquam mira narrant autores,ncc minus coperta tarnen, leges apud d Plinium |
|
53 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INEPITAPHIVMNEP 0gt;T I A NI Plihiumlib.undccimo cap.xxx. Idem ciufdë lib. cap. fecundo contemnit elephantosprs culicismiraculo.lnmagnis fiquidê corpon/ bus,aut ccrtcmaioribus,facilis officina fcqua ci materia fuit. In his uero tarn paruis atep tarn nullis,quæ ratio, quan ta uis, quàm inextrica bilis perfediofVbi totfenfus collocauitin eux lieer Et funt alia diccu minora, fed ubi uifum in ea prætenditrVbiguftatû applicauit r Vbi odoratum inferuitrVbi uero truculcntam il/ lamamp;portionemaximam uocê ingenerauitr Qlia fubtilitate pennas adnexuitr Prslongaz uitpcdum crurarDifpofuiticiunam caueam, utialuumrAuidam fanguinis amp;nbsp;potifsimö hu mani,lïtimaccenditr Telumuero perfodienz do tergort quofpiculauitingeniorAtutincaz paci,cum cemi non pofsit exilitas, ita recipro ca geminauit arte,ut fodiendo acuminatü pa/ riter,forbendocp flftulofum eßet. Qpos teredi niadperforandarobora,cumfono tefte denz tesaffixitjpotifsimumqi é ligno cibatüfccitr Scd turrigeros Elephantbrum miramurhuz mcros,Taurorumqi colla amp;nbsp;truces in fublime iadfuSjTigrium rapinas,8i Leonum lubas, cü return natura nufquammagis,quàm in mini mis tota fit.Hæc Plinius,ex mufca,quod aiût, facicnsplufquâ elephâtum. ^ Vermiculis.] 59 Dctcredinibus,quasetiâPlinius admiratur, autde bombyce,uermclndico,amp;filorû opifi cio nobili, aut de Cantharidib. iêntit opinor, dequibus Plinius lib. que modo citauimus, mira cômemorat. Ac mire,didurus minutioz ra,ne dormitarct lector, uclutexordiolo exciz tauit,idqicxartc, quæiubet ut in rebus con/ temptioribus,ab attentione potifsimum conz dituamus exordium.Eft autem in omni tranz fîtumirandus Hieronymus. Adeononocioz fas,necinamœnas habet fubinde trâlîtiones. QinntumFabium.jHiccitaturà multisauto ribus,præfertim Qihntiliano. Nam illudeft illiusdta felices artes futuras,fi dehis foli arti fices iudicarent.Hune Plinius inter Romanos piftores primo loco commémorât lib. xxxv. cap.iüj. Apud Romanos quocp,inquit,honos maturehuic arti coneigit. Siquidem cognomi na ex co Pidorum traxerunt Fabq clarifsimæ gcntis,princepsqp eius cognominis,ipfc ædem Salutis pinxit Anno urbis côditæ cccc. 1. quæ pidura durauit ad noftram memoriam æde Claudq principatu exufta. if Belëlchel noz ftrum. ] Noftrum adiecit, quod Fabius effet cthnicus.Dchoclegis Exod.ca.xxxi. Loquu tusep eft dominus ad Moylcn,dicens : Ecceuo caui ex nomine Be(èlehel,filiû Buri, filij Hur, de tribu luda. Si impleui cum fpiritu dei, faz picntia,amp; intelligentia,amp; fciêtia in omni opere Sic. 4([Hyram.]DeHyramhabes,tj.lib.Reg. |
* cap.y.Mifîtquotç Hyram rcx Tyri nûcios ad Dauid,amp; ligna cedrina,amp;artifices lignorum, artificesep lapidumJdem Hyram mortuo Da uid adiuuat Solomoncm, ad ædificationé tem pli miffa materia K artificibus, ut habetur ter tio Rcg. cap. v. S ed ucro propius eft, Hierony £ mum fendre deHyrâ filio muliens uiduæde tribu Neptalim,patreTyrio,qucra accerfîuit è Tyro Salomon,fîcut Icgitur iq. Rcg. vîj.Qu2 admodum enim Befelehel tabernaculi,itahic rempli fupelledilem fabricatuseft. i([Lætæfe getes. ] Culmi quafi calami, fuftinent ariftas. Immodicamfegetis luxuricm docet caftigarc Vergilius,dedudis aquis, primo Georgicon: Quid,qcP ncgrauidis 43cûbatculmus ariftis, Luxuricm fegetum tenera depafeitin herba. Cura priraura fulcos æquant fata. nbsp;nbsp;Eft igigt;' tur non agriraodo,autarborû,fed edam mge niorum,acftili luxuries quædara,âtimmodi/ ca félicitas. ^Philofophus ille. ] Hippiamin/ dicatfophirtam, quem Hieronymus non apz pellat, utexcmplum fit commendatius.Hic Eleus fuit, diuerfarumardûegregie peritus, dialedices, geometnæ, aftronomiæ, muficæ, arithmetics.Valuitamp;inpidura ac ftatuaria: autor Flauius Philoftratus, primo libro deui tis fophiftarû.Huius balneû unà cum fupellc dilc ab ipfo fabricatum,dcfcribit Lucianus in Hippia,öi hune imitatus Apuleius in floridis, qui anuli quoqj mcminit,amp;palli) purpurci,K ftrigilis:aliarumcp returnminutarü. i([Glo/ riatus eft. ] Qyoniam in olympijs oftentabat, ut idem refert. Ac negat in illo fpedaculofuif/ fe quicquam sque fpedandum. lt;nbsp;BafilicaS cccl. ] Bafilicc,Græcis Regiam fonat.Nam ß»' 4t ff^wt, rex.Illi quiequid fplendidumacmagni ficumcft,id fiartT^mèti uocât.Latini domos am plas acfpaciofas,in quibus agebantur caufæ, concioncs, amp;nbsp;aha id genus publica, Bafilicas uocabant. Namccclcfia. Latinecocionemfi/ gnificat. lt;lf Cociliabula. ] Conuctus.Namad iepulchra fiuc reliquias martyrum conueniez bant Chriftianijidcp nodibus,ut palam indiz cat Hieronymus in cpiftola aduerfus Vigilan dura. H|’Pampinis. ]ldcft,uirgultis uitcis,cS ipfis folijs.Nam hscpapini uoeâtur. i(fAd/ umbrarit.jPaulódiuerfius hic accipit quàm fuperius,nempcpro obtexerit. HfDifpoBtio nc. ]Duo funt quæ deledantoculos, ipfe rcru color,amp; ap ta col locatio. D eledat per fe géma, fed refert, ubi inferta fit. if Made uirtute.] Verft epiphonema quo claudit Nepotiani ui/ tam,fimulcpgradum facit ad mortis expoßz tionem. Ad huiufmodi acclamationem, præd pucea uox conuenit,Madc,quauirtutcmab/ ibluta fignificamus. Scd rurfumrairc perfen tendam fccit tranfitum,ucrum comraodatam ad perfonam.Nam abfolutaerat. Cuius egte giafuntiniria,eius oportet8t finem egregium elfe. Hf Cuius tal.principia. ] Mirum, ut pari ter excitât ledorem ad partem (èquétcm,ncni pc de morte,8t obiter locos communes attin/ git,nec finit ociofos aut frigidos effetranfirus. Hf Quid tefubtrahisf ] Apoftrophe,affefli/ busaptifsima. Hf Omniscarofocnft.]Efaias cap.xl. Omnis carofoenum,amp;omnis gloria dus, quafi flos agri.Exiccatum eft foenum, 8£ cecidic |
SCHOLIA
39
A ccciditflos.ltctnlacobus Capitc primo: Quo/ niam ficut flos feem tranfibif.exor tus eft enim fol cum ardorc,8C arefecit fotnum, amp;nbsp;flos eius dccidit,8i decor uultus eius deperijt. Rurfum Ecclefiafticl capitc decimotertio: Omnis caro ficut foenum ueterafeet,amp; ficut folium fruchfl cans inarboreuiridi. Alla generantur, amp;nbsp;alia dcijciuntur.Sic generatio carnis SCfanguinis. ItemPetrus in cpiftola prima: Quia omnis ca to,utfanum8óc. Catcrum Ecclefiafticl fimi/ lltudo de folijs pul ehre c5ucnit,cum co quod dicitHomeruslliados fexto.
^9quot;^^ ^vÄÄW^ yiVï9y7Ói9 i^i ngU ciVe^fwp*
^vWxjT« ^(F T avïfi®' \»ix,»Jits- ^a^iwet i4t ^ i/?lt;ÿ
fignificêtfefentircî,quæ dicuntur K aguntur.
4f Scio quodnolueris, ], Hadenus expofuit quæ adpræfens tempus,iuxtaRhetorû præ/ cepta,pertinebant,Nunc tranfitu per fentenz tiam,utfolctquæfito: tranfit ad ea que futuri funttemporis,ideft,quæfunc poft mortecon fequuta. ^Sic.]ldcft,inluci:u. Siquidemin aduerfis potifsimum apparct, qui fint amici, ut inquit Tragicus: fed nemo optât, ut fie ami cos probet. 4f lucûdius cft,in mails gratins. ] Indicat differentiam inter lucundum 8i graz
T9KïS6(iiffot t^vet^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft:
Tale quidé genus efthominû,qualcê foliorû. Quorum hæcuentus humi fundit,rurfum illa .uirefcens Profertfylua.
Vtitur idemeadem fimilitudine, lliados f-■4^ IJIndumento. ]Nam corpus ucftis ac domi/ cillum«ft animi,iuxta Platoncm in Phædone.
tum,quam explicat Laurentius Valla,elegan tiarumlibro quarto .Totus autem fermo qui fcquitur,fcatctfchematumflofculis, quæpræ termitto,neleâ:oremonerê. ^ Meditationem cffe mortis. ]ld mirifice traciat Socrates apud Platoncm in Phædone,nihil aliud cffe philofo
Etnotus eft locus iUe,ingcniû Galba: male ha bitarc,quod quum effet difer tus, deformis ta men erat. ^ Hante auftro Illium. ] A utter pc/ culiariter inlmicus eft flor thus. V ndc V er gu liusin Alexide:
Eheu quiduolui mifero mihif floribus auftru Perditus, amp;liquidls immifi fontibus apros. Nec minus peftllés corpor ibus humanis. Ho
phati,quàm mortis meditationc, hoc eft exer citationcmSiprsparatlonem ad morte. Mors abducit animum à corpote.Philofophia femo uct animum ab amorc reru corporalium, cti/ gens ad ea quae uere funt,hoc eft intcUigibilia, ita fit ut philofophi animus lubens emigret e corpore,quum ab imperatoreuocatur,quipz pc iam ante affuetus abeffe à rebus corporeis ,
ftulti mor tern horrent,quod animus altifsimc
fententiam fie interpretantur,quafi Plato lui/ B Centerncorporibus,mctucmusauftrum.Vn/ feritnos afsiducmeminiffemortis. Clncœ/ dc8iprophetauentumurentcmuocat,acuez lumufepferut. Augethoe per hyperbolen, ut nas ficcantem.QiunetiâEzechiel cap. xxvrj. magis crefcat,quod addutturus cftcxPaulo. Ventusaufter cotnuitte. Hieronymus admo Redit autempaulatim ad confolationem inter netUebraieam uoeem, ^«i^-o Latinis uerti miffam. 4^ Quotidic, in quit, morlor. ] Tor z poffc,uentumurentem,pro quo auftrum Icgl tius eft quotidicmorl, Qy^am meditari morz mus.Porto quum omnis gratia flor urn fit fu/ tem. QtianquamPaulus hoc loco dicitk quo gax,aptctamennomlnatliliüóCuiolam, quo/ tldicmori,quodfcfcquotidicccttilsimis uitæ rum illudcâdorc,hæc purpur a delc(ftat,utcr/ pcriculis obqeeret pro falute Gonnthiorum» queflos minime durât. QaiamobcaufamHo Arguens enim futurum, ut mortui relurgant, ratiusinodisBreuelillumdlxit. Acmirafimi ncgatfcfublturumfulffetones uitx dnerime, litudineexprefsitformxnitorêpaulatimmor nificertumfclrct fe rclurrccturum. Praccdit bo fqualefcentem lt;f Venarum fontes. ] Phy fi cnlm: QuldSCnos pcriclitamur omnlhoraf ce dixit.Namiuxtamedicos, febris cordis St Qiiotidicmorlor pro ucftra gloria,quam haz fangumis incenfio eft. lt;^^Latus crat Sic. ] Vt bco In domino. 111 udobiter ad^nonendum in omniapinglt,ôtoboculosponit. einteilige/ ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’ nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
rcs2ic.Hoc epiphonematis loco, poft -^«TVTtw
ratiusinodis:
Pruftra per autumnos no/
Grxcis codicibuslcgiinhuncmodum,’^' gt;y «/ fiat litvi/ivv'tveii’tt/-iTffciff^p ^S^^^ ^^^ ftf^^P‘^^’ aTTcSwffKW^vtf rip vn'^rifXti lixv^Vi^'P ■gt;«J' 'X“ ’‘*' Xf‘'fV’ hOC cft , quli Sinos pcriclitamur omnihor a. Quotidic mo/ rior ,pcr ueftram glor iam.ut per, fit adiur an/ tis:ut, vv Tö^ Jhx^ ld cft,per l.oucm,l.d quod an _____________________te nos indicauit diuus Auguftinus Si Laut en gio.} Horiens Nepotianus alludit ad uerba tius V alla: Quan qua Ambrofius propter glo quæfuntlnlibellofupcriori, quem Hierony/ riam,autpro glorialcgit. Sentitautem Apo/ mus adipfumferipferat, Aetatc pattern, fra/ ftolus gloriâ,quamfuls pcticulls fibi peperc/ ratexfaluteCorinthiorum.Locus cft inpriz
rip. iÇVoluunturperoralachrymx.]Hielte turntranfitus cft,excltans ad ea quæfequun/ tut .Expeàamus enlm magnum qulddam,cu ius tecordatlo Hieronymo uel inuito lachry /
mas excufferit. ^ Aetate patri, fratri colic/
quxfuntinlibello fupcriori, quern Hierony
trem collcgio,uthinc uel maxime appar er et, ilium ettam turn quum animam agerct ftudio ma cpiftola ad Corinthtos cap. xv. ^ Cona/ rumfentiredulcedinem,quotcmporeuulgus ri.^Exponit,qulddlxcritmeditari.Qitodaf/ t hominumnecfeipfosfcntlunt. ^Paritcr.^ld fcripR,quiauulgus exlftlmatidemcffemcdiz \ nbsp;nbsp;nbsp;41 cft,cxa:quo.Diciturenimapari. «ÇAuuncu tari,quodcogitate. ^Velimusnollmus.^Pi
lümanu.lEthocad wnTv^rwinj» pcrtinct.Nam guraproucrblalis,quanccefsltas incuitabilis 45 hicmosmoïientium,utbocindlclofupremo, fignificatur. «J Antediluumm- iNam Adam d 1 uixit
40
IN EPITAPHIVM NEP0TIANÎ
|
uixit nongentos trigintäarinos. Seth,4uode/ Clin fupra nongentos.Enos quinqi amp;nbsp;nongen/ tos. Cainam nongentos decem. Alijq! permul tl prodigiofe uiuacitacis commemorantur. Genefis capitev. i^ Mathufalem. ] Hic an/ nos natus feptingentos odoginta duos, gene rauit filias: Vixit annos nongentos feptua/ gin ta nouem. Icacp fuperauithicomnes longs uitate. 1^ Optima quscpjOftenditquamfuz gax fit hæc mta» quamqinufera, quo minus moleftefcramus mortem. Carmen eft Maro/ 4^ nis in libro Georgie, tertio. ^Mifcris.] Hoc epitheton frequenseftapud HefiodumÄHo merum, ^^^^gt;7^1 fi/neïin. Qnotautem gradibus exténuât humanam ui tam, cuius quod eft o/ ptimum,idprimü,priufquam intclligas tuö ipfius bonum,abit imó fugit, non abiqhoc eft pernicifsime, utetiamfi uelis,non pofsis re niorari. Neefatisquodfua fponte fugax eft. Acccdunt morbi qui feneAutem per fe mole/ ftam,accelcrant. Poftremo mors inexorabilis rapit,nonaufert. ^Prima. ] Adolcfccntiam intclligit, qusut optima eft, ita fugacifsima, ueluti flos sui. Nam Pythagoras apud Nafo/ nem,lib. Metamorph.xv.pueritiâconfertuc/ ri, luucntutêæftatqautumno uirilcm ætatem, hiemi fenedutem.Primam i^itur fie defcribic. Nam tcner Si lades, puericp fimillimus æuo, Vere nouo eft: tune herba nitês,amp; roboris exz pers Turget,6iinfolidoeft,amp;fpc deledata/ greftes. O rania turn florent, florumqi colori/ busalmus Luditager. Macrobius commentario infomnium Scipio nis,gradus omnes humans uitæ,reuocat ad ie ptenarios. Poft bis feptem, pubertas incipit. Poft ter feptê, gênas flore ueftitiuuenta: idêqp annus finem in longum crefeendi facit. Poft quater fep tem,in latum etiam crefcere défini/ mus. Quinta hebdomas, uinum incremetum abfoluit. Sextatueturuiresante coUedas. A fexta ad feptima, fit occulta paulatim uirium diminutio. Scptima,totius hominis maturita tem adfcrt,etiam animi. Decima,uits metam prsferibit. At Seruius Tullius,ut refert ex Tubetonishiftoria Gclliuslib.x.uitaomncm in tres diftribuicpartes,utpueri ccnferentur ufep ad annos feptêdecim.Iuuenes ufep ad an/ num quadragefimum fextum. Vltrahunclê/ niores. Sed AriftotelesinPoliticisputatcor/ poris uigorem minui poft annum trigcfimum fextum:animipoft duo de quinquagefimum. lt;,[ Neuius poeta] Hicfcriptor fuittragedia/ rü.Eftautem carmen trimetrum iambicum. Pati necefie eft mul ta mortalem mala. tf Niobam. ] Qjus ob fpretam Latonam,om' nious liberis orbata fuit: ipfa uerfa in marmor quod afsiduc uel uti lachrymis madere cerni / tur. Fabula narrat Ouidius,lib.Mctamorph. fexto. ^ Etdiuerfasbeftias.]Opinorhunc lo cum non uacare mendo. QjisnanqueNiobc commutata fuit in diuerfas beftias, quum in lapidera fit uerfa f Fortafsis legendum, Ih laz |
pidcm,amp;aliosin diuetfasbeftias commuta/ ç tosfinxitantiquitas,utintelligas, de Alcyoni bus, cygnis,öi id genus afijs. ^ EtHefiodus nata. ] Nihil huiufinodi legit in operibus Hcz fiodi poets, qus quidem nunc extant. Forz tafsis legendumeft, Heniochus: quosopinor autThracis populos, autcertefinitimos. De Thracibus autem,apud quos luduofafintpu erpcria, ut recentem natum ludu parens exei piat: Contra, lstafunera,utuita defundos gaudijs profcquantur, meminit Sofinus in de Icriptionc Thracis : Valerius maximus libro fecundo: Qpintifianus fib. quinto, cumep his afij pcrnlulti. Tametfi me non fugit, Straboz nem libro undecimo Heniochos ponere inter barbaras nationes Caucafo uicinas. Quorum meninit amp;nbsp;Mela. Poteft autem fieri, ut uel coz dem nomine fueritgens aliqua Thracis,uel apud Heniochos Afiaticosfueriteadem conz fuctudoqus apudThraces. Quumhiclocus me diu torfifset, neep quieep adhuc animo meo fatisfaccret, eoepi mecüagitare, fi quodclTet gentis nomen, quodhaberet affinitatcmcum hac uoceHcfiodus,amp;ccce pcruarias erranti regiones commodum octurrunr Eftcdones,hi ab Arimafpis,Scytharö genere, mcoluntufp ad Mcotidem. De quorum moribus itaprodi dit Pomponius Mela libro fccundo: Efledoz nes funeraparentum Isti,Siuidimis aefefto coitufamifianum celebrant, corporaipfalaz niata,Ä esfis pecorum uifceribus immixtaez pulandoconfumunt, capita ubifabreexpoli/ D uere,auro cinda pro poculisgcrunt.Hscfunt apudeospictatis ultima officia. Eadem alijs uerbis tradit Sofinus: Sedutroqueuetuftioi* Herodotus libro quarto. Itaqucprobabile eft proHcfiodus ab Hieronymofuiffefcriptum, Effedo. Qyare ualeat hsc opinio, donce certi afiquidfueritcompertum. ijf Plebs. jVtplc/ bes legas,ratio fenarij poftulat, AtEnnius qui dem nonextat,uerum hsc uerbafunt Aga/ memnonis in Eunpidis Iphigenia aulidenfi. i JlviryiifiDi lA' œr {;^/ 71 jffigriftiifi, ngà yàf cAitàfûcr^üfxAn^f eiÙT^ît i^ii xeeKfixT elträ// ,7Û 'j y\rxiu ^venp a-arx^TX Txt'' T« , TT/Û^Xt/w f\ TP fill, Tfp lt;Aifup i^uptiv ■ amp;C. Qus nos ficuertimus: At generis ipfaobfcuritas ut quiddam habet Et commodum profedoN exoptabilc. Nam libcrö ilfis, lachrymas pro/ fundcre, Queriep mifera. ftirpc at illuftn fatis Cunda hsc negata. fed arbitrum uits Icuem Populüobtinemus Sc. if Verum quidagot] Per corredionem captauit tranfitum, ad com memoranda publics calamicatis exempla. Quandoquidem hic cfFicacifsimus eftin con/ folandolocus. ^Conftâtius.]Conflantinifi lius Conftantis frater,ab Ario tradus eftin hsrefim Arianam, ut quofdam in deo gradus crederct. Hoc Partiels bellis occupato,Iuliaz nus, qui Gallicis elatus fuccefsibus, irnperfl faftigium ufurparat, Itafiam Hlyncumcppc^'' uadit, Conftantioqj pattern adimit imperq. ld ubi cognouit Conftantius, onaifTaParthiz ca ex/ |
|
' s C H JJ, caçxpeditione,dumadciuilebcnunireucrtiz tur,in innere inter Ciliciam Cappadociamcp defunduselî, refertOrofius lib. fepfimo. Itê hiftona tripartita hbro tertio. HfMopfiuicu/ * lo. ] Stephanus indicat uicum elle Ciliciæ luz xta fluuium Pyramum,cui nomê fit Mopfi do mus, à Mopfo uatequopiamTirefiæfiho,etiz amfidilTennt Strabo li. decimoquarto, quod ad locum actinec. Qyanquam eodem inloco fubindicat, Hiftoricos dclocouariafie. Quod cnimillerefert,acciditiuxta Colophonem, ni mirum Cakhantem interiflemoerore, quod uaticinandi peritia fuperatus efTet à Mopfo, ait Sophoclem hocalicubi tranftulifièin Gili ciam.EtOrofîus traditConftantiuminter Ci liciamamp;Capadociâperifie. Melafcribit Coz lophonem à Mopfo uate conditam,uerû hune • ^^’iTirefîæfuiifefîlium, fed Man tu s quæfuit Tirefîæ filia. up Hofti reliquit imp. ] luliaz num lïgnificat. Nam Conftantinum iam ante dolis luftulerat Magnetius. i([Iulianus prod, ani.f. ] Quoniam defeiuitàfide Chriftiana. Nam dum defeifeit à Chrifto,cui prius dedez rat nomen, fuamip Gus falutem prodidithoz fil Satans. ^Chriftianiiug.cx. ] Dummaz gno apparatu bellum aduerfus Parthos moz liretur,Chriftianorum fanguinem dips fuis uo uiffelegitur, palam perfequuturus ecclefias, fi Uîclona contigiflet. Quin K Amphitheaz trurn Hierofolymis extrui iulTerat, in quo rez B uerfus à Parthis, epifeopos, monachos, omz . nesqîeiuslocifancT:os,befttjs,ctiamartefæuiz . oribus obijeeret, fpedaretep laniandos. ^InMedia. ] InGalliâmilTusfucratà Conz ftantio ubiresprofpcrrimegefsit. EtfuccefTu rerumebrius,neglexit Chnftû.In Media fenz fitultorcm,Nam motis à Crefîphontc caftris, dolo cuiufdâ transfugæ in deferta perdudus,' cum ui fins Kardore folis,atcp infuper Si labo reharcnarumconfedus,periretcxcrcitus,im perator tanto rerum penculoanxius, du per uaftadefertiineautius euagat, ab obuio quoz dam hoftiû équité,conto idus interfit, ipp Proz pagare.j Subadis Parthis. Edautemiucunz da adnominatio, propagare, 84 propagatos. lt;([Iouinianus. ] Nam isfuccefsit luliano. lt;j| Guftatis tantum.] Nam perfitodauoimz perfifuimenfe. lt;Foetoreçrunarûfuf.]Nam paftus cum hoftibus,idocp foedere neceffano magis quàm honefto, dum per Galanam iter agit,in Ilyricum rediturus, quum in cubicuz lum quoddam nouû fefe reccpilTct cubitum, . caloreprunarum,Knidore parietum nuper calceillitorum,aggrauatus,8ófuffocatusinrez rfic Dadaftans. Hf Valêtinianus, ] Is fuit pater Gratiani amp;Iouinianofuccefsit. ^Vadatoge nitali folo. ] Pannonium apparet fuifle. Siquiz dem quum Sarmatæ fefe per Pannonias difz funderent easep uadarent, iscp fuccurfurus, bellum in cos pararct,apud Briginoncm oppi dum,fubita effufione fanguinis, qus Grsce ttvhJ^i/fit uocatur,fuffücatus interfit, «yValés] |
0 L I A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4» Valcntemfratrcm,participé feceratimperfi, ^^ Htequum Gotthos conturbatos ab annquis ’ fedibus cxpulifiet, rurfusinfidéreceptifunt. Mox Gotthi, Maximi ducts auaricia, « iniuz rfis exafperati, denuo mouerunt arma, amp;nbsp;uiz doValentis exercitu, per Thraciam fefe, miz fcétes fimul omnia cædibus,incêdfis rapinisqi effudcrunt. Valens in Thracta cum Gotthis congredus infcliciter,per deuia fugicntibus cæteris,ipfecumfagittafaucius,ægre m cuiuz fdam uillulæ ccllam deportatus Iateret,ab inz fequentibus hodibus deprehenfus, fubiedo igni confumptused,atqueita communi caz ruitfepultura. H] Gratianus.] Valentiniani filius patri fuccefsit:aliquandiu cumpatruo Valente, 06 Valentiniano fratre, tenuit impez rium. Deinde Theodofium in imperfi conforz tiumafciuit. lt;|[ Ludibnohodi fuit. ] Maxiz mum fignificat, qui in Britannia ab exercitu creatus imperator,in Gallia tranffit,ubi Graz tianum Augudum fubita incurfione perterriz turn, atque in Italiam cranfire parantem, doz lis ctrcumuentü intcrfecit,fratrcmqi eius Vaz lentinianum I talia expuli t. ^ Lugdunc] Apodrophen facit, edep Hypallage numeri. Sunt autem Lugduni ad Rhodiani ripas m Gallia. Siquidéomnis Galliacomatain treis partes diuiditur,Belgicam quæ eadem ed Lu gdunenfis: Et Aquitaniâ,olim Aremoricam dicT:am,amp;Narbonenfem.AutorPlinius. ^ A dolcfcens Valentinianus. ] lunior Gratiani frater,opera Theodoffi reditutus in impend, extindo Maximo eiusqi filio Vidore, quein imperatorem Gallfis ipfe difcedens prsfecez rat,in Galliam tranifit: ubiquum pacata uidc rentur omnia, apud Vicnnam dolo Arbogaz dis comitts fui drangulatus ed. Infuper ut uo luntariam fibi mortem confciuideuideretur, laqueofufpenfused. nbsp;nbsp;Procopius. ]Tyranz nusà Valcntiniano Valentis fratre fuit interz emptus. lt;f Maximus ]Ethicinuafqrimpez rfi’, alioqui uir drenuus, Theodofianis armis opprenusedjdequofupcriusdiidöed. lt;nbsp;Eu genius.] EthicTyrannus,uilt;doreTheoaofi)gt; occifus ed. Arbogades huius cornes, Si cuius opera imperiumfueratadeptus,fua manufe pereufsit. Exercitui parcitum ed. «[' Dicat aliquis. ] A contrario quæfiuit cranfitum,ab imperacorum cxemplis,ad inferiorurn raagiz dratuum fortunas. lt;|[ Feriuntqi fummos. ] Rctulit Horatianum carmen ex O dis: nbsp;nbsp;nbsp;• ^ Cclfatgrauiorecafu Decidunt turres,feriuntqi' fummos Fulgura montes. Maxima qusep dignitas, maximis pcriculis obn oxia ed. Porró fi quis uolet de his copioff us cognofcere, Icgat feptimüPauli Oroffi' lib. acTripartitæ hidoriæitem feptimum. Nos ea rccenlenda putauimus,quæ ad huius loci cxz planationcm proprie pertinebanc. lt;|[ Abun dantius egens cxulat. ] Dehocconfulari uiro qui fuerit,nihil adhuc compcri. Allufit autem d j Hiero/ |
|
IN EPITAPHÏVM NEPOTIANI 4i Hieronymus ad nomen, cum ait, Abundanz hum non iam abundantem,fed egentem. Exz aggeracpcrgraduscalamitatcm. Nam egere per fe miferum cft.Miferius in exilio- Miferriz mum fi exuks iongius apud immanes barbaz 5^ roSi UpPityunte, ]Hscuoxfueratuariedcpra Bata in omnibus quæ uidere contigit exempla ribus. Eftautem Pityusoppidulum adextre mum mans Pontici, ubi Si Romani imperq fiz nes ohm fuide tradit Hiftoria tripartita lib. x. • Locus eft feris Si crudelibus barbans finitiz mus, ubi legitur Si Chryfoftomumexulafle. ^ Ruffini caput. ] Hicorientalisaulæmagiz der fuit. S tihco occidentalis. Deinde imperiû affetftauit. i^ Pilo.] PilumhaftamRomanam uoeat.Erataûteaignominiafumma. ^ Conz ftantinopolim.] Quod hiefedes effet Orienta hsaulæ,cuipræfedusfuerat. «f Abfeiflamaz nus. ] Circunferebatur fortafsis à medico quo piam,in ignominiam extin(fti,aut ipfe mendiz cabat,manum amputatam circumferensad oftêtationê calamitatis. 4f Affæ. ] Afcæ legen düopinor. Naideftoppidu Arabis,quonda d Romanis captum. Memini Strabo lib.xvi. Cliiam^ eft Afs uicus Thracis, Si Afea uicuS Arcadis,tefteStephano. lt;(|quot;NÓcalami.mif.] Trafituseftad cómunê regionö afflidionem. lt; Conftantinopolim. ] Quidam Byzantium elfe putant. Eft aueem in Thracia ciuitas mari 5J tima. ^ Alpes Iulias. ] Diucrfafunt alpium nomina, pro locorü uarictate. Iulias quidam putant ede proximas Rhctijs, qua per Tcruiz fianam urbcmiter fitinlftriamSi Auftriam. lt;((■ Scy thiam Thrac. Macedonia, ] Non medio crem habet gratiam, hsc locorum Si gentium ac uerborum congeries ai-MiT@', Conuenitep Orationi iam Condtatiori, Si ad finé properanz ti. Sunt autemomnes Europa regiones inter fe finitima. Hf Scythia. ] A Tanai ferme media cft Scythia( Nam reliqua pars, quauergitad orientem in A fia eft) pontici lateris. Hinein Aegcipartem continens, Thraciaac Macedo niaadiungitur. Autor prater cateros, Pomz ponius Mela,fcntitcnimhic de Scythia Euroz paa. Hf Dardania. ] Ea quanquam à Geograz phis inJAfia ponitur, tarnen eft finitima Tnraz da. InhacPomponius Mela fchpRteflefepul chrum Achillis, Pliniüs hätte geh te feram uoz Cat. HTDaciam.] DacifiucDacatranfrhcnaz ni funt, Danubio flUüió, Si Auarrijs, fyluacp Herciniafinitimi'. Seruius Dacas Scythia po pulum facit, cxponens eum locum quem ex Maronis odauo fuperius attigit HieronymuS. Indomitiep Daca. QuidäThracia Scythlacp finitimos putant, aut etia utriufep portionem. Hf Theffalonicam. ] Macedonia partem elle feribunt Plinius in quarto. Si Stephanus Gra eus autor. HT Achaia. J Qua olim Aegialos di «fta eft: ea pars eft Gracia in qua eft Corinz thus.LcgePIiniumlib.iiij.cap.v. HfEpirus.] In Europa pars eft Acroccraunidis, de qua 54 plurima Plinius lib. iiij. cap. i. Hfeundasep |
Pannonias.] Fortafsis Icgendum, cutti-Oaffi^ C Pannoniam. Nifi forte Pannonias ut Gallias dicimus. Nam fuperior adDanubiû uergit. Inferior ad Dacia,8i Dalmatiam. Hj' Gotthus Sar. Sic. ] Haceft illacolluuies barbarorum, quatotannos Romanuexercuit imperium. Hf Plurima mortis imago. ] Retulit carmen Vcrgilianum. Multus ubicp pauor,ct plurima mortis imago Hf Romanus orb.] Si Romanum imperium ruit,quod omnes aternu fore putabant, quid crit perpetuum in rebus humanism Hf Corinz thios. ] Eas Gracia partes nominat,qua praz ter catcras imperij gloria floruerunt,cum nûc à barbaris fubalt;fta,feruiantfrigeantqp,utintel ligat, nihil effe diutwnum in rebus mortaz hum. Hf Immunis ab his mal. ] Captauit tran fitum ut digrediatur ad Afia calamitates. HfEcce]aptederefubitaSiimprouifa. Hf Ex ultimis Caucafi.]Scythas AfiaticosautScyz this finitimos fignificat.Nam Caucafus India mons eftaltifsimis rupibus, qua uergit ad Sez ptentrionem Scythiam attingens. Hf Noiam Arabia.] Non eft dubitandum,quin retulerit locu,qui eft apud Abacuc propheta ca. i. Lc uiorcs pardis equi eius: Si uelociores lupis ue fpertinis.Qpc locû ita uerterunt feptuaginta: Exilicnt fuper pardos equi eius. Si uelociores crût lupis Arabia.Rurfus apud Sophoniâca. iq. Principes eius in medio eius, quaff leones rugientes,Iudiccs eius lupi uefpere,Sinô relin quebantinmane. Quod ita ucrtuntfeptuagin D ta. Principes eius in ea ueluti rugiétes leones. Indiceseius ficut lupi Arabia, n5dimittebât inmanc. VerbadiuiHieronymi inhuneproz pheta locum funthac. Sed indices einscapiz entes munera uendentese^ iufticiam,nonnere (ftc appellantur lupi Arabia nel ucfpertini,fiz cut SymmachustranftulitfjRurfusin locöA bacuc hac alfcribit. Lupi autem Arabia,id cft,uefpcre,hi rede uocantur,quibus conuerz fatio pefsimaoccubuit. Reddidcratpaulofu/ perius caufam,cur lupi nefpertini dicerentur, quod lupi uelociores effe dicantur nofte uiciz na. Cur autem Arabia lupi dicantur, nullam omnino caufam reddit. Vndc mihi fufpiciona fcitur, utroquc loco quem modo citaui, Arab legi debere, ut Hieronymus Hebraicam uoz ccm pofuerit: prafertim cumin Abacuc adz dat,ideft,uefpcre. Vcrumhac interpretandi uarictashincaccidit,quod ^-^y apudHebra os uefperam fignificer, □«^y totidemc5fnnan tibus,uariatis tantum uocaliumnotulis, Ara biâm regionem. Hancigitur pofteriorem inz ecrpretarioncm ,Hieronym us hoe loco libcnz terarripuit,nimirum aptam ad allufionem, quandoquidem de regionibus loquitur. Hl Antiochia. ] In Afia Syria pars eft, qua fe $Î Cilicia committit, ohm ac din potens, utferiz bit Mela. Hf Halys. ] Fluuius ex Tauri montis radiCibuS oritur.Interfluit Capadociam, Se/ ptentrionem uerfus. Inter Paphlagonascurz rens |
SCHO
|
j^rens,inpontumEuxinûexit, «fCydnus.] Cihciæfluuius eft,Tharfum Ciliciæ urbem di uidit, ut autor eft luftmus amp;nbsp;Mela, cuius or/ tumfciri,negat Solinus. ^ Orontes. ] Antio/ chiæfluuius elt,teftc Mela. lt;([Euphrates. ] Ontur in præfedura Armeniæ maioris. Baby lonê diuidit,tandêexitin marerubrö. Lege Plinijlt.v,ca.xxiiij. lt;Arabia.]Pars Afiæulz tràPelufiacûraare, ad rnare rubrö per tinges. ^ Phœnix.j Arbitrorlegcndum, l’hœnicc, non Phexnix. Ciyandoquidem regio, Grscis finmlamp;Latims ^tflim uocatur. «^fPalæftma. ] Vtracp pars eftSyriæ,Phoenice KPaheftina. Nam ut teftatur Plinius lib. quinto, Syria qua contingit Arabes, Palæftina uocatur,34 ludæa amp;nbsp;Coele. dein Phœnice. Et qua recedit intus Damafcena,acniagis ctiamnum meridiana, Babylonia. ^ Non mihi fi. 1. ] Vergiliani uerz fusfuntinvi. Aencid. ^Thucydides amp;Sa!u ftius.] Duos hiftonæprincipes nomina t,alte rû Græcæ,alterû Romans. Nâ 64 Fabius Thuz cydidiopponitSaluftiû: Herodoto, Liuium. ^ Mifen Ifraelitæ: ] Quan^ per horninadi ca fum:tamêexclamatiue didueft. Vtô4 illudfu ^ÿ periüSiFelixNepocianus, qui flic. ^ Nabuz chodonofor feruus. ] Eft apud prophetâ Hierc miara cap. xxv. Et Nabuchodonofor regé A/ quilonisferuû meum. Vocauitaucê feruum, utexponit inibi Hieronymus,quod in fubuer fione Hierufalem illius minifterio uteretur • |
fEzechias agit p oeni. ] Hæc hiftoria eft Efaiæ cap.xxxvij.de Sennacherib rege Afsyriorum KEzechia rege Ifrael.Egreflus eft, inquit,anz gelusdominiamp;percufsitin caftris AfsyriorS centumoftoginta quinqi milia. Etfurrexerüt tnane,84 ecceomes cadauera mortuorö. lt;([ lo faphat.] Dehoclegisij. Paralipo.capite. vij. quemadmodum per uniuerfas ciuitates luda dimifsis Leuitis ac facerdotibus,qui legem do mini docerent adeo terrori fadus fit holtibus, xxx. Si rcuertamini84quicfcatis,faluieritis. In filcntio 84 fpe, ent fortitudo ueftra. Et nolu iftis 84 dixiftis : Ncquaquam, fed ad equos fuz giemus: Ideofugietis. Etfuper ueloces afcenz demus.Idco uelociores erunt,qui perfcquenz turuos. Mille hommes à facie terroris unius, ■Ó4a facie terrons quinepfugietis. ^ Sagittas pilis. j Pilum hafta eft Romana,quæ ut torque atur,uirum defiderat: Sagittis Parthi Scyz thædp fidebant,quibus eminus pugnat, 84a fu gientibus. i^ Tiaras gal.] Tiara,Phrygius eft pilcus, ac delicatus, magis dccorus foeminis quam uiris.Nä buccas quoep tcgebat. ^ Caz ball. ] Maiores equi dicuntur,ut manni delica tiorcs.lt;|rXerxes illc.] Hic,fiGræcishiftoricis eft haben da fides, deduxit in Græciam, quinz quies mille milia, 84 ducenta odingenta duo milia, feptingentos 84 fexaginta. Libitum eft illi quodam die fpedare multitudinem quam ducebat, cumep incuerctur omnem Hellcfpon tum nauibus obdudum,omnia littora,at(p A bydenorum plana, uiris referta: beatum fe iâz dauit,mox fleuit. Rogatus caufam fubitæmu tationis: Refponditfibi uenifle in mentem hu mans conditionis,quod ex tainnumera muiz titudine nullus eflet poft centum annos fuper futurus .Hiftoria eft apud Herodotö lib. vij. 84 Vitj. if Redcamus ad nos. ] Alius eft tranfitus per corredionem : cuiufmodi fuit proximus illc.Exccfsimus confolandi modum. if Qpaz fiècœlo. ] AlluditadmoremHomchcû, qui fie mifeet poefim fuam, ut nunc in coelo uerfee apud deos,nüc rurfus ad hommes defcendac- ut pafsim ultro munera ad illum mitterent. f Mofes contra Amclech. ] Hiftoria narratur Exod.cap.xvij.Si quando remifinctbrachia Mofes orans,uincebantur Ifraelitæ 84c. «jf Si erigi uolu. ] Indicat Chriftianis non oportere præfîdium elfe in armis, fed in auxilio diuino. . Eftautêiucundus color ex contrary's. çVfep adincredulitatê. ] Ambiguuseftfenfus. Aut emintelligitadeoftolidâ, utuixcrcdi pofsit: aut adeo ftolidam,ut diftidat præfidio dei. -- . lt;Mens. ] Rurfuscxclamat per nominandi cafuni, H‘Fugientmille.]Efaisfuntuerbaca. A N T 1 D o T V S. Nemomirabitur, fi diuus Hieronymus lau di tribuit NepotiahO, quodTcrtullianû, nou folum legcrit,ucrumetiâ citauerit,quem conz ftat in Mdtahi hsrefim fuiflc prolapfum, cum huncob infignem crudicionê Cyprianus maz giftrum fuum uocare fit folitus, 84 diuus Auz guftinus, in libris de dodrina Chriftiana nou dubitarit, Theologis régulas ex hominis 84 irt fantis 84 hsreticifcriptis citare.Licebathocilz lis temporibus, cruditionis gratia,è quibus li bet libris, fi quid ineflet utile, decerpere. Ita Hieronymus prster alios multos, legcbat Oz rigencm, ut inter prctem,non ut dogmatiften. V t igitur O rigenis ing enio fauit Hieronymus itafauit84Tertulliani, quem fcribitad Monta ni fadionem defciuifte, commotS inuidia clert corum, ut id mali magis imputet clcricis, qui talem uirurn fua inuidentia à fe ahenarmt. |
ARGVMENTVM EPiSTOLAE SEQ^VENTIS.
Rofticum Ganum,monachum,eruditum adolcfcentcm docet,qucmadmodum oporteat inz ftituere uitam, eo dignam cognominc. Admonct in primis uitandum fufpedarum foeminaruru confuetudmem. Tutius autem cire iuucnem in coenobio, quam in folitudine uitam agcre.Tum feroaddoccndü84fcribendoslibros efieueniendum, obfredatorum familiantatê modisomni bus fugiendâ. Ac per fingula taxât cos; qui fub pr stextu ac titulo monachi: fuis indulgêt uicijs.
d KIERON*
-ocr page 94-44
AD RVSTICVM MONÄCHVM
HIERONYMVS RVS TJ CO MONACHO VIVENDI C «ssssv — nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;formam prarfcnbit.
Ihtl Chriftianofelicius, cm'promntiturregnumcœlorum. Nihillaborio^i ^^’■^^jH'-h tiuotidie de uita penditarur. Nihil fortius,qui uincit diabolS. N^ ^’^ imbecillius qui à came fuperatur. Vtriufcp rei exempla funtplurima.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Latro credit in crue0,00 ftatim meretur audire: Amen dico tibi:hodie me-cum eris in paradifo. Judas de apoftolatus faftigio, in perditionis tartaru labitur, SC nee familiaritate conuiuij,ncc intinóione buccellæ,nec oiculi gratia frangitur: ne quafiho minem tradat,quern film dei nouerat. Quid Samaritana uiliusf No folum ipfa credidit SC poft fex uiros unS inuenit dominu : Mefsiamep, cognouit ad fonte quern ludaeorum populus ignorabat:fcd 6C autor fit falutis multorum, ÔC apoftolis ementibus cibos,efii rientem rcficit,laflumq5 fuftentat.Quid Salomone iapientius f Attamen infatuatura-moribus mulierum. Bonum eft (al,nullum^ facrificium abfep huius aiperfione fufeipi tur. Vnde ÔC Apoftolus præcipit: Sermo uefter femper in gratia (ale fit coditus. Quod ft infatuatur, foras prorjeituruntantum^ perdit nominis dignitatem,ut nc in fterquili-nium quidê utile fit, quo (blent credentiû arua codiri, ÔC fterile animarû folum pinguc (cere. Hæc dicimus,ut prima te fili Ruftice fronte doceamus,magna coepifte, SC excella (t'dlari,SC adolefcêtiæ imb pubertatis incetiua calcante,perfe(fiae quidê gratis gradum (can derc, fed lubricû iter eflè,per quod ingrederis: nee tantû fequi gloriac poft uidoria, quantum ignominiæ poft ruina. N on mihi nunc per uirtutum prata ducendus eft riuu Ius,ncc laborandum,ut oftendam tibi uariorum pulchritudinem florum:quid in felilia habeant puritans,quid rofa uerccundue pofsideat, quid uiolx purpura promittat in regno, quid rutilantium (pondcat pidura gemmarS. lam enim propitio deo, ftiuâ tenet Jam tectum atq; folariû cum Petro apoftolo con(cendifti,qui c(uriens in ludgis. Corne Ip (aturat fide,^ famem incredulitatis eorum,gentiû conuerfione reftinguit,atqiin ua (e euangelioru quadrangulo,quod de cœlo de(cendit ad terra, dopetur ÔC diJeit omnes p homin es pofte faluari. Kurfttme^ quod uiderat,in (pecie candidi(simi lintcaminis in fu-perna transfert,ÔC credentiû turbâ de terris ad cœlum rapit,ut pollicitatio domini com pleatur:Beati mûdo corde,quoniâipfi deum uidebunt. Totû quod apprehen(â manu infinuare tibi cupio, quod quafi dobius nauta, rudê conor inftruere ueôorê : iHud eft, ut in quo littorepudicitiæ pirata fit noueris,ubi Charybdis ÔC radix omnium malorum auaricia,ubi Scyllæi obtredatorum canes, de quibus Apoftolus loquitur; Ne morden-tes inuicem,mutuo con(umamini:quomodo in media tranquiüitate fecuri, Libycis in-terdum uitiorum Syrtibus obruamur, quid uenenatorû animantiû, defertum huius fc-culi nutriat. Nauigantes rubrum mare, in quo optandum nobis eft, ut uerus Pharao cum fuo mergatur exercitu,multis difficultatibus ac periculis ad urbem maxima penie niunt. Vtroqj inlittore gentes uagae,imó belux habitant fcroci(simæ. Semper foliciti, (emper armati totius anni uehüt cibaria. Latentibus (axis uadiseg dunfsimis plena funt omnia,ira ut (peculator dotftus in ftimma mali arbore (cdcat,6C inde regedg SC circum-flec^ende nauis diStata prgdicet. Felix curfus eft,fi poft fex menfes fupradifte urbis por * turn tencat, à quo fe incipit aperire occanus,per quem uix anno perpetuo ad India per uenitur,ÔC ad Gangem fluuiû(quem Phi(bn (anóa (criptura cómemorat)qui circumit totam terram Euilath,ÓC multa genera pigmentoru de paradifi dicitur fonte deuehere. Vbi na(citur carbunculus Sc fmaragdus^SC margarita candcntia,6C uniones quibus no bilium feeminarû ardet ambitio,montes(^ aurei, quos audire propter gryphas Se draco nes, Se immenlbru corporum monftra,hominibus impo(sibile eft,ut oftendatur nobis, quales euftodes habeat auaritia. Qiiorfum ifta f Per(picuum eft, fi negociatores fecu-li, tanta fuftinent, ut adincertas periturasep diuitias pcrueniant. Óf (èruent cum animae di(crimine quæ multis periculis quæfierunt, quid Chrifti negociatori faciendum efr, qui uenditis omnibus quærit preciofifsimum margaritumt' qui totis fubftantix fux opi bus emit agrum, in quo reperiat the(àurum, quem nee fur effodcre, nee latro poßitau ferree'Seio me offenfurum elfe quam plurimos,qui generalem de uitijs dilputationcni, in fuam referunt eontumeliam. Et dum mihi irafcuntur,fuam indicant conJeientiarn: multo(^
-ocr page 95-DE VIVENDI FORMA» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45
À nïultoc^pcîus de fe,quàm de me iudicant. Ego enimneminem nôminabo, nec ueteris comœdræUcentia, certas perfonas eligam arque perftringam. Prudentis uiri cft, ac prudentiumfreminarum difsimulare, imô emendare quodinfe intelligant, 2C indigna ri fibi magis quàm mihi, nec in monitorem makdida congerere. Qui etfi qfdem tenea lur criminibus, certe in eo melior eft,quod fua ei mala non placent. Audio religiofam te habere matrem, multorum annorum uiduam, quæ aluit, quæ erudiuit infamem : ac poftftudia Galliarum,qu3c uel florentifsima funt, mifit Romam, non parcens Rimpti-bus, £v abfentiam filtj, fpe fuftinens futurorum, ut ubertatem gaUici mtoremq; fermo^ nis, grauitas Romana condiret : nec cakaribus in te,fed frenis uteretur, quod 2lt; in di-fertifsimisuiris Græciækgimus, qui Afianumtumorem Attico ficcabant iak, amp;nbsp;luxuriantes flageUis uineas, fakibus reprimebant, ut eloquentiæ torcularia, non uerbo-rum pampinis,fed fenfuum quafi uuarû exprefsiombus rcdundarent.Hanc tu luipice, utparcntem,ama, ut nutricem,uenerare ut fanéiam. Nec aliorum imiteris exemplum qui relinquunt fuas, amp;nbsp;aliénas appetunt, quorum dedecus in propâtulo en, fub nomi-3 tribuspietatis, quærentium fufpedla confortia. Noui ego quafdâ iam maturioris æta-ris, libertini generis adokfcentibus delecRari, amp;nbsp;filios querere fpirituaks t paulatimcp pudore fuperato, ftcla matrum nomina erumpere in licentiam maritakm. Miæ Stores uirgines deferunt,ÔC extemis uiduis copulantur. Sunt quæ oderunt fuos, amp;nbsp;no tuo rumpalpantur affeôu, quarum impatiêtia,index animi, nullam recipit excurationem. Si caffa impudicitiæ uelamenta,quafi aranearum fila dirumpit. Videas no nullos accm 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dis renibus,pulla tunica,barba prolixa, à mulieribus non polie dikedere, fub code ma
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nere tedo,fimul inire conuiuia,ancillas iuuenes habere in minifterio,ÔC prêter uocabu
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lum nuptiarum.omnia elfe matrimonq .Nec fixe eulpa eft Chriftiani nominis^i
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lator religionis in uitio fit: Quinimo confuRo gentilium, quum ea uidêt ecckl tjs anpli
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cere, quæ omnibus bonis non placent. Tu uero fi monachus ede uis, non uidm,ha^
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beto curam,non rei familiaris,cui renunciando,hoc elfe cœpiniqcd animæ tuæ, oorat-
1 B dæ ueftes,candidæ mentis indicia fint, uilis tunica,conternptum feeuh probet : ita dun \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taxât,ne animus tumeat,ne habitus fermoq; dilTentiant. Balnearum fomenta nota quç
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rat,quicalorem corporis, ieiuniorum cupit frigore extinguere. Quæ o^ iplamodéra-
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta fint, ne nimia débilitent fiomachum, ÔC maiorem refedioncm pofcentia, crumpant
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in cruditatem, quæ parens libidinum eft. Modieus ac temperatus cibus, ce carni œ a-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimæ utilis eft. Matrem ita uide, ne per illam alias uidere cogaris , quarum uultus coiq
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àituohæreât,2lt; tacituuiuat fub perfore uulnus, Anciftas quçillün obfequio mnt,tibi
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feias eftèininfidqs. Quia quanto uilior earn conditio, tanto facilior eft ruin^Et loan-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nesbgt;aptiftafandamatrêhabuit,pontificisqjfiliuserat,amp;tamênecmMrisafteöu,mc
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partis opibus uincebatur,ut in domo parents cum periculo uiueret caftitatis. y iuebat ,
1 in creino,5é oculis defiderantibus Chrifta,nihil aliud dignabat afpicere.Veftis afpera, 1 zonapelUcea,cibuslocufte,melcftfvlueftre, omniauirtuti amp;nbsp;cotinentiçprçparata.bilq \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prophetarûfquos monachos in ueteri teftamento kgimus^çdifteabant fibt cafu^ pro-
\ pterftuentaloïdanis,8lt;turbisurbiüdereli(ftis, polenta ócfierbisagreftibus ut ta at» \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quandruinpatriatua es,habeto ceUulâpro paradifo,uariafcripturarûpomadecerpei
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hisuteredelitns,harumfruere cópkxu.Sifcandali'zatte oculus,pes,manus,proqce ea»
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nulliparcas,utfoliparcasanimæ.Quiuiderit,inquit dominus, mulicrcm ad concupi-
fcendü earn,iam moechatus eft earn in corde fuo. Quis gloriabitur calm k habere cor » \Aftranon funt munda in confpedu dominv.quanto magis homines,quorum uitaten-tatio eftfV eb nobis,qui quories côcupif«mus,toticsfornicamur Jnebriatus eft,inquit, gladius meus in cœlo, multo amplius in terra, quæ fpinas ÔC tribulos générât. y as e c-dionis,in cuius ore Chriftus refonabat,macerat corpus fuû, 2lt; fubqeit feruituti, men cernit naturalem carnis ar dorem,fuæ répugnât e fententie, ut quod non uult, roe agere compellatut, ÖC quafi uimpatiensiiociferatur, amp;nbsp;dicitiMifer ego homo , quis libetabit me de corpore mortis huius ; Et tu te arbittaris abfque lapfu amp;nbsp;umnere pofte ttanfite,nifi omni cuftodia feruäueris cor tuum, 8x1 cum faluatore dixcris ; Mater mea SC fiattes mei hi funt, qui faciunt uoluntatem partis mei ? Ctudelitas ifta, pietas
-ocr page 96-4« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD RVSTICVM MONÄCHVM
eft.Imô quid tam pium,quàm fanctæ matri,fanctum filium euftodire {* Optât SC ilia te C m'uerejôtT non uidere ad temp us,ut femper cum Chrifto uidcat. Anna Samuclem,noii fibi, fed tabernaculo genuit. Filq lonadab, qui uinum Ôf ficcram non bibebant : qui habitabant in tentonjs,ôf quas nox compulerat,fèdes habebant:icribuntur in piàlmo, quod primi captiuitatem fuftinucrant,qui ab exercitu Chaldæorum uaftante ludæam, urbes introire compulfi fiant. Viderint quid alq ientiant. Vnuiquifque enirn fuo fenfu ^ ducitur. Mihi oppidum career A folitudo paradifus eft. Quid defideramus urbium fre^ quentiam,qui de fingularitatc ceniemurc’Moyfes ut præeflèt populo ludæorum, quaquot; dragintaanniseruditurineremo:pafl:orouium,hominnfe(fhis eft paftor. Apoftolidc pilcatione lacus Genezareth,ad pifeationem hominum tranfierunt.Tunchabêtespaquot; trem,rete,nauiculam, fequuti dominum,protinus omnia rdiquerunt, portantes quOquot; tidie crucem fuam,^ ne uirgam quidem in manu habentes.Hæc dico,ut etiam fi clcri catus te titillât defideriurn,dilcas quod poisis docere, 06 rationabilem hoftiam offèras Chrifto,ne miles antequam tyro,ne prius magifter fis,quàm diicipulus. Non eft humf litatis meæ,neq? menfuræ,iudicare de clcricis, Ô^ de miniftris ecclefiarum finiftrS quipquot; piam dieere. Habeant illi ordincm amp;r gradum ftium, quem fi tenueris, quomodo tib) in eo uiuendum fit,æditus ad Nepotianum liber, doceré te poterit. Nune monachi incunabula,morescp difi:utimus:ôf eius monachi, qui liberalib. ftudqs eruditusinadOquot; Ielccntia,iugum Chrifti collo fuo impofuit.Primumep tradandum eft, utrum foins au cum alqs in monafterio uiuere debeas-Mihi quidem placet,ut habeas fanctorum coUquot; tub eminence ipfe te doceas, Ôf abfq; dodore ingrediaris uiam, quam nunep ingreifus esiftatimcp tibi m partem alteram declinâdum fit,SC errori pateas: pluscp aut minus am bules,^ necefte eft:ne aut currens laflèris:aut moram faciens,obdormias. In folinidi ne fito,fubrepit fupcrbia:Er fi parumpcr ieiunaucrit,hominem^ non uiderit, putat fe alicuius clTc momenti. Oblituscp fin unde,óf quo uenerit,intus corde, lingua foris uaquot; gatur.Iudicat contra Apoftoli uoluntatê alienos feruos,quo gula uoluerit, porrigit nia numtdormit quantü uolucrit;nullum ucrctur,fiicit quod uoluerit : omnes inferiores fe putat,crebriusep in urbibus3qudm in cellula eft: Óf inter fi atres fimulat uereenndß, qui platearum turbis colIiditur.Quid igiturfSolitariâ uitam reprehêdimusc'Minime: quipquot; pe quam frpe laudauimus. Scd de ludo monaftcnorum,huiufccmodi uolumus cgredi milites, quos eremi dura rudimenta non terreant, qui Ipecimen cóuerlationis fuæ,niul to tempore dederint,qui omnium fuerint minimi,ut primi omnium fierent, quos nee efuries aliquando,nec iaturitas fupcrauit. Quipaupertate lætantur. Quorum habitus, fermo, nultus,inccfins,doctrina uirtutu eft. Qui ncfciunt fecundum quofdam ineptos homines,dæmonû pugnantiû contra le portcnta confingere,ut apud imperitos óf uul gi homines miraculS lui faciant, óf exinde lucra fectentur. Vidimus nupcr óf planxiquot; mus, Crœfi opes unius morte deprehenlàs,urbis^ ftipes,quafi in ulus paupcrum conquot; gregatas,ftirpi óf pofteris dcreliAas.TLic ferrS quod latebat in profundo, lupematauit aquae,óf inter palmarû arbores,myrræ amaritudo monftrata eft. Nee mirû.Talem Ôf fo cium óf magiftru habuit,qui egentiu famem,fuas fecit eflè diuitias,óf miferis dcrelifta, in fuâ refcruauit mileriam. Quorix clamor tandem peruenit ad cœlû, óf patientifsimas dei uicit aures,ut miflusangelus pelsimus, Nabal Carmelo diceret,Stufte hacnofteau ferent anima tuâ à te,quae autê praeparafti,cuius erunte'Volo ergo te, óf propter caufas quas fiipra expofüi,nó habitare cü matre,óf precipue,ne aut oftcrente delicatos cibos, renuendo cótriftes,aut fi acceperis,oleü igni adqcias,óf inter ff equentia puellarum per die uideas,quod node cogites. Nunep de manu óf oculis tuis recedat liber,dilcat pfab terifi ad uerbü,oratio fine intermilsione,uigil fcnfus,ncc uanis cogitationib. patés. Cor pus parit er óf animus tendat ad dominü.Iram uince patientia. Ama Icientia Icripturaquot; fü,óf carnis uitia non amabis. Nee uacet mens tua uarqs perturbationibus.Qu2?fi pe^ éfori inlèderint,dominabunt tui, óf te deducêt ad deliAu maximu. Facito aliquid ope-riSjUt te femper diabolus inueniat occupatu. Si apoftoli habétes poteftatê de Euâgelio uiuere,laborabât manibus luis,ne quê grauarent,óf alijs tribuebant reffigeria,quorum 6 pro Ipiritualibus debebât metere carnalia,cur tu in ufus tuos ceflura nó prjepares.^ Vel
fifceUam
-ocr page 97-DB VIVENDI FORMA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^
A fifcdläm texc iunco,uel caniftrûlentis plette uiminibus,{àrriatur humus,areolae aequo limite diuidantur Jn quitus cum olerum iada fuerint femina, uel planta per ordinem pofit3e,aquæducanturirriguae,utpulcherrimorum uerfuum fpedlator afsiftas.
Ecce fupercilio cliuofi tramitis undam
Elicit, ilia cadens raucum per læuia murmur
Saxa ciet,feat ebriscç ar entia temp erat arua. inférant infruôuoiae arbores,ucl gern mis,uel furculis,ut paruo poft tcpore,laboris tui dulcia poma decerpas. Apum fabrica-i 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re aluearia,ad quas te mittunt Solomonis prouerbia,^ monafteriorû ordinê,ac regiam
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 difciplinam,inparuisdifcecorporibus.Texantur2lt;linacapiendispifcibus: fcribantur
| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iibri,ut amp;nbsp;manus operetur cibum,amp; animus ledlione faturetur. In defiderijs eft omnis
1 ociofus.Aegyptiorummonafteria hune morêtenent,utnullûabfcp opens laborefufci i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piant,non tarn propter uidlus necefsitatem,^ propter animae falutê. Ne uagetur per-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niciofis cogitationibus mens,amp; inftar fomicantis Hierufalem,omni tranfeunti diuarU
i cetpedesfuos. Dumenemiuuenis,^ folitudinis me defertauallarent,incentiuauû l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoruardoremeç naturae ferre no poteram,quem cum crebris ieiunrjs frangerem, mens
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamencogitationibus3eftuabat.Adquamedomandam,cuidamfratri, qui ex Hebraeis
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crediderat,me in difciplinâ dedi,ut poft Quintiliani acumina, Cicero nis fluuios,graui-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatemc^Erontonis, amp;nbsp;lenitatc PUntj,alphabetum difcerê,amp; ftridentia anhelantiacp uer
l bameditarer.Quidibilaborisinfumpferim,quidfuftinuerim difficultatis: quotiesde^ i fperauerim,quotiesc^ ceffauerim,amp; cotentione difeêdi rurfus incœperim,teftis eft cou 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feientia-.tam mea qui paflus fum, ^ eorum qui mecû duxerunt uitâ.Et gratias ago do-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mino,quod de amaro femine literarû,dulces frudlus carpo .Did amp;nbsp;aliud, quod m Ae-
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SYP^Q uiderim.Grxcus adolefcens eratin cœnobio, qui nulla côtinentia, nulla operis
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnitudine Hammam poterat carnis extinguere.Hunc périclitante, pater rnonafterq
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hac arte feruauit.Imperat cuidam uiro graui,ut iurgqs atqj couieqs ir^edlaret homme,
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SC poft irrogatam iniuriä,primus ueniret ad querimoniam,V ocati tcftes,pro eo loque-
i nbsp;nbsp;nbsp;1B bantur,qui contumeliam fecerat .Fiere ille contra mendaciü. Nullus sli^ credcre ue-
' \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritatv.Solus pater defenfionê fuam callide opponereme abundantiori trifticia abforbe-
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retur hater. Quid multaclta annus duCtus eft.Quo expleto,interrogatusadokKes lu-
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per cogitationibus priftinis,anadhucmolefti3ealiquidfuftineret.Pap3c,ir^uit:Viuere
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mihinonlicet,ÓC fornicarihbeatcHic ft folus fuiftèt,quo adiutore fuperaUet f Plnlolo-
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phi feculi folent amorê ueterê,amore nouo ,quaft clauü clan o expcllerc. C^od cC Al-
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuero regi feptem principes fecere Perfarü,ut Vafthi reginæ deftderw, aliarum pucua-
1 rumamorecôpefcerent.llliuitiûuitio,peccatumcppeccato medicaturtnosamorcuir-\tutum,uitiafupcremus.Declina,ait,àmalo,2lt; faebonm Quaere pacem, oÇperfequere earn. Nift oderimus malei,borium amare non poftumus. Quin potius faciédum eft bo nu, ut dcclinemus àmalo.Pax qu3crenda,utbella fugiamus. Nee fufticit earn querere, niftinuentafugientemq^ omni ftudio pcrfcquamur,qu3c exuperat omnern renrum •. rn quahabitatio dei eft ,drcente prophetarEt faóus eft in pace locus eius,Pulchrecp P^^“^ quutio pacis dicitur riuxta illud Apoftoli.Flofpitalitatem perfequentes,ut no leur uri-tatoqfermone, Öó(ut italoquar^fummislabqs hofpites inuitemus, fed toto mentis ar-doteteneamus,quaftofferentesfe cumlucronoftroatepcompendro. Nullaarsabu^^ ma^ftro difcit .Etiarn mutaanimalia amp;nbsp;ferarû greges,dult;ftores fequuntut fuos. Inapi bus principes funt. Grues unam fequuntut ordine literato .Imperator unus. ludex u-nusprourncix. Romaut condita eft,duos frattes ftmulbabere teges no potuit,amp; pat-® ïicidiodedicat.lnR,ebecc3c utero ,Efau 5lt;lacob beha geiferunt. Singulieccleftarum cpircopi,ftngulraïchrpïesb^teYi,ftngulrarcbidraconr, 2lt; omnis ordo eedeftaftreusfuis t nbsp;nbsp;nbsp;tedoribus nititur Jn naui unus gubernatotrin domo unus dominus, in quamuis gran-
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di exerertu, unius ftgnum expedatur. 2lt; ne plurareplicando faftidiulegenti faciamt
\ nbsp;nbsp;nbsp;per bxc omnia ad illud tendit oratio rut doceam te, non tuo arbitrio dimittendum, fed
\ uiuere debere in monaftetio fub unius difciplina patvis, confortioque multorum, ut 1 nbsp;nbsp;nbsp;ab alio difcasbumilrtatem,ab alio patientiam. Flic te ftlentium, ille doceat manfuetu-
\ dinem: non facias auoduisreotnedas quodrubetis,ucftrare quodacceperis, opetis tui \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;penfum
-ocr page 98-48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad RVSTICVM MONACHVM
penfum perfoluas : fubtjdaris cui non uis, laflus ad ftratum uenias, ambulans^ dor- C mîtes, amp;nbsp;needum expleto {omno,furgcrc compeUan's.Dicas Pfalmum in corde tuo,in quo non dulcedo uocis,fed mentis afredtus quæritur,dicente Apoftolo : Piallam fpiri-tu,pfallam Öd mente:Et, Gantantes in co rd ibu.su épris domino. Legerat enimelTcprx ceptum:P/âlIite ^pienter. Seruias fratribus,hofpitum laues pedes : paflus iniuriam ta-ceas:praepofitum monafterq timeas,ut dominum:diligas,ut parentem, Credas tibi falu taré quicquid ille praecepcrit,nec de maiorum fcntentia iudices, cuius offieq eft obedi-re, Sf implere quæ iuPa funt,diccnte Moyfr: Audi Ifrael Sd tace. Tantis negocqs occu patus,nullis uacabis cogitationibus,^ dum ab alio tranfis ad aliud opus^ fuccedit opc ri-.illud folum mente tenebis, quod agcre compelleris. Vidi ego quofdam, qui poft-quam renunciauere icculo,ueftimentis duntaxat ÔC uocis profeisione non rebus, nihil de priftina conuerfatione mutarunt. Res frmiliaris magis auda quam imminuta. Ea-dem minifteria fcruulorum,idem apparatus conuiuq. In uitro amp;nbsp;patella fióili, auruffl comeditur,ód inter turbas Sd examina miniftrorum, nomen fibi uendicât fblitarq. Qyi uero pauperes funt SC tenui fubPantiola,uidcnrurcp fibi lcioli:pomparum ferculis fimi les procedunt in publicum,ut caninam exerceant lacundiam. Alq fublatis in altum hu meris,6d intra ie nefcio quid cornicantes,ftupentibus^ in terram oculis,tumentia ucr- * ba trutinantur,ut fi præconem addideris,pûtes incedere præfedturam. Sunt quihumo re cellars immoderatisœ ieiunqs,tædio folitudinis ac nimia ledtionc, dum diebus ac no dlibus auribus fuisperlonant,uert5turinmelancholiam,ÓC Hippocratis magis fomen ris quam noftris monitis indigent. Plerique artibus Ód negociationibus priftinis carcre non pofïunt,mutaïis^ nominibus inftitutorum,eadem exercent commercia : non ui-dum lt;5d ueftitum,quod Apoftolus præcipit,ied maiora quam icculi homines, emolu-menta ledlantes.Et prius quidem ab aedilibus quos «-gt;«ƒ«ró^^f Græd appellant, uen-dentium coercebatur rabies,nec erat impune peccatum. Nunc autem frib religionis ti tulo,exercenturiniufta compendia,2C honor nominis Chriftianffraudem magis facit, p quam patitur. Quod^ pudet dicere,ièd neceflè eft- ut fairem fre ad noltrum erubefca-mus dedecus,publice extendentes manus, pannis aurum tegimus ; 5t contra omnium opinionê,plenis facculis morimur diuites,qui quafi pauperes uiximus.Tibi cum in mo naftcrio fueris,hæc facerenon 1 icebit: óf inolefcentc paulatim confrietudinc,quod pri-mum cogebaris,uelle incipies,óf deleclabit te labor tuus;oblitusq5 prætcritorum,fcm-per priora ieólabcrismequa^ confiderans,quid al ij mali faciant,fcd quid boni tu face re debeas. Necç uero peccantiS ducaris multitudine: óf te pereStium turba folicitet: ut tacitus cogites. Quid, ergo omnes peribunt,qui in urbibus habitantÆcce ilh fruuntur fuis rcbus:miniftrant eedefijs, adeunt balneas, unguenta non fpernunt, óf tarnen in omnium ore uerfantur. Ad quod óf ante refpondi,^ nunc breuiter refpódebo, me in prælènti opufculo,non de clericis diiputare,fcd monachum inftitucre. Sancti funt clerici,óf omnium uita laudabilis.Ita ergo age,Óf uiue in monafterio, ut clericus elle me-r ear is, ut adolefcentiam tuam nulla lorde commacules,ut ad altare Chrifti,quafi de tha lamo uirgo procédas,óf habeas de foris bonum teftimonium:fœminæqp nomen tuum nouerint,óf uultum tuum neleiant. Cum ad perfedam ætatem ucneris, fi tarnen uita comes fuerit,óf te uel populus,uel pontifex ciuitatis,in clerum elegerit: agito quæ clerici funt,óf inter iplbs fedare meliores,quia in omni códitione óf gradu,optimis mixta funt pelsima. Ne ad fcribendum cito profilias,óf leui ducaris inlania, Multo tempore dilce quod doceas. Ne credas laudatoribus tuis, imo irrilbribus aurem ne libenter ac-commodes:qui cum te adulationibus fouerint,óf quodammodo impotem mentis effe cerint:fi fubito rcfpexeris,aut ciconiarum deprehendes poft te colla curuari, aut manu auriculas agitariafini,aut æftuantem canis protendi linguam. Nulli detrahas,ncc in eo te faneftum pûtes, fï exteros laceres. Acculamus fame quod facimus,óf contra nofinet-ipfos difcrti,in noftra uiria inuehimur, muti de cloqncnribn,s iudicantes. Teftudineo j, Grunnius incedebat ad loquendum gradu,óf per intcrualla quxdam, uix pauca uerba carpebat,ut eum putares fingultire,non proloqui.Et tarnen cum menla pofita libro-rum expofuidêt ftruem;adduclo fupercilio,contra(ftis9 naribus,ac fronte rugata:duo-bus dlgf
1
-ocr page 99-DE VIVENDI TORHÀ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;49
bus digituUs c0ncrcpabat,hoc figno ad audiendum difcipulos prouocans. Turn nugas meras funderc, 00 aduerfum fingulos declamarc. Crericum diceres effe Longinum, Cenforiumc^Romanacfacundiae. Notare quern uellet, 06 de fenatu do^omm exciu-dere:Hic bene nummatus, plus placebat in prandijs. Nee mirum, fi qui multos inelea te folitus cratdadio cuneo circumftrepentium garrulorum,procedebat in publicumnn tus Nero,foris Cato:T otus ambiguuSjUt ex contrarijs diuerfiscç naturi^ unum mon-fttum nouamcRbeftiam dicercs efte compaciamauxtaiUudpocticum. Prima leo, po-toemadraco,media ipfa Chimaera, Nunquam ergo tales uldeas, nee huiulmodi homi-nibus appliceris,nec declines cor tuü in uerbamalitiae, 5lt; audias : Sedens aduerius tra-treintuumloquebaris, £lt; aduerfus filiummatris tux ponebas fcandalum. bt itcrum: Filîjhominû, dentes eorum arma SC fagittae. Et alibi: Mollid funt fermoncs eius lupcr oleum,SCipfifunt iacula:Etapertius inbedefiafta: Sicutmordetferpensjnu en-tio, fic quifratri fuo occulte detrahit. Sed dices : ïpfe non detraho, alqs loquentibus quidfacere poffum ^ Ad excufandas exculationes in peccatis ma pnetenaimus. n-ftus arte non illuditur. Nequaquammea,fedapoftolifententiaeft: Nolite errare, e-us non irridetur, 111c in corde,nos uidemus in facie. Solomon loquiturnn proucr qs. Ventus aquilo difsipat nubes, amp;nbsp;uultus triftis linguas detrahentium. Sicut emm la-gittafi mktatur contra duram materiam,nonnunquarn in mittentem reuerntur, uu nerat uulnerantem,illudcu completur: Padti funt mihi in arcum prauum. bt aubt: mittit in altumlapidem,recidet in caput eius: ita detrador cum trifteni facie uiderit au-dientis,imó ne audientis quidem,fed obturantis aures fuas, ne audiat ludicium iangui-nis,ilico conticefcit,pallet uultus, haerentlabia, faliuaficcatur. Vnde idem uir apien^ Cum detïedatoribus,inquit,ne mifccaris,quoniam repente teniet perditio eorum, ruinam utriufen quis nouite’T am fcilicet eius qui loquitur, tp illius qui ^du loquetem. Veritas angulos non amat,nec quaerit fufurrones. Timotbeo dicitur. nbsp;nbsp;uer urn ^^s-E bvterumaccufationê,cito ne receperis.Peccantemaüt,coram omnibus ar^e,ut cac tcrimetumbabeant.Non eft facile de proucôa actate credêdum, quam ÔC uitapraeter« i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tadetendit,8lt; bônorat uocabulum dignitatis.V cru quiahommes fumus, 5lt; interdum \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contraannorummaturitatê,puerorüuitqslabimur, fime uis comgere delmquentem, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aperte incrépa,tantum ne occulte mordeas. Corripietmeiuft^mmt ericor ia, in-crepabit.OleumaütpeccatorisnonimpinguetcaputmeumX^emenimdi igit om» nuSjCOrripif.caftigat aut omnem filium quem recipit.Et per Efaia clamat dommus. Vo ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pulus meus,quibcatos uos dicunt,feducüt uos,2lt; femitaspedumueftroru uppanta »
Quidenim mihi prodeft,fialns malareferas mea^Si me nefciête,peccatis meis,«no e-tradionibus tuis aliS uulneres,2lt; cu Certatim omnibusnarr es, lie ungulmoquaris,qua finüllidixeris alteriïHoc eft non me emendare,feduitio tuo fatisfacere. Prpcipit dom« nus peccantes in os argui debere fecretó,uel adhibito tefte, Slt; fi audire noluerint, re e_ ïiadéccleliâ,habendosc6inmalopertitvaces,fîcutetbnicosetpublicanos,Hçcexpre-fiusloquor,utadolcfccntêmeum,elt; linguae elt;adifiumpruriginelfcer?,utrenatumin Cbrifto,fine ruga 8lt; macula,quafi pudicam uirginçm exhibeam, caftam taur mentetp corpore,ne folo nomine glorietur,Sb abfq oleobonorum opcrum,extinctalampa c^ . excludatuï àîponfo. Habes iftic fangum doäifsiiftum($pontiftcetnProculum,qmui ua bc praefenti uoce noftras fchedulas fuperet, quotidianisep traelatibus iter tuum dtngt; t5- gat,nee patiatur te in parte alteram declinand.o,uiamïèlinquer e f egtam, per quam lira, eladtcrrampromifsroms propctans,fe tranfiturû efte promitth. Ateputmam exaudia-tut uox eccleftac implorantis •H ómme,pacem da nobis. Omnia enim dedifti nobis.V tl nam quodrenunciamus feculo^uoluntas fit,nonnecefsitas,ÓC paupertas babeat expe-iita^oïiam,nonillata cruciatum.Cpterum iuxtamiferiashuius temporis,^ubiep gla-dios fttuientes,fatis diues eft ,qui pane nonindiget .Nimium potens eft ,qUi ferurre non
feil alios,be oxe parente vevun^s, fame tovc^uetur aliéna, omneme^ fubftantiam Chrift.4 wVeeribus ttûgàuvt.Nihftftlo Aldus, qui coxpus Aomini caniÇuo uimineo, faug^iuetn potminuiuo.Quiauaiiciaxuciccit ctcn\p\o,quiabVq^'^^'‘^^^ ^ incxepadoue,ca^c
-ocr page 100-50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EP IS T» AD RVS T? MON A CH»
dras ircndcntium columbas,id eft, dona fandi fpinfus,menfascß fubuertit mammon», C amp;: numulanorum aera difpcrfit, ut domus dei,domus uocetur orarioms, 0^ non latro^ num Ipelunca. Hums e' uicino fcóïare ueftigia, ÔC cætcrorum qui uirtutum illius fimu les funt, quos üccrdotm ÓC humiliores facit amp;S pauperes. Aut fi perfecta defidcras, exj cum Abraham depatria 06 cognatione tua,06 perge quo nefcis. Si habes iubftannam, wende, 06 da pauperibus. Si non habes grandi onere liberatus es:nudum Chriftum^nu dus fèquere.Durum,grande,difficile,fed magna funt premia.
S C H o L I A Blhil Chriftiano. ] Rurfum fuo more incipità loco c5muni, de pcnculis uarfjs, quibus Chrifti ani uitaobnoxiaert, qui tarnen non fitalicnus ab arguméto epiz ftolæ.Atqihancpartê narijs allegories traciat 66allufîonibus. iJfStiuâtencs.j Stiuaeapars aratri cd, qua manu tenet qui arat.quaqî mo/ deraturaratrû.Porro taciteallufitadiiludE/ uangelicum: Nemo qui poft^ manum ad ara trum mifît,retro refpcxcrit,aptuseft regno dei. H[ lam te6ïû atqj folarium. ] Qiiod aduü cap.x.refertur de Pétri uifîone,amp; de Cornelio centurione,mire trahit ad allegoriâ,quam qui cupietad plenum intclligere, locum eum rdc gar, #[Tocum quod apprchenfa. j Admifcet in loco communi propofîtionem, quamfoliz tus eft in initio ponerc. Porto apprehenfa ma/ nu dixit, quoditafoleamusfeorfîmacfamilia riter hbereq? monere amicum. ^ Scyllæiob/ tre6iatorum canes. ] Scylla faxum eft in ma/ ri prominens, quod procul intuentibus, pu/ ellæ fpeciem præbcat.Tum fragor aiTuItan/ tium undarum,latratum canum imitatur. Vndepocræ finguntcam pubetenus cindam canibus latrantibus,tcftc Marone: Candida fuccindâlatrantib.ineuinamôftns Italt;$ in prima epift. Scyllam ad uoluptatum iI Iccebras retulit,hic canum latratû ad obtre/ dationcm trahit. lt;r Libyeis interdum fyrri/ bus.] Syrtes locamaris luntharenis fluduan tibus uadofa, quæuel tranquillo mari perni/ ciemadferûtnautis. lt;f LatétibusIaxis.]Cau tes,funt, quæ hoc magis formidandæ funt nau fis,quod non eminent. Vada funt, quû fubeft fundus altior,neclàtis eft aquæfuftinendis na uibus. ne Félix curfus. ] Eleganter curfum uo j catnauigationc. SignificataStperallegoriam bene nobifeum agi,ß diuturno ftudio tandem perueniamusadperfedampietatem. ^ Mar ganta candentia. j Nam uniones,uf teftaf Pli/ nius,potifsimum candore cômendantur. Mar garitum dixit in neutrogenere. i^ Nec üctc/ ris comoediæ.] Vêtus comoedia, cuiusgenc/ risadhuc extant Ariftophanicæ, nomma tim quofuis magna libertate taxabat : quæ rabies poftealege coercitaeft. Vndcamp; prouerbium apudGræcos:DeplauftroIoqui.ApudLàtiz nos autê loco uetefis comœdiæfuccefsit Saty/ * ra,mordax Si hoc ferip ti genus, «f Nec caka/ ribus,fed freno. J Alluhtad apophthcgmalfo
cratis de Ephoro ac Theopompo. Item Plato/, nis de AriftotcleaeXenoerate, qgt; akerplus fa. ris ardens, freno opusbaberet: alter tardior, calcaribus. ^Afîanumtumorem.]Triafunt dicendi genera - Atticum, quod preffuiheft, propterea quod Athenis iuberentur abfque prooemijsôiaffèdibus dicere. Afianum,tuml dum 66 fedundans, pro gentis illius moribus turgidæ,66 luxu rerü fuperfluentis.Rhodium, medium,66 ex utroep temperatum. Autor Ci/ cero, 66 Quintilianus ultimi lib.cap. penuiti/ mo. Gallicum igitur dicendi genus eu Afîaho confcrt.Vndc66 alibi: Gallico,inquit,cothur/ no attollitur,Romanum cum attico. lt;Luxu riantes flagcllisuincas.] Flagella uocatfum/ mos uitiû ramos flexilcs. Luxuriat aût, quod præter modum lætû eft. Pampini uero uioum foliafunt. ^Libertinigeneris.] Vthoctitulo j prætexàntlibidinê, quod adolcfcctibus liber tinis hnt ueluti patronæ. if Cibus locuftæ. ] _ Plinius nô uno loco feftatur, populos quofdâ locuftis uiuerefole ficcatis.Pudetautcm refer rc,^ ineptehac de reineptiant quidam, quafî D uehementer lædatur fama diui Ioannis bapti/ ftæ,fîdicatur hoc animante uiditàlTe tara uili cibo, qualîucro magis donuenerit, cum pla/ centis ac murenis alitum fuifle. lt;nbsp;Filij pro/ phetarumq.m.] i([Nô quod certocultuaut ritulisab alijs diftingucrentur,qucmadmo/ dum hodic monachorû uulgus, fed quod fc/ moti ab oppidorû frequentia,uitam agerêt in foli tudinc,quû hodie nuftp efle mälint,quant ) m denfîfsima frequeritia hominü, præfertini j diuitumô6crâlî*ulorum. «f Cellulampropa/ j radifo.jParadifus Græcishortum Hgnificat. In hortis autem olim uoluptatibus dabatur opera. Vnde 66 de hortis Epicureis frequés a/ pudautoresmentio. lt;ffFilijlonadab.]Hifto/ ria habetur apud Hicremiam prophetam de fîlfjs lonadab, qui inuitati ut biberent uinum, recufarunt:nec ædifîcarunt domos, nec fernen tem facicbant,nec plantabant uineas,ita edo/ lt;fti à patre, donee compulß ab exereitu Nabu/ ,chodonofor,66 exereitu Chaldæorum, confer rentfefein ciuitatem Hierufalem. Porro quod primi dudi fint captiui,id nufquä legitur, nec in pfalmis:necin alijs literis,nifi quodcolligif titulo pfalmi centefimi trigefimiprimi, qui efthuiufmodi: Tafi ^iff lMr»iA«(’,njU rüft n^jirtp m^f** nbsp;nbsp;nbsp;1 AtmiO-ifJtit^. Id eft: Filiorum lonadab,66 horiim qui primi captiui fuerunt. Nec in eopfalmo füper hac re ulla fit mentio,ut teftatur À diuuä nbsp;nbsp;j
Auguftinus, if De fingularicatecenfcmur.] , Nam
-ocr page 101-SCHOLIA. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;‘
Namhlnc Grscis monachi uocabulum, qua/ fi dicas,unicum amp;nbsp;fingularcm.Nomen autem indcfumptum, quod olim pij quidam homi/ nes,partim nonferentes gentihum in Chri/ ftum blafphemias ; partim afflidti ab inimicis Chriftiana: fidci,profugcrent aliquo in uaftas folitudines, atque ibi uiuerent : altj grCgatim, quos Ccenobitas uocant : alij femotim, quos appellant Anachontas, lt;^Vaftor ouiuhom* faftus. ]ïcftiua uicinitas uocü in ouiö SC homi
V iridi fifccllam texlt hibifco. Et rurfum.
Et rubca texatur fifcina uirga.
^’Lentis. ]ld eft,flexilibus. ^ Sarriaturhu/ mus.] Sarrive,eftfarculo frangcreglebas, ac repurgare terra, ijf Areolae.] Diminunuum eft ab area. Sic aut uocat fedas in quadrü pla/ nicies inhortiSj quas uulgo noftrates leftulos uocant. Limites appellat femitas, quibus a/ reolx dlfccrnutur. ijfEccefupercilio. ]Hp ucr
num.DeMoyfchabesExodiitj.8Cij. ^Lacus Genezareth.] Locus eft Luc. cap. v.ubi Chri ftus ita loquitur Petro : Noli timere, ex hoe iamhommes cris capiens. lt;i Et rationabitem hoitiam off. ] Alludit ad locum qui cftapud Paulum ad Rom. cap • xq. Exhibcatis corpo/ ra ueftrahoftlam uiuentem,fanä;am,dco pla/
bro. Nee fine caufa dixit Hieronymus,fpeda/ tor afsiftas. Nampocta cum dicit, ecce, ueluc ad fpcctaculum inuitat;86 ipfa carminis com/ pofitio pene ob oculos pohit,acreprafcntat a/ quam à fummo cliuo exilientem, edentate da ftylorû,Elicit,lila cadens. Deindcpcr obftan tla faxa cum murmure nonnlhil luctantc, Rau
centem,rationabileobfcquium ueftrum.Hle/ cum per feula murmur. Rurfum pera gr um, ronymusnonnlhif dctorqucnshuncPaullfo/ nunc cefcrlus,nunctardlus,utcuncplocl corn cum aflufit ad Grxcamuoeem ■Miytiiltl', quod à modltaS aut incomoditas oecurrerit,huc ai il/ fermone quoqueduclpóteft,utlntefflgas coli lue difcurrcntem, Scatebrlscp arcntlatcmpc/ dcum,prsdicando Chriftum.D ehoc uldc no rat arua. lt;Ç Infcrantur infruduotx. ] Nonnuk noftralnPaulufcholla. lt;rPluscpautminus.] hcodiceshabét,fru(ftuofx.Mlhlmagisproba Vbi complures una faciunt Itcr, fi quis fuerIt tut us Icgamus, Infruftuofx. Ad tenlum emm fentior, ab aids pcrgcntlbus uteunque protra magls quadrat. Slquldem mferi dlcttur,no to hitur; fiquisæquoprônerantlor,àcæterisre/ lumld quod Immlttitur,ucrumctiam arbor In quamlmmlttlmus.lnferuntur autmfrugife __________________rx,uclutl platanus,phagus,ornus, ut arte fiât nerts refidetSt obdormlfcltallcubl. Rurfum, frugiferx,quo maioremadferantuoluptatcm qui folus àmbulat,nonnunquâ aberrat. Inter fuo cultori. V ndeflaccus;
V t gaudet,infitiua dccer pens pyra.
Vel gemmis uel fur culis. ] V eteres tradide runt tria infitionum genera. Vnum, quo refe/ da 8C fiffa arbor feu plâta,recipit in medullam immiffum fur culum. Afteru,cum refera inter llbrum at materiâ rcclpit fcmina. T ertiu^cum gemmæ infoditur fur culus. Gemmam aut r u /
Vbi complures una faciunt iter, fi quis fucrit
hitur: fi quis squo pröpcrantior,a csteris re/ tardatur. Contra qui folus facit iter, aut ftu/ dio perueniëdi himium feftinat, aut tædio iti /
B multos,fi quis aberrat,non deeft qui cômon/ ftretuiam. Idcmacciditinuitafolitaria ÓCgre ^ garia. lt;jlnfolitudincfito.]Omncs ferme co/ dices habebant, cito per c, nee mihi difplicet omnmo,fimodo accipias cito pro facile. lt;jf A lienosferuos.] ka Paulus adRom.cap.xiitj.
Tuquiscs,qulludlCas feruüallenumc lt;1 De gemmæintoöituriurcuius.vic.iuiia.il «uv. u/ ludo.] Ludumhlcfcholamuocat. Nam tyro/ fticluocabant tumorem corticis, a quo rup o nesludum habebant,In quo prlusrcmbdll/ prodeuntnouxfrondes. ^ Uulciapoma.] camdifccrcnt. « Qui fpeclmen.] Specimen Equldcm mafim, dulclaprxmia,nihretraga/ uocatdcguftatlonc,undercflquapofslntxftl/ rentur exêpfarla. ^ St^omonisproucrbia. ] ^ marl. «Dsmonum contrafe. ]Mlrumuto/ Slccnimfcgls Eccfefiaftlci cap .xi. tsrcuisin hm etiam fucrit hsc impoftura. Nam hodic uofaeiflbus eft apls, 86 initiurn dufcorishabet quoqjfunt,prxfertlm inter cos,quifofitarlam frukusevus. ^ Acreglamdllcipfina.] Uepo aguntultam;quluifiones St dxmonum Infcfta fltlaapum admlrablfl,rctert verg.cjcor_gicon tiones,anfin2antncfclo,ccrtcnarranc. CStl fibroutj.8iPfinlus. djDluaxfectpcdesiuos.f pcs.]fdeft,minutufosnummos,quosacclpl Affufitad idquodeft apudEzechmlcmcap. unt mëdlcl. Eft aut taclta affufio uocum In ftl/ xvi.D lulfifti pedes tuos omni tr anieunti,utes pcs8tftlpl. cTuncfcrrum. ] Affufitadhifto Gmifltudlncproftltutx,quxqucmulsadmit/ namHcflzxl,quxhabcturUtjReg.cap.vi. titadcoitum. ^ Qulntifianlacumlna.] In/ inter pafmarum arb. ]Nihlf enimhulus ar buit Qumtifiano acumen,Cicer oni copiam et botis fruftu dufcius, quas pafmuf as uocant. facuf tatcm,quaficç ffuxum; Pflnio fcnlt^cm, HjVtangcfus. ] MifcuithiftonaNabaf, qux quod compofitus fit,81 minus acribus aneen/ eft primo fib .Reg. cap.xxv. cumdiftoEuan/ bus.DeErontonememmitSiluucnafis; gcflco quod eft apud Lucam ca. xq. Quidam Çrohtôls pf atani,c5uuffacp marmot a cf at^t. codices nonhabent, angefus pcfslmus,fcd an In fumma fentit,poft ftudla rhetor lees. lt;J Nuf gcfus, quod magis pfacet, quod Ifflcfeglmus fa contlncrttia. ] Contincntiamhlc uocat abt t
i iffiadcodiäxim,nlfiangcfumacclpispronun nentiamclbiipotus,8ifomnl. ^Cfauumefa/
titadcoitum. lt;J Quintifianiacumina. }Tri
€acukatcm,quaficp ftuxum* V finio lent rat cm.
C cio,quodadfertur. lt;^¥ifceUamtcxciunco. ] uo.^Grscumprouerbiucn,quoticsmaium Eifcella (portulaeftruftlcana, qua rceentem malopropchitur'. uclutifiquisimpudenmm cafeum,aut arborum fr uftus,aut fimilc quip / impudetia tetuhdat • ^ Leut ufitatoep. ] Cüii/ piara por tabant.D immutiuu à fifcina. V er gif. dam codices pro ufitato hab ét, citato. V tr acp
1
-ocr page 102-|
$a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EP IS T» AD kdio tollerabilis eft. ^ Summis labijs. jPro/ Ucrbiumcft Græcura,cum quis non ex animo loquitur,utin Chiliadibus noftris oftédimus «jj Quafï adferêtes fecum, ] Si licet aliquid re/ fragantibus cxcmplanbus immutarc, malim ita legi, quafiofferentes fe cQ lucronoftro atqj €Oinpcndjo,Qiiidam enim ob id non gaudent hofpitumaduentu,quod damni nonnihil ad/ fcrre uideantur rei domefticx:ac quos intelli/ gunt lucrum addudturos, cos apprehenfos re tinent, nccfinuntabire. fl” Ordinc literato.] g Volantes enim exprimuntalpha a. Sicenim pingebantantiquj,ut Vinucrfum referat. De quoPliniuslib.x.cap.xxi. ^f Duosfratres.] Romulum amp;nbsp;Remiim.Romulus Remumocci dir,quod mania pcrtranfilifTetjatcp ira Fraterno primi maduerunt fanguine muri, quod Hieronymus dedicationcm appellat. i^fIn quamuis gran. ] Qyamuis, id cft,quan/ tumuis. Signum aöt dat imperator militibus incundi prælij, amp;nbsp;figno dato lubet defifterc. re. ^Penfum. ] ld eft,modum opcris præferi/ ptum.Sumptö à penfo lanarü,quod certi pon deris finguiispuellis dabat. lt;1 Incordetuo] Ita quondâ laborantes monachi,uicifsim pfal mum aliqucm recitabant, ut aliorum opus non intermitteretur, amp;nbsp;femper audirctur ali/ quid facri.Nuncociolïquidam nihil aliud fa/ ciunc. ^ Aurum comeditur. ] Aurumuocat rem magno emptam, ut Chriftus in E uangc/ Iio, rapinas in catinis, uocat precium rapina partum. ^Etexamina.] Itauocatnumerum innumcraDilem.Et Horatius,ditis examé do/ mus, abapum cxaminibus duda fimilitudi/ nc. ^Pomparum fcrculis. ]Pompæ dicuntur publicæoftentationes, utin ludis folcnnibus, m tnumplns, in funcribus. Fcrcula uero du cuntur currus, quibus cireuferuntur fpedan ds imagines deor um,aut fimilia. Vndc Nafo: Aurca pompa uemt, à Grsco uerbo iri^a^«, quod eft duco. i^ Caninam facundiam. ] Sic Appius uocareconfucuit malcdicam ac rixo/ fam eloqucntiam,ut teftatur Nonius Marcel/ lusindidioneRabula, Saluftium adducens. Sumptum eftautéà canum rixa. Quin amp;nbsp;ipfa uox rixa,à canibus,hoccft,a canina litcrarho ÿ deduciaeft. i,[ Cornicantes. ] AllufitadPerfi anumilludin Satyra quinta: Et claufo murmure raucus, Nefcio quid recum graue cornicaris mepte. Quod Græci uocant à^i/’^iu. Eftaüt mira perfo næ ■mtrvsrxrn. (,[ Verba trutinantur. ] Rctulit locum,qui eft apud PerlÏum Satyra tertia: Obftipo capitc, amp;nbsp;figentcs lumina terræ. Murmura cum feeüSirabiofa fîlentia rodunf, Atep cxporrc(fto trutinantur uerba labello. Siquidem quod ait Perfius, Obftipo capitc, Hieronymus cxplicat, ftupentibus in terrâo/ culis. Aysf^i/t/tJif, jàyi!/)«(orUfi't/tirlex.Indcdi «ftus magiftratus, qui mercatui Icgcm præferi bat. Aediles quoqi apud Romanos fimilia cu/ raban^fi menfura minor, fi precium iniquius |
RVSTie. MONAC, fi parura fyncerS oleum fuilTet. if Iniuftacóz c pcndia. ] Compendia hoc loco lucra uocat. Ut pugnctcumdifpendijs. ^ Oblitusprætento rum.] Allufitad id quod eft apud Paulum in in epiftola ad Philip.capite tertio. Eorumquæ retro funt oblitus,in ca quæ ante funt Sc. Non nihil tarnen immutauitPauli fentcnriam.Nan que fie habet illc: t« fi^ i^rltvi« 'iAn'^M'^M'éilt;tii‘®'i''‘^^ 5 t^lt;3/«lt;ô-ÿilt; i3riifrit/éiiiivamp;, id eft, ea quæa tergo funt obliuifccns, in ea quæà fronte funt inni/ tens. Eft cnim metaphora à currentibus in fta diofumpta. fl' Aut ciconiarum.] Allufitad Perfianumillud : O Iane,à tergo quern nulla ciconia pinfit, Nee manus auriculas imitata eft mobilisai/ bas.Nâhis^ftibus irridebâtà tergo. ^Aut æftuâtem. Sequitur apud Perfium codé loco: Aut linguæ, quantû fitiat canis Apula,tantö. Nam hoc quocp gcftu deridemus. ^Teftudi/ '® neo Grunnius. ] Qyoniam à ucro nomine uo/ luit abftinere,faâ:icio eft ufus. Nam Grunnius a grunnicndo deducttur, quæ uox eftporco/ rum. Adeundem ferme modum loquuntur, qui faftu turgidi,uoccm ex imo promuntgur turc. Extabatolim ludicrûargumentum,cui tirulus crar,Grunnr) corocortæ teftamentum, Porccllo huiufmodi nomincS cognomincani do, utraepuoeefadicia. Exfathodicqî Gryl/ lus Plutarchi, quod Græci grunnire dicant, yfvfip. De teftamento Grunnq corocortæme/ minit Hieronymus in præfatione duodccimi commentariorum libri in Efaiam.Facctcinu/ na perfona duo coniunxit animantia, fucm,S teftudinem : quorum alterum rcpræfentahac uoeem ex imo gutturc promens,S alterum in celTu lento ac faftuofo, perinde quafi lunonis facra ferret lt;(f Creticum diccres Longinum.] Nec hic locus uidetur car etc médo. De Long! no CafsioSdodo Sdiuitemcminit Tacitus, quem ob inuidiâ opum, ad quas eratcueäus maximas,Nero iufsit interfici. MeminitSlu/ ucnalis: Longinum, Smagnos Senecæprædi uitis hortos. Crcticorum gens apud Roma/ nos erat inter primas nobilis ac potens. Vnde idem Satyricus: Et metuas, ne tu fis Creticus aut Camarinuslt; Verum haud fcio an Criticus legendü fit.Vo/ cabantur cnim Critici dodi quida, qui de ldi pris aliorum iudicabant, reponenda nc elfen t in tcmplo Apollinis, an reqeienda. Nain cum hoc quadrat quod fequitur: Cenforemqj Ro/ manæfacundiæ. Hf CcnforiûqiRoma.]Non/ ii nulli codices habebant,ccnforcm,altj cenfori/ num. Scd rcdius eft Cenforium, utintelligas Catonem maiorcm,qui Cenforius diduseft, quafi' dicas Ariftarchû totius rei litcranæ. Et eleganter adiccit, Romanæfacundiæ, quafi id efiet in Romana facundia, quod Cato fuitin Romana Rcp. lt;,f Dcfcnatudodorum.]Nam hoc quoqj liccbat cenforibus Romanis fenatu cxpcllcre: quemadmodum Portius CatoTi/ turn Flaminium fenatu mouitdunius Brutus, Lucium |
SCHOLIA
À Lucium Antonium.ltem alios altj,Gcut refer t nem rei familiar is ,modo fit moderata. Permit Valerius Nlax.lib.fecundo,capite de cenforia tit uitam agere cum matre, cum fororc: denied nota. cHlcbenenummatus.]DiueseratSi cumquibuslibetuirisautmulicribus,modo lauteaccipiebathominem. Vndcmagisplace fugiat fufpeftamac pericülofam confuctudiz nem. Hortatur ,nonexigif.utfimalitpcrcgrc uiucrcin contubernio multorum,patris alicu ius arbitrio uiuat potius, quàm folus fuo. D e monafter io certo,de figura, aut colore,aut materia ueftis,nulla ufquam mentio.Tantum clufmodi ucftitü uult effe,ut nee fordibus hy z
nota. CHicbenenummatus. ] D mes trat Si
bat in prandio,^ in dicendo ; Öê melior couiua tor, quam orator. iJ Nec miru. ] Hunclocö in omnibus quæuldcre contigit cxêplaribus, reppen deprauatum, è quibus tarnen mihi ui deor germanam deprehendiffe fcripturam. Necrairumfiquimultös Irlcfcarcfolltus crat, fafto cuneo procedébat in publicü, intus Nez ro,foris Cato. Lautis conuiuijs conciliabat fa uoremmultorum.luxtaPerbanum illud:
pocrifim, necnitorefaftum,praefeferat. lam de tribus illis uotis,qu3EUOcatfolennia,ncuer bum quidcmullum. Laudatinhoceloquenz tia! ftudium, quodep literarum gratia proeul femotas adierit regiones. Sed memmifle debe mus, ld quod palam liquet exhuius feriptiSj
Scis comité horridulû trita donarc laccrna. ’^ lt;fIntus Nero. ] Ob luxum uits : foris Cato,
rum genus jCUiufmodi noftra tempeftate uidc
tus. lt;5 Vlamrclinquere regiâ. ]Regiam pubz rum genus,cuiutmodi noltra tempcitate uiue licam acrectamuocat, alludens interim ad lo mus : quos omnes utinam tam pios haberet cum quieft in Numéris capiteuigefimo: Moz mundus,quambabetmultos;8C italarictimoz fesmifsisnuncijsadEdom,petittranfitü per niaeseteris antccellcntes,utornatudiftcrunt. illlus fincs;Hsc,inquit,mandat frater tuus Ifz Nam illis temporibus monachi nihil aliuo cz racl.Acpoftpaucula-.Nonibimuspcr agros, rant, quamuitafeucrioremundi cotcmptuni neeperuineas ,necbibemus aquas députcis profitentes, nihilominus epikopo luo parez tuis,fed gradiemur uiapublica,nec ad dextra bant ficut ca ten ; 8ê clericorum muncre runge nee ad finiftra déclinantes, donectranfeamus bantur, ficut öCcaetcri. Porromonachis ohm termirtos tuos. ff Qiii funiculo increpatioz nonfuiffeinterdiftamrcruiuarum poUelsioz nis. j Qgædam exemplar ia Gchabebant: Qui ncm,ucl Auguftinus cft teftis in libro de hare abfep funiculo amp;nbsp;lnCrepationc,cathedras ucn z fibus ad Ciuoduultdeum,cuius hæc lunt uer z dentlum columbaS,id eft, dona fanefi fpiritus ba: Apoftolicl,in quit, qui fc ifto nornine arroz . menfasqifubucrtit.Nonnullafichabebant'. gatttifsimcuocauerunt,eo quod in uam com
* Qvufuniculo increpationisKe.Verumprior muhionem non rcciperctit utentes com giz lechomagisarridct,eftcnlmargutior.Etenim bus, Sires proprias pofsidcntes,qua es a amoto auro argcntóqt,hoc eft, au antis matez càtholica eeelefia, Si monachos Si clcncos p ria,fubmoucrat Si auariciam,idq( fine increpa rimos i Idem in régula fuorum clCTicorum , tione.Namquorfumopusflagcllo, quumfub prohlbtt hefitnotabilisillorumtmDitus,ne duftafitpcccâdimaterial lllud annotandum ueftibus affeftêt placcre,fed moribus. oc c , quod dluus Hieronymus tantopcrclaudatin ft mcliores ucl in tuiden esteris, non i aga cplfcopo, quodfacrauafà in pauperumeroga nouo colore,aut forma uefti^, lcd pro itate ritalimcntum,8ttcmplum deifpoliarit ,nc de ts. Non igitur mirum, G nihil dehis m^incz effetpauperibus,quum nunc picnen pluscÿ fa rit Hieronymus,qüs nondum erant imtituta. crilcgiumcffeducant, allquid de donarqs faz Etbaud feio, annunernagis quoep expe irc
tma,quod aiunt,fame laborent.
ANTIÖOTVS;.
^una religiofos prolapfamuidemus. effetep oz mnium idem cultus, esdem preces, eademtp Ne quem illud offcndat,quod in bac epiftö mts ratio.Poftremo quàm minlmurn fermtuz la,Gcutinecinfuperioribus,diuusHicronyz tlSac csrcmoniarut^quamagis a ludso mus nihil corüprscipit,qushis tempor ibus pertihcât,quamad Chriftianos:^ upcrltitio amohachis exiguntur. Permittit poffefsioz fum faceteponunt,plum non pol un .
AKGVMEHTVM EPiSTOtAE SEQJVENTIS.
HILROHXMVS AD TLOKEHTIVM
Vantus beatitudinis tux rumor diuetfa populorum ora com^^euent, _bin.cporeris3cftim.are, quod ego te anteincipioatuare,quant nolle. Vte-®nint,ait Apoftolus, quotundâhonttnûpeccâtantanfteftalünt,prxceden * tià ad iudiciumftta econtrario tue dileôionis lama dilpergitur,ut non tam laudandus ftt die qui te amat, quant Relus putetur racer e me qut no arnat. Prxtermirto innumerabiles jn quibus Cbriftü fuftentafti, pauifti,aiefttfti,ututafti. He-c 5 liodori
-ocr page 104-Î4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AO FLORENTIVM.
hodori fratris à te adiuta nccefsitas, mutorn eriam poteft ora laxare, quitus gfatijs,qult;gt; flie præconio peregrinatioms incomoda a te fota referebat t* Ita ut ego ille tardiïsiæus quem intollerabilis languor uexat, pennatis, ut aiunt,pedibus,certe chantate ôC uoto te fàlutauerim, ÔC ctiam complexus fim. Gratulor naq? tibi, Ôf nafeentem amicitiam ut dominus confœderare dignetur,precor.Et quia frater Ruffînus, qui cum lànôa Meb ma ab Aegypto Hicrofolymam ueniffè narratut, indiuidua mihi germanitans chanta^ te connexus efbquçfo ut epiftoJam meam huic epiïtolæ tug copulatam,ei reddere non grauens. Noli nos eius æftimare uirtutibus.In illo confpicics expreffà ûnAtans ueftiquot; gia, ego cinis Âf uililsima pars lut/, etiam fauilla, dum uror, ûtis habeo, fi fplcndo^ rem morum iHius imbecillitas oculorum meorum ferre fuftineat, Ille modo fè lauit, Si mundus eft,ôô tanquam nix dealbatus : ego cunctis peccatorum fordibus inquinatuS) diebus ac nodibus oppenbreum tremore reddere nouiïsimum quadrantem. Sed tarnen quia dominus ibluit compeditos,âf iuper humilem amp;nbsp;trementê uerba fua,requn eicitjforfitan amp;r mihi in iepulchro feelerum iacenti,dicat: Hieronyme ueni foras, Sangus presbyter Eu agri us plurimum te ûlutat : Ô^ Martinianum fratrem lundo falutx-mus oblequio^quem ego uidere defiderans, catena languoris innector,
s C H O L I O N.
Pennatis,utaiunt,pedibus.)Itafi'gnifîcabantniiranicekntatan,fumproprouerbioàMet‘' curio,cuius pedibus alas addiderc poetæ,
IM EPISTOLAM SEQ.VENTEM ARGVMENTVM.
Ethæcfamiliansell,necegetargumento,nefcholfjsquidem.Nifîquodexhacliquet,diuuni Hicronymum apud Treuiros aliquandiu fuiflè commoratum, ut apud quos grandeuolumcn Hilarij defynodisdefenpfentfuisipfius articulis.EftauteniTreuirorum metropolis intermix periales Germania ciuitâtes,iuxtaquofdam, qui nunc lingua commercio aftimantGenna/ niam:fcd iuxta ucterum dcfcripnoncm,inter Gallia Belgica ciuitates, ucl in primis inclyta,ad Mofcllaripam,plurimumadhucobtinensantiquitatis. Quamihi lureoptimogloriari polTc uidetur, quod tam eximiö uirum hoipitéhabuerit : atep id quidê non exiguo temporis fpacio. D
HIERONYMVS AD FLORENTIVM. ■ N ea mihi parte eremi cómoranti, quæ iuxta Syriam Saracenis iungitut, dileóionis tuæ fcripta perlata funt. Qinbus leÆs, ita redaccenfus effani-mus Hierolblymam proficiicendi,ut pene' nocuerit propofito,quod pro-fucrat charitati. Nunc igitur quomodo ualco,pro me tibi literas reprafen toiSc fi Corpore abièns,amore tarne ÔC ipiritu uenio: impendio expofees, ne nafcentes amicitias,quae Chrifti glutino cohscfèrunt,aut temporis, aut locorum ma gnitudo diuellat,quin potius fcederemus eas reciprocis epiftolis,Iliac inter nos currant ille fibi obuient,illæ nobifcum loquantur. Non multum perditura erit chantas,fi tali fe cum fermone fabuletur.RufHnusaüt frater,ut fcribis,necdum uenitiSC fi uenerit,non multum proderit defiderio meo, cum eum iam uifurus non firn. Ita enim SC ille longo inreruallo ieparatus eft,ut hue non poEit excurrerc:amp; ego arreptg iblitudinis terminis arceor,ut ceepenr iam mihi non licere quod uolui. Ob hoc 06 ego obiêcro, 6ó tu ut pe-tas plurimum quælô, ut tibi beati Rheritq Auguftudunenfis epiieopi cÓmentarios ad fenbendum largiatur,in quibus Canticum canticorü fublimi ore dilleruit. Scripfit mihi ÔC quidam de patria fupradiCti fratris Ruffini, Paulus fènex, Tertulliani fuum codi-cem apud eum elïè,quem uehemêterrepofcit.Et ex hoc quælo,ut eos libros, quosme non habere breuis fubditus edocebit, library manu in charta feribi iubeas. Intcrpreta-tionem quoep pialmorû Dauidicorum,öf prolixum ualde libru de fynodis fànâi Hilary, quem ei apud Treuiros manu mea ipie defcripfèram,ut mihi transféras peto. Nofti hoc elle animæ pabulum,fi in lege domini meditetur die ac nobte. Cæteros hofpitio re cipis,fblatio foues,fumptibus iuuas.Mihi fi rogata præftiteris,cûbta 1 ar git us es. Et quo niam,largiente domino, multis facræ bibliothecæ codicibus abundamus, impera uiciC fim quodeûqs uis,mittâ. Nec putes mihi graue eflë, fi iubeas. Habeo alumnos,qui anti-quariac arti feruiunt. Neep uero beneficium pro eo quod poUiceor poftulo, Heliodorus frater
-ocr page 105-AD FLOÊENTIVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$^
A frater mihi ïndicauit,te multa de (cripturis querere,nee inuenire. Aut li omma habes, incipit fibi chantas uendicare,plus petere. Magiftrum autem pueritui ( de quo digna^ tus es fcribere, quem plagiatorem dus efle non dubium eft ) fæpe Euagrius presbyter, dum adhuc Annochig ellcm,me præfente corriputt. Cui ille relpoditzEgo nihil timeo. Dicit fe à domino fuo fuiflè dimilïum: 6ó fi uobis placet, ecce hic eft, tranfinittite quo uukis.In hoc arbitror me non peccare, fi hominem uagum non finam longius fugere, Qyapropter quia ego in hac folitudine conftitutus, non poffum agere quod iulsifti, rogaui charilsimum mihi Euagrium, ut tam tui quam mei caula inftanter negocium profequatur.
ARGVMENTVM EPISTOLAE SE CUVENT IS.
Lætam hortatur, ut filiam iam inde ab ipfis incunabulis inftituat ad pietatem Chriftianam, amp;ftatimantequani ullis inßeiatur uitqs, faneras imbibât cantioncs, ut inter blanditias nutriz cutn,8tlufus pueliarcSjChriftiguftü hauriat.Deinde de cultu,de uió:u, Ä quomodo lâ adolez feens fit à fccularium arcenda contagio,de Audio diuinæ feripturæ, de fugicndis apocryphis,fa lubemma tradit præcep ta,adhortans ut mature mittatur in Bethlehem,antequam ul la maeu^ lacontaminetutjfeamp;magiftrum fit nutritium fore polliccns. Hanc Lætam Toxotius Pauls fiz lius duxeratuxorem, ex quafïliam nominePaulam fufccpit,quam auia Paulauirginitati defti narat,ut teftatur Hieronymus in epitaphio Pauls.Ipfa mater LaEta,mortuo Toxotio,monitis SC exemplo focrus,in uiduitate perfeuerare dccreuerat.
HIERONYMVS AD LAETAM de inftitutione filiar.
Poftolus Paulus Icribens ad Corinthios, Öf rude Chrifti eedefiam lacris inftituens dilciplinis, inter caetera mandata hoc quocß propofuit, dicens: Si qua mulier habet uirS infidekm,« hic confentit habitare cum ea,non dimittat uirum. Sandificatus eft enim uir infidelis in uxore fideli: amp;nbsp;lan-___j dificata eft mulier infidelis,in uiro fideli. Alioqui filq ueftri immundi eC-® fent,n5c aut mundi funt. Si cui forte badenus uidebant nimium dilciplinae uincula la.-* xata,amp; praeceps indulgentia præceptoris, confideret domum patris tui, clanfsimi qui-dem Ôf eruditifsimi uiri,fed adhuc ambulantis in ten eb ris, amp;nbsp;intelliget confiliu Apofto li illuc profeciflè,ut radicis amaritudinê,dulcedo fructuü compenfaret: amp;nbsp;uil es uirgulæ balfama preciofa fudarêt,Tu es nata de impari matrimonio,de te Óf Toxotio meo Pau lagcnerata eft. Qins hoc crederet,ut Albini pontificis neptis de repromilsione marty-hs nalceretur, ut præfente óf gaudente auo, paruulae adhuc lingua balbutiens, Chrifti alleluia refonaret,quot; ut uirginê dei in fuo gremio nutriret fenexfEt bene féliciter^ expe-óauimus.Sanefia óf fidelis domus uirum landificat infidel em. Iam candidatus eft fidei, quem filiorü óf nepotum credens turba circundat. Ego puto etiam ipfum louem, fi ha buifièttalem cognationê,potuiflèin Chriftum credere.Deipuat licet óf irrideat epifto Iam meam,óf me uel ftultü,uel inlanum clamitet:hoc óf gener eius faciebat ante^ cre i deret.Fiunt,non nafcuntur Chriftiani. AuratS fqualet capitolium. Fuligine óf aranea rum telis omhia Romae templa cooperta funt.Mouetur urbs fedibus fuis, óf inundans populus ante delubra lèmiruta,currit ad martyrum tumulos. Si non extorquet fidê pru dentia,extorqueat laltem uerecundia. Hoc Læta religiofifsima in Chrifto filia dióuni fitjUt nó defperes parentis falutè,óf eadem fide qua meruifti filiam, óf patrê recipias,to tac^ domus beatitudine perffuaris,lciês illud à domino repromitfum: Que apud homines impolsibilia, apud deum polsibilia funt. Nun^ eft fera conuerfio, Latro de cruce tranfijtinparadifiim: Nabuchodonolor rex Babylonis, poft efferationem corporis ÔC Cordts,óf beluarum in eremo couidtum, mentem recepit humana. Et, ut omittam uete ra,ne apud incredulos nimis fabulola uideantur,ante paucos annos propinquus ueftcr Gracchus nobilitatê patritiam fonans nomine,cum prefenura gereret urbanam,non-3 ne fpec3 Mithræ,ôf omnia portentuofa fimulacra,quibus Corax, Niphus miles, Leo, Perles,Helios,Bromius pater initiantur,lubuertit,firegit,exulsit:óf his quafi obfidibus ante præmilsis, impetrauit baptifmum Chrifti. Solitudinem patitur óf in urbe gentili-tas.Dij quondam nationö cum bubonibus óf noctuis in foils culminibus remanferût.
c 4 VexiUa
-ocr page 106-0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADLAETAM
Ve Kill a militum, crucis infignia funt. Regum purpuras 8^ ardentes di'adematuin gew ^ mas,pattbuh' falutarts pidura codecorat. lam fié Aegyptius Serapis Chriftianus faCtus lt;nbsp;eft.Mamas Gazac luget tnclufus,amp; euerfionem rempli iugiter pertremifdt. De India, Perfide, Aethiopia monachorum quotidie turmas fufeipimus. Depofuit pharctras At' menius, Hunidilcunt Pfalterium, Scythiaefrigora, feruentcalorefidei: Getarum rutu lus ÔC flauus exercitus, ecclefiarum circumfert tentoria, Qi. ideo forfitan contra nos x^ qua pugnat acte,quia pari religione confidunt. Pene' lapfus fum ad aliam materiam, ^ currente rota,dum urceum facere Cogito,amphoram finxit manus. Propofitum enim ^ mihi erat,(anc^e Marcellg 8^ tuis precibus inuitatum,ad matrem,id eft,ad te ièrmonetn dirigere,8£r docere quomodo inftituere Paulam noftra debeas, quç prius Chrifto con--fccrata eft,quam gcnita,quam ante uotis,quàm utero concepifti. Vidimus aliquid tem poribus noltris de prophetalibus libris: Anna fterilitatem alui, foecunditate mutauit. Tu lüóuofam fœcunditarem, uitalibus liberis cómutafti. Fidens loquor, accepturam te filios, qug primum fœtum domino reddidifti. Ifta funt primogenita,quae ofFeruntur in lege. Sic natus eft Samuel, fie ortus Sampfon eft, fic loannes Baptifta ad introitum Mariae exultauit 86 lufit. Audiebat em uerba domini per os uirginis pertonantis, óf de Utero matris in occurfom eius geftiebat erupere. Igitur que de repromifsione nata eft, dignam habeat ortu fuo inftitutionê parentum. Samuel nutritur in templo, loannes in folitudine præparatur.IHe iacro crine uenerabilis eft, uinum 8f ficerânon bibit: adhuc paruulus cum domino lèrmocinatur. Hic fugit urbes,zona pellicea cingit, loeuftis alf tur aC melle iylueftri:óf in typum pœnitentiæ praedicandae,tortuofilsimi animalis ueftf tur exuuqs. Sic erudienda eft anima,quæ futura eft templum dei. Nihil aliud diieatau^ dire,nihil loqui, nifi quod ad timorem dei pertinet. Turpia uerba no intelligat, canned mundi ignorer. Adhuc tenera lingua,pfalmis duleibus imbuatur.Procul fit gtaslaiciua puerorum:ipiæ puellæ 8f pediflèquac a fecularibus confortas arceantur, nc quod male didicerint,peius doceant. Fiant ei literae uel buxeæ,uel eb urn ex, óf fuis nominibus appel lent nr.Ludat in eis, ut 8f luftis ipfe eruditio fit. Et nó fdlum ordinem teneat litera- P rum,ut memoria nominum in canticum tranfeat:fed 8f mie inter ie crebro ordo turbe tur, óf medijs ultima,primis media miiceant:ut eas non iono tantum, ied óf uifu nouc rit. Cu uero eoeperit trementi manu ftilum in cerâ ducere, uel alterius iuperpofita manu teneri regantur 3rticuli,ucl in tabella fculpantur elementa,ut per eofdem fulcos in-clufa marginibus trahantur ueftigia,ut foras nó queant euagari. Syllabas iungat ad pr? mium:óf quibus illa etas deliniri poteft,munuiculis inuitetur, Habeat et in difcendo fo cias,quibus inuideat,quarum laudibus mordeatur. Nó obiurganda eft,fi tardior fit:fcd laudibus excitandum eft ingeniu, ut 8f uiciflê gaudeat, 8f uidta doleat. Cauendumin primis,ne oderit ftudia:neamaritudo eoriï praecepta in infantia,ultra rudes annós tran-Ïear. Ipia nomina per quæ confuefcit paulatim uerba contexerc,no fint fortuita,fed eer ta óf coaceruata de induftria, prophetarn uidelicet atq; apoftolorn, 8f omnis ab Adam patriarcharum fériés de Matthpo Lucaeg defcendat:ut dum aliud agit,futuræ memorig præparetur. Magifter probæ ætatis 8f uitæ atq; eruditionis eft eligendus : nee puto e-rubefcet uir doóius,id facere in propinqua, uel nobili uirgine,quod Ariftoteles fecitin Philippi filio, ut ipfé librarioru uilitate initia traderct literarum. Non funt cotemnen-da quafi parua,finc quibus magna conftare no poflunt. Ipfé elementorö fonus, óf prima inftitutio præceptorum,aliter de erudito,aliter de ruftiCo ore profertur. Vnde óf tibi eft proufdendum,ne ineptis blanditqs fœminarû,dimidiata dicere uerba filia confie (cat, óf in auro atq? purpura ludere:quorum altern linguæ, alterum moribus officit : nc difcat in tenero,quod ei poftea dedifcendum eft. GracchorS cloquentip, multum ab in fantiafermo matris contuliflé fcribitur. Hortênfq oratió inter paternos finus coaluit. Difficulter eraditur, quod rudes animi perbiberunt. Lanarü conchylia quis in prifti- g num candorem reuocetfRecens tefta diu 8f fâporem retinet 8f odorem,quo primum imbuta eft. Grpca narrat hiftoria, Alexandru potentifsimS regem, orbis^ domitorem, óf in moribus, óf in inceflu, Leonidis pædagogi fui non potuiflé carere uitijs, quibus adhuc paruulus fuit infedfus, Procliuis eft enim maloru æmulatfo ; óf quorum uirtutes adéqui
1
-ocr page 107-DE INSTITVTIONE PlLlAE,
$7
A Æquinequcas^itoimitarisuitia. Nutrixipfano ïukhabcatmodeftâ§erulam,nutiitiumgrauê.Cumauuuiderit,inpe us
Uatgt;coUopendcatrnoknti,aUeluiadecantet.Rapiateaauia:patrcnta fit omnibus amabüisÄ umuerfa propinquitas,rofam ex fe nata g? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- rvnmcula
quamhabeat £lt; akera auiam,quam amium-.cunmperaton, cui ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y dnecat
triatur.lilas debderet,ad illas tibi minitet abfceirum.lpfc habitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r pif
^ eutvïomiffafit.Cauene aures cius perforesme ceruffa amp;nbsp;purpuriffo
fto oïadeçineas,nec collumauro Ôlt; margantis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maroaritas oui
capillû irrufes,SC ei aliquid de gehennæ ignibus aufpicens^abea v ^
bus poftea uenditis,emptura eU preciofifsimû tnargantS.Practextata n
dam famina,tub ente utro Hymetto, qui patruus Èuftochi) utrgmts u »
caltumijmuuuit negMû cri„™^undano ^^^^^ ;„ ç^nis uenifli
uni imperium præferre Cbrifto ^ Tu caput uirginisdei tuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ouinto
bus,quæ iamnunc arefcent,ut fentias excruciata quid fecerts.
admterttaducens.Sinantpcrfcucrauensinfcelcfe, amp;nbsp;marito imu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nteritu7
Omniaper ordmê expletafunt, amp;nbsp;feram miferse pœnitentia, ue 0
Sic ulcifcitur Cbnftus uiolatores tempb fui, fie gemas amp;nbsp;prccio 1 s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„oneatn.
fendit.Et hoc retuli, no quod infultare uelim calamttatibus '^ nbsp;nbsp;nbsp;quot;? nbsp;nbsp;, Geerdos oi
fi permanferint in fide amp;nbsp;cbaritate,ôô fancfificatione cum pudici ta. 1 p
lt; filiapercutiaturàuipera,curnôcademcuraprouideas,nefenat
ræ^nebibat de aureo calice BabylonisCne egrediatur cum Dma, ue 1 u •
cata patrum filqs non reddunt ,nec filiorum parentibus,fed aruma quæ pec
motietur;Hocdcbtsdicitur,quipoffuntfapcrc,dc quibusmEuange 10 crip u•
tatemhabet,loquatur profe.Quiaûtparuuluseft,etfapuutpaïuu us, oneca faptentixueniat,Slt; Pytbagorxlitera V eum perducat adbiumm,tarn ona eius ^m-laparentibusimputantur?Nififorte exiftimas Cbriftianornfiltos,fi apti manonrece perint,ipfos tantûreos effe peccati,^ non etia feelus referriad eos^qut are no uettnt. maxime eo têpore ,quo contradicere nô poterant qui accepturi erâtuicut e regmne a-lus infantitt,maiorum lucrû eft. Offerte nec ne filiam, poteftatis tux fuit (quan® a ta tt tuacôdttio,que prius earn uouifti,® concipercs^ut aût oblatam no lieg igas,a pencu-lum tuû pertinct. Qui claudâ amp;nbsp;ntutilam,SC qualibet for de maculatâ qbtulcrit noftiam facrilegq reus eft*. quanto magis qui parte corporis fui, amp;nbsp;illibatac animæ puritatern réagis amplexibus parat,finegligens fuerit,puniet f Pofiep gtandiufctffa effe cœperit, œ^ inexemplûfponfifui crefeere fapientia,etate, 2lt; gratiaapudOeû œ nommes, pergat adtemplû ueri partis cumpatentibus fuis,fed cum illis non egrediat e templo. Quêtât earn in tttnerefeculi inter tutbas 2lt;frcquentiaptopinquotum,Sd nufcpaltbt rep errant ^_ nifiinadyto fcriptutatû,propbetas amp;nbsp;apoftolos defpititualibus nuptqs fcifcitantê.Irai \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ictur Nlariam,quam Gabriel folamin cubiculo fuo tepertf. ÔC ideo fotfitan timote pet
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;territaeft,quia uttü quemnon folebat afpexit. Aemuletut eâ de qua dicit*. Omnis glo^
ria eins filie régis ab intus .Toquât ÔC ipfa electo ebaritatis iaculo uulnctata*.Inttoduxit me texin eulficulûfuum.îAunqî exeat foras,ne inueniant cam qui citcumeunt ciuita-temme percutiât ôc uulnetent,ôlt; auferant tberiffrum pudicitiae,ÔC nudam in fanguine derelinquât'.quinpotius cum aliquis oftiû eius pulfauctit, dicat *. Ego mutus, amp;nbsp;ubera mea turrisdaui pedes meos ,non poffum inquinat e cos .Non uefeatur in publico ,id eft ^ in pa*
-ocr page 108-58
AD L AE T A M
(iwarentum conuiuio, ne uidcat cibos quos defideret. Et Keet quidam putent maionJ C efle uirtutis,prgientê contemnere uoluptatê: tarnen egö arbitror feeuhoris eotinentia cflê,neicire quod quæras.Legi quondâ in fcholis puer: Aegre reprêdas,quod finis eon fuefeere. Difcat iarn nunc 06 uinum non bibere.in quo eft luxuria. Ante annos robu ftæ actatis,periculola eft teneris ÔC gram's abftinentia:ufq5 ad id tempus, fi necefsitas po ftulauerit,amp; baJneas adeat,5C uino utatur modico propter ftomachum, amp;^ carmsedu-Ko fufientetur, ne prius deficiant pedes, ^ currcre incipiant. Et hoc dico iuxta indub gentiam,non iuxta imperiu:timens dehilitatcm,non döcens luxurie. Alioqui quod Iugt; daica iuperftitio ex parte fiicit in reiedione quorundâ animalium atej eicarum,quodrt Indorum Brachmani: ÄS Aegypriorû Gymnoiophiftæ irt polentg amp;nbsp;orizx, SiC pomorÖ folo obleruant cibo,cur uirgo Chrifti non faciat in totofSi tanti uitrum:quarcnonm3 ioris fit precq margaritumt'Quac nata eft ex promifsione, fic uiuat,ut illi uixerut,qui de reprómiisione generari funt. Aequa gratta,aequu habeat flC laborcm. Surda fit ad orga na.Tibia, lyra,cithara,cur fa da fint,neiciat.Reddat tibi penfum quotidie de fcriptura^ rum floribus carp turn, Diicat Grecorum ucrfiiunumerum.Sequatur ftatim amp;nbsp;Latin* eruditto:quæ fi no ab initio os tenerum cópoiuerit,in peregrins fonum lingua corruni pitur,ÓC externis uitifs iêrmo patrius fordidatur. Tc habeat magiftra,tc rudis mitetur infanria. Nihil in te amp;nbsp;in patre fuo uideat,quodfi feccrit,peccct. Memetote uos paren tes uirginis, magis cam exemplis doccri pofte, $ uoce. Cito flores pcreunt,cito uiolas fiC Itlium amp;nbsp;crocS peftilens aura corrumpit. Nul^ abfq-, te procédât in publicum. Baß (, licas martyrum amp;nbsp;ecclefias fine matre non adeat. Nullus ei iuuenis,nullus cincinnatus arrideat. Vigiliarum dies SC folennes pernodationes fic uirguncula noftra celcbret,ul ne traniuerium quidem unguem à matre difcedat. Nolo de ancillulis fuis aliquam plus dtligat,cuius crebro auribus infufurret, Quiequid uni loquitur,hoc omnes iciant. Pb-ceat ei cornes, nó compta neqj formoia atqs laiciua, qup liquido gutture carmen dulce modulct,fed grauis,pallens,fordtdata,fubtriftis. Proponatur ei probg fidei, ac morS amp;nbsp;pudicitiae uirgo ueterana, quac illâ doceat, dó aflucicat excplo ad orationes fiC pfalmos P nodecofiirgere,mane hymnos canere,tertia,ièxta, nona hora ftare in acie quafi bcllagt; trieem Chrifti,acceniäcß luccrna reddere facrificiS ueipertinS.Sic dies tranicat,fic nox inueniat laborante. Orationi ledio, ledioni fuccedat oratio. Breue uidebitur tempus, quod tantis operS uarietatibus occupatur. Diicat SC lanam facere,tenere colS,ponere in grernio calathu,rotare fufum,ftamina pollice duccre. Spernat bombycS telas, SerS uellera, SC aurum in fila lentelcês. Talia ueftimêta paret,quibus pcllatur frigus, no qui bus ueftita corpora nudêtur. Cibus eius oluiculS ut ÖC fimila, raro^ piiciculi.Et ne gu lp prgcepta lógius trahâ,de quibus in alio loco plenius firm locutus,fic comedat,ut fem per efuriat:ut ftatim poft cibSpoisit legere 00 pfallere. Difplicêt mihi, in teneris maxf me etatibus,lóga óC immoderata ieiunia,in quibus iungunt hebdomades,oleS in cibo, ac poma uetâtur.Experimento didici,aiellum in uia cS laflus fuerit,diuerticula quaere^ re. Faciant hoe cultores Ifidis 8C Cybcles, qui guloia abftinentia Phafides aucs, ac fo^ lt;1 mantes turtures uorat,ne fcilicet cerealia dona cotaminct. Hoc in perpetuo iciunio fit preceptü,ut longo itineri uires perpetes iuperet:ne in prima manfione curretes, in me dqs corruamus. CgterS,ut ante icripfi, in quadragefima cotinentig uela pandêda funt, amp;nbsp;tota aurigç retinacula, equis laxanda properâtibus. Quan^ alia fit códitio fèculariS alia uirginum Óf monachorS. Secularis homo in quadragefima uentris ingluuiê deco^ quit, óf in cochlearS morem fucco uiditas fuo,futuris dapibus ac iaginae, aqualiculum parat. V irgo et monachus fic in quadragefima fuos admittat equos,ut fibi memincrint (emper efle currendS. Finitus labor maior,infinitus moderatior eft. Ibi em refpiramus, hic perpetuo incedimus. Si quâdo ad iuburbana pergis domi filia nÓ relinquas: nefciat fine te,nee pofsit uiucre,et cS fola fuerit pertimeicat. No habeat colloquia fecularium, non malarS uirginum cótubemia. Non interfit nuptijs feruulorü,ueq; familie pcrftrcgt; pentis lufibus mifceatur. Scio præcepiflè quofdâ,ne uirgo Chrifti cum eunuchislauct, i4 nee cS maritatis foeminis: quia alq nó deponant animos uirorS, aliæ tumentibus uteris préférant foeditatem. Mihi omnino in adulta uirgine lauacra diiplicent, quac feipfam debet
-ocr page 109-DE I N S T I T V T IO N E F I L I AB nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9
A debet enibefcerc,^ nudäm ufdere non polie : Si emm uigiltjs 60 ieiunns macefat corgt; pus fuum, ôd in ferintutem redigit : fi flammam libidinis de incentiua teruentis aetatis extinguere cupit continentie frigorc : fi appentis fordibus turbare feftinat naturalem j pulchritudinern,cur econtfario balnearum fomentis fopitos ignés fufeitat f Pro gem^ mis 06 ferico diuinos codices amet, in quibus non auri de pellis Babylonicæ uermicu-lata piâura,fed ad fidem placeat emendata de erudita diftinâio. Difeat primo pfàlte-riuin,his fe canticis auocet, de in prouerbijs Solomonis crudiatur ad uitam. In Ecclc^ fiafte confuefeat, que mündi funt caleare. In lob uirtutis de patientiæ exempla feóe-tut. Ad Euangelia tranfeat, nunquäm ea pofitura de manibus, Apoftolorum adla de epiftölas tota cordis imbibât uoluntate. Cum^ pedforis fui cellarium bis opibus locu-pletauerit, mandet memoriae prophetas : Pentateuchum de regum Öd Paralipomenon libroSjEfdrg quoque de Hefter uolumina. Ad ultimum,fine periculo difcat Canticum canticorum,ne fi in exordio legerit, lub carnalibus uerbis fpiritualium nuptiarum epi-thalamium non intelligens,uülneretur. Caueat omnia apocrypha,Et fi quando ea non ad dogmatum ueritatem, fed ad fignorum reuerentiam legere uoluerit : Iciat non eo-rum elft,quorum titulis prenotantur, multacp his admixta uitiola, amp;nbsp;grandis ede prudentie, aurum in luto quactere. Cypriani opulcula ftmper in manutencat. Athanafq cpiftol^ amp;nbsp;Hilarij libros inoffenfo decurrat pedejllorum traóatibuSjilIorum dclcctef ingenijs, in quorum libris pietas fidei non uäcillet. Caeteros fic legat, ut magis iudicet quam fequatur. Refpondebis ; Quomodo haec omnia mulier fecularis, in tanta fre-quentia hominum, Romé cuftodire potero f Noli ergo fubire onus, qnod ferre nort potes : fed poftquam abladaueris earn cum Ifaac, Ôf ueftieris cum Samuele, mitte auig 06 amfte. Redde preciofifsimam gemmam cubiculo Mariae, 06 cunis lefu uagientis im pone, Nutriatur in monafterio, fit inter uirginum choros, iurare non difcat,mentiri fa érikgium putct,nefciat feculum,uiuat angelice, fit in carne fine carne, omne hominû 5 genus fui fimile putet. Et,ut caetera täceam,certe te liberet feruandi diffîcultatè, de eu ftodiæpericulo.Melius tibi eft defiderare abfentem, quàm pàucre àd fingülà : quid lo-quatur,cum quo loquatur,cui annuat,quem libenter afpiciat. Trade Euftochio paruu hm, cuius nunc Ô6 ipfe uagitus pro te oratio eft. T rade comitem fandtitatis, futuram »5 haredem. Illam uideat, illam amet, illam primis miretur ab annis, cuius Ô6 ftrmo, 06« incellùs,ô6 habitus dodirina uirtutu eft.Sit in gremio auiae,quae répétât in nepte, quic-quid pramifit in filia : quac longo ufu didicit nutrite, feruare, docere uirgines ; in cuius coronam centenarij quotidie numeri caftitas texitur. Felix uirgo, felix Paula Toxotq, qua per aula amitaeç uirtutes nobilior eft fandbtate,quam genere. O fi tibi continge-ret uidere focrum de cognatam tuam Ô6 in paruulis corpufculis ingentes animos intue ri:pro infita tibi pudicitia non ambigetem, quin praecederes filiam, 0i6 primam dei ftn-iS tentiam,fecunda Euangelq lege mutares. Nee tu paruipenderes aliorum defideria libe rorum,ftd teipfam magis offertes deo.Séd quia tempus eft amplèxândi,ô6 tempus ion ge fieri à complexibus : 06 uxor non habet poteftatem corporis fui: de unufquifque in qua uocatione uocatus eft, in ea permaneat in domino : 06 qui fub iugo eft, ita debet currere, ne in luto comitem derelinquat,totum redde in fobole, quod in te interim digt; ftulifti. Anna filium quem deo uouerat, poftquam obtulit in tabcrnaculo,nunquam recepit : indecens arbitrata, ut futqrus propheta in eius domo crefceret, quae adhuc agt; Üosfilios habere cupiebat.-Deniq; poft^ concepit de peperit,non éft aufa ad templüm accedere,06 uacua apparere coram domino,nifi prius redderet quod debebat: taliq; im molato facrificio,reuerfa domum, quinque liberos fibi genuit,quia primogenitum deo i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pepererat.Miraris felicitatem fandbe muliertsc' Imitare ndem.Ipft,fi Paulam miferis,06
! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magiftrum 06 nutritium fpondeo. Geftabo humeris, balbutientia fenex uerba
formabo,multo gloriofior mundi philofopho, qui non regem Mace donum Babylonio periturS ueneno,fed ancillam de fponfam
4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti erudiam, regnis coeleftibus offerendam.
? C H 0 L IA
-ocr page 110-tfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPISTOLAM AD LAETAM
|
SCHOLIA Andificatus eft ehim. ] Locus * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ apud diuum Paulum in pho read Cohnthios epift. cap. vij. ^ridquis exemplaribus feppe K^s.afc^i rimus fcriptum,in uiro, non per uirum:Öóinuxore,nonpermulierem. Sicem habentGræca, »/lt;«?«!« y«/ ö iifif i asti?®' tfr rS )’V/ viUKi,i(3Cf ijyix^eu i ^viii ÿ airi7amp; v rü at/iAfl.,llt;i eft: San dificatuseft enimuir incredulusinuxore,amp; uxor incredula,inuiro. Porro quod addit m/ terpres,fideli Si fideli, cxplicandi caufa fecit. lt;I[Deimparimatrimonio. ] Obid,nifanor, quod ex altera parente Chriftiana, alterogen till nata fît. Id enim mox indicat, cum ait : Vt non defperes parentis falutem. if De repro/ mifsione martyris. ] Apparet Albinum prædi xifîèfuturum,utparcrct.Allufîtad Ifaac, qui K ipfe natus ex repromifsione, quemadmo/ dum amp;nbsp;Chriftus, OC loannes baptifta. lt;^f Candidatus eft fidei. ] Nondumbaptiza/ tus,fed qui lam ambiret, ac poftularct bapti/ zari. Nam candidati uocabantur olim,qui pc terent magiftratum,quod ij, quo magis eflent confpicuipopulo,candidaucfteambibât,fînz gulos falutantes. Vnde Fabius filium fuum az uitæ eloquentiæ candidatû feribit, quod earn amp;fî nondum aflecutus, tarnen alTequi conarez tur. Et Seuerus in uita Martini: Needum, inz quit, tarnen regencratus in Chrifto, agebat quendam bonis operibüs baptifmatis candiz datum. Ad eundem modum ÓC hunc fidei can didatum uocat, quoditauiueret, utbaptifma te dignus elTe uideretur. Hf Etiam ipfum loz uem.j Non uidetur bic locus uacare mendo: quorfura enim hue induceret louerai Verum diuin.are poffum,quid feribedum fît.Fortaflè pro louelegendû eftproauum. Nifî forte hoc îêntit,Iouem fuifte hominem, quem Lætæpaz ter colebat pro deo, adeo cæcus aedurus, ut totcxêplis nó potuerit cóuertiad Chriftum, quumipfequê colebatlupitcr, fîuiueret, toe fuorüexêpliset hortatibus potuifletad Chrl ftum adduci. lt;f Fiuntno nafcuntur Chriftia ni.]Partem cncomiafticamclaulïtcpiphoncz 2 matc,ficutifolet. HfAuratumfqualet.jHicin greditur in locum communem, degentilitate pafsim in toto orbe abolefcente, amp;nbsp;Chriftiana rehgionc ubiql magis acmagis efflorefcentc. Verü hanc gloria rurfum perdidimus, quanz • doquidem profefsio Chriftiani nominis in an guftum contraria eft his temporibus, amp;nbsp;inter hos ipfos perpauci fünf, qui uere fint Chriftia ni, Turcisq) minamur bellum, quafî uero ferz ro foleant fieri Chriftiani,cum ipfi Turcam in peftoregeramus. lt;f Capitolium.] In quo om nium dcofum fimulachra habebantur, loue præfîdente. ^Propinquus uefter Gracchus ] Gracchorum familiaRomæ nobilifsima fuit, Vndc Paulam quof^duxifle genus, teftatur inillius epitaphio: |
Gracchorüfobolcs, Agamênonisinclytapro j les. Hf Pr sfeduram gereret urba. ] Nam mul ta præfedurarû genera, uerum praefedus ur/ bis pluhmum iuris obtinebat,adeöutabfen/ teimpcratorei imperatoris haberet autorita/ tem. HfNonnefpecumMithræ.jCipanquam hic focus propemodum deprauatior eft in om nibus exemp laribus,quàm ut ad plenum r«/ ftitui pofsititarnen lucem aliquam oftendam» ac uiam aperiam ledori, quo fenfum utcuncp jpercipiat. Veteres odö dcos faciebant,igneni, aquam,terragt;coelum,Iunam,folem, mithram nodem.Mithram autem Perfæ, eundem puta bant eße cum foie, quem in primis ea gens uc/ nerabatur. Huius fi'mulacrumitafingebant, ut faciem haberet leonis, utraqj manu cornua bubula comprimens.Rem diuinamitâfàdita bantiut facer dotes bouem è fpecu corhibus e/ ducerent, eumqi Mithræ madarent. VndcK Hieronymus de fpecu meminit. EafacraMi/ thriaca uocabantur. Martianus Capella cun/ dem exiftimat,quem alij Pheebum appellent, ahj Ifaeum, Si quem Nili accolæ uocentS«^ pim,MeraphiticiOfîrim,PerfæMithram.Plu ra de his Herodotus Si Strabo, uerum hæcad huius lociexplanationem fufficiunt.Deadyto Mithræ repurgato, meminit hiftorisTriparti tæ liber yi. quod an hue per tineat,nefcio. Mi/ thræ meminit Hieronymus etiam incommen tario quem fcripfitin Amos. Hf Quibus co/ 5 rax. ] Gentiles deos fuos effigiebeluarura co/ Icbantuelut Aefculapium fub imagineferpen p tis,Mercurium canis,Panem hirci, præfertim apud Aegyptios,gentcm adinfaniamufepfu/ pcrftitiofam,apud quos taurus, quéApidem uocat, cebus,ea eft fimia caudata, crocodilus, ibis,aquila,lupus,canis,coruus:deni(j6ic^/ pe, Kuen tris crepitus habent numen, quem/ admodum apparet, cum ex pluhrais alifs rez rum fcriptoribus, turn maxime ex Hérodote, Plinio, Diodoro Siculo,IuuenaIe, cuiusSde his rebus Satyra decimaquinta. Lucianus de facrificijs. Verum hic focus ita deprauatusen, utad reftituendum Delio quopiam fitopus. Nos tantum quantum affequi coniedurapo/ tuimus,indicabimus. Hf Corax ] Populus eft inter Callipolim KNaupadu. Corax autem Grace coruum fonat,quam auem nonnullipa gani numinisuice colebant, undeKcoracina dida facra : quemadmodum teftatur K diuus Ambrofius, cnarrans cpiftolam Pau1i adRo/ manos. Hf NiphuS. ] Nonnulli codices habe/ bätNymphus, Sufpicor legcndü Nibis, que ciuitas eft Aegipti, autore Stephano, quæab Ibidc nomé habere uidetur: aut certe NifibiS' Hf Miles. ] Non dubium quin miles uox fît a/ dulterina. Quarc legendum arbitror,uel My/ fon, quæ ciuitas eft Aegypti, uel Mylax, qui populuseftEpiri: uel quodmihimagis ph/ eet, Thmuis, quod nomen eft ciuitatis Ae^/ pti:fic abhircodidæ, quodapud AegypooS hircus (füit uocetur ut teftatur diuus Hierony mus |
♦J
ffi
Ai
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S C H O
1 j^ musinEfaiamcap.xlvî. ^ Eco,] Leon legen/ j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum opinor. Eft 84hoc nomine populus à Lc/
one didus, cuius meminit Hieronymus in co quemodo citauimus loco.Mcminit 84Plinius Leontopolios,tn dcfcriptione Aegypti, lib.v. cap. ix, meminit 84 Leonti, niG for te p ro Leon legen dû eft Ly con,quæ ciuitas eft Aegypti: eu lus meminit Hieronymus in codé que paulô ante citauiloco. ^ Helius. ] D luus Hierony/ ^ mus in epitaphio Pauls,indicat Hicrufalê ciui tatemfuiffetrinominem,lebus, Salem, 84 Hie rufalem: deinde ab AdrianoHeliâ uocatam.
te rotateur urccus exitf Nam amphe^a lato 0/ re elt,urceus anguftó.ld propemodö prouerz bn uice dicit squotics ovationis initiu non con/ uenit cuin extrema parte. Sed tarnen hoc loco diuus Hieronymus j cupiens a fuaEcbali rédi re ad argumentü^hae eft ufus corredhonejqua nonraro folemus m tranfitu uci: qucadmodu oftendimusôiincômcntartjsde copia.; ^ Ne oderitftudia.] Hoc præcipiendum incptisno ftræ tépeftatis literatoribus, qui clamoribus, minis,conuicijs,plagis,morumafperitate, do
Helius autfolcm fignificat. Sed quoniam non nulli codices habebantHcliodromia, nonuUi
• Gcuti nos quocç admonuimus in libel
•lum t-uuiecs uaueoanc neuouiuuua, nununa ud cfficiunt, uihut pueri in
Hcliodromius,poteft hen ui ciuitas fucrit à fo rint literas, lt;nbsp;Non Pint liscurfuuocata,pr?efcrtimquuNlithrä Peris dûeratinthematis,quæaP’^æ^^P ƒ P, , fölemappellent. Qgæcitràcmendatoruexem fruntur:Gcutinos quoqjadm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
, plariûauxiliuraad plenûreftituinô poffunt. lo de inftituendis P'^??^’5f^ , tg deferi/ 1* Nosiiitantistencbrislcdlorinonnihillucisa/ caqi.]Namhqduo Ghriihg S rario/ pcruimus,84pluracôic(ftandi miniftrauimus bunt,quatKpnoncodemm ’J Utéra/ anfani.NÔomniapoflumusomncs,Sedillud rumuilitate,] ^PP^’^ nbsp;nbsp;nbsp;^ r tj^-.g^tat mirum eft,diuum Hicronymûhoc loco non fa rum dementa pucris mo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;âuaPhi cerementionêeius ciuitatis, quæ à cane quem Epiftola Grsca ap^ Aul nbsp;nbsp;_ ^ Arifto/
cacp.]NamM duo Chrifti gcnealogiâ dcfcrigt;
adorat,nomenhâbet àyvHv, cumhuius memt/ lippus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j . 1,revis inftituêdum. neritinEfaiscomenrarns. Mcminit84Plinius teliuclutin gremiutraditliterisnn htnedum,
Vndeaddidit uilitatc,quodtantus philolo/
neritinEfaiscomentarijs- Mcminit84Plinius
Cynopoleos 84 Lycopoleos. Et pro pater Icz — “Ç.quot;. _ .ç^,^^ „„ôd uiliû librariorum gendumfufpkorpanter, lt;nbsp;Acgyptius Sera/ P^]^1^2t^™ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;Gracchorû eloqucn/
pis.] Apimbouemmtclligit que Aegyptt] mi rafuperfticione cölere confueucrût* Nam is 84 ferapis apud fcrip tores appellat, de quo per /
5 nmltapafsiraapud auiores,nominatim apud Hetodotum ac Plmiu, ac moxHicronymum.
effemunus côfucuit. lt;nbsp;Gracchorû eloqucn
matvetn Gvaccborum,cuius cxtab ant olim e/
1 Kiuuuiumac rumu, acmox nicronymw**’ ^^^^ nbsp;nbsp;^^''^'^'\'^n'fumD(«'^Pr^terh”autcm «ïMarnasGazælugk]Gazaciuitas\ftPa/ hunclocummutuo^
uocant
S laftina, finitima Aegypto, quam Syri Azam Hieronymu Ouintilianus. lt;nbsp;Horten / uocant, utteftatur Stephanus, Strabo quo^ S^ji®“Sc in cMucti«campo^Ciccronis GazamSynæpartemfâcitJudaececotiguam, fnoratio,] ^^^y^^j.^smagis Ciccro,qucm ta Qiu Azamuocant, diftam cxiftirnant ab A/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fapcrauit. Huie 84 patrcm eloqucn
zoneHevculis filio. QuiGazamnvminarit, a
zoneHereulis filio,Q^iGazamnYminah^^^^^^ ’SÆpX^Rforte quod fufpicorHor/ loueconditamaiunf.nomeindituih,quodil/ “™^eJendumeft,utintelligasHorccnfiifi/ licluppiterfuas_opesrepofuerit,quasPer^ Ïam ejus ohm extabat oratio apudTrium/ fuahnguaCaza uocant. Hie louis templum l^,cu ^ ^ nbsp;^ ^^^ tantum in fe
fuiffeteftantur,queillifualin^guaMarnanuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^-naru
cant,aUudentes,opinor,adCreticamuo^ conchylia.]Conchylkpurpuraappcllat,Si/S quod Cretenles uernaculo fermone Marnan œnenp i ^^ y ^ eft nomen, utimu/ appellentuirgines.NamtemplumhocCretei qui dem 24 p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„„„Yatinsitur, Sic 24
louiseffecreditueft,McmintthuiusreiHiero ’L^^^Jsappellantueftes conchyIqfucco nymusincommcntariis,quibusenarratpro/ ooi^hy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.„fta -i AUuGtadilludHo
pUngt;Eia,a™h,sue,b.s;.S;uedcftvuaaUo lolatnaextructur eu angel lum. Hoc 84 no ns raa^um^
l temponbus uidemus eflccopktum^Sttapis ua no^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt huius feiftotte mtminit
Âdianasfùonides aut mt MexadnpJ princcps,uttcftat 64Plutarchus,
in Mexandria, 24 Marnx tcmplum Gaz», m eccleVias domini furr exer unt, 84 ciuitates Mó
ÄSÄSÄÄ fc-^Ätt’ 5Ä ftantia^poftremo Gaza maritima. ^ Qiiotiz iNonnullióoihccshabebantjRo dieturmas.}¥eftiüifsimcücrbümilitarctra/ ex Ven Larâ óaudcat. «Et alter am. iBft xitadnionachos,quodabhisregtonibus,un tamcccle ix g materna aula. Piuiam al de railitum cohortes folent erumpcre, nunc emm parerna a » ^^. ^^^ Huitochm, raonachorumcxammamittantur. lt;J ß««»V_ ^^^^^’T-^Hsauxfeciiientur magisliquebiti tente rota »d Mluamp;t ad Horatianumilludin idquodexq q q ^ etiathft
1
-ocr page 112-|
6z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN, EPIST. etiäß amitapropricfororeft paths. Nâ quod 'fequitur,cui itnperatoh,Chhßü,ni tallor,in/ telligit, amp;nbsp;exercitum, gregem uirginum miliz tantium Chhfto.Addiditakeram, quodillas ud gentiles habcret,uel eer te mundanas. Sed mihi magis placet,ut aliam legas,pro alteram Id quod m nönullis reperitur exemplaribus. Qliàm aliamjd eft, quam diucrfam, amp;nbsp;quàm alrjs mohbus:ut referas aliam,nÔ ad Paulam, fcdadauuragentilem. ^f Adillastibimini. ] Exprefsitinfantiümorcmj quioffenfi minanz turadauiam fugiturosfe atephis minis delcz 9 écantur parentes, H[Neaureis.3Olimdclicaz tæ muliercSjab auribus perforatis gemmas fu fpcndcbant,unde luuenalis: Cü uirides gemmas collo circSdcdit, 81 cum Auribus exterfis magnos commifitelenchos, «flquot; Ccrunaamp; purpurilïb. ] Colores funt quiz bus fefe fucant fœminæ. Cerufla candidant uultQ,purpurinb addunt ruborem. Eft aüt lu cunda emphafis in his uerbis, dcpingas, prez mas, oneres,irrufes. Quid enim ftultius, $ fa ciem habere coloribus dcpidamfquid minus couenit^collum, quod oportet in coelum eri gi,auro amp;nbsp;margaritis dcprimir Aut caput one ran, quod baiulorum eftf Feftiuiter aöt torfït dccapillittj tindura,ad igne gehennæ. Rufus enim color igncus eft. lt;|[ Mundanomorepcz xuit.] Q.uidam habenr,nexuit:utraqj Icdio fa ws quadrat ad fententiâ. afl' Hæcuerba fragen tem: ] Id eft,fragore quodam infonantê,quem admodum folent iratt:nifi mauis legcrc,frenz dentcm,utquædam habcbantexemplaria. t^ Si permanferint. ]Hæc fenbædeprauarat, permanfcrit,quû ad filios,non ad matrem rez fcraturuerbû,amp;Græceeft Up /tinuirtf. Necipfe fermonis tenor patitur aliam ledionc. Sequit cnimiSiperfedastasamp;c. ^luxtafcntcntiam domini. ] Dextrum K liniftrum pro bono poz fuit amp;nbsp;malo. Locus eft in calcc lonæ prophetæ: Et ego non parcam Niniuæ ciuitati magnæ, in quafunt plufquàm centum uiginti miliahoz minum,qui ncfciunt quid ßt inter dextram 8i. finiftramfuam.'Äiumentamulta. ^ Malleo uniucrfæ. ] Rcfpexitad locQ qui eft apud Hicz remiamcap. L. quomodo conthtus eft mak leus uniuerfæ terræf Sic enim prophcta uocat lo fatanam. lt;|p Deaureocalice.] Ethiclocuseft: apud Hiere.cap.li. Calix aureus Babylon inc brians omnem terram, de uino cius biberunt gentes. tf CumDina. ] Quomodo Dinafilia lacob ftupratafuerità Sichen, Icgis Gen.cap, xxxiiij. ^ Pythagorælitéra.] Yfighißeat, de qua extat carmen Maronis titulo, Litera Pythagoræ difcrimine fedabicomi, Humanæ uitæfpcciem præferreuidetur. Huius dextra pars, abruptù habet afcenfum, amp;nbsp;uirtutis uiam indicat: finiftra,facilcm,86 uiz riorum oftendituiam. Turn aöt ad huius litez ræ biuiö peruenitur, quö per state incipimus delibcrarc, utram utam, potius fequi debcaz mus, quemadmoduni de Hercule ËnxitProz |
AD LAETAM dicus. Sedapparetolim huiuS element!fig^’^ ij ramjnonnihil diuerfam fuifleab ea, quænunc eft. 1^ In exemplum fponfi. ] Sicenim Lucas de pucro Icfu, quod creuerit, state, fapientia, gratia. ^Pergatad templum. j Totumhunc locum de puero lefu,reperto in tcinplo,amp;non inuento m comitatu, trahit ad allegoriâ. ^ Ni fi in adyto. ] Adyta funt arcana loca in templis qusfubire fit ncfas. Ex adytis olim reddeban tur oracula. Grsca uox eft Mu, fubeo figni/ ficat. «, particula eft priuatiua, xiAvtsi/, quält non fubeundum. iJ' Nunquam exeat. ] Re-' tulic,quod eft Cantic.i. Inueneruntmeeufto/ des ciuitatis amp;c. ^ Licet quidam putent: ] In hacopinioncfuitPlato, qui reprehendit Lace dsmoniorum inftitutum, quod iuuenes fuos tantum aducrfus afpera prspararent,non ex/ ercerentetiam,utin medqs deltrijs acuolupta tibus temperate fibi poflent. ^Aegrerepren k das. ] lambicus eft trimeter, è comoedia qua/ piam, ficuti uidetur. Vide ne for telegêdum fît non reprendas, fed repellas. rf Penculofacft tenens. ] Hieronymus uir ta feuers uits, tamé tenera statem nS uul t uexari ieiunijs,id quod multi Chriftiani nunc exigunt. lt;|f Brach/ manes .Philofophi funt apud Indos, de quoru tolcrantia, prodigiofaqusdä tradut autores, fimilia fermé dcgymnofophiftis,fic appellatis quod nudi philofopharentur. ^Orizs.]0r dei genus eft,undcptifanariü conficiöthodie. lt;,[ Si tanti uitrum. Hoc alqs locis aliquot Hic ronymus prouerbiJuicccitatTcrtuIIianüimi p tatus: Si tanti uitrum, quanti margaritumtut oftendimusin Chiliadibus.Vitrum appellat Philofophorum inftitutu. Margaritum, Chri/ ftianorum: autillorüprsmium,ncmpcglori' am,uitrum uocat: Chriftianorö margaritum. Adagio fignificatur,fumma rcru insqualitas. Nam uitrum uililsimum imitatur gemmas, qus preciofifsims funt, amp;nbsp;in his prscipucuni qnes,ut tcftaturPlinius. tf Floribus carptS.] Pro carptum,nonnulli codices habebant, fer/ tum,forte, fartum legendum aut confertum. Hf Difcat Grscorö. ] Hieronymus ad rem per tincre putat,ut uirgo Grscc calleat. Thcologi quidam uix cxiftimant ad rem pertinere,ut di i: fcant Latine. lt;|[ Ne tranfuerfum q. d. ] Hocdi doprouerbiali, fignificabant minimum fpa/ tium,quêadmodum Sé illis,Latü digitum,pe/ dem, quod tranfuerfo unguc foleamus metiri minuta. H[Bombycum telas. Hi uermes fen^ cü texunt, undc tantopcre fibi placent magna tes. ^ Serumucllcra.] SeresIndispopulus eft, dequibus Vcrgilius, Vclleratp in folios depedunt tenuia Scres. Vndcamp;Sericadida. lt;(fLentefccns.] Naarte efficiun^ut aurum fledi pofsit,ficuti cstcrafi/ la. 4^CibusetusoIufc.] Satis cóftathunclo/ cumeftècorruptum. Sicefh habcbatunnple risep: Cibuseius olufculüfit8ófimila,carocp amp;nbsp;pifciculi. Porto cü Hieronymus hic luxü de docere conet,lÏ permittat carnem amp;nbsp;pifciculos quæfo |
SCHO
j^ quæfo quid omifit prater placêtasr Equidem cünijcio legendum, Cibus eius olufculû fit, amp;nbsp;è fimila garoq? pifciculi, ut intelligas permittt olera,óipi(cicuïos,fednon quoslibet, nee op/ piparccóditos,fedminutos,acuiles, eosep cö ditos garo amp;nbsp;fimila. Siquidem fimilam in con dimentis admifceri folere,dcclarat amp;nbsp;Martial. Garus aût pifeium liquamen eft falfum.Fit au tempotifsimû c fcombris, ut teftat Straboli/ bro lij.qui pifcis ohm côtcmptifsimus eft habi tus.VndePerfius: Neefeombros metuentia carminajUecthus. Huiufeemodi funt pifeieu ü,quos Veneti uulgo uocant Sardellas. Verû fimplicius arbitror, ut legamus ; Cibus eius olufculû fit amp;nbsp;fimila, rarotp pifciculi. Nam in eandem fententiam fcribit Paulino: S it uilis 6C ucfpertinus cibus,olcra K legumina.Interdû/ que pifciculos pro fummis ducas delitqs. Nâ quod in delitijs eft raro oportet adhiberi.
*3 irifidisÄCybeles. ] Ifisapud Aegyptios co litur. Cybele mater er at omnium deorum, cu ius facerdotes Galli uocabantur. Hi in dies ali quotproferebantieiuniS, Si deinde phafianis aulbus ex^lebantur. Siccnimhicuocat aues phafidas, a Phafide Scy this fluuio, unde prix mum importats putantur. if Cerealia dona ] Frumentum intelligit, àquoilli abftinebant, ne Cereremdeamoffenderent,cum à lautiori bus no abftinerent.Plutarchus in libello de 1/ fide amp;nbsp;0 firide,oftendit horum facerdotes à ui
« no quoqueabftinuifle. qf Hoc in perpetuo iciunio. ] Varie Icgitur in cxemplaribus. For/ te legendum eft, hoc perpetuO in ieiunio præ/ ceptumfit: Vt intelligas hoc prsceptum gc/ nerale, ubique habere locum in omni ieiunio. Quod finon placet mutarcfcripturam,intel/ ligeperpetuum,in aliquot dies continuatum. ^Inprimamanfione.] Manfioncsuocantin teruallaà diuerforioad diucrforium, in quiz bus conqiiiefcitur. Grsci uocant ^â^ftirr, 5r Csterum in quadragefima,ut ante fcrip fi ]
Hscuerba,utantefcripfi,mihiuidcnturaddi ta, a nefcio quo parumattento. q[ Vela pan/ denda. ] Duplici ufus eft Metapho ra, Nauts aperiunt ac laxant uela cum fcftinant, amp;nbsp;auri/ gælaxanthabenas, cum admittuntequos ad curfum. qf Etincochlcarummorem. ] Allu/ fitadillud Plautinum: Suo uidhtantfucco, quod didum eft de parafitis in fame duranti/ bus,donee contingatlautior coena. Sic coch/ les continent fefe intra teftam, fuoep fucco fc fu ftinent, donee accidcrit pluuia: turn prorepût amp;ampltter pafeuntur. 4^[ Aqualiculumpa/ rat. ] Aqualiculum Per fius uocat uentre præ/ turgidum amp;nbsp;obefum,à uafe fump ta metapho/ ra. ^ Suosadmittant. ] Admittidicunture/ qui,quumlaxatis habenis finuntur currere. Ouidius: Non opus admifTo fubderc calcar
lt;4 equo. ^ Animos uirorurn.] Cum membra Si uires dcpofuerint,animum tarnen 84 uolupta/ tern non dcpofucrunt,imö quo minus poiTunt hoc magis appetunt. qf Prsferant foedita/
LIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«J
tem. ] O ccurrit enim cas h abuifie rem cum ui ro. lt;^[Pellis Babylonicæ. ] Huiufmodi pelles nûcmittitHifpania. q| Vermiculata. ] Dicun tur, minutulis notis,uelutemblematibus diz ftindta. lt;,[Apocrypha.] Græccrcconditauo/ cantur, quod prtuatimôi occulte legerentur.
i^pNonaddogmatumueritatem. ] Dogmata décréta dicuntur amp;nbsp;ccrtæfentcntiæ-Ncq) enim à doccndo deducitur,ut quida illiterati putar, fed à Græcouerbo «!«*«//,quod fignificat opina ri. qp Ad fignorû reuerentiam. ] Confiera funt enim, ccu fabulæ quædâ, fed in hoc confidtæ, ut facrû aliquid fignificent. q[ Quorû ti. ] Inz fcribuntur Petro, Paulo, nonnulla ipfi Chri/ fto,uelutepiftola lefu ad Abagarum regem.
'lt;11 Aurum in luto. ] Apophthegma Maronis, cum Enniû legens,diccret fe aurum è fterquili niocolligere. Significans illtcplcracpfordidc fcripta,nônulla tame féliciter amp;nbsp;erudite, qf Ab ladaueris cum Ifaac. ] Habes Gene. cap. xxi. quod abladato Ifaac, pater cxhibuerit gran/ de conuiuium, id Hieronymus trahit ad allez goriam,cum proficimus ab imperfeftis ad ma lora. qpEtueftieriscum Samuele. Dehoclez gis primo Regum q.. Samuel autem miniftraz bat ante faciem domini p uer,accincT:us ephod lineo.Ettunicamparuâ faciebat ei mater fua, quamadferebatftatisdtcbusamp;c. ^ Mitteaz uiæôiamitæ.] Dehisfupcriusdixerat: difcac ftatim, quam auiam habeat, quam amicam.
UP Etcunislcfuuagientis.] Intelligit fuumoz nafterium ,aut certePauls iuxta dni prsfepe. qp Primis miretur ab annis. Retulit Vergiliaz numHcmiftichium ex Aencide. qp In cuius coronam. ] Locus hie mihiuidetur non omz »5 ninocareremendo. Allufit autem adtrigefiz mum, fexagefimum, Si centefimum frudum: quorum primum putant, ad coniugatos perz tinere,fecundum ad cslibcs caftos,tcrtium ad uirgines. Significatquotidie uirginesadiunz gichoro Pauls amp;nbsp;Euftochq. Nam Paula tria uirginum inftituit monafteria, in quibus omz nis nationis 64 conditionis uirgines quam plu rimas educabat, ut aliaru uirginitas, illi qus uirgo non erat, imputaretur. ^ Felix uirgo, Felix Paula. ] Nam hoc nomé puells qus Lsz ts fucrat nata,auis referens uocabulum.
UP Socrumamp; cognatam. ] Pau lam Lstsfoz crum, Euftochium cognatam fignificat, proz pteraffinitatê. Nam hsc proprie cognatos fa cit. qpin paruis corpufculis. ] Népe quia muz licrcserant. Simulcp allufitadVergilianum illud de Apibus dictum.
Ingentcis animos angufto in corpore uerfant.
^Primam dei fententiS. ] Nempe illam: Crcz i s feiteSimultiplicamini- lt;q SecudaEuangclq.] Nam hos uocat bcatos, qui fecaftraucrint pro pter regnum dei. lt;|p Nectuparuipenderes.] Ncc,nonncgat hoc loco,fed corrigit,^ auger, perindcquafi dicas.nô folu paruipéderes amp;c. -uerumetiâ teipfam ofFerres. ^ Mundi philofo pho.] De Ariftotcle fentit, cui Alexander Ma f x gnus
-ocr page 114-|
«4 gnus, puer adhuc traditus eft educândüs, üt Græca teftat epiftola, quæextat in nöftibus Gellianis. lt;^ Babylonio penturo uen] Fuit fu fpicio, ficuti tcftacurPlutarchus, Alexandru Magnü ueneno perijfte, id ab Ariftotelc fuifle paratum,8i per Ancipairu milTum.Vencnum |
AD DEMETRIADEM autfuine Ariftotclis ingcnio dignum, nempc c aquam quandam gclidifsimam,quam e rupe-quapiam Nonacnæ defudarcnarrât.Eamcol ligunt ungula equina. Namalio uafecontine/ ri non poteft^tan ta eft frigoris uis. Autor Plu/ tar chus in Alexandri uita. |
ARGVMENTVM EPISTOLAE SECVENTIS.
Laudat Demetriadem uirginemj ulianæ filiam,neptem Probæ,quod fe Chrifto confecra/ fit,horcans ut perfeueret,utq5 ftatim obfiftat inftindibus diaboli folicitantis ad turpia.Deftu/ dio,dcieiunio,deobedientia,defugicdisiocis,cæterisçp rebus, quæaduirginisinftitutumpet tincnt,præcipiL.Inhac epiftola ftilus nonnihil difcrcpatàcæteris.Mouentamp;alia quidam. Vc/ rum de hoe m prsfentia non pronunciabo, donce compertius aliquid ero nadus. Scripfit au/ tem iam ferè decrepitus, ut teftatur ipfe.
HIERONYMVS AD DEMETRIADEM de feruanda uirginitate.
Nter omnes materias, quas ab adoldccria iifcp ad hanc ætatê,uel mea,ud ^^^! notariorum fcripfi manu, nihil pryfenn opere dilïïcilius.Scripturus enim 1^^ Demetriadem uirginem Chrifti,quæ ÄS nobilitatè 5C diuitijs,primacft v/^ ’^ °*^^ Romano, fi cunda uirtutibus eius congrua dixero, adulari pu»-- ; ___1 bor ; fi quædam fubtraxero,nc incredibilia uideantur, damnum laudibus eius,mca faciet uerecundia, Quid igitur Eiciam: Quod implere no poflum,negare non audeonanta eft auiæ eius óc matris infignium feeminarumpn iubendo autoritas, in pc--téndo fides,in extorquêdo perieuerantia. Nclt;$ enim ut nouum amp;nbsp;præcipun quiddam à me flagitant, cuius ingenium in huiulcemodi materijs fepe detritum eft: Sed nc uo-cis mcæ,pro uirili parte défit teftimonium in eius uirtutibus explicandis: cuiusutindy ti oratoris utarlententia:ipes magis laudandaeft, cp res. Quanep puellares annos, fidei ardore fupcrarit,£F inde cceperit,ubi alijs defiffè,perfelt;ftæ côftimmatæœ uirtutis eft.Sit prociil obtredatio.Faceftat inuidia. Nullum in ambitione fit crimen. Ignoti ad ignota p. fcribimus,dunraxat iuxta faciem corporalem. Alioquin interior homo,pulchre fibi co gnitus eft, illa noticia qua amp;nbsp;Paulus Apoftolus Coloficnfes mulrostp credentium no^ uerat,quos ante non uiderat. Quantum fit apud me meritum, imo miraculum uirginis noftræ: hinc poteft æftimari,quod occupatus in explanatione têpli Hiezechielis,quod opus in omnibus (cripturis (an(ftis,ucl difficillimu cft:amp;in ea parte delubri in quafan^ Óa landorum amp;nbsp;thymiamatis altare defcribitur : malui parumper uti hoe diuerticulo, ut de altare tranfirê ad altare, Sbhoftiam uiuam,placentê deo, ac fine ulla macula, æteP næ pudicitiæ confecrarem. Scio quod ad imprecationem pontificis, flammeum uirgi' nale,lancftum operuit caput. Et illud apoftolicæ uocis infigne,celebratum fit, Volo an tern uos omnes uirgine caftam exhibere Chrifto. Quando aftitit regina à dextris eins, in ueftitu deauratO3circundata uarietate. Qua uefte polymita,SC multarS uirtutumdf, uerfitate contexta, indutus fuit amp;nbsp;lofeph, SC regum quondam utebantur fills. Vnde SF ip fa fponla lætatur ac dicit : Introduxit me rex in cubiculum fiium. Sodalium^re^ fpondet chorus: Omnis gloria fills regis intrinfecus. Sed ÔC noftra oratio, dabitalf quid emolumenti. Equorum curfus, fauore pernicior fit .Pugilum fortltudo,clamo^ ribus incitatur: paratas ad prælium acics,ftriCtosip mucrones, ftrmo Imperatorisaccen dit. Igitur Sf in opere prsfentpauia quidem materep plantauerût,led ÔC nos rigablmus, amp;r dominus incrementum dabit. Rhetorum difciplina eft : ab auls 6C atauis, SC omni retro nobilitatè,ornare quem laudant,ut ramorü fterilitatem, radix foecunda compels fet: amp;nbsp;quod in frueftu nó teneas,mlrcrls in trunco. Scilicet nûc mihi Proborû 2C Ollbrf orum clara rcpetenda funt nomina: Et illuftrls Anirij languinis genus: in quo aut nuf lus aut rarus eft,qui non meruerit côfulatum. Aut proferêdus Olibrius uirginis note pâter,quem immatura morte fubtradlum, Roma congemuir. Vereor plura dicere, ne la uns matris uulnus exalperem, 06 uirtutum cius recordatlo, fiat doloris inftaura.-tio. Plus filius,ulr amabilis,clemens dominus,cluls affabllis, conful quidem in puenria, fed morum bonitate (enator illuftrior, Félix morte fua, bjul non uldit patriam conuenz ......., nbsp;nbsp;nbsp;., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ton
-ocr page 115-DE VIRGINITATÊ SERVANDA.
Demetriadis Wiæ perpétua caftitate. Verum quidagof Oblitus propofiti,dum admi-tor iuuenem, laudâui aliquid bonorum fecülanum, cum in co mUri uirgo magis noftra kudanda fit, quod hæc uniuerfa eontempferit,quod fe non nobilem,non diuitqs præ-poUentem, fed hominem cogitarit. Incredibüis animi fortitudo, inter gemmas amp;nbsp;ferigt; cum,inter eunuchorum amp;nbsp;pueUarum eâteruas, amp;nbsp;adulatione ^ mm dier ia familie pet ftrepentiSj^ exquifitas epuhs,quas amplç domus prpbebat abundantia,appetite earn ieiuniorumfaborem,afperitatê ueftium,uióus continentia.Legerat enim domini ucr-badicentis.Qui moUibus ueftiuntur in domibus regum funt.Stupebat ad conuerfatio nem Helix 2lt; Ioannis baptiftx : quorum utereg quot;Zona peUicea aftrinxit SC mortincauit lumbos fuos: alter ueniffe narratur in fpiritu 00 uirtute Helix, prxcurfor domini, in u^ tero prophetäs parentis, ÔC ante diem iudiep,in dicis uöcè laudatus. Annx nliçPnanue lis mirabatur ardorem,qux orationibus Slt; iciunps ufc^ ad ultimam feneclutem in plo domino feruiebat. Quatuor uirginum filiarum Philippi defiderabat chorum,öC ugt; namfe illarum effe cupiebat, qux pudicitia uirgmali, próphetix granam confequutac funt. His 8C huiufeemodi cogitationibus, pafcebat animum, nihil ita mettons, quam auiam matremer offendere. Quaru cum incitât etur exemplo,uoluntate od Itudijs terre baturmon quo difpliceret eis fandum propofitum,fcd quod pro rei magrntudme,opta re id amp;nbsp;appetere nó auderet. Aeftuabat Chrifti tyruncula.oderat ornatu luum;amp; cum Hefterloquebatur ad dommh/hu nofti quod oderim infigne capitis mei,hoc eh,diadc ma quo utebatur quafi regina, 2lt; tantx ducam immundicix, uelut pannum memtrua^ tx. Avant fandx amp;nbsp;nobfles fœminx,quæ earn uiderunt,que nörüt,quas de httore h val liarumadhabitationemfandorumlocorum,hoftiumper Africam compunt lama tem-peftas-,no(fhbus 8lt; fecreto,confcns tantum uirginibus dei, qux matris ƒ auix comt '1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatu erant,nunœ camlinteammc,nunqnam plumai^ ufam molhcie,fed cihctolum m .nudahumohabuiffe pro ftratu: iugibus faciemrigaffelachrymis : faluatons mente ge.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nubus aduolutam.ut fuum reciperet propofitum, ut impleret defidervum, ut am an^ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mum matrismmolliret.Quid ultra diftero f Cum itanupnam appropinquaret dies, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;future matrimonio thalamus pararetur : fecreto amp;nbsp;abfcç arbitns,rm em^ a cns pro \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foteto talibus fe fettut armalft confilqs ■ Quid agis Demetras f Cur pudicinam tanto \ pauore defendisjl-ibertatc opus eft Sf audacia .Quxfic inpace metuis^qui accres m \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manstio perpcttando;QuxtuotumuuUum fette non potes, quotnodo fuftmercs tru \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buniia petfccutorum( Si te uitotum exempta non prouocant, hottetut facatep fecu-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iam,beanmattYt Agnes,qux amp;nbsp;xtatê uicit K tyrannum amp;nbsp;«tutti catoans, tratet» contec.auit.Nercis mifeta,nefcis cui uitginitatê debeas Dudum inter barbatas tremui ftiinanus,auixmattismfinu,8lt;pattiisteRebatis.Vidiftitecaptiua,afpudicttiamtuam, non texpoteftatisi Änuifti ttaceshoftiuinunttus-.raptas uirgines dei, gemitu tacito confpexifti, Vtbs tua quondam orbis caput, Romani poputi feputebrum eft, amp;nbsp;tu m 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbicotittote,eiiutemuirum,exutipraaccipies;Quamtiabnuraptonubamtm,ode, dicendacomilaturStridotPuniextingux,procacia«birefcennmacantab.t^umpe t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moiasomnes.Perfeaadeidaeaio,fotasmittittimotetn. AffumcCcutumftdet.tori-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;camtaftieix,gateamfatu«s,ptocedeadprxtium. HabetK pudiciua fauata maity-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riinnfnum.Öuidmetuisauiamtquidfotmidas patentem'torftlanK ipfxuetmt; \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qundttuetteiMnctedunt.HisetalnsquampturfcusinftammataftimutiS'.omnemcot \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vonscuttum,8lt;babitumfecutarem,quaftpiopofttifuiimpedimenta,i^otecit,viccio-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fa mottling graues cenfibus uniones,ardcntesa^ gcmmx,ïedduntuï tertnqs, mh turn \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cainduitur,udiotitemturpa\lio,elt;infpcrataamxgenubusï^enteptouo\mtur,ftetu \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantumóCplanaibusquxeffetoftendit. Obftupuitfanaa2lt;^msfœmina,ahenum \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habituminncptcconfpicicns.Mater§iudioftabatattorüta.Vtraqueuerumnoncregt; \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dere ,quoduerum effe cupiebat. Hxfttuoxfaucibus, £lt; inter ruboremSC P^^ovem metumm atquelxticiam, comtationesuarixnutabant, Succumbendum enhuic lo. co t ne que narrare aggredrar, quod dicendo minus faciam. Ad explicandam in^edibi lisgaudq magnttudmem, ÓCTuWianifiuuiusficcarctut ingenq, ÔC contortxl^mo^
-ocr page 116-es nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ -AD pEMETRlADEM,,
Aliter feriret fthems uibratæ^ fen tên'æ, tardius languidiusq; ferrentur. Quicquid poteft cogitare attt ç
mus: quicquidlenno poteft cxplicarcnilo in tempore factum cft.Ccrtatim in ofcula ne pris 00 f hæ^ mater amp;auia ruunt. Vbertim flere præ gaudio, iacentem manu attollcre, amplcxariq: trepidantem: Agnofeere in illius propofito mente fuam,amp;gratulari,quo4 nobilem familiam,uirgo uirginitate fua nobiliorem faceret. Inueniflè eam quod præfta ret generfquod Romanæ urbis cineres mitigaret.Iefti bone,quid illud in tota domo ex ultationis fuit^Qirafi ex radice fœcunda,multae fimul uirgines pullularût:exemplumcp patronae ÔC domina’,fequuta eft clients turba atq5 famularum. Per omnes domos feme bat uirginitatis profeftio : quarum cum impar eflèt in carne conditio, unum erat præ^ mium caftitatis. Parum loquor. Cunedæ per Africain ecclefiæ quodam exultauere trf pudio. Non folum ad urbes, oppida,uiculoslt;ç: fed ad ipià quocp magalia,Celebris fama penetrauit. Omnes inter Africam Italiamcp infulæ,hoc rumore complcti ftint,amp; mof fenfo pededongius gaudia cucurrere.Tunc lugubres ueftes Italia mutauit,amp; femiruta ' nbsp;nbsp;urbis Romæ mœnia, priftinum ex parte receperc ftilgorem: propitium fibi æftimantes
deunijinalumnæ conuerfione perfeda. Putares extincdam Gotthorum manum, Si colluuiem perfugarum atque ieruorum domini defuper intonantis fulmine concidilTe. Non fie poft Trebiam,Thrafymenum amp;nbsp;Cannas : in quibus locis Romanorum exei- î cituumcæfaftint milia, Mareclli primum ad Nolamprælio, le populus Romanus ere^ xit. Minori prius gaudio ftrata Gallorum agmina,auro redempta nobilitas, Ôf femma-num Romanigeneris inarce cognouit.Penetrauit hic rumor orientis littora,amp; inme-diterraneis quoque urbibus, Chriftianægloriætriumphus audituseft. Quæuirginum Chrifti non huius iè focicrate iaôauit t'Quæ mater non tuum Iuliana, beatum clamagt;-uit utcrumclnccrta apud infidèles fint præmia futurorum. Plus intérim recepifti uirgo quàm obtulifti. Quam fponfam hominis una tantO prouincia nouerat,uirginem Chrf lu totus orbis audiuit. Soient mileri patentes,^ non plenæ fidei Chriftiani, deformes amp;nbsp;aliquo membro debiles filias,quia dignos generös noninueniunt, uirginitatitrader re/fanti ut dicitur, uitrum : quanti margaritumfCerte qui religiofiores fibi uidentur, 0 paruo fumptu,5C qui uix ad alimenta luÈîciat,uirginibus dato: omnem cenfum inutro que fexu fecularibusliberis largiuntur. Quodnuper inhac urbediucs quidam fecK presbyter,ut duas filias in propofito uirginaliinopes relinqueret,6C aliorum ad omnem copiam filiorum,luxuriçatcp delitqs prouideret.Fecerûthoc multæ, proh dolor, noftri propofitifœminæ,atcç utinam rarum eflèt exemplum,quod quanto crebrius eft, tanto iftæ feliciorcs,qu3e ne plurimarum quidem exempla fequutæ funt. Fertur amp;nbsp;omnium Ghfiftianorum laude celebratur: quicquidfuerat nuptijs præparatum, à fanCta Chif fti lynoride uirgini traditum, ne fponfo fieret iniuria: imô ut dotata priftinis opibus uelt; niret adfponfum : Ôf quod in rebus mundi periturum erat, domefticorum dei fuften' tarer inopiam. Quis hoc credat f Proba ilia omnium dignitatum, 06 cuneflæ nobilf taris in orbe Romano nomen illuftrius:cuitfs fànôlitas ÔC in uniuerfôs effufabonitas, etiam apud barbaros uenerabilis fuit, quam trium liberorum, Probini, Olibrq, amp;nbsp;Pro-bi,non fatigarunt ordinaryconfulatus,amp;cumincenfis direptilqûe omnibus inurbe captiuitas fit, nunc auiras uenundare dicitur poflèfsiones, SC faccre fibi amicos de inf quo mammona, qui le recipiant in æterna tabernacula, ut crubefeat omnis ccclcfiaftf ci minifterq gradus, ÔC cafta nomina monachorum emere prædia, tanta nobilitate uem dente. Vix barbarorum effugeratmanus,et auullàs decomplexu luo uirgines fleuerat, cum fubito intolerabili,quod nunquam timuerat, amantilsimi filq orbitate percutitur, ÔCquafifutura uirginis Chriftiauia, Ipefuturorum mortiferum uulnus excepit:piO’' bans in le uerum elfe, quod in Lyrico carmine fuper iufti præconio dicitur: Si fraôus illabaturorbis, Impauidumferlentruinæ. Legimusinuoluminelob: AdhuciftoIo-_ qucnte,uenit alius nuncius. Et in eodem. Tentatio,lîue ( ut melius habetur in Hebrai co) militia, eft uita homis luper terram. Ad hoc efh laboramus, amp;nbsp;in feculi huius perl' clitamur militia,utin futuro lèculo coronemur. Neemirum hoc de hominibus credere cum dominus iplè tentatus fit.Et de Abraham Icriptura teftatur:quod deus tentaucrit cum.Qiiani ob caufarn QC Apoftolus Ioqultur:Gaudentes in tnbulationc,óf Icicntes,
-ocr page 117-DE VIRG.INITATE - SERVANDA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfy
A quodtffbülatfö patienti'am operatur:patientia,probatfone,probati‘o, fpem:fpcs autem non cofundit.Et in alio loco: Quis nos lèparabit à charitatc dci;tribuknio,an anguftiac* anperrequutiofan fames^an nuditasran periculum^an gladiusc'Sicut icriptu cft: Quia propter te mortificamur tota dic^æftimati fumus,ut ones occifionis.Et Efaias huiufce-modi homines cohortatur, dicens: Qui ablactati eftis à lalt;fle:qui auulfi ab ubcre: tribu lationem,fupertribulationemexpe(Sate:ipem, fuper fpcm. Nó fuut condignae palsio nes hums temporis ad futura gloriarn, quae reuelabitur in nobis. Cur ifta replicauerim: fequens ferma monftrabit. Quæ de medio mari fumantem uiderat patriam, amp;nbsp;fragili cymbae,falutem fuam fuorumep commiferat: crudeliorainuenit Africa littora.Excïpi-tur enim ah eo quem neicias, utrurn auarior, an crudelior fuerit : cm nihil dulcc præter uinum, amp;nbsp;precium : óf qui fub occafioné partium clementiisimi principis, feuif imus omnium extitit tyrannorum,óf (ut aliquid loquar de fabulis poetarum)quafi Orcus ia tartaro,non tricipitem, led multorum capitum habuit Cerberum : qui cuiióia traheret aclaceraret.Hic matrum gremijs abducere pactas: negociatoribus amp;nbsp;auidilsimis mor,-talium Syris, nobilium puellarum nuptias uendere : non puellarum, non uiduarum, non uirginum Chrifti inopiæ parcere, magiscp manus rogantium fpeefïare quam uub tus, Haneferam Charybdim, Scyllamq; fuccinctam multis canibus, fugiens barbaros matronafuftinuit: qui nee naufrages parceret, nee captiuitatibus fledleretur. Imitare j crudelis faltem hoftem Romani impertj. Brcnnus noftritemporis,tantum quod inue nerat tulit: tu quæris quod non inuenis. Et mirantur æmuli ( uirtus enim femper inui--diæ patet) cur tantarum fccum pudicitiam tacita profcriptione mercata fit, cum Óf illc partem dignatus fit acciperc,qui totum potuit auferre: óf hcc quafi comiti negate non aufa fit, quæ fe inteUigebat fub nomine priuatæ dignitatis tyranno feruientemt Sentio meinimicorum patere morfibus, quod adulari uidcar elariftimæ óf nobililsimæ fœmi-. næ,qui aceufare no poterunt,fi me icient hueuf p tacuildc. Neq: enim laudaui in eaun qüam antiquitatê generis: diuitiarum óf potentiæ magnitudinê uiro uiuentc ucl morgt; g tuo,quæaltj forfitan mercennaria oratione laudauerunt.Mihi propofitü eft ftilo ccc!c-) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiaftico laudareauiam uirginis meæ,ôf gratias agere,quod uoluntatê eius,fua adiuuerit
uoIütate.Alioqui cellula monaftcripuilis cibus,ueftisq; contêpta,óf ctas uicina ia mor-. rfbreuisq temporis uiaticü, carent omni afièntatiois infamia, Deniq: in reliquis parti-bus,omnis mihi ièrmo ad uirginêdirigetur, Óf uirginê nobilê,óf nobilcm nó minus ian, óitate,^ genere:cuius quato iublimior afcenfus eft, tanto lapfiis periculofior. Vnu ik ludtibinatadcOjprxf^ omnibus unü,Prgdica,óf rcpetcns,ircrüq; itcrumq; moncbo,uc ammum tuk facræ leclionis amore occupes : nee in bo,na.terra peefioris tui ièmentê lo-lp auenarumep fulcipias:ne dormiente patrefamilias,qui eft vis, id eft, animus deo fern peradhaîrens:inimicushomo Zizania fuperieminet, Rd femper loquafis: Innodibus, quxfiui quem dilexit anima mea, ubi pafcis,ubi cubas in meridief Et, inhæfit poft te a^. mina mca: me fuicepit dextera tua,lllud4 Hieremiae: Non laboraui fequens te,neq; e,-Jiim eft dolor in Iacob, nec labor in Iftael. Qiiando eras in leculo,ea quæ crant fcculi di ligebas. Polire faciem purpurifto,Óf cerufta ora depingere, ornate crinem,0f alicnis ea pillis turritum uerticem ftrucre. Vt taceam de in au rid preetjs, candore margaritarû,ru-bri mans profunda teftantium,fmaragdorû uirore, ceraunioru flammis,hyacinthorum pdago,ad quo ardent óf inianiunt ftudia matronarû. Nunc aut quia feculum reliquifti, amp;nbsp;fçcundo poft baptifinum gradu,inifti padû cum aduerfario tuo,dices ei : Renuncio, tibi diabole óf fcculo tuo,óf pompæ tuæ,ôf opibus tuis:feruafœdus quod pcpigifti,óf efto confentiens padumeç cuftodiens cum aduerfario tuo, dû es in uia huius feculi, ne forte tradat te iudici, óf te de fuo aliquid ulurpafte conuincat: tradarisq: miniftro : qui ipfe eft df inimicus óf uindex, óf mittaris in careerem óf in tenebras exteriores, quæ ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quanto à Chrifto uero lumine ièparamur,tanto nos maiori horrore circundant:ut non
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inde exeas, nifi foluas nouifsimum quadrantem, id cft, minimum quodque delidum,
quia óf pro ociofo uerbo redditurifumus rationem in die iudicq.Hæc dida fint,nó inlt; faufto contra te uaticinio, led pauidi cautiq; monitoris officio: ca quoque in te quæ tu-tafunt formidantis, Si fpiritus, inquit, poteftatem habentis afcenderit fuper te, locum
* f 4 quot;nbsp;tuum
-ocr page 118-lt;ff» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD DEMETRIADEM
tuum nc dimifèris.Quafi in prodnóxi, SC in acte ftamus fempcr ad pugnam. Vult flos C loco mouere hoftts,amp; de giadu decedere, fed fohdanda ueftigia {unt,amp; dicendum;Sta tuit iupra petram pedes meos,amp;r petra refugium leponbus. Pro quo multi Herinaccos legunt,animal paruS Só fugax, amp;nbsp;ipinarum fentibus prægrauatû. Sed ideo lefus fpinis coronatus eft, amp;nbsp;noftra delidä portauit, 06 pro nöbis doluit,ut de fentibus et tribulatio nibus fœminarû,ad quas dicitur,In anxietatibus ÖC doloribus paries muiter, 0^ ad uirS couefflo tu a, 0(5 ipfè tui dominabitunrofa uirginitatis,amp;lilia caftitatis nafccrentur.Vn de amp;nbsp;fpófus pafcitur inter lilia,amp;5 inter eos qui ucftimenta fua non cotnquinarunt:uip ginCs enim permanfêrunt, audicruntep præceptum : Candida fint femper ucftimenta tua:SC quafi autor uirginitatis SC princeps,loquitur confident er: Ego flos campi,amp;lb Itum conuàllium. Petra igitur leporum eft, qui in perfècutionibus fogiunt de ciuitate in ciuitatem : Nee timent illud propheticum : Perqt fuga à me. Montes autem exeeb fi ceruis, quorum colubri cibus funt ; quos educit puer paruulus de foramine,quando pardus SC hædus requiefcunt fimul;amp;bos Sf leo comedunt paleas, ut nequaquam bos difcat feritatem, fed leo doceatur manfuetudinem. Reuertamur ad propofitum teftigt; montum. Si Ipfritus poteftatem habentis afcenderit fuper te,locum tuum ne dimifem. Poft quod fequitur: Quia curatto quiefcere facit peccata maxima. Qui uerficulus hóe habet fenfûm:Si in cogitationes tuas coluber afcêderit3omni cuftodia ferua cor tuum. Et cum Dauid canito : Ab ocultis meis munda me domine : amp;nbsp;ab alfenis parce feruo tuo:5C ad peccatum maximum quod opere perpetratur,nequaquam peruenies,fêd in.« centiua uitiorum ftatim in mente iugulabis, amp;nbsp;paruulos Babylonis allides ad petram: in qua ferpentis ueftigia nonreperiuntur, cauteep domino promfttes : Si meinonfue^ rint dominati, tune immaculatus ero, amp;nbsp;emendabor à dclibto maximo. Hoe eft quod alibi feriptura teftatur: Peccata patrum reddam in filios,in tertiam 06 quartam genera.-tionem, ut cogitationes noftras, mentis^ decretum, non ftatim puniat, fed reddat m pofteris,id eft,in malis operibus,ö6 in deltóorum perlèucrantia,quoniam per Amoslo quitur: Super tribus 06 quatuor impietatibus illius, Ô6 illius ciuitatis,nonne auerfabor eamcHxc curfim quafi de prato pulcherrimo faneftarS fcripturarum3paruos flores car-pfiftè fufficiat pro comonitione tui, ut 06 claudas cubiculum pe(ftoris,06 crebro figna-culo crucis munias fronte tuam,ne exterminator Aegypti in te locu repcriat,fèd primo genita, quæ apud Aegyptios pereunt,in tua mente faluentur, Ô6 dicas cum propheta: Paratum cor meum deus,paratum cor 'meum,cantabo Ô6 pfallam. Exurge gloria mea, exurge pfalterium Ô6 cithara. Quam aflùmereiubetur Ô6 Tyrus, muftis peccator« con foflâ uulneribus:ut agat poenitentiam,ô6 maculas priftinæ fœditatiSjCum Petro amans lachrymis abluat. Verum nos ignoremus pœnirentiâ,ne facile peccemus. Ilia quafi fe-gt; cunda poft naufragiS miferis tabula fit: in uirgine integra feruetur nauis. Aliud eft qua: rere quod pcrdideris;aliud eft pofsidere quod nun^ amifèris. Vnde Ö6 Apoftolus cafti gabat corpus fuum,ô6 in feruitutemredigebaf.ne alqs prædicans,ipfe reprobus inuem retur:corporis($, ex perfona generis humani inflâmatus ardoribus, loquebatur. Mifet ego honio,quis me liberabit de corpore mortis huius r Et iterum: Scio quia non habb tet in me, hoc eft, in came mea bonum: Velle enim adiacet mihi, ut faciam autem bo^ num,nequaquam. Neep enim quod uolo bonum, fed quod nolo malum,hoc facio. Et denuo:Qui in came funt,deo placere non poflunt. Vos autem non eftis in came, fed in fpiritu: fi tarnen fpiritus dei habitat in uobis.Poft cogitationum diligentifsimam cau tionem,ieiuniorum tibi arma lumenda funt,06 canendum cum Dauid: Humiliaui in ic iunfo animam meam.Et cinerem tan^ panem manducaui. Et,cum molefti erant mihi induebar cilicio. Eua per cibum ciedta eft de paradifo. Helias quadraginta dierum exgt; ercitatus ieiunio, igneo curru rapitur in cœlum. Moyfes quadraginta diebus ac noóf buSjfamiliaritate Ô6 fermone dei pafeitur.in fe uerifsimum probans quod dicitur: Non in fblo pane uiuit homo, fed in omni uerbo quod procedit de ore dei. Saluator ge^ neris humani, qui uirtutum Ô6 conuerfationis fuæ nobis reliquit exemplum : poft ba-ptiftnum ftatim aflumitur à fpiritu,ut pugnet contra diabolum,06 oppreftum atq; con tritum, tradat dilcipulis coculcandum. Vnde Ô6 Apoftolus loquitur: Deus autem con - • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teret
-ocr page 119-DE VIRGINÏTATE SERVAHDA
69
À tércî fatanam fubpedibus noftris uelociter.Et tarnen hoftis antiquns poft quadra^nta dierumiciunivi,per cibum molitur inftdias,amp;: dicit. Si filins dei es, die ut lapides ifti panes fiant.lnlege menfe feptimo poft clangorc tubarum decimo die menfis,totius genus Hebrew ieiunium eft,^ exterminât illa anima de populo fuo, quæ faturitatê pretu-lerit continentœ. In lob feriptû eft de dracone: Virtus eius in lumbis cius, amp;nbsp;forutudo illius fuper umbilic« uentris eius. Aduerfum iuuenes amp;nbsp;puellas, çtatis ardore hoftis no fier abutitur,óó imflamat rotam natiuitatis noftrç,ôô implet illud OfeetOmnes adulte-rantes,quafi clibanus corda eorum,quæ dei mifericordia,8lt; iciuniorfi rigorc reltingun-tur.Hxc fuut ignita diaboli iacula,quæ fimul amp;nbsp;uulnerat amp;nbsp;inflammâtA a rege baby lonio tribus pueris préparant,qui fuccendit lornacè quadragintanouê cubitorumJja-bens amp;nbsp;ipfe fepte hebdomadas ad pcrditionc,quas dominus obfcruarnullerat ad laiu-tem.Sed quomodo ibi quartus fpeciê habens quafi filq hominis,immêfos mmgauit ar-dores,amp; inter camini æftuantis incendium docuit flammas calorê amittcre, nbsp;nbsp;aliud o-
culis cóminari,aliud prebere taduitfic 00 in animo uirgmalgrorc coelefti K iciumorum rigore,calor puellaris extinguit ,amp; inhumano corpore, angdoraimpctratur conuena tio.Quamobrê 2d uas eledionis de uirginibus ft dicit nó habere prçceptumquia contra natura, imô ultra natura eft,no exercere quod nata fist interficere in te ra ice 2d fthurrgrmtatisnomadcccrpcrc-.neftire thorn, omnemuiroruhorrerc contact«, oc in corpore uiuere fine corporc.Neepucro immoderatatibiimperamus ieiunia,0d enor mem cibora abftincntia,quifius ftatim corpora delicatafiangunt nbsp;nbsp;ante aegrotare met
piunt,® fanâç couerfationis iacere fundamenta.Philofophoru quoep ententta c ,(zi-OT7i)7«ç «p%'TKs,'^to6oAaï îi^Kiaç w.quod Eatmusitapoteft fermes re ona^.mo era as e{reuirtutes'.excedentesmod«atcpmenfi.tra,interuitiadeputari. Vnve nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■*
ptemfapientibus ix^Jty «y«y,ideft,ne quid,ait,nimis.Quodtam eelebre taöum cft,m comicoquoquerfuexpreftumfit. Sic defies ieiunare,ut non pa pit es, „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ pofsis,2lt;comitumtuarum,uelporteris,ueltraharismanifius, e ut
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petitu,nec inlelt;ftione,nee inpfalmis, nee in uigilqs folito qui
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonperfeélauirtus,rcdc3etcrarumuirtutumfundamentum e , an
\ dicitiatfine quanemouidefiitdeum. Gradus probet ad fumma can ^’^ nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;„ ?
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;menfifolafuerit,uirginempoteritcoronare.EegamusEuangelia apie
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;larumuirginumïquarumalieeufiieulumfpófiingrediuntur-.alixfionorumoperumo-
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leumnonhabentes,extinaislampadifiusexcluduntur.-Latuseftfiyerieiunqscam-
pusfin quo Ôd nos fiepe cucuïrimus,ÔC multorum proprq bafienturlifitgad quorum te mittimuslelt;ftionem,utdifcasquidfionihafieatcontincntia,amp;quidccontrariomahla-turitas. Imitate fponfumtuum.Efto aulxmatricpfufiieóa. NuUuunuirorum nbsp;maxi
me iuucnum,nïficum ibis, uideas. lSiuVl«mfcias,quêibxncfciant.Sccu arisquocp en tentiaeft.Eademuelle,2gt;deadem nolle,cademumfirmaamicitiae . tappeteresuir-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ginitatem,utChriftiprxceptacognofceres,utfciresquidtifiiexpe iret,qui ergere
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debcrestdlatum te exempla docuerunt, fànôa domi mftruxit conuer r^io. cjngitu ,
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folum pûtes tuum effe quodtuum eft,fedcarum,qupfuamin te expreffere pudicitiam,
\ KtoikMtenTOptiMum.raUSisiïirotMcuMpKdofamp;imumS«™«’»«'«»“^ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïtm,auipcïreóus aftevet ftuftus, Çvhumûiaucïis ic fub potenu manu net. amp;nbsp;fcuptum
\ temper memineris t Superfits deus refiftit,fiumilifius autë dat grauarn. \ m . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tia,nön opera retrtfiutto,teddonautis eft larguas,ut impleatur drerfi Ap^ouolv. ÏSoia dt
\ uolentts,neq,cuïrentis,teddetmttcYentis .Et tarnen uelle 02 nolle nourucuripiumc^ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod nofirum efi,fine dei miteratione nofitum non efi.Eunuefiorum quoeptifit eb pu
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cllarum,acfetuulorummoresmagts cligautur ^uultuumelegantia,quiainomniic-
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vu Sé'State ÔCtYuncatotumcotpotumutolentapudtcitta,antmiconfideYandtfunt, qui
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amputaYi,ntfi ChYifit timoY e non poffimt. ScuYYtlttas atcplafciuia, te ptxfentc non na-
beatlocum. Nunê^ uetbum tnfiouefiuYYiaudiast autfi audteYts,nontnetceYis.PeYdttx ■ mentesl\omtnum,uno fYcquentcYleutc^teYmone, tentant eVaufita pudteitiae .bEidete ij SC rideti, teculattfius detelinque .Gtauttas tuampetfonam decet. Catonem quoep, tl- ' lumdico Cenfottum, öC uefitx quondam utfits pYtnctpcm,qutexttemaaetate Greecas Vitetas
-ocr page 120-70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD DEMETRIADEM
IiteraSjOec erubuit cenfor, nee defperauft (enex difcere. Et M. Craflum femel in uita C fcribit rifilïe Lucilius.Fucrit illaafteóata feueritas, SC gloria quarrens auramcç popular rem:nos afFedîus Ô^ perturbationcs,quandiu in tabernaculo corporis huius habitamus amp;r fragili came circûdamur;modcrari Só regere poflumus,amputare no poflumuSjUn* de 0^ Pfalmifta dicitdraiciminijSC nolite peccare. Quod Apoftolus ediHcrens;Sol,in^ 3uit,non occidat Riper iracundiam ueftram,quia amp;nbsp;irafei hominis eft,amp;finem iracunx iç imponere Chriftiani. Superflus reor te monere contra auarieiä, cum generis tui fit amp;nbsp;habere Slt; calcare diuitias,6C Apoftolus doceat auaricia efle idolorum cultum,domi nusep relpondeat fciicitantiiMagifter bone,quid boni faciens,uitam gterna pofsidcboquot; Si uis efle perfecftus,uade uende omnia qua babes,6C da pauperibus,^ habebis thefau rum in cœlis,ôô ueni fequere me. Apoftohei faftigq eft perfedp«^ uirtutis,uendere om--nia SC pauperibus diftribuere, SC fic leuem atq; expeditu,cum Chrifto ad coelcftia fub* uolare. Nobis,imô tibi,diligcs crédita eft diipeniatio, quan^ in hoc,omni gtati omni^ perfong libertas arbienj relira fit. Si uis,inquit, efle perfedus; Non cogo, non impcro, fed propono palmam,oftendo praemia: tuum eft eligere, ft uolueris in agone atq? certa mine coronari. Et ft confidcremus ^ iapienter fapientia ftt locuta : Vende qua babes. Cui ifta pracipiuntur.‘'Nempe illi cui dieftS eft; Si uis efle perfedtus. Non parte bonox rum tuorS uende,ied omnia. Cumcg uendideris,quid fequiturÆt da pauperibus. Non diuitibus,no propinquis,non ad luxuriam,fed ad neceisitatem. Siue ille facerdos fit, fix ue cognatus amp;nbsp;affinis,nihil in i!lo aliud confideres cp paupertatem. Laudent te efurien tium uiicera, non rueftantium opulenta conuiuia.In Aciis apoftolorum,quando domi ni noftriadhuc calebat cruor, öd feruebat recens in credentibus fides, uendebant onv . nespofleßiones fuas, 06 precia earum ad apoftolorum deferebat pedes, ut oftendcrent pecunias efle calcandas, dabaturep fingulis, pro ut cuiq; opus erat. Ananias St Saphyx ra difpeniatores timidi,imô corde duplici,amp; ideo condemnati,quia poft uotum obtuk runt quaft fua, Ô6 non eius,cui femel ea uoucrant, partemcp ftbi alienae fubftantix refer ^ uaucrunt,metuentcs famcm,quam uera fides non timcr,præfèntê meruere uindidam, non crudclitate fententiæ,fèd correóionis cxêplo. Deniq? SC apoftolus Petrus nequa' quam imprecatur eis mortem,ut ftultus Porphyrius calSmiatur, fed dei iudiciS piophe tico fpiritu annunciat,ut poena duorum hominum,ftt dodtrina multorum.Ex eo temx pore quo uirginitati perpetuæ confecrata es:tua, non tua funt,imó uere tua, quia Chn fti eftè coepcrunt,quæ auia uiuente uel matre, ipfarS arbitrio difpenfanda funt. Sin aut obierint 5d fomno landtorum requieuerint (fcio enim amp;nbsp;hoe illas optare, ut te habeant fuperftitem) cum eras maturior fucrit, 06 uoluntas grauior, firmiorep fèntentia,facies quod tibi uifum fucrit,imó quod dominus impcrat ; fcitura te nihil habitura, nifi quod m bonis opcribus erogaueris. Al ij xdificent ecclefias,ueftiant parietes marmorum crii ftisquot;, columnarum moles aduehant, carumep deaurent capita,preciofum ornatum non fentientia : ebore argentoep ualuas, 06 gemmis aurata diftinguant altaria. Non reprex hendo,non abnuo. Vnufquiscp in fenfu fuo abundet. Meliuscp eft hoc facere, quam re pofitis opibus incubarc.Sed tibi aliud propofitum eft. Chriftum ueftire in pauperibus, uifttare in languentibus, pafcere in efurientibus, fufeipere in bis qui tedto indigent. Si maxime in domefticis fidei, uirginS alere monafteria: fcruorum dei Ô6 pauperS fpiritu, habere curam,qui diebus 06 nodfibus fcruiunt domino tuo:qui in terra pofiti, imitanx tur angelorum conuerfationem,06 nihil aliud loquuntur,nifi quod ad laudes dei pertix net, habentesep uidium Ô6 ueftitum, his gaudent diuitijs, qui plus habere nolunt, fi tax men feruant propofitum. Alioqui fi amplius defiderant, his quoque quæ neceflaria funt,probantur indigni. Hæc ad uirgincm diuitem, 06 uirginem nobilcm firm loquUx tus. Nunc tantum ad uirginem loquar, id eft, non ea quæ extra te, fed in te funt conx fiderans.Præter pfàlmorum Ô6 orationis ordinem,quod tibi hora tertia,fexta,nona,ad uefperurn, media nodie Ô6 mane fempcr eft exercendum ; ftatue quot horis fandam feripturâ edifcere debeas: quanto tempore legere,nó ad Iaborcm,fcd ad dclcdtaiioncm Ô6 inftrudïionem anime. Cumque hæc finieris fpatia,06 frequenter te ad figenda gex nua, fblicitudo anime fufeitauerit:habeto lanam femperin manibus,uel ftaminis pollice
-ocr page 121-DE VlRaÎNttATÉ SERVANDA
A pollice fila deducito,ucl ad torquenda fubtegmina in alucolis fufa uci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* errat? neta,autinglobumcollige,auttexendacompone.Quætcxtafun
reprehende:quæfacienda,conftitue. SitantisoperurnuWnesuidebuntur in nun^diestibilongierunt,fedquamuisæftinis tendant foilbus ril: glt;alias*SC quib?saliquidoperisprætèrnrÀmeft.HtcobferuansAteipf^^^^^
eris miniftra fanâæ conuerfationis,multarumcp cantate,lu«utn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z-effandum eft,
dicenteilndefiderijseftornnisanimaociofi.Necidcircotrbrabopere«^^^
quia deo propitio nulla re indiges, fed ideo cum omnibus laboran nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qimolicitcr lo
fionemoperii,nihilaliudcogites,nifiquodaddominygt;e^^^^^^
quar.Quamuis omnem cenfum tuum in pauperes difti Jg| jp, exemplum preciofius,nifi quod manibus tuis ipfa cofeceris,uel m u nbsp;nbsp;PP nbsp;nbsp;’ vefeâionem pau-uirginum c^temum, nel quod auiæ matriep oftcras, maiora ab eis in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P per'Ùmpreciareceptura. Penèpræterq,quoduelpræcipuume^
amp; fanâæ acbeatæ memoriae Anaftafiusemfcopus Komana g Apoftoliuoce rientis partibus hæreticorum fæua tempeftas, fitnplicua e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nertatis amp;nbsp;Apofto-laudataeft,polluere SClabefaâareconataeft. Seduir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^1 UC uiuXe ÔC pullulate uenenata quiauereor ,imôrumorecognoui,inqufouldamaunuc r^T Pentti, qui plantariaiiUudtepio charitatis affedu, præmonendampu , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidem-nec peresri-Mlt;te«lX,amp;fuptadiauiri fucceffor amp;nbsp;ans
gt;gt;i»,lt;F«»h«MF^I^ modi per angulos mufsitare,8lt; quafi iufticiam dei quaere . ™ntibgt;us’ alu inter fe «P^isidcaufeeiidîutalq«^
ras ÔC fæuifsimas nati0es,ubi nulla dei noticia çft. Çumeh nbsp;nbsp;nbsp;q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^diffûdunt.Pu
çlicesquoflt;^perculferiÂt,amp;fiftulatouulnere,loc«ffoifecer^^^^^^^
tâsnefruftrain.fansparuulus,2)C quiuixmatremnfu, uu . lt;nbsp;resio-ÔC eafufti » neebomiiƒdfedt nec ”*?«^X^' Mtaeredeo faufen^ Sin autem
«Ikip6««i^co.4dli«m,«ç«eda««sj^
dam antiqua peccata damnatas in corporibus bumams, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g/ nropbeta di-
nosc^inuallelacbrYmarumpoenasluereueteïumpecca oru ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£^ iftepec
cif.Priufquàmbumiliarer ego peccaui.Etteduc de cambre ant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hec impia 2lt; cauit,ut cæcus ex utero nafeetetur ,an parentes ciustSv eaeter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Xfeondite feelerata doârina olim in Aegypto ÔC orientis partfous uerfaba u , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuritatern quafi mfoucis uiperarum apud plerofcp uerfatur ; illarum^ partium p ÔC quafibæreditario malo,ferpit in paucis, ut peruemat ad plurim ♦ Q- ^ ^^^ norma quodfiaudierisnonrecipias.Habes enimapuddeummagiftras ,q . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïq^c
doârinæ eftlntelligis quidloquar .Habit enim tibi deus m omni us 111 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;embo-Hum aduerfum fæuifsimâbærefim,8lt; multo bi^ecpiiora quæ dixi, P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(locris fit minis ftagitabisme non tam probibuiffeuideat qi córnonuiffet ^^quot;'P.^ . pc^um-ÖC infdtuereuirmnê,nonb3ereticisrefponderc.Cacterumomnesfraudu e cuniculosquibusnituntur fubuertercueritatê ,inalioopercdeoadiuu ’ must quod fiuolueris,prÔptebbentercç,mittemustVltroneas emaiunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Aerosc»
Óópreciafacilitate deer efcunv. quæ femper in raritate maiora funvSore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y elfe certament utrum folitaria,an cum multis uita melior fiv.quarû prior præ er ut H dcmfecundx-.fedfiinuirispcriculofaeft,neabbraóiabbominurrrfrequentu, or
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;impns cogitationibus pateanf. ÖC pleni arrogantiæ ÖC fupercilq cunCdos de yici »
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aïmmqlmyviasfuas,ue\clericis,ueVa\qsmonacbisdctrabcndo,de quibusrc
dicitunPilq bominum, dentes eorum ar ma óf fagittæ,^ lingua eor urn %^'A tust quanto magis infcEminis,quarû mutabilis buftuansq. fententia, b mo ar 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
linquatur,cito ad détériora dclabitur^Noui ego inutroqfcxu,per nimram ato m ^ am,cerebnfanitatem quibuilam fuibe dexatam.Vræcipueq inbis, qmmmimc nbsp;nbsp;^
-ocr page 122-AD DEMETRTADEJ«
7»
frigtdis habitauenmt ccllultsiita ttt nefcirent quid agerent,quóuc fe ucrterenttquidlo^ C qui, quid tacere deberent. Certe fi rudes leculariS literarum, de tradatibus hominum difertorum quippiam lègerint,uerbofitatem fblam difcunt,abf($ noticia icripturaruin: amp;nbsp;iuxta uetus elogium: qUum loqui neiciant, tacere non poflunt : docent«^ fcripturas quas non intelligunt: ÔC quum alqs pcrfuaferint,eruditorum ßbi aflumut fupercilium: prius imperitorum magiftri, quam dodorum difcipuli. Bonum eft igitur obedire maio Aliter Wiefel tibUs,parère perfectis;2f poft régulas fcripturarum, üitæ fuæ tramitem ab alifs diftere: ^,j^ nee præceptore uti pelsimo,(cilicet præfumptionè fua.Dc talibus fœminis ÔC Apofto-Ïüs loqüitur. Qua! circunferuntur omni uento dodtrinæ;fcmper diicentcs,óó nun^ad feientiam ucritatis peruenientes. Matronarum, maritis ac feculo feruicntium,tibi con^ fórtia declinentur,ne folicitetur animus,SC audias, qüid uel maritus uxori, ucl uxorlo-quuta fit uiro. Venenata funt huiuicemodi cófabulationes. Super quarS damnatione fecularem uerfum aflumens Apoftolus,fecit ecclefiafticum: Corrumput mores bonos confebulationes peftima. Cuius iambici metra,dum uerbum fcruat ex uerbo, nequa^ quam exprefsit Latina translatio. Graues fœminæ,6d maxime uidua, ac uirgines, tibi comités c!igantur;quarû probata eft conueriàtio,iermo moderat us, fanera uerecundia. Fuge lafciuiam pucllarum,quæ ornant capita,crines à fronte demittunt,cutem poliô, utuntur pigmentis,aftrictas habent manicas,ueftimenta fine ruga,foccoscg crifpantes: Ut fub nomine uirginali,uendibilius pereât.Mores enim amp;nbsp;ftudia dominarum,plerun^ que ex âncillarum Ôf comitum moribus iudicantur. 111a tibi fit pulchra,illa amabiliSjilb habenda inter focias;quæ fe nefeit elle pulchram:quæ negligit forma bonum:^ proef dens ad publicum,no pedtus fid colla dénudât:nec pallio reuoluto ceruicem aperit: fed qua celat faciem,6d uix uno oculo,qui uia neceftarius eft,patente ingreditur. Dubito an loquar: fed uelim nolim,quia crebro fit,dicendum eft: non quo hac in te timere de^ beam:qua ifta forfitan nefcias,nec Unquam audieris:fed,quo per occafionem tui, cate ra pramonenda fint. Cincinnatulos pueros fid calämiftratos, fid pcregrini muris olen-tes pelliculas : de quibus illud Arbitri eft : Non bene olet, qui bene femper olenquafi quafdam pcftes fid uenena pudicitia uirgo deuitct;ut taceam de cateris,quarum impôt tuna uifitatio, fid le infamat fid alias:ut etiam fi nihil mali perpetretur, tarnen hoe fit nd maximum malum,fruftra patere maledidlis fid morfibus ethnicorum. Nec hoe deom^ nibus dicimus, led de his quös ecclefiaipfa reprehertdit: quos interdum abijcit:in quos nonnunquam epifcoporum fid presbyterorum cenfura defeuit, ut prope periculofms fit Ia(ciuis puellis ad loca religionis,quam ad publicum procedere.Qua uiuunt inmo^ nafteriO,ód quarum fimul magnus eft numerus:nunquä fola,nUnquam fii;e matrepro cedant. De agmine columbarum, crebro accipiter unam feparat, quam ftatim inua^ dat fid lacerat, cuius carnibus fid cruore faturetur. Morbida oues fuum relinqunnt gregern fid luporum faucibus deuorantur.Scio ego fandias uirgines,qua diebus fclif, propter frequentiam populorum, pedem domi cohibent,nec turtc egrediuntur,quan^ do maior eft adhibenda cuftodia, fid publicum penitus deuitandum. Ante annos dp citer triginta, de uirginitatefèruanda adidi librum, in quo neceflè fuit mihi ire contra uitia, fid propter inftrudiionem uirginis, quam monebam, diaboli infidias patefece-re, Quifermo ofFendit plurimos, dumunufquisqueirtfeintelligensquod dicebatut, non quafi monitorem libenter audiuit,fêdquafi crimmatorem fui operis auerfatusefe Veruntamen quid profuit armafte exercitum réclamantiüm,fid uulnus confeientiedo lore monftrafïc; Liber maner,homines pratcrierunt.Scripfi adplerasq^ uirgines acui-duas cür7s/lt;gt;J(riicê[(e, fid quiequid dici poterat,in illis opufculis defloratum eft,ut aut fegt; perfluö eadem à nobis repetantur, dut nunc pratermifta, plurimu noceant. Certe 3-' beatus Cyprianus, egregium de uirginitate üolumen adidit, fid multi alrj, tam Latino fêrmpné quam Graco. Omnium^ gentium literis atq; linguis, in cccleftjs Agnes uita laudata eft.Sed hoe! ad eas pertineat,qua nec dum cicgerunt uirginitatem,fid exhorta-tione indigent,ut fciant quale fit,quod eügere debeant. Nobis clefita feruanda funt,3^ quafi inter fcorpiones fid colubros incedendum, ut accindtis lumbis, calciatis pedibus, Öd apprehenfis many baculis,iter per infidias huius feculi, fid inter uenena feciamus,ut
/
-ocr page 123-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;polymita. ] Id eft,ucrficoló
''‘'^^^ ^ontextafilis. Nam ^'æ^-* ®“ appel lant,6C »aP mul tum,quafi dicas, multifilam ut ftem. Hf Et omni retro- ] Retro UQ(-afj quod iam prsrerfjt, hoé eitjluperiori* lt;|[ Probofum amp;nbsp;Olibriorum. ] j nuunculusaltereratProbus,alter Olibrius, tertius Probinus, quæ nomina tum nobilium erant Romæ.^Piliarû Philippi jHuncAduiï Wp.xxi.Lucas euangelifta appellat, fcribCnS €1 quatuorfuiffe uirgincs prophetâtes. ^ Pro nuba.] SicuoCaturmulier, quæparateaquæ ad nuptiarü ritum, óf fponfam inftruenda pef ^Pfocada. j Soienthuiufmodi cantio/ neseflepetulantioreS. Vndc CatulIus,Fcfcen uocat. Cortfentaneum eft aüt apud barbaros multö petulâtiorcs èfte. ^ Fe Icennina. ] ld eß^ carmina nuptialia, à Fefeehz mooppido Câpaniæfîc dida. lt;^] TuIIiani fluz minis.]TuIlio tribuit copia fluentem, Demoz ftheni uim öf acrimoniâ 6f ap te con tor ta en thy niemata. ^Magalia.] Apteufuseft Punica ’^0«, de Africa loquens. Ecenim rureftriS do ^“s,ea lingua Magar uocaf. V ergil ius. ^'faiur molcm Aeneas, Magalia quondam, ^pudeundem legimus amp;nbsp;Mapaha.
Ct rarishabitata Mapalia tedis,quum decafu lisrufticanisloquatur. Vndefiuekgas Maga a ha,hue Mapalia, nihil refert, ^ Non fie poft Trebiä. jTrebia, fluuius eft iuxta Placcntiam Romanorum cladcinfignis. Nam illic fecudo iam cü Hanmbale congrefsi, infelicitcr pugna runt Romani,fufi paulo ante ad Ticinum amz nem. ^Thrafymenu. ] Adhunclacürurfus Romanus exercitus fufus eft, ab Hanibale cir Cumuentus , temeritate ducis Cap Flami z ni). Ad hïc fex milia, perfidia Hannibalis mnz
DB VIRGINITATE SERVANDA*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7ï
A pöfsiinus ad dulces lordants peruenire aquas, Só terram rcpromifsionis mtrarc,et ad do mum dei afcendere, ac dtcere cum propheta : Dominé, diléxi decorem domus tux, 6C loc« habitattonts gloriae tug. Et illud: Vnâ petq à dominó,hac requiram, ut inhabitem m domo domini,omnibus diebus uitæ mex. Felix ilia confcientia ÔC beata uirginitas,in cuius corde, praeter amorem Chrifti,qui eft iapfentia, caftitas, üpientia atque iuftitia, caeterglt;^uirtutes,nullus alius uerfatur amor,nec ad recordätionem hominis aliquando fufpirat,nec uidere defideraf,quem cum Uiderit,nolit dimirterc. Sandû uirginum pro^ pofitum Óf cœleftis angelorumcp familix gloriam,quorundam non bene ie agentium, nomen infemat. Quibus aperte dicendum eft,ut auf nubant, fi ié non poiîùnt confine te,aut contineant fi nolunt nubere.Digna res riiu,imô planóhi,incedentihus dommis ancillauirgo procedit ornatior, ut pro nimia coniuetudine quam incomptam uideris, dominam fuipiceris. Nonnullx feparata ÄS abfp arbitris quacrunt hoipitia,ut uiuant li ^ntiuSjUtanturbalneis, faciantqiquoduolunt, dé deuitent conicientias plurimarum» Hecuidemus 0^ patimur,et fi aureus nummus afFulferit,inter bona opera deputamus. Rnem iungo principio, nee femel monuitïè contentus fum i Ama icripturas ianólas, amp;nbsp;amabic te fapientia:dilige eam,Slt; ieruabit te:honora illam,SC amplexabitur te. Hæe monüiain pedore,amp; in auribus tuis hxreant. Nihil aliud nouent lingua, nifi ChriftS* Nihil pofsit fonare,nifi quod iandum eft. Auix tux tibi iemper ac matris in ore dulcé do uerfetur.Qparum imitatio,forma uirtutis eft*
da funt. lt;if Cannas- ] Hic cæfa Icguntur RoZ manorum quadraginta quinqt milia. Cæfus eft 8£ Paulus Acmilius uir eximius, una currt fenatoribus nonaginta, cófularibus atep præz torijs,atitædilicijs, friginta* Autor Titus LiuI us. lt;) Tanti,ut dicitur,uitrum. ] Vfus codera in fuperioribus epiftolis, Vitrû imitatur gemz taaSjCum fît uilifsimum. Si non locas homini fponfo,nifi integrant* quanto magis conuenit integram cofecrare Ghrifto uirginem,qui tart to præftat homini,quato gemma uitroe O hm tnargaritis fummus crat honos inter gémas.
^ A fanda Chnftifynoridc.] Synoridê Chri fti metaphorice uocat par illuftrium fœminaZ rum. Probam üidelicet Demetnadis auiam, atque lulianam eiufdem uirginis rnatré, qua irt pictatis ftadiognauiter decurrerent, Chriz ftoipfoceuagitatoremam irmufl^ixé Græci biz gas appellant, quales äpüd lilos in facris ago nibus certare olim mos fuit, âutor præter aliz os Paufanias inEliacis* ^ Ne fponfo fieret. ] Sponfunl uirginis Chriftum uocat. if Nund habitas uenundare dicitur pofTefsiones*] Syrt cera lediö ; nuncauitas u. d. p. Error accidit uitio quorurtdam, quibus natiuumeftpro u confonante b pronunc-iarc «f Calfa nomina. ] Id cft,inania nomina, Cum re fint feculares.
i([ SifradusiUabatur,] HæcHoratiusinOz dis,deStoicofapientcfcripfit. cBrennusno ftri temp. ] Sicuocatducembarbarum, alluz dens ad Brennum ilium Gallórum ducem, à quo Romani falutem auto redimere funt coaz di: teftaturm uita CamilliPlutarchus. lt;lfVz num illud. ] Carmen eft Maronis: Nata deo; nam Vcrgilius habet nam dca. lt;|[ Qpi eft uir ] fit Græcementem lïgnifióar,hoccft,fummam animi partem, qua intclligimus ea, quæmaz xime abfunt à fenfibus corporeis. nbsp;nbsp;nbsp;Aliez
nis capillis. ] ld eft,appofirttijs, quo res maz g
-ocr page 124-gt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏN BP IS T/ AD
gis fitridicula: Si elcgannfsimcdixit.ftrucrc uerncem. ^ Candore margant. ] Namu/ niones præcipuecommêdat candor 8C leuor: ut tcftis eft Plinius. lt;f Maris profunda. j Quod in conchis nafcatur hæc gemma, præci puemmariPerfico. i^[ Smaragdorumuiro re. ] Qyoniam nihil his comparacum magis uiret, ut inquit Plinius. Hf Cerauncorum. j Ceraunos Grace fulmen eft. Hinc gemma da turn nomen,quod fulgur quoddam iacere uiz dcatur. «f Hyacinthorum pclago. ] Qyod un das imitêtur. lt;^ /utréT^T^t à/trae , va-i/ifeKaf nxii!/ ^f aveHi, ] Id eft, mediocritates,uirtutes, cxcefz fus,uitiaefle. Sicenim ad uerbum rcddi pofz funt. EtHoratius:
Virtus eft medium uitiorö utrinep redadum. if w.^t^«gt;.«y.] Idcft,ncquidnimis.VtiturTe rentius in Andria. Hf Si audieris non irafcaz ris. ] Irafcans, adultcrina uox eft. Forte legen dum, incfccris, aut aliud fimilc. lt;|[ Cenïóz 4 hum.] TantaeratCatonisfeueritas,utacenz fura rigide gcfta, Cenforius fit didus. Quin amp;nbsp;alterius tanta fuit feueritas, ut co prafente,nô polTcnt agi Floralia: cum nee ille uultum muz tare poftet, nee il li auderêt co fpedan te agerc.
lt;ir Illumdico. ] Nam multi fuere Catones. Maior didus eft Cenfornis, minor Vticenfis. ^ Necerubuit cenfor,ncc defperauit fenex. ] Nihil dici potuituenuftius. Cato literasagz grefTus eftfenex, Gracas autem Iiteras extrez ma atatc, iam fep tuagenarius. m Marcum CrafTum. ] Hic Craftus Licinius fuit auus M. Crafsi in Par this interempti, quem Lucilius Satyricus, ob morû feueritatcm, femel in uita rififte feribit: Teftes Plinius Si M. Tullius.Riz fit autem didum illud :. Similes habent laz braladucas, fieufi rctulimus in Chiliadibus noftris. Hf OrnatumnÓfcntientia.] Sicenim cmendauimus. Nam ornât col umnarum capi ta, pcrinde quafi fentiant ornatum, fentientia Chrifti membra negligunt. Hf Prater pfalz morum. ] Et hic locus non uno modo depraua tus erat in exemplar ibus. Forte ficreftitui po terat, ut legas prater pfalmorum ordinem, Si orationispenfum,quodtibiSic. Hf Anaftafiz us cpifcopus. ] Hicà Damafo fuit tertius : hic uctuit,nc peregrini maxime«^ tranfmarini rez ciperentur in numerum clericorum Romanoz rum, nifi quinque epifcoporum chirographo commendatiadep propter Manichaos cxcluz dendos. HfQuæ Apoftoliuoce. ] Sic em Pauz , lusfcribitadRo.cap.i. Primumquidemgraz tias ago deo meo per lefum Chriftum pro om nibus uobis,quod fides ueftra annunciatur in uniuerfo mudo. Hf Ditifsima paupertatis. ] Fe ftiuitcr copulauitduo contraria. Cenfupauz perrimus erat,eruditionc diucs. Nunc aliquo ties contingunt Rom. pontifices, arario locuz plctifsimi,apoftolicis opibus,hoc'eft,facra do drina Si piecate nudifsimi. De hac harefi pluz
DEMETRIAD EM-S CJIOLIA.
ra leges in cpitaphio Paula. Hf Guius iamtt^ £ metrum.] EftenimGracis fenariusiambicus cx Mcnandn comotdia: ffeifirit^ «S»/(/n^’‘f‘^quot;‘ lixi(ÿù. Carmen-fat commode rcddi poteratad hunc modum: Mores bonos, colloquia cor/ rumpuntmala. HfCtncinnatuIos.] Cincinnl capilli funt arte intorti. Diminuit autem,ein/ cinnatulos,ut molliciem exaggefet. Hl^?'® miftratos. ] Quorö capilliacu candête, quant calamiftrumuocant, crifpati funt. Hlfercgn ni mûris. ] Sicenim uocant hoegenus animan tis,cuius pellicula mire olet. Hf Dcquibusil/ lud Arbitri eft. ] Aut memoria lapfus eft Hie/ ronymus,aut uerfum hunc Martialis ab Arbi troPctronio mutuatuscft. Extatcnim apud Martialem in Pofthumum.
Pofthume nö bene olet, qui bene femper olet. Plautus itcmfcripfit,mulierem earn optime olerc,qua nihil olcrct: quemadmodum Si PH/ nius fcribit,eam aquam efte optimam, quæni hil fapiat: hac eft enim aqua natura, ff V’^S* hes ac uiduas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sic fermé codices0/
mnes habebât: aut eer te «Tr/^^ar^», qua uox ftu dium fignificat. In uno duntaxat Icgi fpuda/ fmena, unde fufpicor legcndum itrvii^iifi^gt;‘gt; id eft,elaborata fiuc el ucubrata.
ANTIDOTVS.
Ïh hac epiftola uidetur non pcrinde magni/ faccre pietatem iftorurn, qui pecunias fuas e/ rogantextruedis Si exornandis ecclefijs.Nam Si rem narrat odiofius: Alij,inquiens,adificét ccclefias, ueftiât parietes marmorum cruftis, 0 columnarum moles aduchant, earumqi dcau rent capita, prcciofum ornatum nS fentientia Cum enim addit, non fentientia, fignificat of natum efte fuperuacancum. Et cumadiccit, denique:Non rcprehcndo,non abnuo, unuf/ quisepin fuo fenfu abundcc. Melius eft hoc fa/ cerc,quam rcpofitis opibus incubare:cumfto macho loqui uidef, uclutinuitus approbans, necy coferens id fadum cum his qua: pia funt, fed cumhis qusfcelcrata: quemadmodûlau darefolct Digamiam, praferensillampubli/ cis proftibulis,non cöfcrens cummelioribus. Simile quiddä feripfît in libello deobituPau/ læ. Rurfus in epiftola ad Paulinû. Verumaut non hie loquitur fimplicitcr detjs, quiextru/ unt ædes facras, fed qui ad faftum extruut ma gis, qua raad pietatem : aut fimplicitcr uerum eft, præftarcopes in paupcres,hoccft,inuiuâ dei templa, quam in non fentientcs ftruduras effundcre : etiamfi nunc multis fecus uidetur, prsfertim magnatibus.
ALIVD. Incalcchuius cpiftolæuidetur permittere facris uirginibus, ut fi fe non conti * nent, nubant. Quibus, inquit, aperte diem/ dum cft,ut aut nubant, fi fe non poftunt conti' ncre,aut contincant,fi nolunt nuberemifi for/ te hoe lenfit de uirginibus, qux nondum accc perunt uelum ab epifcopo.
ARGV
-ocr page 125-AD SALVINAM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75
C.
l_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARGVMENTVM EPISTOLÆ SECLVENTIS
’ Saluina mulicrnobililTima,puellaadhuc, ligentcrcducet,admonet.Quibusrationibus iuuencmmaritum acnobikm amifcrat^rcli/ caftimoniamamp; famam tueri poflit,docet;ab fto Nebridio puero,6ihuius forore. Man turn iterandis nuptiis uehcmcntcr deterret. laudatHicronymus-.liberos fupcrfhtes,ut di
HIERONYMVS AD SALVINAM DE SERVANDA VIDVITATE
^^Ercor ne officium putetur ambitio, 66 quod illius exemplo facimus^qui ^i^^^^^ 3 me,quiamitis fum amp;C humilis corde : gloria: facere appetiz Otione dicamur,óC non uiduarn alloqui in anguftia conftitutamjed aulx fe^ nos infinuareregali, 00 fub occafione fermonis,amicitias potentiS quæ rerc.Quodliquido no putabit,qui fcierit effe pracceptum,Perfon5 pauperis non accipics iniudicio, ne fub prætextu mifericordiæ, quodiniuftum eft,iudicemus. Vnufquifa enim non hominnm,fed rerum pondéré iudicadus cft. Nee diuiti obz funt opeSjli eis bene utatur:nec pauperem cgeftas comendabiliorem facit,fi inter fordes SC iaopiam peccata no caueat. Ad utriufq nobis rei teftimonium,2lt; Abraz ham patriarcha, Si quotidiana exempla fuppeditant, quorum alter in fummis diui tüs amicus dei fuit,alrj quotidie in fceleribus deprehenfï,poenas legibus foluunt. Alloquimur igitur diuitem pauperem,ut nefciat ipfa qug poffidet-Neep enim mar fupium eins difcutimus,fed animç puritatê.Loquimur ad earn,cuius faciem igno ramus,SC uirtutes nouimus, quarn nobis fama commédat,cuius uenerabiliorem ' pudicitiam adolefcentia facit.Quæ mortem iuuenis mariti fic fleuit,ut exemplum coniugij dederit.Sic extulit,ut eum profedum crcderes,non amiffum. Orbitatis magnitude,religionis occalio fuit.Nebridiû fuum fic quxrit abfentem,ut in Chri fto prafentem noucrit.Cur ergo ad earn fcribimus, quarn ignoramus ^Triplex ni-mirum caufacft.Prima,quiapro officio facerdotij omnes Chriftianos filiorü loco diligimus, 8C profedus eorum noftra eft gloria. Altera, quia pater defundi intima B mihineceffitudine copulatus fuit.Extrema,quæ Si ualidior,quod filio mco Auito rogati,negare nihil potui,qui crebris literis interpellatricê duriiudicis fuperâs,ÔC multorum mihi,ad quos ante fuper eadem materia fcripfera, exempla propones; itafuffuditpudoremnegantis,utplus confiderarem quid iUe cupcret, ^ quid me facere conueniret. Alius forfitan laudet Nebridium, quod de forore generatus Augufta,Só inmaterteræ nutritus finu, inuidiffimo principi ita charus fuit,ut ei coniugemnobiliffima quacreret, £4 bellis ciuilibus Africam diffidentem,hac ueluC obfi.de fibi fidam reddcret.Mihi à principio ftatim illud eft prædicâdû,quod quaft uicina mortis prafcius, inter fulgorem palatij,ÓC honorum culmina, quæ ætatem antcibant,fic uixit,ut fe ad Chriftum crederet profedurum.Sacra narrat hiftoria, Cornelium centurionem cohortis Ïtalicæ intantum acceptum deo,ut angelum ad cummitteret,SC omne myfterium,quo Petrus de circucifionis anguftiis transfère batur ad prxputq iatitudinem,ad illius mérita pertineret:qui primus ab Apoftolo baptizatus,falutem gentium dedicauit. Scriptumep eft de eo : Erat uir quidam in Cæfarea,nomine Cornelius,ccnturio cohortis quæ dicitur ïtalica,religiofus,ÔC tiz mens deum cum omni domo fua,faciês eleemolynas multas plebi,ÓC orans deum femper.Qiiicquid de illo dicitur,hoc nomine comutato,in Nebridio meo uêdico. Siercligiofus iuit,amp;C amator pudicitiæ,ut uirgo fortiretur uxorêffic timens deum cum omni domo fua,ut oblitus dignitatis,omnc confortiS cum monachis haberet 86 clericis:tantas^ eleemofynas faccretin populis,ut fores eius pauperu ac debiz lium obfidcrent examina ♦ Certe fic femper orans deum,ut illi quod optimü effet, eueniret.Raptus eft,nemalitiamutaretmêtem cius,quiaplacita erat anima illius deo-Vnde 86 ego poffum fuper eo uere abuti Apoftoli uoce,dicêtis;ln ueritate co gnoui,quoniam no eft perfonarü acceptor dcus,fedin omni propofito,qui timet deum, 86 operatur iuftitiam,acceptus eft illi.Nihil nocuit militanti paludamêtum, 86 baltheus 86 apparitor ü cateruæ, quia fub habitu alterius,alteri militabat. Sicut ccQtrario,aliis nihil prodeftnik palliolumjurua tunica,corporis illuuies,86 fimuz • g x fata
-ocr page 126-7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD SALVINAM
lata paupertas,fi nominfs dignitatem operibus deftruant Legimus 86 in Euange/ v Ïio de alió Centurione dni teftimoniumiNec in lirael tantam fidem inueni.Etütad foperiora redeamus, Iofeph,qui in egeftate Si in diuitqs dedit expérimenta uittil/ turn,qui 2ó feruus Slt; dominus, docuit animx libertatem : nónne poft Pharaonen! regijs ornatus infignibus, fic deo charus fuit,ut fuper omnes patriarchas duaruni tribuS pater fieretCDaniel 66 tres pueri fic præerat Babyloniæ opibus,óó ßc eraflt inter principes ciuitatis,ut habitu Nabuchodonofor,deo mente feruirent.Mardw charus ÔC Hefter inter purpura, fericum,00 gemmas fuperbia humilitate uiceninf, tanti^ fuere meriti,ut captiui uidoribus imperarêt.Hæc iUuc têdit oratio,ut often dam iuuenê meum coniundhonê fanguinis regahs,amp;S affluentiam diuitiarum,at$ infignia poteftatis, matena habuiffe uirtutü,dicête EccIefiaftejSicut ^tegit fapien tia,uc ^tegit Si pecunia.Nec ftatim illud huic teftimonio putem^ aduerfumrAme dico uobis, difficile diues intrabit in regn« cœlorS.Et rurium dico uobis:Facilius eft camelû per foramê acus traftre,^ diuitê intrare in regnu coeloru. Alioquin Za cheus publicanus, quê ditiffimu comemorat fcriptura, contra hanc fententia faba tus uidebit. Sed quomodo quod apud hommes impofsibile eft,apud deS pofsibde fiat, Apoftoli confiliS docet fcribêtis ad Timotheü:Diuitibus huius iêculi precipe, non fuperbe fapere,nec iperare in incerto diuitiar« fuar«,fed in deo uiuo,qui prac ftat nobis omnia abundâter ad fruendû.Benefaciât,fint diuites in operibus bonis,' facile tribuât:comunicêt,thefaurizêt fibi bon« fundamét« in futur«,ut apprehen dant uerâ uita.Didicimus quomodo camelus introtre pofsit per foramê acus:quo/ modo animal tortuofum,depofito podere farcinarû,alïùmat fibi pênas colûbæ,amp;^ requiefeat in tamis arboris,quae de finapis femente fuccreuit.Legimus inEfaia,« x melos Madian Ô6 Epha 00 Saba,aur« ÔC thus ad urbê dni déportâtes,in typo horS camelorû.Ifmahelitg negociatores,ftalt;ftê 06 thymiama,ÔC refîna, quæ nakif in Ga laad,et curé uulneribus obducit, Aegyptqs delerûgtâtçq felicitatisfunt,utcmâtet uédat Iofeph,et mercimoni« eorûm«di falus fit.Docet et Aefopi fabula,plena mu P ris «entré per anguftû foramê egredi no ualere.Ergo Nebridius meus quotidic il/ lud reuoluês;Qui uolût diuites fieri,incidut in tentationê ÔC laque« diabolfK défi deria multa;quicquid et imperatoris largitio,et honoris infulg dederât,in ufus paU per« coferebat.Noucrat em à dno elfe præcept«:Si uis perfedus efle,uadc,uende omnia quæ habes,ÔC da pauperib.ôô ueni fequere me. Et quia hâc fentêtiâ impiété no poterat,habês uxorê 86 paruulos liberos,ÔC multâ familiâ, faciebat fibi amicos de iniquo mâmona,qui fe reciperêt in pterna tabcrnacula.Nec femel abpeiebatfat cinâ,quod fecerût apoftoli,patrê,rhete,nauiculâ relinquêtes,fed ex equalitate,alio rS inopiæ fuâ abudantia cômunicabat,ut poftea illorû diuitiæ,huius indigentiafu ftentarêt.Scit ipfa,cui libellus hic fcribit,me no nota,fed audita narraretneeexaU quo in me beneficio,fcriptor« more Grgcor«,gratiâ lingua reddere.Procul à Cbd ftianis ifta fulpicio.Habêtes uiêlû 00 ueftitu, lus cotêti fumus.Vbi uile olufculS,ô^ .. nbsp;nbsp;cibarius panis,ÔC cibus potusq modcratus,ubi diuitiæ fuperuacug,ibi nulla adula
tio,quç uel prçcipue fruêl« refpicit.Ex quo colligit fidele effe teftfmoni«,quod cau las no habet mentiêdi. Ac ne quis putet me folas in Nebridio prædicare elecmofy nas,quac^ 86 has exercuifle fit magn«,de quib.dicit:Sicut aqua extinguit ignê,itx eleemofyna extinguit peccat«:ad cæteras uirtutes eius ueniâ,quas fingulas in paU cis hominib.deprehêdimus.Quis fornacê régis Babylonq fine aduftione ingrclfus cftc’Cuius adolefcêtis Ægyptia dna palli« nó tenuitCqug uxor eunuchi nullos creaC liberos uoluptatetrafada.Quê hominudifpUtatio illanon terreat:Videoalialeg^ in mebris meis repugnantê legi métis meæ,8lt; captiu« me ducenté in lege peccati, quæ eft in membris meisç'Mirû didu eft, nutritus in palatio,cotubcrnalis 86 condi Icipulus Auguftor«,quor« menfæ miniftrat orb is, 86 terræ ac maria feruiunt,inter rer« omni« abundantia,in primo ætatis flore tantæ uerecundig fuit,ut uirginalcm pudoré uinceret,amp;6 ne leuê quidé obfcœnf rumoris in fe fabula daret.Deinde pur/
3 p«ratorû,ppinq««s,foci«s,côfobniius,ijfdé c«m ambobus ftudqs €r«ditus(qu3e , res
-ocr page 127-DE VIDVITATE SERVANDA
77
A res etiam externorû mentes fibi cociliat)non eft inflatus fuperbi'a,nec cacteros ho mines adduda frote contêpfît,fed cundis am ah ill's, ipfos principes amabat ut fra trcs,uenerabat ut dnos,2lt; in illorS falute,fuam falutê pofita fatebat.Miniftros aut corS,SC uniuerfum ordinê palatij,quo rcgalis frequentaf ambitio,fic fibi charitate fociaratjUt qui merito inferiores erant,onierjs fe pares arbitrarent. Difficile fa du cft)gloria uirtute fuperare,00 ab his diligi,quos praccédas.Quae uidua no huius au xilio fuftetata eftCQuis pupillus non in eo reperit patreCTotius oriêtis epifeopi ad huncmiferorS preces,et laborantin defideria coferebant.Quicquid ab imperatore pofcebat,cleemofyna in pauperes,preciu captiuorn,niifericordia in afflidos erat. Vnde 00 ipß principes libérer prçftabât,quod fciebat,no uni,fed plurib.indulgeri. Quid ultra differim’c’ Omnis caro foenü,óó omis gloria cius quafi flos fœni.Reuer fa eff terra in terra fuaïdormiuit in dno et appofitus eft ad patres fuos plenus dierS acluminis,ct nutritus in fenedute bona.Cani enim hominis funt fapientia eius.In breui actate têpora multa copleuit.Tenemus pro eo duleifsimos liberos. Vxor hæz res pudicitiæ precis eft.Nebridius pufio,pattern quærctib.exhiber. Sic oculos,fic illemanus,ficora ferebat. Scintilla uigoris paterni lucet in fîIio,Slt; fimilitudo morû per fpcculû carnis erumpcns,ingentes animos angufto in pcdore uerfat.Iungit ei germana,rofarû ÔCliliorû calathus,eboris oftri^ c5merciû. Sicrefert ore parte,ut ad uenuftarêpropenfior fit. Sic marre mixta fimilitudine pingit,ut in uno corpore utru^ agnofcas.Ita ftiauis eft et mellirula,ut honor fit omniS ^pinquorû.Hâc tenc ’'^.?® ^^^*guat Âuguftus,hâc fouere in finu,reginalgtat.Certatim ad fe omnes ra piut.Pêder ex collo,hæret in braches fingulorû.Garrula atq? balbuties,linguae ofgt; fenfionc fit dulcior.Habcs igit Saluina quos nutrias,in quib^ uirû abfentê tenerc te crcdas.Ecce h^reditas dni,filq merces,frud’ uêtris.Pro uno homine duos filios recepifti,audus eft numerus charitatis.Qincqd debcbas marito,rcdde fihjs.Amo rc prefentiû abfentis defîderiû têpera.N5 eftparui apud deû meriti bene filios edu ß care.Audi Apoftolû comonêtê:Vidua eligat no minus annorû fexaginta,quç fue ritunius uiri uxor,in bonis operibus habês tcftimoniü,fi filios educauit,fi hospita lis fuit,fi fandorû pedes huit,fi afflidis abudâter pracbuit,fi omne opus bonû fub fecutaeft.Didicifti catalogs uirtutS tuar5,quid debeas nomini tuo,quibus meritis fccundS pudicitiac gradS poflideas.Nec te moueat,quod fexagenaria eligaf in uiz duâ,Si putes adolefcêtulas ab Apoftolo reprobari. Et te crede eligi ab eo,qui difci pulodixerat:Nemo adolefcentiâ tua contênat,non cotinentia fed ætatê.Alioquin omnes quæ ante fexaginta annos uiduatç funt,hac lege accipiêt maritos.Sed quia rude Chrifti inftituebat ecclefia, Ô^ omni ordini ^uidebat, prgeipue^ pauperibus, quota ei cura cS Barnaba fuerat demadata:illas uult ecclefia’ opibus fuftêtari,quæ proprijs manibus no queSt laborarc, quae uere uiduæ funt:quas ÔC actas probat, 8lt; uita.HcIifacerdos offendit deum ob uitia liberorum.Ergo ecotrario placatur deus uirtutibus eorum,fi permaferint in fide ÔC charitatc,ôô fanditate cum pudicitia.O Timothee,tcipfam caftam euftodi. Abfit ut finiftrS quippiâ mihi de te fufpicari liz ceat,fed ex abSdâtia lubricam ætatêmonuifre,pietatis eft,Quac didurus fum,non tibijfedpuellaribus annis dida intelligc. Vidua quae in delicijs eft,uiuens mortua cft Hoc uas eledionis loquit, 6C de illo profertur thefauro, qui cofidenter aiebat; An experiments quacritis cius,qui in me loquitur ChriftusC Hoc ille pronunciat, qui libere fub perfona fua fragilitatê humani corporis fatebatur.Nó enim quod uo lo bonó,hoc opcror,fed quod nolo,malS.Et propterea fubijcio et redigo in feruitu tem corpus meum,nc alijs prædicans,ipfc reprobus inueniar.Si ille timet, quis no ftrSpoteft effe fecurus ^ SiDauid amicus domini, 84 Solomon amabilis eius,uidj funt quafi homines,ur óf ruinac nobis ad cautions, ÔC poenitudinis ad falutê ex cm pla praberent,quis in lubrica uia lapfum non metuat^ Proeul fint à conuiuijs tuis Phafides aues,crafsi turtures,attagêlonicus,et omnes aues,quibus amplifsima pa 4 trimonia auolat.Nec ideo te carnibus ucfci no putes,fi fuum,leporS,atcç ceruorS, 8( quadrupeds animantium cfculentias reprobes.Non enim hgc pedum numero, g 3 fed
-ocr page 128-78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÄD SALVINÄM
fed fuamtatc guftus ludicant.Scimus ab Äpoftolo didumîOmnfs creatura dabo C na eft, ÔC nihil rciieiendû,quod cum gratiarû actione percipitur, Sed idem loquitî Bonum eft uinû non bibere, £lt; carné non mâducare.Èt in alio locojNoIite inebna ri uino,in quo eft luxuria.Omnis creatura deijbona eft.Audiat hæc mulieres,qu^ folicitæ funt, quomodo placent unis.Comedant carnes, quae carni feruiunt ,quanJ feruor defpumat in coitu,quac mantis anigatac,generatiôi ac liberis dant operam. Quaru uteri portant foetus, earS 06 inteftina carnibus impleanf .Tu uero qugûiW mulo mariti fepelifti omnes panter uoluptates,quæ litam purpuriflb 06 cerunata/ ciem,fuper feretrü eius lachrymis diluifti,quæ pullam tunica,nigros(^ calceolos, candidæ ueftis 06 aurati focci depofitione fumpfifti,nihil habes necefte aliud,mb perftuerare in ieiunio.Pallor 06 fordes gêmae tuæ fint,plumaru mollicies iuuenilia mêbra non foueat.Balnearü calor nouö adolefcêtulæ fanguinê non incédat.Audi quid ex perfona uiduae continêtis,ethnicus poeta decantet: liïe meos,primus q^ me fibi iunxit, amores Abftulit:ille habeat fecu, feruet«^ fepukhro. Si tantiuilim mum uitrü,quati pretiofiffimS margaritûç’Si comuni lege naturae damnat omnes gentilis uidua uoluptates,quid expedadum eft à uidua Chriftiana,quæ pudicité fuä no folum ei debet qui defundus eft, fed 06 ei cum quo regnatura eft; Quæfo te, ne generalia monita, Ô6 conueniens pucHari fermo perfonae fulpicionê tibi imu rig moueât, Ô6 arbitreris me obiurgatis animo fcribere,non timêtis,cuius uotS eü, te nefeire quæ metuo. Tenera rcs in foeminis fama pudicitiæ eft, 26 quafi flos pub cherrimus cito ad leuê marcefeit aurâ,leui(^ flatu corrûpitur,maxime ubi 86 atas cofentit ad uitiû,86 maritalis deeft autoritas,cuius umbra tutamê uxoris eft.Quid faciet uidua inter familiæ multitudinêc’inter mimftrorft gregesj’Quos nolo coton nat ut famulos,lèd ut uiros erubefcat. Certe fi ambitiofa domus hac officia flagb tat,proficiat his fenem honeftis moribus,cuius honor dominae dignitas fit.Scio multas, claufis ad publics foribus,non caruilTe infamia feruulorü,quos fufpedos faciebat,aut cultus immoderate,aut craffi corporis nitor,aut actas apta libidini,aut 0 ex confciétia amorfs occulti,fecurus animf tumor, qui etiam bene difïÏmulatus,fi'C quêter erSpit fn publics, Ô6 coferuos quafi feruos defpicit-Hoc ex abSdantia diew fit,ut in omni diligêtia cuftodias cor tuS,et caueas quiequid de te fingi poteft-Non ambulet iuxta te calamiftratus procurator, non hiftrio fradus fn foemina,non can torfs dfabolfcf uenenata dulccdo,non fuuenfs cultus 86 nfrfdus.Nihil artiS ken ica rum,nihil tibi fn obfequffs molle fSgatur.Habeto tecS uiduarS 86 ufrgfnS chores, habeto tuf fexus foIatfa.Ex ancflIarS quoq; morfbus domfnaefudfeant. Certe euffl tecü fanefta fit mater, 86 laterf tuo amfta hau cat ufrgo perpetua, non debes pcricu/ Ïofe externorS cofortfa qugrere,de tuorS foefetate fecura. Semper fn mambus tuis fit dfuina Icdtio,86 tam crebrac oratioes,ut omnes cogitations fagittæ,quibus ado Icfcétfa percuti folet, huiufmodi clypeo repellant »Difficile eft, quin potius impofß bile,perturhationis fnitfis carerequempiâ,quasfignificâtius Græci 'n^7mSamp;ctsüO cant:nos,utuerbSuertamus e uerbo,antepaffiones poflumus dicere,co quodin'' centiua uitforS, omniS titillent animos, 86 quafi in meditullio noftrS iudiciS fiqud abifcere cogftata,uel rcciperc.Vnde 86 naturae dns inEuagelio loquebat:De cor/ de exeunt cogitatfones malç,homfcidia,adultcria,fornicati6es,furta,falfi teftimo nfa,blafpheiTiiæ. Ex quo perfpicuS eft,iuxta alterius libri teftimoniS,^cliuius effe cor hominis à pueritia ad malum:06 inter opera carnis 86 fpirirus,quæ Apoftolus 5 enumerat,media anima fluduare,nunc hæc,nunc ilia cupiêtem.Nam uitiis nerno fine nafcftur. optimus file eft, Quf mfnfmfs urget, uelut fi egregfo fnfperfos repre/ hendas corpore neuos.Hoc eft quod alffs uerbfs ^pheta fignfncat:Turbatus fum, 86 non fum locutus.Et fn codé uolumfneJrafcfminf, 86 nolfte pcccare.Et fllud Ar^ chftæ Tarêtfnf,ad ufllfcS neglfgentê:Iam te uerberfb^enecaffem,nffi fratus effenu * Ïra enfm ufrf, fuftftfS def non operatur.Quod de una perturbatfone dfdtü eft,refera mus ad esteras. Sic ut frafci homfnfs eft, 86 fram no perfïcere.Chrfftiani:fic omnis caro concupffeft quidê ea quee carnfs funt:06 quibufda fllecebrfs ad mortiferas aid mam
-ocr page 129-' ' DE VIDVITAT'E SERVANDA ’.r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^ A nuRi uoluptates trahit:fed noftrum eft, uolup tan's ardorem mai'orc Chrifti am orc reftirtguere, 86 lafduiæ iumentS frem's inediæ fubi'ugare,ut non libidinê,fed cibos quærat ac defideret, K feftbrem fpiritS fan dû, moderato atcç compofito portet iilz ceiTu.Qiiorfum iftac’Vt hominê elïe te noueris,Só paffionibus humams,nifi cauez ris,fubiacere.De eodé cundi fadi fumus Iuto,nfdem cópadi exordns.In ferico £4 in pannis eade libido dominatur.Nec regü purpuras timet, nee mendicannû fperz nit fqualorem.MultO(^ melius eft,ftomachû dolere, ^ mentê,imperare corpori, ^ (eruire,greflu uacillare, cp pudicitia.Nec ftatim nobis poenitétig fubfidia blandian tur,quxfuntinfeliciü remedia.Cauendu eft uulnus,quod dolore curatur. Aliud eft integra naue 06 faluis mercibus porta falutis intrare:aliud,nudû hærere tabulæ,8d crebris fluduS recurfibus ad afp er rima faxa collidifNefciar uidua,digamiæ indulz gêtiamtnec nouerit illud Apoftoli,Melius eft nubere, ^ uri.Tolie quod peins eft, -urÉK per fe bonum non erit nubere. Procul fint hæreticorû calumniæ.Scimus ho norabiles nuptias, £lt; cubile immaculatü.Etiam de paradifo expul fus Adam, un am 1 «xore habuitPrimus Lamech maledidus 66 fanguinarius,8f de Cain ftirpe defee dens,unä coftam diuifit in duas,Sf plantaria digamiae protinus diluuq poena fubz uertit.Vnde illud Apoftolüquod fornicatfonis metu indulgere copellitur,fcribens adTimotheärVolo adolefcêtulas nubere,filios procreate, matresumih'as eire,nul/ lamoccafionedareaduerfariomaledidi caufa.Curindulferit, ftatim fubiecittlam quædâdcclinaucrûtpoft fatanam.Ex quo inrelligimus,illum no ftantibus corona, led iacêtibus manu porrigere.Vide qualia fint fecunda matrimonia, quæ lupanari/ bus ptæferiîtur,quia declinauerût quædam poft fatanam.Ideo adolefcêtula uid ua, quæfenonpoteftcontinere,uelnonuult,maritûporius accipiat, Cp diabolum. Pul chra nimifum Só appetenda res,quæ fatanae coparatione fufeipitur, Fornicata eft quonda ^ Hierufalê,óf diuaricauit pedes fuos omni tranfeüti. In Aegypto prima deuirginatacft,óf ibi fradg funt mama: eius.Cumq; ad deferta ueniflet,óf moraru B Moyfi budoris impatiens,quafi oeftro libidinis furibunda dixilTet: Ifti funt dij tui Ifrael,qui te eduxerut de terra Aegyptüaccepit praecepta non bona,2lt; iuftificatioz nespelumasjin quibus non uiueret,fed puniretur.Quid ergo mirü,fi Sf lafciuicnti bus uiduis,de quibus in alio loco Apoftolus dixerat, Cu luxuriatac fuerint in Chri fto,nubere uolunt,habêtes damnationê,quia prima fidem irrita fecerunt:conceffît digamiæ precepta non bona, óf iuftificationes peffîmasfita fecundû indulgens ma, ritum,ut Sé tertium,filiberet,etiâ uicefimû,ut (cirent fibinon tam uiros datos, c^ adultères amputatos!* Haec filia in Chrifto chariffîma inculco,ôC crebrius repeto, ntpofterioru oblita,in priera te extendas,habens tui ordinis quas fequaris,Iudith deHebræahifton'a,8lt; Anna filiamPhanuelis deEuangelij charitate,quæ diebus bi nodibus uerfabantur in templo, 84 orationibus atep ieiuniis thefaurû pudicitiac conferuabant.Vnde 6f altéra in typo ecclefiæ,diabolum capite truncauit:altera fai uatorem mundi prima fufcepit,facramêtorum confeia futurorum. Illud in calce fer monis qugfo,utbreuitatemlibelli,non de inopia eloquij,uel de materiæ fterilitate, feddepudorismagnitudine exiftimes accidiffe : dum uereor,me ignotis diu ingez tertauribus,ôf occultum kgentium iudicium pertimefeo.
SCHOLIA
|
Vins ucnérabilioré] Alias uiduas ætas amp;nbsp;forma fufpeelas reddit;hæc ita uiuebat,ut hoc effet uenerabilP or,quod adolcfccns ctiam caftitaz tem ampledcretur. lt;|f Sic fleUit] Mire coniunxit hæc duo,officium fidæ coniuz gis,dum lachrymas das marito defundo, K fortitudinêanimiChriftiani,dum ftatim poft fepulturâ ficfegerit,ut uideretur maritus nô mortuus,fedaliquo profedus.^ Sic extulit] Idelf ad fepukhrû dctulit, Defunfu dicuntur |
efferri,quodoiimcxtramoenia iepeliri côfuc uerint cadaucra. q[Duri iu. ] Locus eft Lucas cap.xvüj.^d Palud.ôtb.]Paludamehtûueftis eft militaris:unde qui ad bellum exeût,paluz dan uocantur. Bal theus,cingulû eft militarc, lt;nbsp;Furua tunica] Furuum,antiqui nigrû auf fufeum dicebant. q[ Camelum per foramen acus ] Quidam thcologi cum intclligat abfur* de didum decamelo tranfeunte per foramen acus,acum faciutunam è portis Hierufalem* uerû camelus Græcis ambigua uox eft,fignift |
8 4
cans
-ocr page 130-So nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST» AD SALVINAM SCHOLIA
|
cans Ranimai ingens acdiftortuni:3i funem ab huius fimilitudme diäum^que Lanni ru/ dentem uocant.Atqui ncciftudjinquicSjfieri poteil.Fatcor,uerum cum de rudéte accipis, abfurditasfermonisadcmptaeft,non « àM^ »«7w.Nam m hoc ipfum Chriftus adhibuic,ut oftenderet id fieri non pofle,qucmadmoduni paulopoft pâlàm cxplicat.Tamctfi Suidas 4« tti^i/gt; cum eftrudens,per iota fcnbit,nô per y, differentiæ caufa:non quam ipfa uox habcat, fed quam grâmatici,præfertim Græcgt;,fuo ar^ bitratufolcantaddere.Mirum autemeft ncc HieronymQ aduertiiTe de fune. if Ifmahelitæ * neg.] LocuseftinGcneficap.xxxviq.Etfedé tes ut comederent panem,uidcruntlfmaheli tas uiatorcs uenire dcGalaad,amp;camelos co/ rum portantes aromataôi refinamamp;ftaden. Perhos feruatus eft lofcph. ^Docetamp;Aefo' pi fabula] Horatius in Épiftolis,huncapolo' gum transfert ad uulpem Ôimuftelam: Forte per anguftam tcnuis uulpccularimam Repferat m cameram fruméti,paftaqp rurfus Ire foras pleno tendebat corpore fruftra; Cui muftela^cubSi uis(ait)effugerc iftinc, Macra cauû répétas ardu,que macrafubifti. lt;nbsp;Honoris infulæjlmperatoriæaulæ procc/ res,utpaludamentû,ttainfulam honoris eau fa geftabant. Eft autê intula diadematis,ni fab lor,genus. C’Sedex æqualitate] Refert locû qui eft apud Paulü m Epiftola ad Corinthios fecunda,cap. viq.Sedex æqualitate in præfen ti tcmpore,ucftra abôdâtia,illoruminopiam fuppleat:ut K illorum abûdantia,ueftræino/ ptæ fîtfupplementû,utfiat æqualiras. lt;|f Scri ptorum more Græc. ] Vox hæc,fcriptorû,mb hiuidetur eradéda.Taxat autem Græcorum adulationem.4(r Qgæuxor Eunuchi] Namea quæ folicitauit lofeph ad concubitû,uxor Pu tifaris eunuchi Pharaonisfuit.Quodautue/ rcci3dcac tede Hieronymus innuit,huiufmo' di eft: Nullaeft uxor fî maritum habcatcunu chum,hoc cft,fegncm amp;nbsp;ignauum ad coitum, quæ non gignat exadultero,cummaritus fît fterilis. lt;(f C^æresetiam exter.] Mirus amor rafeiturex Ibcietate ftudiorû,ut Germanus etiam Hifpanû aut Gallum diligar,qucm in literis habuerit focium.ifl’Difficile fad:u]Hic puto progloriam feribendum efre,inuidiam. lt;nbsp;Vxorhærespudic.præ.eftjldeft quodma ritus uxorem feripfît hæredem in hoc retulis gratiam il lius pudicitiæ,teftatusqi eft fe repe^ rifle pudicam.lt;([ Pufîo] Diminutiuûeft â pue rô tir Sicoculos] Carmen eft MaroniSjquem-admodum amp;nbsp;quod fequitur,Ingétes animos; quodmireab apibus adpuerû traxit.lt;|[ Rofa rum amp;nbsp;liliorum calat. ]Hoc loco mihi uidetur cradêdum,floris,quodin uulgatis codicibus perperam additum eft.Siquidem diuus Hie^ ronymus diuerfametaphora bis idem fîgnifî cauit.In eadem filia,fîmilitudinê patris amp;nbsp;ma tris,uocatcalathum rofarü amp;liliorü:rofasad patremjiliaadmatrê referens.Rurfum corn» |
mcrciGeborisamp;oftri.AlludehsadilludVeb f gilianum: Vel ebur confunditur oftro. Ebur candet: oftrum,hoc eft purpura,rflbet. V t igitur in calatho mixto liliis Ä rofis appa/ ret utercp color,item in mixtura eboris à put puræ:ita in eadem puella fîmilitudo matris ac patris. tf Vt ad uenuftatcm ] Venuftas mu lierum eft magis ^ uirorö. Similis eratuultu patri, fîc tarnen ut gratia forms magis exprP meret matrem,amp; tarnen utriufcp parétis firniß Iitudinê agnofceres. «Uquot; Quid debeas nomini tuo]ldeftuiduæ.Etcum Paulus fandamuP duam dcfcribit,illa uirtutu fuarum catalogs audtuit,quætalis fîtuidua. m Phafides aues craf.tur,]Ea præcipua turturum lauSjUtpim gues fînt,alioqui paru grati. VndeMartialis: Cö pinguis mihiturturerit,laducaualebis. lt; Attage Ion. ] Attagcn auis eft,olim inter ra ras cpulas habita.IonicuadditHieronymus, imttatus Horatiü amp;nbsp;Martialcra,quorüillein Odis:Nö attagê Ionicus,hic in EpigrâmatiS. Inter fapores fcrturalitum primus, lonicarum guftus attagenarum. Cætcrû lonicus uocaf,ab lonia Afîæpa'‘t2)gt;*’ qua eft Ephefus,quodilliclaudatiflîmæha' beantur.Qyan^ M.Varro apudGelliöprP mam laudem tribuat Phrygijs: Phrygia,in/ quit,attagena.Sicenlm declinatur,hæcatta/ gcna:quanqiiâ Horatius illi fexummutauit« lt;nbsp;Patrimonia auolant] Feftiuitcr dixit,auo/ lant,pro confumuntur,cum deauibus loqua tur,in quas rcs domefticaimpenditur. f W« meos primus] Ita loquitur Dido apud VergI lium,nolens Acneæ nubere,nc primo man^ Sicheofaciatiniuriam. «ff Si tanti uilifsimöj Hoc ufurpatin cpiftolaad Demetriadê,tan$ prouerbio dici Iblicum: Si tanti(utdicitur)ut trum,quanti margaritufDe pretio margari/ torum,quos8duniones uocât,multa PliniuS’ Vicrumimitaturgemmas,etiâ fî uiliflimuni» Hocfcrmonefîgnifîcabant fummâ inæqualP taté rei con temp tiflîmæ, quale eft uitrS,Si pre tiofîflîmæ, quale eft margaritum. Vitruffl aut gemmas imitatur. if Qyas fîgnificâtius Grae ce Tir/iiiirxSetxt'] P/ii®- Græci uocât,quod nos nue afredum,nunc perturbationc,nunc motS aut morbumanimidicimus ; tr^J,fignificatante-Vnde primos affeduum motus x/cirxSaxt ap' pellant, quæ non fun t noftri arbitrij. lt;nbsp;Mc^iP anima fluduare] Refpexit ad locum qui eft if prioreadTheflal epiftola cap.quinto: Vt tegerfpiritusuefter,ut anima,ut corpus fin? querela in aduentum domini noftri lefu Chri fti feruetur.Partitur enim hominis animüin treis partes:in fummâae deo proximäjquam uocatfpiritû:in imam,quatrahimurad tuiv pia,quam appellat corpus:in anima media, qua diligimus parentes,amp;c. Qya de re copio' fius difleruimus in Enchiridio militis Chri/ ftiani. Na uitiis n. ] Carmc ex Satyris Hora 5 tq.tir Velut fî] Hocadditex alio loco,nêpe ex Satyra,Nó quia Mecoenas,Neuus macula eft |
IN EPIST. AJD SALVINAM SCHOLIA
8.1
A quaksaliquSdoinnatos uidemus uultaiaut
------Adam,uelutifignificascumuniCauxotecom . brachiishominü.lt;f ArchitæTarent.]Hicpbi tcntücffcdcbcrc. ^ Oeftro libidinisj e pro ftimulo pofuit. nam genus eft mufes.qua eandcmVcrgilius afilum uocat.Eaboucs« equos in rabiem agit. Vndc qui magno animi moturapiuntur,cKftvopcrcitidicutur. ^ Anna filia Phanuclis] Legis apud Lucamin Euangdio capitefecundo. nbsp;Diabo uni ca^
lofophus fuit Pythagoricus, cuius meminit Hor anus in 0 dis. Qua quam ho c diûum af/ fcnbiturSêaliis. CPnmus Lamech] Hie fuit filius Mathufalem,qui duas duxit uxorcs om niumpnmus,Ada KScUa.ls Genefis capite quinto,ite alloquituruxores fuasiQiioniam occidi uirum in uulnus meum,8C adolcfccntu
diabolumhumani gencnshoftem ’^terpreta tuv. lt;Occultumlcgcntium]Timct ncuidea tur captarc fauorcm potentis fœmina:,quod idem dixerat in fronte bums epiftolx.
luminlmoremmeü,feptuplum dabitur ultio in Gain, de Lamech ucro fcptuagics fepties.
lt; Vna coftam^Elcganter aUuRt ad aUegoriä.
D eus non mb unam coftam eduxit de latere
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SBQ-VENTI _
Furiä uiduâ,^Titians fiUâ.Probicôfulisnurû, hor tat ut mceehbatu pc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?cheat præcipit*
moniû:8Iqmadhucuirétieratætate,qb.modispudicitiafimulacfamatueridebcatpræcipt
HIERONTMVS AD EVRIAM DE ^ ID V 1 T A T E S ER V A^^ ® Bfecmliteris,«. fuppliciter deprecaris,ut ubi refertb^ modo muere debcas,2lt; uiduitatis corona lUxftWU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuncre ciïc uare.Gaudet animus,exultant uifcera,geftit^e^ us,
™ui«s^poltuirum,quod lanctx memorix niav^i vu*-------lt; fub marito.Exauditx luntpreces SC orationes eius.lmpetraui auod exinde « uiuês ipfapoffederat. Habes prxterea generis tui grande pr i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v|j g,^ à Camülo,uelnulla,uelrara,ueftrx familix ^ibitur fendes nôntamlaudâdafis,fiuiduaperfcueres,^ excer^d^û id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wEuftoebio* ûüodpcrtantafcculagcntilesfocminxcuftodicrût.Taceo e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KiefiV bpisueftrxfloribusTneperoccarionêexbortationis,dlaslaudareu^^^^^^^ Mprxtereo,quxmarkûfuum,tuûfecutagermanû,mbreuiuitxfp«m^^
B uirtuiûmultacôpleuit.AtqjutinaprxconiaJcenûnarûimnare ur «* nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;.^^^j
ncâus rcddcret,quod fponte offert adolefcêtia. Sciens ut en , j ^ç^yi^t manû,adducentfupercüia,extender brachiû, Iratuscp Cbrem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, tneina«ïL ore. Cofurgetproceres aduerfus cpiftola mea,turbapatritia c ’ Samaz me teduÂorê clamitâs,ÔC in terras ultimas deportandu. A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicoûludde ritem,utdnimcititulûrecogno{ca.Certefiliâapareteno tut , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nCliri
BuigeltolSinc ut mortui fcpeliâtmortuos fuos.Vtutt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n mbuVarc-ba ftum.Bt qui in illû crédit,debet uttcpquomodoilleambulaut , nbsp;nbsp;p* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntdum ceffatmutdia,quânomtntCbrtatStomaledicorôferryergenm^^^^
pïobïametuût,aduirtutcsprouocent.Bxccptis^AoltSjtgn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te à ué Solaq tauft pktatis eft,ubinulla carnts notitia eftHonorapanew^^^^^^
topatrenonfeparat.TâdiufeitoVangutnis copula,t e/uu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v ^ÙoqaiDauid^rotinusttbtcanettLdtfilia,Slt;utde2lt;tncltnaaure^^
uvfterepopulû,amp;C domû partis tuiroC ebeupifeetrex decore uum,q „ P . dûstuus.Grande prxmiûparêtisobltttiConcupttcet rex decore uum.C^ ftt,qutautdtfti,qutainclinaftiaurê tua^bCpopult tut,domuscppa rts uto t nbsp;nbsp;nbsp;, iddtcoconcupiftetrexàecorêtuû,bCàtcetttbt:Totapulclmaesamtcamea,amp;Crnx culanoneft iÂte,Qutdpulcbttusàntma,quxdetftltaappeffat,^nullos exmnlez eus queru ornatuss; Crédit in CbYtft.û,amp;C bac ambittone pergtt adJponium,eudem habeas ihm,quem bC uirS. Quid angufftaru babeat nuprtx,dtdtctftt tn tpfts nu/^ pttisibC quaft cotumteu carntbus uien ad nauleam faturata es .amattfttma ebotera tux kniet e lances Egeftifftaeefeet es bCmorbidos etbos^eieuaft.txffuanreffott^ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tbü'.qutduts rurfum ingererc,quod tibi noxtu. lutt’ïCants rerrettens ad uorrtttü,aC ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(usloraadu61utabïû.\utt.Etuta quoeç animababt uagx aues,in eaHê pedicas tbc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traq nb incidût. Prnueïerts,nc proies Vut tana deftctat,bC ex te pares tuus nonba?
beat pultonê,qui reptet tnpeó.ore,et cetuicê eius ftetcorebnat'tQurppe n^oês ba betffktoSjqutbabueïematrtmonia'^^bt quib.natiluntbberijluo genetitelnödetrrt^ exbibutt
-ocr page 132-St
AD FVRIAM
Exhibuit Ckeronis filius patrem in cloquêtia. Cornelia «cßra,pudicitise SnidK £ fœcunditatis exêplar, Gracchos fe genuifTe laetata cft.Ridiculü eft, fperarc pro eer to,quod multos,Slt; non habere uideas,ÓÓ cum habuen'nt,perdidiiïe. Cui dimittes tantas diuitias^Chrifto,qui mori no poteft.Quem habebis hacredêï'Ipfurn,qiiéö£ dominû.Contriftabitur pater,fed Igtabitur ChriftusHugebit familia,fed angdigra tulabunt.Faciat pater quod uult de fubftatia fua:no es eius cui nata es, fed cui re/ nata:00 qui te grandipretio redcmit,fanguine fuo.Caue nutrices 06 gerulas,86 ilu iifmodi uenenata aninialia,quac de corio tuo faturari uentre fuS cupiunt.Non fW' dent quod tibi, fed quod fibi profit.Et fiepe illud obganniût:SoIa ne perpétua mŒ rens carpere iuuenta:’ Nec dulces natos, Veneris nee præmia norisf Vbipudio/ j tiæ fanlt;ftitas,ibi frugalitas eft.Vbi frugalitas,ibi damna feruuIorS ♦ Quiequidnpil tuJerint,fibi ablatü putanttnec cofiderant de quanto,fed quanta accipiat.Vb^öQ» uiderint Chriftianü,ftatim illud de triuio, ó ^ox^èj lynSÎT-ÿs, uocant impoftoré,de/ trahunt. Hi rumores turpiffîmos ferunt:06 quod ab ipfis egrefluni eft,id ab aliis aU difte fe fimulant,iidem autores 06 exaggeratores.Exit fama de mendaciotqugcuni ad matronas peruenerit,S6 earü linguis fuerit uentilata,^uincias penetrat-Videas plerafq3 rabido ore fæuire, 86 tinefta facie, uiperinis orbibus,dêtibus pumicatis car/ 4 pere Chriftianos.Hic aliqua, cui circa humeros hyacinthina læna eft, Racidulinu quidda balbadenarelocuta Perftrepit,actenero fupplantatuerbapalato.Ourfl’® confonat chorus,06 latrant uniuerfa lubfelha.Iungunf noftri or dims, qui £6 rodiin tur 66 rodunt. Aduerftrs nos loquaces,pro fe muti,quafi 86 ipß aliud fint, ^ mona/ chi:86 non quicquid in monachos dicitur,redundet in clericos, qui patres funtmo nachorû^Detrimentû pccoris,paftoris ignominia cft.Sicut è regionc,iîlius tnona/ chi uita laudanda eft, qui uenerationi habet facer do tes Chrifti:86 non detrahitgra dui,per que fadus eft Chriftianus.Hacc locufus fum in Chrifto filia,non dubitans depropofitotuo(nun^ enim exhortatorias literas poftulares,fi ambigeres debo no monogamiæ)fed ut nequitia feruuIorS, qui te uenalem portant, 86 infidias anr D nium,ac pium parentis errorem intelligercs:cui ut am ore in te tribua,amoris feien tiam non cocedo,dicens aliquid cu Apoftolo: Confiteor, zelum dei habet,fed non fecundû feientia.Imitate potius(crebro enim id ipfum repeta)fanda matrê tuam, cuius ego quo ties recorder, uenit in mente ardor in Chriftu, pallor ex ieiuniis,elcc mofynte in pauperes,obfequiu in feruos dei,humilitas ueftifi 86 cordis, atq in cun dis fermo moderatus.Pater tuus (que honoris caufa nomino,non quia confularis 86 patritius,fed quia Chriftianus eft) impleatnome fuum.Lxtetur nliam genuilfe Chrifto,non fcculo.Quin potius doleat,quod 86 uirginitate fruftra amifcris,£6 fru dus perdideris nuptiarû.Vbi eft maritus quern tibi deditÆtiam fi amabilis,fi box nus miilet,mors rapuiflet omnia,86 copula carnis foluiftetinteritus.Arripequpn occafione, 86 iac de necefsitate uirtuté.No quærunt in Chriftianis initia, fed finis. Paulus male coepit,fedbene finiuit Judae laudanf exordia,fcd finis proditioedan natur .Lege Ezechielêduftltia iufti non liberabit cum,in quaeûq die peccauerit;26 impietas impq non nocebit ei,in quaeûq die couerfus fuerit ab impietate fua. Ifta eft fcalaIacob,per quam angeli confeêdunt 86 defcendunt:cui dominus innititur, iafsis porrigens manum:86 leftbs afcedentium gradus,fui contemplatione füllen/ tans.Sed ficut non uult morte peccatoris tantum, quantu ut conuertatur 86 uiuat: ita tepidos odir,ó6 cito ei naufeam faciunt.Cui plus dimittit,plus diligit.Mcretrix üla in Euangelio baptizata lachrymis fuis:86 crine,quo multos ante deceperat,pe des dni tergês,faluata eft.Non habuit crilpates mitras,nec ftridetes calceolos,neC drbes ftibio fuliginatos.Quato fœdior,tâto pulchrior.Quid faciat in facie Chriftu næjpurpurilTus 86 cerulTaç'Quorû alteru ruborê genarü labiorumep mentittaltem candörê oris 86 colli,ignis iuuenû,fomêtalibidinû,impudicæ mentis indicia.Quo modo flere poteft pro peccatis,qux lachrymis cutê nudat,86 fulcos ducitinfacie? Ornatus lire no dni cft,uelamê iftud antichrifti eft.Qua fiducia erigit ad cœlû nub tus,quos coditor no agnofcitj'Fruftra obtedit adol€fcêna,86 gtas pueUaris afferif.
-----------------------------Vidua
-ocr page 133-DE VIDVITATE * SERVANDA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8j
'‘ A Vidua quae manto placerc définit, amp;nbsp;iuxta Apoftolum uere uidua eft, nihil habet neceflarium, nifi perfeuerantiam. Meminit priftinae uoluptatis:fcit quid amiferit quo deledata fit. Ardentes diaboli fauittp,ieiuniorum amp;^ uigibarö rigore reftinguendg funt. Aut loquendum nobis eft,ut ueniti fumus:aut ueftiendû,ut loquimur. Quid aliud pob Iicemur,00 aliud oftendimus: Lingua perfonat caftitatem,amp;r totum corpus præfert fm ' pudicitiam. Hoc quantum ad habitum pertinet ÔC ornatum. Cæterû uidua quæ in deli eqs eft (non eft meum,fed Apoftoli) uiuens mortua eft. Quid fibi uult hoc quod ait;ui 5 uens mortua eftfViuere quidem uidetur ignorantibus,0C no efle peccato mortua; led Chrifto J quern fecreta non fallunt, mortua eft. Anima quae peccauerit, ipfa morictur. Quorundam hominum peccata manifefta funt,præccdcntia ad iudicium;quofdam aut amp;^ fubfequuntur. Similiter amp;nbsp;facta bona manifefta funt: ÔC quæ aliter le habent,abfcon di non polTunt. Quod dicit,iftiufmodi eft; Quidâ tam libéré SC palam peccant,ut poft-quam cos uideris, ftatim inteUigas peccatores. Alios autem, qui callide occultant uitia fua,ex fequenti conuerfatione cognoicimus. Similiter ÔC bona apud aliquos in propa-tulo funt,in alijs longo u(u difcimus. Quid ergo neceffe eft nos iadtare pudicitiam,quæ ‘ fine comitibus óiT appendices fuis continentia 8C parcitate, fidem fui facere nó poteftc Apoftolusmacerat corpus fuum,8C animæ fubrjeit imperio;ne quod alijs præGipit,ip 1c non feruct;Slt; adolefcentula feruente cibis corpore,de caftitate lecura eft'Neque uero hac dicens condemno cibos, quos deus creauit ad utendum cum gratiarum aóione, fediuuenibus amp;nbsp;puellis incêtiua aufero uoluptatum. Non Aetnæi ignés, non Vul ca-nia tellus,non Vefeuus amp;nbsp;Olympus tantis ardoribus æftuant, ut iuueniles medullp ui-no plenæ,ôf adipibus inflammatæ. Auaricia calcatur à plerisq;,óC cum marfupio depo-nitur. Maledicam linguam, indidtum emendat filentium. Cultus corporis amp;nbsp;habitus: ueftium,unius horæ (patio commutatur. Omnia alia peccata extrinfecus funt;ód quod foris eft,facile abijcitur.Sola libido infita à deo,ob liberorum procreationem, fi fines fit os mefta foerit, redundat in uitium, amp;nbsp;quadam lege naturæ in coitum geftit erumpe-i re.Grandisigitur uirtutis eft,amp; folicitæ diligentiæ,fuperare quod nata fis;in carne,non camaliter uiuere;tecum pugnare quotidie, amp;nbsp;inclufum hoftem Argi ( ut fabulæ ferSt) centum oculis obferuare.Hoc eft quod Apoftolus uerbis alijs loquebatur; Omne pee catum quod fecerit homo,extra corpus eft. Qui aut fornicatur,in corpus fuum peccat. Aiunt medici, öiS qui humanorum corporum feripfere naturas, præcipuecç Galenus in libris,quorum titulus 7i^ v)lt;»lt;icït/,puerorum amp;nbsp;iuuenum,ac perfeebe ætatis uirorû mu-licrumep corpora infito calore fernere, Ód noxios illis elfe cibos çtatibus,qui calorem au geant; fanitaticç conducere frigida quæc^ in efu SC potu fumere. Sicut econtrario feni-bus,quipituitalaborSt ÔC fiigorc,calidos cibos,óf vetera uinaprodeffe. Vnde Sf falua tor; Attendue,inquit,uobis,ne forte grauentur corda ueftra in crapula êf ebrietate, ÔC curis huius uit», Et Äpoftolus;Vin3 in quo eft luxuria. Nee mirum hoc figulum fen-fiflè de uafculo quod ipfe fabricatus eft,cum etia comicus,cuius finis eft humanos mores nolTe, at q;defcribere,dixcrit; Sine Cerere óf Libero friget Venus. Primum igitur, fi tarnen ftomachi firmitas patitur,donee puellares annos traleas,aquam in potu lume, quæ natura frigidifsima eft. Aut fi hoe imbecillitas prohibet,audi cum T imotheo;uino modico utere propter ftomachum, amp;nbsp;frequentes tuas infirmitates. Deinde in ipfis cibis calida quæcp deuita; non folum de carnibus loquor, fuper quibus uas eledfionis pro fert fententiam;Bonü eft uinum nó biberc,óf carné non manducare; fed etiâin ipfis le ^minibus inflantia quxep óf grauia declinanda funt; nihikp ita Icias conducere Chri-ftianis adolefcentibus,ut efum olerum. Vnde Óf in alto loco; Qui infirmus eft, ait,ole-ra manducet, ardonç corporum frigidiorum epulis temperandus eft. Sic aut tres pueri óf Daniël leguminibus uefcebantur. Pueri erant, needum ad fartaginem uenerat, in quarexBabylonius fenes iudices ff ixit. Nobis non corporis cultus, qui in illis ( exce-pto priuflegio gratiæ dei) ex huiufcemodi cibis cnituerat,fed animæ vigor quærit, quæ carnis infirmitate fit fortior. Inde eft quod nonnulli uitam pudicam appetentium, in medio innere corruunt,dum folam abftinentiam carnium putant; óf leguminibus one rant ftomachû,quæ moderate parceep fumpta,innoxia funt. Et,ut quod fentio loquar, nihil
-ocr page 134-t4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD TVRIAM
nihil fic inflammat corpora,æ titillât membra genitalia,ficutindigeßus cibns,ru(flus^ ^ conuuKus.Malo apud te filia, uetecundia parumper,quam caufa periclitari. Quiequ*“ facit feminarium uoluptatum,uénenum puta.Parcus cibus,ô6 «enter femper efunens tnduanis ieiunrjs praefertur.Et niulto melius efl quotidie parum,quàm raro fatis fume'’ re. Pluuia ilia optima efl, quæ fenfim defeendit in terram lt;nbsp;Subitus ô^ nimius iinbff ® præceps,arua fubuerht, Quando comedis, cogita quodflatim tibi orandum,“*^ amp;nbsp;legendum fît. De feripturis fandtis habeto fixüm ueriuum numerum,iflud penfum domino tuo redde. Nec ante quieti membra côcedas,quàm calathum pedon's tuijhoc (ubtegmine impIeueris.Pofl feripturas fandas, dodorum hOminum tradatus lege: eo mm duntaxat, quorum fides nota efl. Non neceflê habés aurum in luto querere: mab tis margaritis unam redime margaritam. Sta, iuxta Hieremiam, in uqs plunbus, ut ad fllam uiam,quæ ad pacremducit,peruenias.Âmorem monilium atep gemmarum feriez rumep ueflium,transfer ad icicnnam feripturarum. Ingredere terram repromißionis, la de ÔC melle manantem.Comede fimilam ÔC olé3:ueflire cum lofèph uanjs indûment tis,perforcntur aures tuae cum Hierufàlê (ermone dei,ut preciofà ex ilhs nouarum fegt turn grana dependeant.Habes fandû Exuperium,probatæ ætatis 6C fidei,qui témoin^ lis fois frequenter inflituat. Fac tibi arnicos de iniquo mâmona,qui te recipiant in gtn na tabernacula. Illis tribue diuitias tuas, qui no Phafides aues, fed cibariû panem come dant,qui famem expellat,non qui augeat luxuriam. InteUige friper egenum Ôf pauper rem. Omni petenti te da,fed maxime domeßieis fideimudum uefli,efuncntem ciba,^ grotantemuifîta. Quotieicunqjmanumextendis, Chriflumcogita. Cauenemende cantc domino deo tuo,alienas diuitias augeas. luuenum füge confortia. Comatubs, comptos,atq; lafciuos,domus tuae teda non uideant. Cantor pellatur,ut noxius.Fidid nas óf pfaltrias,óf iftiuimodi chorum diaboli, quafî mortifera Sirenarum carmina, progt; • turba ex aedibus tuis. Noli ad publicum fubinde procedere, óf fpadonu exerdtU pf^e--unte,uiduarum circumferri libertate. Peisimæ confrietudinis efl, cum fragilis fous óf
■ imbecilla actas fuo arbitrio abutitur : óf putat licere, quod libet. Omnia quidem licent, 5 ed non omnia expediunt. Nec procurator calamiflratus, nec formofris colladaneus, nee candidulus óf rubicundus aflècla adhaereat lateri tuo. Interdû animus dominatum ex ancillarum habituiudicatur. Sandarum uirginum óf uiduarum focictatem appete. Et fî ièrmocinandi cum uiris incubuerit necefsitas, arbitros ne deuites : tantaq confer bulandi fiducia fit,ut intrante alio,nec paueas,nec erubefcas. Speculum mentis eft facies, óf taciti oculi,cordis fatentur arcana. Vidimus nuper ignominiofum quedampu totum Orientem uolitaffèrumorem.Et actas, óf cultus,óf habitus,óf incenus,^ indi-fcretafocietas,cxquifîtæepulae, regius apparatus, Neronis óf Sardanapali, nuptias lo-quebantur. Aliorum uulnus, noflra fit cautio. Peflilente flagellato, fapiens fapientior crit. Sandus amor impatientiam non habet. Falfus rumor cito opprimitur : óf uita po-flerior iudicat de priore. Fieri quidem non potefl,ut abfep morfu hominum,«it3e huws - curricula quis pertrafrat: malorumcg folatiS efl,bonos carpere, dum peccantium muh titudine putant culpam minui peccatorum. Sed tarnen cito ignis flipulac conquiefcit: óf exundans flamma,deficientibus nutrimentis,paulatim emoritur.Si anno prætchto fama mentita efl, aut certe fi uerum dixit : ceflèt uitium,ccflabit óf rumor. Hac dico, non quod de te finiflrum quid metuam,fed quod pietatis affedtu, etiam quæ tuta funt, pertimefcam. Ofî uideresfororemtuam, óf illudfacri oris eloquium coramaudirete contingeret, cerneres in paruulo corpufculo ingentes animos. Audires totain ueteris óf noui teflamenti fupelledilem ex illius corde fernere.leiunia pro ludo habet, oratio-nern pro delitijs.Tenet tympanum in exenmium Mariae,et Pharaonemerfo,uirginum choro præcinit: Cantemus domino,gloriofe enim magnificatus efl, cquum óf afcenfo rem deiecit in mare. Has docet Pfaltrias Chriflo,has fidicinas erudit faluatori. Sic dies, fic nox ducitur:óf oleo ad lampades praeparato,fpofi expedatur aduentus. Imitate ergo óf tu confanguineam tuam.Habeat Roma,quod anguftior urbe Romana pofsidet Bethlehem. Habes opes,facile tibi efl indigentibus uidus fribfidia miniflrare. Quod lu xuriæ parabatur,uirtu5 infumatmulla nuptias cotemptura, timeat egeflatem. Redime uirgines
-ocr page 135-DE VÎDVITATE SERVANDA
«5
ft uirgines,quas in cubiculum regis inducas lt;nbsp;Sufcipeuiduas,quas inter uirginum lilia,amp;Cmartyrum rofas,quaft quafdam uiolas mifceas : pro corona, lp inca, m qua Chriftus mundi delidta portauiqtalia ferta compone. TLsetetur 06 adiuuetur nobi/ liffimus pater tuusidifcat à filia,quod didicerat ab uxore.lam incanuit caput,tregt; munt genua,dentes cadunt:2lt; fronte ob fenium rugis arata,uicina eft mors in tö/ ribus,defignatur rogus prope.V elimus nolimus,fencfcimus.Paret ubi uiatKUm, quodlongo itineri neceffariu eft.Secum portet,quod inuitus dimiuurus elt;irno prxmittàtincœlum,quodfinegauerit, terra fumptura eft. Solent adolclccntulx uidua, quarum nonnullæ abierunt tetr o poft Satanam, cum luxuriate lucrint in Qhrifto,nubentes diccre, Patrimoniolum meum quotidie perittmaiorum h^edi tas difsipaturderuus contumeliofeloquutus eft i imperium anciua neglexit.v^ts proccdeiadpublicumf quis refpondebit pro agrorü tributis^Paruulos meos quis erudiet,Siuernulas quis educabitÆt banc,prob nefas,caufam opponunt mat«/ monmquxuel fola debuit nuptias impedire. Superducituaater blijs,non nutrv tiumded hoftem ï non parentem,fed tyrannum. lnflammatalibidme,obliuilcitur uteri fur.SC inter paruulos,fuas miferias nefciêtes,lugens dudö,noua nupta com/ ponitur.Quid obtendis matrimoniu^Quid fuperbiam feruulorum^ Cembtere tut pitudinem, Mulla ideirco maritum ducit,ut cum marito non dormrat. Aut i eer e libido nonftimulaqquæ tanta infania eft,in morem feortorum prolhtuere cal i tem,ut augeantur diuitixlamp;C propter rem uilem atq perituram,pudicitia,qux preciofa SC peterna eft,polluatur^ Si babes liberos,nuptias quid requins » Si no ha bes,quarc expertanonmetuis ftcrilitatemtamp;C rem incertam,certo praters pu on* Scribuntur tibi nunc fponfalcs tabulx,ut poft paululum teftaméturn facerc comz pcllaris.Simulabitur mariti inbrmitastamp;C quod te moritura facerc uolet,ip c uiU lus facictiaut ft cuenerit,ut ex fecundo marito babeas niios,domcnica on u p , gna,inteftinumpraclium.Nonlicebittibi arnareliberos,ncc æq^p ^
i quos genuifti, Clam porriges cibos,inuidebit mortuo :
9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corum amare uideberis pattern. Quod ft de prioreuxorcfobol^ aa es, g tcintroduxerit, etiamft dementiftima fueris, omnes comcedqcinnmogr p , communes rbetorumloci,in nouer cam fxuiftima declamabunt.Si pnuignus gucïit,Slt;condolueritcaput,infamabcrisutuencftca.Sinondederisci os, lisdi dcderis,maleftca diceris.Oro te,quidbabcnt tantü bom fecundae bacmalaualeant eÓpenfare^Volumus feite quaks ebe debeantui ure * g, BuangeliumfecundumLucam:Btetat,inquit,A.nnaptopbctim, ia de tribu Met. Änna inter pretatur gratia. P banud in lingua, noftra re ona ,uu u deiiMer,uel inbeatitudinem,uel in diuitias uettitut. Ç^iia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a a o e œrr i uf®adoftogintaquatuorannos,uiduitatis onusfuftinuetat^nonrece e a e tcmplodei,diebusacnolt;ftibusinftftensieiunqs amp;Cobfecratioibus*i citcqmetui gratiafpiritualem,amp;C nuncupatiftlia uultus dei,bC atauibeatftudine nntqsq cc feri.Keeordemut uidux Sateptanx,qux bi fux biftftotum faluu,Hebae P^^tubt famemiutinipfanodemotituta cumftlio,fnpetftitem bofpitemtelinquete .tn -leus uitam per der e,quam eleemofynam'.bi inpugiUo fattis,feminatm i tmc sis dommiexptxpatauit.Patinafetitut,amp;C olei capfaccs nafcitur.lnludxa numenti eft penuria.Gtanum enim tritici ibi mottuum fuetat,amp;C ingentia uidux olet buen ta manabant.ftegimus inluditbÇft cui tarnen placet uolumen recipete )uidua con fe(ftamieiunns,bCbabitulugubti(otdidatam,qux nonlugebat mottuum uirum, tedfqualore cotpotisjponn cniatrebat aduêtum.V ideo atmatam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manum, truentamdexttam.PLecognolco caput Holopbetnis demedqsboltibus reporta/ tum.Vincituiros foemina,bC caftitas truncatlibidinemtbabituq^ repente mutat«^ aduiamp;rites (ordes redit, omnibus feculi cultibus mundiotcs.Quidamimpente,oC D eb or am inter uiduasnumetat,duccmcp^aracb arbittâturï3eborxbbum,cum aliud fetiptura ebmemot et. Niobis ad. boe nominabitur, quod pr opbetma tuent, bCin ordine iudicü fupputetur ,Bt quia diccre potcrat,Quam dulci^gutturi meo
-ocr page 136-86
AD FVRIAM'
cloqufa tua:fupcr md Si fauum oft meorApis nomen acccpfqfciïpttrrarü flont^^ pafta,lpiritus fandi odore perfufa,ói dulces Ambrofiæ fuccos prophetali ore C0' ponens.Nocmi quæ nobis fonat 7reygt;«xtxA«/x(lv9jquam intcrpretari poHumus con folatam ; manto Si libens peregre mortal's, pudicitia reportauit m patn'am,Si hoCquot; fuftentata uiatico,nurum Moabitidem tenait. Vt illad Efaix aaticimam complet retar : Emitte agnam domine dominatorem terræ,de petra deferri,ad montan H/ Üæ Sion. Venio ad aidaam de eaageliotaidaam paapercalam,omni Ifraelitico po/ pulo ditiorem,qaæ accipiens granam finapis, Si mittens fermentam in farinx ü/ tis tn'bas,patris Si filij cófe(iïoncm,fpiritas fandi gratia temperaui^Si duo minu ta mifit in gazophylacium. Qiiicquid habere poterat in fubftatia faa,uniucrfas^ diuitias in utroq^ fidei fa g obtulit teftamêto. Hæc funt duo feraphim ter glorifican tia trinitatem,Si in thefauros eedefiæ condita. Vnde Si forcipe utriufqp teftamen^ ti,ardens carbo comprehenfus, purgat labia peccatoris. Quiductcra repetain, ói' uirtutes foeminarum de libris profcram,cum pofsis multas ante oculos tibi prepö ncre in urbe qua uiuis,quaram imitari exemplum debcas C Et ne uidear adulation ne per fingulas currere,fufficit tibi fanda Marcella,quæ refpodens genen’ fuo,ali/ quid nobis de Euangelio retulit. Anna feptem annis à uirginitate uixerat cum ma rito:ifta feptem menfibus.Illa Chrifti expedabat aduêtumn'fta tenet, quem illa fu/ fceperat.Illa uagientem cernebat:ifta praedicat triumphatem.lUa loquebatur de eo omnibus, qui expedabant redemptionem Ifracl;hæc cum redemptis gentibus da mitat,Frater non redimit,redimet homo.Si de alio PfaImo,Homo natus eft in ea, Si ipfe fundauit earn altiflimus.Scio me ante hoc ferme biennium,ædidilfelibrûS contra louinianum,quibus uenientes econtrario quæftiones, ubi Apoftolus con/ cedit fecunda matrimonia,fcripturarum autoritäre contriui.Et non eft necefte ea/ dem ex integro fcribere,cum pofsis inde quæ fcripta funt mutuari. Hoc tatum,ne modum egrediarcpiftolæ,admonitam te uolo;Cogita quotidie te elle moruuram, Óinunquamdcfecundisnuptijscogitabis,'
|
Camillo.] Apparet hanc à Caz millo Romano duce duxiiTegez !nus:cuius prænomen habet.Di ^^Ö*^“®^^^”*”^**',*^ Furius Camilz _^lus. Hflratuscp Chremes.] Fez ftiuiter intertexuit carmen Horatianû ex Arz te poëtica. lt;|f Confurgent proceres. ] Hemifti chiumeft. lt;^ Patricia curba] Nobiles Roms, quiep plebeij non cilèntipatrici} uocabantur. In terras ultimas. ] Erat olim pœnæ genus, deportatioininfulas defertas. id Domini mei titulum] Nam Chriftum ludsi Samaritanü in Euangelio uocant,pcr contumcliam. HfFa cciTac inuidia ] Inuidiam hoc loco non ufurpa' uit uulgato iilomorc,quofignificat dolorem ex aliéna felicitate: fed odium 8t atrocitatem, quaprcmituris qui maleaudit, 4([Coturniz cum carnibus.] Allufit adhiftoriam Exodi. ^ Acefcentes.] ld enim accidit incruditate, cum ftomachus cibum acceptum nonpoteft concoquere. ^ AduolutabrumjRedercddi ditGræCa hum^'i^^/i^ar ù3î ri ÏJliip ^^xftx.,i(ÿ^ it j^trntfiwj at àviinr/xx Seffiefs. ideft,Canis reuerfus ad proprium uomitum,8t fus lotaad uolutaz brum cœni.id In cafdem pcdicas ] Hoc 8t Græ co prouerbio teftatum eft,»« «î^f iAw^/jideft Non iterum uulpes,fubaudi Capitur. i([P‘’^ fionem qui,8tc. ] Mins modis rem uerbis deie cit. if Qyippe ni.] Ironicc legcndum eft.Vt |
S e rt 0 L1A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. hoc àliquid fit,darc patri puerum,qufpc«us illius ftercore linat,nccomnibusid côtingit: aut fi contingit,ncn femper contingunt Iibcri fîmilcsmaiorum. i^ ExhibaitCiccronisfil-] i Ciccro filius Ciceronis,nuI!a in rc retulit pa/ trem,prætcrquàm in facctia,qaemadmodu teftatur Seneca in ControuerfiiS.Tcmul?tuS crat,obliuiofus, infans, indodus. Nihil euffl laudegeflït,nullum fusuirtutis monumentS rehquit. ^ Cornelia ueftra] Paula duxitge/ nus a Gracchis,ut teftatur Hieronymus in c/ ius Epitaphio, Gracchorum fobolcs, AgamemnoniS indy/ ta proies. Et Furiam Pauls cognatam fui ne, teftatur in hacepiftola:ob id addidit,ueftra. LegenduS eft 8t hic locus per ironiam.Nam uterqi Cor/ neliæ films,calamitofepcrijt-SiquidcmTibe' rius Gracchus per tumultumoccifuscft:cor/ pusinTyberim abiciftum.Caius item Crac/ chus cum peteretur ad necem,fua manu,aut terte ferui interemptus eft,ut mater non fitga uifa,fe tales genuifte,tam fcditiofos amp;nbsp;reipu/ blicæ pcftilentes. ^Ridiculum cftfpemre-l Vt eleganter gradusconftituitargumentorû. Primus eft: Non magnum,fi contingat pufio, qui ftercore pedus auitû eollinat. Secundus; Nec hoc ipfum omnibus cÔtingit.Tcrtius:Et fi contingit,plerunqj tales nafeûtur liberi,ut pesniz |
|
IN EPIST. AD FVRIAM SCHOLIA i Poeniteat fœcunditatis. Quarrus ; Vt maxime contingant quales optas,mors en pit, Si orbiz wsmoleftaeft. HfCuinatajFeftiuiiTima vr/ß/ innata amp;nbsp;renata. if De corio tuo. ] HoceftjtuomalOjtuoiypericulo.Eftautê fer^ wo prouerbialis. i|^ Sola ne perpétua meez ƒ OS.] His uerbis Anna impellitDido foroz ^’'’*^^ö®wrnouo coniugio apud Ver z I rinen / ’^*®’’*ot,pro impetrarint,ßuc accepe^ liunnl ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiderint Chriftiaz fcquitur,in omnibus exemz a,^^,‘^^P'‘auarus eft.Verum conieduris ‘■*™oc collatiSjlcgendum oplnor:Vbiz nlt;p uiderintChriftianum,ftatim illud de er*”*^* 07“quot;*” ^»’•fif’if» ideft tragicus Theoz ,5 «quot;^lepwio in Græcorum adagio j^^^^’AdduntDemofthenemeo ^m aduerfus Aefchynem.Theocrinem auz ^^“^’“'Witoré « fycophantamfuilTe.Vm æ « ‘®“ quadrat in reprehenforem fa-ƒ ® “®®8uiloquum. Sic autem uoeabât Chriftianum,quodipfema “‘^® dcclamarct,fimuz «anone iandhmoniæ. Niß magis placet, i rf«^ **®^’ ‘‘^^^ tragica fimia : quod in eaz ®’^®®’’®’ Demofthene didum eft in Ac-ynem,queni fimiam uocat,quod fimulaz non eflet.Tragicum ®®”*^U»fplcndidis uerbis ute B i , ®”^onindodus,affcripfcrat hoe uco, » gt;/«(»j, (Sii^sTw, ideft Graecus impoftor: quod non improbarim,ß modo 'ónf'iTift in co iignihcatu reperitur apud Græcos. lt;nbsp;Illud «eniuio]Subaudi,dicunt.Dc triuio fumptö v^j^L* *^^°^ .^ uulgari fermone iadatum. vnae« triuialia dicuntur,uulgaria K protriz ta. Læterum hæc uerba Vocant impoftorem, uidentur adicditia,ncc habentur in uetuftilTi-lt;Exit fama de mendaz T°* ba”^^ ®‘^*y®^ Maronis, lam nöl prauiqi tenax,quam nuncia uefi. Nam aliquando ucl de nihilo ingens oritur fa ma. ^Prouinciaspénétrât.]luxta illud, raruametuprinio,mox fefe attollit in auras, f Viperiniscoloribus] Nam pleri$ ferpêtes maculispidi funt. Quidam codices habebat viperinis orbibus, ut de oculis intelligas. 4 Tl Lentibus pumicatis] Ideft éandidis ac poz uis.Nam pumice poliebant. Et hoe uiperiz uum,niuco denhculo letale uirus infundcre.' flHicaIiquacui.]Refertuerba Perfij è Satyz ra prima in effoeminatum recitatorem. Lama, genus eft uefjis délicats. Hyacinthina,ideft colore hyacinth! floris. Et uenufte addidit, chorus,alludcns ad choros tragoediarum,in quibus multorum una uox eft. lt;nbsp;lunguntur , hoftri ordinis. ] Ideft qui funt eiufdem inftitu-ti.Sentit autédedcricis acmonachis.Tercnz tius;Mci loei atep ordinis hominem.idep Hiez ronymus non fine allufione dixilTe uidetur. f V t amorem concedam. ] Vt,hoc loco conce |
87 dentis eft,pofîtû pro ctfi,fîuc quamuis: fîc lu.” uenalis, Serui ut taceant,iumenta loqucntur. lt;nbsp;Qucm honoris caufa nommoj Hoc folennP teradderefolentoratorcSjfi' quemm publica concionenominafTent. «^ Impkat nomen fuz um.] Apparet appellatum führe, Lætum» lt;nbsp;Qyinpotius doleat.] Nihil hac corredione feftiuius. lyNon habuit crifpantcs.j Mitra, barbarum capitis ornamentum. Vcrgilius, Mæonia mentum mitra chnemep madentem Subnixus. Crifpantes dixit,ob rugas arte indudas mitræ. if Stridentes calceolos ] Vel ob ornamenta addiüa,uel ob foleam fubere fuppad:am,quodpreirumftridet. lt;(] Nee orz bes.] VidelicetocuIorum.Stibium, lapis eft qui adhibetur dilatandis ac pingendis nigro^ reoculis.Vndefuliginatos dixit,pro nigrefa' dos. Nam fuligo,nigror eft adhærens é fumo. lt;([ Quæ lachrymis cutem.]Id cnimufuuenit fuco pidis,ut lachrymæfulcos faciant per co' lores,faciemcp tedoriofuci incruftatamapcz riant.Vnde luuenalis, Tandcaper it uultü,amp;tedoria prima reponit. lt;([ Viuens mortua eftj Hic pala diftinxit hanc -partem à fuperioribus:uulgusenimficacciz ’ pit:Viduaquæin delicijseftuiucns,ea morz tuacft:cum fitfenfus,Vidua quædcliciolè uk uit,uiucns non uiuit:ficut in Annotationibus noftris indicauimus. ^ Quorundam homiz num] Locus eft apud Paulum in prima ad Ti motheum epiftola,capite quinto. «^j Sed inz cêtiua aufero] àwlfti) Grace ftimulus,Ö^ pinyin ftimulo.Indc Latini,maxime Chriftiani,uoz cem hanc compofuerunt,qua figniheant irita menta.Hic locus diuerfus habetur in exemz plaribus:nonnulli fcriptum habent,incentiz ua alTero uoluptatum:nonnulli,incentiua afz feroellè.Egoplanelcgendum ccnreo,IncentR ua aufero uoluptatum. 4|[Aetnai ignes. ] Aet na mohs eft Siciliæjquondam perpetuo flaz grans incendio.De quo Plinius:Mons Aetna nodurnis mirus incendijs. Multa fuper hoc Claudianus in raptu Proferpina. lt;nbsp;Vulcaz nia tellus] Therafiam fignificat infulam,qua fita eft inter Liparam amp;nbsp;Siciliam.Cui poftea mutatumeftnomê,didalt;p Hiera,ideft facra, quodfacra efTee Vulcano:in ea collis eft noz durnaseuomensflammas.Autor Plinius liz brotertio. HfNonVefeuusÄOlympus] luz xta hunc montem periitpiinius maior,utin epiftola quadahuius nepos defcribit.Eft auz tem in Campania haud procul à Nola,quom dam Aetnamoreflagrasmue frigidus,qucm admodum amp;nbsp;Aetna:hunc quidam Vcfuuium uocant. ^Argi.] Hunclunoaddidit euftode uacca,in quam lupiter ucrtcrat puellam.Et propter uigilantiam didus efthabere centum oculos. i^ -c^^l inaeüf/. ] Ideft dc falutahbus, hoeeft Detuenda corporis fanitatc.Id opus Galeni cxtat, ac iam dudum in manibus eft Thoms Linacro medico Britanno,uiro unde eunep dodiflïmo,breui(ut fpero)Latinü pro' h i diturum |
88
IN EPIST. AD FVRIAM SCHOLIA
|
diturum.Eft eodem titulo liber Pauli Aegine tat,quem Gulielmus Copus Baßlienfis tradu xit.Èftöi Plutarchi,quênos nuper uertimus. ^ Pituita] Humor eft fuperuacaneus,qui m fe nibus abundatobinopiamcaloris,quihuiuP modi concoquere folet. «ff Vetera uina] Qiio niam ea maxime calcfaciunt,etia Varrone tez fte. ^ Cuius finis eft] Comoedia,fpeculû eft human® uitæ.Itaçp comicus hoc agit,ut ætaz tum^jlèxuSjCôditionis omnis,affedus Singez nium repræfentet. ^ Sine CercreÄ Libero] Ideft abfqp cibo amp;nbsp;potu.Eft in Eunucho Teren tiana. ^BonumcftuinumnobiberejHicIo' ciis eft in Epiftola Pauli ad Romanos;quan^ hunc diuus Hieronymus,finde quidem acfa lubriter,/ed tame uiolenter,dctor[italiórfum quam Paulus feripfiriSentit enim illic Apoz ftolus per feno cftcmalum uefci carnibus,aut biberc uinum,fed offendicalam ubiep uitanz dum.SimilifcrSr eum Iocumquifequitur,de eCaoleram,detorGtadfaum ufum.Nce enim Paulus illicloquitur deinffrmitafe,qua proz cliues fumus ad libidinê,fcd deopinione,qua patataltquis Itbi non licere uefci carnibus,cü nefasnonSt. i^Maloapud fc,Kc.]Mafouiz deriparum uerecunde loqui,quam ea tacere qus ad rem ncceftaria funt. 4f Subtegmine |
teftes.Hü quondam potentibus matronisin C dêliciis erant. i[fViduarum circumfernj Vi' duajiberaeft ab imperio marici.Ea libertäre non debet in hoc abuti,utpaiîîra uageturpef uias. ^ ColladaneusjDelicatouerbo figniff cauit æqualem. «|[ Candidulus amp;rub.]Nani rubor candori mixtus,pr®cipua form® laus eft. in’ Apparatus Neronis amp;nbsp;Sard.] DeInXO Neronis multa luuenalis. Sardanapalus Af/ lyriorum rex fuit,uoluptatum ftudio nobili/ tatus. ifNuptias loquebanrur]ApteabufuS eft uerbo loqucbanrur,pro indicabant. Vt Ci cero:Nequitiam clamitant. ^Fronte obfcot na] O bfeoena mihi uiderur à quopiam addir turn:fortè pro obfcoena,Iegêdum ob feniuni. ir Rogus propè] Rogus ignis,quo olim cada/ ucra comburebantur. ij’Simulabitur man/ h] Significat marirö hoc confilio illam dada' rum,ut hæres illi Rt,idcp uti confequatur,ffn/ get morbum.amp;condito teftamento,illam feri bet hærede, ut uxor prouocata exêplojdeni {aciat,R contingat ægrotare.Nam edamp;hocc3 ptandarum hæreditatum genus. ^Omneg3 nus comoedis]Nam plurima funt genera,üt odcndit Donatus in Præfatione commétario/ rum in Terentium. ^MimographiJ Qui mi' mos fcribant,ided uerfus agendas in fesns^ |
|
xentium.Nam tels parseft fubtegmen.Porz rópcnfumcalarhoimponebant. ^^Sta iuxta Hicremiam j Rctulit quod edHieremix capi^ te Cexto: S täte fuper uias,amp;: uidete SC interroga te defemitis antiquis,qus Rt uia bona,acam/’ buiatemea,8C inuenictts refrigerium animas bas uedris. ^ComcdcRmilam8ioleum]Al luRtad iocum,qaiedExodi capiteaigeRmoy nonoiToRe uitulum dearmento,«arietes du os,immdcalatos,panescp azymos,3e ernaar iam ahCcp krmcnco,qaa:confperra RtoleoJa^ gana quoep azyma oleo lita. ^ Vedire ciï loz iephj Re/pexit ad id quad iegitar Geneds friz gcRmofeptimo-.Ifraeiautcm diligebat lofeph fapra omnes Slios,eo qaod in feneidategenu' ifTet cam,feciccp ei tumcarn polynaitam.Poly/ mitam uocat uedem aerRcolorê,8C pluribus textam heiis.Nam Tgt;riiigt; Grsce,multum Ggni Rcat,8i ftiT®-Rlum. ^Perforenturaures tas] Refpexic ad hoc,quod delicatæ matrons ex aurtbus perforatis fafpendunc baccasSermsr ragdos.ïuaenalis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etcum A gribus exterRs magnos comiRt elenchos, VideturautealluRdeadid quod fcripRtHie' remias capite fecundoi Vade,8C clama in a arP basHierufalê.NiR maais referte ad feruum cupientem altro fcraire,cuias aares iubêtur perforari fabala.Exodi capite uigeRmopriz mo. ^ Caue nemendicante]Admonet,opes non quibuslibetclargiêdasefrc,fed duntaxat Chridipauperib.Alioqui qui cognatis dant, cum non egeant,aliénas opes augent,cü Chri ' das in Riis membris egeat. üff Spadona exér, 9 cita]Spadones uocantur,quibuscxecii funt |
cuntur loci comm unes, qui tradiamurpetef/ fedlus,ut contra luxuriam, contra dupram^ i contraodiumnouercale,dehis fentithoeîo/ _' co. ^Declamabunf]Sunt complûtes dedi madones hoc argumento,de priuignoSCno/ uerca. ^ Vt ucnefîca.] QÿaR aeneno dato, morhû feceris. ^Si dcderis,maleRca] Qu^S aenenum procibo dederis,R contingatcam mori.Nammalefîcia dicunturaliqaâdo,qax malts artihus Runt,ut ueneno aut ineâtamen' ns. ^Superdaem hofpitem] Sentit Eleliam prophetam. ^Capfaces]VaRs genus olea/ item Cyprianus.t^ Cranüenim tri.ibimor.J AllaRt ad EuangehumiNiR granum framen' ti] Nam Chridus in ludsa fuitocciRis, Vlda' am,intelligic gentilitatem. ^Qas nobis fo/ nat] Nobis,ideft Crscc fcientibus, Tin^t»»»^ ~confolor,unde8lparacletus. ANTIDO T VS In haccitat libram Jadith,dC addit,Si eni tarnen placet uolumen r€cipere,quaR dubP ’ tans de autoritate haius uoluminis, cam id inter Canonicas feripturas habeat Eccledi^ Veramomnino liber bic apadliebrsos pon dus olim non habebat,in his qus uenirentin contentionem: Chaldso tarnen fermone ton/ fcriptas,inter hidorias numerabatur.Dcnii^ in Nicenafynodo in numero fandiaram fetiz ' ptararumcomputatus ed,ut tedatarHieroz ' nymus in haius Prsfatione. Apparctigiturea statequofda adhucdceaduhitafrè,neciïlnd fynodi decretum apud omnes afa recepium |
DE MONOGAMIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89
^ G^^“®*'*decretfi fucht, dubitarc fert quo animo receperit, an ut pondus haz
^^^“blignificat, cum ait, legitur computalTc. ^t 11 maxime recepit Synodus opus illud,rc/
beat in contentionc,an uteiTet exemplum ui/ duitatis.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQ^VENTIS d^*^D°*'f*^’^***'^'^^ ‘^^h®’''^^^^’’ ® d*gatnia,hoceft,fecundis nuptiis:rcfellcns eos,qui ex uerbis * h nbsp;nbsp;nbsp;P*^^’^^^^'^*^ *^^*^^*^^^ nuptias. Epiftola eft cum primis erudita QC eloqucns. Prima par cm habet laudatoriâ,ucluti per excurfum,quo fere folet uti. In fecunda tractat argumétis rem JP am.ln tertiarurfum expatiatur in locum c0muncm,de calamitatibus reru humanaru. Sed 'rum,$ feite utranep digrelTione ad propofitum argumentu accommodat,öpttmus artifex.
^lERONYMVS AD GERONTIAM VIDVAM DE MONOGAMIA ^ ueterc uia,nouam femitam quærimus,ôô in anriqua detritaqj mate
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ria,rudern artis excogitamus elegantiam:ut nec eadem fint,86 eadem i
I |aJ;^|ßütVnumiter,SC perucniendi quo cupias,multa copendia.Sacpc ad ^® *^i^i uiduas fcripfimus,00 tn exhortationem earum multa de fcripturis fan dis exempla repetentes,uarios teftimontorum flores, in unam pudiz aoæ coronam texuimus.Nunc ad Geronriam nobis ferma eft,quae quodam uatiz Cinto iutiirorû,ac deiprxfidcntis auxilio,nomen accepit.Quam auiae,matris,ami/ t3C($ probatarum in Chrifto fœminarum, nobilis turba circumftat:Quarû auia Me tronia,per quadraginta annos uidua perfeuerans, Annam nobis filiam Phanuelis x ccuagelio retuIit.Benigna mater, quartum SC decimu uiduitatis implens annum centenario uirginum choro cingitur.Soror Celerini paths Gerontia : quæ paruuz 1^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infantem,SC in fuo natam lufeepit gremio:per annos uiginti mahti fo
atio «eftitutatcrudit neptem,docês quod à matre didicit.Hæcbreui fermone perz f j ^'’^^ ^^^^^^^^ adolefcêtulam meam non prgftare Monogamiam generi fuo, led reddereinec tarn laudandam efle fi tribuat,quàm omnibus cxecrandam, fi nez ^5^^?^“®”ripracfertim cum pofthumus eius Simplicius,nomê patris refer at, SC 5 nulla fit excufatio defertae ac fine haeredibus domus, fub quorum patrocinio inter/ dum iibi libido blanditurmt quod propter intemperantiam fuam faciunt, uideanz tur lacere defiderio liberorum.Sed quid ego quafi ad retradbantem ioquor,cum au diam earn multos palatq procos, ecclefip uitare prefidioCquos certatim diabolus in nammat,ut uidux noftrx caftitatem probent,quam St nobilitas,6C forma,86 etas, oc opes faciunt cundis appetibilem:ut quanto plura funt,quæ impugnant pudici/ tlamƒ anto uidricis maiora fint praemia;’ Et quia nobis de portu egredientibus, ‘Quidam fcopulus opponitur,nc pofsimus ad pelagi tuta decurrerc,0C apofto *■az ^'quot;“^^’^ris adTimotheum prolertur autoritas, in qua de uiduis difputans, ält: Volo autem iuniores nubere,nlios procrcare,matresfamilias effe,nullam occa uonemdarc aduerfario,maledidi gratia. lam enim quxdam abierunt retro poft fa 5 tanamîoportet primum fenfum tradare prxeepti, 8C omnem loci huius continenz turn difcutere,at(Ç ita Apoftolicis ueftigiis infiftentcm,ne tranfuerfum quidcm,ut did folet/mguem in partem alteram declinare. Supra fcripferat,qualis uidua efle deberetjunius uiri uxor,quæ liberos educauit,quæ in bonis operibus habuit teftiz nioniû,quæ tribulatis de fua fubftatiola fubminiftrauit, cuius fpes deqs eft, SC quæ ^nnanet in obfecratione,8C orationibus node ac die. Poft quæ iungit contraria: ^se auté in deliciis eft,uiuens mortua eft. Statimq? infert,ut difcipulum fuum mu mat omni arte dodrinæ;Adolcfcentiores autem uiduas deuita, quæ cum lafeiuiez tint in Chrifto, nubere uolunt:habêtes damnationem quod primam fidem irritam iecerunt.Propter has igitur,quæ fomicatg funt in iniuria uiri fui Chrifti(hoc cnim ’W^spyviao-amp Græcus fermo fignificat)uult Apoftolus alterum matrimonium: præferens digamiam fornicationi,fecundS indulgentiam duntaxat, non feeSdum Imperium. Simul($ fingula teftimonq uerba tradada funt. Volo, inquit, adolefceiv tulas nubere. Cur qugfo^'quia nolo adolcfcetulas fornicari.Procreare filios. Quam ob caufam^Nc metu partus ex adulterio filios necarc cogantur.Matresfamilias cfz ft’QuareobfecrofQuia multo tolerabilius eft digamam efle,quam fcortum:0C fez ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h 3 cundum
-ocr page 140-ÀD GERONTIAW:
£undüm habere uîrum,quàm plurcs adultères. In altcro eftim^nulhiartntt cônfolâ c tîohn altcro, pœna peccari cft. Sequitur, Nullam occafione dare aduerfan'o maledi di gratia : in quo breui accindo«^ præcepto,multa fimul monita continentur. Ne propofitum uidiiæ exquifitior cultus infamet. Nc oculorum nutibus 0^ hilaritate uultus,iuuenum poll fe greges trahat. Ne aliud ucrbo,aliud habitupolliccatur,amp;; conucniat ei ueruculus ille uulgatus: Rifiqôi arguto quiddam promifit ocello.
4 Atep ut omnes nubendi caufas breui iermone concluderet, cur hoc præcepilfd ofte ndiqdiecns, lam enim quaedam abierunt retro poft fatana.Ideo ergo fecunda, 66 (ft neeeße eft) tertia incôtinentibus aperit matrimonia:ut à fatana abftrahat,irt magis mulierc qualicCq; uiro tundam faciat efle, q? diabolo. Sed 06 ad Corinthios tale quid loquitur:Dico autem innuptis 06 uiduis, bon Urn eft illis,fi ficpermanfe/ rint ut ego. Siautem non fe continent,nubantrmelius eft enim nubere,^ uri.Cut ApoftolcfStatim intulit,quia peius eft urftalioqui abfolutS bonum eft, et fine coin parationepeioris,eire quod Apoftolus eft,ideft folutum,no ligatumînec feruum, fed libcrumtcogitantcm ea quæ dei funt,non ea quæ uxoris.Et protinus in confer quêtibusîMulier,inquit,alligata eft uiro,quamdiu uir eius uiuit; q» ft dormierit uit cius,libera eft;cui unit nubat,tantum in domino.Beatior autem erit,ft fiepennan/ fcKt,fcf udum conlilm mcum:puto autem q S6 ego fpiritum dei habeam. Et in hoc idem fen (us eft,quia idem ipiritus:diuerfæ epiftolæ,fed unus autor epiftoIantVf uente uiro,mulicr alligara eft,ó6 mortuo,foluta.Ergo matrimoniü uinculum eft,26 Uiduitas folutio.Vxor alligata eft uiro, 86 uir uxori alligatus eft : intantu ut fui con poris non habeat poteftarem, 86 alterutru debitum reddancnèc poflint haberepU dicitiae hber taten i, qui feruiunt dominatui nuptiarum.Quodq addidit,Tantum in dominotamputat erhnicorum coniugia,de quibus 86 Ïn alio loco dixerat,Nolite in gum duccre cum infidelibus.Quæ enim participatio iuftitiæ cum iniquitate C Äut quæ focietas luci cum tenebrisifQuæ conuentio Chrifti cum BelialCAut quæ pars fidcli cum infidehVQui confenius templo dei cu idolist Ne fcilicet aremus in boue ® 86 aftno,ne tunica nuptialis uario fit texta fubtegmine.Extemploq tollit quod c5z ceirerat,06 quafi pœniteat cum fententiæ fuæ,rctrahit:Beatior crit,fi fic permanfe rit,fuiq; hocmagis efle confilq.Quod ne contênaturuthoministipiritus fandiaU toritate confirmât,ut non indulgcns homo fragilicati carnis humanæ,fcd mA po/ ftolo (piritus fandus præcipiens audiatur.Nec fibi in co annorum puellariu debet uidua blandiri,q non minus fexagenaria eligi præcipitineq enim innuptas uel iU uenculas Cogit,utnubat,quide nuptis quoq ïoquitur:Tempus breue efqfupereft ut 86 qui habent ux or es, fic fint quafi non habeantïfedde his uiduis dilpurat,quae fuorum nutriuturalimcntis,quæ filiorum 86 nepotu ceruicibus imponunfur.Qui/ bus imperat,ut difcant domu fuam colerc,86 remunerari parentes,fufficienter eis tribuere, ut nó grauer eccl’efia,ut poflit Certis uiduis miniftrari.De quibus fcriptS eft, Honora uiduas,quæ ueræ uiduæ Ïunt:hoc eft quæ omni fuorum auxilio defti/ turæ,quæ manibus fitis laborare nô podunqquas paupertas débilitât,ætasq com licit, quibus deus ipes eft, 86 omne opus oratio.Ex quo datur intelligi,adolefcentu Jas uiduas, «xceptfs his quas excufat infirmitas, uel fuo labori, uel liberoru ac pro/ pinquorum minifterio delegari. Honor autem imprpfentiar5,uel pro elecmofyna, uel pro munere accipitur,ut eft ilIud;Presbyteri duplici honore digni habcantur, maxime qui laborant in uerbo 86 dodrina.Ét in Euangelio dominus diflerit man^ darum legis,in quo dicitur,Honora patré tuum 86 matrem tuam:no in uerborum fono,qui inopiam parentum,cafla poteft adulatione fruftrari,fed in uidus necelfa nis miniftradis debere mtclligilubente ehim domino. Ut fiiij alerent parentes pau ‘peres,86redderent beneficia fenibus,quæparuuli acceperantîferibæ S6pharifæi econcrario docebât filios,utparentibus refponderent:Corban,hoc eft donu quod altari pollicitus fum,86 in rempli dona promifi,fi tu à me acceperis cibos,uertetur , in tuum refrigeriu. Atq ira fiebar,ut egentibus patre 86 matre,iacrificium offerret ■ fifth quod facerdotes fenbæq cofumerct.Si ergo Apoftolus pauperes uiduas (easi t ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ramen
-ocr page 141-DÉ MONOGAMIA
A fiunth dux adolcfcentulx funt, 06 nulla debilitate franguntur) cogit fuis manibus laborarc,ne grauetur eccleUa,ôC poffit anus uiduas fuftetaretqua excufatione uto tur qux opibus mundi affluit,quae poteft etiam aliis miniftrare,0C de inique mam monabbi facere amicos,qui pofsint cam in æterna tabernacula reciperejbimukp confidera,® uidua non eligatur,nifi unius uiri uxor, 2lt; nos putabamus iacerdotu hoctantS effe priuilegiû,ut non admittatur ad al tare, mb qui imam halbent uxo/ tem.Nonfolum enim ab officio facerdottj digamus excluditur,fed ^ ab ede^oly na ecckfia,dum indigna putatur ftipe,qux ad feeSda coiugia dcuoluu kgefaccrdotali teneatur ÔC laicus,qui tale præberc fe debet,ut poffit ebgi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' dotium,Nonenimdigitur,fi digamus fuerit. Porto ebguntur «laicw Ergo SClaicus tenetur madato,per quod ad facerdotiS peruemtur Abud eft quod uukpoftoL^liudquodco^turuelleyteoncedat^^^^^
incontinentia,non Alius uoluntatis. Vuk omi^s effe Ecu P ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^
quadeifunt,amp;Cfolutos nequa^ ultra aUigari. Sed bla en s,p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^macis
ad barathrum ftupri uiderit peruenire,digamia porrig ’ Anoftoli rez ^cumpluribusuolutaur^nodnequa^utamaredid^
S«hm,fecmdus mj-tmor ex^diamu? mm f™J Ap „^ permiferim,Cicat ^go.
ptacevu,Dico aute innuptis ÖCuiduis,bonum eu 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ft -„.„ «uberc a dm^MU^Si autemnonfe continent mW ^^^^^ ^^^^ ^^^ pennantre
unPnmuinouiduAt gt;”^'^‘l“‘‘“gîelriwdinis, apoftoliett ponit exemptam. poftu'Wttcutfeip(um;6Cpropofnpbeanw
Smautmnos mdent nolle «IMO^y^^S magis unit,51 quod pet fe bonum tim-Quam e duabus eligtmus uoluntat^ quon nbsp;^ nee Vonum eft,quia pts «11,111 quodmili eopatatione ft'’“'“AX° non uult,fed uelle eon.pellitut,imd fettin imtot Etgo ft eltgimus quod Apoftota nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^, f^^
acquic!citdetttiotaeupientibus,non Apolt gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,ft nidusfuetint,ucicl
t mis mVcteti teftamero, Semel mititatas h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exlubcndum infetiatO officiO.
Illandeligitm uxoi.Adtauti Aegyp f _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;glt;DiansacMinetus,qus petpe uitgiiiKVefts Se ^^’“'““’’'^““quot;^^am^ta teginam Catthaginis,quç ttnlaceidMuui^ntótcmaicefra • . Sj^ Hifdtubalisuxotc,qus appiehen magis itdeienoluit,^ Uiatbs^“^„^pi^* incendia,ne pudicitis damns lnuttllt;,mnnlibar.s,infubeauinfe^pts,^P.^^^^^^^^
ftnnicdKEueietia,qns ainiffa g „„.„am qus potes de primo conttalouinia ’»»«t-Ac’tctttitoWofeiiiwntcon^
wl;:^:Âlquot;p^îcWatnetiambatbatis^eta^^^^^ SS=!£iÄS2ÄiS5^ÄS
v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„avnu\iscatis\iberis,TOanemoïtuxfuntïez
ÇWIxAuÇEoQXïsXmWCO teuCibUS^aCXÏVVXtU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Aiof^f’iot-c’ÇV «V
biibiixeiftiatinonpotuit miette captiuitas.boemMionanobilts lictet, amp;exz pe,ieóti\tetuinuiinm,quspriotemautbonnmpetdtdit,antma\ntnexpettaeft, mtutfuineonttatudietamdeUacetenitatutfQuodftftattmfeeundntnpetdidez tit.fottittiK «,K«ium5 «. Itffltdoimicttl.mqwttu“ qutnwmque piocedet
-ocr page 142-ÿi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD GERONTIAM''
Ut nihil fit qüó à meretricibus differatc’Omni rationc uiduae prouidédum eftïnc« f ftitatis primos excedat limites.Quos fi exceiTeritjóó uerecudiam ruperitmatrona/ lemn'n omnem debacchabitur luxuriam,ira ut prophetam mereatur audire dicciv tem.‘Facics meretricis fadta eft tibijmpudorata es tu. Quid igiturfDamnamus fe^ cOda maçrimonia C Minime, fed prima laudamus. Äbiicimus de eedefia digamos i AbßtiSed monogamos ad continentie prouocamus. In area Noe non folümmun da, fed 56 immunda fuerunt animalia.Habuit hominesjhabuit 86 ferp entes. Indo/ mo quoep magnagt;uafa diuerfa funt:alia in honorem, alia in cotumeliam. Eft crater ad bibendum, eft 06 matula ad fecretiora nature.Nam cum in femente terrg bonX centefimum 86 fexagefimum 86 trigefimum frudum,euangelia doceant,86 cenft/ narius pro uirginitatis corona,primum gradum teneat:fexagenarius pro laborer duarum, in fecundo fit numero:tricenarius foedera nuptiarum, ipfa digitorum con iundlione teftetur, digamia in quo erit numeroCimó extra numern. Certe in bon» 8 terra non oritur, fed in uepribus, 86 fpinetis uulpium, quæ Herodi impiifsimo com parantur,ut in eo fe putet effe laudabilem, fi fcortis melior fit, ft publicarum libim num uidimas fupcret,fi unifitproftituta,nonpluribus.Rem didurus fum increri bilem,fed multorum teftimoniis approbabo. Ante annos plurimos,cum in chariis ecdcfiafticis iuuarem DamafumRomanse urbis epifcopum, 86 orientis atijoccP dentis fynodicis confultationibus refpóderem,uidi duo inter feparia, uilifsimo^ è plebe hominum comparata,unum qui uiginti fepeliftèt uxorcs, alteram que WÇ^ funum fecundum habuiffetmarirum,extremo fibi, utipfi putabant, matrimoniO copulatos.Summa omnium expedatio,uirorum pariter ac foeminarum: poften/ 2 tas rudes, quis quem prius efferret.Vicit marifus,86 torius urbis populo conflueiy re, coronatus 86 palmam tenens adoreamq?, per fingulos fibi acclamantes, uxor» multinubæ feretrû praccedebat-Quid dicemus tali muheriVNempe illud,quod do/ minus Samaritanx : Vigintiduos habuifti maritos,86 ifte à quo fepelieris, noncit tuus.Itacp obfecro te religiofa in Chrifto filia,ut teftimonia ifta no noueris,quÆiis P incontinentibus, 86 miferis fubuenitur, fed ilia potius Iedites,quibus pudicitia co/ ronatur. Sufficit tibi quod primum perdidifti uirginitatis gradum, 86 per ternuuc/ nifti ad f^cundS, id eft, per officium coniugale, ad uiduitatis continentiS.Extrema, imo abieda,ne cogites,nec aliéna et longe pofita excpla perquiras.Habes auiam, matrem, 86 amitam.Quarum tibi abundans imitatio atq; dodrina, 86 præceptaui/ uendi, norma uirtutum eft. Si enim multæ in coniugio,uiuentibus adhuc uiris,in/ telligunt illud Apoftoli:Omnia licent, fed non omnia expediunt,86 caftrat fc pro/ pter régna cœlorum, uel à fecunda natiuitate poft lauacrum ex confenfu, uel pon nuptias ex ardore fidei,cur uidua qua: iudicio dei uirum habere defiit,n5 illudlx/ tabunda cogeminef:Dominus dedit,dominus abftulit, 86 oblatam occafionemar/ ripiat libertatis, ut fui corporis habeat poteftatem nee rurfum ancilla fiat hominis. Et certe multo laboriofius eft, non frui eo quod habeas, $ defiderare,quod amift/ ris.Vnde 86 uirginitas in eo facilior eft, quod carnis incentiua non nouit, 86 uidui/ tas in eo folicitior, quod prateritas animo recolit uoluptates:maxime fi fe uirS pm tet perdidifte, non præmiftfte : quorum alterum doloris, alterum gaudq eft. Primi 10 hominis creatura nos doCeat,plures nuptias rcfutare. Vnus Ada 86 unaEua,imo una ex eo cofta feparatur in fœminâ. Rurfum«^ quod diuifum fuerat,nuptiis copu Iatur,dicente fcriptura:Erunt duo in carnê unam:no in duas,nec in treis. Propter q, relinquet homo patrê 86 matrê, 86 adhgrebit uxori fuc, certe no uxoribus.Quod teftimoniu Paulus ediffierens, ad Chriftu refcrt 86 ad eedefia, ut primus Adam tn , carne, fecundus in fpiritu Monogamus fit. Sit una Eua,mater cundorû uiuentiû, 86 una eedefia parens omniu ChriftianorS. Sicut illa maledidus Lamech in duas diuifit uxores,fic hanc haretici in plures eedefias lacérât, quç iuxtaApocalypfim Ioannis, fynagoga magis diaboli appelkndp funt, cp Chrifti cóciliabuIa.Legimus in carminu hbro:fexaginta funt regin a, 86 odoginta cocubina,86 adolefcentuk, quarum non eft numerus. Vna eft columba mea,perfeda mca;una eft matri ka,
-ocr page 143-DE JWONOGAMIA
9Î
1 deda gem'tnd fux.Äd quam fen'bit idem loannes cpiftolam: Senior eledæ demi næ,ôô nlijs eius.Sed K in arcam quam Petrus apoftolus fub typo interpretatur ec clefîæ,Noe cum tribus blijs, fin gul as, non binas uxores introduxit. Eriarn de imz mundi's animalibus bina fumuntur, mafculus 06 foemma, ut ne in bellijs quidem, ferpentibusq,crocodilis aclacertis,digamialiabeat locum. Qiiodfi deimmundis fcptenaponuntur,id ell,imparia,ÓC in hoe uirgmi'tatis ac pudicitig palma monftra tur. Egreffus emm de area Noe,deo uidimas immolauit ï non uricp de pan',fed de impari numero,quia alterum foetibus atq; coiugio, alterum facrifido præparatum eft.Atpatn'archæ non fingulas habuerunt uxores.Imó Slt; cocubinas habuere plu? rimas.Et,ne hoe paru fit:Dauid multas,86 Solomon habuit innumerabiles » lud.as ad Thamarjquafi ad fcortum ingreditur. Et ïuxta oeddentem literam, Ofee proz pheanó folummeretrici,fed eriarn adultéra’ copulatur. Quod fi 86 nobis lure con ceditur, adhinniamus ad omnes fœminas,ô6 m exemplü Sodomæ 86 Gomorrhæ, ab ultimo die deprehendamur uendentes 86 ementes, nubentes 86 nuptui tradenz tes, 86 tune fit finis coniugij,quando terminus uitae. Quod 86 fi poft diluuiü,86 anz te diluuium uiguit ifta fente tia : Crefdte 86 multiplicamini, 86 replete terramZquid ad nos,inquos fines feculorum decurrerunt,quibus dicitur: Tempus breue eft,8C iam fecuris ad radices arborum pofita eft,quæ fyluam legis 86 nuptiarum euangez lica caftitatefuccidatC’Tempus amplexandi, 86 tempus longe fieri ab amplexibus, Hieremias captiuitate propinqua,uxorem prohibetur accipere.Ezechiel in Baby loneynortua eft,inquit,uxor mea, 86 apertü eft os meum. Nee dudurus uxorem, necillequi duxcragpolfunt in opere coiugali libere prophetare.Olim gloriac erat ilium audire uerficulum:Filij tui ficut nouellæ oliuarum,in dreumitu menfx tuæî 66 uideas filios filiorum tuorum.Nunc de continentibus dicitur: Qui adhæret doz n»no,unus fpirit’ eft.Et, adhpfit anima mea poft te, me fufcepit dextera tua.Tunc oculum pro oculo,nunc uerberanti maxilla, prgbemus 86 altera.Illo tempore bella S gribus dicebatur, Accingere gladio tuo fuper femur tuS potêtifsimc:modo audit Eetrus, Conde gladiu tuum inuagina:qui emm gladio percutit,gladio morietur. Hac dicimus non feparates legem 86 euangeliS, ut Mardon calüniatur, fed unum ** at^ eundem fufdpientes deum, qui pro uarietate temporum atq; caufarum princi pwm 86 finis,ferit,ut metat:plantat,ut habeat quod fuccidat.Iacit fundamentum, ut ædifi'cationi,confummato feculo,culmen imponat. Alioqui fi ad facramenta ue niamus 86 futurorum typos, non noftro arbitrio,fed Apoftolo dilTerente: Agar 86 bara,uel mons Sina 86 Sion, duo teftaméta fignificant.Lia lippientibus oculis, 86 Rachel quam lacob amabat plurimum, fynagogam ccclcfiamq? teftantur. Vnde 86 ^ ^ Annaprius fterilis, Fenennæ ubertate foecundior eft. Licet 86 Monogamia nos uaac 86 Rebecca praccelTerit, cuius folius partus domini reuelatio eft. Nee ulla alia teminaru deum per feipfam confulit. Quid loquar de Thamar,quæ Efron 86 Pha fes geminos fudit infantesrin quorum natiuitate diuifa maceria,duos populos fez parauit:Edigatamanus coccino,confcientiam ludxorum iam tune Chrifti paflio ^^yefperfit.Ac de fcorto prophetico, cuius fimilitudo uel ecclefiâ fignificat de gen tibus congregatam,uel(quod ipfi loco magis c6uenit)fynagogam primum aflum ptam deidololatris per Abraham 86 Moyfen: Deinde poft adulterium,amp;6 negatio ^em faluatoris,fedentem plurimo tempore fine altari, facerdotibus ac prophetis, ’’‘fi priftini confortium praeftolantcm, ut poftquam fubintrauerit plénitude»
^^ ®®®‘® Ifrael faluus fiat. Quafi in breui tabella latifsimos terrarû fitus o Eendere uoluf,ut perga ad alias quçftiunculas,quarû prima de Anna: côfilio eft» öola ne perpétua mœrens carpcre iuuentaç’
dulceis natos, Veneris nee præmia norisc* d cinerem,aut manes credis curare fepultosï’
Cui breuiter refpondeat ipfa quæ paflà eft: lu lachrymis cuida mds, tu prima furentem Elisgermanamalisonera5,attjobijcishôfti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; -
Non
■.f
-ocr page 144-94 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD SERONTIAM
Non licuit thalami expertem fine crimine uitam D egere more feræ, taleis nee tangere curas.
Non feruata fides einen' promifia Sicheio.
Proponis mihi gaudia nuptiarû,ego tibi opponam,pyram,gladium,6^ incêdiutti* Non tantum boni eft in nuptijs quod fperamus,quantum mali, quod aceiderepo tcft,óó tim ends eft.Libido tranfarta femper fui relinquitpoenitudincm,nunquafl’ fatiatur,ÓC extinda redaccenditur.Vfu crefeigôd deficienee rationi paregquaeiny petu ducitur. Sed dices: Amplac opes Slt; difpenfatio rei familiaris egent autontate uiri. Scilicet perierunt domus cœlibum,ÔC nifi cum feruulis tuis ipfa feruieris,feffli liac tux imperare no poteris. Auia tua,mater 06 amita, nónne autoritatis priftinat, honoris^ maioris funt,dum eas amp;C tota prouincia, ÔC ecclcfiarum principes fufp^ ciuntÆrgo milites 06 peregrinantcs,fine uxoribus iua hoipitiola non regunt t* 2^ nee inuitant ad conuiuia,nec inuitanturfQuafi non pofsis probatæ stans habete famulos,uel Iibertos,in quorum nutrita es manibus,qui præfint domui, ad publie cum reipondeant,tributa perfolu5t:qui te fufpiciant,ut patronâ:diligant,utalunv nam,uenerentur,ut fandam.Quære primum regnum dei,óó fisc omnia adtjeien/ tur tibi. Si de uefte cogitaueris,lilia tibi de euangelio proponuntur. Si de cibo^ti^ mittens ad aues qus non ferunt, neque metunt,óó pater tuus cœleftis pafcitiHas. Quants uirgines 06 uidus abfqj ulla forde rumoris,fuam fubftantiolamgubcma^ runt Cquot; Caue nc iungaris adolefcentulis,nc his adhsreas, propter quos Äpoftolus concedit fecunda matrimonia,66 fuftineas in media tranquillitate naufragium. Si Timotheo dicitur:Adolefcêtiores uiduas deuita. Et iterum: Ama anus,utmatrcs, adolefcentulas, ut forores cum omni caftitatc, quare tu me commonentem non au diasC Fuge perfonas, in quibus poteft mais conuerfationis efte fufpitio,nec para/ turn habeas illud è triuio,fufficit mihi confeiêtia mea,non euro quid de me loquan tur homines.Et certe Apoftolus prouidebat bona, non tantû coram dco/edehain corâ hominibus,ne per ilium nomê dei blafphemaretur in gêtibus.Habebatutitj P poteftatem fororê mulicrem circumducendi,fed nolebat fe iudicari ab infidelicon fcientia. Et quum poftet de euangelio uiucre,diebus ac nodibus laborabatmant/ bus fuis,ne quem grauaret credentium.Si fcandalizat, inquit, efea fra tremen ster num carnem non manducabo. Dicamus 06 nos:Si fcâdalizat foror,uel frater,non un um 06 alterum,fed totam ecclefiam,nec fororem uidebo,nec fratrem.MeliuscU rem familiärem minui,quam falutem anims perire.Melius eft amittere,quod(ucb mus,nolimus)aliquando periturum eft. Melius eft iponte dimittere,quàm id amit tere,pro quo omnia dimittenda funt.Quis noftrum,non dicam cubitü, quoden^ me eft,fed unius unciols decimam partem adtjeere poteft ad ftaturam fiîamÆt fo liciti fumus quid maducemus,aut quid bibamus C Nc cogitemus ergo de craftino* Sufficit dici malitia fua.Iacob fratrem fugiens,magnis in patris domo diuitqs dere licftis,nudus pergit in Mefopotamia, 06ut nobis fortitudinis prsberet exemplum, lapide capiti fuppofito,uidit fcalam ad coelum ufe^ fubrclt;ftam,06 dominu inniten/ tem fuper eam,per quam afcendebant angeli,ó6 defccndebant,ut nec peccator de/ fperet falutem,nec iuftus de fua uirtute fecurus fit.Atq,ut multa prstereain( neq; enim tempus eft, ut alïumpti teftimontj omnia ediireram)poft annos uiginti diues dominus,06 pater ditior,qui dudum lordanem in baculo tranfierat,cum tribus tur mis gregum in patria reuertitur. Apoftoli toto orbe peregrini, no ss in zona,non uirgam in manu, non caligas habucre in pedibus,06 tarnen dicere poterant : Nm“ habentes,ô6 omnia poftïdentes.06, Aurum 86 argêtum non eft nobis,quod autem habemus,hoc tibi damus:in nomine lefu Chrifti Nazarcni,furge 06 ambula. Nou enim erant diuitiarum farcina prsgrauati, 86 idco ftantcs cum Helia in foranune petrs,per anguftias acus tranfire poterant, 86 pofteriora domini cotemplari.Nos uero ardemus auaricia,86 contra pecunias difputantes, auro finum expandifflus, nihilcj nobis fatis eft.Et illud,quod de Megarenfibus dicitur, iure miferis coapt^ ri poteft ; Aedificant quafi femper uiduri ï uiuunt quaft altera die morituri.E^
-ocr page 145-D B . M.O N.O G A MI A
»hxcfoimu5,qmdominiuctbisno«edimus K^aæ^^^^^^
o«i^B^lt;»ddgt;««««gt;nAbœl^^*.g^^
fpatia poUicetur. Nemo emm tam fra i s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vndc fubrepit obliuio condition!s nonputetfeunum adhuc annu clic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;^ eri gatur in f«perbiatn,SC animo fuæ utterrenumanimal,06 lam lama nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 ^^^^^ difputo.Qui tenebat, cœlumtcncat. Verum quid ago^radanam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^ quem dominus 14 demcdiofit,ÔCnonmtelhgimus Antichr^m PP ^^^§„5 34 Sutrientibusin Wus Chtiftus interbeiet fpintu oris fui . Vxh p S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miferiarum pauca .ilhdiequorumutrûq deijudibus nupuar^^^^^^
wreuniQuodrari hueufqs refidemus,non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^^^ occuparunt. Quicz
cftlnnumerabiles ÔCferocifsimæ natione^un nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^ includitur, Quadus,
quidintetalpesamp;CPyrcnaeumeft, quoducca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s,Bur2Ûdiones,Alcmani, 1^
Vuandalus,Saïmata,Halani,Gipedes, Her , nbsp;nbsp;nbsp;Btenim Aifur uenit cum iUis. 16
^Çolugêdarefpublica)hoftes Pannonq u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{dbuerfa eft, amp;C in eedefia multa Magoutiacumnobûis quodam ciuitas,capt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deleti.Remorum urbs prx 17 hominummiliatrucidata-Vangioneslong . nbsp;nbsp;nbsp;^^jni,Tornacus,Ncmete,Ar çotens,?imbiani, Attiebatx,extremiq b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uouemq populorum Lu^unen 13 in Germamam. Aq«^ nbsp;nbsp;nbsp;|^^^ populata funt cunda.Ç^uas ÔC ïis,ÔCNwljonenris prouincix,prêter pau nbsp;nbsp;nbsp;«- ^^L lachrymis Tolofsc faccre ipfasforis gladius, intus uaftat fames.Nonpoffum^ ®“^Vî'^5T*'î^'^^'quot;?^'’'“°’'îïSa«otidic?ontrc^^ runt.lpfæHüpaniæiamiamcpperitur3e,q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^1 femner timoré patiuntur.
Cxicrataceo,ncuidear de deidefperaie cl ' annos tri2inta,fradoDanubq pesluiias,non étant noftra,quç noftva fun ^ P„nabatur. Arucrunt uetuftateW limite,inmedqsRomam imperil ’^ W^ nbsp;nbsp;^fuRate ÔC obfidione generati non de K duvmx.Praiter paucos feues,omnes m c p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nke credet*^Ouedignofermonc
1 fidetabant,quamnon nouerantlibcrtatem.f^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gloria fed pro falute pu
Korte comprebendeneRomamin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eunda fupeUedile uitamredimetc gnare ï Imo ne pugnare quidem, fed auro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P feeler e (emibarbari acci Quodnonuitioprincipum,quiuelreligm1^^^J^^^. J^^^^eos .Aeterno quond^ 19 XSXttaWeX.quodG*^^^^^^^^
nedusinpatriam,infuo regno oceubuit.Rtutriu q, P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noUra qux amitimus, üigabsfuntNuncut omnianrofpero fine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 omanx urbis,ardens nonWmus quoduiftisboftibus ^nferamus.PotentiarnRom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^utemus xi
noetadefaibens air. Quidfatis eït,fiRomaparum eamp;CQuoAnosau
óo^vo.t^vdfaVuum eft JlK.on\^pevitlt;; b\onmihvïi\vngüx centum but,oiacç centum, T aYduox^omues cAptovum dicer e çcenas,
x\,çtïkuM^VmÀt,x.Àm\oc\u^tvbvis,c\uàm-iuàvcntvbns,-aivi % »encodetnibi cV^a ^vv.nokn.tÏQus,\mo ntcaudentfcus nobis ftcY£, lt;\ux paum • P çç_àolt;^bj?5^'^’^^»
-ocr page 146-ÿé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD GEROMTIAM SCHOLIA
tibi rauco fonitu buedna cocrcpabit,ut quas habes pronubas,habeas fortefugtw' ^ tes. A ut quibus dehcijs affluas, quae pofleflionum tuanim reditus perdidift^ Q“^ obfeflam familiolam tuam,motbo 86 fame ccrnis contabefceref Sed abfit,utdete taha fennam, ut fimftrum fulpicer de ea,quæ fuam domino animam confecrauit Non tam tibi, cp lub tuo nomine alijs fum loquutus,quac odofæ ÔC curiofx,arque uerbofae domos cireSeunt mattonarum, quarum deus uenter eft, 86 gloria in con' fufionc earum, quae nihil aliud de feripturis, nifi digamiæ praccepta nouerût,qu^ in alieno corpore, fua defideria confolantur,ut quod ipfæ feccrunt, alias facereu^ deant,8ó malarum focietate palpentur. Quarum cum impudentiam 8ó proponno^ nes,apoftolicarum fententiarum interpretatione contriuerisflegito quomodotibi in uiduitate feruanda uiuendum fit,Iibrum ad Euftochium De uirginitate fcruaiv da, 8ó alios ad Furiam atep Saluinam:quarum altera Probi quondam confulis niP , rus,altera Gildonis,qui Africam tenuiqfilia eft. Hic libellus De monogamia/uu , nomine tuo titulum poflidebit»
|
N uctcre uia.] Id iÏgnificat,quod ;in Arte poëtica prscipit Horatiz ^us,utuulgatuni6i amultis trada ' turn argumêtum,ita tra«flemus,ut nouü reddatur.Publica materies, priuati iuris crit, amp;nbsp;caetera. Via publica eft, quamGraci uocant ^wfiftti, quod pop ulus per earn ambulet.nâ mw Atticis populus eft. Semita uiaeft anguftior,ôe à publica diuerz tens. i^[ Ad Gerontiam.] Nomen huiusfoemi naeuarie feriptû reperitur in omnibus exemz plaribus:quaedam habent Geruntiam,quæz darn Gcrutiam,quædam Agcrochiam,Blia Achcrufiam. Ncc magnopere pertinebat ad rem, quo nomine uocarctur, nifi quod mox fubijcit,Qiiæ quodam uaticimo futurorum, aedei præfidétis auxilio,nomen accepit.For tafle legcndum,Gyrutiam: propter id quod mox fcquitur,Ciyâ matris,auiæ,amitæq5 pro batarum in Chrifto foeminarum,nobilis in Chrifto turba circumftat. Gyrus enim circuz luseft.AutGcrutiäjUe à Graeco fermoneduz catur, ^i/«f enim Graecc honoré aepraemium fignificat. Aut cer te Agerufiam,a Græco uerz bo iyeifu, quod eft congregoamp;concilio.Inucz nio 8tapudOrofium,Gerontium quendam, à quo Conftans Conftantini films interfedus eft. Vnde Gerontia dida uideri potcft,ab hoz nore:àquouetcrcsdixere yi/tfla. Honorifieü autem totegregijs foeminis cingi. ^ Quarum * auia. ] Ne intelligas hancefle auiamcarum, quas modo nominauinfed quarum,pofuit di ftributiuc,pro inter quas,flue ex quibus:uez luti quum dicimus,Qyorum fuit Plato,id eft de quorum numéro fuit. Hf S oror Celerini pa tris. ]Et hic locus in omnibus,quæ quidem ui derim,exéplaribus dcprauatus habctur:uez rum non obfcuru eft,quo modo reftituendus fit.Nimirum ut legas,Soror Celerini patris, quae Gerôtiam nutriuit infantem,8t in fuo naz tam fufcepit gremio,pcr annos uiginti,mariti folatio deftituta:eruditneptem,quoda matre didicit. Siquidem auia Gerötiae, Metronia uo cabatur, mater Benigna,pater Cclerinus:az inita,hoc€ft,foror patris, educauit nepte Gez |
SCHOLIA rontiam. Nifi quod opinor afleriptum w» nomen ami tae, quæ Agerontia,aut fimileqwP piam,di(ftauidctur. qfQyodamatre.]Ince fum an â matre Gerontiæ,an à fua, fed ueri^ milius eft hüc à forore didicifle,quodnept^ doceret fuam. qfPofthumus. ]Pofthumino cantur,quipatre defundonafcutur. Marin» igitur Gerontiæ Simplicius eftdidusiqno nomé inditö cftfiliOjUtpatremrefcrretctiaWj nomine,nec uideretur perdidifTe fuS Simp**' cium mater. ^Locihuius continentiâ.jto tinentiam uocat,non matcriam,ut uulgus 10 quitur indod:um,fed c0tiguitatcm:connnon cnimdicitur,quod adhæret amp;nbsp;con tingit'^ ’ tit autem,fe uclle explicate, quæ locum hun proximo præcedunt, K quæ fequuntur, qo melius ineelligatur. «Hquot; Ne tranfuerfum qn dem. ] Vnguem latum intelligit, quod prou bio folct dici,prominimofpatio. CEoeem àa/a^fnnâimri, GræCUS f.f. ] S’fVif/âp^CÜh^^^^ modiflïme reddi poflè,fi dixerimus lafdW j Vocemcompofitaputant, ar«/»« « y^wAjflu^ eft auferre,amp; »(»»'«jideft habenæ:ut translat fit ab animantibus brutis,quæ frcno ud W nis rcuulfis fuo ferStur arbitrio,amp; paftuiuo cientianon obtéperanthabenis.Siueà quodeft durij,proptcrca quodiam intrap' biles fint,nccregi poflint.Deinde præ^o»^ 4«T«,addita in compofitione, fignificat inlt;^o modum allquod cius qui apponitur in ^ni uo.Siquidem haec praepofitio, quotieS hun^ afcifcitcafum,rcddit uerbum rclatio0»®y fignificarinmalampartem,ut lnHuffnf«^ ralt;/lt;ffl/e/iM, idcft fentio in contemptö alicugt;^’ amp;nbsp;fero fuffragium aducrfus hüc autiHuniu® àajarf’ii’iüt/'^ }camp;'^‘’vgt; cft lafciuircin c5tunid*^ KiniuriS Chrifti,fcu fcrocire aducrfus Cn^ ftum,cuius prætextualitaefuntufqj adintö“ per antiâ. Ambrofius utitur huiufmodi uan lationc. Cum enim in delidjs egcrintin Chr^ fto,nubefeuolunt.Proinde miror,und£ inu ierithocuerbu Fornlcatæ fuerint.MagisQ*“ draf quod habetur in æditiÔcuulgata,Ltixu^ natac. Aliud enim luxuria,almd libido-SJ den» |
IN EPIST. AD GERONTIAM SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97
|
A dchiscopiofius dilTeruimus in Annotadoniz bus noftns in Nouum id tarnen turn æditis. . f Rifit amp;nbsp;arguto] Verfus eft ex Elegiis amaz * tonisOuidij. 5; in houe5talino]Hocludæis eratprohibitû,ne ararentin boue Si afino,ut patet Deuceronomij capite uigefimo: que loz cum diuus Hieronymus traxitad aUegonam imparis matrimonij : fie enim uocauitfupez rius,quod fidelem copulat cum infideli.lt;lf Ne tunicanuptialis ] Eft ineodem capite:ne fas effet uti uefte partim ex lana,partim ex lino contexta. ^Non minus fexagenariam ] Pauz lus inEpiftolaad Timotheum prima, capite quinto,uetat ne qua uidua recipiatur in mini fteriûecclefiæ,minor fexagintaannis.^ Quæ uere uiduæ funt ] Refpexit ad etymologiâ uer, bi,nam Latinis prifcis, uiduarc,cratfpoliare amp;orbare. Vnde amp;nbsp;uiduertatem,calamitatem appellàt.EtGræcis f^ifa dicitur,à Wquot;j quod eftfeparo,aura ^«f«, quod eftgaudium, àx7 i»liffxlt;riti, quafifitomnibus obledamcntis or ^^oi'banjln Euangclio Matthad capi te uigclimoquinto, t^iftp ]egitur,idcft donû. ^eronymus hic Hebraicam addidit uoeem ty quodeafignificet,non quoduis donû, lcd propricquod templo dicatur. VndeSi loz cum in quo dona huiufmodi fer uabâtur, corz Î banamuocabant. Hflnferiarû officium]Infe nas parentaliauocant,ab inferêdo ultimum f ?, ^®'^°’’^gt;Q*’cm cognati exhibent dez P undtis,Vetat autem lex Mofaica,faccrdotcm c?.^®™'?®’’**’^!*.*’®^“”*^’'*^»*’!^ iJ’^o*'’S,matris, miæScfororis,fiuirgofucrit. irCaftitaté rez péritperditricem] Vcl quia debilitato corpo ccjUd quiaimpia fit,Si nihil conferens ad faz lutem.^[HierophantajGræce li^nfniirluif dici ’5”* 9^^^*f ^ordinatmyfteria facrorum: au w facrû,6i fxlvu oftendo.PonirurSipro acrihco,nonnûquam pro ædituo. ^ Euirat uirumjlta quidem confentiuntexemplaria. f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arbitror,euiratur:ut inz K ?^®^^æ’'°phâtam,hoc eft facerdotê,apud t. cnicfescaftrari,8iexecari,ne libidine con taniinctur.’cuiufmodi funcGalli Cybcles faz çerdotes.At nunc nonadmittuntur,nifî hac Quotp parteintegri. ijfFlamê]Flamines crût cerdotes quidam Romæ,fic diâ:i,quafi fila* ten nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’” lummo uertice lança fila gefta ^^ t. Alfi putant à pileo dilt;ftos,quafi pileamP op?' Î’^auri Aegyp tq ] A pim bouem intelliz S gt;que ohm Aegyptq numinis loco eolebât. S a S^^P^^finulta Herodotus in Thalia.^ Ve æuirginesi Vcftales uocâtur,quæ sternum æ'’“abant,hariim fi qua inceftus conz jî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defodicbatur.De quibus co Piofinîme Plutarchusin uita Nu ms. De faz fcrdotelexextatapud Scnecâ,Saccrdospu' a fit e puris,cafta è caftis. if ApollinisjDc ftpolline8iDiana teftatur Horatius in OdiS: lanam teneræ dicite uirgines, mtonfum pueri dicite Cinthium. T Imionisqi Achiuæ]Opinor legendum Arz |
giuæ,pro Achiuæ: cuius mentionem facit Si Vcrgiiius. ifRcginam Carthaginis] Didoz nem intclligit.quæ cum procum Hiarbâ fpre* uilîet,8i ab Aencadefereretur,gladiura adcz git peeftori: mon malens,quàm procos côtem ptos rurfum fcqui,corpus exanime rogo imz pofitum,quem ipfa extruxerat. Narrat Vergi Îius in quarto Aeneidos. lt;f Hafdrubalis uxo rem] Huius meminit L.Florus in librum Titi Liuq quinquagefimûprimum:præterca Vaz lerius Maximus libro tertio,capite fecundo, Carthagine(inquit)capta,uxor Hafdrubalis exprobrata ei impietate,quod à Scipione foil fibi impetrare uitam contentus fui(I'et,dextra leuacp treis communes filios mortem non rez eufantes trahens,incendio fe flagrâtis patri» obiccit. Cstcrö Lucreti» fabula, quæ fibi fua manu necem confciuit,notior eft quam ut hic fit rccenfcnda. if GensTcuthonum]Hæc hi 7 ftorianarraturà Valerio Maximo,libro Mez morabiliû fexto,capite De pudicitia,fed pau* lo diuerfius ^ Hieronymus. Ait enim,uxores Cimbrorû à uidtore petifrc,ut uirginibus Ve* ftalibus dono mitterentur,ncc minus cafte ^ illas fe uicluras.Id cum effet ncgatum,mortis confilium ccperunt.Refert Plutarchus in ui* ta Marrj,Si Florus in Epitoma Liuianæhiftoz næ libro fcxagefimoo(ftauo,fiquis forte plez nius de his edoceri cupiet. lt;f Cereris ac Vez neris]Sufpicor hiefubeffe mcndum,ctiam(î adhunemodum conftanter habcntcxcmpla ria. Arbitror pro Veneris feriptum fuilTe Vez ftæ, quam uoeem, cum fciolus illc, quifquis fuit, in fuo Catholico non reperiffct,Veftam mutauit in Venerê. Siquidem Cercri quocp à purismulicribus facrafiebant,adco ut nefas effet uiros intereffe. ^Ipfa digitorum coniun dio] Vt nûc calculis,ita quondam digitorum notis fupputabant,ut teftatur luucnaIis,Pliz nius,8i Donatus in Adelphos Tcrcttj,hoceft explicitisautc5tradisdigitis numerû quem uolebant,fignificabât. Quæ ratio computanz di manet hodie quoq5,fed diuerfa.Porrô ucte res molliter coniundis digitis,triginta fignifi cabant:rcliquis digitis uno fuperiore prcffls, fexaginta.Porrôpoftnonaginta noucm,à fini ftraad dextram trâsferebatur fupputatio,iiP demqi digitis,fed non eadem manu,uelut in circulum eSpuratio recurrebat.Hæc ad hune locum intclligendum fatis funt: qui plura uoz letcognofccre,legatnoftra in primum aducrz fus louinianum librum fcholia. lt;f Herodi im piiffimo] Chriftus apud Lucam admonitus 8 ut fecedcrct,quodHerodcs parareteumocci dere:Itc,inquit,8d dicite uulpiiI!i,Eccc ciicio dæmonia,8d fanitatcs perficio hodie amp;nbsp;eras. Vulpes autem habent fuaslatebrasin fpinez tis.VndcuuIpesfoueas habent. Mundi amaz tores negledo fermonediuino,in diuitiisaez quiefeunt. lt;nbsp;Publicarû libidinum uidimas] lifdcm uerbis amp;nbsp;fuperius fignificauitpafTim proftitutampudicitiara. if Anteannospluri i mos |
|
98 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPI5T. AD GERONTIAM SCHOLIA mos ] Ex hoc loco apparcc,diuum Hicrony/ mu aliquando Damafo à facris libellis fuifle, quern nunc fecretariû uocant,in his quæ per/ tmentad cofuitanones fynodicas. ^ Poll tan easrudcsjNifilocus deprauatus eft,fentitto ties libertatcm reddica,mortua uxore feu ma rito.Nam rudis,uirga,qua gladiatores mif/ fionem accipiebanta fanguinario ludo. Vndc amp;nbsp;milites ab oncre militia: dimiffi,rudiarij uo cantur. Fit autem liber maritus,fi monatur _ uxor,Ä quafi rude donatur. if Qgem quis prior efferret] Elcgantius craf,uter utrum cf/ ferret, fiue uter alterum efferret. Qyaquam 8^ hæcloqucndi forma rcperiturapud autorcs fecus,quampra:cepit Laurentius Valla.No/ num eft Ä illud,quod cum de uiro amp;nbsp;fotmina loquitur,dixeritqucm quis. Cæterû efferret, pro fepelirct,elegâtiffîmedixit. Verum totus ' hie locus in excmplaribus habebatur confu/ fiffiraus,nec uno modo deprauatus. Nos col/ latis acpenficulatis dilfgenrcromnibus,itale gendum ccnfcmus:Poft tantas rudes, quem quis prior cfferrct,uicitmaritus:0itotius Vr^ bis populo confluente coronatus,amp; palmam tenens adoriamqsper fingulos fibi acclaman ces,uxoris multinubæ feretrum præcedebat. Nam ucteres gloriam feu ulctoriam,adonam uocabant: quo uerbo ufus eft Ä in O dis Hora tius:ab ador,quod illi far dicebantÆ palma, uidoris infigne wat.Porto uidori in triupho meedenti acclamabatur undiepdo triumphe. Hue lepide allufitHieronymus.Feftiuiter au temnouauitcompofitionem huius uerbi mul tinubæ,Gra:cos imitatus,®^«,^^«^««': fïcut fupe rius nouam uoeem finxit,nuptiator,cum ea nufquam fit apud aurores quod equidem me mini. If Qiiarum tibi abûdans]Si licerctab excmplaribus confentientibus diflentire,ma hm Abunde,lcgi. ^ In co facilior eft] Non/ nulli codices habcbant,in eo felicioriutraqi le JO diotolerabiiis. if Eruntduoincarncunam] Vides Hicronymu non ita citarchunc locum, nt habetur in uulgatis excmplaribus:Erunt duo in carnc una,fcd in carné unam. Sicenim fenbedam cfl'c,fatis dedafat quod fequitur, Et non in duas,nec in treis.E t Græca refpon/ dent,)(ÿà iiwiT«««^warini/ntxftlixfi. utintclligas,c ' duobus uclut unum hominem fieri matrimo hio.quanquam hunc locum nonihil torquet Hieronymus. ffQ.uanquamChrifti cocilia/ bula] Qiiid adhunc locum dicent,qui conci/ liabulum intcrpretantur diaboli concilium, quafi per confemptû dicatur cociliabulumf If Hiercmias captiuitatc prop.] Hoc legitur apud hunc prophetam capite decimofexto. ff Mortua eft,inquit] Et hunclocum nonihil torquet Hieronymus. Eft apud ipfum pro/ phetam capite uigefimoquarto: Locutus fum ergo ad populum mane,8£ mortua eft uxor » mea uefpere,8£c. ff Nedudurus uxore]Hie/ remias dudurus erar,nifi fuiffetprohibitus. Ezechiel duxerat,fed liberatus eft,ut cxplica |
retænigma. ff Modo audit Pet.] Ex hoc loW C D. Hieronymus uidctur in hac fuifle fen^“^’ ut putaret Chriftianis no licere beHareiquoo utinâ omnibus perfuafum eflet, certe minus infanircmus huiufmodi rumulcibus,quorum nullus eft finis,cum omnes fere nafcanturtf ambitione principû. ff Marcion cal. ] Hie hs refi'archa fuit Cerdonis dogmata fecutusas duo principia inter fc pugnantia finxit:eû qui deus eft legis acprophetarS,negauit patreffl effe Chrifti:quod Chrifti pater bonus eflet,» leiuftus efrcr,nÓ bonus:atcp ita feparauitkge amp;nbsp;cuangcliö, quafi nee ab codé profcdaiKilk cfletiuftitia:,hocbonitatis:autor AugurtinuS in libre Dehærcfib.ad Quotuultdeû. f^® cipio amp;nbsp;fine] Magis arridct quod in feriptis in ueniocodicife.principiumamp;flnisiuceundeni deumdicatpnncipiumamp;finem,« amp;nbsp;»:pri^“ pium inlcgc Mofaica,fine in euangelio.^ rd uente fee. ] Ita habcbatexemplaria quæuiôe rim. Verum dubiu non eft,quin legêdunifir» Fencnnæ.Helcana duas habuituxores,Anns amp;nbsp;Fcncnnâ. Anna poft diutinum tædium ß^* litatis, tandem peperit Samuelcm tantuuirm Hiftoria eft m primo Regû Iibro,cap.primö2 ff Licet amp;nbsp;monog. ] fuifamp;Græce folus, j-4quot;@' 5® iugiö fignificat:inde monogami,quifemel » uni dûtaxat nubunt.Neecnim Ifaacaliamnu buituxoré,nec Rebecca aliö uirum.f Cuius ,j folus partus]Nulli contigit grauidæ,ut dnS p rædiccret, quid effet futurû: D uo,inquit,po «^ puli ex utero tuodiuidentur,8iminor fupem bit maiorem.Et fola Rebecca per fcconfuluit dnm,quid effet quod fen tiret infantes m ute/ ro concertantes.ffDcEfrôamp;Ph.]Vidcturin contextu Hieronymi manifeftus error in Eiro pro Zaram. Confiât emm quodiuxta Martgt; cap. primo: ludas genuie Phares SZaraffl a« Thamar.Expcndanthoccruditi.lt;(f DeftorfO prop.]Eftin Ofee deuxorefornicariaKfilü® fornicatiSiS.ff DeAnnæcô.]IntelIigitinutik amp;pefniciofum cófilium.Anna fororDidus» apud Vcrg.in.iiq.Iib'Aeneid.eaminipulit® amoré Aencæ,prætextu coniugrj. ff Pronuua Sicheo ] S ie habebat omnia exéplaria,ueruni Scruius admonet legendü Sicheio,^ Sicheo, ut fitadiediuö.Hoc admonui,nequisftatitn deprauethûclocû.frPyrâ,gl.amp;inc.]Pymm, ideft rogum,quem Dido domi extruxerat ad cxuréda monuméta Aeneæ.Gladium,abillo relidû,quo fe confodit.Et incendiü,hocexhi ftoria,utopinor,addiditHieron. NamVerg' aliter rem narrat.ff SiTimotheo di.]Et huk locononnullä uimfacit D.Hieronymus.Nec enimillic agit Paulus de periculo quodimml neat pudicitiæ Timothei,fed de uiduis,quæ fint fufcipiendæ in curam ecclcfiæ,8C ecdelia^ ftica ftipe fiiftinédæ: nee eft Græce dcuita, fed FiifiuTm ideft rciicc,ac rcfuta,fiue ne admittas. ff Sororê mulierc]Hocfcribit Paulus prims ad Corin.capitcnono,quodcum Cephas,re' liquim apoftoli circuduccrent muiicres,qus fumptu$ |
IN EPIST. AD ÖERONTIAM ° lilt flccrviinurn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luDiccitï
A (ütnptusadEuangeliumfubminiftrabat,ipfc fummam uciu ^^^.^^_ iilis.Faai funt tarnennolüeritidemfacere,ut pureprædica/ Etenim Aüu^ 4 Lot.ltadolct Pannonios retChriftum abfep ulla quaftus fuipicionc. in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;garbaris. «Magontiacum] j^
lt; Vnius uneiolæ] Affis,uncia,8C estera hu/ iu(modinomina,communia funtad pôdera, Hiehfuras amp;nbsp;numéros. ^i Malina fua] k««;«, t^nod miferiâ quoep fignificat. Malum apud Latinos aliquando fignificat non uitium,fcd incômodum.Malitianonitcmiat ItaKl» apud
adiundos luuieihclvta d
”-^ÂS^”)-”VîùS emm apud ürohum g archiepifcoz fedc P^skinens-cclcbribonarum litcraz pak fede nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;js,ac multis adhuc antiz
Gracosutruncjiamp;magis cóueniebathiemi/ rum gymnai _ ’ gnjtSiPoftremo,non Ïcria.lubetenim,ncfolicitudine futuri fimus ft“^*^^“^“^ ^ft akenis clara ktcris,fed mifcri ante tempus,«calamitatcmüits du/ folum ue , innftrataiuuippe quscumaz plicemus. «In nomine Icfu]VertjafuntPe/ «fuis ‘quot;8^ _, ornni dodrins genere prsftaz tri ad claudum Actuum capitc tertio. *^De kos per .^ ^^^ ^^^.^ pvæcipueTheodoz Mcgarenfibus]Mcgar a Græca ciuitas,media tes uiro nbsp;nbsp;^^^ dum,homincm ab ipfa natuz inter Pelóp5nefum,Atticam« Boeotlam.Hi ’^'‘quot;^^i^.™anitatém,ad bonasliteras,adelo/ quondam male audiebant,id quod déclarai ra ^° . iMajnuere Atticam,fculptum acfa amp;ptoucrbium,quo diftum cft,Megarenfes quen ‘ ^^Qj^^^sbonarumliteraru ftu neq} tertios effe,neci^ quartos,ncc in ullo nu/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ parum debét,ob egregium illud ac mcro.Diaumeft autembocincos,quodsdi uio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inUentum,ftanncis typis exen ficarentmagnifice,«iidemuitamuiuerétuo/ P^ . iibros auodiUienatumaffirmât.Gens luptanamutafruenfes gaudiis uits,quafipo 0^0 ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Gallus, utpote citeriorem «nheè«,«p«»f IKiidtt» mm fruiz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^quot;quot;“'S^^^tnu^caldmonc.Kculz ,^ munis,quibus mox carituri fumus. lt;Q»i wunauà-.deniqiCquodeftpræcipuu) tnoz tenebatdemcdio}RefértPauliuerba ex epi/ «,« nbsp;8 humSatc,modeftia,fideficGcr kola fecunda adThclfalonicêfcs capite fecum ^m q ^ ^^. ^ Germanior. lt;nbsp;Vangiones } 17 do;Tantumutquitenetnüc,tcncat,donecdc ma ’. nbsp;_ y^j^acienfes uideri uolünt. mediofiat.HocnuidamdcNeroncdiftumad “o p 4,,___MnriniaMaronishez clpiuûi.Hieronymusutdctur alvô defleftete. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reralit ex oôauo Acneidos.Hos iw».iW pro reRduufe» rdiejm ’ÄSSSo«»«» extremosot 5 Îumusiundcamp;rcfidemdictmusi «winter AV 00 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feaueretur infulaBritanma,uc/ pcs amp;nbsp;PYtensum] Nam GaUiarum finis eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orbis.Bxtat,imö extabat boe nomiz monsPyrensus,quàfpeftant Hifpaniam. Al m . ^^^^^^^ cpifcopalis,quam uuV ptbus ab kalia diutduniur,Kheno a Germa/ n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^^iocavBa quumbsefcribez nia-fit altero latcrcTbufcum pclagus attin/ gu macnauioppugnabatur à duobus re gunt,akero 0ceanum,ut refert Pompomus ’1™ unco oftauo Britannis principe,« Mcla.Sentitigitur uniuerfamGaUia. lt;nbsp;iJaxiîSkano imperatore,adiuuantib.« Bur dus,VandalusYBt dcnommibusbarumgcn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftratibus. Deditio facta eft, uutu,?iundeuencrtnt,magnaapudfcri^to/ ^J^g^^iit^tocolumcs.poftcanoftrisCopv resfcfiocft.Satisconftat,cxukimisGer/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oopidumindigne dektu eft. mankfiuibusexorto^nonfolum^aUias.ue quot;°Ç^^«^^^^.Hs?ciuitas,ut t^oc catalog rum cuamkakam,Pannonias,Hifpamam, lt;nbsp;Ao^cus^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ealamitate iucccffit.
Gtwapctuafiffeidequibusquipkniusuoz
kt cognjccte,kgat feptimum Orofians bv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«tóJfimwnoppldum obfi
1 ftottslibm.Scbokisbremtasconuenit.«SBt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quotnamparumconueniez ulugcndardpubkcaABic muerait exda/ 5’^j^2?p\*etosa«obaes.dedifto kdaeft, mationcm,quodipfe Pannonus fimumus eO batmu^ie aitionem Britannovum tenue teftatut in Catakgo ktorum operumt ut omnibus kluis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ruiuftnodi funt bttidomsoppidum,inquonatusfuit,Panno ucnvret,ciu\ta ~ nbsp;nbsp;% nbsp;nbsp;nbsp;■ aiuonis «Bur/ toBatoebconfinmm fuiffe,kbuer(um auquel in confinusPranecs^ ^Gottbis-Osanquambickcusmibinonui/ »»«lt;^^’«•^«^35^X5) detutuacarcmendo.SuÏpicor kgendutn,Bt Gabos^opebfioteski ^ tpntantmeft 0\ugcdates'.acpubkca,addkum(uiffeafctv Kquiabebum^ppidum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnoblt;? ptote patum etudito.Porto quodboftesbie non euerkim.Jenetur etiamnu § * addidit,quafiibiboftesnonfuerint,adem/ AttçutinamOuiftianiprincip gt;q _ nbsp;nbsp;nbsp;, pbafimkekteos boftes efte,quos eSuemebat xime conuemebat ambres pacis efte^iniodo tfieamicos,utpoteRomano kbdkos impe/ viereCbriftoadbsrerent.ucX décima pa tio. *\ktenvm Affur uemtYRetubt locum ex tarumpecuniaru,iokcituainu,iaDorum,p Pk\moo€kgefimoïecundo,ubicommémora culorum inkimerent ad pacem tuen am,a tó m.ukisbokiunominibus,Ydumsis,Vma/ r empubbeä bene adminiftradam,qus nunc X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bektis,Moabitis, Agarenis,Gebabtis, Am/ mteterrimumbtbum miumut,n^wumaut
ruoriitiSjAmakcbitiSjAkeuigenis^PYriiSjad tnibaeffentbebajautcettepaucibima.ïsemo
-ocr page 150-IN EPIST/AD GERONTIAM SCHOLIA
too
nefeit,Morintim altcrum minoris extruipo/ tuinc,quam obfefTum fuit:ÿ tarnen uix duos menfes ea durauitobfîdio.Necunquâ ad ma nus uentum eft. Neqj enirn unicum illud præ Iium,quo proccres aliquot Gallorumin BrP tanmam abdueti funt, nominatim exiraïus iu uenis,dux Longeuillenfis,amp; præfedus Cia/ remontanus,præliû appellari poteft.Verum hæcaliàs deplorabimus,nûc fcholiorum me/ miniflc præftitcrit. if Nemetæ]Hos nûc SpP renfes efle,dodorum conlênfus eft. Vrbs ho/ die inter Gcrmanicas haudquaquam polire/ mi nominis:neq? folum epifcopali fede infî/ gnis,uerumctiam templo admirâdæ ftrudu/ ræ,Êi regum Germaniæ fepultura nobilitata. lt;ir À rgentoratus ] Hæc ciuitas hodie inter Gcr manicas uelflorentiflimaeft,non folum opi/ bus,acnon Rhcno tantum præterfluenteji/ ' bertate perpctua,diuturna pace,quaiam 0/ Jim fub clemcntiifimo Cæfarc Maximiliano Icmper Augulk),fruuntur:uerum multo ma-gis ciuiummoribus,magiftratuum pruden/ cia, fîmul amp;nbsp;intcgritate:quorum opera fit,ut quemadmodû olimà Maflilienlîum,itanunc ab Argentoratorum rcpublica,uniuerfa uir/ tutum amp;nbsp;redeinftitutæ ciuitatis excmpla pez tere pofl'is,Adhæc,quodcgo fanèuelin pri/ ma nobilitatis parte pofucrim,in nulla genre plus honoris habetur,ucl cgrcgiæ uirtuti,uel cxcellëtibusingeniis.VndcfitjUtnon alia ma gis abandet fummis uiris,in quibus Äerudiz tionem commendat morum intcgritas,ôd mo rumintegriratem ornât eruditio.Vulgônunc Strasburgum appellant, nonnulli Argenti/ nam:cuifi quisex re nomen commutareuez lit,nôabs re dixerit Aurentinam.Huius num quafatis laudatæ urbisjaudibus diutius im/ morari libcrct,nifî uercrcr,ne quis medicat fcholiorum oblitum,fcribere panegyheum.
18 fl NoucmtppopuloTumjAtPliniusplurcsc' tiam commémorât LugdunenlîsGalliæpoz pulos. lt;[[Irruptionis Cimbricæj De qua fuz pcrius didû cft,cum deTeuthonibus loquez remurà Mario deuidis. «ffOlim àmariPon tico] Locus hic nônihil uidetur deprauatus, quâuis cotilèntiuntexcmplaria,quæ quidem uiderim. Arbitror ita fuifle feriptum à Hicro^ nymo:01im à mari Pontico,ufcp ad Alpes lu Jias,nÔfuntnoftra,quænoftrafunc:ôôpcranz nos triginta,frado Danube Iimitc,in mediis Romani imperq regiôibus pugnatur.^f Arue runt,3ic. 1 Oftenditcnim hoc malum tam diu tinum efle acuetus,ut exhauftæfînt lachryz mæ longoflcm, lt;J[Semibarban proditoris] Nilî fallor,intelligit Ruffinum,aut certe S tilL concm,de quofuperius didum eft.Eundem notauitin EpiftolaadDemetriadem. lt;Ro/
*9 mam Brcnnus]Brcnnusdux cratGaIlorû,a quibus olim Roma capta fuit. Sed hos Camil lus,dumaurumquoderatpadumappendez retur,expuliturbe.Narrat Plutarebusinui/ ta Camilli, ôd Liuius primæ Decadis hbro .
quinto. lt;J[Gailogræciam]QiiamaIio nomf ^ ne Galatiam uocant,Græciæ pars eft, quam Galli occuparant. ^ Hannibal de Hifpanis finibus j Primum cnim tranfito Contra foedus Ibero flumine,Sagûtum Hifpaniæ oppidum, Romanis focietate iundum,expugnauit.Cæ terum ipfum Hanmbalcm tempeftaté uocat-Quod autem hic narrat Hieronymus,idaca' ditpoftCannenfem pugnam,in quacecide/ runtRomanorum quadragintaquinep milia-Tantaqp Roms confternatiofuit,utlÏHanni/ bal Maharbalis confilium fequutus,cumui/ doreexerci tu redà Romam,quæiam in con/ fpcdu erat,pcrrcxinet,adumfuiirec deiftpe rio Romano. Vnde cum poeniteretHanniba/ lern,quod ea non elfer ufus occafionc,diclum eft illud : Vincere fcis Hanni bal, uidoria ud nefcis.Aut porrus cum uia Appia profedus ad Anienem fluuium,tertio ab Vrbe miliario confedit,magna omnium cöftcrnatione.Sed religionequadam abftinuit,quod dicerer,ca' piendæ Vr bis modo non dari uolütatcm,rao' don5darifacultatem,ut teftaturSdOrofius. flPyrrhum tanta] Hic rex fuit Epirotarum, ^ longo beilo côflidatus cum Romanis,qui ad uigeiïmum ab Vrbe lapidem caftra pofuit. lt;nbsp;Bonos exitusjldeft luftos. Nam Hannibal crudelis male periit,altcr ob reuerentiam Ro mansurbi habitam,in regno occubuit. Aut bonos,idcfl: fclices, quia neuter uicit Roma. Nam hocexplicantquæ fequüturiEturnul/ cp prouinciæ Romani populiucdigaks funt. ^ lt;nbsp;Alter toto orbe] Hannibalemintellige,qui apud Prufiam Bithyniæregem uenenofepef' etnlt,cum depofceretur à Romanis, f ArdeS poetajideft: Lucanus,quod fit concitatusK uchemens. ^Non mihi fi linguæ cêtum] Ma ^^ ronis carmc,mutatis aliquot uerbis,ad fuam accommodauitfententiam. lt;,f Fugituruman pugna]Elegans dilemma,quaquam id quod inferendum erat, cogitation! relinquit,utft atrocius.Eft: enim amp;nbsp;hoc rhetorici febematis genus. i^Pro Fefcennino] Ideft pro nuptial! carm!nc,dcquofuperius didumeft. flOPæ ociofæSicuriofæ] f^s uerbis defcribitPauIus uiduas,qus nÖfunt uere uidus. lt;|[Malaruffl focietate palpcntur] Ideft demulceantur.Vn de amp;nbsp;palpones uocamus adulatcres,quodaz dulantes caput dcmulccanc,amp;eodem modo blandimurcquis.Subeft autem fentétia,quæ uulgo tritilfima eft,mifcru elfe folatij genus, focium habere miferiæ.
ANTIDOTVS
In hac Epiftola duriufculc,ac pene conto/ mcl!ofc,infedatur digamiam,cum cara extra numcru ponit,ncgans illam in terra bonana/ fci,fed!n fpinetis:necpcr febonas uidcriuult fecundas nuptias,ctiam fi turpioribus ante/ ponuntur.Illudfortaflë uidebitur coutume/ liofius: Si fcortis melior fir,fi publicaruralibl dinum uidimas fupercr, fi uni proftitutalit, nonpIuhbus.EtinfincepiftoIaepaldmmalas uocac
IN EPIST, AD GERONTIAM SCHOLIA
loi
|
X uoeatdigamas’,Et malarum,inquit,focietatc palpentur. Nam eeclefia nunc tantum hono/ rem habet etiam fecSdis ac tertiis nuptiis,ut factamentum uocct.Verum diuusHterony/ mus ardentiflimo quodam amove pudicitiæ nonnunquam iniquior eft matrimonio,potif-fimum fi iteretur .Et haud fcio an ilia state ec^ clefiamatrimoniü numerarit inter facramenz ta. Gerte Dionyfius cû ex profelTo debts traz ciet,matrimoni} nullam facit mêtionem.Prs' terea neceircerat,Hieronymum in banc par / tem effe uehcmcntiorcm,quod ad libidinem fatis ipfi feriraur;amp; exoriebantur illa tempcz ftate,qut matrimonium pene anteponerêt coe libatui. Qgin hodie quoeç tbeologi quidam plusfatis,meo quide iudicio,läxanthäbenas coniugatis,cum Hieron. inter pretetur cubile immaculatü,quotics uir amp;nbsp;uxor ftudio caftiz tatis,inmatrimonio uirginitatê iraitantur. ALIVÖ . Ineadem apparetinbac fuifle fententia,ut |
cxiftimaret in lege Mofaicà iicuiffcbelligcraz ri,inEuâgeliGanon idem permitti,cum ChrP ftusiufferit Petrum recondere gladiû.Qgod utinam fimpliciter Chriftianis omnibus ciTet pêrfuafum,ut nulla purgatione fit opus,quiz bus hodie nimium placet bellum. Nam hæc Chrifti mens omnino fuiffe uidctur,ut tok/ rantiafuperent Gbriftiani,non armis. ALIVD In cadem fcribit,laicos cademlcgc teneri, qua facerdotem, nempe monogamiae.Quod nÖ accipi debet ucluti decretum,fed uelut ab argumentante didum ad prüfen tem utilita/ tem caufs. ALIVD InPaulo duas poriituoluntates;alterS,qua uoluitidquoduere probauit,boc cft monoz gamiamialtcramjquanolens uoluit : hoc cft, permifitquodnö probauit,nc quid detcrius accidcret,ut digamia. Sed bifce de rebus plu/ ra diccmus in libros aducrfus louinianum. |
ARGVMÊNTVM EPISTOLÆ SEQ_VENTIS
Ad preces amici Gaudcntq,docct quibus rudimentis imbuenda fit rudis stas puells,uirgi nitati deftmat5,prius quam boni malicp difcrimen noucrit.
HIERONYMVS AD GAVDENTIVM dePacatulx infantulae educatione.
A v S A difficiUs paruulx fcriberc,quæ no intelligit quid loquaris,eu i 1 lus animum nefeias, de cuius uolûtatepericulofepromittas,utfecun 1 dumprçclari oratoris exordium,fpcs in eamagis laudanda fit,quàm J res.Quid enirn horteris ad continentiS,que placentas deftderatç’ quæ in. finu matris garrulauocebalbutit: cui dulciorafuntmeUa,^ uerz ba; Audiat profunda Apoftoli,quç anilibus magis fabulis deleélatur^ProphetarS ænigmatafcntiat,quâtriftior gerulæ uultus exagitatÆuangelq intclligat maiefta/ tcm,ad cuius fulgura omnis mortaliû fenfus hebetatur^Vt parenti fubiieiatur hor ter,quç manu tenera ridentê uerberat matrerndtaq Pacatula noftra hoc epiftoliS P oft lectitrafufcipiat. Intérim modo literarû elemêta cognofcat,iungat fyllabas,di feat nomina,uerba confociet:atcç ut uoce tinnula ifta meditetur,proponant ei cru ftula mulfa premia, 24 quicquid guftu fuauc eft,quod uernat in floribus,quod ruti lat in gémis,quodblanditur in puppis,acceptura feftinet.Intérim ÔC tenero tentet pollice filaducere:rumpat fæpe ftamina,utaiiquâdo non rumpat:poft laborem lu/ fibus gcftiatidc matris pendeat collo,rapiat ofcula propinquorû,pfalmos mercede decantetiamet quod cogitur difcere,ut non opus fit,fed deledatioînon neceffîtas, feduoluntas. Soient quidam,cum futuramuirginemfpoponderint,pulla tunica eaminducre,amp;C fulua operire pallio,auferre linteamina,rtthil in collo,nihil in capi te aurifinercireuerabono confilio,ne habere difcat in tenero,quod poftea ponere compdUtur.Aliis ucro econtra uidetur. Quid enim,aiunt,fi ipfa non habuerit,ha i bentes alias no uidebit ? lt;®tAógt;®o-got» genus foemineum cft,multasq etiam infignis pudicitia,quamuis nulli uiroru, tarnen fibi fcimus libenter ornari.Quin potius ha bendofanetur,ÓC cernatlaudari alias,qux ifta non habeant.Meliusq; eft,ut fatiata conténat,^ non habendo habere deftderet.Tale uero quid Ôc Ïfraelitico feciffe po pulo dominü,ut cupientibus Aegyptias carnes,ufq ad naufeam 06 uomitum prg/ beret examina coturnicum,multos^ feculi prius homines,facilius carere exporta corporis uoluptate,^ eos qui à pueritia libidinem nefciant.Ab aliis enim nota calx cari,ab aliis ignota appeti.lllos uitare poenitêdo fuauitatis infidias,quas fugerunt, Hos carnis ülecebras,dulci ntülatione corporis blandiéteiSjdum mella putant,uez i 3 nena
-ocr page 152-lot
AD GAVDENTIVM
nena noxia repcrirc. Mel enim difti'llare labia meretrkis, quod ad tempus imping C guat uefeentium fauces, 06 poftea felle amarius inuemtur. Vnde £lt; in domi'ni facri nc«s,mel non offerunr, ceraq; contempta,quæ mellis hofpitium eft, oleum accen/ ditur in templo dei,quod de amahtudine exprimitur oliuarum. Pafcha quoq cum amantudinibus comedi in azymis fynceritatis 00 ueritatis,quas qui habucrit,infc culo perfecutionem fuftinebit. Vnde £lt; propheta myftice cantat : Sedebam fobs, quia amatitudine repletus fum. Quid iguirr;' Luxuriandum eft in adolefcentia, ul poftea luxuria fortius contemnaturC’Abfit uero,inquiunt.Vnufquifq? enim in qua uocatione uocatus eft,in eapermaneat. Circumcifus quis,ideft uirgo uocatus eft, iron adducatpræputium,hoceft,non quæratpelliceas tunicas nuptiarum, quitus Ada eiecftus de paradifo uirginitatis,indutus eft.In praeputio quis uocatus eft, hoc eft,habens uxorem, Ô6 matrimony pelle circumdatus, non quærat uirginitatis Si æternæ pudicitiæ nuditatem, quam femel habere delluit, fed utatur uafe fuo in fam 3 cftificatione 06 pudicitia,bibattç de fontibus fuis, 06 non quaerat cifternas luparum difsipatas, quæ purifsimas aquas pudicitiæ continere non polTunt. Vnde 26 idem Paulus in codem capitulo,dc uirginitatc 86 nuptiis difputans, feruos carnis uocat in matrimonio conftirutos.Liberos cos,qui abfq? iugo nuptiarum tota domino fet uiunt libcrtatc. Qiiod loquimur,non in uniuerfumloquimur, fed in parte tradia/ mus:nec de omnibus,fed de quibufdam dicimus. Ad utrunq? enim fexum,nonfo lum ad uas infirmum,nofter fermo dirigirur.Virgo cs,quid te mulieris deledatfo/ cictasCQuid fragilem 86 futilem ratem magnis committis flucftibus, 86 grande peri culum nauigationis incertæ fecurus afcendis ^ Ne 16is quid defideres, 86 tarnen fie eis iungcris, quafi aut ante defideraucris, aut(ut leuifsime dicam)poftea defidera/ turus fis.Sed ad minifterium ifte fexus eft aptior. Eligc ergo anum déformé, elige probatæ in domino continêtiæ.Quid te adolefcentula,quid pulchra;quid luxurio/ fa dck’Ciat;Vreris balneis,cute nitida, rubicundis genis incedis,carnibus uefceris, affluis diuitiis,prcciofa uefte circudaris, 86 iuxta ferpentem mortiferum fecure dor n mire te credisç'Atnon habitas in eodem hofpitio.In nodieduntaxat.Cæterûtotos dies in huius confabulatione confumis.Quare folus cum fola,86 non cumarbitris fedes,ut cum ipfe non pecces,alüs peccare uidearis, ut exemplo fis miferis,quino minis tui autoritäre dclinquantcTu quoq: uirgo uel uidua,cur ram longo fermone uiri retinerisCCur cum Iblo relicftanon metuis C’ Saltern alui te,86 ueficæ cogatnc/ cefsitas,ut exeas foras,ut déféras in hac re cum, cum quo licentius,quàm cum get/ mano,multo inuerecundius,quàm cum marito egifti, Sed de fcripturis fan dis ah/ quid interrogas.Interroga publice,audiant pediflèquæ,audiant comités tuæ.Om/ ne quod manifeftatur,lux eft»Bonus fermo fecreta non qucngquin potius ddeda tur laudibus fuis, 86 teftimonio plurimorum . Magifter egregius contemniruiros, delpicit fratres,06 in unius mulierculæ fecreta eruditione defudat.Declinaui parm per de mea difputatione,aliorum occafione, 86 duni infantem Pacatulam inftituo, imo 86 nutrio,multarü fubito mihi male pacatarum bella fufeepi.Reuertar ad pro/ pofitum.Sexus foemineus fuo iungatur fexui,nefciat,imó timcar cum puerisludez re.Nullum impudicum uerbum nouerit.Et fi forte in tumultu familiæ difcurrentis aliquid audiat,non intelligat.Matris nutum pro uerbis ac monitis, 86 pro imperio habeat.Amet ut parentem,fubiiciatur ut dominæ, timeat ut magiftra. Cum autem uirgüculam rudern 86 edentulâ,feptimus ætatis annus cxccperit,86 cœperit erube fcere:fcire quid taceat, dubitare quid dicatrdifcat memoriter pfaltcrm, et ufq: ad au nos pubertatis libros Salomonis,euangelia,apoftolos 86prophetas fui cordis the/ üurü faciat.Nce liberius procédât ad publicü,ncc femper cedellarü querat eelebri tatem.In cubiculo fuo totas delicias habeat.Nunep iuucnculos,nun^ cincinnatos uideat,uocis dulcedines per auré anima uulnerates,puellarutp lafciuia repellatur-Quæ quanto licétius adeunt,tanto difficilius euitâtur:86 quod didicerunt,fecreto docent, m du fam q Danaen uulgi fermonibus uiolant. Sit ei magiftra comes,pæda goga euftosmon multo uino dcdita,noii iuxta Apoftolum ociofa atq uerbofa,fcd fobria
-ocr page 153-DE EDVC ATIONE PACATVLÆ
JoJ
A fofc!ia,graui's,lanifica,8iC ea tantû loquens que animû puellarê ad mrtutê inftituat. Vt emm aqua in areola digitum fequitur prgcedentemq'ta ætas mollis SC tenera in utiiq partem flexibilis eft,SC quoeûq? duxeris,trahitur. Soient lafciui SC comptuli iuuenes blandimétis,afFabilitate,munufculis,aditum fibi per nutrices ad alumnas quxrere.Et cum dementer intrauerint,de‘fcintillis incendia concitare,paulatim^ proficere ad impudentiamiSC ncquacp poffe prohibcriqllo in fe uerficulo compro batot Aegre reprehendas,quod finis confuefcere. Pudet dice re, SC famé dicen dum eftiNobiles fŒminæ,quæ nobiliores habuere ncglcc'tui procos,uilifsimæ co 4 ditionis hominibus SC feruulis copulantur,ac fub nomine rdigioms SC umbra con tinennæjinterdum deferunt uiros Helenæ,fequûtur Alexandros,Menelaos perd mefeunt.Videntur hæc,planguntur,SC non uindicätur,quia multitudo peccantiû, peccandilicentiam fubminiftrat. Proh nefas,orbis terrarum ruit,in nobis peccata hon ruunt.Vrbs indyta SC Romani imperq caput,uno haufta eft incendio. Nulla eft regio,quæ non exules Romanos habeat. In cineres ac faufilas facræ quondam eedeflæ conciderût,SC tarnen ftudemus auaritiæ.Viuimus quafi altéra die mon tu? ri,SC ædiheamus quafi femper in hoc feculo uiduri.Auro parietes,auro laquearia, auto fulgent capita columnarû,SC nudus aten efuriens ante fores noftras Chriftus inpaupere moritur. Legimus Aaron pontmeem ifte obuiam furentibus flammis, SC accenfo thuribulo,dei iram cohibuifte. Stetit inter morte SC uitam facerdos maz gnus,nec ultra ueftigia eius ignis procedere aufus eft.Moyfi loquitur deus:Dimit
' te me,2C delebo populum iftum.Quando dicit,Dimitte me:oftêdit fe teneri pofte, nefaciatquodminatus eft.Dei enim potctiam,ferui preces impediebant.Quis pu
■ tas,ille fub cœlo eft, qui nûc iræ dei poftît occurrerc; quis obuiare flammis^ôC cum Apoftolo dicere:0ptabam ego anathema efte pro fratribus meisCPereût cum paz ftoribus greges:quia ficut populus,fic facerdos.Moyfes compafsionis loquehatur alfedurSidimittis populo huic,dimittc:fin autê,dele me de libro tuo. Vult perire B cum pereuntibus,nec propria falutc contentus eft. Gloria quippe rcgis,multitudo populi.His Pacatula noftra nata eft temporibus. Inter hæc crepundia primam car pitætatem,antèlachrymas fcitura,quàmrifum:prius fletum fenfura,^ gaudium. Needum introitus,iam exitus.Talem femper putet fuiffe mundum.Nefeiat prætegt; rita,fugiat prgfentia,futura defideret.Hæc ut tumultuario fermone didarê,8C poft neces amicorum,ludum(^ perpetuum, infanti fenex lon^o poftliminio feriberem, tua Gaudenti frater impulit charitastmalui^ parum,quam nihil omnino pofeentt darelquiain altero uoluntas oppreffa ludujtn altcro amicitiæ difsimulatio eft.
____: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCHOLIA
Q Aufa difficilis] Caufam,pro re fiue negocio pofuit. lt;|] Oratoris I' exodium ] Ita uocat fententiâ ce' ^jlcbratam,fumpta tnctaphora à ---catonbus. lt;([ Quæ placeras dc/ fidcrat]Infantulis placéculacruftulo'uc blan dirimoserat-Nce is cibus faciebat ad conti/ nentiam. CHoc epiftolium] Diminuit,ficut Pacatula diminutiuü eft nomen. ^ Interim Jiiodo]Modo,pro tantumodo dixit. lt;([ Cru/ ftülajPanis genus erat.Sic K Horatius: Vtpucris quondam dant cruftulablandi Doftores,elementa uelmt ut difcere prima. Ç Müïfa præmia ] Quidam codices habent, inulfiprema:utintelligasoffulas mulfointin/ ftas,quanquammulfo quoep pucllis blandie 2 bantur. ^Quodblan.inpup.] Puppæ,faâ:i tiæ quædà erant imagûculæ puellarû,quibus obledatur ætas prima puellarum.Pcrfius: Nêpe id qd Vencri donatæ à uirgine puppæ. f Furuooperirepallio]Furuû,nigrô eft,fiue
fufcum,ut8ipuHum. HfÂuferrelintcamina] Et hic uidcs lintcorum ufum olim in deliciis fuiftcjficut admonuimus alibi.^f ^i'KßHffff‘f4tgt;fify ge nusfoemineum]ii’gt;Alt;®-5ornatus,fiuemundus repofitus;8i ÿgt;'^à,amo.Hinc ^MoHAff^^-jftudiO' fus K auldus ornatus. lt;,[lllos uitare poenitert doq Qui guftaucrunt üoluptatem,dum pcenï tctguftaflcjmagis uitant infidiofam dulcedi/ nem. ^f Cifternasluparum]Lupas,merctri/ 5 ces Si proftibulàs appellat, i^f Virgo es]Iux/ taPaulifentcntiam diftinguit uocabulum uir ginis amp;nbsp;mulicris.Diuifa eft mulier amp;nbsp;uirgo. lt;nbsp;Inclufamcp Danacn ] Danacn puellam ne uiolaretur,pater Acrifius æreæturri inclufe/ rat.Hanc lupiter per impluuium illapfuSjfpc cie imbris aurci corrupit-Hicronymus accô/ modat fabulam ad uirginem,quæ domi indu faalitur. i^pAquaih artola]Sentitdc areolis hortorum,in quibus fulco facto digiti,fequiz' tur quô uelis àqua. lt;,[Et cum dementer]Id/ eft , blande 6i comiter. lt;Ç Aegre reprehen/ i 4 das
-ocr page 154-104 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD GAVDENTIVM SCHOLIA
dasjTrimctereftiambicuSjquoufuseftamp;ali prium maritum deferentcSjAlexadruM^ ^ 4 bi. ^Habucro negkdui procos ] Quædam ParidcmjhôCcftjàdulterufflfcquunturX exemplaria habebant, nobiliores habituræ uimus quafi altera die] Hoc didum eding^^ procos:utralt;$ledio probe quadrat, «f Defe' tem quandam:iicauidc rapiunt occaßone^ runt Helens] Helenas uoca^qusillius Grægt; uoluptarû,quafipoftridichiscarKuri;licï“ cæHeIenæcxemplo,MeneIaum,hoc cft,pro/ ficant,quafifcmperüiâ:uri.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE QVEN TIS
Paulinus iuuenis eloquens amp;nbsp;monachus,ut turn quidcm crant monachbHieronymumlit^' ris,cumaliisnominibus,tumhispræcipuelaudarât,quod fcncxin Tandis ageret locis.M»^' rat unà librumj quem in defenfionem Theodofii impératoris fcripferat: rogatts ut fibi præfcf*^ beret,quam uitæformam potiffimum fcqui dcberet.Huncigitur collaudatü öbinßgnemdo' qucntiam,hortatur ut arcanarum literarum feiêtiam adiungat. HiC Pàülinus,Pauls,ni falW^ cognatus,poftea Nolanæ ciuitatis epifcopus fuit:ut teftatur Gennadiüs.Puto diuerfumabco, quemdiuus Hieronymus in epitaphio Marcellæ,teftatur Antiochensin Syria cpifcopûfw*^ fe: à quo Romam cum Epiphanio retraedus eft,cuius meminit amp;nbsp;in Epitaphio Pauls.
HIERONYMVS AD PAVLINVM DE INSTITVTIONE MONACHl
O N V S homo de bono cordis thefauro profert ea qux bona funt,ôt rt frudibus arbor cognofeitur. Metin's nos uirtutibus tins,00 parues m^ gnus extolIiSjultimamq; partem conuiuq occupas,ut patrisfamiliasin dicio prouehan's.Quid enim in nobis,aut quantulû en,ut dodæ uods mereamur præconium^ut ilJo ore quo religiofiffîmus princeps defen-' ditur,humilcs modiciq? laudcmur;'NoJi igitur frater chariffîme,annorum nos an* mare numero,nec fapientia canos rcputes,fed canos fapientiâ,Solomonc teffate, Cani hominis prudentia eius.Nam 8lt; Moyfes feptuaginta presbyteros iuhetur dl gere,quos ipfe fciret elfe presbyterostutiep non æuo,fed prudentialudicandos-ct Daniel adhuc puer,logæuos iudicaqatqj impudicos fenes actas lafciua codemnaf. Noli,inquam,fidem pêfare temporibus,nec me idcirco mchore putes,quodpriot in Chrifti exercitu cœperim militate. Paulus apoftoIus,Ô^ uas eledionis,de périt/ 5 cutore mutatus, nouiffimus in ordine, primus in meritis eft, quia extremus licet, plus omnibus laborauit. Iudas,qui quondam audieratîTu autem homo,qui fiim'' mecû dulces capiebas cibos, dux meus ÔC notus meus, in domo dei ambulauunus cum confenfutproditor amici 86 magiftri, Saluatoris arguitur uoce, Et nodum informis lethi,trabe nedit ab alta.
E contrario latro fruce mutât paradifo,óó facit homicidq poenam martyriu.Qua^ ti hodie diu uiuêdo portant funera fua,óó quafi fepulchra dealbata, plenafuntouu bus mortuoruï’Subitus calor,longum uincit teporem.Deniqj 0^ tu, audita fentétia *Saluatoris;Si uis perfedus e(re,uade 06 uede omnia qua: hab es, 60 da pauperibus, 60 ueni fequere me:uerba uertis in opera,60 nudam crucem nudus fequés,expédie Hor 6d leuior fcandis fcalam lacob.Tunica mutas cum animo,nee pleno marfupie gloriofas fordes appetis,fed puris manibus 6^ candido pedore,pauperem te K fp* ritu 6ó operibus gloriaris. Nihil eft enim grande, trifti ^ lurida facie, uel fimdarq uel oftentare ieiunia,poireffïonum redditibus abundare,2lt; uile iadare palliolum» Crates ille Thebanus,homo quondam ditifsimus,cum ad philofophandum Athe^ nas pergeret,magnü auri pondus abiecit : nee putauit fe,fimul pofte 66 uirtutes 8^ diuitias pofsidere.Nos funarcinati auro,Chriftum paupere fequimur,0ó fub pra/ textu clcemofynæ,pnftinis opibus incubates,quomodopoflumus aliéna fidelitct diftribuere,qui noftra timide refcruamus C Plenus uéter facile de ieiuniis difputat. Non Hierofolymis futfte,fed Hierofolymis bene uixifte,laudandü eft.IUaexpeten da eft ciuitas,non qua? occidit prophetas,6ó Chrifti fanguinem fudit,fed quam flu minis impetus lætincat:quç in monte fita,caclari non potcft,quâ matrê fandorum Apoftolus clamitat:In qua fe municipatu cum iuftis laetatur habere.Ncq; ucrohoc dicens,memet ipfum incoftantiæ redarguo,damnot^quod facio, ut fruftra uideat ad exemplum Abraham,6^ meos 66 patriam reliquifte, fed non audeo Dei omnh potentiam angufto fine condudere,66 coartarc panto terra: loco,quem non capit caluni
-ocr page 155-iîE INSTITVTIONE MONACHt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.
A cccpLim.SingnIiqm'q; crcdcnuni^non locorum diuérfitati'bus, fed fidei men'to pon derantur.Etueri adoratores^neeß Hierofolymis, neq: in monte Gazarim adorant pâtre, quia deus fpiritus eipSe adoratores eins in fpiritu Ôf ueritate adorare oporz tet. Spiritus fpirat ubi unit. Domini eft terra ÔC plenitudo eins. Poftq; ficcato luz dææ uenere,uniuerfus orbis coelefti rore perftifus eft, 06 multi de oriéte 06 occiden te uenientes,recubuerunt in finu Abrahæjdefiit notus elle tantum in ludæa deusgt; 26 in Iliad magnum nomen eius:fed in omnem terrain exiuit fonus apoftolorum, 26 in fines orbis terræ uerba eoru.Saluator ad difcipulos loquens cum effet in tem plo:Surgite,inquit,abeamus hinc. Et ad Iudæos:Relinquetur uobis domus ueftra deferta. Si coelum 26 terra tranlibunqutiq; tranfibunt omnia qua: terrena fuut.Et crucis igitur 66 refurredionis loca profunt his, qui portât crucê fuam, 06 cum Chri fto refurgunt quotidie,qui dignos fe tanto exhibent habitaculo. Caeterum qui diz cnnttTcmplum domini,templum dominqaudiant ab Apoftolo : Vos eftis templS domini,06 fpiritus fanctus habitat in uobis.Et de Hierofolymis 06 de Britannia æz s qualiter patet aula cœleftis : Regnum enim dei intra uos eft. Antonius, 26 cun da ^^8ypff 26 Mefopotamiæ,Ponti, Cappadociac,ô6 Armeniae examina monachoz ^m,non uiderc Hierofolymam,86 patet illis abfep hac urbe paradift ianua.Beatus Eilarion,cum Palæftinus effet, 26 in Paheftina uiueret, uno tantum die uidit Hiez rofolymam,ut nec contemnere loca fanera propter uiciniam,nec rurfus dominum loco daudereuideretur. Ab Hadriani temporibus ufep ad imperium Conftantini, perannos circiter centum odoginta,in loco refurredionis fimulacrû louis,in cru/ cis rupe, ftatua ex marmore ueneris àgentibus pofita colebatur, exiftimantibus perfecutionis autoribus, quod tollerent nobis fidem reftirredionis 26 crucis,fi loz cafandaperidolapolluiffent.Bethlehem nunc noftram,26 auguftiffîmum orbis lo cum,de quo pfalmifta canit : Veritas de terra orta eft,lucus inûbrabat Thamus, id eft,Adonidis,66in fpecu,ubi quodam Chriftus paruulus uagiit. Veneris amahus 5 B pEngebatur.Quorfum,inquies,hgc tam logo repetita principioCVidelicet ne quic quarn fidei tuæ defle putes,quia Hierofolymam non uidifti,nec nos idcirco melioz res exiftimes,quod huius loci habitaculo fruimur : fed fiuc hic,hue alibi, æqualê te pro operibus uns apud dominum noftrum habere mercedem .Reuera, ut fimpliciz ter motus mentis meæ fatear, confiderans 26 propofitum tuum, 26 ardorem quo fe culorenunciaftqdiffèrentias in locis arbitror,fi urbibus 26 frequentia urbium dez relira,in agello habites,26 Chriftum quæras in folitudine, 26 ores folus in monte cumlefu, fandorumq; tantum locorum uicinitatibus perfruaris, id eft,ut 26 urbe careas,66 propofitum monachi nô amittas. Quod loquor, nô de epifeopis, non de presbyteris,non de clericis loquor,quorum aliud officium eft: fed de monacho,26 monacho quondam apud fcculum nobili: qui idcirco precium pofTeffiönn fuarum ad pedes apoftolorum pofuit, docens pecuniam effe calcandam,ut humiliter 26 fez creto uientans/emper contemnat quod femel contempfit. Si crucis 26 refurredho nisloca non effent in urbe celeberrima,in qua curia, in qua aula militü,in qua fcor ïa,mimi,fcurrx,26 omnia funt,quæ folent in cacteris urbibus : uel fi monachorum turbisfolum modo frequentaretur,expetendum re uera huiufeemodi cundlis moz nachts effet habitaculum.Nuncuero fummæ ftulticiæ eft renunciare feculo,dimit/ terepatriam,urbes defercre,monachum profiteri, 26 inter maiores populos perez greuiuere,quam eras uidurus in patria.De toto hue urbe concurritur.Plena eft ci uitas uniiierfi generis hominum, 26 tanta utriufep fcxus conftipatio, ut quod alibi ex parte fugiebas,hic totü fuftmere cogaris. Quia igitur fraterne interrogas,pef quam uiam incedcre debeas, reuelata tecum facie loquar. Si officium uis exercere presbyteri,fi epifcopatus te,uel opus, uel honor forte deledat, uiue in urbibus 26 caftcllts,06 aliorum falutem,fac lucrum animae tuæ. Sin autem cupis effe, quod diz gt;nbsp;cens monachus,id eft,folus:quid facis in urbibus, quæ utiep non funt folorö habiz tacuIa,fedmultorüC’Habct unSquodqp ,ppofitü principes fuos.Romani duces imiz tent Camillos, Fabricios, Régules, S cipiones.Philofophi proponât fibi P y th ago/
ram
-ocr page 156-Io6
AD PAVLÏNVM
ram, Socratcm,Pktoncm, Anftotelem.Poetae xmulentur Homcnirn, Vci'g'^*^gt; ^ Menadrüm,Terentium.Hiftorici,ThucydidcniiSalüftiutnjHcrodotum,Liu*“*’’‘ Oratores,Lyfiam,Gracchos,DemofthenemjTulliüm.Et ütadhoftra uematnus, cpifcopï ^ presbyter! habeant in exemplum apoftolos 3 00 apoftolicos uirostquo/ 1 rUm honorem pofsidentes, habere nitatur Só mentum.Nos autem habeamuspro^
pöfiti nohri principes, Paulos 86 Antonios, Iuhanos,Hilarionem,Macarios.bti:t ad feripturarum autoritärem redeam, nouer princeps Helias, nofter Kelifeus,no/ ftri duces fihj prophetarum, qui habitabant in agris 86 folitudinibus, 86 feoeD2nt fibi tabernaculâ prope fluenta lordanis. De his iunt 86 illi fihj Rechab,qui nki®’ 86 ficeram non bibebant, qui morabantur in ten tor ijs, qui dei per Hicrciniam 110/ ce laudantur,8ó promittitur eis, quod non deficiat de ftirpc eorum uir flans cor^ domino . Hoc reor 86 feptuagefimi pfalmi titulum fignincare : Filiorum lonadab, 86 eorum qui primi in captiuitatem dubti funt.Iflc eft lonadab filius Rcchab,q«**® regnorum hbro fcribitur currum afcendiffe cum Hicu. Et huius blij funt,qui m ta/ bernaculo femper habitantes, ad extremum pröpter irruptionem Chaldaiciexef^ citus,Hierofolymam intrare compulfi, hanc primi captiuitatem fuflinuifledicinv tur,quod poft folitudinis Iibertatem,urbe quafi carcere iunt rcclub. Obfecroitatf te, ut quoniam faneflae föroris tux ligatus es uinculoj8ó non penitus expeditopt*'^ gis gradu,fiue hic, fiue ibi,multitudincs hominum 8i officia 86 falutationes Keofl uiuia,ueluti quafdam catenas fugias uoluptatum. Sit uilis 86 uefpertinus cibus, holera861egumina:interdum^ pifciculos,pro fummis ducas delitüs .Qui Cto^ defiderat,86 illo pane uefcitur,non quærit magnOpere de quam preciofis cibis IW cus cÓbciat.Qiucquid poft gulam non fentitur,idem tibi fit quod panis S6flgufflit na. Habes aduerfus loumianumlibros de contemptu uentris 86 gutturis plcnius diflerentes.Semper in manu tua facra fit Icdtio. Frequenter orandum flexocoipo/ re, mens erigenda ad dominum. Crebræ uigiliæ,86 uentre uacuo fæpius dormit’’'^ dum.Rumufculos 86 gloriolas 86 palpantes adulatores, quafi hoftes füge. Päup^ bus 86 fratribus,refrigeria fumptuum manu propria diftribue.Rara eft in homin*^ bus fides Non credis uerum efle quod dicoCCogita ludæ loculos.HumflitateW*’^ rftium tumenti animo non appetas.SecuIarium,86 maximepotentium confort«^ deuita.Quid tibi necclfe eft ca uidere crebrius, quorum contemptu monachus el ^ cœpiftrrSoror præcipue tua,matronarum declinet confortia.Nec inter fencasue^ ftes 86 gemmas circumfedentium fœminarû fe fordidatam, aut doleat,aut mireW^ quia alterum propofiti poenitentia, alterum iadâtiæ feminarium eft. Caue ne q®* 4 fidelis 86 famofus tuorum quondam difpenfator, alicnam pecuniam diftribuédab* accipias.Intelligis quid loquar. Dedit enim tibi dominus in omnibus inteHediti®' Habeto fimplicitatê columbæ,nc cuiquam machineris dolos, 86 ferpêtis aftuuan'’, ne aliorum fupplanteris infidiis.Non multum diftat in uitio,uel decipere pofTcj^^ decipi Chriftianum.Quem fenferis tibi aut femper aut crebro de nummis loqu^*^ tem, excepta elecmofyna, qua: indifferenter omnibus patet,inftitorcm potins F' beto,quam monachu. Praeter uidum 86 ueftitum 86 manifeftas necefsitates, nil” cuiquam tribuas,ne filiorum panem canes comedant. Verum Chrifti templü ^ ma credetis eft,inam exorna,inam uefti,ini offer donaria, in illa Chriftum fufdpf^ Qug utilitas eft parietes fulgere gemmis, 86 Chriftum in paupere fame pendît^ lam non funt tua qugpoffîdes,fed difpenfatio tibi crédita eft,Memento Ananiy F Saphiræ.Illi fua timide feruauerunt,tu confidcra, ne Chrifti fubftâtiam imptu^'^ ter effundas,id eft, ne immoderato iudicio rem pauperum tribuas no paupettbus» 86 fecundum didum prudentiffîmi uiri,liberalitateliberalitas pereat.Nolirefpt^^^ re ad phaleras 86 nominauana Catonum.Ego te,inquit,intus 86 in cute nout. El ^ 5 Chriftianum grande eft, non uideri. Et nefeio quomodo plus placent mundo, q*quot; Chrifto diiplicent.Hacc non,ficut aiunt,Sus Mineruarn, fed ingredienté pelage®’ amicus amicum monui, malens à te facultatem meam requiri, quàm uoluntatcn’» ut in quo ego lapfus fum, tu firmo pergeres gradu. Librum tuû, quem pro T»^
-ocr page 157-? ‘ DE IN ST Vt V t l ONE- M 0 N A C 111 -
107
1 doRo principe prudenter ornateqs compofitum tranfmififti, lib enter g, P ^ cipue mihi in eo fubdiuifio placuit. Cumq in primis part Jus « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nukimis teipfum fuperas.Sed dC ipfum genus eloqui] preflum e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- j nbsp;nbsp;C^^jæ Tullianaluceat puritate, crebrum eft in fentetiis lacet enim(ut at ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alterutn inquatantumuerbalaudantur.Prætereamagna eft rerû con equ nbsp;. • ’ r ^ pendet ex altero. Quiequid aïïumpferis,uel finis fuperiorum,ue nbsp;nbsp;„ ^^ • tiumeft.FelixTfieodofius,qui àtaliChriftioratore^^f^j} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auitaliahabeS ras cius,èC utilitatê legum futuris feeufis coJecrafti. Madk un . jp^ pp^ . rudimêta,qualis exercitatus miles eris^ O fi mihificeret ^^^^ æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q^ Ïtabv per Aonios montes ÖC Heliconis uertices,ut poetx canunt, nbsp;nbsp;P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ manus
tium,amp;: Sina excelfa ducere.Si contingeret doccrc,qu« i nbsp;nbsp;dnAa Grtecia nó fia 7 myfteriatradereicripturarum,nafceretur nobis afiquid q ,-r „ æ jp fcriptu beret. Audi ergo mi conferu’e,amice,germane,a Jculta^^^^^
ris fandis callegradiaris.T otum quodlegimus m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i. nudeum frangat nu get eiiam in cortice,fed dulcius in medulla ^^-0255 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mirabilia de lege tua. Si
tantus propheta tencbras rgnorantiac confitetur, q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H ^ , nbsp;nbsp;nbsp;• ^ ^^ Movfi,
UAemes infeitiæ node circudari-T Hoc
WKi„»âgdæs2£inapoftotispofitum^^^^
batUT,Sx. conteftans myfticum effe quod dteebatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habet dauern Da
u.d.quupen,,îtncmochudiudiuàitKnOT0^P nbsp;nbsp;nbsp;^^^„, optriwotoâa««
lur.St haberes hoc fundamentum,«no 11 quan ex , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, mi fiaberemus uolu
mmitos.Tmuttianus cicber Au» fenteMus.l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»^ ^^^^ ^ g, „ pnarajinfatfonuspunfsiinidalcismc^’»^ deferipturisdiuinisnequaz B iauoneuirtutû,occupatusperfcquutionumang nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;„ ,nJt«tiAAioit doQuinon , nbsp;nbsp;nbsp;lt;P«.diff«Âlnd^ViU^««mï«to»«gt;«^3^”‘^^ pouft-Caftinriusquafi quidam ftuuiusa.W3entiœ _ -n^nnaiis ÈCnimius, , «nfemampotuiff«,quàm ^»^^^^^SSÂmo emtano attot
leameltmpltciorumfiatrumproculeft.Taceodecçteris,uelddu^^^^
aàfiucutuêtibus,fiiper quibus in utrancp pattern poft nos a q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meum ante fumueniam Symmyfieit,foda\cm meum bC amtcum,amtcum t ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. notais quàmnomm,kpre\abor,neaftentationHrtnecefsitudmeÇHpK«
uelerrartmeexiftimatOjUel amorelabi, quam amtcum a tt a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P _
^tumSion,tarveremdomatibus,quoàin cubilibus cognoml^jAccmgere tc,acctngere.HifitAfinemagno\aboré uita dédit mottafibus.Hobtle te eeddtafiaz beat,ntpïius Îenatusbabuit .Prépara tibi dvuitias,quas quottdte etoges, bC nun/ quamdefidant,dumuiget xtas,dumnondum tanis (pargitur caput,antec^am / eantmorbi,tïiftisqVeneAus,Bt\abot,bC divx tapiat meVemenûa motus • Numtn le mediocre efte contentus Çumitotum Îummum, totum perte Aum dende j .ban/ ùumVigdantiumptesb^tetum qua auiditatelulcepet\m,mdtus en ut iptius uet/ bis,quammets diîcas\itetis*,qui eut tam cito à nobis ptoVeAus ut, bl nos tebque/ tit,nonpoifitm dicete, neVxdete quempiamuideat .T amen quan prêter euntem îi.ieftin.antempaubAumtetmui,bC guftum ei nofttx amieitix dedi,utpet eum dv^ fias,quid in nobis non defidetes.SanAam eonietuarntuam, bC tecum domino mt buntem,pet teiaXutatiuoio.
-ocr page 158-|
io8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INEPIST SCHOLIA Ltimamqi partem conuiuij] Allu Ge adeuagclicamadmonitionem. Cum fucns inuitatus,accumbc in extremo, amp;c. lt;|[Quo religiolifii/ mus phneeps] Scripfit enim Paz negyricumadTheodofium impcracorem,uti tcRatur Gcnnadius. up Frater chanfs.jFraz trem uocat monachus monachum/ednonz dum epifcopum. up Quos ipfe feiretefTe prefz byteros , Ita legis in Num.capitc undccimo: Congrega mihi feptuaginta uiros de fenioriz bus IlraeI,quos tu nofti, quod fenes populi 5 funt. ^Et nodum informis lethi] Verfuseft Maronis ex hbro duodecimo. lt;f In fc muniz cipatum] Refpexit hue quod Paulus muniz ceps eflet Romans ciuicans,uL ipfe teftatur in A(fhs.At idem uocat Hicrufalcm matrem fiz dclium.Illa quæ furfum eft HierufalemJibcz .racft,quæcftmatcrnoftra. ^Neqj in monte GazarimjMons eft ludæSjôC refpexit ad id .quod in Euagelio Ioannis Chriftus dixit mu' licri Samaritans. lt;j‘Sicca to ludss uellerc] Qtiod Icgimusde ucllereGcdeonis,ad allez gonam traxit. UfTcmplum domini] Apud Hicrcmia capite ieptimo dominus reiicit cos, ;qui fidcrent esremoniis amp;nbsp;fandlimonis locoz rum,dicetcs:Templum domini,templum do jtnini,templum domini,cum interim impie ui uerent. 5pEt de Hierofolymis] Apparetillis * temporibus admodum barbaram fuifte habi 'tam,cum diuus Hieronymus Hierofolymis loco fancliffimo Britanniam opponar,ccu rez gionem maxime profanam, amp;nbsp;Hierofolymis dilTimillimam.Ncc uno in loco nominathanc infulam,fed quoties debarbaricis eftmentio. Nunc Gallorum Si Germanorum incurfionn bus,mcdiocrftcr culta eft. i^f Vno tantu die] At hodie complures etiam ex eorum numero qui uidentur Iapere,ab extremis mundi finiz bus,fummo fumptu,fummo uits difcrimine, nonnöquam Kmorum ad ca currunt loca,liz bcris amp;nbsp;uxore domi relidis: prsfertim cü om' nia Chriftians uits ucftigia,aut prorfus hic delcta fint,autcommêtitia qusdam incertaq? monftretur.Et mirum qus religio fit,ab hoc uoto tam grauatim abfoluere Romanos ponz tifices,cum multi ficeant,ut magis pium, fit non ifte. Alioqui fi tam pipm eft uifcrc Hieroz lymam,parum pius Hilarion,qui uicinus fez mei duntaxat adiit;amp; id non religionis caufo, fed ne loca fanda contenere uidcretur.^f Tha' mus] Hieronymus exponensodauum caput 3 Ezechielis indicat Hebrso Syroep fermonc ^/\‘)3r* Thamus dici,quénos uocamus Adoz nidem.quo nomine illi menfem etiam lulium uoccnt,quod in hoe putent extindum A doni dern Veneris amafium. Fabula notior cft,q! ut hic fit referenda. lt;|[In urbecclebcrrima] Mirum eft tum quoqi Hierofolymam adeo ce lebremfuifre,cumeftct à Romanisprincipiz, bus funditus euerfa;fed Hadnanus reftituit. |
AD PAVLINAM SCHOLIA lt; Frateme interrogas]Ideft amicc,ob iü a/ ^ perte tecum agam amp;nbsp;Iibere,quod uerbis Pau' linis dixit,reuelata facie. lt;,[ Camillos,Fahrt tios ] Fcftiuiter commutamt numcrum unita, ris in numeru multitudinis. ip FilijRcchab] Dehis legis Hieremis capite trigcfimoquin/ to,ficutindicauimus in fuperioribusfcholhs-lt;lf Filiorum Rcchab] Hie eft ritulus feptuagefi miPfalmi,in quo laborat diuus Auguitmus, quod nufquam filq Rechab Icganturdufti in captiuitatem. «çpIfte eft lonadab filius] Lo/ ’ cus eft lib.Regü quarto,capite decimo,queni admodum Hieu lonadab filium Rechabforz tè obuium,data dextra in currum fuum fuftu lerit,habiturus cum zeh fui amp;nbsp;teftem amp;adiu/ torem. «y Interdumq? pifciculos ] Qyoniain rem eandemaliis cxplicatucrbis,fuccufritin Epiftolaad Lstam,cuius inirium,Apofrolus Paulus,ubi coniiciebamus fenbi pofle,cnmi lagaroqi pifciculi,magis cITc legédumadhuc modum: Cibus cius olufculum fit Ä fi®*l^’ rarolt;ppifciculi,ut intclligas comedi pifd^ los ccu dclicias,amp; raro fumendos. fl Fiddis Sfamofus tuorum] Hicfamofusinbonamac cepit partem,ut amp;nbsp;alibi famofa qusftio.^ In' ftitorem] Ideft negotiatorê feu mercatoroD’ lt;jf Verum Chrifti têplumj Rurfum extenuat illorum pietatê,qui fuasopesin teniplo’'uffl ftrudurasautornamenta conferunt. ^bibe ralitas liberalitate] Cicerone uirum prüden/ rifTimum appellat,quoniam fandum uoc^t p non potuit.Is enim in feeSdo Dcoffidis libro fcripfitin hunc modumiltaqi benignitasbe/ nignitatctollitur.EIcgantcrautem interpréta tus eft hâc uocem,benignitas,qus propnea bencfaciendi largicndiqi promptitudinêpe^ rinct,cum illiterari putent efleclcmcntiam » humanitatem. ayRefpicercadphaleras]Re/ tulit carmen èSatyra. lt;yEgo teintusamp;ine tenoui] Perfianum hemiftichium,quodcoffl plufculis infulfit locis.Significat idem quo intus Si foris. «y Sus Mineruamjldcft indo' dus dodum,prouerbium cft,utin Chiliat«' bus indicauimus. lyingredientem pdagusi Ethac fimilitudincCiceronis fubindegau e^ uti,de co qui defundus nauigatiôe,nionetin' grefTurum marelta fencx admonetiuuenoni' ^P Facultatcm mcam rcquiri ] Requin po^ pro defiderari, quod idem facit Mdtilno • Defideramus autem quod fîgnificamusde-cftè.Senfushiccft:Si nöferipfiffem rogatu ? putafTesmihi uolötatcm dcfuiflc.Nui^ou uteunep fcribo,intelligis mc non potuine pf ftareporius,quam noluiffe id quod roga»' lt;nbsp;ProTheodofio]ApparetnontamPanegy ricum fuine,quam Apologiam adaenuse lumnias.Id K fupcrius fignificauit,Cumalin ore,quorcligiofifrimusprinccpsdcren tur. ay SubdiuifiopIacuit]Difficillimume ■» aptediuidere.Siquidc niGpropofiriones te reperts fucrint, nullo modo rede P^^Ó. potcs.Iam 111 is reperris,eft aliquid apte lt;^ |
IN EPIST. AD PAVLINVM SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^^
carc Ethcftatlmnimisanxiafeftionemole/ gttÆcatGræcis nullum fuifletc^'^^ ^,^.^ 7 ftusfismusdapofteafuolocorurfusfuntdi/ iis.quiinßgncmcloqucntiamc . ®^,flet. uidenda » quod hic appellat fubdiuifioncm. uinarum liter arum cognitif piautinum lt;SedStipfumgcnuseloqutjlLegathaecbar' lt;nbsp;Qui cdereuult nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jauit.C Ex/
bariifti,balbi6ftnfantcstheologi,quantope/ diftum ad rem faxt am acco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Symmyftê)
re mv farn^iffimus in monacho Quoch laudet trema manus ]ldclt per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ni facris ac
Symmyftæ dicuntur iifdem mitiatnacn Jyfteris.ut Chnftianus
dos facerdoti,monachus mon L^ß. ^^ ftes eft. lt;nbsp;Arcem ^^quot;^’^J
tinor um.Porro ar cem dixit p P. ,. figura, fummoloco-.nccidfincprouerb bg
rc Ulf fanftiffimus in monacho quocç landet doqucntiam,amp;TuUianam eloquentiam.
5 ^Pteffum K nitidum] Quod erat Atticoru, ram Cicerononnihilhabcat Afiaticum-D iffi elle eftautemfixe duo coniungere,prelfum IV ludquoduocaqamp;perfpicuitatcm. aylacctc' nimoratiollacercdiciturquodfriget,quód/ ue^mmoloœ: «“i®quot;“^ aœ^àd fcalatnla/ . qi caretaftuuitaqiSiuigore.Horatiushuiufz lt;nbsp;Cum 'a^°'’l^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m quoddifcipub modi fcripta,nugas appellat canoras. ^ Ma cob,óiad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afccnfionem.ln quo/
gnaeftrerum conlèquêtia]Woc preftat apta leguntur af“’’*^*? ^ ^ habebatur loab,pro difpofitio,utaliudcxaliofequaturiquamuir damcxcmplariic ip u^joreffegerma/ tutemCaliguladefiderabat in Seneca:cuius lacobiquarn lecwn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ primus a/
orationcmfolitus eft uocare,harenam fine cal nam,ut intclliga “ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ faftus eft pti” ce.Cicero,orationemparum fibi coherctemi fcédit,percufsitqi ƒ „ .’-Quienonunde/ fcopas dlffolutas appellat. Ver SionJtabi' cepS: ut habetur pi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßudia liter ar um»
orationcmfolitus eft uocare,harenam fine cal
ïlum,ôiSina]Montesfuntludæs,qui in dim clnio«Hortatur e i . ^^^.^ geelefiæ« nlsllteris fignificat afcenfumadculmenuerx uthxrcticos , AUufitadEuange/ pietatls.Cxterummodcftc GgnificatPaulino lt;nbsp;Canerc in ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 audiftis,pf«^1^' alioqui farandiffimo defuifle feientiam area/ heum illud,Q.uo maeno] Carmen eft tefupertefta. lt;Nü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^
Ho rati) e Sermonibus. lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vergil4
eant morbi] Et hos uerfus affuit ex V c ,
nxfcripturs,quam Ebiuindicat,6i. optima in teuindlcatHieronymus, ^fft’er manus my/ ftcrla tradercjProucrbiali figura diftum eft, per manus traderc,ideft quod ab aliis didici, nbsp;Geor gicis lump to
uiciffim docere. lt;iQuod dofta GræciaySi/
IN EPISTOVAM SBCCTBUTt-M
C E N S V R A
CElantis matrone,quomodo fc debcat bebunt tomum. nbsp;nbsp;a nbsp;nbsp;utare,qua falfo licet
erga maritum24tamiliamgerere,prxz V?^'«®’^quot;“ JXrlccp?afunt.amp;uditis acme ' fcnblf.illudadmonensAnmatrimomo Wicronymititul P^yoeus.Porro,quxnez pwpetuxcontinentieuotumnoneffefufclpiz diocribus u fuóDofuit,blattcramcnta cndum,niamp;exutriu(qj cöfenfu.Eplftola cum kvo quis lt;^?^^ ^ nbsp;nbsp;^ cDiftolas,fi qms lortï
pnmlseloquêsS4eïudita,ucrum ah Wierony uerius ‘P^^^ r repenct ordinc. Qui mltoftiloplurimumdlfcrepans.Coniefturis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.«nd ccnummrodigiolum
a\lquothucadducor,utcxiftimemelfeVauh' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«JSoftorê luifte, cm predpuum
rabulam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;detur.u^qu^madz
xitlïicronymus.Deinde,quodinter Vaulim ®®?S“sXfttónonminus meptas amp;nbsp;in/ fantcs,quam
m.Vrvmu,quod tails hums dteendi char after fit,qua\emvl\ms in (upetlori epiftola depinz ftudium ac
effe,1îos uMcet aclepos ^™f J^c tantum ent oct^,aut cette not
lurabrauones, epiftolarum quas D e mundi nos tomêptü(cripfeïitad{ororem,memimtGen/
nadius.Sunt Slalis qusdam,quas ftilus ar / Ïjut emfdemefie autoris. Admixtasautê Wie' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j r vonymlams tuific,cófentaneum eftiuel quod Vromde, h cm doquenuamllliuspropemodumxquent^uel amml,ut i^P^ quoieonfimvllatraftentargumenta,uelut?E/ quamerudita mulameptsceptorem Wleronymum Paullz remallv.age,t..^ “c^nrïoboul maendaAQz
no,uelquodobtamlllaritatem,quxllllcum
dluoHleronymo fummafult,cóuenlrculfum perlet hums epiftolas a q yXetlctWieïonv fuut adlunoerêtur. Aten utmam omnes aux riet monacharum '^^^^'^ ^ç^^^^g^ç^^febqtl/
ximus,vattlmoh afimltatem argumentl,par' tales placent dehcix.t^ Jiralos aufus firn tlm,üt fi lotte leftot requltatSpecimen allz huntur lnme,qm pruu ^^^ Vj^aftcatiS quodhabeateloquentlaePaullnlanae,tantope conuellere,hi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„„umuldeturhoc
te ah eloquentllslmo Wleronymo laudatae. reponant literIs.Qamp;odnp ^^Yosrepohaht» C.xtetx,quashuvuseKelülpveamur jluumha quoqjjDmtL.uc»acVaun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hhlaó
fit ut admn^tretut. Atcç utmam omnes quae dmiAieronYmi titulo eu eumletuntur ,lauiuV modvfmt.lAancunamlaoclocomletedamdu tulo 4'’“^''’''^“^“
|
CRNSVRA IN EPIST. AD CELANTIAM llo - fî blatteronis ineptias cupiunt magni nomi/ nis umbra commendarc ftulcis. Certe non du bito,quin eruditis^ac non omnino deploratis ingcnüs, fuo loco firn fansfadlurus. Èfflciam enim,ut intclligant,mc non animi mei fomz nia,fed multas ac certifsimas conieduras hac in re fequutum fuide, cum ifti nihil habcant nifi titulum:quafiuero magni negocij fit,no/ menquoduis adfcnbere libro.Quam multa pafsim inomni fcriptorum genercjalfis no/ tatantulis,ftiliduntaxat indicio rciiciuntur-Inter eloquentes etiam, Hieronymus libros , quofdam uindicat ab iis, quorum habebant infcriptionem,6i propriis dominis alTcrit.Li/ „ brurn Pamphili, quem alij negabant cilè Pam phili,unico duntaxat argumento confirmât il bus cfle.Vndc,inquit,(ciam quod Pamphili fits'Videlicet ftilus K faliua doccre me potuez runt.Tot hominum milia faciei difcerniculo dignofcis, uocc diftinguis ♦ At pauciora funt uultus 6i uocis difcrimina,quam ingenioru. Nee perinde facies hominis relucetin fpecu/ Io,ut ingenq uis in ftilo.Tu formofum à forz mofo ons lincamcntis diiudicas, amp;nbsp;nobis in feriptis palam diuerfîs , omne iudicandi ius adimis:ncc uis fimiamgt;hominis infcriptam ti tulo,ab homine dignofcercfHicronymus,ftiz li faliuam fequutus,eloquentem ab cloquenz £e,uelutâ lufcinia lufciniam,eruditum difcer' |
nitab crudito:amp; tu negas ul.lis notis diftipgui f polTe à lufcinia coccyccm,infanté ab eloqueP' tifsimo,rabulam ab expolito,indofluniab cruditifsimo:denique,a uiro fandifsimo ne/ bulonemfNam quo potius appelles nomina tam perfridæfrontis hiftrionem,utplanèbar barus amp;infans,uiri omnium doflifsimi fiw’l amp;nbsp;eloquentifsimi titulumfibi non tientiisfit imponere, Cumanum etiam afinum,de quo eft in proucrbiis,fuperans f Et fubhuius no/ mine mentitur fe raptum ultra terciumcee/ lum,amp; plus uidifte, quam unquam uidcrit Paul us. V fqueadco putauit neminem morta/ lium futurum, cui quicquam eflet emuncra naris. De hac Epiftola,cuius fit,noliin prix nunciarc.Illud interim ccrtifsimumeft,Hæ/ ronymi non eftc.Candidior eft ferma,quara Hicronymianus,non minus lucidus,fedfad/ lior,ac Icnius fluensnllc multo ardétior,tum denfior in inculcandis remotioribus diuinæ feripturæ locis : ad hoc, falfior, amp;nbsp;fatyricura quiddam refercns.Poftrcmo,non perinde a/ quus atq; hic eft, matrimonio Hieronymus. Verum notulas,quibus Hieronymi lucubra/ tiones ab aliorum fcriptis,ceu Lydio lapwt dignofci qucant,fuo loco diligentifsime de/ monftrabimus. Nunc Chriftianum Cicero/ nem audiamus. |
AD CELANTIAM MATRONAM
Derationeptè uluendi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
forte Paulini Nolani epifcopi Epiftola,
] E T V S feripturæ celebrata fententia eft : Efle pudorem,quo gb/ 1 ria inueniatur 86 gratia : Slt; elfe rurfus pudorem,qui folcatparût peccatum.Cuius didi ueritas,quanquam fatis ad omnium intellf j gentiamipfa fui luceat claritatc, mihi tarnen nefeioquomodoin 1 præfenti caufa propius innotuit.Prouocatus enim ad feribendum literis tuis,quæ niiris h oc à me obfecrationibus flagitabanr:diu,6 teor,de refponfione dubirauitftlentium mihi imperante uerecundiaîcui tarnen for tifsime refiftebat, 86 uim faciebat,precUm tuarum fidelis ambitioipugnabatq afd ter cum hæfitatione mca, humilitas obfecrantis,Slt; magna quadam fidei uiolentia, oris clauftra puIfabat.Cumq fie animum utroeß nutantem,cogitatio diuerfalibta ret,penè pudor exclufit officium. Sed me ilia,quam fupra pofui, fapientis fenten/ tia,armauit ad depellendam inutilem uerecundiam,ôô damnofum ulentium refoi/
uendum,cumuticß ipfam fcribendicaufam,tamhoneftam uiderem elfe,tam fan/ dlanijUt peccare me crederem,fi tacerem, illud mecum feripturæ reputans îTem/ pus tacendi,ôô tempus loquendi.Et iterum:Ne retineas uerbum in tempore fai«/ tis.Et illud Petri;Parati femper ad fatisfadlionem omni pofeenti uos rationem.Pu' tis nanqj 2lt; folicite ac uiolenter pen's, ut tibi certam ex fcripturis Tandis præfînia/ mus regulam,ad quam ordines curfum uitæ tuæ,ut cognita Domini uoluntare,in/ ter honores feculi 06 diuitiarû inecebras,morum magis diligas fupeUedilera, atep ut pofsis in coniugio conftituta,non folum co’niugi placere,fed etiam ei qui indu!/ fit coniugium. Cui tam fandæ petitionftamq; pio defiderio,non fatisfacereiquid aliud eft,quàm profedum alterius non amareçParebo igitur precibus tuis,tc4 p^ ratam ad implcndam Domini uolûtatem,ipfius nitar incitare fentêtiis. Idem enta uerus omnium dominus ac magifter, qui nos placere fibi iubet,etiam docet que/ modo
-ocr page 161-AD CELANTIAM
Hi
A modo placere pofsimuslpfe itacp te informetjpfe te doccatiqui intcrrogati in eu/ angelio adolefcenti,quid faceret ut mereretur uitam æteniârdiuina continuo mart datapToponitjOftendens nobis cius uoluntatem elfe faciedam, à quo fperamus ^ premia.Propter quod alio teftatur loco i Non omnis qui dicit mihi domine domiz né,intrabit in regnum cœlorum, fed qui facit uoluntatem patris mei qui in coelis j iple intrabit in regnum coelorum.Quo manifefte illud oftenditur,nos non fola del confefsione’tanti praemn magnitudinem promereri, nib fidei ÔC iulticiæ opera, coniundfa fint, Qualis enim eft ilia confefsio,qu3c fie deo credit,ut pro nnnlo eius ducatimperiû ♦ Aut quomodo ex animo,ac uere dicimus,dominc,domine«, i eius quem dominum connlemur,prxeepta contemnimus ^ Vnde ipfe in cuange *o cit:Quidautemuocatis me domine domme,Ôd non ^cjds qux dicoÆt iterum pulus hiclabiis me hónorat, cor auté eorum longe eft a me.Et rurfum oqm ur p propbetamibilius honorificat pattern, 2lt; feruus dominum mum timet. t i _ ego fum,ubi eft honor meus ^ ÔC ft dominus ego fum,ubi eft timor meus » _ apparet,nechonorari ab eis dominum,nee timeri, qui eius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ EtadDauid exprefsius dicitur,qui peccatu admiferatÆt pro nihi o bt ad Heli fit ferma dominiiQui honorificat me,honorificabo eum«qui nihilo mc hab ent, ad nihilum redigentur. Et nos fecuro acbono anirno per fingulaquxep prxcepta,inhonorantes deum clementifsimum, a prouocamus,ciuscp imperium fuperbifsime contencndo,intan x m iniuriamlt;;Quid enim unquam tam fuperbum, quid uero tam mg a tcft,quamaduerfus eius uiuereuoluntatem, a quo ipfum untere ac P * illiusprxceptadefpieere,quiideoaliquidimperat,utca^ashabeatremun«a^^^^^^
Ncq enimobfcquq noftri deus indiget,fed nos ilhus taeiusdefiderabiliafuperaurüSïClapidempreciofumnimiSjamp;C u. nbsp;nbsp;. r^ b£lauumiquoniamincuftodiédisilhsretributiomultaÆtideonol^is^
uitamuenire,feruamandata.Hoc enim wtanoWcum ^S^^R^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omideooto
omnibus mortuus eft,ut qui uiuunt,iam non ftbi uiuant, e ƒ P . jj^ tuus eft,Viuereautemilh,nb eft aliud,quam eius prxcepta e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dilmhisfin/ quafi cerium quoddam diledbionis fux pignus feruanda man qu\igt;e,mandatamcafcrnatc .Et qui hab et mandata tnea,^^ dilig^tme,AcïUïfusiSiquis diligitme fermone meumfer get eum,bCad eumueniemus, bC manfionem apud eum acie nbsp;nbsp;* nuiner^cz mc,fermones meos non feruat. Grandem urm obtine^era nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;' • diarita óe«Bm,totemfibiamantisumdieatuo\unUtcm.NM te,NosfiuereChïiftumdiligimus,fteiusnosredemptosfangumerecordamm,n4 hïlmagisuelle, nihil omnino debemus agere quam quod illu Huoautemfuntgeneramandaiorum,inqmbusclauduur oa n . ƒ diunumeft,iubSvdialterum.Vtcnimmalaptobibcntut,itaprxeipmnturbona» lbiociumoperatur,hieftudiumAbieoereeturanimus^icmeuatur«Hiclecifte,ilz licnonfeciffe.,eulpkbile eft. VndebCPropbetadieit: Quis eft homo quiuultuita* bC cupituidere diesbonos^Pr ohibelinguam tuam a malo,bClabm tua neloquatv \ nbsp;nbsp;nbsp;tut dolum.Declinaamalo,bCfaebonum .Et beams ApoftolusiOmentesm^un^
\ nbsp;nbsp;nbsp;adhxrentesbono.Hoe itaq duplex diuerfumep pïxceptum,probibendi icihcet
\ nbsp;nbsp;nbsp;imperandnxQuo omnibus iuïemandatumeft.Nonuiïgo,nonuidua,nonnuptai
\ nbsp;nbsp;nbsp;ab hotimperiolibera eft. In quouis pr opoftto, in quouis gïadu,xquale peccatum
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efi,uelprohibitaadmittere,ucliuftanonfacere.Neq uero eorum te feducat errors
quiexarbittio fuo eligunt,qux potifsimum O ei mandata contemnant, qnxue quafi utbaacpatuadefpictant‘,necnietuunt,nefecunduïndtuinarrHententtam,mi
-ocr page 162-112
AD CEL ANTI AM
nirrta contemnendo,paulatim décidant. Stoi'corüm quidem eft pcccatoinm tollere ( diftérentiam,06deh'ó:a omnia pana ludicare, nee ullum inter fcelus Qó erratumdiz ferimen facere.Nos uero 06 fi multum inter peccata diftare credimus, quia Slt; Icgu mus, tarnen fatis prodefle ad cautionem dicimus,etiam minima pro maximis caue re.Tanto enim facilius abftinemus à quocunq delidio, quanto illud magis metuk mus. Nee cito ad maiora progreditur,qui etiam parua formidat .Et fane nefcio.an pofsimus leuc aliquod peccatum dicere, quod in dei contemptum admittitur.Eft^ prudentifsimus, qui non tam confiderat quod iuflum fit, quam illum qui iuiferit: nee quantitatem imperij, fed imperantis cogitat dignitatem. Aedificanti itaq; tibi fpirituaiem domum,non fuper leuitatem arenæ,fed fuper foliditatem petræpnno/ centiæ in primis fundamétum ponatur,fuper quod facilius pofsis arduum culmcn iufticiæ erigerc.Maximam enim partem æquitatis impleuit,qui nulli nocuit. Bea/ tusq eft,qui poteft cum fmeto lob dicereïNulli nocui hominû: iufte uixi cum om/ nibus.Vnde audenter Sd fimplicitcr loquebatur ad dominumïQuis eft ille qui iudi cetur mecum,id eft,quis tuum aduerfum me poteft implorare indicium,ut fe Içfum à me conuincat^Puriisimæ confeientiæ eft:fecure cancre cum prophetarPerambu iabam in innocentia cordis mei:in medio domus tuæ, Vnde idem alibi dicit: Non fraudauit eos deus bonis,qui ambulant in innoccntia.Itaq maliciam,odium arque ïnuidiam,quæ uel maxima,ucl fola femina funt nocendi, Chriftiana à fe propeUat ânimatneq? manu tantum,aut lingua, fed corde quoq euftodiat innocendam:nec opère modo, fed uoto etiam noccre formidet. Quantum enim ad peccati rationem pertinet, nocuit 06 qui nocere difpofuit. Mufti nomen illud abfolute atq intégré de finiunt,innoccrcm,qui ne in eo quidem ulli noceat quo prodefle defiftat. Quod fi eft uerum,tum demû lætarede innocentiæ confcientia,fi cum potes adiuuarenon definas . Si uero diuifa inter fe ifta atq diftinda funt î aÜudq eft non nocere quod femper potes,aliud prodefle cum pofsis,aliud malum non facere,aliud operari bo/ num,illud tibi rurfum occurrat: non fufReere Chriftiano, fi partem unamiuftieix D impleat, cui utrunq praecipitur. Neq enim debemus ad multitudinis exemplarez fpiceretquæ nullam harum difeiplinam fequcns,nullum uiuendi tenens ordincm, non tam ratione ducitur,quàm quodam impetu fcrtur. Nec imitadi nobis illi funt) qui fùb Chriftiano nomine gentilcm uitam agunt, 06 aliud profeflîone, aliud con/ uerfatione teftantur:atq5(ut Apoftolus ait)deum confitentur fe nofle, ta eus autein negant. Inter Chriftianum Ôôgentilem, non fides tantum debet,fed etiam uitadi/ ftinguerc,S6 diuerfam religionem,per diuerfa opera monftrarc»Nolite,aitÂpofto Ius,iugum ducere cum infidelibus.Quæ enim participatio iuftitiç cum iniquitateî’ Aut quæ focietas lucis ad tenebras C Quæ autem conuentio Chrifti ad BelialCAut quæ pars fideli cum infidelft'Qui autem confenfus templo dei cum idoliscSit ergo inter nos 06 illos maxima feparatio. Difiungitur certo diferimine error 06 ueritasi illi terrena fapiant, qui cœleftia promifla non habctJiHi breui huic uitæ fe totos im plicent,qui æterna nefciunt:illi peccarc non metuant,qui peccatorû impuniratcm putantfilli feruiant uitüs,qui non fperât futura præmia uirtutum.Nos uero qui pu rifsima confitemur flde, omnem hominem manifeftandum efle ante tribunal Chu fti,ut rccipiat unufquifqj propria corporis fui, prout gefsit,fiuc bonum,fiuema/ Ium,procul efle debemus a uitiis,dicête Apoftolo : Qui enim Chrifti funt,carnem fuam crucifixerunt cum uitiis ôc concupifeentiis. Nec turbam fequâtur errantem, qui fe ueritatis difcipulos confitentur. Duas certe conuerfationis uias, SC diftin/ tfta in diuerfum itinera uiuendi, faluator in Euangelio oftendit:Quàm,inquit,fpa/ tiofa uia,quæ ducir ad mortem, SC mufti funt qui intratper earn. Et rurfum:Quàffl ardla uia SC angufta eft,quæ ducit ad uitam, SC pauci funt qui inueniunt cam.Vide quanta inter has uias feparatio fit,quantumqrdiferimen. Ilia ad mortem,fixeren/ dit ad uitam.Illa celebratur SC teritur à muftis,hæc uix inuenitur à paucis.Iila enim uitiis per confuetudinem, quafi dediuior ac mollior, SC uelut quibufdam ameena floribus uoluptatum,facile ad fe rapit commeantium muftitudinem. Hæc uero inlt; to
-ocr page 163-DE INSTITVTIONE JM A T RIS F AMILIA S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m
triftior arq; horridi'or,ab his tantum eligttur, quibus non tam « ectano inneris cordi eft,quàm utilitas manfionis.Afperam emm nobis,8lt; infua uemuirtutum uiam,nimi'a tacit uitiorum confuetudo:qug fi in partem altcrâ trans watur,inuenietur,ficut feriptura diciqfemita iufticiæ leuis.Ponamus ergo iam ra/ lonem mtæ nottræ^ôô per quam potifsimum gradiamur uiam,conftientia tefte di camus.Omne enim quod agimus,omne quod loquimur, aut de Iata,aut de anguz a uia elt, Si cum paucis anguftum iter Só fubtilem quandam femitam inuenimus, tia'^^ *^”^^^®’ ^^ ^®''O multorum comitamur uiam,fecundum domini fenten d^'^^^ ^^ mortem ♦ Si ergo odio atep inuidia pofsidemur,fi cupiditati 06 auariz ceaimus,fi præfentia commoda futuris præferimus: per fpaciofam uiam incez ^^^’^^^ enim ad hæc comitum multitudincm, 66 late fimilium ftipamur gmimbus, Si iracundiam libidmcmq; explere uolumus, fi iniuriam uindicamus, maledicentiremaledicimuSjgii aduerfum inimicum inimico animo fumus,æque umpluribus ferimur. Si uel adulamur ipfi,uel adulantem libenter audimus,fi uez m dicere gratia impedimur, 66 magis offendere animos hominum timemus, quam non ex animo loqui, de multorum item uiafumus.Tot noftri funt focq, quot extranei ueritatis. At è contrario, fi ab omnibus uitiis fumus extranet, fi puz am ac liberum animumpraeftamus, 66 omni cupiditate calcata,folis ftudemus diz eft ' ^'^’^^^’P^*^ ^’''S'^^^m uiam nitimur. Couerfatio enim ifta paucorum 1 ;j^P,^’'^^rumatq difficile,idoneos huius trincris comités reperire. Quinetia u mac ire fe fimulant, 66 per c(iuerfa errorum diuerticula, ad uiam multitudinis t ’^nturJdeoq timedum eft, ne quos duces rccti huius itineris habere nos ere us,eos comités habeamus erroris.Si igitur inueniuntur exempla,quæ nos per m nbsp;nbsp;uiam, 66 redum euangelq tramitem teneant,fequenda funt. Sin uero
a uel denciunt,uel deficere putantur, Apoftolorum forma uniuerfis propofita eft» amat uas clec'tioni.s Paulus,nosœ quafi ad anguftum hoc iter conuocans, dicit: mttatores mei eftote,ficut 66 ego Chrifti. Certe quod eft amplius omnibus,ipfius ominirelucet exemplum,qui in Duangelio ait:Venite ad me omnes qui laboratis onerati eftis,06 ego requiefcere faciam uos.Tollite iugum meum fuper uos, et di b *^V ^^^“*^*™ï*s fum,06 humilis corde. Si periculofum eft imitari illos,dc quiz -us dubitas an imitandi fint:hunc certe imitari tutifsimum eft, atque eius ucftigia *2qui,quidixit:Ego fum uia,ueritas,06 uita. Nunquam enim errat, qui fequitur ue tuatem.Vnde 66 apoftolus loannes ait:Qui dicit fe in Chrifto manere,debet ficut * ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ *P^ ambulare ♦ Et bcatus Petrus ait : Chriftus pro nobis paflus
^ jUobis relinquens exemplum,ut fequamini ueftigia eius, qui peccatum non fez ^^’t^neceftinuentus dolus in ore eius.Qui cû malediceretur,non malcdicebat:cum pateretur,non côminabatur.Tradebat autem iudicanti fe iniufte.Qui peccata noz P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpore fuo fuper lignum,ut peccatis mortui,iuftitiæ uiuamus»
teilet omnis exeufatio errorum. Auferantur peccandi foeda folatia-Nihil omnino ^gimus, qui nos per multitudinis exempla defendimus, 66 ad confolationem noz û ? ^^æua fæpe numcrantes uitia, deefte nobis dicimus quos debeamus fequû ^dillius exemplum mittimur,quem omnes fatemur imitandum. Atq ideo praeciz pua tibi cura fit, legem noftediuinam,perquampofsis quafi præfentia cernere exempla fanefforunuquid faciendum fit,quidue uitandum,illius confilio difee.Ma ximum enim ad iuftitiam auxilium, eft implere diuinis eloquiis animum, 66 quod eupiasjfemper corde meditari.Rudi adhuc populo,66 hominibus ad obedientiam inluetis, per Moyfen imperatur à Domino, ut in fignum memoriæ, qua præcepta Domini recordentur, per fingulas ueftimérorum mnbrias,habeanc cum cocco hyacinthini coloris infignialut etiam cafu hue iHuctp refpicientibus oz culis,mandatorum cœlcftium memoria nafcatur. De quibus fimbriis Pharifæi rez darguuntur à Domino,quod eas peruerfo ufu,non ad commonitionem præcepto turn dei,fed ad oftentationem fui habere cœperint, ut fcilicet quafi de maioris obz firuationis diligentia, fanefi à populo ludicarentur. Tibi uero feruanti non iam liz k 3 teræ
-ocr page 164-114 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD CELANTIAM
teræ præcepta, fed fpintus, diumorum mandatorum memoria fpiritualiter exco/ C lenda eft.Cui non tarn frequenter recordanda funt præcepta Domini,quam fern'' per cogitanda. Sint ergo diuinæ fcripturæ femper in manibus tuis, 06 iugitermen te uoluantur. Nee fufftcere tibi pûtes madata dei memoria tenere,06 operibus ob/ huila. Sed ideo illa cognofce,ut facias quiequid faciendum didiceris.Non enimaU ditores legis iufti funt apud deum, fed ia chores legis iuftificabuntur.Latus quidein 00 immenfus diuinæ legis campus cxtenditur. (^i diuerfis teftimoniis ueritatis, uelut cœleftibus quibufdam floribus uernans,mira obledatione legentis animum pafcit ac refouet.Quæ omnia femper cognofcere,fecum^ rcuoluere,ingês ad con feruandam iuftitiam beneficium eft. Sed quafi ad compediofum locum, quoddam commonitorium,illa tibi Euangelij eligenda fententia eft, £lt; fuperfcribenda cordl tuo,quæ ad totius iufticiæ breuiarium,dominico ore profertur:Omniaquxcun^ uultis ut faciant uobis hommes,hæc 06 uos facile illis : cuius præcepti uires exprh mens,iungit ac dicittHæc enim lex 86 prophetæ. Infinitæ nanq; funt ipecies,par/ tesep iufticiæ:quas non modo ftilo perfequi, fed cogitatione etiam capere difficiUp mum eft.Qiias omnes una ac breui fententia comprehédit,86 latentem hominufli confcientiam,fecreto animi iudicio,aut abfoluit,aut damnat. Ad omnem igitura/ lt;ftum,ad omneuerbum,ad omnem etiam cogitatu, hæc fententiaretradeturtquss tibi quafi Ipeculum quoddam paratum,06 ad manum femper pofitum, qualitatcm tuæ uoluntatis oftendat:ac etiam uel de iniufto opere redarguat,uel de iufto latifi/ eet. Quotiefeuneç enim talem in alterum habueris animum, qualem in te ab altera feruari cupis:æquitatis uiam tenes. Quoties uero talis erga alterum fueris, qualem in te uis nemincm:iter iufticiæ dereliquifti. En totum illud diuinæ legis arduumto tumq difficile. En ob qua caufam dura imperia.Domino reclamamus,ô6 dicimus nos,uel diffîcultate,uelimpofsibilitate mandatorum premû Nee fuffteit, quod iuf/ fa non facimus:nifi etiam iubentem,iniuftum pronunciemus,dum ipfum xquit^ tis autorem,non modo dura 86 ardua,fed etiam impofsibika præcepiffe conquer!/ D mur. Omnia(inquit)quæcunq5 uultis,ut faciant uobis homines,hæc 86 uos lacite illis, Coniungi uult inter nos attp connedi,per mutua beneficia charitatem. Om/ nes^ homines uicario inter fe amore copu!ari,ut id unoquoqj preftâte alter!, quod fibi ab omnibus præftari uelit,tota iufticia,ô6 præceptum hoc dei,comunis fitutu litas hominum. Et ó miram elementiam domini,ó ineffabikm dei benignitatem. Præmiû nobis pollicetur,fi nos inuicem diligamus,ideft fi nobis ea præftemus iiv uicem,quorü uieüsim indigemus. Et nos fuperbo fimul 86 ingrato animo,eius re/ nitimur uoluntati, cuius etiam imperium beneficium eft C Nulli unquam omnino detrahas,neealiorumuituperatione telaudabilemuiderimalis .Magisqueuitam tuam ordinäre difce,quàm alienam carpere. Ac femper fcripturæ memor efto,di/ centis:Noli diligeredetrahere,ne eradiceris . Pauciadmodum funt, qui huicuiuo renuncient:raro^ inuenies,qui ita uitam fuam irreprehenfibilem exhibere ueünt, ut non libenter reprehédant alienam.Tantaq huius mali libido mentes hominum inuafi,t,ut etiam qui proeul ab aliis uitiis receflerunt,in iftud tarnen quafi in extre/ mum diaboli laqueum incidant. Tu uero hoc malum ita effuge, ut non modo ipfa non detrahas, fed ne alq quidem detrahenti,aliquando credas. Nee obtredatorh bus autoritatem de confenfu tribuas : ne eorum uitium nutrias annuendo. Noli, inquit fcriptura,confentaneus elfe cum derogantibus aduerfus proximum tuum, 86 non accipies fuper illum peccatum. Et alibi:Sepi aures tuas fpinis,86 noli audh re linguam nequam. Vnde 86 beatus Dauid,diuerfas innocétiæ fpecies iufticiæ^ dinumerans,de hac quoep uirtute non tacuit,dicendo:Et opprobrium non accept aduerfus proximos fuos.Propterea quod ipfe no folum aduerfatur,fed etiam per/ fequitur detrahentem. Ait enim : Detrahentem fecreto proximo fuo, hunc perfe/ quebar. Eft fanè tale hoc uitium quod uel in primis extingui debeat, 86 ab eis qui fe fände inftituere uolunt,prorfus excludi. Nihil enim tam inquiétât animum:ni/ hil eft quodita mobilem mêtem ac leuem faciat,quam facile totum credere,66 obgt;
. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uecuiQrum-
-ocr page 165-DE INSTITVTIONE MA T RIS F AM ILIA S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11$
A trecrarorum uerba, tcmcrario mentis affenfu fequi. Hinc eni'm crebræ diffenfioz nes,hinc odia iniufta nafcuntur. Hoc cft quod fæpe de amicifsimis enam inimicos facit,dura concordes quidem, fed credulas animas,maliloqua lingua dilfociat. Ac contra,magna quies animi, magnaq cft morum grauitas, nô temere de quoquam finiftri quid audirc.Beatusq; cft,qui ita fe contra hoc uitium armauit,ut apud eum detrahere nemo audeat.Quod fi hæc in nobis effet diligentia, ne pafsim obtredlax toribus crederemus,iam omnes detrahere timerent î ne non tam alios,quàm feipz fos uiles detrahendo facerent. S ed hoc ideo malum celebre eft,idcirco in multis fer uet hoc uitium,quia penc ab omnibus libenter auditur. Adulatorum quoqj affen/quot; tationes, ôi noxia blandimenta fallaciæ, uelut quafdam peftes animæ füge . Nihil dl quod tam facile corrumpat mêtes hominum, nihil quod tam dulci 06 molli uul/ ucreanimum feriat. Vnde 06 quidam fapiens ait:Verba adulatorum mollia,feriuÉ auteminteriorauentris. Et Dominus loquitur per prophetamïPopulus meus qui beatmeantuosjfeducût uos,ô6 femitas pedum ueftrorum difsipant. In multis,ifto maxirno tempore,régnât hoc uitium : quodlt;^ eff grauifsimum, humilitatis ac be-* neuolentiæ loco ducitur.Eo fit,ut qui adulari nefcit,aut inuidus aut fuperbus pute tur. Eftfane grande 06 fubtile artificium, laudare alterum in commédationem fui, animum fibi obligate dccepti : quodq hoc maxime uitio agi foler, nftas laudes certo precio uendere. Quæ hæc tanta en leuitas animi,quae tanta uagt; pitasnelicta propria confeientia, alienam opinionem fequi, 06 quidem fidtam atqj
P ^’^ • Rapi uento falfæ laudationis, gaudere ad circumuentionem fuam,2lt; illulionempro beneficio acciperedTu ergo fi uere laudabilis effe cupis,laudem ho minum ne requiras. lUiœ præpara confeientiam tuam, qui 06 illuminabit abfeondi ta tenebrarum,86 manifeftabit confilia cordium,ô6 tune laus tibi erit à deo.Sit igiz tunatentus ac uigilans,ô6 aduerfus peccata femper armatus animus tuus. Sermo in omnibus moderatus 86 pareus,86 qui necefsitatê magis loqui indicet,quàm uo B luntatem. Ornet prudentiam uerecundia,quodq? præcipuum in feeminis femper. luit, cnn das in te uirtutes pudor fuperet. Diu ante confid era, quid loquendum fit, 26 adhuctacens prouide, ne quid dixifie pœniteat.Verba tua ponderer cogitatio, 06 linguae officium,animi libra difpenfet.Vnde fcriptura dicit:Argêtum 06 aurum ^um confia, 86 uerbis tuis facito ftateram, 86 frenos ori tuo redfos : 06 attende, ne forte labaris lingua. Nunquam malum uerbum de ore tuo procédât,quæ ad cumu lumbenignitatis iuberis etiam maledicentibus benedicere. Mifericordes(inquit) yiodefti,humiles,no reddentes malum pro malo,neq maledidlum pro malcdidto, led econtrario benedicentes. Mentiri uero atep iurare,lingua tua prorfus ignorer, tantusqin te fit ueri amor,ut quiequid dixeris,iuratum pûtes. De quo faluator ad diicipulos ait:Ego autem dico uobis,Non iurate omnino.Et paulo pofttSit autem fermo uefter,Eft,eft,non,non:quod autem his abundantius cft, à malo eft. In om/ ni igitur adu arque uerbo, quieta mens 86 placida feruetur : femper^ cogitation!
Dei præfentia occurrat:fit humilis animus, ac mitis, 86 aduerfus lola uitia ere/ 6ius,Nunquam inum,aut fuperbia extollat, aut auaricia infledfagaut ira præcipi/ tet. Nihil enim quietius, nihil purius, nihil denique pulchrius ea mente efie debet, quaindeihabitaculum præparanda eft,quem non auro têpla fulgentia, non gern jpisaltanadiftindla deledlant,fed anima ornata uirtutibus. Ideo 06 tcmplum Dei, lanCtorum corda dicuntur,affirmante Apoftolo,qui ait:Siquis templum deiuio/ Iauerit,difperdet illum deus.Templum enim dei fandtum eft,quod eftis uos. Nihil habeas humilitate præftantius, nihil amabilius. Hæc eft enim præcipua conferua/ trix,86 quafi euftos quædam uirtutum omnium : nihilep eft quod nos ita 86 homi/ nibus gratos 86 Deo faciat, quam fi uitæ merito magni, humilitate infimi fimus. Propter quod fcriptura dicit:Quanto magnus es, humilia te in omnibus, 86 coram deo inuenics gratiam. Et Dominus loquitur per Prophetam : Super quem alium requiefcam,nifi fuper humilem 86 quietum,86 trementem uerba meaC'Verutamen hijmilitateni fcquere, non quæ oftenditur atq fimulatur geftu corporis, aut fradla k 4 uocc
-ocr page 166-116
AD CELANTIAM
C
U0CC uerborum,fed quae puro affedu cordis exprimitur. Aliird eft cnim uirWton habere, aliud uirtutis fimilitudmcm, aliud eft rerum umbram fequi, aliud ucwö/ tem.Multo deformior eft illa fuperbia,quaï fub quibufdam humilitatis fignis latet« Nefcio enim quomodo turpiora funt uitia,qu2C uirtutum fpccic cælantur. NuHit« unquam de generis nobilitate præponas,neq5 obfeuriores quafcç SC humiliorel^ co natas, te inferiores putes. Nefcit religio noftra perfonas accipere,nec condition nes hominum,fed animos infpicit finguloruiferuum 2lt; nobilem,de moribus pro^ nunciat.Sola apud deum libertas eft, non feruire peccatis. Summa,apud deum d nobilitas,darum elfe uirtutibus. Quid apud deum in uiris nobilius .Petro,quipigt;' cator £lt; pauper fuitç’Quid in fœminis beata Maria illuftrius,quæ fponfa fabridt^ fcribitur C'Sedillipifcatori S^pauperi, cœleftisregni à Chrifto creduntur clauesgt; Hæc fponfa fabri, meruit elle mater illius, à quo ipfæ claues data* funt.Elegit enim deus ignobilia 86 contemptibilia huius mundi, ut potentes ac nobiles ad humilita/ tem facilius adduceret.Nä K alias fruftra fibi aliquis de nobilitate generis appb^ dit, cum uniuerfi paris honoris, 86 eiufdem apud deum precq fint,qui uno Clunu fanguine funt redcmpti : nee intereft qua quis conditione natus fit,cum omnes m Chrifto æqualiter renafcamur. Nam 86 fi obliuifcimur,quia ex uno omnes genera ti fumusïfaltem id femper meminifte debemus, quia per unu omnes regeneramur« Caue,ne ft ieiunarc aut abftinere cœperis,tc putes elic iam fandam.Hge enim uit tus,adiumentum eft,non perfedio fanditatis.Magisc^ id prouidendum cft,netiW hoc, cum licita contemnas,fecuritatem quadam illicitorum faciat. Quiequid fupra iuftitiam offertur deo, no debet impedire iuftitiam, fed adiuuare.Quid autem pro/ deft tenuari abftinentia corpus, fi animus intumefcat fuperbiaC Qiiam laudem me rebimur de pallore ieiuni),fi inuidia liuidi fimus C Quid uirtutis habet, uinum non bibere,86 ira atœ odio inebriariï'TunCjinquamjpraeclara eft abftincntia,tunc pub chra ateß magninca caftigatio corporis, eu eft animus ieiunus à uitiis.Imó qui pro/ habiliter ac fcienter abftinctiæ uirtutem tenent, eo affligunt carnem fuam,quo ani 0 mæ frangunt fuperbiam:ut quafi de quodam faftidio contemptus fui atq arrogan tiæ,defcendant ad implendam domini uoluntatê, quæ maxime in humilitate peril citur.Idcirco à uariis ciboru defideriis mentem retrahunt,ut totam eius uim occu/ pent in cupiditate uirtutum.lamq; minus ieiuniorum 86 abftinentiæ laborem caro fentit, anima efuriete iuftitiam. Nam 86 uas clecQionis Paulus dum caftigat corpus fuum,36 in feruitutem redigit, ne alüs praedicans ipfe reprobus inueniarur,nonad folam(uc quidam imperiti putant) hoc facit caftitatem:non enim huic tantummo/ do,fed omnibus omnino uirtutibus abftinentia opitulatur. Nequemägnaauttota Apoftoli gloria eft, non fornicari : fed hoc agit,ut Caftigatione corporis,erudiatur animuslquantoq; nil ex uoluptatibus concupifcit,tantomagis pofsit de uirtutibus cogitare,ne perfcdlioms magifter,imperfects aliquid in fe oftendat:ne Chriftiina tator, extra præceptS quiequam aut uoluntatem Chrifti faciat,ne'ue minus exem/ plo, tn uerbo doceatteume^ alüs prædicauerit,ipfè rcprobctur,audiatq; cum Pliari fæis, Dicunt enim 86 non laciunt. Apoftolici uero 86 prgcepti eft 86 exempli,ut ha beamus rationem,non confeientiæ tantum,fed etiam famæ. Non fuperfluum 26 a fructu uacuum,gentium magifter hoc docet .Vult enim etiam extraneos ad fidem homines, per fidelium opera proficere, ut religionem ipfam, religionis difciplina commendet. Et ideo ficut luminaria in mundo lucere nos iubet,in medio nationis prauae 86 peruerfg,ut incrédule mentes errantium,ex noftrorum actuumlumine, ignorantiæ fuæ tenebras deprehendant. Vnde 86 ipfe ad Romanos ait:Prouiden/ tes bona,no folum coram deo,fed etiam coram hominibus.Et alibitSine offenfio/ ne cftote ludæis 86 gentibus 86 Ecclefiæ dei,ficut ego per omnia omnibus placeo, non quærens quod mihi utile eft, fed quod multis.Bcatus eft qui tam fände,tam^ grauiter difpoiuit uitam fuam,ut de eo finiftri aliquid ne fingi quidem pofsit,dum aduerfus obtredatorS libidinem,pugnatmeriti magnitudo,nee fingere quifquam aufus eft,quod à nullo putat efte credendum. Quod fi id aftequi difficile atquenb mis
-ocr page 167-DE INSTÎTVTrONE MA T R T S F A H ILIA S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il^
A mis ardinim éft, intern banc adhibeamus uitæ noftræ diligentiam, nè mala* menz Ks,occàlioncm inueniant detrahédi.Ne ex nobis fcinnlla procédât,per quam adz uerfus nos finiftrse famæ flamma confletur, Alioqui fruftra irafcimur obtredtaton' bus noftriSjfi eis ipfis ohtrcCtandi matenam mimftramus.Si autem nobis diligen/ ter atque folicite omnia ad honeftatem prouidentibus, ctindtisq; actibus noftris tiz morem Dei praeferentibus, illi nihilominus infaniuntxonfoletur nos confeientia noftra,quæ tune maxime tuta eft:tunc optime fecura eft, cum ne occafionem quiz dem male de fe fentiehdi dedit.Ulis enim uæ dicitur per propheta,qui dicunt,quod bonum eft malum, qui lueem appellant tenebras, ÖÓ quod dulce eft, amarum uoz cant. Nobis ergo Saluatoris aptabitur fermo, Beati eftis cum uobis maledixerint homines,mentientes. Nos modo id agamus,ut male de nobis nemo loqui abfque mendacio pofsit. Ita habeto folicitudinem domus, ut aliquam tarnen uacationem snims tribuas. Eligatur tibi opportunus, 00 aliquantum à familiæ ftrepitu remo/ . bis locus,in quem tu uelut in portum, quaft ex multa tempeftate curarum te reeiz pias, SC excitatos foris cogitationum flu(ftus,fecreti tranquillitate componas.Tanz turn ibi fit diuinx leeuonis ftudium,tam crebrae orationö uicesjtam firma 0^ pref/ fade futuris cogitatio,ut omnes reliqui temporis occupationes,facile hac uacatio/ ne compenfes. Nee hoe ideo dicimus,quo te retrahamus à tuis, imó id agimus, ut ibidifcas,ibi(^mediteris, qualem tuis præbere te debeas. Familiam tuam ita rege 06 confoue,uc te matrem magis tuorum,quam dominam uideri uclis, à quibus bez nigiïitatepotiusjquam feueritate, exige reuerêtiam.Fidelius 6v gratius femper obz fequium eft,quod ab amore, quam quod à metu proficifcitur. Praccipue autem in coniugio ucnerabili atq; immaculato,Âpoftolicæ rcgulae ordo tencatur. Seruetur in primis uiró autoritas fua,totacp à te difcat domus, quantum illi honoris debeat» Tü ilium dominum obfequio tuo,tu magnum illum tua humilitate demonftra,tan to ipfa honoratior futura, quanto illum amplius honoraueris. Caput enim (ut ait B Apoftolus) mulieris eft uir:nec aliunde magis reliquum corpus ornatur,quam ex , nbsp;nbsp;wapitis dignitate. Vnde idem alibi dicit:Mulieres,fubditæ eftote uiris, ficut oporz
tct,in Domino. Sed2lt; beatus Petrus apoftolus aittSimiliter autem mulieres,fubz dita fint uiris ï ut 06 fi qui non credunt uerbo ^ per mulieris conuerfationem, fine uerbo lucrifiant. Si ergo etiam gentilibus ttiaritis debetur honor iure coniugp, quanto magis reddéndus eft Chriftianis ï” Atque ut oftendat, quibus ornamentis etiam uiris iunda fœminæ decorari deb cant, ait: Quarum fit non extrinfecus caz pdlatura,aut circundatio auri, aut ueftimentorum cultus,fed qui abfeonditus corz dis efthomo,incorruptibilitate quieti 8lt; modefti fpiritus,qui eft in confpedu Dei iocuples. Sic enim aliquando 2lt; fandæ mulieres fperantes in Domino ornabant fc,fubiedapropriis uiris, ficut Sara obediebat Abrahæ,dominum fuum uocans. Hæc auté præcipiens,non eas iubet fqualore^fordibus, 06 horrentibus pannorum alfumêtis tegi,fedimmoderato Gultui,06 nimis exquifito interdicit ornatui,fimpli cem^ commedatornatum atq; habitum. De quo à uas clectionis ait:Similiter au tem 86 mulieres in habitu ornato, cum uereeSdia 66 fobrietate:ornantes non in tor ds crinibus, aut auro,aut margaritis, uel uefte preciofa, fed quod decet mulieres, pfomittentes Caftitatem per opera bona. Reperi uero te miræ fidei ardore fuccen fam,aliquot iam ante annos continêtiam propofuifte,06 reliqûû uitæ tuæ tempus, pudicitig confecralTe.Magni hoc animi fignum,06 perfedae uirtutis indiciS cft,rez nun tiare fubitö expertæ uoluptati,fugere notas carnis illccehras,66 caléntis adhuc atatis flammas, fidei amore reftinguere.Sed illud quoq; fimul didici,quod me non, medioenter angit ac ftimulat:te uidelicet tantS hoc bonum, abfq; cofenfu 06 pado uiri feruare coepilfe, cS hoc apoftolica omnino interdicat autoritas,que in hac dun , taxat caufa,non modo uxorê uiro, fed etia uirS uxoris fubiecit poteftati, Vxor,inz quit,fui corporis poteftatê non habet, fed uirîfimiliter aut uir poteftaté non habet fui corporis,fed mulier.Tu uero quafi oblita foederis nuptialis,padi4’ huius ac iuz ris immemopincofulto uiro uouifti dno caftitatê.Scd periculofe promittitur quod , v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adhuc,
-ocr page 168-118
AD CELANTIAM
adhuc in altcnus poteftatc eft.Et nefcio ^ fît grata donatio^fî iinus offerat te duo^ C rum.MuIta lâ per huiufcemodi ignorâtiâ,ÔC audiuimuSjôt uidfmus fcïffa coiugia, quod($ recordan' piget,occafîone caftitatis adultérin perpetratumNam dumuna pars fe etiâ à licitis abftinet,altéra ad illicita delapfa eft. Et nefcio in tali caufajau« magis accufari,quis amplius culpari debeat,utrum lUe qui repulfus à coniuge w nicatur,an ilia quæ repellendo à fe xuruni,eum formcationi quodammodo obadl» Atcp ut fupcr hac caufa, quid ueritas habeat agnofcas, pauca mihi de diuina autori täte ponenda funt. Apoftolicx dodrinae régula, nee cum louimano æquat conti/ nentiac, opera nuptiarü,ncc cum Mamehæo comugia condeinnat, Ita uas elcAw/ nis ac magifter gentium,inter utrunq? temperatus incedit ac medius,ut remediuffl incontinenti æ indulgeat, 06 ad præmium prouocet continentiam. T otus^ in hac Caufa eius bic fenfus eft, ut ex utriufque fententia proponatur caftitas, aut eer te ab utroeç debitum comune foluatur. Sed i'pfa iam Apoftoli uerba ponamus,totain^ hac caufam à fui principio retrademus. Loquitur enim ad Corinthios:De quitus autem fcripfiftis mihi:Bonuin eft homini mulierem non tangere. Et qiiaquamhic laudauerit caftitatem,tarnen ne aliquibus uideatur prohibere comugia,fubiungir.' Propter fornicationê autem,unulquifep fuam habeat uxorem ï uxori uit debitum reddat, fîmiliter autem Slt; uxor uiroïmulier autem fui corporis poteftatem non ha/ bet,fed uir:00 uir fui corporis poteftatc non habet,fed mulierînolite fraudarcind cem. Ac rurfus,ne tanta pro nuptiarum parte dicendo,uideretur excludere caftto tem,fequiturîNifî forte ex confenfu ad tempus, ut uacetis orationi.Et ftatim quaii recufat hoc quod dixit. Ad tempus ine non tam perpetuum, quam temporalen! aC breuem continentiam docere uideatur. Ait enim, Propter incontinêtiam ueftram. Hoc autem dico fecundum indulgêtiam, non feeSdum imperium.Vnde hoc quod dixit. Ad tempusidocet meditationem debere fieri caftitatis,ut per certa interualla temp o rum, qua ft exploratis continentiae lux uiribus, fine periculo utricj promit tant,quod femper eft ab utroep fer ua nd um. Quid uero abfolute uelit,manifeftem/ 5 cit:Volo autem omnes homines elfe fîcut meipfum:ideft in iugi ac perpétua cala/ täte uiucre.Vides'ne quam caute,quàm prouide,quàm fine ullius occafione fean/ dali, magifter firmauerit de caftitate fententiam, nolens tantum bonum in unius te meritate nutarc, quod ligare èC confirmare debet confenfus amborum. Et re uera, quid ea caftitate firmiuseft,quid'ue tutius,quàmquæ ex duorum coepta fenten/ tia,ab utroque uelut in commune feruatur ^ Nee de fe tantum pars altera foIidW, mutuo fe ad uirtutis animet perfeuerantiam.Hoe enim,ficut alia quoip bonajao” tantum eoepiffe, fed perfeciue laudandum eft. Iamdudum,ut intelligis, fcopulow diftïcilitp in loco uerfatur oratio, nee audetin alterutram declinare partem, dunt «qualiter utrump formidat,fed ex noftra difficultatc,tuum agnofce difcrimcnM2 luimus enim te cotriftare forfitan uera dicendo,quam fida adulatione ducere vU plex(ut uides)malum,aequale 06 anceps periculum eft.Ex utrotp ardaris,cx uao^ que conftringeris.Contemnere omnino uirum attp defpicere,aperte contra Apo^ ftolifententiam eft. Prodere uiro tanti temporis caftitatem, 06 Deo non reddert quod promiferas,timendum atip metuendum eft. Vt uulgó dicitur. Facile ex anu/ co inimicum facies, cui promifTa no reddas.Sicut enim fcriptura dicit,Quod ßu^ ueris uotum domino deo, non moreris reddere illud, quia quacrens quaerit illud do minus deus abs te:Erit enim in peccatum. Ait crgo:Debitam honorificentiainUi/ ro exhibe,ut ex utroep domino debits quod uouifti reddere jiofsis. De cuius con/ fcientia non difßdimus,fi paululum expedaftesmon quo te à bono caftitaus reus hamus,fed huius animS ad caftitatis oraculum totis uiribus inciremus,utuoluni^ rium facrificium ofFerat deo, in odorem fuauitatis,ut exuta mens à cundis retina/ Culis m3danis,atcp corporalibus uolu^tatibus fit, ut ualeas plenius inhærcredoini nicis prgceptis.Quod tarnen ne quid a nobis negligenter effe didS arbitreris,diu narum fcripturarum teftimonüs cdocuimus, ficutetiam Apoftolus dicit;Eterunt duo in carne unaftam non una caro/ed «nus fpiritus * Hoc facramétum magnum
-ocr page 169-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE INS T ITV TI ONE MA TRIS F AMTLIAS
119
A eft,arduûq; eft iter caftitatis,fed magna funt prçmia.Vocatcp nos dommus in euan f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gelio dicensiVenitebenedidi patris mei,pofsidetc præparatum uobis regnum ab
origine mundi.Idem ipfe dommus dicit:Venite ad me omnes qui laboratis ôC onez rati eftis,SC ego uos reficiam. Tollite iugum meum fuper nos, ÔC difeite à me,quia mitis fum SC humilis corde, ÔC inuenietis requiem animabus ueftris. Iugum enim meum fuauc cft,5c onus meûleue ♦ Dicit enim idem dominus bis,qui ad finiftram eius erût’.Difeedite à me maledicti in ignem aeternû,quem præparauit pater meus diabolo SC angelis eius:nefcio uos operarq iniquitatis. Erit ibi netus ÔC ftridor den tium.lüi urique omnes plangentjillilugebuntjqui ita curis fe uitæ præfentis inuolz uuntjUtobliuifcâtur futuram,quos fomno quodam ignorâtiæ, ÔC malæ fecuritatis oppreffos fludibus,domini comprehendet aduentus. V nde ipfe in euangelio ait: Attendite uobis,ne forte grauctur corda ueftra in crapula ÔC cbrictate,ÔC curis huz ius uitæ:Ne forte fuperueniat in uos repentina dies illa,tanquam laqueus enim fuz peruenietinomnes3qui fedét fuper faciem omnis terræ. Et rurfum:Vigilate ÔC ora tc,nefcitis enim quando tempus fit.Beati funt,qui ita cxpedtant,ita ilium fpeculan tur diem,ut fe ad eum quotidie præparent, qui non de præterita fibi iufticia blanz dient es, fecundû Apoftolum,per dies fingulos in uirtute renouantur.Iuftitia enim nonproderit ei,à quo die iuftus effe defierit.Sicut etiam iniquo nÓ nocebit iniquiz tas fua,a die quo fe ab iniquitate conuerterit.Nec fandus ergo fecurus effet debet, quam diu in huius uitæ agone uerfaturmec defperare pcccator,qui fecundum prx didamprophetse fententiam,uno die iuftum fe efficere poteft, fed totum quo ten/ nbsp;nbsp;•
ditur fpacium uitæ tuæ,ut peragere pofsis iufticiam,nec de præterita iufticia conS dens,remifsior efficiaris.Sed ficut dicit ApoftolustPofteriora obliuifcens,ad ea au tem qua anteriora funt me cxtcndens,ad deftinatum perfequar brauium fupernx uocationis,fciês fcriptS effe,cordis infpedorê deum.Êt idcirco fatagit,ut animam , mundam habeat à peccato. Propter quod fcriptum eft : Omni cuftodia ferua cor B tuum.Et iterumiDiligit dominus munda corda. Accepti autem funt ei omnes im/ 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maculati, Idcirco age,ut ordines rcliquum tempus uitæ tuæ fine offenfa, ut pofsis
fecure canere cum propheta:Perambulaba.in innocentia cordis mei,in medio do/ mus tuæ.Et iterum:ïntroibo ad altare dei,ad deum qui l^tificat iuuentutemmeam» Quia inchoaffe non fufficit, fed perfeciffe,iuftitia eft.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE QJTENTIS
Pater Afdhr fomniarat fe in uitrca phiala uideve pucllam uirgunculam. Earn natam,8t anfe annos pubertatis uirginitati confecrauic,flammco uir ginali tedam. E a protinus poft duodeci/ mum annum monachæuitamarripuic, ac Romæ perinde quaft in cremouixit. Huius laudes ad MarceUara illius familiärem fcribit,ne uiderctur anentari,quod uiuentem adhuc tantopez re laudarct.
HIERONYMVS AD MARCELLAM Delaudibus Afellæ.
E M o reprehendat quod in epiftolis,aliquos autlaudamus,aut carpi/ mus,cum ÔC in arguendis malis,fit correctio cæterorum,ÔC in optimis j prædicandisjbonorum ad uirtutem ftudia concitentur. Nudiuftertius debeatæ memoriæ Lca aliqua dixeramus.Ilico pupugit animû,ÔC mi/ hi uenit in mentem,non debere nos tacere de uirgine,qui de fecundo ordine caftitatis loquuti fumus. Igitur Afellæ noftræ uita breuiter explicanda eft: cui quafo ne hanc Epiftolamlegas.Grauatur quippelaudibus fuis,fed his potius, quæ adolefcentulæ funt,legere dignaTe,ut ad exêplum eius fe inftituentes,conuer 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Étioncm illius,perfedlæ uitæ normam arbitretur.Prætcrmitto,quod in matris ute
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ro benedicitur ei,ante^ nafcatur, quod in phiala nitentis uitri, ÔC omni fpeculo pu
| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rioris,patriuirgo traditur per quietem. Quod adhuc infantiæ inuoluta pannis,ÓC
uix annum decimum ætatis excedens, honore futuræ beatitudinis confecratur.Sit gratia,omne quod ante laborum fuit,licet deus præfcius futurorû, ÔC Hieremiam fandificet in utero,ÔC loannê in aluo matris faciat exultâte,ôC P aulum ante confti tutionem
-ocr page 170-ÏIO
AD MARCELLAM
tutionem mundi/eparct tn euangehu filij fui.Ad ea ucnio,quae poft duodecifflUW annum fudorc proprio elegi't,arripuit,tenuit, coepit,impkuiL Vni'us celluis daun anguftnsjlatitudine paradiu fruebatur.Idem terræ folum,00 orattonis locus exunt 6C quietisJeiunium pro ludo habuiqincdiam pro refedione. Et cum cam nonu^ feendi defidcrium,fed Humana cofcdtio ad cibum trahcret,pane 6c fak, Ô6 aqua W gida cocitabat magis efuricm,quam reftinguebat. Et quia pene oblitus futu^quod in principio debui dicere : Cum primum hoc propofitum arripuit,aurum colins» j quod quidem murenulam uulgus uocat, quod fcilicet métallo in uirgulas lentcfctn te,quads ordinis flexuofi catena contexituqabfq; parentibus uendidiqôC tunicain fufeiorem, quam à matre impetrare non poterat induta, pio negociationis aufp^ cio,fe répété domino confecrauiqut intelligeret uniuerfa cognatio, no poke aliud ci ex torqueri, quae iam fcculum damnaflet in uchibus. Sed,ut dicere coeperamus, ita fe Temper moderate Habuit, 06 intra cubiculi fui fecreta cuftodiuit, utnunquam pedem pro ferret in publicum, nunquam uiri nolTet alloquium. Et quod magis fit admirandum,fororem uirmnem amaret potius quam uideret. Operabatur nlanu bus fuis,feiens fcriptum el le: Qui non operator,non manducat. Sponfo autorans loquebatur,aut pfaUens. Ad martyrum limina pene inuifa properabat.Et cum gait deretpropofito fuo,in eo uehemetius exulta bat, quod fe nullus cognofeeretCuÇ per omnem annum,iugi ieiunio pafceretur,biduo triduo«^ fiC permanens,rum tie* ro in quadragefima,nauigq fui uela tendebat, omnes pene hebdomadas uultu k^ tante coniungens.Et quod impofsibile forfitan eft hominibus ad credendum, deo autem præftante pofsibile eft,ifa ad quinquagenariam peruenit ætatem,utnondo a Icrct ftomachus,non uifeerum cruciaretur iniuria,non ficca humus iacenuamem/ bra conhingerer,non facco aipcrata cutis, fœtorem aliquem fitumq contraheren fed fana corpore,anima fanior,folitudinem putaret efte delitias,06 in urbe turbida inueniret eremummonachorum.Et hæc quidem tumelius nofti,a qua paucadidv cimus, 06 cuius oculis durities de genubus cameloru in illo fandio corpufculo put I’ orandi frequentia obcalluifle peripetia eft-Nos quod fcire polfumus,cxplicamus. Nihil illius feueritate iucundius,nihil fuauitate triftius,nihil triftitia fuauius-Itapd lor in facie eft,ut cum continentiam indicct,non redoleat oftentationem-Sermofv lens, 56 fUentium loquens.Nec citus,nec tardus inceftus.Idem femper habitusNe gleda mundicies,86 inculta ueftistcultus ipfe, fine cultu. Sola uitae fus æqualitate promeruit,ut in urbe pompae,lafciuiæ,delitiarum,in qua humilem elfe miferia eft, 66 boni earn prædicent,ô6 mali detrahere non audcant. Viduac earn imitétur 06 uil gines.Maritatæ colant,noxiæ timeant, fufpiciant facerdotes.
SCHOLIA
|
Vrenulam uulgus uocat ] Nimi/ rum à fimilitudine pifcis. ly Mez tallo in uirgulas lentefcente] Mez tallum,aurum uocat :alioqui ucz næundc aurum atlt;p argcntum,öt huius generis alia proferuntur,metalla dicun tur.Lentefcere eft flexilefieri,ita Kallas Hiez ronymus,Aurum in fila lentefcens. «IfPio ne gociationis aufpicio] duia uendidit ornamen ta mundana,ut emeret ueftem monachæ,feliz ci aufpicio Euangelq ; Vade,Kuendcomnia, Sc. Penè inuifa properabat] Inuifam dixit, nonodiofam,fednonuifam.Ita clanculum iz bat,S celeriter redibat,ut uix à quoquam uiz derctur. ^f Nauigij fui uela tendebat j A nauz tis fumptum,qui uela pandunt,uelocius curz furi.Significat autem uehementius S acrius ieiunium, quod aliis temporibus Hierony/ mus uult cfTcmoderatius, minusqlpcrpetu/ urn. «j Cruciarctur miuria jlmunameltgan, ter uocat molefham Soflrenfam,unde amp;cocli dicimus iniuriam. i^ Scueritate iucundius] Mirodecóre coniunxit contraria.Habet hoc uera pietas, quæ à fpiritu Chrifti proheifei/ tur,utiraquo^ fapiatamorem,ieucritas ha/ beat fuam iucunditatem: contra iucunditas, habeat fuam triftitiam non triftem.In horna/ iïisafFclt;fhbus,autiïmulatis,fecus eft. ^S®/ mo filens ] Pari iucunditate iunxit pugnan/ tia. nyldcm femperhabitusj Habitutn uocai hic,non cultum,fed uultus fpeciem:ut nee tri ftior eflct,ncc hilarior.ldcm tradunt deSo/ crate philofopho. |
Argumen/ |
4
-ocr page 171-AD PRINCIPIAM
121
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE QJVENTIS
Marcella prima nobilitaris pucl la,fep timo à nuptiis menfe fucrat orbata marito. Deinde Cc fealem confulem nuptias illius ambientem,pertmaciter reiecit, décréta iam in rcliquam uitara uiduali caftimonia. Monachauitam,prima nobilium foeminarum aufa eft Romaprofïteri,ac multas ad idem inftitutum pertt*axit. Adiuo Hieronymo diuinas litcras diligentifTime didicit, ^melTet Roms, abfentifæpefcriplît,amp;eumopibus fuis adiuuit. Huiusmulicris opera fadio Origeniftarum,qua Hierofolymiscaperatinualefcereproditaatcpextinó:aeft.Periit féliciter paucis diebus pofturbem Romama Gotthis direptam.Scribit ad Principiam uirginemjMar' cells quondam contubernalem ac difcipulam.
AD PRINCIPIAM VIRGINEM MarccHæ uiduæ Epitaphium.
Æ P E 6e multum flagitas uirgo Chrifti Principia,ut memorie fandæ ^æ™’^æ Marcellæ litcris recólam,2lt; bonS quo diu fruiti fumus, eti'am r ^æ^^’'^^^ nofcendum imitandum^ defcribam. Satis doleo,quod horta/ i ^’^ fponte current?,6^ me arbitràris iridigere precibus, qui ne tibi quiz nbsp;-
dem in eins diledione concéda, multó^ plus accipiam, quam tribuam benefiet), tâtarum recordatione uirtutum.Nam ut Iiucufq; reticerem, 86 biennium Pyæ5^’^^ filcntio,non fuit difsimulationis,ut male cxiftimas, fed trift ie iæ incre/ ciibilis,quæ ita meum oppreffit animum,ut melius iudicarem tacere impraefentiaz rum,$ nihil dignu illius laudibus diccrc.Neqt uero Marcellam tuam,imó meam, a, ut uerius loquar,noftram, omniumq faneftorum, 86 proprie Romanae urbis inz clytum decus inftitutis rhetorum prædicabo, ut exponam illuftrem familiam,alti “”8™°*® decus, 8C ftemmata per proconfules 86 praefedlos prætorio dccurrentia. buhilinillalaudabo,nifi quod proprium eft, 86 eo nobilius, quod opibus 86 nobili täte contempt a, fa et a eft paupertate 86 humilitate nobilior.Orba patris morte, uiz ro quoq; poft nuptias feptimo mêfe priuata eft.Cumq earn Cerealis(cuius darum inter confules nome eft)propter ætatem 86 antiquitatê familiæ,86 infignem(quod B maxime uiris placere confueuit)decorem corporis, ac morum temperantiam amz bitiofius peteret,fuasq longçuus polliccretur diuitias,86 non quafi in uxorcm,fed quafi in filiam uellet donationem trans fund ere: Alhinaq mater tam darum praefv diumuiduatæ domus ultro appeteret,illa refpondit:Si uellem nubere,86 non æter næ me cuperem pudicitiæ dedicate, utiep maritum quaererem, non hæreditatcm.Ih loqt mandante,pofle 86 fenes diu uiuere, 86 iuuenes cito mori, eleganter lufit.Iuuez nis quidem poteft cito mori, fed fenex diu uiuere non poteft. Qua fententia repuz diatus, exemple exteris fuit,ut eius nuptias defperarent.Legimus in euangelio fez cunduLucam:Et erat Anna prophetiffa filia Phanuelis de tribu AferiEt hæc proz uedæ ætatis in diebus plurimis. Vixeratlt;^ cum uiro fuo annis feptem à uirginitate fua,86eratuiduaannis odogintaquatuor,necrecedebatdetêplo:ieiunüs($ 86 obz fecrationibus domino feruiens node ac die. Nee mirS,fi uidere meruit faluatorem quemtantolabore quaerebat.Conferamus feptem annos, feptem menfibus,fperaz reChriftum 86 tenere, natum conflteri,86 in crucifixum credere,paruulum non ne gare,86 uirum gaudere regnatem. Non facio ullam inter fandas foeminas differen nam,quod nonnuUi inter fandos uiros 86 eedefiarum principes,ftulte facere conz fueuerunt:fed illo tendit affertio ,ut quarum unus eft labor,unum 86 premium fit» Difficile eft inmaledica ciuitate,86in urbe,in qua orbis quodam populus fuit, pal/ ma» uitiorum,fi honeftis detraherent,86 pura ac munda macularent, no aliquam finiftri rumoris fabulam contrahere.Vnde quafi rem difficillimam,86 pene impofz fibilem optat propheta,potius quam prgfumit,dicens:Beati immaculati in uia,qui ambulant in lege domini.Immaculatos in uia huius feculi appellat, quos nulla obz fcœnirumoris aura macularit:qui opprobrium no acceperint aduerfus proximos fuos,de quibus faluator in Euâgelio:Efto,inquit,beneuolus,fiue bene fentiens de aduerfario tuo,dum es in uia cum illo. Quis unquam de hac muliere,quod difplice ret,audiuit,ut crederet ^ Quis credidit, ut non magis feipfum malignitatis 86 infaz mix condemnaret :’ Ab hac primum confufa gentilitas eft, dum omnibus patuit, 1 quæ
-ocr page 172-122
ADPRIHCrPlAM
quæ effet: uiduitas Chriftiana, quant Ôi confcictia 56 habitirpfomittebat.IIIaîcngt;® ^ folent purpuriHo 06 cerufTa ora depingere, fericis mtere ueftibus, fplendèregem^ mis, aurum porfarc ccnn'cibus,ô6 auribus perforais rubri man's preciofifsimagrä na bifpcndere, fragrare mufeo mure,mantos ita plangere,ut tandem dommatu eO rum fe caruiflc Iætentur:quærant(^ ah'os,non quibus luxta dei fentériam fermant, fed quibus imperent. Vnde 86 pauperes eligunt,ut nomen tantum uirorum habe/ re indeantur,qui patienter nuales fufti'neantjfi mufsitauerint,ilico pronciendiNo 2 lira uidua talibus ufa eft ueftibus, quibus arceret frigus,non membra nudarer: air rum uft^ ad anuli fignaculum repudians, 86 magis in uentribus egenorum, quam in marfupiis recondens.Nufquam finematre.Nunum clericorü,autmonachorum (quod amplæ domus interdum exigebat necefsitas)uiditabfq? arbitris. Semper in cornitatu fuo uirgines, ac uiduas, 86 ipfas graues foeniinas hab uit : fciés ex JafetuU pucHarum fepe de dominarum moribus iudicari,86 qualis queeß fit,talium confer tio delecftari. Diuinarum fcripturarum ardor eratincredibih's,femperq! cantabatt In corde meo abfcondi eloquia tua,ut non peccem tibi.Et illud de perfecro uiroÆj in lege domini uoluntas eius,86 in lege eins meditabitur die ac nodte. Meditatione legis non in replicando,quæ fcripta funt,utludæorum exiftimant pharifæi, fed in opere intelligcs,iuxta illud Apoftolicum:Siue comcditis,fiuc bibitis,fiuc quid agi tis,omnia in gloriam Domini facientes. Et prop liera’ ucrba,dicentis:A mandatis tuis intellexi, ut poftquam mandata complelfet,tune fe fciret meren'intelligcfiain fcripturarum. Quod 86 alibi legimusïQuia ccepit Icfus facere 86 docere. Erubefdt enim quamuis praedara doctrimpquam propria reprehêdit confeientia. Fruftra? eius lingua prédicat paupertatcm,86 docet eleemofynas,qui Croeh diuitiis rumett uiliq opcrtus pallio,pugnat cotra tineas ueftium fericarum. Moderata ieiunia/ar nium abftinentia,uini odor magis,quàm guftus, propter ftomachum 86 hequetes inftrmitates.Raro procedebat ad publicum,86 maxime nobilium matronarum uf tabat domos,ne cogcrctur uidere quod contempferattapoftoloru 86 martyrumba H filicas fecrctis cclebrans orationibus,86 quæ populorum frequentiam declinarent. Matri intantum obediens,ut interdum faceret,quod nolebat. Nam cum illa fuum cliligeret fanguinê,86 abfq? filiis 86 nepotibus uellet infratris liberos uniuerfacon/ ferretifta pauperes eligebat, 86 tarnen matri contraire non poterattmonilia,86 qm^ quid fupelledlilis fuit,diuitibus pcritura concedens,magis^ uolens pccuniam p® dere, quam parentis animum contriftare Nulla eo tempore nobilium feminarum noucrat Romæ propofitum monachorü,nec audebat propter rei nouitatem,ignu miniofum,ut tune putabatur,86 uile in populis nomen aftumere.Hæc ab Alcxan/ drinis facerdotibus, papacy Atlianafio,86 poftca Petro,qui pcrfcquutioneniArua næ hærefeos déclinantes, quafi ad tutiftimum communionis fuæ portum Romam confugerant,uitam beati Antonq adhuc tune uiuentis, monafteriorumq in The/ baide Pachumq',86 uirginum ac uiduarum didicit difciplinam.Nec erubuit profite ri,quod Chrifto placcrc cognouerat.Hanc multos poft annos imitata eft Sopluo/ nia 86 aliæ,quibus reeftifsime illud Ennianum aptan' poteft: Vti'nam ne in nemore Pelio. Huius amicitiis fruita eft Paula ucncrabilis.ïn huius cubiculo nutritabuftu chium uirginitatis decustut facilis æftimatio fït,qualismagiftra,ubi tales difcipu/ læ. Ridcat forfan infidelis Ie(ftor,me in muliercularü laudibus immorari,qui fire/ cordetur faneras faminas, comités domini faluatoris, quæ miniftrabant cidefua fubftantia,86 tres Marias ftantes ante crucê,Mariam(j proprie Magdalenen,qu« 3 ob fedulitatem 86 ardorcm fidci,turritæ nomen accepit, 86 prima ante ApoHolos, Chriftum uidere meruit refurgentem, ie porrus iuperbiæ,quàm nos condemnabic i ineptiarum,qui uirtutes non ièxu,fed animo iudicamus,contemptæq nobilitatw ac diuitiaru maiorem gloriam ducimus. Vnde 86 lefus loannem euangeliftam ama bat plurimum,qui propter generis nobilitatem erat notus pontifici,amp; ludaeorum infidiasnon timebat,intantum ut Petrum introduceret in atrium,86 ftaretfolus apoftolorum ante crucem,matremij faluatoris in fua reciperet,ut hæreditatemuir
-ocr page 173-MARCELLE VIDVÆ EPITAPHIVM
lÜ
X ginfsDomfntjUirgfnem matrem films uirgo fufeiperet ♦ Annis igitur plurimts fie luam tranfegit xtatem,ut ante fe uetulam cerneret,quam adolefcêtulam fuifle mez minifletilaudans illud Platonicum, qui philofophiam,meditationê mortis ede diz xit.Vnde 6C nofter ApoftolustQuotidie morior propter ueftram fa Intern. Et Doz ^ minus iuxta antiqua exemplariatNifi quis tulerit crucem fuam quotidie,6f fequu tus fueritme, non poteftmeus ede difcipulus. Multoœ ante per prophetam fpiriz tus fandustPropter te mortificamur tota die,çftimati funnis ut oues occifionis. Et poft multas states illa fententia:Memento femper diem mortis, óf nunquam pecz cabis. Difertifsimi« præceptum Satyricit
yiuemcmorlethi,fugithora,hocquod loquor,indeeft.
Sic ergo(ut dicere cœperamus)æratê duxitïóó uixit,ut femper fe crederet ede moz rituram.Sic induta eft ueftibus,ut meminidet fepulchri, oderens hoftiam rationaz bilem,uiuam,placentem deo. Deniep cum 86 me Romam cum fandlis potidcibus, Paulino cd Epiphanie, ecdefiadiica traxidet necedîtas,quorû älter Antiochenam Synæ,alter S al ami ni am Cypri rexit eccledam,ôf uerecunde nobiliu foeminarum oculos declinarem,ita egit fecundum Apofi:olunt,importune opportune,ut pudo rem meum fua fuperaret induftria. Et quia alicuius tune nominis ede exiftimabar ftperftudio fcripturârum,nSquam conucnit,quin de fcripturis aliquid interrogaz ret,necftatim acquiefceret,fed moueret econtrario quaeftiones, non ut contendez ret,fedutquxrendo difceret earS folutiones,quas opponi pode intelligebat.Quid ini!lauirtutum,quid ingenij,quid fanditatis,quid puritatis inuenerim,uereor diz cere,nefidemcredulifatis ex eed am, Sf tibi maiorem dolorem incutiam,recordanti quantobono carueris.Hoc folum dicam,quod quicquid in nobis longo fuit dudio ^ongregatum,2lt; meditatione diuturna quad in naturam uerfum,hoc illa libauit,di dicitattp podedit,ita ut pod: profectionem noftram,fi in aliquo teftimonio fcriptu ranim elfet oborta contentio,ad illam iudieem pergeretur» Et quia ualde prudens B erat,8Ónouerat illud quod appellat philofophi ■tti 7if tTrcpq'deft decere quod facias : nc ad interrogata refpondebat,ut etiam fua non fua diceret,fed uel mea,uel cuiuiz libetaltcrius,utin eo ipfo quod docebat,fe difcipulam fateretur * Sciebat enim diz dum ab ApoftoIo;Doccre autê mulieri non permitto,ne uirili fexui,2f interdum wcerdötibiis,de obfcuris 06 ambiguis fcifcitantibuSjfacere uideretur iniuriam. In noftrum locum datim audiuimus te illius adhxfide conförtio, 86 nunquam ab illa *16 tranfuerfum quidemunguem(ut dicitur)rccefsidc.Eadem domo,codem cubiz ^mo ufam,ut omnibus in Vrbe clarifsima notü fieret, 86 te matrem,86 illam filiam reperdre. Suburbanus ager uobis pro monafi:erio fuit, 86 rus eledum pro folitudiz ne.Multoipitauixiftistempore,uteximitatione ucftri,conuerfationemultarum gauderemus Romam fadam Hierofolymam.Crebrauirginum monafteria,mona choruminnumerabilis multitude, ut pro frequentia feruientium deo, quod prius ’gnominiæ Ricrat, effet podea glorur. Interim abfentiani nodri mutuis folabamur ^loquiis,86 quod carne non poteramus,fpiriru reddebamus.Seper obuiare epifte ‘*s,fuperare officiis,falutatióibus præuenire.Non multum perdebat abfentia,quæ ’^gibus fibiliteris iungebatur.In hac tranquillitatC,86 domini feruitute,hgretica in *“5prouineiis exorta tcmpcd:as,cunda turbauit,86 in tantam rabiem cócitata eft, ^tnecRbRnec ulli bonorum parceret. Et quafi parum edet,hic uniuerfa mouide, ’ï^uemplenamblafphemiarum Romano intulit portui. Inuenitq protinus patella operculum,glt; Romanæ fidei purifsimum fontem,coeno lutofa permifcuere ueftiz S*^Necmirum,fiin plateis 86 in foro rerum uacnalium,fid:us ariolus ftultorü uerz ^eret nares,86 obtorto fufte dentes mordentm quatiatteum uenenata fpureaq doz tf winaRomæ inuenerit quos induceret.Tune libroru ^^ «fjt«p infamis interprez ^öo:tunc difcipulus oAjBj©^,uerc nominis fui,fi in talcm magiftrum non impegiP ftt.Tunenoftrorum Jit/lxK-nKÜif cnntradidio,86Pharifæorumturbata eft fchola. l une fanda Marcella,quæ diu cohibucrat, ne per aemulationem quippiam facere Uideretur,poft^ fenfit ndem apoftolico ore laud at a, in pleriftp uiolari,ita ut facer/
1 a dotes
-ocr page 174-124 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD P RING IPI AM
dotes qu0C|,Si nonullos monachorum,maxime^ feculi homincSjin aflenfuinfui ^ traheret,ac limplicitati illuderet epifcopi,qui de fuo ingenio ccteros acftimabaUpU bhcereftitiqmalens deo pla6ere,quàm hominibus. Laudat faluator in Euangeto inlhcum miquitatis,quod cotta dominû quidem fraudulenter,attamen pro fep^ denter fecerit.Cetnentes hæreuci de parua fcmdlla,maxima incendia condtar^^ fuppofita dudum flammam iam ad culmina perueniffe,nec pofle latere quod mu./ tos deceperar, petunt 06 impétrant ecclefiafticas Epiftolas,ut communicantes Ec/ ^ clefiæjdifcefsiffe uiderentur.Non multum tempus in medio,fuccedit in pontifiea^
turn uir infignis Anaftafius,que diu Roma habere non meruit, ne orbis caput fub tali epifcopo truncaretur. Imo idcirco raptus attç translatus eft, ne femellatamfeit tentiam, precibus fuis fledere conaretur, dicente D omino ad HieremiatNc oraue ris pro populo ifto,necç depreceris in bonum.Quia ft ieiunauerint,non exaudiam preces eorum.Et ft holocaufta 86 uidihias obtulerint,non fufcipiam eas. Ingladw enim 86 fame 86 peftilentia ego cofumam eos.Dicas,quid hæc ad laudem Marcel/ heç'Damnationis hæreticorum hæc fuit principium,dum adducit teftes, quiprius ab eis eruditi,86pofteaab hæretico fuerant errore correpti,dumoftenditmultitu/ dinem dcceptorum,dum impia tp^ «S^c^iJ ingerit uolumina,quæ emendatamanii fcorptj monftrabatur:dum acciti frequêtibus literis hæretici,ut fe defenderent,ue/ nire non funt aufi :tanta^ uis confeientiæ fuit, ut ab fentes damnari, quam praefefl tes coargui maluerint. Huius tam gloriofæ uidoriæ origb Marcella eft:tuq^ caput horum 86 caufa bonorum, fcis me uera narraretquæ nofti,uix de multis paucanie dicere, ne legêti faftidium faciat odiofa rcplicatio, 86 uidear apud maleuolos fub o^ cafione laudis alterius ftomachuin meum digerere.Pergam ad reliqua.De occidefl tis partibus ad oriente turbo tranfgreflus,minitabatur plurimis magna naufragw-Tune impletü eft:Putas ueniens filius hominis fidem inueniet fuper terram^Rcui gerata charitate multorum, pauci qui amabant fidei ueritatem, noftro lateri iungez bantur,quorum publice petebatur caputteontra quos opes omnes parabantur,ita ut Barnabas quoqi duccreturin illam fimulationem, imó apcrtumparicidiü,quoa non uitibus,fed uoluntate cómifu. Et ecce uniuerfa tempeftas domino flante dele ta eft,expletum($ uaticiniü propheraleïAuferes ipiritum eorum3 86 deficient,£6lU Ëuluerem fuum reuertêtur.In illadie peribunt omnes cogitationes eorum.Et iHud uangelicum:Stulte,hac node auferetur anima tua à teîquæ autem prçparafn/U rus erunt;Diim hæc aguntur in Iebus,terribilis de Occidente rumor affertur,ob» deri Romam,86 auro falutem ciuium rcdimi,fpoliarosq? rurfum circudari, utpolt fubftantiam,uitam quocß perderent.Hæret uox,86 fingultus intercipiunt uerbauf dantis.Capitur urbs,quæ totum cepit orbem,imó fame perit anteqüam gladio,8t uix pauci qui caperentur inuenti funt. Ad nefandos cibos erupit efurientiu rabies, 86 fua inuipem membra laniarunt,dum mater non parcit ladenti infantiæ,86 reçu pit utero, quem paulo ante effuderat. Node Moab capta eft,node ceciditmutus eius.Deus,uenerSt genres inhæreditatê tuam,polluerunttemplum fandûtuunigt; J Pofuerunt Hierufalem in pomorum euftodiam, pofuerunt cadauera fandorS tuo/ rum efcas uolatilibus cœli, carnes fandorum tuorum beftiis terræ. Effuderuntfan guinem eorum ficut aquam in circumitu Hierufalem, 86 non erat qui fepcliret.
Ó.uis cladem illius nodis,quis funera fando Explicer,aut poffer lachrymis æquare doloremC Vrbs antiqua ruit,multos dominata per annos, Plurima perep uias fternuntur inertia pafsim Corpora,perep domos,86 plurima mortis imago.
Cum interim,ut in tanta confufione rerum, Marcellæ quoeç domum cruentus uu doringreditur.Sitmihifas audita loqui,imó à fandis uiris uifa narrare,qui inter/ fuere præfentes,qui te dicunt in periculo quoque ei fuiffefociatam. Intrepido uub tuexcepifle dicitur introgreffos. Cum^ pofceretur aurum, 86 defoffas opesuili excufaret tunica, non tarnen fecit fidem uoluntariæ paupertatis. Cæfam fuftibus fiagellis-^
-ocr page 175-MARCELLÆ VIDVÆ EPITAPHIVM' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I2f
À flägeHisqj^aiuntnonfcnfuTcrormenta,fedhoclachrymis, hocpedibus conimpro «ratam cgilTe,nc te à fuo confortio fepararentme funineret adolefcentia, quod fez ™is atas timere non poterat. Chriftus dura corda molhuit, S6 inter cruentos giaz aies inuemt locum pietas. Cumq 06 illam 86 te ad apoftoli Pauli bafilicam barbari aeduxilfentjUt uel falutem uobis oftcndcrcnt,ucl fepulchrum, in tantam læticiam Qicitur erupdfe,utgratias ageret deo,quod te integram fibi referuaflet, quod pauz petem illâ no feciflet captiunas,fed inuenifret,quod egeret quotidiano cibo^quod atarata Chrifto,non fentiret efuricm, quod 06 uoce ÔC opéré loqueretur:Nuda exi wide utero matris meæ,nuda 06 redeam. Sicut domino uifum cupta 86 iaedum eftî 1 L?*”^^ dominibenediAum.Pofl: aliquot dies, fano,integro,uegetoq corpufeu ODaormiuit in domino, 86 te paupertatulæ fuæ,imô per te pauperes reÜquit hæz ^ Jhdaudens oculos in manibus tuis,reddens fpiritum in tuis ofculis, dum inter ^chrymas tuas ilia rideret confeientia uitæ bonæ, 86 præmiis futurorum. Hæc tibi Scella uenerabilis, 86 tibi Principia fi lia, un a 86 breui lucubratione didfaui, non «oquij uenuftate, fed uoluntate in uos animi gratifsimi j 86 deo 86 legentibus plaz ttie deuderansi
|
SCHOLIÂ Örtarisfponte currentem] Pro^ ^1 uerbialitcr didum eft,ubi quis 1 eum incitât, qui fatis ardec fua 1 ipôte.Additfedolere,quodinci aii^^r^^® *®^ tantopere,quafi grauatim qm fadurus. i^ Stemmata per confules] « eniniata,funt inßgnia nobilium,imagines, atuæ,coronæ.Erat hæc ex proconfulibus ÔC Pwwonopræfcàisprogenita. arSuasep lonz gæuus]Ideft fenex.Haefpe complûtes puelz B ænubuntfenibus,utillis extindis nubâtiam «“’tes cui ucliiït. Hi Maritum quærerem. ] 'lt;l’alifenexnonfitmaritus,quippenon idoz ^usgignêdis übens. Hi Orbis populus fuit] Uliod nulla illic non effet prouincia. Hi Pal z ff x? ^‘'^æ’'Ui’i ] Ideft nufquam plura uitia. nituf candori,cum finiftre amp;nbsp;inique interpre/ Jnfartiiam pofuit pro infamatione,hoc ® dilatafamænota, HfRubrimaris] Nam il/ ilt;:potifsinium nafcuntur margarita, quæ gra na uocat ob fimilitudinem,quod in conchis ceu grana reperiantur, S ic Si Horatius baccas wocat,niß forte pro granis, mauis germina. V Fragraremufeo mure] Hune alias peregri/ l’uni muretn uocat, cuius odor Khodiein de/ ƒ iis eft. Qriidam habebant murice,fed men/ ”°^;f^82rgt;dumarbitrorucl mufco,uel mu/ n^Nam mufeus Graicis paruû murem fignifi tat, nvnamp; à nù!, Qyod fi probas mufeo mu/ ^® mufeo acciperemus 2 aanarente faxisamp; arboribus. «J Non mem/ DranmjafçjjQg multiciis fcntit,quæquoniâ pelIuceDat,non tegebât corpus,fed lafciuius oftentabant. ni Et ip fas graues] Non quasli/ bet uiduas,fed probatæ uitæ,quod multæ ef/ hnt,cum quibus non effet tutum habere con/ fuetudinem, et quæ decreuiffet cafte uiuere, ^ Pugnat contra tineas ]Quippe quæ in feriz l’iis tantum habcat ueftium fericarum,ut uix pofsit à tineis defendere. H[Et uile in popu/ lis] Vile contemptum dixit, præfertim in poz |
pulis,hoc eft Romæ,in maxima totius orbis frequentia.Nonnulh codices pro uile,habez bant uelatæ: fed uile,magis placet, HT Hlud Eli nianum aptari poteft ] Significat moleftiam quam attulerunt Origcniftæ,Eft autem iniz tium carminis Enniani ex tragoedia Medca; in quo Medeæ optât pedifequa,utnunquani uentffent in Colchidem argonautæ.Vfurpaz turaliquoties à Cicerone uclutiproucrbiale, quotiés fentit origine mali hinc aut hinc profe dam. Carmen integrum fic habet: Vtinam ne in nemore Pelio fecuribus cæfæ Cècidiffentabiegnæad terram trabes, Ne'ueinde nauis incohandæ exordium Coepiffet, quæ nunc nominatur Argo. amp;c. Porto uerfus hos ob id adduxit,quod hærefîs ea uencrit in Italiam ab ultramarinis regioniz bus:ficuti téftaturalibi:a quanÖ fuit alienus Ruffinus.Nauim igitur earn,quæ aduexerat hæreticos,confertcum Argonaui,quæ aduez xerat argonautas in perniciem Medeæ.HT Tut ritæ nome accepit] Magdalum enim Hebræis turns dicitur.Magdalene,turrita,ßue muniz ta. Hiln fua reciperet] Sic erat feripturn mue 3 tuftis amp;nbsp;minus deprauatis exéplaribus : ate]? ita Icgunt Græci, atrxïJttx, ideft in propria: quaff dicas,in numerû return fuarum. Quam quam adfenfum nonädmodum refert,fuam lcgas,an fua. Hf Meditationem mortis]Nam mors abducit animam à corpore,amp; philofoz phiaabducit animü à rebus corporeis ac fcnz fibilibus adintclligibilia K æterna.Vnde fit, ut animus philofophi affuetus abeffe à cor po' reis rebus amp;affcdibus,non admodum inuiz tus auellatur à corpore,cum mors aduenerit: quod Chnftiani quoqi uocat common Chriz fto. HiQiiotidicmonorpro ueftrafalute] In epiftolaad Corinthios prima,capite decimoz quihto.Ex Græcorumfcholiis apparethunc locum bifariamlcgi, vviüviftiTd^tt/zliaü^vtri//. id éft,pernoftram gloria,ut intclligas,Paulum iurare per fuam gloriam,qua glonabatur in 1 3 prædl |
126 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD PRINCIPIAM SCHOLIA
|
prsdicationc Euangelq.Et, lt;^i« il^ v/mTif«,!/ à«v/ fiinnti, ideft,proptcr ucftram gloriam:hoceft, utpofsitisglorian deChnfto,quodillius fix tisSCuos.Hicronymusuideturpro lutixinriii le gerc fUTv/l«//, Porro nofter Apoftolus dixit, propter Platonem cthnicum,qucm modo ci/ 4 taucrat. 41 Et dominus iuxta antiquaexemz plana] In hoc loco nulla uarietas eft in exem/ plahbus, nifi quod Lucas addit,quotidic. Vnde coniicio hæc uerba,iuxta an tiqua exem plaria,rcfcrcndaefre ad locum Pauli,ut lega/ mus ad hunc modum: Qpotidie morior pro ueftra falute: iuxta antiqua cxcmplaria,E t do minus,8ic.Nifi forte Iccftoraliquisuidensaliz ter citan à Hicronymo,quam uulgata habeat xditio,addidit in marginal! fpatio,iuxta antp qua cxcplariaicaq? uerba poft fcriba parum attcntus,in contextum retulit. «^[Difcrtifsiz miep prsceptum Satynci] NempePcrftj,quo ludetur impendio delcdatus Hieronymus. lt;nbsp;Offerens hoftiam rationabilem] Qyod imz molarctfcipfam,uelutinô pecudem brutam, fed uidimam rationalem Tifymamp;v, utadmonuE mus alias. ^Chiafiinnaturamuerfum] Anz ftotcics fcripfitaft'uctudinêjuclut alteram cfTe naturam.Hoc foil contigit Hicronyrao,ut diz umas fcripturas penitus imbibcret Si inculca ret.Catcri ferè Latini fcribendo didiccrunt. 4^ Libauit,didicit]Mire feruauit gradus.Liz bamus dcguftantes: difcimus,quod jam proz bauimus:pofsidcmus,quodmcmonsinfixiz mus. 4([ Quod appellat philofophi,« w/lir^jiz] 5 Ideftdecens,fiucdccorum.Eftauté caputarz fis,ut inquit Fabius,deccre quod facias.Sunt cnim quædameiufmodi,ut neminem deceât, nifi certum hominem,ut elegâter docet Qyin tilianuscapitcDepronötiationc.^ Ne tranfz uerfum quidê unguem ] Idcft,ne minimo qup dem fpatio,quod aliis uerbis dicunt,pcdem latum,8i unguem latum. 4|[Rus cledü ] Non quoduis rus,fed cledum: quod maxime femo tumefietabhominû frequentia.Ab huiufmo di fecefsibus omnia ferè monafteria nata funt. 4|f Ohuiarecpiftolis]Obuiare,proobuiabat, Vi/wir/f cft,nt fit modus uerbi pro modo.Aut obuiare folct,ut fit cclipfis. 4^ In tanta tranz quillitatc]Hicaperit,quodpaulófupcrius di xitopertius,utinamnc innemorcPclio.lt;l[ Na uim plenam blafphcmiarum]Prouerbialiter didum eft.Sic cnim Homerus Iliados 't. ajr? yxf ètufxn'ifttai/i iirat^iX /ivSiiincS-tUy Lucianus fimili figura dixit, J^r û/4â/«t ß^xir/ fiiifiiä/i. idcft,tota plauftra conuitiorum. Nam idGræcefonat ß^xa^i/^ix, ^Protinus patella operculum] Et hoc proucrbiumeft,quod ali^ bi fieextulit: Dignum patella coopcrculum, cum difcipulus contingit dignus præceptori, cuiufmodi eft Si illud: Similes habent labra la d:ucas. 4([ Verberct nares. ] Circularores Si 6 feurræ circumforanci,fingunt infpeda manu fediuinaturos:deinde non obferuanti Sialibi intento,pugnumin nares impingunt,atlt;^ ita |
rifum mouent populo. Qiianquâ tokrari po/ f teft quod in plcrifqi codicibus habetunuerbe rct nates. Lucianus eniminlibello De morte Pcregrini,fîgnificat ilium aliquandofuilfedr culatorem,dum uicifsim Si ipfe nates alioruni uerberat,Si uerberatur. ^ Et obtorto fufte] lubebat utquifpiam fuftcmmordcrct,ud'Jt Si hoc ad diumationem pertineret: deinde in/ torquebat apprehenfum dentibus, non fin« magno malotcnentis. i^fLibrorû Tir^î ifJi«!'] Ideft de principiis. Nam hic titulus dus librigt; quem ab Origeneferiptû uerterat RuffmUS. Hie palam oftendit,fe de Ruffino Si iHiusfa/ «ftionis cæteris loqui. 4^ Tune difcipulus Az ƒ/©-.] Ideft beatus.Notât nefcio quern,ipfu® opinor Ruffunü,quiin cam hærelîm induduS eft à magiftro quopiâ.Vnde fubiicit,uerefui nominis, ideft ucre beatus, nifi incidilTdin magiftrum hæreticum.Siquidem impêglMK’ dixit pro incidiflet. 4([Tuncnoftroruniƒ'«”' ƒ«gt;' cotradidtio]Qjiidamcodicesitafcriptu® habcbant,quae uox nihil ad hunc locum fadE Fortairelcgcndum,noftrorura t^ixTi’^oj^i' clt;gt;^' tradidto.Diallagc,conciliafio cft,fiue amici/ tia,feu foedus: ut intclligas Hicronymum no^ agnouifte amicum aut collcgam Ruffinumm cnimilleuocabat hunc,poftca quam fcnl«p eum cum haereticisconlpiralTc.In nonnuln erat tAKAanjiHói//, quod epitheton Paulus tribui cpifcopis,ob docedi munus.ldqimibiQUOtp p maxime probatur, præfertim cum ^fl“®™. protinus,Pharifsorum fchola. i^Tamadcu' mina.] Clanculum fupponitur ignistdon paulatim inualefcens occupât fumma teda, quac culmina uocat. lt;nbsp;OpemdiuRomahaD» non me. ] Scdit cnim tres annos Si dies paucu los,cui fuccclsit Innocêtius,cius nomimspn' mus,ad quem fcribit Si alias. lt;nbsp;Nc orbis cad Romam intclligit,quæ fub Innocétiocapw dircptafuit. 4|[Quæcmen.manufcor.] Ruit num intclligit,propter latcns uenenum.N® fcorpius ui nocereno potGft,fedobrcpit:6iÇ5 tero corpore innoxius, in cauda gerit uenenU' Huiufmodi fuit illorö dodrina,ficuti clariu narrat in Epitaphio Paulat. Cæterü emendata dixit eifuvtnüf^ cum manus emendatoris end fcorpius,hoceft uenenum. 4([ Caput horuct cauia b. ] Intexuit hemifttehium Matonis,d** tatauoculamalorum. 4^Vt Barn.q.]Habö in epiftola ad Galatas cap.ij. de fimulatióe Fe tri,cui Barnabas quoq5 afTenfus eft,rcfiftente PauIo.InnuitRuffinumprius amicü.4rD“® hæc ag.in leb. ] lebus eft Hicrufalê,cadem ^a' lem,Solyma,8i Hclia. lt;nbsp;Node Moab ca.dU Verba funt Efa.cap.xv. Qyia node nafta tacit Ar, Moab conticuit.Eft aut Moab ciuitasAra biæ,fic olim dida ab uno filiorum Lot,poften mutatü eft nomen Arcopoli.Idê cftuocabulu totius prouinciæMoabiticæ:uerû ipfaciuitas nomen hoc ceu proprium ponedit,dida r3l 3t^^ia rabbaMoab.i.grandis Moab.^r QuiS cl.il.n.] VerfusfuntMaronisex.tl'.Acn.cuiuS Si illud heraiftichiü: S it mihi fas audita loqui. |
ÀD MARCELLAM
»27
A ARGVMENTVM EPISTOLÆ SECLVENTIS
Paula SZÊuftochium,quæiam demigrarant in Bcthlchcm,his literis adhortantur Marcel/ Iam,nobilem faminamjUt Roma^quam Babylonen! uocantjrclidajadloca fandafefeconfez rat,fruituratoc Chriftimonumenns. Stilus palâm indtcaf,mulicres in haccpiftola diui Hiez rony mi opera ufas fuiffe.
PAVLA ET EVSTOCHIVM MARCELLÆ Ut commigret Bethlehem.
jj E N S v R A M chantas non habet, 66 impaticntia nefcit modum,6C de ^‘^^”^ *^0^ fuftinct. Vnde ÔC nos oblitæ uirium noftramm, amp;f non z quid polïumuSjfed quid uelimus tantum cogitantes,magiftram cupiz mus docere difcipulæ:S6 ut efi uulgare prouerbium:Sus artium reper » nbsp;nbsp;nbsp;___triccm.Tu quæ primam fcintillam noftro fomiti fubiecifti, quç ad hoc
«udiû nos ÔC fermone hortata es Ôc ex employ 00 quafi gallina congregafti fub alas pullos tuos,nunc nos libere abfq matre uolitare patens, 06 accipitris pauere formi dinein^gv ad omnem umbram præteruolantium auium formidarc^ Igitur quod foz him abfentes facere pohumus,qucrulas fundimus preces, 66 defiderium noftrum non tara fletibusquam eiulatibus conteftamur, ut Marcellam noftram nobis redz das,glt; ülammitcmjHam fuauem,illam omni melle et dulcedine dulciorem,non pa naris apud cas effcrigidam,86 triftem rugarc frontem,quas affabilitate fua ad fimi ƒ pjæ ™lt;^*unî prouocaui't.Certe fi funt meliora quæ pofcimus,non eh impudens dehaehuni, Si cundlæ feripturarum uoces noftræ fententiæ congruunt,non faciz mus audader,ad ea te prouocantes, ad quæ tu nôs fæpifsime cohortata es. Prima dei üoxad Abraham:Éxi,inquit,de terra tua,86 de cognatione tua, 86 uade in terz ram quam monftrauero tibi.Iubetur patriarchg,ad quem primum de Chrifto fada u A P*’?®*^®*ogt;'*^’f’^inquat Cha!dços,rclinquat côtufionis urbem,86 Rohoboth, tdeftjantudinem dus, relinquat campû Scnnaar, in quo fuperbiæ ufeç ad cœlum * ^^/^^ ^^*™ eft:86 poft fludus huius feculi,poft flumina fuper qug federunt fandi ou Heucrunt cum recordarentur Sion,poft gurgitem grauem Cobar, de quo Ezez chæl capillo uerticis fubleuatus, Hierufalem ufq; transfertur: habiter terram repro mnsionis,quæ non rigatur ut Aegyptus de deorfum,fed defurfum : ncc facit holez nianguentium cibos, fed temporaneum 86 ferotinum de coelo expedat imbrem* Hæcterramontuofa,ô6in fublimi fit a, quantum à delitiis feculi uacat,tanto maioz res habet delitias fpiritus.Deniq 66 Maria mater domini,poftquam ad earn angelt tara eft promifsio, 86 uterum fuum intellexit dfe domum filq dci,derelidis camz kwibus ad montana perrexit. De hac urbe,allophylo quondam hofte fuperatOj a 86 diabolicac pereufta trontis audacia,poftquam ille in faciem 8orruit,exultantiuni animarumtuibaprocefsit,06 concinens chorus decern milium Dauid noftri ui do nam prædicauit.In hac angelus gladium tenens, 66 totam impietatis deuaftans un bem,in Ome lebufæorum régis area templum domini defignauit:iam tune fignifi cans eedefiam Chrifti,n5 in lfrael,fed in gentibus confurgentem.Recurre ad Gez nehm,86 Melchifedech regem Salem, huius principem inuenies ciuitatis,qui iam tune in typo Chrifti panem 86 uinum obtulit,86 myfterium Chriftianum in faluaz loris fanguine 86 corpore dedicauit.Tacita forfitan mente reprehendes, cur non ie quamur ordinem feripturarum, fed pafsim,ut quieep obuiam uenerit,turbidus ferz moperftringat.Et in principio teftatg fumus,diledionem ordinem non habere,66 impatientiam nefcire menfuram.Vnde 66 in Cantico canticorü quafi difficile præ/ cipitur^Ordinate in me charitatem:86 nunc eadem dicimus,nos non ignoratione, fedaffedulabi.Deniq utmuito ordinarius aliquid proferamus, antiquiora répété dafunt.Inhacurbe,imo in hoc tüc loco,86 habitaffe dicit, 66 mortuus effe Adam» Vndc 86 locus in quo crucifixus eft dominus nofter caluaria appellat :fcilicet quod ibi fit antiqui hominis caluaria condita ï ut fecundus Adam, 86 fanguis Chrifti de cruce ftinans,primi Adam 86 iacentis protoplafti peccata dilueret, 86 tune fermo il leApoftoli compkreturï Excitare qui dormis, 66 exurge à mortuis, 86 illuminabic 1 4 te
-ocr page 178-lig nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD MARCELLAM
te Chdftus.Quantos hæc urbs prophetas, quantos emifent fandos uifosjongurt f eft recenferc*T otum myfterium noftrum iftius promnciæ utbis^ ucrnaculum eft« 3 In tribus nominibus trinitatis demonftrat fidem. lebus, Salem,00 Hientfakm ap/ penatur.Primum nomen calcata, fecSdum pax,tertium uifio pacis.PauIatim quip^ pc peruenimus ad finem,ÓC poft cóculcationem ad pacis uifionê engimUrtexquo Solomon,ideft pacificus,in ea natus eft,06 fadus eft in pace locus eius. Et infigU' ra Chrifti,fub etymologia urbis, dominus dominantium,ô6 rex regum nomen ac/ cepit.Quid referemus de Dauid SC tota progenie eius, quæ in hac ciuitate régnât uit. Quanto enimludæacæteris prouinciis,tanto haecurbs cunda fublimioreftk dæa. Et (ut coadius differamus) totius prouinciae gloria metropoli umdicatur,^ quicquid in membris laudis eft,omne refertur ad caput.Iamdudumte cupiêtem'H ucrbaprorumpcre,ipfi literarum apices fentiunt, SC uenientem contra, chartaiiv telligit quæftionem. Refpondebis quippe, SC dices lioc olim fuifle,quando dilexit dominus portas Sion fuper omnia tabernacula IaCob,8C ftierunt fundamenta eins in montibus fandisdicet SC hæc pofsint altius mterpretari.Poftquam uero confe gentis domini uox illa pertonuit : Relinquetur uobis domus ueftra deferta, 2C ini' nam eius flebiliter prophetauit,dicens:Hierulalem Hierufalem,quæ occidispro^ phetas, SC lapidas eos qui ad te mifsi funt,quoties uolui cogregare filios ttiosdicuc gallina congregat pullos fuos fub alis,SC holuifti, Ecce dimittetur uobis domus ue ftra defertatSC poft^ uelum templi fciffum eft,SC circundata ab exercitu Kienif^/ ïem,SC dominico cruore uiolata,tunc ab ea angelorum prxfidia SC Chriftigranam recefsifle.Denicß etiam Iofephum,qui uernaculus fcriptor eft Iudæorum,alTcrere.' illo tempore quo crucifixus eft dominus,ex adytis templi uirtutum cedeftium erU piße uoces,dicêtium;Tranftnïgremus ex bis fedibus. Éx quibus SC alüs apparere, ubi abundauit gratia, ibi fupcrabüdalTc peccatum:8C poftquam audierantapofto/ li:Euntes docete omnes genres: Et ipfi apoftoli dixerût:Oportebat quidemuobis primum annunciate uerbum dei:quoniam autem noluiftis,ecce tranfimus adgen ® tes:tunc omne facramentum Iudææ,SC antiquam dei familiaritaremper apoftolos in nationes fuiffe translatam. Valida quidem quaeftio,SC qux poffer etiam eos qui feripturarû aliquid attigerunt, concutere, fed perfacile foluitur.Nunquam earn ne/ ret dominus corruentem,nifi diligeret.Fleuit SC Lazarû,quia amabat earn. Et hoc tarnen prima fronte cognofcito, non loci, fed hominum fuiffe peccatum. Verum, quia interfedio populi captiuitas ciuitatis eft, propterea mb cm dclctangut popuz lus puniretur : ideo tcmplum fubrutum, ut typicæ hiftoriæ rollerentur.Caterum, quantum ad locum pcrtinet,per profedus temporum multo nunc auguftior efi,$ ante fuit. Venerabantur quondam ludæi fanda fandorum, quia ibi erant Cheni/ bim,3C propitiatorium,SC area teftamenti, manna,uirga Aaron, SC altare aureuinlt; Nonne tibi uenerabilius uidetur fepulchrum dominiç'Quod quotiefeuntp ingredi mur, tories iacere in findone cemimus faluatorem:SC paululum ibidem commor^ tes, rurfum uidemus angelum federe ad pedes eius, SC ad caput fudarium conuoln tum.Cuius fcpulchrigloria,multo anteep excideretur à Iofeph,fcimus Efaiæ nati/ cinio prophetatum,dicentis: Et erit requies eius honor, quod fcilicet fepuhuræ do mini locus eflet ab omnibus honorandus.Sed dicis,quomodoin Apocalypn loan ms l^imus:Et occidct illos(haud dubium quin próphetas)beftia quae afeenditex abyflo, sc corpora eorum iacebunt in plateis ciuitatis magnae, qua: uocatur fpid/ tualiter Sodoma SC Aegyptus,ubi SC dominus eorum crucifixus eft. Sic enimait: Ciuftas magna,in qua crucifixus eft Dominus, nulla eft alia nifi Hierufalem. Vbi autem crucifixus eft dominus,fpiritualiter Sodoma appellater SC AegyptusErgo Hierufalem Sodoma eft SC Aegyptus,in qua crucifixus eft dominus.Primû te fei/ re uolumus,omnem fandam fcripturam non pofte fibi effe cotrariam,SC maxime unum aduerfum fe non difcrepare librü, SC ut plus adiiciamus,eundem emfdem^ ,libri locum in Apocalypfi,de qua nunc teftimonium protulifti, Ante decern cireP ter uerficulos feribitur : Surge SC metire tcmplum dei,SC altare,SC adorantes in eo.
Atrium
-ocr page 179-VT C0MMlGRET‘'ÈETfiLEHEM
12^
A Atrium autcm quod eft fon's tcmplum’ eiicc foras,Slt; ne meturis illud, quonia da? ïumeftgendbus, Sc duicatem fandam calcabunt menfibus quadragintaduobus* bi enim Apocalypfis niultó poft pafsionê domini fcr/pta eft à loanne, 00 m ea Hie ’'ufalem fanda ciuitas appellatur, quomodo rurftim fpintualfter Sodoina uocatur ^ Acgyptusï’Nec ftatun potes diccrc,lanctam dici Hierufalem cœleftem quae fu? ta^raeft,^ Sodoma quæ corruit appeUari,quia de futura dicitur,quod beftia qux aleenfuracftdeabyfló,fadet aduerfus duos propheras bellum, Só umcctillos 2lt; oc ddet, K corpora eorum lacebunt in platea ciuitatis magnae. De qua duitate Só in MC eiufdem libn fcribitur;Et ciuitas in quadro poft ta eft, 06 longitudo eius 00 latv Wdo tanta eft, quanta 00 altitudotSe menfus eft ciuitate de arundine au re a, per fta? laduodecim milia. Longitudo 2lt; latitudo 2lt; altitudo eius æqualia funt. Et men? ^s eft muros eius centum quadragintaquatuor cubitorum menfura hominis, quæ angeli,Et erat ftrudura muri eius ex lapide iafpidc.Ipfa uero ciuitas auro mun? ^’^lt;^‘Vbi quadrum eft, ibi nee longitudo nee latitudo appellari poteft.Et qup eft *ftamenfura,ut tanta fit longitudo 06 latitudo, quanta altitudo eius,06 muri de lapt de iafpide, 66 tota ciuitas de auro muudo, 06 fundamenta Ô6 plateæ eius de lapidiz bus preciofis,ô6 duodecim portæ fulgêtes margantis;' Cum ergo hæc non pofsint gt;nbsp;carnaliteraccipi (abfurdum quippe eft, per duodecim milia ftadioru tantam ciuita tis longitudinem 06 latitudinem,quatam 86 altitudinem prædicari)foiritualiter in? telugendafunt fingula : 06 ciuitas magna,quam uidelicet prius ædincauit Cain,ô6 nominaufteam ex uocabulo filq fui,hic mundus intelligendus eft,quem accufator ^^^f'^^fiiorS diabolus 86 fratricida Cain,periturus extruxituitiis,fceleribus con? diditjiniquitate compleuittquæ fpiritualiter appellatur Sodoma 86 Aegyptus. De qua Sodoma fcribitur:Reftituetur Sodoma in antiquü,quod fcilicet ita reftituen? dus üt munduSjUt ante fuit,Nee enim poffumus credere rurfum ædificandam So? domam S6 cæteras, Gomorram fcilicet 86 Adamam 86 Seboim,fed in perpetuos ct B ncresrelinquendas.Aegyptum autem nunquampro Hierufalemlegimus,fed fem perprohoemundo. Etquia longum eft de fcripturis innumerabilia exempla con? §erere,unum teftimonium proferamus i ubi manifeftifsime mudus hic, Aegyptus appellatur.InEpiftolacanonicaludasapoftoli fraterlacobi fcribit,dicens:Com? moncre autem uos uolo,fcientes femel omnia, quoniam lefus populum de terra p^gypd faluans, fecundo eos qui non crediderunt,perdidit. Et ne putarcs de Ie? lu dici filio Naue,ftatim fequitur: Angelos uero qui non feruauerunt fuum princi? pat urn, fed dereliquerunt fuum domicilium,in iudicium magni Dei uinculis æter? ws lub caligine referuauit. Et ut credas ubicunque fimul Aegyptus 86 Sodoma 86 ' Gomorranominantur,nonloca, fed mundum hunc interpretari,ftatim fubiungit cxemplumtSicut Sodoma 86 Gomorra 86 finitimæ ciuitates,fimili modo fornica? tæ, 66 abeuntes poft carnem alteram, fa dite funt exemplum, ignis æterni pœnam luftinentes, Et quid necefte eft plura conquirere, cum poft pafsionem 86 refurre? etionem Domini Matthaeus euangelifta commemoret:Et petrae feiflæ funt,86 fe? pulchraaperta,86 plurima corpora dormientium fandforum furrexeruntt86 egre? Rentes de fepulchris poft refurredtionem fuam, ingrefsi funt faneftam ciuitatem, ^^pparueruntmultis. Necftatim Hierofolyma coeleftis,ficutplericß ridicule ar? bitrantur,m hoc loco intelligitur,cum fignum nullum clTc potuerit apud homines Dominirefurgentis,fi corpora fandtonim in cœlefti Hierufalem uifa funt.Cum er go 66Euangeliftæ,86 omnes fcripturæ,Hierofolymam fandfam nominent ciuita? tem,66 Pfalmifta prxcipiat,ut adoremus in loco,ubi fteterunt pedes cuisine patia ris earn appellari Sodomam 86 Aegyptum, per quam Dominus iurare uetat,quia fit ciuitas magni regis. Maledidam terram nominant,quod cruorem Domini hau ferit.Etquomodobenedida locaputant,inquibus Petrus86 Paulus,Chriftiant exercitus duces, fanrainem fudere pro Chriftoï’ Si feruorum 86 hominum glorio? fa profefsio eft,cur Domini 86 Dei non fit gloriofa confefsio ^ Et martyrum ubi? • que ftpulchra ueneramur, 86 fandam fa«illam ocuUs apponentes, fi liceat, etiam
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ore
-ocr page 180-HO
AD MARCELLAM
ore contingimus,Si monumentû in quo dominus conditus eft,quidam exiftimant negligêdumç'Si nobis non credimus, credamus fakem diabolo ^ angelis eias,qiii quotiefcuqj ante illud de obfefsis corpoiibus expenuntur,quafi in conipedu tribu nail's Chrifti ftantes contremifcut,rugiunt,0^ fe dolent erueifixifle, quern rimeant. Si poft pafsionê Chrifti(ut fcelerata uox concrepat)hic deteftabihs locus eft:quw fibi uoluit Paulus Hierofolymam feftinare,utibi faceret pentecoftenCQuirerinen tibus fe locutus eft,dicens:Quid facitis flentes 06 coturbantes cor meS Ægoenw non fol urn kgari, fed 06 mori in Hierufalem paratus fum pro nomine dotaioi Jew. Quid cæteri famfti 26 illuftres uiri, quoru uota 26 oblati'ones poft prædicarioneW Chrifti,ad fratres qui erant HierofoIymis,deferebaturC'Longum eft nunc ab afeen fu domini ufq ad praefentem diem per fingulas ætates currere, qui epifcoporuw, qui martyrum,qui eloquentium in dodn'na ecclefiaftica uirorum uenerintHkro/ (olymam,putantesminus fe religioms,minus habere fcientiæ,necfummani(utai Ckur)manum accepifte uirtutum,nift in iIIis Chriftum adoraflent Iocis,de quitus primum Euangekum de patibulo corufeaueratreerfe etiam ft præclarus oratorri^ prehêdendum nefcio quern putat,quod Iiteras Græcas non Athenis,fedLiIyb^lt;,
4 Latinas non Roma:,fed in Sicilia didicerat:quod uidelicet unaqumq; prouincwW beat aliquid proprium, quod alia æque habere non pofsit, cur nos putamus abi$ Athenis noftris quen^ ad ftudiorum faftigia pcrueniffe C' Nee hoc dicinius,quou renuamus regnum dei intra nos eftè,ô6 ianeftos uiros etiam eße in cæteris region bus, fed quo hoc afleramus, uel maxime eos qui in toto orbe funt primi,huc pa^ ter cogregari,ad quæ nos loca non ut primi,fed ut extremi uenimus, ut primes W cis omnium gentium cerneremus. Certe flos quidam 26 preciofiisimus lapis int^ ecclefiaftica ornamenta,monachorum 26 uirginum chorus eft.Quicunq in Galto fuerit primus,huc properat.Diuifus ab orbe noftro Britannus,lî in religionepto^ Ceflerit,occiduo foie dimilîb,quærit locum fama lîbi tantum 26 feripturarumrda^ tione cognitum.Qin'd referamus Armenios,quid Periàs,quid Indiæ,quid Aethio pum populos,ipfamtp iuxta Aegyptum,fertilem monachoru, Pontum 86 Cappa^ dociam,Syriam Coden,26 Mefopotamia, cunctaq Orientis examinaifQuæ wx^ faluatoris eIoquium,dicentis:Vbicunœ fuerit corpus,illuc congrcgabûturaquila' concurrûr ad hæc loca, 86 diueriârû nobis uirtutum ipecimen oftendunt. Voxq*’*' dem diflbna, fed una religio.Tot penè pfallentium chori,quot gentiû diuerfitates* Inter hæc,quæ uel prima in Chriftianis uirtus eft, nihil arrogant fibi de cononeo’ fupercilrj.Humilitatis inter omnes cotentio cft.Qiiicûtp nouifsimus fuerit,hwp’^*
$ mus putatur.In uefte nulla difcretio,nulla admiratio. Vtcunq placueritincederri nec detradionis eft,nec laudis.Ieiunia quoq neminem iubleuanr,nec defertur®^ diæ,nec moderata faturitas condemnatur. Suo domino ftat unulquifq, aut cadi • Nemo iudicat alterum, ne à domino iudicetur.Et quod in plerifq prouinciis 6®*^ harc eft, ut genuino denté fe lacèrent, hic penitus non habetur.ProcuI luxuria,ptf cul uoluptas, tanta in ipC urbe orationum loca,ut ad ea peragranda dies fuffi^^*^^ non pofsit.Verû ut ad uillulam Chrifti,26 Mariæ diuerforiS ueniamusfplus e®® laudat unufquifç quod pofsidet)quo fermone,qua uoce ipeluncam tibipolfu®^ Saluatoris exponere f Et illud præfepe,in quo infantulus uagiit,filcntio magis,^ infimo fermone honorandû eft. Vbi lunt latæ porticusf Vbi aurata laqueariay W domus miferorum pcenis, 26 damnatorum labore ueftitæ C Vbi inftar palatq op^ bus priuatorum extrudæ bafilicæ,ut uile corpufculum hominis preciofius ina®^ bulet,26 quafi mundo quicquam pofsit elle ornatius, teda magis fua uelint afpgt;^^ f e, quàm cedum ^ Ecce in hoc paruo terræ foramine, cœlorum conditor natus au , hic inuolutus pannis, hic uifus à paftoribus,hic demonftratus à ftella,hic adoratus à Magis.Et hic puto locus fandior eft Tarpeia rupe,quæ de cœlo fæpius fulmina/ ta oftendit,quod doming difpliceret. Lege Apocalypfim Ioannis, 26 quid de mu/ licre purpurata,26 feripta in eius fronte blalphemia,feptêmontibus,aquis munis, 66 Babylonis cantetur exitu,côtuere,Exitejinquit dominus, de illapopulus meus,
-ocr page 181-VT COMAIGRET BETHLEHEM
A 5v ne participes fitisdelidonim eius,óó dcphgis cius non accipiatis.Fugitc de me dio BabyloniSjSó faluate unufquifq? animam liiam.Cccidir enim,cccidit Babylon magna,gó fada eft habîtatio darm o num, Sc euftodia fpiritns immundi.Eft quidem ibi fanda ecclefia,ftint trophea apoftolorum SC martyrumteft Chrifti uera confeP fio,eft ab Apoftolo prædicata fidcs,SC gcntiliratc cakata,in fubinne Ic quoridie eri gens uocabulum Chriftianumïled ipfa ambitio,potcntia,magnitudo urbis,utderi 2Cuidere,falutari SC falutare,laudarc SC dctraherc,uel audire nel proIoqui,SC tanz tam frequenttahominum falteni inuitum uïdere,a propoftto monachorft SC qmez te aliéna funt. Aut enim uidemus neniétes ad nos, SC nlentium pcrdimus:aut non uidcnius,2C fuperbiearguimur. Intefdum^ nt uifitantibus reddamus uicem,ad fu Putbas fores pergimuslSC inter linguas rodentium miniftrorü,poftes ingredimur ^waros. In Chrifti uero (ut fupra diximus) uillula tota rufi:icitas,ÓC extra pfalmos 'dentium eft.Qiiocunq te uerteris,arator ftiuam tenens,alleluia decantat.Sudans mclior pfalmis fe auocat,SC curua attondcns uitem fake uinitor,aliquid Dauidicü tanit.Hæc funt in hac prouincia carmina:hæ,ut uulgo dicitur,amatoriæ cationes» Hiepaftorum fibilus,hæc arma culturæ.Verum quid agimus,nec quid deceat coz gitantcstfolum quod cupimus,hoc uidemusCO quando illud tepus adueniet,cum anhelus nuntium uiator apporter,Marcellam noftram ad Palæftinæ littus appulz iam,gC toti monachorû chori, tota uirginum agmina concrepabunnfObuiam iam lamq; geftimus occurrerc,8C non expedato uehiculo,concitum pedibus ferre corz pus.Tenebimus manus,ora cernemus,SC à defiderato uix auellcmur amplexu.Er go ne erit ilia dies,quando nobis liceat ipcluncam faluatoris intrarc if In fepukhro domini Here cum forore,flcre cum matref Crucis deinde lambere lignum,SC in oliz net! monte cum afcendente domino,uoto SC animo fubleuarifVidcre exire Lazaz rum fafeiis collIgatum,SC fluenta lordanis ad lauacrum domini puriora.Inde ad pa 5 uorum caulas pergere,in Dauid orare Maufoleo ^ Amos prophetam etiam nunc: 3 buccinapaftorali in fua confpicerc rupc clangentemfAd Abraham,Ifaac SC Iacob trium quoq; illuftrium foeminarum,uel tabernacula properare,uel mcmoriasfViz dere fonfem,in quo à Philippo eunuchus eft tindusif Samariam pergere,SC loan/ 7 ms Daptiftæ,Helifæi quon; SC Abdiæ pariter cineres adorarefingredi fpelucas,in quibus perfequutionis SC fam is tempore prophetaru agmina funt nutritaflbimus ^Nazareth,SCiuxtainterpretationem nominis eius florem uidebimus Galilææ» Baud procul inde cernitur Cana,in qua aquae in uinum uerfae funt. Pergemus ad rtabyrium,8C tabernacula faluatoris3no ut Petrus quondam uoluit cum Moyfe SC Bclia,fed cum patre cernemus SC fpiritu fando.Inde ad mare ueniemus Genezaz rcth,SCdc quinq SC feptem panibus uidebimus in dcferto qumq: SC quatuor homi num milia faturata.Apparebit oppidum Naim,in cuius portis uiduæ films fufeita/ tus eft. Videbitur SC Hermonim SC torres Endor,in quo fuperatur Sifara,Caphar/ naum quoqj fignorS domini familiaris,SC omnis pariter Galilæa cernetur. Et tunc 8 comitante Chrifto,cum per Silo SC Bethel SC cetera loca,in quibus ecclefiæ quafi quidam uidoriarum Domini funt ereda uexilla, ad noftram fpeluncam rediez ’■»nus,canemus iugiter,crebro flebimus,indefinenter orabimus,SC uulneratæ iaz ^“ 0 muatoris in commune dicemus f Inueni quern quaeftuit anima mea î tenebo cum,öC non dimittam ilium.
SCHOLIA
|
^ Vs artium repertricemjldeft Miz ^!ncruara,Græci fîcefferunt, v? vÄy a^iióiz/jdeft fus Mineruam.Èt apte M mulieres religiofæ funt ufæ periz «s phrafi,nc uidcrentur ethnicum a^ gnofcerenmnen. ^ ConfuGonis urbem ] Baz bel enim confufionem fonat,unde Babylon di fta.ç Rohoboth] p^^rn fîquidcmHcbræis fîgnificat piatcas, fine iatitudincs, ut intelliz gas uiam latam,per quam multi cunt m perz ditionem.lt;l[ Sennaarinquo,6tcgt;]Legis Gene fiscapiteundecimo.Porró ^^jav? lingua Hcz braeorumfonatjoetor corum:utintclligas fuz perbiamaximedcumoffendi,üt cotragratifz fîmes odor eft humilitas. lt;nbsp;Poft gur.grauem Chob. ] Grauê uocat,quia ilhc captiuus inter taptiuüS |
|
IJX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST* AD MARCELLAM SCHÓLIA capduos erat. ^ Non rigatur ut Aegyptus deorfum]Negant in Acgypto plucre:led rez gionem irrigari Nilo,ftans anni uiCibus cxun dante. ^Holera languentiumcibus] Allufit ad illud Paulinum : Qui infirmus eft, holus manducet. if Allophylo quondam hofte] Al lophylus Græcis alienigenaeft.Sentit autem Philiftæumà Dauid confedum. Vndedecanz tatflieilinchoris;Percufsit Saulmine,amp;Daz uiddeccm miha.Legis primo Regum libro, * capitedecimoodauo. lt;ff Frontis audacia] SP gnificat Goliad fuperbum,à Dauid in fronte pereuflum. ^In Ornæ Icbufæorum régis.] Dauid iuiTu Domini perGad,cmit ab Orna arcam,ibicp conftruxit al tare domino: quo in loco poftea condita Hierofolymagt; quondam lebus dicT-a à Iebufeis,qui ea incoIebant.Sed his cxpulfis,Dauid cam totius ludææ metro/ polimcftfabriCatus.Lcgc Paralipomenon ca pite uigefimoprimo. i^f Sed in gétibus] Qina alienam emit ar earn- Regem Salem] Quiz dam itaputant,olim Melchifedcc regem eius urbis fuine,quæ turn dida fuerit Salem:unde K Hierufalem. Eadem dida fuit lebus,à lebm fæis. ^Et fanguis Chrifti de crucc ftillans] Hieronymus cnarrans quintum caput epifto' îæPaulinæadEphefîos,refert fefe hoc à quoz damapud populö concionâte audiflè,remcp magno omnium aflenfu fuiffe excepta,etiam . fi negat hoe cum cæteris Pauli uerbis quadra re. i(p Sermo Apoftolicus ] Incertum an Pauz lus è propheta fumpfent hæcuerba,quinon extct,an ipfe prophetico afflatus fpiritu hæc dixcrit. HpMyfterium noftrumjldeft Chriz ftianorum.Vernaculum autem dicitureiloz , co,quona8umeftaliquid. ^pPrimum nomé, calcata]Id enimHebrsis fonat lebus. ^Sez cundum,pax]Salcm,pacem fonat Hebræoz rum lingua. 4l| Tcrtium,uifio pacis ] Hierufaz Iem. ^Et fadus eft in pace locus eius]PfaIz mo feptuagefimoquinto fccundum literam di dum eft de ciuitate Hicrufalem,ut cum enar z rans locum teftatur Hieronymus. Apud Hez bræosenimhaberi:Etfadû eft in Salem umz braculum eius. S iquidcm in hac natus eft S o^ Iomon,quigcirit figuram Chrifti. i^Rcx rez gum,amp; dominus ] Hæc uerba Paulus in Epiz ftola adTimotheum prima,capite fexto,triz buitdeo. ^ Metropoli uindicatur]Ideftattri buitur. ft^/éinxit autem primaria ciuitas,uez luti mater omnium:non à mcnfura,ut putat Ifidorus. ff Sudarium cóuolutum] loannes capitcuigelimo oftêdit,fudarium quo tedum fuerat caput,repertum fuifle feparatim à cæte ris linteaminibus conuolutum. Qpanquam hoc loco nonnulli codices habebant, Caput fudario conuolutum. ^ Summam(ut diciz tur ) manum ] Ita uocant perfedionem. Ab ar^ tlficibus ftatuarö fumptum,qui primum finz gunt rude fimulacrum,deinde dolant,poftre mo poliunt, quæ fumma manus uocatur. lt; Non Athcnis,fed Libiæ] Qtiacdam exemz |
plaria fcriptum habebant, Lüybd’H^ C admodum quadrat. Forte legenduni,Li quæ ciuitas eft in Phocide. Athenæfuntm ditullioGræciæ:Phocenfes ita Græci wnf’ ablînt ab Athenis: quemadmodö Ronia,gc mana eft Italia.Sicilia,Italia ciffans. ^Abfquc Athenis noftrisjhauöc Hierofolymam,unde nata fit ChriftiaW K gio. Qpod quidam non intelligent^’'®^ huncitadeprauarunt in nonullis codicil » Ab ftp Athenis quenquam noftruni. religione procefferit] Apparet hic Anglos tépore nuper Chrifti fidem accepifle,neco nesadhuc fuifle Chriftianos.Nam ptoce , rit,dixit pro Profecerit,amp; ptouedior w • Hf Fertilcmmonachorum]In huiuscnim tudinibus maximimonachorü gtegeset gt;nbsp;ut oftendimus alibi. ^Syria CoelejEftequot;quot;^ peftris Syriæpars,quæCoele,ideftcaua J tur:Græce, àcl^v, lt;([ Continentia Contincntiam,uocat abftinentiani a ®*®*5 uoluptatibus. Supercilium appellat ^tog tiam,quæhuiufmodi ferè,quoniani adeæ monias pertinent, comitari folent. * ^ ncm fublcuant]Ideft ncminiprofanMiau qui parum fitpius.Et Defertur,ineüdeni fum dixit,idcft datur priuilegium,aut non habetur. Hæc forma monachorû, plurimu ab huius tepons monachis abcft:apudquo, abinæqualibus æqualia exiguntur:S ex æftimatur omnis ferè rcligio,atqj cxhisetiaw leuioribus:putacultu,autcolorc. ^S®® , mino ftatunufquifque ] Rctulit uerba Pau lt;» qui neminem uoluitiudicari excibOjautpo tu,autfimilirc quapiam,quæpofliteflccoin munis bonis Si malis. «ff Mifcrorum Vel quod ex profcriptorü auc muldatoru opibus ædificabâtur:ucl quod damnati ina iufmodi fubftrudionibus laborare cogeban^ tur. ^Quid de mullere purpurata] Loca eft in Apocalypfi capitc decimofeptimOjO propcmodö,quifquis is fuit,depinxiturbc Romam fub typo mullens infidentis beW cui feptem erant capita,quæ feptem mow intcrprctatur. Roma autem fepticollis en. lt;([ Lazarumfafeiis eolligatum] Eft in tribal“ da,decimoquinto à Cæfarca lapide,Be®^ nia,ubi monftrabantur aquæ falubres. lt;nbsp;lauacrum Domini] Fluulus cftperfclympi/ dus amp;nbsp;amoenus amp;nbsp;falubribus aquis,quadiu non mifcetur mari mortuo. Sedhunepurio/ rem fadum imaginatur,poftca quam in co ba ptizatus eft Dominus:quafinon amnlsparr gauerit Chriftum,fcd Chriftus amnem. V“ Dauid orare Maufoleo] Idcft fcpulchro.Hsc erant loca,quæ turn in ludæa oftendebantur, ueterum fando rum amp;nbsp;Chrifti ueftigils inu/ gnia. lt;r'^‘^ AbrahamJfaac ] Horum fepul' chra oftendebantur in Arbe, quæ eadem dici' tur Chebron:eft in tribu luda. lt;,[Triü quo^ illuftrium foeminarum] Ni fallor,intelligitl“ dith,Hcfter,ai Deboram.Nifentit Saram,Re bcccain |
|
IN EPIST. AD MAR j^ bcccamK Liam,quæin codé fepulchro cum tribus patriarchis fits fucrunt:quemadmoz dum legimus Genefeos quadragefimonono. ^ Vel tabernacula,uel mcmoriasjOltendcz batur quercus Abrahs ufep ad Conftantini principis imperium, amp;nbsp;Maufoleum ciufdem in ChebrÓ:de quo fuprà meminimus.Ea abz ^^^bHdiaduobus Kuiginti fermé milibus palTuum.Hic cum eedefiâ extruxident ChrP ftianftamenä finitimisgentibus terebinthus npErftitiofecolebatur,quod fub ea arborean §dos accepifTet hofpitio. Rurfus fecundo ab nacterebintho lapide,oftendebatur tabemaz 7 cuium Abrahs. ^p Fontem in quo Philip z pus ] luxta Bethfuram in tribu Beniamin,oz uendebatur fons è terra bulltcns, qui ab eaz dem abforbebatur terra:in quo Eunuchurri Eandacis reginæ à Philippo baptizatumpu tant:cuiusrei mentio fit in Adis Apoftolicis. ^^amanam pérgerc ] Quæ poftea Sebafte ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^®^ habebantur reliquiæ loanz ms ôapti(tæ8£cæteroruih,quos hicmemoz • l mgredi fpeluncas ] Nam id acciditin amaria.Hiftoria refertur tertio Regû libro capitedecimoodauô. lt;nbsp;Indecernitur Cana] |
CELLAM SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to Eft in tribu Aftur in Galilæa gétium. Nam eft K altera ciufdcm nominis,no eiufdem cognoz minis. ^ Pergemus ad Itabyrium] Hunc ita Septuaginta uerterunt.Thabor mons eft in medio Gaiilææ,mira rotunditatefublimis.In hoc transfigurauit fe Iefus,0d Petrus errans, dixif : Dómine,faciamus hie tria tabernacuz la. ^ Ad mare ueniemus Genezareth] Nam iuxta hoc legitur id miraculi peracfum.^f Op pidumNaiin] Aberat â monteThaborduoz bus paiTuum milibus ad meridiem.Hermon amp;nbsp;Endor fontes,haudprocul abfunt à monte Thabor.Hiftoria refertur ludicS capite quarz to,de Sifaradeuido à labels Debora. lt;([Ga' Çhamaum quoep ] O ppidum eft haud procul. . a ftagno Genezareth in Galilæa,ubi dominus * complura prodidit miracula,amp; ideo fubiccit: Etoinnis pariter Galilæa.Nam in hacpluriz ma commoftrabantur Chrifti ueftigia. ^ Siz lo ] Hue mifit cæcum,ut reciperet oculos, quo loco pofteaconftrueta cftccclcfia. lt;|[Bethel] Hie dormiuit Iacob,cum iret Mefopotamia, quo loco poftea conftruda eft ædes facra,ut alibi teftatur Hieronymus. Nam Bethel, fox nat domus dei. |
ÀRGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
R W uiduam,iam monachorum inftitutum fequentem,hortatur,utRoma rdidäi cmiehcmfe cönferat:pcrcontentionemoftendens,8t quantum habeat Roma molcftiarumi quantum conitnoditatum habeat rus Berhlehemiticum.
HIERONYMVS MARCELLAM INVITAT
ad rus Bcthlehcmiticum.
■jMSRosivS,quochartas,fumptus,notariosminiftrantc,taminnuz i ' merabfles libres uere Adamantius,06 Chaketerus nofter cxplicauit, 1 in quadam epiftola,quam ad eSdem de Athenis fcripfcratqcfcrc nun quam fe cibum Origene praefente fine ledtionc fumpfiffe î nunquant inilTc fómnum,nifi unus è fratribus facris litcris perfonaret.Hoc diez bus cgiffe ud noefibus,ut Së 1e Aio orationé exciperet,2lt; oratio leAionem. Quid nos uentris animalia tale unquam fecimus ^ Quos fi uel fecunda hora legentes inz uenent,ofcitamus,manU faciem defricantes, cotinemus ftomachumjóó quafi poft multumlaborem,mundialibus rurfum negoeiis occupamur.Pretermitto prandia, quibus mens onerata premitur ♦ Pudet dicere frequentiam falutandi, qua aut ipli quotidieadaliospergimus,autadnos uenientes,cæteros expeAamus. Deinceps uur in nerba,ferme tcritur,laccrantur abfentes,uita aliéna defcribitur,2lt; mord enz ftsmuicê,confumimur ab inuicem.Talis nos cibus occupât 06 dimittit.Cum uero amidrecefTerint, ratiocinia lupputamus, Nunc ira perforiam leonis nobis impoz niUnunc cura fuperflua in annos plurimos duratura præco^itaf. Nee recordamur ^‘^^^^‘^''ÉdicentislStultCjhac noAc auferêt animam tuam a te:qüæ autem præpa rafti, cuius eruntj' Veftes non ad ufus tantn, fed ad delicias conquirutur.Vbicunep compendium eft,uelocior pes,citus ferme, auris attentior. Si darrinum (ut fæpe in refamiliariaccidere folet)fuerit nunciatum,uultus moerore deprimitur. Lætamur adnummum,amiflb obolo cótriftamur.Vnde cum in une homine animorum tam diuerfa fit facies,propheta dominu deprecatur,dicensïDomine in ciuitate tua ima ginem eorum difsipa.Cum enim ad imaginem 86 fimilitudinem dei conditi fiinus, ex uitio noftro perfonas nobis plurimas fuperinducimus.Et quomodo in theatraz libus fcenis unus atq idem hiftrio,nunc Hereukm robuftus oftendit,nunc mollis
m inVd
-ocr page 184-Iî4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ AD MARCELLAM ' nbsp;'
in Ventrem frangitur,nunc tremulus in Cybekmu'ta Sc nos f qui fî de mundô non f eflemus,odiremur à mundo) tôt habemus perfonarum fimilitudines, quotpecca/ ta. Quapropter quia multa lam uitæ fpatia tranfmi'fimus Fliictuando, ÔC nauis no/ ftra nunc procellarum coneuffa turbine, nunc fcopulorum illifionibus perturbata eft, cum primum licet,quafi portum quendam fecreta ruris intremus. Ibi cibarius panis, SC bolus noftris manibus irrigatum, SC lac deliciæ rufticanæ, uiles quidem, fed innocentes cibos præbent. Itauiuentes,nonab oratione fomnus,nec faturitas à lectio ne reuocabit» Si æftas eft,fecretum arboris umbra præbebit.Si autumnus, ipfa aeris temperies,ÔC ftrata fubter folia,locum quietis oftendunt. Vere ager florf bus pingitur,SC inter querulas aues,pfalmi dukius cantabuntur, Si frigus Si bru/ males nines,ligna non cocmâ,ÔC calidius uigilabo,uel dormiam.Certe quod feiam a uilius non algebo. Habeat fibi Roma foos tumultus,arena fæuiat,circus infaniat, theatra luxurient,8C quia de noftris dicendum eft,matronarû quotidiè uiûtcturfo natus.Nobis adhærere domino bonû eft,SC ponere in domino deo Ipem noftraw, ut cum paupertatem iftam cœlorû régna mutauerint,crumpamus in uocemîQuid enim mihi eft in cœ1o,SC à te quid uolui fuper tcrrani;’ Quo fcilicet cum tantarept riamus in cœlo,paruaSC caduca quæfifte nos dokamus in terra. Verum utaduil/ iam SC ad Mariae diuerforium ueniamus : plus laudat enim unulquifq quod pofst/ det:quo fermone, qua noce tibi fpeluncam faluatoris exponam f Et illud præfepq inquo infantulus uagiït,fikntio magis,quàm infimo fermone honorandûeft.Vbi funtlatæ porticusCubi auratalaquearia^ubi domus miferorum poenis SC damnato rum labore ueftitæî'ubi inftar palattj priuatorum extrudae baftlicae, ut uile corpu/ fculum hominis preciofius inambukqSC quafi mundo quiçquam pofsit effe orna/ 3 tiuSjteda fua magis udint aipicere, quant cœlum.Bethkhem ecce in hoc parue ter rac foramine cœlorum conditor natus eft.Hic inuolutus pannisthic uifus àpaftori ‘bus,liic demoftratus à ftella:hic adoratus à Magis : SC puto,fanctior locus eftrupe^ Tarpeia,quæ de cœlo faepius fulminata, oftendit quod deo difpliceat. Eft quidew ibi fanda ecckfia:funt trophaea apoftolorumSC martyrum,eft Chriftiucra confer fio,eft Apoftoli ore pracdicata fidcs,5C gentil it ate cakata, in fublime quotidiè ^ gitur uocabulum Chriftianum. Sed ambitio,potentia, magnitudo urbisqudenS’ uidere, falutari SC lâlutare,laudare SC detrahere,uel audire uel proloqui, SC tantam hominum frequentiam uidere, à propofito monachorum, SC a quiete, aliéna font. Aut enim uidemus ad nos uenientes, SC filentium perdimus, aut fi non uidentus» fuperbiæ arguimur, Interdum ut uifitantibus reddamus uicem,ad fuperbas fores pergimus.Intcr linguas rodentium miniftrorum,poftes ingredimur deauratos. b Chrifti ergo uilla,ut fuprà diximus,tota rufticitas eft. Extra pfalmos fikntiumefo Quocuncp te ucrteris,arator ftiuam tenens,alkluia decantat. Sudans meftor,pft^ mis fe auocat,SC curua attodens uites falce uinitor,aliquid Dauidicum canfo Hst® funt in hac prouincia carmina, hæ,ut uulgo dicitur,amatoziac cantiones. Vde. i
|
iMbrofius quo chartas] Hiepri/ us Marcionites fuerat,iêd ab Oz SI *‘*g^'^‘^ corrcdus,ccclefiæ diacoz a wi nus K orthodoxes eftfaelusiuir Iocuples,ncc inclcgantis ingentj: cuius fumptu Si hortatuOrigenespermulta didauit uolumina,teftat Hieronymus in Caz talogo feriptorum. lt;,[ Adamanhus] Abadaz mate lapide,qui nulla ui doman frangi'ue po' tcft.VndcKabindomitauinomêhabctapud Græcos. Id cognominis olim tributum eft Di dymo grammatico,ob indefatigabilem fcriz bcndi inftantiamiab hoe translatü eft in Oriz genera. iJ Et Chakenterus noftcrj Chakenz terum uocat,ab inteftinis $rcisgt;ucluti præc!^ rum: ;t«’^«Jr,afS,feuferrum,amp; W/«, uifera: inde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porto fuum uocat,non quo“ |
dogmata fcquatur,fed quod ingenio dcleCtq tur. Iff Nunc tremulus in CybelcmjQuoniï anus eft: quippc mater omnium deoruffl. Væ de tremorecorporis,uelut obfeniumrcpræ/ fentabatur. ^ Sed innocentes cibos. ] QP*® non laniantur pecudes 8i aucs. Ita PrudétiV? in carmine lyrico: Sint fera gen tibus indofflU tis prandia de nece quadrupedum. Nos hole/ ris coma,nos filiqua,focta legüminemultiniö do paucritinnocuis epulis. i^ Bruntalcs ni/ uesJ Bruma,pars efthyemis,quuni dies fu® breuil/ |
ÏN EPIST. AD MARGELLAM SCHÖLIA A breuifsimi. Ligna non eoemam] Ob tepoz uix hyemem ullam fentit.
4(r Mifcrorum parus,Si damnatorum labore] Vd quod ex muldis ædificantur, ud quod damnati cogûtur illic laborarc. At nunc prin^ cipes nonnunquam ex inhoccnrium ciuium cxpilatione fubftruunc fua palatia. «î Tcda J fua magis.]Pingcbanttcftudines auro,gcm/ mis,coloribus,cum codum pulchrius fitpiz dum ftd lis, quod commune tedum cftomnn bus mortalibus. lt;f RupcTarpeia ] In hac ez rat fupcrbum illud Capitolium,quod aliquo tics fulmine tadum eft,cum in eo lupiter præ^ fidcret. ^Tota ru ft ici tas cft] Quidam habez bant,tuta:fed tota,mihimagis probatur,hoc cft,mcra rufticitas.Sic enim Hieronymus 84 alias aliquoties loquitur, Qpanquam tuta, quotç quadrat : quia dixerat de miniftris roz dcntibus. Porto rufticitatem, fimplicitatem appellat,abfque faftu nobilium.
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^^^ algebo] Ideft,hicmihi minoris f ”“*hutnÓ fentiam frigus,St minore igni
^Arena fæuiat]Proptergladia/ inarenam producebanrur,utmu/ cir°m P®^*’^®’t. iflquot; Circus infaniat.] In ™ agitabantur certamina narij generis,ma nim ^P®‘Vnde infaniam uocatnnfamt cz
‘IfThcatra luxu
^ tragœdiæ. Er/ °^^otationc barbaricarum opum. mon;*^’*®’’oftris dicendum] Noftris,ideft
, ’^'’'oobilesmatronas folentquoti turn ®®‘®®‘^ caufa inuifere.Vndeamp; ienaz ®®f*’°o®’’U’n dicit,quod illae quoqj fuam
'^quot;'“‘^^fatem.Et Hcliogabalus mulic nah 1®^*“?® *oftituerat,qucm appcllabat fez om, in quo matrem uolmt præfiderc.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SECLVENTIS
^P'^æ'^ Tandis quibufdam iocis. Euftochium in natali diui Pctri xeniola quæz deb ’’’’'f^æ'^onymo.Eamyfticainterpretationc trahit ad morum inftitutionem,cuiufmodi crentclTe Chriftianorum ioci,ut pietatem fapcrent paritcr amp;nbsp;cruditionem.
HIERONYMVS AD EVSTOCHIVM de acceptis ab ea munufculis.
A R v A fpccie, fed charitate funt magna, mimera accepifTe à uirgiz ^ ne,armillas,epiftolam,8lt; columbas. Et quoniam mel m dei facrificiis i non ofFertur,nimia dulcedo arte mutata eft, ÔC quad am, ut ita dicam, ËM piperis aufteritate codita. Apud deum emm nihil uoluptuofum, nihil „ tantum fuaue placet, nifi quod in fc habet mordacis aliquid ucritatis. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ amaritudinibus manducatur. Feftus eft dies,ôi natalis beati Pc
niiclhuius eft folito condiêdus,ita tarnen,ut fcripturarum cardincm,iocularis fer? WO no fogiat.Nec à præfcripto paleftræ noftræ logius euagemur. Armillis in Exe chielearmatur Hierufalem.Baruch epiftolas accipit ab Hieremia. In columbæ fpc cæipiritus fancius allabitur.Itacp ut te aliquid ÔC piperis mordeat, 06 priftini Iibclli «iatnnuncrecordcris,caue ne operis ornamentadimittas, quæ ueræ armillæ Îunt nrachiorum,ne cpiftolam pedoris tui fcindas, quam à Baruch traditam nouacula x rex profanus inciditmc ad fimilitudinem Ephraim,per Ofee audiastEaCta es infiz piens,ut coIumba.Nimium refpondebis auftere, 86 quod fefto non conueniet dief, falibus ipfa muncribus ,puocafti:dum dulcibus amara fociata funt,86 à nobis paz narecipiesjlaudem amaritudo comitabitur.Verum ne uidear dona minuhreracce/ pimusôC caniftrum cerafis refertum ï talibus 86 tam uirginali uerecundiarubcntiz DUSjUtcanunc à Lucullo delata exiftimarem.Siquidem hoe genus pomi,Ponto 86 3 Armenia fubiugatis, de Cerafunto primus Romam pertulit.V nde 86 de patriaarz nor nomen accepit.Igitur quia in fcripturis caniftrum ficis plenum lcgimus,ccrafa norononinucnimus,in eo quod allatum eft,id quod allatum non eft,prædicamus. Optamusij te de illis pomis fieri,quæ contra templum dei funt, 86 de quibus deus dicicQuia bona,bona ualde. Nihil quippe Saluator medium amat. Et ficuti frigiz dumnonrefugiens,calidis deledaturpta tepidos in Apocalypfi euomerc fe loqui hu. Vndc nobis folicitius prouidendum eft,ut folennem diem, non tam ciborum abundant ia, quam fpiritus exultatione celebremus. Quia ualde abfurdum eft,niz mia faturitate uelle honorarc martyrem, quem fcias deo placin'fle ieiuniis, Ita tibi Temper comedendum eft, ut cibum 86 oratio fequatur,86 ledlio. Quod fi aliquibus difplicet, Apoftoli uerba cantato ; Si adhuc hominibus placerem, Chrifti ancilla noneftèm.
Scho?
-ocr page 186-IN EPIST. AD EVSTOCHITM SCHOLIA
SCHOLIA
|
T quoniam mcl ] Lcuitici capite fec0do,ueratdeus ullum melaut fennentum adhiberi in facrificio. Ruffus alibi iube ,ut nullum faz crificium ofFcratur abfque fale. lt;(f Cum amadtudinibus] Exodi duodecimo. Cum laclucis agreftibus , quæ fubamarum ,quiddam habent. ijpFcftiuius eftfolito con/ diendus j Nam in diebus feftisjautius folito prandetur. if Cardinem]Iocâdum,red Chri ftiano more, if Armillis in Ezechiele] Capi/ te decimofexto.Inter reliqua ornamenta my/ ftica,quæilliccommémorât: Et dcdiUnquit, armillasinmanibustuis.Qihdä codices hoc ^oco pro Armatur,habebantOrnatur. i,] Ba ruch cpiftolas acccpit] Habes apud Hieremi/ am capite trigelimofcxto.BaruchiulTuHiere miæ fcribit epiftolam,Si defertadpopulum. ijfPrifhni libe!li]Significat libcllumDeuir/ ginitate,quem fcripfit ad eandem, qui quo/ niam mordacior cft,multorum conflauit odP urn Hi cron y mo, fleuri teftatur ipfc. if Noua/ * eula rex profanus] Pro nouacula,nollra ædi/ tio habct,fcalpello feribæ. Locus eft capite tri gefimofextojquem modo citauimus, quem/ admodumrexepiftolamjiue uthabeturuo/ lumen,difeiffum fcalpello coieceritin ignem. AllulîtautêHieronymus taciteadilludPau/ li ad CorinthiosrEpiftoIa noftra uos eftis ferp pta m cordibus. Bt paulo poft: Qiioniam epi/ ftola eftis Chrifti,miniftrata à nobis amp;nbsp;fcripta non atramento,fcd fpintu dei uiui,amp;c. lt;Ad fimilitudinem Ephraim] Ita legis Ofee capite feptimo:Et fa crus eft Ephraim,quafi colam/ |
ba fcduc'fa,non habcnscor. ffVerum he ui/ dear] Quoniam non fecerat mentionem ceraz forum. ^ Virginali uerecundia. ] Quædani maturefeentia uirefcunt,quædamflauefcunt, cerafum,morum,amp; cornum rubefeuntmatuz ritate,mox nigrefcunt,prater hæcetiam oliz uæ. If Vt ea nunc à LucullojStatim putrez feunt cerafa,K (ut dixi) gratus illc rubornon manct,nifirecentibus:necadeft,nifimàtuhs. 1 De Lucullo ita Plinius libro decimoquinto, capite uigefimoquinto. Cerafi ante uidoriam Mithridaticam L.LucullinonfuercinItalia. At Vrbis anno fcxcenrcfimo oflogefirao, is primum inuexit è Ponro,annisqi centum uiz ginti, trans Oceanum in Britanniam ufrppet' uenere,eadcm in Aegyptonullacurapotuere gigni. If Caniftrum ficis plenum. ] Ita legis Hier, cap.xxiiq.de duobus ealathis,quorum alter habebat ficus bonas,bonas, ideftualdt bonas:alrer malas,malas, ideft ualdemalas. Siquidem huiufmodi conduplicationeuerbi, epitafin faciunt l lebræi. ^ In co quod allaz turn eft] Qiudam lie habebant:In co quo alla turn eft,id quod allatum no eft prædicamus. Qyoniam de calatho fit in prophetis menrio, deccrafis non fit,fed de ficis. Vndeexoccaflo' necalathi,laudar ficoSnon allatos,pro ceraz fisallatis.Altj fichabebant:Ineo quod allaz turn eft,id quod allatum no eft,prædicamus. If Contra tcmplum dei funr]Ideft,è regionen rempli, ut intelligas frudus pietatis. Locus eft,qucm modo indicaui,quaquamibiuter? calathus ante templum oftenditur. |
ARGVMENTVM EPIST0LÆ SECLVÉNtlS
Xeniolamifla à Marcella,libiSó PaulæfiIiæqphuius,periocumintcrprêtatur aIkgoMtoî.
HIERONYMVS AD MARCELLAM de acceptis munufculfs,
T ABSENTIAM corpomm,fpiritusconfabulationc folefflur,6z cit unufquifque quod præualet, Vos dona tranfmittins,nos epiftolas remittimus grariarumlita tarnen,ut quia uelatarum uiïginum niunus eft, alïqua fn ipfis munufculfs ciïe inyftena demonftremus. Saccus, oration IS fignum atep feiunq eft. Sella, ut foras pedes uirgo nenmoz Heat. Ceref,utaccenfo lumme, Iponfi' expeeSetur aduentus. CalfceSjmortificatioz nem carnfs oftendunt, 6v femper anfmum ad martyrium praeparatum,Calfx quip' i pe Domfnf inebrians,quam præclarus eft. Quod autem amp;C matronis offertfsmuz fcarfa,parua, paruis ammalibus euentflandfs,elegans fignificatfo eft,debereluxiiz nam efto rcftingucrc;quia mufcae moriruræ,olef fuauftatem, luxurfæ cito cum i^o ïnterituræ mundo, oleum uftæ fuauioris exterminant. Hic typus fit uirginum, hæc figura matronarum.In peruerfum Iicet,munera ueftra conuenfant. Sedere az ptum eft ociofisjin facco facere pœnitentibus, calices habere potantibus. Lfcct Si propter nodurnos metus,8lt; anfmos femper malo confciêtiae formfdantes,ceieos quoep accendifle fit gratum.
ScflOz
-ocr page 187-IN EPIST. AD HARCELLAM SCHOLIA
B7
SCHOLIA
Ffcrtis mufcaria]Ea conficiuntur uel epcnnis auium,uel è chartis, adabigendas mufeas.^ Quia mu ^cæmoricuræ] Sic Eedefiaftes ca/ pitêdecimo:Mufcæmoriêtes per/
dunt fuauitatem unguenti. «(fin peruerfum IP cet] ldeft,in malam partem. Nunc cnim ca/ dem intcrprctatur,ut conueniantamp; in peccaz torem,qualcra fe uideri uult.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE Q_V EN TIS
'^S^^^^^^^”^ annum,amp; tarnen adhuc intcgro uirentiep ftn^J'’®’’‘*®^® libres aliquot abeo petit commodato.Elt autem fcftiuis iocis,nec minus plena epiftöla.
HIERÔNŸMŸS AD PAVLVM C O NC O RD IENSEM
V M A N Æ uitat breuitasjdamnatio delidomm eft.Et in ipfó fæpe Ri § cis exordiö,mors fequuta nafcentem, labentia quotidie in uitium fez culaprofitetur.Nam cum primum paradifi colonum,uiperinis hexi/ bus praepeditum, coluber deduxiflet ad terras, æternitas rnortalitate .-S mutatajin hongentos 06 eo amplms annos, fecundam quodammodo »nmortalitatem maledidi hominis diftulerat elogium. Exinde paulatim recrude/ cenupeccatOjtotiUs orbis naufragium gigantum adduxitimpietas. Poft inud,ut ^ dixehin,purgati baptifma mundi,in breue tempus hominum uita cotradla cft. ^®^’’'*^ femper contradiuinapugnantibusj pene Pydidinius. Quotus enim quifa? aut centenariam tranlgreditur ætatem,aut non ^deamficperuenit,utperuèniflepoeiiiteat i feeuftdum quod inlibro Pfalmorum ‘CnpturateftatuqDies uitat noftrae,feptuaginta annitfi autem mulrunqoóogintai 4'J*tquidreliquum eft,labor K dolor . Quorfum(ais)ifta,tam alto repetita princiz pO)2lt;itaproculcoepta,ut merito quis Horatiano de nobis pofsit fale luderet B btgemino bellum Troianum orditur ab ouo^
Videlicet ut fenedutem tuam,óó caput ad Chrifti fimilitudinem candidum,dignis tiocibusprxdicemus.Ecceiamcêtenus gratis circulus uoluitur,2lt; tu femper prat/ fep ta Domini cuftodiens,luturæ beatitudinem uitat per pratfentia exempla mediz ^ taris.Oculi quo lumine uigent, pedes imprimunt certa ueftigia,auditus penetrabi lis,dentés candidi, uox fonora, corpus folidum 06 fucci plenum, cani cum rubore ^iierepantjUires cum actate dilTentiunt. Non memoriae tenacitatem, ut in plcrifq? ccrnimus,antiquior fenecta dirioluit. Non calidi acumen ingenij, frigid us fanguis obtundit. Non contradam rugis faciem,arata frons afperat. Non deniep tremula manus percuruos cerat tramites erraritem ftilum ducit,Futurx nobis refurredio/ nisuirotemin teDominus öftendiqutpeccati fciamus elle,quod exteri adhuc uiz uentes pramoriutur in carnetiufticiat,quod tU adolefcentiam in aliéna attate menz 5 tiris.Etquanquammultis iftam corporis fanitatem,etiam peccatOribus euenire ui deanius,taffiê illis hoe diabolus miniftrat,ut peccent,tibi dominus præftat,ut gau deas.Dodifsimi quiep Græcorum,de quibus pro Flacco agens luculenter Tullius ^ittlngenitaleuitas 86 erudita uanitas,regum fuoru ac principum laudes, accepta nicrcede,dicèbant:Hoc ego nunc faciens,precium pofco pro laudibus. Et ne pu/ tesinodica elTe quae deprécor:margaritum de Euangdio poftularis:Eloquia domi ni, eloquia cafta, argentum igne examinatum, probatum terrât, purgatum feptuz plumtfcilicet,Commentarios FortunatianitSC propter notitiam perfequutionum, Aurelij Vidoris hiftoriaintfimukp Epiftolas Nouatiani,ut dum fchifmatici homi/ nisuenenacognofcimusjlibcntius fandi martyris Cypriani bibamus antidotum. Mifimus interim te tibi,idcft Paulo feni Paulum feniorem,iri quo propter fimpli/ 4 ciores quofq; inultum in deiicierido fermone laborauimus. Sed nefcio quomodOj etiam fi aqua plena fit, tam en eundem odorem lageha feruat, quo dum rudis eilet, imbuta eft.Si hoe munüfculum placuerit, habemUs etia alia condita,qu3t cum pluz rimis oiientalibus mercibus ad te,fi fpiritus fandus afflauerit,nauigabunt,
m 5 S ch Oz
-ocr page 188-B8
IN ZPIST. AD P» CONCORDJENSEM SCHOLIA
SCHOLIA
|
I Igantum adduxit impictas ] Loz S^^^01 ‘■“^ ^^ Gencfis capicc fcxto.ln He^ braeo pro gigantibus,cadences ha bccur. ij^n 'piQi Symmachus ucr^ tit uiolentos. lllis temponbus ætas hominis erat,cêtum uiginti anni.Tantum enim datum crtpcenitendifpacium:fed crefcêtibus indies uitiis,diluuium infequucü cft. ^Purgati baz ptifmamundi] Nam ut nos baptifmo purgati renouamur,ita tune mundus diluuio purgaz tus uidcbatur. 4fEt gemino bellum] Verfus cft Horatianus ex Arte poetica,penè proucrz bialiiocoufurpatus,quotics rem longiusrez petimus quam oportet.Vclut ßquis helium Troianum fcripturus,cxordiatur non à proz ximis bei li caufis,hoc cft ab Helena rapta,fcd à partu Ledæ,quæiuxta fabulas duo peperic oua ex louis concubitu,è quorum altero pro^ dierunt Caftor amp;nbsp;Pollux,ex altero Helena, quæ poftea præbuit belli matcriam. ^ Ad Chrifti ßmilitudinem ] Candidus enim appa^ l'uct Chriftus tribus difcipuIis.Et agnus dei uocatus cft.Tametfi magis arbitrer ilium rez fpexiftead Apocalypfeos caputprimum. Ca^ put autem amp;capilli erantcandidi uclut lana alba,8i tanquam nix. ^ Exempla meditaris ] * Eleganter ufuseftuerbo meditaris,lam enim coeperat c(Tc,quod in refurredione futurus ez rat,hoceft incorrupto corpore femperqc floz renti. iÇ Memoriæ tcnacitatcm. ] Nam hanc primum impctit fcncdus,teftePlinio. i^Friz gidus fanguis] Ita Vergilius: Fngidus obftiterit circö præcordiafaneuiS. |
Et Ahftoteles putat in fngidisplus cfleaniz mi,minus ingenq. Qpanquam idem fcribit, quibus fanguis cft crafsior,iis minus eflè enz gentj. Afinis autem crafsifsimus eft,homini lubtilifsimus. ^Percuruos cerac] Nam olim in ceratis tabulis ftilo æreo fcribebant. ^ Rez furredionis uirorem] Nonnulli codices habe' bant Vigoremeutraeç ledio quadrat, fed Viz rorem magis probo. HfViuentes prsmoriun tur ] Deficientibus oculis,putrcfccntibus den tibus,aut etiam elabentibus, obfurdefcentiz bus aunbus,euanefcête memoria,quidaliud cft homo,quam uiuum cadauerf Et Plinius negat,hos annosuitæ imputandos eflè. fta 1 aliéna state métiris ] Mire ufus cft uerbo mü? tiris,in bonam partem pro Imitaris.Id mol/ lius cft in rebus,quam in perfonis:ut fi dicas, Impudens loquacitas mentetur eloquétiam. Et alienam statem uocat,nonalteriushomi/ nis,fed ut Vergilius, Alienis menfibus æftas: ideft,rion fuis:ueluti qui fcnex amat, aliénas/ tateamaredicitur. HfIngenitalcnifasjEftilU nationi natiuum acgentilitiummalumjeui/ tas ac facilitas, Ä erudita uanitas. Vanitas, mcndacitas cft. Vnde luuenalis: Et quicquid Gracia mendax: Huic fi accedat eruditio,quiduis polsit attol/ lere. Hf Commentanos Fortunatianijlsna/ tione Afer,epifcopus Aquileicnfis,in Êuange lia titulis ordinatis,breui rufticoqï fermone fcripfit commentahos. Hf Aurelij Vivons] Sextus Aurelius Vidor fcripfitimperatoruni gefta ab Augufto ufep ad Theodofium,cuius opens adhuc extant fragmenta. HfEpiftohs Nouatiani ] Hic Romans urbis presbyter fu/ it,fed Nouatianorü hsrefim fequutus.SchiC' maticum uocat,quodaducrfus Corneliuma cerdotalem cathedram conatus fitinuadere» Hf Bibamus antidotum jAntidotus enim pro prie aducrfus uenena datur, Nouatus cius hat refis autor,fandi Cypriani presbyter fuit.Is negabatpoftbaptifmü relapfosinpeccatuni, D efie recipiendos ad poenifentiam. Aducrfus hunc fcripfit Cyprianus. Hf P3ulo feni Pau/ ^ lum] Sentit Pauli monachi uitam. Hf 1” eiendo fermone] At alq laborant inerigendo ftilo,cum huic laborandum fucrit,utpeiusdi cerct. Hf Alia condita] Ideft rcpofita,figniiü' cans non cfTe uulgaria,ncc$ quibuslibet com' munia. Ita Vergilianus paftor fuum pignus commendat: Nee dum illis Iabraadmoui,fcd coditafauo. Hf Spiritus fandus afflaucrit.] Apta ufus cil mctaphora,afflauerit. Spiritus cniin cft flare*, cum addat nauigabunt, id ait,quod nifi P^ mare mitti non poterant. |
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
Euftochium ex omnibus Pauls libcris fola perpetuam uirginitatcm cft amplcxa/ola^ma/ tri Bethlehem demigranti comes fuit. Sub huius igitur perfona,quoniam apud Romanos prix msnobilitatisfuit,uirgines omnes docet,quomodo fituiuendum.Et ficuteftbonipræcepto/ ris oflricium,non folum indicat formam,quam oporteat fequi,uerum etiam prodit amp;nbsp;aperit te/ chnas acfucos uirginum,monachorum amp;nbsp;clcricorum,quifubprstextu caftiraonis,uentriK auaricisferuiebant.Lufit autem in his depingendis paulo libcrius,quam délicats quorüdani aures ferre poflent.Vndc alibi fcribit libcllum hunc Roms,nam illic fcripfit,fuiflèlapidatum: Kin Epiftolaad Demetriadem,indicatmultos hocoffenfos fuiflè.Et Rufinus inter estera cri/ mina,hoc quoep uiro fandifsimo impingit,quod inftitutionem uirginis profeflus omnium om nia criminaprodidifTet.Meminit huius K Scuerus Suipitius in dialogo quodam,fcd curalau' dc.Verum hic liber quam male tradat malos monachos amp;clcricos,tam male uiciflim abillis tradatus fuit. Adeo nanquemendofum repcrimus,utpro unico uitioexprobrato,deccmraen das induxifleuideantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Hiero/
-ocr page 189-AD EVSTOCHIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15?
HIERONYMVS AD EVSTOCHÏVM De cuftodia uirgimtatis.
HV DI FILIA 06 uide, 00 inclina aurem tuam, 00 obliuifcerc poput luintuum,66 domuni patris tui, 8lt; cÓcupifcet rex decorem tuum» In quadragefimo quarto Pfalmo Deus ad animam loquitur huma nam, ut fecundum exemplum Abrahæ, exiens de terra fua, 86 de cognatione fua,relinquat Chaldxos,qui quafi dæmonia interpre/ tantur, ÔC habitet in regione uiuentium, quam alibi Propheta fuz fpirat,dicens:Crcdo uidere bona Domini,in terra uiuentium, Vc . ^m non fufficit tibi exire de terra tua, nifi obliuifcaris populi tui, 00 domus patris * ^ut carne contempta,fponfi iungaris amplexibus. Ne refpexeris(inquit) retro, neciteteris in omni circa regione, ied in monte faluum te fac,ne forte comprehend' oaris. Non expedit apprehenfo aratro, reipiccre poft tergum,nec de agro reuerti oomum : nee poft Chrifti tunicam,ad tollendum aliud ueftimentum tedo defcenz ocre. Grande miraculum:Pater filiam cohortatur, ne meminerit patris fui. Vos de patu diabolo eftis,0é defideria patris ueftri uultis facer e,dicitur ad ludacos. Et ahgt; facit peccatum,de diabolo eft.Tali primum parente generati, nigri iumus: ^poftpanitentiarn, nee dum culmine uirtutis afcenfo, dicimus : Nigra fum, fed ‘peciof^fïlfx Hieruialem.Exiui de domo infantiae meae,oblita fum patris mei,rez naicorin Chrifto. Quid pro hoc mercedis accipio C’ Sequitur ï Et concupifcet rex decorem tuum. Hoc ergo illud magnum eft facramentum ♦ Propter hoc relinquet homopatrem 86 matrem fuam, 6^ adhacrebit uxori fuæ : 8lt; erunt ambo, iam non i0t ibij in una carne, fed in uno fpiritu. Non eft fponfus tuus arrogans, non fuz perbuSjAethiopifTam duxituxorem.Statim ut uolueris fapientiam audire ueri So lomonis, 86 ad eum ueneris, confitebitur tibi cundfa quae nouit, 810 inducet te rex B mcubiculum fuum, 80 mirum in modum colore mutato,fermo tibi ille conuenieU Qus eft ifta,quæ aicendit dealbata ;■ Hacc idcirco domina mi Euftochium fcriz bo,dominam quippe uocare debeo iponfam Domini mei: ut ex ipfo principio lez ctionis agnofeeres, non me nunc laudem uirginitatis efte di Aurum,quam probaz fti optimam, 86 confequuta es : nee enumeraturum moleftias nuptiarum,quomoz do uterus intumefcat,infansuagiat,crucietpellex, domus cura folicitct, 86 omnia ftux putantur bona,mors extrema praccidat. Habent enim 86 maritata ordinent fuum,honorabilcs nuptias, 86 cubile immaculatum. Sed ut intelligeres tibi exeunz h de Sodoma,timendum effe Lot uxoris exemplum. Nulla eft enim in hoc libello adulatio.Adulator quippe,blandus inimicus eft.Nulla erit rhetorici pompa ferma n!s,quæ te etiam inter angelos ftatuat, 86 beatitudine uirginitatis expofita, münz dum fubiiciatpedibus tuis.Nolo tibi uenire fuperbiam de propofito,fed timorem, Onuftaincedis auro, latro tibi uitandus eft. Stadium eft hac uita mortalibus, hic contendimus,ut alibi coronemur. Nemo inter ferpentes 86 fcorpiones fecurus inz greditur, Et inebriatus eft,inquit Dominus,gladius meus in cckIo:86 tu pacem arz ottraris in terra,qua tribolos generat 86 fpinas,quS ferpens comedite’Non eft noz ^iscoUudatio aduerfus carnem 86 fanguinem,fed aduerfus principatus 86 potefta tcshuiusmundi,86 harum tenebrarö,aduerfus fpiritualia nequitia in coeleftibus» ^ägnisinimicorum circundamur agminibus,hoftium plena funt omnia.Caro fra gibs 06cinis futura poft modicü,pugnat fola cum pluribus.Cum autem fueritdiflo Iuta,S6 uenerit princeps mSdi huius,86 inucnerit in ea nihil, tue fecura audies per Prophctam:Non timebis à timore nodlurnoïa fagitta uolante per diem, à negocio perambulantc in tenebris,ab incurfu 86 damonio meridiano. Cadent à latere tuo mille,86 decern milia à dextris tuistad te autem non appropinquabunt.Quod ft eo rum te multitude turbauerit, 86 ad fingula incitamenta uitiorum ceeperis aftuare, 26 dixerittibi cogitatio tua:quid faciemusCrefpondebit tibi HelifaustNoli timere, quiaplures nobiicu funt,^ cuniillis:06 orabir,ó6 dieet,Domine apen oculos pueb m 4 la mai
-ocr page 190-14^
AD EVSTOCHIVM
læ tuæ, Ut ui'dcat : Ö^ apcrtis oculis mdebis igneum currum, qm te ad excmplinfl 6 Hcliae in aftra fuftollat, 86 tune laita cantabis : Anima uoftra ficut pafTer erepta e» de laqUeo UènantiUmjLaqucus contritus cft,óó nos liberati fumus. QuamdiuhoC fragili Corpore dctincmur, quamdiu habemuS thefaUrum ifturn m uans fidilibus, 06 CönCupifcit Ipintus aduerfus carnem, 86 caro aduerfus fpin'tum, nulla eft cerW itic^öria.Aduerfarius nofter diabolus, tanquam leo rugiens aliquem deuoratéquf renSiCircutnit.PoftriftijaltDaüid, tcnebras:86 fada eft nox. In ipfapcirranfibunC omnes beftiae fylme. Câtuli leonum rugientes,ut rapianp 86 quæraut à deo efeam fibi.Non quaerit diabolus homines infidèles,non eos qui foris hint, 06 quorum car nés rex AlFynUs in olla fuccendit, de ecclefia Chrifti rapere feftinat. Elea eiusfc' cundum Abacuc eleeftae funt. lob fubuerterc cupit,86 deuorato luda, ad cribrados Apoftolos expetit poteftatem.Non uenit faluator pacem mittere fuper terram,fed gladium.Cecidit Lucifer, qui mane onebatur, 86 ille qui in paradifo deliciarum ml trims eft,meruit audireîSi exaltatus fueris utaquila,inde detraham te, dicitdomy nus. Dixerar eni'm in corde fuóïSuper fydera cœli ponâ federn meam,ô6erofimi/ lis altifsimo.Vnde quotidie ad cos qui per fcalam,Iacob fbmniante,defcendunt,Ia quiturdeus:EgO dlxi dp eftis, 86 filp altifsimi omnes. Vos autem ficut homines ma nemmi, 86 tanquam unus de pn'ncipibus cadetis. Cecidit enim primus diabolus, 86 Cum ftet deus m fynagoga deorum,m medio aüt deos dilcernat, Apoftolus eis, qui dij cilc definünt,fcribit : Vbi cnim m uobis funr dilTcnfiones 86 æmulaubnes, nónne hommes eftis, 86 fecundum hominem ambulatisCSi Apoftolus uas eleAm nis 86 feparatus in cuangelium Chrifti,ob carnis aculeos 86 incentiuauitiorumrc/ primit corpus fuum,86 feruituti fubncif,né alns prædicans ipfe reprobus inueniy tur, 86 tarnen uidet aliam legem m membris fins repugnantem legi mentis fux, captiuum fe in legem duci peccati : fi poft nuditatem,ieiunia, fames, carcerem,fla/ gella,fupplicia,in femetipfirm reuerfus cxclamatjnfelix ego homo,quis melibwa bit de corpore mortis huius:tu te putas fecuram efte deberefCaue quæfo,neqüàn U do de te dicat deus : Virgo Ifrad cecidit, 86 non eft qui fufcitet earn. AudentetIo/ quar i Cum omnia pofsit deus, fufcitarc uirginem non poteft poft ruinam, Vald quidem liberare de poena,fed non uult coronare corruptam.Timeamus iHampm^ phetiam,ne m nobis etiam compleaturïVirgmes bonæ deficient, Obferua quid m câf,86 Uirgines bonæ deficient, quia funt 86 uirgmes malæ.Qui uiderit,inquït,mu' Iiercm ad concupifcendum eam,iam moechatus eft earn m corde fuo.Peritergo a mente uirgi'm’tas.Iftæ funt uirgines malæ, uirgines carne,non Ipirituiuirginesui» tæ,quæ oleum non habentes,excluduntur à Iponfo. Si autem 86 iliac qua uirgines funt,ob alias tarnen culpas, uirginitate corporum non faluanturtquid fieriHis.qu^ firoftitucrunt membra Chrifti, 86 mutauerunt tcmplum fandi ipiritus in lupanar-lico audient:Defcende,fede in terra uirgo filia Babylonis: lede in terra,non eft W hum filiæ Chaldæorumînon uocaberis ultra mollis 86 dclicata. Accipe molani,mo Ie farinam,difcooperi uelamen tuu,dénuda crurâ,tranfi flumina,reuelabiturigno/ minia tua,apparebunt Opprobria tuâ.Et hoc poft dei filtj thalamos, poftofeuhfo truelis 86 fponfi,illa de qua quondam fèrmo propheticus concinebat: Aftititf^ na à dêxtris tuis, in ueftitu deaurato,circumdata uarietate, nudabitur,86 poftcrio' ra eius ponentur in faciem ipfius:Scdebit ad aquas folitudinis, pofito uafe,66diu2 ricabit pedes fuos omni tranfeuti,86 ufep ad uerticem polIuetur.Redius iucratJio/ minis ntbiifie coniugium,ämbulafle per plana, quam ad altiöra tendenrempnpro furtdum infemi cadere. Ne fiat obfecro ciuitas meretrix,fidclis Sion:ne poft trini/ tatis liofpitium, ibi dæmoncs faltcnt 86 firenæ nidificent,86 herieq. Non foluatur fafcia pclt;ftoralis,fed ftatim ut libido titillauerit fenfum,aut blandum uoluptatis w
2 cendium dulci nos calore perfuderit, erumpamUs in uoeem iDominus auxiliatot meus, non timebo quid faciat mihi caro. Cum paululum interior homo inter uitu atq uirtutes coeperit flucruarc, dicitot Quarc triftis es anima mea, 86 quare contur bas me f Spera in Domino, quia confitebor illi, falutare uultus mei,86 deus meus-
-ocr page 191-DE CVSTODIA VIRGINITATlS
»4t
* F^^ ° ^**^^5 cogitationem crefcere. Nihil m te Babylöniuni, nihil confufionis adolefcat. Diim paruus eft hoftis interikc,nequ!tia, ne zizania crefcanqelidatur in feminc.Audi Pfalmiftam,dicêtem:Filia Babylonis mifera,beatus qui rétribuée ^i retributionem tuam. Beatus qui tenebit, 06 allidet paruulos tuos ad petram*. Quia enim impofsibile eft in fenfum hominis no irruere innatum medullarum caz .^’’“’’»i^l^udaturj ille prædicatur beatus, qui ut coeperit cogitare fordida, ftatimi mterficitcogitatus,06 allidit ad petramtpetra autê Chriftus eft. O quoties ego ipfe meremo conftitutus, 06 in illa uafta folitudine, quæ exufta folis ardoribus, horriz ummonachis præftat habitaculum,putabam me Romanis interefte deliciis. Sez jJr^'^., ^jQ’Jia- amaritudine repletus eram. Horrebat facco membra deformia^ iqualida cutis, fitum Aethiopicæ carnis obduxerat. Quotidielachrymæ,quoti/ lt;cgemitus:86 fi quando repugnantem fomnus imminens opprefsiffet, nuda huz tnOjUix oflahaerentia collidebam.De cibis uero Ô6 potu taceo, cum etiam langueni tes aqua frigida utantur,ô6 coctum aliquid accepilTe, luxuria fit, Ille igitur ego, qui ob gehennæ nietum,tali me carcere ipfe damnaueram,fcorpionum tantum focius ierarum,fæpe choris intereram puellarum* Pallebant ora ieiuniis,ó6 mens defiz ’^ frigido corpore, 66 ante hominem fuum iam carne præmortua, tolalibidinuin incendia bulliebant. Iraq; omni auxilio deftitutus, ad lefu lacebam pcaes,ngabamlachrymis,crine tergebam, £6 repugnantem carnem,hebdomadaz rum i^diafubiugabam.Non depudefco infidelitatis meæ,quin potius plango me non clic,quod fuerim. Memini me clamantem, diem crebro iunxifte cum nocte, nee prius a pedoris ceflafte uerberibus, quam redirct domino increpâte tranquilz I 3s.Jpiamquoq eellulam meam,quafi cogitationum mearum confeiam pertimèz cebani.Etinihimetiratus 06 rigid us, foins defertapenetrabam.Sicubi cöcaua ualz ?’^^*P^®ontium,rupïum prærupta cernebamtibi mex orationis locus,ibi ilz udmiferriinx carnis ergaftulum:06,ut ipfe mihi teftis eft dominus,poft multas la/ B chrymaSjpoft cœlo inhaerentes oculos,nonnunquam uidebar mihi interefte agmt nibus angelorum, £6 Ixtus gaudens^ cantabam : Poft te in odore unguentorum tuorum curremus. Si autem hoc fuftinent illi,qui exefo corpore, folis cogitationiz ns oppugnantur;quid patitur puella,qux deliciis fruitur^Nempe illud Apoftolit Vniens mortua eft. Si quid uaq; in me potcft efle confilq, fi experto creditur, hoe pnmummonco,hoc obteftor,ut fponfa Chrifti uinum fugiat pro ueneno.Hçc adz uerius adolefcentiam, prima arma funt dxmonum. Non fic auaritia quatit, inflat: ^pwbia,deledatambitio. Facile alüs caremus uitiis,hic hoftis nobis inclufus eft. K^ocunep pcrgimus,nohifcum portamus inimicum. Vinum 26 adolefcentia,duz P ^xincendium uoluptatis eft. Quid oleum flammæ adiicimusCQuid ardenti corz pinculo fomenta igniumminiftramusC Paulus ad Timotheumftam noli,inquit,az qiram bibere,fed uino modico utere,propter ftomachum tuum,26 frequentes ruas ’ ^’^^ quibus caufis uini potio concedatur,ut ex hoc ftomachi dolor, bi trequens medeatur infirmitas.Et ne nobis forfitan de xgrotationibus blandirez j Wqnodicum prxcepit elfe fumcndum,medici potius confilio,quam apoftolidiz ^^f Apoftolus fit medicus fpirirualis:26 ne Timotheus imbecillitate fuperatus,Eu/ praedicandi nonpoifetimpleredifcurfus. Alioquin fe dixilfe meminerat: ’num,in quo eft luxuria. Et,Bonum eft homini uinu non bibere,26 carnem non ^anducare. Noe uinum bibit,06 inebriatus eft. Poft diluuium,rudi adhuc feculo, 06 tuneprimum plantata uinea, inebriate uinum forfitan nefciebat. Et ut intelliz gas feripturæ in omnibus facramentum, (Margaritum quippe eft fermo dei,26 ex omniparte forari potcft) poft ebrietatem nudatio femorum fubfequuta eft,Iibido tunica luxurix. Prius enim uenter extenditur,06 fic extera membra concitantur* Manducauitenimpopulus,26bibit,26 furrexeruntludere.Lot amicus dei,in mon ^f^uatus,ô6 de tot milibus populi folus iuftus inuentus,inebriatur à filiabus fuis, Kiieet illx putarent genus hominum defecifie,26 hoc facerent liberorû magis défi Oerio,q libidinisîtamen feiebât uirum iuftum,hoc nifi ebrium non effe fadurum.
-ocr page 192-Dcnicß quid feccrit,ignorauit, 2lt; quanquam uoluntas non fit in crimi'nc, cfforfe culpa eft. Inde nafcuntur Moabite, 06 Ammonftac inimici Ifrael,qui uf(j ad quar/ tarn 06 decimam progcm'em,00 ufque in sternum,non ingrediuntur inEcdefiam dei. Helias cum Jezabel fugeret, ÔC fub quercu iaceret laflusjueniente ad fe ange-* 3 Io fufcitatur,06 dicitur ei:Surge,06 manduca.Relpexit,£lt; ecce ad caput eiuspanis collyrida, 00 uas aquae. Reuera non poterat Deus conditum ci merum mitterc,8i eledos cibos, 86 carnes contufione mutatas. Helifaeus filios prophetaruminuttat ad prandium,06 herbis agreftibus eos alens, confonum prandentium audit daino rem:Mors in olla. Homo dei non iratus eft coquis: lautioris cnim menfæ confute tudinem non habebat, fed farina defuper iad:a,amaritudincm dulcorauif, cadcrt fpiritus uirtute, qua Moyfes mutauerat maram in dulcedinem. Necnon stillos qui ad eum comprehendendum ucnerant,oculis pariter ac mente caccatos,cumin Samariam nefcios induxiflet,qualibus eos epulis refici impcrauerit^aufculta.Po' ne eis panem 06 aquam, manducent 26 bibant, 26 remittantur ad dominum fuu®* Potuit26 Danielideregiis fcrculis, opulentior menfa transferri, fed Abacued meJforuin prandium portât,arbitror rufticanum.Idcoq; 26 defideriorum uirappd latus eft,quia panem defiderq non manducauit,26 uinum concupifcenrix non bt^ , bit.Innumerabilia funt de fcripturis diuina reiponfa,quae gulam damnent,66f«^ plices cibos probent» nbsp;nbsp;Verum quia non eft propofitum de ieiuniis dÜputar^*
- uniuerfa exequi fui 26tituli fit 26 uoluminis, hæc fufficiant paucade plurinns* Alioquin ad exemplum horum poteris tibi ipfa colligcre,quomodo primusdep^ radifo homo,uentri magis obediens quam deo, in hanc lachrymarum deiedus c» uallem. Et ipfum dominum fatanas fame tentauerit in deferto. Et Apoftolus mitet:Efcæ uentri,26 ucnter efeistdeus autem hunc 26 illas deftruet.Et de luxuno/ fis, quorum deus uenter eft. Id enim colit unufquifq?,quod diligit. Ex quo folio® prouidendum eft, ut quos faturitas de paradifo expulit, reducat efuries. Quod» uolucris refpondere, te nobili ftirpe generatam, femperin delicüs, fempermpl^ mis,non poffe à uino 26 efculentioribus cibis abftinere,nec his legibus muet^dv ftridius refpondebotViue ergo lege tua,quac dei non potes, Non quod deus uni/ uerfitatis creator 26 Dominus, inteftinorum noftrorum rugitu 26inanitateuen/ tris, pubnonis/p ddedtetur ardore, fed quod aliter pudicitia tuta effe non pom^’ lob deo charus,26 teftimonio ipfius immaculatus 26 fimplex : audi quid dediabo/ lo fufpiceturtVirtus eius in lumbis,26 poteftas eius in umbilico. Honefte uirim® licrisq; genitalia, immutatis funt appel Ia ta nominibus.Vnde 26 de lumbisDaul fuper federn eius promittitur efte feflurus. Et feptuagintaquinque anima intro®' runt in Aegyptum,qux exierunt de femore lacob. At poftquam eolludanteDo/ minojatitudo femoris eius emarcuit,a liberorum operc ceflauit. Et qui pafchata/ óburus eft, accindis mortificatisq; Iumbis,facere praccipitur. Et ad lob dicit deus* Accinge ficut uir lumbos tuos.Et loannes zona pellicea cingitur. Apoftoli iuben/ tur accindis lumbis,Euangehj tenere lucernas. Ad Hierufalem ucro,quæ refpet' fa fanguine,in campo inuenitur erroris,in Ezechiele diciturtNon eft praedfi®®^ bilicus tuus. Omnis igitur aduerfus uiros,diaboli uirtus,in lumbis eft t Omnis m umbilico contra foeminas fortitudo. Vis fcire ita elfe ut dicimus C Accipc exem' pla. Sampfon leone fortior 26 faxo durior;qui 26 unus 26 nudus mille perfequutus eft armatos,in Dalilæ moUefcit amplexibus.Dauid fecundum cor domini clcamp;s» 26 qui uenturum Chriftum fando fæpe ore cantaucrat;poftquam deambulans ny per tedum domus fuæ, Bethfabeæ captus eft nuditate,adulterio iunxit hofflid®' urn » Vbi 26 illud breuiter attende, quod nullus fit etiam in domo tutus afpettus» Quapropter ad Dominum pœnitens loquiturîTibi foli peccaui,26 malum coram te feci.Rex enim erat,alium non timebat. Solomon per quem cecinit ipfa fapitu/ tia, qui difputauit à cedro Libani ufque ad h^opum,quae exüt per parietem/t/ cefsit à Domino, quia amator mulierum fuit .Et ne quis fibi de fanguinis propiU' quitate confideret, in iUicitum Thamar forons Amnon frater exarfit incenduin*
-ocr page 193-DE CVStODlA VlRGINITAtlS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14Î
A Pigtî diccrc, quot quotidie uirgines ruant, quantas de fuo gremio mater perdat Ecdefia/uper quae fydera, mimicus flip erb us ponat thronum iuumiQuot pfetras excauet,84 habitetcoluber inforaminibus earum. Videas pleraiqueuiduas antequam nuptas, infelicem confcicnnam mentita tantum uefte protegerC. Quas nifi tumor uteri, 66 infantum prodiderit uagit us, ere ft a ccruicc,cf ludcntibus pedi bus incedunt.Alix uero ftcrilitatem præbct,ôf necdum nati hominis homicidium ^ faciuntNonnullae cum fe fenferint concepilTe de fcelere, abortq ucnena meditanz tur, 24 frequenter etiam ipfæ commortuæ,trium criminum rex, ad inferos perdu/ cuntur,homicidæ fui, Chrifti adulteræ,nec dum nati filij parricidæ. Iftæ funt quæ folent dicere;Omnia munda mundis. Sufticit mihi confeientia mea. Cor mundum defideratdeus.Cur me abftineam à cibis,quos creauit deus ad utedum^ Et fi quan dofeftiuæ SClepidx uoluht uideri,ubi fe mero ingurgitauerint,ebrietati facrilegiu copulates,aiunt:Âbfît ut ego me à Chrifti fanguine abftineam. Et quam uiderint pallentematc^ triftem,miferam Ôf Manichæam uocant.Et confequenterttali enim propofito ieiunium hærefis eft. Hæ funt,quæ per publicum notabiliter incedunt, ÔC furtiuis oculorum nutibus,adolefcêtium greges poft fe trahunt, qux femper au diuntper prophetatFacies meretricis fadia eft tibi,impudorata es tu.Purpura tanz 5 tu.m in uefte tenuis, 06 laxius,ut crines décidant,ligatum caput, foccus uilior,et per humeros hyacinthina lena forte uolitans: fuccinctæ manicx brachiis adhérentes, *^ K folutis genubus fraftus inceflus:hxc eft apud illas tota uirginitas. Habeant iftæ ' huiufmodi laudatores fuos,ut fub uirginali nomine,lucrofius pereant. Libenter ta libus nonplacemus.Pudet dicere,proh nefas.Trifte,fed uerum eft:Vnde in ecclez fias Agapetarumpeftis introiitfVnde fine nuptiis alfud nomen uxorumflmd unz de nouum concubinarum genus;Plus inferam;V nde meretrices uniuirx^ Eadem domo,uno cubiculo,fxpe uno tenentur 66 Ie ft ulo, Sé fufpiciofos nos uocant,fi aliz quidexiftimamus.Frater fororem uirginem deferit,coelinem fpernit uirgo germaz 7
1 num,fratrem quaerit extra neum,Sf cum in eodem propofito elTe fe fimulent,quæz f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runt alienorum fpiritale folatium,ut domi habeant carnale commercium. Iftiufmoz di homines Solomon in Prouerbiis fpernit, dicens : Alligabit quis in finu ignem, 6d ueftimenta eius non comburenturf Aut ambulauit fuper carbones ignis,óf pez des illlus non ardebunt f Explofis igitur óf exterminatis his,quæ nolunt efte uirz gines,fcd uideri,nunc ad te mihi omnis dirigatur oratio. Quæ quanto prima Roz mante Vrbis uirgo nobilis effe coepifti, tanto tibi amplius laborandum eft, ne óf prafentibusbonis careas, óf futuris. Et quidem moleftias nuptiarum, óf incerta coniugij,domeftico exemplo didicifti: cum foror tua Blefilla ætate maior,fed proz pofito minor,poft acceptum maritum, feptimo menfe uiduata eft. O infelix huma na conditio,2f futuri nefcia. Et uirginitatis coronam, óf nuptiarum perdidit uoluz ptatem.Etquanquam fecundum pudicitiæ gradum teneat uiduitas, tarnen quas tb hm per momenta fuftinere exiftimas cruces, fpedantem quotidie in forore,quod ipfaperdiderit, óf cum difticilius experta careat uoluptate, minorem continentiæ baberemercedem ^ Sit tarnen óf iUa fecura, fit gaudens. Centefimus Óf fexagefiz ®«s fructus de uno funt femine caftitatis. nbsp;nbsp;nbsp;Nolo habeas confortium matronaz runr.Nolo ad nobilium domos accédas ï Nolo te frequenter uidere,quod contemz i^^ns, uirgo elfe uoluifti. Sic fibi folent applaudere mulierculæ de iudicibus uiris, 6f in aliqua pofitis dignitate. Si ad imperatoris uxorem concurrit ambitio faluz tantium, cur tu facis iniuriam uiro tuo C Ad hominis coniugem,Dei fponfa proz peres C Difte in hac parte fuperbiam fanftam,fcito te illis ene meliorem.Neep uez ïo earum tantum te cupio declinare congrefrus,quæ maritorum inflantur honoriz bus, quas eunuchorum greges fepiunt, óf in quarum ueftibus attenuata in filum aurimetallatexuntur : fed etiam eas füge,quas uiduas necefsitas fecit,non uolunz tast Non quod mortem optauerint maritorum,fed quod datam occafionem pudiz titiae,non libenter acceperint. Nunc uero tantum uefte mutata priftina, non muz tatur ambitio. Prxcedit causas bafternarum, ordo femiuirorum, óf rubentibus g buccis
-ocr page 194-144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD EVSTOCHIŸM
buccis, cutis farta diftenditur,ut cas putes man'tos non amififle, fed quærerc- PI«' ^ na adulatoribus domus, plena conuiuis. Clerici ipfi quos 86 magifterio efle opop tuerat pariter 86 timori, ofculantur capita matronarum,8ó extenta manu,ut bene/ dicere eos pûtes uelle, fi nefcias,precia accipiunt ialutandi.Iiïæ interim quæ facet' dotes fuo uiderint indigere præfidio, eriguntur in fuperbiam ï 86 quia maritonim expertæ dominatum, uiduitatisprxferuntlibertatém, caftæuocantur 86noiinx, poft eoenam dubiam,apoftolos fomniant.Sinttibi fociæ,quas iciunia tcnuanr,qn( bus pallor in facie eft, quas 86 ætas probauit 86 üita,quæ quotidiéin cordibus fuis canunt:Vbi pafcisCVbi cubas in meridieç’ Quæ ex affedu dicuntîCupio difloM 86 effe cum Chrifto. Efto fubieda parentibus,imitare fponfum tuum. Rarus W egreflus in publicum. Martyres tibi quærantur in cubiculo tuo. Nunquam cauia deerit procedendi,fi femper quando necefle eft,proceflura fis. Sit tibi moderaws cibus, 86 nûquam uenter cxplctus. Plures quippe funt,quæ cum uino fint fobria, ciborum largitate funt ebriæ. Ad orationem tibi node iurgenti,non indigeftioru/ dum facial,fed inanitas.Crebrius lege,difee quam plurima.Tenenti codicemfow nus obrepat,86 cadentem faciem,pagina fanda fufeipiat. Sint tibi quotidianaieni nia,86 refedio fatietatem fugiens.Nihil prodeft biduo triduotp trafmilTo,uacuuni portare uentrem,fi pariter obruatur,fi compefetur iaturitate ieiunium.Ilicomens repleta torpefcit, 86 irrigata humus, fpinas libidinum germinat. Si quando fcnlcns 9 exteriorem hominem florem adolefcentiac fuipirare,86 accepto cibo, cum teink-' dulo compofitam,dulcis libidinum pompa concufferittarripefeutum fidei,inquo ignitæ diaboli extinguuntur iagittac.Omnes adulterates,quafi clibanus cordaeo/ rum.Ät tu Chrifti comitata ueftigüs,86 iermonibus eins mtcra,dic:Nonne corno ftrum ardens erat in uia,cum aperiret nobis lefus feripturasÆt iUudftgnitum elo/ quium tuum, 86 feruus tuns dilexit illud. Difficile eft humanam animam aliquw non amare, 86 necefle eft,ut in quofeunq mens noftra trahatur affedus. Garnis ƒ mor,fpiritus amore fuperatur. Defiderium defiderio reftinguitur. Quicquidinoc D minuitur,hinc crefeit.Quin potius femper ingemina, 86 dicito fuper ledum tuuffll in nodibus quaefiui quern dilexit anima mea.Mortificate ergo, inquit ApoftoH membra ueftra quae funt fuper terram. Vnde 86 ipfe poftea confi'denter aiebadV uo autem,iam non ego, uiuit uero in me Chriftus. Qiii mortificat membra fua,c6 in imagine perambulat,non timet dicere : Fadus fum,ficut uter in pruina. Qwe/ quid in me fuerit humoris, excodum eft, 86 infirmata fimt in ieiunio genuamca, 86 oblitus firm maducare panem meum. A uoce gemitus mei adhæferunt offa mw carni meg.Efto cicada nodium.Laua per fingulas nodes ledum ruumjachrymis , tuis ftratum tuum riga. Vigila 86 fito ficut palier in folitudine î Pfalle ipiritu,pfalk 86 fenfu:Benedic anima mea dominu,86 ne obliuifcaris omnes retributiones dn^ : qui propitiatur cudis iniquitatibus tuis:Qui fanat omnes infirmitates tuas,86 re/ dimit ex corruptionc uitam tuam.Et quis noftrum ex corde dicere poteftïQulaci' nerem tanqua panem manducabam,86 potionem meam cum fletu mifeebamfAn non flendum eft,non gemedum, cum me rurfus ferpens inuitat ad illicitos cibos; Cum de paradifo uirginitatis eiedum, tunicis uult ueftire pelliceis,quas Helias ad ' paradifum rediens, proiecit in terram ^ Quid mihi 86 uoluptati, quæ breui peril- ■ Quid cum hoc dulci 86 mortifero carmine Sirenarum S’ Nolo illi fubiacere fenten/ tiæ,qua in hominé eft illata damnatio.In doloribus,86 in anxietatibus panes.Ma/ lieris lex ifta eft,non mea.Et ad uirum conuerfio tua. Sit conuerfio illius ad man/ turn,qua: uirum non habet Chriftum.Et ad extremum,Morte morieris. Finis iM’ coniugq^meum propofitum fine fexu eft.Habeat nuptæ fuum tempus 86 tituluwî mihi uirginitas in Maria dedicatur 86 Chrifto. Dicat aliquis : Et audes nuptiis detrahere, quæ à deo benedidæ funtî” Non eft detrahere nuptiis,cum illis uirgini/ tas antefertur.Nemo malum bono comparât, Gloricntur 86 nuptæ, cum à uirginf bus fint fecundæîCrefcitc,ait,86 multiplicamini,86 replete terram.Crefcat 86 mub
quot; tiplicetur file, qui impleturus eft terram,Tuum agmen in coelis eft. Crefeite 86 mub
-ocr page 195-DE CVSTODIA VIRGINITATU
«45
1 tiplicamini, hoe explétur edidum poft paradifum 84 nuditatem,84 ficus folia, au/ fpicantiapruriginem nuptiarum. Nubat 84 nubatur ille,qui in fudore faciei come/ dit panem fuum,cuius terra tribolos 84 fpinas generat,84 cuiUs herba fentibus fuf/ focatur, Meum fernen, centenaria ffuge foecundum eft. Non omnes capiunt uer/ bumdei,fedhiquibus datum eft.Alium,eunuchum necefsitas faciat,me uoluntas. Tempus amplexandi, 84 tempus abftinendi à complexibus,tempus mittendi lapi/ ’lts, 54 tempus colligendi . Poftquam de duritia nationum generati funt hlq 10
gt; tœperunt fandi lapides uolui fuper terram. Pertranfeunt quippe mun til utius turbines, 84 in curru dei, rotarum celeritate uoluuntur. Confinant tuni/ t^quiinconfiutamdefiurfiumtunicam perdiderunt, quos uagitus deledat infan/ «uim, inipfo lucis exordio fletu lugentium quod nati fiunt. Eua in paradifio uirgo kit:poftpelliceas tunicas, initiumfiumpfiit nuptiarum. Tuaregio paradifius eft. berua quod nata es, 84 die :Reuertere anima mea in requiem tuain.Ét ut ficias uir/ gmitatem effe naturæ, nuptias poft delidum t uirgo naficitur caro de nuptiis, in Irudureddens,quod in radice perdiderat.Exiet uirga de radice Ieffe,84 flos de ra/ fliceeiusaficendet. Virga mater eft domini,fimplex,pura, fiyncera,nullo extrinfie/ germine cohærente,84 ad fimilitudinem dei unione foecunda. Virgac flos Chri n ftus eft,dicens:Ego flos campi,84 lilium conuallium.Qui 84 in alio loco,lapis præ/ dicatur abfeiffius de monte fine manibus,fignifîcante propheta,uirginem nafeitu/ t^m effe de uirgine.Manus quippe accipiuntur pro opere nuptiarum,ut ibi : Sini/ nra eius fub capite meo,84 dextera illius amplexabitur me. In huius fienfius cograit uo'untatem etiam illud,quod animaba quæ in arcam Noe bina inducûtur, immun ^^ Htnt.Impar numerus eft mûdus : Et Moyfes ÔC lefüs Naue nudis in fan dam ter t^ pedibus iubentur incedere: Et difcipuli fine calciamentorum onere,8lt; uineuz ™ pdlium ad praedicationem noui euangelq deftinantur.Et milites ueftimentis le lu forte diuifis,caligas non habebant quas toUerent. Nec enim poterat habere do/ li
1 «unus,quodprohibuerat ferais . Laudo nuptias, laudo coniugium,fed quiamihi uirgincs générant ; lego de fpinis rofam, de terra aurum, de concha margaritum. Nunquid qui arat,tota die arabit^N ónne 84 laboris fui fi üge lætabiturî’Plus hono ranturnuptiæ,quando quod de illis nafcitur,plus amatur. Qmd inuides mater fi/ uæîTuo kde nutrita eft,tuis educata uifceribus,in tuo adoleuit finu.Tu illam uirz ^nem fédula picrate feruafti. Indignaris, quod noluitmilitis effe uxor, fed regis^ ^ûdetibibeneficiû præftitit.Socrus dei elle cœpifti.De uirginibus, inquit Apo/ lælusjpræceptum domini non habeo.CurCQuia 84 ipfe ut eilet uirgo, non fuit im P^fiiJedpropnæ uoluntatis. Neep enim audiendi funt,qui eum uxorem habuiffe confinguntjCum de continentia diflerens 84 fuadens perpetuam caftitatemqntule httVolo autem omnes elle ficut meipfum. Et infrà : Dico auté innuptis 84 uiduis: Bonum eft illis,fi fie permancant,ficut 84 ego.Et in alio loco: Nunquid non habe/ Ulus poteftatem circumducendi mulieres, ficut 84 caeteri apoftoliç'C^are ergo non l'îbet domini de uirginitate præceptum^ Quia maioris eft mercedis, quod non eoz W,Ô4 offertur.Quia fi fuinet uirginitas imperata,nupti3c uidebantur ablatæ. Et uutifsimum erat contra naturam cogéré, angelorumcp uitam ab hominibus extor/ 'lune,51 id quodammodo damnare,quod conditum eft. Alia fuit ih ueteri lege feli titas;Beatus qui habet fernen in Sion, 84 domefticos in Hierufalem» Eqmaledicba lunhsquæ non pariebat : Et, filq tui ficut nouellæ oliuarum,in circumitu menfie tuacEtrepromifsio diuitiarum. Et, non erit infirmus in tribubtis tuis. Nunc dici/ Uir: Ne te lignum arbitreris aridum. HabeS locum pro filiis 84 filiabus,in cœleftiz bus fempitemum. Nuncbenedicuntur pauperes, 84 Lazarus diuiti praefertur in
1 nbsp;nbsp;nbsp;purpura. Nunc qui infirmus cft,fortior eft. Vacuus erat orbis:84,ut de typicis ta/ l nbsp;nbsp;nbsp;team,fok erat benedidio liberoram. Propterea 84 Abraham iam fenex Cethuræ
1 nbsp;nbsp;nbsp;topuktur.Étlacob mandragoris redimitur: Et conclufam uuluam in eeelefiæ figu I nbsp;nbsp;nbsp;tam,Rachel conqueritur. Paulatim ucro increfcente fegete, meffor immiflus eft. Virgo Helias,Hchfeus uirgo,uirgines multi filq prophetarum.Hieremiae dicitur:
n Et tu
-ocr page 196--AD BVSTOCHIVM
146 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-AD BVSTOCHIVM
Et tu ne accipias uxorem. Sandlificatus in utero, captiuftate proptnqua,uxortïw , prohibetur acdpere. Alns uerbis idipfum Apoftolus loquitur : Exiftimo hoe bo^ num efle propter inftantem necefsitatern,quonia bonum eft homini fic efTe-Qu^ eft ifta neccfsitas,quæ aufertgaudia nuptiarum ^ Tempus breuiatu eft.Reliquun* eft,ut Sé qui habent uxores, fint quafi non habeant. In proximo eft Nabuchodo/ nolor.Promouit fe leo de cubili fuo. Quo mihi fuperbifsimo régi feruitura coniU/ lt;nbsp;‘ giaCQiid paruujos,quos propheta complotât,dicensîAdhæfitlingualadentis ad laucein ipfius in fiti. Paruuli poftulaue'runt panem, glt; qui frangeret eis,nonerat. Inucniebatur ergo (ut diximus) in uiris tantum hoc continentiæ bonum, ÔC in do/ loribus iugiterEua parturiebat. Poftquàm uero uirgo concepitin utero, 00 pep^^ rit nobis puerum,cuius principatus in humeros eius,deum,fortem,patrem fotin« fcGuii,folutamaIedi(ftio eft.Mors per Euam,uita per Mariam. Ideo^ 2C diutiusuit ginitatis donum fluxit in foeminas, quia coepit à femina. Statim ut filiusDeiin/ greflus eft fuper terram, nouam fibi iamiliam inftituit, ut qui ab angelis adoraba/ turin cozlo, haberet angelos Slt;1 in terris.Tune Holofernis caput,ludith continens amputauit.Tunc Aman,qui interpretatur iniquiras, fuo combuftus eft igni.Tunt lacobus Sf. loannes relilt;ftopatre,rheti,nauicuia,fequutifuntfaluatorem3afteAiin fanguinis Sé uinculafeculi, Sé curam domus pariter relinquêtes.Tuncprimiiniail ditiim eft ♦ Qui uult uenire poft me,abncget femctipfum,Sé tollat crucem fuam,S^ fequatur me.Nemo enim miles cum uxorc pergit ad prælium. Difcipulo ad fepub turam patris ire Cupienti,non permittitur.Vulpes foueas habent,Sé uolucrescodt nidos,ubi requiefcatthlius autem hominis,non habet ubi caput fuum rechnet, ^e forfitan contrifteris,fi angufte manferis.Qui fine uxore eft,folicirus eft qua demi ni funt,quomodo placeat domino. Qui autem cum uxore eft,folicitus eft qua bunt i 3 mundi,quomodo placeat uxori.Diuila eft mulicr, Sé uirgo.Qux non eftnupta/o a i gitat qua funt domini,ut fit fancfta corpore Sé fpiritu. Nam qua nupta eft, cogitât ,quæ funt mundi, quomodo placeat uiro. Quantas molcftias habeant nuptiæ, amp;■ ? quot folicitudinibus uinciantur, in eo libro quem aduerfus Heluidium De besta: Mariae perpétua uirginitate,aedidimus,puto breuiter expreflum.Nunc eademte/ plicare pcrlongü eft:Sé fi cui placet,de illo poteft haurire fonticulo,Vertun nepe/ nitus uidear omifilTe, nunc dicam, quod cum Apoftolus fine intermifsione orate nos iubeat:Sé qui in coniugio debitum foluit,orare nó pofsit:aut oramus fempeG Sé uirgines fumus;aut orare definimus, ut coniugio feruiamus. Et fi nupferit(in/ quit)uirgo,non peccat:tribulationê tarnen carnis habebut huiufmodi.Etin phn/ cipio libelli praefatus fum,me de anguftiis nuptiarum,aut nihil omnino,autpaticï didburum.Et nunc eadem admoneo,ut fi tibi placet kire quot moleftiis uirgo hbc' ra,quot uxor aftrufta fit,Iegas Tertullianu ad amicumphilofophum, SéDcuirgu nitate alios libellos,Sé beati Cypriani uolumen egregium, Sé Pap» Damafi fupet hac re,uerfu profaq? compofita,Sé Ambrofij noftri quæ nuper fcripfit ad fororna opufcula:in quibus tanto fe e find it eloquio,ut quicquid ad laudes uirginum pent/ net,exquifierit,expreirerit,ordinarit.Nobisdiuerfo tramiteincedendum-Virgin^ tatem non tantum efferimus,fed feruamus. Nee hilhcit fcire,quod bonum eft,ntß euftodiatur attentius,quod cleeftum eft : Quia illud iudicij cft,hoc laborisïgiiilud commune cum pluribus, hoc cum paucis.Qiii perfeuerauerit (inquit) ulque in fi/ nem,hic faluus erit. Et,Multi'Uocati,pauci autem clccfti. Itaquc obteftor te coraifl Deo,Sé Chrifto lefu, Sé elediis angelis eius:ne uafa rempli Domini , quæ fob's fa/ cerdotibus uiderc conceftum eft, facile in publicum proferas : ne ïaerarium Dd, quifquam profanus afpiciat. Oza arcam quam non licebar tangere attingens,fu/ bita morte proftratus cft.Neque enim uas aureum,6é argentum tam charum Deo fuit,quàm templum corporis uirginalis.Præcefsir umbra,nunc ueritas eft.Tuqd dem limpliciter loqueris, Sé ignotos quofq; blanda non defpicis ; fed aliter uident impudici oculi. Non norunt animæ pulchritudinem confiderare, fed corporum» Ezechias thefaurum Dei monftrat Aflyrus, fed Aftyrij non debuerunt uiderc, quod
-ocr page 197-147
DE CVSTODIA VIRGINITATIS
à quod cupercnt.Deni'que frequcntibus bellis ludga conuulfa,uafa primum domini ^ft^k^ ^^'^ translata funt.Inter cpulas 86 concubinarû greges, quia palma uitiorum * t,honefta poIluerejBalthafar potat in phialis.Ne declines aurem tuâ in uerba ma *tiæ » Sape enim indecens aliquid loquentes,tentant mentis arbitrium,fi Iibcnter , nbsp;nbsp;audias uirgo quod dicitur, fi ad ridicula quaeep foluaris : quicquid dixerisjlaudant; Q^tequid negaueris,negant:facetam uocant ôd fandarn, ÔC in qua nullus fit dolus, ^5^^®quot;€ancilla Chrifti,dicêtesîEcce tota fimplicitasîNon ut ilIa horrida^turpis, tu' '^''^’^^tribilis,86 quae ideo forfitan mahtu non habuit, quia inuenirc non po/ ‘t.ojaturali ducimur malo, Adulatoribus noftris libenter fauemus, 8C quanquam ^telpondeamus indignos, 8C calidus rubor ora perfundat j attamen ad laudem ^aw mtrinfecus animalactatur. Sponfa Chrifti area eft teftamenti,intrinfecus 8d ^xtrinfecus deaurata,cuftos legis Domini. Sicut in iUa nihil aliud fuit,nifi tabulae ^ ^^tttijita 06 in te nullus fit extrinfecus cogitatus ♦ Super hoe propitiarorium, ,1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cherubim,federe uult dominus. Mittit difcipulos fuos,ut in te ficut in ^^“ «ï æ ftdeat. Curis te fecularibus foluat, ut paleas 86 lateres Aegypti derelin ^^Quaris in eremo,86 terram repromifsionis introeas. Nemo fit qui prohibeat,non mater,non foror,non cognata,n0n gcrmanus:Dominus te necei/ ariamhabct.Quod fi uoluerint impedire,timeat flagella Pharaonis,qui populum f^ • ^°^^’®* eum nolens dirait ter e,paiîùs eft ea quæ feripta funtJefus mgref/ mtcmplunij eaquæ rempli non erant,proiecit. Deus enim zelotes eft,8ónon putris domû fieri fpeluncam latronum. Alioqui ubi æra numerantur,ubi funt uueæ coIuinbarum,8C fimplicitas enecatur,ubi in pedore uirginali feculariü ne/ ^^^ æftuat, ftatim uelum rempli feinditur t iponfus confurgit irarus,2lt; ^^^^’’“®^*® ^°nius ueftra defcrta.Legc Euangelium,8ó uide quomo/ oMariaadpedes Domini fedens,Marthæ ftudio præferatur.Et certe fedulo ho/ ^*-atq? difcipulis eius,conUiuium praeparabat.Martha(in/ ^'^’uMartha,folicita es, 86 turbaris erga plurima : pâuca autem neccifaria funt, ut unmn:Maria autem bonam partem elegit,quæ non auferetur ab ea.Efto 86 tu Ma r’UjCibispræferto dodrinam. Sorores tuæ curfîtent, 86 quærant quomodo Chri/ 4 P’^®® fufeipiant ♦ Tu femel feculi oncre proiedo, fede ad pedes Domini, ^dic;Inueni eum quem quærebat anima mea:tencbo cum,86 non dimittam:86 ib ^rclpondeat:Vna eft columba mea,perfeda mea:una eft matri fuæ,eleda genitri piuæ,cœleftiuidelicet Hierufalcm. nbsp;nbsp;Semper te cubiculi tui fecreta euftodiant, ^nrpertecum fponfus ludat intrinfecus. Oras,loqueris ad lponfum:legis,illc tibi 0Qujtur;Et cum te fomnus opprefferiqueniet poft parietem,86 mittet manu fuam P^r toramen, 86 ranger uentrem tuum. Et exp erge fada confurges, 86 dices:Vul/ ' nbsp;nbsp;f ^^ ^haritate ego fum.Et rurfus ab eo audies:Hortus côclufus,fbror mea fpon/ «:nortus conclufusjfons fignatus.Caue ne domum exeas,86 uelis uidere filias re/ Swnis alicnæjquamuis fratres habeas patriarchas, 86 Ifrael parente læteris. Dina ^grelTajCorrumpitur.Nolo te fponfum quærere per plateas.Nolo te circumire an/ 8«osciuitatis:dicas licet, Surgam,86 circumibo ciuitatem,86 in foro 86 in plateis 5^.^’'^'riquem dilexit anima mea:86 interroges. Num quem dilexit anima mea,ui ^*^'^° hbi refpondere dignabitur, Spónfus in plateis rton poteft inueniri, ^rCu86 angufta uia eft, quæ ducit ad uitam. Denique fequitur : Quæfiui eum, 86 ®on inueni:uocaui eum, 86 non refpondir mihi. Atque utinam non inueniffe fuffï/ öat» Vulneraberis,nudaberis,86gemebunda narrabis : Inuenerunt me cuftodes, 9uiciremneunt ciuitatemïpereuflerunt me, 86 uulnerauerunt me, tulerunt theri/ struinmcum mihi. Si autem hoc exiens patitur illa, quæ dixerat : Ego dormio,86 ^ormeumuigilat:86 fafciculus ftades fratruelis meus mihi, in medio uberum meo rum cómorabitur: quid de nobis fier,quæ adhuc adolefcentulæ fumus:’quæ fpon/ hintrante cum fponfo remanemus extrinfecus ^ Zelotypus eft Iefus,non uult ab uideri faciem tuam. Excufes licet attç cauferis:Obdudo uelamine ora conte/
*^S6 quæfiui te ibi, 86 dixi, Annuncia mihi, quem dilexit anima mea, ubi pafcis, n x ubi
-ocr page 198-AD EVSTOCH'IVM
148
ubi cubas in mendie,ne quando efiiciar Geur óperta fuper greges fodahu tuorlOT. f indignabitur,tumebit, glt; dieet : Si non cognoueris teipfam ó pukbra interWP“^ rcs,egredcre tu in ueftigiis gregum, 00 paice hedos tuos in tabcrnaculis paftoruw-Sis licet pulchra00inter omnes mulieres fpecies tuadiligatur àiponfo, nißteco/ gnoueriSjÔC omni euftodia feruaueris cor tuum, nifi oculos iuuenum fogeris,egre dicris de thalamo mco,£e pafces haedos, quiflaturi funt à finiftris. Itaq? miEunoy chium bba, domina, conferua, germ ana, aliud enim tr taris, aliud meriti,aliudrel^ gionis, hoe charitatis cft nomen,audi Efaiam loquctcm:Populus meus intra cubv culum tuum.Claude ofttum tuum,abfcondere pufillum aliquantulum,doncctran^ feat ira domini,Foris uagentur uirgines Gultç,tu intrinfecus efto cum fponfo,q^*^ fi oftium elauferis,ÓC fecund urn Euangelq praeceptum in occulto oraueris pattern tuum,ueniet 06 pulfabit, 06 dieet t Ecce ego Ho ante ianuam 66 pulfo. Si quis min aperuenr, tntroibo 36 ceenabo cum eo,amp;v^pfc mecum ï 86 tu ftatim folicita,refpom debus : V^ox Iratruelis mei pulfantis:Apen mihi foror mea,proxima mea,perlet» mea.Nec eft ut dicas : Difpoliaui me tunica mea,quomodo induam iHamdam P^ des meos,quomodo inquinabo eos;I!ico coniurge 06 aperi, ne temoratepertratv feat,36 poftca conqueraris 00 dicastAperui ego Iratrueli mco, bat melis meuspe» tranfiuit. Quid enim necefle eft, ut cordis tui oftia claufa fint C Sponfo aperianWt Chrifto,claudantur diabolo fecundum iHudtSi fpiritus poteftatem habentis aften derit fuper te,nedimiferis locum tuum. Daniël in cœnaculo fuo manebat in fup^ rioribus(neqi enim manere poterat in humili)fcneftras apertas ad HicrufalemW buit.Et tu babeto apertas feneftras,fcd unde lumê introeat,unde uideas ciuitatan domini.Ne aperias illas feneftras,de quibus dicitur,intrauitmors per feneftrasue ftrasJIlud quoep tibi uitandum cft,neinanis gloria- ardore capiaris.Quornodopn quitlefus,potcftis credere,gloriam ab bominibus accipientes^VidequalemaluP’ fit,quod qui habuerit, non poteft credere. Nos uero dicarnustQuoniamgloriann mea tu es.EtîQui gloriatur,in domino glorietur. Et;Si adbuc bominibus placerc, Chrifti feruus non eftem. EttMibi autem ab lit gloriari, nifi, in cruce domini noltn lefu Chrifti, per quem mihi mundus crucifixus eft,8lt; ego mundo.EtilludJntehn dabimur tota die,in domino laudabitur anima mea. Cum facis elecmofynam,ïlt^ folus uideat. Cum ieiunas,læta fit facies tua. Veftis nee fan's munda,ncc fowgt;' da,amp;l nulla diuei fitate notabilis, ne ad te obuiam prætereuntium turba confn^b 06 digiro monftreris. Frater eft mortuus,fororis eft corpufculum deduccndn,cauc ne dum hæc fæpius facis,ipfa moriaris.Nec fatis religiofa uelis uidcrfnccpkshui milis quant neceffe eft,ne gloriam fugiendo quæras.Plures enim paupertatis milt ricordix atq; iciunij arbitros déclinantes, hoc ipfo cupiunt placerc, quod pbt^ lt;ontemnunt:óó mirum in modum laus dum uiratur,appetitur. Cætcris perturba/ tionibus quibus hominis mens gaudega-grefeir, fperat,Sc meruit, pluresinucnW extraneos. Hoc uitio pauci admodum funt qui caruerunt : 06 ille eft optimus, qw quafi in pulchro corpore,rara neuorum forde refpergitur. Neque uero moneo,nt de diuitiis glorieris,óó ne de generis nobilitate te ia(kes,ne te ceteris prgferas.Sdo humilitatem tuam.Scio te ex affec'fu dicere: Domine,non eft exaltatu cormeum, neep clati funt oculi mei.Noui apud te SC apud matrem tuam fuperbiam,per quam diabolus cecidit,penitus locum non babere.Vnde ad te fuper ea feribere fupernu/ urn fit.Stultifsimum quippe eft docere,quod nouerit ille quem doceas.Sed nekt ipfum tibi iackantiam generet,quod feculi ia (kan nam contempfifti,ne cogitatiota cita fubrepat,ut quia in auratis ueftibus placerc defifti,placerc coneris in fordidis, 66 quando in conuentum fratrum ueneris uel fororum,humilius fedeas,fcabellote cauferis indignam:uoccm ex induftria, quafi cofedam ieiuniis,tcnues:6f definen tis imitata greffum, humeris innitaris alterius. Sunt quippe nonnullæ exter/ minantes facies fuas, ut appareant bominibus ieiunantes, qua ftatim utaliquon uiderint,ingemifcunt, demittunt fupercilium : óf operta facie, uix unum oculuffl libérant ad uidendum. Veftis pulla,cingulum facceum,ÓC fordidis manibus pcdi/
-ocr page 199-DE TVSTODIA VIRGINITATIS
14^
^®^^^t®f folnsj quia uideri non poteft, æftuat cibo.His quoddk pfalmns flie ca? nitunOominus dusipabit ofla hominum fibi placentium. Ahæ uinh habitu,uefté ^utata,crubcfcunt eue quod natæ funt,crinetn amputant, ÔC impudenter erigunt tacies cunuchinas. Sunt quæ cilïcüs ueftiuntur, 8lt; cuculh's fabrefad:is,ut ad infanz tiamredeantjimitantur nodluas 00 bubones.Sed ne fatum m'dear difputare de fœ/ minis,inros quoq fuge,quos uideris catenatos:quibus feeminei cotra Apoftolum *4 ennesjhircorum barba,nigrum pallium,ÔC nudi patientia frigoris pedes:Hacc om ma argumenta funtdiaboIi.Talem olim Antonium,talem nuper Sophronium Ro ma congemuit.Qui poftquam nobilium introierunt domos, 2lt; deceperunt mulier w as oneratas peccatis,femper difcentes, 06 nunquam ad fcientiam ueritatis perz
*’^***^ fimulant, 66 quafi longa ieiunia, furtiuis nodium cibis proz tanuntPudet diccre reliqua, ne uidear potius inuebi, quam monere. Sunt alq ( de meiordinishominibus loquor)qui ideo presbyterium 66 diaconatum ambiunt,ut mulicrcs licentius uidcant. Omnis bis cura de ueftibus, fi bene oleant: fi pcs'laxa pelle non folleat. Crines calamiftri ueftigio rotantur, digiti dé anulis radiant:06 ne p antas humidior uia fpargat, uix imprimunt fumma ueftigia .Tales cum uideris, pontos magis exiftimato quam clericos. Quidam in hoc omne ftudium uitamep po uerunt,utinatronarumnomina,domos,mores(^ cognofcant.Ex quibus unum quinuiusartis eftprinccps,breuiter ftridimq defcribam,quo facilius magiftro co gnitOjdncipulos recognofcas.Cum folc feftinus exurgit,falutandi ei ordo difponi nr,uiarum compendia requiruntur, 66 pene ufque ad cübilia dórmientium, fenex importunus ingreditur.Si puluiUum uiderit,fi mantile clegans,fi aliquid domeftiz Çæ iupelle6lilis,laudat,miratur, attredat, 66 fe his indigere conquerens,non tant tmpetratquam extorquet,quia fingulæ metuunt ueredariu urbis ofFendcre. Huid tnimica caftitas,inimica ieiunia,prandiü nidoribus probat, 66 altilis ƒ%ƒ«*'07r»'7nr«f, Wgopipizo nominatur.Os barbarum 66 procax,ô6 in cóuicia femper armatum» ^nocumj te uertcris, primus in facie eft. Quiequid nouum infonuerit, aut autor, autexaggerator eft famæ.Equi per horarum momenta mutâtur, tam nitidi, tamtp regis illum pûtes elfegermanum. Variis callidus hoftis pugnaY *lt; mlians, Sapictior erat coluber omnibus beftiis,quas creauerat dominus fuper ter ram.vnde 26 Apoftolus:Non,inquit,ignoramüs eius aftutias. Nee affedatae forz Qcs,necexquifitae mundiciæ coueniunt Chriftiano.Si quid ignoras,fi quid de feri ptunsdubitas,interroga eum,quem uita cömendat,excufat aetas,fama non repro «^^y^Eo^t^WcerctDefponfaui enim uos uni uiro,uirginem cafta exhibere Chri o. Aut fi non eft qui pofsit exponere, melius eft aliquid nefcire fecure, quam cum penculo difcere. Memento, quia in medio laqueorum ambulas, 66 multæ uetera/ na uirgmes caftitatis indubitatæ,in ipfo mortis limine coronam perdidere de maz nibus, Si qux ancillulgc iunt comités propofiti tui, ne erigaris aduerfus eas,né •nnens ut domina. Vnü fponfum habere ccepiftis,fimul pfallitis,Chrifti fimul corz pus accipitis,cur menfa diuerfa fitCProuocentur 66 aliæ.Honor uirginum fit inuiz jWio exterarum. Quod fi aliquam fenfcris infirmiorem in fide,fufeipe, confolare, indire,06 pudicitiam illius fac lucrum tuum. Si qua fimulat, fugiens feruitutem, “kaperte Apoftolum lege : Melius eft nuberc,quam uri. Eas autem uirgines 66 ^'°^?n'^^æ ociofe 66 curiofæ domos circumcunt matronarum, quae rubore froniz tu abftrito, parafitos uincunt mimorum, quafi quafdam peftes abiiee. Corrumz punt mores bonos, confabulationes pefsimae. Nulla illis nifi uentris cura eft, 66 qua uentri funt proxima.Iftiufmodi hortari folent, 66 diccrc:Mifella, rebus tuis uz ttre,K uiue dum uiuis,66 nunquid filiis tuis feruasç’Vinofæ atque lafciuac,quiduis roaliinfinuangac ferreas quoque mentes ad delicias emolliunt, Et cumluxuriatæ Eerintin Chrifto,nubere uolunt,habcntes damnationem,quod primam fidem it/ ritamfeccrunti nbsp;nbsp;Ncctibidifertamultumuelis uideri,autlyricifeftiuo carminis ^^ metro luderet Non ddumbem matronarum faliuamdclicatafedcris, quae nunc n 3 ftridis
-ocr page 200-^»50
AD EVSTOCHIVM
ftridlis dentibuSjnunc labo's diflblutis,balbut/entê lingua in dimidiaU uérbamo/ derantur,rufticum putates omne quad nafcitur. Adeo illis adultérin etiam lingua placet.Quae enim communfcario luci ad tenebras^Qui confenfus Chrifto cumDƒ MaRQirid facit cum Pfalcerio Horatius^cum Euangclüs Marofcum apoftolis Cf ceroCNonne fcandalizatur frater, h te uiderit in idolio recumbentem;’Et licet onv nia munda mu nd is, Sé nihil reiiciendum,quod cum gratiarum aAionepercipiti^, tarnen fimul bibere non debemus calicem Chrifti,2é calicem dæmoniorum, Rci^^ ram tibimeæ infelicitatis hiftoriam. Cum ante annos plurimos domö,parentibuï) forore, cognaris, Sé (quod his ddficilius cft)cofuetudine lautioris cibi,propter cot'' lorum me régna caftrairem,£é Hierofolymam militaturus pergerem, bibliotheca, quam mihi Romæ fummo ßudio ac labore confeceram,carere non poteram. luç mifer ego ledums TuIIium ieiunabam.Poft nodium crebras uigilias,poftlachry^ mas,quasmihi præteritorum recordatio peccatorum ex imis uifceribus eruebaf, Plautus fumebatur in manus. Si quando in memet reuerfus,prophetas legere co^'' piflem,fermo horrebat incultus.Et quialumen cæcis oculis no uidebam,nonocii/ lord purabam culpam ehe,fed folis.Dum ira me antiquus ferpens inuderehimn^ dia fermé quadragehmamedullis inftifa febris, corpus inuafit exhauftum, ulla requie(quod didu quoep incredibile hrjfic infelicia membra depaftaeftjUtoi' fibus uix hærerem. Interim parantur exequiæ, gé uitalis animæ calor, toto frig^^ fcente iam corpore, in folo tantum repente pedufculo palpitabat, cum fubitorä/ ptus in fpiriru ad tribunal iudicis pertrahor,ubi tantum luminis,gé tantum eraf ex circumhantium claritate fulgoris, ut proiedus in terram, furfum afpiccrenonaU/ derem.Interrogatus de conditione Chriftianum me eile reipondi.EtilIequipra:ff debat:Mentiris(ait)Ciceronianus es,non Chriftianus. Vbi enim thefaurus tuns, ibi Sé cor tuumjlico obmutui, Sé inter uerbera(nam caedi me iuherat) confeientiï magis igne torquebar, illum mecum uerficulum reputans : In inferno autem q^ ^ confitebitur tibiéClamare autem cœpi Sé eiulans dicere;Miierere mei domine,m» ferere mei. Hæc uox inter flagella refonabat, Tandern ad præfidenhs genua progt; ,, uoluti qui aftiteranpprecabantur Ut ueniam tribueret adolefcctiæ,86 errorilocum Forte, poenitentiae t commodarettexadurus deinde cruciatum,fï genriliumliterannnif condor bros aliquando legiiTem.Ego qui in tanto eonftridus articulo, uellem etiam maio^ ^•(^^^ ra promittere:deierare cœpi, Sé nomen eius ob reif ans dicereî Domine,fi unquam habuero codices ieculares, fi legero,te negaui. In hæc facramenti uerba dimiif IS reuerrorad fuperos:8é mirantibus cundis,oculos aperio, tanto lachrymarumim^ bre perfufos, ut etiam incredulis fidem facerem ex dolore. Nee uero fopor iHelué' rat, aut uana fomnia,quibus fæpe deludimur.Teftis eft tribunal illud, ante quod ia cui, teüis iudicium trifle, quod timui, ita mi nunquam contingat in talem incida^ quæflionem,Iiuentes habuiiTe icapulas, plagas fenfifle poft fomnum, 86 tanto de* hinc ftudio diuina legifle,quanto non ante mortalia legeram. Auariciæ tibiquo* que uitandum eft malum,non ut aliéna no appetas (hoc enim Sé publicæ leges pu niunt)fed quo tua,quæ funt aliéna non femes, Si in alieno,inquit, Adeles non Cf ftis,quod ueftrum eft,quis dabit uobis^ Aliena nobis auri argentin flint pondera, noftra poiTefsio ipiritualis eft, de qua alibi dicitur:Redemptio animg uirf propria diuitiæ. Nemo enim poteft duobus dominis femireiaur enim unum odiet, St altC'' rum amabiuaut unum patietur,8é alterum contemnet.Non poteftis deo feruircói mammonæjideft diuitiis. Nam gentili Syrorum lingua,mammona diuitiæ nuncu pantur. Cogitatio uidus, Ipinæ funt fidei.Radix auaritiæ, cura gentilium. At dicis: Puella fum delicata,8é quæ manibus meis laborareno poflum.SiadfenedamuO i nero, ft ægrorare eoepero, quis mei miferebiturC Audi apoftolis loquentem lefum* Ne cogitetis in corde ueftro,quid mand ucetis:neep corpori ueftro,quid induamf ni.Nónne anima plus eft quam efca,8é corpus plus quam ueftimentum CReipich te uolatilia coeli,quoniam non femnt, neep metunt, neqi congregant in horrea, 8c pater
-ocr page 201-15’
DE CVSTODIA VlRGINITATlS
A pater uefter cœleftis pafeit ilia. Si ueftis dcfüctttjWiapropotwn^.S^fun« »^ ^^ dias,beatos pauperes Ôi efurientes. Si acquis te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^^^nis me»,
hoccomplaceo mihi in infirmitatibus meis:^ datus c mt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indiens Deu
angelus Sauna, qui me eolaphizet, ne extoUar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; nla tibi Temper in
Bxultauerunt enim filiæ ludx in omnibus indiens , redram • EuNihû intùz oreuox refoneuNudus exiui de utero ma^tris mex,n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nkrofen nideas arz
limus mhuncmundum,neq auferre quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tineas^non poffe fripera/
mariaRipareucftibus,tunieasmutareor nlenisarcis pannostraz te. Qua ïdigiofior fuerit,unum extern ueftnnen nbsp;nbsp;nbsp;’ P. ;j^ itéras,gemmis eoz
hit.aciûtuLembranx eolore purpureo. Aurum^
dices ueftiûtur,amp;C nudus ante tores earum Ch nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nræco eondneitnr.Vidi nn/
ti portexerint,buccinant»Cum ad agapen noea nbsp;nbsp;nbsp;tV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q^q mutier em in bafiz
perÇnornenùeeo,nefatYrampntes)nobitifsimamRorn^^^^^^
ticabeatiPetrifemiuiris anteeedentibus,prop / . „p^ noffepertaefle eft) anus tingutos nummos difpertire pauperibus. n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nummum aeeiperet,ad quam
quadamannis panisep obtitaprxcurrn,u a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ çlt; tanti eriminis reus fanz
cwoYdincperueniffet,pugnusporrignur p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .^^^ .’ideoqab Apoftoto idotoz
guis eRunditur.Radix omniummatorum , C ^^æ^ omniaapponetur tiz rumteruitus appettatur. Quxre primumreg nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;.’ r ■ g^ fenui,2lt; non uidi lu/
button occidet tarne animam iuftam domiu • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, coruis miniftrâtibus paz
ftumdeteliftum^necç temen eins querens anem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;^^pafdt eturiens.
tciturViduaSarepunapptaeumblns nodemo nbsp;nbsp;^,^P P^^^^^
Btmiïuminmodumcaptacecompteto,q nbsp;nbsp;autemhabeo^boctibido t Innomv
ipqwuAtamwmetauromnonbÿeoîquodame b ^^ n?temAuJurge.K^mbuU.KtnuncmuU^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
QuuntuïiPidemamp;CmiferieordiamnonhaDco^q nbsp;nbsp;„. nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ ebtenufumus. Auz
t ïUTn,hoctibinondo.Habentesautemui ^. , nbsp;nbsp;- „^gYismecum,S)Cfeïuaueïit
3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dibcob,quidtuaorationepoftutet:Si^ernd^^^^ meinuiahac per quam ego net tacio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eb Slt; pob annos uiginti ueRitumadueftiendum •quot;Vaurumneeeifamdcpvc^^
dines dominus,bCditiot pater,ad tetramreuett nbsp;nbsp;r ^g^^^ .Verumquianunc
exemplatuppednant, qux auandamdoeeant e V ^ referuatur,quid ante expanedeàdieitur,bCtuoftiCbriftusannuernp^notumm
nonplntes annosMitrix gebum tn,reteremus. ^ • ^yonditum, centum fob/ gisqnàmauarior,S)CneÇcienstrigintaargenteis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ymtumebinter monaebos
dosonostinatexendo aequibeYat,monens dere q • nbsp;nbsp;.^^^ cebubs babitabant')
conidium fuam in eodemloCO cirener nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ptTedieebanttaVn dandos ec/
quidiafto opus ebet. Mq pauperibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^q bCV ambo bCbidorus,bC
deRa,nonnu\\iparentibusremittendos. ^vacarm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eereuerunt intodienz
men, quos patres uocant, iancto in eis Yoquente p \ • i ^^^ ,^tchoc emz d.osebecumeodem,dicentesfPecuniatuatecum t P n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terror inuaz
ddawqMRquamputettaómm,tantus cunftosper o nbsp;nbsp;nbsp;^J^Q^^^dmusmenz
bt,\\tunumtobdum dimibbe,bt criminis .Et qnoD nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^...„tifner accommoda.
Üon^^utdoVbent« ^quot;»birc^quxtandatunt,ante P ^ nbsp;nbsp;nbsp;^ qucidibt ^^
yntuntinkegYpto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bez
hautes gerabibn^auocanv.nosjneornmummuente ,p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^p^ocudabbomiz
cundumKnacboritx,quitobbabitantper deterta.^ ao nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dreunt tdez
\ nbsp;nbsp;nbsp;nWtteeberint,nuncupantur. T ertium genus eb,quo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cutprimum eb»
\ tenrmumatoRne2Vedum,blcmodinnobraprourncra au nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\cditioneuiuenz
\ nbsp;nbsp;RibmiueXtemi, neemuXto pXur es bmuXbabitant, tuo arbr r nbsp;nbsp;^vaîbeant aXimenta
tes .b,tdeeoc^odXaborauerint,inmediumpartes conXerurr, ^ ^ Quabarsbt
communia. habitant auteur quimpXurimi in urbrbus oc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xanda.
-ocr page 202-AD EVSTOCHTVM
«5^
fanda, non uita, quicquid uendiderint, maioris cd pretij. Inter hos fxpe fiifttittr-' ^ gia, quia fuo uiuentes cibo,non patiStur fe alicui eue fubïedos.Reuera folent ccr^ tare ieiunüs,06 rem fecreti,uid:on'ac faciunt. Apud hos affedata funt omniaJaxX tnanicæ,caligæ folhcanteSjUeftis crafsior,crebra fufpina,uifitatio uirgmum,detr3 dio dericorumîÔC fi quando dies feftus uenent, faturantur ad uomitum. His igt' tur quafi quibufdam peftibus exterminatis, ueniamus ad eos qui plures funt,86 in commune habitant:ideft,quos uocari cœnobitas diximus. Prima apud eos confo deratio eft, obedire maioribus, ÔC quicquid iufferint,facere ♦ Diuifi funt per decu/ rias atq? centurias,ita ut nouem hominibus decimus pracht. Et rurfus decern præ^ pofitos, fub fe centefimus habeat. Manent feparati,fed lundis cellulis. Vf($ ad ho/ ram nonam,ut inftitutum eft,nemo pergit ad alium,exceptis his decanis,quos dp ximus,ut fi cogitationibus forte quis fluduat, illius confoletur alloquiis. Pofthoz ram nonam in commune concurritur,pfalmi refonant,fcripturae recitàntur ex mo re.Et completis orationibus,cundiscp refidcntibus,medius quem patrem uocant, incipit diiputare.Quo loquente, tantum filentium fit, ut nemo alium refpicere,nc/ mo audeat excreare. Dicentis laus, in fletu eft audientium. Tacite uoluunturpet ora lachrymac, ÔC ne in fingultus quidem erumpit dolor. Cum uero de regno did } fti,ôf de futura hcatitudine,6d de gloria cœperit annunciate uentura juideas cun/ j dos moderato fulpirio,óf oculis ad coelum leuatis, intra fe dicereïQuis dabitmilu pennas ficut columbac, óf uolabo, óf requiefcam ï’Poft hæc concilium foluitur, K ünaquxque decuria cum fuo parente pergit ad menfam, quibus per fingulas heb/ domadas uicifsim miniftrant. Nullus in cibo ftrepitus eft,nemo comedens loquf/ tur.Viuitur pane,leguminibus óf holeribus, quac falc folo condiuntur.Vinum tan turn fenes aecipiunt, quibus óf paruulis fæpe fit prandium,ut aliorum felfa füllen/ tetur actas, aliorum non frangatur incipiens. Dehinc confurgunt pariter,óf hyni/ no dido,ad præfepia redeunt : ibi ufe^ ad ueiber am cum fuis unufquifcf loquitut, ^ Óf didttVidiftis illum óf illum^Quanta in ipfo fit gratiaCquatum filentium^quam moderatus inceftustSi infirmum uiderint,confolantur;ft in dei amore feruentem, cohortantur ad ftudium.Et quia node extra orationes publicas in fuo cubili unuy quifque uigilat, circumeunt cellulas fingulorumï óf aure appofita,quid faciant,db ligenter explorant. Quem tardiorem deprehenderint,non increpant,fed difsimu/ lato quod norunt,eum facpius uifitant:Öf prius incipientes, prouocant magis ora/ re quam cogunt. Opus diei ftatum eft, quod decano redditum, fertur ad œcono/ mum, qui óf ipfe per fingulos menfes patri omnium cum magno tremore reddit rationem.A quo etiam cibi cum fadi fuerint, praeguftantur, óf quia non licet dic^ re cuiquam, Tunicam óf fagum, textaq? iuncis ftrata non habeo ï ille ita uniuerfa , moderatur, ut nemo quod poftulet habeat. Si quis uero cœperit ægrotare, tranl/ fertur ad excdram latiorem, óf tanto fenum minifterio confouetur, ut nee délices urbium,nec matris quacrat affedum.Dominicis diebus orationi tantum óf leAo/ nibus uacant,quod quidem óf omni tempore completis opufeulis faciunt. Quotv die aliquid de fcripturis difcitur. leiunium totius anni æquale eft, excep ta quadra gefima,in qua fola conceditur diftridius uiuere. A Pentecofte coenae mutantur in prandia,quo óf tradition! Ecclefîafticæ fatisfiat,óf uentrem cibo non onerent du/ plicato .Tales Philo,Platonic! fermonis imitatorîtales lofep bus. Graecus L!uius,
*8 in fecunda ludaicac captiuitatis Hiftoria,Elfenos refert. nbsp;nbsp;Verum,qu!anuncde uirginibus fcr!bcns,penè fupe’rfluum de monachis difputau!,ad tertium genusue niam, quos anachoritas uocant, qui óf de cœnobiis cxeuntes, excepto pane 8f h^ Ie, ad defcrta nihil perfcrunt amplius. Huius uitac autor Paulus, illuftrator Anto^ nius : óf ut ad fuperiora confcendam,princeps loannes Baptifta luit » Talern uero uirum Hieremias quoq; propheta defcribit,dicens : Bonum eft uiro cum portaue/ rit iugum ab adolefcentia fua. Sedebit folitarius,óf tacebitïquoniam fuftulitfuper fe iugum, óf dabit percutienti fe maxillam ♦ Saturabitur opprobnis, quia non in fempiter/
-ocr page 203-DE VrRGINITATB ^SERVANDA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}^3
A rempitemum abudet dominus.Horum laborem K conuerfanonem m fame,nou carms, aho tempore ß uokieris explicabo. nbsp;nbsp;Nunc ad propofitum rcdèam,qiria
deauarida diflerens ad monachos ueneram. Quorum tibi exempla proponens, non dico aurum atq argentum,06 esteras opes,fed ipfam terram 86 cœlum defpigt; tiens,66 Chrifto copulata cantabisîPars mea dominus. Poft hæc quanquam Apo ftolusorarenos femper iubeat,86 fanctis etiam ipfe fît fomnus oratio,tamcn diuigt; tasorandihoras debemus habere, ut fi forte afiquo fuenmus opéré detenti,ipfum nos ad officium tempus admoneat.Horam tertia, fextam,nonam,diluculum quo/* qneôCuefpei-an^ ngujQ eft qui nefeiat. Nee cibi fumantur, nifi oratione praernifta, necrecedatur à menfa,nifi referatur creatori gratia.Nodtibus bis terq furgédum, ttuoluenda qux de fcripturis memoriter retinemus.Egrediétes de hofpitio, armee ®tatio;regredientibus de platea, oratio occurrat antequam fefsio:nec prius corpuz lciilumrequiefcat,quam anima pafcatur. Ad omnem alt;ftum,ad omnem inceflimt manus pingat crucem. Nulli detrahas,nec aduerfus film matris tuæ ponas fcan dalum. Tu quæ es,ut alienum feruum indices C Suo domino ftat,aut cadit. Stabit autemPotens eft enim dominus ftatuere illum. Nee fi biduo ieiunaueris,pûtes te nonieiunantibus effe meliorem.Tu ieiunas,86 irafceris:ille com edit, 86 forte blanz Qitw.Tu uexationem mentis,86 uentris efuriem rixando digeris : ille moderatius ahtur,8(deogratias agit.Vnde quotidie clamatEfaias:Non tale ieiunium elegi,dï cit dominus, Etiterum:In diebus ieiuniorum ueftrorum inueniStur uolunrates uc omnes qui (ub ueftra poteftate funt ftimulatis. In iudiciis 86 liribus ieiunaz ^SjOtpercutitis pugnis humilem.Vt quid mihi ieiunatis^Quale illud poteft efte ie nmmm,cuius iram non dicam nox occupat,fed luna integram derelinquit c' Teipz hm confiderans, noli in alterius ruina, fed in tuo opere gloriari. Nec illarum tibi exempla proponas, quæ carnis curam {acicntcs.poHcfsionum reditus,86 quotidia nas domus impefas fupputant.Neeß enim undecim apoftoli ludæproditione funt B naai,necPhygelo 86 Alexandre facientibus naufragium,caeteri a curfü fidei fub/ ititerunt^Necdicas,ilIa86illa fuis rebus fruitur, honoratur ab hominibus, fratres ad earn couentunt 86 forores.Nunquid ideo uirgo efte defiit.Primum dubium eft, anuirgofittalis. Non enim quomodo uidet homo, uidct Deus. Homo uidet in faz titjdeus autem uidet in corde. Dehinc etiam fi corpore uirgo eft, an fpiritu uirgo a ^P°ftt)Ius autem fta uirginem dcfiniuit:Vt fit fancta corpore 86 fpiritu^ ^ntxtremum habeat fibi gloriam fuam. Vincat Panli fentcntiam,deliciis truatur ctuiuat.Nos meliorum exempla fedtemur. Propone tibi beatam Mariam,qua? tan 5æ^^*^^putttatis, ut mater Domini efte mereretur. Ad quam cum angelus Gaz Dnelmuirifpecie defcendiftet,diccns:Aue gratia plena,dominus tecum: confterz nataaperrerrita, refpondere non potuit. Nunquam enim à uiro fuerat falutata» Penn^^ nuncium difcit 86 loquitur . Et quæ hominem formidabat, cum angelo faz nulaturintrepida.Potcs 86 tu eftemater domini.Accipetibi tomum magnum,noz i num,86 fenbe in eo ftilo hominis,uelociter fpolia detrahe : 86 poftquam accefleris ^upropheti(ram,86conccperisinutero,86pepcreris filium,dic:A timore tuodoz nnneconcepinius,06 doluimus,86 peperimus fpiritum faluationis tuæ,quem feciz terrain.Tune 06 filius tuus tibi refpondebit,86 dicet:Ecce mater mea 86 ‘ymei.Etmirü in modum, illum quem inlatitudine peeftoris tui pauloante dez ctipieras,quctn in nouitatc cordis ftilo fignaueras:poft^ ^T^^^ ^’^ hoftibus recez pe^^.*poftq^3Iy^ j^nudauerit principatus 86 poteftates,86 amxerit eas cruci:conce ptus adolefcit,86 maior effedlus fpofam te incipit habere de matre. Grandis labor, grandepræmiû,efte quod martyres,eftequod apoftoli,clic quod Chriftus eft. 'lt;ua: quidem uniuerfa tüc profunt,cum in ecclefia nunt,cum in una domo pafcha arcam ingredimur cum Noe:fi pereunte Hiericho,Rahab mererrix luftihcatanos continet. Cæterumuirgines,quales apuddiuerfas hærefes, 86 quaz lesapudimpurifsimum Manichæum efte dicuntur, fcorta funt exiftimandæ, non uitgines. Si enim corporis «arum autor eft diabolus, quomodo poftunt honorarc plafmaz
-ocr page 204-154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-AD EVSTOCHIVM
plafinationem hoft/s fuiVScd quia fciimt uirgmale uocabulum glonofum/ub ouï/ lt;nbsp;urn pelhbus lupos tegunt. Chriftum mentitur antichriftus, ÔC turpitudinem uto falfo nominis honore conneftiunt. Gaude foror, gaude fiha,gande mf inigo,quö quod allée fimulantjtu uere ehe cœpifti. Hæc omnia quae digefsimus,dura uidez buntur ei, quae non amat Chriftum. Qui’autem omnem feculi pompam pro purgJ meto habuefit,Slt; uana dux ent umuerfa fub fole,ut Chriftum luerifadacqui coin/ mortuus eft domino fuOjOC confurrexit, QC crueifixit carnem cum uitiis QC conçu/ pifeentiis, libéré prodamabit : Quis nos feparabit à charuatedeican tribulatioC’an anguftia^an perfequutioc’an iamesT'an nuditas;:’ an periculumCan gladius f” Entc' rumiCertus fum,quia neqi mors,neq5 uita,nec5 angelus,net|; principals, ne^po tcftates,necç inftantia,ncq3 futura,neq; forhtudo,ncq' excelfum,neqjprofoiidurn, neque alia creatura poterit nos iepararc à charitate dei,quae eft in Chrifto lefu do/ mino noftro. Dei films pro noftra falute hominis fadtus eft filius. Nouem mefibus CKute in utero ut nafcatur expedat,faftidia fuftinet,cruentus egreditur, pannis inuoltó' legito tur,blandiciis delinitur,06 illepugillo mundum includens, præfepis continewraii guftiis.Taceo quod ufep ad triginta annos ignobilis,parentum paupertateconten tus eft:uerberatur,06 tacet:crucifigitur,00 pro crucifigetibus deprecatur.Quidigi/ tut rétribua domino pro omnibus quae retribuit mihic’Calicem falutaris accipiam, 80 nomen domini muocabo.Preciofa eft in conlpedtu domini,mors fanctoru eius-Héce eft fola digna rctributio,cum fanguis fanguine copenlatur. Si redempticruo re Chrifti, pro redemptore libenter occumbimus. Quis iandiorum fine certamine coronatus eftcAbel iuftus occiditur, Abraham uxorem periclitatur amittercEtne in immenfum uolumen extendam, quécre Si inuenies fingulos aduerfa perpenos. Solus in delitiis Solomon fuit. Si forfttan ideo corruit ♦ Quem enim diligit domt' nus,corripit. Caftigatautem omnem filium quem recipit. Nonnemelius efibred tempore dimicare, ferre uallum, arma fumere,laftefcere fub lorica, Si poften gaude re uidorem,quam impatientia unius horaè feruire perpetuoCNihil amantibus du/ D rum eft, nullus difficilis cupienti labor eft. Reipice quanta Iacob pro Rachel pada uxore fuftinuicEt feruiuit(inquit fcriptura) lacob pro Rachel annis feptem.Et a rant in conlpedlu eius, quafi dies pauci. Vndc Si ipfe poftea memOrat î In die lire/ bar aeftu,8i gelu nodte. Amemus Si nos Chriftum, eiusep femper quæramusam/ plexus, Si facile uidebitur omne difficile, breuia putabimus uniueria qua: longa lunf,8i iaculo illius uulnerati,per horarum momenta die emus tHeu me, quia pete grinatio mea prolongata eft à me.Non funt enim condignæ pafsiones huius tenu poris ad futuram gloriam,quæ reuelabitur in nobis. Quia tribulatiopatientiaino/ peratur,patientia autem probationem,probatio autem fpem, ip es autem non con fundit. Quando tibi graue uidetur efle quod fuftines, Pauli fecundam EpiftoJam ad Corinthios lege; In laboribus plurimum, in carceribus abSdantius,in plagis fu/ pra módum,in mortibus frequenter. A ludaeis quinquies quadragcnas una minus accepi,ter uirgis exfus fum, feme! lapidatus fum, ter naufragium feci,node £idie tn pfOfundo maris fui î in irinenbus fæpius,periculis fluminn,periculis latronum, periculis ex genere, periculis exgentibus, periculis inciuitate, periculisindefer/ to,pcriculis in mari, periculis in ulfis fratribus, in laboribus,in miferiis,in uigilüs muftis, in fame Sd in fiti, in ieiuniis plurimis, in frigore 86 nuditate. Quis noftrum (altem minima portionem de catalogo harum fibi poteft uindicare uirtutum f Ob qux ille poftea confidenter aiebat : Curium confummaui, fidem feruaui. Supereft mihi corona iufticiæ,quam retribuet mihi in illa die Dominus, iuftus iudex. Si ciz bus infulfior fuerit,contriftamur:86 putamus Deo nos aliquod præftarebenefici/ um, cum aquatius uinum bibimus. Calix frangitur,menfafubuertitur,uerbcrare/ fonant ^ 86 äqua tepidior fanguine uindicatur. nbsp;nbsp;Regnum cœlorum uim patitur,
86 uiolenti rapiunt iUud. Nifi uim feceris, cœlorum régna non capies. Nin pulfa/ ueris importune, panem nort accipies iacramenti. Ah hon tibi uidetur uiolentia, cum caro cupït efle quod deus eft, 86 illuc unde arigeli corruerunt, angelos iudica/ wra
i
1
-ocr page 205-»55
DE VIRGINITATE SERVANDA
K tun confeendit ^ Egredere quæfo paulifper de carcere, ÖC prxfcntis labons an oculos nios tibi pinge mercedem, quam nee oculus uidit, nee auris au iuit,nec tor hominis afcendit.Qualis eritilla dies, cum tibi Mariamater omini c turret comitatauirgineis^cum poft rubrum mare, fubmerfo cum uo exerci none,tympanum tenens præcinet tefponfuristCantemus dommo,g or m honotiheatus efttequum SC afcenforem proiecit in mare .Tune nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Proxima lauolabitamplexus.Tunc Sé ipfe fponfus occurret,^ dieet * u g , Tune mea,fpó{amea,eolumbamea,quia ecee hyems nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foeciofaut anSdUtuntur.K aicnC^ cl, «» pr^Wauqƒ-^^^P^Xz luna,dedaut{okVidebuntteftlite, Öélaudabuntregmae, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filiaPhanuez butblinc Sé alius caftitatis chorus occurrettSara cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ matres tuæ.Lx/ lis Anna cumuiduis-Erunt in diuerfis gregibus «tnis ^p^^ ^ aftnam domv tabitur illaquod genuit,exultabit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paruuli,de quibus inEfaia nus afccndct,Sé codefte mgredretur Hierufal^. eus palmas uidorix fubleuan faluator effatunEcee ego ÖC pueri,quos mthi de „ ^^^^^ qui uenit in nomine tcs,confonoorecantabuntï O fanna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ quatuor milia in confpedu dommi,ofannain cxcdfis.Tune centum ft«^^ ƒ ^^^^cum nouum.Et nemo po throniSCfeniorum tenebunt citharas,Sé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^| funt qui cum mulieribus le tent dre ere canticum illud, nih numerus dehmtus. ^_ ^^^^ fequuntur agnum non coinquinauerüt,uirgines enim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aSSuuerit ambitio,quoties in munz quocunquadit,Quotiefcunc^teuanalecunoe „__.„r„.edere,effeincipe quod doaliquiduideris glorioftim,ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^braeufum in corde tuo,fteut ft/ futura es,Sé audits à fponfo tuo:P one me he nbsp;^^^tc munita damabis, 24 dices: gnatuluminbrachio tuo, 24 corpore parite „ flumina non operient earn. Aqua tnuka nonpoterunt extinguere enar ?
teUOEXA n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuamdcuocabuhsportcntörumnonmhiXua
hamo ptaÄ^w.unde dvâura. eft amp;nbsp;indtarc-çEtAcvwuwVda'i'Vam enimpactus er at de ptodendo CVinfto .V erba Chr Âv ad V etr um
OT® E rcfpcxeris,inquiti AXXuEt adXiv SrnmurpK«. lt;E«.^ta^.«^ ftonam Lot (ugicmis c Soduma- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. locus in omnibus qus uidenm c^^emP'^z ï^Kon cos quiforis funtyXta dv/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ deprauatus.Quxdam Xiabcbat,ót uusPaulusappchataXicnosapro' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j^^^uctuftiora.bt antcXiomincm mum, irfsvüneChrifti-.Quidmvhi deXuS Q ^^^^^ prsmortua.Ciiiædam irai Et ante qui foils (untiudvcarc f lt;5 btex cius eXcttsl y^Q^utem, fua ram carnc ptjemottuum. Aha toTvtoafataï,qadX\vat etcaXvonunes.amp;attra ^ .kortaffeïeeendum-.Xntra ftnum,\am hvtadaVamo,tAamcfca proprie diat,quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_^g,ïno^tua.auf.XBtra Xtominem }uumgt; in foXamenteutuere,cum in carne fit monua. Auf. AnteXrommé iuum-.tdeft,ante{en^am.^
raasvWamç’coçdteùam'^tftaçvid Rmos capv uoùaao-AadVa dteuir^xues décrètent put/ t'Mï.POTto UU. Grxets aibonumfisnthcat, teruu ÖfiuKdam. «^■Defcenàe,fedeinieïra'\Ver/
ftu.Eocus eh th cuter onomif capitc mgehmoz Xi vio,ubi deus uctat,ncXfrabc\ita tecdus. aut pacemmcantunquam cumMoabms «
^^^^:^^^;^:^^,^^ aS^TSgîX-SXnoccu; t hui^fewe U poherioraXXta commr^tur q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nantttaauat quodeh Va\am adz deusVXratmixcapitcdccirnotcrtio. «^Ümaz re i ue,lt;Fcouduxcrmt utmaXedreeretpoz ticahitvticsiaoLmmtranicuutiAbocutcft ««J^^^s J^^^^^SX^schtertioKez aVudhzedaeXem capite dectmofexto. ^bt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J eatMtexLeRmtmono.HonnuXXico
^WàîiOvvü’t y, çoÇtWvo'fa‘'i Va comminatut
fïttodo-.VÙ^ ociotçUempVeos K. Y ap^r ûtees nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«nun dvmrnutvuum co\z awtoa^apraaerutttteuJa^aduertteer^Vn nut pa \ enWrxd^ vn Veutneo Xe^.tm'is, dtt^aada\gt;QS)Lreue\atecitemora,SI.poVerto Xyrts.V rr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;am aVo uuou\s tumore nSwwnfednnwan^ apparebttt?,noz nbsp;t^u^ Xnxa «ft Ut^wv^^^^ ^^^vAuXtam
1 mm. «^t %ft«a»ntd^centxVoeut eft toV^rent. Vondvtum « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po/
apad W^ eaptte. at^tfwaoevaarto'.quanz nbsp;Vt^nÂeatAood oXtm erat tn da ^^^^
-ocr page 206-TOCHIVM SCHOLIA
ac delicatum. Fortè uolitans dixit,quodnon ( eflèt aftrida ficut cæteris,fed temere uolita/ ret,negledum magis quam fandimoniam in' dteas. ffSuccind» manieæjObiieiturapu® Maronem Troianis ueluti delicatum,quod tu nicæ haberent manicas.Hæc uirgo hoc räruffl diftabat,quodmanicas haberetnon pendn^ las,fedaftridasbrachiis.if Solutisgenibus] ^ Nam hoe quotj putabât ad uirginitateni ptf' tinere,cum fit lafciuum. Animaduerte kflton itadepinxithâc uirginem,ut quod minusad rem pertinerec, in hoc efTet aliqua uirginis i/ mago,uefut in focco uiliore,in laxius alligaW capite. In his uero qua:propiusadrcmperU‘' ncbant,utin fermone,in cibo,in inceffujappa reret impudicus animus. ^ Vt fub nomin*: uirginali 1 ucrolius] Proderat enim illis uirgi/ nis titulus ad Iucrum,non ad fandimoniaffl! ati^hscledio magis probatur,quodaliasli/ mile quiddâ feripfit Hieronymus.Et itaquï' dam habebant cxemplaria. Vide num legen/ dum,lurcofîus,hoceft perditius,autccrteli' centiUS percant-Nam citius,quod in pleiW fcriptum erat,mihi nonprobatur:nelt;p nwlw magis arridct Lurcofius. Lucrolïus,utdixi» maxime probo. ^Vndein ecclefias Agape/ tarum peftis ] iya^t/rv Grace fignifîcat dik/ dam.Eo ucrbo Paulus libenter utitur.Vnde hac uoce ifti abutebantur ad prætexédum tut y pc commercium fuum. if VndemeremceS uniuiræ] Vniuiræ,quas Græciuocant /««gt;*/ nivt, Quoniam apud ueteres honeftius erat concubina uocabulum,adiecitquoderato/ diolius, meretricis. Rurfus adiecit, uniuiræ, quafi nihil intereflèt inter illas,ôf publicitus corpore quæftum facicntcs,nifi' quod ills3/ i pud unum meretricarentur. if Frater foto/ rem.] Mirum eft,utiftiquigrammaticenceU rem triuialemSd humilem afpemantur,® »/ phifticis argutiis freti,nihil non pofrefefcpn/ tant,inuertat omnia.Locus hicita diftinguen dus eft,nerepetam quotmodisfuerit confu/ fus. Frater fororem uirginé deferit,codib£ni fpernit uirgo germanumiFrarrein quaeritex/ traneum. Atqj hunclocum nominatim Sent/ rus Sulpitius citât. qpExplofis igiturTexter minatis] Aufim deicrare Etexterminatis,iub dititia effe uerbaiSC aut addita cfTe ab audacuj lo quopiara,autprohis fcripfiffe HieronymU E t exfibilatis. Vrrunqj translatum eft â they tris,in quibus fabula quæ populo difplicuil/ fer, fibilis amp;ftrepitu pedum eiiciebatur. f Ca ueasbafternarum] Bafternas dixit delicatas Iedhcas,quibus opulents matronaedeferebaz tur per Vrbem prscedente eunuchoruffl tur/ ba.Meminit huius uocis Hieronymus,ehar/ rans caput Elâiæ fexagefimumfextum-Vfur/ pauit candem Aelius LampridiusinHelioga balo : rurfum Ammianus Marcellinus libro decimoquarto.Porró Hieronymus bafternas appellat caueas, quod cancellatæfpcciempræ béant cauearum.Vndc cèlebraturdiflum ea iufdain
15^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD EVi tius quod Graci uocant ew/i àfu/tix7!T»p,uulgo hippocrancum appellant. Hf Contufionemu tatasjConfundunt enim contufas carnes, ac mifcent,utforberi quoqjpofsint,amp;non uidez antur elle carnes. ^Maran in dulccdineni] Nam mis maraHebræis fonatamantudiz nem. Locus eft Exodi decimoquinto. if Necz non amp;nbsp;illos] Locus eft libro Regum quarto, capite fcxto. ^Diuina refponfa j Non quod interroganti fint dida,fed quod fimplicitero^ racularefponfadicantur. nbsp;nbsp;Superqusfyde^ ra mimicus fuperbus] Namitaminitaturaz pud Efaiam capitedccimoquarfo:In coelum confccndam,fupcr aftra dei exaltabo folium meum. Hj bt Judentibuspcdibusjita dcpinz xitlafciuum amp;nbsp;fradumpuellarum inceflum, quod alibi quoqi ludere pedibusuocat.Allu fit ad Efaiæ fermonem capite tertio mifi quod Septuaginta uerterunt, «7r Tnurip «ft« To^Mfm/inut ideft,pcdibus fimul luden tes. Hieronymus uertit,Pedibus fuis compofitogradu incedez bant.Hoc loco fortafle Hieronymus fcripfez rat,Ludentespedibus:nimiru reddens quod uerterant Septuaginta, if Aliæuero fterilita' 4 tem præbcntj Videtur decfre,fibi;ut intclliz gas fterilicatem non à natura datam,fed phar^ macis accerfîtam,quo citra pcriculum conce^ ptus libidinentunöd hienondum natumuoz cac,nondum conceptum.Nam conceptus ab' ortio occiditur,de quo mox dieet. ^ Volunt uiuere] Quidam codices habcbat,uideri. Viz uereautem hicuiuat,uoluptarieuiuere:fiicuti Catullus; ViuamusmeaLcsbia. Porró Icpide dixit, quodillas tetricas amp;illepi das appellate foleant, qux feuerius uiuant. if Mileram amp;Manichsam uocant] Miferam, ob fordes. Manichæam,quod Manichæi cum turpiirimacômittercntflagitia,tamcn nee car nibus,ncc ouis uefcebantur.Negabant enim ullomortuo corpore uefcédum eflè,quodinz de fubftantia diuina recefsifTet. Nee uinum bi bebant,quod dicebanteflèfcl phneipis tenez brarum.Vuis tarnen uefcebantur,ut tcftatur Auguftinus in libro ad Qyoduultdeum.if Et confequenter.j Ideft,congrue amp;nbsp;merito. Sic enim aliquoties Hieronymus utiturhocadz $ uerbio. ^Purpura tantum in ueftc tenuis.] Depingit uirginem delicatam,amp; fibi parum conftantcm,cum quædam caftimoniam prae feferant,quædam lafciuiam indiccnt.Purpuz ratcnuis,idcft minus ardens,cum pulla uez ftismagisconueniatucræuirgini. ^Et faxiz us,ut crincs] Cum oporteat uirginé comam radere,hæc tantum laxius aHigat;ita tarnen, ut hac occalionecapillos oftentet. ^ Soccus uilior]Soccus,deIicatura crat calciamêtum; uirgines oportebat nudis incedere pedibus. At iHæ foccis utcbantur,nifi quod paulo uilio ribus. if Et perhumcros hyacinthina lena. ] Hic quoep locus in omnibus erat dcprauarifTi mus. Fortè legêdum:Et per humeros lena for tè uolitans. Nam lena,pallium eft foemineum
-ocr page 207-|
ÏN EMST. AD EVST A iufdam,qui confpiciens matronam bafterna Deni,negauit caueam ene pro fcra:{ïgnificans S’l^ ^^â ferreæ caueæ includendara »ir r *^'f äutemjhocuchiculi genus nomê eiortitumà populo: undeforfitan fuit inuc ç** k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Baftarnarum meminit rabtnibrofcptimojquos aitfupra Germa/ lamelle,inconfinio Germanorum amp;Pyrrhi gentis nomê fcribitur per * dnfpm- æ'P‘:^“^'agt;i5pcrE,bafternæ. UfOr^ tnn^^^A f“ ^ ^“^ eunuchos intel ligit, quo / an. ’onobiles matrons gaudebant: autm^ftros molles,ac deliciis enoeminatos. 111,1 ^ “°cantur amp;nbsp;nonns]Ifa nunc quoep hn ^° monachæ uirgincs.Apparet niir”« t ^^^yP^“5 ^ quot;“*8* fermonem uc e-ookntenimaliquoties res eius gêtis for^ d/n r”’’*’” ‘*“® P*'æ‘^lt;PUæ fuerint,autun atshnt.Aegyptus autem,prater esteras F’“n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8'*^8‘bus abunda/ Aft» « ’®® '‘ngua puto monachos amp;nbsp;fan/ TM nnn«quot;°^^‘^^ uocatos:monachas amp;nbsp;uirgi A^^’ ^™ meminit Suidas,Nonni cu nerfihn/3^^**^“* Parthenium theologum Sr? ®“?«F«a«w-Et parthenos Grs/ o^pm^n^ . **^^^^ uirgo feripferit in uir “ f 'i/tniepinhaceadem epiftola aliquan/ luw ■’”’®’‘^®.®*^*®wiachorumagitgeneri/ « ’j^^^^^’^fuoeabulis. ePofteoe/ r ®”’]^^tulitucrba Terentij ex Phor 8 ™ quot;^=^®nadubia apponitur.Dubiamuo/ opiparam,ubidubitcs quid fumas potifsi w.alioqui dubia cœna dici poterat, qua noncaretfufpicioneueneni. lt;Libidinö pom P jm pompacircumferuntur,qusdclcdent culos. Et libidines fuam habent pompam, oommoda matrimonq,« ani/ o ubiiciunt uaria coniugq dcledamenta. 9 f;,2.®quot;^^‘*“ï*a*antes]Ita IcgisOfce capitc fnr??’^®”® adulterates, quafi clibanus k ^ ’ coquente. Nam ad eum modum loitïftus impiorum.Sed habent alium e iccm aftumK pi),cum diuins feriptura fla^ grant amore. ^In imagineperambulat] Al/ ulitaduerbaPfalmitrigefimiodaui:Vcrum/ «men in imagine pertranfit homo,fed amp;nbsp;fru/ tra conturbatur. In imagine perambulant, Qaifecundum fpiritumuiuunt,non fccudum ïrnem.Iuxta fpiritum K animum ad dei ima 8‘atmconditifumus,quifpiritus eft «inuifi' Diiisiluxtacamem ad pecudum accedimus fi ®ilitudinem. i^pEfto cicada nodium] Cica/ asnon canunt,nifi feruefcente fok:manc,ue/ ^eri,^ noaumutsfunt:amp; cum canunt,ftri/ dorequodam lugubri ftrepunt.At pij noda Maxime canunt. Et cicads rore pafcuntur,pq lachrymis. cMulieris ifta lex eft,non mea] Osanuirgo mulicrnon fit,quod dicat Pau/ lus: Diuifa eft mulier amp;nbsp;uirgo. Hf Poftquam de duritia nationum. ] Allufit fimul «ad Eu/ angelicum illud: Potens eft deus de his lapi/ dibus fufeitare filios Abrahs,S ad locö pro / |
OCHIVM SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157 phets,quieft apud Zachariam capitc nono, luxtacnarrationem Septuaginta. Nam ex He brsis Hieronymus uertit,Lapides fandi ek/ uabüturfuperterram. lt;rConfuant tunicas] Matres cogijtur parare tunicas proli. At Chri fti tunica fuit inconfutilis,fimplicitatem figni ficans uerc Chriftiani hominis,nihil curantis hifibonam mentem. At qusnupfit,hanc per^ didittunicam,diftradain uarias curas. Hf Fk tu lugcntcs quodnati funt]Quanquam ferè confentiunt exemplaria,qus quidem ipfeui/ derim,tamcn quoniamomnino non confiait hsc kdio,non dubitem mutare ad hunc mo/ dum: quos uagitus dekdat infantium,in ipfo lucis cxordio fletu lugcntium quod nati funt. Aut,flentium quod nati funt. Sic Si Plinius: A fletu uitam aufpicamur.Nam prima uox na/ feentis hominis ploratus eft. HfEt ad fimilitu dinem dei unione foeeSda] Qpid dignum im/ 11 prcccmurfciolis,qui nihil non deprauarunth Non fuccurrentibus cxemplaribus,ita legen' dum arbitrer ; Nullo extrinfecus cohsrentc gcrminc,fcdadconchs fimilitudinem,dei u/ nionc foecunda. Siquidcm gemma eft unio, quam amp;nbsp;margaritü uocant.Ea nafcitur in con chis purifsimis,non aliunde concepta quam ex ipfis conchis quibus cohsret. Plinius è ro/ reeoekfti c3cipiputat,acmiram habere cum coelo cognationem.Legc Plinq caput trigefi/ mumquintum Iibrinoni.Porro quodait,Dci unione:autinterpretando dixit per appofitio ncm,foecunda unione,qui deus eft:aut unio/ ne dei,cui coniunda fuit infufione diuins na/ turs:fimulc^ fit allufio ad uocê unionis,qus gemmam fignificat.Paulo poft memor huius Iimi]itudinis:Lego,inquit,dcfpinisrofam,dc terra aurum,de conchamargaritü. Hf Quod prohibucrat] Quod, ncm pc habere caligas. *^ Caliga,calciamcnti genus eft. Nam hoc cali/ garum genus quonunc utimur,uetercs nefcie bant. Prohiber Chriftus,nccalciamcntum ha herent apoftoIi.Et tarnen Petrus in Adis,ab angelo iubetur calciare fe caligis fuis. Vnde hsc non ad literam accipienda funt,fed cate/ nus,ut intclligamuS omnium return corpo/ rcarum folicitudinem abiicicndam iis,qui uc' lint apoftolico fungi munerc. Hf Nun quid qui araGtotadicarabitr ] Locus eft apudEiaiam capitc uigefimoodauo, quem trahit ad matrP monium amp;nbsp;uirginiratem,ut intelligas arandi Kferendi tempus prstcrifre,nüc efle tempus colhgendi frudus.Frudusautem matrimo/ nh,uirginitas. lt;nbsp;Ncqueenim audiendi funt] C^ida opinatiluntPaulo uxorê fuifre,quam inEpiftolis fororem appcllans, faluere lubet amp;nbsp;comendat. HfNouellsoliuarum] Quidam codices habebat,Sicut nouellatio oliuarum. Hf Vtdetypicis taceam]Innuensillaaliud fi/ gnificare,quàm fonent. Atep ita duplici repeP lit argumêto,primum quod typum habcant, deinde quod una cum Mofaica lege defierint, ficuti bellum amp;nbsp;alia pkraep. HrDiuifaeftmu/ 13 0 lier |
«58
IN EPIST. AD EV S TO cm VM SCHOLIA
|
licrKuirgo]Ethicfccuscitar,quamnos uul/ *5 goJcgimuSjUtindicatumeftalibi. lt;(pEtAmz brofi) noftri] Noftrum addidi^quod Tertulz lianus Afer fucrit,utamp; Cyprianus;Damafus Hifpanus, AmbroEus Itaîus,aut(lî mauis) Gaflus. lt;ffThcriftrum,fiue therifthum] Vez ftis eft genus, cuius meminit Julius Pollux. Apparetfuifte ueftem æftiuam:Nam ^lt;^amp;, X' ftatem fignifleat. ^ Pop ulus incus intrajLoz cus eft apud Efaiam capite uigeEmofexto. lt;nbsp;Daniel in coenaculo] Eft apud ipEim capite fexto.CocnacuIum autem eft pars domus fuz pcrior,quam uulgo felanum uocant. ^Ne ïnanis gloriæaretore] Forte legendum eft pro ardorc,nidore,ueluti fumo,qui ad tépus dele lt;ftct,noR cxplcat animum,ut nidorcarnium. lt; Digito monftreris.] Allufit ad PerEanum illud. At pulchrum eft digito monftrarijâi dicitr, hic eft. lt; Facies cunuchinas] Nam cunuchi cum ucz ftem habeant uirilcm,tarnen imberbi mento lt;4 fpccicmfccminæpræfefcrunt. iJfQuosuidcz ris catenatos ] Qui cinguli loco catenis ferreis «tebantur,ad oftentationem iandhmoniae. ^ Contra apoftoIum]Qiii fcripfenr indccoz rumcftcuiro,ficomamnucriat. 4|fEtnudiim patientiafrigoris pedes] Auc legendum: Nuz di patientiafrigoris pcdcs,autcumidi impaz tientia frigoris pedes. i^Talem olim Antoz niû] De his tacito nomme Egnificauit in Epiz ftolaadRufticum monachum. tfl’Calamiftri ueftigio] Nam calamiftro circumuoluti,poftz caferuantilliusucftigium,iam crifpi redditi. lt;Et altilis geranopopa] Vix locus hic reftiz tuipofsitcitrafuppenasexemplarium.Ex ue ftigiis mendofæferipturæ putofic cfièlegenz dum:Prâdium nidoribus probataltilis,uulz go pipizo nominatunut intclligas id demum prandiumilli Iautumcftc,quod altiliumhaz bcatnidorem.Et obidpipizonem uulgô diz lt;ftum,quod pipi uox fitauium cortàlium,ut teftatur Si Ariftophancs. Scd unde geranopo pa r Nam quidam codices non habent. Forcé legendum gt;-lt;îw/srw7i»,gcranopcpta,à coquen dis gruibus, quæ tum in deliciis crant. Aut ^i^xv^niurja, quod geranos Græcis fignificet, ctiam inftrumentum quo comminuebâtur fa' ij nnæ. i^Thracfj régis germanum] Germanus plus eft quàmfratcr,hoccft,Emillimus.Senz titautem DiomedemThracim regem, qui hoz fpitû carnefolitus eftpafeere cquos fuosihûc Hercules cÔfecit,Efabulis credimus. ^Quaï rubore froncis attritoj Lego abftrifo,aut cerz te abfterlb. «rParaEros uincunt mimorum] Mimos uocat fordidas 6/uulgares comœdiz as,in quibus inducuntur parafitiabieftifTime aftentâtes. ^Mi catclla]Imitatur blandimen ta mulierculæ. «ffNon delumbcm matronaz rumfaliuam]Delumbcm uocàtmollcmamp;cfz fœminatâ.Et faliuam,guftumKopinioncm, quamaliquis pnrais imbibentannis. Sumz. ptum cftab infantibus,qui abhorrent à faly f ua,cui nonafiueuerinttÄ cum faporempu® cfrefuauifsimû,quem prima nutrix præman/ fo cibo indidit.Rctulit autem Satyrici uerba-lt;)[ Omne quod nafeitur.] Ideft,quicquiddl naturale, quicquid non eft adulteratum arth fîcio.Et eleganter dixit, adulterium lingot' . lt;Cum anteannos plurimosjHæceftillaft/' bula,quam memoriter tenen tomncs,enamt) qui ne uerbum quidem unquam legeruntin fcriptis Hicronymianis.Vapulauit (inquiût) Hicronymus,quod Ciccronem Icgcrit.Acßi |
ra quadam reiigioe licab omnibus bonis aw ftinent literis,utnec iâcrasattingant,nefortf imprudentes incidantin aliquod uerbum 0 ceronis,^ cum Hicronymo uapulentiôl tuffl Ebi uidentur apoftolis proximi,fi quàm (p^ eifsime loquâtur. At diuus Hieronymus euin Ruffino locum huncobiicienti refpondet/oifl nium uoeattetiam fi hiefomnium fuiiTeneget. Ncc hoc unquamfenfit Hieronymus, Cicero/ nemnon effe legendum:fed in hocduntaxa5 ut diuina redius inteliigamus,amp; commodiu^ tradcmus.Alioqui quidfibi uult,quod fc«/ bit ad oratorem Magnum f At ifti,cumuni/ uerfam uitam innugis fophifticis Äinawl^ mis quæftiuncularum rixisconiêncfcanf,hb* placent quod nihil attigerint bonorum auto/ rum.Vnderede ftatuit Leo decimustqubfl* lisc feriberem, Romanam tenebatfedem • s^ quis in fcholis pubficis,quas VniuerfitateSjj uocat,ultra quinep annosficinrhetoncis ai# pocticis literis ftudium omne confumereGUt nihil attingeret grauiorû ftudiorum.Vei'unJ quoduetuitin poeticis,idem uctuit inphno^ fophicis.Nos quoep pueri quondam librisal quot iftorum ftolidam fuperftirionem exp'“* mus,qui prærextu religionis polifiores litlt;:^ ras,quianon didicerint,iniêdantur.Hisac^' ptum ferimus,quod aurorum ut quiJtj title/ lt;ftu dignifsimus,ita deprauatifsimum habe/ mus.Horum opera fatftum eft,amp;ut inreftita^ endo Hicronymo,doflis aliquot plus fudon» impenfum Et,quam ipfc infumpfent fenben/ do.Quin infuperfacriJcgi tantum ac tamia? crum uirum audentuocare {jpetieSjpata'”*? rcligiofum,quod nó fcribat quæftiones Scou' co ftilo. QuaE uero Paulus,autpropberæ,aut fpirantium thcologor5,ad iftum feripfeEt mo dum.Ne ipfe quidem Ariftoteles homocthni cus,necinter philofophos admodum proW^ tæ uitæ,qui tantum auri reliquerit,utà PJH-O inter Croefos amp;nbsp;Craffos referatur,deinde ^ lium argutiarum pater,unquam tara fopW® cenugatuscft,quamnuganturifti,qra^«“® i narum litcrarum doeJores Kinterprétés eo^ canr. ^Intaleminciderequæfticncrajû.“æ' 1 ftioncs dicunturetiamcruciatuSjOuibusued ' confefsioexprimitur. 4,[Pannos rrabit]Psn^ nos uocat ueftes tritas ac laceras. lt;[f Cum s« agapenj ^^ün», diletftipeftjEuecharitas.Sic® |
IN EPIST. AD EVSTOCHIVM SCHOLIA
150
4 hodic apuduulgusltaUæ,Gallis,Si noftrum capiteiMariaprophetifTaforor Aaron tympa denieç,uocant clecmoiynam chafitatem.Nec finecaufauoluit hoc uerbo uti,cum defcribat
numtcncns,præcinit mulierum choro,quod
quam non amanter dent,quod uocant dile/ ftioné.Hoc nomine propric fignificabant con Uiuium,quo pauperes reficiebantur : qua uo/ ceufus eftamp;ludas in cpiftolafua,rcs non dik
1^ funüis fportulae ethnicorum. lt;(f Cœnobitæ] ’^wf,communis: ^i'©',uita,Gucuidus.ld à Py
hictorquetad Mariam uirginem, ANTIDOTVS
thagorafluxiffe tradunt,cuius eft illud. Ami/ cotuin communia effe omnia. Hanc uitam àn' fii»ii appellabant,tcftc Gellio. ^ Anathori/ tæ] iitxxtifüii, (ecedere. Hf Vt nemo quid poftu Ict.nemo non habeat] NonnuUi codices habe bàt:Vtnerao quidpoftulct,ncmo dehabcat: utranep ledtoncm quis non uideat effe mendO bmfSicautemlegcndü cêfco;Vtnemo quod poftukt habeat: ideft,ut hon fit neceffe quic/
Videtur in hac, S atyr ica mor dacitate Inuez hi in uirgines ÔC monachos ac clericos,8Cargu tius iUorumuitam depingerc.Verumquan/ do nemmem carpit nominatim,K malos rez prchcndit,non probos,illis imputandum eft quiGcuixerüt,nonHieronymogt;qui illos fuiS depinxit coloribus»
AD HÆC
Videtur hicquocp qusdam durius diccri in matrimonium,cui Hieronymus non admo dum fauitjimo tanto magis fauit,quod uoluic effe quàm minime inquinatum ltbtdinc,ôt uit ginitati Gmtllimü. Nominatim tUud didura durius:Tcmpus amplcxandi,8i tempus abfti nendià complexibus.SigniGcat in Èuangclij lege tempus effe abftihendi à complcxibus. Rurfum illud; Confuant tunicas, amp;nbsp;estera.
quarn petere. IÇ ComplètlS opufeulis] Praz fcriptas opéras uocat opufcula,niG mauis oz pcculis. ^ /^ pentecofte. ] Pafchalc tempus quinquagefima eft,qua Grace dicitur ■aryHt/ cuius extremus dies cft,quo datus fuit ________
folrltus fanftus. A pafcha uevo ufep ad afcenz quaG Chrifti tunicam non habcant qua m^ fioncmdoinini,uctabaticiuniumeccleGaftica pferint.Itemillud:Et ' cófuetudo,ficuti teftantur 8t D ecrcca.Ex hoe
tu fcias uirginitatê ede
naturae,nuptias póftpeccatum.Significat coi turneffenaturte corruptx,non conditæ.Sunt
loco palàm patct,olim cum ieiunarent Chr i/
ftiani,folitos differre cibum ufcp ad uefperâ. fit alia,qus G quis inique excùtiat, difTentire Et niônachi,ncuiderentur iciunarc,ctbum ca uidcventur à uulgata theologOrum opinione, piebantin meridie,quod uulgo nuncfaciunt quimatrimoniufaciuntunûefeptê (acramen in quadragefima ieiunantes. HfTalcs Philo tis-Vcrûhscomjtia,G quo ahimokripGt Hie
^ Platonicifermonis]Hic Philo ludæus fuit,dc ronymus,eolegâtur,nihilhabent quodquen ' quodiftumeftiUud,tcfteHieronymo, » ^n'^wz quamOffendat. InhâcEpiftolalocusillceft» ÿ.a«w/«.hoceft,autPhiloimi -------'-*---^J^-'’- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—^-------f»î
taturPlatonem,aut Plato Philoncm. lt;^ lofe/ phus,Grxcus Liuius]ScripGt enlm Græce, tameth ludæus natus,fcd cloqucntifsime,tan
uidcventur auulgata theologorumopinione
tis.Vcrühæc omnia,G quo ahimo krip fit Hie
quo quidam ridicule iaftitanteuidcnter rcfcl licos,quiputaht Hieronymum madolckenz tiapcrdidiffc uirginitatcm,id quod ipk locis aliquot ingenue fatetur.Scd iftorum glorios fum error cm peper it fehematis ignoratio, co Gquidem tropo dixit;Virginitatê feruamus,
tummalienaprofcceratlingua,lt;ï Effenos re/
kqUic deptauarat,proEflenos,effe nos dc' _ bcte.Ef!cni,populuscft interioris ludxs^ucr quoVergihus dixit: Proceras crigit alnos. genus ad occidétcm,nouum philofophorum Seruat enim,qui feruandi rationem tr adit.Et genuS-cum foeminis nullum cömercium, pah titulus eft non de laude,fed de cuftodiâuirgi? muhsuiûitant,pecuniam fpcrnunt,conucna nitatis.Puerilitcr itaep gcftiunt,qui Gbi uideA tumaffiuxupropagaturpopulus. Nemo ta/ tur avguti,dumitacolligunt.Hieronymus fer men admittitur, uUius eulpæ ucl leuifsimæ uatüirginiùtë;Ncmo autem feruat quod non Gbi confcius.Hsc ferme Plinius .Nec admo/
habet,quaG non fer uèmus St r es aliénas. Alio dumdiuerfatradûtlofephusStPhilo. «ffPhy quiGHlcronymus loquitur defua uirgmitaz gdo2tMexandro]HidcfciuerantàPaulo,G/ te,quomodo Gbi Cohævet fermo ; Nobis, inz ^iilibidemonftvauimus. lt;ff Cum angelo fa quit,diuerfo tramite incedcndum,uirginitaz bulamryVenufteufus cft uerbo familiari.Ea/ tem non tantum efferimus,fcd feruamus .Nec bulantur enirn inter fe familiäres,cum llbe/ fufîicit feire quod bonum eft,niG euftodiatur rins coWaquiintur. ^Eac tibi tomumgran/ attentius quodclcftum.Hsc quum quidam *9 dem‘j Ti^iut Grsciuoeât à fccando,quod cxcl ferIpto cuulgent,idcp cum atroCi calumnia,ta dantur è pdlibus animantium,qus Latini à men àppellari gaudent Magiftri noftri,Gbicp conuoluendo St euoluendo dlcunt uolumma; uidentur femidci,mir 0 fuper ciliO pree fe defpi locus eft apudEfaiam capite octauo: Sume tu cientes grammaticos,qui G grammatica litaf* bihbïumgrandem,8Ckribe mcoftilohomiz fent,nonadhuncmodum fe pucris deridenz nis,uclocitcrfpolia dctrahe,cito pradare. Ac dos propinarent. Si tantopere fauent gloria . paulopoft fequituriEt accefsi ad prophctlfz fanö:ifsimiuiri,diccrepoterant,illumfuiffcla lam,8iconccpit8ipcpcritGhum,6tc. ^Cum pfumantebaptifmum.Nammêdaciislaudaz Maria matcrDommiTExodi decimoquinto rvnolunt,quibus temper placuitucritas.
o i
Argu
-ocr page 210-AD' MARCELL AM.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS Ç
Blefilla,PauIæ filia,mortuo mahto,admonita ualida febri,coram fcfeconuertit adChri/ ftum,amp; monacham profiteri cœpit,non fine magna inuidia,amp; oblatratione cognatorum,quO' rum obtredaüonibus hic refpondct Hieronymus.
HIERONYMVS AD MARCELLAM de ægrotatione Bl c fill æ.
^^ BRAHAM tentatur in filio, 06 fidehor muenitur. lofeph m Acgyz prum uêditur, ut pattern pafcat 06 fratres.Ezechias uicina morte ter/ retut, 06 fufus in lachrymas, quindecim annorum /patio protdatur ad uïtam. Petrus ap oft o lus Domini pafsione concutitur,ô6 amanter flens,audit:Pafceouesmeas. Paulus,lupus rapax,06Bemammado/ ' kfccntior m eeftafl cæcatur ut uideat: 06 repentino tenebrarum horrore dreumda tur,doininum uocat,quem dudum ut hominéperfequebatur.Ita 06 nunc, miMar/ cena,Blefinam noftra uidimus ardore febrium per triginta ferme dies lugiter aftuz afleut fciret reüciendas delitias corporis, quod paulo póft ucrmibus exarandufit Venit Ô6 ad hanc dominus Iefus,tetigit4 manum eius, 06 ecce furgens miniftratef i Redolebat aliquid negligentiæ,ô6 diuitiaru fafciïs coUigata,in feculi lacebatfepul' chro. Sedinfremui'tIefus,S6 cóturbatus in /piritu,clamauitdicens:Bleftlla,ueni/o ras.Quæ uocata furrexit,06 egrella cS domino ue/citur.Iudaci minent 06 tumean^ quacrant oeeïdere fufcitataïfoli apoftoft gloriêtur. Seit fc uitam fuam ei deberc,qu* reddidit. Seit fe eius amplcxan' pedes, cuius paulo ante ludiciû pernmefeebar. Cor pus pene lacebat exanime,ô6 anhclos artus mors uicina quatiebat. Vbi tune crant auxilia propinquorüC'ubi uerba omni inaniora fumofNihil tibi debet ó ingrata co gnatio,quæ mundo pernt,ô6 Chrifto reuixit.Qui Chriftianus eft,gaudeat;quura/ fcitur, no fe elfte indicat Chrift/anS. Vidua quæ foluta eft uinculo marital/,nihil ne/ celfc habet n/fi perfeuerare. At fcandalizat quempia uefti's fufcior.Scadalizetloan nes,quo inter natos mulierû maior nullus fuit:qui angelus dicftus,ipfum quoq do/ minum bapti2auir,quia cameloru ueftitus tegmine zona pellicea cingebatur.Ciri dilplicêt uilioresfnihil uilius cftlocuft/s.JHæ Chriftianos oculos fcadalizêt ponus, quæ purpurilfo, S6 quibufdam fucis ora oculosq depingunt,quarö facies gypf ^’ 86 nimio candore deformes, idola mentiütur.Quibus ft' forte improuidis lachrym^ rum ftilla eruperit, fulco defluit ♦ quas nee numerus annorum poreft docere,qnod uetulæ fint, quæ capillis alienis uerticem ftruunt, 06 præteritam luuentutcm mro/ 3 gis anilibus poliunt:quæ deniep ante nepotum gregem tremêtes uirgunculae coi^ ponuntur.Erubefcatmulier Chriftiana,fi natur y cogitdecorcm,fi carnis curâm » cic ad concupifcentiarn,in qua qui funt,fecûdum Apoftolum, Chrifto placerenon poftunt. Vidua noftra ante morofius ornabatur,06 die tota quid fibi deeiret,qu2/ rebat ad ipeculum .Nunc loquitur confidêter:Nos autem omnes reuelata lacicglo riam domini fpeculantes, in eandem imaginem trasformamur, à gloria in gloria^ quaft à domini Ipiritu.Tune crines ancillulæ di/ponebant, S6 mitellis crifpanribus uertex artabatur innoxius : nunc negleóium caput feit fibi tantum fuftieere qnod welatur.Illo tempore plumarum quocß dura mollicies uidebatur,ô6 in extrudis ebo ris iacere uix poterat. Nunc ad orandum feftina confurgit, 86 tinnula uoce cateris alleluia præripiens, prior incipit laudare dominum fuum. Ffoeftuntur genua fupe^ nudam humum, 86 crebris lachrymis facies pfimmithio ante fordidata purgawr.
• Poft orationê pfalmi concrepant, Ô6 laxa ceruix, poplites uacillantes, in foirmum^ ' uergentes oculi, nimio mentis ardore uix impétrant ut quie/cant. Pulla tunica,mP nùs cum humi iacuerit, fordidatur. Soccus uilior, auratorum precium calceorum cgentibus largitur. Cingulum non auro, g cm m is q diftindum eft,fed laneuni,86to ' ta fit mp! ici tare purifisimum,S6 quod pofsit magis aftringere ueftimenta.quam cin/ gere. Si huic propofito inuidet fcorpius, 86 fermone blando de uetita rurfium arbo' re comedereperfoadet, illidaturciprofolea anathema,86 in foomorientipulucre dicatuf
-ocr page 211-AD MARCELLAM
iéi
A dit atur;Vadc retro Satana, quod interpretatur,aducrfe.Aduer far fus quippe Chri fticftóCantichriftus,cuipr3cceptadifplicêt Chrifti.Oro te,quidtalcunquam,qua/ • le Apoftoli fedmuSjUt merito fcandalizenturC’ Patrem fenem cum nauicula ÔC reti dimittunt.Publicanus à teloneo furgit,ÓC fcquitur faluatorcmtuolcns difcipulus ré uertidomum,ÓC fuis ante renunciare,m^iftri uoce prohibetur. Sepultura non di turpatritbC pietatis genus eft,inipium elk pro domino. Nos quia ferica uefte nort utiinur,monachiiudicamurïquia ebrrj non fumus, nee cachinno ora dilToluimüs, continentes uocamur 06 trtftes.Si tunica non canduerit,ftatimillud è triuio,impo/ uor ÖC Graecus eft. Cauillentur uafriora licet, 06 pingui aqualiculo fartos circumgt; lerant homines,BlefiUa noftra ridebit, nee dedignabitur loquacium ranarum audi ’TCconuitia,cum dominus cius didus fit Beelzebub.
SCHOLIA
»jlultiarum fafeiis ]Hiftoriam Laza S g ri reuocati ad uitam, accommo/
BdatadaUegoriam. lt;^[ Vbiuerba] _____» Qyibus ante adhortabancur, ut '^™dumfcquerctur,opcs,hono/ ’'^i'*P’’®’®”'’*’'fiunnia,felicitatcm polli/ '^’^andsiraasnugaslt; Nihil ui/ man nVbifunt ifti, quiftultifsimos *’i“®’*l®s»quodferibaturloanncs lo lot ’quot;““»ôbus uefei folitus, K è locuftis co *®®i®»4ood aiunt, cerebrum reddere, '^^”^ ‘^^^P®'®opiparo uidcatur aliC fatetur,co cibo nihil fuiflè uilius SP’^®‘*‘l’’«slaudempcrtincre. lt;nbsp;Fa/ næ l Olim è gypfo ftatuæ quocp fie/ B “'^'’'§duocât,plaftrc.Gypfcasergo ««1 eeruffaoblitas amp;nbsp;uclutincrufta/ hw- xF j deformes, quod nihil habcant ru han'^ ’ T ®°*”’“ll® purpuriffum adhibe/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;Trementes uirgunculæ ] Ironice di/
»^anusiam_,utquibus fintfilij,filiiq5 filiorü, amenperinde quafi uirgunculæ fint præ te
neritudine trementes, comuntur amp;nbsp;poliutur. lt;nbsp;Mitelliscrifpantibus] Mitcllam fecit à mi/ tra,quod eft capitis ornamentum : crifpanti/ bus,quiathorulisintortælînt. ^ Artabatur innoxiüs]Torquebant caput mitris,nihilc5' meritum, cum alia membra forent cruciâda. lt;j[ Facies pfimmithio]Quod Laciniuocantce ruiram,Græci 4‘/tt*i^“gt;i'- Hf In fuo morienti pul uere] Adhunemodum habebant exempla/ ria. Quan qua ipfc cenfeo Icgendum pure pro puluere, à pus,quod pro ueneno nonnunquâ acCipitur.Horatius : Rupuli pus at$ uenenu. Et in præfationc quadam in Efaiam Hierony/ mus iifdem ferme uerbis utitur de pure amp;nbsp;fcor pio. UT lmpoftor8tGræcus]lmpoftorcft,qui artcdccipit. Græciolim male audicbâtapud Romanos,uthinc quocp apparct.Huius pro/ uerbijmeminitSt alibi. «^ Vafriora] Idcft,fal fiora,magiscpmordacia. HfPingui aqualicu/ lo] V idelicet obefos, qui mulier c ieiuniis ma/ cilentamrideant.
ARGVHENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
beï,qusuirginum monafterio præfuerat,mortcm, cum confulis defignati qui fub idem fez e tempus obierat diem,morte componit: oftendens, quantum interfit inter exitû fandorum j tntetitumeorum quos hic mundus ut felices adorat.
HIERONYMVS AD MARCELLAM de exitu Le».
VM H OR A ferme tertiabodiernæ dict,feptuagefimumfecûdunl Pfalmum, ideft tertq libri principtUm legere CŒpiffemus,8lt; doce/ cogeremur, tituli ipfius partem ad finem fecundi libri, partent ad principium tertq libri pertinere:quod fcilicet,defecerunt hym/ ni Dauid fill] leffe,finis effet prioris: Pfalmus uero Afaph,princi/ pium fequentis,ÔC ufque ad eum locum perueniffemus, in quo iu/ ltusloquitur;Dicebam,li narrabo fi.c,ccce gencrationem filiorum tuorum prxua/ ticaîus fum,quod inLatinis codicibus non ita habemus exprcffum,rcpente nobis huntiatum eft fanftifsimam Leam exiffe de corpore.Ibicp ita te palluiffe confpexi, t utuere aut pauca,aut nulla fit anima,quæ fraclo uafe teftaceo,non triftis crumpat. Et tu quidcm,non quod futuri incerta effes dolebas,fed quod trifte funeri obfequi/ um non dediffes. D enique in mediis fabulis, rurfum didicimus r cliquias eius iam Oftiam fuiffe delatas .Qu seras,quo pertineat ifta replicatioCRefpondebo tibi üer/ bis Apoftoli, multum per omnem modum. P rimum, quod uniuerforum gaudiis o 3 profequert
-ocr page 212-463
AD MARCEJgt;LAM
profequenda fit, quæ cakato diabolo, coronam fam fewritatfs accepi't. Secundo, ^ ut eius uita breuiter expheetur. Tertio,ut defignatum confulcm de fuis feculis de/ trahenrem,cfre doceamus in tartaro.Et quidem conuerfationem Leæ noftra,quis pofsit digno alleuare præconioî'Ita earn totam ad dominS fuifTe conuerfam,utmQ nafterq princeps, mater uirginum fieret,poft mollitiem ueftium facco membra w Wiire,infomnes orationibus duxiffe notées, 00 comités fuas plus cxemplo docuiue quam ucrbis.Humilitatis fuit tantæ tam^ fubiedtæ,ut quondam domina plurimo rum,ancina omnium putarctur,nifi quod eo Chrifti magis effet ancilla,dumdomi na hominum non putatur.inculta ueftis,ui1is cibus,negledum caput;ita tarnen,ƒ turn omnia fa ce ret, o fient ation cm fugeret fingulorum,ne reciperet in præfenti lez culo mercedem fuam.Nunc igitur pro breui labore sterna beatitudine fruitur,e x^ cipitur angelorum choris: Abrahæ finibus confouetur, Slt; cum pauperc quond^ Lazaro, diuitem purpuratum Sc non palmatum coniuiem, fed atratum, itiHanidi/ giti minoris cernit inquirere.O quanta returnmutatio.Ille quem ante paucosdies dignitatum omnium culmina præcedebant;qui quafi de fubiedÜs hoftibus triuffl/ pharet, Capitolinas afcendit arces, quem plaufu quodam 86 tripudio populus manus excepit, ad cuius interitum Vrbs uniuerfa commota en, nunc defolatus 8t nudus,non in ladleo coeli palatio,ut uxor mentitur infelix,fed in fordentibus tene a bris continctur. Hsc uero quam unius cubiculi fecreta uallabanr,quæ pauperuv debatur 8C tenuis, cuius uita putabatur amentia, Chriftum fcquiturtöc didqQi^f' cuntp audiuimus,ita 2lt; uidimus in ciuitate dei nofiri:00 reliqua. QuaproptermO'' neo,ôd flens gemensq; cótcfior,ut dum huius mundi uiam currimus, non duabus tunicis,idefi duplici uefiiamur fide.Non calciamentorum pellibus,mortuis uideu/ eet operibus prægrauemur. Non diuitiarum nos pera ad terram prematmonuif' gæ,idefi porentis fecularis quæratur auxilium ï non pariter 00 Chriftum uelimii habere óf feculumffed pro brcuibus óf caducis,æterna fuccedant:5f cum Qwo^®^p .(fecundum corpus loquor)præmoriamur,in ceteris non nos perpétues exifti®^^ nius,utpofsimus effeperpetui.
SCHOLIA
On fernerememinitinferrupræin terpretationis • Siquidem defecez runt hymni Dauidjpernnetadlu dû de morte Leæ. E t illud: Si nar z rabo fic, eccenationem filiorü tuo
rum, ÖC caetera, per tinct ad utrunep, ad Leam cranslatam ad immortalitatem, amp;nbsp;ad impium 1 diuitem ad inferos praccipitatum. iJpQuæfra douafeteftaceo] Itauocatcorpufculum hoe, Eccleßaftc fequutus ,‘qui per ænigma corpus hydriam uocat. Vt contcratur, inquit, hyz driafuper fontem,Siconfringatur rotafupcr tiftemam, amp;nbsp;reuertatur puluis in terra fuam undecrat,öi fpiritusredeataddeü qui dédit Xllum* Significat aöt diuus Hieronymus, perz paucos eflè, qui morte non horrcant. ^ Deß' gnatum cof. ] Deßgnati dicebâtur,iam quidê creati, fed quinondum inißent magiftratü,^ 'ideirco addit,de fuis fcculis dctrahentc,quod interceptus fui(rct,ante$ incudi magiftratus dies ueniflet. ^ Non palmatu cof. ] Toga con
phantis.Ea Candida confueuit candidatis. lt;Atratum] Allufit ad magi^^^ tuum petitorcs,qui ob candidam didätiuocabantur. lt;f Inladeo cœlipala Allußt ad ladeam uiam, quapoctat Wg iter effe ad louis areem, reliquorum palatiis hincatq) hinc difpofitis.^ Vt u mentitur] Nam eratethnicimariti uxor^ ^|^ ca.Vndciuxtaethnicoru moremin *quot;°. gj turn fingebat. Meminit huiuS in Epgt;“°., -PaulamDe morte BIcßns.Qpidani CO ^ pro mentitur,habcbant commencaturn kdio probe habet. Nam commecunbng^j^^ turn uocamus:unde commentari.^ bus tunicis ] Mire totum hunc Euagdn w , ad allegoriam trahit, if Duplici ueftiain de] Vt partim fidamus Chrifto,partijs ® do.HancepiftoIaih fenpßtaberemoRo ^^ rcuerfus,cum MafecHam erudiretinfad* tcris,ut in ülius tcftatur cpitaphio.
ARGVMENTVM EP IS T O L Æ SEQVENTIS ,.„(, , Pauls primogenita filia,feptimo poft nuptias menfe maritum amißt: deinde pcriit 8i»pi^ gt;nbsp;jmineBlefilla,maternæauiæuocabuIû referens.Huius obitû inteperantius acßncfineplo]^^ _ Paulam Hieronymus confolatur,atcp ctia acriter obiurgat,oftêdens non eße Chriftianom topere deflere bene uita dcfundos.In ipfius aöt cpitaphio Paul æ,uitiû hoc illi tribuit ^lt;lt;1^ ‘ftius,quodimpeßß'tmedilexcritliberos fuos.Huiusepiftolæ mentionê facit in eo quod nw citauimus cpitaphio, teftans Romæferiptam fuiße,nimirum co tempore cum ißieper cpgt;P fiiûSiPaulinuepifcoposèSynaretradus^MarcellaecacteriscpnobiUbusfowninisinnotuiU \
-ocr page 213-AD PAVLAM
léj
HIERONYMVS AD PAVLAM fuper obitu Blcfillæ fih'æ.
VIS DABIT capitimeoaquam,ô^ocuhsmcisfontemlachryma rum 86 ploraboînon ut Hieremias ait, uulneratos populî md, nec utiefus mifenam Hi'erufakm,fed plorabo fanëlitatem, mifericorz diam,inrtocentiam,caftitatê:plorabo omnefs panter in unius mot te defecifTe uirtutes. Non quod lugenda fit illa quæ abiit,fcd quod nobis impatiStius fit dolendum,qui talem uidere defiuimus. Quis cnim ficcis oculis recordetur,uiginti annorum adolefcétulam tam ardenti fide cru ^sltuaneuexillumjUtmagis amiflam uirginitatê^quam nlariti doleret intcritumç' gt;c^gt;s fine fingultibus tranfeat orandi infiantiam, nitorem linguae,memoriae tenaz ^’tatem, acumen ingenq ^ Si Græce loquentem audifles,Latine earn nefcire putaz ^ ’■fsSiinRomanum fonum lingua fe uerterat:nihil omnino peregrini fermo redoz Koat. lam uero quod in Origene quoq; illo Graecia tota miratur, in paucis non diz lt;^tnenfibus,fed diebus, ita Hebraeae linguae uiccrat difficultates,üt in difcendis tanendisq pfalmis,cum matre contenderet. Humilitas ueftium non (ut in plerifcp » jokt) tumentes animos arguebat,fed cum interiori fe mente deiecerat, inter ancilz larumuirginum cultum dominam^ nihil medium, nifi quod in eo facilius dignoz lcebatur,quodnegled:ius incedebat.Vacillabat aegrotatione greflus,ó^ pallentem ac tremetemfeciem,üix coUum tenue fuftinebat,à tarnen aut prophetam, aut Euz angeliumfemper inmanibus tcnebat.Lachrymis ora complentur,fingultus occuz patuocem,ÔChærentem linguam,uifcera commota non laxant.Cum fandbum cor pulciilumfebrium ardor cxcoqueret,ÔC femianimæ ledulum uallaret circulus pro/ pinquorum, bæc in extrema uerba mâdabat: Orate dominum lefum ut mihi ignoz kat,quia impiété non potui quod uolebâ. Sécura efto mi Blefilla:confidimus,proz B basucraquæ dicimus:Nunquam eft fera conuerfio.Vox hæc primum dedicata eft inlatrone:Amen dico tibi,hodie mecum eris in paradifo. nbsp;nbsp;Poftquam autem far/ cinacarnis abiedba,ad fuum anima rcuolauit autorê,8lt; in antiquam pofiefsionem diuperegrinata confeendit : ex more parantur excquiae, 06 nobilium ordine præz cunte,aureum ferctro uelamen obtenditur. Videbatur mihi tune clamare de cœlo: Non agnofco ueftes, amidus ifte non eft meus, hic ornatus alienus eft. Sed quid az gimus^Matris prohibituri lachrymas,ipfi plangimus. Confiteor aftedus meos,toz fis hic liber fletibus fcribitur. Fleuit à lefus Lazarum,quia amabat illum.Non eft ^timus confolator,quem proprq uincunt gemitus,cuius uifceribus cmollitis,fraz «ainlachrymis uerba defudant.Teftor mi Paula Iefum,quem Blefilla nunc fequiz tunteftor fandos angelos, quorum confortio fruitur, eadem me dolorum perpeti tormentaqux pateris:patrem effe lpiritu,nutritium charitatetSC interdum dicere, Pereat dies 111a, in qua natus fum. Et i Hei mihi mater, ut quid genuifti me uirum,' quidicererdifcrimen omni terræ . Et illudîluftus es Domine,ueruntamen indicia ‘oquar ad te. C^uid eft,quod uiæ peccatorum profperantur f Ét:Mei quoque pene ■^otifunt pedes, pene enufi funt greftus mei. Quia zelaui in peccatoribus,pacem pKCatorum uidens. Et dixi:Quomodo cognouit deus, 86 fi eft fcientia in excelfosf quot;^^qipfipeccatores 86 abundantes in feculo, obtinuerunt diuitias, Sed rurfus ilz lud occurrit : Si narrauero fic, Ecce generationem filiorum tuorum præuaricatus fum. Nunquid 86 inmeam mentem,non hic facpius fludus illiditur f Quare fenes imptj,feculi diuitiis perfruuntur f Quare adolefcentia rudis,8C fine peccato pueriz fia,immaturo flore metitur^Quid caufaé eft, ut fxpe bimuli trimuli^,ÓC ubera maz temaladentes à dæmonio corripiantur, repleantur lepra, morbo regio deuoren-turf Et econtrario, impq,adulteri, homicide, facrilegi, uegeti atque fecuri de fua fanÏtatc,inDeumblafphement f Pratfertim quum iniufticia patris non redundec ad filium, 8C anima qua: peccauerit,ipfa moriatur. Aut fi manet uetus illa fentenz da, Peccata patrum in filios oportere reftitui,iniquum fit longæui patris innumez
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 4 radelida
-ocr page 214-1^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD :?AVLAM
ra delida in innocentem infantiam repc. fare. Et dixi : Ergo fine caufa luftifi^^' cor meum,8lt; lauf inter innocentes manus meas,8^ fadus fum flagellatus totaai2' Sed enm hæc cogitarem,ftatim didici cum Prophetat Et fufccpi,ut cogflofcero^* hic labor eft in confoedu meo, donee ingrediar fanduarium f)ci,ÓCinten^^ƒ nonifsima eorum. Indicia enim Domini abyflus multa. Et, O profundum dtuiU^ rum iapientiae Si fdentiae Dei,quam infcrutabilia funt indicia eius,ói les nix eins.Bonus eft deus,ÔC omnia quæ bonus facit,bona fint neceffe eft. ^, riti orbitas irrogatur,plango quod occidit, Sed quia fic placet Domino,aequo^M' mo fuftinebo. Vnicus raptus eft filius ï durum quidcm,fed tolerabile, qu»««*^ iUe, qui dederat. Si cæcus fuero, amici me ledio confolabitur. Si auditum qnoq' *^ dac aures negauerint,uacabo à uitiismihil aliud,nifi dominum cogitabo. Iini^''[^ bit fuper hæc 06 dura pauperies, frigus,languor 86 nuditas î extremam expenaf mortem, 00 breue putabo malum, quod finis mefior fubfequatur. Confideren^S quid ethicus file Pfalmus fonetjuftus es Domine,6^ redum indicium tuuin. Ho non poteft dicere, nifi file,qui ad uniuerfa quæ patitur, magnificat Domim^j,^ fuo merito imputans, in aduerfis de eins dementia gloriatur. Exultauernnt eni filial ludæ in omnibus iudiciis Domini » Si luda confefsio interpretaturîconnteo autem omnis anima credentis eft : necefte eft, ut qui fe credcre dicit in Chw»^* omnibus Chrifti iudiciis gaudeat. Sanus fum,gratias refero creatori. Languor, in hoc laudo Domini uoluntatcm. Quando enim in firm or, tune fortis fnm,^ tus fpiritus in carnis infirmitate perficitur. Patitur 00 Apoftolus aliquid quodno uult,pro quo ter dominum deprecatur. Sed dicitur ei:SufRcit tibigratia mea,qiJ'’ uirtus in infirmitate perficitur, 86 ad reuelationum humfiiandam fuperbiarn^^o tor quidam humanac imbecfilitatis apponitur,in fimilitudinem triumphantiS,^ bus in curru retro comes adhacrebatperfingulas aedamationes ciuiü,diccn^H0/ minem te effe memento. Cur autem durum fit,quod quandoq patiendum oft » j cur dolemus quenquam mortuum ï’ Ad hoc enim nati fumus, utmaneamus æK^ ni ^ Abraham, Moyfes,Eiaias,Petrus,Iacobus,Ioannes,Paidus eledionis nas, lt;* fuper omnia filius Dei,moritur : 86 nos indignamur aliqnem exire de corpore,qw ad hoc forfitan raptus eft, ne maliciamutaret intdiedum eius ç* Placita enim deo anima eius. Propter hoc properauit educere eam de media iniquitate,ne'on'' go uitæ itinere, demis ob erraret anfradib us. nbsp;nbsp;nbsp;Lugcatur mortuus, fed üle, quoi”
gehenna fufcipit,quem tartarus deuorat,in cuius poena æternus ignis æftuafcNos quorum exitum angcloru turba comitatur,quibus obuiam Chriftus occurrit.'g^/ uemur magis, fi diutius intabernaculoifto mortis habitemus » Quiaquamdwill‘d moramur,pcregrinamur à Domino* Illafila nos cupido tencatïHeimihi,qmapo/ regrinatio mea prolongata eft à me,habitaui cum habitantibus Cedar,muItumP5 regrinata eft anima mea. Si Cedar tenebræ funt, amp;C mundus ifte funt tenebrx,q^ lux lucet in tenebris,8ó tenebrac eam non comprehenderunt. Faueamus Blo*“* noftræ,quac de tcnebris migrauit ad Iucem,8ó inter fidei incipientis ardorem,coï^ fummati operis perccpit coronam. Reuera, fi fecularc defideriumïSÓ (quod D eus à fuis auertat) delicias uitæ huius cogitarttem,mors immatura rapuiftetrphngem da erat,8C omni lachrymarum fonte ploranda. Nunc uero cum (propitio Chrifto/ ante quatuor fermé menfes, fecundo quodammodo propofiti fe baptifmobuerU, 8^ ita deinceps uixerit,ut calcato mundo,femper monafterium cogitarit,non ücrigt; j ns, nc tibi Saluator dicatïlrafceris Paula,quia tua filia,mca fada eft filial Indigné risdeiudiciomeo, 8^ rebeUibus lachrymis facis iniuriam pofsidenti g Seis cmm quid de te, quid de cæteris tuis cogitem. nbsp;nbsp;nbsp;Cibum tibi denegas, non ieiuniorum
ftudio, fed doloris ♦ Non amo frugalitatem iftam. leiunia ifta aduerfarq mei fürs» Nullam animam recipio,quæ me nolenre,feparatur à corpore.Tales ftultaphibb phia habeat martyres,habeat Zenonem, Cleombrotum,ucl Catonem.Super nul/ lumrequiefcit fpiritus meus, nifi fuper humfiem 8^ quietum, 80 trementemuerW mea. Hoc eft quod mihi in monafterio promittebas c’ quod habitu à matrons i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extow
-ocr page 215-SVPER OBITV BLESILLÆ FILIÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;165
cstens feparato,tibi quaß religiofior uidcbarisCMens ifta quæ pïangir,fcncarum ^Ymm eftlntcrdperis 06 emoreris, 06 quafi non m meas manus ucntura fis, cru? f cmiudicón fugis * Fugerat quondam 06 Ionas animofus propheta, fed in pro/ ndo maris meus fuit. Si uiuentem crederes filiam,nûquam plangeres ad meliora ’^'gnlic.Hoc cft quod per Apoftolum meum iufleram,ne pro dormientibus in fi^ pilitudmem gentium rnftarcmini.E rubéfié, cthnicæ compafatione fuperaris.Me wr diaboli anciUa, quàm mea eft. Ilia in fidelem maritum translatum fingit in cœz Wjtumecum tuam filiam commorantem, aut non credis,aut non uis. bed dicis; quomodo lagere me prohibes, cum 86 lacob lofeph in facco fleueritteongregatisq; lu? ^ °*”'^î^“® propinquis nolucrit confolari, dicens: D efcendam ad filium meum ni k ^^^'^^‘Et Dauid Abfalon cooperto capite planxerit,répétés : Filius 1 *^^ M °^^.^°^’ Abfelon filius meus: qui s dabit,ut moriar pro te filius meus Abfaz on. Moyfi quoq 06 Aaron, cæterislt;^ fanclorû folennis fit ludus exhibitusf Per/ ^a is ad ifta refponfio eft : Luxifle lacob filium, quem putabat occifum,ad quem gt;pfe erat ad inferos defienfurus, dicens : Defcendam ad filium meum lügens,in H emum, quia necdum paradifi ianuam Chriftus effregerat,nec dum flammeam ^ uertiginem præfidentium cherubim, fanguis eius extinxerau fc^fi P°''^ham licet in loco refrigertj, tarnen apud inferos cum Lazaro fuiflc n ituhEtDauid iufte fleuiffe filium parricidam,qui alium paruulum,poftquàm u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*™P^*^’^^’^^ ^°”^ potuit, quia fciebat non peccafle,non fleuit. De Moyfe
' c °^,^^’*gt;quod eis ex ueteri more fit plandus exhibitus,non mirandum eft, fd*^ * ? ^^*^ apoftolorum iam Euangelio corufcante, Stephano feccrint Hiero ymæ fratres plancbum magnum. Et uticg plandus magnus,non in plangetium xanimationCjUt tu putas:fed in pompa funeris, Ö6 exequiarum ff equentia intelU/ gendus fit.Dcnique de lacob fcriptura fic loquitur;Et afcendit lofeph fepelirc paz B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afeenderut cum eo omnes pueri Pharaonis,86 feniores domus eius,
eniores omnis terræ Aegypti, S6 omnis domus lofeph 86 fratres eius. Et poft paululum.’Etafcenderunt cum eo quadrigae 86 équités, 86 fada funt caftragrandia WmisAc deinde:Et planxerunt eum plandu magno, 86 forti nimis. Plandus ifte ennis,non longas Aegyptiis imperat lachrymas, fed funeris moftrat ornatum. ^nxta quern modum Aaron quoq; 86 Moy fen, fletos effe manifeftum eft. Nequeo ans lcripturæ laudare myfteria,86 diuinum fenfum,in uerbis licet fimplicibus adz ®pfi,q«idfibi uelit quod Moyfes plangitur : 86 lefus Naue uir fandus,fepultus ertur,fi tarnen fletus effe non fcribitur.Nempe illud quod in Moy fc,ideft in lez g^ ueteri fub peccato Adam omnes tenebantur elogio, 86 ad inferos defied entes, niequenterlachrymæ profequebantur,fecundum Apoftolum,qui ait:Etregnaz 4 mors ab Adam ufque ad Moyfen, etiam fuper eos qui non peccauerunt. In lez nucrOjideft in Euangelio, per quem paradifus eft apertus,mortem gaudia profez quuntur, flentes^ hodie ludaei, 86 nudatis pedibus in cinere uolutati, facco incuz k^^^'^^.’^^ffnid défit fuperftitioni, exritu uanifsimo Pharifæorum, primum eiz um lentis accipiunt, uidelicet oftendentes quali edulio primogenia perdiderint, “edmerito,quia in refurredionem Domini non credentcs,antichrifti praepaz ‘ jy’'^^^‘^®'tui. Nos uero qui Chriftum induimus, 86 fadi fumus iuxta Apoftoz ^^igenus regium 86 facerdotale,non debemus fuper mortuos contriftari. Et diz ’ dnquit) Moyfes ad Aaron 86 Eleazar 86 Ithamar fi'lios eius, qui relidi erant;
®^®“ denudabitis, 86 ueftimenta ueftra non fcindetis, ne moriamiz ni,06 fuper omnem fynagogam ueniat ira. Nolite(inquit) fcindere ueftimenta uez *^\ f ^^^quot;^ othibei’C'gcntilein, ne moriamini. Mors noftra peccatum eft. Et, quodforfitan crudele alicui uideatur, fed fidei necefTarium eft, in eodem Leuitico ™itur:quomodo facerdos magnus ad patrem,matrem,fratresq,ucl liberos mor *“^nP’^,°^’^^^^“’^ decedere: ne uidelicet anima dei facrifieüs uacans,86 tota in illius mylteriis occupata,aliquo impediatur affedu. Nónne aliis uerbis idipfum in Euz ^gelioprsecipitutjUt non renunciet domui difcipulusgut mortuo patri non exhiz beat
-ocr page 216-166
AD PAVLAM
bcacfepuItufamÆt de fandis,inquit,non exict^OC non contaminabitwfandifîcâ ^ tio dû dus,quia fanclû oleum undiionis à deo fuper cum eft. Gerte poftquam ere/ dimus m Chriftum, Só oleo undioms cius accepto j ilium portamus in nobis,non debemus exire de tempi o, id eft,de propofito Chriftiano : non foras egredi,mcre/ dulitati uidelicetgentiJium commiiceri,ied efte femper inrrinfecus,id eft,uoltinta/ ti domini miniftrare. nbsp;nbsp;Hæc idcirco dicimusîne ignorantia feripturanîm autorP
tatem tibi præberet in ludu, ÖÓ uidereris rationabiliter errare ♦ Et adliuc fic loqw tus fum, quaft unam de turbis conuenerim Chriftianam. Nunc uero cum fciam to/ i ti te renunciaftè mundo,óó abieeftis calcatisc^ delitüs iëculi,orationi,ieiunns,Ie(ïbo j ni uacare quotidie, cum ad exemplum Abraham cupias exire de terra tua,OCdcco j gnatione tua, ut 6ó Chaldxis 00 Meibpotamia derelidis, terram repromifsionh in 1 troeas,cum omnem fubftantiolam,autpauperibus dilargita fis, autfiliis antemor/ tem mudo mortua dederistmiror te ea facere, quæ fi faceret cacteræ,rcprehenfion^ dignæ uiderentur.Redit tibi in memoriam confabulatio cius, blanditic, fcrmo,con fortiumtóC quod his careas,p2ti non potes. Ignofcimus matris hchrymiSifedtno/ dum quærimus in dolore. Si patentem cogito, non reprehendo quod plangis • Si Chriftianam Sgt;C monacham, Utis nominibus mater exduditur. Recens uulnus dl, ÔC tadus itte quo blandior,non tam curat,quam exaiperat. Attamen quod tempo* remitigandum eft,currationenon uinciturCNam 00 Noemifamemfugiensinter raMoab,óf maritum perdidit 00 filios,8C cum fuorum auxilio eflètdeftituta,Riith aliemgena ab eius latere non reCedit, Vide quanti meriri fit defertx prxaitiamp; (oW tium.Ex eius femine Chriftus oritur.Reipice lob, quanta üifiinuit^öCmdchisicnn mium delicatam,illum ereü:is in coelum oculis,inter ruinas domus,poenas ukeris, innumeras orbitates, QC ad extremS uxoris infid(as,inuiÆam tenuinepatienriain. Scio quid relponfura fis:Hoc illi quafi iufto ad probationem eueniflcEt tu e duo/ 1 bus elige, quod uelistaut ianda es, bC probaris : aut peccatrix, £C imufte querens, I minora fuftinens quam mereris. nbsp;nbsp;Quid uetera replicemC'Praeièntia exemplak/ 5 I date. Sanda Melania nottri temporis inter Chriftianos uera nobilitas,cuni qua o 1 bi dominus,mihiep concédât in die fua habere pattern, ealente adhuc mariti corpu 1 fculo,00 necdum humato,duos fimulpetdiditnlios. Rem iumdidurus incredibu 1 Jem, fed tede CbriHo, non falfam. Quis ûlâ tunc no putaret more lymphaticofy^' 1 fis crinibus, uette conCcUia^lacerum peamp;us inuaderelt;dLachrymx gutta non fluxif, 1 ftetit immobilisrSv ad pedes aduoluta Chtifti, quafi ip fum teneret,arrifitiExptf^ I tius,inquit,tibi feruitura fum dominé, quia tato me onere UberafifSed forfitan fu/ 1 peraturin exteris.Quin imd qua illos mente cotempferit,in unicôpoüeaBliopto 1 battcuiomni quam habebatpofléisione concefla,ingruenteiam hycme,Hiero/b/ I lymam nauigauit. Parce quæfo tibi,parce ßliX cum Chrifto iam regnatitparceisi' I tem Euftochio tuæ,cuius parua adhuc xtas, QC rUdis pene infantia,temagiktantt 1 dirigitur. Sæuit nunc diabolus, ÖC quia unam cernit de tuis Hberis triumphantuti, 1 ob tritum fe eflè condolens, quxrit in remanente uidtoriam, quam in preeuntei^ra j perdidit. Grandis in fuos pietas, impietas in deum eft. Abraham unicum aHv^ ^^ I tus interheit,SC tu unam depluribus quereris coronatam^Non poflum finegemü j tu eloqui,quod di(fiurus fum. Cum de media pompa funeris, te exanimemrt^a/ I rent, hoc inter fe populus mufsitabat;Nónne illud efi quod fepius dicebamusCPo I let filiam ieiuniis interfediam, quod non uel dé feéundo éiiis matrimonio tenuent nepotes.Quoufep genus deteilabile monachoru non urbe pellitur f non lapidibüs obruitur ^ non précipita rut in Üuüus c’Matronam miferabilem feduxerutit,ci^^ ^ monacha effe noluerit,hinc probatut, quod nulla gentilium ita fuos unquam uerit ßlios,Quälern putas ad ittas uoces Chrifiü habuiffe trifiicia‘:'Quomodo exJl tafie fatanam,qui nûc tuam animam eripere fettinans, QC pij tibiproponens dolo/ ris illecebratdum ante oculos tuos,hlix femper imago uerfatür, cupit matrêfimd necare uiâriçis, QC folitudinê fororis inuadere telidiXi Non ut terrea loquar,fedüt mihi tefiis efi dominus, quafi ante tribunal eius affifiens, inhxete uerba c5uenio-
'Deitfi^i^ 1
-ocr page 217-SVPER OBITV BLTSILLÆ. FILIÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;167
À Dcteftandæfunt iftælachrymæ, plcnæ facrilegi'o, incredulifatc plcnifsimæ,qt!æ • nonhabentmodum,quæ ufqj ad tiicimam mortis accedunt. Vlulas Si exclamitas fiiquafiquibufdamfacibus accenfa,quâtumin teeft,tui fcinpcr homicida es. Sed ad talem denies ingreditur Iefus,amp;C didcQuid plorasC Non eft mortua puclla,fed dormit.Irrideant circunftantes.Ifta infidditas Ïudæorum eft» Te quoej fi ad fepulz chrum filiæ uolueris uolutan, angelus incrcpabitîQuid quaeris inuêtem cum mor/ tuisî(^jod quia Maria fecerat Magdalene, poftquam uocem domini fc elamantis agnouit,ad dus prouoluta pedes audit : Ne tetigeris me,necdum enfin afeendi ad panera meum,id eft,non merens tangere refurgenteih,quem mortuum exiftimas mlepulchro. Quas nunc exiftimas Blefillam noftrani pati cruces » quæferre tormenta,quod tibi Chriftum uideat fubiratum C Clamat nunc ilia lugenti, Si un? ^uamme amafti mater,fi tua ubera fuxf, fi tuis inftituta fum monitis, ne inuideas gloriæ meæmec hoc agas,ut à nobis in perpetuû feparemur.Putas elle me folamc* Habeo pro te Mariam matrem domini. Multas hic uideo, quas ante nefeiebam. O quantomelior eft ifte comitatus . Habeo Annam quondam in euangelio prophet lantern: St,quo magis gaudeas,tatorum annorum labores,ego in tribus menfibus confequutafuni.Vnam palmam caftitatis accepimus. Mifereris mei,quiamûdum raiqui : At ego ueftri fortem doleo, quos adhuc feculi career includit, quos quotiz dieinacie praeliantes,nunc ira,nunc auaricia, nunc libido, nunc uariorum incenz twauitiomm,pettrahunt ad ruin am. Si uis,ut mater mea fis:cura placere Chrifto» bionagnofco matrem,meo domino diiplieentem. Loquitur ilia 8lt; alia multa,quae taceo,glt; pro te dominum rogat, mihiqi ut de eius mente fecurus firn, ueniam imz penatpeccatorS:quod monui,quod hortatus fum, quod inuidiam propinquorum utialuaeflet,excepi.Itacp dum fpiritus hos artus régit, dum uitæ huius fruimur coz nieatu,fpondeo,promitto,polliceor,illam mea lingua refonabit,illi mei dedicabun turlaboresjillinieumfudabitingenium : Nulla erit pagina, quæ non Blefillam fœ net • Quocunq^ fermonis noftri monumenta peruenerint, ilia cum meis opufeulis ' peregrinabitur. Hane in mea mente defixam legent uirgines,uiduac,monachi,faz cewotes.Breuis uftac fpatium,3eterna memoria compenlabit.Quæ cum Chrifto ui uic in call's,in hominum quoeç ore uidtura cft.Tranfibit ÔC præfens atas,fequenz drfeculapoft futur a, qua fine inUidia iudicabunt.lnter Paula Euftochiiq nomen ®eabponetur. Nunquam in meis moritura eft libns, Audiet me Temper loquenz ism cum forore, cum matre.
Scholia
|
^ hore linguæ] Hieronymus in mu liercula laudat elegantiam fermo' '’is,cum hodie fapientes ifti,pul/ diru ducantfpurceloqui,6i Chri ftianum hominem decere lineüæ twH ,“«“««« norainem aecere linguae Ofigoic quoqi illo] nio,addldit nifn'^P^®*”’ ^®® ® ^ nbsp;nbsp;nbsp;incomparabili linoi?quot;^^^”f ^i^a,qaod unam Hebræam dum f®’®®®'ai fus,quanto magis miran/ aUflnftquot;?**^®® ^^^ trilingucmrTcftatur aliis '’®Hieronymus,©rigencm Hebrai Vf '^':® limeras, ut diffus Septuaginta, ®’“?^ehtiuöitatem exeapcrueftiga »prælertim in tomis,inquibus accuratius gt;nbsp;putat-NaminHomiliis uulgatautitur ædi ‘Oue. ^Cum matrecontender«] Contende £t)dixit in bonam partem,pro certaretmon quod acre cercaret,fed quod co profecerit,ut » «rtarepoiTet. ^Tumentes animos] Animi, Pwrali numéro,fereciam ßgnißeät amp;nbsp;faftum» |
Arguebat,pofuitproindicabat:utVergi!ius, Dégénérés animos timorarguit. i([ Vaçillabât ægrotationc]Nonnulli codices FcriptuhabebantiVaciHabatatgrotationefeP ia.Vtra(51edioprobchabet,nifi quod poftez dor mihi magis arridct. lt;i[PaIlentera ac trez mentem] Vtr0dp confcqui foIetmorbum.Pah lor,ob uitiatos humores,8i exhauftu fanguiz nem:K tremor ob uires extenuatas. qfEtfez mianimem in ledulum ] Hunc locum in omrit bus deprauatum excmplaribus,ita reftituiz mus: Et femianirriæ Icctulum uallaret circuz lus propinquorum. ifMariti orbitas.] Noz uc dixit,mariti mortem,maritiorbitatem. lt;f PropoGti fe baptifmp] Sigriificat illi in aniz mo fuiire,monacham fieri,fed morte præuenz tam,nondum adiife monafterium. lt;|f Irafcez 5 ris Paula] Apte ad affedus induxit profopo/ peiam,dum Chriftum ipfum loqucntcm faz cit. IJ Habcat Zenonem] Zeno fibi mortem confciuic |
|
168 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD PAVLAAÏ SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( confciuit,ut quidam putant, laqueo : ut alij, mentionejofue capitcultimo. lt;^®”f^^,^ 4 ! inedia.Teftis Laertius inciusuita. UfThcom brotum]Legcdum eft Ckombrotum.Is fuit adokfeens Ambraciotcs,qui de tcAo fe præ/ cipitem dcdir,ut paree ex Græco epigramate, flX’i^iA«/ rèfi TröitAx ù’tni/uÿ/êjifi äfiß/ainMui /ti/MÙ^Hfù riytu/z ftp Liftât tK^aJ^xi^ip. ideft,0iiod fi uelis iuucnem Ckombrotum Ambraciotam imitare,amp; de redis tuum cor/ pus dem it re. lt;nbsp;Catonem] Vticenfcm,quigla' diO inuentrem adado,acmanu reuulfis uifce ribus periinucrefert Plutarchusineiusuita. 4f Ethnicae comparatione fuperaris]Hancap paret fuifle cognatam Paulae, cuius mcminiB in Epiftola,cuius initiu: Cum hora fermé ter/ fia,ut uxor mcntitunnfcIix-Mos autemerat cthnicis,ui:uxores,mancs maritoru pro diis colcrcntjSi in larario haberet,quafi iam eflent in dcorum numerum rclati. ^Moyfes plan/ gitur] De Moyfi plandujegis Deuteronomy capite ultimo.De lofucfepulto abfque fletus mennune,ioiue capiteuitimo. ^| nbsp;nbsp;; ,-«,4 ter] ètmf^cvfütt ideft congruenter amp;ncriw.q uoccadeundem modumutiturót alibi« lt; |
Iw-VUILKM J V_zCt^lLC Ul^VmUV^l XWIV i^^— nbsp;nbsp;nbsp;.^ iufmodi. ^EtdefandiSjinquitlEftco“^® loco: S uper patre quoqr fuo amp;nbsp;matre non c taminabitur,nccegrcdietur de fandis,nep luat fanduarium Domini, quia oleum fafl^ undionis Deifuifupcr cum eft. lt;fQpo^® dior] Blandior,hoc loco uerbum cß»9®®? men. ^Qyas nunc exiftimas] Inducit an ramprofopopciam,cum filiam loquenteffl cit defundam. HfNunquam in meis monta ra eft. ] Vide ut intellexerit diuus Hieeony mus,fua fcripta femper uidura, in quitus 1 mortalcm famam polliceturBfelîIlæquot;N*j$„ enim eft ipfa fibi incognita uirtus.Præfemy prædixit Horatius ac Vergilius, ingcn| monumenta perpetuo uidura. Praienut Ouidius. |
ARGVMENTVM EPIST0LÆ SEQ,VENTIS
Panlina,Paulæ filia,poft Blefillam natu maxima,nupfcrat I’ammachioiuucni,dodo ruß primis,amp; nobili:qua defunda,monachi propofitum fufcepit,opes fuas in pauperO fubnaiuß clargicns.Laudat Hieronymus uxorem defundam,adhortans maritum,utin fando propone copergat:ucrccundelïgnificans,ut in Bethlehem feconferat,anguftia rei familiaris laboratv tem,Si Paul æ focrui,Euftochiolt;p cognatæ fefc adiungat. Hæc epiftola tametfi breuis eft,tamo* multumhabetSieruditionisSi e!oquentiæ,utpoteaduirum cruditumamp; eloquentem fcript^i à uiro omnium Si dodifsimo Si cloquentifsimo. Scripfit ad eundem Si alia permulta.
AD PAMMACHIVM CONSOLATIO fuper obitu PauUnae uxoris.
A N A T 0 uulncri 2C m efeatneem fuperduAac cuti,fi medicinacoIiV * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^^^ reddere uoluerit, dum pukiiritudinem corporis quaerit, plagat” doloris inftaiirat, Ifa 86 ego ferus confolator,qui importune per W«# ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mum tacui,uereor nenuncimportunius Ioquar,óóattredansuuinus
pelt;koris tui,quod tempore 06 ratione curatum eft,commemorationi exulcerem.Qiiac enim aures tam durac,quac de filice excifa précordia,06 Hyrean^ rum tigriS lade nutrita,poflunt fine lachrymis Pauline tux audire nomen::' Qugt;s iparturientem rofam 86 papillatum corymbum,antequam in calathum fundatur^r bis, 86 to ta rubentium foliorum pandatur ambitfone,immature demeffum, aqriB 3 oculis marcefcere uideat C Fradfum eft preciofifsimum margaritum. Virens fma/ ragdi gemma contrita eft. Quid boni habeat fanitas, languor oftendit. Plus fenfv mus quod habuimus, poftquàm habere defiuimus. In agro terrae bonæ, très ^ dus legimus, cêtefimum, fexagefimum, 86 tricefimum.In tribus mulicribus 06 laß' guine 86 uirtute coniundis,tria Chrifti pracmia recognofeo. Euftochiumuirgmÿ tatis flores metit. Paula laboriofam uiduitatis aream terit. Paulina caftum matrix
monq cubile feruat.Tali filiarû mater fulta comitatu,totum in terris uindicat quod Chriftus promifit in cœlo.Et ut quadrigam domus una emitteret fanditatis,ô6fa minarum uirtutibus refponderent uiri,additur cornes Pammachius,uerumEze/ chielis Cherubim, cognatus,gener,maritùs, imo frater amantifsimus,quia fanda confortia ipiritus,uocabula non tenet nuptiarum. Huic quadrigæ Icfus prafidet De his equis 86 Abacuc canit:Afcende fuper cqUos tuos,86 equitatio tua falus.Im pari curfu,pari animo ad palmam tenditur.DifcoIorcs equi,fed uoluntate concor/ des, unû aurigæ iugum trahunt,non expedantes flageUi uerbera,fed ad uocis hor tamenta
-ocr page 219-AD PAMHACTÎIVM CONSOLATIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169
A tamcntafementes. Dicamus aliqutd 2lt; de philofophis.Quatuor uirtutcs fcribunt , Stoici,itafibi inuicem nexas 00 mutuo cohacrentes,ut qui unam non !iabucrit,oni tubas carcat, prudenttarn, iufticiam, fortitudincm,temperantiam. Has omnes fic babetis fingulijUt tarnen emineatis in fingulis.Pnidentia in te,in matre iufticia,in uirgincfortitudOjin nupta temperantia prædicatur. Quid enim eo fapientius,qui tontemptamundi ftulticia,Chriftum fequutus eft,dei uirtutem Slt; dei fapientiain^ Quidmatre iuftius,qux inter liberos opibus diftributis, docuit diuitias cotemnen do,quid blij amare deberentCQuid Euftochio fortius,quac nobilitatis portas, 00 ar ’’ogantiam generis confularis, uirginali propofito fregerit, 06 in urbe prima, prv ^umgenusfubiugaueritpudicitixCQuidPauIina temperatius c’quae legens illud ^poftoli:Honorabilcs nuptiae 86 cubile immaculatum,nec fororis felicitatem,nec ®3tri$ continentia aufa appetcre,maluit in humilioribus tuta pergere,quam penz dulo gradu in fublimioribus fluduare^Quanquam illa femel inito marrimonio,ni M dtad diebus ac nodibus cogitauerit, nifi ut reddito fruc^u nuptiarfr, fecundum faftimonisgradum arriperet,o6 tanti dux foemina faä:i,uirum propofito fuo ium 8lt;tret, nonrelinquens falutis comitem, fed expedlans. Dumqj crebris abortus, 86 «xpertafecunditate conceptuum,non dcljaerat liberos,86 focrus auiditatem,maz p^‘%p‘^^^’^^præponitimbecillitatifuæ, paffa eft aliquid de Rachelis cxemplo. 4 jy. . ?doloris,dexteraeuirum,defiderq fuipeperithæredem.Certiscp autoribus ’™®^^gt;non primx fentêtiæ dei:Crefcite 86 multiplicamini,86 replete terram: nee otticio coniugali feruire uoluiffe, fed ad hoc optane filios, ut Chrifto uirgines p^eret, Legimus 86 uxorem facerdotis Phinees audita captiuitate arcae Domini, mbito uteri dolore correptâ, aedidifte filium Ichabod, 86 inter manus 86 officia fœz •^marum,animam emififfe cum proie. De prima,Beniamin, hoc eft films uirtutis acacxteræ:dc fecunda,inclytus facerdos dei, ex arcae cognomine nafcitur. Nobis poftdormitionem fomnum^ Paulinac,Pammachium monachum ecclefia peperit
B polthumum,06 patris 86 coniugis nobilitate patritium,eleemofynis diuitem,humi 5 mate fublimem. Apoftolus fcribit ad Corinthios : Videte fratres uocationem uez ‘ham,quia non multi fapictcs,non multi nobiles.Hoc nafeentis ecclefiac rudimen pfQ^’^^^antjUt granum finapis paulatim in arborem crefccret,ut fenfim euangez 'O fermentum, totam ccclcfiæ maffam altius eleuaret. Noftris temporibus Roma poisidct,quod mundus ante nefciuit.Tunc rari fapientes, potentes, nobiles, Chriz »'aniinunc multi monachi fapientes,potcntes,nobiles. Qinbus cune'eis Pammaz emus meus fapientior,potentior,nobilior,magnus in magnis,primus inprimis, ®?À‘’f*T»)/ôf monachorum.Talcs Paulina morte fua nobis liberos dedit,quos uiz wens concupiucrat pofsidere. Laetare ftcrilis quae non paris,erumpe 86 clama quac non psruins^quonia quot Romac funt pauperes,tot filios repente genuifti. Arz dentes gemmae, quibus ante collum 86 facies ornabantur, egentium uentres fatuz tant.Velles iericæ 86 aurum in fila lentefcens,in mollia lanarum ueftimenta mutaz ta funt,quibus rcpcllatur frigus, non quibus nudetur ambitio. Deliciarum quonz damfupelledilem,uirtus infumit. lUe cæcus extendens manum,86 facpe ubi nemo ®‘bdamitans;hxres Paulinae,cohacres Pammachij eft. Illum truncum pedibus,86 toto corpore fc trahentem, tenerae puellae fuftentat manus. Fores quac prius faluz tantiüturbas uomebant,nunc à miferis obfidentur. Alius tumenti aqualiculo mor tem parturit,alius elinguis 86 mutus, 86 ne hoc quidem habens undc roget, magis rogat,dumrogare non poteft. Hic debilitatus à paruo, non fibi mendicat ftipem. We putrefadus morbo regio, fuperuiuit cadaueri fuo: Non mihi fi linguae centum fint, ora^ centum. Omnia pœnarum percurrere nomina pofsim.
Hocexercitu comitatus incedit,in his Chriftum confouct,horum fordibus deal ba tur.Munerarius pauperum,86 egentium candidatus,fic feftinat ad coelum. Cacteri 0 marififupertumulos coniugum fpargunt uiolas,rofas,lilia,flores^ purpureos,86 Oolorem pedoris his offieüs cofolantur. Pammaeluus nofter fandam fauillam oF p fa^
-ocr page 220-170 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PAMMACHIVH CONSOLATlO
fa^ Ueneranda,eleemofynae balfamis rigat. Hts pigmentis atlt;$ odoribus fouet o' neres quicfcentes,feiens fcnptum:ficut aqua extinguit ignem,ïta ekemofynap^ catum.Quantas utres habeat mifcricordia, 06 quibus donandafit promus,beiW Cyprianus grandi uolumine executus, 50 Daniells cofilium probat,quiregeu’J'’’ püfsimum fi fe audirc uoluiffeqfcir pauperum fuftentatione {Muadum.Gaudeq’' iufeemodi filiæ mater hacrede. Non dokt opes ad alium perueniffe,quas cemin* ' dem quibus ipfauoIuerat,erogari.Quin potius gratulatur abfq labore fuo,iuaU® ta compkri.Non enim fubftâtiæ diminutio,fed operarif comutatio eft Quis cn^ ' 7 hoe crederet, ut confulum pronepos, 00 Furiani germinis decus, inter purpurasj । natorum, forua tunica pullatus incederet, Sé non erubefceret oculos fodaliUjUto^ , ridentes fe derideret^Eft confufio quæ ducit ad mortem, Sé eft confufio qua düO ad uit am. Prima uirtus eft monachf,contemnere hominum iudicia,óé fempcr Ap^ ftoli recordari, dicentis: Si adhuc hominibus placere uellem, Chrifti feruus non o' fern. Tak quid Sé Dominus loquitur adprophetas, quod pofuerit faciem eoruH’gt; quafi urbem æneam,Sé lapidem adamatinum, Sé columnam ferream,ne pauereft ad iniurias populi,fed impudentiam fubfannâtium,frontis rigore contererent.ln' genia liberaliter educata, facilius uerecundia quam metus fuperat.Et quos ton»^
. ta non uincunt,interdum uincit pudor. Non eft parum,uirum nobikm/uiruingt;i' fèrtum,uirum Iocupktem,poteti'jmin plateis uitere comitatum,mifccrc feturbis» adhaerere pauperibus, rufticis copulari,de principe uulgum fieri. Sed quantQ hö' milior, tanto fublimior eft. Lucet margaritum in fordi bus, Sé fulgor gemma piquot; rifsimæ,etiam in luto radiat. Hoc eft quod dominus repromifit:Glorincantcs w^ glorificabo. Alij hoc intelligant de füturo,quando moeror uertetur ingaudmmA tranfeunte mundo fandorum corona non tranfitjego Sé in prafentiaru uideo ^ dorum promifta compkri« Antequam Chrifto tota mête feruirct,notus erat in i«' natu,fed multi alij habebant infulas proconfulares. Totus orbis huiufeemodihö' noribus plenus eft. Primus erat,fed inter primos, Praecedebat alios dignitatt?^® Sé alios fequebatur. Quamuis clarus honor, uikfeit in turba, Sé apud uiros bonos indignior fit ipfa dignitas,quam multi indigni pofsident. Vnde egregie de Cafis Tullius, cumquofdam(ait)ornare uoluit,non illos honeftauit,fed ornamentaip*® turpauit.At nunc omnes Chrifti eedefiæ Pammachium loquuntur, Miratur orb’ pauperem, quem hucufq^ diuitem nefciebat. Quid confulatu illuftriusCAnnuus b» nor eft, Sé poftquam alius fuccefferit, prior définit. Latent in multitudine laurosf, Sé triumphi interdum triumphantium fordibus polluuntur. Quod ante per manus patritias tradebatur,Sé fola nobilitas pofsidebat,quo conful Marius, uidor N«® i diae Sé Teuthonum atq^ Gimbrorum, ob ignobilitarê familiac putabatur indignas, quod Scipio ultra annos pro uirtute meruit, nunc fola militia pofsidet, Sé agrob*
8 dudum corpora, folgens palma circundat. Plus ergo accepimus,quamdediin^' Parua dimifimus, Sé grandia pofsidemus. Ccntuplicato foenorc Chrifti promit’ redduntur.In tali Sé Ifaac quondam agro feuerat, qui paratus ad mortem,ante«^ angelium,euangelicam portauit crucem. Si uis (inquit)perfedus c{re,uadt2t uêdc omnia qux habes,Sé da pauperibus, Sé fequere me.Si uis perfedus eiTebem per grandia in audiêtium ponuntur arbitrio. Et ideo uirginitatem Apoftolus non imperat,quia dominus difputans de eunuchis,qui fe caftraflent propter régna co: lorum,ad extremum intulit:Qui poteft cap ere, capiat. Non eft enim uokntis,nt^ currentis,fed miferctis dei. Si uis perfedus ehe. Non tibi imponitur necefsitas,'^ uoluntas præmium confequatur. Si uis ergo effe perfedus, à defideras effe qno» prophctæ,quod Apoftoli, quod Chriftus eftiuendc non partem fubftantix, ne O' mor penuriæ,infidelitatis occafio fit, Sé cum Anania Sé Sapphirapereas, fed uni' ucrfa quac pofsides. Cumq Uendidcris, da paupcribus,non locupktibus, nooiu' j perbis.Da quo necefsitas fuftentetur,non quo augcatur opes.Cumq kgcris illud Apoftoli, Boui trituranti os non alligabis : Et,Dignus eft operarius mercede-ua. Et, Qui altario miniftrant,de altario participantur: memento quoq huius feuten'
-ocr page 221-SVPER OBITV PAVLINÆ VXORIS
171
A tix;Habentcs uidum 66 ueftitum,his content! fumus.Vbi uiderfs fumare patinas, Ôi phafides aucs lentis naporibus decoqui,ubi argenti pondus, ubi feruentes Bu/ ticosmannos,comatulospueros,preciofas ueftes,piëta tapctfa^ibi ditior cftjargi/ tore cuilargiendum eft.Pars facrilegq eft,rem pauperum dare non pauperibusÆt 9 tarnen non eft fatis perfedo SC confummato uiro opes contemnere,pecuniam diO {*pare,ÓC proiicere quod in momento Só perdi 06 inueniri çoteft. Fecit hoe Grates 1 hebanus,fecit Antifthenes,fecerunt plurimi,quos uitiolifsimos Icgimus.Plus de betdifcipuiys Chrifti præftare,quàm mundi philofophus,gloriæ animal, 06 pop U/ n^'^æ ^^^ rumorum uenale mancipium.Tibi non fufficit opes cótemnere,nifi ^hriltmn fequaris.Chriftum autem fequitur, qui peccata dimittft,06 uirtutum coz ^fscftiChriftum feimus fapientiam.Hic thefaurus in agro feripturarum nafcitur, muftis emitur margantis-Sin autem adamaueris captiuam mulferem, tuen fapientiam fecularcm, 86 eius pulchr/tudine captus fueris: decalua earn, 86 iHe tcbras crinium atç ornamenta uerborum cum emortuis unguibus feca.Laua earn ptophetali nitro,66 tune requiefcens cum illa dicito : Siniftra eius fub capite meo,
ämplexabitur me, 86 multos tibi foetus captiua dabit,ac de Moabiti P^^^^^^^’^^ttis. Chriftus fanAificatio eft, fine qua nemo uidebit faciem dei»
*™^ ’'cdemptiOjidem redêptor 86 precium. Chriftus omnia,ut qui omnia pro/ pter Chriftum dimiferit, unum inueniat pro omnibus, 86 pofsit libère proclamareï ’ d ^'^^ ?^^ dominus. nbsp;nbsp;Sentio te diuinis ardere dodrinis, nee temeritate quorun/ «amdocere quod nefcias,fed ante difcere, quod dodurus fis. Simplices epiftolæ tlï oient prophetas, apoftolos fapiunt. Non cothurnatam affedas eloquentiam, nee more puerorum argutas fententiolas in claufulis ftruis. Cito turgens ipuma di ^0iwr,£6 quamuis grandis tumor, cotrarius fanitati eft» Scitum eft iUud quoqj Ca t o tonis:Sat cito,fi fat bene.Qiiod nos quondam adolefcentuli cum d perfedo orato/ teinprxfatiuncula dicerctur,rifimus. MeminilTe te puto erroris mutui,quado om ? ’'^2thenxumfcholafticorum uocibus confonabat:Sat cito,ft fa tb ene. Felices, in/ Quit Fabius,effent artes, fi de illis foli artifices iudicarent. Poetam non poteft noß *e,nifi qui uerfum poteft ftruere. Philofophos no intelligif,nifi qui feit dogmatum uarietates.Manufada 86 oculis patentia,magis probant artifices.Noftra quam du ta ut necefsitas, hinc potes animaduertere, quod uulgi ftandum eft iudicio, 86 ille *nturbametuendus,quem cum uideris folum,defpicias. Hoepraetcriens tctigi,ut emditis contentus auribus, nön magnopere cures, quid imperitorum de ingenio tuorumufculi iaditenqfed prophetarum quotidie medullas bibas, Chrifti myftes, patriarcharum fymmyftes. Siue legas, uue fcribas, fiue uigiles,fiuc dormias, Az ™os tibi femper buccina in auribus fonet.Hic lituus excitet anima tuam:hoc amo? re ‘«ribundus,qu$rc in ledulo tuo quem deftderat anima tua, 86 loquere confiden tcr:1^0 dormio, 86 cor meum uigilat. Cum^ inuencris eum 86 tenueris, ne dimitz , Et fi pauxiUum dormitanti elapfus fuerit è manibus, noli protinus deiperare. «iedere in plateas,adiura filias Hierufalem, reperies eum cubantèm in mendie, hum ebrium,nodis rore madefadum, inter greges fodalium,in arömatum uarie ^hbus,inter poma paradifi.Ibi ei da mammillas tuas,fugat de erudito pedore,rez F'^bat inter medios cleros,pennæ columbae deargentatae, 86 interiora eius in ful 8°teauri.ParuuIus ifte 86 puer, qui butyro et melle faginatur,qui inter cafeatos nu 11 *tus^ montes, cito crefcit in iuucnem,uelociter in te hoftes fpoliat, mature præ/ f ^^ D niafcum,06 regem uincit Aftyrium. nbsp;Audio te Xenodochium in portu
^QuoRomano,86 uirgam de arbore Abraham in Aufonio plataffe littore. Quaft Aeneas noua caftra metaris, 86 ftrper undam Tyberis, ubi ille cogente quondam fs-talibus 86 quadris patulis non pepercit, tu uieufum noftrum,idz 1 a w domum panis xdificas, 86 diuturnam famem, repentina faturitate compenfas. t^uge nofter,initia transgrederis, ftatum fummum tenes, de radice peruenis ad caz turnen,primus inter monachos,in prima urbc,primum fequeris patriarcham.Lot ftuodinterpretatur dedinans, campeftria eligat,86 iuxta Pythagorae litcram,faciz p 2 liamagis
-ocr page 222-172 . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PAMMACHIVM
Ka magis ac finiftra feóctur. Tu m ardufs 06 faxoßs cum Sara tibi monumcnWiA ê j j para. luxta fit ciuitas Kterarum, deletis^ gigantibus, filüs Enakim, hæreditatew tuam,gaudium 86 rifus exdpiat, Diues erat Abraham auro,argcnfo,pecorCjp0‘'' fefsione, ueftibus,tantam habebat famiham, ut ad fubitos nuncfos luuembus d^ dis, armarepoiïetexercitum, 86 quatuor reges quos quinque reges fogerant in Dan confequutos occiderct : 86 tarnen poft tam crebra holpitalitatis officia, duin non réfutât homines, fufcipere meruit Deum. Non feruis 86 ancillulis imperaba^ utminiftrarenthofpitibus:necbonum quod exercebatper alios, minuit, fed quail i reperta præda,cum Sara fua humanitati fblus incubuit. Ipfe pedes lauit, ipfepln^ guem uitulum portauit humeris de armento. Stetit ut feruus peregrinis pranden/ tibus,86 Sarac manibus codos cibos,ieiunaturus appofuit.Hæc moneo frater diï rifsime,pietace qua te diligo,ut non folum pecuniam, fed teipfum Chrilio offitas, hoftiam uiuam, fan dam, placentem Deo,rationabile obfequium tuum:06 imitcris filium hominis,qui no uenit miniftrari,fed miniftrare.Et quod patriarcha alieni^ hoe difcipulis ^ feruis magifter exhibuit 86 dominus. Corium pro corio,86 omnia quæ homo pofsidegdare poteft pro anima fua. Sed tange(inquitdiabolus)carflCS cius, nifi in faciem benedixerit tibi. S cit hoftis antiquus, maius continentia quain nummorS effe certamen. Facile abiicitur, quodhaeret extrinfecus, inteftinum bet' lum periculofius.Coniunda dilglutinamus,unita diftuimus.Zaehaeus diues erat, apoftoli pauperes. Reddidit ille quadruplum quod rapuerat, diuifitq; paupenbus medietatem fubftantiae fuæ quae remanlerat, fufeepit Chriftum hofpitein,lalusla/ da cft domui eius,86 tarne quia paruulus erat,86 apoftolicæ proceritati fe nonpo' terat extendere, non fuit in duodeeim numero apoftolorum. Apoftoli autem quan turn ad diuitias nihil, quatum ad uoluntatem, totum mundum pariter reliquerunt. Si offeramus Chrifto opes cum anima noftra,libenter fuftipiet. Si autem quæ 10/ ris funt Deo,quæ intus funt diabolodemus ; non eft aequa partitio, 86 dicitur no/ gt;4 bis, Nonne ft rede offeras,86 non rede diuidas,peccafti C Quod patrinj generic) primus inter primos monaehos efte coepifti,no tibi fittumoris,fed humilitatis 00 cafio,fcientinlium dei fedum filium hominis. Quantumcunqj te deicceris,huni^ lior Chrifto non eris. Efto,incedas nudis pedibus, fufca tunica ueftiaris, aequens pauperibuspnopum eeliulas dignanter introeas, cæcorum ocuhis fis,manus debiz Kum,pes claudorum,ipfe aquam portes,ligna concidas,focum extruas:ubi umcu/ laCubi alapæc’ubi IputaCubi flagellaCubi patibulümfubi morsCEt cum omniaqU^ dixi fcceris,ab Euftochio tuaPaulalt;^ uinceris;fi non operc,certefexu. Egoqin^ dem Romæ non a am,86 tunc me tcnebat eremus. Atq; utinam pertenuifret,qu^ do focero tuo uiuente Toxotio feculo feruiebam» Sed tarnen audio,quae immun“ cias platearum ferre non poterant, quæ eunuchorum manibus portabantur,86 uv 1 aequale folum moleftius tranfcendebant,quibus ferica ueftis oneri crat,86 lobs car . lor incendium : nunc fordidatæ 86 lugubres, 86 fui comparatione forticulae,uel liy cernas concinnant,uel fuccendunt focum, pauimenta uerrunt, mundanticgun«' na, hol er urn fafciculos in feruentém ollam deiiciunt,apponunt menfas, calicespol' rigunt,effundunt cibos,huc illucqj difcurrunt. Et certe magnus uirginum chorus cum illis habitat. Num huiufeemodi minifteria alifs imperare non poterant ^ Sed nolunt uinci ab his labore corporum, quas ipfæ fuperant uirtute animi.Hæc dico, non quod de ardore mentis tuæ quiequam dubitem, fed quo currêtem impcHaffl, 86acriter dimicanti, feruorem fauore augeam.Nos in ifta prouincia ædifîcato mo/ nafterio , 86 diuerforio propter extrudo, ne forte 86 modo lofephcum Maria in Bethlehem ueniens non inueniat hofpitium,tantis de toto orbe confluentibustuf * bis obruimur monachorum, ut nee coeptum opus deferere, nee fupra uires ierre ualeamus.Vnde quiapenè nobis illud de Euangclio contigit, ut futuræ turns non ante computaremus expenfas, compulfi fumus fratrem Paulinianum adpatriani mittere,ut femirutas uillulas,quæ barbarorû effugeruntmanus, 86 parentum com munium cenfus uenderet,ne coeptum fandorum minifteriû deferentes,rifum ma/
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kdicis
-ocr page 223-AD PAMMACHIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I7Î
A kdids 5i æmulis praebeamus. In cake Epi'ftolæ recordatus fum quadrigae ueftrac, K propofito quintam deeffe Blefillam,penè oblitus de ea loqui,quae prima de uo/ bis præcefTerit ad dominum. Vere nunc quinque in treis ac duas uidemus effe di/ 15 uiias,iUa cum forore Paulina duki fomno kuitur/u duarum médius, ad Chriftum kuiusfubuolabis.
SCHOLIA
|
tagam doloris inftaurat. ] Pla/ gam doloris,habent quæ quidem uiderim exemplanadedmendo/ fejnifallor.Nondum cnimdeuul ..’’ercanimi lo qui turned deplaga VnS»?^'^®? *^2aniini plaga mox fubiicit. r”?®*°P^°’^»P*®8æ dolorem ♦ Cum r ^^jP^“™ ®®J”“S fignificet,amp; dolor ris «•p“®‘*®®5»bon poteftdici plaga doloz reiJl^’PP®®*^^“®*»« intelligas dolo/ ittta«^«?*®®’^“*^^ animi uulnus. At non •or recr j7^®^“®»^d priftini uulneris do/ refricant *^^ ‘■®®®®®oratlone cicatricem quiaDofn’ ^ ^^’'“^ confolator. ] Scrus,ucI pus. rT “quot;sum tempus,uel quia port fern/ * dolorem ®^P®5® ^ ratione. ] Duo funt quæ enimaJi.^”®’ leniunt: tempus ipfum, dies 2ï±^*8««gt;dmem:amp;ratto;lt;Defilü. «lisca-m^*^’'^’®! Rurfum allufit ad Maro/ Sedduri^’^'’®^ üiperius indicauimus: CaucafiK! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ cautibus horrens * ï Paulin uxor zv ff « ^^“æ dtxit,quod ohm tuerie * PiHarnm/^^ addidit pronomine. Hf Paz ßgt;2iatum^°'^^”’^“”’’ ^ Corymbum uocat faz dum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fofe recenris,quænonz lt;0030X11 nbsp;nbsp;®“^’'»‘VndeK parturienz Paoillam • ^®°‘^“®*® ®lt;* partum turgeat. minean.J?**^^®®***tudinepapiIlarQ fœz foliisevnr’^^'’ ^alachum fundatur]Rofam ®gt;catf?n ^^‘•hudinem calathum ^^ ''o^Xd^”jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® carmine calathi patefecit honorera, C “’dufi femina dcnfa croci. numpfoi?™ P^'^datur ambitionc. ] Nam folia * deucnuft '’^''^'^''°^^’“'- autor Plinius.Vnz f ^“** ambitionem rofac,uelut oz adult» ƒ « opes. Comparât rofæ nondum lus pv 0” ^^® adhuc tener ara. Et hoe imita/ tPr^f^ f®’^ fenumcrare fuis. ProSam ’™’“® ®argaritum] Gemmarum rum f^“^®'’lt;ur cum ætatibus,fîcut amp;nbsp;caetera fiiiireni’”’’’^®®®'““ ®‘’^®® predumolim i teftafimDi^®^*^*^’^®^- ®^ unionibus, abundc quicaium 5‘ ^Virens fmaragdi]Negant ius cem ^ ^^^^ uircreatqi fmaragdum,cuz irTnn,J?riP''°P’'‘^ kommen datio eftuiror. totfiS?«- .”“‘*‘‘^‘•1 Ópia prounafilia, Chriftuc^'Tquot;^^ habebat fpirituales. Nam f Vwn». B ®’quot;8'**o centuplum poUicetur. PCJ’^®“«* 3 Cherubim,Hebræis dJdinemfciêtiæfonatîCuiusmyftica dez |
fcriptioeftapudEzcchfcIem. qf Imofrater.] Ita Paulus in Epiftolis fuis uxorem fuam foro rem appellat:ut fentiuntif,qui creduntPaulo fuifleuxorem. lt;Nobilitatis portas]lta uoz cat ftrepitum K fplendorcm amplæ fortunæ, alludens adnobilium palatia,quæportas ha/ bent,potius quam fores. ^Tanti dux foemiz na.] Venufte quod Maro dixit de Didonc,tor fît ad Paulinam,quæ uiro fuo dux fuit ad piez tatem ampledendam,K côtemnendum mum dura. i^Crcbris abortus.] S spins aborfum fecerat Paulina. Non abortit autem,nifî quæ concepit,etiam fî uitio aliquo uel corporis uel feminis fit,ut foetus nondum maturus eiiciaz tur.Ex abortiis igitur intellexit,fe nonefle ftc rilem. H[Rachelis excmplo.] Rachel pepcrit 4 Vï3'quot;^3 Beniamin, quod Hebraice fonat fi/ lium dextræ,quo nomine pater infantem uoz cauit.Namipfamoriens dolore partus appel lauerat ’'aSiA“^3 Ben oni,ideftfiliumdoloz ris mei. lt;,[ Virumdefiderijfui.] Pammachiz umintelhge monachum.llla inuotis habuit, quod filius fuit: un de amp;nbsp;defiderrj uocat hærez dem. 4^Ichabod] ■\’Sa3’'lS Hebraicefonat, cecidit gloria. Nam id nomen mater moriens impofuit.Referturprimi Regum capitequar to. lt;lfDe prima proies Beniamin. ] Ideftde Kachele, quæ in partu periit.Vndc moriens mater uocauit filium Ben oni,idcft filium doz lorismei.Sed pater commutauit illi nomen, K uocauit Beniamin,ideft filium dextræ. Hiz ßoriarefertur Genefis trigcfimoquinto.lt;lf Ex arcæ cognominc. ] Quod area effet capta,ob id mater cum uocauit Ichabod, ideft cecidit gloria : fic enim fonat Hebraice. fl’ Pofthuz mum. ] Pofthumi dicuntur,qui patrc fepulto nafcuntur. Nam uxore defunda, Paulinus dum fit monachus, quali nafcitur Ecclefiæ. HT Elcemofynis diuitem, 8ic.] Fcftiuiter conz 5 texuit contraria. ^ if^ci^fxruyit. ] Ideft priz mus dux: translatum à militia. Qiii præcedit uniuerfum exercitum, uocatur «/;k/s/«T»gt;«/, Archiftrategus. lt;,[ Salutantium turbas] Do mus potentum falutatorum officiis manc cclc brantur. Allufit autem Hieronymus ad carz men Vergilianum ; Mane falutâtum totis uomit ædibus undam. Inhis autem omnibus eft iucödifsima rerum defcriptio. i^Tumcnti aqualiculo.] Hydroz picum fignificat.Feftiuitcr autem dixit,partu rit,ob tumorem uentris:6dmortcm,obmorz bum penè immcdicabilem. ^Debilitatus à paruo.]Taxatcrudclitatcmquorundam,qul pueris membra diftorquent ac frangunt,ut P 3 per |
174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. zAD PAMMACHlVM SCHOLIA
per hos mendicent. Vnde addidit: Non fibi mcndicat,fediis à quibus producitur.^f Mor bo rcgio] Quern Grarci iftcncum uoeâtudem lt;nbsp;Kaungo dicitur,a colore, quern bills per omz ne corp us dilFufa gignit; unde putrefcat fumz mum corpus necefieeft.Et licet diutius aliz quando uiuant,tamencadaucr potius quam ^ corpus circumferunt. ifl Munerarius paupcz rumjMuncrarij dicebantur,qui munus,hoc eftludos aut fpedaculum aliquod ædebât po pulo:qaos Græci uocant agonothetas,quafi dicaSjCcrtaminum pofitorcs.Itaque Pamma^ chium uocat munerarium paupcrum,quod ut olim quimagiftratumpetebant,populi faz uoré æditis muncribus captabant:ita hic pau perum fauorem conciliate largitionibus uide rctur,ad emcrendum regnü dei-Et ob id addi dit,Egentium candidatus:quod per illorum fuffragia ambirct,non magiftratum,fed cocz lum.Ncc cicraemphafim dixit,feftinat.Nam exoneratus farcina diuitiarum,quas femel m pauperes erogaucrat,celerius ire poterat.
4 Daniclis conlilium. ] Sic cnim confulitregt
• Nabuchodonofor capite quarto. Quamobz remrex confilium meumplaceattibi,amp; pecz cata tuaelecmofynis redime,amp;iniquitatcs ru' as mifcricordiis pauperum, forfitan ignofcet deus dclilt;flis tuis, tu Filiæ mater, j Paulinam intclligitamp;Paulam. tf Confulum pronepos] Nobilitatem exprimit Pammachïj,qui proaz uum habucrit confularem.ldem dixcratfupe rius.Et patris öiconiugis nobiliratc darum.
7 lt;nbsp;Et Furiani germinis] Vult eum à Furio Ca^ millo genus ducere. lt;nbsp;Furua tunica] FuruS,
ftem triumphalem, qua fortafie nobiks bons f ris caufa utebantur. ^Foenore Chrifti.jElc' ganter ufus eft uerbo. Nam focnus,quoda fez rendo dicitur,propriccrt aruorum,quæpluS reddunt,quàm acceperunnpoftea coepitcoir tranaturam pecunia pecuniam parère. ^W taliagro]Ideft tamfertili,qui ccntuplum«“ dat. Significat autem perfedionem EuangtIi' cam. «K Lentis uaporibus. ] Hoc eft, exiguë igni,amp; paulatim: quemadmodum quæ crû/ ftis triticcis infcpulta nunc coquunturindi/ bano,ut pars deliciarû fitetiam m racioneco/ quendi,non tantum in genere cibi. ifFeruen tes buncos mannos j Manni,nobiliüequi uo/ cabantur,quibus per Vrbem obequitabant’ Horatius; Et Appiam mannis rent. Feruentes uocat,alacres amp;nbsp;bene pados.Na® alioqui manni dicuntur,quod manui aflueu^ runt. Quidam codices habebant buncos,qw dam boricos, quidam omittunt hanc uoce®' Fortè Buncos appellauit,à ciuitateAchai* Buris, quod illinc laudanfsimi mitterentuf' 4(fPars facrilegt).] Partem uocat genus,Ö^j fpeciem. Sacnlegium,efl furtum reiiacrx.o' quod paupcribus eft deftinatum, id uelu» Chrifto dicatum eft. «ff Crates ThebanusJ Cynicus fuit,quifcruosproiicereaurüinfn£' dia iufsit Libya, quia tardius irent, propte onus fegnes. ^Et Antifthcnes.]HicCynici fèciæ pnneeps fuit amp;nbsp;autor. Porto Cynicor» erar,nihi I habere præter pallium,pcram S W culum. «ff Sin autem adamaueris capt-S^J
amp; tragicam,a cochurno,calceamento tragic^' «If More puerorum.] Significatcpiphoncwa^
apud uetetes nigrum crat.Aulici proceres oz lim candidis ueftiebantur,monachi nigro,uc luti lugcntes. lt;nbsp;Qpafi urbem acneam] Locus ta,quibus ipfe diuusHieronymus libéteruti' nonnihil diuerfus habetur Ezcchielis capite tur.Nechicrcprchendit,cumait,MorepüCf® tertio:Eccededifaciem tuamualentiorcmfaz rum:fedoftcndit hæc àpueris potifsimu®^ ciebuseorum,Kfrontcm tuam duriorc fronti folumaffcdari,qui ætateillarhctorumflofcû' bus eotum,ut adamantem K utfiliccmdcdi lis ludebant,a uiris iamprouedis nonitc®* faciem tuam. Similis locus eft apud Hiercmiâ «f In claufulis ] Ideft in fine nattationis,uelaf'' capitedecimoquinto. «ffInfulasproconfulaz gumcncationis.Namhicadhibcnturep!pl'‘°^ -res.] Tyaræ genus erat infigne nobilitatis,uc nemata. «ff Grandis tumor] Quod eft corpo/jÿ nunc torquem aurea collo gcftant. ^ Quam' rum,trSftulit ad ftilum.Satiuscft habere eer uis clarus bonos] Qiiamuis,dixit pro quanz pus prclTum amp;fanum,quam tumidumSnW' ■- tumuis : Ä quidem clcganter,nc quis fciolus lis diftentQ humoribus;ita oratio meliorefe
fcripturam muter, «ff Pet manus patritias.] quæ prefla eft,quam exuberans ac cuiueüJ' Nonnulli codices habebant, pattitus: amp;nbsp;rez ^ Errons mutut. ] Fatctur fc non rede nß»^ «ftius,ni fallor,ut inteJIigas infignianobilitaz optimam fcntentiam,quam fenex uchewet^ tis olim fucccfsionefolerccötingere. Nam hoc probat. lt;Athenæum.] Locus erat Athcni’ eft per manus tradcre,cû alius ait) traditper Minetuæ faccr,ubi fuas artes finguli profit^' fuccefsioncm. lt;r Quo conful Marius]Marius bantur,qucm locum hodic Romæ Sophi^ quia nouus crat homo,quemadmodum K Ci uocànt.Hic accipit Athenæum,pro quouislû cero,uidebaturindignusclauocÔfulari,quâz co,ubi traduntur liters. ^ Felices inquiN quam tories uiccor,totadiscx hofterriûphis. Qyintilianus hoedidum citât,nomme FaM ^Qitod Scipio ultra annos] Scipio Africaz Pidoris. lt;(f Dogmarumuarictates] Décréta» ® nus obegregiam uirtutcm antcannos legitiz feuplacita philofophorum,dogmata uoeän/^ mos confulatum eft aflêquutus. «ff Fulgens fur. Suntautem alia dogmata Stoicorû,ali^ palma.]Opinor propalma,lcgendumpalla, Peripateticorum,aliaEpicureorum. f^bn* ut intelligas ueftem fenatonam. Quanquam fti myftes.]Myfta’ dicuntur,quifacri.salicü' non ignoro palmatam togam olimfuifle uez ius nurainis funt mitiati. Syinmyft»,qu’ *'“
4
-ocr page 225-IN EP IST» AD PÄMMACHIVM SCHOLIA
MonftrauitiorüinccIligit.Dehis legimus Nu merorö decimoterdo capite;Populusqucm afpcximus, procers ftaturæ eft. Ibi uidimus monftra quidam filiorum Enak de genercgi^ ganteo: quibus comparad,quafi loeufts uide bamunSonat Q''psïgt; Enakim Hebræis,forz tesacpotcntes,ut incelligascontcmptum faz ftum nobilium.lt;([ Hæreditatê g. cir. ] Ifaac hs rcs amp;Hliuscrac Saræqd Hebraicefonatgauz diö,fiuc rifus.Ex duris amp;nbsp;arduis labonbus, mends fibi bene confciægaudiuin paratur» lt;Radonabilc obfcquium] Graceeft -^ xo^zz iiiw KxTfduf/. idcftanimiculcum:uideIiCetuttegt;-ipfum offeras hoftiamjqui radonalis es uidiz
A ^^mmyltcriis funtinitiati. -ij Amos tibibuc^ quot;nbsp;ffcit:Nolait pergere ad Cariath fephor, ideft tina] Allufitadhóe quod eft apüd hunc proz phetam capite fecudo: Morietur m fonitu Mo^ shinclangoretuba.Et rurfum capite tertio: Si clanget cubain ciuitate,66 populus non ex' pauefcctflntelligit aurem ar dorê amp;nbsp;impetum u addiuinas liceras. #ï Paruulus ifte.]AIludit ad locum Efaiæ capite feptimo,de puero cui nomenEmanuel,quibutyrum K mei comefu tusdicitur,uidclicetut cito gradefcat,Si fciat •^tprobaremalum,Seligere bonum,S Afiyz nos popuiarijOic. Commifcuit autem hic mul os lacræ feripturæ locos,cx candcoamatoz gt;o,ex Pfalmis,ex Efaia,qui omnes hue fpcz wnt,utafsidua fandorum uoluminö cuoluz «one meditationeep, paretur folida quidam ffuditio,nonbradeata. Hf Xenodochium.] ^■•'•^1(1,1,^ locus eft,quo recipiuntur hofpitcs, Quæuulgô hofpitalia uocant,trito uocabulo ®agis quam probo: à ƒ»'©■ hofpes,öi di^^eftM u^P*®’ t De arbore Abraham ] Refpexit ad
utcultfin litcrarum. lt;rDclchsq) gigantibus]
i onam,qu5 refertur Genefis capite deci-' Abraham tres angelos excipiz L-ƒ p ^gt;Ö^föbarborecibos reliquaq? ho pi autatis officia cxhibentc. Huius arboris (quercum autem aiunt fui(re)ueftigia fua æta^ Hieronymus in Epitaphio ulS'Ltuin amp;nbsp;Aeneas cum ex fatalis crufti ’* 3gnofcerct Italiam,fub arbore capic Cruftis fatalibus ] Retuli t fabu 1 f,-,’'^pæf^®P“‘^Vergilium Iibro Acneidos ^^*’Py*® prædixcrat fociis Aez ’^“'’»’Htaliam adirét:fed non prius fff?' “'■’’emgt;quam il los dira famesamz mails abfumere raenfas. Idep «taeueniffenarratinfeptimo:
Fj. “^P.^^bicfortèaliiSjUt uertere morfus iguam in Cercrem penuria adegit edendi, ’''^®’”“quot;*^bscp audacibus orbem *^^L®^’Paf“hs necparcerc quadris, “«fes confumimus,inquit lulus.
Prima^-^fi™^^**^*®^ '^^^ audita,laborum f Euge nofter] Sermo eft fauentis K applauz ^^^'’™'^m fcq.patriarcham] Nempe Dranam,quiprinceps eft patriarcharum,is ontanaelcgitamp;ardüa. HfCâpeftria eligat] Mus eft Lot à fratrefuo,proptcrca quod merefcentem familiæ gregisqi numerum.
ma.Id Paulus dixitad diftindionê pecudum brutarum,quasimmolabantludéfei. HTSirez deofferas. ] Apparet hanc fuiffe couerfionem lt;4,
lp. 5inubcdueniregiu» juul uvmiidns ®^* regioné circa lordanem i'Jirriguatn: Abraham cocefsit in terram , T™^’'’Refcrtur Genefis capite dccimoter ^°' ^^?*’'a*‘duis84faxofis]DcSarafepulz tam Hebron in fpclunca,legis Genefis capite oigeumotertio. lt;nbsp;luxta fit ciuitas literarurn ] oignincat Cariath fephor,quod Hebrats foz Bat,ciuitas literarum.Porro uicum hunc uieP Bainfui(rcHebron,fatis indicat in Epitaphio raulæ:Atcpinde(inquit)confurgcns,confccn
Sep tuaginta,cum Hcbraica fecus habeant,uc indicatdiuus Hieronymus interpretans Gez nefiscaputquartü.Namilli fic reddiderunt, «PK i«// if fût ■STfsmnfKiif, if felt dit fii dli'iJi’if,SlfiafTif, lt;nbsp;CacorumoculusfisjAlIufit ad locum lob capite uigefimonono : Oculus fui caco,pes daudo. ^Sui comparadone fordculajldefl: fi fecumipfaconferantur,rcputcturqp quales nunc fint,0i quales aliquando fucrinquidenz turaliquatofortioresfcipfis. lt;nbsp;Lucernascon cinnant] Ideft adaptant amp;nbsp;componût. H[ Pro«' ptercxtru(fto]Hic aduerbiû eft propter,non præpofitio:utTerendus,Intcrdû propter dor miet, i^f Et non inueniat] Quoniam ohm non erat illis locus in diuerrorio,amp; idcirco réclina^ runt pucru in præfepio. lt;0 Fratrem Pauliniaz nû]Hic indicat diuus Hicronymus,fibi fuiftb fratrem nomine Paulinianö, quoniam addic communium parentum.Huius amp;alibi memi* nit.Habuitamp;fororcm,quamcommendaraliz cubi fuis amicis. ^ Semirutas uillulas] Nam ipfe in Catalogo fenptorum illuftrium,oftenz dit oppidum S tridonis,in quo natus fuerat,a Gotthisfubuerfumfuine.Hic ucrecunde roz gat,ut Pammachius fuis opibus Bethlehemiz ticos fumptus adiuuct,amp; illic faciat,quodin Italia extrufto Xcnodochio facicbat. i^f In tres aeduas ] Allufit adpropordonesanthz tç medcas.Qyinque non pofTunt diuidi in duas aquas par teis,fed in duo amp;nbsp;tna. Qy atuor erat Paulæfiliæ,quarumEuftochium duntaxat fu perfuit. Mater igitur una cum filiabus quinaz rium cfficiebat : tres erant defunds uita,duæ fupererant, Paula amp;nbsp;Euftochium, nifi forte Palnmachium uult efle quintum,utexcludas Ruffmam,qua ftatim in primo uita exordia pehit. Hf Tu duarummcdius] Vcrccundemz uitatPammachium,ut in Bethlehem commiz grct,amp; Paula focrui Euftochioqi fefe adiunz gat. Nam Roma non perinde commodum efz feChriftumfequu
p 4 Paula ‘
-ocr page 226-17^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD EVSTOCHIVM VIRGINEM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQJTENTIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Paula Romana, pnmariænobilitatis mulier,patrc Rogato,matrc Bkfina,nupW‘“* ^ xotio,cui quatuor ædidit filias, Blcfillam,Paulinam, Euftochium:quæeadcm *^^®^pni(ii amp;nbsp;Ruffinam,unumfilium,patcrno nomme Toxotium. Maritodefundo,mundi ‘■°'^^^.^^criî coepit profiter!,arque ineo propofîto uixitRomæannosquinque.Deinde peragra ludææ Iocis,peragrata Aegypto ad Alcxandriamufque,in Bethlehem confedit:Ibi 4 . ^ inftituitmonafteria,unum uirorum,tria uirginum:intcrquas uiginti peractiS annis ƒ obiit dicm. Huius epitaphium Hieronymus feribit ad Euftochiumfîliam,inquoo« quantum habuerit totius diuinæ fcripturæfcicntiam,amp; $ paratam promptam^ manor
AD EVSTOCHIVM VIRGINEM Epitaphium Paulæ matris.
* c v N C T A corporis mci membra uerterentur in Imgi^ä^’ omnes artus Humana uocerefonarent, nihil dignumfanrSæ^^ nerabilis Paulæ uirtutibus dicerem.Nobilis genere/ed «*^^5® bilior fandlitate : potens quondam diuitiis, led nunc ^^ pertate infignior.Gracchorû ftirps,foboles Scipionum,PaiurD res,cuius uocabulum trahit, Martiac Papyrix matris Ahio^^.j ra 00 germana progenies, Romæ prætulit Bethlehem,Só auro teda fulgenda,!® mis luti uilitate mutauit. Non moeremus quod talê amifimus, fed gratias agu^*^^ quod habuimus,imó habemus.Deo enim uiuunt omnia,ÓC quiequid reuertii^ dominum, in familiæ numero computatur. Quanquam amifsio illius,cœleftgt;s o mus habitatio fit,quæ quamdiu in corpore fuit, peregrinata eft à domino,8^ uo femper flebili querebatur,dicens: Hcu mihi,quia peregrinatio mca prolongate habitaui cum habitantibus Cedar, multum peregrinata eft anima mca.Nec niirti^ fi planxerit fe uerfari in tenebris ( hoe enim Cedar interpretatur ) cum mundus maligno pofitus fit:8lt; ficut tenebræ illius,ita 86 lumê eius,luxq in tenebris locö’ i Só tenebræ cam non comprehenderunt.Vnde K illud crebrius inferebat : fum ÔC peregrina ficut omnes patres mei.Et iter3:Cupio diftolui 06 elfe cum C^ fto.Quoties autem infirmitate corpufculi(quam incredibili abftinentia, 66 dup“^ tis contraxerat ieiuniis)uexabatur,hoc in ore uoluebat:Subiicio corpus rneinn,!* in feruitutem redigo,nc aliis prædicans,ipfa reproba inueniar.Et:Bonû eft uin«^ non bibere,ÔC carnem non manducare.Et:HumiIiaui in iciunio animam meafflA totum ledum meum uerfafti in infirmitate mea, 86 uerfata fum in miferia, dum i”^ hi configitur fpina. Atlt;ç inter doloris aculeos,quos mira patiêtia fuftinebat,qu^' apertosTibi cœlos afpiceret, loquebatur : Quis dabit mihi pennas ficut columba» 80 uolabo 80 requiefeamç' Teftor leium 86 fandos eius,ipfumq propriû angeliBn) qui cuftos fuit 86 cornes admirabilis foeminæ,me nihil in gratiam,nihil morebbiy dientium loqui,fed quiequid didurus fum pro tcftimonio diccre, 86 minusews » fe meritis,quam totus orbis canit,facerdotes mirantur,uirginum chori defide^f» monachorum 86 pauperum turbæ dcpIangunt.Vis ledor eius breuitcr fcire uirW' tes^Omnes fuos pauperes pauperior ipfa dimifit.Nec mirum,de proximis 26 n®* Üola qua in utroq fexu de feruis 86 ancillis in fratres fororesq mutauerat,iftapi'®' ferre, cum Euftochium uirginê,86 deuotam Chrifto filiam,in cuius confolatione® libellus hie cuditur,procul à nobili gencre,fola fide 86 gratia diuitem reliquenf. , Carpamus igitur narrandi ordinê. Alq altius répétant, 86 à cunabulis eius,ipHS$ (ut ita dicam) crepundiis matrem BlefiUam, 86 Rogatum proférantpatreffl,quO' rum altera Scipionum Gracchorumq progenies cft:alter per omnes ferè Grad^ ufq hodie ftemmatibus 86 diuitiis, ac nobilitate Agamemnonis fertur fan^mc® trah ere, qui decennali Troiam obfidione deleuit. Nos nihil Iaudabimus,nifiquoa proprium eft, 86 de purifsimo fandæ mentis fonte profertur. Quanquam dominus atq faluator in Euangelio doceat apoftolos,fcifcitantes quid fibi redditurus fit,qw fya pro nomine eius dimiferunt, centuplum in præfentiarum recepturos,26 in W’ turo
-ocr page 227-EBITAPHIVM PAVLÆ MATRIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177
* two uitam ætemam.Ex quo intelligtmus, no laudis eße pofsidere diuittas, fed pro Ghrifto eas contemnere:non tumere ad honores, fed pro dei fide eos paruipende/ re. Vere quod poUicitus eft feruis fuis 5lt; ancillis faluator,reddidit in prgfenti.Nam W unius urbis contempfit sloriam,totius orbis opinione célébra rur : quam Roz wa habitantem nullus extra Romam nouerat, latentem in Bethlehem ÔC barbara ^R-Omana terra miratur. Cuius enim gentis homines ad fandlaloca non ueniuntï’ Rws autemin fandis loeis prêter Paulam,quod plus inter homines miraretur,ingt; wtnitf Hæc ficut inter multas gemmas preciofifsima gemma micat, SC iubar folis parues igniculos ftellarum obruit 86 obfcuratfita cundorum uirtutes 84 potentias tua humüitate fuperauit, minimal fuit inter omnes,ut omniû maior effet. Et quan *° P*usfedeiiciebat,tanto magis a Chrifto fubleuabatur.Latebat,84 no latebat.Fu ggt;endogloriam,gloriammerebatur:quæ uirtutem quafi umbra fequitur, 84 appe/ Otores fui deferens,appétit contemptores.Sed quid ago,narrandi ordinem præter futtensç'Dum in fingulis teneor, non feruo præcepta dicendi. nbsp;nbsp;nbsp;T ali igitur ftir/
P2 §cnerata,iunda eft uiro Toxotio, qui Aeneæ 84 luliorû altifsimum fanguinem trahit. Vu de etiam filia eius Ghrifti uirgo Euftochium Iulia nuncupatur,ô4 ipfe Iulius, a magno demiffum nomen lulo.
et hæc dicimus,non quod habêtibus grandia fînt,fed quod contemnetibus mira/ bnia.Seculi homines fufpiciunt eos,qui his pollent priuilegiis. Nos laudamus,qui
k ^^^quot;^^^^^ defpexerint:04 mirum in modum quos habétes paruipendimus, u habere noluerint contemnentes,prædicamus.His inquam orta maioribus,84 foe cunditate ac pudicitia probata, primurn uiro, deinde propinquis, 84 totius urbis te mmonio,cum quince liberos ædidiffet:Blefillâ,fuper cuius morte earn Romæ con foutus fum:Paulinam,quæ fandum 84 admirabilem uirum, 84 propofiti 84 rerum luarumPammachium reliquit hæredem,ad quem fuper obitu eius paruulum libel lum ædidimus:Euftochium, quæ nunc in fandis loeis uirginitatis 84 eeelefiæ mo/ nilepreciofum eft-Ruffinam, quae immaturo funerc pium matris animum confier nauit:ÓC Toxotium,poft quem parère defiit,ut intelligeres earn non diu feruire uo luilTc officio coniugali, fed mariti defiderio, qui marem optabat, liberos aedidiffe: poftquam uir mortuus eft,ita eum planxit,ut propè ipfa morereturtita fe conuertiC addominiferuitutem,ut eius mortem uidcretur optaffe.Quid ego referam,amplæ K nobilis domus,86 quodam opulentifsim3c,omnes pene diuitias in paupercs ero gatasfQuid in cundos clementifsimum animum, 84 bonitatem etiam in eos,quos nunquam uiderat euagantem ^ Quis inopum moriens, non illius ueftimentis ob/ uolutus enfouis clinicorum non eius facultatibus fuftentatus eftfQuos curiofifsi me totaurbeperquirens,damnum putabat,fi. quifquam debilis 84 efuriens cibo fu Itentaretur alterius. Spoliabat filios,84 inter obiurgantes propinquos,maiorem fe cishareditatem,Chriftt mifericordiam, dimittere loquebatur. Neediupotuit 5 excelfi apud fecülum generis, 84 nobilifsimae familiæ uifitationes 84 ffequentiam fuftinerc, Moerebat honore fuo,84 oralaudantium declinare ac fugere feftinabat. Cum^ Orientis 84 Occidentis epifcopos ob quafdam ecclefiarö diffenfiones Ro/ mam imperiales literac contraxiflent,uidit admirabiles uiros, Ghriftiq? pontifices, Paulinum Antiochenae urbis epifcopum, 86 Epiphanium Salaminæ Cypri, quæ nuneConftantia dicitur:quorum Epiphanium etiam hofpitem habuit: Paulinum 4 in aliéna manentem domo,quafi proprium, humanitate poffedit. Quorum accen/ fa uirtutibus, per momenta patriam deferere cogitabat. Non domus, non libero/ mm,non famili3c,non poffefsionum,n5 alicuius rei,quæ ad feculum pertinet,mc/ mor : fola (fi dici poteft) 84 incomitata ad eremum Antoniorum atque Paulorum pergeregeftiebat.Tandem'que exada hyeme, aperto mari,redeuntibus ad eede/ fias fuas epifcopis, 86 ipfa uoto cum eis ac defiderio nauigauit. Qiiid ultra diffe/ rof Defcendit ad portum, fratre,cognatis,affinibus,86 (quod his maius eft) libe/ nsprofequentibus, 84 clementifsimam matrem pietate uincere cupientibus. lam carbafa tendebâtur,ô4 remorum dudu nawis in altum protrahebatur-Paruus To/
-ocr page 228-178 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD EVSTOCHIVJM VIRGINEM
xotius fuppUces manus tendebat in Uttorc. Ruffina lam nubilis, ut funs expt^ ^ ret norias, tacens flenbus obfccrabat.Er tarnen ills, ficcos tendebarad coelumo^ ios,pïetatem in üUüs^ pietare in Deum fuperans. Nefdebat fe matrem,ut Chriiö pröbaret anefllam. Torquebantur mfcera, èC quafi à fins membris diftrahert^» y cum dolore pugnabatUn eo cunÆs admirabfh'or,quod magnam umceret chau^ tem.Interhoftfummanus 00captfintatisduram necefsiratemnihil crudd/us^ quam parentes à Hberis feparan' * Hoe contra lura naturae plena fides panebaW imó gaudens animus appetebat, 06 amorem filiorum maiorein deum amore con' temnens,in foJa Euftochio, quae QC propofiti ÔC nauigationis eins comes er3.t,it' quiefcebat.Sulcabat interim muis mzrejÓC Cünlt;^is qui cum ea uehebanturhtfoß refpicientibus, ipfa auerfos tenebat oculos, ne uideret quos fine tormento uidert non poterat. Fareor,nuïïaficamauitfih'ös,quibus antequamproficirceretur,cwv da largita cft,exhaeredans fe in term,ut hseredimtem inueniretin ccelo. DeJataao infulam Pontiam, quam clariCsimx quondam fcemmarS fub Doiniti^noprincift procofefsionenótninis ChrittUni, lFla.uixT)omicillx nobilimuit exiliS, uidensi? cellulas in quibus iha Jongum martyriu duxerat, fumptis fidei afis,Hicrofolym2in QC fan da loca uidere cupiebat. Tardi erant uenti, QC omnis pigra uelocias. Inttf Scyllam 8^ Charybdim Adriatico fe credens pclago,quafi per uagnum uenu^^ thonen, ibiep refodUnto paululum corpufeulo,
^ Et fâle tabentes artus m httore ponens, Per MaJeam QC Cytheram fparfas^ per æquor
7 CycJadas, Si crebris fréta concita terrist
Poft Rhodum Si Lyciam tandem uidit Cyprum,ubiÜLndi Si uenetahüis Epiph^ nij pcdibus prouoluta,decern ab eo diebus retéta. eft:non in refelt;flionem,utilie3S/ bitrahatur, fed in opus dei, ut re comprobatum efi. Nam dmnia illius regfomsfiquot; ftrans monafteria,prout potuit, refrigeria fumptuum fratribus dereiiquit,quos i/ mor fandi uiri de toto illue orbe conduxerat.Inde breui curfit transfretauit Sdcoj '' 8 ciam,de qua afcendens Antiochiam,fand:i confeSoris Paulinimodicum chanuK detenta,media byemejCalente ardore fidei, foemina nobilis,quxprius eunueboui ^ mambus portabatur,afeHo fedens profèda eft,Omitto Cœles Syrix 8i Phcéwfö iter(necp emm hodoeponcon eius difpofui fcribere)ea tatum loca nominabó,([0i facris uoluminibus continentur.Bery to Romana colonia,QC antiqua urbe Sidoae derelida, in Sareptx littore Helix eft ingreüa turriculam, in qua adorato dóniiao to faluatore, per arenas Tyri, in quibus genua Paulus bxic, peruenicad Cothi^ux nunc Ptolémaïs diciturtbC per campos Mageddo,lofix necis confcios,inttauiu^ ram Phihftqm.Mirata ruinas D or, urbis quondam potêtifsimx,SiCuerfauiceSui tonis turrim ab Herode rege ludxx in honorem Cxfaris Augutti Cxfareamnvn 11 cup a tam, in qua Cornell) domum, Chritti uidit eccleüam, QC Philippi xdiaibs,i^ cubicula quatuor uirginum prophetarum. Deinde Antipatrida femirutum opp^ dulum,quod de patris nomine Herodes uoeaueraebe Lyddam uerfam in Diolp sz lim,Dorcadis acque Aenex refurredione ac fanitate inclytam.Haud proeulab t« Arimathiam uiculum lofèph, qui dominum fepeliuit, bC Nobe Urbem quondam à cerdotum, nunc tumulum occiforum. Joppen quoqj Hgientis portum lonx,ÿ.('gt;^ y aliquid perftringam de (abulis poetarum)réligatx ad faxum Andromèdes tped^ tricem.Kepetitocpitinereb^icopolim,quxpriusEmausuocabatur,apudquauiin t4 fradione panis cognitus dominus, Cleophx domum i'n ccclefiam dedicauit Af'?
inde proRcifcens,afcendit Bethoron inferiorem 8C fuperiorem,urbes à Solomons ( conditas, fed uaria poftea beftorum tempeftate déletas,ad dexreram afpiciens H^ i talon Si Gabaon, ubi Jefus Rlius Naue cotra quinep reges dimicàns, foli imperMit ( Si lunae, bC Gabaonitas ob dolos 8C infidias foederis impetrati, in aquariosliglt;^ rioscp damnauit. In Gabaon urbe ufcp ad folum diruta,paulüiü fubRitit,recora2t3 peccati eius,óC concubinx infruRa diuifx,b6 tribus Beniamin trecentos uirospro *5 pter Paulum apoüólüteferuatos.Quid diUmOrorCAd leua maufoleo Helena^
-ocr page 229-r?*).
EPITAPHIVM PAVLÆ MATRIS
^^’^^^°^^’^ regina in fame populum frumento tiruerat,ingrcfla cft ni^ofolymam uibem trinominemjebus,SaIcm,Hierufalcm,quæ ab Helio poft/ 15 ^inadnano, de ruims ÔC emenbus cimtans in Heliam fufenata eft. Cumqj pro/ P^*“*P^atftjnac,qui familiam eius optime nouerat, praernifsis apparitoribus inf/ ’'let parari pretorium, elegit humfleni cenulam,2lt; cunda loca tanto ardore ac ftu '0 circumiuit,ut nifi ad reliqua feftinaret, à primis non poftet abduei. Proftrata^ änte cmceni^quafi pêdentem dominum cerneret, adorabat. Ingrefta fepukhrum, urreftionis ofculabatur lapidem, quem ab oftio monumenti amouerat angelus» t ipimn corporis locum, in quo dominus iacuerat,quaß fuies defidcratas aquas, ^ 'orelambebat.Quid ibilachrymarum,quantum gemituum,quiddoloris effu orit^teftis eft cunda Hierofolyma,teftis eft ipfe Dominus,quem rogabat. Vnde grediens afcendit Sion,quae in arcem ucl fpeculam uertitur. Hanc urbem quon/ quot;mexpugnauit ÔCreædificauitDauid . De expugnata fcribitur : Vac tibi ciuitas
^^^^^°^^’’^ Qrrondam fortifsima,quam expugnauit Dauid. De ca quæ 17 uincata eft, didum eft : Fundamenta eius in montibus fandis, diligit D ominus 815, fuper omnia tabernacula lacob.Non eas portas,quas hodie cernimus tn tauülam 6C cinerem diffolutas, fed portas, quibus non pracualet infernus, 2lt; per quas credentium ad Chriftum ingreditur multitudo. Oftendebatur illi columna ec 1 ^ ^V?*^^*®** fuftinês,infeda cruore domini,ad quam uindus dicitur 06 flagel/ atus.i lonftrabatur locus, ubi fuper centum uiginti credentiü animas fpiritus fan/ ws deicendiftetjUtlohelis Uaticinium compIeretur.Deinde facultatula fua paupe ribus ato conferuis diftributa, perrexit ad Bethlehem, 00 in dóetera parte itineris lotit ad fepukhrum Rachel, in quo mater Beniamin,non ut uocauerat moriens, 18 enoni,hoc eft fiftus doloris mei,fed ut pater prophetizauit in ipiritu,filium dex/ Atque inde Bethlehem ingreffa, 06 in fpecum faluatoris introiens, P^RU^m uidit facrum uirginis diuerforium,ÓC ftabulum in quo agnouit bos pof/ e lorcm fuum, glt; afinus preefepe Domini fui, ut illud implcretur, quod in eodem, rophetafcriptum eft j Beatus qui feminat fuper aquas,ubi bos ÓC afinus caJeant: me audience iurabat, cernere fe oculis fidei infantem pannis inuolutum, uagiêtem 1 ^ tnprafepe dominum. Magos adorantes, ftellam fulgentem defuper,matrem uirgi bem^nutritium fedulum, paftores node uenientes, ut uiderent uerbum quod fa/ omerat:ó6iam tune euangeliftx Ioannis principium dedicarent:In principio e/ rat uerbum,ÔC uerbum caro fadum eft. Paruulos interfedos, Herodem fæuien/ ,^m,lolcpli2lt; Mariam fugiétes in Aegyptum.Mixtisq? gaudio lachrymis,loque/ ^mr : Salue Bethlehem domus panis, in qua natus eft ille panis, qui de cœlo de/ tenait. Salue Ephrata regio uberrima, atep nse^Tnxpó^i, cuius fertilitas Deus eft»' ^0 te quondam Michnas uaticinatus eft : Et tu Bethlehem domus Ephrata, non minima es in milibus luda. Ex te mihi egredictur, qui fit princeps in Ifrael, £lt; e/ grelles eins ab initio à diebus acternitatis.Propterea dabis eos ufqi ad tempus pa/ quot;entis.Pariet,ÔC reliquiae fratrum eius conuertentur ad filios Ifrael. In te enim na/ i^s eft princeps, qui ante luciferum genitus eft, cuius de pâtre natiuitas, omnenl oxcedit «tatem.Et tamdiu in te Dauidici generis origo permSfit,donee uirgo pa/ ^^fot, K reliquiae populi credentis in Chriftum, conuertentur ad filios Ifrael, 8lt; li/ p Ji^iJrcarent : Vobis oportebat primum loqui uerbum Dei:fed quoniam re/ ptrlntis illud,3{ indignos uos iudicaftis acternac uitat, ecce conuertimur ad genres» ^«eratenim Deus t Non ueni,nifi ad oues perditas domus Ifrael. Et eo tempo/ re Jacob fuper co uerba compléta funt : Non deficiet princeps ex luda, ÔC dux de lemoribus eius, donee ueniat,cui repofitum eft, 00 ipfe erit expedatio gentium. , BeneDauidiurabat,bene uota faciebat,dicens: Si introiero in tabernaculum domus meat : fi afcendero in ledum ftrati mei : ft dedero fomnum oculis meis, amp;£ palpebris meis dormitationem,ÓC requiem temporibus meis, donee inueniam lo/ cum Domino,tabernaculum deo lacob. Et ftatim quid defideraret,expofuit : atep oculis prophetalibus,quem nos ueniffe iam credimus,ille uêturum efte cernebat» Ecce
-ocr page 230-AD EVSTOCHIVM VIRGINEM ’
180
zo Eccc audimmus turn in Ephrata,fnuenunus cum m campis fyluae.Vau qtrfpÇ^^ ^ n mo Hebraicus,ut te docente didict, non Mariam matrem Domini,hoc cft
fed ipfum,ideft cujr^ij, fignificat.Vnde loquitur confidenterdntroibimus in tibet' naculum eius,adorabünus m loco ubi fteterunt pedes eius.Et ego mifera at(]pp^^ catn'x,digna firm iudicata deofcularipracfepc, in quo Dominus paruulusuag*^ Orare in fpelunca,in qua uirgopuerpera dominum fuditinfantem ï” Hxcrequiem mea, quia domini mei patria eft.Hic habitabo,quoniam faluator clegit earn. Psf^ ui lucernam Chrifto meo. Anima mea ilJi uiuet,óó fernen meum fennet ipß • HaU^ proeul inde defcendit ad turrim Ader,ideft gregis, iuxta quam lacob pauitgKg^® Ïuos,ö6 padores node uigilantes audire meruerunt : Gloria in exedus deo,ói lU^ per terram pax hominibus bonac uoluntatis. Dum^ feruant oucs, inuenenmta^ gnum Deipuro ÔC mundifsimo uellere, quod in ariditatc totius terrac cakRi^oit az completum eft,ÓC cuius fanguis tulitpeccatamundi,2lt; exterminatorem AegyP^ litus in poftibus fugauit. Statim^ concitogradu,coepitpcr uiam ueterempefg^ re,quæ ducit Gazam,ad potentia uel ad diuitias dei,ÓC tacita fecum uoluerc,q^ö^ modo eunuchus Aethiops gentium populos præfîgurans mutaueritpellanfira*”' 2j àC dum Vcrus rclegit inurumentum, fontem repperit Euangelq. Atq inde ad de» teram tranfit. A Bethfur uenit EkoI, quæ in botrum uertitur. Vnde in teftim^® terræ feitilifsimæ,ô6 in typum eius qui dicit:TorcuIar calcaui folus,8lt; degentib®^ non eft uir mecû, exploratores botrum miræ magnitudinis portauerunt, Nec pdf »4 longum ipatium intrauit Sarae ccUuIas, uidens incunabula Ifaac,ôô ueftigiaquei''' eus Abrahâ,fub qua uidit diem Chrifti,ÔC lætatus eft, Atq^ inde confurgens, aften dit Chebron,hacc eft Cariath arbc,ideft oppidum uirorum quatuor, Abraham,® ac, Iacob, 2lt; Adam magni,quem ibi conditum, iuxta librum lefiiNaueHcbraiaU 15 tumant, licet plericp Caleb quartum putent, cuius ex latere memoria monftratur-
His inlpedis,noluitpergere ad Cariath fcphor,ideft uiculum literarum, quia coiv 1 temnens occidentem Iiteram,reppererat fpiritum uiuificantem. Magis^ miraba' J tur fuperiores £lt; inferiores aquas, quas Othoniel filius Icphone, Zenez pro au^ ftrali terra Sd arida poflefsione iufceperat:80 aquarum dudu,ficcos prions in^ menti agros faciebat irrigues, ut redemptionem ueterum peccatorum in aquft ba zs ptifmi repperiret. Altera die,orto iam fole,ftctitin fupercilio CapharBarucha^a eft uillae benedidionis,qucm ad locum Abraham dominum profequutus cft. delatam defpiciens folitudinê,ac terram quondam Sodomæ,8i Gomorrhaf,Ä®' mac, Ôi Seboim, contcmplata cft balfami uineas in Engaddi,Só Segor uitulam coni fternantem,quae prius Balauocabatur:00 in Zoaram,idcftparuuIam,Syro ferine ne translata cft.Recordabatur ipeluncç Lot, 06 uerfa in lachrymas,uirgines foo^
27 admonebat, cauendum effe uinum,in quo cft luxuria, cuius opus Moabitx fünf 23 Ammonitac. Diuhacreoinmcridie,ubifponia cubantem repperitiponfum,8^1®^ 29 fcph inebriatus eft cum fratribus fuis. Reuertar Hieroiblymam, 86 per Thecus’® at^ Amos rutilantem mentis Oliueti crucem afpiciam, de quo faluator afceditad 5 o pattern. In quo per annos fingulos uacca ruffa in holocauftum domino cremaba^ tirr,ó6 cuius cinis expiabat populum Ifrael : in quo,iuxta Ezcchielem, Cherub® de templo tranfinigrantes, eedefiam domini fundauerunt. Poft ingrefta fepui^hf® Lazari, Mariae 86 Marthae uidit hofpirium,06 Bcth phagc,uiUam iacerdotaliui®^^ xinarum:86 locum in quo pullus lafciuiens gentium,Dei frena fufecpicapofto’®^ rum 4' ftratus ueftibus, mollia terga praebuit ad iedendum. Re Aoç innere deften'
31 debat Hiericho,recogitans illum de Euangelio uulncratum,ac iacerdotibus Ä® j uitis,mentis feritate praetercuntibus,clcmcntiam Samaritae, ideft cuftodis,qiu^^ 1 minecem fuo iumento impofitum,ad ftabulum eedefiae deportauit.Et locum Ad® mim, quod interpretatur fanguinum, quia multus in eo fanguis crebris latrom^ fundebaturincurfibus. Et arborem fycomorum Zachaci, ideft bonapaniten”^ opera, quibus cruenta dudum 86 noxia rapinis peccata calcabat:cxcelfum4do® num de excelfo uirtutum intuebatur.Et iuxta uiam excorum loca, qui rceeptb f®^ mimi)«*
-ocr page 231-I8i
EPITAPHIVM PAVLÆ MATRIS
À minibus utriufc^ populi credentis in dominum facramenta pr^mifcrant. Ingreffa HierichojUidit urbem quam fundauit Hazel in Abifam primogenito fuo,06 cuius 3i portas pofuit in Segub nouifsimo filiorum. Intuita eft cadra Galgalæ, Si aceruum Præputiorum, 06 fecundæ cire um ci fi on is myfterium : 86 duodecim lapides,qui de lordanis illuc translati alueo, duodecim apoitolorum fundamenta firmauerant : 86 tontem quondam legis amarifsimum 86 fterilem, quem uerus Helifæus fua condi/ 3 j uitfapientia,06 in dulcorem ubertatemep conuertit.Vix nox tranfierat,feruentifsi/ mo sftu uenit ad lordanem. Stetit in ripa fluminis, 86 örto fole, folis iuftitiæ record clt,quomodo in medio amnis alueo ficca facerdotes pofucrint ueftigia ï 86 ad e ia Si Helifæi imperium, ftantibus ex utraque parte aquis, iter unda prebuerit: poUutas(^ diluuio aquas, 86 totius humani generis interfedtione maculatas,fuo do ®wws mundauerit baptiimateXongurn eft fi uelim de uallc Achor dicere, ideft tu 34 Quitus atq turbarum,in qua furtum 86 auaricia condemnata eft : 86 de Bethel doz ^0 dei,in qua fuper nudam humü,nudus 86 pauper dormiuit Iacob:86 pofito fubgt; « caput lapide, qui in Zacharia feptê oculos habere déferibitur, 86 in Efaia lapis iciturangularis,uiditfcalam ufep ad eoelum tendentem : in qua dominus defuper *nnitebatur,afcendentibus porrigens manum, 86 négligentes de fublimi prtecipiz ans. öepulchra quoeß in monte Ephraim lefu filij Naue,86 Elcazari filq Aaron fa eer otis, e regfone uenerata eft:qüorum alter coditus eft in Tannathfare à feptenz JS’vP^^^ontis Gaastalterin Gabaafilij fuiPhinees,fatisq; mirataeft, quod 3ƒ 1 ^æutorpolTefsionum fibi montana 86 aipera delegiflet. Quid narrem Silo, in quaaltaredirutum hodieq monftratur, 86 raptum Sabinarum à Romulo, tribus eniamiticapræcurrit.Tranfiuit Sichem,non ut plerique errantes legunt Sichar, 3« Qnæ nunc Neapolis appellatur,86 ex latere motis Garizim extrudca, circa puteum acobintrauiteedefiamtfuper quo refidens dominus,fitiensq 86 efuriens, Samari
^ ‘^nændefatiatus eft: quæ quinq Mofaicorum uoluminum üiris, fextoq,quem ie ereiadabat,errore Douthei derelido,uerum Mefsiam, 86 uerum repperit fab orem. Atq; inde diuertens,uidit duodecim patriarcharum fepulchra : 86 Sebaz en,ideft Samariam,quae in honorem Augufti ab Herode Græco fermone Augu t? '^ ’^O’^inata.lbi fiti funt Helifæus 86 Abdias prophetæ, 86 (quo maior inter na’ lib ®'®^”““ “o** fuit)Ioannes Baptifta.Vbi multis intremuit confternata mirabi nstnanej cernebat uariis dæmones rugire cruciatibus,86 ante fepulchra fandoz j mdularc homines more luporum, Uocibus latrare canum, fiemere leonum, fibiz eierpènturn,nrugiré taurorum. Alios rotare caput, 86 poft tergum terram uertiz ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pedé fœminis ^ ueftes defluere in faciem . Miferebatur omz
^T’^perfingulos effufis lachrymis,Chrifti clementiam deprecabatur. Et ficut j.-^Z^p’^^^jîfleendit bedibus montem, ih cuius duabus fpeluncis, perfequutioz J^ 7.^^ tempore, Abdias propheta centum prophetas aluit pane 86 aqua.Indc 3 ƒ oitinércpercufrit Nazareth nutriculam domini, Chanam86 Capharnaum,fiz
fit ^d^ ^’^^ familiäres.Lacum Tyberiadis,nauigante domino fancftificatum:86 fo 5*^^j in qua multa populorum milia paucis faturata funt panibus, 86 de reliz te^T^^P^^^^ ^^’'’’ eóphini duodecim tribuum Ifrahcl. Scandebat mon/ 33 mon u^*^’ ^ ‘^^^ fransfiguratus eft dominus. Afpiciébàt procul montes Herz cita . ^’'’’’onim,86 campos IatifsimosGalilææ,in qüibus Sifara 86 omnis excr ^*^^^^^^ proftratus eft. Torrens Cifon,qui mediam planicicm tur n ■ ^’^ oppidum iuxta Nairn, in quo üiduæ fufeitatus eft filius, monftrabaz üenVr^ ^^ P”'*® quani fermo dcficiet,fi uolucro c5lt;fta percurrerc,quæ Paula ue/ an Hf ^^^incredibilipcruagataeft.TranfiboadAegyptum,86inSochot,atcg 39 he Sampfon,quem de molari maxillæ dente produxit,fubfiftam parum °^^ colluam, ut refocillatus uideam Morafthim, fcpulchrum quonz th nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prophetæ,nunc ccclefiam. Et ex latere derelinqua Chorreos 86 Gez
Bf^*?^®^^4dt«n«am, 86 Lachis, 86 per arenas mollifsimas pergentium uefti/ 40 8 ^‘wtrahentesjlatam^ cremi uaftitatem, ueniam ad Aegypti fluuium Sior,qui q inter/
-ocr page 232-182
AD EVSTOCHIVM VIRGINEM
interprctatur tui-bidus, S^ quinc^ Aegypti tranfeam ciuitates, quæ loquuntuiliiv ’ gua Chananiü'de,S6 terrain Genen, 00 campos Thaneos,in quibus fecit deusniP rabilia.Et urbem No,que poftea uerfa eft m ÄlexandnamÄ oppidum dominib* triam, in quo purifsiino uirtutum nitro fordes lauantur quotidie plurimoru. Quod 41 cum uidinet, occurrete fibi fan do ôf uenerabili epifcopo Ifidoro confeflorc, 2f wr ' bis innumerabilibus monachorum,ex quibus multos facerdotalis 06 leuificus fob limabat gradus: lætabatur quidem ad gloriam domini,fed feindignam tantohono re fatebatur.Quid ego narrem Macarios, Arietas, Serapionas,06 reliqua columnï' mm Chrifti nomina^Cuius non intrauit ccHuIamf’ quorum pedibus non aduoluta cit;Per fingulos fandos Chriftum fe uidere credebat,8C quicquid in illos conwk/ rat,in dominum contuIiflelaetabatur^Mirus ardor, 66 nix in fœmina credibilis for/ •.; titudo. Oblita fexus 66 fragilitatis corporca’, inter tot miJ’ia monachorS cum pud/ lis fuis habitare cupiebat.Et forfitan cundis cam fufeipientibus impetrafrct,niffla ius fandorum locorum retraxiffet defiderium. Atip propter fcruentifsimos aftus de Pelufio Maiomam nauigatione perueniens, tataudocirate reuerfa eftjUtauem putares.Nec multó poft in fanda Bethlehem manfura perpetuo,angufto per trien nium manfit holpitiolo,donec extrueret cellulas ac monafteria,é6 diuerforiumpe/ regrinorum iuxta uiam conderer,in qua Maria etlofeph hofpitin non inuenerant. Hue ulep iter eius defcriptum fit, quod muftis uirginibus et hlia comité peragrauit.
Nunc uirtus latius defcribatur,quae ipfius propria eft, 66 in qua exponcnda,dco indice ac tcfteprofîteor,me nihil addere, nihil in maius artollere morelaudantiufli-fed ne rerum excedam finem,multa detrahere : 66 ne apud detradores 66 genuino 43 me femper dente rodétes fingere puter, 66.cornicem Aefopialienis eoloribus ador nare, Quæ prima Chriftianorum uirtus eft, tanta fe humilitate deiedt, ut qui earn non uidiflet 66 pro celebritate nominis uidere geftifict, ipfam efleno crederet,feo ancillularum ultimam. Et cum frequetibus choris uirginum cingeretur,66uefteót^ uoce 66 habitu 66 inceftü minima omnium erat: nunquam poft uiri mortem ufque ad diem dormitionis fuæcum ullo comedituiro,quamuis eum fandum 86 mpoiv tificali fciret culmine conftitutum.BaIneas,nifi periclitans,non adiit.Mollia,etia® in gramfsima febre, leduli ftrata non habuit,fed fuper durifsimam ftymum,ft^ ciliciolis quiefcebat;fi tarnen iUa quies dicenda eft, quæ iugibus pene orationiW dies nodes^ iungcbatnUud impies de pfalterioî Lauabo per fingulas nodes letW meum,lachrymis meis ftratu meum rigabo, In qua fontes crederes lachrymaruw, ita leuia peccata plangebat,ut illam grauifsimorum criminu crederes ream-Cun’? à nobis crebrius moneretur,ut parceret oculis,ô6 eos fèruaret euangelicgledionb aiebat: Turpanda eft facies, quam contra dei præceptum purpuriflo 66 cerufs^ ftibio fæpe depinxiAffligendum corpus, quod muftis uacauit delitüs. Longue
» fus,perpcti compenlandus eft flctu.Mollia linteamina 66 ferica preciofifsimaXP^ ritate cilicq commutanda.Quæ uiro 66 feculo placui, nunc Chrifto placere deficit ro. Si inter tales tâtasep uirtutes caftitatem in ilia uoluero prædicare,fuperfluus i^ deanin quaetiam cum fecularis eflet, omnium Romæ matronarum exemplSfo’^ - quæ ita fe gefsit, ut nunquam de illa etiam maledicorum quiequam änderet6®^ confingere.Nihil animo eius clementius,nihil erga humiles blandius fint. Non^p petebat potentes,nee tarnen fuperbos 66 gloriolam quærêtes,faftidio defpicieu^^' I Si pauperem uidebat,fuftentabat:fidiUitem,ad benefaciendum hortabatur, L®^ ralitas iblaexcedebatmodum • Et ufuras rribuês,uerfuram quoq^ fæpius facieb^v ut nulli ftipem rogantium denegaret. Fateor errorem meumteum in largiédo d»
. profufior, arguebam,illud proférons de Apoftolo: Non ut alüs refrigerium,nobis autem tribulatio, fed ex æqualitate in hoc tempore,ut ueftra äbundantia fit adu'f rum inopiam, 66 illorum abundantia fit ad ueftram inopiam. Et hoe de cuangdiu faluatoris:Qui habet duas tunicas,det alteram non habenti.Et prouidendum A
. ne quod libenter faceret,femper facere non poffet gt;nbsp;multatj huiufeemodi, quæuM | mira uerecundia,c6 fermons parcifsimo diftoluebattteftem innocans deumjleF^ .
-ocr page 233-EPITAPHIVM PAVLÆ MATRIS
185
A fllius nomine cunda facere, ^ hoc habere uoti, ut mendicans ipfa moreretur, ut unum nummum fîliæ no dimitteret,00 in funere fuo aliéna findone inuolueretur. Ad extremum inferebat : Ego fi petiero, multos inueniam qui mihi tribuant, ifte mendicans fi à me non acceperit, quæ ei poffum etiam de alieno tribuere,ÓC morz mus fuerit,a quo eius anima requireturCEgo cautior in re familiari effe cupiebam, fed illa ardentior fide, toto faluatori animo iungebatur:ÓC pauperem dominit,pauz per fpiritu fequebatur,reddens ei quod acceperat,pauper pro ipfo effeda. Deniqj confequuta eft quod optabat, glt; in grandi acre alieno filiam dereliquit ï quod hue mq debens, non fuis uiribus,fed Chrifti fe confidit mifericordia reddituram. Soz Kötpleraque matronarum buccinatoribus fuis dona conferre,06 in paucos largiz tateprofufa,manü à exteris retraheretquo illa omnino carebat uitio. Ita enim finz gulls fuam pecuniam diuidebat, ut fingulis neceflarium erat:non ad luxuriam,fed adnecefsitatem.Nemo ab ea pauperum uacuus reuerfus eft.Quod obtinebat,non diuitiarummagnitudine,fed prudentia difpenfanditillud femper rcplicans ï Beati mifericordes,quoniam ipfi mifericordiam confequentur» Et: Sicut aqua extinguit *gnem,ita eleemofyna extinguit peccatu. Et:Facitc uobis amicos de iniquo mamz mona,qui uos recipiant in æterna tabernacula.Et:Date eleemofynam, 06 ecce om ma mundafunt uobis .EtuerbaDanielis, regem Nabuchodonofor mohentis,ut eieemofynis redimeret peccata fua. Nolebat in his lapidibus pecuniam effundere, qui cum terra gó feculo tranfituri funt: fed in uiuis lapidibus, qui uoluuntur fuper terram,dequibus in Apocalypfi Ioanis,ciuitas magni regis extruitur:quos in Saz phirum 2lt; Smaragdum 06 lafpidem, 66 cacteras gemmas eüe uertendos, fcriptura commémorât. Ver urn hæc poiTunt effe comunia cum paucis,SÓ feit diabolus, non M n '^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;culmine pofita.Vnde loquitur ad.dominum,poft amiffam lob
iubltantiam,poft euerfam domo,poft liberos interfelt;ftos,corium pro corio,2lt; om/ niaquxhabuerit homo, dabit pro animafua. Sed extendemanum tuam,8^ tange 6 olla eius Sé carnes,nifi in faciem benedixerit tibi.Scimus plcrofcp dediffe eleemoz lynam,fed de proprio corpore nihil dcdiffe,porrexiffe egentibus manum,fed carz ms uoluptate fuperatos.dealbaffe ea quæ foris erant, 00 intus plenos fuiffe ofsibus mortuorum. At non Paula talis,quæ tantæ continentiæ fuit, ut propè menfuram excederet,S6 debilitatem corporis nimiis iciuniis ac labore contraheret. Quæ,exz ceptis diebus feftis,uix oleum in cibo caperettut ex hoc uno æftimetur,quid de uv HO 2éliquamine,ÔC pifcibus,glt; melle, 8lt; ouis,ô6 reliquis quæ guftui fuauia funt,'ïii icarmlnquibus fumendis quidam fe abftinêtifsimos putant,ÓC fi his uentremin/ gm'gitauerintjtutam pudicitiam fufpicantur. nbsp;nbsp;Semper quidem uirtutes fequitur
muiaiajeriun^ fiimmos fulgura montes. Nee mirum fi hoe de hominibus loquar, 45 i^^^^^owinus nofter pharifæorum zelo fit crucifixus, ÖÓ omnes fandbi æmu •os habuerintjin paradifo quoqj ferpens fuerit, cuius inuidia mors introiuit in orz oem terrarum. Sufeitauerat ei dominus Adad Idumæum, qui earn eolaphizaret, mie extolleretjôf quafi quodam ftimulo carnis fæpius ammonebat, ne magnituz muirtutumaltius raperet,8lt; aliarum uitiis foeminarum,fein excelfo crederet con imtam.Ego aiebam,liuori effe cedcndum,SC dandum infaniæ locum, quod fecift hcob in fratre fuo Efau, SC Dauid in pertinaciisimo inimicorum Sauhquorum ä •crinMefopotamia fugerit, alter fe Allophylis tradiderit,malens hoftibus quam inumis fubiacere. At illa refpondebatjufte hæc diceres, fi diabolus contra feruos dei a anciUas non ubiep pugnaret, 86 ad omnia loca fugientes non præcederet, fi non fanc^orum locorum amorc retinerer,óó Bethlehem meam in alia reperire poft •cm parteterrarum.Cur enim nonpatientialiuorcm fuperem C” Cur non humilita te trangam fuperbiam,Só percutientimaxillam offeram alteram;’ Dicente apoftoz •01 adotVincite in bono malum. Nónne apoftoli gloriabantur, quando pro doz mino funtpalfi contumcliam^Nónne ipfe faluator humiliauit fe,formam ferui acz dpknSjóC fadus eft obediens patri ufep ad mortem, ÔC mortem crucis, ut nos fua paiuone faluaret; lob nifi certaffet, ÓC uiciffet in prælio, non accepiffet coronam
q 2 iuftitiæ
-ocr page 234-AD EVSTOCHIVM VIRGINEM
184
iuftittæ,ncc audiflêt à Domino:Putas me aliter loquutum tibi,quàmutapparertS î 111 Ihrs C ßeati dicuntur in Euangelio,qui perfequutionem paduntur propter 11# ciam.Seeura fdt confcientia,quod non propter peccata patiamur,0C afflidioinfr culo,materia præmiorum eft. Si quando procaci'or fuiflet inimicuSj0Cuf£]p aduer/ borum lurgia profiliflet,illud Pfaltenj decantabat î Cum confifteret aduerfumni^ peccator5obmutui,00 film à bonis. Et rurfus: Ego autem quafi furdus non audit/ bam,quafi mutus non aperiens os fuum. Et fadlus fum ficut homo no audiens,amp;-non Habens in ore fuo increpationes. In tentationibus,Deuteronomy uerbauol/ uebat : Tentat uos dominus deus uefter,ut fciat fi diligatis dominû deurn ucftruni de toto corde ueftro,óó de tota anima ueftra.In tribulationibus 00 anguftüs,Efai2 replicabat eloquia:Qui abladati eftis à lade, qui abftradi ab ubere, tribulationem ' fuper tribulationê expedate, ipem fuper fpem : adhuc pufillum proptermalitiain labiorum, proprer linguam malignam. Et feripturæ teftimonium in cófolaticncni 1 fuam edifterebat ï Abladatorum efre,eorum fcilicet,qui ad uirilem ætatem peruc/ ni lient, tribulationem fuper tribulationem fuftinere, ut fpem fuper fpem merean/ tur accipere . Scientes , quoniam tribulatio patientiam operatur, patientia autcm probafionem,probatio uero fpem,fpes autem non confundit.Et,quodfi isquifo/ ris eft homo nofter corrumpatur,ille qui intus eft innouetur:06 in praefentiarumk ue amp;nbsp;mömentaneum tribulationis ueftræ, æternæ gloria pondus operatur inuo/ bistnon afpicientibus qua uidentur,fed qua non uidentur. Qua enim uidenwr, temporalia funt:qua autem non uidentur, ctcrna.Nec longum fore tempus,ctiain fi Humana impatientia tardum uideatur,quin dei ftatim uideatur auxilium, dicen tis^Tempore opportuno exaudiui te,06 in die falutis auxiliatus fum tibi.Necdob fa labia 06 Hnguas iniquorum elle metuendas, cum domino adiutore latemur, a ipfum debcamus audire per prophetam monentem J Nolite timere opprobriabo/ minum,06 blafohemias eorum ne metueritis. Sicut enim ueftimêtum,fic comedit eos uermis:06 neut lanam,fic deuorauit eos tinea.Et;Per patientiam ueftram pol» debitis animas ueftras.Et : Non funt condigna pafliones huius temporis ad fum/ ram gloriam, qua reuelabitur in nobis.Et alibi: Tribulationê fuper tribulationem fuftinere, ut patienter agamus in omnibus qua accidunt nobis. Patiens enimmr multum prudens. Qui autem pufillanimis eft,uehementer infipiens. In languor!/ , bus 36 crebra infirmitate dicebat:Quando infirma fum, tune fortis fum.Et: Habe/ mus thefaurS iftum in uafis fidilibus, donee mortale hoc induat immortalitatem, 86 cormptiuum hoe ueftiatur incorruptione.Et iterum: Sicut fuperabüdantpallio nes Chriftiin nobis,ita 86 per Chriftum abundauit 86 confolatio. Acdeindeiytw cy pafsionum eftis,fic eritis 86 confolationis.In moerore cantabat: Quare triftis^’ anima, 86 quare conturbas meCSpera in deo, quoniam adhuc confiteboriHijfalun re uultus mei, 86 deus meus.In periculis loquebatur:Qui uult uenire poft nie,abn get femetipfum,86 tollatcrucem fuam,86 fequatur me» Et iteru: Quiuultanimai luam faluam faccre, perdet eam.Et:Qui perdiderit anima fuam propter me falu^ earn faciet. Quando difpendia rei familiaris 86 euerfio totius patrimony nunt^* tur, aieb at: Quid enim prodeft homini fi totum mundum lue rife ce rit, 26 anting m^ damnum habueritç'aut quam dabit homo commutationem pro animafuafEcN® dus exiui de utero matris mcæ,nudus 86 redeam. Sicut domino pi a cuir, ita ft«*®* eftSit nomen domini benedidbum.Et illud:Nolitediligere mundum, neq^ caquï funt in mundo. Quoniam omne quod in mundo eft,defideriumcarniseft,66coiv cupifeentia oculorum, 86 fuperbia uitç huius:quæ non eft ex pâtre, fed ex mund^ Et mundus tranfit,86 concupifeentia eius.Scio enim feriptas infirmitates graunsi 4 4 mas liberorum, 86 maxime Toxoty fui,quem diligebat plurimum.Cumq iHw*®^ tute compleiret,turbata fum,86 non fum loquuta,in hgc uerba prorupit:Qui a®^ filium aut filiam plus quàm me,non eft me dignus.Et orans ad dominum,loqueba | tur:Pofside domine filios mortificatorum,qui pro te quotidie mortificant corpora fua. Noui fufurronem quendam (quod genus hominum ucl perniciofiffimunî dy
-ocr page 235-EPITAPHIVM PAVLÆ MATRIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1'8$
A ^afibcncuolnm nuncialTe, quod pro niinio feruore uirtutum quibufdam piderez toinfana,ÓC cerebrum illius dicerent confouendum.Cui ilIa rc(pondit:Theatrum ‘^'Sifumus mundo, SC angelis 06 hominibus. Et: Nos ftnlti propter Chriftum,fed ‘lultum dei fapientius eft hominibus. Vnde 86 faluator loquitur ad patremtTu fcis •nupientiam meam.Et itcrum:T anquam prodigium factus fum multis, 86 tu adiuz totiortisiutiumentum fadtus fum apud te, 86 ego femper tccum. Quem in Euanz gdio S6propinqui quafi mentis iinpotem ligarc cupiebant, 86 aducrfari'j fugiliaz wnt,dicentes:Dæmonium habet,86 Samaritanus eft:in Beelzebub principe dæz ’’'omoruni eiicit dæmonia. Sed nos audiamus Apoftolum cohortantem: Hæc eft g'ohanóftra,teftimonium confcientiæ noftræ,quoniam in fanditate 86 fyncerita/ in gratia Dei conuerfati fumus in mundo. Et Dominum dicentem ad Apoz “Olos:Ideo müdus odit uos, quoniam non eftis de mundo. Si enim effetis de mun/ ®o,ajnarct utiq; mundus quod fuum erat. Et ad ipfum Dominum uerba uertebat: anofti cordis abfcondita,86 hæc omnia uenerût fuper nos,nee fumus obliti tuf, Rtc inique egirnus in teftamento tuo ,• nee auerfum éft retrorfum cor noftrum. Et propter te mortificati fumus tota dic,rcpurati fumus ut oues occifionis.Sed domiz nus auxiliator meus, non timebo quid faciat mihi homo. Legi enim : Fili, honora dominum,86 confortaberis,86 extra dominum nullum timueris. His 86 talibus tez ft k*^’ ^^^^^ armatura Dei, 86 aduerfus omnia quidem uitia, fed praecipue inz luuebatfe contra inuidiam fæuientem,86 patiendo iniurias,fürorem rabidi pedto/ nsmitigabat.Dériicp ufq; ad diem mortis,86 huius patientia,86 aliorum zelus omz ftJous patuit : qui fuum rodit autorem,86 dum æmulum Ixderc nititur,in femetipz wm proprio furore bacchatur. nbsp;nbsp;Dicam 86 de ordine monaftcrq,quomodo fanz
ftorum continentiam in fuum uerterit lucrum, Seminabat carnalia,ut meteret fpiz titualia:dabat terrena,ut cceleftia tolleret:breuia cocedebat,ut pro his æterna muz taret. Poft uirorum monafterium, quod uiris tradiderat gubernandum, plures uirz * gmes quas e diuerfis prouineiis congregarat,tam nobiles quam mcdij à infimi ge nwis,intres turmas monaheriatp diuifit:ita duntaxat, ut in opere 86 in cibo fepaz rata^pfalmodiis 86 orationibus iungerentur.Poft Alleluia cantatû (quo figno uoz cabantur ad coUedbam) nulli refidere licitum erat. Sed prima feu inter primas uez nitns,cæterarum operiebatur aducntum,pudorc 86 exemplo ad laborem cas proz uocans,nontérröre.Mane hora tertia,fekta,nona,uefpere,no(ftis medio,per ordh nemPfaltcriunl câtabant»Nec licebät cuiquam fororum ignorare Pfalmos,86 non dekripturis fandis quotidie aliquid difcere. Die tantum dominico ad Eccléfiain procedebant,ex cuius habitabat latere.Ét unumquodqp agmen matrem propriam kqUebatur : atq? inde pariter reuertentes,inftâbant operi diftributo,86 uel fibi,uel cæteris indumenta faciebant. Si qua erat nobilis,non permittebatur de domo fua naberecomitem, ne ueterum aduum memor, 86 lafciuientis infantiæ errorem rez incaretantiquû,ô6 crebra confabulatione renouaret.Vnus omnium habitus,Linz tcaminèad tergendas folum manus utebantur. A uiris tanta feparatio,ut à fpadoz Wbus quoq; cas fciungeret,ne ullam daret occafionem linguæ maledicæ,quæ fanz nos carpere folità eft in folatium delinquendi. Si qua uel tardior ueniebat ad Pfalz S°^’ ’J^ ‘■^^^ '^ opere pigrior, uariis earn modis aggrediebatur. Si erat iracunda, Dhnditiis;fi patiens,corrcptione,illud Apoftoli imitans: Qiiid uultis; in uirga uez in fpiritu lenitatis 86 mafuetudinis C” Excepto uidu 86 ueftitu,nulz lam habere quiequam patiebatur,dicêté Paulo i Habentes uidum 86 ueftitum,his contendfumus:nc confuetudine plus habendi præberet locû auariciæ,quæ nullis expletur opibus,86 quanto amplius habuerit,plus requirit,86 neep copia, ne q3 inox piaminuitur,Iurgantes inter fe,fcrmone lenifsimo fccdcrabat,Lafciiiicntcm adole Icentularu carnem crebris 86 duplicatis frangebat iciuniis, malens eis ftomachum dolerc,quammentem,Si uidiftet aliquam comptiorem, cotradione frontis,86 üüïx te triftitiaarguebat errantem,dicens:Mundiciam corporis atque ueftitus,animæ tlTeiinmiindiciam.Et turpe uerbum atq? lafciuum,nunquam de ore uirgineo proz
q 3 ferendum
-ocr page 236-186
AD EVSTOCHIVM VIRGINEM
ferendum : quibus fignis libidinofus animus oftenditur, 06 pef extenoremhotw^ ncm,interioris hominis uitia demonfirantur. Quam linguofam garrulam aeproz cacem rixisq; perfpexerat deledari, ÔC fatpius commonitam nolle conuerti, into' ultimas 06 extra conuentum for o rum, ad fores triclimj orare faciebat,8f feparao® cibum capere:ut quam obiurgatio non correxerat,emêdaret pudor.Furtum qua» facrilegium deteftabatur. Et quod inter feculi homines, uel leue putarur,uelnihgt;‘' hoc in monafteriis grauifsimum dicebat clTedelidfum. Quid memorem done®, tiam 06 fedulitatem in ægrotates, quas miris obfequiis 06 minifteriis confouebat-Cumt^ aliis languentibus large præberet omnia, 86 efum quotç exhiberet car®' um, fi quando ipfa ægrotaflet, fibi non indùlgebat ; SC in eo inæqualis uidebatur» quod in aliis elementiam, in fe duritiam commutabat. Nulia iuuenum pueBart® . fano SC uegeto corpore, tantæ fe dederat continentiæ, quanta: ipfa frado Si fen® j debilitate^ corpufculo. hat cor, in hac re pertinacior fuit, ut fibi non parceref, nbsp;nbsp;.
nulli cedcret admonenti. Referam quod expertus fum. Menfe lulio feruent® firnis aeftibus incidit in ardorem febris,SC poft deiperationem cum Deimiferieof' dia refpiraffet, SC medici perfuadcrent ob refedionem corporis uino opus effets' nui SC parco, ne aquam bibens,in hydropem uerteretur : SC ego dam beatump^' pain Epiphanium rogarem,uteam monerct,imó compelleret uinum biberenJb, ut erat prudens SC folertis ingemj, ftatim fenfit infidias, SC fubridens, meum e»^ quod ille diceret,intimauit. Quid plurafQuum beatus pontifex poft multa horrat menta exiflet foras,quærenti mihi quid egiflet, refpondit:Tantum proferi,ucfc® homini penè periuaferit, ne uinum bibam , Hæc refero, non quod inconfidcra® ter, SC ultra uires fumpta onera probemimonête fcriptura. Super te onus ne kua/ ueris : fed quod mentis eius ardorem,SC defidenum fidelis animæ, ex hac quoque probare uelim pcrfeuerantia,decantantis: Sitiuit anima mea in te,quam multipk citer tibi caro mea. Difficile cft,modum tenere in omnibus. Et uere iuxtaphilok' phorum fententiam, mlt;amp;-ótgt;;? « à^tr«, t^ttKia v5j(iJgt;jßoA« TC-feAtTOc» ideft, ModuS) uirtus efttuitium nimietas reputatur.Quod nos una SC breui fententiola expri®^ re poflumus: Ne quid nimis. Quse in contemptu ciborum ran tam hab eb at pef' tinaciam,inludumitis erat, SC fuorum mortibus frangebatur, maxime liberom®' Nam SC in uiri SC filiarum dormitione, femper periclitata eft. Et quum os ßo®^' ch«m4 fignaret,SC matris dolorem,crucis niteretur impreisione lenirctfuperaba/ tur affedu, SC credulam mentem,parentis uifcera confternabât: animoq’ umeenS) fragilitate corporis uincebatur.Quam femel languor arripiés,longo temporepof fidebat, ut SC nobis inquietudinem, SC fibi difcrimina offerrct. In quo ilia tool®'' tur, per momenta commemorans : Mifer ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huiustDicat prudens ledor,pro laudibus me uituperationem fenberc.Te' ftor lefum, cui iHa feruiuit, SC ego feruire cupio, me utranep in pattern nihil ft^ re : fed quafi Chriftianum de Chriftiana,quæ funt uera, pro ferre : id eft,hiftofgt;^ fcnbere,non panegyricum:SC illius uitia, aliorum effe uirtutes.Vitia loquor,kouu dum nimium meum, SC omnium fororum ac ffatrum defidenum, qui iHamdilig*' mus,SC abfentem quærimus. Cæterum,illa impleuit curfum fuum,fide®4^^’^'' uauit,SC nunc fruitur corona iufticiæ : fequitun^ agnum quocunq; uadit. Satura/ tur,quia efuriuit,SC læta decantat: Sicut audiuimus,ita SC uidimus in ciuifateDo/ mini uirtutum,in ciuitate Dei noftri. O' beata return commutario.Fleuif,utfe®' per rideret. Defpexit lacus contritos,ut fontem dominum repenret.VeftitacihüO eft, ut nunc albis ueftimentis uteretur,SC diceret : Scidifti faccum meum, SC ind®/ fti me lætitia. Cinerem ficut panem manducabat,8C potionem fuam cum fletu®i' fcebat,dicens:Fuerunt mihi lachrymæ meæ panes die ac nodtetut in sternum pa' j ne angclorum ucfceretur, SC caneret: Guftate SC uidete,quoniam fuauis eft Domf ' nus. Ét, Erudlauit cor meum uerbum bonum,dico ego opera mea regi. Et Edik, imó Domini per Efaiam in fe caneret uerba compleri:Ecce,qui feruiSt mihi,man/ ducabunt;uos autem cfurictis. Eccc,qui feruiunt mihi,bibent ï uos autem fitietis. •• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecce
-ocr page 237-EPITAPHIVM PAVLÆ MATRIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187
^ ^^5^^“*fa^iiintniihi,Iaetabunturt uos autem cónfundemtni» Ecce,quî feruiuni ’^'ni,exultabunt : uos autem damabitis ob dolorem cordis, £lt; propter contritio/ ncm^intuSjululabitis. Dixeram, lacus eam femper fugilfe contritos,ut fon/ ^'^Uominum reperiret ; ut poflet læta cantare, Sicut ceruus defiderat ad fontes ^uarunijita defiderat anima mea ad te Deus. C^uando ueniam,0ó apparebo ante aciem Dei ; Tangam ergo breuiter quomodo haereticorum cœnofos deuitauerit ^°^ mftar habuerit ethnicorum. Quidam ueterator caUidus,atque(ut fibi JÇ. Q .“'’) ^'^octus 66 fciolus,me nefciente coepit eiproponere quæftiones,8lt; dice inu3\^P^^^^^*^ *^^“®’ '^^ ® dæmone corripiatur C In qua ætate refurreduri fuz , » « in ipfa qua morimur: ergo nutricibus poft refurredionem opus erit. Sin r ’’^fquaquam erit refurredio mortuorum, fed transformatio in alios. Durer/ quo($ fexus, maris ac fœminæ erit, aut non erit f Si erit, fequentur 0^ nuptiae, concubitus,fed 84 generatio. Si non erit, fublata diuerfitate fexus, eadem corpo non refurgent. Aggrauat enim tcrrena inhabitatio fenfum multa cogitantem, tenuia erunt 84 fpiritualia, dicente Apoftolo : Seminatur corpus animale, furz 8 corpus fpirituale. Ex quibus omnibus probare cupiebat, rationales creaturas Wdam uitia,84 antiqua peccata in corpora efte delapfas:84 pro diuerfitate £4 mentis peccatorum,tali uel tali conditione generari, ut uel corporum fanitate gau/ Svparentum diuitiis ac nobilitate, uel in morbidas carnes 04 domos ino/ nn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;priftinorum luerent delidorum,84 præfenti feculo atq; cor
cans k^’^*’^ carcere clauderentur.Qiiod quum audiftet,84 ad me retuliftet,indi/ n. p^mem,mihi(^ incubuiflet necefsitas nequifsimæ uiperæ ac mortiferæ be/ ce Utendijde quibus Pfalmifta commémorât, dicens:Ne tradas beftiis animas cnrium tibi.Et,Increpa domine beftias calami, qui fcribentes iniquitatem,lo 4 nnturcontra dominû mendacium, £4 eleuant in exeelfum os fuum:conueni hoz B ci ' r^v ^ °’^^*°’'ibus eius, quam decipere nitebatur, breui interrogatione con/ E v trum crederet futuram refurredionem mortuorum,an non C Qui quum fe _^ crercfpondidet, intuli. Eadem refurgent corpora,an altéra ^ Quumdixiflet, inft ^ •^■’^^cus fum. In eodem fexu,an in altero C Ad interrogata reticcnti,54 ar colubri hue atque liluc transfèrent! caput, ne feriretur:quia ( inquam) taces, 8onuht pro te refpondebo, £4 confequentia inferam. Si non refurget mu!icr,uC CI 1er, neque mafculus ut mafculus : non erit refurredio mortuorum, quia fexus cembra habet,membra autem totum corpus effteiunt. Si autem fexus £4 membra bri^«''^*°^'’ ^^^ ^^^refurredio corporum, quæ fine fexu non conftant £4 mein/ ® gt;nbsp;rorro fi corporum non fuerit refurredio,nequaquam erit refurredio mor/ 24 illud quod de nuptiis obiieis. Si eadem membra ftierint,fequi nu/ f M laluatore diflbluitunErratis nefcientes fcripturas,ncq; uirtutem dei. In re/ In ™??^/’‘cim mortuorum,non nubent,ne(Ç nubentur, fed erunt fimiles ange/ rum, vbidicitur,non nubent,neq5 nubentur, fexuum diuerfitas demonftratur.. mo enfin de lapide £4 ligno dicit,non nubent neq? nubentur,quæ naturam nu/ endinon habent : fed de bis qui pofsint nubere, £4 gratia Chrifti ac uirtute non. an ^^‘ Qcc^d fi oppofueris,quomodo ergo erimus nmiles angelorum:cum inter «ef ® ’^^ ^^^mafculus 84 fœmina,Breuiter aufcultaîNon lubftantiam nobis an g °cuni,fed conuerfationem,Ô4 beatitudinem Dominus repromittit. Quomodo ännes Baptifta antequàm decollaretur, angelus appellatus eft, 84 omnes fan/ en ‘^^ j*’^^® clei,etiam in ifto feculo uitam in fe exprimunt angelorum. Quando ♦ Eritis fimiles angelorum, fimilitudo promittitur, non natura muta/ t- mmulq; refponde: quomodo illud interpreteris,quod Thomas refurgentis te/ uideritlancea latus eius perforatumÆt Petrus in littore ftantem f”l^®®*cium,84 partem afsi pifcis,ac fauum meUis comedentem^Qui ftabat, pedes. Qui monftrauit latus uulneratum, utique 84 uentrem,84 f ß P ^**-’fine quibus non funtlatera uentri 84 pedori cohærentfa.Qui loquu lis en,lingua 64 palato ac dentibus loquebatur. Sicut enim pledrum chordis,ita q 4 lingua
-ocr page 238-188
AD ÉVSTOCHIVM VIRGINEM
lingua illiditur dentibus j Ö6 uocalem reddit fonum. Cuius palpatæ funt man ^ èonfequenter 00 brachia habuit.Quum igitur omnia membra habuiffe dieat^,®, CclTe eft, ut totum corpus habuerit,quod conficitur ex membris:non utiquetö ncum,fed uirikjideft eiufdem fexus^in qUö mortuus eft. Quod ft obtenderis/fg ÔC nos poft refurrecftionem comedemusÆt quomodo claufis ingreflus eft law® » contra naturam pinguium 86 folidorum corporum $* Audics: Noli propter fefurreeftionis fidem in calumniam trahere. Nam 86 archifynagogi filiæ ^^*®% ræ iufsit Cibum dari. Et Lazarus quatriduanus mortuus jeum ipfofcribiturim conuiuium,ne refurreeftio eorum phantafma putaretur. Sin autem datifs ingf® fus eft ianuis,8f idcirco fpirituale ^ aereum corpus niteris approbate, ergOcta tequampateretur,quia contra naturam grauiorum corporum ftrper mare ambu uit,fpirituale corpus habuit. Et apoftolus Petrus,qui 86 iplefuperaqüäspend®® incefsitgradu, fpirituale corpus habuifte credendus eft,cumpotentiamagisóiU“ tus ofténdatur Dei,quando fit aliquid contra naturam.Et ut fcias in fignonmn®’ gnitudinc,non naturæ mutationem,fed Dei omnipotêtiam demonftrari: qtna®’' bulabat fîde,cœpit infidelitate mergi, nifi' cum manus Domini fubleuafte^ dd^'' tisiModicæ fidei, quare dubitaftic’Miror autem te obdurare frontem,loquéte mino : Infer digitum tuum hue, 86 tange manus meas :86 porrige mantim tuam,®^ mitte in latus meum:86 noli elfe incredulus,fed fidelis. Et alibitVideterftanusW^' as,86 pedes meos,quia ipfe ego fum. Palpate, 86 uidete,quia fpiritus carnemoto' fa non habet,ficut me uidetis habere. Et quum hoc dixiflet, oftendit eis manusgt; pedes.Offa audis 86 carnem,86 pedes,86 manus:86 globos mihi Stoicoruffl,atqU': aeria quidam deliramenta confingis, Porto,ft quæris,cur infans à damoftetof' ripiatur,qui pcccata non habuit : aut in qua ætate refurreduri fi,mus,quum dintf' fa ætate moriamurpngratis fufcipies,iudiciaDei abyflus multa.Et,0' alntudodi' üitiarum fapientiæ 86 feientiæ Dei,quam infcrutabilia funt indicia eins,£6 inm®^ j ftigabiles uiæ eius.Quis enim cognouit fenfum Domini:'aut quis Confiftarms aus fuit; Äetatum autem diuerfitàs non mutât corporum ueritatem. Quum enim cd-pora quotidie noftra fluant, 86 aut crefcant, aut decréfcant : ergo tot crimus hoi^ nes,quot quotidie commutamur ; aut alius fui quum decem annorum efiem, aids quum triginta, alius quum quinquaginta, alius quum iam toto cano capite fumJ? tur iuxta Ecclefiarum traditionés, 86 apoftolum Paulum, illud eft refpondendum. quod in uirum perfectum,86 in menfuram ætâtis plenitudinis Chrifti refWreftU' ri furnus,in qua 86 Adam ludæi conditum autumant,86 Dominum faluatoremb' gimus furrexiffe:86 multa quæ de utroque T eftamento,in fuffbeationem hareng* protuli. Ex quo die ita cœpit hominem deteftari, 86 omnes qui eiufdem dogmatic étant,ut cos uoce publica hoftes Dómini proclamarct. Et hæc dixfnon ut bret«' ter hærefim confutarem, cui multis uoluminibus refpondendum eft : fed ut fideW tantæ fôenlinæ oftenderem, quæ maluit inimicitias hominumfubire perpétuas, quam déioffenfam amicitiis noxiis prouocarc.Dicam ergo ut coeperam,nihil in/ genio eius docilius fuit. Tarda erat ad loquendum, uelox ad audiendum,*®^^ mor illius præcepti, Audi IfraeI,86 tace. Scripturas fan das tenebatmemoritér-ct quum amaret hiftoriam, 06 hoc Ueritatis diceret fundamenrum ; magis tarnenfe/ quebatur intelligentiam fpiritualem: 86 höc culmine ædificationem anima prote/ gebat.Denicç compulit me,ut Vêtus 86 Nouuminftrumentum,cumfilia,medii/ lferente,perlegeret. Quod propter uerecündiàm negans, propter afsiduitatem ta/ men 86 crebras poftulationes eius præftiti,ur docerCm quod didiccramlnon a ma j info, ideft à præfumptione, pefsimo præceptoré, fed ab illuftribus Ecclefiæ uiris. Sicubi hæfitabam, 86 nefcire me ingenue confitebar, nequaquam mihi uoluit aa gt;nbsp;quiefcere: fed iugi interfogatiöne cogebat,üt c multis uariisq; fententiis,qua nif j hi uiderctur probabilior,indicarem. Loquar 86aliud,quodforfitan æmulis Uideaturincredibile, Hebræam hhguain,quam ego ab adolefcentia, multo la/ boreac
-ocr page 239-EPiT APHIVM PAVLÆ MATRIS
A borcac fudorc ex parte didici,8C infatigabilf meditatione non defcfo,ne I'pfc ab ea deierarjdifcere uoluit,00 confequuta eft:ita ut pfalmos Hebraice caneret,2lt; fermo nemabfque uIIaLatinac linguæ proprictatc perfonaret. Quod quidem ufqj hodie lt;n fanda filia etus Euftochio ccmimus, quæ ita femper adhæfît matri, Ói eins obe/ diuitimperiiSjUt nunquain abfque ea cubaret,nunquam piocederet,nunquam cv wm caperet,ne unum quidem nummum haberet poteftatis fuæ, fed 06 paternam K maternam fubftatiolam, à matre diftribui pauperibus Ixtaretur : 86 pietatem in pretem, haereditatem maximam 86 diuinas crederet. Non debeo filentio praeter/ *'^^gt;lt;iuato cxuitauerit gaudio,quod Paulam neptein fuam ex Lacta 86 Toxotio ge/ “Vain, imo uoto 86 futurac uirgmitads repromifsione conceptam : audierat in eu/ ^'^^crepitaculis balbutiente lingua, Alleluia cantare : auiæq 86 amitæ nomina, “Wjidutis uerbis frangere.In hoc folo patriae defiderium habuit:ut filium,nurum, *ï?ptem,rcnunciafle feculo,86 Chrifto feruire cognofceret.Quod 86 impetrauit ex P^te. Nam neptis Chrifti flammeo referuatur. Nurus aeternac fe tradens pudiev ^,focrus opera,fide 86 eleemofynis fequitur,86 Romae conatur exprimere,quod Hierofolymis illa compleuit. Quid agimus animaï” Cur ad mortem eius uenirc tormidas ^lamdudum prolixior liber cuditur, dum timemus ad ultima peruenire, quafi tacêtibus nobis,86 in laudibus illius occupatis differri pofsit occubitus.Huc/ ugt;i^profperis nauigauimus uentis, 86 crifpantia maris aequora labens carina fulca uitNuncinfcopulos incurrit oratio, 86 tumentibus fludluu motibus,pracfens utriz Quenoftrumintentatur naufragium,ita ut cogamur dicereï Praeceptor,faluos nos bc,pcrimus, Etillud:Exurge,ut quid obdormis domine C Quis enim pofsit ficcis oculis Paulam narrare moriêtem ; Incidit in grauifsimam ualetudinem,imó quod optabatinuenigut nos defereret,86 plenius domino iungerctur.In quo languore, cultochtj filiæ probata femper in matre pietas, magis ab omnibus coprobata eft, ‘Pgt;aafsidcrelcdulo,flabellum tenere, fuften tare caput,puluillum iupponere,frica .repedes,manu ftomachû confouere,monia firata componere,aquam calidam tem p«arc, mappulam apponere, omnium ancillarum præuenire officia, 86 quiequid aliafecifletjdcfuamercede putare fubtradu. Quibus illa precibus,quibus lamen/ tis SC gemitu, inter iacétem matrem 86 fpecum Domini difcurriqne priuaretur tan to contubernio,ne illa abfente uiueret,ut eodem feretro portarcturfSed ó morta/ lium fragilis 86 caduca natura, 86 nifi Chrifti fides nös extollat ad cœlum, 86 æter/ wtas anima p remit ta tur, cum beftiis ac iumêtis corporum una conditio eft. Idem occubitus iufto 86 impio,bono 86 malo,mundo ac immundo,facrificanti 86 non fa crificanti. Sicut bonus,ita 86 qui peccat. Sicut qui iurat, ita 86 is qui iuramentum n^etuit,Similiter 86 homines 86 iumenta,in fauillam 86 cinerem dinbluutur. Quid diuimmoror,86 dolorem meum differendo facio longiorem;’Scntiebat prudentilz lima faminarum adefte mortem,86 frigente alia parte corporis atq? membrorum, folumanima teporê in facro pectore palpitare,86 nihilominus quafi ad fuos per/ geret,alienosq defererct,illos uerficulos Iufurrabat:Domine dilexi decorê domus tas,86 locum habitationis gloria tuæ. Et,Quàm dileefta tabernacula tua Domine uinutum,concupifcit 86 deficit anima mea in atria domini.Et,Elegi abieda efte in domodeimei,magis cp habitare in tabernaculis peccatorum.Cumq à me interro g^tctur,cur taceret,cur noiïet refpondere, an doleret aliquid : Graco fermone re/ ipondit,nihil fe habere mol eft ia, fed omnia quieta 86 traquilla perfpicere.Poft hpc obmutuit,86 daufis oculis,quafi iam mortalia defpicerequhj ad expirationem ani ma,eofdè repetebat ucrficulos:ut quod dicebat, uix audire pofte mus. Digitumep ad os tenens,crucis fignum pingebat in labiis. Defecerat fpiritus, 86 anhclabat in ; mortem. Animaq erumpere geftiês,ipfum ftridorem,quo mortalium uita finitur, | in laudes domini conuertebat.Aderant HierofolymarS 86 aliarum urbium epifco/ pi, 66 facerdotum inferiores gradus,ac leuitarum innumerabilis mulritudo. Omne monafterium,uirginum 86 monachorü chori repleuerant. Statimep ut audiuit ipon fijnmocantem:Surge,uem proxima rnea,fpcciofa mea,columba mea:quonia ecce hyems
-ocr page 240-190
AD EVSTOCHIVM VIRGINEM
hyems tranfift ÓC recefsit, pluuia ab«t fibi. Læta refpondit : Flores ui'fi funt in tw^ i ra,tempus fedtoms aduenit.Et, Credo uidere bona Domini in terra uiuêtium. Ex
hinc non ululatus,non plandus, ut inter feculi homines fieri fokt,fed pfalmorum linguis diuerfis examina concrepabant.TransIata^ epifcoporum manibus,óé eer uieem feretro fubiicientibus,cum abj pontifices lampadas ccreosq; preferrent,ali] çhoros pfalkntium ducerent,in media eedefia fpeluncæ faluatoris eftpofita.Tow ad funus eius, Palæftinarum urbium turba conuenit. Quem monachorumlaten/ tium in eremo cellula fua tenuit C Quam uirginum cubiculorum fecretatexerunli Sacrikgium putabat, qui non tali fœminac ultimum reddidiflet officium, Viduï 8lt; pauperes in exemplum D oread is, ueftes ab ea præbitas oftêdebant. Omnisiiv opum multitudo matrem Si nutritiam fe perdidiffe clamabat. Quod^mirumfit, nihil pallor mutauerat faciem, fed ita dignitas quædam 06 grauitas ora compleuc' rat, ut eamputares non mortuam,fed dormientem. Hebraeo, Graeco, Latino, Sy/ ro^ fermone Pfalmi in ordine perfonabanttnon folum triduo, donee fubter ecdö fiam,ói iuxta fpecum Domini conderetur ïfed per omnem hebdomadam,cundiJ qui ucnerant, luum funus, 06 proprias credentibus lachrymas. Venerabilisuirgo filia eius Euftochium, quafi abladata fuper matrem foam, abftrahi à parentenen poterat : deofculari oculos,haerere uultui, totum corpus ampkxari,amp;i fe cumina/ tre uelk fepeliri, nbsp;nbsp;Teftis eft lefus, ne unum quidem nummum ab ca filiae derclv dum : fed (ut ante iam dixi) derelidum magnum aes alienum: SC,quod his difBü^ lius eft, fratrum 06 fororum immenfam multitudinem, quos foftcntarearduuin,amp;-abiieere impium eft, Quid hac uirtute mirabilius, foeminam nobilifsimae familie, magnis quondam opibusttanta fide omnia dilargitam, ut ad egeftatem peneuto mam perueniret C ladent alrj pecunias, SC in corbonam Dei aera congefta,funalv bus^ aureis dona pendentia. Nemo plus dédit pauperibus, quam quae fibimini referuauit.Nunc ilia diuitiis fruitur,SC his bonis, quae nee oculus uidit,nec auris aU diuit,nec in cor hominis afcenderunt.Noftram uieem dolcmus,8C inuidcre potins 0 glorix eius uidebimur, fi uoluerimus diutius fiere regnantem • Sécura efto Eufto^ chium,magna hæreditate ditata es.Pars tua Dominus,5C quo magisgaudeas,»^ ter tua longo martyrio coronata eft. Non folum enim effofio fanguinis in conB fione reputatur,fed deuotæ quoq mentis feruitus immaculara,quotidianummaigt; tyrium eft. Ula corona de rolls SC uiolis pkditur, ifta de liliis. Vnde SC in Cantilt;® fcribitur canticorum:Fratruelis meus candidus SC rubicundustSC in pace,SC inbd Io,eadem prxmia uincentibus tribuens. Mater, inqua, tua audiuit cum Abraham' Exi de terra tua, SC de cognatione tua, SC ueni in terram quam oftêdam tibi. Etp^ Hieremiam dominum prxcipientem : Fugite de medio Babylonis, ÔC faluatean*^ mas ueftras . Et ufque ad diem mortis fux, non eft reuerfa in Chaldæami nee oMas Aegypti,SC uirulêtias carnium defiderauit,fed choris comitata uirgineis,ciuisd‘ faluatoriseffeda, SCdeparuula Bethlehem, cœlcftiarégnaconfeendens,didti“ 45 ucram Noemi:Populus tuus,populus meus,SC deus tuus,deus meus. nbsp;Hunt**' bi librum ad duas lucubratiunculas,codem quem tu fuftines dolore, didaui. Na*” quotiêfcuncp ftilum figereuolui,8C opus exarare promiffomttotiens obriguetuni digiti, cecidit manus,lenfus elanguit. Vnde SC inculta oratio, uotum feribetis abf^ ulla ekgantia SC uerborum kpore tcftatur. Vak ó Paula,SC cultoris tui ultimatiii^ nelt;ftutem,orationibus iuua.Fides SC opera tua Chrifto te fociant,prüfens facing quod poftulas impetrabis. Exegi monumentum tuum xre perenniUs,quod nt^ deftruere pofsit uetuftas.Incidi elogium fepulchro tuo,quod huic uolumini fub^ di,ut quocuncß nofter fermo peruenit, te laudatam, te in Bethlehem conditaffll^ doragnofcar.
Sequitur titulus fepulchri.
Scipio quam genuit,Paulæ fodere parentes,
4^ Gracchorumfoboks,Agamcmnonis incly ta proies
Hoc facet in tumuIo/PauIam dixere priores:
Euftochfl
‘ EPITAPHIVM'PAVLÆ MATRIS p^ftochtj gcnitrixiRomani prima fenatus Eupenern Chrifti 06 Bethlehemidca rura fequuta. ^ In fronte Ipeluncæ.
Ipl
^®*pitiutn Paula cft,cœleftia régna tenenris. j^^trein,cognatos,Romam,patriam(^ relinquens, 'Uitlas, fobolem, Bethlehemiti conditur antro. j^'tprxfepetuum Chnfteqatep hic myftica magi j^''UerapQj.f^jjj.gj^ jjQjjjjj^jj^ deo^ dedere.
t a?*!quot;^ fanda 06 beata Paula, feptimo calendarum Fcbruarium,tertia fabbati S ^'olis occubitum. Sepulta eft quinto calendarum carundem, Honon'o Auguz jj^ Ä Areftino confulibus. Vixit m fando propofito,Romæ annos quinq3,Bethle . uiannosuiginn. Omneuita:tempusi'mpleuit, annisquinquagintafex,menfi'z “«soao,diebusuigintï.
SCHOLIA
Racchorum ftirps] Non fine figuz ra ftirpcm uocat,de ftirpe ortam. Duo Gracchi fuerunt,Tiberius Si rT-^??r^^‘quot;usa]uos nobilifsimos fuifle tez quot;^quot;quot;luuenalis:
Gra° h •*'^^®’^’*^™ ‘^‘^ Cornelia mater Grana ™® magnis uirtutibus adfers •. „ , ‘Upcrcilium,^ numeras in dote triz umphos.
jSdpionum foboles]Fueruht amp;nbsp;huius noz bioAT^^'”‘*^®^‘4“ot clari,præcipuc Sciz b P”f'‘'unus,ab Aphrica deuida reperto ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afiaticus,ab Afia deuiz
Nafica,uiroptimus iudicatus.
q' — ^^^ Paulum Aemylium fentit,paz Dl'^'°quot;'^ Aphricani,cuius uitam defcri Paul ^?'^‘'^''^* ir Martis Papyriæ. ] Hane ’“Acmylius duxerat uxorem, Mafonis tan. r ®‘’®’« qua Scipionê AphrP ^’ntafcepit.Qjianquam uxorem poft diu repudiauir, neep repudij noun'^k ' uoluit:nifi quodoftenfo calcco “'^'’‘^’Uegabat alios fcirc, qua parte f^fP^‘^'^'''fuum:fignificans uxoris inz D(”^’'''^®fu'smoribus parum conuenirc. Qfj “‘’^‘^’is. ^Vera amp;nbsp;gérmana.] Qiiod enn uocant,contrariumei quod dP i ” '*'’ 'quot;u^genumum pofsis uertere,hoc cat '^'^'?“®'PuuIam autem germanam uoz aiuFa ^° ^usroulieris nobilitatc nequaz ^ Per omncis ferè Gr æcias ] foan '^^ o’^'’’’’'^rios Gallias 8t Pânonias,Hiz ’ quod harum regionum ff Int '!”^**^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P°'’*-'°’^^5 difteda fit.
1 ^53niagno]IntcrtcxuitheroicumMaz ?'}’^5®j®®’qui C.Iulium Cæfaremuoluit abluloAencæfilioduxiflcgenus. ^ Vt intel '‘geres.j AddiditepiphOnema huic narratio/ IS parti. lt;nbsp;Ita planxit ] Elegans ex contrariis «nflata fententia. il[Quisclinicorum.]Plcz ri^ codices habebantclericorum,n0nulli de' prauatius clunicorum,fed tarnen propiusad germana ac ueram fcripturam. Clinicorum tninihauddübielegendöeft.Nara i^im Gfæ
cejieduseftrut intelligas ob debiliratem corz poris,lefl:oafRxos:cuiufmodi funt podagrici paralyticiqi.Vndeamp;mcdicoru genus nomen habet eorum,qui ledo decumbentes curant. lt;nbsp;Si quifquam debilis] Debiles funt,ucl mu' tili,uel manco mcmbro,aut alioquin inutili. lt;nbsp;Dimittere loquebatur.] Si mihipermittaz tur in exemplarium confenfu mutare fcriptuz ^am^malim iocabatur,quâm loquebatur, ut intelligamus Paula,hoc ueluti ioco folcre pi az care querimonias amicorû,ita dicctem:Non facio uobis damnum,imô lucrum, comparo clcemofynis mifcricordiamDei,quam uobis relinquam hsreditatis uice,rem longe precio fiorem pecunia,aut prædiis. lt;([ imperiales liz teræ. ] Mirum eft,ætatc diui Hieronymi tanz tam etiamnum imperatorum autoritatem fuz ifrcRomæ,utillorum litcris orientis atepoed dentis epifcopi Roma contrahcrentur,acnon potius Romani pótificis,pr;rfcrtim cum Con ftantinuS iam Sylueftro cefsidct imperium,fi ucraeftfama. Salamina Cypn. ] Namin Cypro infula Salamis, Gue Salamina eft,ut alibi teftatur Hieronymus,qua pofteaConz ftantia didacft. «K Quorum Epiphanium.]’ 4 Quorum,pro è quibus,dixit.Hic Epiphaniz us uireloqucns amp;cruditus,multauolumina confcripfit aducrfus hareticos, qua à dochs ' Icgcbantur ob return cognitionem, ab indoz dis obfermoniSclcgantiam.Vixit addecrcz pitamatatcm,ut tcftatur Suidas. lt;([ Antoz niorum atque Paulorum.] Feftiuitatis caula mutatus eft numerus. Significat autem lanz dos monachos Pauli atque Antonri fimilcs, quiueremonachi folitariam uitam exigebât, proeul abomni mortalium femoti Commerz cio. ^p Apertomari, ] Veteres abftinebapt à marimenfibus hybernis, quodpracipit Hez fiodusquoCp.Nunc media etiambruma ftuz diumlucri Chriftianos peromnia trahit maZ ria.Dicitur autem aperiri marc,cum fit nauiz gabile,nimirum à uernis Fauoniis. lt;■ Paruus Toxotius. ] Hic erat filius Paula,minirnus natu inter liberos. Vhde confentaneum erat,’ ilium
-ocr page 242-|
IN EPITAPHIVM 192 ilium tençriusab cadiligi,uel quiafolusma/ fculus,uel quia poftremus omniQ natus. Eft autem hoc loco iucunda rerun) hypotypofis, non fine affedibus,uc obiter hocindicem de if arte. i^pQuodmagnam uinccrctcharitatem] pro charitatem,quidan) codices habebatpie^ tatem: quanquam hie locus mihi uidetur non omninouacare mendo.Fortafle fie erat legen dum: Cum dolore pugnabat pietas,in eo adz mirabilior, quod magnâ uincerct pietatem. Siquidê ut affedus in Deum,pietas uocatur. citur. 5rAdinfulamPontiamjAboftioTybc rinoin mariltalico du æ occur rûtinfulæ,Pon^ da âi Pandato ria: in quas apparet olim à Roz manis mittifolitos relegatos.Additauté delà ta,quafi nó fucrit omnino hue deftinatus cur^ fus,feduolentc Deo uenti hucimpulerint,ut uidcret ueftigla landarum mullerum.Infulaz rum meminerStomnes ferè cofmographi,noz minatim Prolenîæus KMela. ^ Inter Scylla amp;nbsp;Charibdim] Anguftum eft frctü,per quod àmariTyrrheno ucniturin mare Adriaticu. ijf Venit Methonam] Methona,C)uitas eft litz toralis Laconicæ,ut Stcphanus:Menèniæ,ut Ptolemäus. Addit aütem quafi per ftagnum, quod id mare minimu fentiat æftus. Nam mez diterraneö marejocis aliquot,nullo æftu cre^ fcitaut decrefcir,non magis quam lacus,cum in Oceano locis quibufdä furgat ad odonos cubitos,præfertim apud feptêtrionales. lt;|[Et lale tabentes artus ] Intcrtexuit uerfus Vergiz lianos,hemiftichiis hinc atep illinc confarcina e tis. fl’PerMalcamjMaleapromóntoriumeft Laconicæ,quod non fincpericulo pr æternaui gabaturgt;id quod Graco quoque teftatumeft prouerbio.Refert Strabo libro odauo. ld m mare protenditur ad quinc$ pafluum milia, ut teftatur Scruius in quintum librum Aenci dos. i^Et Cytheram.] Ea eftinfulaoppofita Cretæ. ConiOgit autem amp;nbsp;Homerus,Malcam ac Cytheram,Odyires libro nono,cum Vlyfi fes narrat,fc uêtis ad Maleam atc$ Cytheram fuifie depulfum.E t Plinius libro quarto: Cyz thera(inquit) cum oppido,ante Porphyris ap pellata . Hæc fita eft à Maleac promontorio quin$ milibus panuü,proptcr anguftias pez riculofoibinauium ambitu. ^f Sparfasep per aequor ] Cyclades infulæ funt,paflim obuiæ in mari:à circuitudidæ^quodnecefiefiteas lom go ambitucircuirc,fi Seruio credimus.Qjian quam dilTcnti t Pomponius.Hæ àd leuam funt unà cum Sporadibus,prætcr legenti Cretam ad dcxtram.Hcmiftichia funt ex tertio AencP y doslibro. flquot;Concita terris.]Nam fæuiuseft marê,terra fæpe intercurrente. ^PoftRhoz dum Si Lyciâm.]Rhodus,nobilifsima infula cft»oppofita Lyciæ,quæ pars eft Afiæ littoraz lis:ölim feptuaginta comp leden s oppida,tcz fte Plinio. Porto Rhodusabeftà littorcuiginz ci milibus pafTuumjOlim Ophiufa dida.hanc alibi Hieronymus unam e Cycladibus facit* culi,quod refertur tertio libro Regum capi« ................ deciffloz |
ÊAVLÆ SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^ ifTandcm uidit CyprumjAdoerblo«J dcm,non folum indicationgam amp;nbsp;®®* pj,,/ nauigationem: uerum etiam defideriuin r læ,cupientis uidcrc fuum hofpitc,ncinp^quot;b phanium. Cyprus ingens Ôinobilis “iio ad dextram occurtés emenfis oiafcPaWPA lium. fin brcui curfu.jSiquidemabin Cypro,ad continétem Syriæ non admou longus eft traicdus,id quod apparet in »4 lis cofmographicis.Porrô Sclcucia,ciuitas^^ nobilis in promontorio Syriæ. fcendcns,Antiochiam]Poft Seleuciamoc rit Antiochia,quæ eft SyriæCœlcs. Na® aliæcomplûtes huius nominis.InhaePa nus crat cpifcopus,fîcutindicatum Qjiin etiam hæc Syriæ pars,quæSeIeiKgt; compledirur, Antiochia dida cft,ut teu^ “ ( Pomponius. f Modicum charitatedefen Paula feftinabat ad loca fanda,tarnen hoc buit charitati Paulini,utillic paulifp®® □ moraretur.Addidit detenta,ut ncntePaulino non fua fpontc manfilB-L hoc Romæ confuetudinem habucrat,!«® cat alibi diuus Hièronymus:apud que“ reperies Paulinos,alterura monachuni cc brem,poftea Nolanum epifcopum,cuiuscx^ tant aliquot epiftolæ feriptæad diuum Aug ftinum,6t ad hunc una diui Hieronymuau rum de quo hoc agit loco.Is fuit Antioche ccclcfiæepifcopus,non is opinor,quinunie tur uigefimus fccundus,medius inter j) gonum amp;nbsp;Euftathiü,fed quem Lucifer ahcx lio reuocatus,accitis duobus aliis confenot bus,Antiochiæ epifeopum fecit,Euftathf) f , fcopi presby terum,qui fe nunquara h^ rum communione pollucrat. lt;Media hye' me] apparet totam æltatcm nauiganun^'^-fumpta.Élegantcr retulit contraria,BniiW^i» amp;nbsp;ar dorem fidei: ficut amp;nbsp;mox,Eunuchorü m nusamp;afcllum. lt;([Coeles SyriæStPhoenidS'P Phoenices lego,non Phoenicis. Vtra$paf5“ Syriæ.Nam iuxtaPIinium Syria,quaccnt:r. git Arabas,Palæftina uocatur.Deinoa^f® ludæa amp;nbsp;Coele,poftea Phœnice, Ôt qua ditinterius,Damafcene,ac magis etiam®^ diana, Babylonia. Dicta eft auté ca le,quod Græcis cauam fonat,quod câp»® fît amp;nbsp;humilis regio, ^f Neq^ enim hodffpori^ cum.] Ideft itinerarium. iJHt Grace,uia£“’ xt/wt/uei^ ambulo.inde M^tirt/ii/,ainto(i^gt;^^^ iter facientes.Si îi^tufrtfutifi, opusconferip®quot; de his quæ irt innere accidunr. if Beryto mana colonia]Hæceftln ora Synæ Antio^ næ, fubieda Libano, ut teftatur PomponÔJ Mcla.Mcminitamp;S trabo. Eadem diôaeftjf^' lix Iuliatutteftatur Plinius libro quinto,capgt; teuigefimo. if In Sarepte] Ciuitas SidoniO'' rumiuxtapublicamuiam fi ta, quondam h^/ , bitatio Heliæ,ut teftatur alibi. Quo loco,fi®^ uidetur,xtate diui Hieronymijfolcbatofttn“' turris prophetæ,ob memoriam egregijmi®'' |
|
IN EPITAPHIVM PAVLÆ SCHOLIA caret emphafi, quod adz uit,AntiquaurbeSidoncdcrelida.Nam Siz f^’l~P®’’5®*hatarin literis prophetarum, fanfl P*^'^^^ ^ fupcrba. Magis igitur p lacuit tæmulicriturricula,quæpaupcrfatisadz oneret,quàni diues illa Sidon:cum ipfareli ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pauper täte properaret. Eft am w bidon,urbs Phoeniccs, terminus Chanaz ^^'’^”^ montis ccciderat quidem in fortem I*® ^fftf pofle(ra,quod‘ inz car ”°'’ualucrintexpellerc. Plinius lïgnifïz mo,^'.^*™°'’*ff*Qtiódam fuiffe nobilê. Idem „^“■^^^Sareptæ. If In quibus genua] Tygt; t ’'^*'^f?poliseft Phoeniccs in tribu Neptaz '° P''°P^ miliario à Cæfarca Phiz a *^’^° '^^°‘^ ait,per arenas Tyri: fignifiz Adis Apoftolicis ca/ P cmgeumoprimo.Paulum cum Tyro nauiz gauruse(retPtolemaidem,pofitis genibus in ^Pcruenit ad Cod.] Quidam ^^^^^f*^ Cob,ciuitas cft ludææ maz Carinclum,cui nomen Per f^'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quopiam Ptolcmais. Hiftoriacxtatquar dn ‘^'’“’^upitu uigcfimotcrtioiKfecm P°®^°” quinto,dcOzia occifoin fTcrramPhiliftiimjDiuusHicz os nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^fuicis quæftionibus Philiftæ/ LA f^i’^ue,quos nos corruptouocabulo Pa B nnr °^®PPeHamus. Alibi fcripfit Philiftiim S52-^AfcaIonem,« oppofita regio/ uirac æ ™æ' ITMftataruinasDorjOlim cft n^^®®®®ilgt;apaffaumdiftans àCæ æPhuæ’proficifeen tibus Tyrum. Hie/ ïocisHebraicis,oftédit hanc fuis m P° fuiffe defertam.Vnde hic quoep .*^** ^^urfauiceStratonis turrim] lehr•’®^*‘^^^c5trario.Sicut Dor olim cez ®^®^ uft: ita torris Stratonis “*“*” ignobilc,extruda cft in præ/ ™ a ®*®'HancHicronymiJS putatolim ara Accaron.PJinius indicat didam fuiffe polloniam.Deinde ab Herode rege condiz anijCæfaream nominatamipoftrcmo Coloz \l Çquot; j *‘**^*riduidiiijclD iiJi^zCrdLUrv Vd^d inodeduftam. ^Cornell}domum]Dedo' huius Corneln,lcgis in Adis Apoftolorü hn'fi ^®^®°‘ Philippi ædiculas.] De Apoftolorü capitc uigc “W-AdhuncPaulus diuertit. Fuicautunus ^ «laconis feptem. if Cubicula quatuor. ] traditur quatuor Philipz pus habuiffeuirgincs prophetâtes. H] De pa* ff is nomine] Nempc A ntipatri: fuit enim Am f'Patris ciuitas Palæftinæ,quam Hieronymus alibi dirutam fuiffe tcftatur ætate fua. lt;Bt “Zddamuerfam] Ethæc maritima ciuitas cft Palæftinæ: poftea commutato nomine uocata Piofpolis,ideft louis ciuitas. Meminit amp;nbsp;Pliz Uius Lyddæ,libro quinto, if Dorcadis atqj Aoiei] De Dorcade ad uitam à Petro rcuoca |
191 ta, legis in Adis Apoftolorum capita nono* Idautemaccidit,non in Lydda,ledinloppe, quod amp;nbsp;ipfum eft oppidum Palæftinæ maritiz mum,baud longe à Lydda:in qua paulo ante idem Petrus fanauerat Acneam,odo lam anz nosaffixû grabatoobparalyfîm,utin eodem capite narratur. Porrô Hieronymus ait Lydz damutroej nobilcm,quod Lyddæ nûtiatum eftet Petro de morte pucllæ,ôi(ut dixi) nô lom ge abeflet à loppe.Âlioquipotcratmcmoriæ lapfus uideri. i^y Acfanitatc mdytam.jQuiz *^ dam codices pro Sanitatc,habebant Sandi ta te,fedmcndofe. Nam quod ait,rcfurrectione; adDorcadem refertur,quæ rcuixit. quod ait fanitatc,ad Aerteam pertinetparalyfi liberaz turn. lt;([Nobéurbê quodam fa.]HancDoeg Idumæus funditus cuertit, trucidatis.Ixxxv» uiris ueftitis ephod lineo,interfedis amp;nbsp;muliez ribus amp;nbsp;pucris,ut legimus primo Regu libro, capitèuigelïmofecödo.Hatc ciuitas erat olim facerdotibus feparata. lt;|[ Portum lonæ] lopz pæmeminit 8i Plinius Joppicam camuocas* Portö Ionsuocat,quodlonaspropheta cum fugcretTharfis,hic nauim confeenderinut lez gitur apud hunc ipfum capitc primo.Porro loppc portum fuifie Iudcæ,teftantur Regum amp;Paralipomenon libri,adquam rcx Hiram ligna de Libano ratibus trafportabatjUt illinc tcrreftri innere Hierofolymam deucherétur. Eft autem oppidum Palæftinæ maritimum in tribuDan. Religatæadfaxum] Fabula de *5 Andromada adfaxumalligata,utbeluæmaz rinæ cxponerctur,quam Perfeus co periculo liberauit,extatapud Ouidiü libro Metamor* phofeon quarto.Elcgâtcr autem Hieronymus dixitfpe(ftatricem.Siquidèm,ut refert Pomz ponius Mela,oftcndebantolimloppenfes da* rum ucftigium Andromèdes à Perfeo fcruaz tæ,ac beluæmàrinæ immania ona,atcp his arz gumentis contêdebant,hocoppidum ante dp luuiûfuifTe.Diuus Hieronymus in lonæ com mentariis,fcnbitfuisadhuc temporibusin lit tore oftcndi folcre faxa,quibus Andromeda fuinetalligata.Pliniusprodidit,Ioppcnincol lefitameltc,præiaccntc faxo:inquo uinculoz rum Andromedæ ueftigia oftenderentur* fl Repetitoep itinere.] Vel quod ibiquicucz rit,uel quod iam magis defledat ad meridiaz nam Syriæ partem. Qiianquam Plirtius K Ptolcmæus Ncapolim habent, fed aliam ab hac. Hieronymus inlocisHebraicis indicat, hancinclytam fuiffeciuitatem Palæftinæ,paz triam Cleophæ.Dc Ncapoli ucro poftea mez minit. lt;[[Cleophsdomum.] Apparetilliccc 14 clefiam oftcndi folere,quæ fueritaliquando domus Clcophæ: in qua Chriftus,ut faccrz dosfrcgitpancm,atque ita dcdicauit. i([ Bez thoron fuperiorem Si inferiorem. ] De Bez thoron fuperiore amp;nbsp;inferiore condita â Sara, habes primiParalipomcnon capite feptimo,' Kfccudi capitc odauo, quod Solomon extruz xerit Bethoronfuperiorem amp;nbsp;infcriorem,ciui r tates |
|
IN EPITAPHIV»V PAVLÆ SCHOLIA . .^^ ftatur alibi. In Chronicis EufeblaniS»^^ hanc urbem ab Helio Hadriano tou“* ^gi ifie,8i in frète eius ports,qua BethIen _^^^ fus erat itcr,fus habebaturmarmori* ^^ ptus,fignificans Romans poteftatiju jjj 194 tares muratas,habentes portas amp;nbsp;ucdcs K fez ras,Äc. tf Aialon 8C Gabaon. ] Ciuitates funt inter fe finitimæ. De hac uidtona lofue^ôd quck modo fol amp;nbsp;luna pugnante illo ftetermt immo tijegis lofue capite decimo. Hieronymus m defcriptióe ludææuocat Haialon,fi modo coz dex non eft mendofus. Elle autem uallem Si præruptum fuper quod orate lefu,quondam luna ftetit iuxta uillam. Nomê manebat etiam ætate Hieronyrai contraoriétem BcthcIis.Tri bus abca milibus diftat^haud proeul à Gaz baaKRama Saulis urbibus. ijpEt côcubinæ in frufta dmifæ] De uxore Leuitæ nefarie com ftuprataà BeniamitiSüamp;ad mortem ufep mul' torum libidine delàtigata, deep eiufdem cadaz uere in duodecim difledto partcs,quæ finguz læ ad fingulas tribus miftæ funt: deep Beniaz mitica tribu propemodum ad inrernecionem delcta, Icgis ludicum capite decimonono, amp;nbsp;15 item capite uigefimo. tyPropter Paulumapo ftolum ] Hoc adiecit,quod Paulus Bcniamitiz cæ tribus fuerit,utipfe teftatus eft.Vndeamp;ilz lud in illum accommodatur:Beniamin lupus rapax. ^ Quæ Adrabenorum regina. ] Hoe adiecit,nc putaremus de Helena Argiua diz rtum.Porró Adtabeni in Aflyriafunt.Siquiz dem Syriæ pars ultra Armeniam,olim Adiaz bene uocabatur. Stephanus often dit medium fuifte inter E uphratê KTigrim.Vndcôi MefTe ne fit difta. Quidam hinc uocabulü inditum putant Adiabenc,quod ob frequetiam 06cur' rétium fluminiim tranfin facile non poflit-In hac Suidas putat inueniri naphtham,ideft bi cuminis genus. Item fauces,quas uocant «v^ rfff ré/fiep, quodhinchaiitusexeatadcopcftiz kns,utnon folum ammantia terreftria fiaez cefièrintjucrumetiam fuperuolantcs aucs inz cerimat:qui fi lpargcrctur,regionem prorfus mhabitabilê redderet. Nunc redus ferturin fublimc, ac mox refradus deorfum reflediz tur.Ita fit,utnccea quæfuntin acreadmodû fublimi lædantur,necquæin ambituuerfanz tur. lt;^[Maufoleum] Magnificum monumenz turn uoeât à Maufolo Cariæ regc,cui uxor inz credibili fumptu monumétum extruxit,hau' ftis etia inpotumariti cincribus. Vndepoftea omnia mon urnen ta Maufoleadici ccepta:cuz iufmodi ob meritum Helenae uidetur illic crez j^g dum. tfl’Vrbemtrinominem] Olim didaeft Salem,ut putat lofephus.VndeMclchifedec didus eft rex Salem,amp; inflexo nomine uocata eft Salyma,deindc Solyma. Eadem dida eft lebus, à Icbufcis incolis : quibus eiedis rex Dauid,cam totius ludææmetropolimfabriz catuseft. i|[ Ab Helio pofteaHadnano] Apz paretHadrianum impcratoré prsnomineHe Iiumfuiiredidum,atlt;phinc ciuitaté Hcliam, fine Aeliam fuifte uocatam,quod hanc à Tito dcftrudam,fic inftauratam auxerit,ut loca re furredionis amp;inuentæ crucis,quæ priusexz tra mŒniafuerant,ætatc diuiHieronymi,fez ptcntrionali muro circumdarentur,ut ipfe te' |
JL14 « OUUw « A V/I A W WJl i L UAXJlWilV'AW aj«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_QÇ(i repræfentabât populum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab/ gens â fuiUiscarnibus fupcrftitioßwi jjj horreat.Sunt qui putant,hanc non a ^ Had riano, fed â Tito Helio Vefpafian* « gj^j trudam fuifte. ^ Ston,quæ in ^‘^J giûfl Hebraice fonat arcem fîuc fpeculâ.Na® ^^^ monseft,in quo fita eft HierufaftnbUt tur Hieronymus in commentariisEw*^'«fj/,j rieljideftleodcijSiccnimHebræislonâ el,8i ita uerterunt Aquila « Synuna®®^ fte Hieronymo.Atqj ita uocat Hicfotoiy” non iuxta hiftoriam,lèd iuxta alkgona. qui Ariel,ciuitas eft diuerfa abUie*'“® y Hanc quidam putantelfe quam uocant polim,quod Martis idolumadhucimco ^ tur.Sed quomodo hac expugnarit candem reædificarit,quoniam paucis exp ^^ rinon poceft,qui cupiet cognofcere,leg3 terpretationê diui Hieronymijinhimd _ Efaiæcapitc uigefimonono. Nam dillen terprctumfacitjUtalt) inteUigat ^xpugquot;® -amp; captam,alfj inftauratam. amp; uiginti]ld narratur à Lucain apofto Adis capite primo. lt;nbsp;Vc loelis uatici compcr. ] Qtiodcft apud huneproph^ j ; pitcfecundo:Sedamp; fuper feruosmeos® las in diebus illis effundam fp’”^“”! lt;(f Perrexitad Bethlehc] Oppidum eft tl* . ab Hierufalem fexto miliario, contra men nam plaga,iuxta uiara quæ ducit CheW ’ tefteHieronymo. CAd ÊepulchrumR^t 1 Locus efthaud procuI à Bethlehemmef», ta,cui nomê inditum cft,fcpulchrum Ræ ’ quod illic fepuita fit,ut teftatur Hierony*” in Matthæum,8i item in Hicremiâ. Beniamin mater ]Rachel quS eniterctur n iamin,fecp fcntiret dolorc mori,uocauit t Benoni,ideft filium doloris mei. Scd pa^f^ flexit nomen in melius aufpicium,® nota eum Beniamin, quod fonat filius dextro* Icgis Genefis capite trigefimoquinto. cumfaluatoris.] Quod illic puteturfuint** tus Chriftus. i^In codera prophetalNymP Efaia,cuius hæcuerba funt capitetrlgeu®” cüdo:Beati quifcrainatis fuper omnesaqM” imraittentes pederabouis 8iafini.Vtrun^ ro prophets locum detor fit ad hanc rem,« niter magis quam ferio. Nec enim dehoca®' no aut boue loquutus eft Propheta. Quin »** i lud annotandum, aliquanto fecus Hierony/ mum hüc locum citare,quam habeaturapud Efaiam:fcdfequutus eftuerfioné Septuagi^ ta, iv ßtüt iiÿùifii®' tretrii. lt;^ Cemere fe oculis n/ ^^ dci]Adhüc refpexit locum qui librurniHn® confcripfit,cuius initin eft: Cogitis me óPaD^ laSi Euftochium,quifquis is fuit (nam Hlfb/ nynni® |
|
ÏN EPITAPHIVM PAVLÆ SCHOHÀ A nymum autoremnon e(rc,fuo docebimus loz præfepe quoep ó Paula, te tefte fequuntur. lt;Bcth L °®“^ panis ] Hoc enim Hebræis fonat ta f æi ' ^^^^'’^Ephrata.]HebræisEphra Uk®®^’®fr‘’giferani fonat.Eftaût Beth^ eft p P*“’®®»quot;f paolofuperius oftenfum Pfalm ”” teftatur Hieronymus,exponens eentefimum trigefimum primum: ufephodie appclz Huiusrei Ä aliæfcripturætcz eft Bethlehem. AT Atm *?» *f^\*^ frugifera. à^/mt, fruduseft: ^/**Av®’» ferax,fîuefertilis. ciR ‘^'’’PPe-] Varie deprauatus eft hic loz infri. ®’^®fque fermonis Hcbraici Græcicp hft».n”«?n^°®*®Ui Codices habebantZop, Hebræi,gcz tarif n ^“^ perfonæ,appofîtitia litcra no l ?’?’'^‘’**oaatpronomine,fîcuti Græz ne v'^’Pfoindefiferibaturcumadieftioz earn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fîgnificabit Audiuimus uau îinr^ ^°^™'’l^°*^* ^“’” adiundionc ^ eenerp« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fîgnificat Audiuimus eum, titer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Manqua in Hebraicis paz eus PP *^^’*5exemplàribus habetur hic loz B’üylSXl? id musca™”!””’^™*®^ ’^’'^'^^'^ ideft Inucni Nec h tn. Item, intura^iif «vt/Ù lyd ivft^tt^ avriu', '’‘““'^’■^‘U’entionem facit Hieronymus * intepr^f^'^'^’quot;^^^^*®“®’fî “^^ ilhus,uel certe ®®*fîi commetarn.Vnde üidetur ad îi ditafp^°P^*^^'^^'^®*^fîfî'^»o^Ioci huius commo dum nbsp;nbsp;^^^® docête didici ] Hoc ita legcnz foiteH*”* ®^^P®5»PauIam hæc loqui præz verterit orationê, ^'^®onemHebraicü didiccrit,qucm' ’’®^^fîàtur8d poftea.Vel ex hoc loco dus hn^^“^»diuum Hieronymum Paula to lt;Ad»v?KTP^*^^8'**quot;^'^*°ois comitcm fuifle. ffern ®® ^^ “°^ Hebræis figniflcar,grez fenç P°P“ium.Hiftoriam hanc Icgis Gene derel??^”'^®™®”°*'‘** Qy^am putant A' Turr ^ a ® ® quo fuit ædificatû templum. preo»/ ^quot;»watgregis appellatam,ob con faß i.?L'^^“æ^*o*’*busputatcflclocû iux inor n ®’®^“o g*'^’^ angclorum cecinit uit a^ 7.°®’”’»“«! in qüolacob pecora paz lodiSr t ®‘**”^® nomen. Meminit huius .’’®‘^* tuturrisnebulofafiliaSion. Un nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Litus,participium à liz il riam E^*^ fîgnificatinunchis. Allufitad hiftoz lan • z*^*’ ^Per uiam uetetem] Sic appclz *'in facris literis.Ncc temere addidit hoc iu^r?®’*®wirnm innuens ueteris effe uitæ nnftD^i®'”^^’® ^^^® quondam Phoenices, P itrusftmsciuitas fuit, fiquidem Stephaz °p i®’’^»lt;lequadiafi cftalibi.Porto gaz aircrnca lingua diuitias fîgnificat, qua uocc ’men fini ufî Latini,uelut Horatius in Odis: |
Icci,bcatis nunc Arabum inuides Gazis. quod ca gens opulehtia immodica fuerit infaz mis.Pomponius Mêla prodidit,gazam Perfî ca lingua fonarc ærarium,amp; hinc nomen indiz turn huic urbi:quod cû Cambyfes armis Aez gyptum peterct,huc belli Äopes amp;nbsp;pecuniam contuliflct^Vocem barbaram ufurparunt La^ fini pro thefauro. Porto quod Hieronymus addidic,uel pocenciam dei,huc pertihet quod eadem ciuitas dida cftAza. Porto Aza Hcz bræis fîgnificat, robufta,fcu fortis. ^ Qpoz modo Eunuchus AethiopS.] Allufitadhoc, quod refert Lucas in Adis Apoftolorum,caz piteodauo. Angelus àutem domini loquutus eft ad Philippum,dicês: Surge Kuadc contra meridiariumiaduiam quædcfcendit abHiez rufalcm in Gazam,hæc eft dcferta,Sic. Ncc te* mere meminit de Acthiopis mutata pelle,qæ locus que legebac Eunuchus haberet illa:Et ficucagnus eoram tondente, amp;c. Simulqi rez fpexit ad illud Hicrcmiaccapitc dccimotcrtio: Si mutarc poteft Aethiops pellem fuam.^ ^® zi tus relegit inftrumentum ] Hoc refert ad uiam ’ ueterem,quae quafi notabat Vêtus indrumen turn. ^Fontcm rep petit] Velutaquâ uiuam amp;nouam,quarenafccretur. Etapte difcedità Gaza, futurus Chriftianus. De fonte ucro moxdicâ. ^A Bethfur uenit]Hæcætate Hic ronymi uocabatur Bethfura;uicus eft in triz buludâ,obuius uigefîmo lapideeuntibus ab Hierofolyma Chebron. luxta hûc fons eft ad radices mStisebullicns,quiabeadem in qua gigniturhumo forhetur. In hoc fonte putanc eunuchum Candacis reginæ baptizatum fuz ifle. mpEfcoLjOpinorhancefte Efcaul,quam Hieronymus indicat obuiam ad feptentrioné ab Elcuthcropoli proficifcctibus Nicopolim. Efcolautem Hebraicefonatbotrum. Diuus Hieronymus in Hebraicis quæftioniz bus,ofîendit Mambre Si Efcol ftatres fuifteaz mlcoS Abrahæ. Vnde nome inditum eft locis. menta lt;[ Saræ cellulas. ] Ideft paruas ædiculas,quæ illic monftrabantur ob miraculum antiquitaz t(S,inquibuSgenuitIfaac» if Et ueftigiaquer eus] Nempeapud Mambre,dc qua didum in ^4 fuperioribus fcholüs.Veftigia uocat, monuz mus alibi teftatur extitifTe ufcp ad tempora fuæinfântiæ:quan$ ibi terebinthum uocat. lt;f Atqueindeconfur gens ] Nam Chebrô haud procul abefle â com uallc Mambrc,in qua deum uidit Abraham, legimus Genefeos capite dccimotcrtio. Hæc uilluladida eft Caria th arhe.Ahcftah Hiero folyma uiginti duobus ferme paftuû milibus, lt;nbsp;Cariatharbe.] Cariatharbefonat Heb rai s uicum uel oppidum quatuor uirorum: quod tlli putant illic quatuor clTe fepultos, Adam» Abraham,Ifaac K lacob.Porrô eundem fuifle locum Chebron amp;nbsp;Cariath arbe,tcftatur lOz fue caput decimumquartum:rurfum libri Im dicum caput pnmum. Antiquitus dicebatur Chariath arbe,poftea commutato nomine dp dus |
|
196 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPITAPHIVAÎ dus eft Chebron. i^p Adam magni] Sic enim Icgis lofue capice dccimoquarto. Adam maxi mus ibi inter Enakim ficus eft.Sed dehis dixi musaliâs. i([ Caleb quartum putetjHie erat ^5 filius Icphone,cui lofue monte Chebronpofïï dendum cradidit,ut habetur eo quem modo citaui loco.Montanam emm führe regionem fignificac,cum ait,afccndit Chebron. if Caz riath fepher ] Quod Hebræis fonat,uiculum li terarum. Hunc locum olim Dabir uocatum fuifre,poftea didu Cariath fepher, teftatur lu' dicum Iibri capucprimü,K eundem non pro/ culabfuifteab Chebron. i^Occidentem hte' ram. ] Allufitad ilJud Paulinum: Litera occi/ di^fpiritus autem uiuificat. lt;(f Othoniel filius lephoniæ] Chiemadmodum Axa uxorOtho niei,fuafu manti pctierit à patre fuo Caleb,ir^ riguü fupcrius amp;nbsp;infcnus,pro arente terra Au ftrali,legis lofue capite dccimoquinto. nrCa aff pharßarucha.j Sonat uillam benedidionis-Oiiomodo Abraham produxeric angelos eü/ tes SodomamJegisGenefcos capitcdccimo/ ' oelauo.Apparetm monte locum cfTe. ifl La/ tam defpiciês] Nimirum è mon te, amp;nbsp;defertum «ft ad meridiem. i^f Ac terram quondam So/ domæ. ] Quondam dixit,quia nunc lacus eft peftilens,qucm mortuum uocantmarc.Cæ/ teri lacum Afphaltitê,â bitumme quod folum gignit. Apud Strabonem Sirbonis (nifallor) appellatur,dequoprodigia quædam prodi/ dichbro decimofexto:addens,Sodomam me tropolim fuifte rcgionisolim tredecimoppi/ dis habitatæ,quæ deinde terræ motu fitabfor pta,quod terra fucrit ignea.Eratofthenes pu/ tat,id lacuuminundàtione cötigiftê,quifub/ indcerumpentes terram contexerint. Hf Bal/ fami uineas. j Dcuinea Engaddifitmentioin Cantico canticorum: Botrus Cypri diledus meus mihi in uineis Engaddi. Hieronymus in Hebraicis quæftionibus oftendit,grandem ui cumfuiftein tribu luda,palmarum amp;opobal fami fercilem,prius didum Afafon tharnar,id eft,urbs palmarum. Imminet mari mortuo. lt;f EtSegoruitulamcontcrnantcm] Segorci/ uitas,fola fuperfuitex incendio quincp ciuita/ turn Sodomorum.Imminetmari mortuo:di/ «idit Moabitas à Philiftæis.Hieronymus te/ ftatur,in hacpofitum fuiffe præfidium Roma norum.luxta hanc gigni balfamum,amp;poma palmarum,priftinæ ubertatis indicia. Qpon/ dam uocata fuit Bala,quod Hebræis fonat ab* forpta,quod tertio tçrrarû motu fuiftet pro/ ftrata.Vndeamp;Loteiloco diffidebat. Segor aute Hcbræis fonat paruulam,feu iuniorem. Syrorum autem lingua,Zoara dicitunuoce idem fignificate illis,quod ludæis Segor. Por ro quod adiecit, Vitulam conternantcm,uoce nimirum atcrnioneconfida,quodapud He/ bræoshabcatur n’y:?'''?^? fumpfit exEfaiæ capite decimoquinto:Vedes eius ufque ad Se goruitulam conternâtem. ^Spcluncæ Lot] Apparet oftendi folere fpeluncam,in qua filix |
PAVLÆ SCHOLIA ’ Löt cum co concubucrunt.Dcfccnderateniii' 5 in fpelunca diffifusurbi Scgor:ßi obcamcauj quot;nbsp;fam diuus Hieronymus non putat excufandu Lot,ut cui dominus promiferat,in Segor tu/ ^^ turn fore ab incendio. ^ Cuius opus Moabk tæ funt] Significatinceftum concubitumLot cum utraque filiaiè quarum altera natus eft Moab,princeps eius populi ; ex altera Am/ mon,autorprimus eius gentis-VtertÇpopu/ lusillaudatusindiuinislitcris, 4f[Diu hærcOjj in mendie. ] Significathâc partem Auftralcffl ' ; fuifte. Quidam codices habcbantiDeindedi/ ; uertit ad meridiem.Verum prior Icflio plus' | habet feftiuitatis,propter phantafiam hilton' ! cam. Imaginatur enim fe in his locis uerfarl» i quos defcribit, amp;nbsp;uelut animo obambulat' PolTunt autem hæc uerba ad Paulam accoiu/ modari,uteam ita loquentem faciat,Diuhæ/ reo in meridie,uclut olTenfam memona rerU parum lætarum,præfertimcumillicclormiai fponfus,in Canticis,quê magiscxpcditinnu bis uigilare. Porrodelofeph,quiiufsitade(!lt;! fratres fuos,ut fecum conuiuiö agerentin m«' ridiejcgis Genefis capite quadragefimoter/ tio.cuius conuiuij fimulcft capitis biceftfim^ Biberötqï,6i inebriati funt cum eo. Ab hisigi' tur maleominatis locis refieditfe ad monte® Oliucti,ut fcliciohs ominis. lt;ff Reuertar rofolymam ] A b extrema meridiana parte rc/ fle«ftitad feptentrionem K occidentem. v' perThecuam atep Amos.]Duo montes^ j in confpedu redeuntibus à mari mortuo rofolymam, ultra hos oftendit femons On^ ueti.Thecua,buccinam fonat: Amos,forte®' Hf Rutilantem montis Oliueti crucera• ] ptc dixit rutilantem,ob ruborem fangui®S’ Nonnulli codices pro Crucem,fcriptunii’X bebant Luccm:utintclligas deluceafcend^' tis in coelum lefu. HT De quo faluatorafcen® ad pattern] Montern Oliueti torrens Cedro” interfluit,cQcp diuidit ab Hierofolyma ades/ ortum folis,ubi ultima ueftigia domini hu®” imprefta,adhuc state diui Hicronymi niouf ftrabantur,ut ipfe Iitcris prodidit,non abW memprabili miraculo.Etcnim cumterra^ dem,quotidiea credentibus haurirctur,®®^ lominüs fonda il la ueftigia cötinuo priftiuu® ftatum recipiebat. Addit6i aliud miraculu®’ cumeoin loco conderetur cccfefiafuni®u® illius cacumcn nunquam potuitcontegi ne^ concamerari, fedfëmper abima terrauu^o” fummum coelum patuit itcr,qua dominku® corpus afcenderat in coelum. Ad huiul®0|^ di igiturfpedaculaproperabat Paula.Abo mons ab Hicrufalem, innere fabbati, in u” , Chriftum afcendifte,teftatur Lucas in Ac» capite primo. i^ Inquo pcrannosfinguloS'lj’ Sichabesin Numéris capite decimonono. Hf Detemplotranfmigranrcs] De Cherubi® migratibuSjlegis apud Ezechielem capita®' cimo.Rurfumdenouotemplo,pcrquoduult intelligiChriftianâeccIeûam,legis apud^”' |
|
IN EPIT AP HIVM I ^crncapirequadragcfimo.Rcfert fimilcquid oaniamp;Iofephus de trafmigratione uircutum ctemplo. ^SepukhrumLazari]Id oftende Mtor in Bethania.Ea eft uilla in latere mentis Oliuetijfecundo lapide ab Hierofolyma. Quo wloeoextrudam ecclefiam fuifle,teftatur alP DiHieronymus Lazari fufeitati monumentû. f Bethphage uilla. ] Bethphage,uiculus crat accrdotumjin monte Oliueti fitus. Sonat au' A tcm,ut uidetur,Hebraice, domus maxillarû. iÇmim exponit Hieronymus enarrans cuan quot;^^^I^âtthæi. Ex hoc loco Chriftus mißt sdifcipuios,qmadduceret pullum afînæ, 4 ^Wnuctrahitadallegoham. lt;|f Redoepiti ^f€defcendebatHiencho]Redo,quia ante/ 3cob montes obuios nonihii circumada eft. h ’^^,*^*®‘icho dida eft amp;nbsp;O za.Eft in tri/ . “^Pufaim,oppidü bis fubuerfum,blS item !^p^^’'‘‘^^®-hoc dominus dignatus eft fuaiP i Ultrareprædicatione. lt;nbsp;Recogitans ilium de uangelio.j Via quai ducit abHierufalem in rahni ^'°'”^ infamis latrocmiis.Dc pa/ ƒ’”’’^^ß^Jaft‘onibus,Icgts Lucs ca/ ^^^ locum Adomim] Hcbræis i^ Etarhorcm fycomo ®Jldaccidifleiuxta ciuitatemHiencho,tc atur Lucas capite decimonono. A pparct ar^ orem adhucnionftrari folitam state Hiero/ ^p^^^^ätacalcabat.jOiiod Zachsus afcenditjUti lefum uidc ® H ’ h ^'^^æ decimonono,id'queacciditin g^'’^*^^ arboris plura diximus nnnotationibuseuangclicis,quam Hiero/ ymusinterpretatur peccata,letaliter duleia. ^.‘I®*f'^o5s ad Chriftum,erigitfein füm loca. ] De duobus cscis legimus apud atthsum capitenono. Verft hos duos non « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P*^*“® quâm reuerfus eilet in do/ “^’hoceftNazareth.Csterum Bar/ '^ ®^® fanauitinHiericho,perui quot;hus improbis clamoribus,ut refert Lu' a capite decimoodauo, ubi palam indicat ocaccidiiTe in uia^qus ducit Hiericho : fed •''lattnæus capite uigefimo narrat de duobus '’^(T^u ^ ^'’®™ locum magis apparct refpe/ WHieronymum« iff Fundauit Afcl in Abi/ Î2 fam. ] Ita lofue capite fexto,imprecatus eft, P°‘tquamhacurbe euerterat.Maledidus uir cofam domino,qui fufcitaueritamp;sdificauc/ * ouitateHiericho. In primogenito fuo fun/ äwenta ilhus iaciat,amp; in nouifsimo liberorû ponat portas eius.Hancenim lofue fubuertit wnditus, ^ Etaceruum prsputiorum] Nam nebrsis Galgala fonat collem prsputiorum, uel collem circumci Gonis.Hsc uocabatur fc/ cunda circumcifio fada per lofue: ficuti refer/ Wr lofue capite quinto: ciep loco nomen eft in/ ditum Galgala,qui fadum teftaretur.Huc rc' fpwit Hieronymus,cum ait: fccunds circum* duonis myfterium,intcrpretans Euagclium, quæ circumcifio eft noncarnis,fcd affeduum |
PAVLÆ SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ip-^ animi.Oftendebatur state Hieronymi locus defertus eorQ,qus illic fecit lofHe,ueftigia rc/ tinens,miroculru habitus abillius partis in/ colis,hoceftOrientaIibus. ojf Etduodecimia pides] Duodecim lapides quos Iofue,prsmó nitus aDeo,iufsit abcledis è fïngulis tribu/ busuirisdeportari, è lordane fublatos,legis lofue capite quinto,m ipfa ftatim fronte, ^f Et fontem quondam legis] Hoc primum miracu . lum fecit Helifsus,poft arreptum in aera He/ ’’ liam, atqj id reports habitabat Hiericho. Qus ciuitas quum effet accommoda incolis,fed a/ quas haberet fteriles amp;nbsp;infuaues,Helifsus fa/ le immüToin fontem reddidit eas falubresac fcrtileSjUt legis quarto Regum libro,capitc fe cundo. Verum autem Helifsum, Chriftum in terpfetatur Hieronymus,qui amaram amp;nbsp;inu/ tilem Moyfilegem,fuagratia códulcauit,amp; là lutiferam reddidit. Hf FeruentiffimO sftu. ] Subefttacita ipcOfriUirtf in node 8i sftu fernen/ tiflimöjiam nondum orto fole tarnen illa feruc bat,S: ideo propcrabat adflumen. if Quo/ modo in medio] Quemadmodum aquslor/ danis inferiores in mare defluxerint,fupcrio/ res cohftiterint,montis inftar tumefccntcs,aP ueo qui in medio crat ficco rclido, donee facer dotes portantes arcam foederis unà cum po/ pulotrâfirent,kgis lofue capite tertio. lt;nbsp;Lon ^^ gum eft,fiuclim de Achor] De Achor lapida^ to à filüs Ifrael,omnibus illius facultatibus igni cxüftis,propterea quod fuffuratus fuerat de rebus hoftium,lcge lofue caput fep timum. Achor autem interpretatur turbationc,quocl lofue dixerit ci qui peccarat : Quia turbafti nos,exturbet te Dominus in die hac. thcl domo Dei] Id enim fonat apüd Hebrsos Bethel.De lacob legisGcnefis capiteuigefi/ moodauo:quomodo fuppofito capiti lapide dormiés uidcrit myfticam illam fcalam. Con/ nexuit autem huius lapidis allegoriam cum cius allcgoria,de quo fcribit Zacharias capite tertio. Quiaccee lapis quem dedi coram Icfu, fuper lapidem unum feptem oculi funt. ^ Se pukhraquo(5] De lofue fepulto in monte E/ phraim,dccp Eleazaro filio Aaron,amp; illic fe/ pulto,legis lofue capiteultimo. Porrö mons Ephraim uergit ad deferta,in quo ciuitas eft Thânafara,fiueThamna:in hac Hieronymus indicat fuis quo^r temporibus magnum fepul chrumoftendi folcre.Porró montis nomen eft Gaa. Hf In Gabaa] Gabaath eft in tribu Ben/ iamin,urbs Phinees ♦ ^T Qigt;od diftrihutor » po(reirionum,amp;c. ] Nam lofue in fua pofleiTio' nelegitur fuiffe fepultus.Ea fita eftin monte Ephraim. Vnde mirata eft Paula,quid fibi uo luerit lofue,quod montuofaamp; afpera fibifum pfcrit,cumipfi in manu effetjCampeftria qus fertiliora funt dc]igere:fiue quod id effet fin/ gulariscontincntis.Necp enim huius tempo/ ris principes mcliora tantum fumerent:fedlï poirent,omnia uendicarcnt. Siue quod fubefl myfteriQ,uirtutem non in mollibus,fed in du/ r i ns |
198
IN EPITAPHIVJW
PAVLÆ SCHOLIA
tisSiarduis rebus effefitam. Hf Altäre diruz turn] Qponiam Bcniamitæ facrificates ex infi diis adoriebatur. ^Et raptum Sabinarum. ] Romani per fpeciem ludorum folennium,Sa' binorum mulieres rapuerunt,nc noua ciuitas inopiamulierumperirctiutrefertT.Liuius li bro primo. Itidcm Si Bcniamitæ, ne periret tri bus,quæpropter conftuprationem unius mu licris pene dclcta fuit,rapucrunt puellas alia^ rum tribuum,folennes choros ducentes in Si lo. Hiftoria legis ludicü capitc ultimo. lt;([ Præ^ currit] Vel quia tempore prior,uel quia uioz Icntior. Certe fimilis utrifcp caufa,amp; fimili oez
cafioncutricp funtufi. lt;,rTranfiuit Sichern.] Ea fuit ciuitas Iacob,fie uocata à filio Emor re gis fui-Eft autem in Samaria,non procul à fez pulchro lofcphuuxca hanc dominus lefus col loquutus eft CÛ muhcrcula Samaritana.Q.uo quidcm in locopoftea ecclefia extruda eft,ex latere montis Garizim.Eam fuis adhuc tepoz ribus cxtitilfe tcftatur alibi diuus Hieronyz mus.De Neapoli mcminitPlinius amp;PtoIemæ us. Cæterum in loeis Hebraicis,Hieronymus hanc urbê Sichar uocat,nifi corruptus eftco' dex. i^ErrorcDofithcijls hærcticusfuitluz daizans.^ Sebaftcn,ideft Samariam] Sama^ ria,regalis crat ciuitas IfraeI,in uertice Somcr montis fita,media inter Galilæam SC ludæam. Vndequodam omnis ilia regio Samaria fuit didla. Ciuitas ipla ab Hcrodc Ancipatri filio, Græcouocabulo tnfixg-v di(ftaeft,quod Latine fonat Augufta.Nam Latini uoeât auguftum, quodmaicftatê quädam præfcfcrat:idquod Græciuocantfebafton,à uerbo Aßoftai^ quod 37 eftuencrorSiadoro.^jf AbdiasprophctajEx^ tat hiftoria libro Regum tertio,capite dccimo odauo. i^NutricuIam domini] Vndc didus €ftNazareus,8iolim Chriftiani probro Naz zarci uocabâtur. Na zareth autem cft uicus in Galilæa iuxta montem Thabor. ijf Chanam amp;nbsp;Caphernaö. ] Nam in Ghana Galilææ muz tauitaquam in uinum.Et in Capharnaum de migrauitrclufta Nazareth,poftcaquàm tenz tatus fuitâ diabolo,atcp illicaufpicatus præz dicationcm regni dci,ói in cadem ciuitate fana uitfilium Centurionisparalyticö.Porfö Cha na oppidum fuit in tribuAITur,Galilææ genz tium.Capharnaü oppidum eft haud procul à ftagno Genezaret in Galilæa gcntium,Gtum in fimbus ZabulóSi Neptalim,ut in locis Hcz braicis indicat Hieronymus. lt;nbsp;LaCum Tybe riadis ] lordanis qui ex Panade fonte oritur iu xta montem Antilibanum,ubi prima conuaP lium obtigit occafio in lacum fc fundit,IÓgum fedeeim milia pafruum,Iatum lêx milia: Gene fareth,fiueGcncfaramuocant.Amoenis oppi dis circumfeptus eft.Rurfum in alueo fuo aliz quandiuprogrcirus,lacumTyberiadis facit. Etiamfi Plinius libro quinto,capitedccimoz quinto,uidetur ex utroep unö facere lacum. NouiftimcdecurritinlacüAfphaltiten,qucm 0 eundcm(utdixi)maremortuü uocat.lt;f Scan
feandebat. Eft enim mons mira rotunditatî fublimis (ficut alibi diximus) in medio Galn lææ,dirimês tribus Ifachar Si Neptalim.Eun/ dem uoeât Itabyrium. Hf Campos latifsjmos Galilææ] Eftenim mons Thabor,ut didö eil, in medio Galilææ. Et ab hoc monte defccndit exercitus Barach pugnaturus aduerfus ho/ ftes.Hiftoriam legis ludicum capite quarto-lt;([ Torrens Cifon] Eft iuxta montem Thabor-Hocloco dimicatum cftcumSifara,uttella/ turin locis Hebraicis.Eft Si ciuitas Cifon® tribu Ifachar fcparata Leuitis. «jf Etoppidu® iuxta Nairn.] luxta,hoc loco aduerbiumeu-Naim autem diftat à Thabor monte,fecundo miliario contra meridiem iuxta Endor.Defi/ lio uiduæ in uitam rcuocato,legis Lues eapi/ tefeptimo. t^Tranfiboad Aegyptum.]Na® omiftb innere refledlit ad occidentemmeho“’ nalem. i([Etin Socoth.] Hic fuit primaman/ fio filiorum Ifracl exeuntiû ex Aegyptoietia® jl fi Hieronymus in explicâdis manfionibusa Fabiolam,hancfccundam fâcit. lt;Apud tem Sampfon] Oftcndcbatur(utapparet)lO' eus diffus fons Sampfon,ob fontem quem“ fitienti deus elicuit è dente maxillæalini.Vn de didius cft locus,fons inuocantis de maxi la:ut legis ludicû capitc decimoquinto- ^
ptumdcSampfonciChiibus hauftis ''^^*’% uit fpintü,amp; uires rccepit. ifMorafthiwJh j eftuiculus Palæftinæ,haud procul abele“ theropoli firus,patria Michcaeprophet»” deSi Morafthites cognominatur.Eodenu” co monftrabatur illius fepulchrum. ^ct latere dcrclinquam.] Has regiones “t'®?’, noninuifit,fedad Icuam relinquit. reosjHorumfitmentio in facris literis-thcos ] A letheth, quæ cft regio principu® |i dom,in Gabalcne,hoceftldumæa. amjHuic poftca commutatum cftneme» balcne,regio quondâElau,à quo uocabul“ inditû Idumæa,quod ille Edom uocatus i^ Plinius item Idumæâ partem facit manti® Syriæ. lt;|[ Lachis] Vnaeft c ciuitatibuSjtl® cepitlcfus,regceiusinterfeâ:o. lt;j[Et nas molliffimasjHuiufmodi Lucanusdeief bit in Libya. lt;nbsp;Ad Aegypti fluuium Opinor hunc cffc,quê ali) Nilum aocant^lt; defunt qui putent,Sior elle fluuiö è Nilode ^^ uatum. iK GeftcnjHichabitauitlacobcu® beris. i([ Et campos Thaneos. ] De quibuS.^^ gis Pfalmo feptuagefimofeptimo.Hic Non SC Aaron ædideruntfua prodigia.Ethid® tarunt Hcbræi,qui metu Babyloniorum 1^ rant cum Hieremia. ^ Veria cft in Alexan am ] AlexandTia,ciuiras cft Aegypti,intet fricam, Acgyptum,8i marc,quafi clauftr” P fitaiin qua corpus diui Marei cuangelift®^^® ditum,fua ætate à fidelibus honorari fole^. ftatur diuus Hieronymus. Verfam dixit,” nomen commutatum ab Alexandre Mag“^’
IM EPITAPHIVM PAVLÆ SCHOLIA
I9‘gt;
|
A Qui cam autc0didic,autinftaurauit; cuius me fflinitPlinius iibro quinto. lt;nbsp;Et oppidum NP triam. ] Älluficad nitrum,quod olim adhibe/ bant in elucndis ucftium maculis,ob acrimoz niam: cuius uicc nunc utuntur cincre ac lixiz uiOjfiuefapone.Apparet äute hoc oppidum turn iiuper côuerfum fuiffe ad rcligionê Chrp 4gt; ®’ f l“doro confelTore] Is epifcopus fuit Pez luuotarum,uireruditus,quilibris Epiftolari businurpretatus cft facram fcripturam,ut te tiseitSuida. ^Macanos,Arictas. ] Nomina untiUuftriuniapud Aegyptios monachorö. bed leftiuitatis gratia numerum fingularem mutauitinpiuralem. H[De Pelufio magnâ. ] dufaura eftunum ex oftiis Nili,proximum ludææ. Apparet terreftri itinere peruenüTe uP QUead Alexàdriam amp;nbsp;Nitriam: deinde ob inz tolerabikm regionis æftum,ab oftio Pelufiaz forenauigaiTeinludaeam.Cæterum promaz gna,quidam codices habebât,maganam: qui dam Maiomam,nonnulli Nazumam. Maio^ aportuseratGaz2,cui poft uerfum nomen on antia,ac deinde dida Gaza maritima, queniadmodû alibi latius explicuimus.lt;fr Ge uino niefemper,8tc.] Genuini dentes lunt, qm lub gena latent,qui 84 canini dicötur. Vnz cquimordacius obloquuntur,gcnuino diz v^^** p°^*^’'^‘Pe*'fius:Etgenuinü fregit in ilz ^^ A f^^°'''’æ^b’Aefopi.] Sentit de Apologo dopi,apudquetn cormcula furtiuisauium B nI^ueincrat. Cumqi primum elTet omz niousmiraculoobinfolitam colorum uaricta cm,demumfuam quibufep reuellctibus pluz eVerfuram quoqife ii r -^®^^uudcontcmnendi codiccs,pro ^t nra,habebant ufuram,fcd mendofe. Nam Latini uocant,cum æs alienum ære leno diUoluitur.Ita Paula cum dceftet peem gt;a3nmtuo fumebat ad ufuram.Eamad diem rurfus non efTet quo refolz otjdenuofumebat mutuum ab alio,quo fu P '‘‘USæsalienum redderet,creditore tantum ufato,maftêtenihilominus obligatione.Ex' cnipiafuntapudTcrentium,Donatum inter' Jetern,amp;Senecam. «([Buccinatoribus fuis] iramamp;gratiam amp;nbsp;emphafim addidit metaz P ora.Nam buccinatores funt,qui canut bue gt;na.Etbuccina admonetur populus ut audiz ƒ præconium,aut edidum publicum.Vnde ■nnitiofos iaudatores,buccinatorcs uocat. .J 11 bdiunt(jfummos] Verfus eftex Odis Hoz ^’^P^'^’Quem Hieronymus eô detorßt,ut fiz ^“‘^^^egiam uircûtem obnoxiam effe in^ uidiï.Ineundem fcnfumT.Liuius:Liuor,in' QuitjUdut ignis alta petit. Qyanquam Horaz businaliam féntêtiam dixit, nempc magnam 'Ortunamexpofitam effe triftibus cafibus. f Adad Idumæû. ] Hic Adad puer fugerat in p^gypturajnterfedis à Dauid omnibus maz fculini generis Idumæis. Inde mortuo Dauid, iam gradior fadus,8t adiutus opibus Pharao' nisgt;negociuexhibuit Solomoni,utle§is libro |
Reg.üf.cap.xi. Vidctur au té fignifleare Ruift' num. ^ Allophylis]Hoc eft,aiienigcnis. De Iacob,quo ob inuidiam fratris Efau fugeric in Mcfopotamiam,legis Gen.cap.xxviq.DeDa uid,quÓ à Saul inuidcntcfuæglonæ,profugc rit ad Achis Philiftæum,lcgis Reg.pnmi libri capite xxvij. i^f Patics cnim uirj Sichabet So lomó inProuer.ca.xiiij.Qiiipatiêseft,muIta gubematur fapiêtia: qut autem impatiens cft, * cxaltatftultitiamfuam. «ÇToxotqfuijHicez rat films Paulæ natu minimus. Et matris dolorem] Nonnulla exemplariahabebât,ma tricis dolorem:utraque ledio tolerabilis,nifi quod argutior cft matris;ut intelligas alfidS matcrnum,quoniam defiliarum obitu paulo ante memmit. «^f Conucni hominem.] Error quem coarguit,partimfapit Origenê,uel poz dus Platonem,S uidetur Ruffinum fubnotaz retacitonomine. tj Chnfti flammeo] Flamz meum cft,quo foeminæ tegunt capita, ^f Præ' fens utnufep noftri intctatur naufragium. ] Ita conftantcrhabebantexêplaria:nclt;pcuiquanï obfcurum eft,quin hiclocus fit deprauatus» Arbitror ita legêdum: Praefens utriep noftrum intcntatur naufragium , ut intelligas Euftoz chium K Hieronymü pariter Paul æ obitu fuz iffe periclitatoSjCumillauiua fuiifent felices» lt;nbsp;Iuftoamp;impio,bono6Cmalo] Ita fcribit Ecz clefiaftes capite nono:co quod uniuerfa æque ueniant,iufto 6iimpio,bono amp;nbsp;malo,mundo amp;nbsp;immundo,immolanti uidimas Sifacrificia contemnenti. Sicut bonus, fic K peccator:ut 4$ periurus,ita qui uerS deicrat. ^Veram Noe* mi] ’''Ü3?1 NocmiHebraicefonatpulchram uel confolatam:id trahit ad Paulam.Porró 10' cus cft Ruth capite primo, if Hunc tibi libr. 1 Ad Euftochium filiam loquitur,non ad Pauz lam. ^Ad duas lucubratiunculas.] Didaz mus,cum ipfi nonfcribimus,fed notario feriz bendum pronüciamus,hoceft lingua tantum utimur noftra,manu aliena.Et mirumeft fez nem,ut apparet penè deefepitum, tantum po' tuiife duabus didatiunculis,præfcrtim ludu occupatum.Non enim aliquid fubinanc fufpï cari libetinuirotam fando. lt;[[Exegi mohuz mentum] Exegi,pro perfeci dixit:monumcnz tumuocat hüclibrum,qucmde illius fcripfit uirtutibus.Retulitautcm carmeex Odis Hoz ratianis:Excgi monumentum ære perennius, Regaliqi fitu pyramids altius.Qtiod non imz ber edax,non aquilo impotens Poffit diruere, autinnumerabilis Annorüferics,autfuga tez porS. lt;([ Acre peré. ] Nam antiquitus poneba tur æreæftatuæ,auttituliin æs incidcbantad propaganda in pofteros defundi memoriam. VerS huiufmodi monumcnta,fi tépeftatis aut hominS iniuria non dcmolitur,ccrte tepus ip' fum omnia cófumés,abolet.Ingenq monumé' ca fola perpétua funt,^ in omne durât æuum. 4^ lt;([ Agamc.inclyta.]MaternS genus duxerata Scipionibus amp;nbsp;Gracchis,paternü ab Agamêz nonc.lt;i[ Dmi nas fob. jPofthoc carmen quidä ' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r 4 codices |
|
200 IN EPITAPHIVM codices additum habebant hune uerfum: His fruituralocis,fclix ubi donaMagorum.Mihi uidccur fuperene. ANTIDOTVS O ffendet fortafsis nonullos hie locus, quo diuus Hieronymus uidetur non fans tribuez rehis,qui facrasædcsfuis fumptibus uclcxz truunt uel ornant: quum his temporibus pkquot; ri(ÿ fummam hanc efle pictatem exiftimennSi fincnonnulli principes,qui tot bena,tot cæz des,fot facrikgia,tot totius uitæ facinora fiz mulatq; flagitia,probe compcn(âtaputent,lî facrara aliquam acdiculam uel alienis fumptiz bus curarintcxtruédam,ut ne quid dicam de cpifcopis.Etaudias pafsim,facerdotes tatum tribuctes donariiS templo dicatis,ut inexpiaz bik facrikgium fore clamitent,fi quis hinc ali quid in pauperü fubfidium fame percuntium detrahere conctur:atcp id fi fiat,Chriftum ipz fum,aut uirgincm Mariam fuis bonis fpoliari uociferentur. Quafi uero Chriftus ciufmodi |
PAVLX SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ gaudeat oftentaculis, qui ipfe op£S idas calcandas elk docuinautlan ^,^^ ma Maria nugiseiufmodi gaudeat,cum fcnipcr neglexcrit. Aut quafi d®f°5“®^ii$ oftentariin templis Chriftianorü,in 4 hscdocentureffc fpemenda Chrifti lis.Non damnauitigitur Hieronymose tcmtemplorum firucruram,non repten ornatum mudum,fed in his negatefleeu uirtutis:amp; pratfert clcemofynam,quïin dei templa,hoccftin Chrifti pa’’P®’f®^X( tur. Sedipfius Hieronymiuerba fubne» , Nokbat,inquit,in his lapidibus P®*’®?^ fundere,quicum terraamp;feculo trafitun ’ kd in uiuis lapidibus,qui uoluütur ‘“P^^^ ram,Scatera quæ fcquunturin hanefent tiam. Rurfum aliquanto inferius,cura ait-«ftent alif pecunias,amp; in corbona dei ara eo^^ gefta,funalibusqi aurcis dona pédentia- o . improbateos qui munera templis dicant) quid magis probet,innuir. |
» ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEC^VENTIS
Hic Lucinius nationc Beticus,dcftinarat adire Bethlehem,K opibus fuis iuucrat mi gregem:fangum illius propolïtum coHaudatjhortans ut pergat quo coepit,ad perfeïü’” uirtutem.Rcfpondetadquædam,dequibuslcripfcrat Lucinius..
HIERONYMVS AD LVCINÏVM
E C Opinant! mihi,fubito literac tuæ redditac funt, qug quanto inlp^ 2^' t«,tanto gaudforum plenæ,quiefcentem animam nifcitanïf,^ amore compledterer, quem o cub's fgnorabam,amp;c tUudmecurntt®® mufsitarem : Quis dabit mihi pennas ficut columbæ, 86 uolabo ott^ ^ quiefcam,ut inuemat quem dibgit anima meaC Vere nunc in tefetw® dominicus complétas eftï Multi ab Oriente 86 Occidéte uenient,66 recumb^^^ finu Ab rahæ. Cornelius centurio cohortis Italie æ,iam tune Lucinq meipJ^^^ bat fidê, Apoftolus Paulus fcribens ad Romanos:Cum,inquit,in Hifpaniapro^i fei cœpero,fpero quod prgteriens uideâ uos,ct à uobis deducar illucttätisfludibif^ approbauit,quid de illa ^uincia quærerct.In brein têpore ab Hierofolymis Illyricü Euangelq iaciens fundamcnta,RomS uindcus ingrcditur,utiiinctosfoF‘f ftitionis erroribus liberos facial.Manct in boipitio condudo per biennium,utflO^ bis utriufqp inftrumenti æternam reddat domum.Pifcator hominü,miffo reteapo^ ftolicOjte quocß quafi pulcherrimu Auratam inter innumera pifcium genera ttaxit ad littus.Reliquifti amaros fludfus^falfos gurgites,fïiïuras montiaj86Leuiathan^ gnantem in aquis,cum lefu deferta expetens contêpfifti,utpofsis illud prophenejj caneretin terra deferta, 86 in inuio,86 inaquofo,ficin faneb o apparui tibi. Étö^; Ecce elongaui fugiês, 86 manfi in folitudine.Expedaba eum qui faluum me feut * pufillanimitatc fpiritus 86 têpeftate.Obfecro te 86 monco parêtis afFedu,utquiSo domam reliquiftfad montana fefl:inans,poft tergum ne refpicias,ne aratri ftiuaw, ne fimbriam faluatoris,ne cincinnos eius,nodis roremadefalt;bos,quos femel tent re coepifti,aliquando dimittas: ne de tedo uirtutum priftina quxfiturus ueftimen^ ta defcendas,ne de agro reuertaris domum, ne campeffria eumLot 86 amanafior torum diligas, quæ non irrigatur de cœlo ut terra fanda, fed de turbido fluminelor danis, poftquam dulces aquas maris mortui commixtione mutauit. Coepiflemulw j rum en,ad culmen peruenifle paucorum.Qui in ftadio currüt,omnes quid émeut/ runt,fed unus accipit brauium. At contra de nobis dicitur:Sic currite,ut appreficti datis. Non eft inuidus Agonotheta nofter,nec alterius palma alteri parat ignomb niam.Omnes athletas fuos defiderat coronari, Gaudet anima mca,86 magnitude ne læticiæ rem moeroris patior, Ruth in lachrymas uerba prorumpunt. Zachaus publican««
-ocr page 251-AD,.LVCINJVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zol
* puthcanus adunius horæ couerfîoncm,hofpitem habere mcniit faliratorcm. Mar * aôCManajConuiuio præparato dominum fufeepere.Merctrix lauat fletibus pcz p^jSe unguentis bonorum operum dominici corporis dedicat fepulturam. Simon profus inuitat magiftrû cum difcipulis,ô6 non cofemnitur.Abraha: dicirur:Egre Cfede terra tua,amp;ô de cognarionc tua,bd de domo patris ruinée uade in terra quant Jponftrauero tibi.R.eIinquit Chaldaeam,relinquit Mcfopotamiam:quærit quod ne d^neperdat quod inuenerat. Non enirn arbitratus eft fimul ic habere pone 6v pa triam amp;nbsp;dominum,fed iam tune illud prophetae Dauid opere complebat : Aduena 'go Imnapud te 6c peregrinus, ficut omnes patres mei : Hebræus, ideft Tffi^óirHS ^tquetranfitorjdum non eft præfenti uirtute contentus, fed præteritorum obliuiz ^^nSjin futurum fe extêdit,óó feit illud:Ibunt de uirtute in uirtutem: myfticum for ’tweft nomen^ôC uiS tibi aperuit,quomodo non quacras ea quæ tua hint, fed quae ■ *'na:8Cinosputes parères, fratres, affines attp cognatos,qui tibi in Chriftocopu/ ^tuunt.Mater, inquit, mea 66 fratres mei funt hi, qui faciunt uoluntate patris meL nabes tecum prius in came,nunc in fpiritu fociam:de coniuge germanam,de fœ^ ’^'na uirum,de fubie Aa parem, qua: fub codem iugo ad coeleftia fimul régna feftiz pat.Cauta rei familiaris difpenfatio,Slt; ad calculos rediens, non ciro deponitur. Io/ •epn cum tunica Aegyptiam effugere non potuit.Adolefcens file, qui opertus finz Qonelequebatur Iefum,quia tcntus fuerat à miniftris,tcrrenu abiiciens operimen/ tugt;rr,nudus euafit. Helias igneo curru raptus ad coelum,meloten reliquit in terris» nelikus boucs ÔC iuga prioris operis uertit in uota. Loquitur fapientifsimus uir: XW tingit piccin,inquinabitur ab ea.Quamdiu uerfamur in rebus feculi, et anima
3 noltrapolTefsionumacredituumprocurationedeuincftaeft, de dco libéré cogitaz renonpolTumus. Quæ enim participatio iuftitiæ cum iniquitate, aut quæ focietas lueis ad tenebras C Qui confenfus Chrifti ad Belial ^ Quæ pars fideli cum infidelii poteftis,inquit dominus,deo fcruirc 00 mammoftæ. Aurum deponere incipiz 'ftjOonperfcdorum.Fecit hoc Crates Thebanus,fecit Antifthenes.Scipz umotterredeo^roprie Chriftianorum eft 00 apoftolorû,qui duo cum uidua pauz pertatis fuæ m Gazophylacium æra mittetes,totum cenfiim quern habuerunt,do/ ®inotradidcrunt,6ó merentur audire : Sedebitis fuper duodecim foliar iudicantes ouodecim tribus Ifrael.Hgc 00 ipfe intelligis quo animo replicem, 00 quod fub aliià' yerbis te ad fandorum locorum inuitem habitaculum. Abundantia tua mukorunt ®opiamfuftentauit,ut SC horum diuitiæin tuamindigentiam redudarent. Fecifti ■ trbiamicosde iniquo mammona,qui te reciperent in æterna tabernacula.Laudan? oires,2CapoftoliC0rum temporum uirtutibus coæquanda,quâdo uenditis pofTefz iionibusfuiSjCrcdentes afferebant pecunias, a ftp fundebant ante pedes apoftoloz rum,oftendentcs auariciam efie calcandam.Sed dominus magis quçrit animas erC dcntium,quàmôpes.Legimus:Redcmptio animæ uiri,propriæ diuitiç.Poftùmus qmdem diuitias prOprias intelligere,quæ non de alicno,non de rapinis funt,iuxta fllud:Honora deum de tuis iuftis laboribus, fed melior eft intelligentia,ut diuiriaà proprias cognofcamus thefauros abfconditos,quos nee fur pofsit fuffoderc,nec là trouiolentus eripere. Opufcula mea,quæ non fui merito,fed tua bonitate defiz derarete dicis, ad defcribendum hominious tuis dedi j SC defcripra uidi in chartaz reis codicibusiac frequenter monui, ut conferrent diligentius, SC emendarent.Egö cnim tanta uolumina præ frequentia commeantium,SC péregrinorum turbis relez
- gerenon potui:SC utipfi probaucrepræfentes,longo tcntus incommodo,üix diez bus quadrâgcfimæ,quibus ipfi proncifeebâtur, refpirare cœpi.Vndc fi paragram matareppercriS) uel minus aliqua defcripta funt, quæ fenfumlegentis impediant: nonmihi debes imputare, fed tuis,SC imperitiæ notariorum librarioruinq incuz næ, quifcribunt non quod inueniunt,fed quod intelligunt ï SC dum alienos erroz res emendarcnituntur,oftcndunt fuos.Porró lofephi libros,SC fandtorum Papiæ ÊÇPolycarpiüoIuminâjfalfus ad té rumor pertulit à me effe translata,quia nee oz q rndjUecuftium eft,tantas res cadem in alteram linguam exprimere uenuflate., Origenis
-ocr page 252-loX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD LVCINIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
Ongenis Si fandi Didymi pauca tranftuhmus, uokntes noßris ex parte om re,quid Graeca dodrina renneret.Canonem Hebraicæ uentatis,excepto odig^^ cho,quem nunc in manibus habeo,pucris tüis ÔC notants dedi deferibenoy*”' j ptuaginta interpretum æditionêjÔC te habere non dubito, 86 ante annos p*‘’quot; yj diligentifsime emendatam,fiudiofis tradidi,nouum Graceac reddidt autoritär-^^^ enim ueterum hbrorum fides de Hebræis uolutnimbüs examinanda eft, *^” jj/ rum Graeci fermonis normam defiderat. De fabbato quod quaens,utrutrt p^ nandum fit,00 de euchariftia,an accipiéda quotidie,quod Romanae eeden^'* fpaniæ obferuare perhibentur, fcripfit quidem 8lt; Hippolytus uir difertift’^ ’^ carptim diuerfi fcriptores è uariis autoribus aedidcre. Sed ego illudte brewt^ ,^ monendum putq, traditio nes ecclefiafticas (praefertim quæ fidei non offioan ;^^ obferuandas,ut à maioribus tradita: funt.Nec aliorum cortfuetudinemjdiof^^j trano more fubuerti.Ätq? utinam omni tempore ieiunare p o fs imus, quod W ^^ apoftolorum diebus Pentecoftes óf die dominico, apoftolum Paulum, 2^ Credentes fedfle legimus.Nec tamê Manichææ hacrefeos aceufandifunt/uju _ nalis cibus pracferri non debuerit fpirituali.Euchariftiam quoq ablque ^°, . gt;^d tione no ftr 1,06 pungente confcientia,femper accipere,2lt; pfalmiftam tem:Guftare ÔC uidete,quoniam fuauis eft dominus, óf cum eo caneretEju cor meum uerbum bonum. Nee hoe dico,quod dominicis diebus ieiunandu»^ tem, 86 contextas fexaginta diebus ferias auferam : fed unaquacq; prouincia a det in fenfu fuo, 8f praccepta maiorum, leges apoftolicas arbitretur. Duo P ^ ,, 86 amphimalum de tuis ufibus uel utenda, uel faneftis danda fufeepi 'Eg*^*^ paupertatis,8f quotidianac fymbolia pœnitentiae, tibi Ôf forori tux nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?*’*jj(Je
ciliciola apta propofito,8f ufibus ueftris,óf codieem, hoc eft uifiones Euiæ“^ . obfcurifsimas,quas nupér hiftorica explanationc diflerui, ut quotiefeuft ®®.^ fcula uideris,toties amici duleifsimi recordatus,naui^ationem quam parumP 5^5 ftuleras,pares.Et quia non eft in hómine uia Cius,8f a domino grelfus homin ^^^ figunturtfi fortè(quod procul abfit)aliquid fuerit impedimenti,quxfo ut fl'’®^^ ritas iungit, terrarum longitudo non fep ar et: Óf abfentem Lucinium noftrum, per prxlentem literarum uicifsitudine fentiamus.
SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
|
y Viti ab oriente aoccidente]Siue ! quod uere côuerfus eßet ad Chriz ftum,rebus omnibus cotemptis, fiue quod undiep Bethlehem con/ curreretur è ionginquis regioni/ bus. HfPulchcrrimum auratam] Aurata,pi/ fcis eft,â colore didus,qui nomen fuum ho/ dieqsapud uulgus Italicumobtinet. lt;nbsp;Leuia than régnante] Ita defcribitur apud lob: Nun quid extraham Lcuiathanhamof lt;nbsp;Admon tanafefhnans]Refpexit adhiftoriam Lot,qui iuiTus eft ad montana fugere, Sodoma arden/ te. ^Ne aratri ftiuam.j Variis alluGonibus infarGthunc locum.Primü alluGt ad id quod eftm Euangclio,qui miHa adaratrum manu retrofpexerit,nonefTeidoncQ regno dei.Dein de ad mulierem,quac tada Gmbria Icfu,lanata efta fluxufanguinis.Itêalluditadillud quod eft m Canticis: Caput meum plenum eft rore, KcincinnimeiguttisnodliS.Rurfus ad illud Euagelicum,quodindie illauetat,ne de redo defcendatjUt tunicam recipiat,qui nudus fu/ gerc eoeperit. Rurfum de Lot amp;nbsp;Abraham qui diuiG funt. Abraham elcgit mÓtana,Lot cam^ * peftria. tjf Poftquamdulccsaquas.] Plinius libro quinto, capite decimoquinw»? j^, lordanem amœnû,falubhbus ^.^^Ijjalii nee poft longos flexus ucluti inuitus n P tae lacui mifcetur. Ibi perdit laudatas 4 pcftilentibus mixtas. Diximus eum j^^j mortuö mare dici.SigniGcatautemuer ^ ftianum,ab uniuerGs huius mundi rum efTe oporterc. C Non eft inuidos ag . theta. ] Agonotheta Grscis eft,qui ‘^L^ præGdet,propoGtis prétmiis. |
TÜii/Ht pono. «K Rem dolonspatior. apudTcrcntium Demea lachrpmatpræS dio. IJ’Ruth in laçhrymas.] Eft R“^” primo. Fleuit enim nurus Nocmijnon^ . re,fed amore. Simulepprofedsfunf*” .« Ichem. Vnde tacité GgniGcat diuus W r mus optare fecohfortiumLucinij.Sc^j^ij cor hunc locum effe deprauatum : autem,Ruth prouerbis lachrymï p’^Ljj, punt. Quanquam ß(altera I^^*° , fl Hebræus, id eft^w/^wT«, ] eft tranGre, Gue fuperare, aut tfwiw“ ^ Idem Hebræis fonat Hebracus. .lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ liquit in terris. ] «uA^,, pcU’^eftouil »^ exuuiu uelleris ouiHi.iWix/# cnimjouem s^^^ |
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD LVCINIVM SCHOLIA
2öJ
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redeundo dicuntur, i ifJjareddendo.Ouidius,
in malam ferè parte fignificat. ^Et fandi Di, dymi ] In huius catalogo teftatur fe uertiflê liz brum De fpiritufancto. «fl Excepta odateuz choj Odo Grscc,odO3amp; iüxamp; uolumcn.Ita diftinguitur àpêtatcucho,quincç completen te uolummaMoyfijCum hæcpars oclocomz pledatur. «f AmphimaiumjTunica eftgauz fapina,ufrinc5 uillos habens. a^l Quotidiana fymbolia poenitentiæ] sv/4ße7itt/ aliquâdo fignt ngat fîgnum,inde diminutiuura fymbolium.
OhM “°'’* ‘’®‘^”u cenfus augere paternos. ^’^ requapiam colligiz «^'«Acinir, lt;|[CratesThebaz eft nbsp;nbsp;nbsp;j ^''^ abiccit in mare: de quo didum Cynicus fuit,ftrcnnuus mataS®’’?®quot;*“® ^Si paragram tamoor *”****?** dicercpofsis literaspcrpe ” *”as: )'fif,^a litera,6t præpofîtio v^à.
y. ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
^•■*shabuer°7”* ^^^P^”^™ uiduam confolatur demortc Lucinij Benei mantijfedquemfraz
HIERONYMVS AD THEODORAM
VGvBRi nundoconftematusfuperfandi8duencrabflis mihidor mitione Lucinij, uix brenern epiftolam diAare potui.Non ciuod dus uiceni doleam,ciuem fdo ad meltora tranfifre,dicente Moyfe ; Tranz flens uidebo uinonem hanemagnam: fed quod torqueardefiderio, uenn ’'°” meruiffe me dus uiri uidere fadem, quem in breui tempore hue cini '^^^^ credebam. Verum eft illud fuper necefsitate morris prophctale uad riet c’j^®^ fratres diuidat, 00 charifsima inter fe nomina crudelis 8lt; dura diflbz ’ “Whabemus confolarionem,quiadominf uoce iugulatur, per quem ad earn ^ncro mors tua ó mors,cro morfus tuus inferne. Et in confequentibus ï Adz «wentem uentum dominus de deferto de beenden tem, qui ficcabit omnes uez • ^ p®»8^ defolabit fontem ilIius.ExIuit enim uirga de radice leife, Sé flos de uirz s*nalitruticcpulIulauit.Quiloquitur m Cantico canticorum:Ego flos campi,5é liz ^onuaHium. Flos nofter mortis interitus,ideoq; Sé mortuus eft, ut mors illius ZEï^iQ?«*« autem de deferto didtur adducendus,uirginalis uterus de onltratur^qui abfquc coitu Sé femine uiri,dcum nobis fudit infantem: qui calorc ^’^iccarct fontes libidinum, Sé caneret in pfalmo : In terra deferta Sé “^ainaquofajficin fando apparui tibi. Aduerfum ergo mortis duritia Sé cruz ‘Simam necefsitatem hoe folatio erigimur, quod breui uifuri fumus eos, quos , '’Hls abfentes. Neep enim mors, fed dormitio Sé fomnus appellatur. Vnde SC-^iK Apoftolus uetat de dormientibus contriftari:ut quos dormire nouimus,fuz ^’’■poirccrcdamus : Sé poft digeftum foporem uigilare cum fandis, Sé cum anz 8 ’saiccreïGioria in excelfis deo,Sé fuper terram pax hominibus bonac uoluntaz tis JncttlOj ubi non eft peccatum,gloria eft, Sé perpétua laus, Sé indefelfapraccoz ®'3.Jn terra autem, ubi fedirio,bella atej difcordiæ,pax imprecandaeft:8épax non *'’onmibus,fed in his,qui bonac uoluntatis funt,Sé falutationem audiunt Apoftoli ^^m:Gratia uobis Sé pax à deo patre, et domino noftro lefu Chrifto multiplie etur, ’n pace fit locus cius,Sé habitatio eius in Sion,idcft in ipecula, fublimitate dogz ^^nim atep uirtutum, in anima credcntis:cuius quotidie angelus uidet faciem dei, 7’’^elatouultugloriam dei cotemplatur. Vnde obfecro te, Sé currêtem ut aiunt, *ïpPfllo,utLucinium tuum defideres quidem ut fratrem,fed gaudeas regnare cum '^nnlto,quia raptus cft,nc malicia immutarct mentem dus. Pladta enim erat deo snima illius, Sé in breui fpatio tempora multa compleuit. Nos dolendi ma gis, qui Quotidie ft amus in praclio pcccatorum,uitüs fordidamur,accipimus uulnera,amp;é de odofouerbo reddituri fumus rationê. 111e iam fccurus et uidor te afpicit de excelio oifauetlaboranti, Sé iuxta felocS praeparat, codem amore Sé eadem charitatc,qua oblitus offieq coiugalis,in terra quoqp fororê te habere coeperat, imó tu illû fratrê, Ïiria cafta cóiundio,fexü no habet nuprialê.Et fi adhuc in carne pofiti Sé renati in -hrifto,nó fumus Graecus Sé barbarus,feruus Sé liber,mafculus et foemina,fed om i nes in co unö fumus:quäto magis cS corruptiuü hoc induerit incorruptionê,ct mor tak
-ocr page 254-ïo4
AD THEODORAM
talc hoc inducrit immortalitatem,non nubcnt,necj nubcntur,fcd cruntficuEange ^ li in coelisCQuando dicit,non niibent,neq; nubenturjfed erunt ficut angclim ca/ lis :non natura 8lt; fubhantia corporum to! If turned glort'x magnitudo monftratur. Necç enim fcriptum eft,erunt angcli, fed ficut angcli. Vbi fimilitudo promittitur, ueritas denegatur.Erunt,inquit, ficut angeli, id eft fimiles angelorum : ergo homv nes efte non definent.lnclyti quidem Si angelico fplendore decorati,fed tarnen ho mines,ut apoftolus apoftolus fit,6lt; Maria Maria:Si cofundatur hærefiSjquæideo incerta Si magna promittit, ut quae certa Ôi moderata iunt,auferat » Ëtquiahxr«' feos femel fecimus mentionem, qua Lucinius nofter digne eloquentie tubapræd cari poteft,qui fpurcifsima per Hifpanias Bafilidis hærefi faeuicnte,ôi inibrpdtó 6i morbi,totas intra Pyrenaeum Si Oceanum uaftante prouincias,fidei eedefiafti' ce tenuit puritatcm,nequaquam fufeipiens, Armagil, Éarbelon, Abraxas, Balf^ mum,Si ridiculumLeufiboram, cetera^magisportentaquamnomina, quxad 2 impcritorum Ói muliercularum animos concitandos, quafi de Hebraicis fondbus , ' hauriünt,barbaro fimpliccs quofq; terrentes fono,ut quod no intclligunt, plns®’ rcntur.RefertlrenæuSjUÛ apoftolicorum temporum,ói Papiæ auditons euang^ fte Ioannis difcipulus,epifcopus eedefiæ Lugdunenfis, quod Marcus quidamd^ Bafilidis gnoftici ftirpe defcendens, primum ad Gallias uenerit. Si cas partes ptf quas Rhodanus Si Garumna fluunt,fua dodbrina maculauerit : maximeq nobilö fœminas,quædam in occulto myfteria repromittens,hoe errore fcduxerit,niagitgt;$ artibus Si fecreta corporum uoluptate, amorem fui concilians. Inde Pyrensin” tranfiens,Hifpanias occuparit,Si hoc ftudio habuerit,ut diuitum domus, 8i in fis foeminas maxime appeteret,quae ducutur uariis defideriis,femper difeentes,» nunquam ad fcientiam ueritatis peruenientes. Hoc ille kripfit ante annos Cirats trecentos.Et fcripfit in his libris, quos aduerfus omnes herefes dodifsimoSid^ quentifsimo fermone compofuit. Ex quo perpendat prudcntia tua, qua Luciniu^ nofter laude fit dignus, qui claufit aurem, ne audiret iudiciS fanguinis,£i omno” fubftantia fuam difperfit Si dedit pauperibus,ut iufticia eius maneret in eterm®’' Nee patriæ fuæ largitate contentus,mifit Hierofolymarum Si Alexandrine cede* fie tantum auri,quâto multorum pofsit inopiæ fubueniri.Quod cum mülrimitö’/ tur Si prædicct, ego in illo magis laudabo feruorem Si ftudium fcripturarum, Q^ flic defiderio opufcula noftra nagitauit. Si mifsis fex notariis (quia in hac pro^'' cia Latini fermonis fcriptorum^ penuria eft) defcribi fibi fecit,quecun(J ab ado feentia ufq: in præfens tempus didiauimus^’Non nos honorauit,qui paruuli nimi Chriftianorum omnium fumus,Si ob confcientiampeccatonim,Betldchei’’’ tici ruris faxa incolimus:fed Chriftum,quihonoratur in feruis luis Si apoßobsr^ promittit, dicens : Qui uos recipiunt,me recipiunt. Et qui me recipiunt,recipi*'” cum qui me mifit. Itaep charifsima filia, hancepiftolam amoris mei in ilium W*’ to epitaphium. Si quicquid pofte me fcieris in opere fpirituali,audader imp^ feiant fcCuIa póft futura, eum qui dicit in Efaia : Pofuit me ut fagittam d^*^/-pharctra fua abfeondit me, duos uiros tantis maris atqj terrarum inter fe fpaws parâtos,fuo acumine uulnerafte,ut cum mutuo in carne fe nefciant,anlore fp”'’' j copulentur» Subferiptio. Sandam te corpore Si fpiritu feruét ille SarnarueS)^, cft feruator Si cuftos,de quo in Pfalmo fcribitur:Non dormitabit neq* dormit*! euftodit Ifrael : ut Hir, qui interpretatur uigil,qui defcendit ad Daniel, ad te fl®*’* ueniat,Si pofsis diceretEgo dormio,Si cor meum uigilat.
SCHOLIA
o n fumus Græcus amp;nbsp;barbarus ] nbsp;na. Omnes enim uos unum eßis in
ka Paulus ad Galatas capite terz nbsp;fu. ^Quandodicit,nonnubcnt]Dehae
refi difputat in Epitaphio Pauls copio» '
ï’O'Oiiicunquc in Chrifto baptiz refi difputat in Epitaphio Pauls ^0P gLg/ zati cftis,Chriftum induiftis.Non lt;nbsp;Bafilidis hærefi] Bafilides in csteris □' eft Iudæus,neque Græcus: non eft nianus,trccentos fexagmtaquinq^.
fcruus,nec8 liber;non eftmafculuSjnecp foemi cftc«los,ut teftatur diuus Auguftinus * J
-ocr page 255-|
IN EPIST» AD THEODORAM SCHOLIA A broadQuoduultdcum.Indcmyfticum illud nomen fuis difcipulis commendabat «fi/ufat. Namhisliteris iuxtaGræcam fupputatione, menumerus fignatur, « K 4, fignificatunum »duo:j,8i«,centumKunum:lt;ramp; «,duccn täSCunum: ƒ quæ quinta eft in hac didione li' ’wa.fignificat fexagmta. In fumma,reddûtur jrccenta fexagintaquintp. Proinde mundum ^nneamp;hominemnegabatâ deo c0ditum,fed fexagefimoquinto coelo. Idem Chriftum à ludsis fuifle cruz locoSimoncm Cyrenefem, Cnxta Matthäum ) coadus fuit baiulare tern ^”^ j’®®*’ Diuus Hieronymus enarrâs lid ”? ^quot;’°^ prophetae caput,prodidit Bafi . P^’^f^ntofouocabulo deum appclz dein nbsp;nbsp;^^quot;^''^^ ^’**5 Iiteris,fed eundem red anh.'^^-r®®®’“» appellent. Mythran mer “* * f '^ appel lût, qui hoc dier um nuz hiiim' j® ®’”““® ‘löffelt. Meminic idem Drimnt'nL^‘°® uocabuli Abraxas,enarrâs Cæterum illud, Arz ^'°’’’Balfamum,Leufibora,conz at àm ’?'æ^“quot;f“ocabula:in hoc confida, horis n? • .®*^ fecula,flgnificcnt,litcrarum Mart^æ'?**®’®^®®®'”’® eft Valêtinus amp;nbsp;’fgt;‘igihta conftituens «lt;«r«f,tetradas. |
ogdoadas,8i dodccadas,atq3 huiufmodi præ? ftigiis ucrborum,plebcculs fimplici amp;nbsp;impez ntæ conans imponcrc: quae peregrina magis miraturjK quæ minus intelligit,plus credit habere myfterfj. Vndc qui ridiculas profitenz turartes,magiam notoriam,Græca quædam S Hebraica,nÔnulla confina uocabula inculz cant nihil fîgnificantia.Meminithorum uerz borum Hieronymus,amp;in libro àducrfus Viz gilantium:itcm in Commentariis in Efaiam. lt;|[ Qpafi de Hcbraicis fontibus. J Non quocl Hebraica fint,fed quo plus haberent autorita * tis,hinc fumpta uideri uolebanf,ex occultis illorumThalmudicis aut Caballifticis librisi ' haberentcp nónihil tale,quale apud Hebraeos nomen dei tetragrammaton. If Ircnæus,uir apoftolicorum temporum]Hic uolumen ferp pfitaduerfus qumqi hærefes,üt teftatur in Ca talogo fcriptorum Hieronymus,uhi mentioz ncmfacitamp; Papiæ. 4|f Bafilidis gnoftici]Hoc cognominis fibi uindicabat,ob arcanam myz fteriorum fcientiam,fed redius iidem ße/fefirM funtdidi à coeno,ob turpitudinem quamexz ercebât in fuis myfteriis. ijp IndePyrenæum] Montes enim Pyrcnæi Gallias dirimût ab Hiz fpaniis. ^ Vt Hir,qui interpretatur uigil ] Ha bes Daniclis capite quarto. |
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQJVENTIS
mam ^’^'°''^™ *'°^‘^^™ foeminam laudat,quod poft lapfum ad Chriftum conuerfa,fandifsiz ® ncftib^A^^^*''*^^*®*““® egerituitam,gloriofumcpmcruerit uitæ finem.Scriplït adhancDé
ttraniD^*^”’^”5^P*’^°^æ‘”*^*^æ^^’^^*^'^^ hodie,quaminfuoreperiesTomo.Itemal/
«lERONYMVS AD OCEANVM EPITAPHIVM FABIOLÆ.
L V R E s anni funt, quod Riper dormitione BlcfiHæ, Paulam uenera? bilan feeminam recent! adhuc uulncre,confolatus fum.Quartæ æfta tis circulus uolui'tur,ex quo ad Heliodorum epifeopû Nepotiani feri Ä bens epitaphiû,quicquid habere potui uirium in illo tune dolore com - fumpß.Änte hoc ferme biennium,Pammachio meo pro fubita perez ghnan^nePaulinæjbreuê epiftolam dedi,erubefcens ad difertifsimö uirum plura ‘lyWeifuaingerere,ne non tam confolari amicum uiderer,quam ftulta iadanz *aaocereperfedum,Nunc mihi fili Oceane uolenti,S6 ultró appetenti,debits mu ’'usiinponis,quo pro nouitate uirtutum,uetercm materiam nouam faciam.In iUis '®niuelparentis affedus, uel moeror auunculi, uel defiderium mariti temperanz t ^ni luit j 2^ pj-Q diuerfitatc perfonarum,diueria de fcripturis adhibenda medicaz ®^’®P’^fentiarum tradis mihi Fabiolam,Iaudem Chriftianorum,miraculuni amp;^Wmn,ludumpauperum,folatium monachorum. Quiequid primum arripuez ’pnentium comparatione uilefcit.leiunium prædicemç’Scd præualefcunt eleez 0 ynse.Humilitatemlaudemï'Sed maior eft fidei ardor.Dicam appetitas fordes, W condemnationem ueftium fericarum plebeium cultum,06 fcruilia indumenta ^u«lita^Plus eft animum depofuifte ^ cultum. DifReilius arrogantia,^ auro caz hnus6C gemmis. His enim ab ie dis, in ter dû gloriofis tumemus fordibuSjóC uenz nem paupertatem, popular! auræ offerimus. Caelata uirtus, 66 confeientiæ fota hereto,deum folum iudicem refpicit. Vnde nouis mihi eft efFerenda præconiis, 0^ ^^ confefsionis ac pœnitêtiæ incunabulis afluz ,j^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcholae memor, Q.Maximum, V nus qui nobis cun dando
Intuit rem,5C FabiorS gentem proferret in medium,diccret pugnas,defcribere£ s' praelia
-ocr page 256-2o6
AD OCEANVM
præha,K per tantæ nobilitaris gradus Fabiolam uenifTe faiflaref, ut quod i'n wf?? non poterat,in radicibus demonftraret.Ego diuerforr) Bcthlehemïa'd,8ó pr^ftp® domini amator,in quo uirgo puerpera deum fudit infantem,ancinam Chnfti,non de nobditate uetens hiftoriae,fed de eedefiç humditate producam. Et quiaftatón in pn'ncipio,quafi fcopulus quidam, 06 procéda mihi obfreCtatorum eius oppon*^ tur,quod fecundum fortita matrimoniü,prius reliquerit, non laudabo conuemifl» nifi prius ream abfoluero .Tanta prior maritus uitia habuifTe narratur,utneKor/ turn quidem ÔC ude mancipium ea fuftinere poffet. Quac fi uoluero diccre,pcrd3ni uirtutem fœminæ, qua: maluit culpam fubire difsidrj quam corporis fui infamarC partem, 06 maculas eius detegere. Hoc fol um proferam, quod uerecundgmatronät Si Chriftianæ fatis eft.Præcepit dominus uxorem non debere dimitti,excepta tail fa torniCationis,óc fi dimifla fuerit,manere innuptam. Quiequid uiris iubetur,hoc confequêter redundat in foeminas . Neep enim adultéra uxor dimittenda eft,6i Wf moechus tenendus.Si qui merethei iungituT,unum corpus facit: ergo 26 qua fcogt;'' tatori impuroq: fociatur,unum cum eo corpus efficitur. Aliac funt leges Catfannn» aliac Chrifti,aliud Papinianus,aliud Paulus nofter præcipit. Apud dlos uirisimp^ diciriae frena laxantur,86 folo ftupro at^ adulterio códemnato, pafsim perlapant ria 26 ancdlulas libido permittitur,quau culpa dignitas laciat,non rroluntasApu“ nos,quod non licet foeminis, æque non licet uiris, 26 cade feruitus pari conditions cefetur.Dimifit ergo,ut aiunt,uitiofum:dimifit illius 26.illius criminis noxiSedâm/ fit,pene dixi quod clam ate uicinia uxor fola non prodidit. Sin auté arguitur,qioit repudiato marito non innupta permaferit:facile culpa fatebor,dum tame referam neceffitatê.Melius eft, inquit Apoftolus,nubere ^ uri. AdolefccntulaeratjUiduita tern fuam feruare no poterat.Videbat alia legem in membris fuis repugnatem leg' metis fuæ, 26 fe uindam 26 captiua ad coitum trahi.Melius arbitrata eft aperte tof fiteri imbecillitatem fuam, 26 umbram quandam miferabilis fubire coniugïj,qn3tn j fub gloria uniuirac opera exercere mcretricum.Idem Apoftolus uult uiduas adolt' fcêtulas nubere,filios procrearc, nullam dare occafionem aduerfario maledidigr^ tia. Et protinus cur hoc uelit, exponitjam enim quaedam abierunt retro poft laü' nam. Igitur 26 Fabiola,quia perfuaferat fibi, 06 putabat à fe uirum iure diminun’' nee Euangelij uigorem nouerat, in quo nubendi uniuerfa cautio uiuentibustw^ foeminis arnputatur : dum multa diaboli uitat uulnera,unum incauta uulnusatcf'. pit. Sed quid ego in abolitis 26 antiquis moror, quaerens excufare culpam,tf' rus poenitentiam ipfa confeffa eft ï’ Quis hoc crederet,ut poft mortem fecundinit* in ferner reuerfa,quo tempore folent uiduæ négligentes,iugo feruitutis cxculio,3/ gere fe liberius,adire balneas, uolitare per plateas, uultus circumferremeretriü^» laccum indueret,ut errorem publice fateretur:26 tota urbe fpectante Romana,an' te diem pafehæ in bafilica quondam Laterani,qui Cæfariano truncatus eftgb®®’ ftaret in ordine poenitêtium,epifcopo,presbyteris,26 omni populo coHachrym^a' tibusTparfum criné,ora lurida,26 fqualidas manus fordida colla fubmitteret'O'''^ peccata fletus iftc no purgetCQuas inucteratas maculas hæc lamêta non ablua^‘* 2 Petrus trinam negationem trina confefsione deleuit:Aaron facrilegium,26 tonnât
turn ex auro uituli caput, fraternæ correxere preces.Dauid fanefti 26 manfuetifsin'' uiri homicidium pariter et adulterium feptem dierum emendabat fames.Iaccbat'” terra, uolutabatur in cinere,26 oblitus regiat potcftatis,lumê querebat in tenebn’-Ill.um^ tantu refpiciens quem ofFenderat,lachrymabili uoce dicebar:Tibi folips^^ j caui,26 malum coram te feci.Et:Redde mihilæticiam falutaris tui, 66 fpiritupdt^ pali confirma me. A rep ira fadum eft, ut qui me prius docuerat uirtutibus fuis,4'’*’ ' modo ftans non caderem,doceret per poenitetiam, quomodo cadens refurgerrtquot;' Quid tam impium legimus inter reges ^ Achab, de quo fcriptura dicit ; Non W alius tab's ut Achab,qui uenudatus cft,ut faceret malum in confpc6tu dominifE'*-cum propter fanguinem Nabuthx correptus fuiflet ab Helia,26 audiftet iramno^ mini per prophetam: Occidifti, 26 infuper pofledifti,06 ecce ego inducam lupcri^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;main®
-ocr page 257-EPITAPHIVM FABIOLÆ
I malujó,^dcQ^gtm^pQ{|gyj'Qj,^j.y^^g^ j-eliquatfciditiicftimcntafiia ,5ó opcruit cilü nbsp;nbsp;,
cio carnê fuam,ieiunabat(^ in facco, 06 ambulabat demiflb capite.Tune fadus eft Icrmo dei ad Heliam Thesbiten,dicens: Nónne uidifti Achab humiliatum coram gt;^e; Qina ergo humiliatus eft mea caufa, non indued malum in diebus eius. O fe ix pœnitenria,quæ ad fe dei trahit oculos, quæ furentem fententiam defconfedo errore mutauit.Hoe idem 86 Manaflen in Paralipomenon, 86 Niniuen feciffe legiz n^us mprophcta,publicanü quoeç in Euagelio.E quibus primus non folum indub gewianijfed 06 regnum recipere meruit. Alter impendent? dei fregit iram.Tertius P^^wsuerberans pugnis,oculos non leuabat ad cœlum. Et multo iuftificatior re/ ®“ publicanus humili confefsione uitiorum, $ pharifeus fuperba iadatione uir “®®gt; .Non eft loei huius ut pœnitentiam prædieem, 86 quaft contra Montanum ouatum^ feribenSjdicam illam hoftiam domino effe plàcabilemiEt, Sacrificium deo/pintum contribulatum: Et,Malo pœnitêtiam peccatoris,quam mortem:Er, bxurge,exurge Hierufalem:86 multa alia,qux prophetarum clangunt tubæ. Hoc unumloquar,quod 86 legentibus utile fit,86 præfenti caufæ coueniat. Non eft con wfa dominum in tern's,86 ille earn non confundetur in coelo. Aperuit cundfis uub Hus fuum,amp;d decolorem in corpore cicatricem flens Roma confpexit. Di flu ta ha/ buit latera,nudum caput, claulum os. Non eft ingrefla eccleliam domini,fed extra caUracumMaria fororeMoyfi feparata cofedit:ut quam facerdos eiecerat,ipfe rez “^^’’^^•^tfeendit de folio deliciarum fuarum,acccpit molam,fecit farinam, 86 dif/ ealciatispèdibus tranfiuit fluentalachrymarum. Sedit fuper carbones ignis. Hi ei lucre in adiiitorium. Faciem per quam fccundo un o placuerat,uerberabat, oderat gemmas,linteaminà uidere non poterat, ornamenta rugiebat. Sic dolebat, quaft a/ dultefiumcoinmifiiret,86multis impendiis medicaminum unum uulnus fanare cii piebat. Diumoratifumus in poenitentia,in qua uelutinuadoftslocis refedimus, ut maior nobis 86 ab ftp ullo impediméto fe laudum eius campus aperiret. Recepta
8 lub oculis omnis eedeftg communione,quid fccitdScilicct in die bona maloru non oblita cft:oc poft nauffagium rurfum tcntare noluit pericula nauigandi. Quin po/ bus omnem cenfum quem habere poterat(erat autem amplifsimus, 86 refpondens genen'eius)dilapidauit,ac uendidit:86 inde pecunia congregata uftbus pauperum ptæparauit,ô6 prima omnium voa-oKoiiàoii inftituit,in quo ægrotantes eolligeret de 3 plateis,86 confumptalanguoribus atq inedia miferorum membra foueret.Defcriz bamegonunediuerfas hominum calamitatcs,truncas nares, effo (Tos oculos,femi/ ultospcdes,luridas manus,tumentes aluos, exile femur, crura t urge nr ia, 86 de exe/ us aeputridis carnibùs uermiculos bulliéntësç’Quoties morbo regio 86 pedore co lectos humeris fuis ipfa portauitCQuoties lauit purulentam uulnerû faniem,quam anus afpicerc non ualèbat^Pracbebat cibos propria manu, 86 fpirans cadauer forbt bunculisirrigabat.Scio multos diuites 86 religiofos ob ftomachi anguftiam exerce tchuiufmodi mifericordiam per aliéna minifteria, 86 elementes efle pecunia, non manu.Quos equidem non reprobo, 86 teneritudinem animi nequaquam interpre/ torirtfidelitatemî fed ficut imbecillitati ftomachi ueniam tribuo,ftc perfedbæ men/ ^sardoremin cœlum laudibus fero. Magna fides ifta contemnit. S cio quid in La/ zarodiues purpuratus aliquado non fecerit, quali fuperba mens retributione dam natautille quèm defpicimus,quem uidere non poflâimus,ad cuius intuitum nobis uomitus erümpit,noftri ftmilis eft,de eodem nobifeu formatus eft luto,iifdem com padus dementis. Quicquid patitur,86 nos pati polTumus, Vulncra eius exiftime/ uiuspropria:86 omnis animi in alterum duritia, elementi in nofmetipfos cogitatio b^e frangetur. Non mihi fi linguæ centum ftnt, oraq centum, ferrea uox, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omnia morborum percurrere nomina pofsim.
Quæ Fabiola in tanta miferorum refrigeria commutauit, ut multi pauperum fini languentibus inuiderent. Quanquam illafimili liberalitate erga clericos 86 mona/ diosacuirgines fuerit.Quodmonafteriu nonillius opibus fuftêtatum eft C Querri nudum 86 dinicum non Fabiolx ueftimenta texerunt f In quorum fe indigentiam sa nort
)
-ocr page 258-AD OCEANVM
non effiidit præceps 66 fcftina largitioc’ Angufta mifencordiae dus Roma foitf ^ Pcragrabat ergo infulas 86 totum Ethrufeu mare, Volfcorumó; prouindani,af6' conditos curuorum httorum finus, m quibus monachorS cónliftunt chori,udpro priocorpore, ueltranfiniflaperuirosfandos acfidelesmunificenria drcumibat-Vnde repente 06 contra opinionem omnium Hierofblymam nauigauitjubfmulw rum excepta concurfu,noftro paruper ufa eft hofpitio: cuius fbcietatis recordans, uideor mihi adhuc uidere quam uidi. nbsp;nbsp;lefu bone, quo ilia feruore, quo Audio in/
tenta erat diuinis uoluminibus C 06 ueluti quandam famem fatiare defiderans, ptf prophetas,Euang€li'a,pfaImos(^ currebanquœftiones êi proponens,óó folutasre/ condens in fcriniolo pedons fui.Nec uero fatiabatur audiédi cupidine,fedaddens fcientiam,addebat dolorem : 86 quafi oleum flammæ adieceris,maioris ardorisfo/ mentacapiebat. Quodam die cum in manibus Moyfi Numéros teneremus,KfflC uerecunde rogaret, quid fibi uellet nominum tanta congeries:cur f ngulç tribus in aliis atque aliis locis uarie iungerentur:quomodo Balaam ariolus fic futura ChrilH myfteria prophetarit,ut nullus propémodum prophetarum tam apertede eo uati/ cinatus fit;refp6di ut potui, et uifus fum interrogationi eius fatisfacerc.RcuQluens ergo librum,peruenit ad eum Iocü,ubi catalogus defcribitur omnium manfionuin per quas de Âegypto egrediens populus,peruenit ufq ad fluenta lordanis.Cuw^ caufas quxreret 86 rationes fingularum, in quibufdam hxfitaui, in aliis inoffenfo cucurripede, inplerifcj fimpIiciterignorantiamconfclTus fum.Tune uero magis eoepit urgere, 86 quafi non mihi liceret nefcire quod nefcio, expoftulare,ac fe indi/ gnam tantis myfteriis dicere.Quid plura C Extorfit mihi negandi uerecundiani,nt propriü ei opus huiufeemodi dïfputatiunculæ pollicerer,quod ufq in prüfens tem pus, ut nunc intelligo, domini uoluntatc dilatum, reddetur memoria: iHiusî utfactf dotalibus prioris ad fê uoluminis induta ueftibus, per mundi huius folitudinegaH deat fe ad terrain repromifsionis aliquandó Uenilïe. Verum quod eoepimus pro' fequamur,Quaerêtibus nobis dignum tantx foeminac habitaculum, cum iHaitaio/ litudinê cuperet,utdiuerforio Mariæ carere nonet:ecce fubitodifcurrentibusnW 4 ciis,Oriens totus intremuittab ultima Maeotide inter glacialem Tanain,86È^^ getarum immanes populos, ubi Caucafi rupibus feras gentes Alexandri daul^ cohibent,erirpifle Hunorum exarnina, quæ pernicibus equis hue illueq uolitaW caedis pariter ac terroris cunda copièrent. Aberat tune Romanus excrdtus,óf^ lis ciuilibus in Italia tenebatur.Hanc gentem Herodotus refert fub Dario regel'^ dorum uiginti annis Orientem tenuiife captiuum, 86 ab Aegyptiis atqAethioP^' bus annuO exegiffe uedbigal. Abigat lefus ab orbe Romano tales ultra beftias. In' fperati ubiq aderant,86 fama celeritate uincentes,non religioni,non dignitatite non ætati parcebant,non uagientis miferebantur infantiæ, Cogebanturmori^tp* nondû uiuerc cœperant:86 nefcientes malum fuum, inter hoftifl manus actelaUq bantfConfonus inter omnes rumor,petere eos Hierofblyma,et ob nimiaauricup* ditatem ad hanc urbem percurrere.Muri ncglcdti pacis incuria farticbaturlAntiO' 5 chia obfidebatur.Tyrus fe uolens à terra abrumpere,infulam querebat antiquant' Tunc 86 nos copula fumus parare naues, efie in littore; aduentû hoftium pratcau« re,86 fæuientibus uentis,magis barbaros metuere ^ naufragiû,non tampropP^ faluti, q; uirginu caftimonig prouidentes.Erat in illo tempore quædâ apudnoso“^ fenfio,86 barbarorû pugnam domeftica bella fuperabant. Nos in oriente tenuef^^ iam fixae fedes, 86 inueteratu locorum fandoru defiderium.lUa qua: tota in farow^ crat, 86 in omni urbe pcregrina,reuerfa eft ad patriam,ut ibi pauper uiuerct, ubidi ues fueratjmanens in alieno,qua: multos prius hofpites habuit : 86 ( ne fennoncu' longius protraham)in confpedu Romanæ urbis pauperibus crogaretiquoddht^ fte uendiderat.Nos hoc tantum dolcmus,quodpreciofifsimum de fandis locisa*® nile perdidimus.Recepit Roma quod amiferat,86 procax ac maledica lingua goy tilium,oculorum teftimonio confutata eft.Laudent caeteri mifericordia eius,huiiu^ litatem, fidem,ego ardorem animi plus laudabo. Lihrum quo Heliodorum qu®®
-ocr page 259-EPITAPHIVM FABI0LÆ
lop
A damimiems ad ercmum cohortatus fum,tcncbat memo liter î Si Romana cernens mania, indiifam fe ciTe plangebat.Oblita fexus, fragilitatis immemor, ac folitudi? nis tantum cupida,ibi erat,ubi animo morabatur.Non potcrat teneri confilüs amt corum:ita ex urbe,quail de uinculis geftiebat erumpere. Difpenfätionem pecunig K cautam diftnbutionem, genus infidelitatis uocabat. Non aliis diftributionê elec mofynarum tribuere,fed fuis panter eflrufis,ipfa pro Chrifto ftipes óptabat accipe ïè.Sic ieftinabat,fic impatiens erat morarum,ut iUam crederes profeduram. Itaq? dumfemper paratur,mors earn inuenire non potuit imparatam.Inter laudes fœmi næfubitomihiPammachius meus exoritur.Paulina dormit,ut ifte uigilet. Præce/ Chrifto famulum derelinquat.Hic hares uxoris,ôô hæreditatis alq polleuores.Ccrtabant uir ÔC fœmina,quis in portu Abrahg tabernaculum figeret: ^erathgc inter utruntç cotentio,quis humanitate fuperaret.Vicit uterq-gamp;f uterq; ‘U^ratus cft. Ambo fc uidos 00 uidores fatentur,dum quod alter cupiebaguterc^ pmecit, lungunt opes, rodant uoluntates,ut quod amulatiô difsipatura erat,con/ cordiacrefeerêt. Needum dictum,iam fadum. Emitur hofpitium,ô6 ad hoipitium drba concurrit.iSlon eft enim labor in Iacob, nee dolor in Ifrael. Adducunt maria, quos in gremio fua terra fufeipiat.Mittit Roma properantes,quos nauigaturos lit# t«s molleconfoueat.Quod Publius feme! fecit in infula Mytilene erga unum apo/ o um,Slt;(ue contradidioni locum tribuam) in unam nauim : hoc ifti ôC frequen/ 2r aciunt^inpluresmec folum inopum necefsitas fuftentatur, fed prona in om/ neis munificentia aliquid 06 habentibus prouidet.Xenodochium in portu Roma/ no ituni,totiis pariter mundus audiuit. Sub uha æftate didicit Britannia,quod Ac is Syptus Si Parthus nouerant uere.Quod fcriptum eft: Timentibus dominum, om/ nia coopérant in bonum,in obitu tante fomina uidimus comprobatum.Quodam P’^^^bgiofuturorum ad multos fcripferat monachos,utuenirent, 06 fegrauionerc orantem abfoluerêt,faceret^ fibi de iniquo mammona amicos,qui earn recipe/ ’^bemacula. Vencrunt, amici fadi furit: dormiuit ilia quomodo uo/ 'ba depofita tandem farcina,leuior uolauit ad coelum. nbsp;nbsp;Quantum haberet ui*
entis Fabiola Roma miraculum,in mortua demonftrauit. Necdum fpiritum ex/ ƒ auerat,necdum debitam Chrifto reddiderat animam : Et iam fama uolans,tan/ pxnuncialudusjtotius urbis populu ad exequias congregabat.Sonabant Pfalz *nbaauratatemplorum,reboans ihi fublime quatiebat alleluia. Hie iuucnum cho/ jj^b'He fens,qui carmine laudes Fœmineas 06 fada ferant.Non fic Furius de Gab ’SjHonPapynus q^. Samhitibus,no Scipio de N umantia, nonPomp eins de Pon/ 7 s^wibus triumphauit.IUi corpora uicerant,hac fpirituales nequitias fubiugauit.
j nbsp;nbsp;nbsp;P’'æccdentium turmas, et cateruatim in exequiis eius multitudinê confluen
nuNonpbteæ non porticus,non imminentia defuper teda capere poterant pro Prêtantes. Tune fuos in unum populos Roma confpexit : fauebant fibi omnes in g onapoenitentis.Nec mirum ft de eius falute homines exultarent, de cuius couer loneangelilgtabantur in coelo.Hoc tibi Fabiola ingenq mei fenile munus,has ob *otum inferias dedi.Laudauimus fa pc uirgines,uiduas, ac maritatas,quaru fern/ V keré Candida ueftimcnta,qua fequuntur agnum quocunq uadit. Felix praco Daw^^°^ ”^^^ totius uita forde maculatur.Procul liuor facclTagabfit inuidia.Si Ch ^^’'^^^ eft,quarc oculus nofter malus eftd Qiia incidcrat in latroncs, ”’ü humens reportata eft.Multa manfiones funt apud pattern. Vbi abundauit P^^^catumjfupgj-ahundauit gratia.Cui plus dimittitur,plus amat.
SCHOLIA
|
Arentis affedus.]Parentis,refer/ ®^ Paulam Bkfillæ matrem: auunculi,ad Heliodorum Nepo/ j tianiauunculum;mariti,adPam/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ machiu Paulina maritü. lt;nbsp;S chó/ Wemor.] Declamatoriam fcholam intelli/ |
ge. Porrô præcepta iubcntin genefe laudato/ rio à maiorum laudibus ordiri. «fl Vnus qui nobis. ] Retulit Vcrgilianum carmen ex libre Aeneidos fexto, quod ilk ab Ennio mutuatus traditur. Dictum eft hoc de Q:Fabio Maxi/ mo, qui cunftatione fua Hannibakm fr cgi r, iS J remlt;p |
|
310 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIT APHIVM rernq? Romanam pens ad extremam defperaz tionem redadam reftituit. Vnde Si Cundator didus eft, «jfEt quia ftatim in pnnc.] Hoc ad conftliumpertinct,quod0iadmonetQiunti/ Iianus,ut ft quid fuent quod ad caufam uidca tur obftaturutn,id amoliamur non obferuata ratione comraumum præceptorum.Idquod fecit M.Tullius in Orationehabita pro Miloz ne. lt;[[ Corporis fui infamare partem] Corpo' ns partem,raaritum uocat:quod uirSi uxor unum corpus appellctur Paulo.Hoc addidit, ncuidcrctur uclfauore tacuiftcjuel metu,fed humanitate. Hoc admonendû putaui,nc quis hie mepte argutus,aliquid obfeoenius fomz niet^cS nihil tale fignificet Hieronymus. i[[ In bafilica quondam Lateranijlndicatundeba^ filica LateranéfiSjquæ Romæ fumma fuit,noz men inucnerit. «[ Aaron facrilegium. ] Legis Exodi capite uigeftmofecundo.Fraternas pre ccs,Moyfi preces intclligit. lt;(1 Quam Achab] De peccato Achab,Si dehuius poenitcntia,le' gis tertio libro Regö,capite uigefimoprimo, lt;nbsp;Contra Motanum.] Vel hincapparct,iftos Chriftianis poft baptifmü lapfis,ncgafrc per pcenitcntiam reditum ad gratiam Chrifti: dc' Ceptos([opinor)occaft'oneucrborum Pauli in Epiftola ad Hebræos: Impofsibilc cft,8ic. Et loannis in prima Epiftola: Eftpeccatö ad mor tem,non pro il io ut rogct quis, Alioqui ft fenz ferunt,non elle recipiendos in contubernium ecclefiæ,qui à baptifmo prolapfi fuiflent in ali quod crimen,ab hac fentcntia minimum abz fuit Auguftinus,qui femel lapfoaperit ecclez fîæ fores,relapfo claudit. Nee ramen huic clau ditfores coeli,cui claudit fores templi.Ex hoe loco potes animaduertere,olimconfcfnonem fuiftc publicam;Si de notis commiffis publicâ item fatisfadionê.Etapparet,Hicronymi tem pore nondum mftituta fuifte fecretam admifz forum confefrionem,quam poftca ccciefia faz lubritcr inftitui t, ft modo rede urantur ca Si fa cerdotesSi laici.Vcrum inhoclabuntur theo logi quidam parum attêti,quodquæuctcres illifcribuntde huiufmodi publica Si generali confcirione,quæ nihil aliud crat,quàm fignis quibufdam Sipiaminibus abepifcopo indiz dis,fe peccatorem,8i bonorum communione indignS agnofcere,trahunt ad hanc occultam fii longe diuerfi'generis. lt;^f Sedit fuper carbon nes ignis. ] Allufit ad carbones defolatorios Dauid:Sicarboncm uiuum,qui purgauit laz biaEfaiæ. lt;(f Etrcfpondens generi. ] Refponz dens,eleganter dixit pro Conuenicns,8i par. Eratefh utnobiliirima,itaSi ditiffima. ^ Noz j focomion.]Italcgo inplcrifq?excmplaribus. Vidc,legendum ne fit Jfüff0tM^7lt;JKWfit/igt;/^y quod Laz tinefonatlangucntium uiculum. Nam vnir^//^ ægrocareeft: ia,«»,uicus,fcucaftcllû.Nifîfor^ te mauls tnureini/^âDp, a uerbo àe/nxu, quod eft euro, feu nutrio, pro loco quo nutriunturac foucntur ægrotiiatcp hoc mihi magis placet, Neqj enim admodö me mouet interpretatio |
FABÏOLÆ. SCHOLIA Græcæ uocis,quamin quibufdamcodio^^^^ alTcripfit ncfcio quis. Exile femur,cf“ tur. ] Allufit ad Horatianü illudiExfcæ“^/.. mentibus Exile funsadditum.ldautemw euenire tumidis Si hydropicis. bullicntcs ] Significat morbum pédicule“®! quo periit L.Sylla. i^ Spiras cadauerjU“ uiuens iam mortuus fit: hoc fupenusaliis xit ucrbis,de morbo regio laborantibns,15 funeri fuperuiuit. ifl In coclum laudibus ro. ] Prouerbialiscfthyperbole,pro£oq““ eft,uchcmentcr laudare. ^ Clinicum.]Rc » qui ob morbum ledo decumbit,ut abbi^ mus. lt;([Ab ultima Mæotidc.]Quæ ad ScH thas per tingit. Vnde Si ea gens Mæoddooc tur,à palude Mæotide,quæà Bofphoroad naim ufep deflcditur,autore Mela. ^glacis Icm Tanaim. ] Quod flumen hoe ob frigus fepe cócrcfcat gclu. ^ MafTagetaru® Populus eft Scythiae,intra Caucafi mpöj clufus. lt;,[ Alexandriclauftra]Deportisc,^^ cafils fentit,quas magno errore CafpiaS ““ tasgt;admonetPlinius librofcxto,capitc“p cimoritchi libro quinto,capite uigeß®®^|j, mo.Hac de re qui plura cupietcognolccfC’ gat librum Strabonis undccimum- ƒ * j ultra beftias] Noue dixit,pro cc Quod cagt;^|^ gis feros,quàm fint ipfx bcftiæinifî tra,propofthac. ^Pacisincuriajlupa'-c gliguntur ea quæad bellum fidebatur Antiochia.] De ciuitate Am .p fentit,quæfitacft in Code Syria, uolens à terra. ]Tyrus metropolis P^^^niy/ abeft uigefimo propc miliarioà Cæfarô^ lippi,quondaminlulamaripræaltolcpf' s tis paffibus diuifa:fcdab Alexandrow“6r^ continés fac'i:a,comportatis aggeribus,“ teftatur alibi Hieronymus. lt;|f Quæ total cinis] Hieronymus Si Paula cum fuisuif^,j.^ bus cogebantur manerc,quod illiciam caucran r. A t Fabio la, quon ia omnia ma i cinis habebat,non in ædificiis aut fundiSdr^-^ terat fugcrc.Hocadiecit, ne uiderct nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( Bethlehem : uel quod parum iHi ‘^°^*’f jf, cum cæteris, uel quod inftituti po^'^^ ^z 4(f Needum dicftum,iam fadumiHoepf® biali dl do miram fadi cdcritatcmiigoi“ bant. Vcrgilius : Dido citius tumidaæfl placat, «([IninfulaMity!cne]Infulacftopi fita Afi'æ,inqua Paulus cxculTit ’’'P*^’ tu quaPublius eius infulæ princeps,Paum .^ duo benigne excepit hofpitio: cuius paffe ^^j nauit dyfenteria laborantem,utlegis '” ^pn apoftolicis capite uigefimoodauo.^ b\jj. tradidioni] Vt cxcluda,quod forcé 4“'^ jp durus fit,Publium in plu‘’cs hofpitalem fe,nempe in unam nauim,quæ Paulum uc bat. ^Didicit Britannia] Britanniamno I nat,ut quæ longiffimc femota fit ab Acgl P Adco uelox fuit fama,ut quod uereco^gn*’^^^ rant propinqui Acgypttj,id eadem altatc ,^^ moradBritanos extremes orbis |
IN EPITAPHIVM FABIOLÆ SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;211
^ f Quomodouoluif.] Hoc eft pauper: id enim optabat.f Etiam fama uolans] Rurfus inter/ texuituerfum Maroms. a; Qiiacicbat Allez luia.j Annotandum eft. Alleluia cam folitum infunereChriftianorum,uelut à grarulanti/ bus,quod cuolaflcntad fupcros. ^Hic luuc^ num chorus] Carmen eft Maronis ex odauo Aeneidos Iibro: Hic iuuenuni chorus,illc fez num qui carmine laudes Herculcas amp;nbsp;facta fe^ runt.Herculeas,Hieronymus uerticinfœmiz neas. ^NonlicFurius.jFurium Camilium ftntit,qui Gallos præter fpem ex urbe Roma depulit. ^Non Papyrius]Papyrius Curfor cgregiam de Sammtibus uictoriam retulit,cæ fis codera die Samnitum triginta milibus, tre ccntisquadraginta:captis quatuor milibus, fcptuagintafeptem:captis item fignis militari bus nonagintafeptem: autor T. Liuius prims
ARG VAIENTVM
Decadislibrodecimo. lt;f Non Scipio de Nuz ^ mantia] Scipio Africanus Numannam acerri mcobfedit.lpfi ciuesne inmanus uiflonsue nircnt,inuiccfefetrucidarunt.Scipio tandem capta urbem funditus deleuit,dcq5 ea triumz phauit. ^ De Ponti gcntibus ] Cn.PompeiuS Tigranem Armeniorü regem in deditioné aez ccpit:MithridatemfæpiuspræIio ui(ftû,6i fuz gicntem per omnia perfequutus,ad fumendö uenenum adegit.Deniqj Afïaminprouinciæ formam redegit. ^f In unum populos.] Vel quia fcpticollis eft urbs,uel quia uarias habet in fenationes urbs Romana. lt;([ Inferias dedij Inferis dicötur facrificia,aut munera,quæin honorem defundorûinfcruntur. if Si pater' familtas]ChriftuminteIligit,qui benignitate fua dignatus eft earn hoe honore, quærefîpuit poft lapfum.
ET SCHOLIVM
EPIST0LÆ SE Q_V EN TIS gt;ÿ?J X’cufac feTheophilo papae Alcxandrino,quodlibrum illius pafchalem,cruditum * paneer amp;nbsp;eloquente,ferius uerterit:impeditus partim obitu Paulæ,partim fuo mor bo, ^lundo Pafchali libro. ] Vtinam cxtaret hic libcr,qucm tantopere probat diz _ K uus Hieronymus.Nam de his duobus,quos rcperimus inter illius opera,quid fern tiendumfît,fuo dicemus loco, if Non elle triftem eloquêtiam] Eft cnim,ut inquit M.Tullius, alurana pacis eloquentia,amp; Ixcis ac tranquillis rebus cfflorefcit.ltcm O uidius, Carmina proz ueniuntanimodeductafereno. lt;1 Demofthenem atep Platonem. ] Moeeft,fummum oratorera cum furarao philofopho.
B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYJMVS AD THEOPHILVM
®® f^niporc quo bcatitudinis tuæ accept cpiftolas,hmdco pafcha i ?m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^’^OjUfcß in præfentem diem, ita 00 moerore Indus,06 folicitudine,
| ac diuerhs fuper ftatu ecclefiæ hinc inde rumoribus exagitatus him, 3, utuix uolumen tuum potuerim in Latinum fermonem uertere.Opriz ^®*^ me enim nofti iuxta ueterem fentcntia,non elle triftem eloquentiamï maxime had ægritudinem animi,accedat corporis ægritudo.Et hanc ipfam epifto lamtebre æftuans,2lt; quintum iam diem decumbens ledulo,nimia ieftmatione diz ctamibreuiter indicans beatitudini tuæ, magnum me laborem fuftinuifle in transz latione eius,ut omnes fentétias pari uenuftate transferrem, 06 Græcæ eloqucntiæ, Latinum aliqua ex parte refponderet eloquium. In principio philofopharis,öó gez neraliter agens dum omnes erudis,unum iugulas: in reliquis autem quod uel dimz cilliniumeft,rhetoricæ eloqucntiæ iungis philofophos,06 Demofthenem, attp Pla tonem nobis confocias. O quanta dicuntur in luxuriant,quantis præconiis extollt continent ia, 6c de intimis fapientiæ difciplinis,diei ac nod:is,lunæ curfus ac foz “sratio,mundi iftius natura defcribitur, 00 hanc ipfam difputationem ad fcriptura rum refers autoritärem, ne in pafchali libro uidearis de fecularibus quicquam fonti ^''mutuatus. Quid pluraCln his laudare te uereor,ne affentadi crimen incurram. Dptimus liber eft,06 in phi!ofophis,Sc agens fufeeptam caufam,abfq! inuidia perz fonarumVnde obfecro te ignofcas tarditati etiam meæ.Ita enim fandæ 00 uenera Mis Paulæ confedus fum dormitione,ut abfq translatione huius libri,ufcp in præ fentiarum, nihil aliud diuini operis fcripferim. Perdidimus enim,ut ipfe nofti,rez pente folatium:quod,ut confeientiæ noftræ teftis eft dominus,non ad proprias du draus necefsitates, fed ad iandoru refrigeria,quibus illa folicite feruiebat. Sanda beuenerabilis te filia tua Euftochium,quæ nullam pro matris abfentia recipit conz folationcm,te uniuerfa fraternitas fuppliciter falutat. Libros quos dudum feripfiO fe te nunciafti,uel legendos nobis, uel uertendos tranfmitte. Vale in Chrifto.
s 4
-ocr page 262-21t
AD ABIGAVM
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
Abigao presbytero Hifpano,cxcufatfe qüod non feripferit.Eundem confolatuGnemûItl^â (eratcæcitatem corporis,cum animo cernât:hums intcgritaccm laudat.
HiERONYMVS ÀD ABIGAVM
V A M V i S mi'ht multorum firn cónfcius pcccatorü,8ó quotidien o'* 1 tionc flexi's genibus loquar : Delidta iuuentuds mex, ÔC ignorantes 1 meas ne meminerisUamen feiens fcnptunl efle ab Äpoßolotne inna' tus fupcrbia incidat in iudiciü diaboIi.Et in alio loco fcriptumtSup^f' __bis deus refiftit, huniilibus autê dat gratiam : nihil ita à pueritia cona' tus fum uitare quam tumentem aniinuni 06 ceruicem eredam, dei contra fe odium prouocantem.Noui enim magiftrum Óf dominum 06 deum meum in carnis hum*' litate dixi{rc:Difcitc à me,quiàmitis fum 06 humilis corde:gf ante per osDauidf cinilfeiMemcnto domine Dauid, 86 bmnis manfuetudinis eius. Et in alio loco kg must Ante gloriam humiliabitur cor uiri, 8lt; ante ruinam eleuatur .Itaq obfecro tc, ne me pûtes fumptis litcris tuis ante tacuilTctSe aliorum,uel ihfidelitateffl,umneg g^tiam in me referas.Quid enim caufæ erat,ut prouocatus officio tacerem,^^^, citias tuasjmeo filentio rcpcllerem,quiultro foleó bonorum appetereneceuitu ' nem^bC the êorum ingercre charitatiï'Quia meliores funt duo,^ unus:0i ßaKof^ cidcrit,ab altero fulcietur.Funiculus triplex non facile rumpitur, 86 frater fratrem 1 adiuuans, exaltabitUnScribe ergo audader,8f abfentiam corporum, crebro uinc fermone.Nec doleas fi hoe non habeas quod formiculæ 8f mufeæ 8c ferpentesha^ bentjideft carnis oculosifed illum te oculum habere lxtare:de quo in Cantico or tuf canticorum:Vulnerafti me foror mea fponfa, uno de oculis tuis,quo deus m tur:de quo à Moyfe dicitur:Tranfiens uidebo uifioncm hancmagnam.Deniq quofdam etiam mundi philofophos legimus,ut totam cogitationê ad mentis cog rent puritaté,fibi oculos eruilïe. Et à Pröpheta diciturtlntrauit mors per fendt ueftras.Et apoftoli audiunt;Qui uiderft mulierem ad concupifcendum cumtot r qua. Vnde præcipitur eis, ut leuent oculos 8ó uideant fegetes câdidas,quæ pr^P ratte funt ad metendum. Quod autem precaris, ut noftris monitis Nabuchodo for 8c Rapfaces 86 Nabuzardan 86 Holofernes in tc occidantur,nunquä xilia poftularcs,fi in te uiuerent.Sed quia illi in te mortui funt,86 cum Zorob^ ’ 86 cum lefu filio lofedech facerdote magno, cu Ezra quotj 86 Neemia ruinas n rufalem ædifteare cœpifti, ncc mittis mereedes in pertufum facculum, fed roda ros tibi in cœleftibus paras,idcifco noftras appetis amicitias,quos Chriftifamü arbitraris. Sancum filiâm meam Theodora, fororem beatæ memorie Lucim p ^ fe commendatam,meo fermone commendo, ut in cepto itincre nonlaffctur, «ta terram fahdam multo per eremum labore perueniat, ut non putet perfedlam e^ uirtutem exiffe de Aegypto, fed per innumerabiles infidias ad montem N*®®’ . ad lof daneni fluuium perueriire, ut accipiat fecundam in Galgala cireQeiGontç ut illi muri Hiericho corruant,facerdotalfum tubarum fubuerfi clangoribüSjUt gulétur Adonizedec,ut Hai 86 Azor pulcherrimx quondam ciuitates. ^’^^^L qui nobifcum in monaftcriolo funt, te falutànt» Sandos qui hos diligcrcdignan pertèjOppido falutamusi
S CHÓLIA
|
Rebro uince fermone. ] Quidam codices pro Vincc,habcbatlun' ge:fed magis probatur,Vince. Quofdametiammundi] De/ ______________mocritum intelligitjEpicurum, èchorum difcipulum Mctrodorum,qui fece/ runt mundos innumerabiles. ^f Nabuchodo nofor amp;nbsp;Rapfaces SC Nabuzardam Si Holof. ] Hoiles barbarij qui fubuerterûtHierufalemi |
populo in capnuitatem abdudlo,Herum robabel,cum lefu cæteriscp,dc quitus nit Aggeus capite primo amp;nbsp;fecundo/Uin ^^.^ uitatis reftituerunt. Animus eft templis''’ .j^j uitiä hofteSjUiftutes inftauramees.Sic^ ^j interpretaturdiuus Hieronymus. lt;1^ ^j tis mereedes. ] Aggeus capite congrcgauit,mifit eas in facculum pet® .uj Vide eius loei intcrpretatione,Shuncre |
|
IN EPIST» AD ABIGAVM\SCH0LIA A mtelliges. ^Ad montcm Naboth.] Naboth i enimHebræisfeflïonem fignificat.Ea eftani/ ®æ quicsamp; tranquillitas,quam parit perfe/ «a uirtus. Allußt autera ad maniïones,quas slibicftinterpreratus. ^Secundam inGalz gala] Chriftianorum eft fecunda circumcifib, quorum eft amputare omnes affedrusmon fo^ •umturpes,uerumetiam mundanos amp;corpo fcoscra(ros9.Anufit autemad circumcifio/ '^'^'^quamfcdtlofucjn loco cui à renorne eft |
211 inditü Galgala,quod HcbralccEgnificatcoIz kmpræputiorurti. tfVt illimuriHiericho.] Quomodo feptem tubis canentibus feptem fa cerdotibusjunditus ruerint muri Hiericho, legislofuccapite fexto. lt;,[ Adonizcdcc.]Hic fuie unus ex quinqj regibus,-quos confecit loz fuc:utlegislofuecapitedecimo. lt;Hai 64 Az zor.] DcHai capta,habcseodem capite.De Azor cxufta flammis,opulcntifilma ciuitate, legis lofue capite undecimo. |
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQ_VENTIS Caftrutium Pannonium confolatur de caecitate oculorum,docenseam aliquoties à Deo Pfopitioimmitti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ •
HIERONYMVS AD CASTRVTIVM
§ A N C T V S filius meus Herachus diaconus mihi retulit,quod cupidv tatenoftri Ciflam ufe^ ucniffcs,2lt; homo Pannonius, idcft terrenS ani mal,no timuens Adriatici man's æftus Ôf Acgei atq; lonq fubire difen mina.Et nifi te pius frattS retinuiflet affedustuoluntatem opere corn? plcfl'es.Habeo itacp gratias,0ó m acceptum rcfcro.In amicis enim non tes quæritur,fed uoluntaslquia alterum ab inimicis fæpc praebetur, alters fola chaz ntas tribuit. Simule^ obfecro, ne imbecillitatem corporis quam fuftincs,de peccaz totibiexiftinies euenilTe.Quod quidem amp;C apoftoli fufpicates de co qui natus erat cacus ex utero, interrogates q; dominum faluatoremJfte peccauit an parères eins, utcxcusnafceretur,audiunt : Neep hic peccauit, nee parentes eius,fed utmanifez Itentur opera dei.Quantos enim cernimus ethnicos atq Iudæos,haereticos,atq di uerforum dogmatum hommes,uolutari in coeno libidinum,madere fanguine,feri tatelupos,rapacitate miluos uinccre,óf nihdominus flagellum non appropinquaz tetabernaculis eorum,nec cos cum hominibus uerheraritóf idcirco fuperbire con tra deum,Sf tranfire ufq; ad coelum os co rum:'Cum fandos econtrario uiros,fciaz mus ægrotationibus,miferiis ÓÓ egeftate torqucri,qui forfitan dicunt:Ego fruftra lanctificaui animam meam, 6^ laui inter innocêtes manus meas.Et flatim fe reprez bendentes aiuntiSi narraucro fic,ecce nationem filiorS tuorum reprobaui. Si emei tote caufarn putas elTc peccatum;6ó id dei inferre iram, quod crebro medici remez mâturîinfimulabis Ifaac,qui in tantum lucis expers fuit,ut etiam cui nollet,errore te^eptusbenediceret.Référés crime in Iacob, cuius ealigauerat acicsiSf cum intez' noribus oculis,06 fpiritu prophetali longe poll futura proipiceret,2lt; Chriflum cer neretdeftirpe regia efTe uenturS,Ephraim 06 ManafTem uiderc no poterat. Quid inter reges lofia unctius^Aegyptio mucrone interfedus eft.Qiiid Petro, gd Pauz ^^teTNeronianum gladium cruentarunr.Et(ut de hominibus raceam) dei nlius fuftinuit ignominia crucisiS6 tu putas beatos,qui felicitate iftius fcculi 56 dez urnsperfruuntur^Magna ira cft, quand o peccantibus non irafcitur dcus.Vnde 56 mczechtele ad Hierufalcmftam(inquit)non irafcar tibi, zelus meus recefsit à te» ^emenim diligit dominus, corripit:06 caftigat omnem filium quern rccipit.Non tondit pater, nifi quem amat.Non cornpit magifter difcipulum,nifi cum quem arz tentions cernit ingentj. Medicus fi ceffaucrit curare,defperat.Qiiod ft refpondez ws 1 quomodo Lazarus recepit mala in uita fua:libenter nunc tormenta patiar,ut nituramihi gloria referuet. Non enim uindicabit dominus bis in idipfum. lob uir hnetus 06 immaculatus,ô6 iuftus in generatione fua,cur tanta perpeffus fit,ipfius uolumine cotinetur.Et ne ueteres replicado hiftorias,longum faciam,ó6 éxcedarrt menfuram epiftolæ : breuem tibi fabulam referam,quæ infantiae mem temporibus accidit, Beatus Antonius cum à fando Athanafio Alexandrim cpifcopo propter confutationem hxreticor3,in urbem AlexSdriam eflet accitus, 86 iffet ad cum Diz dymusuireruditiflÏmus,captus oculis:intcr caeteras fermocinationes,quas de fcri ptiiris fandis habebantteum eius admirarctur ingeniS, 86 acumen animi collaudaz ree
-ocr page 264-AD CASTRVTIVM
214
ret:fcifcitans ai%Num triftis es, quod oculi's carnis carcasfCum iHcpodófeföif^ ^ retifecundo tcmoq; interrogans, tandem eh'cuit ut moerorcm animi ßmph'äta'H' £crctur,Cui Antonius : Mirer,ait,prüdentern uirum eius rei dolere damnOjq^’’* formiere 06 müfcæ ÔC culices habent:ô^ ho lætari illius poffefsione, quant fantti 10/ li Ôê apoftoli merucrunt. Ex quo peruides,quod multo melius fit fpirituuidere,^ earneiSC illos Oculos pofsidere, in quos peecati feftuca non pofsit incidercNo^l^ cet hOc anno non ùeneris,tarnen non defperamus aduentû tuum.Quodfi ûnews Diaconus portitor literarutn, tuis amplexibus fuerit irretitus, 00 illo comitate hue ùeneris,libentcr fufeipiam diipenfàtionis inoram,niagnitudine fœnoris duplicati.
ARGVMENTVAÎ EPISTOLÆ SEQ^VENTIS
Ïulianus diues amp;nbsp;pofens,intra paucos dies amifit duas Alias amp;nbsp;uxorcm:mox incurfanrihuS i barbahSjbonam poflefsionum partem pèrdidiuHunc comparatione lob confolatur,6texcm' j plo Pérnmachij Paulmæq? adhortatur ad perfedam uitam,hoc eft abfolutum fflundi contenir , ptuingt;üidelicet hue uocahtc enam ipfa fortune.
HIERONYJMVS AD IVLIANVM
IL i V S M E V S, frater tuus Aufonius,in ipfo iam profedionis arot culo,cum mihi præfentiam fui tarde dediflet,ô6 cito abftuliifetjatcf ^ pundo temporis, falue pariter ualcq dixiffettuacuum fe redirearbv tratus eft, nifi mearum aliquid ad te nugarum, tumultuario ferment vxrr^rassSS^ poitarctJam demifto fynthemate equus publicus fterncbatur,0i no^ bilem iuuenem punicea indutum tunica baltheus ambiebat,8lt; tarnen ilk appouto notariO cogebat loqui,quæ uelociter ædita,uclox confequeretur manuslSó hngu-t celeritatengp render ent figna uerborum. Itaqj rion fcribentis diligentia, fed dictan hs tcnieritatc,longum ad te filcntium rumpo,offercns tibi nudam officij uolunn^ tem. Extemporalis eft epiftola,abfq; ordine fenfuum:fine lenocinio Si có^ouW' hé uerborum, ut totum in illa amicum,nihil de oratore reperias. In proemdu enu/ fam pûtes, óf abire cupienti ingeftum uiaticum. Diuina fcriptura loquiturtMunca a in !uctu,intcmpcftiua narratio.Vnde 06 nos leporem artis rhetoricæ contemnen^ tes, 86 puerilis atq: plaufibilis eloqutf uenuftatem,ad fan darum fcripturarugiaiU' tatem confugimus,ubi uera uulncrum medicina eft,ubi dolorum certa remedie*®* quibus recipit unicum hlium mater in feretro,ubi turbæ dicitur circumftantitN» eft mortua puena,fed dormit. Vbi 86 quatriduanus mortuus ad uocem indam^t’^ domini ligatus egreditur. Audio te in breui tempore,duas uirgSculas filias itHOT penè extulifte funeribus, 86 pudicifsimam ac fidifsimam coniugcm tuam Faw»' nam,imó fidei calorc germanam, in qua fola poft amiftbs liberos acquicfcebas,i^ bita tibi dormitioric fubtradam : quafi fi naufragus in littore latrones re^eriat, et iuxta cloquia prophetarum fugiens urfum,mcidar in leonem t extêdensq; rnaninu ad pärictem, à colubro mordeatur.Confecuta rei familiaris damna, uaftahonem to dus barbaro hofte prouinciæ,86 in comuni depopulatione priuatas pofteffionum tuarum ruinas, abados armentorum ac pecorum greges, uin dos occifosqfer^^-' los,86 ih unica filia quam tibi tam crebræ orbitates fecerat chariorem,elcd'imno-' bilifsimum gcncrum:ex quo(ut omhia taceam)plus moeroris quamgaudij luif^P* fti.Hic eft catalogus tentationum tuarum, h a: c cum luliaho tyrunculo Chrißi,P®' gna hoftis antiqui. Quæ fi ad te refpicias,grandia funt. Si ad bellatorcm fomui.' nlum,ludus 86 umbra certaminis. Beato lob poft malorum examina uxorpeih’^^ réferuata eft,ut per eam difceret blafphemafe. Tibi fublata eft optima,ut mifen^ rum folatium perderes. Aliud eft fuftiriere quam nolistaliud defiderare quant oi^ gas. 111e in tot mortibus filiorum, domus iuæ ruinam unum habuit fepulchrumd fciflis ueftibus, ut parentis monftraretaffedum, procidens in terram adorauit, dixit:Nudus exiui de utero matris méae,nudus 86 redeam. Dominus dcditJomr nus abftulit:ficut domino placüitjita fadum eftïfit nomen domini benedidu. Tt^ Ut par cifsime dicam 5 inter multotum officia propinquorum, 86 confolantes amt'
-ocr page 265-AD IVLIANVM CONSOLATIO
A coSjtuorumexequias profequutas es. Perdidtt iUe fimul omnes diuitias^ôê fuccez denribus ßbi malorum nneiis ad fingulas plagas ferebatur immobilis,complcns in fcülud de fapiéte praeconiumiSi fradus illabatur orbis,Impauidum ferient ruinac* Tibimaior pars dcrclida fubftantiæ,ut tantum tent er is, qua turn ferre potes.Netz dum enim ad eum peruenifti gradü,ut tötis aduerfum te cunei's dimicetur. Diües quondam dominus, 06 ditior pater, fubito orbus 06 nudus eft. Cum^ in omnibus bis quæ contigerant ei, non peccaffet coram Domino: nee quiequam loquutus cp fetinfipiensjexultans dominus in uidtoria famuli fui,06 illius patientiam fuum duz cens triumphö,dixit ad diabolum: Animaduertifti famulum meum lob : quia non enquifquamei fimilis fuper terramC Homo innocens,uerus Dei cultor,abftinens . Jfab omnimalo,ô6 adhuc perfeuerans in innocêtia.Pulchre addidit:Et adhuc per* jeuerans in innocentia, quia difficile eft preffam malis innocentiam, non doIere:ÔC nocipfo fide non periclitari,quod fe uideat iniufte fuftinere quod patitur. Ad quae , tefpondens diabolus domino,ait:Corium pro corio,56 omnia quç habuerit homo dabitpro anima fua. Sed extéde manum tuam,06 tange offa 06 carnes eius,nifi in heiembenedixerit tibi. Callidifsimus aduerfarius 56 inuetcratus dierum maloru, noun alia elfe quæ extrinfecus fint,ô6 philofophis quoq; mundi adiaphora, hoe eft indifferent ia, in eorum amifsione atq; cotemptu perfeAam non efte uirtutem,alia quxintrinfecus 56 defiderata cogant dolere perdentem.Vnde audafter dei renuit prædicatioAem,ô6 dicit:nequaquam eum debere laudari,qui nihil de fe,fed totum extrafedederit, qui pro corio fuo coria obtulerit filiorum,depofuerit marfupium, ut Iruatur corporis fanitate. Vnde inteUigit prudentia tua ufq? ad hunc terminum perueniffetentationes tuas, 06 dediffe te corium pro corio, pcllem pro pelle, omz Uiaq! quæ hab es, p arum efte dare pro anima tua,necdum autem extetam in te maz numdefnec tadas carnes, nee ofta confrada,ad quorum dolorem difficile eft non tngemifcere,ö6 in faciem deo benedicere, pro eo quod eft maledicere.Vnde 86 Na ^ buthain Regumlibris dicitur benedixifle Deum Ô6 regem, 86 idcirco lapidatur a populo. Sciens autem Dominus atbletam fuum, imo uirum fortiffimum etiam in ifto extremo perfedo^ certamine non pofte fuperari:Ecce(inquit)trado ilium tiz bi, tantum animam illius cuftodi. Caro uiri fan di datur in diaboli poteftatcm, 86 az nimæ fanitas referuatur:ne fi illud percufsiftet,in quo fenfus eft metisq; indicium, non effet culpa peccantis, fed eius qui ftatum mentis euerterat» Laudent ergo tealijjK tuas contra diabolum uidorias panegyricis profequatur, quod Imto uulz tu mortes tulens filiarû, quod in quadragefimo die dormitionis earum lugubrem ueftemmutaueris,ô6 dedicatio ofsium martyris, candida tibi ueftimenta reddidez rit, ut non fentires dolorem orbitatis tux,quem ciuitas uniuerfa fentiret,fed ad tri/ umphummartyris exultares, quod fandifsimam coniugem tuam non quafi morz tuam,fed quafi proficifcêtem deduxeris.Ego te nequaquam adulatione decipiam, neclubricalaude fupplantabo.Loquar illud potius quod tibi audire conducit. Fili accedens ad feruitutem dei,præparato animam tuam ad tentationem:86 cum omz wafeceris,dicito, Seruus inutilis fum,feci quod facere debui.Tulifti liberos,quos Jpfedederas. Recepifti ancillulam,quam mihi ob breue folatium commodaueras» b*oncontriftor,quod recepifti:fed ago gratias,quod dedifti. Quondam diues adoz kfeens omnia quæ in lege præcepta funt,fe impleftc iadabat. Ad quem Dominus in Euägelio:Vnum(inquit)tibi deeft:fi uis perfedus efte, uade,uende omnia quæ ' habes, 26da pauperibus, 86 ueni fequere me. Qui omnia fe fecilTe dicebat,in pri/ mo certamine diuitias uincere non poteft.Vnde 86 difficile intrat diuites in régna cœlorumtquæ expeditos,86 alarum leuitate fubnixos,habitatores dcfiderant.Vaz de(inquit)26 uende,non partem fubftantiæ,fed uniuerfa quæ pofsides:86 da, non amicis,non cofanguineis, non propinquis,non uxori, non liberis.plus aliquid adz dam:nihil tibi ex omnibus,metti inopiæ referuas,ne cum Anania daneris 86 Sapz phirafted dacuda pauperibus, 86 fac tibi amicos de iniquo mammona, quite reciz plant in ^tema tabernacula,uc me fequaris,ut dominu mundi pofteflionê habeas,
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Utpoflis
-ocr page 266-xitf
AD IVLIANVM CONSOLATIO
Ut pofsis cancre cum prophetatPars mea dominas, 8^ ut uems Icuita nihiTde t£lt;Tlt; na haereditate pofsideas.Et hoc hortor:Si uis effeperfcAus, fi apoftolicx dignité tis culmen cupis,fi fublata crucc Chriftum fequi, h apprehenfo aratro nonrefpit^ re poft tergum, ft in fublimi tecfto pofitusjpriftina ueftimenta contemnis, 00 ut tui j das Aegyptiam dominam, feeuh' pallium derclinquis.Vnde Si Helias ad cœlorum régna feftinans,non poteft ire cum pallio, fed mundi in mundo ucftimêtadimiM Sed hoc ais apoftolicæ dignitatis eft, ÔC eius qui uelitefleperfecftus. Curautemot tu nolis elfe perfedus C* Cur qui in fcculo primus es, non in Chrifti familia primus fisfAn quia uxorem habuerisCHabuit 86 Petrus, 86 tarnen cum reti earn Ói nauicu j Ia dereliquit.Prouidcntifsimus dominus,8^ omnium ialutem defiderans,malens^ j poenitentiam peccatoris quam mortem,abftulit tibi hanc excufationem,utnony | Ia te retrahat ad terras, fed tu earn fêquaris ad paradiß régna trahentem. Bona uW i ris pares, quae te ad dominum prgcenerunt,ut partes earum non in diuitias forons | proficiant,fed in redemptionem animæ tuæ, ateg alimenta miferorum.Hæcmoni/ lia filiæ tuæ à te expetunt, his gemmis ornari capita fua uolunt. Quod peritun^ crat in ferico,uilibus pauperum tunicis feruetur.Repetunt à te parteis fuas,iunuS fponfo nolunt uideri pauperes 8i ignobiles,propria ornamenta defideranr. ^tc eft quod excufes nobilitatem 80 diuitiarum pondera^Reijiice fandum uirum Pâ® machium,86 feruentifsimæ fidei Paulinum presbyterum, qui non folum diuinaS fed feipfos domino obtuleruntîQui contra diaboli tergiuerfationem, nequaqu^ pellem pro pelle, fed carnes 8^ of la 86 animas liras domino confecrarunt: Quite^ cxemplo 80 eloquio,ideft 86 opéré 86 lingua pofîunt ad maiora perducerc.Nobun cs,8C illi:fed in Chrifto nobiliores. Diues 86 honoratus,8C illi : imo ex diunibus^ honoratis pauperes 8lt; inglonj, 86 idcirco ditiores 86 magis incly ti, quia pro ebn' fto pauperes 86 inhonorati ♦ Et tu quidem benefacis, quod fandorö diceris unbus miniftrare,foueremonachos, ecclefiis offerre quam plurima. Sed hæc rudiments
4 funt militiæ tuæ.Contemnis aurum,contempferunt 86 multi philofophi. E qumus unus,ut cæteros fileam,multarum polfefsionum precium proiecitin pelagusïAU te dicens in profundS malæ cupiditates : ego uos mergam,ne ipfemergar a uobiS' Philofophus gloriæ animal, 86 popularis auræ uile mancipium, totam fimul fat^ nam depofuit, 86 tu te putas in uirtutum culmine conftitutum, ft partem ex toto öl' f feras ^Teipfum uult dominus hoftiam uiuam,placentemdeo.Te,inquam,nontus* Et ideo uariis tentationibus commoner, quia multis plagis, 86 doloribus enwl^ Ifrael.Et quem diligit Dominus corripit,fiagellat autem omnem filium quemreö' pit.Paupercula uidua duo æra minuta mißt in Gazophylacium.Et quia totum ob^ tulit quod habebat, omnes dicitur in oblatione munerum dei fuperalfe locupkt^’’ quæ non pondéré fui, fed offcrentium uoluntate penfantur. Vt multis erogauens cenfum tuum, 86 quidam tua gaudeant liberalitate, tarnen multo plures funt q«*^ bus nihil dedifti, Nec^ enim Dar ij opes, 86 Crœfi diuitiæ ualent explore pauptt^’ mundi.Quod fi teipfum domino dederis,86 apoftolica uirtute perfeduSjfequi^®^ peris faluatorem,tunc intelliges ubi fueris,86 in exercitu Chrifti, quam extreme® tenueris locum. Non planxifti hlias mortuas,86 paternæ in genis lachryma ebn' fti timorc ficcatae funt.Quanto maior Abraham, qui unicum filium uoluntate «^ lauit:06 quem hgredem mundi futurum audierat, non defperat etiam poftmorto® efte uiefturumjepte obtulit uirginem filiam, et idcirco in enumeratione fandoro® ab Apoftolo ponitur. Nolo tatum ea offcras domino, quæ poteft fur rapcre,boibs inuadere,profcriptio tolleretquæ 86 accederc poffunt 86 recedere,86 inftar unaaf® ac fluduum à fuccedentibus fibi dominis occupantur:atq;,ut uno cundafermo^ comprehendam, qug uelis nolis in morte dimiflurus es.Illud offer, quod tibi nulquot;’ hoftis pofsit auferre,nullus eripere tyrannus î quod tecu pcrgat ad inferos,imoa régna coelorum, 86 ad paradifi delicias. Extruis monafteria, 86 multus à te per ml las Dalmatig fandorum numerus luftentatur.Sed melius faceres,fi 86ipfefand^’ inter fandos utuercs. Sandi eftote,quoniam ego fandus fum, dielt dominus»A^
-ocr page 267-AD IVLIANVM CONSOLATIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217
A lloligloriantur,quod omma dimifen'nt,2lt; fecuti fint faluatorem,8^ certe præter re ba Si nauê nihil legunus eos dimififleïóó tarnen teftimonio futun' ludicis coronan tui jquiafe afferentes, totum dimiferant quod habebant.Hæc loqüor non in fugilz htionem operum tuoium, uel quod extenuem libcralitatcm bó eleemofynas tuas, led quod te nolim inter feculares effe monachum, £lt; inter monachos fecularem: to ^m^ a te expetam,cinus audio mêtem diuino cultui deditam.Si huie confilio noz Itro,uelamicus, uel affeda, ucI propinquus renititur, 66 te ad delicias fplcndcntis ' menfæ reuocatnntcHigito eum non de tua anima, fed de fuo uentre cogitare, 2C om nes opes lautaq conuiuia, fubua morte finiri. 00:0 80 fex annorum,intra uiginti æs duas filias amififti, 66 arbitraris fenem diu po fie uiuere ^ Cuius ut aetas Ïonga tenaatur,audi 2lt; Dauid:Dies üitg noftræ feptuaginta anniifi autem amplius, odo S'nta i Séquiequid fupereft, labor óf dolor eft. Felix Ôf omni dignus beatitudine, quem fenedus Chrifto occupât feruiêtem, quem extrema dies faluatori inuenerit 5^1 bon confundetur cum loquetur inimicis fuis in porta, cui in introitu paradiiidicetur.‘Recepiftimala in uita tua,nunc autem bic Igtare.Nec enim ulcifce ut Dis dominus in eadem re.Diuitem purpuratum gehenme flamma fufeepit. Laz 2arus pauper Óf ulceribüs plenus , cuius carnes putridas lambebant canes, 2f uix ^'^’^^æ locuplctis miferabilcm fuftentabat artimam, in finu Abrahæ reeiz ?btó patriarcha parete lætatur.Diffîcile imó impofsibile eft,ut óf pratfen J p ^^™® Sf futuris fruatur bonis,ut óf bic uentrem, óf ibi mentem impleat, ut de c KUS tranfeat ad delitias,ut in utrocj feculo primus fit,ut óf in codo óf in terra ap paieatgloriofus.Quod fi tibi tacita cogitatio fcrupulum mouerit, cur monitor ipfe “’b,qualem te efte defidero, óf nonnullos uideris in medio innere corruz 1 ealludbreuiter refp0dcbo,no mca efte quæ dico,fed domini faluatoris.Non mo ”^^?®°‘^/P^cpofsim,fed quid debeat uelle,qui feruus futurus eft Chrifti.Et athle B tæ '”«‘F^'^^oftbus fortiores funt,óf tarnen monet debilior,ut pugnet ille qui forz ' lotcltNoli refpicere ludam negantem,fed Paulum refpice confitentcm.Iacob di/ ƒ simi patris filiüs,folus óf nudus in baculo pergit Mefopotamiam, iaCet laffus in ^ Qbi delicatifsime à Rebecca matre fuerat educatus, lapide ad caput pro pu uilioutitur.Viditfcalam de terra ufq; ad ccelum, Óf afcêdentes per eam angelos uelcendcntes,et defuper innitentem domino, ut lafsis manu porrigcrct,ut afcen entes mo adlaborê prouocaret aipedu. Vnde Óf uocatur locus ipfe Bethel,ideft oinus dei, m qua quotidie afcenditur atcß defcenditur .Et fandi enim corruunt,fi
’^*'^^’J^§^’géntes,6f peccatores priftinum recipiunt gradum,fi fordes fletibus la ^bm. Hocideo dixi,ut non te terreant defcendentes, fed prouocent afcendétes.
unquatn exemplum à malis fumitur. Etiam in feculi rebus femper à meliori parz emcitamêta uirtutum funt.Oblitus propofiti,óf epiftolaris breuitatis,plura didia te cupiebamud matcrim quippe dignitatem, óf ad meritum perfonæ tuæ,paru eft omne quod dicfturióf ecce tibi nofter Aufonius eoepit fchedulas flagitare, urgere otanos,K hinnitu feruentis equi ingenioli mei feftinus arguere tarditatem. Mez ento igitur noftri,óf cura ut in Chrifto ualeas. Atq; ut cætera taceam,domeftica $ exempla fedare, quæ ucrcfequirta Chriftum, peregrinationis molez
^^ «iftinct,óf fit tibi tanti dux foemina fadi.
SCHOLIA
|
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Suumfiliumuocat,fc SS^n^xiaucnemjiUiusfratremjob æz t^A qualcm artatcm,fiue quod germaz bus effet. *y lam dimiffo fynthema . P tejSynthema Græcc,compofitioz «gnificat. Vnde ueftis genus è uarüs com P ‘Uæ^quæSi fynthcflsdicitunöêfynthefiati, quihacinduti cffent.Martiahs: fenatus. £t alibi: |
Frigus cnim magnum fynthefÏs una facit. ApparethancuefternfuiiTe potentum amp;nobi lium uicc togSjquamhiedeponitconfeenfuz rusequQ.Sed probabilius eft,hic fynthema, Græcc fMu/tx pofitumeflcprolïgno,quodex compofito dabatur ad ßgnificadum tempus iamaggrediendinegotium. «T Equus publiz eus ] Id honoris caufa fiebat nobilibus,aut az liis à principe cuocatis. Nam Tripartits hifto riae libro primo legimus;epifcopos ad Nicena t fynodum |
|
IN EPIST. AD IVLIANVM SCHOLIA 218 fynodû cuocatos Cæfare publicos afinos,mu las acequos curforios fuppeditante.Poft infti tutum cft,ne cui præftarct princeps euedionu copiam,nifîfenatoribus abipfoeuocaris.Id li quetcx tirulo De curfu publico,in Codicis JP bro duodecimo. ^Punicea indurum]Purpu ra amp;nbsp;bal theus,infîgnia quondam erant proce-JJ rumaulicorum. ^Mulïcainluâ-ujMuficam hoc loco uocat rhetoricam orarionis fuauita/ tem. ^ Fugiês urfum incidat] Ita Icgis Amos capite quinto : Qiiomodo fi fugiat uir à facie leonis,àoccurratei urfusiamp;ingrediaturdoz mum,iK innitatur manu fuper pahetc,K mor' deatcum coluber. ^Si fradusiUabatur or/ bis ] Duo uerfus funt ex Odis Horati},de uiro StoiCo^qucmnulIares comouerepoffît.^ To tis aducrfum tecuncis] Cuneos aciem uocat, quodhacfpccicfoleantacics confligerc inftru «4æ. ^Ditior patercftjDelob fenrit,quidiz ucseratpoflènionibusjfed beatiorcrat nume ro liberorum. ^à^^ixifii/a, ] Ideftindifferentia. Sicenim uocat Stoiciomnia prêter uirtutem 84 turpitudihe,quod illa nec mala fint hec boz na,ucluti paupertas,diuitiæ, regnu, feruitus, uita,mors. lt;nbsp;VndeeftNabuthajDeNâboth per dolum occifo,quod creditus efiet maledP xincdcoamp;rcgi,lcgis libre Regum tertio capi te uigefimoprimo. lt;,[Panegyricis ] Panegyriz ci erant orationcs folennes,quæm frequentifz fimo totius populi conuentu recitabantur in laudem alicuius. if Si in fublimi tedo] Locus eftapud Marcum capite dccimotertio.Duoz bus uerbis indicauu al!egonâ.Tefrum,crtfaz ftigium Euangclicæpcrfcdionis : ueftimenta, j mûdiopes. ^ Acgyptiamdominam.]Quod cftinGcnefi delofcph folicitatoabimpudica domina,trahitad tropologiâ. if Vndeamp;Hcz lias] Locus eft quarto Regum libro,capite fez cundo. ^Adparadifi régna traherem] Qiua |
præcefnt,E t mortua eft. Nonnulli radias M' bebant,tendentcm. Sed trahétemmihimagis probatur. ^In diuitias forons] Sentitdeue/ ra luliani fororc,cuius mentioné facit in cake cpiftolæ. ^ Vilibus] Quafi folum hoc marier ret ex opibus,quod in pauperes fuenteroga/ tum. ff lunc'tæfpon(b]Quia iaminccelofintgt; çExeufes nobilitatê]Excufamus illbcuine/ gamus quod petit. Exeufamus cum,proq^ refpondemus. Exeufamus rem,ut uaictudi/ nem,occupationes, ætatiê,cuius prætextu nos j exeufamus. Hoc admonui, quod in plerikja dicibus locum hune deprauarût inélégantes quidam hacofFcnficlegantia. lt;fE quibusu/4 nus] Id narrant de Cratete philofophOjCmuS alibi fæpe numéro memmit. ^ Vile manci/ pium] Accommodât exemplum per collation ! ncm.Mancipium uocat,philofophû quod fer mat fams popular!,64 huius gratia nihil non faciat. if Icptcobtulituirginem.]Rcferturin cpiftola Pauli ad Hcbrsos,intcr fandos kp^ tc,cum fucrit fpurius.Deuirginefiliacxuoto immoJata, legis ludicum capite undeciniogt; ff Profcriptio tollere] Profenptio fuitolinia/ troeiftinlu damnationis genus,quafubitota/ eultates aJicuius publicabantur. ^Patnar/ cha parente.]In cuius finu foucturuthlius-if Et athletæ fuis incitatoribus] Athktædicüt tur,qui non codudiTcd glonæcaufa certant-Quihoscertantes cxtimulantuocc,uocatin/j citatorcs. Sands Vers] Hane appaat*-''^ ; luliani fororcm,cuius antèmeminitdn caic i huiuscpiftolsadfcriprumcratinquibulda 1 codicibus:Tribuattibi Chriftusutaudias,o | taccas,utintelligas,Sificloquans.Quaiq^ I hiamadiedauidcbantura quopia,amp; ninik -huius cpiftolæ pertinebantargumétunijf^^ cui:præfcrtim cuminuccuftis exemplar**’ non haberentur. |
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE Q^VENTIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Exuperantium adhortatur,ut rclida militia Impcriali,conferat fe ad perfedam Chrift^ uicara:unacp cum fratre fuo Qumtiliano Bethlehem commigret.
AD EXVPERANTIVM HORTATORIA
NT ER omniaquaemfhi fandi fratrfs Quintihani amjdti'afpratfti^^ runt,hoc uel maximum eft, quod te mihf fgnotum corpore, menteilt;y I aauiC.Quis enim non diJfgat eum,qui fub paludamento 6v habittr’”*^ 21 litari agat opera prophetarü,Slt; exterforem hominem aliud promkk^ tem,uincat interior! Iiominc,qui formatus eft ad unagincm creators. Vnde Sé prior ad officium prouoco Ifteraru, 86 prccor,ut mihi occafionemtnbu25 fæpius refcribêdi,quo de cætero feribam audacius. Illud autem prudentiæ tus^ uiter figniffeafle fuffïdat,ut memincris apoftolicac ftntentiae:Vindus es uxon,®^ quaeras folurionem : folutus es, ne quæras uxörem, ideft anigationê,quae folun^ contraria eft. Qiii igitur feruit officio coniugali,uindus cft:qui uinctus eft/er^ä eft. Qui autem iólutus eft,liber eft. Cum ergo Chrifti gaudeas Iib6rtatc,Sf ali^J gas,aliud rcpromittas,ac propemodum in domate coftitutus fis,non debes adtotr lendam tunicam teeffo defeendere, nec'refpicerepoft tergum, necararri femdar^ repti ftiuam dimittere.Sed ft fieri poteft,imitare Iofcph,amp;c Aegyptiæ dominæp^' liumrclinquc, utnudus fequarisdominum Saluatorem, quidicitm Euangdi|
-ocr page 269-AD' EXVPERANTIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;210
1 11 quw dimiferit omnia, SC tulerit crucem fuam, SC fecutus me fuerit, non poteft meus elle difcipulus. Proiiee farcinam feculi, ne quæras diuitias, quæ camdorum prauitatibus comparantur.Nudus SC leuis ad codum euola,ne alas uirtutu tuarurn aun déprimant pondera. Hoc autem dico,non quo te auarum didicerim,fed quod ’iteUigam,idcirco adhuc militiæ operam dare,ut impleas facculum, quem euacuaz fc ominus præcepit. Si igitur qui habent pofleffiones SC diuitias, iubentur omnia Tb h^ ^^^ fequi faluatorem : dignatio tua,aut diues eft,SC ^^°^ præceptû efttaut adhuc tenuis,SC non debet quærere,quod eroz ftoV'^^ ^quot;^^’^^^ Chriftus pro animi uoluntate omnia in accepta refert.Nemo apo ’^pauperior fuit,SC nemo tantS pro domino dercliquit. Vidua illa in euangelio P P^fula,quæ duo minuta mifit in gazophylacium, cudis præfertur diuitibus, quia totum quod habuit,dcdit. Et tu igitur eroganda rton quæras,fed quæfita iam J* ue,ut fortiflimum tyrunculum fuum Chriftus agnofcat,ut lætus tibi de longifz ma regions uenienti occurrat pater, ut ftolam tribuat, ut donet anulum,ut immo et pro te uitulum faginatS, ut expeditS cum fando fratre Quintiliano ad nos cito cutnauigare.Pulfauiamicitiarû forest fi aperueris,nos er ebro habebis hofpites.
SCHOLIA
t '^^P‘'^l^'^3mento]PaIudamentij, '^^^'^ eftmilitaris.Vndepaludatl ' nbsp;nbsp;nbsp;' ttocantur. Hf In domatc conftituz
tus] RefpiCie ad illud Euangclicu, a ^“ouctamur ètcâodefcêderc,ad HTStiuam dimittere.] ^^ aratri,qua regitur ac tenez • eipexitadlocumillumeuangclicü:Ncz rao mittens manum ad aratrum,amp;c. Hf Quæ
uS
ARGVMENTVM
camdorum prauitatibus. ] Prauum cft, quod intortum eft. Camdorum corpora diftorta,8£ gibbo mótuofa. At fimplex fit oportet,qui uc lit fequi Chriftum. Hf Autadhuc tenuis ]Elez ganter tcnuem uocat paupcrcm. Hf Eroganda non quæras] Vcnufteufus eft fchcmate «vTi/n' rafiAir, quam quidam uocant commutatioz nem. Hf Chriftus agnofcit] Agnofcimus,quac recipimusamp;approbamus.
ET SCHOLIVM
EPISTOLÆ SE oyENTIS ^ X ipfa Epiftola non liquet adquamfcriptafit.Titulus tarnen indicatfcriptam ad materteram Caftorinam,cum hacapparet Hieronymo fuifie diflidij nefcio quid, ^ogatigiturjut tandem fecum redcat in gratiam. iffloannes idem apoftolus] Non i finecaufaaddidit,idcm apoftolus amp;nbsp;cuangdifta. Partim quod non omnes epiftolæ ,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ioannis,fint Ioannis cuangdiftæ: partim quo plus pondcrishabeatfentêtia,adfcri
it titulos autoritatis. Nee emm leue uideri poteft,quod fcripfit is qui fimul fuerit amp;nbsp;apoftolus tuangeliftaftrafciminijK nolitepeccarc.Si contigerit irafci,nc finasiram exirein malediz «ura,autfcelus,autinfimultatem;
AD CASTORINAM WATERTERAM
0 ANNES idemapoftolusSCeuageliftainepiftolafua,ait:Quicunç^ t odit fratrem fuum, homicida eft. Et reifte. Gum enim homicidium ex ^æP^ nafcatur, quicûcç odit,etiâm fi needum gladio pereuflerit, tarnen homicida eft. Cur(ais)tale priiicipiumcScilicet, ut uete ri rancore depofito,müdum peAoris deo paremus habitaculumClraz u'jinquitDauid,8C nolitepeccare. Hoc quid uelit intelligi, Apoftolus pleniz usinterpretatur : Sol non occidat fuper iracundiam ueftrani.Quid agemus nos in Qieiudictj,fuperquorumiram,nonunius diei,fedtantorum annorum fol teftis oc cubuit^Dominus loquitur in Éuangelio : Si offers munus tuum ad altare,ibi(^ rez cordatus fueris,quia frater tuus habet aliquid aduerfum te,relinque ibi munus tuit anteaItare,ÓCuade recociliari prius ffatri tuo,SC fic offeres munus tuum ad altare. VxmihimiferOjne dicam 06 tibi,qui tanto tempore,aut non obtuli munus ad alta rc,autirapermanête fine caufa obtuli.Quomodo in quotidiana prece unquam diz ximus;Dimitte nobis débita noftra,ficut SC nos dimittimus debitoribus noftris:a/ nimo difcrepante cum uerbis,orationc diffidente cum fadisç’Precor itaq!,quod SC ante annum prioribus literis rogaueram, ut pacem quam nobis reliquit dominus, habeamustSt meum defiderium,ÓC tuam métem Chriftus intueatur. In breui ante t a tribuz
-ocr page 270-ZXO
AD CASTORINAM
tribunal eins rcconciliata feu fdffa concordia^aut premium recuperabit gt;nbsp;^’^P nam. Qiiod fi tu, quod procul abfit, noluens,ego fiber ero. Epiftolame fixem cum Ieda fuerit,abfoluet.
ARGVMENTVM ET SCHOLIVM
sLSS^.^ adutrunqj pertineat. ^f Oratorio more]Primumargumennsremprobant) indeiubcht titan telles. Nam argumenta ex ipfa rc colligit orator .Teftimortia funtexuaca fam» n| Mc!sfccleribusfugatus] Ciuiliter imputât fuis fedenhus quodillc non remanient) i amicumhberet fufpitioncleuitatis. i^Sororcmmeam] ApparetfororernHieronymiuirg''’. , tatis propofitum arripuifle.quam amp;nbsp;alias commendat amicis fuis. lt;^[ Hiberaexcctra] Sign* j catobtreclatorcm aliquem uirulêtum. Nam excetra didaeft hydra,quam confccitHci^ti * AddiditHibera,quodillafueritArgiuorum.Hibcraautcm dixit,uel quodHifpanusefleto treelator.,uel quodportentofus.
AD IVLIANVM DIACONVM
| N T i Q^v V S fermo eftiMendaces faciunt,ut nec ueradicetibus^ ! datur. Quod mihi à te ego obiurgatus de filcnno Wtcrarumacai» uideo.DicamîSæpcfenpfi,fed negligentia baiulorum fuite’Rdpon debis:Omnium non feribentium uetus ifta excufatio eft.Dicain,im __reperi qui epiftolas ferrete'Dices,hinc ifthuc ifie quam plunmos.bo lt;endam,me etiam his dedifieC'At ilfi,quia non reddiderunt, negabunt,8^ eriri'?, abfentes incerta cognitio.Qiiid igitur faciame' Sine culpa uenia poftulabo,re(-ü arbitrairs pacem loco motum petere,quam æquo gradu certamina cocitare,qu* quam ita me iugis,tam corporis ægrptatio, quam animæ ægritudo confumpW»“j morte imminêtc,ncc mei penè memor fuerim. Quod ne falfum putes, oratorio fl re poft argumêtateftes uocabo.Sandus frater Heliodor us bic adfuit,qui cumi»^ cum eremum udkt incolere,meis fedenbus fugatus abfcefsit. V erum omnem o* pam prüfens uerbofitas excufabit.Nam,ut ait Flaccus in Satyra: * ■ Omnibus hoe uitium eft cantoribus,inter amicos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Rogati ut nunquam cantent,iniufti nüquam defiftant.Ita te deinceps fafaWo ' ruam fireraru, utecontrarioincipiasrogare,nefcribam. Sororem meamfil^* Chrifto tuam,gaudeo te primum nunciante, in eo permancre quod cœperat.H' enim ubi nunc fum,no folum quid agatur in patria, fed an ipfa patriapciftcfign ro.Et licet me finiftro Hibera excerfa ore dilaniet,rió timebo hominum iudiciflfl’gt; habiturus iudieem mcum,iuxta illud quod quidam ait: Si fractus illabàturorW®) Ïmpauidum ferient ruinae. Quapropter quæfo ut apoftolici memor pra’ceptgQd docet opus noftrum permanere debere,óó tibi à domino premium in illius fm'^ pares, ÔC me de communi in Chrifto gloria, crebris reddas fermonibus Istioreifl-
ARGVMENTVM ET SCHOLIVM E P I S T O L Æ S E CLV E N T I S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, „ . 5
Pparethancfuiirefcriptamcumprimumadincteremum,Kin Syris folitudini incommodeagefct,ncc manere poffet, ob uexatione rcgionis,ncc redire,quod^ oggreffus cficthoc uitæ genus. Ex titulo magis quam ex epiftola cognofcimuw’^ fcriptam adTheodolium,^esteras Anachontas. lt;([ Omnicriminecaput] OP feipfum uocat,ut pro totohominc,caput dicimus. fl Necrcgrcdi ualeojOlU“''' pcrat monachi propoGtum: nec progredi, quia obftabant multa incommoda.
ADTHEODOSIVM
fl : V A Al uellem nunc ueftro interefte conuentui,Slt; admiradum cowof tium, licet ifti ocufi non mereatur afpicere,tota cum exultanonecodv pledi.Spedarem defertum omni amoenius ciuitatc;Videremdefok ta ab accolis loca,quafi ad quoddam paradifi inftar fandorS ccetibd’ obfidri*
-ocr page 271-AD THEODOSIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2if
^^^^nWeram qm'a hoe mea faciunt deh'ó:a,nc confortio beatorum i'rtferatur ob lelium omni crimine caput adcirco obfccro ( quia uos impetrare pofTe non ambiz |o)utine ex iftius tenebris feculi ueftro liberetis oratu. Et ut ante dixera præfens, c^ nunc per literas uotü indicate non ceffo, quod mens mea omni ad id ftudium ôc cupiduaterapiatur. Nunc ueftrum eft, ut uoluntatem fequatuf effedus. Meum eft w ndimïobfecrationum ueftrarum eft,ut quod uelim 06 pofsim.Ego ita fum,quafi a cundo grege morbida aberrans ouis. Quod nifi me bonus paftor ad fua ftabula humeris impofitum reportarit,lababunt greffus, 06 in ipfo conamine ueftigia con tident alTurgentis.Ego fum ille prodigus nlius,qui omni quam mihi pater credide , •^ portione profufa, needum me ad genitoris genua fubmifi, needum cœpi prio/ *■*5 a me luxuriæ blandimenta dcpellerc. Et quia paululum non tam deftui à uitiis, Quam cœpi ueUe defmere,nunc me nouis diabolus ligat retibiis,nunc noua impez dimenta proponens,maria undi(^ circumdat, ÔC undicç pontü, nunc in medio con? nitutus clemêto,nec regredi ualeo,nec progredi poffum: Supereft ut oratu ueftro hncli fpiritus aura me prouehat,Slt; ad portum optati littoris profequatur.
ARGVMENTVM ET SCHOLIVM
__________EPISTOLÆ SEQVENTIS
Pparet hoc eiTe fragmentö longions cpiftolæ. Scripiérat in charta pufilla,ob ino' piam,amp; tarnen minutis Utens,quo plus uerborum complederetur. Videtur huz ' ?maniter exceptuS fuifTe à uirginibus quibufdam. His gratias agit, quod ipfs fam ctæ,fe peccatorem non contempferint. Nee hic titulus additus eft ex epiftola. Inz fenbitur enitn ad uirgines Hernionenfes,quas apparet fuiffein monte Hermon. Dicoenimlæfus ] Apparet aliquemobtredatoremminucreconatumopinionê illiusapud hasuirgines. ^NolitciudicarciVtiturdupliciargumento.Nemodefpicicdus. Qpiieisenim * an malus fîtcFallitur in muleis hominum ludiciö. Et fi malus erat, fieri poteft,ut conuerfus fit inalium uirum,hunc cum deus recipiat,cur faftidiant homines e
HIERONYMVS AD VIRGINES HERMONENSES
H A R T Æ exiguitas indicium folitudinis eft, amp;d idcirco longum ferz monembreui fpatio coartaui,quia ÔC uobifcum uolebam prolixins lo? qui, 00 anguftia fchedulp cogebat tacere.Nunc igitur ingenio eft uida pauperies, Minute quidem li terx, fed cófabulatio longa eft.Et tarnen ----in hoc necefsitatis articulo animaduertite charitatem, cum nee penuz riafcripnonis ualuerit prohibere ne fcriberem.Vos autem ignofcite obfccro dolen i ti-Eico enimlxfuSjdico lachrymans,ne unum quidem apieë,tories uobis tribuem tiofficium,præftitiftis.Scio quia nulla commurtio luci Së tenebris eft:nuna cum an * billis dei,peccatori focietas.Attamen 06 meretrix domino pedes lachrymis lauit,2lt; dedominorum micis canes edunt.Et ipfe faluator non uenit iuftos uocare,fed pee/ catores Non egent fani medico.Et magis uult pœnitentiam peccatoris quam mor tem. Et errantem ouiculam fuis humeris refert. Et prodigum filium reuertentem, txcipitlgtus pater. Quin potius Apoftolus ait:Nolite iudicare ante tépus.Tu enim Quis es qui alienum feruum iudicesC Suo domino ftat,aut cadit ♦ Et qui ftat,uidcat ne cadat .Et inuieem onera aeftra portate. Aliter forores charifsimx hominum liz nor,aliter Chriftus iudicat.Non eadem eft fententia tribunahs eius,óë anguli fufur ronum.Multæ hominibus uiæ uidentur iuftœ,quæ poftea reperientur praup.Et in teftaceis uafculis thefaurus faepe reconditur.Petrum ter negantcm,amarc in fuum locum reftituerelachrymæ.Cui plus dimittitur,plus amat.ße toto grege filetur,ÓÓ ob unius morbidæ pecudis falutem angeli lætantur in cœlo.Quod ft cui uidetur in dignö,audiat à domino: Amice,fi ego bonus fum,quarc oculus tuus nequam eft?
ARGVMENTVM ET SCHOLIVM
EPISTOLÆ, SEQJ7ENTIS
Eeaquo fcripta fithscnecadquem,fatishquet,ftilus Auguftinum magis reiïpit ® quam Hieronymum. ^ Cum in urbe Leges ]Legijfunt in Pannonia, qua finitima eft patriædiuiHicronymi. Lege eft in Africa. Vndemagisuidebiturefle fcripta ab
t 3 Ad Au/
-ocr page 272-Xi»
AD AVGVSTINVM
HIERONYMVS AD AVGVSTINVM V M in urbc Leges anteriori tempore commeairem,nimiiim fumeon' ! friftatuiSjQuod te totum ibidem minime potui reperirc. Inueni cnimK ''T^^‘^bum,óc (ut ita dieam) partem animae tuac,Seuerum chariflimn,® ^bæ ^’*' parte gauifus fum.Perfeóje enim gauderem,fi te totum inu^iv rem. Vnde ex parte qua te repererâ gratulabar:ô6 propter parte tuan^ quam nequa^ cernebam,omnibus modis contriftabar.Proinde dixi animæmc^' ^iare triftis es,SC quare conturbas me^Spera in deo,8C faciet prçfentem aima*® quem diligis.Vnde confido in domino,SC ipero,quod me faciet de tuauifioneg'^ tulaii.O fi oculis cerni diledfio poflet,profecîo uideres,quâtaapudtenoftradKl diledio. Aut enim æquiparâs dilediioni tuæ magnum tibi afFerret gaudiufflîauj'‘, maior efiet,magnum tibi afferret imitationis ftudium. Ergo quia in domino te»# go,diligc diligentemîSC ut cacteri tecum diligant,per ecclefiafticâ autoritatonHof tare.Nam quod petis in literis tuis,ut ego pro te orem, id rede facerem,fi egotPy à peccatis fiber cfl'em,ut pro aliis ficerct orare.Et ideo te admoneo,ut orationes«' fiduas animi tui pro me emittas ad dominü,SC memor profeffionis,illam anteo^ los tuos coftituas diem,in qua iuftus ab auditu rnalo no timebit,SC ideo iuftusno# timebit,quia non audiet:Vade in ignem æternum. Sed ucni benedide patrisw^i percipe regnum.Ad quod nos perducat,qui uiuit SC regnat in feculafeculoruff-
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE Q^VENTIS Hieronymus cum primura relidis cognatis Si amicis Synam adifTcGHeliodorusalifl^ tifperapudcumcommofatus,reuerfuseft inpatnam,Innocentius febri pehit.Euagojw amp;nbsp;Hy læ contubernio fublcuabatur. Nam Bonofus,cum quo panter ab infantia inerat^“** tus,St in literis inftitutus,qucm ad monachi propofitij prior inflammauit,folus in infula dam horrida fanctam agebat ui tam. Ac rebus hoc loco ftantrbus, tandem intellexit Runin » quemStipfum habucrat ftudiorum Cicrorumfodalemjn AegyptumconcelTifl'e.Huncig'^p inuitat ad fe,3t de fuo ftatu,deq? Bonofi fodalis fui uita reddit certiorem.
HIERONYAIVS AD RVFFINVAÏ
L V S deum tribuere quam rogatur,ÓC ea fæpe cocedere quxneco^^ Mi lus uidit, nee auris audiuit, nee in cor hominis afcenderunt,lictt ex d crorum minifterio uoluminum antè cognouerim,tarnen in pria nunc probaui Ruffine chariffîme. Ego enim qui audaci fieri « -_____________- uoto credeham, fi uicifsitudine literarum imaginem nobis prale# ^
mentiremur,audio te Acgypti fecreta penetrare,monachorum inuifere lt;^^®’’®^ j coeleftem in terris circumire famifiam. O fi mihi nunc dominus lefus Glirilu®, Philippi ad Eunuchum,uel Abacuc ad Daniclem translationem repente cone ret, quam ego nunc tua ardis firingerem colla complexibus, quam iHud oXj T mecum uel errauit aliquando uel fapuit,impreffi's figerem labiis. Verum qn® tam te fic ad me uenirc,quam ad te fic ire non mereor, SC inuafidum etiam eu® num eft corpufculum,crebri fregere morbi, has mei uicarias, SC tibi obuias®* ^ qux te copula amoris innexum, ad me uhy perducant. Prima inopinati g^^“ ■ j^, Heliodoro fratre mihi eft nüciata félicitas. Non credebam certS, quod certu® e cupiebâ,præfertim cum SC ille ab alio fe audifte diceret,8C rei nouitas fiel®^**^^ nis auferret.Rurfum fufpenfam uoto nutantementem, quidam AlexandnW nachus,qui ad Aegyptios confeftbres, SC uoluntate iam martyres, pio P^ dudum fuerat tranfmiffus obfcquio,manifeftus ad credufitatê nuneq uutori®P lerat.Fateor SC in hoe meam labafte fentêtiam.Nam cum SC patriam tuam ig^ ^ ret SC nomen, in eo tarnen plus uidebatur afferre, quod eadem afferebat quï , alius indicauerat.Tandcmplenum ueritatis pondus erupit.Ruffinum ö'‘®Ï^tji. efle,SC ad beatum perrexiiie Macarium,crebra commeatium multitudo Hic uero tota credulitatis frena laxaui, SC tune uere ægrotum effe me dolui. t me attenuati corporis wires quadam copedepratpedifient,nee mediae femor*
-ocr page 273-AD RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïjj
A dsjttcc nauigantibus fempcr fncertS mare,pia cum feftinationc gradient! ualuiffet a obfiftcrc.Credas mihi frater,nó fic tempeftate iadatus portum nauta profpedat, non fic firientia ïmbres arua defiderant, non curuo affidens Iitori anxia filium ma-' terexpedat. Poftquam me à tuo latere fubitus turbo conuulfittpoftquam glutino charitatis hxrentem impia diftraxit auulfio:
Tune mihi cærulcus fupra caput aftitit imber.
Tune maria undiq, 06 undieß cœlum. Tandem in incerto peregrinationis erranti, cummeThracia, Pontus atejBithynia, totumq: Galatiæ 00 Cappadociæiter,óó feruido CilicG terra frcgilTet æftu:Syria mihi uelut fidifli'mus naufrago portus ocz currit.Vbiego quiequid morborum effe poterat expertus,ex duobus oculis unum perdidiJnnocenrium enim partem animae meæ,repentinus febrium ardor abftraz xit. Nuncuno 06 toto mihi lumine Euagrio noftro fruor,cui ego femper infirmus ad laborem cumulus accefli. Eratnobifcum 56 Hylas fandi Melanq famulus,qui j puritatemorum,niaculam feruitutis abluerat,óó hic needum obdudam refcidit cv catricem. Verum quia dé dormientibus contriftari Apoftoli uoce prohibemur,ÓC nimiauis mœroris læto fuperueniente nuncio temperata eft : indicamus hacc tibi, utfinetós,difcas:fi ante cognouifti,panter gaudeamus.Bonofus tuus,imó meus. Si (ut uerius dicain) nofter, fcalam præfagatam lacob fomniante iam fcandit,porz tat crucê fuam,nec de craftino cogitat, nee poft tergum refpicit. Seminat in lachry miSjUtingauclio metat. Et facramento Moyfi ferpcntem in eremo fufpendit.Cez danthuicueritati,tam Græco quam Romano ftilo,mendaciis fida miracula.Ecce puer honeftis feculi nobifcü artibus inftitutus, cui opes affatim,dignitas apprime, inter aqualeserattcótempta matre,fororibus,amp;2chariflïmofibigermano,infulain pelago cireüfonante naufragam, cui afperac cautes ÔC nuda faxa 86 folitudo terrori eft,quafi quidam nouus paradifi colonus infedit. Nullus ibi agricolarü, nullus moz nachorü,ne paruulus quidem quê nofti Onefimus,quo uelut fratre in ofculo fruez B batur,in tanta uaftitate ad lier et lateri cornes. Solus ibi,imó iam Chrifto comitante nonfolus,uidct gloriam dci,quam etiam apoftoli, nifi in deferto non uiderat.Non quidem confpicit turritas urbes,fcd in nou» ciuitatis cenfu,dedit nomen fuS.Hor rentfacco membra deformi, fed fic melius öbuia Chrifto rapietur in nubibus.Nub bEuriporum amœnitate perfruitur,fed de latere domini aquam uitee bibit.Propo natur tibi ante oculos amice dulciflïme,óó in praefentiam rei totus animo ac mente conuertere.Tune poteris laudare uidoria,cum laborem præliantis agnoueris .To tam circa infulam fremitinfanS mare, 50 finuofis montium illifum fcopulis æquor réclamât. Nullo terra gramine uiret, nullis uernans campus denfatur umbraculis. Abrupts iupes,quafi quendam horrore carcerê claudunt.llle fecurus,intrepidus, ^ toms de apoftolo armatus,nunc deum audit,dum diuina relegit,nunc cum deo loquitur cum dominum rogat,2£ fortaffe ad exemplum Ioannis aliquid uidet,dum 4. ininfulacommoratur. Quas nunc diabolum nedere tricasfqüas parare arbitraris infidiasCForfitan antiquæ fraudis memor,famem fuadere tentabit.Sed iam illi rez fponfum efeXon in folo pane uiuit homo.Opes forfitan gloriamq; proponet. Sed dicetur illi:Qiii cupiunt diuites fieri,incidunt in mufcipulam 00 tentationes.Et:Mi Eigloriatio omnis in Chrifto eft. Felfa membra ieiuniis, morbo grauante concuz tiet,fed Apoftoli repercutietur eloquio : Quando enim infirmor,tunc fortior fum. Et:Virtus in infirmitate percipitur.Minabitur mortem, fed audict:Cupio dilTolui, 6C efle cum Chrifto. Ignita iacula uibrabit,fed excipientur fcuto fidei. Et ne multa repheqimpugnahit Satanas,fed tutabitur Chriftus.Gratia tibi domine Iefu,quod in die tua habeo,qui pro me te poffit rogare. Seis ipfe(tibi enim patent pedora fin gulorum,qui cordis arcanarimaris, qui tantæ beftiæ aluo inclufum prophetam in profundo uides) ut ego 66 ille panter à tenera infantia ad florentem ufq adoleuez rimus xtatem,ut iidem nos nutricum finus, iidem amplexus fouerint baiulorum. Etcum poft Romana ftudia ad Rheni femibarbaras ripas,eodem cibo, pari fruez remur hofpitio, ut ego primus cerperim uelle te eolere. Memento, quæfo,hunc t 4 bellatorem
-ocr page 274-±±4 AD RVFFINVM
beHatörem tutmijmecum quondam fuiffe tyronem. Habeo promiffummakß^^^ tuaï.Qiri docuerit 06 nó fecerif, minimus uocabitur in regno coelorum.Quiaut®'’ dócuerit 06 feccrit,maximus uocabitur in regno coelorum-FruaturiHeuirtutis^®^ tona, 26 ob quotidiana martyria ftolatus agnum fequatur. Multx enim funt in^ fiones apud patrem. Et: Stella à Hella differt in claritate:Mihi concede, ut interw»^ (Horû calcanea caput po (Tim Ieuare:ut cum ego uoluerim,ille perfccerinmiW^® fcas,quia implere non potui, illi tribuas premium quod meretur. Plura fortab $ epiftolac breuitas patiebatur,longo fermone protraxerim,quod mihi femperaƒ|' dere confueuit,quando aliquid de Bonofi noftri laude dicendum eft. Sed ut ad«' lud redeam unde difcelTeram, obfecro te, ne amicum qui diu quæritur,uix inuef*' tur,dilïicile feruatur,pariter cu oculis mens amittat.Fulgeat cuilibetauro,Ó^P°'’’ paticis ferculis corufca ex farcinis metalla radient. Charitas non poteft coinp^?' ri.Diledio precium non habet. Amicitia quae definere poteft,uera nunquafflW*'' Vale in Chrifto.
SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
nifter Herculis. lt;|[ Needum obduduni]I®'‘^ ligi uultrcccntem dolorem ex obitulnnot tij. lt;([ Inofculo fruebatur] Hoc elixir alla ji ad uoeem Græcam lt;lt;'MA«i»,ideftfruor.Vn dus eft Onefimus. iK Quarn etiaraapo’' ^ nifi] Matthaus capitedecimofeptimo»» eus capitenono,quorü illcadditfeorfufflgt; folos:oftendcns infolitudinemontishanc . fionemapoftolis exhibitam fuilTe. uitatis cenfu] Cenfus agebatur quinto Q ^^ anno , tum mos erat fingulos dare no® lt;nbsp;Sed fic melius ] Nimirö minus onuUU' pons mok. lt;(rNullaEuriporü]Euripos . nobiles gaudebant habere in hortis,uear
Vdaci fieri fans uoto]Audaxuo/ turn appellat,cum optât aliquis, quod uix poffit impetrari. «jf Præ fentiæ mcntircmur ] Rurfum mem
tin,ponitpro effingere K imagina
ri,aut imitari. Nam mutuis literis quafi collogt;
quimur abfentes. Plus igitur obtigic,quam aufusfucratoptare,cum ipfe Rufiinusadue/ niretin Aegyptö. «([Coeleftem in terris] Sem titcoetus monachorö,coeleftemuitam interz risagentium. ^-Philippi adeunuchö]Qpoz modo angelus miferit Philippumobuiam Eu nucho ut baprizareturjegis in Aftis Apodo^ lorum capiteodauo. «p Habacue ad Daniez km] DcHabaCuc,qüiattulitprandiumDaz nieli inclufo,legis Daniçlis caput decimum/ quartum. ^p Vel crrauitaliquâdo] Qiiod eoz demOrigenis ftudio ducerentur.Itemalibi: Errauimus iuucnes,cmêdemur fencs. lt;([ Ruffi num effe Nitriæ] Ea ciuitas eft iuxta Alexanz driam,tum recens ad Chriftu cóuerfa.lt; Sem * perincertu marejNonfolumhybernismenfi bus.Nam hæc fcripfit æftatc. lt;,[Tunc mihi cæ ruleus ] Intertexuit uerfus ex Aencide Vergiz liana. Significat fibi obortas tenebras amp;rerü defperanonem ob digrcffionêfodalis.i(f Cum mcThraCia,Pontus.] Miro compendio comz plexus eft itcrfuum,quopcrucnit è Dalraaz tiain Syriam. Primü enim occurritThracia, in qua eftConftâtinopolis,abhactranfmifro freto Propontidis,perucnit in minoré Afiarn, in qua occurrit Pontus, Bithynia,Galatia,K Cappadocia.Nam à Cilicia proxima eft Syz ria. lt;([Ex duobus oculis. ] Vehementer chaz rum amicum,oculum uocat,amatium more. ^Nuncuno amp;nbsp;toto.]Toto,quia nonfupereft alius oculus. i,[ Erat nobifcum Ä Hylas ] Hyz 3 las,aptum famulo uocabulü. Nam is fuit miz
VLUöjUL dv.£Uci 1 uuico inimicivi clu* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^
tur;6t mirisuicibus hucamp;illuc fluerctac^^/ flucret,ad exemplar Euripi mans. emplumloannis] Nam iscreditur Apf“ L pfim in Pathmo infula feripfifle. ^f^^^fijs diabolum. ] Refp exit ad hoc, quod Cnn tentatus fuit in deferto, if Ad baras ripas ] Admonuimus alibbHi^^ in Gallia commoratum,nominatimTr^“ j^ licet hæ regiones nunc Germaniæ r’t)inigt;’^^| rantur uulgo. Semibarbaras uocat,4“® tiores eflent extrema Germania. Quin * Galliarum ftudiaflorentilTimauocat. 1 docuerit amp;nbsp;nö fecerit] Hoc ad fe refcrt,q“'^ g nos omnes inftigarit ad hanc uitain,«“® ipfe non poffit eandem kqui. «i? ferculis]Qyibusinpublicis ludisacpo’^fij fpedacula ftatuarum,aut fimilia o^^^Libi circumferebatur.Quanquam locus wc uideturnon uacare mendo. lt;Chariw^ poteft. ] AdmonetRufFinum,utpcr^y|j,, amicitia, quafi iam tum præfagiens wW ut eum aliquando fentiret hoftem*
ARGVMENTVM EPIST0LÆ. SEQVENTIS
Expoftulatcum Nitiahypodiacono Aquikia,quod nihil fcribat,uelutimmemorrc amici.ExemploChromatq à Eufebq hortatur,ut aliquando fcribat.HicNitias Hicro^^i^J fodalis fuit deliciarum,8t peregrinationum cornes,Quanquam ad quem fcriptafit epi tituloliquct,nonexipfa.
-ocr page 275-KIERON YM VS AD NITIAM
V R PIL i v s comicus traccans de uicifsitudfne Kteraïö:Sola, inquit, i ’^^^ eft,quæ homines abfentes præfentes tacit. N cc falfam dédit,quam 4'*^ *^ ’quot;^ *'®*' uera, fentêtiam.Qirid enim eft(ut ita dicam)tam præ/ Or' ^^”^ ”^’^^’^ abfentes,quam per epiftolas,óé alloqui Sé audire quos diU^ gas iT Nam 00 rudes illiltaliæ hommes,quos cafcos Ennius appellat, z tjuifibi (ut in Rhetoricis Cicero ait) ritu ferino uidum quærebant,ante charte 06 membranarum ufum,aut in dedolatis è ligno codicillis, aut in corticibus arborum mutuo epiftolarum alloquia miflitabant. Vnde 86 portitores earum tabeUarios, 86 feriptores à libris arborum librarios uocauere ♦ Quanto magis igitur nos,cxpolito iam artibus mundo,id non debemus omittere,quod illi fibi præftiterût,apud quos eratcruda tufticitas, 86 qui humanitatem quodammodo nefciebant f Ecce beatus Chromatius cum fando Eufebio non plus natura quam morum æqualitate germa no,Iiterario me prouocauit officio* Tu modo à nobis abiens, recentem amkitiam fcindis potius quam dilTuis. Quod prudenter apud Ciceronem Lælius uetat. Niß ' forte ita tibi exofus eft Oriens,uthteras quoq tuas hue uenire formides. Expergiz fcere,expergifcere, euigila de fomno,præfta unam charta fcedulam charitati.Inter delicias patriæ,ô6 communes quas habuimus peregrinationes, aliquando fufpira. Si amas,fcribe obfccrantiïfi irafceris, iratus licet feribe. Magnum 86 hoc defidert) folamenhabebo,ß amici literas,ucl indignantis accipiam.
SCHOLIA
* Vrpilius]HuncEufebius teftatur fo'^^femporibus Pompei). Quan ^[Quamnulla ingcnf) fuimonumcn |^ff®’’°^*®*’‘^hquit,quaequidemex/ ^^quot;'' ^ Quanquamin renonue/ M]Naincotnoedia,rcsfida eft:8i tarnen in fi/ ftis fabulis ueræ dicuntur fenten tiæ. Quidam B ’’°quot;*!ï,f®'l*8®’tMhunclocum,utqui nihil in/ tclligut,nilï quod redadum fit in forma fy llo/ j 8'™i,prohis uerbis,quanquatn renon uera, niutauerant,quamin fenouerat. i(f Qgos ca ’“““•n'fifci cafcum uocabâtuetus,lingua ^binorfl.Ennianû carmeadducit M. Varro; Utfani primuin cafci populi caruere Latini.
Eft amp;nbsp;prouerbium in Chiiiadibus noftris: Ca ‘ fcus cafcam ducit: ideft uetulus uctulam. lt;([ Ri tufcrino]Quia glandibus uiditabant. ^An te charts] Membranae conficiütur è pellibus, chartæè linteis. ^E lignocodicinis]Tabulis ccratis,aut corticibus arborum,Vnde codiz ces dicuntur libri,a codice feucaudicearboz rum. lt;lfTumodo anobis]Modo,ideftpauIo ante.Qjio grauius eft tam citodefifTe memiz nifTe abfentis amici. lt;([Scindis potius quant dilTuis ] DifTuimus paulatim,difcindimus rcz pêtc.Docctaüt M.TuIlius in Lsho,di(Tucda effe c0fuctudinê,non difcindcndâ,fî quado in ciderimus in amicitiâ nobis parum idoneam^
ARGVMENTVM EPlSTOLÆ SE Q_V ENT IS
Chromatius amp;nbsp;Eufebius fratrcs,unà cum louiniano amico amp;nbsp;matrc,necnon fororibus uir^ ginibus,eadem in domo fände uiuebât.His omnibus unacpiftolafatisfacit Hieronymus,com probat laudes Bonoli,de quo feripferant. Sororemfuam illis commendat,8t fand:um illorum contuberniumlaudibusuehit. ' , '
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS AD CHROMATIVM
0 N debet charta diuiderc,quos amor mutuus copulauitmec per fin/ §^^°^ officia mei funt partiéda fermonis, cum fie inuicem uos ametis, charitas iûgat,c^ duos natura fociauittquin potius fi rei coditio pateretur,fub uno literulæ apice nomina indiuifa conclu derem:ueftris quocç ita meliteris prouocantibus,ut 86 in uno treis, 86 in tribus unSputarem.Nam poftep fantfto Euagrio tranfmittête,in ea ad me eremi parte delatæ funt, quæ inter Syros ac Sarracenos uaftum limitcm ducit, fie gauifus t fum,iit illû diem Romanæ felicitatis,quo primû Marcell i apud Nolam prælio poft Cannêfeinpugnâ Hannibalis agmina c6ciderût,ego uicerim. Etlicet fupradidius fraterfæpemeuifitet,atc{imeitautfuainChriftouifcerafoueàt,tamê longoàme fpatiofeiunâ:us,non minus mihi dereliquit abeûdo defideriû, c^ attulerit ueniédo . lætitiâ.Nûc eu ueftris literis fabulor,illas amplelt;ftor,illæ mecû loquunt,illæ hic tan turn Latine fciût.hic enim autbarbarus femifermo difeêdus eft,aut taçendû.Quoti z efeutj^ chariffîmos mihi uultus,notg manus referût imprefla. ueftigia,totics aut ego hic non fum, aut uos hic eftis.Crédité amori uera dicêti,86 cû has fcriberê,uos uide bam.De
-ocr page 276-AD CHROMATIVM
2.z6 bam. Dè quitus hocpnmum queror^cur totinteriacentibiTs/patuSW^'^^f?, 'A rarum tam paruam epiftolam miïcritis,nifi quod its. nierai,qui udbis ( utfoiN ante non fcripfi » Chartam defuiffe non puto Aegypto mmiftrante conunO’ûâ' • fi alicui Prolcm æus maria claufiflet, tarnen rex Attains membranas à Pergaw® ferat, ut penun'a chart« pelhbus pefaretur.Vnde 0^ PergamenarS nomen ad
' uCq^ diem tradente fibhnui'cem poften'tate feruatum eft.Quid igiturC’Arbiffethai Juin feftinaHeirQuamUis long« epiftol« una nox fuIRcit. An nos aliqua occupy““’ ne defenfose'NulJa nccefsitas maior eft charitate.Reftantduo: ntautuospignef^ ant ego nOn meruerim.E quitus magi's Uöló uos meufare tarditatis, quammcti”' demnare nOn meritum.FaciIius enim negligentia emendaripoteft,qua’mainoi'fl^
5 fci.ßonofus(utlciibitis)quafi filius tj(^ävamp;', ide{ipiÇcis,âquor2petit.f^osvrifti!^^ C0hta.gionefordentes, quafireguli Slt;fcorpionès arentiaqu«q3fedamur. calcar fuper colubri caputînos ftrpenti, terrain ex diuina fententia comedendja^ hue cibus fumus. Ilie lam poteft fummum graduum pûlmum feandere, nobis ad^ hue in primo afcenfu flentibns, nefcio an dieere aliquando contingat: Leuau/oti^' los meos in montes,unde ueniet auxilium mihi. Ilie inter minwees (eeuH^oô^^^^ tato infalx,hoc ett in ecdefix gremio,fedens ad ex eplum loam's, librumfortd^ deaonttegp in fcelerum meorum fepulchro iaeens,06 peccatorum uincuh's coHip fus,dominicain deEuangeliO expedo chmoremtHieronymeaeniforas.Bono»'^
4 I'nquam (quia fecundumprophetam omnis diaboli airtusinlumhis eü)mnsb^i' phntem talit ÏUmbare fuumjubi illud in fomminepetrç àbfcondens,5f.poRci(ô^ Turn rcpericns,cecinit:Domine,tapo{ïcdi{ii renes meos. Dirupifti aincuhmts,^ bi fetcrihesbo hoftiam laudis. Me nero Nabuchodonofor ad Babylonemjiddlte/i fafionem metis mex,catemtn daxitnbimihi captiaitztis iagam impofuittibilo^^ i drculum naribus meis innediens,de cznticis Sion cantatepr«cepif.Cui egodixlt;; j Dommus foluit compeditos, dominas iïlamina.t cxcos. Vt breaiter captain di^i[ 1 miïitudinê üniam,ego ucniam deprecor,ille expedat coronam. Sorormesfit'^^ I Ïuliani in Chritto frudus eft.flle plantauit,uos riga.tetdominus incremêtumdabit I Hanc mihi lefas pro eo uulnere, quod diabolus inflixerat,prx{iitit,uiu3in redden' I do pró mortua. Huic ego (ut ait gentiUs poeta) omnia etiam tuta timeo. Sdtis ip» I lubrieum adolefcentix iter, in quo 06 ego lap fus fum, 5C uos non fine timoré mnn I ftis.Hoc ilia nunc maxime ingrediens,omnium ett fulcienda prxceptis,omniadt ƒ futtentanda folatiis, ideü crebris ueü:rx fanditudinis epidoiis toboranda.. Etqdi , charitas omnia fuliinet, obfecro ut etiam à papa Valeriano ad earn confortandani literas exigatïs.Noftis pueUares ammos his rebus pleruncp folidari,fifeintelligstn cur« effe maioribus.ïn mea enim patria ruRicitatis uernacula, deus uétere{i,èbigt; diem uiuitariOC fandior eâ ille,qai ditior e{i.Acceffithuicpatellx(iuxta tritumpo puli fermone prouerbium^dignum operculum,Lapicinus facerdosdeeSdumiV quoep,de quo femel m uita Craffum aft rififfe Lucillius, fimilem habentbbrahdü cam,afino carduos comedentetuidelicet ut perforatam nauem debilisgabernatot ï regat, ^ cxcus cxcos ducat in foueam, taUs^ fit redor, quales illi quiregümrMi^ 1 trem comunem, qux cum uobis fanditate fycietur,in eo uos prxuenit, quai^ies 1 gênuit,cuius aere uenter aureus potefi dici, eo falutamus honore,quo noms tarn I quoep Îuftipiêdas Cundas forores,qux fexum aicere cum feculo:qux oleoadianv 1 padas largiterprxparato, fponfiopperiunturaduentum. O beatadomas,in(l^^ I morantur Anna uidua, uirgines prophetiffp,geminus Samuel nutritus in tempb- 1 O teda felicia,in quibus cernimus Machabxorû martyrum coronis emdianunat f tyrem mafrem.Nam licet quotidie Chriüum conßteamini,dum eiasprxeeptaitr/ aatisttamen ad priuatâ gloriam publica hxc acceffit uobis bC aperta cofeifio,q^^ per uos ab arbe ueüra Anani quondam dogmatis uirus exclufum eü-Etmirarnint forfitan, quod m fine lam epiholx rurfum exorfus fim.(^id faciam^Voeê pedon negare no ualeotepidolx breuitas compellit tacere,defiderium uettricogitloqai-Prxproperus fermo, confafa turbatar oratiotamor ordinem nefcit-
Scho'
-ocr page 277-'ÏH EPIST. AD CHROMATIVM SCHOLIA SCHOLIA
2Z7
mißt. lt;nbsp;Qliafi films pifcis] Quod pifcisamcc 3 aquas.is locus quoniam frigidior erat,addiz dit Hieronymus,ficut fcribitisioftendcns illo rum cfie,non fuum. ^[ Nos priftina] Bonofus clcgcrat iniulam undique man circumfluam, Hieronymus uerfabatur in arenis Syrix.Porz rd regulus,quern Graeci bafilifcum uocant,St fcorpius,in aridis locis maxime repenuntur, utin Libycis arenis. «^f Nos fcrpcntt]ltalegis Genefis tertio:Super peeftus tuum gradicris, K comedes terram omnibus diebus uitae tuae. Peccator autem pabulum eft diaboli. ^ Sum mum graduum pfalmum] Allufit ad quindc-
’^®*quot;s»öarraccnos corrupto uocaz bulo didos putat.Gentem autem c(rcfcram,8ó incertis uagantem fc' 'bus mfeftam finitimis omnibus, in Hebraiz Wdionibusfignificat Sarracenos ablfz ^iütottos (jj^-jQj ^ Sarram,quod Hebraica ‘'quot;gua fonat onagrum. S unt autem in confiz ^^yriaÿ A.rabiae admendianam plagam. *1 Marctlli apudNolam]ln Cannenfi pugna ^“'ta Romanorum milia cccldcrant,ui(Store bannibale.Rurius apud Nol am Mar celll au-
“wsDecadis tertia,libre quarto. lt;(f Autbar “Mus femifcrmoi Cohfentiunt quidem exem
fit,eft apud Hicrcmiam capitc dccimotcrtio. lt;J Gentilispocta.]SicVergilius in quarto liz broAencidos, Omnia tuta timens.
iunambatbarilVinius fermo,aut barbarus ^“gyP'^o miniftrante commet uaiVidcnutnlegendii fit,Acgyptiminiftran Kcommercio.Nanahincaduchebatur charts iiuc papyrus, quæ aliunde ficbant quam ex membranis. Aut G non placet mutarefcrip tu tam,intclligeChartas eTyro,uhi primum inz utnt3{putantur,deuehiin Aegyptum. «ÇTaz
^^^^''^^ membranas. ]Leuitcr alluGt
vonymus fe fuiffe lapfum in adolefcêtia,6i aliz bi fateturfeuirginitatem non habere. ^Ruz fticitas ucrnacula]Quod Graeci uocant ten;twz /teil, hoc eft,propnum alicui loco.Quidam co dices fcnptumhabebantqufticitatis uernacu la. ^Lupicibusfacerdos^Epifeopum inteUi git dignum tali populo.«; Similcmhabcntla' bra laducam.] Lactuca mollis eft. At afinus quoniam habet labra dur a, quod nobis eft la-duca,hoc illi eft carduus,hcrba fpinofiffimat
bliothecas.Ptoleniaeusnonpaffus fit exporta bpapyruni,y ob id chartac ab Alexandre rez perts wntidcindePcrgami inuentxmembra næjquatummagnâ uim Attains rex Romam
cut tarnen eft ali quid cum laduca commune, quod fuccum habet lacfteum.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEOJV^^TIS
Expoftulat cum Chryfogono Aquilciae monacho,quod nihil fcnbcns,oblitus uideatur abz ö'tisamici,id(^tamcito,8tcius quemnuper amicum habere ceepent.
HIERONTMVS AD CHRYSOGONVH WONACHVM
^Vi circa te affeólus meus Et, charlfsimus ambobus Heliodorus tibi ^.^^poftfit belebter nunciare : qui non minore te diligit amove, quam ego iiUgoïut femper in ore meo nomê tuum fonem; ut ad primam quanep , confabuiationem iucudifsimi mihi confort^ recorder : ut humilitatem admirer,uirtutem efteram,pr3cdicem charitatem. Verum tu quod na/ i ^alynces infitumhabent , ne poft tergum r efpicientes meminerint prioi urn, bC ^^’as verdat,quod oculi uidere defterinttita noftrx es necefsitudinis penitus obUz '^^i'idllam epiftolam quam in corde Chriftianorû feriptam Apoftolus re{ert,non pïiawta ,fcdimis^ut aiunt)ceris eraferis. Bt iUç quidem quas diximus ferae, lub rondentt captantes arboris ramo fugaces caprcas, aut timidu ceruos animal com prehenduut 1 currentemq fruftra pr eedam, dum boftem fuum fecum uebit ,r abido ödupcroïedibniant'.bCtamdiumeminctepracdandi,quamdiu uenter uacuus fiez Wmiameguttur exafperat.Vbiuero fanguinepaftaferitas uifcera diftenta comz Vtoïit,cum(aturitatefuccedit obbuio,tâdiu nefcitura quid capiat, donee memoz ißturcuotaucrit efuries .Tu needum fatiatus è nobis, curfinemmgis exordioCeur ^WisantequamteneasC Nift forte negligentia femper exeufatione focia,afferas Rnonhabuiftequodferiberes; cumboeipfumdebueris feribere, te nonbabuiffe «Ihodfaibcres,
-ocr page 278-tzS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD CHRYSOGONVM SCHOLIA
SCHOLIA
Bi Erum tu quod natura lynccsjPliz cpiftoIafccnda,capitetertio:EpiftoIaraeaDo5 J nius traditlyncibushacinefieob' eftisfcnptaincordibus,amp;c. ^Parualitura.J liuioncmjUtflintercdendumfub^ Lirura dekt fummumæquor ceræ,alincndo itorefpexehnt,oblitæcibiquiadz ditSa.Attumfokntapparerenonnunquaali' eft,ahum quærant- ^f Qua in cor qua Jitcrarumueftigia.Cæterura quod pen/ de Chrifti, J Sic cnim Paulus ad Corinthios tusaboktur,imisceriseradidicitur.
HIERONYMVS AD ANTONIVM
DE MODESTIA
o M i N V s nofter,humilitatis magifter,difceptatibus dedigntotf'^ F^'^y\^^ fcipuhsjunum apprehedit è paruulis,dicens : Qukuntj ueftnimnon 0 fl foerit coucrfus fient infans^non poteft introire in tegnumcalonn”’ 0-^0^^^ tatumdocere,necfacereuideretur,implcuitexcfflplo.'lt;lgt;^''’ dflcipulorum pedes lauattdum traditorem ofeulo excipindinnloQ“*' tnr cum Samantana:dum ad pedes fibi fedete Maria,de cœlorum difputatkg'’®' dum ab infen's refurgens,primum muh'ercuhs apparet. Satanas autem exard^n' | gclico faftigio non ah'am ob caufam,nifi ob contran'am humilitati fiiperbiamii^'’ Et ludaicus populus phrnas cathedras 66 faJutan'ones in foro uendieanSjdepi®^^ * antea in ftiHam fitulae, gentium populo fuccedente, deletus eft. Contra fop^ quoi}! feculf SC fapientes mundi Petrus SC Jacobus pifcatores mittuntur.Cinas’' caufa fcriptura aiuSuperbis deus refiftit,humilibus datgratiam.Videfratcrqas' malum fit,quod aduerfarium habet dcum. Ob quod in Euangelio SC Pharife^^ fOgans fpcrnituqSC humilis pubJicanus auditor. Decern lamfnifi fallor^epi»^^ plenas tarn off icq quam precum mifi, cum tu ne nutum quidem facere dignans-^ domino Joquente cum feruis, frater cum fratre non Ioqueris.Niinis,inqufes/°quot;'' meh'ofe. Crede mihi, nifi ftifi uerecundi'a prohiberet, tanta laf fus ingerercm,utilt;’ j p eres mihi refcnberCjUcI iratus » Sed quonia SCirafci hominis eft,^iniurfaninlt;’ facere, Chriftianhad antiquum morem reuertens,rurfus precor,ut 86 dilfgcrö’'''' diligas, SC conièruo fermonem conferuus impartias» Vale in Domino.
SCHOLIA
fert hunc nerfum ( ni faifor) Ënfliartunr Dlt; I quod minimu eft: ncqqui aiunt,my fa«^ I dent. De quo plura kripfimus in CWto . bus prouerbiorum. Aliquis impcntuS;^ non intelhgcrct,quid fibi uclkt, facere nw? ftigauitfhoceft deprauauit,mutü:qnoQ3i rurfum offenfus abfurditatefenfus,uer«f motum: tertius quifpiam,cui neehoefad^ fatis,cxmutum fecit nutum.'atqphæcfan*^ Clio tokrabilior eft.
r^ OntrafophiftasjSophiftasintcIz k^^i hgitiâpictiæ profcilbres.At nunc ütdiuitias amp;nbsp;imperium,ita fapien dam quoipplus quammSdanam Ïibentcrampkclimur,cum Chriz ftusameteflepurusabomni cotagio mundi. lt;([ Cum tu nemotum quidcmj Quidam codP ces habebant motum,quidam mütum,quiz dam nutum. Coniicio fcriptura fuiflê,ne my quidem:fluc,ncmuquidcm;proéo quodeft, neminimum quidem uerbum.M.Varro rez
ARGVMENTVM EPIST0LÆ SECLVENTIS
Quidam ex confenfu uxoris,inftituerat ab ufu matrimonff abftinere:lédperoccafion® mefticæconfuetudinis rclapfus cftad coitum.IJIapoenitenSjkcontukratadlocafanda.fl’ nymo rem narrat. Adhortatur igitur maritumjUtuxoriSexcmpIo pccnircaq^C facrautfat ca. Opinor nomen cius ad quem feribitj data opera ab HieronymopraetermifTunijnefa®^ illius notaret.Qiianquamhaud fcio quis afcripfltad Rufticum-
HIERONYMVS AD RVSTICVM
VOD ignotus ad ignotum audeo fcribcre,fan(flæ anciïlx ChïiHi^-^ ‘^’^’æ’^ ^^*æ ^^æ coniugis tux Artemiæ,imô forons excoM^^^^^ ^; conièruæ, fecit deprecatio.Quæ nequaquam propria falutc conftnft tuam SC ante quæfiuit in patria, SC nunc in iândis locis quxrit,in:iti ' cupiens Ahdreæ SC Philippi apoftolorû benewolentiatquorum uki^? inwenw*
-ocr page 279-j^. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD RVS TICVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 2 lt;?
^»^^^^^’■‘ftöjratremSimonem,8lt;amicumNathanael mueniredefiderat:ut quo/^’^*”^’'^^^^^^^^’’®» '^^ ^® Simonfilius lohanna, tuuocabens Cephas,' iJch PL^Ï^^*^^P®^s:alter donum dei (hoc eni'm lingua noftra fonat Nathaz non ft n *^^^^^°^“^^*® t^ft^^o^o fubleuetunEcce uere Ifr acht a, in quo dolus fenef q Pf^'^^tat quondam ÔC Lot cum Hhabus faluare coniugem fuanqSc de in/ nisuV’ ^^æ ^ Gomorrac pent femiuftus erumpens,educere earn quae priftiz «Um *^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aftrida : fed ea defperatione trépida,refpicicnsq^ poft tergum,
toumV™^^.*^^ ^*^° condemnatur. Et ardens fides pro una muliere perdita, linque^^°^^'^^*®*“*^^*®®‘^®™‘î poft^ Sodomiticas ualles actenebras derez *’^^quot;’®®^’'^ confeendit, ortus eft ei fol in Segor, quæ interpretatur parz Gom P^’^^^^^^s Lot, quia maiora non poterat, faite minora fcruaret.Neq enim W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ erroris habitator,ftatim ad meridiem poterat peruenire,in
in A *^”^ amicus domini cum angelis fufeepit deum. Et lofeph fratres pafeit ^^00^^''°’ ^PQ”^^®*? audit à fponfa:Vbi cubas ^ ubi pafcis in meridie C Samuel curah ^’^P^’^§^i’at Saulem,quia fuperbiæ uulnera poenitentig medicamine non ft ^^’^^ lugebat Corinthios,qui fornicationis maculas lachrymis delez phnâ ^^’^”^^^ Ezechiel librum deuorat fcriptum intus 06 foris, carmine ÔC per hi d ^æ ^armine fuper laude iuftorumtplandu fuper pœnitentibusîuæ luz Umnit 0^^*^^^ ^^P*^ ^^ * C“*” uenerit impius in profundum malorum,conz ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oftendit Efaias,dices:Vocauit dominus fabaoth in die ilia ad fletum
nnam ;v ^'^ ^ decaluationem ÔC accineftionem ciliciorum :ipfi autem fecerunt læz nes d' ^”^^°®®®j madantes uitulos 06 occidentes oues, ut comederent carz chi’l/^*''^*^^’*^“^^“® ^ bibamus,cras enim moriemur. De quibus 36 Ezez Usn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ^^ ^^^ ®* hominis, die domui Ifrael,Sic loquuti eftis,dicentes,Erroz
mod . ï?’4^i*^^^^s noftræ fuper nos erunt,ö6 in ipfis contabefcimus:^ quoz B fed ^^’^^^P'^^ftiniusï'Dic eisïViuo ego,dicit dominus, Nolo mortem imptf, ^®®’f®^ntur à uia fua. Et iterum:Reuertimini recedentes à uia ueftra:quare emmi domus Ifracl ^ Nihil tam ofFendit deum, quam defperatione meliorum rat f r P’^'°^*^^^' Eicet ipfa deiperatio incredulitatis indicium fit. Qui enim deipe bus f ^•^^’?°” pirt^at futurum efte indicium. Quod fi metueret,uticç bonis operiz
P/æP^f^.ret. Audiamus per Hieremiam loquentem deum;Conuertc ref ^*^ Tquot;^^ ^ ^^^ afp era, 66 guttur tuum à fiti. Et itcrum:Nunquid qui cadit,non urget^autqui auerfus eft,non reuerteturf Et per Efaiam:Quando couerfus inz la nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laluus cris, 66 fcies ubi fueris.Scire non poHumus ægrotatiOnis ma
lira Vy*^, , *’-/a^ftâs confequuta, Et quantum boni uirtus habcat,uitia demon 'Carms^ fit lumê comparatione tenebrarum.Ezechiel quoeç iifdem uerbis, H “dem$|{fpjj.^j^. Conuertimini, inquit, 36 redite ab iniquitatibus ueftris doz s rael,ö6 non erunt uobis in tormentum impietates.Proiicite omnes impietaz sueltras,quibus impie egiftis aduerfum me:36 facite uobis cor nouü 36 fpiritum nouum.Et quare moriemini domus IfraeLNolo enim mortem peccatoris,dicit do mus, Vnde 26 in confequentibus loquitur:Viuo ego,dicit dominus. Nolo morz Vp P^^^®*^» Wiß ut reuertat à uia fua, 36 uiuat;ne mens incredula de bonorum pmmifsione defperet : 36 femel perditioni animus deftinatus,non adhibeat uulz ,^ quot;•^'^^nonem,quodnequaquam exiftimat pofte curari.Idcirco iurare fe dicit,ut non credimus promittenti dco, credamus faltem pro noftra falute iuranti.Quam o caulamiuftus precatur,36 dicit:Conuerte nos deus falutaris nofter,S6 auerte fu rorem tuum a nobis.EtiterüïDomine,in uoluntate tua praeftitifti decori meo forti Mnem, Auertifti faciem mam à me,36 fadlus fum conturbatus. Poftquam enim œditatem dclidorS meorum uirmtu decore mutaui,infirmitatem meam tua graz tiaroborafti.Ecce, audio polliccntemïPcrfequar inimicos meos,36 comprehédam mos,06 non reuertar donee deficiat : ut qui te ante fugiebam,36 inimicus cram,tua Wmprehendar manu.Ne ceftes à perfequendo, donee deficiam à uia mea peftima, K reuertar ad mrum meum priftinum:qui mihi dabit linteamina mea, 36 oleum, 36 u fimilam
-ocr page 280-XJ#
AD RVSTICVM
fimilam, Sc dbabit me pinguifsimis cibis. Qui idcirco obfepfit aftj praedufituto meas pefsimas,ut cam iHuenirem mam,quae elicit in EuangelioÆgo fum uia,uen/ tas,00 uita. Audi prophetam Ioquentcm:Qui feminant in kebrymis, in gaudiome i tent.Euntes ibant 06 flebant,mittentes femina fua.Venientes aStuenientin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 tatione,portantes manipules fuos.Etloquere cum eo:Lauaboper fingulasnode^ ledum meum,in lachrymis meis ftratum meum rigabo.Etiterum J Sicut defiderat ceruus ad fontes aquarum, ita defiderat anima mea ad te deus. Sitiuit animame^ ad te deum fontem uiufr,quando ueniam 06 apparebo ante faciem dei • Ikdiiquot;’^quot;^ mihi Jachrymæ meae panes per diem Sd nodem. Et in alio loco ; Deus deusmens» ad te de luce uigilo. Sitiuit anima mea ad te,quam multipliciter tibi caro mea.Intef ra deferta Sc inuia 60 inaquok, fie in fando apparui tibi. Quaquam enim fitieräf^ anima mea, tarnen multo te plus carnis meæ labore quæfiui: 6^ tibi in fando app^ rere non potui, nifi prius in terra deferta à uitiis 66 inuia aduerfariis potefufik''’ i 66 abfq; humore SC rheumate ullius libidinis commorarer^FJeuit SC dominusfup^ ciuitatcm Hierufalem quia non egifient pccnircnna:SC Petrus trinam negationem amaritudinc abluit lachrymarum, impleuitlt;^ illud prop lie tic urn : Exitus aquam® deduxerunt oculi mei. Plangit SC Hieremias populum pernitetiam non agenm®, I dicens. Qm's dabit capiti meo aquam,6C oculis meis fontem lachrymarum,8^P^ ' rabo populum iftum per diem SC nodem ^ Cur autem plangat SC defleat, fequtf fermone demonfirat:Nolite fiere mortuum, neq? plangatis eum. Fleteplanduq*^ 1 cgreditur, quia non reuertctur ultra. Nequaqua igitur gentilis plangcndus eß,»^? I ïudaeus,qui in eedefia non fuerunr,SC femel mortui funt : de quibus faluatordio^ Dimitre mortuos fepclirc mortuos fuos: fed eos plange, qui per fceleraatfppt^ ta egrediûtur de ccclefia,ÔC nolunt ultra reuerti ad earn damnatione uitiorum-Vn^ de SC ad uiros ccclcfiaiticos,qui mûri SC turres eeelefiæ nuncupantur,^^^^-^^^ mo prapheticus,diccHs: Muri Sion,proferte Ïachrymas,implentes illud Apolu«'’ Gaudere cum gaudentibus, fiere cum fientibus : ut dura corda peccantium ueiult; lachrymis prouocetis ad fletum, ne perfeuerantes in malicia, audianf : Ego pl^®' ni te mneam frugiferam, omne fernen uerum : quomodo uerfa es in amaritudino” uitis alienæÆt iterum : Ligno dixerunt,pater meus es tu;ÔC Iapidi,tugenuiftin’^^' SC uerteruntad me dorfa,8C non facies fuas.Et eft fenfus;Nolucrunt ad me co®“®’ ti, ut agerent pœnitentiam,fed per cordis duritiam in iniuriam meam fua tergautf terunt.Qiramobrem SC dominus loquitur ad Hieremiam;Vidifti quæ fecerunt’”!
hi habitatio Jiracl ^ Abierunt fuper omnem montem excelfum, SC fubter onme gnum frondofum, SC fornicatifuntibi, SCdixipoftquamfornicataeftSCfecifii^j ’ omnia,ad me reuerferc,6C non eft reuerk. O clemêtia dei, ó noftradurinajdui”^ 1 poft tanta fcelera nos prouocat ad falutem, SC ne fic quidem uolumus ad md’^^ 1 conuerti. Si rchqucrit,inquir,uxor uirum fuum, SC alij nupferit,SC uoluentpo“^ | reuerti ad eum, nunquid üifcipicc earn, SC non deteftabitur f Pro quo fcript“®! 1 iuxta Hebraicam ucritatem,quod in Graccis SC Latinis codicibus non habetur: nbsp;nbsp;I
tu reliquifti me, tarnen conuertere SC fufeipiä te dicit dominus.Eiâias quoqpiticun i dem fenfum iiidem penè loquitur fermonibusîConuertimini quiprofundumI filium cogitatis, SC iniquum hh) Ifrael, reuertere ad me, SC redimam te.Ego deus,» I non eft alius præter me, iuftus SC faluator non eft abf^ me. Reuertimini ad mef I ûlui eritis,qui eftis in extremis terrae.Recordamini horum,SC ingemifcite,2C2§“^ I pœnitentiam qui erratis. Conuertimini corde,SC memêtotepriorum a feodo^Çt^ 1 niarn ego fum deus, SC non eft alius abfcç me. S cribit ÔC lohel: Conuerrimkkd s ex toto corde ueftro, in ieiunio,SC lachrymis, SC pkndiu : feindite cordawf®^, 1 non ueftimenta ueftra. Mifericors enim SC miferator eft dominus,SC agenspt*®i^ : tentiam fuper maliens. Quantæ autem fitmifericordiac,ÔC quàm (utitaloquarynt^ mix ineff^biUsc^ elementix, Ofeepropheta nos doceat, per quem loquiturdeps^' Quid tibi faciam EphraimCquomodo teprotegam Ifrael Cquid tibiinqua faûâJ”-Sicut Adarna ponam te,SC fient Seboim. Connerfum eft cor meû in me,SC coi^^^
-ocr page 281-j^j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD RVSTICVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2JI
^Wid Jq^^**^’^° ®™^^ Ncquaquam faciam fecundum iram forons rnci. Vnde 2^ ^onfitcbi?*“^'^ pfalmotNon cft in morte qui memor fit tui,in inferno ante quis non abfe ^ h • n^quot;^ ^^^ ^’'° ^°^° * Peccatum meum notum fcci,8v iniquitatê meam dinuGft'• *• ^’P*’®®'”*^^^^® contra me iniquitatem meam Domino, 86 tu apport nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cordis mei. Pro hac orabit ad te omnis fan dus in tempore
nnbût Vj ’ *^^5'^’^^nmenin diluuio aquarum multarum ad eum non approxiz *iuihab • ^^âta magnitudo fit fletuum, ut aquarum diluuio comparetur. Quos compkb^*’ ^ ^^^ ^“”^ Hieremia ï Non fileat pupilla oculi mei, ftatim in iUo f^nt ; »f^.‘ ^^cricordia 86 ueritas obuiauerunt fibi, iuftitia 86 pax deofculatæ tem d *^^iuftitia 86 ueritas feruauerint, mifericordia 86 pax prouocent ad faluz peccatoris oftendit pfalmus quinquagefimus, quando torrenf^^^^r-^*^ ^'^ Bethfabeeuxorem VriacEthei, 86 à Nathan prophetante ^tum 1^1 ^^‘^^♦PcccauiStatim^ meruit audire:86 dominus abs te abftulit pee ferere nbsp;ƒ’■^do enim iunxerat homicidium,86 tamê conuerfus ad lachrymasjMi
Mer^^^^® ^^^‘^’^elum magnam mifericordiam tiiam.Et fecund û multitudinem 'l'Rebat^^r™ dt^tum,dele iniquitatem meam.Magnum enim peccatS,magna inz peccato'^'^^^^^^^^^*^”^^ iungit 86 dicit:Multum laua me ab iniquitatê mea, 86 à coiitrai^'ft”’^'^^®®*^®“^ tniqiritatê meam ego agnofco,86 delidu meum •nm coram t jemper.Tibi foli peccaui(rex enim eram,alium non timebam)86 ma fit enim r ^^ ‘^^’’^^ iuftificeris in fermonibus tuis, et uincas eum iudicaris. Conclu dum DP ^^^ ®®tua fub peccato,ut omnibus mifereatur. Tantum^ profccit,ut du tnas amp;nbsp;' ^^^°'' ^ Po^fotens tranfierit in magiftrum, 86 dicat : Docebo iniquos uias finconf^^ ^^^^ conuertentur. Confefsio enim 86 pulchritudo coram eo, ut qui 3 facie ' f '^ ^^^peccata,86 dixerit:Putruerunt 86 corruptæ font cicatrices mcæ enim Pæ^dæ ineæ,fœditatem uulnerum in fanitatis decorem commutet. Qui '^ ncamKSi?^^*^^^*’’^^®® foam, non profperabitur. Achab rex impiifsimus,uiz délitât nbsp;nbsp;. ^æ cruore poiredit:86 cum Hi es a bel non tarn côiugio fibi, quam cru?
polfe/ft° r^^^^’^^dæ increpatione corripitur.Hæc dicit dominus:Occidifti 86 Rent f * * ’ • ficnim: In loco in quo linxerunt canes fanguincm Nabuthæ,ibi lin/ iudiir’^J^^ ^”^’^ Hiczabel canes comedent ante muros lezrael. Quod cum üitet ^^^»fiddit ueftimenta fua,86 pofuit faccum fuper carnem fuam,iciuna/ teue ■ ”°^“*tin cilicio.Fadlus^ cft fermo domini ad Heliam,dicens:Quoniam lus A h^k ^ohab faciem meam,non inducam malum in diebus eius. Vnum fee/ in Doft nbsp;nbsp;nbsp;Hiezabcl, tarnen conuerfos ad poenitentiam Achab, pcena diflertur
Quiti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hiczabelinfeelereperfeuerans,præfentiiudicio condemnatur. Lo
ne 11 *^ ft' EuangcliotViri Niniuitg forgent in indicium cum generatio _^ t,a condemnabunt earn, quia egerunt poenitentiam in praedicatione lonae.
enmiueni uocare iuftos,fed peccatores ad poenitetiam. Drachma perit, 86 ta? eninueniturinftercore.Nonagintanouem ones relinquuntin folitudine,86 una uis 4uæaberrauerat,paftoris humeris reportatur. Vnde 86 Leticia angelorum eft t^'?flP^^®ttore agente poenitentiam. Quanta felicitas,ut de falute noftra exul cfpl ^® diiafDe quibus dicitur: Pœnitentiâ agite, appropinquabit enim regnum Qrum.KuHum in medio fpatium.Mors 86 uita fibi contraria font, 86 tarnen pœ ƒ ntiâ Copulan tur. Luxuriofus filins totam prodegerat fubftantiam : 86 proeul à ptrCjiiixpoi-conim cibis inediam fuftentabat. Renertitur ad parente, immolatur 7 j. ^ f'ginatustftolam accipit 86 anulum,ut Chrifti recipiat ueftimêtum,quocJ uaaponuerat,86 audire mereatur; Candid a fint femper neftiméta tua. Receptoq? ugnaculo dei,proclamet ad dominu:Pater peccaui in cœlum, 86 coram te, 86 recon flatus ofculo,dicat ad eumîSignatum eft fuper nos lumen uultus tui domine. In/ •ntia iufti non liberabit eum in quacunep die peccauerit, 86 iniquitas iniqui non no tebit ei, quacunq die conuerfos foerit, V numquenq? iudicat neut inuenerit. Nee ptætcritaconfîderaqfed pracfentia,fi tamê uetera crimina nouella couerfione mu/ fentunScpties cadiiiuftus,amp;6 refurget-Si cadiqquomodo luftusf Si iuftus,quomo ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« a docadit^
-ocr page 282-AD RVSTICVM
do cadit c* Scd lufti uocabulum non amftrit, qm' per pocriitcntiam femperféfurgiï f Et non folnm fep ties, fed feptuagfes fepties delinquent!, fi conuertatur ad pan^ tentiam, peccata donantur. Cui plus dimitntur, plus diligit. Merctrix lachrym« pedes faluaton's lauat,06 cri'ne detergit, 06 in typum Eedeuæ de gennbus congrès gatæ meretur audire : Dïmittuntur tibi peccata tua. Pharifaei luftitiapéritfupff' bia:00 publicani humilitas, confeßione ïaluatur.Per Hicrcmiam conteftatur deusî Ad fummam loquar contra gentem 06 regnum,ut cradicem ÔC deftruam,5t difptt^ dam illud. Si poenitentiam egentgens dla à malo fuo,quod locutus fum aduo^’'* cam, agam £lt; ego pœnitentiam fuper malo,quod cogitaui ut facerem ci. EtadjU®* mam loquar fuper gentem Ôd regnum,utœdriîcem,ôô utplâtem illud. Sifeceriffl^ lum in conlpedu meo, ut non audiat uoeem meam,pœnitêtiam agam fuperbon®) quod loquutus fum ut facerem ei. Statini^ inferuEcce ego fingo contra uosw^“) à cogito contra uos cogitationcm.Rcuertatur unufquifqj à uiafuamala,ôiding*^ te nias ueftras 06 ftudia ueftra.Qui dixerSt;Delpcrauimus,poft cogitariones cn^ noftras ibimus,8^ unulquifqp poft prauitatem cordis fui malum faciemus. Sùn^®” luftus in Euangelio loquitur : Ecce hic pofitus eft in ruinam, 00 in refurredhof^ mukorum, in ruinam uidelicet peccatorum, 8C in refurredlionem corum qui agu”^ pœnitentiam.Apoftolus fcribit ad Corinthios: Auditur inter uos fornica.tio,i^^ lis fornicatio, qualis ne inter genres quidcm, ita ut uxorem patris aliquis habeat^ uos inflati eftis,8C non magi's Judlum habuiftis, ut tollatur de medioueftrn,qin in’ epus fecit.Et in fecunda ad eofdê cpiftola,ne abundantiori tnftitia pereat,quk“’ modi' eft,reuocat eum:ôd obfecrat,ut confirment fuper ilIum chantatem, utquin’^ ceftu perierat,pCEnitentia conferuetur.NuIIus quidê mundus à peccato,ne « «w*® i quidem diei foent uita eius,numerabiles aût anni uiræ iHius. Aftra quoqp tp»”® funt munda in conlpedu eius,Slt; aduerfum angelos fuos peruerfum quid exeogii^ uit. Si in cœlo peccatum, quanto magis in terrac Si delictum in his qui tarent ten ^ tione corporea,quâto magis m nobis,qui fragili carne circûdamur,ô6 cum ApO“ lo dicimus:Miïêr ego, quis me liberabit de corpore mortis huiusî' Non enim ^ tat m carne noftra bonum,nec agi'mus quod uolumus,fed quod nolumus, utaW anima defideret,aliud caro facere cogatur.Quod fi quidam lufti appenanturmi pturis,9ó non folum iufti,fed lufti in conlpedu dcû luxta illam luftitia appellat, luftijiuxta quam fupra ditftu eft: Sep ties cadi'tiuftus,ô6 refurger.Etiuxtaquodi nbsp;nbsp;f quitas iniqui non nocebit ci in quacunqp die conuerfus fuerit.Dcnicß et Zaco^ pater Ioannis, qui fcribitur iuftus,peccauit in co quod non crcdidit,9ó ftatim tio condemnatur,EtIob,quiiuftus Ôd immaculatus,ac fine querela inpn'nripm luminis fui fcribitur, poftea QC deï fermone 06 confefsione rui,pccc^tor arguitut-Abraham, Ifaac 86 Iacob,prophetæ quoqp Ôd apoftoli, nequaquam caruerept^ to:fi puri/simum triticum habuit mixtas paleas, quid de nobis dicipoteft, d^q bus illud Icriptum eft:Quid palets ad frumétum,dicit dominusÆt tamen P^'^^ nbsp;nbsp;j turo referuantur incendiotôC zizania, hoc temporc mixta funt fegetibus frum^quot; i rum, donee ucniat qui habet uentilabrum in manu fua, 86 purgaucrit areain, nt f nbsp;nbsp;j greget triticum in horrca,8C quifqmlias gehennæ igni conburat.Hæc omnriqn^ i pulchcrrima feripturarum prata difcurrens, in unum locum uolui congregate, I de Ipeciofîfsimis flonbus coronam tibi texerc pœnitentiæ, quam imponas cap 1 tuo:8d allumas pennas columbæ,8d uoles 86 requiefcas,8ó clementilsimorecon i Iierïs patrï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Narrauit mihi uxor quondam tua, nunc foror atqj confcrua,q‘t^ |
luxta præceptum Apoftolï ex confenfir abftinucntis uos ab opère nuptiarum, uacaretis oranonfituaep rurfum ueftigia,quafi in lalo poftta flua:ualîê,iffloftrtap rius loquar) elfe prolapfa. Illam autem audifle à domino cum Moyfe: Tuueto fta mecum, et dixifle de dominotStatuit fupra petram pedes meos.Tuam downn’j quae fundamenta ßdei folida non habebat,poftea diaboli turbine conddiffe^ jlhus perftarc in domino, et fuum tibi holpitiü non negare:ut cui prius coniynd^ fucras corpore, nunc fpiritu copukris. Qui enim adhxret domino,units 4”’”^^^'
-ocr page 283-to
AD RVSTICVM
2?J
cum eo.Cumq; tios rabies barbarorum, Si imminens captiuitas fepararet, fub lurp wrandi tcftiHcationc poUicitum,ut ad fan dia tranfeuntem loca, uel ftatim,uel po/
Lemares animam tuam, quam uifus fueras negligêtia perdidiiïe. wde igitur quod praefenre deo fpopondini. Incerta eft uita mortaliumtne ante ra plans, quam tuam impleas fponfionem.Imitare earn,quam docere debueras. Proh pudor,tragflior fexus uincit feculum,ói robuftior fuperatur à feculo.Tanti dux fœ ^ma 11(^1 eft:glt; non fequeris earn, in cuius falute cädidatus es hdeir Quod fi te rei nu laris tenent reliquiæ,ut fcilicet Si mortes amicorum Si ciuium uideas, Si rui/ ^ wWuin atq; uiUarum:faltem inter captiuitatis mala, Si feroces hoftium uultus, ^^ ptomneiæ tux infinita naufragia,teneto tabulam pœnitentiæ. Si memento con
^^^™ quotidie fufpirat nee defperat falutem. Tu uagaris in patria, ^0 patria,quiapatriam perdidifti:ifta pro te in locis uenerabilibus refurrediio siXcrucis,8iincunabulorü domini faluatoris,in quibus paruulus uagiit,tui no/ u **^*’cj*^?^^gt;^^^ ^d ^c orationibus trahit tut ft no tuo meritojfaltem huius fal/ cru ndeJacebat quondam paralyticus in ledlulo, 86 fic erat cundiis artubus diffo ns,ut nee pedes ad ingrediendum, nee manus mouere poftet ad precandum,Si amen profertur ab alüs, Si reftituitur priftinac fanitati, ut portaret lediulum,qui du fg^ P®’^3tur à Icüulo.Et te igitur abfentem corpore, prgfentem fide,offert con mo ^^^n'^°”’’^ faluatori:8i dicit cum Chananaca : Filia mea male uexatur à dæ/ uerf^quot;^ appellabo animam tuam fiham animg eius,quæ fexus nefcit di lid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qnaft paruulum,atcj ladantcmjSd needum ualentem fumere fo
os ODos,inuitat ad lac infentiæ,ôd nutricis tibi alimenta demonftrat:ut pofsis di cum propheta:Erraui ficut ouis perditatquacre feruum tuum, quoniam man/ «aia tua non fum oblitus.
SCHOLIA
^^^ Bfep humoreSt rheumate. ] fit/^en Grscefluxuseft.PituitaSt humor corporis deficcatur inedia. Et cor/ P®*^^ ®’^“cco, libido extinguit. Id ’'^®’^ ^^ ^®^ quod fcrip tum eft; In AH ^‘^‘lquot;®*'®^ SicutAdama ponam te ] * Scboiin dux ciuitateS funt luxta ‘h’^s ignis coeleftis abfum/ r • ^Qiidpaleis ad frumentum] Eftapud
Hiercmiacapitcuigefimotertio. lt;(fTantidux ^ focmina fadi. ] Hemiftichiu eft Maronis,quo diuus Hieronymus Iibenterutitur. ^ Candi datus es fidei] Qyia feruat uir infidclis in mu/ liere fideli. Vt candidat! nondû aflequuti funt honorem, fed proximum eft ut confequâtur: itauicinus eft faluti, cuius uxor iampræceffit ad uere Chriftianam uitam.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE Q^VENTI S
uitandamefTedomefticam confuetudinemcorum, undeEtperP fielt h ”^ P'i’^iqtiæjUelfâmæ.Argumétumepiftolænarratipfc.Incalcehuius libellifubfîgni au d ^*’^f^“®^inni à fe deelamatorio more fui rie fumptum amp;nbsp;tradatum. Idem innuit in alia q a amepiitolatundenechic ullum nomen admifeetur ufquam- Verfatur in genere fuaforio: men piunmi incidunt loci conieâ:urales,in quibus mire lufit Hieronymus. Vtitur crebris di maris inargumentando.MuItum item admifcetfeftiuitatis.
DE VITANDO SVSPECTO CONTVBERNIO
E T V L i T mihi quidam frater è Gallia fe habere fororem uirginem, inatremq? uidua:quæ in eadem urbe diuifts habitarent cellulis : 86 ue! '°^ ^æ^Pi^n folitudinem,uel ob cuftodiendas facultatulas,præfules fi/ ^^**'®® ^.ftunmfiftent : utmaiore dedecore iungerentur gt;nbsp;~-^.a!ienis,c|uam à fe fuerant feparatae.Cumq ego ingemifeerem, £lt; mul op ura tacendoquamloquendo fignificarem:Quacfo te,inquit,corripias cas rite/ is tuis,ôc ad concordiam reuoces tut mater filiam, 86 filia matrê agnofcat. Cui ego optimani,inquam,mihi iniungis prouinciam:ut alienus conciliem,quas filius fra/ Kt^ non potuit:quafi uero epifcopalem cathedram teneam, 6C non claufus cellu/ ^aw ' ^5’'”'^'^ remot us, uel praeterita plangam ultra, uel uitare nitar præfen/ ï.bed et tneognjum eft latere corpore,86 lingua per totum orbem uagari.Et ille;
u 3 Nimium
-ocr page 284-i34
DE VITANDO
Nimuim,aït,fomn'dolofus es. Vbi ilIa quondam conftantia, inquamulfofalcor/ t bemdefneans, Lucïlianü quippiam retulifti ^ Hoceft,aio,quodmefog2t,oóbbra ( diuiderc non finit. Poft^ enim arguendo ciimina,fadus fum cnWnolusÄ wxtï tl itum uulgi fermone prouerbiu: lurgantibus 06 negantibus cundis,nec awes me . credo habere,nee taccumn’pfiq parietes in me maledicra refonarut,S6 in nieplalæ bant qui bibebant uinumïcoa^us malo tacere didici;redtius ede arbifrans,ponere cuftodiamorimeo,Sóoftiummunitü labiismeis, ^ declinare cormcuminmbï maliciærôô dum carpo uitia,in uitium detradionis incurrere^Quodcuindixitieiiir Non eft(inquit)detrahere,uerum dicereïnee priuata correptiOjgenerakmiaoWo drinamreum aut rarus,aut nullus fit,qui fub huius culpæ reatS non cadat.Quwo ergo te, ne me tanto itinere ucxarum,{rufira ueniffe patiaris. Seit enimDominus, quod poft uifionem fandoru Iocorum,hac ucl maxime caufam habui,ut turn tun literis forori mederer ac matriJut ego;Iamiam,inqua,quod uis faciammamKepi/ ftolæ trafmarinæ funt,2v fpecialiter fermo didatus,raro poteft inuenire quosmoi deat.Te autem obfecro,ut dam fermonê hune habeas.Cum«^ portaueris eumpro uiatico,fi auditus fuerit,lætemur paritertfi autem cotemptus fnerit, quo d Se msgi’ rcor,ego ucrba perdiderim,tu itineris longitudinem. Primum uos fcire cupio,b 1 ror Só filia,me non ideirco fcribere,quia aliquid de uobis finiftrum fufpicerjkdne emteri fufpicentur,ueftram me orarc cocordiam. Alioquin(quod abfit)fi peewto' rum uos exiftimarem glutino cohaefifle,nunqua fcribcrenqieiremq me^futdisnaf rare fabulam.Deinde hoe obfecro,ut fi mordacius quippia fcripfero,no tamint'ï putetis aufteritatis ede, q? morbi.Putridæ carnes ferro curâtur 00 cauteriodiencnî ferpétina pelluntur antidoto.Quod fatis dolet,maiori dolore expeUitur.Ad extrem mum hoc dico,quod fi etiam hæc confeiêtia criminis uulnus non habcat,habe£W men fama ignommiam.Mater 06 filia,nominapietatis,officiorû uocabula,uinti;quot; naturæ,fccunda poft deum fœderatio. Non en laus,fi uos diligitis:fcelus odiftis.Dominus lefus Chriftus fubiedus eratparêtibus fuisruenerabaturmaa^ cuius ipfe erat pater. Colcbat nutritium, quem nutriuerat:geftatumlt;^ fema^®' tat alterius utero, alterius brachiis.Vnde 06 in crucc pendens, comme dat pareton difcipulo,quam nuquam ante crucem dimiferat.Tu uero filia (iam enimdefinoa matrem loqui,quam forfitan 26 actas 26 imbccillitas ac folitudo excufabilcinfand tu inquam nlia,eius domum anguftam iudicas,cuius no tibi fuit uenter anguftuj» Decem mefibus utero claufauixifti,26 uno dit in uno cubiculo cum matrenen23 • rasC’An oculos eius ferre non potesÆtquæ omnes motus tuos,utpoteillaquæg^ . nuit,quae aluir,26 ad liane adduxit aetatem, facilius intelligit,teftem domefticamw gisCSi uirgo es, quid times diligentem cuftodiamC Si corrupta,cur non palamn^ bis ^ Secunda poft naufragium tabula eft,quod male cœperis,(altem hocronof*® temperarc. Neeg uero hoc dico,quod poft peccatum tollam poenitentianijUtquoa male coepit,male perfeueret,fed quod defperem in iftiufmodi copula diuulfiont® Alioqui fi ad matrê migraueris poft ruinam, facilius poteris cum ea plagcrc.quoa per illius abfentiam perdidifti.Quod fi adhuc integra es, 26 no perdidifti,feriia n^ perdas. Quid tibi necelTe eft in ea uerfari domo,in qua necefle habes quotidieaut perire,aut uinccre ^ Quis unquam mortaliS iuxta uiperam fecuros fomnos capit' Quae etfi non percutiat,cerre folicitat. Securius eft perire non poflc,$ iuxtaperl' culum non periffeJn altero traquillitas eft,in altero gubernatio.Ibigaudenius,hif euadimus.Sed fortè refpondeasiNon bene morata mater eft,res feculi tupipainrt diuitias, ignorât ieiuniû, oculos ftibio linit, uult compta procedere, 26 nocet propo fito mco,ncc poflum cum huiufmodi uiuere.Primü quidem etiam fi talis eft ut caU faris,maius habebis præmium,fi talem no déféras. Illa te diu portauit in utero.dm aluir:S6 difficiliores infantiac mores, blanda pietate fuftinuit. Lauitpannorumfo^ des,26 immûdo fæpe foedata eft ftercore. Afledit ægrotanti:26 quæ pro tefuafa“ dia fuftinuit, tua quoq pafla eft. Ad hac perdrix it tctatcm,ut Chriftum amaresdoe cuit. Non tibi difpliceat eius conucrfatio,quæ te fponfo tuo uirginçm confecraw^
Quod
-ocr page 285-SVSPECTO CONTVBERNIO z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tj^
\ Qiiod fi ferre non potes,5v delicias cius fugis:atlt;^(ut hoe uulgó fokt dïci)fecularis cft mater,habes alias uirgincs,habes fantflum pudicitiae chorum. Quid matré defe rens,eum diligis,qui forfita fuam reliquit fororem amp;4 matrem':’ lila diffïcilis,fcd ifte facüis.lllaiurgatrix,ergo ifte placabilis.Quæro utru uirum fecuta fis,an poftea inz ueneris^Si cumfecuta es,manifeftum eft cur matrê reliqueris. Si poftea reperiftf, oftêdis quid in matris hofpitio non potueris inuenire. Durus dolor eft, 2lt; meo mu none me uulnerans: Qui ambulat(inquit)fimpliciter,ambulat confidenter .Tacez tem,fimenonmorderet confcienlia, 66 in aliis meum crimen non reprehêderem: neepertrabem oculi mei,alterius feftucam uiderem. Nüc autem cum inter fratres procul habitans,eorumq fruens cótubernio,honefte fub arbitris,ÓC uideam raro, ^'lideanimpudentiffimü eft eius te uerecundiam non fequi,cuius fequeris exem/ plum.Quodfidixeris :Btmihi fufficit confeientiameathabeo deum iudicem,qui meauits eft teftis:non euro quid loquantur homincs.audi Apoftolum feribêtemî Prouidentes bona,non folum coram deo,fcd etiam coram omnibus hominibus.Si juiste carpit, quod fis Chriftiana, quod fis uirgo,non cures : quod ideo dimiferis niatrê,utinmonafterio inter uirgines uiueresttalis detraAio laus tua eft. Vbi non l^uriainpueUa dei,fed duritia carpitur,crudelitas ifta pietas eft. Illum enim præz fes matraqué præferreiuberis 56 animæ tux.Quem ft SC ipfaprætulerit,ÔC nliam teftmietbe foïorê.Quid igiturtlcclus eft fandi uiri habere contuberniSf Obtorto wllomeiniustrahis,utaut probem quod nolo,autmultoru inuidia fubearn. Sanz «us uir nun^ à matre filiam feiungittutracp fufcipit,0C utracp ueneratur.Sit qualiz bet famftafilia,mater uiduaindiciucaftitatis eft.Si coæuus tuus eftiUenefeio quis, »tître tuam honoretut fuamtft fenior te,ut filiam diligat,2if parentis fubiiciat difev plmx.Non expedit amborum famx,plus te ilium amate ^ matrem ne non uideaz tunnteaftedum eligere,fed ætatem.Et hœc die crem, ft fratrem monachS non haz bctes,fi domefticis careres prteftdiis.Nunc uero proh dolor,inter matrem atq ger i manum,bC matrem uiduam,fratremq monachû,cur fe alienus interfer it ? Bonum quidem cft,ut te SC filiam noueris SC fororem. Si autem utrSep non potes,0C mater quafidurarefpuitur,faite frater placeat.Si frater afperior eft,mollior fit ilia quæ ge »ttit-QuidpaUes^quidaftuasC quid uultum rubore fuffundis, SC tremetibus labiis ^pMientiapedoris conteftaris'Non fuperat amorem matris SC fratris,nift folius uxoris affedus. Audio prater eate fuburbana ntra,uillarum amoenitates cum affiz tubus atq cognatis,amp;C iftiufmodi generis hominibus circûire.Nec dubito quin uet wmokma^uelforor fit,in quaru iolatium noui generis ducaris affeda. Abfit quip P^dt quis proximi fint SC cognati,uirorum te fufpicer captare confortia.Obfccro «goteuitgo^utmihirefpondeas. Sola uadis in comitatu propinquorum,an cum amahotuo^Qtnimuis fis impudens,feculariû oculis eum ingerere non audebis. Si «umhocfeceriSjSC te SC ilium familia uniuerfa cantabit.Vos cundoru digiti deno taDunt.lpfiquocpforor autaffinis fine cognata,qu3e in adulatione tui fandu non/ uunq coram te uocantreum fe paululum auerter int,portentuofum ridebunt marv tum.Smautfolaieris (quod SCmagis exiftimo) utiep inter fcruos adolefcentes,inz ^(’‘Uurniusfeeminas atq nupturas, inter lafciuas puellas,amp;C comatos linfcatoscp t^r\ts,furuar5 ueftium puella gradieris, Dabit tibi barbatulus quilibet manum, imterrtahidaftamtSC prefsis digitis,auttentabitur,auttentabit.Brittibi inter uiros wattouasq conuiumfipedabis aliéna ofcula,pr3cguftatos cibos.Bt non abfq fcan 110 tuo Indus fericas ueftes auratasq miraberis.lnipfo quoq couiuio ut uefcaris tarm'bus,quaftii;Y^itacogcris.Vtuinumbibas,deilaudabitur creaturarut laues bat uds,fordibus detrahetur .Bt omnes te,cum aliquid eorum qux fuadent,retredans ^5^’‘'^’purâ,(tmplicë,dominâ,amp;C uer e ingenua conclamabunt.P erfonabit interim quot;iquis cantor admeVam,SC inter pfalmos dulci modulamine curretes,quonia allez tos non audebltuxores,te, quae euftode nonhabes,faepius refpedabit. Boquetur Mihns,SCqulcquidmetuit dicere,fignificabitaffedibus.lnter has tâtas iUecebras ^dptatu, end let teas memes libido domav.qux maiore inuirginibus patit fame, u 4 dum
1?6
DE VITANDO
dum dulci'us putat omne quod nefcit. Narrant gentilium febulaCjCantibus^ jy. rum nautas iue in faxa praccipites:S6 ad Orphei citharam,arbores beftias^^^ cum d ura moUita. DiHicilc inter epulas feruatur pudidda. Nitens cutis,foraw a oftendit animum.Lcgimus in fcholis puen^óó fpiratia in plateis æra pMP®^'-| aliquem offibus uix lixrentcm,illicitis arfiffe amoribus,^ ante uita caruincq^ pene. Quid tu facies puella, fani corporis, delicata,pinguis,rubens,3eftuans* carnes, inter uina 06 balneas,iuxta maritatas,iuxta adoicfcentuloscqux 06 w*^ ta non feceris,tarnen formæ putes teftimonium fi rogeris.Libidinofaincns ar tins inhonefta perfequifur:06 quod non licet,dulcius fuipicatur.Veffisipfi“***® • pulla,animi tacentis indicium eft : fi rugam non habeat : fi per terrain ut aloof , dearis trahatur:fi de induftiia difluta fit tunica, ut aliquid intus appareatopof^.^j quod foedum eft,86 aperiat quod formofum.Caliga quoep ambulantis nigdw^ tens,ftridore ad fe iuuenes uocat.Papillæ fafeiolis comprimuntur,06 ^^P’®pj|io gulo,anguftius pedus ardatur.Capilli,uel in frontem,uel in aures defluuntl ^^ lum interdum cadit,ut candidos nudet humeros : 86 quafi uideri nolucrit,c3t a^^,^ ftina,quod nolens detexerat. Et quando in publico quafi per uerccundiamoP faciemdupanariu arte,id folum oftendit,quod oftenfum magis placcre potd gt;nbsp;^ fpondebis:Vnde me noftiÆt quomodo tarn longe pofitus,iadas mmeoculoa^^ os^ Fratris hoc tui mihi narraucrunt Iachrymæ,86 intolerabiles per mornenf^ gultus. Atque utinam iUe mentitus fit, 86 magis timens hoc quam arguens, rit:Sed,mihi crede,nemo mcntiens pIorat.Dolet fibi prælatum muenemjiroffquot; j dem comatum,no ueftium fericarum,fed torofulum,86 in fordibus ddicanw^^ ipfe facculum fignet, textrinum tencat,penfa diftribuat,regat familiaffl,twa q quid de publico neceflarium eft:Difpenfator 86 dominus 86 præueniés ®j“^’j^ uulorum, quem omnes rodant famuli : 86 quicquid domina non dederiqilw ^ mitent fubtraxifte. Querulum feruulorum genus eft,86 quantacunep 1 per eis minus eft.Non enim confiderant de quanto,fed quantum detundoW fuum folis,quod poffunt,obtredationibus c0folantur.Illeparafitum,iftoinrF^^ rem,hie hæredipeta,alius nouo quolibet appellat uocabulo Jpfum iadanta 3 lecfulo,obftetrices adhibere languenti, portare matulam, calefacerelintea,p fafcioÏas.Facilius mala credunt hommes,86 quodcuep domi fîngitur,ruinor F blicum fit. Nee mireris, fi ancillæ 86 feruuli de uobis ifta confingant, quum quoq? idipfum queratur 86 frater. Fac igitur quod moneo,quod pf^^^h^ff Pquot;^ matri, dehine fi id fieri non poteft, faltem fratri reconcilieris. Aut fi j^j^ nomina hoftiliter deteftaris,diuidere ab eo,quem tuis diceris prxtuliue .ƒ1 ^^ 86 hoe non potes,reuerere certe tuos.Si no potes deferere,uelhoneftiusio j^jj utere.Separentur domus ueftræ,diuidarurcp conuiuium,ne maledidhomm uno teeftulo uos manentes,lecQuluni quoeg criminentur habere conununc®* 86 ad neceflîtates tuas quale uoluifti habere folatium, 86 aliqua ex parte pue . rere in fam ia. Quan quam cauenda fit macula, quae nullo nitro fecundum am, nulla fullonum herba elui poteft. Quando uis ut te uideat 86 inuiïat,adni ^^^ bitros,amicos,liberos,feruulos.Bona confeientia nullius oculosfugit.Inff^^ ^^ pidus,fecurus exeat.Taciti oculi,86 fermo filens,86 totius corporis ^^‘^jj^oi pidationem interdum,uel fecuritatem loquStur. Aperi quæfo aures rem totius ciuitatis exaudi. lam perdidiftis ueftra uocäbula,86 mutuo ex no ^^^ gnomina fufeepiftisttu illius diceris, 86 file tuus.Hacc mater audit 86 fiint, 86 precairtur uos fibi diuidere, 86 priuatam ueftræ coniundionis m ,,j^ laudem facere communem .Tu efto cum matre,fitille cum fratre.
ges fodalem fratris tui, honeftius amabit mater amicum filq quam fîliæ w^' gt;^^ 11 nolueris, fimeamonitarugatafronte contempferis, epiftola tibi„ißn ra proclamabit : Quid alienum fcruum obfidesCQuid miniftrum Clirdh a tibi lacis^Refpice ad populum,fingulorum facies intuere. Ilie in ecclei)al^S ’ .jj^ alpiciunt uniuerfi, niu quod pent licêtia cóiugali de tua infamia g^o^’^’j-^jjep
-ocr page 287-SVSPECTO CONTVBERNIO
iy?
A fecrctodedecorcpotes effe contenta. ProcadtatemJibertatem uocas. Facies mez retrids fada eft tibi,nefds erubefcere. It er urn me malignü,iterum fufpidofum 24 rumigcrulum clamitas. Ego'ne fufpidofus ^ ego'ne maliuolus ^ qui ut in principio epiftolæptæfatus fum,ideo fcripfi,quia non fufpicabar. An tu ncgligens,diflüluz ta,con.temptrix:qux annos nata uigintiquinep,adolefcentem needum bene barba tulum,ita brachiis tuis,quafi caffibus inclufiftiï'Optimum reuera pedagogum,qui temoneat,qui afperitate frontis terreat. Et quanquam in nullis ætatibus libido fit tutatumenuel cano capite,ab aperta défendit ignominia^ V eniet,ueniet tempus, dies enim allabitur dum ignoras, ÔC ifte formofulus tuus, quia cito fenefcunt mulie tes,maximeuero qug iuxta uiros funt,uel ditiorem reperiet uel iuniorem.Tune te panitebit confiltj tui, SC tedebit pertinaciac,quando ÖC rem 86 fama amiferis,quan do quod male iundtum fuerat, diuidetur bene. Nifi forte fecura es, ÖC coalefcente tantitemporis charitate,diffidium non uereris.Tu quoeç mater quæ propter «taz temmaledidanonmetuis,noli fic uindicare ut pecces. Magis a te difeat nlia fepaz tari,quam tu ab iUa feiungi.Habes filium ÔC filiam ÖC generum,imo 8C contuberna lern filiætuæ. Quid quacris aliéna folatia,ÔC ignés iamfopitos fufeitas ^ Honeftius dttibi filtern culpam filiæ fuftentare,quàm occafionem tuac quærere. Sit tecum liusmonacbus,pietatis uiduitatisq prxfidtum.Quid tibi alienum hominem quæz ris,in eaprxfertim domo,quac filium Si filiam capere non potuit ^ Eius iam actatis tSjUtpoifis nepotes habere ex filiatlnuita ad te utrunq.Reuertatur cum uiro,qux folaexierat.Virum dixi,non maritû.Nemo calumnietur. Sexum fignificare uolui, nonconiugium. Aut fi erubefeit ÔC retradat,ÔC domû in qua nata eft arbitratur an guRamjUos ad eius hofpitium pergite,quamuis ardum fit, facilius matrem 24 fraz i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trem capere poteft quàm hominem alienum, cum quo certe in domo una fine
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;culo,caftamancre non poterat. Sint in una domo dux foeminx,24 duo mafeuh. Si
1 ^y^tmSttertiusiUe yv^üJÜxrx©- tuus abire non uult,24 feditionesacturbas conçu 1 nbsp;nbsp;nbsp;l ^^bfftbiga,fit triga,frater uefter ac filius,24 fororem illi exhibebis 24 matrem. A 4
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitricum Slt; gencrum uocitent,ille nutritiS appellet 24 fratrem.Hxc ad br euern
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tubtatlunculam ccleri fermone didtaui, uolens defidcrio poftulantis fatisiacere,oC
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quaftadfcbolaftica mater iam me exercês.Eadem enim die mane pulfabat oftium,
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^aprofeeburus erat.Simulq ut oftenderê obtredbatoribus meis,quod^ego polz
1 fimquicquiducniretinbuccâ dicere.Vnde24defcripturis pauca perftrinxi . nee l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orationem meam,ut in exteris libri s facere folitus fum,illarum fioribus texui. Exz | temporalis eft didatio, 24 tanta ad lumen luccrnulx facilitate protufa,ut notariotu ' ”'^ttuslinguaprxcurreret,2C fignaacfurtauerborumuolubilitas fermons obruez ret.Quod idcirco dixi,ut qui non ignofcit ingenio,ignofcat uel tempori.
SCHOLIA
’ cilianura quippiam rctulifti. ] nbsp;nbsp;«f Et omnes reçu,Sic.3 Éthiclocus nariushaz^ rth ValamalluRvadidquod Horatiz bcbaturincxêplaribus,Opinorita ege u » “^ ^^f'Pbt de Lucilio fatyrico: nbsp;nbsp;nbsp;Et omnes te,cum aliquid eorum qua luadet, ^’^tdem quod faleraulto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;detreöans feceris,puram,umpuce,otc. ^\ ne
Vrbem defvicuit, charta lauda/ gimus mfehohs.^Exemplum eius quiamore uiteaiiem. Salemuocat,dictafalfaac contabuit,cuiusftatuapoutafueratmpub iz motdatia.^t defricare,pïo taxare Si tangcre co.Spirantia dtxit,quafiuiua,quod ueluttui pofuumeft. ^ lurgantibus atep nugantibus uumhominem repraefcntarctAtaVergiliust tundis-iEtenimficonfentientes uniuerR,ne' ExcudentepalpfpirantiamoUius ^ra. gern fe taks,qualcs tuprædicasmimirû quod tofulû Si in for dib.} Quidam codiceshabebat uides,non uides ; Si quod audts, non audis. troffulumdegendu cenfeo^toroiulumiut Intel S Vefttam euariarel Quidam codices habcz nbsp;ligas homme non exhauflù uigdiis Si ieiumis, bant,orarei egolegendum cenfeó, curare. fedbenccuratacute8iobefocorpore,ctnupa Sardis narrare fabulam.} Prouerbium eft, rumnitide cultu alias. Antiqui équités Roma nbi quis nihil agit fuadendo. ^ V enena fer / nbsp;nbsp;nos,troftulos appeUabâf. quæ quidé ^peUa-^ çmtina.3Serpentina,teulerpentino luperefti nbsp;nbsp;tio uidetur in iocü prouerbialê abifte.Pcrhust
hgendutrijUenenatoWuntur antidoto. ^ Co* Troffulus exultâttibiper foblellialacuis. bed tim te uocant. 3 Coram,hie aduerbium eft» torotulus magis placet: quaq Nonius indicat trouulos«
-ocr page 288-SCHOLTA'
138
troflulos didoSjquan rorofu!os:citâs Varro/ ncm ex Sefquiulyfie: Nûc émût trofluli nardo nitidluulgo Atncoralcntoequum.Fcftusad' monct,troflulosdidosequitcs;,quodoppidû Thufcorum Trofî’ulum fine opera peditum ce pennt.Iidem dicebâtur Celeres,à Cclerc,qui Remuminterfecit. «fille parafitum] OT«/«,iu^ xta:^ «r/r®-, cibus. Vnde qui hbenter cibo ue* . fcunturalieno,parafinuocabâtur. «fifteim/ poltorem] dui arte fallunt,impoftorcs appel Iantur,ucJut qui uitreas gemmas pronanuis uendunt. «fHichacredipetamjIdcftcaptatO' 3 rem teftamentorum. 4 Por tare matulam.j Qyædam excmplariahabebant mappulam: nonnulla mattuIam.E gemmo mendo coniiee re licct,Icgcndum elle matulamhdeft uas,in quod redditur lotium.Erat abieÆITimû oblc qufjgenus,porrigcre matulam.Mcminit hac
de rein EpiftoUad Nepodanuffl« ^^^/ tro] Locus eft apud Hiercnuani capita 1 ‘ L do:Si laueris te nitro,81 hiuItiplFa'’*^'’' ^ herbam borith,maculata esininiqu‘f^ j corarame.Porro borith indicatHiew^r |j), Septuaginta uertiiîè herbam fullonu. ß autem efle herbam, quæ in PalacßiMi» locis humc(ftis,habes eande ferme uim Q . habet nitrum. Nitrum autem quidoaw ^^ dilTimile fali,quod ob acrimoniam olin^ uandas ueftes adhiberi cofucuit. lt;£ƒt iIle.]Graeca uox hoc loco uaha f™^®-/ cxempIaribus.Nec magnircfcrt,alioru rorcs percenicre. Dubium non eft qam J dum fit }'V/lt;’ß‘‘rgt;‘amp;'. Sic enim Græce ®®^L(i qui Icnilcm ætatem parentis autamiçi _ ac fuftinet : amp;nbsp;j-fz/eßtintäf, alere faienr- a yi fenc(ftus,6t ^^‘'itu, pafeo.
ARGVMENTyM EPISTOLÆ SEQ.VENTIS
Diaconus quidam impoftor fugicns maritum,cuius uitiaucrat uxoremjcpifcopiiult;'''‘ Hieronymocommendatus,ueneracinßcthIchem,ßmuIansIeuelIemonachumficri.Rflt;lt;R^ eft. Hiciniplîs làcris locisaufus eft uirginem quandam adftuprumfolicitare. Deprehen ueniam petentijgnouit Hieronymus.Is deinde paflîmcœpitobtreifïarefamæ ûnÆuinA monctigitur eum^utingrciTus monafterium aliquod,pœnitcntiæ labdribuscxpictliwW miiTa. Apparethoc quotp thema, dcclamatoria ratione tracta turn ab Hteronymo.
OBIVRGATIO GRAVIS IN SABIz
NIANVm DIACONVM
AMVEL quondamJugebatSaulem,quiapœnitucratdofflinS,lt;î'^‘’‘^ unxiflèt eum regem fuperlfrael.Et Paulus Corinthios,in qmbus a^ diebaturfornicatïo:00 tab's form'catïo,quab'snecintergenKS,amp;^lt;]'^^ dem uoce Ücbûi commonebat,dicens ; Ne cum rurfus ucnero,huff‘d ^^^Wi Met me deus apud uos, QC lugeam multos ex bis qui ante pec®*^^ * ^ non egerunt poenitcntiam fuperimmunditus,quas gefTerunt in impudidüi^ l fomicatione. Si hoc propheta OC apoftolus nuUa ipfi labe maculati,deméüin 0®' dos mente faciebannquâto magis ego ipfe peccator,in te debco hcercpccciiot^gt; qui no uis erigi poft ruinam, nec oculos ad cœlum Ieuare:fed prodada patrie wp^ 1 ftantia,porcorum filiquis deledans, 66 fuperbiaî prænrota conÇccndcns,ptx^^f^ laberis in profundumC Deum uentrem uis habere pro Cbrifto, feruis Mbi^ià,^, ruris in carne 06 confufione tua, 66 quafi pinçais hofti'a in mortem propnam nan's, imita.riscp eorum uitam,quoru tormenta non metuis:igaorans,quoniafl’‘’^ hignitas dei ad poenitentia te hortetur. Secundum autem duritiam tuarn 8^to’'^ ; poenitens, the/aurizas tïbi i'ram in die iræ. An idcirco induratur i'uxta Pharaon^ 1 cor tuü, qui'a non ftatim percuteris,QC difterns diu ad pcemm^BtiUe dihtuseR''^ I decernplagas,non quafiabirato dcOyfed quafi àpatrecomonente{ùttinüitjdo^^^ I in peruerfum ada poenitentia,populum quem dimifcratperdeftrta fequeretm')^ j ingredt auderet mariatper quæ fola doceri potuit,timori habêdum eum/m e«^ | clcmêta fcruiunt. Dixerat amp;C iIIciNon noui dominum, neep dimitto Ïfr^ekqücfn^ 1 imitons lomieri's : Vifio quam hic uidet, in dies longos eft, QC in tempora Jong3 dtt | prophetat.Propter quod dich ide prophetz:Hxc dicit ^dontii dominust^onpto^ Jongabutur ampbus omnes fermones mei, quofeunep loquar,quia loquar üetba^ 66 faeïam. Sandus Dauid de impiis 66 de fceleftis dicif, quorum tu pars non wo^ ca, fed princeps esjquod fecub' felicitate fmerenturjOC dicerent: Quomodo coff^^^ nit deus,OCfi eft feientiain excelfo cEcce ipEpeccatorcs QC abundantes infect obtinuerunt diuitiasipene lapfo pede SC fluduanti uehigio caufabatur,dicens:c!^ go fine caufa iuüifîcavfi cor meu, QC laui inter innocentes manus mcastPrxmift^
-ocr page 289-ÄD SABÏNIANVM
tj^
. «nim,quiææmulafus fumfuperiniqua agentes, pacem peecatonrm indens, quia noneitreipedus morti eorum, 06 folida plaga in flagella eorum. In laboribus ho/ t tninum non funt,óó cum hominibus non flagellabuntur. Propterea tenuit eos fu/ perbia,arcundati funt iniquitate Öc impietate fua.Egredietur fleur ex adipe iniqux Us eorumaranfierunt in affèdum cordis. Cogitaucrunr,Sc loquuti funt mala,ini/
^^^^^^® loquuti funt.Pofuerunt in coclum os fuum,óó lingua eorû per/ tran utfuperterram.Nonnetibi uidetur de te omnis pfalmus efle compofitus;'Ve getoquippees corpore, 2lt; nouus antichrifti apoftolus,cum in una notus fueris eiz u‘tate,tranfgrederis ad aliam. Non indiges fumpribus,non plaga forti percuteris» ^ “ominibus,qui non funt ut irrationabilia iumenta, corripi non mererisJ æpterea elatus es in fuperbiam,ó^ ueftimentum tuum fœdat luxuria, ÔC quaff ex ™napingui 2C quodam adipe eructans uerba mortifera, non te refpicis elTe moz
^'^^^^™ P^^ expletam libidinem peenitetia remorderis. Tranfifti in return cordis,Sv ne tibi folus uidearis errafle, fimulas ncfanda de feruis dei, nez otns quod iniquitate in altum loquaris,Si ponas in coelum os tuum. Nee mirunt '3 te qualefcun^ ferui dei blafphementur,cum patremfamilias Beelzebub uocaz
R^rrs tui. Non eft difcipulus fupra magiftrum, nee feruus fupra dominum
^ ’””^* ligno tanta fecerunt, tu in me arido ligno quid fadurus es ^Ta runt V ^ ^^^^^*^ plebs fcandalizata credentium, de ore tuo loquitur : Dixez gt;* anus eft qui ferait Deo, Et quid plus ^ quia euftodiuimus mandata cius,8ó 4 ’^timimus fupplicantes ante faciem dei omnipotentis. Et nunc nos beatos f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reædificantur omnes qui faciunt iniqua. Aduerfati funt Deo, 66
n ” ^. {®^^ Quibus poftea diem iudieq dominus comminatur, 8lt; quid inter in ma iniuftum futurum fit,multo antè prænuncians,ait: Et conuertimini, 2lt; uiz ^ ms quid fit inter iuftum SC iniuftum, inter feruientem domino, SS non feruienz maomino.Hæc tibi ridicula forte uideatur,qui comoedis £lt; lyricis fcripronbus, misalenmlis deleä;an's,quanquam ne ifta tibi quidem præ nimia cordis hebe/ me inteUigenda conceflerim. Prophetarum uerba contemnas, fed reipondebic « tribus Kin quatuor impietatibus,nónne auerfabor eum,dicitDomiz m.^uoniamenimDamafcus,Gaza,Tÿrus,Idumæa, Ammonitæ K Moabitæ, ƒ æi quoq Klfraçlfæpeadfedeiuaticinio deftinato, ut agerent aliquando pœni ntiam, audite contempferunt,irac fuæ quam illaturus eft dominus caufas iuftifltz s protert,dicens:In tribus K quatuor impietatibus nonne auerfabor eosCScelé ’'melt(inquit)mala cogitate, coceffî. Nequius eft male cogitata uelle perficere, Qtpromeamifericordia benignus fndulfi. Nunquid K opéré implendum pec umluitfgt meafuperbe caleanda dementia ^ Tarnen K poft faS'tum,quia male» pœnitentiam peccatoris q; mortem (non enim fani opus habent medico,fed male 'abentes^iacenti manum porrtgo,K confperfum in fanguine fuo,ut propriis fleti us ‘auetur,exhortor.Quod ft nee fic pœnitentiam uult age re, Sc frado nauigio ta ^ihm,per qua faluari poterat,non retentât, cogor dicereïSuper tribus K quatuor ”’P'ttatibus nónne auerfabor eum,dicit dominus^ auerfionem ducês pro poena, ^mtuæpgçç^jQj. relinquitur uolütati. Inde eft quod peccata patrum in tertiam SC ? '■^^mgenerationem reftituit,dum non uult ftatim punire peccantem:fed ignoz j PdniiSjpoftrema condemnat.Alioqui fi protinus fcelerum ultor ex'ifterct,K ^ tosalios,glt; certe Paulum apoftolum Eedefix non haberent.Ezechiel prophe % tuiusfupra fecimus mentionem, Dei uerbum ad fe fadum referens, ait;Apèz hos tuum,SC manduca quæ ego dabo tibi. Et uidi(inquit) K ecce manus extenta me,Kinipfa uolumen libri. Et reuoluit illud in confpedu meo, K in ipfo fcriz Pirner at, à facie K retrorfum,lamentum SS carmen, K uæ. Prima fcriptura ad te pfttineqfitarnenuolueris agere pœnitentiam poft delidum.Secunda ad fandos, ^'^^^ ^ricanticum prouocantur. Non eft enim pulchra laudatio in ore peccatoz f'^'Tertia ad tui ftmiles;qui defpcrantes, femetipfos tradiderunt immûdiciæ K for *'*^«ioni,K uentrijK his qux infra uentrem funt : qui putant omnia morte finiri, K nihil
-ocr page 290-14® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÀD ’s AB ÎNIÀNVM
86 nihil effe poft mortem, 86 dicunt:Tempeftas fi tranficrit,non ®^^’^/^ vt^/ Liber ille,quem propheta deuorat:omnis feries feripturarum eft.In quibus ctP nitens plangitur,86 iuftus canitur,86 maledicitur deiperas.Nihil itarepug’^^, J quam cor impoenités. Solum crimen eft, quod ueniarn cofcqui non potdtogt;
' nbsp;nbsp;nbsp;ci ignofcitur poft peccatum,qui peccare defiftit,86 ille fledit iudicem quitog^ • poenitens autem omnis ad iracundiamprouocat iudicantem: folum deiptt3 * ^^ crimen eft, quod mederi nequeat.Porro ut fcias deum quotidie peccatoresad P nitentiam prouocarciqui fi rigidi perftiterint,de clemente eum feuerum 861^ ^ faciunt;audi Efaiæ uerba,dicentis : Et uocabit,inquit,dominus Sabaothmdi ad fletum,86 plandum magnum,86 decaluationem,S6 accindione cilicioruW' P^ uero feceruntlætitiam 86 exultationem,madantes ui tul os, 66 immolantes out^i comederent carnes, 86 biberent uinum, dicentes ; Manducemus 86 bibanm^j enim moriemur. Poft quas uoces 86 perditæ mentis audaciam, fcriptnra com morat,dicens:Et reuelata funt hæc in auribus domini Sabaoth, non bis hoe peccatum, donee moriamini. Si enim peccato mortui fuerint,tSc eis tem tetur peccatum : quod quamdiu in peccato uixerint, non dimittitur. Parceqd* ( animx tuæ.Crede dei filium futurum elle iudicem.Recordare à quo epihopo“' conus ordinatus fis.Nec mirum quamuis fandum hominé, tarnen in homing gêdo potuifte falïqcum 86 deum poeniteat,quod SauI in regem unxerittEtin^i* decim apoftolis ludas fit proditor repertus,86 de quondam ordinis tuihommm Nicolaus Antiochenus, immudiciarum omnium 86 Nicokirarum hærefeos auf extitifte referatur.Non tibi illa nunc replico,quod plures uirgines ftuprairenaij ris,quod à te nobilium uiokta matrimonia, publico cæfafintgkdio, quod per' panaria impurus 86 helluo eucurrifti.Magna quidé ifta funt pondéré luo, fed eorum quæ illaturus fum comparatione leuiora.Rogo quatum crimen eft,um* prum 86 adulterium parum eft^Infeliciffime mortalium,tuipeluncam illani,^ ƒ j dei filius natus eft, 86 ueritas de terra orta eft, 86 terra dedit frudum fuum,de*^ pro condidurus ingrederis. Non times ne depræfepi infans uagiat, nepuerpe^ uirgo te uideat,ne mater domini contempIeturCAngeli clamanf,pafïores curnm^ ftella defuper rutilatjMagi adorant, Herodes terrctur,Hieroic)Iymacoturbatur, tu cubiculum uirginis,decepturus uirginem irrepis^Paueo mifer,S6 tam mente,? corpore perhorrefco, ponere tibi uolens ante oculos tuos opus tuum. Toneer fia nodurnis uigilüs Chriftum domina perfonabat, 86 in diuerkrum gentium «ƒ guis, un us in laudibus dei ipiritus cocinebat.Tu inter oftia quondam prxfcpis** mini,nunc altaris, amatorias epiftoks fuleiebas, quas poftea illamiferabilis,qua' f flexo adoratura genu, inueniret 86 leger et. Et ftabas deinceps in choro pfaflénM 86 impudicis nutibus loquebaris.Proh nefas, non poffum ultra progrediProrum' punt Jachrymac antequam uerba, 86 indignatione pariter ac dolore, in ipk mea*** faucium ipiritus coartatur, Vbi mare iUud eloqucntiæ Tullianx C Vbi torrensnur uius DemofthenisC'Nunc profedo muti eifetis ambo, 86 ueftra lingua rorpdee# Inuenta eft res,quam nulla eloquêtia explicate queat. Repertum eft kcinus,qW“ neemimusfingere,nee fcurraludere,neeAtellanuspoifiteffari.Moriseftmne/ I gypti 86 Syriæ monafterüs,ut tam uirgo quam uidua,quæ fe deo uouerintjóiiee** I lo renunciantes omnes delicias feculi conculcarint,crincm monafteriornmma^^ 1 bus ofFerant delecandum,non intedo poftea contra Apoftoli uoluntatemmcdm I ræ capite, fed ligato pariter ac uelato.Nec hoc quiipiam,prêter tondentes nouitS I tonias, nifi quod quia ab omnibus fit, pene icitur ab omnibus. Hoe autem dop^ | cem ob caukm, de confuetudine uerfum eft in naturam:uel quia kuacrum non a» eunttuel quia oleum nee capite nee ore norunt, ne a paruis animalibus,quæ mut cutem 86 crinem gigni folent, 86 concretis fórdibus opprimantur. Videamusig*/ rur,tu uir bone, inter ifta quid feceris.Futuro matrimonio,in ipelunca illa uencra/ bili,quafi quoidam obiides accipis capillos, fudariolainfelicis,06 cingulum dotale pignus déportas, iurans ei te nullam nmiliter amaturum. Deinde emris adpaim'
-ocr page 291-SOLICIT ATOREM VIRGINIS AD STVPRVM 14!
A niinlocum,SC angclotum defuper fttepitu concinente,in eadem uerba teftaris.Ni bldico amplius,quod in ofcula rueris,quod amplcxatus fis.Totum quidem de te ncdipoteft,feducneratio præfepis Sc campi non me finunt plus cred ere, quam te uoluntate tantum SC animo corruifie.Mifer:Nónnc quando in fpelunca cum uirgi ncftarecœptfti,caligaueruntoculi tui,linguatorpuit,concideruntbrachia,pedus intremuit,nutauitinCeffus ^ Poft apoftoli Petribafilicam,in qua Chrifti flammeo confecrata eft, poft crucis 24 refurredionis 24 afcenfionis dominicæ facrameta, in quibus rut fum fe in monafterio uiduram fpopondetat, audes crinem accipere tez cumnoftibusdormituræ,quem Chrifto mefluerat in fpelunca ^ Deinde a uefpere ulq manefeneftrx illius affides, 24 quia propter altitudinem haerere uobis comiz iius nonlicebat,pcr funiculum,uel accipis aliquid, ucl remittis .V ide quata diligen da domini fuerit,ut nunquam domi uirginem,nifi in ccclcfia uideris: 24 cum talem uterepuefirumbabuerit uoluntate,nifi per feneftram node facultas uobis non fue titcolloquendi.Oriebàtur tibi, ut poftea didici,fol inuito.Exanguis,marcidus,pal/ lidus,utfuipicióne omni caretes,Euangelium Chrifti, quafi diaconus, leditabas. Nos pallor Cm ieiunij putabamu3,exangue os contra inftitutum ac morem tuum.
pinV)iMur,iain iter difpofitum,décréta nauigia, condidta dies,fuga ^imo pertra data'ót eccc angelus die cubiculi Marix ianitor,cunarum domini cuftos,amp;6 infan? tis Chtiftigerulus, coram quo tanta faciebas, ipfe te prodidit. O funeftos oculos meoSjO diemilium omni maledidtione digniffimu, in quo epiftolas illas qu3^s buez ufeçretinetnuSjCÔfternatamente legi- Qpæ ibiturpitudinesç’quæblanditiacçquan ta decondidio ftupro exuItatio7'Hceccinediaconum,non dicam loqui,fed feirepo tuiffe î Vbi mifer ifta didicifti, qui in eedefia te nutritum efle iadabas ^ Nifi quod incifdemepiftolis iuras te nunquam pudicum,nuquani fuiffe diaconum.Si negaz ttuolueiis^manus tua te Tedarguet,ipft apices prodamabunt. Habeto igitur intez h nmlucïuinfcderis,nonpoffumtibiingercre quæ feripfifti. laces itaq aduolutus genibusmeis,ÔCmifericordiam (uttuisuerbis utar) fanguinis deprecans.Eto te a ^ftum^aeglçifpQ iudicio dei,me tantû quafi uindicem times.lgnoui,fateor.Quid. enimaliudpofTum tibi facere Chriftianus^ Hortatus fum ut ageres pcenitentiam, Sdaeflicio amp;C cincre uolutareris, ut folitudinem peteres,ut uiueres in monafterio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, utdeimifoiçQY^I^Yniugibuslacbrymis implorâtes. Attubonæ fpei columen,cxz ceux ftimulis inflammatus,fadus es mibi in arcum peruerfum,amp;4 contra me conz frittas iacis.lnimicus tibi fa dus fum,uera dicens. Non dolebo de male/ dictis.Ç^is 2^1^ nefeiat,nihil nih flagitiofum tuo orclaudari ^ Hoc plango,quod te tpf'^tvonphugis,quod te non fentis mortuum,quod quafi gladiator paratus libi tins in proprium tunus or naris. Amicir is linteis, digitos anulis oncras,dentes pul 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ucreteris,ratos inrubenti caluaria digeris capillos,taurina ceruix toris adipcis in/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Umefcens,n.ec quiapropterlibidinem frada eft,indinatur. Super hxc,unguenta i Wïas,mutasbalneas,amp;C cotrarenafcentes pilos pugnas,per Icrum ac plateas nv 5 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ws aepolitus amator incedis. E acies meretricis fada eft tibi, nefcis erubefcere.
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^'^^'‘^^temifcr ad dominum,ut ad te dominus conuertatur.Agepcenitentiam,
* \ n ,^^^?,^tpoenitentiam fuper omnibus quxloquutus eft malis, ut facerct tibi.
11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'“^^^eftouulncteproprio alios nitcris infamarc^Quid mebene tibi SC feduz
'I
lo confultntom,quafk phteneticus morfulaceras^ Efto,efto ftagitiofus firnjUt uulz ^0 iaditas, faltem mecum age poenitêtiam.Criminofus,ut ftmulas,imitar elachry / Wtó etiminofi.Num meapeccata uirtutcs tux funtequot; An malorum tuorum putas fa wtiumjfiuiultos tuifimiles habeas^Fluant paululum de oculislachrymx,inter fez tteumSt linteamina, quibus tibiuideris fulgidus Slt; for mofus, int eilige te nudum, ^n(dffum,foïdidatum,mendicantem.Nunquam eft ferapcenitétia. Quamuis de nhrofol^mis defcenderis,bC fis in itincre uulneratus,inde te Satnaritanus impoli turn iumcnto,euTandüq ad ftabulum r cler et .S cd bC ft mortuus iaces in fepulchr 0, tWa^loctentem.Dominus fufenabit .Imitate faltem cxcos illos,propter quos x faluator
-ocr page 292-i4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AÖ SABÏNIANVM
fallu tor dim irtcns domum fuam Ói hgreditatem firam,HicffcliO ucftitSe^Wtil’® f in tencbris 80 umbra mortis lux orta cft eis .Qui poftquam prxterire dominum ^, gnouiflent, cocperunt damare, dicentesiFili Dauid miferere noftrlPotens et t dere,fi dames, fi accitus ab eo fordida ueftimenta proiicias. Cum conuenusmg mucris,tunc faluus eris,8lt; tune fcies ubi fueris.Tangat modice cicatrices was,^^ tradet luminum quondam tuorum ueftigia.Licet ab utero fie genitus ns,^m ^^^ dis conceperit te mater tua,aiperget te hyfopo,06 mundaberisdauabit te, öt n^^ niuem dealbaberis.Quid incuruus terrae hxres,8lt; totus in camoiacesdllaqua^.^ cem óf odo annis fatanas üinxerat,poftquam à faluatorc curataeft, cœlumere fufpexit.Quod ad Cain didum eft,tibi didu puta t Peccafti quiefce. Qind loo^ recedis à facie dei,ÓC habitas in terra NaimCQuid totus in falo fluduas,ncci a^^^ fupra petram pedem tuumCCauc ne te Phinees cum Madianitide
4 hafta configat,qui plus quam Thamar uirginem frater St confanguineus P®“®^ uerfus in Abfalom,occidere eum cup is, qui te rebdlatem pkngir Scmortuiim'^^^ mat contra te fanguis Nabuthç,8lt; uinea icfraefhoe eft feminis dd,qiia tn hot üoluptatis 00 lafciuiae holera conuertifti, dignam de te ultionem repofcit. Am tibi Hclias,tormêtum d interitum nuncians, Jncuruare,£c facco ueftirepauhP ? 60 de te poterit dicere deus:Vidifti,quiareueritus fucrit Achab a faciemea. perducam maliciam in diebus eius.Sed forte bladiris tibi,quod à tali epiioop® conus ordinatus es.lam fuperius dixi,ncc parrem pro filio,nec filiumpropat ^ niri. Anima enim quæ peccauerit,ipfa morietur. Et Samuel habuit filios nbsp;nbsp;nbsp;aj
ferunt à timore defód abierunt pon auaritiam 66 iniquitatem. Et Heli facet dus fuit,fed habuit filiostqufut in Hebræorum uoluminibus legitniiSjforni .^ tur cum mulieribus in tabernaculo dei, 66 in fimilitudinem tui,impudenter minifterium uendicabant.Vnde 6^ locus tabernaculi ipfe fubuerfus eff, f ./j uitia facerdotum dei, fanduarium deftituturn eft. Quanquam 66 ipfe Hen nbsp;nbsp;.^. jj
nimium lenis in filios, offend it dcum.Tantumq: abeft,ut te ualeat epifeopit® cia libcrarc,ut timendum fit ne propter te de folio fuo corruens,pereat iwan Ozaleuites arcamdomini, quamportareipfe debuerat,quafiruentcniiui ^ uoluit,8C percuflus eft.Quid de te futurum putas,qui ftantem atcamdonnnip^^ pitare conatus esç’Quanto magis cpifeopus qui te ordinauit probabilis amplius deteftandus,qui talem hominem fefellifti. Solemus mala domus non ^^ re nouifsimi,ac liberorum Sv coniugum uitia,uicinis canentibus ignorare- ^^^ rat te omnis Italia. Vniuerfi te ftare ante altare Chrifti ingemifeebant • Nee callidus eras,ut prudenter tua uitia cælares. Sic æftuabas, fie fubantem te o- -uientem hue atej illue rapiebat uoluptas, ut quafi quofdam triumphos, palm ^ uitiorum de expletis libidinibus fubleuares .Deniqj inter gladios barbari m ’ mariti potentis cxcubias,impudicitiac flamma te rapuit. Non timuiftünquot;'’ ^|^j^ adulteriu facere,in qua fine indicé læfus uir fe poterat ulcifci. Duceris ad hot ^^ ad fuburbana perrraheris,tam libere Ót infane te agis, ut ab fente marito uxot^]^^^ pûtes habcrc,non adulteram.Vnde per quofdam cuniculos dum iUa tencriUi^fi.j pis. Romam occultus ingrederis,latitas inter Samnitas latrones,8v ad P^i^^^^^jis riti nuncium,quod nouus tibi ex alpibus Hannibal defcendiffet, namgiom intuto.Tanta fugæ celeritas fuit, ut tempeftatem terra duceres tutioremVem euneg in Syriam,inde te uelle Hierofolymam tranfccnderc,Sv feruiturum dol polliceris.Quis non fufeiperet eum,qui femonachum promittcbafprclcitim^h^^, rans tragoedias tuas, 5*2 epifcopi tui commendatitias ad exteros facerdotes cp ^^ 1 las legensC'At tu infelix transfigurabas te in angelum lucis,Sv minifter fatan^, |^^ niftrum iufticiæ firn ul ab as. Sub ueftitu ouium latebas lupus, 6lt;2 poft adulteru^ minis,adulter Chrifti effe cupiebas.Hæc idcirco retuli,ut tota tibi fcenam op ^ tuorum, quafi in breui depingerem tabella,ólt;2 gefta tua ante oculos tuos p^ ne mifericordiam domini nimiamqi clementiam, materiam exiftimes dmm^° gl rurfum crucifigens tibimetipfi filiü dei, 66 oftentui habens, 5v nó legens ^J“ Jj^tf
-ocr page 293-AD SABINIANVM
'2 4^
X fequitur.Terraenim üeniêtem fsepe fuper fe bibens imbrem SC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ opponunam illis à quibus coltar.acdpit bcncdiAonem a ^rf^JJ^^ «fptos K tribuS.s,teproba «0. K malediAo proxima. cuius confummano ht
incombuftione.
SCHOLIA
T fondaplaga in flagella. ] Locus nbsp;nbsp;ƒƒ Ä'ÄÄÄ
^ eflexPfalmofeptuageGmofecunz Vo utasbalneas.]ldeft fubindcaliaat^aba do,tametfifecus habet aditio uul nbsp;lt;nbsp;M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quarum ufus putatur obfta«, asata,etiam Gtæcum, Hebr^i fic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pSsc leue feruare corpus.lm
—ihabentD^At^Ä^I^AÖ^firnuim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ’
palatium. c Siinuindi ligno.] Verba funt v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nateslabcfaftesforcipeadunca. ChriftiLurauigcGmotertio.seChriftusuiz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuam 8ihxreditatem.l AlluG
tide lignum uocat,ut iuuenem 8C innoxium, lt;nbsp;Hieremiæ capite duodecimo : Kc Q Kuutumfrondibusuirentem. lt;Deorctuo quot;XXX,dimiGhæreditatêmcamgt;de^^ loquuur. Adeft,tuisucrbis.Namitafentisu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. _ nbsp;nbsp;nbsp;sie. lux ta Hierichofana« fun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;♦
illitoquuntuv.Quida codiceshabebantCh Qiaccitusabcojordida]Lucsedeci. to,proOre.Locus eft apud Malachiam capv lt;nbsp;caDite leeis cæcum accerfitum a ^^ ’ . uU. nQpl «,mcàis.lCom«di,qm^ ïSSum ^Ettunc fetesubifuens] f^odut
gunicomKdias.LYrlci uerfus,qui ad Wra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficöCvmpb mtenebrisambul »^^^ ,^^,^ canumutMimi,qui fcrlbunt uerfus ’n^‘^®quot; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^ quantisuerfentur ’^^Es,mt^ tepT^fentados. ^EtLentulis]Explicat quid ^^^culos. ^^Pertraftctlummum uo^ dreeritMirais,quod Lentulus inter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ p^pudWattbæu capitenono. ^^^^^
cclebtismimographusîuerit.Ciuædatn ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ocutoscæcorum,atqjita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nairn plana pm uLlis,habebant Clicntuhs,fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad uocem_Hebraicam^’g^im
mendote. «Micolaus\ntiochcnus.]Hi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nimfonatftuAum,fiuecomotio , r _r„, nus ex leptemptimis dlaconis fuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nidum cius nomlnis in ludsaan q hahesinPiftis Apoftolorum. Cæterump lt;ritauitfthumuidu7C.Pi.pudGræ I^eophiiatum5i0phitarum,quas uoces i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;undarum mo turn St vaftatvon nbsp;nbsp;nbsp;S ^^^^ i
codieihusttpeti,lctibendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j à lt;r«x'4'lt;^- Vndepoetæ,ma’ .^^^^ ' quommemmiiAuguftinusinlibroadQuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;lt;? Cum Madianitidc]Hifto
uulideum-Eititemmentioin Deevens pontiz „ Numeroru capite uigehmo qui fam. ,Vtem»nltadlCfa.on,mffl£«v ^1^^ babebam, faj tafta tohSgh bumOb ooniam-.Dcmoftbom torrcntem,ob nbsp;nbsp;nbsp;„.aam Jooro bafta ■ Ostdam. Sy . uimStimpeium. «jVAcemimuseffingerc.]Lt nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^^ quamAhamar] Ammo^ poumliz taimen iplummimus uocatur,8t fcriptor,^ fovovemtuamAhamar-.utlegimusVl a .^ h\faio,quipionunciaf,auerbo é«)*'«» «V^o Kvo(ecundogt;capitedecimotertio.Pt . eltim\ioi,quodhift.iionesetiamcitrauocem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàmforor eft. ^ Vertus i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ aliquotegeftitulationecorporis quiduisrc' nbsp;g ^^qNamisperfequebaturDauidp , „ ’ prf»o.f.,lHootoUanusiRto«anusd,o. ’SSÄ?«»*«».«»?“’«'^ tut ohltomaiumlabularum obiccenus gefti'_ ft » iQm hlimbhlmn Abtalom, lt;nbsp;culatonutalihidiftumcft. lt;J Pt miter icor dia ri • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j,domus]\uxtaillud\uuenali ,
langumis^Locushicutdcprauatus.diuerius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;printillc domusfcietultimus. luhehatuimexemplanbus.Quaedamhabez nbsp;D^ewsd^dor^ xafciuientcm. ] Subare,eft
hant,Etheminar[ilanguinis-.utinte\\igas,miz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnitnmVloratiuS’. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. mmumlanguitiis .Q^xdam,Mitericordiam mna , . nbsp;nbsp;. tenta cubftia»tc^^^Jd P • huuuinisiutaetipias,uulgus bisuerbisfolez dam^ v.QcuerboPlautus redeptetati capitis periculum.Oftêdit enim ^^'^^ habebant deurauatum,pto tubant » o«hauu\gi cGcSt inepta,non £ua,cum adiiz dices Eabeb . ^o ^^^^itaslatrones] Cum cit,\tiu\suerhisutar. cParatusLibitmte.] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft aKomanis.
In omnibus,quaquidemuiderimexemplari bis ere p ^ .p^Q incauto quidamba' hushahehatur,Paratuslibidine.Sed reftaga F^i^^^^^'^'ïïïioniftcatpaï^ï^tutam Siinz nhusillisnontumueritus mutate Libitinx. bebant,intu ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autnauimminustu/ ïiicenim mortem uocantpoetae.Yloratius'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cautam namga i ’ b£ Cenaprodibant
WGqundLbitmalacrauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^'^TT^S^^i^fentabât.Vndeco
^Lentes pulueretervsA'uluiteulum,intell\z aAores,lt;qut ‘abu nbsp;„„„tut .btiam teenam ge contóumexaromatibus,quo o ti diuites purgabant dentes. «J^Raros inruz
^VÏV^VlïVdkV» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r • l ■ A.' M r*ltlAt^tÜY
o\\m deVica mexdvx kenvs AAv § autem fent\t,fe udaïa umbram uocam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puz
WUusobtuïam vnïntawm v
àvtaç\\\\tT\ft\ià\QÇuiKïtÇÇt,cçav ipaucvüosVvabc bWeaffe» ut’çùQSÀààvàk 'tabtntVjUd quodbtnt paz
-ocr page 294-X44
AD INNOCENTIVM
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
VcfccIISjmahtus quidam uxoreminnoxiam dcfuleratadukerif,coniicitiirincar«rcm®:' cura iuuenc quem aceufarat maritus,admoucntur tormenta. luuenis impatiens,confcliusc quod non admiferat. Mulicr confianrer negauit. V tenj damnatus ducitur ad fapplidnW'*‘ occiditur:hæcfepiusicîauixit,demumadmotoiugulomucrone,uifaeftmori,Sublatunic3 tier reuixit. Huie cum ad fupplicium rcquircretur,Euagriusab impcratore Iibertatcmfuis p^ obus impetrauit. Lufit in haccpiftola diuus Hieronymus artificio fcribcdæhiûoriæ,Sftilu iamfcribcndi defuetudine torpefcentem,hac exercitaciuncula renouauit.
AD INNOCENTIVM DE MVLIERE SEPTIES ICTA
rt^rS!«'^^ Æ P E à me Innocên charifsimc poftuIaftijUt de eius rei miraculo,qu^ Doftra ætate accidcrat,non tacerem. Cum^ego id uerecundcamp;^uw^) ■ ut nne cxpcn'or,ncgarcm,mcq; aflequi pone diffidcrcmjluc quiaoffl^ ms fermo humanus mferioreiïetlaudecoeJefti, fiueqinaociumqUquot;’ 8^ quidam mgenq rubïgo,paruulam lieer facultatem, priftini ficcaUd^ loquq : tu econtrario aflerebas, in dei rebus non pofsibilirarcm inlpici debcrqi^ animü:necß poffe cum uerba deficere^qui crcdidilict in uerbo.Quid igiturnüaw. Quod implere non pofrum,negare non audco. Super onerariam nauannidw“^ i dor imponor.Et homo qui needum fcalmum in Iacurexi,Euxini maris oedorW' goribus.Nunc mihi euanefcentibus terris, cœlum undiqi, QC undiq ponrus ; nun“: unda tenebris inborreicens, 06 cæca node, nimborum ipumeihudiis canew®'‘ Hortaris ut tumida maJo uela fofpendam, rudétes expliccm^ clairum regain. Parf® lam iubenti,S6 quia charitas omnia poteft, ipiritu fando curfum profequenteco^ fidarn, habiturus in utratp parte foIatium.Sime ad optatos porrus æftus app^^ 3 gubernatorputabor.Siinterafperos orationis anfradus,impolitusfennobWölt;-rit,facultatem fórfitan requires,uoluntaté certe flagitare non poteris» Jgirur vlt;^ edke Ligurum ciuitas haud proeul à radicibus alpium fira,olim potens,nuncraro^ eit habitatore femiruta.Hanc cum ex more confularis inuiferet,obJatani ßWq”^. dam mulicreulam una cum ad ui ter o, nam hoe crimen maritus impegerat, pa®^ carceris horrore circundedit. Neej muko poft, cum liuidas carnes ungula crurn'^ puliarcr,£v iulcatis lateribus dolor quæreretueritatê,infcliciffîmus iuuenis uolcn 4 compendio morris longos cruciatus uitare,dum in fuum mentitur fanguincni,2^ eufauit alienumifoluscp omnium mifêr,merito iuflus eft percuti,qui nó reliquif’”' noxiæ, unde poftet negare. At ucro mulier fcxu fortior fuo,cu eculeus tenderer, 06 fordidas fœtore carceris manus poft tergum uincula colnhercrjccu | quos tantum tortor alligare non poterat, fulp exit ad cœlum, 66 uoluris pcroiki' cJirymis:Tu, inquit,tcftis -es domine Iefii;cui occultum nihil eft,qui es femtarorr nis 66 cordis : non ideo me negare uelJe,nc per cam, led ideo mentiri nolle, neP^ cem. At tu miier homo,ft interire feftinas, cur duos intcrimis innocêtesÆqudi 86 ipia cupio mori,cupio inuifum hoe corpus exuere,fed non quafi adulrerak^'^' fto iugulum,micantem intrepida excipiomueronem, innocennam tarnenmef^ feram.Non moritur,quftquis uidurus occiditur.Igitur confularis paftis eruej^ W' minibus,ut fera,quaeguftaturn femel fanguinem femperfttit,duplicari tormes bet:66 fæuum denribus frendens,fimilem carnifici minitatus cftpoenam,niiftoj' teretur fexus infirmior,quod no poterat robur uirile reticere.Succurre doming fu, ad unum hominê tuum, complura funt inuenta iupplicia, Crines ligantur aal pitem,86 toto corpore ad ecuIeS fortius anigato,uicinus pcdibus ignis appow“^ utrunqp latus carnifex fodit, nee papiUis dantur induciauimmora mulierinanct,^'' à dolore corporis ipiritu feparato, dum confeientiæ bono fruitur^ucruit circaki^ uire tormenra.Iudex crudelis, quafi iuperatus attollitur:illa deu deprccarw.iow turmembra compagibusnlla oculos ad cœlum tédir.quafi de comunilcelcreali*® confiteturlilla pro confitétenegat, 86 periclitans ipia,alium uendicat pcridik^ f^’ Vna interim uox eftîCæde, ure, lacera, non feci.Si didis tollitur fides, uenietaif^» quæ hoc crimen diligenter difcutiatthabeo iudicem mcum.Iam laftus tortorfufp^
-ocr page 295-DE MYLIERE SEPTIES ICTA
345
À ïibatjingemîtînec erat nouo uulneri locus.ïam uida fæuitia.corpus quod laniarat horrebat.Extemplo ira excitus confularisîQuid miramini,inq«it,circunftantes,fî torqueri mulier mauult,^ perireCAdulterium certe fine duobus committi non pa ^it,scenecredibilius reor^noxiamreamnegarede feelere,quàminnocentemiuz uenem confiteri. Pari igitur prolata in utrump fentêtia,damnatos carnifex trahit, lotus ad fpedaculumpopulus effunditur,ungt;rorfus quafi migrate ciuitas putarez to,ftipatis proruens portis turba denfatur.bt quidem miferrimi iuuenis ad primS ftaiimidumamputatur gladio caput,truncûq in fuo fanguine uolutatur cadauer, fOltt^uàmuero ad fœminam uentum eft, ÔC flexis in terram poplitibus, fuper trez ’'^.^''^^^'^ceruicem micans elcuatus eft gladius, SC exertam carnifex dexteram totis tribus concitauit,ad primû corporis tadum ftetit mucro letalis, SC leuiter perftrin S^nscutemjrafuræ modicæ fanguinemafperfit:imbellem manum pereuffor expaz uit,2Cuiâam dexteram gladio marcefeente miratus,in fecundos impetus torquet. wnguidus rurfus in fœminam mucro dclabitur,SC quafi ferrum earn timeret attin S^re,circa ceruicem torpet innoxiam.ltaq furens SC anhelans 1 idor, palu dament o ioccniiceinretorto,dum totas expedit uires,fibulam quæ chlarnydis mordebat oz ^ ns,inhuinum excuffitugnarus^ rei,enfcm librabat in uulnus. En tibi,ait mulier, exhumez aurum ruit:collige multo quæfitû labore,ne pereat. Proh rogo quæ eft ’'^^’Juntas‘Impendentê non timet mortêdætatur pereufta, carnifex pallet:ocult ^'’^'''wmnonuidcntcs,fibulam uident.Et ne paru effet,quod non formidabat intez ’'‘lu® jpræftat beneficium fæuienti.Iam igitur SC tertius ictus facramentum fruftra lus erattrinitatis.Iam fpiculator exterritus, SC non credens ferro,mucronem aptaz oatiniuguluni m qui fecare non poterat, faltem premente manu corpori condere lur.O omnibus res inaudita feculis. Ad capulum gladius refleditur,SC uelut domi uumfuûuidus afpiciens,confeff'us eft fe ferire non poffe.Huc hue mihi triû exem phpuerorum,qui inter frigidos flammarum globos hymnos gdiderepro fletibus, 6 nrea quorum faraballa fandamcp cæfariem,innoxiumlufitincendium, Huebeati iJînidis reuocetur hiftoria,iuxta quem adulâtibus caudis, prædam fuam leonum ' otatimuerunt, Nunc Sufanna nobilis fide,omnium fubeat mentibus, quæ iniquo
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damnataiudicio,fpiritu fando puerû replente faluata eft» Ecce nô difçar in utraeç ®ilericordiadomini.lllaliberataper iudicem,ne iret ad gladium:hæc a indice dam
I nwajabfolutaper gladium eft.Tandem ergo ad fœminam uindicâdam populus ar 1 ®^tur.0mnis ætas,omnis fexus carnifieem fugat, SC cœtu in circulum coeûte exz | nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damat, Non crédit penè unufquifqi quod uidet.Turbatur tali nuncio urbs propin
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ua,Sitotalidorum turma glomeratur. E quibus medius, ad quem damnatorum
l ^i”^PWinebat,erumpens,à caniciem immSdam perfufo puluere turpans: Quin | ®oum,inquit,6 ciues petitis caput^meilliuicarm datis^’Si eftis mifericordes,fi de l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentes eftis, fiuultis feruare damnata,innocens certe perirc non debeo.Quo fletu
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uylgi coneuffus eft animus,mœftusep fe per omnes torpor infinuat,SC mirS in mo
| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^umuoluntatemutata, cumpietatis fuifiet quod ante defenderant, pietatis uifum
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ft genus utpaterêtur occidi, Nouus igitur enfis,nouus pereuflbr apponitur. Stat
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®cóma,Chrifto tantum fauente munita.Semel pereuffa cocutitur,iterum repetita
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uaftatur, tertio uulnerata pr oft ernitur. O diuinæ p otentiæ fublimanda maieftas :
1 fiuaepdus iuerat quarto percuffa,neclæfa, ideo poft paulum uifa eft mori, ne pro 1 ea periretinuoxius. Clerici quibus id offictj erat, cruentumlintco cadauer obuolz | nbsp;nbsp;nbsp;uunt,ÖC folfam humum lapidibus conftruentes, ex more tumulum parant. F eftina
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 fol curfu occafum petit;SC mifericordia D omini, celeriore curfu naturæ nox ad? «
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uenit,Subito fœminæ palpitât ped:us,SC oculis quærêtibus lumen, corpus animaz
lur aduitam.lam fpirat,iam uidet,iam fubleuat,amp;C loquitur,iam in illam poteft uoz tem eruperetDominus auxiliator meus,non timebo quid faciat mihi homo. Anus interim quidam,quæ eedefiæ fuftentabatur opibus,debitum cœlo fpiritum reddi dit,SC quaft de induftria ordine currente rerum,uicarium tumulo corpus operitur» Fubia adhut luce, in fittore diabolus occurrit : quærit cadauer occifæ,fepulchrum x 3 fibi
-ocr page 296-?4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD’INNOCENTIVM
fibi mohftrart pctitjuiucrc putat,quam mon' potuifle miratur.Rccens à clcncis co C fpes ofi:enditur,óc dudum lupcnecla humus,cum his uocibus ingcrirurfiagiranti: Erue fcilicet olla tam condita.Infer noun fepulchro bellum, Só ß hoc paruin eft,ad bus fetisj lanianda membra difcerpe. Septies percufla, debet aliquid plus morte perpeti.Tahergo inuidia carnifice cofufo,clam domi muller refocillatur.Etnclof tè creber medici ad ecclefiam commeatus fufpicionis panderet uiam,cutnquibuf/ dam uirginibus ad fecretiorem uillulam fedo crine trafmittitur. IbipauIatimuinU habitu ueße mutata,in cicatricem uulnus obducitur. Et ó uereius fuinmum,funv ma maliciatpoft tanta miracula adhuc fæuiunt leges.En quo me geftorS ordoper^ traxit.Iam enim ad Euagrq noftri nomen perueniemus.Guius ego pro Chriftola/ borem fi arbitrer à medici poße^non fapiam:fi penitus tacereuelim,uoceingaugt; dium erumpente non poffim. C^is enim ualeat digno canere prxconio,Auxen/ tium Mediolanis incubantem,huius excubiis fepulrü, penè antequam mortuum. Romanum epifcopum iam penè factionis laqueis irretnum,amp;d uicilfc aduerfarws, 66 non nocuiflè fuperatisC V erum hæc ipfe equidem fpaciis exclufus iniquis Prætereo,atq? aliis poft me memoranda relinquo. Præfentis tantumreinne contentus fumJmperatorem de induftria adit,precibus fatigat,merito lenit,folft*/ tudine promeretunut redditam uitap,redderet Jibcrtati,
S C H o L IA I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ngenif rubigo]Cato cótuhtingc^ bris. i^Nocrenimborû] AHufitaddlud^'y^
mum hominis cumferro:quod iï » exerceas,ufu quidem nonnihilat' * terkurdinon cxerceas,magiscon ®^^^ i^fumitur rubigine. ^ Priftini lic/ caiTet eloquq.] Nihil enim citius exarefcit qp fonseloquêtiæ.Etduriufculegeminammera/ phoram in eadem complexus eft fentêtiajerri amp;fontis. 4(f Non pofTibilitacem] Græecmagis dixit,$ Latine. Qùanquâ philofophis Si theo logis hic fermo conceditur tJ câvVXTÛp^ lt;Nccp poOe enim uerba deficere] Quida codices ha' bebat,Eum in uerbo deficere^ Quidam,Einer ba deficere. Q.uida,Eum uerba deficere: quod poftremum egofanèpotiirimumapprobo,ut Deficere uerbo additus fit accufandi cafus. ^ S uper oncra tâ nauim ] Quidam exemplaz riafcriptumhabebant,Oneraria nauim:quæ quidê pofterior lecfho mihi magis probatur. Siquidemonerariasnaues uocantmaioresil' lasoneribus uehendis paratas. Sunt enim Si aduariæ.Porro plus eft periculi,fi pereatna/ uis onufta mcrcibus.undeea non folet,nifi pc ritonauclcrocommitti. lt;([Scalmumin lacu] Minores cymbæ, fcalmi uocantur. lt;p Euxini a maris ] Idem Ponticumuocant,incipit â Bofz phoro Thracio, hoc undofius amp;nbsp;feruenrius, quod minus profundü,nec littora habet arez nofaautmollia,raras ftationes.Vnde obfeui tiam8óincommoditatem,«/si'igt;x/,ideftinhofpiz rum dixcruntaccolæ: deinde ominis caufa diz lt;ftö eft ti'/ai'«/^, ideft bene hofpitale.Et pulchrc dixitcredor,derepericulofa. «fpEuanefeentP bus terris] Sicenimapparetprocul intuentiz bus. Nam progrefro,terræ condi uidentur,6t paulatim uideri definunt, ^ Coclum undiqj Si und. ] Hcmiftichium eft ex Aeneide Maroz Ois. i[fNuncunda tenebris inhor.] Imitatus çft illud Vergilianum: Et inhorruit unda tene
ronis:0 ili cærulcus lupra caputaltitit ini Nodem hyememq? ferens. Nodemnocat® ginem dcniîflimâjKnodi fimillimam. ^^P mci fludus canef. ] Vt lufit uerbis pocticiS)i quod licet m hiftonanonnunquä. V uffli malo] Ob finus uento diftentos. profcquente] Curfum uocat nauticü,quoti uelis impelliturnauis.Et fpiritüs,hoceft tus,lÏ profper eft,curfum adiuuat. f Ad op tos porrus.] Venufte dixit,aftus appwü^ ’ hoe eft,ipfe undarum impetus,nÓars ror^ proprienauis appellitur,fiueappdld-11 “ ’ tionis anfradus. ] In Euxino raari,multi o littorö anfradus amp;nbsp;flexus periculöu nauin1 • Pcrfiftitadhuc in meraphora. ^[Facultatt te]Ideft intclliges mihidefuifTefecuItatCjao uolQtatem.Qyod conatus fum,declar8Uiffl uol uiiTe fatisfaccre: quod non firn anequutu » hinc eft quia non potuerim. ^ Veredwwj rum] Ligures,ca pars Italia in quafuntojn enfcs,proximi Alpibus Gallicis. ƒ Quad3_ mulierculam. ] Ex hoc loco palam apparu » adhuc state diui Hicronymi,adulteriö cap* folere puniri:nunc magnatum lufus eftet æ uitur paftim in miferos fures,cumnecDrac nis leges,nee Romana,nee ullacthnicord,n ipfe Mofaica leges fimplcx furtii fuppÜoio^ pitis uindicauerint. Scd auaritia noftra ta ut ufqj adeo fimus mfenfi furibus,ötideo® gnum malum cxiftimamus furtum,quia P cuniâ fummi boni loco ducimus. ^‘’®P ^ diomortis]Ad quam longior erat uia pcro ciatus.Et interim tradat locö conieithiralf » à quaftionibus.lllc cófefluseft non admiferat,impatientia tormétorum-mori maluit,quam defementiri. lt;b’onr^ quit mnoxiaj Namillius cófeflïo,qua‘ipf iudiciumeratmulieri. «fRafuramodica
IN EPIST. AD’ rNNOCENTIVM SCHOLIA
PercuiTop*^ ^auguinc. ^ Imbellem manum bant if-^T’S’^lNonnulli codices fichabe ebenem manu. Sed Piamlmh IK ^‘’'’‘‘‘^oafleripfifle quem' t quot;^^’'^^ff fiuebcllo:8tinterpretaz Ç? k redactum fuilïe in cotextum. t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'^ Quidam habebant Debi
totasttn H' ’bimMnagis probo. f Dum
’'‘‘SoSit probo,fed magis ar ®os8£i»ft '■^’^Pcdimus enim quod explica •’“lam Ä?“^ ®j aliquid agendum, if Ei Affinas! ^^'®quot;’ydis]Fibulis altringuntex 'quot;fitem ?^’’5®*“m.Mire depinxithunc car' P^l''‘Lamento,cum fibula au ^ordchat * * uero ufus eft metaphora in f Etiipn, °f‘‘’Auodueluti morfu aftringat.
CCU «am«nnim^^‘^'^’^“®^P®’’“m^lï’^t. lt;nbsp;Sa ficationJSquot;quot;^^'’’*^' myftenum amp;nbsp;figni f“®«K Dsffquot;'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*?Fruftratusj Fru
^CorpS^ nbsp;nbsp;nbsp;fr'^ftra adadus.
'“’taomss; J?®’^«?r] Condimus,quod oez PorkconHi 4^.‘‘■“udimus.Ferrü infixum cor 'Otur. ^ Circa quorum farabal'
la] Saraballum,Parthorum lingua,ueftis gez nus eft fluxs,Vtitur hoc uerbo diuus Hieroz nymus in Danielcmcapite tertio, up Cclcrioz _ recurfunaturxjHic locus uariefueratdepra ® uatus:quidam habebant,Et mifericordia doz mini,celerior curfu haturæ nox aduenit:ut in' telligas,per mifericordiam dei fadum,ut nox adueniret celcrior,$ folitonaturæ curfu. ly Et ó uere ius fummû] Hune quoep locum fciolus aliquis deprauaucrat:fic enim mutatus erat. Et o uereius fummum,8ifumrnalætitia.Noii dubium eft,quin feribedum fit:Et ó uere fum mum iusjumma malicia.Citat enim tritiflïz mum illud adagium,Summö ius,fumma ma licia:quo fignificatö eft,nihil elTe peius,^ ius nimis exafte feruatü. Expofuimus copiofius in Chiliadibusnöftris. «ipAdEuagrij noftri] Huius humanitate fignificauit fe fubleuatuni fuiflc,cum primum ih Syriac folitudines comz migraiTet. lt;^[Auxentiö Mcdiolanis incubanz tem] Significathærefiarchâ cuifucceffit Amz brofius,oppre(rum diligentia Euagrq. i^f Ve* rum hacc ipfe equidem] Verfus funtex Georz gicis Maronis. Hf Spatiis exclufus iniquis.] Hoc fentit,fibinonfuppetere tempus,ad hæc omnia referenda.
j^ ARGVMENTVM EPISTOLÆ SECtVENTIS cremitæ,amp;quomodofueritfepultusàdiz
1 ''^®iar?uni”'°*’®'''^°*^^f'':^ eratinexcmplaribusuarietas,ut appareatHieronymumfepius ?^'*^ traftaffe ucrbis,aut alium exercendæ copia,hoc fecifle. Videtur Si hoc ' ^’^^rcitandiingentj gratia lufifle.
VITA PAVLI EREMITÆ.
N T E R multos faepe dubiratu eft, à quo potilTimn moriachorS eremus habt tari cœpta fit.Quidam enim aldus repetentes, à beato Helia 86 Jo
^ wine fumpfere principiu.Quorum 00 Helias plus nobis uidetur RiilTc ^^J^ffl^ oionachuSjSCloannes ante prophetare coepilTe q; natus cft. Al q au ^^^ ptOD f • r^'!’’'^ quarn opinionê uulgus omne confentit,aflerunt Antoniu huz ^'Mab i^™®'^ capunquod ex parte uerum eft, Non enim tam ipfe ante omnes lonn' qn ^° °^^wm incitata funt ftudia.Amathas uero 00 Macarius difcipuli An i ^’^perior magiftri corpus fcpeliuit,ctia nunc affirmât Paulum quenz Q^oqjc* æ^Pi^ii^^ipcin iftius rei fuine,quod non tam nomine cp opinionê,nos ^eofoe°^ • ^’^us.NonnuUi ÔC hæc óf alia prout uoluntas tulit iactitant, fubterra ^^^^^°^^^’^^ hominê fuiire,8f multa quæ perfegui ociofum eft, f^tenf ' '^^‘IS^’ii^S'Qporu quia impudens mendaciü fuit,ne refellenda quidem ^8*^ ft^i^ ^^ Antonio tam Græco ^ Romano ftilo diligenter tra ^“'^ f’^^^^^^^P^^^’ P”*'^*P'io 2f fine fcribere dilpofui, magis quia res omifla ’oitmild'^*^nio.(^omodo aüt in media ætate uixerir, óf quas fatanæ pertuz lofibus '^^’^^^^^ hominu compertum habetur. Sub Decio óf Valeriano perfecu ^°*^’^^^*^^ Romæ,Cyprianus Carthagine,felici cruore dam ^ Vof ' ’^^“^^ apud Aegyptu óf Thebaidam ecclefias,tempeftas fæua pópulata ^^’^'^^^ erat,pro Chrifti nomine gladio percuti.Verum hoftis caï 1^,2^ .yd mortem fu^licia conquirens,animas cupiebat iugulare,non corpo occidT ' ^’^*^^^^?^^^ ^^’^yP^’^^'-^s ait,Volêtibus mori,nÓ permittebatur Icuer* -*y^,^^ crudelitas notior fiat,duo memoriæ caufa exêpli fubiecimus. Perz Pem ^^^'gjg’^^r in fide martyrem, óf inter eculeos laminas^ uief orem, luffit melle '^§'j5f lub ardétiffimo fole, ligatis manibus poft tergum refupinari,fcilicet ut x 4 mufearum
-ocr page 298-j48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' VITA PAVLI EREMITÆ
mufcarum aculei's cederet,qui ignitas fartagmes ante fuperafret,Ah'intiiiniCfl*^*^ täte florentcm,in amœniffîmos hortulos præcepit abduct Ibi^ ^*'®’^’^riJo tia 06 rubentes rofas,cum lern' iuxta murmure aquarû ferpcretriuus,Si monu* ^ arborum folia uentus præflringcret,fuper extructuni plumis leAufflrefupiii^*^’ ne fe inde pollet cxcutere,blandi's fërico nexibus irretitu relinqut Quo cinm^ ^^ dentibus cunó:is,meretrix Ipeciofa ueniffet,cœpït deli'cati's ftringere collaconiP xibus.Et,quod didu quoqi fcelus eft,manibus attredare uirilia,ut corporele ^ dinem concirato, fe uidrix i'mpudi'ca fuperiaceret. Quid ageret miles Chtiu^
' quo fe ucrteret, nefciebat. Quem tormenta non uicerant,fuperabat uoluptas-dem cœlirus infpiratus,præcifam morfu linguam m ofculanti's fe faciem ^xpu'^ fic libidinis fenfum fuccedés doloris magnitudo fuperauit. Pen'dcmergoit®P « quo talia gerebantur apud inferiore Thebaidam, cum forore lam Uiro tradita,P mortem amborum parentum in hæredi'tate locupleti, Paulus reUdus eft anno circiter quindecimjitens tam Græci's quam Aegyptiacis apprime eruditus,^^ fueti animi,deum ualde amans. Et cum perfecutionis procella detonarc^în*® j remotiorem 06 fecretiorem feceffît. Verum quid non mortaliapedoracogis facra fames^'Soron's maritus ccepi't prodere uelle,que cælare debuerat. Nom ^^^ uxoris lachrymæ, non communio fanguini's,non fpedans cun cl a ex alto nbsp;nbsp;nbsp;lt;
fcelere reuocauit. Ad hæc mfrabat crudelitas,quæ pietate uidebatur imitanV ubi prudentiflimus adolefcens intellexitjad montium deferta cofugiens,duinP fecutionis finem præftolaretur,ncceflîtatem I'n uolutatem uerti'q ac paulatin’P grediens,rurfusq? (ubfiftens,atq^ hoc idem fæpius faciens, tandem repentf^f montem.Ad cuius radicem baud procul erat grandis lpelunca,qux lapide en ^^^ batur.Quo remoto(ut eft cupiditas homi'num occulta cognofcere) aiudius _o^^ rans,animaduerrit i'ntus grande ucftibulu,quod aperto defuper ccelo^atulis * fa ramis uetus palma contexerat, fontem lucidiftimum oftendensicuius rim®’ p tummodo foras erumpêrem,ftan'm modi'co foramine, eadem quæ gonuetataq , terra forbebat. Erant preeterea per exefum montem haud pauca haWtactiw,®4 bus feabræ lam incudes ÔC mallei', qui b us pccuniæ ohm fignatæ uîfebantut b ïoeum Aegyptiorum literæ ferunt furtiuæ monetae offîcinam fuillè, ea f^®P^ïp qua Cleopatræ lundus eft Antonius.Igitur adamato (quafi quod a deofi^^£ retur ) habitaculo,omnê ibidem in orationibus Ôf Iblitudine duxit Ôf ueftimctum ei palma præbebat.Quod ne cm l'mpoffîbile uideatur, Iefu®5‘' ^j Ôf fandos angelos eius,in ea eremi parte, quæ l'uxta Syn'am Saracemsiungit^’j, dille me monachos,de quibus unus per triginta annos clauftrs,hordeaceopa® lutulenta aqua uixit.Altcn'n ciftema ueteri(quamgentili fermone Synoum® canr^quincp caricis per fingulosdies fuftentabatur.Hæci'giturincredibilhei ^^ debuntur his,qui non crediderint, qui'a omnia poftîbilia funt credentibus. ad id redeam unde digreftus fum, cum lam centum tredecim annos beatusc^ uitam cceleftem ageret in terris,Ôf nonagenan'us l'n alla fbh'tudi'ne Antonius® ^ retur(ut ipfe aflerere folcbat)hæc m mentem eius cogitatio incidit, nullum u u perfedum monachu in eremo confèdifte, At illi per nocrem quiefcenti reuen elle ali'um ulterius multo fe meli'orê,ad quem uifendu deberetproficifeiHifoo pente luce, uenerabilis fenex inftrmos artus baculo regenteluftentans, coeplt; • uelle quo nefciebat. Eti'am media dies coquête defuper foie feruebat,nectamt^^^ cœpto innere abducebatur,dicens: Credo in deum meû,qui'a quod mihifet®^ promïfit,oftendet.Nec plura his,co/piat hominem equo mi'xruin,cuïopm^P ^ tarum Hippocentauro uocabulum indidit.Quo uifo,/alutaris impieffioacvè^ mat frontem.Et heus tu,inquit,qua'nam in parte hicferuus de! habitaKAtm^ barum ncfcio quid infrendens,ôf frangens potius uerba ^ proloquens, intet renha ora fenis blandum quæfiuit eloquiu.Ét dexteræ protêftonemanus cupu indicat iter, 2lt; fie patentes campos uolucri tran/mittens fuga, ex oculis cuanuit. Verum hæc utru diabolos ad terrendum cum ÜmuhuentjânÇutloW nbsp;nbsp;,
-ocr page 299-VITA PAVLIEREMITS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H0
* '’’üSfnonftruofonim animalium ferax iftam quotç gignatbeftianï,mccrtum habe ^us.Stupens itaep Antonius, 80 de eo quod uiderat fecû uoluens,ultenus progre/ '*gt;tur,Nec mora,inter faxofam conuallem haud grandem homüculum uidct,adun ds naribus,trente comibus afperata,cuius extrema pars corporis in caprarum pc ^tsdefinebat. Infradiusq Ó^ hoe Antonius fpeó:aculo,fcutu fidei 80 loricam fpei, wbonusprxliator arripuit:nihilominus memoratü animal,palmarum fructus eiz demaduiaticumquafi pacis ob fides afferebat.Quo cognito,gradum preuit Anto wus,5C(^uifjiam effet interrogans,hoc ab eo refpofum accepiuMortalis ego hir^ oCunusexaccolis eremi, quos uario delufa errore gentilitas,Faunos Satyroscç ot incubosuocans colit.Legatione fungor gregis mei.Precamur utpro nobiscornu/ nemdeti depreceris,quem pro falute mundi ueniffe cognouimus,8C in uniuenam ifrramexütfonus eius.Talia eoloquente,longæuus uiator ubertim laciem lachry ™s ngabat, quas magnitude lætitiæ, indices cordis effuderat ♦ Gaudel^t c^uippc «Chrifti gloria,86 deinteritu Satanædimulq admirans,ciuod einspollet mtelh/ §^Kkrmonem,8cbaculo humum percutiens,aiebat:Va: tibi Alexâdria,quæ pro ^foportentaueneraris.Vx tibi ciuitas meretrix,in qua totius urbis dxmonia con quot;uxere.Quid nunc didura cs^Bcftiæ Chriftum loquuntur, tu pro deo portenta utnetaris.Needum uerba cóplcuerat,86 quafi pennigero uolatu petulcum animal WHoc ne eniquam ob incredulitatem fcrupulum moueat fub rege Conftanz »«o«ra«ctfoiïMrado tefte defenditur. Nam Alexandriarn iftmfmodt homo uiuus P«lt;inlt;ï^s,magnum populo fpedaculum præbuit : 80 poftea cadauer examme,nc 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falote aftatis diffiparetur fale infufo, Antiochiam ut ab imperatore uideretur aUaz
1 ^umeft. Sedutpropofitumperfequar,Antonius cœptamregionempergebat,te 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«turn tantum ueftidaintuau,ÔC eremi latam uaftitatem.Quid ageret,quo umez
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^S’^^^umnefciebatlam altera effluxerat dies.Reftabat unum,ut defen fe a Chri
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jo nonpoffe confideret.P ernox fecudas in oratione exegit tenebras,^ dubra ad/
\ nbsp;nbsp;» ^«tHptocolinwaurlupam fitis ardoribus anhelantem,ad mdiccin montts ir/
j 1 nbsp;nbsp;nbsp;»W.Q«amfecutU8 oculis,8£ iuxta fpeluncam cum fera abiiffet accedens,mtro
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccfpitalpiccre,nihil curiofitate profieiente,tcnebris arcentibus uilum.y erum (ut
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“'P^^’^^ait')per{edadiledio foras mittittimorem,fufpêfo gradu 86 anhelitu tem/
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^’'^^0)Callidus cxplorator ingreffus,ac paulatim progredieSjfacpiuscp fubuftens,
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otium aute captabat. T andern per catche nodis horrorem proem lumen intuitus,
) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dumauidius properat,offcnfo inlapidem pede,ftrepitum concitauit: p^ cuius fo
1 nbsp;nbsp;nbsp;’y^on Aiu;s Paulus oftium quod patebat ocdudens,fera obhrmamt. Tune uero
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Antonius præ foribus corruens,uffn ad fextam,8C eo amplius horam,aduum pre/
1 fä ^iut,dicens*,Qui fim,unde,cur uenerim nofti • Scio me non meren cofpectum 1 y®}taromtófiuidcro,non recedam. Qm belbas recipis, hominem cur repdhsC 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'sitiaiiui,S(.inueni’,puffo,utaperiatur.Quodfinó impetro,hicmoriar antepoftes
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ostcettelepeliesuelmeu cadauert Taliaperflabatmemorans,nxuscpmanebat.
l ^dtpiemrefponlumpaucisita reddidit heros: Nemo he petit,ut mineturmemo l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^’’ihdirymis iniuriam uel calumniam facit.Et miraris,fi non r ecipiam,cum mo^
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utums adueneris't Sic arridés Paulus patefecit ingreffum.Quo aperto,dum in mu
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'losmlfcêtnï amplexus,propriis fe falutauere nominibus,gratis domino in corn/
1 nbsp;nbsp;nbsp;muneidcï^tm. £^ poft lanctum ofculum refidens P aulus,cum Antonio ita exor/
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;us etbEnquem tato labore qu3efifti,putridis fenedute membris operitinculta ca
1 nbsp;nbsp;nbsp;ddes.bnuldes hominem, puluerem mox futurum.V erum quia charitas omnia fu
1 b^ii^^bnatramihiqu?efo,quomodo fehabeathumanumgenus.Aninantiquis ur 1 nbsp;nbsp;nbsp;bibus noua te da con(urgat,quo mundus regatur imperiotan fuperfint aliqui,qui
i nbsp;nbsp;nbsp;uamonutn errore rapiantur. inter has fermo cinationes fufpiciunt alitem coruum
’ nbsp;nbsp;nbsp;itiramoarboris confedifte,qui indeleniter fubuolabat,8Cintegrü panemante ora
WtitiüdepofuitPoft cuius abfceftum:Bia(inquitPaulus')dominus nobis pran/ dlutnmiftt,ucïe pius,uere mifericors. Sexaginta iam annifunt,quod accipio dimi iq temper partis ftagmentmuerum ad aduêtum tuum,mftitibus fqis duplicauit anz nonam
-ocr page 300-Î$'O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VITA PAVLI EREMITÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^(,'5
honam. Tgitiir domino gratiamm adione celebrata, fuper uitrei
uterqp confedit.Hic ucro quis frangeret panem oborta contentio,pene rj^^^Jc^ m uefperu.Paulus more cogebat hofpitq, Antonius iure refeUebat æ^®®'^fü^ confilium fuit, ut apprehêfo è regione pane,dum ad fe quifcj nirit«r,P^ nbsp;nbsp;ji
remaneret m manibus. Dehi'nc paululum aquæ i'n fonte prono ore libau ^^^^ immolantes deo facrifidum laudis, nodem tranfegere uigi'hïs. Cum$ i^m ^j^j rg redditus dies, beams Paulus ad Antonium fie loquutus eft:Olim te fra^ g^ regfombus habitare fdebamtolim te conferuum meum mihi promifera^ ^^^^ quia iam dormitionis tempus aduenit,06 quod femper cupieba diffolui 8t « ,j,y, Chrifto, per a do curfu fupereft mihi corona iuftitïæ,tu mftfiis es à dominOn u^j mo corpufculum meum tegas,imó terrae terra reddas. His Antonius audin j^^^ ÖÓ gemens ne fe defereret,at(Ç ut comitem tail's itineris acciperet,precabatuf' ^ le:Non debeSjinquit,querere quæ tua funr,fed quae aliena.bxpedittibiiat^' -^ m's abi'eda,agnum fequi. Sed óf cæterïs expedit fratribus,uttuoadhucin‘ ^,^ tur exemplo.Quamobrem quaefo perge,nifi moleftum eft,6f pallium quod ^^ thanafius epi'fcopus dedit,ad inuoluendum corpufculum meum defer. ^°f ^ jej beatus Paulus rogauif,non quod magnopere curaret utrum tedum putt®*?^, ^^^ dauer, an nudum(quippe qui tanto tempon's Ipati'o,contextispalmaruini0** ^^ fiiebatur)fed ut a fe rccedenti,moeror fuæ mortis leuaretur. Stupefadus agongt;^ ton Ills, quod deAthanafio Sf pallio eius audieraqquafi Chriftum in Paulo ui J ' 6f in pedore eius deum uenerans,ultra reipondere nihil aufus eft:fed cum b ^ lachrymans, ofculatis eius oculis manibus^, ad monafterium quod poftea a ^^j cenis occupatum eft,regrediebatur. Neip uerogrelîus fequeban tur animus • quamuis corpus inane iciuniis, feniles etiam anni fi-egcrant,tame animo uint _ aetatem «Tandem fatigatus QC anhelus ad habitaculum fuum confedo innere p uenit.Cui cum duo difcipuli,qui eilongo iam tempore miniftrarecofueucrant) ^ curriftent,dicenres: Vbi tamdiu moratus es paterCReipondit: Vac mibipeecato gt;nbsp;qui falfimonachinomen fero. VidiHeliam,uidiloannemin deforto, Ôf Paulum in paradifo.Et fie ore copreffb,manu uerberans pedus,ex ceJIuIapalu protulit.Rogantibus^ difeipulis, ut plenius quid nam rei effet exponcret,ait.' 1 pus tacendi,ôf tempus loquendi. Tuncegreftus foras, Ôf ne modicum quideniO filmens,per uiam qua uenerat regrelTus eft,ilium fitiens, ilium indercadid^ illum’oculis ac mente cotemplans.Timebat enim, quod euenit,nefeabfcnteClirgt;^ fto debitum /piritum redderet. Cumq^ iam dies alia illuxiflet, 8f trium horarumIp 1 tio uiam remeauifler, uidit inter angelorum choros, inter prophetarum 6f apono® rum populos, niueo candore Paulum fulgentem in fublime confeendere. Et ftan® in facie fuam procidens,fabulum capiti iuperiaciebat: plorans^ 06 eiulans,aiel»^’ Cur me Paule dimittisc Cur infalutatus abisCTam tarde notuSjtam citoreceduf^*'^ ferebat poftea beatus Antonius tanta fe uelocitate,quod reliquum erat uixnttuP riire,ut inftar auis peruolaflettnec immerito. Nam introgrelTus ipelunca, uidit gt' nubus complicatis, ereda ceruice, extenhsep in altum manibus, corpus exanin» Ac primum fif ipfe uiuere eum credens,pariter orabat.Poftquam uero nulla(utfo/ lebat)fufpiria precan tis audiuit,in flebile ofculum ruens, intellexit quod etiam cv dauer fandi deum (cui omnia uiuunt) offi'eiofo geftuprecabatur. IgiturobuoIuW 0f prolato foras corpore, hymnos quoqj etpfalmos de Chriftiana traditionede«n tans,contriftabatur Antonius, quod farculum quo terram foderetnonhabereuflu duans^ uario mentis aeftu, óf fecum multa reputans, dicebar : Si ad monafierium reuertar, tridui iter eft:fi hic maneam,nihil ultra proficia.Moriar ergo ut dignufß, luxta bellatorem tuu Chrifte ruens extremu halitum fundam.Talia eo animouob uente, ecce duo leones ex interioris eremiparte currêtes,uolatibus per collaiubis, ferebantur, quibus afpedis exhorruit.Rurfusq- ad deum referens nientê,quafi co/ lumbas uideret,mâfit intrepidus. Etilli quidé diredo curfu, ad cadauer beatifems fubftiterûuadulâtibws^ candis circa eins pedes acenbnere fremituingetirugiétesi
-ocr page 301-VITÀ PAVLI EREMÏTÆ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» Ï$t
^ prorfus ut mtefligcfct cos plangere, quomodo poterant. Deinde haud proeul catz 1 perunt humum pedibus fcalpcrc/arcnamq; ccrtafim egerentes, unius hominis caz pacem locum foderunt.Ac ftatim quafi mercedem pro opere poftulantcs/um mo tuaurium ceruke rcicamp;, ad Antonium perrexerunt,manus eins pedes^ lingenz Pu r '^*£?™®^^“^^^^^*i^di'dionem eos à fe precâri.Necmora,in laudationem Ehnfti efrufus,quodmuta quoq? animalia deum efle fentirêt,ait:Domine,fine euz lusnutu nee folium ârboris defluit, nee unus paflerum ad terra cadit, da illis ficut tufeis.Etmanu annuens cis,ut abiret impcrauit.Cuinq iUi receniiïcnr,iandti corz potis onere feniks curuauit humeros.Et depofito eo in folfam,dcfupcr humü con gregans,tumulum ex more compofuit. Poftquam autern alia dies illuxit, ne quid plus hæres ex inteftati bonis non poffideret, tunicam eius hbi uedicauit, quam in po«annn modum de palmæ foliis ipfe fibi cotexuerat. Ac fic ad monafterium rez ^tnusjdifcipulis cun da ex ordine replicauir,dicbusq; folennibus Pafehæ 00 Penz tteones Temper Pauli tunica ueftitus eft. Libet in fine opufeuli eos interrogare, 4w ma patrimonia ignorât, qui domos marmoribus ueftiunt,qui uno filo uillarum gt;Wuuntpradia,huic feni nudo quid unquam defuitfVös gemma bibitis,ille natuz læconcauismanibus fatisfecit.Vos in tunicis aurum texitis,ille ne uiliftimum qui ®^*'‘*l“®entu habuit mancipq ueftri.Sed econtrario illi qiridem pauperculo pa/ raduus pater,uös auratos gehenna fufcipiet.Ille ueftem Chrifti,nüdus licet,tarnen truamtluosueftiti fericis, indumentum Chrifti perdidift is-Paulus uilifsimo pulue te coopérais iacet refurredurUs in gloriam ï uOs operofa faxi fepulchra premunt turn ueltris Opibus arfuros. Parcité quæfo uobis,parcite faltem diuitiis quas amaz 115 CurSimortuos üeftros auratis obuoluitis ueftibuse Cur ambitio inter indus la wrymasej non ceffat; An cadauera diuitum,nifi in ferico putrefeere nefeiut:’ Obz ttroquicunque hæclegis,ut Hieronymi peccatoris memineris, cui ft Dominus optione daret,multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius,quam regum putpuram cum pcenis fuis.
SCHOLIA
|
1 Mathas uero amp;nbsp;Macarius.] Tres ^^' '■^*^^’^*' Antoni) difcipuluSar^ ' mata,Amathas,amp;Macarius,quo turn Sarmata à Saracenis incurz fuit interéptus. lt;Quid 1 Carmen eft r ^^^fonis. Clnftabat crudelitas j s ^'^ P’^æt^xtu fi’uicbantin Chriz ’^'mpi)uocabantur,apudquos folos « V*^’ ^OlimlîgnatæuifebanturjNon JullicodiccsproVifebantur,rcriptumhabez ant Cudebantur. r Furuuæ monetæ.] Ad undem ulumparatum fuiffe putarim,quod o le Cumis oftenditur antrum Sibylla:, film ®‘^®™®®’’ ] Feftiuiter dixit adamato, P^öateumloco dcledatum. trCibum . J 'quot;’’^utum.jNamfrucium habet lucun/ i. imum,qucin palmulas, alt) dactylos uoz cant.ctarborefthirfutafrödibus. if Quinep ^Q^l^Kosficcos carycas uocant,criam 5 poiiea Græci carycas uocare eoeperöt cibi gez j nusexconmlïscarnibus confeedum. lt;rHip/ Pocentaurum.] Superne homines funt^inferz |
ne cqui,undenomeninditum, ïnmr©- cquiis, ùiiira/f ftimulare. Plinius tedatur huiufmodt monftrum Romam aliquotics allatum fpeda euli gratia. Nonnulli codices habcbant,onoz centaurum,nónuniccntaurum. lt;([ Prangens potius. ] ld eft,fragore quodam promens. lt;1 Inter horrentia ora.]Hic locus habebatur diuerfus in exemplaribus,nec ulla lectio mihf faciebat fatis. lt;^[ OfFenfo in lapidem pede.] Sicenim legendura arbitror,quum hic locus uarie deprauatus haberctur. Talia perftaz bat. ] Vt libenter diuus Hieronymus inferit uerfus Vergilianos. lt;||quot;Ex inteftati bonis] loz catur quodPaulus utpotepaupèrculosjntez flatus dcceflèrit:hoc eft,noh codito teftamenz to. ^Qrii fua patrimonia. 3 Pauperis eft nuz merare pccus ; ut inquit Ouidius. Et iuxta Flaccum,cxilis domus eft,ubi non amp;nbsp;multa fuperfunt,amp; fallunt dominos Si profunt furiz bus. «ifCiyi uno filo.] De margarite gemma fentit,quod unico filo infuitur uefti,ói tarnen pfecium eft multorum prædiorum. |
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE Q.VENTI S
Paulus amp;nbsp;Hilarion diuerfo uits genere parem aftequuti funt laudem.Ille per omnem uitam latitauit,hocipfonotinirnus,quodnullinotusfuerit.HicdumhucS£illucdifcurrensfugitacfa oiam,quoinagis fugithominum notitiamjhoc magis innotuit omnibus.
Vita
-ocr page 302-HILARIONIS VITA
VITA SANCTI HILARIONIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, rp
I CRIPTVRVS uitainbeatiHilan'onis,habitatoremausinuocoP i ritum fandhmijUt qui illi uirtutes largttus eft,mihi ad narradas cas nbsp;nbsp;nbsp;f
tnbuat,ut fada didis exæquêtur.Eorum enim qui K^®^”^ ;
Crifpus)tanta habentur mérita, quantum ea uerbispo^j j
1 monem
tutes(utait'
re attollere praedara ingenia. Alexander Magnus Macedo,quufl ^^ arictem,uelpardum, uel hircum caprarum Daniel uocat, cum ad AchilhsW’’ lum peruenilTet: Felicem te (ait) iuuenis,c|ui magno fruaris præconemeri'to^^’ Homerum uidelicet fignificans.Porro mihi tanti ac talis uiri conucrfatiomf^ ccnda eft, ut Homerus quoque ft adeftet, uel inuideret materia:, uel a Quanquam enim fan dus Epiphanius Salaminae Cypri epifcopus,qui cum,n none plurimum uerfatus eft,laudem eius breui epiftola fcripferit,qu2uu!goi^dj tur, tarnen aliud eft locis communibus laudare defundum,aliud defun Ajjrop ^_ narrare uirtutes. Vnde 06 nos fauore magis illius quam iniuria coeptu aggrcdientcsjmalcdicomm uoces cótemnimus,qui olim detrahentesPauIoJ’'^’ nunc forte detrahent ÔC Hilarioni,ilium folitudinis calumniati,huicobiickntts quentiam : ut qui femper latuit,non fuifte î qui à muftis uifus eft, udis^exift®^ ^_ J Fecerut hocSCmaiores eorum quondam pharifa:i,quibusnec Ioannis ereffl iciunium,nec domini faluatoris turbae cibi potusq; placucre.Verumdeftinato P ri imponam manum, 06 Scylleos canes obturata aure tranfibo, Hü^ion o^^5 uico Thabatha, qui circiter quineç milia à Gaza urbe Palæftinæ ad auuruffl ^^ eft, cum haberet parentes idolis deditos,rofa(ut dicitur)de fpinis floruit. A q® miftus A lex andriam, gram matico traditus eft:ibi(^ quantum ilia patiebatur^ ’ magni ingenq 06 morum documenta praebuit, in breui charus omnibus fit loQ di artegnarus.Quod^ his maius eft omnibus, credens indominu Iefuffl,non 3 ci furoribus,non arenac fanguine,non theatri luxuria deledabatur,fedtotal * ^ luntas in Ecclefiæ erat cengregatione, Audiens autem tune célébré nomen tonq, quod per om nes Aegypti populos ferebatur, incenfus uifendi ems , ’ perrexit ad eremum.Et ftatim ut eu uidigmutato priftino habitu,duobus KK ^, Ïibus iuxta eum manfit, contêplans ordiné uitac cius,morum($ grauitatem-V. creber in oratione,quam humilis in fufeipiendis fratribus,feuerus in co*^?*^ alacer in exhortandis eflet:8lt; ut continentiam,cibiep eius afperitaté nullaunq ^^^ infirmitas frangcret. Porró frequêtiam eorum,qui ad eum ob uarias p^“®”^ pj impetus daemonum concurrebant,ultra non ferens:nec congruum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alto
ti in eremo populos ciuitatum:fic(^ fibi magis incipiendum eire,ut cœpuftt “ niusftllum quafi uirum fortem uidoriæ præmia accipere,fe needum militait F fe:reuerfus eft cum quibufdammonachis ad patriam:8C parentibusianidewn » partem fubftantiae fratribus, partem pauperibus largitus eft, nihil fibi omn® feruans,ó^ timens illud de Adibus Apoftolorum, Ananiæ 2lt; Sapphirs ““f^^ plurn,uel fupplicium,maxime^ Domini memor,dicentis: Qui non tenußt*^ omnibus quæ habet, non poteft meus efte difcipulus. Erat autem tune nß’’° ^ quindeeim. Sic nudus amp;^ armatus in Chrifto, folitudinem quae in feptimo ® ^ à Maioma Gazæ emporio per litus eûtibus Aegyptum ad leuam fl^^*^®» fus eft. Cumep eftent cruenta latrociniis loca ÔC propinqui amicilt;p eius immi periculum denuciarent:contcmpfit mortem,üt mortem cuaderet.Mirabantut^jj^ nes animum,mirabantur ætatem : nifi quod flamma quidam pedoris,ói ft® fidei in oculis relucebant. Lencs crant genæ,delicatum corpus 8lt; tenuesƒƒ ^^^ ! nem iniuriam impatiens:quod leui uel Irigore uel aeftu poflet affligi. co tantS membra coopertus 66 pclliceum habens ependyten,quem ^‘^^^.jp tonius proficifcenti dederagfagumep rufticum, inter mare 06 paludem,uaifa^ . ribili folitudine fruebatur, quindeeim tatum carycas poft folis occafum comt ? QC quia regio latrociniis infamis crar,nunquam in eodem loco manfitans.i2P* ceret diabolus ;'quó fe uerteret^Qrn gloriabatur antè,dicens;In coelum aften ^^
-ocr page 303-VITA HILARIONIS EREHITÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3$Î
A fyperfydcncœliponam thronummeum,óó ero fimilis aln'ffi'motccrncbat fe uind apuerOjÄ prius ao co calcatum fuifle,quam per actatem calcare potuiflcf. Titülaz batitacpfenfus eius,S^ pübcfcenti corpori foktauolirptatum incendia fuggcrcbat. ^ogebatur tyruculus Chrifti cogi'tare quodnefdebat : Ód eiiis rei animo pompam •wluere,cuius expérimenta non nouerat. Iratus itaq; fibi,ÓC pedus pugnis uerbez finsquafi cogitationes cade manus poflet excludere:Ego,inquit,afeUe faciam iic noncalcitrcs;nec te hordeo alam, fed paleis.Fame te conficiam 00 fiti:graui onera-* 00 pondere;per æftus indagabo 00 frigora j ut cibum potius quam lafciuiam cogiz tes.Hefbarum ergo fucco 06 paucis caryers poft triduum uel quatriduum deficien lom anitnam fuftentabat j orans frequenter 56 pfallens, Sc raftro humum fodiens; ut lemniorSlaborcm labor operis dnplicaret.Simulq fifcellas iunco texcns,acmuz_ 2 arurAegyptiorummonachorum difciplinam,SC Apoftoli fentêtiam,dicentis: xuiau^mnon operatin', non manducetaie attenuatus,2lt; intantum exefo corpo/ tbut olubus uix hæreret. nbsp;nbsp;Quadam node eoepit infantum audire uagitus, bala
™specorum,mugitusboum, plandum quafi mulierum,leonum rugitus, murmur oxercitus, K rurfus uariarS portenta uocum, ut ante fonitu quam afpedu territus daemons ludibria, 66 prouolutus genibus,Chrifti crueem fignaz ^'t’Oironte;talig; ârmatus cairide,2lt; lorica fidei circundatus,iacens fortius praelia 4 ƒ w^modo uidere defiderans, quos horrebat audire, 66 folicitis oculis hue illuccp bus ^■'^'^^'^^”^ ’^’^’^ ^ improuifo,fplendente luna, cernit rhedam fementi/ useqiiisfupei-fejj.j.ygj.g,j.jj^ indamanet Iefum,ante oculos eius repentino terræ r^E Py^P®®”'’'^® abforpta eft.Tunc ille ait:Equum 86 afcenforê proiecit in maz ^™inciirribus,Sgt;ó 111 in equis;nos autem in nomine dei noftri magnificabiz ur. Mukæ funt tentationes cius,5C die nodu^ nariae dæmonum infidiae,quas omnes narrare uclim, modum excedam uoluminis * Quoties illi nudae mulicres B uï 1^’'^*^^“®^^® efuricntilargiflimae apparuere dapes C Intcrdum o tant cm, lupus lün?'^ k “'^’poeulaganniens tranfiliuit,pfallcnti(5 gladiatorum pugna fpedacuz P n'^**^’ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quafi interfedus, amp;nbsp;ante pedes eius corrucns,lcpulturam rö
§ uu. Ürauit femel fixo in terram capite, 06 ut natura fert hominum, abduda ab l^®’’®,®®’^®gt;®cfóo quid aliud cogitabat : infiliit dorfo eius feftinus gladiator, 84 oraca.cibus,ceruicem flagello üerberas:Eia,inquit,cur dormitasdachinnansq?
dec*?*”’f”**’^^^^*T^^»^’'' bordeum uellet accipere,fcifcitabatur. Igitur à fexto ded™° . ^ ^^ufteßmum fuæ ætatis annum, æftus 84 pluuias breui tuguriunculo hod**'*'’*^^’^®^ ''^’^^° ^ carice texerat * Extruda deinceps breui cellula, quæ ufq; raf L^’*^^^ latitudine pedum quatuor,altitudinc pedum quincp,hoc eft ftatu bar p *“°rc,porro longitudine pauló ampliore,quam eius corpufculum parie •^^^’^° P°^^^® quam domum crcderesïcapillum femel in anno die Paz æ totonditduper nudam humum ftratumq iunceum ufo ad mortem cubitauit: cum quo femel fucratindutus,nuquam lauans,84 fupernuum elfe diccns,münz fa'^'lT * Q^'^!”° quxrere.Nec mutauit alteram t uni earn, ni fi cum prior penitus fcifz deo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petras quoq fan das memoriter tenês,poft orationes 84 pfalmos quafi
dus^?^^^^ ’^^babat.Et quialongum eft per diuerfa tempora carptim afcenfum Hens ty^^'^^’^’Q^P’^^bendam breuiter,ante ledoris oculis uitam eius pariter expo ad ’ f ^^®P® ^^ narrandi ordinem regrediar. nbsp;nbsp;Vicefimoprimo anno ufque
fri '^d ^ ‘'’’timfeptimS, tribus annis dimidium lentis fextarium madefadum aqua few' ^^°?^^’bó6 aliis tribus panem aridum cum fale 84 aqua. Porró à uigefimoz bu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ tricefimum, herbis agreftibus, 84 uirgultorum quorundam radiciz
ün^' k'^ ^'^^bontatus eft.A tricefimo autem primo ufq; ad tricefimumquinru,fex aas hordcacci panis, 86 codum modice holus abfque oleo in cibo habuit. Senz ^^^^^ oaligare oculos fuos, 86 totum corpus impetigine 84 pumicea quadam ^^a redine contrahi,ad fuperiorem uidum adiecit oleum, 84 ufq; ad fexagefimum rtium uita fux annum hoc continentiæ cucurrit gradu,nihil extrinfecüs aut poz onjm,autleguminis,aut cuiuslibet rei guftans.Inde cum fe uideret corpore dclaz y tigatum
-ocr page 304-^54
VITA HILARIONIS EREMITE
tigatum, Ct propinquam putaret imminere mortem, à fexagefimoquartoannoiifcf C ad odogefimum pane abftmuit, incredibili feruore mentis, ut co teporequafinev uus aceedcret ad feruitutem domini,quo ex teri folentremifsius uiuere.Fiebantau | tern ei de farina Sv comminuto holere forbitiunculg,cibo SS potu uix quinq: undas appendetibusificq complens ordinem uitæ,nunquam ante foil's occafuni,nccdid bus feftis nee in grauifsima ualetudme foluit leiunium. Sed fam tempus eft ut ad or f dinem reuertamur. Cum habita ret adhue in tuguriolo annos natus dece £v occ, latrones ad cum node uenerunt, uel exiftimStes habere aliquid quod tollerentjUd in contemptum fui reputantes fieri, fi puer folitarius eorum impetus nonpertrat' feeret. Itaq inter mare 00 paludem à ueipere ufq ad folis ortum difcurrentes,niiiv quam locum eius cub|culi inuenire potuerut. Porro clara luce reperto puero,qua» per iocum^Qiiid, inquiunt, faceres, n latrones ad te uenirent^Quibus ilk refpodiK Nudus latrones no timet.Etilli:Certe,aiunt,occidipotes.Poflum,inquit,poßum^ sc ideolatrones non timeo,quia moriparatus fum. Tunc admirati conftätiam dus SC fidem, confefsi funt nodis errorem, cxcatosq oculos,corredioremdeincepsui tam pollicentes. nbsp;nbsp;Viginti SC duos lam in folitudme habebat annos,fama onn®
notus omnibus, SC per totas Paheftinx uulgatus urbes, cum interim mu,lierquæ“’ Eleutheropolitana cernens defpedui fe haberi à uiro ob fterilitatem(iamenini^ ! annos quindecim nullos eoiugij frudus dederat)primairrumpereaufaeftadbfy turn HiJarionem, SC nihil tale mfpicanti, rep ente genibus eius aduolutatlgnoUt quit, audaciae, ignofce necefsitati meæ. Quid auertis oculosgquid rogantern Noli mulierem afpicere,fed miferam.Hic fexus genuit faluatorem.Nonhabent ni opus medico, fed qui male habent.Tandem fubftitit,Sv poft tantum tç»!^?’ fa muliere, interrogauit caufam aduêtus eius ac fletuum.Et poftquam didicit, t tis ad cœlum oculisgfiderciufsit, euntemq lachrymis profequutus,exadoann° dit cum filio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc fignorum eius principium,maius aliud fignum nobdiw ^
Ariftæneta Helpidq, qui poftca Præiedus prætorio fuit uxor, ualde o^y . fuos, SC inter Chriftianos nobilior, reuertens cum marito SC tribus Übens a Antonio, Gazæ propter eorum infirmitatem remorata eft.Ibi enim hue ob c ptum aerem, fiue ( ut poftea elaruit) propter gloriam Hilarionis ferui deij^ « tæo panter arrepti,omnes à medicis defperati funt .lacebat ululans mater,IXq inter tria filiorum difcurrens cadauera,quem prius plangeret nefciebat. nbsp;nbsp;nbsp;8
to autem quod effet quidam monachus in uicina folitudine,oblita ro^^®?’^*^}^ pæ, tantum fe matrem nouerat : uadit comitata ancillulis SC eunuchis, lt;»’^‘? ^j^ fierfuafum cft,ut afello fedens pergeret.Ad quem cum peruenilfet t Pet ego ^»^ efum clementifsimum deum noftrum obteftor, per crucem SC fanguineiu,u ^ das mihi treis filios, SC glorificetur in urbe gentilium nomen domini fait® [^’^j^ 5 ingrediatur feruus eius Gazam,ÓC Marnas corruar.Renuente illo SC ^quot;^^^^gn, quam fe egreffurum de cella: nee habere confuetudinem, ut non modo fed ne uillulam quidem ingrederetur,proftrauit fe humi crebro clamitas : n ^^^^^ feruc Chrifti,reddemihiliberos meos.Quos Antonius tenuitinAegyP^^’ ^ uentur in Syria.Plebant cundi qui aderant,fed SC ipfe negans fleuit- Qp Non prius mulier recefsit, quam ille pollicitus eft fe poft folis occafum Ca ^^.^^ troiturum.Quo poftquam uenit, fingulorum ledulos SC arentia membra e ^^, rans,inuocauit lefum. Et ó mira uirtus,quafi de tribus fontibus fadorp^ ^^.^^^ pit,eadem hora acceperunt cibos,lugentemq matrem cognofcentes,et be ^^^^^ tes deum,fandi manus deofculati funt. Quod poftquam auditu eft, SC lon| ^^^j., percrebuit, certatim ad eum de Syria SC Aegypto confluebant,ita ut mu’ ^( rent in Chriftu,ÔC fe monachos profiterctur.Needum enim tunemona»^ ^^ in Palxftina, nee quifquam monachum ante fanctum Hilarionem in ®r^^-j. fia rat.111c fundator SC eruditor huius couerfationis SC ftudq in hac jq^ario' bebat dominus lefus in Aegypto fenem Antonium:habebat in
nem iuniorem. nbsp;nbsp;Facidia uieus eft Rhinocorurx urbis Aegypci.Ee «0^1 jjji
-ocr page 305-VITA HILARIONIS EREMITÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35$
ß^^^ ^^’^' ) cæca muller adduó:a eft ad beatum Hilarion cm :oblataq; ef à fratriz in ^ ’^'^ ^^^ multi cum eo monachi erant) omnem fe fubftantiam expendifte aie niedicos.Cui refpondit:Si quæ in medicis perdidifti dedifTes pauperibus,curaP in ^^5™^,’^^’^’^ lefus. Clamante autem ill a, et milericordiam deprecate, expuit oculos dusiftatimiy faluatoris exemplum uirtus eadem profequuta eft. nbsp;nbsp;Auri
ö lt;iuo(^ bazenfis in curru perculTus a dæmonc, torus obriguit,ita ut neemanum SUare,nec ceruieem poffet refledere. Delatus ergo in ledo, cum folam linguam dejj^”?*^P’’^^^®A«ditnonpriuspofle fanari^quam crederetin Iefum,ÓÓ fefpon quot;bpiiftinærenunciaturum.Crcdidigfpopondigfanatus eft, mag is qi deanb fitasT^”' ^^ corporis falute cxultauit. Prgterea fortifsimus iuuenis nomineMar bam ' ^5”^*®”® Hierofolymæ, tantum fibi applaudebat in uiribus, ut quindecim afin '*'^.™°^*®® diulonge^ portaret:00 hanc haberet palmam fortitudinis fuæ, ß da tt^'”ft’^5’’®^’ ^‘^afflidus pefsimodæmone,non catenas, non compedes,non uer «h ® ”°”“® Integra patiebatur,multorum nafum 00 aures morfibus amputai feraT ^'^^'^ pcdes,illorum gulam fregerat. Tantum^ fui terrorê omnibus incuP ad ’’^°|?^^5 catenis et funibus in diuerfa nitentium quafi ferocifsimus taurus onalteriü pertrahereturï quem poftquam fratres uidêre,perterriti ( eratenim Sidf quot;^^^5'^^*”/®^ ^“”^ciaucnmt patri.IUe ficut fedebagiufsit eum ad fe per trahi afnicquot;'*^*'°°^'“‘’^‘^®^^**'^gt;^\^P^ ^ ^^’^^ • Tremere ille,amp;d ceruicê fledere,nee ferocitate depofita,pedes coepit fedétis lambere. Ad Sed **^*^ ’^æmon,2lt; tortus qui iuuenem poflederat,feptima die egreffus eft.
^^. ^ tacendum eft,quod Orionus,uir primarius 8v ditifsimus urbis Ailar, nus '''^^”^^^'æ imminetjà legione poflfeiïus dæmonum,ad eum addudus eft. Ma tut p^^^^^^’^P^cies ferro onerati erant, furoris^ fæuitiâ torui oculi minabanz tatet ^^''^ ^cambuhret fandus cum fratribus, et de fcripturis nefcio quid interpre B mei ''’'^“P*^®®^^minibus fe tenentium,^ amplexus eumpoft tergum,in fubli coll •7^'”^* ^^^or ortus ab omnibusttimebant enim ne cofeda ieiuniis membra
^’■^^’^^^s arridcnstSinitCjinqui^K mihi meum palæftritam dimittite* des jj , ^^‘^P^f humcros manu,caput eius tetigit, apprehenfo«^ crine,antepc fimul' ^^’^'’'S^ns è regione ambas manus eius, Ôf plâras utroep calcans pede, ? mgetninans,torquere dæmonum turba. Cumep ille eiularet,Sf reflexa cerz ^^ Wamuenicetangeret: Domine,inquit,Icfu,foluemiferum,folue captiuum. oreT^^f^f^^ P^*^^^^ ’^*^‘'^*^^ tuum eft. Rem loquor inauditam : ex uno hominis non '^n æ^oceSjÔf quafi cofufus populi clamor audiebatur. Curatus iraq; Óf hic prat' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*-Curporis,cum uxore Óf liberis uenit ad monafteriü,plurima, quafi
6 '^quot;itedditurusjdona afterês.Cui fandus.Non legifti,inquit,quid Pliczi,quid fn 7®P^®‘ finttquorü alter accepit precium,alter obtulitï ut ille uêderet gratiam H’f^'ftancti, bic m create turf Cumtp Orionus flens diceret;Accipe, 6f dapaupez usjteipondit : Tu melius potes tua diftribuerc, qui per urbes ambulas, óf nofti P uperesTgo qui mea reliqui,cur aliéna appetam f Multis nomen pauperum, ocz qu'fk^^^'æ ^^‘®’^ricordia uero artem non habet. Nemo melius crogagquam quod? ’^*^*^ ’^hernat, Trifti autem óf in terra iacenti, Noli,inquit, contriftari filf, adt /'■ï°P’’ome,6f pro te facio.Si enim haecaccepero,óf ego offendam deum,óf iom ï ^K° ^^^^^^^^^x ’ nbsp;nbsp;Qh*^ uero pofsit filentio practerire, quod Gazanus Maz
’es naudloi^c à monafterio eius lapides ad ædifieSdum de ora maris cudens, f* '^^F ^^ diflolutus, óf ab operis foeiis delatus ad fandu, ftatim ad opus reuer 7*^ ‘,^^®imlittus quodPalæftinæ Aegyptoep prætendirur,per naturam molle, tenisinfaxadurefcentibus afperatur :paulatimcp cohærefeens fibiglarea, perdit ^ 3 urn,cum non perdat afpedum. Sed óf Italicus eiufdê oppidi municeps Chri ianus,ad^rfum G azen fern duumuirum,Marnae idolo deditum, Circêfes equos nutriebat.Hoc fiquidem in Romanis urbibus iam inde feruatur à Romulotut pro/ pterreliccm Sabinarum raptum, ab ipfo Confo quafi confiliorum deo, quadrigae •epteno currant circumitutóf equos partis aduerfæ fregiffcjuidoria fit. Hic itaque y z æmulo
-ocr page 306-VITA HILARIONIS EREMITX
X5ö
æmulo fuo habetc maleficum, qui dæmoniacis quibufdam imprecationibus buftis ^ impediret cquos,óó illius incitaret ad curfum,uenit ad beatum Hilarionem,0ó non tam aduerfarium lædi, quam fe defendi obfecrauit. Ineptum uifum eft uenerando feni,in huiufcemodi nugis orationê perderc. Cuep fubridcret 06 diceret:Curennn non magis equorum precium pro falute animg tuæ pauperibus erogas^IUerefpon dit,funraonem effe publicam,96 hoe non tam fe uelle,quam coghnccpofTehoni^ nem Chriftianü uti magjeis artibus,fed à feruo Chrifti potius auxilium petcrc,nii' xime contra Gazenfes aduerfarios dei,06 non tam fibi quam ecclefiæ Chrifti wi® tantes.Rogatus ergo à fratribus qui aderant,fcyphum fi(fï;ilem quo bibere confer •uerat,aqua iufsit impler^eic^ tradi ♦ Qiiem cum accepiffet Italicus,06ftabuluni,amp;' equoSj à aurigas fuos,rhedam,carcerumq! r^agula afperfit. Mira uulgi exped^ tioJnam 06 aduerfarius hoe ipfum irridens diffamauerat, 06 fautorcs Itahcifibi®-' tam uidoriampoUicentes exultabant.Igitur dato figno hi aduolantjiftipiepcdinn tur.Sub horum currurotæ feruent,illi præteruolantium tergauix cernunt. Clamor fit uulgi nimius:ita ut cthnici quoeß ipu cocreparent, Mamas uidus à Chriftorf* Pon o turentes aduerfarq, Hilarionem maleficum Chriftianum ad fupplicinmp®^ fçere.Indubitata ergo ulCtoria^£)611115,06 multis retro Circenfibus plurimisfidei ƒ cafio fuit. Eiufdem Gazenfis emporij oppido uirginem dei uiemus iuuenh® | pencbat.Qiii cum frequêter talt;fiu,iocis,nutibus,fibilis,06 cæteris huiufmod^q®^
7 folent monturæ uirginitatis eße principia,nihil profeciffetrperrexitMemphis)®' , confeflo uulnere fuo, magicis artibus rediret armatus ad uirginem. Jgitur pon^®' num dodus ab Äefculapq uatibus, non remediantis animas fed perdentis, nen præfumptû animo ftuprum geftiens: 06 fubter limen domus puellx tormentaqf^ dam ucrborum,ó6 portentofas figuras fculptas in æris Cyprij laminadefodmlw infanire uirgo,06 amidu capitis abiedo,rotate crinem,ftridcre dentibus,indamy re nomen adolcfcêtis.Magnitudo quippe amoris fe in furorem uerterat. Perdus ^ ergo à parentibus ad monafterium,feni traditur, ululante ftatim 06 confitenieW' mone : uim fufiinui,inuitus abdudus fum,quambeneMemphi fomniis homing deludebam.O cruces,ó tormenta quæ patior. Exire me cogis, S6ligatus wWO men tencor.Non exeo,nifi me adolefcens qui tenet,dimiferit.Tunc fenex .' Cm ƒ dis,ait,fortitudo tua,quili,^io Salamina ftridus tenens. Die, quare aufusesingm puellam dei:'Vt fcruarcm,inquit,eam uirginê.Tu feruares proditor caftitatis. non potius in eum qui te mittebat es ingrelTusc’ Vt quid,refpondit,intraréint®’^ qui habebat collegam meum amoris dæmonem C Noluit autem fandus anteq®^ 8 purgaret uirginem,uel adolcfcentem, figna iubere perquiri, ne aut folitis ta^^ tionibus rcccfsilîcdæmon uiderctur, aut ipfe fermoni eiusaccommodanendr gt;nbsp;afferens fallaccs elTe dæmones, 06 ad fimulandum elfe callidos:26 magis rcddi» nitate increpuit uirginê,cur fecilTet talia,per quæ dæmon intrare potuiffet- ^ folum autc in Palæftina,ô6 in uicinis urbibus Aegypti uel Syriæ,fed etiafflinm ginquis prouineiis fama cius percrebuerat. Nanej candidatus Conftanrij i®^P^^ toris, rutila coma Ô6 candore corporis indicans prouinciam (inter Saxonesq^r pe 06 Alemanos gens eius non tam lata quam ualida, apud hiftoricos Germât , nunc ucro Francia uocatur ) antique,hoc eft, ab infantia polfelTus à daemon^ H nodibus eum ulularc,ingemifcere,fremere dentibus compellebat,fecreto ratore euedionem petiit, caufam ei fimpliciter indicans.Et acceptis ad quoeß Palæfting literis,cum ingenti honore 86 comitatu Gazamdedudus atv. cum à decurionibus illius loei quæfillet, ubi habitaret Hilarion monachus, Gazenfes,86 putantes cum ab imperatorc miflum, ad monafterium addu^ ' ut 86 honorem commendato exhibèrent,56 fi quid ex prætentis iniuriis in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[
nem effent ofFenfi,nouo officio deleretur.DeambuIabat tune fenex in aren«® bus,86 fecum de pfalmis nefcio quid fubmurmurabat. Vidensq tantam turba® nientem,fubftitit.Et refalutatis omnibus, manult;ß eis benedicens,pofthorain^ gt;nbsp;ros abire præcepit,illum uero cum feruis fuis 86 apparitoribus remanere-E’^°^
-ocr page 307-^Wn^ui ïï0uCTat,S'Jï^^ i^ecft^’^^y°^et^^gt;°^^rïüO^^^\^vtc®’^^^ mcd^^-tibia®
t«t^^.’Ä««*^.^lt;3^^‘’S^^
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rowsV^y àû^^teï^^^°K«-^
1
^^%’ÇKAàçfflÂiâittfe^one -^^ÏCc
\ ^VVO^^t6lU^1MOiÂÎVAl?,'A^° äUXA^^^^V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AÎ^V^°
\ '^^^lt;XX\Z\zX!xX^XiXX^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AïCÜÏ’ei'^ -aïCg?^
\ ^^~Aeai£apxi^^^tAPC^^^«ötlt;^S^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
\ WwVo»abçoB^^sa^^cçKAlt;^côlt;»'*^ç^^ccHcr^^
^^’vizi‘izzxx^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ce^eAC ,^^^.
-ocr page 308-Î58 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VITA HILARIONIS EREMITÆ
magis quam lapides colercnttfimulq ubertim flebat, cœlum fpedanSjamp;^po®^^’ fi Chrifto crederent,ad cos fe crebro effe uêturum» Mira domini gratia, non pnu^ abire pafsi funt,quam futurs eedefis lineam mitteret:00 facerdos ronatus, Chrifti ligno denotaretur. Alio quoq anno cum exiturus dirt a w c^ da monafteria, 06 digereret in fcedula,apud quos manere,quos in tranutuui «# deberettfeientes monachi quendam de fratribus parciorem, fimukp cupientes o ' . tio eius mederi,rogabant ut apud eum maneret.Et ine;Quid,mquit,uultis et no iniuriam,ói fratri uexationem facereCQuod poftquam frater iUe pareus audiuit, annitétibus cund:is,uix ab inuito impetrauit, ut fuum quoq monaftenumm® fionum ordinem poneret. Poft diem ergo dedmum uenerunt ad eum, ^ï’^ quot;nbsp;iam in uinea,qua uenirent dli difpofuis: qui cum lapidibus 00 glebarum wdu t*' dsq uertigine accedêtes deterrerent,fineeiu uugmane omnes profedifuntn te iène,Só difsimulate fcire quod eueneratPorró fufeepti ab aliomonaclio,ctigt; bas uocahulum eft(debemus quippe parci taccreuocabukimjargidieerc} qma minicus eraf dies, inuitabantur ab eo uniuerfi in uineam, ut ante horam ®“L rum paftu laborem uis fubleuarent. Et fanlt;ftus:Malediclus,ait,quiprius rdc J^^ [ nem corporis quam an im s qusficrit. Oremus,pfallamus,rcddamus domino cium,Só fic ad uineam propcrabitis.CompIeto itaq minifterid,in fublimftw*^ ^^ nedixit uines,6ó fuas ad pafcendum dimifit oues.Erant autequiuefeebantm ƒ minus tribus milibus.Cumq centum lagenis sftimata fuiffetintcgraadhucnin^ poft dies uiginti trecêtas fedt. Porró ille pareus frater multo minus folito ctiani id quod habuerat uerfura in acetum feras doluït. Hoc multis fratribus Icn
- ante futurum prsdixcrar. Deteftabatur autem præcipue monachos,qui m täte quadam in futurum referuarent fua : ÖÓ diligentiam haberent, uel lümpmn^’ uel ueftitus,aut alicuius earum return qus cum feculo tranfeunt. Deniep^,’®’^ fratribus in quinto ferè à fe miliario manêtem, quia comperiebat börtuiilnm ^ cautum timidumq cuftodem, 06 pauxillum habere nummorS, ab ocunsaDCg ^^ Qui uolens fibi reconciliari fenem, frequenter ueniebat ad fratres, 00 ®^^.^,^ Hefychium,quo ille uehementifsime deledabatur.Quada igiturdie décris a uirentis,ficutin herbis erat,detuIit.Quem cum Hefychius pofuiflcdninda^ _ fperum,exclamauit fenex, fe putorem eius ferre non pofte,limukp undedlc ? uit. Refpondéte autem Hefychio, quod frater quidam primitias agclli fui detulilfeti Nön fentis,inquit,putoremteterrimum, 86 in cicerefoetereauand Mitte bubus, miete brutis animalibus,ÓC uide an comcdat.Quod cum *^*^^^.jf£^ ceptum in prsfepe pofuiftret,exterriti boues, 2lt; plus folito mugientes,ruptis n lis in diuerfa fugerunt, Habebat enim fenex hanc gratiam, ut ex odore cor^^ ueftiumq, 86 earum rerum quas quis tetigerat, fciret cui dsmoni, uel cui unw iaceret. Igitur fexagefimotertio uits fus anno cernens grande monaitcr 86 multitudinem fratrumfecum habitantiumiturbasq eorum,quidiuerfiswn§jj^^ ribus 86 immundis fpiritibus occupatos ad fç deducebant, ita ut ®”’*’\8 minum folitudo per dreumitum repleretur, flebat quotidie, 8ó incredibili dd* ^ ^^ conuerfationis antiqus recordabatur.Interrogatus à fratribus quid haberek ^^ conficeret,ait:Rurfum ad feculum redtj, et recepi mcrcedcm meam in uitam«^ hommes Palsftins 8ó uicins prouincis exiftimantme alicuius eflemomen ) ego fub prstextu monafterq ad difpenfationê fratrum,uilemfupellec'rikmW^ . Seruabatur autem à fratribus, maxime ab Hefychio : qui miro amore fenis deditus erauCumq ita uixiftêt lügens biennium, Ariftsnetailla,cuius «^.j fecimus mcntionem,prslcd;i tune uxor,fed nihil de prplcdi ambitu habend ad eum, uolens etiam ad AntoniS pergerc.Cui ille flenstVeHemjaikipfequo'Ï ’ fi non carcere huius monafterq claufus fenerer,8lt; ft eudi frudus eflet,Biduuc hodie eft, quod totus mundus tali parente orbatus eft. Credidit iUa Sf fublöW •^. poft paucos dies ueniente nuncio, Antonp dormitionem audiuit. Miren®^^ figna qus fedt, mir entur incredibilem abftinentiam, fdentiam,humilitatcn’'^»j
-ocr page 309-10 mt e/
VITA HÏLARÎONIS EREMITÆ
'^ nMitaftupeo^quam glomm ilium K honorevn calcaire powm^.^* Chriftiano pifcopi,presbYteri,ckricorumƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignlSiktfed £lt; po^,^^' turn grandis tétatio,amp;C hinc inde ex urbibns oC ag , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;At ük nihil a/ tesuiriRindices,utbenedidium ab co panem“ƒ ° . dic pi oficifci ftatuerit:24 liudnifi folitudinemmeditabatur, intantum, u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. „Qj-grat) iter arripere co/
exclus ieiunns,uix ingxe p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indiceren
Wtot-Quod Gum pever ebuiffet,2lt; qnab ua .^ ^^ fexus ad retinendum eu Ur, plus ejuam decern milia bominum diue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arenas difcutiensjoqneba ♦ congrtg^u funt.lmmobilis ille ad F^^“’ nolfum uidere fubuerfas eedebas, Valbum dominum meum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Vniuerb autem qui ^.d^n , cataChriftialtaria, filiorum meorumfang nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^ ^^^^^^ confiteriK tdligebantreuelatum ei quiddam e^ ^^nit «co publica omnes uoce ^^^^ euftodiebant cum,ne proficifceret .D eer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j^nitteretur»Et poft feptern noncibi(e,nonpotusquicquamfume , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eurninfinitoagminepro ^q dix,vandemrelaxatus,acualedi(xns p '^’^ nbsp;nbsp;nbsp;’ gj^y degit quadragintamo . mitbetilinmmbiperfuafts turbis
iluvbabeïentuiattcum,S)Cpoftemuifttatisep {ratribus,quim^^^^^ Uve,i)uvntovgiturdieuemtPduftum uüim tûÂoqkdicnurLYcbnosmo^^
batnni,utuv4«etütaconnumepvfcop nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft diadtriduümt^^oBa Y^,^^^^^^ ^^
«edibiliur confolato tannuirvpïxfen , P . ç^^ conieftorem. boreveraenMtuvderetPbilonem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k ealocadeportaneratinde egre
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;WaiwntcxPmanotumfa.ucnsb«ïC a’^^o^^toninbi conento diaco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
1 dienspo^iuiduumuenitad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in eremo penuriam con ue Äntoz \ A'^tacamdis ixbonmRs, ob aqu^ üaftarediemdormmonisbeati Arxtoz \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.d \nvonvnnvducere,conïeffus eft ^f^ S faetaüoco,à fe ei debexe ceXebraxn \ nbsp;nbsp;» nv.bLpnuvgftemnodéinipfo ^S°/ ^Xilemfolftndtncm,tandemadmontema
Tribus igitur diebus per uaftam^bot nbsp;nbsp;nbsp;^Q^acbis,\faac 54 P eXubano^qu rfeirrvumperuenexuni,xepertisibi’^^°, «vxbetoccafio,bCadidloeinenvmns, baatvnitrpresIKntonqiuexat.Bt qnta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ftiAcfcnbexe.Stoteus?!tfub vm
Yjvumuvdetnrbxeuifexxnonebabvtacu u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^n^ias expximin qnaxuin abas aren
mows per mille circitex pallus,ad ra '^^^ nbsp;nbsp;vinum efticinnt 1 fnpex qnem ex eb\burvv.alvxadinlexioxadelapf'X,pan a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bC commodi tribuut. Vi
fïts'^mmVue cLtOç Äuc cumAvfóptiXts catv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ uitts,has ^ï^ïukuXas ip
fe^hmmHVivvvavcoVavv^ïvvavvvbvisRus vp in ^ç^YÇ-^VjtnaàtoàknàuïntMYa^tl ÄumWviWimAio îaàoïcfotoncatus t _ eggens aàhuc cubik deokuXab^' v\WsÀVwsW\vu\v.\acçbavvuft.vaVu nus, ^ t\ A»,«« tenens anamVvonvo A^tr to.Rnt^utevncóXvAanonpVnsïncnkxxpeY q- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ avtaAper codvknaken
«»m mewàvpotwai.V x-Ktexei in RiRRun nv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« t ~ nikbuntuv. in cmkus ne ^mWav4\ionaXkniin,lt;inx einkeintnen nxx « i-ç^^i^ns vnoxatns ek. xvR^v\\Kft^lt;çYnentiam,^àikipn\ornxn£noxnxxvcon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r.nt’^niianaxn'antexn'a.i
Vtt\i’CR\v5.\ïvuiuoex.c.ii'xiaxo,oft.iaxanxnxna.ààna a v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;óiixnxn'S^Xvoz
VonuWvvmexanxNikns,intvnn\kaegt;cpoxnaxxnnv^xWc^^^^
XmWwns AnteRotkxmexxienninxncnxnona^xoxnxn^xexnaikvex ’ann-me
t.'iswct^x\vv3.k\A'a.xïv,net\\o\ex‘a.eonxi^££eVx'xxexe'a.xo^in‘aiknex.,nxnvn.ioenxn m\vnws oRexvkxent.O^i tnxxvkoxinxn evixnafeAnxAnenx^nttn xnonnx'anexinxnec vvc,\gt;^uwi.w\c^\iiavv\Qccu\vinlt;XivuxVà.px'SLcepv.vv Knwn^iniRexekvenves^ne v^ cx/
^fflA\is,c^v\u.i\\s\üc.vs àkikinxns exait^RùÀ3Xn?Ànîà'3itn£^^ toxpexe^xnaxf A: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^xinni
x6o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VITA HILARIONIS EREMITÆ
mum fe coepifle Chrifto fcruire diceret. Porró iam trienmum erat,
coelum illas terras arefecerat : ut uulgó dicerent, Antonij mortem eriaw t . i lugcre. Non latuit fama Hilarionis accolas quoqa dlius loei ï 06 ^^^^a ^beïö muliebris fexus, ora lundi 06 attenuati fame, pluuias à feruo Chriftt, w e*i . j^ Antonq fucceflore deprecabantur. Quos ille cernens, mire doluit. 7*^1-^ coelum oculis, 00 utraiqj in fublime erigens palmas, ftatim impétrant quo uerant. Ecce autem fitiens arenofaq? regio, poftquam pluuiis irrigataelij ferpentum SC uenenatorum animalium ex improuifo ebulliuit multiwdin » ^ pereuffl innumerabiles, nifi ad Hilarionem concurriflent,ftatim interirent. ^^^^ dido itaque oleo uniuerfi agricolac atque paftores tangentes uulnera,cttt^'’’ tem refumebant. Videns etiam ibi fe miris honoribus affici, perrexitÄItJ^ ^^ am,inde ad ulteriorem Oafim eremum tranfiturus. Etquianunquamtx q perat elfc monachus, in urbibus manferat, diuertit ad quofdam fratres »0 j^ in Brutio,haud procul ab Alexandria:qui cum miro gaudio fu^oepilftn^ iam uicina nox effet, repente audiunt difcïpulos eius afinum fternere,inunitpF^ re proficifci.Itacç aduoluti pedibus,rogabant ne hoc facet et: 00 ante ^^’PÙd/ ti, citius fe mori,quam tanto carere hofpite teftabantur. Quibus ille ’'^’P°^ '(ie/ circo abire feftino,ne uobis moleftiam generem.Certe ex pofterioribus oog tis,non fine caufa fubito ambulaffe.Igitur altera die Gazenfes cumhf^onoO ,^ fedi(nam pridie eum uenilfe cognouerant)intrantes monaftcrium cumiu nime inueniftènt, inuicem loquebantunNónne uera funt qux audiuimuS’ amp;nbsp;eft,Slt; futura cognofcit ♦ Vrbs enim Gaza,poftquam profedo de Palac^’ .jj, rione, lulianus in imperium fuccefferatjdeftrutfto monafterio eiuSjpredbus» peratorem datis,06 Hilarionis £lt; Hefychq mortem impetraueranambo^utq p rerentur,toto orbe fcriptum erat.Egreffus ergo de Brutio,per inuiarn foW intraint Oafim: ibi^ anno plus minus exacfto,quia illue quoq ^uafamapt^o ^^ rat,quafi iam in Oriente latere non poftet,ubi multi ilium 06 opinione «u uerant,ad folas nauigare infulas cogitabat : ut quem terra uulgauerat, ria cælarent. nbsp;Eodem ferme tempore Hadrianus difcipulus eius de Pal«»«®
peruenit, dicens lulianum occifum, Chriftianum imperatorem ragnare cojp^ g^ reuerti eum debere ad monaftcrq fui reliquias. Quod ille audiens deteftatus c ^^ condudo camelo per uaftam folitudincm peruenit ad maritima urbeni Liby^ ^^^ ! retonium : ubi Hadrianus infelix uolens Palaeftinam reuerti, 06 priftinam lu nbsp;nbsp;nbsp;■
mine magiftri quærens gloriam,multas ei fecit iniurias. Ad extremum,conu nbsp;nbsp;nbsp;)
quæ à fratribus ei mifta detulcrat, nefciente illo profedus eft. Super hoc quia ter locus referendi non eft, hoc tantum dixerim in terrorem corum defpiciunt,quod poft aliquantulum temporis computruerit morbo regio, bens igiturfenex Gazanum fecum, afcendit claflem, quæ Siciliam ®^*^J Cum^ uenundatoEuangeliorumcodice, quemmanufua adolefcensfenp*® dare naulum difponeret, in medio ferme Adriæ, naucleri filius arreptus a uï ne, clamare coepit 00 dicere : Hilarion ferue dei, cur nobis per te amp;^ in pelago w effe non licetCDa mihi fpatium donee ad terram ueniam,ne hic eieâ:us,prp‘^gt;P*,]j^ in abyftum. Cui ille:Si deus meus,ait,tibi cocedit ut maneas,mane. Sin ^^^^”\’ te eiicit, quid mihi inuidiam facis, homini peccatori atq! mendicoCHoc autem bat,ne nautæ 00 negociatores qui in naui erat,fe cum ad terram perueninent,pt derent.Necmulto poft purgatus eft puer,patre fidem dante, 06 cæteris Qi“’®?^ nulli fe fuper eius nomine locuturos.Ingreftus autem Pachynum promontorm ciliæ,obtulit nauclero euSgelium pro fubuedliode fua 00 Gazani,Qui nolens acc pere,maxime cum uideret illos, excepto illo codice 00 his quibus ueftiti eran^^ plius nihil habere,ad extremS iurat fe non accepturü.Sed ÔCfenex accefusnau^^
-ocr page 311-VITA HILARIONIS BREMITÆ
x6i
^ pauperis confcicntiæ,in eo magis Iætabatur,ô6 quod nihil haberet feeuîi, 36 ab ac/ tous illius loei mendicus putaretur. Porró recogitans ne negociatores de orienz It uenientes fe notö facerent, ad mediterranea fugit locat’d eb uicefimo à mari miz wnojibiqp fn quodam deferto agellojignoru quotidie fafcem alligans,imponebat «onodifcipuli.Quo in proximo uilla uenundato, 00 fibi alimoniam,06 his qui for/ j^ad eos ueniebaqpauxillulum panis emebant. Sed uere iuxta quod fcriptum eft: Nonpoteftciuitaslaterefupermontem pofita. Scutarius quidam cum inbafilica „^^5 «dRomae torqueret, clamauit in eo immundus fpiritus: Ante paucos dies icuiainingrelfus eft Hilarion feruus Chrifti, SC nemo eum nouit, Sv putat fe elTc ecretmn,egouadam 06 prodam illum. Statimq; cum feruulis fuis afeenfâ in porta naue,appulfus efi:Pachynum,86 deducente fe dgmone,ubi ante tugurium fenis fe proitrauit,ilico curatus eft. Hoc initium fignorum eius in Sicilia,innumerabilem ^ curndeinceps ægrotâtium,fed 36 religioforû hominum adduxit multitudinem: *utantum,utdeprimoribus quidam tumens morbo intercutis, eodem die quo ad ^umuenerat, curatus fît.Qin poftea ofFerens ei infinita munera,audiuit didum fai jJatwisaddifcipulos:Gratis accepiftis,gratis date. Dumhæcitageruntur in Sici/ 'a,Hefychius difcipulus eius, toto fenem orbe quærebat, luftrans littora, deferta P^’'^’^^^s:26hanc tantum Habens fiduciam^quia ubicûcp effet,diu latere non pofet. Wado^'tjjriam triennio,audiuit Methonæ à quodam Iudæo,uiliapopuz crutauêdent€,prophetam Ghriftianorum apparuine in Sicilia,tantamiracula
®elignatacientem,ut de ueteribus fanais deputaretur.Interrogatus itaep habitum ^lusdnceirum ÔC linguam,maxime(^ ætatemj nihil dicere potuit.llle enim qui refez ƒ ^Mamam adfe ueniife tantû hominis teftabatur.Ingreffus igitur Adriam,pro/ perocurfuuenitPachynùm,S6in quadam curui littoris uillula,famam fenis feifet i^tus,confonauoce omnium coghouit ubi effet,quid ageret:nihil in eo ita cunefis a mirâtibus,qu3m quod poft tanta figna atep miracula, ne fragmen quidem panis âtiuoquaminiUis locîs accepiffet. Et ne longum faciam,fanlt;ftus uir Hefychius ad r^' ‘a|^’^'®P5o«olutus,plantas^ eius lachrymis rigans,tandem ab eo fubleua ii^îpolt bidui triduiq? fermonem audit à Gazano,non poffe fenem iam in illis haz A^’^'f^’ombuSjfed uclle ad barbaras quafdam pergere nationes,ubi 86 nomen ermo fuus incognitus foret. nbsp;nbsp;Duxit itacp illum ad Epidaurum Dalmatiæ opz
Pi um,ubipaucis diebus in uicino agello manfîtans,non potuit abfcondi. Siquiz emaracomiræ magnitudinis,quos gentili fermoneboas uocant,ab eo quod tara gi'ânaéslint^ut boues glutire foleant,omnem late uaftabat prouinciam,86 non foz hf ^P^^“*^€® J ^^d agricolas quoep 86 paftores traeftos ad fe ui fpiritus
01’nebat.Cui cum pyram iufuffet præparari, 36 oratione ad Chriftum milfa euo ^^f^r°P“’°j præcepiflet ftruem lignorum fcandere, ignem fuppofuit. Turn itaqj eunaaipe(fianteplebe,immanembeftiam concremauit.Vnde æftuans quid face/ let, quo feuerteret, aliam parabat fugam, 86 folitarias terras mente perluftransj Uttrebat quod tacente de fe lingua, miracula loquerentur. Ea tempeftate, terz f^^^ ^°^^^-^ oi'bis,qui poft luliani mortem accidit,maria egreffa funt termines
’ - 56 quafi rurfum Deus diluuium minaretur, uel in antiquum chaos redirent ®™î)naues ad prærupta de latere montium pependerunt. Quod cum uiderent Pi ’witanijfronétes fludus 86 undarum moles, 86 montes gurgitum littoribus m em,uerentes quod iam eueniffe cernebant, ne oppidum funditus fubuerterez ^b wgreiTi funt ad fenem, 86 quafi ad praelium proficifcentes, pofuerunt eum in *^^Ti lt;nbsp;^^™ ^^^ crucis figna pinxilfet in fabulo,manuscp contra tenderct,inz freaibile didu eft in quantum altitudinem intumefcens mare ante eum ftcterittac iufrenaens386quafiadobicemindignans, paulatimin femetipfumrelapfum eft. nocepidaurus 86 omnis iUa regio ufque hodie prædicat,matresq5 docent liberos uosadmemoriam inpofteros tranfmittendam. Vere illud quod ad apoftolos diz turn eftiSi credideritis,dicetis huic monti,Tranfi in mare, 86 fiet:eriam iuxta litez ram implcri potefqfi tamé quis habuerit apoftolorum fidem, 86 talem qualem illis haben
-ocr page 312-36t
VITA HILÄRIONIS EREMÎTÆ
habendam dominus imperauit.Quid em'm intereft^utrum mons defccndatinma/ re, an immenfi undarum montes repente obriguen'nt,8^ ante fem's tantSpedes fa/ xei ex alia parte molliter fluxennt. Mi'rabatur omm's ciuitas,00 magnitudo figni Salonis quoep percrebuerat. Quod inteUigens fenexq'n brem Jembo dam node hi giqôc innen ta poft biduum oneran'a naui,perrexit Cyprum.Cum(j infer Maleam èc Cytheram piratæ derelidla daffe m Iittore,quac nó antemna,fed contoregiwi» duobus baud paruis myoparoni'bus occurriflent,ó^ denuo hmcinde fludusocoJf rerent,remiges omnes qui ïn nam erant trcpidare,fïcre,dïfcurrerejpraparareW'’ tos, 00 quaft non fuftïceret unus nucius, certatim feni piratas adefte dicebat. Quoi file procuJ intuens fubrifit. Et conuerfus ad difcipulos dixit : Modicx,inquif,ndf quare trepidatis^NSquid plures funt hi, quam Pharaonis exercitus7’tamen omnfi deo uolente fubmerfi funt.Loquebatur hic, 36 nihilominus Ïpumatibus roftris,hiV ftiles turmæ imminebat,ialt;ftu tantum lapidis medio. Stetit ergo in prora nain's,S^ i porrecta contra uemetes manu, Hucufq5(ait)uenifte ftiffi'ciat. O mirarerinnfidele ftanm refiluerenauicul^,óó impeUentibus contra remis, ad puppim impetusr«fc I Mirabantur piratae,poft tergum fe redire nolentesirotoq; corporis nixu,utadn3/ I uigium peruenirent Jaboranres, uelocius mul to qua'm uenerant,ad littus fetebun/ I tur. Prætermitto caetera,ne uidear in narratione fignorum,uolumen extendere. I Hoc folum dicam, quod pro/pero curfu inter Cycladas nauigas,hincinde daman/ 1 tium de urbib us 2lt; uïcis, 86 ad Iittora concurrentium, immundomm /pirituum no I ces audiebat. Ingreftus ergo Paphum urbem Cyprï nobilem carminibus poe«^ 1 rum,quae frequenter terræmotulapfa,nunc ruinarum tantum ueftigiis quidohm 1 fuerit oftendir, m fecundo ab urbe miliario habitabat ignobilis, gaudens^quon I paucis diebus quiete uiueret. Verum no ad plenum uiginti tranfiere dïes/umpof I omnem illam ïnftilam quicunq,’ immundos habebant fpintus clamarecoepenmf) I ij ueniffè Hilanonem feruü Cbiiüi, 8C a.d cum fe debere properere. Hoc SaJamma, I hoc Curium,hoc Lapetha, ÔC urbes reîiqux coclamabannplcrifq a.iferentibusfd' JI re fe quidem Hi/arïonem, ÔC uere iHum eife fornuis dei,fed ubi enet ignorsrdntü ■ trigina igitur nee multo amplius dies,ducenti ferme,tam uiri ^ mulieres,3d£a^ I congregati funt. Quos cum uidiffet, dolens quodfe non p^terenturquiefcere,^ I quodammodo in ultionem fui fxuiens, tâta eos orationum intt^ntia. Üagdhuii:^i ■ quidam ftatim, alq poft biduQ triduum'ue, omnes nero intra, unam hebdomadafO ■ rarentur. nbsp;nbsp;Manens ïfaqj ibi biennio, QC femper de fuga cogitans, Hefydtivto^ I
fe ueris tempore reuerfurum,Palx{iinam ad falutationê fratrum ^ monaûerijl'^' I cineres uifendos mifit.Q^i cum reuertiifet, cupientirurfum ad Aegyptumaid? I re,hoc ett ad ealoca qux uocanturBucolia,eo quod nullusibi Chrittianoróefff^i I fed barbara tantum Slt; ferox natio, fuafit ut in ipfa magis infula ad fecreüoia^Y I cum confcendcret. Quem cum diu luRrans omnia reperiffet,perduxit earn duodo I cim miUbus à mariproeulinter fecretos afperosq; montes,ÓCquo uixreptadoini^ I nihus genubuscp poifet afcendi. Qui introgreifus, contemplatus quidem eHttui/ ■ bilem ualde óf remotum locum, arboribusep hincinde circüdatum,habê(em et^ ■ aquas de fupercilio collis iriguas, Óf hortulum peramoenum, óf pomaria plada^^i I quorum frudlum nunqua in cibo fumpfittfed QC antiquiifimiiuxta tempUt'ii^^’ I ex quofutipfereferebat,QCeiusdifcipuliteflantur) taminnumerabiliupetnodc^ ■ ëédies dxmonum uoces refonabant, ut exercitum crederes. Quo ille ualde dekdi ■ (us, quo faUcet antagoniflas haberet in proximo : habitauitibiper annos qtil^^^ I Óf fxpe inuifente fe Hefychio, in hoc extremo iam uitx fux tempore refoedb^^ ■ efi,quodpropterafperitatem difficuïtatemeploeiÖCumbrarS(utferebatur01^' a multitudinem,autnullus autrarus adfe uelpoffet,uelauderetafcendere.Qüodi«^ t autem die egrelfus hortulum,uidit hominem toto corporeparalyticum taceatt!^ t ante fores. Interrogauitcß Hefyehiu quifnam eifet, uel quomodo fuiifet addudas- I Q^hrefpondens,ait:procuratorêfe fuiffe uillulx,adcuius confiniahortalusqvo‘^^ ƒ tn quo ipfi erant,pertineret, Etille coUachrymans, tendensep adiaeêtem ^^^^i j
-ocr page 313-VITA HILARIONIS EREMITÆ
Î^Ï
Tîbi(inqüit)dico,In nomine domini noftri lefu Chrifti,furge SC ambula.Miraue/ locinsAdhuc uerba in ore loquentis uoluebâtur,ÔC iam membra folidata ad ftan/ dum hominem furrigebant.Quod poftquam auditum eft, etiam difRcultatem loci, SCiterinuiumplurimOrum uicit neceiiitas:nihil æqueper circumitum cundis uiV lis obferuantibus,quàm ne quo modo elaberetur. Difleminauerat enim hoc de eo tumor,diu cum in eodem loco manere non pofte* Quod ille non leuitate quadam.
enimfilentium 00 uitam ignobilem defiderabat. Igitur odogefimo aetatis fuæ an no cum abfens eflet Hefy chiustquaft teftameti uice breuem manu propria feripfit cpiftohm^omnes diuitias fuas ei derelinquens.Euangelium fcilicet,ÖC tunicam fac ccam,cucullam SC palliolum*Nam minifter eins ante paucos dies obierat.VenerüC inqad agrotantem de Papho multi religioß uirï:ÔC maxime quod eum dixiffe au Fierant,iam fe ad dominum migraturum,ÔC de corporis uinculis liberandum. Sed ^ Conftantia quidam fan da fœmina,cuius generum SC filiam de morte libe^uc tMundioneolei,quos omnes adiurauit,ut ne pundo quid cm horæ poft morte rez gt;nuaretur,fed ftatim eum in eodem hortulo terra operirêt,ficut ueftitus erat in tuz nicacilicimg(^cuculla,amp;C fago ruftico, lamcp modieus calor tepebatin corpore, nteptsterknfyjn quicquâuiui hominis fup er erat, SC tarnen apertis oculis loque/ batur Ægredere,quid times^egredere anima mea quid dubitas^Septuaginta pro/ peannis feruifti Chrifto,SC mortem times ? In hæc uerba exhalauit fpiritum. Sta/ limi humo obrutum, ante urbi fepukum, quàm mortuum nunciauerunt. Quod poftquamPalæftinæ fandus uir audiuitHefychius,perrexit ad Cyprum,8é umu^ lans feudle habitare in eodem hortulo, ut diligentis euftodiae fufpicionem accolis klieret,cum ingenti uite fuæ periculo,poft decem fere menfes corpus eius furatus dlQuodMaiomam deferens,totis monachorû SC oppidorum turbis profequenti bus,in antiquo monafterio condidit,ill2efa tunica, cuculla SC pallioloïSC toto corpo ^ re quafi adhuc uiuerct,integroUanti sq fragrante odoribus,ut delibutum
. lis putares, nbsp;Non mihi uidetur in calce libri tacenda Conftanti æ illius fandmi/ wx mulieris deuotio,qux perlato ad fe nuncio,quod corpufculum Hilarionis P a/ lïftinx effet,ftatim exanimata eft, ueram in feruum D ei diledionem etiarn morte tomprobans.brat enim folita peruigiles in fepulchro eius nodeis ducere,oC epuau , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^prifentc ad adiuuadas orationes fuas fermocinari. Cernas uvq hodie miram inter Palaftinos SC Cy prios contentionem, his corpus Hilarionis,mis Ipiritum ie | nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habete certantibusEt tarnen in utrifq locis magna quotidie figna hunt,fed magis | nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inhortuloCypriJorfitanquia plus ilium locum dilexerit.
SCHOLIA
OtucrcattoUcrc.lMagni refert à
terpretetur K angelus ÔC bic ipfe. ^ À d Achil vavui, .VVV. a lis tumulumpls erat fepultus inTroiatcenota aquopingatis,autàquotuauitali phium erat in Cherone o, c i^is tetisprodatur.qi Vclarktem]lta tulit Homer usmlhadc.E nbsp;nbsp;nbsp;ouifePhœnicé
§1 bgis Damchs capite.vm ■^amftabat-
legts Danielis capite.vift.Etcnim amabatpædagogi^eo i _’3 i ta
1 artes ftabat ante paludê. Qpanep appcllare folitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ |g ootabat. oiWs»tetibus altctü interprctatur Darium men côtigit Alexandr |P ^^etoiânr? fta/ «umCyrnaltetumDariumquemde/ Etenimcum Apelkmnaaus^ «lütMoödetMagnus. ^Vel pardum]Var tiiariü LyGppu,fummos artifice^Chc ylu
duraappeUatVamclcap.vii.Pofthæc,inqui/ habuitmalumPO^am. ^ Sakmlz * ens,afpicitba,5tcccealiabeftiaquaGpardus, EftenimininfulaCyp
Kalashabebat quatuor fuper k,ÓC quatuor na.fiucSalamtó,^^ e nniHnas/nSiad
capitacrantmbeftia.Vovroregcmhuncalam ciscomumbus.i 14^^««^-patdura[acit,quodmcrcdibili cekritate mû/ fidcmhiftoriæ,fed ad exe fß^ dumpcragrark.C«t«ü per quatuor capita, nophon laudauitCyru tamctfimalumexem
quatuormteUigiuukduces,qui{uppreffcrüt plariUcnobispropofui ♦lt; nundHie/ Maandrum,Vtokmsum,Sdcucum, Philip Ne quis putarct æmulationaadu, quod pumAnttsonum. -JjVdhircumcaprarumq ri^nymusidetraftarctargumetuquodtrada bthircomemitiitcap.vip.Uludmirandü,hic ueratEpiphanius.Na nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iVtoceft ad?
HiMonytnuueluti dubitare,pcr quaharübe' uit quod alius ccepit» *5 ^ _ nbsp;nbsp;• ƒ ormimn«
«lt;gt;«ivagt;»IUMa.amp;^imetaz Ch,,ftusipfe«Äatui.nE»asd.o;te.nmus
-ocr page 314-|
IN VITAM HILARIONIS SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^j^^ Nam erat amp;prsfcdi afrario,8lp«P“ lt;nbsp;Hemitritso pantcrjHic quidam” ^ ligcntes hunclocum,pro HemitriP^ » ^ rant Et mcriti,fcd prorfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ut clannimc docet Cornelius ^^quot;“^Ùfunt tio,capite itê tertio:Tertians febris dö . u#bis,8i non faltaftisiplanximus amp;nbsp;flon luxiz ftiS. 4f Scylleos canes. ] Allufit ad fabulam Scyllæ,quam poetsfingunt pubetenus cinz dam canibuSjob latratum undarum- if Ob' turata aure]Relpéxit ad fabulam Vlyflis,qui cera fociorum aurcis obturauit,nc cantu Sire darum aUóearentur. i^Rofadefpinis.]Rofx apud prifcos prima gloria fuitinter flores:amp; tarnen harem ipinofonafcitur fruticc,folus ez tiam aculeatis. nfCirCi furoribuS-jRoms in circo àgebantur certamirta.Annotandümab Hicronymo notan,q^hodicprincipes Chriz ftiani prædarum itt phinis ac ucre regium pu tanf,armatos haftis inter fe cocurrere^magno pcriCulo,nuIlo frudu. Quidam codices poft hæc uerba Circi furoris,habebant Non artifi' cis furiaiquæputoaddita ab indodo quopiä, qui Conatus fît interpretari quid dixifTct Cirz 3 ci furores. ^NonarcnæiânguinejSiquidcm in arena commitrebantur gladiatorcs,fpcdaz cuI urn homirte prorfus indignS. ^ Non thea^ tri luxuria] Luxuriam dixit propter oftentaz tionem barbaricarumopum. De quamemiz flit Siin Epiftolis Horatius. ^fVel excplumj uel fuppjicium] Supplicium,» puniti funtno ccntcs;cxcmplum,fîemendatifuntquifpcda rurtt. ^A MaioniaGazsemporio] Vel hinc apparet Maioniam fuidc littorale,quod earn uocet emporium Gazæ,uciutopportunâ imz porrationibus.Empörium enim Græcis eft, quod nobis mcrcatus,abimportando.Hiftoz ria Tripartita Maiomam appellat,non Maioz fliam, qus cum prius efiet portus Gazs ciuiz tatis,fauore Conftantini ciuitatis honore doz flata eft,ne feruiret idololatris, amp;nbsp;ex nomine Conftantfj Conftantini filq Conftantia dida cft. Deinde per lulianum in ditioncm Gazem Hum redada cfr,amp; appellata GaZa maritima. lt;([ Ependytenj i?riM«lt;// Grscis dicitur ucftis Cxrcrior,quafîdicas,fuperindumentû:qucm' admodö interior dicitur fubucula,intima inz dufium. Vox quæ ftatim hoc loco lêqucbatur in codicibus,eraciaften,in pJenfqj exemplari bus nón habcbatur,nec uideo quid fîbi uelit. «f Poft fobs occafum. ] Hoc erat an tiquis ieiuz mum,nihil capere cibi toto die. lt;^Per ætatem peccare] Nonnülli codices pro Pcccare,habc' bant Calcare. lt;(f Cædemanus j Atrocem perz culTionem uocat esdem. Quidam habebant Ccftione, opmor fcriptum fulfil Ccfionc,pcr fimplex S. lt;([ Per sftus indagabo. j Non uiz deo quid hoc loco fibi uelit Indagabo,puto le gedum Agam.Qpidam codices Inducam,ha bent pro Indagabo. éfflaccns fortius jExemz tabant.ItcmM.Varrolibro De lingua latma pióMoyfi,quiorandofeliciflïmepugnauit.ïa quinto.Cófualiafinquit] à Confo,quodturn Centern uocat proftrarum S4fupplicem in oraz done. ^ Quod iunco amp;nbsp;carice. J Carex herba eftagrcftjs,fed fpinofa,cumiuncus fîtleuis enodis. ^Lentis fextahum]Lcns,IeguminiS cft genus uile amp;plcbcium. Sextarius,menfuz ræ nomen. ^EléutheröpoIitanajEIeutheroz polis ciuitas eft Syriæ.lt;f Pr^fedus prætono] |
tana amp;nbsp;incipit amp;nbsp;definittnee ahud di f^ cft,nifî quod unum tantum diem grum, tertio recurrit. Altcrum tongep^^ fius,quod tertio quidé die reuertitur,» autem amp;nbsp;quadraginta horis,fcrè ta per acCefîionê occupât,interdumena^^ minus uel plus,nec ex toto in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjg ftit,fcd tantum leuior cft morbus.Et 00' dici ifarf/Tmu/i appellarunt,quodinipd ^^ fit tcrtiana,amp;propius ad quotidianam -) dat. lt;)f Gazam amp;nbsp;Mamas j Mamas detn ^ eft, uel dsmonis potius,qui illic colobam^ quo didum in fuperioribus fcholns. ftquot; coruræ. ] Quidam codices habebât 1^® ^g uerum utraep lediumendofa autem Rhinocuraræ. Id cft oppidü At^fP fi'cappcllatHm,quod olimincolæfunima res haberêt incifasiid quodnunc uidcmit cquis quibufdam.autor Stephanus. ProP ad ueram Icdioncm àccedcbât,quihabcP Rinocoruræ. iffSiafînosuinceret.jNam rum eft geftare oncra,hominis eft tngento leremagisquàm corpore, «f Meura pal®'' j tam. j Palsftra luda,palsftrites It'dato'' il lt;5quot; Gazarius,fiueGa2anusMaraniitcs]^^^^ dam habebant,Zanamenus ManumimJ“ ' Maranites, legendum Maionites,fîuc Mai mcnus.Namid temporis Maiomænoraca hue uetus manebat.Etfitmcnhodcoraina ris. Maioma autem portus cratCaz^ f faxa durefcêtibus] Simile quiddam ogt;’^''®® in Britannia apud Londinumjucmpclimt-'® marginis defluentefubindeaqua,paulatim'» faxa dürefcere,mancte tarnen priftinalmu ƒ cie. 4|fPerdit radumjSubaudipriftinü'M ‘ eft idem tangcnti,amp; ramen idem cft afpectta; confîliOrum deo,ex codicibus Darie(lqgt;i«®ï tis coniedura fuadct Iegendum,Conro quai confiliornm deo. Quidam codex pro Conto, habcbat ConfuIcm,aJius Confeio.Vndenon cft dubium quin fît uefa Icdio Confo. FdiH^ enim Pompeius Fragmentorum libroterw-Confualiarinquit]ludi dicebatunquosinw norem Confî facicbat,quemdctimconnl^P‘’ feriæ publics ci deoamp; in circo ad aramdos ab facefdotibus fiant ludi illi,quibus oifglt;'' nes Sabinæraptæ.Hilîoriæ ConfualióD*^ minit T. Liüius iibro ab Vrbe conditaprimo. •IT Maleficum ChriftianS.j Maleficum uocat, non fîmpliciter eum qui malefacit,fed quima gicisK improbatis utitur artibus.Chrilnam fluonuam |
IN VITAM HILARIONIS SCHOLIA
rifnu, “*““’^arut hac inïamiagt;propter mP fcunt ,v™''°®’fatcm. ^ Adfuppliciumpo/
/^®^niodum refert commemorare, coii...’’®P®^®^‘^^^*ocus deprauatus.Veru dum 't j’^'f^s deprauationibus,ita legen/
•.^^’^®dimus,Porrö furentes ad/ jj ^*l™®’f*onem maleficum Chriftianum
4(| Rutilus coma. ] Hine Horatius: Nee fera carulca domuit Germania pubc.
Inter Saxones amp;nbsp;Alemanos.] Hanchodie uulgo nonFranciam,fcd Franconiam appel/ lant.Nem enim acetpt poteft de Francia Gal/ liarÜ5ea parte in qua funt Parißi. ^ Fran earn 9 tantum 34 Latinam ] Franeam ßn8“a^ ®PP5‘ lat,earn quænunc eft Germanica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^*^
ma] i‘Aluf‘«, Græcis proprietas cft.Habct uni/
multis retro CtrcenGbus,pluri/ fuit.Senfus cft:occaGone hm adftdemChrifti fuiffe 001111*°^’*'°''^^’^*” ’”''^*^'“^‘® CirccGbus P j™® agebantur,uerumctiam aliis multis *ïOppido uirgincmdei]Op/ Sald’^*^ '°’® ^’'‘ fallor) aduerbium cft,pro i M ^ ^*^P^’‘^’^^ ’ pofuit pro Adamarc.
71 ™'^*torginitatisiVt eleganter luGtin 'metaphora. Sunt enim apud medicos otiturihominis indicia qusdara,ita funt 84 urT'i^^^'^' ^P^’^’f^xit Mcmphim.]Dc hac nc 11*1^^P’^‘P’’odigioriffima memorâtur fu/ V r A ^'^^ '^æ™®^u™ ®^ magorum oftê/ ToelcuiapijuatibusjHi magicis incan/ ^nientispoiiicei,arijuj remédia morborum, Vales (uthodie quoep inter Chriftianos,tam
PVentcs,utaufintciufmodipromittere;84 topenunt tam ftultos, ut credant illos pofte Petare. ^Non retncdiantis]Rcmediari,di ’t'tproMederi.Qiiod uerbi non rccor dor uf/ Valegiffenie^nlG quodhic codem utitur ad/ oerlusloninianum,addito ut hic quoep facit, aecufandicafu, ^ Aeris Cyprij.] Genus cft ®t'S,mollius,84adfculpturammagis accom/ t---------------,
®°^“to.lt;ïQmiKio841amina]Ltóa,Glafunt turinitincre. lt;FFVaftitas84iudicium]Sicha/ _ Vibusimplicaturftamcn.Eadctradaèfta/ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '
®'nc,putabant in malcRciis cfficaciam habe/ tt.tdlisVcrgilius.84itetnPliniusoftcndit,li/ toamtelx detradü,fcptcnis nodis alligari foli WK ut ad fingulos nodos uidua aliquam toimiuarentiid exiftimabât rcmcdio effe mor/ 1 ’Singuinum. ^Et lamina]Vtracp rcs mol/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Sgt;nlum Silamina Cyprij sris,in quo magi/
i 8 C2 imagines erant depicts. IÇ Signa lubcre ' P^^H^’^MVelutideprehenfurusan ucradi/ nbsp;nbsp;— -^-------. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
xmetdamon. Mirumeftautem,quodhicde theribatum,thabotum. ^Philcmoncm]Vie
culiare. ^Baclrum camelum.] Addidit no/ men gcntis,quodillinc maximi mitterentur» HF Submiffumcp caput.]Nam camelunatura funt credo Kprslongo collo. lt;Et ad proie/ dum anima. ]ln nonnullis fcriptum crat,pro affedu animi. «ff Oyamuis humilcm] C^am/ uis,dixit pro Qïiantumuis,utalias admonut mus. «TCades. jEadicitur Cades Barna.Eft in deferto,coniungitur ciuitati Petrain Araz
inextremo Nilioftio orientem uerfus.Verum maeis mlhi placet,quod in aliis erat exempla ribus, Elufam. Ea ciuitas eft nunc Palæftmæ quondam Arabiæ,tcftc Stephano.Nana Pclu hum in Aegypto eft. ^ Ob Lucifcru. ] Qpeni 84 Hefperum uocant.Hancenimftellam,Vc/ nerisefieputant. ^ SyraBarach] Altjfcriptu lo habcbantBarccho. i^V Lincammitteret]ldeft ut duda linea circumfenberet locum extrucn dæ ccclcGæ,quod olim in urbibus quoep con/ dendis religiofe flebat. lt;^ In manfionem ponc rct]ln aliishabcbatur,ln manfionum ordinc poncrer.Manfioncs autem uocat,ubi quiefeiz
bebant exemplariapermuka/cd palam eft ia ftitiumeflèlegendumduftitium aut eft^quan do diebus nefaftis nihil agere publicelicet.hic longiustranftulit,ad omniü rcrumintermif/ fionem,8i quafi publiailuctum. ^Rieft poft folis occafuml Rurfum interpretatur,quid ht ieiuniummempe totum diem a cibis abftine/
rc. Atèp iduocat habere uiasicum,non egere
emplaribushabcbat^hth pro hchnos;8i pro
'wauirgincnarratHicronymusifcd state no/ riC^ codices habebatPhdonem. ^Et Drome warcmuidimusmulto prodigiofiorc,in frc/ dis]Dromadas uocat animal ad curfum idev ^Wiuirgmum monaftcrio,quod cft in Han ncum,84hinc uocabulum. ^Prsterea m mb/ ’\^''h,uulgo dictum keinout. Ea rcs non me / hml]Hic locus diucrlus habebatur in e^m/
'üwa« torquebat humaniffimu prsfulem plaribus'.inquibufdamitafcriptücrat,Qjiaz Küweçjtfgpjj gp^fj-gp^ CamcracenfemHen' fi per cochleam afcendentibus,ut ardus ual/ ticuiu-tuicr inclytosillosBergansftirpishe/ dc,dus emfdemmenfurs celluis uidebätur. roaSjtuiunatumaxlmum.Nam apudhüc id In aliis Gc erat,Qsafi per cochleam afcenden/ temporis admodura iuuenis uluebam. Qys tibus,utarduoualleadntfu,cmfdcmmcnfura ^mnaiia uir iUe fuperhacre non confuluit ? celluisulfebantur. lt;ÇMartyrium fabricarc/ ^os non adduxit,quos cxiftimaffct,ucl cru tur ]Martyrium appellat monumcntü,aut fa/ mtionepollere,uelfandimoniafNcmo nöftu ccllummartyridicatum,ut «»«»««1', SiGmiUa ptlaftusdilceffit.Necpriuscftcxtindumhoc apudGrscos. lt;^Plus minus]ltaloquimur, malum, quant extindisadunamuirginibus, incertum GgniGcantesutrumpaulo plusfuez quxfuerarttadsmortecorrepts. ij Candida rit,anpaulo minus. ^ Adfolasinfulas.ySoz tos Conftantn]Candidatum uocat,quad am las uocat defertas.Nam 84locus folus dicitur, eiret apud imperator etn honorem mtlitis. nbsp;nbsp;nbsp;in quo nemo uer fatur mt apud O uidium,
z Loca
'^farcmuidimusmuko prodigiofiorc,in fre/
ccllulxulfebantur. t^Martyrium fabricare/ tur yMar tyrium appellat monumentu,aut fa/
160 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TN VITAM HILARIONIS SCHOLIA
|
Loca fola nocent,loca fola caucto. lt; Ad extremum conuaftatus] Quidam hunc locum ita deprauarant, Commendatis fratriz bus ci,qui mifTa detulerat.At dubium n5eft, quin fenbendum fit Conuafatis.Eftenim con uafarc,in farcmam componere,quod uclis az fportare.Ita fctuusiHeTerentianus: AIiquidconuafaflem,3ifenis ultuseflemiraz cundiam. lt;(f Pachynum. ] Sicilia,tria habet promontoz ria:Pachynum,quod Græciam fpeftat:Lilyz bcum,quod Africam:PcIorum,quodad Itaz ham uergens,Scylla aduerfumeft. i^ Audiz uit Methonæ] De Methona diximus in Epita* phio Paulac.Qilidam codices habebant,Mcz thono. Habetur autem 34 huius nominis ciuiz tas in Arabia. «^fViJia populo fcruta] AUufit adilludHoratianum inEpiftoIis: Vilia uendentem tunicato fcruta popcllo. lt; Boas uocant^NimirumàGræcauoce ß^r, qujt boues fignificat. lt;1[ Duobus baud paruis myoparonibus]Myoparo,fiuc(utGræci)my oparon,genus nauigf)'cft,ad curfum amp;ccleriz tatem paratum. lt;nbsp;Hmc inde ductus occurrez rent. ] Eft enimcirca Malcam promontorium pcriculofiiïima nauigatio,quod Græco quoqj teftatumeftprouerbio. «([Nobilcm carminiz bus. ] Nam ipfam Venercra,Paphiam appelz |
lant,quod illicolim colerctur. f HocCori/ C on, hoc Lapithc. ] Hæc nomina uahis modiS i) crant dcprauata,ut cuiep uencratinmentem, ita mutata fcriptura.Verum haud dubiöeft quin legcndum fit. Curium amp;nbsp;Lapethos,iux/ tadcfcriptionêPtoIcmæi.Significateniniuni' uerfam infulam Cyprü,cuius præcipuæ fuut urbes quas rccenfuit: Salamina ad orientcni, Paphos ad occidcntcm,Lapcthus ad feptav trionem, Curium ad meridiem. «fQuïiio/ cantur Bucolia] Quafi dicas bubulcorumlo' /ca,fiue fedcs. ^TantosagoniftasjSichabez bant plericp codices. Alp pro Agoniftas,niii' ta ran r, q uos defideraba t. Ego non uideo q»“ hoc loco uelitTantos, quafi uel maiores^ hi cæteris,uel plurcs. Vnde coniicio legéd“® pro Tanros agoniftas, Antagoniftas : q®“ Græcis fignificataduerfarium certaminis Hf Vtdiligentieuftodiafufpidonf I oculis tollerctj Sichabebataliquotexcnip ria. Verum ex aliis nó minus,fed aliter «PJ uaris,coIligoIcgêdum,Vt diligentiscuaG fufpicionem accolis tollcrcnuthic fit^n gt;nbsp;Eurn obidfimulaflcuclic commoranfem hortulo,nc aJioqui uenirctin ^‘’4’*dlt;’”^® I colis eius loei,quod tam diligents’’ obho K obferuaret fep ulchrum. |
ARGVMENTVM EPIST0LÆ SE Q^VENTIS DcpinxitfolitariumjdepinxitccIebremjdepingifhiccaptiuumiKagitatum.LufitSin^J argumento,ingenfi exercitandi gratia. Cxterum uarictatem lectioms apparet non calu,ie dio alicuius accidiflc.
DE VITA MALCHI CAPTIVI JMONACHI ^^^ VI nanali prælio dimicaturi funt, ante fn portu 2t in tranquiiloi” fleefluntgubernacula,remos trahunt, ferreas manus ^ rant:difpofitumlt;j per tabulata militem,pendente gradu,amp;^ bbf^ nbsp;nbsp;nbsp;f
quot;4 ftigio ftare firmiter confnefaciüt:ut quod in fimulachro pugns^ “ ^^ ' rint,in uero certamine non perhorrefcant.Ita óf ego qui diu »^ '^ lere quippe me fecit,cuimeu5 fermo Ïupplicium eft) prius exercen' opere, 00 ucluti quandam rubigmém linguae abftergere, ut uenire poliim a»» rem hiftoriam.Scribere enfin difpofui' (fi tarnen uitam dominus dederit,2f »‘’’^^ peratores mei fa Item fugientem me Óf inclufum pcrfequi deßerint)ab uaton’s ufqj ad noftram ætatem,ideft ab apoftofis u/que ad noftri temport »^ ’ quomodo Óf per quos Chrifti eedefia nata fit, óf adulta, perfeeuhonibus martyriis coronata fit : óf poftquam ad Chriftianos principes ucnit,potent®n^ dem óf diuitiïs mai'or, fed uirtutibus minor fada fit. Verum hæc alias, Nuneq** imminct cxplicemus. Maroma triginta fermé mih'bus ab Antiochia urbe ƒ jdj haud grandis ad onentem diftat uiculus. Hi'c pofl: multos uel dominos “^P?^|^ nos,dum ego adolefcêtulus morarerin Syria,adpapæEuagrq neceflarijmdß fe 1110 nein deuolutus eft:quem idcirco nunc nominaui,ut oftêderem,undeno 2 quod fcripturus fum, Erat igitur ilhc quid a fenex nomme Malchus,quem nos tine regem poffumus dicere, Syrus narione óf lingua, óf reuera ixvTlt;)j(^S(iiiJ‘ ^ quoc0 in eius contubernio ualde decrepïta, óf i'am morti proxima indebat^» ftudiofe ambo rchgibfi,óf fic eedefiæ firnen terentcs,ut Zachanam óf ^^^^V^ de Euangclio crederes,nifi quod loanes m medio non erat. De his cum curio « accofis quærerem,quæ'nam eilet eorû copula, mafrimonij,fanguihis,anlpi^^^'
-ocr page 317-VITA MALCHI MONACHl- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^7
lt;f^lt;îios^ôCDcopIadtos,ÔCttura nefdo qux refpondebanh. ^ Cupid,täte i11clt;!bs,adoitus fum homine, 06 curiofius fcifcitans rerum fidem, bus' n ^,^^^P’‘^§°jinquit,minate Maroniaci agelli colonus,fed foins parentiz Co? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^*^ '^^ quaff ftirpem generis fui,86 hæredem familiæ fuæ ad nuptias
P°®i^® ^’^ ^^^^^ ^^^ refpondi. Quantis pater minis,quantis Quod'^fv^*^ P^-’^^cquuti fint, ut pudicitiam proderem, hæc res fola indicio eft, cina o , ““^ ^ parentes fugi. Et quia ad orientem ire. non poteram propter ui taux 111^^^ Row^onmimflitum cuftodiam,ad occidentem uerti pedes, «nultalt;'p ®®'^’^° *ïciid portas uiatici,quod me ab inopia tantü defenfaret. Quid ad auft ''^'^'^* ^^cidem ad eremum Chakidos, quæ inter Immam 86 Effam magis labo f gt;? ^^^^ ^^ ’ ^^* ’’AP^*® monachis, eorum me magifterio tradidi, manuum mcid^^ ■ ™ T*æ”t^J^lt;^’i“^4 c^rnis refrenans ieiuniis. Poft multos annos « mihi deffderiS, ut ad patriam p ergerem. E t dum adhuc uiueret mater, iam leff ^^^i^’^^cnortuu audieram,folarer uiduitatem eius,86 exinde uenundata pofz frub puteem erogarempauperibus, partem monafterio conftituerem:quid Uarc *5^^°®®^®* infidelitatem meam;'partem in fumptuum meorum folatia refer cafio' i ^^’^^^^P’^ ^^^^® mcus,diaboli effe tentation cm, 86 fub honeftæ rei oc gt;nulto ^^^'^^^’^clquihoftis infidias.Hoc eflereuerti canem aduomitu fuum. Sic ProD '^P'^^chorum effe deceptos, nufquam diabolum aperta fronte fe prodcre. QuoaS'R ™^®^^P^ ^^ fcripturis plurima: inter quæ iUud,quod initio Adam
^^^^ ^^ diuinitatis fupplantauerit. Et cum perfuadere non poftet, proz Poftf ^^'^'^® °^^^‘’’^^^^^’’^^ 1^ defererem,ne me perderem:nec aratrum tenês, fllum^^’^^P*^®'®quot; ’^æ mifero mihfuici monitorem peftima ui(ftoria,putans naft ”°'^”^^^”' falutem,fed fuum folatium quærere.Profequutus ergo me de mo caut^-^’^***^^”® ^ff^*^^^ 0^ a^ extremum ualedicens : Video,ait,te fili fataux * bu/'^'^ j°^^^^’^°n quxro caufas,excufationes nonrecipio* Ouis quæ de ouiU eftn^br -’^^’ *^^cfni morfibus patet. De Beria ad Eftam pcrgentibus, uicina PubucoitinerifolitudOjperquam Saraceni incertis fedibus hue ateg illucfemz nen'^^^^^^^^^’^^æ ^“^P^'^® frequentiam in illis locis uiatorum congregat,ut immi nes •^^'^*^’^’^’” auxilio mutuo declinetur.Erant in comitatu meo uiri,foeminx,fc/ jæuenesjparuuli,numero circiter feptuaginta.Et ecce fubito equorum camcio ij^ii “^^^^æ imnintjCriniris uittatis^ capitibus ac feminudo corpore, tesh^fti' nbsp;‘^^ trahcntcs:pcndcbat ex humero pharetrædaxos arcus uibran
Ran ^^?®8^P®’^bant. Non enim ad pugnandum, fed ad prxdam uenerant. tariu ’’^^®^™ur,in diucrfa trahimur.Ego interim longo poftliminio hæredi ,^PüHeiTor,S6 fero mei confdq peeuftens, cum altera muliercula inuniusheri utem fortitus uenio. Ducimur,imó portamur fublimes in camelis, 86 per uaz eremum femper ruinam timentes,pendemus potius quam fedemus. Carnes ennerudae cibus, 86 lac camclorum potus erat. Tandern grandi amne tranfmiftb, m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’®^®^®’f^ folitudinem,ubi dominaliberosq ex more gentis adoz
jj^V j’CO'uiccs fledimus. Hic quaff claufus carcere, mutato habitu,ideft nudus Dat'b ^*^*'° ’ ^^“^ ^^“® quoeç intemperies, nihil aliud praeter pudenda uelari fol^’^‘'^’^'“*tur mihi pafcêdac oues,86 in malorum comparatione hoc fruor rcf ” rt''^i^°^ ^°””®®® meos 86 conferuos rarius uideo.Videbar mihi aliquid habe
Iacob,recordor Moyfi, qui 86 ipff in eremo quondam fucre paftores.Vez ^^ ^y^'^enti cafeo 86 lade. Orabam iugiter,canebam pfalmos,quos in monaftez «o eidiccram. Dcledabat me captiuitas mea : a g eb am q dei iudicio gratias,quod •bonachumquem in patria fucram perditurus, in eremo inueneram. O nihil un^ quam tutumapuddiabolum.O multipliées 86 inffabiles eius inffdix. Sic quoq; laz icntemmeinuenitinufdia. Dominus uidens gregem fuum crefcere, nihilq; in me ^“^“^^*’^ftæ*fcicbâ enim Apoftolum praecepifte, dommis fic quafi : 86 uolcns me remunerate,quo fidum fibi magis faceret, tradidttmihiillamconferuamineam,aliquando captiuam. Et cum ego refutarem, z 2 dicerem^
-ocr page 318-VITA MALCHI MONACHI
268
dicerem^ me Chfiftianum,nec Ikere mihi uxor cm mucntis manriaccipeK^^lt;l^ ^ dem captus nobifcum uir eius, ab alio domino fuerat abducQus ) rurfus F^siw* implacabilis in finorem uerfus, euagi'nato me cocpit pctere gladio. Et nifi coiefti® brachia tendens muherem prxoccupaflem,ilico fudilTet fanguinemJamigto^' nerat tenebrofior folito,0^ mihi minium matura nox. Duco in fpeluncamfeniin’' tam,nouam coniugem:^ pronubante nobis moeftici'a,uterqjdeteftamuraltennii» ncc fatemur. Tunc uere fenfi captimtatem meam, proftratus^ humijinonachui” coepiplangere,quern perdebam,dicens: Huccincmi/erferuatusfum C’Adh^i’'^ mea fcekra perduxerunt, ut incanefcente lam capite,uirgo mantus ficrem; prodeft parentes, patriam, rem familiärem contempfifle pro domino:fi hoc Faaf) quod ne facerem,ina contepfi,nifi quod forte propterea hgcfuftineo,quiapaa'*^ dcfiderauiVQuid agimus animaCperimus an uincmjus C Expedamus manumoû^ mini, an proprio mucrone confodimurCVerte in tegladiu, tua magis inors^lt;^ da eft, quam corporis. Habet dC feruata pudieitia fuum martyrium,laceatmcp^ tus Chrifti tcftis in eremo, ipft mihi ero pcrfcquutor 8lt; martyr. Sic fatus,£auxi tenebns quoep micatem gladium,06 acumine contra me uerfot Vale,inqua,inf ' mulier,habeto mcmartyrem potius quam maritum.Tuncifta pedibusmdsPf*’quot; Iuta;Precor tc,inquit,per lefum Chriftum,06 per huius florae necdsitatan a®'’’ » ne eftundas fangumem ruum in crimen meum.Vel ft moiiplacet,inmcpnnw te mucronem:Sic nobis potius coniungamur.Etiam ft uir meus admeredicnt) uarem caftitatc, quam me captiuitas docuit,uel intenrempotius qua’mpetder ' Cur morcris,ne mihi lungarisÆgo morerer,fi mihi lungi ueIIes.Habetonicco gem pudicitiæ,80 magis animae copulam amato, quam corporis. Sperent do mantum, Chriftus nouent fratrem. Facile fuadebimus nuptias,cum nos ui ^ fic amarc. Fateor, inquit, obftupui, 86 admiratus uirtutem foeminae, conings® P amaui.Nunquam tarnenillius nudum corpus intuitus fum,nunquameins^r ^ attigi, timens in pace perdere,quod in prælio feruaueram, Tranfeunt in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
monio dies plurimi,amabiliores nos dominis fecerantnuptiæ.NullahigpW ’ interdum 80 menfe toto aberam fidus gregis paftor per folitudincm.Pougt^ c teruallum dum folus in eremo fedeo,£lt; praeter cœlû terram^ nihil uideo/ozp^^ cum tacitus uoluere,8C inter multa,cotubernif quoep monachorum recordan, ximeep uultum patris mei,qui me erudierat, tenuerat,pcrdiderat9. Sic(^ cogiw » alpicio formicarum gregem angufto calle fernere, ferre oneramaioraquaincorp ra. Aliæ herbarum quædam femina forcipe oris trahebant,aliae egerebanthum de foueis,8c aquarum meatus aggeribus excludebant, Hlæ uenturæ u* res, ne madefada humus in herbam horrea uerteret,illata femina prgcidebant. ludu eelebri, corpora defunda deportabant. Qi.ro dtp magis mirS eft in ^^”f° ^^^ ne, egrediens non obftabat intranti,quin potius fi quam uidiHenr fub re concidifte,fuppofitis humeris adiuuabant.Quid multaï' Pulchrummihup^^^^ culum dies illa prgbuit. Vnde recordatus Salomonis,ad formicarum foleroa® mitten tis,8C pigras mentes tali exemplo fufcitatis,coepi tædere captiuitatis, nafterq cellulas quaercre, ac formicarum illamm folitudinem delïderare,uhi ^ tur in medium, cumtp nihil cuiufquam proprium fit,omnium omnia funt. nbsp;nbsp;.
fo ad cubile occurrit mulier, trifticiam animi difsimulare non potui. Rogateuf exanimatus firn. Audit caufas,hortatur fugam. Peto filentq fi'dem,no alpcma » 80 iugi fuiurro inter ipem 86 metum medq fluduamus.Erat mihi in gregd duo ci mirae magnitudinis.Quibus occifis,utres facio,eorum4 carnes uiaticoptepaf^ Et primo ueiperi, putantibus nos dominis iecreto cubitare, inuadimusitequu 66 partes carnium portantes ♦ Cu mep perueniflemus ad fluuium,nam decem^* bus aberat,inflatis confccfiscp urribus,aquis nos credimus,paulatimpedibuslii ' remigantes : ut deorfum nos flumine defer en te, 86 multo longius quam comclt;^ deramus,in alteram nos exponente ripam,ueftigium icquenres perderenf.be i ter hæc madefadae carnes, 86 ex parte lapfie,uix tridui cibumpoUicebanfm'.h’
-ocr page 319-TI TA M AL C HI M O N A C HI - f
xó’
A mus ufi^ ad fatietatemjuturae nos ßtf préparantes.Gummus,poft tergum femper afpidmus,. Si magis nodibus prouehfmus quam di'ebus, uel propter mfidias late uagantium Saracenorum,uel propter ardorem Toh's nimium. Pauefco mifer etiam raerens,6C fi tota mente fecurus,toto tarnen corpore perhorrefco.Poft diem uero terthim,dubi'oprofpeduprocul afpicimus duos camclis infidentes uenire conexz tos.Statimq^ mens mail praefaga,putare cœpit dominum, meditan' mortem, folem cernerenigrefcentem.Dum^ timemus,óó ueftigüs nos proditos per arenas inrelh’ gimus,offertur ad dexteram fpecus,Ionge fub terram penetrans.Igitur timêtes ue/ nenataaniinalia,nam folent uïperæ,reguh', 06 fcorpiones, caetera^ huiufcemodi, teruorem foil's declinâna,umbrampetere:intrauimus qui'dê fpeluncam, fed ftatim iniplointroitufimftrx nos foueæ credimus, nequaquam ultra progredientes, nè dura monem fugimus ,incurrramus in mortem.Illudqj nobifcum reputantes,fi iuz ^tdominus miferos, habemus falutê.Sidefpicitpeccatores, habemus fepukhru. Wdputas fuiife nobis animiCquid terroris, cum ante fpecum haud procul ftarenç dominus K conferuus, ÔC ueftigio indice iam ad latebras perueniflent ^ O mui to grauiorexpedata,quam illata mors.Rurfus cum timore 06 labore lingua balbutit, 5^ ^quau clamante domino,mutire non audeo. Mittit feruum, ut nos de ipecu traz ^^•’pftcamelos tenet, Só euaginato gladio,hoftrum expedat aduentum. Interea ' j ^■V^^^M^^^^o*’cubitis introgreflb famulo,nobis ex occulto tergum eius ui 2ntibus,nam oculorum iftiufmodi natura eft,ut poft folem umbram intrantibus^ ^æÇalintomnia,uox per antrum fonat:Exite furciferi,exite morituri. Quid ftatis^ 4’^’dmoraminiÆxite.Dominus uocat,patienter expedtat. Adhuc loquebatur,óC ^ceepenenebras afpicimus leacnam inuafilfe hominem, 86 gutture funocatü,cruz ^ntum intro trahereJefu bone,quid tunc terroris nobis,quid gaudtj fuit ç* Spec'taz ^us domino nefciente,hoftem noftrum perire. Qui cum uideret illum moras fa B ^?V™P*^^ 2ft duos uni refiftere . Sed iram differ re non ualens, ficut tenebat p wmad fpeluncam uenit, 2f furore rabido ferui increpans uecordiam, prius à ^faelttentus quam adnoftras latebras perueniret. Qui funtqui hoe crederent,ut intensnoftrum,beftia pro nobis dimicaret ^ Sublato autem illo metu,fimilis ante du os noftros uerfabatur interitus, nifi quod tutius erat rabiê leonis,quam iram ominisfuftincre.Pauemus intrinfecus,óf nemouere quidem nos auli, præftolxz j^ureuentumrei,inter tanta pcricula,pudicitiac tantum cofcientia pro muro feptf f^' ^ ^^^^dns,óc uifam effe fe fentiens,apprehenfos mordicus catulos etz f i^obis^cedithofpitium.Ncq; tarnen fatis creduli,ftatim erumpimus,fed expe ^dtesdiu,óf egredi cogitantes, illius nobis figurabamus occurfum. Sublato ergo °’'’'ogt;'c,amp;aliatranfadi:a die egredimur ad uefpera, uidimustp camelos,quos ob ni mi^ uelocitatê dromedarios uocant, practeritos cibos in ore uoluere, 06 in aluum 4 wi ositerumretrahere. Quibus afcenfis,ÓC noua fitarcia, ideft annonarelocillati, Wimatadem die ad Romana per defertum caftra ucnimus.Oblaticp tribuno,rem mepandimus, inde tranfmifsi ad Sabinum Mefopotamiæ ducem, camelorum Ruurn accepimus.Et quia iam abbas ille meus dormierat in domino,ad hæc delà ^ ocamemonachis reddo, hanc trado uirginibus, diligens eam ut fororcm,non
^’^^*^^’'® ’^^ fororijffsec mihi fenex Malchus adolefcctulo rctulit. Hæc c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cï^fshiftoriamcaftitatisexpono. Virginescaftitatem
u odire exhortor. Vos narrate pofteris,ut fciant inter gladios 8lt; inter deferta So d “3S) pudicitiam nunquam effe captiuam ï 86 hominem Chrifto deditum poffe *’ion,non poffe fuperari.
z 3 Scoz
FINIS
-ocr page 320-#70
IN VITA« MALCHI SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
SCHOLIA
Vi nauall. ] Hanc Graeci nocant fctv/tanlafi. Subügnißeat aucé hoc 3Ä argumentum non e(referium,fed exercicandi üili caufa fumptum. ^ Ferreas manus. ] Harpagones ùocant,qutbus imedis attrahunt nauim,com milTuri. ff Cui meusfermo fup.] Ruffinum, ni fallor,fignificat,a quoomnia ilhuscarpez bantur. «f Fugientem mc,] Mutaratemmlo/ cum,cedés aduerfario,ficut alibi tedatuseft. lt;([ Ab aduentu. ] Opus quod hic pollicctur oz pinor eße inud,quod inuiris illudribus fua reccn(èns,appellat à/««quot;«'’*' omnimodahiftoz ria. Hf Et poftquam ad Chriftianos prineiz pes.] Qpid diceres Hieronyme,lï nunc uidez ’ res eccleflam,totrcgnis,totopibus, tot bellis, tot uidorns, tot triumphis, tot legationibus profanis,totfoedcnbus penèobrutameç Ma ronias.] Quidam habebant Maronianus,fcd deprauatc. Apud Ptolemaum legimus Maro niam,amp; conuenit locus ad Hieronymi defcriz ptionem. Hf Paps Euagrij,] HuncoftenditK alias fibi fubfidio fuifle. HfMalchus] Hebræz is f\'rû fonatregem.Indelibri Malachim di cuntur. HfThebaftonisindigena.] Hie locus non uno modo dcprauatus fuit.E ueftigiis pu to legêdum ede ad hunc modum,Syrus amp;nbsp;naz
tione amp;nbsp;lingua « reuera ^oittH^f,, nadusIoaWoipferatalfXdoJjÇi nere.quideffet «w/gt;z. fl feuKTa J cis eft ad feptentnonem S^**; ^. (T^ toraliscfl::lmma interior ad o pijribB^ nebrofior folito. ] In omnibus nbsp;nbsp;c. pfX
pro folito habebatur ^olitudO’ fl Ljnit' bante nobis.]Pronub2cftdifl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aiiiii'
ptialia,bcneominata.Atquini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«jj^nii
bus inibatur matrimoniS, ut ut * ^M deteftarctur: pronubari ^^^^’P^nidaii'®^ officio fungi, ff O^ moeftitiam] nbsp;nbsp;nbsp;.^^jf/
bebant luftitiam,alfj Triftitiad, .ff] tiam magis probatur. lt;Rurfus ^ ƒ pijoz Locus hicplane dcprauatus eft,n e /j do. Vide num fie legendum fit: K ^(edo re labor,lingua balbutit,amp; Qnauc ^^jg mino mutirenonaudco.Vt fenfus ß gt;nbsp;jpii inter narradum pari denuo,quoa o nbsp;nbsp;nbsp;yj
refuiffetpaffus.Aut fic:TimoreIa ’^ balbutit,amp; clamante domino mutir -dco. Vt intelligas,cum euocanti doj“ ^
metu non aulum tuilie raponuw^ ni » darios. ] Dromos cnim Grace curl s |, lt;irPrætcritos cibos. ] Ruminanteniw gj, Sed uidenum praftet legere Pratritos-11 tarda.] S'^®-, cibus,8i »/««x funiccrC'
FINIS
|
CATALOG! SCRIPTORVM ECCLES IA STIC OR VM IVXTA D. HIERONYMVM INDEX | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
CATALOG! SCRIPTORVM ECC LE SIASTICORVH IVXTA GENNADIVM INDEX | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
^73
|
HIERONYMI EPISTOLA adDextrum prætorio praefez dum, è Latina lingua in Græcam translata. HIERONYMVS DEXTRO ORTARIS DEXTER, utTranquillum fequês,ec/ clefiafticos feriptores in orz S dinem digcram:2lt; quod ilz le in enumerädis gentilium literarS ums lecitilluftribuSjego in no/ fins faciam : ideftjUt à paflione Chrifti, ufque ad decimumquartum Theodoiq imperatoris annum, omneis qui de feri/ pturis fandis memoriæ aliquid prodide tiinyibibreuiter exponam. Fece/ tnnt quidem hoe idem apud Græcos, Hermippus Peripateticus, Antigonus Caryftius, Satyrus doctus uir, 86 longe omnium dodiffimus, Ariftoxenus mu/ ficus. Apud Latinos autem V arro, San/ tra, Nepos, Hyginus : 86 ad cuius nos B exemplum uisprouocare,Tranquillus. Sed non mea 86 illorum fimilis eft conditio. Illi enim,ueteres hiftorias an/ nalescp replicantes, potueruntquafi de ingentiprato paruam fui opufeuli coro/ nam texere. Ego quid adurus,qui nul/ lum prauium fequens,peflimum(ut di/ citur)magiftrum memetipfum habco ^ Qpanquam Eufebius Pamphili, in decern Ecclefiafticæ hiftoriæ libris,nia/ ximo nobis adiumento fueritt8ó fingu/ lorum de quibus fcripturi fumus uolu/ mina, states autorum fuorum fæpe te/ ftantur. Itaque Dominum i e s v M c H RI s T v M precor, ut quod Cicero ^s, qui in arce Romance ftetit elo/ qtientia^non eft facere dedignatusin bruto, Oratorum Latinæ linguæ te/ xens Catalogum : id ego in Ecclefiæ il/ lius feriptoribus enumerandis, digne co hortatione tua impleam. Si qui autem dehisquiufque hodie feriptitant, à me in hoc uolumine prætermiffî funt, fibi magis quam mihi debent imputare-Ne/ que enim calantes feripta fua, de his qua non legi,noffe potui ♦ 86 quod aliis forfitan fit notum,mihi in hoc terrarum angulo |
t^ÙVVltOV U^Sth» TF^f Afcf* 7]0ô{/ iTffdC^^IJ TT^M-nOAU, à^ ^UliKlKMIJ amp;S t^ÿ,-viKX iJnrxShHdéiQvt i^avvii®' J^if'Tptfi» ^PöTpfc'JST« àt^-Tpi , as TÙ Tj’cej'àv^w bTffoiJAvoiJ ta ^e!}gt;«s,dû rie iâviKX truuraJfwrxg Tnrntÿ KiyLicyà) ^ -ntg »(^iri§oig 7niHlt;mjT5r isti/f 01s 'F^ Tmêovs rÿ aarSg®' x^Oi r^oscififlr^ ng:tlt;/linâ'nv i-nus amp;ioJhinov r£gt; Jixa-ihieüt, ’STKvrxg os» tx •Ä' deiûiJ y^xc^ù^ lt;rvyyS’X’4'X^ l^^ovs w » X5“ quot;^ ßVHit» Tirei^xlt;fl^lt;^ai)drxgy t^JifX}(îaiy epew^wora^ xsiTniHnseat (jSüe oiui c^ cuj’io^'meçx mÏ! 't?iKHtni/^i§/ju,7r7ramp;’ 7i^^ 7rxrH7Ftlt;gS) ewriyov®' KSe^vsi®', ovrvÿ®^ WH^ 7nAvtix3^H!,^iSfi mJiKäiJ xs-oà/u jïJ'xa'xst ÂiK(li)rSp@',xamp;.^bflt;y/@'(iislt;nKgS,'^§x Jè rois ^uiicuiig, JicJ^gu^, rewrpxs, viTras, vyiv^^ j(gù ov à: \fS5vï^ay(ix h/jiks Tf^nse^éiS^ ßov/ Äa j'jp«yLvJii.@'t x71^ ouk tsifj liiov Ilxkamp;^ vuy èfioix H A-^iilriç.iiiàvoi(jSH'yo^^TmÂou.xs isoç/xs Kç^ ne tiisesov i-jovs cwaKvAiovr^ inujrixJyiJixrtXyiJitjJH^Hirca/ arca^à Ix (nycJ/ ÄSV Âe{iÂ.lt;iigt;vamp;’,i^cJ}QisoiJ youti rÿoïKBov tg-jxiv sbcpMOif TrÂi^cutiyù Jè^ri Jlg/iTr^cJ^oiJitiu, « y UfzAvsu t7n;^Ær(^()ult;/?7vi,K?A’ iiicnuroiJ KSe-^ KisoiJ^aig ó ^byl^ (p^a-'tyJ^t/lKlruseKsiJ iyaiy^à i(^-rie (icJ\isx lihnSil^ô 7m{jt.e^K3v eje/ît,. use rus tKKÂHinxsiKHS isooixg JiiC^avg,(tiyh s^ÿ Hiityxffct^i^^^ JioußeteWyt^ reetKeJsav 71^ «fz trv')yf«Iepaii i/iÄÄsfjilbf riiïjy^ -^l^ •^ oiKeiuy rui) fiotfruoitiw ■sriij'ifivtn ^^bveay, roiyoi^ouü r^i Lvç/ov Hy-öiyitimv yç^sou J^to^ y.cu^tv OTf^Sp ó rog (iiKt^uy^ó ^ kk^iu rüg ^ii)iixïx.Hg ivyhiürjixg iscJyJb/t^^TmiHarcu vx. XTTKfiaxre^ àg ü^oümy^roy'^ ^^réfoiy r» ^ta fiKiKH ykwTjfi oxiurixJ’ijcüy tt^trxAsycy, ß^ fcj/i ^W XTffxQi^iMHamp;Sxt dis a-v')^'^xlt;p'i.«s rüg (UJr£) iKKÄHdlXg^iK TrÄg^Üem J^ THg a-Hg rF^rpoisHg^ à lt;/2t nv/Sb-jiK -^ avez rHiitipoy ervyyiy^xiiyAvuy 's^ce^ tyiov ^ Wc/i W r^L X^7rc^i\acpSHlt;rcw,i(iUJniig iJiKKlt;ofjHy.oï ùôî/ y^xipiracmy,ov Jè yo^ X^HKfVT^bvrtùy eUJ’^ ra teijgf. a-vyyçcJitlixrXiyvûvM tJïwuSljJJ oig OVK s^irv^y^t(^ OTT^ xh^sig lâ’ or^ yvw^ sey rvy^eweitipioi ^ 7TÏr£gt; nsruov rtivrov A yavii^ |
£74 hier! DEXTRO
angulo fucrit ignotum. Gerte cum fen'/ pris fuis claruerint,non magnopere no/ fin filentîj difpédio fufpirabût. Difeant ' ergo Celfus,Porphyn'us,IuIianus,rabi/ dt aduerfus Chriftum canes, difeant eo/ rum fedî:atôres,qui putant ecclefiâ, nul/ los philofophos 06 eloquêtes,nullos ha/ buiue doctores, quâti et quales uiri earn fundauennt, extruxerint, et ornauerint, 66 defînant fidem noftram rufticac tan/ turn fimplicitaris argucrc,fuamqporius impcritiam agnofeant.
yeivlai«yvusoigt; ■^H^fyf.ttnàsof^ '^^jn^t Aai tfl^ T^ oiKâa)(/ '^uvna, trtrjjffti^
»^amp;s 7«i/iyisceihAa^yjT^s'^*^^ -*4î;i/ s^«fislt;n (na)7rHii.(ixd^i7ao«ii'ntyi^^^ ^ nf, 7n§(pvetamp;'} tvAinviS) oi Äv^igt;gt;lt;^i^ ^^K si ltuLlt;Slr,iiC(3-t7uGi;i/ oi Ti'??i' àw^^^^^’t ^^ ßi^OvfiS *4 'tKKÄHaZMjfJtH TJ ’^^’’^'^^^'j^f/^, (jiPtt/eisiiiHTi -nvees t^^’i^M J^lt;^‘‘'^’^^ -^^ oèi ty TT^hirst ^eO^iSiTwlny Siy^^^i ^ , unsgt;lt;fh'yivlt;my tv kö“ J^inslt;rii9lt;^y,^ ^^.^ •Ä Hyn’pi^iit^ Tii^y «y^iWKHSyo'f^V^^^^ KTsAclvTjOiKGM' i^«?i^ «lifcSicw au^ff/^^^
Sgt;CATALOGVS SCRIPTO'
RVM ECCLESIASTICORVM»
KATAAOroS SYrrPA-KEUN EKKAHSIASTIKHM*
Imon Petrus films loan , nis,prouinciac Galilçæ, ' ^yuico Betfaida, frater An ‘^’^*^æ apoftoK, 66 prin/ ceps apoftolorum : poft ' epifcopatu Annochen-fis ecclctiæ,ô6 prædicarionem difperfio/ nis eoruin, qui de etreumeifione credi/ derant,in Ponto, Galatia, Cappadocia, Afia,2lt;Bithynia,fecudo Claudq anno, ad expugnandS Simonem magum Ro/ mam pergit,ibilt;^ uiginriquintj annis ca thedram facerdotalem tenuit, ufej^ ad ub rimum annum Neronis,ideft decimum/ quartum. A quo 66 affixus cruci,marty/ no coronatus eft,capite ad terram uerfo Vtiriät ^iC in fublime pedibus eleuatis : afterens era / fe indignum, ut fic crucifigerctur ut do/ cut minus fuus.Scripfit duas epiftolas, quæ catholieg nominantur: quarum fecunda à pleriftç eius effe ncgatur, propter ftili cum priore diffonanriam. Sed 66 Euan/ gelium iuxta Marcum, qui auditor eius 66 intcrpres fuit,huius dicitur. Libri aut eius,e quibus unus Adoru eius inferibi tur, alius Euagelq,tertius predicarionis, quartus Apocalypfis,quintus iudicq,in ter apocryphas fcripturas reputatur. Se pultus Romg in uaticano iuxta uia triû/ phalê,totius urbis ueneratiÓe célébrât.
J uSia-fiSTSHy 7111 w^ft p
01« ^ TT^TPy^HS 7rts^lt;^v'^’f ^ yJliz ÄxTix.^yrTrxJiKt^f,«^«^ «^
T^I« lt^CUlj}'lS iTHyS! 'n
vx T tixyey,7H puhh ‘n.t^icuji^fVty d^ovoy
taf 779 TVÄ^Tois
'rSi 'n.0!^afilt;ib'i(gu.e/iKKTV, i^ » x^.., ƒ i ilic(f7v§9nirlùgt; ^t^aA«^ ^
LuQAM^'yyX'^i *^^0 lSJ^707i«S TÄf ,«.i^S^Ji4 *r4 /lt;^'^/','«^
iK jylteivvat^wf^
KTHPXjXSß rluj cfkf,(pt»V(CW V 1 ’!?“quot;
AÄ?.«M« 1(9« TB fj?7 #4«fH9i/’«^«r^*?‘'’ -
•nyi o uè^ybyfix-^M Tffi^^S iui^gt;^
quot;lt;iba')ybÄioy.7e/7i)y,liHSvrt^^‘fgt;'^Z‘‘^'^^'^^^^^ ^v^H. Tsriy.'nfayjltei^^S gt;nbsp;'^^ x^K^v^ , iüiiJ^KiyicJ^trUi.
t?)«A««f,/4i7« lt;sr«4/4,f 7tf « W«^®^’’^ fer '/S' guytMuy Ôf9lt;gt;‘^^^'^*
Diuus Hieronymus non recenluit nifi feriptores'.at Sophronius reUquos item apoHolos idiumat.
Ed nos Latina fecimus,ZT adijeienda curauimus^ne non congruerent Gr^a eum ^^'”'j^j ^^
CATALOGVS
A \ Ndreas frater huius, ut maiores jrino(lriprodiderut,Scythis,S6 Sog dianis,fi6 Saccis prædicauit Euâgelium domini noftrilefu Chrifti et in Augufta ciuitate prædicauit, quæ cognominatur magna,ubi eft irruptio Apfari,et Phafis fiuüius,illicincolunt Aethiopes interio tes.Scpultus eft auté Patris ciuitate A/ cbaix,cruci fuffïxus ab Aegea prefeefto bdefenorum,
ÏAcobiis,quiappeilatur fraterdomi/ WjCognoinento luftus,ut nonnulli e/ xiftimat,ïofeph ex alia uxore j üt autem mihiuidetur,Maripfororis matris domi m,cuius loànnes in libre fuo meminit,
r^tkAs)/©^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i75
A Nektas Ó KefkAlfoS MTS^^US oï '/rê «- i (iüy 7m^(ttPii/lóinsimy, a-«.v^cus ^(^ oo^ yc/^vois H^ oKK^g/iis txwçujt Tb ^a^ytAiot* T^ Lvo/ov HiJt,Zy ininv yQisi.'ii^^ at€eeso/ 7nKei fcxwgv^t th yi.iycJÂHyO7nv ^y » Tra^iyk £)0Ah a.'4'0fi^v,i{^lt;^cJlt;n5 o vmixy.os-lt;^'5xco(7 HSvny «iSiorffdlf oi taaT^ai ,'àK'^i'rou.Jklt;^ TTK'Tfxiu.! i?ï K-^^ïetSi^cu/fM iffct^«JhQèiS y^so «tyket Ttf ^xcnKnus 'iJtlt;rljjJÜy,
IAKaJi®'o «Jk-kipos tS* liVQtov,K‘msoKamp;' 3 1(9« t7nxA[iu jinsfiamp;'iSis Ttv^ y^^xy-^K vouen i ttSI itorrwcj», «tt aWi^j yjJUtutiss ♦ wj lt;/i Igoi cfatvt-TOUjMaÓtaïj««/^^^”^ ’^^ y^'^os 'n? Uvç/ou Hj icawviis y^yv^TTUiTrec^K ’n 7W/
ipwous tiieroioiymoru epucopus or/ ünatus^unam tatum fcripfit epiftolam » ri^x defeptem catholids c{t,que 56 ipfa ibalio quodam fub nomine eius aedita afferitur: licet paulatim tempore proce/ dente obtinuerit autoritatem. Hegefip/ pusuicinus apoftolicorum temporum, in quinto commentariorurn libre de la/
cobo narrans,ait:Sufcepit eedefiâ Hie/ Tofolymxpoft àpoftolos frater domini B lacoDUSjCognomêtoluftus. Multi fiqui dcmlacobi uocabatur. Hic de utero ma
tris fanftus fuit,uinum 56 ficeram no bi bit, carnem nullam comedit, nunquam attonfus eft, necundus unguento, nee ufusbalneo.Huic folilicitum erat ingre ditanftafanAorum.Siquidem ueftibus
s©' 'rft Uvamp;iiv ïdiamp;ve T0-«geè •ƒ§lt; «7rosoAw(lt; ‘ iS^onKvyoiy i’7iia-Hamp;’ssamp;' n^rccsad^às ^^yiew y^ovliJJ öTxut^óJ'd-^'’^ u8ïsoA«j/ j « Tiff Twpi i-nf«: nfiüoKiKÜy Tvyj^va . b.ou. -nvib’ Tsret^ tT^OU TIVOS tTir* OvÓ/XCCTt CU/TOV tKlt;/ltlt;/l)lt;â«t 'T^uThii cfotJa-Ksva-hV^UKTtic Ëi^ayy't£gt; vov Ti^ïóvT©^, cœôyi^iia? Tivoï tTrtAoJji^.' HyHlt;n'znramp;’ yeiray ’??z KTTOsoKiKoiy )§óv(»ir, t^’Jg^Tffïy.-^o) Koyo) -^’^stz^oyv^ycJTmy 7r^ i«xft)Jiov lt;/liÿyv/Jli'©',fc£})v.tlt;/ïfcJ«'n» TÜL txz xAxinoMZ J^OOTAv/xüüt/ ixtw œ« «TrosÓAsue,’ ïelt;/ltAcJ)os TDvtvamp;tov icJK(oS)®'ió ùS^KÂi/^^às Jïxs^^jc/Jgt T» vreTAove LaXâ^tte ietK^fbavs-CWT©- lx 'j5^v?,TO?«yi©'lw,oïvot/H^ aiKiz g« OVX t'TOtjàgtWt'«^ ^^^ fc’^ÖV amp;U-T6V OW It.’c’jiKctË^iTTM’m’T^^OvJ^ iK^i^K'nyOvJiocKBy. yetmy « ^v'rigt;oi5'Ti^lt;^yï^Vlt;^^' ''^^©'ff^ tu* «w’b^^ainAÖat» à? TOC «yt«'J’S? ayiwy, fcS«7» laneisnonutebatur,fedlineis,foluscpin tguv« fx« (ttj^ï){xibzw,«?xcè Aivsjjxóvw '^wz grcdiebaturtemplum,56flexisgenibus quot;W ^Lw as 'Ay vaoy ao-iyvou. n^ yov«-^ pro populo deprecabatur ï intantum,ut àAi'vœy, Wep tov Akou 'n^mvy^y’nmvz camelorumduritiemtraxiffeéius genua TDygt;«STCT« yvaT« cwriv •bsji^ßcuvay voz tredercntur.Dicit5Caliamulta,quçenu (xi^ctSw t ovç -f^' xfitt* «Aœy tvAous . Atya metarelógumeft. Sed 5c lofephus in ui x^t tTi^cJ 'nvayKyetK^oy âÿ ^TocAtjt^.. cdimolibroantiquitatumrefert, 56 Cle X9^ y®^ xo^ *“‘rji7r©'lt;5^bc^ axesw ■^? «pz mensinfeptimoHypotypofeon, mor/ ^oXsyias A'oywgt;x£^ LAwgtis 7/ bel^tßJKgw tuopefto,quilud3cam regebat, milfum 'bsroTUTrifft.coy àgMxAcrijjitTtc t/uj TtAdli-^bleroneefiefuccefforê eius Albinumt tIiw efksov tov ’Thu iovJ^cuM JltTravT©quot;,'®^!* quiquum needumad prouinciam per/ cJiS-Ljucu 'orapee rtpeov©' Jlcd^A^y oiLtdu «A/ uenifievAnanus,inquit,pontifexadole iiivoy.x9u.7ra4t' K cwy tSs t7rap;^rcts wrs«/ . n., nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v(u.,wocwosc}i9lt;r'n/ilt;^tvsv%©'jCM/ewüuxos,yfc
pro populo deprecabatur ï intantum,ut
trcderenw.Didt 56 aliamulta,quo enu
merarelógunieft. Sed 5Clofephus in ui
tiuicpiunv needumad prouinciam per/
feens Anani films,de genere facerdota/ li,accepta occafione «wk^jJas, conei/ burn congregauif. 56 compeUens publi/ celacobum,ut CbriftumD ei filium de
neg,avet,eonnadicentem lapidari iufsit
vovs i^«Ttxsvgt;aAi,4)à)Ç «cfoggHy ctvap^ia?» trujutoQ^iou /Jî^oyib/ov «vcdyxïOcni -^y icdxœ/ Boy «/lvy.olt;na,ïv« vy xe^^of '”V M®!/ '^ ^^®'* apvHCTHTOljOWTtAtyovT« A Ai^âbrJOx 71^^ quiquuinbCpraecipitatus de pinna tem Atk^'y^.oî lx tdw 7^lt;^uyiov tov vaov Lp?» pli confiactis cruribus, adbuc femiui z jxviâàîjXStTtayTtoy cÓjtbv -^ o-KiKâyyHÿLz
pli confiadis eturibus, adbuc femiui . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;,
uus, tendens ad eedummanus dieeren ^vHSfcTrdfwsas oujewèt’tws x^faS}^^;^«-Domine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A. x Lwaï^
i?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CATALOGVS
|
Domine, ignofcc eis : quod eni'm fact/ tint,ncfdunr : iuHonis tufte, quo rudia ueftimenta cxforqucri folent, incerez bropereuirusmtcrnt.Tiadit item loz fephus ranne cum tan etna ns fuifle, 86 cdcbritans in populo : ut propter eius necem,creditum iit fubuerfam elfe Hie rotblymam . Hic eft de quo Paulus Az poftolus fcribit ad Galatas : Ahum au/ tern ApofroJorum uidi neminem, nifi ' Jacobum fratremDomini, Et Apóftoz Jorum fuper hoc crebnus ada teftanz tur. Euangeh'um quoque quod appelz iatur tecundum EJebræos, Sé à menu-pierinGræcum Latinum^ fermonem ’translatumeft, quo8lt; Oiigenes fxpz utïfirr, poft refurreblionem faluatoris refert ♦ Dominus autem quum dedifz iet findonem fcruo facerdotis, iuit ad Jacobum, 8é apparuit ei. lurauerat ez nim Jacobus, ie non comefturum paz nemab dia hora, qua bibci'at caheem Domini, donee uideret cum refurgenz tem à morturs . Rurfus^ poft pauluz îumîAfterte, ait Dominus, mentam Sé panem. Srarnnep additur:T ulit panem, Sé benedixit, ac fregit, Sé deditlacobó lufto, Sé dixit ei: Frater mi, comede paz nem tuum, quia refurrexit films homi/ nis à dormienribus . Triginta itacj anz nos Hierofolymis rexit ecclefiam,ideft: utque ad feptimum Neronis annum, Sé iuxta templum ubi Sé præcipitatus fiierat, tèpulfus cft. Titulum uiquead obfidionem Fm Sé ultimam Hadriani, notiisimum habuit. Quidam e noftris in monte Oliueti eum putaucrunt conz ditum, fed falia eorum opinio eft. 4 A 4 Atrhæus, qui5éLeui,expubIiz 1 cano Apoftolus, primus in luz dea propter eos qui ex circucifione ere diderant,Euangelium Chrifti Hebraiz cis lireris uerbisq; compofuit . Quod quis poftea in Græcum transftulerit, non taris certû eft.Porró ipfum Hebrai cum habetur ufi^ hodie in CaFariêfi bi bliothcca, quam Pamphilus martyr ftu diofißime confeemMihi qnoq; à Naza rps,qui in Bercea urbe Syria hoc uolu mine utuntur,dcfcribendi facultas fuit. In quo animaduertêdum, quod ubieûz lt;j Euan gelift a, fine ex pertona fua, fié. ue ex |
vivons cryyyvxSi dJuvÎ!, S yiif quot;HWVinii«' yvooven t TÓT^ Lfalt;Zi^V l^o^^V ^ quot;^ ''I^^quot; TJX tK7rib^amp;iJ aói^an, H^cr« '^jJ i)^iifK^I! à^ov^àgj M'i'a7di/crx')°t 7r^si5ncriiJ ö HH'^ tcélt;rn7r@'^ Totmû/TÿS cd/’ny yb'^ü^ xygt;^' criujug ^-ns K^ 3§ÿ(rKamp;«S 7r«f« Wz^i/'f C^ 0^1/ MTÿ ^«VXTSjJ TTitirä^CU 1lK^T^!i TIX i^OToTiVi^a TTiTre^^H^, ^^ wnvH^ 0 «msüA(^7riüiAamp;'Ti^scsii yx^c^i'i^S^^y yamp; » «ÄÄsy Jê tK '^i' «TrfsÓAoni ovlt;/llt;^x H' lt;/i)p, afii itxlKuJioiJ vi/ «J^Aifèii tSlt; hvSiiV, K^ '^ «7msÓAaii 7d^amp;. TBvnv nci^TV^ivoti! CU, X!7^oJ^Gg , K^ 'n bVXyyi^lOjJ Jé n i'^‘' y^oJtfoi/ tifi^' t^§MäV!, ê-^ var iixvtiiif fis t/w iAKiuJiKHjj , 1(5^ çciii^xiKHiJ yki^^^H t^inJiAH^^^ u i(^ ÙQi'^HS'wü^iii^xisli'^ y^tfTDÜj {ÀbTX tIuJ JjVKlsXtrijJ TOV fftntifamp;J Atyet. o tAb ü.vzi©' (/IbJüiKXS cn/Jii/X W tflvAu -nv tlt;^'bus, «7rbAamp;iigt; TT^s icJKiißiH, tivn^iyv ouj^ . Jlgt;/iCi)fi9Kfi yc^ fcJxigt;iJiamp;'I‘'^ y^Üa-x^iu clf-nVj è^ Ikwvs ths amp;(« «^^ »S TTbts'üiKa ’n TroTHOiop 0 LvQiamp;') tas i^^ ïlt;/Ih edi'gt;igt;ii M/ascu/TX lx Pixfujj ♦ ^^‘S I^ix^op vs^ojjj c^cTb , ^ntn^ó [tvamp;.amp;'jffi^'' nb^OW H^ afTV^t ^3vs (^ TT^St^iTU,!^^ J^àiy f^-ny^^tShy^eASHims bxAxffijidiüJl^'^'^'^ xws laxujiu quot;y jyxxiU,Abya (^^^,lt;‘1^^ epb i^ov^ b^ib -np d^-ny “iP^ (roj/tHy^^» J^ o yos TiP ewê^ofnev bx vix^JjJ. roicJxst'^ •myciyouî/ ^teujeSv t^ i^onAvjiUiiliv^^' vutms IxxAÿcnca/, -jovTbssi/jbXS bJiJlni^^ cuJTiSi vb^tav^j -TrA^tnoiJ Tÿ vas «7rbTb^'lt;i'i' a }(^ bçfi^âft 72TAsyxyez th! quot;n-nv ^^*f ofxtxs, H^ ns TiA^'nuxs èJo^cJ/iÿ i'^' entixop b^lt;yv, oy quot;nv^ c^ H/jtS^i^'h^ «f® '’^ bAxiäv©' 'n.6fiSigt;a voptt^iii^j'J^J^^S ^^'^'‘^ ^Tvm^/’éanvotxs» MAtScuI^ ó f(gu. AJbl'g, KSjosi^^''^ TiAievüi/,^ 'n ievt^Mx Tifü'r^‘^ wö t« ■?r^'npi-H! '^s^Tcu'TX! ’tibayy^^^^D '^ J(^amp;isov y^cJf^iixenii it^ ^Hi/atrijJ t^flt;(‘' 1(61! nujiTce^fjv, «yvo^iJ^s rl? IUT« tW’^^ ^s îx^luJifàii ^Ûto i/,i7«iji^ixa'cw7©'t'^ ‘^^ i^§ceï)üiigt; cc^et Tftinf^op i^ijJ ^ 7« ßi]i!^‘gt;' amp;HK!t i(gU0Kça«s TH 'iffx^« Tsxiilt;S/^v I^^i' TVfi@' 'sr^icwove^cJsa! àxTüo'x^fi^^^^' t/jtoi lt;4fc -wd^x Täp vK^oi^Moip TiS^ ^ ^^^ §oi'(f TÙff trve/xs Toin) lii)^?l^lt;»i', ^'^^^‘^f 'IffCtjXilry’iÔH TMS ViVTBV (iiTay^XC})»!) lt;^‘ '^^ ^lgt; «Kamp;Jiûg 7ramp;amp;Mviu , aig jtSk M ^^'' (e^ÿiÂiSHg, an tn TrgQo-ôimv fixset/,«'^ |
SCRIPTORVM ECCLES.
A UC cxpcrfonaDomini faluatoris,uctc^ ïisfetipturæ teftimonus utitur, non fe-quitur Septuaginta translatorum au / toritatem,fed Hebraicam, è quibus ilia duo funt : Ex Aegypto uocaui filium tneum. Et ; Quoniam Nazarteus uoca? bitur,
SV)j^g«lt;fldy fc«KA«(n«ÿ4K(ît/ ITT
txTrß’cnaTrev 739 Lvamp;lov nii^y î^mv ^ç^sov ^ caTH^®^ 'mis lict^TVÇAMS nstT«gt;i^')^V'rB(i quot;^ TTKÄMUIJ y^CttJlÜjJfliK KHS^vô^lJ TH cùlô^'ncç ■^ ^^(JlUHffSVTK i.^lJibiKih'râlJjKTlK« TH tH^«/ ïxHjCteJi’ ayT« J^vo ^if iKamp;vx, y}: atyv-^ov iHSt^^x 'ny i{oy (lov^^^ÔTi va^(gt;i^M,amp; Lkh^ Gin.’nu.t
1itcu[([ueAd wdtim non funt HicronymiifcdÀGriecif adieUd.
Ï Acobus Zebedçi filius, duodecim tri bubus qux erat in difperfione, omniz busptædicauitEuangeliumdomini no ftrilefuChrifti,ïnteriedus eft autê glaz dio ab Hcrode Tetrarcha ludæorum. PHilippus apoftolus in Phrygia præ dicatEuangelium dominilciu. Se-pditur Hierapoli, turn filiabus hono-rince.
ÏPi.KOiS)®'Ó 'T£gt;^iSgt;iyicóc.0V,'rfÜS(^^‘^^ ^^ $ Kcas mis ^ th c/lg-cüro^ce.,7rKiny IxKf vj17» ïib«7ytA/oy 719 Lv^ov nittSy iymvyo^sov.cu/K ffcamp;ÿ tfètia^^a.'i^M^wJ^UT^'Tpxlf^v quot;^^ iavyiMuy,
lAtTiTT©' ó aTTOsoA©^ lt;^ (^fv^ja t»- ^ góes« TD^a^fcAioy 7t9 Lvç/ov inmv^ ^-TtfiTVl (^ ((i^«7rcAaMt7« sFß? 6v)/«7lfiiült» ^JlifaSt-
BAttbolomxus apoftolus, ïndis ns nbsp;nbsp;T3 Apamp;o^f*lt;y©quot; « uttosoA^, ivJ^'ts, 70^2 7
^uidicut fortunati,prçdicauitEuâ^ iJ xii!^vg5Lvoiï^lt;/lcuy.o(ny,txHgu^'c to tv..
SdiüCbriftijatEuangeliuquodeft fecu «TytAioy 739 ;c®^sov, xs^ 70 nsiTjt /zetT^cyot» duinMatthçû eis tradidit.Dormiuit aut vuTois tva^tAioy idloiK’://tiHsiy-n^H Jt yv «A-Albanopolioppidomaioris Armenite.
[W7B(2 iVOCJ^AlOy ial.aiK’^tiHSUtH'TH a% y, Jicti/oTTOAa gtyaAvï ot|yRvia2.
^Homas apoftolus, quêadmodû tra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® kttosoAO^,x^öü)ï « TrepedJbate 8
1 ditseftnobis,Parthis 24Medis 24 Vv ^’t;tflt;57ref9üi5 X9^ t^nJ^is ^ 'wfcg-
1 Polis at Carmanis 24 Hyreanis 24 Ba- ecu? v^ kp:§/zw/oÏ? Ö vf xw/oie xs« Ädxip^ 12 dbis atMagis prxdicauit Euangelium X5^ ézcdyoie IxKguft td tù^ 75/% Aioy 739 xveaov» domini.Bormiuitin ciuitat Calamina, tHói|AHamp;« '^ ^i^^« wAagtri«?! ivjfxü?.
domini.üormiuitin ciuitat Calainina, Suxeft Indix.
SimonCananxus, cognomento lu- quot;^ h*“v Lcwcw«i.amp;^ 5 œmxÀNÔàî iov/x?, 9 idas,fraterlacobi epifcopi,qui 24 fuc ^^^KJ^K^os »axiji» 7i9 ^y«s^v,ôj 712 tefsitiliiinepifcopatumjpoft obitumla v^P-'^V b-^n^oy ?1 ù^o’xs'ywî Wfeg«quot;» (zt?« robi cognonrento iufti, uixit annos ui- t^ laxcoji® 719 Jlxcuov Kotj^oinp.t^DO’'^ txÿî-^intifupxacentum, Crucifixusautêfut ^by «xô^ny tTK.stwfw J^ttk^kJ^^^s uSi Tpaz b’^^W imperator c,motaperfccutionc gtaui,dormiuit.
'iewav T^ B«(nÂfcws,(ftwygoû jxt^eJAsu luvu^
Ôlt;^â©',tJÙ)li*Hât)*
MAtamp;i«2 ^Zî »1» '?5' fcJilt;A)gîn®v7«,lt;rvy- la Kjfraeiflpixamp;à? Jè lÀ^TK -^^ ivJ^tiB!- «-
Matthias, eu unus effet è numero .feptuaginta,alle(ftuscftinordinê _ _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
undccint Apoftolorum,in locum ludx TresÔAœyjàwTj lout/lx 739 texfegzwTBU 739 ttCgt;, lfcanotx,quiftiit proditor,Inaltera Ae «Aitbu '^oySlvov,'yz 75 c/ldLTó^^^cuóiOTïi«,«)^ tbiopn^ubieftirruptio Apfari,24tlyffi Treu « TregtgßoA« amp;4-oiJgov,x9U.ylt;wou Aig«yj l^'-'^^jptxdicautt Euangelium, quum ’ * ' ' ’ nbsp;nbsp;'
tuent homines agreftes .Et illic dormi-uit,atfflic fepultus eft,ufque ad hodier* lt;mi*lt;^oy» nurndiem.
IxHfvf t TO tv«')ÿ''cM0t',Kye/0‘? iwôgtaTOis cv^ (n.x^ tx« tHsiiXHÔHjX^ txà WeJefy tous 7S2
Timotheus autemEpheftorumepi- ^’‘Y^t^zQ9t©' Jè ó tToexsTO©-teftoivxït7«- n feopus, ordinatus a beato Paulo, 1 s«ô«ç ’i^ t^' gaxste/ou thocuXsu , U^ exgentibuseragnonex circumcifione. tâvwy Lu,ovx txTn^TogHc.w xs^’^îA.œ y-ft^-ï^equomultateftatPaulus,admoncns 7vgâ TrodiA©-, vou^tTwy 7(10 hsAkij ó^toXs-uthoneftäptofefftone datiftbidonifer y^M 7t9 JbSc^T©- cdiTssy y^e/efzaTG^efv-uatetjquibCgloïiofeillicteftificatus eft. A«Jj«w,o2 xs^ yÄ^ws fcxefcRtyTvg««^*
A 3 TIT©'
tyS CATALOGVS
ti ^T^Itirs cpifcopus Cretæ, in caJcm 6Ó X m circumiacentibus inüiUs prxdi^ ca.mt Euagehum Chritti. Ibidem aüc QC dormiuit, ÓC fepukus eft,nêpein Creta.
*3 /^^ Refcens in Gallus prxdicamt eua \^ geliirm QC illic fepukus eft. Eunu^ chus Candaces Aethiopum rczmx in Arabia cognomento (elici,S)C in Tapro/ hana inCula maris ruhri pr^dicauit Euâ/ gelium Domini.Aiunc airtê eum QC ihi^ dem martyrium pcrtuliffc, QC honoriS^ cc tuitte fcpultum.
f(St7x^syi^
Tl7lt;^ t7rilt;rH6Ti^amp;' ^S^T^f, lt;^^ 0J^‘^ ^ 'rOU! Tl^if vIllTSi! iKHgvfi TB JJ'^Jf*/
Äto^f -rjH ^(^Qisov^ tKa K^
^9 ^ l^fHTftt
KPmo-khs nbsp;yx2fgt;.ieu! tKH§vft w ^o!)j'^
^to^/jtiguinêi i7«lfl^,l^bvl)VJ(^®'KSlgt;^^^
X9! -ns JixinAios9g wS^tó'sruy,'^ a^xiiKf'^ libiAiiü./jc.ovt,t(^ ÇV TX^rOiCwii vltiru ^/ m ^S^' 6§x ixiigv^fn lt;fljx')ytAi9y'T£ikvamp;llt;)vXiyamp; Jè 'IJ^tyeijU! ^ fii(i(ll^TV§HKlt;f/CU CWT^yf^^I ns^ lt;^lt;/b'^ijas TXifHVXt,
lam htecot»nidquxfiK[uuntur,funt Hieronytni.
14 TVdas frater Ïacobiparuam quide quç T ovlt;^x! xe^Acjio! txxißifi iAxylshujx ^1 JC^^ feptem catholicis ett,epittolamre/ 1 tx '^ t-^x aatâeAtxûy lihyiuSï^aAliu xfi' liquit. Et quia de Jibro Enoch,qui apo/ cryphus ett, in ea affumit tettimonium, a plerifcp rdicitur,tamêautoritärem ue/ tuttateiam ufumeruit. hCinter fan/
Aulus apottolus,qui ante Saulus,
X extra numerum duodedmapotto/ iorum,de tribu Beniamin OC oppido luz dxxGifchalis fuit,quo a Romanis ca/ pto, cum parêtibus fuis Tarfum Cilieix commigrauit : a quibus ob ttudia tegis mitfus Hierofolyma, a Gamalïele mro dodiftimo,cm'us Lucas meminit,erudi tus ett.Cum autem interfuUTet nedmar tyris Stephani, dCacceptis a' pontifice cempli epiftolis, adperfequendos eos, qui Chritto crediderat,Damafcum per/ geret, reuelatione compulfus ad fidem, qux in adibus apottolotum fcribitur, in -
wÂtÀsmryif.xgù tTiré7i^ Sc^ ^ Jitë^v lt;^^l(i 7»! XTniKgvipov Tvyj^DU'ivoni, m^irAxiiiii^' viToa ^ cajn tiixjgt;Tveixffy7r«çà TriXiS/yii^ ßxlTAiTm^xA/i o/iX! TH xy^ÓT^TifV^ ^ ^ ^^»lt;^0)^ M3yV7JX HjluS9 7!Üi â^MS^X' epxis !rvynf[7Xeiâyi.amp;^.
nAvA©' ó x'urósoA®' ?ƒ« 72p è^SyiV
■^ t/^ó/Anfe a-wa^aAny 7uy^cü/ie'(', 'iX ÇvAûç Jiyvtxyi(uJ} gt;©K àufjiÿ! yt^mlAiiiy mf tovc/lcuxr, ó^/zÓiijSm©' Tivg^ÿ^am! m:^« quot;^ pcufixiaiy TH! MJTH! lcai/jCH!,iiiT« '%^' mxdHi'0 ylt;)vtiigt;y a! Tci^a-èi/TH! àiAixiX! Kf^r'^xn^'^''^ vtf' œy sxA^! c^ tÜ/ xtrKsajy 761 veysv a!
flt;^üazgt;Auytx,7rKjgt;ix yx/^xAiHA cw^s/ Jl^tit/ Ktt^ixUT«Ta,ovl(ÿù A$VK«!y.tyvÿTiu,i‘}ll' T9(r^. x?iA' uvi'nd Tffccfluin (r^xyS sttfx^iv Tigt; i.ttJ§Tvy®', Ax^wy uSïscAiX! tSI (^^‘‘l uamp;i Jtaiyficy TeSy ^ quot;^ef iHetiv yamp;sü im^' crKvToiy uTAs-cc! tk c/txyxirKÜ S^xfi^v^i' au a! 7^0/ 7nsiy tÜi ^ tkÏ! Tifxl^A-t '^X:^^ sÓAuy tyyiy^xyyilj/luj, a! xx^®' ixi^yf «^ lt;ficllK70Vy.t7fuJby39.'^1sdV7Mf7H//^^gt;‘ Tey a!7agt; tbvtdv unyvfiy x^yüv 'S^ti^^^ M'amp;vTmTvv ^ Ic.v7rdügt;y,è^ cu/7i5gt; cTJiu/rTi! TUS^a TlSgt; J(^QtSV ■^i7Xf^,lxAHgól3n'n? W' ytXTamp;''sr(UiAsv.t(guxv^^fx! inuu'^ßit^fX/ Jieu/jm^AM! Tt TTvAimy uSjsx! ewx^^ffXè a! ii^oinAuyx Traget TTiTpüVKS^ïxMs f^ j 6 êyüy x Tn^uAs! KixâfsxTy, tTrà Tviviui ^ 7Vl nbsp;nbsp;i
7ifgt;x/fiin •^ocusÓAxy ^ tsts ‘^ygt;gt;)'^^ I nefcriptum ett, hoctatum dicam,quod mAAd ay97nu,(^ ytóyoyAi/üijSt} Tj^yix« nbsp;nbsp;I
poft pafsionc Domini uicemottquinto -n 7r«3(^ t^ ^vds amsM Tiy^di tT(i,7i!/ I anno, idett fecundo Neronis,eo tempo/ Ti^i divTi(jiagt;vt§xv@',HvixieiiiH!®'ó^iiilt;i^ f re quo Fettus procurator ludxx fuc^ t/lxiX!i7Tt7jp0'Br©'t/itt/ltfx7t)^HAixse,à!Çx^ f cefsit Felici, Romam uindus mittitur, yttu/ e^txyti©'Ta-tyi7rtTy.t{gù oA diva y^uwdi I Sf biennium in libera manens cuttodia, nbsp;nbsp;^ tAlt;iTj3icgt;xytilJcay vmpxtfvAxxHjfF^ f^'ïoo' 1
uas eledionis de perfecutore t ran status ett. Cumep primum ad prxdicationem dus Sergius Paulas proeôfui Cypri ere didiffet, ah eo quod eum Chritti ndei fa begerat, fortitus ett nomen Paulus : QC
iundio Übi Barnaba,multis urbibus pe^ ragratis, reuertens^ Hierofolymam, a Pefro lacobo^ 06 loanne gentium apo/ flolus ordinär. Et quia in ÄffÜbus apo^ (ioîorum pleniCsime de dus couerfatio^
poft pafsionc Domini uicemottquinto
yv iAlt;fl}3'tyx fiXJüiy Tm^xefvAxKHjff^f^'i^O' amp;duerfusludxos,deaduêtu Chrittiquo tâtuaiy Tiri^ fl tAdb'nuitffffovj^QXfsv iWff'
SCRIPTORVM ECCLES.’
^''%?*4*'=“l' ’^’e’eAxinasJXMy 17 0
lt;nà^9XH(fl;-30-t/!â lt;/S Sc/Î^Ot OTT (^ Tm TlfOIT« ocoiro^^syictjUHTrco 'Tfi!'Tamp; vifOiv®' ßocaiÄetccs si^iiti^äms, lenTi ö? 'joo-oW'TUS 0W't£gt; ‘7r^oJ.t Jaj, oortj ou iso^j[.cu. cpi^ovoiy, t^iKijKomS' ’T®'gt;7rowKl^ 7rxfK viçagt;v®'^«'Sfihv9^v ù8ï IP (iVayptAtay -779 iynv y^sov,Hslu. ^ -ttÎî iOWi^OlS Iti^tilrtll K^^vfcUyHSid^àlS y^oJlt;^H^ TM (/'(dzTiiiia Trè? •nno^ioy uSisoAk , lt;jv '^d'
A t'diedifputauit. Sciendum aut in prima fatisfadione, needum Neronis imperio toborato, nee in tanta erumpente fcele/ ra,quanta de eo narrant hiftoriæ, P aulû a Nerone dimiffum ,ut Euangeliû Chriz ftiin Occidentis quoq; partibus preedi/ caret,ficutipfe feribit in fecunda epiftoz ba(iTimotheum,eo têpore quo 2lt; paf/ fuseft,deuinculis divans epiftolam: In prima mea fatisfadione nemo mihiaE witjedomnes me dereliquerunt, non fis imputetur.Dominus autem mihi ab fuit,2lt;confortauit me,ut per me prædiz catio côplerctur,et audirent omnes gen tes,amp;Ciiberatus fum de oreleonis. Mani
xgctg«,^ M x^ t7TOÔlt;JV, OTCU' «^ •ms tfl^lif^ tidis «t'J u^sfeTAe, Atyut» • ^ quot;^ quot;Tt^ooT^ ^^ou Kuxo^syict ovlt;/lei5 ixoi a-vy.TSOt^^'ÿf^ j H^ tjeù^luj fcx sô;z«T©' AtovT©' j cmlt;fSis «^ •TWO MixâiTHroc, vfcgœva Atj/Wt/, àt^ôitiiv©^ ycif lt;/Ihgt;svoti àSixàôae owlg^ 'n int^'rvQf..^ Olf^^ un 0W7H ùSôsoAh TF^G'srtjAtyyp. t^w ytiji »/^ aû!rlt;^J^iiCU. j xs« 0 xst-tfèf ’tUs ileus cwlt;tKvlt;n.a)! ic^is^K^^. óieoicm ftivun y^ow..
leftifsime leoncm propter crudelitatem Neronemfignificans. Et in fequêtibusi Eiberatusfumde oreleonis .Êtftatim, biberauit me dominus ab omni opéré malo,tt faluauit me in regnum fuum eœ Idle,quodfcilicet prüfens fibifentiret immineremartyrium.Nam SC in eadem epiftola prämiier at : Ego enim iam im/ moior, amp;C tempus refolutionis mex in/ ftatHic ergo decimoquarto Nero nis an
Ttf -mwajxJIrHS^c/ïtxSCT« vtfuv©- «^»«juWi TM tunn ny^i^ct ^ « X£tt TfftTp©^ »^ fæM» v^ Tfffeg inmv j^^sav «TsroxtcJiaAi^aï, cc-OTtTt^ ^^ lt;^ -n óoQ«, TM hiyoyStMu ósljjja-ict. i^i’nvs t^ivx -31)-Br«lamp;©'TT? Lvzjiov Hit^y iHmv y^^ SiV ^TZIKHSSOV KStJ^HOV t\y^Ct’^i Jè uè^SP^ Acè? ^via TX^s^^'^ix fcxxÄ9cn«s avTW5j T^s |(«)/X«iovff lt;X(PM/, TrfèsXÓWVamp;tOVJc/lvOjTT^jyPE ApJ-t«} giccUj-TrOsj tcfdb-lous {xicu/jTi^ï lt;^-Al-TTTTKO-lOVS /AtCM/jTrÓj XSA«05öS glPW, TJ^f ^ïpyctAsvixês ^v0jX9^ TT^ï c5w otxaouff (iOCx
no, eodem die quo P etrus, Romae pro B Chrifto capite truncatus fepukusep eft inuiaOftienfi,anno poft pafsionemdo mini tricefimo feptimo. Scripfit autem noucmadfeptemeccleftas epiftolas, ad Romanos una, ad Corintbios duas, ad Calatas una ,adEpbekos unam,ad P hi lippenfesunam,adColoffenfes unam, --------------^ . ,-----------s,
amp;t)TKf , TlgoStto lt;/lvO , TITW ItiM , lt;!ijiKHlliOVl fj-iciui/ .'ii^ J^ TT^S tßfouovf oÓisoAhi/ -nveflr vt(ii^ovlt;n itn wou. oui^rii, JicJ -n. -ST^) ^^f«-XTHgotjX^Ttó -3XIV Aoyov e/Jÿefcüvicuz j «TAcè Ji«gvojji« Lk'TK T^y T!^-31)UTAlPU)0^,3 TT? ^V/
id Theffalonicenfes duas ; praetereaad x« -779 tv«7yiAisov,)ueamp;aJ 71 di kiox«,« ^^»quot; difdpulosfuos,Timotheoduas,Titouz nam,Vhilemoni unam. Epiftola autem 1 qua fertur adHebraeos,non eius credi/ tur propter ftili fermonisep diftantiamt
pJU’T©' Tov Twï fcx.gt;tX«,lt;rttïï jwgtiï vs^o^r tTTKrHöTSTB^oiJ cfatri và aTïrocpamp;tyg«'7« 7rcui^ Isv oixaw lt;rUüT«)|«4 xgù xso'gSo’ou AÓyw ,
K -TO yt {XCtXXSl» Tff«Ù©^ J^odcJXioy TT^S fc
leduelBarnabxiuxtaTertullianutuel ßfeäouj,^^ Try epflovay 7= y t^s cu/T5y,Tiugt; Enea euangeliftx,iuxta quofda*,uel de ms' «vrosoAsv fc-an^aqxly ^ «yx* '’■*$ '^' mentisRomanac pofteaecefeftae epifeo c-ijyozi.xs ^aqiSvat, aux tc/ioxiizao-y;. i^^ P, quern aiuntfententiasPauliprOpr io j^«lq)a yx^ we tjigeu©/ tßfais», Tru-nsiy
1 otdiniftc$)CoxnaRefermone .Velcerte oîx«a q»goda-« tAToyiixtos,x^ u-tt^ Kuqgt;g«z 1 quiaVadus kribebat ad Elebraeos, ÔC lt;/lis lt;ruw'n.-r«x7o -tm tßgaiji dj^tA^xTw ,’dii/ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propterinuidiamfuiapudcos nominis qjac/ltsq^oy as tîAlwixHy (At-n-qijjiJâfl,X9^
1 tituluinprincipiofalutationisamputai/ tciutIuu aveu tLju ai7iou/,'rf' ou^ Jjatcfci)^ uerat.Scripkvatutblebrxus tbebraeis vay twxs «TAcus ttouiAsv ùSïsoAeàî »Tivts J^y Hd3raice,ideft.fuo eloquiodifertifsime, x£^Tlii 7t^s Aaokxàç «wetyiv»lt;rxpvlt;ny,«A-
uiea^ux doquenUï faipta fucrantin Ä« Trog« ww/Twy VxßcJWv^Tou. HtbTço,doc\uciAÜus uertwêtur in Grx cumtèChanccauVam effe, quoi à extez mV auli epiftoUs difaepar e nideat Xc/ ^xA quidam Ç^, adLaodkenfes, fed ab omnibus expVodituï.
ïgt;«gvaP)«S
Pv 4
iSo
CATÄLOGVS
i6 Ty Arnabas Cyprins, qui Qf lofeph quot;T^ AçvxfJixe àv'sretamp;'-°f(S^f’‘^^^^^^'' Leuites, cum Paulo gentium apo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79r,zii7« 'snó/Asu ’^' i^v»gt;p amssAn
ßolus ordinatus, unam ad xdißeatione Kse7«^xâàf,/zfew 7ramp;^ oixsdh/z»^ ns IkkA«/
inx! U^^OAn^ OWJèTX^l^) S Tt^G! '^l Ii^‘ xgvi^ifffj^xipxff fu/xyiyuirxi’Tm.ei/Tamp;vsi'
Ecclefiæ pertinêtem epißolam compos fuit, qux inter apocryphas fcripturas le gitur.Hic poßea propter Îoannem difci pop cf/gi 'tuewvbju ':^ppxSx7izi,on{gùpi§xamp;‘ pulum, quiÔCMarcusuocabatur,fepay ratus à Paulo, nihilominus Euangeli-cx prxdicationis iniundium fibi opus
excrcuit.
LVcas medicus Antiochêfis, ut dus Ccriptaindicat, Gr^ci fermonis non ignarusfuit, fedator apofioli Pauli, QC omnis peregrinationis dus comes^ Seri pût euagelium, de quo idem PaulustMi
igt;(fic^â'3Ojj^ti)ec^àff 'iffcwAsv^ ev/lt;^ i^i^'!^ ivtty^tÄmsv ^ngvy/zxT©' tgy^ uèïTKr^ff' “^ 't7iA»fü)lt;rlt;^i.
Aovx«^ (XT^ès cofTioj^^iV!, (lk^Ù! '’^
lt;rVyÿ^C(//Z^X7X iWT^I c/llJÄSI J 1^ i^ AbjJixsv ovK XTTsg©', curevi/'x^HS vió/^lt;f KTirosÓAj!v,i(^ TTXoxs i)d/7JSgt; 7x{ aA^Zies^f af(sAsv3amp;'. cnu/t7«f^ wx^f/tAtc^, !Jlt;iamp; ^'^ W-nff TffMrÄt^, XTffi^aAxpiü/ tpÿtntnùn^y Tpp àc/^Aifè^i ov ó t'^nciv©' ^ quot;^ivit)^^‘' Ata» Û.X7X ’wa/Gi:^ TXf ixxA^inxtiK^Ti^l
fimuSjinquit,cum illo fratrê, cuiuslaus eßin euangelioperomnesecclefias.Et ad ColoiTenfesi Salutat uos Lucas medi '^è^ 6 xyx-oxÿTTÇ.y^ 7ramp;^ Tj/zéêmp,^svx«! cus charifsimus.Et ad Timotheum:Luy z^ir luov /iiv®^. ycu tT^cu lt;/^ t^h'
{^ f(s^xigt;yà^jKcwcJ^i'mv/zcc!ÀsvM!éiit'
^ tUT t/iOV /jlóv®'. y^ tT^Hll (/^ ^É^»
Ki TiiV^t^ è^cd^^lJj iTnj^Ctlipllü ^ftl/fÜ
caseßmecumfolus.Aliudquocp^didit
volumen egregiura,quod titulo Ti^xfa^ «TirosÓAai//, ov x ßodx tait JliTaa! JhJ' ic:^s-óAügt;// prxnotaturt cuius hißoria ufep' yav7©' ^ m pói/z» ttwAsv tK7ayi7gt;ci)rtV' ad biennium IZomx commorantis Pau ’rist/» tag 7b7xsTnv vîçsov©' ^ixu'7igt;‘ ^’ liperuenit,ideß ufep ad quartum Neroz up TnTrâ^/zi^a, çv 7» ewn mAsTliißi^ nis annû.Ex quo inteUigimus,in eadem JiAsp (rtuj7b7xy9xi. » yo^ 9iëlgt;üt^@' 'st^' o utbelibrum eße compmitu.Igitur tt^Óz A^svid^ amp;ixAx^,i(!iU7rxc ópvê©'aitreu'sA'i' t/bug Pauli,ÓC Theclx,5dtotam baptizaz ti Leonis fabula, inter apocry pdas ferf
pturas computamus, Qiialc enim en, ut indiuiduus cornes apofloU,inter citeras dus res hocfolumignorauerit^SedOC Tertullianus uidnus eorStemporû, rey {ertpresbyterum quendam in ACia axrv/ i/lxsxigt; apodoliPauU, conuidum apud Joannem,quod autoreffetUbri, Second feTum fe hoc Pauliamore feciffe, ÖC ob
id excidiiTe^Qpidam fufpicantur quotie feunep in epiiiolis fuis Paulus dicit, iux^ ta euangelium meum, de Lucx fignißea re uoluminet QC Lucam non folum ab a/
poßolo Paulo didieiße euangelium, qui cum domino in carne non fuerat,fed ÔC a exteris Apoßolis, quod ipfe quoq; in principio fui uoluminis deelarat dicenst Sicut tradiderunt nobis, qui à principio ip fi uiderunt ÔC minißri fuerunt fermo/
nis.lgitur Euagelium ficut audierat ferf pfitiAdia uero Apoßolorum ficut uide/ rat, compofuit. Vixit odioginta QC qua-^or annoSjUxorem non habens. ScpuI tuseft
0^7©' Jix7ifi^^T©', ar TXf «'UriXjlV^lV! 2^xlt;fx^ '/p^^^KinTea . ove/lt yay t^^^l^f ’^l' CtJ^^^amp;iS^Ol» -TOV XTlD^cASV (ii71i:fv '^'Zst» Träif (!U»7ÿ 7i^xfiügt;y cSip »yvai/x^iu, è^iz tfÿu ’nilgt;'}ovAAtxi/cff ixârû^ '^l'}^!gt;viiigt;, MX^‘' ça 7r^lt;f!yJiv7Tipói/ tjvx çv 7x «rix, carwiHx^ sxi» th-cujAsv XTSTsÓAsVftAiyyê^TiK tifiiiigt;«i'lt;' vüVjOix 'sre^ cujTBV atu/TKyair/i! JiiH^V) ^' /zoAsy^xyvxt lt;Q4A7pM icxn^fi^ii» 7r0/^o 7BV7D ^i'WOlf/X^XC , lt;/lià y^ llMAs^l^ revroi» nvt^ ’énfoAa/iJiwtvtni/, cdxCj^ 'weivA©' ÿv 'nuff oixacus i'sn^eAM! Atys, IcXTCC -n ivx^ytAióy /zou3 /xAs/i a! ^7S rlt;iV^v^ tdÜ uxTX AsKcw cjt/zedvs.tts^AV' xxv ov /zcviiy 7mçx -nv ■Æj^^ôAe texuAs {tu , /zxSfgt;xy/xz 7° ivx)yiAio(»3 oix z^iTX ri liV/ j dx T^wxxÜT« i^'^ffa/iX'n/zH '^oi^'tV) nbsp;nbsp;|
«AAeè t/gu ^§x '^Asi7r£/i xm^oAigt;/i, cTti^ , )(gu Mz-ng ^ tx cz^y» 'TcviJlcu cwjrxyi^x^ i 7©' Tr^efowä^ Atyei.. ^xSà! ’m/id^a-xif *' i t^ty ot XTT e^yüg W'n’^^ae.-ntyityoiw ra W' i xyybAio// Lx^ag ccxx({S)lt;^ Ïy^x^i, rüstig 1 7c^ifat '^ë» cC^sóAünj^lixS« isiffo^ wil!, i K5« enwiTKëWt KVbydx 7« Aaf-wx wri '^ i
SCMPTORVM ECCLES,
Sv)j^ip «tji'tûJt; bKH^HcnaSitiuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 81
A tus eft Conftâtinopoli, ad quam urbem ukefimo Confiâtij anno, o lia eins cum tdiquiis Andres apoftoli trâslata fiunt dcAchaia.
A Æ Arcus dificipulus SCinterpresPe Itn, iuxta quod P etrum referen-tem audierat, rogatus Romx à firatri/ bus,breuc fcriput Euangelium. Quod quum Petrus audiffet,probauit, Sé Ec/ défis legendum fiua autoritäre xdidit, ficut Clemens in fiexto xaîjoTVTraxnœp li/ bro fetibit.Et Papias Hierapolitanus epifcopus,meininit huius Marei, Sé P e/
X'tsi’nS^ ^^ b.ügt;vsxv'nvoy.;:tsvÂei,às «{/ TTO^iy quot;i^ axs^w liagt;vsxiV'nvov t^icujlg^ 'n 'nv-nv eMyx yi.'rK'^ Aa'^M'My xvlt;^i.v t^ i^so^ Asv yiTtw^x^Vt
MA^Kamp;'yxS^TH! V^ i^yhuiiliTHfTr^- lï
Tpov,x«0w?'nSi TiiTpov c/}^vyovySiiov XKHftsi j Trx^XKÂ^^às «^ 'n jayv ttx^« TÛy xJ'^iKefüy^ è^x^v ertwtTKƒyv (AJayptAtOf/,«/ vrfji lt;^TVx^y Tri'TfQ'iJhKiyxatf^^'n tx-xAvlt;na cwxyveoSsHXoyamp;vay 0ijj3^lt;^'nxxs c/^i^
tras in Epiftola prima, fub nomine Ra/ bylonis figuraliter Romam fignificans : Saluutuos qua in Babylone cum de/ Óa, be Marcus films meus. Affumpto naquefiuangelio quod ipfe confecerat, perrexitAegyptum, dû primus Alcxan dnæ Chriftum annuncians, conftituit ccckfiain,taniædodrinæ £lt;uitat con/
lAiüKij't^S« (nujiy^x’^'X'n Lhini^s lt;^ ^sT tx^ 'TO 'TÜHJ '\::!Bn'TV7ró)n.(»y Aoyu^ t^^ 'aa’Titxs ti^a'TnXiTvs i’TTUTHsfs®', tt^ii^v^ma 'nv'3fgt;v ':fgt;V tiK^USVjH^TT'c'rp®' ^^ TH TT^lüTfl uB^SO/ ÄHf iTT ovoy-XTt Jiix^vhiSv®' aniviKÜ! góiy-bif lt;rH(tcù.vü}ygt;^ «carx^iTM vy-xs lt;fHxiy h ^ bx.^ £)VKmVI (TUU 'n iXAtXTÄ, XS“ MKf x©' Ó i/xoï
tincntia,utomnes kdiatores Chrifti ad exemplum fui cogeret. D eniquc P hi/ Rillettubmus ludæorum,uidens Aie/ g xandrix primam eedefiam adhuc ludai
zantem, quafi in laudem gentis fuæ li/ Dïumfuper corum conuerfatione fieri/ put.fitquomodo Lucas narrat Hier O/ loiymx credences omnia habuiffe com/
tjó?. Tm^KKxRùit ■myeijOiw 'n tva^y-tÄtojz, ÖtuQ» eth'ns irwJiTxfi , xfltTaÄa/xßeu/a tLu Myv':^oiJ^ XS“ TtfÜT©* ^ Khi^XJi/J^o^ci (v-crû ui y^soy Lv^v^t^V j KStT^snamo IxxAvz criay, ■ntrewry Tnutfl^^aet vä^ J^iiov b-a^i^f ölet c/luTTftquot;4-lt;jv, Äf Tt Tsr(!WT«î OTW «KpAsv^ öouiÜTaj quot;fepT X^su fc-artiöot 'n ■nv'nv Jjcf,^ yu'yn ♦ SÖlt;^ X9^ (ÇxAoip ó quot;^^ lovtAcuoty tAAs^. yi(jt.ói'TXT@', i^üy ^ aAtJox/c^a« tc^ÜtIuj iKKÄyaricw tTi iovlt;fixi^ovlt;rM, uxr^èi aj 'njeavoy 'ïTV ot^aou tôvouç, JûiÜAsi» vr^ rUs
muniaificiUequod Alexadrix fiub Mar co fieri dodore cernebat,memorix tra/ diditMortuus eft autem odtauo Nero/ ^sanno^A. fepukus Alexandrix,fiucce dentefifiiAniano.
TDVtOiy Sïxyc»yHS crujucjçœ4«T0. X9^ amp;aa-£^ }\SVKXS J^Hy^'TVU. rew lt;^ i^^nm^vyois 'Tsis^^f o-MTXiTSMT^ Mrj^^vx^vot xtiivec, ovrees b.x/ xöv©'07nQgt;lt;^ ctKifcw(^éa.!jè\ fxagXöv mv jïjïxirv^lsiv tig« yivüp5h'op,7n yviiyn -Tm^if /‘UiKi^'nKiiïi'THÓxs ef^ quot;W oylt;ftgt;lt;i!gt; Ti vtgwv©-tT«, à-rotT^ôt, ijv aAtJovc^éa, lt;4äilt;Aj«(zkv»
cthTop Mxv 'iis
I vatmes apoftolus, quem klus ama/ ^ simvih, oy luk plurimum,filius Zcbcdxi,frater {tß^c/iedov hcobi apoftoli,que Herodes poft pafi/ bonem Domini decoUauerat, nouifti- fö^T©- gt;nbsp;t^^t©quot; TjrctvTœy tj^a4?'' ’lt;51»«y^ t^'w omnium fcripfitEuangelium, ro/ ’ S^tusab Afix epifcopis, aduerfus Ce/ tintbura^^yiQj^ hxreticos ,amp;émaxime
«tjOTVs isMV Hyx7ri)lt;r^^ t|oj 19 , àcAAepôs iaxeéjiov quot;ïnv ^3^^n)
HpiiJ^v yi'm'n’^^©'Tib.vç/'a^K.'tc^xKi
ytAioy, 'w(qgt;«xAv3«f Tïr£iqgt;ct Twy th? alt;ri«ï uèccrxs'wtot' gt;nbsp;K^ x«T« Lvzlv^av, Lot aTAtuy atffnxwyjte«. gjAisce TtuJiLovT« TovTiy tlxßiwviTwy J^óyi^aT©- ciw'aCtvd-cu/'jlamp;'jTtöti ^Kto-xsvTwy Toy ;(^ç/.soy Tifo gcqi«s l*« ja^z uule.Vnde bCcompulfus eft diuinam ^vÈScu.. 0^7/ HvteyxitS»» tÜ Ôéxv '^vH/ eiusnatiukatëedicere.SedbCaliamcau - - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
lam bums (cripturx ferunttquod quum legilfct Matthäi, Mar ci SéLuexnoW
quiafferuc Chriftum ante Mariam
non
lt;riy oÓjtov «Tïr6iy*Ct«jt aZAfio Jli cu.nau 'nu/ *gt;ou quot;jov cvy^gàiaixctTOî cjitgoutriy . cu/xyvaus yq» getT^cdou j ix«fXsu , Lett XsvLâ Ta ti9u' j(^«,,ilt;/loLig«lt;ni pÄv TO vq!os TÛy isoyiiy ëS «.AijöS «UJToùî àf^xTeot fcßtßcttcBff^^ ,^tvoî tantum anni,in quo bC paffus eft, poft nbsp;j[^ lt;^içu)t5 ia'ovoy,ty « Ö t7r«67/ j (ACT« tAI»
tnina,probauerit quidê textu biftorix, béu er a cos dixihc firmauerit, fed unius
ear eer cm
lt;fvAet/
ist CATALOGVS
t(tC7«A9ylt;Q'
carcerem Ioannis biftoria texuifte^Prac? termiftb ftaque anno cuius a dra à tribus expoftta fueraqfupétions temporis an/ tequa loannes clauderctur m carcerem, gefta narrauit, ficut manfteftum efte poz ' tent bis qui diligenter quatuor Euangez lioru uolummalegcrint. Qiiae res etiam e/JgicfüüviMjClux uidetur loanm's efte cum cæreiis, tol lm Scripfit autem QC unam c/ piftolam,cuius exordium efttQirod fui't ab inirio, quod audiuimus Sc uidimus oz
cull's no ft ns, quod pcrfpcximus, QC ma/ nus noftrx contrecftauerunt de ucrbo ui tæ:quæ ab umuerfis ecdefiafticis àC cru din's uiris probatur. Reliquæ ante duæ, quarum principiu eft, Senior clccîæ do/ mmæ 00 natis eius i Ô^ fequenns. Senior Caio charifsimOjqucm ego diligo in ue/ ritateJoanms presbyteri affcruiîtur,cu/ ius ^ hodic afterum fepulchrum apud Ephefum oftendinir;8lt; nonnulliputant duasmemonas eiufdem Ioannis euan/ geliftç efle:fuper qua re cum per ordinê ad Papiam audirorem eius uentum fue/ rit,diftcremus» Quartodccimo igitur an no,fccundam poft Neronem pcrfccutio nem mouête DominanOjin Pafmon inz
fulam relegatus, fcripfit Apocalypfim, quam interpretatur luftinus martyr Of Ïrenæus. Intcrfccuo autêDomitianOjSÓ
epuheeKHif täca/vöv rlw iso^îa^ irUUriJ^i^'^^ lt;r«! -ntvuif -n^ ^i!)iu':^iJ cv ^ tffi7r^((yi'i^^ 7rx^à -^Tamp;^iJ c^tn^H, 7gt;v Mtiii^gt;^}amp;[ VCVjlff^lJ H Vgt;IJ ïüJcÓ/vluJ lnü^ÿSllütU dS'^ Zl^KliwyTCCS TtpeJfamp;g è^i^^jftfiS« ff«^^*' ^buxiJïuiftCriTTa lt;301$ uS^'iJiiAÜS'nU'^^f ffifj lt;iÜx')yiA(oiQ ^Tvy^vcvinMTi^ cijg^epavieuf tIm jbfisvirtw avccC iucivvivIH'^ 'f^ ÄStTTÜjjfi^ya. t^x'4'i (ié lJ^^CU' uSist^^l »S » KfJ^H lt;01,0 luv KV «§}(^li!,» 'T^S 7r«^ft^'^ TUll 'fÿ^ iXKA9lt;nKSlKSlim9^Vi7lW.lfllt;iblgt;i^‘‘^^ cwiijoöiiJ ty^^iviTVi-xi Jè ^an!^lù lt;/lv^, ‘‘f* x^y» lt;01, Ti^uT^s(jJd'yó 7r!igt;lt;ib‘Jiv'i^amp;^'^^'^^ 7n ^v§ix,lt;flt;Ügt;'i^xs Â^o 7r^ilt;rJivT^amp;'j'‘‘‘^ W «yxurKmJcüavvüv 7[^tlt;rßv'T^cv^t^ 'na.ov Ïtjxsv- vuv I'nS^cp iivHi^x lt;^7gt;i^^y vu Tvy^^vQi lclt;xi. 7ivis vC/ü^cvlt;ngt; Tti '^'^^ lAV^fiéïx tUKwev avM -nv ^^xjyi^isiv,'^^' Ü cv Nvirget^ rx^tiJ às vxvtcu' 'nii'Jtv‘fgt;^^ ccK§oxTfif iAO^aii^ c^ityÿlt;ngt,i^tT0tylt;(^^^^ TiOSK^lVl^gUcftK^Ta tTamp;jl/l^'l^ClIlii'T^^'^ fuvx Jhuy/iop llt;.ivoiü/Tamp;' Jh/ti'nMCiigt; ^1 vk/t/jco/j vûm^/ vlt;i^iOamp;^äs, (mut'rtcf'ï/^ lt;^' xeJAvftp, «fz nin^gocvyif ivs'iv@'lit^Sf'^^^ i(£fi fi^luJcu.©^ t vepK'^J7amp;' lt;ié t/hniVK^l^^i H^ s^’ Tr^cJfiuiJ lt;)U/'r£gt; tilg: tIu/ mJlvif^l^' p 7X7« 7r«§CC Wy^AxTOU KKV^ilêdcHlJ,^^ 0^1
adlis eius ob nimiam crudelitatc à fena/ turefcifsis, fub Netua principe redit E/ phefum; tbic^ ufq5 adTraianu principe pcrfeuerans,totas Abc fundauit rexitlt;j ecclefias,ó6 cofeeftus fenio,fexageftmo/ odauo poft pafsionê domini anno mof tuus,iuxta eandem urbem fcpultus eft.
20 TTErman, cuius apoftolus Paulus ad I Romanos fcribens meminit, Salu
isx as iiptUrCjj «v«flt;i\if«Sjiigt;gt;s r^xiivfivt^ Ji«lt;nAtus txâm c/lgT^Aiamp;SiTnxamp;s'r«!'^^ «ViaS tdi/Jlt;iAtCtllt;n )(S^ U}lt;g^'lJlt;«lt;rlt;^ iKx!(iirl' «S}X3^ ^K^ yfi^cJamp;s y9nssü oyt/h'^ ÿ'K^^ quot;i^j/ziTory» TmeS©'LvQicv nAiibTHamp;S,^9^ vio^) 7HS TrOxt^xg^gs vreAius f‘f‘lt;»^9 '^'*^
KPi^iHinus^
täte Afyncritum,PhIegótem, Herman, Patrobam, Hermen, 06 qui cum eis fra/ tres funnafterunt autorem efte Iibri,qui appenatürPaftor,óóapud quaHa Græ/ cix ecclefias criam publicelegitur.Reue ra utili's Iibcr , mulri^ de co fenptorum uetcrum ufurpaueruntteftimonia. Sed apud Latinos pene ignotus eü.
21 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hifo ludfus, narione Alex^drinus,
X degenere f^cerdotn iddreo à nobis interCcriptores eccleüaüicosponit quia. librnm de prima Marei euagelittx apud Alexandria fcribens eedefia, in noftro/ rülaude uerfatus eftmon foln eosibi, fed in muh
EPf^«S, cv ó «TresoA©^ TT^S faiüii^i yfoeJepu^ ftiliVXTixl, KCürcelamp;^i
ÜQl7ei/, (pAiyov7«^ t§liC!WjVIXTfoßlt;V/,ilß'gt;^i Ai^TM cdjamp;lt;^79S}^'^xS«i Êiü^VjU^)^^ (pamp;(ns TttlfjiXlfj X7ïslt;jv TtiV/J CWKTCAlxÜS t*' xAxvicus lt;/lx/J^ov^lt;f ew«yivaivxi7ia,f(giX^9^ öcSs }^xvigi©' c Aoy©'^Ki^ ov7rsA^$i'^^^ Aciuwigt; wyypxcpiaii/ ■^ixAi-^-w ixanvsi«!, «AA« v«g« Tois çuiicûois «yvais©' Uffi dhxà,.
^^^^t^ail/ tücâcû.O'^'JtySàs lt;^ xAi^Mi^amp;x, ^'J^'^OUS l^iug, lt;^i W7^gt; velf XltSyHi'X^ ^v '^ bxxAxmxstxäi/ vv)y^«lt;ptaiii TtexiT^, iTTG-^C^ ^ld^c ^ :7f »T«^/Z(rƒ«^; lHl«)yi^isi «Aifave^ax lxxAf)viitsJfi^uif,àsi7iiavlt;lf ^ xgii7^uiiy(afa,3f /ióvop cWTc^i cwesvx^^
|
SCRIPTÖRVM ECCLES. A in multi's quoque prouincus effe memo/ j^^nSjôihabitaculaeorum dicens mona/ “fna,Ex quo apparet talem pnmü Chri gt;10 credent urm luiHe ecclefiam, quales nonemonachiefle nituntur 86 cupiunt, ^ ut nihil cuiufquam proprium fit, nullus Ç, **™®dosâmes,nullus pauper, patrimo/ « maegentibus diuiduntur, orationi uaca turèe pfalmis, dodrinx quoqr 00 conti/ H””*’’l“^l^® Si Lucas refert primum K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuitfe credétes. Aiunt hüc lub Caio Caligula Romae pericliratum, ^uolegatusgêtis fuc miffus fuerat. Cum ' 'wunda uice ucnilTet ad Claudiu, in ea/ ’ oem urbclocutuin cüc cum apoftolo Pe ^dustj habuilic amicitias,óó ob hanc taufamenam eccleliain Marei, difcipuli “”gt; ïpudAlcxandriam fedatores or/ natie laudibus. Extant huius predara 00 tjquot;“«*®^*^'^ opera in quinque libros uylLDe confulione linguarum liber Onus;De natura 2lt; inuentione liber u/ nus:Dehis quæ fenfu precamur SC tefta ^urliberunus:De cruditióc liber unus: X} ^^^^^^Jiuinarum return liber unus: ediuifione æqualium Sc cótrariorum ' or unus; De tribus uirtutibus liber uz nus:Quarequorudam infcripturis muz ^ulunt nomina liber unus:De pa dis li n duo:Deuita fapientis liber unus;De S'gatibus liber unus: Quod fomnia mit/ îv'n*^ ’ ^^° ^’^” quinqp : Quaeftionum olutionü in Exodo libri quinque:De ornaculo 2lt; decalogo libri quatuor: oonon de uidimis 06 repromifsiontz us,uucmaledidis : De prouidêtia:De udacis:üeconuerfatione uitanDc Alez xandro,dicentequod propria rationem niuta animalia habeant, 6c quód omnis 'nlipiês feruus fit : Et de uita noftrorum ' rum,de quo fupra diximus,ideft de a' pulwlicis uiris, quem 06 inferipfit ti^ ’‘’»«ifjTjiti ixfi^', quód uidelicet cœz ^ “^oontemplentur,óó femper deum o* rent.óifubalns indicibus:De agriculru/ raduo:Deebrietate duo. Sunt 06 alia cz tusmonumentaingenii, quæ in noftras Uranus non perucnerunt. De hocuulgo ’pud Graces dicitur, « -vrAeJruy lt;Ji^Auvtj («)« i^zAüjp TAct^üivi^i. ideft aut Plato Phi 'onem fequitur,aut Platonem Philo:tan U eft fimilitudo fenfuum 86 eloquij. |
'Svi^^xi^i^lf iKKÄHaiecsmSiJ 28} •Cpaçv mTikcu! ^^(^^(^nius aveu cpcvcTKaiii^ngu •rves OlKUOfl! Ml-^^nsi^^jj tiOVCtsllQJ.ee . K(^ MIJ ^HÄSVTtU Zictwriuj c^ Cl^)^H! 'ffvlsQÏ^Qtsai ’Til Stibtmvm^ tKKÄHencuJ '^iSvu^ ómioi oi vuu tievee^ï àveu^f/Kaven tts/u uètêviiOvcn^^Sis n fJ9/c^ ij}o^ t^aiJ7Jv«, iJÿc/î aveu as cdiK^ Tv^ytnojJ « TT^ÿTW, TOts JÏ ovenots quot;nis iSvioi tfitxjvtlJOVTdb-j ISb^cüs ^oAceJ^jsm h^ •^xAfJOÏs^ mucßii^jim nx^ tyu^xTact^oiiss Ha^^VKÜe cwxefifa ’n ■jr^u-ny ^ i^tenAviiOH «w ’7n^ sisy^t’^uStia, A^yvat c^y u^yxiov KSe^t^ yÓAx çv 'n ^óinii [tivJïuJlt;f[ilt;rxi,07rH ygu tv^^^ ß/ü/THS 'r£i otKaavi^vüg XTnsxlAt/.Hguó'n. -n tä^’1^0^ »Adi TT^S icAotutf^oiJ^c^'n cüJn 7nj Aa c/lgeAij^dluJoula^ oCf}s'oAu Tnr^ci), xp^TS-T» lt;^yKKlt;^Xi ^Aiow » t(su t^ K^ cSit twov^ f/lctscct iiw§Hsv 't£^ IJx3ffnv friJ^VjC^ xAi^uv J}oax t-njifft ItiHsxriif/K^ou^àcn tzts vp^èicJiX vù Ö cwxQiSijyrx oWTXyuxTX as 7rlt;^'n. At yas niuvtn.aSyVmSt'^^ xvyyvnus yAaiosSiJ Aoyl^ its. TT^ lt;f)Vlt;n,agt;s H^ iv^HiiXT©', 7i^ wiJ t^ vouu lt;i\jyójj.i^ 0 X:is(j.ciejgt;Tvfoiii.^ At y®' iïs.7!'^ ■?nult;Alt;i\jmus Aoyl^ ns.'^i^ {tAy çovotiov quot;^ dauif Tr^xyiiXTOifj AÓ^©- ns.7m Qi iJ.iQilt;rnov tatäi/ ns^ lt;^00/71(111/ Aoy®’ iis» 71^ 'TOAMI/ /ïjJJoJ(J.iUl) Aoy®- its., quot;Jp^ ’fÿj lt;^-xtAxyaxw^f yPXlt;J)S)iJ Trxgx) ’nveoi/ Aoy®' its». ,F^ (TUvS^HKMiJ Aoyet lt;/lvo, iriièx hiov lt;^Asxe^ lt;^HSv Aoy®'' its . quot;Ji^ ytyctvraiJ Aoy®“ its» w^amp;'7^i sais ova^ojs quot;Jtk^x 3iov TrifiTnötu^ Ao'yoi ure^'n. ^v'si/ijcJtmij ns^i i^iiluj^fictJ'roott ^{/^óJhVjAoyet 7rÿjTi,ts'cQ/ris ficliUHS H^ lt;fkHStAoy«VjAo'ygt;i'n.0sci^db-.7riQ^ SvmüiJ.’tsi,» ei ’\:xn^ilt;n.a)y,H'ygt;i [tXTX^óiy^TfiQ/ ’jv^voixs» TTi^ iovc/lcuM^r.’tsiQj. t^ytjyiis Jïgt;tov,7ri^ X^ Aifxvd^ooVjKSU 07t ij^Ojj AsyixtiilJ tj^« tx a-Asyx^ 07t TTXS iiji^foii J}ivA® Ü^y» vn^ c^-“ymyHs '?9ï HitiT^cuy^Tri^ oif iii7t^^^ am,» yAjj^Tjt’ji.si '^ oClisoAioyjAoy® itSjUy ivn»» y^X^i* 7Ti^JilOV 3^i(e^M7mSV lKi7Xy^7TS'A.»^ sty^o-n 'TX i'mv^w/tx ont^t^ovffi ngu ùà ?fl?z ^VTvulsi^ Si^ttui^ yi.tgt;)§ytxs Aoyoi t/lvotuti ei liións lt;/lv9,axi tj^ tTi^« tüjTi^ xvy^^celyt»-ßXTX ovvu as 7Xs iyexs yamp;fxs iA8ov7X» •jn^ 7-iTa » ‘?m^oiiJ.ix '^^' 'iAAbjJtKiy^», TrAxIruy lt;iUAmvt^a , h ^Auy 7TAx7(evt^a» •nQxvTv ^y óy.oi9THS ris ’n J^ewotxs JO» (^^tJnus» XevxJ©* |
f{ic7tc^syamp;‘
CATALOGVS
i84
zz T Vcius Anneus Seneca Corduben^
1 ^üs, Sotionis StoicidiCcipuluSjdCpa
truus Lucani poct3e,continentiffimx ui tx fuitt quem non ponerem in catalogo fandorum, niÜ me illx epiüolxprouo^ carent, qux leguntur àplurimis, Pauli ad Senecam, ÖC Senecx ad Paulum. In
quibas qmm cHcc Neronis inagifler,amp;C illius temporis potentiffimus, optarefe dicit dus dlelod apud fuoSj cuius fit Pa ulus apud Chrifiianos.Hic ante bien niû quam Petrus ÔC Paulus coronarem turmartYrio,à Nerone interfedius ed.
3'3 TOfephus Matthathix Hiius, exHie^ J^rofolymis facerdos, à VefpaÜano ca^ ptus,cum Tito Hlio eins reUdus ed.Hic Komam ueniens,feptem libros ludaicx
AcvKi®^ ^vim nvmti wfi/laJlio^^^i ^ truTity©' sewv fiX^/trnSfHSf^ ^^amp; 7ramp;! Tm-jpes AsvKSiviv 7amp; 7ntii7ev^7iiugt;v ip Ü.gXT»rj 0l/ ov 7r(W7Wf iff^Tf/S/^/JiOlW ^Is^’lf' 7txÄ0yu '^ xyiai/jà (jiH tu ù^soAÙTiviiv 'fr^v7fi7TV(/, (lit Trag« m^^üp {u/ccyim^^H' (^MjTTAuÄsu yr^ff nyutfii/, Ksà nmiiiK^l TTM/Asp. vigMylQ^uu JiJ'xa-KilA©', )i^ ^ tKava KS^gev JïuiX'nïjUvy^ mivvin/filf 7myeè “ioig ijicig -nynp, oiip 7rcógt;^amp;' ^f^ quot;nlt J^QC^lMfaig, OUT©* “JT^ ^KU/'^ ^vf 7^ j vmS'aY ma ÙTns'gAsvg 'sri'jpt^ n^ ffHÜ^ft nbsp;nbsp;nbsp;J
mKycc ybfav©^ lt;ilri}«yst nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
fis «fJ^»ff,tlji)^ntgt;SX§db-){^(^K«7!IV itlVlJi'
gx TiSt fitfeve -^ tâyt)(ûlt,i^ i^Aitiii®'^i'
Jnou'sr©' /iXT^isv ^ègj (3^tttÂviiÿlu^ fivg,7m:g« ÿiiwamcu/gv «Asv!,f‘i'^^-‘ “nv ’TJ? ygv (tU7iSgt; âxnAatji^ÿ. Sg agf^!^^ captiuitatis Imperatoribus patri Hlio^ tA3aii/,b7ifcè AÓyovg ^ ievt/ldKHg aAxM obtuhtj qui bC bibhothecxpubltcx tra^ zreïg e^vo JixojAivin quot;i^^n ttktqx i/gal^^^ ditifunt: SC ob ingenij gloriam,{latuam 7rQgt;lt;myiyiilt;}v,ot7}ytgb-}(^nyifi/4olt;na üi^^ii/ quoq^ meruit Romx. Scripiit autem 06 éix^ 'srccjgt;tc/l'üigt;irxv.)(^^ 7Ü Jii'/ca' ^ ^' alios uigintiAntiquitatulibros,ab exor ^viae, mf^e/wT®' «/tih^ÿ. Ï^gx^i lt;/^K^ , dio mundi, uCcp ad X1111 annumDo^ ^ ag^^uoAsyixg Aoyevg ßilt;ggj,x:jo ^719 ng^^ mitiant Cxfarts,56 duos cty^^oTvêg ad^ fix KyyHg,tü)g'n0axgdb‘n$uJiKcc7gv tTovg^'' uerfum Appionem grammaticum Alez fuTjggyov ó^gutrag©^^ f^gu t/lvg «gytutT^rS' xandrinu^qm fub Caligula legatus mifz f^ x'^r^tuv©'y^x/4,ux'7jgt;(gv xAiJwi^M fus ex parte gentilium, c5tra Philonem êg ÙÂ amp;«At^'A« SipOrfd^Tag «7n7xAsg ;»*' ^ etia librum, uüuperatione gentis ludai^ gcè -nSt /ztfevg -^täruwp,t^ lt;^mamp;'i^ J cx continente, fcripferat.Abus quoqg 11/ ■yel/ gj^g^t^^yr« 6.xTxyyuc7i^ ■^'iûvdsûng *quot; f ber eius,quiinferibitur 57«^ M/êxgti7ogamp;- yfx^i.ili k^ «aa©' wtiSI Aóy© ^ni' i Asyia-^s, ualde elcgSs habeturgin quo 06 '7eKg«7eg©' Asyia-^/gv ^iuflt;^g mn,^^ K Machab^orS funtdigefia martyria.Hic k^ 76v wedS^ug -i^' f/xKxxJlaéigi/ igtA 1 in X V i I^i Antiquitatum hbro,manife ovT©quot; lt;jv quot;^ èKTUiffficc/iKKTa rüg gg^i^' I naiime cofiretur, proptermagnitudinê yi'xg Aiya, ggio^g^tSg é/ieA9yd,t^ 'ne cyngf 1 fignorum,Chri{lum a Pharifxisinterfe ‘fS'm/téegy,-^^j^amp;fôy èlrtfij^Siu7Kgg^t' 1 dium,56 loannem Baptida uerepropbe ottrencup, i(gu icucû/ylu/ 'till/ ßg^is^^ iA»^ég I tarn fiitde:S6propter interfediionê laco yi-y^ntSta tr^/fiiTiu, tf^g^-jü gifaylu/ / bi apofioh,dirutam Hieroiolyma. Seri/ ix/caijiev 7/9 xTrvs'äAsv ti (i^6fféAv//x ^(/ nbsp;nbsp;ƒ
prit aut de Domino in hSc modum:Eo^ mfââtamp;xe, lyfa^t e'^ yjù ^-ng Mw nbsp;f ƒ
demtêporefuitlefusuirfapiês,fitamê wmg.yin'nudè ^Stpy-nyKirtpiiK^iv! 1 uirum cum oportet dicere.Erat enim mi m/pèg (w»^^ ayt ^yd^ft ««‘ny Aiyaii%». h^ nbsp;nbsp;1
rabiliûpatratoroperû,ô6dolt;doreorum }^7rKjgt;«lt;/i'faii/tgyai/mtf,r»g,d}d'g/irK«iiamp; I qui libérer uera fufcipiutiplurimos quo/ (d'ig^d-wai/ -fS/' «diy» r «Af/ÿ» di;^fdlé»e,i^ f que ram deludxis ^ degentibus,fuiha ^AAsyg i^Jd/(gvdixigi/g,-mAAsug di'yg^ 19 ƒ buitiedlarores, 56 credebatur effe Chri^ bAAlu/ixi^gy nrf/yxy^^p, 6yamp;^gg c^r© ^, ^^ t dus. Cum^inuidia nodrorüprincipü, x^ M/d^i/ ^e/lâ/a -r^'■npulirxi/ ccyd^^âi/!r«i^ / crucieü Pilatus addixOTet,nihilominus ni/ii/, ^eu/^ù uèrnTJi/gnaT©' inAg-nv, ivx tUf^ ƒ quieumprimum diIexerSt,perfeueraue t-ts-tó/ff-M/tv et y, ■/rpd-niz ed/vgt;y «yiartf!»'gt;»“' 1 runt.A.pparuirenim eis rertia die uiuesg 7^1/*^ i^gey^yctfi gd/tefg 70£76u/ iy^i/ hitt^ty'i i^ / multa 06bxc 86alia mirabilia, carminé ttkAii/ ^ài,^ .y^' ^^^^ Tf^^yrggiz toSt« xgi^ / busprophetarS de eo uadeinâtibus. Et «AAx /iveca: firgèi WT^ aygtamp;Tay, dgntdgt; 1 ufe^ hodie Chridtanorum gens ab hoc j^amp;sjgu/eSi/ i,^ ^^ artyxir/diyaii/, tn li^i/ 1 fordtauocabulum,nondefecic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wi vgt; ^vAf{/, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
ludus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IKIS' 1
-ocr page 335-SCRIPTORVM ECCLES.
ïVftusTiberienfisde prouincia Gali mtonatus eft 24 ipfe ludaicarum re fumhiftoriam texere,24 quofdam comz mcntariolos de fetiptutis componere, Mhunc lofephus arguit mêdacq .Con/ ftitautem ilium eo tempore fcripfifle, 'luo241ofephus.
Clemens,de quo apoftolus Paulus ui Philippêfes fcribens,ait:Cum CemèteSC exteris coopcratoribus mez
^‘'W «t^'feWV £X«A«lt;n«sï«My 285^
Ievs©' TiüiQicJtAamp;'ybTmf^ias yccÄiKM^ 24 «5, tTTtj^ag^iTt p^ X^ cUJ-ns iatK/lKiKUfj
isoç/oüv tnuLiTo^^cu, b.a!t, 7ivx ■\:xj^iiVHp-a'rx ajd^z y^cJi^etiJ, «AA« K^V iämiff®' ik^yx.^ ’4'lt;^anti^oiJ~K^ylt;tf ^ txavw^ xs^f^* lt;^^' vi,y^alt;:^lt;//)ö'n.n3U,iwcnns®',
’liquorsnomina fcripta funt in libre ui 'æj^uartus poft Petrum Romx epifeo/ pus, Siquidé fccundus Linus fuit, 24 ter Pus Anadctus,tametfi plericp LatinorS fteundum poft Petmm apoftolû purent Wk Clemente. Scripftt ex perfonaRo 'uraïecclefix,ad eedefiâ Corinth. uaV ^uuùltniepiftolam, qux 24 in nonnuL »siocispa^jççlçgjtur, quxmihi uide.
nommeaipfg^fæos fertur, conuenire»
/i-Hi^fiS y quot;^^ ov TTXÏiX®^ i «7ngt;soAamp;' 25 _|^^7rflgt;j lt;!iiKt'n7rHlt;nov5 y^cJlt;^lt;gt;gt;y ^iyamp;,l^^-•7« Xöèt UKiiiiamp;VT©^^'nrxframp;' ihtx Tr^T^oy ^ói(iyt i.’7tixns7r®' j lt;/l^\j'i^amp;'y^ ^ivamp; Iz y^(Qo, Tç/r©' cu/iyUA^T©^ gt;nbsp;« stgee mK^at ^óüptaicey vziîüAcic/zJiocvavtn, lt;/ï^'’'Tó'^(jy l^iz 'lil Tofj x'^sa^sy y^^uâw. UKuij^'ix.iy^x. 4«}* fcX7r6gt;lt;r«ö7n)u iKKÄ^xixs ^ó)ii.vs,’^S ’tIm lt;^ nso/v^u iKKÄnxiM ù9ïsoAHy mKW ^auiixsîiÿ • H Tlf «^ Cfxxzzifjsoïff TOTrOtJ lt;AyitO' ^’‘ ^butaderiEpiftolx, quæ fub Pauli ena àtfayivwo'xt'roaj^^ ^gaxTwez ^ tt^ï i'oniineadHebrxos fertur, conuenire» t^fwovj uSssoAh?-nreu/^v (ywotilfiiyax, oy Se(lSimultisdeeademcpiftola,nonfo/ lt;xóvoy voN/za^y, «ZAa xs“. Aoyif.x^ «TrAis bmfenfibusfediuxtauerboruquoc^or t^^yi^^ ^ ^IxptT^a óftotwnï-tj’fcgtmwx£W •liüêabutitur.Omninogradisinutracp ^7^« «§■ «*«lt;*«t(^ «u/'rf» «veu uöSsoA», « Witudoeft.Fertur 24 fecunda eius no -ne -areq’i -^M-my xmJ^tyiicii^'iTxu.vy/. ^'t-mineepiftolaque à ueteribus reprobat. As?©' Ts/tTpou n^ «•^«r®- t^xK^y A^yw i bidilputattoPetri24 Apionislongo fer oiuj'rayâtrejsy tiv« lt;iV(rtJii©'db0ui/a lt;jv Cd rTO^TU txxAt)cnasjx«j ïsoQjix^ ri^yei. Trt.-Alt;AjT« ’Wto/tw ç^icœ’W' 7pKJca'9V,xs« tÓii tcvtov fzvwjzüw ayez THjzi^jsoy,«^ tm çæ/xÿ oi-X9cngt;|x«)óècnt tstJiA^inix efvAedTja.
f^wilitudo eft.Fextur 24 fecunda eius no
’uonetonftripta,quäEufebius in tertio Wiftotix bedeftaftiex uolumine coarz guit Obiit tertio T raiani anno, 24 nomi ds eius memoria ufqihodieRomx exz ttudaecdeftacuftodit,
1 Gnatius Antiochene cedePtç tertius ipoftPettü apoftolû epifcopus,comz
tVoJTl©^ 7«? lt;^ M/HO^élCt. tKXÀtlcnotS roji/ 2.5 T©.' jAfrèe vrtTpoy T^y aTrosaAsy tTOerng^
tMÜbeftiaSjRomamuinÄus mittitur. 7r©-, dlaiyf^óy L»JKr«wT(^ 'Tpc£ïctvov,amp;Kex.oz Quurat^ nautgans Smyrnam uemftet, ixaj^Sa-cu L£Alt;A?âàs,àîJmjxÜ stïAvn«, «At.-ubiPolycarpus auditor Ioannis epifeo- lt;rj*i®-. TrAtwu Ji x^ uèrstès tm «rj*v^»!»gt;i^ $ pusetatderipftturvä Epiftola adÈphe/ vreAvxfit?-®©- kx^oktAs teoeZwou tTiicrxsTr©-W,alteram ad Ma^neftanos,tertia ad Lj^^ad-c tAcç tefrfinouç uu^soA^y fitetVjKAz '^sa\\enfes,quartâ ad Romanos, 24 inde aLj t^s (Aagt;vHlt;n«Azovs,TeZTfiu t^ç 7p«Az «^s^irens ftripfttad Philadelpheos, 24 Aicwovs, tctcJ^tLj 71^5 çamp;jgcùous, U«K«amp;lt;if» *^^»J|ïnxos,24propric ad Polycar- ^iwy,’^^^x4t lt;2diAaAAc{gt;lt;lt;Ult;n, xs^ (rixvfvou-PWomêdanstilt Anttochefemeedez otï,x9^ »«hxSï tt^ï TrtAvx^^ç-nop, Trasanamp;'t/ fiam'.ixaua 24deBuangelto,quod nu/ tótv©- «LW Tiæ lt;^ xv'no^Gx feKKANtneu/,'^ » pet ametrartslatunteft.,fupetperfona v^ -rotà 'nv tv««')ytAiou tov tt^ÓiGw jxfra-Cbriftiponitteftirxtontû,dtcensÆg,oue q)pa£!7/T©',tK 71^1/0vreu Urov j^o/sov uv«/ io24poftrefurre4ttonem in carne eum izuw vroitiTDU. Aty^y, ty« «/2_x^ jtt-r« itui
^'^^«v'jtnxos, 24 propric ad P olycar^
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidt,24 credo quiaftt.Ltquadouenit ad cw cd säen y «^ lt;rijx«’n où-roy «cAoy , xsL vriz
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Petrum ,24 ad cos quicum Petro erant, sidjoi 07t’tsi,x^ ótc «aamp;c^ tt^ç TütTfoy v^
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixit eisÆcee,palpate me ,24 uidetc, wis «ruu c(wT9^ ovT«?,«?!^ ctlnniï.d-xAacpHz
1 Uuiattottfurrtdxmontumcorporale.Lt «txtC ut , 5-n aux «y-t «Acujz'ovioy lt;rwjx«ic'n^ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftatim retirer une eurrt, 24 crediderunt. xsy-xs^’‘^^^ws «d-ow^Ar ouJTüü,t7nslt;hjlt;r(zv.
Digixum
-ocr page 336-28^ nbsp;nbsp;nbsp;‘ CATALOGVS
Digniim autem mdeturj quia ianti uiri fecimus mcmioncm^óé de epiflola eins,
quam ad Romanos fcribiCjpauca pone^ re. De Syria ufq; ad Romam pugno ad betlias in mari ÔC in terra, nodle dieq^,!^ gatus cum decem leopardis, hoe edmili tibus,quime cuüodiunt: quibus SC cum beneieceris,pciores Hunt. Iniquitas am tem eorum,mea dodlrina eü, fed non id circo iuttificatus fum. Vtinam fruar be^
^fuy J^ {pedviTTü, t-iff^Ti^ niiV'nv M^is C 'aii7rat»/zi^ i4VH{tfjiJ, tK ^ âèmAâs«^Tÿ ^ •jr^^^iioizoü.0vs j^x^affH!,oAi)gt;x iKhSx.if lt;rve/xe «^64 y»Alt;ÿrj5{fe^ÿ^«^âi' ^ 3«AxIk!i i(gu. ^ yS, wx-nt ks^^ Hi^tgitl, i/liXfC atwAï/b
(jkCt^ Ai07mflt;/hit, -nvngt, syK7iai7«i! itit ^uAK/o^ovtn'(jii,oi7Jigt;dlr}^litt7« dfS^^'nf yayoriib-yii/ot/Tia,M gt;tÿ ewâ/ziai cÙt^'^tiU' i^ifbtnt U0t ^, «^tC ev e^ iSip tdlu^iShi/t H!)U. a^i amAcnuffa '^ Sÿefai^ f^' t^ifUTH^
ß^^s,quxmihi funtprxparatx, quasSC ^^tü)[t /^üi,x 7ivx KH^/Âcu o^vtxtü aru oro mtln ucloces ede ad mterttum,et ad ,uüi atx-sróiAaxv,^ ^c/iAij^i^^ej^ dç TÜ’tfulii fuppUcia, SCallia adcomedendum me, ne ftcut SC ahorn martyru nonaudeant (^ccyTv^aip,(iM 'gt;oA/jific7Sic/i t^ cni/^gTinuyX' corpus attingere, f^iod fi uemre nolue/ “f-xd^ » àyo^ tTnA^â^(z» ^iAnireuiniii tyi rmt,ego mm faciam utdeuorer.Ignofci/ JiiixJiTs//.M, 7nââ(/ n{i7xJi^aiamp;Higt;cut irv^niiT^ temthibhoh,qutdmiiuprofit, egofcio. fgt;toi nKvix,^ xv/^tfityai/ftcttyuciiaa.tiiiif b^uncmcipio Chrilb eße difcipulus, nP ^/^xe avM fzx3HT»t,0veCl^ tvvtih^ '^'éia^ btl de hls qux uidentur defiderans, ut Ie fiX^aiy ucaSv^m, irx Tty tHffsui) j^amp;ß(/ iviu, fum Chridum inueniam,Jgnis,crux,be 'aTvy,s-xcyat)amp;!/ei'x,xvy^Axtntofiagt;i/,i(si‘ ^ ßix, confradiio ofsium,membrorum di/ f^iAäy J^arrxx^ot, ^ TrewTvt “nP cró/iXT©' uiÜo,SC totius corporis contriiio, SC to/
,uüi af cc-sraiAaaav, ^ ^t/^Aiyi^a^ àf 'jü t/iip Kffi7aJif6i0ilf,/jiH Trait Si/Tfimp u^'fS/g^ap
ta tormenta diaboUjin me uemant, tan^
irtWTeiß«,i(^Ji(dircwot 7ÿ i^jSi^fv,èt î/ti tAamp;aiffJi/^ (t'a if/ffsv^eisav i:j}Ai!Wffa^ tiftiS/ KOc^sf Totftw Sgoce/xec^Htreu^ ^ m^uTif^
turn ut Chrido Iruar. Cumepiam dam-
natus eßet ad beßias, ardore patiendi ÓG[/,xf(ïivGgt;it 'nP Jlgvyixüü '^' AiinTaii/jhfft cum rugietes audiretleones,aittFrume' criTl^ i^xovyszs'ev à/xi,i(tù tUlye/^cu Teit 0'
o-fT©' tf/emi/yexfov à/xijJfÿù iHiycfuu Tcit C' c/ivat 7^' ^»eCaili xAi^HfM, hx c^Tamp;'Hti^' D lar ut panis mundus inueniar.Paßus eß fàt id ft dû. imeäi Jt^ra iTn 7pxï(U'iv- w anno undccimo Traiani. Reliquix cor^ tÆ Aa^ûiT if a nt t/'x^yHTixMtTrvAiit ^' I^ris eins Antioebiç iacent extra porta noyext texTXxaTvu çv quot;^Kst/xiiT/ißiu, Daphniticamincccmeterio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 T oAvx(ygt;7r©'ia)có/r0v XTrügUviiX^f/
POlycarpus, Ioannisapoßoli difeß j 1 TMtjK^Ttmiy wtiP^x/tvgnM^t^ pulus, SC ab eo Smyrnx epifcopus xgt;(tTr@'Kfi!'rxs^x^amp;t, Tment ^ «ß/m lt;ÿzt
turn Cbnüi fum,denabus beHiarS mo^
^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a-gt;(t7ramp;'KfUTTis-x^àt, TTtXTut ^ g‘i^g! ^J('‘^
erdinatus , rotius A fix princeps fuit, yàt ytyivi,e^-n7niAAf it'f^'gTrssiAai/ilSf^ C^uippe quinonnullos apodolorum, Sf ’fS' 7^11 ye^s-di/ tayxHSTatii (ruvnrv^fx^o^f eorum qui uiderant dominS, magiüros K^i diti'xtriffiAsvt ^^Hxy/m. ovri^Ji«/ tt/ babuerit SC uidcric. Hic propter quafdS vxt cu7jxt 'n!) Trx/yx, JixfftAiilïai'7amp;' miTi'i' fuper diepafchx quxÜiones, fub impe^ vivav ’7iSgt; -m'av, »oÀ' uèitr/aiTntüi7amp;’t^ w^t' ratore Antonino Pio, ecclefiam in urbe aixt/»r^tift (Ci/ikktüu, tTrtfs TÙ^ü/^fi//'»’'^ regen te Aniceto, Romam uenit, ubiplu TwAAsvt, quot;^(üyfixTJ fi{^K(atv^ilt;^Jl‘(^'y^' rimos credentium,Marcionis Sf Valent 7jyau 7rJsi^x(W7Xt,iwi}(ficAtim7i) tiniperfuafione deceptos reduxit ad ß^ (rMiT@'eÆ aù'^ c^ aà'nfig'nv/^afxii»i'®^gt; dem. Cum(^ ei fortuito obuiam fuUfet Kgù af///(fiT@' iiu/WjyyÜPa^t »/^«t. »^^ J bdardoUjSe diceretiCognofcis nosf Re amp;!f, yt^aiyi^ai -niT Tr^Té-niaif tsv c^iliiflt;^gt; J fpondit t Cognofcoprimogenitum dim Ui^x tw/tx jßxmA^'erT®' /idfidv»gt;T»fi^ nbsp;nbsp;K
boli-Poßea uero regnante M. Antonio v^tr, ks^ Atvxiav iwffiAiiv tit/^t/iéiHv, TXTXfT t amp;CL. Aurelio Cómodo,quarta poPNe^ ‘nv/htx vtyairx Jloiy/^ov üiyM^y'Tamp;'f i'' I ronem perfecutione, Smyrnx, fedente lt;r/^vft'!i âia)fûiûiT@'-nv(wâv'i!!'ii‘nv,^^‘^^ 1 proconfule ÔC uniuerfo populo in am^ ‘rit ■nvo^Mjiiav ^ ^ x/i^amp;tKT^^ Kfir g^' nbsp;nbsp;1
phitheatro aduerfus eum perfonante, P “»ov Ji0ÜyTamp;',7rveg'wacf‘ic^ó^!f - t^oif-t^f
gni traditus eß. Scrip fit ad Philippenßs ^Atarrrxxigvt Tsrewv ^cw/^x^iiti uiAsaAti/,»
ualde utilem epißolam, qux uiephodte Tit xyet -nv TTXfóvT©'^ m àffi^^^^^
virou quot;TiSi ynav. tQjU i^a-iiffTnaÙT©' t^i igt;f‘^t
SCRIPTOR-VM ECCLES.
2v^g«4''‘û^ê' txKÀBfnfïSîxwt/ X 8 7
A7ncts iaiMvov «K^octTHS i^aynAt/ 2g T95 rÜ! «tnees b'Tna'HsTsamp;'jTS'^'i^ i^oz
tumferipfit uoluinina,quæ prçnotauit, txplanatio fermons domini. In quibus turn fe in præfatione afferat, non varias
vous (rUu'^'T«f^ hoyiVSyOV! K^ i'Sfi.y^Ct'^’Y'i quot;iKS-^n ^oyoifj LvejLlt;iv-lt;^ ois KiytbiJ Ÿgt; 'n^m^ Idiots t^H Kns^stvdàif miKihcus lt;Jgt;H(icu.s,K}tlt;.«e wà «TTOSOASUff t^QJ/ HyCViiS^OVSiiCpft^.KSt'r'i.^ voouuTt ouucf}sict!)Ti 'sr't'Tp®' ^^fi^fiotj'^ Q/Z Âi'TnrO'j’n S^uiiKSiTt icJKOtSiamp;j'Ti iù^i^vv!}
opinioncs fequi, fcdapoftolos autores habere,ait;cófiderabam quid Andreas, (piid Petrus dixiffent, quid Philippus, zv.z.«lt;yj.. «wp-«»,z. .——^ z-^ ^'^'dïhomas,quidlacobus, quid loan/ ri nar80i.®'yn^oi fsimi't£^ Lvoaov i^ct^^ ^^MuidMatthæuSjUel alius quilibet di • - - - nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' - nbsp;nbsp;nbsp;- »
^^’puiorumdomini;quid etiam Ariftion
feniot banes, difcipuli domini loque bantur. Non enim tantum mihi libri ad
'nu.yTi Jè «oisiay K^ ó Tiç^Siv'T^©' Keew^ vvSilJ^lt;t^9T^lt;gt;^ '^ ^vamp;lov iKeJAva-ow^ovJi ycJ^ Hi -navv-nu Üi^f^i «2 MfcJyvaxruj w^ptAsv-lt;ny,0OTy ^StOe epav«,« 712 a^ei ttP ïWgóvT©-c^-^Sz o-U7}zg«4«f*»*ü)t' «KficJ^ei.J^v^v'nu. J^y^ «ij'i^'Tamp; WTOC Aoyov -^^^ ôvoiicJroiÿjaA^ Xsy «vox iuMvliu «7rosoXsy,xs« ƒ J'ACt' «x“ aam,alium ede loannem, qui inter apo? Ttf^ßvTTfpoy iucu/vhfycy^Ttvx vs^oy ^irx ftobsponitur : SC alium fenioremloan/ 70y aexsiwv«« xee7«e*^lt;x«y^.'”^J^ ^ ^ï^'
KfflySU/ lt;4flt TX 7rQ:«*fl;cp*^o/ßh'«,lt;jv 0(2 «td^ ySU, 'T«S y^^o vst{gt;«2 uj9i'soAcc2 g« «vcu iœcM/^ plerifq retülimus vou tjP otss'aAsu,«?^.«, Ttf Ttf «ilrßu'nipoy. ov-. tt«gt;ita,duaspoftcriores epiftotas loan/ -r©- xk^-mxiAwF lt;^iw^T«y (ovlt;/l«ïx«y tx^ nis,nonapoftolieffe,fedpresbYteri:hic «ftlt;ß«xlt;iv«x «A-Jbi^ooiy,« «xóXsvatKrw «ƒ9x tourmffleannorumludaicam çdidif/ v«©^,xs^ J^Mivdwe-.Hsa oi X9»7w»,o^-n. ft ^ifiiitjainj,, quemfecutifuntIrenens v^ y.bT« tuk (ö/wsaaiy (pcdlt;rj«ult;riy ^^pobinarius,SCcxteri,qui poft refur «ró/x«« i*^-^ '^«P ^’«V -Ay àv^oy ß«lt;r»z » Tîdionêaiûtin tarne cum fancis domi XrfV«v.xstt’r^*v7iMwo2 Jï^Tv ßißAf^ v^i ’J^mre^naturü.Tertullianus quoq in li «^ ^St IRt«^©- -^ TOsSy, xs^x Bixto)?.. wodtfptfidc|iu,SCViaorinusPiaaui v©gt;^-srtT«ßiv©', xs» X^xTW-n©- tcwtk th ^hsjStVaftatiushacopinioe ducunt. Jbxxo« dAxauTTa, , nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
ßVadratusapoftolorumdifcipuIus, 17quot; ov«^«T©- etfisoAwy |x«a«T«2,- 29 Vj9uUio Athenamm enifcoco . ob TWÓivT©' ttcuttAiou «amp;Ü/Jœy «Sïlt;rio/ ,
It^cndum profunt, quantum uiua uox, Wfhodie in fuis autoribus perfonans. txquoapparet exipfo catalogo nomi/
fto\os ponitur : SC alium fenior cm loan/
^j'pîmpoft Ariftionem enumerat. nocauù diximus propter fuperiorem opinionem, quarn à
^duftifidt martyriocoronato, inlocû wu Wtg Tö xe^«Y’?s ■quot;? clt;^'^,'^’”l' vz «nifubftituitur,SC eedeftam grandi ter 7r«lt;nfx%'ntt, xs“ ^KKAna-iw ^ i».bycdKv «»«Aïpttù,RdcSCinduftriafuacon tlt;^lt;*x* lt;4â^lt;r’«?’^^«o'«^ ruü«Jgt;ô,itÿ4 «riz WCumqHadrianus Athenis exe »«t kJ^u^oz ^ «anveue %x««quot;«'^7' t g^^' g'^hyemem,inuifensEleufinam,S)C cîvi ')?/;ô(^^,X5w'®c^7« ^^tc/lit» quot;^ ?I ^^ omnibuspeneGræeix facris initiatus, XedJ^O-ixusiw« |4Vs9-«s,lt;/ltlt;/l«K7, k^^oçw Weiotcafionc bis, qui Chriftianos ùS» * «^ [ümiWTas ^ -^iKiw/oys,^ d^xje, o4nant,abfqpïxceptoimperatoris ue ßctmXixHS LbK^lt;fb,agt;s HsX«)(r«t,fcyfct/l(«)K% ßi ^^’'^'^tedentes'.porrexitei librum pro ßXsy ^tg thî »jxt'i^a? Ôgvlt;rxaas evjj'n-’^Î}onenoftïacompofitum,ualdeuti/ gaffai», iscbiv 5^«?«^ 5 X9^- yt(xovlt;r«x' ^ynrz ‘!^gt;numqrationis SC fidei, ÔC apo/ «*ov x^ 7nstœî,a|»w/ -n tos ÎçrsoXuSs 'quot;''^tioCbinadignumtin quo ÔC anti/ lt;/ld\5lt;T%œ?, lt;^ § X9^ itj'^o'T^'iK ÿlidïae ^uititwmf^æ xtatis oftendens,ait,pluti «Aixtaî «/laxvùsj4lt;îiH,7reÂÂsy2 %œg«xlt;jvcu, re« ^0^ abviiÇos, quifub domino uariis in 'vsoro 'rt' LueZou TniKiÂaxç ^^ th iovtAaxyf vs^f
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wdxaopprdsveafamitatibus fanatifue nvovTac v’o(»is»«^'5r''^^’’^o'^'rivfes tx vt'
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^nt,SCqviiamortuisrcfurrcxcrant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xgiy ^tsKo-ow/»
AKiftides Atbeniefis pbilofopbus nbsp;nbsp;nbsp;A pisäiß^j aflbuoitey QaXoonfp©'dbepg« 5
Aquinfsimus,SC(ubpTift.inoba x'\_lt;/ln2,x^ 1^ liw •7rôgt;'r^c«z jJ^tyyHyi \ ^'^difdpdusCbrift^uoIumen ,noftri g«fli,THî Jkotv ^isovj-rdU^j^©-dV^fx«^©'«/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dognatisratione tontines,eodemtern/ gt-rJ^oujcù/çJixtsoy AsyiagoViXStT ''‘^^''®^’^'
\ nbsp;nbsp;nbsp;Ç'^ï^quQSef^adratuSjHadrianoprinz gov,^
w Xj^ HöVÄt/bKT©^ à4®ipcvw Tg^ Jieez
»88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€ATAL0GVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x^rr^Asy^^
gl
^^^^^p^°§^^^^^^P^*^ Chm ffi^a t7ri(äaxi,'nvnsip cCj^^sy^^^spiiai?C padphlologosmgemjemsmd^iüefi.
quatuor BafUidis bxretici uolumma
?crL: prodLs d,^S^^!^^ Z^J^quot;“ 7^ *^ ^fl’»?’“^.^' fiKipxevü)y,i(gu c^ ‘^^it7iiüt tnu/xmeiê/tt/
^P^ophetas enumerans^ Batcabam QC
M' i{su fzt^xàji, tigù-!r(è{ ai.
üipputecur. Mortuus efiaute Barihdei
à quo Gnoftici in Älexandn^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nAlt;(bT»i/T@'ßitfi/
bus Hadnannqua temperate nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ixAi^tunw
bus dux ludaicx faStionis, ChdOiaaos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^’^^‘^^^, ^^ gt;(3^ vgt;j(i^*
j7^porum,Ôlt;:omnesàparsionedomi niub^^ad Gam Kratern, ecclefiaüicorS zduum texenshdionas,muItaG adf^ f^xxA^ßixsixwp ß^/tttf v. bcatemlegenciumpertinentia
Permone fimpltd: ut quorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trane^xt ßiJiAset O' 1
diabatur, dteendt quoa expnmeret ra^^erem.Affèritfeueniffè^ubAnicJ^
Romam, quidedmuspoß Petrum en, ^ “^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^T^ ^ ^Mx^wj^fißf^f p 1
^omam,qujtdcamiispoß Petrum
P^npusGirSdocrfcireiaile uferadr^ ^quot;^f
tereaaduerfumidoladirputans exau7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^‘^^ /
primum errore creuiOènt fubtexß»^,,raüi7it/^ ,damp;^,
namtex qua oßendir, qua ßoruent
ü,KmD’lo°A^n^^“quot;d^^^ nbsp;nbsp;nbsp;^^‘‘^‘^^‘^■«lquot;^''^-^G^vG/^ 1
^^ f X^f^y^P^^^^^P^^Sj bahiru quoque Tovdxamp;’ lt;S^Ai,x„^©^^ ^si ^^r^ f^
P. . ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^nmum labora^ ‘^tfi^^fi,erxaarr7^'ws-iM/£i,!!,xyi/ïxigt;^‘^ /
Antonmo quotp P/o, *6/slt;^^«««^/^^«rg/«’3^ï^j^a,gt;
Ä dJijs eius,^/enatut lïbrum cotragen wfTvnt väVar,xffU'rx,ru}.hx7n,,ß,ßAyff^
lorïbus e/u/dem Anronmi^AJ. AntonG ^ùquot; 'nP eufnii fu'Twr/ys e^e^^/r,TX7is;/,dg no V^ero,amp;^B.Aurelio Commodo. Ex^ ^«i(leTay/'f'aßsfajlt;^A2,x/»ai/f»A/axigt;/^i‘^' tat élus SC aliud uolumêcotragetes^ ubi ffl^ddi ^ ^A{tfM'7iP^i^Ayf/-jGrdyGg'l /
-ocr page 339-SCRIPTORVM ECCLES» dedmonumquocç natura difputat, amp;nbsp;quaitum aduerfus genres,cui titulu præ noumt, i^t)'^©', fed K alium de monar ™adci,SCaliumlibrum, quempræno/ fiuitPfalten,^ alium de anima. Dialo/
svgt;ï'S*^**’è't«lt;^«^*®’**f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^89
Rus contra Iudaum,quem habuit aduer }*sTryphonem principem ludæorumî ^'i5)C contra Marcionem infignia uolu* ’quot;'’^^ quorum Irenaus quoep in quinto j^^us herefes libro meminittet alium f'quot;’icontra omnes harefes, cuius fa/ ƒ '^entionemin apologetico,quern dez ‘^ Antonino P io.Hic cum in urbe Ro-■bibberet wj c^TTsißKf ^ ÓCCrefcenz *^ ^Ywc5, qui multa aduèrfum Chriz f'ïnosblafphemabat,redargueret,gulo Mît mortis timidum, luxuriaq ÔC li/ \ 'Wfeâ:atorem, ad extremum ftu/
W^ ^ t^va^Cüs quot;^ f/lcuitovoiiJ {flc(.K''cy^'nu^i{^ i^rot^'ny Äoycy óy-olas t^ '??/iS^vS)y,oy iTsi^ y^cf^^ fcAty^©', 1(5« «K^y 'saç). ths tov amp;tüü liova^y^ices , ilt;^ «AAs^/ uvoiiacn ’4'ccl^^ 'Till},n^ tv'^ap 57^ 7H! ^vy(HS. jï«?^yoy ^ ’ï?!' tovlt;/la!i.a)y,oy tj^a i^ 'ipvc^uv©' a^^Q^you quot;??} ioviAcu-uy^ ov y-ny k7!K« k^ ^^ yci^Kno^ v©' tTTjejijz« TiiV^«, My 'nvtiiy X9^ a^luJcti.®' ^^’is^'BTiy.'TÏfa) hayula^ i^ cu.çiTtKÛy yi/ yvH'TM-K^ «nlt;vè)i£iK©'i?^ 'Tmeruy -^'eugt-(TiOiy^MS yiyV^'TtXi ^ quot;^^ K'TTV^Sy’H'TtKM, Oy i./ J^CßKl^ CU/TUviviU quot;^jsT TlJWtOVT©^^ TH ^oyH tj^cut' quot;^S dlamp;.TQx£gt;«s, quot;i^^^uLuy U^ho-kIjÏ} 'ny b.uuiiisyi'^y ^^ quot;i^ ^y^^sicwiSy ^\cclt;T^^itouü^ •T(i,H^ w^ü^y dii^y ^lt;’^ycifyiy,f{^ quot;^y ^^ vcc-ny lt;^oS)OV(jSb}oy,affa’Tiy 'T^H^ etns^^xsoy, 'fiK®’Tn'nvTOV lt;^i^y^«' X9“ uöiJiovAK,«È ^exsipwaï A^Jtg'ï^ X^^^ ^'^^'^'
b^‘'j^idnfidiis aceufatus quod Chriz ^us effet) $ Chrifto fanguinê fudit.
Elito Afianus, Sardenfis epifcoz A Æ ^’J^P’KjltbruinaperatoriM. Antoni/ V , '^ y^’^OjquiProntonis oratoris difcipu ^^bpro Chriftiano dogmate dedit. nbsp;p.-,—i - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„
^pfequoep et alia,de quibus ifta funt x^/.t^«4t lt;/S xsy ^^4 ÿ’tfubiecimus'.Depafchalibros duos:
^^^P’^opbetarumlibrum unum:D e ^mdialibrum unum: D e die dominica '’^wunumtDcfcnfibuslibrüunumt «-------- -,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ 1
^“^^librüunutntDeplafmatelibrum. v«)?!^ 7iA«lt;rtcü? tv«,'3ytez s-yx“^ ^ cajz«/ u^umitie a.ruma R corpore librum u/
nAiTWi/ atneó'ojjtró^tAMty tTUo-RïTr©quot;, 34 BißM^/B«:cnÄH lt;xoJgx(ÿ eà'TWvivw ß«/ f « j Off ^góv'rav©' TT? ^H-n^®' lid^HTHS'ty^^ -yÓVSj-^fcg '^'^(^e/S'lCU'lïy lt;h)'yitCt'T@'iTSi.^(gt;)^
•j^^Kii^ ♦ m? TTcd^ce AÓyivs c/lvoj TP^èz JinJU •7rügt;cJ)»)TiH5V AÓyt» 'fcv«,7riamp; txxAt(lt;n«2 Ao'yo^ tv«,71^ Hl^^^Kt kv^x'nKHS AÓyt» tv«,7r^ Jï«voi«? Aoyv fcv«,9Fiamp; '?Rlt; TUsât* AÓyiy t.-
T-©''tv«,7r^\ int'^KiTyK'T®' fcv«i 9i^èz aKy^ ââ«s tvajTstex 'ÿ^WKcrttos y^^oy tvajTOtw
'^dtateHbïuntuiYUjn^y^gCTencrationc ’7rSo4‘9Ta«? îSïas tvKjTsrtex (5/As|yvK«s tv«, rumunum'iDeprophetia fua xs“ t-i^oy Aoyiy Sj uè^j^weftTtu UAaç,^tet ‘'°ï'in\ununuDephiloxenia1iibrumu- 4§rBóAsu tv«, vrt^ «7roH«tAv4twc ueiwvow ^''^-'ïtalrumlrbïumquiclauisinferibi tv«,xs^^^'^ ^^irGiyix.'Ttv Ótov Aoyv,tv«, '•^’'-0 tint oio Ubrumunum ïDeapo/ nbsp;txAs^œy AÓyus ^♦•«vveu iw 'i^f^uiw/ t7r«x/
^^^Yptiloannislibrumunum, ^Ti^^T vSy T^'nvTAiKi’os «y/•vtÏï t^a Aoyoij, oy? ^izcens Ów librumunumtóC txAs^Sy 11- \y^«4-tt^ ^txxA»,lt;n«j xrotg (iovT«vou,Afc» “’'osfex.Huius dedans ÖCdedamatori/ gt;a Sm ttoTAoÏ -^SF «ixti^wf voixi^ovcny wr^y '^'ngcniumiaudas TertulUanus in fez «vat 71^ c^JMTio».
tTOi LAâÇjTTtQA
jJ§tJióX9U tvce} 7rt2X «7n)H5t^v'4-taiC kbóvvou
1/ txXs^œy AÓyius tJ.'TBU'TDV t^ ^tfuictv tTrW/ rumunum, Ött^^z vil» T^'TtvWiiKx/os'y/•TtÏï t^a Aoyoij, ovs
v^nu nDio quos vcnpUt aduerlus eecic/ '^Vt6 Montano, dieit eum à plerifcç ^^otumptophetam putari.
\t(ilt;5zX©- txT©' TH2 Ÿ' ew'noj^«« tx^ 3$
JL ddix epiieopus, fub imperatore V^ HA^o-îas Wcriovr©*, £gt;«criAlt;djovT©^ ^V/^ntoi;y\YtoVeto\ibïü cotraTAarcio izkIjhsv w/tovivou ^Hfov ßißXsy x^i« ya^' Tatmtöpoluiqqufqhodiecxtat.lrerun. xicev©' exu-tTK^T-',« t^s «X^ TKiz^^oyTvy/ tuïdusetadJKutólycütïiauóluminajet ’ ' ' ““'‘ ■
J^^ctva. 'TDU'TOU q^'cf'cTI«- Xÿ^ '7^5 CÜJ'7iAVK5l* Teza t^x*»’lt;£^'^ '”® ‘^A°'’^“ff tjtzo^/ovs Aoy©- tÏ2,\^ ccTAcu ßgax««“ ßiß^‘gt;«S «‘Jö*
^t^bteues degatescptradlatus ad xdi£v
tanonêecddiïtptïtinêtes.A^egifubn.o db^twy ^tKxÄ^cnaj ew»Hsvlt;rctt»cciz%yvwv t^ mtdustneuang,e\iü Slt;m prouerbia woitetU wj-n? «sKiKejyVMov Ö «$ 7rxjoij4t«s Solo? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 OTÄOIAO*
CATTILO G vs
gt;l^wA9^0^
fi non uidentur congruere.
Solomonis comentarios,quimihicüm mA'ofiuy®quot;^iTvi(xx'7Tgt;!, k wxl/m tv lt;117 C fuperiorutn uolumin û elegantia et phra t^, vn erv/xapuyâ^ 7» lHii}gt;vïlt;x, KS^ m lt;fpetits r fi non uidentur congruere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ti^agf/ijJLyui/ xvyy 'fa/.i/TaJ'/S'.
KŸ'.airt n^ tr^oi Tiylt;^n odiTÿ tj^quot;^ iMji
3a A Pollinarius Alix Hierapolitanus 4 nlt;gt;M/»'«^et®-/lt;^«?w^w^«lt;»««5« jnL epifcopus, fub imperatore M.An j^xxp'iir®',j3xlt;nAdb'0VT@'ti«fii9v in» toninolecudo floruit,cuiÓf infigneuo/ v(v0uJixjgt;0vxyS-^xf^jU nvtit^t'^m/jiaiiri^ lumen pio flde Cbriflianorumdedit.Ex J(^amp;quot; yasit^ 7nt quot;f^yocsicwäp quot;^^iiot i'atilt;il^'‘ tant eius óf altj quine^ aduerfumgentes xyv.axi }(^ t'rf^oi 'sr^n mj't^i ijflquot;^ IMii libri,óf de ueritateduo,óf aduerfum Ca Aóyci,\csu oj^i xA^S^axt e/liajit^ i^-r^'/tjiv/ tapliiygas tune primum exortos cum y^y'n'n 7iyü‘}oy xvxxv^xyfS'0ci'lt;xiïTSAlt;TxiA Prifcilla óf Maximilla infanis uatihus, incipiente Montano.
JixcnAiib'ayT©'ftâfifiv «»Ti!gt;
VtVüvJisj)0V »V^ÿX^jX TlVl K^ tyitOUfDIfrilf
Ax ){^/i«fi/iiXia:eufi)MtS7rQgt;clgt;HTaiS,(^fi(^ (Mav fiOt/Ttiwov..
I0vvttj©' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;as Qi vil au tmAHniKi^
3y T^Ionyfius Corinthiorum eeclefix e J^pifcopus, tantx eloquentix óf in/
J^_^ptlcopus, tantx eloquentix óf in/ / \xM'srti^.'»fmt/.mii ^H/^^xtâ^tti^ ^w dufirix luit, utnonlolum fuxctuitatis c^0Ïi,@'' t’^^f^pjoéi 'n ^il fiéyo^ Kÿ axw tki óf prouincix populos, fed óf aharum ur tJlxt 7r0Aiut Kâ^ i^rxyj^tx!,xX^x t(^ tj^nii bium Óf^ proutnetarum epifcopos epiflo tTrxgj^ióiy t(^ TraAiui/, t/Ü0iKGa^ usi^i^if lis erudiret.E quibus efl una adEacedx 'S7i7r0Uc/llt;ibK^cu, xaf amp;(/lt;amp; /xix 7ramp;s ^xxif monios,aha ad Atlicniefes,tertia ad Ni ^0u/x0yiovt,x^H Tt^t x^/wylavt^i'sf'i'tti^t comedenfes, quarta ad Cretenfes,quin/ yutt/xii^at, nTpeffTK 7ramp;t ^§Ü7xt, ■art^y* ta ad eedefiam Amaflrianam, Óf ad reli 'ix^t x//xsQitwft^ iKKAdojcw }(^ i'7^at Tnr.. quas Ponti ecclefias : fexta ad Gnofsta/ 'tw tKxAffcuxt.txTti '71^0^.vüiajtxyavcitiu71I'
ÔCprouincix populos, fed dC aU^rum ur
-nV iKKÄtfOJX^, tKTÿ TT^S âyûltfStWlIV! K^ '^'
nos,ófadPmytum,dufdemurbisepi/
vvy3(/ 7n^ cù/nt ^Ätai^ t7iïa-KS7rrgt;i/,iJilt;/ii'/it
^Ax^M Jiwóit(fic.j)i7i^i'^lt;^u^'/zafiav ^'
feopum tfeptima ad R.omanos,qua fcri/ 71^t ^x/xaciai/ttir/ ty^x’/i 7ramp;f 0W7Hix Tcji pfit ad Soterem epifcopum eorumioda 'm/TX^ i'ariarxtTTV^, oyi/fx Tj^t yunacfé^ii/ ua ad Chryfophora,fanlt;fiam foemmam, IfbAxßx ytwaüiat.Jl'tTi^i’f.yvu^'/.nx/yxtv (1*/ Claruit fub imperatore M. Antonino 'rxy(y0v ßh^ov, t(cfi Asvxiav 0Üg«Ai0v ns/^' 9 Vero,ófL. Aurelio Commodo. //Mov.
Z^Oi/lov.
38 T^Inytus Cretenfis,GnoiTix urbise.
HTÿ! âvaits'ov w ^AM i'
ultimo occupentur die: fed amp;L foUdo ue^
JL. pucopus, icripiitadUionyfiu Co/ f _i 77ixgt;(iywlt;^)iyfX‘f'i '7tamp;fJl0i'ff0i0^^^ rinthi epifcopum ualde elegantem epi/ efv^ov t'!rfxgt;(p770ii7rxyviisifi'füyuS’'s0Axii)^ flolam ; m qua docet, non femper lade ^ JiJ^0c/xx(ï,ovK xà eHâi/ cm AxavtyxlAxxTt populos nutriedos, ne qua fi paruuli ab 'Tptapi^ixitfXH isrut xt y»7iiai n if^ni ifint • r/w^z^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.^./\^ öz r„r j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A^^^weti/ x/zi^x, xAAx i{gu sdiiix ßiä/^XTt,
fd debere cibo, ut in fpiritualem proii-dant fenedlutem, Ethicfub M. Anto^ nino Vero, 06 L .Aurelio Commodo floruit.
lyx St -wytiV/AXTDis/p Tr^w'/xin yx^xt. iltf^ 0VT©' uS\ f^ odif^ «yamp;xx^.
T A 7Jx470t, ot TifailuJ 'Till ^f/TBamp;xùii (fh^xl xxeay, 0VK tAx^lsfu tx TXt fUTHe^XXt
39 ^T^Atianus, quiprimum oratoria do^ idi's-u/^a^r lt;fli/xv cüy»amp;')o,iavwavTfifw/f^' t cens,nonparuam fibi ex arterbe^ ç©'iwevlt;^xs'»çytyit/i,(^7ifi'S!-6)(i^m^^ torica gloriam cóparauerat,Jufl:inimar/ xA^xi'x, ^ Sxa ^ wysv 7^Alt;ibgx^ aux iiri' tyris feccator fuit, flores in ecclefla, qua/ s^o.fs^o^/ c/k' quot;^ eyâx ^ 7TM6'!lt;iliitiut 1^1' diu ab dus latere no di fee flat.P oflea ue/ amp;àr,i(9Uy»i/ cruvixhexen augdlxiii, AtyuM 1^ ro inflatus eloquêtfe tumore,noua con ty^fXTJTWi/,^^ /Atn-srarxoifH^®'di/vff--didit hxrefim, qux tyü^xTj-f^' dicitur, x^/, xaf av xj^ei '719 TTXgévTamp;ot t^vtuv t^ quampoflea Seuerus auxit, à quo duP /xt^ovr cugi7jgt;tsi,injßf/et00ri^M cyt/ttJ^ernO' dem partis h^reticiSeueriani ufcybodie ó ^ 'Tr^a^^/xib/©' ^XTiwèr ■srx^^TxHàx ^^ appellatur. Porrd Tatianus inflnita fcri ny^tx-^'f-xTs nUl^ti, xa^’ aiy ïfii }(fi!7x f^' tH.' pfit uolumina, è quibus unus cotra gen rMi/ Aóy@' i/e 7rx/yv 3aa//.cxsèf, ét /^i7«p tes florentiflimus extat liber, qui inter 'stm'txi/ xù'rgi TMy o-u^^x/x^a^rap tif^rx/ omnia opera dus ferturinfignis. Ethic //ét Ith. f(^ OUT©' JixxiÄtHlayT®' f/xl^yn nbsp;nbsp;nbsp;i Pub imperatore M ■ Antonino Vero, óf M/Tayiyiv Jix^0v,}{ÿCi xi/fgAttv gt;(sgt;/^/lt;0lt;/iv «t/ nbsp;nbsp;nbsp;1
L'Aifreflo Commodo floruit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;/txyf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Philip/
^ SCRtp^oj^y^ ECCLES» Cretenfis, hóe
Jd meminit, quarn fcripfit ecclefiam:præclar3 ædidit hbrS, tem Jb^'^M. Antonini Ven, SC L. Auz ^1 Ummodi damit.
yi hnus, non ignobilis inter cos, f t ^«’«^fiaffico dogmate ferv
Von /f , imperatorc M. Antonino frätrpe °æ^,*^*^“m aduerfus quofdam fiarpß ’ ^i” ^^ ^edefia ad Encratitarum i^lt;ledinauerant
A l ^ quot;P^^ ^^^ imperatore j '^’^fonino,et L, Aurelio Com ^^^^^”^ Marcionem fcripfit liz ^^quot;^ hodieperfeuerat.Ferun/ ”» b ƒ k'^''^^ ^*^ nbsp;nbsp;^^'^ 7V')y§cJ{7,(iX/
^'P'^di^t ^^*^*^’5 quafi '4'‘A7lt;Ac.7iiy^xlt;lix
^^®*® ^^Popotamia darus ^*diato T^ ^^ ’ ^'” phmum Valentini ‘■^’'fiï^^ator, nouam hæ/ dicatur • ^!’^’’^^®® ^’^® ® Syris præ w difputatione uez * ’''’pen' h P^^®fi“*^aduerfüm om/
Wi ’ '^H^^^s clarifsimus ille eft 86 ’^^4^^*” M. Antonino de ''oneIT i .^ ■oiulta alia fuper perfecu ^'“æ fedatores eins de *^61*^^^^^^*^“^ *^ Græcam. Si aux *”* ^^ ^' fulgor in interpretatio in fermone ^prio:’ y ‘Ottertinsdecimus Roman» ur ^hæ pP^^’^opus,fuper quxftione pa ^(xk 1 ^‘l^Sdam fcribens opufcula, ’’‘^dec^*^ ^^^ Scuero principe angt; 1 ^wæ'^^ P ®^^®’ epifcopi, qui Lugdu P’ïsb '”' ^*^ Gallia regebat ecclefiam ^int^^®’’®®^*!’“® ciufdem loei ob Jnanf ^^''’^fiæquæftiones IcgatusRo f“0adpi ’'^^norificasfupernóminc ^tera n ^®*®quot; epifcopum perfert gena^’ ^^^''^Pothinoprope nona ^0 Chriftum martyrio corona/ 'fin P^^^”* ^“® fubftituitur, Cóftat au/ *^' ? ^^^*'®“5 fuprafecimus mê/ dift'^ 1 ^°^'^ etmartyris,hunc fuilTe ttfÆ'’®’'®®‘P®^Q®®‘î aduerfus h» *•« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentes uolumê bre
’ dedifciplinaaliud,etadMarcianS fratrem
2v3J'f*^Pfc«F ^*«^«^«^*tfi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101
aJa ïAlTTTT©^ fc7rtlt;r)lt;5TC-©- L^MTKÇ TTTAiûJf 40 yprul)H!)0v Tiv®' ({}iovvlt;namp;' ^ n uamp;i/
S0ÄH M/Tß libtiVKTOHtluJ ïy^X^-i '7^5 '7^^ è« KÄ^tTiM ^ Tr^s^viJA^HS 7riAiog,^Jh^0fj ttX^ vv f^ i/.ci^Kia}vamp;' c^i-t/lami JitSAs^.^ -nis Hdii §oïs -^ TT^a^ÿfjAvaiiJ (f}n7r^z’4'lt;^^
MOva-ewoSjOv«. kJI}®^(ii7«fv'^Ti^ 41 iKKÄtKnxsmsv i/ÜyiJi.xT©'(rv')ŸÇX'4-ce7
(7H^agt;IJjU^liKftisv ca/Taviw Jik^ov tatrdb'Ktü/ xn JiiJiAay 77^'os TJvx! «J^Atpovg^'^ xqp r»! iKKAytnXSj’TT^S -tIiTI 'i^ iylt^XTtTälJ Xt^^llf t(fiiTaJVlt;i\l'xM’TXg.
MOefisoS) K^ cdi’n! u^ cwTOivivov n^ 4t
HSllAljt.Ó(/lv HSC7«l7ClfKi(iilVamp;' (TMiTte^i JiiJiAsiJ,» 71! amp;j^ei miJi.lt;(^oij xxsxl^^ei^ept^i'rta K^ iKgt;Ax ewn^ (rv')y§c(}i7(JiX7X,S; tjvx Tnii^cè '^ 7^^7rm.(ält;^bllA^uy U! '4-lt;^lt;^'^y^xlt;px x:^^ JilKll7.oJ^i7VU.t
BA^lt;/lf)cmv9! y/ ßA-omTixiJiix Ax/j^Tt^g 4^1 ifDwàg) 7r^S7V)J ySiv JixA^^TÏVOV CÜ70V^
(ZlxSHg) VSi^OjJ Jè WTITmAf^j i(^vluJ amp;.^igt; aifj (ruJJis»(r«7v,vgt;v7riv TTc^x-^v crv§uiJ Sii^^ 1797X79 L»^V7li7M lt;i\j(fv'ix, H^^ c/jg^Aifet 7cfüc^07X'i-9^ty^x'4-i 7m(im7Ax KfiTX 7rK^ O'ÜHI ^tcZloil quot;^ OX^inxy^TWy (SA TtS^I ^Óvxf/ CUJ7Sgt; CWXKv4-X7ÜlJilt;^ oig 7r^CflKJVH! lihlJH^ y^vxi©-' iKeivamp;'o AcylQ^jCfj i^cJ^KU cw7U/ VIVU 7l^ I7oi§xg i1Tilt;/lxKi, X?AX H^ XTAX TnJAx w'^ J}iuy(7ov 7^y9,x7i^ ot 7t)V7vv CürOVlt;/lxSM XTTO 7Hg 7V§Xg amp;g iAAluJlKHjJ JixfAi^lfJ (UTtip^XXM/ . CTTOV tAt 7I)7WJ79 ttryt/g efb 1(5“ Axi77rf 'o79g ^ 79 i^nhuéiXi 7róxbu voin^opitv ^ quot;^ otKeu Aoyu tyamp;ii a^i7hjj j
BïK7u^ 7amp;c7i(gxsA.t(si7©'^óiiJtti!b7n7t^^ 44
TaQ'yTTie^ 7Hg 7reJ7y^ ^97»7zug, n^ XAAx 71VX XUUi7xf^ 7^'y9 ♦ tKvliifV97i. tIm iKK^97icW Jix7lAd^0V7amp;‘ Xi^H^OV Ù^ \7H (Amsc.
Eï^bjJxi®' 7n3etvov gtf uSïxt(s7nv Asv^ 45 yJhulixy^ ^yx7Aixi.gtKKAH(nxg7fi/
lt;ré’w7^©', Tm^X 7X17 17X^7V^XIJ 7Hg à§Hl7i,/ , V9g 7nAlXg,efix7lVX! iKKAKCnxSlKX! M7txgf 7ri'^Jiiib7Ng amp;g çaig-biJ sxAàg, irr ovoiiX7t 01 KG01 cf^^XiAv^ UÏASOAXgy^l70V7X! 7ll7Hg^ TT^g iA^d^oy t7ri7Kg7ny jxii,Ng X7rltij'ty7i i(St7Vgt;(7i7X (/ÏTVCStX mdGVOV ^1^17 lt;^^9/ 1(SV7X^Vg l7XÇ7VQl7a777amp;'j Gg 70(7 70V70V 70770(7 yTS^GXi^yiTOU. . WlioAÓyHTOa Jè 770Av^ KSi§7rOV, OV 7lV@'71^i(iVH^9(7Sjl7,yKt.'^H^Xi l7’XS97Hg.iy^X'4’i7S’^7inSi7X quot;^ (iÛ,^^7lKX(7 amp;iJiAsv!,i(g^ }^ 'm!} i3vü(/ 7^yamp;' J^S^X^i JÜ« 7I^ UU^SnliU! 17^0(7, VS^ 77amp;S 17.X^K.IK77Q(J
B 4 «lt;Aa
-ocr page 342-292 CATALOGVS
f{fir«%ylt;^î
fratrem de apofiolicaprxdicatione,óf li dÂAepàfi w^ez 7ÿ i'/nstAu^v^^^'^i brum uarioru tradatuS, óf ad Blaflum t(^ JiUiAsfi rnwAufi ófitAtS^jX^ 'jtièi^Ad/ de fchifmate,óf adFlorinum demonar/ sou Tnü ‘XiirfiXT®',«^ 77^1 aAxomiistiet
clïia,fiue quod deus non fit códitor ma lorum, óf cdamp;'f^oyi/lia^óüfi egregiûcom
mentarium,in cuius
cans Cc
apoliolicorum temporii uidnum fuilfe, fic fubfcripfitïAdiurote,qui trafferibis librum i{ï:um,per dominum lefum Chri Hum, Óf per gloriofum dus aduentum, quo iudicaturus di uiuos et mortuos, ut conféraspófii^ tran{rcripferis,ófemen
des ilium ad exemplar, unde fcripfilii, di ligentilTime^hanc quoq} obtcliationê Q/ militer trans feras,ut inueniüi in exem' plari.Feruntur dus ÔC aliç ad Vidorem epifcopum Fomanum de quxüionepa fchx epi{iolx,in quibus cómonet eum, non facile debere unitatem college fein dere^ Siquidem Vidor multos Afix óf
orientis epiCcopos^qui decimaquartalu na cum ludxis pafcha celebrabant, dam nandos crediderat ^ In qua fententiahi quidifcrepabatabillis,Vidori non de^
sofi Tnec ^ilt;rfiXT®')K0^ 7t^! ^Aupvtif^V fiiovcc^j(^(xe, K^ on o amp;W hnsuf KSix^l! ^'^’^ tsi,jf^iffid oyi/ixsup c^Mf(^i/ ew/TVyc t^oc,^ ^ffnAa lt;/ê tjSI W7amp; (rwJ7iiyfiX7amp; '^'^}fOC'f-lt;}V HUTWQ.ÓfKÜn TC/J fii7«^cfcfSf' 7tx 7ciu7/u^ ddi JiiJiAsfi, j^ 7iigt; hvefiv n/ii^ tÿtnivj^Qi70v,i{^ f^ ^ c^t/ffev tA^HoUiiltioc '719,^ ^ fieittfi fó5v7lX^ }{^ VlKfOvdl'fl‘’‘*'^^ JixlA^QfiiTK TV^c(l'fcu,j(^ iKifl0f2c7!i quot;tr^! 7« (a/Tj^xipx, «^‘ aifi t^x'f'X!, uè^fn^ilf) KS^O 70CU7^ t/u) KfiCTXKamp;OIfi Ofisin! (UTXJfft' ’f'!l!,KPC^ligt;! ^Vƒlt;Æ' ^TBU cw71jfc(ffw4^s’^’'^ 7CU cÙ/Tÿ X^ X^M TT^S filKTÜfX iTltO’lfS' 77Pfi fcófififf TffiO^ ^HT/nnUff 719 TCXf^X U^^^^ Axe, yv xé^ nwfxtvâ cUfla^jfiM fxJluiiilis^^P T^V ivamfi 7Xff t7MfÓTIjTamp;' C^f^ixtUiHSf^ I yo^ JUxTUf mAAsv^ tSs xjix^ x^ thi^x-' l 7DA»g uèixf(sTTCvs }(fcêaAi^,0i nyiür th rill'' I
derut manus. Floruit maxime fub Com modo principe qui M, Antonino Veto in imperium fucceirerat.
({rf^tiStit/lfi^T!/ 7»^ tnÄHt/fj! /htx '^mV' C^MUp -n TTK^X t-smiA^CW ^TW7fl li^ TH yvû/4» 7ûvff c^lfüll/f^lrcw71X^ /XH nuuMficrxi ßlKTuei.MvS-ficrt^ (jicJAisx iüA tÿ/ji/jiiiHvlix-ffiAtai^^ 2^ Tiff à^ -nTiT^ WTUrifOv ßnfsv v/
4 ff T^ Antxnus Stoicç fedx philofoph9, I iuxta q uatïdam ueterem in Alexan dria confuetudinê,ubi à Marco euange lifia femper ecclefiafiici fuere dodores, tatx prudétix óf cruditionis, tam in fcri pturis diuinis, cf in feculari literatura fuit, ut in Indiarn quoc^ rogatus ab illius . gentis legatis, à Demetrio Alexandrix
’we/a-üA^^f^
nAt'70Üv©' 7oïf(SV lt;/liyuitT@' lt;^Aclt;it' ^
lt;f©', KfiTK Ttra 7r«AKitcf '^~ «Aifio'' c^tai(/ enu/näaew^ lt;^ f x^ fictif f^v 7£i ivx}quot; ^Atsov IxKAsinx^ifiSii j^yoi/xlt;n dlt/lctlcH^' AaiiioirffU/TXff mlt;Qfx^KS^ TTKii^fHiniûifàüp^
filin' 701^ amp;ét)uff ^xifM^ ,(v!fi 2^ I^^'^gt;!
dKAÿ^y'TX M/Tvfi im^x -f^ irjlit! ^fj'JlV'' 'dpafi^yssro ^9/zÿTefev «Aifwe^ä«!i^trus/ TTW è^ 7fiigt;ïvJltw cC:)i7xAutiixei^ « tvp^i^'
epifcopo mitteretur, ubi reperit Bartho/
iomxu de duodectm apoflohs,aduentu ^oAsfiixÏ0fiiK'^c/^aie/è)(f(X:}is9Axi/,7^iAifli' domini Iefu,iuxta Matthxi euagclium nfi 719 amp;vQcovisiwv ijF ih fiX73cd0uübx^ prxdicaffe, quod Hebraicis literis ferP Aiofi ^t/gv/xi'Tx, S-ari^ t^gx/x^k ^tJz^quot; ptum,reuertês Alexandr ia, feCUm retux y'ij^xfifiXjili)fi,as' d^ xAt/civ^adv «i'^^'^' lit,Huiusmultiquidem infandamferb fx^, fitâ’tXiU7j9 ètisfitm^TSTs 7ngt;}A«^'’ pturam extant commentary, fed magis fiivifiXT« a^ TXff âaxçj^fxifx! ^vy^ra,^^'' mua uoce Ecclefns profutt. Docuitep AxfixAA$fifeÓ7'f/ifxt'«'7XfftKxAsffjx!oi^^^^' fub Seueroprincipe, óf Antonino co^ lt;r^^ tfic/lxfi ùâ' mjixgov iamp;i MfTwirovrfi gnomento Caracalla. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tTrixAiia jdifxK^Asv,.
47 T^ Hodon genere Afianus, à Tatia'' T^ Oo^xfi xinxi/è^, crxgx Tanewä ’^ta'it' J^^no, de quo Eipra diximus, R.omx / t^xi^ofiX^M ^ Toï^ amp;aM^ ^xifiw‘7!ïO' in fcripturis eruditus, xdidit plurima: c^t^âà^, ^ti/laxi filin'TtxfimAAx, ^âf^P , prxcipuû^ aduerfus Mardonem opus, JfKfiC'Fe ficqgt;xtxt'®'iruu7xyfix, ^ f è^!0^' nbsp;nbsp;1
nem alium hçreticû a fe quondam fuilfe fiolae eufiTjfàfi^ cruu7t7v^9K'}vxi cii/7d!,iamp;‘
conuentUj óf rifui habita, eo quod deum ftffnryiAx^ofij'tyjvHi^, dfyi^TX on yiiiidii
ei' oißs I
quern
SCMPTORVM ECCLES»
i qutmcoleretjignorare fediceret. Menai nuineodem libre, quem fcripfit ad Cal “ftionem, Tatiani fc Rome miffe audiz ^Wi. Sed 86 Hexaemeron elegantes ^adatus compofuit, 86 aduerfum P hry/ ^asinfigne opus. Temporibus^ Com-®'odi8C Seueri floruit.
^’^)}'f*4‘’^*’t'^**^**^^^*“è' ^9 3
c{/ ffifa jàyvoâ. i^iHVHTm ^ 7« edn» ZiJ^Au^ lui i.y^«‘4'i'7famp;SHSi7i^^^ïlt;»v«,T«Ttiiivov y^j/fc^ vHSnu «^ TH fuun «K^octTHStK3^ a? t^^ tfx»^ (M^oy Jè HSlJ^'^xs óy^i^iKS (ruuiT«^iyt(^'i^ 'S^ {f^vyagt;y iTitotmoy 'i^yoy^dM^Hdes wÀ '^ ^ovuy HSitiioJiiv KS“ at^H^v»
Clemens Alexâdriæ cedefiæ pres/ l^ter,Pantani,de quo fupra retu/ ™us,auditor, poft dus morte Alexanz Wï «cdefiafticam fcholam tenuit, ÔC w ^»Jtwwiï magifter fuk.Feruntur eius in ‘'gniauolutnina,plenaq eruditionis ÔC ^lo({uentiæ,tamdcfGripturis diuinis, ^ if fecularis literature inftrumêto.E qui “UsiWunt, sfugxTâs libriodo î quot;^-^«nui|i libri odo: Aduerfus genres li ^WstPæ^jgQgilibjî tresîde pafcha ‘æff Ws'.Deieiumo difeeptatio : 56 a/ ^stluiinfoibituriQuifnam diues lUc l^uifaluetuT. Deobtredatione liber
T^ A«M?? ïcKifcwJ^^xs -ra-f^jßvT!^©^ 48
Tamp;.^ixs quot;ns lt;^ «KijeweQoétet iKKhgmxs HSiT^^ 5f'égt; X9^ HgiTttyHffiuiy j^J^aSo'tfSeh.®' yiyev^^ iTtientutJ T^ Tlt;i^y^ 7iiXi.lt;Ad\isntgt;S-,xsf^ ^yJ^atTf tÎks eèvedyeisx (ruubTteji^^ pSd -^ âamp;ay, (S^ lt;fè^n3lt;r(t-iKlt;i‘gt;V,«4 ^v''^ ’rKJ^-Sfantx^ TBS 0KTÙ,ysamTV7rùlt;Jbay AÔyt oxTW, xftTflt -fÇz fcôvüi/ TnWt/irtVü^/n TpâfjTi^ TTP 'tseJ^tc ti?,Tiamp; wsâaff Jlo/AtJiîjX^ 614©- ùSi-^« lt;j)ôt-tÂ*©quot;j7ïf aga -wXsvtn©quot; oiaô«rtToa.7ilt;^ XltKsAsyi«? Ao^©' lis-TT^ àavôvœi» txxAs/ ffteestxœt'» XS“ ’^ '^ (ft^sT^v^ouL^y th^ -^^ iouJltiàùiy ttKmh Koyoy^ ôi» tjv« ijlxœf «Atz |ctec/}3w tu^amsTSCü iS^omAvy-uy Tî^ôbe^âvH^ ffb^ybyvijTW. Jè ^ Wî iAoi? s^ityamy tH T^^yovs T«7icù/ov ttP 7rfigt;ag«fx5b/ov ij!^ v^ tórwt/jKg^ H{tos‘«*'ov Tiv©- )^ovovœlt;^'«:?,oz 7pJ}5 y -rois TTKÄtuois tóf àp ovx fcJuuHÖ«!^.-oùlt;/l(^ J^ «'îlot' ^ Uv/iMvs «amp;.soËgt;ovKcy
Ï\, TB-etVTaivoVjTr^ ov Tt^aTre^Â*, àx^o-arntiOS nziic ihli 'nv-nv nA^Tluz Ties
unusiDecanonibus ecclefiafticis,ô6 ad/ quot;wlumeosquiludeorumfequuntur er rotem,Übeiunus,quem proprie Alcxaz dtoHittofolymorum epifeopo TJ^ôicf« w 'Meminitautem in ftromatibus fuz
* 'Molumims T atiani, aduerfus genres,
^T^ JSlt;/l«ÏH9Ü tûvOVçXs-l KÇ^KÂt^ÂVC^ûU ilt;i{gt;0OTAvMwi/ aöïo-HS-7n)v,c? ixt-r« voJfxiwoy
quofuptadixiinus'.ô6 Cafsiani cuiuf/ dam)jovo}^«(?;«5j quodopufeulumin- 00017/ ob »/lût. ^^ .»-w-v-:. ^^^^^...^.^ ufniicnonpotui.NccnonôCdeludæis w«,x^ ?vM«Teioy,xsu ’«JbTroAtgot^ w/a^t^ . f^riftobulumquendam,ô6Demetrium f8,oî« tin tÔvûi» cru^^pa^af/^ou? »w^ ^tupclcmum feriptoresaduerfus gen ô/xoiotnto: iuxnimv, a^yMoyovixs yfüv^ast ^»dm,Quiinftinilitudmélofephi 4/ x4 'n? »»lt;/l«ïH9w tflvovsAsi xgtt «Atfcw^^ow le^twr Moyfi861udaicx gentisallez i^ootAvmwi» ùSio-xsTniv,3? |4tT« voJfxio«y Uftambxtat Mexandri Hierofolymita vs^oy Ti^lsç wj «xA«««?, ^sohn rtntteçifçQpi^qulçm^ Narcilfo poftea j^^afo-Tovt«? «(txAhtticJcAu o^oM^/^'z^v, tt^c nxiteceltfiaiu,epiftolafuper ordinatio «vno;(^t«s,o’v^j^eovT©- WTup^ ^ as 'm ncAfclcpiadiscofclforisad Antiochen TcA(^ ovtoï Atya.TOcD-z« vjxïjj Uvexo» lt;^dïK/ leSjCongtitulantis eis,in qua ponit in fi/
4#t Tt *7« )^oJi*tA«'ï’lt; 'Grtvre/xef« c/Ja^ ’^6' ^-
ttf'.nxcuobisdomini aclratresfcripta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~
1 rnnlmifipeYQigUYentembeatumpres- v^ AAx»|4«lt;r(A*«vgt;óvxsK_''^dj
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'l^tti,uiruinilluftrem,amp;6probatumt viAtoy uèeyvöxrtótjós ’^s y/TW/^ tAfleuy t^
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^'tosquoqfcitis,S!6nuncplenius nbsp;TifovaicM/Ö ùÔtqjotTvoiy 6tov , tsi^twoi ©
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rftog^Qpççtis,qui en bucuenilletiuxta nbsp;«vl^u^ »rft Lv^ou tIw bK^K^tnew-^ myoKeyn^
I nbsp;nbsp;nbsp;P^°“'dftiain86utfttationêdei,cólirma/ ttw vy igi^/zlw ttv-wv y^'ÿ/^H^ t^^«-
l nbsp;nbsp;nbsp;rntnauxitiominiccclefiâ.Cbftat Ori T«y.Hvâ»!ffv JÏ JioecnAlt;A)o»'Tt«gt;t'lt;rfc6Hgov © avgt;
1 Rfitêhuiusluiff'edlifcipulü.Ploruit autê 7ttv»v»'r6'M0W!’W'r»*
^otti bC Antonini bip eius têporibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» 7 f
N Otiades,cuiusR.hodon inopere '\I\ '^'’^«'’‘^W» ®'* ’a*©' f’olt;/l«v «^ tso »z 4^ IN lluo,quodadueïfusM.ontanû,Pri 1\ lt;ft’lt;» o-v^ÿgalgjiceTî Is^ t^ yavree^ov ft'llam,Maximillamq compofuit,recor U« arçio-xiTAas 0 g«|i|xi7Aa? atuijn^^^w, iatUY,{eripfti contra eofdem uolumen |x.tn.¥«TOi j’tyçwd't ^t emTwy Tlt;A/j(^©' f^-Çtïdpnû,b6adua(us sentes ludeoscu nbsp;cup^ii.Lax nttTX tov tâvôiy Tticcu isvi/duauf
Ubros nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aoyts2
-ocr page 344-^^■4 CAT AL 0 GVs
ftSC7(é^yamp;'
Î*, ^ °’’®^P''quot;’'^‘P*usmusKmpoz m apologencum ded,t.Flo,„,taute M
MS mtesperiOè fuCpendio lu mqmbus dcPrifcilh kreSt negit e^s ^ccepiOè Eteantur non efTe prophets nbsp;nbsp;0
mcQC mille hoc teüibus
^cxMs lt;'--^lt;^Jbusprobiufpropiet^
î^« Tf^ifivTÿrjSvé’îea csà è^fgt;3«A/^ÿfj^Si'(igt;'gt;^
ocaloshnitrProphetxueaibusPgt;^7 , , , mtsornâtur:’Pronhetplt;!t:,K,ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;?»r9fi^H/^a7tK9à/xiüiyxeiTvâ^iamp;iriiâTtii;
t^IRriscPrcphtaLm^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^^^o «JWrwi’.-*«
deant,utruhochenUceat an nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^ec^Tr^cft^Ttff^xei^c^ffji/f}{Sipf^'
eE approbare, quod feceri'nt.Dirf^-^^^^ ‘^ ^'^ quot;nbsp;K9^^^») ’(^ i/^oi/ éfh tAty/mhi^ dem libro, quadragefimum effeAÏA^t'iMt^t vicÿ adcêpus,quoipCefenbebatUbr ^^^ ^^^^^‘'^^^^^^^^'^K9^f0v,^^i^iiquot;^^ ex quo hardis Cataphryearum I„h,7’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liimiyU/ini
ne exordium. Tcrrullianur Cex uoi^^ quot;^ quot;nbsp;quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;’^
CU^lflrlÇ it^ ^ ^fVyX!.71^TS}AtCW0f i/l Îxt/l' c/'ülKX^ ÀO^ÿ^ t^ ^ ^ tKXÂfiaJX! 7!ni^ tx^(^'
mbits aduerfus eccleßam
rdipru ,ƒ reprimumprS ^quot;^ '^M.i,^^li» ^el^errur Apollonia ebborauir in „00 ”-^;?7Tr’quot;^’^'«'®--'quot;-r-omnta quæ Ule arguit conatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^' à^2Méyi©'û^va-
'^/^, ^ ^ TTtwrx « Tf^ ixâi^i^ gbhéair u^
•-^^-Plorm^ucem Apollonius fubCoir^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z . ,, ' “
modo, Seneroeppnneipibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A^x^nx^ ^tyc^x^cTw ^iM^/i^/i/ii'
f* ^^^^pion undecimo Commodi
gjperatons anno, Äntiochix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^crgt;9vr@',tvgt;tc4fyifia^
pus otdinaius, feripfit epißolam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^fiyot/ lt;^ 7n!y7Jffi/,aiamp;^ti^ici6i!
rindm, óéPonttum dehxreß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^p^n rp^â 1
m qua S^hxcaddieVtautem fetatisfab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ m7Aéyi:7iamp;' I
Obuius dogmaas, ideßnoux aronhe
tix, ab omni mundo inraniarn reprobar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^«f,ißi'^ i^if^^x v/^^ijfMM 1
AdOenS^S^^^^ X’^^’?**'^'^*’*** / 'emporoadla/xosdecUnLerac S^
3^odfubnomine Petnfertirr^lh^-^d
^bofenfemCilicixecr/en- * thru ad
reÜmeius^c4^nfdtquot;quot;^^^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xfyxf a^m'xiyyax/t/ me Tan ƒ
S^fparßm eimbr^- ^^^^cLeguntur dxf tenait- /(£Tamp;i/ïyi(fy,iwxy/wir^y7iad'^ /
fs A^^^^quot;’'^'^^/^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«i»z«êïZ^«}ÏAlt;«.44«»
^manx urbis iênator nbsp;nbsp;nbsp;A naAAxyt©'xvy^A^TJW i^ ƒ
^ ^^^^ -ZjL ^i‘^^da^V'n(ij3xaA£ii/e:TXfir7!ei^r/ / CbriPianuseP Aigt;x ^rxyx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-eaniwie ^yx, /
- nbsp;nbsp;nbsp;’^^ ^^^^ ^^mme compoPuit, quod ^^}/^tyxTcfî'^^crucit7xfft',â;7ii/gt;ft'7tyiy /
tn ^^^tujegit,3inï/ii/ominusièntentia icAxTi^a^t^rya,^^apTweat/D^^P^a/^ibp^^^
enatuspro Cbnßo cap/te ttucatus eß, ^ ^ xt/^ieAxmt/j vmiy tzP^^^a x7-i^i^tgt; /
Aoy^l «Xia!)tTii'ilt;^‘gt;gt;’‘^ (f^ W rbutiàlni^ mÄä «7ivÂsyÿ7igt;iy,fù/^«lt;mi çv ■nïs )Slt;»^‘! fJteJ^taV M7Ü1VIV2S famp;li/Mit/lSt ^
t^Mxtfjity« )(çù,i7rîcm/^si/r(^~^(^,lt;^ u!f^‘^ i^OVTKvÔyjKS^ 7«:/iCUyt)ll)iJVaS7{Qgt;lfll7}^K!^
7nxyfaJha^ }(^ i7J^Igt;a7n?ik(c,^ois 7i^ '!f‘' (rxiTAxç Ê* fietfi/^i^^^f Âtye/.à(^vtiü/vu^ TX^^ÂH^i^xc c^âggjô/iûÂsyturemiiH^H^' ^»TX^ CSV cÆ^fcA^ss (/lûgx,yc^ ytÄiai/ß^ t^ty^CàfiXfiTvgaiftX^x i(^ e^t-^iv t^ TcQicpMTvCc lt;/bfcifix^ov'nU.a’sriii0i,it$iilugt;Jgt;^''
veten
^/iuirt
SCRIPTORVM ECCLES, '^^twiapud cos obtinentc lege, abfcç ne S^^'one non dimitti Chriftianos,qui fe/ ^3tlconimiudicium pertradi cHent. THeophflus CçfareæPakTtinæ^quç i olimtunis Stratonis uocabat)epiz l^opus, fub Scuero principe aduerfum ^osouidecimaquarta lunacum ludæis P^^beiebât, cum ceteris epifcopis fy ’'o^Kiualde utile copofuit epiflolam. ^^tchylus Corinthi epifcopus, fub Ufodem Scuero principe clarus habt ^“bdepafeha exomniû quiin Achaia ^fîntepifeopotum perfona, elegantem «Dnimfcrinfit.
Svjj/ps^jifcap feXKAKöïasïKwt' - 9 $ TTKÄeuKi TTO^ c/hms HffTt^ims irwJnSâaç, ^^^ lifVHtna)! i^H ui^iSriveu. rew )(^siKV0V!, cwkttoJ g?t\ eUJ-ifv «KfoKmylhKV^^'rtCQ. ©i.o^h@'t(gxQx^éicts 7mAcu.SHV^S,H'nS 55 •Ti^àtlijj Tav^y^ sfcJruiv©' itfschâ’ni i'7fia'itS7r®',iïS\. at^H^ou'ramp; ^ceatAius i^ -^^ uSfiTK-^sulnaiy quot;^ TscJ^ct [tim ^ iovlt;/lcu.agt;y yn 'n.osti^^HSU-effinst'J'H thS otKuv^S, inUJoj}^ Kuy uè^sohtty 'TSK^v ^oujyxsny y.^'nc ir^iey lt;rWiTtcflt;^t
BAKyv^Q'HSÇXv^ov i'^no-ffS-n'©', óiioicei ^4 athn^ov Ji»enKlt;SüovT©' Aanm^S ^Kf^ yu^iTi^ 'n? xscêlt;ry^ lx Tf^a-umrov TrewTOsy ^ ^ cf^^icc uè^^a-HSTSuy, ^MJuxstty ffWJi^ •TaJt JBiJBAsjz» , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
noJ^-vK^eJr^s ï(p\mv fc7Olt;r»OTiT©',gt‘T« ^ç f^irsSiy i-oias uè^a‘n^Tsaiy,’9^ uègt;—
POlycrates Ephefiorum epifcopus, tumexteris epifcopis Afip,qui iux '^quandamueteremconfuetudinê cum X ^^^^^^95Kt.ttaltma pafcha celez ^^intderipfitaduerfus Vidorem epi ‘^pumfeomanu epiftolam fynodicam, ‘’'tiuadocctfeapoftoli Ioannis bC uetez •^niautoritatemfequijdequahaecpauz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ~ nbsp;nbsp;,
'n-^suLraiy Tiw to^rfw 'ramp; 7m^a (ii-rx '??/ iv^ f/lc^aiy TH 'Ti.Kcic^dlrvgxJïnst'rH ^ nKwHSjt^ JBixTnüg©* udixHSTTOv ^ó)yi}5 ujAsoÄny auuo^ JixHV c/^'^tfl■asK^,^lt;/io^a^Ka}y oc})flAai/ KiuMVOV rrSi iofisofsv^K^TH 7mgt;^ou.ct. y^atlt;sgt;sv6êiy W/
^^oxcerpfimus. Nos igitur inuiolabilê Ayvnaja^f «? oXt^a lt;fÏHyHlt;ny.ax.^Hy.amp;s i^ivw ^ofebramusdiem,neq addentes aliquid ayicwny uèt-rt^vf/kv tIm^ togTiujjgtx^ T^^
Slamp;lJVTI^b', y.Hlt;h \;GSi.joU.^Q(W'n.5^ V^ yvlf ^ TO aoia itiyvSKx soiya» tKöijxxamp;VjK’i^* t^«^«-'ffi.'nU.^TH ny-C^Ct. TÄ* tueZoVjOTCM'VäA« tXT* evfeevÄy lt;^m oiKax J^tju ^iyei^ay tsm/'ixs -wa «yilt;)V5}^^gt;''^'^y ^'^'Y^ fcx'?^«A£Ï!lt;AK5c «^
’^^qdemcntes.EieniminAfiaelemenz ;
timaxima dormierunt, quee refurgent ï in die domini, quando uenturus eft de ^ in maieftate fua, bC fufcitaturus
OfnnesfanftoSjPhilippüloquordeduo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,
dEciinapoftolis,quidoriniuit Hierapo/ 91550X0)^,0? ixsi/^x^’* ’^ t^aTroAöjXgu tkj lijSCduasPdias cius qux uirgines fenuo lt;/lvo amp;uy(ïT^pa?5«x 7iv^ TOeqgt;fl^oi tyHgaamp;iz, wnfKaliamciusfiiam,quçfpmtu fan lt;Ô M«* «quot;'^ Övr«'^«,a -ns^ «yi^-nrv^ ^opknajinBphefooccubuit.SedbClo u’fmïrt'TiA^^gwpitvtb^ lipto-w tytAawAv-^ innes^quifupgyp^^qyg dominirecubu/ iwewv^fjoï uöï -rö skA©^ tï? uve/ov cu/txAiSv» ib^pontifex cius,aurealamina in fron Ö ilt;q)%vs tÙT» ytyv^,^uo■5^) yt-rz;^!/ '? quot;^ topottanSjmartyrbCdodlorinHpheio n.%TÓ)7rw Ji«stt^o)t), (x«gTUïHS^lt;!l(/i«lt;rgt;t^X©' dormiui^^ Polycarpus epifcopus SC lt;jv th tepto'w tK6if*«Av,Ö OTAvu^fmis tTHo’Kÿ n'attytSmyrax cubât.Thrafeas quoeç nbsp;9ro?x^(z.«gTus '^ tn} c/zugv« Het9ttxei'm,i^ ^pifeoppus ^martyr de Eumenia in ea »g«Ä«s Wrww®'ƒ (xoIjTv^ ^ lt;^{^a«? i dem Smyrna requiefcit. Quid neceffe ^ th wth cy-v^vH »^jvjtw^.vk tsiy «x/edyx^ t ^^^^^MisepifeopibCmartyrisrecorda Geyedgto)? uoto-xsT«;» Ö jxagTvg©' gtgvSiamp;t«, \ ^AniinbaodiceafoporaturtbCPapyrq 'rf'7/ A«O(ftxaacM)«7r««fet'^ou,xs^7ra7ru-. \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bnti,^ Mditonis in fanéto fpiritu euz e/ov Ttv {xanfitEUB'Ta'TBUjÖ {AtAiTwv©' ^'^
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^fe,Q;a\fenrpeï domino feruiens,poz nbsp;nbsp;ayiw TcvS^y-xTi ’lt;ftivou j^v,o? n? «à ~^ Lvo^m
l lituseftinSardis,bCexpeö;atinaducn AaTp^uyjT/ tm^tPun H5t'rvn.A^,x^ Tp^^t-
1 nbsp;nbsp;nbsp;tueiusteïurrcdiionem^bliomnesobfer va ^th witv tX^ua tIu) cw/KisaffUJ.ovnt
1 nbsp;nbsp;nbsp;Uaueruntpaicbxdiemdecimaquartalu ttmt^ 7rttft4gt;vXK|aA' 'Am «{xtgetyrov^quot;^^
1 ^^i^benangdica traditione in nullam ^«gt;7? 'rco5cqgt;lt;flrx9^AHS£3'H ?l yXyHSjOtR y i V^tcmdcdinantcSjbCccclefiafticumfc tvayy^XixS? TragaJUc^ttij à? ov«/llt;^ jxtg©'à^ . quenttscanonem .Ego quoq minimus ‘7n)v^ov'rt?,xgix’txxAfl(nasixw(touzóvit'7ro(xtz l ^tnnwueftrüPolycïates,fecü.düdodfri/ vot-feay« JÈ fcXedy^is©- 'tswri^y vyS^y ^nKv^ \ ^itnçïoçinquoïûmeoïû,quosbCfecu- xgiTtiSi'kJI TÜb «hJ^aj^^Hp -?V 7iX«(nov {xou,oiç \ telum fiepte liquidé fuetutpropinqui ^ y^KHsX)B8tiGz,^.y^'t^ilà c'^/xiv'^ lt;rv'yy7'ös
(AOU
mei
-ocr page 346-290
CATALOGVS
mei epifcopi, QC ego odauus) femperps, febs celebrsui, quando populus ludæo^ rum szyms faciebst. Icaq^ h atres fexa^^ gintaquinep annos xtatismex natus in domino, QC à mulris ex toto orbe fratrb
bus eruditiiSyperagraca omni feriptur^
t(fe7xAsyamp;' t^tv tTTixxfiTivt) amp;.ccyai cylt;/}gt;amp;', «d ^ ^^ inAtim,07i ó -^ îoveâtxîüi^ Axet t^ ^rf iTIDlaTV.TOtyxgBiÜ/ Xt/iA^ei ï^/fWVt^^^^ «yamp;i/ tT9^ ü.ve/xjK^^^XTrt^^d’'-'^ mr ^ oitavf/Xj/^r X(üAlt;f£i/ 7rei/^^^d{,^quot;tv/
, J(^ctgt;lf7r«(r!i j^«(f^,t!/amp;At«l(rS) aiiaTre^y/*^ vovr Mi^i(gt;. t^f/trew yo^ ii 7ramp;fiyiftrffiJilJf^i iiffi ^^^SX^P i^lt;^^^lgt; ^iV lt;^amp; S tW^gÓl7KI{.Ji^ deo magis oportet q; bominibus .Hxc 7« e^c^ näanft)ivx -dwrÿ^(^t! (wSlt;fi' ^f^ ^ tAxj^i^ü trtWToéyfiXTamp;^iü«^»' HVamp;gt;lXijV^ TDH ^ivim in.f»jgt;SV 7£I ÜKinAiÜ!) OTrhi/ifffi: nd^ vx^xi^r©' y/id^conAvfMt-F F PxIxAa©' uïA f(}/i/iot/iv f^gcc fl^ff^if jSxmAÏar ni/ «msDAsp iaiiiftl*^^
non formidâbo cos, qui nobisminStur.
Dixerunt enirn maiores mei : Obedire
propterca pofui,ut ingeniü Sé autorite
tem uiri exparuo opufeulo demofir^rê. Floruittemporibus Seueriprindpis,ea. dem xtarequa Narddus Hierofolym^.
jf l imperio,in Apoiiolum commen/
tarios compofuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71 Æ Apif^i^ ü^ -fS^'M-JlxBiAt^P/StiV'
^7 1\/Ï ^^^^^^^ ^^^ ^^^^^^ principibus, ^Vfiex^èy füre/ix ^ ùSSm/t^r^jiefV/ f ’ A lamofam quxiitonem inügniuo vb7x^i, 7ev7isii/,7rvây/ 50 i(^i^i/,](ÿù en a lumine uentilauit,undemalum,ôi quod 719 âiÿ» vA^ it/h'^n.
materia à deo iada fit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T^ a vdl/^ßxexA^ivf^ 'f^‘7r6gt;p^lt;!i‘
^s /^ Anddus regnantibus fupra fcri/ {i!i/iiii[/,flr 7/1Ù t/xHfi^fiji0(/£igt;Mxs^'i/
V^ ptis, in Hexacmerópulcherrimos Tx/yz ofittAixe, tradatus xdidit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t ptaii/ lUa enfH^ÿ nfl JixxAiui) c'/mz
^^ A ^*^^^^^ ^^^^^^P^*^^V^y^i”^^i^ J^ at «ff 7^0 t/xifit^ei/t/uAixt ftti/t' Jr\. ter in Hexaemerö tradatus fecit, zp^’/xtv.
72 (rlt;^.
^0
Eframp;'uëi lt;nfi/^0V7i5l jßxxAti'tjßi/
______JiAsi/ ^ii^t rxff {a/xsix/ini)! enaivi^z ^ ^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^'’^^^ ^^^ modern principe xdi ^ixn.
J^dit quxdam opufcula ad Chridia^ i) Pxßtxi/öff ù^TiP cd/Tÿ JlaffiAtmi^^z num dogma pertmcntia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^^^aixt 7jyx tnu/Txy/iXTX, T^'j^amp;^ie^
lt;z TVdas de feptuaginta apudDanielem räiz d^y.uxn Tramp;cmxsyTX.
J^ hcbdomadibusplcniiïimcdifputauir, T ovc/'xe 7ieièx -^'tjSc/ifiiÜKffyTX iMtié^^tf
Si Chronographiam fuperiorS tempo/ J^'^'fß^ /fta/ixA, xxamp;^üï è^nyiamp;ittH^ i rum ufq ad decimüSeueriperduxit aU' jgBy0yfxlt;^'xy ■^'xyuTtijiii ^cyap, tuf rev 1 num.In qua erroris arguitur, quodaduê e/èx^nv ^ixu7i9 m^ii^üu 71P ßxxAM^'lt;‘ I turn anttchrifh cn ca fua tempora iuturu 7x^^,^ ^ xstTxylyxxxiTKiTii/ 7^Kyn^iz 1 eife dixentiied boe ideo,quia magnitu.' ^ov u^^xxixy, yj/i^ evit tjley^ j^^^eyid'^ I do perfequutionum prxfentem mundi emt 7rA9mxfifai/, n y^y /ttyi»®^7^ tin /ü- nbsp;nbsp;1
minabatur occafum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toyfiiov, xxxyei Trxyffvxtw ifez/yvi ^d^v- /
f^^Ertullianus presbyter,nunc demü fidiyffff x-sra/Aaxy. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
X primus poü Vidorem 8f Apollo/ ^quot;T^ EfTKAAtM/o^ Biflt;ib-Jiv7rif/©'t'ój^^'^f niumLatinorüponitur,prouincix Afri fii7xji(xmfx Kff^ x:^Xióiyiiii/4iilt;^'^^ cx, duitatis Cartliaginenris,patre Cem tvu c^yû)i4xigt;ügt;vç,ix ^fftryj^f/Ar®'^«'!» ^urioneproconfulan.Fbc acns 3C uehe/ xf/r B^/^a/fjJijy^^, ^x*7joc^ ^^^t/o/ajy^///^^^ mentis ingenij, fub Scuerqprincipe 8f 7m7Jx4/tgt;v.avT@'lt;Aay0r i(^ x/fi/^x tv^*f Antonino Caracalla Horuit,multa(p fert uïA xtfK^üi/)(^ xi'7wt/n'üv nv itfi/tAlu//d^' pfit uolumina t qux quia nota luntplu/ gxiyiAAsv xySf/xi, tdaax ciu/tx^x^ 7^q^i^ ftbus, prxtermttrimus.\fidi ego quen^ Tn/xt^c lo mAAstr arxi tyyxff'z/ji/XjTXf/f' j dam Paulum Concordix, quod oppidS Atftyrx/af/Z/^cnwbTv^i/ tyih snó/Aii ègof' 1 Italix di, fenem : qui fe beati Cypriani, foyjfxr ^ tTxA/xryi^ayTj, Se t/çnv/z/tni^ 1 iamgrandis xtatis notarium:quum ipfe eia)7XT!füv7ijgt;t/x4/yy07xei6(',Asii7/B{/ xf^fr/ nbsp;nbsp;1 admodum eilet adolefcês,Romx uidif- 7^,tAi^, in yii^ a/y imfxx^yxi ;;- tv/«' 1 fe diceret, referret^ fibi folitiï, nunquam fielt, Jt^à ixx/a^M mrÿ xi/rÿ,£r n’c^'/ïîiti/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Cypria-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/^‘i^ 1
-ocr page 347-SCRIPTORVM ECCLES.
^Mmdicm præteriflcjac fibi crebro di-'^ciUa magiftrum:T ertullianum uide *gt;tttfignicans.Hic cum ufc^ ad mediam «tatem presbyter ecclefix permafiffet, buidiapoftca SCcontumelns clericorü Romans ecclefia,ad Montani dogma '^^Musjinmultislibris nouse prophet ^b Winif.fpecialitcr autem aduerfum Kdwjm texuit uolumina, D e pudici/ ^bepeifecutiógjP)^ iciuniis,I)e mo/ ^ogiw, De ecftafi libres fex,ÔC fepti/
^vy^^K^iayiKKXnnit^tKSy 2 97
J^oy HiAi.^M JitTiAtfft (tvTTÇAccvos cweeyvaxr^ tt«'^^' •J^'nvJii.icwov yuamp;LSjcruuiy^MS ^i.yov^' ’r@' Ttf (Ijj't£gt; ltV7ramp;c.«JV0V3i7iilt;/l®' -ny jïiAi^ a'KSi^yj'T^^'nvTii.ioway (Tg^svo'n i^ljjjvuy^ov^ 'T®' “X^ itimg hKikiks '7F§^S»y'rS^amp;' ^ «-ptT^aj fcxxAçoiaj ^tyy^jVjVSii^ot/lt;/£ «JiSiv» X^ 'n^iavKKmtrtt.ois t^ Lh^eAKÜiy ^ çv jó)(t9 iKKh^cnxSj^S 7® y^ovrewov J^'y^ce oTii^HQxCj 7n7!K«S lt;rXWi.’TiC^i Siliitf^VS i(g^vÜ5 TT^^IïITG^ as l^iy-VH'mti^^iiSÏKZs y^ ^txxANlt;n«f lt;rv^ Viy^K'i'XV^jOi/fflr^ Jè. H-jlty w^ atn^^oaWJfigt 7^5^ JlwypioVjTi^ v^saccsj-ii^ y-ovoyay-tets-, 7n^amp; fcxseJtfiœç AÓyivj fc|,X0^ tßt/b/xotz »uït« ctsWtöüvtov,X9^ tTT^^Ä islt;)tlit7n')ii.ct,^H(^S fc«2 yH^aS tilf^'nVt
®um quem aduerfum Apolloniü corn/ pofuit.Ferturepuixiffeufqfi ab décrépi/ Om atatem, SC multa qua non extant opufculacondidiffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r .
^H.igenes,qui bC Adamantins, dez nbsp;Z^^ pj^^mj ,5 xgu «(flxt^MTi^, Jkns^'J^ ^^
vJ dmo SeueriPertinacis anno ad/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yw«/^ n^H^ov oiP 7rfgt;Tïv«x©- ijH
T^ j^eisieMzit' lt;A«gt;i^ûù luvi)3^lt;^T®^, -weeg«
.TIS'’
tcckfi^iecimooiflauo ætatis fux anno
’quot;«nOjCiusurbis epifcopOjinlocü Clc
'3^5 lt;^ TM K^ïa fcKKÄMtnaf , (UTlVlt;Jlr TffStj»«
'i^duinCiiYjf^jjj^osperfecutione com/
*’'°0,abeoiridcpatre,Chrifti martyrio Atwvu/liu TreTpaSjTii xs^ (Ae^TugHcrcuzT^, foronato ,cum fex fratribus bC matre ui lt;xtT« t^ à(AAlt;j5i( X9^ (xv-rpo? ;^Hgoc? -wyz^^ '^Uiipaupcrrelinquiturannosnatus cir x5tTtA«e{)ö«,t'rwt'quot;^^ quot;^^ i'^(tKlt;iu.Jky\si^'rv‘' dtodetemamp;Cfepiem.R.emenimfami/ 'myyXf h yr^üvlt;nx c/Jst to aveu vGAsiw/5y barem ob confefsionem Chrifti, fifcus Ic/ïv^u^öv. «s tij ^^ «Mj«^(^aa «/Jato-xsgTn.^ o^cupiuerat.Hic Alexandria difperfa à« era y liquot; iKK^va-ico/ oK-rutuniJ^'n» ^^^ «defi^decimooiftauoxtatisfuxanno tÙî» «Aixteuz ày^y^, gt;«tT«x«lt;^“t' Ü5vsHlt;xL/ î xiiîhÿ}\,aji opusaggreffustpoftea àOe 'nrotjöAofpwSpjxtT ov 7roAv7rKj« «ZlvjxvTamp;tov, m«no,ciusurbis epifcopo, in loeft Cle/ t5s cw^l twA^wï u^o-xovrev,«? ’n^nyLKH^ mentis presbyter! confirmatus,per mul pÂjy-r©- ^^Jiv-r^ov xstTKsoeö«?, ïSA tT® tosannosftoruittamp;t cumiam mediae ef/ -ttota« Jlt-Trgfd-y ♦ {x^b-HAi| Tt q^ogSjz©', c^ fa 2iatis,bC propter eccleftas A chaise, t«s ^ tk «)^ia fcXKA«tn«f, ót Tivlt;ilr ’w»^« q'lïpluïib^5^^æy^q^^J,^ç^3y5^^^^J■,f^b TroWicSy atj ta tea y ^xvAsv-jó , uSi (zü^Tvez« fatimonioeedefiafticîe epiftoloe Athe/ tx.xA^tnasix.KS uAsoaSç kth«^ ^a ymKeu^ gaspotpjjæpqij^^ pçjgç^gj, ^npj^çQ^t^i, sivKS a?«amp;HV«ff, 7r«gec Ôtox-rtsou X9^ «At^ faKMcxiudrOjCafareac SC Hierofo/ lawJhov xs^lt;rK?««S X9* t^Aos-oAv/zœy *-wi^ b'morumepifeopis,presbyter, ordina «rx9'wü)(Zj7t5gt;rfb’Bv-r^©' ;^GjöTDv»)amp;ei?, lt;/lK(^y
1 wSjDtmetriioffenditanimum, qui tan r^i» -Tr^oo-fexfouo-TZjO? tij ^aM'TH k^t «b-l ointumdebacchatuseftinfaniautper tav t^^wowr» woiaï«s rtt-w ovogen w'tü l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totummundumfuper nomine eins feriz as 'tsitreev 'Am oiHóvp5ivby ^oJslzOt^Tr^ t^ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^wCóftatcumantequamCaefaream «/^ (xt-rtASdy às xs^amp;p«^ quot;tIuj jijzluz wTö-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'?riret,lu\ffeR.omxfub’21ephyrino A«cp7z uÖf ^tepue/vov uAc-xsTniu ,’^uamp;vç Tt
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^leopOjbtftatimAlexandriamteuer/ as «Atfetve/h««* ova^^fas j HgeexAov Tb(z \ ^fauetadanpresbyterumiteïum,qui tijdVjivT^ov tov ^ 5(^«ix«Ti (^xAsoiqiov ^/ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®b^itupbilo{ophiperfeuerabat,ad- t^Abuü-t« , Botjamp;oy lt;ruütAa)ß*Sp x;eTH}(_H(rt^
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^wllibiïeciffe xjtiflj^^Kfftias, quiquidê «5,05 tis x^ (xt-A «PtijxHTezoy -Au aAt^av^
1 ^poftDemetrium Alexandrinamte/ (/jattes txvß'tyvtiarjv txxAxlt;nKv,olt;r«5 lt;it Jü^tjs I nbsp;nbsp;nbsp;Weetlehim.Ç^antxautêgloïix lue t-^jüôpjfcx Tov-rtu lt;/lHAsÜT«t,lt;?xg|xi7A.iw/'o2
1 nbsp;nbsp;nbsp;*fabmtapp^ret,quod.rirmilhanus Cx yèy xÿzAgaas Wso-xsTr©' p.tA TroJaKS tSs
1 hteaep!fcopus,cumomni Cappado- xstTiTreecToxias x^’rfot-wttx'l-T'«b-roy ,X9“ 1 ^'aeumiaa!tauit,SClt;irutenurt,etpoftea uSl 7roAù xstA^t,xsW-vsiïpoy Trgoqxda-a *??/ \ faboctahontfaTvó.otumlocoïumPalx «yiwy TÓ-wuy as ttoAousIvÜz tAÔ^y,'^ th l nbsp;nbsp;nbsp;Ynrrauea!ens,dvuC'3elar ex in fancis xgaamp;gtwy 7roty cwt© As ^â«s t-7nw.lt;A^9x \ nbsp;nbsp;nbsp;faiptutis ab to etuditus efttfed SC illud, y^xtpeJs. Ustxavo Jè oveTas «yvoa,oTi -ti^
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C
-ocr page 348-39S CATALOGVS
(Cii7«Asy©^
biCus c{i:quodq; ad Philippum impera^ totem,qut primus de regibus Romanis Chtiflianus fuit,SC ad matrê dus literas fedt, qux ufep bodie extattSC quod tan^ tu in ieripturisdiuinis habueridludij,
quod adNlaineammatte Älexandn im ir^ff /KtfiiKV rihi^sTTiftt xAif(Wi/l«sv'tßês C. peratotts rdigiofam foeminam rogatus ffjAiCü!.lt;iljAaJii^d7Üiywcansc 9r«giKh?3sf, uemt ^nciochi^SCj^ummo honore ba^ MAâlt;}v^ amp;^igt;ugt;7JoyaM/ji{gii ^latyisriyiwi n^ /^HyjiSU 7r^è^ lt;QiAt7nri)ii -nilßtie(nAi«,Tii! TigS/ “^i^ 6« 1^ fiii/i(ua)i/JïttirjAi6)i/yQi^lc(ifi^^i/ (^^(z, ^ Tf^ff tÜ, -nJyiv /xÿ^Cfix ygic/iiiiX' TK XTiriSieA^jcr^Qi qTSi TrK^évTi^Tvy^i/ir/
Webrja™ lingui contra xtatis xdooncsln «nücogregâàuo ume^
Aq„fe amp;IUcct Pomici nk^x nquot;’ '
docionis Hebiond,X fymmeU dur a,.T' l
teris xditionibus eóparamt Etamin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. gt;ifi
dice operû dus in uohminibus epiboE
rum, quas ad Paulam feripCimus aua J^xi' ’^ ‘^^^Ax^ ^ ^t^ia^Ax^^ dam epibola cótra Varronis onera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,^^ii iSi'^cA« evy^amp;
f^rêsporui,nücomitto:illuddéimmory tab aus ingenio non tacens a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tKava^ ctvnP x^iWxlTüV J^/
dicam quoep etgeometriâ arbhmeticS^ ^^^^^
mumif phUofophore fedasira didicit' '^''“‘'■‘^‘^^'^gt;11^‘ nrHudioros quoraieculanSlitciariTm amp;
darorca habercr^xinrerprdarennda
Ug^P/^pideücuir^qu^/^ J^^^èi^^:^^*^^'*^
^dGa//u Só Vo/uf anu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taf yrra/jou nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xA/x /
- i^^^^^^^^^^^^^'^r2onïïxeaüsEp xEr Mquot;72P tjot/fjf^ ï^/^xE 9t re/em ei'»'
-ocr page 349-SCRIPT'OKVM ECCLES, ^‘ \ Mmoniusvrirdifertuseteruditus lAia philofophia, eodem tempore Wttindria darus habitus ciV.qui inter mukiin^en^ fui Si prxdara monumê/ U,ttomdcconfonamia Moyfi ÖC lefu dt^üM opus compofuit, SC euageheos unonts excogiiauitgt;quos poftea fequu tas Abuiebius Cxfarienfis. Hunc lab
XV^yga^iMl» fcJüiXj*lt;rtlt;«5»KiS{gt; i 9 9
Mfjtwvi©^ ó fcAAsyiM“'rt£T(^ HS^ ^Asz 6^ L lt;rolt;?x«ï'srt7rt)C(.lt;/llt;Ai(j(Rj/ojjlt;^ -Tcij oiu'joiï ^óvoiS ’^ «K^^cwlt;^èict. Ä«{x7^? cï)£!wè?,}*tTt)C
|v quot;?§/ (rtw-rz^yW7^7rclt;| mtü Tr^ht^^^^V ^^ ‘y»gt;l/5X£i“.'?r^amp;. nbsp;nbsp;lt;rvj*$«v*«S y-oivi^^s v^tV'
foiQoit'it ? Oïphyrius, quod ex Chri-‘Wtthnicus fuerit, turn conftet sum Wiiexucmamukam Chriftianum W^ttaffe,
OTvßißAsyamp;pWixKSHi» lt;rUJUtóv’t^,H^’^lt;*')y^^‘ X9V? xstvóvecs tef^ÇŸ^jOtS It-iTX 'IVUITX cf^^f^Z A9vfl«lt;r7/ lft»fl%amp;©- ó K9^amp;glt;^'Ç -TSTU SWS HSCTtjyOgâ Ó 7rOJilt;|lVe4©^,$cdo'X(Bl/ OCR X^'' sioivwy tOvixsi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;715 ct^ei 7Î2 'n-
A^Toias j(^exsictvès JitTLAi^lxT/« ^
AWißflxn©' 71?5gt;'ny itst^KKüViSHSjVSi^ 6S fov Trance iy-^^ou? JiofflwÓèCjfcXKM-rVidnie ab Origene correftus,ec/ lt;n«ç lt;AcJH9v(^3X9^ âaaç d^ojxoA9y«tft.MS,t7n/ dAxihtonus,5tcotrfefsionis domini mv.©'\'fi^^gt;'ny'm Wtg Atox-nss ti?^^^« ?^infigpisfait,cuiproTheoaiz Ti5^ov ßißA©- iex^^JC ^lt;^'^ |xeijgt;TveAoa 'wMgt;(toohheï Origenis de mart7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anu.^Â'rîsTîs ^ cwxKlt;üy.xlt;n
bknusuAduftriay iumpiu UiK'uBs ÿœy ^J-^rTAa «»V^w ^* ,';^'‘Mx,adhunciuftmtaOrigcnes saAtcruü7^gt;i^«'^-''AAans^clt;w-Fff «*»?, 'quot;^^’J'^üöiumina.Sedetipfequippeut vV^aT©' «i/,«* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^j^t
’Jquot;^’^oUis,noninelegantisingeniifuit, tcjUP^Sx cütv^j «ei-y^iwT»T«lt;A«Xsvlt;nv^ ^^^^WsAiQïimnemcpiftoix indicio soAai. tTtAAjTHtri. A wez'ÿy/ov?, xs«^ ^«•Otótwmwem Origems;ÓC in -rtv«) Trag« t^tawv x5£-«;,tvct.'Kv;?,o-n '^^^VhïifcçïcpTehêditur,quoduirlolt; ttAsvot©'“V»'ï’^ oixaovOz^v ytgouT^’HS« r^dMuifmegmfenis bCpauperis 7rlt;j^HT©'TtAdh-roy «x tixvHÖt,^. '^«nsnourecordatus fit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pvc^«y wex^^aï «xjo«T«?,-7i^2 oy t^A 67
' nbsp;nbsp;^ \ ^^';'P'quot;onOn2 eins audit or,ad quê am àiny uÖïsoAca,^ tous ^acuj yç«-
‘ À ’^onuulix eins extant epiftofæ, in cf ai s 'wt-znxx^^y^v©' ’J^^ «yoga J^ ^■^ ' W'ihseïult;iinfsimus{uit,quodquidé xvutn lt;ruü'ï«yi*«'«jxs»^««g'‘'’®2« ‘ ^’^'i'tatiusfparfimoftenduntopufcu HTi^^uamp;ïiA««?}^^ ^«fb-rJ^avo^i^xa» 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^•Wptatipue liber quem compofuit Tp^à 'f^ Jl jjOTBixoiw??/,« nv« jxtT« Tpseest
1 nbsp;nbsp;nbsp;pWuSain Deuteronomio, 60 de gas ^ ^M^v©' tt? «fij««jx 77 7« y/;ta»
1 ''■kotomentatibus ,qux cum columba iiwayiviaxsihóe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, •. ,
, \'WttM)iahaponunt«rinGcncfi. ZV ivovxi®'cfSAiJ,^ j^fxy tToemuf^ 6» 1 nbsp;nbsp;nbsp;MWiusFelix,Romçinfignis eau jW «sAÔy^!^ wy , rtüJtyç«4t lt;^Aoy)vs
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1’ Wusferipfitdialogs Chriftiani ^exsicuzov X9^ tóviwy, oy’fweypefit oktoJz
1 quot;5knki(iifputâtiû,qO«3;auiusinfcriz Jiiay«x^ tT^V©'lt;Z^ AÓy)^ 2^ ové/xaT©^ ai/ ^'kióC aims lub nomine eius fert de t^ eftgtTOUjTP^ gotgasjHTsi x^J -^ itx^i}y.x ^^o,uelcótraMathematicos, qui cG fit 7ïxwy,3s 71s Aóy©',« X9^ iKJ^yty-ou wJ^os ‘ j W’i'fotihoininis,no mihiuidet cG cpcuvtTouAgol lt;f^ ou (!\»t.â lt;ruu(^^amp;y'hamp; y^^^lt;^ ' ^^'onslihriftilocóuenire.M-eminit x7Meintf» Tr^sg^f^ov AÓ^yov.ixfcfxvvTou. opvz ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Minutij etkadatius inlibr is fuis.
ÇW.VtTwAfXo'l lt;f^ OV J1gt;K« (TUWcJƒapWy^^X
TS it-ivTSMv HS^ Äax'Tavn©' 7/ 'nis tlt;ftotff
' nbsp;nbsp;nbsp;f'^'usfubZephyrino Romanpur
orvy^^xttitxmy^
rhi®' ^tc^ve/vcv fig«? uÜïcTKsTWVj ^9 •TBUTtSUZj LÏÖÏ divTUViVOV IjOV OVj^KpOV,
1 nbsp;nbsp;nbsp;^“k tpiieopo, ideft fub Antonino
1 nbsp;nbsp;nbsp;^^'’biio^difputationê aduerfumPro
1 nbsp;nbsp;nbsp;cuium,Mótani feftatorc,ualde infignê
«ftalAtfil/ HSfrä 7r^KSvA9V cmiivlt;Actsov t^ov/ 'Tccjvov, lt;rc^'a!^ct itiyisliU i^'^y iv^unafj W^ ’TOff •7T^quot;1S^'ré^ct53•ns KS/^vus 'n^efyTHXS ) y* eiuhâ quot;W* T^ji^a 'rQ/.trKMtfi.ns^ uäiso^KS (io/ VXS TTAU^SV XTmQ/.SlJC.OVilAMamp;'^'TliV 'ylt;Xj’ ‘Tt^S tjijxwovfjAfcƒ«/X« aveu oiJJ'i£gt;)X7ilt;x H^ TTK^K •nis ^uiixiois Kj^ct 'i£i 7m^üvramp;quot; TTCui^v TSi iss'flAsv voiii^iTM i^H avxt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
lubuit,argués eu temeritatis,fuper no/ ’®® prophetia defendédatSC in eodem uoluminc Epiftolas quoep Pauli,trede-cimuntu énuméras, decimamquartam quafertur adHebraos, dicitnon apud Romanos ufque hodie quafi Pauli apoftoli non habetur.
Beryllus
B?fvA/
3@o
CATALOGVS
70 'TyEryÏïus Ärabix Boürenus epiCco/ A /puSyCum aliquanto temporeglorio ie rexidet eccleÜam, ad extremü lapfus inhçreÜm,qux Cbriiium ante incarna
Î^TK^Sy®'
BiigvXi©'ecfitßw ^ßtfginv ^^‘^,^' ^ mi,i7n TJyx^éyn^ ^A'fdsivfi^ti^i
iCv tKKAÿaJcgt;u','nÂlt;ib7aÎ6(/as rüitu^i^ibn c^yxi/Jb/lu/ yvi/^1^op 71^ ^ yrtwiiuvii^^^) oAtiQ»(kg,7mf(i tie/jf^ift wisfixipets^itüi'^^^ y^x'/i ‘imKiAx 7ipixypx7KjK^p(cAnx ^' soAxf, f^v Mg quot;^aiQX^Jet lib^3i^ê,«^(( H^ ùe/y^ÿS 'ff^g ewTsp amp cw\süAm, ^ Jlfil^
ttonênegat,ab Origenecorredus, ferb pin uaria opufculatSC maxime epiEolas in quibus Örigeni gratias agit, fed SC Origenis ad eumliterxfunt. Extat dia^ nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
^PS^s Origenis SCBerylh,inquo bxre/ y@'xfiy^ye t{3^^!gt;ivAAsv,^atusifitt!i^' icos coarguitur.Clarutcautem fub Aie/ ^uuiTou.cEtTiptd'ii/^iSixAi^aV'^ivEyfi'
3uui'HJU, JïtTI^t'^li/^ iSi XAi^Wc^iV TZPA^'
xandto MamexElio, SCMaximmo SC //txgyov,}(gupcx/tpir2!}(^ylt;gt;gjimv'^lt;^ Goidtano,q et tn imperiu fuccefErunt. eü^xpRj/up liu/ixapâ^xotAscat, ^..^^PP'^iy^^^^ tumfdam eccleüx epi/ 'J n7n)AuT©^üvx oii^x Ttoi'xttKxAintixti'itt L À Eopus(nonten quippe urbis fetre jpx/atTr®'*» Ey^ TrÓAiüig tÏIi 7!;amp;esviii^
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^. nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, pxSdp aux xEwxSlui • crMiyPx4i i^lt;!W'^
annum 77TX^x,Kgu rni^oyninE ^KvoyatiME^” -nu lt;^W7T;i xAi^eWi^s Til JïxinAi6it,iiiKfl-l AÏya lt;^H ^tiiu/7^'amp;vxAsp,SpdAiyotillfiiJf« f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^h'^fKS^o^KfiüTxeit^xxfiAsHittpjlil/n^iiilsl^
n^T^^^ ^^ p^^'^^^ ^^^^^^^^ gt;^^^^^ ^ nbsp;^’^ X^Tt? rsv TTX^X y/yiXt(pUcaKStiT«si^X
eruit'pX^xy7J ^OlflXCUp 7^^J^f!Cl!lEtJ^x4^^ nbsp;nbsp;nbsp;J
ag TXg éaxryfxipxe -CiEpyxpxrXjXif’èyiX nbsp;nbsp;,
cÆ iv^op,dg Eui i/xxpd^ffp,de 71^ i/s/tip,s{ I aar xxpx7X 7^ xxpec'i^jde tamp;u glapis! ^xyttamp;iixi',’^C^ d-xApéSpjdex(fi;'iai',Eamp;dX'
7^
l'ion potutjrationc palcIiCytempoiumcp
Alexudri itnper^toris,ÓC (edecim anno/ rum circulum, quem Graeci t^KguJiKfa^ Tuayix uocant,reperit ; SC Eufehio, qui
nouem annorum drculnm, ideii tWiXz ^(^^c/ifuxiTueit/lx copofuit,occaRonêde/ dm ScripÜt n oniiUos tn fenpeuras com/ mêtanos, e quibus bos repen, in t/xi/zi fop, SCm Exodu,SCin CanticScaticorS, in Generim,SC in Zacharia:depfahms, m Eiatam, de Daniele, deapocalypfi, de Prouerbiis, deEederiaae,de Saul 8Cpy thoni{ra,dcantichnHo,dc rcCurredlioe, cocra Marcionem, de pafcha, aduerfum omnes bxreres,SC -Ti^^ ó/ziAtüy, de lam
Vt»A,'!jCè/. a^!(^Av'4-iü)g,7!Cèx Tm^oipn^p,^ iKKA(flt;nxs-tflt;ÿi/,':^ (^sA }(^ 7rv3a)t’®-,v(amp; ^
•nfl ou'7tyez^y,7ripi Krx^xanae, ^pafnin^' t'@',Xieli XXV TJX^X, fß^ TTXXl^p'^'liclilfi' up,7r^}g o^tAió)p,7riei ■:^quot;' iTjodyapnvév' n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- -n • nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;lt;gt;^quot;/^^i'f9lt;otgt;vj^ec^0v,^efr 9ni;fèigt;7amp;'‘gt;ei
üc Uomint'ialuatoris, in ciua prxfente ji^^ave txwjltp ä^tAsx^eu KtUTX pipn^ip ao/ Grigene, leloqui tn eccleiia ligntficat, ■jvv ^ ^ ^KvApxix e^»AsnxpJlfiia@', ip^/ ' S” n^^^^^ 3emulattonê.Ambrorius,qucm rx i^ fl TrAxu^g f/xfximyi^a^Tii'«A99i' de Marcionts hxreßad uera Edem cor/ rCp^^tp è^^UM M^givu,7r^i^'dlt;t'
TC ayt'^a TXg amp;axr vtso/zi'xpaTixxe j^x-^Xr, 7TXyifl/y(/KMe eUj'^ ÏT^X ft TlAsiVt ‘
redum diximus,cohortatus eE Origc-nem in Ccripturas cómêtarios fcribere, prxbens ei feptem SC eo amplius nota/
rem numermn:quod(^ hismams efi,m^
prxuens et leptem Si eo amplmsnota/ ro7xei(ïve^t(gu7xeyot/7iijp(!^xwxyxe,^iiX'^ rtos,eorumcp expends, SClibrartorupa/ Aty^x/t^ot/e Ep ie/sp xpi^pèp,](iyce7T^mpigt; rem numerum:quod^ bismaius eE,in^ ^ap, (wvTnEx cênzECtw^on tpyp^/itti^ credibiliEudio quotidieab eo opus exit 7^x7}TXC7wp,M^lt pt^ u^^eA«,^m7iti gens. Vnde in quadam epiEola tfyte/iói^ cdiEp dyi^ópe xpAd. ^ ktHv Origenes uocat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A At/xiti^ae tTrta-taTrvenpTrx-xdixiat,
7^ A LexaderepifcopusCappadocix, z‘A_7E^x-^'xyia)pExapiidts-x!Eii^gt;/
gt;f dtm dcEdeno iandioru locorum ^Avpxp,TS’ iSAtrtoEs vx^xiatu^ w^^r j Hierofolyma pergeret, SCNardEus epi Atw ^Exy^ypfxxiTamp;', }cE Ex ixx^eorlt;«' 1 fcopus eiufdem urbis,iam fenexregeret amp;vßlt;i^yiSyT@',xi/'^n ‘l^tgt;tagt;xiiv^gt;aictitA , eccleEam, SCNarciEb, SC multis clerids Asie ÜAsfigt;(sgt;/e MiTy x-srixpAvi^iSppiv^ey E , dus reuelatS eE, altera diemane intrare t/xe taS^ aE^M t^xxevitp, ygt;p if^rat epiCcopurn, qui adiutor Ecerdotalis ca / ßoxamp;dp ^t tamp;xe ne i^x/ixCe wfii^ae-f^ thedrx eEe deberec.Itacp reita complex a^EypxT©'yoEux teee^de Ttamp;ipûxvyy Ef' ta, utprxdida fiierat, cundiisin PaIxEi/ ^a^çxT©'^ 'snxx7wp 7wp ^ TTxAaio/yx äs»/ na epifcopis in unum congregatis,adni irfamp;Exp isnTyxi/E (rtutxyamp;jt'Tinp, jxxiTi tente nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
-ocr page 351-ÏCRIPTORVM ECCLES*
J ipfoucl maxime Nardflb, '^ofolymitanæ eedefiæ cû eo guber/ i ^“^*‘^P*^ • ^‘^ *^ fi*'^ cuiufdam f' folæ,quam fchbitad Antinoi'tas fu/ ^fpïce eedefiæ, aft : Salurat uos Nargt; ’ ^^* ^^^^ quot;^^ ^*^ tenuk eptfeopa-tio ?^“®j^’^w^cmccum eundem ora itof ’’^8*^’’”’*o® i^3tus drei ter een/ -^^'^’^ ^^^ meeum preeatur,ut ad?**^^^ ’'^P*^*^ • Seripfit 66 aliam ^cru quot;nbsp;x°'’’^’^’'^s P^r Clemêtem presby . ^Alexandriæ, dequo fupra dixi/ ^^^^•neenon ad 0rigenem,06 pro Ori/ kfti ^^“^’^o^’^triumjeo quodiuxta °'''^ ’^Q®ctrij,eum presbyteru fcru '^^”^^^^ ^ ^’*æ ^æ® a^^ dïuerfos ciitiQ^,'P’^®’æ’Septitna autem perfe/ fis_^'^'^'‘^DcC10,quo tempore Baby/ P^^^f^ c^j ductus Caefa-'^“^^^’^ carcerejob eonfeffîo/
tVl j ™^’^«ocorohatuf*
Ko 1 ^'^’”“sgt;C“ius quinq; De tê/ ’'”t M “a®^^”^ uoJümi'na,fub impera ’’®fttt ^^’’° Antonino,qui Maeriz ^ ^oneu k- ’^^^^*°””” pro inftaura/ quæ poft-Hadn • ^PP^’’^f^eftihutus eftepiz ^”2^’'^*”’wp2fquæfttone Su/ ^*^*' *” ^Î^’bræo hae fa/ '^ica ’'°'' ^’^^gt; nw cóuenire eu Hegt; ^■« '^™®’oggt;X i»'n9 5^«r»5filt;rtM,j(g« Ï*«S2a’‘®” T^ ‘'^ Mid* 1 nbsp;nbsp;nbsp;'^’''g^''gt;cs.bxtat eius ad
PM ' ^*’^^P*fto’^*n qua fuper dia Cilmf^5“æ®’tleturcflc in genealogia Matthaeû 66 Lueam pled GÏJWputat
, ‘Tunus Antiochene ecelefiæ pres ’i(om^7?^'’^^*”§^q ’“* monumen *gt;^86 f ^’^®’’“'® ’'^’^ Alcxâdro prin ’'^iiia '■'’'bb fuæ Zebenno,eo Heradas Ale-» rpJ’H’eedefiæ pótifex ordinatus eft. 1’ ^^^ poftea Gregorius ^^^ ^^ ’ ^eoeæfareæ Ponti
Cahh ^ Latinarû literarum, de 26indeCtefaream ’‘Odom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^° ^^^’ fratre Athe
‘ddiirer'^°’^ egtegiam tndolem Philofn y.^8®^s 3 hortatus eft eos ad dön nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paulatim Chrifti ft*
^trodueens, fui quoej fedatoz
Svjj'^a^Jidoj/ iWtKmnKStKSi/ j o t v/üi)VTamp;' edims vct^Mosv^rlii LvJiifVfitnii ^ ^ i^omAvi^CiQtKK^^cnx! lt;nù/ cd/lg^cwilt;Aigt; JöTTS.ÜVT©quot; y/W nÄCllilKS UOÏSO^HS J^K' (Jiams mc^ (dinP Tt^s MTivoiTtcg^Tri^^ t«/ Khf/tnx^iKHS ^§wg!,tipu, ctcürcd^i'TXXiviJiixs V«fKtaS©',0S 71^ iy-OV a^G’ ^ ÇVTttwSte U^Z erffäTTHSi n^ vuu r^y (U/^^fj iäuLxijj inr iiaii ^^^l^®'i'!Si)(^,^llt;XU’^(J«'Yi)jJ tKSfTBS-fliJ-ngU.lt;/ltHSt’7viJyJl.o[j5iv^ vii^^i Ki^x i(io't)ivK rm ediTo H^ lt;p (p§ovHmn. » ty^x^-i KS^ x^^Llu ^! m/7iojQ^s c^ k^Hp5bfT@' 7i^iilfJiv7^ov «Äi^KVt^HX!j'^lt;iamp; ov iT^amp;TrDijjOvI^iiitxXticè Xgù TT^f aiQi'^bjj,ngd \3!Jfcg uQi'^js!^(/l9^ {ifneiOV, ns^ ÖTÏ Ti^artict^Tv^ouifT©' c/lni^H-T^iu^Tr^tUfSvTiS^oiJ otjj-:^ij i}(^§07évHlt;n..amp; «A Aot d^ dUTii TT^Jf dl^lt;pc§0V! (ftpavTKi uSïso^ AcuJ^g^lt;A tjicfhi^u Jïtuyffiü ù^ J^Ktn^HiUKSi ^ JixJivAx! r^ dWTtej^^eta t7m8^,cc^3èi! ngu.lt;r«^ §eiKV,r(gd amp;! epvAxKHiJ lyLÄa^äs^cflff, tIm tjA ^Qtsi c/^üitoAoy'fjiniJ ï(i6(^7v^y(rf^,
IOvAi®' ctt^amp;KKVo?) ov Tir^Tt 3^ j^ovajJ 75 quot;^vyy^vet AÓyoi uSï iJ-x^’wv wguAiif ewTa^
VIVOV gt;72$» dlsij^fxiikjvov ^XK^IVOI/, 7l^lt;ilrjiamp;tXJIf (WZc/li^XTO 71^ OWXSXdtUS ilJ^liXOVg TVS TTO/ Aius THS (H’TtCKÂÿSÂms vlt(S)7^ÔA^ug.'l■s^ 5lt;9i u^soA« Trfèj wamp;.'^hu^iviK^f 'n: v^ traoKv/ vcwJtt7»lt;n.(üS,AiyayoCflt;^ W Iß^xiKÜ iwtgt; M« amp;vcu. -niJ l^v^oiJi(i^jè mMiixJc/laij tv iß^xi^ KH iTViiO}^y’nx.^X:ü tSi -^odvav t^s/o-cUj^^ kß mP ^ivov ^txxijrir^s ojj Ji.Jlgt;Kiiixcr[/SMlu/ ù3ï,-soAùii ypeJepa u^-^yg.isty edj'rS^ t^gu. -7r^g «OisétiÂliu xAAH ùÔisoÂHji^ H 3^ ^ lt;/lg:lt;Jiü)gt; vixs 7»! Ji)H5vau! èivxt ^ n '^ixAsyia '719 ci}7n§©' mc^x fiXT^MOv H^AsvKKjCi^nsuv^ Twg t/lg:Aiy^'TM.
rttdvamp;' 7»s Kinx cwTi^ftcw tKKAHinxg 74
Tt^^hyT^^iOAtyx ^ oiKamp;xs ^epvL Xg ßlßAix (TWJ^TW^^^ (wdhOng u^ xAi^eUf^ lt;^ov 'ramp; ßxenAiugiU^ iét ^té’çvvÿ uè\^xng7nt ^tJixg7rÓAi(üg,lt;^iKévlt;»naJAisx h^tig^^óij ^ w nf«KAxg rug xAifxve^iay iKK^9lt;rixg Tt^^ßvTTSp^ tijtTi-^gt
©ÊÓ^Aft)ƒ ©*,0? vs^oy fcxA«39 y^nyÓQiog^ 7$ viö)(9UczKƒa«^ iTno'Kö'siQ'jVi®' fistel/ lt;/lHye/ls(,TÛuTscùlt;A^(ny iAAbuiKuy t^ i(^ ju^ liXtKÜy y^xi^iJt^eJruy^xTsi Tug KSiTnrxJiiKÏxs àg ßg^vny ^ hxKeid^^ amp;g i{gu,Gi:^amp;xv THg one^ AxisîvNg lt;ßiß9,xiix xßbjJOfßü^u xdi.A(pû)Uy Tivuy tIuj c^cà^^y liïnpvixjv iu^xxoïg wQi^ “^^VS , 70V70Vg amp;g lt;^A9O-0lt;^XV ’i0^i'Jf'i-‘4-X~ 70, ngu nst7X (ti^©' àg tÜ) Tamp; y^csov ifff^ siy eimyay^^NAuTicg ijfovg xSins^a-^f » w^
C 3 Try/Ti
-ocr page 352-{{fiTK^ty©quot;
CATALÖGV$
5o2
res reddidit. Quinquennio itaqi eruditi tc-’^t^ fsivau ttc^ cw'tfi '}i^lt;/lMfi^ t^gt;-TT^ff 7/^1 fxHTTffx i!il7rt(l^f''tttl)C(^ I^C*^^^‘' f/lai§©' cc^t/l^/xüji/, 7r«i'9yvamp;^('lt;i^}^SiriKl quot;^eP asij^a ♦ tfS^ o’vyf(flAt0itlilli'amp;‘ TTM/T«! mit uèij^ciie/6V!,!iii/'n5gt; n aÿ mei'^^J 7r«jgt;óvTamp;', dUPi/ m/tyvO) quot;ny AiyiyfCl 'm (ti ^01 7iSgt; 7r(ijgt;óvTamp;' ■iTSx/fya. tj.^x'/i Jl i^fi iK^ganii ar tKXÂHcrtxsàif, lAcJ^jscp fi^, 7rxvu t/ê dxv/^xsvit Aéye(f, ftgci x?Ax! m^x! ïwï^eAcèr, 7nn»axf mj^deJ n $01/1X1^,
afa eo,remittuntur ad matrem, è quibus Theodorus proGeiCcens, Tracvnyvoif^if ^ X^OiSJxr fcripÜt Origeni : ÓC connocata grandi frequentia, ipfo quoep Origene prxfente recitauit, qui ufep hodie extat. Scripüt, QC m7K^§xlt;ni/ inEccleüaRen, breuem quidem, fed ualde utilem. Eta^ lix huius uulgo feruntur epiüolxifed prxdpue figna ateß miracula, quxiam epifcopus cum multa eedefiarum gloria perpetrauit.
MviJifc l7na'gt;at!ramp;' tTvyj^cu'lt;}v. Kc^v^Atamp;' fói/ji^r i’mxili’m©', uittil
OKTU I:v7reixv0v ùSt^ffAeù 7V)')«gt;'^^'' eilt) ïyçx^lt;jv uïAs:0AÙp ir^g ^Axfitwè^ i^'^^ j^axr i7n'a-f(S)‘mi/ z^ ^ nuiJlvfa/i»s^7«^ A.ixr,)(^ ccipeixHr,]{Çiù iT^^.-w ^yoi^xTix^
7lt;s^ /^ O melius Romanx urbis epifeoz \^pus,adquemod:o Cypriani extat epiüolx, fcripfit epiüolam ad Flauianiï, Antiodienç eedefix epifcopQ, de Syno do Romana, Italica, Äphricana : Qü alia de Nouatiano, ÔCdehisqui lap fi funt: tertiam de gcftis fynodi: quartam ad c^ undem Flauianum ualde prolixam, Sif Nouatianx hxrefeos caufasSCanathe^ ma continent cm. Rexit eedefiam annis
vov,t(^ ^ ’oÂttQÿoatfTa^^tq/t^u ^ ^^ 7» crtwée/liu •^x^ó^^fS'tnTfJfi'Gti^ çr^in^ W-ni/ cpAdJiixcoi/, TTM'V (4iy((/A(iV^}ffi7«l MTIX! nr V6jßx7Tlgt;U'eÜ tUgtfflliD!,l(SU CWxSi' ^XTX Çjrièd^ViTW.lKuJiifl/ÿfft TÜliXKAff!^ edi t7» f/lvo^yx/AAsv ](^ JiaAsvxc^ovßxi)!'
duobus iub Gallo ÔC Volufiano, cut oh AtA/óy^,S^i th/x/j-^tx 73 /.^eiPTVQtf^Tÿ^Si-ChriGummartyrio coronato,fuccefsit srov,Jiilt;/ltfx'nAsvKi®'.
s^ovjjiie^ifa-n Ä9VKiamp;',
I-UCIUS. ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'T^^Y7reiCW0^ C(^^©',7T^7Cl/ ^Zlil'F^ t^
77 '^Yprianus Afer, primum glonoG J^^çtf'nQiKÙi/JldxfxCf'a^G^G^TjxF^^’^'' V^ Rhetoricam docuittexinde fuadez Ai0V 7i^^^V7^pav30v nF “Gd t^niyv/iliw G' 0 te presbytero Cedlio, a quo Of cogno-' Af/ytH^Ti, yoesipu'o^ jSy/cfilir©','!;^!^«^ id^ mentum fortitus eG, ChriGianus fadius, 739 7^ 0rd^0vcri'xv Ttir ^x^ïr al'te/laixiyd^ omnem GbGantiam fuam pauperibus f^iip ov ttsAv ftfiCTXTxyàr sr 7ipdlrßv7iilgt;f^,l^ ^^^§^^^^p ^^P^^^^^ ^^Gum temporis nbsp;--^-n-’-'z^ nbsp;nbsp;,. .^ r r
eleciusin presbyters, etiam epifcopus
. 'jTitertwtUf' ^ 7^01 Jj^ovcriMr Ttiff ^tt^ïr eil't(/laxi,llt;^^
ingenij fuperBuum dl indicem texere, cum foïe dariora fint etus opera, Paffus cGfub V^aïenanoSf Galieno principi^ bus perfecutione odaua, codé die quo Romx Cornelius, fed non eodem anno.
^^^§^. ’ ^^P^^^ ^^^ multum temporis tTUx/oni©' t^lt;^ x^tfdx^m.Ttvw li^ decius tn pr^byteru, etiam epiRopus ^ ^(pvixr f(a7«Asy}i/ vtfaii'ai'yfrièiKli/ x^ Carthaginenfis conGitutus eG. Huius y0t'i^0u,(^7vAxii‘^é7gt;il)xài/xe7ii»Aiw7X
_ TottTpv (nw7Tr^/.ex7«,’i7r«^}f'ùâ'HxAteiX'
rov i{gu yxAiuvavßxtiiAtup,i/lii)y/iä lyt/lit çv ciuj'7» 'n »Fifx, ^^ lt;^ TH pdfifi iwfPxAiamp;y a AA.' ZK ^ 1^ cd/quot;^
'S'“^OV7J@'lt;flxf/(Sgt;pt^fcV7ramp;XI'iV,ïliltFf
^^ T^ Gntius diaconus Cypnant, ufq^ ad J^d^tfxr'nSi 7m90vff(u/73Sgt;,amp;‘ii‘xid/^d'i} Jb diem paFionis eius cum ipfo exiliu è^pofix^ ’cthv/jcguxi'} c^iuf^i/ TA'^amp;'Ht^^ fuGinens, egregium uolume uitx 8C paf 'n i{gu Trxamp;ovr tiP cu/t^i üvTreiiwiv x/uxAiz Gonis Cypriani reliquit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A^i’sr^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
^^ jr\Ionyfius Alexandrinx urbis epF zA lervo-i©' xAifxre^axr turixföntß', 1 J—'fcopus,Gjb Heracla Gholam Ksm/ ^^..^uèiMfxKAxi^oAflifftfitTi/^xitiiiii ^^' nbsp;nbsp;nbsp;1
^Minwi/presbyter tenuit,ÓC Origenis ual ßvTtoexv Kß7i^t, ^ ÙQc^tv^ t'm'lt;mfiamp;' 1 de infignis auditor fuit. Hicin Cyprian ßmäor i^^^.07Ti^dr 75 J^óy^x tiSi lev/ j nt 8f Africanx fynodi dogma confen^ ^ixi/pü, i(gle T^r x^fixm lt;mt/a/ tiens, dehxreticis rebaptizandis ad df vüif,^^ eugiTixt^y tii/xë'x'!^i^!fet{lt;id6ii/7!tA iierfosplurimasmifitepiGolas,qu£ufep Axr-Br^àr tdixi^i^avr xFi^aA^v 171^1^1;, hodie extantiSfad Flauianum Antio.- Txr Ksd x^t 707 'snxf’óyr®' Tvyyarovex!, chenx urbis epifcopum fcripGt de poe- itsù 'sr^ôr ifAxß/xcoy Ji' twmyaxr ttjieftt/ nitentia, Sdad Romanos per Hippolyt Trop y^cd^^a mü fierx^pixr} n^à ^f/t^ turn alteram tad XyGum, qui Stephan 0 /txiove dhx ijrmoAmv t t^p^, ks^ Td^/F'' fucceGe/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
-ocr page 353-SCRIPTÔRVM ECCLES*
^ f'J«lt;erat, duas epiftolas : 52 ad Phile/ quot;J°^gt;ii2(.adDionyfiuni Romanscec-^ ^‘'æpresbyteros duas epiftolas : 52 ad ^'‘ndemDionyfiumpofteaRomac epi/ '^opum,2{ad Nouatianumcaufantem, H''0’iinuitus Romae epifcopus ordina-^«fftttaiius epiftols hoe exordia eftt
Ij. 'on^lius AlexSdrinus epifcopus No/ Nolens ne ad facerdotiS fucris ^/ ? “’^^i't^dcmü oftcndcs,fi uolês ccf '’'So nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiahaegra
H^ ®pttpeti,nc difcinderctur eedefia dei, ' r ^^’’s praclarum ex hoc contigiG ^hdtimoniyj^_ quodnoluiftes diflïdiü ’'’d'JCtte,qjjmproftcifci fokt ex eo, fi 'l^'^-’^ï^wfetfimulacris immolaret atque 1 nbsp;nbsp;nbsp;p^piadarius etiam, mea quidem fen
‘ nbsp;nbsp;nbsp;^ Quidem illic uni pr opriseq con
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;du^ ^^^æ ’ ^^ ’^°^ws eedefiae nego/
' haf Ö^.Tametß nunc quoq fi per/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^yi compuleris ftatres in concor/
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^J^dite^pjus egeris officio,quam peo
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^^^ ^°^ quidem haud im/
i '^’‘)l^uduerolaudibusferet.C3Cgt;
SV)jlt;j«^kCetz txxA«lt;n«ÿ|xwt/ ? o j
sty (TiK^^ctliÄi’oy sic^avoy ItüjjoA«? tflva^ •Tr^S lt;!2jLÄHyt,(gt;ivK i{^ Downey ^ ^^üiAn tx* KÄ^trixs ‘Ti^ilrJiv'T^^ovs uSïsoKtes lt;/lvo,v^ TT^os'ny w-ny Jisvutrioy vs^^oy jullie! fc7ngt;
lt;rH5’i’i'jH9“7rf«ff vujiK'nowoy ntTiuySU/iy^us «Kuy ^ 7w j^l^v tj^sforsF«®» i7rilt;rt(Sgt;'is®'f Hf 7tv@' uè^soKfis 70 Tf^oiy.iöy tj^a ovrais-
Ajovvffi©' xÄ^fewt^üxs viü^x'nxvw^ £,’ «KOJf/ MJ 4gt;«f «J^S-KJ , ƒ«ƒ«? CWX^Qfü^f^XXi tKuy^'iJ^B y^ y«f X9“ ttm óriotw Trx^äyt ^i^ '^^^ f*” lt;/li Cens')-« 1^ fexxAnerjoev tow Btov, 1(5“ ûw ovx Kc/lop-nS^ce t«? tvtxgt;5v y-n ai/ldD^f^ctrptixM yivoy^vSi» tvix^v tov j*« ^ixcu. ytit^rvd-K, Wr ly^ Jè 1(5“ MS^^F ♦ ^ xa /jiRv y^ -^kg M‘K? Txf Iwrf» 4v;t”^,^- * t«3^ «ft Wtp oA^j ^ txxAxertaj^Kgu vui t/g « Trao-oufjXeu à Sinc^xcus Tovf «cAtAefovg èj oyovoixu fcA9ai/ji*a^op ts«o»i 'rf* x^eJh^ yxT©' ’n KSiTD^^aiy-te- X^ *» P^, «v ^yM ÖNtftTTÖjTO «ft t-WX4V4amp;«ÖtT«i, a t/i^ X7ret^ Gaubray xJ\uJ«'TaH5 }lt;rigt;^(»y xü^i 'liuf ^M»/ 'TOV •^'Vy^’^ t^tf «»Tav 7rfó? t/liow-«nat/ 1(5“ tfiiJlvyoy xJi^H Im^soKh ,n^i.o?’iK/^ SIXS“ TTt^TBU TTOlJx)^ TreMkCti, AÓ^Wt» Uf cJz T©'’t;^ult;’’«»XS“’’?0ï'ï^ «Afefawcflsfcftitffe«-xAxo-icw' vrtei c^oamp;iceïjXS^ vrgàç itpcexje «z yv-nyjov i’csixvii'myyV^ “^V T^tex èv^x^us ?
X^ ottJiJi«’niv,i{9^-wtex gt;Vfxvct(n'cv,i(SW T^ff
(ru}ÿÇ«4aP^ov j^iAKatf ^loturt^y ertey-xn^ XHV iao’iXacM'j'i* 0‘C’r^^ '^quot;? iweewov cy?z
' ^^^^^^’■'^ ^^odl uis, tarnen fac mo-
’^^Tft^^ ’ ™’*'““’'^ iphus fernes ani-A%*'^‘^®^’^^^küYfium8iCad Ói/ xy* «1*./-««,.^»,«^^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
JJinaltcïaepiftola, ÓC wf-wsix^ de l^ycêyyavx.'n^ «TA«^ «ftiayMövAxwv, P’‘«i .çlwimæ dedamatorio fermone xs“ «/Ivo AÓyoi M5t7« v^-k^t^ ^à^xnsmv, -n» Alexandrinam eede/ lt;ru)yglt;e'gt;|-lt;e{xftjizou yiKiay ^iwrSiy xteyxn^ ^quot;'dtexÜio;óc ad Hieradam in Aegy xxy jiacriAéw^^ oft tt^w t5? iw«vov ««z diffW.eialiadeTOOïtaUtate,S4 xï^AÓ-ikw? WijttAw? ƒwAtinw. x^ x»^^ Wo,?^ wSamp;yvgveten», SiadHer/ «ntJätTAiou,xgw 7rgós«ggœvee B^wx«swM -rkAkepoga^,!'^ (^^getv//^
J’ duolibriadueriumlSlepotemepi/ •n.o5oygt;A'Aóyoi wgos «/liowcnof çwmvs tvr^ _'^P'^'^i^ui inilft annorum corporale aKSTro^jiou. 7rgo2Acto«/lix«?7r^itc.vrcw/oKï?,’ ' ^^j'^^'^^^faiptisaffeuerattinquibus óscoiws -wgo? xsvwva TOi^pt (xkTcwoia?, 7rgo2 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uloannis diligentifsime àgi-ÿ^ku 7ilt;famp; jx^Tue/ov,T^5 «y (^iou?7r4^ PwatttaduerfumSabellium, bCad ç^(*tTlt;iwo»ces,xsw-h{iivovlt;«?«|A(^'ïiwt',’gt;^‘ïgt;y . q^^^^^’^beronices epifcopum,52ad lt;^®5 7tggt;off •njxófltoy^, 7i^ 7rag«lt;rj*wy -^02 ‘ nbsp;nbsp;nbsp;lïli?«5ïÏ®’^^^^'^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^lt;Jp**og«*X^ quot;^S®^ BacnA««/luü ‘^^®fƒ ^'
' fat ^°’^7^™’^^oi^Anxurbisepi- ’70soA«s,ac^ «y’^ t» (^i“ Akgt;a,ws «gg«:-» i tijV'^'^^^^fa’^^ftc’^ks dcpœnilen- x^«s»»v wlt;xA9oi«snv lt;nw‘ï«'^av''3®’’**”‘'* ‘ jdn^^^'^^'^^Q^^^depcenitentia, ÔC y^’ra.^^ nS^'nc 7rlt;m^v'Tamp; Oxyamn^s '^^ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^^^’^^^Attyrio.Ad Armenv oAiyuv «ix^pcSiJ^l.oi'Tfi' -nAdVjTn? tTnerfjix©-*
^ ^P®niiêtia, bCde or dine ddidboru, cwtéi {jifcgtTW uSisoAH.T\.A^Ta Is^ «ftusfrca
i nbsp;nbsp;nbsp;-jr^^'^Ï^^^quot;^™'^^l''^ÜTdelëtationibus tia yaAinv« ßacnAtwj»
ï nbsp;nbsp;tp^^^^'^’^^'^^ö^ff^ quoqmub
Ntcßocnw/oj
j 'quot;^P®^ falbere cómêtarios ♦ ^'^^^ Samotatenü,aTV ^^^^ ^^°^^^^^ 4®Ïigpis eins ^ ^VWaMorituï.xri, Galieni anno.
-ocr page 354-io4 CATALOGVS
^° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Romanx mbispres^ l\TiiCx7i«^c^^^
X y byter äduerfas Comelium c^the. ƒ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;asy9Abu M arâm Ucerdoulem conatus inuadere, àèïa-KSgt;7r»^ vsre^Âÿsy àSrvaP»Sfe ^,^ßi. ^Ouâtianoram,quod Græce didtar xii Ttg^S^,S^ ÎX^liviK« c^A^iKTwKü3«pcu^i ^^^'f^^^^noîensapoüa^ ycu^, owi^i^g^ JI^^ /.hcvAUamp;‘
i^cerdote^ de orattone, Tid^t 72p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;
men nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ ' ^ß^ndeuolu/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wis-arai/jT^si
niexiHimanr
eedeÜepresbyter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w^/^tfm/z areu iwreuiftv,
in eadem urbe rheton'e^n fff^ PP^_^^^ AA^iap iAAsyift^Tgr©' w^d/ docnerat, adaerfumSum^
team quiAntioeh7n^^^^^^^ pus dogma Anemonisinibu^r^^ nbsp;M/^^,gt;iftrg -^ayA9y ^ ^,,,^^^.^,,
^M'ia;^(agt;Tamp;^^ tJ^AgMt^rap y^Taei'^l» ^a^ij^a«, Ôf nf Jia/Asy^ ^^g^ ^ /i^^
^^P^^bbus norarns difnutamt oui'
floruit Pub Claudio £ Aurelia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9u^o^/‘^^o{/fiiw^ «At/w^âg^ m
I^cbelaus epiPconuv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^i'^t^r^ffir^ü^ ÛA/WeDtviÿi
^^^buitaduerPumMÏn^^^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A ^lt;t^quot;-^/-rgt;W^A..w4
traslatusin Curxeum habetuf^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^®'^iA^irT®',^'ij^g^fgfff^
^oirnpeLtLibus^lP^if^m^r^^^^ A ^'P^^‘^ j^f^^ilt;-'^gt; ^^^^P'^^'» / uirPuicin arithmetica l^ nomia, grammatica mne, qmd faner nirSi comnn^^
dibitsintd/igerepoirumus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^f^^'^^^et m^j^g trMTt^a/Jliffv.K^ /
-ocr page 355-SCRIPTORVM ECCLES. p^philus presbyter, Eufebij Cæ/
^P’^^®P‘ ncceflanuSjtanto *othccs diui'næ amore flagrauït, ut ^^inum parte Origenis uoluminum ’manu defcripfcrit,qugufcp hodie in , «arienfi bibliotheca habentur,fed 2lt; yodecim prophetas uiginti quinep .Jnwidp Origenis uolumina,manue-J5''‘fatareperi,qug tanto ampledbor ^^f’^ogaudio, ut Croefi opes habere D ßT^^™ ^' ^^^^ læticia eft,unam e/ P 'olam habere martyris, quanto maz 6 ^'otnnlia uerfuum, per quæ mihi ui/ j ^ ™gt; fanguinis fignafte ueftigia ^ j^^P™’’'^cquam Eufebius fcriberet Ä^««cum pro Origene, 06 paflus naiæ^^f^æ P^æftinæ fub perfecutioz quot;'‘pimini.
jJ fdus Alexandn'næ ccckfiæ près/ V '^ '”^ ^^^ ^^ Diocletiano prin fia^' ^’’^°^^’’’P0tc,quo eandem eedez heonas epifcopus rcgebat,florê/ Jimedocuit populos, 86 in tantam fer
hod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“^“^fuu,qui uup
?'^®^“^*“^®J^gäßft«i®gt; ut Ori-^ ^o'^^tetur. Conftat hunc æ mmar, 86 appetitorem uolun/ lt(?l’l’’P®^^®’ ^eftntifsimunu^ dia/ ^’’*-*^’^ P°^ perfez inJro* °”^^^^*fæ ^^æ tempus R.o-wuerfatum. Huius cftlongifsiz . ^^fatltatusdepropheta Ofce, quem P^tuigiiio pafchs habitum, ipfe ferz Wywfe ’ j trianus uir difertifsimus, Antio-^^fnæcedefîæ presbyter, tantum jj^ ^'''^pturarum ftudio laborauit,ut ufqj , ^tquæjj exemplaria fcripturarum, d,£M®?’*“*’C’n’^fttuf ♦ Feruntur eius Ml, ^^’'^Ô^oreues adnonnullos ez
6 ^ft Nicomedix ob conz mkr^ *quot;^”^'’^“^ perfecutione Maxi 'i’tpultusq HclcnopoJi Bithyniæ.
P^üeas deurbe Acgypti,quæ uoca ^ ^Thmuis, nobili genere, 86 non o- ‘^W'bus,fufcepto cpifeopatu,clc^ o '’Minimumlibrum De martyrum lauz k ^®®*P®^™^‘8^ difputatione actorum f. *f’aduerfumiudicem,quieum fieri ta?' “^^^^’^bP’'o Chrifto capite trun-ftodemin Aegypto perfecutionis ^orCj^uoLuQ^nus Nfeomediæ»
Arnobius
^’'3ff «^ttójz ifcKÄHtna^Kui/ j ö 5 n^li^^©' TTplSh-JivT^^^li^a^^ÏiV ^g^^ g^
amp;§ei(tsùSï(r)fS7nv ciw«y[iM.@'lt;^A@'^ oÜTO»«ï-n.^UKlt;^A-7p« ^ »«'«j ^lAKto^i^ K9!,SlSn.lt;W’nil^'iytsgiJl/i^^^r^ weiyS^OVg i^’Tayna7^ij}tf ^aei KeiTay^cel^-cU'iKTt^ O^j-ez 77^1 7TKj5ÓVT©-yz TTl Kamp;^Gx^éxsJil^AlO/-^HK!irvyyi)Ufa.ngu,as cSif c/lwJÏKïX TrO^epfnus HS^ TffyvTt j(p£c énscny è^nyliO^hj^ ùç/.'^'S^ovs T^yH^7K ye/Qi euJTSi ivfo^ y^ctep^^nXjK 7ivx 'nCTClUT» 7l^-7^VOSOljtOU. i(gU. (fvAcJ-jJo) y^f»^ ws r^iz li§oia-v quot;^z-ny iy^lJ |Jt.^ yns^Üajj.à yüf l^iyt^VS ^ ^^^(^oertuJHS i^lKV uIAsoAn^ fjLeJ^^ 'TV§®' iyei(/,7ngt;(ru l^«Ä^a^/ •mmvTKs yi^n^^ J^ecs styoiiz^tf^i uiJ us t^zo» (/iKamp;,T« 'lyv^ m? oh xens i^^i'z«Ä^^sl'^ff^ Trad-x! ,• iy^x^-i- t/i 7ï^ m^ ^lt;n.Sioigt; o'vyy^cJ'4-cu.Q^AsyH7ixsy ysmi^ aiQt^ •^xs^Ks^ i7rxSlt;^ ^ j(9“«nxf öa ^ TrnÄtushtts y/^eT yoa^itiïvx Jixyy^t
nltez©'^ t^ xÄ'c^ca/d^acwXKKÄ^mxg gtf
0T^lt;(b-JivT^!^,uSï tt^^ts If^jioKÄiTtX^ vov ^«ffiÄtwy,'^ ixeivif) quot;IbeT ngu,^ü,lt;^ a riut (ÛjtIÙ) iKKÄ^tnx^ ô^alVlX^ i7na-xs7ramp;'ixvjii^^ v«,eiugt;5g^iós 'ny Axoy iJ^t/lx^iji^^ès rtxreuf/-T^iu '^r^ hoyamp;y Joga cflg^opa^uy iy.iAiwy^'?§/ a^ yZi Tuy^oy Tvyyecvxa'üyfHÄd^ liÏKfvicu'jSig 'n eUJ-ny visy [i^nS-nvcu. àçx'^^jJJtUytoAoy^T^ lt;^ C^y ^ '^ ctcrKHmiis i(^ inyvoix '^biyaxs ylt;c.'^H^va i§xsHy^iy.7ramp;^ey ovnx JloyAzKTt^ XHS K9“^gt;fnç/.KHS ùSïsHyys^yi^ yiiTX ’ny J}^ yy.oy,7rsih7X ■^^y Jihy y/ th çâyH lt;^'n'nAe^ xyvoz/tst T»T» y-xx^arKTtj ófnAÏx 7[^ uxiii Til T{^CfHTDV}Hy TJVX TH TffM/WyiJ} T£I TIK/ 5^« K^ytûTjamp;y Tt^s T^ pwxyvaxny^dJj'^! i AÓ y@' t/l^\sh
AOVKiwos ewH^ lAAsyiiii7«T(^, ths sy
HSiT« cwTi’oyetiiw iKKAhtrix! Ti^^Jivi. 'U^©', TnmVTtiy çv th «XKHcra Tuy y^xc^üy LiKyi.^Klt;^,agt;! T^xyçjt. tuv ’wo[jgt;’ovTamp;' nv« '?^ chTly^cJopxy LAfl^HVCU. ^VKlKVftX^ (pt^OVTBU. euJTov 7i^ TTisiüig AÓyoi , 1(9“ Ji^ayTraTOt Tf^ós Ttvxs tisrisöAai * «’wtamp;pu/yv y/ vinsy»^ Jix y^i^THS yotsov c^aytcA^iyixPcOH, lt;{v 1^ Jiayy^ yx^iyivoVjUg^ irxt^n^ lA^omAet ^ènSuuixSt
xT\ IAt«ï a^ TTiÓAius S^yoviO)! ipi dcyvoifX) g# \1lt; 7[^lt;pMHs’^'^a,nc^ cv y-tx^XS Ti^-vaixSi uamp;ia-xsTrny Ji.f«fjdji’®'-)lS\ilt;pvisxTT)y Ah yoy TT^^ quot;^^ t7ra4fap 'fjv yef^rv^xy triuJiy^«^ quot;^-XT^^H^ JixAsyay ^l.’^aySii’^s Tr^i^ius wA '779 (if2^v7©' xfiT(XiVxyHff^ovTamp;' ewT^y u^-6vaytXTamp;' quot;^ty '779 y^tsov ccß'nyviTV2,lt;filt;a^ yyx ÇV TH Myv-^U 0VTamp;'}[t.«K^VX CU/S^^TOIM Tlt;^ Tÿ H^ «^ A»VKKWX lt;^ vmsyvt/^^pf»
-ocr page 356-Î 06
89
CATÂLOGVS-
ib Diocletiano princh judAphricâ, horêtifsi
meRhetorica docuit, ieripÜtep aduer^ ûtmgêtes,qux uulgo extant uolumina. 90 1^^1rmianus,qui éc Ladiantius,Arno^
X bij difcipulus,fubDiocletiano prin cipe accitus cum Flauio Grammatico, cuius de medicinalibus uerfu compoÜti •extant libri,Nicomedix rhetoricam do/ cuit, acpenuriadifcipulorum ob Græz cam uideïicetciuitatem, adfcribendum fe contulit, Habemus dus fymporium, jquod aduïefcentuhis fcriprit,ôi/hi7nQi)àii de Africa ufcp ad Nicomediam,hexamc tris fcriptum uernbustÓé aUum librum.
t^7«Asyamp;' APvoJii®' ùSi ^UKM^»/tv ^fiKV (
79 ■mAa TÛ! «ipeexSSjM^^f^! ^ fÿ-neiKHiz i/i/itF-^^ lt;nait)flt;J4^ gt;iS‘'^^ râii t^vâigt; T^X'‘ gt;nbsp;^'^^ TV^tors vi^ mÄÄsifft
tfi^tÂteo'tff, o i(gù Âxx70v7iamp;',tlff‘ Vilt; Jil0V /JixSÿTHS U^ JlOKÂiTtlU/SV ßxin/ AiusinmsxÄaff //im epAgJitev ^xMUtV/ 2(9V, OV 7JV©' ^damp; ixTQlxÛil ^m ZÎ IV^f
quiinfcribituv GrSmaticus, ëCpulcher rmum de ira. dei,QCinüitutionum diuL
cvyyga/^icù, çv vu^ÿ/zs/âx Tiii ^gneixiii/ ^ Jhfx^ijUSU 7» Try/l'x 7^//«âsTÙll, fial^l^^l e^ mu tÀKbi/ixlu/ 7itÂti/,à! crvjyiiill^l^'f'^ tcu/ioi/ /jti9xx^. t^(/Sj/ TiiVTtv (rvit7itoi^Vgt; OTni)^ vi©'lt;^ n aefeix^ otu/t7«ft,n^i^i/ 'sroeiftÿi/ «Tffû ns «cpgiXHt taf rmfitiiéetl
e^f tfatiiTfev attJU'namp;i^Vjtf^ g2\lui Jii^^^gt; » 77! ua^^tx/iftTKl ^CC^/iX'JJféÇjliSÙ i^M^ 7i^ ogyûç 3toVj Hs^t Saaii/ èamp;yuyâp VM -^ i^Muiz Aiyivi t7ifii}i(gu ùSjTz/jtfîp7ÿ «v/ •729 azri}V(/laJcr/jtXT©'«Ki^igt;c/^SV,i(£U 72^! è-
narum aduerßim gentes libros fep temt ■ Sd uèiTif/lu/ dufdé operis in libro uno
acepbalo, Sd ad Afclepiadêlibros duos,
De perfecutione librum unum. Ad Pro ._ __________________________
bum epißolarumlibrosquatuor,Ad Se xxAÿTHx/i/lju/ Aóy0vr /va,Tiiamp; dhuyitevAi, uerum,epißolarum libros duos. Ad De 'iioi/ iyx,'!ramp;r Ttpoßäi/ u^s0Aüu Atiwr'nxx, metrianSauditorem fuum, libros duos. •Ad eundem de opißcio dd, uel formai done hominis,librum unum.Hic extre/ ma fenediutemagißer CxCaris Crifpi, filij^ Conßantiniin Gallia fuit, quipoß^ ea à pâtre interfedus eß.
yop iya,7ramp;r 7t^oJÎâi/ uÙïsoÂûii Atyivt'nxx-fxr, TT^s ■:^i/ cü/Tvp sï^èi dlf/ntu^yixt ^avU yop tvx.«V7amp;' ^ quot;^ l(b-^'7wyHfx Jit^iJtrmt Ai®' ttfiCTisÿ âxîikg®' ue/iwsv 'J2SI ÿiv h//
s-tiu/7tigt;0v ^yx}A((ur,0r vs-^ifü^/ mcf« rÿ^-O Tj^èç eù/v^iâÿt
Tuff iVXyyiÄlUy c^^UVtX!, äff ÄtWi^ ^'^'f^ t/!if(fit, gt;(SïTX 7tv^^ve/iv, 72igt; fén avy’^«)^ ^01'7©' ÇV ojxiAia, »ƒ TJVólf eiii/TTici Asyfi
^^ T^ y^^^^i^s Cxfaiex Palxßmx epF nbsp;y ƒ Ynßi©' ((guaKfaxt tmAMsifftt^' feopus,tn feripturis dtuinis ßudio/ nbsp;nbsp;1 ^ xgt;(sgt;7r®', ^ niuf ^sm! ariv/
^^^^^^^^^^^ dtutnx CÛPam (/lM@', xgù ng ^axr ßiJiAta^uxn! x/m^ philo martyre diVgentifsimusperueßF (S/Au l^/ixgTvgi, 6amp;tfnAtgxT@'xfij(r^/ gator, xdtditmßnita uolumina.De quh Tx^iC^it/laxi ttvaax T^yfi,uigt; àm -iXi/itW' bushxcÜJtlt: /HjX)yiAtx»9 xged'a/iofi 1b x^iAixxr «mt/^afic^g Aóyn agt;aia. ivxyc-bri uigirui. xyyiAtxûg T^Tnryx^xttTj/tr li/ AtxÜ9 7rQgt;7r(^xlt;rx^H! Aoya /tux iamp;^^^^ ^^*^‘^^‘‘‘^^^^ hbriquinept n, amp;t0ipxi'axg Aayi Tr^n. txxAi)irix^igt;t‘t Fccldiafticç htßortx libn decern, Chro tstoixg Aóyci e^tf(ff(i%0ytxcSigt; icu/ct/tnj/7/u'/ ^ßorum canonum omminodam hißo/ TB/lxurHr is^0e/xr,j(gu TsvTiai/ iaATt/tii,^^ namjOCeorum u^i-to/zfu/'. Etdeeuange, ^ ' liórum diaphonia-fn Efaiam libridecê, S!dcontraPorphyrium,quieodemtem^ P^^^^^(^fb^} ut quidampuz Tyix/xuvm, xep' aii/ ar t/it Aiw shs^j i^o^ ^^/^^ bbri triginta 1 de quibus ad me ui/ rop 0i^»A9()y.7o7TJxeSy Aóy©' nr, x^i^ryixi ^^^^ ^^^^^P^^^^^^^^^^''^^^^^i' hbrum ‘\:s!ty dytyylavr Aéyi tf, Triée Tiii Üuv ff^ unu,Xgf^ytxr pto Origenelibros fèx, ^Asv Aayoi 7par,'x/amp; f/c^Tt/yitii/ tTi^xxvy iJe uitaPamphili libros tres. Demarty ^x////xm,j(gù ar (w t!(rt'ygt;^i{^ Tryriiar/ nbus alta opuicula. Etin centum quin/ m •^xA/zovr /ie/lixi^xx^/ijéx xxîr’//yx//x7i^gt; ßuagintapfalmos eruditifsimos comen jc^ it^x tivaaxI, x^âxirt/zx/Ais'x uïa ftn// tarios,.et multa aha, Floruit maxime ßib ^x//7/t/öt/ 'rüu ^xweAtü^r kt^ ^üfy^x/'TTTv,!^ • Conßantinoimperatoreet Conßantio, nbsp;0^0 t/u/ ^^lAtw 7iù •rramp;r 7rxi/^Af^ T^y/esy/ . SC ob amidtiam Pamphili martyris ab rvyxj 7» tTrurv/t/'x wt^ ixAx^«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
eocognomentumfortituseß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
-ocr page 357-SCRIPTORVM ECCLES»
KHæticiusEduorum,ideft Aügufto dunenfisepifcopus,fub Conftanti noeekberrimgfamæ habitus eft in Gai fcLegunturews comentarq in Canti/ titâticorum : 86 aliud grande uolumen aduerfus Nouatianum, nec praeter hoc lt;iuicquam eius operum reperi.
Svyy§xclgt;ti3iJ iKK^HtnaSiKÜiJ 5^7 PAlTiKl©' tJ^VK^aiJ ^TBUTisiiT CtjuyOVSO^ ÿZ
JixSi7iia-n$7rlt;^,uS^ LaivsMTtvdv o^^n '4-i(ü! j^VsSgt'ÿ//^ lt;^ 'n •yx21lt;ilt;x.eufctyivc»lt;r/ J^SVTDU.'nVTov ’v^iJt-vny-XTK af xo'iiX'rx '^^ Ka'tiX'Ttinj,^^ (Ai'yx T^y®' i^ voijix’nxvüv, ovlt;Alt;^ (fè tTif^af/ ttKhij 'jw'miJi tx s^ (UJ'iamp; iv^oy a'V'^ygxi^tJi-K'miJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
MEamp;ólt;A©' oÄ.vli^^mv AvfiixSj Kö^ lAiTX 95
Todjix rv^ov i'7ii(rnsTr®') ^xi^TrOtv HS^ (TvyUetii^ov AoyoVjKSfr^ quot;^^(py^o^ °'^'’ viTXfi T^yu, ‘H^ lt;rviJi7nlt;noiJ lt;f^bKSt quot;^rx^Si^ vcDiJ,7i^ ewxsoJtn.anÂoyoÿKQiSûiJ^KSt'TX ù^ Q^.'Ÿ^OVS f nfC^X 'T£gt; ClJJ'Tamp; 71^ TrvdcüViOüÿS, i(^ 7i^ dJj’nfovoioVi af Tlàgt; 'ÿ^imy 'n,K95s 'èf 7« «(riiXTX -^^ «a'iicJ'rant ’'czrojMVHiiXTXy i^^ IttS^x '7n7ti.« yvlt;/lbu cwxyivaa-nsit^b/xt og 71^ 7« 7tA^7WX« 719 J^Mynoy , KSiSóig -nviSb- JjgiüiJilCu.iuij'TOu.iuêi lAiKiov i^^ JixKiz QiMOV, ^ y^ÂKÎJï •ns M/X-nhSg littjf'TVqK^
^bthodius 01ympiLyciac,2lt; polb ty vaTyri epifcopus,nitidi compofi ^'^ ffrmonis,aduerfum P orphyriS con wit libres, ÔC fympofiû decern uirginû, d^refurreenone opus egregium, contra Ofigenèjk aduerfus cundem de Pytho ’iiffa,amp;Cdeautexufio.In Genefim quoq? ^inCantica canticorS comentarios:^ ®ultaaliaquæuulgo kétitantur, 66 ad ^tiemû nouiffimx perkquutionis, fî-'^^®iHjaffirmant,fubDedo 2lt;Vak-^'®ö mClulcide Græci2e,martyrio co lonatusçft,
1^ ®ncus nobiliffîmi generis,Hifpa/ ’'^bpresbytcr, quatuor cuangelia hc ’‘Wtris uernbus penè ad uerbS trank ^^^natuor libres copofuit,^ non/ weodem métro ad facramentor û or-
* quot;netn pertinentia. Floruit fub Conftan
ffxgtsit^i^uSv^
Iov^’c.yK®' TiT^icfKvoûç yy?auf, tearctvofj 94
■7f^ib'âv'7^®', quot;^ r^o^w^uy KVaTÿiAtœj»
^i tixi^irpanJ lt;yylt;fliiJ t^ mlt;Axg -niKixgxs crWJ^'i^f^^^^^^!^^^^ Tiv«quot;^ dM'miti'rpM af ItySlK^JJ Tf^OHKOVT« 'TXjiÿ.HV^Hygp ÙSï iMVSMTivov Rxtnhiaigt
Î''^ftathius genere Pamphylius Sk quot;T^ Y5aôi©''^')B^ô'sîKMlt;îvAi©'^nlt;A7w?j 9$ ^teSjprimumBerœæ Syrix,dein/ J^Tfjivnt/ #^ tùL «jy Jilt;i^ota 7«f avw -f^MtiocbixrexitecclefiamrôC aduer/ «f,’t7ra7K t^ »^’noyamp;cw ’fcKvJilt;^ry7^ iK^ '‘^fvtianorüdogmacóponensmulta, xAçcnou/, xfif^ ^rSi J^yi^xT®' quot;^ xg^waii '^oConftjùoprincipepulfus eft in exi/ TroZhà TUUTKjeef, uSi h.aivsKU'nov JSxenKiug J^wTrahrropolinrThraciarû, ubi ufcp c^wspÂKt^tj «s opceicwoTrcAii» 'ng ^geÔK^g, ^dieréditus eft,Extant eius uolumina ^ ? H5^ tTeerpv. «œt -nynv (rvy^gwii^xTX ^j^ïiiïïiajdeengaftrimytho aduerfum tt^c 'J-uxquot;^’’'^ iy/x^nty^ov^TX^ œg/yt/ ^'^W,5)Cinfinitxepiftola:,quasenu vovfgt;xs^ «7A£u 7pgt;akcw. uûvsoAax, « à^raatâ-'Î'*^’'itdongumeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y.amp;St«i ti^woi/»
M Aicdks Ancyranus epifeopus, A /f Agxz©y «yxvj«wos Wlt;r»M7r©*,«B 9s v PubCôftante54 Conftâtino prin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J àœvs«v7iou xsw twrsewT©- «vfl«A',
^'Ç'busboruit,muftacç diuerfarû 'GenSt ttcta« Jjstepófwy 'vjenfltfftwy _x®^quot;^‘’^5'^^X”’ ^’•dwipfttuolumina,et maxime aduer v^ gcJAis« nst'r« Twy Kjaw/œy 4^ilt;p'oyTKX ^’quot;Manos, Perunt ebtra bûc Afterq W£t’ edm? Ks^iou x^ a.m?Mv«amp;Zou Aoyi, pMlinarq bbri, Sabelliane eu bare? o-peßt^MavHf cwy eufmeuf’(ibäunovT^^xs« j ^^êtesdedôC Hilarius in vu ad-' lAccgi©' J^ y^W tba^k« vst-^ -^ «ga«-^^quot;üKrianoslibrOjnominiseius quaft vwy Aóyw, oiatT« tugt7jKov jxtjtv^TKz., k7(A* quot;^''tticiineminit.Porro iUedefenditfe tKav©- cCßAsyäToa, u.« aveu ou Hff7»yogâ-'^O'^tffedogmatis,cuiusaceufat,fed cb tou dVyixaT©', 75 Koivœvl« TrtTroiûwf ku-
‘ Wiôelulï|Ç)C Atbanafq,R.o,amp;C Alexâ Aîou v^ à'3uv«(nov çàg^s n^ «Atlou/f^a/
' drinxurbispbtiftcum,feeffemunitum. «s auto-KSTrœy»
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ T'hanabus Alcxâdrine urbis epi \ GK^ien!^ «.Atf(xvlt;/b««s fc7ri7HS7r(^, 97
L iï-ftopus, multas Arianorû perpèk _2'A^7re7A«î Trag« '?Ç/ eitya(xvlt;Syx%rogav«î I nbsp;nbsp;nbsp;Es médias,adConftantcmGalliarum ù3ïBouAàf,7rôgt;c Lwvsew/Ta •^y ya^KiMy ßaat
1 V’tiadpemîugiuunde reuerfus cura lire Atoc vdi A(^v-j^v,o9y/ cu-k^^^kç (*€(« rf«w-^«
tis
-TOI/
-ocr page 358-9S
99
308 CATALOGVS
}(fl7«%)/©^
ns,ÔCturfumpottmortem eiusfu^atus 7iipji(£iù(i(v^tsiii7X7iùi(ùj7S7iAiln/iîifit)'( ufque ad louianiimperium latuit, a quo j^^àt,ta? fl JixtnAamp;xitoßicwov JltAxSi,it^ teceptaecclefia,fubvaîetemoritur,Fe/ M/xAx^àiJ tIiv IxxAhuicW) ä^ ovalA^7amp;' runtur etus aduerfum genres duo hbrij nAóbTa.tp'tfovTvactvTiSi t^ -^ l^rü^i^i^i èC conti a Valentem 8C Vrfatium unus, dlvo^KfiTK soJA^7®' t^ ovpamp;xüv ii!,Jiiamp;
ÔC de uirginicate, QC de perfecutionibus Ananorum plunm^ôC depfalmorum ti tuhs,S)C hiCtona, Antonij monachi uitâ continês:amp;C teg7«su{gù epi{ioîx:5)C mub ta aUa,qux enumerate longum en^ ANtonius monachus, cuius uitam
AthanaCius Alexandrinx urbis
TmgSt^vixfy jp^ Jiaiy/iiSl/ «gacunSi/ ^aui, Ti^ uéiy^a!})ûff 4-xÂ/iiSif,i(g^ isoQi'tt iw7ÿHi lt;^xj(Câei'7ev iPi/JHoi/ JT^î^vSïJcsci hilf' su(gù ùamp;soÂiùj }(^ TiAêsx «M 7ift,i^
«TTKQiSf^lamp;iSveC Ofcvä,
{Ôt^cv TT^ Jili^ àSlUI^
fjJUTtHjj^a JiiffiAÛi^fi^e/Ai Ti^!Jidl^ffX y càyvTjfav /jJOvxsHetXjfCTii-osoAtJisv )^!^^’^'‘' fgt;®'i(^ Aoyev iw^^oAx! tTs-rx à} tAi^W JioJA iK7V[f fji t Ta^fxâaexe!^ ui/ c^cu^iTC! ^^
epifeopus infigni uolumine profequm tus eli, mi fit Aegyptiace ad diuerfa moj naileria apofiolici fenfus fermonis^ e^ piHolas feptem,qux in Grxcâ linguam translatx funt tquarum prxcipua eli ad m tt^ç cw ocfx^oiTttr.Hy^xo'^ u^ Hursuf' ftb CoFâtino ÔCßy 7iov tf^ '^tsts Trou^nji^xoiAiibétT^t lus eiusregnâtibus,Vixitannos cétû v.
710 V }{^ -^ TXTS 7ri)Ul/?iigt;llßoCOjAlfb0t7’^,
A (jiAeamp;' ày^v^two! tTiia-iÿjr@',t^‘‘' Vi J^z^e^KtAAsVjjisù Jj^mei^^^i«^
de uirginuatelibi urn, ÔC nonulla aliatOf Aóyoy,}{^ sx oAiyx a^Xjtcgic^xoiMijirrê' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^‘_^^^} ^a.cedonianxpary £jci)y7pu'7i2!,/4xxilt;/}gt;yt»y»s ^pxo'xsxtx/it l^'
tis^cuEunathio febanenoprinceps fuit, sxamp;iu otfx^lu/u)xg^^f
too i~J~iFIeodorus Pleraclix Thraaarum ^'f^^^ó^oog©' »gxxAax! 7s! ^gxxSytit' epifcopus,elegantsapertic^fermo \^_^lt;rf{!)7r©',^ipvovn{$axei'7ovAiiyvilSf^ nis SCmagis hißoncx intelligentix,xdi isooixxf (/iou'oixrj^'nfüix^ u^' ^aysxyTiiy 0 dit fub Conßantioprincipe commenta JixcJiAiuaxnsoixyxfjixTX ^nixTamp;nütjJKS^f^'' nos in Mattbxum, Sf in loannem, QCm cdyrlur, 1^ àf Tp^j xxs'ósoAsi', ti^ a!n f^^ Apoüolum,SiCinPfalterium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7xecei/^
^^^ T^ Viebius Emefenus eptßopus, ele^ nbsp;nbsp;t ^ YeiJii©‘if4lt;flr[uJÓ!,^(fvcÖ! yjugcifsi' JC^S^^^ts ÓCrhetortcimgentf,tnnume J^xuef ewa:eiamp;/4X7óv! Jigu àr ligiTii''^ j rabiles SCqui adplaufum populiperti- Axov enu/Tf/yoyTX! tTjvixotcTv Aóyv!) H^ firent, confecithbros i magisch hißoriam fixAAsp xxpAsv^ói^ itos/x, Ó! tj! cünv^xu' fequutus, ab hts qui dedamare uolunt, TJipop M/xytyónrxiTJxi 7Txgx'^'iigÓ7W^ Eudiofifsimelegiturtequibusuelprxd ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' pui funt aduerfum ludxos Óf genres 06 Nouatianos,5)f ad Galatas libridecern.
/4«AAs(/ ctf(pAsv9ûif tsoe/x, ô{ TJ! avivi/lxU'
gûVTVlJjXil) U^ àmi/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AoyU t/!lW,l^
lavt/hztüi^ gt;(^ tâyâii/if^ viußxTJcwÄ'i/if^ 71^! y «A oef-rX! t/ff^ ^ç ^xy/'iAia ô//îÀiiu^fX ÔC in euangelia homilix breues, fed pim ^v-ntTva ^, mx^ m t/Hwä^Ji^ ä^ ûnf^xy/ rimç.FIoruittemporibus Confiantij im 7iov J^xcTjAia;!,^^ nAtH/Tuo«! '^(u’H^Ji^f peratoriSj fub quo ÔC mortuus Antio^ troeftf».
rimç.FIoruittemponbus Coudanti-j im
102 /jriRiphylUus Cypri LedrenHs, fine fT'^Pi^vAM^iv7r^vA«i^y,nTtiÀiil7iigt;' Alt;^nây@'epifcopus,eIoquentifsF y@'i7tixxsiT!r@',’({bffx/fÎ!)(sàùâ^gt;ii' mus fux xtatts S^fub rege ConHantto 7x4/7107 iTtiejjj/zt^.ewtyyajyTTvTtua!xu/j^ celeberrimus fuit. Legidus in Cantica Ttexx/xal'f^ y^feyi^XT«} âff 71! 7io2KX ^t/^ canticotum commentanost Etmulta a^- tdu trv^ij^x^^oUjXTiyx (i!7Jt!M/ii7i^'^t lia compofuifferefertur, qux in noliras j^àyxe s yj^vA^oy.
manus minimeperuenerunt,
*0^ T^Onatus, aquoDonatiani,perA^ A nyxT@',xt/gt;’ovoi(Hâiyx7i7iu^^«' j JL^phricam fub Contante Coniîanti / \ ^Qtxâ, inysxyTiov tjA JSxuJÀtx!, 1 nocpprincipibus, afferens à noiiris feri tfxfcrxoai/ 7mfiè x/it7i^'ai/ tx! 9«xt^^^ I pturasinperfecutioneethnicistraditasj ^ quot;^cUmy/xM Toit t^yj/ai! :7Xfxfcff^gt; 1 totam ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfamp;l' ƒ
*%^*^^gt;^’'°^’'^^ ’^^^^^^‘ ^1^^ ^^”^^”' ^ maxime Numi/ ^’Hulr P j^fionedecepit. Extant zz r quot;* ^æf^fim pertinentia, *'^°ô^^f^^°^*^®'’ ^”^° dogma A A'^'^*'^^ ^’'’^æ philofophus fax Conftan/
^^''^a fl ^’^Ro”^ânos,6Cineuâ/ tï^*P‘«mos commcntarios,2lt; mub ^ofifi^ï ’ ^^æ P^s hominibus ftu/ Î ^gt;ltw.
^^’’■äÜtanus epifeopus, cum ^efiÿçp^f'°ô^ Hilario Romana: ecz ’'*^iPk*’^^ ^*^*’^^«®' imp era/ ’’’’»liî ®®^'°^P^copo,pro fidelega/ Mi\-,^'^''’^‘^’''‘onetfub nomine Atha ^’'în t^?^ ^^*^^« fidem,in Palace ^^“®’®*’‘æ conftâtiæ 06 præ
’’ÎW 4'’^^’^*°’’®quot; fojpfît librum, Idfa '^ ®^^* ^*“ ’^Q^ multo poft, Âh?® principe Caralis reuerfus, tvS?«gt;t^anteobiit
•C^Of ?^rionc Sardus, 80 ex le/ McohJ 1 ^ Romans, Vercellenfis ^n .° . °ri^lt;^sionemfidei à Con rf ■ ’P^ Scythopolim, 86 inde t%^'?®’’®^^riïs, fub Iuliano im ^^^'niot ^^‘■^^P‘^’^ reuerfus, gdidit in ^‘quot;’*Îsq'°T^’^^^”°® E’^^^n Cæfa-S. K °^ Gi'æco in Latinum uer/ ^^ Valentiniano 8C Va/ bß^ntibus»
'«ienP ^^'^?^^^’’'^ri'one Afer, Aqui/ ^àie '^^P'^P^Sjimperâte Coftan ^ fiiftit'^'^ritulis ordinatis,breut K quot;^^^^ fetipfît commenta/ ^'^riiul p ^^betur deteftabilis,quod ’''’'Sdead^T^æ ’^’^^^® epifeopum, ^^““quot;‘pwgentem, primus ’^^^^‘’^ï Slt; ad fubfenptionê A^compulit.
f'’^‘s p ^’^ ï'uncupabant, Cxfari/ ‘W^®’*’^«ftö»cpifcopus,ez ''°'‘ïnnn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^ri^rifn decê 86 feptem
'’'’’ItOüb ^'^(^i^^’^'^^nT9it«'?^ fexj8t ^htm, ^^’'^^ diuerfosœ tradatus. In ï®f«da»i'^^/'^^ Conftantio impera/ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Liberij locü,Rom a: Fe
Q Aram^'^^T ^,P^^‘‘°P'^m coftitueret. ÜDifcL°^ ®M8«Bs, Aegyptiurbis,e/ pus,qm ob degantiam ingenq
cogno/
tV)Ÿ^X(fiï»llJ iK.KÂHinX5J)i^lJ 3 otf
Tratrtiuf tIm Klt;pQiK»)j n^ttcJ^tsx tIIivov/ü/ (b CW TH 'M Sot HTfKTHo-c^, alt;r( ■nv'nv mJi^cc, TH (idi'ramp; cu^iij^ iWH}\svT«iH^7iti^ Tfi «yiov Tsvcib'iiXT©' Â.ôy@'', Id^ cc^acwiSu J^oyiiX'n «§(iÔ^UIJt
ASTtez©- e^stcwixu! (^Aouvef®' cuft~ 104 ffiatStty^x^i JixtnÄ^ovT®' Itcavsxv/
TJÿ^amp;s tÜ/ uègt;.soÂ.HiJ rillt 7i^sjlt;iigt;ligt;‘lt;’(lvS, 0 as iVX-)^iÄlX)X^'4'XÄlfäS'iia'Blt.VHlJCXT«,^ tTi fx Trû7ilt;x,x Ttvx7rxfx '?^ ^ w^ cu^itnas cam/xtoT^oit cwxylvwxx^'nu,
Aovxitf^ KeC§Xlamp;ÂiUsiTlîxXS7r®'jXliX 10$ Tmyh^XTita xçft iAxo/at THS iKKAHenxs
^Ûlt^s UA^QlffSt! jTt^S it-UVSMTIOlt JixmAiX TTX^cè Aißtohs uè^xttsTnVfXiSi^ ^ ’M^zc»! 4s m^A-Jifixv sxAàSitt^H JivAÔ(iSb/®'i7r ov'oinxTt KSxt/xirîvjTiili viKtivùit truuoJiit ksctxAvitm^ as TmAcusivljjJ c^OQA^èis ^vi^xsUs lylt^x^ Taxsn^ iV'tf^^iTna’itRjtis Asytri^ov 4s i^xfTv QiOftitnutiTX^i Aoyoy t^huvsMTiOVjQsapiJ n (w’^à/TIsGAÿi' cwxyvcD^fiffDijSb'oitjugii (iiT 6v mAv JixnA^ovrt^ ivAtcwS^às vilt tiff^xt ftStAivuii dWx^^fxSiuSi JixAi^TJvicwov fixent AiUS iT^A^THa^^
E'Vtn.€i®quot;^et(m§i/l®'^H^X:^ iwxyvu/ tes sxjj ^ tKxAgoixs ^ûft-VSj/ii^KzAivms 6/
Tnxtt^TnsjJlÿ. riih rSs quot;Msius c^oiioAoyymff TrXfX kuvsewTtov JixatAtus 4s o-KV^OTnAifti Icxx4^c^ 4s XS^TrTTxJiKÎKtt ^ooi^às, ùamp;i lov^ Aicwiv T1Sgt; jixinAiCüS 4s quot;rill' IxKAf/tncw cwx^ ^^^xSj^ii/littii^ 4s ^ 'quot;i'XAiiÿS xnrcitVHitX' Tte iimSiis tû xsi^amp;^iws^x quot;nvx xrn iTAbat^ usb 4s ^uitixiHstgt; (t-iT^^iuioya, x^inA^Tÿ^ lt;ri^ uSi- vxA’Y'TivicwS xcliihxJAytT®'^ ^'^^^^O§TZvx'ncwàs quot;^ei 'xcppamp;, «KvA^'ixs loy i'MxnS'Tf^S ) HxmAâ'ovT®' buvsewn/ ii0Vj4s rie iv«)ÿtAi« luwwxs t^TynraioxSi I^SctXVTXTX \:s!r)(AVHit.X7X Aóyu xy^aiKU xv ViTX^i, dj^ Jè C^ ^ Xcfl'JTpO'lffM^i OTJ TT^f» AlâtOZi^J jÛli^S i’MXXS'M^lty-^'i^ ^ TtiSiUS 4s è^oamp;iew xmavT«} » (JLOvoiJ ^lt;^o3lt;i\txc^f i(^ ^^KiA(xi^,x7AX 0 4s Xttmy^xcpHiJ ou/ giTixS^ KSiriutaJytiSCxi^.
AKcJKiamp;'jOiJ quot;»vx i’ora/H tri ccp^AiiM 108 rxilgos bJtliOv'ocp^AiiOtJ ^t^stAlt;ib■cWiTHS
^ 7reAlt;KS'tV!» 1{ÿU(ttCgamp;XS b'7rtXXS7r@'i irUili,-T«fi4s'iKKAÿtnXSHftlt;AiK!C HguiTÎfXjH^ XU(Jl. fitKTmit ^HTHHoJTOiHt if^K^ quot;mTAXS c/jstlfôgovs é{iiAtxs.its TomvTOfJ «Æ u^ (tuvsow-nov Hxm/ Atas J^i'rigi'^i^^âs'r^ ilsTOTTOij AiJiiç/ÿ ^«/ Atxff tTflXHS-my gûljtysy^gOTCVHXOU,
^^C^ APxrjitüjt ^i^oviiiùs iTffixHs'T'i^S} ó J'iù 109 ,^^^TW ivtfviw tmvoitixâàs ^oAasmsiSi
D yviiatos
-ocr page 360-ho
n^rfiÂsyf^
CATALOGVS
cognome fcholafiicimemit, charus Anz yv^ai^ lt;^A©' dvraviov fnvê^v,l^'M tonij monachi, xdidit aduerfum Mank 7^/zcwi^av ^cujgt;lt;^igt; ßiß^b^^ »^ chxum egregium librum, Óf depfalmo^ y^x^pÜtixAf^e^p i71fiw,Kifi 'ir^s i^it« rum titulis alium,Óf ad dmerfos utiles e/ wxy^xlxt iât^oAeJt.Ksii “^ àuvsm ^ pidolasEt fub Confiantio principe etia 91^ ^o(i9Aeyxlt;ia Jit7ipi4r, in confefsione inclytus fuit.
*^° T_TH^Eus,urbisPi(Hauorum Aquita^ TAc(fei@',’;nx9KßfUii «xumt iiri^f Jm^l^^pHcopus, ladhoneSaturnim ^ TS'@',xvxxlt;ibH (x'nvfvivovTHtc^t^i^ll A^latenfis epifcopi,defynodoPiteren u^xxsttbv, efg xuyidkv ^i'iiamp;^ifh^ b}Pbrygiam relegatus,duodecim aduer ^^vyixv c^açi^àtfe^'utftn^dlvt i^t^^^^ fus Arianos confecithbros. Et ahum if vûi7 ertuji-nefi Ahyvtiii^ i'n^p^pifamp;'f^ rv^
*f^fy^P^^^} lt;^tem ad Galharum e.' vôt^up, 0^ Tiptt 7r^t yxAMwp ùSiiriii^lt;'t ** pifcopos fcripfit. Et in pfalmos comen.' ypx4i, j(^ dt 4«Aiievt \mi.‘vv/.iX7t( ^^'' tanos, primumuidehcet Óf fecudum,0f tb^ Aiyu o'ê t(^ (ZhiV'rfiuii/, a^ Tewmia^^^ J aquinquagefimoprimoufepadfexage^ —I fimum fecûdum,0fà centefimo decimo^
Tipuyov i6)t t/ffH^Siv eâiû/'j^iV^ft^tClltifS^^ •n^ov ox7a)(gUiAKé'nv lut lt;7^) l^b-^nV)^ lt;‘
odiauou^ ad extremum, in quo opere truuTK/a às/j^'àw £A'/^«6«7ï,77ra^//À'^ iimtaLUsOiigenem, nonnulla etiam de •jt^^atft^ti/ cwtiHitga Tt^t iurtewmii^ ^O^Hantlum BiAA©',o(/7jyx TrièiéfH W äaivsapmäTtt^^ libellus, quem umenti Conllantinopoli iTri^œxi.Ksù 27^amp;^ dt funst^mii^v tiü ponexerat.Etaimsin ConfiantiSquem /aTW-rid wt^ cfjißiaiaji/ mvtTxii.xs^ßi'/ ^^^^Heripfit-Etliberaduer/ JiAst t^su/AijVT®'}(gù zfi^xinv,^ isiamp;i“^ ^^ r- o^^^ ^ *^^^^[^^f hifloria Art ^ àe^^venvov )(^ ffiAlt;A/xdxt ewidiv ïri^^ minemis ^ Sdeucienhs fynodi contf ^vo-cu.it£6i‘iT^t amp;Asfsieu ijmaiegK-nt i^ nens.Et aduerfusprxfedlum Salufimm Jiaxxÿ^tv, ^sù -/S'AiJiiili7itfü)^,t(guniliamp;'^t' ^^^ ^^^^^^^^‘^^^^^f^bber hymno/ yO'/^vs^aefuy, }(çà \:zn!firfi/gt;iX'nlt; dt/iat^iü' rum, óf myfieriorum aims. Et comment oj/.km àt tvu iàJi óuiAixf^ xfoüeTß Ix^hti/ D
•jr^^aff. ts-i[/ cwtiH xgu Tr^f àw^iiwmii ^'^
OiffKS^i at Tvijîàiji Oi^iAixt^«!àf 'nP tX^h^i^ 0 flt;sv uoi^^xt fiinlt;})fxn.}(gu i7^lt;^^^vi/ ^XT@' AiJiiAA@',fi$i7K cwf^mv}(SU7n^iü
112
tarij in Matthxum : ÓC tradatus in lob,
quos de Gr^co Origenis ad fenfum trS' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;................ Huilt,SC aims elegans libellus contra Au yramp;t t^ipégovt v^stADcl.t^atri lt;/^t 7J^^y xentimôCnônullxaddiuerfosepilîolx.
Aiunt (juida icriprifTe eum QC m Catica 'noyfCtTnsp 7reygt; ù/up ^èj(i xyi/ü/txiin^^^tf^ canticoru, fed a nobis hoe opus ignora^’ c^ ^ ziixTXJifi ÿxA^nvuwtv tj^ialÄ^^ tur, Rfortuus efi Pidiauts Valentiniano 7©'jixolAdbovTCitif, 8é Valenteregnantibus.
^^ V Titfiorinus natioe Afer,Pomx fub 'Tr^ix7ïtgt;^(v©‘y^a x^p^^j^Ait/twiJivlSi y Confianttoprincipe rhetoncado^ J^xtA^'ayT©'} ^ n pâli« tamp;v ^fnamp;xnii cuit, óf m extrema fenecHute, Cbriflife (i)e/^pc/^xt,^'^^l!b'^7ayxpxj^sisi(u'cf^' tradens fidei, fcripfitaduerfus Arrium li fitlh’©'i tßj (ügt;dov Aiyvt i’ brosmore dialedicoualdeobfcuros,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ab eruditismodo intelligunturiÓC comA mentarios in Apofiolum.
T'Itus Bolirenus epifcopus,rub lulia no óf louiano principibus, fortes
^ecifi^M cu/:igt;y }(gùàt7K x/r/ittT« ’^'«tr/ni^ 'myfKTr^ 7r(tp x/jtlijt^i/ «yyata.tnA^^p
'0/
AiX7JIÜlV{ 11'“*''^
a/^cwgevc irwt^fa^S'-'k» Tit'^^f'f'^^^ TTtue/ldlz/Ävceif ficé^ay pffeMTSü,9(^(1 xagipfil^^'i
■W at yv^ «TTSttAsyf
Titus tjOitrenus epiicopus, fub luha ^~T^iT©'Jiütp»t/ci!(^tydo'f(t’si'©',iüAtivAiii7 no óf louiano principibus, fortes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vevii^ toJiitwsv JigpiA^oyf^jiW^i
aduerfum l\fanichxu fcripfit libros ^ óf ijl7 quot;^/2eu/tj^pu6iy trtwnxfxt Aè^vt,i(S^t'^ f^ ^AAcèji^ SfpjAii^T®'i7lA^'T«lt;r^,
nonnuUa. aha.Morkurautüih Valente.
11} J y/\maius Koman^ urbis epiicopui j_^eïegans in ueiübus coponendis in genium habiiic,multa(iß ÓC breuia metro xdidit:et prope odiogenarius fub Theo dofio principe mortuus efi.
1 A Pollinarius Laodicenus Syrix e^ jlV ptfcopus, patrepresbYrero,magis gram^
/\ A/zx(r^çôi//xt i':ktrxï7ramp;',(Jt t^rtM
' nbsp;nbsp;\'‘^J'iv^u»t, '7TSAA« lt;^ rUV'Jtftg X^UIX^ t^fTpa o^tc/laixi,t{gu èyiilifftt^fVTiit ù^ ^i^' t^oieußieojAid/t tnA^'r^c^.
APeViirxecamp;'AxüJlxamp;atf^'rvfiii/^ «quot;iffiisil^^ TTlf'ipèt ^drßvT^fv, ^ tS nsTt^
-ocr page 361-ÈCRIPTORVM ECCLES» piniaticis in adolefcêtia operam dedit, Ö^poftca in fandas fcripturas innume/ ™ihafcribens,fub Theodofio impcra^ torcobiit.Extât eius adüerfumPorphy fiumtrigintalibri,qui inter caetera ope/ fi eius uel maxime probantur.
Gregorius Baticus lliberi cpifeo/ pus,ufq, ad extrema fenedute di/ 'ittiosincdiocri fermone tradatus com
pofuit^ie fide elegantemlibrum,qui ^o^'c^fupereffe dicitur»
PAcianus inPyrenxi iugiSjBarcito/ ncepifcopuSjCaftitate ÖC cloquêtia, ^UmuiU ^ fermone darustferipfit ua fiiopufeuhjdequibus eft t^€©-jóC con luNouatianos.Sub Theodofto prinev pc iam ultima fenedute mortuus eft.
2v)j'g«4)t(a[»fc«xA«öï«sïX(i?t' ?ti vtoT?)7i (xKAAsy itö y^ceiiy.a’nKluJ Hlt;TKHlt;rlt;^, vs^o^ c/Ê «ff »Taff amp;s«ff jp«lt;})cèff cwxQt.biJ'.H'rcc onu'Td^xs ^^^yy , Sioahenov Zamh^ovr©' t'n.Ä^THO'^^.äanf ah'i£t ^^ Tnqt^vç^avramp;i-« HSVTte KóyoijOÏ siiv^ i^iTK^v •^' «AAcöt» W'Tamp; wy^^ctiiiJi.«}-^ (iKTKoy iK^iL^^arew^
rPH’yiQi®' aÄtß'tp» ^ S^cuTiKHS tTOffHöx 115
TT©-) twj ^ tib-^rv! hKikIch Jl3ilt;^o;ovs ÓltlKtaS KStVW AÓ^ÖJ (Tttü'fcTKjtjXgK W^ '711/ Staff AÓyJiz aeZsot/jOff “Uff “X®^ '’^ TTKgovT©* ÄtJ/tTTÖ. Tlt^àtêvot»
n^KlMOS lt;^'MS't!TV^^lVCU.0V l^^^'cOÏ Za}' 115 xtAwv©'fc‘7n(rgt;(ï)'nr©',(7a$povi Zntgt;j'^^ ip^Kt/lèai'n^ AÓyw Actn'7T^s,crutii’T«fi •nm^ KiKài Ki^ ay ’Äi ttpß©quot;3XSW i^ t^' vwßa-•nwSiy.i^ ^uJ^aiv ZttfnKius ^^ i^f^T’ÿ y»^
pa l'n.Af^ÜT^o'y/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
gt;flt;nT«vó? ÄS ^lyaMio^patKtajjgotpxfcA/ 117 vJ^Asu tAaÖHTK?, lt;ng(xïou tr^erKSw©'tÜ» quot;JÇ? tJilWVJTOl» lt;Uglt;llj'll» CUfCWiSlxrCU. iTS'c)^^^^' xlt;jv 5 vsi^Ofz TTKgeè ZxKf^Tivicwov Sgt;«.(nKiagt;2
T)Hotinus de Gallogræda, Marcclli 1 ^fepuluSjSirmij epifcopus ordina ws,Hd)ionishxrefi.tn inftaurare cona/ tuscftipoftea àValentinianoprincipe . . . , , , , ., pulluseedefia, plurafcripfituolumina, ^^twS^Txff txxA9cn«ff,7ro7A« cw'^Jxff tóO inquibus uelpracipuafunt contra gen yvC«'^ “f ®”l’ ^^^g^^ xsctk w t^vw^.',«^ ttqïladValentinianumlibri. Tifoff BaAT/Tivica/ot» Aoyou , ^
oiZwJï©' ct'^fjvov ^yÄÄutjfe'w» 118
SOtfiadius Agenni Galliarü epifeo? 'Pus,xdidit contra Arianos bbrum.
1 Üirantur ftC eins effe alia opurcula,quæ j^©-. Aty v-nw «w-rft xsc^ t’rip a^v^ ^^^^^_ Mdumkgi.Viuitufep hodie decrepita finedute,
o-/x«T«,0t? 0UT!7(B 7ÀTu;lt;oy.(xt;(^ex vuil ^«,^
OSM
{ü/vku,X9^’i^‘^?»*«''^’’lt;^’«‘'^ «lacœMy
ïflrj^TW gt;«?« lt;ft«Iyav» , mmus Mcxadrinus,captus à par A 1 lt;^vgCr « Atf^^’^v^tx vt«ff JAiw« 119 i-Jt!axtateoculis,S)C ob id ekmetoru / \ßA«£äff -raff o’4-0ff,i^ t^ (^ a'aräg©-^'loofignarusqantümiraculüfui omnv •»? s«*j(««v,««’vw|gt; amp;cw^« vraen 7r«jt5çt/ ^«pubuit,utdialedica quoq ÖC gco/ *,6«? quot;^ lt;4gcAtKTix«y xsu -j^wg^woir, ««««m,qu3tuel maxime uifu indiget, » Tiff i*«J^‘^« ógeJertaff ^.^c, «5 «Rgoy «tM%' 'i^idpededu didiccritls plura opera »xaamp;sxs^WjSff Tiff^Twaxa usa ^lt;^«v« atwt^ JütÄaeonferipftt: Commetarios in .7«^t.'7rv'kstyOT/xv«(z«-nz «ff t^v^s ^ PfdmosomneiSjCÓmentariosinEuan/ 4tcA|xovff,''lt;55ngt;gv»|x«'ï« «ff ix^Tba^y hsm-im^ SeHuMattbaiSCIoannis,24 de dogma. eZvvbx7,x^ «^ Ayic«l'»,xsft ww «yaco-ay t'kus,S{.contra Arianos libros duos:24 AeYUff ,Avo. wt;»^ w^,4«»^ «yiou Ac ^tipuim fandolibrü unum,quem ego y y tvccjoy-rivatyw «ff gœjxaiKsy ixt-^^f«/ '^utinûuertidnEfaiatntomos decern oa.«? ndiiau 'ny-tivs ok'tohä^k» . «s w^t ^'^^O'.inOfeeadmeferibens comme/ vrgoff fcitfcxatJwVj^^swvHgww Ko-^s '^as» ^ifiotûlibros trest24in ’Z.acbariä,meo às ^«^^Bt«*'ti^ov ■ï^«x»Atsi^'r(^joyous 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’‘O^tu,\ibTosquincp‘.24inftnitaaliaqu£ 7ry'j*.»xflB0|A»«i*«'»*«S'’®V,*“*»’^ «TA« a. I nbsp;nbsp;nbsp;'figtRRpTOpvi^inqvQstft.Viuitufque -niagaja'Tiv« Jl^yHamp;âtûjtchou ^ HfitT^Ao-* \ fiodie,5i. odogelimütertium ætatis ex/ yv.srf^ksiv aj^^GA'rt'cRjxg«. o^aotjHösoy tqa-1 ^^ïfitannum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t7iA«gaar7/’J^iou/'rói/.
OVtatus Mer,epifcopus Miliuita/ nbsp;nbsp;Z XVT«-rCr t-niav^STi©-^ ixiAiaioJ,^ iio
'nus,expartecatbolica,fcripfitVa t^tjous rt Xïtamp;oAix.Hff,t^«'4t «xquot; “' 1 \tMiniano bivalente principibus ad/ At/Lvicwov h^ï’cJa^tI^ r^ '^ dbvatoj/œtf 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uttlumLonatianapartis calumniamli o-ungcpctviiaff aô^ïç t|,lt;^oïff Ktys^'T^ ^7 A«/
\ ^ifoslexdnquibusaf[erit,crimenE)ona y-x Tscq»« •?§/ lt;/lwva'ns5y «s Htx«ff,s- 2 \ nbsp;nbsp;nbsp;kaoraminnQs kilo retor queri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wrVytx^«*» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r^^i^
-ocr page 362-ni
CATALOGVS
121 A Qirihus Seuerus, inHifpania,de J^^gcnere illius Seuen, ad quern La/ «annj duo epiftolarum fcributur hbri, compofuituolumcn, quafi oJIfmiamp;Jisi/, totius fuæ uiræ ftatû contincnsjam pro fa quam uerfibus, quoduocauit net-rtc/ s^û^Lvj flue 'srêfAi': ÔCfub Valenuniaz no principe obüt.
X22 Z~^Yrillus Hierofolymæ epifcopus, V^ fæpe pulfus ccclefia £lt; receptus : ad extremum fub Theodofio principe odo annis inconcufïum epifcopatum tenuit. Extant eius JüCTK^Nösr, quas in adolcfcentia compofuit.
ï^5 Ï7 Vsoius apudThefpefiü rhetorcm
1 gt;cum Gregorio Naziazeno epifco/ po adulefcens Cæfareæ eruditus eft : 06 eiufdem urbis epifcopus, plurimo labo/ re, corruptambibliothecam Origenis, 06 Pamphili, in mêbranis inftaurare co/ natus elf, Ad extremum fub Theodofio principe ecclefia pulfus eft «Feruntur e^ ius uarij multiplices($ tradatus , quos noffe perfacile eft.
124 ~F^ Piphanius Cypri Salamina: epifco JCzpHS fcripfit aduerfum omnes hærez fes Iibros,S6 multa alia, quæ ab eruditis propter res, à fimplicioribus, propter uerba leditantur. Supereft ufq^ hodie 86 in extrema fencclute uaria cudit opera.
125 ~O Fræm Ediflenæ ccclefiæ diaconus j[_^multa Syro iêrmone compofuit: 86 ad tantam uenit claritudincm,ut poft lez d'/onem feripturarû publice in quibuF dam ecclefiis eius fcripta rccitenturXez gi eius de fpiritu fando Græcum uoluz men,quod quida de Syriaca lingua uerz terat: 86 acumen fublimis ingemj etiam in traslatione cognoui. Decefsit fub Va lente principe.
’^*^ Afilius Cæfareæ Cappadociç,quæ JOptius Mazaca uocabat, epifcopus, egregios contra Eunomium elaborauit Ïibros,86 de fpiritu fando uolumen, 86 in hexaemeron homilias noucm:et «o-kh TuisiJ, 86 breues uariosq; tradatus: mo.-ritur imperante Gratiano.
127 Z~^Regorius primum Safimorum,de Vj inde Nazianzenus epifcopus, uir eloquentifsimus, præceptor meus , à quo feripturas explanante didicid ad triginta milia uerfuum , omnia opera fua compofuit: è quibus iUa funt:De morte
Tiv uè^sa^Siy lt;pï^ovTMhiyoi,irWJ'e'Tt(fi^^' ^Q' ^ TK/a ój}ii'mamp;»iiV37mv'ns r^ !!gt;igt;vlt;^ 'Tff ■^i^foy jiurviiX^c^ (JÜ KS(T«J^y«^'‘'gt;!gt; «^ Jèi(^ tiiTfU »^Oi'iKXjÓTlif) irttUCiUfi'^ ■7«spoifHiJ,»vgt;i Tfä^aVtn^ uëi Hxh’^'nvtMiv Jixai^iiiesinAiiljTHir^^^
KYQLTikamp;'i^oxBkviiaiy i7iiiTtiS)7ramp;'i'^^
ÄiKH ^iuSèl THS iKKÄHinCCS)^^^^! ézoc/hinTS Jixlt;nhii^igt;vT©',w^ lt;^iiwms KW «z £ZKAlt;ilz'7Dt* tj^t quot;^ ù^xgt;^'s^»y,iy «v©'®’'' t(StrH}(^h'}^!)XS ^ n viórmi ffwii7«^7^gt; Ey^itii©' Ti^ct^x Sicwicnai ^H-namp;iXli''^)^^ yoe/cfl VX^iM^i ùS^XnSH!U,Viamp;'^ '^' Qx^éx (poiTHOdiHç^ vsii^oy ^ W^ '^^•^^^ i’Tfia-HS'Wamp;'j'^^V '^^(ajtp^ci^affKyH^*quot;^ üJQL'^z! i(^ Tmy^^^^v J^i^Mf^Mbuj’f'^' 1^X7101! CWllWiÜXM tTF^SOHX^V, y^ Vï^’!* uóï 9■^oJigt;lt;nÿ JixnKiiüs,^ iKK^^inx: lt;/^iti^igt; efi^avntt 'jov-nv 7n?iKxt. ‘if^7A(isMil‘'i^*lt;’^ M! c(h ^K/ioy ^TU)(à!J, EPKfMtamp; LvTT^V dWAXliiV^! i'7!t^^''
'S!@',iy^x4'i i;^ TTKirij; 7^'«f Aoyovs,v^ iia^x 7ni7Kx.xmx 7rx^« iffi7!VU.i/li^bySlj!'aiy Jl^ rx Tr^xyiiX'^,'^^^'^ ■^^'ij^aimy Jjg, rx ^Hi/.X7K ^xyiii‘gt;gt;lt;!’gt;^'^'^‘ Tt^iisiy a;(.S£ ’TÿJ^,^i^ ^ tSb-ydi^ y^^^ ^‘' Ki^x aUJTXTja av'^^xiiiiX'TX-E^^cuyt. ^ ^ kif'txni iKuMinx! ^quot;'^'
v©-, TK^i^K TV -??/ a-v^uy djïhil^ ^' 'n.^HKiyKS^ ^i! TSircüfrlüt HÄ^i My'^^'^i'^^ US 'n. in'TX liuj cùfcéyvtmny '^w^^^nyi^'' c^iSy ^(/^»iiiyix lt;^7101 -^' ixKÄ^^äy iu/xyi' ifóixKi'TW. 7(c (r’j'yy^cê(iiJ.x7X. à^iyvüy ^ 7ov xyiav 'isvi\ji/.x7amp;‘ iJH^liUwy quot;^^Ic^’ o-w^ TiviS x^ ^\ xv^uiy yhätnj^! yiTty^X' Guy3^1^ TH XK^Oy ^ V^ülSTXTHS J^V^^‘(!gt;'^’^ ^ y.'i7Xcp§ix}lt;n.us 'tyvaiy, ïnAiiVVxirt ^‘^^' Â^\jûV7amp;‘ZcJ^.yJ7^^
BAenÄst©' i{gu.tmamp;cxs ^ Hjï7nr«^'‘®l'’“
7ts '^r^^'ny lixJ^xnSi fcWAfl'nj iïrngt;'H5' '^@',1'^ iVV0yi0V c/^XC.§i7gt;VS lt;rUIJi'!^l^ ^'^ yavs,K^ '^j^ 7rvlt;^yxT©'xyiav x^yamp;i^ as tIu) t^xH/M^^ay iiithlxs yviX)‘i^ «irKmi' }^y^K^ Ji^x^axs H^ miKt^xs èyi^iX!.'!^ ArfVra JixmA^avT©' y^XTtewS, rPxyoQiamp;'i (kxiy.uy 7ifa7^ay, ^quot;rti fï'
^lOM'^öV fc'S7'»lt;rgt;tP7r©*, £«/«ƒ ih^y^i'’^' 7XT©^y ó t(iis jllt;/latlffK$th@'yay i/^vy^yi^'^ vav 'ras êamp;xs ïyvxy y^xi^xs, e?'Jj’flf/‘** amp;.a)lt;f^xs st}(^uy'wxiW7X 7X (ruiiTCcyyx'rtiOJ^' rav erttv'tamp;ÿxyz, xi^ uy axi TxIA, Ti^ ^^
-nArfbo
îCRIPTORVM EC CL»
^Maxmphilofopht^poft exiiïum ^«Pem falfo nomme quidam Hez lupcrfcnpfcnmt: quia éft Slt; abus ^jUituperarionem ei'ufdem Maximi k*^quot;®®'^y^*®o® Keuerit eundem ôc u5®*®^®^cpro tempore. Etli
“®^“gt;«irginxtaôs 8C nu/ funiF”*^®quot;?^ dilTerentium. Aducr-(?toli,'”’°quot;’‘®^'^®'^“5‘^® ^^*tu fan * HContra lulianum impera (fth ®“”^‘®®.Scquutus eft autê Po^ ®®'^*^®^^’t^îitaâ:€rc, uiuo^ fe, topuniinioco fuo ordmans^nni m-hof rquot;°‘?‘^('‘ exeremt. Deedsit^ ante tipt ^^^®®tö fub Thcodofio prinz l^fe^*P®^ ^^^^^tiafiü Ariana: par/ *P ,®P®s 5 ufeß ad Theodonum '^Mna ^^’^ ^^® pulfus eft, Alexan/ lenii»”j*^^^’®*®“*^Extant eius fo/ ^P^^^^cptftole,6C pauci uaiia
^ypothefeonKbeHi
MOdorusTatfenfis epifcopus,dum ^'^ru’ n^^^æ^ff^presbyter, magis nicnh quot;nbsp;^^^^ ^“5 ® Apoftolum com/ t ”^”’^^ ^'ä^d Eufebq magis ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertinentia, cuius
'nitari quot;^^^^^^^^^ ^'^t,cloquentiam v k ^nomius Ariana: partis Cyzicc/ ^5 fnï ^ ^P'^'^opus jin apertam hærefe/ ^ttO(|V’'°’^®P^ bhifpliemiam : ut hodie . f^guntjifte publice fateret, ufep Mö'^”^^ ^attftn Cappadocia, 06 ’*ttiin nbsp;nbsp;nbsp;^^^’^^'^’^ Pcnbcrc.Refpon-
li^jj^'J Apollinarius, Didymus,Baßz quot;lis 9/p ^^^5 Gregorius Nazianze-nß Hp^””^® Nyfenus.
A v'^’’®“® Abilæ epifcopus, qui ’Mav- ^^y^^tt) Sólthacij Treueris ^opuT'?^^® ^æ^^® cft:ædidit mulz ’Ofnern^.quot;^^ Quibus ad nos aliqua per '^'^ i^^^*^^ bodie à nÓnullis Gno ^115 L ^®^tlidisetMarcionis,dc qui ^“‘pß^j bwefeos aceufa/ fifli,« ’*“'*^ws alüSjHon ita eum fen l.'««gntar.
fVl , P’^’^ttus ^uinciæ Hifpaniæ, ’‘»et i ^^'-^'^bus,£lt; in metrico ope/ 'PfeT '^^^^ ‘^omparandus : caelus eft 06
Generis cum Prifcniiano,Feliciffi..
mo,Iu/
^^yy^x^pbCûjj iKKA^aixsiKÜii 31 j
•nAifbTw? '77? «AAips kS^(^^9V, ti^ t^zAs-•:iflt;i}yixg,t7rai.vovg '^ tiXKKS(^lt;gt;ü(i)iJ^in7oü.vsg ii.V7ramp;c.xvov, iTSrouvoug x^cwxaióv, i-weuvovg txxfi(iOU lt;^^soicpoViix.i'rx tH/ c^oQcxv xvx~ ^^^CWT®', OjJ TJVX '4'lt;^lt;/^^S TlVlSb- M^üüVamp;‘ bTTi.y^X^M'^tSl yXf H^ X?AH JiÏJiA©'j1(»T((/ yvcücniJ'Tamp; aiiTi^ fixfltiov Tixi^'b^vcretjciig lii c/^OV aVXt,TBIJ CW'^lf xgu iTTVaViXM ngu ’4'i^M ^ HQÜ^Ü),X^ JitJiAamp;^/lt bfxiXb'IJgt;WI/,’!W§di^ vixg H^ yx^iiov, wamp;* too/'^S'' Jj^AbyeiiSLvaiiJ^ i^ ivväi^iou Aoyl^ b{g^7i^ 9fv^txxTamp;'x-' yiov Acyamp;'btg, ^^ iivAixvöïi tiSi JixenAixs Aóy®' ilg.Mta^vdHin ePè quot;^^rtAfe/zar©' j^^ çxxTMamp;^X^ 7r^agt;it amp;g *^^ oixéioiJ TÓmiJ i7[i^ xKSTTBii i(St7XsHeiwg,f^ ^)^^ ß^'^P ixovxJixs^ aTrlu/iyxSiTr) j xgx tvbAiijTHn tt^ roi^vs ^ÓV0U ]ixlt;nA^\jovTlt;^ 3i6cflilt;nv.
AOVKii^lUTX x5^xMxlt;ndiJ x^etxvug ^^ÿ^ iz$ xxaxg iTfïcTHgTTl^^xyQi ^iotfiiinau Jix^ fftAll\j0V't©^37rolf ov x^ c^bói^f/jTliv xAifew^ J^acwHiJ xstn^'^ bxxAÿcnxii, (pi^ovTXXi T^v^ •nu 7t^ T^ 7Tix^x uxAsoAxi,j{gu oAtyoi 7^^ KlAuy yTSrnSbtfbüiy AÓyoi,
Alo/a)§amp;' TX^mv biTtxKè's^amp;'yHvlKii bu izy cw7toyeixg 7r^^Jiv'J^©',lzxA^^iJ Ax/x TT^g bjJ.amp;xï’nv'3°v amp;g ’ny xmso^siJ ’éx^iiVH ;z(«7tr, 102 é-nip« TtAasec «c y’p ivatjUov litcÄ Äsy nÿ ip^tib'VVOV )^^XK'm§te •TTQxfHtt^V'TKfOÜ Ttv©' TM yvatiiu ciHsgt;^v8Hcmg ^ Ti iTiKoyiiioi^ ovK mJÏuihQh liUiHQti^va t/jsf. tIm KTTeio/ap quot;f?!^ Hso-tjLiKM^ yçXlilJt.(d7Ul/^.
E'VV0(ilamp;' C(^amp;«VHS S^HO-K^Xg, Lv^tHgV b7ria-}famp;7r©', Tgt;lt;nvTgt;i/ àg ji^xinffiiiiXiJ «A9£ ^ oixâxg du^iffbaig^ug n o-^^ ixeivoi Icfvç^ûvtn^àsip e^xv^^üg óizo^syHXou.‘i(üg TiSt VMI At^^TTU TT^GVeO. ^ HffTTTTxJilKÏx, 1(5« titZAk KStTX TMg iKKkHmxg av')y§cJ(feiiJ} w Ttf vi ^ny^X'^tx^ o^?^tvKamp;ag/lt;6ê^yixag^lixcrï^ Aetog H^Qü^amp;Xgi y^vyamp;og vx^ixv^lujogyKS^ wcrljDJogt
»30
nPilt;rxi?IK.ixvog x^tAt/g I7rilt;rt(igt;7r9g,óg 7tg lt;rvxKlt;i\/H vAXTiov i^ i^KiO'j,btg TcA JiiQ;iy 7rx§cè ixxftiiov ^tf tv^m/vov ’dft^oJyv, t^iiAuKb mTAx cnu/TxriJt.XTX^xc^ oiijTivx ag Mli«g 7l^iA9Av^lt;n.^Tgt;g X^l TMlX^^OfJ -^C^ quot;àviDiJ t\ rvusiXHiJ M^itniJjTS'n.siij JixtnAé/v Ö ix.(i^Kiitgt;vog,7i^ uy it^luJiiü.og enu/by^x^^'x, amp;g OU^iTiMSg nSCTVyOfêtT^jixJÏKlSV'f^ 'h.vä^ilSX ^mg cdiTcy vlt;^0HKlt;^xt agt;g ivS-uLiToa^
MATplavlxvog imi§yïxg tajTxvixg)lt;ref)0x lt;J)iX ‘aiTTVU.lt;/llt;ib(Mogi^^iig t7r97roi^ ix(/Tilg Xf^^ütg a-vyLotvoiJSb/ogyiilj-cpxyvH^ M^g lt;^Jgt;tjib§i «l^x 7t^lXKl2AlXV^,CfHAlKlO^f
D 3 (iujv-^
-ocr page 364-314
CATALOGVS
^vx^sy©'
mo, luliano, 'Eucbrotia,eiufdem FadUo^ nis autoribus, Extant eins ingenq opera,diner Üs metris xdita.
t^3 ^'~^Ibcrianus Bxticus feriprit pro fuG X picione,quacumPri(cillianoaccu/ fabatur bxrefeos,apologeticum tumem ti compoütoc^ fermonct poRea poft fuo rum exdem,txdio uidlus exilij,mutauit
t^uJifAiiiww, t{^ (fljyguTix, W! ^/xj’yti! ^ f w^ cuytcrta^.èir't -nvT^v a-v^^alliliXT« Jlt epofa/ZiTJOM tKcH^y/TX^
TlßiOixrorJicu7iflt;s!,lt;ruvty^x'^i x^^fl
”è!sniv0ÿ(j3tv»! ou^iOtut,^!«pèiix vs^ o-KiAAiccvü }(fiC'rffVifa'n,X:;^Asy97}H5lgt;iv4f^» 1(5^ iTTf/fiMai AoyM,^! TJnam tÜ '^'itfini' xifxyHp u7ftf3à!,^icyÛ!Jialyiiigt; çv n ^igt;^
propoütum, QC iuxta fandtam feriptura: etx,è^ts-ÿ ^ 0iKéx! 7ramp;^ttnut,KSU t^ t^ Canis reuerfus ad uomitü fuum : Rliam ^atw 'LpaaHu Lviuu lAouïuamp;u txt'
diuotdm Cbriflo uirgineni, mâtrùno/ nio copulamr.
amp;Gca/ y^x^N[/jLvu/j èf vgt;i/ ïjiey tfi^ii xf^ ^lt;3ljfxç, âvyX7^a Jdt^n^uââtrcw hu Tt^^hz rigt;i^,yx/^ÿSHVxt KfiT^c^yWcr^t
1^4 /i lyiviunus ivieaioianeniis epiico^ pus, nfq;inprxfentem diem ferb bic : de quo quia fuperefi, meum iudiciü fuberabâ, ne in aherutramjyartem, auc ad^atio in me reprebendat,auc uericas. a^f T^ Vagrius Antioebix epifcopus, az JUzcris etieruencis ingempcum adbuc eibetpresbyter, diuerfarS bypothefeon tradiatus mibilegic, quos needum xdi^ dit: uita quoq: beari Antonij de Grxco Atbanabi,in fermonênoürS tranüuUt.
AIVlJig0ff2@^Atilt;fi!0Alx!vev l'^iXHP^tamp;'l^^' ^ aji/i^0i/ H/iifxs o-vyygcJ^iTiä)^ tsramp;Trip 7r^(isi,7Ügt; ifix^flt.eitn(/»/gsiJMii, fcftiffu^ faAxKéxri^«AAs^,H «AuSsX! wh/
VliJ^t0U^
T^ yxyOi ©^ eufnoj^axf è 700'tamp;w@', wi^^' ji_^0vr iis^ xKfxr lt;^v0i'xt,i7i ^iSb-Jivitf §amp;- äu^ c^ipófiap xxsnäißtap c/nAixtMirm t(0t, «r STTü) c^n/lâlKiUigÙ. -n^Jilûl/t/^ Tÿ/iX^ Kii!ex0V {^7Wv(y,x:jf iAAluJUiSv a^XfxmiViä!
7^0 M/Ài-iT^CW cfixlAiftp /ZiTWiy^aVt
^ /V ^^bioRus AJexandnnus, auditor nbsp;nbsp;nbsp;A MJiy0en©'à:Aip0u/dbiùr,xxj’0X7y!lt;ll^
,j^l^tdymi,icripiitaduerrum Apolii __J_''^__d^v/.c0v,typxd'i 1^ xnf^tyxamp;^i^r^'^ narium uolumcn multorum uerRium, '' nbsp;nbsp;- ~ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-gt; '’ mo x
dedogmatibus,ëi ut ad me nuperquo^ dam narranteperlatum eR, commentai
^(^ TW^AÜ^/ stj^a)(/,7iriamp;(/lyiicJ'^,t(i^iift^il v^oyvoi/ Jiftyxi/iivov Tjvof tyifi)p,x!iiX/^rs/‘‘ix 0
rios in Jobiqui ufq; hodie rupeiefi.
W amp;! T^y tw^, 0^ «J^Ql TOV V(^il/7amp;'ngt;
j\ju,i^ui uikfi numelupeieir. oxt^i^^
^^^ 1\Æ ^^^^^^ P^^^^^^*^P^^^^^^^^^^ ^^Cy ~\ Æ Apt/i©'t^Aooif©'} cg/xui/Hy^tx^ J.~r A^^tidnx, ConRantinopoh eptfeo J^y jiceAi^cex'i^ta)^,^a)t'7xx73y07ivAiiiiïi7!t pus oidmatus eR 8épulfus,inRgnem de (rtipTr©quot; wtxs^x^ }{^ fat^xigi^à!, f^mii^t^ hde aduei Ris Ananos fcripRt hbrum, !0dèx^7rfsic0ffj^-;^'(i^aM'üi!0tu/i7x^i^F queM.ediolani Grananoprtncipidedit. JiAs^,xp 72vx ^/iiiJi0AM'iuyfiXTJxyuunJ^u
Pegorius NyCenus epifcopusJray xi ßxxiAtiljoyTt.
*38
Gregorius NyCenus epircopus,fr^^ terBdfikj Cxfanefis, ^ntepaucos annos mibiSC Gregorio Nazianzeno
Fuyiez©'vvajit t7n'crgt;amp;mç,àii^^ijgt;isJiit
ffiAi'cv Ti) KS^amp;gtüi^, TT^ cAiyiti/^iiä^'
contra EunomiulegitUbros, qui ëémul '^'tAtot tfsùyfsyoe/^quot;^ra^tw^^ i^fv/ ta aha feripRfTe SC fenbere dicttur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v0/^iff tu^tyroj Aóyxr,0r yir :(ÿù x^x tx^x/^
*39 TOannes Antiochene ccclefixpresby yyxepy^^cu }(gùyfxtpai/Atyim.
^ ter,EurebijEmifeniDiodorig; fedia^ T^^(dvr^^^ewTja^axr 7ip3ïgt;-J3v7!i^^,iv0ilit» tor,mu}ca componere dicitur,de quibus i/ilt;ib-iu/^, }(^ d)0dó/^s «toAsv^^, TXJikx ^r^ itipünmüxr tantum legt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trvyygx/'/xt Aèyi7cü,xtp’ wy !riamp; ït^uxuilfl
^^° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cxfarex PalxRinx poR /xór0i/tà/tyyaii/^
^.J^Euzotum eptfeopus, accurat! hma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 EAxixi©' tf^emgaxf fraAustyff f^-xn
tig; fermonis, fertur quxdam fertbere, iv^u70i/t!ri(rgt;(S)7ngt;r,Ax/x‘xyûç Ttyxtrvy
' Rd^xlarc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^Xip^iu Atyi7m,x^gt;cgv7jj'ai/lt;/!i.
*4* ^T1 Heottmas Scythix Tomorumepi /^\E07ifii@^crxvh'xr70/xiüy t!riirxsgt;!!ramp;', ƒ fcopus,in morem dialogorü Sd ue.' \_^^v7xfac^A0yi)iy)(^{^ycux!ipgxxtut
.■ teris cloquencix breues c5maticoslt;^ tra ^fx^axró/x!A(xr^ilt;/7aixy/.xKsiviia!ipi/i{J( diatus xdiditiaudio eum er aha fcribere, «AAx a-vyygx^pe/p. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
142 T^XExterPaciani, deguo fupradixi, /\ E/7p@^7mxt0U'0v, fx^à 0v'^agfamp;y ƒ J^^Rlius,clarus apudièculum, et Chri .Z,^y0r,Alt;r/x7r^s ^ ^^ ^A!T3XjK9^0xt^ 1 lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rißdei v. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
SCRÏPTORVM ECCL?
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ^’”^’^ ^’^ ”'® omnimoz
iJ^™’®'‘*^ texuiffe, quam necdum
US,
i Vupcrmihilibrumlegit de fpiritu ^quot;do^quod deus eft, K quod adoran/ ^’WJqaomnipotens fit. ^ypWonius uir apprime eruditus, Bethlehem adhuc puer, SC ^yP^fdefubuerfione Scrapis, infignê ®^ compofuit, de uirginitate quocp ^PEuftodiiuïmjSé uitam Hdarioms mo ’'^^hi,opufcula meain Gr xcum elegan
Sv^^pa^tay tx«A«H«c(Kü?(/ ) ï $
J^eas» Trisa tKfAi/bgilv©', At^ToZ TrtM-m/l«^ 'STHli Tifó? Mfc truun-TK^’y/xi isoQicuvi»ii Ttvx ovisu ewzyvufJt
AMQiAoj^t©' insviov i7rïlt;rns7r©'y '^i‘' 14} yvoy Hoi hoyny ew'tyvu tints' kyiov XSVi^liK-nSyOTl ^iOS,H^ -TT^trKUiJH^ ^ê'.
ATt 'T^ ^« •TrKV'fiK^cJ'nf.
nepfivi©^ (iv«'jgt; «ff axgot' 'o-fmiete/ïctV-. 144 ^^^(J^amp;'^cSifiTrcÜvüVS^Hd^itt^jt'ri Vi®' uy erjxutäyx^jv, -sajoyvop lt;Æ w^ ^ Hfi7«hv^ nus tS^ lt;r^X7cïiov iTTimi^oy lt;riUJi6HKi ho^ yiyj^f^ 7!^ TSiX^9lt;//i«S TJ^ff tvsójtiot/jHS^ ■»»!ƒ iiioyihaç/uv®'liovec^Vjiie a-vy^^edt^y-XTw) H-ov iis tTALwinst/ Aóyiz ivfpvwff /xtTtfpga«, xgù -w 4aAT«ecoi* lt;A\xfl“ re« 7rlt;igt;4)«T«ff,|0vfi Hp.«ff ets 'nP tjigeuov «ff ft«)lt;4(ïï«stf y.irluj'cy/
“ «mone tranltuliuplaitcrium quoque ptophetas, quos nos de Hebræo in ^Minumuertimus.
Hieronymus, patre Eufehio natus, kOppido Stridonis,quod à Gotthis
Guerlain,Dalmatiae quondam Panno-’^^t$tonftnium{uit,ufq in praefentem innumddeft Thcodofii nrincinis deci/
WMimui Heliodorum exhortatoriam. WtoutionemLuciferiani SC Orthodo xi Chronicon omnimodx hiftoriae .ln l HiuemiiniöC in Ezechiel homilias O/
d?,enisuigintioÖLO,quasdc Graeco in. Eiünumuerti. De S er anhin amp;C O fan
ÎÉçwwg©' H0ff wlt;ri^iTS, ets 7rBAi^v9ff ^^'^ 14$ Jliv©-^ Träfet-^’ 7«T»«i» wegamp;e0so*ff,3/ 71^ JlxKiix-nxs ^ xsàt TTOweiviaff 3Mogoê', lt;“inum,iaelt Ihcodolu princrpis aecp îwff '»lt;‘ TragóvT©quot; '^icWTZ?, Tov'n.stjötoc/lxn» m«mquattum,hxcfcripL VitamPauli TVoï«genr)(^4lt;/lH5e-«u monachi’.epiftolarumaddiuerfoslibrü Jiroy rretuAsu fxov«2$v,^soAetff Tramp;ff ^iySt^iviKoyu.'jt^sn^ioo'fi^ïoy'^'^^^^-' HSIZ. JlJAtJit» Asuxiep^exctvav usât ofâocOipu. ^ovixdi/ Trouz-jbe/letTrex* isoe/co'. trs »^tg*«v ,(9t4 u^txiÄA óy.iKiKS ttxsöroHTCöjOeff ets TOv tJtfkltuiXjv euexy^ovff tiff fW^eeteKsy Jtt'rt^g«-«utnuern. De berapmn ex c )vaiv amp;. ’«^ o^gaepij*, x^ r^jrt; ^er^vi^ na'.deftugiïiluxuriofo mus i de tribus epae/lwAsv v^ kfra-nv tjMi/.rpat TCxwy gx* Wftionihuslegis ueteris : homilias in TK|xcJj’^ mP TraXeaou vogou.oixi i«ff wff ttc hantkacanticorumduas;aduerfusHcl xtryKT«-ruy kxy.o^'my Jlvo ^k^t^ nbsp;1 ow
udwdeuirginitate Mariae perpétua: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Se eßhptxsvs «OTeqavziets ths «ywff t*«-
idbuftochiumdeuirginitateferuandat çxxs.'Jf^s tusoj^^ioy tt^ •wetfo'^ecte j^T^g*) ^dMaedhxn epiholarumhbrüunum, 'Aat» Tr^ff goJfxiAXcex/ JuAsoAe^y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Cólditoriaxn de morte filn ad P aulam: -^cq afxvamp;vws t/ 'wtsz 'nv '^ywvtv tos ƒgt;«•-IncpiftohmPauliadGalatas commen 'Jf off 7rgoï7rcólAcu/Aèff uSesoAxti vigo? UriotulihïostreshnepiftolaadTitum yetAetJ-rts lt;%rD(xv»)!xetJTOy Aoyovs opaff » u? libïumunumdncpiftolamadPhilcmo- •»^ ’Ç« ^tenovî «ö»s«A«y •vxCTixvK^^ tlt;ö^ rremlibrumunumrinEcclefiaften corn/ Aoyous ipac ««s nbsp;nbsp;nbsp;’‘?®8 ‘’J’’V ®gt;’V V**? '
Watios'.Duxftionum Hebraicarum t^ wgos lt;?aAHg«v« Aoyoy tvlt;t.ii2*«v'^K«-^'ienetimlibïumunum:Delocis,li/ nasHy ■'èxürtp.vKP-«^ ‘ r*^“** .^’^r'‘ ï***“^ j ^™rnMnunv;Hebïaicorum nominum tis y/^tny A^yay tv«..'7r^i -TO'^uy oyoy liowt^uuum'.DefpiritufandfoTJidy- tvet » ovoètoelnav tßjaix^y Aeiyy r^z j nbsp;nbsp;nbsp;®i,qn«Rin Latinum tranftuli ,hbrum ttvAj^xt^s ay« lt;!ï«Av^«,óy «s g»g«wv i*%*
unum'AuLucam homilias trigintano/ ’Ä.ßctAsv,A'oyov tvœxès vyJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,®^‘ J“'
nemdnVhlmosgt;adecimoufqueadde- Mio«^»^«.ws w» ^aAt^ovs Jc^tov twe dmumhxtum,tïadtatus fep tem: Gaz VlxS^Jtusfrev ójtiAÏas iTÏfcü.pioveu-j^^tictA^ pnuimonachiuitam,bCbeati tlilario/ tdv (xovaj^v-ßtoy'rf' p.«,^GXov lAetc/oiv nis'.NouumTehamentum Graecx Ez Tiw xsW'Vxy j|£f.QHKluj vh ^TAuvixv “*^ ƒ*ƒ deueddidï'.uetusiuxtaLlebTaica tranh tuAswlt;j«jz.hu,'rlu’ TtetAcuetv ƒ jawy ' Gi, EpiUolarum autem ad Paulam ye^TvepgetO?:. ïuAsoAwy c^ ^ ’‘Ç’® ’^J'*', 1
-ocr page 366-|
^ï6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CATALOGVS SC Eüilochiüm,quta. quotidie fcribStur^ incertuseünumerus. Scripfi prxterea. in M.ichxam explanutionüUbros danst in SophoniSlibrum anumtin Nahum li forum unum tin Habacac libros duostin Äggxum librû unir.mult^q; alia, de ope/ re propbetali, qaæ nanchabeo in manü bus, SC necdum expleta funt.Äduerfum iouini^num libros duostSC ad Pamma/ chium apologeticam SC epitaphium. |
Klt;/lÿ©'H^ Ó «ei^//llStlyf‘(4'(t'^!'gt;fV'^^! i(gu af/n^^M c^HyHnuii Ac'j/ivi ^vf.a! Vjf vxvfi AÓyeii tvx.a! 'ny àjixffSVfi At^viJlvi-ei tn^oview AÓyep tvatS! «y^'Mi/^hyi/ifX-i(3U mJA« 4« 7zP TrGxfH'inamp;v ïfytv^anüiiH' quot;rKj^agee! Ïj^a),i(gu Bif^'t7r6) t’^KÇiliStiXfi'^ isJiiviMs AÓyóvf (/Iva^m^S TTKiil^g^itH fit' AsyHTJuii» 1^ ÏMirtéiSi^if^ |
CATALOGI Finis
Tav ){fi'J«AéyiV nA©'t
DES, EkASMVS kOTERÓDAMVS PIO LECTORI S, D.
RVDiTVM Opus, SCHieronymodignum, fedqaodnano, cuibonaèliterx cordi fint, fine graui dolore legcrcpolTif.nif^i rum hme inteUigens, ex tot egregiis clariffimorn uironanmo' ^/ numentis uixpaucula quxdam fupereffe, atq ea fanèmunb, deprauata, contaminataeß, O iadiuram aere deploraadaio,“ quid proßceretur complorationibus.Siquid adrem amnetdo nießicam, id tenemus mordicus.Pro fundis,pro cenfuHrenve 11 , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~'^^S^^diamurt atinhuiufmodithefauris, quibusnihileflèpi^'
tenprectonus, QC eccleüa Cbrißiana dignius, quam dormitatS ettabeptfeopis^^ ^ß^^^^S^^gt; ^^^ ^^^ orbis lumma, tot infignes ßdeinottrxproceies SCantefignanos, Itteris eximios,eloquentia illußres,uitx fancrimonia commédatos,aliquot SCn^^’'^ ^rioclaros,tntercidereparsifunt, ut hoe fordidum feripiorum genus fuccederet, fententtartorum, fummulartorum, fafciculariorum, fpeculariörum, SC 6 dcuininu nbsp;nbsp;j
mortalem, quorum uelrecordatio naufeam moueatgenerofis ac benenaasingc'
niis. Verum hic dolor extimulare debet omnes bonis addidios autoribus, ut id eu/
te quod lupereß, tanto legant auidius,quâto minus ett, quod temporum ruina no/
bis tecit rehquum, Vertit huneIibrum Grxce Sophronius, cuius mentionemhdt
inter exteros Hieronymus tnec td iane infeliciter.Ex quo permultareüituimus,e^
xernplar emendatum ac uetußum nadii. Gennadij catalogum non omninobdu
indignum ob bißorix cognitionem, reperies poßnoßra in hoc opus fcholb gt;nbsp;b^
SC ahus libellus, de duodecim primatibus eccleßx tfedautoremprxfeferens,non
folum ineruditum QC infantem, uerum etiam infanum motx^ metis t quem tarnen
ipfum m tertia parte quarti tornt reperies, h libebitbonas horas inaleperderegt;bCe
quidautem fallatlediorem,illadnouerit,Andream, lacobum Zebedxiblium,Pld
€x aho catalogo. Nam pierage conueniunt cum bis, qux retulit Dorotheus, Tyri
epifcopus. Cxterum ab Hieronymo non commemorantur, nifi fcriptores.Nosta/
men in hoc uertimus,né Latina Crxds non refponderent, nbsp;Beneuale. 1
-ocr page 367-317
DES. ERASMI ROTERODAMI ÏN CATAz
LOGVM SCRIPTORVM ECCLE/
SIASTICORVM SCHOLIA
■^^^OrtarisDexter] Sophronius, nbsp;pronincia carcret præfide. ^Quo rudiauez
' Hicronymi familiaris, qui liz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
brum hunc Grace uertit,indiz
[clumprætorio. eVt Tranquil - Iumfequés] Extat libellus Sue tanqmliiDe clarisoratoribus digram ™‘'as:cxtat8ialtcrDeuirisilluftrtbus,Pliz J 'itulo.quem nonnulli malunt adferibere S®’'®a nepos.] Nonnulli codiz A bfiptuliabcbantjSanthraprepusiucrum „Woniuslegit, e^TÄf/iiwr, Santas,fine ’gt;'tancpos;utnepos,uel additum fit difcriz J^s gratia,uel cognomen fitgentilitium:ut Cornelius Nepos.Quanep jy nbsp;nbsp;oocabulis non ufquequaque fidenz
quot;'^hcisfcriptoribus.ProindeSantra re^ 'Q'igt;®us. ^ Peffimumfut dictcur)magiftru ] PParetuuigo iactacum fuifle prouerbium: “gt;01 queneç peffimum effemagiftr urn: quod ®“'quitque[ibiipfiblandicur,£i fua cuique Wmmplacent. ^ Cclfus,Porphyrins,Iulia næ'lHipetniciofiffiraihoftes Chriftianæ rcz 'gioniSjurquamliteris philofophorû ac rhez wtumptïtetimpietatem ac tyrannidem adz '® gt;11111105 atmati,libris æditis infedati funt.
»., •^enca.]Rudia,uocat «yvxfx. ficenimuerz tit in u -.a^clio,quifquis is fuie. Apud Sophro nium loco rudia,nihil habetur: Óf in emendaz tioribus codicibus hæc uox omnino abeft.
lt; Extorqueri. ] Sophronius uertit \K-a-i«faPf quodfonat extunderc. ^Euangeliüquocp.] ld appcllatur NazarenorumA fubinde citaz turabHicronymo.
MATTHAEVS. lt;Matthxus.]Conz ftanter affirmant hoe Euangclium Hebraiee
fcriptum fuiffe. At illud mirum,neminem un* quam fuiffe, qui teftetur fibi confpecrum fuifz fc. Chryfoftomus non affirmât,fed aiunt, inz quit.lllud conftat,primam autoritärem huic Euangelio (emper fuiffe. lt;nbsp;0^1 in Berfabea Beroea] Berfabea,ncc eft apud Sophronium, nee in cmcndatioribus excmplaribus. ^ Ex
fins Hieronymus in libro Deoptimogenere intcrpretandi:8inosin Annotationibus Noz uiTeftamcntinonnihilattigimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15
CRE S CEN S. lt;Crefeens.] Hiccodex Gracus commifcct duos,Crcfcêtem KEunuz chum.Idem fadum eft in Latinis.Ea res nc quern fallat,admonercuifum eft.
IVDAS. lt;ç ludas.] AdmifcetSihicSoz 14 phronius nônullos,hiftoriæ férié perfequens, nuumHieronymus feriptores tantum rceenz fcatialioquin àChriftopotiffimum cratmciz
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^SimonVetrus]ldcmahquo
A«ö dittus eft 8 imeon: 8i B ar lona cogno z A.^’®^C.hTifto,hoccft,filiusIoannis. nbsp;nbsp;1^«^^..^..^«»-------. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^rmaoicab
''°™quot;^quot;^'^’fûVro Canonica, P‘««d«»»-.QS”'5?®“ „^.? a, ^ nn» He fez cfiod hquet ex con es 'n?^®P''’'°'^^’®icuhtar autem eatholh lt;Pm^^ æ^'^° ^'^ omnes pertmeant. i|J^ ^'b cum priore. ] Vides icetor,ut aliud adducat argumen ‘^'^tevajacile eft uitiar e: effingcre,nonftatim poz tcribitur.lReftitue,inz
5 U^’’^^öpbronius uertit, iTsn/ty/xtif/««.
alio quopiam ftudtofo adiefta. SJ ^ux de fez ptcmcanonicis cft.]Rurfum pro Catholicis, eft Canonicis. lt;f DclibroEnoch] Citat cnim illic prophetiam Enoch, quæ nuf quam cxwt. 1 Citat amp;nbsp;alter cationem Michaelis cum diaboz •. 10 de corpore Moy fi. lt;nbsp;Qsem aiunt ipfi adz iundum.] Ipfi adiunctum.non reperio apud Sopbroniumiuerum quiafufpicabar altbraz , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riisomiffa,noluirefecarc. nbsp;Sed ab omnibus
^ J^^OW8. fflacobus.qHoelocoSoz expeUitur.] VroExpellitur,legcnd^umExplo ^JwTubnecntAndïcam,etiamfinihiliV ditur.EamtamcnïabcrStapuIcfisadmifcuit b^® ’f''‘’ï“it’ lt;1 Cuius loannes in liz fuis Commentariis, quum meo ludicio nihil 9n»X’’®®bit.]lnlibro fuo,non additur fitillicPaulodignum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, iS
t^^''’oni5,8ladicaamuidetut abinz BARNABAS. « SeparatusaPaulo.] ? ^^uopiam-NeciUauerbaPoftrefurre Lecis in Aftis capite dccimoquinto,ctiam h ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Carina mollius fonant,quam Grsca: quod is
locus calumnixpatuerit,uelurinter Apoftoz
oh — nbsp;nbsp;nbsp;^ kdeuuus. jiiMv-iuw ovz
^^?^™^bibne«it Andïcam,etiam fi nihil iV br^^''^® 'f^bquit. lt;J Cuius loannes in liz
’W^hwm®, Si adieftam uidetur ab in/
™''^^’^’'™’fapudSophroniutn,amp; apz
*^'‘tdcCptc canoniciscft.] ivlt;uo — r—, /
Oiicis,pro canonicis,leeendumtefteSo' los diffidium inter cedcrit.
V 101110, ClnleptimoHYPotypofeon.] üttoz CV CAS. ^ Apoftolicarumaérionum.] j_ bypotypofiseft,quum res expreffa In nonnullis excmplaribus habebatur,Apo' 'icimroculis.lltefubnotationêpoffisucrz ftolicarumpraxcon:ideft,aftuutn,huc adioz t.Nainlioctitulo Clemens fcripfit libros num. lt;Igitur uifionemPauliqlnnonullis co ®' *S^tctptaoccafione.qSophronius ex/ nbsp;nbsp;dicibusGrscæuocifÇaciutneratrcliftum, tj
¥'rat\5quxlu«itoccafio,ucrtit, «A»«gt;»f ««U?/ 3««ft«.AtSophroniuspcriodiincminit,rionuf *'»quot;'»ix;w, ideft,acceptahacoccafionc,quod honis.Periodus autem Latinis circuitufonat.
«Ideft
DES. ERASMI ROT, SCHOLIA
JIS
^ IdcG,amatorcm Pauli.] sme^^m^è// apoGoli nerenonGr aeritasladson nonChnRia^ts, ( Pauh,ideil GadiofumapoGoltPauli. iffPam li amore TeciGe. ] Locum hue partim ex emen dattoribas hbris,partim ex Graecis rettitui^
mus in huncmodam,EtconfcGamfehoe Paa h amore feciGe,8i obhoc,loco cxcidiGe quiz dam fufpicantur.Hac enim refertuerbu hoe Sophronius,non ad fequentia. tfiCini àprin cipio ipG uiderunc.]Hinc liquet Lucam audi' tareferremagis,quàm aifa. tjTVixitoiGogin/' taquataor annos,uxorem habcns,Gucno ba^ hens.] Hxcaerbauidenturadielt;Ga,quando/ quidem nee adduturapud Sophronium,nee in exemplaribus emendatioribas.
Sittern lofepbamiSi nonnallos bsteCiarchas-Cur aocatCatalogamfandiorumfaatcurhis aeretar adiügere Senecam,ethnicü qaidem,
fandhoremc tfpQÿxleguntaràplurimiS] Ta citeindicaterudito ledlori quid fentiat-Remr pe eas epiüolas falfo inferibi PaaloSlScneoe, quam nihilHlicGt,nccpPaülo dignum,ttelt;iae Seneca. Qjaemadmodam admonuimus m ie necæoperibas,à nobis uteanqaeemendans, quatenas exemplaribusadintiuetuüts,eon/
teciura confeqaipotaimas.
lOSEEHVS. f lofephusNattathis-] r, Matthtæ,eil apud Sophroniü,fuffraganabtts
MARCVS. ^SalutatuosecclcGa,quaÈ . ......_____^____^______________^
eGin Babylonecollcêia] Coclelt;Ga,legendum, 8iuetuGisexemplaribus.Suidashabetgt;^^^ non Collegia: quemadmodum admonuimus tb oei. tn^Oaatuordecirn Antiauiratulibf(gt;^l
18
amp;in Annotationibus inNouum aeditistcGa^ mentum.Nam GraececG, o-t/inxXiKT^, t^Sucee denteGbiAuiano.] Sophronius pro Auiano, habet Ananiam.
thxi. i^Qaataordecim Antiquitatu Hbtosi In nonnuUis cratuigintiqaacuor,a[ Sopbeo' mus uigimi ponit,confenciêcibusüaa(iis^'' emplaribus,atqacipfo Suidagt;Grxce, *V' aj’;iat^/i,!}-ixf. «jp Duos archeotetos.] à/ilt;‘itf'^gt; idedantiquiratis. tf[Qÿiinferibitar ^/^’^ x/itTi’f©'- hnyia-^m. ] Idcü De impératrice (apiügt;'
Ip Z^Gl ANNE S. ^ QtJæ res criam diaphoe
mam.] ..iix^ai^x//, ideGdiGbnantiam,qaodin quihuldamdifcordetabaliis. ^A fenataree ciGs] in ahis fcriptu erat,rciGis:legcndam eG, rercHTisihoc cG,ahrogatts 8iirritatis,à uerbo reCcindo. ^ Sab Nerua principe.] ProNere
ua,SopbroniashabetPertinaccm:idcpreperi tur in nonnullis exemplaribus, fed falfo.
^o HERMAS. ^SalutatePhlegontem,Her man,Patroban,Hermen] Afyncritus à librae riiseGprxtermtG'us,qacexPaulo8£Sophro' mo reGituimas. iff Qu/ appellatur paGor.]
Grxee Nam tsGrxee CcripGr.
^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^G).^ Patrimonia egètibus diaidan magnopcrefactat sr/Ji' ra aA^ira^
^^^^1 ^^ Sopbronio liquct: legcdutn Diuidun tar,indicâdimodo;acmox Vacatur,non Vae cecur. Nonenim hicprxcipit,quidoporteat à monachis Gcri;Gd quid apud illos Geri (blear, oGendit. ^Dehis quxCenCu.] xarà ynH//, ideG
tia,rcuprudencia-Nam id interprecamétanh qaod cireükrtar in uulgatis exemplanbas, depocencia dicendi,ncfcioquisadiccic-Cxtt' ram Græcum titulum 8i ante nos reCtimites Sopbronio 8C Suidai Cono NorimbergenSs mnn peruettigandis iis quxad reRituendoS aurores pertinent,iuxtà Rdelis acdihgens,S^ omnino dignus qai diutius uixilTet bonis hte ris-.ac diutius utuerepoterat,niRinhoCUitti
genus incidifTetdn quohuie {indiorumgenc^ ri non multü honoris haberifolct,qaodbaod
CLEMENS, fffOmninograndis]SatiS .^ indicaceam epiüolam uideri Clemens,etiam G propter contentiofos non ander palam late/ ri. iff Vo1 amine coarguit] Sophronius aertit ngt;^^efi, qaod magis fonat Corrigit.
IGNATIVS. ^QinanonCumdsme^ G nium incorporale. ] Corporale,lcgitSophro'
m animo acmentc,nimiram apud nos. tl[De tribus uirtutib.liber unus] Sophronius uerz tit .^u,.^^i»^, ucintelUgamusnon uirtates,quæ opponutar aitiis,fedpotentias,quibus xdun turmiracula. ^Qpx fcripGtde uita contemn' platina.] In aliis extabant nonnulla ueGigia _____.^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_______
Grxcxicriptarx,reddcprauatiGima,quS ta.' benturapud Sophronium,necin ueruftisex' men procliuc Gr ex Sopbronio reGitacre, in/è emplaribus emendatioribus.
ideGDeuicacontemplatie nbsp;nbsp;nbsp;i coL. r c^nK^vb. ^jnegentenunuL.
uaiuppiicam. ^Et Geurde aliisiudicibus.] to. ] Sophronius pro Anacleto,legit Anicets, ^quot;quot;°quot;^»quot;isG:ripcamerac,amp;Gnt ab aliis iudi eibus iadices.ApudSopbroniû nihil horum repentur.^ Apud Griecos dicirar,
iyMvni', qaodnabis inaióiam fonat.Meniinit
ldeG,autPlacoPhie ioniGat^aut Philo PlatonilTattob am conerae
nias,8iita Icriptum habetur m emendatisex/ emplarihas. Plato dsmonibus corpora m/ buitfubtilia.QiJod alicubi fenEtSiAugvIti'’
nus^ ^Ego meurgeam.]Hxcuerbanecha/
POLYCARPVS. ^RegenteAnsde/ij
autem Aniceti in EgeGppo.
PAPIAS. tpExplanatiofermonumdo/ mini,] igt;tAwTü//!ii}«/gt;it'/lw. ^ludaicam^di/ j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtGe ^ivrl^uff/f/.] Sic enim refiituimusex Sor
Gilet deaehementer inter phronio tituluminnoGris exemplaribus cor ruptum.Iudaei ^n'fylt;lf«fUOcani:,poGerioraa 2Z f ENE CA. ^SotionisScoici.]Pro Sax nbsp;interprecarionesicaiusgenerisapudnosfunt
tone Sophronius habet säfitfrar, ideGSozon AaguGinus, Thomas amp;nbsp;Scotus, f VidloeP ^^^^^gt;^‘^*^Ebieo. ^Cipemnonponeré nasPidlàüiêGs]Sophronius,mTx^t'eamp;.Innom eatalogo lan clora j Nonnihil demiror, qaid nullis GetuGis babebatur PetabionenSs, *^‘^‘^^nymusblcrenrerir,quumPhilonempo' CLVADRA TVS. affAthenisexecid •/
:S
IN CATALOGVM SCRIPTORVM ECCL» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îi^
^®^ cftihybernafTet.
’’ Inn^^^ 1D E S. i^f Apud philofophos. ] ^'‘^i’f'^ogos-Ex Sophronio refti '’’“s,philologos;hüc cft,eruditionis St elo/ ''“^Hïlludioios.
Sn u I^PA. ifBarthobaSBadiobeth] ' du nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8iNlarcob:quan
S™^ '^®P^™ refert,quum fint uocabuz te ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f®’'^ ^ *''^ prodigiofa nomiz
iliis'*^r^’^®f^^''^^'^^ Q“’'’“5 dictum eft co ut mens.] Nam nicrijs 'quot;^‘^’Q'^'bus confiât hæc di(ftio,nuz que «treeën tor ü Kfexagintaquin fl)in*H ’^’® 0”°®*“] Afciétia dicti,quam
gis probatur.Nam Gra:ci,i«T« (c^^j-tr harefim dicunf.quemadmodum luiir«M.»]SMttgt; euangez lium.hoc eft, luxta Phry gas,fccundum Matz thaum. lt;Infaniebant. ] Allufit ad uates pha naticos Si lymphatos. Et Prifcilla,lcgit Soz phronius,non Prifca;quanquam Lanna difli dent exemplaria.Èmendatioraadhunchabc bant modö. Aduerfus Cataphrygas,tum pri mü cum Prifcaamp;Maximillainfanisuatibus, incipience Montano. Qnæ quidem ledio mihi magis probatur:nifi quodfufpicor ex Græcis «num deeffe uerbû: Aduerfus Cataphrygas
^g ^ Cothebas] xé^i^®-,legit Sophronius, r ^Jlttopritnum errore creuiffct. ] Crcuifz ^’^®® '^^^^o • 'li fubaudias, idola. «01?*?®^^^ «»tindcliciis Adriano. Ab ^'^M^^ ^'^^^‘■^^SyP**»^!®* eadem
if Neapoli urbe Palæftiz Vf^B^**''’'o™'Scxeniplaribus,Patré Soph ®’^®’Qsæ nerba reftituta funt ex gt;«» f''’quot;®’*P'iiI qucmkgimus, àwi rit VïOiJfO^ jj, '’''f*gt; »«ASiçivofjlit trxriit tr^itiiiv ^«Kjfitv^ t«lü'’®''’®P'”“'®®quot;“i '‘’t%©'.] Sic enim “^ uefiigits exemplar turn ^^ Sophroz ' t'ateb■^“^‘’‘''’’^©’»tedargutio. cDc moz SQu^'^ quot;‘”*’^*» eft principatus unius.
‘ 'otta '^?’^°i^'iquot;pfelten] twATsiz, ideft can ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»,i}i/,^^’’'’‘''^''i'5cRomaliabcret J^‘«/
tune primû exortos. Sophronius enim ita uer tit, tJt* v^üTni ài/aiivlt;l-ivruti, Et üfdcm ferme uer' bis ufus eftEufebius.
DIONYSIVS. lt;(fDionyfius,]Qiium _ tôt fuerint Dionyfij Graeci, probabilc eftjiz ’ ' bros De hicrarchiacoelefti,ôe Dediuinis noz minibus,ab horum aliquo fuiffe fcriptos,non ab Areopagita difcipuloPauli.
titarum,lcgcndû iylifarirxi), à continêtia ditfta uox,quod abftinerent a cibis acmatrimoniO, PHILIPPVS. tçHocefturbisGortyz
næ. ] Hoc eft,additum eft à nefeio quo: nec ad 4* fenfum faciens,nccrepertum apud Sophro/
nium,huius interpretem operis.
MODESTVS. lt;nbsp;Sub nomine eins « ^* alia cTizvTÄ^^ÄTÄ,^Idcft compofitioncs.biam fie licet ex Latinorum codicumucftigiis coniicc' re.Tametfi Sophronius legit, fv^yià/iticcnc, id eft confer iptioHcs,uocc idem dcclar ante.Proz inde dogmata,à fciolo quopiam adiedum eft.
lt; Scdabcruditisquafi ^tvATirix/gt;«^gt;«.lPfcude'
£?^®*«Âc«at»demapud Soz nbsp;pigrapha,ideft faKo infenpm^^^idam ^diez
t}tK,nquot;'''‘^’'’'®’'ail'Saffcriptacratinterpre' « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'“^®s exercitator ios:
ibite”'^?^^®’^®*’^’'^^ PûI^'^ cft,hæc
cerat Îalfæ fupcrfcriptionis,quod aUus muta
rat in F al fa s fupcrftitiones. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
IRENAEVS. lt;(flren«tts.lt)/»»»®*,apa
ce nomcn,Sophronio fincafpirationefcnbiz tur. lt;nbsp;Et ad BlaftumllnnonnuUis Bafilicum
4^
ali»A^'^®®^Gi’icisgt;exb'Sadditis,alius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
bï a,^’^quot;^'''®i.atGtsca.Catcrum diatriz habcbatur,fcdmcndofe.^^ De monarchia.l «“iftiftationes philofophorum. nbsp;NamManichsiduo faciüt principta,alt«un»
t ^* lt;EtEelogarumlibresfex] boni,altcrummali. ^Etdeodaua]Ideftogz t i^’^'®8’®'i®»boceftcxccrptionum,per doadc.] duid accidcrat HicronYmo,ut haf' ’ ftiianquaminhis titulis parum nam uocem Grxccuolucrit inter pretarftPro' «aRj'j'^^^'ïplaïiaLatina. cProMonz indequadouel hine confiât uitiatumlocum, i»tc,^'^^’'°^^^'i»'fiï'onnuUishabcbaz ex Sophronio refiituendus cft,quilcgit. gt;t» ^^’‘^Pquot;^ Sophïoniumneutrum fi r«^l iy^tx-jHp. idcfi,De oftauis. ^ tgrcgiu aó»T«gt;M«.lldcficómentarium,fiueopus,a avvz
^^ don« ^^IbVS. CM.Antonio feeun* 7«T7».Ethicaudaculusqutfpiamadieccratinz
' Drü'\»^?''^^^'^8titetnapudSophronium, terpretans,ldefidocumêtum- ^ Adiurotc.1 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QS' “i^ ^'1''' Quis nefcithunc Frenatum non effe co niet enz
‘ J''''-'^’^deslcftor,uvfolaphïafi ludiz dumcumnófiroHieronymOjCumquoncmiz -gt; 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemauGmconferrcGræcorum,praterununi
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'-^^^^^^ S• lt;^RaHierofoz Origenem.Et uidcsquam fanac fitobtefiaz
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^^^'i'^polftanushabctur turn in cz tus de fer uanda integr itate uolumintm luoz
. iS ®'i'cibus,ram apud Sopbronium. rum.Quid igitur fupplicq dignum effe poRit ctufdemnominis impudétiffimo nebulone,quinonueritusfit, Umr ^^'f’'^’®^''®®''''^'^^'»« WiEtaduer omniafermédiuiHieronymi operaudcninz ^tapbïygas]Vlsïtticifunt,arcgionedt ccre,uel contaminaref lt;J Vnitatem collez ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideft,ad' on feindete.]Non tcmerehocannotauitdiz
‘ '^'^™YS®'^gt;Veïünofiïaleftiomibiraa/ uus Hicronymus,quod uideret fopinor) tuis . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temporibus
^^° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DES^ ERASMI ROt* SCHOLIA
pr^^cipites ad pion {cribant,a{iipulantibus SiaetuRUCitai^ ( maenam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Olfibus modis Oinos Latinorû exemplanbus. t^AdUomniam']
O«* Nonnulti fcnptam habebSc,domiiiain.ln ftus bacu/um nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^g'^îus^cum Chri tuftiffimis lego Doinnum,di(ryllabain,[aSr3
gante Sophromo. t^Autoris lui achcS.]Stc apoüolusPaulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim in plerticplegicur. extern ex Sophronio
ma
tamentum,ide{îimdligentix.
non reâci;8ctolerari Rd^^bteipi iabeat, legendumàlt;rKi;lt;ra,hoce(i,üudioGueexetaaO' di in ^diusiSiD.Auguf^nus^a ''rHODON?Îbilt;^xtindum. APOLLONIVS. SubCôniodolf ^7 dedidiÂpclUtæapud D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^’^oprincipeproditasjPartimexuai^‘'
quondamfmfTe^^^^codicibus,partimexSophronioÄ?«« ^^gt;'^^gt;hocencorruperat.C:pre?,?J^^quot;^ ''^^^^S^'^bumeire. Apollonius Romansorbis Honbus codieibus feriptum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“^ erneda' Penator^ub Commodoprincipe àferuopro/
uentüm,non Conuidum • amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditusifab Seuero,quod ChriGianusellbgt;^a
Iegit,quiuertit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''^^ perato^utrationemSdeifuæreddereCiSic^
THBOPHILVS. lt;77»,«»)«», , perada eünuxta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoep relîabat,ut de die pafehæ quarctetof lgt;
Etaduerfum Cataphryoas Moy^ occaGo difTidq.Hæ üintquæGiôes,exq‘!ibuS S^hoc locolegit Phrygas,non c{,yh^°^'quot;^ P^'^i^snegatuIIumfrudumgigni,niGcût(n/ ^oanquam hocadfenfum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HonemSiimpietacem.Dehuiuûnodinasisih ,
VCatechefeon' gladiamar,decontingentibus,decôceptione / Â^*”^'^“'’^°quot;“®»nomœua-ba/Àrî?'*'‘*'^’ ^^^^^'^‘''g‘nis,dedieparchæ:debdlisinfsnif / i^(:fbo,undedidHüintcatrrhn^^‘^° quot;^‘^’G^^^usiâtotannisfacraprofanaipoiii/ nbsp;nbsp;1
^^yP(^‘:yporeon. iniCmidimalorum omnium oceanas/onstf/
*^‘^‘^bherunus,dedifputationci^'ïP^ '« , HERA CLI VS, ^ Heraclitus.] Hcra^ ^ l ‘^P^^gt;-^f(pcodieibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legimus, tumapadCrxcos, Ib ƒ
^^^d^tioribusitatc0tartDe^^'^^^ . ARABIANVS, ^Arabianas,]HaiCfi ƒ P^^^JcijSeabus qui infcnbicur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sophronius Brabianum uoca^fedrelragan/ ƒ
i^lt;^^^foit,nueaddixit,utn^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TERTVLLIANVS. ^f^TertuIlisnusi^ 1
E^UJ. VLuseGhocuerboM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VtfaaitHieronymusingenioTertulliani,que ^gt; 1
esinEpiRoIisadAtticum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propemodGexcufatinMontanifadionépro/ 1
^^g^^P^^^^’J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideftann nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^P^om,culpam reiiciensininüidenciSamp;con/ /
EatiorûuoluminiïudHeiistS^^^^^HES. f k^t^^^^hCatedie^
rdiituimus ^/gt;et‘r'.,^,,/ar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sopbronio on,undecatechumeni. ff Tbeolt;!liIlo.jQxxf °^ I
Magno confenfunolir^oclSs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:legendüopinor,fubnonunceius. I
conilanterm bis aux nbsp;nbsp;nbsp;° ^^^quot;^Eiam : idep nusjFirmilianus, dicitur SophronioiXinex/ I
deam.]Iddidr/igt;nP,f,.,‘t.^^^^^' ^Apo/oge emplariMaguntiæprimumexcufo. fflnfaa f f° APOLLONIVq a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feripeuris uerfatus ed.j In uetultidittio 1
Honnul/is uoluminihi ^Apollonius.]In quodamexemplari/criptücrat,Erudicusdl' f ApoHinarem. ffPt- r ^^ Apollonia fecerat conlènnenee Sopbronio, qui uertit lü''^^'’ t amp;AIaximiIla 'p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^csj PrilciUam tff Er cam exteris arditionibus comparatiir.J nbsp;nbsp;ƒ
^HæreffsCar^nh AcEbus, i/^,v uertens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rüuiderurintd/exilfe Sophronius,qui tranig
Kcdlamentis ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cepromercaripo/uerit. ifStquiaindicéope I
f Serapion] Graeci Sara cu/nindice,qu^noErobonoperiit.Nam^^ t
-ocr page 371-IN CATALOGVM SCRIPTORVM ECCL.
32»
^^'^Kïtjmagis etiam difcruciaremur,cius ui/ quot;ottgrcgia pende monumenta.Nunc extât P^'’P3uca,tametfi nuper quidam multa con/ 8'1'itintioinê Origenicum,prorfus indigna, ^ndicatnOrigenejfed prorfus homineme/ winter crudito:ac penè nihil nouimus Ori/ S’unis,nifi quod inquibufdâ crrauit. ^ Cum ^^fabianus.]Sophronius legitFlauianus. lüuno uetuftiffimo codice repen Fauianus.
^^ bu ^J^^Q ^ • •f Etdc dichotomemati/ „ J^itenira reftituimus Gratcam uocem ex . '‘'^totntnentariis.Eftautem lt;i!;;tquot;’Wi««gt;fe ^^'iduas partes. Sophronius legit, ni^i -rUp ^*^ dedidecantibus.Dcuacca ■hintegrs Stans fitmentio etiam Numeri Qmonono: de dichotomcmatibus, Gene/ «»««{ttimofeptimo.
tu n^^^'^^' ^QuiOéiauusinfcnbi/ ’•lOctamus legitunnperuetuftis noftris, #1^'^^''^'^“^ ^ Græcis,in quibus eft «xt«/
geret adopus.In Epitaphio Ncpotiani non/ nulli codices habebant Jii«»tTii/gt;. Cætcrum ex hoe loco nihil addubitcm,illicquocp fcriptu fuifTe, 'ifyiiJiiiiiiiiii//^ ueluthoc Hieronymofuiflet Ncpotianus,quod Ambrofius Origcni.
ALEXANDER. lt;Aronitas] Antinoi 7^ tas,legendumex uctuftis excplaribus,ó6 So/ phronio.Notateos,qui uita defundis diuinos honores cxhibebant.HiftoriaEcclefiaftica 11/ bro quarto docet, hos diftos Antinoios ab Annnoo,qucm Csiar Adrianus adamauit: amp;nbsp;oppido ex huius nomine condito,pro deo coliiuflit.
IVLIVS. HfHancfabulam.]Eanuncin 73 templis publiée legitur.Tamctfi poteft hoc di dum ad lult) perfonam torqueri,qui he m epi ftolafcripferit. At Hieronymus inPræfatione Danielis fentit cadem. ^ Nee conucnirc cum Hebraica ucritate. ]lta ferè fcriptu erat in ow nibus uulgatis cxemplaribus,fcd mcdolc.ld
'*'’“ f“^'‘‘^ hominis eloquêtis, dteum uetuftiiTimorUjtutn ucro pa am “^ nif^^n”°’'Yquot;'*’^^’^orationis eenere diicer/ phronij translationc.Nampro uen § fhl L’^'''ö’'amp;nunt,uiinfantisiuxtèacindo/ dum ctymologia. Siquidem ex cty 8 »
nuæ cum refpondeat in Græcis uocibus,non item refpondetin lingua Chaldaica,nec He/
'^t«cp liber fuent hominis eloquêcis
rif'5/ n ‘ ••**•»» ^^ Vl UVIVIIIO gvnvi x- Wll^K-l *
L ''O’'amp;n«nt,uimfantis luxtà ac indo/
conferiptus. iç Apo tu] Græca fie hab^t, à^i TO ffx'V‘'' ff^ff^ti^tijù à-mi Tm-mf ivuv mfiinu. ideft,a Icnz tifco feindere,^ ab dice fecare.dua de re plu/ fculum diximus in Prxfationcm Hicronymi
h ?,'P‘°'“diftionefcccrnamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;item rvipuiiu«.v..i.
^^d“er(usProculü.i Sophro braica,conuincitur is liber^a^Cj æœ quop^am (jJ'^amp;t)Patroclum. lf Sedufephodie J Vi/
Epiftoiamad Hebræos
H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï«cptam nomine P auli.
' nbsp;nbsp;.y^EyiVS. « Temporumcano/ icuium uixuuua ... 1......----- ^a^'^^Ç^^dExemplariorû interfcpugna prxflxamDanieli prophets. ^, j* ^ «4 fKiî'*^’’^’''P^®’fânoncarcrcmendo.ExGr® doftameplftolam.^Dodtrinam . nbsp;nbsp;\’^c., oin.V?'^'®®5gt;8lnonnullisuctctumcodl' nonaccedatlcntenti3c,quorctnmitigc .JÏ Pafchæ,tcmporumcv per diaphonia. ] /b«?»-«, tdeft ƒ ^'^^ * ^ Girculum, quem Graeci diffonantia. Hac de re nonni 1 Jj'**«’»fiA..ïNamcamuocêpartimcxSo Annotationibus, quas adiccimus Nouo in/ ’^^V°f“in'us,partimcxucftigiisma/ ftrumento recognito. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75 Ï5'misuetufti(fimicodicis,conrentiente THEODORVS. lt;ProfiafceMpjHoe Cü»^^^8“*'tinenB.EftautcmGtaEcauox eft,ex innerc.D einde ^'^duutur ^?t-tiin?^''^®^'^'icciniKanno. «Nouemanno dus, w«»»w(K«#/itix,«/'ïï«r3tdeftlau 8 g.J^Mum lm«»«,.11«««,14«.3Confentiüt tltudinis. lt;nbsp;Scripfit K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Idclt, m/ y ƒ üttufti codices cum Sophronio. lt;1 In terpretationemm uerbo/♦WW*» gommen/ fell ï'”0''lHexacineron,legendum quinqj tonquod addat ahquid alicnis diClis,quum Ilt;De Apocalypfi.]Vidiz ipfenihildicatfuum.Extat hichber mbiblio fa? p ^^ tèmentariolos quoWam in Apo thecaPraedlcatorumapudBalilearn. Ïf'quot;'gt;dippolYtititulo,fedieiunos8tcitan CORNELlVS. * Scripfit EpiftoHrn 7« v R'PVolYtum.nefcioquem.Cltaturautcm adFabium.] Sophroniuslegit Hauianu ’^P'hopus Romanus, in Græcis in uetuftiffimo codice,que inhunc ulum ex i , ^tntariis • lt;J Ét fimilia. y Hic titulus er at buit bibliotheca diuor um Petr 1 Si P au h op pu
u?’*MW‘S*.8lpropcmodum refponde/ turn fidcinoftraecaperc) fcriptu cratPauianü. “JJ^’i^'^'giauetuftiffimiexêplaris. C In hu/ nbsp;nbsp;nbsp;D10 N^Ï Sf V S. Sub Hcracla _,^''^®Wonem]Sophroniussmulationem jtiaiMn»] Idcftmitiationumqiueinvtvtutionum. /9 ?^''ipetiotate{ert,adhune modumifn qui/ 1Ç Scholâ presbyter tenuitGSopbronius pro ^^Pf$tnteOrigenele\oquutü fuiffeadimi Presbyter,legit Prcsbyterq.utintelhgasinui ïïWnii\\msinEcc\efia,dec\arat.Dcindetc tutionem ad presbyteros pertincre. ^ O’”^ WWjUtluttttQQsperiodi caput ; AmbroR/ genis uelinfignifRmus]V etuftus codex l^be ^win,8ic. «jVndemquadamepvftola tf/ bat,ua\dcinfigniffimus,fcdmêdoVc.Sopbro/ ’’quot;.'^^^^'^SUSophronius,Sl confentiüt mus tantumlcgitlnRgnis,8C itafenptum ap/ tnipbnahannorumcmendatiora. wiu 0/ paretabHieronymo. ^ AdSixtura.] AdXy p'^^i^‘^“«««mr[ipthere,quodinftvgaret84ur4 hum,habet turn in uetuftiffimo codice,turn ^
E apud
-ocr page 372-?22
DEJ, ERAÎMI ROT. SCHOLIA
apud Sophroniû Græcum. 5f Diony/îus No tur. j Ludanca legendum, Uvuamp;tui, i^Sub ( uanano]Ccrtum cd Hieronymum exordium epiRolx dûtaxat pofuiife.Sophronius roram
rauht in haue fcntentiam,nam fenfum redde' mas ponus, quam aerba.Dionyhus Alcxam drinus cpifcopus Nouato.Nolens ne ad facer dotmm facris inducl:as,na demum oüendes, R uolês cefferis.Namoportuitquidais enam hac gratia perpeti, nc difcinderctur EccleRa
perfequutionc MaximijMaximim kgendum cx Sophromo,^ uetuftiffimo codiceLamO' ^^
PHILEAS. tf^Aegypd quæ uocatur-] Nomen urbis,qüoniam uanedeprauam OT^
in exemplaribus,diciturThmuis, ^/utir, ca^ ius memmit óüalibi fxpeHieronymusSiStc^ pbanus.
FIRM1ANVS‘ ^ObGrxcamuiddi^^) eet urbem. ] ka lauenalis:
»7
dei.Neep minus prxclarum ex hoe contigiffec teitimomum, quodnoluiffcs difRdium indu^ Non poffum ferre Quintes Grscam urbem-d'^odmagnaturbaCrxculorumilhtprolitc/ ^d^o præclanus returartes fuas. ^Sympofion.] s,flt;^.-mf,id etiam,mca quidem fcntcntia. Siqutdem ilhc dïconuiuium. ^Hodcepoficon.ii'iaw.y«^/, cleftenceocmmliamp; r'^‘^'^T‘^'^^^^ nbsp;nbsp;'^^'^‘'^^^“^‘^ Eatme dicerepofRsdtinerariuia. fEt
ciclix ncgocium agitur-Tameth nune quocn Epcrfaaferis,h compulens fratres in concord diam redire,plas egeris officio,quam pecca.' rtserrato.Atep hoc quidemhaud imputabk tur, iliud ucro laudibus feretur. Cxterum ft non obtempcrantibas ilhs minus affequeris
uetuftiffimo exemphm. felksdiebus. VEtadSdamivSi?.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qufiaraar, idcft appannO/
mus codex babebatHieZda^’^Xhquot;^^^'' quot;‘^ diuinx. ^ Et Chronicorum canonum-] legit Hierarem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sophronius x^^y^xa,/^idefi Regularumdaempon^
Idea De exaata^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus. ^ De Euangeliorum ] fdcli
Grxcas uoces,pa^^^^^^ rekituimus diffonantia. nbsp;nbsp;TciTJMi:^. ] IdedDelods. fA/
monemj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. KHETICIVS. f
phronius. ^ Et ad^D^im^r, ^ ^y^g'^So^ improbat in quarto Tomo,exponensquidSe. ncm,lesendimfni.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^rumOphaz.
tuRis. |- A d Tde^phofu!^a1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;METHODIVS. fEtde autexufio-]
ferme ekin uuleanbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^‘^ Grxcix,uertit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideaOrieoaf.lii« ƒ
^ySophroniolelendum °R f'^''quot;-^f^^^^ nbsp;nbsp;R^^^in oriente.
fum, quod non uideretur ‘^iquot;quot;^’ '^^^^‘^^ nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^ quot;^^ quot;^flIVS. in'GencrePampby/^1 I
turn in eccleRam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mittlerepecca^ lhJS,Sidetes. j Namitalegendum,nonfoluin I
g A VI CTO RIN VS 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ Sopbronio,uerumetiam cx uecuftilfinio/ 1
Videsledloreloquentiaentnquot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ogt;” modicum uekigiis.Nam Sidc,PaiBpby/ I
PAMPHILVS. ^’^^^'^^duS' Sicenimlegendumtekanturamp;Sophronias, I ^f Ciuidamexconiakuraalkrin^'^^'^^'^’^!^^'^ ^P^^^*^^‘^dicodicesnokri. tir Tbraciarum-] I idekquxkionumiquum in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pixitutnos,CaJliarum:pro Thraci^- fDe
exêplariiLs,ru/ncx,nrcrprcraonrrlt;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'^ ii^k^fidum. £k enim Arknoe, Libya ^ /
np,quiuertk ^^eei'^/d'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sophro^ duiras.
L VCTHEOVOR VS. ^kemagisfn/loncai^o i lana nuncupern ineeJIigenaxJ Magis,nonadditSop/ircmiis: t
retur artes faas. ^Sympoßon.] Su/uirifM/f, là
imT^^y^.] Idellcompendium. ^Inhbrouno acephalo.] «Kifiähct^ idedRnecapiK,qaodin, itium detrancatum effet.
EVSEBIVS- ^EuangeUcxMaß»'-] IdcR Euangelicx demondrationis. fEtfarff angelicx ^/’^ura/afftivfr. ] idedprxparauonis-Sicemm reiiituimus (cripturam exSophro/
tire
’N CATALOGVM SCRIPTORVH ECCL.
JtJ
Senfitautem 10» '^’^Pfctatumt ^’'’^^'^ liKram(utuocant)inz
^ ^ ’ ^ ^^Ç“ ^«’‘■enfîs, ^ Caralitanus.j Sophroz ^Moihk ***Îquot;’*? *^^*’^ Caracalitanus:fed ^^'^Phani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codicibus omnibus:
urbium,memiz :'‘'‘'«tUni“f^P’^''ææciuitas.Scd hûc ''’'‘fOBoIicc'*^l^P*^’‘°P“’” Caralis,quæ eft . '“‘æ’po'fplcuum eft exTriz quot;” ^’ inner’'’ 'æ ‘'^’■° Pcxto,capite decimonoz ”1 AeF^of^fho.
^ ^quot;‘t^io^iuii^} Ideftunoz .’^P^^P’^cdiciturlufcus. lt;2t-^z loj^ttH.***'’^ ideft commixtarum quæz
V Serapion.] S ara pion ’''’'lienteQ' ” antiquiffimis uoluminibus, 1 ^ * 5 De fynodo Pyterenfî. ] 'gt;1 i'll v’^^'’'’f ’’^’ Sophronius, Bi terienfî. lt;î ’^^^tranus.] A Boftra,ciuita félins rV'■’““’’’•ano.] Iouiano,legit So dix), ’ urtragantc uetuftilTimo codice Laz Sa^Apollinarius] *^'*I10cnHf^?P^’^°quot;*“®’‘-®’^’^*^^æ^^^ uetuz
6 H^'^^gt;fed 1 ^ ^' ^Wartianus. ] Alij Daz 5'’'®’Qôcmendofe,quum legenz ^ poftea racminitin ^quot;’’Ifîcnd’ ^DequibuseftCertus.] Cerz ®®® Sophronio àî/fi®-. Appaz ''^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘1“^“ ferip fît.
' ^ ^y™^’ ^P'^copus*3 W I^Grjc”* quot;æQii'æjUc ait Stephanus. Nifî b '’'Syrnr^’Pæ®'^''”’'»dixit pro Pannonia. » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? ? '” ''’ftfiore Pannonia ponunt
‘°''°’'^eundo: Plinius libro terz P'inio, ^'^'Seßnioquinto: Strabo libro fez ^’^'i’diLP iP'y ^’ f Sabadius Agenni] ’i«'’®'’inhn ’*“”'“• QuodÄ alibi fînteiufdem b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Ptoprijindieqeft.] k«z
* ■ Mvi?5^°P^*'0*’*us,ideftindicis.
^x/y^^’ 'irOpalihodoeporicum] r quot;h’ ’ï^ftinerariam. Quod uocauit '^'’•]j^’,'“®’’^ conuerfionem. ^ Siuc pcz i’’’’'tin»^**’ ’^^*^ experientiam.lam hicapz b ’‘iteut'^'‘’'aftoncs abaliis adiedas,nihil
N»»»gt;*u '^5 •] Extanteius catachefes. ] ’'b ^V2n *^’hftitutioncs.
^^^* ^Eßtius.] In aliis,Eozoz ^'’’gt; uigt;?’’®®®hdofc.Lcgendum cnim,Euz ij?'”*Thrf^‘ NcceftapudEphefum,fed az
^•mih ’ ^Poft Icâionem feripturaz ^'quot;Capparet.nonnifi Apoftolicas litc
ras olim kgi folitas in templis:aut certc,uiroz rum Apoftohcsautoritans:quumhodiequo rumlibet fomnia,imó muliercularum deliraz menta legantur inter diuinas fcripturas. BASILIVS. i^bt Aftericon. ] Legenz i^^ dum èurmniKifi, ideft Èxercitatorium.
GREGORIVS. Hf Gregorius primum 127 Safimorum,deindc Na.] Sophronius addiz ditnonihiljhaudfcioan defuo,legens inhunc nbsp;nbsp;j modum: Gregorius primum Safimorum,dez inde Nazianzenus epifcopus. lt;,[Fratris Cæ' laris.] Cæfarij,legendum. Atque hic Sophro nius fubiicitaliumtitulum,quiprstermiflus -eft in noftris codicibus: a-s/i fiAcv7uxî«r, ideft De paupcrtatis amore. Et ne quis putet ab ipfo additum,extat idem in uetufttflîmo codp cefcriptum.Et al ter item: Laudes Machabæo rum. «f Quidam Hcrona. ] Heronis,legenz dum ex Sophronio, Ki)uramp;. Non enimagitur de titulo libri,fcd de autore.
DIODORVS. lt;,[Ad Eufebq magis la^ Emifeni.] Vcrurfumex charaderis indiciono tatlibrumfalfo infcriptum. lt;|f Cuius fenfum quum fequutus fît. ] Vbi funt,qui folentrez fponderc , non eundem hominis elTe ftilum ubique r
PRISCILLIANVS. ^[Abilscpifco' 131 pus. ] Abila, ciuitas eft Phœnices in Syria. lt;([ Faftione Hylatq Öi Hithacq. ] Sicenim rcz ftituimus uarie deprauara uocabula, partira ex Sophronio , partira ex nous uetuftiftimi codicis.
MATRONIANVS. lt;][Matronianus] 13a HuncuerterantinLatronianura. ifl’Cum En crotia. ] Cum Euchrotia,legendum.
TIBERIANVS. lt;nbsp;Matrimoniocopuz ^ Iauit.]Ideft,cocgit utnuDcrcttfîcenimexpliz cat Sophronius: ne quisaccipiat,illumfuara ipfîus duxiflcfiliam.
AMBROSIVS. i^pAmbrolÏusMediO' 134 lancnfîs. ] Quum multos fuperftites honorific ce recenfuerit Hieronymus,mirum cur in uno Ambrofîo prætexat hanc caufam,quod adz hue uiuerct. Gerte poterat illius opera recenz fere. Verum non optime fenfîfîe de literis Am^ brofij Hieronymû,calumniaturôi Ruffinus. Et confentaneum cft,illum nonprobafte hoz minis diâ:ioncm,quum fidem Sifandimoniz am approbarct.
lOANNES. ^loannes. ] Huneputant efle loanncm,quem uulgô Chryfoftomum di ’ ° cimus,pôft: epifcopum Conftantinopolitanû. lt;(f Dequibus, unfl Ideft De lâcerdo' tio.Hadcnus Hieronymus de Ioanne,necplu ra Sophronius. Cæterum in uetuftilTimo eoz dicehæc adiecerat nefeio quis:Decompunz dionc cordis. De lapfu animæ. De myfterio crucis, De fide aduerfum Arianos, Aducrz fum Macedonianos, Aduerfum Anomoeos:8i alia infinita,quæ ncc inueniri apudahquem, quamuis ftudiofum, facile eft::fed per totum orbera fcripta eius,tam Græco fermonc ædiz
E z ta,quàm
-ocr page 374-514 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DES. ERASMI
ROT. SCHOLIA
Tomitanæiam non nouns incola terrs.
HT Breucs commentariosep.] Commaticosçi legendum eft ex uctuftiffimo codice:hoceitgt; breuibus claufulisdiftindtos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r M^
SOPHRONIVS. lt;DcfaboerConc
Scrapis. ] Apis bos colebatur apud Aegypo' os pro deo.Idem Scrapis diduseft.
SCHOLIORVM DES. ERASHI
Roterodimi in atitlogum feripiorM tcclefililiicorwttilinih
ta,quàm Latina translata,ucluc fulguradifz currenna,micant. Claruit maxime fub Arca/ dio principe,à quo K priuata Auguftæ coniuz gis indignatione in exilium pulfiis,obiit: K poft multos annos,corporis eiusreliquiæ cû magna gloria à Theodofio filio Conftantinoz polira deportatæ, inter Apoftolorum thecas conditæ iacent.
140 GELASIVS. lt;([PoftEunomium.3 E^z /ww^j confenticnte Sophronio cura emendaz tiflîmis exeraplaribus noftris.
THEOTIMVS. «fTomorumepifcoz *41 pus.] Nafo:
DES. ERASMI ROTERODAMI IN CATALOGVM ILLVSTRIVM
VIRORVM GENNADII*
C E N S V R A .
GENNADII Catalogodebebaturaliuslocus.fedipfaf’crumfedeSF' nbsp;nbsp;j^ju/
attexeretur. Opus tarnen uidetur i»âev/,i„i, Abeft enim in fine ca ^rsQ^^yp plum Hierony mi feipfum recenfuit, Hane fe uidiiTe tcftatur Abbas Tn« nbsp;nbsp;j^, ^^^^^j
deo quam ob caufam,folahæcpars debueritrefecari. Proinde, quoniaminn j^qsali/ pereunt extrcmæpaginæ,quàm in agrisextremæ fabæ:fuipicor,cum Genna * j.^yj^ßie/ quotpræterminbs. Hic fcriptornonuidcturcaruiiTehumanisaffedibus.i'J^ ponfe* ronymum aperte mordetjauens Ruffino:SC diuum Auguftinum,ut polygrap y^ujopus faftidrj fignificationec0memorat,uix eximenseum de numero hæreticorunnne eius fine exceptione probat,præter libres De tnnitate.
lacobu*
-ocr page 375-^ GENNADII CATALOGVS
ILLVSRIVM VIRORVM
rlt;i
A C o B v S presbyter cognomento fapicns,Nifibenæ nobilis Perfa' ^mmodo ciuitatis epifcopus, unus ex numero fub Maximiano per/ leewore confeflorum:26 eorum qui in Nicena fynodo Arianam per/ énovoiv oppofitione damnarunt.Huncuirumbeatus Hiez Jgorixwy, uelut magnarumuirtutum hominem no/ ^°^° ftribarumcurnonpofuerit, facile excufabitur: fi confidere/
Syrosquospofuit, interpretatosin Græcum felegiffc S^j . ^ confiât eum ignoraffe illo tempore Syram linguam uel literas ï 26 f’utenj^’^^^^^’^^ittaliam uerfus eftlinguam nefciffe fcriptorem.Coprehen/ ^’^diaii*'’^^°P^^ ^*””““^uigintifex librisïideft de fide aduerfum omnes hacre ^'^^tref *^^^5*^^‘^lt;ïc ieiunio,de oratione, de diledione erga proximum fpe ^^4eïr^ • gt;one,de uita poft mortem,de humilitate,de pœnitentia,de fatisra/ ^^’^^’'^^ animg,de circumcifione,de azymi benedidioneï d ^’'fi^ft . J^^Non exterminabitur botrus: de Chrifto quod filius dei fit ?'''Öij|ji^**^ P^^’^^^^Aftitatc aduerfus gentes,de coftrudione tabemaculi, Wt5( ‘■°yctfatione,de regno Perfarum,de perfecutione ChriftianorS. Com f'’’''ïnw**** ininoris quidem Græcorû curiofitatis,fedmaioris fiduciæ : quia t^ofâf fP^*^^’^”' autoritäre conftrudum, comprimit ora eorum quiprac/ ^■^’^tn p ^^^ ^^ aduêtu antiehrifti uel domini noftri inaniter philofophan temporibus, 26iuxtapraeceptumpatris eius Con/
1 ^‘^^mfid^’^p °^ Nifibenfes fepelitur,ob euftodiam uidelicet ciuitatis, quod fez f ^)óCu H , *^^ß®* euenit. Nam poft multos annos ingreflus lulianus Ni/ r'l’^^batn^ ■ æ'æ ftpulti inuidens,uel fidei Conftantini cuius ob id domum per/ y^nfule d quot;“”®^ ciuitate fandti corporis reliquias ï 06 poft paucos men/
Æ ^^fbïïi æ • rapublicac louinianus imperator qui luliano fucceflerat, tradi ^^Uir' ^ ^^^^^ ) Qux ufque hodie Perfarum ditioni cum finibus fuis fubie-
^?®æ epifcopuSjfcripfit ad Dionyfium quendam de incamatione a
*'^S®iitid’*'**^ ^^*^°^^”^ ^^^ :quæ iUo quidem tempore utilis uifa eft aduerfum *''^^^gt;ttcm ^^^ P^ “icamationcm in Chrifto aflerebat perfonas ficut 26 naturas: ’'^^ietatis^^^^^ P^^^^^^’^ * fomentum enim eft Eutychianac 06 Timotheaz ^'^^^^ difcipulus beati Epbrem diaconi, homo acris ualde inge/ 3 ^^•ÿ^”^ *^°^^ fcripturis:fed uiuête magiftro clarus in dodoribus ecz 'quot;^^'^s Si n '^^^'’^^ ^^ tempore dedamator.Poft illius autem obitum, amore pri '^’^’fatusp’?^’^^^’^® ^^ ^^ ecclefia,fcripfit contraria fidei multa.Huic obitu ^usm' ^®®^^^ ßb* dixiffe fertur,Vide Pauline,ne te fubmittas cogitai ''''^Qtifl'e'p p*^® ^^ ^^ purum comprehendifte putaueris dominü,crede nee f*^ . ^* ®“”* ilium ex ftudiis ucl fermonibus eius,noua inueftiga *'ocal)ï( ^^ inteUedum tenere: unde cum frequenter Bardefanem noueUum
^’■^^^”’^ defendens, fcripfit de eo quod odio fint 4 ^^^Riam d A ^ *®^^ q«o ß tacuiffet de noftro uelut perfequutorum nomine, *^oresin 1^ ædiderat.Scripfit 26 aduerfum gentes et aduerfum nos, uelut ^quot;entia ^ ,’^V’^onc diuinarum fcripturarum,26 ad regulam ecclefiafticam M Aerob ' nbsp;nbsp;^’^^’^‘^Claruit fub Confiante filio Conftantini principe. poftea’'^^k^^^^’*^ ®^*P^ exfcriptis Optati cognoui, Donatianorum 5 '’'^‘'^^ï^oma occultus epifcopus fuit.Scripfit quum adhuc in ccclez yter effet,06 ad confeffores 06 uirgines librü:moralis quidem,fed ual-
E 3 de ne/
-ocr page 376-5X6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GENNADII CATALOGVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
de necenanæ dodnnae : 2lt; præcipue ad ftudium caftitatis aprifsimis uaWe to t^ til's cbnunimitum.Claruit inter noftros,primum Atrica:;5v inter fooS/dc» o tianos fiueDonanftas,pofteaRomæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;., .ju
6 T TEhodorus presbyter, feripßt librum unum de natun's rerum exordianuw*^^ X Lqno oftedit unum eße principium, nee quicquam cosuum dco:necm * ditorem deum, fed ita bonorum omnium creatorem, ut materia qua ad inaluw eft,póft muenra malitia à deo fit Eicta.Nec quicquam materialium abfq deo ore
tur conditum,aut fuiffe aliarum rerum creatorem præter deum, qui ptpci^“*^ quum uiderit mutandam naturam,præmonuit de poena. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ..^
PAchumius monachus uir tam in docendo quam in figna faciendo apolto « gratiæ:£lt; fundator Aegypti eoenobiorumjeripfitregdam lirriq: genetic nadiorum aptam,quam angelo dictante perceperat. ScripfitSi ad collega« p'^P fiturae fuae epiftolas,in quibus alphabetum myfticis tedum facramentiSjUduf manie confuetudinis excedentem inteHigcntiam claufit:folis credoeonnug” ’ lid meritis manifeft5:ideft ad abbatem Corneliu unam,adabbatem Sy^®*® 1 ad omnium monafteriorum praepofitostut in unum antiquius monaftenuw,4 lingua Aegyptiaca uocatur Baum congregati,pafcbae diemjudut xternakg^ celebrent,epiftolam unam. Similiter 8^ ad diem remiffionis, qu«menfcA«g® agitur,ut in unum præpolîti congregarentur,epiftolam unam;8lt; adfratresd^ ras monafteriummilfi fuerant operari,epiftolamuftam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. jjj
THeodorus presbyter, fucceffor 06 gratiæ 06 præpofituræ fuptadicti a
Pachumij,fcripfit adalia monafteria fcripturarumfandarumepiftolas o ne digeftas Jn quibus tarnen frequêter meminit magiftri 06 inftitutons r ac u 66 do dn'me eius ac uitat proponit exempla, quæ ille ut doceret angelo ^”®®L ^^ te didieerat.Simul 00 hortabatur permanendum in propofito cordis K dire in cocordiam 86 unitatem eos qui poft abbatis obitum diflenfione» j^^^ tu femetip ibs abfciderant unitatis.Sunt autem huius exhortationis epiuo æ ORefiefis monachus,amborü,ideft Pachumtj 00 Theodori collegadinn ^^ dis ièripturis ad perfedum inftrudus,compofuit librum diuino co iw le,totiusq: monafticae difciplinae inftrumentis coftrudum,ÖÓ ut f^pncitei ^^^ in quo totum penè uetus ÖC nouum teftamentu eompendiofis dinotiom monachorum duntaxat neceflitatem inuenitur expofitum:quem tamenw« menti propediemobitus fui fratribusobtulit.
lo
ii
TV /f Acarius monachus ille Aegyptius,fignis 8^ uirtutibus daruSjUnam^n XV lad iuniores profeffîonis fuacfcripfit epiftolam,in qua docet ilium pti ‘ pofte deo feruire,quiconditionem creationis fuæ cognolcens,ad ®®®^® , S^ fum inclinauerit laborcs:£v ludando atep dei aduerfum omne quod ue eft auxilium implorando,ad naturalem quotp perueniens puritatem/on i tiam udut naturx debitum munus obtinucrit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ó/iunia/
EVagrius monachus, fupradidi Macarq familiaris difcipuIus,diuinaSi i ^^ na literatura infignistcuius etiam liber, qui attitulatur V ita patrum,uew nentiftimi 86 eruditiftimi uiri mêtionem facit. Scripfit multa monachis nece a , e quibus ifta funt. Aduerfum odo principalis uitiorum fuggeftiones,quasautp mus aduertit,aut inter primos didicit,odo ex fandarum fcripturarum telntno*’ oppofuit libros:ad fimilitudinem uidelicet domini, qui tetatori fuo femper Icnp^^ rarum teftimoniis obuiauit : ita ut unaqueq; uel diaboli,ud uitiatx naturæ lugg ftiohum cotra fe habcat teftimoniumïquod tarnen opus eadem fimplicitate qua Graeco inueni,iuftus in LatinS tranftuli.Compofuit 86 Anachoretis limplicitcr uentibus librum centum fententiarum per capitula digeftum:S6 eruditie acitu i ' hs,quinquaginta fententiarum,quem ego Latinum primus feci. Nam nipcnorc olim translatum :quia uitiatum 86 per tempus confulum uidépartim remterpu do,partim emêdando,autoris ueritatem rcftitui.Compofuit66 coenobitisac yn ditis dodrinam aptam uit» communis:86 ad uirginem deo facratamjlibe um coæ
-ocr page 377-Pç,ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ILLVSTRIVM VIRORVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jif
*^*^^ ^^’^®?* ^ f^xiii ♦ Aedidit 06 paucas fentcntiolas ualde obfeurasî 86 (wt HVjy-^^^f®“®®0Rachorumcordibus agnofcibilesîquas ego fimiliter Latinis ^Hcod °'^^^ æ^t€}fîgnis 86 prodigns pollens.
il tus f °.’^^”®*ochcnaeecclefiæ,presbyter, m'rfeientiacautiis £6linguadifer la ^ojjZ^’P“^ ^^uerfum Apollinariftas 86 Anomœos de incarnatione domini K l^'’Wu f • ^ ®^*^ uerfuum continentes. In qui b us ratione purifsima 86 te.» ^^nitutf ^’P^^*^™» oftendit dominum lefum, ficut plenitudincm deitatis,ira ^“®^'^t*® babuiffe. Docet 86 hominem duabus tantum fubftanz ’’’»ijfed^^’^^^^^*^**^®^®^ *^®’‘P®’'^*^^”^“”’4 ^ fpiritumnon altéra elfe fubftan Mil tquot;*^*^^^^^^™æ *”g^ï*ba, quibus fpirat,quibus rationabilis eft, quibus ^8f f ?^5®T’“^’Q?^rtw”'lt;lccbnum autem huius operis librum,proprie de in ’’hinn ,’^^O’'porea domina^ omnium fandlæ trinitatis natura, 86 de creatu.-^0u' '°’^^^*^^’^s,pio fenfu cum authoritate fandarum feripturarum expli-^^’^^ uolumine,totum operis fui corpus, citatis etiam patrum
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;compofuit Ji-Tlo^f^Moy detotoueteri ij
^^^nip^^^^^^’^^’^^Q P^rlbnis excerptis. Commentatus eft 86 in morem Græz ^^ mundi fabrica, ufej ad conditionem primi hominis, 86 præ/ ’*^''j^®“®‘ Coiiipofuit86libellos, quos Græcaappellationepraetitulauit “/^«y”*)!!quot;««, ideft de diuinitate, de compugnantia animi,dc
’**tato ƒ ^^^^^^’^•F^cit 26 in laudem martyrum fub aliquorum nominibus. In/ bbram unum,86 hymnorum altcrum. Speciali tarnen in n^“® Symmachum idololatriam defendentem: ex quorum Icdione
A y^.^bnus miles fuiffe.
* ^8iA'''^''^^^P’^^°?^^ Hifpanus, fcripfitaduerfus Manichseos 86 SabcIIianos 14' ^^^•uoc -^^^^’^“^^üitêtionc fpeciali contra Photinianos,qui nüc Bono/ ^Wo^^ .’^ïl“^prætitulauit de fide aduerfum omnes hæreticos:in quo ofte ^^” ^^' coacternalem patri fuifleïnec initiu deitatis tune à deo parre CQ gt;fum a Maria matre uirgine homo deo fabricante cóceptus 86 natus eft.
(j’*?’^*’^'ï® dum inter feculares literas etiam noftras legit,occafionem acz ïç ’'^'sof^'^ ™^*'Fadus itaq Chriftianus 86 uolens aliquid ftudiorum fuorum mu i ”^’«11 ^^ ^^®o Fix falutis autori, fcripfit mediocri fermone, quafi uerfu ad ’’‘H' P^^^’^°^‘26 quia parum noftrorum attigerat literas, magis illorum dogma Mi|?^^P®®*^’Q“®® noftra firmare.Vnde 86 de diuinis repromilïionibus ad/ ^M f ^8^’'‘5’’^di fatis 86 cra{ïo(ut ita dixcrim)fenfu diiïcruitullis ftuporem, 1 %it ^ P®^^®’’‘^®*’'$uticns, Tertullianum 86 Ladtantium 86 Papiam autores
S6 maxime uoluntariæ paupertaris amorem FAuS'^^f^^'^^^^^ ^Fidentibus inculcauit.
ÿy'”^^ P’’5®^yt«‘,fcripfitadperfonam Facciliœ reginæ aduerfum Arianos ilt;s feptem,his eos maxime feripturarum teftimomis ar/ ^’^®®’*^^®®gt;Q™bus illi prauo fenfu utuntur ad blafphemiam. Scripfit 86 ®\,^**^y’^®'bniano,Thcodofio 86 Arcadio imperatoribus pro defenfione ^^’'ceUiano quodam presbytero obtulit. Ex quo oftenditur Lucifer, Wn ' - ^confenfilTeïquia HilariS Pidauienfem,86 Damafum urbis Romæ ^^Q nbsp;nbsp;nbsp;modern libro culpat,quafi male confuluerint ecclefiæ,quod præuari/'
^Te ^’ ^®P°®’® communion cm 86 facerdotium,pacis recuperandæ gratia re/ 0. cilio^^5’^?^^'“®f^”^*s ita difplicuit recipere epifcopos,qui in Ariminéficon R^rriams communicauerant,ut Nouatianis apoftatas poenitentes,
mus Aquileienfis ecclefiæ presbytcr,non minima pars ecclefiæ doAoru, 17 ^^ Græco in Latinum elegans ingentum habuit * Denieg ^^æ^°’^”’bftgt;liothecæ Latinis Cxhibuit.Bafihj fcilicct Cæfariz
• ’^æepficopi.Gregory Nazianzeni eloquêtifsimi hominis.Clemen «iaiu,recognitionö libres,Eufebq Cæfarienfis ex Palæftina Ecclcfiafticam E 4 hiftoriam
-ocr page 378-Jt8
GENNADIT CATAEOGVS
fMftoriamjXyfti/èntcntiaSjEuagrrj fententias, PampbyUiairt^^^daafuiattO^ ( o ^^^*^?® ’ ^®^*^^ omnium quxcunc^ prxmiffis prologis a' Lafims /egunnfl',3 Kunino interprétât.! funttqux autem fine prologo,^b alio mnslstiftmt^qaij^to/ logum hcere noluit^Origenis autem no omnia, quia 06 Hieronymus tranüuhtiH quanta,qux fuo prologo difeernûtur.Proprio autem labore,imo gratix deidono, expo fuit idem Ruffinus fymbolum,utin dus comparatione alij no expofuiileuc uantur.DiiferuitSii.bene(lidionê lacob fuperpatriarchas, triplici,ideîibi{iorico, morali QC myÜKo fenfu. S cripfit epidolas ad timorem dei hortatorias multasdntu ^®æ quas ad Probam dedit.Hiiiorix etiam ecclefiatticXyquainsb ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 h ^^^^^^J^^^^^P^^^i Qf ab iflo diximus interpretatâ, addidit decimû Si undedaó
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^obtredatoriopufculorû fuorum refponditduobus uolumimbus,3i
S^^^^ nbsp;nbsp;conuincens fe dei intuitu ÔC ecclefix utilitate, auxiliante domino ing^^’^
^^^o xmulationis fiimuloindtatS,adobloquiumililumue^l^^ ^^ I ^,^^^^^^^^^ Ô^*^^’ ^’^ diuinis literis eruditus iuxta hiüoriam fuffidtti^^' i p^K^u-^n^^^ ^® *S^^^^^ fuittin ecclefiafiids quoep negociis {iadioüslt;‘^quot; nbsp;nbsp;nbsp;i
,^ ^ß^^j^^J^,^^P^^^^^umo^o,quasunouolumineconclufit.ExpofuitSiCÄplt;^^
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex integrotnihU in ea carnale, fed totum inteUigés fpiritale. In (f^ i
^po umne dixit angeUcam fiationem corpus eifeîmille annorumquoc^régnai
erra lultorumpolt refurrediionem futuri fufpicionem intulit. bleep duasin catnt
mortuorum refurrediones futuras, unam iu{lorum,aliam iniu{iorum,fedunainSi l
^w^ refurgent abortiui etiam deformati, ne quidhumanigênez
ns detormatum of ammatum fubUantia intereat, oüendit.difiindtionem fanèdnaz
rum rdurrectionum tta facit, utprimam quam iuiiorum Apocalypfisdicit,credit
mus modo m ecclefix meremento agitubiiuüißeatiperßdem, à morticinispecca' P a torum luorum per baptifmum ad uitx xternx ßipendium fufeitantur, Secundam a hominum carnis. Floruit hic xtate qua ante memorams
T Kuttmus, i heodoßo df ßliis dus regnantibus,
^^°^bs,óf paupertatisatep humilitatisamoreconfpicuus 1 charusetiam
fanctorum uirorum Martini Turonenfis epifcopióf Paulini Nolanil fcriplitnon
contemnenda opufcula.Mam epißolas ad amorem dei Óf contemptum mundiexz
hortatorias, fcripfit forori fux multas, qux óf notx funtifcripüt óf ad fupradifbim
^^^^^ Nolanum duas^óf adalios alias.Sed quia in aUquibus etia kmiliarisne
cenitas inferta eß, non digerûtur. Compofuit óf chronica, Scripfit óf admultonnn
profedum, uitam beati Martini monachi óf epifcopi, fignis óf prodigiis ac uiratO'
busillußris uirt:óf collationem Poßhumiani óf Galli, femediante óf indice de mn
uerfatione monachorum orientalium, óf ipßus Martini,habitam in dialog!ipefe,
duabus incifionibus comprehêdit:in quarumpriorerefertfuo tempore apudAle/
xandrinam fynodum epiieoporum decretum, Origenem óf cautius à fapientihus
pro bonis legendum, et à minus capacibus pro malis repudiandd^Hicin fenedute
fua a Pelagianis deceptus,óf agnofcês loquacitatis culpam,filentium uf^ ad mor/
tem tenuit;utpeccatum, quodloquendo contraxerat, tacendopenitus emendaret.
^° ^ ^^^^^busepifcopus fcripfitaduerfum auariciS unum óflongumuolumélX
de curatione exei, qui à faluatore illuminatus eß homiliam compofuincom/
pudione timoris dei óf humiIitatepIenam.MoriturArchadtfimperatoristéporc.
ft nbsp;nbsp;nbsp;Euerian us Gahalen fis ecclefix epifcopus, in diuinis fcripturis eruditus, Sfin
^homiliis declamator admirabilis fuitlunde Óf Eequêterah epifcopo Ioaane,Sf
Arcadia imperatore ad faciendum iêrmonem Conßdntinopolim uocabatur, Legi
dus expofitionem in Epißolam ad Galatas, óf debaptifmo, óf Theophanixfolen 1
nitate libeUum gratifsimum, Morituriuniore Theodofio imperante,
-ocr page 379-ILIVSTRIVM VIRORVM
Ji?
X “^VeasRoman« ciuitatis epifcopus,coinpofuit fimplici 2lt; nitido fermone fex a» LN competentibus baprifmum inftrudionis Ubellosdn quibus Primus cotinet, quêter fe deb eant agere competentes, qui adbaptifmi gratiam cupiunt peruenP
. ff Secundus,de gentilitatis erroribustin quo indicat fuo pene tempore Melchidia ‘^wdimpitrcmtamilias obliberalitatem, ÓC Gadarium rufticum ob fortitudinem t'Ieinter deos relates. Tertius Über,de fide unicæ maieftatis . Quartus,aduerfuin ¥,taetUelogiam.Quintus,de fymbolo.Sextus,de agni pafchalis uidima. Dedit ÖC ^fiiVbmuirginemlibcllum,omnibus labentibus emendationis incentiuum, C^Vinpus natione Hifpanus epifcopus,fcripfitlibrum fidei aduerfum eos,qui aj Y' ''ïturam Sé non arbitrium in culpam uo elf. o ft endens non creatione,fed in/ ^^^ientiainfertum naturæ malum.
D^tdariusuirphilofophiac Chnftianx nudus Si expeditus, uacare deo difpo/ a4 iJnenSjCtiamperegrinationem pro conferuanda propofitaintegritate elegit»
1 nbsp;nbsp;nbsp;''«Wedicitur grata opuftulafted amp;C ego ex illis unum tantum de fide librum iez
S’-inquolatisfacit pontifici urbis aduerfum querulos Öé infamatores peregrinatio
1 ’J^'uæ'.indicans fe non timore hominum,fed dei caufa peregrinationem lufccpifz
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de terra fua Sé cognatione fua, coheres fieret Abrahæ patriarchæ.
l X j'^^tóus Gallican« prouinciæ epifeopus, rogatus a quadam cafta SC Chrifto 15
1 nbsp;nbsp;nbsp;S^^‘5‘^^ Secunda nomine, compofuit librum de fide aduerfum Marcioz
I A„- ’^^nianum dus autborem, ÔC aduerfum Eunomium Ôé eius magiftrum 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q. quot;'’’'’^^«ndens SC ratione feripturarum 24 teftimoniis,unum efte deitatis prinz
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^quot;““’’$‘S^ «ffe 24 fux deitatis 24 xternitatis author em, ÔC mundi ex nihilo co
\ nbsp;nbsp;nbsp;ij?''^'^^’’quot;^24 de Chrifto,quod non in phantafia homo apparuerittfed uerâ ha?
\ nbsp;nbsp;nbsp;tit^^’^®®’P^’f quam manducando,bibendo,laffando,plorando,patiendo,mo
\ nbsp;nbsp;nbsp;Itnti ''’''^^''’‘S^^do,uerus probatu s fit homo ,His enim fententiis Marcion 24 Va?
\ Î niff'.'^^'^'^^^®^«’'^^^ extiterunt:afferentes duo deitatis principia,24 Chriftum uez \ nbsp;nbsp;nbsp;4ui ^'^l’^^ntaha. Aetio uero ÔC Eunomio difcipulo,oftêdit pattern ÔC filium,non
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24diuinitate parilium,fed unius elfentiæiôC alterum ex al?
\ mint ^^^^P^trefilium,alterum alteri cotetemumtcui credulitati Aetius ÔCEuno
I U( ^^'Pfddefan(ftatrimtate,24 de incarnationc dominilibrum obfcunfsimx alt;
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24 inuoluti fermonist confirmans ita in una deitate très effe perfoz
\ nbsp;nbsp;nbsp;l»ûck^’®^^^fnfingttlis proprium aliquid quod non habeatalia.Patrem fcilicet
\ h^ ^^«pïoprium, quodipfe fine origine, origo fit aliorum. Filiumhochabez \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttpf^^'^^iqnodgcnitus genitori non fit pofterior .Spiritum fandlum hoc habe?
\ tion?'‘''^’’'gt;q'iodnecfalt;ftusfit,necgenitus, 24 tarnen fit exaltero. De incarna/ i nbsp;nbsp;nbsp;fän L^'^^^^^runi ita feribit : ut manentibus in eo duabus naturis, una credatur
1 Y Wnsmonachus, fcripfit aduerfum cos qui rebaptizandos hxreticos de- 17 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ^'^^^’'s nee legitimum nee deo dignum r ebaptizari illo s qui in noz \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti,ucl in nomine patris 24 filq 24 fpiritu s fanfti,quamuis pra \ nbsp;nbsp;nbsp;^'^ “^pdzenturtfed poft fanctse trinitatis 24 Chrifti fimpliccm confefsionein 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filutem marrus impofitionem catholici facerdotis.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^^^'’^ monachus, fcripfitinurbeRomana aduerfum mathematicos 29
\ XlEv quot;'’^ quolabore,orientalium qu«fiuit folatia feripturarum.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f• ™^^Lus Antiochenus presbyter, «didit de uirginitate egregiû ÔC fan 29
\ nbsp;nbsp;10^ ^«tlpturis mftruftum uolumen.
\ nbsp;nbsp;nbsp;\|?'^^^^Eierofolymorum epifeopus,fcripfit in obtreAatores ftudq fuilibrum: 30
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Origenis ingenium,non fidem fecutum.
\ V b • '^'^'^V'®®X'°^‘V^i‘^lt;^^P®’’^'tcntialibdlum:in quo dat legem peenitentiz 31 1 Y ■v^^^deböedólctepïo peecatis, nefupramenfuramtrifticix, immenfitate 1 nbsp;nbsp;nbsp;W J“’^'P«i^^ftonismergantur.
\ I ^^dïus Auxenu) dftcipuluSjSymmaehiimitatorjfetipfitreligionis quidem jx V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;librum
-ocr page 380-330
GENNADII CATALOGVS
librum ttudiOjfcd non fccundum fdentizm^neque fermone, nea ntionenitidutn: cuius opens ira fandtarum feripturarum fenfus ad üiam peruenitatem fledere co/ natas ea,ut earam teüimoniis aiTerereuolueritfandiam Mariampoiinatiuintan Domini,quem uirgo peperit, lofeph fponfo fuo iundlamtSd ex das cófortioamp;ios fufeepiffe,qui fratres Domini appellati funneuius prauitatê argues Hieronymus, libellum documentis fcripturarum fufficienter fadium,aduerfus eum xdidit, 33 ''T^Hcophilus Alexadrinx ciuitatis epifcopus, fcripütaduerfum Origenéunua
X QCgrande uolumen,in quo omnia pene eius didia,8Cipfumpariterdamnat:iC fimul edocens, non à fe eum primum,{ed ab antiquis patribus SdmaximeHeradi fuHTeôCà presbyterio eiedium,ÔC de eedefia pulüim,etdeciuitatefugatumSedet aduerfum Anthropomorphitas hxreticos, quidicut deum humana fguraSfmem bns condare, difp utatione longifsima con futans, Ö(. diuinarum fcripturarum t^ moniis arguens Sd conuincens eos, odenditdeum incorruptibilê QC incorporeum, iuxta patrum ddem credendumineep ullis membrorum lineamentis omninocom/ pofiturntdC ob ld nihil ei in creaturis fimileperfubdantiam, nee cuiquamincom^ ptibihtatem, aut immutabilitatem aut incorporaUtatem fux dedilfenaturxdedef fe omnes mtellediuales naturas corporeas, omnes corruptibiles, omnes mutables’ utiUe folus corrupttbilitatiSf. mutabilitati non fubiaceat,qui folus habetimmoiti' utatem.Pafchalem etiam recurfum,quodmagna apud Niceam fynoduspoUnom gmta S)d qmnep annos, agi in temporede die Sdlunafecundum datum fuuminuc/ nbsp;nbsp;nbsp;j
^camconfonans ed,non ualde credidi^
^^ C7 ^^^^^as fcripfit de crucis dominimyderio Óf apodolorum, prxcipue^ Peoi
utrtute crucis, ddei uirtute adeptam.
^^ \^^gdanttus presbyternatione Galïus,in Hifpania BarciJonêfisparrochixec/
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cenuit: fcripfit SC ipfe zelo quidem religionis aliqua fedudus buma/ I
na laude,oeprxfumens fupra uires fuas,homo linguapolitus,non fenfuferiptata/
^^’‘^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^auo ingenio fecundam Danielis uifioiaem,ÔCaliaîocu 1
^^ 1 nbsp;jPŸ^^’^^^^^ Catalogohxreticorumnecedarioexponentur.
3^ C ^phc:tanus epifcopusmuItisepidoUshortatusedAugudinumadhucprcsby
Ingenium de expodtionibus fcripturarum uacaretutetiamnouus
quidaniAmbrofiusOrigenis IpyodiM/erflr uideretur. VndeSe multas adeiuspet/
ionam fcripturarum quxdiones abfoluit,Ed eius epidolapropofitionum, mqoa
*3^^^?^^o quafi difciturus dodirinam docet.
ygadinus Aler Hipponenfis oppidi epifcopus, uir eruditione diuina SibO;
^ZfA^ana orbi clarus, dde integer 8e uita purust fcripfit quanta necinueniripO''
iU^r -^r^ ^f^^ S^orietur omnia fe illius haberet aut quis tan to dudio legat quanta
^attira loquêtiaccidit quod dixitper Solomonem fpirituslan/
^^..d^^^^on effugiespeccatum.Aedidittamêfenex,quodiuueniscce
^*^^t^ubros duodecim.In quibus(utfcriptura air)introdudlusin cubf
enh ^ ^f^^^’ decoratus uede multifaria, fapientia dei exhibait eedefiam fine ma
ahquid etufmodi. De incarnatione quoc^ dominiidoncain xdi/
scapact Y^dubitationêdeabortiuis fecerit.Errortamêilliusfermonemuhout
r^^ ^^^^^^^^}^^^^ hodiûexaggeratus,necdûbxrefisquç{iionem dedit ƒ
1 7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^^^y^^^ yfifpanigeneris, uir eloquens 8e hidoriarum cogniconferi
d^^f^^os Chridiani nominis, qui dicunt defedlum Romans
reipu icx e^hruti dodlrina inuedium,libros feptem ; in quibus totius penemun/
i temporis calamitates 8emiferias, acbellorum inquietudines replicans, oden/
aitmagis Chridianx obferuantix ede, quod contra meritum fuum res Romana 1 adhuc I
-ocr page 381-ÎLLVSTRIVM VIRORVM
* b '?J®!^’^P^^^ culture dei pacatum retineret Imperium. Sane l'n primo 11/ ^'tripfitpofitionemorbiSjOceani interfufione 86 Tanai limiribus inteicilijfi/ bçji ^’'^f^'^jiiomina24numerum,mores^ gentium, qualitates regionum,initia Q»®î®’'’^^y'^’’^™dis cxordia,finitimorum fanguine dedicata. Hic eft Orofius, j ^D ouguftino pro difeenda anima: ratione ad Hieronymum miflus,rediens te t?n^'’.®^‘ ^^^ph^’^* primi martyris,tunc nuper inuétas,primus intulit occiden/
Wextremopenè Honors tempore.
^^ximusTaurinenfis eeelefiæ epifcopus,uir indiuinis fcripturis fatis inten/ 40 P *'®s,ÓCaddocédam ex tempore plebem Rithciens,compofuit in laudem apo ?''®gt;ttad:atus SC in Iohannis Baptiftæ, 2lt; generalem omnium marty rum ho-“^ Sedamp;C de capitulis Euangeliorum, 2lt; acRuum apoftolorü multa fapienter Wuit.FccitK duos de fancti Eufebi] Vercellenfis epifcopi 24 confeflbris uitï ^’^•.ÖCdefanäaCyprianifpecialem.Debaptifmigratialibrum ædidit. Seri-?• n””’^’^^ hofpitahtatc'.de defedulunetde eleemofynis:de eo quod fcriptS \ nbsp;nbsp;2'''^f^'^‘^^'ipones tui mifcent uino aquamide pafsione domini: de ieiunio fer/ ieiunio fpeciali quadragefimæ, Sé quod non fit in eo tocanz
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Watraditorede cruce dominiïde fepulchro eius: de refurredione ipfiust
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ wdicato domino apudPilatum : de Calendis lanuariis. Scriplit etia
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^^^^^'^^1 dominiihomilias de theophania : Sé de pafcha t Sé de pentecofte
\ Da ^^‘^^^°fti^us carnalibus non timendis:de gratiis poft cibum deo agendis: de ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multas alias eius homilias de diuerfis legi, qux nee re/
1 Txp ’'^Honorio SéTheodofio iuniore regnantibus.
1 nbsp;nbsp;nbsp;1 J^troniusBononienfis Italie eeelefiæ epifeopus :uir fandtitate uitæ Sé mona/ 41
1 nbsp;nbsp;5 ^Simftudiisab adolelcentia exercitatusTcripfiffe putatur uitas patrum Ac
1 nbsp;nbsp;W?®’«i«hoïum,quas uelutfpeculü ac normam profefsionis fuæ, monachi am
1 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^^ ^^“s nomine de ordinatione epifcopi,ratione Sé humilitate plcz
\ ^^^^rirntquemlingua elegantior oftendit non ipfius effei fed ut quidam di/ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dusPetronij eloquentifsimi Sé eruditifsimi in fecularibus literis uiriiSC
\ nbsp;nbsp;'r|,^''?''’^'^^’®PTæfeâ:um prxtorio fefuiffe,inipfo tradlatu defignat. M-oritur
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tchadiifilio,5éValentinianoregnantibus.
I nbsp;nbsp;nbsp;UW«slixïefiarches, antequam proderetur haereticus, fcripfit ftudiofis tres 41 I nbsp;nbsp;nbsp;V^5^^’““s de fide trinitatis libros : Sé pro aCtuaU conuerfatione Eulogvarum
1 tótt ^“‘Pdttis librum unum : capitulorum indieüs in modum fandi Cypna/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;f v’“V’'’‘^Wtü.Poft$ hxreticus publicatus eft,feripfithxrefi fux fauctia. 1 nbsp;nbsp;nbsp;Vjy'^ditiusurbisRomæepifeopus, fcripfitdecretumoccidentalium Sé oiicrv 4j \ nbsp;nbsp;Wy‘5'‘^^$'“““^ aduerfumP elagianos datum, quod poftea fucceffor eius Zo \ nbsp;nbsp;OMnusantequamadPelagium concurrcrct,tmo adhucad.olefcenstfcripfit 44 \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^“^«os demonafterio epiftolas in modum libcllorêi tres, omni deum \ nbsp;nbsp;w ?^^^^'^'^^^rinas.Morahs fiquidem.in cis dieftio: nihil ibf uitq poftmodü pro \ lip °''^'^ aduirtutis incitamentum tenuit.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^piftopus Capuanus,uir acer ingeniotin diuinis fcripturis doâxis,Grç 4^ \ tet J^^'®S«afcholafticus.Prius ergo quàm impietatemPelagq infe aperi \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccclcfiæ fuinpoftea uero hxrefimP elagq defendere nifus, \ btequot; '^Ï^®^®“^ Auguftinum impugnatorem illius libros quatuor t Sé itcrumli/ \ nbsp;nbsp;nus^'^i''^'''^^^^'^^’'^ altercationis amborum,partes fuas dcfcndcntium-Hiclulia/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A^pore famis Sé anguftiæ indigentibus omnibus fuis proroga/ \ k • ■?™^^®^’^o™^sfpeeienobilium prsecipue religioforü illiciens, hærefilux \ v^ï^^’^^fi^'^ïValentinianoConftantqfilioimperante. \ nbsp;nbsp;1 ,^\^’''^^P^^sbyter uir famous,cuireuelauit deus têporibusHonorq Sé Theo 4^ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^?SJ^°™®ï^oaimfepulcb.ri Sé reliquiarum corporis fandti Stephani \ tofe^^’'^^®^V^’®^V^’^®'^^^®’^^ ^’i omnium eeelefiatum perfonas Grx
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Anitus
-ocr page 382-GENNADII CATALOGVJ
ni
4y A Vitus presbyter, homo Hifpanus genere, ante relata Ludanîpresbyterden C jy pturam träßulitin Latinum fermonem:ÔC adiedia epiüolaüia, petOtohum presbyterum occidentalibus dedit.
'^® T^AulmusNoJæ Campanix epifcopus,compofuituerfubreuia,fedmiiltYgt;oe^d Celfum quendam epitapbij uice confolatorium libellum, fuper morte Chriiai ni QC baptizati infantis,fpc Chrißiana munitum :8fad Seuerum plures epiRob^-ad Lheodofium imperatorem ante epifcopatumprofapanegyricum luperniCtn^ ria tyrannorum : ed maxime quod ßde di orationeplus quam armis uicerit. fed Öi facramentarium Si hymnarium.Ad fororem quoep epiüolas multas de contem^ ptu mundi dedittSi de diuerfis caufis,difputatione diuerfa tradatus xdiditPrxd^ puus tarnen omnium opufculorum eius, eüliber depoenitentiabCdelaude^tne' rali omnium martyrum. Claruit temporibus Honorij SiC Valentinianitnonioluin er^itione Sf. faneiitare uitxtfed SCpotentia aduerfum dxmones^
4P L^ ytropiuspresbyter,fcripritadduasfororesancillasCbri{ïi,quxobdeuotiO' ' J_^nem pudicitix ÔC amorem reUgionis exhxredatx funt à parentibus, epiftobs nbsp;nbsp;nbsp;* inmodum bbeUorum confolatorias, elegantiÖf aperto fcrmoneduas:nonfolnia * ra^ne, fed etiam Sti teßimoniis fcripturarum munitas.
^° 1^7 ^^Sdus alter, fcrip fitaltercationem Simonis ludxiSiCTheopbüiChriftütd, i JJ^quxpene omnibus nota eß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i î' \T^S^bus diaconus, compofuit ex traditionepatrum,monachorûreguîam:cius nbsp;nbsp;nbsp;j V to coenobio ad profedtum har rum in conuentulegiturbreuiato8éapcrtofer nbsp;nbsp;i mone, totius monaßicxprofefsionis in fe tenentem difcipUnam. f^ A 'b'etcus Conßanttnopolitanus epifeopus, fcrip fit ad reginas Archadijimpt' •Xi. ratons bbas de ßde Qf uirginitate librum ualde egregium: in quo peruerlum bießonanum dogma impugnat,
^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eßonus bxreriarches,cuminAntiochena eccleßapresbyterinfignisindo' nbsp;nbsp;nbsp;'
L y cendo ex tempore declamator baberctur:compofuitinSnitostradarusdiuet o i iarum -dzwiinui^, In quibus iam tune fubtilinequitia infuditpotteaproditxint/ nbsp;nbsp;nbsp;i pietatis uenenatqux moralis interdû occultabat fuadela. Pottquam uero eloquent j tta Si abßinentia commendante, Conßantinopolitanx ecclefixpontitteatudona/ tus eß, apertum fe eccleüx boßem quem diu celabat oßendens, fcripfitlibrSqoift deincarnatione domini fexaginta Si duobus diuinx fcripturx tettimoniis,ptano fenfufuo conßrueßumßn quo quid aßeuerauerit, in Catalogolixreticorummoii' ßrabitur.
^4 quot;y^Yßus urbisRomx epifeopus, decretum fynodiaduerfum fupradidium^o/ ^f'\_ßorium habitum uoluminedefcribens,adOrientisôi Occidends eccleßat ‘ dediri conßrmans duabusin Chrißomanentibus perfedenaturis, imamßtjdn credendam eßSperfonam. Huie enim fententix fupraferiptus Nettorius oüenfio eß eße contrarius. Similiter etiam Xyßus fuceeßbr Celeßini, pro eademrcA^^ ipfumNeßonumSiad Orientisepifcoposaduerfuserroremeiusfueddendß^^' tentias direxit.
Sf ^nr*Heodorus Ancyranus Galatip epifeopus, feripfit aduerfusNettodumadhut
X Ephefipofitus,librum redargutionis Siconfutationis:dißedica quidematto
Î*^ T7Aüidtus Bacânntarum epifeopus, feripßeadFatalem quendam detdta^lt;^
Fiana hhrum unutn:8it[alium de uiduitate feruâda, fana Sf deo digna doâd^^‘ f7 F^~^ Yrtllus AIexandnnne cccleCix epifeopus, acdidït uariarum ‘vmStfi»^ trad^ \^ tusibomihas etiam compofintplurtmas:qux addedamandum à Grxdxt^ feopis memortx commendanrur.Prxcerea libri eius funt de fynagogx defedu: de hde aduerfum hxrecicos: Ôf peculiar! intentioneaduer/ûs Neßorium compodin^^’ quiinticulatur tAi^p^e, In quo omnia Negorij occultapanduntur,Sf pi odd^ eon uitantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Tino/ 1
-ocr page 383-ILLVSTRIVM VIRORVM
ÎB
i quam credit in epiphania fadam.
j Eporiusadhucmonachuspofteaprcsbytet,pr2efumcris de puritate uitæ,qua ^9 ^irbitrio tantum 86 conatu proprio non dei feadiutorio obtinuiffe credebat, “planum dogma cœperatfequi : fed à Gallicanis dodotibus admonitus, ôô in J^Pw Auguftinum à deo emendatusjferipfit emendationis fuæ libcllû:in quo
. ^^ errorc,amp;C gratias agit de emendatione.Simul ÔC quod de incarnatio fenferat corrigens , catholicam fententiam tulit dicens : manentv
T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® Eua fubftantia duabus naturis,unam reddi filrj dei perfonam.
V^'orinusrhetor Mafsilienfis, ad filn fui Etherq perfonam commentât^ e t tf□ ’''Gfnefim,ideftàprincipiolibriufq5 adobitum Abrahæ patriarch«. flt;uaz ƒ''îtfuum ædiditlibros Chriftiano quidem 06 pio fenfu:fcd utpote feculan litcz quot;fahomo occupatus, ÔC nullius magifterio in diuinis fenjpturis exercitatus, lez gt;4^5 ^°'^^^”^ ^’^^^^’^^^^^ figurauit.Moritur Theodofio 86 Valcntimano régnant PWsianusnationeScytha,Conftantinôpoîià loanncmagnoepifeopodi^o « nbsp;nbsp;nbsp;•
J^W ordinatus,apud Mafsiliam presbyter,condidit duo,ideft uirorum 8lt; m Snionafteria,quæuf(Ç hodieexunt. Ècripfit cxperientia BKÎ?®‘f®™°*'®’^(«t apertius dicam)fenfu
O’'ationum atq pfalmorum modo qui m monafteru A SYP ^ttnentotlibros très : inftitutionumlibrum unum. De origine K qualitate ^JJ^iUsoftoprincipaliumuitiorumlibros odotfingulos ïS?*®^«“‘ï^^«lt;sitetiâ coUationes eu patribus
‘ nbsp;lS“?^P'^««^^duerf«mfpiritum,ÔCfpinwsâduô^^^
’ nbsp;nbsp;nbsp;tt.„’’Î’‘”®®'^^doïum:dcnccefandorum:dcmobihtatcanim«., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, P «. P_
‘ nbsp;nbsp;4tî'^^'ï»^eoïationûtdciugiuteoratiottis,dcpcrfeâionc,dc^u^^^
' nbsp;nbsp;Ôd«m?dd,defd«imafpmtualÇdcdiuinischa^aabus,deaima^
Wdefiniêdo,de tribus antiquis generibus monaeboru 86 quarto nu
1 nbsp;nbsp;Ïgt;»^finccomobi[« SC eremitæ,de fatisfedionepccmtcnti«, de lemifsio
, ^Jquot;gt;agefimæ,denodurnisillufionibus,de eo quod dicit Apoftolu^Non^ tobonum,fed quod nolo malum,hoc ago.de mortiftcatione. Et
' nbsp;nbsp;nbsp;îà^^®’‘‘’^®8’®*s àkeone aïcbidiacono,poftea urbis R^mç epi 5°^* 5”^ «
' nbsp;nbsp;nbsp;ÎAji^^^wwftdcinearnationcdominihbrosfcptem.Etinhis en nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p
' i^Klt;*K«âlfi««mfeci«.TheodoBoKV»lenniMa««gt;t^‘*’a-P?SBBesb««,optiiimsauditoiHi«onYnii,agt;inmcn»rastnlob,^ditlt;»
1 nbsp;nbsp;nbsp;* '^’^onehmplicilibros.Legi eius 86 familiäres cpiftolas vralde ««as, ^ ma/
, nbsp;nbsp;nbsp;ï^^^’^piupertatis 8C dolorumtolerantiam exhortatorias. Montur Martiano 84
yy^henusbusdunenfis ccclefiçepifcopüs,fcripfitad Valenanupropincpiu 5 de contemptu mundi 8C fecularis philofopbiæ cpiftolam unam, l^olaz
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^®®‘'^^ûifeïmoac .Differuit etiam ad perfonam filiorum Salonq nbsp;nbsp;V egt;
' pJ’^^ tpifeoporum, obfeura quxep fanctarum capitula fcripturaium.oed ce
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^’^'l'ïxdamopufculalato tema cloquio,angufto reuolucns uerbitramite, in.
1 nbsp;nbsp;'^ ^Q^tuolumine t aliaep tarn ccclefiafticis ftudiis neceffaria quam monafticis » ‘ -Q’^'t^ValentinianobCMartianoregnantibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r-. r 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 l’Etendus nationc Gallus, apud monafterium in Eermenli imma presoyt« ♦ w infaipturis fanais dodus, 8C noticia ccdcbafticorum dogmatum fuftv l nbsp;nbsp;^'^Wmhni(^\jj^ compofuitad euer tendahaercticorum collegia nitido ^apwto l nbsp;nbsp;^oncadiditsimam difputationemiquam abfeonfo nomme fuo,attitulauit, V e/ \ nbsp;nbsp;'^S'^riadaerÇumbaereticostcuius operis quia fecundi libri maximam in mncdulis \ nbsp;nbsp;votera,a quûiufdamfuratam perdidit, recapitulato eius paucis fer monious fenfu
-ocr page 384-J?4
GENNADII CATAtOGVi
primo compegit : ST in nnum librum xdidit. Moncur Theodotio 5C VaientihüM regmutibus.
“^5 0 y^gnus fenpüt de fide aduerfum prxfumptuofa. hxreCiconim uocabiiIa,qt/2 ^ad deftruendâ uel immutanda. ùndix innitacis nomimufurpataümtjdkendâ pa.crem,non debere putrem diebne in petris nomine, films cofonetdedingemtum QC infedium ac foliunum nuncupSdumiuc quicquid extra, ilium in perform cft,c\' tra ilium ficin nacuratodendens ÔC pacrem quidem poffedici ingenicum,licet fen/ peura non dixenctSC ex fegenuine in perfona filium non feciffeibC ex feprotulUfc m perfona fpiritum fandium,non genuiffe necf fedife^Sub buius Syagrijnomine feptem de fide QC reguhs fidei Ubros prxciculacos inuenffed quia lingua uariancur, non eius credidi eife.
glt;r TSaac presbycer Anciocbenx ecclefix,fcripfic Syrofermonc longo temporel ^multatprxcipua tame curaaduerfumNedorianosSdEutychianosuuinSetiam ^^^g^^co carmineplanxit,coauditores imbuens fono,quoEphtemdia ^°’^^^d^'^^^^^^^^P^^^-^^o’^dur Leone Sd Maiorano regnantihus.
^7 ^^ Aluianus Mafsihenfis presbyter,diuina SC humana literat'ura inftniâus:51(^t ab tep tnuidia loc^uar ) epifeoporum magider, drip fit fcholadico Ä apertokt' tnulcapex quibus ida legit De uirginitatis bono ad Marcellum presbytemm
^ros tres:aduerfum auanciam libros quatuor .Deprxfentiiudicio Ubros qinnif,
brum unumtepidolarum librum unumtSdin morem Grxcorum,deprincipioGe/ I nefis udp ad conditionem hominis, compofuituerfuquadHexameronUbrumu/ 1 num.Homihas epifcopus fadius mulcastfacramcntoru uero quantas nee recorder.
Viuitufcphodieinfenediucebona.
P^^S!‘^^^^^^^^^^^Ga,depoenitentia,deneopbytis. ^ I ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^^‘^^^Pquot;^ ^P^Dcopus,uirinfandiisfcripturisdodlus,paupertàtisi/ ƒ
4- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f,^^^^^^P*^^prrouifionem,non folum mentispietate,fedSfeorpo/ nbsp;nbsp;nbsp;I ns lui labore (ohcitus fuit.Nam pro reßeiendis pauperibus, etiam rudicatione con 1 ^^^ ru ^^ *^^ bomo genere elarus Sd longe aliter edueatus exercuit: fed nee in fpid nbsp;nbsp;nbsp;1 tuahbusneglexit.Nam Sdin docedo gratiam habuit:8C abfq; perfonarum accepno nbsp;nbsp;nbsp;1 ^^ommbus cadigaeûopusprxdicationisingefsit.Ingenio ueroimmorcaU, aliqoa nbsp;nbsp;nbsp;I ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eruditx animx Qd ßdelis lingux indicio funttin quibusprxd 1 pua cd ad rnultorum utihtatem necedaria opera, uitam fandliHonoratidecelferis nbsp;nbsp;nbsp;I fui c^pofuit.Moritur Valentiniano ëdMarciano imperacoribus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
^° T ^^^^^‘^^^^^^^P^b^lt;^ptis,fcripfitadFlauianumCondantinopolitanteeccle I J__^lix epifeopum, aduerfum Eucyebem presbyterumequi tunc ambitioneepifo I patus,noua in eeclefiam mohebaturinducere,epidolam tin qua admonetennijUC I ß conßcerecur errorem SdpoUteeretur emendationem,recipereteum. Siautemper nbsp;nbsp;I
fidereCin incepto, cum fua hxrefi damnaretur.Simuldocetin ipfa epidola êf dmb I ^^^ ^^^^.^^^^^^^^^^^^^^^i^^^^^^^ ^^bj^ Chridum,fieutpaternxdiuinitatisue/ I ^^^ ^bumtica uerum humanx naturx ede hominem credédum: ided ex carne uir nbsp;nbsp;i
7^ ly/TOchimus Mefoporamenus apud Antioebiampresbyter, feripfitaduerfum
Euty ehern egregt urn librumrSd aha fcribere dicitur, qux need urn kgi,
n epifeopum. Et ne contra legem fadîus merito abiicerecur,ad gratiam plebis,qup
Proterium exofum babucrat, omnes quibus ille communicaUerat, Nedorianoseb
fêpronunciauitt £dmaculam confeientix temcritateabluendamprxfumens,fcrb
pdc ad Leonern imperatoré libeUum ualde faaforium, quemprauafenfu, parrum
ceftimO' I
-ocr page 385-ILLVSTRIVM VIRORVM
HÇ
x teftiraoniis intantum rotor arc conatus efttut ad decipiendum tmpcratorcm,Si fu/ ^'''’'CÜmconfortairdam, penè Leonern urbis Romæ cpifcopum,ôô Chalcedo/ oft' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^°^°^ Oriêtalium epifcopoSjillorum adminiculo Neftorianos
^^'''Yct.Sedfauentedeo à Chalcedonenfi concilio hoftis eedefig coargutus eft ^dlmc inexilio iam hærefiarches dicitur ÔC habetur. Hune ip
quot;^ “^og'''okendi gratia, ego rogatus à fratribus, in Latinum tranftuli,ÔC
■ ''^utnprætitulaui.
A ^^pws Afer inBaienfi territorio uici non grandis epifcopus,fcripfit aduer yj
’^ihx ^'^i^niOSjôC modo aduerfum Donatiftas feribere dicitur:in docendo au/ ''\F?quot;$®’^^8’^^lt;l*opiï^oîiccdebratur.
/UsEdeffenx eeelefiæ presbyter, declamator infignis, fcripfit uariarû caufa 74
• ^,’''^ad;atus,ÓC in morem fandi Efrem diaconi pfalmos metro compofuit.
■^^''^'^spresb'yter,nationc(ut cxdidi.s eius cognoui)Pannonius,fcripritdeuir 75 Won^'^^^ ^^'^^^’^^ ^ contemptu mundi,ac uitx inftitutione uel morum correz diuino conditos falelibros duos,ad perfonam cuiuf/
W?^ ^ ^''^‘^^° ^^^^^æ uirginis Conftantiæ nomine: in quibus meminit lo
I Ï^i ■ ^^^ uoluptatS aclibidmum prædicatoristcui intantum continentis
l T\i\?‘^®'oftit«tio contraria fuerat,ut inter luxuriofas epulas anima crudrarct.
1 nbsp;nbsp;* tcd'f^^’quot;®P'^®»^®®P®^^^libellum inmodumfymboliparuum, totampene 7lt;5
\ nbsp;nbsp;nbsp;'^’ffenfi ^ ^^^^^^’^ credulitatem per fententias continentem : in quo inter citeras
\ Eilljjjj^'''^’'''pt^uitates,quas prgtermifsis autorum uocabulis anathematizat,rri
Vu nbsp;nbsp;^pfo autoris nomine damnat.
|. ®f kartennæ Mauritaniæ ciuitatis epifcOpus, fcripfit aduerfum Arianos 77
1 nbsp;nbsp;Hcinç^'^'^’^unum sciongum, quem Genferico régi per fuos audiendum obtulit,
1 nbsp;nbsp;nbsp;tjio^i ^®®io^P^«slibri didici. Scripfit ÓC de poenitentia publicanilibrum:in
\ ^ ’'4^ÿfl^^^®duendi poenitentibus iuxta fcripturarum autoritärem ftatuit : 06 1 nbsp;nbsp;W^aWndatnftipcr morte filij confolatoriumlibellum, fpe refurredionis
1 nbsp;nbsp;ft^^'^'^^onc munitum. Homilias etiam copofuit multas,quas a fratribus
\ '\|n^^’^®®^'^dtisinlibrisdigcftasJcruaticognoui.
1 y ^^onius Caftdlani Mauritaniæ oppidi epilcopus, fcripfit aduerfus ecclefiæ 78
1 Sh '^?®''*’^®os SC Arianos SC alios hæreticos. Compofuit etiam facramen/
l nbsp;nbsp;nbsp;'N\ ^^^^afsiUenfis ecclefiæ presbyter,uir in diuinis fcripturis dodfus, SC in 7 9
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubtilifsima exercitationelimatus,lingua quoc^ fcholafticus
\ nbsp;nbsp;nbsp;WdH ^'^'^^ ^ener^ epifcopi excerpfit ex fandfis fcripturis lediiones totius an/
\ nbsp;nbsp;^ÖMis^^ï^^ dicbus:refponforia,etiam pfalmorum capitula, tempori SC leckio/
\ nbsp;nbsp;nbsp;Mt(;)^.''^?i'‘Uentia:quod opus tam neceffarium à ledloribusinccclefiaprobatur,
l ittnfrquot;'’^folicitudinem tollat S6moram,plebic^ingeratfcientiam, eelebrita 1 W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ ^^ perfonam fandtiEuftabi epifcopi fuccetforis fupradidli
1 M ^^^ ^ ‘^Q’^potofacramentorum egregium SC non paruum uolumen, per \ nbsp;nbsp;Ài^^'^'^®®^P’° opportunitate officiorum ÖC temporum,pro ledfionum textu
\ nbsp;nbsp;^^t'i^'^'^ ^^’■quot;^ ^ decantatione difcretum : fed fupplicandi deo, SC conteftandi
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'^^ foliditatc fui confentaneum: quo opcre grauifsimi fenfus SC ca/
\ hibtif ^^^^^^ ^gnouimus uirum.Homilias etiam dicitur dedamafte, quas SC \ V'ïntV^^^ '^^^^ cognounfed ego non fegi. Moritur Leone ÖC Maiorano re/
\ V^^^^i^duspresbyter,S)CipfenationcGallus,in diuinis fcripturis exercitatus, 80
\ lt;Sfih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ufufoquendi bCmaiorum fedione pofitam commentatus
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '“^V® op^ïls 1 cgit aliqua fand0 bomini dei Cannati me audiente,
\ ^^^ont^'^^ ^tmulfi dominus uitam bC uires daret,fc in toto pfalterio eodem ftudio
\ nbsp;nbsp;( '^’^'isgerverePdexandrinus,artcmcdicusbCcxpbifofopbomonacbus,uir di/ 81
1 nbsp;nbsp;vj '^^wpentus,fcripfit aduerfus b^efforem prius eleganter SC fortiter. Modo
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E i autem
-ocr page 386-3 J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—
ÖENNADU CATALOGVÏï
mumJeonfenfujMkedonenTfJquot;'^“''’““'’'''^'^““^“”’'”^?“^^'' baspoainarnanonemcmniKn^t^i^’quot;‘^''^‘‘''‘‘^''‘'quot;‘^‘^^'‘‘^‘^^^^^
” SmoncanirnerVdi'ütur-^pZc^^^^^^
t^men intentione contra NeUomnos, ÄS^bÄ?« ƒ“ï^ï^• nbsp;nbsp;nbsp;diucribshxraicos. VMb'
diannnCcriptur^rwm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non femel fententia cum
purum hominem ex uirmne ^^^^^^'^^oüêdens Nettomnis deum in bomine,non deo nffiimptam, et non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neram humani generis carnem^
matam, Timotheanis ita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^quot;^^^^^^^nec crafsiaeris fubfiantiamincirnebt
^^^}56bominein fuanatura ^^^^*^nafa(fium,utmanenteuerboinfuafiibll^^ ' fonam, Viuereadhucaoud
si /^Ui«fei«»VfcnS'^Ï7®*’“™e««^
, Vgt; difpaandum rubaù-rn^ !. r^ Presbyter, uirad loqmnJum srUla, Six'
4 irofus, multa compofuUfc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcbolalUcus, 06aifertionibusnei
ntulata J^gt continentiaà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Sn Chronicanominisilliuspf^ '
obitum Valentmhns ^^^‘^^^^^^^^^^^^^^‘^^^nifcriptararuin
ne Cafsiani: qux eedefia dei^^S^^^^^^^^GusopufcuIa funpreffdnoiui
niuntur eontranx-EpiRole nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ^^*^o fententipin aliguibiisfibiinue
^ncarnationeaddiuerfosdat^fhPr/2P'quot;^^^^^^^n^^^^^
^[^^nis fcripturis fatis inrêt,r^ ^^^ ^Pjidt-egnu Gallic epifcopas fadi/s,
^^^^^ ^^^P^ntufandn^tn ^ ^^^3^!^^^nefymbolioccafioneaccepts, , r ^ ^^ntialem 86coxternalenr ebe n-if nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^miiixta fidempatrumS6con'
cm. Aedtduquogp opus eererritm/^ ^^ ^ ^^^^' ^i^plcnitudinem trinitatisobanen
nientis arbitno,in quo faluamirr* ' ^ê^^na det qua Eluamur 186liberohumanx
re, 86 prxcedere, 86iuuare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deifemperSfinuita' 1
^nre pix mercedis acquiijf-rit ^^^^^^’^^l^^rquidipfaliberrasarbirri/pro 1 fr^^^^'^^ctadiierfumAiano.^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naeritum, Rdgratix donum. I
palemprxdicattrinitatê 86alnrm ^^^r^^^^^°^P^ruumlibelluin,inquo cocifen
incorporeum. In quo 66diuintQ^r^' ^^.f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dreunteilèin creatuiisaUgu/J
num quendam Gratum nomin^^^^quot;^' ^P^^oÏa in modamhbe^addóco
nam abncimpietatem.In qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nde catholica difeedenSj adNeforia.' 1
ginem nonpurum hominem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^omoneteum credere,fandlamMariam mm
uerum 86hominem uerum. Surir^-3r^\^^?^^ htfeipereediuinitatem,feddeum
narenolui:uiua tamêuoce eart^m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç^ianecduml^naBi' ƒ
aiAmeßn» x fandbrum Ib^m.m^^^Zf^^’t^i^ ^IS / concepmpafpiman, fandlun, 60, Sdpaaia:!!^^^^ ma deus aamA»^ / neuera /
-ocr page 387-^H^t^.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ILLVSTRIVM VIRORVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MT-
^^“® fadus natus eft/emper carms fug oculis S^ patrem
\ H^oriu * I ^^® P^f fpecialem 86 unitam dci £lt; hominis focietatem.
■ ' uitatus^']?’”?'^^^o**cAquitanicus,caIcuIatorfcrip£urarum fcrupulofus,in 87 t'l^iione ^ r ° ^‘'^™ ^rb*® Romg cpifcopo,compofuit pafchalem curfum
7? ,^^poft quatuor priores qui copofuerant,ideft Hippolytumj ’^’’’’'Went^r ^’^’ ^ ProPperum : ÔC protendit annorum feriem ufo; ad an-^’’'’'orein ' ’quot;'^ ^geftmumfecundumtita ut à quingentefimo tricefimoterz ^P’’^P^*-^alis folennitas:eodem menfe et die eademlt;^ lunaîquæ pri 1 ^fodo^^^ r^*^ ^^'^^’^ dominiez anno fada cft.
^«h^?*' ^ ciuitatis epifcopus ( à Cyro enim rege Perfarum condita, 88 °^'^5 ^^’^^ Syriam nomen autoris)fcripfifle dicitur multa:ad meam ^Pfcsb\T^ ^ ^^^^ ^^æ uenerunt:De incarnatione domini aduerfum Eury/ r^emf ^^'^ ^ ^wfeorum Alexandria: epifcopum, qui humanam in Chngt; b ^^n^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^P^^ fortia: per qua: cofirmat 00 ratione ÔC teftimoniis •
•’’^amp;’iie f ’^^^p ^ ueram maternae fubhantiæ carnem habuifle, quam ex maz inf” f * ^^^^*' ^ ueram deitatem, quam æterna nafcibilitate deo patre f ^’'I«bm ^ p ^**,^0 accepit ♦ Et decern hiftoriac ecclefiafticæ libri, quos imitaz d'''’'^’^D ^ ,ƒ^”^*ft®tn conferipfit, incipiens à fine librorum Eufebq ufqi ad ‘ “®gt;® uicennalibus Confiantini ufoh ad imperium Leonis fenioris
eft.
jVïni'oj , ^Quftantinopolitanae cedefiae pontifex,uir lingua nitidus ÔC inge 89 iSî^Oïdu'*^ ^’^^ ^^ ledionc antiquorum fuit : ut Daniclem prophetam ex ^^fen' ^?^ ^Q’^uientatus exponeret. Homilias etiam multas compofuit T’^Muf^^- r ^^ imperium tenente.
^’tte “^ *’'Cœlcfyria presbyter multa conferibere dicitur, fed ad me liber 90 h '’^m*'** 5“^®* ^c confonantia diuinae feripturæ compofuit:ideft,ueteris ÔC ft'’^’tere^*'^*Q“os hærcticos*Qui propter diffèrentiam praecepto h ^litdifK^T*^’^,^“*” uetcris teftamenti deum dixcrunf,alium noui Jn quo i^^^Movi ^°”*^ f^’^ unius eiufdemr^ dei authoris utriufep feripturæ,ut az 6 ’'Monl^^?^^”*® ^^’^ daretur in facrificiorum ccremonüs Sé iudiciorum aniz ^^onib ”? ^’'^ nobis per Chrifti præfentiam in facris myfteriis 06 futuris re r’’’’'illan ^^^?^^ diuerfa credi debere,aut non uno fpiritu 50 uno autorc didaz t'^^foE ’?o^o fecundum literam obferuarentur occidcret, eadem ipfa fez j-Q^c '^'^’^^^’^^‘ft^uiuificent.Moritur hic fcriptor ante triennium regnan d quot;^W^ ^^ochenæ Parochiæ ex grammatico presbyter : feripßt aduerfum 9 t ii**^*^Qiri^^ ^^^ fubftantia adoradum aflerunt Chriftü : nee acquiefcunt, h^'öillod° ^^^^^odas naturas :docens fecundum relationcm fcripturarum
^Su ^^^^®”^*oisefie perfonam,nonunam carnis ÖÓ uerbinaturam. Siz ƒ '’‘^ue^’^^f aliquas Cyrilli Alexandrini epifcopi fententias: docens incaute
»*”Neftoremprolatas, quænunc fomentumfunt, 66roburaddunt ïte, nbsp;nbsp;s,quod ualde inaniter dicit. Viuere adhuc dicitur 66 ex tempore dedaz
^^’^^^^iuæ Africæ ciuitatis epifcopus, fcripfit ad Archadium 9a f^-^Mla^^’^P’’° coufefsione fidei catholicæ in partes Africæ exulabat,epiz fni'^'^fum^*^^^ P*^°-^^’^^^° ferendos hortatoriam : 66 excmplis præientibus, 66 ^J’^te ■ ^Q’^’^us roboratam:06 quod confefsionis fidei perfeuerâtia,non 0^^calis”^Ç^^^ * erimine peccata, fed 66 meritum procuret martyrq. j^feopQ P^P’ftopus natione Afer,interrogatus à Maximiano Arianorum epiz 93 fuff *‘’’t^« nbsp;nbsp;nbsp;•'^^^^““® ‘^iuinæ feripturæ teftimoniis, abfcj ulla difputatioz
f H §5tefik^ i^donefidem catholicam afsignare. Quam ille in nomine domini, ^'^^^piofis/'*^^^^’®®’' P^uds teftimoniis, ficut.Maximianus irridês petierat, ^ ueteris teftamenti ^ noui indicibus approbauit 86 libello ædidit.
F 3 Eugenius
-ocr page 388-H8
GENNADII CATALOGVS
94 TT’ Vgenius Carthaginenfis Afnex duitatis epifcopus QC conkiCorpublieks,ai i X^monitusa Hunericho Vuandalorumrege,catholicxfiddcxpoûtioncm,ÿ, ' maxime uerbi homoufion propr/ctatem differ er et cam confenfa omnium Äbiex, ÔC Aîai;nïaniæ, 00 Sardïnïæ,afcp Corffex epifeoporam ÔC coiffefforum qui mo/ thoUca permanferunt, compofuit libram ffdefnon folum feripturarum fanâ^run fententiis commanitamiSiC per collegas confeffionis fax porrexitJam ucroafpov tandas pro Rdelis lingax remuneratione in exiliam, epiffoïas uelutcÓmonitoms Rdei, ÔC anias facri ^ conferaandibaptifmatis ouibusfuis, cpiaüpaüorfollidtvs derehquit. Akercationes quoep qaas cam Arianoramprxfalibasperintemûdos r habait, conCcripfftïód regi legendasper maiorem domus das tranfmiüt. Simihtd èd preces proquiete Chriffianoram, eidem adat apologias obtaïit. Viuereadbit ad confirmationem eccleffx dicitur.
9S 'T) Omeriasnatione Maurus, in Gallias presbyter ordinatas,interrogSttbif^^ ■ i rogantibus Iulianoepifcopo,5)CVeropresbYterotdialogorummorerclp°^' 1 dens, arte dialedica èC fermone ingenio aptoicompofuit de natura animx Si- q*”^ nbsp;nbsp;nbsp;l
htate eius,S)C de refurredionis eius fpecialitate, in hac uita RdeUumSiCgeneral om
mam hominumlibros odo. Quorum primus continet quid fit anima,nel qudiKt
ad imaginem dei credatur fada. Secundus, utram anima incorporea, an corpott^
debeat credi. Tertius,unde fit anima primo homini fada. Quartus,utrumanimi
qux nafcituro corpori infundenda eff, noua Rat fine peccatotan exfubilantiainr
mxprimihommis,uelutpropago èradiceproduda,etiampeccatâprimxanimx
fecum origmaliterretrabat. 0f^intus,recapitulationemlibriquarti,difputationcs,
SC deRnitiones, Si qux Rt facultas animx, ideff poiTibili[as,Si quod earn exün^
Odauus, de hts qux in Rne mandi futara prxdida funqSC abfolutiones quxRio'
dei crefcens, etiam in negodis exercitatus eff, os fuum quaff armariSferipturarum
cuias libera prxdicandiconffantia, non folum uidnarum daitatam facerdotesSC
populi delelt;dantur : fed SC longepofitiquum ad cos neceffariopergit, fummamd
docendiin fuis eccleffis rogantes iniungant.Sandas quocf papa GelafiusRogt;^^'
nx urbis pontifex, per fcriptaram agnofcens eius Rdeiintegritatem, refcriptomo
probatam indicauic. Sandorum patram uitas ad xdiffeationem pofferorum toa/
ptat ipfe legendas,prxdpue nutritoris fut fandiHilarij Arelatenfis epifeopi^Rta'
nias ad fapplicandum dei clementiam cam plebe fibi crédita pro uiribus agit,
EPISTOLARY^ D. HIERONYMI TOMYS PRIMYS, ea complcâefft ^Ute ad uitic potifiimum in/blutiofief» faciu/tt, adieiÜa Con/tidc firïpforum illu/irium, quanta po tuit diligenfiti cu^igiitus, erfibohii Erufmianit iSu/iratuf, féliciter ab/olutur efi apud iifclyttim Ba/ filct(m,antto ai orie redempto millcjimo ^uiifgc/itefmo ^uadrageßmotertio, Fruere leUor, Gr memi/terit hifc compluribus eruditit uirif,uix afi/ mandit/udoriïuf coufliti^,
-ocr page 389-r,^LTER TOMVS
’’ïm/^^ARVM DIVI HIERO«
. ?^^0NENSIS, COAIPLECTENS
5^ ref nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mmirum ea quæ pertinent
cal^ ^^.^^^à'ucrfàshærcfeis Sf maledicorum ^^niasinna cum Argumetis K Scholqs
____^^^’ERASMI ROTERODAMI
•**»i»a
'*^NKo
SALVTIS M
FROBENIANA
D XLIII
Ï^EVERENDISSIMO IN CHRISTO PATRI AC DOz minojD.Guilielmo Varamo archiepifcopo Cantuarienfijfedis
54J
apoftolics legato nato,totius Angliæpriraad,
Dcs.ErafmusRoterodatnus S.D.
Vs pertinebant ad inftitutioncm uits Chriftianæ,quoniam huius rei prP
’^'’‘^'-portct efTecurarndn primum contulimusTomumnnargumentis *””’‘^ ordinem fequuti,üt à perfedioribus orlï,paulatim per gradus ueniz
_______remus adinferiora:dcinde,ad lapfos:poftremo,ad exempla. Catalogum fcriptorö uelut appendicem adiecimus uolumini per fe fans exiguo, quod ^^IL^ ®°“ “ideremus alicubi locum congruentiorem. At«^ in præfcntia quidem
P'’ætermi(rishis,quæ prima æditione congelTeramus inTomumfccundS, te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quoniam aliénaerStorania,qusdam etiam prorfus indigna ledu.Tomus
t ^f'll^nm ? f°™P’,^^^*^’J’’gt;fed inter fe finitima: utdelicet, iAt^xT/x« Si àm^tjriTntâ, In priore par tn’^iis g,f ™^f*^*dnpofteriore,calumniis refpondetur:in utroque uehemens amp;nbsp;acer Hiez t” quot;is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘- *ncandcfccns,amp; conuitiis quoqj ac dideriis debacchans,ut nonz l,^'tabitu,’’’^°’’.^*”^^®*’æ®0‘J^æ uideri poffit. Verum id facile in bonam partem inz fc^ticrin^™^“^ P*^’^P^^^’’**^ primum ardcns K natura uehemens hominis ingenium,ac n’'’’'«Ilin ^'^'ir- ’•°®®®^liofum:deindemorum intcghtatem,uitæqi innocentiam:quæ 4^quf’'^ t'■ ^™‘*^**ainiuriarumimpatienseffefokt.Ad hæcatrociuselTecrimen taciaantumuis raanfuetum Ingenium ferre potuerit:ut ne quid addam tr^itn r ^^’^”®®‘'°®”®®*^^^°5ætatisantcccllebat,uthunecontuliflècumullocætero Oft’’quot;»s o '‘^ ^''quot;•^id quod hærefeos conuitium,eius etiam generis eft:ut quum cætez hh’'1'10(11'^quot;'°^^ tolerantem elkuirtus fit,hic diffimulare fitimpietas. lamfeculumhoc n 'Mfla'^^’^!^'’ H*®’o*’yMusJncrcdibiIc diduquantoperctumultibus ac fadionibus ’”’^ '® temporibus ingcniofa quo$ res fucrit,efre Chriftianum.Tot
W’^'oditi 5/ quot;omina^cognominajdogmatajUt inhis etiam reccnfendis fudauerinthoz hf«ici-n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^taphryges,Borboritæ,Ophitæ,Bafilidiani,Manichæi,amp;horum fimi h''''’’liiiinjs’ku’®P®’’^^”’^o*a quidamfcquebâturfomnia,ucriusquamdogmata:amp;intan '2gt;Sffi»«“«»jUtrtccum fenfu quidem comuni concordarcht,facikceu fua' d'^’talidiff*^’”^’^’'^®’^''’”quot; Arianorum hacrefis communita litcris,ac diuinæ quoep fcriz d'’quot;'quot;'iscfi '®'?^’“tndcbatur) nixapræfidiis:infuper imperatorum ac gentium adiuta ftuz ?ï’^inS*'’’'’’?®®®*5 ’■®’’’“’ motibus labefadauit orbem Chriftianum:intantum,ut t'°’''liod ad *°’?’’;^ ^^ inflederct eeelefiæ fynccritas,amp; fadio fchifmacp clTct uerius quàm hæ n^'^’^Utcü ’^ numero propè pares effent,cloqucntia dodrinacp fupcriores, Èa peftis ft*^Sfauiüs. ^P’^^jfurfuminOrigeniftisrenataeft,mutatonomine,fcdidemmalum,nilï c ^ontrd ^’’^”’^’^®°‘^’’® foletmorbus recurrens eos qui recidcrunt,inclcmentius prez ^’ptifl' ^^’^^quot;^^ftacriter fynodrs ac dccrctis,at^ etiam fymbolis fcxccntiS,haudquaz r'’’^qoj?^^®^°'“‘^'**^®)P’‘æfi‘^**s»alt;J ha’refim opprimendam,nifires ab autoritäre penz o k*’’w ^V”^^^dogmatum,hoc ubefior eft harchum materia.Etnunquam fuit fynz D Atilla'^ .^®«® fidcs,quàm cum uno il!o,cocp brcuiffimo fymbolo contentus eflet »'’f’quot;'*cs sæ?’'’'’''^hartis cratfides,potius quàm in animo: acpenè toterantfymbola,quoc d'''quot;''Piïfi °®'^'‘^bantfeferébus hifce,ita ut fit,priuata hominum fludia,amp; fub fidei prattez
®tcrccbahtur«Nec aliud malum propius in periculum adduxit Petri fez f quot;''quot;ocLik . P*quot;’intadam:quam fi non fubuertit,certc coneuffit ac labefad'auit.Nam fub impcratorc Coiv
1 quot;'’•Bafik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ tenuitin petra,cui innititur Ecckfia catholica. PotiiTimum autem
^sfer h ””‘.^'’æquot;5,amp; omnis Græcia: quæ quo magis fauebat Origenis ingcnio,hoc n’^r ®’®**’*^^‘^o™P3t‘abilisdamnaridogmata,quemadmoduminuehementerada/ 2’^q^'’®^’quot;”’*l’“'®P^a‘'®’t8iu*tia*Hifccrcbusficagitaniscftnoftcr Hieronymus,ut d ’’'sinV®’® ua’’wut‘ufquam,ncc ftudiorum ocio frui liccret. lam Ruffmi opera,in hærez ó^quot;''’istradM°(r^^ calumniam uocabatur: quod olim Origenis ingenio dcledatus,quæ (^’'’’’'lUUorPK ^^'^ batinis auribus :nec id fine laude autoris. Atqr hoc magis patebat ob trez ij'’^'’quot;^!ieba ’°'’^’’^’’°‘^P°^y8’’^Pbuse(ret.Excellcntiadodrinæprouocabatinuidiam:muI m’®efcamp; ”®I®'’'*-æfruentas : plurcs in reprehendendis hominum uitiis libertas. Amarä {h quot;'””16» d ^fibimak confcius eft,fe putat attadum. His rebus fadum cft,utfandifli K “’Mate 1 ^.^®”'’® “’’æ *^^®“ pugnandum fucrit cum excetra inuidiæ: quæ fie in ilium w quot;’’quot;’ quaV^î’^ debacchata eft,ut fuerint qui fparferint epiftolâ uelut ab Hicronymo fcriz h quot;*11111110 ^P-’'*'’'^'-gt;nuodaliquando Origenis errorem fequutus eflet. Quod autem tarn j P'Osinfo'^'” ’”'^*dabis,uthuiufmodi malis laceflitum non exardekatf Et tarnen fi quis expendateplibros,in quibus totahbertateuidetur in quofdam inuehi:uelut Ruffinura,in louinianum : is animaduertet multo plus fubeflfe fcftiuitatis, G t quàm
-ocr page 392-J44' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DES. EKASMl EPISTOLA
quam uirulentix-.S: inmediis Ulis conuidis deprchcndethamanitTimiingenij manikdiifini c uciligia.ln Comœdiis Dcmca,quam contranaturam uulcciTecomis acfefliuuSitanicnhIïa' dicixquocphabencagredctnamariücntiam-.comra qaum Mtdoprêterfaumingcniamnood habebat mice,übiurgat ECchinum^amcnipra fcacritas multumhabcc lenitacis.bithilautaa
Chndianacharitatcmcllicius:quxqaam maxime[xuitiObcincctarnen faamnatiuamdulcet dmem^Si mm neccilaviam acrinumiarn olci lemtatc cemperat.Eorro quemadtaodumM. TuP bus nufquam eftadmirabjJior in diccndo,quam ubi doior ceu cakaradditcloquétixainbus: ita diuas HieronymuSjquum nufquam non ßtcruditus,nukiiiamnoneloqaens:tamcnh3od alibi dicit mclius,quàm ubimaledicichxreticisautcalumniacorihasißtamcnhocetlimlcdi'
cere^quod uerum edacriter defendere. PrimusigiturTomas nobisexhibaitHieronynmiB £loqucntcm,hiccxhibcbitfulminantcm ac tonantem. lUe declarauit inlignemhonnntsùnâi/ moniam,hicdcdarabt[ inuielum animi roburaduerCus omnes malorumaßaltas. Sicnatan comparatum ed,uteximia uirtus nö proférât fplendorem fuum,nifinaaliscxercitad'ieauram purtus redit ex ignimcilex attonfa duris bipennibus dendoreramorumprouentafylaefd,S quodait Horatius,ab ipfo ducit opesanimumep ferro.GubernatoriS SiartcmSianiinotn^^^' datant tempedates. Nemo unquam inter magnos duces habitus ed,nißcuiasüirtute''^^f verfx fpeeiatam reddidere.Etfi fasedaliquidè ueterum fabulisadmifcerereiferis,k^‘‘^^'^^ Herculemommgenen periculorum obUcit^nihilaliud quàm uirtutem lUiusiUuftrcar^d i^ dit^ipli diuinos honores parauit. Sic 8C dominus athletam fuum lob SatanxuexanduniP^' mi it,utperHlumnobismuidix patiêciæpararetexcmpIum.Sic tentamtdileciamAbti^ ’ utmun us inngncra hominis erga deum Educiam agnofceret.NecHieronymimasnit‘^‘^f': agno ceremus,nili hxreticorum 8Cobtrelt;datorum calummis indaruifTet. Porroquod^ gt;nbsp;heet in uariisóiarduisnegociis ucrfanmperpetuusaitxcutfusalip^ dorida contigit acuirens:innullas baiufmoditragoedi3Sii’'P^ gi , °^^^^gt;^^husaf!criberetuc}integritaùtuæ,udprudcntiæ:ceomalofaaoridia:noa(ftri ^ r ^^’^^^^^^^ ^9^^ ^'^‘”^*^’^lt;^otcs.Et tarnen non omnmoddaenmtraraai d^'^^!^, ^^‘ ‘^^’^^^^h^f^icum pari prudentia coniandam dedararent. Vtdi ^r^^'^Jc^‘^^‘Snit»^pfcximumeayapudAngIosagereCanceIlanum.Ineoa^ mami-rari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^^^^^’^P^^^^h^LiiteamprouinciamfucceiTuroquamlibeteximiodiffici in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;haudfcioan magisdaxerit animi tui uirtusin deponendomaner^ fuccedbri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^‘^S ^^^lt;^^ dignitatis calminenon tridis defcenderetrQaisnonintiid^' o neniScatiónf^m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^operctliumamphdimomunereperfunäases,tainlineota fedutilitatinnbhr ^’^‘^^^Pj^'^^^Lutnemo nonintelIigerct^temagiCtratumnoncibifakep^ naai.lneenslacrnmd'^^i^^^^^quot;^^°^^^^°'‘^^^’” ^13ct'derdeponereshonorifteamfat^ facris dudiilt;! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k ^^^^^^gt;^^'^P^^^^^^^dlumnegociis,magnaexparteprofanis,accc periretemous °^°'^‘^^‘^ epifcopumaaiduumdre, Necenimakhisßnebastibiidl^ ponam ddixemn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^'^^So^^iorumundisobruereris. SedepHiolstên^'”' j uulgofoletinfpedand.J^K'‘n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hieronymifcriptisacciderit:nimirumillud,^ pius promus ac dmt ‘^ ‘^^^^^bs. Si qua mediocris ed,primum contemplantifattsarridctd
nymusadolcfcenti^ma ^P‘‘^^^l^^/^^^^^^^^^bus,hocmagisacmagisadmireris.PlacattHi^ ' i^mo^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nrihimagis^placuitfqudm intaeor,quurn ardenç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difphceo,quum bums uiri fpirantemin fcriptis fanditaon'^ turn memoriam r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^‘^’^'^^^ ^^^ admirabilem facrorum uoluminam tam P^^ erandir Debent h ^°*’™ c^ntam eloquenrixuim.tantum ingenij uigoremintetaKt^ nymum habentSi fuhlar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^°^^^°‘^ bmt facrarum literarum amantes,quad Ha’r ligibU^m nunc mus dZ^^^^^ alpIifT^^Ba^^nd^^^^^^
e ^ugt;-gt;Dauies,calendislunns,anno M.D.XXIIII,
-ocr page 393-î45
“^^S'ERASMI ROTERODAHI SACRÆ THEOLOGIÆ profefforis in librum fequentem Argumentum.
^'’^^quot;^^ difcipuluSjSymmachi imitator, homo nee facundus nee eruditus,fcriz ^HniD n”'^“°^^^*”’0f’gt;is diuinæfcripturænonintellechs probarc conabatur^Dciparam ^'®liosav ^®Q“3mlefum citra coniugis operam pepcrcrat, ex lofeph marito communi moz ^ii$^^P’^^“*^®’^5‘!^ ® diuinis literis fratres domini uocatos fuiffc. Et inuenithic ^■fitten '’ j^'*^*P’’los,hoccft,repcritdignumpatcllaoperculum,qui Hcluidiani fintdiz quot;^WöJ'®®‘’*”0‘l“’nteftatur Epiphanius,Antidicomanani Græco uocabulo,quos Latiz ’'^'ii.Hn'^^f^®^’’^’^f®’'æ®’'^®*’*æ**^a*'‘^f®**t Auguftinuslibdlo Dehærefibusad Qyoduultz *'^''tiam'r!?'f'^’^^*^’^*'^quot;^”’ rcfellit Hieronymus,^ confirmât Mariam perpetuo fuifie uirgi ^’’'•tionc ' 1 .”°” *^^ aperte fenptum in literis diuinis,fed apoftolorum ac fandorö patrum »“duti per manus ad nos deriuatû,amp; omnium Chriftianorû confenfu côprobatum.
^D». HIERONYMVS ADVERSVS
HELVIDIVM DE PERPETVA VIRGINlTAz
TE BEATÆ HARIÆ.
V P E R rogatus à fr a tribus, ut aducrfus libellu cuiufdam i Heluidtj rcfpondcrc,faccre diftulÉnon quod difficile fiiez rit hominem rufticanum, 06 uix primis quoq; imbutum li *®^’®» bipcr ueri affertione conuincere:fed ne refpondenz jr Wi ’’5^^’'gt;*ic homo turbulentus, 06 folus in uniuerfo mundo ^**^^^ ^ laicus 06 facerdos:qui(ut ait iUe) loquacitatcm fa cundiam exiftimat,06 maledicere omnibus bonte cofcien ^U^ tiæ fignum arbitratur,accepta materia diiputadiamplius '’önf r - inciperetblafphemare,86 quafi de fublimi loco in totü or I’^oni ’'^ ®'^^^^gt;®^^,q«ia ueritate non po Het, lace rare conuiciis. Verü quia '’’oiitb'^ ^^quot;^ ’^æ fdentij mei caufæ, ob feandalum fratrum, qui ad eins rabiem I‘turis*fi^’''^°” ^’^^ ceflarunt : iam ad radices infruduofae arboris Euangclq d ^™°^^’^d^5 06 cum infœcunditate foliorum tradenda flammistut difcat TOus ^j'^^’^’Sl^'hunquamdidicitloqui. Igitur fandus mihi inuocandus eft f æ^^^'æ wirgfhitatc® üio fenfu,oremeo defendat .Inuocandus eft ’4oni’^^™®’'’^ ^^^’^^ uentris hofpitium,cuius nouem menfibus inhabitator fuit, • *^®^'^Q’i^o*'^tueatur . Ipfequoip deus pater eft imprecandus,ut Ph N ™^ *^* “Mginem oftendat fuiffe poft partum, quæ fuit mater antequam nu r^°”^defideramus eloquij,non dialedicorü tcndiculas,nec ^usad rP'’^^^^ conquirimusïipfa fcripturarum uerba ponéda funt, ut ipfis qui H'*2fc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ ^^teftimoniis reuincatur: utintelligatfe amp;6legere potuilfe
f'P^p , ’S6nonpotuifTequæpictateroboratafunt cognofcere. Prima dtfpy^^^^’^^^^^^ÇWsIoquitunChriftiautcm generatio fie eratîCum effet ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ Maria lofepli, priufquam conuenirent, inuenta eft habens
dutoequot; I P*”^^^’'^®’ ^°^^P’’ autem uir eius cum effet iuftiis, 86 nollet eam traz nünfo . ^^^^^^^““^t^re eam.Hæc autem eo cogitante, ecee angelus domiz ’^cm ”*^^PP^^'^i'^ ei,diccns;Iofeph fili Dauid,ne timeas accipere Mariam conz 'iffpo nbsp;nbsp;nbsp;^^’^ ^^'’^ natum eft in ea,de fpiritu fan do eft . Ecce,inquit, babes
QiKuid* ^^^”'’’^°’^ commendatam,ut dicis : 26 utiep non ob aliud defponfatam,niß tonue^*quot;T^”^'^^*^ ci'i^hndenon conuenturis Euangelifta dixiffet, Prius^ gein ™’'”'^^'“^ nemo de non pranfuro dicit,antequam praderet.Deinde ab anz 26 coniundam. Audiamus nunc quid fcriptura pronunz ïcccn^^f^^'^^’^r^^’^’^®^^P^ ® fomno,fecit ficut præceperat ei angelus domini: 26 pituxorem fuam,26 non cognouit eam,donee pepcrit filium fuum. Curramus G 3 per
-ocr page 394-D. HIER0NYJ51V5
perfinguhjöó impietatem eifdem quibus ingTeffaeiluefligiis perfequentespu/ C gnanda inter ie dixUTe, doceamus.Defponfatam confiteturtéc Ratitn uxorem unit ede,quam confeiTus ett fponfam. Rurfum quam uxorem nominat,dicitnonobi/ Uud de(ponfatam,niri quandocp nupturam. Et neparumhocarbitreniuf.hibcs, inquit,defponfatam,non commendatam : ideünecdum uxoretn,necdumttüTiaii uinculo copuïatam.ln co uero quod ait, Neep enim de non conuenturis Eunagdi' Üa dixiffet, Prins quàm conuenirent:quia nemo de non pranfuro dicit,aatelt;iuàm pranderet: doleam ne/dundeam^nereio: impcritix arguam,an temcritatis accu/ fem^’C^ciaü Ü quis dixerit, Antequam in portupranderem, adAiricamnauigauit non poibt bare fententia, niCi in eo portu prandendum quandoepfit, AutÜuch/ mus diceretPaulus apoRolus antequam ad Hif^aniaspergeret, Romxin uineuh comedius efltaut certeillud,Heluidius antequampœnitêtiam ageret,morteprx/ uentus eü : Eatim, aut pau/o pod uincula, ad Hifpanias fit eundum ; aut Hduidio pcemtentia agenda pad mortem ; eirm fcriptura dicat,In inferno autemquiscon/ dccbitur tibi f Ac non potius fit inteUigendum, quod Anteprxpofitio,licctdpe confequentiam indicet, tarnen nonnunquam ea tantum quxprius cogitabantur, odendat. Vnde nee necede fit ut cogitata fiant, cum aUud ideo interuenerit,neca qux cogitata funt,{ierent. Igitur cum Euangelida dicat,Prius quàm conuenirctiU proximum nuptiarum tempus odendittSd in eoiam rem fuiffe,utquxpriusfpott' fa fuerat, e/Te uxor inciperet. Qyafi dixerit, Antequam ofcula amplexusipmifcC' rent,antcciuàm rem agerentnuptiarum,inuêta edhabensin utero.lnuentadlau/ tem a nulloalio,nifi alofeph:qui fponfæ uterum tumentempeneiamlicentiarua/ ntalfèC curiofis ocuiis deprebendit, Non tarnen fequitur,utprioribus docuimus exemplis,eum cum Maria conueniffe podpartum,cuius coueniendidefiderium, uteri conceptione fublatum ed.(2uodautem in fomnis dicituradIofcph,Neti{nc/ as accipere Manam uxorem tuam:Sgt;Crurfum,ExurgensautemJofepha fomno,fe/ cit ficut præcepit ei angelus Domini, 8d accepit uxorem fuam: nulium mouerede/ i^ bettequafi ex eo quod uxor ed appellata, fponfa effe dederitteum hanceffefcriptu/ rx diuinx confuetudinem nouerimus, ut fponfas appellet uxores.Sicutin fcquen/ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibus^Deuteronomij tedimoniis approbatur t Siquis, inquit, inuenerituirginem
defpofatam uiro m campo,S)C uim faciens dormierit cum ea,mortemoriatur:qut3 humiltauit uxorem proximi fui. Etin alio loco i Siautem fuerit adolefcentubdc/ fponfata uiro, ÔCmuenerithomo eam in ciuitate, Sddormieritcum ea, educedsu/ trunep ad portas ciuitatis illius, dd lapidabunturlapidibus, Sdmorientunadolefccn tula quidem,quia nonproclamauit cum edetin ciuitate:uirautem,quiahumdhuit uxorem proximi fui : Sd eradicabitis malum ex uobifmetipfis. Neenon SdalibéEt quis ed iUe homo, cui defponfata ed uxor,Sdnon accepiteam^VadatSdreueranrt m domum fuam, ne forte moriatur in bello, Sd forte homo alius accipiateam. Ei cui autem fcrupulus commouctur,quare defponfata, Sdnon potius finefponfo,f' ue ( ut fcriptura appellat) marito, uirgo conceperit: fciat triplicem fuifcrutionci'n, Primo, ut per genealogiâ lofeph, cui Maria cognata erat, origo quoq) Marisa moti draretur. Secundo, ne iuxtalegem Moyfi ut adultéra lapidaretur à populo. Ttr/ tio, ut ad Aegyptum fugiens haberet folatium, cudodispotius quàm marid. Q^ emm tn temporeillo credididet uirgini,de fandio eam fpiritu cocepiffe, uendfe aà earn angelum Gabrielern, deidctuliifemandatumtacnon magis quafiaduketsm, luxta exemplum Sufannx fentêtix omnium condemnadent : cum hodie toto tant credentemundo argutentur Iudxi,Efaia docente de Maria ^uirginitateeius:Eo ce uirgo in utero concipiet Sdpariet filiumtin Hebrxo iuuenculam fcriptumclE, nori uirginemtideilalma,non bethula f Aduerfus quosin alio loco competendus diHeremus. Deniep excepta lofeph SdEIizabetSdipfaMariapaudsepadmodum, i fiquos ab hts audiffepolfumus exiHimare, omnes lefum filium exiHimabantlo/ / feph:intantum, utetiam Euangclifix opinionem uulgiexprimentes,quxuerahf nbsp;nbsp;1
-ocr page 395-j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS HELVIDIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î47
0?*^’P^^^^^^^dixcnnt faluatoris:uf ibi,Et uem't m fpiritu m tcmplum: brp Q™’' Simeon. Et quum induccrent puerum lefum parentes eins, ut f^Wdeillofecundum confuetudi'nemlegis .Et alibi:Eterant paterillius 06 tiijj'''’^’^®^^® ^^P^^^*® ^’^æ dicebantur de eo. Et rurfum : Et ibant parentes ^J P^ ^’^*^^”’ ^^ Hierufalem in folenni die Pafehæ « Ac deinde : Et completis fiint^^ ^^^'^’^^’^^’^^^’^^’^’■^^’^^”^^’^^‘*^ puer lefus in Hierufalem,56 non cognoue/ Q parentes eius. Ipfa quoque Maria qua: ad Gabrielern refponderat, dicens: ’quot;odo fict hoe, quia uirum non cognoui : quid de lofeph loquitur,aufculta, «iitaL^f^”^*®°^^®ßc* Ec^^pat^^^tuuSjóC ego,dolentes quaerebamus te. Non gdi(|”*’’^“^æ®’^gt;^^ pïo’ique argumentantur,non illudentium uox eft.Euanz Hidi * P^^'*-'^’ lofeph dicunt : pattern Maria confitetur. Non quod (ut fuperius iian^^'’®’^P^^^’' lofeph fuerit faluatoris, fed quod ad famam Mariae confer? Ue ?''^-’ P^^^’'PP’: ab omnibus exiftimatus : qui antequàm moneretur ab angelo, û ^^”^bactimueris accipereMariam coniugem tuam:quod enim inea «»onff ’^^^P*”^ PP^’ado eft : cogitabat occulte dimittere earn . Intantum fuum rek 7^'’*^®’’’^^ptiis fuerat,confidebat. Sed iam fatis docendi magis,quam hi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difputatum eft, cur lofeph pater Domini, cur Maria appella?
tïnt^’’*’®’^’“'Q’ïo^liocbreuitercontinetiir, curfratres eius quidam cife diz S’*»! »• ^'^’'’■im, quia fuum locum huic quæftiunculæ referuamus, glt; ad reliz §fns '''^^'‘°'^atio, nuncillud eft diflerendum, quomodo fcriptura dicat :Exur-*ore^^^®^^^ ® fomno, fecit ficutprxcepit ei angelus Domini : ÔC acccpit uz Uum 1 ’ ^''^°’' cognouit eam, donee peperit filium, K uocauit nomen eius Wd '''P^° P’'”aiiiniaduerfarius fuperfluolaboredefudat,Cognofcendi uerz ’ht« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^aidm ad fcientiam referendum :quafi hoc quifquam nega/
hri Q ^-^^ ’’’^P’Pas quas redarguit, aliquando prudens quifpiam potuerit fufpi-^Snifif ^*'’^^uuPtdocere,quódDonec,fiue Vfque,aduerbia, certum tempusfiz
^^^’^O’^pP^to fiatid,quod ufque ad illud temporis quod præfcriptuni ^’^ r ^ ^^^’^'■^’^ praefenti : Et non cognofcebat eam,donec peperit filium. P^tVr ^^^^ ^ogïiftam effe poft partum, cuius cognitionem filq tantum difz PPot»iia^^^^°‘^^^’^ ^°^ approbandum congerit de fcripturis exempla quàm ''‘’’U ■’”a’'^ Ändabatarum gladium in teneb ris uentilans, 86 linguæ fonum ad z ^^'^^^’^ corporis membra concutiens. Ad quod nos breuiter re/ ^Mii?^’^ ^^g^oPcebat, 56 Donec,ÓC Vfque,ad fermonem,in fcripturis fan?
*^f^‘’®^^Pfig’ : Sé de eo quidem quod fcriptum eft Cognofcebat, ad coiz ^^'’ru Î^. ®'^’^®dpfe differuit : nullo dubitante,quin ad fcientiam fæpe refe/ U ’ Ki ’ ^^®hnfit puer lefus in Hierufalem, Sé non cognouerunt parentes e-^'’’’hs nbsp;nbsp;^^^’^'^ ^^ oftendendum,ut quomodo ibi cohfuetudinem feripturæ fe.-
* **'^fi^”’ ’^ Donee,eiufdem feripturæ autoritäre frangatur: quæ fæpe ’”ei'til!?P'''^^ ''^’'''f’^‘''‘^PP^^^'^^'’‘P *^ ^*^^ affumptione fignificat, fæpe infinitum: ^cf ^'^^^ ^*^® ^'^ quofdam loquitur in Prophetis, Ego fum,ego fum,óé ^^0 fi®® • Nunquid poftquam illi fenuerint, Deus efte defiftet d ^4ieK^’’*’^ ^^^’^g^^^® ^^ Apoftolos : Ecce ego (inquit) uobifcum fum omni/ ’j’'li[r' ^^1^^’^'^^^‘^confummationem feculi. Ergo poft confummationem fecuz ^Piin a ^^^^ P^orninus abfcedet : SC tune quando in duodecim foliis iudica.-^Poftol p^^.^™ '■“^^® Ifrael,Domini confortio fraudabuntur ïT Paulus quoep ^Mmi*^ a ofinthus fcribens :Primitiæ, ait, Chriftus,deinde hi qui funtChriz P’W n ^^^^^^^ ^P”® crediderunt:deinde finis,quum tradiderit regnum Deo Sé 0’1''’'’cm principatum Sé omnem poteftatem 8é uirtutem. ’’’’’«ni f’k*^'”’’’^^■g*'hre,doneeponatomnesinimicosfubpedibus eius.Om/ ^^quot;^’^^^ ^'*® fubiecit. Efto,de homine didcum fit : non ncgamus,de ^’diJt* n ^^^öw» quipoftea federe iubetur à dextris . Qiiid fibi uult hoc ^du ^v P’'^'’'^’cnitn illum regnare, donee ponat omnes inimicos iubpediz ^* iN«nquid tamdiu regnaturus eft Dominus, donee incipiant efte inimici
G 4 fub
-ocr page 396-^48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D« HIERONYMVS
fub pedibus eins : 80 poftquam illi fub pedibus fuerintjfegnare defiftet : ^’?® ^ tune magis rcgnare incipict,cum inimici cœperint effe fub pedibus^Dauidtl ^ in quarto graduum Pfalmo : Sicut oculi anciüæ in manibus domina’ fux, H^ noftri ad dominum deum noftrum,donee mifereaturnoftruErgotamdiuprop ta oculos habebit ad dominum, quamdiu miferieordiam impetret,66 poft «quot;P^^^ tam miferieordia oeulos torquebit in terrain:’Qiii in alio loeo didt:0cuu mO ^ cerunt in falutare tuum, 86 in uerbum iuftitiæ tuæ-Poteram fuper hoc innum«:’’^^ lia exempla congerere,86 omnem laceffentis procacitatem rcftimoniorüiwDC lare: uerum adhuc pauca fubiiciam, ut his fimilia ipfe fibi ledor inueniat. LoQ*“ in Genefi fermo diuinus:Et tradiderunt lacob deos alienos,quicrantinm2ni corum, 86 maures quæ erant in auriculis eorum.Et abfeondit cos Iacob fobto' binthum,quæ eft in Sichimis,86 perdidit eos uf9 in hodiernuin diem. Ita«gt;® ^^ Deuteronomtj jEtdefundius eftMoyfes feruus Domini in terraMoab P^Î a bum domini,86 fepelierSt eum in Geth prope domum Phegor,06 nemo kit E ^ ehrum eius ufep in diem iftum, Certe hodiernus dies illius temporis cxirof®, ^^^ eft,quo hiftoria contexta eft: hue Moyfen dicere uolueris autore
Efdram eiufdem inftauratorem opens,non recufo.Nunc hoc qiieritur,an gt;nbsp;Q dictum eft,Vfcç in diem iftum : ad illam referatur ætatem,qualibriæditi feripti funt. D oceat igitur poft illam diem tot iam annorum ufq ad nos uolu bus exadis,aut idola quae fub terebintho condita fuerant rcperta,autMoy«^ luminueftigatumîquiaobnixeaflerit, poft donee,86 ufq,elle incipere, quo ^^^^ diu non fuit, quamdiu uhp compleretur 86 donee : quin potius ^i^adu^rtat pturac fandæ idioma,86 nobifcum in quo haefttabat,intelligat ^u, de quitus p, ' ambigi, ft non fuiftent fcripta,fignari:cactera uero noftræ intcHigcntiæ dere inq^[^
Si enim adhuc recenti tempore, uiuentibus his qui uiderant Moyfen, fepuk u ,^ eius potuit ignorari,multo magis tot feculis prauereütibus. luxta quod 661 u ^^ telligitur de loieph, Euangeliftam id indien lie, de quo feandalum poterat wo gt;nbsp;non earn cognitam elfe à uiro fuo ufep ad partum î utmulto magis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q
cognitam non fuifle poft partum, à qua tunc fe abftinuit, cum adhuc de ugt;uou terat fluduare. Ad fummam,illud requiro, quare fe abftinuerit lofeph uicf ad p^ tus diem.Refpondebit utiq:,quia angelum audierit dicentemiQuodcnimin ^^j. tum eft,de fpiritu fando eft. Ad quod nos inferimus : Et certe audieratilokp Dauid, ne timeas accipere Mariam uxorem tuam. Prohibitum ei fucrat net queret,ne adulteram exiftimaret uxorem. Nunquid 86 à congreffu ratus fuerat,quum utique ne fepararetur magis luiftet admonitusP Et aude a, quit,uir iuftus Dei in.utero audiens filium de uxoris coitu cogitare C^'“^, '' p^Q ergo fomnio tantum credidit,ut uxorem non auderet attingere:is poftqu^p ^ rum uoce cognouerat angelum domini ucnilTe de coelis. 86 dixilTe ad eos,Mo ƒ mere: Ecce cuangelizo uobis gaudium magnum, quod erit omni populo:quia tus eft nobis hodie faluator,qui eft Chriftus dominus in ciuitate Dauid:86 cu^ laudes militiæ concinuifte cœleftis. Gloria in excelfis deo,66 fwpö’to'fampax minibus bonæ uoluntatisïqui Simeonem luftum inter amplexus paniuli ui prædicantem:Nunc dimittis feruum tuum domine, fecundum uerbum tuu'ni'i'P ce,quia uiderunt oculi mei falutare tuum:qui Anna prophetilïàin,Magos,lic aii » Herodem, angelos uidcrat:qui,inquam,miracula tanta cognouerat,deitcmplu , fpiritus fandi fedem, domini fui matrem audebatattingerepEt certe Maria con uabat omnia uerba hæc, conférons in corde fuo. Ac ne impudenter neges ifta ig raneIofe'ph:Eterant,inquit Lucas, pater illius 86 mater admirantes fuper his qu dicebatur de eo.Licet tu mira impudentia hæc in Græcis codicibus falfata conteur das, quæ non folum omnes pene Græciæ tradatoresin fuis uoluminibus ’y^“^ runt,fed nonnulli quolt;^ è Latinis,ita ut in Græcis habentur,airumpferint.Mccn celTe eft nüc de excmplariorü uarietate tra dare, cum omne 86 ueteris 66 noua pturg inftrumentü in Latinu fermonê exinde translata fît:86 multo P‘”^°’’”’|‘^jj
-ocr page 397-ADVERSVS HELVIDIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï49
Sj^^^S^^^ttds^quam riui.Hxc(aisgt;pud me nugx funt,8C argumenta/ , ^lupernux,5^ difputatio magis curiofa quam uera. Nunquid non potuit icti fj ƒ j ^^’'^’ ^^ 3-Ccepit uxorem fuam,ÓC non fuit amplius aufus contingere camj ^Whamar dixit 06 luda; Aut deRicrunt Matthaco uerba,quibus id quod iiv» '■‘'giuolebatjpoffit eftariCNon cognouit(inquit)eam,donecpeperitnlium.^olt Pinmn ergo cognouit,cuius cognitionem ad partum ufq diftulerat. Si tam coten/ ^® usesjamnunc tua mente fuperaberis. Nolo mihi aliquod inter parturn 00 coi-- 3 t^Umpusinteiferas.Nolo dicas,Mulier quxcunep conceperit 06 peperit mafcu ™gt;'W.indacritfeptem diebus,fecüdum dies feceffionis ÔC purgationis lux imz j^ o(lt;^^Q jj|g circumcidet carnem præputq eins,06 trigintatribus diez ƒ'J^ttin fanguine puro,SC omne fandtum non tanget:Slt; reliqua.Statim earn *“’0(1« lofeph : ftatim audiat per Hieremiam, Equi inunientes in foeminas taca “''^''lihijunufquifq ad uxorê proximi fui hinniebat. Alioqui quornodo Itare poz ^^’^on cognouit earn, donee peperit filium : fi poft purgatioms tempus expez «^t,fiquadraginta rurfumdiebus tanto tempore dilata libido differtur^Polluatur o^orepuerperatobftetrices fufcipiant paruulum uagiêtem, markus laflam teneat ®flt;»an.Sic incipiant nuptia,ne euangelifta mentitus fit. Sed ab fit, ut hoe de maz ^cUuatoris 51 uiro iufto fit exiftimandum. Nulla ibi obftetrix,nulla mulierculaz ’^feiditas interceffit ï ipfa pannis inuoluit infantem, ipfa ÔC mater Slt; obftetrix ®‘’æt collocauit cum (inquit) in præfepio, quia non erat ei locus in diuerlorio. v^fententia ÔC apocry phorumdeliramenta conumcit, dum Maria ipiapannis, quot;''loluitinhntem: 06 Heluidrj expleri non patitur uoluntatem,dum indiuerlorio locus non luit nuptiarum, nbsp;nbsp;Verumquiaiam fatis abundeep refpondimusadid
Wpropofucrat,antequam conuenirent,ÔC non cognouit earn donee peperit z •'umuiitertiam ueniendum eft quxftionem, ut iuxta difputationis eius ordinem, ctiimnofttxrefpofionis ordo procédât. Vult enim alios quoq nlios Ma^m P^oz ‘ creaffe,S)C ex co quod fcriptum eft : Afeendit autem 1 ofc ph in ciuitatem D auid,ut ptoReretur cum Maria uxor e fua prægnâteîFadtum eft autem cum ibi e ent^mz l^luntdicsutpareret,SC peperit filium fuum primogenitum:nititur approbare Pomogemtunonpoffe dici,nifi eum qui hab cat 84 fratres,ficut unigenitus file uoz c^turquipjvennbus folus fit filius « Nos autem ita definimustOmnis unigenitus, aptimogenitus ‘, non omnis primogenitus,0C unigenitus. Primogenitus cit, non. 'WnpodquemSC altj,fed ante quern nullus.Omne,inquit dominus ad Aaron, eWiperituuluâ, ab omni carne quae oftertur domino,ab bomine ufq ad pecus,. 1' ' crunutantummodo preciis redimant primogenita hominum,amp;C primogenitx f^^'Ccunimmundoru. D efiniuit ferma dei,quid fit primogenitumtOmne,inquit, quoniptï^yyyy^j^ Alioqui fi non eft primogenitus,nifi is tantum quern fequun tut ’'^Cfes^nifvidiufacerdotibus primogenita non debetur,quamdiu bC alia fuerint proueita,ne forte partu poftea non fcquete,unigenitus fit,0C non primogenitus. c cmpnodirquir^ei^s eritab uno menfe,3cftimatio quinque ficlorum. Siclus,fez n quot;^^^^^’‘nfandluarq, uiginti obolifunt. Tantummodo primogenita uituloz (^f^”®-®S^’^i'^ouiiMn,0C primogenita caprarum non redimes, quia fancta ani |5'^’^^^^^”roDci,ut omne mafeulinumquod aperit uuluam,fi de mundis p^'?«wiusfit,Deo uoueamt fi deimmundis,redimam, dans pretium facerdoti* tnoo'''^'f^°’^’^®^®’^ dfcercQuid me inunius menfis ftringis articulo^Quid pri cu?^^’^.'^^^^^A'^cutanfratres fequantur,ignoroÆxpe(fta donee nafcatur fez lût ft^'’^^^^®oï'^cctdoti, nifi SC ille fuerit procreatus, per quem is qui ante tk”^ ^'^^Çi^^ c^^c primogenitus.Nónne mihi ipfi apices loquentur ,SC me ftuV b^W^( ^^rttjComeffediftumprimogcnitum,quiaperiatuuluam,nonquibaz aux barres Ç Deniqinterrogo deloanne,quem conftat effe unigenitum,an SC [ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^aumnebCipfefecundumlcgem,pro toto eilegi fuerit ob-
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aonpoteft. Gerte de faluatore fcriptura ficloquitunCumexpleti
1 milles pargatfonis eorü,fecundükgemMoy fi,duxetunt euminHierufalem, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut öfter-
-ocr page 398-)^o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIER0NYZir5
Ut offerrit cum dominötUcut feriptum eflin lege domitiitQuï^ omnem^fevhnvjn adapenens üuluam, fandium dotnino uocabitur: amp;C Ut darêthüÜitts feadum quod dictum eft in lege domini,par tutturum, aut duos pullos columbàtum. Sihxelex tântuïU ad primogenitos pertinet,primogenitum autem fequentes kdunt^non de huit lege primogeniti teneri, qui de fequentibus ignorabat, Sed quia teneturlege primogeniti,êtiam illc quem fratres Cxteri non fcquuntur,colligitutcumprmoge nitum uOeari, qui uulüàm aperiat, 8d ante quem nullus fit,no eum quern frater poll genitus fubfequatur.Moyfes fcribitin ExOdoi Fadium efiautem circa mediamno , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diem, QC dominus perCufsit Omne primOgenitum in terra Äegypti, àprimogenito
Pharaonis,qui fedebat fuper thrônum eiüs,ufq adprimogenitScaptiux, quxeH ad lacum, QC omne primogenitum pecoris.Itefpondemihi:Qui tune ab extermina tore fuerant intèrempti,primogeniti fuerunt, an Sd unigeniti o’ Siprimogenititan/ turn ûh uoCatur, quiIratres habent, ergo ab interemptione unigenitilibcratifunt-SiautemSd unigeniti exfi funt,contra fententiam fadium ett, ut inter primogent' tos èd unigeniti morerentur.aut unigenitos liberabis àpoena,Sdridiculuseris’,aut fi conntèberis interfedios, ingratis obtinebimus, Sd unigenitosprimogenitosap/ peUart. Extrema propofitio fuitflicet id ipfum in primögenïto uolueritodeude re) fratres domini m Euangeliis nominari, ut ibi:Eccemater eius 8d fratresdusH^ bant foris, quxrentes loqui cum eo.Et alibi: Pofi hxc defcendit Capharnaum,ipk Sd mater eius, Sd fratres eius.Et ibi:Dixerunt ergo fratres eius ad eum i Tiafi hint, Sd uade in ludxam, ut Sd difcipuli tui uideant opera tua qux faCis. Flemo enimali/ quid in occulto faciens, tquxritipfe in palam èffê. Sihxcfacis, manifeilateipfum mundo, loannè defuperinferente t Neep enim fratres eius tune credebantin eum. jf^sn Marcus Sd Mattbxus t Et docebat eos in fynagoga eorum in patria fua,ita ut
^ ^^^^^^tit: Vndebuic omnis hxO fapientia Sd uirtutes ONonnebiceH ^^ter eius diciturMaria, Sd fratres eiusIacobusSdlofcpltólSi mon Sd ludas, Sd forores eius omnes apud nos funtgLucas quoq in adiibusapolio 0 1^^ tefert t Ht omnes crant infiantes unanimes in orationc cum mulieribus Ä Maria rnatrelefu, Sd fratribus ipfius.Neenon SdPaulus Apofiolusin eadcmlw itorix ueritatepart uoce concordattAfcendiautem fecundum reuelationem, ^ne mtnem uidt nifi Petrum Sdlacóburn fratrem domini.Etrurfuni in aHolocotNun^ bubemus poteflatem manducandi Sd bibendi o’Nunquid non babemus poteftatem uxores circumducendi ficut Sd cxteriapofioli Sd fratres domini,SéCo/ phaso’Ec ne forte aliquis ludxorurU tefiimonium non admitterct, quietiamnomb na fratrum ilhus xdiderunt,fimilieos afferens in fratribus erroredeceptos, quoin pâtre xütmando funtlapfi, argute prxcauit, Sd ait: Hxc eadem uocabula ab euan/ gehflts m alto loco nominari,^ eofdem effe fratres domini filios Marix,Mattbeus Ioquitur:Erant autem ibi Sd muliéresfhaud dubiüquin ante crucern domini)mul/ tx a longe fpediantes, qux fequutx fuerantlefum à Galilxa,minifirantcsHlihKt quas erant Maria Magdalene, Sd Maria lacobi Sd lofepb mater, Sdmater fliotum Zebedxt.Item Marcust Erant autem Sd mulieres à lónge afpicientes,interquis e/ rant Maria Magdalene, Sd Maria lacobiminoris Sd lofeph mater, Sd Salome0ibiep fofi modicumoEt alix multx, qux afcenderant cum eo in Hiendalem, Neenon £d ucas:Erant aut Maria Magdalene SdIoanna, Sd Maria lacobi, Sd exteræ cum eis.
Hxc idcirco rephcautmus,ne calumnietur Sd clarnitet, ea qux profefaciat, anobis effe fubtradiaoSd fentetiam fuam non tefiimoniis fcripturarum, fedlubrica difpiiu tionc conuulfam.Ecce,inquit,Iacobus Sd lofeph fin Marix,quos liidxifratres sp pelIauerimt.Ecce Maria lacobi minOris Sd lofetis mater, Minoris aut lacobi,ad dh flindlione maioris, qui erat ßlius Zebedxi, ficut Sdin alio loco MarcusponitMa^ ria aut Magdalene, Sd Maria lacobi Sd lofetis, uiderSt ubiponeret, Sd tranfadofab hato, emerut aromata, Sd uenerut ad monuments. Et utiq aitoQuàmmiferûeritSl impiS de Maria hoc fen tire, ut cum alix foeminp cura fepulturx lefuhabuerint,ma tré eius dicamus abfentétautaltéra effeMaria, nefcio qua, coßngamus:prxfertim cum
-ocr page 399-UmuÇ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS HELVIDIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?5t
Ioannis teftetur præfentem earn illic Rn’fTe,quando illam de cru/ I *^amp;Du *^ ^'^“^MjUt matrem loanni commendabat.Aut nunquid Euange ^^i^^æf dix ^^'^ ^ ^untjUt eorum Mariam matrem dicerent,quos ludæi fratrcs *^^* ^ ^®’’ cæouSjôC in proprium exitium mens uefana. Dicis ad *''®^fol(t*^”^^®‘® ^^^^ fuiffe præfentem : dicis loanni difcipulo ob uiduita/ ’'quot;'’‘^fil' **^^ oommédatam, quafi iuxta te non haberct quatuor fîIios,ÔC in.-*'’quot;‘’‘loo '^^’^'^^’'^’^ confortio frueretur.Viduam quoq; nominas,quod fcn'ptuz *’'’'’* J^ ’ ^^ quot;^^ omnia Euangeliftarum exempla proponas, folius tibi lo»
* Dicis tranfitorie ad crucem Domini earn fui lie præfenz ^®I^ f præterifle uidearis : ÔC tarnen quæ cum ilia mulieres fuerint, files, ^’^ïibanf -^’^^‘™^‘'■^^‘lorcm confulto reticentem.Audi itaq; loannes quid di F^^À M ^^Î^ ’‘’^ crucem domini mater eius, 06 foror matris eins Maria Cleo ^®lt;intmj*'^^^^^^®®^«Nulli dubium eft,duos fuifle apoftolos lacobi uocabuz ’^lïtobu^*’^^®^“® ^^I^^^æb^ I^^°I”^”’ Alphaei. Iftum nefcio quern minoz ^^’Poftol '’^’^^^^ Maria filium,nec tarnen matris domini fcriptura commemoz quot;’’’^noi^-'”® ^II*^^® ’'o*^* Si apoftolus eft, Alphæi filius eriqô^ credidit in lez ^''M)am-^*^^*®*®fr^^1”Js,lt;I^quibus fcriptu eft, Ncq; enim tunc fratres eius ^^b*^‘ ^1*^0^oftapoftolus,fedtertiusnefcioquis lacobus, quomodo n^niiiio^’*Ip'®^^“s»0C quomodo tertius ad diftindionem maioris appella n”^ Jf^^^or S^ minor non inter très,fed inter duos foieant præbere diz u ’^^°®™’ apoftolus fit,Paulo dicente : Deinde poft triênium ueni ^l’^ftolor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Petrum, 8lt; manfi apud illum diebus quindecim. Alium autem
^S’^itagr'^•'^**^’ Oeniinem, nifi lacobum fratrem dominiÆt in eadem cpiftola:Et ^''ï^^M ^“æ ^^^^ oft mihi,Petrus 06 lacobus 8lt; loannes, qui uidebantur coz ^^^^’^ hunc pûtes lacobum filium Zebedæi, lege Adlus apoftoloz A'’quot;'’Orisf v °^^ P‘0’‘^‘^iï’i'^crcmptus, Reftat conclufio,ut Maria ifta quæ lacoz pfianQ^^^^^’^or, fuerit uxor Alphæi,8lt; foror Mariæ matris domini,qua ^’’'^ ^°P^^I®^^os euangelifta cognominat, fiue à patre fiue à gentilitate ^I*^ ^^“^^ 0’ nomen imponens. Si autem inde tibi alia atq? ^^Ittio3'*°^ ^^'^' dicatur Maria lacobi minoris mater, 8lt; hic Maria Cleophg, ^dV ’'^A^’^I’ïotudinem, eundem hominem diuerfis nominibus nuncupari. i I^’tiniir^f^?y^’^ lethro dicitur. Gedeon, nullis caufis immutati nominis an/ ^^T L ^’|° Hieroboal legitur. Osias rex Iuda,uiciflïm Azarias uocatur. ’’Mtl^ ®’’’^yhum dicitur. Rurfum Hermon, Phoenices cognominant Saz ^'’Mgt;tu''\ræ^^ ‘■®gnominat eum Sanir. Eadem cœli plaga tribus nominibus ^Iiïsl d 8oh,Thcman,Darom Hc^c Ezechiel .Petrus,8lt; Simon diciturÔC ^P^ h Volutes,in alio euagelio T haddæus dicitur:multaq alia quæ ad exz *'' Nun •«””’’pertinent,ipfe fibi de omnibus fcripturis leefior poterit congregaz ''W g ' ™^ ^^ ^^°^ conamur oftendere,quemadmodum fratres domini appel/ ^Seri?®’^?^®'‘æ oius Mariæ: qui antea non crcdentes,poftea crcdidcrunt.Liz ^*^^^^”^^’^1^ diuincredulifuerintîÔC hanc fuifte ma ^'^W’ ^. ^'®’I^^ Mariam Cleophæ uxorem Alphæi, hanc diefiam Ma-*”’^°”®’ Q?æ II ^IPot mater Domini,magis earn,ut in omnibus locis, ''§'• VeJ^^3PP^II^II^fi 2lt; non aliorum dicendo matrem,alterius uoluilTet intelz P^jalbu'^^^P^^^^o^^ontiofum funem non traho ï aliafuerit Maria Cleoz ^ lofe ff ^ lacobi gé lofctis, dummodo conftet non eandem Mariam lacobi ^'''non ^M'^roatrcmDomini. Et unde (ais) fratres Domini didi funt, nunc doceberis, quatuor modis in fcripturis diuinis fra/ ^f^^æ A^’’g®^*®»^°8^honc,afFcdhi. Natura : Efau,Iacob,duodecimpatri/ ^«Sü ™''^^^ ^ Petrus,Iacobus ÔC loannes . Gente : qua omnes ludæi inter fe ^ u ^^’'’’^® ^^^’■o^omiOj Si autem emeris fratrem tuum, qui eft Hez 1*^^ ^h^^æ Hebræa, feruiet tibi fex annis, 06 feptimo anno dimittes eum ^ ^te.ctineodem: Conftituendoconftitues fuper teprincipem,quem
-ocr page 400-D. HIERONYMVS
elcgcn't Dommus deus tuuSjeum qui ex fratribus tuis fit. Non enimpotWis c^ ftituere fuper te homineni alienigenam, quia non efl: frater tuus. Et furwm : 11 Uifo uitulo iratris tui uel oue eins errantibus per uiam,negligas ea. Reuerlioner«^ datés ea fratri tuo.Quod fi no appropinquat tibi frater tüüSjneep noueris eum/û ligês ea intra domum tuam, 66 erunt tecuni, donee quaerat ea frater tuus,^ red » ei.Et apoftolus PaUlUsïOptabam, in quit, ego ipfe anathema ehe a Chriito pro tribus meis,cognatisfecundumcarncnii,quifunt Ifraclitæ. Porto cognatione ' tres uücantur,qui funt de una famih'a,idcft patriae,quas Latini paternitates ^Kr pretatur,quum ex unaradice multa generis turbadiffunditutjutin Gerten ivixi autem Abraham ad Lot:Non fit rixa inter me 06 te,2lt; inter paftores meos8t p® res tUös,quia omnes fratres nos fumusubic^rEt elegit fibi Lot rcgioncm lordani, Slt; eleuauit Lot ab Oriente, 66 difcefferunt unufquifq à fratre fuö.Et cö^^T^’ïqj eft frater Abrahæ,fed filius fratris eius Aram.Thara quippegenuit AbraW»-' lt;^ chor 06 Aram:2é Aram genuit Lot. Et rurfumiAbraham autem erat annoruro -ptuaginraquinqgcum exiret de Charra.Et fumpfit Abraha Saram uxorew « ^^ 60 Lot filium fratris fui.Quod fi adhuc dubitas fratrem,fratris filium cipe exemplum. Cum autem audiffet Abraham, quia captiuus ducnis eftfo ter fuus,numerauit uemaculos fuos trecentos decern 86 odo, Et cumeseaon c'turni impetus defcripfiffet, adiecit : Et reduxit omnem equitatum Lot fratrem fuum reuocauit. Süfficiebartt hæc ad ea quæ diximus approb^ a. ne in aliquo cauilleris,8lt; te quafi lubricus anguis euoluas,teftimonioruiniiring^,j dus es uinculis:nc querulus fibiles,8lt; dicas te magis argumentationibustorw quam fcripturarum ueritate fuperatum. lacob Ifaac filius ac Rebecca, euffl infidias metuens Mefopotamiaperrexifiet:acceflit ÔC dcuoluitlapid^abof P tei,2lt; adaquauit oues Laban fratris matris fuæ.Et ofculatus eft lacob Radié, ^^ clamansuocefuaplorauit:86indicauitRachel,quiafratereftP^*^ds^ius,ötq ^ ^ lius Rebecca’ eft. Ecce 86 hic eadem lege qua fupra frater,fororis filius app^ nbsp;nbsp;, Et iterüm:Dixit autem Laban ad lacobtQuoniam frater meus es,no ‘^'^æ^^ r,^ gratisjdic mihi,quæ fit merces tua. Expletis itaq; uiginti annis,cumigrto’'^ cero,uxoribus filiisq; comitatus reuerteretur ad patriam, confecutus eitou ^^^^^ ban in monte Galaad.Et cum idola quæ Rachel occultabat quefita ’^^’^ ï^^ij^tum in faremisïrefpodit lacob, 8lt; dixit ad Laban, Quæ culpa mea eft, 2lt; quod d^^. meum, quod perfecutus es meCS^ quare fcrutatus es omnia uafamea^ quw nbsp;^
fti de omnibus tuisCpone hiCin confpedtu fratrum tuorum 80 fratfum ”’f°’^. J^^ redarguent inter nos duos.Refpondc, qui fint ifti fratres Iacob ^_ o^’Ï^j-i tra fuerant in præfenti.Efau certe frat er lacob ab fens erat, 8^ Laban films bat , ^^ très excepta forore Rebecca non habuit, Innumerabilia funt iftiufmodi, i f ^ ferta diuinis.Sed ne longum faciam,ad èxtremam diuifionis 6i aftectu fratres dici, qui in duo fcindirur:in fpiritale,8lt; in commune. quia omnes Chriftiani, fratres uocamur:ut ibi,Ecce quam bonum K fi'*^® j^oi dum habitare fratres in unum. Et in alio Pfalmo faluator:Narrabo,inquit) ,^ tuum fratribus meis. Et alibi;Vade,dic fratribus meis. Porro in commun omnes homines ex uno patre nati,pari inter nos germanitateconiungimun ^ te(ait)his qui oderut uos,Fratres noftri eftis. Et Apoftolus ad Corintbios. .^ frater nommât, fornicator,aut auarus,aut idolis feruiens,aütmaledicus,au fus, aut rapax, cum eiufmodi nee cibum fumere. Et cætera his fimilia. mte nunc,iuxta quem mod um fratres Domini irt Ëuangelio intelligas ^PP^^? ‘ j^^tj naturam Sed fcriptura non dicit,nec Mariæ cos uocans filios,ncclofeprt gt;nbsp;^^. gentemC’ Sed abfurdü eft, ut pauci ex ludæis uocatifint fratres, cum omnes q erat ludæi, hac lege fratres potuerint appellari.luxta affedum humani luris F ritus C Veru fi fic,qui magis fratres quam apoftoli,quos doccbatinm'nle^®gt;4^^ matres uocabat 8C fratres;' Aut fi omîtes,quïa homines,fratres, ftultum ciari quafi proprium^ cce fratres tui quærentes te : cum generaliter oæ’^^^^j jjgc
-ocr page 401-ADVISRSVS HELVIDIVM
?5î
1 ’'«^oc inte fint fratres. Reftat igitur^ut iuxta fuperiorem expofitioné fratres cos appellatos,cognatione,non affectu, non gentis priuikgio, non natura: ^omodo Lot Abrahxtquomodo lacob Laban eft appeUatus frater: quomodo ÔC wSalphaadacdpiunt clerum inter fratres fuos, quomodo SC Abraham ipfe Sa/ '^broronfuamhabuit uxorem.Etenim ait:V ere foror mea eft de patrejed non '^^niatrejdeft fratris eft filia,no fororis. Alioqui quale eft,ut Abraham uir iuftus, ^^sfuifiliam coiugem fumpferit,cum in primis hominibus propter aurium fan/ ^^^^idipfum fcriptura non nominee, malens inteUigi quam proferritôC deus le ?? Meafancia^t ac mineturtQui acceperit fororem fuam de patre fuo,uel de ma/ ^ft^^®^®*fhirpitudinem eius,ÓCipfauiderit turpitudinê illius, opprobrium * ’^^^ominabuntur coram filiis generis fui»Turpitudincm fororis fuæ detexit, P^^dtum fuum recipiet. nbsp;nbsp;Ïmperitifsime hominum,iftanon logeras,^ toto ferk
Pj'^rïtumpelagü derelido, ad iniuriam uirginis tuam rabiem contuhfti: in exem/ P'''’'tius(|uenifabulx fcrunt,cum uulgo eilet ignotus, SC nihil boni poffet facino 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^’‘^o^iUrCjquonobilis fieret,Dianx inccndilfe templum.SC nullo prodente^
, fettur ipfe in medium procefsifte, clamitans fefe incendium fubiecülc: 1 nbsp;nbsp;nbsp;r'^^^’'^busEpbeft principibus,quam ob caüfam hoc facere uoluiuet,refpondiv
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'P’^^^ï^c üonpoteram,male omnibus innotefcerem. Et hoc quidem Grç^
\ (j^'^®fii»Tuuero templum dominici corporis fuccendifti, tu contaminafti 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^® fpiritus fancfti,cx quo uis quadriiugam fratrum SC fororum procefsiltc 5
1 nbsp;nbsp;nbsp;.’'^^^•Öenia cumludxis uoce fociata dicis:Nonne hic eft fabri nliusC’Nom
\ nbsp;nbsp;nbsp;L’''^^^^'^^ dicituf Maria, SC fratres eius lacobus SC Ïofes SC Simon SC ludas,ÓC
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omîtes apud nos funtC Omncs,nifideturba,nondkitur. Quisteoro
\ uJ^’-^'Wpfianiïun nouerat,quis dupondq fupputabat c Cofcquutus es quod \ ^^ï'iobiUs es fadus in fcelere.Ego ipfe qui contra te fcribo, cum. in eadem te/ \ l o3'^'^^^'-®^Pift^’n5lt;ilbus(ut aiunt^ater uc fi.s,nefcio.Prxtermitto uitia fermonis, \ nbsp;nbsp;V '^^omnisUber tuus fcatet. Taceo ridiculum exordium. O tempora, 0 mores»
\ nbsp;nbsp;nbsp;i?j'*^i'^quot;''^doqucntiam, quant ipfe non habens,in fratre Cratcrio requiufti.Non
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“*'‘8Mæ nitorem,animx quxro pietatem. Apud Chriitianos entm
\ u .^“^eftmagnus SC uitium,turpe quid uel narrare uelfaCere» Adcaicem \ nbsp;nbsp;nbsp;L?'''’^^^^o'^titit3^itttcrrogatione concludoificcp tecum agam,quafi fuperii^ ni/
\ nbsp;nbsp;nbsp;1 J^^^itodê modo didos effe fratres domtni,quo Ïofeph didtus eft pater .Ego,
\ nbsp;nbsp;lÄ^P^^^’^ tuus,dolentes quxrebamus te, Mater hxcloquttur,non ludxi.Et
l ; ’^ö'^^'ft^ teler en s tEt erant pater SC mater illius admirantes fuper bis qux \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ x ®’^ ^'^ fimilia qux iam enumerauimus ,in quibus par entes uocan
I ç '-Ueforte de exemplariorum ueritatecauferis,quia tibi ftultÜtimei^riuahlii 1 nbsp;nbsp;nbsp;, t^tosCodices effelalfatostadIoannis euangelium uenio,in quo pleninime ferv
I nbsp;nbsp;®«wdnuenitPbilippus Nathanael,ÖC ait illitQuem fcripfit Moy fes inlege,amp;C pro
1 nbsp;nbsp;P^Meitimuslefum filium ïofeph à Nazareth» Gerte hocintuo codiceconti/
\ nbsp;nbsp;A^æ^P®ndc mibi, quomodo lefus fit filius ïofeph,quem confiât dé fpiritu fan/
\ nbsp;nbsp;v ^ mtocreatum^V erelofeph pater fuitï Quamuis fis hebes,dicere non audez
\ 'çUçuubatuï'iEodemmodo xfiimentur bC fratres, cpio xfiimatus eft pater» \ nbsp;nbsp;(„J^^Auoniamiam è cautibus bC confragofis locis enauigauit oratio,pandenda
\ in ™ epilogos illius irruedum, in quibus fciolus fibi uifus, T ertuUianum i tuil' quot;^'^’^'^'tocaqbCViéforiniPidfauienfisepifcopiuerbaproponit.EtdeTer/ 5 \ nbsp;nbsp;»i^^'^'l'^^’^^tnnihilamplius dico,quam eedefix hominem non fuifte DeVicLo/
\ t,.'^’^^''0idaf[ero,quodbC de euangeliftis, fratres cumdixifteI3omini,nonfilioamp; \ nbsp;nbsp;tu quot;^J^tanes autem co fenfujquem fuperius expofuimus ,propinquitatc,nb na/
\ ^'v™”^^'^?A^tcïimus,bC fonte ueritatis omdfo,opinronum tiuulos confedfa \ /''‘h^'^^'tidnönpofiumtibitotamueterü. fcriptorûferiemcommouereÆ-gna-1 WTO, ol'jeatçum,lïcnxum,luftinummartyïem,multoscp alios apoftólicosbC do \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AuvuduerfusHebionem bCTheodotûByzantium,bC V alentinum,
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'‘^uemfendentts,plena fapientixuóluïninaconfcripfeYuntlt;; Qux fikgifte^s
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H aliquando
-ocr page 402-?54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. HIERONYJIVJ
ahqirando, plus ûpercs.Scd me/iusputo breuiter !id ünguls. fcfpondêtc,(iu3ffidiac tills mmora.ndOjUolmnen extenderedn illudnuncimpctum fido,tn quo tuungi' niatemOCnuptias comparando, difemis ede uoluüli.RifimasinteproucrkKm,
7 camelum uidimus fakitantem. Dicis : Nunquid meliores funtuirgines Abrahun, Ifaae amp;C lacob^quibabuere comugia’:’Nunquid non quotidiedeimanibus,paJi!^^^ finguntur in uentribus, utmerito erubefcere debeamusMadamnupÜdepoftpar/ tum^'C^iod Ü boe ilbs turpe uidctut, fupered ut non credant etiam deum pet geni/ taha uirginis natum.Turpius ed enim iuxta eos deumperuirginispudendageni' tutn,quam utrginetn fuo utro nupÜde podpartu lunge d libet SC alias naturx ton tumebas,nouem mendbus uterum infolefccntem,fadidia,parmm,fangainé,patv nos.Ipde tibi defertbatur infans,tegmine membranarum folito couolutus. Jnguan tur dura prxiepia,uagitus paruuldodiaux diei circumcido, tempus purgatioms ut probetur tmmundus .Non erubcCcimus,non Ülemus.Quanto üintbiiimhori^ux pro me padus ed, tanto plus illi debeo.Et cum omnia repUcaueris,cruceoibilflt;^ tumebodusproieres, quam prodtemur QC credimus, ÓCinquadeboüibusiriuta/ pbamus. Sed utbxcqux dripta dintnó negamus,ita ca quxnon funtfetip^) renuimus. Natum deum ede de uirgine Ci edimus,quia legimus. Manamnupwe P^^P^^'^^^d'‘(^^ ctxdimus,quia nonlegimus. Necbocidcodicimus,quonup^}^^ condênemus^ ipfa quippe unginitas fruedus cdnuptiarum^iedquodnobisdebu^
•. lt;dis un is temere xdimare nibilliceat. Poliumus enim bac xdimationepodtbilin^ tis contendereplures quoep uxores babuideIofepb,quiapluresbabueritAbnld, plures babueritlacob,èd de bis ede uxoribus fratres domipi,quodplenty non tati^ ^m^^^^ audaci tementate condngunt.. Tu dicis Mariam uirginem nonperman-H^^jCgo miln plus uêdico, etiam ipfum lofepb uirginem fuideperMariain,utt^ uirginah coiugio uirgo filtus nafceretur. Sienim in uirum fandium foraicaoonon caditjëd aham eum uxorem babuide non {cribiturtMarix autem quam putains tu babulire, endospotius futr^quàm maritus:relinquitur,usrginem eummafiHttuiu o Maria,quipaterdomini meruitappellari. Etquiadecomparationeuirginitaiis^ nupnarum dim aliqua di(durus,obfecrolediuros, ne me purent nuptiisdetraxiut m uirginum lande,Sgt;d aliquam decide didantiam inter fantdos ueteris teßamenaSd noui,ided inter cos qui babnere coningia, ÓC hos quid complexumulierunipti^^^ tus receiPerunt i uerum pro conditione temporum al ij eos tunciubiacuißeß^^^ tix,ÖCalq nos, tn qnos dnes feculornm decurrerunt. Qiiamdiulex illapermarnic Crefcite SC mnltiplicamini,óé replete terramtEt,maledicda derilis,qup non parité men in Ifraehnnbcbantomnes, 8énubebantur,ÓCderelidiisparcnribus,ßtbantu/ na caro. Quando nem uox illapertonnit: Tempus breuiatum. eß,reliquüeßutqui habent uxores, de dnt quad non habeantt adhxrentes domino, unus cum coeamp;^ muiTpiritns. Et qnare f Qiha quidne uxore ed,ecgitatea qux deidunt,quornodo placeatdeo. Qiiiantem cum uxore ed, foheitus ed qux funtbuiusmundi,qvt^ doplaceat uxori.Etdinifa ed,mulier,8d uirgo.Quxno ednupta,cogitatquxtunt dei, utdt fandia corpore 8d fpiritu.Nam quenupta ed,cogitatquxfuntmSdqlt;l^', m odo placeat uiro. Quid obJatras^quid repugnasgVas eledlionis hpcloquinibP^ uifa ed, dicens,mulier Ód uirgo. Vide quantx felicitatis fit,qux Sc nomen fexusa/ miferit. Virgoiam mnlier non nocatur.Quxnon ednupta, cogitatquxfuntdoiui m, ut fit fan dia corpore Sd fpiritn. Virginis dednitio,fandram ene corporeSd fpllt;^' tu, quia nibilprodt carnem habere uirginem, fimente quisnupferit. Quxueronu pta ed, cogitat qux funtmundi, quomodoplaceat uiro, Idem tuputas efeditb^ Sdnodiibus uacare orationi, nacareiciuniis,Sdadadnêtnm maritiexpoliredcitm, grelTum frangere, fimulare blanditiasdllla hoe agit, ut turpior appareat, Sinaiurx bonum infufectiniuiia.Hxc ad fpecnlnmpingitur, Sdin contumeliam artifcistO' naturpulcbrior ede quam nata ed.Inde in fantesgarriunt, familiaperdrepit,!^^’''^ ab ofculis £d ab ore dependent, coputantur fumprus,impendiaprxparantur.nin^ ^ocorum accindia manus carnes terit, hme textricum turba conimurmuraqnun'
-ocr page 403-ADVERSVS HELVIDIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï$lt;
^interimuk ueniffe cum focus.lila ad hirundinis moduluftrat unfuerfa pene/ ^Mthorus rigeat, fi pauimêta ucrrerinr,fi ornatafint pocula,fi prandium præz ^’’®®j^®P°’'^^Sluacfo)tnteriftaubi fit dei cogitatioÆthæ Felices domus.Cæ/ ib^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibia elamitat, lyra garn't, cymbalum concrcpat,quis
i4atimor:'Parafitusincontumeliis glon'aturjingrcdiunturexpolitælibidinum 2 tol '^ ^^”^*^^'’^ ueftium nudæ impudicis oculis ingeruntur. His infelix uxor fem^^^^’^’^ peritjaut offenditurjöC maritus in iurgia concitatur. Hine difcordia, iai ?*” tepudij. Aut fi aliqua inuenitur domus, irt qua ifta non fiant, quæ rara Kd f ®^*P^^^'^P®^^^®^®domus,ltbcrorum educatio, necèftîtares mariti,cor ptun 0^°™™’ ^’’^ ’ ^^* cogitatione non auocent C Defecerunt,inquit feri/ San ^^æ quot;quot;*^^^”^ poft quod dicitur ad Abraham ï Omnia quaecunej dicit tibi w’ ^“®’^“æ*'®*'^ft’^partusanxieratibus00dolore,quædeficien MJ™ ,™^tuoris oracüs,mulier ene defiit, à dei maledidioné fit libera:nec eft Q mim couerfio eius,fed econtrario uir fubiieitur ei, ÔC domini uoce præcipitur: Q^ niaqu2cun($ tibi dicit Sara,audi uocem eius: £lt; fic incipiunt uacare orationf.
^°*''^’° debitum foluitur,orandi præteritur inftantia. Non nez tlTtJ^pquot;. ’®°® “^S^tïs tnâritatas,fandas mulieres inueniri, fed quæ uxores ^ Qtou'^^ *^ 'P^^ necefsitate Coniugq, uirginum imitentur caftitatem.HoC Wu '''^ ^P°fto^“s breuiter Chrifto in fe loquête teftatus eft:Innupta cogitat quæ ^tatu^'’?^°K °^° P^^^^^*' ^^° ’ nupta uero cogitat quæ funt mundi,quomodo pla ''tedr^’** • ^^P^’^ ^°’' campum inteUigentiæ derelinquens. Neep tarnen alicui tïe|J'^r’?®P®’ft*^ ^’J^t laqué urn, fed id quod honeftum eft fuadet,uolens omnes %h , P™®'^^quäquam de uirginitate,domini præceptum non habeat:quia Hin’^a^ tft,ÖCquodammodo impudentis erat, aduerfum naturam cogere,az ’’'jJ Ö “*tere:uolo uos elle,quod angeli funt:undc 2lt; uirgo maioris eft merit/, f^tCo^fr ^^^^’ft'^®^ ft Fecerit,non deiinquit: nihilominus in cohærentibus inz ''’W ^'*™ ^'^^ do,tanquam mifericordiam cofecutus à domino, ut firn fide ^%if”'°(r*^^° ^°^ bonum efle propter inftantem neceffitatem, quia bonum eft '^^Ideof 1 V ^^æ ^^ ^^^ necemtas ^ Væ prægnantibus ÔC nutrientibus in ilia ’’’‘’«Ho [. *“^“^‘^^titpoftea recidatur. Ideo ager feritur, ut metatur. lam plez ^abf ’Ï’^®*^*^®® *^00 capit.Quotidie bella nos fecant,morbi fubtrahüt,nauz f ®*’ ^ nihilominus de terminis litigamus C De hoc numero Funt illf, ueftimenta fua non coinquinauerut,uirgines enim perz ''^'lüep i u' ^ft^‘^ftS'^‘ft^^f’’^°”^ co/nqirinaucrunt.Egonon audeo expo.-^^tf v i ^ ^^ft^nmietur. Qiiod autem ais,quafdam efle uirgines tabernaz ^“W^^^*^ ^^ dico,eire in his 8lt; adultéras, 2lt;(quo magis mireris)clericos efle ^ l'ire' ^’^^o’^^thos impudicos. Sed quis non ftatim intclligaqnec tabernari/ '('•idn^^’^^’^^^^^^ni monachum,nec dcricum polTe efle cauponem:' Nun ^nis ^^'^ ^^^ culpa,fi fimulator uirginitatis in crimine eft:'Ego eer te, ut alüs ï’Poff^’^jT^*®®??^ uirginem ueniam:quæ inftitorias exercet artes, nefcio an ftiOjFpiritu uirgo non permanet. Rhetoricati fumus, 06 in morem f'*'^ °^’P^^^'^^^”^ lufimus.Tu nos Heluidi cocglftitqui iam Euangelio coz F/^%’m ^H ^quot;^^*^ ^æ^ gloriæ uirgines ÔC maritatas. Et quia arbitror te ueritate ^'’quot;ilier ’] f ^^*°’'^™ txitæ meæ ÔCadmaledida conuerti ( folent enim hoc ^^dUe^ æl ^^^’ ^^æ uidonbus dommis male optant in angulis ) illud dico '’*^^ttit^^ °”æ ”^*^^ ^°*^^ ^^^ conuicia:quum eodem quo Mariæ detraxifti ore
)ÖC caninam facundiarn feruus Domini panter experiatur SC mater.
Des.Eraf«
H 3
-ocr page 404-Des. ERASMI ROTERODAMÎ ûcræ theologix profefforiSjin prxcez dentem epiftolam Scholia.
lHe tant prccium iam nunc certaminishuiust Qui il uidus cnGraccum certatTe feretur. Taxat autem Heluidium,hominem ahoquin obfeurum , quod hac uia femam affedarcr. lt;Etcumtnfaecunditatefoliorumj Alludtad Ècum, qui folds onuda,procul efuriêti Chri^ dofrudium aliquempollicebatur.Verum d^ mulatquc repent in frugiferam,maledixtt illi lefus,8icxaruit. «Jf Deus pater edimprecan^
iduarijpôderabitür.SicîasuigintiobolB bet. Sed hac dere qui uoletplenius edoeâ, gatopus Gulielmi Budæi PanfienfohoI0^ ÔC dihgentis8ieruditi,cui titalamfecic De^_ fe.ld cômodum tn lueem cmiferaqqaamaH'-feriberemu.. ^ loanne defuper inkrente-] Hæc uerba mihi uidentur adlt;iita,niRqB^ Heluidio digna fant,ex quoreferuntar. fw dem cœU plaga.J Idumxa,regio edldamteo^
rum,uergens aa/xuitraiem partem,qu‘‘“'-' bræis diciiur Theman. Verum eadenip''°'^‘^ cia nommatur tribus nommibus, Tbefa^gt; Nageb,Darom,quod obliqua Hexa Earom, Auiirum,Aphricutnqi refpiciat:uc!ndilt;3igt;‘^ Hieronymus enarrans primum caputAa^^^’ ^ Idcd patriæ, ] Hoc locopatna,Grxcac^'^ 4 €{i,non Latina.biamquodLatiniaocantp^
plorandus:aut Prccandus,legendum ed,aut cette Comprecandus. Hf No/i rhetorietcaw^ pum.]Vt apte dngùlis fua tribuit.Or^^torix buscampurn dic^di quodhoruîn oratio fu.
du expitcetfefe.DialeidiciS tendiculas,quod Icgendum apudHieronymû.Porrô quodaid captiofe difputant,amp;inddiore.Artdoteli rpi^ di[,Qiias Latini paternitatesinterpretantat: nas, quod acute rcfellçns omnia,molcaus dt indicat uulgatà a:ditionem,qas locum banc argutiafua.Ha:cautemdicitHieronymus,nô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - .
quidem damnans omnino rhetorics,aut dta^-leajcS,autAridotelisacumenifedquodad^
ueriastdimam Hclutdium hisfruflra uteres dgnidcatu,proabdralt;do,quoduocâr,rclpon ^^‘dlt;edaalma,nonbcthula.]Dehisuide dentepatri due paterno,fed pro genreac faim Htcronymidiiputationem,in feptimum Efaiæ lia ab èodemparteprofedia.Edautem mCn caput. More Andahatarum.j Prouerbia^' cis uerbis uenuda uocumalludo,vxr/lr Si n ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eit. Sumptum ed autem à ludo ^f'xr, quæ perifPet nid pro famiUaueruCietpar
qaodam,inquoduo committebanturclauds oculis,ut non uiderent,quàferitcnt.Sicenim colligimus equodam apud Senecam loco. Si gnidcat autem Heluidium,multa congerere, fed temere,8i nthtlad rem pertinentia. Demo' nacics Cynicus de duobus,quorum altering
^^^^ P^S’P^^^^^^’ niter rePpondebat nibil ad na redbi famam patatepofTetjinccndifTetem rem.Alter,tnquit,mulgct hircum, alter fup^ plum EphedanæDianæ,quodturn toroorbe P^^!^^’^^^^'^'^ttdedehoc prouerbioin Chi celeberrimum état. Deprehéfus,confclloseli nadibusnodris,Andabatæ. ^In eiusafTum' fegloriæcupiditatefecHre.Decrcuitigitutm^ ptione] ^edin ufurpationecius aduerbq Do gidratus,nepodea quifquamhocnommenO' nec. ^ Pentatcuchi, j myTanv^^^^ appeUatur minarecur.Et prorrushodiecpncmenboimr qtrinqicontextumuoIuininibus,Gene^ nisignotumcrat,nidTheopompuSidfmsbi‘' iis,kxodi, Deuteronomp, Numerorum, Leui doriis inferuidct. ^ff Ex quo as quadrigsm] pcua vtfn quinque,3£ ^i‘tA:@' indrumcntum, Aut Congeriem,uerbum omittêdufpiâttt'“ lUcuoIi^cn.Hd annotandû,quofdam olim CIuadriiugam,lcgcndû ed:nonQijadrigam.
‘^^‘^^‘^‘ti,ut dicerent Pentateuebum Heluidius quatuor genera fratrumfecit.Ptei f ‘^y^dtjidem feriptû, fedpodeaab ECdra omnia refert ad Chridum. tff Dipondü fügt ^tHe indauratum,Moyd feriptis altquopa^ putabat. ] Dipondium,due düpondium,^^ operditis. ^SandaeÉcripturæidioma] '‘^fi^' pronummuloponit,quiualebatduobus3m' ‘ iu», propriecas hngux: d'qu idem unaquxep lin nbsp;bus. Siquidem Si adis,nummus eratiiilim'’ nbsp;nbsp;nbsp;‘
gua,lua quidam habet ac pecultaria,quorû mus. Vnde amp;nbsp;trefds agafo,Perdo diduselt, 8^dus^aIicnamlinguS trans fundi non POL' homonihiU. ^ Quare balbucis amp;erubefeisl i ‘^^Z ^ '^^^'trente.] Idcd tua fcntcntia,amp; tua Hæcuerba quxfequunturpodConEfrâ,non , ''^y.^^P^^^hone. tfy Secundum dclum reperiadditain antique quodamexemphti, nbsp;nbsp;,
f^ticluarif.] Sicenim legimus Leuitici capite necuideo quidadfenfum pertineât;amp;tam^ ygehmoicptimoiOmuis xdimatto dclolàm mirum,undcinhuncucncrintlocum-Fetal/
triam,Gratci iroiT/Ma nocant: wr/nilf aaKtBi quod nos gen tem, due familiam. Vndcpatnte
Pauli ad Ephedos capite tertio,dchabeeE^ q uo omnis paternités in coda amp;nbsp;in terra noBU natur. Vbi paternitas non accipitur aulgarl
Annocationibusnodris. if Quemfabolxff^ rant. ] Jmoreferturà Cicerone,àPlatâ^lt;^‘^gt; ab Auto Gellio,à Valerio Maxime,nonurfir bula,fed ut hidoria:Erodratnm quendam,
Hel ^N LIB. ADVERSVS f'®' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*1'^^ balbutirc non crube
^'^'^v^^*’?‘^ Romæ,hoccft in totius i 1 ’”i’’®” illiteratum inter cru/ ^quot;'‘f«' «• A^L°^'’^’''^''”’°5non Ioqui,fcd bal *quot;'’’^0 Go ^ ”^^ ^^^ aiunt) ater ue fis. j Hoc '’quot;quot;.adto ^’'’’”*^ b'-'nuncm prorfus igno/ Siit2‘quot;’^‘^^*^æ’^ 'Ibus unquam uidcz gt;C'®quot;‘««s in Chiliadibus. lt;nbsp;Corz f^S®^*®*^^] Intelligic dialecticum di n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“^ duobus propofitiSj
1 '^'^^‘'‘Sjaduerfarius obtineat id ?%|]Ia' ^^^“i^'busamp;confragofis] Cau 3 «flp°^k°''®f’®^ *^^^ confragofa loca afz »?XchM . ^‘^^‘^’^«♦Sic more fuo notât minibus plus eft difeculz b^lt;litdiï ^ ’’P^^®* ^n^icrauienfis.] Hoc Vitorino Afro,cu' Auguftinus.Hunc au tem Hieronymus teftaz iênfibuSjfed ftilo parum ^ ^ÓTt'^®^§'S Grsce fcirct quant Laz hrquidem. ] Qiiöd mun ^inl'” ^®’®figt;n poftea fitprolapfus, f^^^f“’’Hieronymus. lt;nbsp;Egna kH^ï “P^ïgnatium uocamus. Erat Krtius poft Petrum epiz hfc*®Wa«l'?’T’‘’®'i H Smyrna- cpifcoz filt;fP^P^^neordinatus. «firent? d lfc^i®GaIi^°-'^’'P* difcipulusi Lugdüz ih ^I*habt '^[^’^‘^ ecclefiam. «ff luftinö. ] fHpi,-f^°*®P^’^hriftum profcfz «k^oicli Hæreticum,uhdeHc?
HinVnde Marcioz 'H iii^^*'’'’DchærcGbuS ad Quod :fei»ÄÄ RiHsm.??”’*’**^* meminerit defcriptis ir’P*’lt;:odotum.] Hunc, ? V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Theodotionem uocar,
On, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominem fuifie fenfit.
gt;Ä^”^^Valentiniani.Dehis tk'’’'’'odnr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auguftinum in libro
ftfh ^ ^elnm r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixcram,nuga/
’o? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum quis afz
Q''^onett T‘quot;^ quot;°’’ ^lt;^ ^P‘“S. Camez ÏFÏ'’^coin« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faltitarc.Prouerz
«lilHeftn??”’”*®’’^ Chiliadibus-^“‘‘'8°’^ ^“quot;‘^ locum aduerfus louinianu r^ “’^ ”°^ uulgó Icgimus, ^^^P’'° qualitate in aliS Ü^pST“^ '^'^-Verum hanclcz fPP^°*'‘^æ ueritatis efte.Qui
*''®nupta«F ^quot;^^^ ’”^oH,amp; diuifuseft. P'’8iuirgo,amp;c.InGr$cisautem
HELVIDIVM SCHOLIA Î57 codicibus diuifus eft,non additunnee referz tur ad uirum, fed ad fcquentia, ài^XflÇXI ltset 9 yvvi n^u v -wx/^iif®-. ideft, Dimfa eft muller Si uirgo.EgomaluilTem uertcreuerbum ài^^fi/ 7«' numero muItitudiniSjdiuifa futhseduo» nempe muller dd uirgo - Ambrofius uerbuni repetit ad hunc modum: Quomodo placcat uxoriöd diuifus eft.Diuifa eft muller amp;uirgo, non natura,fed adu. «jf Virgo iam muller non uocatur.] Muller apud Latinos anceps noz men eft* Nam amp;nbsp;fexum fignlficat, S iumftam uiro ac dcuirginatam.Itidcm apud Græcos, i'Vfi aliquando mulicremjhoceftfexum,aliz quando uxorem dedarat. Ego quidem hoc lo co uxorem uertere maluiftem.Verum hacde re copiofiusdicemusin Annotationibus noz ftris. i^Infufcetiniuria] Iniuriam uocat,cum læditur forma naturalis,nifî mauls legere inz curia,ideft ncgledu. lt;|f Ad fpeculum pingiz tur] Apte dixitpingitur, prop ter colores pur puriflum 8dceru(ram,quibus faciem fucant, amp;nbsp;ftibium quo oculos quoep nigrore tlngunt. lt;nbsp;Parafitus in contumehis] Cum pcrfundun tur aquanaut folea petütur. Siquidem his mo' dis hoc hominumgenus dclcdat. ^ Expoliz tæ libidinum uidi.jltauocarefoletpublicas proftibulas.
ANTIDOTVS
In hac quo($ parum tribuit matrlmomdi hcc uidetur probare coniugium, nifi in quo ftudium caftimonis fir,8d imitatio uirginitaz tis;innuensin Sara,tamdiumulierem obnoz xiam efie maledilt;ftioni,8d fubicdam uin doml nio,quamdiucoitum appétit.Non negamus* inquitjuiduas, non negamus maritatas,fanz das mulicres inueniri:Ïcd quæ uxores efie de/ ficrint,quaïin ipfaneceflitate coniugn,uirgiz hum imitentur caftitatem. Quafi bonæ non fînt,quæ libenter funtuxores,quæqi uolupta tem earn amplcduntur.Et paulopoft cum ait, Ideo fyluafuccrefcit,ut poftea recidatur,6dc. fignificat^ne prolis quldcm caufa matnmoniz üm probari,quum nunc metendi fit tempus, non fercndi:cædendi,non conferêdi.Quid au tem diccmusf Num immodico quodam amo/ re caftitatis, uere hæc fenfifie Hieronymum, quod totics inculcatrAn in his rhetoncatum cfre,ficut ipfe mox teftat, rhetoncati furnus, K in morem declamatorum paululum lufiz musfAn in hanc partem propéfior fuit, quod Heluidius nuptias squaretuirgini ta ti:amp;iux/ taprouerbium,iniquum petit,ut æquumfez ratfAn lans eft,quod in initio huius difputaz tionis tcftatur,fc nó detraherenuptiis,quum laudat uirginitatem: ut hæc femper ad illarrt regulam fint accipienda, quæ durius didauP debunturf •
Ärgumefi/
-ocr page 406-Î58
ARGVMENTVM OPËRlS
Ïouinianus ex monacho clericus,homo ob^ jfcurus,fed diues,nec cruditus tamen,necelo' quenSjiamoJimcxtindam Bafilidis hærefim conatus eftinftaurarcjæditis fuper hacre co/ niêtarus,quibus ex diuinat fcripturac teftimo^ mis perperam intellcdis, probare nitebatur uirgines,uiduas K maritatas ciufdemefle me' rin,fi cæteris uits operibus non difcreparent. Deinde ucre baptizatos,non poffe rclabi in peccatum. Qiicm errorem Auguftinus aflerp bitamp;Pelagio.Adhæc nihil interene inter ue/ feentem cibis8£abftincntem,modo cumgra/ tiarum aciionc fumat.Polhremo par omnibus fore præmium in regno coelorum,quicunque fuum baptifma feruauerint. Hæc cum Romæ doccret,ncrainem faccrdotem autalicuius no minis clericum inerrorem potuit trahere,tan turn mulierculas quafdam corrupitradeo ut hocaudito,quædam uirgincs facræ^srouedæ iam ætatis nupferint uiris.Porto quod ipfeno duccret uxoré,id negabatfe facere,quod hinc præmiû aliquod Q)craret,fed ne molcftiis ma' trimoniotum irretiretur;hoc eft,non ut me/ lior eiTccjfed libcrior.Diuus Auguftinus erro res quofdam confertin Iouinianum,quos ta/ menilknonimpingit Hieronymus,utilt;$ non diffimulaturus/fi quid talc docmlTet-Ncmpe
SECVENTIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jofuidccort«/
Mariam Icfu matrem dkF3'’'^’^X ptam.Adhæc,omnMpc^2 aradox^ admodum habent Stol AjnunijnetI rum apparet dinum ^ L libres kg’^^^’ j niani,nccin höc Idietony,, turn rumore popular! di jouiniani f“' de louiniano-Teftatur »»^»«0(151^ km factam elfe raentionc gt;nbsp;iiærefe'’^*^ nium,nccapud PhikHru gt;nbsp;y^dani Iilgt;^ Catalogo: repenne tarnen m' g^^jt^ioflifli^ qui feriptoris titulum n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ num inter hæreîîarchas a .protin‘'5^' hanc hærefim feiuuene or V^^dot8 dctt tindamfuiire,necadullorumrace^l,u,uscr ptionem peruenifle^pp^ «j^riniSP’® rorem damnani «Äa^'X fat«“ macht),« antequam adue aom non Hieronymus. Attamen hoc arg (-^^jns illibencer arripuit, impend’ 5or,4’’^® uirginitati,« ob id nupni cpifcopi quidameifeuoleba • j^qaeno* fuum campum,omneis ? „ÿjtarefcllit uircs explicate uelurilux ' g^joan),® hominem, ut literarum ena fjjajÿinfe prodigiofam fermonis inrantiam -aeturTtotadtfputationCzquoniame^'P xior,induosdißributalibros«
©. HIER0NŸMI ADVERSVS lOVP NIANVM LIBER PRIMVS
A V C ï admodum dies funt,quod fandi ex iufdam mihi louiniani commentariolos tranfmifetunt, g ^^ angelico atque apoftolico uigore contcrerem.QdOS ‘^nonuct^ SC omnino non intelligerem, cœpi reuoluere crebrius.a ^^^ ^^ modo atq? fententias, fed fingulas pene fyllabas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^ ens prius ftire quid diceret, SC fic uel probate uel redarguere quod dixi e ^^ ^^^^ fenpeorum tanta barbaries eft,SC tantisuitiis fpurciffimus fermo cohiulus» quid !qquatur,nec quibus argumentis uelit probare quod
2 nbsp;nbsp;nbsp;Itgerc.Totus enim tumet,totus iacet:Attollit fe per finguIa:8C quafi débilita nbsp;nbsp;, Iuber,in ipfo conatu frangitur.Non eft contétus noftro,ideft humanomore 4 gt;nbsp;altiirs quiddam aggreditur.
Quodipfc
Partununt montes,nafeetur ridiculus mus, Non fani effe hominis,non fanus furet Oreftes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- r rar Præterca fie inuoluit omnia,SC quibufdam inextricabilibus nodis uniuetbpcr
3 nbsp;nbsp;nbsp;batjUtilIudPlautinarumlfterarumeipoffîtaptàriî
Has quidem praeter Sibyllam leget nemo.
Nam diuinandum eft. Furiofas Apollinis uateslegimus. Etillud Vergilianu®.
Dat fine mente fonum. Heraclitü quoep cognomento (rwTovó^, fudantes^wO phi uix fntclligût. Sed quid ad noftrum aiviyp^ccnsluj^ cuius libres muite dimw^ eft nolle,quant uincere f Quaiiquam SC in uidoria non parua fit diffieukas • enim fuperare queat, cuius aftertionê penitus ignoret^Etneledorcmlongiustra' ham,cuiufmodi eloquêtiæ fit, SC quibus uerboru floribus ornatus incedat,lec®d« 4 libri eius monftrabit exordium, quod heftemam crapulam rudans ita euonitf o^
USUOO
-ocr page 407-ADVERSVS lOVINlANVM
1 tistóoinuitatiSjHon ut claro curra nomine, fed ut rumore purgâtus uiuam üanoî oMeroagrum,noucllas plantationû, arbufta teneritudinis,erepta de uitiorum gur g'tgt;bijs,audicntiam,communitam agminibus.Scimus Ecclefiam fpe,fidc,charita/
*ï gt;nacce(ribilem,inexpugnabilem. Non eft in ea immaturus,omnis docibilisumz
petu irrumpere,uel arte illudere poteft nullus. Rogo,quæ funt hxc portenta uer DorumtQuoddefcriptionis dedecusCNonne ucl per febrem fomniare eum pûtes, ^ '*daneptummorbophrenetico, Hippocratis uinculis alligandumï’Quotiefcuncp ^®l«gero,ubimcdefeceritfpiritus,ibicftdiftinó:io. Totum incipit, totumpenz J^^walterOjiicfcias quid cui cohacreat, 06 exceptis teftimoniis fcripturarum,quae * '^^^''uliifbtno eloquentie fue flore mutare non aufus eft t reliquus fermo omni conuenit. Que res mihi aliquam fufpicionem inteUiz °'*“t(lit,uelle eum ita nuptias predicare,Ut uirginitati detrahat.Quando enim ''0raniaioj(j3y5ÇQæqy^j^j^j..jjj^£gj.^Qj.j’j comparatio,fuperioris iniuriaeft. Neeg
quot;onosMardonis 24 Manichei dogma feeftates nuptiis detrahimus,nec Tatiani errore decepti,omnem coitum (purcum putamus:qui non
, nbsp;nbsp;o ^^pbasjed cibos quoeg quos deus creauit ad utêdum,damnat 06 reprobar.^ lia Vu *’' ^®”^® magna,non folum uafa effe aurea SC argétea, fed SC lignea SC fidti iw^”f“quot;d^mentum Chrifti,quod Paulus architceftus pofuit,alios ediheare \ nbsp;nbsp;nbsp;ipnon^^^^^^'^’^i^^pldes preciofos tallos econtrario foenum,ligna, ftipulam, Non \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^otabües nuptias SC tor urn immaculatum.Legimus primam dci fen i
\ uirdn '^’'^^'quot;''■^^multiphcamini,amp;C replete terramded ita nuptias recipimus,ut \ ?tnh '^^V* de nupttjsnafcitur,preferamus.Nunquid argentum non erit ar 1 nbsp;nbsp;nbsp;lc;?’ï'quot;’‘^^™^^acMo preeiofius eft;Aut arboris SC fegetis cotumelia cft,fi ra» \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ariftis,poma preferantur SC frudlusç’Vt poma ex arbore,tru \ nbsp;nbsp;nbsp;ftuftu?^^^'^^^’'^^^'’‘S'*^^^^® ^ nuptiis.Centefimus SC fexagefimus SC tricefimus \ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^’^^ terra SC de una femente nafcatur,tamen multum dinert \ nbsp;nbsp;nbsp;niftiiif^’^'^'^^'Smta-referuntur ad nuptias.Nam SC ipfadigitoru coniunAio,quau .^ \ nbsp;nbsp;BtjRsJ^?®P^®^’ms ofculo SC fcEdcrans,maritum pingit SC coniugem. oexagmta \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^^‘^ '^ anguftia SC tribulatione funt pofite. Vnde SC fuperiort
\ *tttw ‘d^^ntoq maior eft diftieukas experte quondam uoluptatis ilz 1 nbsp;nbsp;'troi/r®^mttc,tanto maius eft premium. Porro centefimus numerus,diltgcnz^ \ nbsp;nbsp;nbsp;'«V ^ ^^^^’‘ ^^tende,de finiftra transfertur ad dextram,SC eifdem quidem dig* \ quot;^^^^demmanujquibus inleua nupte fignificantur SC uidue,circulum ra 1 nbsp;nbsp;nbsp;iilh^^^^tmïginitatis coronam. Hec de impatientia magis cp iuxta ordinern i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixetim. Cum enim adhuc uix de portu cgrediar,amp;C rudentibus uela g
i tolj!k?’'’^’’^^diuminequeftionS pclagus fubitus loquêdi eftus abripuit.Vndc \ proif ^^'^’^f^m,SCpauWper finus cotraham, nee indulgebo mucroni,iam nunc \ nbsp;nbsp;nbsp;Non '1quot;''^^^^ ^ödre cupienti. Balifta quanto plus retrahitur,tanto fortius mittit. \ nbsp;nbsp;nbsp;tftf ^ ■ f ^’^'^^m dilatio,ubi certior fit ex dilatione uidtoriaP ropona breuiter adz \ Btop ^^'^^»^ detenebrofis libris eins quafi de foueis ferpentes protrabam^^ \ nbsp;nbsp;nbsp;d\.^’'^’^'^^tvenofiim caput fpiris maculofi corporis protegi.Pateat quod noxm \ inC^^'^'-^’^^^ncumpatuerit. Ï3icituirgines,uiduas SC maritatas,que fomd \ tutto ^^^æf'^'^i^^lnon difcrepent ceteris opeYibus,eiufdemeffe nreriti .Nitiz \ nbsp;nbsp;^K^'^'^^ cos,qui plena fide inbaptifmate renati funt,à diabolo no pone, fubz \ nbsp;nbsp;Ptiem ^'^’nptoponitinter abftinentiâ ciborum,amp;C cum gratiarû adione percez \ nbsp;nbsp;nnir^^^’^’'’f'gt;nulianr effediftatiam.Quartumquod SC extremum,efoe omnium \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^niauerint,unam in regno coeloru remuncrationc. He c funt \ lub ^^'^ antiqui,fiis confiliis draco de paradifo hominem expulit.Nam SC faz \ VwT^'^'^'^^^nas preïeïcndo,repYomifit eos immortales foturos,quafi nunquam \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum diuinitatem equalem deo pollicetur,expvdit eos de paraz \ nbsp;nbsp;^?‘?^.'Pfo^dibCexpediti,SCabfqulla macula uirgines,domini cofortio frueban
\ ft ^^’^mualletnlacfir'ymarü,tunicis confutis SC pclliceis ueftirentur.Sed nele l ^^^wtiu5nï0ïer,lequat ueftigiapartitfonis expQfite,etaduerfus fingulas pro»
-ocr page 408-ADVERSVS lOVINIANVM
pofinones eiirs^ (cripturai um nel maximenü^rteRimonUs, ncqucniteg^f*’*^ eloquentie magis quam uentafe fup era turn. Q^od ü expleuero, ÓCHiumutriA^^ teRamenti nube oppreRero, aRumam exempla Recularis quoep Utcratarx^^d ^'^^ 6ó ipfe prouocac.Doceboqi etiam inter philofophos QC egregiosinrcpuhlic2uitos P uirmtes uoluptatibus, ideR Pythagoram, Platonem SC AriRidem,Arittippo,bp^ curóóC Alcibiadi ab omnibus folere prxferri. Vos quçfo utriuRp fexus uirgiats Si eonrinentes,mariti quoep ÔC digami,ut conatusmeos orationibus adiuuetis.Cua/ ciorum in commune louinianus hoRis eR.Nam qui xqualia omnium afferitmeR ta, tam uirgmitati facit iniuriam,dum earn nuptiis côparat,quàmS!(.nuptiis',üce2S heitas aRerens,ut fecunda QC tertia matrimonia. Sed Sé digamis Sé trigamisaduet' farms eR, ibt ponens fcortatores quondamlibidinoRRimOspoRplt;xnitcntiain,ubi duplicata Sé trtplicata matrimonia, niR quod in eo digamiSé trigamidolerc non de bent, qiria idem fcortator SCpoenitens, in regno cœlorum etiam uirginibusadse' qiiatur.Proponam igttur manifeRioribus uerbis Sé habétibus aliquam confeqi’lt;^^ tiam_,argumenta eius Sé exempla de nuptiis,codemep ordineomnia, quoabeodi/ (Raiunt,digeram. NeemoïeRum letRoriRt,{inaufeam eiusSéuomitSlegere^^'^ peUatur.Libentms antidotum ChriRibibet,cum diaboliuenenaprxcefieriiiti^^' dite patienter uirgines,auditequxro uoluptuoRRimum concionatoremqmoqiran Sirenarum cantus Sé tabulas claufa aure tranRte, VeRras ferte paulifperiniunaS) pumte uos cum domino cruciGxo,pbarirxorum audire blafpbcmias. Pritnaqn' i qutc,dei fententta eR,propter quod dimittet homo pattern Sé matrem faam,ëéad/ nbsp;nbsp;nbsp;1 hxrebit uxori rux,Sé eruntduoin carneuna, Acne forte diceremus boe fcripmin / in ueteri teRamento,aR'erit à domino quoep idipfum inEuangelio cófirmari,qiiod I deus coniunxit, homo non feparet. Rahmig fubneSiitt Crefeite Sémultiplicaniint nbsp;nbsp;nbsp;1 to Sé replete terram, Sé per ordinem replicat, Seth,Enos, Cainan,Mablehel,htcd,E' noch, Matufalem, Eamech,Noe,omnes habuiffe uxores,Séexdeifententiatilior I procreaRe, quafi generationis ordo SéhiRoria conditionis humanx fme coningt' ^ bus Séliberispotuerit enarrari.IRe,in^it,eREnos,quiambulauitc.umdco, Séra' ptus in coelum eR.lRe Noe, qui cum effent utiep multi uirginespropter xta(ein,f^ lus cum hhis Sé uxoribus naufrago orbe feruatus eR, Rurfuspoft diluuium^quaii alteroprincipiogeneris humani, uirorum Sé uxorum pariaiunguntur, SéexinX'' S^^ S^^^r-ationis mRauratur benedi(Rio: Crefcite SémultiplicaminijSéreplete^^^’^^ ram.infuper etiam comedendarum carnium licentia relaxatur.Etomnequodino/ uecur,erit uobis m efcarntficut hof era herbarum,dedi uobis uniuerfa.CiirritadA/ braham,iraac,Sé lacob, e quibus prior trigamus,fecudusmonogamus,terttus qua/
tuor uxorum eR,Lix,Racbel,Balx, ZelpbxtSéaRerit Abraham obSdeimenrua benedt(Rionem in gencratione hlq accepiRetSaram in typurn eedefix, cuidefcee/ 1 rant muliebna, mated tetionem Reriliratis partus henedidione muta Ife : quodR^' becca ierit qua fiprophètes interrogate dominum, Séaudietitab eo,duxgenK^Sé duo populiin utero tuo funttquod lacob pro uxore feruierit, SéexiRimSte Rachel
uirieffedareliberos,acdicenteida mihiRliosifin autem,moriar, rcfpondcriUtiO^
pro deo ego fum qui te conclu fitequot; In tantum, inquipfeiehar frudus nuptiarum eh^ domini,non mariti:Quodlofeph uitfancRus atep caRiRïmus,Séomnespatriatchx 1 uxotes habuerint, quibus per Moyfen xqualirer benedicatdèus.ludam qitocpp’'‘^ pontt Sé Thamar, Sé occifum OnanperRringità domiiio,qa fratriinuidens,ferrai nuptiarum dedita opera perdebat. Moyfen proponirSé Marixlepr3m,quxf'aDi pro uxore detrahens, ilico dei ukionepereuffa eR. Laudat Sampfon, Séuxorin^
11 Nazarcum miris effert prxcontis ♦ Debboram quoqp replicatSéBatach, qaedähf que uirginitatis bonis, Sifaram etiabin Sé currus ferreos debellariiit.lahcliixcjteta
Chaber Cynei adducitin medium, Sé palo armatam prxdicatmanum. Inter kper patrem Sé nliam uirginem quximmolata fit domino, dicit nullam fuiffe diRtnar am, quin pottus hdem putris prxfert ei, quxexfaRt lügens. Venit ad Samad d'
return Mazateum domini, qui ab infantia nutritus m tabetnaculo eli, 8é ueftfo^
-ocr page 409-cftçp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBERPRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lÂI
ueftibus lineis : dicit^ cos filios procrea(re,nec ^’^°*’*5 imminutam efle complexu. Booz cum fua Ruth 12 *^tuin uif» ^ ^^ ^^ Dauid inde producitjpfumt^ Dauid centum praeputiis ''T^‘'^'nponê P^'^^^^^°’’^^§^s fi^iæ quæfilTe concubitus. Quid dicam de Solomo/ • *'^'ptijni«n**^ catalogo maritorumjmaginem afferit faluatonsC 8lt; de illo uult ^’'*’»«0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuum régi da,Só iufticiam tuam filio régis. Et dabitur
l3'^'amp; *æ’^^dorabuntpro eo femper. Ac repente tranfcendit ad Eliam ij L^Âcuf’i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grande myfterium,quod requieuerit fpiritus Eliæ in E?
b^-Ttai^ ^p*^*^^^t:niß forte Eliam quoq ÔC Elifæum uxores habuilTe ar j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^^'^***»^ ^^^ *®'' ^*^ laudibus immoretur, miror cur oblE
*”°^° ®*®® faciam.Iofiam uirum iuftiiïïmiï,fub quo in templo Deu f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’^^ Holda uxore Sellum mftrudlu refert. Daniel quocç
^^Bli2^**^l,^^*^®® ponit:£v ad Euangelium répété tranfcendens, Zachau o ’'f^tdice ^Q. ^^’^”’ponit06 focrum cius,cætcrosq apoftolos. Et cofequen r^Ms m'^^ri ^’■item uoluerint affumcreuanam defenfionem, Si obtendere,
*k ^^^^”*- incremento,audiant Paulum loquétem: Adolefccntio 14 t^^Me ° n^°^^^’®æ® procreare:06 honorabilcs nuptiæ £lt; cubile immacula 1 ^A^'Mt / ^^^ ^^ ^*ro quamdiu uiuit uir eius. Si autem mortuus fucrit,nuz f ■ I^iiin ^^’Ï*^domino. Et Adam non eft feduélus : mulier autem feduéla. Salua autem fiet per filiorum generationé, fi perman ^*'elt;ïlione 06 fandificatione cum fobrietate. Certe ceffat hic illud a? t '^‘^»ulie ^^* ^^bent uxores fic fint quafi non habeantmifi forte dicetis, proz ^'’^u^’^'f ^’'^ ’ 4“*^^^™ quædam conuerfæ funt retro poft fatanam,quafi di^'‘om H ^^^^'^’^ ^°*^ “^ earum maior ruina. Ex quo manifeftû eft,uos d^f'’*^^^ogmafedari,prohibentium nubere 00 uefci cibis quos deus créa/ V' '’'fftre 'V^^^^’''^f2'ni habentium confcientiam. Et poft multa,quæ nunc 0/ k ^'^'ndi^°*“^c,cxcutit fe quafi in locum Rhetoric5, ÓC facit apoftrophen ad i^] 5H ^«8«»'^’^°“^‘^‘^^‘^^^’■“’'g°iniuriam,elegiftipudicitiampropterpræfen r.^^'^‘‘ï i^et-ï,r^’P’^corpore 2lt; fpiritu:ne fuperbias, eiufdem li^^®Poliii ^^”^ cSj cuius 00 nuptæ funt. Nimius fortafle fuerim in expofitioz t'''^^us o’''ï-™^“®gt;ö^lcgcntifeftidiumfcccrim,fedutile ratus fum cunda mo/ t ^’’gt;Jtur • ^^^*'^^^n^ aciem contra me ponere, 06 totü hoftilem cxercituni PatManV ^^ ^^^’^^^ congregate,ne poft primam uid:oriam,aliamihi deinz Cü '0to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Igitur non dimicabo contra fingulos, nee paucorum ero n ''*’*^1«^ *°^^contentus,toto certandum eft agmine, ÔC incopofiti hoftium ^'''Ptim'^7'*^^ ®°’’® pugnantes,inftruda 06 ordinata acie repellendi. Oppoz i^^fe^^ - ^® ^poftolum PaulQ, 06 fortiffimum ducem, fuis telis,ideft fuis l’P^dof’’^^®'^^^’^*ïa^ö'bus enim fuper hac quæftione Corinthiis,pleniftïmc h^^öloq *°'^?^^^’“rn,S6 magifter ecclefiae.Quicquid autem ftatuerit hic,Chriz n^ub ^^^^^ putemus.Simulq neledoris tacita cogitatio cum cœperi n 8imjy5**æP’^°Po^^flt;ïn^gt;:^rl“^rc,fcnipcrad Apoftolu fe referuer,06 ftudio ti*'’''^PerI' '^4^æftio^S priora negligens,ad extremafeftinet:inter cetera Coz ft''’’^(a*^r^ ^^^^‘'^’^^^’'^’■’^’^”^ P°^ fidem Chrifti cœlibes elTe d eb er ét, £6 conz t ^\i p^'^ habebant uxores dimittere:an fi uirgines credidiflent, inirent /^hd^*^ *’^^*’^ ^ duobus ethnicis, unus credidifiet in Chriftum, utrum nam ^^'^ credentem.Et fi effent ducendae uxores, Chriftianas tanz » f’öfïy’ ^* ^^ ^ ethnicas. Videamus igitur, quid ad hæc Paulus referiz ^^^ • Pro ^^ ^“*®®» Qux fcripfiftis mihi, Bonum eft homini mulierem non tanz V^“« u' ^ fomicationes autem unufquifque uxorem fuam habcat, 86 unaz 6^^^^^^^- Vxoriuir debitumreddat, fimiliter 86 uxor uiro. ^ f”! n ^°’^P°’'^^ '^^^ habet poteftatcm,fed uir. Similiter 26 uir propri) corz '^’''PUs^^ ^^°^^ poteftatem, fed uxor. Nolite fraudare inuieem, nifi forte ^^confenfu,ut uacetis orationi.Et iterum adidipfum reuertimini,
neten*
-ocr page 410-ADVERSVJ lOVINlANVM
nc tentet nos Atanas, propter incontineAttim uedram. Hocatitemdicoiuxtain/ ^ dulgentiam, non luxta imperium. Volo autem omnes homines eik utmetipfum, fed unuCquif^ proprium donum habet ex dco,2hus quidem fic,3.lius autem fic.Di co autem mnuptis ÖC uiduis, Bonum eft eis,fi fic perm^nferint ut ego. QuadÜ fe
non continentjnubant.MeliiJs ettenim nubere,quàm uri. Reuertimundciput tedimonijiBonum ett,inquit,hominimuiierem non tangere. Sibonum edmtiie/ rem non tangere, maJum eh: ergo ta.ngere.Nihil enim bono contnrium ett^niiiwi ïum. Si zittern malum eft, dC ignofciturtideo conceditur,ne malo quid detenus dit-(^zle zmem illud bonum eR,quod conditione deterioris conceditur ^Nun^uum enim fubieciff'etj'Vnufquifep uxorem fuzm bzbezttniÜ prxmifiiTet,Propteriomi/ ezaones zutem.Tolie fornieztiones, SCno dieet, Vnufquif^ uxorem fuam Inbeit' Velut ft quis deßnizt:Bonum etttriticeopzneuefci, èd ederepuriffimzmftiniliiti-Tzmen ne quis compuUus fzme comedztRercus bubulum, concede ei utueftamr nbsp;nbsp;j Si. hordeo. Num idcirco frumêtum non bzbebitpuritztem fuzm,R fimohordeum j _ pr^ferztur^Bonum eft illud nzturzliter,quod compzrztionê non hzbetmali,(l^olt;^ j prxlzaone zlterius non obumbrztur. Simulcp znimzduertédz ett ApoRoUpt^dcn nbsp;nbsp;j tiz. Non dixu, Bonum eü uxorem non hzbere:fed,Bonum eümuiieremnon(^ geretquzÜ Sd m ralt;ftupericulum Üf.quzfi quiillzm tetigerit,non eu3dzt,quxüito^ rum preciofzs znimzs rzpit,qux fzeit zdolefcentium euolzre cordz. Alligabu quis in linu ignem, QC non combureture’zut zmbulzbit Riper ezrbones ignis,8dnon ar/ debitç’Quomodo igteur quiignem tetigerit,{iztim zduritur:itz uiritzdlusSiCkemi
nx, fentu nzrurzm fuzm, 8i diuerRtztem fexus inteîligit. Nzrrznt Sigentilium h' I ts bul^ Mitbrzm QC Erichthonium,ueîin lapide uelin terrz,defolo xfiulibidinisdft I generzros.Vnde Öd noRer Iofeph,quiz tzgere eum uolebzt AegyptiZyfugitexmi/ nbsp;nbsp;j
mbus eius, ÔC quzfi zd morfum rzbidiffimx cznis, nepzulztim uirus ferpere(,ps^'' I hum quod tetigerzt,zbiecit. Propter fornieztioneszutern^unufquifcpuxoréiusiu j bzbezt, oc unzquçqf uirum fuum hzbezt.Non dixit zutem, Vnufquifep propter for D I nieztiones duezt uxorem : zlioquin hzc excufztionelibidini frenz Ïzxznet,utquo/ nbsp;nbsp;I tieCcunep uxor moritur, toties ducendz fit zliz,ne fornicemurtfed, Vnufquifq uxo/ nbsp;nbsp;I rem fuzm bzbezt. Suzm, inquit,bzbezt, fuz utztur, quzm hzbebztznte^ credercr. nbsp;nbsp;nbsp;I Quam bonum^crat uxorem non tangere,Qdpofifidem ChriRi fororem tantSnof I fe, non coniugêtniÜ fornieztio tadtum eius excufzbilem fzeeret, Vxor propre oor/ ƒ ports non hzbet potefiztem, fed uirt fimiliteröd uir, fui corporis non habetpoteda nbsp;nbsp;I tem,fed uxor.Omnis hxc quxRio de bis e{i,quiin mztrimonio funtdeprebêffati ƒ ets licezt uxores dtmtttere,quodSd dominusin Euzgelioprohibuit. Vndcamp;lApo I Rolus: BonS eR, zit, uxorem non tzngere. Sed quiz qui femel duxit uxorem,ntf ex nbsp;nbsp;I confenfu, non uzlet fe zbRinere, nee dzre repudium non peccznti, reddatcompp I debitumifponte quippe fe zlligzuit, ut reddere cogeretur.Nolite frzudzreinuieem: mfi forte ex confenfuzdtempus,utuzeetis orztioni.Oro tequaleilludbonumeH, quod orzre prohibetp quod corpus ChriRizeeipinon permittite’Quzmdiuimpleo tnzrttiofficium, non impleo ChriRizni. lubetidem ApoRoIus in zlioloco,utfem/ I per oremus.Si femper orzndum eR,nunquzm ergo coniugio feruiêdum:quoniaitt quotieCcirep uxori debitum reddo, orzre non poRum. Petrus zpoRolus experimen ^ttmhzbens coniugzlium uinculorum, uide quomodo informet ecclefiam, quid do cezt ChriRianostSimUiter uiricohzbitztes iuxtz fcientizm, quzfiinfirmioriuafeu/ lo muhebri trtbuentes honorem, Qd ficut cohxredesmultiplicisgrztix,utnonim/ pedtzntur orztiones ueRrx. Ecce eodem fenfu, quiz eodem 8d fpiritu,impcdiridi/ cic orzttones officio côiugzli. QitodzSt zit, fimiliter,idcirco zdimitationemprouo czt utros, qutz izm fuprz uxoribusprxceperzt, dicenstVt uidezntuiriin timoreca Ram ueRrzm conuerfzaonê, quzrum fit non exterius copofitio crinium Sd diliin/
diio zuri, Sd in culcu ueRfs ornztas, fed zbfcondirus cordis homo, inincorruptione I mitis dd filen tis fpiritus. Hoe eR corzm deo piz cens. Cernis, quale coniugium inter I uiros uxores^ prxcipótfCohzbitzntes iuxtz fcieatiz, uenouerintquid uelit, quid I defideret /
-ocr page 411-LIBER PRIMVS
36i
naffiiJo muliebri. Si abfti'ncinus nos à coi'tu, 'ffeco ^'^*™*®^®uxoribusïfinon abfl:inemus,perfpicuiï eft honon contrariam ’''^’'iiiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo(j,Vt uideanr,inquit,uiri caftam couerfationcm
*^4)irif n”^^™ *^ abfcodi'to cordis hominem,in incorruptione mitis 56 fden/ ^^lêid ^^*^^digna uox apoftolo SC petra Clnifti. Maritis uxoribusq; dat Icz '’^i’nin quot;^''''^^'^ garnis ornatu,caftitatem prædicat, 06 ornatum interioris homiz '’tttiio,*’°^’P^®’^^o’‘ds SC filentis fpiritus,quodanimodo hoc dicensïQuoniam ^'f§'Hu^ ft ^°’^’° ^^^‘^^P^^® ^^ ’ ^ beatitudinem incorruptioniSj quae proprie ^^^'«en • ^’^^^’'^^^fiiftïs, imitamini incorruptionem fpintus faltem per feram '*'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i^^*^ corpore non poteftis,mente præftate.Has enim Chriftus di
^'’Igt;4 ^^‘'^^^’ æ coiundionis quærit ornatus. Verum ne quis putet ex eo quod '^'^no’^^^^^^^'^ °^^^*°^’’^ iterum reuertimini ad idipfum, apoftolum hoe uelz ^®ptcr*' ^''°1’^^’' “’‘iiorcm ruinam concedere, ftatim infert, ne tentet uos fatanas I^'” q»*ï^°'’^*’^^®h'am ueftram.Pulchra nimirum indulgentia,ÓC interim ad idip ^^ '^^ ^*quot;**’ ^’^® uocare nomine,quod tentationi præfert fatanæ,quod eaux I^(liii)j?*?'‘'?’*“'’^^^^33.boramus quafi obfcurum diuerere,cum expofuerit ipz ^Ws• P^’^®^: autem,inquit,dico iuxta indulgentiam, non iuxta imperium! '®'iein'^^'”^^ ^^^“^ nuptias non uocare indulgentiam,fed prgcepturn:quafi non ^ ^ecunda SC tertia matrimonia concedanturtquaft non SC fornicato ^iH^P®^“^’^dain fores aperiantur eeelefiæ, quodq his eft maius,SC ineehis-^’^ï l'®ï®®^^ïorcni nouercæ,quem in prima ad Corinthios Epiftola tradiderat c^f^SjUt fpiritus faluus fiereta'n fecunda retrahit, SC ne abunz ’*^^f ^^®^^®’'^^^^’^ frater,kborat. Aliud eft uclle quid apoftolum, aliud ftoluj,] '’’^Inuoluntate promeremur, uenia abutimur. Vis fcire quid uclit Apoz 1 ^(|iiip*'^^5'’°^ fequiturtVoIo autem omnes homines efle,ficut mcipium.Bca^ *^.{| ^5^finiilis eritPelix qui audit Apoftolum præcipientem, non ignofcenz '*if^0(j'''’'''’Wuolo,hocdefidero,utimitatores mei fitis, lient SC ego Chrifti. Ille ’'''gt;{i|,^’**’'^^^^f®^co’^pta incorruptns.Nos quia homines fumus, SC natiuita *^’tft^k”^ ^°’k-'’^’iff™ns imitari,imitemur faltem couerfationcm.Illud diuinV quot;^’Ünil ^^^*^ws, hoe humanac conditionis eft SC laboris.Volo omnes homi Hn'ß®®^^^5’«diöH*wci fimiles funt,fïmiles fiant SC Chrifti, cuius ego fimi/ St^k v‘gt;tnim in Chriftum credit, debet ficut ille ambulauit ÔC ipfe ambulare. ^ j v^'ï proprium donum habet ex Deo, alius quidem fic,alius autem fic. %ÿ ^yclim perfpicuü eft. Sed quoniam in Ecclefia diuerfa funt dona, conz %iij''’?P5*Xncuidear damnare naturam. Simullt;^ confidcra, quod aliud doz ^\ ®®*^ds fit,aliud nuptiarum. Si enim eadem effet merces nuptiarO SC uir/ ^^fcetd''^'^^^^*” ^ix^ffet poft praeceptum continentiæ, fed unulquilq: proprium Ribial'*“®'’^ deo,alius quidem fic,alius autem fic.Vbi proprietas fingulorum ^'^'’Hu^'^'”^^^^^^ ^^w^ßtas« Concedo SC nuptias elfe dei donum,fed inter donum ’'‘tint» '®? ^gnadiuerfitas eft.Deniq; SC Apoftolus de eodem poft inceftum pœz ^^’^^^^ ^*’^ confolamini,ÓC fi cui quid donaftis,SC ego, don«inho®’rnrs effe cotemnendum,addidit : Nam SC ego quod ^^Wp®^ ^°^^’^’ propter uos,coram Chrifto.Diuerfa funt dona Chrifti .Vn b ^ **^^yP° ^'^® uariam habet tunicam.Et in Pfalmo quadragefimoquarz Aftititreeina à dextris tuis,in ueftitu deaurato, circumdata uai^etate. ''UjQ^^Apoftolus,ficut cohacredes,ait,multiplicis gratiæ Dei. Quod fignificanz ’^^’ii^vs, ideft uariae. Sequitur;Dico autem innuptisSiCuiz ^^ “®’ß ß^ permanferint ut ego. Si autem non fe continent,nubanf. ^-iie ^^®^’ï^®rc, quam uri. Poftquam nuptis concefferat ufum conmgij, ^^»1 h ^ rpftquid uellet, quid'ue concederet, tranfit ad innuptas SC uiduas, ronjj^^poiut exemplum, SC felices uocat, fi fic permanferint. Si autem non fe ’•0jßt^^»’'’’ß^tgt;fdipfuin quod fupra : propter fornicationes autem,SC ne tentet ^•las, propter incontinentiam ueftram. RedditCp caufam,cur dixerit, Si fe
non cora
-ocr page 412-î64 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS lOVlNlANVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftnub^f^t*^
non contfnentjnubant.McIi'us eft eni'm nubcrejquamurtHéomelïiis c ^^j qüia peins eft un.Tolle ardorem libidinis,06 non dieet,Mdius clt nu nbsp;nbsp;nbsp;j^^o)!»'
enim femper ad comparationem detenoris refpicit, non ad flmpuü a j^^jijj^, parabilis per fe boni.Velut fi dicat ï Melius eft un3 oculum habere,qn ^^^^ ^ Melius eft enim uno inniti pede, 80 alteram partem corporis baimperils’ fraclis cruribus repcre. Quid ais Apoftolc.'Non tibi credo dicentbot ^^jjfmu fermone,non tarnen fcientia.Quomodo illud de humilitatedcfce^t,qu ^^^jijof dignus nocari apoftolus,óó mihi minimo omnium apoftoloruffl,óe ta nbsp;nbsp;nbsp;[jf^n
tiuo,fic Sé hoe humilitatis dirtum puto. Nofti fermonS proprietates,q nbsp;^j^. jj
17 00 de Epimenide 2lt; de Menandro 2lt; de Arato quidam ^“‘^^^“““^quot;^gefß
continentia loqueris ôc uirginitatetBonum eft,ais,hominimulieremno ^^^ S^ bonum eft eis, fi fic permanferint ut ego:Si puto hoe bonum eis elle p f jj^n ftantem neceflïtatem:2lt; quia bonum eft homini fic clfcA^bi ^^ ?5F^^ ’^ /ft ngt;* diets,Bonum eft nubere:quia non potes iungere,quàm urifcddiets,! e f^j jje bere,quam uri. Si per fe nuptiæ funt bonæ, noli illas incendio
fimpltciter,Bonum eft nubere. Sufpeefta eft mihibonitas eins rei,quam ^^^(j^iz do alterius mail, malum efte cogit inferius. Ego autem non leuius
plex per fe bonum uolo. nbsp;nbsp;nbsp;Hueufqp primum capitulum edtlTertum e ’j.^jj^j,j/
ad fequentia. His autem qui matrimonio iundi funt,praecipio non ego, ^^^j^g nus,uxorem à uiro non difcedere. Qiiod fi difceflerigmanere innuptain, ^^^^^^ j^^ fuo reconciliari.Et uir uxorem fnam non dimittat. Nam cæteris ego dit j^^^^^^^ minus : Si quis frater uxorem habet infidelem,óó hæc confentit babitatt ^^^^^.^ non dimittat illam : Sv cætera/ufq; ad eum Iocum,ubi ait : Vnufquifqi «^ nbsp;nbsp;r^
cum Deus,ita ambulet ♦ Et ficut in omnibus ecclefiis doceo. Hidoeus^ P^^j,j.[], tem controuerfiam non pertinet. Docet enim iuxta fententiam V^^'^^um aftd excepta caufa fornicationis non repudiandam, QC repudiatam muo ma ^^.j^^^j^jg p non nubere, aut certe uiro fuo reconciliari debere.His autem q«osm ma ^^^^.^^ deprehendiiïet fides,hoc eft, futnus credidiffet è duobus,prxcipit,ne etc ^_^^^ pudiet non crcdcntcin.Caufisq; expofitis,quod candidatus fideintin nbsp;nbsp;nbsp;’^j^,g|
iit à credente difcedereïècótrario iubet,fi infidelis repudiet fidelemprop^.^^^^^ Chrifti, difcedere debere credcntem,ne coniugem praeferat Ch^o,on ƒ jj^t ma póftponenda eft. At nunc pleræq? contemnétes apoftoli iiiffionem,ia 5 gentilibus,ó6 templa Chrifti idolis proftituunt,nee intelligunt fe corporis ^^j^^ tem cfte,Cuius Sé coftæ funt, Ignofcit Apoftolus infidelium coniun jf bentes maritosinChriftumpofteacredideruntînonhisgt;quæcum Cnt 1 ,^
fent,nupfcruntgentilibus,ad quas alibi loquiturîNoliteiugumduccrecum^^f^^ libus, Qua: enim participatio iufticiæ cuminiquitateCAutquxfocietas a nbsp;nbsp;nbsp;,^
nebrasç’Quæ autem conuentio Chrifti ad BeliaEAut quaepars fideli cumtn ^^ Qui autem confenius teraplo dei cum idolis 7 Vos enim cftis ttniplnmoctin eet enim in me fæuituras fciam plurimas matronarum, licet eadem impw- ^ dominum cotempferunt,in me puliccm 06 Chriftianorum mininnim de 2 _ ras, tarnen dichm quod fentio:loquar quod me Apoftolus döcüic,non u asi '■ efle,fed iniquitatis : non lucis,fed tenebrarum:non Chrifti,fed^^
Dei uiuentis,fed fana 06 idolamortuorum * Vis apertius difcere,quod C m * ^ omnino non liccat ethnico nuberegAudi eundem Apoftolum:Miïlier,inqni gt;“ gata eft uiro,quanto tempore uir eius uiuit: quod fi dormierit uir eius,iibeu nbsp;nbsp;•
cui Uult nubat,tantum in Domino,ideft Chriftiano « Qui fecudas tertias^ ^“P . conceditin Domino,primas cum ethnico prohibet.Vnde S6 Abraham a lura uumfuum in femorefuo,hoGeftinChrifto, qui deems femme erat nalciturus, filîofuo IfaacalicnigenamnonadducatUxorcm.EtEfdrasoffenfamdci au modi uxorum repudiatione compefeit. Et Malachias prophetaiPræuaricatas c , ïnquir,Iudas,ô6 abominationem fecit in Ifrael 86 in Hierufalem. Polluit cnim dum domini,86 dilcxit 86 habuit filiam dei alieni.Diiperdat dominus nimm qu^
-ocr page 413-LIBER PRIMVS
K cerithoc,fflagiftr5 amp;Cdifcipulum,de tahcmaculis Iacob,ÓC offerentem muncra do
^nouirtutum. Hxcidcirco dixi,ut qui nuptias uirginitati comparant, fciant fab létales nuptias digamix 66 trigamiæ fubiieiendas. Ad fuperiorem difputatio/ ’'öiijinquadocuerat fidele ab infideli non debere difcedere,fed permanere in ma/ trimonio ficut cos inueniffet fides,ÔC unumquêq uel coelibem uel maritum ita du/ w^uteffet Chriftibaptifmatedeprehenfusfintert fubito parabolas circumcifi K «““^föuiÓCliberitamp;C fub metaphora carum,de nuptis difputat Só innuptis.Cir/ ^Mus Jl^q^j5 uocatus eft,no adducat prxputium.In præputio uocatus eft,non i!|^»?'’^^^^'''''^'’'^'-'meifio nihil cft,ÓC prxputiS nihil eft,fed obferuatio mandato ''''dl.Vnufquifc^inquauocatione uocatus eft,ineapermaneat. Seruusuo/ ^^ J'Mon fit tibi curx. Sed 24 fi potes liber fieri,magis utere.Qui enim in domi dl(ft?^f“’ws,libertus eftDomini:fimiliter ÔC qui liber uocatus eft, feruus tlftiPrecio empti cftistnolite fieri ferui hominu.Vnufquifq; ergo in quo uo/ ttüio^ ^^ter,in co permaneat apud deum. Ac primum, quia nonnullos hanc in/
1 nbsp;nbsp;ji^ïq^tchenfuros arbitror,interrogare libet qua: fit confequentia,ut de ma
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”^”® difputans,repcntc tranfiret ad comparationem ludxi SC ethnici *
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*«rf«»fiat difputatione finita,rediret ad uirgincs,dicens:De uir/ „j. ^utonprxceptum domini non habeo.Quid fibi uult inter coniugia SC uir ‘ nbsp;nbsp;nbsp;ni Eludai fit ethnici,fcrui liberiq collation Secundo, quomodo poffit intelli
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^^’“s uocatus eft,non adducat prxputium.Num qui femel ampu ‘ nbsp;nbsp;Pone?r^‘FæPu^wm,poteft fi uelit rurfus illud adducere^D einde quo fenfu ex ' nbsp;nbsp;nbsp;tttn,, lï^^hf^i enim in domino uocatus eft feruus,libertus eft dominic’ Simili ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,feruus eft ChriftiffQuarto,quomodo iUe quiprxcepit fer/
‘ »uum -Ï '^®‘^^s carnalibüs,nunc dicat:Nolite fieri ferui hominumT Ad extre/ ‘ tft w . P®^®^^ ^^ feruitutem uel circuïncifionem,unufquifq in quo uocatus ‘ ' Si? ÿ ^ permaneat apud deum.Nam SC contrarium eft fuperiori fententix. ' ptni.''quot;™^^'^^'uimus, Nolite fieri ferui hominum t qua ratione poftumus in ea 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^ uocati fumus,cum multi-crediderint habentes car nales
1 ’quot;int ^^.’^^^'^^truneferuireprohibetur^ Porrd ad cireucifionem quid facit per/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Ratione in qua uocati fumusjeum in alio loco idem Apoftolus cla/
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^S^^aulus dico uobis,quoniam fi. circumcidamini, Chriftus uobis ni/ i, quot;^^ft^ï i§itur,ut circuciVio SC prxputium,feruus SC fiber,fuperiori fern Codd4 iiff?quot;'^'^^^’'’^'^'^antecedcntibus pendeant.Circücifus afiquis uocatus eft,non into-/ Stit?’:®P'^ft'^’ai.Eo,inquit,temporc quo uocatus es SC credidifti in Chriftum, prrtiv ' iditit nbsp;nbsp;^'Jocatus es ab uxore,amp;C cœlebs eras,nofi ducere uxoremthoc eft noli tio ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circumcifionis SC pudicitix fibertatem oneres farcinanvt ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^'^atfutn ft in præputio quis uocatus eft,non circumcidatur-Habebas ,in/ ‘ nbsp;nbsp;quot;quot;t?^'^ ^ credidifti,nofi fidem Chrifti putare caufam diffidq ,quia in pace ‘ nbsp;nbsp;% '^j^ ^^'asEircumcifto nihil eft,SC prxputium nihileft,fed obferuatio man 1 nbsp;nbsp;4»r '®’ad.Nihil enim prodeft abfq operibus cœlibatus SC nuptiæ,cum etiam fi i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^P’^^ Ebriftianorum eft,n opera non habuerit, mortua effe dicatur:SC 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftuoq V eftæ SC lunonis uniuirx in fanftatum qucant oïdine nu 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v^^^ ƒ '’^ ^^^ uocatione uocatus eft,in ea permaneat» Quando credi/ Pquot;t?°^°^^’™^ ’^^ habebat uxoremtin co permaneat,in quo uocatus eft. Ac httm ?^ quot;oHitftcentiam dimittendi eas ,fic uirginibus nub endi amputat facuV
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cs,non fit tibi curx, fed SC ft potes fiber fieri, magis uterc.
' quot;dto . ^’'Wftï'ntO’fO») SCiffialfigatus es, SC foluis debitum, SC non babes ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poteftatemtatcç (ut manifeftius 1 oquar') feruus uxoris es,nofi propter ^^'^’’'^ftfttn,ncC de amiffa uirginitate (ufpires. Sed etiam fi potes caufas ‘ nbsp;nbsp;ft? ’^'itnire düfidq, utfibertatc pudicitiæ perfruaris, nofi fafutem tuam cum
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^«toe.H.abcto paufifper uxor cm,nec præcurras morantemtex/ amUqjjirm^ Si egetis patienter ,eoniunx mutabitur in foror em. Qui enim
L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 in domino
-ocr page 414-ADVERSVS ÏOVINIANVM
ia domino uocâtits eü CetuiiSjlibertus eü dominüümiÏiterquiliberuoatusedfa/ uns eil Chridi. Reddit caufas curnoUt uxores deCeri.IdcnconittPrxcipio, utia ChriRum de gentilitate credetes, inita. ante tide matrimonii non relinqmntï q^i qm uxorem habens credidit,non tanto fidei fermtio detinetur, quanto uirginesSi innuptxtfed quodammodo eRliberior,8ii.fermtutis illifrenalaxanturiScdutnuxo ris eü Ceruns(irr ita dicam)libei'tus eü domini. Porro qui uxorem non habeas ae/ dtdit, QC liber a fermtute coniiigij uocatus cR à domino, ille uere feruus ed Chriib’ (^anta feJicttas,nó uxoris feruum effe,fed ChriRi: non rarnifcruirc/edfpintuti Qui emm adhxret domino, unus fpiritus eR. Ar ne fortitan in eo quod fupra dixt' rat,feruus uocatus es, nó fit tibi curxtfed 8d ft potes liber Reri,magisutere:fugilla(gt; fe continentiam uideretur,Qi.in famulatum nos tradidiRe coniugumtinfertfenten uam,c^x omnem amputet cauillationem:Precio empti eRis,noliteReri feruihomi num.Redempti fumus preciofo fanguine ChriRi, immolatus cRpronobisagnus: 8f.afperficahdifsimororehyfopi, omnempituitamnoxixuoluptatisexcoximas^ Quibus in baptifmatemortuus eR Pharao, SC uniuerfus eius funocatus edexeiet^ tus, currurfum Aegyptum quxrimus, ódpoRmanna angelorum cibum,aïli2Si(e pe^pepones Qd carnes uarias fufpiramus ^ Maritorum 5d continentiumdifpi^' j tattoneprxmiRajtandem ad uirgines uenit, 5d ait: De uirginibus autêprxcep^t^ nbsp;nbsp;nbsp;1 domtni non habeo, confilium autem dû, tanquam mifcricordiam cofequatus à do^ mino, ut firn tidchs. ExiRimo ergo hoc bonum effeproprer inRatem neceffiraraa, quoniam bonum eRhommi fic eRe. Hicaduèrfarius rota exultatione bacchatar, hoeuelut fortiRimo anete uirginitatismurSquatiens:Ecce,inquit,Äpoftoluspro riceturde mrginibus domini ie no habereprxcepturn:Qd qui cum autoriratedenu ritis Ôd uxoribus luRerat, non audetimperare quod dominus nonprxeepir.Erre' ^r^‘ ^^^od enimprxcipitur,imperatur:quodimpcrac, neceRceRtieréquodnecef' I fe eRtien,ntfi Rat,pocnam babet.FruRra enim iubetur,quodinarbitrioeiusponi^ tur, cm luRum eR. Si mrginicatcm dominus imperaRet, liidebaturnuptias condem 0 j nare, ôd hominum auferre feminarium, unde ôd ip fa uirginitas nafcirur.Sipreeidii' ^^^ ^^dtcem,quomodo fruges quxreret^’Nifi ante fundamenta ieeïRet, qua rations xditicium extrueret, ôd operturum cundia defuper culmen imponeretdMultolaba re foRbrum fubuercuntur montes,terrarum pene internapenetrantur,utinuu'.!a^ ^. ^,^^^^-Cumqp de grants mtnutiRi'mis prius coRatione fornacis, deinde calÜda arriticismanu iucntmonile compadium, non illebeatusuocatur, quidelutoexete uit aurü,fed quiauri utitur pulcbritudine.Noli igitur admirari,fi inter tirillationetn carnts, Ódincentiua uitiorum,angelorum uitam non exigimur,feddoceiTiur. Qui^ ubi confilium datur,oRerentisarbitrium eR:ubiprxceptum,neceRitaseUferuien^ tis.Prxceptum, inquit, domini non habeo, confilium autem do, tanquammifeticor diarn confequutus à domino. Si non habes prxceptum domini, quare audes date
confilium, de quo non habes iuRïonemcRefpondebitmibiApoRolustEtuisute/
goiubeam,quoddominus obtulirpotius ^ prxcepitcllle creatorSdtiguhisdiens
iragilitatem uafcult quod operatus eR, uirginitatem in audientispoteRatedimidt:
ôd ego dodior gentium, qui omnibus omnia Radius fum, utomneslucrifaceretu,o/
nusperpetux caRicatis Ratim in principio credentium imponam ccruicibusinhti I
mor um:'Difcanr prius ferias nuptiarumtuacent ad tempus orationi, ut accepte^ Ru pudicieix, id femper habere defiderent, quoad modicum delediatifunt. Ùon^
n us tentatus à pharifxis, utrum fecundum legem IMoyR uxores licerer dimittere, K omnino tieriprohibuit. Quod difcipuli conRderantes, dixerunt etiSitalis ed eauti hominis cum uxore, n o expedit n ubere. Quibus ille refpodipNon omnes espnmt
uerbum,fed quibus datum cR.SSt enim eunuchi, qui de utero marris ita natifimtt
Ódfunceunuchi, quiabhominibus eunuchizati funt:ód funteunuchi, quifecadrar ueruntpropterregnum coelorum. QuipoteR capere, capiat. Inproparulo ed, tut
ApoRolus dixit:De uirginibus autem prxceptu domini non habeo,profedoqda
prpmiferat dominus:Non omnes capiuntuerbum,fed quibus datum ed;3dquip^ t
-ocr page 415-beu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j67
’'’’ïii^^P’XP^®?®®*^ '«j^wfl^w prannum,muftat ad curfum,tenet m maz ^l)i|)L’'*^^°’^’”’Woftotiditpuriflïminn fontein, Ô^ damftat gt;nbsp;Qui fitit,ueniat ^f^M^Ï fT^ lt;^^pere,capiat. Non dicit, Velitis nolitis bibêdum uobis eft,atq5 'Mr?* f^ uolucrit,qu^otuerit currere atq; potare,inc uincet,ine fatiaz P”^ ^^^^ uirgines Chriftus,quia fponte tribuunt,quod fibi non fuc *''w’T™ft^°”5^ gratia eft,ofFerre quod non debcas,quam reddere quod ^J'^P°quot;°^*^0”® onera contemplati : Si tab's eft,inquiunt, caufa hominis '^'^^°/^’^°’^ ^P®^'^nubere. Quorum Dominus fententiam probans : Reële ^0^ expediat homini ad codorum regna tendenti,accipe '^^^‘»efl âp^'®^*^ ^^® ^^'^ ’‘'°^ omnes capiunt uerbum iftud, uerum quibus ^^*gt;'lu û ^ cunuchos natura facit,alios uis hominum. Mihi illi eunuchi plaz ^gt;W ß ^“*^ ^°^ neceffîtas,fed uoluntas. Libenter illos in mcos finus reciz propter regna codorum : 06 ob mei cultum noluerunt effe fr^Aanda fententia: Qui fc, inquit, caftrauerunt propter re %it j^’®* caftrati mercedem habent regni codorum, ergo qui fc non caftraz ®®*'P°®®^ ^lt;:“P®fc caftratorum.Qui poteft,inquit,caperc, capiat, r^^m ff ^^’§’‘^’rdisq uirtutis, Dei templum ede puriffimum, totum fc holoz ’^k'f ^ ^°’^i’'o*ó^ iuxta eundem Apoftolum, effe fandurn Óë corpore 86 ^’’^è^- ”®* Eunuchi, qui fc lignum aridum ob fterilitatem putantcs, audiunt A'^fft/hH^^^^Pæ ®“® ^ filiabus locum in codis habcant paratum.Horum tyz ^|gt;ollo|‘®^^^cunudius in Hieremia,8lt; fpado illc regina Cadacis in Aëlis lï ^’polHn^^’?*®^’’^^™’ fi^d,uiri nomen obtinuit. Ad hos 86 Clemens fuccefz °““® Paulus apoftolus meminit,fcribit Epiftolas,omnemlt;^ pegt; ^quot;quot;^v ^^'”®*^^wirginitatis puritatc contexuitÄ deinceps multi apoftolici ^w ^ r^^^Eres tam fanditate quam cloquentia uiri,quos ex propriis fcri* ^* Exiftimo enim,inquit,hoc opus bonum clTc propter inhan ’l'Pttitl1,*^^QPæ ^^ ’‘^ neceffïtas,qua fpreto uinculo coniugali,uirginitatis *''*''Mcl ^’^^^^^P^ ♦ Va pragnantibus 86 nutrientibus in illo die. Non hic fcorta, ^^'hanV*^ '-’^'^’^^nmantur, de quorum damnatione nulla dubitatio ehifcd ^^®j2lt; infantum uagitus 86 frudus atq; opera nuptiarum.Quoniani %çæ .“^wfîcefle. Sibonumefthominificeire,malum eftergo hominific ’'’tpio^^ uxori,noli quarere folutionê»Solutus es ab uxore,noli quaz '®’^’riflt;ÿ noftrum terminos fuosïredde mihi meum,8ó tuum ^nJ^^s es uxori,ne illi des repudium. Si folutus fum ab uxore,non qua-lt; ^ ^° ?°® foluo coniugia, fi femel ligata funttita tu non liges quod ^’'^ æ , '’^^ fignificantia conUderanda uerborum eft.Qui uxorem habet, ^^^ ^.^ prgputio,8lt; feruus uxorisïÓÓ quod malorum feruorum ^'W^i^^^’■^”^ ^''^^ uxorc eft,primum nullius debitor eft,deinde circum-^'’^■*^fobitlis. Curramus per reliqua;nelt;$ enim nos pati-^^non'^^^° uolumints,diutius in fingulis immorari. Si autem acceperis uxo^ ’'^j^^^‘*^^deftnonpeccarc,aliudbenefacere.Etfinupferituirgo,non Altc«^ ^'’’W j^’^nhgo,quafemctdeicultuidcdicauit.Harumcninïfiquanupfcz • . ^’^oi • ^'^,’^^bonem, quia primam fidem irritam fecit. Si autem hoe de uiduis Wyj |.'^^^rit,quato magis de uirginibus praualebitïcum etiam his non liceat, ^^ti® ^^^^°^^E?^ * Virgines enim qua poft confecrationem nupferint, non ’’^®^o^ ^'^’^bdiiam incefta . Ac nc uideretur in co quod dixerat;Et fi nupfez ^’ö(l^’’'®®P^‘^^Ï®’^’^“® coebbes ad nuptias prouocare,ftatim fc refrenatïóC *''Eïmauit quod conceircrat,dicens:Tribulationem tarnen carnis
^^Wf '’®’Y’^*‘Q!^ ^“®^^’4^* tribulationcm carnis habebuntç’Quibus fuz ’^''Md ^*^‘^^c^P^ws uxorem,nonpeccafti: ÔC finupferituirgo,nonpeccaz ''”^^PUD^^*°r^^^’^^^ ^^™*^habebunthuiulmodi. Nosignari rcrum,putabaz '’’•lïlio^”^®®®“^® bsl’o^clactitiam.Si autem nubentibus etiam in carne tri bm quafola uidebantur habere deb'cias:quid erit reliquum propter quod
I a nubant
-ocr page 416-56'8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERS VS'W VINlANVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
nubalit, ciim K ï'n fpiritu 06 in anima 86 in ipfa carne tribulatio fitÆgo a nbsp;nbsp;^^^
bis parco.Sic,aitjObtcdo carnis tribulationem,quafi non maiora lint Pr^ ^^^^j nubere non debeatis.Igitur hoc dico fratres: Tempus brcue cft.Rcnqtiu ’^^ jjp habent uxorcs,fic lint tSquam non habentes. Nequaquamiamdeuirgi ^^^ puto,quos nullaambiguitas eft elfe felices. Admaritos uenio. Tempus ^^^^^^ dominus prope eft.Etia fi nongentis uiueremus annis,utantiqu^o®‘^^j^^^^^^ breue putandum effet,quon haberet aliquando finem, 26 effe celiaret. nbsp;nbsp;^^^^^^
cumbreuis fit non tam Iætitia,quàm tribulatio nuptiarurniquidacapm^^^^^^ quas cogemur ciro amittere C Ét qui flent, inquit,06 gaudent,26 emunt, nbsp;nbsp;p^^f,
hocmundo,ficfint,quafinonfïcant,gaudeant,emant,utanturhoemun ■ ^ rit enim figura huius mundi. Si mundus tfanfit,quo uniuerfa claudunov. ^^.^j^g ra 86 conuerfatio huius mundi,quafi nubes praeterit: inter extera mundi op ^^^^^ prix præteribunt. Netp enim erunt poft refurredionem coniugia. Siautei ^^,^ finis eft nuptiarum, cur neceflitatem non in uoluntatem uertûnusÆt quo ^^|. extorquendum eft, cur non fpe praemiorum offerimus deo^Qui fine '“ü’r yj^wj citus eft quæ domini funt,quomodo placeatdeo. Quiauté cumuxoreel, ^^ eft quæ funt mundi, quomodo placeat uxori,86 diuifus eft. Intueamur cura nbsp;nbsp;^^^
gin(s,mariti^ diftâtias. Virgo domino,marirus uxori,placere defiderawt ^^^^^ ri placeat, folicitus eft de his quæ funt müdi, quæ cum mundo utiqj ^n i u ^^^^^ 86 diuifus eft, in m ultas fcilicet folicitudinum partes miferiarumq: diftra us .^^^ eft huius loei nuptiarum anguftias defcribere, 86 quafi in communibus loo ^^^ rico exuitare fermone.PIenius fuper hac re contra Heluidium, 86 in eo 11 t®'4 «-^ ad Euftochium fcripfi, arbitror abfolutum. Certe 86 Tcrtullianus cuma ^^ nbsp;nbsp;.
adolefcens,lufitin hac materiat86 præceptor meus Gregorius ^^*?”^^^ jjjnio 19 nitatem 86 nuptias différés, Græcis uernbus explicauit. Nuncilludbtwi ^^^^
neo,in Latinis codicibus hunc locû italegi:Diuifa eftuirgo 26muto- nbsp;nbsp;nbsp;^jj ^
quam habeat fuum fenfum, 86 à me quoq: pro qualitate locific ediflertu ^’ ^j. non eft apoftolicæ ueritatis. Siquidem Apoftolus ita fcripfit ut fiipmum'' ^^^^^^^^ Solicitus eft quæ funt mundi, quomodo placeat uxori,86 diuifus eft: ^ ’^ ^ uirz tia definita,transgreditur ad uirgines 86 continentes, 86 aitiMulierinnupta go,cogitat quæ funt domini,ut fit fanda corpore 86 fpiritu.Non omnis mn ^p^^^^ uirgo eft.Quæ autem uirgo, utiq? 86 innupta eft.Quanquam ob eleganaam ^^^^ nis potuerit id ipfum altero uerbo rcpetere,muh'er innupta 86 uirgo:uel eer nire uoluiffe quid effet innupta, ideft uirgo : ne 86 meretrices putemus mn ^p ^ nulli certo matrim onio copulatas.Quid ergo cogitat innupta 86 uitgo^Qua ni funt:ut fit fanda 86 corpore 86 fpiritu.Vt nihil aliud effet,ut nem amplior iêqueretur,fuffïcerct ei hæc fola prælatio, cogitate quæ domini Statimq? docet quæ fit ipfa cogitatio, ut fit fan da 86 corpore 86 fpirftu. ^°^'^ quippe funt uirgines carne,non fpiritu:quarum corpus integrum elt,anima pta.Sed illa uirginitas hoftia Chrifti eft,cuius nee mentem cogitatio,nee‘•^b ^ bido maculauit.Econtrario,Quæ nupta eft,cogitat quæ mundifunt,quomo p ceat uiro. Sicut qui uxorem habet,folicitus eft quæ funt mundi,quomodop uxoriffic nupta,res mundi cogitat, quomodo placeat uiro. Nos autem non urn de hoc mundo, qui in maligno pofitus eft, cuius figura præteritîde quo dicitur apoftolosiSi effetis de hoc mundo,amaret utique mundus quod fuum état. nen forfîtan putaremus onus grauiffîmum caftitatis nolentibus imponere, Itatim wm git caufas fuadendi:86 ait. Hoc autem ad utilitärem ueftram dicoînonutlaqueum uobis iniieiam, fed ut ad id quod honeftum eft, 86 intente facit feruire domino a ' que ulla diftradione,uos adhorter.Proprietatem Latinam Græcus Icnrononcx/ plicaqquibus enim uerbis quis poffit dicere, tdv-w «^è Tt^r ^ v/twK^dww w^' PoiJ Â-iyai^ ovy^ ïvet Jifoyoy vyiy t7nJial!\.(e,«2lt;h« quot;Tt^S ^ iv^ÿ^oy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i'
e/at, «Tsieiairct3sügt;s, Vnde 86 in Latinis codicibus, ob translationis dimcultatcm, hoc penitus non inuenitur;utamur igitur eo quod nos uertimus.Non imponitno
-ocr page 417-l)^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^69
*ft8(S®^®^“5 ^^^^ilt;^um 5 nec cogit effe quod nolumus, fed fuadet quod honeftum f'Pâij^^^'^^”''^''^'•^’^^^ facit feruire domino,Ô6 femper effe folicitum,ô6 expédia zo *gt;iJii,] quot;*^®®i*“’toluntatcin:ut cum quid imperauent,quafi ftrennuus 06 arma ’*»tii^‘^^*™P^catquod praeceptû eft,ô6 hoc faciat fine ulla diftentioneiqua: Ha '^^um Eedeuaften hominibus huius mundi, ut diftendantur in ea. Si H n''^'^ confiderat uirginem fuam, ideft carnem lafciuire 66 cbullire in libidiz ^^îJ^'^^^'^enare fe poteibduplexq; ci incumbit neceffitas,aut accipiendæ coniu ’l'gt;(iàdi'^‘^'’‘l“®‘* trait faciat,non peccatfi nubat.Faciat,inquit,quod uult,non ^i- ^°npcccat,fîducit uxoremmon tamê bene facit, 11 duxerit. Nam qui '*%h''°'^^^ ^^° firmuSjHon habés ncceffitatem,poteftatem autem Habens fuæ ÿ'^‘ ^ ^°^ iudicat in corde fuo feruare uirginem fuam,bene facit. Igitur 66 Hn ^^'tio iungituirginem fuam,bene facit : 66 qui non iungit, melius facit.
c^ixeratjQui ducit uxorem,non peccat;hic,Qui feruat ''^ iiT^^æ’ ^^^^ ^^‘^ ‘ ^“d eft autem non peccare, aliud bene facere. D e^ ’^) in l***^’ ™^°’ ^ ^t^ bonum. Illud declinamus, hoc fequimur. In altcro initiz 'Sw^ P®^*^^‘° eft • Verum ne in eo quod dixit, Et qui matrimonio iungit Hhoc ■ ‘“^jf’cne facit,exiftimet aliquis obferuationê noftram non ftareiproti SWno^'P , ^fttum extenuat, 66 obumbrat comparatione melioris,66 dicit : Et \L-''?^'^’®dius facit.Nifi allaturus cflct,mclius facit, nunquam prgmifiiTer, quot;quot;’niii'ÿV?*^“^®” bonum 66 melius eft,ibi boni 66 melioris non unum eft præz ''’’WiisRr • °°® unum præmium, ibi utiq; dona diuerfa.Tantum eft igitur inter '‘'Ho ’^’“tatem,quantum inter non peccare 66 benefacere : imó, ut leüius ’’^^^‘ bonum 66 melius. Finita difputatione coniugiorum 66 uir ^Ht’’'^” utranque cauto modcramine praïceptorum,ut nec ad finiftram,nec 1 Hi,n^^““®^cret:fcd uia regia graderetur, 66 illud impleret:ne fis iuftus muf ^'Hi •'*’’\®®nogamia digamiæ comparat:66 quomodo nuptias fubdidcrat uirz bietijj* • 8?™t^ Phmis nuptiis fubiicit,66 ait:Muher aUigata cft,quanro tem ^*^*'’ * ^^^'^ ^' dormierit uir cius,libéra eft : cui uult nubat, tantum in iHoi' .^^®rautem crit,fific permanferit,fecundum confilium meum. Puto Hm- ^^°fp^tum Dei habeam.Concedit fecundas nuprias,fed uolentiz l'Etesd^ ^^æ ^^ continere non poiTunt ; ne luxuriate in Chrifto,nubcre uclinr, f’^abi ’®®^^'°’tcra quod primam fidem irritam fecerint:66 hoe concedit,quia kHo quot;f'^tt retro poft fatanam.Cæterum beatiores,inquit,erunt,fi fic perman fttbiungit apoftolicam autoritärem,fecundum meum confilium. H15(?'’f?’?^® Apoftoli quaft hominis leuior uiderctur,addidit : Puto autem, ^n*’Ï” ^“^^ habeam. Vbi ad continentiam prouocat, ibi non homiz '‘^Hn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^'f^^'i®® eft. Vbi autem nubendi concedit ueniam, fpiritum
Hfcrr^”^'P^ T ^^quot;^ Prudential librat confilium:ita fingulis relaxans,ut unufquif/ Sulier^- ' nbsp;nbsp;.^bunc fenfum omnia illa funt accipienda. Nam quæ fub uiro
quot;''’■fetur^*^^^^^ ”*™ ^^^*8^ca eft lcgi:fi autem mortuus fuerit uir,foluta eft à lege uocabitur adultéra, ft fuerit cum altero uiro. Si autem mor ^^ ® lege,ut non fit adultéra,fi fuerit cum alio uiro. Et ilz ”''‘'^t(rc n u® * '*^0^0 ergo iuniores uiduas nubere,filios procreare,matresfaz c’ccafionem dare aduerfario maledidti gratia.Iam enim quidam P°^ fatanam, 66 reliqua his fimilia. Quomodo enim uirginiz ’'^'l'ippjtit^^^^*^^P^”^^“® concedit nuptias, 66 exculabile facit, quod perfe *fquot;’’°'gt;iï Ru*'^ ft candem fornicationem uitandam,cócedit uiduis fecunda ma ^'^^x^^^^ ’^'^ectalterum 66rertium,unum uirum nofle,quam pluriz ^^Euan° cr^bilius eft uni homini proftitutam efle,quam multis. Siquidem 66 *^^*»«110 Q^^ H° ^°^ P?“ Samaritana, fextum fe maritum habere dicens, arguitur ^*Ws’^ ff j P^^^’^ cius.Vbi enim numerus maritorum eft,ibi uir qui proz ^°^^ ® principio in unam uxorem uerfa eft.Et erunt, carnem unam,non tres neq? quatuorïalioquin iam non duo,fed pluz
1 3 tes
-ocr page 418-570 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS rOVINlANVM
il tes. Primus Lamech ranguinarius QChomicida,unam carnemin duasdiüiCitïKQ/ res:h-atricidium QCdigamiam, eadem catadyfmideleuitpœna.Dcakerokptic^) de akero feptua^ies iepties uindicatum ett. Quantum diliatin numero, tantum Si in crimine. Qiiam fandia fit digamia, hineo{lenditur,quod digamusin clenmdi/ gt non poteü: Sd ideo Apoflolus ad Timotheum:Vidua,inquit,eligaturnóminus fexagmta annorum,qux fuerit unius uiriuxor.Hocomneprpceptum dehisdiui duis,qux eedefix pafcuntur deemofynis.Etidcirco xtas prxfcribitur,utülxtïn/ turn accipianrpauperum dbos,qux iam iahorare non poÜunt.Simul^ confidcra, quod qux duos habuit uiros,ctiam fi anus ek Sf decrepita SC egens,ecdefixUipts non m eretur accipetx.Si autem panis illi tollitur deemofynx,quanto magisSkpa nis qm de cœlo defcêdit, quem qui indigne comederit, reus erituioîati corporisSi fangumts Chrikt C' Quanquam hxc tekimonia qux fuprapofui, in quibus uiduis concedirur,ut fi uehnt,denuo nubant:quidam int€rpretatur,faperhis uiduis,quas amikts marttis,fic inuenerit fides Cbriki, Nee enim confequens effet, utApokO' fus pok baprifma uiro mortuo,iubeat alteri nubere:eum habentibus quoifuxores prxceperit,ut fie fint,quak non habentesrö^ ob hanccaufam non effeuxorummi merum definttum:quia pok baptifma Cbriki, etiam fitertia Sdquarta uxorfuent, quafiprima reputetur.Altoqui fipok baptifma primo mortuo accipiturfecundus, quare non feeundo ëC tertio óf quarto Óf quinto mortuo,aedpiatur fextuSjècrdù nbsp;nbsp;nbsp;j
qui^’Potek enim accidere, utmfelicitate quadam uel iudicio dei fuccidétisnuptias
tepentas, adolefeentuia plures accipiat uirosrOC anus primo maritoin extremafe/ l nedute utduetur. Primus Adam monogamus, fecundus agamus. Quidigamiarn I probant, exbibeant tertium Adam digamum,quem fequantur. Verum fac ut corn
cefferit Paulus fecunda matrimonia, eadem lege Qf tertia eoeeditSf quarta,£fquo
tiefcunq) utr moritur. Multa compdUtur Apokolus udle,quxnon uult.Circumd
f'^propter obferuationes ludaicas a gentibus fepararet. Qiiomodoigiturincxte/
ris ecefefix difciphnis ludxis ludxus,etbnicis etbnicus,Sf omnibus omnia fades
ek,utomneslucrifaeeret:ficófdigamia concekitincontinentibus,necnuptiarum
numerum prxkniuitiut dum uidercnt fibi mulieres ita pok mortem maririfceun'
dum concedt, ut tertius quartuscp cocediturierubefcantalterum accipere,netnga/
mis Óf quadrigamis comparentur. Vbienim unusexceditur,nibilrefcrtfecundus
an tertius fit,quia definit eke monogamus. Omnia Iicent,fednonomniaexpédié
qua laneepenfandum ek. Sed quoniam ad Vetusnos trabitteflamentum,Sfin'
cipiensab Adam adZacbariam óf Elizabetperuenit:acdeindeopponitPetrum
óf exteros apokolos babuiffe uxores:nos quoep debemusper eadem cuttereuefi
gia quxkionum,óf doeere cakitatem femperoperinuptiarumfuiffeprxlatatn Ac
de Adam quidem óf Eua illud dicendum,quod ante okenfam inparadifo uirgines
fuerint, pokpeccatum autem óf extra paradifum protinus nuptix. Deinde,quod
hocipfum mterpretetur Apokolus: Propter boe relinquet homo patréSf matrem
fuam}óf adbxrebit uxori fux,óf erunt duo in carne una.Statimep fubiungit:Sacra
kolus: Vin, inquit, diligite uxores irekras, ficut óf Chrikus ecclefiam : Si Cliriftus I faneke, fi cake, fi abfque ulla macula ecclefiam diligit: uiriquo^in cakitateuxores ƒ fuas dihgant. Óf fciat unufquifep iras fuumpokiderein fanekiheatione amp;.honore, I non in pakione dcfiderij, ficut óf genres, qux nee fdunt deum.Neep enim uocauic nbsp;nbsp;I
nos deus in immüdiciam,fedin fanlt;kifïcaaonem:exuentes nos ueterem hominem
cum operibus fuis, óf induentes nouum, quirenouaturin cognitionem fecundum
imaginem creatoris fuitubinon ekmafeufus óf foemina, Crxcus óf ludxus,circus
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ano 1
-ocr page 419-^i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER PRIM VS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î7f
f^M/iæP^f’^”’’ ^^Î’atvs 86 Scytha, fer nus 86 liber, fed 86 omnia in omnibus ^ 8(’ ”’’g® cfcatoris non habet copulam nuptiarum. Vbi diuerfitas fexus au/ ^,^^*^” homine exuimur, 86 induimur nouo: ibi in Chriftn renafcimur uir/ ”^® ^'^ uirgtn€,06renatus per uirginem eft. Quod autem aitrCrez '^™P^^^‘”hö6 replete terrammecefTe fuit prius plantare fyluam 86 ere/ *’’’'-L . ‘l“®^P®^^^ poffet excidi:fimul^ confideranda uis uerbi,replete ter/ ^iii»t ü f^*^®*'®P^^*ifgt;virginitasparadifum. Sed 86 hoe intuendum,dunta/ “^’^a^^® j quod cum feriptura in primo 86 tertio 86 quarto ’'''quot;gt;{(} ^^^f®*^æ cxpletis operibus fingulorum dixerit: Etuidit deus quia bo^ *’’’ïe|.’?^^^“®^® die hoe omnino fubtraxit:nobis intelligentiam derelinquens, *''Hri °^^quot;^ duplicem numerum,qui ab unione diuidat, 86 praefiguret feeders Xljf'’*'* ®dc 26 in area NoejOmnia animalia quæcunq; bina ingrediuntur,im ^8(ï|j'^?J’quot;P^’’““®«vs eft mundus. Quanquam in duplici numero oftenda/ Ï\töh , ^™^*'®®jqwod ne in beftiis quidem 86 immundis auibus digamia ®'^®g*’cdiuntuf immunda:86 feptena,quæ munda funt:ut ^^sf P°^ dilinnü,quod de impari numero ftatim deo poftet ofterre. Si au/ ^”°^’^ leruatur in diluuio Noe,non reor ideirco translatif Enos, ^''».([(''^^^^‘'^^^jP^d quod primus inuocauerit deum, 86 erediderit in falua/ ^te '^'^°p^^^“’^® apoftolus in Epiftola ad Hebræos pleniftïme docet. Porró ^tr»3'^“f^®‘®da radix humano generi feruabatur, utia cum uxore 86 filiis Q-^^nquam in hoemyfterium fcripturarum ut. Area illa,iuxta a-d''^ed' ®’?’’’’*ypns eeeleftæ fuit, in qua odto animæ faluæ fadfæ funt.Quan/ f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Noe,tam ipfequàm hlij eius,ab uxoribus feparantur:quan/
P’ ^IH^®®^® terrarn,iunguntur paria: 86 quod in area,ideft in eedefia fue/ t *'^5( a”’*** ’nundi conuerfatione fociatur. Simulrp ft' area plures habuit man ft^ttmhj?®’^^^®^®^*^^ 26 tricamerata,86 diuerfas beft ras, 86 pro qualirate • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^“^dones quoq? uel maiores uel minores : exiftimo quod diuerfitas
quot;'f^'^ida j’’î?’P’’æ^n’^n®dt eeeleftæ uarietatem. Quod autem nobis obiieit, ^^®fteir '^’®^'^^^'^'one comedendarum carnium licentiam datam,quæ in pri ^'gt;()n(jjL’'®®^^t5fciat quomodo repudium iuxta cloquium faluatoris ab in/ b'''‘ffuiii ft r^ ^^^P®P’:®*'duritiam cordis noftri, per Moyfen humano generi » *’W^' '^^ ^ ^^^’^ earnium ufep ad diluuium ignotum fuifte;poft diluuium ?!'ih4J^®’^®®urmuranti populo coturnices, ita dentibus noftris neruos r^''nad’ ^^^^ *’^8®^^^‘^®®®*^ Apoftolus fcribês adEpheftos,deum propo/ Ä ^ i'^P''^^*®’'^ temporum recapitulate omnia : 86 ad principium trahere in r ^Ybf T^ ’ ^^æ ^^^''^ ^^P®*quot; ®o^^os 86 fuper terram. Vnde 86 ipfe faluator in h''*’^li^* °^®’®‘Eg® fuffl,inquit, « 86 «, initium86fi'nis.Abexordiocondi r^'ftfiV kæ’ ^^^^^’■nibus uefcebamur, nee dabamus repudium, neepræputia x '’’^ute °^’'^®^gnum.Hoccurfu ufq? ad diluuium peruenimus. Poft dilu/ i • Miim.v^®^^®®®^^‘®gt;qua® implere nullus potuit, carnes ingcftc funt ad r'^ushl ^P^^’^®ôcefladuritiæ,86 cultellus circumciftonis appofitus:quafi h''Mne? ^^ 'n nobis creauerit,quàm neceiTe eft.Poftquàm autem Chriftus ue/ dl 'Miu^^^v^ * reuoluitad a, 86 extremitatem retraxit ad principium: ti^^Aö a , l^^^'^P^^ftfttnrjUec circumcidimur,nec comedimus carnes, ®^*‘Bonum eft uinS nonbibere,86 carnes non comedere.Et uinum Ii• ^trigj^®®? poft diluuium dedicatü eft. Quid loquar de Abraham,ut ipfe if*^''wni ^’'^™* ft§num fidei in circumcifione iufccpit; Si imitamur uxorum il/ dcireücifionem. Neep enim in parte fec£andus,86 in par l^«fiKr'''ll 'BoitÓ Ifaac unius Rebeccæ uir,Chrifti préfigurât ecclefiam,S6
^^’^ftlniam. Si autem duas bigas uxorum 86 cócubinarum habuit ^*i''’ïöoo ^^ '‘'duerfarius acquiefcere, lippientem Liam deformem artp foeto/ P*'ætulifle:Rachel ucro pulchram 86 diu fterilem,ecclcfiæ ßz y wiûifciat co tempore hoc feciiTe Iacob, quando erat inter AfTyrios, I 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;86 in
-ocr page 420-ADVERSV5 lOVlNIANVM
Î7^
jn Mcfopofamia Laban duriiTimo domino (eniicb^t gt;nbsp;Qiundo 2Utcm temtn ßn/ fftam ingredi uohiit,ë^ in monte Galaad extruxït acernum tcRimoniÿn quonihu inter f^rcin^s dus Mefopotamix poiTeiTor inuener^ttiuransfe nunquamaa/oz enm in quo feruier^t reuerfurumtOCad torrêtemlaboch cum angeloludanisday/ 2J dicâte coepittOC ttäxtv vlt;fl7§lt;}ii eiusema.rcuit,{ia.tim^Ifra.elfortitusettnomcgt;^quot;' la. quondam ddeda coniunx^pro qua feruieratiuxta Bethlehem,in qua eratuit^' nitatis prxco dominus naiciturus, à Glio doloris occiditur,ôé conforta Mebpo^ miæ Euangelica in duitate moriuntur, Miror autem curludam SiC Thamar nobis propofuerit m exêpîum,niQ. forte 86 meretricibus deledaturtaut occifum Onatn» quod fratri fernen inuideritiquafi nos quaîemeunt^ feminis fluxum abfquelibalt;y rum opéré comprobemus. Perfpicuum eü de MoYfe,quodpericUtatus effet in df uerforio,nifi Sephora,qux interpretatur auis,ßlium circumcidi{fet,S)Cprxputiü^ nuptiarum eultro Euangelico defecaffet, ide nempe Moyfes eß,qui cumuididii uiüonem magnam, QC angelum fine dominum loquentem in rubOjnequaquam ua luit ad eum accedere, ninfoluiffet corrigiam caldamenti fui, ÔC ahieciffet uineuh nuptiarum.Necmirum hoc de amico SCpropheta QClégiféra dei, cum omnispopu lus acceffurus ad montem Sina, QC dei auditurus eloquium, tribus diebusfaadl^ cariiuffus fit,SCfeab uxoribus abfiinere. Quodquidem feimus (licetprapoftat factam hidorix ordinem confundere) etiam ad Dauid fugientem abAchirndech facerdote didum : Simundifuntpueriab uxoribus f EtillerefpondittÂbhcriSi nbsp;nbsp;nbsp;i
nudiufiertius. Panes enim propofitionis,quafi corpus Chrißi,de uxorum cubât' 1 bus confurgentes edere non poterant, Et nobis in tranfitu eft contemplandum, I quod dixittSi mundi funtpueriab uxoribus; uidelicetquodad mundictas torpor 1 ns Chrifb, omnis coïtus iminüdus fit, In lege quoep prxcipitur, ut pontifex nifi uit 1 ginem non ducat uxorem,nee uiduam accipiac. Si eadem uirginis uiduxep condf nbsp;nbsp;nbsp;I
tto ett, quare altera recipitur, altera rcprobatur^Etfaccrdotalis uidua in domoiube
tur federepatris fut,nee fecundum noife matrimonium. Si fororuirgomoriturfa/ 0
cerdotis, quomodo ipfe ad patris exequias,ita pater ad earn iubetur accedere.Siue
ro nupta fit,quafi aliéna contemnitur. Qui uxorem duxerit, Sf qui plant wen tui/
^arn, nelut propagmes ßliorum, prohibetur ad bella procedere. Non enim poted
mihtix, feruus uxoristód defpeculis mulierum ieiunantium,guaß
^orponbus uirginum,Iuterin tabernaculo fundituriSfintrinfecusin 1 ^^^^^^^^/^ ^^^ Cherubim quàm propitiatorium Sf area Teßamenti Sfinenfapto^ I ^^^delabrum 8C thuribulum ex auro mundiffimo funt. Neg; enimin nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
fanciamnetorum mferri poterat argentum. nbsp;Quidmororin Moyfe,quummibi I
propoiiturn fit curfim eeleriterep didiantfftngula breuiterperftringere, ff inteVv
bneas ducerefTranfeêdam ad lefum ßlium Naue, qui ante diems
fcpromiiiionis induxit, Hie Ie fus ßatim ut uenit ad lordanem, aqux nuptianim,
qux femperiri lege ßuxerant, arefaeßx funt Óf ßeterunt, 8f ftcctspedibus acnudts
populus omnis tranfiit, Qf uenitin Galgala,ibia; fecundo eßcircumcifus.Quodft
luxta itteram accipimus,penitus Hare non poten. Si enim duplex haberemusprx/
putium^el excifa pellicula iterum nafceretur, redie fecunda circumcifiobaberet
bete fignißcatur,quod lefus cultelIoEuangeltjpopulum,qui
ipiaprxputia in unum cumulum coaceruata Óffepulta, Óf terra obtura, Sfabla/
^PP^^^^'^^^,^^gypti, óf nomen loei Galgala, quodinterpretaturreuelatio,
o en ^^^} dum in prxputio ambularet populusper defertum, oculos dus fuiffe
cxcatos. Videamus Óf confequentia. Poß Euangelq circumcifionem, Sf con/ 1 ecrattonem duodecirn lapidum in loco reuelationis, ßatim Pafcha eelebrarurt K immolatur eis agnus, óf fandixterrxuefcuntur alimentis.Egrediturkfus, oc/ 1 d/rrit 1
-ocr page 421-\çj . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î7Î
^*'niôn^”^'^*ælt;S^^^“’”^^”®*'®**^^^’ uelpro ciïcumcifo populo pu/’ fb ^quot;’ûjerat (ÿ’^’^^^’^^^^^Rs gluti'num nuptiarum* Similiter^ utMoyfî præ/ V^ff^fînâ ft ^ P’’æcipitur : Solue cakiamcntum tuum, locus enim l'n quo kiWadp ^‘^'*^^^^‘^^’'a*^^®*”*^^^™’^^® exercitus in rubis facerdotali/ V'’'^Mn' ^^'^^^^^^’^ prædicationem fub typo Hiericho mundus fubuerti/ b^^^^ntia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ucq enim nunc mihi propofitum eft omnia Veteris
quinq? reges, qui in terra repromiffîonis antè régna ''^^Pc p ^5“^8^^*co exercitui,Iefupugnante fuperantur.Hoc puto intel b^^'f^ ^•j^^’'^^°^ antequàm Dominus populum fuum educeret de Aegy/ to’Mûri*'• ?^^”’gt;™^^®ï®^®’^^*^®gt;guftus,aiiditns taôusc^regnauerint:SÔ Iç'''wes'^^'°^^ ^^^’^^’^*' ^™^^f^ fubicda.Quos lefus ad fpeluncam corporis 24 h- ^œ j^^^^^’^ebrofumlocum,ideftipfumingrediêtescorpus,intcrfccit: V '^'kev nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod ante regnabant. Verum iam tempus eft, ut cafti
ï^’noft ’^^®^^’Js.Moy(ès fenbitur habuifte uxorem. Moyfen autem Ô6 üMbÄ ƒ ^^P®^®^**® wterpretantur legem : Habent Moyfen 8lt; prophez f^üif r ^^^ ^^ Moyfen regnauit peccatum, etiam fuper eos qui non pec b^Sl«nl ^*^^^F’^æ^^^’^^^æ^’® Adæ;nulliq dubium eft,in utroep teftimo ft ’Soft H^ ^’gnificare.Sicut ergo legimus quod Moyfes,ideft lex habuerit (Soifti,^^^“'*^* J®^«*” Nauc uel uxoré habuifte uel filios:óf ft potueris mon t^Sin*'”'^'®®/^^^^®’^’^^^^^^’■^ pulcherrimü terræ ludææ in partitione acz e^ftiiof’’’'P’^^^ ®°’' *® uicenario numero,qui femper in fcripturis infauftus ïS'iïin'^’^’^ ^^'■^b,Sc uendirus eftlofeph,óó quem diligitEfau,accipiens in nSïtf ”quot;”'9^ ♦ fed in decimo, de cuius laude crebro diximus : fepeliturq in k^’Htoi r^^, “ perfediftimo pnneipatu, fiue in numero operimenti noz ’®iii ’'’'”' “^'ficaret gregcs,faluatoris auxilio coopertos in móte Ephraim, ?'.‘'ïoi^^’Ï*^^8‘fe’'ogt; ab Aquilone montis Gaas, qui interpretatur commoz ^‘°quot;’ ’^‘^‘^ Aquilonis,ciuitas régis magni;quæ oppofita femper P^“S«fes tétationes dicit;Mei uero pene moti funt pedes.Cumt^ ’ ’’^^*^ ^“* “^ nomine eius appellatur,expletus fit : rurfum in ludiz kj'^lit*a’P^^^^‘'duensrefurgcns4dcft:ribitur:óó fub tiv«KicfccÄcuwctamp; opera 2$ (ffe(lit’'^’’’^''^^’'*^^^*tlefus populn,amp;c abierunt filij Ifracfunufquifcç ç\lçf^'^’’’^^3’^gt;utpofliderent terram. Et feruiuit populus Domino cun dis ,S»i(j?^^’ ®^tim4 fubiungitur : Et mortuus eft lefus Naue feruus Domini Porto Moyles uidit tâtum terram repromiftîonis,Ôf in» (Sblo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ in terra Moab, 06 fepeliuit eum Dominus in ualle
p “^domumPhegor, 2c non cognouit uir fepulchrum eius ufq; in 2^^itt?| quot;*P^'^^ns utruifq fepulturam:Moyfes in terra Moab moritur3lez i ’’’in'^ r ææ'^^^ I^^P^^*^^^ *” ’^’^^^^ cotra domum Phegor,quod interpretatur t Phn *’^Ç’®Pw®quipp€ Phegor lingua Hebræa Priapus appellat )hic in mon Sa'quot;^° ^^^^^°^^ montis Gaas.Et eft in uerbis fimplicibus femper diuinarû auguftior. Qiiia apud ludæos gloria erat in partubus ÔC partti ^ftnj* Q®^®diÓ5ifterilis,quae non habebat fernen in Ifraehamp;Cbeatus,cuius 1 ^''^ ^æ^jô^domeftici in HierufalemtôC in benedidione maxima poneba %Hj^’!’^®5’®'«fts ^bundans in lateribus domus fuærfilq tui ficut nOuellæ oli ^^‘Wmenfae tuæ:idcirco fepulchrum eius pofitum in ualle defcribitur ’dolf quod proprie libidini confecratur. Nos autem quimilitamus “^y^^’ï ^d præfentê diem ignoramus ubi Moy fes fit fepultus, Contem-t’'îcçfç^?^Pbcgor3Ô6 omnem ignominiam eius,fcientes qgt; qui in carne funt,deo Snif F°™^‘Et dominus ante diluuium quoeç dixerat:Non permanebit fpi ^a?^®^®®®fe’ïsiftis,quia caro funt.Quamobrem Sé Moyles moriés plan ^”1111°^^^. dftefus auté quaft uidurus non plangitur.Nuptiæ enim finiunz *’’%jj?^'’’“’’8*“^s poft mortem incipit coronari. Sampfon quoep producit in ^tcdecaluatüquondaïn domini Nazar æum à muliere cófiderat:qui licet
typum
-ocr page 422-Î74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS JOVINIANVM
typum tcneat faluatons, quod meretricem ex gentibus adamant ƒ cdcfiaW^m to plures hoftium moriens quam uiuns occident^tame coniug^bspuatcittxex pla non praebet.Et certe itte eft fecGdum prophetiam Jacob,qui dim Conors cq pemkitate ferretnr, à ferpente pcrculîùs, retrorfum cecidit. Debboram ^^^^. , Barach Só uxorê Heber Cynci cur enumeraueripprorfus nonintd/igoxuin lt;nbsp;fit bcHorum principes ÔC hiüorix ordinem tcxerctaUud figuresaliquas fign^quot;^^p coniugipqux in ittis omnino non comparent. Porró quod prxfert leptepains dem, lachrymis uirginis fiUx, pro nobis (^dt. Et nos eniin non tam uirgmes ' h, quam eas quæ propter Chriftum Junt uirgines,prædicainus t èC a' plen/quenj^ brxi^am reprehenditur pater uoti temet^rij, quia dixerittSi tndens tndiioósv Iios Ammon m manibus meis, qui'cunque exierit de domo mea in occurftim nn^'gt; cumreuerti ccepero inpace à ßliis Ämmon,erit domino,ÔC offeramiUamhoioc^^ iiumgt;Si canis, inquiimt, fi anus occurrifiêt,quid faceret ^Ex quo uoluntDooi penfatione eiTe fadum, ut qui improfpede uouerat, errorem uotoiQ in bfö^^^ teiennret. Si aurem Samuel nutritus in tabernaculoduxituxorem, quid^^^^ prxiudtcium uirgmitatis Cquaü non hodie quoc^ plurimi facerdotes babei!^^^^ trimonia,Qi. ApoHolus epiicopum defcribat unius uxoris uirum, habcnfewnuos cum omni cafiitate. Simulcp nofcendu, quod Samuelleuita,non facerdos,non^^^ tiiex iuerit. Vnde QC faciebat illimater fua ephod bad, fuperbumerale aidebcet^ neum, qui habitus proprie leuitarum ÔC minoris eü ordinis. Vndeódn Pfaltnis nbsp;nbsp;i
non notninatur inter facerdotes,red inter eos quiinuocantnomenDomini.Mc^
*^^}^^^^^^} Q^ Aaron in facerdotibus eius, QC Samuel inter eos quiinuocStnotntn
^^^^'^^^^^^ g^nuit Caath, Caath genuit Aminadab, AminadabgentiitCho/
S^^^^^Affir,Affïrgenuit Helchana, HelchanagenuitSub,Stibgenui(
^^bu,Heliu genuit Ieroam,Ieroam genuit Helcbana,Helch3ni
genuit Samuelemmulhcp dubium eü facerdotes de Aaron ÖC Eleazar Si Phinec^
nouer pontifex fecundum ordinem Melchifedech fine patre, fine matte é^pix^i^
^^biswiicu ad comprobandam digamiam, fciat in euangelio ob typum ecdefiz,
^^. ^^etneem tn ordinemaiorum dominienumeratain,Porto quodDi
iam fenem, Sunamitidis puellx calefadum effe complexibus * Necbocdico,quod
tandis uiris quicqua detrahereaudeam,fedquodaliud fitin legeuerfari, aliudin
Euangelio.Ille occidit Vriam letheum, moechus extititin Bethfabee.Etquiaetat
rimus, Óf fi fratri dixerimus Raca, Qf non rede uiderimustexpedit utmola afinana
ligetur circa collum noflrum, Qf reierimusgehennx, ^adultetiumin folonobis
aipedu reputabitur.Tranfit ad Solomonem,per quem fe cecinitipfa fapientia t Sf
cum uxorium eum dicat, atep in illiuslaudibusimmoretur,mirorciirnóiungac^
illud de Cantico canticorum t Sexagintafuntreginx, 8f odoginta concubins,S^
adolefcentulx, quarumnon ednumerus. EtilluddeRegnorum tertio, quodfe^
ptingentas habuerit uxores,Of trecentas concubinas,8f alias innumerabiles.bb:
nempe funt, qux auerterunt cor eius à domino i Qf tarnen antequarnplureshabe/
fi Solomonis exempla ei placent, iam non digamus eric, 8ftrigamus, fedninff/ I ptingentas habuerit uxores, Óf trecentas concubinas, typum eiasSfuieritumim^ 1 plere non poterie Obfecro te ledor, óf id ipfum fxpe commoneo, ut faas me g^r nbsp;I
-ocr page 423-IJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER PRIME'S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37$
«o^’®^^^’tcdiccrc;nccdctrahérc his qui in lege præceflennt, fedferuifle teÿquot;^P°'''bus K conditionibus fuis, Ôt illam domini implefle fententiamrCrefcî ^iiifr'x^'^^™’^’’^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^’^°*^ ^’® maius ch, futurorum typos præ
^^^ f'Nobis autem,quibus dicitur:Tempus in collcdo cft,fupcreft ut qui habent iie/^?^*^®’’‘^Q'ï^*nonhabeant:aliud præcipi,ô6 uirginitatem à faluatore uirgiz ^tnt ”^’^^^’*^æ^*” ^’^^quot;^ ftulte in Catalogo pofuctitmaritorum,me taz ’nnçquot;'^''*^^^“ ^^'Si enim loannes Baptifta uenit in fpiritu Ôc uirtute EIiæ,8lt; loz Pûjj'^o^^ft^utiq; né folum in fpiritu eius uenit, fed etiam in corporis caftitate. Citait'^^V®^^® ^^^^^^'^ commemorari poteft,quanquam hoc ille folita holiz ’tlatj^®®’^®^^»4“®^ P®^ uitam recuperatam,£lt; quindecim annorû fpatia proz W u*”^’ ^”'°’^° fflios faciam:fciat in Hebræis uoluminibus non haberi,fed aâ ^û '*®®^’P^*®’fflüs notam faciet ueritarem tuam.Nec mirum fi Olda uxor Sel ''gt;(îiV ^^f’^^ ‘^o''ifc^atur ab lofia rege ludæ,iam captiuitate uicina, 06 ira dorniz Vt^^^VP®*Hierufaleni:cum hæc norma fit fcripturarû,ut deficientibus uiris ’licetj*’quot;'*'^*“ ’^ uirorum laudentur opprobria. Superflus autem eft de Daniele *^illji’^^®^’’æ* ®^*¥ hodie autumenr,ÔC ilium ôô treis pueros fuifle cunuchos, ‘’’Hxi , ^®^^q“^ Efaias loquitur ad EzechiamtEt de filiis tuis qui nafeen ^^4tó’^°®®’'^ ^ ûcient eunuchos in domo regis. Rurfus^ in Daniele legimusî ^^dÿ^A^P^^®^ phneipi eunuchorum, ut introduceret de filiis caphuitatis P*^ f . ”^‘'^’®gt;8^ ‘^^ phorthommim pueros,in quibus non effet macula, '^^’JUtb^^'^ »^*wdligcntcs fapientiam.Et argumêtantur,fi de femine regio ele ’'^^^o$ i?'*^.^ ^^ pueri:de femine autem regio eunuchos fore feriptura prædi ’*’dti,t‘N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^’^^^ * ^‘ “^’^° ^ *^^^^ oppofuerit,quod in Ezechiele
^^PM a ^^^^*^^ ^^°^ *” terra peccatrice filios 06 filias liberate non poffet 1 ^«ibtr?^'®’^»^“®^ iuxta hypothefin dictum fit. Nec enim eo tempore Noc ^ttitilij*'^^'?®® ®ultis ante feculis fuiffe cognouimus.Et eft fenfus. Si tales 06 ta '^'’'’patf””f *“^®^ peccatrice,filios fuos 86 filias liberate non poterunt:quia iu ^qijj’^*^®’'^'^^®'^ bbnmjiec peccatum alterius alteri imputabitut. Anima ^^ri ^''^^'^^^’pßttnotictur. Sed 06 hoc dicendum,Danielem iuxta hiftoz ’®'lt;icïut{*^*’^®®^®^®^’®‘ *^^g® captum eo tempore,quo Ezechiel quoq? dudlus ^'^®Weti i^^^^'Opofflodo ergo potuit habere filios, qui adhuc puer er at 706 exz 5s«S ï'itduotus eft ad regis obfequium. Ac ne quis putet Ezechiel iam uiri r'^^m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’®®” pucritFadS cft,inquit,in anno fexto,regis fcilicet loaz
P^c '^®^®»*** quinta menfis:Ô6 ego fedebam in domo mea,06 fcnes luda f '^’»ti^’^**ï?^' ^^^ “^ eadem die ad eum dicitur;Si fuerint Noe 06 Daniel 86 pttei’»06 notus populo, uel propter interpretationem
1 P^fpic ^^’^’^^^ propter Sufannae liberationem,06 occifionem presbyterorum,. p^ucD ^°^P''®^^^’Jt,eo tempore quo hæc dicebantur de Noe S6 Daniele 06 ■ libet/'’'^^'®®^a''Mdcni,nec potuifle habere filios 06 filias,quos fuaiuz ^^Eli2 K ^n^^'^^^^^^^‘ ^®^'‘^^*^Euangclium,06 proponitnobisZacha. '^quot;'’^bter ^°^f . ctrutnô6focrumeius:ô6confueta uecordianon intelligitiftos ^^’^^’^^’'^’i * Neq? enim euangelium ante “ ^E.quod paflione 06 fanguine ipfius dedicatur. luxta qua régulant ^^’5P®^®^*gt;®'^ ci ex fuperfluo interim concéda, habiter tint quidê uxo r ’iWilitt- ° ^p’®’'® acceperant,quo EuangeliS ncfciebant.Qui affumpti poftca gt;dici'V^’«oificium coniugale.Nam cum Petrus ex perfona apoftoz p^UsA '^°^’’^“‘^cce nos rclinquimus om nia, 86 fecuti fumus te,rcfpodit ei ^^aut^^^*^® '’®^ts,quoma nemo eft qui dimiferit domü,aut parentes, aut ^®^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter regnS dei,qui non recipiat multo plura in fez
^^’’’à.quoƒ^™^ ^‘®® ™*â xternam. Si autem nobis illud oppofuerit ad proz r'‘’*^es’ueluv°”'^^? apoftoli uxores habuerint,nüquid nó habemus poteftatem ^^^«teriA ^'^^ circumducendi(quia ywi apud Gracos utrunque fignificat) PoltoU 06 Cephas 86 fratres Dominiftungat 86 illud quod in Græcis codicibus
-ocr page 424-Î7lt;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSYS lOVINÏANYM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^jj
codicibus eft: Nun quid non habemus potettatem forores mulicres aduxoT camdücedi^x quo apparetcum dcaiiis fa.ndlis dixiflèmulieribusjquæ^^® u rem ludaïcum magiftris de fua fubßanti'a mtmflräbantjßcutlegimusipß^l^^^^^ mino faAtatum. Nam QC ordo uerborum hoe Ggaißeati Nunquidnonhab poteftatem manducandi QC bibendi, aut forores muUeres drcumduccndiy^ comedendo QC bibendo,ac de adminiGradone fumptuumprxmittitarjóCdciii ribus fororibus inferturt perfpicuum eG non uxores dehere intemgiSed cas,ut ' ximns, quæ de fua CubGanda miniGrabant. Quod QC in neten lege de Sunawiu lila fcribitur,quT folita GcElifxum recipere,amp;Cponere eimêdm,Sdp^ncm,^^^^‘ delabrum QC extera.Aut certe G ^noeuKree uxores accipimus,no muUeres: idepjoo
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* additur, forores, tollit uxorestbC oGendit eas germanas in fpiritu fuiffe, non comti'
ges. Quanquarn, excepte apoGolo Petro,non fitmanifeGerelatumdeadiis^polt^ lis, quod uxores babuerinttÓC cum de uno feriptum fit,acdecxteris tadtat^^' ligere debemus fine uxoribus eos fuiG'e,de quibus nihil tale fcriptura figaiSt^^', tarnen ille qui nobis obiecit Zachariam QC èlizabet, Petrum QC focrum ó^sd^'i^ de Zachana ÓC Blizabet loannem fuiGe generatum t id eG, de nuptiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l
delegeEuangelium,dematritnonio caGitatemtutapropheta uirgine,üitgo^°' I minus QCannunciaretur 5Cbapdzaretur.PoGumusautemdePetrodicere,(l^^ i habuerit focrum eo tempore quo credidit, 5C uxorem iam nonhabuehdtl^^ / quamlegatur m Ti^ót/ht^^ Qd uxor eius ëC Glia. Sednunenobisdeanoneoto^ j ne certamen eG. Etquia ad ApoGolosprouocauit,quodprincipes difdpll^^^^ nbsp;nbsp;1
Grx, QC ChriGtani dogmatis duces, uirgines non fuerint : ut eos interim uit^
nobis fernen,quad Sodoma eGemus,ÓC fimiles Gomorrhx fuiGemus.Qui ergots
rant ex ludxis, uirginitatem quam in ludaifmo amiferant, in euagdio h^berenon
poterant.Et tarnen loannes unus ex difcipulis, quiminimus traditur fuiGeinters
poGolos, ÔC quem Gdes ChriGi uirginem reppererat, uGgopermanfit: Sf ideop‘^^
amatur à Domino,S!Crecumbit fuperpedlus lefu. Et quod Petrus,qui uxoremo^
buerat,interrogare no audet,ilium rogat utinterroget.EtpoGrefurredlioiié,niin''
date Mana Magdalene quod dominus refurrexiffet, uterep eucurrit ad fepuldim,
fed die prxuenit. Cumep effent in naui QC pifcarentur in lacu Genezareth,1 battn littore, nee fciebantapoGoIi quern uiderêt:folus uirgo uirginema^idhSt j diatPetrotDominus cG. Rurfum poG auditam fententia,quod ab alio cingeadirs I eGet Petrus,Si ducendus quo nollettôf cruds fuiGetilIipafUo prophetata,^^!^^^ nbsp;nbsp;1
cerettDomine, quid iGetnoIens deferere loanem, cS quó femper fuerat copditar,
zy dicit ei dominustSi eü fic uolo eGe, quid ad tep Vnde Qf ferma exilât inter fratret,
dus tranntum eGe, non mortem.Siautem obnixe contenderitloannem uirgiao^
non fuiGe, Of nos amoris prpdpuicaufam uirginitatem diximus, exponatdltm atr
go non fuit, cur cxteris apoGolis plus amatus fit^ At dicis, fuper Petrum fundatar
ecclefia,licecidipfum in aliolocofuper omnes apoGolos fiat, ^ cûâiclaucsregta t CMte cœlorum aedpiant, Of ex xquo fuper eos ecclefix fortitudo foUdeturttamenpra^ | G^epterea inter duodecim unus eligitur, ut capite conGitutO, fchifmatis toUaturocta/
no. Sed cur non loannes eledus eG uirgo ç'Aetati delatum eG,quia Petrus fen ft
erattne adhucadolefcens ac pene puer, progreGx xtatis hominibuspreeferretart
óf magiGer bonus, qui occafionem iurgij debuerat au ferre difcipulis, Sfquidiic' I ratdstPacem meS do uobis, pacem relinquo uobistEt, Qui uoIueGt inter uosm^ ƒ tor eGe, minimus omnium fittin adolefcentem quern dilexerat caufamprxbereai/ I deretur inuidix. Vt autem fdamus loannem tune fuiGe puerum,manifeGi{Hme(la ƒ centEcclefiaGicx hiGorix, quod ufep ad Traianiuixeritimperium,ideGpoUpG nbsp;1
Gonem Domini fexagefimoodauo anno dormierit: quod^nosmbbro Dewa' nbsp;l
-ocr page 425-4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57-7
fgt;tus't^'”^’^f^’'P^’fftrinx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apoftolus eft,2^ loancs apoftolustmay
^f’PherT a P^^*^® apoftolus tantumïloanncs 2lt; apoftolus 8lt; euagelifta Si ^4p r ^P°^°]“®gt;ft“’^ fcripfit ad ecclefias ut magifter:euagclifta,quia libruni ^ P ^?™’^ * quod exccpto Matthæo, alq ex duodecim apoftoli non fece/ ®^ W • ^^^’ '^*^^’^™*^ Pathmo mfulaqn qua fuerat à Domitiano principe ’'^ D 7’’^’’?® *’^^8a^®»^P°^^yP^^ infinita futurorum myftena conti?
^^^^^^Teitullianusjquod ® Neronemiffus in feruentis oleidolium, ’*^i ^^8‘^^æ’' cxiuengquam intrauent. Sed £lt; ipfum ei'us euangeliu multum
‘L^^^^^æ^s q*»® lt;^c hominé incipit fcrib ere.-Liber generationis Ie-J’'‘ïtÈij|5pP^®^®n Abraham. Lucas à facerdotio Zachan'æ. Marcus à pro? °2'3ni‘f ^”*æprophet^ ÔC Efaiæ.Primus habet fadem hominisjpropter genea ’’®tftnd ^^'*? ^^^'®® uituli, propter facerdotium:tertius faciem leonis, propter ''^onoft^quot;'^^^ ^ defettotParate Uiam dominijredas facite femitas eius. loannes f'’ncioi ^’^^^^‘ aquila ad fuperna uolat, ÔC ad ipfum pattern peruenit, dicens :In ^Princ°^'^^^^^^^^®’^ “^’^^^^ ^*^^^ apud deum,2gt;6 deus erat uerbum. Hoc crat ^tittbt^7^P’^^^^^gt;ÓC£.Expöfwt«ü^’nitas,quod nupti'ae fcire non poterant: ^oin|. ^Oïicmultacomprehcndamjdoceam^cuïus priuilegq fitloannes, datitt,y’®®‘’*’Wtas:4 domino uirgine, mater uirgo,uirgini difcipulo commenz fQtt«mi^*'’^‘^®ó^^o’'cfudamus.Obtidt quippe nobis aduerfarius Apoftolica ^ niul”'’^^^* Adam primus formatus eft, deinde Eua: 00 Adam non eft feduz ^^^t ^'^^^^ fedudain pracuaricatione fada cft.Salua autê fiet per filiorum ’'■^nóT^’^^ P^’^®^”^^^^’'^ “^ ^^^ ^ diledione 06 fandificatione cum fobrieta ^°'iiios ^^”!^^ ^Apoftolus ad hanc fententiam,86 unde peruenerit:Volo er? ‘«quent^^®®®*^^®^®»^®^^®® ^^^^^^ manus fineira 26 cogitationibus. Con ^’i’ato *^^^ ’Bulieribus dat praecepta uitat, 26 ait: Similiter 26 mulicres in habita ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ caftitate, ornantes fe non in tortis crinibus,aut auro uel
'^'^^n ’**^®®’^^^ preciofa:fed fecundum quod decet mulieres,promittêtes pic ^n^^^^^ ^Q^^’jl^wïicr in filentio difcat cum omni fubiedione. Docere au? ’^iiidJ^^^’^P®*®^®»*’^^*? doiniiiari in uirum,fed fubditam effe in filentio.Et f^tORh^™^*”“ ^^’^^ conditio,quæ cam in mariti redigeret feruitutemtkgis '^finde ’’?®^4’ï®gt;amp; ad originale exemplS redit : quod Adam primus fadus hf, ‘^«i»ssf^^^^^^^*^q^od Adam diabolus feducerenonpotuerit, fed ^®gt;m^ ?*°^ P°^ offenfam dei ftatim uiro fubieda fit, 26 ad maritum illius fada ’^’gt;nc ^\^^°^^ errorem ueterem illa quæ femel connubio copulata eft,26 reda-
^“æjfiMomm procreatione deleret:ita tarnen, fi ipfos filios eru '’’^^hab ^ ^,‘^^^®**® Chrifti,26 in fandificatione 26 pudicitia. Non enim (ut 28 t^C ’’^Latiniscodicibus)fobrietas eft legenda,fed caftitas, ideft awepfo^ ^effe *^^^ quomodo ex hoc quoqj ipfo teftimonio fapcreris;26 quod puta/ ^'‘^®’^^ fentirc cogaris.Nam fi faluatur mulier in filio/ *^ïïnTï°”® gt;26 liberorum numerus falus matrum eftteut addidit,fi permanfe 631(115 ^.*^*®^^ïiï*lt;ï^cationc^^^^ caftitatecTuneergo faluabitur mulier, *''“*^’^^^ permanfuri funt:fi quod ipfa perdidit,acquirat 6tin4i*’^- nbsp;^®“^^^'^'^^ ^ cariem,flore compenfet 66 pomis. Supra in tran
propofuerat Solomonem multinubu, qui templum Dei ölftetjÄ. ™®,’’^P®’‘'d®f^jWtpcr quæftiones reliquas currerem. Nunc ne cla *®nerat '^^^^*°®®^^§^P^®'*^bas 06 prophetas 26 fandos uiros à nobis effe •»iptö»^*i?’^P°®^‘’®^^^®^P^'ï®» qui multas uxores 26 concubinas hab uit, de P^ffus tt®| *^’N®®® enim melius fcire poteft quid fit uxor uel mulier,illo qui ftur C • ^'^9”’ ^*^8® ®Prouerbiis;Mulier infipiens 26 audax,inops panis effi ?^ï nbsp;nbsp;nbsp;P^» N®®P® illius, qui de cœlo defcendit:ftatim^ fubiungit, Terri?
'’^Qui^''^^^ P^'^^'^''^^’ ^ ® protundum infernum incurrunt. Qui funt terrige? ^nonfP™ T”^ P«eunt ^ Vtiq-, illi, qui fequStur primum Adam, qui de terra eft: ^‘W«nQum,qui dc cœlo eft, Et rurfumin alio loco;Sicut in ligno uermis,ita
-ocr page 426-ADVERSVS lOVINlANVAI
perdit ui'rum fuurn uxor malefica. Si autem afleuerauens hoc de malis ConiugibiU dic^uin eIïè,Ô6 ego tibi breaiter refpondebo : Qux enimmihiincumhitneccüiai venire in dubivm,utrum bona an mala futura hr quam daxero^Melius cftjnqiiif, habitare in Cerra. de/erta,quam turn uxore hngiofa QC iracunda.Quàm raru fituxo rem fine his uitiisinuenirijnouitinequiduxituxorem.Vnde pulcbre Varias Go minus üibUmis ora tor; Qiu non litigat,inquic, ccelebs ed.Melius efthabifarcman gulo tedb',quanj cum uxore maledica in domo communi.Sidomus communisma riti ÔC uxoris,erigit uxorem in fuperbiam,SiC cotumeliamuiro facitiquantomi^s fi ditior uxor fuent, ÖC in domo eius uirmanferit^ïncipic enim non uxor eide,lei dominatSiC uiro ft oilènderic,migrandum eii.Stillicidia eiiciunthominê mdieb}'e maU de domo fua,Ümiliter ÓC mulier maledtea de propria domo. Affiduis quippe iurgUs Sgt;Cquotidianagarrulitate iadtperfluere domum eius, èCeUciteumdeadi' bus iuis^deCt deeccleUa.Vnde ÔC fupra ab codera Solomoneprpcipitur:Fili,neli perebRuas.E't Apofiolus ad Hebrxos ; Propterea,inquit,debanusintenden^'^^ plius his qux dicuntur, ne forte Cupcreffluamus. lUud nero quis taceat, quedfab xnigmate fcribitur‘:'Sanguifugx tres Flix crant diledione diledlx,fediüxüon^^ turaucrunt eam:8é quarta non fufficit dicere fatis efi'Jnfernus,QCamormulietis,i^ terra ciux non fatiatur aqua,èC ignis, no didt fatis efi.Sanguifuga diabolusdï,iii hoh Ghx funt dtleditone diled:x,qux fatiariinterfedorum cruorenonpoffunUÏD/ fernus,5gt;Camormulieris, ÖC terra arens,QC ignis exaeftuans. Nonhiedemeretrice, non deadultera dicitur, fed amor mulieris generaliteraccufatur, quifemperipfi^ nbsp;nbsp;nbsp;i tiabihs eü^qui extmdus aecenditur,^ poG copiam ruriuminops ett,animumifui rilem effœminat,^ excepta paifione quam fuGinet,aliud non finir cogitarc. Simv le qutd OC tn fequêtt parabola legimustPer tria mouetur terra, quartum autem nou poteG ferrerfi feruus regnet,Qc Gultus fi fatureturpanibus, èé odiofa uxorfihabe/ at bonum uirum,Sgt;C ancilla fi diciatdominam fuam. Ecceéd bic intermaiorummi gnttudmem uxor ponitur.f^rod fi refp o der is, fed uxor odiofar dicam tibiquedb- 0 I 29 iupra : Atqui hoepericulum in memetGerigraue eG, f^i enim duxit uxorem,iu ambiguo eG,urrum odtofam an amabilem ducat.Siodiofam duxerir,feriinonpegt;' f teG r Si amabilem,amorillius inferno SC arentiterrx QCincendio comparaturVt/ mam us ad EeelefiaGen,de ipfo quoep pauca teGimonia ponentes ; Omnibuscem^ pus eG,Sé tempus omm rei Gibeoclo,Tempus pariendi,tempus moriendEen^P^s plantandt, tempus euellendiquodplantatum eG. Peperimusin legecumMo^(t, ƒ moriamurm Euangeho cum ChriGo. Plantauimus in nuptiis,euellamusperpudi t etetam quod plantatum eG.Tempus amplexandi,ÓC tempus longe Geri ab ample'' ' nbsp;nbsp;nbsp;xu.Tempus amandt,Sgt;C tempus odiendi.Tempus belli,SdtêpuspacisSimulipnos commoner, ne legem Euangeliopræferamus, nepuritatem uirgmitatis,nuptiispu temus xquandam, Meliora funt dicens nouiGima fermonis, quaminitiumdüs’ Statimé^ fubiungitïNe dixeris quid fadum eG, quia dies priores meliores erant,^ hi.Quia non fapiêter interrogaGi de hoc, reddit eaufam quare dies poGeriores me
liores fint,quampriores : quia bona,inquit,eG fapientia cum hxreditate. E lege emm fapientiam carnis,mors fcquebatur occidens:in Euangeho Eptentiamipui'
tus,hxreditas expedat xterna. Ecce boeinueni,dixicEccÏefiaGes,bominéunum de mille inueni, Sémulierem in his omnibus non inueni. Verutamen reperiqued fecic deus hominem redum, 86 ipG quxfierunt cogitationes malas.Reâum bomb
nem inuenille fe dicit. Con fidera uim uerbi:inhomine,86uir 86 fceminacontinet
tur,Et mulierem,inquit,in his omnibus non inueni. Legamus principium Gene/
feos,8C inueniemus Adam,hoe cGhominem, tam uirum quammulieremnSeup^
rt.Cum ergo bonicreati fimus 86redi à deo,ipfi uitionoGro fumus adpaonde/ K Iapfi:86 quodinparadiforedum in nobis fuerat, egredientibusdeparadifo(lepra t uatum eG. Q_uod fiobieceris, antequampeccarent, fexirm uiri86 fœminæfuiifedi'' t uifum, 86 abiquepeccato cospotuiGe coniungi: quid futurum fueritincertum eß» ƒ Neep enim deipoGumus fare iudida, 86 ex noGro arbitrio, illius fentenrixprxin/ K dieare g
-ocr page 427-LIBER PRIMVS
i iuttHoc quod faâS cft in propatulo eft, quod qui in paradifo uirgincs perman tont.eicâideparadifo copulati finit. Aut quid nocebat, fi paradifus nuptias reci ManuUa eft inter maritatam uitginem^ diuerfitas, etiam in paradifo eos ante , OîriÆuciuntur de paradifo:8lt; quod ibi non fccerunt, in terra faciunt : ut ftatim ’pnneipio conditionis humanae,uirginitatenï paradifus, 66 terra nuptias dedicaz “«^t in Omni tempore fintueftimenta tua candida. Candor ueftium fempiternus, '''iamp;Wttatis eftpuritas. In matutino fcminauinius fernen noftrum j 66 ad uefperam ’'^^^dTemus.Quiferuiuimus in lege nuptiis,uirginitati in euangelio feruiamus.
Dtii • °^^ ^^t^^wtw canticorümj66 quod aduerfarius to turn putat elfe pro nu? ^i'Mtgmitatis contincre facramenta monftrabö. Audiamus quid loquatur fpon c^H®«» fponfus eius ad terras ueniat, patiatur j inferos penetret ac refurgat. ^^udincs auri faciemus tibi cum diftinflionibus argenti, quoaduflt;$ rex in aez , *tuiuo eft.Äntequam refurgcret dominus 66 euangelium corufearegnon habe j ^iwuinfponfa,fedfimilitudines auri. Argentum autem quod in nuptiis habe/ ''^pollicctur,habebat uarium atep diftindumjin uiduis, continentibus ac marita ^^dnde fponfus refpondct ad fponfam,06 earn docet,quod ueteris legis umbra ueritas euangclq ucnerit. Surge ueni proxima mea,fpófa mea,colüba ^'Ponia eccc hyems trahit,pluuia abqt fibi.Hoc de ueteri T eftamêto.Rurfuni
1 tib ?^'° ^ uirginitatetFlores uifi funt in terra,têpus fedionis aduenit.N ónne fint e ^^’Pfum dicere,quod 66 Apoftolus : Supereft ut qui hab ent uxores,fic ïud^ P^’^^^'^atieant.Et manifeftius de prxconio caftitatis: VÓx,inquit,turturis
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’“^diintcttanoftra. Turtur auis pudiciffima,femper habitans infublimibus,
\ nbsp;nbsp;^^^^fduatoris. Legamus phyftologos, 66 reperiemus turturis hanc effe natu/
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perdiderit,altcri non iungatur, 66 inteUigemus digamiam etiam à
l fiio • ?^“® reprobari. Statimep turtur dicit ad turturem : Ficus protulit groffos 1 Itun '^^’'’^^«‘s legis praceptaceciderunt, 06 de euangelio uites florentes dede/
1 nbsp;nbsp;J?°^^^Vnde 66 ApoftolustChriftibonus odor fumus. Surge ueni proxima
1 nbsp;nbsp;Ty®^®®^’^ ^^^^* '^quot; columba mea in uelamêto petrx iuxta promurale, 66
1 nbsp;nbsp;Æ®^feiciemtuain,66 auditam fac mihi uocem tuam,quoniam uox tua fua/
l J?7‘^stuafpcciofa.Dumuultumtuumtegeres cumMoyfe, 06uelamcntum
1 U p^^ïteclacicmtuamuideba t nee uocem tuam dignabar audire,dicens;Et
1 ^’’wplicaweritis pieces ueftras,nec fic exaudiam uos. Nuc autem reuelatafacie
l nbsp;nbsp;nbsp;(tS^'^® gloriam meam,66 petrx firmiffimse tegerc promurali. Quod audiens
l nbsp;nbsp;nbsp;tojWtfacnmentapudicitix.Fïatruclismeus mihi, 66 ego illi,qui pafcitin/
1 nbsp;nbsp;nbsp;«lo 5^®^«ft,interuirginum candidiffimos choros. Vis fcire, quale uerus Solo/
1 ni f ^^®ïsnofter folium,quales habeatarmigerosÆcce,ait,ledus Solomo/ l nbsp;nbsp;nbsp;J ’^i^nupotentes in circuitu eius de potentibus Ifrael, omnes tenentes fra/
1 nbsp;nbsp;nbsp;L^?^^o^ftbdlo,uniufcuiufcp uiri gladius in femore ipfius,Qui in circuitu So/
1 ^j7^'dunt,ghdiumhabentin femore,ficut Aoth ille iudex à(tlt;Çgt;i«/l'tf i©-, qui in/
\ nbsp;nbsp;u?^^?^®®pIngaifBmum 66 totum carni deditum, omnes amputans uolupta/
\ nbsp;nbsp;^ j’Wft,^dmontem myrrhe,ad cos fcilicct quimortifieaucrut corpora fua:
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?^®^^^’'b^^ puriffimos uirginum greges, 661oquar fponfx meæ: T ota
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tv ^^™‘^^’^ea,bC non eft macula in te. Vndc 66 apoftolustV t cxhibcat,in/
\ nbsp;l’^^ftnftaBiecdcfiam,nonhabcntc macula ncq rugam.V eni aLibano fpon
1 nbsp;nbsp;, ’'’9'^ibbano:Venies,S6pertranfibis ab initio fidei,à eapite Sanir 66 Hermon,
1 ^’^““'^usleonum,ainontibuslcopardoïum.Eibanus Xlt;A)xßtlt;r|Aos,idcft candor in/
1 nbsp;nbsp;^wptttitur, Vcni ergo fponfa candidiftima,de qua alibi dicitur : Qusc cft ifta quae
1 ^^^’^iitlt;iealbata,66tTanfitpcTuiâhuiusfccùli:ab exordio fidei,66cx Sanir,quod I nbsp;nbsp;''quot;tq«ttitut denslucctna£,iuxta illud quod in pfalmo legimus : Eucerna pedibus
1 nbsp;nbsp;’^t^suttbumtuum domine,Ct lux femitismcis:66Hcrmon,ideftconfccrationc,66
1 nbsp;nbsp;“gdeonuni cubilia,amp;61copardorum montes, qui non poftunt mutar c uarictatem
1 W Vuge,inquit,cubftialconum,fugc fuperbiam daemonum,ut poftquam mihi 1 nbsp;nbsp;'WW totdettata,poHttntibi diceie ; V ulnerafti cor meum, foror mea fponfa,uuV
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K x nerafti
-ocr page 428-J8O
ADVERSVS rOVimANVM
nerafti cor metrm, in uno ocirforum tuorum, in uno ornaihento colli tai Qlrod du cit,buiufcemodieü: Non repudio nuptias, babes ÔCGnittrumocdum, quemaii dedi,propter imbccillit^item co rum, qui re^a. uiderenonpoiTunti Sedm^gisnuhi dexter uirginitatis oculus placet,qui fi CfCatus (ueric,omne corpus in tenebnsdi Ac ne puraremus cum amorem carnis, QC nuptias fignißeare corporeas, äicoex^ çludithune fenCum,QCait:Vulnera{Ucormeum,foror meafponia.Vhiforonsno/ ni en cG, fufpicio omni's fœdi amoris excludittir.Qitdm fpeciofa funt ubera tua a d no,de quibus OC fuprà dixerat : Fratruelis meus mihi,ÔC ego ilU, in medio ubemffl meorum cômorabiturnn principaïi cordis,ubihabet fermo Deibofpitium.Quîni fpeciofa funt ubera tua à üino,Quod iüud uinû eß,quod fponfxmammaspukha rimas fack, ÖC pudicitiæ ladle fœcundatdNempe illud, de quo fponfus incofeqtxn tthus loquitur: Bibi uinum meum cum ladlemeo.Manducateproximimei,êCbibi te, OC inebriammi Gatres, Vnde QC ApoGoli dicebantur muGo pleni:Mufto,inqirtt, non uino ucteri: quia uinum nouum in utres nouosmittiturrSfnonambvbbr'nc tn uetuGate literx, fed in nouitate fpiritus. Hoc eß uinum, quod cum inebniu^'^^ adolefcentes bC puellas, Gatim uirginitatem fidunt, Sdin crapulam cakitatise^quot; jo clant, $d expïetur illud uaticinium Zacharix, duntaxatiuxtaHebraicamumi^ tem de Ecclefix uirginibus prophetantis: Complebuntur infantibus,Sfpadbsbl' dentibus platex eius. i^ud enim bonum dus eß,ÖCquidpulchrum eiusidÜftu^ mentum eledlorum, ÔC uinum getminans uirgines dIßx funt uirgines, dequibus tn quadragefimoquarto Pfalmo fcriptum efl: Adducenturregiuirginespoßeam, proximx eius aßerentur tibiin Ixtnia QCexultatione.Adducenturin tempbnnre^ gis. Sequitur:Hortus conclufus,forormeafponfa:hortusconclufus,i'onsfiga!u tus.Quod claufum eß atqt fignatum,rimilitudinem habet matris Domini, matris dd utrgmis, Vnde Sd in fepuiebro faluatoris nouo, quodin petrapuriüimil^^^^^^ excifum,necante,necpoßea quifquam pofitus eß.Ettamen hxcuirgopetpetva, multarum eßmater iiirginum. nbsp;nbsp;Sequitur enimtEmißiones tuxparadifusmalo' 0
granatorum cum frudiupomorum. In malogranatis Sdpomis-, omnium uirmtuni ßgenßeaturm uirginitate concentus.Fratruelis meus candidusSfrubicundustcan didus m uirginitate, rubicundus in martyrio. Et quia rubicundus 50candidesdi, tdcircoßatim additur, Gußus eius dulcedines, Sd totus concupifeenaa. Speafts ^!^§.^ ^^^^^^^^ ^ fponfa uirgine,laudat uicißim uirginem fponfam,Sddicitei,Sp^ do fi fadii funt greifus tui in calciamentis blij Aminadab,quodinterpretatiirpopis li fe fponte oßerentis. Virginitas enimuoluntaria eß,Sdideo greßus eedefixmd' ßitatis pulchritudine collaudantur.Non eß huius temporis in morem commenta/ rij omma de Cantico canticorum uirginitatispandere facramenta,quiaSibxciF fa faßidiofo ledlori nares contradlura non ambigo. Loquatur Efaias fpeino/ ßrx hdei^ myßerium:Ecce uirgo in utero cocipieeSdpariet ßlium,5duocabisno/ men eius Emanuel. Scio ludæosnpponere folere, in Hébrxo uerbum alma,non uirginem fonare,ieii adolefcentulam.Et reuera uirgoproprie bethula appeUantt, adolefcentulaautem uelpuella,non alma dicitur, ßd naaratQuideßigitarqnod ßgmßeat alma^Abfconditam uirginem,ideß non folum uirginem, fed cum a» uirginem:quia non omnis uirgo abfcondita eß,necab hominum fortuitofep^ rata confpedlu. Deniciue Sd Rebecca in Genefi, ob nimiam caßitatem SieccleuX typum,quem in fua uirginitate fignabat, alma fcribitur, non bethulatficutmantfe/ num eßepotent exßrmonibuspueri Abraham, quosloquiturin Mefopotamia, Si dicit: fJonunedeus dominimei Abraham, fitudirigisuiarn meampergnam ^S^ itigredtor,eccedum ßetero fuper fontem aqux, uirgoquxegredieturutliaU' riataquam,Sd dixero ad earn : Da mihipaululum aqux, utbibam debydiiatita,Si refpondent) Et tu hibe, Sd catnelis tuis hauriam :hxc erit uxor, quamprxparadt Dominus hlio dominimei. In eo enim loco, in quo ait: Virgo quxcgredietur,iit hauriat aquamtin Hebraico fcriptum eß Alma, ideß uirgo fecreta, Sd nimia parem turn diligentia eußodita. Aut cette oßendanemihi, ubi hocuerboappellentirr^ nuptx
-ocr page 429-LIBER PRIMVS
381
^^iS^impcritiam confitcbor.Ecce uirgo in utero concipiet^Só pariet filium.Si dttfrtw ^^’^“P*^®”^8^^®» ^P^'^^s fancbus cur maritatam,cur uiduam noil tiJtVf ^ ^® tempore erat Anna filia P hanuelis de tribu Afer infignis pudiciz g^ lO-kmperuacans orationibus £4 ieiunqs in templo dei. Si conuerfario tantum ona opera amp;nbsp;ieiunia abfquc uirginitate j fpiritus fandi ad fe merentur aduenz (jpf'’^^^™^^*^^ mater effe Domini. Curramüs ad r cliqua : Spreui te,inqnir,amp;C ç^ PextjUirgo filia Sion.Quam filiam dixerat,appellauit à uirginem:ne fi tantum tutqquot;®®^®'^» arbitrarcris SC nuptam . Hæc eft dirgO filia ad quam alibi dici/ ’'^^ paris : erumpe Sé clama,quæ non parturis : quoniam
aml ■ ^^”*æ»®agis quam eius quae habet uirum. Ifta eft de qua per Hicremiz j^r ^uitut Deus,dicens : Nunquid obliuifcetur fponfa omamenri fui ^ aut uirgo *æpeftoralis fox ;’ D e hac in Ladern prophetia grande mir aculum eft, quia feez hitum, Sé uniuerfitatis parentem, uirginis uenter induferit* ,. ^Wj inquit, nuptiaiUm Sé uirginitatis fit diuerfa conditio, quid ad hoc potes t Siuirgo Sé uidua fuerint baptizatae,amp;é ita permanferint, quae erit inter uz ^^Witas f Quod dePetro Sé loanne, Anna Sé Maria dudum diximus,hoe P^ entiloco proficiat. Si enim inter uirginê Sé uiduam baptizatas nihil intereft, ^quot;^Stifmanouum hominem facit: eadem conditione Sé fcorta atque proftibuz ^Ï“^Ptizat«,«t^tubtts xquabuntur.Si enim prætentx nuptiæ nihil no r»ivjî*æ^^P^tzatæ, Sé præteritæ in meretricibus uoluptates, expofitaep pimliz '®''tieorpora,poftlauacrum uirginitatis premia confequentur. Aliud eft pu
, nbsp;nbsp;nbsp;^'tnammentem, Sé nulla recordatione poUutam D co iungere : aliüd meminifie ^P^roimuirffœdxneceffitatis,Sé quod corpore non agas,recordatione fimuz
1 nbsp;nbsp;nbsp;JJ ™etemias qui in utero fanftificatus eft,amp;é cognitus in uulua matris,ideo hoe ntU ^ ^mitur,quia uirginitatis erat b eatitudini deftinatus .Et quum omnes caz ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wrempli Babylonio rege uaftante direpta,ifte folus fiber ab hoftv ' ^^sSveaptiuitatis nefcitiniurias, Sé à uictoribus accepit ftipendia, Sé Nabuz 1 ^’'ituidefanéhs fandorum Nabuchodonofor nonprxcepeiat, prxcepit de 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HoccnimuerumtemplumDeieft,SéhÂcfandafan(ftorüm,quæuirz
i nbsp;nbsp;nbsp;gquot;-P^ntatc Domino confecrantur. At econtrarioEzechieUqui captmus tez ' nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;® babylone, qui tempeftatem ab Aquilone uenientem uiderat, Sé türbiz ^'^^’^arapientcm, ait t Mortua eft uxor mea ad uefperam, Sé feci manc ficut i J;^^^'®'®ifitcrat.Prxdixerat enim ei DominuS,quod inilla die aperiretur os 1 nbsp;nbsp;nbsp;.„^^M'icrctur, Sé nontacerct ampfius .Diligenter attende, donee uxotuiuez i^''^^'^^^’itHbcrtatcm populum commonendi * Moritur uxor, Sé conm^lc i ^°^mtur,Sé abfquculla trepidationc femper in officio pro^ietafi elt.Qui ' nbsp;nbsp;nbsp;ng ^^'^o^atuseft,ucreeft feruus Chrifti.Non negobeatas effeüiduas,qu3t i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^fiaptifmum manferint : nee illarum detrabo merito,qusc cum unis m caniz
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficuti hx maioris apud deum pr xmq funt, quam nuptx cornu/
i nbsp;nbsp;nbsp;g^^'doier\xYe^|-^5, ita Sé ipfx xquo animo patiantur uirginitatem ubiprxterz
j ^tniiaHlasfcrapudicitiapoft defpumatas corporis uoluptates erigit cotramaz ‘ nbsp;nbsp;nbsp;kg’ï‘^'^'aon infra perpetuam caftitatem effe fe nouerint^ Pruftra,inquit,hxc i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epinopi Sé presbyteri Sé diaconi, unius uxoris uiri, Sé habentes ^P®bolo conftituuntur. ffitomodo de uirginibus Ap oftolus dicit fe nori ^'tprxeeptmnt Sé tarnen dat confilium, quafi mifericordiam confequutus a _ ^'go'.Dboc agit in omni illa difputatione, ut uirginitatem pr xierat matrimoz ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wiet quoi imperare non audet, neiniitereuidcaturlaqueum, ^pgiS imgt;
i nbsp;nbsp;nbsp;fg^f^pQti4ctis,quam poteft hominum fuftinere naturafita Sé in ecclefiaftico orz
i quot;^gafotuendo, quiarudis ex gentibus conftituebatur Ecclefia, leuiora nuper i nbsp;nbsp;nbsp;^t catibusdatpïxccpta,ncteïriti ferre non poffent .Denique Séapoftoli Séfez^ j nbsp;nbsp;Ww dcHietofoly misfiteras mittunt, ut non ampfius imponatur oneris bis ,qui
?,tatibuï wediderunt, nifi ut abftineant fe ab idólolatria, Sé fornicatione ^ ^^ '^StiaCjSéafuïfocatisxSéquafi paruufis atep infantibus lac potum dant,non æfi-* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ré a dum
-ocr page 430-, J82 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS lOVÎNIANVM
dum cibtmmecprxcipiuntde continentie,nee de uirginiteteRgttiEcint,ttec.idJe iunia prouocant,nec:^ dicunt illud quod in Euangelio ad apoRolos dingitirr,nch2 beant duas tunicas, ne peram, ne xs in zonis, ne uirgam in manu, ne calcnmenn inpedibus:autcetteillud. Siuisperfedius eire,uadeéi.uendeomhiatU2,5Cd2p3U petibus,ÔCuenifequeteme. Sienim adolefcensille,qui{eiaâ:aueratcund:2kd(fe quæ legis funt,audiens hoc triais abijt, quia babebatpoffeffionesmultas, Siph^ rifxihuiufeemodi Domini fentêtiam {ubfannabanttquantomagis tantageniititn multitudo,cuifumma uirtus état aliéna tapete,no babebatneceffeprxceptumie caditate ÔC continentie petpetua: quibus tetibcbetur, ut ah {Un etentk ab idolis,iC a fotnicatione ; ÔC in quibus eudichetut botnicatio,8i. telis {otnicetio,quxnein[cr gentes quidem eü':’ nbsp;nbsp;SedOC ipfa epifeopaUs elecitomecum fadt.Non enim dicit,
EUgatut epifeopus, ciuiunam ducat uxotem,8C filios feciat: fed,qui imam habue/ rit uxorem,ëCfiliosin omni fubditos difeiplina. CetteconiitetisnonpoSeeilet/ pifeopum, qui m epifeopatu fïlios feciat .Âlioqui,fi deptehenfus fuctit,nonçi‘dl vit tenebitur■, fed quefi adulter damnabitur. Autpetmitte facctdotibus exertere opéra nuptietum,utidem fint uitgincs quodmetiti. AutfifacetdotibusnonH^^^ uxores tengete,in eo fandii funt,quia imitanturpudicitiem uirginalem. SedS^ boemferendum: Silaicus amp;b quicunquehdclis oretenonpoteü,nificareatoffido coniugah:facetdoti,cuifemperpropopulo ofierendafuntfacti{ïcia,femperotan/ dum eÜ. Si fempet otendum cii, ergo femper cetendum metrimonio. NamSfit^ j ueteri lege, qui pro populo hoflies offerebent, non folum in domibus fais non e/ nbsp;nbsp;nbsp;J
rant, fedpurtficebentutad tempus eb uxoribus feparati:Sé uinum Sf ficeramnon
pleatur. Et quomodo,inquics, frequêter in ordinetione fecerdotaliuirgonegb- t gitut, Sé meritus affumitur f Quia fortè extera opera non habet pirginiiati con- t gruentia:aut uitgoputatur,Sé non efhaut eü uirginitasinfamis,eutcetteipfauir/ t ginttas ei parit fuperbiam:5C dum fibiapplaudit de fola corporis caüitate,ui[tutes I exteresnegligit.No fouetpeupercs,pecunixcupidiorefl. Euenitinterdiim,ut S trifiior uultus, addudium fupercilium, inceffuspomparum fercuUs fimilis, offen/ nbsp;nbsp;nbsp;f
datpopulum : Sé quia nihil habet quod reptebendet in uite,habitum folamoderic
quxtet ptxpofitum. Euenit eliquoties,ut metiti,qux pars meior in populo eil,
maritis quefi fibi appIaudantiSé in eo fe erbitrentur minores non elfe uirginibus,
ft meritum uirginiprxfcrent. nbsp;nbsp;Dicam aliquid, quod iorfiten cum multorum of t
fenfa diet unis fum:fed boni mihi non irefcentur, quia eos peccati confeientia non
remordebit. Intcrdum hoc Sé pontificum uitio accidit, qui non meliores,fed argu/
notes in cletum elIegunt,Sé fimpliciores quofp etq; innocentes inhabiles putant,
obfequqs deliniti. Alioqui fiiuxta fententtam Apofioli, non eruntepiicopini,lt
metiti,ipfe ApoRolus epifcopus elfe non debuic,quidixit: Voloautem omnes fic
effe, ficutego fum.Ec loannesindignus hoegtaduexifiimabicut, Séomnes uirgi/
nes Sé continentes : quibus quefi pulcberrimis gemmis,Ecclefix monile decora/
tut. Epifcopus Sé presbyter Sé diaconus non funt metitorum nomina, fed officio/
rum.Nec dicitunSi quis epifcopetum defideret,bonum defideretgradum: fed boz
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num t
-ocr page 431-LIBER PRIMVS
î8î
^c^T^^^’^®^*‘Q**od in maiori ordine conftitutirSjpofïït fi udit,occafioncm ^^Ut „ ™,^^^^^*'^ uirtutum. Oportet ergo epifcopum irreprehenfibilem ’’lt;l0ji,l,'™™do®ancipatus fittunius uxoris uiruni,qutunam uxorem habuen't, ^•P H^’ ^^^^’^j^^we (ut melius in Græco dicitur) irigilantemîtd eft, vHcpoJ-' J'itju'*®^*?”’^®^«wmfigm'ficat o-a(^pôv«:ornatum3ÔÔ caftitate QC moribus.Ho/ 5f^t'n®™’-^^’'^^’^’“»Ô^^^”^peregrmiSjimô inperegrinis Chriftum fuz l'^'Po ^°*^°^^’” ‘ ^’^ ^^'^ prodeft confcientia uirtutum frai, ni fi 86 creditum 5^'®'P°®^inftruere:ut ualeat exhortari in doÓ:rina,ÔC eos qui contradi/ ^^ w ^^^^^' ^on uinolêtum:quia femper in fanais fanctorum eft, 06 qui ob Puj h. '’^)U*num 66 ficeram non bibet, quia in uino luxuria eft.Sic bibat epifeo/ ^jj ’’ibiberitignoretur. Non percufforemiid eft,qui confeientias non perçu/ ^tB^®î“®’ ^^^ ôum pugilem defcribit fermo Âpoftolicus,fed PontiHeem ftiH,®*’^®^faccre non debeat. Docet nunc è regione,quid faciat.Sed mode/ W Î??^^®^“*”» ’quot;lOî^ cupidum, domum fuam bene regentem, filios haben/ f^t^çj '^°^ ^ Omni caftitate.Vide quanta pudicitia exigatur in epifcopo,ut fi ^fum^ '®^^'^*^’ fuerint,ipfe epifeopus effe non poffît : 06 eodem uitio offendat b^Hdi potifex:qui corripuerat quidem filios,fed quia non ab/ lt;ii^^’^4®aites,fctrorfiimcecidit,amp;d mortuus eft,lucerna Dei antequàm ex/ 5 ^^ha ' ^“^*®^^ fimiliter pudicas,8lt; rcliqua. lu omni gradu 00 fexu, tenet pu/ ^^ofi^t''’*^^^’®' ^®”ds igitur,quod epifeopus,presbyter 86 diaconus non fiPt J**® .^jQ^a epifcopi,uel presbyteri fint, aut diaconi:fed fi uirtutes habue/ ^erit '''^^^'^oruin06 officiorum. Alioqui,fidiaconus fandior epifcopo fuo than ''°ï'^’^^oquod inferior gradu eft, apud Chriftum deterior erit. AutSte/
Q“* primus martyrio coronatus eft, minor futurus eft in regno Hecj ’®wlds epifcopis ÔCTimotheo acTito: quos ut fubqcere non audeOjita ' *gt;1111?^^°?^^ ' Qoomodo inlegionibus 06 cxercitu funtduces, funttribuni, pull '’®doncs,funtfercntaiTtf,ac leuis armaturæ, ÔC miles gregarius, ôc mani/ ^in?'®®'®'^^ P'^’g'^^ ^i'^cant nomina dignitatum, 86 fola tortitudo quæritur: '’'lila f^J^^P® ^ prælio,quo cotra daemones dimicamus, non quæruntur no^ ffd ’.f °pwa:ÓC gloriofior illefubuero Imperatore Chrifto, nonquinobilior, •hilft ’‘®’^®’'di« Atdices:Siomnes uirgines fuerint,quomodoftabithuma/ tint ^^''^^ * ^^^^ P^” referam. Si omnes uiduæ fuerint, uel in matrimonio con/ 5,L^) quomodo ftirps mortalium propagabitur C Hacratione nihil omnino •hiitn^’®^ ^®^ defiftat. Verbi gratia: Si cundti philofophi fint,agricolæ non e/ ît^ft ^^^’i®^^^agricolisC Non oratorcs,non lurifconfulti,non reliquarum *^0ük P'^æ^^P^®’^^®'^* '■ïoiuerfi principes,quis erit miles C Si omnes capugcuius pbr ’®^^P®tgt; quum cetera membra defuerint iT Vereris, ne fi uirginitatem ii0h'*’PP^^”Xceffcnt!upïc,ceffcnt adulter« : ne infantes inurbibus,uillislt;^ terf /^^•Q®®tidietnœchorum fanguis effunditur,adulteria damnatugSc in/ çj^P Eltges Si fecures ac tribunalia,flagrans libido dominatur. Noli metuerc ne tiftft?’?^?®^®' fiant,difficilis res eft uirginitas : 8C ideo rara,quia difficilis. MuL ^^^^^ * Incipere plurimorum eft,perfcuerare paucorum. Vnde 86 iHftj’'P’‘®®w®connn,quiperfcucraucrint. Si omnes uirgines effepoffent, don'^'^®’ ^ Dominus dicer et:Qui poteft capere, capiat: 86 Apoftolus in fuaden/ 0111) ^^^P’^^t : De uirginibus autem præceptum Domini non habeo. nbsp;nbsp;Et
jfti,^'®‘l®“»O'^ta font genitalia, aut fie à conditore fapientiffîmo fabricati fu-pp ’p’’’'^••’^'a^ noftri patiamur ardorem, 86 geftiamus in naturalem copulamçf ne 'Î^^^’^’^^^P®®^^®’^^® uerecundia, 86 quafi inter duos fcopulos, 8c quafdam J. dlitatis K pudicitiæ (rvi^t-TsKHyKi/lces, hinc atque inde,uel pudoris, uel cau/ jj.^utragiuin fuftinemus. Si ad propofita refpondemus, pudore fuffundimur. Pudorimpetrarit filentium, quafi de loco uidebimur cedere,8^ aduerfario fe/ jj^hdioccafionerndare» Melius eft tarnen claufis (quod dicitur) oculis, Anda/ ^ummorepugnarejquàmdiredafpiculajdypeo nonrepellereueritatis. ,
K 4 Poteram
-ocr page 432-î84
AÖVERSVS lOVINIANVM
Potêfam Quidern diccrc: Quomodopofteriorpars corporis, SffflcafirspcfQtrOT alin ftércora egerunttir,relegatus eft ab ocuUs^ôC quafi poft fergumpofinisiin ƒ hic qui fub uentré eft, ad dingendos humores SC potus, quibus uenx corporisif' rigintar^à DeoConditusefi.Sedquoniamipfaorgana,SCgcnitaUmn{abri»!S^ noftra foirninarumep dircretio,ÔC rcceptacula uulûx,ad fufeipiendos SCcoalcn^^^ foitüs condira,fextjs difkrentiam prxdicant,hoc brcuitcrrcfponddbo.fsunq^^^ ergo ceflemus à libidine,ne fruttra huiufeemodimembra portanus.Curtaiïnf!'^ ritus fe abiiineat ab uxore ^ Cnr cafta uidua perCeueret, ft ad hoc tantiim narifî^ mus,utpecudum more uiuâmus CÄutquid mihinocebit, fi cum UxoremeaaliVi 32 concubuertf^ Ç^tomodo emm dentium officium efimandere,ÔCinalmmcacp^ funt mania tranimittere, ÔC non habet crimen qui coniugirnexpanem dedenWO ^^^'^ftaft^ï^ hoc efi officium, ut femper fruantur natura fua, meatnlaffîtadineio akerins uires hipcrcncSC uxoris(utita dixerim) ardentiffîmam gulam,fortiiiali' hido redinguat. Quid fibiautem uuhÂpofiolus,ütad continentiam cohoitctlt;rr, ü contra naturam efi’:’ Quid ipfeDominus,quieunuchorumprxcipituarico^^^^ Certe Apöftólus,qui ad fuam nos prouocatpudreitiam, débetcon{lantcr^^^'^^’‘^gt; Curportas Uéretrum, 0 Paule f Cur a fexu iœminarum barba, pilis, aîia(^lt;^^^ brorum quabtatedikinguerisp Curtux nOn intumefclintpapiîlx,nondilatant^ Irenes,non pedius artatur':’ Vox obfoletior efi,fermo ferociôr,èChirfiitiasf:plt;^’^^ hum.Frufira hxc omnia uirorum babes, fi copleicunon uteris feeminarutn-Cota^ pellôrabquid îoqui,ÔCinfipiês fieri, fed uos me utloqui àüdeam eoegiftk. Doinf nbsp;nbsp;nbsp;i
nus nofier arque faluator, quiquum in forma Dei effet, formam feruidignatuseu
Renderer, etiam circumcifus efi. Curloannem Äpofiolum Sd Baptifiam fua däi'
n æ^ ^^^^^^^^gt; quos uiros nafei fecerat :quot; Qiu ergo in Chrifium credimus, Chiv
fii fediemur exempla. Etfi noueramus ilium iuxta carnem, fed iam non nouimus D
eum fecundum carnem, Certe in refurrediione, eadem erit corporum fubHantia,
qua nunc utimur, beet auditor gloria.Nam Sd faluator intantum ipfum corpush^
tura non patitur,crgo SdPetrum ^ dominumnegabimus uerahabuiflecorpora}
quia amhulaiurrunr fuper aquas,quod cotra naturam efi,In refurrediionemmmo
rum non nubet neep nubentur, fed fimiles erunt angeb's. QiiodaltjpoReain cedis
futuri funt, hoc uirgines in terra effe couperût.Siangelorum nobis fimilitudopro/
tmttitur : inter angelos autem non efi fexus diuerfitas : aut fine fexucrimus,quod
angeb funt ; aut certequod liquido comprobatur, refurgentes in proprio faai,f^
xus non fungemurofficio. nbsp;nbsp;nbsp;Verum quid agimus argumentiSiddpropofuioncs
ills exemplis breues expofitiunculas fubdidi,ob intelfigêdi facilitatem,itaöi^unc
tarn, $d mmixprolixitatis dedinem fafiidium. Scribitinter extera Paulus apoftor
gihitatem uel ad conrinetiam pCrrinér,uita penfatarxterna. Ac deinde: kaepfrsr 9 tresmei,Sd uos mortißeati ePis legi per corpus Chrißi:utßtisa}tertus,quiexmor a tuis refurrexit, ut fracrißccmus deo. Quum enim effemusin carne,paffionesqui
per legem erant, opcrahantur in Mernbris noßris,ut frudiißcarentmortRnuncaur
tem foluti Turnus dÏegernortii,in qua dctincbamur, utferuiamusinnouitatefp^
-ocr page 433-itiuj^ , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J8$
*®’gt;«)amp;^”**ÿ^*®fifcrae«Cum,mquit,cflcôius m camc,Slt;^ noft i'n nouitate fpi ”'^f'' Nu'^^^^^™^^’*^æ’ ^a^æbamus ca quæ carnis erant, 66 fruÆfîcabamus **^ift p '^^ auiem quia mortui fumus legi,per corpus Chrifti, fruAficemus deo: ^^'^niar^’f ^^^^”^°^^”*^ *’^f^^*f’ Necnon Ó^ in alio loco quum praedixiflct, ^^'‘'^qu d P’P^’^cfttóÓ quum de uiolcntia carnis, quodcrebro nosimpellat 'quot;^''^fraE j°^^’^®»^^^*“s difputaiTet,ad extremû intulit : Infclix ego homo,quis
' *^”'^^^’Poremortis huiusc’Gratia dei per lefum Chriftum dominu no/ ’^%i *^?^^^P^^^itur mente fcruio legi dei,carne autem legi peccati.Et nihil ^enj'^r’^'^^^’jQ^^fiintinChrifto Iefu,quinon feendum carnem ambulant, ^’11$ ji? y”^* *^ Chrifto Iefu,liberauit me à lege peccati 06 mortis. Ac manifez ^itaf gt;nbsp;^”^®'^*^’ docctjChriftianos non ambulare fecundum carnem,fed fe ^tte Ç^^gt;^*ans:Quienim fecundu carnem funt,qux funt carnis fapiunt. ^mj^ • ^®®''P’^^gt;Q^æ iunt/piritus-ientiunt. Nam prudentia carnis,mors Ki iquot;quot;?^^!^“! spiritus, uita 06 pax:quoniam prudétia carnis, inimicitia eft in I’ke^t^'®*’quot;’^^’ ’'Oßfubijcitur,ncc enim poteft.Qui autem in carnefunt,dco ^Eab' •^°®’”^* ' ^°^ autem in carne non cftis, fed in Ipiritu, fi tarnen fpiritus ‘tsliijJ^^® “Q^’^’Ó^ tcliqua,uf(j ad illum locum,in quo aitiErgo fratres,debitoz ^^is '’^’'?’* tarni,ut fecundum carnem uiuamus. Si enim fecundum carnem ul *niHf?®””“quot;’’Si autem fpiritu fada carnis mortificaueritis,uiuetis.Quicunqp ^Quij '^ ^” ag«tur,hi filq dei funt. Si prudentia carnis,inimicitia eft in deum, ^’ ^'■^'^'^^^™tjdco placere nonpolfuntUrbitror cos qui feruiunt officio conz ftoliu’^^P’^^^ti^camis diligant,óó in carne fint. A qua nos retrahens Apo
L^®*® ^P’^^^’^^’^^^P^ loquitur: Obfecro uos Iratres per mifericordia ^okf '^'^®‘® ^°*^P°^^ ueftra hoftiam uiucntêJan(ftam,deo placentem,rationa '^tffp r''^”' ^^^’'“*^*^‘- ttolite conformari huic feculo,fed reformamini in noui ^ lt;Ïlb' '’^’ utprobetis quæ fit uoluntas Dei bona,amp;I beneplacens,8lt; perfez Ep{f quot;■° P^ P®” gtatia quæ data eft mihi,omnibus qui funt inter uos,Non plus «nV'^“”quot;®PW«fapere,fed fapere ad pudicitiam : non ad fobrietatem,ut male jj PtiiniT ?^?^’^^^^^g*fur,fed fapere,inquit,ad pudicitiam. Siquidem Græce feri 'ho ■ ®7’’®'^^”''®^’ Confideremus fentétiam Apoftolr.RctormaminiJnquit, P^rf a'^ÏE’^'^^^® ueftri, ut probetis quæ fit uoluntas dei bona,06 beneplaccns,ó£
”'^’’?^^®*^huiufccmodi eft:Concedit quidem deus nuptias, concedit diz ftos'^'^’^^^’^^^^^^fueritjfornicationi 00 adulterio prefert etiam trigamiam.Sed Htj?'’5°’P®’^”oftra exhibere debemus,hoftia uiuam,fandam,placentem deo,. unj. ®^^^q'“u*nnoftrum,non quid concédât Deus, fed quid uelit confidere-.
^’^ uolStas dei bona,66 beneplacês,Só perfedta. Ergo quod. ^i/ad ^®^tim, nee bcneplacens eft,nee perfetftum.Redditq; caufas cur hoc; Dm p ^‘^^ tempus,quia hora eft iam nos de fomno fiugcre.Nunc autem proz to • c^î^^’*^“®»^^®*” quum credimus . Nox proccifit, dies autem appropin,-^®t.ctin extremo: Induimini dominum lefum Chriftum, 00 carnis curam nc fe Öi^f’'^^^^^^’' ^tidcft uoluntas Dei,ailud indulgentia. Vnde 06 ad Corinz tam 11 -^’^^^ ’ ^^^ fratres non potui ioqui uobis ficut fpiritualibus, fed ficut min P^tuulis in Chrifto,lac uobis potum dedi,non efeam : nondum ez g^ Pwtratis/ea neq nunc poteftis ï adhuc enim carnales cftis. Qui animalis eft, nif- ?ï^^'P‘^ ^^ ftuæ fpiritus Dei funt ; ftultitia enim illi eft,nec poteft intelligere, p pip'ntualitcr diiudicatur ; iftenon perfedlæ caftitatis cibo, fed rudi nuptiarum ftnutritur. Sicut per hominem mors, fic 06 per hominem refurreeftio mortuoz ^‘tt‘ Quomodo in Adam omnes morimur, fic in Chrifto omnes uiuificabimur. tmiuimusinlege ucteri Adam:feruiamus inEuangelio nouo Adam. Fadus eft ’’quot;m primus homo Adam in animam uiuentem, ÔC nouiffimus Adam in fpiritum toincantem. Primus homode terra,tcrrenus ; fecundus homo de coelo, cœleftis. Rualisterrenus,tales ÔC terrenuSC qualis coelcftis,tales 06 coeleftes. Sicut portauiz tosimagincintencni,portcmus 24 imaginem cœleftis.Hoc aut dico fratres,quia
caro
-ocr page 434-186
ADVERÎVÎ TOVINIANrM
quiz caro K fanguts regnum Deipoffiderenon poflunt, netj ptionem pofTidebit.Hoc tam darum eü^utnulla expoCitionequeatmaniK^i^^^ ritCaro^ inquit, ÓC fanguis regnum dei poffidere non poffunt,nelt;f conuptioincot ruptionem. Si corruptio ad omnem coïtum pertinetfincorruptio autem propn^^ Ritatis eR,premia pudiciciç nuptix poRidere non poRunt-Samus enim quo®^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fÏ cerrena domus huius habitationis deRrudia fuerit, xdißeationem habeamust^
deo,domum non manuiadlam^fempiternam in cœlis. In quoingcmi/ciimiSjh^y taculum noRrum, quod de cœlo cR,Riperindui cupiëtes. Cupimus enim egredio^ corpore,Sd habitare cü ChriRotpropter quod ÓC RudioRRime rütimur,üucin cot/ pore,Rue extra corpus placere Deo. Et utplenius exponeret,quaks nos eik ucb iet,in alio loco docet, dicens : Defpondi enim uos uni uiro, uirginem caüam exhi-bereChriRo. Quod fi ad totamEccleRam credentium uolueris referte, inhaeda fpóRone ChriRi, QC maritatas SC digamas ÔC uiduas Qd uirgines cotinen,hocqiioi^ pro nobis facit, Nam dum omnes ad pudicitiam Sdprxmiuin uirginitatisiwit^^ oRendit Oundiisgradibus uirginitate eRepotiorem.Rurüimcp ad GalatastExope ribus,inquit,legis non iuRißeabitur omnis caro. Operalegis ÓCnuptix fimt,^^^ Sé maledicuntur in ea,qui non habent ßlios.Qux fi concedunturetiaminEuan^ç Uo, aliud eR indulgentiam inßrmitatitribuere, aliud uirtutibusprxmiapolhctd.
Dicarn QC ego nuptiatoribus meis, quipoR caRitatemÓCdiuturnamcontinett' tiam fubant ad coitum, èC pecadum more lafciuiunttficinfipientes eßis,utcum ca peritis fpiritu,nunc carne confummeminidTanta paRï eRis finecaufac’ ÄpoHolus quod continentix quibufdam nodos relaxat,8C dimittitRena currentibus,propter nbsp;nbsp;nbsp;i
inßrmitarem carnis hoe facit. Contra quam fcribês denuoloquiturtSpintaambits
iate,ód defideria carnis non perßeietis. Caro enim cócupifcicaduerfusfpiritum,^
fpintus aduerRis carnem, Non neceRe eR nüc de operibus carnis diceref^uialon/
gum eR,SC facilepoteR de ApoRoliepiRola Rtmere,quiuoluerit. Dicam tatumde rpiritu,cuius frult;Rus funt,charitas,gaudium,pax,longanimitas,benignitas,boni/ 0
34 tas, ßdes, manfuetudo, continentia. Omnes uirtutes fpiritus,quafifoUdUfimSfim' damentum Sid fublimeculmen, continentia fuRentatódprotegit.Aduerfumhuiif' cemodinon eRlext C^uiautem funt ChriRi, carnem fuam crueißxeruntcum uitijs 8C concupifcentijs.Si uiuimus fpiritu, fpiritu QC ambulemus. Qui cum ChriEo car/ nbsp;nbsp;nbsp;' nein noRram Si paRiones dus deßderia^ crucißximus,quid rurfum ea qu^camu nbsp;nbsp;nbsp;‘ funt agere cupimus f Quodcunq^ feminauerithomo,hoc8imerer. Quifeminatia nbsp;nbsp;lt;nbsp;earne Rta, de carnemetet corruptionem. Quiautem feminatin fpiritu, defpidt^ ' metet uitam xternam.ExiRimo quod qui uxorem habet,quamdiureuertituradia nbsp;nbsp;i ipfum,ne tentet eum fatanas, in carne feminet, QC non in fpiritu. Quiautem m car/ nbsp;nbsp;nbsp;j ne feminat:non ego,fedApoRoîusloquitur:metitcorruptionê.EIegitnosin Cbri j Ro deus pater ante mundi conRitutionem, ut eRemusfancRiSdimmaculaticorant nbsp;nbsp;, eo. Ambulauimus in concupifeentijs camis, facientes uoluntatem dus,SC cogita tionumtSi fuimus ßßj irx,Rcut5icpteri. Nunc autem conrefufeitauitSiconnder^ , nos fecitin coeleRibusin ChriRoIeRi,utdeponamusfecundumprioremcomt^ß tionem ueterem hominem, qui corrumpitur iuxta deßderia errons, SC ap tari no/ bis iliabenedicRiopoRît, quxmiRamad EpheßosEpiRolam,taIißnecondudit: Gracia uobis cum omnibus qui diligunt dominum in incorruptione. Conuerfado noRra in coelis eR, Vnde Si faluatorem expediamus domina noRrumlefum Chri' nbsp;nbsp;‘ Ram, quitranRigurabit corpus humditatis noRrx, conformeßencorponglorix nbsp;nbsp;‘ fux. Qaxeune^ ergo funt uera, quxeanep pudica, quxcunep iuRa, qaxcunep ad c^ nbsp;nbsp;j Ricatem percinentiathis copulemur,hxc fequamur. liecoriciliauirnos Chriftusia nbsp;nbsp;nbsp;j Corpore fuo,deo patripermortemeSi exhibait fan Ros Siimmacula tos £Cabig;R la reprehenfione Coram feiin quo Si circumeiß fumas circumeißonenon mantJb^ Ra,in expoUationem corporis carnis, fedcireScifioneChriRi, confepultidinba/ ptifmo, in quo Si cofurreximus. Si ergo cofurreximus cam ChriRo, ea quefunittu funtqapramas, abi ChriRas eRia dexter» deifedês, eafapiamusqupfurfumfi^^' nbsp;nbsp;,
-ocr page 435-*’'önq^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J87
^^.^«o.^u ^^^'^°^^^' ^niffl fumus,ÓÓ uita noftra abfcondita cQ cum Chn Dl'^'P^Oinaln^'^^?^ Chriftus apparuent uita noftra, tune SC nos apparebimus J’^^uite p^. S”’°™’gt;l**^sdeo,implicatfenegocüsfeculanbus,utpoffitei ü ''Os nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim gratia dei faluatoris omnibus hominibus,eru/
^^^^quot;^^^^ impietatem SC fecularia defideria, cafte SC iufte SC pie ui-' ^‘^ceiir ^*^’^* *^^“^o. nbsp;nbsp;Dies me deficiet,fi uoluero omnia caftitatis de Apoz
U • Muh*E^^^^^^'^æ^“”blt;icquibus adapoftolosDominusloquebatur; f^-^fcirif ^°^®5°^^'s dicere, fed no poteftis ea portare modo, Cum autem ue ü''''''Mis A^^ '^dtatiSjdocebit uos omnem ueritatem. Poft crucem Chnfti,ftaz J^Hingl,- P^ ^'olorumuna domus Philippi euangeliftæ, quadrigam prod licit ^^ ^æ^^rea^n qua ex gentibus ecdefia per centurionem Corz f I’^^Eu ^*“^^etiamuirginumpuellarum præberet exempla. Cumq; doz ‘^'''^^^quot;bLexSeprophetae ufej ad loannemiiftæ quia uirgines «. ^Itogj . °^’*^P’'ophetaflrereferuntur.Ne9 enim poterant Veteris tez t-^do '^®®î’4'''æ uirginitatis fulferant daritate.Tranfeamus ad Jacobum, K^’'quot;Wenh'^*^’^^^^^'^btantæ fanditatiSjtantaei^ iuftitiæ SC perpétua: uirgini f- ^%?r^^^'^o^ hiftoricus ludgorum,propter huius necem Hierofolymam e^’^S'’«nd?^*’ ^”^P’^^s epifcopus ex ludaeis Hierofolymæ credentis ccclez ff^^iire nbsp;nbsp;.“? ^'^ï^ Tito Barnaba^ pergebat, loquitur in epiftola fua:NoIite
?''’'^lt;ltfc*¥‘^’^‘’ Omne datum bonum,SC omnis perfecta donatio,de furz i ^^ ^P^^^Ïu«ft»wm,apud quem non eft diff'erêtia,aut conuerfioz ?''*'«itts,y- ““‘♦'Molens genuitnos uerbo uefitatis, ut fimus primitiæ creatura ^^^dû «^°®y^ce uirginitatem docet : Omne perfectum donum,de furfum f^'^'^itatj ''^n'^^'''^^^uptiæ:SC defcendit, non à quolibet,fed à patre luminum, Ï quot;^^?^ntili5^?°^°^°^’''^os ^ftft lux mundi : apud quem non eft differentia ludæi, '^''^detu.’?^^'^^umbra Q^æ uerfabatur in lege, premit eos qui de nationibus '''’Wda ' ^^“^’■^0 nos genuit,8C uerbo ueritatis:quia umbra SC imago SC fpez '''^'Pfen '^^^^^'^ præceftît in lege,ut fimus primitiæ creaturaru eius. Et quoz ^°S^“*^5exmortuis,omnesinfemortuosfufcitauit;ficipfeuirgo,
*” ^^ uirgine dedicauit. Petrus quoeç quid de uocatioz
• ^rifti ^^^’^’‘•°'^^mplemur:Benedi(ftus,inquit,deus,SC pater domini noftrt • ^ipertjf^'^* , ®^mn magnam mifericordiam fuam,regenerauit nos in fpemt r''’'Mat ^^'®’''®m lefu Chrifti ex mortuis, in hæreditatem incorruptam SC e 'mmarcefcibilcm,quæ feruatur in coelis,in uos qui uirtute dei cuz ^^'^rr quot;quot;quot;^^‘b mfalutem quæ præparata eft reuelari in tempore nouiffimo^ ^^^^''’Ccfp'Ç P’'æ^*Cât«r hæreditas,8C immaculata SC immarcefcibilis,SC præpa *iomflîmum referuata,8C fpes uitæ æternæ quando non ^^*^^ uerbis uirginitatis priuilegia deferibuntur. Nam SC ^’Pttf Æ^ ^°*“ 'P^um docet : Propter hoc accincti lumbos mentis ueftræ uigiz j^'iftiO ^r^J^oraïc in earn gratiam, quæ uobis deferêda eft in reuelatione lefu: ^^i^Wf - *^ ^^^‘^‘^utiæ non coformeminiprioribus ignorantiæ ueftræ defiz '^^Î^’douç 0^*1“®^^® ^® quot;°^ uocauit fan(ftum,SC ipfi fandi eftote,in omni con ^’^'®*^^’^^* eftote,quia ego fane tus fum.Neqi enim corruz ^^’^’* w'^ gÏ^^^° redempti fumus,fed preciofo fanguine immaculati agni lefu r ™^®^^ ^®as noftras in obedientia ueritatis, renati non ex coitu ’'*’quot;'^adfi ^^ mcorruptione,per uerbS uiuêtis dei SC permanêtis:8C ficut lapi *^îs b r ^^ ®domûfpiritualem,fandô facerdotiû, offer êtes fpirituales ui **^i2en f ’^^^ominû noftru. Nos enim fumus genus eledû,regale facerdoz 'quot;^’^re *ƒ’^^^PQpu^us acquifitionis.Chriftus pro nobis carne motuus eft. Arz ^cqto- ^® ^Querfatione qua Chriftus,quoniâ qui paffus eft in carne, quieuit à ''quot;'pus® defideriis hominum,fed in uoluntate dei,reliquum in carne ^iftiisJ*!^?“®*^“®^'^ ^®® nobis prçteritû tempus,quando ambulauimus in ^wffideriis cæteris^ uitiis.Grâdia nobis SC preciofa uirginitatis promilz fa donauit
-ocr page 436-î8g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS IOVïNIANVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elf
fa donauftjUt per haue effi'eiamur dim'næ confortes naturae, fugtentes . j^ j^jz mundo eft conCupifccndam corruptfonis» Noui't Dominus pæs de ten ft^^jj pere, Si l'm'quos cruciâdos in dicm referuare iudicîj, praecipue eos qui p nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^
in defiderns pollutionis ambulant, Ô6 dominationes defpiciunt,audaces^^^F ^ Ces.Ifti enim quafi irrationabilia iumentain uentrem SiC libidinemptoni nbsp;nbsp;^^^.
phemantes:qui ÔC in corruptione fua corrumpenturirccipientc]^ ”1^^^^ Ailali*’^ taris luxuriamiqui putant delicias efre,iniuftiriam,fordes èC maculas, nifi de uoluptatibus cogitantes. Qui habent oculos plenos adulteno oc 1 nbsp;nbsp;jj^^i
libidine, 00 decipiunt animas needum Chrifti charitaterobuftas.Loquun^^^^^^ip uerbatumentia,8lt; indodos facile iUecebris carnis irretiunurepromitten bertatem, cum ipfi ferui uitioru fint atq luxuriæ 06 corruptionis.Vnuiqu^ p ^^ ci fubiacet paffîoni, à qua uincitur. Quod fi fugientes coinquinationes m ^ ^^ fcientiam faluatoris noftri lefu Chrifti, iifdem rurfum fupcrantur,qux an e^ uc rant, fada funt cis nouiffîmapeiora prioribus. Meliusq eis ^^P^A^^flianda iufticiae,quàm poft agnitionem retrorfum conuerti, 86 relinquere fanflu ,^. turn, quod eis traditum fuerat. Completumq eft in eis ueriffîmSiUuaprou ^j^ Canis reuerfus ad uomitum fuum.Et fus Iota in uolutabro luti. Nolui 0 ^^^^j. cum fecundæ Pétri epiftolæ ponere,ne longum facerem:fed tantununo 0 ^^ fpiritiis fandi uaticinio huius temporis £6 dodores 06 hærelîm prænûeia ^^ ^^^^^ ni(^ manifeftius eos dénotât, dicens : Venient in nouifflmis diebus uMni' ^^^ centes,iuxta propria defideria ambulantes, ô6c.Defcripfit fermo apolto ‘^ ,^ nianum loquentem buccis tumentibus,ô6 inflata uerba trutinantem,repro ^^^^^^^^ tem in cœlis libertatem, cum ipfe corruptionis feruus fit atq luxuriæ, j^J tens ad uomitum fuum.Nam cum monachum efle fe iaditet:06 poft for® ^ ^ ^ cam 66 nudos pedes,66 cibarium panem, 86 aquae potum, ad candidamue ^^^gt;^
3 5 nitidam cutem, ad mulfum 86 elaboratas carnes, ad iura Apitij 86 P^^^’Uq tfl ^ neas quoeç ac fritillas 86 popinas fe conferat:manifeftum eft,quodterram ^^^ jS tia uirtutibus,uêtrem proférât Chrifto,ô6 purpuram coloris dus,putetreg^, lorum.Et tarnen ifte formofus monachus,cranus,nitidus,dealbatus,ô6qua [^ fus femper incedens, aut uxorem ducat, ut æqualem uirginitatem aut fi non duxerit, fruftra contra nos uerbis agit, cum opéré nobifeum iit- nbsp;nbsp;^jg annes in eadem uerba concordat: Nolite diligere mundum,neqi eaquæin funt. Si quis diligitmundum,non eft charitas patris inco.Quonianiomneq mundo eft,defideriû carnis eft,86 defideriS oculorum,ô6 fuperbiahuiusui^)4 non eft de patre,fed de mSdo eft.Et,Mundus praeterit,ô6 defiderium ® j^'^gjjflJ facit uoluntatê dci,manet in gtemû.Mandatû nouum feripfî uobis,quod c u mû, 86 in Chrifto,ô6 in nobis:quia tenebrç præterierût,86 lux iamlucet.ctrur Charinîmi,nunc filq Dei fumus, 86 necdû apparuit quid futuri fumus quia cum apparuerit, fimiles ei erimus: quoniâ uidebimus eum ficuti ^u • b ® ^^^ qui habet hanc foem,caftificat femetipfum,ficut 86 ille caftus ^ft*^’'^°^P ^ a/jios noftra charitas,u fiduciam habeamus in diem iudic^ut quomodo ille eft,ht nbsp;nbsp;. fimus in hoc feculo.Epiftola quoq; ludæ taie quid fignificat:Odiêtes 86 ^j lutam tunicam. Legamus Apocalypfim Ioannis, 86 ibi reperiemus ^g’^^”!’‘^uy montem Sion, 86 cum eo centum quadraginta quatuor milia fignatorum, ha tium nomen eius,86 nomen patris eius fcriptum in frontibus fuis:qui cantant ticum nouum: S6 nemo poteft dicere canticum illud, nifi hi qui emptifuntdete Ifti funt qui cum mulieribus fe non coinquinauerût,uirgines enim P^™^, ^^g Hi fequuntur agnum quoeûq? uadit:Empti funt enim ex hominibus primitif 86 agno,86 in ore ipforum non eft inuentum mendacium,^ fine macula funt. fingulis tribubus,excepta tribu Dan,pro qua reponitur tripus Leui,duodena ^^ lia uirginum fignatorum creditura dicuntur, qui cum mulieribus non fimt cowQ nati. Ac ne putaremus de his dici,qui fcorta non norunt, ftatim intulit:Virggt;'’^j enim permanferunt. Ex quo oftendit omnes qui uirgincs non permanferunt,
-ocr page 437-LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î89
^ angeli'cæ caftitatis. Si ipfius domini noftri lefu Chri ’'®lt;to'• ^^°^n ^,^^*^1 qui cantant canticum nouum, quod nemo poteft cancre, ^^lt; w'“'’^^ ^ u ™ ^^^^ primitiv dei 86 agni, 00 fine macula. Si uirgines primitiæ tuiKloÿ^®. *^æ ®^**'®atrimoiuo continentes,erunt poft primitias,ideft in fez ^’ßitati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nee prius perditus populus faluari poterit, nifi tales hoftias
^^^^^^^’utmaculatum agnum, puriffimis uidtimis reconciliaue/ ’*''«gt;» i^' ^ ^^ Euangelio decem uirginum exponerè facramentS, quineç ftulz P^ulius ^'””^ ^^pientum.Hoc folum nunc dico,quod quomodo abfp cæteris öz ’’‘’“•i ^’^^^ ^®^^ ’'Q^ faluat,fic omnia opera abf^ uirginitate,puritate, conti ^b’^'bd * p !^dquot;’PÇrfilt;^ funt. Ex quo ncquaquam nos illud poterit impedirè, ’*We '*^’\‘“® obijcitjfuÜTe dominum in Gana Galilææ, 06 nuptiaruni refta cez ’Xïïmd^ . ®^^y^ uertitin uinum.Hoc ènim breuiflime refpodebo,quodqui ^^ ’ ^ P^° ^’^° P^^ turtururri 00 duo pulli columbarum die ^toK***- ^^y“^’®““' cæteris antequam pateretur ludaicam eófuetudinem ^^deft ^^'^’ y^ ^“ occafionem iufte fe interficiendi tribuere uiderctur, quafi kz *^^ W nbsp;^^quot;’y^®^^ naturam.Quanquam 66 hoe pro nobis faciat.Qui enim
^^'ifij'^^ ’^‘’P^if®®d docuit eile nubendum.Et tune uirginitati poiTet offïz ’'^^ ^^'^^ y®^ uirginitatem 2lt; uiduitatis caftimoniam non in gradu tertio po ^'^'onem ^^^^ ^^^^’u cum hxreticorum fit damnare coniugia 8lt; dei fperncre con *^01)0 ’^y*^^^**^ de laude dixerit nuptiarü,libenter audimus.Ecclefia enim maz '^onio ®®®^afgt;Pcd fubtjeit: nee abïjcit,fed diipêfat:fciens,ut fupra diximus, ''^^‘^^inh^^^^^^ ^^^^’^^^^ ^^^^ aurea 06 argentea,fed 8d lignea 86 fidlilia,8C az ^'^^^ish ®®®^^»’^^^ contumeliam : 8C quicunq? femundauerit, cum futurum °'^’^ '^^celfarium in omne opus bonum præparatum. Satis az ^''*'iHß‘C r^æ pudicitiæ et uirginitatis angelicæ,de diuinis libris exêpla prac * '’’Mßh” ■^'^^^^ intellexi in cômentarqs aduerfartj,prouocari nos etiam ad ^w *^ ^*^’^^®^ ^^^^quam hoc genus in feculo fit prob a turn, 80 nouum doz ^^^^arb ^’'^“^’■^I^o rioftra prodiderit,pcrcurram breuiter Græcas 86 Lati ^^ hiftorias, 86 docebo uirginitatem femper tenuifte pudicitiæ princi f^Puin n”^^^ fibulae Ätalantam Calydonta uirginem femper in uenatibus, ''^8C h'”*’®®®Uimentes utCros fœminarû, faftidia^ conceptüum,fed expez ^''''Mef ^^^^^uirtutéin. Hàimalicêquotç uirginemThraciam,infignis 37 i *^^S’uam Volfcorum Camillam:quam Turnus cum auxilio uenc ^^^^^^ quod dicerer,nifi uirginem nominarct: r^patti^ {^.^g®’ Chalciœcus quo^ filia illa Leo uirgo perpétua,pcftilen ^quot;^Pbeaff ^®*^ß^’^^’^^ucamortefoluine,8d Iphigenieuirginis languis aduer 38 *^**afN ”^ v®^’ QP^d referam Sibyllas Erythracam atqi Cumanam, ^ odlo %$hît^^^’T®^®^^™ fuifie autumat,quarum infigne uirginitas eft, 86 uirgi ^tur ^'^^diuinatioCQuod fi Aeolicigencre fermonis Sibylla SioSvA9 ap-^''¥cin ^ ^^ ^^’^‘diuni dei fola fcribitur none uirginitas. Caffandram quoque 86 ^^’^Äy'^^^ ppoUinis ac lunonis uirgines legimus.Et facerdotes Dianæ Tauz f^'’'fitof • *^”P’’^crabiles extiterunt. Quarum uria Minutia propter fufpieiöz 3^ hy^h^r ”^ D ^eft,iniufta,ut reor,poena,nifi grande crimen putarctur læz ’,®^j®®^“s populus quanto honore uirgines femper habuerit, f^jen^’^'’®®®®®^’^^® ^ imperatoreSj 86 in curribus triumphâtes, qui de fu^ % lit n ^æP^æ^ referebant, 86 omnis dignitatis gradus, eis de uia cederc ^»»atti Tj “, ®^8®^*dlalis cuminfiifpicionemuenifletftupri,86fimulaz - gt;nbsp;^d^ftilod •æJ’^^^do Tyberis hxreret, ad coprobandam pudicitiam fuamfer *^^''Ina • ï ^ ®^wcm, quam multa milia hominS trahere nequiuerat. Melius ï^tinf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poctæ patruus, cum illa effet adumtß hoc quod euenit,orna . ^
■ °’’iinib^^ ^P^*æ fuilfet pudicitiæ,^ dubiæ patroefnium. Nee mirum hoe '^iSCi ^^’®?’”^^y^’^^^’^quo9? 26 Dianam uirgines deas finxerit error genz nterdwodecim figna cœli,quibus mundum uolui putant, uirginem coL
L kcarint
-ocr page 438-'^90
AD VERS vs lO VINI ANVM
locannt. Magna injuria-nuptiarum, utneinferfcorpiosqiridem, S^ccntaurw^S^^ '41 cancros,amp;^ pikes QC ægocerotas,uxorem m^rituma cocrufennt, TriginaÄcbc niendum ryräni cum Phidoncm in conuinio necaflent, fUias dus uirginessdkue nire iaffèrunt,8C fcortorum more nudarrac fuper pauJinenta,pams fangumeen^' entata impudicis geftib us l uderetquæ pauhïper dUTimuhto dotons habnii/um K muienros conuiuas cernerent,quafi ad requifita mtm-çegredicntes,inmcck^°^ plexæ præcipirauerunt in puteum, ut uirginic^tem morte retuarent. Danot^J nis Areopagitärum principis uirgo filia, audico fponüLeoftheaisintenta,gm^ lum Lamiacum concitarat, Ie interfedtt aflerens quanquam intada effetcorpote, tarnen Ü alterum accipere cogeretur, quafi kcundum acciperct, cumprionmena
42 nupÜiVet. SpartiaixOCMeffenij diuinterfehabuereamicitiaSjintantitmutoa quidam facra etiam uirgmes ad fe mutuo mitterent. Quodamigitartempott ] •cum qumquaginta uirgines l^cedxmonioruin Meffenij uiola.re tenta ffent,de M nbsp;nbsp;1
to numero ad Huprum nulla confenCit, fed omîtes libentiffïme propudidtia
bucrunt. Quamobrem graue bellum öd Îongiffimum concitatum ett,
ffet,5Climulacrum eius teneret,nec uipofletaueUi, ineodemlococoiffoüatff^^ j cuius nccem, tato omms Arcadia dolore coimnota eü^ utbellumpubliéefametet, Öónecem uirginis ulcifceretur, Ariüomenes Nleirenius uiriu(iiffitnas,uiamp;sl^ ^dxmonpSj QC quodam tempore nodiurna facra eelebrantibus, c^ux uoeabant^ iriyacinthma, rap uit de chons ludentium uirgines quindecim, Sf tota nodtegt^dn ^§^^^^ £xce{ritde finibus Spartanoruin. Cumq; eas comités eins udlei^l uiolare,monuit quantum potuit,nehoc facerent,5fadextremum quofdamnop^ ^^^^^^^^^^ esetensmetucocrcitis.IZcdcmptxpoüeaàcognadspudix,lt;^
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,^!^^^^^ tttderent cxdis reum Eeri, tamdiu adpatria non funtreuerfx, ei^^j
dnmudicum aduolutxgenibus defenforem pudicitix fux cernerentahfolunift^-
(^uo orelaudandx funt Scedafi filix in heudiris Boeotix, quas traditameftab^
ente pâtre duos luuenes prxtereuntes iure hofpitij fufeepiffe. Qui multam mdd'
genres uino, uim pernodiem intulere uirginibus. (Qüx amiffxpudicitixnolent^-^
43 iuperuiuere,mututs concideruntuulneribus. luüum eü SC Locridas airgi'^^^ j non tacere, qux cum ïlium mitterentur ex moreperannos circiter mille, naldo^^ j icceni rumons QCpollutx uirginitatis ullam fabulam dedit. Quis ualeat blentd 1 prxterire feptem Milefias uirgines, qux Cjallorüiinpetucmdiauaitantcjiegxd 1 mdecens ab hoüibus fufiinerêt, turpitudinem morte fugerunttexemplum faiei^' j diis uirginibus relinquentes, boncAis mentibus magispudicitiam cuipcffc,qa^^ uitam. Nicanor uidiis Thebis atep fubuerfis, unius uirginis captiuxamorefapt ratus eit.Cuius coniugtum expctens,8d uoluntarios ampïexus,quodfeilicetcaptif optare debuerat, fenfit pudicis mentibus plus uirgimtatemeffe quam regsam’ tnterfediam propria manu, Hens Sdlugens amator tenuit. NarrantIdp^ems
^rxciet aham Thebanam uirgmem, quain boftis Macedo corruperaqdiffimalffquot; icpaulifper dolorem, 8d uiolatorem uirginitatis fux iugulaffepoüea dormiententi ' £cp utterfeciffe gladio, ut nee uiuere uoluerit poliperdita caüitatem, necanteme'
1'1, quant hu ultrix exiRercr. Apudgymnofopbiltas Indip,quafi per manushaief ' opinionis autoritas traditar, quodBuddam principe dogmaas eorum, èlaterefn^ ' S^^^^^rtt.Nec boe mirum debarbaris,cum Mineruam quoquedecapitd^ 1 44 uis^SC Liberum pattern de femore einsprocreatos,dodiilfimannxerit GrxeU nbsp;nbsp;nbsp;1 H^etgt fororis Platonis nlius, SC Clearcbusin laude PIatonis,5i‘^lt; t naxiltdcs in fecüdo libto Philofopbix, Perieffionem matrem Platonis, phantafmi ,
, nbsp;nbsp;te Apolhnis opprelTam ferunt: 8d fapientixprincipe non aliter arbitrantar,affidé partu uirginis xditS. nbsp;nbsp;Sed êC Tinixus feribitPythagorx uirgmem ffliam eborQ uirginumprxfuiire,8dcaaicaciseas inlHtuHTe doeffrinis. Diodorus Socraticas quinqp alias dialediicas infignis pudicitixhabiiilTenarratjdequibus SCPlffo^
-ocr page 439-LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î9I
4^^^’?*^S'ft^ï pîcniffîmam feribit hiftoriam. Ac ne nobis dominum faluatorem Ujj^ ''S'’^^Pgt;'0Weatum Romana exprobraret potentia, autores urbis Si gentis fine
S^’^'^°5 arbitrantur. Hæc de uirginibus fcculijCurrens per splices hiftorias,ÔC properans fermo perftrinxerit. V eniam ad maritatas,quæ nuisudoccifis umsjuperuiuere noluerint, ne cogerentur fecundos node con (ft,”'^*^H’^æ®û^^’imcos amauerunt maritos,ut feiamus digamiam apud ethni/
Dido foror Pygmalionis,multo auri 84 argen pondéré con 4$ w^H^^ ^^uigS-uitjibiq urbem Carthaginem condidit : 84 cum ab larz «iuiS^ïæ®^o»i«gûimpctcrctur, paulifper diftulit nuptias, donee conderet dtrea t’®'^*® V°^ extrudain memoria mariti quoda Sichæi pyra, maluit ar . ^'^’^^Mulicr Carthaginê codidit, 84 rurfum eadê urbs in caftitatis nsn ■ ï^-NaHafdrubalis uxor capta 84 incenfa urbe,cü fe cernerct à Roma/ W^'^^^^^^PP’f^hi^fi® ^^ utroqi latere paruulis filtjs,in fubiedS domus fux ^^^’^’^“®* Quidloquar Nicerati coningemfQine impatiens iniurix ^oï'fduit: ne triginta tyrannorum, quos Ly fander uidis A/ fetW^^’^^bÏibidinem fuftineret. Artemifia quoq uxor Maufoli infignis pu 4« bftori'^^Pwl^ibctur.Qux Cum effet rcgina Carix, 84 nobilium poetarum atq ‘ nbsp;nbsp;»«u2?quot;'l^udibus pïxdicctur,in hoe uel maxime effertur, quod defundû ma/ ' nbsp;nbsp;^^ntum^ ^P^* amauitjUt uiuum:84 mirx magnitudinis extruxit fepulchrum,in/ Ptntur ' '^'^^'^ bodie omnia fepulchra preciofa ex nomine eius Maufolea nuncu/ 1 ^n ’ ^^UtalUyricorum regina,ut longo tempore uiris fortiffimis imperaret, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^‘^ meruit caftitatis. Indi,ut omnes pc/
‘ ^Sh ^^’f^® plurimas habent. Apud cos lex eft, ut uxor chariffima cum de/ i '''^bto trenvetur.tlx igitur cotendût inter fe de amore uiri, 84 ambitio fum
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;priftino iuxta cadauer accubar, amplexans illud 84 deofeulans, 84 Wte?'°^^^*gt;P’Jlt;iidtixlaudc contemnens.Puto qux fic m oritur, fecund:^ nu nC^’W. Alcibiades iUe Socraticus,uidis Athenienhbus,tugit ^ Phar inaccepte preeio àLyfandro principe Lacedxmoniorum, luffit euni ^adi ^'‘^'^’^^funocatocaput effet ablatum, 84miffumï-yfandrointcftimoniü 47 t’itr^^^^^^^’’'''^'^'^apars corporis iacebatinfepulta.Sola igitur concubina con/ 'aft? ^^’^'boftisimper ium inter extrancos, 84 imminente difcrimine, funeri ï(,»?^®^''b'.tnoïiparata pro mortuo,quem utuum dilcxerat. Imitetur matrone, . BW^^temChriftian« concubinarum fidem : 84 prxftentliberx,quod ca/ derate rcgulus Sidonis manu propria fe uolens confodere,nc ml/ Ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erfisludibrio foret, quorum foedus Aegy ptq regis focietate ne^exé ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;formidine:84 gladium quem arripuerat circumfpedans, hoftrum
' nbsp;k(/^^^P^'^abataducntum.Qucm iam iamq capiendum uxor intelhgens, ex/
’bemann,84latus crus tranfuerberaurt. Compofttoep ex more cada ' Xtefuperrecit,nc poft uirginalia foedera alterius coitum fuftineret. ' ux?^- '’^^ycimaiorisferibitiruantia, occifo Abradatcuiro3quemParuhea ' Uw'°^’^C)ÏC dilcxerat, colloCaffe fe iuxta corpus lacerum*.84 eófoffo pedore, ‘ Uuto ^'^'^’^’^^ïbiinfudiffeuulneribus. luftamcaufamregis occidendipuz ‘ tnimf '^'^ amicus nudam amico fuo 84 ignorantem monftraucrat.Iudicauit , ^^^'^’'O''amari,qux84alteripoffctoftendi. RhodoguneftftaDarq,poft mor ^r'’®'Wtcmqux'ittifecuüdas nuptias fuldcbat, oceidit. Aleeftin fabulx fc/ Pj^^Pc Umeto fpontedetundam, 84P enelopes pudicitia Homeri carmen eft. l C^^'*®9f Po«artnnoïc eantatur, occifo apudTroiamProtefilao ,noluiffe i Utó ^^’ AdRomarras{ocminastranfeam,84primamponaml,ucretia:qux \ V^?'*^^bixnoknsfupeïuiucïc,maculatA corporis ctuotedekuit. Duel/ 49 \ t^^'^'^'^'®'^^^C)mx nauali eertamine iriumphauit, Pgt;iliam uirginem duxit uxo \ nbsp;nbsp;nbsp;'^^'^^^V'^^ftbittjUtillo quoeç feculo pro exemplo fuerit,quo impudicitia mon
4B
I nbsp;nbsp;'®Ä Wat aotruitiumAs tam fenex 84 tremêti corpore, in quodam iurgio audiuit
ÇXÇÏ0^
-ocr page 440-f92
ADVERSVS lOVINlANVM
exproban fibios Foztidiim,£^ triRis fe domum contuUt, QiriJtrtq; üxoftqadlusd ^ fet, quare nunquam fe monuißet, uthuic uido inederetur:Feci{Ïètn,inqui[ill3,niFi putaFTem omnibus uiris ficosolere.Laudandain utrolt;^pudica ÓFnobilisfceaiins, SF Ü ignorauit uidum uiri, Sd Üpadenter tulitiSC quodmarkusinfelidtatcm corpc' ris fu^non uxoris fadidio, fedmaledidlo fenfitmimici. Certe qux fccundvmduo[ maritum, hoc non poted dicere.Marda Catonis ßha minor, cum querereturab C3,
. curpoliamiffum maritum denuo non nuberet, refponditnon feinuenireuirvtn, qui Te mart's uellet, quam fua. Qpo didio oilenditdiuidas magis in uxoribusdiff J 50 folerc,quam pudicidam,5dmultos non oculis, feddigidsuxoresducere.Opaf’'^ ƒ
(aneres,quam auarida conciliat.Eadem cumlug€retuirum,Sdmatrcinp3be3qu^ ƒ r€rent,quem diem haberetludus uldmum:ait,quem Sd uitx. Arbitrer,quxitiU'' 1 rum quarr eb at abfentem,de fecundo matrimonio non cogirabat. BrutusPoi^F 1 uirginem duxit uxorem,Mardam Cato non uirginerntfedMartia interHortenPü nbsp;nbsp;1
Caronemep dtfeurrit, 8d fine Catone uiuereMartiapotuit, Portia fineBrutonoo
potuitMagis enim fe unicis uiris applicant foeminx, Sé nihil aliudnoïFe.m3^^^'^^
hoe faciam.Si enim uirum bonum inuenero,nolo dmereneperdamdinülü,q^ 1 necelTe edpod bonum pelUmum fußinered Portia minor cumlaudaretar^P^ / eam quxdam bene morata, qux fecundum habebatmaritum,refpondit!Fdk^ I pudica matrona,nüquam prxterquam femelnubit. Marcellainaiorrogata1
lt;^i trefua,gauderetnefenupriire,refp5ditdta ualde,utampliusnoh'm.ValeriaNdu I larum lbror,amt{ro Seruio uiro,nulliuolebatnubere. Quxinterrogata curhocb' I ceret, au fibt femper maritum Seruium uiuere. nbsp;nbsp;Sendo in catalogo fuminanto' I multomeplura dixr[re,quàm exemplorum patitur confuetudo, Séalediereem '^ nbsp;nbsp;I to mdepode reprehendi. Sed quid faciarn, cum mihimulieres noUritanpoikA' 1 podoh ingérant autoritatem:óé needum elato funere prioris uiri, memonter^^. 1 mixprxcepta decantent f Vf qux Chridianxpudicidx defpiduntfidem, dikaa nbsp;nbsp;1 faltem ab ethnicis caditatem.Fertur aureolus Theophradiliber deiwpdjsdnq^^ nbsp;nbsp;1 quxritan uir fapiens ducat uxorem.Et cum dednidet fipulchra clfetjfibenemen nbsp;nbsp;1 ta, d honedis parendbus,fi ipfe fanus ac diues,ric fapientemaliquandoiniuip^^^ nbsp;nbsp;1 monium,datim intuhttHxcautem in nuptijs raro uniuerfa cocordant.NonI go uxorducêda fapienti.Primüenim impediridudiaphilofophix,necpoidq^^^ nbsp;j quarn Itbris Sé uxori pariterinferuire.Multa ede quxmatronarum ufibusneedi^ 1 na rint,preciofx uedes,aurum,gemmx,fumptus,ancillx,rupellex uaria, IcâteSi nbsp;nbsp;I ededa dcaurata.Deinde per nodies totasgarrulx conquedionesdllaomatiorpto' nbsp;I cedit in publicum t hxc bonoratur ab omnibus, ego in conuentufeeminatvan^i^ 1 fella defpicior. Cur afpiciebas uicinam^’Quid cum anciUula loquebaris'édeforoiip^' j mens quidattulidigNon amicum haberepodumus,non fodaleinAlteriusai^^‘^gt; nbsp;I fuum odiu fufpicatur. Sidodiidimusprxceptorin qualibeturbium fuerit,nttiuo I rem relinquere, nee cum farcina irepodiimus.Pauperem alert difficile eü,difdk^ I ferre tormentS.Adde, quonia nulla ed uxoris elelt;dio,fed qualifcGcp obuencri^^ ƒ 5-3 bêda:fi iracuda, fi fatua, fi deformis, fi fuperba, fi fcetidaiquodcucp uitijeffipoa^'^ nbsp;nbsp;j prias difeimus.Equus,aiinus,bos,canis,Sé uilidimamancipia,ueftesqiioq:cibb' । tes, fedile ligneu, calix SS urceolus ddlilis ,pban f prius, Séfic emunt:fola uxor non nbsp;nbsp;t odêdit,ne ante difpliceat, tp ducat.Attêdêda femper eius ed facies Sépalchncuoo nbsp;nbsp;l laudadame fi altera afpexeris, fe exidimet difplicere. VoeSda domina, celebrando^ nbsp;nbsp;1 natalis eius,iurandüperfalutêilliusrutfitfuperdes optandu, honorandanatriSt/ I ius 8égerula,feruus,patrimus, Sé alumnus,5é formofus affecla,Séprocuratorcda^ ƒ midratus, Sé in longa fecurât^ libidine exclus fpadoifub quibus nominibusaadi nbsp;t S3 teridelited:unt.Quofcunlt;^ illa dilexerit,ingratis amandi. Sitotadomüregendeq ƒ commiferis, feruiendum ed. Sialiquid tuo arbitrio referuaueris,ffdem Übibinon I non putabit, fed in odiû uertetur ac iurgia;Qé nifi cito cond(ïuetis,parabitucncni- I
-ocr page 441-LIBER PRIMVS
HJ l AtwsKanifpices St hariolos K inftitorcs gemmarû fcricarum^ ueftium fi intro?
P’-’^^^i^'æ cft:fi prohibucris, fufpicionis iniuria. Verum quid pro? atiutiimdiligens cuftodiatcum uxor feruari impudica non poffît, pudica non de Dcitflnfidacnim euftos eft caftitatis neceflitas,2lt; ilia uere pudica diceda eft,cui li/ WitpeccaTefiuoluit.Pulchra cito adamatur,fœda facile côcupifeit. Difficile eufto '“tUTjquodpluresamant.Moleftum eft poffîdere,quod nemo habere dignetur.Mi ’'Ot'^timenmiferia deformis habetur) quam formofa feruatur. Nihil tutum eft, in VDitotiuspopuliuotaftTfpirant. Alius forma,alius ingeniô,alius facets S, alius fix A^'^°'‘atat. Aliquo modo uel aliquado expugnatur,quod undiep inceffituf. x^odfipropter difpenfationê domus 06 languoris folatia à fugam folitudinis du y!'''^r'jxores;multomelius feruus fidelis difpenfat, obediês autoritati domini, SC ' P^nfationicius obtempéras,quam uxor:quæ in eo fe exiftimat dominam,fi ad* '’«Iumuiri{aciatuoluntatê,id eft,quod placet, non quod iubetur. Affidere autem ^otâtimagispoffuntamiciSCuernulaîbcneficîjs obligati, quàmiUaquæ nobis 54 Ww lachrymas fuas, SC hxreditatis fpe ucndit illuuiem i SC folicitüdinem ia?
, nbsp;nbsp;^’».'anaentis animumdefperatione conturbat.Quod fi ipfalan^erit,co3egro
^wdt, 5c nunquam ab eins kâulo recedendum* Aut fi bona hierit SC fuauis ^n'^stamenraraauis eft) cum parturiente gemimus, cumpericlitate torque foks effe poteft.Habet fecum omnes qui funt,quicp ur^ ''®^^^’^bó^ ÄnitttSUberuin quocunep uult, transfert. Quod corpore no ' nbsp;nbsp;SP'^^Mottecopledfitur.Et fi hominS inopia fucrit,loquitur cum deo.Nun/
i nbsp;nbsp;nbsp;ww 111111^5 pQ^yJ ç^'^^^ cumfolus fuerit.Porrolibcrorumcaufaüxorcm ducerc,
' t4L’^quot;’'^’^o’^romnonintercat,uelhabcamus fencdlutis prxfidia,06 ceftis u/ ^^ 1 nbsp;nbsp;nbsp;n7'^Vtdibus,ftolidiffimS eft.Quid enim ad nos pertinet recedentes c murtdo,
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^^noftro alius nomineturtcum et filius non ftatim patris uocabulS reierat,
‘ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftnt,qui eodem appeUentur nomine';' Aut quæ fetteefUtis auxuia
. nbsp;nbsp;nbsp;. i^nuttire domi,qui aut prior te forte moriatur,aut peruerfifumis fit mormus »
‘ nbsp;nbsp;U ^*^^^ ^ ^^ mature ætatem uencrit,tarde ei uidearis mori^Hæredes aut me/
1 lis nbsp;nbsp;Eliotts amicifunt SC propinqui, quos iudicio deligas, ^ quos,ueUs no*
a ^^®8’^’f^’^'^^ certior hæreditas fit, dum ad uiuis bene abuti lubfentia ^alaborc quxfita in incertos ufus relinquer e. Hæc SC huiufeemodi Theox toV ^^ '^^^^’^2'as, quem non fuffundat Chriftianorû, quorum conuerfatio eft in ' S'l^iquotidie dicunttCupio diffolui SC ede cum Chrifto^Hxredem nim^um ' ^'‘tnbitbominê,cohxres Chrifti,amp;C optabit liberos, nepotumep ferie dclectabi ' Vm'^^^^°'^^^^3.u{'itoccupaturus Antichriftus, cumlegamus MoyfenSC. Samue? i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’^duisabos pra;tuliiTe,necputade liberos,quos uidebat domino dupneere,
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''•.^'OTogatus ab Hircio,ut poft repudiûTerentiæ,fororem eins duccret, omx
' »to ■ ^$'Jpwfedit,dicensnonpoffefeuxoriSCphilofophiæpariteroperädax j ■ ^iatetim coniunx egregia,amp;C quæ de fontibus 1 ullianis hauferat fapientiam, j nbsp;nbsp;nbsp;ywSduftio inimico eius,5C tertio Nleffalæ Coruino, SC quaft per quofdam gra
1 nbsp;nbsp;Uk^'^^^^’iöïo^utaeft.SocratcsXïthippcnamp;CMyïO neptem Ariftitfis duas
^°^^uxoïcs.Qux cum crebro inter fe iurgarentur ,amp;C ille eas irridete effet foli* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^®didimum hominem,fimis naribus, recalua fr ote,pilons hu
^'b^ttpaudis cïuïïbus,difceptarenr. nouiffimc uerterunt in cum impctum,SC ' nbsp;nbsp;, ^^d^tum fugientemep diuperfequutæ funt. Quodam autemtempore cum
‘ nbsp;nbsp;quot;' aiutóuiciaextupcïioriloco ingerentiXanthippçïeftitiffet,aquaperfufus im ^^
‘ ’^’'^™;dbAampliusrefpondit,quam capite deterfo’.Sciebam,inquit,futurü,utifta 1 WttuiVymbetfequetetur. nbsp;nbsp;L.Syllæ, Velicis fi nonhabuiffetuxorem,MetcV
i nbsp;nbsp;nbsp;y^wunxpafim etat impudica 1 SC quia nouiffimi mala noftra difcimus,id Athex
' nbsp;nbsp;'Ï^5^!^^^^^^'^gt;^byllaignorabat, fecretaq domus fu^primumhoftium conuicio
®™dnkaambiebantcateruæ,cumeumputaTent cæteri fcicntempati,indicaz 1 hntx^ediüonecónüSitOjSCuiCkoïetntotius orbistrifti nuncio confternauit. 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M,Cato
-ocr page 442-^?4
ADVERT vs lOVINlANVM
$7 ALCafo Cetiforius habuit uxorem Adornm Paulam,hiïmi7i7oconafafii,i«no ^ Jentam,impotentem,óó(qiJGd nemo poflet crcdere)Catonifuperbain.Hocideo‘li co, ne quis purer fi pauperem duxem,fatis fe concordixprouidiffe. PhUippürc/ gein Alacedonum,contra quem Demofihenis Philippicx tomnt,introeuntemc'i more cubiculum uxor exclude ira.tn:quiexclafus t.3.ciiit,ÔCiniumm ftram uerfüO^i gico confolatus cd. Gorgias rhetor lihrumpulchernmumUeconcordiijGi^ds ^^^- ^^^'^ ^^ dUTidentihus recitauic Olynypix. Cui Melanthius inimicus dusbiC twhis,inquit,de concordia prxcipit, quifcSiC uxorê ÓC ancillam treis in una dono po^^^^-^cmulahaturquippe uxor dus andilulxpiiïchhtudiai,?i ^8 caitilhinS uirum quotidiams iurgijs exagitabat. Totx Euripidis tragxdix,ininii lieres maïedidia funt.Vnde amp;C H^ermioneloquiturtblalarumm e mulierS decepue Eeptiurbe femibarbara^poPitain folitudine,moris eüutiwrusdttts ^i^ Pocru oliam mutuS poüulet. Cui Ula Piatim negat, utPeias illud uerS eileP^^^ .^^ f^j ^^od conPulto ambigue extulittQind ePi hoc^omnes Pocrus oderntninus. P^ ' nbsp;nbsp;ghnnsquenda apud Romanos nobilem, cum eum amiciarguèrentquareflXlt;’^®
iormoiam QC canam QC diuitem repudiaiPct,protêdiiTepedem,èCdixiiPeeis,P^^i^ loccus quem cemitis, uidetur uobis nouus ÖC elegans^RdnernoPdtprxtetttit^^ ^^c premat. SenbitHerodotus, quod millier dim ifcPie deponat^ uerecódünt’y ^0 nolter comicus Portunatum putat,qui uxorem nun^ duxerit. QuidrefeTsmP^h' p aen, dytemneitrâQCEriphylamtquarum prima delidjs diP(iuens,qiiipP^^^ff^^ uxor, f^un diatur expetitte cocubitustakera occidike uirum ob amorem 2diilt^^‘' fei tta prodidiiPe Amphtaraû, SPPaluti uiri monile aureum prxtulilPc.Qukq^^^^ Jæ ^^^^^^^^^ domos, urbes,regnacp Pubuertit, uxorum peUicumep contctioo i e t./\rmantut parentum m liberos manus, nePandp apponuntur epuÏx:S(prop^^ umusmuherculxraptum,Europa atep APiadecennaU hello conßigunt.Ql^^^^'’* repudiates,akeronupnarum diekatim nupPifPe legimus.Vtercp reprehended^ maritus,ÔC cui tam cito diPplicuit,^^ cuitam cito placuit. Epicurus uoluptatis^^^^'' ^or(quanc^ Metrodorus diPcipulus dus Leontium babuerit uxorem)raro dicithquot; ^^^P[^ ^^^^^^^^ coniugia,quia muka incomoda admixta Punt nuptijs.Etquotnod^ diuitix 06 honores 06 corporum Panitates,Si6 extera quxindikerétianomin^^^’ ^^i ^^^ ^.^^^^^^ ^^^^} Plt;^d uelutin meditulliopoPita,uPu 86euentu uclbom^^ mala nunttita ÓCuxores Pitas m bonorum malorumcp conknio. Graueaatem ene uiro Papienti uemre m dubium, utrü bonam an malam dudiurus Pit.RidiculeCht^ i^z Pippus ducendam uxorem Papientiprxcipit,ne louem Gamelium £6 Genethlm^ uiolet.lüo emm modoapudLatmos ducêda uxornon erit,quia louemnonlühéc nuptialem,(2uod Pi deorum(ut putant)nomina, uitxhominum prpiudicjnr,offen ■^^ detergo StatoremIouem,quilibenter federit. ScripferuntArikotelesêiPln^^ chus 06 noker Seneca de matrimonio libros, ex quibus 06Puperiora nonulbPnnt, 86 ika qux fubricimus.AmorPormx,rationis obliuio eky86infanixproxiinasffeelt;' dumminimei^conueniensanimo rofpitiuitiü.TurbatconPiIia,altosS6getierofos fpiritus Prangitta magnis cogitationibus adhumiUimas detrabit:querulos,ineuiu dos, temerarios,dure imperiofos, Peruiliter blandos,omnibus inutiles,ipPinouidi^ meamoriPacit.Nam cum Pruêdicupiditate inPatiabilis kagrat:plura temporalufpi donibus, lachrymis, conquekionibus perdit, odium Pui facit:86 ipPinouiffimehbi odio ek.Tota amoris inPedatio apud Platonem expoPita ek,06omnia eins income moda LyPias explicat:quod non iudicio, Ped Purore ducatur:86 maxime uxorSpd‘ chritudini,grauikimus cukos accubet.RePertprpterea Seneca,cognomffePeqnea • dam ornatum hominem, qui exicurus in publicum, PaPcia uxorispectus coHigabar, 86nepundo quidem horxprxPencia dus carerepoterat:potionemtpnullam,nih akerius tadam labris uir 86 uxorbauriebStialia deincepsnon minusineptabeien tes,in qux improuida uis ardentis affedus erumpebat, Origo quidem amorisbo^' neka erat,Pedmagnicudo dePormis. Nihilautem interek,cp exhoneÜa cauPaqnis inPaniat. Vnde 86Xykus in fentendis:Adulter ek, inquit, in kram uxorem atmeor ardenttor
-ocr page 443-^(ItüUQ.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' LIBER PRIAI VS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;595
f^'’®(iebe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omni's amor turpts eft, in fua nunfus. Sapiens uir
^*^01 c ' ^*^^^^ cóiugem,non afFeda.Reget impetus uoluptatis,nec pnreeps eufoedius,^ uxorem amare quafi adultcram. Certe qui di/ generis humant uxoribus fungi,Só liberos toJlcrea'miz
uxorumuenter intumuerit,no perdant filiosmec ?''*^^t’^' ^^®^^quot;^^**^gt;’^^^ maritos. Quorundammatrimoniaadultcrijs lt;^4 ^ïito--’p®’'®®i®probain,i)dcm illis pudicitia præceperunr,qui abftulcrat.
^^*^^5 foIuit.Cum primiï lenociniü libidinis abfceflïr,
quid,ait Seneca,de unis pauperibus dicam,quorû in no t^^‘^''0m’H ^^^^^^^ ’^g^^ ^^æ contra coelibes latæ funt,pars magna conduct ^tqui °/?®^*® regere mores,Sc praecipere caftitatem,0d mariti autoritärem
*^0ni /P ,‘^o^ilumi uiri uox cft,pudicitiä in primis elfc retinendam:qua I ƒ’’’’^^^’^^•^hacmuliebriumutrtutumprincipatus eft, Hæcpaupe V^*^*^ ®'^®^’^^®fo‘^’’^ redimir,exornat pulchram;bene mere/ '^*°^^’4^0’'uni fanguinem furtiua fobole non uitiat:benc de liberis,qui ^^ P^*:re dubitandum eft.Bene in primis de fe,
’^4i{^ P‘^^^^Q^i corporis uindicat.Captiuitatis nulla maior ealamitas eft, '^®” trahi. Viros confulatus illuftrat:eloquentia in nomen æter
^'® scoria triSphus^ nouæ gentis confecrat.Multa funt quæ præ/ ^**^111 ??°^’l*tent.Mulieris uirtus proprie pudicitia eft.Hæc Lucretia Bruto ^H*cjf'^.^ÔCpr^ulcrit:quoniam Brutus non pofte feruire, à foeminadidi •'*'''^ïiU(?'??“ ^’^^iam Graccho:hec Portiam alteri Bruto.Notior eft marito lt;^^ I*^W*”' ^^y***®^®^multaregu nominaiam abfcondit antiquitas.Hancrara (^''%f quot;^ ®^%iltius feculoru omniû memoriæ, ^ ut excidere poftit,infixit. h'’*^^° ’^'*P^®'rheano,CIeobulina,Gorguntê,Ttmocliatn,CIaudias atcç 6'S d'''^^ rdi • ^ Âpoftolû malis mulieribus digamia uidcrint ignofcentê,Iegant ^iptf §® quot;^^folgeret in mundo,unicubas femperhabuifte inter matronas
™’^^™-*’gt;'irilicbrifacra fierifolitum,nunum facerdotemdigamum, ^7 ''^ '^c *n^®!’’’”^*^'®®*hicrophantas quoq? Athenicfium ufq; hodie cicutæ «irarijôC poft^ in pontificatum luerint ekdfiuiros efte defincre. I^^^IBRVH I ADVERSVS
“'■^e.]Inipfo ftatimin/
5 cilu préparât nos ad caufam. liquident honorifica mentio co/
attulcrüt louinia^ tu ’''’'äddir ’■'’■'^“‘“^ caufam detenorem. a.'®ftHiamp;nLf'^''’^’^®'^^°‘’*’’*a’’heontcmptü ^^loii k ® fignificat. Porró fratrcs
, S^crcjqaos uulgo fratrcs
Chriftiani fratrcs Ï ^Epicurum Chriftia^ oSniw^^P’’*^®foph“s,fincni boni com N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantü,fcd etiam cftpotius,^ hominis.
’’^iiitî^^'^'^'^ifoum Epicurum,loui nuptijs,8t efui car/ i«‘r««'lt;’/lt;wi'«,nec medio/ ^ Apoftolicouigorc] «at,rigor«uttaqj ledio tole h''ff PP°’’’tur,molli fit languido: ri ^ Tantis uitijs ] Vbi t ''‘'ertu ^’’® ^ Chriftianö putant rm r '’y®“’fl“fous couirijs mfe Q»fo aut difturus erat, F ™^^'ï^iffettheologos:ad quos ’mianus, MefPaia uideri queat r
lOVINIANVM SCHOLIA
lt; Totus cnim turner. ] Exponit ipfc,quarc coz pularithæc inter fc pugnatia,tumere amp;nbsp;iacerc. * Tumebat,quiaaffeclabatgradiloquenti5:iace bat,quia decrant nerui-Solenteniminfelices affediarores in proximü incidcre uitiQ.Ita qui grandes uideri ftudent,cuadunt turgidi. Qpi preffijicium fid frigidi. ^Partununt montes J Verfus eft Horatij ex Arte poetica,refcrés apo logü Acfopicû.Prifcirudcscpmortales,cû foc te terra intumefeetê uidincnt,cÔcurrcrût:exz, pedâtes ut ingês aliqcF monftrû nafeeret .Tan dem prodqt mus,magno omniû rifu. Quæ res inproucrbiû abijt.Elîaût uerfus Horacianus ex Arte poëtica,in fcriptorê tumido utentêex ordio,cü estera nS refpÓdeant:Vtfcriptor,in quit,Cyclicus olim:Fortuna Priamicantaba Sd nobile bcllü: Qiiid dignü tâto feret hie proz mifTor hiatufParturiet mótes,nafcctur ridicu lusmus.Chun 8d apud rhetores inter uitiofa ponit exordiö elaboratQ.^[ Non fani efleho. ] Anncxuit Perfianü uerfum c Satyra üj.Eft aut miraexaggeratio infanis,cum rem aiteiufmo di,ut infano quoqi,qualis fuit Orcfies,uidcac infana. Nam eft in fabulis,Orcftcm,obintcrz. fedam matrê,a furijs ultricibus agitatu fuiiTe.
L 4 Plautiz
^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCHOLIA IN LISKVM I
j ^P^autînaru litcraruj Nam apud hune quif/
. . met inbaptifmaterenatosEttidii OOMg P^^^^rnbteras relignatas,quod inepte feri^ poffe fuperart. ff Qpod dekriptio nbsp;nbsp;,,1
ptæeircnt,nô poiretlegeredocaturadhucirno' cus) Elesanter lußtdepraaationenetDi, dum.locus eft in Pfeudolo,ßc babes; Has qup cus ponens pro decas.Eßenim Sihoci
duraJocus eftinPfeudoJoJïchabêsjHaS qui dem pol credOjniß Sibylla Icgent,interpreta
.^*?P°^cr^OjUifiSiby 11a Icgeritjinterpreta^ genus,utcum proTyberio ri ahum poi^ncmine. Sibylla uates crae,qux pro Claudio Caldiumipro Tullio Tol diumarepoiTet,quid clTetfenpru. ^Furiofas if HippoCtatiS aincalisiHippOcratéptoq^
uatum,poctaru,amp; amantiö. ^ Datfineméte nodö infcirpoqua-runt. ifQpïröJN^r lonunij Nam correptia numineproloquötur uerba facra fcnprurxadmixa^tiiC su^P. quod ipRnon intelligunt.HcmiftichiQ eCz Ma ponitfummaargumenti. ronis. ƒ[Herachtuj IsphiJoibphus fuitEphe nichæiJ Marc/on Céfdorttó dogm ^^^^quot; iius,^Tt^i^K7®- A, quinaUoprxcepcorefüe^ bâtât, Manichsas Pet fa qaifpiämeius hst ^^'^.^^'^^.'^^lt;^'^^'^^^obCcaritatéinrcnptts,cüm feoSâutô^doccbâfjUtffquisucnetutiwni ponet 11 hbuilkt^perlpicuetêexplicate. Vtide gió,conccptii faihen ÓCgenerationédta^ quot;*^^^'*‘*'^^^^bticolï.Ad hu AtepitaptOtfas dänauitnuptias/uffll'^P hquot;'^'°P'^^J^lt;^Delionatatore. CQ tumiautor AuguüinusinCatalogohs charum. ffNecTatiani ptincipis]^’''' „ ^PoPÏ^t^acere ßecitatem. ^Ad rtoz didlifantacempetatia,quodabflinctilt;^ Krum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;] Aenigmatifies Ctucis eü, Pibus,8£ab omniOfitatatcKüpiA^^
e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pc**ænigmafa,resqjper fe dilaci» merum fuorum aelmarern aelfatain^’^^ ^^^^ ioni'agio.tlihilincereïreputantesinter
4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gtæcos. t^SâtiSfà/ Cotiiügatôtüm,8ialiatnquamüistibidiniS!^ ^„°^n^^l^^^^l^PP.^’^'^'^]°y^^'?^^mù^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c,cm:zeais D.Auguaims. fPaatoar^^ Puperions libh SthabieuS m con^ dus]Locus ettinpriore ad Corinthiosep^ g.^^2*E^’^^^^^^'^^^^^^°^^^^S£Atbe la,capitecertio.HicpalàmHieronymasgt;^‘ ^'^^^^irus poari7 cazaurum,argcnm Si lapides permereadtr' caufarn dixeratpau æ faaa:lignum,foenû,aipalam pertiner^ f. crapulam radias euomait. operamala.Hocobiteradmonai,qaodqâid^
côaiaijs Si in hot recentiores banc locum fecus exponant, ^philoloplmti.Cîuan^ hoc loco pro fatisfa^ earn non de daplicigenerebonorainXirtii^ ro^qptdanihabchantfatisfacio.C^idaucat/’ rum,(eddesradibus bonoru operaa. ^ritgt; ^^^ftends uelleexponere, norabilesnuptiasjItaPaulasadHebrsosea' 1 ^^ percipere potuifTet pite decimotertio:HonorabHe eonnabiumi'' I omnibus Si tborusimmaculatasdornioton: Y^’^^’^°^^°^'^”ti indodlu,fed uel nbsp;enim8iadukerosiadicabitdeus4Scdit3n P'^testquince nbsp;ptias]HicconSituitcontrouerEa!n,Siqotdin
r ^’^^^n^^'^'^^^^^i^otarnenhunc nbsp;fummaßt aiflarus,ofiendit.loainianassq'‘ nttseiieicnlamtPofieaquShetifattsfecimeis nbsp;bat nuptias uirginitatitliieronyinasnoptiir couiuis,refellensac dilués qusemihifalfoobß non damnat, fed cas tertio ponit loco,uirgiott
tieDanturznonquomihifamam acgloriamea tatemprimo. arTrigintareferüturadnoptd I P^^^temdifputacione,fed ut calûniatotû fug^ Locus eßapud Mattbsum capitedccimotet' I gtllationibusnomen meum purgarem.Nunc tio.Chriaus in parabola femitatis,mpllto« I oPiecro neophytos,hocea nouitios ChriCtia^ differentiarn proponit bons terrstqostnge/ nbsp;nbsp;l nos,quinuperplatatiin Chrido,8iadhucue^ cuplamreddatfquxrexagecaplü,^^^^' ƒ Iuzi tonerx quædâ arbuCculx funt, quiep iam tuplum.Maximusnumeraspertinetadair^ S
per D^cilmuabluti funtà uitzjs,utmcc3dan' nitatê,medius ad uidaas caüaSjminitnns^ 1 ^^*^‘^nt,neccedantulUs hxreticorü uociy hone{iûmatrimoniü.Qÿidaminiqaioresn^ I liquide ceelelia Chtiüt bis tribus muni nbsp;nbsp;prijs,centenatiünumetüreferütadinarqnegt; I a etenlacp cCtibde, fpe, charitate. Er idcirco proximü ad uirginitaté, tertium ad aidaat^ ’ ^'^naseü tam infans quin pofht difce^ coneincntiü,exclufo matrimoniiüata.CLaaif , eet omnes dociles fût.Et Chrißißdesqux opinionem IJ, Hieronymus non admeduP eitineccleb^necuipoteß expugnari,necdo^ cratur,inc5mentarnshuncEaâgeliEsloco I lisopprimt.HocoperæIibuitfamere,quoma' enarrâs:8iillic,ucfemper,amorepadicitis^ ƒ gistidet^ ieclor,utcanqy ineeUedhs loainiani riotinnuptias.Q}]idam,tnquit,noßroeucc^ i
°'^°^^^^‘^to,quidâcodices habebant teßma frudlum ad martyres referut-Oÿ^ nbsp;nbsp;nbsp;1 obfero,præfettimuetuni,qaam ledhonem n3 funtfandlaconfortianaptlaf3,curexclad‘tigt;^ ƒ improbamustactu hiceritfenfus, Herirefellt àbonofrudlatCamaitfSifantfnonaiBrnta ' l calamntas,nuncindituamnouitios Chridia/’ nißSi,coniundHonemacciplas raaodniti^ l n^iquæ ed audientia cômunita agminibus. eg' Nam Siipfadigitorû con.] Veteres non nbsp;nbsp;nbsp;I
enaaeem hoc unam loumiani dogma:qui fe^ natulis qaibufdânuméros ^g^'^dabah^ I
-ocr page 445-ADVERS VS' lO VINIANViM
Î97,
autexplicabant
P”®iiorfi m '^^^“ïP^Quidem huiufmodi fiz rationê,facilemultisex ^’J®nam ea fuerit, ^?I^^®P**rare.Etcnim Do 'o™ in Adelphis: W*” “^ ^^quot;^ ?bduda ad ui tam ra ’quot;’»(»êt^®®quot;®Po«5 ad uetuftö numeral! t''’*à(ii2'5*ï,^^’*raôplicandis autfubdu/ , ’Qtii^^°®^bat.Clarias aötPlinius 1P Ï'f'’)iii(iiiiH’P’’^’‘^®^®*’*ftatnaloqués:Pra ^'''Müinqr^'k'^gc Numa diz quot;gwnêto colitur,digi i'’‘'®iiêanni ’®*^ ‘^^cl'''dierö nota,per fignP i'^‘'^ïcrnK ’^^^dSjKsui fc deum indicet. r'^'^èS“’’Saturnaliölib.primo,fimi/ ?''*''PariiJ'°P?’^*‘^*^gt;‘ï’““’^ numerorö NL?.®”’‘®dcte cum Plinio,fed fcri :®lt;T®f)’^»’Pnwerca luuenaz ‘^ Neftore loqués, quem
Ç P®'* '°^ fecula mortem rquot;''' 'lüidd ƒ5 ”® dextra cêputat annos. h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®^ Epigrammate
^'’dcia'^'r ® *^æ ^^ fenfus,fi quis forte ix’i’^ons ^®'’^’'l3uerticc Cocyttaris,il ih^''®gt;Htavim'’®?P''°P“’' ^'“ä Neftor non “5’’^'®quslucêafpexitdiuz d^MJæ^anulcuafencdutênumc w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnxr™'j ^ uidens,K integris pe
Of ^quot;Qfeo ^A ^^'‘^^^° ’’f dubitê,ne quid ac ï(i*'’'®''ynad ^PB^^'J’S in Apologis fecunda 3 ƒ'’‘''’Siiar, ''®'^'’*® Qui dixiffet,mulicrem quot;nbsp;jP®^^jCum non effet maier (h”””^Uad?ƒ'^ ^“^ modS: Quid inukis f agam,bis duplö quin tvf’®'oinfe?’’’’^”^*®””os femel detraha. tin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mêdaciö uiginti annorö
6fn^’ödfa»r^*®‘‘^*^^^ Aemilianemê^ !?*«amp;^’quot;”’»'rafSitriginta5nos ’P°‘-^ uideri pro cêputatio--ttr ^quot;^lettiiir n5“°® circulate debueras iiiidt’^^^['i^®?®*° ’^i-QUïfacilius cs iiift^’''tes^quot; ®®®8”*fic3tur,ea xl.in diz ƒ P”*^*^^ digitorö geftu erraffe; ?^.PodentillSratus,bP
Pii?'M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numerafti.Ex his uer
'’’''quot;ïXï ƒ * deprauatis,licet colligere ”°5 fuiffenata cum nuberet, 'Spuide uixiffe.
iJ®^ fiscasen ^?’/‘’®8®afia,iain oporte !fquot;^Pttti£®^’^“Pbatisconfulibns,fi ^quot;”°’’“’ ^cc defunt qui ferât ”*'*0 trada^ ”* - ‘^°° huiufmodi numez ’Utrueum nSdum potuimus
nacifci.Qgan^ non ufcp adco ad rem theologi cam pertinct anxiehæc difquirerc quod Hier, elegâter magis q ferio uideat id ad fenfum euâ gelicü detorquere.Nee enim uerifimilc eft,ea dem (upputandi rationêfuiflè apud omnes na H/ï Je tides. Atqui ifta ratio nö aliöde ^ ab Hebræis reb. co erat petëda,quib.propofîtafuitparabola,nô pertio/ à Romanis,unde Hier.opinor,eft mutuatus. ^.^ Quin huiufmodi res ætatibus quocp nouant. , Qyâdoquidé his quolt;ç tcporib.extathuiuf/ modi fupputatio,fed longe diuerfaab ea,quâ nbsp;nbsp;^^
state Hicronymi eolligimus in ufu fuilTc. Sa/ âppèdi nènecex Plinio,necex Macrobio quicquâpo ce hu^ teftelici cerm^quod ad hâc rem pertineat. Ex i^f cS/^ Apuleioamp; luuenale nônihil edijeere licet,fed multo magis exipfoHier. Primumilludfatis * perfpicuû eft,hanc fupputâdi rationê duabus in rebus potiiTimû cdftitiire,in mutâda manu amp;geftu digitorû.In dextranumerabât ufq? ad quinquaginta: deinde in finiftraufep ad cetu: rurfus ad dexteramredibaf,uelutalterius ini tium cêcenarij.Indc Neftoré fingüt treis homi nö states uixifle,qgt;annn cétefimö effet egrefz fus,hoc eft duas states,amp; tertia ingreffus. Pro inde didu eftà poeta, Atqi fuos iam dextra cd putat annos:nêpe numero à finiftra reciproca te in dextra. Atqi anus illa denuo cœpit in fini ftranumerarefenedute,^ iam C annos effet prstcrgreffa,amp; tertiam pétecontadé aggrede/ retur.Etxxx.circuIatisdigitisnotarifolercffa tisindicatApuleius:qff Hier.cdplexö amp;nbsp;con iundionê digitorö uocat.Ac rurfus bic nume rus duplicaba€,fiediundos ac circulates digi tos fuperioredigito preffiffetaliquis:uerü id non in eadé manuffed in leua,quâ^ eifdé digi tis^fedaliter cdpofitis:ut intelligas,aliqd effe affinitatis matrimonio cü uiduitate.Porrö uir ginitas ueluti nouo numero redit ad dextrS,8C cêtenariü incipit numerü,ceu circule quoda rccurrês ad id unde cœp tu crat,hoc eft ad naz turâ incorruptâ in qua côditi fumus. Quanq^ haud me prsterit,quibufdSeruditis uiris diz uerfameffefentétiam,exiftimatibus à finiftra numerö incipi:in qua numeratis xcix.ita dez mum ad dextra träfiri. Cui fanè nee ipfe refra gor admodü,imó ^pemodumihi magis proz bat 3111a fuperiorjquod fatis quadret.primiï adillud luuen. Anp fuos iam dextracoputat annos:deNeftore,quiad C perueneritannû. deinde ad Grscü epigrâma qffeitauimusjde anu qus iteru exorfa enct in finiftra numerate statis annos, utpote ia annuegreffa C. poftre mociï ipfius Hier.uerbispukhrcc0uenit,ex qbus pais eft,digitis in leua molliter comdis, fignificari xxx.rurfus hos ipfos coniundos ß premas fuperioredigito,fignificari Ix.poftrc mo iifdé digitis circulatis amp;nbsp;uelut in coronam collcdis,utin xxx.fediamindextra,reprsfen tari numerö cetenariö.Tantö cêieduris utcöz £p colligcrc Iicuit,amp;fatis arbitrer ad huius in* telledu loei. Cui data fit copia codicis,fortafz fis apud Bedä fug hac re cêpertiora reperiet. Attigit Hier.öi in cpiftola ad GerontiS de moz
nogamia
-ocr page 446-?Îgt;8
SCHOLIA IN LIBRVM I
g nogaraia, fed kuiter acpaucis. «çCumcnim uix adhuc. ] Mire lußt hac mctaphora,et item fequentibus : namSt curfus nautarS dicitur. Noue aSt dixit prohibere : cum Ciceroni ma' gis placueritirthiberc, quemadmodü ipfe tez ftatur in Epiftoiis ad Atticum.Nam prohibe' mus ne quid fiat : inhibemus, quod lâ eoeptS eft,neprogrediatur. «^ Loquendiæftus] Aez ftuseftfluxusac refluxusmarts, ifSinus cö trahê.] Sinus carbaforS fentit,undeamp;finuola uoeâtur. ^lamnurtc] Vtfubitomutauitme taphora,planeqj duriufeuk. i^[ Balifta. ] Bel' licum eft inftrumentü,quo trabes funibus ad duda,magnoimpetu telum, aut fimik quipz piâemittit. «JfSpirismaculofi corporis] Ha' bent hoe fcrpentes,ut in metu conuoluto corz porc caput tegant! quo læfo,fciant ßbi pcreun dum. Spiræ dicuntur tortuoß flexus funium. «(fDicit.] Quatuor dogmata louiniani proz ponit per diuifionê: deinde per enuraerationê oftendit,fc primS ad hac refponfurS teftimoz nijs diuinæ fcrip turæ: deinde adhibiturum liz teras feculares. HfPythagorä] Is deterruit ab cfu carnium,nouo comertto, quod diCeret ho' minum animas in brutorumanimantiS corz pora demigrare: unde periculum ene,nc fortè
Cetura,exqült;HV luam Hierony® nbsp;nbsp;t*
litlfmaekm. Tertia
lO
2 cum gaIISoccidis,patris anima uiolcs. HT^^a tonem] Hic à uulgi uoluptatibus femper auo' cat ad amorem eorS quæ femper funt.Et uolu ptatêappcllauit « .4iAi«^rw/z4«x«xz, ideft, efcä malorum,quod per hanc mortaks in omnem miferia pclliceantur. Hf Arifiidem. ] Is ob uiz tæintegntatem uulgo iufti cognomen meruit. Kobhuius cognominisinuidiaoftracifmo in exilium a dus eft. ^ Ariftippo.Tribus lauda tis opponit treis illaudatos. Âriftippus Cyre^ næus fuit philofophus, Socratis auditor, fed ubicpuoluptatemampledês. Hic eft que Did genes folitus eft appellare cane rcgiu. if Epi? euro.] Ethicaflcrtoreftuoluptatis. ^Aki/ biadi. ] Hunc oppofuit A riftidi,corrupts inte gro,diuitem pauperi. Sicut Epicurum oppo/ fuit Platoni,quod hicuoluptatê ceu rem pefti feram dctefteturnllcanerat, utfontem fummi boni. Ariftippum oppofuit Pythagoræ,quod illeuiueret holufculis,hic regiæmenfæ caniS fuent. Primajnqmt.dci fcrui.j Refertnort nihil,ut admonet etia Fabius, quomodo pro/ ponanturaduerfartj rationes. Nam Hieronyz mus ita refert arguméta louiniani, ut fie com* memorafle propemodS fitdiluifTe. HfEtper ordinem] Hoc dixit per ironiam: nihil cnim at tinebat adprobationem ilk catalogus, nißß quis forte non crederet humanum genus priz mum ufu matrimonii fuifk propagatum.
lt;([ Ifte, inquit, eft Enos. ] E t hoc habet irrißo/ nem.Nec enim ob matrimonium ifti tantope' re deo placuerunt,fed ob pictatem,eriam ß ßc cuenit, ut habucrint uxores. ^Prior trigaz mus] Quia treishabuit uxores : quarum priz ma fuit Sarai,poftea dida Sara, ex qua iam fe ncx fufeepit Ifaac.SeeSda Agar, ex qua fuftu
braicis traditionibusjteftatut 4® nbsp;nbsp;jus 5^'
turam eadem eile cum Aganjl“æ ^ jaul ƒ ra,in ius tranfierit usons, uide ƒ ^I® crepitus aliéna state lafciuifteuk^^ jpliön^ tantü,inquit,fciebat] Stuit“® malouiniani rifit, quafi dcusgig^ maritus. HTludaquotJ] 15^“«“^ Iacob,qui primogenito ffliofc ^piei^ dedit nomine Thamar,fedH^ fuamoccifus eft à domino, k' , O nam natu feeSdura Her maxi » fratris uxorê:ilk cogitas lAerosq^dKj tur,fratriimputâdos,riô^b jflbt^ terra. EthuncitaiJperc^^^St^Pj execrabik facinus.
xxxviij. Hf D«di» opera] to h^ ^.-jA^j nam
Quod danandu eratin Sampfo” ^jjM te laudarac.Vxorius dicitm,. fi jman''“. quod Sampfon indulfent Leconii^l« ' more. Et hue tamémiris ene P ^q^ reprehenfionémerebatur. H . ^ jtfdi^ rcplicat] De DebboraSiBara ^^^pjte. cap.iiij.De lahcl quo^ '^^‘fLisl Hf Qyod abfep uirginitatis bjquot;® •Litai» J ne nafo diâû eft: quid enim a yj^nuS^'L §ÄiÄ!S3.^*
nus,« A3 Badlineu.EthisWD .^ß,[«iii» fio. Quid enim Ephod Bad . jot^i’ CitfQuafi quis nefciatomne nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^^ja®
ris inftrumetihabuiftcuxor A-^juia^ locat. ] Nihil hicrecéfetur ab H« ^^^^^5,^^ tacita irrifionc.In area dixit,p ^gnu quod ea fpicas fubkgÜfeleg nbsp;nbsp;nbsp;jj Mitho
XSi«^^ uulteTe] Ridicul5eft,im3g^^„,nïux^
us fuit,Chriftus a“'80’?“Ïlit,rtint 0*^ Solomon in hoc qgt; pa®^'’ 7 peuS'quot; fti typö,nó in hoc 5?,°^ ^^Hierony®“’ “^^ dicium]PfaImuseftIxxi.Hert J^ nbsp;nbsp;no
dit hunc non quadrye P pgajeum ^’'^ necconuenire, quodisn .i^æter®””' luna. Solusenim deus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„,qoidaWjJ
HT Dabitur ci de auro. 1P . ^ hicagi®'''^ Arabis ad nuptias,de ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj,, adoradl^
jndc,qui ft^adratmSO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^jjjjpr^
perr^Aerepente]^^^^ bit^^ phetas«statibusdiß“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tar J lira
*•«4
ADV E R S-V.S IO V1NIA N VM
390
^qï^imtrh ”’■ ^^'‘^æ“*quot; uxores]
EIihN quæ nbsp;nbsp;nbsp;“”®^'^“”tad caufam,
•lid? I'($i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“* ^“‘^ exemplum
‘1111?“^ 'ÄS ’’‘“'‘^ ‘^‘■“‘' axore. D cz »eSC^5'*“«gt;mnuptijs, quas '’'tra Qytarilianus admonet, dicamus. Nam quicz
Or quot;t.nn ™'^anto igitur ftultiusca f«ft^ ff ”quot;’‘'’^ æ faciant f Obijcic K qii?'‘]Veinæî?®^®^f®’ lt;nbsp;Amodofilios “*^^’'laudibus elTetconfez ib^lMean!^’““^ quotp daret opcram hz uir tâtus hab uit iï^f^rris li, ^quot;^atas necadmodum laudaz
quidem ludicio Paulus hoc loco nonaccipit bonum,ut opponatur propric uitio, kd bonö eft,dixit,pro expcdit: óómalum uocat, quod incommodum cft. Sicut dicimus, bonus belz lo,amp; malus urbi, pro ucili amp;nbsp;inutili. AJioqut non confequitur neccflario,præfcrtim m con/ trartjSjquæmedium recipiunqutadmonetdi uus Auguftinus : quanquam id quoq, dialez. _ dicemagis quam grauitcr. Efto,n5 confequa turiuxta radonem dialccHcam,cerre confezi quitur hoe locoacccdcnnbus circumftandjs, Etenim fi quis rogatus, utrum expédiât iter ingredi farcinis onuftum, an abfep faremis: re' fpondeat,bonum eft expeditum iter mgrez di,nónne palam fendt alteram partem de qua tacct,aut incofnmodam ehe,aut certe eiufmo' di,ut de ea pronunciare non aufitc Deinde cü colligit incommoda coniugtj,non commemo' rat flagida quæ matrimonio coiunda fint, led neceditatem Öi occupationes,quibus auocen' turalibertateChriftiana. lt;^Mithramamp;Ez lÿ richthonium] De Erichthonio meminit Verz gilius libro Gcorgicon tertio : Primus Erichz thonius currus Si quatuor aufus lungere cz quosj De quo ScruiushancalTcribit fabulât Vulcanusimpetratoalouc Mineruæ comu-z gio,illa rcluftante, effeelum libidinis proiccit in terram. Inde natus eft puer dracontcis pcz dibus,qui appellatus eft Erichthonius, quafi de lite ac terra procreatus. Nam iftf lis eft,;t^^z terra. Apparet autemex Hieronymiuerbis, adconfimilem modumnatu fuiffe Mithram* feminegenitah faxisexcepto, Quanquamca fabula mihi nondum comperta eft apudauto res, nifi fortcapad barbaros huiufmodi quip piamtraditum eft de Mithra Perfarum deo, de quo libros æditos poftea citat Hicronyz , mus, K nos in priore uoluminc nonnihil attiz gimus. lt;f[Et PetraChrifti. j Refpexitadnoz méPetri-Nam xiTfamp; Græcis lapiseft.lt;(r Mul tiplicis gratis jt^z/aw] Ideftuaris.Nonemm fignificat copiofum,fed diuerfi generis diuerz fiep habitus. Qpod enim narijs coloribüs aut gemmis diftindum fit, id Grsci gt;reiKÏgt;e/gt; uoz cant.Suntautemuariadonafpiritus. Hj Etfi imperitus] Seruitcaufs fus,quanquam alias non Femel affirmat,Paulö non calluifTe Graeci fermonisclegantia,adeoutgramadccs etiam
i/A'Iufita,, '''’'l'^^ftOjCapiteuigefimopri to^PtojS^’^^^^^l^odcftin cantico E' q^^anLr ’’°‘®® taciam uoluntatcra i hh^''’sfïci, ^'“^Siftauerterant:Ab hoz ^’®tiiidi?’u“*’’’’'“'’'’*^^“*^*- ‘uftictam Lr^ Hieronymus enarrans Efais f^ofiamuiru.j Sub n^lejiM ^^^“■dos reperit in têplo datus fuerat per ma' Paralipomenon libro fe ‘11 AbHolda gt;82??“’«?tes,cuius maritus diz ^ ?^'”’lulij,.^'’’’S“^”^Helchias de libro reper 1 Chal'^,'8‘5eo quem modo diximus NiJfr ‘‘’“‘’ 3 ^‘d hoc ftultius ora r^nü'^*'n '’^'^^P'a profert m laudem h'’®tatd ^^'P'^’t^tiranfcendens ] Rurz ^Jdn '^f^^'f^ffitionema ueteriteftaz ^{jJ”'’ï®’®Hnmedio reliais. lt;f Et J’^cus eft Lues capite quarto, P^'*’° fuifieuxorcm,qui ^/''t.rp '^''’''’Eftenimfocrusuxoris tus '^’’gt;lonft5^^^^ ,'^æl Scilicet diluit quod *'quot;’'^amp;t n^p°^^dgt;fedomnia ftulte. Siccz quot;'’l'eriL , Paulus pugnantia fcripferit, ’’^h. lt;7, f®^ debeatcedcrc,ac uelutab' '’’’’oraiLu “® rhetoncum. ] Hic enim *’%eïh”“*’P®^ ’”°’^^^’^ argumentaz amoenum, quo quot;'''''gt;» enm ■ ^®’®^ 'ædiQ abftergan t. Hsc 'P^^anAt''®’® dicuntur ab Hieronymo.
*®P^’l Apoftropheeft,cum ^’”'quot;'teiii ïvquot;^® *“* alteram perfonam ucl • f^'ophaft, 1 *quot;'' ^“’■''^ Engi potcrat hac apoz ^.KH^ ^ Eiufdemecclefis memz ^''Iilcrim™ ™u*niaconduGo,quaG uero non ^Hmh ‘quot;'^f^uaernbrum amp;membrum.
• ^'^ *’^”‘^‘“ ’ ^°‘' ^ft’jtaon habere % r?“®‘“0’;'^8^abftinereà matri ^tpui« j^^'®“^ 'Uim à quo no ahftinemus. ’’quot;lm j”^’'®''accipiatdecontadudigito '’Wn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®^ aliquoties uiolente inter
^’tV(gt;J r ^f ® laudem pudicitis« ^nr1 ’^^ ut matrimonio loquens : Ettaz ‘°ntangerecuras, lt;(f Sibonumeft] Meq
fueritignarus,qulcÓ!unlt;ftioni Alt;^n0reddidc ritfua comité lt;^4. lt;^f DeEpimcnidc.jExEpiz menide fumpfitillud: Cretéfes femper medaz ' ces,mals beftis,uentrcs pigri.Ex Menadro: CorrupSt bonos mores colloquia praua. Ex Aratofumpfitiiludin Actisapoftoloru: Cuz ius amp;nbsp;genus fumus. i|r Cadidatusfidei.] Can didati uocatur,qui rtondum afTequud funtho norê,fed ambiunt,amp; fpcs eft cos aftequuturos efte. lt;(fDe luto ext. ]Nonnullicodices habez bât,excreuit.Nam excerncre,cft feparatü aK alijsefjccrc:undcóiexcrementa uocanf.Vide num legendö fit,eruit. I[fAyui/of'iTMt] Ita Grset uocatcum qui certâmini præfidet,propofitis prsmijs
-ocr page 448-4^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCHOLIA IN LIBRVM t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mr
prxmijs. Hanc Latinimanerarium appellat, tem dico,non ut laqaenm aobiS ‘’W“’J’.
Nammunus uocant aliquotiesfpedlacalSex' adhoneftatem Ötaffidentiamdomtnoinai hibttum populo,ueluti gladiatorum. ^f Liz' fe.HxcafrcripE,atinteliigatlcdiorquiino gnumaridumjEfaias capite quinquagefimo HieronymusdixeritGrxcam{enten(i^gt;^ ,, fexto.EtnódicatEunuchus:Ecceego lignum poffecommodereddiLatine, ^Qsod^°‘', aridü.Acpaulopoa,Daboeistn domo mea, ßamStdecorum.jNamutrunqißgnamp;at • amp;in murts meis locum Stnomé melius à ßlqs dw#, à ^4;w« Ggura,8l tS bme:qai»lt;^ jg Seßhabus. ^ Abdcmclech.] Huius eunuchi compoßtüdtbonihabitus:undciagt;/a'^''^ opera Hier emias eductus fuit è laca,ßcut Ie/- cütur,quifegeruntindecore. iffEtinten^^^ gis Hieremix capite trigeßmoodlauo. ipquot;Spa' cit]Ita reddit ivir/ln.^/i/i, quodfermefon^^ do ille] Eunuchi uocantur,quad effent cuflo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;-
nainaffidcntiamiHueadhzrentiam. ^E(^‘ pedate paratam] Paratum,haud dabicIc^ dam eü: ut referatur ad expcdantem,non a“ uoluntatem^ if SccandumccckSadcnjf^dS pc capite tertio: Vidc,inquitjafflidioné qaaai dedit dominas Slijs hominu,at diilaidanmt
des cubilis uxorij;fpadones,quod exediisge' nitalibus.De boceunuchobaptizato à PhH lippo,legis inAdlis apofiolicis capite odlauo. ^ Vtri nomen.] Sic emm refert Lucas: Etecee
air Aethiopseunuchus,cum inter fepugnent uirum c(fc,8ie{reeanuchum. t^AdhosSt de
inea^ i^Aatraendi,]NempeinfornicaaonC' ^ Sed prudentix librat] Qpam expenditpro
^x^fecundüaliquos quartus.Etiam k Petrus hanc Gbimffent fuccederauerum is mortao nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
caufarum ratione, quid minus auttns^sexy pediac. ^Etcrun[,inquit,duo incarnéunaj
h ^^dit Lino 3C deto modcüis gratia, Locushichauddubienönihildeprauamsell ^^d iuxta moreshoram tempora. Vtinam alibrarijstrettituèturadhuncmodumfitic/ ^^^s uiri îae^rationes extarent. lt;[ Simulcp gas:Et erüt,inquit,duoin carnem anain,Kn ignmcantta] Quam Grxci uocant i^fianjif, ea in daas,non in tras,neep in quamonahoqai c tpeculiaris quædam ais8i proprietas acr^ tamnö dao,fedplares.NamHieronY!nusn9 oram aat fcrmonis,qux fentiri poffitmagis tathocaerbum,unam.EtadconCtmilciiiiiiO' quam explic^i. ^Et qaodmaloram.]Nam dam citathanclocumin libroad Geronaam agitiuUeraihabebatarin compedibus,8£no demonogamia,qaodólHlicinfcbolijsannou ttsmarebantw.Horatiusitem amicam com/’ aimas. t[Primas LamechjHieptimusoiBr pedem uocat: Tenetepgrata cöpede uinflum. nium digamas fait, X fratricida fécondas a bt Seneca de uxore:StuIti eü compedes faas Cain. Legis de hoc Geneßs capita qa^ta. quama^ aureas amare. ^ Laßt in hac mate/’ q' CatacIyfmi]Ktnaitxef/itt,dtlauiainßncinan ria] Ludere dicuntar,non fotü qüi rem non fe datio Grxcis. Qÿàm fandia ßt digannad ^‘^^^^S^^'^/^^tümeciamquifefccxcrcent.Vn Perironiam accipiendumek. t^Sacadenas oeiadas,inquoexercenturartes.Ita adAuy nuptiasrepetitasjRepetidicitur,adqaodtt. i at line dolore mutuo ditur.lta mare repetitur,autpatria. fSetan nbsp;nbsp;nbsp;l
C^x quo planius intelUganturab omnibus, raferit. q'Nudiped.] De quibusamp;Iaatnao^' I ^a uerbum quoad licet,transferemus:coniu' Öbferaantubifeßameropedefabbataregesgt; ƒ gium deßchrantes,tarnencoronant capatair fff Comam nutriuit,]Quodcratblazareo^gt; ƒ ginitatis. Chrißus autem qui datprxmium amp;nutritamtotondit. ^TotonditinCen^i I atrtlqs,hanc quidemaddextram aßtßerefa^ nbsp;Nempe uoti eaufa,ßcutilegisinAâisapOquot;^ nbsp;nbsp;a
quoniamolfecimus,à fladiofö quodam àada Paulus exerçaitaliqaoeies legisexremoms^'
Grxca ßchabent, TST/.,!i7,r^tfT/t^x/.aOTói//irv/ifgt;l' reconiügicüChrißo.^InpaßionedeGdenß ƒ f/// Xi^»gt;,^^ /yxjS/’t^/^ y^t^ iir/^xxt/,axx.rar/gt;/r // ii/tr^tr' Pafrionem,animimorbü uocat k irdf^iß^ I x^ii/ir/dtrb/t/y//TV tn’j/f^à/ri/r/yirâfw. Horum fen alt/aßcdlum. t^Noneffebonumduplicéna^ a tentiarn expheaiemodo Hieronymus;ad aer/ merum] Prima numericompoßtioeß in ÿ^^ I
qutrat: Hoc autan ad ueüram ipforum utilita plicitatem faam redît. Quaternanusbistó^
-ocr page 449-ÀDVERSVS lOVINIANVM ®ulicris in co ’*‘'fh®l“od ills corpus,hic az 1r P’‘æ^^'’'^^f’Cor porea copofita func, ^Mar^' '^^®^''^™’’ipoGtus,utindicauit Plhini*®*quot;“ Capella libro primo Denuptus . ^isStMercurij. if Si autemtransferz »11011 Locus eft pcrplcxus,aut deeft ’^^''^‘^'■’S fateri,Hie '«nSih i®®’'°'f“ 'iJpCimgt;quod mihi iam fit fcdEiK^'^'^®‘®'E*'os träslatus legitur, ®«»in ’^ '^®'^’'°‘^L fcriptu eft,quod priz ‘^®’®*ham,fed deEnosiuti le 1111115, ^^^‘iifOoiftecccpitinuocareDoz P’uliis^”' ^^'^^ ^'^‘^'’’ Hieronymus,de quo
putia. Locus eft lofuc quinto. ^ Nomen loci Galgala.] id quidam interpretahtur,collem prxputiorum. At Galgal aiunt fignificareroz tarn, fine reuolutionerh. ^f Duodccim lapiz dum] De his legis in eodem libro,capite quar to,8óadmonuimus alias, ^fIntubis facerdoz talibuSjlQpomodo feptem faccrdotibus,fez ptem item tubis canentibus corruerintmuri Hicricho:lcgis lofuecapitefexto. ^Qsosle fus]Quincp reges,quinep fenfus corporis inz terpretatur: quos lefus interficit in his qui fpi ritu ducunturgt;non came. Hiftoria eft lofue ca
^t An à f ^““'^'^ritDfæospieniniineaoz inEnn h u ^^™° ’'°*' quadrat in aim quàm
te,8C in monte Ephraim, i^ Non in uiccnar io ] Pro Rachel padus crat feruitutem feptem anz noru:fuppofita Lia,rurfus alteros feptem duz rauit,anno uigefimo fugit. Hiftoria eft Genez fis capite uigefimonono. ^ Infauftus eft. J Quia par amp;nbsp;compofitus.Decas autem expari bus eftnumeris. ^f Ec uenditus eft lokph.] Nam lofcph uiginti aureis uenditus eft fratriz bus,ut Icgis Genefis capite trigefimofeptimo. Qyanqua hie Hieronynius fcquutus eft sdiz
^ulic “^‘“™’u quemaumoaum inaiz 11« J’’??'‘®*i®^i ^ reftituere. Admonuiz
^’’^‘^ Cg‘^^ lector,ucl ex ingenio ^t codicibus queat deprchen '’«lUl” * ’■^’wluit ad alpha] a Græcis cx'
•ittl«0.'’^’*P^®ocant.Martlalis: Alpha pc
''^8'^ Mofalcæ,initiumerat f«8^à'' ^^’^HmonteGalaad]Hic extruz ittis m '^’“ tcftimonij,nionumcntum fœ ®^ Labamut habes Genefis «v mo h““- “““—-----------r- v—;
fatin^ot«tio. ffMefopotamiæpoffefz ducentas,hircosuiginti,ouesducetas,ôCaviez Mefopotamiam campeftrem K tes uiginti,camelos fcetas cum pullis fuis triz îrdib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in quem afeéderat lacob*ad ginta,uaccas quadr agima,tauros uiginti,ahz
ladoi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SAdtOrfentcmlaboch] De nas uigintiôC pullos earû. ^ Scd in decimo.]
® Qniia^^®^’^''® trâfmiffo lacob luftatus fit Quia mortuus eft natus annos centum K dcz Q^^'®’'^§is Genefis capite trigefimofez ccm. Centenarius cx dccê conftat dccadibus, iWitumdeniepeommutatum Sidecas ex decemhenadibus. ^lnThamnat il lt;nbsp;nil. i’^®^^^tiàtnlibidoincofuitcxtinéla. fareth.] Ciuitas eft lefu Nauc m monte fita, *1 ' kuM«.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i....z-.z^ Qz fr.t-xnlz'Vxmm Ulinc niim nltenncna
tionem Septuaginta,qui argentum uertcrunt in aurum. lt;^fEt quem diligitEfau.]Sichabes Genefis capite trigefimofecundot Separabat dehis qushabebat munerafratrifuo,capras
nas uigintiôC pullos carû. IÇ Scd in decimo.J
ccm. Centenarius ex dccê conftat dccadibus.
Si decas ex decemhenadibus. lt;(f InThamnat
Wm* ^**u^wiatusncruus» • nuionæ quviuw ^^^y^^v^^^K^^,^....^^^^^^^^^^^^—— tfi9,\x®^'quot;'‘^®^lHacloqucndifiguraufus tur. ^MontisGaas] Bencopponitur Aquiz a^WKetnouaUtinis. ffSifororuirz lom,à qua parte uenitomnemalû. iS'ÿX Gaz »sdeins Lcuitlci capitcuigefimopriz as Hebræis fonat commotioncm. lt;nbsp;^«k.«,«z j^^jÀ^infibocloco citatio diui Hicronymi, x«i«ir«.] ldcftrccapitulatione,quamGræciuo 5 dit?^'^'^'°’^ Gtsca exemplar ia nonnihil cant etiam epilogû,Latinis quoq? recepto noz dute^^®^'quot;fentenua.Hocobiter admonenz minc,quo fummatlmrerum capitarepetunz 0fti(?'^^^'^'’^'’^;fitio dofti,quibus plufculü tur. lt;Ç Et legitur.] Nempe lofuccapiteultiz Aon‘OcumdiligêtiuS expendant, mo. lt;jVidittântum]lnmontcNebo,inuerz JP«ttÇïoPattis amp;nbsp;fratcr,lcgédum Eratris ticcPhafga procul afpexit terr ami fed in camz
P^'^° quomodo ipfe ad fratris peftribus fepultuS eft ,Dcuteronomq capite ç. ws,ltafraterlubetur adeam accedere» ultimo. lt;Ç Contradomumidoli.]ldcmcnini ^'l'ianifi frater omittatur,nihil obftitez mons appeUatur ’ViU^TC'^ bethpbegor.
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»4fi?^^^®’‘ ^Hminnupta uirgo {ratri,quod Ti'^’a autc domus eft, “t^YÜ idollnomen eft.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nat^'^'^°’^°’f^™^^^’’^^^’ *Ï Luter in tabef Mons eft Moabitarû, m quo Balam conatus
1 nbsp;nbsp;nbsp;mdid^***’^ alauado,quodLatinilabrum eft malcdicerc populo Ifraditico. ^Errore
\ nbsp;nbsp;nbsp;nulc,^''®'‘^beo uerbo utaeft oeditio noftra Encratitarum.] Hsrctici fuht abftinentcs ab
\ nbsp;nbsp;nbsp;na’^f^'-'t^’^'^têeftExoditrigefimooftaz cfucarmum,8t abomntcoitu,dc quibusiam
\ nbsp;nbsp;nbsp;U.’^'^^’^’^™^it»^as]Translatumàpiftori diximus. ff Sincmatrc,«gt;m«X(gt;N7®-. yO^od
\ sa ’'^®\^'™'^™™’^Sincni lineis extremis G. perinde ualct ac R dicas,cuius originis or do l nbsp;nbsp;nbsp;^^^’^tindecolotibusinduftiscxprimunt. reddinS pofftt.Namcompofitafuntetiäqux
\ rƒ'quot;^’^HraepiftolamyLegiscapiteprimo: pr3cccffcrunt,Gncpatrc,finematrc, Knar»f-,à/ \ ^’‘“®®^®’'t«nuosuolo,fci«ntcsfemd fi^iTUf. cjDuccntispr?eputï\s.]Dccentumlez \ nbsp;nbsp;nbsp;«.®r^'^''®''®^duspopulum de terra Aegyz gimus inlibris Regum.SedprimoRegum ca
\ XiwA^^ ftcutido,cos qui non crediderunt pire decimooftauo,quod ex Philiftqm dueen \ Oüà™^ ^ Hunamtumulum.ylta melms tisintcrfclt;ftisrctulcritduccntapr?eputia San 1 W«\t.urtw.\ù.Vultenimuiàetifepultaprx/ luprimumproMcrob centum, póft ducenta \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M pro
-ocr page 450-40 2
SCHOLIA TN LIBRVM I
pre MichoI.Ita Hieronymus aut quifquis fuit aims in quæftionibus in libros Regum.lt;[ Sm namitidis puellsj De Abifacfentit,quam Da uidfenex fibiafciuit,quocumea dormies inz calefccret. ^Tempus incollecloeft] ^ «««/i'/ »i' ideft, tempus contradum eft,quafi dicas,in anguftum addudum amp;nbsp;coartatum. lt;nbsp;Stulte in Catalogo.jNonaccipithicftuItc uulgari more,fed iuxtaid quod rhetores ufur pant.Nam Kflultitiam appellant uitiumopz pofitii eiuirtuti, quam FaÏïius appellat confi lium:ea comittitur, cum orator ca dicit,quæ officiuntfus caufs,dc quo fuperius admonui 2,g mus. ^Amodo filiosfaciamjSicenim uerte rant Septuaginta uerfum câtici Ezechiæ: Ab hodiefilios faciam,quiannunciabunt iufticia tuam. Cur autem decepti fint interprétés,eau fam apcrit Hieronymus,exponcns Efaiæ capi te trigefimooftauo. 4 Ex illa dei fententia.] Efaiæ cap,xxxix.Qucm locum explanas Hie^ rony mus,admonet idem quod hic dicit de tri buspuériseuiratis. «,[De tyrannorumpuez ris] Sic habet Hebræi ’□'''Qn'^Q parthomirn: quamuocem Hieronymus uertit in tyranos, utipfeteftatur.Hoe Hebræi refcruntadEzez chiam,de cuius ftirpc uoluntpueros hos dez fcendjirc,ut admonet Hieronymus,enarrans primumhuius prophetscaput. ^luxtahyz pothefin] v^rihinr Græcefuppofitioncm fonat, cum exempli caufa fingimus effe quodnó eft. Locusautêeft Ezechielis capitcdecimoquar to, 4 rwi apud Græcos] VtuirapudLatiz nos aliquando maritum fignificat,aliquanz domarem:ita yvei apud Græcos nunefexum fignificat,nüc coniugem. lt;,fIn periodis] Vifiö^' i^ft circulas,aut circuitus eft.Indicat hocoz pus in circulis hominum habcri,non in conek lio eccIefiaftico.NamPetri nomine ferebâtur compluraopufcula,quænon eóprobauitauz toritasecclefiæ.Sed probabiliuseft,Hierony mum fentire de libre Clementis apocrypho quod Itincrarium Petriinferibitur. Similis IP ber ferebâtur tituloLucæ,cuirituIus erat, w*z fle^tt PauliôcThcclæ, C Sicumuoloficene.] Qpanquamdifientiebàntexemplaria,tarnen fatis liquet ex ueftigfjs,Hicronymû citafTcloz cum ut habent Græci: Si cum uolo manere,ôi nonficeum,qucmadmodum nunc uulgôlez gunt.In nonnullis tarnen germana feriptura erat intégra. 4Qpod Si nos in libro. ] Sic haz bet,Qyarto dccimoïgitur anno, fecudam poft NeronemperfequutionemmouenteDomitia no,in Pathmos infulârelegatusjcripfit Apoz calypfira,quam interpretantur luftinus mar^ tyr,8i Ircnæus.Interfeâ-o aufem Domitiano, Siaeftiseius obnimiamcrudeliratem àfenatu refcilTis,fub Nerua principe redit Ephefum: ubiufq? adTraianumprincipcm perfeueras, totas Afiæfundauitrexitc]pecclefias:8iconfez dus fenio,fexagefimoodauopoftpafnoné do mini anno mortuus,iuxta èandem urbemfez pultus eft. ar Sine ira Si cogitationibus] Græ'
ceeft, W'^ W^t «su ‘^‘‘^‘gt;’‘T sucrtit“'' difeeptatione. Qpod tarne aliqaoaöu nbsp;nbsp;^^
in cogitationem,ut illic,Euanueru ,... j^,, tionibus fuis. Locus auté cftprim» ^^^j^ ïJ theum capite fecundo. lt;N^®' c»„jgcaf habetur ] Vox hæc irufifm^ ûræç g .^ aliquando fobrictatem fine '^'_ diaua”' quando modeftiamautuerecudia , 4 ^^ do pudicitia,quod ifta ferme cohær • jj qua benehabebatfobrietas,fcdHic F f captat commodum argumétationis gt;nbsp;^^^_ quet hacdidionemad patrociniu par« ^ lt;nbsp;Cur addidit fi permaferint] Hwe^ nos deprauate legere locum hune: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^
refit,quafi referatur ad mallere.H üræ|^^ l^^ ^^JVUirt^y ideft fi' “’^’ÏS^JR« dlnisircferturemmadfilios. J^roz dix putris eft Si fordida,fedob -fonitoT’ leratur,quod flores Si poma hin qua lt;nbsp;Mul tmubum. ] Finxit uoce ndicf tarnen ufus eft alibi quetp« Gr«as » j“®-, à multitudineconiugïcrum.1 nbsp;^^0/
litigat Calebs eft] Calebs efi/ia ^^jj, re. Significat non nbelTe litemj .^j-^rc, lt;nbsp;In domoeius.] Nam uiri dicu nbsp;nbsp;nbsp;Yalti”
quodinædr'fpôfiabduccrcturux • nbsp;nbsp;nbsp;1,
inducitTcrêtius Chremetem ’ fiiez XÄÄTJfö^ per hoc pericul um imminenter J. .-aue alfis fic: Ad hoc periculum nicm nbsp;nbsp;^^(.pc
eft. Reftituimus ad hunc «o«“’Llitcm® riculuminmemet fierigrauccl ' nbsp;nbsp;, ■jjeré
haud dubieuerba Chixmctiscx jjjfi, tiana:At iftudpericulQ innha ne ^«jjm, Periculum aut uocatexperiment • nbsp;nbsp;^„^^
hocefthominé.] Id enim fonacHto ^.^^^j^ Adam,ab nions^ adatoa terra, quot;nbsp;gj ilium deus.Locus quemhienota ’ jj^t capite primo:MafcuIum Si cos, 4Phyfiologos]Ideß,qntder ^^^ ris difputant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paun’
uis manu pro dextra utitur:1 4 .jjgjcodi uiriscontingic,mulierumnmn' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j[o/
ces habebant w^ifTi/o,*!!/'©'- Lie , ^jdo, luc capite tertio. lt;Aii/*«.»'^«^] 1 e ^^j-jpt à uerbo mk«««»'«» hebræi can i nbsp;nbsp;nbsp;^ ,{3
ÄS'? Laban. lt;germon.]Mo 530^, didus,idem Sarô Sidoni}S,A ^jtatü”* ut legis Deuteronomi} tcrao.l L^pt^xat nonnihil torquet Hieronymus-^ fanitcclt;:'‘^ ,0 iuxta] Locus eft apud Zachari gp,(a uo. lt;In uirginitateconcetusl^û^^^piez grana pomum hoc mire conc „ . jjpoelz ditur/lt; Alma] mS^V ^’^Âniàm«^ lam fonat,ætatcm magis ^5 difli^ tegritatem,ut putantplcriqi,q (^^,[[^^/ tienteHieronymo.Cæterum „^niro* la dicitur puella,dum ^^ nnyï naïra autem ætatem^taxaiK cat,nonintegritatcm, cS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^n,
rJr, intenttoHucaehemeuMoerbo ^{K,
Mljj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSES lOVINÏANVM
!ï^'»leiÏ?‘‘^^^^®°P«nt.Vndcalz lt;nbsp;‘^“^turjquibus eft datus lo^
“3'
quot;^'^^^ fobriumefleSi lt;rslt;iz *'” quot;^gociS Hieronymus,u t par minus lt;r» ^An biberit, fît à po tu atqi an/ caftitaté»] Græce eft uere' aefeueritaté morum, ^‘‘^ adolefcétibus pu «ITLucerna dei.] Sic
lt;rs ^^'’‘■c*'’^aindei,anteqpcxtin ^WÏ? '^-^^arn , A terendo didi, L%«tnif7”ÏP“^quot;‘’^’“cibumjaut b ’’‘’®4anrf (5“*^“® mitruen armis5auxi/ J ^^''cs gregarius]Dici ’-^ *^tidecucp colledus ad ex' ^^*^ ™anipoli] Manipu/ ’?® patua óiunum fequés d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;™anipulus furü.Hj Corn
’^^’itennam proprie cômitti «anus, ff Cement lu ri ''^Anjjna^^^'ctticcsuocat. ff Sv/^-a-iivyit/ Ï^^T^^-Suntenim duæinfulæ, ‘ n j Ptoditumeft eas aliquado ?’’MÏ°‘*?quot;8“ftofpatio^inter fe difl'i/ »'’’’quot;tnaondf'^^®®’****^* uideatur ; unde ^'’*cos. i|Claufis,quod di/ %lt;amp; *’quot;*^O’quot;«ftolt;^ dcledu» A A^°'’8rprijpk* P®’® ^“0 duo obtedis ocu/ ,k’‘^tï2™'‘Pquot;8gt;iaturi,qui â concurfu ^is copiofius di il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^”5prouerbiorumjK fu/
^*MtpbJ””’^’ ^ Officium eft mädere] «erbitnam mandere,non j ®^ftticmadmod0 uulgö pu comminuere:inde ci iw tQbite “°‘-3”’us,8i nutrices præman / ^Tuænon intumefeSt]
^Paoiii» ^P'^’iatia fexui foeminiho.Tur in.^n^^ ^'Iatantur,5i pedus eft an
^'*1^12/ . ““quot;taocat minus tencrum fignamafculi. f Ser ffippicx,minus(5 b'*'i'gt;iJto^’^ j^^^bat fortior,fed ferocior 1«’^Palk ft ' 5 bataicitia eft m de urn ] corrupte legi,inimica ® fichabét i;t^/« at fit//, quä^ ,’’l’iinih/^^banc deprauare locum feri/ rfpiiSi j.®®®rrumpSt. lt;| Rationabile jiSchim ^‘^‘*^gt;'^‘‘''f^»i'^ideftcultumfiuc plioneni’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;madabantlu
.eSjfed rationis particeps, 'quot;*‘'»115'0110 ™”’®c,quod iam fæpius admo ''^ttsastt
Paulus ad quarudam gentium morem,apud quas humana uidima litabatur,id fi a nobis fiat eomodo quo Paulus fentit,nulla uidima deo gratior. ^Vt malein Latinis.jTorquet nonihil hunc locum Hieronymus ad commo/ 3 i ditatem fuæ caufæ:namhic certemagis qua/ dratuertere,modeftiam uel fobrietaté^quam pudicitiam, af « (rw^i/joy^x/jideft ad hoe ut fobrq fint Si modeftfino infolentes amp;nbsp;elati. Locus eft in Epiftolaad Romanos cap.xq.Nee agituril lie de pudicitia,fed de cocordia,quæ non com flat inter clatos, fed inter modeftos. «fl’ Nox præceffit] Lego proceflit,non præceffît.Nam procefiiiredicitur,quodin fuo tempore pro/ grefTum eftamp; confenuit.Eftenim Græcis «y*** Kt^ft//. UPNuptiatoribus meis. ] Hac uoce ufus eft amp;nbsp;alibi,quam contumelis caufa confinxit, â uerbo nuptiari, ut à luuene iuuenari dixit Horatius. lt;i([Subantadcoitum]Nonnulliha bebant fudant,icd fubant arbitror abHiero/ nymo fuilTe fcrip turn, qui in confimili fentétia eodem alibi quoqj eft üfus uerbo. Eft autem fubare,fuum more ad coitum tumul tuari.Re' peritur in eum fenfum apud Plautum 8d Hora tium.Verbumcftoblcoenius Kadexaggeran damreiturpitudinemadhibitum. i([ Benigni t tas,bonitas] x/,s-5t»t« uertitbenignitaté, «gt;-«/ ütirvfvfi bonitatc.Hic Pauli locus habetur non/ nihil diuerfus apud theologos,ut indicaui/ mus in noftris Annotationibus. lt;[ Contincn tia]Itareddidit 4gt;-4/«T«lt;i!,(/, quamferè tempe/ rantiam uertercfolemus. if Adcaftitatéper/ tinentia] Sic apparet eum reddidiffe Græcam uocê -itr/iffuAS. Nifi quod fufpicor,a fcribis cha ritatem uerfam m caftitaté. Vulgata æditio ha betamabilia. ^ Vna domus Philippi]Hice/ rat Euangelifta unus è fep té, m urbe Cæfarea, cui domi alebâtur quatuor uirgines filiæpro/ phetâtcs,in huius domum diuer tit Paulus,ut Icgisin A dis apoftolicis cap.xxi. lt;|fCentu/ rionem Corneliu]Hunc Gæfareæ baptizauit Petrus admonitus uifo,primum è gentibus* lt;|f NS eft differétia] Græcis eft w«/«Ax«gt;.«;,quod hos legimus träfthutatio. if Qui poft carné] LOcus qué reddit,eftin Epiftolaludæcapité primo. HfEt dominationes defpiciut] Græcis eft 4p/«Tlt;/T«r.Significat homines publica præ/ ditos autoritate.Locus eft fj-Pctriij.Lcgcndü autem dominationé,quemadmodum fcripfit Apoftolus.Eadé uox fimlli modo ufurpatur incpiftolaludæ, àv^iniiTK X äSiTeHn, Etaddit, Mfett «ft fixxafiv.utùffi. glorias appellans homines dignitateacmaieftate præcellentes.. ijp Verba trutinatem] Allufit ad illud Pcrfianum,quod didum eft in faftuofum,6i arroganter fua uer^ ba promentem:
Atlt;$ cxporredo trutinantur uerba labcllo. UT Ad Candidas ueftes.] Olim pullis ucftibus utebantur monachl:nam cadidis uti aulicum erat ac triiïphale.Notat autem KAuguftinus in libcllo ad QuoduulcdeuJouinianu, quod â monachorum inftituto ad reliquos clericos M 1 defeiz
-ocr page 452-4^4
SCHOLIA TN LIBRVM I
defciuifict. Qnod nc fiere tin fuis,ohm fratue/ rar,fedpofteacoadus mutauit decrctö,quod mallet languidum,quam extinctum: ut iple teftatur in Icrmonc quodam ad populum de fuisclericis. lt;^Admulfumbelabor.j Mül^ fum uinumcftfaclirtum,nempe mellcdilutö.
id quod ohm mirem dchci}s erac. Carnes ela' boracas arte appellat cörufas,utforberi quo/ lt;p poffint,non folumedi. ^ Ad iuraApirt/.J Apitius nobihs eftinter artifices gulæ;cuius meminic Plinius amp;Iuucnahs.Extant hodieqi Apnij lucubrationcs decondiêdis cibis. «ff Pa ^^ xann. ]Ec is fmeapud Grxcos,quod Apitius apud Romanos.Scripfit Jibros Dccondiem dis obionijSjDeep tineluris,atque humfmodi de rebus quæad luxumamp;uoluptatera perm nene.HaiusmeminicSuidas. ^AdbalnettS] Ohm inituri conuiuium pnus urebantur bai neouel cahdo uel frigido. Ab bis deheqsabiti nebantmonachi. ^ Ac fntiUas] Quidam haz bcbanc(rtticalas,utdcnum legendum Etfri^ tillos,ut mcelligasalcarum lalum.quaquam fritillü inuenio,pro cibigenere frixo.Et olim frixain deheijs cranc,fequi[ur emm depopi^ nis. ^Ëtpurpuramcius colorisjHocfanèlo 3^ co duo uerba,cius coloris,mihi uidencur fu^
no duci Rutulorum aduerfus Troianosauxi/ liofuir;quam Vergilius undcamo AcncidüS libro,miris efiertlaudibus,quoquidenii’xlo co hoe defumpfit hemiftichiü,quod hicatari O decus Itahxmrgo. t^Chalccecas.jldcor gnomen inditumerat Pahadi Sparcarwrum» liue quodædem haberet æreamjfiuequoda Chalcidcnfibus fueritextruda.^«»«« æs for
nat, fix®- domus-NÔ cxtathæchiftonaapui/ uJlum fcriptorê qui fuperlit,quod fciam;nfC mirum, cum omnes fermé rernm feriptord peherinr.Rcs aaternipfafactsliquctex Hicro nymiucrbis,cumpublica pefle laboraraar, amp;nbsp;confulti uates refpondiffent,immolata uirr gine placandam ededeorum iram,Chalecc/ cus altro feCead mortem obtuhc.Simde qoid
pcreffe,fortafris addica ab interpretari uolcm ^^^'bcgcndumarbitronEtpurpuram putatre gna ccelorumihoc cfi,fummum honum extfii mat purpura ue(iiri,ni(i mauis de ctho ofireo
dam legimus de Rliabas Erichchei mi'ginib. quarum dux,ncmpe Procogema ÿP^ndora, feprobberada abhoRibuspacria mactaadas obcalerunc.Has uirgines appdlandlj'acia/ tbidas,qa0din pago,ciii nomen Hyaontho,^ fuerincincerfeiRx. Cxteram pro tlla Leo,lorei, legendum Philolai,aütahudCimilc.ï^arnmir hi quidem locasuidetur nonuaearcmendO' lt;|f iphigenixjFUia fait Agamemnonis,qoara i-immolaait in Auhde,eum illtc collecta ürar
cormn claire,per aenms nólieerccadire Tro/ iam. Extat fuperhac re Eariptdistrageedca,
quam nos olim Latinam fecimus. f
famacciperc,qaodpauloanteuentrismcmi,' ________,....... . „
nit.Nam antiquitus ofireoram das m luxa noris caufauirginêappellatiHon ullabbot^ ponebatar,tefieluaenale, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '
Oiirea caUebatprimo deprendere morfa.
fapenus de cadidis ueüibus meminit,non de
O uirgo noua mi facies inopina uefurgd’ lt;nbsp;Acolicigenere fermoms. jQiiinép ldlt;^^^
fuperius de câcitdis ucflibusmcminit,non de Ionica,Horica,Attica,Acolica,ôiecmmo^'^' P^P^''^'^^^^'^^ purpura non folum eolorem Acoles fua lingua pro ^ti'ilt, dicnnt miiquot;'^^^^ . ro nuvni conRliainRgniRcat,quodillil‘gt;^^^'\^.
riant jSi'H». Qiiandoquidcm Aeolieamcb e
figniRcat,uerumctiam ipRim pifccm,ècuius facco purpurea colore lanæinRciûtur. If Ata iantam Dehacpaclla proditumeflin fabu^ phthongisalteram abrjeere uocaletn,^ad’^ tis,quodinterplurimosprxfianti uirtuteim dupUcareconfonâtes immutabilesinndep^^ uenes Calydonium aprum prima ualnerauey fuiSi,üxs,,rw4,;xt, dicuntilli,qaoditafermèlonatgt; fttjCaiusamarepofiea captasefiMeleagcr,is quaRdicasdiuini confaam conSlij-Soctoi' qui aprum confccit.Addidit autem Hierony' rit hoc loco ridcre S aida, aut qnifqnis is m‘^ mas Calydoniam,qao difiingueretàcxteris, hominum'uc deum'ae,quiSibyllanifcnpquot;^ quad plures inueniantur huius nominis. rituoccmefTeRomanam. ifCalTandralF'b^ fi Harpalicen qaoep]Hxcpattern a Getis ca.e Priami,qaam urbe Troianacaptaadamatiti ptam, incrcdtbili celeritatc liberauit, Hebro fecum abdaxit Agamemnomcatn Eoripgt;°^^^ Rumine cräfinifTo-Nam à edentate curfus,no Phœbada uocat in Hecuba,quod nateseffd
qaaßdicasdiaini confaam conCiOj-Succoi''
Eboebada uocae m Hecuba,qooduatcsdli'i men quoep à Grxeis indi(um uidecurpuellx. Apolltnisamp;futuriprxfcia. f Chryfin]Lc^ 4f InEgnis pocta.]Virtamfandiusacdodlus, Chryfein. Chryfes facerdos amp;nbsp;nates erat 37 uchonoriRcccitatMaronemetiamindifputa' poUinis,cuius Rharn Chryfeidehabebat^g^ tionechcologica.Dcpingit autem hancAenei mcmnon.Qiiamobrem iratus Apollo pelted dos Iibroprimo,ad buncmodum: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immiRcinexercicum Græcorû,nctandemlaa
Virginis os habitûcp gerens,acuirginisarma malo coadlus ßtpuellam reflimere. iff lom'' Spartanx,uelquahsequosTbreiffafatigat nbsp;nbsp;nbsp;nis uirgines.] Cum ipfa maricurnhabest,ra'
Harpalice,uolacrêqéfagaprxüertiturHebrü: men a uirginibus quxdam eins facraperad NSephumeris de more habile raCpéderatarcû moserae. ^ DianxTauricx]Nam hucrapra Venacrix,dedcracep coma diffundere uentis^ legimus Iphigeniam uirginem,amp;dar eiusliy Nada genu, nodoep Itnu coUedia fluencis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ei in facerdoeem adoptatam.Hniclacrilïeaba'
Hxcafferipß, quad Hieronymus hypotypo^ turcorporihushumanis. ^Vefix-jVeftalea 11 ßnnocarit,cumaic,defcribic. ^Volfcora Ca ' uirgines Romxinfrituit Numa, qua:prmia dccem 1
*% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS lOVINIANVM 5SJÏÏ^«OK6crifidorum,altc n^ffæ decennio docerent. Qpiz P®'’®if$cbanturnubere,ue' quot;“P^‘®s fore inaufpicatas.
^tiaiv æ*quot;®®®®^^ honorabiles fccit, Veftal,s,primum fufpcda ’®’'’?*“ftocultum: deinde infi ä^ indice feruo,cum ^®^’‘*5 abftinere,fami ^abere/afto indicio,uiua ®*^^‘^portam Collina dcx' lihî'’’'‘lcàJ^quot;°®® inditum abinceftu, ’'W Liuius Decadis primae tUh ^'^'Uia ,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^“’^ cedere.] Honoris
^’^’'Mltai ® ^ rnos eft,præferz
Ouidius m Faftis. MemP fibre oâauo,capite '^“^'■“quot;irisinduodecim Cæz ® ’’^''° ^^ ^quot;■‘^ illuftrib. rcz Hanibalc Icaliam dcz üiT ^ ^‘brorum Sibyllinorum *^®quot;®®’f®accerfita,cumaducr quot;'''''liriK^^®’^’’^®?®^^ *^ alto ftetit:8ó c3 igt;(#®'^^’”’^bs poflet,cx libris cognitS ®5“® f^^rmns manu moueri tn^d»*’”^®®*’^8oVeftafis falfoinccz °’'auit,ucfi pudieam fcirct, fc^Hte,,?’Ï®.fi®Pofitanauim mouit,fiz ^‘ t?quot;'' Nafif ƒ ®®’*® aduexit: templum ædP ®“’ “Pf'uius iudicabatur.
] Senceam intelligit cuius hæc de Claudia
bï? ïcm,. t .m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ocipium eue iniez
’^F® *” uirginc quod egueric purgandam infamiam necH? Veftalem ita caftam opor/ 1, '• lt;Viro *gt; rumor ullus de illa polTit u ‘®**ocarint]De Erigone fcnz hiSnan. ’’^ ^ Libram habet locum, S^ans.Hanc quidam effe puz °^^”^^ ““^5 mortalium, Magna iniuz lij'^'gt;laru Liquidem ucteresilli omnia eStexerunt, ‘^“’“ expleuerunt. Nam *2®**«€! figna,a quo fingunt H %iii j ’’*®-Eft 8i Centaurus,quem fa jh. quot;*gt;011« f’^uanquameftse alius Cen AchilIis.Cancrum ®quot;'“«'’ zodiaci figna colz iJ'Ï^Wa ’ ®quot;‘ progreflus,Hercuz v Wiü*^^Pugnantis pedem momordc ij '*’'örnnm”'j’®^^^’‘l®®® Latini appellat iScÄ?«« uocis imitationcm:
^V“' cornu.Porto 'quot;*0111 ®‘f®f*s gratia commutatus eft, a^co. g?p®^®^irim fingula tantum fint 42!® »erk) iM ^®^'’^quot;^‘ 1 I^*ra cmphafis ''^'’’iiieni^*?”®’’“^*^®’’® cft,cum locus “«wlcire quempiam, quod Græz
ciuocant v/xfußiinUf quafi dicas confulcire.Inz dignum enim uidetur,cum uirgo locQ habcat amplum^uxon aut manto nee inter monftra ilia locum quâtumuis anguftum datum elTe. lt;([ Dum Phidonem necalTent] Memmit huius Herodotus in EraCone,indicans fuilTe tyran/ num Argiuorum,Slt;: Græcorum omnium info kntilTimum appellat,a quo menfuras Si ponz dcra reperta tradit Eufebius. Verum hoc loco magisapparet,ciuem quempiam fuilTe Athe/ niclem,eumopinor,qui nauale fabricatuseft mille capax nauium. CelebratilTimahiftona eft,Athcnienfes ab Euagora Lacedsmonio/ rum duce uiâos, triginta tyrannos inurbem recepifle , qui Alcibiade ac Theramene m/ terfcdo,omnia cædibus acuiolentia mifcuez runt,quos deindeThrafybulus fuftulit.Vide lcdor,num forte Icgcndum fit Philoncm,non Phidonem. Nam huius meminit Plutarchus in uita Syllæ,quiarmamctarium Athenis ex/ truxcritopereadmlrando. lt;Demotionis A* -reopagitarum.] Lamiacura oellumappellat, quod circa Lamiarn urbemgeftum fit,ca eft inTheOalia. ifl’Spartiatsamp;Mcncnij] Marner tiara appellat regionemomnem ad Maraertü 4^ oppidum pertinctem. lt;f Ariftoclides Orcho meni tyrannus. ] Orchomenum Bœotiæ pars eft, ^ Ariftomenes Meflenius] Hicdux Melz feniorum diu Lacedæraoniorum hoftium uiz doriara remoratus eft. lt;,[ Scedafi filiæ] Eft az pud Plutarchs in Amatorijs narrationibus. Scedafus quidam pauper ac probus habitaz bat in Leudristei duac fuerunt filiæ: in harum anlorcm exarferant duo Sparcani iuuenes,a Scedafo hofpitecxcepti:uerum pudore cohiz bifi funt,ne quid in cas molirentur. At codera redcuntes abfente iara Scedafo â filiabus nihP lorainus excepti funt, ceu noti iara hofpites. At illi uira infcrunt puellis,quas cura confpiz cerent non paOuras eara conturaeliâ inultara, interfedas ambas in puteum conf) ciunt. Pater cura fruftra magiftratus Ephoros atque item reges ad ultionê folicitafret,ßbi raortera couz fciuit.Qpa quidemex regrauifliraa clades ac cidit Laccdæraonijs. Quod autê ait Hicronyz mus,in Leudlris Bœotiæ,adloci fituraexpliz candum eft dilt;ftura,Si ad hiftoris fidem pertP net,nam Leuefra uicus cftThefpienfis. Porto ThefpiaBœotiæparseft.Sciolus quifpiâ pro LeuÄris rautarat leâ:uris. Deinde quod ait: Quo ore laudatæ,fignificathanc rem fummis laudibus ab eloquêtiflimis fcriptoribns fuifte cclcbratam.Qiiodautcm nonnihil uariatHic ronymus à Plutarcho,nil mirum cft,quando' quidê ne de nominibus quidem uirginS conz uenit inter autores. lt;1 Et Locridas uirgincs j, non taccrc.]Locripopuli funt Italiæ,ex Græz * cis tarnen oriSdi. Apud hos mos erat,ut quoz tannis uirgincs aliquot religionis caufa mitten rentur ad Troiam.Porrö tam longS iter,amp;rcz ligionis prætcxtus,folet alfis labendi dare oez cafionem. lt;f Septem Milefias uirgincs ] Olim M } Gallorunj
-ocr page 454-SCHOLIA IN LIBRVAI I. «ciwloriS'1-’ nus inieciire,nc
Et D. Auguftinus in
dicat adco nó fuifle n^tnW’q qmxpft®' gilius,ut Dido amp;nbsp;Aeneas ij yijjjMi®* difiundi. f Etrurfum
gutia:pcr tranfitionemext“^ jj-fdrub^^'J minarum connexuit. hotlt;l‘quot;’V Hunc dcuicit Scipio,quajA Max''’quot;‘^L aliquanto fecius refert Val capi*t*^^/ bro Return memorabiliu terno/^P
Gallorum gens,nô Italiam modo,uerû etiam Græciam peruafit,unde Si Galatarum Si Galz logræciæ uocabula. ^ Nicanor uidis Thez bis. ] Rem ipfc D. Hieronymus clarius expliz cat,^ ut fit aliter explicanda.Tantum ledor annota cmphafim Si auxefin,cx contentione côtrariorum. Qui tarn potentem uicit ac fub/ uertit urbcm,Si tam multos uiros fuperauit, abuna uirgine fuperatus eft. Porro Nicanor hicpræfedus fuit AIexandri,cuius métionem facitlibrofecundo. ^Budda] Gymnofophiz ftæ,philofophorum eft genus apud Indos,dc quo mira prodûtur apud autores.Horum ori go refertur ad Buddam quédam,quem ob faz pientiæ miraculum fingunt prodigiofomore natura. #fMincruam.j Eftin fabuIisMinerz uara,quæ^dc Pallas, è cerebro louis natam fuiffc,cui deæ placuit perpetua uirginitas. lt;nbsp;Et Liberum]Hunc bis natum fingunt,priz mum è matre,quâquam nondum perfedo fee ^4 tu,deindcrurfumèfemorc louis. 5[Dodifliz mafinxcrit Græcia]Addidithonorificumcpi thcton,ut oftcndathæc à dodiftimis uiris non temere fuifte confida. ^PeridionemjHscfa bula Celebris fuitapud Græcos, AriftonêPlaz tonis,ut putant,pattern fruftra conatum conz
gredi cum Peridionc fponfa,cum efTet formol fiffima, quod in fomnijs uidifiet Apollinem cura cacoeötem.Proinde abftinuit ab uxorc, quoad pareret Platoncm,ex Apolline fcilicct conccptum.lta Laertius,ci tans eofdem autoz rcs,quoshiccitat Hieronymus. ^ DiodoruS SocraticusjSocraticu appcllat,ut diftinguat ab hiftoriographo:huic tribuit fyllogifmi,qui cornutus dicitur,inucntioncm,Si Chromus per contumcliam didus eft,quod in conuiuio propofitisabalio quodam quæftiûculis,non potuit ex tempore refpondere.Sedæ fuit S toi cæ. ^Philo Carneadis magifter]Ethocaddi ditutdiftinguerctàPhiloneludæo. lt;nbsp;Iliauir ginejHæccadcmSi Rhea Syluiauocatur,Nu mitons filia.Eam Amulius per honoris fpez cicm,uirginem Vcftalem lcgit,quo perpetua uirginitate fpem partus adimeret fratri,cuius regnû occuparat. Verum hæc cum incerto pa^ trcconcepinet,finxcrunt ex Marte grauidam fadam.AutoremaûturbisRomulum uocat, quiRomam condidit,Sicius gentis princeps fuit.At dieet quifpiam,quidhæc fabulofaad uirginitaris commcdationcmC Plurimû haud dubic. Nam ut maxime confida fînt,tarnen in hoc confida funt à dodis,ut cxcellcntiam uiz rorum aut mulierö,huiufmodi natiuitate illu' ftrarent.Vnde c0fcquitur,ethnicosquo^nez fcio quid magnum ac diuinum tribuifTe uirgt-nitati,alioquinoniftafiduros. ^Dido foror ' Pigmaleonis.] Reliqua nota funt ex Acneide Maronis.Illud unum annotandum,Hierony mum bic in cadêefrcopinione,in qua fuit Ma* crobius,qui in quinto Saturnalium libro,tez ftatur hanchiftoriæ partem de amore Aeneæ à Vergilio fuifle confidam.Nam illam fibi ma
balis indignatam,quod isfoMJ ? (.Q|01^ traflet,neiledauxorisaclibcror«gt;^^j-f/t^ tc,fcfe cum tribus filijs in’8”‘' , lt;N*t^i priusexprobrata uiro imp® r^der coniugem] Hos triginta qtr^th®'quot;'’^ cedsmoniorum dux ‘»P^St^ff^t bus,mulfaqi amp;nbsp;fla^tiofe « crud uit in dues Atheniéfes.Eo 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fibi®®„
utpropemodum
caret, Choeryli Si A ntilochi nbsp;nbsp;nbsp;.^gten,®*^
gaudebat,eaperNicefaw^^ timachum Colophoniumc fjgniuin“ Hanc,ni faIlor,Hieronymus i jutad cat, quod tyranno tam abied e. j^ aiP' z lari.Meminit Plnwrchusƒ JijjjfCai^’ lt;nbsp;Artemifiaquoep] M«“^® *“,.5 inonu''''^ unde Maufoleum uocatum fumin*’^ turn, quod operis,opera qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^n^
artificumfuitextrudü,tant ^yiafui g apparatu,ut inter feptem or ftiaiaf'''''-rit cSmemoratumJlla fic •“ ^ dolott^ duih adamauit,utiuxtaqu pgiiiiafp^
tabuerit,iuxta alios marin c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|j,ri) 13
fos imbibent,ceu aioomman * diï.Meminit præter alios Va üj^clul''’. to. CTeuta Illyricorum
Florus in EpitomisTeufam PP jipiumr inquit,fiuc Liburnfj
dicibus agunt, inter Arfiani nbsp;nbsp;nbsp;. liftera ft'*''
lógifhma per tota Adriatic* ^^jbus n Hi regnâteTeufa mullere P^P „nfl^S^'^. contenti,licentiæ fcelus ^‘^iLocrant*''?^ quippe noftros,ob ea q«æ/ gcntes,negladio quidem,fed ri percutiunt,præfcdos nan*“ Lrinipd^ runt, idep quo indignius foret,mU nbsp;nbsp;|f|fto/
bat. lt;nbsp;Indi « omnes. ] Awnj ® jocapJ nam Valerius Maximus «brofigCji« Deinftitutis:Protrahe,inqun,* ffl gjej bheam audaciam ,adi)ce C ,^,annf, iunge animofara Thraciae fap* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.lijf qü^
Lyciorum in ludibus afajja®* _ „jiulte^ fitamrationem:Indico tarnen ? jqm«^ praeferes, quem uxoripietas , gfonltt^ nialisthori,propinquæmorti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qii0a
dit. lt;(rAlcibiades illeSocrati ^ guftanS efiet philofophiæ profelTonfcd ^ (.fins, Siauditor fuifictStamicusus nbsp;nbsp;^j,aiin^
amp;iubêtibus Lacedæraonioruml t ,æpfj^ Lyfandro per Pharnabazum ™ jt^hi'quot;' dum,ad quem in periculo confogt ^^^j
Aüpirajj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AdVERSVS lOVlNlANVM
G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum infepultû caz
concubina fatis ma referr ’^“'^^^'bus fepulchrum ex 1 quot;foei e n Plutarchus. ? '^profyi '■JPlutarchus narrat eum ia antor»' ^eifoffum. Hieronymus eos placet Akibiadem, QUihnfa ^' wilitibus interemptQ,fed ‘bum cum fua forore nfXnÏ^'runt. lt;Rcgulis Sidon] fuiturbs Phœniccs,
h^^Qund oki. y™^’P0ftea dida Strato À quot;^^““^o^otinftaurata.ijf Exz t^^^eijiof, ’’’®'’“] Acinaces genus eft gla' t«^gt;CDiiw^a°'^ ’’°’^ ciufdem uidetur efz '^dis a,^'’®’Vdtarhac uoce Horaz quot;'■‘^^^‘nfoxaridc. r Poft ïï**‘ih5?*®.’”P‘*l’ abhorreret. lt;Xe ‘n^otia] Maioris ad' S'MSA^^CyriimaiorCamby, ai2,®'gt;is.ASquot;5’^^®8gt;s nepos: minor, tiiﮑ^Li ? quot;^ P'“’''mis uerbis libro fez tu?'^Pquot;ua;ç?j“æoiamhabebaturapud Cy t «»i:^'''''®imd«^P^^®’**’“‘: '■nro remitterez magnificis,quæ ''^Rn/f,,''il^oeat,acihortans ut Cyro, bsbita,fe præberct fidu gt;111? ’^'^au«r V ?'''l^'*''a diu coplexa dcz ®^*^ fecedcre: uni Cte^^RWtud ^j®°*^^“® codera cum uiro '3^f''lna(n 'fquot;^‘^^^3do in pedhis gladio, 'iS22SS?«*“‘igt;«ffl«necem Q?’'’ife.M» ^oinmlocoin quem iu(Ti fuez « daÏ^Hilm?'®? Patttheæ amp;nbsp;Philoftratus •’riufiâcaüfam]Can ^f^^’ihirft J quot;^‘'''dium tyrannus,uxo 111dl '’’’fetlèfA*?’?’® °ltcndir,fed Ita ut illa lt mari?’'rj^‘ Qi^od ubi illa fenfiffet, oAmiobus,, ^’pygen accerfit,proponens 2‘’'^ar,to 'quot;'■“ol’gat,aut pereatipfe,aut D^fortuj p^“® lufcipiat.Hic igitur infi «lotk^iantu obtrucat Si regnum
^^°o®»i$ meminit Philoftra ADr,i?’*dhiiƒ^’ ^Alceftis.] Admeti régis lier»bénigne habitus eft lt;lüi n'^quot;^'''fatar quot;j'^'.^ fatis,ut mortem effuz '^ «æ^ *®™ aderat) fi reperiffet ”* 'quot;’ ^“® nullum inueniret 0i3rtefpj ‘‘■^nunijfola uxor mariti ui htk'^ff^Rcedi '^^®‘nExtat fuperhac reEu' ^ i ^*® ®“’‘ sxcmpla pudici b'quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^‘ ^’® oa mariti abfentis re/
expectauit, nee ab ullis A quot;“^^’5 perpclli potuit.Ele *gt;t carmen eft,proarguméto
carminis. Siquidcm in Odyfica nihil fere traz état HomeruSjnifi quibus iaiflatus cafibus V' lyfles,ad Penelopen fuam reuerfus fit. ^ Ma' culam corpons ] Qpod animus effet incorruz ptuSjK per uim ftuprata,corpore dStaxat uiz tiato fuerit ftuprata.Hiftoriam recêfet Liuius amp;nbsp;Valerius librofexto,capite primo. lt;(fDuel ^^ lius] Gn.Duellius imperator deledus aduer' fus Carthaginenfes,iniedis in hoftium naues manibus,uidoriam reportauit,ac primus ex huiufmodi uidoria Romæ triumphum egit. Cipin Si illud honoris additum, ut folus prsz lucente teda,amp; præcinétc tibicine rediret à cœ na.Porrô quod hic narrat de Duellio amp;nbsp;Bilia, Plutarchus alqs accômodat. Meminit huius Iulius Florus in Epitomis. ^Martia Ca.] Ca to V ticêfis duas habuit filias,Portia quæ Bru co nupfic:amp; Martiam natu minorem,quâ forz tè fufceperat ex uxore tertia,nominc Martia: ut uerifimile fiqfiliæmatris nomen inditü fuz iffe. ^ Non oculis,fcd dig. ]Oculis forma per fpicitur:digitis numeraturpecunia.Hoceftil ' lud luuenalis:
Protinus ad cenfum,de moribus ultima fiet Qpæftio. lt;^f Optimafanè res] Per ironiam ac cipiendum eft. ^ Martiam Cato bon uirgi.] Qtiod an tè nupfiffet altcri. lt;nbsp;Inter HortenfiS CatonemèJi] Horten fius cupiens cum Catone fummâcontrahere neccffitudinê,Portiam(uc diximus] Bruto nup tâ,tâtifper uxorem poftu lauit,donecex ea fobolê fufciperet.Id cum ncgt; impctraret,pala cœpit ipfiusuxorê ufuraria petcrejquandoquidê ipfeiamno daret opera liberiSjKmulier adhuc effet idohea ferêdo utc rond impctrauit,fed affentiêtc patre.Deinde ubi pepcriffet Hortcfio,ad Catonê eft reucrfa, nimiru hocerat inter duos maritos difcurrcz re. if Portia fine Bruto non pot. ] Hæc ubi feil fitmaritû Brutum dcoccidendo Cæfare agita re,egreffb eo cubiculum cultellum tonforium quafi unguium refecadorum gratia popofeit, coqi pedem ueluti cafu clapfo uulnerauit. Bru tusclamoreancillarum reuocatus obiurgarê cœpitquod töfori præripuiffetoffîciû.Atilla marito clàm indicauit,hoc non efle fernere faz dum: fed hoc,inquit,pado de me expenmetû capcrc uolui,^ æquo animo me ferro peréptu ra fim,fi ribi quod agis paru ex fententia ceffe' rit. lt;|[Annia] Recêletaliquot matronarûapo phthegmata. HfPoftiaminor]Apparct Cato nê duas habuiffe filiâs nomine Portias,nifi for tè filia Catonis minor cognominata eft ad difz crctionêPortiæ,quæfuitCatonisforor. ^Va 5* leria Mcffalarü foror. ] Duo fuerunt MeffalS, ,maior Si minor. ld autem adiunxit,ut hanc di ftingueret à Valeria PubliColæ filia. Quanquâ de Valeria longe diucrfa prodidit Plutarchus in uita Syllæ. up Elato funere.] Nam cfferrl proprie diceban tur,qui ad fepulturam depof tabantur,quodolim extra portam cadauera fcpcliri mos fuerit. ^fLedicæSieffeda.] In lez dicis accûbebant,aut etiam uedabStur nobiz
M 4 les
-ocr page 456-4°^
SCHOLIA IN LIBRVM I
Jes matronæ.Eflcdum uchiculigenus,uoxau temipfa Britannica eft,quan^ ufurpata iani Latinis. if Illaornatiorprocedit]Hæcob /u^ fttiirtM fiuntgratiora. if Nee cum farcina J Sarz cinam uocat ipfam uxorem cum fua pompa. Vfus eftauté duobus dilemmatis,fed tedius. Explicuifietadhunc modum;Si domirelinz quitur iJ/a,ofièndifur; fin adducitur, grauis ed fua pompa.ltèSpauper e{i,grauaris fumz ptu:üdiues,n5fers fuoerbatfadidium. if Vo 5^ candadomina.]Notât8ChocEpictetus,quod uiri uxoribus coitus gratiaadulantur,domiz nas eas appellantes,atcpita fuperbiam docéc ipR. il[CelebrandusnacaliS]ld oliminhono
remamicorum autpotentum fieri confueuit.
quægefiafretinfantulam. ^Patrimus.] Ma^ trimos Qipatrimos appellatpueros,quorum utricp parères erant Cuperfiites.Fli adhibeban
quem paulopoft cita^quoprobarenitirarn^ C effe ducendam uxoreni.Quâquam reprehm' ditur ab A. Gdlio m Nodifa-Atrids. Eftau» amp;nbsp;ftata forma,quam uocant uxonani,nccob/ noxia araoribus multorü,necp moldla uuo.
^ lurâdum perfalutem ilhus.]lta Vergilius: Per caput hoc iuro,per qd pater antefolebat.
tur ominis cauCa Cacerdotibus , quibus nihil funeflu côücnit:ut indicat FefiusPompeius. duanquam apudhuncnefcio quo cafu,patri' mesac matrimes fcriptCi reperio. Meminit di F^.TulHus in Oratione de refponßs arufpicu. lidemprxtextatinouam (ponCam deducebât olim,quorum unusàdextris erat,alterà Rni'-
na alba. Autor idem Fedus. ifjEt alumnus.]
benignitaas fpecie tanquam alendos,de quo
lt;Et uernuiæjHancuocemreftitmmusinpn0 ma epidolaad Heliodoram.Mett^* ui domi taxnatfhi propemodu hbotam^ darerât. lt;nbsp;ImputatlachrymasiTantatam uxor,nihil fubleaat,ói hoc ipfam rito uelatotficium,cumobfit eaam if Ethærcditatis fpe]lllauiem immodicos uxoris, quibus exhaunta ‘ maritum. Hos iUe tolerat,fperansmta'’ illa mortualucrifaciat docem.bl3ia^^^^^^ noninaUud dueantaxores.^Solk^^ct „ o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iadias-jCumfediaisfermonibusabl ., Et m Pandecus puniuntur,qui per principis 8ierigant?egrotantis animum,^»«“’'^,.^ ^,^^8^’^bla.]ldedbaiula, putidis fabuhsmotbüexafperatjSlß^^^^j I adducitin defperationê uitat, f ^^^Ùjjjtii Prouerbialiter dicifolet derequa^s* rara,dult;duma fpediacalisRomanoruP , f folêt populo aues peregrins, exbibena l Bus: Sifortequidaptiusexit: QuandohscraraauiscC:- .^^ f if Habet enim fecum] Qiiodhorammt in animo temper circamterac.lts refolebat,fenûquam minus effefolnniA cum foluseffet. ^Vel nornennotiroi^l^^^^ 0 olim parétum nomina tranRbant^dbn^ ’ ..«a.L.a.rxuiv. ludii i tuus. ^j ct aiumnus.] nbsp;nbsp;u[ CiceroRlius,ScTulli:ifhaCiceronjS'V p Incertum an denutritio dicat,an dealio quoz datim]Nonperpetuo,(ïuefemper-t^^^ ^^ , piam,quèalendumipfafufceperit. Adoptant tiesufarpantalianomina.QpodStlt;33Si!^^^ ^bim mulieres nonnünquam adulefcentulos ferat,rtallumeduocabulumnoncóino^tp benignitatis fpecie tanquamalendos,de quo nbsp;rimis. qrOccapatarusjNempepnasqib^quot; alias Hieronymus. ^Et formofus afrec!a]Af' Chridiani.tfMofen3iSa.]MofesiBl^\% delàdiciturab affclt;fiSdo,qui offiefjcaufa de^ ronóifiliosillius,nonfaos;deindenion^gt; ducit.Hic mos durât 8ihodieNeapoli,utno^ faeuoluitfuccedbrê,n3filios.Sainiid3igt;^^ l aliquot babeantiuueneselegatï dicatis Blijs fuiS,quiillo ia feneadminißt^^ . r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rem populi,Saulunxitregem. AbI
Hic c5ful fuit collega Pants. f Repudiuj
tes aefediuos qui comitêtur,horum manibus fulciturinnités delicatula matrona. Porrà nd
ßne emphad addidit formofus, quöd ea res tix.]AdhancmultafcripBcinexilio,uttkt^ bis moleda Gtmarito,8iob dimptumSizelo^ uerfus repudiauit, Repudiatam daxitSai^ typiam. ^Procurator calamtdratus]Procu/ dius,ut ex ea Ciceronis arcana cogno(ctf^‘' rator, q ui res aliénas adminidrat,8i hoe præ^ nbsp;nbsp;^ Per quofdä grad.] Nam 81 SalafHasor^i^
texcumulieresadducuntadulteros.Nam ca^ fuit,redinferior Cicerone,8i hocrurfami'^'' lamidrati dicuntur,qui candenti acu crifpant rior Medala,ita uelutipaalatim deaolut^^^' capillos. ^Ecinlongamrecuram]Notat8iIu nbsp;t^SocratesXanthippen]Platoquo‘Pgt;^^'^''
uenalis quafdam matronas quas eunuchi im^ logis indicat Socratê faiffe ridienb corj^ berbes acmollia tStumofcula deleüent.Lon' fpecietunde Alcibiades ilium Silenis SW gam uocatlibidinem,quodboehominurnge' ris cófertinSympoGo.Dicerefülituseft,t’^^ ^^^f^baper pruriat ; fecuram,quod périculü plureshortarentur at Xanthippe repudiate^ no lit, ne quid il line nafea tur. i^Spado]Nam imóabhacdomidifcotoleratiam,quainibi^^ i P^*^P^‘^^P^^°bes dicütur,qui ui cadrati funt, ris opus ed. Er Alcibiadi demirati,qitodtd'' nbsp;nbsp;t
a uerbo ^^r^^, quod his tedes euelferètur:nam ferret uxorê;Iâhis,inquit,afrueui:nûtai^ nbsp;nbsp;I
eunuchuspoted Si natura ede. r^ Sitotamei] toléras anferâ clamorecCGcpillerefpödißt^’ I Rurfum ufused dilémate. rfSi aliquid tuo] AtmihidomianferesponSt0aa.Etbsc,iB^‘gt; 1 Ladit crebris dilemmatis,3iquidem elegan'' mihiponieoua.Adhæc,cûdieqüadShaberlt;t I tidime. t^ConfuIueris.jIded profpexeris Si conuiaaphilofophS,8iin longûjtgreffadnp» a cauenstibi. in' Et illauere. jlaxtailludOui^ tatiÖe,cómota uxormêfâmfubuerdfret,3bii't l dianû: C^pæ quia non Iicuic,nô facir,illa facit, garanti conuiaæ:NIanemane,inquit;qo‘d'’^ I ^DifficUeedeu,] Ed dilemma Theophradi, uxreiacciditpnun^nedomituxgallinil^' g
tttus,ut ex ea Ciceronis arcana cognoktt^‘‘
fuit,fed inferior Cicerone,Si hocrurfumi^^/
-ocr page 457-ADVERSVS lOVINlÄNVM
4°^
lt;Reftitiflct] Non r^^Pfeah^æ fquot;' ’”^°*’*’ ^‘^‘^ quod ibi fubftiz f„i* ®^‘® ftftandojnon à refiftendo.
«^‘''’''HcC’‘^®‘^^ plures habuit uxorcs, l^ikinH A® 1^^^^'** pontifias maximi tf’*^^li ‘*“®’“''öo loco Celiä,pauz hSetim ^^’^l“^® uehemêter adamauit, i^^u^ntem repudiauit. lt;Qgia no •^*''«siM*S®^®® ®odum luuenalis.
rk ^^is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f'^æt ultimus.
f^fiiihftkr®*”““^’l®‘®fe’’t enim Plutarz t '^'ïuri ^^f^^“'■'’em Athenienfiû,Grs ^''uius, Ï®*^“ qusdam in Metellâ UXO' quot;’fxerf ’^''^l^^ ’‘^ prouocatus,cruz h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiftoria. lt;nbsp;Gn.Pom*
»h '^feh *^®®'^^“^ Mithridatcm amp;nbsp;in plez ^'Uon? f 8®^®»^“™ ^‘^a^*®*” répété f'Pudia ”’”®‘® certior fadus eft,moxcp tb*“fquam repudij caufam hit 'tif«,^ P*“f3'’chus in huius uita. iiK*^''*!)» l^®quot;®^^ Afiatici:nam Ponz in *** nbsp;nbsp;nbsp;^^' Mos autem huic genti uxoz
lil^'''*iieft°*®'*‘^*^'^^ pudicitis euftodes. löif ''*ïtic?'^f^'®’®'’®^^°^ quod fequitur: amp;nbsp;^'«Un» catcrus,hunc habcat £ SC L^®'’‘“s Afiaticos ambilTe PuS^hit ^'’®®®® ^uds,an illam more iii?'’''i6iiff'*^^‘’^®® emdam ,tarnen imz ^Scutem pati]Etobidnon '^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®^'^^'’® quid offendcrent. lt;nbsp;To
eft*'’ ^M.c'®'®®^*®^ orbis partem fubez chSiOh rv® ^^'’^onus ] Ccforius didus ïk ®^^uenus geftam.Plutar' '«£»4(£±5?“«?*?i« maz 11?'®niiterf*''*®®®*^'’datam,in quam ta h?'’gt;illiih.p^8ïfferit,ncc adrairabatur lauz
ipfam repudiauit.Hincopinor odium in omlt; nes,quüd duas expcrtus,utrancp malam com periiTet.Huius tragœdiæ plens funtconuitio' rum infœminas,quâquam idqmdem habet cumHefiodocomune- lt;(] Et Hermione loqui tur. ] Carmen eit in Eunpidis Andromacha, enam fi Hieronymus fentennam magis reddit dit quam uerba.Nâ Hermione periuafa à cæz teris mulieribus nupferat Neoptolemo,cum is haberet uxorc Andromacham:id indignas illius frater Oreftes,loquitur ad hunc modö, vit cup TatA'üt niri^Tir \^vt^f'r»i''‘e, idefl,quomodo igiturhaecucdixerit aliquis peccaftiflllarez fpondet inhunemodum, ituKUp ywaniüi/ Hrt^ plt;XTCMAïcr«p-^«t ^si Ji'ifcvfftti reit tA'i^etieuffttp^JfiOft id cft,malarum mulierum ingredus meperdide runt,quæ mihi loquentes hos blande perfuaz feruntfermones. i[fln Lepti.]Leptisoppidu lum eft Africæ,cuiusmcminitamp; Pomponius Mela. lt;^f Coniulto ambigueextulitjVtfigniz , ficaret ede mutuö odium,ód utnnqj par. Nam K focrusinuife funt nuribus,6inurus focriz bus.Locusin HecyraTerêtiana. H[Legimus quendam ] Apparec Hieronymo cum hæc fcri bcrct,nÓ fuccurnde nomen.Nam id quidem proditö eft de Paulo Aemylio,qui Papyriam Mafonis uiri confularis filiam,cum qua diu ui xerat,amp;cx qua Maximu illum fufceperat Sei pionem,tandem repudiauit.Nec unquä adz duci potuit,ut diuorttj caufam sderec-Hunc cumrogarcntamici,quid ilIum offcndidetin eafotmina,diccrcntqi,An non formofaefr^an non foecunda,an no nobilis,an non caftaflllC porredo pede, Videtis,inquit,hunc calceum* nónne nouuseftfnónne bellusr Atqui nemo ueftrum fentit,qua parte pedem mcum torz qucat. 5[ Scribit Herodotus] Verba lunt Gy gis apud Herodotum libro primo, diduaderc conantis Candauli,ne fibi nudam uxorem oz ftenderet,«^«« «ü ^irüiit iKiAvt/itii/^-,ixviii)iM\r«i n^ù TÜt «M t’Uni, idcft,unacum exuta tunica fimul8£ pudorcm cxuitmulicr. lt;j[ Etnoftcr comicus] SicapudTerentium Mitio;Etquod fortUhaz
S'S’üm S'’P3“êtiam,qui Xanthip fill '‘^udr quot;nbsp;æ^ immorigcros pcrtulifz ®®’’»hate fuerit Salonrj fcribs '®® admodCi fenex,pucllam lii^’quot;’’PotêtA ®°® ^® infamia. #rVinolenz '’'j ^uuuulli codices habebant 1« ®’^inite'^*®P®^*f®®»quod non intelz *®®'f‘5impotem,ipfi mem hu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim uocamus,qui
Irin’''ftin,p''®P‘^®nc,fed quicquid libuc th«''^hefn *^®''8^^* ^ Catonifuperba] quot;quot;‘^'êtaudcre.Tantus erat hoz hfi Ï '^’htanaquot;'^’’*®®* 4 Philip pü regem. ] »bœ®««, pater,uir ciuilis inge 1111 quot;'hun?® ®®5 luit modcratior. D uz .^']ÏP'^^^uxorcm,quam adaz tliSfen^** uhiiunxerat,mediocri ficut ll4^’‘P’f«tüTf ^^“^ ®®8‘co confolatus 5’^ffquot;®‘’‘®8‘'=®®hica{rcrit^um tragœdis.] Hic traz fihj quot;'' 'huiiJP®''’®!*® didus eft iK/zQvr^rjid C^hefiiJil^’P^^h duas uxorcs,Chœ' jham,ex qua duos fuftulit ^^aiift’''*®®uit5 deinde dudaaltcra
'Ç comperiffet impudicam, 6C
(ÎO
tumiftiputant,uxorcmduxi nüquam. H[Pa fiphaen j Ea fuit uxor Minois ty ranni Cretenz fis,quam poets fingunt adamade taurum,ex cuius concubitu natus fit Minotaurus. lt;nbsp;Cly temneftram. ] Vxorem Agamcmnonis, quæ dum ille belligcratur apud Troiam, Aegifthü adulterum adduxit,amp; huius adiuta 0pe,mari tum reuerfum occidit. 4 Eriphylam. ] Hsc uxor fuit Amphiarai auguris,qui cum detrez darct ad obfidioncm Thebans ciuitatis proz ficifci,quod prsfciret feillic periturum,8óob id abdididct fefe,monili quodam ekganti con duda cft,ut maritum proderctGUe ad bclz lum protraflus pcrfit.^ Quicquid tragoediS tument] Non fincemphafi dilt;ftumeft,tumét, pro narrant: indicauit enim tragicorü grandi* loquentiâ. ^ Vxorum pcllicüqi] Hoc didum eft propter Medea qus filiosoccidit,amp;puelz lam qua lafon ducercparabat:amp;propter Cly temneftram
-ocr page 458-SCilOLIA IN LIBRVM F
ftoteles. ] Huius opcris nSmeminit nifi fortè fentit de œconomicis,ubi tradia ficia maritorS amp;L uxorum. fEtPlntar^» Extathic fiber infcriptus, r«,«*« p lt;nbsp;E t nofter Seneca. ] Noftrum uocat,qö' tinus. Hoc opus intercidit, quemaddO ^ amp;nbsp;illud De fuperftitione,ex q«ononfl»J^ tulit Auguftinusin opere De duitatt«* ^ De terræmotu,quodipfecommémorât! ^ turafibus quæftionibus. Pilotaamori»^ datio. ] Locus eft in Phædro Pia»nA% crates corngit orationem utiliores efte non amantes,quamanian tl Ie diftinguit inhoneftum amorem^^ fto,ilfius incommoda,huius common J memorans. fAltertastadamjgJ^ amatorium ; Ita Paris, Et qua tu yaffils ego parte bibi. qf ^y^“®*®Ç^”^^quot;^ysext’'”
4’0
temncftram,quafob CafTandram occiditma/ ritum.propterHdenamamp;c. ^Armanturpa rentum ] Hoc ad Medca per tinet,ut diximus. lt;nbsp;Nefands] Hoc ad Thyeftê pertinet,cui fraz *^* ter Atreus ob ftupratam uxorem,treis filios cpulandos appofuit.Extathocargumcnto Se necæ tragoedia. if Vnius mulierculæ. ] Hele/ nara fentit.Porró Troiain Afia eft,Gracia in Europa. lt;J' Quafdam repudiatas] luuenalis: Sic fiunt odo mariti Quinque per autumnos. 4j[ Vterqj maritus] Et qui repudiauit,ói cui rc' pudiatanupfit. «^Epicurus uoIuptatisalTerz tor] Cum laudandus fueritmagis quem citât autorem, tarnen non fine côfîlio additumeft, uoluptatis aflet cor. Ad co res eft mifera marri' nionium,ut nec Epicuroplacuerit,qui finem bonorum conftituerit in uoluptate,0i: tarnen uulgus hominu uolup tatis gratia potiffimum ducituxore. lt;nbsp;Metrodorus Leontiö]HicMe trodorus certiffimus amicus Epicuri amp;nbsp;diu' turnus auditor, cui moriens filios fuos cômen dauit.Haud fcio,an hac fucrit Leontium mcz retricula,qua fcripferit aduerfus Thcophraz ftum. Laertius indicat Leontium meretriculâ Athenienfem â Metrodoropellicemafcitam.
Nelouem Gameliû.] lupiter apud Gracos muleis cognomentis uariatur,uocat iKiTvffiamp;, quem offendi putanc,fi quis fupplicê reficiat: fif‘amp;, ad que hofpitij religio pertineae: (gt;!^‘@'t cui cura fit feruanda amicitia: fixfitJ^i®-, cui cu ra fit nuptiarum: ^a^i®- enim Gracis matrimo niumfonat; i^A^^i®-, ad quem pertineat cura gignendorû liberorum. lt;([StatoremIouem] Ällufit ad hiftoriam quam prodit T. Liuius li bro primo:Romulus pugnans aduerfus Sabi nos,cum uideretjaltero è ducibus occilb,nem' pe Hoftio,Romanorum aciem inclinarijoui Statofiuouic fetemplum cxtrudurumjifuz giétem militem inhibuifTet.Deindc quafi cerz tus preces auditas â Iouc,cohortatus eft fuos. Ut intrepido animo redirent in hoftem,Iouem polliceriuilt;ftoriâ,pugnatum eft feliciter.Hoc loco quidam infulfilTime notant diuum Hiero nymum,uirü tanto quam ipfi funt dodiorem, quafi putarit louê Statoré à ftando didum, non à fiftendo, proptereaquod fubficit,quili benterfedcrit.At nonintclligunt illumperio cum alludere aduocem ftandi.Quod fi uox ipfa quenquam commouct,is timebitne Staz toremoffendat,qui plctuncp federe gaudeat, cum à ftando uideatur habere nomê. Ad hæc cum fiftofignificetidem quodftarefacio,non dicetur propric fifti,qui fubfcderit,fed qui an tè fugiens ftare coeperit. Offendef igitur nÓ fo lum qui non fteterit,ucrum etiam qui federit. Verum iocus fit argutior ob ineptiam fuperz ftitionis,fi quis inani uocula commoucatut. Pudetme,fimulqj pigct iftiufmodi rabularö, qui non uereantur tanto fupercilio cenfere uiz rum,ut omittamus fandimonia,infinitis parz tibus eruditiorem,indigni profedo qui Hiero dj nymomatulamporrigat. ^ScripferuntArL
fr^g^enr/qu/dam. ^LiberoÄ., lcrcdixit,proeducate. ^Nonp «(.Opel/ Qpod mulieres aliquoties,ficoea t ^^^^^ ptu,abortiunt. In maderafentenn ^ Auguftinus,raaritos a “nceptuaDin here â fuis uxoribus,ut
lt; Amatores] Amator dl »new» • ulterijs cohæferunt. ] Qpod ‘^^® cum ea quam poftea ducunt ux nbsp;nbsp;* jj^i^
improbam] Ideft ’»P“^^quot;^ fimum enim,illum ab uxore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jt/cHquot;
citiam,quam antemammoniu ^/ ^ pudicam. f ^“°‘^XoSuoIup0t«P‘'ï niumuocat,quicquidaliqua ^Q,o/ cit. «r Quorum in nomen, Se nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^j,l{
dam pauperes,ut effugiant p«n ^uxo/ ges irrogabât ciuibus qui ”°“ -flperc.Qquot;' res,aliquoties diuites matrona a ^jjo/ bus ferui potius fint JbK te condudi ut cocant.H« quot;nbsp;. j„oturC^ fed ipfi nubunt mnlien.Ta i ^p^forin^ mes in PhormioneTeren^a. J nbsp;nbsp;.^jj,/
redimit] Incertum an a redim»^(,ji^,rc,or micndo.Redimerc,penfare ‘ .y^ß i^ nare.Autigimrintellige^^^Jy^pcr; conueftiriqi deformitatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,æ |ßrö
fari damnum formæ,dotepudic t » ^^^^ toæquauit.jllletytannum P j^jofttia pateretur indignam leruitu ’ jidti«'^ dicit,quæ mortem XbaK»® « autem ingens contumelia‘ nbsp;nbsp;nbsp;A .iCof'^
porepollui. ^Cornelia „inudicitiagt;^’^/ Tiberij Gracchi uxor,inßg P £yæprîi“K fîcamauitmaritus,utillius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/peril’j
rit,ex anguibus duobus o ak.Bruto]Na quiTarquinJJ^fJ Brutus didus:Portis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;'^’2
tus, de quo fuperius fed a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Roffla'quot;hj
quil]VxorTarquini] Prifa^jad^^^ ro in uiru a«‘gt;«»2^.popolS ing^i rit cura quo remuilcera ƒ f aiul^ cohibuit,ac SeruiSb^tex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„/^
tuit,mortismaritiuinlt;J’«’2®°quot; Klt;’’^
Ït^tmi ADVERSVS lOVINIANVM Decadis libro primo.
®®’‘®^ bums nominis eru i^'l”idain ®”®°P^lt;*hicfignaricam, i'y'b'tgoræ fuilTc uxoz bucianus in Imagimb. nomine. lt;r Cleo ”^Phi ^^''^^ bindia fuit,filia Cleobu' til ƒ'^is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feptem fapientes referz
quonda eelebraban ^Gorgunten] Gorgo Ccn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oommemoratur à Plu
Ci *“ conn,^P,'^P^'begmata:ói rurfus in Prs 'ï J'Xs r? • c baud fcio an fisc fit ^‘‘^^ referuntur fj t brchiP 5 * Iniocliam. j Huius memiz k *®«'^ Claras mulieres,foror cz ’^'''* ^beagenis Thebani,qui Grscis falute forti o,'''^“,^“b.AtubiThebas cepiflèt ”^^bus aliopcrurbcm po ®^’ cioit^â Thracum equi ‘®J*®ocUs sdes irrupit.Iam h ^crox,non ueritus eft nobP Hl ^’■toni»^ mulierem deconcubitu folict c'^tjlini.i?'’® enam pollicituS,expifcari P“® recèditum haberetJlla afk ®bri,ducithominêin hor turn, /'®iiHoh,^‘^’®cntiens in puteo quodam Pccuniarumuim abditamelTc;
^ A'!'’®|)effi,t^^*°^cluditur oftiumhorti, tol C^dito '‘® P“”ci,defcendit in puteum. k'fniiinA^? “^?^ pedifequis hominem faz /•t5Ç“is puteo,obruit. Alcxâder return,mulieris uirtutem admi
411
T ”1* Conf ^onac i imociiam,8ê om^ ,'iübjt ^^witate coniundos' immunes ’quot;’‘'Sîràr' ^^“^*3satlt;5Cornelias]Feftiz b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numcrum.Dc Claudia
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n ^®’'®^’*^ matreGracchoz
^Portons mulicbri ] For-nonuno nomine eolez D'^ Pl^^OiS.Nam erat Fors fortuz '!'*tciiii)lB,H'?’^®’®^Portunamuliebris, t '’t®ciihr - ‘^tum,ö£cognomê atiditum, L'”■111 enJr ””^'^’'™ beheficio adiutarn. • ’•hunv'r ?®^^®^ ^^“* Volfcis höftiz ®®gt;®tlt;iP ita immineretjUt az ‘’' Romanis, Veturia mater, W É“®” complexa films,unâ agmine uenit tn hoftium ^quot;'°’‘‘”ate,uxoramp; liberiblanz '''^■tcrfihquot;'™* Hexefe anitnum,effccertintcp ^''lus Roh^ ® ^^quot;^ Romano deduceret.Poz
. ^°®^memórjtêplum ** Ratueruntjdicaruntep. Au ^^ulliimV^f° ^^ ^''^^ condita fccundo. Manila n®®*“®®*3 Flamen genus eft facer ’quot;°®’ ^ Hierophantas quoep quot;xis.non«^^ ‘V'^ww, Grscis dicitur sdP ,,5’®®P''o^crifico accipitur,inz %t bois?®^ °^®quot;‘^®^ ^'^^‘■^’ “^* ‘1'’°^
APPENDIX fcholiorumprimilibri.
lt; Inter omnia quæ folct obferuare mortalium fuperftitio,nullam ego auem,nec prspetem, necofcinem,nullumfoliftim0 tripudium auz fpicatius eneputo,quamfitboniuin Si amici occurfus.Quufuperiores pagina lam formuz lis eflentexcufejcomodumoccurritmihi Lugt; douicus Berus,inclytæ Bafileæ,non tarn ciuis quam ornamentum,ac fui gcneris,8£ alioqui cum primis clan lumen ac decus,thcologus infignis, ac uir modis omnibus eiufraodi, uc haud factie fit pronunciare,magis nefitfufpiz ciendus ob cgrcgiâ crudirionem;an ucneranz dus,ob undiqi inculpatam uitæ intcgntatemt an amandus,ob incredibilem quandam moz rum comitatem K confuetudinis lucunditaté-Ac uix foléni falutatione ultro cttroqi dida ac rcddita,nefcio quis deus mihi miferit in menz temgt;ut repente denumcris inijcercm mentioz .nem. Nam quemadmodö, iuxta Graccorum adagionem,ubi doletjbi quifep manum haz bct,ita fi quid uchementer torqueranimum, ibi quifq? linguam habet. Rogabam ecquid lö gifiet unquam de prifcain digitis numerandi ratione,de qua Beda præcepiflet. Refpondit ilico,fibi domi ciPe quædam ex eo Bedæ libra enotata. Id quo màgis prater fpem,hoc graz, tius accidit. Mittit protinus codicc,uteft finz gulari candore præditus. Quætaihetfi panen la funt,tarnen quoniam magnopere pertinent adrém,hicuicecoronidis adficienda putauu Sunt aute huiufmodi. Quum diets unum, minima in leua digkutn infledês,in medium palma artum figas.Quum dicis duo,fecunz dum â minimo ibidem impones.Quum dicis. tria,tertiö fimiliter infledes. Quum dicis qua tuor,minimum Icuabis.Quum dicis qiiincp,i feeSdum à minimo fimiliter érigés» Qu urn dp cis fex,tertium nihilomihuS eïeuabis;, medio dütaxat,qui medicus appellatur,in.medium palms fixo.Quüm dicis feptemjmmimum fo lumfupra palms radicem csteri.s interim lez uatisimpones:iuxtaquem quum dicis odo, medium. Quum dicis nouem,impudicü c rez gione cöpones.Qiium dicis decern, unguem indicts in medio figes ar tu poUicis. Qiium diz cis uiginti,fummitaterh impudtci inter nodos indicisKpoHicis arde figes.Quum dicis triz ginta,ungucs indicis K poHicis blando cciun ges amplexu. Quu dicis quadraginta,intcrio ra pollicis lateri uel dor fo indicis füpcrduces, ambobus dütaxac eredis.Quum diets quinz quaginta,pollicê extenorcartu^mffar Grscæ liters ƒ incuruatuad palnia inclinabis.Qpü dicis fcx3ginta,polltcê utfupra curuatöindiz ce cireuflexo diligêter à frète prscinges. Quu dicis feptuaginta,indicê ut fupra circunflexü, polliceinlongü têfoimplebis,ungueillius du taxât credo trans mediö indicis artû.Qyû dP cis odoginta,indicê ut fupra cireuflexö polliz ce in longum extefo implebis,ungue uidclicet illius in mediu indicis ar tü fixo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicis no
naginta
-ocr page 460-4li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCHOLIA IN LISRVM I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^
na ginta,lndicis inflexi unguém radici pollicii nbsp;comprehendes, poUicead
ereChindges. Atcp hadenusm leua.Centura uero centummilia,dacêtamilia,^j '* nbsp;nbsp;que ad nongenta milia,eodem Que, ^^
. or dine in dextera corporis parte co P Dedes autem centena milia quam û* gt;^ babus dbi manibus confettisinuicem s implicabis. Hadenus quxeomperi eo quodixi libello excerptaexmono Bedx,atquehocuelutaudario,ueiferio partiendum ledorem duximus.Caitua omnia quadrent cum his quxprodmitof Ïeiüs,non ebhuius loei difquirere.Ccrtt bis quxfcripGtHieronYmus,dc tngioi^^ ginta 8icentum adamuiTimconcinimt-untibus enimmolli contadupdUcisS^“’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
iinuit ^uumoiasi cis unguibus,uelutimatrimoniûdeploy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l
dufdem pronx,fed eredx pollicem umbilico rurfum ijfdem digitisaliteriundis,fgt;i '^^‘^^ nbsp;nbsp;nbsp;j
Uetoin dextra,qUomodoin leua decê facies^ Ducenta in dextra,quomodo uigtnti in leua Eodem modo8icxtera ufque nongenta.Item mtllein dextra,quomodo unum in leua. D uo
mdia m dextra,quomodo duo in Ïeua:3ieste ra uCqueadnouem milia. Porro decern miha
quS dicisjeuam in medio pedtoris fupinam appones,digitis tantum ad cœlam erects. Vi ginti mtlia quum dicis,eSdem peamp;orHateex^ panfamCuperpones.Trigintamilia quumdigt; cis,eadem prona,fed eredla,poUicem cartila/ gini medij pedtoris immittes , C^adraginta milia quum dicis,cadem in umbiheo eredam fupinabis. Q^inquaginta milia quum dicis
impones.Sexaginra milia quum diCis,eadem prona fcmurlcuum comprchcndcs.Scptua7 gintarn da quumdicis,eandemrapinam fe/- ................................._____
mon fuperimponcs. Odoginta milia quum amp;mdicis unguiin mediumpoUicisarto^^^'
xum pouicem præcingatjnaexjUi^““ „ Aiéiioneconüitutas ac defolatasexf!^^' ’ ^
^^Ki^jCd/JUuiu prundtii rcmori lupCfituponcs^ Nonaginta milia quum dicis,eadem lumbos
Hxo,coronam cxpnmit,8C uirginuni^l*^'^
tem reprxfentat^
D. HIERONYM.I ADVERSVS lOVlNIANVM LJBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Ecunda propoütio cd, cos quifucrintbaptizati, a diabolononp0‘'^ tentari.Ec ne hoc finite dicere uiderettir,adiecittQincuncp auteni ï nbsp;nbsp;nbsp;^^f^ ^^^^^^^} ofiendit eos aqua tantum 8Cnon fpintubapdzatos,qi’^
m Simonemagolegimus. Vnde SCloannes dicitlomnisquinamsdi Vex deo,peccatum nó facitjquoniamfemenipriusïn eo manet: Sit^^^ potefi peccare,quia ex deo natus efi.Etin hoc manifefii hunt Sltj dd^Seß^di^ it.Et in Ene epifiolxtOmnis quinatus ed ex deononpeccat,fedgenetatioddeoo ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruat eum,SCmaUgnus non tangit eum. Reuera fortis obiediio^SCqaxindiffola/
bibs permaneret,nifi ipÜus loannis teEimonio folueretur.Statim enimintuUf-F^ lioli cuEodite uos à iimulacris. Siomnis quinatus ett ex deo, nonpeccat,Siàdii^ holo tentarinon poteE, quomodoprxcipit,ut caueantnetententarfEtineadem nbsp;nbsp;i
rurfus epiEola : Sidixerimus,quiapeccatum non habemus:iphnos feducimas,^
peccauimus :mendacem facimus eum, SCuerbum eiusnon eEinnobis.Exilbino
quod loannes baptizatus ad baptizatos fcripferit, SC quod omnepeccatum àdia/
bolo Et.IIle peccatorem fe conEtetur,8CfperacremiEionem poEbaptifmapeccaco
rumtSC louinianus meus diciti Ne tangas me, quoniam mundus fum. Quidergof I contraria EbiApoEolus loquiturC Minimc.ln eodem quippeloco emhoedixent, I Eatim edifTeritiFiliolimeihxcfcribo uobis, ut non peccetis.Sed SC E quispeccaue
rit,aduocatum habemusapudpatremleüim ChriEumiuEum,$CipfeeEpropida/
tio pro peccatis noEris. Non pro noEris autem tantum, fed etiam pro totiasmam
di.Etin hocfcimus,quodcognouimus eum,ri mSdata eius obferuemus. Quididt
fe notre eum, SC mSdata eius non cuEodit, mendax eE, SC in eo ueritasnon efl, Qf^ ƒ autem feruat uerbum eius, uerein hoc charitas deiperfeda eE.In hoefcimus,quo/ ƒ nia in ipfo fumus. Quidicitfein ipfo manere, debetficutdleambubuitSCipEam/
bulare.Propterea,inquir,fcribo uobis Elioli mei t Omnis qui natus eE ex deo,non
peccat, ut non peccetis i SC tamdiu fciatis uosingenerationedomini permanere,
quamdiunon peccaueritis. Imd qui in generatione dominiperfeuerant, peccare
non poffunt. Qux enim communicatio luci SC tenebris f ChriEo SC Belial C Quo/ I modo dies SCnoxmifceri non queunttEenee iuEia'a, SCiniquitas,peccatumof ƒ
-ocr page 461-LIBER SECVNDVS
4’?
°^^°pcn, Chriftus Si antichriftus. St fufceperimus Chriftum in hofpitio noftn
^‘“g^”'”® diabolum:Si peccauerimus, 8lt; per peccati lanuam ingrcfz ? w diabolus, prorinus Chriftus recedit.Vnde ÔC Danid poft pcccatumfRcd ?quot;igt;hi,ait,lxtida falutaris tui,fcilicet quam peccando amiferat. Qui dicit fe noC « ®’®gt;^mandata dus non cuftodit mendax eft, 66 in hoe ueritas non eft. Chngt; ^sucritas appellatur : Ego fuin,inquit,uia 06 ueritas * Fruftra nobis in eo plaiidi-®)tuiusmandata non weimus.Seiend bonum 66 non faeienti illud, peeeatü cft. ^omodo corpus fine fpiritu mortuS eft,fie 06 fides fine operibus mortua eft.Nec ^^Tp^^nusunudeum noife,cum 06 daernones eredant S6 eontremifeant.Qui debet fieut ille ambulauit 06 ipfe ambulare. Eligat aduerfaz
g * duobus quod uult, optionem enim damus .Manet in Chrifto,an non manetî* Wïn«,itacrgo ambulet ut Chriftus. Si autem temerarium eft fimilitudinem uir ^ndomini polliceri,non manet in Chrifto, quia non ingreditur ut Chriftus. 111e
» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^'b rt^^ inuétus eft dolus in ore eius:qui cum maledieereturjnon ?ƒ ^'bbCtanquam agnus eoram tondente fie non aperuit os fuum t ad '^*^®)^ inuenit in eo nihilïQui cum peccatumnon teciliet, ikikÏ^ P^'^^^tUM eum feeit deus:nos autem iuxta cpiftolam Iaeobi,multa pecca Quis nbsp;nbsp;^ ®®®® mundus à peeeatis, nee ft unius quidern diei fuerit uita ernst pïeïS.Stoitur caftum fe habere cor C Aut quis confidet m^dum fc effeƒ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itt fimilitudinem pracuarieationis Adam.Vnde 06 Dauid.
'’^i^uitatibus conceptus fum, 86 in deliftis concepit me mater mea. «tttï^^quot;“® iuftus,os meum impia loquetur:56 fi fine crimine,pr^us inue 'P^’^^ficatus in niue 86 lotus mudis manibus jfatis me forde tinxilti, 86 exe Pofthp^ ’^^’^^ftinrêturn meum. Verum nepenitus defperemus,arbitrantes nos ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non polTc faluari, ftatim hoc ipfum temperat:^ ft quis pec-*pkijti’^'*®^^^nihabemus apud pattern lefum Chriftum iuftum,86 ip e e pr / ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftris. Non pro noftris autem tantum, fed eti^m pro totius ‘ nbsp;nbsp;C’^’deredhes poft baptifmaloquitur,2lt; aduocatum pro ddidis eorum ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Nec dicir. Si quid peccaueritis,aduocatum habetis apud paz 4W,S6ipfe eft propiciatio pro peccatis ueftris : ne eos diceres non pig ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confecutos: fed aduocatum,inquit, habemus lefum Chriftum^ ' 'it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro peccatis noftris,86 non folum pro lo^ms lUorumcp pec ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^®dus mundi.ln toto autem mundo 86 apoftoli funt ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'tibusliquido comprobatur,poft baptifma poffe peccari.Fru ra ‘ ’mS?A’^®®^^^lcfi«nChriftum,fipcccarinonpoteft. Petrusapo °n i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lotus eft, no neceffe habet utiterûlauef.Et, Tues . kiS^epetramadificabo eedefiam meamïab ancillapcrterritus negat.Ltip i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Simon,eccc,inquit,fatanas poftulauit uos,ut cribraret ficut r K ’ ®?P äutem rogaui pro te,nc deficeret fides tua. Et in eodem loco, V igi a ®^^ts in tentationcmifpiritus quidern promptus eft, caro autern m r tiiöï’^^’’'^^crueem dictum refponderis, certe poft crucemin oratione omiz nobis débita noftra, ficut 86 nos dimittimus debitoribus no bïhtir’^^''®^'nducasintêtationcm,fedfibcranos à malo»Sinonpeccar^spo t ^Q^i^ pofcimus peccata dimitti,quç in baptifmate iam ditniUa runt» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neintremusintcntationcm,86 utfiberemur a malo, fi diabolus ten/ ' fe« ^^°'^^tambaptizatos^ Aliud auté eft,fi ad catechumenos fixe oratio per/ ' tüc r ^®® conuenit fidelibus 86 Chriftianis. P aulus eledionis uas caftigat cor/ ‘ nbsp;nbsp;èh?*ï^^'nïeraitutemtedi^t,nc aliis prxdicans,ipfc reprobus inuenwtur. Et ‘ fet^- ÏS^“htnqïdt,ftimulus carnis,angelus fatanx,quime colaphizet.Et ad Eo 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llmeo^tnquvt, ne ficut ferpes decepitEuam in aftutia fua,ita corrumpan ' fe« nbsp;nbsp;'^’^ * ftmplicitatc qux eft in Chrifto .Et alibftCui autem aliquid quot;ona/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ego quod donaui,fi quid donaui,proptcï uos,in periona Chrv quot;o tittumueniamut à fatana.Non enim eius ignoramus aftutias. Et ruttum;
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NT entatio
-ocr page 462-414 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD VEROVS’•lOVINIANVM
Tentatio uos non apprchcndat,nifi human^.Fidelisautem deus,^^! non dimintt C vos fentari fupra id quod porefais, fed fidez cirm tentatione etiam prouentum, ut poffîtis fnftinere.Et qui fibi indetur frarc, indeat ne cadat.Et ad Gaîatas.'Curreba/ ds bene,quis uos impedmitucritâtino ohedire':'EzZLÏibi:Voïuimusue.nire3daos, ego quidem Paulus èC femel amp;C icerü, fed impediuiz nos fatanas. Ef adnmritos'ft iierum reuertimini ad idipfnm, ne tentez uos fatanas propter incontinentiazzi uc^ tiram.Et rurfum:Dico autem, fpiritu ambulate, 5C defideria carnisnonperficittis-Caro enim cocupifeit aduerfus fpiritum,amp;L fpiritus aduerfus carnemihxcenimta uieem adueriantur fibi,ut-non qux uultis ilia faciatis. Ex utroep cotnpadi,necclk cd ut utriufep cotra fe fubdantiæ bella pariamur.Etad Ephefios;Non eRnobised iudiatio aduerfus carnem ôô Ïànguinem, fed aduerfus principatusamp;ipoteRites,id uerftts redores tenebrarum idarum, aduerfus fpiritualia nequiciçia cozleRib^^^'^^ exidimat aliquis fecuros ëf dormientes nos ede deberepod baptifmum ^b^ccno^ ad îdebræostlmpoifibUe ed enim eos qui femel funt illuminati, ÔCgudaztenin^^^' num caelede,ÔC participes fadi funt fpiritus fandifgudaueruntcpnihtioaiit^^^.
. num dei uerbum,uirtutesqi feculi futuri,QCprolapfi funtzrenouariiterumidp^^* tentiam,rurfum cruaSgentes fibimetiplis tiliumdei, ëC odentuibabenteS'^^ eos qui illuminati funt ^ gudauerut dei donum coelede,ëi.participes Eâifuntr ritus Candi,gudaucruntip bonum dei uerbum * negate non poifumusbaptizitos-Si autem bapttzati peccare non poffunt, quomodo nunc apodolus dicit, SCpto^^ pfi funr ;■ VerumneMonranus ëC Nouatus hicrideant,quicontendunznonpo^^ renouan perpcenitenriam eos qui crueißxerunt fibimetCilium dei, SCoftentutb^ buerunt,confcquenterhuncerrorem foluit,óc aitt Conddimusautem deuobisdC IcdiCfimi mehora ëCuiciniora falutis, tametfi italoquimur. Non eniminiuRastR deus, ut obliuifcatur boni opcris uedri ëi diledlionis, quam odendidis in nomit^^ ipfius,qut mintdradis fan(dis,ëCnuncminidratis. Erreueragrandisiniuftitüdci fi tantum peccata puniret,ëC bona opera non fufciperet.Ita locutusfum,in(HiC^ ^ podolus,ut uos à peccatis retrabercm,ëC defperationis metu facerêcaunores Cx' terum confido de uobis dilediiCfimimeliora ëC uidniora falutis. Neep enim iuCnetx dei ed, utobliuifcatur bonorum opcrum, ëCminiderij quodproprer noméenn^^^ bibuidis,ëC exhibetis in fanedos, ëf tantum memincritpeccatorum.SedSCApofto lus lacobus fciens baptizatospolfe tentari,ëC propria corruereuoluntarezBz-irus, ait, uir qui iudert tenrarionem, quia cumprobatus fucrit, accipietcoronamuirx, quam repromiÜtdeus diligentibus fe. Ac neputaremus fecundum illudGenefeos iibi fcnbitur Abraham à deo fuiCTe têtatum,nos quoep tenrarià dcorncmo,incpiir, i cum tencatur eheat, quoniam à deo tenror.Deus enim intentatortnalorum eft, ipf( autem neminem tentât. Vnufquifep uero tentatur à concupifcentia fua abftradus ëdiHeedustDchmc concupifcentia cum conceperit,parttpeccatS:peccati}mai/tcni cum confummatum fucrit, generat mortem. Liberi arbicrij nos condidit deus,nee ad uirtutes,nec ad uitia neceditate trahimur.AIioquin ubineceditas cd, needam/ natio,nec corona cd.Sicutin bonis opcribusperCecioreftdeus:n5 cdcniinwiea tis, neep currentis, fed miferentis ëf adiuuantis dei,ut peruenire ualeamusad ealce: ficin malis acqtpeccatis fémina nodra funt,incentiua ëCperfedio diaboli. Cumui dericnos fuper iundamentum Chridi xdidcare Ceenum,ligna,dipulun, nmeiup^ point mcendium.Acdidcemus ergo aurum, argentum, lapides precto Cos, Sé zenU' re non audebit, iquanquam ëé in boe non fit certa ëé fecurapoCfeCdo. Sedecquippe leo in infidiis ëé in occuleis, ut interßeiat innocentem.Et uafa figuliprobat format, hommes autem ludos tentatio rribuIacionis.Et in alio loco fcribitiir: Filiaccedeus ad feruitutem dei,prppara tead tentarionem.Rurdim idemlacobusloquicuriEfto tefadores uerbi,ë^non auditores tantum. Si quis auditor ed Sé non fatdoipdef' miliseduiroquicondderatuulcum natiuiratis fuxin fpeculo. CondderaairiM ( ëédatim recedens oblitus ed qualis fic. Frudra monuit, utiungerentoperaddehU pod bapcifma peccare non pocerant.Q,ui cotam legem,inquir,feruaucrit,óépecca/
-ocr page 463-LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;415
K '’^tttinuno^fadus eft omnium reus.Qins noftrum abfej peccatoc’ Condufit deus °''”gt;iafub delido,ut omnibus mifereatur. Petrus quoq;:Nouit,inquit, Dominus P'°sdetcntatione eruere. Et de falfis dodoribus : Hi funt fontes fine aqua,2lt; nez 'quot;æturbinibus cxagitatæ:quibus caligo tenebrarû referuatür.Superba enim uaz ’''tatisloquentes pclliciunt in deCiderqs carnis luxuriæ, eos qui paululum effugez ^WjSiaderroremreuerfi funt. Nonne tibi uidetur pinxide fermo apoftolicus no ^’nimperitix fadionem:’Aperiunt enim quafi fontes feiêtiæ, qui aquam non ha ^quot;^Mrinarumipromittunt hymbrem,uelut nubes propheticæ,ad quas peruez ^quot;'ritas dei,ÔC turbinibus exagitantur dæmonum atque uitiorum. Loquuntur totus eorum fermo fuperbia eft. Immundus eft autem apud deum omz ^f'l'^ttaltat cor fuum,ut qui paululum refugerant à peccatis,ad fuum reuertanz carnis^ delicias. Çkiis enim nonliben ^ ^WjManducemus ÔC bibamus,^ in acternum regnabimusC Sapictes 8lt; pru nts ’ a^'’°^ ^ocamteos ucro qui dulces funt in fcrmonibus,plus audiunt.loanz ^’^^Q^^^^ faluator fcribens angelo Ephefi ecclefiç:Scio,inquit, ^^»ÔChborem ÔC patientiâ tuam,ÔC quia fuftinuifti propter nomen meum, wÿ^'’^’^‘*f^^ h^^^o aduerfüs te,quod charitatem tuam prima reliquifti.Mez J nbsp;nbsp;nbsp;^^^. J^unde cecideris:SC âge pœnitentiâ,ÔC prima opera fac. Sin autem,ueniam
tft?^®^o «nddabrum tuum deloco,niri poenitêtiam egeris. Similiter 84 ex ciam^j’^^^®’®’^y’^^®}Pcrgamum,Thyatiram,Sardis, Philadelphiam, Laodiz ‘ nbsp;nbsp;nbsp;£, quot;^aniténtiam prouocat, SC nifi reuertatur ad opera priftina, comminatur.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^‘^°^ habere fe dicit,qui non coinquinauerût ueftimenta fua, 84 am
' nbsp;nbsp;nbsp;tó‘’®^''®®«o ia albis,quia digni funt.Cui autem dicit:Memento unde ceci
' W v 'miffurus eft diabolus ex uobis in carcerem,ut tétemini:SC fcio ubi ha ‘ nbsp;nbsp;nbsp;SihfÏ’^^^^'^^seftfatanxiSCin mente habe,qualiter acceperis,8lt; audieris, 8lt; ferua
‘ nbsp;^ toï^'^^S^jÔ^rdiquatuticçcidicitquicrcdiditeiCbaptixatus eft,8gt;Cftans
1 Unfper delictum. P aulifper de ueteri teftamento exempla diftulez 1 nbsp;nbsp;nbsp;Qƒ^^®^«ûtubicuncç contra eos facit dicere,lex 84 prophet^ ufep adloannem*
1 nbsp;nbsp;U^ «pis ignorât fub altera difpenfatione dei, omnes retro fan dos eiufdem
, nbsp;nbsp;Uj^^p^bcuius nunc Chriftiani funtrQuomodo ante Abraham placuit in con/
1 nbsp;nbsp;nbsp;4 f^^’'^’'‘^Wt^cs placent in perpetuacaftitate. Seruiuitillelegi84tempori
^ ’^Q^ Euangclio 84 tempori noftro,in quos fines feculorum dccurz ‘ Quit ^'’''^ ^^^'^^s fecundum cor domini,qui omnes eius fecerat uoluntatcs, 84 firf ?^quot;'^^^^’^° dixeratJudica me domine, quoniam ego in innocentia mea ‘ 4tt quot;®®gt;^ ® domino fperas non infirmabor :proba me domine 84 tenta me, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0^ mcum:poftea tetatur à diabolo, 84 poft peccatum poenitens
‘ nbsp;nbsp;im^^”®« ^«i deus feeSdum magnam mifericordiam tuam. Magnum pee
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;'^'^ dderi uult mifericordia. Solomon amabilis domini, 84 cui bis deus i
' nbsp;nbsp;nbsp;iïini '''®^^’'A’“i’^^w3.toï mulierum fuit,a dei amore difceffit. Manaffen impiz
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;captiuitatemBabylonicam, inpriftinam dignitatem fiber diez
' nbsp;nbsp;Cüiyó'^'^^’^teïert .EtIofias uir fanAus, in campo Magedo ab Aegyptio rege j
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftnoq filius Iofedecfi,faccrdos magnus, quanquam in typo prxz
1 dtï4ft^'^^®ds,qui noftra peccata portauit, 84 afienigenam fibi ex gentibus ecz 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* tarnen fecudumfiteram poft facerdotium fordidatus inducitur,
^'mm ft ^®^ ^dextris eius:84 candidailfiueftimenta deinceps reddûtur.Superz wî^^^°yf^^ ^^^°^ fcribcre,quod ad aquam contradidionis offenderint lt;»i^'®'’'’”'’®Vïo®d®o®is non intraucrint: cumbeatus lob angelos quoq 84 poffe commémorer, dices ; Quid enim,nunquid homo ' quot;'ia '^^^’^undus eft ^ aut in op eribus fuis fine macula uir^ Si contra feruos fuos ' '^ind ’^^duerlum angelos fuos prauum quid rep er it, quanto magis habitant ' nbsp;nbsp;Wi t ^^^'^^^'^^dSjie quibus 84 nos ex codemluto fumus^T cntatio eft uitahoz
1 nbsp;nbsp;b’itî''J?'’’^'^^teciditLttctfct,quitnittcbat aduniuetfasnationes.Etille qui
1 nbsp;nbsp;nbsp;r Wo idiciatumintet duodecim nutritus eft lapides,uulnciatus à monte do
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N x nbsp;nbsp;nbsp;mini,ad
-ocr page 464-4'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS lOVINIANVM
mini; ad infcrna defcendi't. Vnde QC faluator in EuangcIio^’Videbamj'nqin'fjSafa^ c nam quafi folgur de cœlo cadentem. Si altiflima ilh fubUmitsLS cecidi(,quiscideTe non poffitCSi in cœlo ruinai quanto magis in terra ^Ettamen cum cender/tLuCM fer,imó poft cafum coluber antiquustuirms eius in lumbis eins, g^pofeffas ewsw per umbihcu uenrris;obumbranmr in eo arbores magnæ, ÔC dormitiuxtn wncin^ OC calamum QC caricem.Ipfe eft rex omnium qup in aquis funCubi fcilicet uolup^,^ 00Iuxuria,06propago,óóirrigatio nupriarum. Quis enimdcnudMtkcianüd fus eius’^ dC portas uultus eius quis aperïetc’Saginatunn eo nationes Aethioptirtigt; £lt; partiuntur eum Phœnicum gentes. Ac ne forümn tncitelegentis cogitidop^ reteas tantum Phœnicum gentes QC populos Aethiopum figniSc^ri, quibasdt^ co in eftam datus fit, ftarim de bis qui per mare huius feculi tr^nfienmt, S^ sdpor' turn fa.lutis peruenire feftman t, didturtEt in muibus piCatorum caput dusR^'^ cut incus inmtig3.bihs,reput3.t ferrum ut paleas, ÔCficut lignum putte xsEto'”'^^ aurum maris fub eo cd ficut lutum.Feruefcere facit abyfrum,ficutuas xneviPi^ mat mare Hcut deletum, QC tartarum abyfl'i ut captiuum.Omnealtum uidet'^^^'' biti atur loumianus meus facile fibieum poffe fuccumbere.Quidloquatdc^^^^ uiris QC de angehSyCpii cum creaturæ dei lint,po{runtuticpreciperepeccattirt^‘, hum dei tentare aufus ed, dC prima eius QC fecunda fententia rcpercu{fus,nihilo^^ nus caput leuat,5gt;C. tertio uulneratus ud^ ad tempus recedit,diuerensmagistcti^^' tionem,quarn auferens : QC nos nabis blandimur de baptifmate,quod ficutprio^ peccata dimittit,dc in futurum feruare non poted,nifi baptizatiomni cuHodiaf^ uauerint cor fuum^ Tandem peruenimus ad cibos, SC tertix quedionis nobisop ponttur dimcultas, ad hoe creata ede omnia, ut ufuimortalium deferuirent.Etq^^ modo homo rationale animal, quad quidam habitator SCpodedbrrnundideoutb^ tteneratur autoremtita cundia animantia,autin ciboshominutu,a^ in ueditum,autad femdendam terram,autadCubueedionem frugum,autipfi^^J^^ minis ede creata:unde 86iumenta,ab eo quodiuuentappellentur.QuideR,^!^^^, uid, homo quodmemor es eius,aut dltus hominis quoniam uidtas eum ç’fvîinuifi^ eum paulo minus ab angelis,gloria 86 honore Coronadi eum, 86 codituiRicum^t^ per opera manuuin tuarum.Omnia fubiecidi fubpedibus eius,oues 86bouesutR' uerfas,infup^^ pecora campi.\6olucres coeli 86 pi fees maris,qui perambubt^^R' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;micas marts. Edo, tnquit, bos ad arandum, ad fedendu equus, cams ad feruaudutrt,
caprx ad lac, oues ad lanttia conditx dnt. fail's ufusporcorum abfep efucami^tnf f^nid caprex,ceruult,damulx,apri, lepores, 86 huiufmodi uenatio Cquot; quid andres 4 fyluedres 86domedici‘6quidanates^'quid dcedulxç'quidattagen.quidfalicafqtiiu turdus'fCurin domibusgalltna difcumtç'Si non comeduntur,hxcomniaftu(iraa deo creata funt. Verum quid opus ed argumentis, cum manifedidime fcriptura do ceat, omne quod mouetur,ficut holera herbarû, data nobis in efcam:06ApoRolus clamitet, Omnia mundamundist86 nihil reijciedum,quod cumgratiarumadbone percipit:86 uenturos in nouifrimo,qui prohibeant nubere 86 uefci cibis,quosdcu5 creauit ad utêdum.Ipfe dominus uinipotator 86 uorator àpharifxis appe!latur,df pubheanorum couiua 86peccatorum:Zachxiprandium non recufans, uadensad nupttarum epulas.Porro aliud ed, fi dulta contêtione dicitis eum ide ad nuptias ie tunaturum, amp;nbsp;impodorSmore dixiffethoc comedo,illudnon comedo:nolo uinum btberequod ex aquis creaui.In typo fanguinis fuinon obtulit aquam,feduiniim-ƒ Pod refurredhonempifcem 86 fauum comedit,non zizania, nuces 86 fotbitiuncu/ las.Petrus apodolus non expedians dellam more ludaico, fed hora fexta in folarid pranfurusafcendit.PauIus in nauipanê frangit,non earicas.TimotheodolendRo machum,uinum fuadetbibere,nonpiracium. Deciborum fibiplacentabdinéda, quafi non 86 fuperditiogêtilium codum matris deum obferuet861fidis. Sequar ergo uedigiapropofitióis expofitx:d6 antequam adferipturas ueniam,doceain^ ex eis deo grata ieiunia, 86 acceptabilem continentiam, argumetisphilofophorum argumenta componam:86probabo non EmpedocIis86Pythagorxnos dogma fe
-ocr page 465-LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;417
* ^^^qmpropter n'^iy-'tvic'^iny, omne quod mouctur SC uiui't,cdendu non putant: tf ^^iufdemcriminis rcos arbitiatur,qui abictem quercumq fucddcrintjCuius parz f^^'dafuntSi ueneficnfed uenerari codiforem noftrum,qui in ufus hominum cun y^gcnerauit.Et quomodo bos ad arandum,cquus ad fedendum,canes ad feruanz ®‘Jin,capræadlac,oucsadlanida conditx funtatafues ac cerUoSjSC capreas,00 lez Pûr«,àcætera:fcdillan5 ftatim ad comedendum creata eflejfed in alios ufus hoz ’»inum.Sienim omne quod mouetur SC Uiuit,ad uefeendum factum eft,SC praepaz ^^’’'gulxtrefpondeant mihi,cur elephanti,cur leones,urfi,leopardi,lupi:cur uiz l'^’^orpijjCimiccs,culices,puliceslt;^icur uultur,aquila,coruus,accipiter:cur cez ^’. ^Wncs,phoc3c,minuta£q cochleolae coditæ fint 7’ Quis noftrumleonem,quis ^'P^fluisuultürcm,quis ciconiarti,quis miluum,quis replantes inlittoribus ucr '^Wosunquam comedit^Sicut igitur hxc proprios ufus habent,ita poffumus diz ^^f^^csterasbeftias,pifces,aues,non ad efum,fed ad medicinas creatas. Demep ^«'iipCra,undetheriaCeconficitur,quStis rebus aptæ fint,norunt medici. Sez in medelas üarias alTumuntur.F el hy enæ oculorum reftituit clarita ’’'Äftercus eins putrida curat uulnera. Et(quod forfitanlegcnti mirum lit)hoz .^nniusquantiscurationibus proficiat,Galenus 7/ «tiAo»? docet.Aiunt phyz 7 SS^P«»» colubri qua exuitur, décoda in oleo,mire dolore aurium mitiget.
, nbsp;nbsp;nbsp;^'^«^inutilcuidetur fiefcientibus ut cimices^Si fanguifuga faucibus hæferit,fu
, p^Wo,ftatiineuotnitur:SCdifficultasurinxhuiusappofitionelaxatur. anferum et gallinarum phafianorumq adipes,quid commodt medicorum declarant libri:quos filegcris, uidcbis tot curauon.es ‘ r;?quot;quot;gt;,ôuotmembrafunt.Pauifimuspodagræferuoremmitigat. Gruis, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^wlæ fanguis,accipitriSjftruthiocameli,ran3É, cbamæleOnns j hirunz
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnes,quibus morbis aptx fint,dieerem, fimihtpropofuum effet
1 nbsp;H^^Ofi’orum difputare.Legat qui uult Ariftotelem ÔC Theopteaftum proz
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sidetem, SC noftrum Flauium bexametris ucrfibus differentes,Pliz «
, nbsp;nbsp;nbsp;ç.^'l^ocçSecundum,?!: Diofcoridem,amp;C cæteros tam phyficos quam medicos,
M^'^herbâ,nullum lapidem,nullum animal tam repti e quam uolatile SC naz ^ïfisutilitatcmreferunt. Igitur cum mihi dixeris,cur poreus créa ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j' ^^^^tibircfpondebo,puerorum more ccrtatium,cur uiper3e,cur fcorpq^
i J^-'-^bpcrLiorüvudicalus artifice, quiaplurimae SCbeftix SCuolucres funt, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^’^ïfiuces reeufent-Sed ne contetiofum hoe SC pugnax magis uideatur elle,
, nbsp;nbsp;nbsp;;?'^mim,audiidcirco fues SC aprOs SC ceruos SC reliquas animantes creatas,ut
, ^^^^5Catbktx,nautæ,rhetorcs,mctallorûcç foffores,K cxteri duro operi manz j.^'ûbttent cibos,quibus fortitudo corporum neceffaria eft, qui portant arma n, ’‘'^quipugnis SC cakibus fua inuicem membra débilitât,qui remos trahût, ‘ nbsp;nbsp;ryoibtctaaddarnndixm dicendumepfuntualida, qui fubuertuntmontes,SC
' nbsp;nbsp;^'i'^oSiCimbribusdormiunt.Cxtcrumnoftrareligio,non -atvKTÙu, nonathlèz 9
1 p®oninutas,nonmüitcs,non foffores t fed fapientiæ érudit feAatorem,qui fe i nbsp;nbsp;nbsp;v^j'^ui dedicauiv.se feit cur ercatus fit,cur uerfetur inmundo,quo abirefeftinct.
1 ^poftolusloquitur,Quando infirmor,tunc fortior fum'.Et,Si exterior ue torrumpitur, fed interior rcnouatur de die in dicmfBt,Cupio dif[olui,amp;C
1 nbsp;nbsp;nbsp;^^'i^Cbriftoét,Garnis cura ne feceritis in defiderq s .Nunquid omnibus præ/ , }^^’^tft,neàuas tunicas habeat,ne cibos in pcra,æs in 2ona,uir^am in manu, ‘ nbsp;ynimuminpcdibustutuendant uniuerfa aux pondent, dentcp pauperibus, ' ^kWvakkm't Scdbisutiq^quiuolunteftepcrfecki. Alioquin à loanneBaz 1 nbsp;nbsp;VWaÜudpicxcipitur militibus,aliud publicanis. 13ominus autem dicit inLuan-1 Âiieumquifeiaàaueratlegisuniüetfacomplcffe: Si vis perle dus effe,uadc J nbsp;nbsp;^'J^^ieomniaquahabes, SC da pauperibus,SC ueni fequere me. Ne graue onus ’'ûl^ùuidtretuï imponer e, in propria audientis uoluntate dimifit, dicens t Si uis mâa»elle. Quamobre SC ego tibi dicamtSiuis pertedus effe,bonû eft uinum ' nbsp;nbsp;^^^^vbete.bCcatnemnQnmaducare.Siuispcrlcdus effe,melius eftfaginareaniz 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N 5 mam
-ocr page 466-Ijl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;418 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS lOVINIANVM
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mam,^ corpus.Si autemparuulus es,8C coquorumiura. tcdekâant,nemoeripâ S
faudbus tuis cfculentas dapes.Manduca QC bibetdCÜ tibiplacct,c5 Kiaclkdecon furgês,ÓC canito,M.anducemus QC bibamus,cras enim moricmur.ManducetSébii bat, qui poft cibos expédiât interitum:qui cum. Epicuro dicit, Pott motte nihden, Sé mors ipfa nihil eft.Nos Paulo credimus intonâtuEfea ucntvi,Sé uêter efeistdeas autem SC hunc Sé illam deüruet, Hxcautê de fcripturispaucapofuimus,ut con/ gruere nottra cum philofophis doceremus. Cxterum quis ignoret,unaquäfgW^ tem non comuni lege nature, fed bis quorum apud fe copia eüjUefcifolitamfuabi gratia, Arabes Sé Saraceni ^ omnis eremi barbaria, camelorum lade Sé camamp;us uiuit,quia huiufeemodi animal pro temperieSétterilitate regions facile apud cos ^ S^S^itur Sé nutritur.Hi nefas arbitrantur,porcorum uefci carnibus.Sues enim, quiglande,cafianeis,radicibus fdicum Séhordeo ali folent,aut raroapudcos,aut peiumsnoninueniüturtSéfi inuentifuerint,alimentanonhabent,quzfupt3dixi mus. E regione feptêtrionales populos, E ad efum afinorum camelorumép compd' las, fimtleputabunt eorum uefci carnibus,ac fi lupum comederecogantur,3iittot/ uum. in Ponto SéPbrygia,uermes albos Sé obe{os,qui nigello capite fun{,Sé^^ fcuntur m lignorum carie,pro magnis reditibus paterfamilias exigit. Etquomodo apud nos attagen Sé Ecedula,mullus Sé rcarus,in delicijs computaturdtaapudHos ^vAsipi-^i, comediffe luxuria efi.Rurfum Oriêtales Sé Libyx populos,quia per de/ fertum Sé calidam eremi uafiitatem locuEarSnubes reperiStur,locufiis uefcimods eü.Hoc uerum eflè loannes quoep BaptiEa probat. CompeUe Phrygem Sé Pond/ t o cum, ut locufiam comedat, nefas putabit. Coge Syrum, Afrum Sé Arabern,ut net'
mes Pontteos glutiat:ita eos defpiciet,utmufcas,millepedas Sélacertos.f^uan^ byri Sé crocodilis terrenis,Afri etiam lacertis uiridibus uefci foleat.ln Äegypto^ Palpfbna propter boum raritaténemo uaccam comedit, taurorS^ carries Sébourn uitulorumcp afTumunt in cibis.Atin noEra prouinciafcelusputantuiculosdeuora re. Vnde Sé imperator Valons nuper legem per Orientem dederat,nequis uindoquot; 0 rum carnibus uefceretur, utilitatiagriculturxprouidenstSépefUmam ludaiziods uulgi emendans confuetudinem,pro altilibus Séladlentibus uitulos confumends. Nomades Sé 1 roglodytx Sé Scytbx Sé HunorS noua feritas,femicrudis uefeStur carnibus.Porro Ichthyophagi gens errans in littore maris rubri,fuper petras fold calore feruentes afbant pi fees, Sé hoefolo alimento uidiitant.Sarmatx,Quadi,y^^ dalt, Sé innumerabiles alix gentes, equorü Sé uulpium carnibus dele era nmr.QA^ n loquar de cxteris nationibus,cum ipfe adolefcêtulus in Gallia uiderim S cotes yen tem Britanicam, bumanis uefci camibustSé cum perfyluas porcorumgregesSist mentorum pecudumi^ reperiSt,paEorum nates Sé foeminarumpapillas folereab/ fcindere,Sébas folas ciborum delicias arbitrarifScotorSnatio uxoresptopriasno habettSéquafi Platonis politiamlegerit,Sé Catonis fedietur exêplum,nullaapod eos coniunxpropria eE, fed ut cuiep libitum fuerit,pecudummorelafciuiüe.PerE, Medi, Indi Sé Aeebiopes, regna non modica, Sé Romano regno paria, cû matribus Sé anijs, cum Eliabus Sé neptibus copulaniur. MaEagetx Sé Derbicesmiferrimos putant, qui xgrotatione morianturtSé parentes, cognatos, propinquos, cum adfez nediam uenerint, iugulatos deuorSttrediius effe ducentes, ut à fepotius ^ àuenni bus comedantur.Tibareniquos dilexerint,fenes fufpenduntin patibulis.Hireani uolucribus Sé canibus femiuinosproijciüt, Cafpij ijfdem beEijs mortuos.Scythx eos qui a defundiis amatifunt, uiuos infodiunt cum offibus mortuorum-Baârica/ nibus ad hoc ipfum nutria's, obijciunt fenes.Quod cum Alexandriprefedlusféica nor emêdare noluiffet,penèamifitprouinciam. Coge Aegyptium,utouiumIade irefcaturtiinpelle fi uales Pelufioten, utinanducet cepe.SingulxpeneinAcgypto duicates, fingulas beEias SémonEra ueneranturtSé quodeSq^ uoluerint,hocinuio labile Sé facrum putant. Vnde Sé urbes quoep apud eos ex animalis uocabulisnun
12 Cupantur,Leonto, Cyno,Lyco,Bufiris,Thmuis, qnodinterpretaturhircus.Etut fciremus quales deos femper Aegyptusrecepiffet, nuperabÄdrianiamaßourbs eorinri
-ocr page 467-*«(lt5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SEGVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4llt;gt; \
P^’^^^*^^^ igitur,quod non foliïm în efn, fed Ôlt;^ m fepuï ’^''^''iditefs/h ^’^ '^^”^^^ côuerfati'one unaquaeqj gens fuo ritu 06 propheta ?^ earn naturæ legê putare,quod didicit.Verû fac eftim carnium f\Wftcô^* f^ ^^^ cômunem:06 paffîm licere,quod paffîm gignitur.Quid ad f'^^«fed *^^^^°^ ^ozlis efttqui fuperPythagorâ 06 Empedodem,ô6 omnes ^ ^^gt;'nem nbsp;nbsp;nbsp;ru^^ ^^ debemur cm nafeimur, fed cm' renafcimurtqui repugnaz
^^^uin’ - . ,*^ôincentiua rapiêtem,media fubiugamusÆfus carnium, ’'^^'^iiit lt;yT^?^^‘î^^^^*'^fas,feminariûlibidinis eft.Vndeô6 Comicus:Sine Cez '*'^% ad • ®’° ^8^^ Venus. P er quinq; fenfus, quafi per quafdâ feneftras, ''^'f’^fpo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cft.Non poteft ante metropolis 86 arx mentis capi,
Î'^f'ÿr ^^ ^*”^ irruerit hoftilis exercitus.HorS pertmbatioibus anima pregra
Circenfibus qm'fpiâ dele ^''’’'M ft^^i^ ^^i’tamine, fi mobilitate b iftnonu, fi formis mulierum, fplendore fi^taptan/”'“”’”*^^^®’^^ cæt^ris huiufcemodi,per oculorum feneftras aniz ^ Rurf ^quot;^^^^ ^^’^ impletur illud propheticü:Mors intrauit per feneftras uez 'quot;^^Poct^'^^^^*^^^ ^^^æ organorû c antu, 26 uoeû inflexionibus delinitm:et car ^^^'lt;fes ' ’^^ comœdiarû mimorumq urbanitatibus 86 ftrophis:86 quiequid quot;’Hta '^^’y’^’^^jUirilitatê mentis effœminat.Odoris autem fuatritas, 86 diuerfa ^#V • ^”^°’’^^”' ^ cyphi,oenanthc,mufcus,66 peregrini muris pellicula, i j ?''‘lt;litas j® ^^matoribus conueniat,nemo nifi diflblutus negat.Porrd ciboru ^teiïiit’'^'’°“^’^®iæ Mater fit,86 animü quafi quibufda compedibus degrauatu *^8(1»^^^*^’“® ignorat^Propter breue gulæ uoluptatê, terræ luftrantur 86 ma dbus fauces noftras trafeat,totius m'tæ opera ’''’^Wa '^ n ^^® aut alienoru corporum 86 fœminarû ardentior appetttus,uiciz 5 '''’^fjfoli *æ^“‘^^^^ncftnfum cupimus,irafeimur, geftimus,inuidemuSjXmula • ®’ï^®‘^ expleta uoluptatê,per quandam plenitudinê rurfus accendiz facere,quod cum fecerimus,iterü pccniteamus.lgitur cu per bas ^libf ‘^®^M P^'^^^’^^ationu cunei ad arcem noftræ mentis intraucrint;ubi ®lgt;ieti5'^*’’‘^f®’^’:^‘io cius,ubi de deo cogitatio ; maxime cum tatous depingat fccordatione uitiorü cogatanimam compati, 86 ^'’®^ V ^®’^®*’^fiuod non agit; His igitur rationibus inuitati multi philofoz RafU , ^aerStfrequentias urbium,86 hortulos fuburbanos,ubi ager irnguus ''’^gt;ilof*'^^°quot;^æ’^^^^^gt;'rusauium,fontis fpeculum,riuus immurmuras,86 multae Meft ’®'*””9®^‘'^brae,nc per luxum 86 abundantiâ copiarû,animæ fortitudo ’1'1^ j|i^*^^^’^ ®“® pudicitia eóftupraretur. Inutile quippe eft crebro uidere per ^^ig\'^^^*^° ^^P’’^^ fis;86 eorum te experimeto committere,quibus diftieuker ca Wl ''^ ^ ^^y^^’agorxi huiufeemodi frequentie déclinantes,in folitudine 86 dez ’’dk^^ ^^^*^^’^ confueuerut.Platonici quoqi 86 Stoici in templorü lucis 86 por ''^mf ^^^^^^»Madmoniti auguftioris habitaculi fanditate, nihil aliud q; de '^''SD j'?^®§Ï?’'^^'Scd 86 ipfe Plato cum effet diucs,86 thoros eius Diogenes luz '‘tbth *°^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poffet uacare philofophite,clcgit Academica uillam ab
^n'°'''^’’^°” ^°^^M deferta,fed 86 pcftilentê;ut erna 86 affiduirate morborü,kgt; '®’P^®'fr^^2hiKdifcipult4 fui nullam aliam fentirent uoluptatem,nifi ^‘•^5 '’‘[‘ï’'’^^ ‘ü^ccrct.Qtroklam legimus effodiffe fibi oculos,ne per eorum uiz lt;Î0Âj^’'^M^^®®^®P^®^®P^æ ^’^0‘^^’f^*^^*''^^^^ ^ Crates ille Thebanus,proie quot;icr» **'^' ’^^ P‘Uuo auri pondere:Abite,inquit,peffum male cupiditatcs:ego uos l^u -’’'^*P*^‘uergar à uobis.Quod fi quis exiftimat 86 abudantia ciborum po/ HiH '’’^f^perfrui, 86 uacare poffe fapiêtiæ,hoc eft 86 uerfari in delicts, 86 dclkiaz '^'fijs nonteneri,feipfum decipit.Cum enim proeul ab his remoti fæpe capiaz ’hto'?!^* ’^’^^^^^*^»^ cogamur ea cupere,quoru copiam non habemustquanto lilde ' ^’’'^ödatiretibus uoluptatu,effe nos liberos arbitremuik Senfus nofter ilz titij °^*^^f*l^®‘^’^i‘^^haudit,odoratur,guftat,attrelt;ftat:et ad eius reitrahitur appe ’^Wuscapituruoluptateiquod mens uideat 86 mens audiat,86 quod nee audire
N 4 quippiara
-ocr page 468-420
ADVERSVS lOVlNlANVM
quippi^.nec uiderepotTimus^niCi fenhs in ea. quæ cernimüsèCauàimvshenti^^ ^
tenths.Vêtus quot^ fenrentia ett^Difficile e{i,md impôffihûe,delictjs èCuoli^t^^
uolupta tü fine Uoluptate perfruitOC ApoRolus hoc ipfum cauens,dixenV,Qux in'
tem in delicqs eü uidua,uiuens mortua efi. Senfus corporum quaÜ eqttiüin(,fne | ratione currOntes,anima nero in aurigx modum retinetfrena ■cunehtiam.Ettpo^ I modo equi abCc^ recioreprxcipites ruunttita corpus fine ratioé èC impcrio anime,
Animx,inqutt,impeno,corporis feruitio magis utimurtalteranobis cumdüs,alte
fenübus uiuerepoffumus,ide{i fine afpediu,auditu,odoratuatc^ complexu^^'^f
guUu autem S^ cibts impoffibile efi humanu corpus fubüttere. Adelle ergo àé^et
ratio, ut tales ac tâtas fumamus efcas, quibus non oneretur corpus,neelibcrtasani
mx prxgraueturtquia QC comedendum dl, QC déambulandum,dC domiendttm,^
tales acciptam us etbos, quos aut diffieuher digerere,aut cötnerós,magno partos et
perditosÎaboredoleamus.Holerum,pomorum,acleguminû,dC faciliorapparatus
di,5C arte impendijscp cocorum non indigettSé fine cura fuilentathumanumeor'
pus,moderate(p fumptus (quia nec auide deuoratur,quod irritamêtagulxnonbi
letuion digeüiôe cocoquitur.Nemo enim uno aut duobus cibis,his^ uilibus, 1 ufep ad mlhnonê uentris oneraturtqux diuerfitate carnium,Sffaporis deleâatio/ 1 nepercipit~ Cum narijs nidoribus fumantpatinp,ad efum fui,expleta efurie,quaft
capauos trahunt. Vnde ÔC morbi ex faturitate nimia concitantur,multii^impatieii P
tiamgulx uomitu remediâturtSC quod turpiteringeffenmpturpius egeruntifp''
pocrates m Aphonfmis docet, craffa SC obefa corpora, qux crefeendimenfuratn
compleuerint, nifi cito ablatione fanguinis imminuantur, inparalyfim Sipeftma
morborum genera erumperetSd idcirco effe neceffariam demptionê, utrurfumba
béant tn qux poffînt crefeere.Non enim manere in uno fiatu naturam corporum,
ûd aut crefeere femperautdecrefeeretnecpoffe uiuereanimal,hificrefeedicapax / fit. Vnde et Galenus uirdodiifIimus,Hippocratisinterpres,ath}etasquorSuiraôf 1 arsfagma c{î,dicir inExhortatione medicinx,ncc uiuere poffe dlt;'u,nec fanes elle:
animaspp eorum ita nirnio fanguine ôf adipibus^ quafi lùto inuolutas, nihil tenue,
nihil coddle, fed femper de carnibus Sf rudu Qf uentris ingluuie cogitare. Dioge/
nés tyranos Sf fubuerfiones^ urbium,bellaq^ uelhoflilia, uel ciuilia,non profimpif
leribus Ôdpomis:ôd uilibus cibis diciteffe ùiuendum,quia carnes Ôdexquifitxepu
f^}tngenti cura ac miferia prxparenturtmaioremqp pœnâ habeantin inquirendo,
quam uoluptatem in abutendo. Corpora autem nofira cibo tantum Sdpotuindige
^^' ^^^ ^fltta Sdpanis fit, Qd cxtera bis fimilia,ibinaturæ fatisfachnn. Quicquidfu/
pra fuerit, non ad uitxnecdlîtatem fpedare, ied ad uitium uoluptatis.BibercSico
niedere non ddiciarum ardorem,fed fitim famemqp rdlinguere. Quicarnibus ue/
fcantur,indigere etiam his quxnon fUnt carnium. Quiautem fimpliciuiâuabu/
tantur, eos carnes non requirére. Sapientix quoep operam dare nonpoffmusjl
menfx abundannâ cogitemud,quæ Iabore nirnio ôc cura indiget. Ciro expletuma
turp neceffitastfrigus 8d fîmes, fimplici udiitu 8d cibo expellipotefi. VndeSiApo
flolustHabêtes, inquir, uidum èd ijdlitu,his contend fumus.Dclicix Sd epularum
uarietatés, fomenta auaridx ûtiit. Grandis exultatio animx efi, cum parue céten^
tus fueris, mundum habere fub pedibus,8d omnem eius potenriam : cpuhsjibidf
nés I
-ocr page 469-LIBER SECVNDVS
jj^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;421
comparatiir,uilibus mutare cibis,SÓ crafTibre tunica corn ’Win °’''^‘^pulariim 06 libidims luxuriam,ncmo queret diuitias:quarum ufus, ^^^'rentre cft.Qui ægrotat,no aliter recipit fanitatem,nifi tenu» tisj, ^“S^^ogt;-nctu,quæ ^izif» J^cuTte dicitur.Quibuseigocibisreci'piturfani M' p ^”F°*’^^*’'^^“^^ P^*^^^ morbos lioleribus concitari.Si autem Milox I)nj.”’*5’'®toniatæ uires holera non miniftrant,quæ nafcuntur 2lt; aluntur carnigt; r.5^^^'^’^^'^20e eft uiro fapienti Sv philofopho Chrifti tantam habere fortitudiz '^t;S'^^^^^^^^’^ 2*^ rti'iit'bus necelTaria efttquam cum habuenpad uitia prouocc Öew^®^^ tames fanitati congruas,qui uolunt abuti libidine:86 in eoenum '''''in °^^^^^™’^^ toitum femper exeftuant. Chriftiano fani'tas ab fep uiribus Ï^ih ^f ”^ ^’ ]^tc turbare nos debet,fi rari fint huius propofiti fectatores: •icftl ™^^^®tiboni06fideles,2lt;pudici öó continentes,fempertp uirtusraz continentiam, Curq paupcrtatcm,6ó in tanta urbe uix paucos 'quot;fesfr (?^°^ ^tquaris.Noli timere,ne fi carnes non comederis,aucupes 8lt; uenaz *‘»Ho 1 ’’^filt;^ didicerint. Legimus quofdam morbo articulari SC podagrae % a '^^°'^^^^5 ’ profcriptione bonorum ad fimplicem menfam SC pauperes htut^l ?°^’^oï'^’»Iiriflc.Canicrat ^^'’^ folicitudine difpêfandx domus,à epu ^ corpus frangunt SC animam. Irridet Horatius appetitum ei ^Pb ’'^^' ^°*^f^tnpti,r elinquunt pœnitentiam: ^t(u!^'®^‘*P^*ts,nocet empta dolore uoluptas.
Riiïin'î”quot;®’“^® ^g‘'° *” morfum uoluptuoforum hominum fe craflum pinz Mei?^^'^'*’^’^®4wßt his ucrfibus:
^ nitidum SC bene curata cute,uifes: S«(15('^^f^'^°^^^’^P‘turi de grege porcum.
’'osuf?'’^®®“ ^’^‘^ uitanda fatietas elf.Nihil enim ita obruit animum,ut plez ''’fun, ffl ^^æ^”^^®’^ ^^^ fi^'-*tcp fe uerrens,óe in rudus uel in crepitus uenz ' ^ ^^^^’Ofittefpirans. Quale illud ieiunium eft,aut qualis illa refedio poft iez liitÓ’^quot;'P’^’^ws epulis diftendimur,ÔC guttur noftrum meditatorium efliciz Diijj ”’'*''®gt;i«Dum^ uolumus prolixioris inediæ famam quærere,tantum uoraz alterius diei nox digcrat. Ïtacp non tam ieiunium appellandum r'^^P^^^ '^tfeetens SC molefta digeftio. Dicxarchus inlibris Antiquitaz 'quot;^ngt;u ß ’P^'Q^t Grxciac, refertfub Saturno,ideft inaureo feculo,cum omnia «ÏHf ’'^®tt,nulln comediffe carnes, feduniuerfos uixifle frugibus SC pomis, v ^^''''^ gignebat. P erfarum régis Cyri uitam Xenophon o óf o uolumi ,^plicat,polenta SCcardamo SCfale acpanecibario eos alferensuiStitarc.
’^tnfe frugalitatisq:,ÓC fuprafcriptus Xenophon SC Theoz P^^^ fcriptores Grxcix teftes funt. Cheræmon Stoicus,uir ’lt;n^|'*^?®’ *^^^de uita antiquorum Aegypti facerdotum, quod omnibus ^ '’‘'S?ti)8 curisq poftpofitis,femper in templo fuerint;5C reru naturas,cauz j^tntiones fyderum contemplati fint,nüquam mulieribus fe mifcuerint,nun propinquos,ne liberos quidem uiderint:ex eo tempore quo cœ 1 nbsp;nbsp;'quot;'lut ^''^^*deferuire, carnibus SC uino fe femper abftinuerint,propter te
1 nbsp;nbsp;PfOto”'^*^'^^^^ ^ uertiginem capitis, quam ex paruo cibo patiebaturt^ maxime
\ nbsp;nbsp;Uefc{^^PP^'''quot;^slibidinis,qui ex his cibis SC ex hac potione nafcuntur,Pane raro
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onerarent ftomachû.Et fi quando comedebantjtufum pariter hy 0
I 'quot;mi c?^^^*^^^ cibOjUt efcam grauiorem illius calore decoquerct.Öleum tanz \ 'utto ^quot;^quot;'s nouerant, uerum SC ipfum parum, propter naufeam SC afperitaz \ Ws . ^'tniêdam.Quid loquar,inquit,de uolatilibus,cum ouum quoq pro car \ nbsp;nbsp;M) '’'^'^®™’'^^^t ^ quorum alterum carnes liquidas,alterum fanguinem effe
\ nbsp;nbsp;textu^’'^’^^^®’^^’^'''^^® ' ^tibile eis de iolqs palmarum, quas baias uocant,conz
\ nbsp;nbsp;P'li fquot; ^^‘ ^'quot;quot;^tUum accliue SC ex una parte obliquum, in terra pro puluiUo caz
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bidui triduiq inediamfuftinentes. Humores corporis,qui naz
1 'quot;fÇXocto ÖCcxmanfioneuniusloci, nimiauidbus caftigationeficcabant.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofephus
-ocr page 470-4^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS lOVlNlANVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^j^ ^^
lofephus i'n fecund a ludaicac captuntatis hiftoria, Si in o^^^°^/??^„ß,ata lu/ tatum Iibro, ÔC contra Apionem duobus uoluminibus,tria deferiD'^ “^Äj-Jaud? dæonim:Pharifæos, SadducæoSjEflenos.QuorumnoiriflifflOS i^^*®^ ndianiin’ bus, quod Si ab uxoribus et uino Ôf carmbus femper abftmuen’nt)^^^ nbsp;nbsp;^^
iciunium uerterint i'n naturàm. Super quorum uita 06 Philo uir douii * nbsp;’’pp
prm uolumen cdidit.Euanthes Cyzicènus,06 Afdépiades QP^‘^^^^j„sQU0(p, gmaleon in Oriente regnabat, fcribunt efum carniüm non fuifle* EüdU 4 ^» qui hiftoriam Mithrac multis uOlUminibus explicuit,narrat apud Penas ff ra Magorum:quorum primos,qui fint dodimmi 06 ^öqueütiflïnu,«^ g^^g' 66 holere,nihil amplius in cibö fumere. Apud Eleufinam etiam uoluen ƒ .^^ bus,06 quibufdam pomis abftinere,folêne eft. Bardefanes uir ^’^^ ^ n^az dogmata apud Indos gymnofophiftas diüidit:quorum alteruni ^pP^^^^^iia« hasjakerum Samanæos, quitantae contiilentiæ fint, utudpomisarbo ^^^^^.g^ ij Gangen fluuium,uel publico orizac uel farinae alantur ciboïS6 cum rexa , .^^ nerit,adorare illos folitus fippacemq? fux prouinciæ in iHorumpreemus ^^^^.^ ft tam. Euripides in Creta, louis prophetas, non folum camibus/wSf co ^y^^j^^^ abfiinuiffe refert. nbsp;nbsp;Xenocrates philofophus de Triptolemi legens apu ^^^
nienfes tria tantum præcepta in tempio Eleufine refidere faibicHonor^^ ^^^^ rentes,uenerandos deos,carnibus non uefeendum. Orpheus in carmine .^^^ carnium deteftatur .Pythagoræ, Socratis, Antifthenis,06 rdiquorum trug nbsp;nbsp;^^
referrem in confufionem noftram : nifi £6 longum ehet, 56 proprij ret.Hie certe eft Antifthencs,qui cum gloriofe docuilîètrhetoricaffl,au cratem,dixi(re fertur ad difcipulos fuos : Abite,06 magiftru quacrite/go ..^^ repperi. Stanmepuenditis quachabebat, 06publicediftributis, mtm“ quam palliolum referuauit.Paupertatisep eius 86 Iaboris,06 X®*5P ^’’^cgtonco Sympofio:06 innumerabiles libri eius,quorum alios philofophico,alios ^ genere fcripfit. Hutus Diogenes ille famofifflmus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’Vm^-gjnul'
ge Alexandro,06 naturae uidor humanæ.Nam cum difcipulum ^® -lïL^dam lum reciperec,86 perfeuerantem Diogenem remouere non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dip
minatus eft, nifi abiret.Cui ille fubiecilTe dicitur caput, atq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^/fna
rus baculus er it, qui me à tuo polfit obfequio feparare.Refert Satyrus,qui uirorum leribit hiftorias, quod Diogenes palliolo duplici ulus fit Ef rP%jj(jn]^ peram pro cellario habucrit, fecumep portant elauam ob corpufeun tragi nbsp;nbsp;nbsp;»
qua iam fenex membra fuftentare folitus erat ; 86 Hn^l^tßi®' uulgo appe a in praefentem horam pofcens à quolibet, 86 accipiens cibum. Habitautea portarum ueftibulis 86 porticibus ciuitatum. Cumq fe contorqueretindo , ^ bilem fe habere domum iocabatur,86 fe cum temporibus immutantem. rig nim os doltj uertebat in meridiem, aeftate ad feptentrionem:86 utcunq; o ^^^ nauerat, Diogenis fimul praetorium uertebatur. Quodam uero tei^o« ^ ad potandum cauum ligneum,uidit puerum manu concaua bibere, ^ƒ » * fertur ad terram, dicens: Nefciebam quod natura haberct poculum. Virtu 86 continenriam mors quoej indicat.Nam cum ad agonem Olympiaci^Tran/ gna frequetia Graeciac celebrabatur,iam fenex pergeret, febriin itincre ici p prehenlus,accubuiireincrepidincuiac:uolentibusq eumamicis,autiniume » aut in uehiculum tollere, non acquieuit : fed trafiens ad arboris umbram,Ioquu eft: Abite quaefo,86 fpedatum pergite:haec me nox aut uidorent probabtt,am dum. Si febrem uicero, ad agonem ueniam : fi me uicerit, adinfemaddeen • Ibia per nodem elifo gutture non tarn mori fe ait, quam febrem morte ext u ■ Vnius tantum philofophi exemplum pofiri, ut formofuli noftri 86 torolu i, a fummis pcdibus adumbrantes ueftigia : quorum uerbain pugnis lunt,a y og mi in calcibus : qui paupertatem apoftolorum 86 crucis duritiam, autne1ctunt,a contemnunt,imitentur faltem gentilium parcitatem. Hæc de arguments p u -
' ' fophorum exemplisq diflerui.Nunc ad exordium generis humani,tacit a n_^^^
-ocr page 471-LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42/
* ^X^oquot;* ƒ nbsp;nbsp;nbsp;pninum Adam in paradifo accepüTe præceptum, ut extera po/
noto ^^’^^^’^^^tbore ieiunaret. Beatitudo paradifi abfqueabftinentia cibi óioft*”- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;futt:comedit,2lt; eieeflus efheie/
rtiiini*”'^^*^'®®’'^*’' ’ ^^* ieiunus in paradifo uirgo fuerat,fatur in terra ma/ ffcndi ° ^^P^'^’-'-'’-^ tarnen eiecius, non protinus accepit iieentiam carnium ue/ quot;'’;®®^^ poma arborum Si fruges fegetum,06 herbarü holera ei tra/ '''^^^‘^quot;^■•ut exul quoq paradifi, noncarnibus,qu3e in paradifo non erant, '^teiJ(^'“’'^^^“®P^3.dui uefcerecur.Poftea uero uidens deus quod diligen '^quot;^ ^^^^ ^^maliciam cor hominis ab adoIefcentia,SC fpiritus eius in his '‘“C?°quot;p°^^^ ,quia erant caro,opera carnis diluuio condemnauit : 00 aui/ ''f'^“nirk°quot;^'*'^”’g^^^’^P’'°^^^^’ d^lt;l*^ ^*^ Iieentiam comedendarum carnium; '’^‘»and *®^!^^’'^^^^f^otwïua, nondefiderêt magnopere quod non licebat, f^HtihK'. ?*^^^“^a®U€rtcrêtpræuaricationis.QuanquaniôC tuncex parte im ’^’’quot;am ^j*?^^^® ftt-Nam cum alia munda dicatur, alia immunda:Só in area Noe ^'^tus f ^'^^*'aa,de mundis introducantur imparia : Sé utiqj immundorum efus ^aEft^**^. ^'’^^idicerentur immunda: ex parte ieiunium dedicatum eft,do ’'’U^n?'^'’'^^ omnium in quorundam recifione. Cur perdidit Efau primoge/ ^'^^itó'^'^P^P^^P’’^’^ ^‘t’umç’impatientiam^ gulæ lacht ymis emendare non po ^^me'* • ^^^8yP^o populus ifrael,Sé in terram repromiffionis ladte Sé melle Aegyptias carnes Sé pepones aUiaq defiderat.Vtinam, ’^%ü p • ^ pereuffi à Deo in terra Aegypti,quando fuper ollas carnium fez ’'^in jf ^®”“®‘‘Qpïs nos uefcet carnibus ^ V enerunt in mêtem nobis pifces, ^^gt;^all ü^P^° ^^^''^debamus gratis,Sé cucumeres,óé pepones, Sé porri, Sé ce/ ^'^dto ^^^^'^^ anima noftra arida,nihil nifi manna oculi noftri confpiciunt. ^(^^^^'““^^‘'^^^ücntcsjcarncs Aegyptias fufpirabant. Moyfes quadra ' 'o^j “^ Sénodibus ieiunus in monte Sina,etiam tune probans,nonin pane ^'’'’fid 1 f^’i^^jfcdinomniuerbodei,cum Domino loquitur,Populus autem ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uacuo uentre,legem accipit fcriptam digito dei.lfte man/
°f ^’^Q^fwrgens^ iudere,aurum confiât in uitulum,Sé Aegyptium ^'’’“dicï ^^^“‘'^‘«‘ïiicftati.Totdierülabor,unius horae faturitate perit.Fran '^.ln^ ff y^^^'^ulastfcicbat enim Dei fermonem non pofie audire temu/ ï^itb^•?’ ^^’^ pinguefaâ:us,amp;é dtlatatus,Sé recalcitrauit diledus, Sé dc/ Nlt;tro °”quot;?®’®l™focerat eum,amp;é abfcefiTit à deo falutari fuo.Vnde Sé in eodem P’^^^’P^tunNe cS manducaueris Sé biberis,óé domos opimas ædi ^Ö^!”»ó^bubustuis multiplicatis Sé argento Sé auro,extollatur cor tuu, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^fl5 mäducauit populus, Sé incraflatum eft cor eius,
l ’^'«xt u 1 ^’^ ^“dketauribus,óé corde contjceret:Ôé uultum ieiunâtis Moy/ I Ï'^itlttsf ft- ^^l’“^”^^tem,Dci confabulatione cornutum,paftus Sé pinguior \ ^«ntU . ^?° potuit. Quamobrem Ôé dominus noher atq? faluator non ob \ nbsp;^M ”'?''‘§’’''^^ds ôé nuptiarum,ut quidam putant, fed ob ieiuniorum con/
\ 'P^MoV^^ ^^^'äm tranffiguratus in monte fecum oftendit in gloria. Qiian/ \ quot;Mtft r ^^ 2)éElias typum proprie legis propbetarumq monftrauerint : ficut \ f^^’ti.Pjjr'^'P^^’^^^^ft^^^’^’ï^icebant ei exitum,queni completurus erat in Hietuz \ Pl’^'ï.n ^°?f.'’^ enimDomini nonuirginitas ôé nuptias, ied lex nunciat Sé pro/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\| '\contentiofe in Moyfe nuptias , in Elia uirginitatem dixerint de/
\ Ï^itt j .®”*^f audiant Moyfen mortuum Sé fepultum.Eliam igneo curru ra/ \ ^litnA^^^^^^ ^^quot;^ cœpiffe, quam mortuum. Sed nee fecunda conferi/ | ‘Appetit ^quot;'’^^’V'^f^unio potuit impetrari. Quod ebrietas perdiderat,inedix \ nbsp;nbsp;’’'^ut r'*^oftenditur,pofle nos per ieiunium redire in paradifum,unde per
\ *^pOD^ f ^'^’^® ckdi. In Exodo aduerfus Amelech,oratione Moyfi,Sé to/ \ ^Pttstuit f r ^^^^fp^tam ieiunio,dimicatum eft. klus filius Naue ftationem \ %it S vr ^tinx’.óéinediamplusquamuniusdici,ui(ftorisexercituspro/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 'n vient in Regnorum libro primo feribitur) Malçdidus, inquit, qui
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ederit
-ocr page 472-4^4
ADVERSVS lOVlNIANVM
cderit panem ufcj ad uefperam, donee uldfcar me de ininiiCis mcis. Et non gufia/ uit om nis populus eius^Só tota terra prandebat. Tantilt;^ fuit autoritas ftanonisfe/ mei Domino deftinatæ, utlonatham, qui caufa uicroriæ extiterat,deprehenderct fors:2lt; ignorantiae erimen declinare non poiTet, patris^ in fe concitarctmanum, itf £lt; uix populi predbus faluaretur. Elias quadraginta dierum iemniopræparatus, deum uidit in monte Oreb,2lt; audit ab eo:Quid tu hic Elia f Multo familiarior ißa uox,quàm ilia in Gencfi:Adam ubi esd 11a enim paftum terrebatSi perditum.'lict teiunanti famulo blandiebatur.Congregatum Samuel populum in Mafphat,indp do ieiunio roborauit, ÔC fecit hoftibus fortiorcm. Aflyriorum impetum,6i potent tiam Sennacherib, E2echiæ régis lachrymæ, faccus, ÔC humiliatio uidus, fre^^ proftrauit,06uicit. Et econtrario ciuitas Niniue,imminentem iramDomini^ niorum miferatione detorfit:quam 00 SodomaplacalTet ód Gomorra,fiuolwu^ agere poenitentiam, ÔC lachrymas poenitentiæ patrocinante conciliare ieiunio. ^ chab rex impij ffimus, ut fententiam Dei fubterfugeret, 06 euerfio domus du^ “*, ferretur in pofteros,ieiunio impetrauir 06 facco. Anna uxor Helchanæ inan^^*' bo uentrem, filio meruit implere. Periclitantur in Babylone Magi,omnis condor 66 hariolus 66 aruipex cæditur. Daniel 66 tres pueri reuelationêmcrenturidnn'O’ 66 pafti leguminibus,pulchriores funt 66 prudentioreshis quidemenfaregis^ nibus uefcebantur» Deinde fcriptum cft,quod Daniel tribus hebdomadibusifl'^' nauerit:panem fuauem non comederit : caro 66 uinum non intrauerit os eius:^^ undus non fit, 66 uenerit ad cum angelus, dices : Daniel, homo miferabilis Deo miferabilis apparuerat, poft ieiunium leonibus in lacu fuit horribilis. pulchra restquæ placat deum,leones mitigat,dæmones terret.Mimtur ad eum( i^ eet hoc in Hebraicis uoluminibus no inuenerimus ) HabacucmeirorSprandium portans.Talem enim difcophoru inedia meruerat hebdomadis.Dauid,peridiran^ te filio poft adultcrium, ^a/^oAcy^cniJ in cinere 66 ieiunio facit,dicés:Quia oneron ^ tanquam panem manducabam,ô6 potum meum cum fletumifcebam.Et funt in ieiunio genua mea. Et certe iam audierat à Nathan: Dominus abuuWa hoc peccatum.Sampfon 66 Samuel uinum 66 ficeram non bibunt. Erant enuu ij repromiifionis, 86 per abftinentiam ieiuniumqi concepti. Aaron 66 cxtcni^^^^^ tes ingrefluri templum,omne quod poteft inebriate non potant, ne mofiantor. quo intelligimus mori eos,qui in Ecclefia non fobrij miniftrarint.Quamobro” probraturlfraeli,potum dabatis Nazaraeis meis uinuJonadab films Rechab,p cepit filijs fuiSjUt non biberent uinum ufp in æternum.Quibus cum offerreth^ remiasuinumutbiberent,66illibiberenoluiftcnt,loquiturDominusperproP lt;^ tam:Quia obediftis praecepto lonadab patris ueftri,non deficietuir deft/rpelon^ dab fill) Rechab,ftans in confpedumeo cundis diebus. nbsp;nbsp;In foribusEuang 0
Anna filia Phanuelis uniuira inducitur, femperq; ieiunans, 66 dominum ^^^8*quot;L longa caftitas longaq; ieiunia fufeepere. Præcurfor eius 66 præco Joannes Io® alitur 66 fylueftri melle,non carnibusdiabitatioqj deferti 66 incunabulamona i rum, tali bus incohatur alimentis.Sed 66 ipfe Dominus baptifmafuumquad^g ta dicrû ieiunio dcdicauit:06 acriora dæmonia do cuit, non nifi oratione ^^i’”^ 17 pofte fuperari. Cornelius centurio,ut ip it it û fandumacciperetantequambap ma, elecmofynis meruit,crebrisep ieiunijs. Paulus apoftolus poft famem 86: W 66 cgteros labores iuos,06periculalatronum,naufragia,folitudines,crebraiewn cnumcrat.Et difcipulo Timotheo dolenti ftomachum,66 infirmitates plurimas ftineti,fuadet uini modicam potioncm:Iam noli, inquit, aquam biberc. Cui auf dicit, lam noli aquam bibere:oftendit eum aquam ante potafte.Quod non coot deret, nifi crebrae infirmitates 66 dolor ftomachi poftulaftent. ReprobatqW“ Apoftolus cos, qui prohibebant nuptias, 66 iubebant cibis abftincre, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
creauit ad utendum cum gratiarum adione:fed 66 Marcionem defignat 86 l a 1 num, 66 cæteros haereticos,qui abftinetiam indicuntpcrpctuam,aadeftruen a^^^ contemhenda 66 abominada opera creaforis-Nos autem 66 creaturam ‘’^^J^^j
-ocr page 473-^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;425
Vir?.^^'‘^ ®^^ö» fagi'nx,abftincntiam Iuxun'ae,fciuiii’a præfcrimus faturitatt ’'''nisB^P' ^®”^'’® “i^o’fat fibi, 00 mm facit in interitum iuum.Et à diebus lo/ f'P'nnt nbsp;nbsp;'-æ tóunatoris K uirginisjegnum ccelorum uim patitur, glt; uiolêti dix
teuere •^^®““®^”*”’’’^^^^aduentuacterniiudicis,ficutindiebusdfluuif, ^HuK °^*^ Sodomx 86 Gomorrhæjdeprehendamur manducantes Kbibentes, ’iterf/*'*^ ^ nuptui tradentes.Nam 00 diluuium 8lt; ignis de cœlo faturitatem pa ^t A '^rf^’^^ ^^^5 delerct inuenit. Nee mirum, fi omne quod in maceUo uendiz tofi j , ’'^^ ^* iubcat, ÔC comedi: cum idololatris adhuc in templis idolorum,. gtntj- ^y*^'^^*''^tt'bus,pro fumma abftinentia fuerit,cibis tantum abftinere ^'^ Romanostls qui manducat, non mandueätem non ntatto ’l'“,“®®®’®^’^^t,manducantem ^^’'^ iudicet: non inter ieiunia SC fatu ^ö adti æT*^ mérita difpenfat, fed contra cos loquitur, qui in Chriftum credent ïentio'^^ '^^^^“^ ‘ ®^ ^°® ^^* ®’‘“ gentibus credidcrantmonet, utne fcandaliz 'pfiimf ^ ^^^° ^^°’ ^^“ '^dhuc infirmiores crant. Deniq SC in confequentibus hoe nifi ei °”^^'^^o ^ confido in domino lefu, quod nihil commune per feipfum eft: ^^*^ commune eire,illi commune eft. Si enim propter cibum iam non fecundS charitatem ambulas.Noli cibo tuo ilium Non5^?^'^° Chriftus mortuus eft. Non ergo blafphemcturbonum noftrum. Wd^f^ ’'^'®m dei efca 06 potus . Ac ne quis putaret hoc de iciunrjs dici,8C ”“«iœ ®^®‘°’'®I“‘^^ca,ftatim ediflerit : Alius credit manducare omnia. Qui ïliusi Ïquot;quot;*® $ftjboleramanducat.Et rurfum: Alius iudicat diem plus quam diem, ’gt;o6hu^’^^ lt;lian’Vnufquiflt;$ in fuo fenfu ab und et. Qui fapit diem,domi-quot;W ^’^^’quot;^^^ducat,Domino manducat : gratias enim agit Deo. Et qui non ^nntu’^®®^® ’'°” manducat, Ôt gratias agit Deo. Qui enim adhuc infirm! amp;dif r^®^’'^® ^^’'^^^ mundas,alias arbitrabantur immundas : 8lt; inter diem
^ quot;üs nbsp;nbsp;nbsp;’^‘1'”^ exiftimabant : uerbi gratia, fanÆus efle fabbatum ÔC neomez
'^tcr ^^’'°P^§i^m,quàm reliquos diesîiubentur holeramanducare,quæ indiffe ®’’'ne?'^”^^'^'^'^^ ^^ omnibus .Qui uero firmioris erant fidei,omnes carnes ÔC dies lt;iomi^ ^^^^'''^ effe credcbant.Illud autem quod proponere aduerfarius aufus eft, ûtit ■'‘®™0’’®® ^ potatorem uini à pharifacis appellatum:8lt; quia ad epulas ^^®’'quot;^^^ ^°^ defpexerit peccatorum,exiftimo quod nobifeum turn -. ^^ominus(utarbitraris) uorator,qui quadraginta diebus Chriftiano/ bQ,?5^^^®^^^witgt;lt;lwil’«atos appellat efurientes ÔC fitiêtestqui efeam haz '^l^’^’P^^l fufpicabantur,fed quç inpe^etuumnon periret: ^°g^^^’'^ prohiber : qui cum efuriffe ÔC utiffe dicatur, ÔC iffe irez tand' ^^ P’’‘quot;^'1'^)excepte myfterio quod in t^û fuæ paffionis expreffitjôC prdz tatu '^°'P°”5 ueritate,ncc gulæ fcribitur fcruifle,nec uentri.Qui diuitem purpuz infi”*^r^^^® ^P'-'^^^ narrat in tartaro,ÔC Lazarum pauperê ob inediam dicit effe quot;onquot;! . ^tx.Qui quado ieiunamus,ungi caput à lauari faciem præcipit.quod n2^’”’’^^0quot;“ûû,fed domino ieiunemus.Qui comedit quidem poft refurreeftio/
L nbsp;nbsp;üw^^'^^”' puteis afli 2lt; fauum:no propter efuriem SC gutturis fuauitatem,fcd ut
1 dan^'^ ^™ corporis comprobarct.Nam quotiefcuamortuum fufcitauit,iuflït ei \ nbsp;nbsp;a«tt'?^'’^^»®®refurredio phantafmaputaretur.EtLazarus poft refurrcAioz
\ nbsp;nbsp;jieo’''°^^’^^^^'^^^^‘'’'^tgt;itur cS domino iniffe couiuium.Nec hoc dicimus,quod
I nbsp;nbsp;Ptn ^ ?'f^^^ ^ cxtera(fi uoluntas fucrit) in cibo effe fumêda:fed quomodo nu
\ nbsp;nbsp;v'^fS''^'tatc,itafaturitatiamp;Ccarnibus ieiunia fpiritumqprxferimus.Si autem
1 nbsp;nbsp;^ • tonfottapranfurus afcenditin coenaculü,fortuita efuries non facit prxiu
\ nbsp;nbsp;Itoquot;?’^’®^°’®’^°^^'^modoSCdominus,quiaadputeum Samaritancehora
1 (j ^‘^ffusrcfedit,ÓCbibercuoluit:omnibus incubet neceffitas,uelintnolinthoc \ bïd^°'^^^'^5’'^'* ®^* ^®^ fieri,ut ucl fabbatum effct,uel dies dominicustSC poft I j. 'quot;^’'ilt;luic^iciunium,horafexta efuricrit. Nunqua enim crediderim ^oftolum, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cccnauerat,cpulisq diftentus fuerat,alterius diei efuriffe meridic.
I XMu ccenauitpridie,SC fequêti die efuriuit ante prandium,non exiftimo quod 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 ufq?
-ocr page 474-426 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS lOVINlANVM
üCcÿ adûtietatcm comederit,qm'tarn citopotmt efurire. Porto üpetEkiitn^ixp^ ^ zur deus,quod non taledeinnium elegerit, dicenstln diebus ieiuhiorum ueRrotUtn inueniutur uolimtafes ueHrxtQC fubic^ios percutitis, ÔC in indicia. SiC inlitcs iciuni
■ tis,S)C cxditis pugmstnon tale icinninm elcgi,dicit dominus.Qnalcekgcrit,doct(gt; grange efarienti panem tnum,0(^panperes fine redo indnein domGtuam.Simde ris nndnm,uctti:0C domedicos feminis cni ne dcfpicias.Non igitnricinninm repro bauitjfed quale ncllet,o{iendiz. Netj enfin uentris efuries accepta cüdco,quâmli/ tes OC raping QC IniCnria dedruüc.Si non unitieinnium dens^qnomodoinLenitico prxcipit,nt feptimo men[e,decima menfis omnis populus ieinnet nkp ad uefpern 8C qui non afflixent anima fuam,moriatnr SC exterminetur de populo fno'^^Qnire fepulchra conenpifeentix, ubi carnibus deditus populus ruit,nfep hodiein folitndi
,g ne perfeuerant^’Et cradus populus ortygometra fenbitur ad cholera uüprutkik-Curhomo dei,ad cuius prophetiam manus arueratregisHieroboam:quimandii/ cauit contra edi^um dei,ilico percudus eCt^Er leo quiaCinam enfiodinitinadb^) prophetx leuati fede prandio non pepercite'Qui ieinnus miracnla (ecerat,pr^^'^^ iheo fatuntatis poenas luit.Sed ëC loei clamitanSandlihcate ieinniü,prxdiciretn/ rationemtutmondraretur ieinnium fantdidcari exteris operibns,ÖC fandifïcit^^ ieinnium curationiprodcere peccatorum.Quomodo aut uirginiratinerxnéprZ/ indicat imitatio uirginum diaboli, ita nee ueiïs ieiunijs codornm didis ëC Cybeles, S)C quorundam ciborum in xternum abdinentixmaximecnmapudillosiciuniuin panis,fagina carnium compenfetur. EtÜcutdgna qux faciebatMoYfes,imi(ib2n turdgnaAegypriorumdednonerantin ueritateinam uirgaMoyd uitgasMago' rum deuorabattita per omnia qux pet xmulationê dei facit diabolus, nóreligionis nodrx fuperditio,fed nodra arguiturnegligentia,id nolentiû facerequodbonnm ede etiam feeuH hommes non ignorant. Quartapropodtio,qux ëCextremaeß, duos ede ordmes, onium ÔC hircornmtalternm indorS, alterum peccatorutahosfia re a dextris,alios a dnidristëil audire iudos, Venite benedidiipatrismeijpoffidste D paratum nobis regnum a conditutione mundi.Peccatoribus uero dicitDifcednea me maledich m ignem xternum,quiprxparatns ed diabolo ëgt;Cangelis eins- Arbo rent bonam nonpodemalos fruedus facere,necmalam bonos.VndeëCfalnatorb quiturad ludxos : Vos depatre diabolo edis,ÓC concupifcétiaspatris nedrifacere unltis. Decern uirgmes proponit dultas atep fapiêtes:8é quinep qux oleum non ha/ bnerunt,remandde extrinfecnstahas uero quinqi,quedbilumen bonorn opemm prxparauerSt thalamum intrade enm fponfo.AfcenditaddiluuiüëCait,Quieran( enm Noe, indi fernati dint:qni uero peccatores, omnes in comuneperierSt. Apnd Sodomam ëC Gomorram,exceptis duobus gradibus bonorümalornmp,nnlladi/ nerdtasinuenit. Quiedindus,eripiturtquipeccator,parideuoratnrincêdio.Vna falus liberatis, nnus interitus remanentibus. Ne paululum quidem à iufiicia dccE nandnm,indicio ednxorLot. Siautcm,inqnit,miht opponis,qnareÏuflnslaborct in pace,ant perfequntionibustd nullus profedins ed,necmaiora prxmia: faas hoe enm {acere,nÓ ut plus quid mereat,fed neperdat quod accepit. In Aegyptoqnop deoemplagas xqnaliter omnes fenduntpeccatores:ëC fimiles tenebrx,dominoSi feruo,nobiliëf ignobili,regi imminentëf nulgo. Santdis uero deiëfpopuloUrael una erat lux.Sed ëf in mari rnbro indi pariter tr an feut, peccatores pariterobmum tur. Sexcenta hominum milia, excepta imbellixtate ëC fexn, in deferto xqualitet ruunttëf duo epri indicia pares erant, xqnaliter liberantur. Per quadraginta annas cundinsIfraeîiimiliterlaboratÔf moritur. Gomormannx uniuerfis xiatibusuna in cibo menfura ed:ueditns pariter non deteruntur, capillifimul non augc[ur,bar' ba in commune non crefcit,calciamenta ex xemo omnibus durant.Non incSIocrc pedes, cibus in ore cüdlorum xqualiter fapic. Ad manfionem unam pari labors óf mercede pergebant. Omnis Hebrxus xquale habet pafcha, xquales fcenopegb^gt; xquale fabbatum, xquales neomenias. Septimo requietionis anno abfqperfotn^ rum difcredone dimitdeur, ëgt;C in iubileo uniuerfa eunefis débita relaxantur, at^ ^d antique
-ocr page 475-lt;ilHL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4i-7
^’lgt;ïii?P®“'^®o’'^ uenditor redit. Parabolam autem i'n cnangdio feminantis ^'^ .f^f’^^^®’^^ centefimus 06 fexagefimus ÓÓ tricefimus fruftus exoritur : 00 ’**^|)oj’^®*®^®^ iriala,triplex ftcrilitaris uarietas i'ndicatürj in duos ordincs dmv *^^ua*^^æ ^ ^^’æ ' ^^ qwmodo apoftolis pro derelidlis fibfs 8lt; uxoribus,in *’^ ijn^' 5^^^^’’® ^° fepties dominus repromit tit, SC in futuro uitam æter Niuli • ^^0*^ cft inter centum 06 feptem : fie 06 in hoc numero non faccre ^Cte^’*”'» “^^^^’^s terrae fertilitas prædicatur i praefertim cum 06 euangélifta ’^’•«Mii,’'^®'^“™ fi’^mcrct triginta^fexaginta 86 cêtum.Dicit dominus: Qui man ^^ofin^^v '‘Ernern,86 bibit meum fanguinem, in mé manet, 86 ego in illö * Sicut *^ ^fa/t *^^ differentia graduum Chriftus in nobis eft, itâ 86 nos in Chrifto fi/ ®^®“®*0®™s qui diligitme,fermonemmeum feruabit, 86 pater me/ ^gt;‘w’^^quot;^.’^^^ ^^® ueniemus, 86 manfionem apud eum faciemus. Qui iuftus ’’?’^^’1^^8‘%^^unt ad eum pater 86 films, 86 in eius habitat hofpitio.Vbi r^ Jij j ®®®^* habitator eft,puto quod nihil deefte poflit hoipiti. Sin autem ^æ^’^’^^ones funt apud pattern meum, non in regno cœlorum diuerfas ^V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eedeharum in toto orbe numerû,quac conftat una per fez
S^tei ’'’^^^’^ ^ praeparabo uobis IocS,no loca. Si hæc repromiffîo proprié '^^ij^^P°^°^°’^^”’ eft,ergo Paulus exclüfus eft de hoc loco,86 eledionis uas ß’^C^P^f^^*^“’’ ^ mdignus.Ioannes 86 Iacobus,quia plus caetcris petierunt, ^^’’'^’'' ^0*' ^ft dignitas corum imminuta,quia reliquis apo/ ^ij . ®^^t’Ncfcitis quia corpora ueftra têplum eft fpiritus fandiCTcm ^’''’^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’’’P^^*“^ fimilitcr in omnibus habitatorem oftêderet de urn.
'^^ti^ ^°^° tantum,fed pro illis qui credituri funt per uerbum eorum in me: ^’HSd ^^^ me,86 ego in te unum fumus,ita omnes unS fint in nobis. Glo/ i ^8(cp ^*®^'gt;^^^ cis:dilexi eos,ficut me dilexifti.Et quomodo nos fumus '^'^'‘Ön k ^fP‘^^®'P^lt;^s unus deus,fic 86 unus populus in ipfis fit,hoc eft, h^'^®’”i,diirinae cofortes naturae. Sponfa,foror,mater,86quæcucçalia ^ftio *^^'’^^“’““® eeelefiæ congregatio eft,quæ nunquam eft fine fponfo, ■ ^dnd' x *? habet fidem,nee conftupratur dogmatum uarietate,nec haerefi-H?*'’iCh**n'ogt;*^°P^””^**^t«Q!iocStp uadit agnus,fequitur ill urn: fok nouit can' ptliffe ß®‘^^^®gt;wquit,mihi oppofueris, ftella à ftella differtin claritatc,au C^'^^ ^^^ ^ ftdla,hoc eft,fpirituales à carnalibus.Omnia membra æqua/ °^^^^”^ praeponimus digitO,nec digitum auriculæîfed in fingu ^ÏC»* “°?^®cmbrorS Communis dolor eft. Aequaliter introimus in hoc fe/. f^^f • \^’^® ^° egredimur. Vnus Adam terrenus,86 alter cœleftis. Qui in ^4i?^f’® ^’^*^'^ ^ftj 26 peribit;qui in cœleftfià déxtris eft, 86 faluabit. Qui ^*”^0111?*^ • ^ ^’^^^^’’’^^® ®^^ gehcnnae,Et qui homicida fuerit 86 adulter,mit ^'^ ?^^^8^^’gt;*h^gt;In pérfcquutionc qui incêditur,qui fuffócatur,qui dc/ *^^00 .B^^^d^i'hlcarcereindufus obicrit:uariaquidem ludac genera,fed ^Pctjif. ’^*'^or5 eft.Inter eum fratrem qui femper cum patrc fuerat,86 qui poft^ ^^^110^''^ ^^^‘■^^P^'-’^î^^ha diuerfitas eft. Operarqs primae horac 06 tértiae 86 fe J^abif æ^.’^?^^®^æ»^'*® denarius aequaliter redditur: 86 quo magis admk
*^*'^^'Phpræmium,quiminusinüincalaborarunt. His86huiufcemo/ ^MJ*’?®*^Ph»ar« teftimonqs, quac ad peruerfitatem fui dogmatis callidus ^taf ?^^^^*”® ^®^ tentetur etiam eledorum dei 6 Et quod loannes apo/ ^^0iiiHi*^”^®5 dftftuenifte multos, hæc ucra eft antichrifti prædicatio,quæ in/ ^Xd 7*^”^*^’”“ poenitentem nullam facit elfe diftantiam. Simula miror, ^•Qm’ ^^^ ^^^”^ ^ Proteus noftcr,in uariarum fe mutet portêta forma ^''’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^ faturitate Epicureus eft,fubito in retributione merito
quot;■''f^h s/^ ' P *“î’^®æPoty®*â Citto,Iudæam Cypro,Chriftum Zenone corn d^^ntói^^-^ • ^^ * uirtutibus paululum declinare,86 omnia pcccata funt paria, ’^Hia ^””’^® ’^^^^ eft,qui panem efurienti furripuerit,86 qui hominem occi/ 4«ocgt; maximorum fcelerum reus teneris.Porro aliud eft,fi te dicas ne mi/
O 2 nima
-ocr page 476-428
ADVERSVJ ÏOVINIANVM
nimaqm'dê habere peccata^86 cirm omnes apofioli QCprophete QCf^namp;^imtiid ( quod in fecüd3.propo{itionediffcrui,peccatores elle fe pJanganf, folus dduRica glorieris.ÄnK mido eraspede,modd nÓ folum calciatojed ^omato.Tunepexi tunicaSCnigra fubucula ue{iiebaris,fordidatus ÓCpaïUduSjói. callofamopcrcgdti' x^ tans rnaniim;niinc lineis ÔC fericis ue{iibus,5(. Atrebatum acLaodicezindumctis ornatus incedis.Rubent bucex,nitet cutis, comx in occipitium frontemep tornw tur,protenrus efl aquaheuïus, infurgunt humeri, turgetgutturiSCde obefishud/ bus uix fufbocata uerbapromuntur. Certe in tanta diuerntate uidius èC ue{iitus,ne cede ett aut hic aut ibieuepeccatum. Non quodpeccatum in cibo,autin ueftibus aiTeram : fed quod uarietas 8d commutatio in deterius, reprehenbioniproxitn^Ü» C^uod autê reprehenditur, a uirtute procuï eütquod à uirtuteprocul e{i,uitioin3a apatur. Qitod uitiofum arguitur,peccato mgitur. Quodpeccatum e{i,ivxa mm fenteattam in üniflra parte ÔC hircorum grege deberibitur. Autreuerteris igitund antiquum propobittt,ut ouis podis ebbe ad dexteramiaut ü priorem bentethmpw^ uerba pcenitentia commutaris, ueUs noUs,quanqua barbam raberis,interhircosmi merabens.Verum quid prodell lubcum uocareiubcum,Sgt;Caccubatorisdoc£reiticó/ Üanttam, cum propobitionum feries diluenda bitbOues 8C hxdos à dextera èi^nb {lra,duos luüorum QCpeccatorü ebbeordinesnon negamusArborem bonamfiu/ .dlus malos non bacereinec malam bonos,numdubium efl. Decem quoep uirgims fapientes Sc liultas,in bonas malascp diuidimusJn diluuioUberatos iubtos,ëii.ptt/ catores aquis obrutos,nóignoramus.In Sodoma SdGomorra ereptumiu(ium,Si impios igne cobumptos,omnibus perfpicuum ebl. Decem quoi^ plagispercuihm Aegyptum, QC Ibrael builbe bobpitem nouimus.In mari rubro tranbilbe iu{ios,SbPbï raonem cum buo-exercitudemerbum,etiam in beholis cantantparuuUSexcentami ha m deberto cecidiiïe,quia incredulibuerintjSbduos tatum terrainrepromiffionis intrabbe,beripturæ docent,Sd reliqua qux ubep adoperarios uinex,in duosbonorCi SC malorum ordines debcripbibli, Sed quale cli, ut quia inter bonos Sb malos dimbio o ebl, tu aderas inter ipbos bonos uel econtrario malos nullam effe diüantiamjmbilif relerre, utrü tn pecore aliquis aries bit,an ouicula d Vtrumprimamlanamhabeat, an becudamdVtrum bcabidum pecus bit SCmorbidum,an uegetumatepbulbultansb maxime cum Ezechiel oucs rationabileSySd diuerbitatem interpecus Sbpecus,buz prophetix autoritate demonllrec, dicens i Ecce ego iudico interpecus Sbpecus,Sb inter arietes Sb hircos,Sb interpecus pingue SdmacHentum^proeoquodlatenbus Sbhumeris impmgebatis,Sb cornibus ueliris uêtilabatis omniainfirmapecorado nee dibpergerentur. Et ut bciremus qux illa buntpecora, liatim intulit.Vosautcm gteges mei, ones pabcux mex hommes elits.Idipbum ergo eritPaulus,Sbillepa:ni tcns,qui cum patris uxore dormierat,quia in Ecclebiam polipœnitênamreceptus efl:Sb quia bimul à dextris efl, in eadem cum apofiolo claritate bulgebitbEtquomo/ do in uno agello ubcp ad melbem in conbummationem mundi zizania patiterftu/ mentacp buccrebcunt f Qua conbequentia pibees boniSbmali,bagena ChriüiSbteti euangelico continéturfCurin iypoEccl€bix,in arcaNoe,diuerba animalia,Sbpto qualitate meritorum,diuerbx buntmaniioneslt;SCuraliicitregina àdextrisDomini in ueflitu deaurato,circundata uarietate f Curlobeph in bonna Chrifii,uariamlu^ buit tunicaSCur Apofiolus loquiturad RomanostVuicuiep bicutdeus diuibitmen buram Edei^Sicut enim in uno corporemulta membra babemus, omniaautêmem bra eundem adium habennita multi unum corpus furnus in Cbrifio,bingultauccm alter alterius membra. Habentes autem donationes becundum gratia, qux data cli nohis difberentes, biueprophetiam becundum menburam Sdei,liuemimlieriumm inmifirando,biuequidocetin docfirina,quiexhortaturin exhortado,quitribuitin ümpliatate, qui prxeblin bolicitudme:8b reliqua.Etin alio locoiAUus iudicatdiem plus quam diem, alius iudicat omnem diem:unubquibqp in buo benbuabundatEtad Corinthios:Ego plantam, Apollo rigauit, bed Deus incrementumdedirtitaepnetp quiplantat ell aliquid, sec^ qui rigat, bed qui incrementum dat deus.qui plancat Sb
-ocr page 477-fOt^j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41^
e autem propriam mercedem accipict fccundunl lt;13 ^’quot;’»sdib'^c” ^'^'^ Turnus adiutores,dei agn'cultura eftis,det aedificatio cftis. te#''''^n '^^cundum graria deijquæ data eft mihi,ut fapiens architetftus fun V^fe n ’^’’^*“® autem fuperædifîcat. Fundamentum enim aliud nemo po/ f(*^4’fiöt^^^*^^’’”*^quod pofitu eft,quod eft Chriftus lefus. Siquis autem 1 P^’^^’^’^’^^æ2ntum hoc,aurum, argentum,lapides preciofos,Iigna, iu’'^%a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opiJs apparebit. Dies enim domini illud manifefta-
4’'!f'isn,'*'?^^’’^^^^bitiir:ÓÓ fingulorü opus quale fit,ignis probabit. Si eux 0^^%^ ™^’?^’’°^ fiTeraedificauitjincrcedem accipiet. Si cuius opus arfent, ^^*^^*” faluus erit,fic tarnen quafi per ignem.Si is cuius p^'ilibf Z^*^.?^ ^^quot;^’'^*” fuftinuit laboris fui,perdet quidem laboris pnemi/ ?itó ‘^uabit,non tarnen abfqj probatione ignis:ergo is cuius opus manfe/ iM)nî’^?^^^^^^*f» ^^^® ignis probatione faluabitur, Sd inter faluationem ÓÓ aliqua. Neeno in alio loco: Sic nos,inquit,exiftimet ï?‘'’^tfö ‘^®^os Chrifti,ói difpenfatores myfteriorum dei.Hic iam quæritur ^^enf -’'5’*^ ®^^^® q^ft inueniatur. Vis fcire quoniam inter difpenfatore ^^^er^^^^^'^multa diftâtia (non dico de malis 6C bonis,fed de ipfis bonis qui ^^^;f;^. ™'^^)audi confequentia:Nefcitis quonia qui in facrifieijs operantur, ’tóÏ®'°‘?^®^Q’“aItario deferuiût,de altario participaturCSic 8lt; dominus ^^*’015 p ^“* ^uangelium annüciant,de euangelio uiuere:Ego autem non abu/ %ih^°'!^°’' ^^^’P^ autem hæc,ut fie fiant in me. Melius eft enim mihi mo pir ^°”^ ’^^^’^ ‘luis euäeuet.Si enim euangelizauero,non eft mihi glo/ ^’*W '^^^ ^“‘PP^ “ibi ineSbit. Vac enim mihi cft,fi non euangelizauero.Nam ^°^ ago,mercedem habeo. Si autem nolens,difpeniatio mihi crédita ^‘ ^^^’^8°*u^''CMmca^Vt euangelizans fine fumptu ponam euangelium * quot;'^r,ev’^’^^°’^^^^'^^''P°*^‘^^‘:ate,qu3e data eft mihi in euangelio. Cum enim elftem K ^^ o '’'’’^'^us omniü me fcruum fcci,ut plures lucrifacerem. Nunquid potes dix '’On 0 ^^^°® ^^* uiuunt de er angclio, 66 qui de facrificijs participanturC Vtiq? ^Poft ^quot;^^^^ ^”'^ difpofuit, u: qui predicant euangelium,de euangelio uiuant. qui non abutitur hac licentia,fcd laborat manibus luis, ne quem ^w ) *®^^uodeoperatur, 8i miniftrat his qui fecum funt : utiq^ ideo hoc fa/ n^rr^ ^^ bborans,plus aliquid mercedis accipiat.Curramus ad reliqua. Diuifio/ 1(111^’'®’bmt,idemautem fpiritus.Etdiuiftiones minifteriorü funt,idem au/ Hiij ’’®®^PEtdiwiftones operationum funt, idem autem deus,qui operatur om ^j quot;omnibus,Vnicuique autem data eft operatio fpiritus iuxta id quod expedit, poti^’^.*^ ^°’'P^5 “’'“ eft,2lt; membra plura habet, omnia autem membra cor por j^®®^®uba,tmum corpus eft,fic amp;nbsp;Chriftus.Verum ne dicas in uno cor/ Ou U quot;^^^ quot;^oiTibta unum habere meritu, ftatim gradus defcribit eeelefiæ,66 ait: ^^ j ^®^^ pofidt deus in eedefia : primum apoftolos, fecundo prophetas, '0 Mores,Dcni($ uirtutes ÖÓ gratias curationum,opitulationes,gubernatio/ lt;3’^^®®^^guïi™«*«Nunquid omnes apoftolicnunquid omnes prophetæCnun ^'‘'onines doctores C’nunquid omnes uirtutes î’nûquid omnes gratiam habent cu o®*'“ linguis loquunturCnunquid omnes interpretatuK Aemu j 'quot;'Güterndonamaiora,S adhuc excellêtiorem uiam uobis demonftro,Cum^ ., ^”^’itatisuirtufibuslatiusdifputalftet,adiecit:Siue prophetiæ euacuabunt,fiue quot;S‘'æceffabunt,fîue fcientia deftruetur: Ex parte enim cognofcimus,0ó ex parte ^°P^oanius,Cum autem uenerit quod perfectum eft,euacuabitur quod ex parte ‘■Etincontinétibus:Nunc autem manent fidcs,fpcs,Se charitas,tria hæc-Maior ^on horum eft charitas,Selt;ftamini charitatem,acmulamini fpiritualia,magis au/ ’^utprophetetis. Etiterum:Voio autem omnes uos loqui linguis,magis autem Pmphetare,Nam maior eft qui prophetat, q? qui loquitur linguis. Et rurfum: Gra/ •^ ago deo,quod omnium ueftrum linguis loquor. Vbi diuerfa funt dona, 00 alius quot;»ior.alius minor eft, ÔC omnes fpirituales appeUantur ; certe oues funt,amp;C ftant à
O 3 dextris
-ocr page 478-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^’®' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSV^ lOVINIANVM
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^p^^^^^^*^tcr oueni QCouem ettaliqua. dinerütns.I^oquitur quidem dehimiiiü'
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aDonoi^^^ ^po^ohistEgo fum nouilTimus a.po(ioïorum, qui non üim dignus uocui
^„fat '^^'^^^^^^^^^^'^^^^^^^ ^^^ ^^^^^^^^^ deügr^tia autem deifum,id quodfamt tem f nbsp;nbsp;^^^^- ^^ ^-^ tia.cua non fuit, fed ampUus omnibusillishborauf Non egom
feaonfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^•^^tumtamen in eoquod fehumiliât,oücditpof
cur^i c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^os effe maiores : Si qui utiep uas ekedonis dicitur,Sf
^^^^^^°^^^^t,non ediniuRus deus,ut obliuifcaturopens dus,SiCdif rnorüin^,quot;''i^^^'^^'^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SicutinAdamomne^
ne, Ouan^J ^‘^^^ftoomnes umißeabuntur, unufquifepautemin fuoordi/ dum. Non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ terurget ordine, utiep diuerfa funtméritarefurgai'
alia autem pifcium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^to,ddaliahominü, aliapecorum,aliauolucruni,
Rinm gloria alia a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^P^Jf^.^^leïita, N corpora terredriatfed alia quidem code
tas ReUarum. Stefla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;daritas folis, alia claritas luna:, dia darf
rum. Quod tu fcilicpr ^dla diRerttn darttate. SiceritÓCrefurrediiomormon à earnalibus ;ergo nbsp;nbsp;p°,^^^^^^P^^ expofuiRi, utdiccres fpintualesddcrrc
tudinisalfereresS^Rdlam totumhumanamuhf
Ardurus, ulius^Or?on^rutilent, ut alius Lucifer Rehahns
t^,in lob uolumine continentur^n^ ^' Sf caetera Rellarum uocabula, quæ fatras
tribunal ChriRim:recinlt;-3t c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manifeRari nos oportet ante l
Ium, Acneforfitan dicaç^Jf!^^‘f^^^^tf^f^j!^?^^P^corpus,Ruebonum,fiue{na/
minus feminat,de parte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Certe Qi qui plus,^qui ƒ
' nu^nenromM^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rodtafninm. Vndc Si dies Mici,'ineen/
exiremn indien 17md ^^^^^^j^^'^^^'^aieiinn. Sineeaniaenimsppellanirilies f pnnnanius min nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r’'^^'^^‘^^nauigan2us,luihiniir,asif /
funt SUdemeRf ‘^^ r ^^^^f^^^^^^^^^^^^^ronesacqualHudicio crucian / S^^oßmR^''Tf^7^ ^'^''^^'cfum, ergo qui hieparitercruciiixifunç / mifR^nr^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mnxera^Rmulnauganqir^ /
^ ^ l^^^^^^^^^^^Icagium fRe fertpoRea Paulus apoRo/usreuc/atiO'
^^crant, dicitRbt a Domino eiledonatos. Nunqin'drscia
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^R^taonanturjuniusmeridlantf Decern fandUfpeccatricFnpoifuaf
erurre g
-ocr page 479-gt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SECVNOyS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 J Ï
ÎJ’^rfuftatem. Lot cum filiabus ereptus eft de incendiojiberati'eftent £c gene/ fjj^^^cuoluiffent. Et certe muka dittcrentia eft inter Lot Sd generös eins. Libez fii|,j *8®’’wnaurbs de Pentapoli, Sv quæ eiufdem meriti erat atq? uni fentenriac Ilir £ *”‘gt;C“‘ Sodoma SS Gomorra, Adama 2lt; Seboim, fanlt;fti precibus cuftodi/ j^j'f«dincrfiimincritum in Lot 06 Scgor,5S tarnen de incedio pariter euadunt, |ir;iquot;''“’'’Q®abfcntc Dauid uaftauerant Sicclcch,8v uxores eorum SS liberos in fisû^^*®®^**^» ^æ tertia cæduntur in campo,2lt; quadringenti homines afcenz qui cæfi hint, SS quifugere potuerunt, 'iiros'^‘“*’''Legiinus in Euangelio,turrem Siloe cecidifte fuper decem Si oSto htof’ f quot;^^^ occidiffe.Certe iiixta fententiam faluatoris,non foli fuerant pecz PieiK^c *’’‘^®’™‘ilt;^*iïcm reliquorü puniti hint,ut peftilente flagenato,ftultus faz *'f,5(*’''”®^ ' ^’ oï^wurn peccatorum unum eft hipplicium, iniufte alius occidiz ’’’Oif?^®®”®” ^iö’i“s alius comonetur. Opponis mihi gomor mânæ,unam^ \i,^^“^h«n £lt;^ capillos SS barbam ÔC calciamenta,ex æquo fuifte Ifraeli f^h'tifi^^^‘'^’^'^'^ ^ ^°® Chrifti corpus xqualiter accipiamus. Vna eft in myfterqs ’icih^ï‘®’’^°™w SS ferui, nobilis SS ignobilis, régis SS militis, quanquam pro *'i5(ljÏ^‘^®^wi»s diuerfum fiat quod unum eft. Qui enim indigne manducauez ^to^®®”^»^^ erituiolati corporis 2S fanguinis Chrifti.Nunquid quia SS ludas ^M^^^''^^ ^’’‘biL de quo 2S cæteri Äpoftoli, unius cum reliquis erit meriti^ ’s?®®“®tecipere facramentum, certe omnes æqualiter uiuimus,unum tra ^®'l'»0n'''^’ ®®^“quot; humore irrigamur,tjfdem cibis pafcimur. Porró fi alimenta ^'11^’^^^‘^ntur in melius, 06 fit aliquidfuauius condituris, huiulcemodt ^'’Si ^^* ^atisfaciunt,fed uoluptati. Aeque efurimus, aeque algemus:fimul 'Siii?!®^8®’'^æftifi«s SS calore dilioluimur.Sol quocg ipfe 2S luna SS omnis
1 *'®'^Bq ®®î®’®^-p’“uiæ,ô^mundus æqualiter nobis currunt, SS qfdem omnes !?%lif'^®’*“®*®’’’^fiw®i’^aniur,bonióCmaIi,iufti SSiniufti. Si præfentia, ^’’‘Klis ?^?^®’'“^®rgo 2S fol iufticiæ æqualiter iuftis SS peccatoribus,impqs '*'Mju ’^“’^'aais ÓS ludæis atque gentilibus orietur, quum fcriptura dicat:Tiz ?‘Httsï??®^o“fimim orietur fol iufticiæ. Si timetibus orietur, ergo contem/ ?’’lt;ittctt ’’^^®^°P’'ophetis occidet.Oues quæ ftant à dextris,ad régna cœlorum ’^ÓCeco''^’?‘’^ii’'‘artarutn detruduntur.Parabola ifta non ouium inter fe me ^Ntou*'?®°^®’’^fi’’ft bircorum, fed inter oues SS hircos tantum diftantiam fa f*^cu^^?*® omnibuslocis docenturomnia,fed unaquæqj hmilitudo ad-id r’^ïo**^ ®®‘’*^^® ^ft • Sicut ÔS decem uirgines,non totius generis humani, v'''*hdu ^quot;^ ^pigrorum exempla funt : quorum alteri,femper domini præftoz ^ inertiæ fe dantes, futurum indicium non putant.
*^ lib ®.®®P^’’^^olæ dicitur:Vigilate,quia nefcitis diem neque horam.Sed in k’’^iïui^T*^ ^^ ^°^’ ^ omnis orbis intcrtjt. Omnes caro erant, ÔS propterz d^funt^Ä *^°^ ^mfdem meriti dices,filios Noe, SS Noe,propter quem fill) 1 '^liofi ^^’■“^^didum Cham in eodem pones loco,in quo ÔS pattern,quia b?^ fiftq^^ ^iberatus eft. In paffione Chrifti omnes declinauerunt,fimul amp;nbsp;''Ritu '?®^*^’- “011 buit qui faceret bonum, non fuit ufque ad unum. Audez t ®Min| ’^^tqfie negafte Petrum,ÓS cæteros Apoftolos qui fugerunt, quoz w**^^ An ft ^Pbarifæos,ÔS clamantem populum, Crucifïge,crucifige talcmv n ’^Lj ®^'^ ^^^^^”^ ’ eiufdem'ne tibi fceleris uidebitur reus Annas SS Caiz ï?fetï(f^® P’’°^ioi’gt;cuius ÔS Pilatus, qui nolens compulfus eft contra Domiz t ^'1'ian *®®^5® ♦ Quanto maioris meriti fuit ludas, tanto maioris criminis 4*^^1511)3?’”^'°”'®criminis,tantomaioris SSpœnæ. Potentes enimpotenter f**’’gt;''di^ i^?’’' ^rbor mala frudus bonos non facit,nec bona malos. Si hoc f'^ChfiQ®r ^“‘bfquomodo Paulus quum clïet arbor mala,perfequens Ecclez À^^ “111 à ®^nP , ^ frudus bonosÆt ludas quum effet arbor bona,figna faz ^** ^‘^^ Uec P°^°’*® ’ poften uerfus in proditorem fecerit frudus malos. Tamz ^mor bonamalos frudus facit, nee mala bonos : quamdiu uel in O 4 bonitate
1
-ocr page 480-4Ji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVJ lOVINlANVM
bonitite fua, ud in mdicia per feuer at,Porto quod omnis Hehrxus xquiliterhcit C pafcha^ QC feptimo anno liber efficitur'.ÓC in iobHeo,iddl quinquagefmo, uniuerii poldeffio redit ad dominos ; hoc non de prxfenti dicitur, fed de futuro ; quia ia ft^ diehus huius feculi feruientes,in feptimo die nero Of xterno fabbatoliberierimus: fi tarnen uoluenmus e(feliberi,dum adhuc feruimus infeculo.Siautênoluerimus, perforabitur nobis auricula,in teüimonium inobedientix, èC cam axoreèChbetis noiiris,quos prxtulimus libertati, ideü cum carne Qi. operibus dus iagiterfeme^ mus.Parabola aatem feminantis, qux ex utraq parte ternos frut^as facit,QCiuxn ■Apofiolum fuper fundamentum Chrifti alias xdificat, auram, argentum,lapides preciofostalius ligna, feenum, fiipulam, cum QC in domo magna,diuerfa uafafint, perfpicuepatet:Sf huic uelle contradicere,apcrtiflimx impadentix dl. Tarnen ne exultet in mendacio, QC exemplum apofiolorum in prxiudicium centenarijSife^-xagenarijQC tricenartj afferatnumeri, fciatinMatthxoamp;CinMafco,apofohsqd uniuerfa faa dimiferant, centuplum repromOTum. In euangelio aatem Luexmuf to pluratidefi mAvTrAamp;orx, QCpenitus in nullo Euangelio pro centum fuip^ dffe feptenatfeq aut falfi,aucimperitix reum tenerimecnocerenobis, quiainaHu euangelio a centum,in alio a triginta incipitnumerarixum omnis fcriptura,nü^l^ j me uetus,minorem prxponat numerum, QC fic ad maiorem gradatim confeendat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
yerbt gratia, at dicat aliquem fuiffe annorum quinep Of feptuaginta ÔC cêtum,ncc
in malak. partem fingula Tant, flultum fuit pro duabus rebus fex fpecies numeral
quibus Tacramenta à Teculis ignorata différait, aliter in Tito Si Timotheo,a}iterin
coelorum,maior eff illo. Vides ergo, quod in codisTitmaximus Si minimus,Si in'
^r angelos quoq, Si inter inuiTibiles creaturas Titmultiplex Si indnita diuerfitas.
Ç^are dtcunt apoff:oh:Domine augenobis fidem, fi omnium una menfur^ edfEs
dominus ad diTcipulû: Modicx fïdei, quid dubitaTti :’In Hieremia quoq; de futuro
regno legimus !Ècee dies ueniunt dicit dominus, Si feriam domuilfraelÔédomui
lacob fœdus nouum,non Tecundum padium,quod pepigi cumpatribus uedris.Et
poff paululum:Dabo legem meam in uiTeeribus eorum. Si in corde eorum feribsm
illam. Si ero eis in deum, Si ipTi eruntmihi in populum. Si no docebit uir ultra pro/
ximum Tuum, Si uir Tratrem Tuum, dicéstcognoTee dominum. Omnes enim cogno'
^entme a minimo ufq ad maximum.PerTpicue ex cotextu illius loci, futurs Chriz
fft regnum propheta deferibit, Si qua conTequentia ibierit minimus Ô^maximus,
Tiomnes xquales futuriTuntç’Vtiq ea qua 8iin euangelio dicitur: QuidocueriiSf
fecerit,htc uocabiturmaximus in regno cœlorum. Ç^uiautem docuerit,Sinonfez
cent, ent minimus.In conuiaio faluatorprxcipit, ut inferiorem occupemus locum:
necum matoruenerit,deTuperioriturpiter detrudamur. Sicaderenonpodumus,
ad dexteram ffabant, dam ibi eifent. Angeh'de cœlis deTeendunt, Silouinianusde
eorûpoffefftone Tecurus efl.C^uis aât riTum teuere queat in eo, quod multas mauz
Hones apudpattern, eccIeTiasarbictetutin toto orbe diffuTas, cum manifediHitn^
Tcripti^ 1
-ocr page 481-^^Mo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ï®’ER S'ECVNÛvs ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-4îlt;
f^**’^’^“’” Euangelium Ioannis,non dc ccdcfiarnm numero,fed ' »tt ®'^fcrm ^ ‘°^'’® 2lt; ætemis tabernaculis,quæ Prophetadcndcrar,domiz ^/^'^f^eni °^k”^^^^ domo,inquit,patris mefmanliones mukæ funt.Si quo migt; lo^ ite ^°°*®‘^^,’‘^ ^ado uobts parare locum,5f fi abiero Só præparauero uo IV ^ óianf^ u^niam 06 accipiam uos ad meipfum: ut ubi ego fuin, ÔC uos fins» Si '''1^1 i ^'^^^^ '^^^^ præpararc fe dicit Chriftus apoftolis, in domo utiqj funt 0 Venf ^f^^° coelorummon in terra,in qua prüfens apoftolos relinquebafi qnï^Ioc*^^ r”P^“’’æinïuendusïDfcerem,inquit,uobis,quiauado2lt;prépara ^’'*'»11(1'*”’’ * ”®’' manfiones mukæ eflent apud patrem : hoc eft,fi non unulz 911^°*’'''gt;eft^*^^^^^^^’^^^ ^ largitate dei,fed ex proprijs operibus prçpararet:Ôd ’ ^^‘^ ueftrum : quia 00 mdæ nihil pro fuit paralus locus, lt;lir*^ ^eb 'd P^^*’^'^ • I^xf^ quem fenfum SC illud intclÜgendum, quod ad filios »{'''^’neJ k’^^'°^^”’ ^^‘■^^ ^ finiftris,alter cupiebat federe à dextris : Calicem °/°^f*®’^^^^’'^ autem à dextris meis fiue à finiftris,no eft meum da? dj^^^^p P^’^^^’^’'” ^^ ® patre meo. Non eft filij dare,Slt; quomodo patris ti^*Hüi^* \?’^*’ægt;“'Qw*t/wnt ki cœlo diuerfæ 86 plurimæ mâfiones,plurimis ^. ?’4'i^ non perfonæ accipiunt,fcd opera. Fruftra ergo à me pe • ^*^ ^^’^nod pater meus illis parauit, quidignis unrutibus,ad bi^Kuin ®*/’f’^^‘^nitatcm. Porró quod ait,iterum ueniam Sf accipiam uos F''^'Mo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nos fitis,proprie ad apoftolos loquitur, dequibus
j?'’*’'*inlf^^^?® eftlVtquomodo ego amp;Ó tu pater unum fumus,fic 86 illi in no* ^”*•811« f’^*^* ^’^^^^*-J‘^^nnt, qui pcrlcdti funt, qui pofuint dicere, pars mea doz n ''^oun ^®°kfuntplurimæ manfiones,quomodo 8c m VeteriTeftamento a^™ °’^‘^'ncm pontifex tener, alium facerdotes,alium Ieuitæ,alium ia 0 ^M d f”^^*’*^ nolumine Ezechielis,ubi futuræ eeelefiæ amp;nbsp;cœleftis Hic 1 t*^^os»ÿ ^^k^*nir,facerdotcs quipeccauerant,regradanturin çdituos,8fin h'’’''’bins ^^”*^’'^*” templo dei,hoc eft à dextris,non funt inter arietes,fed in/ P’^ uni °^T •’' ^nuio quoque ino,qui de templo egreditur, 86 irrigat falfum hL''’'’gt;’cba’^'^^ikificat,mukæ fpecies pifeium deferibûtur.Quare in regno cœz P»8Con '^^^ ' ^nnt,angcIi,throni,dominationes,poteftatcs,cherubim,8C fera? ^'^°'’’^n quod nominatur, non folum in prefenti feculo, fed etiam in ’quot;skills ^^^^^^^’nerfkas nominum eft,ubi non eft diuerfitas meritorum. Arz ®’”®*^’” '^^ angelorum archangelus,8f poteftates,8lt; do quot;^’^in’” p ntalla,per quæ exerceant poteftaté,8f in quæ fubiecka dominen AÜ il». ^’^“^ eft,hoc in myfterio dei, ne nos folito more irrideas arque fubfan/ ’'^î(nF'^’°’’®spofucriinus,80præfedos 86 comités,80 tribunos 86centurio/ ^'''korƒ'P”’^^’ ^’f^^uum militiæ ordinem. nbsp;nbsp;Illud autem quod ait:Nefcitis
'%ÿP^’^eftia tempkim eft fpiritus fandi : friuolum eft,cum feriptura diuina î''’*ïgt;Pfo'^”i P^“'^^®r, St plura lingularitcr appellare : 86 tarnen fciat in templô ■ lElTcf A*^^^ ^'^’‘’'lanfimrculas, efte exterius atrium, elfe interius, elTeueftiz d^fônt^^ *”’ ^^^ fanda fandorum. Sunt SC culinæ in templo,funt 2c celiaz ’^Hfu ^ ‘^^'^'■’^^’■’2,86 uaforum receptacula. Ita Sf in templo corporis noftri, û’''% •’’V^^^ta. Non æque Deus omnes inhabitat, nec ad eandem menfuram r '^’ ^^ fpkku Moyfi aufertur,SC feptuaginta presbyteris datur. ^''^'batin'.^ ^ ^bundantiamfluminis,aliamriuulorum. Eliæ fpiritus Elifæo dugt; ^Hon*'”^^^ ^ duplex gratia,fecit figna maiora. Ille uiuus mortuum,ifte morz ’quot;quot;’’bel» '^^“^•quot;’^’kt’IIIe famem imprecatus eft populo,ifte obfeffæ ciuitati fub ^'quot;•heft f ^ copias præbuit.Licet hoc quod ait:Nefcitis quia corpora ueftra têz ^^‘^’ ^c cunda credentium dicat ecclefia,qui pariter cogregati, ^fit • corpus efRciunt.Hic iam qugritur in corpore,qui pedibus Chrifti di ''®»lgt;ctntt^ ^P**^'*!® oculus eius fit, qui manus.Quod 8f duæ mulieres in euage.-’'quot;'’inilli ^^^’’“‘^fignificanttquarum altera pedes,altera caput tenet.Tametft cxiftiinantunam effe, 8C quæ primum coepit à pedibus, earn gradatim ad uerticeni
-ocr page 482-4m
ueirticèm peraeniffe, Sed QC Ulud quod oh^dtinon pro his rogo tîHittim, fed ^ pto C ûlis qui credituri funt per uerhüin eoruni in me, ut fiCut ego piLtèrin te, Si tain me ^^^^ f^tnusuta. omiïes unum fiat in nohis, Et quôd omnis populus Cbrifianas Unu fit in deo,quafi filrj chariffimi diuinæ confortes naturxtiam fuprà diximus,^ nuncplenius inculcandum eÜ, non nos fecundum naturam, fed fecâdumgïitiHn unu effein pâtre ÔC filio.Necp enim éiufdem fubfiantix eü (quodManichxifolent dicere)animaimmana ÔC deus,Sed dilexi{li,inquit,eos,ficutÔCmediiexiüi.yidcs ^^S^ ^ttôd in cofortium fubfiantix eius a{fuminiur,non naturx ef{e,fedgratix'^ ideonos diligit,quiaElium dUexitpater, èf membradiliguntur,fcilicetin corpoiegt; f^uotquot enim receperunt ChrifiS, dédit eis potefiatem fflios dei fieri,bis quitte dunt in nomme eius:qui non ex fanguinibus, nec^ ex uoluntate ca.rnis,ncq ex uo/ luntate uiri,fed ex deo nati funt.‘Verbum cato factum efi,utnos de carne trinfire^ mus in ue^um, f^ècuerbumdefiiteffequodfuerattnechomoperdiditeffejquod natus efi^loria autfia efi,no mutata natura.Vis fcire quomodo c5 Chrittounum f^^f^^ '^“^^^^^^treDoceat te ipfe,quicondidit. Q^i comedit carnem meani,^^f bit fangumem meum, hic in memanet,ëfego in ülo.Sicutmifitme uiiiés pur,5f ^^^ ^^y^P^^P^^^P^^tremröf qui comedit me,uiuit propter me. Itteefipunis q^de CCeio defcendit.Sed QCloannes euangeli{ia,qui depediore Cbrifii hauferatup^en tiam,in eadem uerba concordat,dicens: In hocintelligimusquoditteomanemus, amp;dipfein nobis, quoniam de fpiritufuo dédit nobis. Siqüisconfe{fusfuerit,quO' mam lefus eilßlius dei,Deus in eo manet,Qf ipfein deo eß. Sicredisin Chrifium, quomodo SiC apoßoh crediderunt,unum cum eis in Chrißo corpus efficieris.Si au tem temerarium eß ßdem eorum tibi öd opera uendicare,qui ßdem eandemêiopc ra non habes, eundem locum habere non poteris. Porrd quodiadïitasfponfain,fo rorem,matrem, óf omnia hxc uocabula unius effe ecclefix,cüdlos^ credent es bis nommibus fignißcarucontra te facit. Sienim unus ordo ecclefix eu,ófnonbabet plurima membra m uno corpore^ quidneceffe eß ut fponfa, foromoceturSima/ D terfnifi aliorum fponfa, ahorum foror, aliorum mater fit. Stant quidem omnesad dexteramtfedabus ßat ut fponfus, alius ut frater,alius utßlius. Filioli, inquit, mei quositerum parturio,donee Chrißusformeturin uobis.Putas'neeiufdenieifeme ntl eos quipartununt. Óf quiparturiteVnde etßulteafferere uoluißi,omnisttt^ braxquabter nos diligere, nee oculum prpponere digito,necmanum auntulx,fed in fingulorum amiffione membrorum,dolorem effecomunemtcumÄpofioi^^d^ ceat ad Corinthios,aha membra effe honeßiora,alia uerecundioratófqupuetccun diorafunt,maiorehoneßatecircüdari:qupueroperfehoneßa,noßrinonindigere folicitudine.Eiufdem ne ordinis arbitraris Ófmeriti, os Sfaluum,ocuIosSf meatus per quos ßmus iégeritur 8f urina fLucerna,inquit, corporis tuießoculustuus. Si oculus cxcus fuerit, totum corpus in tenebris eß. Si digitum amputes, fi furnmita^ tem auriculx, eß quidê dolor : fed non tantum damnum,néc tata cum dolorcdetor mitas quâta fi oculos eruas, truces nares, os diffeces. Sinealijs mebris uiuerep^bu mus, fine altjs omnino n 5 póffumus.Suntpeccata leuia, funtgrauia.AHud dlde^ milia talêta debere,aliud quadratê.Etdeociofo quidê uérbo 8f adulterto reitend! mur, fed no eß idê fußundi 8f torqueri, erubefcere Of logo tempore cruebriPtti^ noßru effe quod loquimurCAudi apoßolü loannê: Qui feitfratre fuir peccare Pec' catS non ad morte, petat, Qf dabit éi uita, peccati no ad morte. Qui uero peccauent ad morte, quis orabit pro eoc' Cernis quod fipro peccatis minoribus deprecemeb impetremusueniä.Sipromaioribus,dißicilis impetratiofi t:et inter peccata,cépée cata, magna effe dißantia. Vnde Sf de populo Ifrael, quia peccaueratpecatumad morte, dicit ad HiéremiS:Noli oraré pro populo hoc,nec affumas pro eis deptees' tionem,8fnon obßßasmibi, quia non exaüdiam te.SiautêomnesxqualiterSfitv troim us feculum, óf exim us de feculo, 8f hoc prpiudicium futurorO efeergodpuf! ter óf iußi Óf peccatorés habebimur apud deum i quia nunCparimodoSf genets' mur óf morimut t Quodß duos effécontendis Adam, alterumterrenunijälte^ caleltc^
-ocr page 483-ifj^i^jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?$
^^^ ^^fimftm, quiueroin cœleftfjCOS efle ^^‘’ofiiiL • ^''^^ quot;^’^^ interim,ut de duobus te fratribus interrqgem:Efau in terz ^ij ^^^fæleftiî’NuUi dubium eß^quin in terreno eum fuiiie refpondeas. la ^W °™^*^^s protinuSjIn coelcfti. Et quomodo in coeicfti fuit, cum adhuc Sesa**^'?'*®”*^^^*® car ne, qui fecundus 00 cœleftis Adam dicitur f Aut igitur ’'gt;iolio'’^^®^®^^°*'^ Chrifti in ueteri reputabis Adam,00 iufti quoq? in terz '’^^ul)T^^-^^ ^^'^'^cam erunt inter hircos tuos:aut fi impium eft ibi Ifaac poz *’f^iJ®^^*‘^iIacob,ubiEfau:ibi fandos,ubipeccatores : nouiflimus Adam ’’’'»Adal'^''^’^’”®^^*^“’’»^“® Chriftus eft natus ex uirgine,9C arguments duoz ^5(5^?®®P’^oficict ouibus 06 bædis tuis;quia in primo Adam 00 oues 6C hæ ^Mn j?^‘^f^*'^c,Slt;^ in uno atq; codé homine,alios à dextris dei ftetifle,alios ^1gt;ereoj •^^^^^“^“^‘Î ^*^ Moyfen,mors fuperomnes dominata eft,etiam '^lt;luod ^^’'^^ P^^^^^^nintin fimilitudine praeuaricationis Adam» De eo au ^'^'erm *'*^^'^ approbate conuitium 06 homicidium,raca 06 adulterium,ö0 ocio ’®)8(n,/’'5’’*^^pi^tat«n wno fupplicio repenfari,iam 86 fupra tibi refpofum ''^^iiitfi^^^'^^^*^^’^’^^^?^^^^^®“^“*’ pcccatorc te negabis, ut non fis reus geheru ’’’^titii P^^?^°’’^^^ns,etiâ de leui crimine duceris ad tartarum.Os,inquit,quod %lJ’^^^*^’^^'Sulpicor te aliquando,ut hominé fuifte mêtitum:omnis ^%u®®^’'” ^‘^^ iolus deus uerax, ÔC iuftificet in fermonibus fuis, 06 uin ’^’'ïfiKri ^’“^^'^^^ igi^ homo no eris, ne mêdax fis:aut fi quia homo es men ?'^)8£n '^P’’^’lt;^^’s Ôé adulteris punieris.NulIa eft enim inter peccata diuer.-^cémj^”*'^™^^^^^^^tintas grattas,quos de humili in fublime leuas,quâtum Mftiq.^®®®P’'opiQ’leuequotidianum4 peccatum,in exteriores tenebras rez ’l''gt;iHû*^*’^^’®P®‘^^ftnutionc qui fuffocatur 06 qui decollatur 86 qui fugerit 86 obierit,in uarqs ludæ generibus una corona uieftoriç eft, ^ '’^fi/rftî°''°°*^f^^’^ * ^^ niartyre enim uoluntas,ex qua ipfa mors nafcitur,coroz I®^! q'^^^^’QPPocierc me gentilium furori,86 dominum non negare.Iam in il ^'re»e ””°cft,autdecoUare,auturerc,autrecludere in carcerem,autuariaadhi
ft h
^P®®^™“! • Quod fi füger0,86 in folitudine obiero,nec eadem erit eoz '*$)iite°”^^M’^’^ ^°^ eadem caufa mortis eft Chriftus . Ad illud uero quod diz ^'''5nihl**” • ^'^^^^femper cumpâtre fuerit,86 qui pofteapœnitens eft recc ^L^P.®*’^® ^fo'cparctadtjcio fi uis,86 drachmam unam,quæ perdita fuerat ^’J-^er ^a!®‘^ ^^^ ^^’n reliquis, 86 ouem unam quam nonagintanouem ouiz ^’'4 eft *®®,^5^ws paftor inquifiuit 86 retulit,cxplene numerS cetenarium. Sed Mjj^“*'^^®® ^^’^ lachrymis ueniam deprecari, aliud femper eife cum pa ’’'^hjft^'«7^^^^^*^^^^reportatamouem,86 perditS quondam filium,loquiz ^ffeord k ^^^^*^‘ ^^^nidtabo padum meum tecum:86 fcies quia ego Dominus, ^Dl ^^^”®’^ confundcris,ut non fit tibi ultra aperire os præ confufione tua, '^'es f^' f^^*^® ^’^’ in omnibus quac fecifti.Vt nihil minus iufto habcant poeni ^'’«cori k'^^'^Pæ °”^’^* pœna fola confufio.Vnde 86 in alio loco dicitur ad cost ^'^tis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueftrarum pcfl'imarû,86 omnium feelerum quibus poilu
Mis'g/p v ^^b®suobis in cofpedn ueftro,in omnibus malices ueftris quas ^'’ûnf æj'^ ^'quot;^ ^§° dominus, cum benefecero uobis,propter nomen meum, 'i®°^àh^ c'*^^^^^ ^^^’^^® malas,neq? fecundS fcelera ueftra peflima. Arguitur ^i^oiecn f^™^^’^'^°^ faluti fratris inuideat,86 cum angeli lætentur in CŒlo,i!le ’utilisa ^^•QP^’'^ duorum fratrS fimilitudo,frugi 86 luxuriofi,no ad mérita bumanffeduelad ludæi pertinent Chriftianiq; perfonas,uel ad fart Kadh P^*^^^®’ ^’^P^’' ftna parabolalibellum quondam Damafo epifcopo, P°^’'°^*operarfjsprimaehorac 86tertiae 86fextae86 ^'n‘nöl K ^æ’^'^® denarius redditur, et ab eis incipit praemi3,qui nouiflimi *'’fgt;falah °’^^ j^*^^^’^ h^c non unius teporis 86 unius aetatis homines defcriburt ®^®*~*°®undiufq? adfinê,uocation3 facramentafuntdiuerfarS.Prima ^ïtus eft Abel 26 Seth : tertia Enoch 86 Noe : fexta Abraha, Ifaac 86 lacobt
nona
-ocr page 484-4?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSyS lOVINlANyM
nona Moy fes 5Cprophet% : undecima gentium populus, cuiptittiotedditatrno/ C ces,quia in cruemxum credens dominum, difficukat^Sdcimagnitudinemmauit prxmiorum. M.ulticp reges 8Cprophetx quxfieruntuidere qux uidemus^Siinon uiderunt.Vnus autem denarius non unum eUprxmium, feduna uita,SiCumde^c henna Uberatio. Cxterum quomodo ad indulgêtiam prindpalem, diuerforum of minum rei dimittutur de carcere,8f unufquifep pro labore uel operibusfaiSjinhoC uel in illo Ratu uitx efitita QC denarius quad indulgentia ueriprindpis,omnespa baptifmum emittit de carcere. Jam nofiri laboris dt, pro diuerfitate uittutSjdiua^ fa nobis prxmia prxparare. Hucufe^ per partes adpropodtarefpondimus.St^ quens fermo in commune ad omnes refpodebit.Dominus ad difdptdosfuostQp uult, inquit, inter uós maior effe, fit omnium minimus. Si omnes in cxlo xqudd futuri fumus,ffufira nos hie humiliamus, utibipoffimus effemaiores. Ueduobus debitoribus quingentorum denariorum QC quinquagintaicuiplus dimitti(ut,plgt;ts amat.Vnde QC faluator:Dico,inquit, tibi, remittuntur eipeccata multa,(p^^, nbsp;nbsp;nbsp;1
lexit rnultum. Cui autem minus dimittitur, minus diligit. Qui minus däiff^^^, nbsp;nbsp;1
^^^^^kur, uticp in minorigradu erit. Paterfamiliasproßeifeens mdiditfet' vis fuisCubttantiamtalq quinep talenta,altj duo,alff unum,unicuiq^ feamduinP^'
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prias uires. Simile quid Ôf in Euangelio fcribitur, quod homo nobilisproßeifetns
m regionem longinquâ, ut acdperet fibiregnum dCreuerteretur,uocaueritdecent feruos,ÓC dedent eis ungulas mnas,de quibus unus lucratus efi decern mms,slm^ qumq^, S^ finguli iuxta uires fuas, 8C emolumentum uel decern uel quinep accepe' rint ciuitates.Porrd alius qui unum talentum Üue unam mnam acceperat,qitodiC nbsp;nbsp;i
cepitinfodit,fiue tn fudario colligauit, QC domini referuauitaduentui. Primo cowi nbsp;nbsp;nbsp;1
*^ ^^^^^^^^^^^^^ fttuflinon fpeprofeduslaborat,utuultnofierZeno,fediiepet' nbsp;nbsp;1
dantquod acceperant, iße quimnam 06 talentum infodit, neperderetquodacce/ perat,non peccauittmagis^ laudanda eft cautio referuantis,quàm caffushborco fum, qui fine laboris prxmio defudarunt. Deinde quod hocipfum talentum (pod 1gt; ^t^^^^a ^^^^^^’ ^^^ negligete feruo, non datur ei qui minus lucri fecerat, fed qui plus,ideit qui fuper decern pofitus fueratduitatesSinumerusnon fadtordin^, quare d^it,Dedit unicuiep fecundum uires fitase' Sieadem lucra funtquinep(ytt^ torum ÖC decern, cur ei qui minus lucrifecerat,no decemtSf ei qui plus,non quinto traduntur iirbes e' Quod autem dominus non bis contentus fit, quxhabcmus,fed nbsp;nbsp;'
tiolus feiens,prpteritorum obliuifcitur,8Cad ea quxin ante funt,feextenditndeUf
Sex urbes fugitiuorum defcribuntur in lege,qui hommes interfecerenolentes, Sf
ipfx urbes facerdotales funt. Rogare libet, fugitiuos ittos inter hircos mos,an in/ ^^.^^^^ ^^f^^^s eolloces^'Sihircieffent, occiderentur ut homicidx cxteri,nccmi/ ninrorim Dei intrarent ciuitates. Si auesdixeris,uti(p non erunt tales oues,qux ^^ff^^f^P^^^tn metu tota libertate pafcantur. Et probabitur tibi oues quidem eas eiie,rederroneas:à dextris effe^uerum non flare, fed fugere,doneemoriatur facet/ clos magnus,^ ad inferna defcendens,Iiberet animas lugitiuorum. Gahaonits oc currunthlijs lfrael,^cxfis altjsgentibus in ÏignariosdfaquariosreferuStur.Tan^ nbsp;nbsp;‘
^f ^^^{ oueseSed dteit fcriptura diuina, quod non fint eiufdem meriticuiusêfm
raelitx, Videsergo quod flent quidê à dextris, fedmulto inferiorigradu.IaterDa
^^S^tnpefflmum, mediuslonathasfuit. Quemnecin/ ter hxdos ponumus ponere, quia prophetx amore dignus efltnec inter arieces, oe parem eumfaciamus Dauid, maxime cum mfe interfedius fit. Eritigiturincet Olies, fea in inferion ordin€.Et quomodo inter Dauid,Sflonathiundta inter oueia 8ioacm ,
-ocr page 485-*!l„çi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiBER SECVNDVÄ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?^
t{ '''''' pr»^^’^ (“^cipcrcdiffercntias.Seruüs qui cognouit uoluntatê domini fui, (l''’'gt;5coJ^?“’*'^cf’fcgt;tf^cundwm uoluntatem eiusjuapulabitmultis tquiauz »[''’'**dl°^'*^’''£c fedt digna plagis,uapulabit pauds.Omni enim cm' mukum ït'^’'''Ecc f ^ ^^æ’^^^^’^ ab co : 6ó cui commendatur mukum, plus exigetur f •’'^kati' 1 °^kruo,plusminusuecommittkur, 8lt;proqualitatecommiffî tï*’*®»^»^’^’quot;-^“®^^ numerus ïrrogatur. Tota ludææ terra tnbuumà de/ ij^^t.**’'æ^^^^^****^®^*® typiis eft .Legamus lefum NauæJegamus Ézez r ''’^\j^^® P^^^^^)2lt; uidebimus quicquid m akero quaft per biftoriam in ter/ t’'*tem^^f^^^®’®'^*’ ^oe^® Ipirituak'ter repromitti.Quid fibi uolunt m defert/ Z'^'dinf ’’^^5”’ ^ °^° gradusC Quid rurfum quod in Pfakerio poft elemen ii,^amp;a4 r'”f^®®®*P^^‘^*®*gt;q'”^“s i^fticum erudimur alphabetü,per quin '’^*^^ peruenimus,ut pommus canere;Ecce nunc benedicite doz f’’'fNtt»Xf ’^^“^“^•Ql’* ft^tis in domo domini,in atrqs domus Dei noftriï’ i p''^6(f ^- '^ ^*^^^^5j^r3ns Ïordanem habitant,ubi plurima funt iumenta:K K I’d)« ^*® I^Qwæ nel expcllut priftinos habitatores de fedibus fuis,uel cum h ^ft ÿ^^* 9“’’Leuifica tribus in terra partem non accipit,fed dominus pars 1''^o*’^*^ ’Pf°^ Leuitas SC facerdotes ad ianda fandorum ubi Cherubim SC ’^®^“® ingreditur:’ Quare reliqui facerdotes lineis tan/ c^hfloft ''^’^'^^‘^)2lt; non habent indumentum auro,hyacintho,cocco,purpu/ b Nt.l^^’^^^^^ï’ïferioMs gradus Leuitac SC facerdotes plauftra SC boues ac d^*^ ?®”®?’'‘^**“s geftant arcam Domini humeris fuis.Si tollis ordinem taz Y«n»pli,ecdcfiæ : fi omnes qui à dextris funt, corpus unum,ÓC (ut uulgd ^''^Perf *”***’ ’’^^^^^4^3’’’ epifcopi,fruftra presbyteri, fine caufa diaconi funt. ^o/''^’'^^’?’®^ss'Quid laborant uiduxCCur maritatx fe continentCPec i '^^’^Us ?^**^ ^^'^ pœnitentiam idem erimus quod apoftoli funt. Verum iam S,2( ^^^quot;^profpedare de pelago,SC poft montes gurgitum SC ipumofos flu «eltnimapraccipitem, paulatim feffïs SC ^^P®*^^^® aperitur. Diximus de nuptis,uidüis,uirginibus.Viduitati
?Wc '^’^!'^^’f^^^*’^P’^ætulimusmatrimonio.Expofitacft ti^kpw« apoftoli, 21 ”'^^]ïris^'^°^* ^^æ^’°’'*^^^ lt;ï*^pwtantis, fingulis oppofitionibus refponfum cft. Siiitio'**^^^'^^’^*'^ uenit in medium, quæ uirgines fuerint, quac uniuirae,ÓC ■ ^’''13ni ^^^^ •^^^^^^’^ ^^^^^^ moleftias uinculum coniugale. Tranfiuimus ad ’'''''Poir P’’^^°**®”dn qua negat cos,qui tota fide baptifma cofequuti funt, de/ ^^'■^^’'^ • ^^ docuimus, quod excepto Deo,omnis creatura fub uitio fit: ®P^^^^“®gt;'*^tgt;^^ quod peccare poffint : SC fimilium ruina,ftan/ ^^’'^ad ki r^°uenimus ad ieiunia,ÓC quiaaduerfarp duplex propofitio fue ^ad P”“®‘°P^o®gt; vel ad diuinarum fcripturarum prouocantis exempla,nos ’%g(^’'^’’®fp®**dimus. Quarta,ideft extrema diuifio,oues SC hædos,dex/ Snidl*** • ”^’/^^o® SC peccatores,in duos ordines diftribuerat:uolens often/ quot;^'’kpr’k *”^^*'*?^ ^ iuftum, peccatorem SC peccatorem elfe diftantiam. Et ^^. • ^^ ’^^’^^^ fcripturis exempla congefferat, quafi fuo fenfui eon/ '‘%^'^’*°® ^yæftioni,ÔC argumentis SC exemplis refpodimus fcripturarum, ''quot;’’W ^^quot;^Q™^ kntcntiam,tam communi fenfu,quam diuina leAione contriz ^’ïtte r ^^quot;^^ utEpicuru noftrum,fubantem in hortulis fuis inter adolefcenz %§g ^“crculas aUoquamur. Fauenttibi craflï,nitidi,dealbati. Adde fiuis '^S *^^^®?^^®®cm,omnes fues SC canes : SC quia carnem amas,uukures Wu '” f ^^dpitres SCbubones. Nunquam nos Ariftippi multitudo terrebit. *'“**5by • ®™°æ^j^uofcun(ç calamiftratos,quos crine eompofito,quos rubenz *^’dero:de tuo armeto funt,imó inter tuos fues grunniunt. De noftro
’^'^ 1'0 ^^’P^^''^’gt;^0’'didati,ÓC quafi peregrini huius feculi,licet fermone taceat, ''’‘kuil, geftu : Hei mihi,quia pcregrinatio mea prolongata eft, habi/ '’Mjth {3®^’'“*^“s Cedar : uidclicet in tenebris huius mundi, quia lux lucet in.
itxtencbræ earn non comprehenderunt. Ne glorieris,quod multos difei/
P pulos
-ocr page 486-43 s
ADVERSVS lOVlNIANVM
pulos babeas:£lias deidocuit/nludæa,amp;^ duodecim tantum illum zpoRolifeque' h3.ntur.Torcular,m(iuit,c3.1ca.aifoJus,écdc gêtihusuimanefimecum.îlkinpif/ done folus rcmanfit, 5C Pezri quocp erga eum trepida.uit conpantii : Pharifxorum autem dodirinx omnis popuius applaudcbar, dicens : Czueißge,cruciRge cakm; non h^bemus regem niû Cx(aj:em.ideû,uitia {equimur,non uirtutes lEpicurum, non Ciiri{ium:îoùini2num,non apoRolum Paulum.Quod multiacquiefeuntfen/ tentix tux^indicium uoluptatis efitnon enim tam teloquêtemprobant,quàm fais fanent nitps. In circulis platearum quotidiefidlus hariolus,Rultorum nares verbe/ rat,8)i. obtorto fuüe dentés mordentium quant ; nee tarnen dceiiquifempcrpolfit 3,2 induciiSC pro magna fapientia députas, fiplurcs poreipoR te entrant,quos§cbcn nx fuccidix nutrias^'PoRprxconium tuum Sd badneas., qnx uhpspariterSCixmi/ nas Îauant, omnis impatientia,qux ardentem prius libidtnem quafi uereeSdix ne/ Ribus tegebat,nudata eR ce expofita: qux ante in.açculto erant,nunc in propane/ Iq funt.ORendiRi talcs difcipulos,non feciRi. ffoeprofecitdodiRna tua,utpetta' turn nepmnitentiam quidem babeat. Virgines tux,quasprudentiifimoconßio, quod.nemounquamlegeratnec3.udierar,de apoRolo docuiRi,Meliusednabere, quàm uritoccultos adultcros in ap.ertos uerteruntmaritost Non (uaRthoeÄpo^P lus, non elediionis uas.Vergilianum confilium eR: Coniugium uocat,bocprxtexit nomme eulpam.
Quadringenti ferme anni funt quod ChriRi prxdicatio fuketintrrundo.Exqvo ianumerabiles kxrefes tunicam illius .confeiderunt. Vniuerfus penè error de Qui dxo ÔC Syro ôC Grxco fermonc ptocelTerat. BaRlidesmagiRerluxurixSiCturpiß morum complexuum,poRtôt annosita in louinianû, quafiin Euphorbum tranf formatuseR,ut Latina quocp lingua haberethxrefim fuain. Nullane fuit alia in to toorbeprouincia, qux reciperet prxconium uoluptatis, in quam coluber tortue/ fus irreperet, nifi quarn Petri-docl:rina fuper petram fundauerat Cbnüumt' Vexif lum cruets Sd prxdicationis auReritas idolorurn tempîa deRruxeratièregionclu/ D xuria ücntris Sdgutturis fubuertere nititurfortitudinemcrucis.Vndepci-Efaiitn
, Joquiturdeus ;Popuius meus,quiuos beatiRcant,feducuntuos,8dfemitaspedum u :Rrorum côturbant. Neenon perHieremiameFugitcdcmedioBabyloniSjSiftr nate unufquddpammam fuam,ôd nolite crederepfeudoprophetis, quidicuntpax, paXjSdnon eRpax : qui femper ingemmant,Tempîum domini,templutndotnini. Prophetx tuiuiderunt tibi falfa £dinfipientia,non aperueruntiniquitatemtuam, ut te ad pOenitêtiam prouocarent:qui deuorantplebem dei, ut cibum panis,deutn non muocauei St. fRercmias captiuitatem nuncians, lapidatur à populo. Ananias Rlius Azur frangebatad prxfensUgneas torques, Sdin futurum ferreasprépara/ bat. Semper pfeudoprophetx dulcia polHcenrur, 5d ad modicum placent, Amars eR ueritas, Sd qui eamprxdicant, replentur amaritudine. In azymis enim uerirads Sd fynceritatis,dominipafcha eelebratur,ëd cum amaritudinibus comedicur.Egrc gia fanè uox,8dquant audiatfpófa ChriRi,inter uirgines dd uiduas Sdcoelibes,un/ de Sd ipfum nomen inditum eR, quod coelo dignifint, quia coitu careanuraroidU/ nate, crebrius nubite.Non enim poteRis implere opera nuptiarum, nifimulfum Sd carnes Sd nucleum fumpferids. Viribus opus eR adlibidinem. Cito caro cofumpa marcefcit.Nolite timere fornicationem. Qni femel in ChriRo baptizatus e(l,cadc/ re non poteRthabet enim ad defpumandas libidines folatianuptiarum.QuodSdft ceeideritis,redintegrabit uos poenitétiaiSd qui in baptifmate fuiRis bypocritx,civ tis in poenitentia folidx Rdei. Neep turbemini,putantes inter iuRum Sd pénitente aliquidintereRe, Sd bumiliorem gradum dare quidem ueniam, fed coronam tolle/ re. Vna eR enim retrihutio . Qiriad dexteram Reterit, introibitin régna ccelorum. His coRlijs fubulci tui paRoribus noRris ditiores funt, Sd hirciplurimas feentn »' pras trahunt.Equiinfaniétes in foeminas fadiifunt,Ratim utmulieres uiderintad/ pinniunt,Sdimpatientiarn fuam,proh nefas,fcripturarS folanturexemplis.Scd^ ipfxmuUerculxmiferx Sdnon miferabiles,prxceptorisfui uerba cantantestgitid enim
-ocr page 487-LIBER SECVNDVS
4?^
'^Suf '”Ï^5^q'ï‘tt’t deusCnon folum pudicio'aitt,fed etiam ucrecundiam perz ?Se***^^’’*^ P’'°^^^tc defendunt libidincm,quam exercer.Habes præterz
* babes fcurras Si uelites inpræfidijs,craf/ 25
. ^ ^’^’”^^°’^^®* ^“* ^^ pugnis calcibusq defendant. Tibi cedunt '^'^* ^^iquot;^’^^^^^ diuires caput.Nifi enim tu uenilTes,cbrrj atep rudlan ^o** poterant.Made uirtute,imó uit ijs, habes in caftris tuis ^i^’’amp;i ^’^K ®®^®®®*quot;’gt;0^ nudo brachio 66 genu, uenientes contra fe uiros ^»^^^*^‘“*®®prouocantcs. Etquiaopulentus paterfamilias esjinauiarqs '’%,M*’^®®»^^^'*P“Pæ nutriStur, quæ tota fœtidæ uoluptatis luftra circumz dffifce,obfjcc crimina quæ uölueris, argue luxuriæ 06 delicia/ fi tabs fuero,erû enim de armento tuo. Sed ad teloquar, quot;f^Mo • ®b)ntcblafphemiam, Chrifti confeffîone delefti.Vrbs potens,urbs ’''^W^*^.’”'^® ‘^P°^°^* ^°^^ faudata, interpre tare uocabulum tuum. Roma, '^’Iic ’*^^,®°®®tieftapudGraecos, aut fublimitatis iuxta Hebræos. Serua 24 v**®® ^^ cxcelfam faciat,no uoluptas humilem.MalediAionê quam ïwÆ^Ç*^ cominatus eft:potes effugere per pœnitêtiam, Habens ^^pKol ^®*®^tum.Caue louiniani nomen,quod de idolo deriuatu eft.Squaz ^’P'idt ^’?’’^^®P^^ louis 06 cæremoniæ cociderunt.Cur uocabulum eius,06 uiz ^'‘4o^'^'^^^^‘^*^^^^ ^'^^ regibus,06 fub Numa Pompilio facilius maiores tui * ’^ætontinentiam,quam fub confulibus Epicuri luxuriant fufeeperunt.
ÏN LIBRVH n ADVERSVS lOVINlANVM
SCHOLIA
^’'?,°*’8®aliud fonat quam Græ^ ’'Nam nobis intentarc dicitur,
iii^^'”Ï'®.^*^ omnia mortem.
lit '‘tanin ’‘”''''’‘‘’’®'5 ideft qui non tentaz Uh tSapi^'^jQ’wG dicas intentabiz
L P^^lcntcSjStc, ] E quidem h '‘ihib “t ^^“’’plariorü præferipto, quot;^’ uideo,quod ab Hiez ^'gt;iiiafl'?^’’*‘*^*Pofbt.Aulïm prope.' ’^g^^^l^mbocpado, Saz gt;patruos uocant:hi uero ? PJtrn. f '’‘® fefinonibus, patres audiut. ''^'^' ^^**’nepotcsiunde amp;nbsp;Hoz ÈntQü? P®quot;’“”^ nuhi. patres impenfius ‘^“ouerba/apientes K th'?'‘Giiinm ï”®'^”®fetis arridentjucrum K^erosp^’''®*^*'’®®*’*'*Po’'®^^ P''o fapæ' l^to,kî^Çf®P’®lt;*2t«,pudicos.lt; So* h^frftmj ^°®*®lAllußtadhoc quod '^5tii(b *^R^gum libro capite duodeci C'’'tiiih dquot;’/^ *®® puero,r urfum habm t»^% ra^'r^j?^®®’^^ ‘^“® peperiiTet So (k’*’®''gt;oca '^ - pusrum Nathan prophez ftgt;’lt;isdir*^ ^^ amabilis domino,eo quod ^Cuibisdeusj Bis L^^ '^ dominus Solomoni: femel in fc»'l®od» ^®*^®®5 «mraolaiTetin Ga^ 7^ den n *?‘'®®®’ maxim urn ,amp; illa per ki'^^ntwl^*^ ’“’’“ optâdi poteftatc,opta tiA?'»a(},^lS“°P°ff^t cumlauderempuz ^^0 Rem '^’'®'^^=9uemadmodü legis ter* sum capite tertio.Rurfumappaz
ruit ci iamextrudo têplOjamp;tcftatuscftilliuS preces à fe cxauditas fuinêjUt legis eiufdem IP bri capite nono.^ Quia amator fuit mulierö] Habebatenimuxorcs udutireginas fcptingc tas,Só concubinas trccentas,afcitaseximptjs ac barbans nationibus,in quarum amorem fic infanijt,ut ad colendos etiam deos barbari cos adduccrctur,qucmadmodutn Icgis pauz lopoft capite undecimo.Hoc eft quod dcploz rat Ecclcfiafticus capite quadragefimofeptiz mo:Dedifti maculam ingloriamtuam,amp;inz chuaiti femora tuamulieribus. lt;,[ ManaiTen] Hlccrat filius Ezechis fcelerati{rimus,84 idé crudeliflïmus,ut Icgis quarto Regum capite uigefimoprimo.At libro Paralipomcnofr fez cundo,capite trigefimotcrtio,narratur quem admodum catenisuindusabdudus fueritin Babylonem.Deindc malis commonitus refiz puit:E t orauit,inquit,dominum deum fuum, 8£cgit poemtetiam ualdc,coram dco patrum fuorü,dcprecatuscpefteumjK obfecrauit inz tente: amp;nbsp;cxaudiuit orationem eius,rcduxitq? cum in Hierufalem,in regnum fuum.Poft hæc refcruntur illius hcnefada,quihus uitsfupez riorisimpictatêpenfauit. «,[Et loGaSuirfanz j dus] Hic tertius à Manafle,fucce(rit Amon iP laudato patri,laudatiffimus ipfc: ficenim de illo tcftificaturhiftoria libro Regum quarto, capite uigefimotertio. Similis illi non fuit ante eum rex,qui reuerterctur ad dominu inomni corde fuo,amp; in tota anima fua,amp; uniuerfa uirz tute fua,iuxta omnem Icgem Moyfi,nccpoft eum furrexit Gmilis iHi.Namadhuncrcfcrüc ludsi laudem beati uiri,quem habet primus pfalmus:ucrura hoe loco diciturpereuffus â
P Ä Nechaone
-ocr page 488-44«
SCHOLIA IN LIBRVM II
Nechaone rege AegyptRnÓ obfuamalcfadia, pons fupcrdidofeuiiditarenhabüifKi^ld ^^ C fed Manaflè. Verum iibro Para/jpomenon fez bis communibas,adeo utnec pane uekeren/ cundo, capice trigePimoquinto, iatiX apparet earn peri[Pe,quod inutto Deo moueretarma
aduerfus Mechaoncm,a quononcratlaceni^ tus. i^y'dt alienigenam tibi ip.j Lege Zachau rix prophetæ caput tertium,quo reciius hune tntclligas locum. Nommanm autem addidit. Ritus lofcdeclr.ut didinguateum àlofucRho Mun,qai faccedit Moli. ^Inrer duodecim la pides.]Locus cdapud Ezcchiclcm captteuV geRmoociauo.Oitud emm illicin Tyriprincd pern dicitur,per allegoriam referturad Luci/
ferum codo deieéiu. Rclcgc^quo mchus hxc inceUigas. ^AmontedominijAlludtadipia prophetæ uerba : Peccadi,8i eicci te à monte dct. ^ Obumbranturineo] Lotus edaUego tiens lub nominc Bchemoth,lob eapitequa^ drage‘ùmo,adquem totum hicalludt Hierom
tur- ^ Non piraejum. J Ex pins fadinum ui/ num,piracium uocant,quodolitnamp;ditabanc in his regionibus,in quibusuinumnonpNr venir et. ^ Codum matris deûm.] Coffiuet^ -micuJi dicuntur,qui roboribusinnafeumun Hos olimin ddicgs habitas,tedaturPhniaS) adeo aceos farina fagtnarenc,qüoüidehcetü uermes altiles Rerent. A b fus facerdotes eye beUs matris deorum 8i lRdisabdinebant,n/ dicula faperditione, uclut ilh facris. t^ Osd propter ftiTift^â;^»^///,] ha Græciuocantanuui f
nymas.Quaciuammalto aliter rcfcrat,qaam Vulgata babcaexdieiv-Sagtnantar in eo,3C cæ
•fera quæ fcquûtur,fumpta funtex capttepro'
ximo. ^Omni cadoeha- ] Alluiie ad tUud:
Omni eudodia Cerua cortüum,quoniaiü ex 4 ipCoaitaprocedit. «^Oÿid atta§en,qmdfali caf ] Actagencs olim in deheijs erant,de quo tam üpius diidum cd. Fulica item auis cd a/
rum ex alio in aliad corpus demigrauonan, quarn di a tut Pythagoras fuidc commentes, -quo mortales ab du carnium ad uiâummnc' vuam auocaret. ^f Minutæcp cochleoln'jb!^’^ tnaioresdi hodiefuntin deUdjsapudlt^^^^' ^ Vnde theriaca. ] fv/ Grace,nonnantl^gt;^^
pro venenata bedia accipitar,3i maxnDcP’^‘^ vipera.Mam faonomine Grxcisuiperadicir tar echidna. Ridiculum nero quam fabuln^ medicorum vulgus narret hodie de Tyro ^et' pente,ündc tyriacarn conRciuolunh i^Seg'' menta eboris] Memimthuius Ä DiofcondeS'
Püluerem Ruc d:ohem,utappcllatPl!nias,c^ odedenciselephSrini,mederi unguium atad quod appellant nnffwv^iifir. Habet enimuid dypticam.Pliniustraditfanguinemhuiusad mantis,præcipue maris,ddcrerhcumatifma.
qaatica,pcnnisnigris. lt;ƒ Portoaliudcd; His verbisdiaus Hieronymus foletinfcrre ré abz furdam, quæ tarnen faciat ad probationem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ai,o,,-.^^.^------------
Vfus ed cadem Rguram Prologo quê fcripRt ramentocboris,toilinübecula in facie, efrel inPentatcuchum MoyfRAliud ed,inquiens, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ''
hy^nx. ] Hyxna animal ed noxiS,8Cadeoaai' dam corporum humanorum,athaedccaula fepulchra quoqteruanquodnallü aliadant' mantium facit. Vulgusputat edeutriufjd/ xus,fedAridotclesneg3t.Locodêtianienos continua utrinep.Magids ettam maleS^’l^“^' fame.ln Africa potiüimumnafdturivcncao/
camenca conRciuncur.Fel tllicumfronthUpP tudini mcdeturoculorumtSi exterapermuP ta, qux Plinius diligenter commémorât libm uigeRmoolt;dauo capitcoclauo. t^Galenas 'Xy asT^ifh^ J ldcd,in Rmplicibus. Mam eonUdun/ tur aliquoties remédia è diuerRs.Etinenv
Rcontra fepodea ab apodolis ufurpata tcdix monia probauerunt,8f cmêdatiora funtexem plaria Lacina quam Cræca,8i Græca quam ïlebraica.Qiicm locum quam ridicule citent interprétés luns Pontidcii, facile pcrfpiciet qui legcrit egregium illud glodema in capat iUadVt uctcrum librorum ßdes,didinlt;dione vona. Verum uthunccitant,ita Repenumero, imoplerucp citant reliquasleges è Codiceac Pandclt;dis,utR quisattenrius expendatrem, ftatim exclamarc cogatur CrxcumiUud, f^^ j^i^i/ir/ff'nr!^. t^lMon zizania]lnncatrogene7 reextuIit.Edautê criticigenuSfPed quaRdc^ gcner,3£in aliam mutatum fpcciem:quo quiz’ nus in tragœdia Podagra,dcrcus humsnum darn utebantur a' uulgari abdinentes tritico, recenfet inter huiusmorbi remédia. ^PdnS fuperditiofemagisquam religiofe. tffBefore colubri]Mamhuicaniiaanriimoseft,fttbatt' i)itiuncu]as.]IdcmtedaturSeneca,quofdam num tépus pellemabfjcerc.Eo cxuuio,(}'to
recenfet mcerhuiusmorbi remédia- ^P(^^'^
in cotum à potuahdinuifre,8i fuccis hcibarü Çræd ^^jcx^ appellant,mcdiciadmultareine vixi(re,quas forbieiunculasuocat. ^ Expéy diaututur. iff Cimex] Pediculigenusefti^ dians dcllam. ]Flcfpcrum intelligit,qui appa,- le,fed quodattadum,tetrü odoremxdat.D retdacimab occafufolis.HuncniR ludæiuix humsanimantisremedijsmeminitamp;DioP^^ deantexortum,non capmt cibumhis diebus tides Iibro fecundo. t^Sanguifuga]Mulb'^‘ quibus iciunant.Qlim nee fponfoius cratin potedauellihirudo,etiam Rcorpusineidas-fponfamjniRapparente uclpero dclla. i^Ho^ relinquit enim Iinguam btfulcammcorpore, ra fexta. ] Locus ed in A dis apodolicis capite non Rne noxa. iff Difficultas urins.} QP^'^ decimo: A feendit Petrus in fuperiora domus, nbsp;Græci ^„,r^,//x^ uocant.Fluicmalomcdcturd
utorarct:verum quum cfarirct,uolait fume^ meximmiffusinmeatumurinanS. flnnd' recibum. «ffPaulusinnaui.jLocusedineif' ture.] Cum tarnenhæc auisnonRcefculentagt; dem Adis capite uigeRmofeptimo. Caricas ^PauiRmus]Vc fcorpiB dicimusStfcorpi-^ i autem dixit,quod his ddicRs quidam id tem' nem,ita pauarn amp;pauonem. ^ Antiome ,
decimo:ArccnditPetrus in Cuperiora domaS
*^'Sp|, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS
^Of’O*’Û librorum V'Iodi ^’^ ^“'^^ culpa.Quid enim eft N'^M?^'’’*'®?’’^*’»*^*: Q“o nô fcripfcrit ^^ *’*”“’ P®*'^^ Quod fi h^tw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hieronymus,rtihileflec
h%if„^'''^8®‘^‘l^Pgt;’auatQ,ucl expone/ '^ân/' I^arcellum Sidcrcnj Cogno ^'^‘^•N^™ Side Ciuitas eft Paphyz r ^lîm ^^ f *3uianum appellat,opinor, ''ififfM®®’®®’®’ ^[Puerorum more] ^'l'Prun '^^^ Quodobiedum eft,ut aliud •1^%»?^^’'^““® Flaccum, u^ PtÿA P ®’*'*^^® quod lite refoluit.
“idert poterat hnlxitt^^^^’l^i^^amhabcbant,redores» f'^’H quidé poteft, Ii.'®^ittaî'*^'^®*^*‘®gt;aatnauiû redores. a^'''^'’Prhp 'f^^^'^^f’^on eruditos,fcd elamo ^Nîi,‘“î’'®8en«s,qai apud populum ƒ ^^‘^^^ opus.Id pro ’'^* paulopoft, quorum late/ gt;1?^ it®’®^’ ^^“§quot;‘5 ^ caleibus ] ^“^‘^P^læftritas. lt;Clui fub/ ^r tQnAj‘^j^H°^admetallorum fofTores S^Plihi?’°^°^“‘’^®fi*l’o«’‘tant,inirccx/ gt;0 5’ lï^ »'«w] Græcc maluit, h 'quot;ïdR quot;^^'^^ ^ Graecis hæc omnia ma/ ’^‘'»’'w autem pugil Lati amp;’'’\snu?rf^*Pf®”*^'l*] Putabatenim ‘S^aïM’^p^ftmortem: cJ^^'^incre ^t° ‘-°''‘^g'fgt;tnorccni nihil ad , 'UtitiI’15 ™ f^nipore] Lego,pro tem/ h'^^enç ^^ æ^“ *“®5 regionis non elle «Xïu’quot;'®^‘bus nutriendis.Nam ca/ li^dMa P®*'*^quot;^*^*nius eft. HP Radicibus k *fVu r ^^^fuuntroftro.Eft auté filix rlHosup^ 8^quot;“S' lt;InPonto amp;Phry/ Paulofuperius uocauitcof/ f''’’’*'lt;lenrirT^^b*’®s teredinem appellat, fXsppi'*'^ exterat materiam, capitead :SL®'‘l“*PO’‘tioncingrauiflîmo,Græ/ Si^tff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^quot;^‘^ ligno,^ fiayà/t co
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hincpalâm cft,aliud
Ânon i k y^ l'bidincm. Luxus eft edifTe 1 ’Ppclbr ^°‘ *^°^uftagt;’um nubes] Nu , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®agno agminc dcuolent,
^^'ituVæ^P’^æbcant.Ex hoc loco reuin ?^'«S!ifn?n'®'’?^æ'™^ locuftam,qua uidi/ ’‘ Ï^cv P^^’jfrofieem elle uolut,non • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Ï?®Politicos] De coffis fentit.
?'’^fcrm'a k *b”®b^am in hoc genere mâ' fiint,K uenenû habêt. ^aumFœminæparcuntob ^’’itiiiini j'b“®'’^^‘:“®’'gt;quod pauci fuffi ?lDaiL'^™°®’’®^f”:o- lt;(rln noftra prouin ?''tibi^w’’'’*’^^^b8iL lt;Proalitibus K la 'wuatn. r ^^‘^“biam quin hic locus fît ^I^'ibus ■^°''f^^^P''oalitibus,lcgendûeft Hu‘quot;‘^’bgas fuem altilem•.qui turn ^•Etidfft’?™’‘*buc fugunt mammam ma ''^SDom n “'^’^“daizatis. Maeis nutrit la-‘'“f«lIus,qiienïGræci Æa^4.,,^ appel/
lOVINIANVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;441
lant,^ uitulus:amp; tarnen illo contcmptohunc præferebant. ^Semicrudisuefeuntur.] Imô apud Saxoncs qüofdâ amp;nbsp;crudis uefeuntur ho die,praffertim fuillis. lt;|[Ichthyophagi. ] lyi^vt pifeis, f:xy»f/ cdere.Indenomenhabent,quod pifcibus ad folem fîccatis uiditêt,ob inopiam rei frumentariæ. lyAdolefcctulus in Gallia] Admonuimus 6d alias Hieronymum uixifTe Treueris,amp; reliquâ luftrafîe Galliam.Sed ^ fueritadolefcentulus,haudintelligo. Opinor enim poft Romana ftudia una cö Bonafo GaP liasadifle. ^Scotosgentê]OIimomnCsinfu x læ Britanniæ uocabantur. Qpâquam amp;nbsp;hodie cadem cft infula,Anglorö amp;nbsp;ScocorQ,in duos diuifa reges.Meminerut cofmographi de An/ thropophagis Scythis populo,qui carne hu/ mana ucfcâcur,iîcluti Pomponius Mcla in de/ fcriptiönc Britanniæ,0i Strabo in quarto Geo graphiæ fuæ libro, nifî quod hic üv^Afofutymt hoc cft humanis uefcentes carnibus in Hiber' nia Britanniæ uicina ponit,non in ipfa Britan nia,at(5 qfdem alTcribit communitatem uxo/ rum.Tametfi' de carnibus hominum efîtâdis, magis putatad Scytharü ritus perrinere. Ad-» dit idem faditatu à Gallis K Hifpanis in obfî/ dionibus,huc adigente eSmeatus inopia. Ve/ rum cum Hieronymus teftetur,fe uidifie gen/ temhuiufmodi in Gallia,uidcne fortèfentiat de minore Britannia. Qpâquam mihi fané lo/ eus non uidetur omnino uacare mendo.lt;([Pla tonis politiâ] Quod is tradiderituxorü corn/ munitatem. ^EtCatoniSexemplö.]Nam is uxorem communicauit Hortcnfib,fîcuti fupe rius didum eft. qf MalTagetæ] Scythiæpopuz li funt. qfDerbices] Hos Pomponius in Scy/ thia ponit,de quorum mftitutis prodigiofa re fert Strabo libro undccimo.Et Plinius in fex/ toponit DerbicesiuxtaCaucafum. Meminit horum amp;Eufebius libro primo PræparatiÔis cuâgelicæ. qpPclufîoten. ] A Pelufîo oftio Nili uno è feptem.In hos iocatur luucnalis: Porrü amp;nbsp;cepc nefas uiolareamp; frangere morfu, Carnibus humanis uefci licet, qf Leonto,Cy ^^ no,Lyco]EtLeontoalcone,Cyno à canc,Ly/ co à lupo,Bufîns à bufîridc,infepülto boni, opera Ifîdis.Inhac urbe fummum tcmplum eratlfîdis,autore Stephano. qfThmuis]Ci/ uitas eft Aegypti facra Mercurio,quod Mer/ curius fub hirci fpecic quodam illic latitaflct, cum dij fuginent coelo,ob feditionem inter ip' fos exortam. Verum dehis in primo Tomoha bes copiofîus. q[ Antinous] Sichabebat omz nes quos uidcrim codices. Cætcrû Icgcndum cftAntinois, aurmit. Eademdidaeft «lA/iavïy sn^ie^ideftAdrianiciuitas. q[Metropolis]Di citurpræcipua ciuitas rcgionis:caexpugna/ ta,facilecapiuntur cæteræ.Et arx præfîdium eftciuitatis.Allufît autem ad illud Platonis: Quirationi ccuregi locö in cerebro,uclut in arcc dedit. qp Circéfîbus] Ludi funt Romæ in honoré magnæ matris deum inftituti,à circo didiin quo peragcbantur.In hæc fpedacula
P J uulgus
-ocr page 490-SCHOLIA IN LIBRVJM 11
^ Mobilitatehiürionum] nbsp;nbsp;corrumpi quodimmittituf. ^Paritahyffo/ (
pum. j Habet emm uim'extcnuandjamp;caieft/
tuoe^err y^^^^^^^^t: dicla,ucluti ßquis ui7 ^^‘^'^^^^lt;^ts. t^ Cyphi] Barbara rimum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;edodorameeßquo plu
dedhut traditDiokondes Iifarotertio.f Car nes liquidas] Nempcoua-Lacautemfangaß eüalbus,ob decoÆonê.Nam e/ängufnemen üruo lacnafciputantphyßei. ^[EßenosjD^ bis habes Ä in primo Tomo, quorum mcnii' nie ÔC Plinius.De Phanfaeis Ä Sadduexts St mentio SiinEuangelicis Itteris, if[Hißorßta Michrs ] Apparethuneeße Mithram, de quo
lt;accrdotcs Aegyptij in fax eis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßtgracionsodo'
nsMcminttbuius Dioicorides hbroprimo, ^^quot;^^^^^ ^n pecris, folio defer hu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^^merofa,quam
^^ß^^^ß^cfßniushbro uigeßmoprimo caoice vigcßmoquarco. Mem,nie amp;nbsp;Diofcondes^Ux bro quineo Oenanehini quodconseil remas, unde Gnomen habee. r@- uinumcd, Hr^@- flos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rscis .u folum ad remédia adbiben^lni *^^^^‘^SP^ ^^^ ; adungueneorumdelicias. ^^ufcusiD^m?
meminiefuperius,ßgnißcansGncmatrcnitS-Ecapparee fuiffe Magum,auc principeapad Perfas:cuiufmodi faciuncTyancum Apollo/ tiium Graeci, tyf Solêne edjElegancer uüisdè hac uoce.Nam folenne dicitur,quodcx more ßn unde ridicule quidâ folennes dodoresuo/ canr,quoseximiosuoluneßgnißcare. zaejOrizabordeigenused. effAnciftbeneS] ‘^ Hicerae Cynicæfedlæprinceps. ^iiiiffdiamp;’i Oiiodin dicm uiucret,nihilfolicitus depose'
1 nueiuumapparec à o
^^',^ Pfoeeoriü.j Fefiiuicer uile dolium,men/ dici præeorium uocac.blegi enim praxonum dicieur duncaxae locusin quo pratorreddit ius, uerueeiam quxuis magnißca domus ma/
uaorum m S'^^^^nipendiisexerudlaicuiufmodifunta.’des S^^^^^^timineerra.jAlluEeadilliidf-ir^r !^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Thorofuh] Sicemmlegomam blam corpusonulSm ^di^^babebantTrofaIi.DcTn,ffaèimM Exeemis uictjs,animu quoa, devrai,Rdmanis alias didû. Tborofulos autem
A eq, aßigit hurno diumæ parciculam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ocaepinguiculosamp;obeGores, quodhis tho/
^^quot;goRions]Auguronslependmi^^d^ •'^P‘'^‘^^blt;^gt;'t:ne. efpAdumbrantesjNonimpri v, quod m porcicibus amp;nbsp;têphs heroumamp;laux nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tJcßigia,fedadumbrât,utuixappareac dacorum uirorum imagines haberenmr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nedigium. ^ Verbainpugnis]Non re ^^^t^dtdmaicdacisaddcbancloco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ fP^^dentdidUs,fed uerberibusmdefendant: P ^^^GDioßeni calcanei culcicrâ Plaecmis cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impetune, quern aelmt rcfellere. ^‘^'^‘^’^^^‘^^P^^i^onisfaßumiPlaeorefnon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P fobans j Probans dixit,pro depre fed alio faßu. tfCJuofdam ^^2,‘^^'^u^^^'^P^‘'^lt;^ns:uelpoeiusarguensac legimi^j Hocnonnulli tradunedeDemocrix f ^.^quot;^‘‘^quot;?»^o‘^^°^emapprobans.licaax
^°’ ^^‘'‘^i^t^siUcThebanus.jHuius fæpenux ^^^‘‘?gj^^^‘^‘‘^^^^bcampuin,locumcómci' ^‘^''omeminieHieronymus. ^Scnfus corno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^ ^^ttdibusieiunqiin quo tedaturali^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ^‘^'^]baattefimilitudinemmutuaeuseifdPlax nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°^ß^' ^DomosopimasjO/ ^onisSympoffo,ubifubnomine equfamp;^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^ ^Pj^'^d^das.Locus eitDeutero/ ‘ *'^^’^^PtngieanimadfcorDorisa/lèdlus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°'^P^^P^‘^^odfauo. ^Etincraßarumefreor ‘ de amp;nbsp;bißoricus.Hnlalußu^^^^^ f ^^^^'JReferreuideturEfane uerbacapiredxx -belli Cati/inurTérfu^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roiExcteca corpopul,lwius,amp;aureseiusag/ -
Solomoms m Prouerhus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ g^^^^y^oeulosdusclaude;neforceuideatox ^^'^^^^bus fuisaud,ac,amp;cordefuo
cmtæ,necinSfeœ^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^quot;«/^g^^^Pdfcapitetrfgeßmaieraxgtig' )
amp;aromari^cSunrur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^^'^^^’^'^^'^'^domini.auanquarnEebraid / In uentre, aula; un/imr ' ^J^^^buentre.J fêrrnonisperiripuranr,inuerffoneuniushre/ ^ A,^x,i xr,^t ijfj^j ^‘^^ ^^^^fe,libido. mlæ,pro radiante uerfumcornuruiu.bbmfe
fnm7MtrïroJq^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dè^SuifragaturbisquarfcribirPau^asC^^^ / mo fetalem defer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ lt;^^‘'^n.ip-Namnecg/oriffeacumed,quod mordereteos fj^J^'^^’^fdutErbfuaperfona claruïtinAaeparteproprer excei/enre/neb/ / ^^^^^^^^^‘ tf-Med/ta nam. Cofert enim ApodolusgloriamMoyf ^„,.i‘f'”‘^.^ff'^^^^^^,^'”/^lt;^t:usedubrexercex cumgloria CAnEAqm,^jpiêrransEguracuS
.^^^.^^^'^‘^^.^^dlorumgutturebocag/x edin mÓteiAireip/enduir ladeseiusilcuriói.
tuiystd/udrnc/plceile,quodpo^ea deaorat f Dllasxl.drerüie.JFallusunopanefufeme
I^d'/iru.J\leeomnlnodjil/mlleed,mlctereln la n'ceo,a.mbulaalr lelunans quadrag/nrad/es. rl t fi'ilia/n,lt;Sfnjltterejngulam:nioxenlmjnc/pre Locusefilq.Fegumcaplterx. fC^idrubc f
-ocr page 491-*Ek , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD VERS VS lOVINIANVM
t'^*’’^^®®Wthancuoccm cum illa
l Qlik^f^^^®® ^^f’tt^lJ^ocus eftpri Ïïr'tapudFf'''^' ^ ^^^‘''«'■^ impetö] fc^Uo,P“®ß®iamcap.xxxvn. lt;Achab ’2’^Pg4ibro,cap.xxi. ^Filio
J^‘tïB.n'''™^^®^t:oncepit,ut legis primo ''’'“■Qsanquam illicnon eft pro' duntaxat abftiz ^P^fkli
44j
p^»iio ‘‘‘P“^'P‘“mL)aniclem cap. tof^Jifc' ^ ^'^’-ophoron. ] i^itrutfifep, qui diieus quoep dici^ h’•lop,ï®?®'‘^®*’antar,fimili nimirum fi M,^«ftDanicliscap.xiilj. HfHebdO'' L^S» '^ 1 *^S‘^ ^ '^‘-“ ^“'^^ quot;”^ cibo. Ï^il B «’nfefflonangt;ab
caP'Xn» lt;Exprobratur gt;nbsp;'’b v^i^'^^'^'’^oscap.ïj. «,[Rechab.]De '^^ ^'^^ habes Hieremiæ capite r A®®’®inkiS copiofius in primo
^“âgcli).] Hoc eft,in ipfo Iic’'«i)ra j'quot;^P^apud Lucam capite q. ^®®®] Allufitad dsmonium . ^^’^w,cum apoftoli tenz tn^ülis ^?’'®:'’t eijeere. Admirantibus dæmoniorS eijei nô °®^®®,®^æiunio. Locus eft apud *^Cornelius centurio] 0r ^i/”^'^ fitmentio in Adis apoftolicis i,’f’^iinJ'*quot;*°nonfit,nifi quod qui femper ['''’'’’•Et D*^^°ff^f’Tametfi Græci addöt de tort k ^‘^™°nct,innonnullis etiam ®tieniri hanc kdionem. k^tis. 1 Sicenim addit,In ieiunijs d. Wnnrtk*^®** “‘^“^] ^atn enim idem uaz i^^‘'‘ Tuppej Refer re uiz ?tIMïf ƒ? ^°'°nionis Proucrbiis capite fn wun,°’ , ?^ 'aborantis laborat fibt. rÂw^° quot;^ ®® 1 ^” hunc quidem fenz d 'M s *^™''°^ytntisufurpat hunc Mat ia^’iiï f'’”^*4“od cum tanti uiri honore i?’lt;lJr.^®*®’8’S illud innuit Chriftus, tl '‘)'tai ?® Ëu3gelij,8iinftare turbam i^ad • “®®^®’ *^*^ “’ uideantur irruz '^’’^’■»ßceos akimauerat præ^
conferitiunt qUæfC' pltisquam diem] «(«iz tf X/*' ^æ^ttynius ancipitem præpoz di^Hih nbsp;nbsp;nbsp;P’’® “’tra,fiue fupra: uerti po
f/'^lt;lj[J’“®^®thoccft,confert diem cum ^'^‘^^»Potat aliquid interefz h^f^h’j*P®P®®’^ componit cum purz .^“ ardentior. lt;([ Neomez c'^tiik ’'°“fi5®'®'®^^‘-^'^°pegia,ideft,taz cÓpadiones.Nam utraepuox r ’Uur''*’***quot;quot;* ®^ «dWir»)..-«. gr Ortygoz J*^t(l., ’'æCâuoxcft.Namillis vTi//cotur NinZ?quot;'^'*’ coturmcumrex. FortalTc » ‘ Paribus Gtfapor præftanz 0? dei.] Hiftoria eft tertio lib.
Pikxiij.atcp inibi de leone,qui occi
fofe(rore,pepercitafino.lt;!r Gomor] •^’laÿ Go mor Hebræis menfurægenus clt^quod Græci chœnicêappelIantjLatinidimcnfum.Eftauz tern modus diurru cibi,hoc eft,quantum fans eftadunius dieiuiclum.Diuus Hieronymus in Hebraicis nominibus dick efle decimâ par^ tern ephi.Porro ephi,mSfuram efte trium mo* diorû.lt;(rin coitu amp;nbsp;fatuncate] Hoc eft,in dua^ bus primis propofitionibus. lt;nbsp;Stoicus effieft tur ] Hoc eft,feuerus,qui nullum omnino deli dum admittat: amp;nbsp;iuxta Stoicoru paradoxa, uelitomnes uirtutes pares efte,amp; omnia uicia paria.^ Hierofolyma Cino] Nam Zeno Stoi cæfe(ftæprinceps,Citiêfis fuit.Porro Citium oppidum eft Cypri.Proinde Hierofolymam amp;nbsp;ludæam ceu Chnfti patria oppofuit Citio amp;nbsp;Cypro Zenonis patriæ.lt;Pexa] Qiiod nul los haberet floccos,detrita nimirum. Subucu Ia,ueftis eft quam alij uocant inter ulam.lt;(r Az trebatumKLaodiceæ] Apparet exhisregioz 19 nibus candidiffima aefubtiliftîma lineamitti folerc. Nunc huius laudis principatus,fii taz men ca laus, penes meos Hollandos eft. Q.uan quamSi Atrebatesin Belgis haudita procul à nobis abfunt. lt;([ Quanqua barbam raferis] locatur quod hirci barbato fint mento. lt;nbsp;Luz fcum uocarc lufcum] Hoc eft, quid prodeft ui tiofo fuum exprobare uitiumfNam illc nihilo minus lufcus eft. Confine prouerbiö illi Grægt; co, T« irviut irvgt;i«yTiw irmifit/iii axxf^i/P J^iyUfi. EftaUtê uerfus PerfianuSjEtlufcoquipolTit dicerclu fcc.ilf UlcpoEnités]Nâantètradideratillû Sà tanæ. lt;([ Variam habuit] Qgam polymitâ aliz bi uocat.^ Tu fcilicet dodus ] Per ironiam dP dum eft. ij Alius Mazurothj Locus eft apud lob capite trigcfimoodauo,iuxta atditionem Scptuaginta.NaHicronymus pro Mazaroth uertit lucifcrum. lt;([ Timétibus autem] Locus eft Malachis cap.iüj. i([ Regradantur in sdiz tuos.] Sic cnimlcgis apud hunc capite xliiij. Sed amp;nbsp;Leuits,qui longe rccefTerüt à mc,in erz rore filiorum lfrael:amp; errauerut à me poft ido lafua,Kportaueruntiniquitatemfuam,erunt in fanduario mco sditui,amp; ianitores portarü domus,Siminiftri domus.Elégâter autem di xit regradare:pro co quod cft,a gradibus deij ccre,quibüs afcenderantad Leuitarum hono rem. jfln fluuio quoep illo.] Locus eft apud cundem cap.xlvïj.Plurims,inquit,eruntfpe' cies pifcium,8ic. lt;nbsp;NofterZcno.]Itaperiroz ^^ niam appellat louinianü S toicorum more pa^ ria facientem pcccata amp;nbsp;mérita. lt;([ Sex urbes fugitiüorumjEx urbibus pcculiaribus Leuk tis,rex feparats funt ad fuffugium fuginuorü, ut legis Numerorum capite trigefimoquinto. ^ ï/;4wlt;rx/.] Locushienos aliquandiutorfit. Namfeiolus quifpiam fubdiderat Grscas uó ces, v (TOA« : quum ea tarnen nihil faciant ad prouerbiö uulgi,prsfefhm quum hociam dP xerit antè Latine: amp;nbsp;ita Latine,ut non commo diusdici pofiitGrscc.Nos igiturexueftigijs uetetum excmplarium germanam ac ucram
P 4 kdionem
-ocr page 492-444
SCHOLIA TM LIBRVM It
ledhonem diligenter fubodorati, rcüituimus adhunemodum, îf/àt!:»i^i idefi idcmpuluif/
caluSiSiqaide apud Grecos 3C hoc inccc ada-* gia fenur) i^x àtev, ideÜidempuluis^qaó nut turn ineffe difedmen (ïgniRcatïc^Tfaamp;am ab h/s qui res minutim entas mifcet^ßcute mul/ tis uUus Rat puluis, quemadmodum dicune emfdem farms: Reut diligêtius explicamus in Chiliadibasnoflns.Csterum quad ftJy/i?^ di
Ronem,coelihc idem RgniRcare quod caücS C continenter üiuêtemiqaum Fabius cechbaa opponat mar itó:8i Horatius cumait, MartijsccelebSquidagamcalendis, non fuam prédicat concinentiam,cum inM tinentiam fxpeproRceatur,fedEgniScatfe ^r F«/^^ effe.lamSélureconfaltotü CaijaeMo/
xit,diminUtiuum fedtià ^wf, t^ Verum lam ceep/musj HoctranRtu Rnitargumentatio/ ricm,8iad epilogüprogreditur,quo fumma/ tim perfiringit, quod fuRus difputatum cd, 21 ^ ExpoRtaed Ttn/ixisn/] QiiSóihodiedcciRo/ nem appellat,quottes dcRnituraliquid ac da tuitar,amputatis hinc atep hincopmionibus dinerRs, ijjVniuirs,]QiJas Grsci
uocant. ^Epicurum noürum] Quem paulo anteZenonêdixit, tf[SubStem] Rurfusufus edobfeoeno uerbo,pro libidinantem Silafet/ uientCm. Codices habebat,fudantem:ucrum eaüoxab alijs eruditis antenos fuitemêdata, C SocraticS irriRonem]QiiodisToleatper ca nem Sianferem lurare. ^Sues dicanes,]Hoc diel:um eft ideo, quod aft mat hbidinem,8Cna prijs faueat. tjf Vultures quo^]Hoe propter eCum carniü,quem squabat abfiinêtis,Sunt
defii etymologia obijcitur,qtioram prior ait, Coélibes didlos quaRccelites. VerumiHiecdr tes,de quibus fentiuntlureconfaltfneceare/ bant uxoribus,nec continêteruiuebant,cani illic adultcrijs, flupris,8i puetorn amonbos plena Rntomniaifcdeoelibes fentiüt faaaitcr amp;nbsp;tranquille uiuere,qualem illipatabantui/ tam deorum,Huc pertinetdiUlud prôner^ urn, Qÿinon litigat,ccelebseÜ, e^Emud'-^R Non fatis aideo quidRbi uelithoclocogt;gt;^^ ' üm,niR quod quidam nuclei putantof^^ turn faceremeluti pinei,qaod in hisiob^ “' quidam feminaUs, e^Subulci tai] Sie^oe
{iores,nó oaium. t^ VeUtes] Sentie dep^^S’^^ R cibus, ^Amazonas,] Quod dcAm^si^^^ bus feriptû efi,mirc torquetin loumisnu^' Nam hs exertam ^ hoccü enudatam habend mammam^non utcxpeditiuspugnentjCl^^*^^ admodum ills,fed utuiros adUbidinempeo' uocent, nudato corpore, t^ Non tmutesd
enimaueshs carniuors, tjjAridippi multi/ uocent, nudato corpore, efj Non turturesd tudo] Namóiiscanisregiusdidus ed,8Cuo/ QtiodcadaRt auis,quxneeadulteriumno/ Iuptatufcéiator,di[rimillimus Diogeni,MuE üit,nec amidb compare fecandasfequiturno titudinê uocat turbam hominG,cui hoC uitæ prias. ^Vpupæ,] QrtodfalaxRtliseauis»p inditutu probatar, ^Detuoarmento]Apte immunda, ^f[Ludracircamuolent]fdirali^^ dehominibus pecamis,8i beluis uerius ^ ho' Rcambiguitate uerbi-Nam ladra fantanima' rmmbus.ItapaulofuperiasHoratius’.Epicu' tium,fant 8£Êcortoru. ffAdteloquar]y^’‘^ reidegregeporeü, ^ Hariolus,]Sic appellat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
circulatores fori,qui tanq diuinaturi aliquid, non animaduertentiO nafosferiuntridis eau/ fmdi fude fubito intorto,uexant dentes,^ In/
tit apodrophén adurbem Romani. ^ScrE ptam in fronte]Locus edApocalypfeos^P‘''
„mcnblafphemi3é,declaratinEpi(ïolaadAgi dixit,pro dccipi, tfy Gehens dic Ram,quxdionc undecima,cum ainNonoo/ 22 cidis] Succidiam uocum carnem fini lam: fuil luit aperte diccre,Romanum imperium di/ lam autem furno duratS:undc quoties opus drucndum,quódipRquiimperant,xtcrtium ed aliquid decidunt in cibum. SigniRcatautê putant. Vndefecundum ApocalypÊm loin/ idos uoluptarios,fues non homines,ma(dan/ nis,in fronte pufpurarx meretricis fcriptum dosgehênx,ut dxmonumRntcibus, rjfC^uæ ed nomen blafphemix;ided,Romx sterns!-uiros]SigniRcat balneaobfcoena,qualia funt Hadenus Hieronymus, Vaticinati funthöc amp;nbsp;apud Cbridianos pafTtm nimium multa, in poétæRomani,8ihoc titulis monuméntorum quibuspermixtimnudæfeeminæcum nudis acliterisproditumed,imperiüilludcumfu3 uiris lauant, ^Odédidi taleis] Nihil dici po rcligione forefcmpiternumiquum CbrUbim tuic argutius, ^ Ne peccatum quidem] Lego cuius imperium xternum eft, omnia imperia, Vtpeccatum nepoenitêtiam quidem habeat, nbsp;omnesqi religiofiCs prophanasextinxerit. Idaumm Rt,quotiesperfuafum cd,peccâtüm nbsp;nbsp;^Apodoliuoce]Nempein EptftolaadRo/ non edepeccatum, De Chaldxo,]Próptcr manos, quod Rdes uedra annuntiaturintoto Ebionitas,Nico]aitäs,amp; huiufmodialioS, Na mundo. nbsp;nbsp;Aut forticudinisnomen eft.]P“/;,. Porphyrius Syrus erat,Ariusamp; CclfuS Grx/ Crxce robur, Ruc ualenria. Latiniputanta ‘ ^n ^QuaRinEuphorbumjAHuRtadPytha ruma didum,hoc ed,à mamma lups,qoain t goram,exEuphorbo renatum, ^Ananias R fuxerunt Remus31 Romulus. RomaEebrs/ lius Azur,] Hidoria referturapudHieremiS is fonat fublimiras, Quod deidolo.]NE t capire uigeRmoodauo. ^ CoihbesyCcelibes mirum à loue didus Iouinianus,ac louiu/ I dicunrumon qui cade uiuunt, fed qui carent crumeratCapitoIiû,undc3fCapitoIinusdi/ K uxoribus. Verum torquer hoc quoep nônihil dus:8i idcirco fubncic,SquaIct Capitolium. nbsp;nbsp;nbsp;I
Hieronymus,qui ccelibê quoqi à coda uoca/ ArnuncambiguntomninoRomanfubinam I riuulr,HinctheologihauferÛ6 cerram perfua fueritHIadadmirâdam capiroIium.Nirf^‘^^ I
-ocr page 493-*^^ê
'’'^*” gloriam adhuc ÄF^-ÄsSp^:
ÄDVERSVSIOVINIANVM
44$
l'ik'h oniiö^ ®P°*^o’‘cis opibus, quibus fiw gt;nbsp;JoiêtiaV^i®®quot;”'*^^’infinttis partiz *»{5^ HuS'^•^ Si opibus fuperarunt.
-P^g 'S^^’Si affedtent al iena,nec ^”^ .^“otjquia non ftudent ut léJ ''1‘iidfni r^^“*quot;^“titur,adeo ut ne con. fqi''*'*lt;ftaïj^’^'“®’’**5’ï^®fifgt;°f quidam
4it^’*gt;:8tilin’,?”°‘l® *^“*“^ plt;xnitcat,utpo ’P°^°^*™m»qao mundanx ^ penfare poterantgt;necin hiS
uidcant,in quibus folum hoc cöniienfebatflo rere. ^SubNuma]Nam huius state docuit Pythagoras in Italia: cuius contincoam dicir, quodiufTcritabfrineriabefucarniuro.^f Sub confuhbus ] Nam regibus cxadis co fuies fucz cefferutjfub quibus adhucdiu Roma fuit fra galis.Et admodû fero luxuria immigrauittn urbemRomam àGræcis captis.
ANTIDOTVS
Plurima funt in his duobus libris,quæ uo heméter pofTent ofFendereiprsferttm hac tem peftatc,qua matrimonium etiam inter facraz menta ponitur;dc quo mirum eft nee louinia num meminifre,cum illud laudibus ucheretï necHieronymü,cum illius librosrcfel!it;uez rum ipfe in epiftolis fequentibus antidotum
admouit,utnoftranihil fît opus.
■'^^^^^^NTVM EPISTOLÆ SEOVENTIS
d”'^*^''^°8™® *®”'Romæ damnatum effet opera Vifloriniamp;Pammachf},ta Pj ^'audein ^^i^^”^ ^“°aduerfus cum ab Hieronymo fcripti libri,quod propenfîor uidc ïh’''’’'*iitts P ^'fgquot;^'quot;^'^'^ quam oportuinet,amp; durior in matrimonium. Notatis igitur locis f«H '’'’itad ^'^ r 8^'^^*’»®^Hicronymi quondam condifcipulus,admonucrat familiaritcr H)^ï'*obil ^^^ P°”^^’'ct.Id quod mira caufs fiducia facit Hieronymus,ut non fofum rcz ly *®faiiidii'æ”^’’™’’’“^’’“*”^^‘®*quot;™“J“5 ^of’“’*:^^ infedetur obtreftatores.Vtinam hanc «quot;’'’''ntur h^^d^**^ lisantifti,^ui maligne paucula ucrba deccrpunt ex alicnis libris quæca ^quot;'^'’’''feaua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à quo dicantur,cui,qua occafîonc dicantur,quid præcefîerit,
4 tur:tantum circa duo uerba muliebriter cauillantes,arguti fîbi uidentur.
^ONYHi PRO LIBRIS ADVERSVS lOVINIANVM Apologia ad Pammachium»
VOD ad te hue ufquc non feripfijeaufa fuit fderitium tuum.Verebar tacenti fcnberem^molcftum me magis quant officiofum pu | tares. Nunc autem prouocatus dulcilïimis literis tuis, Sé huiufeemodi *^^ ^^ philofophiam noftri dogmatis prouocarent,amp;d con/i ^'’Pio^ r ^phlumquodam Sc fodalem 86 amicum,obuijs (ut aiunt)manibus ^«inli^K ^^^. meorum opufeulorum parouta tarnen, fi ante te placatum y ”^°» ’^0 fi oratórem meum fupér omnibus quæ in me arguuntur,ir» ^%' .^^*^® ^Tullius tuus,amp;f ante ilium in breui 86 folo uolumine feripfit ^tj^^^’P’’®^® faufam effe uidoriaf^ diligenter caufam pro qua dicturus es,dj ^^^'^^*^ * quod in libris quos aduerfum louinianü fcripfi, '^ '^^”^’^^^^^’^^^^ uirginum,uel in fuggillatione nuptiarum:00 aiunt conz Mai,-?*'^5'*°‘^^®®®^® oidcmarrinionrj, intantum pudicitiam prædicarc,ut ^^’'’*®®^®iorcm Sc uirginem comparatio derelinqui. Ego fi bene pfoz feitat'*”*^®*’^*’*’^^®’’ lotiintanum 00 nos ifta contentiö eft,quod ille exaquet uir ^ ' M®?^*^»*^®® fubijciamus:ille paruin uel nihil, nos multû interefle dicamus. ^'iiitad'—'^ ^^ ^°^ dominS facientc,dartinatus eft, quod auius fit perpetuæ uirz ^Bo ^*’^®°®® comparare. Aut fi id ipfum uirgo putatur, ÖC nupta;cur jtiactf ^’iRtt^^'^’^ Romæ Vidotinus audire non potuiff Virgo à uirOjOon uir à uirz ^^’^ ’'^^’^ poteft,aut mea fententia fequenda eft, aut löuiz Sijm» j’'^’'^^^®^®’’ Qood nuptias uirginitati fubqcio, laudetur ipfe qui coparat. fit g ,- ^’^'^^tus eft qui squales putabat, damnatio eius mei öperis teftimonium *ito *Z^^®®*^^® indignantur in minori gradu fe effe quam uirgincs, miror de Uto f ?’®’^^^°® ^ continentes id non laudarc quod faciunt. Caftrant fe ab uxo 5im^ “’“’®^®ï“t^twr uirginum caftitatem: SC idipfum uolunt eiTe maritatas,quocl ii,j^'^^^^'^'-’t''^rigantur itaq; uxoribus fuis quibus renunciauerant: aut fi fe abftiz i l’Ifttlam tacentes confitebunt melius eife, quod nuptiarü operf prctulcruntlt; ^tgonidiïinfcripturiSjóCnüc primiï facra uolumma leges,lineâ ÓC(ut ita dieS ^ » tenue
-ocr page 494-44^
PRO LIBÎ ADVERSVS lOVINlANTM
tenue dicendi filum inter uirginitatem QC nuptias feruare non potui^Viddicet ne^ feiebâm didiumtNoIi effeiuftus mukumjamp;S dum un um latus protege, makero uni neratus fumtatqj,uttmnifefiius löquar, dum contra louinianum preffogadupu/ gno,a Manichæo tergn mea confoffa üintil^ónne,quxfóiÜitiminprindpioopi/ ris mei lüdprxhtus (urn ^'Neqj enini nós Marcionis Q^Mznichxidogma.fédiri'
tes,nuprrjs detrahimus.Nec TatianiprincipisfEricratitaruerroredecepdjómncffl coitum Zpureum puramus,qui non folum nupUis, fed cibos quoc^ quos déUsao^ uit 3.d utendum, dàmnat 06 reproba.t. Scimus in domo magna noil foltiin ua/aait' rea 0^ argenrea éife, fed 5C lignes. 86 HdliUs ; 8C hiper fundamentum Chriliifqiiod Paulus srclutedi:ds pofuit,sluis fuperxdißesuit aurum,argentiim, lipides preciof fostahus ecotrano foenum,ligna, flipulam. Non ignoramus honorabiles nuptial, 66 cubile immaculatumihegimus primam deifententiamiCrefciteèCmukipUtitii ni, QC replete terram.Sed ita nuptias recipimus, ut uirginitatem qux de nupd]^ ^^
‘ Nunquid afgentuni rion éntargentum,fi aurum argeatop'^^ donus eu^’Aut arboris QC fegétis eóntunieUa eß,üradici,foliis,ciilmo8CarHk^'P^ ma prxferantuf 5C frudïus7'Vtpoma ex arbore, frumetum ex Ripiih,ita uùS^^^ ex nuptijs. Centefimus SiC fexagefimus 8C tricefimus {rudius,quaquatn deuo^^^^^ ra 8C deuna fementenafcatur^tamen multum differtinnumero. Trigintarefen^' tur ad nuptias, quia ÔC ipfa digitorum coniundiio quafi molliofculofecomplexés 86 feeder ans, maritum pingited coniugem. Sexaginta uero aduiduas,eoquodin angußia 8C tribulatione fint po fit^.Vnde QC fuperiori digito deprimSturtquancoi^ maior ett difficultas expertx quondam uoluptatis illecebris abßinere,tantoniiii^ Qd prxmium.Porro numerus centefimus(quxfb diligenter ledïor attende) défini ftra transfertur ad dexteram:8d ijfdem quidem digitis,fedno eademmanuquibi^ i in læua, nuptx fignibeantur Qd uiduxicirculum faciens, exprimituirginitatiscoto nbsp;nbsp;nbsp;i nam.Oro te,qui hxcloquitur,damnatnuptias^Aurum uirginitatem,argentumdi ximus matrimontum. Centefimum 8C fexagefimu 8d trigefimum frudbitn deunaO ƒ terra expofuimus, 8d de una femente generari,licet multum différât in numero. Et quis unquam tam tmquus lecior erit,utnon ex meis didiis,fed ex fnomefenfuiu/ dteet^ Et certe multo clementiores erga coniugia fuimus omnibus pene LatimsSf Grxcis tradiatoribus, qui centefimum numerum ad martyres referunt, fexagefi'' mum ad uirgines, trigefimum ad uiduasiatc^ ita titiuxtaillorumfententiam,itide I bona terra,8Cdepatrisfamilias femineexcludanturmariti.Verum neinprindpiO cautus, in reliquis forfitan improuidus fuerim : nónnepoüpartitionem opufeuli, quum ad quxmones uenirem, fiatim intuli d Vos quxfo utriufep fexus uirginesêC continentes, mariti quoeÿ Sd digami, ut conatus meos orationibus adiuuetis.Cun/ dlorum in commune louinianus boftis eß, Quorum ego orationibusindigeo, Sd quos adiutores mei operis precor, eos pofTum Manichxi errore damnaref Curra/ mus ad reliqua. Neep enim epiüolx breuitaspatitur,diutiusin fingulisimmorari. interprétâtes illud Apoßoli teßimonium: Vxor proprfj corporis fui non habetpo teßatem,fed uinßmiliter QC uir corporis fui non babetpoteuatê,fed uxonhoefw/ iunximus. Omnis hxc quxßio de bis eß qui in matrimonio funt,an eis liceatmo' res dimittereiquod 86 Dominus in Euangelioprohibuit. Vnde 8f Apoftolus:Bo/ num eß, ait, homini uxorem uelmulierem non tangere ; quafi in tadu eins perieU' lum ßt, quafi qui earn tetigerit, non euadat. Vnde 8d lofeph, quia ilium längere no/ lebst Aegyptia, fugiens de manib us dus, pallium abiecit. Sed quia qui femel durk uxorem,nifi ex confenfu fe non ualct abßinere, nee dare repudium nonpeccana' reddat coniugi debitum, quia fponte fe alligauit, ut reddere cogeretur, Qui Domf nidicit eße prxceptum,ne dimittantur uxorest8d ab fep confenfu, quodDeus com iunxit,homo non feparetihic poteß did nuptias condemnaregRurfumin fequern tibustSed unufquifep, ait, habet proprium donum ex deo:alius quidem fie, aliusau tem fie. Quam fentêtiam nos exponentes,hxcintulimus. Quid,inquit, udimper'
- fpicuum eß. Sed quoniam in Eccleha dtuerfafunt dona, eoneedo 86nuptias, ne
-ocr page 495-lt;1^ • D. HIERONYMI APOLOGIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;447
'^quot;Pti^f^'^'^^''^’''^turam.Simulqj confidera, cp aliud donum uirginitatis fit,aliud ^^''quot;'Pri''^' ^‘^’^•^dcm effet merces nuptiarum Cv utfginiim, ncquai^ dtxiffet ^''^fuf ^^® continêtiae: Sed unufquifq; proprium habet donum ex deOjalius ^ct(i*^’^“®’^®”ßC’Vbi proprietas hngulorü eftjbi altrinfecus diuerfitas-*l^ben' ’''^^'^® ^^^ ^^’'^^^ ^^b ^^d inter donum S^ donum magna diuerfitas J'lïte-^^^PQ^oIus '^^ quodam poft mceftum poenitente:Econtrario,inquif, Kini'’’^‘^®“fo^^üu'. Et fi cui quid donaftis,óó ego. Ac ne putaremus donum
Si ego quod donaui,fi quid donaui,propter ^tii**^ ^^”ftO‘Diuer(à funt dona Chrifti, Vnde lofeph i'n typo eius uariam ha ^«in 0?®'^^ “ pfalmo quadragefimoquarto legimus: Aftitït regina à dextris b^üir v ^ ‘^^^“’■^fOjCircjjdata uarietate. Et Petrus apoftolus: Sicut cohæredes, K%0n*^*^”®^®'æ dci.Quod fignificantius Græce dicitur 7niKl^Hs, ideft uarix» fc^jæ^^^^O’'t®itio,claudere ocùlos,nec apertiffimum lumen afpicerecln TOft ,®“®^fl'c donadmerfa,Si aliud donu uirginitatis,Si aliud nuptiarum. quot;^ad' :“®‘^oncedo Si nuptias effe donum Dei.Sed inter donû Si donum ?'^iJd’^’^5^'^^ Q“°d dei donum uoce apertiffima pronuciamus, damnare ^%’l ® ^^^°^‘quot;P!’ *o typo Domini accipitur, tunica eius uaria atq; diftincfa ^4to • ’’“^““’^^“^quot;‘'^ntibus ac maritatis eft. Et poteft uideri quafi alienus, ^%^^ ^^’^ eft:cum Si ipfam reginam,hoc eft ecclefiam faluatoris in uefti %igt;i ?’'^‘^®” «»rietate circudatam dixerimus C Sed Si in confequentibus de Se^^^P^^^^^SjCundem fenfum fequuti fumus.Hic locus ad præfentem con fcntennadominijUxorem excepta eau ’^*°'^ non repudiandam, Si repudiate uiuo marito alteri non nubere,aut ÏHe5^ . ^^^'^’■«conciliari.Et *** ^^æ Ioco:MuIier,inquit,alligata eft,quant» ™“*t.Quod fi dormierit uir eius,liberata eft à lege uiri. Cui uult nuz ) '^'’'”1110 ''’'^dominoiideft, Chriftiano. Qui fecundas nuptias tertiascç cocedit in ^iiidej’P*^®®^*^*” ^nico prohiber. Aperiant, quaefo,aures obtrelt;ftatores mei, ^^50gnj''^‘'^^^‘quot;“’^^^ Siternas nuptias conceffiffe in domino.Qui fccûdas Si terz ’®”^™gt;prifflum potui damnare matrimoniu^In eo quoq? loco,ubi inter S.h f ^^P*^“^^ni Apoftoli:Circücifus aliquis uocatus eft,non adducat præpuz *’$fci'hf^P®*° uocatus eft,non circüdatur(licet quidam prudentiffimi interpre Sne '^^f^® ^o^^dccircumciftonc Si feruitute legis dictum effe contendant) quot;%’ ft ®™^^®dcra feruamus nuptiaruf Diximus enim:Si in preputio quis ^^' f ®® ^’'cScidatur. Habebas,inquit,uxorem cum credidiftiïnoli fidem 8(j)t^^^^”’®pwarediffidtj,quia in pace nos uocauit deus.Circumcifio nihil eft, eftffed obferuatio mandatorö dei.Nihil enim prodeft abfep opc '’*’'*liA -^^nuptiæ:cum etiam fides,quæ proprie Chriftianorû eft,fi opera S y^'^’f'nortua effe dicat. Et hac lege uirgines quoq^ Veftæ Si lunonis uniz , ’'”'»amp; queant ordine numerari. Et poft paululum:SeruUs uocatus es, ^^ 8f ir J^æ'^*^^ ^ fi potes fieri liber,magis uterc.Etiam fi habes,inquitjUxoz ’’M ft• ®8^® ^®‘ó^foluis debits,Si no habes tui corporis potcftatcm;arq:(uf ^^Uib '.^^Mnat) feruus uxoris es,noli propter hoc habere triftitiâ,nec de amifz ^|H^^^fi’fip‘rcs.Scd etiam fi potes caufas aliquaS inuenirediffidq,utlibertaz ^let^^æP^^^^jncli falutem tuâ cum alterius interitu querere. Habeto pau *0',Côn''”'^’®^^P’’æ*^^® luorantcm.Expedia dum fequitur : Si egeris patienz ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fororem. In eo quotp loco ubi tradtauimus,cur dixiflet
M ’’^^®’^§*’^'fins autem,domini prgceptum non habeotconfiliurn autem do, ftiUj ^'fincordiam confequutus à domino,ut firn fidelis:ita uirginhatem prætul* ljt|^’’^®'pfi^’^ ordinem feruaremus.Si uirginitatem Dominus ïmperaffct,uide/ M' ’'''^”'^ Condemnare,Si hominum auferre feminariü,unde Si ipfa uirginitas Mr^’'’^*P’’æ^^^’’^^*^^®»^“’^*”®^® fi^^g^^ quacferetCNifi ante fundamenta j)ij^ ^^quarationexdificium extrUeretjSi operturum eunefta defuper culmen imz ^f«ttSiradiççp4 nuptias,fi uirginitatem diximus hudtus:fi fundamentum maz trimonium
-ocr page 496-44»
PRO LIB. ADVERSVS lOVINIANVM
ti imoniam, ^ xdificiiim uel culmen perpetuum c^Ritztem i quis udfam inuidas, c ireJ tarn excas obtreélator mei erit, at in ea^dem domo xdifîciatn uel culmê uidat:
SC (andamentam qaod xdißeiam SC calmenportat^ignoret:'Porto SCinalioloco
proponentes Aponoli teßimoniam,in qao ait:Alligatus es uxori,noli quxrm h
lationerntfolatas es ab axore,noliqaxrere axorem : ilicohxc fubiecimus, Hibet
anarqaifeß noßram terminos Caos, reddcmihimeam,SCtutenetuum.Sialltgïtvi
( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;es axori tax^ ne illides repadiam. Si folatas fam ab lïxore,non quxtam uxarari'
Vt ego non folao coniagia,ß femelUgatafant:itatanonliges, quodfolutumdi-SedSd. in alio teßimonio,qaid de airginitate SC naptqs fenferimas,mani{e{liirttne declaratar. Non imponit nobis Apoßolas laqueum, nee cogit eße quod nolumus, nbsp;nbsp;nbsp;'
fed faadet qaod honeßum eß SC decormSC intente facit feraire domino,SC fempa eße folicitos:SC expediare paratam domini aoluntatem, at cam quid impenaerit, qaaß ßrennaas SC armatus miles, ßatim impleat qaod pr^ceptum eßtSCbocfidiC ßne alla dißentione,qaç data eß iecundam Eccleliaßen hominibushuiusaandi, ti( dißendantur in ea. In ßne qaoep comparationis naptiarû SC uirginum.dUpati/ rionem noßram hoefermone coclurimus:Vbi bonum SCmelius eß,ibiboniSCnie i lioris non anum eßprxmiam:SC abinon eß unam prxmium,ibi utitpdomdiaa
fa.Tantam igitar intereß inter naptias SC airginitatem: quatum internen pecare
SCbenefacereßmo atleaiasdicam,quantuminterbonam SCmelius.Porroincongt; i fequentibus, cum dicimus:Finita difputatione coiugiorum SC airginitatis, utinta j utrunc^ cauto moderamineprxceptorum, nee ad finißram, nee ad dexteram diact j
terettfed aia regia graderetar, SC ülud impleret:Ne fis multam iußus,rurfasmono nbsp;nbsp;nbsp;,
gamiam digamix comparât ; SC quomodo naptias fubdiderat uirginitati,ita digi/ nbsp;nbsp;nbsp;, miam nupttjs fabijcittnónne perfpicae oßendimus,qux fit in feripturis fandis (b nißra, qux dextra:SC quid ßgnißcet, ne fis multum iußus gquot; Qaod uidelicetfinidra fit, fi ladxorum SC gentilium fequamur libidinem, SC femper xßuemus ad coitum.
Dextra, fi Manichxorum fequamur errorem.SC fimulata padicitia,impadidnxrc D tibas implicemur. Via autem regia fit,ita appetere airginitatê,nenuptix condemn nentur.Prxterea quis tam iniquus meorum opufculoram index erit, ut prima ma/ nbsp;nbsp;nbsp;'
trimonia damnare me dicat, cum etiâ defecandis dixiße melegerit:Concéda Apo
üolus fecundas nuptias, fed uolentibus,fed bis qux fe cotinere non poßanend^
xuriatx in Chrißo,nubere uelint,habentes damnationem,quodprimamfdemir/
ritam fecerineCEt hocconcedit,quia multx abieruntretrorfumpoüSatanam Cx/ ‘
terum beatiores erunt, fi fic permanferint. Continuolt;^ fubiungit apoßolicam aato
ritatem, SeeSdum confiliam meum.Porro ne autoritas Apoßoli quafi hominis le/
uior uideretur, addidiePuto aatem quod SC ego fpiritum deihabeam. Vbiadconti
tea fingulis relaxans, ut unufquifep ferrepoßit- Propontis ergo teßimonijs,inqai/ bus apoßolus fecundas coceditnuptias,ßatim fubiecimas.^omodouirgimbas ob fornicationis periculum,c5cedit nuptias,SC excufabile facit quodperfenonap pecitarnta ob eandem fornica tion em, con cedit uiduis fecuda matrimonia. Mehas eß enim, licet alteram SC tertiam unum airum noße, quam plurimos:ideß, tolerabi lias eßum hominiproßitutam eße, quam multis. Faceßat ealumnia. De fecanda hic SC de tertio SC quarto(ßIibec)matrimonio difpatauimas,non d^rimo.Sedne quis in eo quod diximus, tolerabilius eß uni hominiproßitutam eße ^ mulaCad primam matrimoniSreferat, cum omnis nobis quxßio dedigamia Semgamiame nbsp;nbsp;‘ nttdemep digamix SC trigamix difpucationem hoc calce fignauimustOmnia heet, fedno omnia expediunt.Non damno digamos,imdnectrigamos,8Cfidicipateß, ‘ ocßogamos.Plus aliquidinferam, etiam icorcatorérecipiopoenitenrem. Quteqaid nbsp;nbsp;‘ xqualitèrlicet, xqaali lancepenfandum eß. Erubefcatcalumniatormeus,dicens
me prima damnare matrimonia, quando legit, Non damno digamos SC trigamos, SC fidicipoteß, oeßogamos. Aliud eß non damnare, aliudprxdicare:ah'udeftae/
niam i
-ocr page 497-*gt;lij,^^^ D. HIERONYMI APOLOGIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44^‘ ^’?l’HEt^r ^”^ ^^^’^^’^^ uirtutem.Si autê durus m co ufdcor,quia di'xi,Quic u^Hui , “»æq^rali lance penfandum efttputo non me crudelem ludicabit 5’'‘'^^’s Ie^^* ’^'^ '°^^ uirginitati 06 nuptias,alfa tn'gamis,óó oAogamiSjSi pani h^OiUm l'*ÏP’’*P^’^^ • Chriftum in carne uirginem, in fpiritu monogamum / f''^^^®'iem ^°^^^^^^^^^^)’^oft^f w*reliquis ferma teftatus efttSC creditifumus nu t*^’l’gt;iesH''A^’^^''”quot;^^ “^^^^^ nuptias, cuius hie fermo eft^NuIIic^ dubium eft ?^îbiiçj. ^^^’^0’^8^Elea^r 06 Phinees ftirpegeneratos:qui cüm 06ipß üxoz ^%J''^’’^^®®°^*® opponerentur,fi erroreEncratitarum condemnaremus ^'^'lt;I)te|,*’’^’'®^^’'^a*Tarianum Encratitarum principem,qui abijcit matrimo t ’^tojn'® . “®gt;86 ipfi nuptias condemnamus ^ Rurfum^ ubi uirgines 06 ui/ gt;^0elf°’^^^^^’'’^“P*^*® ^*2nfcrîni,ô6 quomodo tres gradus uirginitatis uidui h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ coniugn fecerim,déclarât ipfa quae fcripta funt.Non nez pquÿ ®^’duas,qux ita poft baptifmurn manferintmee illarum detraho mez rquot;’^nun*”^'^®caftitateperdurant:fed ficut hæ maioris præmq apuddeum o ^fib'^æ^O’ilugaÜ officio feruientestita Ô6 ipfæ æquo patiantur animo,uirgi f3^^l3'^æ^^’^” • ^^ Galatas quoqj teftimonium Apoftoli proponentes : Ex t''^51^ *!°® ^^iftlficabituromnis Caro,huiufcemodi fenfum intulimus, Ope M^^ntquot;*^^* ^^’^^^ ^^‘^^ 86 maledicuntur in ea,quae non habent filios:qusc ß . j 'leftu ^'^^f*^ ® euangelio,aliud tarnen eft indulgêtiam infirmitati tribuere, Mfej ^'^“ïï P‘'æmia polliceri.Ecce perfpicue nuptias diximus cocedi in euz »’■Quodr ^ ^^^^‘-'^ ’^ ^æ officio permanêtes,praemia caftitatis capere non quot;quot;quot;nbsp;W * '^gne accipiunt mariti,non mihi irafcantur, fed fcripturis fandtis,
^’* ^ pi'^sbyteris Ô6 diaconis,06 uniuerfo choro facerdotali 56 leuiticoï h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;offerte non polie, fi operi feruiant coniugali. Sedeoloco
l^fifij(4 ï^ypO teftimonium pofuimus,nónne manifeftum eft,quid de uirginiz ^Pot'ft ^^Q’^gil^ws fenferimus; Hi funt qui cantant câticum nouum,quod S't^ç .®®’®»™ft ff“‘ uirgo eft.Hi funt primitiac dei 06 agni,06 fine macula. ^Sitijj L Ptimidae dei funt, ergo uiduac 06 in matrimonio continêtes, erunt poft : %8(’ °^5ftin fecundo 86 tertio gradu. In fecundo S6 tertio gradu uiduas po/ ^%e’*rk^^‘^ ft^tetico furore dicimur damnare nuptias:* Multa funt quae ^Igt;teut . tautomoderamine,deuirginitate,deuiduis,denupttjs diximus. gt;nbsp;*^lt;1 ^''^ ^^® unum adhuC ponam teftimonium:cui non reor contradictu/ ^’''Ilei^quot;' ^^’ ^“* ^^ inimicum probare uoluerit,aut uecordem. Nam cum progt; ^'^'^(li‘0’^''°?^^°’ninus iffet ad nuptias in Cana Galilææ,poft quidam etiâ hæc quot;'^ tor ^^quot;^ ^^^’^^ ’“ft ^ft nuptias, femel docuit elfe nubendum:06 tune uirgi/ sï?%f ^f ,°®tere,fi nuptias poft uirginitatem 06 uiduitatis caftimoniam, non ^^fifh ^“’° poneremus.NunC autem cum haereticorum fit damnare coniugia, Xêm f^^^?®ditionem:quicquid de laude dixerint nuptiarum,libenter audiz ii5'p, ƒ ft enim non damnat matrimonia,fed fübqeitînec abijcit,fed difpenfat, ''^^lio ^f “’pts diximus)in domo magna, non folum elfe uafa aurea 06 argêtea, aft^ elle in honorem,alia in contumeliam. Et qui cun qj fe t^^f'^fît^*^’^^”^ ^^^“’^“’^ ^^^ “^^ honorabile 66 necefrariü,in omne opus bonum ’'’'lari ’’’’’■Qpftff^^fttQtianijde laude dixerint nuptiarum, libcnter audimus, 2®’i(lai?*P’ft^’^*^^tttef audimus,66 nuptias codemnamus^Ecclefta matrimonia ''^^’^^dfubijcit.Velitis nolitis,maritus fubij citur uirginitati 66 uiduitati. Jl)jj.'|'’uptias,fed nuptias in fuo opere permanentes, fubrjcir,non damnat: nec quot;^^^ 0 a'^^^^^^’^’’P®^^*^^^^ “^^’^^ ®^® uelitis fecudum pudicitiæ gradu fcan ^tOf '^’’’^’§namini,fi in tertio ftantes,nolitis ad fuperiora properare C Igitur ^J^®^5’®®^^’'OÏclt;ftorêadmonucrMn, 66 per fingula pene traeftuS milia, '^J°’ft^offerim,meitarecipêre nuptias, ut eis continentes,uiduas uirgiz ^r d ^‘^^bu^tprudens 06benignus ledlor,etiam ea quae uidentur dura, 'i^hrn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“°“ *“ ““° “’■‘ï eodem Iibro,criminari me diuerfas fentenz
WtQjds enim tam hebes, 66 fic in fenbendo rudis eft, ut idem laudet 66 Q damnet
-ocr page 498-45°
PRO LIB. ADVERSV5 lOVINlANVM
dàmnetç’ædï’ficata deftruat,ö^ deftruda xdißcet^Si cumäducrfariüüicüitßo^'^ üiflim e m ucrone fenaturc'Si rufttcani homines, QC uel rhetonexjud dakdiex it^ tis igmri detraherent mihi, tribuerem uemam impentixtnec accufationem reprr henderem,ubi non uolunfare in culpa ccrnerem,/ed i'gnorantiain.NimcuerociK’' diferti homines,ÖCliberalibus Hudiis eruditi,m3.gis udint ledere, (^ in reffigcrc:hlt;-' uiter à me re/ponfum habeant,comgere eos deberepeccxta,nonreprehedac.^^' fet campus, haf cc orra acies^nduerOirij dogma manüeüum eütamp;C (ut Vci^an«quot;’ aliquid inferam)illum afpice contra, Qm uocat.Re/pondeant aduerfiho.Alita^^ néant nodum in difputando, aliter uirgam in docendo, QC me in libris fms,qaiinu Êrxtermirerim nel addiderim,doceat^cprehêfores non audio,fecnioTimgiii^^^‘ Micata dodinna efi,pugnanti4dius diCiare de murot^C curnipfeungtiétisdelibti tus /ïs,cruentum mUitem aceufare formidinis.l^echocdicês,{iatimiadbntixri^^ fum,quod extetis dormientibns folus certauerim. Sed hoe dico,cautius eospolk pugnare, qui me uiderint unlneratum. Nolo tale certamen adeas,in protegas:éc totpemedextra,Ciniüra clypeum circumferas.Äutferiendufotio^^k’ aut cadendum.Nonpoiüim te exiüimare uidiorem,niriaduerfarium uidcrot^^i' datum, begimus, ó eruditUrimiuiri,in fcholis panter,8C Ariüotelea Hhdcoor/ 4 gtx fontibus manantia,rimul didicimus,plura effe uidelicet genera dicédi'.Sikxt cxtera,aliud eüè yv^-vastKÜ^ feribere,aliud tHy/ittTtKÜff. ïnprioriuagain elkdiip'^ tationem:QC aduerfario reCpondentê nunc hxc, nunc illa proponereArgumen^^ nbsp;nbsp;j 5- uthbet,aliud loqui,aliud agere,panem(ut dicitur) o{iendere,lapidem tenere-kk' quena autem aperta fronstSiC,utita dicam,ingenuitas neceffaria eü.Aliuded^}'^^ rere,altuddeHnire:in altero pugnadum,in altero docendum efi.Tu medanteui^^ I prxho, 06 de uita pertchtatem üudiofus magiüer doceas^NoU ex oblique, SC ^^ i^on putans,uulnus mferre.Diredio percute gladio.Turpe tibiedhokemdold^^ ƒ tire,non uiribus. (^yahi non 06hxcars fummapugnantiiim Üt, alibitningt;n,3d t percutere. Legüe,obfecro uos,Demoahenem:legite Tulliumtacneforiitintheto I res uobts difpUceant, quorum artis ett, ueriümilia magis quàm uera diceic. kgi(^ Platonem, Theophraüum, Xenophontem, Arittotelerh, 06 reliquos quideSoa^' cis fonte manantcs,dtuerfis cucurrereriuuiis:quid in illis aperta,quid fimpkxe •
^ f^i^oe uerba non fenfuum^C^ui fenfus non uidiorix çquot; Origenes,Methodius,fo e/ bius, Apollinaris, multis uerfuum milibus feribuntaduerfus Celfutn £6Poipbvtt' ^ urn. Confiderate quibus argumentis, 06 quàm lubricisproblematibus dtaboliip^^ I tu contexta fubuertant. Et quia interdum cogunturloqui) non quod fcntiun(,k quod neceiTe eü, dicunt aduerfus ea, qux dicuntgentiles. Taceo de Latinis kt^ t ptoribus, Tertulliano,CyprianO)Minutio,VidiorinO)Ladlantio,Hihno,nenon I tam me defendiffe,quàm alios uidear aceufaife. Paulum apottolumproferd,quent I quotiefcunep lego, uideor mihinon uerba audite, fed tolnitraa.LegiteEpidoh^i^ I ius,06 maxime ad Romanos, ad Galatas,ad Ephefios,in quibustotusineemiui' I nepofitus eii:06 uidebitis eSin teiiimonijs qux fumiede Vetetite{iamcuK,lt;p^’^ ƒ artifex,quàm prudens,quàm diifimulator fît eins quod agit.Vidêtur quxdimuer l ba fimplicia, 06 quafi innocentis hominis rufiicanitó6 qui nee facere,necdedititi 1 noueritinfidias 1 fed quocunep refpexeris, fulmina funt. Hxretin caaf3,t3P‘^^’’^ nbsp;nbsp;1 ne quod tetigerit : tergum uertit, ut fuperet: fugam fimulat, ut occidat. Calsto^ I mur ergo tllum, atep dicamus eitTeilimonia quibus contra ludxos ud externs i!^^ I refes uius es, aliter m fuis locts, aliter in tuis epiiiolis fonant. Videmus exeinpk (^ f ptiua, feruierunt tibi ad uidonam, qux fuis in uoluminibus non dimiaot-bo^ K nobis loquitur cum Saluatore, aliter foris, aliter domiloquimnr C‘ Turbxp3f°^ I las,difcipuliaudiuntueritatem.Proponitpharifxis Dominas quz{itones,S6n^’'^ t edilferit. Aliudefi docere difcipulum, aliudaduerfarium uincere. MyHetiin^)quot;^' t quit, meum mihi: myiierium meum mihi06meis. nbsp;nbsp;Indignaminimibi,quod nbsp;nbsp;Ê
uinianum non docuerim, fed uicerim, Imd indignantur hi, qui illum ana^ ' a matizatum laudatie; 06quum laudantquod funt,aceufantquod eife fe^‘^^ß /
-ocr page 499-D. HIERONYMI APOLOGIA
45»
K Quafluerorogandus fuerit,ut mihi eed er et, SC non inuitus acrepugnans,innen/ tailsuincula ducendus.Et hæc dicerem,fi uincendi Audio contra regulam fcriptu/ tatutnquippjjjj^jQqy^j^5 f^jß^j^.g^ ßeut uiri fortes in cotrouerfiis folent facere, ^pïniprxtnioredimerem. Nunc uero cum interpres magis Apoftoli fuerim,^ °°gtiatifteSjg^ commentatoris firn ufus oftïcioiquicquid durum uidetur,ei magis 'mputetuf quem expofuimus, ^ nobis qui expofuimus. Niß forte ille aliter dixit, ttos fimplidtatem uerborum eins,maligna interpretatione detorfimus.Qui hoc ^f^tiMeipfis fcripturis probet.DiximusiSi bonum eft mulierem non tagere,ma X;^^''^° ^^’^g^t'elnihü enim bono contrarium eft,nifi malum.Si autem malum ^'§''ofcitur,ideo concèditurj ne maló quid deterius fiat: 06 caetera ufqp ad pro/ ^'^^‘'‘^^ capitüli.Hoc Ïdeo fubiecimus,quia Apoftolus dixerat, Bonum f °'’iinitnulièretn non tanger e:Pr op ter fornicationem autem unufquifc^ uxo/ ®‘UamhabeatjóC unaquaeq fuum uirü habeat.ïn quo differunt uerba mea a fen ^^poftoli^Nifi forte in eo quod ille pronuntiat,Ego dubitofille définit, ego fcifci t-ule aperte dicit,Bonum eft homini mulierem non tangeretego timide quaero fi oniini eft mulierem non tangere. Si, dubitantis eft,non confirmatis.Ille dicit,Bo/ ^'t'ntftnon tangcretego quid bono contrariü effe poffit,adiügo. Statim® in con/ i nbsp;nbsp;nbsp;^'l'^^wibus'Anirnaduertenda Apoftoli prudentia. Non dixit,Bonum eft homini
'«OT^ironhabcrcfed,Bonum eft mulierê non tangere:qüafi ÔC in tadfu eius pe/ | nbsp;nbsp;’^''quot;«tfiqquafiquiillS tetigerit,non euadat.Vides igitur non de coniu^bus nos
| nbsp;nbsp;nbsp;’Spottere,fe^ de coitu fimpliciter difputare,quod ad comparationem pudicitiæ SC
| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angclicte fi.militudinis,bonum eft homini mulierê non tangcre.Va/
I nbsp;nbsp;nbsp;?'^^^^^tiitaiunr^2)C omniauanitas,dicit Ecclefiaftes. Si omnes creaturæbonæ,ut a
i nbsp;nbsp;i?^^’’'‘^^»ore condit3e,quomodo uniuerfa uanitastSi terra uanitas,nüquid SC cœ
i bnn^'r^^'' Fibrom,dominationes,poteftates,caeteracq uirtutes ^ Sed qqæ per fc \ 1 hnh ^'’^ ï bono Creatore condita,ad comparationem meliorum uanitas ^P$’ 1 m ’^’^^tgratiaiLucernalampadis comparationepro nihilo eft:lampas,ltellac l nbsp;nbsp;nbsp;r ?P^’‘^tionc nonlucet:ftcllam lunx confer,caeca eftfiunam foli iunge,no rutilât»
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confer,tenebrae funt.Ego fum,inquit,qui fum.Omnem igitur créa-
l nbsp;nbsp;u^ ^^^0 comuleris,non fubfiftit. Ne tradas ,inquit Hefter, hacreditatem tuam.
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^'^'^°b füllt,idolis fcilicet SC deemonibus .Et certe étant idola SC daemones,qui
l nbsp;nbsp;i,2’^4»’^^«aitur orabatlnlob quoq legimus, à Baldacb didtum de impiotAuel 7
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ^^^^’^’^üculo fuo fiducia eius,SC calcet fuper eum quafi rex interitus.Habv
\ nbsp;nbsp;t^v*’'»’^®^aculo eius focq eius qui nôn eftîhaud dubium quin diaboli, qui curn
\ nbsp;nbsp;by ^^f^^'Q^jüon autem haberet nifi effet:tarnen quia deo perqt,non eue dicitur*
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^uüdum bunc comparationis fenfum, malum diximus mulierem langere
\ p,J^'‘'^'^bsnulbfadtafitmentio')quiabonumeft non tagere.Etfubiecimus.Vir \ tp ^^^’™®cütum,ii'«ptias hordeumjornicationê ftercu^ubulum nuncupan \ b u ^ bumentum SC hordeum creatura dei eft.V cruminEuangelio mator tur/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;panibus,minor frumentaccis pafcitur .Homines, in quit, SC iumenta
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domine. Alns uerbis id ipfumloquuti fumus,quando aurum uirgini/
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuptias diximusiSC centum quadragintaquatuor milia uir ginum
\ nbsp;^^gt;^ enm mulieribus non funt coinquinati:in quo oftendi uoluimus,om
1 nbsp;Rit^^®^ ^on per manfer int, ad comparationem put iffimx Si angelicx ca/
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domininoftrilelu Chrifti,cffe pollutos.Quod ft cuiafperurnSCre
l V ^™bncdignumuidetur,iantam nos inter uirginitaté SC nuptias feemedutan 1 nbsp;nbsp;?™)ftWainter ftumentum SC hordeum eft,legal fandbi Ambrofti D c uiduis Iv
\ nbsp;nbsp;v'^’’Ï^^'’^üenietillum inter cetera qux de uirginitaté SC nuptqs dilputauit,etiam
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^^ coniugium prxtulit Apoftolus,ut ftndia uirginitatis extingue
l nbsp;nbsp;üAti a loniineniix perfuaftone incipiens,ad incontinetix remedia defcendu.
i nbsp;nbsp;^^brauiunrfuoernx uocationis fortibus dcmonftraffet,deficerc tarnen^ ma ne
\ nbsp;nbsp;5’^,^eft.itaplaudcnspriorvBus,utnondefpiccretSCfcquentespidicerat
\ nbsp;nbsp;’^^ipïe,quiïtdominus fetus alqs panemhordeaceum^neinuia
-ocr page 500-45'i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRO LIB, AD VERSVS roriNrANVM
corpus fuum, ut ad regn urn tenderent, demonftrauit, Et m confeqUtflf*^^^ ’ ‘^ ƒ ‘^ ergo copula nuptialis quafi culpa uitanda,fed quafi neceffitads fareïna dedman a eff.Lex emm aftringit uxorem^ ut in labonbus 2lt; trifticia ßios generet ; conut»*® eius ad un urn u/rum fit, ut ei Ïpfe dominetur.Ergo labonbus 6f doloribusi^gt/ic-' ranonefifiorum addiciturnupta, non uidua : QC dominatuiuirifubditurcopuJaw, non ui'rgo. Et in afio Joco.'PreciOjinquit, empti eHis, nolite fieri ferai hominuni.y decis quam euidens contugahs fitdefinitio feruitutis.Etpoflpufillum.Siigiturbo num coniugiG,feruitus malum quidem,quando nequeuntfeinuicem fznäiSar^i fed perdere. Vmuerfa quæ nos de uirginitate aenuptijs lato fermonediffudmuS) iUebreui artaint compendio, in paucis milita comprehédens. Vir^nitas ab copit/ fuafio contment/æ, nuptiæ remedia incontinentie predicantur. Et fignifianicri maioribus ad minora defcendens, uirginibusbramum fuperne uocationisoflta' dienuptas ne in uia deficiant, con folatur. Alios landat, alios non defpicit. ContU'' ginm bordeo^uirginitatem corpori Chrifb comparai. Etputomultominoren’df fianaam inter frumentum effe èC hordeum, quam interbordeum 8Ccorpns^^^’^f üi. Deniep nuptias dicit,quafi neceffitatis farcinam declinandamjSCdefinii’Oi’em ede euidentiffime feruitutis. Et multa alia, qux tribus libellis de uirginibnsbdili/ i meprofecutus efi.Exquibus uniuerfis perfpicuü ed, me nihilnoaideuirg’nibns nbsp;nbsp;nbsp;i
nupttsepdixidèrfed maiorum in omnibus fecutum effe fentenriam, tam huias ’idc i iieet^ quam reliquorum,qui de ecclefiafficis dogmatibus difputarüf.quorum snuv nbsp;nbsp;nbsp;,
lari exopto negligentiam potius, quam aliorum obfcuram diligentiam. Tumcant , contra memariti,quaredixerim : Óro te,quale illud bonum efi,quodorareprohi/ , bet:quod corpus Chriffi accipere non permittit^ Quando impleomariti ofhetutn, nonimpleo contmenris. iubetidem Apoffolus in alioloco, utfemperoren”rS‘bi femper orandum eff:,nunquam ergo cotugio feruiendum, Ç^uoniam quotiefenn^ uxori debitum reddo^ orare non poffum. Hoc quare dixerim,perfpicimm ed'.q’il^ interpretabar illud Apoffoh dieffumiNolite fraudare inuicem,nifi lorte ex eoniem 0 fu ad tempus, ut uacetis orationi.Paulus apofiolusdicir,quandoCoimusciin”rxo^ ribus, nos orare non poffe. Si per coitü quod minus effimpeditur,ide(i orare:(ioan to plus quod maius efi,ideff, corpus Chriffiprohiber accipere.Petrusadeontinen dam hortatur, ne tmpediantur orationes noffrx, C^ffod bic, quxfo,peccatSineirin nbsp;nbsp;nbsp;’
effç'f^uid commerui f (^id deliqui çquot; Siturbidx ÔC nebulofe aqueduuntji’Of ^n
aluei culpa,red lontis.An idcirco arguor, quod demeo aufus fum adijcere'.Qo^^^^' ’ lud bonum eff,quod corpus Chriffiaccipereno permittitç’Âdboebreuiterrefpon i debo. C^uid eff maius orare an corpus Chriffiaccipere^ Vtiep acciperecorpits Cbn
ffi.Si per coitum quod minus eff impeditur,multo magis quodmaius efi Êmmit!
bus, quod damnabatur a legerbed ab uxoribus, quibus liciteiungebantur. PopitlS quoep quando accepturus erat legem in monte Sina, tribusdiebusiuffumefrab uxoribus abffinere.Scio I^omx hanc effe conCuetadinem, ntfidelesfempitChrf ffi corpus accipiant, quod nee reprehendo,nec probo. Vnufquifq; enim in fnofen^ fu abundat.Sed ipforum eonfeientiam conuenioi qui eodem die poli coitum tour' municant: ÔC iuxta Perffum, nodiem ffiimine purgant: quare ad martyres ire non S audentçQpare non ingrediStur eccleffasdAn alius in publico, alias in domo CbP
ffus effr'Quodin ecclefia nóIicet,necdomilicet.Nihifdeo claufum cft,51 teneur
quoep lucent apud deum:Probet fe unufquiCep, Sd fic ad corpus Chriffiaccedarno
munieafTe corpori Chriffi, abffineam me paulifperab uxoris amplexu. Vtamott
coniugis amorem Chriffiprxferam.Durum eff, non ferendum eff. Ql’ff hoefeer i larium iuffinerepoteffifC^uipoteff fuffinere,fuffineatrquinonpoteff, ipfeaident-Nobis curx eff, non quid uniifquiffp poifitaut uelit, fed quid feripturx prydpiafti ditete i
-ocr page 501-D. HIERONYMI APOLOGIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;455 jjj.y^f ™Q^0(jin commentanolismcis èiufdem Apoftoli carpi'tur,in quibus di futur ^'’’!^^^^’^ putet ex eo quod fequiturïut uacetis orationi,Slt; rterum ad idi'pz ^ftM^^f’*™‘ ^P°^°^^^ ^^oc ueUc, 00 non propter maiorem rufnam concede/ quot;•^ quot;”'ƒ i ’ ^^ tentet uos fatanas proter ïncontinentiam ucftram. Pulchra niz nomi . “^^®“®5 2gt;' iterum reuertimini ad idipfum, quod erubefci't fuo uocare bora ''^’^^°^,^^t^tatibni præfert fa tan æ^ quod caufam habet ïncontinentiam. La/ to lux ^^.^^^^^ obfcurum diiï ercrc,cum expofuerit ipfe qui fcripfit: Hoc autem di ootar'^ ’^^“^^”“”^gt;t^on fecundum impenu.Et muffîtamus adhuc nuptias non trinn^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi’æceptûtquafi non eodem modo,fecunda 86 tertia ma-rit:\, '^5P^t:cdantiir 2lt; reliqua.Quid hic locutus firm, quod Apoftolus non dixe '^'’■‘t^j^uod erubefci't fuo uocare nomme ^ Ego arbitror quado diciqad *^tfeA ’*’^®”’P^^ taceqnon eum nominare palam coitu/ed uerecunde often/ ''octia '^5y^^^’d''-‘‘'tur,quod tentationi pnefert fatanæ,quod habet caufam incon/ btont? ^°’^’^^^^æ uerborum ordine idipfum eft,ne tentet uos fatanas propter ‘odulp quot;'^^‘^ ucftram f An quia dixi, 6f muffîtamus adhuc nuptias non uocare gt;iitert?^7'’^^^P^æ^^^^^^od ft durum cft,imputetur Apoftolo,qui ait: Hoc A ^™^^”’” bod tilgen tiam, non fecundum imperiummon mihfqui excc bpiftol P° • °’'^*tiCjnec fenfum^nec uerba mutaui. nbsp;nbsp;nbsp;Tranfeamus ad reliquat iSjW^^ft ™^^^*^^^ feftinat oratio. Dico,inquit Apoftolus,innuptis óf uiduz *gt;iKt(i(.. ®®’ft ^^*' permanferint ut ego.Si autem fe non continent,nubant.mè '’tiptis?''””^^^^’^^ ^ uri.Qiiod capitulum nos fie interpretati fumus. Poftquam •^^*^“®‘ comugij: K oftenderat ipfe quid uellet,quid'ue concede/ PönianP^^-*^'^^® ^ uiduas, 86 fui proponit exemplum, óf felices uocat,fi fic FttU ?^®^ft Gütern fe non continent,nubant:idipfum dicens quod fupra: Pro/ ^^dit' '^^f'^^*oi autem, Óf ne têtet uos fatanas propter incontinentia treft ram.
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“f décrit,fi fe non continent,nubant: Melius cftnubcre,quàm
tjuij,^ i. ^ ^ft nubere,quia peius eft uri.Tolle ardorem libidinis,et non dieet, ^fiiiiDr**ï*'^®“^^^'^^fws femper ad comparationem deterioris refpicit : non '’’’gt;11^*^^^^ **'co®pa^bflfs per fe boni.Velut fi dicerct; Melius eft unum ocu ®®lttm '^M“®® nullum i Et poft paululum eum apoftropham feciflem ad Apo/ ^’'^rb ^*P^’' ^^ ^°^æ nuptiæ funt,noli eas incendio comparare:fed die firn , '^bsm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ '^'■oberc. Sufpecta eft mihi bonitas eius rei, quam magnitudo al/
1’^feb *’®®®® togit elle inferius . Ego autem non leuius malum, fed fimplex *'l«Xt^*'y’” “°^?’ '^bdt Apoftolus innuptas óf uiduas ahfep coitu permanere, óf ’%,j P™®fuiprouocat,óf feliciores uocat,fi fic permanferint. Si autem fe con ^^one°*y?°®“®’ ^ ardorem libidinis non tam continentia uolunt quam form'/ ,^^’’^’ nichus eft nubere, quam uri. Ad quod nos intulimus : Ideo ^f«ta '^^^ ’^''^’.Q®® peius eft uri : non noftram fententiam proferentes,fed in/ '^'*fe o ^^^ '^ Apoftoli, melius eft nubere, quam uri,ideft melius eft maritum ^f^feru ^'01°™^^’^’*^^ “” ^^^ fornicari bonum effe docueris,tunc bono melius ^'^^*int^'^ ^' autemnubere melius eft,quod malo prxfertur:non eft germanæ óf ^’gt;ihgt;j5^^’®®»'^^^®*^sbeatitüdinis quæ angelis comparatur.Sidixero,melius '^®i^^^(v’^^^^ nuptam,bono melius prætuli. Si autem alterû gradum fe/ ^''■^'*j- saubere,quam fornicarifibi non bono melius, fed malum bono præ ^^ ^”*^^ ^‘^ melius quod nuptqs, óf inter id quod fornicationi ^'’’^™ 1 ^^^^æ te,quid in hac diflertione peccauicPropofitü mihi erat,non ■ ^^^11, p”® ’®®^^® feripturas trahereffed id dicere, quod fcripturas uelle intelli/ 1*^1« °®®^®®^®tis officium eft,non quid ipfe uelit,fed quid fentiat ille quem ^«t^*^'^ï®^P°’'^’’^*^oqiri fi contraria dixerit,non tam ihterpres erit,quam P^hb^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;explanare.Certeubicunq? fcripturas non interpre/
h^’-Oud f *^^° ^^^^^ loquor, arguat me cui libet durum quid dixiffe co tra nu ^^°^' ”°”J5P®’®^*^’^“’^^3'**^ tiel aufterum effîe uidetur uel durum^id fcri/ '^titatijnó interpretis officio deputet.ïllud uero ferre quis poftet, quod in 0 3 me ra»
-ocr page 502-4$4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRO LIB. ADVERSVS lOVINlANVM
me reprehcnditur:quare exponens capitulum Apoftóli, m quo de comugÆusfed pfit,tribulanonem canus Iiabcbunt jRuufmod^dixcnnrNosignan'icnimpmah mus nuptias fairem carnis habere Ixtitiam.Siautcm nubenribus 80 in tarne tribuz lario eft, in qua fola uidebatur habere dehcias, quid ent reliquum propter quod nu/ banneum ÔC in Ipintu,00 in anima,8lt; in mfa came tribulatio fit^^uxb^ccondem natio matrimonif eft,fi infantuuagitus,hliorum mortes,diuortia,damna domus Ôc caetera huiufmodi,tribulationem diximus n up darum Æ um adhuc uiucretfan/ dæ memoriae Damafus,h'brum cotra Hehiidium de beatæ Mariæ uirginitateperz petuafcripfimustin quo needle fuit nobis ad uirginitatisbeatitudinempradi«'^ dam,muJta demoleftijs dicere nuptiarum.Numuir egregiusgCeruditusinfcnpi^ ris, QC uirgo, eedefix uirginis dodtor,aliquid in il/o iêrmone reprehendit i In bbn^ quoq? ad Euftochmm,multo durioradenuprijs diximiis,8^nemofuperbici^^^^‘* ^s e{i.Ama.tor quippe caüicatis,prxconium pudicitix intet^ aure C2pabnt’^^ ^ L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cyprianum,iege Ambroh'umróf cum iïlis meixehcciib,^^^^^
“^if Plautinæ femiliæ,ÔC feioli tantum ad detrahendim,quiiti^'^
^° a a^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iKlintyüumniü ditfia lacerent,8iCin una an^ eadem caufi,^’^^* tdeit öC me óf adueriarium reptehcndantióC cum è duobus alterum neeeirefitn*^ • j^^ ^’ ambos uidfos efle conrendant. Porró ubi de digamis QC trigamis different^j ^ tcrtiutrijunumuirumnofïc,quant plurmosdo elt,toler^dius cd unibominiproüitutam dre,quam mulds'.nónne datim curhoC dn^nm fubiecimus ^ Stquidem fif iUa in Euangelio Samaritana, fextum marimta nbsp;nbsp;J labere ie dicens, arguitur a Domino, quod non fit un dus. Ego etiam nunchitti noceproclamo,no damnariin eccleEia'digamiam,imd nectriganiiam'.ÔCùaht^^^ l quinto nbsp;lexto de ultra, quomodo OC fecûdo manfo nuberetfed quomodo no dam nanturnix nuptix, ita nec prxdicantur. Solatia miferix funt,non laudes condneti tix.ynde ÔCm aliolocodixüVbi unus maritus exceditur,nihilrcfcrt,fecundusat^ j ^rtius littquia définit effemonogamus.OmnialicêqCed no omnia expedùlt.Non ^ j dâno digamos,imoriectrigamos,8CGdicipote{iodiogamos:habeatcuiîibe(oda
uummaritum,QCeiledeCinatproGituta.Veniam ÔCadillumlocum,inquoatg^^ot,
quare dixerim dutaxatiuxta HebraicSueritatem,in dieCecûdo non addttunijbeut f /^ P^bno ôd in tertio Sf reliquisîVidit deus quia bonum ediüatim^ fubieccunino bis intelligentiam derehnquiinon effe bonum duplicem numerû,quiab unionedi/ 1 uidat,^prxßguret fondera nuptiarum. Vnde ÔC in area Noe,omnia animalsqux eunep bina mgredtûcur,immunda funt.Impar numerus eßmundus, In hoenetoo I ^^‘^ ^^^^^^^^^intérim de Cecûda dietutrum quia feriptum eü,QC feriptumnon f. ^^^nansian quia etiam fi feriptum eß,nos aliterintelleximus,quàmfaip(tn-x fimplicitas patitur. Scriptum non elfe, in fecundo die uidit deus quia bonSenmon meum accipiant teßimonium, fed cundorum Hebrxorum óf aliorum intetpKtd, Aquilx utdeheet ÔC Symmachi Öf Theodotionis. Siautem feriptum non eü,curn in exteris dtebus feriptum fixant reddant aliam probabiliorem caufam,quare non feriptS fitiaut fi non repererint,ingratis fufeipiant quod à nobis didium eß Pono fim areaNoeomnia animalia,qux binaingrediunturimmundafunt,8Ciaparnii
merus mudus eß, Ôd hoc feriptum eßx nemo dubitat, quare feriptum fitedißerann Si autem non edi Pferunt, quod à me expofitSeß,uelintnoIint,fufcipient.ÄutprO' fer meliores epulas, Ôdme conuiua uteretaut qualicunep noßra cœnula contcnnis I eßo. Scilicet nunc enumerandum mihi eß, qui ecclefiaßicorum de impari numeto
difputarunt, Clemens,Hippolytus, Origenes,Dionyfius,Eufebius,Didyn]Us,no I ßrorurnep Tertullianus, Cyprianus, Vi(ßorinus,La(ßantius,HiIanus:quorSHila^ ƒ nus de feptenario, ideß imparin umero dißerens, quxôd quanta dixerit adFoita^ ƒ natum liber illius teßimonio eß.Än forfitan Pythagoram ôdArchitam TarendnS ƒ Qd Scipionem in fexto De republica, de impari numero proferam difputatesdEth I hos audire noluerint obtrediatores mei,grammaticorum fcholaseis fadam conda I mare, Numero deus imparega ijdet. Grandepiaculum, euerfx funteedefix, orb^ I audite I
-ocr page 503-^1H|- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, D. HIER 0 NYMI APOLOGIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;455
1'’'’'^ •P®^®®gt;®®*®^®’'^® uirginitatem diximus efle quam nuptias,fi parem ■ '^^o 'ßP^^^^b^cimus, 06 Veteris teftamenti typos, Euagelicac uentati proz j^^ÖiöS' nbsp;^^^‘^æ^^^ ^’^æ ^^ libro noftro reprehêfa fünt,ucl leuiora puto, l'Allia ^ ^^^^m pertinentia:unde ad ea refpondere nolui,ne 8lt; libelli excez ^lt;lial)5^^^^’^ ^''æ ^‘^^’^^^ ingenio diffidere, quem patronum caufæ meæ '*''’’gt;ntcd ^^^quot;^ ’'ogarcm.Igitur hoe extrema uoce protcftor,mc nee danafle nuz k’^tnia ^^^•’'^®^^aduerfario,nonmeorum infidias formidafle^Virgiz
'^ cœluni fer o, non quia hab earn, fed quia magis mirer quod no ha/ j'^'^^pij ^^^®^^^*^whda confeffio eft,quo ipfe careas,id in alijs prædicare.Nun b^’I’ior*'” ^°'^P°’^^ terræ hæreo,auium non miror uolatus,nec columba præz ^uUujC® . ft-adititerliquidum,celeresne(^commouetalas;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^
Ï^Mi’ ^^'P*^^igt;’^^*^®blando adulatore fe præcipitet.Prima eft uirginitas à priz f *^'gt;tia'ft \T^^^^^^ ^’^^*^^ ^ fecuda natiuitate. Non eft meus fer mo, an tiqua r''lt;feiof r ?”® poteft duobus dominis feruire,carni 2lt; fpiritui.Caro concupi/ ^'Ur ur ^^ T^^™ ,fpifitü$ autem aduerfus earnem: hæc adinuicem fibi aduerz quot;'’'^0 ou*^® ^'^æ uolumus ilia faciamus. Quando aliquid tibi afperum uidetur in
^^”^^^ uerba refpicias,fed ad feriptura unde mea trada funt r^'^wquot; ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®®^®^ uirginis noftri uirgo perpetua, mater 00 uirgo. lefus r^flieh'^'^^^^ ^^ oftijs^bf in fepulchro eius,quod nouum Sv in petra durif/ wi|^^®'^®®gt;ne'c antea quis,nec poftea pofitus eft. Hortus conclufus,fons '’^ Ipina quot;^^ '^^æ f®®*’^ '®^ fluuius manat iuxta loel, qui irrigat torrentê, uel funium p€ccatonMn,quibws ante alligabanturîfpinarum,quæ fuffb*
P^’^sfamilias.Haec eft porta orietalis(ut ait E2echiel)femper elau ^P’^Htir ^^”^®^ '® ^^ “^^ ®^ ^^ proferens fanda fandor0,per quam fol iuftieix 1 ''’’^111^*'°^® ftcudum ordinem Mekhifedec ingreditur Slt; egreditur.Refpon *’'®t0iifi?’T®®®^® ^^^® ingreflus eft claufis oftqs,cum palpandas manus,0S la '''’’*^«11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carncmqj monftrauerir, ne ueritas corporis,phantafma ^path.’^^^’^^^P®®^®^®»^“®®®®^®’^'^*'^^ Mana fit 00 mater £lt; uirgo. Virgo '''^EûM^'quot;’”^^^-^^^”'’^^^^”^ ®^5^‘ Igftnr,ut dicere coep eramus, Chriftus uirgo, ’^.^.’“’’‘'^^f^xnsirirgihitatc dedicauere. Apoftoli,uel uirgines,uel poft lÈ
^(erte°*'ft^”^^^*®P^®®P*gt; Pf^sbyteri,diaconi,aut uirgines eligûtur,aut uidui, Sir f-f°i, f^^^’‘^®hüm in gternum pudi'ci.Qüid nobifmetipfis illudimus,óó ira %ó • ’®^®5hobïs femperad coitùm,præmia pudicitiæ denegenturgVoz ^’''diia^'^^'^^ ^®’®^^^^^’^’*‘®’'^”' adhgrere complexibus,2lt; in numero uirginum ^J^’’f8’’‘^® cum Ghrifto.Idem ergo habebit fames præmiû 06 ingluuies, '*'*Pötj *”quot;'^*®æ)^^cchs 86 fericum. Lazarus recepit mala in uita fua:86 diues üle HiJ^’^^^^’^^fidnSj frmtus eft carnis bonis dum aduiueret : led diuerfa *^®arl)i(^^®®®^ ^o^atmifcriae delicijs,86 dclicix miferiis commutantur. In noz ^f'oeftjUelLazarum fequi,uel diultem»
HæceDENTIS EPISTOLÆ SCHOLlÀ
g{^^’^^^*f®^°”®*“’I5ogma uöcat dez j Quod haberet de nuptijs ^lt;1 Condifcipulum] H ^U)D?f '^^^’æ caufa uocatjcum magis P'h.K 4 ’^’^® ^®*’‘^*^''*P“^'^^’ CS® quot;^Hii? 1-^^ f®”^ admodum familiäres, Ï\i,- ^*P^®snoftras non uereamur n'’^«ft æ*''^’ ^^*^'‘^’^nf] W nomen fanz % ' V Obuijs(ut aiunt)manibüs. ] ^rrJf ’^^‘P^^^dd manibus por redis Site *\®'*^P™®s.Qsodobtruditur in*
ferne ôp/'a«xAM/lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
torem meum. 3 Ideft, caufæ mes patronumj Nam qui litigant, primum aduocatum inz ftruunt in çaufa : hoceft^ea docent, quibus co* gnitis opus eft ad caufæ defenfionem.Nam inlt; ftruere,uelut armare eft,8£ præparare. fl'Tui lius tuus.jVcl quiaRomanus,uel quodPani machiushuiusftilo dclcdaretur. fl’ Anteil/ Ium.] Marcusenim Antonius orator floruit ante Ciccroncm,hoc cft,illo admodum puez ro. ^ Breui amp;nbsp;folo. ] Quia nihil aliud feriz pfit præter unicum librum , eum que brez uem. «^f Reprehendunt me.] Hæc eft caufæ tonftitutio,fiüe argument! expofitio. «yProz 0 4. blematis
-ocr page 504-45^
SCHOLIA IN APOLOGIAM
r^gt;i., ^4J; .41 r «gt;«W?lt;w/'
ideft, Suntautem difputadi gm» Ai . doctrinale amp;nbsp;difputatiuü nnodotP'* tc-nofum.Ac doürinalcqwdJJJS prijs principijsuniufcuiufcp dif P gt;nbsp;refpondentis opinionibus ratioci nbsp;nbsp;nbsp;• [j
tetenim credcre,eum q“^.*^*^“'’^.L«ifv^ autem, quod ex probabilium ratio tradiCtione.Tentatiuû ucro,quo ^^ uidenturrefpondenti,6iex hisQ“ fcirc,cum qui fefingat habere few«^ admodum in altjs eft definitum- - ^ autem,quod ex his qus
biliai ratiocinatur. Iraqi de do^ .Latour acdemonftratiuodiduni eftioc ^ J^fon uero ac tétatiuo,inlibrisfupenon jjj. eertatorio autem amp;nbsp;eötehtiofo nu ^^(,00' lt;nbsp;Gymnafticos] ri-/.wf'*»ri w®‘ j^jfad tionem. qfDogmaticos.]hiproof/5 dccernendum. lt;Panciaicttlj bium eft Plautinum illa^’^ltwa nbsp;nbsp;nbsp;AUS
?LlTuo^“p-%ï
confcnticbatexemplaria.Atcg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßje/
fusmagifter. AlNoliexobhq^] genda,ut dicantur non ab Hi Z „jt pu/. ociofo magiftro, qui his uerbi .£^11«^ gnantem. Nee id cotumdiofoni ^|,„/ •chiüm,cum fecunda perfona proq« j^,^ tatur. qp Qliafinoh«hsc.]H«i V ^ abHicronymo. fDinerfiseucurr^^^ niam Socrates ambigue difp“ , jpr» ^' bus,hincex eius dôdrinauartæ » As. Academicorum,qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bon«®
Stoicorum,qui negabant 9“'^^ acwT“” aut malum,prster unam boncr^^ dinem.PeripateticorQ,qui ord nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yjfta (
fecerunt,amp; felicitatis gradus. jifpii/ bon fcnfuum]Oftenditmh^q j^bh/ tandi genere,in quo non dogma r jf/ tur,fed pugnatur cum aduerla » nbsp;^/
ba detorquere adeum modus fit,8i ipfos fenfusad uit j|,jcijfl quere. «([ Dicunt odueiïusea.j jin ex hoe deprehenditur elTe eorrup » ^ exéplaribus uarius babebatur- ^ conijcio Icgcndum,Et q^^®”quot;.
tur Ioqui,non quod fentiunt,fe q ^^jtd cftaduerfusgentiles. ^Scd ^°® jjjjjtpro' rendum aduerfarium. Hocaute nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|jj/
pter mul ta,qus Paulus torquet ^^04 uerfus ludsorum perdnaciamjq gj/ nonnunquam fentiat quam «oq . .(^um rumtemporiferuit. ^Hæretin jjiioc aliud uideatur agere, ac dig’’^ ^ccderfi*' ipfum agit.Aliquando iiidemf ÿta®'’'quot; liquando reuocat quod ^ ’ jud*®'’
bUßiatis. ] Ideft,quæftionis: fie enim Græci UOcanc ^fffi^il/^xToi iB-xfxrivx/xfiâ^.Âep, QUO din cogrelTufoIcntinmediQ proponi. ^[Denicp] Hinc apparcc louiniani dogma Roms damna turn fuinc,priusquam Hieronymus aducrfus cumfcribcret.Aptedixitjdeni£5:cumhocar/ gumentopolTiturgcre uel prstermifTis estez 2 ris. «([An cgo]Hocperironiâ duftumeft-Siz gnificat ehim fe fans exercitatum in diuinis liz teriS. ^Lined. jTraclum cdà pidoribus,qui fie exCrcchtur,ut lincam lines inducant: quêz ’ admodufn legimus apud Plinium de Proroge heamp;Apelie. «([Tenuedicendi]Hoc à textorp buseftduclum.ItaHoratius:
Tenui didufta poëmata filo. «([ Nelt;$ enim nos. ] Hsc ad uerbum citât ex fuo ipfius libro aduerfus Ïouinianum. lt;nbsp;Homini uxorem uel mulicre]Rurfumoftendit yvvi uocemefTeam biguam.^r Quid,inquit,uelim] Hsefub PaUgt; li perfona legenda funt. «([lunonis uniuirs.J Poteft Siadlunoncm rcferri,qus tantum uni nupiïtjamp;admulieres fai^nyäfuvt, per quashuz lus facra peragûtur. «([ Ilium afpice côtrà qui uocat] Carmêeftex Aencide Maronis. «([Ali terteneantmodumj Qiianquam refragantiz buscxcmplaribus,nodum lcgo,nÔ modum. Nam K athletarû amp;nbsp;palsftritarum nexus uoz câtur.Qpi difputat,in hoc tenctKdifTimulat inodum,ut illaquect aduerfanum. Qpi docet, uirga emendatjfi difcipulus non obtemperet.
, «([Pugnanti idus didâre demuro.] Qinfpez ^ flantintutopericulum aliorum,dcmuroiuz dicaredicuntur.AllufitautcmadGrscûprogt; UerblUm, '^1 ràr à^^Mivr à7rè Tirifyg àfiife,»^ : idefti quid Achiuos deturriiudicamusf Veru hsc copiofiuscxplicamus innoftris Chiliadibus. Eleganter autem dixit, diâarc iâ:us,pro prsz fcribere,quomododcbcasferire. i([ Nolotalc certamen i Vtinam attente leganthunc locum rixofi quidam,qui quatuor aut quincp uerba dècerpüt ex opère alieno,atcp inde ftatim pro^ nûciant.QpàmmuItaponent hic torqueri in Hieronymü,nifi fequeretur. Et hsc dicerem, fi uincendi ftudio,8óc. ^In fcholis pariter] Et ob hoc fuperius cum condifcipulum uocat. ^ AriftoteleajGrscc dixit «^/s-mA««.Gorgias primus Athcnis de omni re quscunqi propoz fitafüifietjdifputauitinö quod ita fcntiret,fed
4 cxcrccndi ingenfjcaüfa. «([Genera dicendi.] Qpidärh codices habebant dicendi, quidam didandi i Icgcndum arbitror difputandi,aut certe dilTerêdi. Porro locus quem hic citat,cft apud Ariftotelem libro Elenchoru primo his uerbis: (7/ J 7Wp ïfZ TU JliXTiiyiod'ät 7iéyujif yiV9 7i7/ûi'' fit^^ie^aarKM'^tHûf fi^ 4^i«'h'zH7iKß/ n^WftfOl^iHoi ff^ 'i^7i‘' Hei. fi^ t^üAaiffKMÂittûf ^i^, et tx ^ cift^Uf/ â/)(^w^ iHixg-ev f4«^J!f^fieT@' :, ft^ 0ÙK iK TUp TVi ffCW0H^V0jit^if t^e/x^ ffVK^ ^^y^fî^iivlt;^^^ ^^ y^f T^f7'iVgi// T0^ ttav^aVfi^a . i^tX'^iKfiHffi ^1 0i ïfC T ivlt;^0f(0j^ tru^Key/^/fte/ ètvJi^utnur^Tirfif^c^iftfit j 0i tx ^ Jl0HüVy7w^ 7Ù aTS-OKQ^V^^t^CPy ^^ ayXfkoUUp eitAi'^ Peu ru Tff-fûtrTiro/ir/^Çff i^c^fif t/u/ 'ó/rt^^ftlu/fOf/ Tfä-^g^ e^iü‘' ^■TcU i^^Tifffif.i^^ififftj^i iH T ^atV0fiX^Bt/^ \fAff{0/f ffvK^
^^^'honA,j/T ADVERSVS lOVINIANVM S?;^S;S^‘='“tiiluddebaptifmoïo dir^^‘^®®““ul’quot;*fortes] 'S quot;quot;‘fort« amp;nbsp;rhetorum,ali non 111- n ^^ ‘’^publica benementi, h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^alt;ftum,aut ut rede fa'
^'’‘^dmiiTum/upcnorum a(^'gt;iii^rtf^’‘^®‘*onetar.Itaihducunt S '^°*^°‘^^ reum:ita Manilium, ji^ÄSÄ^ ‘'«^‘moodauo. r Omnes
J^^lt;lic«?^®®*’f®'’‘’’'^3 Sfo habebant uez JWomn,.’.*’?'’‘S*hitasimpura,collationc k®’5“*d dici couenit de nup tis f Snt, J? '^Sêdum arbitror,non perz ?'atlibe|.'fV^®‘^* Ambrofii De uiduis.] æquior eft uiduis.
k °“®^ initio: Et propemodü 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,eoabftinere coniuz
dcledauerit, qua m con z ƒ j^ancfcire. Ac paulopoft: Anz k Salik .1 “*f8i*’ê,prophcta ad uiduâ.
457
hf’'’quot;is '^^c*a’nus:itauiduas hoz k '’'’ „°^°^ coniugio referuetur. ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eleganter dicit:Haz
^quot;'liiniiii/*’'™*’’,™’^0’’efta con fîlium. Cer confentiCjUirgiz loco,proximo caftam f‘°quot;“Pf'®s* Hf^ribus libellis,] «'l'‘Perai ™“lari exopto]Rez
Dnuerba. Hf Nodem baPerfius Satyra fecunda,
^ Mahf P° L’quot;^^^Çrinoingurgitemer '’''^' In ^’P” ,'®fercp,amp; nodem flumine ^’’* ‘labat opcram,ut pure ora * ^ten ™' P®^'’“ ^ ^“‘^ difs,nilï ridicula.
^^''‘ftifii ^^’®'''i'domi fus queep corpus i'f'fliHie?D'®‘*®’'’*l™ uoluiflct.Idem uidc j Ius,cum ait: An domus no ha ^ïHocf k '^3'adum. Hf Vt amoriconiuz *'’’1^ Eft ®’.^®^“® perfona dicitur,non Hie '’' f^tninri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laox enim fuo nomiz
' ^* P°':eft fuftinere,fuftineat.
adhuc] Qyanquam confem
Hf Plautinæ familiæ.] Quidam codices habez bant fabula pro famiiiæ. Familias appellat fa' dices.Plautinas addit,quod is procacioreft in c5uictjs,praefertim quoties feruos^coquos, meretrices,aut lenones altcrcantes factt;non quod ipfe Plautus fit mordax,fed quod tales inducat perfonas.Sic Km proxima Epiftola de mordaci obtredatore,Plautinæ famiiiæ co lumen.PorrôPlaütinos ftlesohm uehemenz ter placuilTe uetenbus,teftis eft Horatius: At noftri proaui Plaütinos amp;nbsp;numeros,ôi Laudauerc fales: nimium patienter utruncç, Nedicamftulte,mirati. lt;f .Aut profer melioz res epulas] Allufitadillud Horatianum: Si quid nouifti redius iftis, Candidus imparti: fi non,his utcre mecum. Hf Scilicet] Hæc cum ftomacho amp;nbsp;iroma dicun tur. Mirum eft autê cur Platonis hoc loco non fecerit mentionem. HfOporö Hilarius] Quæ qualium uirorum monumenta perdidimus, utfummulariorû iftorumnugas legere cogez rcmur.Extâcnônulla denumeris apudhunc in initio Commentariorû in Pfalmos. Hf Nuz mero deus impare gaudec j Olim ad gramma ticos pertinebat poerarû enarratio.Eftautem hemiftichiumex Maronis Eclogis. HfVirgiz nitatemauté incœlum] Hic locus arguitHiez ronymum uirginem non fuifie/ed lapfum in adolefcentia,id quod alio quo^j loco teftatur, fororem cômmêdans amicis quibufdam.Nec hic ulla caufa,cur modeftiæ gratia fe uirginê -ncgaret,fi ucrcuirgo eftet. HfRadit iter liquiz
•’quot;gt;110 ‘’■4“‘^uiuerimexempiariDUS, ^'quot;^^ ®“^*^anius adhGc,nuptias ptæccpfQjnam mulïï'
*’®'gt;and “‘'’Pfö timemus.Muirat enim qui struif'^^^“’ Q'^od fentit. Hf Et uirgo ecz n*^'^' ^^°'' ^diecitmo fimplicitcr ad ^od ^®^fi’^2d ad pondus argumenti, ’’•Uh^®f'’°” f®'”™ ‘udiciOofed etiam ipfa 'Sm '*'’^®uirginitatertijin cuius laudem '^ïam ^^*® ^etipferat. Hf Nemo fuper hac] iSd^’®’® alias fcribateumlibrum Romæ qatüni fuiffe. Hf Vel libéra. ] Liherari diz *^gt;lt;}oiiödicuia fententijs abfoluuntur.
dum j Verfus eft ex quinto Vergilianæ Acnei/ i o dos,decolumba,cuius uolatus abautonbus traditur efTe perniciffimus. lt;[ Nemo blando adulatorcfc]Hoceft,nemo præcipircturin er rorein,fe adulatore,hoceft,ut ipfe fibi fit adu' latonEftenimpeftilentinimum afTentandige ’ nus,cum afiquis ipfeafTentatur fibi,quod uiz dum Graeci fuTitfVTiatr appellat. i,f Claufis inz grefTuseft ] Cumapparerctdifcipufis arefur^ rcdione.Id trahit ad Allegoriam,fimul alluz dens ad portam Ezechiclis principi claufam, * cuius mox mcminit. ^Funium uel fpinaru] Duplex enim lectio eft. Nam Septuaginta uer terunt «r^^w, ideft funium. Symmachus inz terprctatuseftfpinarum. Locus eftapudpro' phetam capite tertio. Hf Igitur ut dicere] Renc per coniunéhonem igitür,corrigit digrelEum cula,amp; rccipit fe ih uiam.Nam qua modo diz (ftafunt^mhil faciüt aduerfus Heluidium,qul gt;nbsp;nónegabat Chriftö ex turginc natum. H[ Dcz dicaucre] Dedicatur^nimquodinitiatur.Vn i deGræcis i^naii'z« dicunturabinnouando.Lo eus hie mcndofiis habebatunuerumex diucr fis mendis facile germana ledio colligcbatur. Hf Subantibus nobis ]Rurfus hocufus eftuer bo,quouidcturdelccftatusefte. Hf Ingluuics] Ideft ingurgitatio,fiue edacitas. Hf Sordes.] Hic non parfimonia fignificat,fed apparatü 6ó cultum negleiftüjunde monachos fordidatos uocat.Ethuicopponitmundicié. Hflnhoftró arbitriojCooclulit hbrum Epiphonemate.
-ocr page 506-458
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEOVENTlS
Monachus quidamiuuenis,amp;auidasglonx,qaumantè louinianidogmacato^ '^^ pugnanètjpoftea cœpitin Hieronymi Iibros,quos aduerfus Ioainianumïcripfi''^^gt;P ^^j/ cJamare,quod contumelioHus feripRfTetaduerfas matrimonium-tiuncigiturniotai^ nbsp;nbsp;j pcum,mins iocisfurfumacdeorrümiaótat,acuexat.Siueacre fait ahquistalis,^^^'^ .^^ perfona uoluit omnes obtredatores fuos detcrrerc,ut eü aafer Hieronymus,Slbolt;^^ quem fabornauir,ne quid offen derer Domnionem fut apparet)epi{copam,aatce{teay° J nam pafrem uocatSi aliàs.Eftautem totaiocofa epiüola à capiteufqueadcalceni/wano® temperans,quo libehus conuidetur.
D. HIERONYMI AD DOMNIONEM APOLOGETICON
ITERÆ, tax Séamorem panter fonant8Cquerdam.Ämorcto^gt; Vj^iquofedulomonenSjetiam qux tutaüjntinnohis pertimefcistqi^^^^ (lam corum qm non amant, SC quxrentes occaüonem inpecc3dsgt;S^ riant aduerfus fratrem fuum, Sé cotra Glium matris faxponuntita^ dalum. Scribis enim monachum,im6 nefcio quem detriuio,dttolt;^ pit is, de plateis circüforaneum,rumigerulum, uafrum tarnen ad detrabead^itrij^P per trabem oculi fui feüucam alterius nitatur eruere,concionariaduerfutnti^^,^quot; bros quos contra louinianüfcripfi,canino denterodere,lacerate,cÓudlcie.ti^^^
* dialeaicum urbis ueRrx QC Plautinx familix columen,non legiffe quidem enn Ari{iotelis,non ^j^ tyi^wsetr, non 'nzjiKft, nonfaltemCiceronis'n7Kv!,i(d perimperitorum circulos,muliercularumlt;^ a-v/imcnif, fyllogifmostexere,Sécp^gt; fophifmata noüra callida argumetatione dilfoluere.Stultus ego quimeputauenß 3 hxc ab fep philofophis fcire non poffe, qui meliorem üili partem earn legeriß q^ix deleret, quam qux feriberet.Fruttra ergo Alexandri uerti commentariostneip^ quam me dodius ma^iierper àamp;ybylw introduxit adlogicamtSC, utbutnam ton temnam, fine caufa Cregorium Fiazianzenum Sé Didymum in fetipturis fandis
■4 catechifias habuit nihil mihi profuitHebrxorum eruditio, Sé ab adolefcentiauf^ 5 hanc ^tatem quotidtana m lege,prophetis, euangelïjs,apofiolis^ meditauo.Innen
S tuseflhomoabfcpprxceptoreperfedius ■wt'iiV^ji’X7B^óyamp;',^^iamp;'gt;(3^ c^'^d^‘f^'^^gt; qui eloquentia Tullium, argumentis Ari{iotelem,prudentia Platonem, erudinone Arifiarchum,multitudinelibrorum Cbalcenterum, Didymum fdentiafetipt^ ^m,omnescp fui temporis uincat tradlatores.Denicp dicitur materialpofe^eiX
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^bquid referens, in utranep partem, hoc ett, Sé pro iufticia X cotrata iticiam difputareJdberatus efimundus a periculo, Óé hxreditarix uel centnmaira les caufx de barathro erutx, quod hic forum negligens fe ad ecclefiam tranAubn f^ins hocuolente fuilfet innoxiusd feuern criminofum non huius feruaffet oratio, ^ p^^ ^°^P^^^^^^^ digitispartiri caufarn, QC fyllogifmoru fuorum retia tendereff^^ “ ^pplofiffetpedemiintendiffet oculos, rugafiet frontem, iadlaffetmanum, uaba tonafret,tenebrasilico ob oculos ofFudiüetiudicibus. NecmirüfimeXabfeniem iamdiu, Sé ab fep ufu Latinx lingux femigrxculum barbarum^,bomolatiniifim^^ Sé facundtffimus fuperet, cum prxfentem Iouinianum,Iefubone qaalem X qt^^ turn uirum, cuius nemo fcripta intelligeret,dignum qui fibicanerettantum Xmlt;^ fis, eloquentix fux mole opprefferit. Ç^xfo igitur pater chariffime, ut montas eS, 8 neloquaturcontrapropontSfuumrnecafiitatemhabitupollicês, uerbisdeRruati ne uirgo uel contmens, ipfe enim uiderit quid effefeiadiet, maritatas uirgimW^ ^ ^^^^^ aduerfus hominem difertiffimum, tanto temporedighdiaßi ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^_^^^^^^ earn libenter uirginum Sé uiduarum cellulas circumire, Xid'
aucio fuperciho de facris inter eas literis philofophari. Quid in fecreto, quid in t^ biculo muherculas docetcVthocfcianteffe uirgines quodmaritatas, uedorem^ tatts non negliganc, ut comedSt Sé bibant Sé balneas adeant, mundicias appei^^ unguenta nonipernantCAn magis ieiunia Sé pudicitiam Sé illuuicm corporis f y ttep illa prxciptt qux plena uirtutis funt. Fateatur ergo publice quod domdoq^' tur,Autfi Sé domi eadem docet qux Sé publice, à pueUarum confordofep^tanditt
-AD DOMNIONEM A P O L 0 G E TIC O,N
'40'
tiin,. ’f®'’^^^”^non ^’'ubefcere fuuenem K monachum, ut fibi üidetur effe diferz Hi(^f^’^^®’'®Venercs fluunt:qui tantæ in fermocinando ekgannae eft,ut Coz i)i3(f ^^^^^^poreconfperfusfitjuftrare nobilium domos,hacrere falutanonibus (jUtr?*’*’^’’^^*®*'^ ’^°^*’^’’^ paganam facere:8lt; fidem Chrifti contêtione tor (d^ ''wborum,atq inter hæc fratri fuo detrahere.Vtique fi errare me arbitratus
^'^ ^^™ offendimus omnes:00 fi quis in uerbo non pcccat,hic perfedlus ffeitp ^^'^^^^ ^’■^''^cre ud interrogate per literas : quod uir eruditus 56 nobilis ^uon^”quot;^^^^*^^ ’ ^^^' ^8° refponfum dedi ut potui,ÔC epiftola longiore differui, Kiii^^®^'^^®^’I®katus faltem fuiffet tuamuerecudiam^qui ealoca quæ ^^Pof ’*'®®i™^'rf’^^™ facere uidebantur,excerpta de uolumine per ordinê digefli ^Wto **’*®“^ emêdarem uel exponerem:ói non tantæ mé putafti dementiç,ut ^5tink'^^°^^quot;'’^^æ’^P^® ’'^^P*-^*^’^ cotra nuptias fcriberem. Parcat fibi, par lt;o,f{j’’’^’^^®o®u’nt Chriftiano.Monaefium fe effe non loquendo £lt; difcurfanz ^mn ^^'■^”^° ^fedendo nouerit. Legat Hieremiam dicentem, Bonum eft uiro ffiue ^T'^'^-'^g^”' ^^ adolefcentia fua. Sedebit folus 00 tacebit:quia tulit fuper et«^’^®®^ö^«inonMies fcriptores cêforiam accepituirgulam,8lt;idcircofe •»elittJÏP‘’‘l“‘’^^°““^^'”” ^°^“® inteUigit: eft quippe prouerbium,Balbumi -‘l®XfcI • ^ '^^’^^^ cognofcere : -nycó'7«? a-u^ÿgiï^)«? pellamus Attilio indicé. Ipfe Wto^^“® ’’’0ï'5*‘?^vf «^«/*/x«T©- iuftilTimc prodamabit, quodmedamz 'ömn» *’^?°’^Oratio,fed confpiratio. Nolo mihi ille uel illc refpondeat:qub-®^fRor^^^°-‘^^^ °Ppfi'^cre poteft,docere non poteft. Scribat cotra me uir,cuius gt;nbsp;^n™^ ’’'^^^^'§°*Sl^^ ^^ uicero,omnes homines fimul uicerim. Ego enim ^itnl '’'gt;.^p2tto crédité,quantus in clypeum aflurgat,quo turbine torqueat haz 9ïet'ü'^ ^^’^ *’' difputado nodofus 2lt; tcnax,2lt; qui obliquo Sé acuminato puz ^æP^ ^^node ufq ad uefperam contra nos in plateis damauit: habet ' ‘‘'itise/r'^^^™”'’’obnr,2lt; belle corpulentus eft.Videtur mihi occulte mei dog/ ‘'«H4' . . *°’‘ • Ptæterea nunquam crubefcit, nee confidetat quid, fed quan/ ’’«m??‘’^^*^nenit opinionem eloquentie, ut foleant dida eius cirrato/
*’'gt;»;n • ^‘ Qnofi^s ’ne ifte in circuits ftomachari fecit, 06 adduxit ad chole/ MtfA^^*^°'’^^P^‘^’^ confputus abfcelTit f Sed hæcuulgaria funt,ÓC à quoli/ Mm- °’'*^nsmeis polTunt fieritad libros prouoGo,ad memoriam in pofteros ^PdiP^''^^quot;'•Löquamur fcriptis,ut de nobis tacitus ledor iudicetnit quomodo i ti PoeJ^®*^ 8’’^§^*^ duco,fic ex huius nomine Gnathonici uel Phormionici ’”'* led ^’^ ^^ grande,mi Domnion,garrire per angulos K medicorum taber/
™’”'’^° ^quot;^^ fententiamthic bene dixit,iUe ma!e;ifte fcripturas nouit,ille infantfifimus eft. Vt de omnibus iudicet, cuius hoc iudicio ■Pinaf ’‘^^’l^^libctpalTimintriuqs ftrcpcrc,ÓC cogercre maledida non cri Ï’ieq ^j’'’’™*” '^ ^ parafitorum. Moueat manum, figat ftilum,comoueat fe,^ 1 ‘’n p ^t*®^ kriptis óftendat.D et nobis occafionem refpondendi difertitudinf dfe^ ’®?’’önordefc fi uclim,poflum genuinum dentem læfus infigere. Et nos l 1^1: ^^ '^^ras,^nos fæpemanum ferulæ fübduximus. Denóbis quoep dici po 1 ïit;^’^^'^^^et in cornu,longe füge. Sed magis uolumus ede difcipuli eiusjqui 1 ^htafv''’’'^”'pofui ad flagella,SC faciem meam non auerti à confufione fpu/ | Phemi^^' ^^ rnalcdicerettir,non remaledixittSC poft alapas,crucem,flagella,blafz \ ^Wod *^®®'“®®e pro erucifigentibus deprecatus eft,diccns : Pater,ignofce eist 1 ^^ facwt,nefciunt,Et ego ignofco errori fratris,intdligo quia diaboli artè 1 opii^^*^^®rmulierculasfciolus fibi SC eloquês uidebatur.Poftep Romamel \ Utnuii ^^'‘'^^^^’■“’'bflnafi æmulum exhorruit,SC de me quoq5 captauit gloriam j \ *{nti '^^ '®^^'^ terris,qui non eius eloquéntiæ difpliceret,exceptis his quorü po/ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cedittimo quos no honorat,fed metuit.Voluit fcilicet homo | nbsp;nbsp;Mi' quot;^^^’'■’'■r’eteranus miles uno rotatu gladq percutere utrûq,amp;C oftêdere poz \ nöi.^'L'^^H'^'^fl'^'^’pkuelletjhoc fcriptura fentiret.Dignetur igitur nobis ferma 1 ‘yümKtere;^^ non reprehêdendo,fed docêdo garrulitatê noftram corrigere.
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tune
-ocr page 508-^^P^Sj fubulänonaderuntj'^ 1
l^Sl^^^T^SS^-^y^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
^Ps nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^quot;’'^^^Pogi/moScortJuto^-f j /
^^‘^lt;^ifci}!2'^^Piis-'‘^^Pgt;Pea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Coijji^^^^^derettttnAphródïfeusS^ i
Opioorita I^daa!l^ / quot;nbsp;n25^^^5^«^lW2ï:5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f/ir^^ir^-i// adJopgt;‘^^^^ nbsp;1
^^^^PlüK:^P'^^^dl-i^°'P3/cii‘^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m^ ^^eleiuehf^^^e^^dooiiesresdprjaiistfai I
f^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;babel ^PP^Hat ‘modbus,qae!nipf£‘'‘”^^ /
^acc, rPpicaZ^^Piab^Sp^rjos P^AdaoM^^iPdaamp;cada^üionaol^ f ^^gt;'bo ^{ ^^PfetS^ PocaqP^^3 Q^ nbsp;nbsp;nbsp;deban[rS^^^b‘'‘P'anos,qui aoceüi£^ /
41 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^PpPd^bamp;onisnoïtrætnyfieriabapd^ /
,^PPdob^^^^’Pedaoce^^^^^^^ f l^^l'‘^Pake^PppjSll^^’^^f^^r^ ^drPS^^onis ^^^sQruMol^/^^^PPdGaJfona^ / ^^gcfp P^^^Ood^9Uüf, ^batiqfjj S^dice ipn, ^^dp/èinantiqai/Timoqueds!^ nbsp;nbsp;/
^^^^Sjo?^^dtJs ^ Gwç padree hf^^^'^^d^ interpol ^^^^^ docai/raieaailt;l^ f
’ ^^‘'^^^quot;'^‘^^PJos^^^^Piy^'^^^^’'^ d^Pbaqqj^ de facraniêtó/ubtrsy^^ ƒ quot;‘''‘*JldeP^bo(^P^P^fho^ P^ydterimjji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oleum confecraretti'‘gt;'^ /
^quot;quot;^Pdones PPsCbtifl-P^P^^Pos.AtnunM 1
P’'Pdsconffci[UF,amp;tonfür£^^^ 1 ^’ ester urn hos doos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
-ocr page 509-Attas,
^N APOL. AD DOMNIONEM SCHOLIA
4^1
^to. '‘“PUtan. . “ inoruin ” ^“‘^‘*^«- lt;nbsp;Abfep pra ’bihi^fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numi
« Hefiodus fcribit,fe Mkf^ Homjf„^^^^8tcaram afflatu fcriz ^ '^''®d linn 'quot;^f'^Orem iivrcJliiAaxTii/1 apZ 'leican^ bominis inftitutione,fcd H?^'Didv^’ ^ Cbalcenteron Didyz Pfiffe^’»inHi nbsp;nbsp;^®®roatico fentit, qui
‘^«iti%tn7 quingcnta uolumina fcriz % '''balcenterus didus eft.
Didymum ca H^'®lt;ii(lo,,P’“*°*’®“fcttplt;araram Hic ^dçnt^.,'^‘‘PPcllaqquüd olim proz ’^qwÂr “quot;^Prophetia. lt;EtCar philofophus fo h? f^'^Uis ^^^®*lt;:“nlt;P effet propofiz ,tata eratinz fittih^.^Perænr”’^ P*quot;® *®ft*öa K contra lu/ Èt{h,^llt;i5aiifl,'5*®^aodire,qaemadmoz
quot;®*‘*®® non repcriffet, nee Gemma gemmarû, ’^tS?''MuiJ^’f?'*P“'’’3“gt; cmcndauit fiiutf '^':arnpn7o^”\‘^ dicitur materiam po ÏlL''®M n k^’® nufcrosautores,qui manus. fifed'f'hintan,v ‘'^'“'nuiraks ] Roma cum fiMS?^W‘gt;«s,èfinguIis tribuz '’'“bales indices conftituez btcS™quot;=“w V'Cï'/^nofcebant,quacapitaz barathro cruta] ldeft,cx ^icti nadumcrat deillis, 'w '■°'’quot;’bflet,potius quâm ad iquot;'fiüune'^‘''’’ P“''^bi caufam ] Id Hor ftfe^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitpartiricau'
*gt;i|)hi'’*’gt;Him 2Pi°®F®l ^“■^ expreffit gez nnpudentium. De fiat'''^^achnn'^'^ loquitur Ód Quintilianus fib Ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^‘baffet manum] Id fiez
ÏOhÏMeS?'* ^‘‘‘^^ Q*quot;”** ^ quibus ’R^^oce ÏSki^P®*” ““bu,geftu cor-iamdiu.]Nempe
^® *oquebantur.Et facile eft repugnet. ^Semi Syria quaCiliciz 1^‘^fiar^? pleraque Grace loqueretur: Uth*^^**« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;babebat linguamut
Gfi”* ql ƒ‘P’^’btelligeret] Anceps ferz Jlir*®* ir« k?^ ^b“”’ *^ hominem egregic Ö^ Mufis] Didum eft ’I^fiponn?’^quot;' bbcipulum eruditum qui ^ Mu^t Parum gratum iulTerft fibi ca 'feu'quot;autelt’ ^^'^ffnentia fua.]Ridicule, ôh''’'Ptinim”'”æ^''b ineptia fermonis,qui Contra propofitum.] quot;^^buserat.if Balbus melius bab
bi. j Hocquodproücebiödicunt,mirü quant uerum fit. iQ' wlt;»i'Tlt;ïr fvyyftifiit. j Ideft,omnes fcriptorcs.Maluit autê Grace dicere,ucl quó magis efTct ridiculü,uel quod fcriptor,apud Latmos anceps uerbum eftjcómune feribæjôi autori uolumihis. lt;[[ Attilio iudiccjProdigio fum didu fuerit,quibüS modis bic locus fuéz rit dcprauacus,quem tarnen è certiflimis üefti gijs reftituimus.Qpantum debent borta litez ra pclTimo ifti hominum genen,qui fürnmam arrogantiam cum fumma imperitia contunxe runt.Attilius filiusfuit M.AttiH} Rcguli,qui maluit ad exquifita redire fuppliciaj quam uelhofti non praftareiufiurandum. Hicigiz tur cenfor erat acerrimus,ac multos équités Romanos graui nota affecit,unà cum fuocolz kga L.Furio Philo. Lege Valeri) Maximi liz brum fecûdum,caput De cenforia nota. Nam antcdixcrat,Si in omnes feriptores cenfonam accepit uirgulam. ^ louinianus ffvyyeafiwr ^fx/ifutr®-. ] Id eft, fenptor abfque literis : id quod Grace uenuftius eft,propter allufioné Uocis. Nam gt;ƒ«,«/lt;«, à j’/afu deducitur:perz inde quafi Latine dicas, literator illiteratus. Et ob id maluit Grace diccre, quo feruaret gratiamfehematis. t^Opprimere poteft,doz ^ cere non poteft] At nunc bone deus cuiufmoz di funt,qui uelut ex ady tis fua produnc oracu la,hoc impie, hoc haretice,hoc indode. Hac autem dixit,quOd Domnion effet epifcopus, utapparetèproxiffiaepiftola. ^In elypeü.] Reddidit carme Maronis ex Aeneide;uerum hac omnia per Ironiam dicuntur. if In difp« tando nodofus] Ita paulo fuperius,nodum in difputando tenere. lt;([ Obliquoamp;acuminaz to. ] A palaftra duxitmetaphoram, in quaK nexibus utuntur,acnonnunquam obliquant caput,ut attrahant eolludantem, aliquando intendant caput, if Habet latera] Lafcra pro robore fapius ufurpant oratorcs.In Athlctis potiflimum corporis firmitas,6£ in oratore laz tera requiruntur, qui apud popolum dicat.
lt;(fVidetur mihiocculte. ] Planèludit,quafi Hieronymus fit homo uoIuptuarius,K fagiz na deditus.Addit occulte,quodalioqui culz tumonachumprofiteretur. ^ Cirratorü eflè didatajCirratosuocat adolcfcêtes comatos*
Ten’cirratorum centum didatafuiffe.
Eft autem feftiua vfinveftecfflx inter dida8i diz data. Didata dicuntur, quafi prafcripta ad imitandum. tfl'Ad choleram]Ideftadbilem, id quod acciderefolct moto ftomacho. «yLo' *® quamur fcriptis. ] Feftiuitcr duo diuerfa conz iunxit.Namnon loquitur quifcribit. lt;^[Gna thonici, ucl Phormionici. ] Allufit ad illud quod eft inEunuchoTcrentiana: ItidemK ifti Gnathonici uocentur.
Gnathoncm inducit Tercntius, adulatorcm optimum,^ Phormionem impudentiffimum paraficum. ^ Medicorum tabernas. ] Vt in tonftrinis,ita Ä in pharmacopoli)s,quas hic R medicorum
-ocr page 510-4lt;gt;î
medicorü tabernas appellat, confident octofî.
Sæpe manumjRetulitilludluuenalîs: E t nos ergo manum ferulæ fubduximus. lt;jf Feenum habet in cornu. ] Carmen ex Satyz ns Horatt},de mordaci poeta,metaphora fum ptaàbouecornupeta. ifEtegoignofco.]Toz tus hic ferma obliquus eft,maxime mordes, cum uideatur medenmorfui. Ul'Parcit,fed ce dit.] Farcit qui ueretur,ccdit qui timetperi/ culum;idlt;5 ipfemox interpretatur,non hono ratpfed mctuit. i([Hærebit.] Hærent perplex
xi. Hf Procul Epicurus. j-Hiaolup^^j.^, tores nonerunt auxilio,curaresôi pfuræ rcftimonijs agitur. lt;SubuH appellat fautorcs Iouiniani,quod probcnt,ut indicatum eft foperius*_ fcropha.]Eftautem hoc animal mif. «^ dum. irEt nos tela pater] Carmene _ neide Vergiliana. lt;nbsp;Nodurnos foru tus]Nempeobmetumlemururaaut p
rum.Namfoli magis riment.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
Pammachius uir nobilis,affinis Paulæ,confobrinus MarcellæjHieronymoamicus/a^i^^ dcretmultos offendi libris quos aduerfus louinianum fcripferat,fuppre(rit exempla 'j^j, idem faceret Hieronymus,admonuit,quo liberum efictemendare quædifplicebant-. ^[j^y fpondetHieronymus,eumqpadhortatur,urfacrarumftudioIiterarumfedignurapfæ‘’'’ note faccrdotf],ad quod uideretur omnium ûudijs accerfendus.
D. HIERONYMVS AD PAMMACKIVM pro libris fuis aduerfus louinianum.
i H R ï S T i A N i interdum pudoris eft, etiam apud amicOS humilitatem fuam magis lilenrio confolari,quàm retrenanaoué^^^ res amicitias,ambitionis crimen incurrere.Quâdiu tacuißijtaan-,^ ' unquam cxpoftularc fuper bac re uoluime non amicum ^^æf^p potentiorem uiderer expetere.Nunc autem prouocatus ontoo i
rum,primas partes femper habere tentabo : S^ non tam rcfcribcrc,quain nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ut 2C uetecunde hueufque tacuifle, Ôi ucrecundiùs loqui coepiffe cognotof' pufculis meis contra louinianum, quod Ôf prudenter ^ amanter fecens o^f®’P p ria fubtrahendo,optime noui.Sed nihil profuit ifta diligentia,cum ^Q'®®®t*^lj( be uenientes, mihi eadem leditarent,quæ fe Romæ excepiffe referebant• quoq; prouincia iam libri fuèrant diuulgati;64 ut ipfe legifti,nefcit uox nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
ti. Non fum tantæ felicitatis,quantæ plcriq; huius temporis tradatores,utn^ö^^ meas quando uoluerim emendate poffîm. Statim utaliquid feripfero, aut^ ^^^ res mei,aut inuidi, diuerfo quidem ftudio, fed pari certamine in uulgus noiW feminant:00 ucl in laude,uel in uituperatione nimij funtmon meritu ftilUed “ homachum fequentes . Iraq; quod folum faCere potui,apologeticum ipfins opet tibi mifi,quem 7rQgt;tlt;jftii/{iGe, 06tepofcente aedidi.Quem cumlegeris,ipfepto'’° exteris fatisfaciesjaut fi tu quoq narem contraxensqillam Apoftoli qua de uirginitate óf nupttjs difputat, aliter differere compelleris. Nee hoe K, quod te ad fcribendum prouocem : cuius in facris hteris ftudium mihi ^ ut alios qui nos lacerant,hoc facere compellas. Norunt Iiteras,uidenturfibiieio • poffunt me non reprehendere,fed docere. Si quid fcripferint,magis ex opens eo' rum comparatione,mea interpretatio negligetur.Lege quæfo te Öf diligenter hp ftoli uerba confidera. Óf tune uidebis me propter calumniam declinandam mu plus quam ille uoluit m maritos fui 11e dementem. Origenes,Dionyfius,PienuS) Eufebius Cacfarienfis,Didymus, Apollinaris latilhme hanc cpiftolam interpret^' ' ti funt:quorum Pierius cum fenfum Apoftoli uentilaret atq ediffereretlSf prop^' 2 fuifletillud exponere,Volo autem omnes eftèficutmeipfum;adiecit, twt« ^t^l' i 7raijÄamp;' w/nK^vs ayaiitcw à«jgt;v«ra, Quod hic quæfo pêccaiummeum eft,quæ“^ ritiaç’Vniuerfa quæ fcriplqhuic fententiæ comparata leuiftima funt. Reiiolueom^ nium quos fupra memoraui comentarios,óf ecclefiarum bibliothecis fruerCjK®* gis concifo gradu ad optata coeptaq peruenies. Audio totius in te urbis ftudiacon citatataudio pontificis Óf populi uoluntatem pari mente congruere.Minus eft tene re facerdotium, quam mereri. Libros fedeeim prophetarum, quos in Latinum tie Hebræo fermone uerti,fi legens,óf dekdari te hoe opere comperero,piouocabis ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos
-ocr page 511-hos^j.^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PAMHACHIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46?
^îXT^^ ^Î^ufa armario non tenere. Tranftuli nuper lob in linguam no/ ^/ ^^^pJar à fanda Marcella confobriha tua poten's mutuan. Lege eun d^Per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueterem a:ditionem,noftrac translation! compara, 24 ^ i»”^™*^ quantum diftet inter ueritatem S^ mendacium. M iferam quæ/ ^^ prophetas duodccim,fand:o patri Domnioni, Samuelem i''’^lt;liff* 1 '^''^ ^^ quatuor Regum libros.Quæ fi legere uolueris,probabis wtui^ *^^^*® ^*^ diuinam fcripturam, ÔC maxime prophetas mtelligeretóó inz **'’^s.p '^*^’oquxapud fuos puriffimo curfu orationis labuntur,apud nos fcate k^'^H^^p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^quot;^ Pæ Chrifto in Cicerone contemnis,in paruulis
1 ^d K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuterpretatio etiam fi habet eloquq uenuftatem,diirimuz ^'^'•«iü J- ? ^ ^“gete, ut non ociofis philofophorum fcholis paucisa difcipulis, °loquatur hominum generi.
SCHOLIA
KBIhm™'-^*®® faam.jHichumiliz s nö uirtutem iïgnificat,fcd for
Ka nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ouper
filentio. Po^^cV?“^ quot;® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Qyacrere,
C?*'C’’5’D ®^ Pammachius Romæ h '’f'niiinn ï Exemplaria fubtrahendo. ] conflatum fucrit Hieronyz 5?^ani£ ^‘quot;‘^apparet,quod Pam/ ^’^^'^Plaria fubtraxerit •’ÄS^ÄXÄ » quot;'^ffenir o? ™^adiecit,ne quod præcef/ r^’”* 1 Tj^^gantius di«um. ff Quem
'^’11‘anaccus, Corrugatnares.
C ^^«cifionf ^''''^^ contrahit. lt;([ntgt«iiw»gt;.] * ^ '^forihiK '’’d^ando ex omni parte deciz d'Ltt'jua. f^^ abfoluitur. ^ Adiecit »«üt« n''®Paiilné*’”*o «X«^«/' 4*/i;ar«].Idefthæc ’P®*®™ coelibatum prædicat. ■net commemorarc,quot modis
hune locum dcprauahnt,amp; quand mihi con/ ftitentjcxuarijs codicum ueftigqsueramin/ ueftigarekdionemf HfEt ecclefiarurn bibb] Apparet publicas edam turn fuifTe bibliothe' cas. If Optatacoeptacp] Innuit ilium tendere ad honorem cpifcopatus,id cidus impetratu/ rum^fi feexercucrit inecclefiafticislibnsjuz turns ecclefiæpnnceps. ^f Minus eft teuere, j Eleganscpiphonema. ^Marcella confobriz na] AdhancKdchacmultafçribir,Confobri ni uocantur duarû fororum,aut forons amp;nbsp;fraz tris fill). ^ Inter uentatem 6i mendacium.] Aperte damnat fuperiorem translationc,qua nos tarnen maxima ex parte utimur.lt;|f Qiisz dam Tir û^D^fÿ/zÂT«//.] Ideft,commêtariorum: ficcnim appellât,qui tantü ad memonæ fubfi diumannotantur. lt;nbsp;Ecclcfiafticaintcrpretaz do. ] Hic locus impédio placet craffis quibufz dam,qui fibi in coelo uidentur eiK^quod pro* cul abfint ab omni eloquêtia. At Hieronymus non uult eloquentiam abefle, fed diftimulari uult,hoc eft,non oftentari,præferdm in Com' mentarijs, amp;nbsp;fermonem dilucidum uult efle, non fpurcum K portentofum.
Hj ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEC^VENTIS
k quot;’’‘non eæ» ’^®o*’gt;fKRiparij presbyten literis,quod Vigilandus quidam doccret,marz j^liaSjliajj-« ,*^®'’’^°5cineres,damnaretcp Solennes Chriftianorumad horum fcpulchra '^^niinisj ™ ^^'p^°®^*^®’‘acpraeluditadpugnam,oftcndcnsfeparatumad refellen'
HlERONYMVS ADVERSVS VïGiLANTIVM adRiparium presbyterum.
^ ^ ^ ^ ^ ’ S primum literis tuis, non refpondere,fuperbiac edirefponz 1 ««W j?’^*®’ï®^*^**s«Dc his enim rebus interrogas,quas 2lt; proferre 64 au'
”^^ . ^“^gium eft.Ais Vigtlantium,qui gt;üi:t ca/7ii(gt;^xin(j hocuocatur nominemam Dormnantius redlius diceretur:os foetidum rurfus aperiz I^s amp;nbsp;^^’^ putorem fpurciffimum, contra fandorum martyrum proferre rez ^'’ihom'''°^q'ucasfufpicimus appellarc cinerarios £lt; idololatras, qui mortuoz
• ^^^^^^^^^’ ^ iufelicem hominem,3d omni lachrymarum fon %ora ^*”’^^*^æ^’^^^^’'sgt;’'oufeintelligateire Samaritanum Sd Iudaeum,qui '^f Pon”??^'^ P’^^ immundis hab ent, 36 etiam uafa quæ in eadem domo lue ’F uuulpicantur:fequentes occidentem litciam,3d non uiuificantê fpiritum.
R x Nos
-ocr page 512-/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifos fi^f^*^^^^niJ'sferi/os,i![fionor^^''
^^^hn^^bócr^^^Pet'^^^bajjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^'^bgereuasï/ii/rï/gb^^^^ /
^^b^Q^^crta^^^bo/i^^PtUf. ^^^^^SeJ'^^^J Poilu ^‘^★^^^^^'olaïneonlpedaj‘’ / ^^^^PoPycP^^^^one^/acoblnP^^^^^ /
älßlOl^ /
♦ Pa^^P^^Plt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;upP ^^P^ere jg. ^^^'^^ ^bidlnfanuni ciffsndioB nbsp;nbsp;nbsp;/ »»dlbiocaffquandbpo^ /
’quot;■’ez/^*'« A’‘^'^Ppr’^‘''» sd^'^n'o77quot;‘’'oqu,i,^''^ ^°^9k g/salpe3d'nf’‘^^ nbsp;/
S^^^^^tci^^^^eamp;i-7/^^^ppar ^d9ntis:P^.2^,^^^‘^nACban3a^i2^‘^^^ /
^^ipr ^dtcen^^^Ocak ire,..^^^Pt:,titf^^^Pb'uf,-^^^^^P^-b:rgomartyrain/^'' /
^Pt9n^^^^PiQrr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^fiPlti^^^^^^Ppaf dp^jn/j. yS^^ ^Ptn uigil/asexeaan!^ /
7 ^°amp;et^‘!^«gt;^A,igt;«gt;i^ 1
gpaterer ^^bodo/os daufos carene /
P^j audos carce/ü ercbf3^,^gt; I
-ocr page 513-1^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS VIGILANTIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;465
ouitas terreretur.Loquitur PauIustOrationi infinite,uigilantes in ^°^?’^®W^n® frequenter. Dormiat itaej Vigilantius,^ ab extermi/ Non^^^gypti cumAegyptqsdormiensfuffocetur. Nosdicamus cumDauid: ^'H'iht'*’’’’^^^ ^^‘^ dormiet, qui cuftodit Ifrael, ut ueniat ad nos fanctus 00 Hir, ^; uigil. Et ß quando propter peccata noßra dormi ent, dicamus ad ^k’^ S^*^ dormitas DomineCexcitemust^ iUum,ÓC nauicula fluduante ^l^.'®^^gt;fter,faluos nos fac,perimus. Plura didare uoluerani,fi non epifto P’^doremnobis tacendi imponeret : 06 fi librorum ipfius ad nos uoz ^^® poflemus ad quæ refcribere deberemus.Nunc auz ^^]’®'^®^“^^®»8^ ^Q *^ ^'”® infidelitatem quæ omnibus patet,quàm fcni quot;^ aperuimus. Cæterum fi uolueris longiorcm nos aduerfum eum liz ^(H®®nias illius SC ineptias, ut loannem Baptiftam audiat prædi ^^ radices arborum pofita eft. Omnis caim arbonquæ non fa ”“^Donuin,excidetur,ÔC in ignem mittetur.
SCHOLIA
^^tptis prunum] Idcft qui nun Quant antea feripfer at. Quo ma' gis trat refpondendum. «H Qpi ] Figura eft gram z n *’^3^®j‘‘^°'’“quot;igt;quotics diuerfum fi 5SiS?“»p««^ ironiæ: ut Ï P«tant,quod nihil habez tK** fina« nbsp;nbsp;’’’^®°‘* obfcurus fit: K E urne'
lï’‘'.*it.a;ÎÂ .Hocauz iC’lt;l({hni u **8*^’”f™® infedaretur uigi * ÏNlïr^’®quot;*^™®* lt;Q»i ^as fufz C’Qniuc iS*®®“s quæ ueneramur ac ma/ w''*'’»8'nn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habebant,fuz
P^'^ndum eft,GræGema' i'Jgt;ht i^ ., ’Quam Latine.Siquidem illi tP?^’ P*quot;® probate,« inprecio )^’'^'‘igt;Uorfirquot;^quot;’“*’'^*5*^ ^quot;dc purgabaz
“^d^*®®™ • ] Sic enim legis ultimo : Mortuustç eft P^uiini m terra Moab,iuz 30hfr, nu ^^P^buit eum in uallc terrac ^fquot;*^ Pb^go^Knon cognouithomo (entern diem. * i»'’’'*Kms»ft’’*’’d^ Dominus,quoiubenz ’,5^didis ueftibus.] Cum L^aun. '^ “bmosfit. erCumluliaz tb^ ^^ *® imperator adeo ^bnltiano^ut Chriftia' '’^bus decreuerit extingucre, ^’ 5 ^“^ *quot; templa.]Tcmpla
iiK bMiK æ*:*^ dicuntur,qui clbos « u ’''“s c’'bibent: quo uerbo K Horaz ^ÿ'-nifirn ^’^ris.Indc dictum uidetur »‘y«»lt;«, quodeœtumfiz bgt;'gt;iaci.ft '?’’bantlumuicinia. lt;Er' r^^'iH’^oriamhabes lofuecapi ^catttt1,^®‘“H«brôn.]Refertar Gc' l?'’’’’i(Io.?^’’.^®®8efimo. lt;([ Egouidihoc codices feriptum habe unonprobo.Nam«Hierony'
musuerfatus eratinGaina,K nondum fcriz pferat aduerfus Vigilantium , ut uidus cflc potuerit,quodudex hacipfa patct epiftola.
lt;^[ Abijt,cxceflït,euafit. ] Retulit uerba Cicez lt;nbsp;ronis de Catilina. ^ Cotijcp régis.] Qpidam habebant, Gothici«^ régis. At magis placet Cottj:utintclligas, Alpes Cotias à rege ficap peUatas. Sentit Vigilantium clapfum, partim Alpium,partim mans Adriatici fubfidio.
lt;(f Dcclamando clamauit. ] Déclamant rhez tores, clamant rabulæ. ^ Syromaften Phiz nees.] Hiftoria extat in Numéris capite uigez fimoquinto. ^EÜæ zclum.jQuiocciditom nes prophctas Baal ad fluuium Cyfon,nec uz no dimifTojUt Icgis Regum libro tcrtio,capitc dccimoodauo. Atque hoc nomine laudatur hbro Machabæorum primOjCapite fecundo; Elias dum zelat zclum legis,receptus eft in coelum. HfSimonis Chananæi.]DeGgnatSi monem apoftolum,qui à Matthæo K Marco Chananæus appellatur, à Luca Zelotes,niz mirum Hebraicam uocem Grace interprez tante. Nam Chanam Hebrais fonat zelum. lt;nbsp;Trucidantis.] Atroci ucrbo ufus eft ad eau fe commodum,quum Petrus non trucidarit, fed dcnöciarit duntaxat diuinam uindidam.
Elymammagum.] Habes in Adis Apofto-lorum capite decimotertio.Aeternam autem cacitatem dixit, quoniam non legitur recez pilTe uifum. ^Si frater tuus. ] Locus eft parz tim Dcuteronomfj capite uigefimoquarto, partim uigefimoodauo. lt;^f (^id pafli funt apoftoli.] Hoc Grace dixit magis quàm Laz tine, ti inaSttn hoc eft,quid acCidit,aut quid illis in mentemuenit. ^Hir.] VÿHirChat dais uigilem fonat. lt;([ Cantilenas. ]Feftiuiter ita uocat ineptias hominis uoluptuarij caupo nis,8ifemper in conuiuijs agentis;eas pauloz poft nanias uocat eodem fenfu. lt;([ Excidetur ] Gracis eft,exclditur amp;nbsp;mittitur,inftantis tern poris, ttitiirliTtu »yel fi^M.iTtlif
R 3 Argumenz
-ocr page 514-4^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQ^ENTIS
Vigil antius nations GaUas^BarcilonenGs ecclsRz,quxin Hi/pama eit,presbyter,fcrip lt;nbsp;brum,in quo docebatnoneffeRc adoradasmartyrumreliquias,necadhoramkpolchti i iandum, id quod id temporis magna religioneRehatà Chrittianis.lnhuncitaconaidiso^ chatur Hieronymus, ut pJufeuJurn in eo modediae cogar deRderare. Vtinam argnmcntisaaii taxategiffet,ÔCà conuicijs temperaffet. Nam uigilias noélurnasnonpIacuUTeecdeSaHidsoi^ ris,uel dlud faas arguir,quodhorum autoritäre fublatæfunt,nominedûtaxatfuperüne-l^‘'' hodie Rmiliaudio concurrituradmartyrum teliqmas, Gennadiashuictribuitclociaenaini, feddiumarum fcripturarum fcientiam detrahit, Hieronymusneutrumillittibuit-Attii!^^
HIERONYMVS ADVERSVS VIGILANTIVM
.^^^Ï VLT A in orbe monfira generata funt. Centaures Sf Sirenis,ub^* iQConocrotaïos,inE(aialegtmus. lobLeuiathanóCBebanothnt)'^ 1 co fermone deCcribit. Cerberum QC Stymphalidas,aprutn^Etitn^ H thium, 8é leonem Nemæum, chimxram atc^ hydram mukonnü apt' J turn narrat fabulxpoetarum. Cacum deicribit Vergilius, Trih^^ Geryonem Hifpanixprodiderunt.Sola Galliamoniîra nonhabuit,feduirtsiertt/ per forttffîmis ^ eloquentiffimis abundauit. Exortus eü fubito VigHantiaSfktnic rius E)ormitanttus,quiimmundo fpiritupugnet contra Cbritti fpiritutn,ÓCtit^ rum negetiepulchra uenerandatdamnandas diciteffe uigilias,nunquaumtbinp^ fcha Alleluia cantandum:continêtiam, lixrefirntpudicitiam, libidinis feaunsrit^ Et quomodo Euphorbus in Pythagora renatus effe perhibetur,ücin iko loidn^ m rnenspraua furrexittutÓCin illo,S)Cin hoc,diabolirefpondere cogamurtnti ^^' Cui lure dicitur, Semen peilïmum,para Glios tuos occiGonipeccauspartis tut. ^ Romanx ecclefix autoritate damnatus, inter phaGdes aues SC carnes fuilbs non
lux ueriena perGdix catholicx Gdei fociare conatur,impugnare uirginita(0,o
hibere non po Gum, 86 iniuriam apoGolorum ac martyrum furda nequeo utroman
fire.Proh nephas, epifcopos fui fceleris dicitur habere confortes: fi tarnen epneop
fixdquid Aegypti86 fedis apoGolicx,qux aut uirgines clericos accipiunt,ai!toon
tmentestaut Ti uxores habuerint, mariti eGe defiGunrdHoedocuitDormimnno!)
hbidmi frena permittens, 86 naturalem carnis ardorem, qui in adolefcentiaplom^
^ bus feriptum eG, Equiinfanientes in foeminas fadii funtmihi, unufquifq: m tp^‘^
remproximi fui hinniebat.Hoc eGquod loquitur per Dauid ipiritus fanaus^ty
hte Gen Geut equus 86mu}us, quibus non eGinteUedius. Etrurfum deDotmir^^
no 86focijs aus, In chamo 86 frenomaxillas eorum conGringe,quinon apprenti ƒ mant ad te. Sed iam tempus eG, utipGus uerba ponentes ad Gngula refpondere^ ƒ tamur.Ften enimpoteG,utrurfum malignusinterpres dicatGdlam àmemaron^ nbsp;nbsp;1
cuirhetorica declamatione refpondeam, Gcutillam quam fcripfiad Gallias,mard 1 ^Glix inter fe difcordanribus. Aurores funt huius dtdlariunculxmexfandriptob 1 byterUdiparius 86 DeGderiits, quiparochias fuas uidnia iGiusfcribunteiremaon^ 1 '^fis : miferuntlt;^ libros perfratrem SyGnnium, quos inter crapulam Gertens euer l
-ocr page 515-*'’'’’’J5ti{r ' ‘ ^^VÊ'RSVS VIGILANTIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;467.
v'^’’’^nt Eft^^^H^^^°^ ^æ^ nonnuHoSjqm fauefttes uit ijs fuiSjiUtus blafphemijs h'^Wetnn ^ftu *®ï®peritus Siuerbis 06fcicntia,óófcrmonc inconditus,ne u ^Vcini a ^f*^^^^’^^*^’^^ propter homines feculi SC mulicrculas oneratas ih *'gt;«icula 11' ^^^® ^ nunquam ad fcientiam ueritads peruenicnres,unalu' h *P^citif ***®?æ^n5 refpódebo,ne fanccorum uirorum,qui ut hæc facerem fcf®’'Unig^ -^^j^*dearliteras refouifle. Nimirum refpodetgenenfuOjUtquide t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natus eft kminc,quos Gn.Pompeius edomita Hifpania,
fc^‘*W‘ fcftinas,dc Pyrenaci lugis dejpofm'q 06 in unum oppidum 1 ^^iam d*^'conuenarum urbs nomen accepinhucufc^ latrocinetur conz w^tcdfC ^'’^^^^^^onibuSjArbacis Celubensq? defcendens,incurfet Gal ^Ponio *?®’P°f*^^^ nequaqua uexiUum Cnrifti,fed infigne diaboli.Fedt hoc
^”^***^'® partibuSjUt Cilicibus ÓClfauris piratis latroniz ƒ ’kodier ’*’““®°®^*sinter Ciliciam 06 Ifauriam códeret ciuitatem. Sed hæc j^'önho^r ^™^^°^““»®^ ®“^“® *^ ^^ ortus eft Dormitâtius.GalIiæ tier/ ^ ^'’’*gt;gt;fed ^”^‘*'^*^^ÖC hominem moti capitis, atlt;^ Hippocratis uinculis alli /^ u^ cernut in eedefia, 86 inter cætera uerba blafphemiæ, ifta quoqp ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’^^ tanto honore,non folum honorare,fcd etiam adoras
p'Wf? ^^°^ ’^ modico uafculo transferendo colis C Et rurfum in eo-» j^®^1n^^*^P’^“^’’^Wntcaminc circumdatum,adorado ofcularisÆt in conA ?^’’Hs’f /^P^^^g^ntiliumuidemus fub praetextu religionis introdudum ^^Uod • ^^hucfulgente,moles cereorum accendi:3ó ubicunqi puluifculum h'quot;'^32n ^'^r”^^^^° uafculo preciofo linteamine circumdatum ofculantes adoz P’^æ^^^’- huiuimodi hommes beatilTimis martyribus,quos
‘ •'* cereolis illuftrandos, quos agnus,qui eft in medio throni cum 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“æ illuftrat.Quis enim, ó infanum caput,aliquando marz
'^quot;'''^ijsl ^'^'^^‘^ hominé putauit deum:'nónne Paulus 24 Barnabas cum à Lyz
'f^'^^^^fcurius putarenf,óó eis uellent hoftias immolare,fciderunC d'’’^’*ho ^^’^quot;^^ homines efledixeruntc’ Non quod meliores non eflent olim '^’^itn f “® ^°^^ ^tqf Mercurio, fed quod fub gentilitatis errore, honor eis Ï''^nian f ^^^’’♦Quod 86 de Petro legimus,qul Cornelium fc adorare cupiz quot;'^'’^cio ƒ y ^^^uit,8ó dixit:Surge,nam 86 ego homo fum. Et audes dicere,ilz '''*^gt;Ptirerf*fj^'^°^ “'^odicouafculo transferendo colis e'Quid eft illud nefcio ''''^quo^' nbsp;nbsp;^■^’^P®^^ iuanifeftius,ut tota libertatc blafphemes:puluifculum
’^Än **• quot;^^^^^Q uafculo preciofo linteamine circudatum. Dolet martyrum ?^'^llefg ^’^ï® °P^riri uelamine, 8ó non uel pannis,uel cilicio eolligari,uel proz vïiinm’“*^*“®gt;’”folus Vigilantius ebrius 86 dormiens adoretur. Ergo facri-^poftolorum bafilicas ingredimur ï' Sacrilegus fuit Conftantiz *Slt;^^°'^’^'’* ^^’^^^s reliquias Andreae ,Lucæ, 86 T imothei trâftulit Conftan '*’'Prïfe’^P^^^®^^,^æ’^®®^5 ’'®8*^^bó6 inhabitatores Vigilant ij illorum fe fen '^quot;''’æab'^^'^*” ^®^^*’^^^’^ • Sacrilegus dicendus eft 86 nunc Auguftus Arcadius, *'^#(o^* ^^’’^’■'^hs longo poft tempore de ludæa tranftulit in ThraciamÇ'Om ^’’^ ^''^°® ^°^“*^ facrilegi,fed 86 fatui iudicandi,qui rem uililhmam 86 cinez ‘^^'’Wo^f^^ *^^^^^^® ^ ^^^^ aureo portaueruntC Stulti omnium eedefiarum poz ’’’’opliQj^^^’^’^ï fantftis reliquijs:86 tanta lætitia,quafi præfentem uiuentemqj j'fpöpul'quot; ’^®’®^^®*^ fufceperunt,utdc Palæftinaufq; Chalcedonem iungerenz
S^ ^^^quot;^^^^ ’ ^ ^® Chrifti laudem una uoce refonarent ï' Videlicet az ^^hi f “^^, 06non Chriftum, cuius Samuel 861euita 86 prophètes fuir. ’'^^ ƒP*^^’’'^^’^ idcirco blafphemas . Lege Euangeliumï Deus Abraham, t^oiux ’^^'^^^^^ohjUon eft Deus mortuorum,fed uiuoruin.Si ergo uiuunt,hoz t ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'^®® clauduntur. Ais enim,uel in finu Abrahæ,uel in loco ro
f ^tu ^ p^’^^’^^®‘Dei,animas apoftolorum 86 martyrum c5fedifle,necpofz 'Pit Rz '^^^ ï 26 ubiuoluerint adefte praefentes. Senatoriac uidelicet dignitatis
’ ’'fainter homicidas teterrimo carcere, fed in libéra honefta'que euftodia R 4 Infor/
-ocr page 516-4^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. HIERONYMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^i
m fortunatonim infulis SÓ in campis Elyfiis recluduntur.Tu deo leges P^^^y^ apoftolis uincula inqcics,utufq5 addiemiudieij teneantuf euftodia, n^^ yj Domino fuo,de quibus fcriptum eft:Sequuntur agnum,quocunq) uadi •^® jyj ubique, ergo K hi qui cum agno funt,ubiq,’ eflc credendi funt. Et qiwp' ^^/ £lt; demones toto uagentur in orbe, ÔC edentate nimia ubiq praelentes im, nbsp;^
res poft efFufionem fanguinis fui area operientur indufi, 66 inde exire runt C Dicis in libello tuo, quod dum uiuimus, mutuo pro nobis orare po ^^^^^ poftquam autem mortui fuerimus, nullius fît pro alio exaudienda oratio. p ^ tim quum martyres ultionem fui fanguinis obfecrantes, impetrarenonqu ^^ Si apoftoli 66 martyres adhuc in corpore coftituti poffunt orare pro ‘^æ^^L^-^nV do pro fe adhuc debent effe folicithquanto magis poft coronas,uictofias nbsp;nbsp;,^,
phosCVnus homo Mo y fes, fexcentis milibus armatorum impetrat a d^° ^,p 66 Stephanus imitator domini fui, 06 primus martyr in Chrino, pro P^^ynt^ bus ueniam deprecatur:06 poftquam cum Chrifto effe eoeperint,minus d^.^j Paulus ap oftolus ducentas feptuagintafex fîbi dicit in naui animas c^ ^ ^ .^ ^.j poftquam refolutus effe coeperit cum Chrifto, tune ora claufurus in toto orbe ad fuum Euangelium crediderunt, mutire non potent ƒ M ^^y, Vigilantius canisuiuenSjquamilleleomortuusï’RedehocdeEcden ^j^of nerem,fi Paulum in fpiritu mortuS confiterer. Deniep fandi non ^P£ ^^eo^* tui,fed dormientes. Vnde 06 Lazarus qui refurredurus erat,dormmep^ ^^ Et apoftolus uetat Theffalonicêfcs de dormiétibus cotriftari.Tu uigdäns ^^^^ amp;nbsp;dormiens fcribis,06 proponis mihi librum apocryphum,qui fub noini ^ ^^^ à te 66 fimilibus tui legitur:ubi ieriptum eft, quod poft mortem nulbs P? ^jJ^jiis deat deprecari : quem ego librum nunquam legi. Quid enim necefle e i ^ ^^^^ furnere, quod eedefia non recipit^nifi forte Balfamum mihi,06 Barbelum, p^ faurum Manichaci, 86 ridiculum nomen Leufiborac proferas:06 quw ^d ra ^^ y renæi habitas, uicinus^ es Hiberiac,Bafîlidis antiquiflîmihgreticiô6imp^^^j^j£ entiaeincredibilia portenta perfequeris, 06 proponis quod totius orbis^ j^y, damnatur.Nam in commentariolo tuo quafî pro te faciensde ^^^^’“^crxyjjjha/ ftimonium,quod Solomon omnino non fcripfît:ut qui habes alterumt !^ béas 06 Solomonem alterum. 06 fi tibi placuerit, legito fidas reuelationes ^^^^ patriarcharum 66 prophetarû:06 cum illas didiccris, inter mulierum ^^^”? j^do tato,imó legendas propone in tabernis tuis,ut facilius per has nacnias dum prouoces ad bibendum. Cereos autem non clara lucc accendimus, ^^ |^ ftra calumniaris,fed ut nodis tcnebras hoe folatio temperemus,06 uigneiu ^^ ^ men, ne cacci tecum dormiamus in tenebris. Quod fi aliqui propter imp nbsp;nbsp;. ^^^
fimplicitatem fecularium hominum,uel certe religiofarum foeminarum, ^ v^^ ucrepolTumus dicere, Confiteor,zelumdeihabent,fednonfecundum “ e/jy hoe pro honore martyrum faciunt, quid inde perdisç'Caufabantur quon ^ poftoli,quod periret unguentum,fed domini uoce correpti funt. Ne$ eni ^^ ftus indigebat unguento, nee martyres lumine cereorum, 66 tarnen lua ® .^yy honorem Chrifti hoc fecit,dcuotiolt;^ mentis eius rccipitur.Et quicun^ ^fümfoi® cereos, fecundum fidem fuam habent mercedcm,diccntc apoftolo : Vnu 4 fuo fenfu abundat.Idololatras appeUas huiuimodi hominesf Non diffiteor, nos qui in Chrifto credimus de idololatriæ errore uenilfe.Non enim naiom ^ renafcimur Chriftiani. Et quia quondam colebamus idola,nunc d^^’”/? debemus, ne fîmili eum uideamur cum idolis honore uencrari C Mud 66 idcirco detcftandum eft:hoc fit martyribus,06 idcirco recipiendum eu. ^^ abfque martyrum rcliqurjs per totas Orientis ecclefias,quando Icgendum angelium,accenduntur luminaria, iam fole rutilante, non utiq ad ^‘^‘^f^ij bras, fed ad fignum lætitiæ demoftrandum. Vnde 66 uirgines iliac -jy per habet accenfas lampades fuas. Et ad apoftolos dicitur:Sint lunwri ue F ^^ cindi, 66 lucerne ardentes in manibus ueftris. Et de banne Baptifta : we ^^
-ocr page 517-ADVERSVS'VIGILANTIVM
4^^
^^^^^^^‘’^^ ^^^ ^YP° lummis corporalis illa lux oftêdatur, de qua in meis^'^M i f^^^*^'^^^^^^ P^’^^^'^^ rneis uerbum tuuni domine, Sv lumen femitis amp;nbsp;P ^^^^^^ ^rgoRomanus epifcopus,qui fuper mortuorum hominum Petri min ? * .^^“® nos offa ueneranda,fecundum te uilem puluifculum, offert do r^™^’^ tumulos eorum Chrifti arbitratur altaria ^ Et non folum unius iito æ ^^^’^ °5^*® errant epifcopi, qui cauponem Vigilantium contemnentes, ^^^^^^^® mortuorujin quibus puluis uiliffimus 24 fauilla nefcio quæ, otfeii*^^™*^^ ^°^^°^'^^^?'^^ polluta omnia polluât, 26 quafi fepulchra P hanfaiz mqutf ? °^''^ ^^®^^^'ï«® intus immudo cinere iuxta te,immunda omnia oleant »i^d' *'''‘^^P°^ ^æ^ ‘^^ barathro pectoris tui cœnofam fpurcitiS euomens, pcro! ^f'*^*^?®cincres fuos amantanimæmartyrum,ÔC circumuolant cos,fem M ^’'^^^^ ^'^^^ ’ ^^ ^®'^*’^ ^^ aliquis precator aduenerit, ab fentes audire non M w’ portentum in terras ultimas deportandum. Rides de reliques martyz ite, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eunotnio, ecclefiïs Chrifticalumniam ftruis:
Ita ^' ^'''^^^^^^^rreris, ut cadem contra nos loquaris,quæ ille contra Ecclefiam ^“'''«^Omnes enimfedtatores eius bafilicas apoftolorum Slt; martyrum non inz tiuk^’'“®^^^™^’^““' adorent Eunc!mium,cuius libros maioris autorita h» { ^'■«mEuangelia : ÔC in ipfo credunt effe lumen ueritatis, ficut alix tttMff'^^^^twmüiï^ontanum ueniffe contendunt, 24 Manichæum ipfum diz \ Eed r P^''^^'^^’^rn. Scribit aduerfum hxreßm tuam,qua: olim erupit aduerfum \ ditiff'^^’^^,^'’^’^ocft'J^Eirepertor nouifceleris glorieris)Tertullianus uir eru/ 1 to, ‘’^^‘^««olumcntquod Scorpiacum uocat rediffimo nomine, quia ar/ « l tefi ?''^f^'’^eedefia corpus uenena diftudit qua: olim appeUabatur Caina hæ 1 tor ’‘’'^^™pore dormiens uel fepulta,nunc à Dormitantio fufcitata eft.Mi 1 nbsp;u?“°^’‘®’‘’i«as nequaquam perpetranda martyria,deum enim qui fanguinem
i ^ 0«?'^^|'^^wrorumq5 non quarat, multo magis hominum non requirere. Quod l J^®xeri8,imó ^ ft no dixeris,ita habeberis quafi dixeru. Qui enim reliquias \ nbsp;nbsp;ö^quot;' ^ffetis calcandas effe, prohibes fanguinem fundi, qui nullo honore diz
\ nbsp;nbsp;har ^'^^^'S'^^E E’^pernoffationibus inbaftlicis martyrum fape eelebrandis,
\ tl ^^’‘^^P’^ob,quam ferme ante biennium fandfo Ripario presbytero fcripfez I nbsp;nbsp;wr E^’^^^Ereuiter. Qttod fi ideo eas exiftimas refpuendas,nefape uideamut
\ ^^'^EraiCjöCnonfolcnnes poft annum exercere uigiliastergo ÖC die domi-l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Erifto offerenda facrificia,ne refurredionis domini crebro pafcha
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''^'quot;quot;^’Eiincipiatnus non unum pafcha habere,fed plurima. Errtn autem 26
\ t(?'r^7quot;^®'^'Effimarumc^ mulierum,qui per noeftem fape deprehcditur,non \ tu' '^^ '^Eominibus imputandus t quia ÖC in uigilqs pafchte tale quid fieri plez \ Qu ^^’'^'’^^'^»ÓC tarnen paucorum culpa non prxiudicat religioni,qui SC abfz l nbsp;nbsp;r«^iispoffunt errare uel in fuis,ucl in alienis domibus. Apoftolorum fidem,
1 nbsp;nbsp;r^^‘^?®^Q deftruxitEt noftras ergo uigilias,malæ aliorum uigilia: non dez
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potius pudicitiæ uigilarc cogatur,qui libidini dormiunt.Quod enim
\ uiu ^^^^^Èonum eft,non poteft malum effe, fi frequêter fiattaut fi aliqua culpa 1 uwj ^^’ '^^^ ^^ ^® quod fiepe, fed ex eo quod fit aliquando culpabile eft. Non I tur ^'^^ '^^^ diebus pafch3e,ne expedfata diu adulterorum defideria compleanz \ (ifnr''^''^Eon.cinpeccandiuxor inueniat,nemaritali no poffit recludi elaue. Ar-* 1 (to “^^W«iwr,quicquideftrarius .Nonpoffumuniuerfapercurrere,qu3cfanz 1 nbsp;nbsp;ç„’^’“l’'^^Eytcr0ïumliterx comprehêdunt,dc libellis illius aliqua pr oferam. Ar
\ nbsp;nbsp;n^^'^^^^'^^^'^^^’‘^Emnaatqueuirtutes,quxinbafilicis mar tyrurn hunt, bC dicit
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pïodeffc,non credentibustquafi nunc hoc quxr atur quibus fiant^SC
1 nbsp;nbsp;^y^'“’^'^^ fiant.Bfto,figna fint infidclium,qui quoniam fermoni 24 doening
\ ^(j^'f^^^EtatStjïigttts adducatur ad fidem'.24 dominus incredulis figna faciebat, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^''^''^’^^^’'^° domini fuggillanda funt figna,quia iUi infidèles eratfied maz
\ nbsp;nbsp;^ ’®®^ffot»ienint,quia tantx fitere potentie,ut etiam mentes duriffimas edew
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^b^adftdê cogerentAtaq nolo mifii dicasjfigna infideliti funttfed refpondc
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quotnodo
-ocr page 518-470 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. HIERONYMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
quomodo m ufliflimo puluere ÔC faufila nefcfo qua, tanta fît fignonim mtW^ ^^^ præfentfa. Sentio, fentio fnfelfcffffme mortalfum,qufd dokaSjquid ttni^^5'J^j^ tus dte fmmundus qui hæc te cogft ferfbere, fæpe hoc uflflfîmo tottus e P .ij^ imó hodfec^ torquctur,ÓC quf fn te plagas dflïïmulat,fn exterfs conni^t. ^^^^^ tè fn morem gentflfumfmpforumcp Porphyrrj 06 Eunomij has prxftiggt;^ nj num elfe conhngas,óó non uere clamare demones,fed fua fimulare confihu,fngrederc bafilicas martyrum,óó aliquando putgaberisunu^’^s^^ÿ/ tos foefos tuos,2lt; nequaquam cærefs martyrum,quf tfbf difplicentdcdnam ^.^ uflibflfbus comburerfs:2lt; tune fateberfs, quod nunc negasjSt tuum Vfgflantfo loqueris,libère proclamabfs,te efle aut Mercurium proper nu ^^^j,, cupfdftafem,aut Nodhirnuni fuxta Plautf Amphitryoné, quo ‘^^’^‘y^Lsii» menæ adulterfo duas nodtes lupfter copulauft,ut magnx fortftudfnfs He feereturfaut certc Liberum pattern pro ebrietate SC cantharo ex hun«*^ j'ÿjn te, Slt; femper rubente facie,06 fpurnantibus labqs efirenatisq conuitijs.Vn ^ ' hac prouincia cum fubitus terræmotus noóis medio omnes de fomno ex ^^j^^j
tu prudentilïimus Só fapicntilïïmus mortalium nudus orabas, 2v rcfeiebas ^^ Adam Sé Euam de paradifo.óó illi quidem apertis oculis erubuerunt,nu w ,^ cernentes,óó uerenda texerunt arborum fohjs : tu £v tunica Sé fidc nudus, ^^^^^ timore perterritus,óé aliquid habens noSturnac crapulx,fandorum ^ ^^j-jef nam partem corporis ingerebas,ut tuam indicates prudcntiam.Talcs habe farios ccclefia.Hi duces contra martyrum fanguinem dimicant, huimccnio ^^^^ tores contra apoftolos pertonant,imó tam rabidi canes contra Chrim Una ^^ pulos.Ego confiteor timorem meum,ne forfitan de fiiperftitioncdefccndat-^ do iratus fuero, 06 aliquid mali in meo animo cogitauero,Óé mc nodurnuw P ^^.^ tafma deluferit, bafilicas martyrum intrare non audeo, ita totus Sé corporç^ mo pertremifco.Rideas forfitan, Sé muliercularum deliramêtafiibfanncsa^^^^^^^j, befco earum fidem,quæ primæ uiderunt Dominum refurgenrem, quæ ®' j^j. ad Apoftolos,quæ in matre Domini faluatoris, fandlis apoftolis ^®”’”’^'’/jjQfis Tu rudato cum feculi hominibus,ego ieiunabo cum foeminis, imo cumje j,^^^ uiris,qui pudicitiam uultu præfcrunt,6é pallida iugi continent oraportJff^gjii^ fti oftendunt uerecundiam. Videris mihi dolere Sé aliud,ne fi inoleuentapu . los continenria Sé fobrietas atq? ieiunium,tabernae tuælucranon habeant.gt; lias diaboliac remulenta conuiuia,tota node exercere nonpoffîs.Præterea ) ^^ ad me relatum eft epiftolis,quod contra autorftatem apofloli Pauli,inio M, annis Sé Iacobi,qui dextras dederût Paulo Sé Barnabe communicationis.oe P^^^ ceperunteis, ut pauperum memores effent : tu prohibeas Hierofolymannb ^ fandorum aliqua fumptuum folatia dirigi. Videlicet fi ad hæc refpondcro, . latrabis,meam me caufam agere, qui tanta cundos largitate donafti, «twh’’ fes Hierofolymam, Sé ruas uel patronorum tuorum pecunias effudilfeSjOninc 1 riclitaremur fame. Ego hocloquor, quodbeatus apoftolus Paulus nè Epiftolis fuis loquitur,Sé præcipit ecclefiis gentium : per unam fabbao,no » in die dominico, omnes conferre debere, qua; Hierofolymam in fandorum tiadirigantur : Sé uel per difcipulos fuos, uel per quos ipfi probauerint: » ‘ gnum fuerit,ipfe ut dirigat,autperferat quod colledum eft. InAâibusquuq Apoftolorum loquens ad Felicem præfidem:Poft annos,ait,p!urcs eleemolyn fadurus in gentem meam, ueni Hierofolymam, Séoblationes Sé nota, inq®'’ inuenerunt me purificatum in templo. Nunquid in alia parte terrarum, et iß , ecclefiis, quas nafcentes fi'de fua erudiebat, quæ ab alqs acceperat,diuidcrc ß poteratC Sed fandorum locorum pauperibus dare cupiebat, qui Tuas pro h fto facultatulas relinquentes, ad Domini feruitutem tota mente conuern Iß Longum eft nunc, fi de cundis Epiftolis eius omnia teftimonia reuoluercuoß ro,in quibus hoc agit,Sé tota mére feftinat,ut Hierofolymam Sé ad fandalow,^ dentibus pecuniae dirigantur, non in auariefamjed in refrigerium:non ad dunt' congcrenß’^
-ocr page 519-i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANVERS VS-VÎGILANTIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;471 ^^ imbecillitatem corpufcuh' fuftcntandam, S^ frigus atque inez ’P^'inos'f j ^”^*^^^ *^ ludæa ufcç hodie perfeuerante confuetudinc,non folum ’’’^öim* t L P^*^ Hebræos:ut qui in lege Domini meditantur die ac nodtc,5i ^niffl'fl quot;nbsp;^^’^*’ ® ’^^^^j^i^ß folum deum^fynagogarum 06 totius orbis fouean , ^^utal'^’’^’^^æ^“*^*^^duntaxatmon ut abjs rcfngerium,Sv alijs fit tribulatio: 5'’«nqi^?®’’^“®^®^*'ß^ ’ aßo’'w*” fuftentet inopiam. Refpondebis, hoc unumz ^®t^T ^ P^^*^ ß*^ facere î nee pauperes defuturos, qui ecclefiae opibus fuz f^^ntif ■'‘^f'^^c J^os negamus cunctis pauperibus etiam ludgis 8lt; Samantanis, ®Ws 1 ^^5jft’P2s porngendas. Sed Apoftolus faciendam quidem docet ad ^^'^ maxime ad domefticos fidei. De quibus 06 Saluatof in P^tin '’^ ^^“^^^’■♦Facitc uobis amicos de mammona iniquitatis,qui uos reeiz ^^^^’^’'^^^^^quot; Nunquid ifti pavetes, inter quorum pannos 06 illuz ''^^Pr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libido dominatur,polïunt habere acterna tabernacula : qui Wub^''^^P®®*^^*^*’*^®^ ß^*^*^^» Non enim fimpliciter pauperes,fed pauperes i ^ipaun^^^^P^^”^^*^® ^^^^^® feriptû eft, Beatus qui inteUigit fuper egenum , •lisne®^aßßei*abit eum Dominus. In uulgi pauperibus fuftentanz lt;loeft?'’*^^^^^clt;^gt;f«d eleemofyna opus eft. In fandiis pauperibus beatituz '’gt;ettm*^®^æ ’ ^^ ^^ tribuat,qui erubefeit accipere : 86 quum acceperit,dolet: •••^tur feminans fpiritalia. Quod autem afleris, eos melius facere qui ^••3111111 ^^*®’^ paulatim frudus pofteffionum fuarum pauperibus diuidunt, felaD '^^'”P°®^®°”^ß’^® u^ïïundatis, femel omnia largiuntur : non à me eis, ^^s ’'cfpondebitur : Si uis elfe perfedus,uade,86 uende omnia quæ haz 6^s Q, P^'^P^dbus, 86 ueni fequere me. Ad eum loquitur, qui uult effe per fez tunK'^'^P®®®^® patrom,naukulam 86 tetedimittit. Iftequemtulaudas,fez ^4' ^^quot;^'-^^ gradus eft,quem 86 nos recipimus,dummodo fciamus prima fez * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptæferenda. Nee à fuo ftudio monachi deterrendi funt à te lingua ^it amp;nbsp;f*®°'^“ fæuiffimo,de quibus argumentaris,86 dicis : Si omnes fe claufe* Oi^z ^^^^ inPolitudine,quis celebrabit Ecclefias ^ quis feculares hommes luz •{cij'7 ’ ^^^ P^^^^’^^^s ^‘^ uirtutes poterit cohortari ^ Hoc enim modo, fi omnes ^'’'wtuifintjfapiens quis elfe poterit ï* Et uirginitas non erit approbanda.Si ez bç»'*'?®®*“^®“ focrintjnuptiæ no eruntanteribit humanum genus, infantes hef'i ’'^’^“^‘^dobftetrices abfq? mercedibus mendicabunt,86 grauiflimo fri PW''^^^^'^ ^°^^'^^^“® Dormitantius uigilabit in ledulo. Rara eft uirius,nec à tin u ^^PP^dtUr.Atq utinam hoc omnes effent, quodpauci funt, de quibus dici •iodo • “‘’‘^^jPauci autem eledituacui effent carceres. Monachus autem non paiiid^’^^P^^^S^*'^^ babet officium : qui uel fe uel mundum lugeat,86 Domini po» .P’^®o^^hir aduêtum : qui feiens imbecillitatem fuam, 86 uas fragile quod Xi5,^^“®®'^*idcrc,ne impingat,corruat atq, frangatur.Vnde 86 mulierum ma PUï '^ ^^••l^Pcentülarum uitat afpedum , 86 intantum caftigator fui eft, ut etiam dita?^ .^P’^‘^*^^ß^^^’^’^»*^4“^^®»P®''g^^ ^‘^ cremumC uidelicet ut te non auz oti|i’’'°’'’“‘^^®’ ^^ ^“° furore non mouear, ut tua bella non patiarme me capiat ^Q. ’®d’®tocis,ncforma pulcherrima ad illicitos ducat amplexus. Relpodebis, Uifj ^'''•^ftpugnare,fed fugerc. Sta in acie,aduerfartjs armatus obfifte,ut poft^ dam'll ■^'’'‘^•'^ds. Fateor imbecillitatê meam. Nolo fpe pugnare uidoriæ, ne perz
•’••^0 ^•*^odam. Si fugero,gladiumdeuitaui. Siftetero,autuincendum Au f ^ cadendum. Quid autem neceffe eft certa dimittere, 86 incerta fedariv •‘^ato,autpedibus mors uitanda eft. Tu qui pugnas,86 fuperari potes,86 uinz fj . 8lt;dlu5 fugero,non uincar in eo quod fugio:fed ideo fugio,ne uincar.NulIa Juntas eftuicinoferpente dormire.Poteft fieri,ut me non mordeat:tamen poteft Waliquandomc mordeat. Matres uocamus forores 86 filias,86 non erubefciz Wijsnoftris nomina pietatis obtédere. Quid facit monachus in cellulis foemi
•'‘^quidfibiuoluntfola86priuata colloquia,86 arbitros fugiêtes oculicSandus ^•^rimpatiêtiam non habet. Quod de libidine diximus,referamus ad auaritiam,
86 ad
-ocr page 520-472
ADVERSVS VIGILANTIVM
QC ad omma uitia. quæ ukantur folkudine. Etidcirco urbium frequentms déclina/ C mus, ne facere compellamur, quæ nos non tam natura cogit iacere^qpam uolüßs-Hacc (ut dixi)ïandorum presby terorum rogatu, unius nodiis lucubnßonedidi/ ui, (dlinantc admodum fratre Sifinnio, ÓC propter faneftorum reirigeiii ad Acgy^ ptum ire properante : alioquin èC i^fa materia apertam habuit Wafchemiam, Q^ indignationê magis fcribentis,quam rcftimonior5 mukirudincm ragnaret fi Dormitantius in mea rurfus maledidla uigilauerit,ÓC eodem ore blaiphemo,q‘'® apoftolos QC martyres laceret,de me quo^ putauerit detrahendirm, nequaf^ li brem lucubratiücula, fed tota node uigdabo, ÓC focijs ilUus imó difapvlb uö^ eittristqui niG tumentes uteros mderintfaeminatum,inaritos eariim üerio arbitrantur indignas.
PRJECEDENTIS EPISTOLJE. SCHOLIA
i VIta in orbe,] Mire à eonuirtjs au' fpicatur,id(pfaomore. if Centau rosj Centauri monftrafunt apud poetas, fupcrnc homines, inferne bertiae, Onocentauri,inferne aRy ni,Hippocentauri,inferne equi. t^Sirenas, ululas,] Sirenum fabuIanofÜTÏmaeft.Quanz quam denominibus animantium nonnihiJ ua
Scythixamne. t^Carnes faillasjS» .^^^t licrjs fuiife apud veter es, mulcts *‘’^. Qwd Lucianus,nominatimin Saturnaliu’^^^^/ ^
Ïis8i conuinijs nafci. ^CaupoCaiag ^^ nusj Ex CalagurraHilpaniïUicoqu'^i^^ turn autumant Quintihana rhetotctn, ^ tientibus nonnuUis eraditis,qoi nu'’ natura malint. Quan^ S^auus^psect^^^^ tiliani,Cipintiliant diüi funt,non 'ë^° c^a, ipR rhetores. Etiam ß Seneca negat ^^^ quoraodo fenior QiJintiUanasdedatu j Vnde falfe Vigilantiam mutam f^^in appellat Hieronymas, quod homo ‘^^^^^r,, gt;nbsp;ca regionc cauponemageret,qasjac^^^^
riant interpretes:niß forte pro ululas,fcriben dum eß lamias:quarG meminit Efaias, quas Hebrsi furias eiTeputant, fl’ Onocrotalos.j Aues funtmonflrof3e,à firepitu quem xdunt, non ka difßmilemaßno rudenti,ßcappellaz ts. i'i’@‘ aßnus, à^tTÀ/v plaudere,ßueßrepere. ^ lob Leuiathan. jNempecapiteterrio:ßehe moth capite quadrageßmo. t^ Cerberum.] Tricipitem canem apud inferos,quem Hercu lesextraxitinlucem. t^ StymphaUdas.] Az
Harpyijs,à palude ßc appeUats. t^ Aprum guritanos. t[Mifcetaquamuino.]bi^.^^ Erimanthium.]Refertur8C hicinterHerculis eßars cauponG, quam hodie quolt;fquot; .^^ labores belua prodigiofs magnitudinis, ab callent,ldempo{ieafecitinfcriptis,lt;l'^ j,^ 3 Erimantho ßc didlus. ff Leonern Nemsum] tefeceratincauponafuacillicuttiatt^fN^^^
Efiöl hicinterhuius labores,à Nemæa fylua feripturas diuinas corrupit. ^ P^® jpi. cognominatus. ^Chimærâ] Hoemonßrum thun,amp;c.]PaIamefl,nöomnespß^^^^^^^j^i ita defcribit O uidius:
' mura rhetorera xdidifTet.Etprorbe^ -^^ p defuppofuit cauponem^StraboCa S,^^il/ nocatoppidum apud Vafconesmtr bro quinto,in citeriore Hifpania p^' ^^jj.
'aiameit,noomncaf““-^^j^i uid effe compoßtos.Nam hofam
Qpoep chimaera iugo medqs in partib, hireü, nbsp;ne repermturaliquot. Mire autem '^yaj Pedus 8i ora leæ,caudam ferpentis habebat. raos Dauid cG phialisSiplacentisd^^ /^^, Quanquam poetaein hoemonttro defenbem foedaecantiunculaefolentaudiri. nnt do uariant. ^Hydra multorum jHancexcez libi.] Sufpicantur enirn aut feortatoft '^ tram Lerneam poüremo labore uix deuicit turpiusaliquidefre,Cüinonßtuxor'‘^^ ^^ Hercules. ^ CacG defcribit Vergilius]Mem' habeantfemelperfuafum,neminemabv,. peAeneidos lihro octauo,quem femihominé nerisufuuiuere. tffEquünamp;nientes^^^^l uocat,8£ oreuomentemignem facit. ^Trifor Hieremiscapitequinto;Equi p,,v-mem Geryonem. ] Huic Vergilius dicitfuiffe miffarqfadli funt. ^Fierieniinpotlt;^^^,,^ii ^’'f^/^^^pora. Heßodus 7/tKif:£tA.!^ uocat,ide(l modumfatetur,argumentum demam^^’ nbsp;nbsp;nbsp;t tricipitem. ^EtciuomodoEuph6rbus.]Eu/ reconciliandis,admoremfcbolaedcda’” . nbsp;1 phorbusPanthoiRltus,temporeTroianibelli rispropoßtum fuifTe.Qtaanquamhi^^ .^ I fuit:cuius meminitHomerus.Huiusanimam uafre ludit,amp; data opera loquitur^’^^'^j^ I in fe demigraffe dixit Pythagoras:8iclypeum quo pariterSi candidus eruditas^Ilt;-d^^j^ 1 fuumpofitotannos agnouit,quo turn in beiz' telligat quid uelit,neehabeattamétal^ c^ 1 Jofaeratufus. ^SemenpefTtmum.]Ita legis tor quodmordeat.QpodetiamßnomY^^ ƒ Eüuæcapitedecimoquarto:Non uocabiturin nbsp;caffetHieronymus,tamé ipßhbrigi^^‘’p-ijj I
terra fernen peßimorum,preparateßlios dus mihi perfuaferat. Itaep ß fubaudias,‘gt;^quot;^ I oceißoniininiqaitatepatriseorum. ^Phaßz ßnxi,palS faceturfefeillamßnxiße’^^, jgn 1 des.] Q}jasalidsphaßanosuocant,äPhaGde audtas,dixitßißam:calumniamcxdü‘^''-.j. I
-ocr page 521-SCHOLIA
* 'Geh''quot;5®’ ^^*^'^^’'^*5 8ifcientia.]At * %ii(.^®®® orationis politiem tribuit. ?'''t(liB ï“®’’^tus.]Conuenæ dicuntur, ®tfiiiit5. ®“^*’ationibas,inunamcoaz ^ VeciJÏ®^®®gt;tItialis eft origo Venetorö. *’®SthU Veflonum memiz ’’'Ctltii)*^ ®'’®^tio.S«ntin Hifpania üiciz *''tiiati,*®'^®*’9tiain hiclocus habebaz ^IQito^I'??’®’ IticurfetGalliarumcCz
47^
^Suirtomims] Nam ^ik^j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pompeiüs uiflis
c^)amp;Pk Î?®”’f'’adidit,olim Solos diz \’%r. . ^'® Argiuis pofiefiam. 'iiiij„(i^3P‘tis]Ideftinfanum:ficKcommoz Horatius.-ôi Hippocrate pro
^Balfamum amp;nbsp;Barz k *0afili/^ ■ f *’'® prodigiofauocabula* Hebræorum fontiz 7‘gt;lïnia Z®®®®** fuerant,ad decipiédoS Pwftitionefimpliccs:de quibuS C^tasAii n*^^’W“^®S8®gt;'^ris eratK î^lNaî- “®’0'^a’ «i Thefaurum Maniz 1 quot;’S nah “^^“‘wstemo quodam thefau ?’'ffetDf ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ uoluit,quarü
^gt;iiHom'®^,P'’’®oninis mali,altera prirtz '^^^'’‘•Hæc quortiam funt ridiz Nlier?’’®®«'“».« tarnen litcris pro' ^umhis libris,quos ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Vicinuscp Hiberiæ.]
«Wnm ul’’^®®®’tcr friuolum fit ac CMidZ jf’^ rtænias uocent. Pörrd n?’®®Pafiin'?Ï’*** ^ Manichæus,rtort foz ®^g‘’ prodigiofa,
SS?'“!' ’ «^ taflecrea.mn,fed ti?'8!(nniÂT°j®î°’®®^^’’iftam non fuifîc Simonem Cyrenen' t^dnac (ï-^^P“S'’antiaprirtcipia:lurta ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®^‘^ï’®^‘:s de pura dei fubftanz
o ® ^”™æ in proprias fez h ?®iit0ïnz'''^’' ‘^“‘'’^ Clementis,quirt($ tenebrarum,atcpid gez ^^^^ ultimas ter ^P S^*^“^’ deportatio. tttu deportationis genus erat,fi
quis rclegatus fuiHct in cxtrcmas folitudiz nes. «IfScorpiacum.] Hunctitidumindidez ^ ratfuo uolumini,quodrcmedium inelTctadz uerfus Kflum fcorpij. Narti habentür apud Ita’ los parata in hunc ufum remédia. lt;|f Ne maz ritali. ] Aut legendum cft,ne nifi maritali,amp;c. aut ne maritale rccludatur conclaue. ^Te cfle MercuriS. ] Qiiod is præfedusfitlucris: amp;nbsp;Vigilantiu fecit caupönerti. i^f Aut Noflur num.]Sic Plautus appellat deû,qui noflem moderatur.Adhunc enim modumin liuius Amphitryone loquitur Sofia feruus; Credo ego hacnofle Noflurhum obdormifz fe ebrium.Quanquam innonullis codicibus fcriptumerat,Noflurninö. «Jj Duas nofles] Nam una nox uidcbatur anguftior,ut ingens illeHerculeSjK tot certartinibus fuffeflurus hafccretur.Itacp Mercurius concubente loue noflcmftarciuirit,atcÇhinc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Græz ciseftdiflus. «([Liberum patrom] Sic poet» uocarit Bacchum uini deum. «([ Eftrenatiscp conuitfjs.]Refpexit ad ucterem confuetudiz nem,quafcommatain obuiumquêq? magna libertateiaciebanturabhis,qui Bacchi facrd peragebanti
ANTIDOTVS
In hoe libello fcribit,martyres non efle add randos. Ait cnim:Quiscnim ó infanumcaz put,aliquado martyres adorauitr Verum de co genere fenfit adoratiôis,quod un» deo præ^ ftaturud quod liquet èxhiS quæmox fubijz cit : Quis hominem putauit deum r Præterca uidetur in hac efl'e opimonCjUr putet fuperftP tiôfum,accendere cereos in honorem fanfloz rumluci:nccaccédendos,nifiin folatium no/ fliSjquumhodiOpræcipuus cultuS facrorum fît in cereis. Verum apparct harte confuctudP nem eo fecülo magis toleratam fuifre,quàm comprobatamiamp;multa commutât ætas.Præ tercaquodfcribit,mooachi inftitUtum infirz mitatis cffc,quafî non fit perfefliortis,hoc mo deftiæ caufa ad fuam perfortam retulit. Nam qui fugitomnem peccandi occafîonê,rtec aliz ter putat fc bortum ene,rtifi malcfaccrc non li/ ceat:is imbecillitatem fuam uidetur agnofeez re,6Cfuis diftidcrcuiribus.
I^ ARGvhêNTVM EPISTÔLÆ. SËCLVEKTlS
^æ’^^^^*^^ dogmata,amp; in quibufdam in quibus uidcbatur eedefiaftiz '^^'*^lm ^®’’'^*'conuenire cum illius inftitutis,oftcndit quid interfit inter illius erroreS ^''*’^'®c«ln ^”®®* ^i'^^t autem cont}ccre,Mar cel lam ob id admonuifTe Hicronymum,quod ’nniarcntur,eum de monogamia cum Montani feflatoribus confentire.
HIERONYMVS AD MARCELLAM
aduerfus Montanum.
TIM o NIA de Ioannis Euangelio congregata,tibi quidam Mort tanifedator ingeffitjin quibus faluator noftcr fe ad patré iturum mie t
I^jiurum^ paradetum pollicctur.Qiig in quod promilfa fint tempus, 2lt; compléta fint tempore, Apoilolorum ada teftantur. Decima die ^otitpoftafcenfum Domini,hoc eft quinquagefimapoft refurredioz S nem
-ocr page 522-.474
AD AI ARCELL AM
ncm fpirinim Gnetum defeendïiïe, Imguasq; credentmm efledi'üi'fiSjiöWtmtriz^ 3uifqp omnium gentium fermone loqueretur : quando quidam adhuc paruin ere/ entium, mufto cos ebrios aflerebant : 06 Petrus flans in medio apoßoforumo^ ms^ eonuenfus,ait: Vin ludæi, S^ omnes quihabitatis i'n Hierufaleffljhocuobiï notum fir,óó auribus percipite uer ba mea. Non enim ficutuos exiftimatisnieM firnt;nam cft hora diei tertia;fed hoe eft quod dicrum eft perlodprophctaindnno uilfimis dicbusjdidt dominus,eftundam de fpiritu meo inomnem camefflï^pro' phetabunt fiMi,^^^^ eorum : dû iuuenes uiRones uidehimt, SiC feniores^m^'^ fomniabunt; ÓC quidem i'n feruos meos èC anciUas meas effundam dc/pio'w®^ Si igiturapoftolus Petrus,fuperquem Dominus fundauitEccIcfiaffl,8^pi'0Pquot;^ tiam dû promiffionemDomini Ulo tempore compleram memorauitjqHOino pofFumus nobis aliud tempus umdic^re'^ Quod fi uoIuerintrelpondere,9fP'^L fji deinceps quatuor Rlias prophetaffé, dû prophetam Agabum repenti,^^^ ionibus fpiritas inter apoftolos QC dodiores, propbetas quoq? apoHohic^yn forrmtosïmüimcp Paulum apqftolum,mulfa de futuns hxreübus, èCdedi^^^^^f prophetafleifciant à nobis nori ram propbetia. repelli, quædomim'eftFgnatâP^ Fionerquam eos non reeipi^qui cum Fcripturæ veteris ëé noux ^utonutenonco gruanr.Prrmum i'n Gdei régula difcrepamus, Nospatrem dû {ïliumëCipitim^'^ a dum in lira unumquenep perfonaponimusjicetfubftantia copuIemusfiffiSaW dogma fedantes,trinita.tem in unius perfonx anguüi^s cogunt. Nos fccund3s!'‘'' j ptias non tam appetimus,quam conceditnus,Pnuloiubente,utuidaxiduk((^^^ j lænubant: ilhintantum putantfcelerataconiugiairerata, ut quicun(f hoc fcc(lt;^‘^gt; nbsp;nbsp;1 adulter habeatur. Nos unam quadrageßmam feeSdum tra^ditionem apoHolo^^^^ ƒ toto anno, tempore nobis congruo, iemnamus: iïli tres in anno faduntquadrago* mas, quafi tres paiTi fint Calua tores. Non quo ëC per totum annum, excepta pentes code ieiunare no liceat:fed quod aliud fit neceffîtate,aliud uoluntatemvnvsonct^ ^ i re. Apud nos apottolorum locum epifeopi tenent: apud eos epifeopustett^sek
3 Habent enim primos de Pepufa Phrygixpatriarchas. Secundos,quos3pp^^^^^^ j Cenonestatep ita in tertium, idefi penè ultimum locum epifeopi deuolmitvc.tpi^^^ i exindeambitiofior reUgio fiat, fi quodapud nosprimum e{l,apudillosnouiHi^'^ j Üt.îlli ad omnepene delidium,ecclefix obferant foresmos quotidielegimvs,^^^ l lo pœnitentiam peccatoris,quàm mortem.Et,Nunquid quicadet,non re(ütp,ct,di I cit Dominus lt;;i Et, Conuertimini ad me flq conuertentes, Ôf ego curabo contotio^ I nés uedras. Rigidi autem fmt, non quoôf ipfi peiora non peccent î fed hoc tntet I nos ëf illos interefi:,quodillierubefcuntconnteripeccata,quafiiuRi:nosdumplt;^ f nitentiam agimus, facilius ueniam promeremur. Prxtermitto feeleratamyUcifi, I q ux dicuntur de la dien te puero: ëC de uiciuio martyre confarrata, Malo inepte f non credere:fit falfum omne quod fanguinis efl.Aperta efi conuincenda blalplgt;^' l mia dicentium, Deumprimum uoluinein VeteritefiamentoperMoyfenSfpto^ j phetas faluarc mundum:fed quia non potuerit explore, corpus fumphlfe dcuir^ I ne,ëC in Chrifio fub fpecie flq prxdicantem,mortem obiffepronobis.EtqubP^ I duos gradus mundum faluare nequiuerit, ad extremum perfpiritum fanâumk I Montanum, Prifeam ëf Maximillam infanas fœminas defeendiffe, 5ûplenitadf nbsp;1 . nem quam Paulus non habuerit, dicens ; Ex parte cognofeimus, 8C ex partepto^ j phetamusiëf nunc uidemus per fpeculum in xnigmate,abcifum 8f fçmiainiai^ 1 buOTe Montanum.Hxc funtqux coargucione non indigent:perfdiam eorutnei^ nbsp;I
pofuiffe, fuperaife efi. Nec neceffe efi, ut fingula dehramenta quxproférant,btC' l mor epifiolx ferma fubuertat,cum Ôf tuipfas feripturas apprimetenens,nontaia 1 ' ici eorum mota fis quxfiiones, quam quid fentirem, à me uolueris feifeitari, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Pracedenns l
-ocr page 523-^I^ÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
475
BSrr’quot;quot;^'^^ l**^’’osdnrlt;.k^P *^‘^™ ’^*^ promifez toS!*’'^t ri *J°'nfgt;ia,S£ apoftoliquædâ Sf»W*®2P«»Phttä]Bftapu3hunc fundauit.] ^'“’‘W ad commcndatio *^^ fundametum “^ dicauFundamentum 'n B°’’®^pt«cr id quod po di A ^ ^^'''^ns Ichis. Nam quod ^'^'’oecctp'?^*”^^’^f hipa*hanc petram J!?? ’’'cam: cgo,faluo aliorum ^’quot; ‘^^ ™® confeffioz 's Chr afflatus à patre pronuncia Oh'^^tfcli?’^®*’® ^^* uiui:pcr quam arundo,uulgarium 3gitata.Nam quod hie Pc* ^^’^'‘laputat adomnesapo ff“““ idem poftz (2P'’’gt;timi6J?’P®^oWcummunus,Accipi h?'^®sCY» '“quot;’’Quorumremifcritis,ötc. SîC?®®^’*«* Hieronymus puz J’'!V|)i(kn'?I®’®*“®drefalt;ftum. ^f Et ^^8‘sin Adis Apoftolorum ^Efprophetam Aga ! r^gts in A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;futuram in toto or*
hquot;'’®' f lliilt;!^k^?°^°^®’’quot;*n capiteundez f^^tortk^^*^.'^°8®a.] HæchæreGs â fentientibus diucr cadem amp;nbsp;Sabelz “«lanauocatur.Doccbant ChriftS,
cundcm elfe patrem amp;nbsp;filium amp;nbsp;fpiritum fan^ dum,ut refert Auguftinus in libro ad Qpod* uultdcutn. if Coniugiaiterata.] Cataphryz ges enitn,quos Motanus induxit,iteratas nu* prias pro fornicatione habebant. «f Excepta pentecoftc] Ideft quinquageßma: fie enira ap pdlat interuallum inter pafchaamp; diem pente coftes. Hj' De Pcpufa Phrygiac. ] Montanus Phryx erat,unde amp;nbsp;huius fedatores (ut modo dixi)Cataphryges funtdidi.Catcrum Pepu fam quidam arbitrantur Montani uillam fuz i(re,amp; prophetifiarum illius MaximillsSPri fcillæ, quam ob id appellarine Hicrufalcm, quodillicuixcrit,in quern fpiritus fandus à Chrifto promiffus defeenderit. Vnde amp;nbsp;Pepu fani funt didi. Apud hos 8£ mulieres facerdoz tio funguntur. Autor Auguftinus. up Qiios 5 appellat Cenones ] Vocabulo,ni fanor,Phrjr gio barbarocp,quomagisfit ridiculQ. ^De ladente puero] Sanguine quern minutis pun dionibus foffo pueri anniculi corpore exciz piunt,mifcent farinæ,attp inde panem confiz ciunt: unde confccran t euchariftiam. Qpod fi contingatpueru mori,pro martyre habetur: fin uixcrit,pro magno facerdote. içEtex par te prophetamus. ] Sic enim interpretantur quod fequirur, Quum autc uenerit quod per fedû cft,cuacuabitur quod ex parte eft: quaff Paulus fcintillam duntaxat acccperit fpiritus fandi:in Montanum autem totus defeederit. lt;nbsp;Semiuirum] Qpod Phrygq facerdotes Cy beles foleant caftrari.Et abfurdum eft,ci perz fedum tribui,quiipfcperfcdus nS fticrituir, fed femiuir.Ita Vergilius deTroianis,qui S£ ipfi Phryges uoc5tur,CQ fcmiuiro comitatu.
^ ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
fummo ftudio adnitcbatur,ut ecclefias ab haereticorum dogmatis pur ^*8*^^*’^*“’” incitauerat Hicronymum:huic fcripfcrat de fuo conatu, 11 °'’y*”o cupicbat difcerc,quidadum effet de dogmatis Origenicis,quæper fedatorcs inftaurabantur.
HIERONYMVS RIPARIO
H RI s TI te aduerfum hoftes cathoheæ fideiBellabeIIarc,K tuis litcz t ^i fis Kmultorum relatione cognoui; uentos^ eße contraries, 8C in perz ditionemmutuam fautorcs effeperditionis, qui defenfores feculi effe jdeberenntamenfeias in hac prouincia nullis humanis auxilrjs,fed pro P”^^^’'*^*fententiapulfum effe,non folumdeurbe,fed dePalçftinæ *'onijf'quot;. ® Catilinaminosq dolere plurimum,quod cum Lentulo multi coniura z I^i quot;^ '^'''’^^^^crunt, qui iri loppe rcmorantur. Nobis autem melius uifum eft ^trpn ''?^^^)’^uàm fidei ueritate:atdificiorumq 00 manfionis amocnitatem amitz fry J ’'’’^orumcommunione maculari, quibus impracfentiarum, autcedendum 'gt;iiiuj*S‘’®^'4’Jot*die non lingua, fed gladijs dimicandum. Quanta autem pafll ’^itin ’l?®®o^o exedfamanus Chrifti pro nobis in hoftem facuierit,puto te co *''^*° ®®“**’i® cognouiffe. Quæfo ergo te, ut arreptum opus impleas : nec ^Uod ** 1^ P^S^^ht® non habere Chrifti cede ham defenforcm. Certe fcit unufquifep ^^‘übifufticiat pro uirili parte : quia non uiribus corporis, fed charitate ani* S a mi dû
-ocr page 524-47^
AD RIPARIVM
mi dimic3.ndinn,lt;iux ftmenn nunquam poteR. Sanüi fratresr qui corn noRn fimt t paruitate, plurimum te ialutant. Puto autem QC fa-ndium fratrem Akntium daco^ num tux dignationicundia narrare Rdeliter.Incolumernte SCmemoranmd,Chii Rus dominus notiertueatur omnipotens^domine uere fandie êCfufdpiéde iiiKh
PRÆCEDENTIS EP IS TOLÆ, SCHOLIA
quadrat,quad ut Catilinx coniuratio,itih9 rum hxreßs perf(xminamdetedafaent,Nd fortètotum hunc locum maaisad Arianto reierre hxr.eßsn,8i pulfum Cattlinani,ad rium ipCum presbyterum Alexandnnuni.
I; Hnfii te, jChridi bella uocatdi^ f micaciones adaerfus hxreticos.
^ Ventos effe contrarias, ] C^iua param faccedebat, idep propter Aadiamficntium,A inter fe diffidentium epi^ fcoporam. et DeAnCores fecub.] ldcA,fuo7 „ _ rum temporumsnimirum aat-epiieopos intel lias dogma defendebant, i^In lopptd^f t ligit,aat imperatorcs,interquos 8i ipfos ix^ pidum cAmaritimumPalxibns,iiaelt;}‘^‘^'^^
^t\aKaij,s\.iL tiMi it.nnuiii-i.aia.itiiin.fit*-’ i • reilhcrcfedcrat amici AnanoruniiSi^^^ innuat,cos ipCos paratas ad gis (opinor) nere, quad Hieronymi^ ob JJ rum aidniam cogatarmataretocuni'
pe difTidiam erat,8i aliquoties hxrecicisfauc' bant,prxfcrtim Artanis, iff Fitubus CatUi,' nam. ] RuiTinum^ni faUar^fentit. Verum ob ? mecum ufas cüallcgorta,quüdferèiacit,quo tiesillamtnicifiaturtcuius dogmata primam proditaümt,ac daaataopera MareeUx.De^ indem Syria quocppropuirata,Epiphanii oy pera amp;nbsp;Theophtii epiieopi Alexandrini,neep non opera PaulxSi diui Hieronymi. biarn coe peraceapeAis late tam Cerpere.Pulchre auté
Hteronymo mortem fuerat minatas-i^i dixi)mams de Arianis,qairem ferrogu pleruncp, A tcphxcfententiamihimagisP bacur, quod opinor, quum hxc rocymus,adhuctililt;cünuenilfe cumRunH’^.
ARGVMENTVM EP1STOLÆ. SE QJVENTIS
De cadem re traslat, de qua iuperior,licec(lilas non admodum fapiatFUetony-tnumit^'^^ Taoïocoreliqatmas.Altoquin ubilegimas Hieronymi domam,hxreticorü perfeqtmdon' fuilTc fabuer^mtNiß forte hoc fenat demutata fede, qua de rememinitin cpidalaó^puioi^
HJERONYMVS APRONIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
^s CIO qua tentadone diaboliùûumût,utSidtuas hbor,^^^ ® ^^^^^^^P^^y^^^^*^^»Rgt;'lt;‘^ ^ noRrumderidcrium ad . Deo gratia,quad te lofp^^ ^^^^^^ fctuentê,imeripfa tentaméta diaboli ^^^^''^i^, f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gaudium eü, quando in ChriRo audio Rlios meos dimicare:St‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j zelam m nos ipfe conßrmet, cuicredimus f ut pro tide dus fanguinem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I fundamus. Euerfam nobilem domum funditus doIeo:£C tarnen quid ia esu^m, I re non potuLNequeenim portitor literarum noRe fe dixtt. Vnde dolereponim'‘ nbsp;nbsp;1 pro amids comunibus 86 ChriRi,qui foluspotens 86dominas eR,S6dusd^^^^ I nam deprecari;Iicet ex parte dd mereamur otienfam, quiinimicos donnai ^^f' I mus. Optimum autem fades, fi cundlis rebus omiRis Orientem86prxdP^^‘^ 1 dia loca petas,hic enim quieta funtomnia. Et Iieetuenenapedions non amquot;^'^^’ 1 tarnen osimpietatis non audent apenre: fed fantficutafpidesfurdx86obtin'i’^ nbsp;nbsp;nbsp;I aures fuas.Sandios fratres faluta. NoRra auté domus fecundam camalesopb^ reticorS perfequutionibus penitus euerfa, ChriRo propitio fpiritdibas didci^P
na eR,Melius eR enim panem manducare, quam tidem perdcre,
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEOVENTIS '‘ I
HancepiAolam rcrjpAt,quumprimum in Syriam demtgraAcqamp;in cahabitaretp^^Jg^ Antiochia:proxima eA. Qiio temporefaAiones Artanorum quanquamexpoUapldquot;! j^ * I eis, tarnen in aliquot adbuceccIeiÏisaucregnabantjautambiebantrcgnum-Antiochena^^ . I
Ha lam pridem magnis reram uicibasialt;Aata,aidebaturadbuc Ariana bxreiim iapc^^’^.i^i I hypoAafes ab omnibus exigebac.Eam profelTionem Hieronymus fafpedam habens,o)S nbsp;nbsp;nbsp;i DamafumRomanxurbiscpifcopuni,ut fuisliceris AgniAcec,num earn fequidebeat:p^^^ f nens ilium, ucnenum iaterein uerbis,ne CampenShus idambientibusaiTendatar, fi^ ^ nbsp;nbsp;I
epiüolaaccurauus fcripta,utpotead€rudüuta pontiGcem,dere quxcoedieratgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
-ocr page 525-477
BHIERONYMVS DAMASO
v 0 N i A M uctufto Oriens inter fe populofû furore CoIIifus,indifcifz t ftm domini tunicarn, 8lt; defuper textam,minutatim per fruftra difccrz pit:ÓC Chrifti uineam exterminant uulpes,ut inter lacus contritos,qui ïquam non habent,difficile,ubi fons fignatus,ÓC hortus ille conclufus ^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;fit, poffitintelligi : Ideo mihi cathedram Petri 00 fidem apoftolico ore
^*'’^ ft^*^*** confulendamtinde nunc mex animæ poftulans cibum,unde olim ^tJisIo • ^^^^ ^^^‘^^P*’N^Q^^ “^æ tanta uaftitas elementi Iiquentis,et interia/ ^^’'t^rum, me à preciofæ margaritæ potuit inquibtione prohibere, ’’KmiQ*^^* corpus,illuc congregantur aquiIze.Profligato à fobole mala patrio ^ ?^^ ^°^ ^° °® incorrupta patrum feruatur hæreditas « Ibi cefpite terra fœz ’’toloï^quot;^*^’^* ^^®“‘® puritatem centeno frudu refert:hic obruta fulcis frumen » *’««nil'*'’*-^’’®^^ d^gencranf.Nunc in occidente fol iufticiæ oritur:in Oriente ’’’M ^'‘'^^''’fi^ qtii ceciderat, fupra fydera pofuit thronum fuum. Vos eftis lux W?^*®^^’quot;®® aurea uafa 00 argentea:hic teftacea uafa uel Iignca,uirgam 8'titttd ^æ’^’''^timoperiunturincendium. Quanquamigiturtui me terreatmaz ’''’’®» o°’ T*^^ t^men humanitas. Ä facerdote uiÆmam falutis, à paftore præfiz ^’’feptf p’ to.Faceflatinuidia:Romani culminis recedat ambitio, cum fuccefz Wtu?^*?*^’^ ^’^’P“^° crucis loquor-Ego nulls primum,nifi Chriftu fequens, ^^ficat'”* ^^’’’‘^eft,cathedrae Petri communione confocior : fuper illam petram 5 fetO’QuteSa extra hanc domum agnum comederitjpropha-ficiiiQ ^’^’’’^’harcaNoe nonluerit, peribitregnantediluuio. Etquia promets ’Mta. ^^ ^^’^ folitudinem cümigraui,quæ Syriam iundlo Barbariæ fine difz f''’^P« ^''^poffum fanc'ium Domini tot interiacétibus Matijs à fandlimonia tua ’^’ilsn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hic collegas tuos Aegyptios confeUores fequortSC fub onez
* ’oPad' ^^’P^’^®^“’^^^^*^^^®’^°”'®ööi VitaIcm,MeIctiö relpuop'gno/ 4 ‘'W^ÏÏ’^“*5“’*^ tt^'^ttm non colligit,fpargit:hoc eft,qui Chrifti non eft,anz P’titer 0 ’ • ^ ^^ prohdolor poft Nicenam fidem, poft Alexârtdrinu iunefto ç '’^n ^^{■,'^^”’^^^^*’^^tim,trium hypoftafeon ab Arianorû præfüle 86 Campen %^ • ’ ®® homme Romano nomen exigitur.Qui quæfo ifta apoftoli pro^ ^ypoft r '^ ’’°’’^^ magifter gentium Paulus hæc docuitç’Interrogemus,quid très ’''lisII • PQ^^^tbitrenturintelligi.Tres perfonas fubfiftentes aiunt.Refpondez gt;iciiç.°^ *? t:rederc.Non fuffîcit fenfus,ipfum nomen efflagitanf.quia nefeio quid ^tte'Tii^^'^^ätetdamamus, fiquis très hypoftafcs,aut tria enypoftata,hoc *''®Sto”*K ^^^^^ perfonas non conficetur,anathema fit. Et quia uocabula non ^Hsi^ , ^^'^^“‘^^^‘»tir.Siquis autemhypoftafinufîaninfelligês,non in tri ^ ^M ^”^^ ™^'^ hypoftafin dicit,alienus à Chrifto eft:8d fub hac cofeflîone uo ’’^^hv ^a ^® ^atiterio unionis inurimur.Difeernite fi placet obfecro,no tirnebo Mis ^ .^’^^’^^ ‘ ^’ iubetis,condatur noua poft Nicenam fides : ÔC fimilibus Ml ƒ *’*n^?'^“®5®^^®^“’^ orthodoxi.TOta fecularium literarum fchola nihil ^^^it:^^° ft’^’?’^’ quot;fiquot;quot;^ nouit.Et quis rogo ore facrilego très fubftantias prædi '”'^’1 d f ^^ ^^' ^ ^°^^ natura, quæ uere eft.Id enim quod fubfiftit,non habet aliz ^quot;M^ 7* eftCætera quæ creata funt,etiam fi uidentur effe non funt,quia ali M«fti?*’’^ft ““^’^poteftrurfumnonefle,quodnonfuit.Deusfolusquiæter ^°yfend ^ ^ ^^* exordium non habet, effentiæ nomen uere tenet. Idcirco 06 ad ^’’% '^^’^’’^°^OQnitur:Ego fum qui fum.Et rurfum;Qui eft,me mifit.Erant uti Pnçfj|j '’^.'’§^fi’^®^nm,terra,maria.Et quomodo commune nomen effentiæ,pro^ -''^hs '^'r^K^^^ ^^’^® ’ ^^^ ft“'’^ ’^’^ ^°^^ natura eft perfecta, 86 in tribus perfonis h|)oft*f gt;nbsp;^*^^’5”^^^^^’‘^^“^^ natura eft:quifquis triaeffe,hoc efttres efte ^dl r^ ^^’L^5^.^^’^® dicit:fub nomine pietatis,tres naturas conatur afferere.Et fi Mm*\z f ' ^P^®^^“®feparamur,perfidiacopulatic’Iungantur cumbeatitu ^^üc ^ ’’^ ’^’’^^^j^nm Ambrofio focictur Auxentius. Abfit hoc à Romana fideï g'«tn tantum religiofa populorum corda non hauriant, Sufficiat nobis diz
S 3 cere
-ocr page 526-478
AD DAMASVM
cere, un am fut Han nam, tres perfonäs fubfiftenfes^perfedas,aequaks, coïteras^ Taceatur très hypoftafes:fi placet, 66 una reneatur.Non bonæ fufpiwonis c /iM in eodem fenfu uerba dfirennunt.Sufticiat nobis memorata credutosgt; nut ir^ diurn putatis tres hypoftafes cum fuis interpretationibus deberenosdicere, negamus.Sed mihi crédité, uenenum fub meUe later, transfigurau^f fringeJus næ in angehï Jucis, Bene mterpretantur hypoftafin, SC cum id quodipu^^P^^ j habere me dicam,hærericus rudicor. Quid tarn anxie unum uerbiirntcncnt.'lt;^^^ fub ambiguo fermone latitant C* Si fic credunt ut mterpretantur, non ®’®’’®5|j(j retment. Si fic credo,ut ipfi fenttre fe fimulanr,permutant ëé mibimets vew ^^ fenfum loq uf Quamobrem obteftor beatitudinem tuam per falutcm,per homoufion trinitatemtutmihi cpiftofis tuis,fiue täoendarn^uä*^^’
• daim hypoftafeon detur autoricas. Et ne forte obfcuritas JoeïÏn quo dego ^ ’ per baiulosliterarü adEuagnum presbyterü,qu'cm optime ^oüi,dign^^^ -^
’ tranfmitteretfi'mul etiam cuï apud Antiochia debe^m cómunicare fignw^'^æ^ Campenfes cum Tharfenfibus hæreticis copulatfmh.d afiudambiunt,$ i^ täte cómunionis ueftræ fufti, treis hypoftafes cum antïqtto ftnfu prxdïcent-
|
PRÆCEDENTIS EpiSTOLÆ 5CHOL1A lis uocatur ecclclîa..Hicfides tur,cum Onens uarilS erronbus 1 j^ lt;nbsp;Aurca uafa.] AilulîtadJocuraqui ^ cunda ad Timotheum Epiiîola,capir ,^^^ do, de un fis dmerfis in magna domo- Etufto.] Namantiquilfimæhære fes ex Oriente funt ortæ.hoc eft, Syria Phrygiaep. ^ Indifcilîàm] Sic enim interpretatur dommi tu nicam inconfutilemmcmpe conz cofdiamEccleftæcatholicæ. iJfEtChrifti uiz neam, J Interpretatur illud quod eft in cantiz co myldco capite fecundo: Capitenobis uulz pesparuulas,quædemoliunturuineas.i|f La eus côtritos] Alludit(ni fallor)ad illud quod eft in Epiftola Petri fccunda,capite fecundo: Hi funt fontes fine aqua,amp; nebulæ turbiniz bus exagiratæ.Qyibus uerbis hærericos dcz fcribit.Sedoriginalis locus eft Hieremiæcaz pite fecundo:Mcdercliqucruntfonrcmaquæ uiuæ,ôi foderût fibi cifternasdinîparas,qùæ continerenonualcnt aquas.Meminit amp;nbsp;Zaz chanas lacus non habendsaquam,capitciêz primo. ^ Fons fignatusj Huncopponitlacu buscontritis,8d eeelefiæ ucriratem intclligit. ; lt;nbsp;Elcmend liqucnds.] Sic appellat maredra VergiJius, Camposqiliquentcs. ^Vbicü(p fucrit corpus.] Locus eft Lucæ capite deeiz mofepdmo. CorpuSjinteihgitChriftü.aquiz las,pios.Iuxta ilIudïSanftorum uelutaqui/ lat luuentus renouabitur. ^ Profligato. j RL cft,profufo.AHuiïtad parabolam Euangcli/ cam dc filioprodigo amp;frugi. i(f Patrum ferz uatur. j Opinor Iegendum,patris. Meminit enim parabolæcuangelicæ. «fSeminis puriz tatem.] Semen accipit,cuangelicam doftr/z nam. Atep hæc mira extulit grandiloquenda, pompaepuerborum. lt;(fObrura fulcisjCoir Junturenimfcmina,idqiinfuJcisarui podfli mum. ^In lolium auenasep.j Eleganter diz xit,degenerant.Nara hæcnon funtfuigenez ris,fed ex degencrandbus frumentis,ót uclut in aham fpeciem tranfèundbus.Idcirco fupez riusdixit,rcferuntpurieatem,quodoppofuit degenerationi. 4Nune in Occidente. ] Nam Romara in Occidente ponunt,amp; Occidentaz , |
gam ferream j AlluUtaa Confringes eos in uirgaferrea-fct$ ^ operiuntur. jHocadligneau^aretyi'i facerdote uiclimam.j Argun^unia ' ,^, tio:paftoris eft tueri gregenufad^“ i^ uirtimam. Vidfimam autem appe '®Lj^ doftrinam,quapopuIuspafcitur.F,^ inuidia j Inuidiam uocat,atrocitate» nbsp;nbsp;^^ quododiofum fit ad hunemodununt'- P j re Romanum pötificcm.Et flagitam“^’^ exigimus improbe, «f Cumfucce^r^^y tons.] Oftendit Romanumpontifia'® t tere ab omni faftu alieniflïmö cire,q®P |^ ri fuccenèrit,af qui crucifixi u'^sgua • ^ eft,humillimi. lt;[J‘Supcriliampctra®'j -fuper Romam,ut arbitrer.Nam fieuP ,. ut Roma quoqp degencrct,fedfupcrlt;^® ’ quam Petrus profelïuscft,amp;quam haft Romana lêruauitecclefîa, qua no al® ®' . I laborauithærefîbus. f£xrra lianew®® nbsp;nbsp;nbsp;I Uic' Wic^Hnf-iizfriiie nmninn niHpfUrfcnn^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nes ecclcfias deberefubelTe Romanæ^^*^'’ cerre ab hacndaliénas,quæpaulwntcr apoftolo gloriatur, qui inter apoftolos P mas tenuit:amp;ficeftorchodoxa,ut xarum prima dignitate.AIIulïtautcniad muminquaChriftuscura duodecima^'^ lis comedit agnumpafchalera.Etquoal® tur Exodi duodecimo decfuphafelnuna mocomedetur,necefferetis decarnibosü foras. lt;f Promeis facinoribus.J Weff^c^ rus pcenitcntiam. «ff Synam iundo BafP^ ris.] Eft uaftiftima folitudo inter SyrisJB Agarcnos,lÏue Saracenos,in qua primuffl xit Hieronymus :aurcertc fecundo, hod ’ poftprimaramigrationem. lt;nbsp;Sandunidd |
SCHOLIA
A ’Him
”* quot;ïlefiJf^f Î^® ^Ofhmunione Antioche/ ™°’’^ Romans. Sanctum doz rChrifti. ^ Collcgas tuos] ^^’^äns fediconfenbrcs,uocat ''''tfratTi?’*^^®»®*^^ potius epifcopos. Na Alexandrinus. Onc' ^^■^^æ”’3ximæfunt. i^flgnoz 'quot;Pus à L ^^^ fuit Antiochensccclefisepi '?'’^^’^° inftitutus,csteri quoque r ’quot;ïto r f“®quot;^! epifcopi,qui nee ip fi D”°^^ caruerunt.Nam Vitaz ^’“Iinu5„ ^*^'i*ftlcm ecclefis fuitepifcopus, ^*iiiiiiasiï?*‘*“’“^fccundus.Pro Milcfio rez ^^’tJloto' ‘*®®»^’t ipfodiui Hieronymi *'’'^’* ^®’ decern Sifeptem enumerat P®”*^^ habendos puz ”^'*AriflP'''’°P°^'i^*^'^*'i'’®^*^*^^ ptios Se/ epifcopus,ab Arianis An/ ^“f^»f” ft“u habita fyno/ *^«iM ”''f’’® homoufij, Macedonians ’’»quot;'^fuit *?'’“’’f* ^Nicenafynodus.] Ea T^®^® conuencrant trecentiSi ’’''‘tfrord ‘®P*‘® f’^^ damnatus eft Aria BL, °®°ufio:hoceft,quo negabant ^''‘■'’tiAn fpituS fandum ciufdem efTe ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oppidum Bithyniæ.
ff'’’'®Hhi ®®^*^®“ni.] Nam huius eeelefiæ Arius. Vndc dcpul i'i^'f’iicnfk ®“’’dum traxit in fuum erro/ i j P^fQm k?®aliquotics Si imperatoribus.
'^Vn! 1 T^uinRomam quoep pofTe/ 4 ?'‘''’us,poft damnatum in Nice ^’^''’'’’’turfum Alexandris confe-' *quot;* 'trtfA °?j ®*®' ^“°^ fuerint Si Romani, f’^tèrnii ‘'^®®^I*secclefis nÓnulli,Si ob ^ïccï» ^\®°‘'®^'^d fadum eft Athana/ ?''’tciiiak^*P!‘^°P*® P^*^ Conftantem impe . ^*'*°’'^uocatis. ^Trium hypo/ Ta*quot;'’. Glacis uariefignificat. Ali ''^' 1»/« 7, quot;dätUjUtinEpiftola ad Hebrs u'’lMr*V**^*'^*** ideft figura fubftantis. ^^gt;ïn?l j‘^‘^'^^'^um autmateriam,utad 'hoeseft fubftantia return fperan/
47^
darum, vur^mni, Etad CorfnehiosJn haefub, ftancia gloris, v -ravT;! i/a-^yara. Philofophi fub Hannamuocât,quænonfit accidcs,uelquod per fe fit Si non infit,uel quod fubftet accident tibus.Græci très hypoftafes ponût,accipienz teshypoftafin pro perfona.Porró uox eainz audita erat Romanis. Hf Campenfibus nouel lum. ] In fine huius Epiftolæ feribit: Campen fes cum Tharfenfibus hæreticis copulato^ fu' iflê. Porto campc,Græccfonatflcxus:SiPtoIc mæus Campas, Ciliciæ parte facit (ni fallor) cam,qua inflexo littorc Iflici finus deflecritad Syriam,qua uicinaeft Antiochia luxta Chah 5 cidem. ^Vfian.] eMa//, quod Qyintihanus uertit elTentiam. Nam hypoftafis ambiguum eft nomen, «jf Cauterio unionis inurimur. ] Cauterium àxvTvfic/j, ferrum eft ignitum,quo inuruntur notæ.Id olim fiebat tyronibusad mihtare facramentum admittêdis. Ad quod hicalludit Hieronymus loques de baptilmo. iÇquot; Sccularium litcrarum] Hoc eft philofopho fum,ut didum eft. lt;|f Vna eft.] Sicordina, Vna Si foIaDei natura eft:hoceft,uerc habet ciTe. ^Qpod fubfiftit.] Exponituocem hyz pollans didam, n-x/xTè 0^7x1101, hoc eftà fub' fiftendo. lt;[[Vrfinus.] Vrfîcinum opinorkz gendutn. Nam hic diaconus Damafo in fufclz piendo pcntificio competitor fuit: res in bafiz lica Sicmini ferro gefta eft,adeo ut multi uz trinq? cecideriiJt. Sed uicitDamafus,Vrficiz nus in Neapolitanam ecclcfîam transfertur. Apparet autem,hunc Vrfîcinum Arianæfaz diôis fuifre,cuius fuitSi Libenus,qui tertius à Damafo præcefTit.^f Ambrofio focietur Au xentius.] Auxcntius præcefiît Arabrofîum, fed Arianæ fadionis.Poft cuius feram morz tem Ambrofio fubrogato,omnis Italia ad rez damfidemconucrtitur. ^Pcr homoufiam] Homoufion,arbitror Icgêdum.Nam eft com munis generis ê/xtûxwfi, utfit adiediuum,ab èfitaû fimuI,Si ‘ixlx cirentia;hoceft,eiufdemfi' ue confimilis efTentiæ. lt;[ Obfeuritas loci.j Q^oniam in humili Si ignoto loco latitabat.
ARGVMENTVM EPIST OLÆ SE CUVENT IS
“‘^xaretur Hieronymus,8i Damafus non refponderet,de eadem re ite^ Pdlat,blanditijs6iobteftationibus adnitcns,utimpetretrefponfura.
HIERONYMVS DAMASO
HPORTVNA in euangelio mulier, tandem meruit audiri:66 daufo 1 cum feruisoftio, media licet node abamico panes amicus accepit. Deus ipfe qui nullis contra fe uiribus fuperari poteft, publicani preci jy^ bus uincit.Niniue ciuitas,quç peccato perqt,fletibus ftetit.Quorfum xnjjj ^^SiftatalogorepetitaprincipioC uidelicet,utparuümagnus afpicias:uc Mi P ’'tuotbida non conténas ouem.Chriftus in paradifum de cruce latronê S Ck ?^^'”® ^bqtiando fera conuerfionê putaret,tecit homicidq poena marty 'gt;(iij,^“’^®’“Q“^”’»P’'0lt;^‘g“ ^^*“”' reuertentê lætus ampleditur,elt; nonaginta ‘‘'^^(^0''^'^'^^^ ‘^^i'^bdis, un a ouicula quæ remaferat, humeris bonijaftoris ad Niu y ^®^“®“P®ff^cutorcfitpraedicator,oculis carnalibus excaecat, ut mente ''‘ucacóC qui uindos Chrifti famulos ducebat ad cóciliü ludxorö, ipfe poftea
S 4 etiam
-ocr page 528-480
AD DAMASVM
ctiam de Chrifti uinculis gloriatur.Ego igitur,ut ante iam Icnp«» y^es a*^ ^.; Romanaurbefufcipiens, nunc Barbaro Syriælimitetencor-c'^fte^^F • lU banc de me fiiilTe fententiâ,quid mererer,ipfe conftitui.VerSjUta^^^p^^j^^^Ajit
Cœlum non animum mutât,qui trans mare currit. nbsp;nbsp;Ita me mc ^,^^ enö’’PL poft tergum fequutus eft,ut maiora in folitudine beUa nunc pat^ Ljefia ad*^^ a fidq s fulta mundi Ariana rabies frémit. Hine in treis partes ienw ^yto^wS'^t peremefeftinat.Monachorû circa mailêcium,antiquainmcimg yitalis?^^^ interim clamito,fi quis cathedrae Petri iungitur,meus eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nunc^^''^“^,
Paulinus tibi hærere fe dicunt,poflern credere fi hocunus ^“^’’^ mentiuntur,aut omnes.Idcirco obteftor beatitudinem tuant, petc Agios hç^® per neceftarium fidei noftrac decus, per paffionem Chrifti, ut qt» ^P fcdeas»‘^j re fequeris,fequaris 86 merito ï ita in folio eum duodecim iudica ^^^^„^^jris^'^ . alius fenem cum Petro cingattita municipatum eoeli cum P^^^ ^° j^ond^^P'^^ hi literis tuis apud querrrin Syria debearn communicare figninces. animam,pro qua Chriftus mortuus eft.
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA .r^oSiJ trdshypoftafes.udproptcr«^^
Mportuna in euangelioj De Cha nanæa fentit, de qua legis Matz thæi decimoquinto. *fl Et claufo cum fer. ] De improbo petitore
panis,legis Lucte capite undeciz mo. If De uinculis gloriatur. ] Vimftus in do mino,8iincarceribusfæpe. if Chrifti uefte] Nempe in baptifmo,nifi' mauis accipere de
num. if Ita in folio.]acnn ff Ita te alius ] An“«’*^^ P^aotem fcn“^ fto Petri martyrium:Quuni a ,5 Qpra 3 alius cinget te,amp; duect ^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^ ^jcü
tem Damafo martyriu.Qii jjajilcc dem modum obteftatus
presbyterio.Hoc dicir,utoftendatà quo ho z nore,quö fe pœnitentiæcaufa deiecinet.«|r Sy riæ limite.] CtuiSyriam à Saracenis difterz minât. lt;([ Quid mererer ipfe*3 Suapte fpontc relegatus fuit in uaftam illam folitudinê,non ab alio damnatus,uelut pœnam irrogâs fibi, quopeccatalueret adolefcentiæ, «fl’Coclum, non animum mutât. ] Horatij carmen ex Epk ftolis,in eos qui commutato loco putant fefe^ liciusuiduros,cum fruftramutetur coelum, fi idem animus circumfcratur. if Præfidijs fulta mundi] Hoc eft fauoreimperatoris amp;nbsp;ar a mismiltcum. if In trcis parteis ]Vel propter
dum, quid f Municipatum ccdid^ j inf^ ,lt; 0 ceps fuerit Romans urbi , Cilicis. Hue fortaffis »* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J pro Roma fupponens cœ nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^j nus hocquadrabatinPetru^q [j3pn lummifi forte refpexitad Paulum,ad Thcflabniccnfó p^jero”!Ja
aUcubireddit,munidpat^-P^jiïJ^ sditiohabct,conuerfatio.EtAdo nbsp;^
mofecundo ariXwfjUertiturm tur autem iHic de fe Paulus.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS ^^^^,„3011«'
Nullahærelîs grauius afftixit totius orbis eccle(îas,quàm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uo^quot;!^ quo(5pontifïcem8tipfos inuoluerit impcratores.Actotares P5 . . * ^ « Ja^w^ «d®LL Cæteri trcis hypoftafes ob uocabuli nouitatemexhorrebant.Ariani ^w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]ïtcris^j,ia auditas uoces refugiebant. Sed Arianihoc fucre peftilentiores,quodlecu a nbsp;nbsp;nbsp;f^jt 3b ƒ ^ ftotelicis argutijs effent inftrudhquod hic amp;nbsp;ipfe teftatur Hieronymus, r jj^tfaxit'^'' 3 quodâ Alexandrins eedefiæ presby tero,qui depulfus ab ccclcua,mwtos 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g coni’ nem.Aduerfus quam Nicena fynodus primum collegaeft,frcqucntiilimo tu,damnatü Arianorü dogma.Deinde uifum eft,orbcin concordia rédiger , pnifcop’’\ lent rcfipifcere.Id adum eft in coneiho Ariminêlï,fub Claudio. Reccpti cop ^^ una”''''*^ cum Ariofenferant. Damnata Arq doctrina,pronüciata eftcatholicandes,inq .^ocaP conclamatS eft ab omnibus. Solum id conceflum Arianis pctétibus,ut uliæo- . ^tnA Iumtolleretur,quod multos fuaofrenderctnouitate,præfcrtim com5æ^®®®
Id turn ftudio pacis lîmpliciter donatQcft,ncrcs pufillaobftaret publics coco ■pjOdf'^ dola pace natu eft acrius bellö, Arianis eius fynodi autoritäre ad fus fadioms pa „ j-jgdOSi?^ quêtibus,uteratcallidiuafricp.Proindemultisdenuococilqsacrumeftaducr “ .-,j,)js.bb bufdaepifcopisconniuêtibus,quibufda palâ Ariana hwefimutcamoliraoc
Ario mortuo,plures epifcopi reftituti funtab cxilio,intcr quos prscjpui Atna [g,an« us. Atep rurfum damnata paftim fynodis minoribus hsrefi ArianorS,di(puta nbsp;j^g^oJA
fcopi qui cû Ario fenferant,rccipi debuerintnonadepto prius honore ^P“^P^ j ' □„db^'quot;,{ uenirclïmul Kpoenitentisagereperfonam amp;nbsp;epifcopi. Deindean effent rebap nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^311
*
-ocr page 529-lt;Hnis{„i[P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÄRGVME-NTVJW nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;481
k’‘''‘’*’tcaf*n F*’®®*’'^®'®**J^®“snon uukadimi honorem ep^feopo refipifccnri/n co “’P’öautrant A ®’^®^*^®^®''^^ ^yP*quot;*®”® ^ Hilario, non uultrebaptizari,quos Ariani ^’quot;’*®ftllO(löv” æ9’’‘^^quot;'^“*^^*’^^o® dilptttatpcr'dialogunijfacittp Luciferianum quempiam •''’^iSnota°’ P”'^^’^^^* P^*quot;’*^*^^ quafi rcs agatur in porticu quadani,frequent! hominum ’'''’'‘^ Mex /^5^^’quot;'P'^nhbus quædicuntur,id quod fieri folirum in huiufmodi difputatioz
^^^^iidau ^ - ”*^*^*’*®P^’a™^ft*ï*’*^“citautem Lucifcrianü,ccdentcni minimeqiperz ^^'^Snataquot; f ”° folcnthæretici,nimirum quo certior eilet uiefona.Ponô Lucifenanorum '’’’''“»«nun ^^”* P^^^Oà Lucifero quodam epifcopo Smyrnienfi,qui prius ineedefiaftiz ^''*^''’®sinlih°n^*^ ^'^*”^”‘^®*’ *'Cccpti,rurfus in ueterem fadionem relapfi funt. At diuus Auz k^'’''’fnnen^ Dk*^ Qpo^““Jtdeum,incminic de Lucifero quodam epifcopo Caralitano:cu'
^''quot;^äPlaf ,P“'^^ft^*‘ttecEpiphanius ullam interhæreticos feccrintmentionem.Mcminit
k*^ ^'’'’Itant'”^**' Liberio,fed inter cos qui in exiliùm fuerant rclegati, quod à Libeno miffi
T ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nicenam damnarefidem. Meminit ciufdem amp;nbsp;Hilarius in primo li'
^^iilètó L^.^^^ndömifed honorifice. Memin it amp;nbsp;Hieronymus in appendice Chroniz
'’‘’B-Mem n'’^’''^”^“*“^‘^®®»Q*’* P°‘^ reftitutum Äthanafium fuerit unà cum Eufebio reuoz ''f”’'’3tecoU^^'”^^^’°80 fcriptorumilluftrium:ucrum huncteftatur nunquam Ariana *''''''anibim,’^’’’*’’®d*’’^^“*^»Q“o loco mortem hominis recenfet.Vnde palam eft, Auguftiz ^'üiilta^^''.*’®®’nisfaiflc dcceptum. Liber autem eft inprimislcdudignus,quippe
f**'’®’itiau d^^'i^ P'‘æccp ta compledatur,de ui ta cpifcoporum: uariam item fuppeditet hifto
'’'quot;’Meimj P*quot;®^hærclibus,dcactis fynodi Ariminenfis. Atque utinam diuus Hierony/
'’quot;^hocn '?y’’°’^*’”’ *‘“™ citeris quoqi difputalTetjöi minus conuitioru mgeftiflet. Ciyanz ^''P’kft p. ®°‘^ouitium fuit,ingcnti cuidam amp;nbsp;impotenti Chriftianæ fidei zelo condoz d’forte’ • ^®®®*Q““seft in Arianosquot; fortaffe ob id quod Arianorum dogma uidcaz ®’quot;’öxjt^’’^’”^unilibris,8i id temporis cupiebat Origenem ab omnibus legi,dodrina:
^°”'^'”” “*“* ^a’^^rat*••» *” Origenianum nomen inuidia.Cyprianum az
gt;3t in Hilarium non fine ftomacho loquitur.
D-HIÉRoNYMI ORTHODOX! ET LVz
CIF ERIANI DIALOGVS
RoxiME acciditjUtquidamLudferifectaror,cumaÜoecclcfiæ 1 alumna odiofa loquacitate contendens, caninam facundiarn exerz
cuerit.Aflerebatquippeuniuerfummundiï eflcdiaboh':óó,utiam familiare eft eis dicere,falt;ftum de eedefia lupanar. At ille econtra* do rationabiliter quidem, fed importuno 2lt; loco SC têpore defenz debat, no fine caufa Chriftum mortuum fuifle,nec ob Sardorum
Mitu —^^ «kuiti, no linecauia Lynrniuni mortuum iunie,nec 00 oaiaorum '''’’’ifta • , ®** dei filium defcendifle.Quïd pluraCdum audiêtiam 66 circulum ^ (^7®plateis accenfa foIuerent,amp;C inconditam difputationê nox interrum '’'’'lij •*'^P^^ inuieem facie recefterunt : hoc tarnen his qui affuerunt ftatuz ’®H(J®®^^®’2tam porticum primo manc conueniretur.Quo cum iuxta placiz ^®lt;5i$ f ^'’““^ffl’^ntjUifiim eft utriufq fermonem à notaris excipi. Atque ita ^^iHtn *^^quot;^'^“®’Hdladius Luciferianus dixit : Hoc primum mihi refponderi Chriftiani fint, an nonC orthodoxvs, Ego plus, in quit, ''^‘'t^°’^a^*^^°’^’'^® ^æ^^^f“ Chriftianihnt^L VCIFERIANVS dixit, Que ^Mia’'^ • ^is,Chriftianumnegafti. 0 R T H o D. dixit,Omnes ergo hæretici f‘’l)oIif*’®®^’’V^‘*' V c i F.d.Iam luperius audifti. 0 R T H .d.Si Chrifti non funt, , •*’’lHt“’^^'p ^ '-^ ^ ‘d* Nemo dubitat. 0 R T H. d. Si autem diaboli funt,nihil rez ’^ S®“*^®®’ L v c i F. d. Non refello. 0 R t h . d. Igitur prxfixum , ''^^’iin”^°^*”'^^’^^^æ’^^*''^°^’^^'’'î'^'^’^'^'’’”’^'^''*’'^^?^’'*^*^'’ ^^ ^ iF.dixit, Pla ^'‘’tile^ï (T^^ ^‘ dixit,Quaere nunc ut libet,quoniam inter nos coftat hæreticos ’*lHï» . ^^ ^IF.dixit, Quodinterrogatiomeacogere uolebat, expreftum ^liier.^'®® ^^’^’^1^’'°® nonelTe.Nunc reftat Coclufio.Si Ariarti hærctici funt, Sÿ '*^*^®*’^® gentiles funt : SC Ariani gentiles funt. Si autem Ariani gentiles *’'’“^ focietatem ccclefiac effe cum Arianis,ideft cum gentilibusï I^t n ^quot;^ ^If’Bertram ecclefiam quæ ab Arianis,ideft à gcntilibus,epifcopos fuz *’’05f^**^^*” epifcopos recipere, Cy de capitolio facerdotes:ac per hoc antichrift» ^^”fti eedefia debeat nuncupari. 0 R t h . d. Ecce impicta eft “3:Parauit mihi fo«ea,ÓCipfe incidit in earn, L v C1 f. d. Quó nam modoï' Orthod.d.
-ocr page 530-48t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS LVCIFERIANOS
o R T H 0 D .d.Si ArianijUt dicis gentiles funt,2lt; Arrianorum conucntiailawf^ C funt diaboli,quomodo in caftris diaboli baptizatum recipisC L v C ip.d.RccÇ’”» fed poenitentem. o R t h o d . d. Prorfus quid dicas nonintelhgis.Quifqua”’'’' gentilem recipit poenitétem^ l v C iF.d.EgofimpIiciterin exordiofermonisÇquot;^ nes hxreticos gentiles effe refpondi. Verumquia captiofaintcrrogauoftiitpf*quot;’ quxftionis,tibi palmam tradens,ad fecundam ucniam,in quaaiolaicumab Aifl nis ucnientem recipi debcre poenitentem,clericum uero non debere. o R T ° ' dixit, Atqui in prima quæftione quam obtinuilTe me dicis, etiam fecundam o®^ nui. L v C i F. dixit,Doce quomodo obtinueris. o R T H o D.d.Nefcis5ibicö^^ z dericos unum habere Chriftum,nec alium neophytis, alium cpifcopis effe deP^ Cur ergo non recipiat dericos,qui recipit laicos poenitentes^ L v C i F. d. cpifcopi,ipfum lachrymas fundere pro peccatis, 06 corpus attredaredemin'.^^^ eft epifcopi ad fratrum gcnua prouoIui:K de fublimi loco euchariftiam n^ u populo. Aliud eß lugere quod fueris,aliud negledo peccato,inEccIefiam^’ riofum.Tu qui heflerno die facrilegus creaturam Dei fiJium prædicabas,q^'V tidiepeior Iudæis,blaiphemiarum lapides in Chrißumiacicbas:cuiusman'uS guine plenæ funt:cuius flilus lancea militis fuit, ad unius horae conuerfiono” ^^ ginem Ecdefiam,adulter ingredieris C Si peccafle te pœnitet,officium dtp°''^ ■ ccrdotis:fi te non peccaffe confidis,perrnane quod ßiißi. o R T H 0D.d. caris, 00 à diiputationu ipinetis,ad campos liberæ dedamafionis excurris. V«!^^ define quæfo à communibus loeis, 66 in gradum rurfum ac lineasregredcreT^ ea fi placuerit,latius difleremus. L v C l F , d. Nulla declamano hie eft. ^^^0 i tientiam fuperat, propone ut libet, argumentare ut libet, nunquam perfuadd’* efle epifeopum, quod laicum poenitentem. o R T H 0 D .d. Quoniam o^^'^^^f^^ nes aliam efle rationem epifcopi, aliam laici, ad compedium concertations ff* nbsp;nbsp;nbsp;1
quod pofiulas;nec me pigebit locum tc faciente,manum tecum confercre.'t^ ^ ^ 1 mihi, quare laicum uenientem ab Arrianis recipias, epifeopum non t^^*P'^,^- ,,„ I c IF. d. Recipio laicum, qui erraffe feconfitetur:2lt; Dominus mauultpffR**‘' / I peccatoris, quam mortem, o R T H o D. d. Recipe ergo 00 epifco^um,qmSt «^ ^^ 1 fe fe confitetur:8i Dominus mauultpoenitentiam peccatoris, quam motten* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
C i F. d. Si errare fe confitetur, cur epifeopus perfeucrat f Deponat faceff^*^,^^,’ 1 concedo uenfam poenitenti. o r t H o D. d. Refpondebo tibi S^ ego fa!^°^^. nbsp;nbsp;I
tuis. Si laicus erraife fe confitetur, quomodo laicus perfeucrat J* Deponat1 tium laici, id eft baptifma, 60 ego do ueniam pceniteti.Scriptum eft enimtRegn ^^ 1 quippe nos 06 facerdotes deo patri fuo fecit.Et iferum;Gentem iandam/eg**-^ I cerdotium,populum acquifitum. Omne quod non licet Chriftiano,commune nbsp;nbsp;1
tarn epifeopo quam laico. Quipoenitentiam agit, priora contemnat. Sinon nbsp;nbsp;nbsp;1
epifeopo poenitenti perfeuerare quod fuerat, non licet 0d laico poenitenaptm* nbsp;nbsp;nbsp;1
re in co propter quod poenitentiam confitetur. L V C i F .d. Recipimus ^5*®*’^^^ niam nemo conuerteturfifeßieritrebaptizandum, 06itafi'et,utnos perditionis eorum,firepudientur. oRTHOD.d. Tu in co quod recipsh* ’ unam animam recipiendo fàluas,ÔC ego in recipiedo cpifcopum,nbndicamim Ciuftatis populos, fed uniuerfam cuipraceftprouinciam ecclefîæfôcio, qffoni peUam, multos fecum in ruinam trahet. Quamobrem quæfo uos, ut cam ration nbsp;nbsp;1
quam in paucis recmiendis habere uos cxiftimatis, etiam ad totius orbis filin nbsp;nbsp;nbsp;I
concedatis. Quod ft d ftp licet, 06 tarn duri eftis, imo tarn irrationabiliterincicn* nbsp;nbsp;nbsp;1
tes, ut eum qui dederit baptifina, hoßem Chriftueum qui acccpcrit,f3iumpnff ' j nos nobis aduerfa non facimus;aut epifeopum cum populo recipimus quem I Chrißianum : aut fi epifeopum non recipimus, feimus ctum nobis populnnutfl i ciendum. L V C i F.d.Oro te nonnelegiftide cpifcopis didum:Vos dHsfuO^’ 1 Si autem lai infatuatum fuerit, in quo lalicturC ad nihilum eti utile, niü ^^P^^^ l I tur foras, SC conculcetur ab hominibus. Sed 8^ iHud quod pro populo P^nontof nbsp;nbsp;I
cerdos deum exoret,acpro facerdote nullus fit idius qui depteceaitgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
-ocr page 531-^(j^^^ _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS LVCIFERIANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48?
^“»^dit^'^^^ï^® ^^ fententiam concurrunt unam.Nam ut fal omnem cp quot;'Mtoti ’X^^^ ^liquid per fe tam fuaue, quod ab fep eo guftum demulceatuta ^^jüueDF ’*^^P5°P”® Ecclefiac condiment urn epifcopus efttqui fi infatuatus fue Wuctb ƒper hcrefim, fiue per libidinem,06 ut femel dicam,per S5cerdos^^^^^^^’^ ^^° ^’æ potent condin,cum ipfe fuent omniu condimentum^ *’*®6n(5^pP^^ P*^° ’^*^° offert oblationem fuam,imponit manum fubiecflo,redi “^ w fn' ^'Y^® fnuocat:atcp ita eum qui traditus fuerat fatanæ in interitum car? pfiusun ^^^ ^^™^ ^^’^^’' ? ^’'^^’‘^ ’^ populum oratione, altario réconciliât : nee facile -^^5®^*^«» reftituit fanitati, quam omnia fimul membra confleucrint» 8ohoca *PP^^°^*“'^®ïo pater, cum mater pro uifceribus fuis deprecatur. Si er/ ’'^ubii i^^**®^® 8^^^^ laicus poenitens reftituitur ccclefiaenbiq; fequitur uez
^ ™* P’'æc^flsi'at:manifeftum eft facerdotem de gradu fuo motum,in eun Polifte^'^'^j^P^^^ ’^^^''^^’^*^ ^^^ poenitens facerdotio carebit:aut in honore ^ÉituaTfi ^ ® 5^^^^ßa® non potent per ordinem pœnitentis, Tu mihi nunc '’^^^^æ ^^pot'cm contaminas: tu eum qui proiedus foras,iaccre dez ^itfllud ƒ ^^’^^ ’ cundis hominibus conculcadus,fupcr altarium reponisfEt ubi ^toremd ?c^?^'P’'æ^®P^^*®po’'f^^«pi^óopumeffe fine crimine,quafidifpenz 'Ifnunc' ^. f‘^“nt.’Probet autem fe unufquifque óf fic accedatC Vbi dominica R^nerili ^'°, ’^^’^iferitis margaritas ueftras ante porcos ^ Quod ft de omnibus ^tiamd* p^*^^® ®t^gfs,lt;ïnanto magis de facerdotibus precauendnm eftjCum ^ iftor ^k'^ ^^^ caueturCSeparamini, inquit dominus per Moy fen, à tabernaeuz neßjn5|”*®®®®'”n^nnfflmorum, Ôf nolite tangi ab omnibus quæ funt eorum, *0funit P^®®® peccato eorum. Et rurfum in duodecim Prophetis : Sacrificia ’'’8«liodlquot;^'*-^P^’® ^'^‘^’•^SjOmncs qui manducant ea contaminabuntur.Et in Euz ^^opui c°'’’®^^’^ncerna,inquit, corporis eft oculus,ideft ecclefiæ lumen eft epiz doften' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^® umplex eft,totum corpus tuum lucidum crit. Sacer-
If
^red*^ N^“®^ P’'æ‘^flt;^^ore,cx omnium corde tenebræ difeutiutur. Et eau '^’hbn '^‘^^^ enimlucernaaccenditur Óf ponitur fubter modium,fed fuper caa
quot;^’^^^^’^cat omnibus qui in domo funt:hoc eft,ideo deus fcientiae fuæ igniz *^ “ï^^^^^po fuccendit,ut non fibi tantu luceat,fed omnibus profit.Et in con
*^®’®^®^oculus tuus neguam fuerit,omne corpus tenebrofum eft.Si au/ ^irT^’'^^®^® ^^ ^^ tenebræ funt,ipfæ tenebræ quantæ cruntfEt recte. Nam tiiseri^^^P’^P“^ in ecdefia conftituatur, ut populum coerceat ab errore,quanz ktf ^!^°’'in populo,cum errat ipfe qui doceatCQuomodo poteft peccata dimic introj 'Pæ P^^^^^o^ ^ii ^ quomodo fanctum facrilegus faciet^unde ad me lumen ®* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ooilus metis cæcus fitî'Proh dolor antichrifti difcipulus ecdefia Chri
^c**^^* Et ubi eft illud, Non poteftis duobus dominis fcruire ^ Sed 8f illud, ^etf •'^®’®*catio luei ad tenebrasc’qui confenfus Chrifto ad BeliakLegimus in don,, ^^^wo : Homo in quo fucrit macula Óf uitium,non accedat ofierre dona lt;li(i^t®’^^’^in®tSaccrdotcs qui accedunt ad dominu deum ut facrificent,munz ^^’^nqnat eos dominus.Et in eodem:Et cum accedunt miniftrare ^^^'^^^nt in fe delirium,ne moriantur. Et multa alia, quæ perfequi infi •*sual^^^® ^’’^ii^i^® omitto.Net]^ enim numerus teftimoniorum,fed autoriz i^f ^^^ ^®Eus oftenditur uos per modicum fermentum totam ecclefiæ maG I'Jiiir f^P’^^*^ ‘^^ ^ins manu hodie euchariftiam accipere,quern heri quafi idoz htçf ^ P'^tbatis, o R T H o D. dixit, Multa quidem de facris uoluminibus memo-Sito^^P'^^ dixiffiifcd cum totum circumieris faltum, meis caflibus cocludcris. Hafj PP^’'^^tiis,Arianorum epifcopus hoftis Chrifti,{it infatuatum fal,fit lueerz lalmf'^*^®»®* o'^ulus fine pupilla:nempe co peruenies,ut falire no pofli't,qui di P ^nonhabeat,no illuminer cæcus,non accedat extindus.Tu autem cum con ^'fii?^° ^° dbum denotes,cur infulfum arguis conditorem^Dc igniculo eius ecz ^ (?’^^®^^2iClucemam eius criminaris extindlam^ Oculos tibi præbet,ôf cæz ^‘‘•Quamobrem oro te,ut aut facrificandi ei licentiam tribuas,cuius baptifma probas
-ocr page 532-484 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS LVCIFERTANOS ^
probastautreprobes eius baptifma,qucm non exiftimas facefdoteW'
fieri poteft,ut qurin baprifmate fandtus eft,fit apud altarepeécator.L jpj^V Sed ego recipio lafcum poenitentem per manus impofinoneffl,ó^ i^ jj.d^ ritus (ancci,kiens ab hacreticis fpirituni fandtum non poffe coterk 0^ g^pjVi^ Omnes propofirionum ueftraruin calles ad unum compitum rum more ceruorum dum uanos pennarum euitatis uolatus, foriJuu®* plicamint » Nam cum i'n patre 50 hlio £d (jpiritufando baptizawshort ^qH’’' domini fiat, cum ueteri æde deftruda, nouum triuitatis delubfumƒ“*, modo dicis fine aduentu fpiritus fandi apud Arianos pcccatapolK^^^w modo antiquis fordibus anima purgatur,quæ fandum non habetip’k enïm aqualauat ani'mam,fed prius ipfalauatkr à fplritu,ut alios lauare p ^^J,r poflÏt.SpirituSjinquit Moyfes,domini ferebatur fuper aquas.Exquo’^jui^' ptikna non elle fine fpiritu fando.Bethefda lacus ludææ nifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Ii,debilitata corporaliter membra fanare no potcrat;54 tu mihi aqualimp^^rjc' de balneo anima lotam producis, Ipfc dominus nofter lefus ChnntiSjq^ ^(C3 mundatus eft in lauacro,quam lauacro fuo uniuerfas aquas mundautt, nbsp;nbsp;nbsp;(jj/
put extulit de fluento,fpiritum fandum accepitjno quod unquam unc P x|'jf3.' do fucrit,quippe qui de fpiritu fando in carne natus eft:fed ut illodno ^ retur ueru effe baptifma,quo fpirirus fandus adueniat. Igitur fi ^?®’^ p'^figt;*^ fandum non poteft dare,ne baptizare quidem poteftjquiaEcclefix o2P uuiy fpiritu fando nullum eft.Tu uero cum baptizatum ab eo recipias, K po* -djit ces fpiritum fandum, aut baptizare eum debes,quia fine fpiritu fanoO ’‘^(ijn baprizari:aut fi eft baptizatus in fpiritu,define eiinuocare fpiritu,qu^m nbsp;nbsp;j^plo
baptizareturaccepit, L v c iF.dixit,Obfecro tenónnclcgiftiinAeWS E jjff, rum,eosquiiam à Ioannebaptizatifucrant,cumad interrogations ap fpondiiïenttfe nee auditu quidem compcrinc,quid eftet fpiritus fansS-p „^^ 0 ilie fpiritum fandum confequutos ;' Vnde manifeftum eft poffe alique®. ^jdnH' ri,Slt; tarnen non habere fpiritum fandum. o r t H. dix it, Non tarn ^^ip^ ' jjni norum uoluminum eos qui audiunt puto,ut ad hanc qucltiuncuhm dino ^^^^j longo fermone opus fit. Verum prius quam quid in earn fententiamloqua ^^jjo ta,iuxta fenfum tuum,quanta fcripturarum turbatio oriatur.Quid annes in baptifmate fuo alqs fpiritum fandum dare non potuil,qui Ch® ^^ Et quis eft ifte loannesC Vox clamantis in deferto,parate uiam Domin’)'^ ^^j^, citefemitas dcinoftripllequidicebat, Ecceagnus dcpecccquitoliitpci^^^N ^^^j, di . Minus dico,ille qui ex matris uteroclamabat:Etundehoçmihi)Utu£ ter Domini mei ad mepfpiritum fandum non dcdit,qucm Philippus diacon nucho dedite’quem Ananias Paulo deditCAudader forfitan uidear loanncmp^^ ferre cundis. Audi Dominum loquentem:Non eft in natis tnulierummaæt ne Baptifta. Nulli enim contigit prophetarum, ÖÓ annunciate Chriftum, ^ »^ demonftrare.Et quid mihi necefte eft in talis uirilaudibus immorari/unia tre etiam angelus nucupetur; Ecce,inquit,mitto angelum meu ante feaon ^^ qui præparabit uiam tuam.Planè angelum,qui poft mâterni uentris ^o^'^^l^^ mi deferta fedatus,paruulus de ferpêtibus lufit:qui oculis fpedantibus nihil aliud eft dignatus afpicere : qui cloquips Domini,quæ melle ÔC nnödu funt,dignam Deo uocem erudiuit. Et ne quæftionem morer, fk decebat trt præcurforem Domini. Ifte ergo talis,tantusqß fpiritum fartdum non dédit, q** Cornelius centurio antequàm baptizaretur, accepit C Refpode quxfo eut non deritç kd ignoras. Audi quid feripturæ doceant: Ioannis baptiima non ri®’!’?’^ ta dimifipquàm baptifma pœnitentiac fuit in peccatorum remiflionem,ideibn turam remiffionem, quæ effet poftea per fandificationem Chtifti fubfeqini’ Scriptum eft enim, Fuit loanneS in deferto baptizan's,2lt; prædicans Euango'^ pœnitentiæ in remiiîîonem peccatorum.Et poft modicum:Et baptizabâtura in lordane confitentes peccata fixa. V t enim ante præcurfor Domini ipfqk 2gt;j^j^^
-ocr page 533-*I»titi^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS LVCIFÊRIANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48^
P*?^’^ dominici baprifmaris fuit. Qui de terra eft,aiebatjtcrrena loz ^’^illtba • ^'^P^*’ ^^”^^’^“P^’’ 0ï^^2s eft. Etiterum : Ego baptizo uos in az ’’.^tiiif^^^^““®®^^^*”“’ Siautem loanneSjUtconfelius eftipfejnonba/ f'^^®n(^o P*’’^»^onfequentcr necçpeccata dimifit,quia nulli hominum fine fpu ^^’’^ dim^Pœ ^^ dimittuntur. Aut fi contentiofe argumentaris, ideo Ioannis baz '’’’^«onf' *’^ P®^^»quiadccoelisfuit:edocequid amplius in Chrifti baptif-piccata dimittit,libérât à gehenna.Quod à gehennalibe ^'^'’^ion p ^^ ’ P^*'f'^^u^’^ autem baptifma non eft, nifi quod in cruce 06 in rez ^'^^iHi ^ ^^”^* ^^ * ^^^ ^^ *” peruerfum duceris irrdigiofus, dicente ipfo löanz ^H d ^P®*”^^^ crefcere,me autem minui:dum ferui baptifmo plus quam habuit ^V£‘’“quot;‘^“»deftruis,cui nihil amplius relinquis.Quorfum ifta tendit afferz ^P'fim*^ r’^^”°’' *^’^’' durum uideatur,fi hi qui à loannc fuerât baptizati,poft^ ^et f ^°®®’'®anus apoftolorum,fint fpiritum fandum confequuti:cum 'Qs.'Ty’°^’^^peccatorum quidem fine fubfequutura fi'de remiffionem confequu/ ^ eft'^''° ^quot;^^ ^^ Arianis recipis baptizatum,0t ei tribuis baptifma, quod perfez ^dfnu^?^ ^^^° ^“^^* modicS quid ei defuerit,fandum aduocas fpiritum, cum '^'’*amp;oii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®®® fpiritu fando nullum fit ^ Verum longius exceflî,ô6 cum æ/
^'^^Ms ^ ^^^^darij potuerim impetum fubmouere, leuiora eminus tela direxi. Pdfinjnj^®®ï^^ptifinamtantum imperfedum fuit, ut conftet poftea Chrifti ba-*^ ïnteih ^*^^^°®’^^ ^^ ^° fuerant baptizati. Ita enim hiftoria refert ; Fadum ^^iæ dg ’^^w Apollo effet Corinthi, 84 cum Paulus pertrafiret fuperiores partes ’^^'anfa'^^^^P^*^“™*®^ ^“® inueniffet quofdam difcentes,dixit ad eos : Si fpfz ^'“'diisf quot;’^ccepiftiSjCum credidiftisCAt illi refponderunt : Sed nee fi fpiritus ’W:ln?*’’'*‘Ï*’®‘®’*®’^“*^ autem ad eos:In quo ergo baptizati eftisCRefponde-* P^o °^^^'^ baptifmate. Dixit autem Paulus : loannes quidem baptizauit baz ^ ^lefn ,‘^*^’^^iæ plebem,dicens, in adueniêtem poft eum ut crederent:hoc eft, ''*M •’/’l’^^®°”®’*P®ccatorum.Hisauditisbaptizati funt in nominedomiz ‘’’’ÊUiÀ r ^brifti.Et cum impofuiffet illis manus Paulus,continuo cecidit fpiriz ^ùan ft ^^P^^ cos.Si ergo baptizati funt uero 8^ legitimo Ecclefiæ baptifmate, ^ffm !Vk ^P*^*^” ^^^“quot;’ confequuti funt;ÓC tu Apoftolorum fequere autoriz ^^lt;lu°^°’P^ ^°5 4^^ Chrifti non habet baptifma, K poteris inuocare fpiritum ôtantX ^^ ^ ’^’ ^*^• Qui dormientes fitiunt,auide fauces fluminibus ingur^ W* * '^^^’^^^ P^us hauferinqtanto plus fitiunt. Ita mihi 8^ tu uideris aduerfus ’quot;Jsin'quot;'^’® S'^^ui propofui hinc atque illinc argumenta quæfiflre,8lt; nihilomi-more ^^^^'^ quæftionum fiti perfeuerare. An nefcis etiam ecclefiarum hunc elfe Èxto'’'’?^^P^^“*® poftea manus imponantur,8lt; ita inuocetur fpiritus fandus^ fiib^™^^5”P^ ftt^Iu Adibus apoftolorum. Etiam fi feripturæ autoritas non quot;tuit *^-^^“® ®’’'^‘® *u hanc partem confenfus inftar præcepti obtineret. Nam £lt; Risuf *^^^æ P®'®^^®*ogt;tiem in ecclefiis obferuantur,autoritatem fibi feriptæ Ie lisn *®P^“®^hudut inlauacro ter caput mergitareïdeinde egrelïosjadis 00 meh Pent ft ^ ’•°*'0rdiam,ad infantiæ fignificationê : die dominico amp;C per omnem fom^^“®’*^®^ ^^ geniculis adorarc,8lt; ieiunium foluereïmulta^ alia fcripta non fijf'^’^®**^bilis fibi obferuatio uindicauit. Ex quo animaduertis nos Ecclez zam ”^*’^®” ^'^^^* * ^‘^^^ ^^^^ aduocationem fpiritus conftet aliquem baptiz tiem 1^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ’ ^^*^ ^^’^ quidem abnuo hanc effe ecclefiarum confuetudi taf f*^^°® ^^* longe in minoribus urbibus per presbyteros 8lt; diaconos baptiz „ ' ftw;epifcopus ad inuocationê fandi fpiritus manum impofiturus excurrat. 't'^'t^lc eft,ut leges Ecclefiæ ad hærefim trasferas:8lt; uirginis tuæ integritatem, '^f^erctneum lupanar ia patiaris fpurcariï* Epifcopus fi imponit manum, his imz ? fgt;t,qui in reda fide baptizati funt:qui in pâtre ÔC filio 86 fpiritu fando tres per.-,.''^,unatnfubftantia crediderunt. Arianus uero cum aliud nihil crediderit (dam ^f^quafo aures qui audituri eftis,ne tantæ impietatis uocibus polluamini)nifi in P^efob uero Deo,ÓC in lef« Chrifto faluatore creatura,8lt; in fpiritu fando utriz
T ufque
-ocr page 534-48^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS'LVCIFERIANÖS - ^j
piat fpiritS landt urn, quem nos afferimus in uero baptifmatetribucdiitc
feruationem ex ea autoritace defcendere, quod poft aftenfum domini 'P”^,jj^^j dus ad apoftolos defcendit.Et muftis in locis idem faditatum r^oi®“®’. ^^^^pt rem potius facerdotq, quam ad legis necelfitatem. Alioqui fi adepn^pi imprecationem fpiritus fandus deftuit, lugendi funt,qui in uieulisjautm aut in remotioribus locis per presbyteros Ód diacones baptizati ante dor quam ab epifcopis inuiferentur. Ecclefiac falus in fummi wccrdotisdig®o ^ det: cui fi non exors quædam 06 ab omnibus eminens dci'ur poteftas, *:®^‘^ fiis efticierttur'fchifinata,quotfacerdotes. Inde ucmt,ut fine chrifmate^ ^P ^^^^ iuffione,ncq^ presbyter,nec^ diaconusius habeantbaptizandi'Qwod , Ç .^^^ fi tarnen necellitas cogiqfcimus etiamlicere lateis.Vt enimaccipit qtns,iö ^ poteftmifi forte eunuclius à Philippe diacono bapti2atus,finelpftft®^'' .j( credendus eft, de quo fcriptura ita loquitur : Et defcenderunt ambo in aq nbsp;^^
baptizauit eum Philippus.Et quum abfcederent ab aqua,fpiritus faneurs ^^^ eunuchum. Si auteni illud obqciendum putas, Qiiia quiim audilftnt Apoi^^^|^ erant Hierofolymis,quia recepit Samaria uerbum Dèi'mifcruntadeos ^^ Sé loannem : qui quum uenilient ad eos,orauerunt pro eis, ut aedpaquot;^, feu«' fandummondum enim ceciderat fuper üllum illorum : cur itafadum ntgt;® .^j^ quentibus difce. Ipfe enim ait : Sedfolum baptizati erant in nomine ß^tu Tune imponebant illis manus , 06 accipiebant fpiritum fandum.H(^æ^° p^p fimiliter te facere diets,quia hærenci non baptizauerût in fpiritu fanctoat nbsp;nbsp;nbsp;.^
lippum ab apoftolis nó fuifie diuifum,eandem habuifte ecdeßam:«®!®^® ^^j p num lefum Chriftum prtedicalïe;diaconum certe fuifie coruni,q'h polity ^ impofuerunt. Tu uéro quum apud Arianes non ecclefiam dicas efle, ft 7 °^^ gain: nee elericos dei, fed creaturæ fié idolorum culte res: qnomodoindnpa fa canclem alferis ratiénem te teueres’ l v € i r .dixit:Valenter quidem » , ^ du me tibi in faciem dimicantem repellisrfed poft tergum caedcris,8C nw® ^^^ ÿ lis dorfa non protegis . Efto quippe apud Arianes ne baptifma lt;P*^^*^J(o/ ideo fpiritum fandumab eis non pofie darf, quianeedum remiffionctap^ rum acceperint : totum hoe uidoriæ mex proncit, fié argumentorum *®®‘'‘’. p^ leftra, mihi palmam uidoriæ fudat. Arianus baptifma non habet, cerdotium habetS’Laicus apud eos non cft,£é quomodo epifcopuisefl-tpot • ^^ hi recipére mendicum non licet, tu recipis regemS Vos hofti caftratrames, ^^ bis perfuga reijciendus eft s' ORTHOD. dixit : Si priorum na^’^^^^’p^Lmi res tibi fuifie refponfum : fed dum amorem eontradicendt fequeris, a quam ^^ lineis excidifti ï more quorundam loquacium potius quam facundorum. q“ ^ ^^ difputare nefciant,Tamen htigare non definunt.Ego enim non tam in pra ^ ^^^^ rianos,uel improbo,uel defendo, quam illam Curfus meimetamcircumeo, ^^^ ratione à nobis epifcopum recipqqua laicus à uobis recipitur. Si €’'®’'®^®®^L|| ueniam,5é ego ignofco poenitenti. Si in fide fuabaptizato baptizans nocer j^^ potuit, fié fn fide fua facerdotem conftitutum conftiluens non inquinauit. ou cft hærefis, fié ideo fimplices animæ facile decipiuntur. Deceptie tam bi^.ß^
3 epifcopi communis eft:atepifcopus errate nOn potuit.Reuera de Plafonts ftophanis finuin epifcopatumalleguntur. Quotus enimquifqueeft, qm’’°^^ prime in hts erudirus fitsDentque ex lucratis quicunque hodie ordinantur, ^^ bent cur», non quomodo fcripturarum medullas ebibant, fed quomodo auresp puli declamacorum flofculis mulceant. Accedit ad hoe,quod Ariana harens ^ giscum fapientia feculi facit : gé argumentationum riuos de Ariftotelis Ion ^ tnutuatur-Igitur paruulorum inter fccertatiumritu,quicquiddixeris,dicaffl*ïj^jj,^
-ocr page 535-^^VERSVS LVCIFERIANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;487
’^Uth'’^i’efuta?^^^*®’^^g^^° * Arianus bapti'~at:crgo cpiTcopus cn:nonba/ •deo^îrinlyj^L“?»^ ego non redpïo facerdotem. Sequar te quocuncj leris, ^’'îiii'^'^^'^end °”^“^^^^*’*^gt;‘iutpàritcrexpediemur. l v C1 F. dixit: Sedlaico 5ilt; ^^eiUb'”^' ^'^^ ^^^^efiam dei putans fimpUciter accefrit:00 nrxta fidem ‘^^‘:' 0 R T H 0 D .dixit:Nouam rem aflens, ut Chnftianus ’Itb“’5‘^tu ^nJJ^^o^qui non fuit Chnftianus. Accedens ad Arianos in qua ftiv^’^^cien^ ^^‘Nempe in ea quam habebant Ariani. Aut fi iam ipfe bene crez Cç^'^^^bfuJ ^° quot;æreticis baptizatus eft,errons ueniam non meretur.Verü hoc ij^ 7*111 noj'^®!^“^ difcipulus ad magiftrum uadens antè fit artifex,quam do fcah^'^'^ccat A 4 ?^?^°*^*” neneratione conuerfus, nouent Chriftum melius, ^ or •'^c5f ’^^®^gt;ü*nplicitcr in patre 86 filio SC fpiritu fando crcdidit:óc ideo ld 1 ^’ïedi^'f^® ^^'Q^æ ^^ ^^ quæfo fimplicitas,nefcire quod credasC'Sim/ teh ^cff A^“*^ crediditC’certc aut tria nomina audiens,trcs deos credidipS^ ^^ tribus uocabulis trinominem credens deum,in Sabel/ fanÂ^^^‘^^^ edodus ab An'anis,unum efle ueru dcum patrcm,hliuni t ^’‘’ïlt;ho ^ • eredidit creaturas. Aut extra hæc quid credere potuerit nefcio: fiï^’^'gt;Um f^ edodus in capitolio, homufion didicerat trinitatc. Sciebat paz ^%tuj P**^^ ^^^^^”1,non natura,fed perfonis eflediuifos . Sciebat Si ^‘’»mdV^^^’^ P^J”^ nomen in filio. Ridicula penitus aflertio antè de fide ’^'^^feij' P'“^f®»lt;iwàm credere:antè myfterium fcire,quam initiatus fit:alirer *^^Htrin^ °^P^'^^^^em,2lt; aliter baptizatum.Practcrea cum folenne fit in laua ^ftojuJ^^“^°®®^®oneminteiTogarc, Credis in fandam Ecclefiamï’credis ^^ fl^^”' ecclefiam credidifle cum dicislt;In Arianorum^ '^'^^Hcfc’ ^*’ ^ ooftram^fed extra hanc baptizatus non potuit in cam credere, i^^^^cuto *^**^ '^ ^ ^ I F. dixit: Qtioniam ad ornnia argutaris,óó emifla à nobis fpi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eludis,una haftam iaciam,quæ umbonem tegminis tui,öó uerz
‘’^^*^'^('^P®’’^®®'^^ï’'cc diutius patiar fortitudinem arte fupcrari.Laicus ’'‘’«nlian,^^^^^®^®^^^^P®®^t“s,poenitcns recipitur.Epifcopus ucro aut poe/ ^'^mob ’*°’^^^^ facerdos eft:aut fi pœnitetiam cgerit,eflc epifcopus définit» ’'®^Dc f^”^’^^^^ ’^Q® Slt; laicum fufcipimus pœnitentem,ÔC cpifcopum fi in facer ^fe' ^®?’5^K’'epudiamus. 0 R T h 0 o. dixit:Sagittaqux contentonerz öljiced ^x®^*^^^^^ • Antè enim ad cum ad quem iada eft peruenipquam *’*W Wquot;^^’'‘E contrario tuæ propofitiones,quia fine ferri acumine mit/ fti de ’®®‘^ öon ualent perforate. Hanc igitur haftam quam totis uiribus inifiz QttïfjÏ*^,®®^“®®‘^”s,wiio (utaiunt) digitulo rcpdlam. Neq; enim hoe modo W• ^^^^®P’^® poenitens efle non poflit, 06 laicus poflit : fed an hæreticus nita ”’’”^^*‘‘1‘» fi (ut conftat) baptifma non habet,quomodo poteft efle pœ/ baufï^^^^’^’® ^hriftianus c* Proba mihi ab Arianis uenientem laicum habere hïb quot;'^^’^^“’^^^‘P’^uft'^utia nonnegabo.Siuero Chnftianus non eft,fi non mQ ^f'^^^erdotem qui cum facerct ChriftianS: quomodo aget poenitentiam hoz ’5“Wcdum crédite’L V C1F. d. Oro te ut philofophorum argumentâtione dez bd ï ^”^^^^ mccum fimplicitate loquaris,fi tarnen non dialedicos fequarisj - P''citores. Aequum ne tibi uidetur,ut Arianus epifcopus fit equot; 0 R T H 0 D. d» ^'Unepifcopum probas,qui ab eo recipis baptizatum, ÖC in hoc reprehendenz ^^stquare à nobis parictibus fepararis,cum in fide ÔC in Arianorum nobifcum ^°’'^^fi^» ^ V C i F .d.lam 00 fuperius rogaui,ut non philofophice,fed ^hriftiane mccum loquaris. 0 R T H 0 d . d.Difcere uis,an contendisC l v C1F .d. ; ^9 contendo,quia ladi tui à te quaero rationem. ORTHOD.d. Si contendis, •änitibirefponfum eft. Eadem enim ratione cpifcopum ab Arianis recipio,qua tu ^Kipis baptizatum. Si difcere cupis,in meam aciem tranfgredere. Aduerfarius ez ''iinuincitur,difcipulus docetur. l v d F. dixit : Non polium antè efle difcipulus ^m magiftrum audiam prædicantem. 0 R T H 0 D. dixit: Quoniam tergiuerfaz fis, 24 fic uis à me doceri, ut aduerfarium in integro habeas : tuo animo te docebo.
, T z Confen
-ocr page 536-488
ADVERSVS LVCIFERIANOS
Confcnti'mus tn fide,confentimus inhacrcticis recipiendis,confentiamusefiamin £ conuentu. L V C iF.d. Hocnoneftdocere,fedargumentari.oRTH.d.Quiatup» cem cumfcuto pens,ói nos oUuæ ramum gladio infenmus.L V C i F.d.En follow» nus,cedo,ufcifti. Ver urn cum arma deponam, fa crament! m quodmeiurarecom* pcHis,quæro rationem. o R T H. d. Gratulor interim tibi,amp;^ Chrifto deo mco tias ago : quia animo bono à falfnatis ardore ad totius orbis te faporem contÄ nee dicis more quorûdam:SaIuum me fac dom ine, quoniam defecit inmefpinW quorum uox impia,crucem Chrifti euacuat, DeifiJium fubiugat diabolo,sim»® complorationem,quæ à domino de peccatoribus prolata cit,non de unmerfisl’^ minibus didlam intelligit: Quacutilitasinl^guinemeo,dum defcendo in corny ptionem ^ Sed abfit ut fruftra deus mortuus fit.Alligatus eftfortis,66uafaeiusü^ repta funt. Alloquutio patris impleta eft: Poftula à me,06 dabo tibigenteshærcoi^ tatem ruam,Sd pofleffionem tuam terminos terræ. Apparuerunt fontes aqiOJ®”» 06 reuelata funt fundamenta orbis terrarum. In fole pof uit tabernaculum fÄnec eft qui fe abfcondat à calorc eins. Deo plenus Pfalmifta canit, Jnimicidcfetnint frameæ in finem,Sc ciuitates eorum deftruxifti. Et ubi quacfo ißi funtnimium^ quot;nbsp;giofi,imó nimium prophani,qui plures fynagogas afterunteiïCjquam eedd^» Qiromodo deftrudæ funtdiaboli ciuitates;6t in fine, hoc eft in feculorum conn®* matione,idoIa corrueruntfSi ecclefiam non habet Chriftus,aut b in Sardinia tau' turn habet;nimium pauper fadtus eft. En fi Brifanias, GaIIias,orienteffl,Indon®* populos, Barbaras nariones,8d totum feme! mundum poftidet fatanas:quoinoolt;’ ad angulum uniuerfæ terræ crucis trophæa coHata funtfNimirum aduerfarwsp^' tens côcciîit Chrifto Hiberiam ôd Celtiberos Juridos homines,Äetbiopumt]!pf^' uinciam dedignatus eft poffidere. Quod fi de illa quæ in Euangelio feripta cß,!®* i fententia blandiûtunPutas'ne cum ueneritfihus hominis inuenietfidemfnpt'’f^'* ram;fciant iHam fidem nominari,de qua ipfe Dominus aiebat:Fides tua tefil^^^ I fecit/Et alibi de CcnturionetNoninuenitantamfidcminlfrael.EtrurfusadApo^ I ftoJos: Quid timidi eftis modicæ fidei C Necnon 66 in alio JocoiSi habueritis Won nbsp;nbsp;I
ficut granum finapis,dicetis huk monti,Tranfmigra,ó^tranfmigrabit.Ncfp^*®
nifeftata funt:ut merito fides horum qug in myfterio eft,Iaudaretur.'fed fiwpl^'^
mentis Sd deuota deo fuo anima approbata eft. Dicebat enim in cordefuo,Sf *^
gero ueftimentum eius tantum, falua fiam. Hæc eft fides, quam raro inucram dea
pronüciauit. Hæc eft fides,quæ etiam apud eos qui bene crcduntjdifficileptdcd» I inuenitur.Fiat tibfinquit deus,fecundum fidem tuam.Hanc ego uocem audircnlt;’ I lo.Si enim fecudum fidem meam fiat mihi,peribo. Et cerfe credo in dcuni patres, nbsp;nbsp;1
credo in deum filium, 06 credo in deum fpiritum 1 an drum. Credo in ununi dea®, I 06 tarnen iccundum meam fidem nolo mihi fieri. Sæpe quippe uenit inimicus W' I mo,26 inter dommica meftem zizania, interferit, Neq? hoe dico,quod maiusq®^' nbsp;1
quam fit, quam facramenti fides,quam puritas animæ;fed indubitata adde^^ I des ardue reperitur. Verbi gratia dieftum fit, ut quod uo/umus per/picuum hac» nbsp;nbsp;1
orationem aififtomon orarem, fi non crederem:fed fi uere crederem, illud corqi® 1 deus uideturmundarem,manibus tunderem pedlus,genas Iachrymis rigarew,^ nbsp;f
pore inhorrefcerem, ore pallerem, iacerem ad domini mei pedes, eosq fletu p,o®® I derem,crine tergerem,hprercm certe trunco crucis,nee prius ainifferenijquan’®' I Eericordiam impetrarem. Nunc uero efeberrime in oratione mea,autperporD^‘^^ I deambuJo,aur de fœnore computo,autabdu(ftus turpi cogitatione, etiam qa^“*^ 1 ,lt;ftu erubefceda funt,gero. Vbi eft fi'desfficcine putamus oraflelonamt'ftctrcsp''^ I rosffic Danie/cm inter JeonesCfic certe latroncm in crucefEt hec ego exemplicaK I fa ad intelligentiam fenfus protuli. Cæferum conueniat unufquift^ cor fuum, S^quot;* I omniuitainuenie^quarnrarum fitßdelemanimaminueniri, utnihilobgloro^^^^ I piditatem, nihü ob rumufeuJos hominum faciat, Neç enim ftatim qui ^^^^^^^.’^ 1
-ocr page 537-ADVERSVS LVCIFERTANOS
48^gt;
^ïft4*“^^^‘^®®P^^®™®a’'®^^^o foeneratVicma funt uitia uwtutibusi Diffi f^*^^^”^ iudice elfe contentum. l v d F. d. Pramcnifti interrogafionem ^n ^'^^,^’^*”^ fcripturam mihi in ultimo referuabam .Et ferè omnes noftri,imó '’’quot;lut ''®^’^°^J1‘)‘^ ariete i'n difceptationibus utuntur,quem cofradum ac com •iisyç^?^^l^^’’i^tcr gaudeo.Sed quæfo te,ut mihi omnem caufam quare ab Anaz %tiV ^^L^^^^'^ ^^^*P^^*'’^° quaff aduerfario,fed quafi difcipulo explices.Nam ^'‘^re * p °r^fpondere non poffim,animo tarnen necdum alicntior. o R T h .d» ’*^^? ^^^^^’^^iOjEufebio 2lt; Hypatio confulibus, nomme unitatis SC fidei infi? *%amp;'^P^ ^^’^^^ ^““^ agnofdtur. Nam illo temp ore, nihil tam pium,nihil tam ’’^’gt;onf^ ^^''^æ ^^* uidebatur,quam unitatem fequi,06 à totius mundi comunio/ **tCifj. •P^.æ^^’^™ cum fuperficies expofitionis, nihil iam facrilegum præferz Mtc '”quot;J^’^*^ant,in unum ueru deum pattern omnipotentem.Hoe etiam nos '''Phne'^f^^^^*^^^ ’^^*g^^”’ ^d filium,qui ante omnia fecula, SC ante omz ’’'4eo‘f ^*i”^®^^® ^^ ^’^ deo.Natum autem unigenitu folum ex folo patrc,dcum '’'^niO '”’.p genitori fuo patri fecundum fcripturasxuius natiuitatem nullus no ’'’’''etarV ^^ ®'”quot;g^^'‘^paf®*’’ Nunquid hiemfertum eftjerat tempus,quando ^ ’^^ *^*^ extantibus creatura eft filius dei.Perfecta fides eft,deumde ^ertt« ^ff’ ^^ ’^^^^’^ aiebant unigenitum folum, ex folo patre. Quid eft natumC H’ïide. , ^®*Natiuitas fufpicionem auferebat creaturæ. Addebant præterea ?fttuj3’p ^‘^^^'^conccptus eft de fpiritu fan(fto,natus ex Maria uirgine,cru/ '^re .®’'**°P^^®j’:®^”‘i die refurrexit,fedet ad dexteram dei p arris, tient mus ’'^on ^'^°^^iuortuos. Sonabant uerbapietatem,SC inter tanta ilia præcoma ^’^m'r *'*””’’'^^’^®* putabat. De ufiæ uero nomine abqciendo,uerifimilis ta $ ’’®’%f ”■' 0.®^*” fcripturis(aiebant) non inuenitur,8C multos fimpliciores
• ’^d^feat.Placüit auferri.Non erat cure epifcopis de uocabulo,cum ' quot;''’''Poh p®^^°’ Denitj ipfo in tempore cum fraudem fuilfe in expofitione ru-*^*^ïuro '*®^^^d,Valens Murfenfis epifcopus,qui eam confcripferat,praefen ’quot;’'quot;no ^æ’°’^^ præfeâ:o,quiexiufturegis fynodo aderat,profeirus eft fe Ariaz quot;''’quot;fin i • ^penitus ab eorumblafphemqs abhorrere. Res fecrete gcfta,opiz Hop^^^^ou extinxerat. Iraqi alia die in ecclefia,quæ eft apüd Ariminum, SC ^Lt ’^ ^““quot;^ ^ laicorum turbis concurrêtibus,Mufonius epifcopus prouin ^t^ïQ 'quot;•‘'^^jCui propter ætatem primæ ab omnibus deferebantur, ira loquutus ^quot;fl^æ”®**^*^^*^?^ publicSjôC ad nos uhj perlata,aliquem è nobis fandita ■ ^fd ?^’’^P’’ædpimus : utquæ funt mala, SC ab auribus SC à corde noftro abz P'\Pl i'*^o»«uumuna uoce damnentur. Refponfum eft ab uniuerfis epifco quot;nbsp;^Pliem' f^'^ ^^”^ Claudius epifcopus prouinciæ Piceni ex præcepto omnium ' nbsp;nbsp;nbsp;^^ Væ Valentis ferebâtur,legere cœpiflet: Valens fuas elfe negans,exz P^ ta u ^* ^’ ^“*® negat Chriftum deum dei filium ante fecula ex patre gcz ®^‘^^ uniuerfis confonatum eft, Anathema fit.Si quis negat fiz *^fit ^P^,^,^^^’'^um fcripturas,anathema fit. Omnes refponderunt, Ana quot;*'^con o”’® filfum dei non dixerit æternum cum patre,anathema fit. Ab uniz ®*^him eft. Anathema fit. Si quis dixerit creaturam filium dei, ut funt ’^quot;»illij''^^ægt;a’'atficma fit.Similiter didum eft, Anathema fit. Si quis dixerit fifiiiiu,5C non de deo patre,anathema fit. Omnes conclamaue r ^hoc™^^ ^^^‘^* fi^'® dixerit,Erat tempus quando non erat filius, anathema ^’^Uo ’’^’'° ^^ epifcopi, SC to ta fimul ecclefia plaufu quodam SC tripudio Va/ ?quot;^'fHï^ ^^^^P^’^’”''^' 0^0^ ^* fif^*5 ^ nobis ficlum putat,fcrinia publica fcrute quot;''quot;'''les , ^®^€ ecclefiarum arc re, SC recens adhuc rei memoria eft.Superfunt Ïquot;''^u^’’*’’^ ^^'^°^° interfuerunt:SC quod ucritatem fi'rmct,ipfi Ariani hæc ita ƒ 'fHt,§( r ^^^,^ 10U denegant, Cum ergo cuncti V alentê ad ceelum laudibus tolz .quot;P^lto»”^® ®®®^^*®'®®'^™lt;^'™'Plt;^™*^^^”^ damnarenttidem Claudius qui *^nito’'^^P®^^î“tîÂdhuc funt aliqua quæ fubterfugerunt dominum K fraz quot;^ Valcntem:qnæ fi uobis uidetur,nc quis fcrupulus remaneat,in comuz
T 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne dam/
-ocr page 538-490 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS LVCIFERIANOS
nedamnemus.SiqirisdixentßliS deictVequidemanteomniafetühjffcïflonaflt^ omne omnino tempus, ut ei aliquid anteferat, anathema fit. Dixenint^ncb,^^ thema fit. Aïukaq? aha quæ rufpidofa. uidebantur,ad pronuciationetn Claudij V^ iens condemnamt • Quae fi quis plenius difcere cupir, in Ariminenfis fynodiidis repenet,linde QC nos itta hbauimus.His itac^ gettis concilium foluitur.L^tiomncs ad proumcias reuertüfur.Idem enim regi QC bonis omnibus curx fucrat,ut onc^ iitc^ occidens communionis fibi uinculo nedierenturSed diufcelctanonbtcnr.^ cicatrix male obdu(ka,mcodio pure dirumpitur.Cœperuntpoftea Valens SiC ciuSjCxteric^ nequitix eorS focij,egregij uidelicet Chriüi facerdotes,p3im3s(üïs iaditaretdicentes fe ßlium,non creaturam negate, fed ümilem exteris CleitunS' Tune ufix nomen abolitum e{i,tunc Nicenx ndei damnatio coneJamata edfngiy muit totus orbis, QC Arianum fe eife miratus efi. Igitur abj intra fuam communia/ nem remanere,alij ad eos confelfores qui fub nomme AthanaÜiexuhbamSa^P^ runt literas muteretnonnulUinitam focietatem meliorn defperationepJanxen^^f; Pauci uero(ur fe natura hominum habet^errorem pro confilio defenfauere^^^^^^ tabatur nauicula apodolorum, urgebant uenti, fludiibus latera tundebantat, uibu i aam fupereratfpei.Dominus excitatur,imperat tempeiiatübettia moritur,traquât nbsp;nbsp;nbsp;1 litas redqt.Manifeßius dicam.Omnes epifeopi qui de proprijs fedibus facrant^ terminati,per indulgentiam nouiprincipis ad eccleüas redcunt.Tunc mumpha(‘^ j rem fuum Athanafrum Aegyptus excepitttuncHilariumdeprxlioreuertentcm, I Galliarü ecclefia complexa eüttunc ad reditum Bufebij lugubres uettes balia mu^ tauit.Concurrebantepifcopi,qui Ariminenfibus dolisirreciti,finecon(cieniial^ ƒ - retici ferebantur,conte{i:antes corpus domini, QCquiequidin ecclefia fangum^gt; fe nihil maliin fua ßdefufpicatos.Putauimus,aiebant,f^nfumcongruerecumuty j bistnec m ecclefia defubifimplicitas,ubipura cofelfio efi,aliudin cordedaufum efie,ahud m labijs proferri timuimus Decepit nos bona de malis exiflimaào.Nun fumus arbitrati, facerdotes Chrifiiaduerfus Chrifium pugnare. Multa^ alia,qux 0 I breuitatis audio prxtereo, Rentes afferebant, parati Si fubfcriptionem pridinam, Si omnes Arianorum blafphemias condemnare.Hocloco interrogo mosnimtum rehgiofos,quid de confefforibus agendum putauerint:’Depofitis,inquien(,uetary 1 bus epifcopis,nouos ordinaffent. Tentatum eR. Sed quotus quifc^ benedbi^o^ I fcius patitur fe deponi‘pprxfertim cum omnes populi, facerdotes fuos diUgcies pe/ nbsp;nbsp;1 ne ad lapides Si ad interemptionem deponêtium eos conuolauerint ç'Mandant, l aiunt,intra fuam communionem:hoceadicere,irrationabilicrudelitateorbemto/ I turn diabolo condonaffent. Cur damnaffent eos qui Arianinon erant f Cureede/ nbsp;nbsp;j fiam femderent in concordia Hdei permanentem^Cur deniep credentes beneobdi nbsp;nbsp;1 natione fua facerêt Arianos f Nam cum in fynodo Nicena, quxpropter Arianam nbsp;nbsp;ƒ
uerfum eam facere,propterquam exilium fuamueruepLVCIF. dixit:Aatandem Si tune recepti funt Ariani^’qui nam quxfo^o RTH. dixittEufebius epifcopusbd comedienfis, Theogonus epifcopus Nicenus, Saras tune presbyter Libyx, Eude/ bius epifcopus C^farex Palpainx,Si reliqui,quos enumerate longaefl.ipfeqaoif caput horum Si caufa malorum Arius presbyter,Si Euzoius diaconus,quipoftea fub Theodo fio Antiochenus epifcopus fuit. Si Achillas ledior.Hi quippetresAd xandrinx ecclefix clerici, autores huius hxrefeos extiterunt. LVCIF' dixtf^Si quifpiameosneget fuiffe fufceptos,quomodoreuincetur^ ORTHOD.dixittSu/ perfunt adhuc hommes, qui illi fynodo interfucrunt-Et fi hoe param eb, quiapto/ ptertemporisantiqutcatemrariadmodum funt, Simomniloco tefiesadeifenon nbsp;nbsp;i pofTuntRegamus aila Si nomina epifcoporum fynodi Nicenx : Si bos quosdipta diximus fuiffe fufceptos,fubfcripfifre bomufion, inter exteros reperiemus. t vC- I dixit: Si potes,oEende poa fynodum Nicenam illosin perßdiam deelinaffe. 0R^
THOD, Reüe propofuiaf Soient enim ocitlis clan fis denegare, qui non credunt
-ocr page 539-H(^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS LVCTFERIANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;491
''^^'j^ç^æ^^^’^'^ ’^olunt. Sed quomodo poftea non dcdinarunt, propter quos fyz ^ii(li)’V^^^^*^^«o*'*®®^P*ft®^æô01ibri nnpictatis antefynodum ædid, ^’^ durantc’Igitur cum illo tempore trecenti 36 eo amphus epi f'^Wd^*** ^°'^**^^^’^^°® ^'^^^ damno eedefîæ abij cere poterat, fufceperint:mi/ **ief^^^^^ ^'^^^æ ^*^^^ fedatoreSjtantg duritiæ exiftcre,ut tres confeP ’^ffe ' '° ’'^uertentes, non putent id ob tonus orbis falutem neceffitate facere *^tmu’*’^^f°^ ^ *-^^^® w*’'* uoluntate fecerunt. Sed(ut dicere eoeperamus)poft '%ijh*^*' f ’^’*’' Alexandrina poftea fynodo conftitutum eft:ut excepris au ’'’^•iioii”æ’‘®^°®gt;^ws error excufarc nonpoterat,poenitentes eedefiae fodarenz ^''^Pere^’*^ ^P’^'quot;°P* poffint elfe qui hæretid fucrant, fed quod conftaret eos qui ’^%.^’^æ’’^’^'cos non fuifte. Aflenfus eft huic fentêriæ Oeddens,06 per tarn t^''’tilô^'^^°*'^*^*^*”’^^^^^æ ^^’■^^*^^5 mundus ereptus eft.Ventum eft ad afper ^Veifff P^'”’^*^ quo aduerfum uoluntatem 2lt; propofitum meum cogor debeato 'quot;^f^Se/^^^ S^’'‘“quam quam 36 illius mentum, 86 mea humamtas pofdt,exifti^ '^Pefl ^'^^ ®^‘^quot;'*w^tïi® os refer at, 3c inuitam Iinguam cófcium ad eloquenz Snib ^^‘^P^^’ü ln tab arriculo ecdefiæ,in tâta rabie Iuporum,fegregaris pau/ ^tq5r'r’’'®^“®8’’^2‘w deferuit, bonus quidem ïpfe paftor, fed multa praedam ^Jto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^^’ft^æ quidam ex maledicis,quafi fan's firma defen/
1*®fiiM” ^^’^oregloriæ 3f nominis in pofteros tranfmittêdi fedfiemeeno 3C H'hl]lil f^^^gt;quam aduerfus Eufebiü propter Antiochenä diflenfionê fufeeperat. quot;^eito,*Ï^^^^'^*’'o credo;unum eft quod eriain præfenti conftâter loquar,uer ^gt;iuö?*'°°^ *^*^^‘^onre,no rebus: fi quidé recipiat,qui ab Arianis baptifma con
. Quam longe alia, 36 ut nunc intelligo,errori.magis ^ fpei ’*'^n ^®^^^wca afterebatur. Verum gratias ago Chrifto deo,qui in pedus Mcljj.^^®®^®”^*! infudit : ne adhuc ore facril^o,uirginem eius icortum dia/ ' ^^du ^rquot;' ^^ft^t unum,quod quæfo te ut ediUeras, quid aduerfum Hilarium ’*’*$01 quot;j- ^“*^^^baptizatos quidemrecipiatab Arianis. o R T h o D. d. Hila/ Sfti ^'^^°^**® *^^ eedefia recefferit, folusq ut putat turba fit mundi, neq: euz epifcopos 36 presbyteros non habens : nelt;$ baptifma ’’^fed ^ • Uaderc-bt cum iam homo mortuus fit, cum homine pariter interiz ''‘’'''eft *’ ^’’’^ P°*^ *^ nullum dericum diaconus potuit ordinäre. Eedefia autem ^^Ïu ’'^^æ ’’^’^ habet facerdotem, Sed omiftis paucis homunculis, qui ip fi fibi 3^ • ®P**''*'°Pb^uPc«Ïri‘' quid de omni eedefia fentiendum fit. l v C i F.d.Tri ' v^^*^*^'^ '^’^ grandem qugftionem dilToluifti,3ó quidem dum loqucris, ftüjfj ?'quot;* f^^utn facere.Si uero obticueris, nefcio quid rurfum fcrupuli nafcitur: '’' ’uft 1 *^^hcis baptizati fufeipiuntur. o R T H o D. d. Hoe eft quod 3i ego diz ''''liât p 3®*^ ^^ Omni eedefia fentiendum fit. Ifte enim, ut ais,fcrupulus multos ^e 1 r quot;^^*^°*^*’^*^^ ^’^^ **' enarrando,uerum tanti eftlucrumucritatis. Area quot;i^fal ' f ^P’^^ ^’^ ’ '^'‘-^''quot;^^ Petro apoftolo:In area Noe pauci,ideft o do aniz ^tV*æ 11 *^utper aquam, quod 36 nos nunc fimilis formae baptifina faluos ’’quot;'til ^ . ®™’'$unianinialium genera, ita 86 in hac uniuerfarum SC gentium et ’®**s oquot;'’”^ ^^’'’'’ ^’' *^’ pardus SC haïdi,lupus SC agni: ita 8C hic iufti SC pecca r ^ ^'^'^^^ ^ argentea, cum ligneis SC fidilibus commorantur. Habuit ^0efe quot;^ **®®*^^bct eedefia plurimas manfioncs.Odo animæ hominum in area Mc '?'?*^’'*‘ ^ nobis Eedefiaftes iubet dare partes feptem,dare partes o do, ''^*^^”'^*'*^°‘^‘^^° quidam pfalmi pro odaua infcribuntur:8C per Mij ’’^'*?*“®’q$$$ ßngulis literis fubiedi funt, in cêtefimo decimoodauo pfalmo 4^ ' °^®*^dines quoej quas dominus difcipulis in mote pronucians, »1111« *^'*^'^^hniauit, odo funt. Et Ezechiel in ædificationem rempli o do na num 6 ^ß^ ‘^ hune modum per fcripturas fignificata reperies.
$^ ?'^^’^^*^ ^^ ^^^^ coruus,8C non redijt : SC poftea pacem terrae columba nunz *lt;tn ß **^^^Pbhnateeedefiae teterrimo alite expulfo, ideft diabolo,pacem terz
0'tra columba fpiritus fundi nunciat, A triginta cubitis incipiens, SC ufq; ad T 4 unura
-ocr page 540-492
ADVERSVS LVCIFERIANOS
unum cubi'tü pauhtim decrefcens,arca comftruitur. Similiter K ecdeßa multi's gw dibus cofiftens,ad extremum diaconis^presbyteris epifcopislt;^ finitur. Periclitao eft area in diluuio,periclitatur ecdefia in mundo. Egreflus Noe uineampbntairit, St bibens de ea inebriatus eft : natus quoq- in came Chriftus, ecclefiamplantauù’ S^ paftus eft.Nudatu patrem irrifit maior nlius,öó minor texit:Só deum crucife®« illuferunt ludæi, 00 honoraucrût gentiles .Dies me defi'eiet, ft omnia arcs facramen ta |cum ecdefia componens, edineram qui fint inter nos aquilæ.qui columbæ.q^' leones,qui ccruqqui uermiculi,qui ferpêtesîquod ad prüfens negociumpertineG breuiter expediam.Non folum in ecdefia morantur oues,nec mande tantum au^ uolitant, fed frumentum in agro ieritur,ôlt;^ inter nitentia eulta
Lappæ(^ Ô^ triboli, 00 fteriles dominantur auenæ.
Quid faciat agricola ç” Eucllatlolium f Scd tota paritermeflîs euertitur.'Quot'“'*^ induftria rufticanaaues fonituabigit,imaginibus ex terrer dune flageHoad'^-“^; hinc formidines tendit. Attamen aut ueloces capreæ,aut lafciuus onager incurf*^» hinc in effofta horrea mures fruméta comportât,Iiinc feruentiagminefegetcmiof mica populatur.Ita res fc habet.Nemo fecurus agrum poflîdet.Dormienfepat^fda milias,inimicus homo zizaniam fuperfeminauit,ad quam eradicandam cumicut' ire proponerenr. Dominus prohibuit,fibi feruans palearum ôf frumentidiferc®’' nem.Hæc funt uafa iræ 06 mifericordiæ, quæ indomo Dei ab Apoftolo prædican' tur. Venict ergo dies quando thefauro eedefiæ apcrto proférer Dominus uahir fuæ,quibus exeûtibus fanefi dicent: Ex nobis cxierunt,fed non erant exnobis.5 enim fuiflent ex nobis, manfiiTent utique nobifeum.Nemo poteft Chndip^^”^ fibi airumere,nemo ante diem iudieq dehominibus iudicare. Siiammadaaro^ defia, quid domino referuamusf Eft uia quæ uidetur eiTe apud hommes recta,no' uiflima autem eius ueniunt in profundum inferni.In hoe errore iudicij quæpo^ elfte certa fentetiafConatus eft beatus Cyprianus contritos lacus fiigere,necm c/ re de aqua aliéna, 86 idcirco haereticorum baptifma reprobus,ad Stephanum wn Romance urbis epifeopn, qui à beato Petro uigefimusfextus fuiqfuper haem canam ftynodum direxir,fed conatus eius fruftra fuit.Deniqueilliipfi epifcopf9“ rebaptizandos hæreticos cum eo ftatuerant,ad antiquam cofdetudinemte“^ gt;nbsp;nouff emiftere decretum.Quid facimusdta 86 nobis maiores nofin, 86 ühs “quot; ^ „, dere maiores.Sed quid de pofterioribus loquarfApoftolis adhucin feeulomp^^^^ tibus, adhuc apud ludpam Chrifti fanguine recenti,phanrafina domini corpus rebatur. Galatas ad obferuationem legis traductos Apoftolus itéra partant, thios refurredionê carnis non credentes,pluribus argumentis ad uerumitet re conatur.Tunc Simon Magus 86 Menader diftcipulus eius,dei fe aHeruereuir ^^ tes:tunc Bafilides fummû deum Abraxas cum trecentis ièxagintaquintp æom comentatus eft; tune Nicolaus, qui unus de feptê diaconis fuit,die nodajmtP^^ faciens,obftcoenos 86 auditu quoq? erubeicedos coitus ftomniauit.Taceo de u ^^^ 7 mihæreticis,quianteaduentû Chrifti, Icgem rraditamdifliparSttquodPo ' ’^^^ Samaritanoruprinceps prophetas repudiauit: quod Sadducæiex illiasra icc fcentes, etiam refurreeftionê carnis ncgauerunt;quod pharifæi a Judæis dim ^p ^ pter quaidam obferuationes fuperfluas, nomen quoq^ à diflidio fufcepeei^^f'ftg^ Herodiani Herodem regem fufeeperepro Chrifto.Ad cos uenio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
8 uangelia laniauerunt. Saturninum quendam 86 Ophitas 86 Choitam 86
b^ptiz^tum. Quoniam aut talis uiri iedmus tnêtionem,de Apocalypß q’^ ft. ^
approbemus, hæreticis fine baptifinate debere poenitentia concedi. Ängem ^
bel prophetiffa, QC ümulacroru efex ÓC fórnicationcs increpatur. Et amen c•
hos adpesnitentiam dominus hortatur,fub commmationcquoqucfutm'æP ^.^
-ocr page 541-Auifj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS LVCIFERIANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49?
''^ncçj'^^*^^’'^^'’' ^0^ autcm cogcret pœmtere,fi non effet poenitêtibus ueniam ^fj'^*'^*™4™lt;Jlt;l*xi£, Rebapnzentur qui in Nicokitarum fidebaptizati ^’''4'v'P°quot;^'^^^*^^^^manus,quieotemporeapud Pergamenoscrediderunt, *80|j( r^™ tenebant BalaarnCQuin potins agejinqnit,pœnitentiâ:fin autem, ^’Ji ku*^*^' ^^®’ ^ pngnabo tecum in romphea oris mei. Verum fi uoluerint I'fof^ ”'^^”° *^^*^^^^ ^'^^^j ^ °^^® ^’'^ paftore effe coeperunt, de fcripturis ea f%it-f^^æ^^’^^^ Cyp*^**'’® ob hacreticos non rebaptizandos in epiftolis fuis ^’Ikli .’^^ *^^”’ ^æ^ ^on cum anathemate eomm qui fe fequi noluerant,ædiz f'^hot'''**^”’ ^ communione eorum permanfit, qui fententiæ fuæ contraierant: ^^Me '*^,^quot;’P°“^s fuiffe propter Nouatum,Só alias tune hærefes multas enafcen ^'^®i ^’’’®^^ ^0 fi^^ damnatione erroris fui reciperetur. Sermonem deniqj ^'*P® ^^^ ’^^ ^‘^ Stephanum RomanS pontifieem habuit,tali fine com ^Ii • f^^^ ^®®^^^^'^™ tuam frater chariffime,8lt; pro honore communi,06 pro •iiïhi^^'^^^^Pfotulfinusïcrcdcntcs etiam tibi pro religionis tux ÔC fidei ueri Mi ^^æ ^ rcligiofa pariter 60 uera funt. Cæterum fcimus quofdam quodi ’'ïtoll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°^^ deponere,ncc propofitum fuum facile mutare:fed faluo inz
’Mi*^ ^^^ ^ concordiae uinculo, quidam propria quæ apud fe femel fint Min^^^^'QH’' *^ ’^^ ®on uim cuiquam facimus, aut legem damus,quin ha ^^*^^^^*'æ^^ uoluntatis fuæ arbitrium liberum:unufquiique fit ^r^ ’^’^^onem adus fui domino redditurus.Ad lubaianu quoeç de hærctk ^^^m Ï*^^'® fi^dbenSjin fine libelli fic loquutus eft:Hxc tibi breuiter pro noz tJnt{j®®'”'®^cfcwpfimus frater chariffime, neminipræferib entes autpræiudiz lgt;enjj^’l®®®*nusunufquiflt;ÿ epifeoporum quod putat,faciat,habens arbitrij fui K ’ Nos,quantum in nobis eft, propter hæreticos cum collegis Si ®®®”® ^on contendimus, cum quibus diuinam concordiam 80 domiz * ^He ^’■'’quot; ^^’^^'®^s, maxime cum Apoftolus dicat : Si quis autem putauerit fe tuf ^ ’’^®fo®cfle,nos talem confuetudinem non habemus,nec ecclefia dei.Serua ^ f P^^^^?^^*quot; ^ Igniter charitas animi, college honor,uinculum fidei,conz ’ ^^ præterea aliud quod infercmus, aduerfum quod ne mutire ^ide k^^^^^^^*^^’^^ Deucalion orbis. Si enim hærerici baptifma non habent, gt;gt;11$? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^b ecclefia funt, quia in ecclefia non fuerunt,ipfe quoeg Hilaz
licj5^’’’'^^’'fift®nus.In ea quippe ecclefia baptizatus eft,quae femper ab hærez tV4i-/^''^'^,'''™*'^^^pfi’Antequarn Ariminefis fynodus fieret, antequàm Lucifer |gt;tiuj'^’^^“® ^Q^’^^æ eeelefiæ diaconus ab hæreticis uenientes,in eo quod ^hi^pP^^^^pfifiwate fufeipiebat.Nifi forte tantum Ariani hæretici funt,et ^'Ï • ^®P®*^^*^ recipere no licet,ab air)s licet.Diaconus eras 6 Hilari,8lt; à Iiaba ^’æ’^^^P^'-^'^os recipiebas.Diaconus eras, 86 Hebionis baptifma comproz ''*nih^^^^F°^^^^ ^^°’'^^® ^^ Arius,totus tibi difplicere cœpifti.Segregas te M- ’?®’‘“^®gt;6^ nouum balneum aperis. Si te angelus aliquis aut apoftolus re hinî^'®’“°“^*’^®^“g® q«odfequeris.Si uero in finu meo natus,fi uberum meoz tetCL^?“^^“®»^^“^*^“® ^^ gladiû leuas:reddc quod dedi,ôô efto,fi potes,aliz tîitt5,.”p “®’^®*^^ ^'^^hff d tamê mater tua fum.Non feruo unius thori cafti ^uniP ^*'^® quando conceptus es:cum Ario adulteria committo,feci 86 antea ^æd ^^^.^’'■^^^ Hebionc,cum Cerintho,Nouato:hos amplcxaris,hos in matris 8àdu°”'^-^™adulteros recipis.Nefdo qirid te unus adulter offendat.Quod fi nez l'îatK ^S?‘’®.P“^^^^’^**ï^ægt;^®ticos à maioribus noftris femper fuiffe fufceptos: 'nL ^^^yP”^®P*®°^^®»*®9[«ibus Stephanû Romanæ urbisepifcopum,8C nerf ^f^^æ ^o^^w^tudims lacerat erroremXegat 86 ipfius Hilary libellos,quos adz ^fH k**?* ^^ hæreticis rebaptizandis ædidit, 86 ibi reperiet ipfum Hilarium confi ^^ ™gt;o,Malcho,Sylueftro,86 cætetis ueteribus epifcopis,fimiliter in pceniten °®aes hæreticos fufceptos:nec tamê fibimet ueritatis confuetudiné præiudi to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quex^ Nicena,cuius pauloante fecimus mêtionê,omnes hæ
nosnrfcepit,exceptis Pauli Samofateni difcipulis.Et quod his mains eft,epifco
poNoua
-ocr page 542-,494
ADVERSVS LVCIFERIANOS
po Nouatianorum,ß conuerfus fuerif,presby terq gradum feniat:qu£ fentfUtiï K C Luciferum impugnat, QC Hilanum : dum idem èd clericus cR èC bapazatus. Pott^ ram dicm iftiulmodi eloquio ducere, 06 omnes propofitionum huulos uno cede/
fiat fole ficcare. Verum quia i'am multum fermoemau fumus, 86 prolixins confer/ tatioms audientium ftudia laflamt, breuem tibi apertamt^ animi mei fentenöaiii proferaman dJa elfe eedefia permanêdum,qup ab apoftolis fundata, uR^s ad d^ hanc durât. Sicubi audieris cos qui dicuntur Chrifti, non à domino lefu Chrino, fed à quoquam ahö nuneuparuutputa Marciomtas, ValentinianoSjMonfenfoii^
ue Campates:fcito non eedefiam Chrifti, fed Antichritti dfe fynagogam. Ex hof I emm i'pfo quod poftea inttituti funt, cos fc effe indicant, quos foturos Apoß^^ prænunciauic.Nec fibi blandïantur, ft de fcripturarum capitulis mdenturGbianis mare quoddicunt, cum amp;C diabolus de fcripturis aiiqua fitlocurus,06fcnW^ Ï non in legendo confidant, fed in inteïligendo. Ahoqui ft Iiteram fequimur,pollan mus 5^ nos quoep nouum nobis dogma componererut afleramus in ccclrf«®®®® recipiendos,quicalciatifi'nt,06duastunicashabeant. l vciF. dódeNomW®quot; 1 teuiciife exidimes,uicimus utnqi uterq^ nodrum, palmam refer ta mei, ^°^' roris. V^tinamc^mihi fic femperdifputarecontingat,utadmcUorapto^dictii,^^
PRJamp;CEDEfms EPISTOLJE SCHOLIA
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cde/îæalumno.j Idedorthodo^
^°' ^Caninam facundiamjDiz ï^' ÏÏ^^w ^^^’’^ ‘^^ ^PP^’quo Hieronymus Jibenrer utitur,ueJ hoeargumenz to qygj Orebro utitur. t^Lapaz nar.j Idcft undique contammatam. lt;flmz portuno amp;nbsp;JocojQpodparum tutam effet in circulo fauentium hæretico;aut Ioco,nempe in media uia:tempore,qaia iam ingruenteno ^‘^'^i Ob furdoram tantum madragam. J
dura, Sardorum Maftrucam taxarfPUP^ confputus dideffit. t^Alium^ ophyd uocabantür,qainaperuenilienti ' dem Chridi.Ex his Raulusuetacepikopom eïigi,undeillos oppoditepikopis- fquot;‘’ neas. J Metaphora cd à certanabus intrap /crip tam,hoc cd certam fpacium Im^^ ^‘^^^
li qaidam,ac prorfum mei {imiles,in huncin' duxcrintiocam r ReditaimusauKm fagaci^ ter omniafabodorati,adhijncmodam,ijtle^ gamas:Nec ob Sardorum tantum Maftruz
d uenataferx.Nam faltus mdaginc e^S' tur,nepo{ritelabi fera, t^Ad unum eoi^ tum.] Hiccorruperantpro putum, Ed autem compitumjipafla'® medium inter multas uias inter ie cota^’^ tes. VanospennarumqldRtaetea^quot; gamusiNec ob Sardorum tantum Madras rum,utmotisalis{ïdlittjs,cetuiirtitaga!na ^^^‘^ihhum dcfcendidc.EdautemMadra gantur,hocedininGdias6iincaaes- v^, ca uedis Barbanexgenus,qua Sardiiaa linx nbsp;uulas de ferpentibusluGt. jAllaRtad“ gua Maftrucam appellant.Eandem Hifpani EfaixeapiteundecimOtinquoBaptiRataa
^^^^'^^^PP^habant. Vn lati depingitiEt ent ludicia cingulum k^ ^
ca uedis Barbaricxgenus,quS Sardi faa Un
dePlautus: MadracatusSiplcnaspaluere. .. Porro quoniam adaerrarij fparco amp;nbsp;Cordido in fans ab abere fuper foramina aipidtagt; uocabalo Chridi eccleitam dixcrat lupanar, foramina reguli qui abladatas fueeitgt;^^ rueronymus uolcnsretaliate conaitium,bar mittet,amp;c. trVelutinlauacrojAnimada'-baruacridiculamregerituocabulum:fïgniS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;'
cans multos adhac fapereffe bonos Chridia^ nos,etiam RnalU effent in Sardiniadn
te ledior aeteres in baptifmo exremonta' -------------i^Claadite quxfo.] Mire perapoPtrop ^°^’^i-)^^^^'^^be(rentin Sardinia,in quafo' nbsp;aerfusad auditores,odenditabominant
*AuA^^, ^^^^^n^ ^kd uolcbatmecp enim quoddidturused^ tuinde uenii.]bilt;a[adi‘ matisandlioncmpropricadcpifeopnmP^ la quoaaliquato podexolicat Hieronvmus^ nbsp;nere. t^ De Rlatonis amp;nbsp;Arilrophanis bna-i j
Hoced^datim à dudiofecalahs pbikPap ' Bilediione poetarum,needura exerciaf^
Chridarnobi'ilos folos defcedifTe in terratn.
P^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^‘ftdSiHilarius inU
c^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in libris ad Condantiu.
Etatridicaic notaret Sardotamgentcm,Ma nbsp;diainisliteris.Ec Alleguntur kgendum,'''^
tteacxmeminit,quodRuedis amp;uoxedètHy EIiguntur,attedantibuspcraetuü:isa'cmF Eusgentis,attaque ridicula.Apparet autem ribus. if[Ariana hxteds.jHxc lege dsio huiusautoremhsteCeosSardam gc,quinihilnidAridotelemcrcpaS’ f'^' tuidet tametli Indorus tradit ilium Syrmix tohxGtabimus.jItaTetennusdncodertttt epiieopum laide.Atquehincprxmiferatpm' Gtas luto. tu'Trinominem credens-]^^quot;^ /, portano3£loco 3£tempore,quodapud Sar^ belliusrudulitdidindtionanperfonarnr”^^
4810, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCHOLIA
'‘te^ïquot;'’® ^brifto fimul fuifle patrem,fi Mi|i^®®’®^Q®®baïCclïè uocabulis du '’''•lotre'’'’^^ ^ Verum deum.] Hoc eft,à 'teaAf ”*®’‘’“® filins fit creatus à patre, nte)fi|quot;*'’°^'®^'*'in3S fandas fit creatus à teMjJ”’ Iffidodus inCapitoho.] locaz ^'Itijlèd '’^®P'®l*n non difcuntur myftcria '*'^’■quot;^1 p?P^®na tradantur ncgocia,Si dez ’*'8''ttlo ®f'fi'®nareligio. «([ Vno(utaiunt) ^Órotp^ ^^fdijfecillinic nullotp negocio. ®’^^iPhii'r‘^^*‘^“ “^ reeufatunn negocio ^tefin^Pfi®™®argümcntatio,Sircquiz te(l{^?*’^®s«Qlianquamhic nulla menz ”’^fecundis intentionibus,de
^’^(A^’fieq^dditatibuSjde echeitaz 'quot;''Rro L^J’®'libus ridiculis argutijs. lt;f In ’'''''Prn a yi^^^f^nt liberum tibifit ferire,fi uelis. lt;[ Oliu;e
^tteipr^“® Pgt;^cndcre,qai pacem pc ramum oliuagladio ® P®“®»“t fi non detur quod |'”*nto^®*^’‘*P“8”ara. ^En tollo.] A ^^^^’'’Hii'i?^ cft,qui hoe figno agno '1’'®lt;J.1V 1 ®Pfoftrati. np Sacrainenti in ^^^'oamp; L diftabat lufiuradö quod ^H^«- ^ConceffitChrifto] Alij Ie atbitror Hiberiz '^^ ^^æ ‘’^ '’’ Hifpania iuxta coz * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘■^ quaeftfinitimaHir
oto« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qjjci uergut ad GaP
f^i.y ®®’^f®nianiflima,ut tcftis eft appellat, quod colore ten '’®’^'’®uidcinus efle Saraccnos.
P® itoniamjquaß diabolus K ^J ln. j ^®“''^ns,8i toto expulfus or' ^l^'^fdam nigras ac barbaras r'^Dfr ^® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c0ccirerit,ne nihil ha'
' %Va nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus. lt;nbsp;Hoc qua
f’”t’{iifi^’^‘^^’®ditaris eft machina,qua - Woeniac^ impulfu quanfitur. f^^^fenr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uocabulum
^’lHich,’®?^®“®abArio. lt;([Incodo puz bquot;''lïinin J gt;egAatur,ln corpore.Ex ue 1 'Pitnf°°æ^ ’■®ft’Wimus, Incodo pure, h‘terp '“ «*^“o®icæ:q«od ubi matuz 5 Aegyptus rece P te A^h *’^®’’‘^*'’a'n Aegypto eft,unde k tenr ”’^“® ^‘'“'^'^‘^ Arianorum, ad « trttj«*’”’®ronftigcrat,8i Conftantis lite' *quot;^^'1^^ Hilariuj Isfadione « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Arianorum
«/’tem ,78*3® confugerat:ubi trienniü ^'’30i j®’’“® fcripfit de religionc C hrh P^-^a ®^®*’''^'Pfc'nl'broDcfyz ^quot;ten “’'^ditumEufebi) ] Qgiuna cum ^tpi P°^ ''^fbanaRum reftitutum fuit ab * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuitepifcopus Vcrcellenz
^'‘* dun. ”’® deliniauit] Hoe eft depinxit. '’quot;'hof ''^‘l^^nneefthodie cpifcoporum, *quot;’' #/’'^P!®'^’’nnridcat,non abominez 1 ‘’3ppæqî « triboU. ] Intertcxuit Maz
ronis eärmen ex Georgias, ^f Nemo poteft fibiChrifti palm«im.]Palmani dixitludican di autoritatem,pro quo Romani diccbät,uirlt; ‘ gulam ceforiam.Hieronymus autem ad Deu teronomij uigeftmumquintum caput allufit. lt;nbsp;Africanam fynodumdircxn.]0.uidamha bebantjndixit. ^Chrifti fanguine recentij Qgidam habebât,calentc:fortairis fcriptum crat,rcccnscalentc. «([Simon magus.jHica Philippo diacono fucrat baptizatus: unde az pud AuguftinS primum inter hærefiarchas locum obtinct.Ab huius difcipulo Mcnanz dro, Menädriani didi funt,qui dicebant mun dum non à deo/ed ab angclis fuifle coditum. lt;([ Deum Abraxas.] Namhuius didionis «/ fi/a/ixr literis,iuxta Græcorû fupputationem tot coelos inducebat, ut alias expofuimus. lt;([ Nicolaus. ] Hie uxores uoluit efle commuz nes:unus fuit ex feptem diaconis,ut babes in Adis apoftolorum. «(f Dofithcus.] Hatrefiar cha,unde Dofitheani. Samaritanus erat. Do^ cuit prophetas no fuilTc loquutos afflatu fpiri tu.s fanâ:i.Huius Si alias meminit.Samaritaz niSiante Chriftumuclut hæretici erantmec^ enim totam legem reifciebant,led in quibufz dam diffidebant. lt;|[ Saturninum quendam] Quendam,addidit ueluti de obfcuro.Is cum Simone Si Mcnandro fenfit,8i difcipulos haz buit Saturninianos didos. «([Ophitas.] Inz credibile didu,quibus modis totus hie locus fueritcorruptus.Hi didifunt aferpête:colöt cnim pro deo colubrû,qui feduxit Euam,uez luti cognitionisautorcm,Si eundem affirmât efTe Chriftu. lt;([Et Chaldæos.] Legendsarbi tror Caianos. Nam hæc quolt;p fuit antiquilTiz ma hærefis.Honorabât Cain Si ludam,quod ilium dicerét efle fortiffimæ uirtutis,hunc pio confilio prodidifle Chriftum,quod præfeiret quantum bonieflet illincprofcdurum orbi. lt;nbsp;Et Choitas.] Legendum arbitrer Gnoitas, ut fintijdem cum Gnofticis,quos fic appellat bat,ab ufurpationefciétiæ.Nifimauis Chnoi tas,à puluere.Nam Auguftinus teftatur Gno fticos à nonullis ßifßtfl-rxt fuifle uocatos,à eoe no ob fpurcitiem.Fit Si horum mentio in Dcz cretis caufa uigefîmaquarta,quæftione tertia. Perpende lcdor,num legendum fit pro Choi tam,Scthoitam.Nant Sethoitæ prater alia di cebat, Seth filium Noe fuifTé Chriftum,ut inz' dicat Auguftinus.Addam Sialiâ coniedura: quid filegas,Choitam Carpocratê,expunda coniüdionc. Et Choitam appellat,quod dixe ntChriftum tcrrenü,hoccft,nihil aliud fuifle q hominem,nimirü hoc eft laniarc euangeliü.
lt; Carpocraté] Vndc Carpocratiani funt di/ g di:negabantcorporürefurredioncm. ^ Cc' rinthum. ] Vnde Cerinthtani.Dicebât lefum hominê tantQ fuifle:nee refurrexifTe,fed refur redurS. «ff Hebioncm]NamdeChriftoidcm fcnfit quod Ccrinthus:hi Mofaica legis obfer uationécum Chriftocopulant.lt;([ Cyprianus ad har. ]Extathacepiftola inter illius opera.
lt; Deucalion'
-ocr page 544-• 49« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SGHOtlA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______^^‘
rate uocum. Montes emm wwr^iju-At ante dixitiCampenfescu ^(jx ' Arianis fuiffc coiunftos.Et i ^ |Vi ad Moncanum haerefiarchawi nbsp;nbsp;nbsp;jjeip^''^
mus utnep uterep noftrum*] argutius,ne£p kpidius.
lt; Deucalion orbis,] Non fine ftomacho di/ dum,quari totus mundus in baptifmohære/ ticor um,uelut in diluuio periturus fuerit,ni(i ab uno Hilario feruaretur.NotiiTima fabula eft apud Ouidium de DeucalioneSi Pyrrha. ç Montenfes,ßue Campates. ] Lufit in affine
ARGVMENTVM EPIST0LÆ SElt;V^NTlS ^^^
Ruffinus,opinor,malc ucrteratlibrum Origenis I'-^l i/vgt;/gt;^
ces ipfc dcnuo ucrtlt,nihil immuCans.Verum quoniam Ananorumhærcfîsgt;»a ^^ .vullijn tis uidcbatur Origenis decretis confentirc: Hieronymus,quo poffet citra religio j [jbeijS'*^ legi tam eruditum opus,indicat quæfînt illic impie diifta:hoe agens,ncaut P^ j.^QiibrO)quot;' cum pernicic legerctur. At ill ud aftequutus eft fua induftria Hieronymus,ut pc hil inde teneamus,pratter ea,quac fola profucrat ignoraffc.
D, MÏERONYMVS AD AVITVM, quid cauendum in libris friamp;c^x^V' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^
| N T E ANNöS circiter decem,fandus «ftƒ aö^f^J«tïi’ cuiufdam fchedulas mifit,quae Origenis 5?^ o^K^V uolumina confinèrent, imo uitiata: hoemagnoperepou ^ Graecam ueritatem Latina feruaret translatio:óf in «^/ F^ feu bene feu male dixidet ille qui fcripfiqabfij ^^^^^P’^^r^^jjjbroS' nio,Romana lingua cognofceret. Feci ut uoluit,min$ ^^jnb
quos cum legidèt,exhorruit:8e reclufit fcrinio,ne prolati in uulgus,multo ^^^^^ mos uulnerarent. A quodam fratre qui habebat zelum dei,fed nonlecu ^^^^^ tiam, rogatus ut traderetadlegendum, quafiftatimreddituro, P’'°P^,?^,^.*'®0(auj’ temporis, fraudem non potuit fufpicari. Qui acceperat logêdos,adhibuu g^^ p opus omnedefcriplit :8ómulto celerius quam promiferat, codicenued gt;nbsp;^j, demtp temeritate, 8ó(ut leuius dica) ineptia,quod male furripuerat,peius^ i ^^^j didit.Et quia difficile grandes libros de rebus myfticis difputantes, feruare côpendia,præfertim qui furtim celeriter^ didantunitaminis ton ^p omnia, ut 86 ordine in plerifcp 86 fenfu careant. Quamobrem petis Augt; ^^ jj^ fime,ut ipfum ad te exemplar dirigam,quod à me olim translatum,6ónu ^^ ƒ ditum, à fupradido fratre peruerfe aeditum eftAccipe igiturquodpeniU; ^^^^^pp fcias deteftanda tibi in eis effe quam plurima:06 iuxta fermonê Domini,iU jj^ piones 80 colubros incedendum : ut eft illud ftatim in primo uolumine l ^^j^i filium dei non natum effe,fed fadum. Deum patrem per natura inuiubuf ’j^^jp à filio non uideri, Filium, qui fit imago inuifibilis patris, comparatS panb ^jy ueritatem : apud nos autcm,qui Dei omnipotentis non poffumus recipe’' o ^ tem,imaginariam ueritatem uideri:ut maieftas ac m^nitudo maioris,qud ^^ docircumferipta fentiaturinfilio. Deumpatremeue lumenincomprd’e , ,.J Chriftum coUatione patris, fplendorem effe perparuum,qui apud nos pro ^
Iitate noftra magnus effe uideatur. Duarum ftatuarum maioris 8^ P^J*’?, j^iA qug mundum impleaf, 86 magnitudine fua quodammodo muiiibilis u.:% ^j. quac fub oculos cadat, ponit exemplum:prioh patrem,poftcriori ®‘ï“H52L|)on Deumpatrem omnipotentem appellat bonum, 86 perfedse bonitatis- F‘“?L|,o/ effe bonum, fed auram quandam 86 imagine bonitatis:ut non dicatur nbsp;nbsp;ƒ joie
nus,fed cum additamcnto Paftor bonus, ÔC caetera. Tertium dignitate ctn poft patrem 8ó filium, afferit fpiritu faneftum. D e quo cum ignorare fe dica^ ^^j^ fallus fit,an infedusan pofterioribus quid de eo fentiret,expreffit:nihilaM^|j^ deo patre infedum ede confirmans. Filium quoej minorem patrc,eo quo“ ƒ, ^^ dus ab illo fit:80 fpiritum fandum inferiorem filio,in fandis quibufq: uerto'y^^ hoe ordine maiorem patris fortitudinê effe, quam filq 86 fpiritus fanœ.ct’'^ Jjj maiorem filij fortitudinem cflc,quam fpiritus fandi:ÓC confequenter Ç^y^s
-ocr page 545-lt;rp^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD A VIT VM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49-5?
**®gt;UleJ?^®’'^® effeuirtuwm cætcris,quæ fand:! dicuntur.Cumq; iieniïTet ad ra cas per negligently ad terrena corpora effe delapfas, ®’*freatl^”^'^*^‘9’^**^“ “‘Cgligendae at($ defidiæ eft/nranturtl unumquêcç de/ ^’•Pote*^ ^^3cwan,ut ad uitia ueniens, irrationabilium iumentorum ponît cratTo Xirf c^'*^^ “^ confequentibus:Quibus,inqüit,mo« difputationibus,arbi ^Wïm d r ^^ ^’æ^ ^^^ *” numero faneïoru, 66 minifterïo denahos ob culpam ^’^’ f • ^‘“’onia corruentes, in tantam negligêti'am Corruiire,ut etiam in ''P'ofi/^ .lt;?^^“^’”^® uerrerentur. Rurfumq? nafci ex fine principium,2C ex prin ^''fierW* *^ ^“’^^^ uarian',ut 06 qui nunc homo eft,poflît in alio mundo dæz ’'^ftiith ’^c‘^æ*”°P efi^SC negligentius egeriqin cramora corpora relcgetur, ^^•ftifT'? • ' ^’^ permifeet omnia,ut de archangelo poffît diabolus fieri, ÓÓ ^’*’Qiia^°°™^’®?’'8®^® reuertatur.Qui uero fludluauerinqamp;C motis pedibus ne/ ^“^n^ï^^'t“*’ omnino difpenfandi ÔC regendi atq? ad meliora
*%iu»^*P’^‘^P^®*^“sgt;poteftatibus,thronis,dommationibus:K forfitan ex his ^^ïiïa genus,in uno aliquo ex mundistquando iuxta Efaiam coelum ^‘'lt;l ''ïr^ quot;^'^^‘^* ^^æ ^°’^ fuerint meriti, ut per genus hominum reuertan^ ’•»tietjj ’‘^ ftatum, fient diabolus ÓÓ angeli eius, Slt; peffimi dæmones : ac pro ^^Mo ^^’^’^ in fingulis mundis diuerfa officia fortientur.Ipfosqj demones '’^ fiJ^/®^^’’^’^gt;i** aliquo mundo,uel mundis,fi uoluerint ad meliora con/ PI*tiajit”“®®^^5»8^ Ac ad antiquum redire principium:ita duntaxat,ut per fup/ '^‘^or ^^°^cnta,quae uel multo uel breui tempore fuftinuerint,in hominS eru/ *'* ”'011(1 , ueniant ad angelorum faftigia. Ex quo confequenti ratio/ ^*^«0 f a f^®™”^® ’^obnabiles creaturas ex omnibus pofTe fieri : non femel Ó^ ^'’‘’•‘ïC r 4“cntius:nos^ 00 angelos futuros dæmones, fi egerimus negligen/ ’^fïH r'^''^'’^^æ'quot;ones,fi uoluerint capere uirtutes,peruenire ad angelica digni/ ' ’'’gt;ce(r^®’^®® Quoq fubftantias penitus dilapfuras» Aut certe in fine omnium %s^'*^^'^^ ^'^’P°’‘aïquod nunc eft aether 06 cœlum,ÔC fi quod aliud corpus fyn ’®*’^^^’8’ poteft.Quod cum ita fit,quid de refurredióe fentiat per^ ””5110 • ^°^^”^ q^iocj 06 lunam 06 aftra cætera, effe animantia:imo quomodo ^yæ*^^”^ peccata his fumus cireSdati corporibus,quæcrafra funt ^ ^'^^ luminaria talia uel talia accepilTe corpora,ut uel plus uel minus ®æ”’®*^^s ob maiora delió:a,aere,o corpore effe ueftitos. Omnem créa/ ^Xna^^®quot;* Apofto^*«wgt;«anitati effe fubieÂam,ô6 liberari in reuelatione fi/ ^*Jt ^'^'’ ^^ '^^ ^^*® P'^^ct noftrum effe quod dicimus,ipfius uerba ponamusjn *K *^.~’'^“™®^fioncmundi,quando uelut de quibufdam repagulis atqi carce/ '”cc£( ' æ^^wt à domino animæ S6 rationabiles creaturæ, alias earum tardius ’gt;e$Ii^'®^^^8”’^i®’’gt;31ias pernici uolare curfu,propter induftriam. Cum^ om-®*niÎ^”^^^I^cantarbitrium,06 fponte fua uel uirtutes poffint capere uel uitia; ’’fnic .^®®P®o’'i coditione erunt,quam nunc funt:hæ ad meliorem fiatumper/ Pfentn’^^'^^^^’’^ motus 86 uariæ uoluntates in urranq; partem diuerfum acci/ ^”2el fi f^quot;''*^^^^*’ ongeil,homines uel dæmones,86 rurfum ex his homines uel omnia uario fermone tradaffet,afferens diabolum non incapa ^'æm ^5’’^“®»^t^mê needum uelle capere uirtutem:ad extremum fermone la/ ”’'111 f P^^^^if’^’^gclum fiue anima aut certe dæmonem,quos unius afferit effe ’'''’itu ’ '^^’^^5i^’''ï”' uoluntatum, pro magnitudine negligentiæ 86 ftultitiæ iu/ Phij'^'P^'^^ ®^” * ^ P^° dolore poenarum 86 ignis ardore,magis eligere ut bru/ Ptco^'J*’’^®^^ *^ aquis habitet 86 fludfibus,ac corpus affumerehuiusuel illius idj^’®nobis non folum quadrupedum,fed 86 pifcium corpora fint timêda. Et |)jU ffmumne tenereturPythagoricidogmatis reus,qui afferit iimii'4'V}(Uffni ^ iu^j ^'m nefandam difputationem,qua levions animum uulnerauit : Hæc,inquit, ]ith^*'®?^™^^^^öfiïim non fmt dogmata, fed quæfita tantum atqj proieda, nc lt;1 ft *5^^^t^mderentur.In fecundo autem libro mundos afferit innumerabi/ ’ °”mxtaEpicurü uno tempore plurimos 86 fui fimiles,fed poft alterius mun/
V di finem
-ocr page 546-AD AVITVM
49»
di finem,altcniis effe prindpium.Et ante hune noftrS mundum,alium fuiffcmim/ C duin, 06 poft hune alium efte futurum, 06 poft illum ah'uin : rurfum^ exteros poft z cacteros.Et dubitat utrum futurus fit mundus alteri mundo ita ex omni parte con/ ft mill's, ut nullo inter fe diftare uideantur : aut eerte nunquam mundus alten' m«^ do ex toto indifcretus 86 fimilis fit futurus. Rurium^ poft modicum: Si omnia, in' quit (ut ipfe difputationis ordo compcllit) fine corpore uixerint,confumetiircor' poralis uniueria natura:26 redigetur in nihilum, quae aliquando lacta eft de niiM®’ erirq; tempus, quo ufus eius iterum neceflarius fit.Et in confequentibus;Sin aii^gt; ut ratione 86 fcripturarum autoritäre moftratum eft,corruptiuumhocindueri^ corruprionem,86 mortale hoc induerit immortalitatê:abforbebitur mors in md, riam,86 corruptio in incorruptionem:06 forfitan omnis corporea natura toUetid^ medio, in qua fola poteft mors operari. Et poft paululum: Si hæc non funt con^^ ria fidei, forfitan fine corporibus aliquando uiuemus.Sin autem qui perfede in dlus eft Chrifto, abfq? corpore intelligitur : omnes autem fubijciendifuntCn” ' 86 nos erimus fine corporibus,quando ei ad perfectum fubielt;4ifoerimus Etquot;’ dem locotSifubieefti fuerint omnes deo, omnes depofituri funtcorpora;26wc poralium rerum uniuerfa natura foluctur in nihilumtquæ fi fecundo necemW^P ft niant, ob lapfum rationabilium creaturarum rurfus exiftet. Deusenimindf men 86 ludam animas dereliquit,ut intelligantplenam cofummatam^ ngt;^^ » non ex propria fe fortitudine,ied ex deigratia cofequutas. Etidcircoarbitrofp uarietate cauiaru diuerfos mundos fieri:36 elidi errores eorum,qui fimiles fm® . dos elle contêdunt.Etiterum:TripIex ergo fuipicio nobis definefuggeriturd^ , bus quæ liera 86 melior fitjedor inquirat.Aut enim fine corpore uiuemuSjCÔ’ff iedi Chrifto fubqeiemur Deo, 86 Deus fuerit omnia in omnibus : aut quom® , Chrifto fubie(fta,cum ipib Chrifto fubqeiêtur deo 86 in unum foedus artabunnquot;) j ira omnis fubftantia redigeturin optimam qualitatem, 86 diflbluerurinafbd^^’p quod purioris fimpliciorisqi naturæ eft ; aut certe iphaera ilia, quant fupra apP® nbsp;nbsp;nbsp;i
uimus «TrAca/û, £6quicquid dlius circulocontinerur,difiolucturinniliiIæ''Y^ .
a qua «4/77(011/« ipfa tenetur 86 cingitur,uocabitur terfa bona:necnon 86 n^d®'P”
ra, quæ hanc ipfam terrain circumambit uertigine, 86 dicitur coelum,in
habitaculum conferuabitur.Cum hæc dicat,nonnemanifeftiftimegentium'^^
turerrorem,86 philofophorumdeliramentafimpIicitatiingerirChriftianS^^
eodem Iibro:R eftat ut inuifibilis fit deus.Si autem inuifîbilis per naturam «M^j j faluatori mfibilis erit.Et in inferioribus : NuIIa alia anima,quæ ad corpusdad humanum,puram 86 germanam fimilitudinem figni in feprions exprelfit,nilh
rat, ut perditum elfe defiftattfic anima quæ perierat, 86 ob cuius falutem uewti^
minus, cum falua là da fuerit, anima elfe ceftàbit.lllud quocp pariter requirendugt; utrum fient perditum aliquando non fuit perditum, 86 erit tempus quandopo®ƒ turn non erit;fie 86 anima aliquando fuerit non anima,86 fore tempus,quandoP quaquam anima perfeuerec.Erpoft multum de anima tradatum hæcintulit r’^ ideR mens,corruês fada eft anima:86 rurfum animainftruda uirtutibus mesj Quod ÔC de anima Eiau ferutâtes poftumus inuenirc, ,ppterantiquapeccant' in deteriori uita elfe damnatum.Ef de cœleftibus requirendû eft, quod non , pore quo hûiis eft modus, (olis anima,uel quodeuntp eâ appcilarioportet,cw^ petit,fed antequâlucens illud OC ardcns corpus intraret. Deluna 66 fteHisliu’^f fentiamus,quod ex cauüsprxcedêtibus,hcetinuitx,copulfxfintfubij(ivstii^^ i obpræmia futurormnofuâ facere fed créa ton's uolûtatê, à quo in hæc officia auf'; 1 butx ümt.Ignés quocp gehênx 86 tormêta,quæ feripturafaneftapeccatonb^co® , nat, no point in ürpplicijs, fed in coCcientia peccatorû:quâdo dei uirtute etpotef^
-ocr page 547-490 *
QVID CAVENDVM IN LIBRIS ^laf^oilJ
J^'^’smemoria delidorum ante oculos noftros ponitur:8lt; ucluti ex quibufdam fe ”quot;Dus in anima derelidiSjUniuerfa uitiorum feges exoritur:6^ quicquid feeeraz j^ J^'nuitauel turpc uel impium,omnis eorum in confpedu noftro pidura defcri/ uoluptates mens intuens confcientiæ punitur a rd orc, Sv poeniz •nis ftimnlis confoditur. Etiterum:Nifi forte corpus hoc pingue atcj terrenum Si tenebræ nominâdæ funttper quod confummato hoc mundo, cum necefz 13^^^^“® tranfircmimduni,rurfumnafccndi fumet exordia. Hæc dicens, P^'picue liinti'iv^QUiniJ Pythagoræ Platonism défendit. Et in fine fecundi uoluz 'quot;’s de perfedione noftra difputans,intulit:Cum(^ intantû profecerimus,ut nez ? 'Ijömcarnes Ôi corpora,forfitan ne animæ quidem fuerimus,fed mens 00 fenz tin ^?^'^’^^™ueniens,nuno4 perturbationum nubilo caligansiintuebitur ra-«ilesintelligibilcslt;^ fubftantias,facie ad faciem.In libro quoqp tertio hec uitia ^*” ‘’’’tem femel recipimus, quod ex praecedentibus caufis aliud uas' m ®^^®’gt;^®din contumeliam fit creatum,cur non recurramus ad animæ area to”j. ®^^i§^iis cam egilTe antiquitus, propter quod in altero dileda,in altez ' ^^^’^ ^‘bantequam in lacob corpore fupplantaret,SS in Efau planta tenez quot;’’afratreCEtiterum : Vt autem aliæ animæ fieront in honorem,aliæ in contu/ ^ ’am,materiarum caufarumep mérita præceflerunt. Et in Codem loco:Iuxta nos /‘’’expræcedétibus mentis, uas quod in honorem fuerit fabricatum, fi non diz 1^^°^^^^’° ^^° °P^® feceritjin alio feculo fiet uas contumeliæ: 8C rurfum uas rip’T^*^ ^ anteriori culpa contumeliæ nomen acceperat, fi in præfenti uita cor jj5”ioiuerit,mnouacreatione fiet uas fandificatu, SS utile domino in omne opus 'quot;quot;,pa’'‘’tum:ftatimq; fubiungit, Ego arbitror pofie quofdam homines, à parz ’’’quot;lsincipientcs,ad tantam nequitiam peruenirc,fi tarnen noluerint ad melioz turf ’quot;’^’^ pcenitentia emendare peccata, ut SS contrariæ fortitudines fiant:06 * üul *®’.^®*®ilt;:is eontrarijsep uirtutibus, intantum quofdam per multa tempora quot;tribus fuis adhibere medicinam,óc fluentia prius delida cóftringcre,ut ad loz , tranfeantoptimorum.Sæpius diximus,ïn infinitis perpetuisq? feculis,in quiz 1,. ^quot;quot;quot;quot;fibfiftit Sd uiuit,fic nónullas earum ad peiora corruere,ut ultimum maz ’æ ocumtencant:2lt;fic quafdam proficerc,ut de ultimo maliciæ gradu,ad perfe ‘‘'^’'’^’’’’’^’'''''■itamq; uirtutem.Quibus didis conatur oftendere Ód homi i’quot;dt animas polfe fieri dæmones, 66 rurfum dæmones in angelicam redigi diz 8 atera, Atej in eodem uolumine. Sed Sd hoc requirendum,quare humana ani^ ^’^’ ''-'■’’'’C ^fi alrjs uirtutibus ad diuerfa moueatur. Etputat quorudam 4’’amuenirenr in corpore mérita præcefiifTe: ut eft illud Ioannis exuitantis in Up ^'’ÏÏ^’® fiæjquando ad uocem falutationis Mariæ indignam fe confabulatioz hf '’^’^quot;^quot;^ct confitetur;ftatimlt;$ fubiungit, Et econtrario paruuli licet Sd pene tntcsmalisreplentur fpiritibus, Sd in diuinos atq; hariolos infpiranturtintanz 3’^®^*^^ à tenera ætate poffidcanquos derelidos tat ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defcum nihil tale fecerint,ut iftiufmodi infaniam fuftinez
^^ ^^^'^ ^^* ’’'*^’® ^^^^ abfq? deo fieri, Ôd omnia illius iufticia gubernari.Rur münd ^™^^*^°’^°^’^ quot;’^^'^cm (inquit) placer,öd ante hunc mundum alium fuifte münd''7’^ P^^^^^”^’^^*^”' f“^“*quot;!!“** vis difcere,quod poft corruptionem huius Quæ ' f '^ fiturus; Audi Efaiam loquêtem:Erit coelum nouum öd terra noua, tnund^^iquot; ® pennanere in confpedu mco. Vis nofte,quod ante fabricam iftius . ')aq mundi in præterito hierin td Au feu! ta Ecclefiaften : Quid eft quod fuite* n’m quod erit. Et quid eft quod fadum eft e ipfum quod futurum eft. Et non eft inf'^?^'”’?‘f“^ ^C’’c,quodloquatur öd dicat: Ecce hoc nouum eft. lam enim fuit '^ P'''^^™^’H'^æ fuerunt ante nos. Quod teftimonium non folum hiilfe,fed ali °^’’^y’idos elfe teftatur:non quod fimul öd pariter omnes fiant, fed alius poft ^quot;m.ltatimq fubiungit: Diuinitus habitaculurn öd ueram requiem apud fuperos hd *^®^^*8*‘*nqua creaturæ rationabiles commorantes antequam ad inferio t ccnderenqóddeinuifibilibus ad uifibilia commigrarcnqruentesq; ad terram
V i craffis
-ocr page 548-• 500 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD AVITVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ crains corpon'bus mdigercnt,annquabeatitudine fniebantuf.VndccoditorJ^^^_ fedt ei's congrua humilibus locis corporatóC mundu iftum mßbflanöoncat^ minidrosq ob falutem 06 correprionem eorum qui cccidcrimr,mifitinmun ex quibus abj certa obtinerct loca,2v mundi neceflitatibus obcdirentiahj mnw fibi officia, fingulis quibufq? temporibus,quae nouit artifex deus,fedubmenfc óarent.Et ex his fublimioramundi loca,foIamp;L lunaamp;^ ffenæ,quçab ApoiKlo ^ tura dicitur,acccperunt.QLiac creatura uanitab fubieda eft,eoquod crains ür^^j data corpon'bus, 00 afpedlui pateat. Et tarnen non fponte fubieda eftuanitat*. propter uoluntatem eius,qui earn fubiecit in fpe.Et iterum: Alq nero in iingH'' cis atq temporibus,quæ folus artifex nouit,mundi gubernaculisfcruiunt,qiio gelos eius elle credimus.Et poft pauluIum:Quem rerum ordinem K totam mun prouidentiam : dum aliæ uirtutes de fublimioribus conuunt,aliæ paulatim^ ^^^^ tur in tcrras.Iftac uoluntariæ defcendunt, aliæ præcipitantur inuitæ.Hæ 0’°quot;^^ jg feipiunt minifteria,ut ruentibus manum porrigantjllg coguntur ingrate,nb tempore tn fufeepto officio perfeuerent. Et iterü:Ex quo fequitur,ut ob «aflos tus,uarïj creentur 06 müdi:8d poft hüc quein incolimus,alius multo dilfinw« ^^j dus fiat.Nu!Iusq alius diuerfis cafibus Sd profedï:ibus,Só uel uirturumpræni*)^’ uitiorum fupplicqs,8d in præfenti,ÔC in futuro, atq in omnibus 2d retrodP temporibus poteft merito difpêfare;2d ad unum rurfum finem cunóa P^’^^'^’uj^ nifi folus conditoromnium Deus:qui fcitcaufas propter quas alios pernntta ^^ perfrui uo!untarc,Sd de maioribus ad ultima delabüalios incipiatuifitarc,2d§'^/ tim quafi manu data,ad priftinu retrahere ftarü,2d in fublimibus collocate.(ƒ de fine difputare coepiffet,hxc intulit:Quia(ut crebro iam dixinius)p«ncipi« ^^ fus ex fine generatur, quæritur utrum ód tune futura fint corpora,an fine corp bus aliquando uiuedum fit,cum red a era in nihilum fuerint:^ incorporaliinn*’ incorporalis effe credenda fit:qualem 0d dei nouimus.Nec dubium eft,qn^ ' ^ p nia corpora ad mudum iftum fcnfibilcm pertineant,quæ appellanturab Apo' ^ uifibilia:futura lituita incorporalium incorporalis. Etpaulopoftdllud 9‘'‘’‘^.**uj ab eodem Apoftolo dicitur ; Omnis creatura liberabitur à feruitute comipw® j^? in libertatem gloriæ filiorum dci:fic intenigimus,utprimam creaturamrano” ^^ lium Ôd incorporalium effe dicamus, quæ non feruiat corruptioni, eo Q^^^^p^fp ueftita corporibus:5d ubicSep corpora fucrinr,ftatim corruptio fubfequatur . ea autem liberabitur de feruitute corruptionis,quando receperintgloria®n H ’ 6d deus fuerit omnia in omnibus. Et in codem loco:Vt autem incorporeu® omniu rerum elfe credamus,illa nos faluatoris oratio prouocat,in quaainytq niodo ego Sd tu unum fumus,fic 2d ifti in nobis unum fint. Etenim leitedebe® ’ quid fit deus, 2d quid fit futurus in fine faluator : 2d quomodo in fancns “® ^ j, patris 2d filq repromiffafitîquomodoinfeiJliunû funt,fic2difti ineisunu® ’^ Aut enim fufeipiedum eft uniuerfitatis deum,ueftiri corporc.‘6d quomodonos nibus,fic ilium qualibet materia circumdari : ut fimilitudo uitæ Dei,in fi^v*® jj poflit æquari. Aut ft hoc indecens eft,maxime apud eos,qui faltem exniini®^P te dei fentire cupiut maieftatem,0d ingenitæ atep omnia excedétis naturegæ*^^^. fufpicari:è duobus alterum fufeipere cogimur,utautdefperemus fimilitudinc ^ fi eadem femper fumus corpora habituriiaut fi beatitudo nobis ciufdcin co® uitæpromittitur,eadem quauiuitdeus,nobisconditioneumedumeft.Exq® , omnibus approbatur,quid de refurredione fentiar,2d quod omnia corpora i®S tura confirmet:ut fimus ab ftp corporibus, quomodo prius fuimus,antcqua®^f fis corporibus ueftiremur. Rurfumqi de mundorS uarietate difputans,^ ^ *^.à gelis dæmones,uel de dæmonibus angelos fine homines futuros efiecotefta®.^^ econtrario ex hominibus claim ones, 2d omnia ex omnibus:fentcntiafua® tail confirmât. Nee dubium eft,quin poft quædam interualla temporum,rurftis®^ ha fubfiftat,0d corpora fiant, 2d mundi diuerfitas coftruatunpropteruariasuo''^ tates rationabilium creaturarum, quæ poft perfeclam beatitudinem ufp ^‘^^’’^j,
-ocr page 549-Ion« ’^^^^ CAVENDVM IN LIERIS ^ tt^x^y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50I
lt;tariu'**’5’^P^^^ a^ mfenora dilapfæ,tantam mahcia receperCt,iit in con/ I’oOkT^m^^^’.^^ ”°^’^^^ feraare principïum,2lt; incorruptam bearitudmem ’111111«^ .^^‘•^S^^’^^’^u^jqwod mukæ rationah lies créature,uf^ ad fecun/ ’^Ua ^^^ ^ SluartS mundum feruent prindpium^nec mutationi in fe locum '^'^cuy *æ '^'^æ ^~ *” parum de pnftino ftatu amtfluræ fint, ut penè nihil perdiz ^“uit ' ^^‘^ nônuîlæ grandi ruina,in ultimû præcipitandæ fint barathrum. ®'«titn^^P^^^°*’ °”^’^*^ deus, in conditione mundorum fingulis abuti iuxta %jJJ’’*°P°’^^’^tcs 2^ caufas,quibus mundi gubernacula fuftentatur ÔC ini ^'”'^^'^ uicerit nequitia, 00 penitus fe terrac coæquauerit,in alio mua I^itii P?quot;^^^”lt;^anlt;ius eft,fîat diabolus,principium plalmationis dominitut ib c^ordq amifere uirtutem.Quibus didi«,quid aliud cona/ ^lt;ttin^^'*'â*^^'^*“® mundi hommes peccatores,in alio mûdo polîe diabolum '’quot;'’lin ^''^ ”^ ’ ^^ turfum nunc dæmones, in alio mundo polfe uel angelos uel ?0team^-Pî^?5^”*'^*P®®^ dtfputationcm longiffîmam,qua omnem creaturâ cor? 'quot;iim *'**P^*ïualia corpora 2lt; tenuia dicit elfe mutandamtcundiarrii^ fubftantia ^''^lei^^°'^P^^ ”^^^^™’^’^’’”’^ omni fplendóre purius conuertêdam : 2lt; talem, quot;Unia ^’’’’^^’'^’’^'’’ia mens non poteft cogitare, ad extremum intuIit:Et erit deus ^^ “’'““^^a natura corporea rcdigatur in eam fubftâtiam,quæ Hiiope^' • °’' ®®*“* diuinam fcilicet,qua nulla eft melior. In quarto quoeß libre, ^nqSo'^^*’® ^^^“® cft,hæc ab ecclefia Chrifti damnanda interferit. Et forfiz ’^dill ^°.?*®° mundo qui moriûtur feparatione carnis 06 animæ,iuxta ope/ (utitad-^^^'^’^“^ ap”d inferos obtinent locaHic qui de cœleftis Hierufalem ^’quot;Qttd^^ ^^^^fäßionc moriuntur,ad noftri mundi inferna defccndunt:ut ^^^*^^^ ’^^'’’•^i'inpdiucrfa in tern's polfideant loca. Et itcrum:Et quia com/quot; mundo adinferna pergentes animas,ifs animabus,qua: de fupe ‘ 'Mi!ï°' ’^°^’'^habitaculaperueniunt,S6 quodamodo mortuæ funttprudenti eft, an hoc ipfum poHimus etiam in natiuitate diccre fin 'quot;'’nie)’’'’^‘l’^°®®^o qua: in ifta terra noftra nafcuntur animæ,uel de inferno rur ’’’‘'M» ^’^^^‘^‘•^’'^f'^penoraucniunt, 06 humanum corpus aflumuquelde *®gt;^«a^' °^'^ ^^ ^°® ^^‘^ defcendunt:fic 86 ea loca quæ fupra funt in firmamen/ 'quot;’kftii,^?f °®^^*^Q^æ de noftris fedibus ad meliora profîciâttaliæ quæ de ^*l'ftl'^ r fitmamentS ufq delapfæ funt,nclt; tantum fecere peccatum,ut ad lo-^t(d'° ^“®^^®'^tw’'‘ Quibus dlcftis nititur approbate,86 firmamentum, ^quot;oltni!’®»^^^o®’P^’'ationcm fuperioris cœli elfe inleros:86 hanc terram quam ^quot;fttn *’^??^®®^fi^2“ncnti inferos appellari:86 rurfum ad coparationem in/ '^•Neeï?® . ^^®^o® ftingnos cœlum dicitut quod alijs infernus eft,altjs ccelum ^^ Ki f ^P“^^û^^ contentus, dicit in fine omnium return, quando ad cœle/ '’^co^’^®®’^®*^^“^ fumus, aduerfanarum fortitudinu contra populum dei »Uterij '’'^^^’^^•^*: non fit eorü ociofa uirtus,fed exerceatur ad prælia:86 habeant ^«rinf*’'^^^®’^®»^“^*® eonfequi non polfint,nifi fortes primum aduerfarijs in* ®'''‘^c 26 folcrtia repugnandi, in libro Numerorum Icgi/ ^''quot;’liJni'^H^*^^^°^ ' ^®®'4 dixilfct iuxta Ioannis Apocalypfim, euangelium fern/ *’’*’‘ÓitA’ Futurum in ccelis,tantum precedere hoc noftrum Euangeliu, quan ^Oèli f’'æ^^^® ^^§*® ueteris factamenta:ad extremum intulit (quod 86 co/ f'ftlTe^™^”^ ^^^ P5® f^^irt^ dæmonum,Chriftum etiam in aere 86 in fupernis ^'’^Pioh ^’^’^’' ^^^^ ^^^^ ®°® dixerit, tarnen quod cofequens fit intelligitur: ’'’’’’’»deu ^?'®'^’^^ homo fadus eft,ut hommes liberaret:fic 86 pro falute dæmo/ Lr^^^^ ft^’^d funt hi,ad quos uenturus eft liberandos.Quod ne forfi/ ^Eu'^*^r ^®P®^^™®'f‘^fferer^ipfius uerba ponéda funt. Sic ut enim per urn '^quot;Hon '^^^egis impleuit: fic quia omnis lex exemplum 86 umbra eft ^lt;Jcakf^^^'®®»^^g^*'tius requirendû,utrum rede intelligamus legem ^^’quot;Euin ,?’^ ^æ’‘®’'o®’Ias fuperni cultus plenitudinem non hab ere: fed indi/ “8«t} uernate, quod in Ioannis Apocalypfi Euangelium legimus fempi/
V 5 ternum
-ocr page 550-ternum, ad comparatfonem uidehcet hums noftri Euangdij, quödtempor ^ 06 in tranfituro mundo ac feculo prgdicatum. Quod quidemetiamfiuH^aop nem domini faluatons inqui'rere uoluenmus, quanquam audax £6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
fn coelo eius querere paffionemuamen fi fpmtualiancqirftiaeincoelaW’*’® j-^j non erubefdmus crucem domini confiteri propter deftruAionem eoniWjQ • |j paffione deftruxit:cur timeamus etiam in fupernis lods,in confummationt j. rum aliquid fimile fuipicari, ut omnium locorum gentes illius paffionela u ^ Rurfumq? blafphemans de filio fic locutus eft : Si enim pattern cognofot nbsp;nbsp;gt;nbsp;^jj
detur in eo quod nouit pattern,pofle eum coprehenderemt fi dicanius,atn ^ mum artis feite menfuram.Nec dubium,quin fi pater fit in filio, K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^miö
ab eo in quo eft.Sin autem comprehêfionem earn dicimus,utno 86 fapientia comprehendar,fed Sc uirtute 86 potentiacundateneat,qin^o^ non poffumus dicere,quod comprehêdat filius patrem.'paterueto omnia r^j hendit.Inter omnia autem 86 filius eft, ergo 86 filium comprehendit.Etut . ^^ caufas,quibus pater comprehendat filium,86 filius pattern non q“^^*-S‘”’’^-0fcy dcre;hæc uerba fubnectit. Curiofus Icdor in(^uirat,utrü ita à femetipfo tur pater, quomodo cognofcitur à filioftciens^’ iHud quod feriptS efijP^feH^^jy mifit,maior eft omnibus : uerum ede contender,ut dicat, 86 in cognition^ trem elle maiorem,dum perfeStius 86 purius à femetipfo cognofcitur,qoain,^j rjimi.i.’4'V}(^C!alt;nii quoqj 86 abolitionem corporum,per hocturnnnfentirccou Si quis autem potucrit oftendere incorporalcm rationabilemq; natura, eu .^^^ liauerit fc corpore,uiuere pet femetipfam:86 in peiori conditione cfle,quan ^ poribus ueftitur,in meliori quado illa deponit;nulli dubium eft cipaliter fubfiftere,fed per interuaHa 86 ob uarios motus tationabiliS erea nunc fieri, ut qui his indigent ueftiantur:86 rurfum cum illa deprauatione r^, fe ad mcliora correxerint,diflblui in nihilum:86 hac femper fucceffione^^^^jupiiP ne paruam putaremus impietatem efle eorum quae præmiferat,ineiulde ^^{-jn nis fine coniungit:omnes rationabiles naturas,ideft pattern 86 filium 86 P^oii cftum,3ngelos,poteftates,dominationes,cçteraslt;$ uittutesïipfuni quoQ;u ^^^^^ fecundum animæ dignitatem unius efte fubftantiæ. Intelledualem,inqu* ^j^jß/ bilemq naturam fentit deus 86 unigenitus filius eius 86 fpirirus fanc^us. e j.^ gcli 86 poreftates cæteræt^ uirtutes:fentit interior homo, qui ad imaginen’^^^jys fitudinem dei conditus eft.Ex quo concluditur,deum 86 hæc quodammo ^^^^z efle fubftantiæ.Vnum addit uerbum,quodammodo:ut tantifacrilegij cd ^^j^jj^iv geret:amp;6 qui in alio loco filium 86 ipiritum fandtum non uult de patris el ^ jjjJiO tia,ne diuinitatem in partes fecare uideaturmaturamomnipotcntisdeia J^.^^,,^ minibus^ largitur. Cum hæc ita fe habeant,qua: infania eft,paucis °^, jffr^tf tu fanefto commutatis,quæ apertam blafphcmiam præferebancæteraUa ^^pjji funt protulifle in medium,86 impia uoce laudaflêicum utiq 86 illa Kma g^^^j pietatis fonte proccircnntdAduerfum omnia fcribere,nec huius eft ^^P?^di3f' nes qui aduerfus Arium 86 Eunomium Manichæumiç 86 diuerfas fc«P^y^jyr refes,his quoqi impietatibus refpondifle credendifunt.Quifquisigitur ^^j^jjid rit legere libros,86 caleiatis pedibus ad tertam repromiflionis pergereme j^^g pentibus mordeatur,86 arcuato fcorpq uulnere uerberetur,legatpriusiuï 86 antequam ingrediatur uiam,quæ fibi cauenda fint,nouerit.
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA ^^^ men «taI“^/©-.
inciecimum annum,adhuc taues pifs.Namhiccftlibrontulus- j ^^^j^jtb^ Ori^enis ingenio. ^ Cuiufdam] lum.] Veteres puriffimamaerisp ^eof' rauocaba^abardorefiuclucc' [jnofc”' 1 lÏgnificet. if ScheduIas.] Ita uo/ pore.] FuitKAuguftinusinhac j^jj,iK^ cant tabellas rudes Knondum emendate feri crederct dæmoncs habere corpor^pjlà ptas. Vnde a Græcis uerbum irx^^i^/df'. Si no affumpfitia/ed fua Knaturaha?^ 4 j^ur»
Nte annos.]Vide ut diftulit rem
in decimura annum,adhuc fauês
Abftinct à nomine, cum Ruffînu
SCHOLIA
wat,cum alijs locis,tum in libcllo De dp ^®* '’^ ^^ uelimus inz Quo ^’'‘P“® aecipipro fubftantia, H nioclo uetercs aliquoties ufurpabät earn GelhS,ubidifputatur ex Pla fn/’ik^ '■°fP'’^ ®*^^quot; beeidens: Si aerea pro tnibusactenuibus.Veru fi quis exadius P P«idat totara illam difputationem,intelli corpora danionibus,ut
«Plato. rAlTenc A«i«^^v/
pellau '''quot;’æ ‘^^‘■°‘^P“'^^’*^ corpus. ^ Apz Quodfiquot;^^ ^’*’*•1 Weft expertem erroris, € i, r .®^ ®^ ’’®’’ more caeterarum. Dund ’’ ‘P^tentetur.] Antizonam uocat, ®PPonatur Krefpondeat zona, tf Nopr]
5P?
Summam animi partem K longiflimc femoz tarn à materia,aut certe minimum immerfàm ma tens, fie appellant theologi:dequaquæz rit Ariftoteles in libris De anima,nunquid a' gat in corpore abfep corporis organis. lt;|f Dæ mon Pythonicus.] Ideft diuinus,â pythone fcrpcntc,quem iaculis fuis interemit Apollo. Vnde amp;nbsp;Pythium didum uolunt. Nefcio ucro qua de caufa noftri addant afpirationem prix maemutæ. ^ Caleiatis] Hoceft,armatisadz uerfus ferpentes. ijf Arcuato fcorpp uulnere] Sic enim ferit fcorpius, utroep brachio comz prehêdit quoduult ferire: deinde nitenshis, fupra tergum infledit caudam in arcus more, amp;nbsp;aculeum infigit,cufpide adeo fubtilijUt acié fallatoculorum.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SECIVENTIS
BtehP^’’*“'P^^‘^°P“®SaIaminje Cypri,excufatfeloanniepifcopo Hierofolymitano,quod tjigl®’“® °'^^®aflct inillius diŒccfi,ipfo inconfulto.Deindecommonet,ut abOrigenis ''bus abftineat.Hanc epiftolam Hieronymus in odium Ioannis amp;nbsp;RulRni Latinam feclt.
^^IPHANIVS lOANNI EPISCOPO HIER O S O L Y M O R V M
^ OMINO dilediffîmofratriloanniepifcopoEpipîianius.Oportebat nos dilediffime,clcricatus honore non abuti in fuperbiam,fed euftoz 1 dia mandator uni dei 06 obferuatione diligentiffima hoe ede quod diz cimur. Si enim fanda fcriptura loquitur : cleri eorum non proderunt co . “ tis,quxarrogantiaclericatuscoducere nobis poterit: qui non folum WoncSc fenfu,uerü etiam fermone peccamus ^ Audiui quippe quod tumeas 1 irafcaris, 26 miniteris fcribere in extremos fines terræ, ut loca proz n,*^^®®*^®o®®i’'an.Et ubi eft dei timor,qui nos debet illo tremore concutere, 1 idictus eft à domino ; Si quis irafcit fratri fuo fine caufa,reus erit iudicio ^ Non îvS^^^P^^^wnjfî fcribas quod placuerit. Scribebantur enim 06 epiftolx ??^^^^^Efaiam‘.S6 mittebantur fuper aquas,quæ cito cum feculo tranfeunt.
' quot;inbinocuimus, nihil iniuriæ fecimus,nec quiequam uiolenter extorfimus. In Meno frattum,S6 fratrum peregrinorum, qui prouinciae nihil tux deberenn P'^bpter noftramparuitatem 66literas, quas ad eos crebro direximus,commuz c?P^“?^Wxcœpcnint haberedifcordiam,neuiderentur quadamduritia86 “ nenha noftra,antiqux fidei ab eedefia feparari,ordinauimus diaconü:06 poft presbyterum, fuper quo debueras gratulari, intelligens ^° deititnorem hoc fumus facere c5pulfi:maxime cum nuila fit diuerfitas in faz ^^'^^'^^'^'■^^'^ eeelefiæ prouidetur. Nam 86 fi finguli ecclefiarS epifco P ^ tntfub fe ecclefias,quibus curauidentur impendere'.06 nemo fuper alienam md nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen prxponitur omnibus charitas Chrifti,in qua nulla fi
‘ nbsp;nbsp;mn^^v ™*’^^^ confiderandum quid fadum fit,fed quo tempore,86 quo modo,86
inan • ’^ ^^^’‘^ fadum fit. Cum enim uidifrem,quia multitudo fandorum fraz ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confifteret, 06fandipresbyteri Hieronymus 86Vincentius
P ttuerceSdiam 86 humilitatem noUent débita nomini fuo exerccre facrificia: °'^^’^tinhacpartcminifterij, quæ Chriftianorumpræcipua falus eftiinueniz ' nbsp;nbsp;ft d ^^ ^ comprehendere feruum dei non poffes, qui te, eo quod graue onus faz
^oti) noUct fufcipcre,fxpe fugiebat;fed nee alius quis epikoporu facile eum rez , 1 nbsp;nbsp;^'^tt.yndeg^ fatis miratus fum,quomodo difpenfatione dei ad nos uenerit cum
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonis nionaftcrij 86 exteris fratribus, ut mihi fatisfaceret, quia ncfcio quid adz
1 ^.'^’’'tosftabcbamtrifticiæ.Cumigitur eelebraret colledaineedefiauillæ,quæ ' Ji?^^®®®’^®ftuinnoftrum,ignorantem eum,86 nullam penitus habentem fu/ I nbsp;nbsp;P Tonern, p« multos diaconos apprehendi iuffimus, 86 teneri os eius ï ne forte
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V 4 fiberari
-ocr page 552-504 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EPISTOLA EPIPHANII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^.^^ç
Uberari fe cupiens^adiuraret nos per nomen Chrifti:00 pn'mum diafonu^ uimus,proponentes ei timorem dei,óó compellentes utminiftraret.
obnitebatur,indignum fe elle conteftans. Vix ergo compulimus eumAP g^^ re potuimus tcftimonrjs fcripturarum, 06 propolitione mandatorumdo • ^^^^.^ miniftraret in fandis facrificijsjrurfus eum ingenti difficultatetentoorec*,^^^ nauimus presbyterum ï 2lt; ijfdem uerbis, quibus antea fuaferamus,imp“ nbsp;nbsp;a^
federet in ordine prcsbytcnj.Pofl hæc fcripfimus ad fandos presbytei’^^'’^^.^^j^ rqj8lt; caeteros fratres:ÓC increpauimus cos,quare non fcripfinent fupcr^°’ ,^^^ te annum multos eorum queri audiffem, cur non baberent qui fibi menta conficcrent,glt; ilium omnes fuo pofcerêt teftimonio,^grandeinirtgt; j^p in commune monafterij teftarentur:quare tune reperta oportunitate non F ^^ fent nobis^neep fuper ordinatione eius aliquid popofciflcnt.HccitaaaaH' j^^^ quutus fum,in ebaritate Cbrifti, quam te crga paruitatem noftramh2by^^j^,^jj bam:quanquam in monafterio ordinauerim,8ó non in parocbia,quætiDi fit.O uere benedida epifcoporum Cypri manfuetudo à bonitas,^ nonta ^^^^ tas fenfu tuo Ód arbitratu digna mifericordia dei. Nam multi epifcopi com _^__, noftræ Ód presbyteros in noftra ordinaueruntprouincia,quos nos compn: ^ non poteramus : 86 miferunt ad nos diaconos 66 bypodiaconos, qnosm P eum gratia.Et ipfe cobortatus fum beatæ memorig Pbilonem epifcopSÓ^ a1 Tbeoprobum,ut in eedefiis Cypri,quæ iuxta fe erant,ad mex autempat debantur ecclefiam pertinere,eo quod grandis effet 00 late patens P’'®“*’^^ j^üf narent presbyteros, 00 Cbrifti eedefiae prouiderêt.Nunquam autem ego or • diaconifras,SC ad aliénas mifi prouincias, neq^ feci quic$ ut ecclefiam loin Quid ergo tibi uifum eft, fie grauiter intumefcere Sciadari oontranos^pro^P^j dei, quod in ædifteationem, 8C non in deftrudionê fratrum fadum euC' be uehemêter admiratus fum, quod meis loqirutus es dericis, afferens te per nbsp;nbsp;nbsp;^^ p
presbyterum 86 abbatem monachorum Gregorium madaffe mihi, ne que 4 ordinäre:SC ego boe pollicitus fim,dicens:Nüquidiuuenis fum,aut canons ^^ ro^Audi igitur ueritatem in fermone Dei,me boe nee audiffe, nee fermonis penitus recordari.Sufpicatus autê fum, ne forfitan inter nrnb^d'^^ez mo oblitus eifern : 8C ob banc caufam fandum Gregorium fcifcitatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jjqc
nonem presbyterum,qui cum eo eft. E quibus abbas Gregorius penitus ignorare. Zenon autem dixit, quia cum ei presbyter Ruffinusnen* 4 alia tranfitoric loqucretur,etiam hoc dixcrit: Putas'ne aliquos ordinatmus ^^^ dus epifcopusCEt hucufque ftetiffe fermonem. Ego autem Epiphanius ®^^^ -ui quicquam,nec refpondi.Vnde dilediftime non tepracueniat fu’'or,necoccip indignatio,nec fruftra mouearis:8C aliud dolens, te uertas ad alia,ut P^^^ A pj; fionem inueniffe uidearis. Quod propheta deuitans, dominum precatur, ! Non declines cor meum in uerba maliciae, ad excufandas excufationes *^P^ _ tis.IIlud quoep audiens admiratus fum,quod quidam qui folent ultro citro^ po re rumufculos,8C bis quæ audicrut femper addere,ut triftitias 80 rixas inter r ^^ concitent,te quoq; turbauerüt,8C dixerunt,quod in oratione quando 0“^j^®H crificia deo,foleamus pro te dicere:Domine,prxfta loani ut rede credat. No 1 in tantum putare rufticos,ut hoc tam aperte dicere potuerimus. Quanquam c ^^ hoc in corde meo femper orem,tamen ut fimpliciter fatear,nunquan^inaliénas res protuli,ne te uiderer paruipendere dilediftime, Quando autem cop^us 0^^ tionem fecudum ritum myftcriorum, 8C pro omnibus Si pro te quoej dicimus. ftodi illum qui prædicat ueritatem. Vel certe itaïTu praefta Domine Kceito b ille uerbum prædicet ueritatis : ficut occafio fermonis fe tulerit, 8^ habucritora confequentiam.Quapropter obfecro te dilediftime, 86 aduolutus pedibus ti^P cor,praefta mihi 86 tibi ut falueris, fi cuti feriptum eft, à generatione peruerfa, etc cede ab hacrefi Orige nis, 86 à cundis hacrefibus dilediftime. Video enimqn propter hanc caufam omnisueftra indignatio concitata fit, quod dixerimno ï
-ocr page 553-^j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD lOANNEM EPISC. HIEROSOL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50$
’'®n^ ^ ?*^8^”öii fcilketjS^ aharum hærefeon radicem,óó parentcm laudare *^ttiftiy^**‘^*^‘®“95 i'ogaremjneitaerrarensKmoncrem,cotradixiftisSóme 9tliolic*^’Ï9^^^”’y®^® adduxiftis. Nonfolum auté me,fed 2lt; ahos plurimos ^f'^k^ ^H’^rerant. Inde ut mtelligo hæc eft omnis indigna tio,óu iftc furon ’’^erdT ^®®®’”'*Mq«odmittatisaduerfummeepiftolas,uc hucilJuctj fermo
* ^ P’^®P^^’' defenfionem hxrefeos aducrfuin me odia fufcitantes, quam in uos habuimus:intantum ut feccritis nos etiam poeni ’l^tM *^^*^^’^^^’‘^ uobis communicauerimus, ita Origenis errores Sv dogmata hrcim^^®’^*®P^^^^*’^loquor:nos fecudum quod fchptum eft, nee oculo noftro ^’5fcand’i^^”°^ ^^°^*^^^ eum,fi nos fcadalizauerinnec manui,netp pedi,ft no ^V ft' ^^^^fi^ Et uos ergo fine oculi noftri,fine manus,fine pedes fuen'tis, f ^‘^® • ^’‘^ enim catholicorü poftit æquo animo fuftinere,Slt; eorum ^‘mii §^ '’’®^°*“® operibus exornant,ut audiant Origenis doétrinam atep con ^’gt;tititef^^’’^P’‘æ^^^’^æ^“®prædicationi:no poteft nlius uidere pattern,neep '’'ttsój-^ 1 ’“‘^^’’^^'«’'♦Haccinlibris tt^ci^^Hij fcribuntur,hisuerbis legiz r ^^ Origencs.Sicut enim incongrus eft dice re, quod poftit ft/ '^'“'ft W ^/’^^ • ^ft inconfequês eft opinari,quod fpiritus fandtus poftit uidere Wÿ'*^5'*®^ ‘'b''^ Origenem dicétem patiatur,quod animæ,angeli fuerint in P^ccaucrint in fupernisqdiredas efte in iftum mOdum Só quafi ‘^ corpora ifta relegatas,poenas antiquorum lucre pee ^*inde ’ . ’’P^’^^^^ientiu non templa Chrifti efre,fed carceres damnatorum^ ^:amp; f ®’p^^^*fto’^*æ»îiUegoriæ deprauans mendacio,infinita ucrba multipli ^^°^'^ ^^’^^^ perfuafione fupplantans, nunc afterit animas,iuxta ’dürfet' ^f^‘^®’®S^^ 4v^cèï et» m5i ’4'V}(i^ idcirco uocitatas:quia de coelcftibus ^fæcos'^”^*^^*^^^®’*’^®*’“” priftinum amiferint : nunc corpus hoc,ob id iuxta * Jilted ^r* *^^^ uinculum,fiue iuxta aliamproprietatem,cadauer dici: quia z ^ *• °ruennpa plenfq autem fecundum uariam Græci fermonis fupelle o-HiMx, ideft monuments interpretari:eo quod ita aniz ^'^ocu '^™^® habeat,quomodo fepulchra 86 tumuli cadauera mortuorum.E^ ’‘°^'trin^'^^”'^^’^^* ^^^*^^® noftra^ubi praeconium refurredtionisdubi apoftolica *^^^nic^’^^^*^^^^^^^^*® Chrifti hueufep perdurat;ubi illa benedidio ad Adam,et ^^ Noe,£^ aft filios eius:Crefcite 8lt; multiplicamini,óó replete terz '*^^itin ''*'**” ^°^ ^’^^^ bcnedicrio,fcd maledieftio, iuxta Origenem, qui angelos ^^“5Se ^*^'^^^*^^^ fublimi faftigio dignitaris facit ad inferiora defccdere:quafi ’’W^^ • niano non poftit animas per benedictionem dare,niri angeli peeca/ ^'dirir ^°^ a ^®^° ^^'^^ ruinæ,quot in terra natiuitates«Dimittêda ergo nobis eft ’'’Mo^^P°™^°^^”' ^ prophetarum,Sé legis 00 ipfius domini faluatoris in Euz Origencs pra:cipit,2lt; legem dar,ut non dicam con Wi ’^^P®®® fuosme quis oret in cœlum afccndere,ne peius iterum peccans, 5^SCd |^^®^®^P^clt;^*“^fatgt;pr»cipitcturinmundum.Quanquaiftiufmodinu/ ^e ^ *^^'’ilt;^nta foleat ille fcripturarum interpretatione pcruerfa,^ aliud figni-^§o4{l^^^''p'^^°^uerum eft,aftirmare,dicens: Prius quam à malicia humiliarer, ^^^ct^** • *^’^*^*^^^^’'tere anima mea in requiem tuam. Neeno amp;lt;nbsp;illud:Educ ^’^’nijk*^^^'^^^’^'^^^^’^•Et in alio loco:Confitebor domino in regione uiuorum: P™ , “^^® benfus feripturæ diuinx ftt,quam ille in hærefim fuam mali i*^ §(^’'^^’^®?®^^^®’'^“^f*QF®^ faciunt 06 Maniclixi,6v Gnoftici,^ Hebio^ ^^®®® fedatores, Sdalix hærefes numero odoginta, quæ de purifti^ aftumentes teftimonia,non ita interpretantur ut fci ipta funt: ^ ^^i^^u ^*®®^® ecclefiaftici id uolunt fignificare, quod ipfi fentiuntJllud ’'‘d^d ^^ • ^'^™*^^»^o^€am'neanridea nefcio Dodor egregius Origenes ^’Ut ^'’^^^Ebolum id rurfum futurS efte quod fuerat:00 ad eadem rediturS diz 1®hor™ • ^^^Eêfurum régna cœlorS.Proh nephas,quis tam uecors 00 ftolidus, gt;^ccipiat,quod fandus loannes Baprifta, 2lt; Petrus,SC loannes Apoftolus
ÔC euanz
-ocr page 554-$o6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EPISTOLA EPIPHANII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j^tJiï 00 euangcIifta,Efaias quoq^ Sé Hiercmias,óé rdi'quf prophets: fo^^’^ö^ P^ bolt m regno cœlorum C Prætereo fnuolam eius expofirionem f^^ hmna'’^^'^ ceiSj quanto conatipquantisq; egen't arguments, ut tunicas
3 corpora crederemus. Qui inter multa ait: Nunquid coriarius aut lof ^jofi * deus,utconfi'ceret pelles animalium,Sé cofueret ex eis tunicaspe”’^^ gfßjiot Euae f Manifeftum eft ergo,inquit,quod de corporibus noftris loqw^ gé^tf’^ ita eft^quomodo legimus ante pelliceas tuniceas,Sé ante inobedicooa*” ^^pHi diforuinam,Adamloquctem nonfecundu allegorie,fed ueretHoc^ „ysfer”'“’ bus mois,Sé caro de carne mea ^f Aut unde aflumptu eft illud, quod diu ^^^ teftatur:Et inieeit Deus foporem in Adam,Sé dormiuinSé fumpfit’^”^^ jfl/ifl*'’'” eius, Sé adimpleuit pro ea earn cm, Sé ædiheauit coftam qua tulcratö^ ^^jJ«/ rem C Aut quæ corpora contegebat Adam 06 Eua folijs ficus, poftq^ guif^^^^ runt de arbore uetita ï* Quis autem patienter ferat Origenem ^^^^^ n^/Acin ‘^®'* tionibus refurreStionem carnis huius negatem:ficut déclarât maniidu ^(^»t^ lumine explanationum primi Pfalmi,amp;é in alqs multis locïsfAuiquis ^ ^^j^jn«' tio ccvlo donantem nobis Origenem paradifumtSé ilium quem fenpW |,,ß6^ morat,de terra ad cœleftia transferentemtSé omnes arbores quæl^‘'’^’'\'j,^5(int, ne fi, fie allegorice intelligentem : quod fcilicet arbores, angeliex iom cum hoc ueritas non recipiat^ Nc(j enim dixit fcriptura diuina:Depo* j^jj-aff^ dam Ôé Euam in terrain, fed eiecit eos de paradifo,86 habitare fecit cos c^^^ difum. Non ait. Sub paradifo. Et pofuit romphæam flammeam,^ «Bf^^'’’ ftodire introitû ligni uitæ. Non dixit, Afeenfum. Et fluuius egrediebatur p^p Non dixit,Descendit ex Eden.Ifte diuiditur in quatuor principiatnom^^n ^^üs fon, 86 nomen fecundi Geon, Ego uidi aquas Geon,aquas quas his nbsp;nbsp;^.^^a afpexi. Ifte eft Geon,quem Hieremias demonftraf,dicens:Quid wob» g j^att gypti,ut bibatis aquam Geon turbid am:’ Bibi Sé de hoc magno flunun^ ^^^r y[,|j aquas fimpliciter,quas manu potes tangere,ore forbere, non ^Q'^^^/P'^ j^hO'^ autem flumina funr,quæ Sé uidentur Sé bibuntur, ibi confequens eft quo ^^^^^ filé alia ligna, de quibus dicitDcus,Ex omni hgno quodeft inpata ' ^y des,fimilia fintlignis fié ahjs arboribus,ficutfluminafimiliafuntflinnin* ^^ quis. Si autê aqua quæ cernitur,uere aqua eft, necelfe eft ut 8é fi^us ’JOt^ ÿnon ligna: Sé Adam uerus ftatim à principioplafmatus in corpore ficut Sé c ^’^^^pus in phatafmatetSé poft ruinam (ut uult Origenes)propter peceatuinpoUc ^ .^^, acceperit. Sed dicis:Legimus quod fandus Paulus raptus fit ufque adKt lum,8é ufq; in paradifum. Bene dicis. Quando ponit tertium CŒliini,amp;-P^ _pj,j/ didit,Etin paradifum,oftendit alibi effe coelum,8é alibiparadifum. Hbs y ^^^g, ftigias quis non ftatim abqciat atep contemnat,dicente Grigene,deaquisq ^^ß^ per firmamentum funt,non elfe aquas, fed fortitudines quafdam ^ , ito» tis:8é rurfum aquasquæ fuperterra funt,hoceft,fub firmamento,eliewr ^^j^ trarias,ideft dæmonesÆt quomodo legimus,in diluuio apertas ‘^’®*^^.-jfïiis aquas inundaffe diluuq ^ Vnde aperti funt fontes abyfli, 8é totus eft aquisCO furor hominum iumftus ftulticiæ, qui reliquerût ilIud quod in ^^^^ bips dicitur: Audi fili fermonem patris tui, 8éneabtjciaslegemm«ristux. ^^^^^ uerfi funt ad errorcimSC dicunt ft uit o, ut princeps fui fit:nec contênunt res quæ dicuntur à fatuo, ficut fcriptura teftatur : Fatuus autem fatua loquuur, ^^^^ eius uana intelligit. Vnde obfccro te diledliflïme, fié quafi membris ®®lP^^od propter charitatem quam in te habeo,precor fcribês 8é oras,utimpleasillu q^^^, dicitur:Nónne odientes te domine odiui, Sé fuper inimicos tuos tabefcebain » mica filé digna odio Origenis uerba funt,Sé deo repugn anti a, Sé fan dis ®*^*^ aj ifta fola quæ dixi, fed Sé alia innumerabifia. Neq: enim nunc mihi propouw ^^^ aduerfus omnia Origenis dogmata difputare. Nihil mihi fubripuit Origens j^ in mea generatione mit, nee propter aliquas res mundi Sé hæreditatcm,odiuiu ^.^ uerfum illum pugnasep fufcepi:ied (ut fimpbeiter fa te ar) doleo,8é ualdedokO)^^
-ocr page 555-lt;jç]^5^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD lOANNEM EPISC. HIEROSOL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;507
^^amp;ï(i”'^^^’^^^’^^”’’^ eorum prçcipuc qui profeffîonê habent non minimam, ‘'^^iSCh ^p °^ facerdotfj maximum peruenerunr, eius perfuafiombus decez '''^Wd^^ ■ ^’”^^°^”^^*'^°^ ^^^°^ efle di'aboliïin quibus completü eftib ^''itGcut*^^*^”P®’' mumtioncm ludir,óc efeæ eius elects,2lt; congrez ^***^'0 ^J^^^^’P^^^^t^m.Te auté frater,liberet deus 86 fandum populum P’öbyJ'^;'™’creditus eft,2lt; omnes frarres qui tecum funt,8lt; maxime Rutfinum pfopt^f . hærefi Origenis,ÔC ab alijs hærefibus 06 perditione earum. Si eniin ’l’«C(ltf''!*''*^^“*” ^^*- ^^° ‘l^æ contraria fid ci finit, ni ult s hærefes abiedæ funt ^•»ïl ^’ï“^^°®^^ hic inter hgreticos habebitur,qui tantas perucrfitates,ô6
°’”^^ ^°’^^’'^^‘^^”^ adinuenit,Deiqi 66 Ecclefiæ hoftis extititCInter ^inii ^®*^^^ham illud aufus eft diccrc,Perdidifle imaginem dei Adam,cum '1'^*111111 4^*^5 loco kriptura fignificet. Siautem ita diet, nunquam omnia ^W ^'?° ^“^’^ ^^™^^t f^’’^i*^i Adam,ideft uniuerfo generi hominum : ficuC Mim ^ T®®®^*“ïoqintur:Omm'adomantur,ô6 fubieda funt humanænatuz '^id ’^^'^ ^®*™ uniuerfa fubieda elTcnt hominibus, fi non haberent homines ‘ûCKmj/^'^'^^^w^ffîsiinperarent imaginem Dei. Coniungens autem atq? conz ’’^ml P^ '^'^^^ gratiam bcnediAionis, quam Adam donauerat, 06 genez '^^^ ®^ ^° étant: ne qui forfitan maligna interpretatione auderent dice 'quot;^^seff *®^^^ Dd,ÔC fllum folum factum effe ad imaginem Dei,quia plaP ''P^ftiitu^'^^^^™'°’^ '^^‘^tem eius quam creaifet de cofta uiri:eos uero qui com 'quot;’’Der jquot;^'^^^æ)S6 non ita nafe^rentur ut Adam,dei non habere imaginem.dla quot;'fHua°™*^'^8*^26 dicitÆt ufixit Adam ducentos triginta annos,ô6 cogno 8tuocr”’®’’'’“ f^^ni,Ô6 peperit ei filium iuxta fpeciem 06 iuxta imaginem eius, kdtte.’”^®®“’^’' ^’^ ^^^h- Rurfumqi in decîma generatione poft annos bis mib 5*^0 *’'°®f*^’^’8‘‘’’^^“os,uindicans deux imaginem fuam,ô6 oftendens quod ’igui ’’quot;^^^‘®^f hominibus perfeueraret in cis,ait:Ne comederitis carnem in 'fil; .^^?®^*m»dcifcarfanguincmucftr« demanuomnis hominis effundem %'V^^^‘quot;*^8*“®quot; *^^‘ ^^*^‘ hominem. Neenon poft altéras decern general ^(iu. ^’‘^^^*^^gt;06ab Abraha ufep ad Dauid aliasgenerationes quatuor^» ttiu8f?'’æ”®'’^hquatuorgcnerationcs fimul faciunt annos bis mille centum dc/ C^^lt;p«t»»ûnous in trigefimoodtauo Pfalmo, cum quereretur de om lïry °®*’“^“s» filled in uanitate ambularent, A peccatis sflent obnoxij,loquiz I^’s *?^®^Ï^ m imagine pcrambulat omnis homo.Neenon poft Dauid, etiam titen?°™°™^®*° i^wSjlcgunus tale quiddam fuper dei imagine nommatum.Diz ’'fm ivquot;^ ^^Pæntia,quæ titulo eius infcribitunCrcauit deus incorruptum homfi ^Gftöl ’®^’han fus proprietatis dedit ei.Et rurfum poft annos rrecentos undez filled ?t®*““®’mNouo legimus teftamento,quod non perdiderüt homines imaz w ^’ ’f®^“® ^mm apoftolus 86 frater Domini, cuius 86 fuprà mcnunimus,inz wiJ^’’'^ ^figenis laqueis capiamur,habere hominem imaginem 86 ftmilituz Hf '^^’;^^’^ ^^m de lingua hominis latius difputaftet,adiecit:Inftabile malum, M'^^’?PP®henedicimus deum pattern, 86 in ipfa maledicimus homines,qui ad 8dic ƒ ®quot;^^*conditi funt.Paulus quoq! uas clcdtionis,86 qui dodrinam euan Minquot;' ''^P''^^'^ationc complcuit,docet nos,quod homo ad imaginem 86 fimili §odJr ,^'^0’^^*ms fit,dicens: Vir non debet nutrite Comam,cum gloria 86 imaz ’PDdl '?'’’‘‘§mem fimplicitcr appellans fuo nomine,fimilirudinem autem,glorig ^h ’^®^“gnificans.Protribqs igitur teftimonqs, quætibi,fi de fetiptura fanz Mi^^^^’^‘’''^has pofte fuffîcere:eccefcptem teftimoniadedimus. Quis ergo ipfj I 1 ^hg^nis ineptias C ut non grauius aliquid loquar : 86 fimilis eniciar ucl L ®“^dpulis eius,qui audent in periculo animae fuæ afrerere,quodcunqp eis in (k?®’’'®®^ï ïö6niagis iubere deo,86 non ab eo uel or are uel difcete uentatem. ten • .®’’®cor2dicunt,quod imago dei,quam prius accepit Adam,illo peccan
Alij fufpicantur corpus, quod filius dei habiturus effet ex Maria, ipfam ''‘’ngincmiahj fenfum,alij uirtutem:iftibaptifma,hi quod homo ad imaginem dei
-ocr page 556-508 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EPISTOLA EPIPHANH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
dei dommetur omnibustebnorum more hgc uel dia rudantes,quos oport^^’^ *^ turn cffugere difcrimen,nec negate qua: loquitur deus, ^ credentes fimpMO^ ^^ uos fieri,deo(^ concedere donationis fuæ certam amp;l ueram faenriafli,M*®P° fimuin parte hommes condiderit ad imaginem ÔC fimilitudincm fuani.Qu* 12 linquentes, muleis fe quæftionibus implicarunt, et per hoc in coenum deiner peccatorum. Nos autem dilediffîme credimus his, quæ loquutus eft dominus, fcimus,quod in cunclis hominibus imago dei permaneatjpfiq concedimus in qua parte homo ad imaginem dei conditus ut, Sed neq illud,quodquidam 1 piftolaloannislegentes nonintelligunt, quenquamdecipiat,ubiloquitur. nlq dei fumus,ÓC nondum apparet quod erimus.Nouimus autem,quia cum uelatus fuerit, fimiles ei erimus.Videbimus enim eumficutieft.Hocenimpr^^j, gloriam quæ ibi reuelanda eft fandis eius,didum eft: ficut SC in alio loco*^S!^^ A gloria in gloriam: cuius gloriæ iam in ifto feculo fandi nrrabonem Kpot“ ^. lam fufeeperSt. Primus corum Moyfes, cuius fulfit facies aaide,SC ’^“7? j,0j fulgor 6v fol.Secundus Elias,igneo curru raptus in coelum,SC ignis detrime fentiens.Stephanus lapidabatur,ÔC faciem habebat angeli,qua^ab ®®? . jj» batur.Hoc autem quod in paucis diximus,de omnibus inreUigedum elt,ut f tur illud quod fcriptum eft:Omnis qui fandificat femetipfum, inter b^tosn^^^ rabitur.Beati enim mundo corde, quoniam ipfi dcum uidebunt. Cum nxei beant di!cdifiime,cuftodi anima tuam,ÓC define circa nos munnurarc.Dia ^ fcriptura diuina : Nolite murmurare adinuicem, ficut quidam murmurauc ^^), à ferpentibus perierunt:magis acquiefce ueritati,6C dilige diligentes te,ctuu ^ Deus autem pacis præftet nobis iuxta fuam clementiam,ut conteraturiatan pedibus Chriftianorû,ÔC abqciatur omnis occafio peruerfa, nefimdaturmn ^^^ uinculum charitatis SC pacis, ÔC redæ fidei prædicatio.Prçterca quod uumui Q dam murmurare cóera me, quia quando fimul pergebamus ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
uocatur Bethel, ut ibi colledam tecum ex more ecclefiaftico ^^®'^’ gi ad uillam quæ dicitur Anab!atha,uidifremq ibi præteriens lucerne arden » interrogafrem,quis locus efieqdidiciiîemep effe eccIcfiam,SC intraflemutor inueni ibi uelum pêdens in foribus eiufdem ecclefiæ tindum atq ^^P , •’ ^a bens imaginé quafi Chrifti,uel fandi cuiufdam.Non enim fatis memini,cui , go fuerit. Cum ergo hoc uidilTem, in eedefia Chrifti cotra nutoritatem IcnP ^^ hominis pendere imaginé, fcidi illud, SC magis dedi confiliuin cuftodibus ei ^^^^^^ loei, ut pauperem mortuum eo obuoluerent ÔC efterrent.Illi^contramu nbsp;nbsp;^^
tes dixerunt:Sifcindercuoluerat,iuftum erat,utaliuddarct uelum ^^^^’’’pj^lii Quod cum audifrem,me daturum effe pollicitus fum,8C ilico effeminurum, ^^ lum autem morarum fuit in medio, dum quæro optimS uelum pro bitrabar enim de Cypro mihi effe mittendum. Nunc autem min quod P®^^j rire,SC precor ut iubcas presbyteros eiufdem loei fufeipere uelum ® , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(5
nobis mi Hum eft: SC deinceps præcipere,in eedefia Chrifti iftiufmodiuela,q ^^^^^ tra religionem noftram ueniunt,non appendi.Decctenim honeftatem tua magis habere folicitudinem,ut fcrupulofitaté tollat,quæ indigna eft eccle 1 nbsp;nbsp;^
fti,SC populis qui tibi crediti funt. Palladium uero Galatam, qui qnondain charus fuit, SC nunc mifericordia dei indiget, caue,quia Origenis baue*‘® ^(f cat SC docet,ne fortè aliquos de populo tibi credito ad peruerfitatem funn roris.Opto ut ualeatis in Domino.
PRÆCEDENTIS EPIST0LÆ SCHOLIA
« Cnbuntur,his uerbis legimus. ] tem hanc ctymologiam, quum ^’^’'ßujjoi/ Ij Nempe his quæmox fequuntur. tur à uerbo
■ lt;ir Iuxta Græcam ctymologiam, mo:quanquamamp;refngero ugnin ’^j^^i/ j ifv^^àr am nv 4n'“^‘tt. ] Idcft, ani/ pric refpirando lt;}quot;}lquot;gt; quoolpiruu |j^^^j : mas à refrigefcendo.Torquet auz ret. qf Iuxta Græcos «**/“*''1 ** j^^fff
-ocr page 557-i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ SCHOLIA
$0?
Î ^^'“’““»qoorfaM'Pori fitiUigatum.
in Cratylo,amp; Macrobius in CommentarfJs, quos fcripfit in Somnium Scipionis.lt;[ Coria rius,autfordifcarius.]Innonnunisfcriptum ’ habebatur,ibrdis cams.Ego legcndum arbiz tror, aut fcortifarius,a peUibus animantium quae fcorta uocantur:aut fcrutanus,a gencre ueftis pellicêæ.Horatius:
Vilia uendentem tunicato fcruta popello.
*’» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘quot;’‘“‘* dicatur,quafi w7«z ’^“‘*° '^it^tum eft. Plato putat '’'3fern”P°^^ ^^•‘fi‘^arcerem,quod illic aniz
''*•)On re”®®*^’fi“emonumentuni.Nam 1 • ^®® dicitur,quod indicet tituz P'’*ti.De[)j5 etymologtjs Plato dilTerit
j^ ARGVMENTVJM EPISTOLÆ SEQVENTIS
*ibii^.*P*^®P’K Hierofolymitanus,fufpedus erat,quod Origenis Si Arianorum dogmaz ab huius comrnunionc diuus Hieronymus abftincbat. Congrega'
. ’’’^•’^ ^“^ Epiphanio monachorum Si presbyterorum concilio apudAntioz ''gt;i5)nn^®‘'“^Ioannesut(c purgarccdeinfamiahærefcos.Is diu tergiuerfatus,tandem °'^®®’^^^ßneliteris,magis auxitfufpicionem malæ confeientiæ.Hune igitur magna
*^æ’’®^® ^“àm profiteatur,aut Chrifttanum effefe declarer» ^iimSr ‘^^‘^‘tajtamen abfque dolore Icgi non poflunc,inter tantqs uirostantas fax uniultatum turbas incidifle.
HIERONYMVS AD PAMMACHIVM aduerfus errores Ioannis Hicroz folymitani epifeopi.
I i v X T A Paulum apoftolum quod fentimus orarc no poflumuSj ac propriæ mentis cogitation? fermo non explicat:quanto magis pe/ nculofum eft de alterius animo iudicarc, 66 fingulorû didlorum atq; uerboruminueftigare atep proferre rationemCNatura hominû prôna eft ad dementia, in alieno peccato fui quifçp miferet. Si ergo reuni % '”°p^’^^P’’^h^’^^^*’^s,fimplicitatem uocabit. Si calliditatem argueris,imperi/ '’•îto^'11 ^‘^''»^fufpicionem uitet maliciæ. Atq; ita fiet,ut tu qui arguis,calum ^n aæ^^^’^^P’^^^^’^*^*^^®^ hæreticus,fed rufticus iudicetur.Nofti Pamma-Wr ^^‘^ ^æ^ °P“® n®]^ inimicitqs,non gloriac cupiditate defcêdere,fed proz •Hdj - . ® ^'^ ^^ ardore fidei:ac uelle fi fieri poffer, omnes idipfum fapere : nec ’'lih r^^-æ ^^ t^meritatis pofle reprehendi, fi poft triennium loquor. D eniq; nifî ç^, P^ægiam,dc qua nue feribere inftituftmultorum animos diceres perturbatos, heni^^^P^’'^®“^ fludhiarefcntcntiam,dccrcucramin incepto filentio permaz Wf* - *■ *^ Nouatus errantibus manus non porrigens,Montanus cum inz i ’iith quot;^^'^ profternatugiacentes in barathrum praecipitans ne leuentur.Quoti feni ^''^^®^^ '^'^lies, £6 in aliquO labimur. Qui ergo in nos dementes fumus,rigo Plicit^’'^ ’^^^ ^° tencmus:quin potius oramus,petimus, obfecramus,ut aut firn gt;iolo*v^^^^^^gt;^“* ^P^^*^^ defendat aliéna. Nolo uerborum ambiguitates: Hem p^’^’’5l“°*^ ^ aliter poffit intelligi.Reuelata facie glorïam domini c6temz Win^f^^^^^'^^^^^ $^°’''^^”^ ^ Ïfraeliticus populüs in utrocj pede. Sed Helias, ’hïhq^''®^^ ®”’^® domini, Vfquequo, ait, claudicatis inutroq; ucftigiocSi do/ ^ffJ • ^-’^quot;^^^^^'■^ P®''^ eum:fi autem Baal,fequimini eum. Et ipfe dominus ^^*^’”^’^’’*^ ^’^^^ mihi:filq alieni inuetcrauernt,amp;c claudicauerunt 'Hels ' ♦'^’ ^^’^^^ ^^ hxrefeos nulla fufpicio eft, ut cupio 66 credo, cur non uerbis ^^’^^'J'^ïoquiturc’Qua iUefimplicitatêuocat,cgomaliciaminterpretor» Herb ^^^’^^quot;'*^* uult,quod pure credat:pure ergo 66 loquatur. Et fiquidem unum ^æ^^ ambiguus, fi duo, fi tres, ignorantiæ ueniam tribuez Hero ^^^^^^æ^^^obfcuraueldubia funt,de certis 66 perfpicuis æftimarem.Nûc pen(i^’’*^*®®P^®i^ ^ft gt;nbsp;quafi fuper oua 66 ariftas inter théâtrales præftigias tig ^’^f*§'’3duincedere,ubicß dubium,ubicp fufpedum g Pûtes eum non expofiz f^hol''^4'^^'^^g^’^^^^’^ cotrouerfiam fcribere. Quod ifte nunc appétit,olim in 'Heu f ^'^^^'^^^'^^ aduerfum nos dimicat armatura. Etiam fi bene credit,66 “'‘pede 26 timide loquitur, fufpicionem mihi facit nimia diligentia! Qui am/ X buht
-ocr page 558-’n
AD PAMMACHIVM
510
buht fimplidtcr,ambulat confidenter. Stultum eft fruftra infafluam fuftinertOb. jjcituT ei chmen, cuius non habet confciêtiam.Ergo crimen quod totum pendetin uerbOjneget confidenter, ac libere faciat inuidiam adueriario fuo. Badem aadad» qua file infimulat, hie defendat. Cum4’ omnia dixerit quæ uoluerit,qui propos rit,quae fufpicionibus carent ; fi perfeuerat calumnia, conferta manu in lus tranat. Nolo in fufpicione hacrefeos quenquam efte patientem, ne apud cos qui ignorant innocentiam eius,diftïmulatioconfcientia iudiceturfi taceat ï licet fupernunni 1 eins præfentiam querere, Ôc çxforquere filentium, cuius apud teliteras tencas. mus omnes, quid tibi feripferit, quid in te arguerir, in quo ( ut tu uis) calSniatus ■ Reiponde ad fingula, per epiftolæ huius gradere ueftigia, nepundum q®“®quot; ^ apicem calumniæ tranfeas-Si enim egeris ncgIigctcr,ÓL(ut ego tibi credo iu« cafu aliqua tranfieris,ftatim ilk clamabit, 2lt; dieet : Hic hie te uidum teneojn^^^ tins negocq cardo uerfatur.Non æque mimici audiunr,^ amici. Qui enam in kirpo nodum quærit:amicus praua quoqp reda iudicat.Scnbunti*^ teræ,amantiû cæca efte indicia,quas tu forfitan facris uoluminibus occupai nino neglexeris.Nunquam de amicorum iudicio glorieris. Jllud ueruni ^^^^ jjj^ nium,quod ab inimica uoce profertur. Alioqui fi amicus pro aut iudex, fed fautor putabitur. Hæc 2lt; huiufmodi loquétur inimici tui,qui « ^^^ tè non credanf,^ mouere cupiant ftomachum.Cæterum ego quemnun^ ^^ lens Jæfifti,cuius femper in cpiftolis tuis nomen cogeris uentilare;do coniiW jj aperre aut fidem eeelefiæ prædices, autloquaris,ut credis. Difpenfatio bratio ifta prudens uerborum,indolt;ftos decipere poteft. Cautus auditor ^ j^ cito deprehéder infidiastóó cuniculos quibus ueritas fubuertitur, aperte in W,^ monftrabit.Et Ariani,quos optime nofti,multo tempore propter nis ofiavertä^ fe damnare fimulabanguenenaq; erroris drcumlincbantfflCquot;^^ rum.Sed tandem coluber fe tortuofus aperuit, Sc noxium capuf,quodfpit’^ ji corporis tegebatur,fpiritali mucrone confoftum eft.Recipit,ut ^’a^^ccleMa^^^^ tentesï2C numero fuperata peccanfium,dum deceptisgregibus confuIù,P^ ' ^^ uulneribus ignofcit. Eadem nunc in ueteri QC noua harefi confuetudo '‘^’ß^j^ aliud populi audiant, aliud prædicent facerdotes.Ac primum antequam epn ^ tuam,quam fcripfifti ad epiieopum Theophilum,interprctatam huicuolumi^j^^ 1 feram, amp;nbsp;oftendam tibi, me intelligere nimis cautam prudentiam tuani,expo ^^^ 1 re tecum libct. Quæ hæc eft tanta arrogantia, non reipondere de fide interrog busCTantam karr um multitudincm,8^ monachorum choros,qui tibiinfquot; non communicant,quafi hoftes publicos æftimare: Deifiliuspropter bidam ouem, nonagintanoucm in montibus dereïidis,alapas,crucem, quot;’8^.^. ftinuit,filt;fuis bumeris portauitad cœlos baiulans,etpatiens delicatapccca ^ Tubeariftimus papa,06 faUidiofus antiftes,foJus dines,klus fapiens,folus'’^,^j| 1 ac difertusreonferuos tuos, SiC redemptos Canguine domini tui, ruga» ^‘^^^^jian liquis ocuUs deipicis;Hoc eft illud quod Apoftolo præcipiête per ad fatisfaCtionem omnipofcenti uos rationem de ea quæ in uobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^ '
ge nos occafionem quærere,ôô fub pretexm bdcHiKs fcrcre,fchifma. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,i
gia concitare.Tolie occafionem uolentibus, ut poftquam de Ede fatiskceris, ^^^ nes nodos qui contra te neduntur abidincris, tune liquido omnibus ptobesp^'^ 1 dogmatum fed ordinationis efte certamen. Nift forteprudenti conülio,ioco ^ de interrogatus taccs,ne uidearis hxreticus eftc,cum iatisfeceris.Omnia ergo mina,quibus accufantur homines, refutarenon debent:nepoRquam^^o^'^^jy ' criminoÜ fint. Ac contemnis laicos,diacones atq; presbyceros.Potes eniffl(ufg ^ 1 riaris SC iadiitas)in una hora mille clericos iacere-HabespapamEpipkniuird 1 te aperce mUTis liceris hxrecicum uocat. Certe nee ætafe,nec feientia,neeuK^ 1 rito,nee totius orbis ce{iimonio,maior Ulo es.Sixcatem quxris, iuuenisaaic nbsp;nbsp;nbsp;i
fcribes. Si rcienciam,non fie erudicus ad dodium : licet tefautorescui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Demoilhene, acutiorem Cbryfippo,fapientiorem Platone contendant, ^^Ai
-ocr page 559-^^«6 *^^ERSVS ERRORES IOANNIS HIEROS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$11
^'^’^to ^^^’^^^ ' ^^ ^*^ autem 66 fide nihil amplius dicam,ne te Iedere uidcan ®®*“® Orientemfexcepto papa Athanafio atq^ PauIino)Ariano ^^ioconf flr*^°’^ ^æ*^^^*® poflidebat, quando tu occidentalibus 8lt; in medio ^flgt;atu j”^*^® ^0*^ cómunicabasïiUe uel presbyter monafterij ab Eutychio **^’gt;oni f/^^ PQ^ca epifcopus Cypri à Valente non tangebatur.Tantæ enim ue ’’'^’hpe f P®quot; f^*^“^ régnantes haeretici ignominiain fuam put ar ent, fi talem '^fitlL figitur ad hunc Refponde epiholæ cius:fentiant cæ-i'^^'op ’^®‘ï’^^“®'^™,P’^dentiam tuam,ne tibi folus difertus effe uidearis ♦ Cur 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arma conuertisC Palxfting interrogaris,ÓC refpondes
i**«^ ƒ nbsp;nbsp;^PP^^fibuSjUngis oculos non dolentium.Si placitura nobis alteri
k'^ tP^^^'Ö aliud quam quærimus,fatis fuperflue.Sed dicis,epiftolam ^''gt;ini f °°^^*tAlex5drinus epifcopus.Quid probauitc’cotra Arium, contra Pho '''^^•Qu^^ v^’®*^P®® bene loquutum.Quis enim te hoe tempore arguit Aria ïttf (.^ ’^^™ nSc Photini Manichaci^ crime impingitfOlim ifta emendata funt ^dï v ^^’^ ^’^^ ^^”^ ftultus,ut aperte defenderes hærefim,quam feiebas ecz ^füf •^7’®®*^®“®^® te fi hoe fecifles,ftatim loco mouendum,06 folif tui deli-‘ Siefententiam temperafti,ut nee fimplicibus diipliceres,nec tuos ’’^ted'^f ^'^^^®*P^*^,^ ®^ ^^ caufam pertinens.Vnde nouerat Alexandr» ^'*^îstkæ^°^^*^^’^’*^ ^^*^’^® argucrerisç’quorum à te cofeffi'o poftulareturCDez 9}*i(laiii™ °^^^^a proponere, 66 fic ad fingula refpondere.Vetus narrat hiftoria: ^ni'n ^**™ ^’^tte diceret, ferreturq? impetu ac uolubilitate uerborum, caufam^ , *ïin|).^*'®?^“8lt;^*’^jprudens auditor ÖC iudex:Bene(inquit)bene, fed quó iftud ’'^to ^•‘ ^P“*®' medici ad omnes oculorum dolores uno utuntur collyrio.Qui ^'^€00^”^^“”^“®’^*® dflutione criminum aliqua prætcrmittit,quicquid tacue/ '^*M ^’’'^® *^0^reipondifti ad epiftolam Epiphanq,St propofuifti ipfe qua ^ ^e i^f^^^Nimirum hac fiducia refpondifti : Nullus fortiter à femetipfo cacditur» uis. Optio tibi dabitur,aut refpondifti ad epiftolam Epiphaz M? n°^’S* reipondifti, cur maxima 86 plurima de his quæ tibi obieda funt reliz 5(ni 'p ?’^°’^ refpondifti,ubi eft illa apologia tua,in qua gloriaris apud fimpliccsï lt;ltfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufam, hue illucq; dilfcminas^Ocïo tibi(ut ftatim probabo)
|J™^’ Chriftianx quaeftionum capita obieda funt.Tria tâtum tangis,8lt; præz tem' ''^æ^?^g*^dc nlentium eft.Si ad feptem abfolutifltme refpondiffes,harre l)Us/'^^''’^^’^° ^‘*”’rie : 00 quod tacueras,hoc tenerem. Nunc uero quafi auriz qujf^®’ï’PP’^^^^*r^®^s,nectcncrcpotcs,necaudcs dimittere. Ipfaquoque tria ^ecurus,quaftq,' aliud agens, 86 in quibus aut nulla aut parua conK • P^æ*^^ruolas atque perftringis. Et ita opertus ac tedfus incedis, ut plus re S i ^^‘■^*^^°ïA[riam renuas difputando. Quis non protinus tibi poteft dice-7 *binenquodinteeft,tenebræ funt, ipfæ tenebræ quantre eruntd Sitresquæz ^^culæjdequibus uifus es aliquid dicere,fufpicione 86 culpa non carcnt,8d frau enter aclubrice feriptæ coarguûtur:quid faciemus de quineç reliquis,in quibus lu ft.™*^,^bigui fermonis dabatur occafio, nec illudere poteras audientes,maz jj ‘oninino reticere,quàm aperte quod tectum fuerat confiteri.Et primum de liz 1,1 j ’'^ ‘^A“!'} ubi loquitur : Sicut enim incongruum eft dicere,quod poffit filius k. gP^tremata inconueniens eft opinari, quod fpiritus fandus poflit uidere fi-'^'“ftundum,quod in hoc corpore quafi in carcerc funt animæ religatæ:8C anz ^^narnhomo fieret in paradifo,inter rationabiles creaturas in cœleftibus commo fæ flint. Vnde poftea in confolationem fuam anima loquitur in Pfalmisï Prius ^ Maretj^o dcliqui.Et:Reuertere anima mea in requiem tuam.Et:Educ de car ^tanimam meam:06 caetera his fimilia.Tertium,quod dicat,86 diabolum 86 dacz ^ones aduros pœnitentiâ aliquando, 86 cum fandis ultimo tempore regnaturos, vnartD,quodtunicas peUiceas humana corpora interpretetur,quibus poft offenz .^ 86 eiedionem de paradifo Adam 86 Eua induti funt, haud dubium quin ante '''paradifo fine carne,neruis 86 offibus fuerint.Quintum, quod carnis refurredio/
X a nem
-ocr page 560-AD PAMMACHIVM
5'2
' ncm,mcmbrorum^ compagem,8lt; fexum quo uiri diuidimur à fccminis,aperfi'IÏï/ me negen tam m explanarione primi Pfalm^quam in alljs multis tradatibus.Scx/ , turn, quod fie paradifum allegorizet, ut fiiftoriæ auferat uentatem, proarboribus angelos,pro fluminibus uirtutes cœleftcs inteHigenSjtotamq; paradifi contmenna tropologica interpretatione fubuertat.Septimum,quod aquas quæfupet talos in feriptuns efle dicuntur,fandï:as fupernasq; uirtutesiquaefuperterranióiinfratcr/ ram,contrarias 86 dæmoniacas elle arbitretur.00auum,quod extremum obijoG imaginem 06 fimilitudinem dei, ad quam homo conditus fucrat, dicitabeopcrdi' tarn, 06 in homine poft paradifum non fuifle. Hæ funt fagittæ,quibus confort' .risihæc tcla,quibus in tota epiftola uulneraris:excepto co,quod tuisgenibusaduo lutus, iannamep caniciem fepofito pa rump er facerdotis honore fubfternesjdtpt^' catur falurem tuam, 86 his uerbis loquitur: Præfta mihi £6 tibi ut falueris,fitiit/cri^ ptum eft, à generatione peruerfa: 06 recede ab hærefi Origcnis,ô6 à cundisi^a i bus dilediflime.EtinfratPropter defenfione hærefeos aduerfummeodia««ft^ tes rumpitis chariratem, quam in uobis habui:intantum,ut faceretis nos etumP nitere,quareuobis cómunicauerimus,ita Origenis errores£6dogmatadeitnd ^^ tibus.Dic mill! difputator cgregie,de otfto capitufis ad quæ refponderis.Paw'V^ de cæreris taceo.Prima inablalpliemia,quod nee filius patrem, nee filium pote dere fpiritus fancftirs,quibus à te telis contofta çftf Sandam,inquit,86ado«n a trinitatem eiuidem fubftantiæ, 06 coæternam, eiufdcmgîoriæàdiuinitanstrc,^ mus : anathematizantes cos quigrande,aut paruum,autinæqualc,autuinbn^ deitate trinitatis quicquam loquuntur.Sed fient incorporalem,inuifibileni,0-2c num dicimus patrem : fie incorporaIem,inuifibiJem 86 æternum dicimus fli«® ^ Ipiritumiandum. Nifi hoc diceres, eedefiam non tencres: 86 tarnen non ^‘””®’ • :ance-non dixerisînon euentilabo,fi' amaueris eos qui talia prædicaucrirnitcunu, bus fueris,quando ifta dicentes exilia fuftinebant;quis fit ine,qui 1 beonep’^n^ ^ tero Ipiritum fandiurndeum in eedefia prædieSte, cJauferitaures,foras4’U!Di a concitus fugerit,ne tantum audiret piacuIum.Statim fera conuerfionc bde^^®’ ' quit,uo!o.MiferabiIis prærextatus,quidefignatus confui cftmortuuSjhomofit^ legus 86 idolorum culror,folcbatludens beatopapacDamafo diecrerFacitcnit mante urbis epifcopum,86 ero protinus Chriftianus. Quidmihilongofetfnont daciniofis periodis Arianum te non eifedemoftrasC'Âutnegahocdixiiretnni,^ arguitunaut fi Joquurus eft tafia,eum damna qui dixerit. Vis feire quitusiitat^i, bene credentium ;' audi ApoftoIum;Et fi nos, aut angelus de cœlo alitertuatig^ saireric uobis quam annunciauimus, anathema fir.TumibiuterimenexfeniitS' i diflimulato nomine criminofi',quafi' fecura fint omnia,86 nullus in blaipbt®lY, nbsp;nbsp;1 guatur, ero/am fidem artifici fermone contexis. Die ftatim, £6 epiftola fua hot beat exordium, Anathema ei,qui talia aufus eft feribere. Eidespura mora^n patitur. Vt apparuerit fcorpius,ilico conterendus eft.Dauid inuentus fecundu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;। dominiïNónne,inquir,odientes te domine oderam,86iuper inimieostuostabt nbsp;nbsp;nbsp;। bam C Perfedio odio oderam illos. Ego fi patrem, fi matrem,fi' gennanfîaduftiij nbsp;nbsp;nbsp;j Chriftum meum audiuiflem ifta dicentes,quafi rabidi canis blalpbemandaot’ cerafiem, 86 fuiflet in primis manus mea fuper eos. Qui patri £6 matri dixenlt.n^^ , nouimus uos, hi impleuerunt uoluntatem domini. Qui diligirpatrem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i fuper Chriftum,non eft eo dignus, Obifcitur tibi,quod magifter tuus,q trein tat ficum uocas,quem défendis obnixe,dixerit;FiIius non uidetpatrem,86 ^^'^M, uidet ipiritus iandlus,86 tu mihidicis : Inuifibilisparer,inùifibilis ftlius,ioutb^ ' fpiritus fancius : quafi non 86 angeli 86 cherubim 86 fcraphim,fecunduni f^f^,^ i fuam öt alis noüris inuifibiles fint d Certe Dauid etiam de alpedbu eoelorum öd’ , tansAfidebo, inqmr,cœlos, opera digirorum tuorum. Vidcbo,non Video •^'\ bo, quando facie rcuelata gloriam domini fuero contemplatustnune autem txP nbsp;, re uidemus, 86 ex parte cognofcimus. Quaeritur an patrem uidearfiiius,*amp;.' w“^^^^’ ।
-ocr page 561-'*®^®’'^5VS ERRORES lOANNlS HIEROS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5Ïj
^”® ’ ^^*‘^^^*' *^ eau fa, an fe inuiccm trinitas uideat, human» auf es ^^’^ït» ^^’^ ^^’^^ ”®“ fuftinent : 2lt; tu dicis,muifibilïs trinitas eft. In lauz ^jtto ^j^^^§^’'*^'P^ærâs in his,quae nullus inquirit. Auditofem aliorfum tra-*^010 jS'^P’®^ ’'O’fi loquaris.Verum hæc ex fimerfluo dida fint.Donamus
• ^’’^^s:imo plus,ut nunquam fueris.Concedimus,ut in expofitio/ l'^Wu '^P’^’j ^duerfum te nulla fufpicio fit, ÔC totum pure, totû fimpliciter fis ^te^’^^^^^^ ®®pKoïtatc óf nos tecum loquimur. Num papa Epiphanius accu ^^‘^s^NuiTi Eunomij «Stov tibi impegit hacrefimCHoc per ^*îjh • ^^quot;'4^£*’lfur,quod Origenis dogmatum fequaris errOfesjÓC quofdam ®'*lK$jQ’’quot;^®,^*f®l'^osfoeios.Cur aliudinterrogatus,recedes aliud:Ôf quafi cum *^^clïa ^^^'^‘^jdiflimulatis criminibus quac in literis continentur,replicas quid in ®P*pbanio dixeris^ConfelRonê fidei poftularis, 06 difertiflïmos '^0 ƒ ^®® “o^^ntibus ingeris^Quçfo ledor, ut memor tribunal's domini, 86 de '’^loQ ^°^^‘Wilgens iudicandum,ncc mihi,nec aduerfario faueas, neue perfoz '^^olu '^^'^’^’^^d caufam confideres . Dicamus ergo quod capimus. Scribis in ^*”»11« p ^^°^ antequam Paulinianus presbyter heret,nunquam te papa Epi-’’’■^oE^ ^”8®*^s errore conuenit.Primum dubium eft, 66 de perfoms dimu *'^to'^'■''^^ ^^ dicit,tu negas:ille teftes profert,tu non iris audire produdos.llle ^^^ conuentum,tu pro utroeç diffîmulas : mittit tibi per ^Pr ’’®®®P’'^o'l^gt;’^cfponfionem flagitat:taces,mutirenonaudes:ô6 Palæ-’'‘s,noo ^^®’^®*^quot;^riac loqueris.Inter ilium 66 te,cm* accommodanda fit fix ^'’’itibi^ *^^^”^ diccre.Puto quod nee ipfe audeas aduerfum talem ac tantum ui *®’l’«mi ’J?5^^®®j^ mendacium dcputare. Sed fieri poteft,ut unufquifq; pro fc p P^“™ contra te teftem uocabo. Si enim nulla de dogmatibus quaeftio ^toj’*’'’, °®^c^“® fenis non moucras : fi ille tibi nihil refpondcrat,quid nez ' ^ A^**^uno ecdefiae tradatiqde cundis dogmatibus gt;nbsp;homo non fans elo-’'’»«lea ?*^“ ’^^ trinitate,de alTumptione dominid corporis, de crucc,de infez Winter ^^°’^ natura,de animarum ftatu,de refurredione faluatoris,66 noftrat ^^id^ ^yæ ^oj'fitan oblitus es fcribere,pracfentibus populis 86 tali ac tanto uiro ’^’'ores'^^. ^“»^ omnia una faliua continuaresç* Vbi funt ueteres ecdefiae traz ^n'*^’** ^*^ fingulas qugftiones explicate multis uoluminibus potueruntCubi ’l''«nti»rL^’*!’^^®'^S^ngt;^'’^tus leonis noftri,tonitruus gentium,flumen do ^quot;^ r ^’^’'æ*^“‘ ’^yft^^i^’^ f^o generationibus ignorata,86 profundum ^^df ® ^’^®æ ^ feientiae dei magis miratur,quàm loquiturfVbi Efaias uirz ^’•Hb^’D ®’’’^™ ’^ ^’'^ quaeftione fuccumbens ait: Generationem eins quis Wia^’ y^*^^”®^^ fccuUsnoftris baud grandis homunculus,qui de cundis ^‘'^’batftr æ^*°^^^^^’^’'° ^'®g’*æ rotatu foie clarius corufcaret. Si nemo a te poz '^•SiiarÄ“^ erant omnia, ftulte tanta difputandi uoluifti fubire diferimiz ’^’Mad?*^^ '^ fatisfadionem fidei loquebaris,ergo non eft ordinatio presbyte/ ^^Älit “^'æ‘4^^”^ confiâtmulto pofi tempore confiitutum. Fcfellifii abienz P^’^^g’^’^’^ auribus blandiötur.Nos hic eramus, cunda nouimus, ^ita^’'^ ^”8®’'^ in eedefia tua,papa Epiphanius Ioquebatur,quâdo fub ^’'^ï^f^ *** ^°^ iacula torquebatur.Tu 86 chorus tuus canino ridu, naribuseg ^Pl®’»^®^’^nn* fenem nutibus loquebamini.Nónne ante fez Ol'isliü r ^* ’”’^° archidiacono praecepifii,ut talia difputans conticefceretï* ’''M f ^^^*^P’'csbytero fuo coramplebe imperamt cpifcopus $quot; Nonne cum quot;fïreu/’P®^^^ ^^ crucem, 86 ad eum omnis «etatis Ô6 fexus turba coflueret, deofculans,fimbrias uellenstcumqj non poflet promouez ’'^'lïrfu ”’’,,*” '®^® ^°cn nix fludus undantis populi fuftincret,tu tortus inuidia '''induft ■ °”°'^’’’ l^nem damitabas:nec erubuifii in os ei dicere, quod uolcns 86 ^^^^’^^^^^^ quacfo illius diei,quando ad horam feptima in/ *”quot;«£0» • nbsp;nbsp;^ ^P^ fola,quafi pofiea auditurus EpiphaniS effet,detincbatur:quid
nonatus fis.Nempe contra Anthropomorphitas,qui fimplicitate ruftica
X 3 deum
-ocr page 562-$14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PAMMACHIŸM '
deum habere membra quae in diuinis libris fcripta funt arbitranturjurens ^i ^ gnas loquebariszoculos Slt; manus ÔC totius corporis truncum,in fenemdir^ ^^ uolens illum fufpeó:um facere ftultiffîmæ hacrefeos. PoftquamlafTus orcan i fupinaq ceruice ac trementibus kb ijs conticuifti,Slt; tandé totius poP®“®®® ^ piëta funt,quid ribi fecit delirus 06 fatuus fenex; Surr exit, ut fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jd
durum eflc,faluratalt;ç SC uoce 8lt;manu ecclefia, CundajinquitjquxkqiJ^^j^^j^ »,3 collegio hater, actate flius meus,contra Anthropomorphitarum hardiW) .^ fideliterloquutus eft,quæ mea quoeß damnatur uoce.Sed ïequumeli,irtquo hanc hacreum condemnamus, etiam Origenis peruerfa dogmata cond^n Qui rifus omnium,quæ acclamatio confequuta eft,puto quod retincas. “® ^^ lud quod in epiftok tua dicis loquentê illum ad populum quæ ueHet,^ ququot; ^^ Iet. Scilicet delirabat,qui in regno tuo contra tuam fententiam loqueba®^'V^ uellet,inquis,06 qualiauellet. Vellauda,uelrcproba. Quid 00 hicdubiusin ^^^^^ Si bona erant quæ loquebatur,cur non aperte prædicas^ Si J^^^f’^®^ j°®Âfre lo ter reprehendisCAtqui columna ueritatis ac fidei,qui de tanto uiro audet 1 »^ quête illo ad populum quæ uellet,ô6 qualia uellet:de feipfo quam prudenter^^^^^ recunde,quam humiliterreferat,cófideremus.Cumjinquit,8^ nosquadam ^^^^ te eum loquuti eiremus:SC præfens lectio prouocaffet,âudienteino,8tuni ^^ de fia, de fide 86 omnibus ecclefiafticis dogmatibus hæc loquuti fum p’^®^ ^jjeft per gratia dei indefinenter in ecclefia docemus, 06 in catechefibus., ®§y |y ^ ifta cófidcntia,qui tantus animi tumorCGorgian Leontinum cunA^buo op ^ oratores lacérant,quod aufus fit publice fella pofita, polliccri refponfum c, ^^ quiftß re interrogat e uoluilfet. Nifi me honor facerdottj,2lt; ircnarct,Slt; fcirem illud Apoftoli : Nefciebam fratres,quiapontifex en« ^^-^ eft enim, Principem populi tui non maledices : qua uociferatione 60 m ig nbsp;nbsp;.^j,
uerborum,de tua narratione conquerererfLicet ipfe nominis tui ®*®?®^(,n$^ I’ tem, cum pattern penè omnium epifcoporum, 8lt; antiquæ reliques la nbsp;nbsp;nbsp;ß^^t,
opéré 2lt; fermone defpicias. Dicis te quadam die, cum præfens ketw P’'®' ^jp audiente illo 8lt; uniuerfa ecclefia de nde ÔC omnibus ecclefiafticis dogm ^^^ ^utalTe.Non eft mirari Demofthenem, qui pukherrimam ®’^^'°®®’’n^f^eflà» ichinem multo tempore dicitur exaraffe.Fruftra fuipicimus
CorneliusNepos,fe præfente qfdê penè uerbis quibus æditaeft,ca P’^® ^11 feditiofo tribuno defenfionê perorata.EnLyfias nofter,cn Gracchus,ƒ - ^0/ de neotericis inferam, Qu. Ateius, qui ingenium innumerato habebat. u ^^^^^ nirore facere non poffeede quo egregie Cæfar Auguftus, Quintus fufflaminandus eft.Quifquam ne prudentium 86 fani capiti's,inuno e« Ù^^^^ft cftu,de fi'de 86 de omnibus ecclefiafticis dogmatibus fe afTeratdifputai c.^^^^^^,^ ut oftendas mihi,quæ fit ilia ledio, toto fcripturarum fapore condita:cu^ ^yji fio prouocarit, ut repente ad periculum ingenij defcenderesCEt mii n 1 ^^ ^^^^y nis tuæ fluuius inundaflet,poteras argui, quod non poifes ex ^^E®5® Confus dogmatibus dicere.Verum quid hoc cftCaliud promittis,8ó aliud cxhi ^ ', j^tî tudo autem apud nos iftiufmodi eft, ut his qui baptizandi funt, per dies publice tradamus fanAam 86 adorandam trinitatem. Si te pr^k®^ drag*”'^ uocauit, ut de cundbis dogmatibus una hora diceres, quid necefle luit qu dierum rcplicare doctrinam ? Sin autem ea referebas, quæ per totam qua amp;nbsp;^ mam loquutus es, quomodo te quadam die, ut de cundis dogmatmus _ ’ na leeftio prouocauit ï* Sed 86 hic ambigue loquitur : Poteft enim fieri, u H^^j^jj quadraginta dies tradere folebat in Ecclefia baptizandis, hæc fub unius ^^^j,j occafione perftrinxerit. Eiufdem enim cloquentiæ eft, 86 paucamunis y^^^j^jj paucis uerbis pofte dicere. Hoc quoque intelligi datur, quod poftquam ’ nbsp;nbsp;pi/
ledio prouocauir,inflammatus ardorc dicendi,per quadraginta dies nunq^^^^^^j cuerit:fed 86 ociofus fenex, ex eius ore depêdens,dum res inauditas k’ff ^re penè dormiens ccciderit.Vtcunq tolerandafuntjforfitanôChæchwP ’ ^^ßi
-ocr page 563-*^“0Ht| ^®^ERSVS ERRORES IOANNIS HIEROS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51^
‘*‘os,5^®*^®*PonaMus r cliqua, in quibus poft lacim'ofæ difputationis labyriiv ^®®^n I a^ ^^^*^’^^^ apertam ponitfcntcntiam, SC miros tradatus fuos hoc ’'®’^ qu • ^^”^^æ^ ’P^° præfente loquuri elTeinus,6C ipfc poft nos caufa ho-, ^f*lt;liX^- ^^^P^^ ci*^'quot;^cm nicnfuram exhibuimus, prouocatus cflet utdiceret: laudauitjat(j miratus cft,5C catholicam fidem ehe omnibus '^^^“™ ^* fuper omnem menfuram honoris exhibueris,declarant fuz ^’’'ou '^’^exhibits contumelis,quando eum per archidiaconû tacere iuflifth *'tis.l|?^'quot;'‘**pop«Ws3awdts cupidum pertonabas.Docent prsfentia de prêtez ^'quot;Pta P^'^?°’'^”^ exinde triennium fuas iniurias deuorat,priuata^ fimultatc con ®'igt;ijf^'5’^^“^“® coircdioiicm poftulat. Tu qui fumptibus abundas,ÔC totius ^^'^Ofm' ^‘^^’'^® tuum eft,grauiffi'mos illos legatos tuos hue illuc^ tranfmittis, '''^ iuft ^'^^ ^enem ad refpondendu fufeitas.Et reuera cui tantum honoris detu I '’®5*^^® *^^^ prsfertim cxtêporalia dida laudaret.Quia uero folent inz ^’'ijs' ^°quot;Ï'^ budare quod non probant, SC aliéna ftultitiam cal lis nutrite præ/ ’'’f^5efr'^^°^^ ^^^ ^’^ laudauit,fed laudauit SC miratus cltjSC ne miraculü quoqj ’'1^5f., ^^‘^^^oJicac effe fidei omni populo declarauit.Hsc $ ueredixerit,ÓC nos ’’‘^efe”quot;*^ ^^^ audiuimus : ad quos tuis uocibus perturbatus uenit exanimis,tez ^rt '°‘’’®“®eaflc dicens,Rogatusq; ab omni monafterio, ut ad te de Bethlez ^ji^f^^^®’’gt;^’gt;to’^ö pieces non ferens,fic reuerfus eft uefpere,ut medio noz ^O(Jof'^^5f*®^^^^^*'æ ^’^ papam Syritiu probant,quas fi legeris,peruidebis quoz I^^Sifii'^^^fl^^™’^^’-^^ ®^^ catholica declarauerit.Verum nugas terimus,ÓC aniz **^«1 ^n. cantilenas longo fermone conuincimus. Tranfeamus ad feeun^ ^^wæ'°^^’”’“' ’^^^ quafi nihil fibi propofitum fir,fecurus SC ructans dormire-’’’OnoI)^“^^^^*®^ ^^^^^^ dormitare. Sed de reliquis qus ad finem pertinent,fer ’'^^ **^'■^^’*^eft omnium uifibilium SC inuifïbiltû,cœleftium fortitudinû, SC terz ' '’tem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SC eundem eße conditorem deum,ideft fandtam trini
*gt;isii,'L^’^^^^®^‘^clicentê:Verbo dominicœlifirmati funt,SC fpiritu oris eius om *lt;ptol’'^^^j’^®*‘l“°^ f'nip^^eitcr oftendit SC hominis creatio.Ipfe eft enim,qui ac %d quot;^^ • ^ci'ra,phfmauit hominem:8C per gratiam propriæ infufflationis aniz Wd °''^^*^^^'onabilem:8Cliberi arbitrq,non partem aliqua fus naturæ,iuxta impieprædicant,fedpropriam conditionem.Et de fandbis ange '‘'sfu ^?f ,^“®gt;feciindum diuinam fcripturam de deo dicentem;Qui facit ange M)iijj’ P’^’^’jô’^ouniftros fuos ignem urcntcmldc quibus credere quod immuz ®odif?*^æ ^®fgt;non cócedit nobis fcriptura,dicens:Angelos quoeß qui non eu-* ’•lt;nci4^””^®P’’®^‘P^^®*»’^^^ dereliquerût domicilium,in indicium magni dei ^ Slof æ^^*^*® ‘“ '^enebris euftodiuitïquia immutati funt, SC ex propria dignitatc ’^™’8’5 indsmonum ordinem abiffe eos cognouimus. Animas uero ho^ ^?”8^^®™®ruina, aut ex conuerfione fierimecg credidimus aliquando, .. W Â^'’*’”^^(^bfit enim)SC alienum hoc eße à prædicatione ecclefiaftica confite ^*''æ^'^ ^^*^’^’^'^ anims antequàm homo inparadifo fieret,SC plafmaretur ^ ^^'''’äj’nfer rationabiles fuerint creaturas:utrum proprium ftatum habue ^t ^^f ”’'^®oratae fiat, a tq; fubftiterint:ÖC an Origenis dodrina fit uera,qui du fiiit h 1 f^^®*^*^^®® creaturasjincorporalcs SC inuifibiles,fi negligêtiores fuez ••lerefk ™^^^^'^”®’^^^^*’^ æ^^^ qualitates locorum ad qus defluunt,aßu/ ftfrj °'^°*’Pora. Verbi gratia,primum stherea,deinde aerea. Cumqi ad uicina i||^^?^®’^^r®t,craflroribus corporibus circndari,nouißimc humanis carnibus U^ '':ipfüsq demones,qui proprio arbitrio cum principe fuo diabolo de dei mi 'leinj *''®^» ßpadulum refipifeere cœperint, humana carne ueftiri;ut a di a i;{j[TT®nitcntia,polt refurredtiond eodem circulo quo in carnem uenerat,rez . ^turaduifione dei,liberati etiam aereis sthereis«^ corporibus:6C tunc omnia ^^™^®*‘^^o»lt;'odefti5,teirrcftri6gt;0C infernorû,ÔC fit deus omnia in omnibus. 5^ ^'go ifta quaerantur, cur tu omiffis fuper quibus pugna eft,de ftammate SC lo 'fUminis egredienSjin peregrinis SC longe alienis dlfputatioibus immoraris^
X 4 Credis
-ocr page 564-AD PAMMACHIVM
Credis quod cundasuifibiles Si muifibdes creaturas unus deusfeanfthocK An c us conhretur,qui didc,cunda creata per filium.Si de Maraom's arguerez'’® ncrcii, quae akerum bonum,akerum juftum deum lerens: ilium inuifibüiwnij^’^”^“* * *' iium alTen't creatorc^recke mihi de huiufmodi iatisfeceris quaeftione. Credis quo uniuerfitatis trinitas fit crcatrix:ikud Ariani 06 Eunomiani negï^^öitói^®® non conditorem,fed conditum blafphemantes. Sed te quis hoc temporeifl^ƒ^* ArianumfDicis animas hominum non pattern dei elfe naturae, quafi Maiutn^t nunc ab Epiphanio fis uocatus. Deteftaris cos,qui animas ex angelis aflerfit h^* QC illorum ruimm, noftram dicunt effe fubftantia.Noli dikimulare quod nolM fimpifeitate quod non babes Hngere.-nce Origenes unqua dixit,ex angers fieri,cum ipfos angelos nomé elft offi'etj doccat, non naturaeJn Iibns enim ^ ^' X^f, 06 angelos SC thronos QC dominationes,potcftates,0C redores mündig brarum,6C omne nomen quod nominatur,non folum inpraefentifeculo,ftdw turo,dicitanimas efle eorum corpora, queue! deüderioudminiüerioüifcep^^^’ Solern quoqï ipfum QC lunam, SC omnium aftrorum chorum efleanimas rado’'^ Hum quondam ÔC incorpordium creaturarum:quae nunc uaniratifubied»,’§'’*“ uidelicet corporibus, quæ nos imperiti QC rudes luminaria. mundi appeUaffl®,'® rabuntur à feruitute corruptionis in libertatem gloriac fHioriï dei.Vnde omnis o^* tura congemifcit Qi. psirturicEt ApoRolus déplorât,dicenstlnfeOx egohomo,^'^^ me liheräbitde corpore mortis buiusC’Non en idius temporis contrâ dogmig^^ burn SC ex parte Piatonicum fcribere.Ante ânnos ferme decern in comentsi^^^^ nbsp;nbsp;i clefiâdXfOC in explânâtione epidolx ad EpheÜos,ârbitror fenfum ânimim^W'^ dentibus exphcâtum.Hocnuncrogo,quitântâioqueris, quidecundisferaïonv , bus fub uno trâdiâtu edifferis ueritâcem,ut refpondeäs feifeitäntibus breath ^^^ nbsp;nbsp;i lutâmq^ fen tent um. QyïândopiâTmâuit deus hominem ex limo, ÔÇ per gnmmp^^^ nbsp;nbsp;i prixinfufflâtioniseiânimâmtribuit: utrumûlâânimâfueritântè èCfahüiixnf»^ ubiuerfâtâ üt,qux deipoftea infufdätioncdonâtâ e{i:ânin fextodieqmndoco^ quot;nbsp;, pus ex hmo formatû eft,QC effeSC uiuere,deipotefiâte fufeeperit, DehoctiCts,Si quid quxrâtur feire diffimulâns,in Cuperduis quxdionibus occuparis. Ongm® nbsp;nbsp;, rehnquis intâdium, ^ côtra M.ârcionem,Apollinârem,Eunomium,Anüttt,^3nû cbxum,exterorumephxreticorû ineptiâs debâcchâris, Manumpeteris,bCptlt;i^ , porrigistOC tâmê dogma quod retines,îâtenterinünuâs.Sicnosrudicospbc^gt;'^^ , cuispenitus non difpîiceâs. Dicis,ex angelis dxmones potius quàm animas^mi quali non QC iph dxmones iuxtâ Órigenem,hoc efipium,animx fintaercicorps' ristOC ex dxmonibuspodea ß redpuerint,humane animx fint futuri.Ängdos fri bis ede mutabiles, QC tub eo quod pium ed, illud quod impiû ed introdudsmtitaib tis periodis animx fiant, non ex angelis, fed ex his uocabulis, in quxprias angdi nbsp;nbsp;'
4 mutatifunt. Volo quod dico,manifedius fieri:finge aliquetribunitiepoteRadsliro uitio regradatu, per fingula militix equedris officia,ad tyronis uocabuhim daioln tum,nQquid ex tribunodatim fittyro^'Non,fedante primicerius,deindefena(or, ' decenarius,biarchus,circitor,eques,dein tyrotSif quanep tribunus quondammdes i gregarius fit, tarnen ex tribuno non tyro, fedprimicerius fadius ed. Docet Orige nes per fcalam lacob paulatim rationabiles creaturas ad ultimû grad5,ide{ladc2t' nemSif fanguine defeenderetnee fieri poffe, ut de cetenario numéro fubito qaissd vnum numerS prxcipitetur:nifiper dngulos numéros, quadperfcalxgradas,sd ultimum ufep perueniatrOf totmutare corpora,quot deccxload terrainmucauennt madones.Hx funtdrophx uedrx atep prxdigix,quibus nosPdudotas Simrscs ta SC animales homines ducitis, quia non recipimus ea qux fpiritus funt. VosPi^ rofolymitx etiam angelos deridetis. Pertrahuntur in medium uettra myderisA I degentilium fabulis dogma contextum, Chridianis auribus publicatur.Hocqsod 1 uos miramini, olim in Platone contempfimus. Contempfimus autem,quia 0^' didulticiam recepimus. Recepimus Cbrididulticiam,quia fatuum deifapieuws
ed hominibus, Non pudet Chridianos Of facerdotes Dei, quad de rebus ludieks
-ocr page 565-Situ ^^'^ERSV^ ERRORES IOANNIS HIEROS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;517
5’*’’«a'’?^^ ^^^P^ hærere:06 ambiguas librare fentcn'as,quibus loqncns magis '^retd’^”^^^^P*^''^’*“^ ^’^ choro ueftro cum à me tcnererur,ut diccrct quid ’^^ ^’^'■^ carnem,an non fuiflet ; Fuillc rcfpondit fimul Ói 'l'Hirt ^**”^®‘Sciebam hominem hacreticS laqüeos in fennone querere.Tan \qi *” ^^’ ®^ ^^° corpus antmaflet, ex tune earn dicerc ammam nuncupa-' *^^0nt^^*^*^^ '^^^’'^æînonji cl angelus Satans, uel fpintus fornicadoistaut in par ^i^^^®’^®®®ado,poteftas,admmiftrator fpiritus,autnuncius appellara fit, ^‘^^’’^ *^ paradifo formaretur,in quolibet ftatu 36 ordine, Öitiiin- *^8’^^4«id ( neef enim poTumus incorporalem ÔC ætemam in modum ^^ïûf''quot;?'^^*^^'’^ torpenremtp fentire)neceire eft ut aliqua caula prçedreripeur ^l^*'’’“®^^O’porc fuiqpoftea circundata fit corpore. Et fi animæ eft narurak ^cotJ^^’^®^^^8®^®”^^ ^^f’^^^^”^ ^^ ^'^^ *” corpore.Si córra naturam eft elle '®iitrj ''^^^8® ■'cfiiri'cccio corporis contra naturam erit. Sed non fiet refurredio ’^Ur? *’^^’^‘^fgo iuxta fententiam ueftram corpus, quod contra naturam eft, ^inin ^^’?quot;'^® non habebit.Dicis animam non elle de dei fubftantia.Pulchre, attisa ^^^’^'niptjl{iinüManichxum,qucm nominate pollutiq eft.Dicis ex an/ *^°^ fieri.Acquiefco paulifper,licet nouerim quo fenfu dixeris. Quia ’’‘® f ^ ^^^^ neges,uolumus fcire quid credas. Accepto,inquis,de terra li/ '*gt;tX- ’’’^^fideus hominem,36 per gratiam proprix infumationis animam dona ^ttiJto • ^^»®^^i^^ri arbitri},non parte aliquam fuæ naturæ (iuxta quofdam, ’'onn*’’’ÏP‘^ prædtcant)fcd propriam conditionê. Videte quato circumitu quod W^Tf^^^ ‘“^o^uatur. Scimus quod de terra deus plafmauit hominé,nouimus ^toda • ”^'^‘':*ntaciem eius, 36 fadus eft in animam uiuentem:non ignoramus ’’gt;0(|,A?®^’^fi®nalis fit,36 proprij arbitrq, A fcimus quod dei illa conditio fit.Ne So:4 ''^^^^’‘^Manichæû,qui dicit eam eTe dei fubftantiam. Hoc nunc interro • ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conditio, liberi arbitrq, rationalis,neq^ de fubftantia creatoris,
r*ti ^ ^^^ fi^^ntrum eo tempore quo de limo fadus eft homo,30 infuffiatum eft Îlijf ’’^““æ in faciem eius:an quæ prius fuerat, 30 inter rationabiles creaturas 'thl^'^^^f^^^ ^’^’’ ^^‘î uiuebat,dei poftea infufflatione donata fit s’ Hie races, hie ''^abf ^^^ nifticum te fimulas;36 fub uerbis feripturæ,ea quæ fcriptura non fen tHj ^•^*’^^0loco nbi dia's quod nullus quaerit, nonillam partem aliqua elle ’lüod^^æ’i^^^^qnofdam qui hoc impie prædicant: illud magis debueras dicere, htQ°®”^®4nærûnus, non eam quæ prius fuerat, non eam quam ante condide/ pore ^quot;^^^’'’’^fionabiles atqj incorporeas 36 inuifibiles creaturas multo iam tem 0r(?^^l’’^“f‘ ^ififi horumloqueris,producis nobis Manichæum,^ abfeondis «ita, ^’^lient paruulis cibum pofcentibus, ludicra quædam olFerunt geruite, ^ïn ’^^ventes eorum:fic tu nos rufticos auocas ad alia,ut dum alterius perfo/ |iliQ',^^’^etcnemur,quod uolumus non quçramus.Efto,hocnonloquarisj3iS firn ^cen ’^“’‘^‘fidfnfehabeat quodcallide taceas . Qui ergo de anima femel dicerc P'M ^^’^'^e re tanta ab exordio conditionis humante repetere:cur difputatione ^ta ^quot;^^^’^^ angelos óc ad difpêfationem dominici corporis repente tranfeehdis: ’’'M ^f^*^^* l*^ medio prxtermilTa falebra,dubios nos in luto hærcre pateris S Si eon|^®^^l (qnod non uis,36 quod nunc rclinquis ambiguum)humanæ anima: ecod*^^^“^’® ^^1^^ faciem non infufflauit Deus,unde animam habuit S Ta/ Ik 1^ ^yP° Ecclefiæ de cofta uni ædificata,noh débet poft tanta fecu ^ ^®ealumnfas fuftinerc. Gain 86 Abel,primi ex primis homihibus, unde ^^læ^^ ‘ Omnedeinceps humanum genus, quibus animarum cenfetur
(ç Vtnun ex traduce,iuxta bruta animalia : ut quomodo corpus ex corpo/ F e^nimageneretur ex animaSan rationabiles creatura defiderio corporû pau/ t(n r ^^”^ ‘Iclapfae, nouiftîme etiam humanis illigatæ corporibus funt C An f^^^tjuodecclefiafticum eft fecundum eloquia faluatoris,Pater ufque modo ope j. Wegooperor.EtilludElâiæiQuiformatfpiritumhominis inipfo.EtinPfal
’ fingit per fingulos corda eorum)quotidie deus fabricatur animas, cuius ueUe
-ocr page 566-lt;I8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PAMMACHIVM
udlc, fedlTe eft, 8ó condifor effe non ccfTatc'Scio quae contra bate fokaö^ j^upo^j^ adulten'a nobis ateg incefta proponere:quac longior pugna eft,nee hums nbsp;nbsp;^j^Jl
patitur’anguftias.Eadem controuerfia 86 in uos retorqueripoteftÄquo Jj,()/ conditorem praefenris temporis uidetur indigna, hoc etiam eo donante n ^, dignum. Nafci de adulterio,non eius cuïpa eft qui nafcitur, ft^’^^’^^’^QsiJZ Qiiomodo in feminibus non peccat terra quæ fouet, non fernen quod in u^^ ^^^^ citur,non humor 8^ calor,quibus temperata fruméta m germen pullulant, ^^^ bi gratia, fur 86 latro qui fraude 8i ui cripit feminatfie in generatione honun nbsp;nbsp;^
cipit terra,ideft uulua,quod fuum eft:ÓC receptu confouet,confotuin c^pot ^^^ poratum in membra diftinguit.Et inter illas fecretas uentris anguftias,Deim ^ femper operatur ï ideme^ eft corporis 86 animæ creator. Noli lt;i^*5®^^’’*^'iii fîguli tui, qui te plafmauit, 86 fecit ut uoluit. Ipfe eft dei uirtus 86 dei fapfetöii. ^^^^ utero uirginis ædificauit fibi domum ♦ lepte inter uiros fandos Apoftoli merarus,mererricis eft fîlius.Sed audi,Ex Rebecca 86 IfaacEfau^emïus h»? ’ tarn mête quàm corpore, quaß bonum triticum in lolium auemsef dégénéra 4 non in feminibus,fed in uoluntate nafcentis cauû eft uitioruin arque uiftuW^' , offenfa eft nafci in corporibus humanis,quomodo Ifaac,Sampfon,Ioannes F fta de repromiflîone nafcuntur C Intelligis quid fit,fidemfuam audader^“ , profiterirPone errare me, aperte dico quod fentio.Et tuigit aut libéré nourap tere, aut conftanter tua loquere. Noli ftatuere te in acie mea,ut nifticitate iinir in tuto abeas,cum uolueris pugnatis terga confodere. Non eft iftius tempotw.^ tra Origenis dogmata conferibere :alteriiftud,fi Chriftus uitamdeden't,open ' dicabimus. Nunc quaeritur,ai^ui arguitur,ad interrogata relponderit,Si fit QC aperta eius refponfio. Tranfeamus hinc ad famofiflimam de refurreaio’' carnis dC corporis quæftionem,in quaterurfum ledoradmonitumuoIOjUteun’ more 86 indicio deimc feins loqui, à te audire debcre. Neque enim tantx n®®® fum, ut fi in expofitione illius fides mera eft, 86 perfidie nulla fu/picio,quïraiii ao eufandi rationem;86 dum uolo alium notare culpæ,ipfe noter calumnip-ffg^^S® ■ de reiurredione carnis, quæ iubdita funt : 86 quum legeris 86 non placucrim lgt;^*° cnimhaud placituraignorantibus)fuipendeiudicium,expe(ftapaulilpcrulïinca finem refponfionis noftrp, cohibe iententiam:06 fi tibi poftea non placuerint^im*: nos calumniæ denotabis.Paflîonem quoq^ eius in cruce 86 morte acfepulturiÇitf
' uninetfa. ferunuit^nc refurrediionem ueritate 86 no putatiue confitemur.quió^pm mogenitus ex mortuis, primitias maflæ corporum noftrorum quas in fepöl^ pofitas fufeitauit, peruexit ad coelum, ipem nobis refurredionis in refurrcÆonc proprq corporis tribuens : unde 86 omnes fic iperamus refurgere ex mortuis,un? file refurrexit. Non in al ij s quibufdam peregrinis 86 in alienis corporibus, qu2^^ fumuntur in phantaimate:fed ficut ipfe in illo corpore, quod apud nos in fandom pulchro conditum refurrexinita. QC nos in ipfis corporibus, quibus nunc circantH fnur,SiCinqaihusnuncfepelimur,eademratione ÓCuiüonefperamusre(ur^lt;^^‘ Quæ enim iuxta Apodolum feminatur in corruptione, furgent in incomiptio^^‘ i quæ feminantur in ignobilitate,furgent in gloria. Seminatur corpus an^I^alc,^®^ nbsp;nbsp;1 get corpus ipirituale ; de quibus QC faluator docens,Ioquutus eft : Qui enimd^* tucrint feculo Ulo, QC refurrediione ex mortuis ,’nec^ nubent, neque nubentiirgt;' i que enim ultra moripoterunt, fed erunt ficut angeli dei, cumfintfilij tefunedio^ nbsp;nbsp;i nis. Rurfum in aha parte epiftolæ, hoc eft, in fine fuorum tradatuum, ut aunbas»^ nbsp;nbsp;i luderet nefeientium, ftrepitum reiurredionis ac pompam hac uerborum amb^'' nbsp;nbsp;i täte librauittSed nec^ de fecundo gloriofo aduentu domini noflri lefu Chnflblt;^^^ i mifimuSiquiuenturus efi in gloria fua iudicare uiuos ÔC mortuos ; ipfe enim fo(^^ nbsp;nbsp;1 tabit omnes mortuos, SiC ante fuum tribunal effe facienbC unicuiq; reddetfecuni^ nbsp;nbsp;, quod egit per corpus, fine bonum fine malum:fcilicet aut coronandus in corporel quod cafie egit ÔC iufie:aut condemnandus, quod uoluptatibus panteriniqninO' buslt;^ feruiuit. Hoc quod in Euangelio legimusrln confummationemundi, fifie^ ,
^ ADVERSVS ERRORES IOANNIS HIEROSJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;510
^^^^°®**^ ^°^ capitulo coprobamus. Audit uulgus indodum Mt^°^2lt;^epultos : audit refurredionem mortuorum, ueritate 2v non putatiue: nifle''’T*^^”^^^æ ^^^^^’^^^^ corporum,in domini corpore ad cœleftia perue/ inn) ^^'^*‘^^^*^^^^wros,non in peregrinis alienis^ corporibus, quæ afTumuntur pulch^''^™^^^*^^^ ^^^^furrexit dominus in corpore,quod apud nos in (ando fez Sift ?5®®^^® iacuit:ita 86 nos in ipfis corporibus,quibus nunc circumdamur *namp; ^ *™“’’gt;*®^*^wlt;lM refurreduros. Etnehoeparum quis exiftimaret,audit Hue nbsp;nbsp;nbsp;fapituloïEt unicuiq reddet fecundum quod egir in corpore, fine bonS
Hand '^'’*'*^^ ^^^ ^°’^°^^’^^’^® *^ corpore, quod cafte egit 00 iufte;aut condemz gus .''^’^^^‘^'^o^^P’^a^ibus miquitatibustp feruiuir, Haec audiens indoAum uuE, Uiillj*'-^«^?®^’’^“^’'^»^^?’^^^’ corporis,refurredionis fonitu, nullam ftropham, puli * quot;^ lufpicatur. Credit efle quod dicitur. San diorcs enim funt aurcs poz a*Mmus.Ittrum atq; iterum te ledorcónioneo,ut patientiam lira ^. ®'^® Quod ego quoeç per patientiam did ici: Si tame antequam uultum.
^'æ^'-*^rn,£c dogma Origenis de refurredione breuiter exponam ( non Qu^^T^^'^ ^*® ^^^^^ antidoti,nifi uenena perfpexeris) illud diligêter obferua, St q«J''”^®’^®’^®®^^4uod nouies refurredionem nominans corporis,ne feme! go (E ^^'^^^^ ^uferuiqfufpedum^ tibi fit, quod de indu Aria practermifit. Dicit er polit'^”'^.^P’™^^^ locis,00 maxime in libro De refurredioe quarto,8lt; in ex/ ftror °''^P”®* Pfalmi, 00 in Stromatibus,dupliccm errorem uerfari in ecclefia:no ûnp'^”'^^æ^^^*^°*^^® ' ^°® fimplices à philofarcas diccre,quod cadem offa SC ui(r ^^rOjideft uultus SC membra,totiusqi compago corporis refurgat in no/ iiitik^^*f*^‘quot;^‘’^“^P®^*^uts ambulemus, operemur manibus, uideamus oculis, conu'**^**^^^®’®’’^^’^*”us^ ventrem infatiabilcm,8C ftomachum cibos conz ‘Juni ^''^’’^ .^Q^^cques autem efle,qui ifta credamus,dicere nos quod SC comeden * resit ■^^^^*^^*'*^u”’gt;^‘g€’'^lt;^a ftercora,efFundendus humor,ducendæ uxo tes fi ^^^‘^^^‘^‘♦Quo enim membra genitalia,fi nuptiæ non cruntç’Quo den ßti ^'?° ®°^^'^^‘ funtCQuo ucnter SC cibi, fi iuxta Apoftolum SC hic SC illi de/ (ott’'^ÏP^° ’^'^“® clamante; Caro SC fanguis regnum dei non polfidebüqneq? (05 '’P®?®lt;:o«^tionem.Haec nos innocentes SC rufticos aflerit dicere. Hæretiz -iiijj’J’’®’®^“®^® P^*^*-^ ^“^^ Marcion, Apelles, Valentinus,Manes, nomen infa fean'”*T a ^^'*^^*^ ^ corporis refurredionem negate,SC falutem tatum tribuez dom '^æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^°^ dicere ad exemplum domini refurreduros, cum ipfe quoep
^'uitàiT^ A^'^*^^^^^^^ ’^^'^^''^’^^’^^’^^^‘^ ^®^ folum refurredio eius,fed SC ipfa na ^ibr ^'”*®1'gt; ideftputatiue,uifamagis fit quamfuerit.Sibi autem utramque ^ ta'o ?'^*^**^^ntiam, fugere fe SC noftrorum carnes, SC hæreticorum phantafmaz nint p’®^^’^^ P^*”^ ^u contrarium nimia fit, al ijs id uolentibus fe effe quod fuez iiienf*f’^'^^^^^^^*'®® corporum omnino denegantibus. Quatuor,inquit,clez hum ^ '’*'^’ P’”’°^°Pbis quoque nota SC medicis, de quibus om nes res SC corpora litu ''^‘■Q'upadafunt, terra,aqua,aer,SC ignis.Terram in carnibus,aerem in haz gidu^’'^*”'^ hiumore,ignem in calore intelligi. Cum ergo anima caducum hoc fri ^^* ^“flïoncdimifcrit,paulatim omnia redire ad matrices adab'fl*^^^^’*^’^®^^5 *” terram relabi,halitum in aera mifceri, humorem reuerti ®ittas' ’^^^’'^ ^^æ^^^*‘afit^ttoIare.Etquomodo fifextariumladis SCuini
”}-P^’8“®»“elis4 rurfum feparare quod mixtum eft : uinum quidem SC lac jm ”’*. nbsp;nbsp;nbsp;’^^u perire,non tarnen poffe quod fufum eft feparari ; fic fubftantiz
ant' quot;^ ^ hanguinis non perire quidem in originalibus materijs,non tarnen in Jut ’^^^üc compaginem, nee poffe ex toto eadem effe quæ fuerint. Quum ^iltadicantur, foliditas carnium,fanguinis liquor, craffitudo ncruorum,uez tum^ pemIexio,8C offium durities denegatur. Alia ratione refurredionem cor Pa*^!p^°P ^®®‘’®o’^™Q“æïti fepulchris pofita funt, dilapfa'que inoncres: ((»'^h ’^'P^^* P^^’'b^ fingulafingulorumtneque'enim faseft, utinalqs ponbiu animae peccauerint,in alijs torqueantur : nee iufti iudicis alia corpora
pro
-ocr page 568-5^0
AD PAMMACHIVM
pro Chrifto fangumê fund ere, 8lt; aha coronari. Quis hæc audicfls,fef«^^®®.g^ carnis eum negare putetCEft, inquit, fingulis feminibus ratio quxdam a deo aft* ce infïta,qux tuturas materias in medulla: principes tenet. Etquomodo tarin ' Boris magnitudo,truncus,ramijpoma, folia non uidentur in femmeduntt^t^ ratione feminis,quam Græci cnrjvamp;«exlt;r/«gt;{/ uocanttSCingranofrumtnddb'’, fecus, uel medulla,uel uenulaîquæ cum in terra fuerit diffoluta,trahit ad feinem materias, 86 in fopulam, folia ar iff asq cofurgittahud^ moritur,alwdrefurgit.n^ enim in grano tntici,radices,culmus,folia,ariftæ,palea: font dilToIutatrficKm tione humanorum corporum manent quaedam forgedi antiquapnndpWjCt^ tw74«£U', ideft feminarium mortuorum,finu terræ confouetur.Cum autemwm ‘1 dies aduenerit, 86 in uoce archangeli, 86 in nouiffima tuba tremuerit terra, mon ' buntur ftatim fem in a, 86 in pundo horæ mortuos germinabuttnon tarnen« e Carnes, nec in his formis reftituent quae ferunt. Vis fcire uerum elfe quod dit® » audi ApoftoIum.Sed dicit aliquis, Quomodo refurgent mortui^quo autemtotF reuenient C Infipiens,quod tufeminas,non corpus quod foturumeßfernmaj, nudum granum:utputa tritici,uitis 86 arboris. Et quia de grano tritici ac fernem borum ex parte iam diximus,nunc de acino uinacq difleramus. Granum pat^ cft,ita ut uix duobus digitulis teneri poffit.Vbi font radicesfubiradicumK trn^ 8^ propaginum tortuofa perplexioCVbi pampinorum umbracula,0f uuarum P chritudo,futura uina parturiesCAridum eft quod tenetur,86 pene uix in ficco illo grano,potentia Dei 86 occulta ratione fementis,(pumantia inufta ' dentur.Hæc ligno tribuis,quod periturum cft:fic ornatur,quodmanfurû none, nec priftinam recipiet uilitatem:8C uis rurfus offa,ianguinem,mefflbra,uterus tibus capillis tonfore egeas:nafus pituitas digerattincremetaunguiS fecanda i t ut per inferiores partes uel ftercora uel libidines effluantî’Si affersißas incptias fticorum 86 carnis,in qua deo placere non poffumus,quaff initnic^oblimKens^^ furredionem mortuorum. Seminatur in corruptione,forget in incorruptione minatur in contumelia,furget in gloria. Seminatur in infirmitate, forget in mr _ Seminatur corpus animale,forget corpus fpfritualc. Nuc oculis uidemus,auri audimus,manibus agimus,pedibus ambulamus.In illo autem corpore fp^ *®L tf uidebimus,toti audiemus,toti operabimur, toti ambulabimus: 86 dominus corpus humilitatis noftrae, conforme corpori daritatis fox gloni-V^^ tf do dixit, transfigurabir,ideft nira^Hiiccnaftj membrorum quibus nunc
uerfitas denegatur. Aliud nobis fpirituale 86 æthereum promittitur: quod net dui fubiacet,necoculis cernitur,necpondéré prægrauatur:06 proIocomminQ bus futuru eft uarietate mutabitur. Alioqui fi eaedem carnes erunt, 86 corpora qm fuerunt, rurfum mares 86 foeminac,rurfom nuptix,uiris hiffotum fopercilium, ’ ba prolixa,muliebres leues genae,86 angufta pedora : ad concipiendos ^pa^^j^ dos foetus,uenter 86 femora dilatanda funt.Reforgent etiam infentuÏ^rdu^’^.^ fenespllinutriendflii baculis foftcntandi.Necuos,ó fimplices,reforre6tiodom^ decipiat,quod latus 86 manus monftraucrit,in littorefteterit, initincrccumyi pha ambulauerit, 86 carnes 86 offa habere fe dixerit.Illud corpus alqspolktpï® gqs,quod deuiri femine 86 carnis uoluptate non natum eft. Gomeditpofirdi^ dionem fuam 86 bibit,86 ueftitus apparuit,tangendum fe prxbuit;ut dubitau apoftolis,fidem faceret refurredionis.Scd tarnen non diflimulat natura aereim,^ poris 86 fpiritualis. Claufis enim ingreditur oftqs, 86 in fradione panis ex ^ ^^ Cu an efeit. Ergo 86 nobis poft refurredionem bibedum erit 86 comedêdum,^P° cibum ftercora egerenda C Et ubi erit illa promiffîo: Oportet mortale hoc induf immortalitatemfHæceft omnis caufa,curin expofitionefideituæ,addecipien aures ignoratium,nouies corpus, 86 ne femel quidem carnes norninastdumlmm, nes putant te carnes in corporibus confiteri, 86 idem carnem effe quod corpus • idem eft,non diuerfum fignificat. Scio enim te hoc effe didurum.Putauiidemm pus efte quod carnem: fimpliciter fom loquutus. Quare non carnem potius no
-ocr page 569-ADVERSVS ERRORES IOANNIS HIER* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5tI
tw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ^ indifferenter nunc carnem,nunc corpus! ut corpus in
luuni ‘‘^^°^P0''^ demonftreturï'Sed mihi crede, non eft umplex filcntium ntco'^ *^ n^^^^““»^*^ ^^o^fporis definitio eft : omnis caro eft corpus,non om/ eita *^*®“^^’’O*Caro eft proprie,quæ fangutne,uenis,olïibus,neruisq; cóftrin/ nom’ quanquam à caro dicatur, interdum tarnen aethereum uel aereum ^^^^* uifuiq; non fubiacet, 2lt; pleruncj uifibile eft atq; tangibilc. pot ^^ ^°'^P^’^ eft,fed non caro.Vnde Apoftolus corpora ccelcftia appellat,Slt; cor/ corpus,fobs,lunar,ftellarum. Terreftre, ignis, aeris,aquæ, toef k ^^^^°’^’”’‘l“æ ^^^‘^ anima bis fentiuntur dementis. Vides nos intelli/ quæ ^“^'^'tates ueftras,ÔC arcana,quç in cubiculis SC inter perfedos loquimini,ÔC '’cdurt'^^'^^ ^^’^’^ ^^’^^ ’^^^ meretur audire, pro ferre in mediu^Hoc eft illud quod ittfiï*^^’'”^^“^^ ïïi^nu,ÓC concrepantibus digitis,ridentes dicitis:Omnis glo por 'V^^^^ intrinfecus.Et:Introduxit me rex in cubiculS fuum.Patet quare cor/ Put Vittis refurredionem dixeris : fcilicet,ut nos rudes carnem te dicere u» f^® *® corpore, SC hi qui perfedi funt, intelligerent carnem in corpore dc/ Qeu^'^'s/ ^^’^ Apoftolus in cpiftola fua ad Coloffenfes,uolens corpus Chrifti car ctn T ’^°’^^P^*’^^“^lc,aereum,tenue demonftrare, fignificanterloquutus eft,di-bJ* v ®® ^^ efletis aliquando alicnati à Chrifto,et mimici fenfus eius in operi ftol^l ’'■^^Q’^ci^^^’^it in corpore carnis fuæ per mortem.Rurfum«^ in eadem epi nis ç^^^^ circQcifî eftis,circûcifione no manufada,in expoliatione corporis car int 'n*^°’'P'*® carnem folum fignificat:ÓC non eft nomen ambiguü,nec ad diuerfas intn^^’'^® ^^i poteft: fatis fuperflue corporeu SC carneum dicit,quaft caro no , nonr *^^^°’'P°’^^’^*' fy*'obolo fidei SC fpei noftrc,quod ab apoftolis traditum, fion ^ • '' ’’^ ^^^cta SC atramcnto,fed in tabulis cordis carnalibus, poft confer/ nis ^?^*'^’^^^i® ^ unitatem ecdefi3e,omne Chriftiani dogmatis facramcntü,car/ ' 1 tin ‘^^‘^‘'‘^euone includitur.Et tu intantum in corporis,ge iterum corporis, SC ter/ 1 Corporis,Si ufep nouies corporis,uel fermone uel numero immoraris:nec femel ' nbsp;nbsp;luiquot;**^^ carnem,quod illi femper nommant carnem, corpus,uero tacent.Sed SC ib
1 nbsp;nbsp;nbsp;p^’^uod argute fubnedis,SC prudenter praecaucs diffimulas,fcito nos intelligere.
‘ d '^/?i?'Ceftimonijs ueritatem refurredionis probas,quibus Origenes negattSC 'lotis incerta confirmans,certam fidei domum,fubita tempèftate fubuertis. Sc 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^itutjinquit,corpus animale,furget corpus fpirituale . Neep enim nubent,necp
i “ wtur,federunt ficut angeli in cœlis. Quæ alia exempla affumcres, fi refurre/ en ;^.'^cgarcs C Vis refurredioncm carnis,ueritate ÔC non puiatiue,ut loquets jj Wi,Poft ilia quibus ignorantium blanditus es auribus,quod in ipfis corpori/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;/l’^mbus mortui fumus £4 fepulti,refurgamus:hoc potius a dirige, Si dicQuo-
1 nbsp;nbsp;nbsp;’’’’»‘pititus carnem ÔC offa non habet,ficut me uidetis habere:8lt; proprie adTho
1 j^’’'gt;^iifcrdigitumtiTuminmanusmeas,8lt;manum tuam in latus meum,ÔC noli 1 ^'’icredulus,fedfidclis.Sic gc nos poft refurredioncm eadem habebimus mem/ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^'”'C utimur, eafdem car nés 00 fanguinem Ôd offa : quorum in feri ptu/
1 ^hnetis opera,non natura damnantur.Deniep in Genefi feriptum eft;Non per/ i ’’'witfpiritus meus in hominibus iftis : quia caro funt. Et Paulus apoftolus de ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ operibus ludæorum: Non acquieui,ait,carni SC fanguini. Et ad
'ii^uiutic^ in carne erant,di,cit:Vos autem in carne non eftis,fed in fpirituffi ' en ?r^fp^”^s habitat in uobis. Negans enim eos in carne,quos in carne effe 1 nbsp;nbsp;nbsp;® «bacnon carnis fubftantiam,fed peccata damnabat.Hæc eft ucra refurredio
1 nbsp;nbsp;nbsp;5Çonleffîo,qux fie gloriam carni tribuit,ut non auferat ueritatem.Quod uero di
1 ‘Apoftolus, Corruptibile hoc ÔC mortale : hoc ipfum corpus,rdeft carnem,quæ 1 tttuidcbatur,oft:endit.Quod autem copulat, Ïnduere incorruptionem ÔC immor 1 'ûtemtiUud indumentum,idefi ueftimcntum,non dicit corpus abolcre quod on 1 nbsp;nbsp;nbsp;^dngloriadcd quod antè inglorium fuit,efficere gloriofum:ut mortalitatis ÔC in/
1 nbsp;nbsp;glatis uiliorc uefte depofita,immortalitatis auro,ÔC (ut ita dicam) firmitatis at/
1 nbsp;nbsp;Wuittuiis beatitudinc induamur, uolentes non fpoliari carne,fed fuperueftiri in
-ocr page 570-lt;22
AD PAMMACHIVM
, gloria, S^domidlium noftrumquod de coelo eft,fuperinduideßdcranto,irtlt;JcirO/ c refur mortale à uita.Certe nemo fuperinduitur,nifi qui anteueftituseft. SicSido/ minus nofter in monte trasfiguratus cft in gloria,non ut manus aepedesexteratj membra perderet, Ö6 fubito m rotunditate uel foil's uel Iphæræ uoluereturifedca/ dem membra fob's fulgore runlantia, apoftolorum oculos 'prxftringerenrunde^' ueftimenta dus mutara funt m candorem, non i'n aerem, ne forte K neftes eins alk ras Ipintuales : Et facies eiuSjinqui'qfulgebat lient fol. Vbi autem facies nominal tur,cxillimo quod 00 cetera membra conlpeda fint.EnocH translatus eft in came-Elias carnous raptus eft i'n coclum : needum mortui 8lt; paradifi Ïaiïicolonijiabent membra enm quibus raprifunt atep translate Qiiod nos imitainur ieiuni0jiHiplt;’*quot; dent dei confortio, Vefeunrurcoeleftipane,6ó laturantur omniuerbodciieundcm habentes dominum,quem 0lt;^ cibum. Audïlaluatorem dicentemiEtcaromeare/ quielcetin Ipe.Et in alioloco:Carocius non uidit corruptionem. Etfurfu®*^'' nis caro uidebir falutare Dei. Et tu lémper corpus ingeminas Cquot;Profermagische/ ■chiel,qui olTaiungcns oftîbus,ô6 educens ea de fejïulchris fuiSjScfiiperpedcsH^ re faciens,carnibus neruis-^ conftringiqóf cutedeinper tcgicdoneclobrorme^'’ rum uidor, 06 tefta radens putridæ carnis faniem,miferiasfuas refurreóioniS'Pf 8lt; ueritarefoletur ; Quis mihi det, inquit, ut fcribanmr fermonesmeiï’Qms’^. der,ut exarentur in libro ftilo ferreOjamp;i plumbi lamina,uel celte foilpanturi»’®' ceCScio enim quod redemptor mens uiuir, QC in nouiflimo die de terra furredi^ nbsp;nbsp;,
fum,0ó rurfumcircumdabor pelleniea, Óóincarnemcauidebodcirm:qucmit“‘^ i rus fum ego ipfe, 00 oculi mei confpedcuri font, S^ non alius. Repofita eft hsci^P^ nbsp;nbsp;।
meain finumeo.Quid hacprophetiamanifeftius^NullustamapertepoftChty’ * i quam ifte ante Chriftum de reforreeftione loquitnr. Vult nerba fuainperpemüdH; j rare:Só utnulla poftint uetuftate deleri,exarariea uult in plumbi lamina,Ôi W’ nbsp;nbsp;i
in lilice.Spcrat refin-rebtionenpimo nouit 86 uidit, quod uiuit Ciinfrtrs rcdcmpæ''^ J eius,ó^ in nouilïïmo die de terra refurrecftunis lîùNecdû mortuus cratDom'n*^^’ । amp;nbsp;atbleta Ecclefiæ redemptorem foum uidebat ab inferis refurgentem. itó ult;^''° quod infemEt rurfom circumdabor pelle mea,8é in carnemea uidebo deum P“æ , quod non loquatur,quafi amator catnium, quas pufridas foetenrestj cernebaf- e ex fiducia rciurgcndicontemnir pra’fcnria,folatio iururorum.Ruifumpif/'^''''”^^ , dabor pelle mea. Vbi bic corpus æthereumfubi aereum, 2v Ipiritui amp;nbsp;aur««®* ^* nbsp;nbsp;i
Cc rtc ubi pollis Sc caro,ubi ofta 06 ncrui filt; languis 6lt; ucnæ,ibicarnis ^«®’’ ibi fexus proprietas.Et in carne,inquit, mea uidebo deum.Qiiando omniscarout' debit lalurarcdei, ÔC Icfum deum, tune QC ego uidebo redemptorem Óifalttaforon Öf deum meum . Videbo autem inifta carne,quæmenunc cruciagquæ nanep^ dolore diftillarJdcirco deum in carne conipicm, quia omnes inlïrmitatcsnieas a rcforrcCoone fanauit.Nónne tibi uidetur iam rune lob contra Origenem 1010^ amp;^ pro carnis ueritare,in qua tormenta fuftinuir,alterum contra hæreticosbaDcr certamenCDoIet cnim,Ü ranta fit fruftraperpefius:amp;^ alia ipirirualiterrcfufg^^^^’ । ifta carnaliter cruciata fit. Vnde inculcat 86 exaggerat, Sc omnia iubri(X conlci lO nis arcana manifefta uoce concludir, dicens : Quem uifurus fum egoipft oof® mei conlpecfturi funt,Sc non alius.Is fi non in fexu foo refurredurus efrißno®® nbsp;nbsp;nbsp;,
dem membris,quæ iacuere in ftercore: fi non eoldem oculos aperiataduidcnai' deum, quibus tune uidebat uermiculos,ubi erit ergo lobCTollis ea in quibus W tir lob,8ó donas mibi inane uocabulum reforgentis: quomodo finauim P“‘”’* i fragium reftitutam uelis,ac neges fingula dequibus nauis confiruitur.Ego'^ , dicam,8»^ quanquam rorquearis labia, trahatis capilium,applaudarispedc,I*®^, nbsp;nbsp;।
rum lapides inquiraris,fidem ecclefiæ apertiflime conficchor.Refini'c^ionisucn' tas catbolicæ, fine carne Ôi^olîîbus, ÜncfanguineSCmembrisintelliginonpoK ■ Vbicaro Óc ofia Sé ianguis QC mernbra funt, ibineceire ett uc fexus diucrwif '• \’bi fexus diuerfiras cft, ibi Joannes Joannes,Maria M^m.NoU timereeor^^^^ plus,qui ciixm ante mortem in fexu fuo üne fexus operemxerunt. Qi®®quot;‘’^îj„'’ i
-ocr page 571-''^•M d *^^^^^^^ ^^^^^^^ JOANNIS HIEROSJ $1J ’*'^’’onn ^r^^^^ iiubent neq? nubentur : de hts dicttur qut poffunt nubere,Só ta? ’^audi'^-^h^®”® ^*''^ ‘^^^ ^^ angeh's,non nubent neq? nubêtur.Ego nun ’*^8(f(ito^^^*““* uirtutuni in cœlo nuptias celebrari : fed ubi fexus eft,ibt ^®Myiis*^'^*^’^® ^ tu,inuitus licet,cogente ueritate confelTus es: 00 dixiftüaut ’'’'^‘tatib '^5°5P°’'^gt;f|uod cafte ^it 06 iufte : aut condênandus in corpore, quod ''^'’’''0Hn^^ * ft^^^*^ feruiuit. Tolle corpus £lt; pone carnem,Slt; uirum ac foemi '‘'*^com ^^ • ^^’^ ^^^ “*'”^ ^^“^ gloria pudicitiæ, qui non habet fexum per quot;'’Sopet *^r ^‘PoJuitimpudidtia C Quis enim unquam lapidem coronauit, quia ï’ïfint?*’ ®’*‘^g®ïoru*n nobis funilitudo promittitur:ideft,beatitudo illa,in ^^^^ angeli,nobis in carnc ÓÓ fexu noftro donabitur.Mea ru f^tte fr ^®^*f)óC ficintelligtt fexum confiteri fine fexuum opcribus: homines re ^Mio '^ ^^^ ^ngelis adéquati.Nee ftatim fuperflua uidebitur membrorum re ''’’''ioinî^^æ ^ätitura fint officio fuo, cum adhuc in hac uita pofiti, nitamur opera '*^’’tati/f ?^’”^’'°™”^*Sitnilitudo autem ad angelos,non hominum in angelos ^'quot;^inb ' ^°f^^^^ *®w®ort®ï*^t*® ^ glorix eft. Argumenta uero illa puero/ *''^gt;non f *^^*^*^ ^ fenum 2lt; ciborum SC fiercorurn, quibus aduerfum ccclefias uz ’'’’^Q«i(\ *^’^^8^^quot;^*“*” fonte manarunt.Eadem enim opponunt nobis ethz ^^WJ- ™“^**'“n cife te dicis,gentilium arma depone. Difcant illi magis à te **'^^ oft^^'^ c^rnis confiteri, quam tu ab illis negare.Aut fi SC tu de hoftium nu *’’’^ciila ^^^^ ^^libereaduerfarium,ut ethnicorum fufpicias uulnera.Dono tibi ^f^^’ntur pa”® uagiant infantes:dono decrepitos fenes,ne hiberno frigore con ^^4Mr ' ’^^ ^^^’^ tonfores artificia didicerunt, fcientes IfraeliticS populum ^«iïii,^”*^^°®»**®c ^”8“*“”’’^^^ capillorum incrementa fenfiire:ÓC quod *®HiH,g ® Y'®® ^um attrita ueftimenta eorum, nee inueterauerunt calciamenta ^ Elias,de quibus dudum diximus,tanto tempore in eadem perma ^“’'^’ Elabent dentes,uentrem,genitalia ï SC tarnen nee cibis, * ^’^^fen' ’®.’”^8^’'*‘Qpid potentiam dei calumniarisCqui poteft de medulla ilia *^iili ?^°^’^ftro interiori,non carnes tantum de carnibus,fed corpus edueez Hin ^ ^” Eccre;Só de aqua, ideft de utilitate carnium, preciofa SC aerij cor/ ’’^ere ^”’^^^’'^:poteft uriq^ eadem potentia,qua de nihilo cunda fabricatus eft, ''quot;'^^ M' ^’^’”’ ’^^'^Eo minus eft reftituere quod fuerit,quam facere quod ^dep'”’^’® ^^ ^^ infantibus SC fenibus in perfcefti uiri xtatem refurredio fiat, ^to“'*° ^^’^æ ^^^'f “^‘® xtatum incrementis, confummatus homo fadus fit;* MtiJ”^ ^ fœminam,8C tertio humanx conditionis modo, uilia SC pudenda *'^gt;'noir'j'^^”^ ®’®”^^^^ mutantur in carncs:ligantur membris,difcurrunt in uez ^(kf ^^®^®^‘V'is SC quartum genus humang generationis audireç’Spiritus ^e ^^ ^^ 5 ^ uirtus altilTimi obumbrabit tibi. Propterea quod naz J®HolV^ P ^,*””»^^^^^11» filius dei.Aliter Adam,aliter Eua,aliter Abel,aliter pRef ^^ ^. ^“®Et in omnibus diner fis exordqs,una hominis natura no difz ^Mk*^. ^’^^ catnis,omnium^ membrorum ft uelim probare,SC ad finguz ’'quot;’i^j”*^®^^^®^^®*'“ adiSgere,mulcts libris opus erit:fed prxfens caufa hoc ^^^'^^'’ ^^^’^^P®^^' ®'*® ’^Q^ Origeni in omnibus refpódere,fed fraudulentg ^P^Ere myfteria. Attamen quia longus fui in aflertione contraria, SC '^^oni ^^^^^ fraudes pandere ftudeo,fcandalum ledori reliquerim,aceruatim te ''^fcr' ^°'^^quot;’’^^rfimlt;^ perftringam, ut toto contra uenenatam argumentatioz '’^ill’a^””” P^’^^Ere dimicemus. Qui ueftem non habet nuptialem,nec ferz ?’ïtei?^®®”’^^^^‘^Jilt;ïi^a fint ueftimêta tua femper: manibus pedibusq? con S^h ’^’^^ i'^^umbat in conuiuio, fedcat in folio, ftet ad dcxteram dei, mittitur Sti?*'^’.”^* ^^^’^ oculorum SC ftridor dentium eft ♦ Capilli capitis ueftri nuz % ^'^* capilli, puto facilius dentes.Fruftra autem numerati,fi aliquado pez ^Pfor j*^'^^ fr°’'^’in qua omnes qui in monumentis funt, audient uocem filq dei ^Pr a ’••^'^^ient auribus,procèdent pedibus.Hoc SC Lazarus ante iam fece/ '^cedent autem de monumentis, ideft qui monumentis illati fuerant,uenient
Y a mortui
-ocr page 572-AD PAMMACHIVM
5A4
inörtin,5ó refurgcnt de fepulchn's fuis. Ros enim qui â deo eft,medulla eft oflibus, ip forum,T une implebitur quod dominus loquitur per prophetam.’Populus inws intra in cellaria tua aliquantulum, donee ira mea tranfeat. Cellaria fepulchrafigm^ ficant,de quibus hoc utique profertur, quod conditum fuerat.Et exibunt defepd' chris ftiis,ueluti hinnuli de uinculis foluti. Gaudebit cor eorum,2lt; offa corum ü' eut foi oriêturiueniet omnis caro in confpcclu Domini,K mandabiepifeibusm^' ns,SÓ erudabunt oflàquæ corned erant,Sô faciet copagem ad compagem,ôtOsàJ os:2^ qui in terræ puluere dormierunt,refurgent:ali) in uitam a: rcm am, air)’ mop' probrium 06 confufionem æternam. Tune uidebunt iufti impiorum panas arque cruciatusiquoniam uermis eorum non morietur, 06 ignis eorum non extinguetw, 86 erunt in confpeeftu omnis carnis. Qiiotquot igitur habemus bâc fpem,fiourcx/ hibuimus membra noftra famulantia immundiciæ 86 iniquitati ad iniquiratcm,ua exhibeamus ea famulantia iufticiæ ad ianlt;ftifîcationem:ut refurgêtes cxmomns, in nouitate mtæ ambuIemus.Quomodo 86 uita dominilcfumanifeftatprinnoiiTO mortali corpore; 86 qui fufeitauit lefum Chriflum à mortuiSjUiuificabitamp;^n’O^quot;'^ corpora noftra, propter inhabitantem ipiritum eins in nobis. luftuni enira db i*^ qui femper mortificationem Chrifti in corpore noftro circuratulifflus,uifaquoqu‘-lefu manifeftcrur in corpore noftro mortali,ideft in carnemortalifecundumwru' ram,ætcrna autem iccundum gratiam. Vidit 86 Stephanus ftantem Icfumadd ' teram patris, 86 manus Moyfi mutata eft in cadorem niuis,06 deinceps colonP*^ ftino reftituta. In utraque diuerfitate manus fuit. Figulus iHe Hiercmiæ/uiusp duritiam lapidum uas quod fecerat cofradum eft,de eademmaffa 66deew‘^'^ to redintegrauit quod ceciderat, Sed 86 ipfum refurredionis uocabulum quot;S ^ non aliud ruere,aliud fufcirari;86 quod adijcitur morfuorum,carnem pr0pb^f^ monftrar:quod enim in homme moritur,hoc 86 uiuibeatur. VuIneratusilDf’quot; Hiericho totus refcrtur ad ftabulum,86 delidorum plagæ immortalifatehnu ^ Apertafunt 86 fepulchra in Domini paflione, quandofol
multa corpora fandorum furrexenmt, 86 uiia funt in fanda amtete. Qj®^^ ^^^^ quit Efaias,qui afcendit ex Edom : fulgida ueftimenta dus exBofor, ücwr^^f^ in ftola Candida f Edom aut terrenus interpretatur, aut cruentus. Bofob^^ .j ' auf in tribulatione. Paucis uerbis totum reiurredionis myfterium denro'^L-^^ nbsp;nbsp;'
eft 86 ueritatem carnis 86 augmentum gloriæ. Et eft fenfusjQuis cd idc ^, ^ dit de terra, afcendit de fànguine ^ Cuius ueftimenta iuxta prophetiam hfo »J^ alIigauirpulJum fuum ad ihrem,86 torcular caîcâuitroïus,mudorubentid^,‘^ ' Bofor,ideft de carne fine tribulatione mundû/pfe enim mcitmundum. J“^v _ nbsp;nbsp;*
bra OC fulgida funt ueftimenta dus, quia fpedofus forma, fuitpræddjs^‘’’’’t^ * proprer gloriam triumphantis in ftolam candidam commufara fünf ; £6 W^ ^^^ i de Chrifticarnecompletum efi:Qux edidaquæafcenditdealhata,innittns r^ nbsp;i
bustuirgines enim permâferunt,qui fe cadrauerunt propter régna ^®^®’’**^ji/
busS)C tribus exdent pedora,ipÜ ôC mulieres eorum. Illx mulieres,
nus loquutus ed crueem portans:Filix Hierufalem nolite dere duper me,d^^
in cœlum,lie uenier,quemadmodum uididis eum euntemin cœlum‘Qp^‘^ jjip^ , tem, ideireo dicere Dominum pod refurredionem quadraginta diebus i
-ocr page 573-^^ ADVERSVS ERRORES IOANNIS HIEROS? '52$ ‘’'«nifiisy T®’®SP^^fi’^P«tarctxir : K hocipfum quod comedit in carne 56 m ^^»m. Si '^^ ^^ *^ phantafmate confirmare^ Aut uerum cft quod uidebatur,aut ^’^°’’iodo^^'^ïï ^^’^^g° “®’'^ comedit,8lt; uere membra habuit » Si autem falfum, ^’^ filf '^^^ ^^ oftendere uoluit,ut rcfurreólionis ueritatem probaret ^ Nemo ’’’®sf Nrf'’^*^P^°^^''’ Ergo,inquies,8lt; nos poft refurredionem comefuri fuz W«ni ^'°' ^°^^^ fcriptum eft:ÓC tarnen ft quaeratur,non puto comefuros. ’'ünui^if ’^°^ ^^^ regnum dei cibum 66 potum, repromittens nobis quæ Öculus ^’’Ö’ttid’^ ^^'^ ^^^^“^^’”^^ ^ ^°*^ hominis afcêderunt.Moyfes 86 Helias quay Who • - ^”“^“®^* ^^ nodibus. Hoc hominum natura non patitur,fed
”*’*^ ^poffibfle eft,deo impoffibile non eft. Sicut qui futura prgdicit,non P°^ decern annos,aut poft centum futura prænuncietîquia una eft Potefti •®™’°’^“‘ • ßc qui quadraginta diebus poteft ieiunare 86 uiuere,imó non ’’•litre n^’^^^’ß^^iuftuirtute dei:80 aeterno tempore poterit abique efca 86 potu ^'^ comedit DominusTquot; Vt refurredionem probaret,non ut tuis Mos ^^'^^''^P^’'™if^r^*^'PiP'^cm in prunis petq t,ut dubitantes confirmaret apo/ ^rou^A ^^ •^^”'^^^^^^’^^ ®’°®’ audebant, quod putarent fe fpiritum u id ere, non n«Kï f ‘■,^’B'uagogi filia fufcitatur,8ó cibû accipit. Lazarus quatriduanus mor/ ficolta'”^ - P’^^’^dens inducitur:non quia apud inferos efuriebat,fed quia dif-oftend-^i^^’ß^^oßt^^^^ ^*^^^ requirebat.Quomodo ueras manus à uerum JuiPu 1 ^^^ ’ ^^^ “^■^ comedit cum difcipulis : uere ambulauit cum Cleopaïuere icc^ ^^'^^^^^ ^^ *^ omnibus:uero accubitu difcubuit in cœna:ueris manibus teeu ^^^^.'’'’^^’^^dixitac fregit,8C porrigebat illis.Quod autem ab oculis repen äto^'^’”i*“ß® ^^ eft,non umbrae 86 phantafmatis, Alioquin 86 ante refurre-tramp’^’^” ^duxiffent eum de Nazareth,ut praecipitarent de fupercilio montis, neniæ ^^®^^5,ideft elapfus eft de manibus eorum. Nunquid iuxta Marcioz r,,. . ^i^poffumus, quodideo natiuitas eius in phantafmate fuerit, quia contra * Ion■'^^S’’’’^’’^batur,elapfus eft ^ Quod Magis licet,hoc domino nonlicetç’Apolz co '^ *y?*’^fcribitur,quum ante Domitianû ftaret in confiftorio,repente non fui/^'^^'æ^’ ^°^' potentiam D omini magorum praeftigij s adaequare,ut uideatur (j ,d^odnonfait, 86 putetur comediffe fine dentibus, ambulaffe fine pedibus, j,.S“itpanemlïne manibus,loquutus effe fine lingua,86 latus monftraffe fine co/ '’^^uoniodo,inquies,non cognofcebant eum in itinere,fi ipfum habebat cor^ P'lwd ante habüitï’Audi fcripturam dicentemtOculi eorum tenebStur,ne eum ^^ittrent.Etrurfum: Aperti funt oculi eorum,86 cognouerunt cum. Nunquid . ,’’^''J'tquando non agnofcebatur, 86 alius quando agnitus eft ? Certe unus atcg , ™ttat. Cognofcere ergo 86 non cognofcere,oculorum fuit,non eius qui uidez /’“wtSCipfius fuerit.Oculos enim tenebat eorum,ne fe agnofcerent. Denies
0^errorem qui ucrfabatur in medio, non corporis Domini,fed oculorum fu/ ,j!^®*'’®*Apcrti funt oculi eorum,inquit,86 cognouerunt eum.Vnde 86 Ma i^agdalene quamdiu no agnofcebatlcfum,86 uiuum quserebat inter mortuos, i t ''^v i^ptitabat.Agnofcit,86 dominumuocat. Poftrefurredionem lefus fta/ 1 tul ’^’°’‘^jdifcipuli in naui erant. Cxteris non cognofcentibus eum,dicit difeiz 1 P ^^^^fmdiligebatïefus,Petro : Dominus eft. Prior enim uirginitas uirginale \ c5'’^^°ß^^'^dcm erat,86 non idem omnibus uidebatur.Statimq fubiungiturt l nbsp;nbsp;nbsp;?^® wdebat interrogare eum,T u quis es^feientes quod D ominus eft. Nemo
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deum feiebant, Vefcebantur cum prandente,quia hominem 86 car/
1 nbsp;nbsp;''^uidebanf.non quod alter deus,alter homo effetifed unus atque idem films dei
I nbsp;nbsp;^^okebatur ut homo,ador abatur ut deus. S cilicet nunc mihi philofophandum
1 nbsp;nbsp;nbsp;smeertos effe fenfus noftros,86 maxime uifum. Carneades aliquis ab inferis ex/
1 nbsp;nbsp;’’’^duSjUtproférât remum in aqua fradumjUideri porticus longius anguftiores,
I ’^tundos procul turrium angulos, columbarum colla ad fingulas conuerfioncs co 1 nbsp;nbsp;^’^•ly'uiAntia.Quum Rhode P etrum nunciaret,06 apoftolis diceret, ob periculi
I ®'^tudinem euafiffe non credunt, phantafma fufpicantur. Porro quod elaufis 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y 3 ingreffua
-ocr page 574-52S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PAMMACHIVM
ingrefTus eft oftqs,ciufdcm uiïtutis fuit,cums Sé ex oeuKs cuaftefccrE.LynceUSl fabulae ferunt) uidebat trans partetemïDominus daufis oftijs nifi planta fois1 7 rit,intrarc non poten't çquot; Aquilæ 00 uultures tranfmarina cadauerafenriunt.b
tor apoftolos fuos nifi oftium aperuerit,non uidebitCDic mihi acutiffimc^ip tor,quid eft mains, tantam terrae magnitudinem appêdere fuper nihilum,8t ^^^ aquarum incerta librare:an deumtranfire per daufam portam,Ói creaturaw re creatori^Quod mains eft tribnis:qnod minns eft cainniaris, Petrus fuptr34 jj ambniatgrani amp;2 folido corpore. Mollis nnda non cedit:paululumfid«duDiW’ ftatim natnram fnam corpns intelligit : nt fciamns fnper aquas non corpusam ^^ laffe,fed fidem. Oro te,qui tantum contra refurredionem fentisiargumentar'^^f^ fimplicitermecumloquerisï’Credis ueredomina refurrexiffe,ineodemquo tuus,quo fepultus eft corpore,an non credis;quot; Si credis,curiftaproponis,p^^J^j,^ refurredio denegaturCSi non credis, quid ita imperitorum ladas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gmr,
redionem caffo nomine uentilas; Audiui nupcr de Marcionis fcbolatysc,* ^^ ci,qui in hac carne, 06 in his offibus refurrexerit ; gaudens animus fe^,® ^ ConfepuIti enim fumus,ÓC confurreximus cum ChriftoperbaptifmS. Ani® ^ carnis refurredionc dicis f Refpondi,Non folins animae,fed
ma renafcitur in lauacro. Et quomodo peribit,quae in Chrifto renata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^
ptum eft, ait, Caro 56 fanguis regnum Dei non poffidebunt. Attendeob ef^^^^ quod dicitur, C-^ro 06 fanguis regnum dei non poffidebunt. Nunquid nont gcntC’Abfit.Scd non poffidebunt. Qirarc nonpoffidebuntC’Quiafequitw, ^^^^^^ corruptio incorruptionem poffidebit.Tamdiu ergo regnum deinonpouwt^j quamdiu caro tantum fanguis^ permanferint. Cumautemcorrupduumin . incorruptionem,£lt; mortale induerit immortalitatcm:2lt; lutum carnis in td® rit exco(ftum,quae prius graui pondéré premebatur in terra,acceptis ip«n® 1 ^ nis, Sé immutationis non abolitionis,noua gloria uolabit ad cœlùm:Ôi tuncgt; t-^ p bitur illud quod fcriptum eft : Abforpta eft mors in uidoria. Vbi eft mors co ^^^ tuafVbi eft mors aculeus tuusf Praepoftero ordine de animarum ft3Cu Svcac furredionc refpondimustomiffis^ principes epiftolæ,tota nobis contra tractatus eins luit difputatio. Maluimus enim de Dei rebus,quam de ^^^ qj j^z rijs dicere. Si peccaucrit homo in hominem,rogabunt pro eo ad dominus ^ ^^ tem in deu peccaucrit,quis orabitpro eofNunc ediuerfo,fuper omnia now .^ uerfarios immortali odio perfequimur:blafphcmStibus deum,clementefflpO‘^,^|^ mus manum.ScribitadTheophilum epifcopum apologiam,cuiusiftiidexof ^ cft:Tu quidem ut homo dei, 00 apoftolica ornatus gratia, curam omnium cc ^ rum,maxime eius quæ in Hierofolymis eft,fuftines:cum ipfe plurimis 10110 bus eeelefiædei,quæ fub teeft,diftringaris.Laudat faciem,ad perfona pewop 5^ trahit.Tu qui régulas quærisecclefiafticas,ôô Niceni concilij canonibus uteri ' alienos clericos,^ cum fuis epifcopis commorantes tibi niteris ufurpareïrdP ^^ mihi,ad Alexandrinum epifcopum Palæftina quid pertinet t’ Ni fellor,hoci ^ cernirur,uf Palæftinæ metropolis Cæfaria fit, 06 totius Oriétis AntiochixA”^ tur ad Cæfarienfem epifcopum referte debucras,cui fpreta communionc ^ municare nos noueras.Aut fi procul expetendum indicium erat, Antioche tins literæ dirigendæ. Sed noui cur Cæfariam, cur Antiochiam nolueris n»®^ Sciebas quid füget es, quid uitares.Maluifti occupatis auribus molcftianife^ debicum metropolitano tuo honore reddere.Nechoc dico,quod prater ami ^ quæ fufpicionem générant,quicquam in legatione reprehêdam, Îcd quia apO ■ terrogantes magis 26 præfentes te purgare debueris.Mififti religiofifiimumu®j, nem dei Ifidorum presbytcrum,uirum potêtem tam ex ipfa incefius Kbabi®'^ gnitate,quàm diuinæ intelligentiæ, curare etiam eos,qui animo uchementd^ tant,fi tarnen fenfum fuilanguoris habeât.Homo dei mittit hominem deim* ^^^ tereft inter presbyterum 26 epifcopum, eadem dignitas mittentis 26 milRibo^t^ imperitean portu, ut dicitur, naufragium. Ifte Ifidorus qui in cœlum mis bi^ ^^
-ocr page 575-*’011itlif • ^^^^^^^^ ^^^®^^^ IOANNIS HIEROP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5ïf
“^“a^** Alexandria,quod tu Hierofolymæiex quo non fegatus ’’’«nfeji' , ^’^^^ foetus. Alioquin ÔC hreræ manu dus ferfptæ, quæ ante très *’^lt;l(Jjt»{^^°’^® ^'^ ’^°® diredæ erant, portantes errorem: Vincentio presbytero '^'^‘Jper ^quot;^^’^^æ ^^^ hodie ab eo tenentur;quibus cohortatur duce exercitus fui, ^^nten ^'^f^^*” fideijftabili perfiftatgradu,nec noftns næntjs terreatur.PoIh'cetur ^'^'’'fuu ^^^S^’^oniseflctuUa fufpicio uenturum Hierofülymam,ôt ad aduenz ’'’'tut Q '^^’t^uerfarioru cuneo^roterendos. Et inter caetera lus etiam uerbis ^®Pîb^^°*^°^° ^’’'’’’''^ fo ^^'‘^ difloluitur, ôd cera ad uicimam ignis liqucfcitnta ^^nd ^f’p ^tti fouper ecclefiafticæ fideirefiftentes,nuncper hommes fimpliz ^^”t foquietare conantur. Rogo te lector, qui hoc fcnbit antequàm ’'^ibfæ - 'uideturCAducrfariusanlegatus C Ihccft quemnospqffîmum ucl ^'^hom Î’^’^^^uerbumexprimamus èuerbo,deicolam poffumusdicere.Iftc WfD° ' *^æ fo'^enigêttaejtam potens 06 tanta inccflus ac habitus dignitate,uc f^Utiam''' ^ Hippocrates, languorem animarum nohrarum fua potuentpræ*
’^’^* ’^quot;^'^ oos uoluerimus fuae medicinæ acquiefeere.Curet fe tali' me ®ûftalf^’^*ft^^’^'” ^’æ^ curare confueuit.Nobis di'uinailiaintelligentia pró Chri ^'fd ƒ *^'^quot;'' ^fo^uter noftra rufticitate languemus, ne eollyrio ueftro impie uiz Mudl f^^^ '^^æ ’^^’^^ ûndimoniæ, pro optima uoluntate quafi ad finem ufq? 'Ïtanim^ *^’^^’’ecamin- dominum in fanA's locis node ac die, ut ei reddat perlez t^orus 5. ^»Ö^ corona uitæ largiatur.Rede gratias agis:nifi enim ueniflet Ißz fuma “‘^o^Paîæftmatam fidelem fodalem no inueniffes.Nifi ille tibi promif-’'S^ft noT^^^^ auxilium, hacreresinturbarufticorum,quxfapiêtiam tuamintelz • ’'quot;’ltun?*^n°F^^‘ Hxc ipfa apologia,de qua nunc fermo eft, Ifidoro præfente 66
^® , ^i^^c dictata eft,ut idem diet 26 didator 26 baiuius literarum. Cum P'^iæ^^^*^'^’^ ^i^ceffîflet ad nos tribus uicibus, 26 admouiffet tam diuinæ faz ® ^’ne ^^?’ïV®”i proprix intelligentiac habentia medicina uerba, nee profuit ali quot;^Uienƒ’^^ ^*^^* ^^*^'^^’” ' Hfo ‘1'^' ^‘^ if^® uices dicitur ad nos acceffilïè,ut 26 in ^ùIoQ ^j^y^^y^uumerum confcruaretïquiTheophili epifcopi mandatum no 'ties’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad nos ab eo milras noluit reddere.Cumq; diceremus,fi lega
^3bis’^ P^^æ^^foius eplftolas'.ß epiftolas non habes,quomodo legatum te proz torurn^ Pr’’^’’’^^^^'^^i‘®fluidem literas ad nos : adiuratum tarnen ab Hierololy^ ^liifo' ^P^^°P? “^ nobis eas redderet.En legati conftantia:qui ut pacem faceret, ld æ*^^*^ *^ alteram partem fauoris excluderet, æquum fe utrifq: tribuit. Et ine(ii(^'^”’P’’^'’®ii^uerat, 26 medicorum armamenta nonhabebat, iddreo eius Uibus'f ^’^^^ P5°fofoHieronymus 26 hi qui cum eo funt,26 fecreto 26 coram omz \ Quamd '^'k^f*^’^^^^“^iurifiurandi teftificatione fatis ei fecerunt,quod nun-pore ^ƒ®^iguitatem aliquam habuerint fidei,dicêtes:Quomodo eo temz bonew *• \ 5°*^^uicabamus ei,nunc fimilitcr eundem alle drum habemus de raz iet ei r’', ’^'•^ ^uid faciat concordia dogmatum. Ifidorus qui ut hæc fignificaz Uç^j ^t ?5'^ crat,homo dei 26 presbyter StajtjJtsKT©', 26 uir potens 26 facro ac Eto f n ^^®^^^ïuinaemtelligêtiae,06 Hippocrates Chriftianorum uocatur. b^ • ™® ^“® fo folitudine delitefco, à tanto pontifice repente truncatus, prefz
^”'*^* ’ ^' tarnen ifte Hieronymus, cum pannofa turba 26 fordidatis tet amp;nbsp;’^^^^^^’^°*^° ’^’ fulmineo aufus eft refpondere;’At ne fortè ille non cedez Quaii'^P”™^*'^^ ^°^ pr3efentia,66 mole corporis fui,non femel,non tertio,fed fre infuf *' • '^iicruntjfe eum de quo quæftio erat feire orthodoxûtnec unquam niu quot;quot;■’°?^^^^ii'^chærefeos.O apertum impudensq^mendacium. O teftimoz Uerh P^° a ^^^Catoni creditum.In ore enim duorum uel trium teftium ftat omne fide'^”'’ '^^'tubine didumjaut tibi alicubi mandatum eft,quod fine fatisfadione Itn * $p’’®''“fo®^*u tuam fubiremus ïquot; Quando per uirum difertiftimum 26 Chriz ^i'3^ condidus locusfœz fund ^'f*’’^5’’^!'°^fopi'uuispoftulatumcft, utfuturæ concordiæfides iacerct amentafPoUicitus eft elle fe ucnturum.Inftabat dies pafchæifrequens monaz
Y 4 Chorum
4
-ocr page 576-5^8
AD PAMMACHIVM
chorum turba coftuencratïcxpcdaban's m loco, quid faccrcs,nefciebas-Rfp^^^ mandaftï, ægrotare nefcio quamnUo die te non poffe uenire. Ludió ne, an ep^gt;ƒ°' pus hæc loquiturC Pone uerum effe quod dicis:propter unius mulierculae dehcias, ne te abfente doleat caput,faftidium iuftineat,ftomacho perfrigefcanccckfia:^^^ fam negligis C tot uirorum 06 Chriftianorum SC monachorum contcmnisprs'‘^*'^ tiam^ Noluimus occafioncmdare:ui'debamus eni'm ftrophamidilationisiusi*’*^ riam,pati'entia uicimus. Refcribit Archelaus : nionet altero SC tertio diemanct^ * uellet uenire. At ille occupatustmuliercula enim uomcre no ceffauitidum nauk^ cuafdretjnoftri penitus oblitus eft. Poft duos ergo menfes tandem expedatus^^' nit Ifidorus:qui non,ut tu fingis,pro te tcftimonium,fed caufam poftulatæ fads^ dionis audiuit. Cum enim obqceret nobis, Quare ei communicaftis,fi hartt*9^’ erat:audiuit ab omnibus, Communicauimus,nihiI de hærefi fufpicätes.Poßqi'^'’’ ucro à beato papa Epiphanio couentus,tam fermone quam literis re^ond^5®® tempfit:cundis monachis ab eodem Epiphanio fcripta uenerunt, ut abftf »®^, dione fidei, nullus ei fernere communicaret.Praefto funtliter3c,necfuperhaci2 bitari poteft. Hæc funt quac fratrum turba refpondit:non,ut tu argumétaris/’^^® te non effe hæreticum,quia aliquando non didus fis. Hac enim ratione a^®*^ non debebit,qui ante acgrotationem fanus fuit. Quando autcm captum cftw® '' dinatione PauIiniani,ÓC aliorum qui cum co funt,uentilari, uidentes fereptt^^'’' dijquum propter charitatem atqj concordiam concederêtur eis omnia : hoc^®quot; folum expetcrctur,ut licet ab ahjs contra régulas ordinati effent,tarnen fubfleo^ tur Ecdefiæ dei':ut non femderent earn, neq; proprium fibi facerent principal'®’’' in hoc non acquiefcentes,coeperunt proponere de fide,SC omnibus notumiactf’ quod fi non argucretur hi qui cum Hieronymo presbytero erant, nil culpaf^h nobis. Sin autem. argucretur erroris SC culpæ,quum penitusnonqueantdeift modi quæftionibus diiputare, fatisfadionem errati proprq non inuenictes^’ confugerenttnon quo ip étaient nos pofte conuinci,fed fatnam noftram W®^® terêtur. Quod pcrplexa oratio eft,nemo uitium interpretationis putet.TaHsen* SC Graeca eft. Interim ego gaudeo,quod qui me decollatum putabam, fwbiæ”’, presbyter^ caput uideo rcpofitum.Dicit nos omnino conuincinonpoflCjamp;y^ re ad praelium perhorrefcit. Si caufa difcordiæ,non ex diftènfionendeieft:^ Pauliniàni,ut dicis,ordinatione defcendit: quac tanta ftulticia eft,uolentibuso^ fionem dare,nolle reipondere Confitcre fidem,fed tarnen relponde quoo^®“ ris,ut omnibus luceat non de fide, fed ordinatione effe ccrtamen. Quainœ*^^ interrogatus de fide tacueris, poteft tibi aduerfarius dicere : Non eft ordinaO°*g, caufa,fed fidei. Si ordinationis caufa eft:ftulte facis,de fide interrogatus,tacetc-fidefiftulte praetendis ordinationem. Porró quod dicis te petiffe, ut fubij^rcR ccclefiac dei:SC non feinderent eam,neq; proprium fibi facerentprincipatS,dt^ bus dicas non fatis inteUigo. Si de me SC de presbytero Innocentio,fatis mulw mifti tempore,qui poft annos tredecim,nunc excitatus hæc loqucris. Obidt SC ego Antiochiam,SC ille Conftantinopolim urbes eeleberrimas defenn«®®®^ ut te in populis pracdicantem Iaudaremus,fed ut in agris SC in folitudinc tiae peccata deflentes,Chrifti in nos mifericordiä deflederemus.Sinautemde^ liniano tibi fermo efi;uidcs cum epifcopo fuo efte fubiedum,uerfari Cypri,ao® tationem noftra interdum uenire:non ut tuum,fed ut alien urn, dus uidelicet aq^, ordinatus eft.Quod ft hic etiam effe uolucrit,SC in exilio noftro quietus in W“^ ne uiuere ï quid tibi debet, nifi honorem quem omnibus debemus cpifcopls»/ à te ordinatum : idem ab eo audics,quod a me mifello homine fandæ memorie pifcopus Paulinus audiuit. Num rogaui te,ut ordinärer C Si fic presbyteria®•’’ buis, ut monachum nobis non auferas:tu uideris de iudicio tuo.Sin autem fob® mine presbyteri tollis mihi propter quod feculum dereliqui:cgo habeo quodi ' per habuimullum difpendium in ordinatione paffus es.Vt non feinderent, M® ’ earn : neque proprium fibi facerent principatum, Quis fcindit Eedefiaw»^
-ocr page 577-S^lQ '^^VERSVS ERRORES lO'ANNIS HIEROS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;52lt;gt;
*‘«w^**’^ ^°’”^^ Bethlehem mEccIefia communicat ï” An tu, qui aut he/ ^''^Ê *^’^ ^’^^’^^^ ^2 fi^J® taces:aut male, 06 uere fcindis Ecckfiam C Nos feindi/ ^oJco^, ^»9® antepaucos menfes circa dies Pentecoftes, quum obfcurato ^»*’’^'^ ^^’^’^^^ iamiarn^ uenturum iudicem formidaret, quadraginta diner/ tyie?^^^$’^^5)P’gt;’^sbyterts tuis obtulimus baprizandos ^ Et certe quinq? pref/ ^Hin,^’’®®°®^^wo, qui fuo iure potcrant baptizare : fed noluerunt quicz ^ ?^^^^ ftomachum tuum facere, ne 26 hæc tibi de fide reticendi daretur oc/ ^ïB ®®® ^potius fcindis Ecclefiam, qui præcepifti Bethlehem presbyteris ‘^ad ^'^’’’P^^^^fibus noftris in pafcha baptifmum traderent, quos nos Diofpo/ ^^fed'^°^^'^^°^^”^ ^ epifcopu mifimus Diony fium baptizandosf Ecclefiam fein ^^gt;nd '^'quot;'^^’ ^^^ ^xrra cellulas noftras locum ecclefiæ non habemus c” An non tu: Mco ^^''^’^^*^’’^’9^^ *''''^i'idas clericis tuis:ut fi quis Paulinianum ab Epiphanio ez '’°*^^^^’^^^^’^ presbyterum dixerit, ecclefiam prohibeatur intrare. Ex quo M’h^™^ *^ præfentem diem uidemus tantum ipecum domini,S6 hæreticis in/ Hgt;Jiu' ^^P’^Q^^^ pofiti fufpiramus.Nos'ne fumus,qui ecclefiam fcindimus : an illc |gt;ote|ï'^^^’^^‘^“’“°^^^® fi’P*^^'“’’^'-^'^ negat,qui fratrum exilia poftulat C Quis ’lictef • ®^®^^^ ^^i’^'ii totius orbis ceruicibus imminentem contra noftras eer fctHj-PL^“^’^*'^‘^*fa“ft» Quis ofta fandorum 26 innoxios cineres hucufqj uer/ honf ^^”^“® ^^''^^*- ^ ^*® ^°® blandimcntis bonus paftor inuitat adpacem, 86 ^ïn» ^ ^*^^'^*^ Ecere principatu:qui omnibus epifcopis,redam duntaxat fidem äffend • ‘^ communione 86 charitate fociamur. An tu folus ecclefia es:86 qui te ^Pi ^^’* Chrifto excluditurfSi propriü defendimus principatum, oftende nos um.Quod tibino communicamus,fidei eftnefpon/ ^Ïc'^f ‘°®“*® crit^Occauonem quoep finguntaliarumliterarum,quas dicunt finit ”^ ^æ^^pipiiauium.Quanquam dabit ille rationem pro omnibus quggefta ^ 'litab^^^'^'”*^ Chrifti,ubi maior 86 minor ah ftp ulla perfonarum acceptione iu 'iniaj^?5^®“9“omodo poflunt illius niti epiftola,quam de ordinationePau/ i • ^ ^ illorum qui cum eo funt, à nobis coargutus fcripfit : ficut 86 ipfa ^ - ’^^‘^^^ordio fuo fignificat ^ Rogo quæ tanta eft excitas,86 Cimmerqs, Hisf v*®^*®*^^’^*® ißuoluta ♦ Dicit nos occafionem fingere, 86 Epiphanij aduer/ nten,j^*?®’^^^^®'®»f^^^f*”4 fubiungit : Quomodo poffunt illius nitiepiftola, amp;tu r^^’^'^iuue Pauliniani illicita, 06 corum qui cum eo funt, à nobiscoar-eiift^^’P^^’^^^^S^ipfa^us epiftolain exordio fuo fignificat ;* Non habemus nlio y ’ ^’■9^^ cft dia epiftola quæ in exordio fuo de Pauliniano loquitur C Eft QuaP ^v ®^®’'^*“®»cuius tu times facere mentionem. A te eft coargutus,xtatis ^ïb r. ^’^^^ ^■^t presbyterum ordinas, 86 Icgatum mittis ac focium:tantama ^^^’“‘^’“»wubi Paulinianum metitus es puerum,illucpuerum mittas prek ^ ^in.Item(p Theofebam Tyriae ecclefiæ diaconum facis presbyterum,86 con-tfB^*^^* ®*“®4 i^ uos abuteris eloquentia. Tibi foli licet ecclefiæ iura calca/ inj-^’^^9“idfcceris,norma dodrinæ eft : 86 non erubefeis ante tribunal Chrifti , '^Wdum tecum Epiphanium prouocare. Quæ fequuntur poft hoc capitulum, Hun ^'^^’^^’^fæ fus 26 domus contubernium imputât Epiphanio, feribitep cum Origenis dogmatibus loquutum, 86 fub iufiurandi reftifi'/ iiorT^''°'^^’'’^^hdicens:ne fufpicionem quidem,ficut deus teftis eft, peruerfæ in feo ^^'^^ haberemonftrauit.Nolo refpondere 86 arguere acriter,ne periurij epi/ pum conuincere uidear. Præfto funt plures epiftolæ Epiphanq:una ad ipfum, ^^'^3acpifeopos Palæftinos : 86 nupcr ad Romanum pontificem:in quibus dicit i,ft^^®’^®’^fts,dc dogmatibus arguêtem non merutile refponfum,totum^ ‘«æ paniitatis teftis eft monafterium.
Scholia
-ocr page 578-5’0
Ouatus.] Quinon rccipiebafeos qui femel defciuiiTent a Chrifto. 4 Montanus. ] Nee is admifit ad p œnitentiam,qui femel effent à ba ptifmo prolapfi. «fl'Sed EliasjLo
eus eft libro Regum tcrtio,capite decimooda uo. lt;,f Super oua amp;nbsp;ariftas. ] Id machinis qui bufdam fiebatin profcenio,uf quidam uidez rentur è coelo delabi amp;nbsp;pendcre in acre, quidä ambulare fuper oua amp;nbsp;ariftas,quo populus miraculodeledarecur:ut nuc hodiefunt,qui ambulentincufpidcgladiorü. ^ Figuratara controuerfiam] Eamintelligitjin quadudus eftobliquus;hoceft,aliud agicur^Sóaliud uiz deturagi:uelutili Pififtratus fuadêdogt;ut dez datur hoftibus,diffuadeat;aut lï quis laudan do uituperet,aut defendédo aceufet. 4f Nunc appétit. ] Hoc eft figuratas orationes,mihi n3 ignotas. ly Medici ad omnesoculorS] ifinni^ fUKtl Græce. Vnde iocus eft Martialis, in cura qui ex ophthalmico fadus erat hoplomachus lt;nbsp;Auribus lupum.]Qyoniam breucs habet aures. Adagium cft,quod in noftris explicue raus Chiliadibus. lt;yAliudagens]Idcftobiz ter,quod Græci w«//).«?. lt;yAudiret piacuz lum. ]Per ironiam accipiendum eft. Nam illi piaculum erat. ^ Statira fera conucrlïonc.] Vox erat impif,qui teftabatur fe nondum effe , Chnftianura,nec uelle fieri,nifi in fine uits, quo diu poffetfrui mundo.Vndeamp;miferabP lemuocatprætextatum,quinon diu fît fruiz eus fuo honore. lyMiferabilis prætextatus.] Qiiod conful dengnatus decefferit, prius inirct magiftratum.Iocus eft Ciceronis in Ca niniumReuilum,quiunico tantum die conz ful fuit,eoqj uigilantem cófulcm appellate foz let. Addebat,eo cSfulenihiI mali effe fadum. 4(f Laciniofis periodis. ] Lacinia fînus ucftis fluês.Periodus,circuitus. lyEnofam fidem] In quibufdam fcrip turn erat, ociofam fidem. Nonnullis placuit,erofam:pro laccratam,ac
porc. fl-FrulïrafofpWmos-l^^txg mur.Namiseamorationeffl* ffLyl*^’ pore dixiffe,tefte Cornelio Nep oraW^^'^ noftcr.j Hos nominal,quod ex
«ftione ualuerint, quemadme „nfrath®^ lt;In numerato habebat.jSene nbsp;nbsp;j^u^ios,
didu de Vinicioin Dedamauoi nbsp;nbsp;gpusia
inquit,Vinicius,quonenioci® . agendis caufis præftantius hau quicquid longa cognatio poret«®' prima intentioanimi dahatƒx i r ^ep/ fas agebat,fcd non deßderabatn^^jj. Pf dationem,ut ex tempore agere m hoccleganter dixit diuus Au^®^«»®» ingenium in numerato habet.w . ymM xit,proeo quodeft In prompte ^jjjl«“' mero dicimur diccre,quod ftatim cimus, translatum eft a P®®”’ rjuslt?^, lt;nbsp;Sufflammanduseft] S“Ç^?7fl,fnine,‘l'“’*^ dura eft,no fufflâmandus:a fui uffusiit’ eft retinaculum rotis audita®»® , ^j^jniJ tur in præceps:quod Si hodic ujgaiy/ abaurigis,fî uiaeftpronior. Iuu ra odana:
reprehenfam. Mihi legendû uidetur enodam, fîue enodem:hoc eft,fîmpIicem,8C nihil habez tem diftorti,quam tarnen ille tortuofo fermo' necontexuit. lt;nbsp;Eunomij «^Mwjldcftfinedeo. Idenimfonat äZi®-, quod nominis tribuunt amp;nbsp;Luciano. Cæterû Eunomius epifeopus fuit Cyzicenus fedator Actij,cum quo confuetu* dinem habuit,cuius ÔC dogma fequutus eft Si ftilum.Nam is cognominatus fuit «Zt®-, ftilo fuit fophiftico,fcd facrarum literarum non fa* tiS eruditus,in multis cum Arlo fenfît-ey Con tra Anthropomorphitas] Mfiar®- homo, #«y fi forma.Hærctici fuerunt,qui dcû facicbant corporeum,exiftimantes eum humanis conz ftaremembris,amp;humana figura. lt;nbsp;Collegio frater.] Qyia epifeopus.Honorifica præfatio, fed non caret morfu. ^ Non eft mirari. ]Iam, inquit,nô eft quodmiremur egregiam illam orationé Demofthenis aduerfus Aefchincm. Nihil cnim magnum fî bella eft,cum fit elabo rata Si fcripta. Hic de tâtis rebus dicit ex temz
Ipfcrotam ftringitmulto fainani .^fuerai D e ftammate Ä loco ] V arie loc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,ji(
deprauatus. Apparet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ ^’^c^tur 1®^
tare, à ftando didum:quo »S”* cuiep militi defignatus,unde zifrjna®®^ cedcre. In quo 84 hodie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n
quofdam,quimagnocumuitæc .«^305] cum tuentur in acie.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.R‘®' *
Ethic locus confufiffimushabcDa p^gcali/ tuimus ut licuit,ad huncmodum'.,J?/ quern tribunitiar poteftatis^uo ® Ægajd^ tum,per fingula militiæcci2“^/î’''^,,yih’’^''''^ ronis uocabulum dcuolutû.No’’5 .piiccfi'' buno ftatim fit tyrof Nonffed ^“jAuSjdf^ us,deinde fenator,duccnariwSjbi ù^puS citor,cques,deintyro:Ä qu^qua j^tfib® quondam miles gregarius fit,«® - gj®/ no non tyro,fed primicenus *®““ jratp“^' ma dignitas fecundum ’®P®^®® nes trihiinummilitixonfinwtjrc' nbsp;nbsp;jpa/
ma à tribuno primicerio,tertia « ^^oÿ cenarius autem dicitur,quidua X^ffini centurqs,ut teftatur Vegedus 'æ qßc« litari fecudo.Biarchus(opinof)oi ^ijS commeatui præfedus effet. «jftrot®’'' cft.Circitor à circumeSdodidos, cuftos dicitur. Eques oppo®””quot;’j^jjiiA Nam gregarius miles,qui ”“'*^*^q3|ebf3'3 fed de media militumturbaeft* 1 jjjaa^ Eft obftaculum occurrens ^®^^„ràdt{ faxum quod tranfiliendum fît. nbsp;nbsp;, nmlob
conis cuolua ] Allufit ad locum nbsp;nbsp;nbsp;jj^jai#’
capite quadragefimoprinio,dc t nbsp;nbsp;.^c
Quis reuelabit faciem indûment! nbsp;nbsp;nbsp;pijp
mox:Portas uultus cius quis ’P®?^^ Jjai® lofarcas]#'/*«r«z’«‘’w,fiue ^ia««’«?»quot;,* lt;nbsp;^^ßn res carnis:didionc Græcis côpofî^ ^jpj^ diofus fiuc amans,Ä ^«z/ caroled a nbsp;nbsp;^^.ji
SCHOLIA
^fser^r'^’ 1'^o®®**i^3nte] MawJf enim .“^ lt;liC‘t“r'Huctorquct nomen ^ïinM*'’^“’*’“’® uocabulumfit Perficum. ^“?uft ***^fuiflè legitur apud ’”'5Pr rf'*'’'’ ^'^^ **’’8'’a didus Manin, cura ^fbia r quot;* infanam dodnnam uocarctur lïlorem’ræ^''“®^*'æ^*® Manicheus fonat '’^itip y'®‘“’’‘J28^difcipuIi eius Græcc '''^üm ^'’æ^æ® uocarc c«perunt Manz 'fin, ?’®’iduplicato n,quaGmannæfufoz ^quot;I'tiim L'^’quot;’*']^Pp3*‘endo,quod alibi exz ’•«iirlcr' ''^^^*®“5»‘l“o minus fkeile uiz ^ *4°''’’ *^ ^quot; fabone feminis,quam *»•/• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;] Nam mr^fta fernen, à
Stal ^’^ ‘^^‘•'°' Sentitautem uim illam Sn^’'^”® ^’l’niæ rationem habet Si az ^lt;l®orundam exemplarium **'’*»igt;i^quot;'■p °'facere,fortanc feripcum erat Sfo*’« '’'^‘''^‘ifitfitii/, quodfeminis uis i'ftXDi ''^ æ^t-Nam cjTi^fiXTii'KiyiM aliquis, *’'’'* RUï^ '^^'’'’^ afleripfine uidetur ex Laz '''*^ fijnsfæ^^^'^f'^'^^’^ ^^f*^'’'^^gt;'^ poz ^Wtei ^ ^’'™o’’®b de femme. Dubitat *”^'- femen,quum du' K‘Ï“*”^^ harum fubftantia nafca Sp'erïfc“?' lt;Efq“3fi SaHei '^'’^ fi^fipcumeratexemplanbus. '’quot;* Ptr n^'j'^”™^'^ »erifitf), ut intel ligas 11' **’ '»j^ iniUuratur aliquid,fiuc
fine lt;(vrvamp;.i!iigt;. Nam dl tSt -.[^'’^‘•^''Quitlcompertiusdeturin' *‘’‘*****’''«'’] Addidit Græz ?‘inalian,’i?'’æ^*^®P‘’*^ Paulum. Ea fignifiz ^üiStinTip ^®*'’®^“‘^®’‘®‘ ^ ^•^ inimici '''quot;’'Kos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideft,
« ^®8**®^o”*’^‘“S additum '*ciitfif ° ®^3^ Hieronymo,utexpli Sun» '^'^ ^'terum contra hatreticos ] ^ciatik®^?®®^^atcogt;n ipfis corpons Codices ^“quot;^ hærcticis. Quidam '’quot;gt;tarantAlterum,in Altum. lt;fluz
5?» dsorum lapides. ] Alludit ad illud Euangeliz cum de ludæis quærentibus lapides,ut iacez rentmlefum. ^Apollonius7yaneus.]Huz , ius uitam defcnplït Philoftratus,plenam faz bulamcntisplus quammagicis. iffCarneaz des aliquis] De Cyrenenfi fenlït,qui fuit pnn ceps nouæ Âcademiæ.Porro academici dicez bant,nihil certo fciri,quandoquidem nee id certum enet,quod oculis cerneremus.Scriz pfitfuperhifcerebus Cicero amp;diuus Auguz ftinus. ^ Remumin aqua.jHæefuntexem/ pla rerum,in quibus uifus hominö fallitur. ^ Lynccus. ] Hicfrater fuit Idæ.De quo proz didit Ariftophanes in Danais,quod per abie tem uidcrit Caftorem dolo occidcntê fratrem fuum. Pindarus refert,eum amp;nbsp;terra ipfam ocu lorum acie penetraiTe.De quo plura diximus in Adagionü Chiliadibus. ^Aquilæ amp;nbsp;uulz tures.] NamlegunturÄtriduopræuolarecô 7 ubicadaueralïntfutura« lt;(fln portunaufraz giura] Ideft,ftatim in ipfo negoei) ingreiïu oP fcndcrc.Videproucrbium,In portu impinge re. ^ Deicolam. ] Nam Græce uocauerat illö fit/nfit^tfrufij aut certe ^^mAi, Nam id fubrjeit aliquanto poft,homodei amp;nbsp;presbyter ^iinßi/ ^XT®-, ideft fummus deieukor. lt;(fNccCatO' ni.]Qyi fummæfuitautoritatisapud Romaz nos,cui line fefte credendum crat,fi cuiquam crediparcifet. ^Monetalteroamp;tertiodic.] Hic locus uarie deprauatus fercbatur,reftiz tuimusadhuncmodu: MonetalteroSd tertio diemancre,fiuelletuenire.At illc occupatus muliercula, uomcre enim non ceftauit, dum naufeam cuafinet,noftri pcnitus obliruseft. ApparetenimiHumcxcufafTemorbum alien lus matronæ,proptcr quem non IicuilTet ueni re.Hocenimuocatuomcre. «f Cimmcriis(fi' cut aiunt) tenebris ] Hoc adagio figni ficat fum mas tenebras,a populo Cimmeriorü,apud quos fol nunquam apparet,ob nubium dem Gtatem. Vide fuper hoc noftras Chiliadas.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ S E Q_V E N T I S
^P'^^PtJ!’ Alexandrinus uiferat Syriam,ut difhdium inter cpifcopos amp;nbsp;monaz ''’’’’Mc 'k*'''^^f'^“æ igitur purgat fc Hieronymus,de his quæ ab loanne Hclicnfi epifcoz ^ ^4 ^'^*’’' ^^ *“° uicilTim qucritur,fcd ita ut mul ta reticeat,ob reuerentiam epifcoz
qucritur,fcd ita ut mul ta reticeat,ob reuerentiam epifcoz
HIERONYMVS ADVERSVS lOANNEM Hierofolynn'tanum ad Theophilum.
P gt;nbsp;S T o L A tua hxreditatis dominies’ te indicans poffe(Torem,qui pergens ad pattern apoftolis loquebatur : Pacem meam do uobis,paz eem meam relinquo uobis : illius quóque felicitatis compotem te elfe teftata cft,in qua beati pacifici nuncupantur. Blandins ut pater,eruz dis utmagifter,inftituis ut pontifex. Venifti ad nos, non in aufteritate
Sï f7^ • ^^ magiiter,initituis ut pontijcx. V cnnti ad nos,non m auneritati I^L* fl fp’^’^bentgnitatis SC knitatis SC mafuetudmis:ut humilitatem Chri
^in '’*?^*®‘™oiie refonarestqui mortaliü genus non fulminans 86 tonans, IM?^^^^'^*^®®’®^ ^^^^*^® faluauit in cruce.Legeras enim in typo illius ante *^°”’^^^ Dauid,8lt; omnis manfuetudinis eius;Sv in ipfo poftz ïntatum, Difcite à me,quiamitis fum,ÓC humilis corde. Vnde 00 multa de * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facris
-ocr page 580-AD THEOPHILVM
facn's uokiminibus Riper pacis laude pcrftringens,ac per uarios icnp ,^^^0^7 pos more apum uolans, quiequid dulce 00 aptum concordix Rub ^ pdmiH’p meRuifti. Currentes igitur ad pacem incitati fumustexpofita ad nau'8^ fa0^; crebrior exhörtationis tux aura compleuir,ut non tarn retredäribus quid*^ quam ut auidis Slt; pleins faucibus,dulcia pacis fluenta biberemus. Ve’' j^qUî*” cimus,in quorum poteftate uoluntas tantum pacis eft,non effedus^c uoluntas quoej apud deum propofiti fui mercedem habeatitamenimP' ^^iina^ pus etiam uolentes mccrore contriftat. Quod feiens 00 Apoftolus,pcrgt; ^^ uidelicer pacem in utriufe» partis uoluntate confiftere : Quantum,i^Q^ k ybid* cft,cum omnibus hominibus pacem habentes. Et propheta î Pax,p^^‘ ^yfodi^ paxCNihil enim grande eft, pacem uoce prætendere,Slt; opéré ti,aliud dem on ft rarem erb is fonare cocordiam, re exigere feruituteni- ^^j^iic' nos pacem.Et non folum uolumus,fcd 06 rogamus. Sed pacem Chmb,P q^it ram, pacem fine inimicitijs, pacem in qua non fit bellum inuolutum, P (onH® non ut aduerfarios fubqciat,fed ut amicos iungat. Quid dominatioi^r camus,06 non reddimus unicuiq rei uocabulum fuum^Vbi odiumi eit, inimicitixtubi charitas,ibi tantumodo pax uocetur.Nos nee eceftlPm ^j^jJjsv^' neep à patrum communione diuidimur : fed ab ipfis (ut ita dicam)gt;olt;^ quaiK tholico fumus lade nutriti. Nemo nanep magis eedefiaftieus eft,$4^' pncin^^ hacreticus fuit, Sed ignoramus abfep charitate pacem,fine pace ^^’quot;“’^jLjfiitf^, gimus quoep in Euangelio:Si offers munus tuum ad al tare, 26 ibi recor ^|^j-5, quia frater tuus habet aliquid aduerfum te,dimittc ibi munus tuum con® ^ po uade prius reconciliari fratri tuo,06 tune ueniens offer munus tuum-bi® . jje!' ftra abfque pace offerte non poffumus, quanto magis 06 Chrifti corpus Qua confeientia ad euchariftiam Chrifti accedam,06 refpondebo ^‘’’^^L^ad'’'« charitate dubitem porrigentisCQuxfo te,ut patienter me audias,necueri ^^^j, P lationem pûtes. Quifquam'ne tibi inuitus communicatCQuifquam ne ex ^ nu uertit iaciem,26 inter facras epulas,Iudx ofculum porngitCAdadue ^^j^nc (ut reor)tuum,non pauet monachoru turba,fed gaudent.Certatim “'‘’‘PQ^/jtos obuiam:06 de eremi latibulis exeuntes,fua te cupiüt humilitate PuperaP^'V^ppe copellit exire:' Nónne amor tuicQuis per eremü feparatos in unum ^°§'f'^tinif tua diledioc’Amare enim pares debet. Amari parens 86 epifeopus debtC^.^^.o^ ri. Antiqua fentéria eft, Quem metuit quis,odit:quem odit,pcrijfteci^gt;t' jj,|[ in noftris literis cu initia paruulorO in timore confiftant,perfeda diledw ^^j^^j tit timorê-Non quxris monachos tibi effe fubiedos : ideo magis fubietios ^^jj Tu offers ofculum,illi colla fubmittüt. Exhibes militem,06ducemimpetraS' unus in pluribus es, ut fis unus ex pluribus . Cito indignât libcrtas,fi opP*quot; ^ Nemo plus impetrat à libero,quam qui feruire non cogit.Nouimus canon . fiafticos.Non ignoramus ordines fingulorü : 86 ledione 86 quotidianis wc L^^ ufq ad hanc xtatê multa didicimus,multa experti fumus,Qui fcorpiombi^^p^^ 06 lumbis patris habere fe putat digitos crafliores, cito regnum manfuen diffipat.Certe Romanus populus,ne in rege quidem fuperbia tulit.Duxi e ^ litici excrcitus, qui dccem plagis afflixerat Aegyptum, 86 ad cuius ffflP®’’®*^^ lum 86 terra 86 maria feruiebant, inter cundos homines, quos tunc terra gen uit,manfuetifrimus prædicatur.Et ideo per quadraginta annos obtimritp^ C tum,quia poteftatis fuperbiam lenitate 86 manfuetudine tempcrabat.Lapia^ ^^ à populo, 86 pro lapidantibus rogabat ï quia potius dderi ipfe uult de libre gt;nbsp;commiffus fibi grex pereat. Cupiebat enim illum imitaripaftorem, quemn etiam errantes oues luis humeris portaturum.Paftor,inquit,bonus ponitani ,^ fuam pro ouibus fuis.Boni quippe paftoris difcipulus,optât anathema elTcpf tribus fuis atq cognatis,qui funt Ifraelitx fecundum carnem.Et ft iHe ne perditi pereant:quanto magis bonis parentibus prouidendum eft,ncadua diarn prouocent filios fuos,86 nimietate duritix, etiam lenilftmos afperosdft^
-ocr page 581-*H *®VERSVS ERRORES IOANNIS HIEROS? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÇH
^°g’^^^ breuius loqui : dolor longius. Scribit in fuis fill's,ut file ’**^li .’^ ^2° fcntfo,mordacfflunfs Iften's,quod nüquam à me læfus fit, nee ' ^^æ ®^ fgftur modo me fpfe Ixdit, ægrotantem morbo peflv uentflans C Ab afijs Iaceflïtus,accufrit aduerfarrjs parce/ o^dinaretur frater meus,nüquam dixit fuffie ^''Oco , ^“*“ papam Epiphanfum de dogmatibus quaeftfonem* Et quæ eum ’’'0(te?Ï~^^^^»“Cut fpfe tandem ferfbit, fnde fnter populos difputare,unde ne/ ’Mtï , * ^^^f enfin prudentfa tua periculofas effe hufufmodf quæfifones,64 ®’*^tiHh^’*^^^^^^tacere:nififortènecelTeeftloquf degrandibus. Certequod ^((Hi,^®8?Juum flumen^ cloqucntfæ fuit,ut fn uno Ecclefiæ tra^atu,cun/ ^^.^’^^^ dicat,de qufbus fingufi's noufmus eruditiflimos ufros infini i^Qiiipquot;^ ^^Ï'^^pfiffe C Sed hoe quid ad me C Nouerft file qui audiuit,fcfat %',y ^Wme^ ab excufatfone fui fpfe etiam Ifberet.Ego nee interfui,nec au f^^Hus^^ ^P°P^’o fom»fmó ne unus quidem,quia multis clamatibus tacui.Con-^ceire^^^^'® ^c^^fatï^ perfonas : 0^ eufus uel meritum,uel uita,uel dodrina ''’»fttmn?^^™^8^® aecórnodemus fidem.Vides'ne quod claufis(ut dicitur)ocu/ ^W* ^^æ^ pcfftringaminon tam eloquens quod mente concepi,quam mdw ^^nf Ï^*^^*ï“t^Mcxi' te, SC probauf difputationem tuam,quod ecclefiaftfcae ^’^lt;” . d®^ Streneos cantus obturata aure pertranfis. Afioqui' quia à par ^^^Ijfo^^^'^Pï® eruditus es,nofi:i quo fenfu unumquodqj dfcatur : quomodo ^^ns tuus fermo fibratus, 06 aliéna non damnet, 26 noftra non de^ ar P^^^^apertaconfeflïo,nonquærftftrophas, 26 argumêtauerbo ^®Vï(^ ^^pß^'t® creditur,fimpfi'citer confitend urn eft. Poteram quidem Ifbe ^n|,?’^^®^®tcrgladios quoeß ignesq Babylonios dicerejeur aliud refpon/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*10*1 fimplex eft, nee aperta confeffïo ^ Totum timet, to/
MojfP^^^^^’^^qtdt ambiguum, 26 quafi fuper ariftas graditur. Verum ^^fondei ï^^^^^^°^^ P^dSjferuente ftomacho,uerba non quomodo quaeruntur, ’quot;quot;'tamp;dT ^^^^bbere afij,quos lædere læfus ipfe non audet. Ego interim fdeo: ''Sif rf ®^ß°®^ meam uel imperitiam fimulabo,uel metum. Quid mihi ac ^^^D f^ eft,lt;jui(ut ipfe teftatur)laudanti detrahit ïquot; Tota efus epiftola,noii '^^^^^’^^^^^ noftris plena eft contumefijs.Nomen meum abfqj ullis ofti '*^'^flatu^^ ®°®®^^ccmpalparcfolcmus hommes,frequêter affumitur,carpitur, ^^ ^'^^° uiuentium deletus firn. Quafi illius me literæ fuggihaue/ t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nugas unquam quæfierim qui ab adolefcêtia in monafterij clau
^^tïrea *’ T^g'^ ^ß® uoluerim aliquid,quam uideri. Quofdam ex nobis fie cum A ^ù^ r *’® Aceret,quafi 26 nos no poflimus dicere quæ nemo tacet.E fer/ ^’'^Pini^'”'i “*^ crüninatur,cum 26 ipfe nonnullos eiufmodi dericos habeat,26 ^hant^ .^^'* ®*®’^ Pauli renatum uincula,diaconu eoepiffe effe de feruo.Sy/ ï^’l’’»!^*^^^*’^ ®® probate cogatur, audifte fe dicit. O fii 26 mihi liberet dice *'^^'ltt«e '*™ ^^^^ ^ aliorum maledidis acquiefcerem : iam 26 nos intclligeret ^^Ptor i”'^^^.ß^“®^gt;06me quoq audire,quæ nullus ignorat.Dicit eiuelutpræz l''quot;'^ ^’’^^'^ reftituta.Quis tam argutum 26 callens non perhorrefcat ingenf/ n ^^^^'^f*^ poteft eloquentiæ fulmini refpondereCQuid eft plus, fuftinere ca/ ^mii^f ®*’® * Aceufare quem poftea diligas, an peccanti ueniam tribuereï* H^ q ^^‘^^cndum,de fycophanta ædilcm fieri, an confulemç' Seit 26 ipfe quid S'Ori nbsp;^V^’^îquid 26 ego audierim,quid pro Chrifti metu fortalTe non cre/
^i^^^^ ®® arguit uertiffe in Latinum.Hoc non folus ego feci,fed 26 con/ I*^^' U»*”^ r^$ihôC tarnen utercß noftrum noxia quæcj detruncans,utilia tranf/ ^om 'P- ^^ nouit : arbitror enim eum alfidua confabulatione 26 quotidiano '’Hit ■ ^^ß’*^® Romanum non ignorare fermonem:aut fi certe penitus non ^d^c^?®^®* qui folent, 06 tune feiet me in hoc ipfo laudandum effe ^^Itnb ^^’^^ ^“fin interpretationê 26 idiomata fcripturarum Origeni fern-^’j«a dogmatum conftantiffîme abftufi ueritatem ♦ Nunquid ego in turz
Z bam
-ocr page 582-5?4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD THEOPHILVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
bam mitto Origenem:’ Nun quid exteros tradatorcs lt;nbsp;Scio me ^‘^F ”Lniiit*’‘’ ftolos, aliter reliquos tradatores.Illos femper uera dicer e,iftos in quibu mines aberrare.Nouum defenfionis genus, ßc Origenis uitia non n^g^jf^fUiiil*^ illo exteros crimineris .Videlicet cum apertedefendere non audcas, ®^qült;^ mili errore tuearis. Sex milia Origenis Tomos no poteraf quifqu^m ^^^^eO^ file non fcripfit : faciliusq; credo teftem huius fermonis,quam autoï^f luoi’^j turn. Fratrem meum caufam dicit elle difeordiæ, hominem qui q^ririt*® ^j^jiJ rij ceïlula,2lt; clericatum non honorem interpretatur, fed onus. Cum^ ƒ ^^joP* præfentem diem fida pacis oflénfione ladauerit, Occidentalium facerdo ^ mouit auresjdicens cum adolefcentulum 86 penè puerum in parochiari^ ^^j^^o hem presbyters conditutum.Si hoc uerum eft,cundi Palæftini ^P’^J*” /nq''*’ rant.Monafleriumenim fandipapæ Epiphanij nomine uetus AddioW-^jjez frater meus ordinatus eft presbyter, in Eleuteropolitano tem'corio,£c ®?ù aiV lienfi fitum eft. Porró ætas eius,8gt;ó beatitudini tux notaeft:K cumadt^g ^j^jp» norum fpaciaiam peruenerit,puto earn in hoc non elle rcpreliedendaiMjQ ^ ta myftcrium affumpti hominis in Chrifto perfeda eft. Recordeturlcg^V^j^iif 6^ poft uigintiquincj annos à Leuitica tribu eligi in facerdotium pt^^ .fini’ fi in hoe teftimonio folo Hebraicam fequitur ueritatem,nouent triginta2 ^^^j; fieri facerdotem. Ac ne forfitan dicat,uetera tranfierunt, K fada funt °®’?' jnila audiatcumTimotheo,Adolefcentiam mam nemo contemnat. CerteipM^ ^^(j/ epifcopus ordinatus eft,non multS ab ea,in qua nunc frater meus eft,di»2 ^^^^^ te. Vel ft hoc in epifeopis licet,in presbyteris no licet, ne per antiphraiima ..^ mine diferepare uideatuncur ipfe aut eius,aut minOris ætatis,ôÇ quod hts« r^^ cft,miniftrum alterius eccleftac ordinauii presbyterumî’Quod fi non poK Fu^ habere cum fratre,nift cum fubdito 06 ordinationi fuæ cpifeopo dit fe non tarn pacem cupere,quamfub pacis occafione uindidam:neca ^pie tis K pacis ocio efle contentum,nifi integrum habeat quodminatur. c®* Qjjod cum ordinaflet,glt; fic fecreti amator quiefcere uellet,nequicquam fi ecdefiam feinderet, nihil ei deberet praeter honorem cundis facerdoti ^^ turn. Hucufcß apologia cius,imó categoria ÔC laciniofus contra nos ^^®’’^j,^jqii^ dus eft. Cui ego quidem in epiftolabrcuiter practeriens^ refpondi,utri ^^j.^/ dixi intelligat quid tacuerim:^ nouerit nos homines elle rationale animä j^j^ dentiam fuam pofte intelligere:nec ita obtufi cordis, ut inftar brutoruw^ ,^ uerborum tantum fonum K non fententias audiamus. Nunc quæfo f^»*®“ x|lt;-tribuas dolorimeo. Et fi fuperbumeft refpondiftè,multo fit fupcrbius^^^^^^y Qiranquam ita refponderim,ut filentium potius meum indicauerim 4®^.j^jpj/ nem.Quid proeul pacem quaerunt,00 uolunt earn nobis ab alijs imperarr. ^^j, cifici,óc ilico pax fequetur. Cur nomine fanditudinis tuac contra nos terrOi ^^^^^^^ tuntur,cum epiftola tua pacem ÓÓ manfuetudinê fonetftllorS uerbadurinu'’ ƒ minenturç’Deniq^ quam pacificas 00 ad concordiam pertinétes per Ifidoriigt;”r^ by terS literas nobis miferis, hinc probamus, quod illas qui pacem fallo wda » ^ dere noluerint.Eligant itacp quod uolunt. Aut boni fumus,aut mali.Si boni) ^^^ tant quiefcere. Si mali,quid malorum expetunt foeierarem ^Quantum ual^ ^^ h'tas,experimento didicit. Qui nunc diftuit,quac fuö confilio olim difiunda'^j^ij uit, probat fe nunc ad alterius uoluntatem,tunc copulata difcerpcre. Nupt*''Jj,jjj poftulauit ÔC impetrauit exiliumtatcj utinam implere potuiflct:ut fientÜK n® j^j imputatur pro opere, ira 06 nos non folum uoluntatc,fed 2lt; effedu corott»® ^ remus exilq. Fundendo fanguinem. Óf patiendo magis quam faciendoeonm'^ lias, Chrifti fundata eft eedefia. Perfequutionibus creuit, martyrijs coronate Aut fi ifti foli, iuxta quod legimus,amant rigorem : óf non nouerunt perf^. j( nem fuftinere, fed facere : funt óf hic ludaci : funt uariorum dogmatum hatf^j^ maxime impuriftimi Manichæi,quur eorum ne uerbo quidem quempiama . laedereCNos folos expeUere cupiunt^Nos foli qui Eedefia: communicamoE,^^^
-ocr page 583-4jj^ ADVERSVS ERRORES lOANNIS HIEROS.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5Î5
^pdE*^*^ ’***^“*’ ♦ Oro te, nónne æqua eft ifta poftulatio,ut aut illos nobifeS *’^flioakV’^’'°® ^^ *^^ teneant C Niß quod in co magis honorant, quos fakeni ”æ’’^®® feparant.Monachus prohdolor,monachis 06 minatur 86 impez ’‘iitctt'^’^ ^^^^ *^onackus,apofiolicam cathedram habere fe iadans. Non rioz ^^^ fuccumbere,8C impendêti gladio magis ceruices quàm manus ^'’totif ^^^^ ^®^monachorum exul patriæ,non exul eft mundi ^ Quid opus eft ’''ÖM^X^'*^^'^^’^ *’®^^”P*^impendqs, 06 toto orbe difcurfibus ^ d angat faltem ^^nttu • ^'^^° ^xibimus. Domini eft terra,26 plenitudo eius. Chriftus loco non ’’'''nk quot;'^^’•^f^^'P^æ^^^^^ ft“®*^ fcribit nos pergere tecum Rom 5,26 ccclefiæ corn/ ^'^inP^ n’^ ^^^ uidemur communione feparati:non necefte eft ire tam longe,26 ^^'gt;1D u'^^ ^°^^ modo ei iungimur.Et ne hoc quod procul ft pin uiculo Bethle *Picito n^^ ^^“^‘ft‘^^’^^’^“^ *” nobis eft, communione fociamur. Ex quo perz ’‘Wash • ^°^®’’f*quot;proprium caufam eedefiæ non putandum : nee ftomachum Quan ^^’®’^®*o per ilium aliorum, generali ecclefîæ uocabulo nuncupandum. thrift •°P^^'^ ^^^“^ *^ principio epiftolæ dixi, etiam nunc repeto : nos uelle pacem Me c’^P^’’^Concordia:26 te rogare,ut illos moneas,pacem non extorquere,fed *ii,hi( ^^®®^^^™ ^°^^^’^’^”^ contumeliaru dolore contentus. Veterata uulne ^'2eb'^T^^°^^^^^^^’’ charitate.Sit talis qualis ante fuit, quand o nos fuo arbitrio Mer ^^'* ^,’’^^ ci de alieno ftomacho non fluant. Faciat quod uult,06 non quod Apoft R ^^’’*^“*: qi^^ß pontifex cundis xqualiter imperet,aut quafi imitator ’”31111 *’’®“^®^0’^ faluti ex xquo feruiat. Si talem fe præbuerit, ultro præbemus Mml)’^^^^^® ^’'^^^*^’ amicos 86 parentes habeat: 86 fentiat in Chrifto,ficut *^gt;cW f^‘^®»^^^Ö6 fibi nos effe fubiedos. Charitas pariés eft, chantas benigna ^ ui^ '^^^ ’^^^ æmulatur,non inflatur,omnia fuftinet,omnia credit. Cundarum ‘^coit^c'^^^ ^^ charitas, 86 quafi fpartum triplex Apoftoli fententia roboratur ’^ion '*’. nbsp;nbsp;)fpcs,charitas, Crcdimus,fperamus : atqj ita per fidem 86 fpem dilc-
’’abf ^^ïv^ ^op“''cmur,Iddrco enim 86 nos patrias noftras dimifimus,ut quiez Suita^ ™^ fimultatibus in agris 86 in folitudine uiueremus: ut pontifices Chrifti, Here quot;’^'^^’^ fidem praedicant,non dominorum metu,fed patrum honore uez ^Hsn ?'^™^^^’^*'^’3ius epifcopis ut epifcopis,86 non fub nomine alterius, alijs qui 'lebea-’f”^’^’^®^^^ cogamur. Non fumus tam inflati cordis, ut ignoremus quid ^^iiis 7^crdotibus Chrifti.Qui enim eos recipit,non tam eos recipit quàm ilium nos '■P’^°P* finit, Sed contenti fint honore fuo. Patres fe fciant elle,non domiz ^*quot;t^^^P“^'°® ft^*^pretis ambitionibus feculi, nihilquieti 86 ocio præfez don . “’*^'®cm orarionibus tuis Chriftus deus omnipotens : ut pacis non fix nun-.m ^’ ^^^^cro 86 fideli amore fociemur ï ne mordentes inuicem, confumaz “f^umicem.
i’RÆCEDENTtS EPÎSTOLÆ SCHOLIA
Stulitjincitarc currentem : hoc eft, , ultto promptum adhortaritaddP Qitautemdefuo bellifTimarn mez f^P^°’'^* irQpifcorpionibuS cæ 'lecimn '’^^‘^Rsguni libro tertio,capitc duo I'anjrf ^^^®*^sIacenitus]Hic locus fere' ’Kislaf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^ legendum: Ab
'«B ba ^»’‘^ mecurrinaduerfarijs parz ?u5quot;°*’’æ‘^2ntem. lt;([EtOnefimum •J Hunc Paulus miro ftudiocommenz
datPhilemorii^ HfSycophâtamjIdcft caluni niatorcm.Sic criitti probro uocabantur Athe nis,qui quibuslibet de rebus alios in ius uoz cabant. tf Aedilem fieri an confulem] Innuit ipfum loannem c fycophanta factum cpifcoz pum:id enim intelligiuultper confulc,quum ille fît ■lt;rdilis,qui eft infimus magiftratus,hoc eft clericus. Agit enim de illo,quem è feruo clericum fadlura diccbat. lt;^ Per antiphra/ fîn. ] Quod nr/ir^f/T^i®- Græcis dicatur fenior»
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQJVENTIS
ïïhnH P'^**®quot;®^^’ natum eft inccndlum inter Hietonymum 84 RufFinum,quod figu? «ae Uidcrctur id agcre,ut Hicronyraura pertrahat in fadiónem Origeniftarurn»
Z i Præfa?
-ocr page 584-53^
PRÆFATI0 RVFFINI
in libros 57^ c^X^V Origcnis.
CI o quam plun'mos fratrum fóenttac fcripturanim ‘^^^‘^^^öiDi’ catosjpopofciffe ab aliquantis eruditis uiris, 66 9’’?^’^Ï«jciii»lt;^^ peneis,ut Origenem Romanum facerent, 8^ Latinb ^’quot;k^jfo^ narêt.In quod etiam frater 06 collega nofter ab epiKopo v nbsp;nbsp;nbsp;^^^
precatus, quirm Homilias duas de Gantico ca®^^®’’“®àùojiijamp;I^ tranftuliflet ex Græconta in illo opere ornate magnificeq; prxfatus e ’ jjjjUiiiJ gendi Origenem, Só auidiffime perquirendi defiderium commouereb nbsp;nbsp;j^yefl^
ànimæ conuenire quod didum eft,Introduxit me rex in cubiculum iJW' ^ pjjjifc cum,quod quumin cæteris libris omnes umcat,in Canticiscanneonn» ^H/ fc uicerit. Pollicetur fanè in ipfa Præfatione, fe 06 ipfos in Cantica can ^^^^jtiU bros,8lt; alios quam plurimos Origenis Romanis auribus largiturum.amp;^^^^pjjjjus deo,in ftilo proprio placens:rem maioris gloria: iêquitur, ut pater ud’ j^^jjjnifcd quàm interpres. Nos ergo rem ab illo quidemeoeptam fequ^ur^PJ® ^)-,igt;f non æquis eloquentiacuiribusjtantiuirrornarepoflumusdida. Vn ^^^^p,fcÉ uitio meo id accidat:ut uir quem ille alterum poft apoftolos Ecclcn^“°^^ .j^f^of entiæ ac fapientiæ merito comprobauit, inopia fermonis noftri longs ^^^^^ujiv uideatur, Quod ego fæpe confiderans reticebam,nec deprecantibus ^'^^i^, ter in hoe opus fratribus annuebam.Sed tua uis fiddiUime frater Maca ^^pjz cui obfiftere ne imperitia quidem poteft:propter quod nc te ultra j^e,tff terer exadorem, etiam cotra propoftrum meum cefR:ea tarnen legs atq ^^^jpnc quantum fieri poteft,interpretädo fequar regulam præceflbrum.Et^P Q^gc/ uiri,cuius fuperius fecimus mêtioncm:qui quum ultra feptuaginta ubs ^_, ^j ^^ nis,quos Homiliticos appellauit,aliquatos etiam de Tomis in Apo»b ^ tranftuliflet in Latinum; in quibus quum aliquanta offéndicula inuenta ^^j^qUi# coûta climauit omnia interpretado atep purgaüit,ut nihil in illis quod ® i^mfi/ difcrepetjLatinus kdor inueniat.Hunc ergo etiam nos,licctnon cloqt’ r^jiicc(gt; bas,diftiplinæ tarnen regulis inquantum polFumus fequimur,öbferuan .^ pfO/ ne ea quæ in libris Origenis à feipfo difcrepantia inueniuntur atep feramus.Cuius diuerfitatis caufam plenius tibi in Apologetico, quewj, j^qu® pro libris ipftus Origenis fcripfit,edidimus,breuinimo libelle fripera cuidentibus ut arbitrer probametis corruptos efte in quamplunmisa .^j^jpje/ 60 maliuolis libros eius oftêdimus:00 iftos præcipue,quos nunc «1^’’ ,ßjj(jlt; ter, id eft ,7^ ‘^A“f'j Tæ*^ ^^ principe s uel de principatibus dici P°,^r nbsp;nbsp;^ qn^
uera alias Ôé obfeurimmi 66 difficillimi.De rebus enim ibi talibus ^“^.(.jJ^ron*’^ bus philofophi omrii fua aetate confumpta nihil inuenirepotuerunt. Hi ^,^,j^ fier quâtum potuitid egit,ut creatoris fidem 66 creatarum reruinranon gt;g^j^ illi ad impietatem traxerunt,ad pietatem ipfe couerteret. Sicubi ergo n° nbsp;nbsp;.j^jf
cius aliquid contra id inuenimus, quod ab èo cæteris locis fideliter pis nbsp;nbsp;nbsp;j^ji
fuerat definitumUicluti adulteratû hoc 66 alienû,aut prgtermifimus,aut s ^.^^ cam regulam protulimus,quam ab ipfo frequenter inuenimus ammiata ♦ ^ fanè, uel ut peritis iam 06 fcientibus loquens,dum breuiter tranfire protulit:nos ut manifeftior fieret locus, eaquæ deipfareinalijs eius libres Îegeramus adiecimus,explanation! ftudentes:nihil tarnen noftrum d^i® /^^pi; cet in alqs locis,dicta fua tarnen fibi reddidimus. Hoc autem idcirco in P’^Î -aie/ commonui,ne forte calumniatores iterum fe criminandi putarent inusnf ^^ riam.Sed uiderint ipfi,quidperuerfi 66 contentiofi hommes ag^nt.Nobis^^^j,t tantus labor,fi tarnen orantibus uobis deus annuerit,idcirco fufeeptns d «^ijÿ calumnioforum ora(quod fieri non poteft,licct forte etiam hoc deus jiJuJ remus:fed utproficere ad feiêtiam return uolentibus,materiam praeberetn p^^^j
-ocr page 585-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RVFFINVS AD MACARIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$37
9^* ^°® libres uel defcripturus eft,uel kdurus,in confpedu Dei paz W A-^* ^ ipiritus fandi conteftor,at(ß conuemo per futuri regni fidem,per rez Rell r ”*^ ^^ mortuis facramentum, per ilium qui praeparatus eft diabolo 00 anz fl 'Hls sternum ignem,fic non ilium locum aeterna hæreditate pöffideattubi eft jj .^oiftridordentium SC ubi ignis eorum no extinguetur,8C uermis eorum non led^^^ ‘ ’^^ Q^5 addat aliquid huic feripturæ, ne auferat,nc inférât, ne immutet: ^ /inférât cum exemplaribus unde fcripferit,ÔC emédet ad literam SC diftinguat, ^Hift”'^”^^^™ ^^^ ^°^ *^^^*^^^”^ ^o^'^^ nonhabeatmefenfuum diffîcultas, quot;idus codex non fit,maiores obfeuritates legentibus generet.
p ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE QjrEN T IS
^’'donî**^’’'^ ^ Oceanus extimulant Hicronymum,ut à calumnifs RuffinijK hominum fuz '’ibi]sfepurget,amp;oftendatfeab Ongeniftarum errore alien um.
PAMMACHIVS ET OCEANVS
HIERONYAIO
A N c T quot;V s aliquis ex fratribus fchedulas ad nos cuiufdâ detulit,que Origenis uolumen quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inferibitur in Latinum fermonem fâ® y^’^^“'?} tenerent. Et quoniam in his multa funt que tenuitatem noftri ingenij permouent,quæ^ minus catholice dida exiftimamus:fufpicaz iHæa ^^y*^etiam ad exeufationem autoris muIta de libris eius effe fubtrada, ^ P'^y^ impietatem eiufdem monftrarc^otuhîent : quefumus preftantiam pfofut ^^^^P^^'^b'ter, nontamnobis quamuniuerfis,quiinVrbe habitant, n»odu'”^*’^^P”^’^8®®^® iiripcndcrc,ut fuprà didum librum Origenis,quemad foree’”* • *P^°^’”®’'^ æ^*^ ^ßj^d fidem tuo fermone manifeftes,8C que à defcn B bm *^^ ®^®PoMata funt, proda s. Et que etiam in his fchedulis quas ad fandita^ Ham direximus,uel contra catholicam regulam uel imperite édita funt,redar min ^^^ ^P^^'yc^s.Sane fubtiliterin Præfatione operis fuimentionem ta cito no? que^f^æ ^'^^*^^ ^xpreiTit,quod à te promiffum opus ipfe compkritîillud obliz
^^ fimili ratione fentire.Purga ergo fufpiciones hominum, SC con tenminantemme fi diffîmulaueris,confentire uidearis.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SECVENTIS
fi^^*^° animo legerit amp;nbsp;amarit St laudarit O rigenem, quem ab omnibus legi cupiat,{î bit C A^ ^ P^’^æ'’’®Pæi^atis:amp;æmulorum calumnias refellitjacfufpiciones hominum dp fimiii,, “^^ proditerroresOrigenismuos fruftra conabantur defendere,qui fuamhærc/ “quot;quot;quot;«■sprætextu defendere ftudebant.
HIERONYMVS PAMMACHIO
ET OCEANO
Bc H ED V L Æ quas mififtisjhonorifîca me afFecerc contumelia:fic in/ i genium predicates, ut fidei tolkrent ueritatem.Et quia eadem ÔC Akz xandriæ SC Romç audieram, Si in toto penè orbe boni hommes fuper meo nomine iadare confueuerunc î SC tantum me diligunt, ut fine me bus f ^æ’’^''^’ eife non poflintjomittam perfonas, rébus tantum SC criminiz far’ ’'^ Y®^^^°‘Ne^ enim caufte prodeft makdicentibus remakdicere,8C aduerz , ^'îiioncmordcre,cui præcipitur malum pro malo non reddere,fed uincere in onomalum,faturari opprobres,SC alteram uerberanti prebere maxillam. Obqz 'Hntmiliijqu3j.g Origenem aliquando laudauerim.Ni fallor,duo loca funt,in quv pHseumlaudauitPræfatiuncula ad Damafum in Homilias Cantici canticorum,2C loio^sinlibrum Hebraicorum nominum. Quid ibi de dogmatibus Ecckfiae di gt;tur^ Quid de pâtre SC filio SC fpiritu fando:quot; Quid de carnis refurredione^ Quid fubftantia f Simplex interpretatio atqj dodrina,fimplici uoce quot;data eu, Mihfl ibi de fide, nihil de dogmatibus comprehenfum eft. Moralis tanz
Z 3 turn
-ocr page 586-5?8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PAMMACHIVM ET OGEANVM
* T olÏuSÏÏl * turn tradatur locus, ót allegerix nubilum ferena expofirione ^^^“^^^oi®n» Interpretern,non dogmatii(ten:ingenfum,nonfidem:philofoph0,nona^^ Quod fi uolunt fuper Origene meumfcire iudicium,legantinEccIeha ^_^ mentanos, replicêt in Epiltolam ad Ephefios tria uolumina, 80 intelugcn ^^^ per eius dogmatibus contraifle. Quæ enim ftulticia eft,ficalicuius“‘“’’’^n^jt^, nam,utfequaris 06 blafphemiamc’Etbeatus CyprianusTertullianomagi ^^^^ tur,ut eius fcripta probSt:quum^ eruditi 06 ardentis uiri tanum cum eo MaximiHamcj non fcquitur. Fortiffimos libros cotraPorp y fcribit Apollinaris» E ede fiait icam pulchre Eufebius hiftoriam texuit:^^^’'^ _ a dimidiata Chriftiintroduxitoeconomiam,alterimpietatis Anj aperö«®’*'®quot;^^ pugnator eft. Vac,inquit Efaias,qui dicuntbonS malum,Sv malum bonum- ^ fadutamarum duke,S4 duke amarum. Nee bonis aduerfarioru/i honeluimq^^ habuerint,detrahendum eft:nec amicorum laudanda funt uitia:SÓ unüqno ? ^ perfonarum,fed return pondéré iudicâdum eft.Mordetur óé Lucilius/jHO * ^ pofiro currat pede,óó tarnen fales eius kposq laudantur. Dum ^®^f*i‘’*’^j^ ro difcendi ferebar ardore,nec iuxta quorundam præfumptionem, ipicme Apollinarium Laodicenum audiui Antiochiæ frequenter,S^ fandis feripturis erudiret,nunquam illius contentiofum fiper fenfu do8®^ i^ pi. lam canis fpargebatur caput, SC magiftrum potius quam ^‘^P“®”k^gj,ie/ Perrexi tarnen Alexandriam,audiui Didymum:in multis ei gratias ago sF. ^ fciui,didici:quod feiebam, illo docente non perdidi. Putabant me ^°®®^^ p^ez feeiife difcendi. Veni rurfum Hierofolymam 66 Bethlehem.Quo cio Barrabanum nodumum habui præceptoremC Timebat enim kaxos alterum exhibebat Nicodemum. Horum omnium frequenter in opukuus ^^ cio mentionem, Certe Apollinarq 06 Didymi interfedogmaoontranume • ^^ piat me ergo utracp turma diuerfum altrinfecus,quia magiftrum utrun® ^quot;^ p Si expedit odiflè homines, ÖÓ gentem aliquam detcftari,miro odio ^“^^quot;^ÿjfyna cifos.Vfque hodie enim perfequunturdominum noftrum lefum ^^.^-jjpto gogis fatanac.Obfjeiat mihi quifpiam,cur hominem ludæum habuerim pt ^^^^ rem.Et audet quidam proferre literas meas ad DidymS quafi ad magnum® _^j^ de crimen difcipuli,fi hominem eruditum ÓÓ fenem magiftrum dixerim • ^^j * uolo inipicere ipfam epiftolam,quæ tanto tempore in calumniam hil præter honorem ÔC falutationem continet, fnepta funt hxc K friuola • nbsp;nbsp;j^
potius ubi hærtfim defenderim,ubi prauum Origenis dogma laudaucnm ■ ^^^^^ dione Efaiae, in qua duo Seraphim clamantia dekribunt:illo interpre ante ^^^ 0^ fpiritum fandum, nónne ego deteftandam expofitionê in duo Telwwö’ ^^ ^ taui G Habetur liber in manibus,ante uiginti annos æditus. Tot °P“ j maxime Commentarq,iuxtaopportunitatem locorumgentilem fectain ƒ Quod autem opponunpeongregatk me libros illius fuper cundos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/,
nam omnium tradatorum haberem uolumina:ut tarditatem ingenq,k«to ligenria compenfarem.Congregaui libros eius,fateor.Et ideo error^ non eq ^ quia fcio uniuerfa quæ kripfit. Credite experto,quafi Chriftianus Chnloan^^^, quor. Venenata funt illius dogmata,aliéna à feripturis fandis,uim entia.Legi,inquam,lcgi Origenem. Et fi in legendo crimen eft,fateor:öcno marfupium, Alexandrina: chartæ euacuarunt. Si mihi creditis, ^^*^®*ff e^ quam fui.Si non creditis, nunc elfe eelfaui. Quod fi nee fic adduciminiadn ^^ compcllitis me ad defenfionem mei, cotra amaftum ueftrum fcribere:ut»nc ditis neganti, credatis faltem aceufanti. Sed libentius mihi erranti creditur,ƒ corredo.Nec mirum, putant enim me fuum elfe crviAiivsbu, 86 propter anim 86 luteos nolle palam dogmata cofiteri.Ipibrum enim decretum eft,no garitas ante porcos effe mittendas,nec dandum fandum canibus: amp;nbsp;lt;^“'®| ’jj„ dicere ; Abfcondi in corde meo eloquia tua,ut non peccem tibi. Et in alioloep^^^ periufto:Quiloquitur,inquit,ueritatemcum proximo fuo:ideft,cumhis q’^.j
-ocr page 587-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ERRORIBVS ORIGENIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?^
audite ” j™ï^* ^^ nbsp;nbsp;nbsp;uolunt intdli^^nos qui necdum initiati fumuSjdebere
Quod'*'''*^^*'^ * ’'^ paruuli atque ladenres, folidioris dbi edulio fuftocemur. *”’(£0 H^P®*“”®*^™ atquemendacq inter fe orgijs foederentur,fextus Stro/ j ‘JotetO^’^ Platonis fententia noftrum dogma componit) planiffîme Rideb^'^*»/^*-^*^^^^*'^”^^^^g^”’ “’^ eiufdem dogmatis elTecNon credét. luremC (Uco ^*cenr:Domi nobis ifta nafcuntur.Faciam(quod folum cauent)ut fa nosfi'^^T ^^^^^ myfteriain publicum proferam, 66 omnis prudentia eorum,qua ttmaï'^^^^^^'ï^“*'’^’**' P*^®P^^®^® fit: 2lt; qui neganti uoci non credunt,credant fab ^^*^* ^'^‘^’^^ enim uel maxime cauent, ne quando contra autorem fuum P^mr ^a^^ *^2ncantur. Facile dicunt cum iuramento, quod poftea alio foluant fu® '’ ^^fubfcriptionem tergmerfantur, quxruntlt;^ fuffugia. Aims:Non poP tutito'1?*^*^*”**^’'^’^“®^ ^^”^’^ damnauit. AliustNihil fuper hoc à patribus ha/ W Q ‘ ^^^^quot;^ tonus orbis prouocatur autoritas,fubfcribendi neceffitas diffez conftantius:Quomodo,inquitjdamnabimus3quos fynodus Niccz fciftd*'^^quot;*’^ ^“æ ^®™ damnauit Arium^damnaflet utique 00 Origenem,fi ib fun/S^i^^^f ^®® medicamine omnes fimul morbos debere
• p ^° ^P’^^ fandi negâda maieftas eft,quia in illa fynodo hipper fub-defD?^'7 '^'^'^^’^‘^ foit.De Ario tune,non de Origene quæftio fuit:de nlio,non bat 0 ^ ^**^° ' ^®®^^^ fo®*^ quod negabatur, tacuerunt de quo nemo quærez cos'O'ft ^^^*”^^^^”^^*’ Origenem fontem Arq perculTerunt. Damnantes enim Aho *• h ®^^ putris negant eße fubftantia:illum pariter Arium^ damnauerût. nichï a°^*’'^*””®**®’”^^ ValcnrinuSjnecMarcionjnec Cataphrygcs,ncc Ma fynod*'^f?’^”^^^^®f*q«fo Fynodus Nicena eos nonnominat,quos certeante bend ^quot;^, ^’^®*^dubium eft. Quod ft quando urgeri coeperint, 2lt; aut fubferiz 1 Pera ^T'^ f^^^’^aut exeSdum de Fcclefia,miras ftrophas uideas.Sic uerba temz uerf”'^°^^*^^”^ “^rtuntjSf ambigua quacque concinnanttut 2lt; noftram 06 ad-A ^•’‘Ofuniconfeffione teneant:ut aliter hæreticus, aliter catholicus audiat,quaz Pv^h^^^(P^'^®^^P®^® Delphicus atque Loxias oracula fuderit, Croefo 56 4 nej p ’“^ï^® temporibus,fed pari illudens ftropha. Exempli caufa pauca fub/ in.Lredinius,inquiunt,refurredionem futuram corporum. Hoc ft bene dicaz ^’^“’^^0’^^1110 eft.Sed quia corpora font cœleftia 86 terr eft ria, 06 aer ifte 06 auz 'Jto^T j'^^^ ”^^“’^^*” ^‘”“* corpora nominantur, corpus ponunt non carnem: ^ ’■thodoxus corpus audios, carnem putet:haereticus fpiritum recognofcat.Haec Centf^'f P™^ ^®^P“'^’’ ft*^æ ^* deprehenfa fucrit,mftruunt alios dolos,Ô6 innoz Crei'”™^’^’^^’^ ®^’cioPos nos uocant, 86 quafi fimpliciter credentes, aiunt: htfhTff^^^^’^^^^^”^”^ ^^*^^*^’ ^®*^ uero quum dixerint, uulgus indodum puz tub ft '’. *’^™^ximc quia idipfom 86 in fymbolo creditur. Interroges ultra, cir nJ. P’^®5®®*’’ouctur,feutores elamitat, Audifti refurredionem cam is, quid ces '^'^^!?P’’^®^Etinperuerfum ftudqs commutatis,nos fycophantæ,illi fimpliz ’Ppdlantur. Quod ft obduraueris frontem,86 urgere cœperis,carnem digitis L,^’””'P^’™ dicant refurred main, quae cernitur,quæ tangitur,quæ incedit 86 t^h^’P”™®”^^®fj^dndc annuunt.Dicêtibus^ nobis,utrum capillos 86 den/ hibe • ^ ventrem,manus 86 pedes,caeteroslt;^ artus ex integro refurredio exz bis ^^“^y®”® ftfo fo tenere non poflunt, cachinno^ ora foluentes,tonfores no ^celiarios 86 placentas 86 medicos ac fotores ingerunt. Vltrocg interrogant, '’’‘^i'tdamus 86 genitalia utriufquefexusrefurgere, noftras genas hirtas, fœz ^, '’ärumkues fore, 86 habitudinem corporis pro maris ac fœminæ diftindione Amani, Quod ft dederimus, ftatim expetunt uuluam 86 coitum,86 caetera quae poutre funt,86 fob uentre. Singula membra negant, 86 corpus quod conftat ex ^^°fo,dicunt non refurgere. nbsp;nbsp;nbsp;Non eft huius temporis contra dogma perz
um, rhetoricum iadare fermonem. Non mihi diues Ciceronis lingua fuffici-^•non feruens Demofthenis oratio,animi mei polfit implere feruorem,fi uelim ^feticorum ftaudukntias prodere, qui uerbo tenus refurredionem latentes,
z 4 ammo*
-ocr page 588-54° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PAMMACHIVM ET OCEANVM ^^^j^c
animo negant. Soient enim mulierculac eorum mammas tenere,uettt^ ^^^je/ re,Iumbos SC femora 8lt; putres attredareaxillas,Si diceretQuidnobispr g^^^j fnrrect'Ojfi fragile corpus refurgetCEt futuræ angelorum fimiles,habcbi ^^^^^j.^ turamï’Dedignanturuidclicet cum carne SC offibus refurgerCjCum^ xit SC Chriftus. Sed fac me erraffe in adolefcentia, SC philofophorupden 8^ ^jj^ffe ftudijs eruditum,inprincipiofideidogmataignoraffe Chriftiana:^bo P ^.^ in apoffolis,quod in. Pythagora SC Platone SC Empedoclelegeram. ^^’^^Ljnecz Chrifto atque ladentis errorem fcquimini; Cur ab eo impietatem lt;^^*^‘^*,4 j dum pietatem nouerat^Secunda poft naufragiu tabula eft,culpam fimpb^ ^j^^ fiteri.Imitati eftis errantem,imitamini SC corredum. Errauimus iuu^^^^uf mur fenes. lungamus gemitus,Iachrymas copulemus,ploremus,6C ad dominum, qui fecit nosmon expedemus diaboli pœnitêtiam. Vana ®V^jj fumptio,SC in gehennæ trahens profundumthic aut quæritur uita,autamgt;f .^^ Origenem nuquam fequutus fum,fruftra infamare me quxritis. SidimP^ ^^j,'j fui,imitamini poenitentem.Credidiftis confitenti, crédité SC neganti. Si v^j, (inquit)noueras, cur eum laudafti in opufeulis tuisÆt liodielaudarein,n*’ . ^ ius laudaretis errores. Non mihi difpliceret ingenium,nifi quibufdatnö*® P ^ retimpietas.Et Apoftolus præcipit:omnia Iegentes,qua:bonafuntrenn2^^^j dantius in libris fuis,SC maxime in Epiftolis ad Demetrianü,ipiritiis fan«* »^ fubftantiam:SC errore ludaico dicit eum uel ad pattern referri uel ad ffl^* ,,^^ dificationem utriufq? perfonæ fub eius nomine demonftrari.Quisnnbiintt ^ re potcft,ne legam Inftitutionum eius libros,quibus contra genres fcripndo me, quia fuperior fententia deteftanda eftï’Apollinarius contra Porphyrinm 6^ gia fcripfit uolumina.Probo laborem uiri,licet fatuum in plerifq; dogma con nam.Confitemini SC uos in quibufdam errare Origenem,SC mu ulo^o°®“‘’^j,j Dicite eum male fenfiffe de nlio,peius de fpiritu fandolanimarum de ^®^’^jjp{D impie protuliffeïrefurredionem carnis uerbo tantum confiterÉcgterumalKf ^^ deftruere,SC poft multa fecula atq; unam omnium reftitutionem,idipf«mio‘'^ brielem quad diabolum,Paulum quod Caipham,uirgines quod proftibubS' hæc reieceritis,SC quaff cenforia uirgulafeparaueritis à fide Ecclefix,mto ^^, cetera: nee uenena iam timebo cum antidotum præbibero.Non mihi noreW, xero : Origenes quum in cacteris libris omnes uicerit, in Cantico canriconn” P fe uicit.Nec formidabo fentêtiam,qua illum do do rem eccleffarum quondam Ïefcentulus nominaui : nifi fortè accufare debui,cuius rogatus opufcula trans c ƒ bam, SC dicere in Prologo, Hic cuius interpretor libros hacreticus dl Cane 1» » ne Iegas,fuge uiperam. Aut fi legere uolueris,fcito à malis hominibus ^ hxretit corrupta effe quæ tranftuli ï quanquam timere non debeas. Ego enim omnia qn uitiata fuerunt,correxi. Hoc eft al ijs uerbis dicere,Ego qui interpretor cathouru fum,hic quem interpretor hæreticus eft.Deniqj SC uos fatis fimpliciterSCingm’’^ SC non maliciofe, parui fcilicet pendentes præcepta rhetorica,ÔC praeftigwso’^^ rum, dum libros eius 7zdz «v;t“P b xreticos confitemini, SC in alios crimen tran^ ferre uultis,inieciftis legentibus fcrupulum,ut totam autoris uitam difcutcrent,*^ ex cacteris libris eius conieduram praefentis facerent quæftionis. Ego callidus q“* cmcndaui,filens quod uolui,SC difltmulans crimina,non feci inuidiam crimino’®' Aiunt SC medici, grandes morbos non effe curandos,fed dimittendos natura,”^, medela languorem exafperet. Centum quinquaginta anni propt funt,ex quo genes mortuus eft Tyri. Qiiis Latinorum aufus eft unquam trans ferre librosƒ “^ Derefurredione, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^^^wij ^ ^uiiKnces, QC'ni^avs ; Quis per infame opus
fum uoluit infamari ^ Nee difertiores fumus Hilario,nec fideliores Victorino, q'^J' eius tradatus,non ut interpretes,fed ut autores propre operis tranftuIerüt.Nup^ fandus Ambrofius fic Hexaemeron illius compilauit,ut magis Hippolytifentt*'^ tias Bafilq4 fequeret» Egoipfe,cuius acmulatores effe uos dicitis,8Cadcæterostai px,caprearum in me oculos polfidetisdi malo animo fuiflèm erga Origenqinf^''''
-ocr page 589-I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ERRORIBVS ORIGENIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;541 '^Çrem s ^*^’^°^ ’P^®® ^^®® fupra dixi libres, ut mak eius etiam Latinis nota fax futiri '”^ ’^unquam fcci,Sv multi's rogantibus acquiefcerenoluf. Non cnim conz Rtne *^ kfultare erroribus,quorum miror ingenia. Ipfe fi adhuc uiuerct Oi k •Hiji»* j ^’’^“0^’^s fautoribus fuis: 2lt; cum lacob diccrct, odiofum me fcciftis ^‘q^s kudare Ongenem^Laudet ut laudo. Magnus uir ab infan ’liiiffi'’^’'^®’’^*5 filius, Alexandrie ecclefiafticam fcholam tenuit,fuccedens eru %n'^f^® ^ ^”’^”’-^ presbytero.Voluptates mtantum fugit,ut zelo del,fed fa/ hstn^** .‘®^“*wfctentiam,fen-o *^“*'carctgcni'taha.Calcauft auaritiam,fcnptu/ ^’’s.I?«^”^^'' ^®”“*f * ^ lï^ ftudio explanationis earum dïebus defudaui't ac nodk ^e$h* ^^ ^® ’®pJ*ws tra(9:atus,quos in eedefia loquutus eft ædidit. Innumeraz ’’töid ^''^ kommentarlos,quos ipfe appellat -tü^^ov? : 06 quos nunc prauereo, ^con^^?i^^''*^''” kks indieem texere.Qiiis noftrum tanta poteft legere,quanta il 'I’s 21 P®^Q“is ardentem in fcripturis animum non miretur:' Quod fi quis lu/ hd^ °^^^ °Ppo^uerit nobis errores eius, audiatlibere,Interdummagnus dormi/ ^ •ia jg^quot;’®y®-* erum operi longoks eft obrepere fomnum. Non imitemur eius ui •ini non poffumus fequi.Errauerunt in fide alq tam Graeci quam La ^Horu '^^'^ ’^® needfe eft proferre nomina,ne uideamur eum non fui mer ito, fed ^^•cto ^®’’k^^fendcrc. Hoc non eft,inquies,excufare Origenem, fed accufare ^adu ^ ”“^^hre,fi eum erraffe non dicerem,fi in fidei prauitate faltem apoftolum ^orem'**”^”'8klum de cœlo audiendum crederem.Nunc uero cum fimpliciter er ’°riim ^* ^ ^^kar,fic legam ut cacteros, quia fic errauit ut cacteri. Sed dicas. Si muk ®oluin tquot;”^quot;® ^^ krror,cur folum perfcquiminifQuia uos folum laudatis ut apo/ ^‘•nd 11 •'^'^^’^°“® ^lt;^^|’^^j Öi nos tollimus odij magnitudinem.Cgterorum fic fe«•. “ fks ad hoe tantu excerpitis, ut huius defendatis errorem. Origenem •’•atijJ**^^®’“®»“^“•‘^^kum crrallc dicatis.Quifquis es affertor nouorumdog/ ^ eft r^æ^*^ ^^’^^ parcas Romanis auribus, parcas fidei quac Apoftoli uoce lau/ ^urn f poft quadringentos annos docerenos niteris,quod ante nefduimus':’ Wf . *®™kdium,quod Petrus Sd Paulus ædere noluerunt C Vfque ad hunc filer ''^'^’^^^o^fm^mundus Chriftianus fuit. Illam fenex tenebo fi'dem,in qua gt;e(ih^^^^“®'PkIufiotas nos appellat,06 luteos animales«^ 06 carneos,quod non ffh\ ^^^^ft^æ Ppfritus funt,illi fcilicet Hierofolymitac,quorum mater in coelo iiin'’”''®®^kttmo carnem,in qua Chriftus natus eft, 06 refurrexit:non defpicio lu ’•‘dff kxcoiïïum in teftam puriffïmam,regnat in coelo.Et tamé miror, cur car/ Mi ^^“ ’^kant carnalitcr,K inimicam fuam foueat,ÓÓ nutriant delicate, nifï 'I“'Dw '^^ ^^^^’^^ fcripturam dicentem, Amate inimicos ueftros,benefacite his W f?’*“’^^“’’“os. Arno carnem caftam,uirginem,ieiunStem:amo carnis non oarncm,quæ iudicandam fe effe nouit.Amo illam,quac tfda 1 ’^ martyrio cæditur,kniatur,exuritur.Illud uero quod afferunt,à qui/ f^lïi?'”*’’^ftkis 6Cmalcuolis hominibus libros eius effe uiolatos,quam ineptum iiiolt; ^'“^'’^’'•poteft. Qiiisprudcntior,dodior,cloqucntior Eufebio ÔC Didy/ ^L- ®!*^® ^figonis,inucniripoteft;’Quorum alter fex uoluminibus -ns «/ ’^en 11’ *^ ^“® “^ ^^ fenfiffe confirmât: alter fic eius errores nititur excufare,ut Aliijj j p^kflèfetcatur: non fcriptum negans, fed fenfum fcribentis edifferens, ’••sinu ^^*^“æ ^^ hareticis addita funt,Didymus quafi bene dida defendat.So/ ’^fi(j3r-''Ï^^ ^^ Origines,cuius fcripta in toto orbe falfarcntur : 00 quafi ad Mi/ 7 Oiok *^ '^ktasjomnis ueritas uno die de uoluminibus illius raderetur» Si unus ^f^^ ^*^‘“'b’'^um uniuerfa eius opera, quac diuerfis 86 locis 86 temporibus ae-lijjto*'*n^^®’™*”P*P®t«crunt^ Ipfe Origenes in Epiftola,quamfcribitad Faz '^e ^ , ^^^æ ^•'bk epifcopum,pcenitentiam agit cur talia fcripferit:00 caufas Mlm*^^^® A®^æfîwm refert,quod fecreto aedita in publicu protuleritióC quid ^ftkna effe quac difplicent ï* Porró quod Pamphilum pro/ r^i^^ audatorem eius, gratias illis ago meo nomine, quod dignum me putaue/ ’^ueni dim martyre calumniarêtur. Si enim ab inimicis Origenis libros eius dicitis
-ocr page 590-$4X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ERRORIBVS ORIGENIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^^^
dicitis efle uiolatos ut infamarentur,quare mthi non hceat diccre,ab ^ï®^Jyino/ fedatoribus compofitum effe fub nomine Pamphili uolumen,quoding nbsp;_^j
nio martyris ab infamia uindicaret ^ Ecce uos emendatis in Ongcnis^* ^jj ille non fcripfit:00 miramini,fi ædat aliquis libru,quem ille non xdidit. V ^^^^ to opere poteftis coargui : ille qui nihil aliud ædidit^facilius patet quodlibet aliud opus Pamphili, nufquam reperietis. Hoc unumj^cre fciam quod Pamphili fitCVidelicet ihlus 6C faliua docere me poterit. M^9 ^^^.^^^ damquoddodusuirprimosingenq fui frudus quæftionibus 8^^ j’furniß rit, £lt; lpfum nomen apologetici oftendit accufationem. Non enim d^n® gt;nbsp;quod in crimine eft. Vnum nunc proferam, cui contradiccrc uel ftuln dentis. SextilibriEufebq fuper Origenis defenfione principium ulij ^“^^„fjon me uerfus liber ifte qui Pamphili dicitur,continet. Et in rcliquis ^‘^P^®^A^. opcris profert teftimonia, quibus nititur approbate Origenem AwAcc^*’. ^ Eufebius 00 Pamphilus tantam inter fe habuere cocordiam,ut unius nes pûtes,Ót ab uno alter nomen acceperit.Quomodo igitur inter fe ^ , tuerunt, ut Eufebius in toto opere fuo Origenem Ariani probet dogmat’^. ^ philus Nicenæ fynodi quac fuit poftea, defenfor eftÆx quo oftenditutu^^-*^* 1 uel cuiuslibet alterius elle opufculum, qui fexti libri capite detrScato,caetera brafociarit. Sed concedamus exfupernuo,ut Pamphili fit,fcdnecdummaffy, Ante enim fcripfit quam martyrium perpeteretur. Et quomodo,inquics,inarty dignus fuit^Scilicet ut martyrio deleret errorem;ut unam cu!pam,fangLiff”y ^^j^^ fuiione purgaret. Quanti in toto orbe martyres antequàm cæderentur,narijs' iacuere peccatisCD efendamus ergo peccata:quia qui poftea martyres,priusp^. tores fuerunt. Hæc fratres amantiHîmi ad epiftolam ueftram cclerifermonedi ^ ui, uincens propofitû, ut contra eum ferib er cm, cuius ingenium ante laudaueraw malens exiftimationeperielitari, quam fide. Hoc mihi præftiterunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
facuero,reus:fi reipondero, mimicus iudicer. Dura utra® conditio. Sedeo®® cligam quod leuius eft.Simultas redintegraripoteft, blafphemia uen^mnon ' retur.Quid autem laboris in libris transferendis ^ï^ dfX^iJ fuftinuerini,ird‘’^® dicio derelinquo : dum 06 mutare quippiam de Graeco non eftuertentis, '^ ^ ■-tentis : èC eadem ad uerbum exprimere, nequaquam eins qui ftruareuelitdoq '1 uenuftatem.
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
ftijNam Apollinariftaedicunt,Chhftonicor pus humanum duntaxat accepilft,ffttffu loco animæ fuifle uerbum,atqut hoe ip u uerbum ita factum carnem,ut Chrifti caro uerbum eiufdem effent fubftantiacJta diu Auguftinus œconomiâ uocat, quod paff
Onorifîca contumelia. ] Mira gratia coniüxit inter fe pugnan^ tia,honorera amp;nbsp;contumcliam.
Hf Caufæ prodeft. ] Caufam uo^ _ cat rera de qua agirurjdq; rhez tordra morey i^Talioncmordcrej Talio,poe nsgenus eft ex duodecira tabulis,quo damz rum illatura liraili darano penlabatunueluti fioculuseruaturcLquiocuIuracxculTeritalz tch. Vnde retaliarc diciraus,cura par pari re^ fertur. ^Nondogmatiften.jDogma,decree tura: «ff^/iar/w, qui leges ac décréta præferiz bat. lt;lfTertullianoraagiftro.]Sic enira foliz tus efteum appellate Cyprianus,quoties liz bros illius pofcerct fibi dari:Datc,inquicbat, mihimagiftru meum.Huic Hieronymus rriz buiteruditionem,tardés tribuit ingenium: quem tandem ait in hærelîm Montaniprolaz pfum,fedutidmalimagis tribuatinuidiæcle ricorum,quàmuitioTertulliani. Auguftinus dicit eum ob id inter hæreticos habitû,quod ad Caraphrygas delciuerit,6titcratasnuptiz asproftuprodamnant. lt;jfDimidiarâChriz
partera dètrahat. if Impieratis ArnJÛP' j peribnis induxitinæqualitatemjquem frf rera Arius ex Origenis hauferat Jibris.At figeras defenfor eft Eufebius. ^ Mordctn amp;nbsp;Lucilius.Ita FJaccus in Satyris: Nerape incompofito dixi pede currere uff LuciItj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ac paulopoft:
At idem, quod ûlemulto
Vrbcra defricuit,charraIaudatureadffU' Damnat igitur in Lucilio, quod eft danman/ dura,ncpe quodeft incondituSjIaudatquou eft probandura,uidelicet falesdi lepof» lt;(r Certe Apollinarq acDidymi-jNaniAffl^ broEus Alexandrinus Didyrai difopul“ » fcriplïc uoluraen aduerfus ApoHinanu®' teftatur Hieronymus in Catalogo “'^^^
scholia
‘'ïïcciSæ*^®’”^*^ 'Apollinarius Laodice' ^* ^Pifcopus. Hf Alexandrins genjj .Y^poseftmallufioe tacita.Nam Ori ^^ 4p ^’’‘^'■in^ccclefis presbyter fuit,04 TS^q ^° ^*^'*'’æ charts adferebantur. *^'gt;iinvft^*^^ quot;WW.] Myftæ,facris initiati: ) ^of p’^?*^ *nitiatifacris. irEtLutcos.] ^Mtr**'^'^’^° uocantPelufiotas. c Orgijs ^^^^*^*^ ‘’ocat O rgia, quan qua his^/^Phcdicuntur Bacchi. lt;,[ Ex Plato ''Uitar ^^ ^*’*® *quot; reipublicæ hbriSjUult P®'oiih ^'’^°‘^‘^^ callereartê mcntiêdi,amp; po' tajifj?P°'’^’’cgt;quotiesid ipfius exigit utiliz ^ftipiii'f^'^'^^’’^^'-'*'''Jctat,nepcrniciofum exz '^ir a ”^ f^P^^’^f omnino uulgus crafz
'^'^‘■'^'^’’“cns. Alioqui quorfum erat *’gt;nvm*” ^‘^h’c Mofaica,qus Hie ««{^“quot;P’dfcribit tradita,nein deorum Ihis(n?.'’°*®^'‘®'’w,8ihis canceUis ad tem Ksd^”*®™'’^P°*^‘^, qiiæfcribit Auguz ”k '’‘^^‘^*°’Q‘’æcp traduntur à noftri 'tiiin,c®®^’®8’S)Partiin eiufmodi funt,ut *^füü ?^’^™^ fint ucra,tarnen â communi ■ßajijff ®^®’^®^^®’’*’cant. lt;|[Domi nobis
5'4gt;
P'fitia q’’®^“^:^^‘l’’aric,ut cft foccunda imz
*®^’f^^^^ 'Pforum eiTe pez ®*- ”j^* acpeierare,cum fint Ongeni ftjnJ, “®®®”’ftantius] Nonefthiccon * hteliio ’quot;u'”^ proprium,fed aducrbium:ut ^H drf j **^®^™sKaudacius fuam hære 'fonifi^u L ’ ^Scilicet uno me.] Scilicet, Loxias. ] Cognomen '^aeh u Pf°Pf^‘' obliqua refponfa,qus 1 ®'®* nates,quo facilius imponez '^ ^?'^*^“®’ ^quot;^®' cnim Grscis obliz ^Mi,ß , ®^^''*^°PbanesinPluto, 4 ditisîr^'^^'^^®*^^^®’’®”*^« Croefo red' *'horef^'^^P'^'^^^'’°‘^otö libro primo. Pyrz nda p*’'’'’^*f^tlhuncmodum: DicoteAeaz (ir(toh’^®“®‘^ö’opofl«. lt;nbsp;Pariilludcns htam *’^®*®Pbain uocat obliquam amp;nbsp;figuz ncrho Hieronymus perz /?®'’btur.Pyfrhum fcfellitamphiz 'ophant ænigmatemulæ. f Nos fy
“^calumniatores,hoc£ft qui ui ’’gt;’Xilla^iquot;°”'’®*^* AF ht puras attredare ^0» ƒ'^ ”^''^^ niendofa erant exemplaria. O’^are'quot;”’^*’®^®® ^^ foemora,amp; putres atz partes quæfub i ®® P^®t®otp infcäas.Äut fi cui hs ; d quot;nbsp;s*^^^'^»lu’nbos ac foemora amp;nbsp;fu P®^ ftigmen, adfjciat,attreclarc h i ^‘ AT Et futurs angdorunii] Natuz ’llt;iod^r°®™^™ ^^ mulicris pudedum, looic ^tïciuocant ipirif, uerecûdiæ caufa. iloni ^^'^tifdam codicibusad hunemoz ajio ƒ “'®®“tatus.Futuræ fimiles angelis, iif, °®® habebimus Si naturamf Scd men J^CCcniniCohïPtPf rnm rpli/innrifffStiFA
tionis contextu. df Et my ultra non faciam. ] PerlongS fit dicere,quot modis hic locus fuc' rit deprauatus. Quidam habebant,E t uim ul tra non faciam: quidam,nutum non faciamt alij,mutuum non faciam: altj,motum non faz ciam: ut fit quoties femel à ucro fuerit aberragt; turn. Ego penfitatis diligenter omnibus,repo fui:Et my,fiue mu,ultra non factam:hoceft, uerbum non faciam.luxta illud Ennij: Neque,ut aiunt,mu facere audent.
hoe eft,ucl minimum uerbum. Nam hsc fylla bamutorumcft,unde0imuti didi:amp; mulTaz re,quodGrsci /ivfa/i, Verumdehoe copioz fius didueftin Chiliadibusnoftris.i([ Quod ç proftibulas] Ideft publice proftantes ad quæ ftum merctnees, De refurredione, w^l à/' }c«f-,7fUft«7itxc Si rifuvt, ] Nam ex ueftigrjs exem plarium ita certfeo Icgendum,ideft de princiz pijs,ftromatcnfes (ut ita uertam,docendi gra tia)ódtomos.Acperijtquidem index libroru Origenis,nó folum ipfi libri,quem Hieronyz mus in Catalogo fcriptorum illuftrium pruz dens,fed infclicitcr omifit,quod eum in Epiz ftola quadam ad Paulam pofuiflet. Ac perijt ipfa quoqi epiftola. Cstcrum colledanea Suf dæteftantur,huncfcripfi(rclibrum vr^lrit «^ i/wxinttr, ideft de refurredione,amp; decem quos inferipferit 7/uftx7àr, ucluti dicas,ex narijs cö farcinatos partibus,moreftromatum. Scriz pfitamp; Tff^üUfyquos nos uolumina poflumus df cere,fiueiêdiones. lt;|[ Compilauit.] Vel hinc liquet aliéna compilari,non noftra: quemadz modum nunc uulgo fcribunt,c0pilauit hune librü,proeo quod crat,collegit.Ambrofius Origenis Hexacmeron compilauit,ideft fublt; Icgitillinc ueluti furto,qusuidebant:amp; com pilantur, quæ furto fpoliantur. df Operum eins indicem. ] Latine dixit,quam uulgo uoz cat tabulam:Plinius elenchum uocat Græco uocabulo fti^^®-. pindas zelotes] Arbitror hoc nomen ludas à librarijs additum,nihil C' nim facit ad fententiam,imó officit:necp enim quifquam fuit hoc nomine.Dc Simone zeloz talegimus:amp; huius collega Iuda,fed laudaz to. J^iurii Græce æmulator, fiue ihuidus. df Interdum magnus dor. ] Aut HieronymuS memoria lapfus cft, aut fetiptor immutauit « nonnihil.Siquidê Horatius fic habet: Qpanz do$ bonus dormitat Homerus. lt;f Amoris vrT^iySfAvTz] ldeft,cxce(Tum amp;nbsp;nimietatem. Nam quod cft fupra modum fupraqi fidem, v^lrlt;^^ Jit\iK.ègt;/ uocant Grsci.Eft nochomiherhetoz rum cxornatio,quam quidam uertunt fuperz lationcm. df Pclufiotas nos appellant. ] Eft Pclufium urbs in extremo Nili oftio fita,Syz riamuerfus:a limonomCn habcns,qucm 11/ lic(opinor) inuchit Nilus:atqueillicnati Pez lufiotæ uocantur. Eft K Theflaliæ portus cz iusnominis. nrt/j^ie autem lutum eft, fine 11z'’ mus, tUfflÛÉ fubftantia.Vnde Pclufium,quafî luteæ fubftâtiæ. Feftiuitas eft in ambiguo uer bi. df Scilicet Htcrofolymitæ] Scilicct,ironiâ habet
-ocr page 592-544
SCHOLIA
candos fruddandos^ denotanit»® ^ ^ AïTiaAtyti/iri//. ] Ideft caufantur. Sic £®
habet. Hicrofolymits^rcfpödet ad hoc quod antedixerat,Peluliotas.Obiter notât epifeoz pum Hierofolymitanu infedum Origenis do gmatis. If Tir inrtJuiytif, ] Ideft dcfenfioniSjfiz uecxcufationis. 4^Ahud eft.] Hie loqucndi modus peculiaris eftHieronymo,quum inz fert abfurdum aliquid K ineredibile. Qjiis cnim credat Didymum tarn ftultum,ut hoc uehtp lt;^p Ad Mlthndatis Iiteras] Refpexitad ' id quod eft in Oratione Marei Tullff,pro Icgc Manilla.Ddenda eft,inquit,uobisilla macu la Mithndatica fuperiore hello fufeep ta, quæ penitus iaminfedit atepinueterauitin populi Romani nomine, quod is qui uno die tota Alia totinciuitatibus uno nun no, atep unica fignificatione literarum dues Romanos ncz
legendum ex uarns exemplanorui“ » cenfui. 4,fStilusÄfaliua.]Stilusinü turn eft ærcum,quoucteres feribe*’®® bellis ceratis.Is aliquando poniwrp radere fcribendi. Saliuam ^PP , quendam orationis peculiarcm.Naiu ^, fupcnori admota palatOjKinteru^” A ua guftamus. lt;nbsp;Qy^fnombus ] i“^?' ^ tionibuSjliue controuerfiis.Nau’ ^ quot;°ri À ficat quæftio. ff Dedicarit. ] W^ ®' lt;Nomen apologctici.]ldeftlibrlt;^“^. ^ Argumentum eft à relatiuis.NanK^’quot;' fione colligitur fuiflc qui accufauiu
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SECLVENTIS
Ex hac cpiftola apparet amp;nbsp;ante inter cclîiftè inter Hieronymum amp;nbsp;Ruffinum fi’®®*®^^'^ rumeos tumingratiam redifle.Sed,utinquitHoratius, Male farta gratia nequiequaw^’j refeinditur. Deinde cum obliquis Ruffini laudibus in fufpicionem trahereturhærdis U ^ cæ,mcitanribus etiam amicis recruduitpriftinum inimicitiæuulnus.amp;inapcrtunibdiuro pit ilia qualifcunq^ concordia. Admonet autem,ne fe pofthac ftmih modo laudet.
HIERONYWVS RVFFINO
Ij IV TE Romacmoratumfermopropriusindicauit.Ncclt;J®^^®'P^ ritalium parentum ad patriam reuocatum defiderio,quem®ati'is dlus irc prohibebat, nemagis coram doleres, quod abfensd^l^ poteras.Quod querens ftomacho fuo unuinquentj fennre,^®^ non acquiefcere iudicio, confeientix nottrx teüis eft Dominos» po reconciliatas amicitias nullummrerceflifle rancorem,quoqucmpùmlxda^'^^' quin potius cum omni cautione prouidimus,ne faltem cafus in malcuolcba® “ / teretur. Sed quid poflumus fa cere, fi unufquifq^ iufte putat fc facerc quod uidetur fibi remordere, potius quam morderec' Vera amicitia. t^od kntit,di 111® (are non debet.Præfatiuncula librorum 5rièz a^x^f admemifeeft,quaffl^’^ intellexi tuam efle.In qua ob]ique,imo aperte ego petor. Qua mente fitKnp^^ uideris : qua intelligatur, QC ftukis patet. Poteram 00 ego, qui faepiffîmofe^^ controuerfias declamaui, aliquid de uetere artificio repetere, 00 tuo te more re, Sed abfit à me,ut quod reprehendo in te,imitertquin potius itafentent«® t peraui, ut Si obiedum crimen effugerem, 00 amicum quantum in me ett,ntt te o læderem.Sed obfecro te, ut fi deinceps aliquem fequi uolueris, tuo tantum®“' fis contentus. Aut enim bona funt quy appetimus, aut mala. Si bona,non akerius auxilio.Si maJa,peccantium mukitudo nonparit erroripatrodniu®® apud te amice potius cxpoftulare uolui, quam lacemtus publice defatufre, ut3 , maduertas me reconciliatas amicitias pure colere, 00 non iuxta Plauanamdente^ nbsp;nbsp;। tiarn, altera manu lapidem tenere,panem ofFerre altera. Fratermeus Patnown needum de patria reuerfus eft, QC puto quod eum Aquilcix apud fangum p^P^ Chromatium uideris. Sanekum quotp presbyterum Ruffinum ob quadam «“ per Romam Mediolanum mifimus, £lt; orauimus, ut noftro animo èc obkq^^^ uideret. Cæterisq^ amicis eadem fignikcauimus, ne mordentes inukem, conl®” mur ab inuicem. lam tuæ moderationis eft SC tuorum, nullam occafione® 1W^ tientibus dare, ne non omnes fi'mdes mei inuenias, qui poffint figut^tis huaio i ddeâstrL
SCHOLIVM
4Jf Figura tas con trouernas. J DchisSiHguranslaudibusiamantcadixi'nius.
-ocr page 593-$4^
^ ARGVHENTVM EPISTOtÆ SÉQ_VENTIS
’^^i'oin ^?®’’’ calumnias, qüas ex aliorum ad fe Iitcris intellexcrat. Idep facit maiori forz ?’’'‘lari.s- ’5”®® “t fnlèm dccuerit uirum, nifi intokrabilis edet calumnia hærefeos infiz ''’*tll^*/'’*^^^**^°®”* '*^’‘°5 ® Hieronymum fcriptos legere: uel ob id, quo hæcreftius ''’‘‘''qua, ■ ^®5'*°‘l“* *^°’’ uideo magnopcrc,cur legi debcant ) reperiet eos in fecunda parte “'»qui in prima æditione fecundus erat.
*D PAMMACHIVM ET MARCELLINVM APOLOGIA Hieronymi aduerfus Ruffinum-
T VESTRIS 00 multorum Iiteris didic^obij ci mihi in fchola tyran/ ni ca, lingua cinum meorum ex inimicis ab ipfo,cur 77^ c^^^f libros in Latinum uerterim. O impudétiam fingularem,accufant medicum quoduenenaprodiderit,utfcilicet i?i«f/4«KP(*9wi'i«/lt;nAeöj/ fuumnoninx t nocentiæ merito, fed criminis communione tucantur, quafi culpam
t0u(f^’'^P^ct:antium minuat,ÓC in perfonis non in rebus fit accufatio.Scribuntur %f **4 ^’’’ *^g^funtur omnibus audiendi, SC tarnen non acduntur,Ut fimpliz ’‘'aliç?'^'®P^’’c*“iAnt,ÔC mihi facultatem pro me auferant refpondendi. Nouum
'l‘‘ïfr r^ ’ ^^‘^‘tfare quod prodi timeas, fcribere quod occultes. Si funt ucra ^^tïJ ^'■^’^ P“^^tcum timuit^Si falfa, cur fcripfitCOlim pueri legimus, intemz ^tfO y ^bitror fcribere quicqua,quod occultari uelis. Rogo quis eft iftedoz ’“ef^ ^.’^’’“^♦Qt^d infaniuntCQuod præconem repuli figuratumCquod nolui ''‘5( 11 °’^^^^ndariï'quod fub amici nomine,mimici infidias deprehendi^Fraz ^We • ^®ptxfatiuncula uocor,SC fatis aperte exponutur crimina mea,quid '^‘'“•Er''^’^'''^'^^ ''^ coelum Origenem laudibus leuauerim.Bono animo feeiile fe ’’‘^rat '^'ï®®®^° ’tune eadem mimicus obqcit,quæ tune amicus laudaueratCVo^ ‘ I^o^f^’’”^''P‘’^t‘trione quafi præuium fequi, SC autoritatem operi fuo ex noz 'Mem'”^ ““'‘“^‘«♦SufFeceraf femel dixiire,quod fenpferam.Quid neceffe fuit tterarCjfrequeter ingerere : SC quafi nemo fibi laudanti crederet,ipfa ^^id 'P^^’^Non eft tam folicita de audientium fi'de, fimplex SC pura laudatio.
^'*^^ teftimonqs didborum meorum in meis laudibus non creda W f'^ ”°^ inteUigere prudêtiam eius, SC prædicationis diafyrticaï ftrophis irt ^ ,P?^“^^®‘Simplicitatcmobtendere nonpoteft,m quo artifex deprehenz ^‘t'ïamp;r ^ Semel aut ut multum bis erraffe fit cafus,cur prudenter errat SC ere/ t'sfije '^P^t totum texit errorem,ut mihi non liceat negate quod laudatçPruden ^Uoilf .^®*®' poft reconciliatam fimultatem etiam leués fufpiciones fugereine tïii6?'^'^°f’^'-'®®^gt;confultofaccrc putaretur. Vnde SC Tullius in Commêtarqs '‘‘fuin *’'P’’®'^‘ Gabinio:Ego,inquit,cum omnes amicitias tuendas femper puta fe”'.^'^^''^'”^^ ^^^^’ ft”” ^^5 maxime quæ effent ex mimicittjs reuocatx in *^(1« 'P'^P'^’^^ ftfod integris amicitijs officium practermiffum, imprudentiæ,
dfrj.j V* 9™d eft coinmi{fum,id no negledum fed uiolatum putatur, nee impruz
’^M* i P®®^æ affignari folet. Flaccus quoej in Epiftola quam fcribit ad Floz q«oif ^^$^^^ gratia nequicquâ coit,ÔC refcinditur.Quid mihi nunc prodeft, ^finU'^ï*^^^ ^’^’'^^^ ^^ *’”^^ Ecce obqciuntur mihi laudes eius, £lt; crimini daz I^ucb animi non fimplex nee pura laudatio. Si autoritäre fuo operi praez ’tm o ■’'^°^^’^® *1^°^ fequerctur oftendere,habuit in promptu Hilarium confelTo Had^fquot;^”®^ ^lia werfoum Origenis in lob SC Pfalmos tranftulit. ^eiiiV^^Ï'°^*””’^“’^'*® P^^^ omnes libri huius fermonibus pleni funt,ÓC marz J^I). 'Ctorinum.Qui fimplicitatê fuam in co probat,dum nulli molitur infidias, ^nihln^*^^* ^^^^^’^ quafi columnis Ecclefiæ prxtcrmiflis me folum publicat, '’‘'Un r. '”®” perangulos confelt;ftatur:nifi forte eademfimplicitatê,quaamiz ÏÜii ^ ^*^ ^ccnfauit,illos ignoralfc fe iuret.Et quis ei credet uiro eruditilTimo,SC
tam habeat fcientiam feriptorum ueterurn, maxime Graccorumgt;ut dum pc/ a a regrina
-ocr page 594-54^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMI
regrina fec^atur pene fua amiferit, quod rcccntiffîmæ memorfæ dros Kl^^ nefdatC Ex quo apparet non tam me ab eo Iaudatum,quam illos non aceufaf®’'; fine laus ilia eft, ut ftultis perfuadere conatur:fiue aceufatiOjUt ego exuulnttis *^ dolore fentio,nec in laude haberem œqualium glonam, nee in uituperation«/® lium. Teneo epiftolas ueftras,quibus aceufatum me feribitis eiTe : K hortam^„ refpondea criminanti;ne ft taeuerim,uidear crimen agnofcere. Ad quas rdp®® ’ fateor:00 quamuis læfus fic amieitiæ iura feruaui,ut me fine aceufantis aceuwt*® defenderem:2lt; quod unus Romae amicus obiecerat, à multis in toto orbeinM*^. dicerem iadiratum^ut non uiderer homini,fed criminibus reipondere.AKu^^ ’ pro iure amieitiæ accufatus tacere debui,2lt; dum lutatam habco faciemjatep (u^ . dicam)bæretico fœtore conlpcrfam, ne fimplici quidem aqua dilucre, fecifleputaretur iniuriam.Hæc uox nee hominis eft,nee ad hominem,apf’j^^j^
’ cum petere, crimina eius fub perfona laudatoris exponeren illi ne hoe 9“?“L'ct^ herum derelinqui,ut fe catholicum probet, 00 laudationem hærefici quaci®^ ^ tur,non de alTenfu hærefeos,fed de ingenq extitifte admiratione refpodcat' rat ei,hue ut ipfe uult uideri,compulfus erat in Latinam linguam ucrtcrc,q^'^ . j Ïebat. Quid necefte fuit me latentem,öd tanris maris atq? terrarum diuifiiw'P^ J inferere quæftioniç'opponerc inuidiæ plurimorumCut plus mihi laudadonO' . quam fibi prodeflet cxcmplo'dNunc quoeç quia renui làudatoré,ÔC uefto '^^ j cui me non ede,quod meus neceffarius prædicauit,dicitur furcre:5d tres co^^ libros uenuftate Attica texuidercadem accufans, quæ antè Iaudauerat,8d o^TÙ/ mihi in translatione Origenis nefaria dogmata,de quo in præfatiunculabua nis fuæ dix erat: fequar regulam præceflbrum,8C eius præcipue uiri,cmWupc fecimus mcntionem;qui cum ultra feptuaginta libellos Origenis,quos Hot^ p cos appenauit,aliquantos etiam de tomis in Apoftolum fcimtis,tranftulm^^’ ^ tinum:in quibus cum aliquanta odendicula inueniatur in Græcopta ^^’^^^ -^js H nia interpretado atq; purgauit,ut nihil in iUis quod à fidc noftra diferepeh^ ^^^ Ictdor inueniat. Hunc ergo etiam nos, licet non eloquentiæ uiribus,difvip*'’’ ^ men regulis inquantum poflumus,fequimur. Certe hæc illius uerba nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|lt;y
non poteft. lp fa ftili elegantia öd fermo con'ipodtus,quodcp bis mams tas Chriftiana,autoris fui charaeuerem probant. Aliud eft,n iftaEufebiusd^^^j uit,8gt;d aceufator Origenis meitp ftudiofus in uno codemq opcrc,Sd ilium..^^ erraffe uel bene fenfiffe teftatus eft. Non poteft me nunc mimicus hæretb^ re, quem à fide fua dudum non difcrepare præfatus eft. Simulq amp;d ^’®^ , pAc/ ro,quid fibi uelit fermo moderatus Ód dubius ^ Nihil,inquit,in illis c|uod a « ^^ ftra difcrcpet,Latinus lelt;dor inueniet/Fidem fuam quam uocat C Earn mana pollet eedefiaCan inam,quæ in Origenis uoluminibus continctur.o nam refponderit,ergo catholici fumus, qui nihil de Origenis crroretranlW Sin autem Origenis blaiphemia,fides illius eft:dum mihi incondantix g® nj pingit,fc hæreticû probat. Siue bene credit laudator meus,con(cdioneW^, ^ mit in focium.Siue male, oftendit me ideo ante laudatum,quia partidptw hat erroris.Sed aduerfus illos libros, qui per angulos garriuntjSd furtiuaac ^^ nc me mordent,cum editi fuerint,0d de tenebris ad lucem próccflcrincatlt;? ^^^^ uel ftudio fratrum,uel temeritate æmulorum potuerint peruenire:refpcat’'^ e hor. Neque enim magnopere formidandi funt,quos metuit autor fuuspro ^ tantum confoederatis legendos effe dccreuit. Tune aut agnofcam Iuam,autin accufatorem quæ funt ohicdtarerorqucbo;6d oftendamquodh ^ filentium modeftiæ fuerit,non malæ confeientiæ. Interim apud taciturnIt^° ^^^ dicium purgatum me effe uolui, 06 grauiffimum inter amicos crimenreid^ ’ ^ f^rior læfiHe uidear,qui Sd uulneratus nequaquam cótra perfecutorew ^b èd meo tantum uulncri admoui manum. Quem obfecro,ut abfq P’’^ p jLfias fonarum culpam in eum referat,quilaceffîuit.Neclæfiffe c5tentus,quah a ^^j^ clinguem femperq; tacituru tres ducubrauitlibros.Et «f77«lt;wf Marciows^jjjjjj
-ocr page 595-hp^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$4^
^i^ f^*?^^® ^-Geftit animus, amp;nbsp;illius repente doó:rtnam,0^ meam infpé ^Ötn 4^cognofcere.Fortaffebreiritemporedidid^quodnos docerede^ ^^4cl£ f . *® ^^’^ nullus putabat,fubitum eloquêtfæ flumen oftendit. Sic pa ^'^n^* r ^*’fiemagnusIefus,Incipiatconferremanum.Quamuis hbrauerit '^'Jîtor '^'^ ^æ^’^^^Sjôô ton's aduerfum nos uiribus intorfcrit:credimus in Deo •Sjtg^’T^®^^^® circumdabit nos ueritas ei'us:06 cum Pfalmifta cantare potez ^n^^æ P^’^'^^^'^ri^tn fadae funt plagæ eorum.Et fi coftiterint aduerfum mé ^«4L ^^ebit cor meum.Si fleterit aduerfum me praelium,in hoc ego fperabo. ^^®^ii)s ^ '^^ ',^^nc ad id reuertamur quod eoeperamus. Obqciunt mihi fedato/ ’’Oj[ioj’^^*^^’’'®aexpcdiuntfcHïrenMn,quarc ^t^ c^A;“^^ libros Origenis » fi*^® répugnantes,in Latinum fermonê uerterim. Ad quos d^'^^^ '^^^po^^^ eft:Tuae me frater Pammachi,2lt; tuorum literac com/ ^^^^^ *“®® ^^ ^^æ fraudulenter effe translatos,2/ interpolata nonuUa, Mlen,?^’^®^®*^^ • '^^ neparum epiftolis habérê fidem,mififl:is cxcmplaria ^«m ' ’^®®^’^®^*®,cum praciatiScuIa laudatrice mea.Quæ quum legiffem, con/ Moi^ ?*®.^’'æco,flico animaduerti quæ Origenes de patre 06 filio ÔC fpiritu *'Hal) • Pæ’^®’'^*»K q«æ î^o”’^*'æ aures ferre non potcrant,in meliorem patz ^°”^”’“^^^^‘^æ*^^’^^ autem dogmata, de angelorum ruina, de ani *’®’‘tom • ^5’’^Puifedionis praefl:igtjs,de mundo uel mundis Epicuri,de reftitu ^^’^^:iJeI ^'^'^ *^ æ^ualem ftatum, 66 multo his détériora, quæ longum effet retez ^^jh*^-^?^'®®»'^**' Gtæco inueneraf.uel de commctanolis Didymi,qui Ori propugnator efl:,exaggerata 86 firmiora pofuiffe:ut qui in trini ^'‘»itte • ^^^®'at,in ahjs hacreticum no caueret^Alius for fit an, qui non effet '’’'^»1D ^^ ^iferetiaut totum muta, quod malum eft taut totum prode, quod optiz ’''^fim^'^*P’^op*crfimpliccs noxiaquæq detrucas,^ ea quae ab hæreticis ad-» ^•Hjiit'”^’® P®®^®® ^o®’“*® träsferre fermonem,caede quiequid eft noxium» ^lt;5a^^^^^^^’^ fidem in translatione conferuas, cur alia mutas, ÖÓ alia dimittis r^Æ®quot;* ^P^rta confeflïo eft in eodem prologo, emendaffe te praua, SC Mo '■j .^'““^♦Ex quo non interpretis libcrtate,fed fcriptoris autoritate tenebé Mei *®®^'® Q^æ uertifti hacreticum corn prob eturtóf manifefti criminis argue MiJ'^ ^^ ueneni calicem circumlinere mclle uoluiffe, ut fimulata dulcedo uirus *lt;Hu,’l^*^^^*^æc SC multa his duriora mimicus dicerettöf te non ut interpre t’jtn A* °P^fls,fed ut aftipulatorê,in ius eedefiae traherct.Ego autem memet tan Mex æ'“^contentus,in libris ïi^ ct^^wt' fimpliciter,quod in Graeco habeba/ Allant . ‘ ’^°*'^ crederet ledor his quæ interpretabar,fed ne crederet illis quæ Mr a?^’^^^’'^s. Duplex in operemeo utilitas fuit,dum £f hærcticus autorproz ’‘^Ch °^^^'^^® *’'^^’^P*^^^ arguitur. Ac nc quis me putaret his confentire quæ ^°nri ?’’’^^^’’P^*^f^honis ncccnitatem præfatione muniui,óf docui quibus ledor M in 1 ®^^o-e.Prior translatio laudem autoris cotinet,fecunda uituperatioz Mto 1 ^'^°’'^’^P’'ouocat ad credendum,ifta ad non credendu mouet.Ibi 86 ego ^'W ^^^^^°’^^^“™or,hicintantum nonlaudo quem transfero ut cogar accufa ^^iiV ^”^^^^^”'*^^^ ^^’^ eadem mête perfecta eft,imó unum iter diuerfos exi ^ ^tA^^^^QWæ erant,dicens ab hæreticis deprauata: óf addidit quæ non ^®th ^ F® ^^ codem in locis ahjs difputata:quod nifi ipfa loca monftrauerit,un Adii *'^’^^ ^^ ^“^ probate non poterit. Mihi Audio fuit, nihil mutate de uero.
*’'^^’^’^^^^^^’^’ ^^ rnala interptetata conuincerem. Putatis me inters Orip'^’^’'°^'^°^ figt;*»prodidi hæTeticum,ut ccclefiam ab hærefi uindicarem. Cur folai ”'*” qutbufdam antè iaudauerim,prælatus huic operi oftêdit liber.Nunc *'0tid ^’^®^^o*“® rneac caufa redditut : quæ quum pietatis habeat uoluntatem, ^ • ^P^^Pi® argui,prodens impiu, quod quafi pium ccclefiis tradebatur. quot;quot;Sö d^*^^^ ^’^’^°® dus, ut meus neceffarius criminatur, in Latinum u er te tam tóf (ft o ^^kornis. Nunquam de opere meo fuit quæftio,nunquam Roma common v^idneceffeeratLatinis auribus trad ere, quod deteftatur óf Græcia;’quod on a a 2 bis
-ocr page 596-54'8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIEHONYMI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^f
bl's aceufatÆgb per tot annos tarn multa couertens nimquam fcandalofut primum SC folum opus,ignotus prius,temeritate faillis es nobin’s^Docetip F iatio, ÔC Pamphili martyns librmn pro defenfione Origems à te ^^?^”^^^|(/ Et hoc agis totis uiribus,ut anus fidem martyr probat,eedefia non bros(utanteiamdixi)Eufebius Caefarienfis epifcopus,Ârianæquondani «^^ fadionis,pro Origene feripfît, latiffîmum ÔC elaboratum opus : Si mult^ te ^^ nqs approbauit Origenemiuxtafe catholicum,ideft iuxta nos Arianumei mm tu primum librum uertis fub nomine martyris. Et miramur,fi me ^‘’S” parui prectj,Origenis laudatorem uellis,cum martyri calumniam ^®^^* • teftimonqs de filio dei £lt; fpiritu fando comutatis,quæ feiebas difplit^ pn^ni ms, caetera ufq; ad finem integra dimififti:hoc idem faciens in apologia,q«quot; jj^ phili,quod ôôin Origenis î7^ W^wé^ trâslationefecifti.SiiftePamphuu* ^ de fex libris quis erit primus Eufebq Cln ipfo uolumine,quod tu Pamphm fèquentium librorum fada mentio eft.In lecundo quoqi 86 reliquis dicit tu quid in primo libro anteiam dixerit,00 quod eadem repetere no debeat. i» |^|^^ opus Pamphili cft,cur reliquos libros non transfersCSi altcrius:cur nomen . tasC’Taces,ipfac res loquuntur,uidelicet ut crederent martyri,qui ArianonJ®r cipem deteftaturi erant.Quid tibi animi fuifle dicam amice ümpltciffime^K r^ tuiffe hæretid hominis libro, martyris nomen imponeren Et ignoras tewbau ^ täte teftis Chrifti, Origenis facere defenfores C Pro eruditione qua polies » ^^^ tus (TUUTKK-ms in Occidentelaudaris,ita ut tfs^vtjixioiJ teomnestuaepartis^^^jj, nent:nonreorteignoralfeEufebtj (nuirtcyn«^ óóPamphilunimartyremu ^^ nino operis condidilTe. Ipfe enim Eufebius amator Só praeco contubema is ^^^ phili treis libros fcripfit elcgantifhmos,uitam Pamphili continêtes.Inquiü ^^,^ caetera miris laudibus predicaret, humilitatem^ eius ferret in cûeluffljtdaui j^^j tertio libro addidit.C^iis ftudioforum amicus non fuit Pamphili T’Si quos ^^^ p ad uidum necefEarqs indigere,pracbebat large quae poterat.Scripturas quo^^^^ das non ad legendum tantum, fed 06 ad habendum tribuebatpromptmquot;’’_^^j-^j folum uiris,fed 06 foeminis, quas uidiflet ledioni deditas. Vndc 06 mwcos præparabat,ut cum neceffîtas popofcilïèt,uolentibus largiretur.Etipieq'^^/f, prq operis nihil omnino fcripfit,cxceptis epiftolis, quas ad amicos forte”’*. ^(j^ intantum fe humilitate deiecerat, Veterum autem tradatus fcriptorumltg ^|^^ diofiflime,06 in eorum meditatione iugiter uerfabatur.Defenfor OrigenU) ^^j, dator Pamphili,dicit Pamphilu nihil omnino fcripfine,necproprij S^^^^j^jgiï didiffe fermonis.Et hoe dicit iam Pamphilo martyrio coronato,nc habeas poft æditos ab Eufebio libros hoc PamphilS fcripfifle.Quid faciesÆo “A’^^ y^i fub nomine martyris aedidifti,uulnerat3e funt confeientiae plurimorum.^o ^^^ apudeos fuper Origenis damnatione epilcoporum autoritas,quemputan , ^j tyre praedicatum. Quid facient epiftolac Theophili epifcopiC q'^’^P^P'Vi'g^itiis in toto orbe hacreticum perfequentes, cum liber tuus fub nomine Pamphili ^^ pugnet contra cpiftolas eorum, 86 epifcopali nomini teftimoniummartyriM^^, natur Quod fecifti in libris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«fA^t's ^oc facito 86 in ifto uolumme
jj»«!^«. Audi confilium amici,non te poeniteat artis tuae:ueldicitowumri uel ab Eufebio presbytero deprauatum.Vnde probari tibi poterit,quoo a ^ fatum eftc Non manus tua tenetur,non tantae es eloquentiae,ut nullus tan. Aut certe ft res ad probationem ucnerit,86 impudentia frontis ®PP’'®^it ftimonia plurimorum,palinodiam Stefichori more cantato.Melius fadi tui,quam 86 martyrem in calumnia,86 deceptos in errore perfiftere. ^^^ befcas de commutatione fententiae, non es tantæ autoritatis 86 famae, pudeat.Imitare me, quem plurimum amas, fine quo nee uiuere nee quot;^”/ujs C? mecum clama, qug ego laudatus à te in defenfione mei loquutus fum.huie ^^^ farienfis epifcopus, cuius fupra memini, in fexto libro ifAsyww 0t®^ j^ idem obqcit Methodio cpifcopo 86 martyri, quod tu in meis laudibus cgt;’®'g^jj,
-ocr page 597-5(jj^.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ADVERSVS R'VFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54^
^^^’^5 ^^ Methodius nunc contra Origcncm fcnbcrc^qui hec £lt; i*’i'’ïeni ^^ loquutus eft dogmaribus f Non eft hums loei pro martyre loquû ^'^^ûho °^^’^ ^? ’°^*® omnibus difTerenda funt:nunc tetigifle fofflciat hoe ab ^^da ^’'^^^brjei dariffimo 2lt; eloquentilhmo martyri, quod tu in me 0ó amiz ^'’’’'nia^ ft °”^^’^^ aceufas.Habes occafionem 00 de præfenti locojfi uclis,nnhi i '^m*^ *quot;“O’e:curnunc Slt; Eufebio dctraham,qucm in aho loco ante latidamV ^’’ttiij i ^^®^® nomen Eufebq, fed eadem qua: fuper Ongenis uocabulo eft ca/ ^Won*f ™ Eufebium i'n ecclefiaftica hiftoria,i'n digeftione temporum, in de/ **'^’’s d j'^^æ terræ:00 hæc ip fa opufcula in Latinum uertens,mcæ linguae ho/ ?’*5dlfQ- lt;^“® ®^ ^° Arianus fum,quia Eufebius qui hos libros codidit, Aria n^'^^äfid • ®^*^®^®”'®^æ^€ticumdicerc,mcmcntopraefatiunculæ 77^ e^lt;!t“F, ^ttjJ* ^æ ™^ ^^^ teftaris:fi inulcp obfecrOjUt amicum quondam tuum expo/ xUos ^^^’^^'■^’’ audias. Contra alios digladiaris,aut facis calumniam,aut paté/ '^^f'fe.Aui^^^^^^’^ ® quibus aceufariSjOrdinis tui iunttreefte an perperam,uos ui/ '^''®^m’d* r *^ ^^^^ aceufatio contra fratrem difpliceqnec reprehedo alios,fed facerem. Tantis fpacqs terrarum feparatus quid peccaui in teï' \ac f ^''“*^^”quia Origeniften me non effe refpondi ^ Nunquid defenfio *^^^cii)' ° ^V^ eftCct tu fi non es Origeniftes,uel non fuifti, credo iurâti.Si fui J[îp Q V^Pænitentem.Quid doles,fi id fum, quod effe te dicisC An quia tt^ «y/ I^^tJtur ^'’'’?^*^’*os poft te transferre aufus fum, 06 interpretatio mea fuggillatio ^'®niea ^^'*^ai^Quid poteram facere C Mifta mihi eft laudatio tua,ideft aceufa/ ’’^^h^f. ??fc’titermc prolixeq Iaudaueras,ut fi tuis laudibus acquieuiffem,om ^^^ic''^^*”^^^^^’^^*'^*^^*^^ ^“*^ Romanæ ad me epiftolæ claufula teneat,Pur
T'''^.^ hominum,ô6 conuince criminantem, ne fi dinîmulaueris,c5fentirc ^^^ P ^ * conftridus articulo,interpretaturus eofdem libros, aufculta quid feri ^{)' p^®iWpræftiterunt amici mei (non dixi amicus meus, ne te uiderer ar/ '’InoU* v ^®’°gt;’'®“®»fî refpondero,mimicus iudicer.Dura utraq; conditio, fed ''quot;''nic^^ '^quot;'^^^^ ^^“® eft.Simultas redintegrari poteft.Blafphemia ueniam *’’’^e ^Jy^'^’^’^^aduertis inuito mihi 06 repugnanti hoe onus impofitum:06 fu/ °P^^^ fimultatê,neceflïtatis excufatione curatam. Si inter-’'^tte » ^'^’^®’ ’^ ‘‘fk^y abfp meo nomine, reifte querereris in reprehefio/ '*^*^^6 '^f ^^ poftea eife translatos. Nunc autem iniufte doles,in eo opere à me ^^^ ’■flponfum,in quo à te laudando accufatus fum.Quam enim tu laudem uo amp;M)h^^ ^‘^^“amp;donem intclligunt. Conftet apud te quod accufaueris,non indi/ ^t^n Jp^°^‘'‘^Q^onderim. Efto,tu bono animo fcripferis,86 homo innocens 06 '’lt;hiis. .®®“®gt;^® ^“*“® nunquam egreifum eft ore mêdacium,me nefcius uul/ ^)j’^*’’^ ^^ me,qui percuifus fumf Num idcirco curari non debeo,quia tu me ^' *quot;’^ ^'^’Incrafti C Confoifus iaceo,ftridet uulnus in peftoreïeandida prius ^'■’^patur:06 tu mihi dicis,Noli manum adhibere uulneri,ne ego ^^«ni '^^^’'2^’'a*^^‘^Qqanquâ 06 ipfa translatio magis Origenem quam te arguit. f^PtSP^'^^^^^* ft^æ addita ab hacreticis arbitratus es.Ego prodidi,quod ab illo ^’''^^’^^^ coclamat.Quis reftius arbitratus ut,nee meum,nec tuum ^ÏUh* ^‘^^iuflt;5 fcripta cenforiam leftoris uirgulam fentiant.Tota iUa epifto/ ^•^^n ^^ ^^^^fado,contra hgreticos 86 aceufatores meos dirigitur:quid ad te, ^'Öon'^”°^^^^*^ ^ laudatorem meum te eife dicis:fi afperior fum in hxreticos, fetisj JJ^mpublicsftrophas proferoC Laetare inueftione mea,ne fi dolueris,hæ/ ^f ? a ^^‘^^•Ql’^do une nomine contra uitia fcribitur,qut irafcitur,accu/ M*** t P*^^^^® hominis fuerat,etiam fi dolebat,diflïmulare confciêtiam:06 Ï(liA®'®^‘®’»fif®®t*s fcrenitate difcutere.Alioqui fi quicquid contra Origenem ISquot;^^’’^*^^ ^^^gt;“ ^^ didS putas:ergo 86 epiftolæ papæ Theophili 86 Epi ^W’ T *®””” ^pft’^oporum,quas nuper ipfis iubétibus tranftuli,te petunt,tc Ki K ^^^°’^^*” ^^°^ fcripta, quæ de Alexandria 86 Aegypto Origeniftas ^°tnt,me fuggerente diftata funt, Vt Romanæ urbis pontifex miro eos odio a a 3 dete/
-ocr page 598-550 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMI APOLOGIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^
deteftetur^mcum confilium fuit.Vt totus orbi's poft translahontm wam ^g^^„ nis odia exarferit,qucm antca fimphcitcr leditabat,meus operatus eft IWJ^ j turn poflum,miror cur me non metuas. Ego ille moderatus m epiftola diligenter caui, ne quid in te didum putares, fcripfi ad te ftatim breuem ^P“;“ .^ expoftulans fuperlaudibus tuis,Quam,quiaRomæ non eras,amici mei tiDm‘^ re noluerut, co quod te dicerent cum fodalibus tuis indigna nomine Chwö mea couerfatione iaditare.Cuius exemplum huic uolumini fubdidi,ut *^*^^^ jff turn dolorem, quanta moderatione neceffîtudinis temperaui. Audio pt^^^j^^^ quidam de epiftola mea philofophice carp ere, 06 hominem rugofx fronW a ditç fupercilq, Plautino in me fale ludere, eo quod Barraba ludxum ceptorem meum.Nec mirum,fi pro Bar hanina,ubi eft aliquauocabulowm Iitudo,fcripferis Barrabam,quum tantam habeas licentiam nominumimmu ^ rum,ut de Eufebio Pamphilum,de hærctico martyrem fecens.Cauedusho
3 mihi maxime declinandus,ne me repente,dum nefcio,de Hieronymo Sar a him nomines. Audi ergo fapiêtiæ columcn,8^ norma Catonianx non illum magiftrum dixi, ied meum in fcripturas fandas ftudium uolui co f' bareiutoftenderemme fidegifte Origenem,quomodo 00 illum audieraffl- Hj enim Hebræas literas à te difcere debui. An iniuria tibi fada eft,quod pro K hnarium Didymum^ fedatus fum^Nunquid in illa epiftola Gregoriu mW quentiflimum non potui nominare:qui fui apud Latmos impar ^^^d“°^g°ß|^iii/ ftro glorior 06 exulto C Sed eos tantum pofui,qui in reprehenfione erant,^ ter me Origenem non ob fidei ucritatem, fed ob eruditionis meritum 1^*quot; ^^^ rer.Ipfe Origenes 06 Clemens ÔC Eufcbius,atq; alq complûtes,quando de c V ris aliquadilputant,óó uoluntapprobatequoddicunt,ucfolcntfcribere: ^^^^^p bat mihi Hebræus:ôô,audiui ab Hebræo:ô^,Hebræorum ifta fententtae* ’ ^ etiam Origenes patriarchen Huillum,qui temporibus eius fuit,nominat,i* fimum tomum in Efaiam,in cuius fine edilTcrinVæ tibi ciuitas A«^d^. Jjp gnauit Dauid,illius expofitione concluding)^ quum aliter prius fenfine *^,L^ dum ab illo id quod eft uerius confitetur. Odogefimum quoej nonumpw’ ’ qui inferibitur,Oratio Moyfi hominis dei:g£ reliquos undecim,qui nonW ^^^ tulos,fecundum Huilli expofitionem,eiufdem Moyfi putat : nee dedign^^^^.^^^^ bra:am feripturam interpretans per fingula loca,quid Hebræis uideaturjif Ledis nuper papte Theophili epiftolis,in quibus Origenis o^po*“^^”^4^inal/ tut obtmalfe aures fuasïSó autorem tanti mali clara coram omnibus uocc^ ^^ fc:2t dixilfe ufp ad illud tempus fe ignora 11e,quod tam nefaria feripferit. b® ^^ cufo,nec dico quod alius diceret forfitan,no potuiiïe eum ignorare tatus eft:cuius apologiam fcriptam ab hærctico fub nomine martyris ædloii.^^ defenfionem etiam proprio uolumine profeifus eft:aduerfumquodiniequc gj fididandifpaciumfuerit,difputabo. Hocloquor,cuicontradicerenonp^ ^ illi licet non intellexilTe quod tranftulit, quare mihi non liceat ignorauehbro ^/t“Fgt; quos ante non legilS^ eas tantum homilias legiiTe,quas rranftulidbq nihil elfe mali,ipftus teftimonium eftcSin autem contra fententiam fu^ï'^^jj^, in eis arguit,in quibus antè iaudaucrat,undiq; ftridustenebitur. Autenim co me hereticum hominem laudauit,quia eiufdem mecum dogmatis cratiau fruftrainimicus accufat,quem prius ut orthodoxum prædicauit. Sedfonion errores meos,quafi amicus tacuit : 06 nunciratus profert,quod prius exh Quanquam nonmereatur fideminconftantia,Ô6profeiræinimicitiæfufpicgt;o habeant medacqttamen audaderconferam gradum,uolens fdrequidh«^ fcripferim : ut aut cum illo agam pœnitentiam,g)6 Origenis mala ignor rcm,ac nüc primum à papaTheophilo didiciffe impietates eiusjautcertedoc^^^ me quidem bene fcnfilfc,fcd illum more fuo no intelligcre. Ncq: enim ^^“Pjù ut in eifdem ad Ephefios libris,quos (ut audio) criminatur,ô6 bene K mak * rim:06 de eodem tonte dulce amarumq procefletiuut qui toto opere damn^uf^^^j
-ocr page 599-^ nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFINVM: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55!
afttf^^^^’?^^'^*'i™^s cx angeh's conditasifubi'to mei obh'tus,id defenderé quod ^®iiii '’’^^‘“•S^^daam mihi obqcere no poteft,qùem difertiffîmum 8lt; eloquent S^iîtih'^ ^^^^ opufculis prædicauit. Alioqui ftulta uerbofitas, rabulae potius 8lt; 'SW * p ’^ quam eloquentis putanda eft. Quid i'n ilh's hbris proprie accufet, ^fïA^ ft r^ ^^ ^^ “’^ criminum eius,non fcripta uencrunt;2lt; ftultum eft (iuz idee ^° ° **®) pugnis aerem uerberare. Tarnen in incertum refpondebo,donee ^«ne*^^^^^^'”’ “*’’^quot;^F meum docebo fenex,quod puer didicgmulta cfïc ^^k - ”*”” ’ ^ P^° qualitate materia:, non folum fententias,fed SC ffructuz ’‘^ amp;A^Ï^?^”^'’C^^’'yfippw® SC Antipater inter ipineta uerfantur. Demofthe/ l^n^. ^^‘chines contra fe inuicem fulminant. Lyfias SC Ifocrates duleiter fluunt. ^fllib'’i ^^ *^*^^’^^^®’ ^^‘^ omnes in fuo perfedi funt.Lege ad HerenniS Tulz ’»ïnib ^’æ^^ ’'^^^°”‘^®® ^*^® ♦ ^“*^ Q^^a ’^’^ ^^^ ^'^^*^ incohata SC rudia cxcidiUc de flliitc ’’**’’^“?^“^^lauolumina Deoratore,inquibusintroduciteloquentiflïmos fein ^^P?*^® oratores, CrafTum SC Antonium difputantes, SC quartum Oratoz ïlite^”^'^ fenex fcribit ad Brutum : tune intelliges aliter componi hiftoriam, Hêt3^^^®’^^®’^*Ï^^‘^®g®®gt;®^*^^*'^P*^°^^®»^^*^^*'*^®®®^*'^^”®®’ Ego*** Comz «ui/*’^ ®^Epbcfios fic Origenem SC Didymum SC ApoUinarium fequutus fum, ^^ '^^‘■^^quot;^^‘itcr fe habent dogmata, ut fidei meæ non amitterem ueritatem» ^^iniT'''^''*^ ^'^^^^ open's habent jquot; Alterius dida edilTerunt, quæ obfcure fcripta Wm ^’'^ ^^P**cmanifeftant: multorum fententias replicant, SC dicunt,Hunc ^d*florunt,alq fic interpretantur, illi fenfum fuum SC intelligenz lise '1 ^^ , °’*ns SChacnitutur ratione firmare:utprudens lcdor,quum diuerz dka^*j^^°’*®5 l^^S^fèpSC multorum uel probanda uel improbanda didicerit,iuz bet N?'^'^^^^^^® ^‘^‘^ quafi bonus trapezita,adulterinæ monetæ pecuniam repro qiiifn*’'’'^’‘^®^æ*®^^*P’'^^^onis SC contrariorü inter fe fenfuum tenebitur reus, le?e’''”a °P^^^ Q’*o*l^lt;l*fl'^*’**gt;€xpofitiones pofuerit plurimorug Puto quod puer Cj?^’ ^Ip^din Vergiliuirt SC Saluftium Commentarios:Volcatq in Orationes K eronistVidorini in Dialogos eius:8C in Terenrij Comœdias,præccptoris mei dim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^*°™ ^^ alios,Plautum uidelicet,Lucretium,Flacz
hon’ f “®’^^^]^ Lucanum. Argue interprétés eorumiquare non unam explana w” C ^^'^^”^*^ *” cadem re quid,uel fibi,uel a!ijs uideatur,enumerêt. Præz ■ lèrni''f° Læ^°^’ Qf^orum tu iadas fcientiam, SC dum peregrina fedaris, pene tuf
°° *^ ^^ ' ’^^ ucteri prouerbio. Sus Mineruam docere uidear : SC in fylz Ïcitr^n P^^*quot;^ ‘ ^’^^^^ miror,quod Ariftarchus noftri temporis,puerilia ifta nez 4 duu^ ^^^’^^ffdm tu occupatus in fenfibus, SC ad druendam mihi calumniam eer B({^’^™®^^'^0fu®f SC oratorum praecepta contempferis, paruipendens -^^i^z diö 1^°^ ^'fl^'Uftus reddere,afpcritatem euitare confonatium,hiulcam fugere diz foN^quot;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ debilitati SC fradi totius corporis uulncra pauca monftraz
dat ^quot;^ °°^^°^ ’'*^P*'^ï*2ndam,cMgat ipfe quod uitio carcat.Ne illud quidem So ’fumnofle debuerat;fcio quod nefcio. Nauem agere ignarus nauis timet:abz tunt'^'^ æ^*^° ^°’^ audet,nifi qui didicit,dare:quod medicorum eft Promitz Nifi?^^'*^''^^^’' l^briha fabri. Scribimus indodi,dodi^ poëmata paflim. dim ^quot;-^^^^Hf^fasnon didiciffe iurabit,quodilli SC abfep iuramento perfacile crez wenf^^^^P®^®^^”* ^°’^^'^§æ^ prontentem: SC fi imperitus fcrmone,non ta'' ?^^®^ Hebræis literis eruditus,SC ad pedes dodus Gamalielis:quem non tem ^?bbinÂpoftolicædignitatis,magiftrum dicere, Græcam facundiam conz De f P^”^ 'quot;^’^^ quod erat humilitatis, diflïmulabat : ut prædicatio eius,non in f ^fioneuerborum,fed in fignorum uirtute confifteret:fpcrnens aliénas opes, H gt;’n fuis dines crat:quanquam ad imperitum SC per fingulas inftar tui fententias *jueiitem,nunquam pro tribunali fedens Feftus diceret : Infanis Paule,infanis:
J' tæteliteræadinfaniam conuertunt. Tu qui in Latinis muffîtas,8C teftudineo MOU moueris potius,quam incedis : uel Gra:ce debes fcribere,ut apud homines •^d fermonis ignaros, aliéna feire uidearis, Vel ft Latina tentaueris,antè auz a a 4 dire
-ocr page 600-55* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
dire grammatics,fcrulæ manum fubtraherc, ÔC inter paruulos k^litny^^H» ^^^^^ 5 loquendi difcere.Quamuis Crœfos quis fpirct 2lt; Darios,Iiterae «**’‘^’'P**®’®^ quuntur, Sudoris comités funt ÔC laboris^oeix ieiuniorum non faturitanS) nentiae non luxuriæ. Demofthencs plus olei quàm uini expendiflcdicitur,»^ nés opifices no tournis femper uigilqs pracuenifle. QuodiUe in una literal ^^ pnmenda,ut à cane rho difceret:tu in me criminaris,quare homo ab ^o® j’^jjo bradas literas didicerim.Inde eft quod quidâ inerudite fapientes remanent,öl'“ lunt difcere quod ignorant.Nec Horatium audiunt commonentem: Cur nefcire prudcns praue,quam difcere malo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^
Loquit Si fapiêtia,quam fub nomine Solomonis legimus ï In n^aleuolamani nunqua intrabit fapicntia,nec habitabit in corpore fubdito peccatis.Spinws ^^^^ fandus eruditionis fugiet dolu,2lt; recedet à cogitationibus ftulris. Aliuddi, « gi ledione contcnti,dodorum aures defpiciunt : 86 cotemnunt illud dogW'”’quot; procax imperitia denotatur: Non tu in triuqs indode folebas, Stridenti miferum ftipula difperdere carmenC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quafi non cirratorum t ’
Mdefiorum in fcholis figmenta decantet:00 teftamentum fuis,Beflóruni cac membra concutiat,atque inter fcurrarum epulas,nugac iftiufmodi frequente Quotidie in plateis fi'dus bariolus ftultorum nares uerberaf:00 obtorto ’^^Lj^J dentes mordentium quatinóÓ miramur fi imperitorS libri ledorcm inuenian ^^^ dignantur quare Origeniftas feripferim inter fe orgqs mcdaciorumfcederati' minauilibrum,inquohocfcriptü legerim,ideft fextum Stromateon A^ quo Platonis fententiac,noftrum dogma c5ponens,ita loquitur.Plato in f^'^'^'^j^jj republica libro. Veritas quoep fedada magnopere eft. Si enim ut pauloantcre ^^^^ me dicebamus,deo indecens óf inutile mendacium eft:hominibusquandolt;ï^ ut utantur co quafi condimêto atep medicaminetnulli dubium eft,quin huw licentiamedicis danda fit,06 ab imprudentibus remouenda.Vera,inquit,al ^^ ^ go principes urbium,fi quibus 86 alijs hoe conceditur,oportetaliquandow ’ ud contra hoftes,ucl pro patria 86 ciuibus.Ab alqs uero qui utimédacione nbsp;nbsp;’
auferendum eft omne mendacium. Origenes. Et nos igitur illius præcepu W
6 res'Joquimini ueritatem unufquifque cum proximo fuo:non debemus diW-i^ eft proximus meus ïquot; fed confiderare quomodo philofophus caute dixerUt decens 86 inutile efie mendaciS: hominibus interdum utile:86 quod nepW J^.^ fatione quidem putandus fit deus aliquando mentiri.Sin autem comoduwï ^ tis exegeritmerbis loquitur ambiguis,86 per ænigmata quæ uult,proiert: ƒ ritatis apud eum dignitas conferuetur:86 quod noxium effe poterat, fi nuduw p ferrcturinuulgus,quodam tedumudamineproferatur. Homo autem cuiw bit neceflïtas mentiendi:diligentcr attendat,ut fic utatur interdum ®o*^*°®’.L modo condimento atcp medicamine,ut feruet menfura cius : ne excédât ter®' ’ quibus ufa eft ludith contra Holofernem:86 uicit eum prudenti fimulationeu rum.Imitctur Hefter, quae Artaxerfis fententiâ, diu ta cita gentis wa^®“«®’^pez Et in primis patriarcham Iacob;quem legimus benedidliones patris,artint» P tralTe mendacio.Ex quo perfpicuum eft,quod nifi ita mêtiti fuerimus,ut ®^ .^^ nobis ex hoc aliquod quæratur bonû : iudicandi fimus, quafi mimici ^/^^^^Lj^ Ego fum ueritas.Hæc Origenes fcripfit,négaré no polTumusrfcripfitinhis i ^ quos ad perfedtos 86 ad difcipulos loquebatur ï docetq; magiftris mentienduW^^ (cipulos autem non debere mentiri. Qui ergo bene mentitur: 86 abfj uib uef“^ dia quiequid in buccam uenerit,confingit in fratres : magiftrum fe optimSpt® ^ Illud quoq? carpere dicitur,quod fecundum pfalmum interpretans,pro cu^^ gimus in Latino, apprehendite difciplinamï 86 in Hebraico uoluminefcnp®®” •^5 n^’öa nafcubar,dixerim in commentariolis meis,adoratefiIiu.Etrmfuwo nc pfalteriumin Romanum uertens fonum, quafi immemor expofitionis ^^ quae pofuerim, adorate pure : quod utique fibi effe contrarium omnibuspK^' reuera ignofcendumeftei, fiignoretlinguae Hebraicae ueritatem, qwbnKf^,[j
-ocr page 601-5(1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ADVERSVS RVFFINVM: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5:5}
^^^- fï^^*^^gt;utueibum de uerbo interpreter, nitTa^^ftim^ Htiuf ^®^’^®“®* dtdturtquod ego nolens transferre putide, fenfum magis fe ^^% ’?’’”*^*^®''®’’gt;^^o’'ate. Quia enim qui adorât,folent deofculari manum, ^fol^^“^”’*^^5quod fe beatus lob elementis 00 idolis fccille negat,dicens: Si ’*'tHe*’*’^““® folgeret, Sc lunam incedentem claret laetatum eft in abfcondito ^ °^*^ulatus fum manum meam ore meo, quæ iniquitas maxima cft,6lt; ^'5tio° '®®^ deum altiffîmum : 00 Hebraei iuxta linguae fuæ proprietatem, deoO Pæ ueneratione ponunt,id tranftuli,quod ipfi intelligut,quorum lier-% fi quot;^ B^rautem apud illos diuerfa fignificat. Dicitur enim ÖC filiusjuteft ^i^.^°*^Ötus columbæ:8lt; Barptolemaeus,filius Ptolemæi:ÔCBartimaeus, ^.Q . ^S^ßanubas. Triticum quoej 00 fpicarum fafciculus 06 eleó:us aepu/ ^'in ^*§*furpeccaui,fi uerbum ambiguum diuerfa interpretatione couertiCÓÓ \or ’”^*^”°^®’“^^ ^’^^’‘^^® ^^ differendi,dixeram, Adorate filium:in ipfo ^'lora ’'^^’^’^utusuiderer interpres,06 ludaicg calumniae locSdarem,dixerim, I’^td^f^ü-^’^“^ ^]‘-’'^quot;’^^:quod Aquila quoej 86 Symmachus tranftulerut.Quid er ^^“ nocer,fi doceatur Iedor,quot modis apud Hebroos unus uer ’'®$ tof^^^“’^» Or^eni tuo licet tranare (Aimi4^vj(Wlt;nif, innumerabiles muiv KjQ,j^*’‘^®®’®^^®®ï‘l^iï^® ^^^^f“*^^® ^^^® ^^^ ®^^® ueftire corporibus : Chriz ^^W -^ ^æ.P^ palEim, 06 facpius paflurum,ut quod femel proluit, femper pro/ ’leoJ’’P^’dbi quoq ipfe tantam aflumis autoritärem, ut de baeretieo martyrem, 'J^bis ^'^*^ ^dm'Sjhxreticorum adulteria mentiarisîmihi non licebit difputare de ^ÿ ®^°®m^^iorum opere Latinos doccre,quod ab Hebracis didiciCNiß ^h k'^^^'’® ^æ^^’^ redoleret gloriolam,iam nunc tibi oftenderem,quid utiz ^®iintïn ®’‘S^’’°’*“*” limina ter ere, SC artem ab artificibus difcere: 86 uideres ’’^«i ^ '^^ ^'^ 3pud Hebraeos ambiguorû nominum atqj uerborum. Quæ res diz I^uoi’’^^^^®*^ ®^t®^’âjpræbuiçduin unufquifcp inter dubia, quod fibi conz Ai^ ^’detur,hoc transfert. Quid ad peregrina te mitto ïquot; Reuolue Ariftotez '''pik ^æ^^‘^^’‘U’^ Ariftotelis uolumina differentem, SC quanta ambiguorum fic '^4 n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognofcesiut tandem definas amicum tuum in eo reprehenz
'^nie j^^P®quot; fomnium quidem aliquando didicifti. Sed quia Paulinianus fra* tïe*l,« ®^®®®^**tartfs ad Ephefios quidam ab eo reprehenfa narrauit,8C pa 11 ’’'’tof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfa demonftrauitloca,non debeo fubterfugez
®i^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ paululo in proponendis SC dïluendis criminibus longior
ol)i^^‘«^lt;*«»eniam. Non enim alterum accufo, fed me nitor defend ere, 8C 8«iitjp r ^*^°® ‘'’^“®*Ma®t refutare. In Epiftolam Pauli ad Ephefios,tria Oriz dçfj ^f*pfituolumina.Didymus quoq SC Apollinarius propria opufcula condiz ?o^8°^^’^r^usferensuel imitans,quidin Prologo eiufdem opens fcriz ••«iluni’ • ^™ ' ^^’'''^ quoqj in Præfatione commoneo,ut feiatis Origenem tria ^Poir'*'^ ■**^^^”'’ ^P'ß'^I^ui conferipfiffe : quem SC nos ex parte fequuti fumus: ^n*’'^*”® ^’® ^ Didymum quofdam commentariolos ædidifle. Ex quibus lUxL*^. ^^^^®“®»Ô^^ionnullaquænobis uidcbantur,adiecimus,fiue fubz ^‘ud ''^^ ^udiofus ftatim in principio lector agnofcat hoe opus uel alienum efz ®onftj • ^ ‘ Quiequid ergo in Explanatione huius epiftolæ uitrj potuerit dez oftoid*”’” '^^'^^^^ ^® Græcis uoluminibus,unde in Latinum uertiffe me dixi, P°^®'’®gt;lt;^’®®** agnofcam,8C meum erit,quod alienum non fuerit, ^onfe ”^'^’^^“® uidear cauillariiSC hac exeufationis flropha,gradum non andere ictelp '‘P®?’® ’P^^ teftimonia,quæ uocantur in crimen.In primo ftatim uolumi-ß^° loquitur : Sicut elegit in ipfo nos ante coftitutionem 11(1)1 *’®.^®^'^® fandi amp;nbsp;immaculati cora ipfotfic interpretati fumus, ut elcdioz (. nbsp;nbsp;n iuxta Origenem eorum dicer emus, qui prius fuerant,fed ad dei præfeien
Hac ? '''^^^'^^uieç diximus,quod autem eledos nos, ut effemus fandi SC im/ u ao coramipfojhoc eft Deo,ante fabricam mundi,teftatus eft,ad præfeientiz ^«pwtinct: cui omnia futura iam fada funt,SC antequam fiant uniuerfa funt
nota
-ocr page 602-554 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMI APOLÖÖTA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j^-^
nota.Si'cut 8C Paulus ipfe prgdeftmatur in utero matris fuae:0^ HiefO»^.^*^/ fand:ificatur,eligi'tur,roboraturjói m typo Chrifti propheta genbus mi®^ j^i te in expofitione ifta nullurn crimen eft;2lt; Origene dicente contraria,nos ^^^^^ fticum fenfurn fequuti fumus.Et quia commétatoris eft officium,mnltornm cf;^ tias ponere : 00 hoc me fadburum in Præfatione promifcram:etiam Üng^® jo inuidia nominis eins explanationem pofui,dicens:AIius uero qui ^^^’^ƒ nulls' natur oftendere,quod non ex præiudicio feientiæ iuæ,fcd ex merito quenq eligat:dicit ante uifibiles creaturas,cœIum,terramjmaria,SioinnU4 jj cis funt,fuiflc alias inuifibiles crcaturas in quibus 06 animas,quæ ob fas foli deo notas deiedæ funtdeorium,inuallem Iachrymarum,inloci»na nis 66 peregrinationis noftræ,in quo fandlus conftitutus orabat,ut ^^^S j'^wi.^ nam reuerteretur,diccns : Hei mihi,quia incoJatus meus prolongatus nbsp;nbsp;.0f
cum habitantibus Cedar,multum peregrinata eft anima mea. Et Äpoßoln^^ ego homo,quis me liberabit de corpore mortis huiusÆt,Melius eurent’? cum Chrifto.Et alibi: Antequàm humiliarer ego peccaui:06 caetera fais f^ * ’^^^j longum eft feribere. Animaduerte quid dixcrim:AIius uero qui delimitfW^^^^^ tur oftendercîconatur oftendere inquâ,non oftendit.Si autem in eo teris,quare latiflîmam Origenis difputationem breui fermone ooniptohed^f Jf^ ledori fenfum eius aperuerim : atque ex eo tibi occultus illius uideoreue »^ quia nihil ab co didum practermiferim:uide ne hoc idcirco fccerim,ut5^quot;^^jjjiit lumniam declinarem,ne me diceretis qug ab eo fortiter funt dida,tacui^:ot ,j/ in Graeco robuftius difputare. Pofui ergo omnia,licet breuius, quxin peri:ut nihil habercnt difcipuli eius noui,quod Latinorum auribus ingetut ^ cilius enim nota quam repentina contemnimus. Expofita autem interptU ^ p eius,quid in fine capituli dixerimus,aufculta. Non enim ait Apoftolus,b*tg ^^^^ ante conftitutionem mundi,quum efTemus fandi 86 inimaculari:fed,El^ ’^e eflemus fandi 86 immaculati:hoc eft,qui fandi 86 immaculatiante poftea effemus.Quod 86 de peccatoribus ad meliora conuerfis dici pot^^-pfi# illa fententia, Non iuftificabitur in conipedu tuo omnis uiuens : idefti®? ^, fua,in omni quo in mudo ifto uerfatus eft tempore. Quod quidem ira int® 86 aduerfum eum facit, qui antequàm mundus fieret,animas dicit elfe ««^, LjJ pter fanditatèm,86 nullum uitium peccatorum. Non enim (ut ante eliguntur Paulus,86 qui ei fimiles funt,quia erant fandi 86 immaculatin^, ^jj^z tur,86 prædeftinantur,ut in confequenti uita per opera atq uirtutes fand* ^^^^^ maculati fiant,Et audet quifquam poft huiufmodi fententiam,nos Origen*’ ^ feos accufare C Decem 86 odo fermé anni funt, ex quo iftos didaui libres,en pore quo Origenis nomen florebat in mundo, quo si^ oy^wF juins op®, ^^ aures ignorabant:86 tarnen profeffus fum fidem meam,86 quid mihi^ip'*^ ,^; ftendi. Ex quo etiam fi in exteris aliquid hacreticum monftrare potuiffettn^j^^ non tam dogmatum peruerforu, qux hic 86 in alqs libris fxpe damnaui,Q®^|^ prouidi tenercr erroris. nbsp;nbsp;nbsp;Secundum locum,quem mihi ab eo reprehenw^j^f^
ter oftendit, quia ualde friuolus eft, 86 apertam fui prxfert calumniam,pon2'^^^.^ uiter.In eo teftimonio ubi Paulus loquiturjSedere eum faciens ad dcxtcrani in coeleftibus,fuper omnem principatum 86 poteftatem 86 uirtutem 66domgt; ^ nem, 86 omne nomen quod nominatur,non folum in hoc fee ul o, fed etiam m^^ ro:poft multiplicem cxpofitionem,quum ad minifterioru dei officia peruem 86 de principatibus ac poteftatibus 86 uirtutibus ac dominatioibus dicefem,t ^ hoc addidi: NecefTe eft,utfubiedos habeant, 86 timentesfe, 86 fermentesl^j, cos qui à fua fortitudine roborentur.Quæ diftributiones offi'ciorum,non w ^^^^ prxfentiarum,fed etiam in futuro feculo erunttut per fingulos profedus * ^ res, afcenfiones 86 defcenfiones, uel crefcat aliquis ucl decrefcat : 86 fub alia ^,^ alia poteftate,uirtute,principatu,et dominatione fiat.Et poft exemplum terf^ gis,totamq palatq defcriptionem, per quarn diuerfa minifteriorum dei oW^^
-ocr page 603-*W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55^ ‘*ttmfin,^**.^^’^*»^^P^”'lt;ï® deunijdominum dominonim,rcgcjnq; rcgnaiv *'*'’gt;ttifio • ^*’”” “'^''^^ft^do efle contentumc’Quomodo archangelus non diet ’Wta *^ P'*^' ^^ angelorum:fic prindpatus et poteftates 6ó dominationes non ^m Q^”’^ ^“^æ’^os aliquos habeât 06 inférions gradus.Sin autemputat id-’^fem^ i^^®® fequbquia profedus 06 honores, afcenfiones 06 defcenfiones, ’Oigelis^?®^*®®^^®^^®»*® expofidone meapofui ; fdatmultum intcrcHc de ^«ne .^P^^®^^^^*^^^*”diceredaemoncs Ô6 hommes fieri, quod affirmât lt;kf^3j nbsp;nbsp;nbsp;’P^os inter fe angelos diuerfa officiorum genera efle fortitos, quod ec
• Quomodo 06 inter homines ordo dignitatum ex laboris uaz ■’ ^Ofd*'*^'^® ^^’^^”^ epifcopus 86 presbyter, 86 omnis ecclefiafticus gradus ha/ ^ ^“““’•Ö^ tarnen omnes homines funt:fic 86 inter angelos merita efle *^®ïCïu f^^*^ angelica omnes perfiftere digniratemee de angelis homines fie ^Mdi ^‘quot;^ ^^°'^''''‘^s in angelos reformari. Tertius eft reprehenfionis locus, ’''^spr ^'^^S^PoftoloiVt oftenderct in feculis fuperuenientibus abundantes diz ^ttunusf'**/*'^^’'^^^^ ^“P^*” ”°5 ^^ Chrifto lefumos triplicem expofitionem ^ y?P”®^jQiï‘d nobis uidereturfin fecüda,quid Origenes opponeret:in ^’•tte * jP‘’®*’*^*“® fimpliciter explanaret.Quorü fi nomina non pofui,igno ^^r *æ*®^»“0’' debui eos carpere,quos imitabar ex parte:86 quorum in i^^Wt ^'^^.’^^’^ fententias transferebam : fed dixi,Qui diligens ledor cft,ftatim ^^■■ueni .^’^^f'^ ^“’’^^® *” ^^^j Alius uero hoc qd* ait,ut oftenderet in feculis fit ^'^Ce'i^ **. “® abundantes diuitias gratiæ fuæ : ad illam intelligentiam transfert. 'ffQrem^^*^^^^^^ diligentis Icdoris perfona,Origenis fentétias explicafti.Fateor ^’quot;'æ'niü''°'^^.^^^^‘^digentemdicere,fed blafphemum:quod fi feciflquot;em,86 aliquo ^^f '^*° ^^ iftiufmodi nænias fedaturum,etiam calumniæ uerba uitadem. ^''^^Inte i^^**^' Origenem diligentem dixi efle ledorcm ï cuius Septuaginta li/ ^uiX^^^’ ^“*” * quem in coelum laudibus tuli, pro quo copulfus fum ante Ï'^^did ^*^^-^^^^^^0 tuis contra me præconqs refpodere. Ecclefiarü magiftrum ^ fidT ^æ^ ^tigenê,in tuis laudibus ob ij cis:86 putas quod pertimefcere de/, ^tö nbsp;nbsp;•®^^“* ^^^t)rem me illum dixilTe inimicus accufes. Solemus 86 nego/ ^Mlig *^^^®'”°Sj86 frugi feruos,86 moleftos paedagogos, 86 argutiffimos fugt; ^ ^æ'^arc-Er in Euangelio uillicus iniquitatis prudéter quidam fecifle ^iift ^’^^^^^’Qtes funt filq huius feculi filq s lucis in generatione fua:86 ferpês ^6( _ t trat omnibus beftijs,quas fecit dominus fuper terram. Quartus repre ^''f'iitiiii^p^^^’^Q^’^tfim fecundi libri poffidet,in quo hoc Pauli teflimoniû ex/ ^'’^ptrf i '^V“ gratia ego Paulus uindus lefu Chrifti pro uobis gentibus.86 ^ttcal ^ , ® ’pfemanifeftus eft, earn tantS partem ponam expianationis,qux '^f'°'nte]P'^'æ^*^^’^’” ^^’ttftt Icfu Paulum efle pro gentibus:poteft 86 de mar/ 5^3atipj''SM^odRoina: in uincula coniccfus,hanc epiftolam miferit,eo tepore ^’’’•Utts 7quot;?°”^’^ ^^ Coloflenfes,86 Philippêfes,in alio loco fcriptas efle mon k^uon r ^.^’■‘•‘^’fluia in plurimis locis ledum eft,uinculum animæ corpus hoc ^toerl'’? *■ ^^^tifa teneatur in carcere:dicimus propterea Paulum corporis next ^M ”’’^®‘^f5“^’'ti 26 elfe cum Chrifto,ut perfeda in gentes per cum prædi/ quidam alium fenfum in hoc loco introducant,quod Paulus ^'’’'’HnT^* fandificatus ex utero matris fuæ ad prædicationem gentium anlt; ’^^^^^^^ carnis acceperit.Et in hoc loco triplicem,ut fu/ putter«• Jf’Q'^^^ pofui.In prima,quid mihi uidereturîin fecunda, quid Origenes ^tosc***^^*^’^^**^ -^PoUinarius contra illius uadens dogmata fentiret. Lege ^ tiifi ita repereris,crimen fatebor. Quod eft in ifto loco '^ftmt ”*^'“? * ^^^^*^ nimirum,pro quo fupra refpondi,quare non eos à quibus \nao’*^°®*’'^’’*quot;' ^ Superfluum eratper fingula Apoftoli teftimonia, eorum ’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ opufcula translaturum in præfatione fignaueram-Et quot;^Sloria ^”'^*^' animam corpore,donec ad Chriftum redeat,86 in refurredio/ tonuptiumn^g^ mortale corpus incorruptione 86 immortaUtate com
mutée
-ocr page 604-lt;lt;6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYHI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .
mutet,non abfurdæ inteUigcntiae eft.Vnde 00 Apoftolus;Mifcr ego,inq ’j^jtijs quis me Hberabit de corpore mortis hums C Corpus mortis appelons, q ^jj £lt; morbis fit perturbationibus ac morti fubiaceat : donee cum
gloria:06 fragile prius lutum, excoquatur feruore fpiritus fanAintawn* ^^^^^ mam:demutâs gloriam,non naturam. Quintus locus ualidiffimus ponentes illud Apoftoli teftimonium:Ex quo totum corpus copacfhimot .^^^^jj tinatum per omnem iunduram fubminiftrationis,fccundum op^’^^fæ’’^z,jindiî furam uniufcuiufq membri augmentum corporis fecit in ædificationew ^^p|^ ritate:latiftimam Origenis expofitionem, 00 eofdem fenfusperdiueruU^^ ^ uentem,breui fermone conftrinximus : nihil exemplis Si anertionibus i ƒ ^^^^^ rentes. Cum tp perueniffemus ad fine, hæc fubiccimus.Igitur Si in r^^® ^fiu mum, quado corpus totius ecclefiac nunc difperfum atq; laceratumjU^^s^,^^^), Chriftus lefus fanaturus aducnerit:unufquiiq; fecundummenfuramndti ^^j^^ tionis fihj dei:quem ideo agnofcere dicitur,quia prius nouerat, Sip^“^^ j^jijz fiit:füum recipiet locum,£lt; incipiet id efte quod lueratîita tanien,utnoni ^^^ refim aliam omnes in una aetate fint,ideft omnes in angelos
quodq; membrum iuxta mêfuram Si officium fuum perfectum ^^ * ^? ƒ ^ieif angelus refuga id efte incipiat,quod creatus cft;ut homo qui de paradiio nbsp;nbsp;.^
Óus,ad culturam iterum paradiu reftituatur:Si reliqua.Miror te homing® P ^^ tiffimum non intellexifle artem expofitionis meæ. Quado enim dicoa» ^^^^^ non iuxta aliam hacrefim omnes in una aetate fintpofiti:ideft omnes in ang^ formentur : oftendoSi eadequibus difputoefte hæretica,Siabaliahæt^ ^ pare.Quæ funt ergo duæ haerefesC Vna,quæ dicit omnes rationabiks créa ^^ .^^^ angelos reformari. AItera,quacafleritunumquod(5 inreftitutionemun ^^^j quod conditumeft. Verbigratia;quiaex angelis dacmoncsfunt,rurfuin ^,.ypj angelos fieri:9i animas hominû, ita ut funt conditæ,non in ^’’g^®®’ p^’Lqueü^ ® àdeo funtconditae reformari, utÓi iufti Si peccatores æqualesfiant.-^^ Lum fcias,me non meam cxplicafle fentêtiam,fed inter fe hærefes comparalitjQ utranep in Graeco legcram,difputationem meam hoc fine compkui. Meff ^’^^^^; pra diximus,haecapud nos obfcuriora funt,quia inTKtpoQiKÜs dicuntur® ^^jj Si omnis metaphora,fi de alia in aliam linguam transferatur aduerbuni,4 ^^^^^ quafi fentibus, orationis fenfus Si germina fuffocantur. Nifi hæc ^^'^‘■®'\ fmlJ repereris,quicquid dictum eft,meum putato. nbsp;nbsp;Sextum,quod Ói ^’^^^ii-oftoH
obijcere dicitur, fi tarnen nihil in medio frater oblitus eft:cur iHumlocuinnP ^ interprétas, ubi ait: Qui uxorem fuam diligit,feipfum diligit.Nemo cniw^ fuam carnem odit,fed nutrit 06 fouet earn,heut 00 Chriftus Ecclefiamîpon ^f^j cem expofitionem, Origenis pofuerim quaeftionem, ex cuius P®'’^®® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nt
ne dixerim:Opponi nobis poteft,quod non fit uera fentetia dicentó ^o» gt;nbsp;^^ mo unquam carnem fuam odit:cum morbo regio laborantcs, phthifi ^ ^ .. jj diftillationibus, mortem uitae præferant,ÔC fua oderint corporaiK fentirem adiunxitmagis itaq- ad tropicam intelligentiam fermo *’®^^^'^niiii-dico tropicamidoceo uerum non efte quod dicitur,fed allegorig nubilon^ ^^ Ponamus tarnen ipfa uerba quæ in Origenis libro tertio continentutlv^ quod illam carnê que uifura fit falutare dei, anima diligat 86 nutriat K difciplinis erudiens,Só coelefti faginans pane,86 Chrifti fanguincirrigans.u dia amp;nbsp;nitida,poffit libero curfu uirum fequi,ÓC nullo debilitatis pondèreprs? ri.Pulchre ctiam in fimilitudinem Chrifti nutrientis Sd fouêtis Ecckfiam,amp;- ^^j^j tis ad HicrufaIem:Quoties uolui congregate filios tuos,ut gallinacogregatp fuos fub alas fuas, Sd noluiftitanimg quoq? fouent corpora fua, ut oormptiug® induat incorruptionem,8d alarum leuitate fufpêfum, in aerem facilius “^^^ÿ Foueamus igitur 86 uiri uxores noftras,8lt; animæ noftræ corpora : ut K uxo ^ uiros, 86 corpora redigantur in animas, 8d nequaquâ fit fexuum ulla ^V ^ ^lit^ quomodo apud angelos nó eft uir SC muiter,ita 86 nos qui fimiks angelis lud® ^^
-ocr page 605-lt;11155 J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ADVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;557
j^P^'cem '”*^^^*^us effe quod nobis in coeleftibus repromifTum eft. Supra ’^^^tesjf)*^®®^®®^®™»^^«nobis in teftimonioifto ciTe uidebatur, expreffimus ^^ fimplicem intelligêtiam pertinct, fanda inter uirum 2lt; uxo ^''suiAu'^^^r^ ^^^^ iubemur,ut nutriamus ÔC foueamus coniuges:ut fcili ^^tiaeft j ^^ ^ weftitum,6C ea quae funt neceflariapraebeamus ♦ Hire noftra fen-''’^^ nol'^^*^”^ ^^““^ fequitur dein ceps, 00 opponi nobis poteft,oftendimus ^’^foluta r ^^ ^ contradicentium intelligi debere perfona.Qng cum fit breuis *’*3’’odeft ƒ °®^®» ^ iuxta id quod fupra diximus, etiam allegorize umbris,de ^^''^'41 i h *^.Q^°^ ^'^^ ^^^ deprauatattamen accedam propius, £lt; feifeitabor i^^Wiiv ”^^ di^putatione difpIiceat.Nempc quia dixerim, animas ut uiros foue ^’atefuf^^^r^®’'?®”’ ^“^gt;“^ corruptiuum hoc induat incorruptionem, 06 alaru '‘’^^dneo P . “’gt;® aerem facilius fubleuetur.Qiiando dico,corruptiuum hocin iMfeon^^®^”’’»’'®*' ®aito naturam corporum, fed augeo gloriam. Necnon '’'’^Meft ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leuitate fufpenfum in aerem facilius fubleueturîqui alas aflu
^ttjjmo****”'^’^**^*^»’'^^^*”“® ^^ cœlum uolcgnon perdit efie quod fuerat. Sed ^®'p0ra ^X'' ^^ ^^æ fequStur:Foueamus igitur 86 uiri uxorcs, 86 anirnze nofirae ^ uU^uxores in uiros,86 corpora redigantur in animas, 86 nequaquam fit ^^'finiil '^'^^'^^‘^asifed quomodo apud angelos non eft uir neqj mulicr,ita 86 nos ^«Ibb ^ ^8^'® ^“^ fumus,iam nunc incipiamus efie in terris, quod nobis in '^piain ’'^’^°“’’®“” efi • Reifte mouerent, nifi poft priora dixiflem,iam nunc ^^plJin** • ^^°^ nobis in coeleftibus repromihum eft. Quando dico, hie effe ’^'^fisa7 “^’•^8, naturamnon tollo fexuum, fedlibidinem,86coitumuiri 86 *^’^ores [ p°’^^®}^® ApoftoIotTcmpus breue eft, reliquum eft ut 86 qui habent f’^ptemf*^ ^ ^'^^^ ”^°” habeant.Et dominus interrogatus in euangelio: cuius de ^»nea*' '^ ® refurredione effe deberet uxor,ait : Erratis nefcientes fcriptuz ' ^an nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^”*‘“ï'^^ufr^^^æn^ c^i*“^^^ nubent,necg nubentur,fed erunt
^^Pit dT**^^ *^ ^'^^° ‘ ^'^ reuera ubi inter uirum 86 mulierem caftitas eft : nee uir ^''snon ^'^^foemina: fedadhuc in corporc pofiti, mutantur in angelostin quiz ^iQî in Ch'a^^^ mulier.Quod 86 in alio loco ab eodem Apoftolo dicitur : Quiz Xoti^f ^°^^P^'^^®*®ft*s ’ Chriftum induiftis;non eft ludæus neep Graecus, ^•fin Ch^-ß ^^^ liber,non eft mafculus neque foemina.Omnes enim unum uos ^quot;iSCh f °^®^’*’ bed quoniamde confragofis 86 afperisloeis enauigauitora • ^°® crimen impadum tota fi-ontis libertate repulimus,ad alias eius acz lioniin*'*^P^*®’^“*^“® ”°® mordete nititur,tranfeamus. E quibus prima eft,me perinfi^^H^^*^“™’®”****^™ dctradorcm,in præceffores meos genuinum fern/ ^ftcin ■i?^^’P^’-^’^^”’3^uitis in opufculis meis nomen taxauerim,uel quem iuxta ^i'lniL ■ * ’^^^Î^^^^P®^’ï'’^€”®*S’*“ autem contra inuidos loquor:86Luz ’Mner^'^^^^^ Afinium Pollionem de genere Corneliorum,ftili mei mucro con 7 '^ ^^^^ή”^olt;æ 26 liuidæ mentis hominem à me fubmoueo,86 ad unum ftipi *^0*^ a^^^ ^^*g®»ï?*^ uulnera fua partitur in multos C Quid ex impatiétia tod’ Pk™’Oßendit fe eue qui petiturCObijcit mihi mixtum periuriû facrilegio,
'^^^ ad inftituendam Chrifti uirginem loquor : ante tribunal iudicis ’omin^jP®^^*^® bm^nunquam me literis fecularibus daturum operam,86 nihv CâJnh^^^^'^^^^æ ^’^^’öonis interdum memincrim.Nimirum ifte eft Saluftianus »enr ^P^’^^^’'°bis per Magnum oratorem,non magnam mouerat quæftioz fom '^®®^® breui fatisfecimus. Nunc quod inftat pro facrilegio atque periurio tof** ^P°“^®''^“*n eft. Dixi,me feculares literas deinceps non ledurü;de futu ponuo eft,non præteritæ memorig abolitio.Etquomodo(inquies)tenes, quod ° ^^™P°^^ ’^°’' telegisfRurfum fi aliquid de ueteribus libris refpondero 86 diz teft° • *^ ^®^^*® cofuefcere multum efttdum renuo,crimen incurro:86 pro me iief”'°^Ïi^’”P*^°f^’^^^®’^°^ *P^ arguor,quo defendor. Scilicet nunc longo ferma txendutn eft,quod probant confeientize fingulorum.Quis noftrum non memi miântiæ fua ^ Ego certc,ut tibi homini feueriflimo rifum moueam:86 imiteris b b aliquan
-ocr page 606-55'8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYJHI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x^tfi
aliquando Crâflutn,quern feme! in uita dicit rififle LudHusîincmi’w
fitafle per cellules feruulorumtdiem feriatum duxiffe lufibus:2^ ad Orbi “’ ^jez entern de amæ finu tradtum efle captiuum.Et quo magi's ftupeas,nuncio ^^^ caluo capite,fcpemihi uideor in fomms comatulus:0Cfumptatoga,ant^’^ j/^iJ controuerfiolamdeclamare.Cumi^experredlus fuero,gratulormclt;^*‘^*^”,.LfcS) lo liberatum. Crede mihi multa ad purum recordatur infanria. Sttó^^ j. jqiiJ oleret tefta ingentoli tui,quo feme! fuiflet imbuta. Lanarum conchyhanu gjj
8 diluunt. Etiani aßm 8C bruta animalia,quamuis in longo innere,nouerai'’^^^.^^.j diuerti'cula. Miran's fi ego literas Latinas non fum oblitus,cum tu Gretas giftrodidicerisî'Septemmodos conclufionumjdialedicameelementado j^^ quid fignificet «fiuna, quod nos pronûciatum poßumus dicere,qiiogt;’^° Jz uerbo 06 nomine nulla fententia fit. Soritarû gradus,pfeudomeni argu^as, matum fraudes. lurarepoffum me pofrquàm cgrelTus de fchola
9 omnino legiffe.Ribendum mihi erat igitur de Lethæo gurgite iuxta «^, ^j^yt' rumine arguar frire quod didici.En tu qui in me paruam criminaris f*^^“*?L(liz deris tibi literatulus at9 rabbi : refponde,cur frribere aliqua aufus fertiHîmum Gregoriû pari cloquq fplendore transferre. Vnde tibi tanta uff ^ copia, fententiarura lumen, translationum uarietas,homini qui oratona» t^' mis labris in adolefrcntia deguft^ic’Aut ego fallor,aut tu CiceronemoffUt^f^ tas . Et ideo tam difertus es,mihi^ ledionis eius crimen tntendis,utfolas*® ^^^ clefiafticos tradatores eloquentiæ flumine glorierisdicet magis phi^pho® ^ uidearis,fpinas Cleantis,8lt; cotorta Chryfippi noncxartequamnefds,it ^ genîj.magnitudine. Et quoniam Stoicilogicam fibi uindicant,8^ tu huw si j deliramenta contemnis,in hac parte Epicuraeus es.Nec queris quomodo,» H ^ ïoquaris.Quid enim ad te pertinet,fi alius no intelligat,quid uelis dieff^qu* ^ ad omnes,fed ad tuos loqucrisgDeniq; 2lt;ego feripta tua relegens quaquaw .^p dum non intelligam quid loquaris,ôô Heraelitum me legere putemîtamcn ,j^j,j Ieo,necme pœnitettarditatis.Id enim inlegendo patior,quodtupaterisw ^^^^ do.Hæc dicerem,fi quippiam uigilans promifîlîcm.Nûc autem nouuw nuf ^^^^ tiæ genus,obqeit mihi fomnium meum.Vtinam celebritas loci 66 ^10^®'''''^']^,^-^) to orbe conuentus,fincret me diuinas feripturas legere. Intâtum fpacia a*^ ^jj, externa meditandi.Sed tarnen qui fomnium criminatur,audiat propiKtan* ^^, foin nij s non elfe credêdumiquia nec adulterium fomnq ducit me ad ^’'^Î’^po corona martyrq in cœlum leuat.Quoties uidi me elfe mortuum,ô6 in fepuy Lz fi turn c” Quoties uolare fuper terras, 06 montes ac maria natatu aeris transi ^^^^ Cogat ergo me non uiuere, uel pennas habere per latera î quia uagis iwagiil ; mens fæpc delufa eft.Quanti in fomnis diuites,apertis oculisrepctc medici ^^. Sitientes fluminabibunt:06 cxperredi,ficcis faucibus gfluantTuàmefownij|-gis fponfionemiego te uerius firidius^ conueniam. Fecifti omniaquæw ^^ mate promififtiCQuicquid monachi uocabulum Hagitagnoftruniutcrq ‘^T^ Cauc quæfo,ne per trabem tuam,feftucam meam uideas.Inuitus loquor, ci t ^^^^ dantem linguam,dolor in uerba copellit.Non tibi fufRciunt,qux dcuigihc-K ^ fingistnifi SC fomnia crimineris. Tantam habes curiofitatemmeorumaduui”'^^ quid dormiens fecerim,dixerim'ue,difrutias.Prætermitto,quæ c5tra mcIogCquot;-^^ propofitum tuum deturpaftéquæ in depompationem omnium Chriftianorm^ uerbis Si opere feceris.Hoc unum denuncio,2lt; répétés iterum iterumepmon^ ’ Cornutambeftiampetis.2lt;nifi caueremillud ApoftolilMaledici regnuinddH ^ poiïidebunt;5lt; mordentes inuicem,confumpti eftis ab inuicem:iam nunc fen^_ de paruula fubdola^ concordia, magnam tibi in mundo ortam efle difcow^ Quid tibi prodeft, apud notos panter 06 ignotos in nos maledida congercre. quia Origeniftæ non fumus,66 in cœlo nos peccaße nefrimus, in terris argn*® peccatores; Et ideo in concordiam rediuimus,ut mihiloqui contra hatreocoJi’ liceret:ne fi illos defcripfero, tu te appetitum putesç’Quamdiu non renuebaw ^^
-ocr page 607-ADVERSVS RVPFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$0'
4 tJstioftem hiarrijfcqucban's ut magiftrum, fratrem SC collegam uocabas, 8ó cathoE* ^“’nmomnibus fatebaris.Poftquam non agnoui laudes tuas,Slt; me indignu tand ^’'''Praconio iudicaui,ilicó uertis ftilum,amp;C omnialaudata prius uftuperas:de eo/ ' ^’'^’’^Ó^ddccproferens 2lt; amarum.Sends ne qUi'd taceamCQuod xftuand pez oduerbanon comodemCK cum Pfalmifta Ioquar,Pone Domine euftodiam ori ^^amp; ofimm dreûftandæ lab ijs meisï’Non declines cor meum in uerba maliciæ. f^ibi:Gum confifterct aduerfum me peccator,obmutui,Só humiliatus fum,Slt; fiz “dbonis. Et rurfustpadus fum quad homo non audiens,nec Habens in ore fuo j7^^§'jtiones,Sedpro me ultro tibi dominus refpondebiqqui dicit per prophets, ’uindida,ö6 ego rétribua, dicit dominus.Et in alio loeotSedens aduerfus fraz Q^)J?“®M'^®^3’’isgt;8lt; aduerfus filium matris tuae ponebas fcandalum. Hæc fez , 5» tacui 1 exifiimafti inique,quod ero tui fimilis : arguam te,Só ftatuam contra If nbsp;nbsp;'^lut in te uideas condemnata, quae falfo in alij s criminaris. Audio praez
ftaobijcimihi à Chryfogono fedatore eius: cur in baptifmate dixerim uninerfa r ^«tadimitti:2lt; mortuo bimarito,nouum uirum in Chrifto refurgeretatq; iftiufz lib li ^^^*^^°^^® '^ ccclefiis eflenonnuUos. Cui brcuifermone refpodeboihabenÉ j^p^jQuem in crimen uocantplle reipondeatthunc fua difputatiorie fubUertat, ^ƒ''‘pufcriptis arguat. Quid aufteritate frontis 8lt; contradis rugatisep naribus, ^^fîua uerba trutinatur : 06 fanditatem apud uulgus igriobilè,nmülato rigore j^ j'Wt'^Audiatnos iterum proclamatesjueterem Adam in lauacro totum mori, jj^ o^m cum Chrifto in baptifmate fufeitaruperire Chóieum, Ôi nafci flip er code t(5' . »^‘^usjtto quod ipfi propicio Chrifto hac quæftione teneamur:fcd inz quod^^r^ ^^^”^^® quid nobis uideretur,tcfpondimustnulli præiudicantes fèqui musf ^^^^^^*^^^5 ^^^‘^^^^’^’^°'^’^^ fententia fubuettentes. Neep enim ambiz ïor ^^f'^°dum,qui latemus in cdhilisinec humilitate damnata,epifcopatum auz ke *®?*^^®^usïncc eledum pontifieem à dco,rcbdli cupimus mente iugu: Lf'', ^^^’^•^ohæreticiSjhgreticos nos docemus.Pecunias nee habcmus,nccha i^^uolumus;habentesuidum2lt;ueftitum his contend fumusiillud deafcenfore
®ös dommid iUgiterdeCantantestQui pécuniam fuam non dedit ad ufüram,8Ó ^J'^V’P^’innocêtem non accepit. Qui facit haec^nort mouebitur in aitcrnum» amp;° 4«i non facit, iam cofruit in actèrnum
FRACEjDENTIS ËfiSTOLÆ ScMOLIA
fiffixiuf iauxri/üj/. ] Idcft,UC' nenummortiferû. ÇPræz dicatiortis diafyrticæ ftroz phis.joizaw^M GræcceftdP ftraho,fiuedilaccro. Stro' phacft oblique tortus fer? mo j idéft cum aliud agi/
II^H''f™°*‘’quot;®P’^fefegt;‘att otfî quid difz ïi^t *. ’’“’’^»^^“dado uituperemus. ’ipnji?“’*^*^®®’’!“®», diafyrticas ftrophas 'lgt;iic(), T^^I®farta ]Idcftfcconciliata:ncz fruftraconncditurjSZ re
•iiliili|,’’'?’®®**^Pl*^lgt;sHoratianis. ^ Et Idéft,hulliuS pree ff SC conz ^off j’“®’'^^^dtóontiiiqüodhuncloz M F . f'™ ®^*^ deprauatü,fed non uno We *®^*'^'^* Marcionis] Nam id fcriptü ejj ^oniectoex ueftigijs quibufdam codiz ^quot;^æ“^^ inftauratio eft. Sentit enim ^« irR°''^^^ Marcionis haerefim ex fuis liz %hquot; k ’'’'“^ i'epente doftrinam ] Hæc Iro “^°uit, cumilienunquâ fuerit dodus.
amp; ipfc pro doifto fît habitus. lt;|f Siepaterilié deus ] Verba funt Aeneæ optantis ut Mezenz tius fecum congrediatur, ita utminitabatur. Locus eft Aeneidos libro dccimo aliquot uer bulis commutatis 4 Hieronymus carmen ad fuamaccommodauitfententiam. qf Qyamz Uislibraueriti ] Innonnulliserat,limauerit. Forte uibraucrit legendum. if Cerealiaqi ar ma.] Palam irridetaduerfarios.Ccrcalia arz mâ dicuntur,qüibus frumêtum molitur, pin fîtur amp;nbsp;coquitur: quæ omnia fotdida funt. Et addidiufeiTi rérü,hoc eft,äda(fti inopia. Allm fît àutcm,imô retulit uerba Maronis è primo Aeneidos. «f Demundisuelihtermundis.j Sic enimhabebant quidam Cxemplarià. Sic aut dixit intermundum,ut nos interregnum* ta Sab autoritäre teftis. ] Nam martyr Græce teftem fîgnificat. i[[Etinclytus «wT«ri ] Sic hâbebatur. Quidam codices indicant feribez dum efte ffvyy/iafive, idcft feriptor.Mihimagis probatur rpyTtfÄrnjideft corn politor. Nam ilz lud tralt;ftator,abinterprété quopiâ additum eft.Et xvifTX}'f(x, librumftudioelaboracum fîz bb x gnificat
INAPOLOGIAM HIERONYMT
gnificatjK mox fequitur de fyntagmate.lt;([ Ita utcorruptum] la/vfaa^v,legcdumeft,non cor ruptum;hoceft,ducemamp; antefignanum. 4;z fvfii Grace, uertexamp; apex eft. Vndecorypha umuocantfummö Siprincipem catcrorum. ç Et in ifto uolumine ^iviAijny/iifiu,^ Ideft falfa infcriptionis,fiue falfi tituli. i^r Palinodiam] Ideft recantationem,quod uulgóuocant rcz uocationc. Stefichorus enim uituperata uerfi bus Helenaoculisorbatus eft,doneeeoslauz datarecepit. lt;([T»r «wlt;,A«j.;«r.] ideft defenfioz nis. lt;(f Sardanapalumj Rex AfTyriorumfuit 3 Sardanapalus,uir quauis mullerecorruptiz Or. lt;,[Sapicntia columen]Ironiaamarulenz tior. Columina uocamus principes amp;nbsp;fumz mos,quaficolumnas. lt;CLui fuiapud Latiz nosimpareft. ] Imparem dixit pro diflimili. Notât enim Ruffinum qui Gregorium uertez rat Latine,fed parum feliciter.Proindc qui az pud fuos eloqucntilTimus erat,interprctis uk tio diffimilis eratapud Latinos. lt;|f Ad certa perucniam] Ex Latinis ueftigijs codicum con qcio fubijciendam hoc loco Gracam uocem «gt;'Tzgt;«;ta^, ideft aduerfarium,uel irrlfuKci)^ ideft amulum,uel «i/Tz'jraA^A'jidc’ftaduerfarium.Ma lim i/a/i/tvTK aut a^Layi/ifT«, fi quid fuffragaz rcnturexemplaria,ut intelligas fenemdifeiz pulum.HacuoceKalias inRuffinumutitur. lt;nbsp;Bonus trapezita. ] Ideft argentarius, fiuc menfarius. 4Sus Mineruam.]Mincruadea iuxta fabulas poetarum,prafes eft ingcniorû 81 artium. Sus animal ftupidiftimum K indo' lt;ile.Itadicunt, Sus Mineruam:fubaudidoz cet,cum indodus docet docftifllmum,ftultus confiliumdatfapienti. ^Infyluâ ligna]Qui docet cum qui abundat dodnna,ligna depor tat in fyluam,unde petuntur ligna. Allufit ad Horatianum illud:
In fyluam non ligna feras infanius.
4 ^‘ Ariftarchusnoftri]De Ariftarcho cenfore fcripforum,alias diximus. lt;,f Cernufus]Lez gendumopinor ccrnuus,hoccft,pronusamp;in tentus,quodGracidicunt 'i^Kvsrjuf. Vfuseft
men periculo datur,qp mulabat] Seruit arguraétatiôi
Nam in alia quadâ epiftola,palam nbsp;nbsp;. jj^ lum ignorafle Græcamgrâmanc^* fitarc] Eft tacite timidecploqui. I^iie' uulos] Græca defunt.Ex Latinis quot;'^gdicaS» ftigqs legêdum conqeio “'^*’''gt;Y*’^ jj5prî lenex fcholafticus.Nam Minetua » i jjj] fide t, quæ GræcisAthena dicitur., nbsp;nbsp;^ Venuftemutauitnumerû,ideftqua 0z tus fît diuittjs. If Plus olei] ^“j® p _,of(lii^ lam lucubrabat. if Vtà cane i’*^^Lj,pri'' nés cum primum accederetadrheto^ ’ ^ mam rhetorics literam non poterat re,nempe R,quam literam caninam ^^ hancenimexprimut canes rixante • ^3 tu in triufjs] Ex Eclogis ’“«^g'^'an^’ Vg/ torû turba. ] Cirratos pucrosappd* ’ pillos nondumattonfos:iraPerfiuS)
Te'n’ cirratorum centum didata lui • Milcfîorû.] Milcfîauocatlafciuas cuiufmodi fut Apulei De,ifinoaurco_ copiofepolitiflimusille Polirianasin ^j turia. ifTeftamentum fuis.]App3m ^ fuiffe argumentum defue t«^,®‘®Lj|i[iK)' dente,quod Bc(ros,hoccft barbares peredcIedaret.De Beflis diximusi phio Nepotiani. Â Fidus bariolas] ~pj|ij git fe pofte diuinarc.lt; Nares uerbet J^^jz offert olfaciendû aliquid,utitanias - t_ fumferiat:autguftandum offert,ai rg^pj^
Scorpionem uocatuncum quiddam.Similem fentêtiam habet j„ tomo,fecundo aduerfus louinianum -up circulis platearû quotidiefidusario ^^,j torum nares uerberat,^obtortoia gt;nbsp;^ („ arrodcntum quant. Porró . j-jc (a^ nominetpro fcorpionc,probabilcö ; ,jj pionem fuifie fcriptum,potius Q*“ ..j-jm, ’ nem. lyOrigcnisSinosjQuidaao j, hac Origenis,omnê uno pronomina tentes fentetiam. Nam haftenus citauit Platonis uerba. Qua ^‘^‘1““” LJs ab hocuerbo Prudentius inhymnoantecibum ‘ funt.Ideo addidit Origenis,ut inK .^ ipfofubqcinonexPIatonecitari. f _^fj (TÄTi ]ldcftdeofculamini.Namhancu pofuiex ueftigijs Latinorum codicu amp;alibiin huiusfcriptis depredimuj. ^^^^^^ enim ofculo adorabât. lt;nbsp;AlexanoW^, difeum intelligit, cuius extant 4 Ne per fomniû quidem jProuerbia i ^^ dum eft, ôizz^i har' i'vof.proco ter quidem. Hf Quiapriusnouerai.] nbsp;nbsp;^ elcgantiam uerbi. Agnofeimus ^'’'® prius cognita. Cognofcimus Q“æ?' ^ji/ lt;nbsp;Quia àMuyt/iKSt'i Allegorice,quidam Q
dicendo: Qpod modo cernua foemineis uipe' ra proteritur pedibus. ^ Hyperbata. ]Cum multis intcriedis uerbis,fermonis feries per/ turbatur.Fitautéaliquando utinhuiufmodi fcriptor parum attentus,non reddat id quod cœpit,oblitusfui. HfHiulcam fugcrc.]Crcz bcr confonantium concurfus afpenorem facit orationem:crcber uocalium coitus,hiulcam, hoc eft hiantem facit. Nam uocaics oris hiatu pronunciantur. i(| Eligatipfequoduitio] SP gnificat nihil illicefle non uitiofum. ^Nc ilz lud quidem Socrati] Hocloco uerbö debuez rat,additum uidctur ab indolt;fto quopiâ. Saz tis crat,nc illud quidem Socraticum nofle:ut infinitum ponatur abrupte propter affedum admirationis. «Uquot;Nauc agereignarus timet. ] VerfusfuntHoratïjexEpiftola ad Auguftu. Abrotanum herba medica eft. qua minore ta
ces fiirafio/iiixe, Nihil autcminterai.iHun^ allcgoria,per petua metaphora eft- ƒ . regio ] Hic eft quem Graci oocantk» . Phthifi]Idefttabc,Grace
gis arbitror legcndü
diculari,qui foedus eft3dncoIerdbiliSA^^^^^^
-ocr page 609-|
ADVERSVS RVFFINVM SCHOLIA ^ tatCirm ^^^^^‘^’AfiniusPollioinfcnfusc' ’'’uidebat gloria illius:ut tcz Controuerfils. ff Si hiftricu Kendnm ’®5’”^æ^s habebant hiftricola,lez txgener °P®°’^^*^*'*cofaE.Hiftrix animal eft ■»s obCmîquot;**^*®’^’^™’^* tergum habet fpi' 'lehidri ?’ *Ï’’“5 ’””” uult,ciaculatur.Vnz * '’’cntis uocat,qui fpinas in aniz Calnhi,/^'^’^”^ aliospetat. ff Saluftianus fubinde uocat Ruffinum, autem is fucrit, i hiftoriæ intcrcidcruntexcez Ad “^^S”^® fis,non facile eft expliz ''Jrro,D’^quot;^^°®^'^*‘^’‘^“'”’’^*^“o crunê inz lien quot;^§®f ^^ legere poetas,citat carz l’ihuLirri ^^‘^ O‘’biliumfæuientem] Or^ ^us Dbn f *æ^ magifter fuit,quem Hora^ “■»nes H ^? “ocat, cuiufmodi funt fermé quot;’'luxer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;portenta qusdam « pquot;‘’’‘**’o*’*'*bilium perfonas pauenz ! quot;quot;hoceft f®’®J“S]Ideft cirratus,Ht ante di ^Mana a quot;“^^tfepaerö adhuc. ^ Con P^opofir ^ 'P“'‘Pu*‘æ« lt;(fifi«/i»} Quam nunc uarqs appella '?°’^^’“f’^^ftaturGelliuS‘ 4SorP ’’pl®®’'*^®n Græci,Latini uocant lt;aaiinn^®“*of«®fy»ogifinQ:ut,Triginz ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenex.Quid fiaccedat ''’Kanda J^®*^ ® alterrEt fic gradatim inter' ’’'’quam fietfenex.Vnus nummus APOLOGIÆ HIERONYMI |
non facit diui tem, quid fi accédât unusfquid fi unusf lt;f Pfeudomeni argutias. j tviMnivamp; Græccmenticns.Eftamp;hoc infidiofum fylloz gifmi genus, feipfum deftruentis : Cretenfes mcndaces.Si uerumeft,non funtmendaces: quum Epimenides quihocdixit,fuentCrez tenfis.Si falfumeft,non dixitucrumEpimez nides.Igitur,médaces Cretenfes. ^fSophiO matum fraudes.] Elenchosintelligit,quiuaz rijs modis decipiunt,æquiuocatione,amphiz bologia,diuifionc,amp;altis huiufmodi rationiz bus,quas tradidit Ariftoteles. H[ De Letheo 9 gurgite] Videlicet ut poiTet obliuifci. H^ E t Hc raclitû. ] Heraclitus data opera obfeur us fuit in libris.Vnde cognomen inditum fcotini,id eft tcnebricofi.De hoc Socrates dixit,ad ilz lius libros intelligcndos opus efie Delio nata' tore. At ó deus bone,quid fi Hieronymus au' diffet quofdam huius ætatis theologos rhetoz ricantcs,K abyflalcm illamfuam fapientiam prodigiofis fchematis effcrctes.Nonnullis in locis uidetur diuus Hieronymus fecö pugna^ re. Siquidê in Epiftola,in qua narrat hoe fom nium,planè negac hnfle fomnium,fed reperiP fe fe fcapulas plagis Iiucntes:hic ridet tanqua friuolum fomnium. ifl' Propofitum tuum.] Quum Si ipfemonachuseflèt. «^In depomz pationem.] Ideftin traduftionem amp;nbsp;infamaz tionem.Nam in pompis circüfcrebantur quæ dam fpedanda populo, if PerireChoicum] ^ïitip, ideft tcrrenum,didum apparct quaff jtrdiK^r, idcft pulucrcus:nam yw, puluis. ADVERSVS RVFFINVM |
LIBER SEGVNDVS
VC Vs QV E decriminibus, imo pro crfminibusmefs : quæin mé J Ö quondam fubdolus laudator ingeffit, 66 difcipuli eius conftantius arz li | guuntmon ut deb ui, fed ut potui,moderato dolore refpondi.Propofi/ é turn quippe mihi eft,non tam alios accufare,quam me defendere. Vc niam ad apologiam eius,qua fando Anaftafio,Romanæ urbis epifco ’»edï 7*“^®*®i^îôC in defenfionê lui, mihi rurfum calumniam ftruit,tantumqj pedc ^’^^^^P^^5 turbine,ÔC in profunda dcmerfus, meum poriffîmum inuadat W ’^.®^‘^“® autliberetur,aut pereat.Dicit fe primum refpondere rumoribus - r ^°”^æ carpatur fides, hominis probatiffîmi tam in fide, quam in chaz ’ïnit a •’’'''® P°^ triginta annos parentibus redditus, nollet eos deferere,quos Üï8il' ®^^f»quot;^^ inhumanus putaretur,aut durus: 06 tam longi itineris laborc ft^****’^^ ^^^’^^’^^®® labores elTet infirmus:ipfum uenire uoluifle. Quod quia no ’ï fr ? ^^^^^^^o*quot;®® ^i^os mififie baculum literarumiquem ille teneret in dexte ^crilj æ”*^**^“ côtra fe abigeret canes,Si probatus cft cundis,SC maxime ipfi cui ’ppe ^'^*^^°P° ™ ^‘^^ ^ charitate dei : quomodo Romæ mordetur SC carpitur, SC H' æ.^^.^^^æ^^ ^“* fama crebrekitCDeinde cuius eft humilitatis,probatû ^a 7*^'^ ^^^ ^ charitate dei,cum apöftoli petauDomine adauge nobis fidem, fidem,ut granum finapis.Êt ad ipfum dicatur Petrü:Moz ^ua p d^^*’e dubitaftiCQuid loquar de charitate,quc SC fidc SC fpe maior eft:SC ’Or^ ' o”® °P^2tpotius quam præfumit : fine qua SC martyrio fanguis effufus, . ™^ traditum,coronam non habet præmiorum C Harum utranq^ ifte “’umdicatjUt tarnen contra fe habeat latratores;qui nift inuidi pontificis baz b b 3 cula
-ocr page 610-562 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMI
culo rcpdlanturjatrarc no ceffant. Illud uero ndiculum,quod pofl tngifttailgt;®lt;^ ad parentes fe reuerfum elle ladar, homo qui nee patré habet,neematreWjSiquo’ uiuetes iuuenis dereh'quit,mortuos fenex defiderat:nifi forte parentes militari iw gari4 fermone,cognatos 00 affines nominat:quos quia non uultdeferezejncinl’ manus putetur aut durus, ideirco patria dereheta, Aquileix habitat. Périclitât^ Ronig ilia probatiffima fides eius:00 hie fupinus 00 la ri ulus poft trigintaannospet mollilTimum Plaminiæ iter,efledo uenire non potefttfic^ prétenditlongiitincn« laflitudincm,quail triginta annis Temper cucurrerit:aut biennio Aquileia fedens, practeritiitineris labore confeAus fit. Carpamus rcliqua,Sv ipfaepiftolæeiusuct' ba ponamus. Quamuis igitur fides noftra perfequutionis hæreticorum tempore, quum in fanSta Alexandrina ecelefia degeremus in carceribus 06 exiltjs,qu^t‘’ fide inferebantur,probata fit. Miror quod non adicceriquinctus lefti ChriW^^^ beratus firm de ore Iconis 106 Alexandria: ad beftias pugnaui,6v curfum M®**^ maui,fidemferuauf,fupereft mihicorona iuftitiae.Quæ(malum)exilia,qiiosii carceres nominatCPudet me apertiffimi mendaetjtquafi carceres 86 exilia abi^i'^' dicum fententijs irrogentur.Volo tarnen ipfos feire carceres,86 quarumprouino^ rum fe dicat exilia fuftinuiire.Et utiep habet copiant de muftis carceribus 66in^
, tis exilqs unum aliquod nominandi. Prodat nobis confeiTionisfuæaâa,quæi’‘' ufep nefeiuimustutinter alios Alexandria: martyres huius quoqi geftarecitcmij^ £6 contra latratores fuos poffit dicere:De cætero nemo mihi moleftus fit, ego lt;®* ftigmata domini noftri lefu Chrifti in corpore meo porto. Tarnen 86 fiqtiis^*^quot; eft,qui uel tentare fidem noftram cüpit,uel audire,uel difcereifciatquoddctrin* té ita credimus;amp;6 rcliqua. Supra cotra canes tuos baculum epifeopoporrigM pro te munitus incedat : Nunc quafi ambigens dicis, Si quis eft qui tentareW noftram cupittdenuo dubitas,quum muftorû latratus ad te ufq pcrueneriiit.Jgt; difeutio parumper cloquutiones tuas,quas 86 tu contemnis 86 aclpicis,ßntiiw fibus refpondcbo. Aliud à te quæritur,86 pro alio fatisfacis.Contra Anj dogt”^ ’ iam Alexandria: in carceribus 86 exilas dimicaueras,non uoce fed fangume:’’ fuper Origenis hærefi tibi calumnia commouetur. Nolo cures quæfana font, nera medicare^Trinitatem dicis unius efledeitatis.Hoc toto credenteiami”'' ’ puto quod 86 dæmones confi'teâtur.Filium dei natum de Maria uft§foe,ô6t2tgt;l naturæ humanæ arque animant fufeepiffe. Si arctius quid rogaucro,contenu uocabis. Si dicis filiunt dei humanæ naturæ carnem arq; animant fufeepifcot , ut abfque ftomacho refpondeas : anima ifta quam fufeepit Iefus,erat neantcqu^ nafeeret ex Maria;’ An in origine uirginalï,quæ de fpiritufando nafeebatut/'' corpore fimul creata eft : uel iam in utero corpore figurato,ftatint facta 86 w«*’ de cœlo ; E tribus unum quid fentias,fcire defidero. Si fuitantequàmnarcetc ex Maria:neçdum ergo crat anima lefu,86 agebat aliquidtac propter méritac’t turn poftea fada eft anima eius. Si cœpit ex traduce, humanarû igitur animai ’ quas æternas fatemur, 86 brutorum animantium, quæ cum corpore diflofonm » una conditio eft. Sin autem figurato corpore ftatim creatur 86 mittiturtfatet^ ‘ pliciter, 86 nos fcrupulo libera.Nihil horum loqueris:fed occupatus in alqs, W citate noftra abuteris,86 præftigtjs pompaf uerborum hærere nos nonfifosq^^^ ftioni. Qiiid,inquies,nónne quæftio eratderefurredionecarnis86pcenisfo3 hVFateor.Ergo breuirer pureq? refpode. Non quæro quod feribis eandemcam refurgere,in qua uiuunus,nullo membro amputato,nec aliqua parte corpons“ da;hæc enim tua uerba funt:fed quæro, quod Origenes negat,utrum in codem xu quo mortua funt corpora fufcitêtur:86 Maria Maria,Ioannes refurgatloanu^^ An commixto fexu atq; turbato,necuir,nec foemina fit,fed utrunq; uclneu^ ’ Et an ipfa corpora incorrupta 86 immortalia : 86 ut argute præmones,iuxta nP^ ftolum fpirirualia pcrmancant in æternumî 86 non folum corpora, fed afo^'’ guis infufus uenis 86 offibus irrigatus,quæ Thomas tetigit: An certepaulatim . foluantur in nihilum, 86 ad quatuor,unde compada funt,elementaretrabam^^^
t
-ocr page 611-^1^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ADVEkSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^6i
ti^''^^^^^^iicfas,autncgarc,8C non ealoqui qnœ fubdole Ongcncs fate/ hn^f ^^'^^ P^^”® illudens : riullo mentbrO amputato, nee ah'qua corpoiis ^3ti' f j^^^’S^'C^thoc timui'mus,ne fine nafo 06 aunbus fürgerenius,óó ampirlt; ^oJ'j t 8^^i^’ibus, eunuchorum in ccclcfti Hierufalem cmitas condcretur. % °^^^*^°^o ß^ fententiam temperat.Dicimus quoq; Sc ludidum futurum,in I^ *Wounufqirif(j redpiet propria corporis,prout geflït,fiue bona, fine ma-°^^ ^o™nesrecepturi funt pro openbus fuis,quanto magis 84diabolus, ïito^”^®’ ^’^^’^ ^^•^^^ peccatieDe quo illud fentimus quod fcriptum efi in Eu/ ®^*P^^*a^oïws, 84 omnes angeli eius, cum his qui opera cius faciz tijj’n^^dcriminantur fratres,cum ipfo pariter æterni ignis hæreditate potien/ tem'''^'Î’*^’’8®“^g^’-^*^^®^“”' æt^’^'i*® ignibus mancipari,partem cum ipfo æ/ ? ' ’§nisaccipiat,ut fentiat quid negauit. Repetamus lingula. Dicimus,inquif, Vera'^'V'^^*^*^”’ * ^ ^“® iudicio,84 caetera. Super uerborum uitijs tacere dccre/ tern'll- ^”*^‘^'^^‘'*P“^* ^’^ mirantur eloquentiam pracceptoris,pauca perftrin/ Pof ■ t ®^^^“'d*dum futurum,fed homocautus timuit folum dicere, In quo, 84 ûto^S-.^^®/’^^*“®’®®®’''®^ l^^ll^^o repetifièt indicium,nos obliti fnperiorum, ûït»^^*° ^.^^^’” putaremus. Illud quoque quod poftea infert, Qui criminantur Qi. ^’‘■^quot;’^fo pariter æterni ignis hæreditate potientur,eiufdem eftuenuftatis.
5fnimunquamaudiuitpotiri ignibus, 84 fruifupplicijs C Sed homo Græcus ♦ij^Jy ”’^*^^P^*ï*w interpretari uoluifle,84 pro eo quod apud eos dicitur li.A9§o/ tiift d'’'^’ ^ ^P^*^ ^°® ““® nerbo dici poteft hæreditabunt,compofitius 84 orna/
01X1110, hæreditate potientur. Iftiufmodi nugis 84 acyrologijs,omnis eius fca/ nibu^''°^^^^ ^ouertamur ad fenfum. Grandi diabolus lancea percutitur,qui omz ^_ ^^ioititcaufapeccati,fiprooperibus fuis quafihomoredditurus efiratione,' bte''”*^”^^^'®^^'® ^temiignis hæreditatepotietur. Hoc enim deerat,uthominiz 1 lofmento fubditis, ille potiretur ignibus æternis, quos tanto tempore defidez ®*bi calumniam in hoc loco faccre diabolo, 84 criminatorem ti ^^^^'^ oriminibus accufare. Dicis enim,qui omnibus extitit caufa peccaz ^ón q’ï®^ ’^^‘^^ refers crimina, homines culpa libéras, tollisq,- arbitrij liberta-^^ corde noftro exeunt cogitationes malæ,homicidia. Eu ^^r ‘^i'nicationes, furta,falfa teftimonia, blafphemiæ. Et rurfum de luda in fc?’^™®‘^8*®us : Poft buccellam intrauit in eum Satanas,quia ante buccellam ’^^^ humilitate,nec dementia Saluatoris flexus eft ad pœniz reg?*’*®^®ApoftoIus:Quostradidi,inquit,Satanæ,utdifcantno blafphcmaz amp;»'{'*’'’!*?^°^°‘’rradidi huiufmodi Sàtanæ in interitum carnis,ut fpiritus faluus
' iJdiditeos Satanæ,quafi tortoriadpunicndum:quiantequàmtradercntur, ontatc propria blafphcmauerât. Et Dauid: Ab occultis,inquit,meis munda me inc *”^^^^ alienis parce feruo tuo:brcuiter 84 fuæ uoluntatis errorê 84 uitiorum afc^''i*^^'*^*^*^’'®*^^ Ecclcfiaftico quoep legimus:Si fpiritus poteftatê habentis fnderitfuper cortnum,locum tuum ne dimiferis.Ex quo liquido apparet,fi de-fttoquot;^^ ^^'’^*^'^^^*'* ^0)Cum,nos peccafte qui dederimus,84 afcendentem muros hei oonprxcipitem deturbauerimus. Quod autem imprecaris fratribus,hoc eft, aQ^^®”'^“®*‘^^®gt;*f^^'0s igncs cum diaboloinon tam fratrcs mihiuideris prez piin'’^a*™^^^°^“® ^^^™^’*®»''^'’'™ tjßemquibus homines Chriftiani ignibus non f’ ^^’ ^8'^os autem æternos,quos intelligere folet Origcnes,puto quod te Km n ^^°’^’'^'^^^^ ^’^^^^*'^’’ poccatorum,84 poenitudinem interna cordis uren •Uequaó4Efaias loquitur:Vermis eorum non morietur,84 ignis eorum non to '??^^^or. Et ad Babylonem fcriptum eft : Habes carbones ignis,fedebis fuper ^ ^’ t crûtnbiinadiutorio.EtinPfalmo poenités audit:Quid deturtibi,aucquid fuj ®^?^fibiadlinguam dolofam C Sagittæ potentis acutæ cum carbonibus dez Dh**°?®?^*®8'^*’’ dolofam,fagittæ præceptorû dei(de quibus in alio loco Proz w w^^ ^*'^^^^^ P’^”^ *** miferia,dum configitur mihi fpina)uulnerent atq; con
gt;ant,ö4 peccatorum in ea folitudinem faciant. Illud quoq teftimonium,in quo b b 4 dominus
!
-ocr page 612-5^4
APOLOGIA HIERONYMI
dominus loquitur.-Ignem ueni mittete fuper terram^ôi quam uolo tu ^ mnaat? terpretatur,Omnes cupio agerc poenitetiam,00 cxcoqucre ^*^^ ergog'^'’ peceata.Ipfe enim fum de quo fcribitur;Deus,ignis confumens eft-^on |y^j.js, de eft,hoc de diabolo dicere,quod 00 hominibus prçparatum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^eö«»®
ut fufpicionem falutis diabolicæ déclinâtes,dicerc:perditio fadus es,8C n L^^rï æternumtôô ex perfona domini loquentis ad lob de diabolo: Ecce ipts ö ^^^^ bitur eum,amp;S uidêtibus cundis præcipitabitut. Non quafi crudelis ^quot;f*® QjmÉi Quis enim refiftere poteft uultui meo^ Quis autem dédit mihi, ut ’'^°“\^* pjeß*® quæ fub cœlo funt,mea funt. Non parcam ei,2lt; uetbis potentibus,^^ P jfU dum compofitis Verum hæc poflunt quafi fimplicis hominis exeufan^ ^^^ ditos non fubterfugiant, apud indodos pra^fette innocentig fîmilitudtn^ fequitur de animarum ftatu,excufari omnino non poteft. Dicit cniw‘‘A®^jjj^ anima quæftiones effe comotas:de qua re utrum recipi debeat quernuon ^^ ci,uos probate. Si autem 86 de me quid fentiarn quæritur,fateormcdena^ j ne apud quam plurimos tradatorum diuerfa legiiTe.Legi quofdam ween ^gj pariter cum corpore per humani corporis traducem etiam animx dinun ^ hæc quibus poterant affertionibus confirmabant,quod puto ‘®Ï®^**®°*«o(ll(® lianum fenfiftCjUel Ladan tium,fortaftïs 86 nonnullos alios.Alij
matis in utero corporibus,Deus quotidie faciat animas 8t infundat. A*^ 4 ^^^^j das iam olim,ideft tune cum omnia creauit deus ex nihilo,nunc cas *^*^ ggo fci difpenfet in corpore. Hoc fentit 86 Origenes,86 nonnulli ahj
uero cum hæc fingula lcgcrim,Dco tefte dico,quia ufeß ad præfens certt ^^ß^ijj aliquid de hac quæftione no teneo,fed deo relinquo fcire quid fitin *^^^’^%jjbuC ipfe reuelare dignabitur. Ego tarnen hæc fingula 86 Icgiife me non n^§°’ j^j/ ignorare confiteor: præter hoc quod manifefte tradit ecclefia,deum ^^^^^jj/uef/ rum 86 corporum conditorem.Antequam de fenfibus difputeni,TheopW ^^ p ba mirabor : Audio,inquit,de anima quæftiones commotas effe : ^^‘iy*’^|jtö,ó» recipi debeatquerimonia,autabfjci,uos probate.Siquæftiones deanim2 ^^^^ Vrbe commotæ funt,quæ eft ifta qu er im onia, uel querelatquæ utrum ’’^^Wuitt at, epifcoporum iudicio relinquitur:’ nifi forte quæftionem 86 querimoniai^^ fignificare putat,quia in Capri commentates huiufeemodi figuram ’'^P , ^is de ponit, legi quofdam dicentes, quod pariter cum corpore per humanf ^^^^ traducem etiam animæ diffundantur, 86 hæc quibus poterantaifcitioniDU ^^^ mabant.Rogo quæ eft ifta licentia figurarumç’quæ modorum 86 temporurnp ^^^^^ batioç’Legi dicêtes, quibus poterant aftettionibus confirmabant.Etinton 4 tibus : Alij aflerunr,quod formatis in utero corporibus deus quotidie lac« nbsp;nbsp;^
animas,86 infundap Alq, fadas iam olim,ideft tune cum omnia deus aeaui^^-^ hilo,nunc cas iudicio fuo nafci dilpêfet in corpore.Et hic ordo pulchcrrnnu^^^^^^v inquit,aflerut hoc uel illud : alq fadas iam olün,ideft tune cum omniadeus j^^ ex nihilo,nunc eas iudicio fuo nafci difpefet in corp ore. Tam putidc 86 cow^, quitur,ut plus ego in reprehendendo laborem, quam ille in fcribendo. A mum pofuit:ego uero cum hæc fingula legerim, 86 adhuc pendente finten« ^ fi nouum aliquid protuliflet,adiecit: Ego tarnen hæc fingula 86 ^^“f ®^® -.yul/ go,86 adhuc ignorare confiteor.O infelices animas,quæ tantisuitioröiaflCO ^ nerantur, non eas puto iuxta Origenis errorem tantum labotalfCjCumüeeff'i^. terras ruerent,86 craifis corporibus ueftirctur:ut nunc 86 uerbis 86 fententiis .lt; inde collifas,ut prætermittâ K»*'tA‘4i«50ê', quo de humani feminis traduce“* j-^j animæ dicuntur.Scio inter Chriftianos uerborum uitia non folerereprehen ^ ex paucis oftendere uolui, cuius temeritatis fitdocere quodnefcias, firib^^^jjd ignores, ut fimilem prudçntiam 86 in fenfibus requiramus. Mittit robuftiffimS baculum,quo Romanæ urbis armetur epifcopus:86 in V“ Sy^uin pro qua canes latrant, dicit fe nefcire quod quæritur, Si ignorât, pro quo limj ^^^^ nia commouetur;quid necefte eft apologiam mittere, quæ non habet detenUo j^
-ocr page 613-Ï||,j(^j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFINVJi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V^
'«te.Trf*r^®**æ confeflionemCHoc eft fufpidones hommum non fopire, fed fe ^”^11161 ^.?5’'^5^’’’^3.ruiTi ftatu point fcnrenflas,8v in fine concludcns: ftugula,ih I*®^ Q ^ ^®® nego,Slt;adhuc ignorare confiteor.Arcefdaumiaut Carneadent pFOïiundant, licet £4 lUos fuperct cautione. Illi enim om/ ° ^Phofum inuidiam non ferentes,quod uitam è uita tollcrent,uerifimigt; i^^enu ^^’'^ignorantiam return probabili aflertione rcmpcrarcnt;ifte fe dieft ^nt^ ’^ ^ tribus omnino nefeire quid uerum fit. Si hoe erat rcfponfurus,quae ®itfti*æ.°’P“^*^“t tantum pontificem infeitiæ fuæ teftem faccret^Nimirurn hæc *”^•01 *^^^°’Qtiod triginta annorum itinere confeeftus, Romam Uenire non po P’Ml^^L^^’*^ rtdeimus, 8lt; tarnen imperitiæ noftræ teftes non qugrimusc'De '^■^Ge *° • ^pidtu fandOjde natiuitate domini faluatoris,fuper qua Efaias clami *tirofef^^°®^dus quis enarrabitCaudacfter loquitur, SC myfterium omnibus ^’’icu A*^§’^°ratum,fcientiae fuæ uindicat:5C hoe folum ignorât, quod ignora/ ^•Df f ”^^’quot;^^düm facit.Seit quomodo deum uirgo générant,SC nefcit quomo/ ’’'^am ^'^^^^'^riimaruni SC corporum conditorem iatetur dominum, hue ani/ *^ijteroc°^°’'’f“®’’*'*'’-’^“c cum corporum nafcantur exordijs,fiueiam formatis '''*111M o®^^^ corporibus immittantur.In omnibus nouimus autorem domi/ Wui ^^’^^,^°c nunc qugftioeftjUtrum deus analius eas fe ce rit: fed è tribus, quas •lt;lcirM^*’æ,®^®^ro fententiauera,nefcire fe dicit.Vide ne ftatim tibi obqciatur, 8fLA^^®®t8®orantiamconfiteri, ne unumdamnare cogaris : SC Tertulliano Sttitn'c'^®*^^® P^’’^^’^®»’'^ ^tigenem cum illis iugules.Quantum memoria fug f^'Cÿr *^®^® fallor,nefcio me legifle Laccantium a-uaxramp;çoi/SivljüJ animam dice-^^ fcribis,dic in quo libro legeris,ne ut me dormientem,fic ^s.D' °'^f^^’^calumniatus efte uidearis.Sed SC in hoc contabudus incedis SC eau ^8faJ^ ®’“'™»Ptito inter Latinos Tertullianum fenfi (Te, uel Ladantium, fortaf/ ' ^'ntn *°^ ^O’tnullos.Non folum de animarum ftatu dubitas, fed de autorum fenz ^^11 P C'^^’^ tarnen aliquid intereft.De ammabus autem aperte nefcis, SC infeiz f®loO • ”^ * ^^ autoribus fic node te dicis,ut pûtes potius quam præfumas. In Hçf^genenon ambigis.Dicis quippe,hoc fentft Origenes. Interrogabo tc,bez W^^^^^'^’^ ♦ Nefcio inquis. Quid me igitur miftis tabellarijs SC crebernmis *’'ï jó*®?^®’^conaris, ut fciam quod nefcias c Et ne forte non eredam imperitiæ ^’'^^^^’^‘‘^^retieere quod nofti:iuras dco tefte, quod ufq: ad præfens inné- ^™nitialiquid de hac quæftione non teneas: SC deo relinquas feire quid fit ^'Jil^^’^^^ ^^^’P^^ reuelare dignabitur. Per tâta fecula tibi nullus uidetur dignus W^^^J?^^^'^®^^®*'^ dominus reuelarit f Nonpatriarcha,nó propheta,non 'nfce .’^°’^^’^^y*^* ^^^*^* quidê quando in carceribus SC exil ijs morabaris,hu ^*^^™^ta patuerutï’Dominus in EuSgelio;Pater,inquit,reuelauinomê ^ f*’‘*^’^s,Qui patrem reuelauit,de animarum ftatu tacuit: SC mirai is fi ^ r r ^“ fcandala concitentur,cum id nefeire te iures, quod Chrifti eeelefiæ ^( , 5®^^“gt;^Expofitafide fua,imó infcitiæ confefiione,trâfitad aliud;2C excu gt;i?n .®*®^j^’H'fibres TrS^cti^üy in Latinû uertent.Et hæc fcribft ad uerbft.Sa/ l)i^p“^®^fia®r*rdc efte difputatum, quod quædam Origenis rogatus à fratri tcoj^æ^ofir Latinum tranftuli:puto quod omnes intelligant, hec pro folo lino •Ofo ^^^* ®'’^ aliquid eft quod difpliceat in autore, quare id ad interpretem de wl«^’ ®*^’^*® Græcis habetur, rogatus fum ut Latinis oftenderem . Græcis . ‘’Usuerbadedi Latina tantummodo. Siue ergo in illis fenfibus laus ineft aliz fe °''^^quot;''^’^^^^ c^^P^jfirnilitcr non eft mea. Audio,inquir,etiam inde efte dft prudenter accufationem fuam,difputationem uocat. Quod quæ (](, prigenis rogatus à fratribus de Græco in Latinum tranftnli. Qiiæ finir ilia ’^fNotnen non habentfTacesfLibelli aceufarorn loquütur.Puto, ait, quod .ptfinteUigant hæc pro fololiuore culpari. Pro quo liuorc C Num inuident clo/ ^’Waetux i Aut fecifti, quod nullus hominum unquam facere potuit ;’ Ecce SC ^vrigems muhatranftuli : SC præterte, nemo necinuidet, nee calumniatur.
Si enfin
-ocr page 614-lt;66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMI
Si enini,inquif, aliquid cft quod difpliceat m autore, quarc id ad interpret ^^^^^ queturfficutin Grata's habeturjtogatus fuin ut Latinis oftenderein,ürï ^^^^ büs Verba dedi Larina tantumodo. Siue ergo in illis fenfibus laus incft ^^“^^jj^ eft mea culpa:fiue ailpa,nmflicer non eft mea*Et miranSj fi de te homines®|^j^, nanti quum de aperris blafphemqs dicas, fi eft aliquid quod dilpliceatm nbsp;^^^
Omnibus que in illis libris dida funt,diipIicent:ÓC tu folus dubitas,8^ ^7 ft'Rog* ad interpretem det0rquéatUr,qu0d in translationis tuæ prxfationelauaa'y'^^^^ tus eras,ut quomodo habebatur in Gratco,in Latinum uerterés - V^^, ^ftf quOd rogatum te efte fimulas, nuUi nunc inuidiæ fubiaceres. Si tu uanslano ^^^ uafles fidem,mihi neceffîtas non fuiffet interpretationê faliam uera ^^^’'^qi nc fubucrtere.Nouit confciétia tua,quæ addideris,quæ fubtraxeris,qnxin ^^ partem, ut tibi uifum fuerit, immutaris : 0^ poft hæc audes dicere, quod Ót n° ^^^^ mala non tibi,iêd autori debeantimputari. Et oppreftus inuidia adhucn^'', .^ deraris, amp;nbsp;quafi fuper ariftas pendenti incedéns gradü loqueris: Sitie’°, pj^è bus laus eft,fiue culpa. Defendere non audes, 06 tamért damnare non nis- J^ duobus quod uis, optio tibi datur ï fi bona eft intcrpretatio tuajlaudaifi ^3 ^,^ demna. Vérum cxcuiatfe,8C fubnedit aha ftropham. DicitenimïQ.mni’no^^^^ aliud adiéd,ficut in præfatiuncula mea defignauiiut inquantum pónein^l ^j^; décidéremrilla tarnen quæ milii ad fufpicionem ueniebant, quod non ^°*P Ù^j gene ita dida,fed ab alijs uiderétur efte inferta,propter hoc quod de ^, ^ Sfoco in alijs autoris eiüfdem locis catholice didum legéram. Mita flore uariata,qUinimo ctiam,ÔC quæ mihi ad fufpicionem ueniebant.Amd® ^ èflé hæc Romam Uerborum portenta tranfniittcre ^ Compeditam P^^^^ nbsp;nbsp;J
eius,Sd inextricabilibüs nodis ligatam,uix in humanum fonum erumper^- ,j^ cauiarn redeam. Quis tibi dedit hanc licentiam, ut multa de interpretations jj j resfRogatus eras,ut Gratca in Latinum uerteres,non ut emendarestuta ^ ^ p 1 da pro ferres, non ut tua cOnderes,Non feefffe te quod rogatus es, redden r ^ nbsp;nbsp;I
ma confireris. Arque utinam praecidifles mala,^ non in aftertionem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Jn
multa pofuifles. E quibus ünum proferam, ut ex hoc cognofcantur 6^ ^^^^j^nns
primo libro ir^ etf^ó^ii, ubi Origenes lingua facrilega blafphemaitit,^^p,gt; 1 pattern non üideat:tU etiam caufas reddis,quâlî experfona eius qui ^snP''^^ jj, | 4 dymi interpretaris c^ójioyj in quo illc caflo labore conatur alienum s’'^^^s
fendere, quod Origenes quidê bene dixcrir, fed nos fimpliccs homines
Vtiq? bona. Netp enim mala transferre poteras. Ergo mala ampUtaftijoi Jquot;^ x^j^x
bonac'nulli dubium eft.Probantur aut quæ translata funt,pcnè omiiiaW^^ 1 quid igitur in translatione monftrauero,tibi imputabïtupquiiHudpro bon ^^ I tulifti.Aliud eft,fiiniquus cenforeiuficm criminis reus,alios dcfcn#ttip®quot;J jj, f in Curia tetines. Sed dicis,omnia mutare non poteram,fed ea tâtum qu^ï^ ,^jj, nbsp;nbsp;1
hærericis arbitrabar,mihiamputanda ctedidi.PuIchre.Siamputäßiqnaf^ ^.^
hærericis éxiftimabastergo quai reliquifti,eiUs funt quem interpretabaris- ^^^
funt quern interpretatus es, reiponde, Utru bona art mala fint^Mala tf’®®
poteras Semel enim quæ ab hærericis addita fucrant amputafti. Nifi krt^^
UtlaUdaresr’Si prodis, in ptæfarione curlaudas f Si Iaudas,hætcticusappJ'on ^^
Reftat,ucqUafi borta protuleris. Si hæc omnia probanturmala,igitur Unlust
for amp;nbsp;interpres rei criminis erunt,ÓCimplehituriUa. fentêtii:Videbashrei^gt; ^
rebas cum eo, amp;C cam adulteris portionê tulponebas.Non eüaeceffe^^^^^j^Q^
argumentarione dubil facere, Quod feqaitar,reCpodeat:andeiUifitortaj
-ocr page 615-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;567
i^^ , addita. Qina,jnquit,dc eifdem rebus fn al ijs locis efiifdcm auro/ legeram.Videamus quod primum eft, ut ordine uenerit ad fez quot;f?, °^go inter multa Origenis malajucc maxime haeretica : Dei filium lisfucc^r’^^^*^® ^^lt;^“’w®wilt;ftï^™,®wndos innumerabilcs,æternis fibi fecuz ^ r^^'^^'^^S^’os uerfos in animas hominum:animam faluatoris fuifle aurez •'ïma'h- ^^^ Maria:8lt; hanc enc,quæ quum in forma dei effet,non eft rapiz f^fe'^ '^''^''^ æqualem fe effe deo:fed fe exinaniuit,formam ferui accipienstrefur/ ^flirn^^®®’’®’^™ corporum fic futuram,ut eadem membra non habeant:quia ’‘utijfp'”*^*”^*’®’’^ °®^’^’^'^P^^^^° membra reddantur : ipfaq corpora tez •■’ïtUrtf *”^*^ P^^’^^*^ euanefcere, ÓÓ in auram tenuem atep in nihilum diflipa ''^Pflim ^P”*®®^ omnium,quando indulgentia principalis uenerit, cherubim St fe S^los d’K *^°®’P”‘'^*P^^®,^o““’^^“®^'^®ï'ï^^^®, poreftatcs,archangelos,anz ^**lt;150 *^’®’gt;’^æ®ones,animas omnium hominum,tam Chriftianorum quam ^libr*^”^ ^SQïtilium,unius conditionis S6 menfuræ fore. Quumep ad formam t'opta ”'æ^^*^^^is peruenerint, 2lt; rationabiles creaturas omni corporum fece dez iiistj.’??®’® ^c mundi exilio populi reuertentis monftrauerit exercitus,tunc rurz ’'’’niï ’®||’,’^^^P*o fieri mundum alium, 0(2 alia corpora,quibus labcntes de cœlo •iifcen,- ’‘^^♦‘^ uerendum nobis fit, ne qui nunc uiri fumus,poftea nafcamur '^** ^ ^^æ ^®^*^ uirgo,tunc proftibulum fit. Hxc in Origenis libris ego ^*til(l ^^°^^°* tnoftende,in quo cius opcre bis contrarialegeris.Nolo dicas,qug ^fet^^^^*^® ’^ ^^*® ^°^'® ®wfdcm autoris catholice dief a legeram, ne me mittas ^filot quot;^’*^’■0*'“^ cius,quos legifle beatum papam Epiphaniö criminaris,fed **^fituu*n’^*’^^‘’^^^ ^®^ *”*^* fufficiet,nifi eadem did a ad uerbu protuleris, Non ^“^n j ‘^^SjÖÓ ego noui, contraria fibi loqui non poteft. Igitur ex hac fupz ^'öïid ^*“^^®anakitur,non hercticorum effe quæ amputafti,fed Origenis: ‘ '''’hin J°ï”^^^*^crpretatus es,quia putafti bonaiSC tibi tam bona,quam mala ilz ^eni ’’^‘“® fcripta in Prologo comprobafti. Sequitur in eadem apologia: Mie ^ ^^° ^^^ defenfor fum, nee aflertor, nee primus interpres » Alp ante me ^liuir ^P?^ feceruut, feci 00 ego po ft re mus rogatus à fratribus. Si iubetur ne 'Va '°°, ^’■iPoktinpofterum. Si culpantur,qui ante iuftionem fecerunt, ''®«tïa *”r^ *”^*P’*^* • Tandem euomuit quod uolebat, 00 omnis animi tumor in ^Vf L- fioniserupitinuidiam.Vbiinterpretaturlibros wtièz «^^“Fj mefequi ^*tiiè • ’'■'^“P^^ ciir hoe fecerit,meum ponit exemplum : 06 fecurus périclitas Vieo”?^® ^on poteft. Audiat igitur quod nefcire fe fimulat.Nemo tibi ohijcit, ’quot;M ”1^^ interpretatus es, alioqui Hilarius 06 Ambroftus hoe crimine te-’^Vii^. *1“*^ wterptetatus hæreticajprgfationis tuæ laude firmafti.Ego ipfe, ’’'*s,ut8f^^'''^°''^®gt;P^^ Pepwaginta Homilias eius tranftuli, 06 nonnuUa de toz ^Mc ’’'^^*”^o^orum interpretatione fubtraherem:06 aperte in libris cï^ «p ^Vn?ï’'^^*’^^’’’ translationcm tuam,quid led or uitaret oftenderem.Vis Ori ^teA^^’®'”“^^*^'^^*^^* Habes multas Homilias eius amp;6 Tomos,in quibus mo ^Mm ^^kcus,fcripturarum panduntur obfcura. Hæc interpretare, hæc ro* ^'VJj f ^zOifi^^ primus labor tuus incipit ab infamiaf Cur translaturus hæz ^•ftk/, ^Q*^®** corum pracmittis,quan martyris librum,06 id Romanis auz '''^‘^nih ’^^^'^ ^^®^^^^™ totus orbis expauitCAut certe fi ideo interpretaris, ï^löod *'^^*^^‘’’ arguas, nihil de Graeco mutes, 86 hoc ipfum Præfatione teftaz Vin P'’’^®^^®®c papa Anaftafius in cpiftola,quam contra te fcribit ad epi-^^uif ^’'’^^’^jPuo fermone complexus eft : me liberans qui id feci,06 te arguz '''^'non^^'^i^^’'®^'“®^ ♦ ^c ne forfitan hoc quoque neges,fubieci exemplum eius: fi^®''®”®’o®ciitc®’,audias epifcopum condemnantem. Dicis V d ^^^fenforem neq; affertorem Origenis : iam nunc tibi proferam librum ^^iiJ 3’’®?®^°P^ fi^a præfatiûcula praeclari operis tui his uerbis loque ris. Cu fût ** æ ^ caufam plenius tibi in Apologetico,quem Pamphilus in libris fuis
’^didimusjbreuifTimo libello fuperaddito;in quo euidentibus(utarbitror) probat
-ocr page 616-568 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
probamentis deprauatos effe in $ plunmis ab hacretids óómalcuohs “^5 ^^j^ oftêdimus:2lt; præcipue ißosjquos nûc exigis ut interpreter,tdeft
tibi fufFecerat Etifebrj,uel Certe (ut tu uis) Paphili pro Origene ^^^’’“‘’’“Ljeft ab ilk's minus didum putabas,tu quafi fapiétior Slt; dodior adderes CLong ^^^^^ fi uelim totum librü tuurri huic operi inferere:00 propofitis capitulis adhng^^^, fpondere,quid in bis uitiorum fermo hab ear, quid mendaciorum anertæj4 jj confequés textus ipfe uerborum.Vndelaciniofæ difputationis faftidiaWg*^ ’ in ardum uerba compingens,tantum uerfibus refpondebo-Statimdepo^ ^g^ diens,nauem impegit.Referens enim de apologia Pamphili rnartyiis,qna no febq Ârianorum principis probauimus:de qua dixerat, prout po^^™^^,^x T,(-2fï, pofcit, Latino fermone digeffimus,intulit:Illud eft quod defideriorum ^(^ te admonitum uolo, ut fcias hanc quidem fidei regulam,quam delibnscms r^ expofuimuSjeffe talem qua: Slt; ampledenda 00 tenéda fit.In omnibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ybquot;
tholicum ineffe fenfum euidenter probatur. Quamuis de Eufebij libromu traxerit, 86 in bonam partem de filio ÔC fpiritu fando nifus fit commuta^ • ^ multa in illo fcandala reperiuntur, 00 apcrtiffîmæ blaiphemjæ,quæifi^“’^'^j^jj;s non poterit, catholica elfe pronuncians.Didt Eufebius,imó(ut tuuis)Pagt;’’P ^ in ifto uolumine,filrj 00 patris miniftrum ipiritumfandum,non de cademP* ^^ lij 4 fubfl:antia:animas hominum lapfas elfe de cœlojôd in hoc quod fufflU^ ^ gelis commutari:in reftitutione omnium æquales 86 angelos 00 dæmoneset j nes fore:56 multa alia tam impia 06 nefaria,quæ etiam replicare fit cninim^' ^j^j; faciet afiertor Origenis 86 interpres PamphiligSi inhis quæ emendaudtant^ . phemia eft,in illis quæ ab hæreticis falfata confingit, quanta facrilcgia tont* fl Cuius opinionis caufam hanc fufpicatur,quod uir neqj ftultus,neq; ^^L-X fibi repugnatia non potuerit.Et ne forfitan putaremus diuerfis eum uarh^ F,^^ fe temporibus,8d pro œtatibus ædidifle contraria,addidit :Quid facimusqni-_^^ ^ terdum in eifdem locis atlt;^(ut ita dixerim)in confequêti pene capitefen^ , trarij fenfus inuenitur infertagNSquid in eodem opere eiufdem libri K 1E‘^’' ’ ut diximus, ftatim in confequenti capitulo oblitus fui elfe potuit qui fuperius dixerat,nufqua inueniri in omni fcriptura,ubi fpiritus fandus nbsp;nbsp;,
uel creatus effe diceretur,continuo fubijceret,inter esteras creaturas fadó ^^^ ^ ritum fandumCAut iterum,qui patrem 86 filium unius fubftantiac,quodü/ . ^ fjiovency dicitur,defignauit:inconfequentibus ftatim capitulis alteriusenc*^ tiæ,86 creatum poterat dicere eum,quem pauloante de ipfa natura Dei P^^P tj nunciaueratnatum C Hæc ipfius uerba funt,negare nonpoteft♦ Nolodkas, ^ eau fa, ut qui fuperius dixerat : fed ipfum librum nomina,ubi prius benedixff* ,^ poftea male:ubi fpiritum fandum 86 filium de dei patris fcribens clfcfubftatia) tim inconfequentibus afferuerat creaturas.Nefcisneme Origenishabereo^ ' legilTe quam plurima C Ad populum phaleras,ego te intus 86 in cute noui-Vd diffimus Eufebius(dodiflïmu dixi,non cathokcum;ne more folito,mitóó^*'l calumniam ftruas) per fex uolumina nihil aliud agit, nifi ut Origenemfnse^ dat fidei,ideft Arianx perfidie.Et multa ponit exempla, 86 hoc conflanterp^^^^jj Tibi ergo in quo fomnio Alexandrini carceris reuelatum eftïut quæ iUe utra p ^^ tetur, falfata confingasgSed forfitan hic,ut Arianus,ab hgreticis addita,ino£^2 nem fui traxit erroris,ne folus male fenfiffe contra eedefia putaretur.Quidrdp debis pro Didymo,qui certe in trinitate catholicus eftg Cuius etiam nos de ip*,j fando librum in Latinam linguam uertimus. Certe hic in his, quæ ab hættf*^ Origenis operibus addita funt,confentire non potuit,86 in ipfis 7kamp; tt^x^^i t . tu interpretatus es,libris breues didauit commentariolos : quibus non nega^^ Origene fcripta quæ fcripta funt, fed nos fimplices hommes non polfe intewg® quæ dicuntur,86 quo fenfu in bonam partem accipi debeant, perfuaderecona^ • Hoc duntaxat de filio 86 fpiritu fando. Cæterum in afijs dogmatibus ÓCEufef”‘ 86 Didymus apertiffime in Origenis fcita concedunt : 86 quod omnes wdo^^^^j
^'3
-ocr page 617-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^6^
^i» k*^’^^°^æ^ ^ Pæ didum effe defendunt. Videamus tamê quitus argumen ïi^dV''^*'*^^'”'’^”^®*’“ ^^ hæreticis fcripta uiriata. Clemens, inquif,apoftolo ^fos j?^“’“® ’ Q^* Romanæ eedefiæ poft apoftolos epifeopus 6v martyr fuir, liz ^ona P ^■*^^’ appcllantur ^x^iuoia-fiàs, ideft recognitio:in quitus cum ex pet ^h/^.’P®^®^*»^®^^***^ ^^^^‘ ^^*^^ apoftolica in quàm plurimis exponatur:in 'îte ' ’J?*^^‘™omq dogma inférieur, ut nihil aliud quam ipfc Eunomius difpuz jitoj- ®^’®*“*” ^^* creatum de nullis extantibus afteuerans. Et poft alia,quae lijtt^-*””^^ ^lt;^dbere:Quid quacfo,ait,de his fentiendum eft, quod apoftoheus uit ’i«ind'*^^”P^^*’‘^* “^^ ’^ potius credendum, quod peruerfi homines ad afiertio-'^3inr'^f'”^^^'^ ^^°^^*’^ ^*J^ uirorum fanctorum nomine tanquam facilius creden
Al ^^”^’’ ’ ^^ ‘'b^æ *^* ^^‘“ fenfifte nee feripfifte eredendi funt c* Clementem imJ^®’^^''^dnae eedefiæ presbyterum, uirum catholicum, ferfbit in libris fuis 'Hrii ®’’^^*fiÜum dicere creaturam;Si Dionyfium Alexandrinac urbis epifcopu igt;ijij,y''’’^*^'®*”“”’gt;lt;^®’'tï’a Sabcllium quatuor uoluminibus difputSrem,in Aria tOsi ddabi. Et fub his exemplis illud agit, ut non eedefiaftieos Sé catholiz dud ^ ”’^’^ fenfifte,fed ab hæreticis eorum fcripta corrupta effe teftetur:00 con prj^^^^''^^^^‘'^'quot;'''''''';diccns:De Origene quoc^, in quo fimiliter ut in his quos fuz Mic'^''”^^’^“æ‘^^’^ ’^fucrfttas inuenitur,iftud non fufficiat fentire, quod de^ræ tiïtt^^**? catholicis fentitur uel inteUigitur uiris, ne fimilis caufæ, fimilis fuffiz Ptini))^*^®’^''co’acediturjUt qufcquid inlibris omnium reperitur, ab ahfs corru ’^'dt 'fT^'^^oruiueritquorumferturnominibus,fedhisdeputabitur, àquibus ïto{*’'e ’’*^’^^“*”* Quäquam 8lt; illorum non erit,quorum incerta funt nomina, done ^^'^^dumomnium omniafunt,nihil altcuius fit.Hac defenfionisperturba duia ''^.'■^^’'don,necManichæus,nec Arius, nee Eunomius aceufari poterunt: ’iiia^'ft^*’*^’^®^ ^^ ^*^ impie ditftum obiecerimus, difcipulf refpondebunt, non 'libef^” ^ ^“*® ‘^ æditum,fed ab inimicis effe uiolatû.Hoc genere SC ifte ipfc tuus ^ 11'*'’* ®®® erit,fed forfitan meus. Et meus liber, quo tibi aceufatus refpondeo: '’'’ini °^*^”^Kprehendens,non erit meus,fed tuus à quo repreheditur. Et dum Ws*F^^^æ*^^^*^°^ '^^^^'’^jQ’^^d eedefiaftiefs tri bues, quibus proprium nihil rclfnz tiof æf ‘l“®®odo,inquics,tn libris eorum uitfofa nonnulla funtC Si me caufas uiz H?J’Jl®®^*quot;*’’®’’^^pondefo, non ftatim illos hæreticos iudicabo. Fieri enim poteft Paid . P^*‘'*^^’'^fi^wcrint,ucl alio fenfu fcripferint, uel à library's imperitis corn iiitj-^^^^P^^^O’^ptïi fint. Vel certe antequam in Alexandria quafi dæmoniû qn^ *”’®® Arius nafceretur,innocenter quidam 00 minus caute loquuti funt,66 rii(-rJ^°''P°’fi'^''Pcrncrforum hominum calumnfam declinate, Obijeuitur Origcz nofo**quot;*^^ ^ ®°'* ilium defendis,fed alios accufas:nec erimen renuis,fed crimiz '^teift'*quot;''^*^^^'” ‘■^“f^s.Si tibi dicerct, quos habet Origenes in hærefi focios,rc tilt {ƒ Pf^J^^s-Nune à te quæritur,hæc quæ in Origenis libris fcripta reperiunz j^I '’'’iftntanmala.Taces,06 pro his alia loqucris:Clemens hoc ait, Dionyfius An n^J*^°’^‘’^^pi'chcnditur, Anaftafius epifeopus fie Dionyfii défendit errorem, fe^ ? °'’“quot;' fcripta fimiliter deprauata funt:quomodo Sé nune ab alijs tibi hærez fo u^cnimpingitur,Só tu pro te races, 06 pro me confiteris.Ego neminem accu firh''?^^^'^^^quot;^ ^^fpondifle contentus.Non fum quod arguis,fi tu es quod accu ’flu« ^^^cris.Nec abfolutio mea me,nee reatus te,aut innocentem, aut obnoz Qcni^^’P’’®^^^“’'^*^^'”*^^ fidfarionc ab hæreticis apoftolorum,0ó utriufq^ Dijf ^?'^ ^”9 Dionyfij uenit ad Origenem, 00 his uerbis loquitur:Ipfius hoe con 1111e ‘^^^^deplorantis fcriptis ac uocibus probauimus. Quid enim ipfe cum adz •Him*'^^uiuens,fentiens uidens^ perpefTus fit de librorum fuorum uel ferma îdn '■°?“Pfi°’^ffins,uel adulterinis æditionibus : ex ipfius Epiftola, quam fcribic j^^ofdamcharos fuos Alexadriam,euidenter docetur.’ ftatimq; exemplum fubz Pit^f n^*^°’æ’^*' fi^^ falfitatem fcriptorum Origenis hæreticis imputât, ipfc inch o/j-^^^^•*'®*'f^f*'^^’P’'Criins ut habetur in Græco î nee id Latinis infinuans, '’dipfe in fuis literis profitetur. Cumqi illa epiftola tota Demetrium Alexandria cc næ
-ocr page 618-570 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMI
næ urbis pontifie? keeret^ 06 l'n tonus orbis epifeopos 8lt; clencos ftiudiat®quot;'^^ ^‘ fira ab ccclefns excomunicatum elle fe dicat, nee iicHc in maledidisrefo^,*®^ ’ ne feiÜetr maledicus uideatur elle, homo qui intantum cautus fît admalwict® , ut ne diabolo quidem audeatmaledieeretundeSC Candido Valcntinianl«*^ ^j fec'tatorfîealumniandi fe oeeafionem dederir,quod diabolum faluandæ dixto^ naturæ:hicdiflimulato argumêto epiftolæ fingit pro Origene, quodiHenon oq tur.Vnde epiftolæ ipfius partem paululumex fuperioribus tranftulilKroS’” ’ quæ ab ipfo eommatiee dolofet^ translata funt : ut quo eonfilio fuperioratatn gt;nbsp;ipfe lecror agnofeat. Contra faeerdotes ergo eeelefiæ generaliter diQ’n®®?’?^^^ bus indignus eômunione eius fucrat iudieatusjiæc intulit;Quid nccclTedt cp^ phetarum fermonibus dieere,quibus fæpiflïmepaftoribus 06 maioribusnaW, eerdotibus,ac prineipibus populi comminantur,Slt; arguiintcos: Quæ 20‘‘f’t j de fandtis feripturis elieere poteftis, 06 liquido peruidere quod foiTitan hoc F fit,de quo dieitur:Nolite oredere amieis,nec fperetis in prineipibus,EtnuO F tur uatieinium:Duees populi mei me nefcierunt,fîlq ftulti funt, 00 nonwni P^ tes.Sapientes funt,ut faciant mala,bene autem faeere nefeiunt:quorum wag g-fereri,quàm eos odiffe debemus:00 orare pro illis,quàm eis maledicere.Aau ^^^ cendum enim 06 non ad maledieendum creati fumus, Vndc 06 Michael lt;^*^\'((lt; fus diabolum difputaretde Moyfi eorpore,netanto quidemmaloaufusd ’ ^ inferre blafphcmiæ,fed dicit: Inorepet tibi dominus . Cui quid fîmile et/aw 1^ charia legimusjnerepetribi dominus diabolo^ inerepet dominus in te,qw^^^ Hierufafem.Itaq? Ôd nos eupimus inerepari à domino eos, quinoint a proxi^^p erepari. Dieente autem Miehaeledncrepet tibi dominus diabole:6v Zachar* litercutrum inerepet,an no increpet deus diabolum,ipfe uiderit.Et fimetep ^5 modo increpetppfe agnofeat.Et poft mul ta, quæ prolixum eft fcribcre,aa • ^^ hoc fentimus,quod eqeientur de regno cœlorum, non folum qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l’
runt:uerbi gratia, fornicatores 5v adulten, £lt; mafculorum cocubitorcs et .^^.^ 60 qui minora deliquerunt,ex eo quod feriptum eft: Ncq: ebriofî,ne^ ma c ^ gnum dei polfidebuntcSd tam in bonitate quàm in feueritate dei de cunda nitimur agere confilionn uini quoq; potu, 8é in moderationei ^^^ ut nulli audeamus maledicere.Ergo cum propter dei timorem caueamus WH j^j^p piam malcdidta côferre,rccordantes illius diffti, non fuit aufus iudiciSint ^^^^j phemiæ,quod dicitur de Michaele contra diabolum^ in alio loco: quidem reprobant, glorias autem blafphemant: quidam eorum quiliben nbsp;nbsp;.pg
tiones rcperiunt,allcribunt nobis 2lt; noftræ dodrinæ blafphcmianijfuP^“gt; gj^e/ uiderint, quomodo illud audiant : Neq? cbriofî,ncq; malediciregnumflcip^,^( bunt:licet patrem maliciæ ÔC perditionis eorum qui de regno dei cqc^ientuti^^^j^ pofte faluari, quod ne mente quidem quis captus dicere poteft,. Caeteraq j^^^^^j-fd cadem epiftola tranftulit:pro hoc, quod in fine uerborum Origenis ’^^ ffitc» mus, Ergo cum propter timorem dei caueamus in quempiam malcdifla ^^^^^f^ K rcliqua: ifte fraudulenter amputatis fuperioribus, ex quibus infenoradep^^Qy,, fie ccepit transferre epiftolam,quafi hoc fenfu fuperius effet exordium,8^ 3 ^^,, dam eorum qui libenter habent criminari proximos fuos, afteribuntno nbsp;nbsp;r^i
dfrinæ noftrç crimenblafphcmiæ,quod à nobis nufquam audicrun^ae*!“ J,jd derint,nolentes obferuare mandatum illud quod dicit : Quia maledici regel j^ non poffîdebunt:dicentes affercre me patrem maliciæ 66 perditionis ^®îV'vjneii' regno dei eîjciuntur,ideft diabolum efte faluandumcquod ne aliquis quidc ^^^^j te motus, 8lt; manifefte infaniens dicere poteft. Conferte Origenis uerb3,qeet[^j(f^ ad uerbum tranftuli,his quæ ab iftononuerfafunt,fed euerfa:06quanta^* ^^^0 non folum uerborum,fed Slt; fenfuum habeant diffonantiam,pcrfpicietis. ^^^jij ne molefta fit uobis prolixior interpretatio. Idcirco enim omnia uertimus, ^ eonfilio fuperiora tacuerif,probaremus. Habetur dialogus apud ^jæ5°Lj)g!^ 6 nis,ÔC Candidi Valcntinianæ hærefeos defenforis , in quo duos Andaba ^^je«
-ocr page 619-idi^j^ç^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVPFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|7l
^«n^^*^^P^^^^^ ”^2 fateor. Dieft Candidus,filium de patris effe fubftâtiàj f^P'^^nat °^'^®’^ wügt;éoA«(/ afferft.E regi'one Origenes luxta Art's Só Eunomfum ’^'^fiibliJ^?? P’'°^^f^^rn effe uel natum, ne deus pater diutdatur in partes : fed ^f*^’Créât ^'^ n ^’^^^P^cifïïmam creaturam uoluntate extfttffe patris,ficut Só cæz '''®*P«flïin*'^ir ^*^’^®^‘^feeSdamuentuntquæftionem.Affcn't Candidusdiabo/ r^aturæjôC quae faluari nunquam poffft. Contra hoe recte Ongez ^'’^cf^uj J^®** ^^c^ perituræ effe fubftatiae, fed uoluntate propria corruiffe 8lt; ^'’^^effe f 1 ^^^ Candidus uertitin ealumnia,quafi Origenes dixerit,diaboli na ^^’®§0ab Q^?^^*4crod ille falfo obieeerat,hie refutat.Et intelligimus in hoe tantS *^/S^’'^ argui hærepeâ falfitatê,ÓC non in exteris libris,de quibus nun f^'^runj. ”®™^^*Alioqui fi omnia quæ hæretiea funt,no erunt Origenis, fed hæ ^«rit r^”^^^^ autem propemodS illius tomi his erronbu^Ieni funt:nihil Ori ^’'®5calu . °,^’® quorum ignoramus uocabula.Non ei fumeit Græeos £lt; anti/ I’^licent^’^^* ^^ Qciibus pro uetuftate temporum 8^ longiquitate regionum ha l^^'rico'Tf?^*^^^*^ “°^^^’^**- “cnotcï'di,Venft ad Latinos,^ primum ponit Hi 'quot;^ fit pj ?®°’’®®jQwod poft Ariminenfem fynodum liber illius falfatus ab harre ^fibn j ^^’^^ caufam eum in eoeilio epifeoporum ei quæftio mouereturjproz ^■^Uö '^ *^^ ^°ino fua iufferit:qui nefeiente fe, in ferinqs fuis hacretieus tenebaz ^^quot;icat^^ j''°’^'‘^^ ^’^‘^^bó^ ab omnibus h^rcrieus iudieatus, autor libri exeom-''°*-fw^ ^k^°^^’^ eonuentione difeefferit.Et tantæ autoritatis fe putat,ut eum ’•Meate-^ , ^“*®narrat fomnium, nemo ei eontra eonfefforemifta fimulanti '’f’^efuHy^’^^’^^'^^fiponde quæfo: Synodus,à qua exeommunicatus eft,in qua ^^ud^ *^^P^oporum uoeabula: profer fententias fubfcriptionum uel diuerfü ï^''°fiiJni^°ff'^°^^’'^*^ ’ ^oee qui eo anno eonfules fuerint,quis imperator hanc Wï ^'^^‘^congregari, Galli« ne tantum epifcopi fuerint, an Slt; Italie 06 Hi %i d^^ 4^^rn ob eaufam fynodus eongregata fit. Nihil horum nominas, fed ’Icfendjj^*’®^®*®quot;*’^ ^ eontra Arianos Latini fermonis tubam, ut Origenem ’*''^a ’n^rp’^’^^cinicatS à fynodo criminaris. Sed eonfefforis ealumnia uteunqj ^fitub ft n ^'^’' ^^ *nelytum martyrem Cyprianum, 8lt; dieft Tertulliani libru, ^*fctici ^i^~®^’’wtatc,fob nomine eius Conftâtinopoli à Maeedonianæ partis ^Ïprian d'• ” ^ ‘^^^ crimine mentitur duo. Nam nee Tertulliani liber eft,nee I’prohr' ^'^*^®^ NouatianijCuius 00 inferibftur titulo:SÓ autoris eloquium,ftiz f^^^^’^onftrat.Et fuperfluS puto apertas ineptias eonfutare,quum mihi %j“^'^^rfabclla,a fynodo uidelieet,ÓC fub nomine eiufdê amiei Damafi Ro-^PoUi^ • ^P^^^Qp* ^go petar,eui ille eeelefiafticas epiftolas didadas tradidit;8i '’’ofen ^”°’’*”* uerfutiae deferibantur,quod Athanafij librum ubi dominicus ho/ ^»sr ^ ^^’^^ ftgendum aeeeptum,ira corruperit,ut in litura id quod raferint ’^Wc^f'r^’'fbtit feilieetnon ab illis falfatum,fed à me additum putaretur.Quaefo *'^r p/7 f ffime,ut in eeelefiaftieis tractaribus,ubi de uerftate dogmatum quæ/ ^ethnarum noftrarum maiorum flagitatur autoritas,huiufeemodi ricjjy ^dünittas,^ prandiorum eoenarumq? fabulas pro argumento non te-i^îru ^û^® * P*^* enim poteft,ut etiam fi à me uerum audifti,alius qui huius rei ^iVft’^*^ ^ ^^ ^^^ eompofitumiôô quafi mimum Philiftionis uel Lentuli ac ^^^*^®P^^ e^egâti fermone eonfidam. Quo non perueniat femel effrenata *^eoîit * PoftexcommunieationemHilarq^poft Cypriani 4lt;iVlt;Æ7d^«^o{/ hæ/ Pita]/ *°’^’^)poft Athanafij me dormitante Iituram,fimulô6inferiptionem,eruz ^(f'*^^® ^°’^^’^^ papam Epiphanium:ÔC dolorê pedoris fui, quo d eum in epi/ %'ee '^.^^ Ïoannem epifeopum feripferat, hæretieum arguit,in Apologia pro locoß ^^*8®”bK his fe fermonibus eonfolatur.Quin potius aperienda eft hoe in ’'’’111 '^'^'J^^’^^ens. Non enim poffibile eft, tam iniquo iudieio uti quenquam homi '^fitnt ^ '^^^^^ æquali non æqualiter fentiat.Sed quod autores obtredatorS eius Sd n^''^^^'^ ^‘■‘^^^^ difputare latius folent,uel etiam libros feribere,qui to/
^ Crigene uel loquuntur,uel feribunt. Ne ergo plures ipforum furta eognoz cc a leani
-ocr page 620-572 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMI APOLOGIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ^^
fcant,quæ ulic^ fi ingrati in magiftrum non effent, ne qua quam enwfeo’g^ ^ [g tur, fimpliciores quoique ab dus lectione deterrenuDemq; quidam tx ip jj^j^^je uelut euangelizandi neceffitatem per omnes genres 06 per omnes KogJ” i^^a puraqde Origene male loquendijex milia librorum eins fe I«g*’fl'^gt;5‘’^‘fXt)pgt;'‘’ irarrum multitudine audiente confeffus eft. Qui fi utique (ut ipfe dietf^^juduifl, cognofcendis eius maks legebat,fufticere poterant decern libri ad cogno ^^^ ^^j, aut uiginti certe, aut ut plurimum triginta. Sex milia autem librorum ^ ^’jjjy iam eft errores ac mala uelle cognofcerejed rota penè uitam difcipMdS d .^, dqs dedere.Quomodo ergo iftemerito audiendus cft,quum eos culpaf)^ ^^^^j^ etionis fuæ caufa perpauca eius (falua fidei régula atque integra P‘^®%2iotim» Qui funtifti,qui in eedefia difputare latius foIcntCQui libros fewbere^ .^rf de Origene loquuntur 26 fcribunt C' Qui dum fua nolunt furta cognofd) J^jjes funt in magiftrum,idcirco fimplices ab illius ledione deterrentcNomm^' . tjuj dicere,26 ipfos hommes denotare. Ergo beati epifcopi Anaftafius 26 i Æorô 26 Vencrius 26 Chromatius,26 omnis tam Orientis quam Occidentis^^^^^ ppij fynodus,quipari fententia,quia pari26 fpiritu,illum hœreficumd«^“’’‘^j,0n^ lis, lures librorum illius iudicandi funt : 26 quando in ecclefüs P’^^^’^^^m^iföfl' pturarum myfteria,fed Origenis furta commemoratCNon tibifuffid^P^ facU^f^ tra omnes detractio, nifi fpecialiter contra beatum 26infigneinEccldi^jjp£( tem ftili tui lanceam dirigas ^ Quis eft ille, qui uelut neceflitatem omnes gentes, 26 per omnes linguas habere fe putat, de Origene malt k^tf, qui fcx milia librorum eius fe legilïe,quam plurima fratrum multitudmt ^^^^j^ confeffus eftc'ln qua multitudine 26 caterua fratrum tu quoep médius ^’ji^fola®* ille in fua cpiftola queritur,pro Origenis hærefi nefaria à te dogmataei f P jjjjz Crimini ei dandum eft,quare Græcam, Syram 26 Hebræam 26 Aegyp“' jjj/jiz guam,exparte26 Latinam nouerit f Ergo 26 Apoftolus 26 apoftokduff’p^f^x 1^ 7 guis loquebantur,in crimine funt:26 me trilinguem bilinguisipfe
milibus autem librorum,quos ab co leCtos effe confingis,quis
dicere,aut illum pofuifTe mentirig Si enim Origenes fex milia feripu»^^ * Hofrats potuerat fieriutuir eruditus^ 26 ab infantiafacris litcris inftitutus, pro .^^t^ ÖC fcientia kgiflet aliéna. Quod uero ille non fcripfit,quomodo ifte ’ƒ§ƒ Zjyitam Numera indices librorü eius,qui in tertio uoluminc Eulcbiqiu quo *^’^js.Hï^ PamphiIijContinentur:26 non dico fexmilia,fed tertiam pattern ’^^’^’^^jj^yceffe® bemus epiftolam fupradidfi pontificis,in quahuic calumniætuæduma ^^^|^jjj(. in Oriente, refpondet,26 apcrtiffimum mêdacium libéra ueritatis fronts Poft hæc 26 tanta audes in Apologia tua dicere,te non elfe defenforem ^^.^i^jp neep alTertorem illius, pro cuius defenfione Pamphilus 26 Eufebius tmip .^j^j xiffê funt ui ff. Aduerfum quæ uolumina (fi dominus uitæ huius dcdcrifP ^|]^^£ alias refpódere conabor. Nunc tantum tuis affertionibus obuiaflcfuroa^piji/ breuiter prudente inftruxifTe le(ftorem,me iftum librum qui fub nommt ^^j Ïi fcrebarur,uidiffe primum fcriptum in codice tuo:26 quia no ^^^ p^^pfeili8^ pro hæretico diceretur,fic femper habuiff c,quafi diuerfum eiïèt opus ra ^^^^^^ Eufebq :poftea uero quæftione mota,fcriptis eorum refpódere uolume.^ ^.gj^ caufam legiife,quid pro Origene unufquifque fentiret:perfpicuecp oep**^/ p^j^/ quod primus liber fex uoluminum Eufebq ipfe effet, qui unus fub nom®*^^^^^^ phili à te teditus eft, tam Graece quam Latine, immutatis dûtaxat fenfm®* ^^^^j 66 fpiritu lancto,qui apertam blafphemiam præferebant. Vnde etiam am j^ fermé decern,quum Dexter amicus meus,qui præfedurâ adminiftrau®P ^^ me rogaffct,ut autorum noftræ religionis ei indieem texeremlinrer exte p^^^ tores pofui 26 hune librum à Pamphilo æditum,ita putans efie,ut a f^^/yf.fjpfiP pulis fuerat diuulgatum . Sed quum ipfe dicat Eufebius Pamphilumm ’.jj,^jjf3gt; fe,exGeptis breuibus epiftolis ad amicos: 26 primus liber fex uolummum ^ ^^^ dem 26 eifdem uerbis contincaqquæ fub nomine Pamphili à te f cm lui*t»P^
-ocr page 621-^Cllu^^j^^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57)
ïibfum hune difleminare uoluiffe, ut fub perfona martyris hæ? a^’ fällte - ^^^’Q!^®^ de ipfo libro quem Pamphili fimulas multa peruerte-'^^•Credy • ^æ^Oj^btenn Latino fit, fraudem tuam errori meo imputare non ?’'^^ï311a o • ^*^ ^*^ ^^^ librurn, quem titulus praefetebat, ficut tr^ e^A“/gt; ^ ^^’«iMi *'^^''*^ opera,plurimorumq Græciæ tradatorum,qu3c aut ante noil i''’^ n **^ ^^’^P^ÏJor legere quxftionc hatrefeos fufeitata : ut fciam quæ uitare ^1*^140 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^odcSgt;ó in adolcfccntia Homihas tantum eius quas loque-
p *””*?^’^ quibus non tanta fcandala tcnebantur,fimplicitcr roganz ^^’’^tóc r *’'^*® prxiudicans ex his quae probantur,illa fufcipere quae manife *^^^^his ^ “’'^^’■tc(ut Compendium longi fermonis faGiam)ficut ego oftendo ^^acc^-^^P*^^^*^^“*”»q*^* *^^ f'-æ codice tranferipferuntifie tu doce à quo ex/ ’*^.Bo^^’^^^^’^* äiirotem libri dare alium no potuerit,ipfe falfitâtis reus te/ ’'''‘'^ïiim^^^’^^ ^c bono cordis thefauro profert illa quae bona funt:atque ex r?''‘^Afro ,^*^ generofi feminis arbor agnofcitur. Scribit frater Eufebiusfe b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’'0P^cr ecclefiafticas caufas ad comitatS uencrant,epi/
^^^i ^^^° ^‘^ptam nomine reperineun qua agerem poenitêtiam,06 me ab ^'^^'^fern ? ,^*^^®tia indudum ede teftarer, ut Hebraea uolumina in Latinum ^''^’'f‘'JrïiT^^^^^® nulla fit ueritas.Quod audiês obftupui.Et quia in ore duorum ’''^ ^urb ^f ^’^’^‘^’^^^A^umtuniq tefti,nec Catoni credits eftadipfum multorum P’^olad-ir^?^® ^‘^^pta docuerunt,fcifcitantium an ita fe haberet, Só à quo ipfa qu d^?^*^^*^^ ^^^^ '^ uulgus lachrymabiliter indicatium. Qui hoc aufus eft ''°'^ïtus p • ^^°’' audeatcBenCjquod malicia non habet tantas uires,quantos ^’‘'^Qibit^i^^ ®®®^®ï*ö'a,fi femper nequitiæ iuncla effet potential totS quid ^'^‘fertifr^ ^^’^'^’P’^æ^^^^^^^ * Stilum meum qualifciinq; eft 86 formam cloquq ^^’’’jQuafT'^^ exprimere non potuit;fcd inter ipfas pracftigias,SC alterius perfoz ''”'’^Weo^ -^^^^^^^ induerat,quis effet oftendit.Ergo iHe qui epiftolam fub no ^^^^icitu^°^^-^’’*æ fioxcrat,quod male Hebræa uolumina tranftuliffemjObfp ’'^fiiiehlf^?^^,®^P^8^’'ta codemnationem fcripturas faneras interpretatum: '^^f^^corm ^^^’“^^ ^cra quæ tranftuli, in Crimine maneamïdum aut in nouo ope *’^CD'ft V^^^’’^ ’'‘^cens aeditio Veteris condemnatio fit.Miror quomodo in ’*'’^«rit‘K • ^®”^icidam,Slt; adultcrum, 86 facrilegum, 8c parricidam me effe non '’^ddeb^^*^^^*^ P°^^^ tacita metis cogitatio intra fe turpitudinis uoluerc.Gra ^ctttn° ^^k^^’^^°^ quum tanta fylua fit criminum, unum mihi erroris uel fal ^lt;l’’os ^^ °°*ccerit.Ego ne Contra Septuaginta interpretes aliqufd fum loquuz ^^^s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plurimos diligcntiffime emendatos,meæ linguae ftudiofis de?
^^’^3nic'T°^^ ft ^ conuentu fratrum edifferoiquorum Pfalmos iugi meditatione ’'^'^^trad ^’^ ”’^.^® eram,ut quod in pueritia didici,fenex obliuifci uellem^Vni/ P^ftas Óc^^^^ ^^^ borum teftimonqs texti funt.Commentarij in Duodecim pro/ P^inc^v^^Septuagintaaeditionem edifferunt.O labores hominüm,fem/ ^’’inibe ° ”^°*'^^b'uru ftudia,contrarios interdumfines habentia. Vndemepu/ r^”* ^^ Latinis meis,ód noftrorum ad difcendum animos concitare, ^Pïmu ' æ^^ uerfum de Latino poft tantos interpretes no faftidiunt,inde in ^^'’•'^canti fiomacho cibos ingero. Et quid in homine tutum fit,fi ^^'iftuï^p^'*^®^® ^»Dormiefttepatrefamilias mimicus homo izfeania fuper/ ^?otacè ^p ^’^*^^1*: uinea aper de fylua,K fingularis ferus depaftus eft earn. ^®toorb °’ ß^®*^ ^°n meac loquuntur contra me ♦ Ignoro crimen,8C crimen in ^ïtnut ^° , ^°’‘*H®w mihi mater mea,ut quid me genuifti,uirum qui iudicet amp;C ’ïQcemhf?^î^^æ* Omnes præfatiunculæ Veteris inftrumenti,quarum ex par/ ^öqua^”?, ^^’’butc rei teftes funt. Et fuperfluum eft,quod in illis didum eft, ^ïUefiiT''' ^^^^”^ ^^ fcribere * Incipiam igitur à Genefï,cuius Prologus talis ^^^^P* cpiftolas,qui quodam praefagio futurorum, ^«brao f ^ ^ ^’^’Ws eft nomen, obfecratis ut translatum in linguam Latinam de ernionepentateuchum noftrorum auribus traderem.Pcriculofum opus
cc 3
certc
-ocr page 622-5^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERÔNYMI APOLOGIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’fl^fpff C
certc,bÇ obtredatonim latraribus patens,qui me afferunt in SepW^^® probat turn fuggillationem,noua pro ueteribus cudere,ita Ingenium quail ^‘’’^^j^peiot' tes:quum ego fæpiflîme teftatus firn, me pro uinÜ portione in taberna jj^ou, ferre quæ poffimtnec opes alterius,aliorum paupertate fedari.Qpoû ^j^^^^iotio Origenis meftudium prouocauiqqui æditioni antiquæ translanonein . jmn nis mifeuit, afterifeo 06 obelifco, ideft ftella £lt; ueru, opus omne dining g^^^jjfoz aut illuftria facit,quæ minus antè fuerant : aut fuperflua quæqueingj j^^qy/, dit,maximclt;^ quæ Euâgeliftarum 06 Apoftolorum autoritas pro®‘’ g’ijjijcnnff*’ bus multa de Veteri TeUamento kgimus,quæ in noftris codicibus ^®quot; ^,j)iiiir« ut eft illud, Ex Aegypto uocaui fiJium meum.Et,Quoniam Nazaræns y^yi/ Et, Videbunt in quem compunxerunt. Et, Flumina de neutre eius nuen ^4 ^^^^ uæ. Et, Quæ nec oculus uidit, nec auris audiuit, nec in cor hominis alte ^^j^ præparauit Deus diligentibus fe.ô6 multa alia,quæ proprium ^’*y'’‘* (yflint, rant. Interrogemus ergo eos,ubi hæc feripta nnt:06 quum dicere ’^°’^^uyiinE' de libris Hebræis proferamus»Primum teftimonium eft in Ofee.Seciin „ ^j faia.Tertium in Zacharia.Quartum inProuerbijs.Quintumæqueinh ^ ^^yj multi ignorantes,apoerj^phorum deliramenta fedlantur,06 Hiberas ^æ^j^ytifà/ authenticis præferunt.Caufas erroris non eft meum exponere. ludacip’’ ^jj^dn lt;ftum dicuntefleconfilio,ne Ptolemæus uniusdei cultor,apud Hebræis j^(0/ plicem diuinitatem deprehenderet:quod maxime idcirco faciebanhqui^quot; n^^jr nis dogma cadcre uidebatur. Deniq? ubiennq; facratum aliquid fcriptm upc de pâtre 06 filio S6 fpiritu fancfto,aut aliter interpretati funt,aut omnino ta ^ ut 86 regi fatisfacerent, 06 arcanum fidei non diuulgarent.Et nefcio qin® P^ ^^jfyi tor,feptuaginta cellulas Alexandriæ mêdacio fuo extruxerit,quibus dw* »^^^ 3 fcriptitarint, quum Arifteas eiufdem Ptolemæi vT^^trcczis-«?, amp;^tnun0P],^^^j^;
pore lofephus nihil talcretulerint,fedinunabafilica congregatos^onw, ^ yj^ys P bant, non prophetafte. Aliud eft enim uatem, aliud interpretem enc»! , ^jß uentura prædicit:hic eruditio 06uerborum copia, ea quæ intelligiqtran ^^^^^^ fortè putadus eft Tullius Oeconomicum XenophontiSjó6 Platonis
66 Demofthenispro Ctefiphonte Orationem afflatus rhetoricofpiriWtf ƒ yp fe;ut aliter de eifdem libris per Septuaginta interpretes, aliter per ApoKo «^^^ tus fan dus teftimonia texuerit : ut quod illi tacuerint,hi fcriptum eflen^'’ pQ, Quidigitur:Damnamusueteres^Minime. Sedpoftpriorumftntlia,indo „,,^ mini quod poflumus laboramus. Illi interpretati funt ante aduenttim quod nefciebant, dubijs protulere fententtjs. Nos poftpaffionem 66rd ^ nem eius,non tam prophetiam quam hiftoriam fcribimus. Aliterenimƒ nbsp;nbsp;’.^^
ter uifa narrantur^Quod melius intelligimus,melius 66 proferimus. Au o^|^^ æmule,obtre(ftator aufculta. Non damno,non reprehendo Septuaginta, ^^^^^ denter cundis illis apoftolos præfero.Per iftorum os mihi Chriftus fonat,q , te prophetas inter fpiritualia charifmata pofitos lego, in quibus ultimum P^^^^^j^ dum interpretes tenent. C^id liuore torqucris:Quid imperitorum ^ni®®*^^jjfj me concitasC Sicubi tibi in translatione errare uideor,intcrroga Hebroos, ^^^ rum urbium magiftros cofule.Quod illi habet de Chrifto,tui codices ^y/ Aliud eft, ft cótra fe poftea ab Apoftolis ufurpata teftimonia probauerür,amp;^ datiora funt exemplaria Latina quam Græca, Græca quam Hebræa,InlibhS^^ que Samuel 66 Malachim, quos nos Regnorum quatuor nominamus,poitca ^^ gum diuinæ feripturæ hæc intuli: Quæ quum ita fe habeanr,obfecrofele6tû^,^^ laborem meum reprehenfioncm exiftimes antiquorum.IntabernaculopelO unufquifq^ quod poteft. Alq aurum 66 argentum 66. lapides prcciofos, 21^byl‘ 66 purpuram 66 coccum offerunt 66 hyacinthum.Nobifeum bene
rimus pelles 66 caprarum pilos. Et tarnen Apoftolus contemptibiliora notm gis neceftaria iudicat.Vndc 66 tota ilia tabernaculi pulchritudo,S6 per fingubs j^ cies Ecclefiæ præfentis futurælt;j diftindio,pellibus tegitur Ô6'cilicijs,ardorai4^
-ocr page 623-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;7^
ptm'^™^^®*®^^“*”gt;^^n“æ uiliora funt,prohibent. Vide qlranto contra Se/' purß^'’*^®^®P*’^^^® tumeam fupercilio, ut ülos aurum\ Sv prcciofos lapidcs^Só pH‘fam:mc, pelles ÔC pilos caprarum in tabernaculo Dei obtuliflc profitear.
hiuf ^^J”^’^*^^ tcftimonium,nc nuncme rcrum neceflifate compulfum,dicas citu^ ^^^®^^®“'^®‘ ^n libro Temporum,ideft Paralipomenon,qui Hebraice di^-yj-^f ^’’^?T) ‘gt;‘53^ Dibre haiamim, adfandlum ChromatiumPraefatiuncuIa ^’ um:Si Septuaginta interpretum pura,óc ut ab eis in Graecum uerfa eft,acdiz fi5ij^’’’®’®^‘^“P^fl“c me,mi Chromati epifcoporum fandfilfime atep doctifz iiimf’’’P^^®’^®»^f^bi Hebræa uolumina Latino fermone transferrem.Quod ez •uftu^'^*^' ^^' ^^ hominum occupauerat, 96 nafcentis Ecclefiae roborauerat fidem, ’^°^’^° filentio comprobari. Nunc uero quum pro uarierate re.-pt3 ^'’^^'^^^ ^'^^'^^^^*^’'^^emplaria, Ói germana illaanriquaq; translatio corruz jjj ^^'l^^uiolatajnoftri arbitrij putas: aut ex pluribus iudicare quid uerum fit, ouiimopus inueterioperecudere,illudentibus(^ ludæis cornicum (utdiep Alexandria 06 Aegyptus in Septuaginta fuis, Hefychium hljj?*’®®’'^‘-Coï*ftantinopoh's ufque ad Antiochiam,Luciani martyris exemz '■iprobat, Mediæ inter has prouinciæ,Palæfi:inos codices Icgunr,quos ab Oz tr?^'^^*^^^^®® E^^bius öt Pamphilus uulgauerunt : totusq? orbis hac inter fe mm^ '’^^^^^^ compugnat. Et certe Origenes non folum exempla compofuit tim ®''æ^*^onum,è regionefingulauerbadefcribens:utunusdiirentiens,ftaz M'^^^ tutet fe confentientibus arguatur. Sed quod maioris audaciae eft, in ^^^*®g*’'tägt;Thc0dorioiu's aeditionem mifeuit: afterifeis uidelicet defiz t8iti**’i^æ®’”“5 ^’•tetant î SC uirgulis,quae ex fuperfluo uidebantur appofita. St quj»i^\^'?’‘^®oii teuere,quod femel fufeeperantîôC poft Septuaginta cellulas, t^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fineautore iactantur, fingulas cellas aperuere : hocq? in Ecclefiis legiz
i i(j'^''°^ Septuaginta nefcierunt:cur me non fufeipiant Latim mei, qui inuiolata tus tt?®“^^^*^ nouam condidi,utlaborem meum,Hcbræis,ÔC (quod his maz ^P°^olis autoribus probemCScripfi nuper librum De optimo gertcre inz Æ«andi,oftendensillade Euangelio, Ex Aegyptouocaiii filium'mcum. Er, uocabitur. Et, Videbuntinquemcompunxerunt. Etillud Poitoli, Quajoculus no uidit,necauris audiuit,nec in cor hominis afcêderunt, Ï^praparauit Dominus diligentibus fe: cæteraq; his fimilia,in Hebræorumliz b ^nueniri.Gerte Apoftolus 00 Euangeliftæ, Septuaginta interprétés nouerant.
'^ ^°^ dicere,quod in Septuaginta non habetur f Et Chriftus dominus jj.( 'EitriufqjTeftamenti conditor,in Euangelio fecundum loannem : Qui crez qitf?^?*^*®”’^gt;ßcut dicit fcriptura,flumina de uêtre eius fluent aquæ uiuæ, Vtiz Pmt^P^^®,Q“od Saluator fcriptum elfe teftatur. Vbi fcriptum eft ï” Septuaz ''^^^^^bapocrypha neicit Ecclefia. Ad Hebroos igitur reuertédumtunz tlUn H°™’’^'^® loquitur,ÓC difcipuli exempla præfumunt. Hæc pace uetCrum logt; PiAV ^^^''^^^tofibus meis tantum relpondeo,qui canino dente me rodunt,in iHj|’^°®^^^^^s,Iegcntcs in angulis,ijdem SC aceufatores SC delen fores, quum t'im^5P'^°^^*^f’^’^°^ ^’^“'^ repre^anttquafi uirtus SC uitium non in rebus ftr,fed (jçç?’ttoreinutetur.Caeterum memini aeditionem Septuaginta traslatorum olim ç *5^0emêdatam tribuiiTe me noftris:nec inimicum debere exiftimari corum, 115/3 'l'^Q’^^^’^^tifratrumfemperedifTero.Etquod nunc O’^ia^n ’''^?'^ Dibre tas ^*®’^^ Verba dierum,interpretatus fum:idcirco fcci,ut incxtricabiles moz Ho^ ’^’^^ nominum,quæ fcriptorum confufa funt uitio,fcnfuumq; Labyrinz ]^^ïpwtius SCper uerfuum cola,digererem:mihimctipfi SC meis,iuxta Flifme- 9 ^canens,fi aures furdæ funt caeterorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In Efdrae quoque uolumfne,fiz
^'^ prafatus fum:ÓC poftmulta haecaddidi: Quod illaturus fum,æqudï/mum ^*^”*^gt; quod non habetur in Græco : uel aliter habetur, quam à me 1 “m eft, Quid interprétem laniant ^ Interrogent Hebræos, SC iplis autoriz ^^Unslationimex uel arrogent,uel dérogent fidem. Porró aliud eft,ft claufis, cc 4 quod
-ocr page 624-57^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMI
quod dicittifjoculis mi’ht uolunt malediccfc:00 non imitantuf CfjecofiDn^®quot; ^ glt; beneuolcnhamtqui poft Septuaginta translatores iam Chrifti EuangeMOCôn^ fcantejudæos ^ Hebionitas legis ueteris interpretes,Äquilamuiddicef,SyfflM* chum 00 Theodotionem,cunofe Iegunt,ô6 per Origenis laborem ecdefüs dedic^ runt:quanto magis Latinimeigrati eftedeberent,quod exultantcm nerent aliquid à femutuari.Primum enim magnorS fumptuumeftjSiiflfti*^^ ficultatis,exempla habere omnia. Denique amp;nbsp;quihabuerint,óóHebrxift’'‘P‘’. ignari finit,magis errabunt, ignorantes quis è multis ucrius dixerit.QuodcMiit pientiffimo cuidam,nuper apud Graccos accidit:ut interdum fcripturx Iinquens,uniufcuiuslibet interpretis fequcretur errorem.Nos autem qui linguae faltem paruam habemus fcientiam,óó Latmus nobis uteunqueftnj^ ” dceft:8lt; de altfs magis poflumus indicate, £lt; ea quae ipfi intelligimuSjinnoiu^^ gua exprimere. nbsp;nbsp;nbsp;Tranfibo ad librum lob,quem poft Septuaginta intttp^^^
æditionê,quam Origenes obelis aftcrifcis^ diftinxir,anteannosplurimos*'^^^, fermoni datum quum rurfum iuxta ipium Hebraicum uerterem,licloquu^5 Cogor per fingulos fcripturae diuinæ libros,aducrfariorum refpoderemvi i ' qui interpretationem meam, reprehenfionem Septuaginta interpretum O’® * tur:quafi non 66 apud Graccos, AquiIa,Symmachus 06 Theodotion ueluet ^^^ uerbo,uel fenfum è fenfu,uel ex utroqj commixtum,66 mediaetempcrat^^S^^ij translationis expreirerint:00 omnia Veteris teftamenti uolumina Of^^iö® , afterifcist^ diftinxerit ; quos uel additos uel de Theodotione fumptos trails antique infer uit, probans defuifte quod additum eft. Difcantigiturobtret a^^^ mei recipere in toto,quod in partibus fuiceperüt,aut interpretationem ®®, ^ i afterifcis fuis rädere. Neque enim fieri poteft, ut quos plura intetmifdft ?ƒ qu^ I rinr,non cofdem etiain quibufdam errafte fateanturipraecipueinlob/uiu^^i^^^ I fub afterifcis addita funt iubtraxeris, pars maxima detruncabitur.Et ^°S%eri/ ^ \ apud Graccos. Cæterum apud Latinos,ante earn translationein,quamiu ^,^^ I fcis óf obelis nuper aedidimus, feptingenti fermè aut odingenti uerfus d^ “ j^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;1
decurtatus 06 laceratus corrofusç liber,foeditatemfiiipubliceIegétibuspgt;^*
antiquam reprehenderemzied ut ea quae in illa aut obfcura funt,aut omu’^’g^ pj^
te uitio fcriptoru deprauata,manifeftiora noftra interpretatione fiercnnqit* ^^^
bræum fermonem ex parte didicimus. Óf in Latino pene ab ipfisincunabu
grammaticos óf rhetores 6f philoibphos detriti iumus.Quod fi apud
Septuaginta aeditionem,iam Chrifti euagelio corufcante,Iudæus Aquu^^ ^^
machus ac Theodotion Judaizantes hærericifuntrcceptiiquimuira myuet ^^^^
uatoris,fubdola interpretatione caelarunt,óf tarnen in hexaplis hab enwrapI clefias,óf explanantur ab ecclefiafticis uiristquanto magis ego Chnftiannh f^ 1 rétibus Chriftianis natus,óf uexiJJum crucis in mea fronte portans:cuius it^^ f fuit omifla repetere, deprauata corrigere, óf facramêta Ecclefiae puro ^quot; ypfab nbsp;nbsp;\
nre ferm one ; uel à faftidiofis, uel à malignis ledoribus non debeo reprobstj' ,^ I terium quoep quod certe emêdatiflimum iuxta Septuaginta interprétés n® ^jp I boredudum Roma fufeepit, rurfum iuxta Hebraicum uertens Prxfano^^ ^^^^^ nbsp;nbsp;1
ui:óf ftc parte ProJogi fum loquutus ; Quia igitur nuper cum Hebrso ^“E^
, ptuaginta interpretibus opponebastftudiofifti'me poftulafti,utpoft AquA .^ f machum óf Theodorionem,nouam aeditionem Latino fermone transfen^ ^j ƒ bas enim, te magis interpretum uarietare turbariïóf proamore quo laberb ^^
te uires potius meas, quam uoluntatem ia amidtia. quserete, Cette conßdei^^^^
-ocr page 625-|, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFIKVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fff
Nutrit ^°® ^^’^® Opens teftes citabotme nihil, duntaxat fcicntcm,dc Hebraiz ^''8° æditio mea à ucteribus difcrepat.’interroga quernz ^°'iteJ°'^æ°’^^”^’^^’9’J’^® penridebis,nicab xmulis fruftra laccrariiqui malunt H3ife ''®'^^^*^^h pra: dar a, qnam difcere,pcruerfiirimi hommes.Nam quum no/ ^M.£Squot;“P“fJ:?^ corum uicina maria non fufticiant:cur in ’^m** *° ^^*‘*pïurarum ueteri fapore contenti fimt^Ncc hoe dico ,quod praeceiTo *'^dT”'°'^'^^^*^’^^^ ^^*c^^™ *^^ bis arbitrer detrahedum:quorum translation ^üie Y^^®®c emendatam,olim mcæ linguæ hominibus dedi : fed quod aliud ’'M» ^ ''^ *^'’bbi credétium Pfalmos legere,aliud ludæis fmgula uerba calumz Solomonis etiam hbros,quos olim iuxta Septuaginta adz ^iSi , ^^ft^rifds in Latinum uerteram,ex Hebraico transferês,8lt; dedicans ^'Se'^^^^P*® Chromatio S^ Heliodoro,hæc in Præfatiunculæ fine fubieei : Si ’kim i«^'’*^*®!^^P*’^^*” M’ägfs æditio placet, habet earn à nobis olim ernenn ’01 ÿ ^^^ ^’’“^ be noua cudimus,ur uetera deftruamus. nbsp;nbsp;Veniam 66 ad Efain
^Oum^^^f^”' P’°’®§’ ^’^ biper Septuaginta inrerpretatione fubiungam. Quem ’k» quot;*^§.*^ buâgdiftam quam Prophetam dicerem:eo quod uniuerfa Chrifti een 1*9»^ k”^^^^ ^^ liquidum perfcquutus eH'ct,ut no de futuro uaticinari, fed de ’^oidq ï* c ®na texere crederetur:etiam hoe addidi.Vnde conijcio noluifie tune k;nef '^.Septuaginta interprétés,fidei fuæ facramenta perfpicue ethmeis prode-Sefitis ^ ®®nibus,ÓC margaritas porcis darent. Qui quum hanc ædinonem le Ml/ °'^'’^^’””i2eluertetis abfeodita. Nee ignoro quanti labohs fit,prophetas Mo i‘ ’'^^^^® quempiam polfe iudicare de interpretatione, nifi intellexerit Wc æf^^bt. Nos quoq patere morfibus plurimorum,qui ftimulantc inuidia, ’”’110 p ?“*’’^®® ualent,defpiciunt. Sciens ergo SC prudens in flammam mitto ^W' .^'''^^°’”’^5 à faftidiofis IcCtoribus hoeprecor,utquomodo Græci poft ' j§®^P^sl‘itorcs Aquilam SC Symmachum SC Theodotionem legunr,uel ^8c•ft7*®’^æb'æjVdwt Septuagintamagis ex collatione eorum intelligant: ^ead p ™'”’''**”P°^ priores habere dignétur interpretem. Lcgant prius,óó **(iam^^ P*^^ ‘ neuideantur non ex iudicio,fed ex odij præfumptione,ignoran '’^^hm^’^^ ^^^^*^'^^^ autem l^reuiter refpondebo,me non negafle eum pron fil'd ’^'^^’’'batim in fronte Prologi prophetam dbe confeflus fum:fed quid He a*’g‘i™cï'^s fuam niterentur probare fententiam,uoluifle ’Sm /^‘^’^°euifreledorem,ecclefias Chrifti hunc prophetam iuxta Theodon ’Sm j^^’’®»^ f^on iuxta Septuaginta translatores.Qiiorum fi in ifto libro ædin ^’’Jm’ -^'J^’^bum à ueritate diftare, SC redto ecclefiarum Chrifti iudicio repron ^Son ° a ”^^æ eulpæ qui dixi, fed eorum qui legunt. In promptu funt quatuor ’’lotion^’p'*^æ’®y™”’®chi, Septuaginta SC Theodotionis.Ecclefiæ iuxta Then Sf 0 j^“*^^ï^anfdem. Ego quid peccaUi,fi ecclefiarum iudicium fequutus Noru °^^'^f^’^*’^^^*‘03quidaduerfum Sufannæ hiftoriam,SC Hymnum trium Sræï ï ^ ^^^'^ draconis fabulas, quæ in uoluminc Hebraico non habentur, So jæ^’^f dicere : qui me criminatur ftultum, fe fyeophantam probat. Non ’WnT ’P^^bcntironifed quid illi contra nos diccre foieant,cxplicaui.Quorum ^Wy ^^^^ ’^^^P°^^^ ^‘^ Prologo,breuitati ftudens,ne non præfationem,fed lin ^föim ^^ . ”bcrc,puto quod ftatim fubiecerim.Dixi enim,dc quo non eft hun ^f^Pher ^ differere. Alioquin SC ex eo,quod afferui Porphyrium contra hunc Wlina»-^””’^^^“*^’ 'Joc^i^ilt;ï buius rei teftes Methodiurn, Eufebium SC A-’'poter■'quot;''’’^’^’”^“bis uerfuum milibus,illius uefaniæ refponderunt : me aceufaz Sm ’j^^^^^'onin Praefatiunculacontralibros Porphyrq feripferim. Qui ’'gt;Mi }?æ®*^5 confedatur, SC feripturæ Hebraicæ ueritatem non uult recipe/ ’’'’Pbusf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nemo enim cogitur legere,quod non uulr.Ego pe/
quot;’^0 m' ’^Pbgt;non faftidiofis:gratis non inuidis:ftudiofis,non ofcitantibus.Et ta kqn/*^’'^'’°®®’^®'^'b®O‘lotionemfaaerericumóC hidaizanrem Icgit, SC qualifz
* peccatoris Chriftiani,translationcm faftidir, Quaefo te amice dulcitbme, qui
-ocr page 626-578 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JIDVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^
qui tam curiofus es,ut etiarn fomnia mea noucris:omnialt;^ qua: per tot ^®^ ^^ quemetu futurae fcripfi calumniaf,in aceufationem uocas : utrefpondeasquOf^^ do eorum præfationes Iibrorum nefcias,qiios aceufastquae quodam uaölt;^‘’’ ræ calumniac refpondcrunqimplenres prouerbium:Prius antidotum,qu^m num.Quid nocet ecclefiis noftra translatio C Magnis, ut fcio,fumptibus teu nbsp;nbsp;.’
Aquilæ 00 Symmachi 06 Theodotionis,quintaeq; Si fextx aeditionis latores. Origenes tuus,ÓC (ne fortè queraris figurata te laudepercunum; ^^» nes nofter ( no ft rum uoco ob eruditionem ingenq, non ob dogmatum in omnibus libris fuis poft Septuaginta interprétés, ludacorS transladones^quot;^ nat SC edifferit. Eufebius quoq; Só Didymus idem faciunt. Prætermitto Apo^f ,^^ hum, qui bono quidem ftudio,fed non fecundum fciêtiam,de omnium u^n nibus in unum ueftimentum pannos afluere conatus eft: 06 confequcntiam ^r^j tac,non ex régula ueritatis,fed ex fuo iudicio texere. Apoftolici uiri^*^*Pp-^itf tur Hebraicistipfos apoftolos 06 euangeliftas hoc fecide perfpicuum ^. f»jpo/ atep faluator ubicunq; Veteris feripturæ meminit, de Hebraicis uolumin^ nit exemplatut eft illud, Qui credit in me, ficut fcriptura dicit, flumina de ut ^ fluent aquæ uiuæ.Et in ipfa cruce: ’’aPa]^ Wa^ ’’?« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eli eli lammaa»^ ^^
quod interprctatur,Deus meus deus meus,quare me dereliquiftiï’nonuta Jj^j ginta pofitü eft,Deus deus meus refpice in me,quare me dereliquiftft et ui ^^^^g fimilia.Nechoc dicimus,quod Septuaginta interprétés fuggiUemus, ftolorum 00 Chrifti maior fit autoritas : glt; ubicunq; Septuaginta ab Heb nbsp;^^
difcordât,ibi apoftolos de interpretatione eorum exempla fumpfifle: crêpant,id pofuifte in Graeco,quod apud Hebracos didicerât.Sicut ergo^S j^^n do,multa in Nouo teftamento pofita de Veteribus libris,qua’ in ■^^^^rt/noi®* habentur,Slt; hæc fcripta in Hebraico doceo:fic accufator oftêdat 3b^bid elfe in Nouo Teftamento de Septuaginta interpretibus,quodin ^^^’'Lgini^ ® habeatur,óó finita contentio eft ♦ Ex quibus omnibus approbatur,ói W . ßj5( interpretum acditioncm,quae legentium uetuftate firmata eft, utilem eue ^^, dum antè genres audiunt Chriftum uenturum effe quam ucniat:ói ^^^^’^.g^^nui^ prêtes non reprobandos,quia non fua,fed diuina uolumina tranftulerüUt ^^ liarem meum id à Chriftiano £lt; amico debere fufcipere,quodmagno à ludæis defcribere feftinauit. Excefli epiftolæ modum,ÔC qui ^‘^^’'’^ ^^.j^s Hî hærefim iamftilum fi'xeram,prome refpondere compulfusfum,expe^^^od amici uolumina : SC ad congeriem criminum eius tota mente fufpemus* jj^dC leuius eft, profeffum inimicum cauere, quàm hoftem latentem fub anU fuftinere.
|
PRÆCEDENTIS EPISTO^ LÆ SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj^ uia Romana,quæ Flaminiaîfîcut ApP ^jy cra,cæteræcp.Molliflimnm appeb ’ jioiD» ^^: Eum potiffimum inuadat. ] Hunc aiuntelTe morem peri/ clitantium in aquis, ut quic/ quid manibus nadi fuerint, id pertinacilTimC tcneânt,ctiâ ff**^xsaa^ fuomalo. ^Nifi inUidij Qiii dam codices habent Inclyti.Ex uarictarc con ijcitur locus deprauatus.Forte legêdum eft, InfliAo pontificis baculo. ^f Militari uulgaz riq». ] Et hodie Galli quocunque modo co/ gnatum,parentem uocantfua lingua. Hf Re/ fupinus.] A geftu fignificauit deßdiam.Rc/ cumbunt enim,qui lalTi fun t,amp; qui efledo ue' huntur,quod ipfum genus eft dclicati uchi/ culi. ^ Lafbilus. ] Diminutio commode ex/ primit ironiam, i^f Flaminiae iter. ] Eft una |
exilia. J Malum, hic ititcricdio^ ^ nitur, qua folemus tædium aut '^ j^prit^ mere. ^Potiri ignibuS amp;nbsp;^“*’1^ niutPf^ tatem nota uit. Nam potimur reWML i^ bus certauimus: Ä fruimur rebu « ^^ bus laborauimuS» Apudeosdicit .j^iuH fit^ffav9'tp ^ id eft,h»reditate capijf^' jp,pr£gt;ƒ modi nugis amp;nbsp;acyrologijs. ] W ^ '^ prijs loquutiönibus.Id enim G*quot;^-pfatP KVfcJityht. Et â grammaticis sperä^ inter üitia fcrmonis:ut ß quis 1011117 re,proTimcre. f Ulenonpotiretu %£Ä actcrnis,quos tan. jNegatio expu^s j^j^j»* |
lUtl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCHOLIA
‘'otiem’^quot;^ P°^f^t“f’Na!tt irridet ufurpaz febus 'f^* ™P*'‘jpi‘iarn;porimur enim his utarj’’''“’**^^*®'’®“*®“«. *![ Etqucmuolo
codices fichabent, tyà ri ftAit *dcft»Etquid uolo fi iam accenz ’todi ^'^P*“’âfti uerba.] Per ironiam kjlliy ^^*”^°P^''aftuni Ruffinum,propter Phi] J “J* ^ mfantiam. Theophraftus enim ^ admirabili quadâ fuit cloquenz quot;quot;'«b ^^'’‘’^cnuideturinditum,quoddP '‘8i(lic''''f^'^’'’ ^Modorum ac temporum leritQ. .^jCommifeuit præ^ns cum præz ft“* dicercnt.ltcm Le tagj ?f'^P°*’dctad Confirmabant.Præterz P^*'**™ conemne connedit, Legi ''Mt '^'’’^'’^'’^•Poftremo'quis legit Diccnz Mti '^°quot; Pquot;^'”^ ^“‘^’^ f Vide quantum inz * lien quot;^^f '°*-*****Iciuin amp;nbsp;hominem uere elo z ^ ^f prætcrmitram 4«Kl.«ÿ'«w/z. ] *^hon P™^®”Donatus refert inter deeem 0' ^*'’ft“om quis utitur didioz '**0 Ar^quot;^^ °'’fcœnæ rci fignificationcm: ue Pamphile. Nam arrigo,pcr '’*^'^^““* ^’^ • ^‘^ Hieronymus quot;'anifp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubefie,in Traduce huz
ir^cccßlaam.] Hic mediae az L ®’imr,K fîngulis de rébus ambi ®^niiK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ddens, fm/i i^â. ideft,
Cameadem. ] Hic nouæ gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎP^nceps fuit.Erat autem id omniz
?*ds cÔmunc,nihil affirmarc,fed *1*0111 p yl***‘ ^Cautione.] Namilli uez '‘lîind diceoantitamen quidelTet uez ibidem ^ a ^ P’*®®*^’’âtar. Ruffinus ne hoc quot;”'^ P*'onunciarc,fed omnino nefei ^'*oidiam.]Proodioamp;molez liÜBr ^^“am è uita] Nam fublatodez “inendi tollitur è uita. Ad u-j® “**andamiconfugcrunt adue ^»itât '” quot;'’™ pro Vitam,lcgcndum fit f hadantiû ex traduce fadam. ]
’”” hn 'a quot;‘^“W’w, ideft confeminaz i^Intcr^^“™ feminc immiftam.
‘/«■^«A'.] i/fl.gt;J/@- cantum fignP
■ quot;’quot;^ ’'‘caccipiaideturpro Com S in'quot; ‘’’'^quot;’quot; Exodi,Sed puto feribenz
**’ ^ Etcicurcs.] Quidam codices ^”'’*®”*' Qi’‘dam,cicures Sem f®ditto quot;f’^P^‘^^5 ^“æf*^’‘æ’’quot;-'quot;'’ fiintjcicuz
ftrates legens thcologos,quorum tota oratio ufep ad prodigiumfpurcaeft f Et 1Î da mat, 1e plus laboraflein intelligendo Ruffini fermoz nem,quimultisetia cloquens uidetur,quam inrefpodendo, quid fi rem haberetcum Oez caniftis,autScotiftis,aut fimilibus f Etfihuz ius reliquis in rebus prudcntiam,ex fermoz nisineptia uult sftimari,quantum tribuerct his quorumfermone nihil infullïus f Verum hl longe dilTcntiunt ab Hieronymo,qui nihil exifi:imant,neq? fan(ftum,ncqï do(ftum,quod idem non fit egregic barbarum. lt;^1 Nauemim $ petit.] lmpegit,legendum eft : ideft illifit in fcopulum.Prouerbiura eft,ubi quis ftatim in aggreffuopensoffendit. lt;nbsp;Adpopulum pha kras. ] Hoc Perfiano ucrfu mmis uidetur Hie ronymus deleclatus;hoc cft,apud uulgus te iacla,mihi penitus notus es. In Ongenis fcita.] Scitauocat,quæ Græci Myf^a-r«, nos décréta,fiueplacita. confidcrarecft,fiuecontemplari: àtfx^ïwfâi^aty ideftrcconfîderareiinde àvit^mf^irfiét, recogni tio. lt;f Commaticc.] lde(tconcifim:nam ài/ ^7quot; incido, kififtn incifio. ly Vndeamp;Michaz el.] Hic locus eft in Epiftola ludæapoftoliex apocryphis (ut apparct) Hebræorum fumz ptus. «ip Increpet tibi. ] ’Auriftitrat ^^1 i icvÿ.©-. idefî:,lncrcpet te Dominus. Quanquam Græ ce dandi cafuseft.Noftri codices pro Incrcz pet, habent Impcret, fed mendofe. if Duos Andabatas.] Andabatæ claufis oculis conz * grediûtur.De hocuideprouerbium à nobis explicatumin Chiliadibus. ijf Subfcriptioz num] Subferibebant enim,qui fententiam ali cuius comprobabant. ly Quis imperator.] Nota lelt;fior,olim fynodos,Impcratorum lufz fu congregarifolitas. HiQuum mihimeainz gcratur fabella. ] Quidam codices habent,ta bella. Vtrunque tolcrari potcfI.Fabella,ideft ferma leuiter inter conuiuia didus:ucl tabelz la,idefi: menfulaihoc cft,quod in menfa diz dum eft. lt;,f Afynodo uidelicct. ] Nonnulli codices habebant, Afino uidelicct lyra. Vez rummihiprobatur Afynodo,ideft à fynodis alicno, àrvvt/iamp;: utintelligas,nihil opüsefz fe ingerere ferraones prandiorum ci,quiomz nia fynodorum ada nouerit. lt;,J Quafi Miz mumPhiliftionis] Philiftion Sardianus,quâ
quam depatria ambigunt autores,adrifum fcripfitcomccdiolas quafdamiundcK præ ni mio rifu mortuus eft. ^Mimum. j Hie uocat carmen ipfumludicrum. lt;Marulli,] Et hie mimographus fuit, cuius meminit Spartiaz nus in uita Antonini.Huius generis fuit amp;nbsp;Lê
'•cSjÿ - y* wiidiui cnnius aiicuoi umpii' ’PpcIlan' “^’’^ftnouis adducantur,cicures
^,^*d inconfequens. ] Quod ’‘'pond nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“‘'**‘''‘‘’‘'^'’'ii': quû fequentianon
Laciniofæ]Ideft tu!us:quanqüam déco nihil nominatimcom '^*0 au h ^i’” '®^'“'æ 'hnt ueftium appcn peri,nifi quod hune memorat alibi Hicronyz ‘'itnônn*ir^° T ”^^’’”^’^‘’®^^‘^'’“^“™”'*’ h'“®’ lt;Stropham.]Vocatobliquum ferma ^Iisueb ?‘®quot;quot;’™“crfibus.]Nonfinz' nem: quû aliud agimus,q præ nobls ferimus. quot;quot;'sôlineâ'^’*^'^ “**’’^hus. Verfus cft,quod Sic enim mimi fubaltcrius nomme,alium taz wcoff j°^^“f’Qi*od fi Hieronymus tan xantapudpopulum. «^[ Cypriani i^nquot;î‘’ir/gt;/’«z Î^tntoh H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'c‘'®o*’i5» #’‘’-^] Ideft,falfæinfcriptionis; ^tW®- mendaciz
P 0^ adcndipoffent;quid faccret noz um,8ô lt;Swzf«^« inferibo. tf lpfcbilinguis.] Id eft
-ocr page 628-580 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCH
eft,Græce peritus K Latine; quan quam inte/ nm feomma eft,ex allufionc bilinguis. «|[ Nu mera indices.] Indicem uulgôtabulam uo/ cant,Græci »x»,.;^*'» lt;|f Cum Daniele. ] Nam huicdidumcftjVir defideriorumes tu;utha betur apud ipfum capite nono,quod elTet diz fcendicupidus. lt;lf Aut illuftria.jNam præz notatis ftellulis inuftrabat,6iucru iugulabat amp;nbsp;confodiebat.Eft emm obelifcus,gladij fiue teli genus. Aftehfeus frcHula. lt;|[ Proprium r^FT«^/«««] swTaT/a^ ideft compono.Inde iriiquot; Tx^fitt, opuscompofitum. ^ Hiberas næniz as.] Nænias,hocloconugas uocat aniles.Hiz betas autem dixit,quod in Hiberia multa na' fcantur uencna,malefict]s apta:ficut in Odis teftatur Horatius.Vnde propter prodigiofa maleficiorum fabuIamcnta,fabulsaniles,Hi bencænæniæ didsfunt. Eft enim Hiberia fiz nitimaColchidi,qux Hmilibus fabulisinfaz mis eft. ^Mendacio fuoextruxerit] Feftiuiz tcrdiciteas cellulas non faxis,fedmendacio conftrudas fuifte.Ridet hoc figmentum fcriz bens ad Auguftinum,qui fcrio credidit. Neep defunt hodielt;^ui credant,quumdiuus Hiez ronyinus plane mendacium enepronunciet.
8 lt;r Hyperafpiftes. ] Arnie Græce clypeus eft; intfitrni^if y quiclypeo fuoprotegit aliquem. Vnde non inepte addidit quifquis is fuit,id cftfatellcs 6Carmiger:maxime quumderege loquatur.Nam regn corporis cuftodes,fatelz litcs appellantur. lt;|] Non folum exêpla comz pofuit quatuor æditionum. ] Sufpicor ab Hie ronymo fcriptum fuiiïe, Exapla compofuit quatuor æditionum. Contexuerat Origenes opus fex columnis diftindumjquemadmoz dum fit m Canonibus.Prima habebat Hez braica uerba figuris Hcbraicis defcripta. Sez cunda,è regione demonftrabat Hebraica ucr ba Græcis literis defcripta,propter cos qui iP teras Hebræorum non didiciftènt.Tertia dcz incepsannedebatsditionem Aquilæ.Quarz ta,Symmachi. Quinta,Septuaginta interpre turn. Sexta,Theodotionis. Hoc opus appella uit i/nnKü, quod omnia ex fimplici ordine eftènt digefta.Sic enim interpretatur Ruffiz nus,Ecclefîafticæ hiftoriæ Iibrofexto:quanz quam illicquotj feribæ pro Exapla, pofuez
rant Exêplaria. Apud Soilt;bffl4^ opus appellat «T/or^rx«, Q“^*‘ ' rentur à numero fex column^ru • ^pru apud Græcos femper inueniouo ^^p mauocaltexili.Etin Pfalmos ac fextam feptimamqi citât æd xüiquot; Græcis \/«nKéu, fignificat expiât ,,^[,,[t' oculus non uidit.]V’elex ^®^ quot;^ ArainX mcndareuulgatam ædition^” „nefet'' perperam habet Quod,pto UPS^ 0^ dit,pro Defcenderunt: cametli ^jpi»?’ bum ävißii fingularis eft*’“®^”’L|iiii9p^ patur pro plurali,proptcrnoniin3 „fin ralcm neutri generis adquemte « .ÿiin pc «, ideft quæ. irMoraS.] Sa . juiit^ pedimentauocar,quæ Icftoremon ^qaW remorantur. lt;rSyluain nominui«' jp^i fam amp;nbsp;indigeftam congcrilt;an,fy ^rf lat. r SerXmmn laborcs. ]HocJJ, J res,uerto in Labyrinthos,ut mt K'^iH' cultates inexplicables fentennar«^ cum fuiffe corruptum,ucl ’P“/, x^''’* P guit uarictas. lt;Peruerfuumco 'Ltcflö' eft membrum, quum abfoluta Hincapparetolim Gugulosucrd ’ (^al^ la compledi folerc:commata quay .j^iioP buiflcintcrualla.Mirutn ^Gjhd .joS^ feruatum fuineanoftris,ne^de ^jnOi’ colis,neep de obelis amp;nbsp;afterifeiSj” * jp^fl'' bus , quum uehementcr ad rr® P jpiud'' j lt;luxta Ifmenium.] Ifmeniamjjjpi^^, Hie fuit difcipulus Antigenidis * ^A” toris,qui quum populo non pro -jj^dJ' tigcnidas præceptor illius : Wi^’Lps Ii'’’j amp;nbsp;Mufis. Meminit Valerius WjÂflr tertio,capite De fiduciafui. ^^ W^j dicitur,oculis. ] Allufit ad elaufis oculis fefepctebant. C^^ jidcft'j: eft,nullo iudicio.. Sycophants A,(icai'J lumniatorcm de re nihili,id *t*it®,’.^icroj^ cophanta. 4^Scd quidcontra.] ^pf^pf^’ mus uafre refpondet.SiquideW® done planeapparetcum itafenlil’ '^fj^ dem modum refpondetdefomnio* ^ufû/ rata laude.] Ideft non fîmplw^“^ phamhabcat.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SECLVENTIS
Mifcrat,ut apparet, Ruffinus epiftolam contumclijs ac minis plenam ad i^GdopL ^ præterea libros,quos in illum fcripferat,ad publicum certaracninimicitiæprouoc^ jpjF magna libertate refpondet,in quo non oportebit offendi leeftorem. Sua cuique “° ^ it*’'’ nis facile temperatifumus. Erat Hieronymus natura ingenio uchementi.Deinde,bt ppliï^ fciæ mentis fiducia,dicendi libertatem addebat : ad hæc laceffitor improbus, SqijipE^ nam fententiam: furor fit,læfa fæpius patientia.Poftremo contumcliaeratintülerabili’G|0)ii) quænotamhærefeosimpingebat. Super omma memmensamp;Hierony mum liceteru licet fandum, hominem tarnen fuifle.
W*
-ocr page 629-01
APOLOGIA HIERONYMt ADVERSVS RVFFINVM
3 E C TI s Iltens prudentie tuae,quibus m me inüeheris: 66 laiiz datum quondam tuum quem ueru collegam loqucbans 66 fra/ trem,nunclibris ad refpondendum prouocas, terreseß cnmini busantellexi dlud Solomonis in te eßi completumJn ore ftub i^^j tibaculus contumeliae.Etnon recipit tatuus uerba prudentie: nifi ea dixeris,quæ uerfantur in corde eius.Et Efaias : Fatuus, inquit,fatua Ioquetur,06 cor eius uana intelligct: ut copleat int qui ta tes, 86 loquatur contra deum mendacium.Quid enim ne/ J ^mtaceufationis uolumina mittere, 66 maledida proferre in medium : ft tu in ^aparte epiftolæ,denunciata morte me deterres, ne audeam reipondere crimi “USjimoIaudibus tuisCEadé quippe 66 prædicas 86 accufas,86 de uno fonte dul/ ƒ ^niarum^ procedit. Vnde obfecro te, ut uerecundiam 66 pudorem quem à me ^fe,prior exhibeas:06 qui mendaeq alterû criminaris,deßnas ipfe menriri. Ego ^“iftaudaliim facio, nee accufator interim tui fum. Non etenim confidero,quid r^eréaris, fed quid me deceat : 66 faluatoris eloquium pertimefco dicentis : Qut ^’J'iafeauêfit unum de pufillis iftis,qui in me crcdunt;expedit ei,ut fufpendatur j-^'^afinaria in collo eius, 66 demergatur in profundum man's. Er,uæ mundo ab cß enim ut ueniant fcandala:fed uæ homini per quem fcadalum /^tPoteram 66 ego in te falfa conger ere: 86 dicerc me uel audiire,uel uidifre,qug squot; jJ*®’^^'“ apiid ignorantes impudentia ueritas, 66 furor conftätia putaretur, ç. ^°fit ut imitator tui fim:66 quod in te reprehêdo,ipfe faciam.llle loquatur fpur ƒ 5)(]uipoteft fpurca c5mittere.Malus homo de malo cordis thefauro profert ea 1 ^^nialafunt.Ex abundantia cordis os loquirur.Habcto interim lucrum,quod a/ ^^^s nunc accufatus,turpia tibi no uult obijcerc.Et hoe dico:non l Odaccufarionis tuægladios pcrtimefcam:fed quodmagis aceufari uelim, quam jjf’’’^®^P^^*ßf«riain,quäm facere:fciens praeceptu ab Apoftolo:Non uofmet/ P ®s ulcifcentcs charilTimi,fcd date locum irp:fcriptum eft enim: Mihi uindicca,86 ’ Jj'’r«ribuamdicitdominus.Sed fi efurierit inimicus tuus:ciba illum.Si fitierit,po fti p '''';Holt;^ enim faciens,carbones ignis congeres fuper caput eius. Qui enim ^’^^^bultionem domini non meretur .Et tarnen antequam refpondeam 11«, ^æ’®^P®ft'*ï^’'® tecum libettucnuftiflimcmonachomm,bone presbyter, ^““^ potes occidere: quem fi tatum oderis,homicida es:* didiciftijUt uerberati maxillam præbercs alteramCSic ipfe refpon ^^°’^^ ’^^^^ locutus fum, teftimoniu perhibe de malo ï Si bene,quid Uh*-^*^’^”” infoaris,quam 66 ferpentes inferre pollunt.Mors omnium eft, pot•*^?’“™P^®™®tS.Qiridenim,nifi tu me occideris,ego immortalis eroCQuin iiw^^5®^**^quot;’gt;Q“®^ f^^*^ de neceffitate uirtutem. Nonne 66 apoftoli faluis ’’'^ ^^’'*^® diirenferunt,quum Paulus 06 Barnabas propter loannem cogno ^°”’^^^^d funt:06 feparauit eos nauigatio,quos Chrifti Euange/ ’Jtin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dem Paulus in faciem Céphæ reftitit,quod non redto pe-.
Qt-öj ”® euangelioCEt tarnen præcefforem fuum 66 Columnam ecclefiæ uo/ I^„*’^®’'*\P’'ædicationcm,ncin uacuum curreret,aut cucurriiTet.Nónne in re Vojp^.®^^'b®ftaparcnttbus, 6Cconiugcs à maritisfalua pietatedilfcntiunt; •iÏA^^?Ï**^’“* h^bcmus,cur nos odiUisCSi aliter crediiis,quid uultis occide/ ■Hej '^^’^ ^°^*® dhfenferit,occidcndus eft C' Teftem inuoco lefum confeientiæ 06wam epiftolam iudicaturus eft,me ad commonitionem ^0 P^F^ Chromatq uoluifle reticere,66 finem facere fimultatum, 86 uinccrc in 4eit '’'^^quot;'dedquiaminaris interitum nifi racucro,rcfpondcre compellor,ne ui *^/^^'”^° ^d’^^^ agnofcere: 66 lenitatem mcam,malæ confeientiæ fignum in-. r Oteris .Hoc eft uerum dilemma tuum:non ex dialectica arte quam nefcis,fed d d ex car/
-ocr page 630-582
APOLOGIA HIERONYMI
ex car ni icum officina 66 meditati'one prolatum. Si tacuero, cnWnofus wo : lllt;^ f fponderOjmakdi'cus. Tu me ergo 06 prohibes 00 cogis,ad refpondendum. In quo utrunq? moderabor:ut 00 obieda diluam, 86 ab iniun'a temperem. Quis cm’m cunt non timcar,qui eft paratus occidere ;quot; Sequarep ueftigia propofidonis tux,fehlens caetera illis eruditifumis Iibris, quos antequam legerem, confutaui.Dids te accula/ tionem meam ad eos tantum mififte,qui meis uerbis Idi fuerant,0i non ad plûtes» quia non ad oftentationem,fcd ad ædifîcationem Cbriftianisloquêdumeft Etun' de oro te Hbrorum tuorum ad me fama peruenit C Quis eos Romæ Cquisin quis in Dalmatia difteminauitCSi in fer inijs tuis fié amicorum tuorum latebanqa“ me quomodo mea crimina peruenerunt C Ét audes dicere te non ad oftétationem, fed ad ædifîcationem quafi Chriftianü loqui;qui de fcne fenex tantac5fingis,qnan ta non diceret de latrone homicida,de fcorto meretrix,feurra de mimof Quip^''^“ ris mihi montes criminum, 06 gladios quos defigas in iugulum meum, tanman , tempore exacuisCidcirco ne cereales 06 anabafii tui per diuerfas prouinciascue ^^ rerunt,ut laudes meas legerent C Vt panegyricum tuum per angulos K P’^^^’c muliercularum textrinas recitarent^Hæc eft tua ilia fanda ucrecundia: haccx catio Chriftiana,fic modeftus es,fic pudens: ut catcruatim de occidentcucnicn mihi tua maledida narrauerinqita memoriter 66 confentanee,ut ego cogcicr fcriptis tuis,quæ needum legeram, fed fcriptorum refpondcre opinionibus,^ lantia toto orbe iacula falfitatis,clypco ueritatis excipere. Sequitur in ^Pj , ^ Noli multo auro redimere notarium meum:ficut amici tui de mcis «^ {T‘^’ür6fC dulis, nondum emendatis, nondum ad purum digeftis,fecerunt : ut facilius poflent,quod aut nullus haberct,aut admodum pauci. Gratis à me ffll^** »'Jego codicem,quemcenfumagno cuperes comparatum. Non tepudetproani*b ^jp auro redimerem notarium tuum C Et quis talis ac tantus eft, ut audcateufu ^^^^^^
2 Sé Dario pugnare diuitijs f ut fubitum Demaratum,Óé CrafTum non P®^ï? ^jte 5 Vfcp adeo ne obdurafti frontem, ut mendacium ponas fpem tuam : 8ó uxiÉ xjj^ protegt pofte mendacio:00 quiequid finxeris tibi credendum putesfQu® nbsp;nbsp;^^j hem de cubiculo fratris Eufebrj furatus eft cpiftolam laudatriccm tuâmes” nbsp;nbsp;.j ficio ÔC à cuius miniftris in fandæ Fabiolæ hofpitio 8c uiri Chriftiani ^P’qj^as Oceani inuentus eft codex, quem illi nunquam uiderant ^ An ideirco tecö ^ innocentem,fi quiequid tuum eft in alios conféras f Quicunep te offendot, 1 ^^ uis limplex,quamuis innoxius fitqïico criminofus fietf Habes enim,pci 1 . j^ naes eft ui da pudicitia, quod Giezi magiftri prætulit fanditati,proptcrq j^üj das rradidit dominum fuum. Videamus tarnen quid meus neceflarius de jj tuis,needum emédatis 6f nondum ad purum digeftis,falfauerit: 8^ obid 2 ^ falfatæ fuerinr,quod aut nullus eas haberet,aut admodum pauci. Et ante J^^ nunc cadem dco audiente proteftor,me non approbaffe aceufationeffl ‘•’^'^ j^jilj iufquain Chriftiani in Chriftianum. Quid enim necefte eft, in ntuhor^^^ijj,// ruinam^ proferri,quæ fecreto aut corripere ualeas,aut emendarefSeaqt jj^ quiiq; uiuit ftomacho fuo, 06 amicus non ftatim dominus eft alterius w ß^^ou* cut aceufationem etiam ueram reprehendo,fic falfitatem fchcdularum t» ^^j/ ro non fufeipio. Quid enim homo latmus de interpretatione GraccapoW ^^^^ taréeAut quid fubtrahcret uel adderet in libris Ti^ d^x^ii, ubi fic ^^t^^gpaH' nia, ÔC alterum pendet ex alterotutquiequid tollere uolucris ucl adderqq. |uj,fjl nus in ueftimento ftatim appareateQuod ergo me mones,ipfe I^^f*^°'P^^lt;[jatti3» tem humani,fi nó Chriftianji pudoris afTumeme defpeda Óf calcata ^®”^ jj^nib' uerbis te purgatum putes,qui rebus urgeris. Si Eufebius auro redeinitw j, tas fchedulas,quas falfaret:tuprofcr tuas,quæ falfatæ non f/nt.'K ßptf ^ jjpi/ hil in eis hæreticum, tune ille crimine tenebitur falfitatis. Quamuisinüt^ ^’jj^fi uis corrigasj catholica non probabis* Si enim error eft in uerbis aut m P jjptif bus, poftunt detruncari mala, 8lt; bona pro his reponi. Vbi autem tota ^^^ æqualis eft, ut uniuerfæ rationabiles creaturæ,quæ propria uoluntate c ^^^jn
-ocr page 631-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;585
P°^^^ rcucrtantur ft at urn, ut rurfum ex eodem principio aliæ fint rufnae; Jlièn'^^^^ ^*”^^^^gt;^0 cunAa niutaueris;’Quod fi facere uolueris,iam no libres intdr^^^^T’'^^®^^”®’^^^ ^o’^^^^ tuos.Hoc autem cuiufmodi argumenta fit,non idù ™^f Q.*”Xjnqint,mcmcndatæ, 86 nondum ad purum digeftæ erant fchedulæ, amp;oE °f ”® ab Eufebio falfatæ funt.Äut ego tardior fum, aut mihi fatis fatuum fufum uidetur.Si nondum emendatæ, nee ad purum digeftæ erant fchedulæ; ÊfV^p’^’’* ^^’^ Eufebio imputabitur, fed moræ 86 tarditati tuæ,qui emêdare ceft qua f'^^° '^°^° ^’^^*- ’®® culpabih's : quia fcripta tua cito difTeminauit in uulgus, qua ^’“^^^’“^^^^^^^a^^ ‘^^^*’^^^’’^^ * Sin autem,ut tuuis,eas falfauit Eufebius: tum ^^*’*^ ^’^‘ï prætcndis inemendatas, 86 needum ad purum digeftas in publi/ Nuli^^’^P*^® * ^^ emendatæ enim 86 non emendata: fimilem recipiunt fallitatc. WerJÏ ^’^'^^^*f’^o^ habebat libres,aut admodum pauciJn une fermone quanta dp fut n‘^*'tullus ees habebat, quemodo apud paucos erant ï* Si pauci habebant, fiten ^’abuifle mentirisC’Cum autem dicas apud paucos fuifte:80 te ipfo con/ «lubuerfum fit,quod nullus habuerit:ubi eft illud,quod quereris auro redem lut ®®^®n tuumCDic nomen notary,quantum auri datum fit,ubi,per quem,
Vö*lt;¥ proditore tuum abiecifti à te,8C tanti facinoris reum à tue con 8Cj?^^’^«Vide ne magis illud uerum fit,a paucis illis amicis tuis, 8^ Eufebio '^0a^^4 ^^^^ ®^®“plam:qu« ita inter fe congruunt,atq5 confentiunt, ut ne puiv «lij ^alterum ab altero différât. Deinde cuius prudentiæ eft,dare exemplar ’land^^°^'^°’^^^”^ etnendauerasî’Script» ad purum no erant fchedulæ,86 cm en? ^toi j^f*^°’’^s tuos iam alq poflîdebant.Sentts'ne non hærere inter fe mendaciû^ Pttter'^^^’^^fdculo temporis profuit,ut epifeoporum fententias fubterfugeres, elooi ’^^“flungt;gt;66 tuis te uerbis redargui ^ Ex quo apparet iuxta inclyti oratoris ‘^•Uto ’^^^^Q^tmtatem habere menriendi,artem fingendi non habere. Sequar orz ' 5iih ^Pf^^^æ’^’P^^ utloquutus es uerba fubnedam. Eloqucntu,utdicis,tuam W •^*®“® ’^^^ laudafle me fateor : etiam nunc laudarem,nifi tu earn contra jj^ j '^’‘ententiatn,multa iadantia faceres odiofam. Vbi iadaui eloquêtiam me/ I^Prïà^^*^ ’ telaudatam non libenter accepiC An hoc dicis,quia non uis fubdo •»«la '^^^'^'^^ pal pari C Aperte accufaberis:ut qui laudantem relpuis,fentias cri/ gt;ieno*'^*™’^®P^’^*^'a® ^’^^^”' tuam,non tam ftultus eram,ut reprehêderem:quam ^)ul’^°^^^®’^^® ticcufare,quàm tu ipfe,dum feribis. Sed uolui oftendere condi Ptofe ^ ^^'^’^^’ tecum non didicerunt literas : quid per triginta annos in Oriente ‘^’^^^*^^’^^ à^a/x/xaT©- procacitatemdifertitudinem,86maledi/ b{Q, ’®’w’us,bonae confeientiæ fignum arbitraris. Nee tibi,ut dicis,ferulas adhi^ ^tt 1 ^^^S’^og^fonta meum fcutica 86 plagis literas docere contendofted quia ^^'a ^ °^“^^*æ ïuæ at^ dodrinæ omnes tradatores ferre non poftumus,86 in/ W'*^*”®® P‘’æftfingis oculos noftros,intantum ut omnes,tuos inuidos pûtes: fi»tlo^®PP’’*®^® ^^ cupimusjne fi femel in fcribêdo obtinucris principal urn, 86 '«at ri^^'^^*^fce fteteriSjCundis nobis qui aliquid fcireuolumus,mutirenonli/ •i'UM^^P^Q^QP^’^s, rhetor, grammatfcusjdialedicus, Hebræus,Græcus,Lati^
•Hoe modo 86 tu bilinguis crfs,qui tantam habes Græci Latiniep fer ffiani '*^^^®*^^ 36 Graeci te Latinum,86 Latini te Græcum putent:86 papa Epi “fniiil’^ ’^^y^y^’^'^^j quia quincp linguis contra te 86 amafium tuum loquitur. ’®tlt;Jjf^^^®’’ ft^a temeritate contra tantarS artium uirum audeas dicere:ru qui ^'«Pen ^^’^ °^^^*® uigilas, quomodo uenia donandus es,fi crraueris,86 non Ww P’*^®”® fi^^utio contegendusT' Quod quum legifrem,86 me putarem ali? '’'«fe ^'^*^?^^ lapfum (qui enim in uerbo non peccat,ifte perfeAus eft) 86 fufpi/ Hin^'^^ *^^*‘^”’^°’^'^’’’ pfolaturum eflèuitiorum,fubitó intulit: Antebiduum fi'‘Vb '^Q P''^^‘'’^'-^’'^'''’‘fi^’'uiu baiulus,in manus uenerunt,quæ in me déclama '''’Ppe*^ ^^*^^°^^°^ ™^^”®»Ô6 dicis:quomodo donadus es uenia,fi erraueris,86 I'’w^^^° pudoris filentio contegendusCNifi forte præ anguftia temporis non *^ainordinemdigerere ï Aut aUquem de erwditis condudurus eras,qui in dd À opufeulis
-ocr page 632-584 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMI
opufculi's mei's gemmarum eloquentie tue ornamentaperquireret Sup«H’^ ^ ftitgrati's à me miflum codicem fufcipe, quern cenfu magno cuperes compas® * amp;nbsp;nunc humilitatis prçftigijs loquenSjimitari te uolui, fed refeftinante co quu remeabat, malui paucis ad te, c^ ad alios pro tuis maledidis Iatius,fcnbere»^t' terim audader frueris impcritia tua. Semel enim cofeffus es,dicens: fupcrfua 1 reprehenfio fuit in paucis,que profefla nobis habetur in omnibus.Neeteprf“^ dam,quod comparatum codicem pro empto pofueris : cum comparatioxqu^* fit,emptio precij annumeratio:00 refeftinante co,qui ad te remeabat, formw elocutionis ‘n^oio^syia* tantum fenfibus refpondebo^ te nequaquam w*®® ac barbarum, fed mendacem,fubdolum,impudetem conuincam. Siadinewn'^^ epiftolam fcribis,utme commoneas 06 emendatum uchs:ne ceteris feand aWW ci as, 66 alps furentibus iugulêtur alij;cur libros contra me fenbis ad aliosi^^S dos per fatellites tuos toto orbe difpergisCVbi eft fyllogiftnus tuus,quomclt;ff^^^^ conaris 66 loqueris:Qucm in hoc magifter optime emendate cupiebas f bn quos fcribis, nihil deliquerât. Si me quern arguis,non ad me fcripferas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'j,{
refpondebo tibi fermonibus.Quern emendate cupiebas magifter indole qui non peccauerantCAn me, ad quern non fcripferas C Brutos putas enele ’ éC omnes non intelligere prudentiam tuamftmo maliciam,qua 66 tior fuit cunctis beftps in paradifo:ut à me fecretam admonitionem flagiftS) q publica accufatione perfequeris, 66 non te pudet accufationem tuam Apo*°||j^ uocare ^ Quererisq cur opponam clypeum pugioni tuo, 66 tibi quafi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,
66 fandfulus perfonam humilitatis imponis,66 dicispSi erraueram, 5”’^j •«1111« Ips,56 non meipfum redarguis ^ Hoc ipfum in te rerorquebo.
non feciff e cauiaris,quare non ipfe feciftif Velut fi quis pugnis aliquem cal CGnidcns,fi refiftere uoluerit, dicat ei: Nonne tibi preceptum eft,qui tep«^ ^^ in maxinam,prebe illi 66 alteram f Quid enim bone uir,tibipræeepiunid‘gt; nbsp;nbsp;nbsp;g
uerberesCOculum mihi eftódias:06 ft paululum me comouero,Euâgeli] ®' f ß cepta cantabispVis feite tortas argutiarum tuarum ftrophas, uulpecwan dias,quae habitant in parietinis,de quibus Ezechiel loquitur, Quafi uwP^ ^^^ ferto prophetæ tui Ifrael ^ Aufculta quid feceris.Ita me in tua præfationen ^^^ ut obpcerenturmihi laudes tux, 66 nifime alienum à tanto laudatore dixi ^.^^’^ retiens iudicarer. Poftquamreppuli crimina,ideft laudes tuas:2i6 abftj^ ^’^pguna* nominis, refpondi criminibus non criminatori: atqj ut me catholic um a id ^^^^^^^ tus probatem,inuedtus fum in hæreticos : irafceris,furis,ô6 luculenti^W^^ -j^ contra me cudis:quos quum legendos 66 cantandos omnibus tradidincS)^ ad me de Italia 66 urbe Roma atqp Dalmatia feripta uenetunt,quibusme a ^^^ priftinus ornafles præconps.Fatcor ilico ad obiecta refpondi, amp;nbsp;me noßC ^^ ticum,totis uiribus probare conatus fum. Rlifiq hos ipfos Apologies ad eos quos tu uulneraueras,utucnena tua, noftra fequeretur antidoms. ^^^^ eulpam mittis mihi 66 priores libros,66 recentem epiftolam,plenaminnu*^ .^ criminum.Quid me uis facere,bone amiceC Taceam C Videbot crimenagn ^ LoquarcTerres me gladijs tuis,66 accufationem noniam eedeftaftiew*^ nbsp;nbsp;^f
nalium comminaris. Quid fecic' Quid commeruie’ In quo te læfîC Qiria t” .^ hacreticum^quia me tuis laudibus duxi indignum^ quia haereticorum uaö ^^^^^ 66 periuria aperto fetmone defcripfi f Quid ad te,qui 66 catholicum Ö^^^’ j^fi/ effe ia das, qui libentius me accufas,quàm te defendisCNum mea defennUi^ Lj^ tio tua eft C Aut aliter orthodoxus elle non poteris,nifi mehæreheum cowp ^^^ uerisCQuid tibi prodeft focietas mea;’Aut quæ eft ifta prudential AccuiaW^^^jj Iijs,accufas alium.Ab alio appeteris,66 illi tergum obuertens, quiefcenrem . ^ te prouocas.Teftor mediatorem Iefum,inuitum me 66 repugnantem ad hs nbsp;g»
defcendere:66 nifi tu prouocares,femper tacitutum fuifle. Deniq noliaccu j ego ceftabo defendere.Quæ enim eft audientiu ædificatio,duos fenes pter hæreticos digladian: præfertim cum ambo catholicos fe uideri weto^’ _jg
-ocr page 633-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58^
'1'10 0 .®’^’^®’^ patrodnium, ÔC nulla crit inter nos contentio. Eodem feruore çjç^j^f'S^’^cm ante laudauimus, nunc damnatS toto orbe,damnemus» lungamus fïqiu,5’’ï*quot;’®®^^“^*®ws,ó^dwosorientïsatlt;gt;ocddcntis TfUTTWo^ofovr, alacn j ^t^ ^.^^^^^‘“’^«iöïus iuuenes,emêdemur fenes.Si frater es,me gaude corz S'Um f *^5’’® fum,de conuerfione tua debeo gratuIari.Quamdiu inter nos iur quot;oftr ’^®^’^^^^wï’ redam fidem neceffitate duccre,non uoluntate. Inimicitiac ^'’dem À^^'^^*^ ®®^“ tollunt teftimonium uerae poenitentiae. Si unum credimus, MI1 ^°^“”’“^ ^ nolumus, ex quo firmas nafd amicitias etiam Catilina teftaz ’‘'^U 7®*^®® pariter odimus,SC ueterem acque damnamus erroremïquid contra ^^’^^'^ ^^'^^1^ oppugnemus,cadem defendamus f Ignofcemihi,quod *ioJ^^^^°®®’*SCftudium fcripturarum, antequam eius haerefim plenius ^%iftiüuenili actatc Iaudaui:8C ego tibi dabo ueniam,quod Apologiam libro/ ^dloü ^^ ^^'^^ ^a^pfi^s capite. Ante biduum,quam ad nos epiftolam fcribcrcs,Ii/ ’^ftd * ^manus tuas uenifle tcftaris,2lt; idcirco non habuiffe fpacium ex ocio 'quot;1^1 y *?^'^^“i fi meditatus in nos paratus^ dixifles, fulmina iaccre,non cri ’quot;frei * . 7®’E^i^*s tibi credet homini ueracilïïmo,ut négocia tor Orientahum bsïd'^^u^^* ^ ^®^ deportata uendere necefTe habebat,8lt; ibi emere,quïe hue rur
-n f’^’^^“’” ^^“m Aquileiae fuerit, ut raptim 2lt; ex tempore cotra nos i^nr^^f f ^”^ ^ogefens^Libri enim tui,quos Iimafti pertriennium,difertiores ’'^'terd A- ^^ ^^’^ ™^ impracfentiarü qui tuas emendaret nænias:2lt; idcirco omz ^ania'^™®’^® t’^Ç^abfq Palladis artc,falebris SC uoraginibus uitiorum inciditur. •quot;eifcP^^ ’■^'i^potis mendacium eft,ut non dicam refpodere,fed legere biduo, pfiffe '^'^a^ P;®!quot; potueris .Ex quo apparet, te illam epiftola aut pluribus diebus fcri ^'iStnt ^*P^*^^ ^^^t'i^'a probattaut fi tumultuaria didio eft,nimium te eße ne 'l'tod ^ ^*quot; quum extemporalis talis fis,meditatus detcrior fueris. Illud autem '’’onefr ®^^”®» ^ ^*“® ®® ^^ tranftuliffe de Gracco, qux ego prius Latino fer/ ^los l^^^inïjnon fatis intcUigo quid uclis dicere:nifi forte adhuc Commenz ^tis • ^P^^® ^tuninans, öó quafi nihil tibi fuper hoc refponfum fit, ob duras quot;'tbr '''iv^^^^^’^’’'^^ ^^*^‘^“® obturatis uoces rccipis incantantis. Nos in com ^ *’*’^®^® ^ alqs,ÓC noftram Si aliorum fententia explicauimus, aperte conz ^^æ ^^^'^ bætetica,quæ catholica. Hic eft enim commentariorum mos,86 '‘iiu /??“quot;? t^“la,ut opiniones in expofitione uarias perfequatur,ÓC quod uel ^Ri f ^r^^^*^^^tur,cdiirerant.Et hoc non folum fandarum interprétés fcriptura Qtioqliteraruexplanatoresfaciunt,tamLatinaclinguae,quam ^gt;tito*i ’°^'^”® ’»^«fA^F idipfumobtenderenonpotes. Arguet enim te prac ^ . ^» ® Q®t polliceris, detruncatis malis, 66 quac ab hxreticis addita tuez P*»!«/^^t^inanUlTetut quiequid ibi uel bonS uel malum dixeris,iam non ei im transfers, fed tibi qui interpretatus es t nifi fortè hacreticorum erroz temiti' ®^^^“^®gt;^, ^t^g^i® mala proferre in medium.Sed de hoc,quia nos PMi IiFi^^ todicem,antè tibi refpondimus,quam tua fcripta legeremus.De Pamz quot;feb 'ff^°^ ”^’^“Iofa,ut tu icribis, fed ridicula mihi fortè res accidit, ut poft^ ’^1'05 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ nonPamphili,ad extremum dixerim, etiam me annos plu.-
^V’^P**^®® ^'^^^ Pamphili fuerit, SC à te exemplar huius uolumims mutuaz codiç ’®®1“^®® timeam cachinnos tuos,ut etiam nunc eadem ingeram. De tuo ^^0 n ^^^^^ Pamphili exemplar accepimus • Credidi Chriftiano 00 credidi monaz ''^ ft P“^® tantum fceleris à te poffe confingi. Poftea uero per interpretatioz f'^Us di^ 'Itiæftione contra Origenem toto orbe comota,in quaerendis exemplaz ^gt;1«} ’ ^^^^æ*^ ^^ ® Caefarienfi bibliothcca,Eufcbrj fex uolumina reperi i«-f®bm f L^**® * Onæ quum legißem,primum eum librum deprehendi, quem tu '’^ï bl f ’'°®®® martyris aedidiftfde filio 00 fpiritu fando in bonam pattern ple 'tiiem^^^^^® ^®™®®a^» Et hoc uel Didymum uel te,uel alium fecifle nefcio ^tniF^T^^'^'^^P^^’^®^® ^*^”® ’’^ ^^quot;^ fecifle conuinceris:maxime quum eufebius (ut iam duobus libris docuiJfoibatPamphilum, nihil proprij opez dd 1 ris
-ocr page 634-58^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APO Lóóf A HIER ON YM t
ris ædidtlTe. Die ergo K tu, à quo exemplar accepen's : nee mdii ad fubtcrfugi^^^ ^ dum crimen mortuos ah'quos nomines:utquum autorem oftenderenonpot^nS) ilium proferas,qui non poffit refpondere. Sin autem riuulus ille in tuis fcrini)s ton temhabet,quid fequatur,etiamme taeente non dubitas. Verumfae ab alto quoll' betamatoreOrigenis,libri hums titulum, 60 aurons uocabulum comutattm/nf hoc in Latinam linguam uertis f Videlicet ut teftimonio martyris,omnes Onge^ nis fcriptis crcdercr,prxmiHa munitione tanti autoris £v teftis.Nec ribifuradtfl* diflimi uiri Apologia, nifi fcribas 66 proprium uolumen pro defennonedus:^, bus per multos difleminatis, tuto iam libros -wtei cc^x^y uertis e GræcOjKno ipfos Præfatione commendas,dicens,nonnulla in his ab hæreticis deprauan,qtJ* tu de aliorum librorum Origenis ledione correxeris. Me quoq laudas,nc dbiaffl corum meorum quifpiam contradicat. Origenis ^.fi^vmx prxdicas,eloquenfla^ meam fers in ceel uni, ut fidem in cœnum déprimas : fratrem K collegam uo«s, imitatorem te mei opens confiteris.Quumq à me translatas Origenis fepW3g‘ ta Homilias,66 nonnullos Tomos in Apoftolum iadesiin quibus fic eunew *® uerim,ut nihil in illis,quod à fi'de catholica difcrepet,Latinus ledor inucniat:non cofdem libros hxreticos criminaris:8lt; uerfo ftilo quem prædicaueras,qiiia conto tem putabas:accufas,quoniam perfîdiæ tuet cernis inimicum. nbsp;nbsp;nbsp;Quis eduoW
calumniator eft martyris ^ Ego qui illum dico hacreticum non führe, neefenput iibrum,qui ab omnibus reprehenditur : an tu qui uolumen hominis Ariane®® commutato fub nomine martyris ædidifti p Non tibi fuffïcit fcandalum Cf^ ^ nifi ilium 66 Latinorum auribus ingéras, Ôd inclytum mart y rem, tua quawm 10 eft translationc deformes. Tu quidem alia mente fecifti, non utmariyrcrnaig'J^ res,non ut me accufares,fed ut Origenis per nos fcripta defenderes. Attained to,Romanam fidem Apoftolica uoce }audatam,iftiufmodi præftigias non reap re : etiam ft angelus aliter annunciet,quàm femel prædieatuin eft, Pauli auton^ ^ munitam non pofte mutari. Ergo frater,fiuc à te falfatus eft liber, utmn P,^ tant : hue ab ai ter 0, ut forfitan perfuadere conaberis : 66 temere credidiufn^n hominis aujuTaytJiee elTe martyris:muta titulum,£lt; Romanam fimpltoitsten’ to periculo libera. Non tibi expedit,ut per te clariffîmus martyr haercticus® ^_^ tur:ut qui effudit pro Chrifto fanguinem, contrarius fidei Chrifti approbem’' '^^^ potius, Inueni librum,putaui ilium martyris : ne timeas poenitentiam. I^®,^^} j^ urgebo : non quaeram a quo acceperis. Vel mortuorum aliquemnominafo. platea ab ignoto homme,te emifte dicito. Non enim damnationcm tuaintp^^ mus,fed conuerfionem. Melius cft,ut tu erraueris,quàm ut martyr lia retins rit.Intérim de præfenti compede,utcunq crue pedcm.In futuro iudicio tum » quid ad martyris contra te refpondeas querimonias. nbsp;nbsp;Proponis etiam «bW
nemo obqeit : 06 diluis,quod nullus accufat. Ais enim,quod in meis litensieg ' Dicquis tibi permifit,utinterpretans quædam auferres, quidam mutarcs, h dam adderes f Statim'que tibi ipfi refpondcs, 06 contra me loqueris : En tiw ^^ Quæfo quispermiferic,utinCommctarqs tuis,quaedamde0rigene,quffUâ ^^ AipoHinario,quædam de te ipfo fcriberes : ÔC non de Origcnctotuni,autcx tc, ex alio C Intérim in te dum aliud agis,crimen fortiftimum prodidifti lÔCobW ueteris prouerbq,Mendaces memores effe debere» Dicis enim me in Comin ^^^ rijs meis, quædam de Origene, quædam de ApoIIinario, quædam exmeiptoP fuifte. Si ergo Apollinarq funt 60 Origenis,quæ fub aliorum nomme pofuigt;^ modo in libris tuis mihi crimen impingis s' quod quando feribo, Alius hof• ' quidam fic fufpicatur : alius ille, 66 quidam,ego firn. Inter Apollinarium 8i mum explanationis,ftili SC dogmatum magna diuerfitas eft Quumin lo diuerfas pono fentcntias,num contrarios fenfus fequi credendus fume's«® ’ alias. Nunc quæro à te,quis tibi obiecerit,quare de Origene uelabftuknsq dam,uel addidcris,uelmutaueris: ÔCtequafi in eculeo appenfum intenogauc » Bona funt, an mala quæ tranftulifti ^ Fruftra Emulas innocentiam, utintenog^
-ocr page 635-ADVERS VS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9'7
uersmpercontati'onem extenues . Ego non accufain, quarc Ongez j^^prouoJuntate tranftulens : hoc enim amp;1 ipfe fed^dC ante me Vi'lt;florinus,Hi* ^'^*quot;^’^’^’^^‘^'^^ quare traslationem hæren’cam,Præfanonis tuæ jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roborafti cquot; Cogis me eadem rurfus iterate, óv per meas lineas incedez
Prologo,te eaquæ ab hærcncis addha fuerant,ampuz /)2i pro lus repofuiffe bona. Si hæreticorû mala abftuh'fti, ergo quæ dimißhi ’^difti,aut Origcnis erunt,auttua:quæ utitç quafibonapofuini. Sedmulz nia ”*^^’^^^S^’^^ ^^’^ potens. Quid,inquies,ad mef Origeni imputa. Ego ez nh*^^®^ ^’^æ ^^ hæreticis addita fuerantjCommutaui.Expone caufas,qua-
' un’n^^^’^^^'ala tulens,ÔC Origcnis integra dereliquens f Nonne perïpicuz fis ^n“®^®^ Origcnis ex parte fub hæreticorum nuncupatione damnauez |^’ ^ txparte fufeeperis : quia non mala, fed bona, 66 tuæ elfe fidei iudicabas C . ^luntdequibus quæfiui,utrum bona effent,an mala:quæ in Præfatione lauz ‘^^uæamputatis peffîmis,quafi optima remanfiff e confeiTus es : St te in ueræ , wetationis appendi eculeo: ut fi bona dixeris,hæreticus co'mproberis:fi maz iùi ^?'’’^'^dias:cur ergo quæ mala funt,in Præfatione laudafti c Et non illud adz M «'’^“od tu callide fimulas : cur quæ mala erant, ad Latinorum notitiam tranfz ^®‘Malaenim oftendere,interdumnon docentis eft,fed uitantis:ut caueatle-t,j'^’?°’*'“^®QuatureiTores:ut nota contemnat,quæ nonnunquam ignora mira-tein ^'^f'^^^“*^^^ poft hæcdicere,quod ego autor talium feriptorum fim.Tu ault; pr» ^'•“opresjinquibus emendare aliquid potueris, plus egeris quàminterz tiÿ*’®Sl“®usnonpotucris, folum interpres fueris. Recèle inadiceres, fi libri m'‘^ ’^^‘^^ ’ Prs^fätiunculam non haberent. Qiiod ^ Hilarius in transfez j^f '^^■usHomilijs fecit:ut SC bona 8Cmala,noninterpreti,fed fuo imputarenz jj^j^'^^ori, Si non dixilTes, ampuraffe te peflïma,8C optima rcliquiffc, utcunque , eftquoddeftruitftrophas ingenioli tui,SC tehincinde con-Hjj ®?gt;®®^dere non finit. Nee intantum abutare fimplicitate ledoristSC fic om-fin ’^?^^^’”^'quot;“P^“ram leduri funt, brutos pûtes : ut quum uulnerl putrefcere ^hnocorpori te imponere emplaftra non rideant. nbsp;nbsp;De carnis refurredioz
nJ^'^^^”^'as,iam in Apologia tua didicimus,nuUo membro amputato, nee aliz (Iift^’f'^®’'porisdcfccfta4 Hæcefttuæ fimplicitatis pura SCaperta confeflio, ^'^'^^^ ^^^^*æ epifcopis aflens eff e fufeeptam. Crederem dicenti, nifi ito . Ï^’’^^® tc,ifte liber non Pamphili faccret. Et tarnen miror quomodo proz ^^Jfitltalia^quod Roma contcmpfit:Epifcopi fufceperint,quod fides Apofloliz Pofï''^^quot;’*^^^’^' Scribis quocp,meliteris indicafl'e,quód Papa Theophilus ex?
^^^^' nuper ædiderit,quæ ad uos needum peruenit:SC polliceris,quod üno^'’’^®®'^®flpfti’ft,tu fequaris. Ego me hoe fcripfilTe non noui,nec iftiufmodi (Ufi^^oilitcrasdirexiffe.Sed tuidcirco ad incerta confentis,8C his quæ qualia fuz 4ca ’®l’‘^®“,utcertadeclines,SC ad eorum non tencaris aflenfum. Duas,fynoz ï(l„ f P^^clialcm eius epiftolas contra Origenem illius'que difcipulos, SC alias ^num Apollinarium SCeundem Origenem per hoc ferme biennium interz tltfr. ^‘^'’ijôCinædifîcationem Ecclefiæ,legendas noftrælinguæ hominibus li jj. ’’^^op«um eius nefcio me tranftulflfe. Et tarnen tu,qui Papæ Theophiz aud^^’oOmnibus fententiam fequi, caue nehocmagiftrijSC condifcipuli tui ^ ''hSCoffendas quamplurimos,quimelatroncm,te martyrem uocant:ne , (jjf ‘''ris tibi, qui contra Papam Epiphanium ad te epiftolas dirigens,hortabaz *“^^®‘ueritate,8C nonmutaresuUoterrorefententiam.Quæ qu». ^olographa tenetur ab his,ad quos perlata eft. Et poft hæc more tuo loz ^^ *^^° flipta dixeras,ego tibi etiam furenti fatisfaciam. nbsp;nbsp;Nunc dicis,
gj. ^æiuidetur. Habes'ne ultra aliquid,quo neruos tuæ loquacitatis intendasç’ , Hohf ^’'^’® P®'^‘*^®f® loqui arguam,quum comoediarum turpitudines,nccz ®®atonim'quc ludicra,eccl€fi afticus fcriptor affumas. nbsp;nbsp;nbsp;P orra
'Mnterrogas,quando Papæ Theophili fententiam fequi coeperim, eique, dd 4 fidei'
-ocr page 636-If
(^
588 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMI
fidei communionc fociatus firn, 86 ipfe tibi refpondes:tunc credo, quandoPï^^ que 111e damnauerat,fummo nifu Sé omnibus ftudqs defendebas:quanao euwp imperiale fcriptum recipere facerdotium quod cpifcopali iudicio amifgat,inln^ bas:Non prius pro me reipondebo, quam de aliorum iniurijs loquar.Criusm manitatis,cuius'ue clementiacunfultare aliorum mifcrijs,2lt; uulnera cunnis yen moftrareCSiccine te docuit ille Samarites, feminecê ad ftabulum rcportarefoleinn plagis infundereCmercedem ftabulario polIiceriCSic reuedam ouem/eperta dra/ chmam, prodigum filium legis efie fufceptumC Efto, ego te Ixferam, K quibuldaffl ut dicis, ftimulis ad maledidoru infaniarn prouocaram:quid meruit homo latins, ut nudares cicatricem cius,^ obdudam cutem infperato dolore refefadeföfN®® ne etiam fi ille dignus effet contumelijs, tu facere non deberes f Aut ego i^’i’ illud eft uerum quod plurimi iaditant,tc Origeniftarum hoftes inillo fub occafionc unius in utrumrj fæuire. Si papæ Theophili fententijs dclw^’^ nefas putas pontificum décréta conucllitquid de egteris dicis, quos ipfed^’® • Quid de papa Anaftafio,de quo nulli (ut ais) uerum uidetur, ut tantae urbis lat dos, uel innocenti tibi iniuriam facere potuerit, uel abfentiC Nee hoc dico,quo epifcoporum fentétijs iudieem, aut eorum cupiam ftatuta refcindi:fed Q®® *?/ quifqj fuo periculo faciat,quod fibi uidetur : SC ipfenouerit,quomodode mow cio iudicandum fit. Nobis in monafterio holpiralitas cordieu,omnes^ ^^^/mi nienres,Iæta humanitatis fronte fufeipimus. veremur enim ne Maria ewn loUT locum non inueniatindiuerfono,ne nobis Iefusdicatexcfufus:Hofpes tttW, non fufeepiftis mc.Solos hacreticos non recipimus,quos uos folos redpidS'^^P fitum quippe nobis eft,pcdes lauare uenientium,non merits, difcutere. Rcref frater confeffionis eius SC pedoris,quod flagella fecuerunt. Memento nebrarum,exiItj,metallorum:ÓC non indignaberis hoipitio tranfeunterntnomo ptum. An ideo tibi rebelles uidemur, quia caliccm aquæ frigidae in nomine um ^^ fitièribus porrigimus^ Vis fcire undeillum SC nos plus amare,8C tu odißtPy beasCHærericorum fadio nuper fugata de Aegypto SC Alexandria, feHietom f mam contulit,8C huic uoluit copulari:ut quorum unus eflet dolor, una fieret eufatio. Quos ille reppulit, fpreuit, abiecit, dicens fe n 0 efle inimicum fider^oet co tra ecclefiam bella fufeipereïquod prius tentauit,doloris fuiire,non perfid^' ^^ terius appetifle innocêtiam, fed fuam probare uoluiife.Impium putas,po»/® ^ tias faccrdotum,imperiale refcriptumïquod quale fit, nouent ille qui merwf* gt;nbsp;tibi uidetur de bis qui damnati,palatia obfident:8C fado cuneo,fidem no homine perfequuntur. Alex autem communionis,8C papæ Theophili, n«^ alium teftem uocabo, nifi ipfum quem à me læfum fimulas : cuius epiftohs ƒ femper datas, etiam co tempore no ignoras,quo mihi eas reddiprohibebas,^ tidie miff's tabellarijs, inimicum eius,amicum noftrum SC familiariffimumia® ƒ bas, SC ea quaenuncimpudenter fcribis,mentiebaris,utillius contra nos oaia‘^® '^ citares,ÓC iniurix dolor,fidei fieret oppreffio.Scd uir prudcns SC apoftolißtwP , tiae, tempore ac rebus probauit, SC noftrum in fe animum, SC ueftras contra nos 1 / fidias. Sidifcipuli mei,ut fcribis,tibiRomae infidias concitarunt, SC inemen a I fchedulas, te dormiête furati funt:quis papam Theophikim aduerfus per^ elles! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Aegypto fufcitauitCQuis regu fciraC’Quis orbis in hacparte confenfum^tgw^
ris te ab adolefcentia Theophili fuifle auditorem SC difcipulum : cum 6Cfilean^
cpifeopus fieret, pro humilirate fibi infita nunqua docucrit:8C tu pofieji hie epquot;‘^
pus fadus eft, Alexandria non fueris.Et audes diccre in fuggiHationemme^w^l
ftros meos nee accufo, ncc muto. Quod fi uerum eft, fuipedam mihi heis co^^
tione tuam.Nec enim dano,ut criminaris,inftitutores meos,fed metuofilnfi^^'f'
magiftroru SC uenena pariter bibis, à magiftro Apoftolo rccefliftéquidot^^f^^
angelum SC fe, fi in fide errauerint, non fequendos. In Vigilantij nomine ‘5^“^^^ j
-ocr page 637-ADVERSVS RVFFINVM
^™ ^“*” fcripfi hxrctica apud Alexadnam communionc macuz ijn^”^*^^^'^’^’P’'®^*^’^^pftoIam,nulquani omnino reperies:Só eadem licenua, '?P'^‘^^^’-’^”^*^^æ^^*5 quapiitas omnes tuis fermonibus credituros, addis: “Oteftimonium de fcnptuns m eum tam iniuriofe pofuidi, ut ego id repetere Do i^'^f’^^’^^^^’^^’^-Nonaudes repetere, qui tacêdo amplius criminariscEtquia ƒ jabesquod obijciaSjfimuIas uerecundiam:ut lector te putet mihi parcere,qui 4j^^? '^^^ ^^æ animæ pepercifti.Quod eft illud teftimonium de fcripturis,quod ojUopudcntilGmo ore non exeat!:' Aut quid m fandis Iibris poteft turpe mez ^®Q“b^ribc fa Item, ut nos procacitatis propnus fermo couin/
4oefcnæ^^^^^^*”’^ ^°^ ^^° capitulo comprobabo, ferream te frontem pofliz nan ^^^'■^æ-Vide quantum timeam criminationcm tuam. Si protuleris quod miz
Jcc f?^®^*^*^“*i’iuerfa quæ tua funt.Ego in Vigilantio tibi reipondi.Eadê enim con'^^°^^’^^^^^ poft^a 0^ «unicus laudas, 00 mimicus accufas. Scioaquoillius dj^'''ainerabiesconcitata fit,noui cuniculos tuos.SimpIicitatê quam omnes præ/ 4 fi{*'?5®®’^^o’'O'Pcr illius ftultitiam tua in me malicia debacchata cft,quam ego w?j. ®^’'^PP'^gt;ii^ ^°^^^ habere uidearis baculum literarummon debes turz 1 ^emfimulare uerborü,quam nufquam omnino Iegifti,fed intelligere £lt; con ^^^°’'^’^”’ ^^^® calumnijs fuifte refponfum. In cpiftola fandi papæ •liw ■ ’y^”cus extitiftijS^ turbatus in quo figas gradum non reperis. Modo ez ^ourpofitam: nunc ab eo ad te dcbuilfe tranfmittijeui mifta eft.
f^'^^’fït*® arguis,eriam ft fcripta fit ab illo,fiue non fcripta,ad '’lam P^'^f’^^teftarisequi præcefloris eius habeas tcftimoniu,óó rogantem Roz lt;lan,’®^®^“ft’'^’’2s præfentia tua,oppiduli tui amore contempferis.Si à me hz 9uumH ^® ^^^P^^^^^®’*-^*- ^^^’^ *^ Romanæ eeelefiæ chartario non requins; ut g^ ^^prclièderis ab epifcopo non daram,manifeftiffime criminis reum teneas: ' M^'’^”^ atanearum mihi opponas caflïculos,fcd fortiflimo me Só folidiflimo ^®*quot;a^* ^pi^copi cft,ftultc facis ab eo exemplar cpiftolg filin ^’^quot;'^^^ ”°® cft:2e non ab illo qui miferit de Oriéte expcdare teftimoniu, film ^^^°'^^”’^ ledern habeas in uicino. Vadepotius Romam,0ó prüfens apud kei ^P®dula,cur tibi ÓC abfenti 06 innocenti fecerit contumeliâ. Primum,ut non Pfretexpofitionem fidei tuæ,quam omnis(ut fcribisjltaliacomprobauiqSc ba ^Q^’^’’dnolucrit literarum cotra canes tuos» Deinde,ut epiftolas contra te ç^ fientemitterct,06 cauteriS tibi hærefeos,dum ncfcis,inureret;diccrctq; libros nullis !rtèxc£|^(J(/ à te translat os, Se fimplici Romanæ ccclcliæplebitraditoSjUt ftm?^^^^® 3’^^’^ ^^ Apoftolo didicerant,pcr te perderent : Sé quod tibi maio-boh^^’^f ®®^i3m,aufus fit criminari hos ipfos, pnefationis tuæ teftimonio ro-fem '’’/^^‘^^dl^equod tibi impingit tâtæ urbis pontifex, uel ab alio obiedum g^r ’^^•ulcepit.Vociferare Se clamita per compila,per plateas,non eft meus liber: Hcf ’^®^^dgt;dhedulas inemendatas Eufebius furto abftulit. Aliter ego xdidi,imó ksq .. ^“^^ ^as dcdi,aut certe paucis:0^ tam fccleratus inimicus, tam negligen ^^pfi liter lint, ut omnium codices ab eo pariter falfarentur.Hæc frater charilTiz’ ttto^^^^^“®’^s,6C non illi tergum obuertens,in me tranfmarinas maledidoru liisf^’’8*^® dirigcrc.Quid enim uulneribus tuis prodeft, fi ego fuero uulneraz P®*quot;^“® eft,amicum fecum uidere morientem^Syrittj iam in Do Pinifk æ^^*^ P’'®^^’'® epiftolam,Slt; uiuentis Anaftafti dida contcmms.Qiiid e? Btf f’^®^) odiecre poteft,quod te ignorate,aut fcripfit,aut forte non fcripfit; •ïu ^P^^difficittibi totius orbis teftimoniumtquod nulli uerum uidetur,ur tan k^^’^^^^ffïosjucl innocenti iniuriam facere potuerit,uel abfenti. Innocentem I^°^’^’^^'*5 hitcrpretationcm Roma cÓtremuit.Abfentem,qui aceufatus re/ lenik ^°^ ^’^^^® * ^’’ *^^^^^*’' Romanæ urbis iudicium fugis,ut magis obfidioz Darbaricam3quam pacatæ urbis uelis fentétiam fuftinere.Efto,prætcriti anni Âepiftolâfinxerim.Recentia ad Orienté fcripta quis mifitCln quibus papa Ana •istattsteornatfloribuSjUt quum ea legens,magis te ueUe defendere incipias, quam
-ocr page 638-590 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yg,^
quam nos accufärc. Simùl^ con fid er a illam inimitabilcm
les ÄtneoSjöi fan di eloquij uenuftatem .Ab alijs appcreris,aliorumc ^^^p^f, confoderis,0^ Contra me furibSdus iadan^d^ loqueris, Nunquid ot ^jjjtgfit? fum cnarrare,tu quomodo de Vrbe difceffei is;'Quid dete in.prüfen»'j^^gperiu^ quid poftea fcriptumCquid iurauerisCubi nauim confcendcn's,qua’’’ nbsp;nbsp;/yntnio
hum uitauerisCPotera ponere,fed plura feruare ftatui quamréféré-h ^j^jp^oz rum ornamenta uerborum.Et poft ifta ft quid in te afperu dixero,iiati j^jufjit fcriptionem 2lt; gladios cominaris. Et interim homo doquentilfimu® ^ nbsp;nbsp;nbsp;quail
torica,5lt; fimulas te præterire quæ dicis,ut qui obieda probarc non P^L^ûnai prætermifla facias criminofa. Hæc eft tua ftmplicitas : ne amico partis, ^.^p^ife te ad tribunalia iudicum,ut aceruum criminû mihi dum parais,obiettns-^^^^jjyj grofedionis meæ de Vrbe ordinem^Narrabo breuiter. Menfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjÂ
tefiis,cum fando Vincentio presbytero Ô^ adolefcente fratrc,£c ali)^
qui nunc Hierofolymæ comorantur,nauim in Romano porta keurvs nbsp;,.jpaii
xima me fandorum frequêtia profequente.Veni RhegiunijinScyllæo ^girt lulum ftenrubi ueteres didici fabulas,8lt; praecipitem fallacis Vlyffîsƒ, ^ijeiHn'^ narum cantica,ôô infatiabilem Charybdis uoraginem. Quumef loci multa narrarent, darentq; conftlium, ut non ad Protei columnas, w® ^^t portum nauigarem:hunc enim fugiétium 06 turbatorum,ilium fecunno ^^^^^ curfumtmalui per Maltas S6 Cycladas Cyprum pergere.Vbi ûi^^^P'^quot; ^yj,fÉ0' bili epifcopo Epiphanio,cuius tu teftimonio gloriaris : ueni Antioeluant)^^^j^/ tus fum comunione pontificis conleffonsq? Paulini:06 dedudus ab ^^^^rfpiiö^ me 06 frigore grauilïimogt;intraui Hierofolymâ. Vidi multa miracuIaiötQ ^jy, ad me fama pertulerat,oculorum indicio coprobauiJndecontendiAegyP pj,(jtiz ftraui monafteha Nitriæ:66 inter fandorum choros,aipides latere P^^P^wuH^' nus concito gradu Bethlehem meam reuerfus fum,ubi adoraui prafept^ , f^J f bula Saluatoris . Vidi quoque famoftflimum lacum, nee me inerti tradia' j^ multa didici,qua ante nefciebam. Quid autem de me Roma ludican^ » ^^^^ «i poftea fcriptumjnolo taceas,pracfertim quum habeas teftimonm ^^’jP^feiW*^ ego non uerbis tuis quæ fimulare potes,06 impunito iadaremendaciojf u^m eccleftafticis arguendus fum. Vide quantum te timeam : Si uel paruam^ ^^^^^y contra me Romani epifcopi,aut alterius eeeleftæ protuleris,omnia q«5f ’ ^^jj^i pta funt,mea crirhina cofitebor. Nunquid Ô6 ego non polfcm p^'of«‘®^’”ƒnuib^Iî difcuterec’Cuius ætatis fueris,unde,quo tempore nauigaris; Vbimieris • k ^ interfuerisCSed abftt,ut quod in te reprehendo,faciam : 06 in ecclefiaßit^ P ^ tione, anilium iurgiorum deliramenta compingam. Hoc folum prudeno^ j^ xilTe fufticiat,ut caueas in alteru dicere,quicquid in te ftatim rétorquât'P^ fui, fandi Epiphany nomine mira tua tergiuerfatio, ut poft ofculum,poft ^^^' ma neges eum contra te potuilTe fcriberc: quomodo ft cótendas non powiut^ ^z ri,qui pauló ante uixerat:aut certior ftt tui reprehenfto, quam poft P^^^?.^u(Ci' municatio.Ex nobis,inquit,exierunt,fed non fucrunt ex nobis.SienimWquot; ^q/ nobis, manftflent utilt;^ nobifcum. Hærcticum,poft unam 66 alteram con«®® ^j{ nem uitadum Apoftolus præcipitîqui utiq antequam uitetur atq damne ƒgt; ^ I fiaftici gregis portio fuit. Simillq rifum tenere non poflum, quod à
5 dente commonitus,in laudes Ëpiphanq perfonas:HiceftilIedelirusfenex.® ^ anthropomorphites : hic qui fex milia Ongenis libros, te præfente cantam'i^f; omnium gentium linguiS prædicationem fibi contra Origenem iniunda^P jda qui ideo eum legi prohibcf,nè alq eius furta cognofcant. Lege fcripta tua »^ gt;| lam eius,imó cpiftolas: è qUibus unum proferam tuæ fidei teftimonium,uti”’ jjj merito nuc à te laudatus effe uideatur.Te aut frater liberet deus, 86 fandn ^ p Chriftfqui tibi credit us eft:06 omnes fratres qui tecû funt, maxime RufRa^P^j) byteru,ab bgrefi Origenis 66 al ijs hærefibus,ô6 perditioe earn. Si enim J^P'‘^b'j; werbum,awt duo, quæ contraria fidei funt,muh» hærefes abied» funtab^^^’^jo
-ocr page 639-ADVERSVS RVFFÏNVM
4q ^®^gw hic inter hæreticos Iiabebitur,qui fantas pcriTctßt3tes,£v tam mak
^‘^^^ admuenitjdci Ecdefiæ hoftis cxtifit f Hæc eft iriri fandi de Qdof • °*^^ ^^ ^° ornatus,fic laudatus incedis. Ifta eft epiftola,quam de cubiz tiffi ^'^ Eufebfj nümis aureis produxiftitut caluniarens interprète,ut me aper/
^^*^*^^ reumtquare pro honorabili qhariftïmum naftuliflem. Sed lier' * .^5“* P’^^l^nft’conftliocundamodcraristSCficmcdius inccdis,utfi inue W ]^'^* ^'^^'^^^^’’^^^ Anaftaftus cotra te,nee Epiphanius fcripferint:nifi ipfac font ’''^^“^““'‘‘'^Ö^fr^gerinttuae frontis audaciam:ftatim indicium urriufqj *^°'^ ^^ ^^ pertineat,fiuc fcripferint,fiue nó fcripferinnquia de inno flifu ^^^^^quot;^f^ ^*quot;”^^’^^ ”°*^ potuerint.Nee in faneftum uirum hæc mala conferen °’^ quidem Só ofculo pacem dedide : mala autem 00 dolum in fffe J®®^®’“^fl'^‘Sicenim argumêtaris,ÓC hæc funt uerba defenfionis tuæ.Ipfius con ^piftokm,öó orbis agnofcit,8lt; authêticam in manus tuas uendfe quot;On '''t”''?^’^mirorquopudore, imo qua impudentia neges, quod uerum efte •iolu r'^^ ^’^gQ pollutus erit Epiphanius,qui tibi pacem dédit, 8lt; in fuo corde jj(. quot;‘*®’'“^*rit«Cuf non illud ucrius fit,quod te primum monuerit ^ Quod uolue/ ior?*f’'^^®’^ ^‘^ redum iter reducerejUt ludæ ofculum non refutaret, ut prodiz xnita*^^^^ P^^^’'^*^*5C poftquam fc inteUexit caflb fudare labore, nee pardum W^e-r”^^^®’®^^ A^t'^'^opem pellem fuam,quod mente conceperat,li ten's inz ^«se V^^^ ^. nbsp;^ cotra papam Anaftafium difputas,ut quia Siritq epifcopi ha ^quot;tif • ’^'’^^ contra te fcribere non potuerit. Vereor ne tibi fadam iniuriam quot;tdu^'^ft ‘^^^*‘*bquomodo homo acutus 00 prudens ad has ineptias deuoluarisï Ution ^®®^®^®’^^®P^^^^’^*^ ftultum elfe demonftres.Poft egregiam argumenz ProeJ*^ ^^’^'^ ^® claufula : Abfit hoe à uiris fandis. De ueftrafchola folentifta 'quot;^tai *^t^®® ®®^“ pacem proficifcentibus dediftis,óc à tergo iacula uenenis ar * ^quot;tema * * ^ *® ^^^ eadem prudentia, imó dcchmatione difertus elle uoluiftf^ -’•film ^^^'^'^^jWon hærefim fufcepimus.Iunximus dexterasiabeuntes profequu
^^^®^ catholici,non ut nos effemus hæretici. Volo tamé fcire,quac ^^nti ^n ^“^^ uenenata, quæ poft tergum ueftrum nos iecifle conquercris. Vinz |gt;0te**^’^^’^^**‘’'“®gt;Eufebius,Ruffinus presbyteri:quorü Vincentius multo tem %■ ''^^ r°®^0’’’aiTi uenit:Paulinianus amp;2 Eufebius poft annum ueftræ nauigaz gt;nbsp;’‘ïimï° • ^“’^^'R'^ffiriffs in caufa Claudq poft bienium milTus,omnes nel pro w” *^’'^^^ P’° periculo capitis alieni. Nunquid nolfe potuimus, quod ingrez quot;üis^ß ®*quot;^™»«frnobilis fomniarct nauim plcnam mercium, inflatis intrare ^ °quot;”^^® aduerfariorum quæftiones, non fatua folueret interpretation’ Pæ Pamphili uerteres,quod tuum quafi operculum ucnena
We ^“^P°’^^’'^sn'quod famofiffimurn opus 7?^ c^^“F eloquij tui maieftate ^^fom'^'^^^^ ^°'^^’® f^^bimnix genus:antc aceufatores mifîmus,quàmtuaccufan 'quot;'æi ad”?'’'^®' ^°® fhr,non luit,inquam,noftri confihgfcd Dei prouidentiænit
^ »contra nafcentem hærefim dimicarent : SC in morem lofcph famem ’™'*?’'^orc fubleuarét.Quo non erumpat femel eifrenata audaciaC Alicz
^^^’ obiecit,ut nos finxiffe uideamur.Quod abft^ nomine didum eft, lt;ninf^*.^P'®'’g®^s externa peccata,tantum de fua fecurus eft innoccntia.Iurat ^‘^'^um^^'^^’® ®°® *^^’’*pß®^ ^ci Aphros fub nomine meo, in qua confitcar inz ’fMu quot;^^ 3Judxis,mendacia tranftuIiffetSC mittit libros eadem omnia continen Contre **5 • ^® ^c iurat. Et miror quomodo prudentia eius,cum alterius ncquitia ^Oiói '''''^* ^^c^uodalius in Aphrica mentitus eft,bic concorditer uerum diceret: Wu^ *’*^^8^®^*™»ïi^fdo quis imperitus poffet imitari.Tibi foli licet hæretieoz ’'quot;as nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^® calice Babylonis,cundis gentibus propinare.Tu La/
^^®P**”^^®Gracco emendabis, 86 aliud Eccleliis trades legend urn, quam '^‘quot;arndr^-^^^P®^®^^fufceperSt:mihi non licebit poft Septuaginta »ditionem/ 'I^ad p^^®®® emendatam ante annos plurimos meæ linguæ hominibus dez ^Ofiiutados ludæos etiam ipfa exemplaria uer tere, quæ iph uendima confiz tentut
-ocr page 640-5^Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
tentunut fi quando aduerfum cos Chriftianis difputatio eftjUon babcadt » ^ giendi diuerticula,fed fuomet potiflimum mucrone feriatur ^Pl^nws W^, fifj inmultis al ijs locis.ót in fine fecundi libri,ubi aceufationi tuærefpoiwb ^ ^^ me memini:0^ popularitatê tuam,qua mihi inuidiam apud ßmplices a’^P niteris concitare,perfpicua ratione compefcui,illuc^ ledorem tranimitt^ ^^^^ to. Hoc mt a et um praeteriri non patiar,ne doleas falfatorem fchedulanJ® ^^^^ confeflbris apud me gloria polTideretquum tu eiufdem criminis reus,po» nbsp;nbsp;»/ drinum exilium 06 tenebroios car ceres, à cun dis Origenis fcdatoribusin J^,^ apoftolus nomineris.Super exeufatione impéritie tuæ,iam tibi refpon“' i^ji eadem repetis,ô6 quafi fuperioris tuac defenfionis oblitus,rurfum ad®®®^'^'jjgf mus te per triginta annos Græcis uoluminibus deuoratis Latina ii^^9f ^f^J«*’ attende,me non pauca in te uerba reprehénderc : alioquin omnis tibi *^b'E jocui tenda eft:fed uoIuilTe oftendere difeipulis tuis,quos magno ftudio ni fti:ut intelligerent cuius uerecûdiæ fit,docere quod nefcias,fcnbere peetî 06 eandem magiftri fapientiam,etiam in fenfibus quærerent. Quodà ad » ÿ ta putere non uerba,mêdacium,calumniam,detradionem,falfum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nv uniuerfa conuicia:Só os quod mentitur,occidit animamtmonest^nenlo ..ßf^jt res meas penetret:crederem dicenti,nifi la da contraria deprehendere,^^^ ^^f^p lo 8lt; coriarius moneant pigmentarium:ut naribus obturatis,tabernas eat.Faciam ergo quodpræcipis:claudam nares meas, neueritafis 8^f’^'‘^ -exo' tuarum fuauiflimo odore crucientur.In laude 00 detradionemea,quiaUjgt;f nbsp;^^ tifti,miro acumine argumêtatus es:fic tibi licere de me,06 benc 06 male * jjuc/ modo 06 mihi licuerit Origenem 06 Didymum reprehendere,quos ant^ .[jihoa’* rim. Audi ergo uir fapientifîime,ô6 Romance dialedicæ caput, non elle nem unum laudare in ahjs,Ô6 in alijs aceufare, fed eandem rem propre ; «^ bare. Ponam exemplum,ut quod non intelligis,prudens mecum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
In Tertulliano laudamus ingenium,fed damnamus hgrefim. In Origin ^^ ^^jy; feientiam fcripturarum,ô6 tarnen dogmatum non fecipimus falfitateim• ^jjete* mo uero 06 memoriam pracdicamus,ô6 fuper trinitate fidei puritatema ^jirö ris quæ Origenimale crcdidit,nos ab eo retrahimus.Magiftrorum enii^^^iy^ni imitanda funt,fed uirtutes.Grammaticum quidam AphrurnhabuitRo 1^5,26 eruditiffîmû : Ô6 in eo fe æmulum præceptoris putabat,fi ftridoremling‘d[,,,j,26 uitia tantum oris exprimeret.In præfatiuncula -^a^xflf fr^^’'^”’’’^jjtrahf’'^ collegam:dicis,eloquentiflîmû,ndei meæ prgdicas ueritatem.His ^^*’® jjj.C»i®* no poteris,caetera carpe ut lihet,ne uidearis tud de me teftimonio repug jicaJj fratrem 06 collegam dicis,amicitia tua dignum fateris.Cum eloqucntet^P j^^^pô imperitiæ ultra non arguis.Cum catholicû in omnibus profiteris^hetc» ^^tÆ'^ teris mihi crimen impingere. Extra hæc tria fi quid in me reprchcdcris, jjiii deberis elfe contrarius.Ex qua fupputationeilla fumma nalcitur:^tôt jj^ni me rcprehendentc,quæ prius laudaueras:56 me non elfe in uitiOjU m ci ^jun» nibusô6laudandapraedicem,Ô6uituperandareprehcndam.Tranlisada^^^^,l(0 ftatum,ô6 prolixins fumos meos increpastatqi ut tibi hccatignorare,qwo ^(^qJ^ te feire diflîmulas, quæris à meprimü,decoeleftibus,quomodoangcli)4^^ß,,ijl' archâgeli fint:quæ eis uel qualis habitatiotquæ ue inter ipfos differentia,^ ^ la omninotquæ folis fit ratiotunde augmêtum luna?,unde defedusîqms nbsp;nbsp;nbsp;’ fit fyderum curfus.Miror quomodo oblitus fis illos ucrficulos ponere' Vnde tremor terris,quaui maria altatumefcant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Obqeibus ruptisîrurfus4 in feipfa refidant.
DefeCtus folis uarios,lunætp labores.
Vnde hominum genus 2lt; pecudumtunde imbcr SC igncs’
Ardurum pluuiasq? hyadasjgenunosq? triones.
Quid tantum oceano properent fe tingere foles Hiberni,ueI quae tardis mora nodabus obftet, .
-ocr page 641-ADVERSVS RVFFINVM
A Deinde calcßfa deferens, 66 ad terrena defcendens, in mmoribus philofophans*
cnim me.Dic nobis quæ fontium ratio; Que üentorumCQind giando^ Wpbuiæ'quidmareûlfumT'quid Rumina dulcia;quid nubes,aut imbres, fulgu ^2« tonitrua,aut fulmina ^ Vt poftquam me hæc nefcire refpondero, futo nbi Ip ^fîtdcanimabus ignorareîSC unius rei fcicntiam, tantarum rerS ignoratione com penfes.Tu qui per ungulas paginas, fûmes meos uentilas: no intelligis uiderenos
^»gines tuas amp;nbsp;turbines:’ Nâ ut tibi fciolus efle uidearis,2lt; apud Calphurnianos ''tipulosdodrinæglon'am teneas: totam mibi phyficam opponis, ut fruftra So-‘^fîtesadethicamtranfiens dixcrittquæ fupra nos,nihil ad nos.Ergo nifi tibi ratio «f J^^’ï'teddidero,quare formica paruum animal,3d punctum,ut ita dicam,corporis, ƒ ptdeshabeat:cum elephantus, tantamoles quatuor pedibus incedat: Cur fer/ rentes Si colubri neutre labâtur Sd pcdore:Cur uermiculus quem uulgus mil lepe/ r'’Juocat,tâto pedum agmine fcateat;de animarum ftatu fcire non potero^Quaez .^5 me quid ipfe de animabus fentiam: ut cum profelTus fuero,ftatim inuadas. Et , 'xeroilludecclefiafticumiquotidiedeus operatur animas, Sd in corpora eas mit/ ft^lcentiurndlico magiftri tendiculas proferas:Ôd ubi eft iufticia dei, ut de adulte ®'nceftuc^ nafeentibus animas largiaturdErgo cooperator eft malorum hominu: ^Qultcris feminantibus corpora, ipfe fabricatur animas f quafi uitium fementis Id^’'''^?^^^’^“^*^ ^‘^’■*^0 dicitur efle fublatum : Ód non in eo qui frumêta furatus eft.
^^’^’^ *20 debeat gremio fuo femina confouere:quia fator immuda ea pro/ ^f'tinanu.Hinc eft Ód illa tua arcana interrogatiotquare moriâtur infantes:cum f^°pttrpeccata, corpora acceperint. Extat liber Didymi ad tetquo fcifcitanti tibi (J^’'^b‘noneos multa peccafïè,Sd ideo corporum carceres tantum eis tetigiire ’'^cre.Magifter meus Ôd tuns eo tempore,quo tu ab eo ifta qucrcbas;trcis expia ^^^^ prophetam libres ad me,me rogante/fiebauit : Ex que apparet
* tem v ’^^''^ '■^ docuerit. Vrges ut refpodeam de natura rerum. Si eflet locus,pofgt; tópi ^L“^^*j opiniones iuxta Epicurü, uel Ariftotelis iuxta Peripateticos, Iijn,^®’’“^^‘¥^^^ottis,fecundum Academicos Ód Stoicosdicerc.Etutad eccle ^(d p^”^^^quot;^’’^^* norma eft ueritatis : multa Ód Genefts Sd Prophetarum libri,ac tiiaftes,nobis de huiufeemodi quæftionibus fuggerOt. Aut fi hæc ignoramus, ttiodo de animarum ftatu,debueras in Apologia tua omnium rerum ignoran/ lt;11111 '? , ^'»8^ ® calüniatoribus quærere,cur à te unum impudenter expeterent, ’quot;ipfi tanta nefcirent; O triremem locupletiflîmam,quæ Orientalibus Sd Acz ^^ '’^‘''‘•'^'’■^s^^oinaiia: urbis ditare uenerat paupertatem, Êm^®'® ’^^^ ^®» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnus qui nobis fcribendo reftituis rem.
8Cho • ^^^’^’^^^ uenifles,erudififlïmus uir hæreret adhuc inter mathematicesj tisd T^^ Cbriftiani quid contra fatum dilTererenqignorarent.Merito à me quæ ^W( c ^®’^ ^'^^^ ^^ fyderum curfu ï qui tantarum mercium plenam nauem PoiePi paüpertatem:non fum ita ut tu in Oriente ditatus.Te muite tem/ ’'onli L^^^^Q^^bquodRomanefcirct. Inftruxit Acgyptus,quodltalia hueufep lt;lt;21V ’^ Scribis,apud ecclcfiafticos tradatores,treis de animabus elle fenten/ Origenes. Alteram,quam Tertullianus Sd Ladantiusï «hiite ^^’^^o^ötiffimementiaris. Tertiam,quam nos fimplices Sd fatui ho/ ^t*^’'*'?^^^™*2s.Quod fi itafit,iniuftus à nobis arguatur deus. Et poft hæc Ma 7^^'quot;’^ 4^^*^ ^'^^ ueru. Die,ore te,pufas'ne extra hæc tria efle aliquid in quo ^'eft p^®®™^’2siftis mendacium ^ An de tribus,unum efle quod ucrum fit^ ^Dr i*”^’^*”^^^^?^^^”’’'^^”^ libertatem angufto fine concludis:ôd quum menda ^faf ^’^^ ^^’^^^^^^ taces^Sin autem è tribus unum uerum eft, Sd reliqua duo IjsiJ’^i^^^iliignorantia ignoras falfa cum ucris^ An idcirco uerum diflïmu/ Q lt;101 tutum fit quum uolueris falfa defendere^Hi funt fumi, hæ caligincs,qui/ 1 . xwulis hominum conaris lumen auferre.Ariftippus noftri temporis,qui ple nauem Romano inuehis portuiSd fella publice pofita,Her/ 5 ram nobis Sd Gorgiam exhibes Leontinû:dum nauigare feftinas,unius quæ e e ftiunculæ
-ocr page 642-594‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMI
fti'unculæ mcrcimomum in Oriente oblitus es. Et iterum clamifas,amp;^^^ ^rO' que Alexandria: te didicilîe iadastquod fit Deus ÔC animarum Si corpora ^ tor. De hoc fcilicet quæftio uentilatur:utrumDeus an diabolus animasi ^,. ' non utrû animæ ante corpora lu er int, quod uult Origcncsiôc egerint ahqif r . pter quod fint cralîîs corporibus alligatæian in morem glirium torpent^ ^^j|^j ræ^ dormierint. Hæc taces,quæ omnes flagitant: 6ó ad illarefpondes,qux ^^^ inquirit. Fumos quotp meos frequêter irrideSjCO quod fi’nu:lemmefüïcqu fciam:06 enumeratione dodorum,rude uulgus inducam. Tuuidelicetnam imó fulmineus:qui in loquendo fulminas, 8lt; flammas ore coceptas,tencrc «^ tes : atq; ut ille Barchochabas autor feditionis Iudaicæ,ftupulani in anlielitu uêtilabat,ut flammas euomere putaretur,ita Slt; tu nobis alter Sa m ^ omnia per quæ incedis illuftras: ÔC nos fumofos arguis,dequibus fof^^, tangis montes ÔC fumigant : nee intelligis quid fumus in Propbeta figni^ ^^j, ftarum:2lt; quod pulchritudo oculoru tùorum,amarirudinem himi noluif*^ nbsp;nbsp;j
poteft.De crimine autem penungquia me remittis ad codicem tuumlK^ ^^^^jp parte in alqs libris,tibi Calphumio^ refpodi:nunc breuiter dixilÏe fif^^’^’u^n^ gere à dormiente quod nunquam uigilans præftitifti ♦ Magni criminis ’'^ ^^,bj puellis Sé uirginibus Chrifti, dixi fecularcs libros non legendos :8inic® commonitum promififle nc legerem, Tuanauis Romanacurbis
mitra,aliud pollicetur,Só aliud effïcit.Mathcmaticorû uencrat foluercqud * ^ , 0(1 foluit fidem Chriftianoriim.Qiue per Ionium 06 Âegcum,Adriaticuæaf(f ^^ rhenum,plenis cucurrerat uelis,in Romano portu naufragium fecitNonß^ jg detiftiufmodi deliramenta conquirere,2lt; mihi fimilia obijeiendiimponer^^^^ tatemC Efto,alius de te fomnium uidcrat gloriofum:uerecundiae tuæ dentiaCjdÜfimulare quod audieras:00 nó quafi magno teftimonio,alten«* ^^^^^^^ gloriari. Vide quid inter tuum 6C meum fit fomnium. Ego me b^^’^/dCaitz ^ fum refero:tu iadlanter laudatü te elfe congeminas. Nee dicerepotcs:nibi ^^^ fert quid alius uiderit:quum in luculcntiflîmis libris tuis,hac te ad batetp*^” . ^p/ dicas ratione commotum,ne uir illuftris de te fomnium perderet.Hic eßo ^,^^j^ natus tuus:fi me periurum docueris,tu ba*retiens non eris. Venioadg’^'J’^ crimen,in quo poft recociliatas amicitias,me infidclitatis aceufas.Fatcor’^ ^^^^^^ da maledida,quæ uel obqcis uel minaris, nihil à me ita repellcndum w’ .j^q dolus,infidelitas.Peccarc enim hominis eft:infidias tendere,diaboli en^ in Anaftaft immolatoagnodextcrasiunximus tut tuas RomtefcheduwS^^^j^^i; murï*Vtimmifli canes,inemendatas chartulas,tedormientecorrodcrenr- ^^^ credibile eft:ante nos aceufatores parafre,quàm tu crimen admitteresCSt* ■ «eramus quid in animo uolueresC quid alius de te fomniaturus effet A11 tur in te Græcum prouerbium,£lt; fus docerct Mineruam. Si Eufebio®5^/jy,f trandum miferam,quis Aterbq contra te ôd caterorum rabiem condtainr. ^^^, ille,qui Ôd me hareticum ex tuis amicitqs iudicabatî’Cui quum fatisfcdii^’'’^'^, j[;[ natione dogmatum Origenis,tu claufus domi,nunquâ eum uidere «ufe^'^jj/ damnares quod nolebas:aut aperte refiftens, hærefeos inuidiam fuftiner«' g ^ circo teftis cotra te efle non poterit,quia accufator tui eftcAntequàm phanius uenilfet Hierofolymâlôd ore quidem ôd ofculo tibi paeem darct,^^ j^ tem 00 dolos in fuo corde feruaret:antequàm nos ei in fugillationé tuifp'‘‘^^^,.p daremus3Ut harcricum fcriberet,quem ofculis orthodoxum comproba®^ j.^^ bius contra te latrabat Hierofolymistamp;l nifi cito abilTegfenfiffet baculum no ^^j rarium,fed dcxtcrætuæ,quo tu canes abigere c5fueuifti.Cur,inquit,lalbw5 ■ fchedulas fufccpilti; Quare poft interpretationem mcam,aufus es in libns ^. ;^;£ä? ftilum figereCAut fi erraueram ut homo,debuifti me priuatis literis c^ ^^^ £lt; fic mihi blandiri,quomodo 51 ego tibi nunc in epiftolis meis blandior. H b ta mea culpa eft : quare fubdolis laudibus accufatus,purgarerneuo!uiA “F^. inuidia nominis tui; ut quod tu folus accufaueras,ad multos referrenninon«^
-ocr page 643-ADVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^5
^^^’^0’0«,fedà me repellens.Nunqutd fdui quod irafccrens,^ contra lierez °^lcribercmC’ Dixcias,te de Origenis libns haeretica fuftuhfledautorem te haez in *^®^gt;*^ non cHe credebam:06 idco no in re,fed in hacrericos inuedus fum: IjJ^fiuehementior fui',ignofce mihi.Putaui,quod 06 tibi placerem.Furto 86 inz ’neonim dicis fchedulas tuas in publicum prolatas fuifle:quae la-^ntin cubiculo tuo, uel apud eum folum erant,qui rem ubi geri iniunxerat. Et c?°^° ^^^^^^ cofiteris, quod aut nullus eas habuerif,aut admodum pauciCSi in g *^ulo tuo latebant, qua ratione apud eum erant, qui fibi rem geri iniunxeratj* Wniunus cui feripræ fuerant,oceultandas fufeeperat, ergo non latebant tan lata quot;'^“^’^0 tuo:ncc habuerut eas pauci,quos habuifle teftatus es. Furto fubz ^3rguis:Slt; rurfum emptas magna pecunia,Ôd infînitis mercibus criminaris. In Clif *’*’^® parua epiftola quanta uarietas ÔC dilTonantia mentiendi.Tibi licet acz ^^*fC)inihi defendere non licebitC C^ado criminaris,amicum non cogitas.Quan , f^ipondeo,tunc tibi ius amicitia: in mentem uenit.Dic oro te,cælandas febedu/ b ï,^^^s,an prodendas C Si ut caelares,cur fcripfifti C Si ut proderes,cur cælaz bed in co reprehendendus fum, quare accufatores tuos amicos meos non coz t//^'^’'® tibi proferam literas eorum,in quibus me hypocrifeos arguut,quod fi kT '’æteticum tacuerimCquod dum pacem incautus pracbeo,inteftina Ecclez , tnafufeepiç'Tu difcipulos uocas:qui me tuum condifcipulum fufpicantur.Et l?,P’tcior fui in refeUendis laudibus tuis, putant me tuurn elTe fymmyften. Hoc j^, '‘prxftitit prologus tuus,ut plus me amicus læderes,quàm mimicus. Semel fiz ]^pfnuaferant,redî:e an perperam ip fi uiderint3te elfe haereticum.Si defendere uo laud’^^^ ^'^^^’^ pfoß^ia®» ut uie tecum pariter accufent. Denique mihi obijciunt , ^tgt;one;n tuan),2v te non putant infidiofe fcripfiire,fed uere : ÔC quod tu in me plante laudabas,ueheméter infimulant.Quid me uis faccregut difcipulos acz 5IJ)*^^^^^ Pæ ^^ habeam;ut cotorta in amicum iacula,meo fufeipiam pedeore çquot; De tisautem wiei «^^»ê', debes mihi 06 gratias agere.Tu enim,ut dicis, noxia quæz H^tQetruncans,meliora pofuifti.Ego ita ut habebantur in Grçco exprclTi.Ex quo J) ^aapparet fides:06 eius quem interprétants es, fi a: refis. Scribebatur mihi de ur ƒ filins in Chrifto praecipuis : refponde criminanti,ne fi tacueris,confenfîire uiz tîris,Confona omnes uoce pofcebant,ut Origenis uerfutias prodcrem,ut uene.» hæreticorû Romanis auribus cauêda monfirarem-Quid hoc ad iniuriam tuain Ptuinu J Num folus interpretatus es iftos librosd 86 alios huius opens non habes ™icipes^ Nunquid 86 tu de Septuaginta interpretibus es:ut poft æditionc tuam Jl^transferre non liceat C Ecce 86 ego multos,ut dicis,libellos de Graeco in Lati^ ’’^^ïnftulühabes poteftatê 86 tu rurfum eos uertendi,ut uolueris:86 bona enim . ®^fuo imputantur autori. Quod 86 in te fieret, niß dixifles te amputaffe hacre (jS^ optima tranftulilTe.Hic eft enim nodus tuus,qui folui non poteft .Ät fi erra ^fiomOjpriorem damna fentetiam. Sed quid facies de Äpologetico tuo,quem PtoOrigenis fcripfifti operibus ç' Quid de uolumine Eufebtj,in quo quum multa ®bum'$;66 fub nomine martyris,haeretici hominis fcripta tranftulcrisïtamê plu Poujifti,qnx ecclefi.afticæ fidei non coueniunt.Tu etiam Latinos libres in Grae . ^uertis, nobis dare noftris externa prohibebisC Si in alio opere refpondiffem, . i'‘® nie non loferas, uideri poter am in iniuriam tuam transferre quoduerterasî
^''dimperitum,uel fubdolum demonftrarem.Nunc uero nouum querimoniae 0 ^^s.’doles tibi in eo effe refponfum,in quo à te accufatus fum. Dicebatur ad in-» pfetatione tuam Roma fubuerfa:poftulabant omnes à me huius rei remedium. ° y^o ego alicuius momenti efrem,fed qui petebât,me elfe aliquid arbitrabanz ' fa amicus eras, qui ilia tranftuleras,quid me uis facere. Obedire deo magis oz Gfcnanhominibusg Domini cuftodirefubftantiam,an furtum caelare conferui?
«er te non placabo,nifi 86 ego tecum accufanda commifero C Si nullam feciffes ^inominis mêtionem:fi me non ornaifes egregqs laudibus, poteram aliquod ha ^« fuffugium : 86 diuerfa obtendere,ne rurfus interprctata transferrem. Tu me e e x amice
-ocr page 644-$9^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOLOGIA HIERONYMT
amice compulift«,ut aliquot dies in hoc operc perderem, ut profctreni in ® ^ quod Charybdis debuit deuorare:00 tame læfus,amicitig in te iura
turn in me fuitjic me defendant te non accufarem.Tu nimium fufpidoW^ ^^^ njlus,qui dicta in hæretteos ad tuam refers contumeha. Quodfi aliter anntu^ i efle non poirum,nifi 06 hæreticorum amicus iuero:leuius tuas immkitisSjQ lorum amicitias fuftinebo.Nouum quotj me putas finxiflemcndacium;^^P^[^,j lam ad te meo nomine com pone tern, quail ohm fcriptam,quo bonus eilen* modeftus,quam tu nunquam omnino fufeeperis.Hæc res perfacileprolwrif• Multi Romae eius ex cm pl aria habenqante hoc circiter trienniumjquitibi^^ tere noluerunt : feicres quæ de meo nomine iaiftitares,Sv quam indigna P’^°P j, Chriftiano ac nefanda confingeres. Ego fcripfi nefeiens quafi ad amicumn ^^.^ reddiderunt ei,quern inimicum noueranttparcentes SC meo error/, 8C tux^ tiae.Et fimul argumentaris,quod fi talcm tibi epiftolam ft rip fera m, non acquot;' ^ ' cotra te in alio libello multa mala fcribere.Hic eft totus error tuns,Si baeetn rimonia:quod quae nos in haereticos dicimus,tu in te dida confingisiamp;ln*'* (.p 7 percerimus,te putas efle uiolatum.An idco panem tibi non damns, quia“^ ^^
rum cerebro lapidcm iUidimusç’Et ut noflram cpiflolam non probes, P’P Anaflafii fimili dicis fraude fubnixam,de qua tibi ante refpondhquain “ pPL^r ipfius non eflcjhabcs ubi apud cum nos arguas falfitatis-Sinautcme/tiscM,^ ^^ ius quoq anni contra te epiflolæ probant, Iruftra SC falfo falfam arguere ex illius uera cpiflola,noftram uera efle doceamus. In excufando o’^‘^^^’®®ppja‘ quam elegans efle uoluifli : SC ne fex milia Origenis libros proferas, Py^^’^^jj/ me exigis monumenta. Vbi efl ilia fi'ducia,qua inflatis buccis creberrnnep^ ^^^^ basjte quae in alijs libris Origenis logeras,emendaiTeinlibris ^ «ÿX’'*'ƒ jmn aliena,fcd fua reddidiiTe ItusçDc tantalibrorum fyluaunum irutieemadf^ .^^^ proferre non potes,Hi funt ueri fumi,hac nebulætquas dum in me cr/m'^^f'^jp,/ D extindas diflipatasi^ per me cognofcis:nec fradam ceruicé detjciSjfedm^i^^^^^j, pudentia quàm impcritia,dicis me negare quæ in promptu funt:ut cum i^^ j^^^ reos pollicitus fucris,ne feorteum quidem nummum de thefauris tufs prolf fla contra me odia recognofeo, SC uera in nos debaccharis infania. ^ ^'’.'Loie ^uod non cfl,audader exigercm,tu uidebaris habere quod non habcs.l r .i^i' a me libros flagitas.Qiiis enim tibi dixit illius extare uolumina^ Nonneifl^r jip, mea quam criminaris hæc uerba funtfSed fac me erraiTein adolefcentiaj^l jj fophorum, ideftgentilium fludtjs eruditum, in principio fidciignorafle^*^ ^^^^ GhriftianarSC hoc putaffe in apoftolis, quod in Pythagora SC PlatoneSib»^.^ de legeram.De dogmatibus eorum,non de libris locutus fum, quæ P^^J^ujji/ rone,Bruto ac Seneca difccre. Lege pro Vatinio oratiunculam,SC alias ub* [^^jj tiorum metio fit.Reuolue dialogos Tulhj.Refpice omnem oramltaliard^.V, dam magna Græcia dicebatur:SC Pythagoricorum dogmatum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
ris acra cognofees. Cuius enim funt ilia j^vo-cf -nrafaj^tA/taTfl::’ nonne PytW u In quibus omnia eius breuiter dogmata continentur,SC in quæ latiflimo opf* L lofophus commentatus eftlamblicus,imitatus ex parte Moderatuuirumdoi] tiiTimum, SC Archippum ac Lyfidem Pythagoræ auditores. Quorum Ak^PL^ acLyfidcs in Græcia,idefl:Thebis fcholas habueretquimemoritertenentesp ^^ ptadodoris,ingenioprolibrisutebantur,àquibusilludeft:
xgK feXK9'7^t£gt;j/,àôlt;}vô«,(/^x£lquot;nP o'tiiJ.ct’ramp;',X7nu.efl^(nix^ efi lt;pl ’4'VX^!)^’fS^lt;’(lt;^'^^^j, spo!,s«iniJ t/i ^ 'mÄi(fis,'Tluj JÎ cflgicfaviiw cc^ ^ oigt;iix!,n^nstvH
quod in Latinum ita poffumus uertcre : Fuganda funt omnibus modis SCaj , denda,languor à corpore,imperitia ab animo,luxuria à ucntre,à ciuitatcfwio gt;nbsp;domo difcordia,8C in commune à cundis rebus intemperantia. Pythagoræa la præcepta funt : Amicorum omnia effe communia. Et amicum feipfum elle* rum,duorum(^ temporum maxime habédam curam,mane SC uefperi,/dclico quæ acturi fumus,SC eoruni quæ geflerimus.Poft deum ueritatem colcndan’-'J^j^
-ocr page 645-^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59-^
inp°J?’”5®^^°Pæ’‘^^mos fadat. Hlaq; æm'gmata, quae dili'gcntinï'me Ariftofeles
i ** Pæ^'^Q^‘fiïgt;'' Stateram ne tranfilias,ideft ne prætcrgrediare lufticiam, ^^^æ '^^ fodias.Iratum uidelicet Ôi tumidum animum uerbis maledicis ne Coni j^'^°'’°'^^'^ minime carpendam,ideft leges urbium conferuandas.Cor non fdendumjideft moerorem de animo proijciédum . Quum profedus fueris,inz MT*’^'^^*^^^^ P°^ mortem uitam iftam ne defideres. Per uiam publicam ne tnd ?’^^ ®^ multorum fcquaris errores. Hirundincm in domum non fufcipi-Ut ^?’*^^8^’^*^’°® ^ uerbofos hommes fub eodèm tedo non habendos. Onez inç j P®’P®**^®^u*w onus,deponentibu^non communicâdum,ideft ad uirtutem thao ^^'^‘^^^’^“8'^^’^tânda præccpta:tradcntes fe ocio,relinqucndos.Et quia Py 5,ƒ^^^^‘dogmata legiffe me dixeram : audi quid apud Græcos Pythagoras prison •/’’“^^“‘^»Ï^’ttortalcs elfe animasiôC de alijs corporibus trâfire in alia. Quod ,b ^niôCVergilius in fexto Äeneidos uolumine fequens,loquitur: j^^omnesubi mille rotam uoluere per annos, Sriiæ’^ ^^ fluuinm deus euocat agmine magno, L f^^*^”^^”^°’’^^ ^^P^f^ u*: conuexa reuifant, 5 ƒ ® ^ incipiant in corpors uelle reuerti.
rtju’^™“®^*‘f€E«phorbum,fccundo Call idem, tertio Hermotimu, quarto Pyr? Um ’’1®^^^*’'**® Pyrhago’'’«’ 13^ poß hortos temporum circulos, ea qua: fuez iem’ • ’’^ ^®u®ih[fl4 ® »»undo uideri nouumïphilofophiam,meditationem efz »8f(â?^’3^®^’^æ'^^ corporis carcere nitentem animæ educere libertärem: iix^ft^ Tim *^/'’‘^^^ ®''“gt; 2Cmultaalia,quaePlato in libris fuis,£lt; maxime in Phædone muit* fP’’®^^4“*®’*’ ^^® P°^ Academia amp;nbsp;innumerabiles difcipulos,fentiens tino^^æ ^^^^ dodrinæ,uenit ad magnam Græciamqbiq; ab Ärchyta Taren crat' *'’’æ°^-ocrenfi,Pythagoræ dodrinaeruditus,elegantiam8lt;lepórem So ^ Iftr ’?””^^'^ mifeuit difciplinis:quac omnia nomine commutato, Origenes in ^ o^luos TT^èi t^yâiÿ tranftulifle conuincitur.In quo igirur erraui,fi adolefcens di j^ ^uputalTein apoftolis,qug in Pythagora 00 Platone 2C Empedocle legeram^ (^^“'^“^^“mnlaris SCfingis,in Pythagorae 06 Platonis 06 Empedoclis bbris, ^®®^^g€»^atn,6t aliorum me feripta eos habuiffe docuerunt:00 hoc ta ?^^*°^uutionis frequentidimum eft : ut ft dicam,qua: in Socrate legi dogma/ nernm**!-**^*^®” S^od Socrates libros uHos fcripferit, fed quae legi apud Platoz
^ æ^ Socraticos ilium habuiffe. Et rurfum,imirari uolui gefta,quae in Alez ilio ?°^.^^*Pæ^c legeram. Non quod ip ft fua gefta defcripierint,fed quod apud tluf ^”™’4“æ *^^°^ geffiffe mirabar.Igitur etiam ft docere no poffem ipfius Py uiut ®^^’^^®o»u®enta, nec à filio eius ac filia, alijsq; difeipulis probata conz 8^tcf ^'^^ ’^°’^ reneres mendacq,quia non libros, fed dogmata legiffe me dixi: ^Vth *^^ Euarejme tuum protegere mendaciu uoluiffe:ut nift ego unum librum •^ft^TæPæ^“^^*quot;®»^“^'^’^ milia Origenis libros perdideris. Venia ad cpilogos, U id ft ^^^ tua,in quibus me ad pœnitentiam cohortarisîôC nifi conuerfus fuc ^gt; '^'^ftifi te accu faute filuero,mihiminaris interitum. Et hoc fcandalum redunz ^UM'^'**^ ^^P^^ meum denuncias,qui te hominem leniffîmum 00 Mofaicæ man/ lai^ . gt;5^*po»ßo»c ntea ad feriptionis infaniam prouocauerim. Scire enim te Mitti^^î”)^^’ ^^æ ß^* ß’ß amiciffimo firn confeffus, ÔC hæc in medium prolatuz pölft'^^ ®^ coloribus effe pingendum,ÓC debere meminiffe, quod iacuerim ad l^und ^^^^’’^^ gladio oris tui amputates caput meum,Et poft multa,in quibus furi tltin ^^^’^'^^f^^gt;tcuocas te,ÓC dicis optare pacem cum denunciatione dun tax at, ut ^m ^.^*'^^™*^dcft,ut non fcribam contra haereticos,nec audeam refpódere ac ^ffod^r^^^æ’^^ '’°^ fecero,frater ero ÔC collega,Sé uir cloquenti ;imus Sé amicus
0' ^gt;^’^®^ his maius eft,omnia quæ de Origene tranftuli, catholica iudica 'lijn **'^’®®” mutiero,amp;é me c5mouero,ilico impurus ero Sé haereticus,Sé tua inz ’hV^^^^^^^^^’^^* Hæefuntpracconia mea, fic me hortaris ad pacem,Sé ne gcz •^Huidemaclachrymas dolori libéras effe concedis. Poffem Sé ego tuis te coz e e 3 loribus
-ocr page 646-loribus pingcre,Sv i'nfanire contra infanfentem, 06 diccrc quicquidirelfcioucf*’ ' fcio:06 eadem h'centia,imó furore 06 amentta,uel falfajUel uera congcrercut^*” loquij 06 te puderet âudire:S6 obqcere tibi,quæ aut accufantem damnarent,aut2f' culatüm’.ut ex frontis duritia,fidem Jeiftori faceremait quod imp udeter fcribs^rem, ucre fcribere ludicarcr. Scd procul fit à moribus Chriftianis, ut dum aliorum p^^ tunt fanguincm,fuum offerant : 26 fine gladio,uoluntate homicidte fint. Tfus 1’0 bonitati, tuætp manfuetudini 66 fimpÜcitati conuenit,qui de uno pedorisftcNO'' liniOj 86 odorem rofarum,06 fectorem profers cadauerum:86 contra fententapf^
, phetalemjamarum dicis elle,quodquafi duicelaudaueras.NecnecelfeeftjUnn^ clefiafticis tra (flatibus rem tribun alem uentilemus. Niliilq fuper hocampK^,’'!' dies,nifi illud è triuio,Quum dixeris quod uis,audies quod non uis. Autßow®' ié uidetur uulgare prouerbium,86 homo fapientiffîmus magisphilofophot”®^ poctarum fententqs ddedtarisjege illud Homericum, ócT^roi^üt/ Ze’fiuryoJ« 'tw©^ •wtop à’ fc7rœgt;(îgt;vlt;nB?. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
Hoc folum requiro ab eximia fanctitate 86 cenfura tua (cuius tâta eft-pin^^®* fudaria 86 femicindlia tua daemones rugiant)cuius exemplum in feribendo l^ ns^Qin's unquam catholicorum in difputatione fc(flarum,turpitudinem ^’“'’^ fum quem diiputar,obiecit7Sic te docuerunt magiftri tuil' Talibus inftirowst 5 fciplinis,utcui refpondere non potucris, caput auferas, 66 linguamquç f^oeto” poteft/ecesC Nee magnopere gloricris,lï facias quod fcorpiones poßuntwoor cantharides. Fecerunthæc66Fuluiain Ciccronem,86 Herodias inloanntm.Ç^^ ucritatem non potcrant audire : 86 linguam ucriloquam,difcriminali acu ton runr.Cancs latrant pro dominis fuis,86 tu non uis me latrare pro ChriftofStfP runtmulticontraMarcionem,VaIentinum, Arium,86Eunomium. A 4^°^'?. jj icdla eft turpitudoCNonne toti in conuincenda hærefi incubueruntJftæ”’^*-’^ hæreticorum,ideft magiftrorum tuorum funttut conuidi de pcrfidia,adma« g,^ p feconférant.Sic Euftathius Antiochenusepifcopus,filiosdum^éfeihinoo”'' Athanafius Alexâdrinæ urbis pontifex,tertiam Arfenij amputauitmanui^ g^ enim qui mortuus prius fingebatur,uiucns poftea habere monftratus eft F condifcipuli tui 86 magiftri nuncdeciufdemecclefia: facerdotc confingunj' , ro,idcft tuis tuorum^ uiribus oppugnantfidci ucritatem. Quidloquardcl’ cis, qui licet loris fint,tarnen fe nominant ChriftianosÇ’Aduerfum impij®’’‘’^ß^jj fum atqj Porphyrium,quanti fcripfere noftrorum; Quis omifta caufa,in'0P criminum obiedlione uerfatus eft:' quæ non chartæ ecclefiafticæ,fed Iibd“ „-^ iudicum continere. Aut quid rcfert,fi caufa cadas,86 crimine fupercs^Noß®® , eft, ut cum periculo tui capitis aceufes. Vno peren Ho re condudo,fatis potts ^^^ re defiderio tuo. Et fcandalum timcre te fimulasïqui dudum fratrem,nunoact tum,fcmper inimicum,es paratus occidere. Et tarnen miror,quomodo dcns,furorc præuentus, uelis mihi beneficium tribuere : ut educas ^®®^^^Qj,e mam meam,86 nó patiaris tecum in tenebris huius feculi commorari. iaccre:Nc aceufes^Depone gladium,86 ego fcutum abijciam.In unotihiton^ , re non potcro,ut parcam haereticis,ut me catholicum non probem.Si iftadt difcordiæ,mori poirum,taccre non polTum. Debueram quidem déoniniK’'*r tuæ infaniæ refpondere, 86 diuinis uocibus in modum Dauid cithanzant'^ furorem pedloris tui:fed contentus ero unius libri paucis tcftitnonijs,86 ®PP°..^i
. fapientiam ftulticiaerutfi humana conrem nis, fairem diuina non negligas. A” tur quid de tc,86 de omnibus inuidis ac maledicis 86 conturaeliofis loquat W . SolomontInfipientes dum iniurijs cupidi hint, imp ij fadli oderunt fenfunb y, briceris in amicum tuum mala,86 ne inimiceris aduerfum hominem fine taf'^' ^^^ pij exaltant contumdiam.Circumcide à te os prauum,86 iniqualabialongf’^P kabs te: oculos contumeliofi, linguaminiqui,manuseffundentes û^g®®^*^ fti,cor fabricans cogitationes malas, 86 pedes feftinantes admalefacientiu»'^^^ nititur mendacio,pafcit uentos, 86 fequitur aues uolantes. Dcrelmquita»’®!^
-ocr page 647-i . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS RVFFINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59^
^^^^culturxfeciterrarc. Peramburataridum acdefcrünm^ê^ colïjgic ^•!b r '^^ ftcrilitatem. Os procacis appropfat contMüonKÓÓ qufprofert male/ tft, p ^ ^‘^us eft.Am'ma bcncdi(?la,omnis fimplcx uir. Animofusj'nhoneftüs WnV^*^^ ^^^*0’'“wgt; lt;nddit in laqueum pcccator. Itinera ftukorum re da in bjjJ, 4 ^“®'^^^s,cadcm die oftendit iram fuani. Abominatio eft Domino,Ia ^^'^‘ ^* cuHodit os fuum, feruat animam. Et qui temeprius eft labijs, f''in, Q P^*“®'^^^“®»^^“® contumelia agit mala:06 infipiens expandit maliciam ^5tiie • æ^^^ ^P^^ malos fapientiam,Sv non inuenies. Suis itineribus faturabitur amp;»ni'^'^^’ ®^P’^® timendo déclinât malumïftultus confidens mifcetur ei. Lonz ^*^^^^^^® ’^ prudentia eft : pufillanimus, walde imprudens eft. Qui caz finit '*^P’“pcrcm, laceflitfadorcm eius. Lingua fapientum bonanouiqóóos ben^P’’®*’'“**^^^*”^^“*”* ^k animofus parat fixas :8lt;immundus eftapud Qni?i?®®“‘l'^^’®‘:^ïtatco’’^«“W’‘ Manus inferens iniuftc,non erit impunitus. »i4u'^^’’’”^®gt;pï‘’’citort fuo. Ante contritionem præcedit contumelia, 8C ante ^$ P ^’^^^“^fjo* Qp* obfirmat oculos fuos,cogitat peruerfa,amp;^ prouocat laz ^ M Ï?™’“'^“*^^ • Labia ftulti ducunt eum in mala,óó os audax mortem inuoz dïxd' ^’'^®'^^®“^f^.‘^^^^^*'*^’P^“'^^“’'’ Melior eft pauperiuftus,quammenz ^obV*^^’ ^^^’® ^^ uiro,qui auertit fe à malcdictis ; qui autem ftultus eft, talibus Pofte •^°^’ ^”^^’'^ detrahere,ne eradiceris. Suauis eft homini panis mendaerj : fe(ftj^’'’’P^^’^*^“’'O® ^*'^® calculo, qui operatur thefauros. Lingua mendacis uana ^ide ^^^^^’^ktinlaqueos mortis. In aure ftulti noli quiequam dicere,ne forte ir iiif ”’Ï‘8pkntcs fermoncs tuos. Claua SC gladius Ói fagitta perniciofa funt;fic 06 letèr**’^”^amicum fuum falfum dicit teftimonium . Sicut aues auolant Sé paO inin’*^®^^^’^u*w uanum non fuperueniet illi. Noli refpondere imprudenti ad fani ”^*^ ^“Sjï'« fimilis ei fias. Sed refponde ftulto ad ftulticiam eius, ne fibi * âç^.®®'^’”*^^2‘Wr. Quiinfidiatur amicis fuis,quum uifus fucrit,dicit:Iudens fez ' '■^fiçulacarbonlbus,2lt; ligna igni,6é uir maledicus ad tumultum rixæ. Si te roz tigt;r'^'^^*^“^ t’Ji^iSjparccns uoce magna,ne confentias ei : feptem enim nequL
‘'Ht in anima eius-Grauis eft lapis, amp;nbsp;uix portabilis arena: fed ira ftulti grauior ®^' Crudelis eft indignatio,Slt; acuta ira,06 zelus impatiens eft. Impius calumz jjj wpanperes : Sé qui confidit in cordis auaricia, ftultiftïmus eft. Totam iram lgt;^’'°f’^’^*’^®P^’^®®/^picns difpenfat in partes. Filius malus gladios dentes haz molas : ut confumat infirmos de terra, Sé paupercs ex hominibus. blad'^ ^'^^^ dodus exemplis, nolui mordete mordentem, nee uicem talionis imz ’^’'’^^ excantare furibundi,Sé unius libri antidotum uenenato h„i| quot;” 'nfundere. Sed uereor ne nihil proficiens, illud Dauidicum cantate comz . ’w hismefermonibus confolari: Alienatifunt peccatores auulua, errauez (hf r.®®° ' Loquuti funt falfa, furor illis fccundum fimilitudinem ferpentis, fiz ^'^'pidis furdx, Sé obturantis aures fuas,quæ non audiat uocem incantantium, 3fneficiincantantls fapienter. Deus conteret dentes eorum,in ore ipforum mo ^^ 'onumconfringet Deus.Ad nihilum deueni,tanquam aqua' decurrcns.Intcn-ift?^ ^iwm,donec inlirmentur. Sicut cera quae fluit,auferentur : fupercecidit ? Wnonuiderunt folem. Et iterum: Lactabitur iuftus quum uiderit uindidlam c™«m,manus fua.s lauabit in fanguine peccatoris. Et dieet homo. Si utique eft ^Mufto, utique eft Deus iudicans eos in terra. In extrema epiftola fetibis ^ ^*’U(ua:Opto te pacem diligere. Ad quod breuiter refpondebo: Si pacem defiz j^^arma depone. Blandienti poflum acquiefccre,non timeo comminatem. Sit ‘^^no5unandes,ÓC ilico pax fequetur.
Præce-
«e 4
-ocr page 648-éoo
PRÆCEDENflS EPISTOLÆ SCHOLIA qßS literario. Græcis enim Athéna nobis Minerua.EapræfedaeftnU yLnUS thenæum Icholam appellat» d^“^ ; jde^ quoque meminimus. if -^js ^^ quinlt;çlinguashabens. lt;nbsp;^'“^“^Linon'^ (f^tj^tylit. ] Periffologia quû oratio fuperfluis uerbis reduno ■ loeciftâ] Solotcifta quiaitiofeloqw^jiii* uulgô uocant incongruum,à uerbo ^'^^^^jq/ j
5 Ihi uindiciaSiego] Vulgouin duftam legunt,quum hic uinz dida fit: ut eft amp;nbsp;in Græcis coz dicibus, yut titiAiitiifir. hoc eft, meû eft uindicarc,non tuum. tj Hoc eft uerum dilemma tuz urn] Dilemmacornutuseftfyllogifmus,quü duo fic proponuntur,ut neceflc fit in alterum jncurrerc. Dicitur emm «lt;.x»Agt;lt;«, quod duz plcxhabcatcornu,fiucargumentum. lt;([ Cez realés amp;nbsp;Anabafij. ] Ccreales appellat nöcios mifros,qui quaquauerfum per orbem rumoz rcnlfpargant.Sicuti Ceres Triptolcmum mi fit,quicxaltotriticü fpargcret in uniuerfum mudum. Nam hue Hieronymus earn uocem deflexit,quum antiquitus Cercales didi fint ædilcs rei frumentanæ præfedi. Quidam pro Ccreales,deprauauerât Curfales. ^fEt Ana^ baftjj Sic appellat, quod confcenfiscurribus aut equis,cclcrius perfcrunt.Anabafis enim Græceafeêfus eft:amp; rurfusalluditadTriptoz lemum,qui confeenfo curru,è fublimi fparge batfemina. t^fVtpancgyncum] Ideftoratio^ nem in laudem mei fcriptam. Atquc hæc cum ironiadicuntur. i^Non tepudetprooemij.] Ad hunc modum (criptum erat in plcrifcp co' dicibus:in nonnullis loco Prooemfj,eratPræ' mq-Neutra uoxuel tantulum adfenfum faz cit, Vnde lufpicor fcriptum fuilTc: Non te puz det paroenq,aut certe paroeniæ. Nam nntftirât/ eft temulcntorö in morem temere debacchari inquempiam,nullo dcledu,nulloq! iudicio: inde Tra^tiri«, 8^ ut a ^ei^^z/àf-.^cn^i/iit Si Jitt^égt^t/^ fic à iirieftir'iWyVXftirïa Si Ti’^‘^igt;ïris/', prOCOnuiciO ftultc ac temere dido,uelut inter pocula.Ncz que quicquâ addubitem ita fcriptum ab Hie^ j ronymo fuifie. ^ Dario. J Danus Perfarum rexopuIentiffimus.Croefus rcx Lydorü,noz bilitatus diuitqs fuis quemadmodö Si Mida. lt;^r Demaratum K Craffum] Hos duos pro di tiftimis pofuit. Notât Demaratum Corinthiz um,Tarquinq Prifci Romanorum régis paz trê,qui ncgotiatione ditiHimus cuafit:de quo uide Dionyfium HalicamaficQ libro Romaz næantiquitatis tertio,^ Liurj ab VrbecondP ta librumprimum:PIinium libro trigefimoz quarto: M.TuIlium Tufculanarum quæftioz num libro quinto. De CralTo meminere muiz ii,cui cognome etiam à diuitqs additum. Adz dit,fubitum,ad maiorcm inuidia, quod non ex patrimonio,fed malisartibus repente faz dus fit diues. tÇquot; Per quod Danaeseft.] Pro Danaes plericß codices habebant Dianæ.Da nae fuit Acrifq filia,quam lupitcr uerfus in aurum uitiauit,quumà patre effet inclufatur ri æreæ. Horatius fic interpreratur fabulam, ut oftendat,nihil effe tam repofitum,neqj tam cuftoditum,ad quod non penetrctur auro. ®ir ^‘'W‘tf’i‘'f «gt;/«/lt;/lt;«’'®'] Ideft confcriptorabfz queliteris. ^ Athenogcronta]Sifynccrafcri ptura eft,fignificat fenem uerfantem inludo
lt; Atquc occidentis phæum fercntes,quafi dicat,anteô8 ^jji uexilliferos. Sic enim ex uarijs ueftigqs reftituimus. lt;nbsp;AbfipPquot;quot; que'® Oblique notauit Palladium Gala' ^[in/ fubornaucrat Ruffinus in Hieronf®.’^/ tcrpretationcm illius calumniarö ^gibic admodum alibi teftaturipfe-Erata“ j^o' fadionis Origenicæ,ündcamp;cauea 'qua® net Epiphanius in cpiirola fua«cjeu* aitjarte,allufit ad PaHademartiuP ^^pç/ «ff Salcbris Kuoragimbus-jDuolu ytj dimentauiarü:falcbra?,afpera4^^ p^pjiof' cula:amp; uoragines,quumuia eirP''%;ig£^ Hf üweAtyïaf «ÿ.yirevt. ] Ideftdcfcnlioni»^^^,,d nis. ijfOrigcnis à^fviiit, J enim Græcis ccryx. Hf Mendace » ja/ Citatur ab Apulcio amp;nbsp;QuintilianO' fer ciapotiffimö confutanfolentincon .pipiez monis,unde illis memona eftopus- V ppn p grapha.] Ideft intcgrajUteratlcnP ’j^osl^ mutilata:ab ïa®- amp;nbsp;?/«#’“'4 Çquot;’’'ùiis,qi“' Machinamenta clancularia:a cum . ^jEte^ bus hoftes urbes fuffodiöt. IfEla''■ b®^ fiis. ] E teßs uenti funt certis anni K t „e/ fpirantes,hoc cß^poft c®f’'^“'æ^^ianuDi ^f' lutin hoeà naturadatijUtpomfVi ^ ftum temperet,alioquinintolcr2• - j^jfca Protei colönas.jHuiccolomnj» nbsp;nbsp;gaf/ runt apud Acgyptios.qucmadfflC’ nbsp;nbsp;nbsp;pro choapud Indos,HercuiiapudH P jiJja-tei columnaru meminitVergiliu^ folon’'’^ Atrides Prorei Menclausad ufqu'^ gjrz Exulat. quem locum ficexp^ jgjcs uius. Ad ufq; columnas P’’o^*'‘“‘’„Jinfiilï, Acgy pti, hoe cft,ufq5 ad Pharon^wj^^,, nunepartem AIcxandriæ:deqno , „yó/ Nöc clauftrö pelagifepdPha™®*quot; jjati^ dam In medio ftetitilla mari,fed«P^ .,5, Proteos,at nunc eft Pellys P^’''®“. j^ln lt;nbsp;Sed lonæad portum. ] Quidamj, bcbant,Dionisportum.Si ^®”^P^ .Alenas intelIigeTharfis oppidum CiliciSjQ ji/ prophcta deftmabat irc : de Q“® ...pro' drum eft. ^ Per Makas amp;nbsp;CycE jM ^^^^^ montoriû eft contra Peloponnclmmr_ j-uU fiftimS praternauigantibus.Cyda je funt in medio mari,quod inorbemia nbsp;jj/ dilt;ftæ.lt;(r FamofilTimû Jacumj Aipna *.j|/ fcll-git,qui nihil gignit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*“Jca®fl4
lum corpus animantiu recipit,tau fluitât: hæc amp;nbsp;alia multa Plinius libro q^^,j
-ocr page 649-édi
MHMi. , SCHOLIA
Ï '*®t«thgt;*^*'''^**‘l Anthropomorphiz ’'‘®‘hbn K *‘°^ *^ Dccretis,qui 'quot;'lt;le4/°^’’f ^“''P“sgt;ftualc nos habemus: ^''’^gt;iiiD?*’'k' error or turn duz
’^flis A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiDuidam a impcntis mo*
f^jlàa ^P^’'^’’* ft““™ ™ fcripturis legez ®^tgt;e(jes?’'’''“'®5’®“*'^5»0Sjbrachia,manus I'Suidai ’P^''^'’^“‘' Wæc luxta cor pus intel Si.()f-j7’’’P®‘’^^®'^*^0''*æ librum deep I^Pfc ^™*f fiiperius,quofdam noratos ab ^®' imagines habcrent in temz ^•] Pr '^ ^““™ quafi operculum uenena 'Wjt.'’nf^-'“^’’ Widum cft,quod alibi fic
a^”^ P.®f^'l®^®°P‘^*'^“^““’ ■ quum ’l'iiHi,*’p ?‘“'‘*‘^ft“odcongruit, ^fEt ean 'treuj ?^“f**®Pæ“dâetiam in fenfibus quæ' ^^’iiiiar **^^ '^*'*^’^“^ Hieronymus fentêtias PW quot;’'^'f^’^uerborum diligentia. 5f Cal Wniri,'^’'°’‘^'^’^’P“los.]Ruffinö fæpius Cal' 'pilin'*?^®’“^‘^““ uocat:huius igitur diz »'»11111^^’’P*^“™*anos appellat: de quo me, ^®^rat ^^^’^f^^' 5i '^Wcthicam tranfiens.j ’iarra(?‘’P“‘*P^a£onc,fiueuerc fine iocans: f«rijii,’'°^f3*’Witatcraingenij à naturalium
MOfalem philofophiam ^Hcrtt' ^‘*’“™* ‘f Lucreti) opinioncs. ] ^P'^“'‘i fcciator,dcnaturis return P^f' ^^aximusille] Allufitad ’”* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’''®“rogt;d« quo uerfus ille Ennia'
^'uiis æ^*^''^'''
cunclando reftituit rem.
Wills vP’’®'’oft*’fi3ls Socratkus philofoz Socraocoru mercede docuit, W'’*^^“auigauitad Dionyfiû. lt;nbsp;Her ’aiitg®?i’’®'’'58£Gorgiam.] Hi rhetores ez \iri ^'^’Pofita,profitebatur fe omnibus f«iiip/f^®’'^®’“PO*'crcfponfaros. 5pIn mo 5 uiutnjGiires hyemecoduntur^aefom
no feu quictenon pingiiefcut folum,fed etiani reiuucnefcunt:autore Plinio. «fl’Atque utilz leBarchochabasautorfeditionis] Huius me' minit Euicbius libro quarto hiftonarû. Choz chebæ fcditiofi ludæi meminit Hieronymus in Agrippa. lt;|f Alter Salmoncusj DeSalmo neo eft in fabulis,qui curru æreo,SC tedis arz dentibus imitatus eft tonitru ac fulmc louis, lt;nbsp;Hypocrifeos. ] Ideft fimulationis. iff Symz myftcn]Ideftfocium myfteriorum,0i cifdem myfterijs initiatum. ^ An ideo tibi pane non damns, j Alluditadillud Plautinum, 7 Altera manufert lapidé, pane oftentat altera, flquot; Montes aurcos]Prouerbialeeft,depromiP fis imméfis.Modo non montes auri pollicés. lt;nbsp;Scorteumnûmum] Ideft coriaccum. Nam olim in corio fignabant. Vhde pro uihlTimo nummo feorteû pofuitjqui nc plumbeus qup dem fit autarcus. lt;|f OramItaliæjInhacPy thagoras docuit. ^Cuiusenimfuntilla ^ifv/ fü wxfxy^'iJ^fiiitTtt.] Ideft aurea præcepta. ^ Ilz laqi aenigmata. ] Ideft obfcuredida. De his nos in principio Prouerbiorum nonnulla tra didimusexdiuerfisautoribus. ^ Mx^vxar «z rxfti/vffar finM. ] Idcft difcerc cfte reminifcï,ut fenfummagisreddamus ^ uerba. i(i Tuiste coloribus pingcrc] Ideft defenbere qualis es, Eftautem figura proucrbialis,fimilis illi:Or' natus ex tuis uirtutibus. lt;,] Illud Homeriz cum.]EftinIliados r.
^n’WMiU K fi7r^(!d‘£i( ijr^^ra/iff/ KiTv^Hâvtr^tf^ ideft, Qualccûqidixcrisucrbum, tak audies. «jf Cantharides.] Cantharis infedum cft,lez talchabens uenenum. 51 Fuluia in Ciceroz nem.] Fuluia uxor Antontj, cuius mftindu Cicerone occidir,quæSi acu dicitur linguanl cjttindi çonfodiftè.
ARGVMENTVM ÈPIST0LÆ SE QJ^ EN11 5
^Utor^ ^ ^’^'^° monachus poft Arium fucccHiGnoui errons autor;Cclcftioq; aclulianó 'fi0i ';’^^®^3diutoribijs,multosin fuampertraxitfaclioncm. Is tantum tribuit libero arbiz Perh f^'^^''‘'^t)atifquegrariaChrifti3foIismeritis hominem pofte falutem confequi. Atquefuz lt;Hihf ?P'^®’”®’*’crcpatus à fratribus,eatcnus ceftitadmonitioni,ut non exclu der er graz PoOc 'i'^‘^*’^^’’®tgt;hacaccedcnte facilius pofte perueniri ad falutem,quafi amp;abfcp hac peruenin •ftfy ’''■^f’Jjfficilius.Orationcs quæ fierentin ecclefta,uel pro fidelibus,uelproinfidelibus, l’oir'’v**^'’'’®^ ‘^ätnnabat: quod dieeretid quod peteretur,fibi quemep fuainduftna praftare *1OH4 p'''“’’’*’ocinconcilio Antiocheno quum metueretne damnaretur, recantauit:ctiam fï ipfin quot;‘fj^incepsinfehptis fuis eadem docere. Addebat,Adæ peccatumnulli nocuifTejnifi fiapt ™'‘®*’^^'0ngt;ncsinfantes tam infontes nafci,quam ipfe Adam fuifiet conditus â deo. S» '’'*osautem,nonutapcccatoexucrentur,quocarcrent,fedut facramcntoadoptionis
^®f*’''’ Scripfittres De fidetrinitatis iibros,amp; cclogas,hoceft excerptioncs ex hbris ([() Mmoremmdicis per capita digeftas.Publicatus hærctiCus fcripfïtindefenfioncrafui 1 J'’’3tjs,Daninatus cfta pontificeZofimo infedantibus Afris,6i potift'imum Auguftino rez ^j^ ‘5sfadionisperfequente:idqiconcilioapud Carthaginctn-habitoducêtorumamp;quatuorz H(j'*’’cpircoporum.NamipfePclagius,antequàmdehocpronùnciaftetZofi'mus,iamablnz iiii3?ï'°^®'’”iatus fucrat.Hæc partim ex Profpcro,partim ex Auguftino amp;nbsp;Gennadio ac Plaz d 'WuneAuguftinus tradit fua tempeftate rccêtiffimum hærefiarcharum extitiflc,hominem J)“5ntia,utapparet,munitü.Huius dogma rogatu Ctefiphontis rcfellit Hieronymus,often jJ« quorum fontibus hic error fucritnatus. Atque hac quidem cpiftola ceu uelitatus eft in ^?ianos:pollicetur autem,fe per ocium iufto uolumine refponfururn.
-ocr page 650-^02
D, HlEROMYAïVS ADVERSVS PELAGIVM
AD C TESIPHONTEM
ON audadcr(utfalfoputas)fedamanterftudiofcqk^’^^^ uam mihi ex ueteremitteres qu»ftionê, qu»antelitera’ rofq? in Oriête decepit:ut per ftimulatarn humilitatem, „ju, difcerent: SC dicerent cum diabolo : In coelum afcendanv^P ^
—,^^ „, poteft aha maior effe temeritas, quam dei fibi non dkat” dincmjed aequahtatem uendicare:ÓC breui fententia,omnium bacretkoruw/’ na compledli^qug de philofophorum SC maxime Pythagoræ SC 2^®°®^P^no/ Stoicorum fonte manarunt^uli enim quac Graeci appellat tzkI^v, “ö^P^Annn nes poffumus dicere,acgritudincm uidelicet SC gaudium/pem SC “^‘^jjjnfr duo præfentia,duo futura funt,aflerunt extirpari poffe de mentibus, ®^^L j^er bram radicemq uitiorum in homine omnino refidere,meditatione K al» j-^^ citatione uirtutum. Aduerfum quos SC Peripatetici,qui de Ariftotelisfont*^ ^^^^ dunt, fortiflime difputât:ÔC Academici noui,quos Tullius fequitur^e*”^ ^^^^ dico res quæ nullæ funt,fed umbras ^ uota fubuertut. Hoc eft enunho®® «, homine tollere,SC in corpore conftitutum elle fine corpore:ÔC opt3’'^P°”^^jJi5iiii docere,dicente Apoftolo:Mifer ego homo,quis me liberabit de corpore®® . iusÆt quia epiftolaris breuitas non poteft omnia comprehendere,ftridi®
tanda defcribam.Vnde SC illud Vergilianum eft:
Hinc metuunt,cupiunt^,dolent,gaudentqï,nec auras
Refpiciunt, claufae tenebris SC carcere caeco. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,- jut
Quis enim poteft aut non geftire gaudio,aut moer ore contrahi, autfpeo^ ; timore terrerif Quamobrem SC grauftfimus poeta Flaccus fcripfit in Satyia» nbsp;nbsp;i
Nam uitijs nemo fine nafcitur:optimus ille eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui minimis urget»^ nbsp;nbsp;r
Pulchre quidam noftrorum ait:Philofophi patriarch» h»reticorum,ecck» L tatem peruerfa maculauere dodrinatutnefciant illud didum dchumanatr g,^ teïQuid gloriatur terra SC cinisç’præfertim cum de ijfdem Äpoftolus ci kat' ^, ^ aliam legem in membris meis,repugnantem legi mentis me», ÔC duc^t®’^_g| captiuitatem.Etiterum:Non enim quod uolo,hocago:fedquod nolo, quod non uult operatur, quomodo ftare poteft hoc quod dicitur polk W fine peccato cfte,fi uelitCQua ratione poteft eiTe quod uelit,cum Apoß®^ tfqi fe quod cupiat,implere non pofiTe g Cumq; ab eis qu»rimus,quifintiWq»® jjjj 4 peccato putent,noua ftropha eludcre cupiunt ueritatem:fc non cos di«f®)Q ^^ uel fuerint,fed qui effe poftint.Egregij do dores, dicunt efte pofte qued n fuifte demonftrant, dicente fcriptura : Omne quod futurum ®ftgt; ’^^^^’’Lfiin priori tempore. Neq? nunc mihi necefte eft ire per fingulos fandorum,8c q^^^jj corpore pulcherrimo neuos quofdâ SC maculas demôftrare:quod P^®dlt;f o® ^ fimpliciter faciunt, cum paucis fententiolis fcripturarum pomnthgróe^ ^^^jj( eos philofophoru, argumenta conuinci.Quid enim dicituas eledionisfton^^^^, deus omnia fub peccato,ut omniü mifereatur.Et in alio loco : Omnes c^P^ uerunt,SC indigent gloria dei.Ecclefiaftes quotj, per quem fe cecinitiplauP « libcre proteftatur,SC dicit:Non eft enim homo iuftus fuper ter ram, qui “^’^^1» SC non peccet. Et iterum : Si pcccauerit populus tuus,non eft enim hemo^^^j'j peccet.Et quis gloriabitur caftum fe habere cor ^ SC non eft mundus a k’'®^ Jd unius diei fuerit fuper terram uita eius.Vnde SC Dauiddicit:Ecce eniniin*^»^jy tibus conceptus fum,SC in delidis peperit me mater mea.Etin aliopfairnü»' ^ ftificabitur in cofpedu tuo omnis uiuens. Quod teftimonium fub nomine^^ noua argumentatione deludunt. Aiunt enim ad eóparationedei nullum d ft‘^ dum,quafi fcriptura hoc dixerit.Neep enim ait:Non iuftificabit omnis ®®^^(j# non iuftificabitur in cofpedu tuo omnis uiuens. Quando enim dicit,in c®®Ppjo
-ocr page 651-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSYS PELAGTANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6di
not •^^*^‘2*®^K^Ï’iod criam qui hominibus fancti uidcfttui^dei fcientiæ attp ^^”^^ fint.Homo enim uidetin facie,deus autem in corde. Si lus fî ,™P'^'ente dco £lt; omnia contêplante,quem cordis arcana non fanunt,nuL i^l ’“^^‘P^pfcue ofteditur,haereticos non hominem in excelfa fuftollere, fed tt ^°f j'!^’æ^^’^°§^*'^hnukaq; alia,quæ fi de fcripturis fandfis uohicro coi^rega-Dn”° u ^^P^olamp;fcduoluminis quoqiexcedammodum.NihilnouiaUcrunt, Wu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;applau^icntefibiperfidia, fimplices quidem Svindoctos deciz
ujjquot; Q ^^‘^«ß^ß^^os uiros,qui in lege Dei die ac no etc meditâtur,dccipcrenon Iincn ^^^^^ ®’§° ^°® principum 00 fociorum fuorum,qui aiunt,poire hominem perO ^^^f° ^^’^’** ^^^^‘q’Jod Græci dicunt wau«/fTÿTflj/.Et quia hoc ccclcfiamm «»« ƒ ^^^ ^^’^^^ ^^’T^ ’^^’^ polTuntjfimuIant fe fine peccato quidem dicere,fed non r^^’”^ dicere non audere:quafi aliud fit fine peccato,aliud ^attcJ^Tvroi;^ Ó^ niJs f®®®*'^®»^!«* apud illos compofitus eft, duobus uerbis fermo Lati tos • Si abfip peccato dicis,06 Mxf^cJÿrÿToiJ dicere te diffiterisjdamna
^‘‘i^^ST^Toi^ praedicant.Sed non facis.Nofti enim quid intrinfecus ç ^®^®^®gt;aWiid ore commémoras, Sé aliud cadans confeietia:nobis^ •Utof • ®^°^*® ^®Q“cris per parabolas, tuis autem myfteria confiteris : Sc hoc Imtttr^^^® ^^ facere iadas : quia didum eft,T urbis lefus in parabolis loque/ fflisa, ^ ^*^pulos in domo dicit, Vobis datS eft fcire myfteria regni cœlorum, focioh^^®®*^^^^^*^*” • S^*^ “^ dicere coeperam,exponam breuiter prfneipu 66 ^hæij 1 ^^°’^^”’‘ **0®^**«* ï ut animaduertas, qualium confortio gloriaris. Mani/ ältere ^^°^ ^“°®gt;5uus®t«’^‘Ufi®asP^®fouisincoelcftibus collocat, dicit omni ^^MijF^^^^^®’*^^^ ^^ uelint,pofte peccare.Ad tata enim eos uirtutu culmina tranfi ^it jJ’^’^’™'® operibus illudant. Prifcillianus in Hifpania pars Manichæi de W '^’'’^’^^’us te difcipulidiligunt plurimum,uerbumperfedionis Sôfeientiæ * turn,’’’^^“endicantes,foli cum fob's dauduntur muliercuIis,ÔC illud eis inter coi/ r2?M.*an«nß
Coniu •”®™“*pot«us,fœcundisimbribusîcthcf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
iquot; Stemium lætæ defcendit:ÔC omneis
^Q y ’®’8“o commixtus corpore,foetus.
^nÄ^^”'P’’^^^”^ ^^^^’^*- Gnofticæ hærefeos,de Bafilidis impictate ueniétem. ^'**dlo ^^^^^^t^j cos qui abfque legis fcientia funt, peccata uitare non pofte, ^tft^^^^ ^^^^cilliano,qui 00 feculi g!adio,8f totius orbis autoritäre damna/ ^^®s f v ^™® Ponticus Hyperborita,qui fcribit ad uirgines,fcribit ad mona/ 7 ^S'f ’■^'^cam,cuius nomen nigredinis teftatur perfidie tenebras, ædiditli/ ’’^Dnir ^^’'^^^ ’^ àçroSa«?, quam nos impaftibilitatem uel imperturbatio/ W?//quot;”^.^ Dicere, quando nunquam animus ullo perturbationis uitio commo ^co ^^^‘“’P^’citer dicam) uel faxum uel deus eft.Huius libros per Orientem ^c* . ^^^^pf^tante difcipulo eius Ruffino, Latinos pleriq; in Occidente le/ \iu^’*y*^’’“™9U09 ferm fit, quafi de monachis: multos^ in eo enumcraqqui '^'*^nim ft ^’^^’^^ ‘ ^ ft“°5 fuifte Origeniftas,óó ab Epifcopis damnatos efte non *’'’'i0r ^ *^®®°niumuidelicet,5i6 Eufebium,amp;SEuthynnunqSc ipfum Euagri/ ^''^tüc^^^’^ ^^^^°’^^*’’’^ multos alios,quos enumerare tædium eft. Et iuxta ^’^i^'?^^^”^ ^^®^^^ta tctra medentes
^^ ^quot;^^ conantur,prius oras pocula circum ^i|le»^^^*’^®®^sflauo4 fiquorc.
^fc^ ^°^'^^cm in ipfius libri pofuit principio,qucm 66 catholicurn Si fart-* ^quot;^itcd p ?®^ubium eft,ut per illius occafionem cæteros quos pofuerat bæreti ^‘’'tey 'iæ*’^^’^°tlucerct.Illam autem temeritatem,imó infaniam eius,quis digno %ci ■ ^'■^^®®onc,quodlibrü Xyfti Pythagorei,hominis abfq; Chrifto atqj ''^*ilo^*^'^^^^*^ *^®®üic, Sixti martyr is, Sc Romanæ ecclefiæ epifeopi prænota/ 1’^0 iuxta dogma Pythagoricorû, qui hominê ex equant de 0,00 de eius dicut elfe
-ocr page 652-6.04 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD CTESIPHONTEM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^,^(, lt;; cfle fubftantia,multa de pcrfedione dicutur : ut qui uolumen P^^^^^^^’F^ypiuminf) fub martyris nomine bibant de aureo calice Babylonis. Deniq; in IF, fljßtnici’' nulla prophetarumjUuHa patriarcharum,nulla apoftolorum,nulla ^quot;^„ospIuH tio:ut epifcopum 06 martyrem fine Chrifti fide fuiffe contendat.Vnot jj^j/pjar/ ma contra Ecclefiam ufurpatis teftimonia. Fecerat hoc 06 in ^^^^* tyris nomine,ut librum primum fex librorum defenfionis Origenis,bu ! p^jt/ nenfis,quem führe Arianu nemo eft qui ncfciat,nomine Pamphili mat y^j,,,) notarct, quo fcilicet egregia ilia quatuor Origenis w^ «f^^F uo infunderct auribus .Vis adhuc 00 alium nofle tui erroris pnncipem ^Fo ^^jp,) Origenis ramufculus eft. In co enim Pfalmo,ubi feriptû eft (ut de cs^^’^*® j^quo/ Infupcr 2lt; ufq; ad nodem erudierunt me renes meftalferit uirum f^n^Smaij ^^ 8 rum uidelicet 00 tu numéro es,quum ad uirtutum uenerit fummitatem,«^ pq,,^ quidem ea pati quæ hominum funt, nee cogitatione uitiofum aliqua mi .^^^ erubefcas de focietate talium,renuens eorum nomina,quorum t’l^’P*’S® [^mc»? ris.Iouiniani fecunda quaeftio, tui ingenij difciplina eft.Quiequid ÜÜ rdp® ^^^^^ tibi relponfum credito.Nec fieri potcft,ut diuerfus fit eorum exitus,qwora fententia. Quum hæc ita fe habeant, quid uolunt miferæ mulierculæ ont nbsp;r ^j catis,quæ circumferuntur omni uentododrinæ,fempcr difcentes,^nnnq j^ fcientiam ueritatis peruenientes:00 ceteri muliercularum focij, prurient^® „^^^^ 9 5ó ignorantes quid audiant, quid loquantur, qui uetuftiftîmum coenum, 4 ^^^^ uam fufeipiunt temperaturam:qui(iuxta E2echielem)Iiniuntparieteffl 3 ^f^p^ pcramento,ôô fuperueniente ueritatis pluuia,diftipantur^ Simonmagus .^^ condidit,HeIenæ meretricis adiutus auxilio. Nicolaus Antiochenus omfl ^ mundiciarumrepertor,chorosduxitfœmineos.MarcionRomampræfl’* ^ rem,quæ decipiendos fibi animos praepararet. Apelles Philomenen fuani ^^^^^^^ tem habuit dodrinarum.Montanus immundi fpiritus prédicat or, multas c nbsp;nbsp;nbsp;^ perPrifeam ôôMaximillam,nobiles Ôdopulêtas fœminas,primuma^of ^^^^^ deinde hærefi polluit. Dimittarn uetera,ad uiciniora tranfeedam. ^’^“?’,£mof(p deciperet,fororê principis antè decepir. Donatus per Aphricä ntintót^p j,jj, fœtêtibus pollueretaquis,Lucillæ opibus adiutus eft. InHifpaniaAgapc^P^j^^,, mulier uirum,cæcum cæca duxit in foueam:fucceflbrem^ fui Pfift’^^nian ^ Zoroaftris magi ftudiofinïmum,óó ex mago epifcopum:cuiiunda Gal*ï^ -^.^ te*fed nomine,germanamhuc illuc^ currentem,alteriusS^uicinx hacm
10 quithæredem.Nunc quoeß myfterium iniquitatis operatur.Duplexftxv^^ ^^ fupplantat,ut illud propheticum cogamur affumere: Clamauitperdix,coF » vj quæ non peperit,faciens diuitias fuas,non cum iudicio-In dimidio diem® ^ quet eas, 06 nouiftimum eius erft infipiens. Illud uero qUod ad decipiendos nes quofep poftea huic fentêtiæ coaptarunt(non abfq deigratia)cum pntn^ ^, tes fronte dccipiat, introfpedum 06 diligentiftïme uêtilatum,dcciperenonp^^ Ita enim deigratiam ponunt,ut non per fingula opera eius nitamuróóreg^'ïl.. , xiliotfed ad liberum referunt arbitrium,óc ad prgceptalegis,ponentes illudt * Legern enim deus in adiutorium pofuit : ut in eo deo referendæ fint gratis, q ^ tales nos condiderft,qui noftro arbitrio poflimus 86 eligere bona,ó^ uitarema • non intelligunt ifta dicentes, quod per os eorum intolerabilcm blafphemiam bolus fibilct.Si enim in eo tantum dei eft gratia,quod propria: nos condidît^ tatis,óó libero arbitrio contenti fumusïnec ultra eius indigemus auxilio, nel*’ ^^ guerimus liberum frangatur arbitrium:ergo nequaquam ultra orare debenut^* illius clementiam precibus fledere, utaccipiamus quotidie,quod femel acetp'^ï in noftra cft poteftate. Iftiufmodi hommes toUuntorationemÄ perlibenim’f trium,non homines propriæ uoluntatis, fed dei potentiæ fados feeffeiadanqq nullius ope indigent.Tollantur 86 ieiunia omnisep continêtia.Quid eninifl’*“’®*’ ceffe eft laborare,ut accipiam per induftriam, quod femel mcæ fadum eftpofquot; tisCHoc quod dico, non meum eft argumentum: Vnus difcipulorum dus,«»®®
-ocr page 653-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;605
^^S^erKtottus dudor exercituSjóó contra Apoftolum uas perditionis,pcr foloe ti,,(?’®’gt;ö^®on(ut fot iaó:itant)fynogifmorum fpmera decurres, fic philofophaz flUM ^P^^^^ * ^* ’'^’® ^S° abfque dei auxilio:00 per fingula opera, eius eft omne l^ffleroicrgo non ego qui laboro, fed dei in me coronabitur auxiliS: fruftra/p ^ 'farbitrij poteftatê, quam implere non poflum, nifi ipfe me femper adiuuent. ƒ ‘fuitur enim uoluntas, quæ alterius ope indiget. Sed liberum dédit arbitrium fe^’3'’®‘^’^’^^’'MïcrS non erit,nifi fecero quod uoluero. Ac per hoc ait: Aut utor iiiÿ ^^^^® 4’-iæ™ihi data eft,ut liberum feruetur arbitrium:auf ft alterius ope S^Ojlibertas arbitrij in me deftruetur-Qui hæc dicit,quâ non excedit blaiphez Pii3'''’^æ ^^^corS uenena non fupcrat^Aftcrunt fe per arbitrij libertärem nez ^^ ^“’ni ultra neceffarium habere deum, QC ignorant fcriptum:Quid habes quod jj^ ^'^cepiftiffi autem accepifti,quid gloriaris, quafi non acceperis C Magnas agit ^(|^’■atias,qui per libertatem arbitnj rebellis in deum eft:quam nos libérer ample jj^p. '''‘j’taduntaxatjUt agamus femper gratias largitori : feiamus^ nos nihil eue, Qjf ^®’^*^0Muit,in nobis ipfe feruauerit,dicête Apoftolo: Non eft uolcntis neq? ptf'^î^^Miferenris dei. Veile 06 currere meû eft:fed ipfum meum,fine dei fern w’^^^ ^^’^ ^”^ meum. Dicit enim idem Apoftolus : Deus eft qui operatur in hjr ^^, ^’^’^^ ÔC perficere. Et faluator in Euangelio: Pater meus ufep modo opérai t^ci^ 1 j^°'^P^™*’’ Semper Iargitor,femper4 donator eft. Non mihi fuffîcit,quod to J ^°''’™jnifi femper donauerit.Peto ut accipiam:0^ quS accepero,rurfus pc/ in, quot;^^ fum ad accipienda bénéficia dei,nee ille deficit in dando, nee ego fatior Q,^”P’®^®‘QHîinto plus bibero,tanto plus fitio. Legi enim à Pfalmifta eantari: lilts ft';^™^“^jQuoniam fuauis eft dominus. Omne quod habemus bonum,gu ptinc'• ^‘”*' Q.““*^ ”^^ putauero ad calcem peruenifle uirtutum, tunc habebo thar'*^**®' l^uudpium enim fapiêtiæ timor domini,qui expeUitur atq deftruitur * #***^^^*^hominibus fola perfedio,ft imperfedtos efle ie nouerinr.Et uos,in/ Hti,’3^®®®*'l^^f^cen'tis,dicitc:Scrui inutiles fumus:quod debuimus fa cere, feci Viid”(i^'’^*® ^^ ^™ ^^^‘*- O8iuia,quid de illo dicendu eft, qui explere non poruitC parte accepifte,8d ex parte comprehendifle fe dicit, 2lt; nee/ p^ fneperferSumiprxteritorumi^ obliuifci,00 in futurum fe extendere.Qui fem (onj*'^^®’^®'^ obliuifcitur,00 futura defiderat,oftendit fe præfentibus non efte llhii^^' ^“°*^ autem furfum deorfum ia(ftitant,liberum a nobis arbitrium dez Hetf t ^^f ^^^’^^‘'afio cos arbitrij deftruere libertatem,qui male eo abututur adz tiu^^^^^'ctumlargitoris.Quis deftruit arbitrium^Ilie qui femper deo agit gra ([nU ^1“°^^“®^ i® luo riuulo fluit, ad fontem referte' an qui dicit : Recede à me, ^“®’ ”®” habeo te neceiTariume' Dcdifti enim mihi feme! arbitrij li-^m ^’®^®*am quod uoluero : quid rurfum te ingeris,ut nihil poiTim faccre,nifi ’bi^ V”^^^’'^ coMpleueris C Fraudulenter prétendis, ut dei gratiam ad condi-t«tlt|)quot;'®°®'^“ ’^®^®*^^®’^ ^^’^ *** fingulis operibus auxilium dei requiras,ne feilt ''Hill ^*^^arbitriuuidearis amittere:06quumdei contemnas adminiculum,homt S'tHin^æ'^^ auxilia.Audite quæfo,audite facnlegû. Si,inquit, uoluero curuare diz ^’”*°^”^ uianum,federe, ftare, ambulare, difcurrere,fputa iacere, duobus diz pu^wneta decutere,releuare aluum,urinam digerere, femper mihi ttiii‘8^^^®®®®“arium erit e Audi ingrate,imó facrilege, Apoftolum prædicanz ’site p'^^'^anducatis,fiue bibitis,fiue aliud quid agitis, omnia in nomine Domini quot;itate f' ™^acobi:Ecce nunc qui dicitis,Hodie aut eras proficifcemur in illam ei '’oo'^’^Ï^^^’”“^ ^® ^*'^*”gt;^ negociemur 00 lucremur,qui nefcitis de craftiz w'^^ ^^^ ^^ ^^a ueftraCAura eft enim fiue uapor paululum apparens, deinde quot;’Usa k 1^^°^°^^®^ ‘^^Seatis dicere, Si Dominus uoiuerit,ôf uixerimus, faciez °^^^^1^^“^ ' Nunc autem exultatis in fuperhijs ueftris,omnis iftiufmodi Ihud '*°P^®”'^ eft • Iniuria tibi fieri putas 80 deftrui arbitrij libertatê, fi ad deum ’'^^^^’'’^^®’^* ^’^ *^^^® pcndeas uoluntate, ÖÓ dicas, Oculi mei fern/ dominum, quoniam ipfe euellet de laqueo pedes meosCVnde 8lt; audes linz ff gua
-ocr page 654-6o6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD CTESIPHONTEM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^j
gua proferre tcmeraria,unuquemcj arbitrio fuo regiY Si fuo ^^^^^^^^^neftin auxiliS dele'S! Chrifto redore no indiget,quomodo feribit ^5*’^’jjj(fl'einïfl homine uia eins,06 à domino greffus hominis dirigSturfFacilia diets . j^j^^ft data, 8C tarnen nuUum proferre potes, qui uniuerfa compIeucrit.Kcipon J^jno cilia funt an difficilia e* Si facilia,profer quis ea impleuerit, 06 cur Daut ^jum canat:Qui fingis laborem inpræcepto.Ét iteium:Propter uerba labioru ^^^jj^,, ego euftodtui uias duras^Et dominus in euangelio:lntrate per angw^Zj^dit' Et:Diligite inimicos ueftros, 66 orate pro his qui perfequutur uosƒ nbsp;nbsp;lignin/
ficilia,cur aufus es dicere, fa cilia effedei mandata, quae nullus imp Pu p\' gßjnüf teUigis tuas inter fe repugnare fententiasî’Aut enim facilia ß^®^»®f quo^^ titudo hominum qui ea impleuerint:aut difficilia, 06 temere dixifti elle ƒ gt;nbsp;^^jj difficile eft.Soletis 06 hoc dicere, Aut poffibilia efTe mâdata,ô6 rede ƒ dco ^^jjj impoffibilia, Ô6 non in his efTe culpam qui accepere mandata, fedm^^ q^g impofTibilia. Nuquidpraccepitmihi deus,uteflem quoddeus eft,uini ^^qyclt;ï effet 06 dominum creatorem:ut maior effem angelorum faftigiOjUtbaber^^^,^,^^^ angeli non habête De illo fcriptum eft quaff proprium: Qui peccatunon ^^^ dolus inuentus eft in ore cius. Si hoc 06 mihi cum Chrifto communee ’^jiit habuit proprium e alioqui per fe tua fententia deftruetur. Afferis,pO‘P j^fuas effe fine peccato,fi uelit:06 poft grauiffïmum fomnu ad decipiendast« ^^^p fruftra conaris adiungere:no ab ftp dei gratia. Si enim femel homo pet ^P ^joz fe fine peccato,quid necelfaria eft dei gratia e Sin autem fine illius gra« ^^^jj^e teft facere,quid necelTe fuit dicere, poffe quod non poteft e Poteftjinqu*, g^ peccato, poteft effe perfed:us fi uoluerit. Quis enim Chriftianon^n®® pol/ fine peccatojaut quis perfedionê recufar,fi fufficit ei uelle : 06 ftatim kQ ^p.0iii/ ■ fe,fii uelle praccefferite Nullus«^ Chriftianorum eft,qui noliteffefinep^^^g^.jj/,oC nes ergo fine peccato crunt, quia utiep omnes cupiunt effe fine peccato » ^^^po/ ingratis teneberis,ut quia nullum,aut rarum quenquam fine peccato pfo^ gt tes, omnes fine peccato effe poffe fatearis. Poffibilia, inquit,madatadc ƒ p^fz quis hoc negat C Sed quomodo hæc intdligenda fit fententia, nas tiffime docet:ait enim:Quod erat impoffibile legis,in quo infirmabanup j^j^z deus filium fuum mittens in fimilitudinem carnis peccati, 06 de: peccato .^jy nauit peccatumin carne.Et iterum:Ex operibus legis non iuftificabitw® ^u# ro.Quod ne de lege Moyfi tantu didum pûtes, 06 non de omnibus man jj^iegl uno legis nomine continêtur,idem Apoftolus fcribit,dicens:Confen^ u^jiv dei iuxta interioré hominem:uideo autê aliam legem in membrisjndMT j^tf tem legi metis meae, Ô6 captiuantê me in lege peccati, que eft in mébris tn ^^ ego homo,quis meliberabit de corpore mortis huius f Gratia deiper le ftum dominum noftrum.Cur autem hoc dixerit,alio fermone demomira^ q^oö enim quod lex fpiritualis eft, ego aut carnalis fum,uenundatus fub P^^^^.^illö“ enim operor,non cognofco Non enim quod uolo,illud operonfedqi^ Munt’*4 facio.Sin autem quod nolo,hoc facio,confentiolegi,quoniambenaelt l,^ jjcd tem nequaquam operor illud, fed quod in me habitat,peccatum.
non habitat in me,hoc eft,in carne mea,bonum.Veile enim ndiacetminfP jpp/ autem bonum non inuenio. Non enim quod uolo,bonum,hoc facio:fen Vj^t“ Io,malum,hoc ago. Si autê quod nolo,hoc facio,nequaquam ego opcron jp, quod habitat in me,peccatum.Reclamabis 06 diccs.'Älanicha’on.imdogin^^^if.i qui, 06 eorum qui de diuerfis naturis Ecclefiae bella concinnat,afrerefitiii^^j^jj0/ effe naturam,quæ immutari nullo modo poffit.Et hoc non mihi,fed^P®^ jliji” puta, qui nouit aliud effe deum, aliud effe hominê : aliam carnis fra^'W^’^^f^t' ipiritus fortitudinem. Caro enim defiderat contra fpiritum,S6 fpintuscon ^^^^ nem : 86 hæc inuicem fibi aduerfantur, ut non quæ uolumus,ipfa f^9?’”'^d^ nunquam audies, malam effe naturam.Sed quomodo fit carnis da,ipfo quifcripfit docente, difcamus ♦Interroga eum,quare dixerit, 1^‘’ qnü®
-ocr page 655-Iq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;60^
^'ituo?’°’'^°'’ °P^*'°’’‘^^^ quod odi,maIum,iUud fado. Quac ncceflttas ilh’us impé ‘l’*olt;l(J^S^^ ’ ^^æ f^nta uis, odio digna imperet facere : ut non quod uulqfed ^^Md nbsp;nbsp;^°^ uult,facere compellatur î” Refpodebi'ttibiîô homo,tu quis es qui
^^^Po 0 ^ ^^o^Nonquid didt figmentum figulo:quare me fecifti fîcç’An non ha/ ”^^ ^^^^^ ^^^^ ’ ^^ cadcm mafla aliud quidcm uas facere l'n honorem, ^uter**^^ ^ côtumeliamç'Obijce deo forriorem calumniam, quare adhuc quum ^«1111° ^'^^^ ^^^^ ^ Iacob,dixerit:Iacob dilexi,Efau autem odio habui. Accufa ^tgt;8(t *^^- ^'•’^ ^^har films Charmi, de Hierichuntma præda altqua furatus “^fiC^^ *^^^ hominum îllius uino trucidata fint. Quamobrem filrj Eli peccauc ’îreth ’^’^P^*^^ populus extindrus^arcaq^ fit capta. Dauid peccauit ut enume/ ’’’Pmf ^'^’™’ ^ ^^*^ “^ ^®*’° ^^^^^^^ tanta hominum cæfa fint milia. Et ad extrem ^°?^^ nobis obijcerc contubernafis uefier Porphyrius)qua ratione de/ Chjiæ’’^^’‘•^’■^^^“sîitiAdam uflt;$adMoyfen, 2lt;à Moyfeufej adaduentum ^“™“^’^Pa® gentes petite ignorantia legis 2lt; mâdatotum dei. Ncqi
Ocea ”^®’^fortflis prouinciatyrannorum,ô6 Scoticægentes,omnesq? ufep an ix ’‘îctir ^^“*^ barbaræ nationes,Moyfen prophetas«^ cognouerat. Quid f^ho' • ^“® *^ ultimo uenire temp ore, 06 non prius quam innumerabilis peri/ lgt;ens '''’”^'” mukitudo; Quam quaeftionem beatus Apoftolus ad Romanos feti-iuift^*^^?^^‘®®^ w^ntflatj^norans hæc, 2lt; dei concedens fcientiae. Dignate 8Z f^nfo p’'^’^“æ quæris. Concede deo potentiam fui,nequaquam te indiget de/ *'VaPf ^° ^*^^'^^ ^^^ ^’^^® expedo contumelias,qui iUud femper legotGra-pteca^*.^^ ^®* Et,Beati quorum remilTæ funtiniquitates,óó quorum teda funt ^en ' ^’ï^^^’nea fragilitate loquar, noui me multa ueUe,quæ facienda funt,ô^ ta/ tasdù • ^^‘'^^P®®® ' Sp*dtus enim fortitudo ducitad uitam,fcd carnis fragili/ keps •^'^’^’nortem.Et audio Dominum commonentem: VigilateôC orate,nein/ * Plas j?.*®*^*^o®®®. Spiritus ptomptus eft, car o autem infirma. Fruftra blaiphe/ ^Prfl] ^°’^®i*^ auribus ingeris,nos liberum arbitrium condemnare.Damne tija'^?*‘^®^^‘Cæte’’““’ non ex eo difterimus à brutis animalibus,quodlibe/ 1'0 ,ip’^V®^^*^ fumus:fed ipfum liberum (ut diximus) arbitrium dei nititur auxi hab p?^P^’^^^§nlaope indiget:quod uos non uultis. Sed id uultis,ut qui femel üo]^^ * « ® arbitrium,deo adiutore non egeat. Liberum arbitrium dat libctam L ''^^f^’^nonftatim ex libero arbitrio homo facit,fed domini auxilio,quinul/ ^X.'ndiget.Tuipfequi perfedam £lt; deo æqualem in hominibus iufticiam ia/ Sjn-’^P^^^^atorem te ehe confiteris: refpode mihi,uclis an nolis carere peccatoï* font ^'^^’^^''^^ ^®r^^nöa tuam non impies quod defiderasCSin autem non uiSj oato^Q^^°'^^’^ ^^pr^ceptorum dei efte demonras. Si contemptor es,utiq? 06 pec/ «na *■‘”’.P^^^^o’',audi tibi fcripturam loquentem : Peccatori dixit deus,Quare tu (jjf j?’'^^hciasmeas,2^ aftumis teftamentum meum per os tuum^ Tu uero odifti j^ 'plinam,glt; proiecifti ucrba mea retrorfum. Verba dei dum non uis facere, poft (lj^^y®proiïcrs. Et nouus Apoftolus,orbi terrarum facienda 06 non faciertz **°^ ^'^ ita,ut loqueris:aliud in tua mente uerfatur. Quando enim ten*^P®^‘^°’'^b^ pofte hominem fine peccato eire,fi uelit ï illud uis inteUigf, alft ^ ^'^'^^'hum efte, 06 omni carere peccato:fed per humilitatê, peccati nomen fQ^''’*f?“taIios potius laudes,£C tibi detrahas. Illud quoq? argumêtum ueftrum n ^‘l'jispoffi'tï’Dicitis his ucrbis:Aliud eft efte,aliud elfe pofte. Effe no eft in no . P°*quot;nmpoteftate,efre autem polTe generaliter dici. Quod licet alius non fue/ On ^^'po^t ^ffe qui elfe uoluerit. Rogo quae eft ifta argumentatie, polTe elfe, q, “^quam fucrit^pofte fieri,quod nullum fecifte tefterisç'id cuilibet tribuere, M ^^ ^^^ iguorcs;Slt; dare nefcio cui,quod in patriarchis Si prophetis 8lt; a/ tolls fuiffenequcas approbareC’ Audi ecclefiafticam fimplicitatem,fiue ruftici/ j. ^HjautimperitiäjUt uobis uidetur.Loquere,quod credis:publice pra:dica,quod ^!^P”^ ^°Q“eris.QiM dicis te habere arbitrq libertatem, quare non libère
“ ûo lentis loquensrAliud audiunt cubiculorum tuorum fecreta,aliud roftrorum ff 2 popuU
-ocr page 656-6o8
AD CTESIPHONTEM
popuIi.Etcnim vulgus indodum non poteft arcanorum tuorum oncrâ fußeW’’^ \ nee capere folidum cibum,quod Ïnfantix Iade contentum cft ♦ Needumfcr^«gt;^ comminans mihi refcriptorum tuoruni fulmina:ut fcilicet hoc timorépertemW non audeam ora referare:06 non animaduem's idcirco nos fchberCjUtuosrdpoii^ dere cogamini:0^ aperte aliquando diccre,quod pro tempore,perfoms8^loos «^ loquimini uei tacetis. Nolo uobis liberum effe,negare quod femel fenpfent^'^,*^ clefiac uidoria eft,uos aperte dicere quod fendtis^Aut enim idem refponfurioW» quod SC nos loquimur : £lt; nequaquam ends aduerfarij,fed arnid. Autfi contraria noftro dogmad dixends,m eo uincemus, quod omnes cognofccntecclefiæj q^^quot; fendads.Sentêdas ueftras prodidi de, fripera de eft.Patet prima fronte blafphcw*^-Non neceffe habet conuinci,quod fua ftadm profedfone blafphcmum cft-^^^^ minf nobis refponfi,oncm,quam uitare nullus poteft,nifi qui omninononftriwf' Vnde noftis quid didun' fimus,ut refpodonem pareds C Ford'tan ueftradkeraus, amp;nbsp;iddreo ingenij ueftn' acueds ftiIum.Eunomiani', ArianijMacedonianijno®*^'' bus feparadjimpictate co cordes, nullum nobis laborcm fadunt. Loquunturew”’ ' quod fèndunt. Sola hacchærefîs eft,quae publice erubefdtloqui,quodfecrcto 0/ cere non mctuit.Magiftroru filenria profert rabies difcipulorum. Quod audicrun in cubiculis, in tedis prgdicant:ut ft placuen't auditonbus quod dtxcrint,reicra ad gloriam magiftrorumtfi dilplicuen't,culpa fit difcipuli,non magiftri- ^^^°?’’*^a/ ueftra hærefis,ÔC decepiftis plunmos : maxime^ eos,quï adhærent muhenouS) fdunt fe peccare non pofle:quia femper doceds,femper negatistSf ^^'^'^’”nSj ni dlud prophedcü:Gloriam in partubus amp;nbsp;parturidombus da iHis domine- ^^^ dabis iHisCVuIuam fterilem óf ubera arenda. Feruet animus,nec polTumuer hi berc.Epiftolans anguftia no padturlongi open's magn^tud^nem-Nulft'ƒ®*’’ opufeulo nomen proprie tangitur. Aduerfus magiftrum peruerfi dogmawlt»^ ti fumus. Qui fi iratus fuen't anp refcripferit, fuo quad mus pro^^’^Wfen/ D pliora in uero certamine uulnera fufeepturus. Multi anni dunt, quod ^^^ “°1^ da ufque ad hanc aetatem,diuerfa fcripft opufcula/emperq; habui ftudioau ^^^^^ bus Ioqui,quod publice in Ecclefia didiceram : nccphilofophorum dtarffed apoftoloru fimplicitad acquiefcere, feiens illud feriptumî Perdam a^^,^^ dam fapienrium,óf prudendam prudentium reprobabo- EttFatuum ^^' ^ juv cft hominibus.Quumhaeefeita habeat,prouocoaduerfanoSjUtomnesf^'^^]^,^-^ tulas ex integro difcutiant: Sf ft quid in meo ingcniolo uitij repercrinf-P''j rjjj medium. Aut enim bona erunt,8f contradicam eorum calumniactautrepr^'’^^^^^^ ba, óf confirebor errorem,malens emendare quam perfeuerare in prauftate dæ. Et tu ergo dodor egregie,aut defende quod loquutus es:Sf fententuru ^^^^ rum acumina aftrue eloquio fubfequenti:ne quando tibiplacueriqncges q«® ^ nbsp;nbsp;,
quutus estant ft certe errafti quafi homojibere confiteretóf difcordanno^gt; ^-^
redde concordiam.In mentem tibi ucniat,tunicam faluatoris nee à «»^^^ ^^^0/
confeiflam. Fratrum inter fe cernis iurgia, Óf rides arque lætaris,quod al^ ^^
minc,alq ChriftiappcIlentur.Imitare Jonam,ôf dicitotSiproptermeeftm’ , ^
ftas, tollire me, óf mirtite in mare. Ille humilirate deiedfus eft in profundus) ^^j^^ pum domini gloriofus refurgeret.Tu per fuperbiam ad aftra fuftolleris, m ^^^ quatur lefustVidebam fatanam ficut fulgur cadentem de ccelo.Quod autem ^ pruris fandtis multi iufti appellentur,ut Zacharias óf Hclifabct, lob, ^^ ^^.L^o^ nbsp;nbsp;nbsp;,
Jofias, óf multi quorum nominibus ücra fcriptura contexta eft,q^tsnqusm * f^^^ miftb opcre plenius (fi gratiam dominus dedcrit) didfurus {umtameninp’^ ^ epitioh hoe breuitet perftrinxifte fufFiciat,quod iufti appellentur,non 0^^y j^j/ nbsp;nbsp;nbsp;'
uitio cnre^nt,red quod maioriparte uirtutum commendentun Denies ^a/Mas, rias ülentio condemnatur, óf lob üro fermone reprehenditur, QC lof^p^t ^ ^^^^ qui iutti abCque dubio didii funt, feciffe narrantur quac domino difpUcerent' ^^^ nbsp;nbsp;1
rum alter impio auxilium tulit,^ correptus eft à propheta:alter contrap^Ç^^^^ nbsp;nbsp;1
domini ore Hieranix, occurrit Nechao regi Aegyptio, QC interfedius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
-ocr page 657-4m , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0^
De cæten's non eft hums tempon's fcn'bere.*ncquccnim a ®P^®^^ flagitaftt : qui dieftandus eft ex octo, Sv omnes oblatratioz ^^^ïir Î’j^^’^* auxi'lio deftruendac,quod nobis fanctanim fenpturaru teftimo^ ^8C Ï ft*^ ^ftjin quibus quotidie credentibus loquitur deus.IHud^ tc per fanz Nonius concihabulum prccor,atq3 commoneo : ne per unum,aut ut 'n^f'^'^^^^^^’^'^hculos fufcipianttantaru feces hærcfeon,aut(utpanim di'cam) ^'’ffiC^’X^^* P”^^”^ uirtus 2lt; fanditas laudabatur, ibi præfumptionis di'aboz ’''^Us °™’^^®*^æ focietatis turpitudo uerfetur. Sciant^ qui' huiufccmodi homi^ ^’'^^e^^^ ^^88^’'‘^’^b haereticorum multitudinem congregate : 2lt; Chn'fti hoftes *^*lt;iliii(l^**^® ^^“^’'*^^’^®® eiusjfruftra^ aliud lingua prætêdere,cum manu fen
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
^Ed aequalitatem. ] Vt per nos ipfos amp;nbsp;noftrapte uirtute boni Gmus amp;nbsp;nul lis affeftibus obno' ^ xij. ^Pythagoræamp;Zenonis.] ‘^quot;'àS*^ ^®® Pythagoras diuinitatc afz ^'®’’'Ut ^'^quot;^*^”^ ^æ^^^*' ^^^ ‘^^i fubftanz '^Ms P^^ '° inferius explicat; amp;: Zenon inz ^°C‘^fi:“3euicatemaffeduz f'^et J^c ''‘Goteles improbat,6t pofterioz ^al ^°*^‘ ^ G*'æc* appellant v«^v^ ] “'^'''^ngt;^affedus,aHquando ^^'“s ^°*’“ animi,aliquado motus SC im' f'^fHhn ^”*^° ”’®’''^°^’^^”’P^^*°^^® “*■ T4^.'^!®^®®*’“*^non P’quot;°^^f’^ antiqui. ^PUM i ”'®] Suntquatuor affedus præ ‘ Vet{j|. ’’’°*“Ptas,fpes amp;nbsp;metus:quos K ®^ '^ fexto Acneidos:
^ g. ^® ^‘‘‘ftoteles in genere definit affez a ’^°’°'’ uduoluptas comitatur, ,ira,mctus,fiducia, ’quot;o ï^^?“f^‘*®’a®æ*tia,odium, defideriz ® ®^®gt;®*fcricordia. ^ Peripatetici] 1 gt;iitni’®'?®'^sc(re ftimulos quofdam ad ÏSed^ L ^æ^ pulchre refellit Seneca.
JiiieiitB f''^^“°^’^^”’^’’®5»‘l“®*^*®®'' lt;jUO(lo .^P‘‘:®cm, qui nufquam fit. Vota, foiiyni°''''’”^'^^’‘‘'^°®®^l Demiror cur Hie ^‘■'^“*‘^ Stoicorum pa' 'l'iisrfA^'^°'’’^*' ^^^ pofiit Chriftianius, fi hs çft ^æf'^fptetur.Etenim fi non afiequa' •'fe n^^ ‘dquid,ad id quod eft optimum ’leiii#^‘*‘' ^hridianum eft, ex homine in P''tgt;iï f f^^^gU'''*’'!quoad licet:nee hoc eft fu Hirjr’!®P’®tatis.Dcus autem nullis moue ftnos'1 • ■*^°’’’’^ °^ mifericordiam Augu ^^bnp? 'quot;fenfus Stoicis,quafi non poftim iKu *‘''^lt;pximo,nifidolorc ftimulatus.Bcz ’^(to’jD ®^y’’®^ft»”0’' animi dolor.Por' Perl-. ^“^^t’Mifer ego homo,alienam *óiDr aquot;f'^’‘^nftuUt.Nam hoc ipfum quod l’idc hquot;^^'° Satanat,Hicronymus allem fH?®®’®^ “^^Pl“® dolore interpretatur.
Eloc ex opinione itoi'’*j™’'**'^®’Sl**os,qui putauit animas oadapfaSjStcraflis immerfas corporiz
bus, huiufmodi affeftibus obnoxias reddi. lt;nbsp;Qyidam noftrorum.] Didumcft alicuius ChnftianiJortafle Cypriani aucTcrculIiani. Noftroru cnim addit, ne putares ethnicum. ^ Patriarchs hsretic.] Significat omneis hs^ refes è philofophorum litcris eiTe natas:6£ pu-ritatem Chriftiansfapietis dodhnaillorum nonadiuuari,fed confpurcari. At cur non in ius uocant Hieronymum ifti quidam theoloz gi,quinihil putantintelligi indiuinis Hcc ns, nifibonam uits partem inAriftotelc contriz
ucrisumpudetiffimum ene concionan apuci populum de Chrifto,nifi Ariftotclis phyfiz cam amp;nbsp;metaphyficam adamufïïm callcas.Inz doflaputatomnia,nificentics inculcaris phk lofophum.Adum putant de Chriftianareliz gionc,fi quis Ariftotclis décréta reiecerit.Et unde Hieronymus omnes hsrefes cxortas pu tat,finc his non exiftimant hsreticos pofle re^ felli.Necp enim fic potcrunt elabi,utdicant, hoc ab alio didumjnon ab Hicronymo. Cerz tc cum probit alienam fententiam,fuamfaz cit.Nce^ ucrohsc dixcrim,quod Ariftoteliz cæ philofophiæ ftudium improbem,aut ulz lum omnino ftudium,modo bonarum literaz rum:fcd quodnolim inprophana ethnicorü dodrina, facræ Chrifti doftrins prsfidium conftitui. HfVideo aliam Iegcm]Ethsc,mca fententia,Paulus in fuam perfonam tranftuz lit, quo minus molefta effet difputatio : non quod ipfe iam huiufmodi uexaretur affcdiz bus,utpote perfedus. ^ Noua ftrophaj S tro pha,eftobliquafermonis figura,quumaliud 4 agimus,aliud prænobis fenmus,hoc eft cum laudando mordemus,obiurgâdo adulamur, à r/wh», torqueo.Hocadmonui,nequis èftro phafaccrctfcropham,ut nonraro folct acciz dere. H[ Sed quieffcpoffint.] Itidem refponz dentStoici defuo fapicntc.ItidemTullius Ä Quintilianus de fuo oratore:K rec'tc,mca qui dem fententia.oportet cnim exemplar abfolu tiffimumefle. Omne quod futurü.jEftin Ecclcfiafte: Nihil nouüfubfolc,amp;c. ^Incorz porepulcherri. ] Allufit ad illud Horatianû: Velut fi cgregio infpcrlbs reprehendas corpo reneuos. lt;o Conclufit deus.]Obiècro,quid hscaduerfus StoicosfNe^enim cófequitur ff 5 exhis
-ocr page 658-|
610 ex his,omnes femper pcccaturos,fi feme! pec catores deprehêfi funt. lt;ir Q.Ui apud ilios com pofituseft] « particulaeftpriuatiua,Si «A^y rtétui péccojfiueerro.Vndecompofitauox *z vxftâ/Tf/T®', mteneda licera r, propter hiatum uocalium. Hieronymus putat nihil interene inter Græcum fermonem Öi Latinum: tarnen Græca uox magis fonat habitû,quàm adum: qualïdiCaS,impecCabilem,aut qui polTit non peccarè;non qui carcat peccato. Qiianquam hinc quoqi confequitur quod infert Hierony^ Ç mus. 1^Noftienim.j Quod hic torquetHiez ronymus in Pelagium,id in fupcrioribus epP ftolis pro fe torquenadeo nouit fjfdem locis in utranqj partem üti. ^Manichæus. ] Nam is aiebat,animas auditoria fuorum in eleeftos f-euolui,aüt maiore compendio in cfcas eledo rum:utindepurgatæ,in nulla iàm corpora rc uôluètentur : cæterorum enim animas in pez Cudum corpora retrudiîautof Auguhinus. Addiditautcm,animas PIatonis,quodhicer ror Platonicû quiddam fapit,qui fcripfit,anR mas ohm in cocio apud loucm uixiiTe: mde quafdam fradis alis dclapfas,in humana cor poradcmeriàsiin qbus Iîdcgcneranènr,rurz fus in afinorum,plfcium,ôt cæterorû animant bum corpora demigrarc,donecpurgatæreff' pifeant. lt;Ç'Pars Manichæi.jNamcumiIloin plerifcp confcntir,in alf/sfentit cum Pelagio, nonnulla ex feiè repent. Q.uod autê ait de tur pitudine^fignificat ilios fecreriscongrelTibus turpitudines cxercere folitos, quas ut tegez rent, hoc uerfu folen t fuos a d monere: Iura,penura,(ecretum prodcre noli. ^ lt;nbsp;Turn pater omnipotens] Hisuerfîbus Ver gilius defcribitcoitum louis cum fua lunonc: quos Hieronymus ridendi caufa rorquetad turpitudines Prifcillianiftarum. ^Gnofticæ hærelèos • ] Gnoftici didi funt Græco uocabu^ lOjOb infigncm cruditionem quam fibi uindP cabant,quû nihil iftis necindodius,necftulz tius-TurpilTimas libidines io facris fuis exerz cebant:undeamp; ^fffu/lrau didifunt,a'cocno.Hi animam hominis dicunc efle partieulam diui næ naturæ.Hos Hieronymus in Chronicis ex ortosputatà Balîlidc,Auguftinusà Nicolaiz fis. ^Qui amp;nbsp;feculi gladio.jNam isconcilio Burdcgalen/îic damnandû intcnigcns,ad irn peratorem Maximum prouocauir,auditusqî Trcucris ab Euodio præfclt;ffo prætorio,à Maz ximogladioaddilt;f?useftcum Eucratia Delz phidij rhetoris coniugc,amp; Latroniano,alfj'slt;p errons confortibus.Ibidem alia quædara Pri fcilliani difcipula,nominc Vrbica,ob impiez tatis pertihaciam,per lèditionem uulgi,lapiz dibus extincèa cft. Atep ita cœpere turn reuin ci hæretici,non fyJlogifmis,fed iaxis ac ferro. IraProfperin Chronicon appendice. Attefta turamp;Hieronymus in Cataiogo fcriptorumil lufthum. if Euagrius. ] Meminit Hicronyz 7 mus in Cataiogo fcriptorum,Euagri/ caïuf^ dam,cm tribait ardens ingeniam, cum quo |
IN EPISTOLAM AD cSfuctudincm habuerififccfopffiordiutrto ab hoe.Nam complûtes fuerunt huiusnomi nis. Opinorcife cum,quemCennadius corn/ memorat Macarp difcipulum.Naniopuuni tituli fatis conueniunt cumhis,quüSrecente Hieronymus. Hf Cuius nomenjAppä^^ laniam uocatam,quâdoquidem fcripl'f ce. Fuit alia,opinor,MeIania laudatilîi*”^ mina, cuiuS aliâs meminitHicronynius. HP p.^z ànrafftxf. j àurti^ax, uacuitas adeccuam* Sicautem Stoici uocanthabitumiUumconr ftantem animi imperturbati. HPDifdpöJo^' ius Ruffino. ] Harenonfineftomachodicun' tur,Si apparet iam turn inter eos occult lUU' feffmultatem. HrOr quoqi.J NomenAegX'' ptium elf,pro quo quidam mutarantOng^'' nem. Hf Atuclutipuensj VerfusfuntL^^ tq,quos ci tat Si Quintilianus. Senfus^’P®“ luium mcUis prælini,quo deceptus hauna deinde rem amanfTimam abfinrhium.Hicro/ nymus hic digito defignare uidef opus quo infcribitur,Vitæ patrum. Nam is liber exori ditur à Ioannc,qucm moxfequitur 0r.nUi te tribuat Ruffino, tarnen nunc fertur titdu Hieronymi,ctiam cum Præfationc,fî lupe™ placet. HfXyftiPythagorci.jExtachuiuslen tenriæaliquot. Huius nomen mutauitin Sixe turn Romanumpontificem. HpVndeÄuos] Manet adhuc in apoftropha,quam inHiW^f’ Nam id haereticis dicit, non Ctdiphoun • _ ^ HT Ne in node quidem.] Sentit imagination^ Veneris in fomno. Mirus ucro error Ongor nis,8inon tolcrandus,fffcripferithucpronoo re polTe Chriftianum,adiutum gratia Cnn/ fti,ut non fentiatobfcoena fomniaiquodr nius herba quadam effici poiTe creddiGau uti careat foedis cogitationibus, qua» »5^ non tribuamushancintegritatcmmulti5iu ' dis. An non ipfc Hieronymus in laudibus uir ginitaris prædicateos,qui angelorumexem/ plo in came uiuunt line carnerCurnunc adeo difplicet, nihil turpe fomniarc, ® nihil obfeoeni cogitaredam ut StoicorumparadO' 'xon non dcfcndamus,ccrte faucre conuenie^ bat,ut quod nobis fpem faciatadfummapro ficiendi.Qui ad fummum nititur,aliquot'O in medio fubffftir. At qui medium dedmauih in imo fæpenumero reffdet. Quid eft hie/ur trageedias cxcitemus,cur hærefeos inculcc/ mus uocabulumfAtque hæcquidemobiter cum Hieronymi pace dixerim,quern itaiuo' mum uirum fuiireconfîteor,ut hominem/a^ men innonnullis fuilTefentiam. f^outea fecunda qurnftioj Qua dixit,feme! in Chi'*“ uere bapti2atos,relabi in peccatS nonponO' *1 iNOuaraïuicipiuntremperarurainj''^‘7 ƒ rataramuocantargillamadmacenxdto^^' ram remperatam,paîeis,aut calmis,piiis,^'^^ Gmilihas,quo tenadus adhæreac. Locus apud Ezcchidem capite decimotertio- f lenæ meretricisj Simon fe dicebat loucnimi- |
^laUHj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CTESIPHONTEM SCHOLTA
quot;^ctS^®‘ï“8®*t«nos Icgit) Selencn me'
utriufepftatuas ^»iifl,J-4 P“’“ f“‘S adoradas, quas Si fimulacra,publica auz
L’^’^æf“*^primus omniü Chriz Ndiar . ®*™S‘ ^Nicolaus] Vnusèfc .’iua ?’’'^’'”^o*’2S fecit communes,exor' ?’*quot;liis’r ^3buit formofiflimam, homo \^3''Cion.] Hic Cerdonis dogma
^^“ntan ^ Apelles. ] Vndc Apcllitæ.
’'^H nbsp;nbsp;nbsp;*^^“”*^0 Nam hic diccbat,fpi ‘^“as f ”^'*^'^ promifTum in fe dcfccndiflc,
^*’*^^^ S^ Maximillâ:qucm '’'• ïL '’®’’0'’lancIum,fed immüdum uo ''^®’P’‘®cipis]Idcft imperatons
''Ptrifn ^!’^™® fuam traxit fadlionc,ufus
f A* ^ Do’^^fus P^gt;' Aphricam. ]
^•«H) nbsp;nbsp;i®quot;^ perpetuum bellum fuit Au
*“’lBod°^/^°’’^'^° quodâ Numida.Porz ''S'tillo^*f’k quot;^^’^^^ ^^’’*® polluerer,intcl 'lquot;’'0iequot;? p P^'^'^^’Q^od contra confuctu ^’^sreh' ^‘ æ’^l'^æ ’^^‘•^^^^æ''^’-*cis baptiz Zapfen, P''“^''^f’*pfi catholicos etiara rez
’la$|pnquot;r^'’*f^^'^’l Allufit aduerbaPauIi,
'’‘^® ad ThclEilonicenfcs epifto
’PuilR nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^quot;“^ propheticura] Eft
®bffflor^®^^3P*f^dccimofeptimo. lt;[f NÔ '’'ffio n ''’‘^d]ld enimaddidcrüt liberoarz tl ^iojair'’^''®®'’’*l“od hac adiuuante faz
k^®?® falutcm,quam tarac per
’®*®“ ^ noftra mérita potcramus
W ^0raredebemus.]Nam Pclagiani
damnabant deprecationcs ccclciïæ,quas fax cerctuel pro infîdclibus,ut conuerterentur; üClprofidelibuSjUtillorum angeretur fides, quod dicerent hafc à fe cuique eile præftandâ. 4 Vnus difcipulorum] Significac(opinoi-)Iu lianum,cius iêctæaccrrimum dcfeniôrcm,cu iusputaf illaepiftolaad Demetriadé. lt;,i'Vas perditiôis] Dura ille diclus fit uas eledionis, lt;nbsp;Per folœcifmorum. j lucunditas fchematis cftinallufîôc uocurafoloecifrai Si fyllogifmi. Solœcifmus uitium eftorationis. Spinctauo cat ob acuraen amp;nbsp;infuauitatcm difputationis» lt;Sr Britannia fcrcilisjOlira Britânia in plureS reges erat diftributa:unde fertilera cyrannoz rum appellat.Nunc Anglia uni paretregi:8i fatiseftcultacoraraercio getiura exterarum» lt;([ ScotiCæ genres.] Eadera infula duo regna compleditur,Angliam Si Scotiam. Quidam codices pro Scoticæ, habebant Scythicæ.
lt; Gloriaraillisin partubus. jEftOieecapite nono. lt;nbsp;Qyafi mus fuo prodetur indicio] Ita Tcrentianus Parmeno:
Egometmeo indicio,quafi forcx,hodie perif. Nam foricumeft arroderefriuola,eoq5ftrcpt tu produnt fefc,ut per tenebras etiara confoz diantur. «ffNee philofophorum argumenta} Vt ubiqi deteftatur Hieronymus in theologo argumenta philofophorum.Ethæcaut non le gunt noftri theologi,aut plus fuo tribuut iudi cio ^ Hicronymi. A t fi quid alicubi fcripfit itt poetas,memoritcr dicunt:dchis nulla mctio» lt;nbsp;Cummanu]Ideftlibcralitatc8ilargitionet nam hoe ipfum arguit,illos fauere fadioni.
Q , ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE GLVEN T I S ()gt;onianiuitaPelagtjprædicabaturà multis,8iuirerateruditionishaudquacp afpernâdæ»
femagit fidisnorainibus,quo pariter Si minus læderet aduerfariû,Sianfam hcupifccndi.Id quod prirnum fe quotç fecilTe fcribit Auguftinus,ut nomini parceret.
DIALOGOS ADVERSVS PELAGIANOS PROOEMIVM
C RI p T A lam ad Ctefiphonrê epiftola,in qua ad interrogata refpon di,crebra fratrum expollulatio fint, cur promiflum opus ultra dïlferz r^j rem,in quo pollicitus fum,mc ad cumffas eorum qui asroSacu/ prædiz cant,quæftiunculas refponfurum. Nulli enim eft dubium,quin Stof/
W'R^ ^^’^^^^ ^ Peripateticorü,hoc cft,uctens Academic,ifta contentio fit: Heni^^^ ‘^°’^^*‘äderant tA^v, quas nos perturbationes poffumus diccrc, ægritudi/ t**«orêeradicariK extirpan'pofledemêtibus hominmalq fran ^iDderarijÖC quafi infrenes equos quibufdâ lupatis coherceri. Qqo fijA-^'^’ó^ Tullius inTufculanis difputationibus explicate 8lt; Origenes cede lian ^’’®^^^* *^ Stromatibus fuis mffeere conat:ut prætereâ ManichæûjPrifcilz Q '^'’’gt;^uagriumHyperboritam,Iouinianu,6lt; totius penè Syriæ hgreticos,quos ^ '^^'’fgentiliAbin Óf Paaninjideft peruerfos amp;f Maffilianos, Grxcc ïib;^i7«f uo ^“®™® omnium ifta fententia eft, poffe ad perfedionem , Sc non dicam ad Winem,fed æqualitatem dei,humanam uirtutem SC feientiam perueniretita ^‘itrant fene cogitatione quidem Sc ignorantia, cum ad confummationis culz I^afcenderint pofle peccare. Et quanquam fuperiori epiftola, quam ad Crefiz [,?ntem fcripfi cotra errores eorum pro anguftia temporis pauca perftrinxerim: ^«ber quem nunc cudcre nitimur, Socraricorü confuctudinê feruabit,ut ex utra V2rtc quid dici poffit exponat,SC magis perfpicua ueritas fiat, cum propofucrit ''tfquifcj quod fenferit, lllud autem Origenis proprium eft,impoifibile dfe huz ff 4 manaiQ
-ocr page 660-^12
ADVERSVS PELAGIANOS
manam à pnncipioufq^ admoriem no peccare naturam. Etrutfiiw^“^P j _jj cum fe aliquis ad mehora conuerterit, ad tantam forutudinê pcmcnire,^’^ ^ quot;, a care non poffit. Aduerfum eos autem, qui me dïcunt hoc opus mflain»’^
dixfacibusfcribcretbreui'terrefpondebojnunc^ mehærericis peperduC) ^^^ egiiïe ftud 10, ut hoftes Ecclefîæ,mei quoq; hoftes fierent. Heluidius
ranAæ Manx uirginitatcm perpetuam. Nunquid ut ci refponderem,diid æ^ dia fum,quem omnino in carne non uidi;Iouinianus, cuius ó Pelagi a ten refis fufcitatur,Romanam fidem me abfente turbauit,tam elinguis amp;-tidijUt magis mifericordia dignus fuerit,quam inuidia.IUi quoq? rcfpondi« p Ruffinus non uni urbi,fed orbi blafphemias OrigeniSjóó 57^ i4x^V turn in fe fuit,intulit : ita ut Eufebq quoq? primu libruni defenfionis Of’?^ ^^ nomine Pamphili martyris æderet:0^ quafiineparumdixifret,nouum{n'‘\^.æ lumen euomcret. Num inuidemus ci, quia refpondimus:06 tanta in co ^^^Ajyjjjj fuerc fulmina,ut me à fcribendiatq; didandi ftudio dcterrerentCP^’^^’nAnf nequitiæ,eandem haerefim inftaurare conatus eft, 06 nouam translarionis^p^^i^^ cæ mihi calumniam ftruere ♦ Num 26 illius ingenio nobilitati^ inuidcinns » ^^^^^ quoq? myfterium iniquitatis operatur,26 garrit unufquifque quod fentit:cg° lum,qui cundorS gloria mordear:26 tam mifer,ut his quoq inuideamdni rentur inuidiam.Vnde ut omnibus probarem,me no odiue homines,fedc ’ nee aliquorum infamiam quærcre : magis q dolere uieem eorum,qni hnin ^^ fcientia fupplantatur : Attici 26 Critobuli nomina pofui,per quos 26 no aduerfariorum quid fentiret, expromer cm. Quin potius omnes q^J’^^atjeerz damur fidem,optamus 26 cupimus damnare hærefim, homines emcdarin ^^^^^ te fi in errore uoluerint permanere:non noftram culpam elfe qui feripftn‘’^ ^^ rum qui mendaem prætulerunt ucritati. Breuiterq calumniatoribus refpon ^^^^ qui fua in nos maledida confcrunt,Manichacorum elfe,hominum ^^®^jjflS(nse ram:26 liberum auferre arbitrium,06 adiuforium dei tollere.Rurfum^ ^P^L^caJ infaniae,hoe hominem dicere quod deus eft.Et fic ingrediendit uia regiV finiftram nee ad dextram declinemus,appetirumq propriæ uoluntatis,delt; ^ credamus auxilio gubernari. Si quis autem falfo feinramariclamitat,2e§ ^^^^^q^ noftra fentire,tunc ueræ fidei probabit affenfum,cum aperte 26 abfq ^° ^j jjme damnauent:ne audiat illud prophéties, Et in omnibus his non eft ^® . Lecca/ præuaricatrix foror eius luda ex toto corde fuo,fed in mendacio.Minon^J f ^^p, ti eft,fequi malum quod bonum putaueris,^ non andere defendere,qd0û pro certo noue ris. Qui minas,iniuriam,paupertatê ferre non poflumuS)^ ^,^j^ flammas Babylonis uineemus^ Quod bellum feruauif,pax fidanon an*^*^^ . timoreperfidiamdifcere,cumueram fidem meæ Chriftusreliquerituown
DIALOGORVM D. HIERONYMI ADVERSVS PELAGIVM
LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,
IC M i HI Critobule : Verum'ne eft quod à te ferip^ ^^^^,, ^1 polfe hominem fine peccato elfe,fi uelit; 26 facilia Dei^quot;S^ ßjjh ptaC CRiTOBVLVs, VerumAttice,fednoncodeffll^^^^.^ /J æmulis accipitur,quo à me didum eft. A T T i C V S, Q® ^^^.j/ S ambiguitatis in dido eft, ut diuerfæ intelligentie ^^*®^àte fio ^ Nee quaero,ut de utroque pariter reipondcasDuo ‘^r jjjjj propofita funt. Vnum, Polfe hominem fine peccato eire,fi uelit.
Dei ede precepta. Licet ergo fimul dida fint, tarnen per partes ß’^8’^’^ jj^oo-tur : ut quorum una uidetur fides, nulla fit in fententiarum diuerfitatc con ^^^^ C R i T 0 B v L. Ego Attice dixi. Hominem abfque peccato polfe efle,« “^À^e^ ut quidam maledici calumniantur, abfque Dei gratia:quod etiam cogitate ^^^ gium eft:fed fimpliciter polfe,fi uelit:ut fubaudiatur cum Dei gratia. -^ ^ ^^ jnv
-ocr page 661-^ nbsp;quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER PRIMVf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^if
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^f^opcrumautor eft deus:’ c R i T. Nequaquamitautaütumas.Sed
^'^Uo '®®^^®®*habco,illo fuggerente 66 adiuuatc completur. ATT. Non de na 'pode **'®’f^‘^^®^^“‘^^*s enim dubitat deum omm'u creatorem f:* Hoemihirez ®Ptre*flz^^’’?'’°^ ^*® ^o’'^*’^jt“’J*^ eft^an dci; C R l T. Meum eft 56 dei,ut ego Cs , ®^^'«U«L A T T. Et quomodo hæc omnium opinio eft,quod Dei au/ ^Mt^^^*^’ ^ quiequidhomines agimus, propria: tantum afteras uoluntatis ^ *^01 *4 ?’’ Atóce,c«r erroris alieni à me caufam rationem^ flagites: amp;nbsp;id quae ^on eft,quum per/picuum fit quod feripferim. Dixi, hominem ®^Qu H^^f°^'^ pofte,ft uelit. Nunquid addidi,abfque dei gratia:* ATT. Sed ex ^Cift' ^’^ ^^‘^‘‘^'ft^iwderts negare. C RI t . Imó ex eo quod non negaui,dixiC X j quot;^^ndus fum. Neq; enim quiequid non dicimus, negare arbitrandi fumus» \ ^*^'^ ergo,poirc hominem fine peccato efle,fi uelit,cum Dei gratia:* n. ’^^o^'ï®fefcor,fedó^Iibcreprodamo. ATT. Errat ergo, qui dei graz •lu o k ^ ^ * ‘’^• Errat.Quin potius arbitrandus eft impius,quum dei nutu omz lt;10 cj^'’’^’'^ * ^ ^°^ quod fumus öó habemus appetitum propriæ uoluntatis, «tH, , ^®’^®^^^®^cium.Vt enim liberum poftideamus arbitrium,ói uel ad bo ?^®^^*” paftem declinemus propria uoluntate, eiuseftgratiac,quinos ^^T*^”* ^ ^^ nmilitudinem fui tales condidit. ATT. Nulli ó Critobule duz ^fniu 1^ ^^^ lt;^unlt;^a pendere iudicio,qui creator eft omnium : gv quiequid haz (j^ i’wus beneficio deputandum. Sed quæro,hoc ipfum quod Dei afteris graz ’^^^’^^^^ beneficium : an in fingulis rebus pûtes elfe quas ^ni’^’’*^ ^*^’^^*’ ’^^'''■^^ *^ omnibus utamur auxilio : an femel ab eo liberi arbitrq Ut(lr^’’!®®'’’*ïo^“ntate uel uiribus agamus quod uolumus:Noui enim plerofque ^i’Qu '’'*^^^ ^^* cunda referte gratiarn,ut no in partibus,fed in genere : hoc eft, Cbl^’^*’^ß**g«fts’f€bus,fcdin conditione arbitré intelligant poteftatem.
* 'des ■ ** ^^ *^ ^^’^ autumas,fed à me utrunqs dicitur:ut 06 Dei gratiæ fit,quod liât ^°''^*'' l'amusé per fingula opera, illius adminiculo fulciamur. ATT. Conz lie I f^'^*'^^^’’nos, in bonis operibus poft propria uoluntatem,Dei nos niti auxigt; ’ ''flails diaboli. c R i T. Confiât,£lt; fuper hoc nulla contentio efi. ATT. Male: lt;liLp/^'”!^’’l“*P®’'®’''S“''^® ^‘^^ ’ï“^® agimus,Dei auferunt adiutorium ; 2lt; illud '^difi ’ ®‘^canit, Nin Dominus ædihcaucrit domum,in uanum laborant qui ^ canteamiNifi Dominus eufiodierit ciuitarê, frufira uigilat qui eufiodit earn: Hisd ^'^^^lt;^lt;lt;lt;^lt;'^modi, peruerfis interpretationibus, imó rifu dignis,ad alios fen^ gt;htti^^^9*^^’’^™t«ntur^ C RI T. Quid mihi necefte efi contra alios dicere,quum ’nj^ r ^’^^’^ ^^^^^^'^ ATT. Tuum refponfum cuiufmodi^Eos bene fentirc, ^ T T 'fv ^ ^ ^ * ^^ ^^æ ”^^ ^^g’^ neceffïtas,ut contra alios promam fententiam“:* ’ffe ^‘^P^^^oitfis ordo,Slt; ratio ueritatis. An ignoras,omne quod dicitur,aut Wr '**'^” ^^^ * ^ ^^^ inter bona,aut mala debere numerari : Hoc ergo de quo lt;tbir*^°^°’^^^ ^^^^ ^^^* ^^^ male,ingratis tibi fatendum efi. GRIT. Si in fingulis W^’’’®8^’^lt;^s,Dd utendum efi adiurorio;crgo £lt; calamu temperate ad fcriz ^ft?'’'’^ ''^*^^P^’^^lt;''™ pumice tcrere,manum^ aptare literis,tacere,loqui,fedez ^ntf-n®^’^^’’®»*^”^®’^^» comcdcre,ieiunare,flerc,rtdcrc, 06 caetera huiufeemoz ^’Icito^^**‘*“®''I^^®** poterimus f A T T. luxta meum fenfum non polïe,perz ^'^CülL^' ^ ^ ^ ’^‘ ^ lt;1^0 igitur liberum habemus arbitrium, SZ Dei in nos graz ^Hlib . ^’® ®® H^oc quidem ab fep deo polTumus facere: A T T. Non fi c donata ''’fd ^?^^®^ gratia,ut dei per fingula tollatur adminiculum. C R J T . Non tolli-8ien nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^tcaturae ex femel dati liberi arbitrij gratia conferuêtur.
a *^ *^^°’^ nifiper fingula ille me iuuerit nihil poifum agere,nec pro bo Iquot;lt;t, *M °P^’^^^'^® coronabit,nec affliget pro malis:fed in utroq; fuum uel reeiz (v’*® r’^Oibit auxilium. A T t . Die ergo fimpliciter,cur dei auferas gratiarn. ^^Jlt;lwd enim tollis in partibus,necefte efi ut ^ in genere neges. c r. Nonnego liti ’*?i^®“” lt;^^ ure à deo afteram conditü,ut per dei gratia meæ datum fit uolun «Wlacere quid,ud nó facere. ATT. Dormitat ergo deus m operibus noftris, femel
-ocr page 662-'614 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS
femel data Iibcn'arbftrtjpoteftatemecorandus eft, utinfingubs openbusflos^ uet,quum uoluntatis nofirx fit 36 proprij arbitrjj,uel facere fi uolumusjuelnonu cere fi nolumus. C r i t .Quomodo in cæteris creatuns condirionis ordoferuatun ficconcefia femel liberi arbitrrj poteftate, noftrae uoluntad omniaderdi^^ 'unt. ATT. Ergofut dxxi) non debeo à deo per lingula auxilïum deprecai^quodit^d meo datum eft mdicio C C R i T. Si m omnibus ille cooperatur, non eft eius qui adiuuat, imó qui in me cooperatur, præfertim quum abfqi eofeceKO«® poftîm. ATT. Oro te,non Iegifti:Non enim uolentis nelt;$ currentis,fed nullen/ tis eft deic” Ex quibus intelligimusjnoftrum quidem elfe uelle £lt; currere,fed uty®^ Juntas noftra compleatur 86 curfus,ad dei mifericordiam pcrtinere.’atqïifsn'erf?'^ 00 in uoluntate noftra £lt; in curfu liberum feruetur arbitrium,ÓC in cofumniationt uoluntatis QC curfus,dei cundapotêtixrelinquantur. ScilieetnuncmihiftfiP^ rum teftimonia replicanda funt,quomodo per fingula dei à fandis Bagitet'^^'^^' fium:06 in fingulis operibus fuis,illo adiutore 06 protedore uti deftderentXtg^^® turn P falterium, omnes iandorn uoces, nihil erit, nifi ad deum in cundis opt^“’ deprecatio. Ex quo perlpicue oftenditur : te aut dei negaregratiam,qiiainiol^w partibus:aut fi in partibus dederis,quod nequaquam te uelle manifeftiuncft)’^^ ftram fententia franfire:qui fie liberum homini feruamus arbitrium,ut deiP^^^^ guia adiutorium non negemus. C R i t . Captiofa ifta eft conclufio,06dedialeugt;^^ rum arte defcendens. Mihi autem nullus auferre poterit liberi arbitrij poteftatö”! ne fi in operibus meis Deus adiutor extiterit^non mihi debcatur merces/eda ƒ* in me operatus eft. ATT. Fruere liberiarbitrij poteftate, ut cotra deum amit^quot;^ guam tuam, 86 in eo te liberum probes,fi tibi liceat blalphemare. Verum fapet«®^ quid fcntias,nulli dubium eütóC præftigia confeifionis tuæ,apertiftîmaluceda^ runt.Nunc reuertamur ad id unde diiferere coepimus. Dkniihffi tibiuidewt^ quod cum dei adiutorio pauloante dicebas, pofte hominem nonpeccarefiuefr.''^^ perpetuu dicas, an ad tempus 86 breuer’C r i t .Superflua interrogatio eft Si^ ad tempus breue dixero:nihilominus referetur ad perpetuum ♦ Quiequid cnim 3 breue dederis, hoe concedes 86 in perpetuum. ATT. Quid diras non fatis inW“' go. C R i T. Ita ne durus es,utmanifefta non fentiasCA T T. Non mepudetndu^^ quod nefcio. Et de quo futura eft d^utatio, debet inter utrunq comenif^^^^ fenfum habeat. c R i t . Ego hoc aftero, qui poteft uno die fe abftinere apc^ato, pofte OC altero:qui duobus,pofte 86 tribus:qui tribus,poire86 trigintajatifl’ocor-dine pofte 86 frecentis 86 tribus miJibus,86 quamdiucunque fe uolueritabßin^f^’ A T T. Die ergo fimpliciter, pofte hominem in perpetuum effè finepeccato,fiuc^ lit.Pofiumus'neomnequoduolumusf crit. Nequaquam.Neg:enimP°“^ quiequiduoluero:fedhociolSdico,hominê finepeccatopofteelTejfiuclit.AT^; (^uæfo ut mihi reipondeas. Hominem meputas,an beluamCC R i T. Sidetea^m gó,utrumhomo,anbeluafis,ipiêmebeluamconfitebor. ATT. Siergofutd/wy nbsp;nbsp;nbsp;j
homo fum,quomodo quum uelim 86 ütis cupiam non peccare,delinquot' CR^^’
Quiauoluntasimperfediaeft.Sienimuereuelles,uereutiq^nonpeccares. ATT.
fi qui uoluerint non peccare» ATT. interim ex meo tuo^ mdicio, 86 ego quiinitt'
rogo, 86 tu qui reipondes peccatores fumhs. c R i T. Sed poftumus non eiïefi^^
ne non uolumus. ATT. Da ergo qui maiorum noftrorum plene uoluerint 86po^
tuerint. CRiT. Hoe quidem non facile eft oftendere.Neq; enim quandodicobo'
min cm pofte efte fine peccato fi uelitjUliquos fuiffe contendoifedtimplicitapob^
effe fi uelit.Aliud nanep eü efte pofte quod Grxce dicit (flwttiar, aliud edeffeO^od
ipü appellant lt;^i§yaew. Poffum efte medicustfed interim non fum.Podum edel^
ber, fed necdü didici. Quiequid igiturpoiTum, Heet needu fiaij tamê ero fi üoh^era
-ocr page 663-LIBER PRIMVÎ ; nbsp;nbsp;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfl$
t^J ^‘ ^^’“^ f^^ artes, aliud id quod per artes eft^Medicina Si Fabrica, Si artes cae tçj?®®^'®^*** pluttmistfine peccato autem efle perpetuo,diuinæ folius eft po _ ^^isJtaq: autda exemplum, qui abf(^ peccato fuerint in perpetuum:aut fi darc e/^®*^’^®*’^*^®’’^ imbeciUitatem tuam:ói noli ponere in coelum os tuum,ut per f^ ^°^tffepofre,ftultorüiUudas auribus.Quis enim tibi concedet,pofle hominem 2«^^?®lt;Ïnullus unquam hominu potuerit ^ Ne tu dialedicis imbutus quidem 'öienimpoteft homo, non poffe tolIitur.Si autem non poteft,polTe fubuertitur» U^^^^^cdeuiihi aliqucm potuifle,quod fieri potuifie cótendis:aut fi nullus hoe k ®^®uitus teneb eris,nullum pofle,quod poffîbile iaditas. Inter Diodorum SC foi ^ n^^fiffimos dialedicos î»^ xJuveJ-rDv ifta contentio eft.Diodorus id dgt;cit,quodaut fit uerum,aut futurum fit. Et quicquid futurum T fieri neceffe elfe.Quicquid autem non fit futurum, id fieri non poffe. Chryfip j. Utro êé qua non funt futura,poffe fieri dicit : ut frangi hoc margaritum,etiam r ’'unquam futurum fit*Qui ergo aiunt,hominem pofte effe abfq; peccato fi uez 5®onpotennit hoc uerum probare, nifi futurum docuerint. Quum autem futura bt^^ '^°”’®’^’^ Maxime ea quæ nunquam fada funt : perfpicuum eft cos id ^^m dicere, quod non fit futurum : Ecclefiafte hanc confirmante fententiam; njy^*®^“® ^^’ iam fadum eft in priori feculo. C R i T . Oro te, ut hoc qu^j l’®®^®^®’P®ffll’ilia Deus mandata dedit,an impoffibilialt; ATT. Cerner nius ’^^^^’^‘^ut aller tio.Sed de hoe in pofterioribus differendum eft,nedum mi fee D .^uxftionibus quxftiones,obfcuram audientibus intelligêtiam relinquamus» •niuft^^’r ^^“’’ ^®^ quod fatemurtpoffibilia deum dedifte mandata,ne ipfe autor lueta*^ '*^’ ^ *^ uxigat fieri quod fieri non poteft : nunc illud impie quod propos amfi*’^^^^®®^^ ß**^ peccato effe,fi uelit. Aut enim dabis eos qui potuerut: poffe^^^^ potuit,liquido cofiteberis hominem in perpetuum uitare peccata non t fide *■ ^ * ^ • Quoniam urges me,ut dem quod dare non dcbeo:illud quaefo conz qiiD5'’?^^®®Mws dixerit, Facilius camelum per foramen acus intrare pofte, itita a ®’’‘®’’^’*“M cœlorum. Et tarnen dixit fieri poffe, quod nunquam faz fork ^^’.^^^ snim camelus unquam per foramen acus ingreffus eft. ATT. Mi^ Him °”’*’^^’’’P’;udentem propofuiffe teftimonium,quod contra fe faciat.In hoc ez '’'Oib^*^^^^^^^” poffît,d.idum eft: fed impolfibile impoftibili coparatum. Quoz ^ieh ^’™ ^^quot;’^^“^ ^0®’ poteft intrare per foramen acus : ita 00 diues non ingre-% '^’^?^^ cœlorum. Aut fi potueris oftendere,quod diues ingrediatur régna tit«?'”* æQ^itut ut ÔC camelus intret per foramen acus. Nec mihi Abraham SC ^1«^^’!®® *®^^^^’^^ Teftamento diuites legimus,exemplo proponas,qui diui-lt;11«^^?^“®*’’*^^ ccelonnn,quum ipfis diuites ad bona utentes opera, diuites ^' a '*”'’^^‘ *®® quum non fibi,fed alqs diuites fuerint : SC difpenfatores magis «jq^ '®‘l*’*ttcs appellandi fint. Sed nobis Euangelica perfeeftio requirenda eft: |i^1j^^’’æ®Plt;^’'‘Si uis perfedus effe,uade SC uende omnia quæ habes,SC da pan ^Uo^’^^^®’ ^'^ft“^’’^ *”^‘ c R1T. Dum nefeis,proprio captus es laquco. ATT, * C Ri T. ExfententiaDominiafteris poffehominemefteperz Ptfib'’^**’^® cuim dicit: Si uis perfedus effe,uende omnia quae babes, SC da pan ^^fcquere me:Oftêdit hominem,fi uoluerit SC fecerit quæ præcepta ’’tcali ^^eperfedum. att . Validiffimoquidempugno mepercuffifti,ita Me/^**”^*^”^^ oculos obuerfari cœperit:fed tame hoc ipfum quod dicit:Si uis ‘^’‘^'ti.ir,qui non potuit:imó noluit, SC idcirco non potuit. Tu auz ^ . cmihi,quiSC uoluerit SC potuerit:quod nuncpoUicitus es. c R i T o B, ^Dol?’”* ®^ cogit neceffitas oftendere, qui perfedi fuerint : quum perfpicuum ^f ^.^^^^’'f'^^°s,ex eo quod uni à Saluatore fit didum, SC per unum omniz A T T i C vs, Tergiuerfaristineodemlutohæfitas.Aut Me^^°^ P®’cft fieri, aliquando fadum eft : aut fi nunquam fadum eft, fieri non ^iiin^°''^^^^’ ^^'TOBVLVS, Quid ultra differo f Scripturarum autoritaz étendus es.Vt caetera intermittam : nonne his duobus teftimonijs tibiimpoz
netuï
-ocr page 664-XDVERSVS PELAGIANOS
61^
netur fikntium,in quibus lob 66 Zacharias Helizabetlt;^ laudantUfCNificmfl’^ lor in lob ita fcriptum eft : Homo quidam erat in regione Hus nomine lob: et c*^ homo illcucrax 84 fine crimine,uerus dci cultor,abftinens feab omniremalact tcrum:Quis eft qui arguit iuftü meum fine peccato:84 loquitur uerbis fuisper^ ranciamnn Euagelio quoc^ fecundum Lucam : Fuit in diebus Herodis régis w s facerdos quidam, nomine Zacharias, de uice Abia,86 uxorilli de fiJiabus Aaron» 04 nomen illius Helizabet.Erant autem ambo iufti ante deumjincedentesin omn bus mandatis 84 iuftificationibus domini,fine querela. Si uerus deicultoreft,ot® maculatus,ac fine crimine: 84 qui ambulabant in cundbis iuftificationibus doming iufti funt in confpedu eius:puto quod peccato careant, 84 nulla re indigeantjqu* ad iufticiam pertinet, ATT. Propofuift; teftimonia quæ non de alterius fcnpiurï loco,fed de proprijs libris abfoluta funt.Nam 84 lob poftquam percuffus euphg^ multa,aduerfus dei fententiam, prouocans eum ad indicium, dixilfe conumotur, Atq; utina fic iudicaretur uir cum deo, quomodo iudicatur filius hominis cum lega fuo.Et iter um: Quis mihi tribuat auditor? î ut defiderium meum oinmp®*®® audiat,84 librum fcribat ipfe qui iudicatCEt rurfum: Si enim fuero iuftus,osmeuin impia loquetur : 84 fi abfep crimine,prauus inueniar : 84 fi purificatus niuc etlow manibus, fatis me forde tinxifti:execratum eft in me ueftimentum meuffl.Etde charia fcriptum eft:quod angelo natiuitatê filif pollicentc dixcricVndehoclaa » Ego enim fum fenex 84 uxor mea proceftit in diebus fuis:ob que ftatim fileno co dcmnatur:Eris tacens 84 loqui non poteris uh^ ad diem quo fient didifti uerbis meis quæ impîebûtur in tempore fuo. Ex quo perfpicuum duo quidem 84 immaeulatos dici:fed fi negligentia fubrepferit pofte conciderc:8t ƒ per hominem in meditullio pofitum, ut 84 de uirtutum culmine ad uitia ddaba , 84 de uitfis afcendat ab fublimia:84 nunquam eum efte fecurum, i^d fempetW^ re in rranquillirate naufragiumtac per hoc hominem fine peccato efte nopon^ ^ cente Solomone:Non eft homo iuftus fuper terram,qui faciat bonum,St nou p ' cet.Et eodem in regum libroiNecp enim eft homo qui non peccet:ac beato vau^. Dclitfta quis intelligit,ab occultis meis munda me, 84 ab alienis parce feruo wo^^ iterum : Ne intres in indicium cum feruo tuo, quia non iuftificabitur in con pc^^^ tuo omnis uiuens.EtmuIta aliaquibus feripturæ fantfiæ plenæfunt. ^ V^^od ergo refpondebis ad illud exemplum quod ponit cuageliftaloannes.’Scimns q omnis qui natus eft ex deo non peccat:ied generatio dei conferuat e5,24m g non tangit eumCScimus quoniam ex deo iumus,84 mundus totus “**’”y °Ly tuseft. ATT. Parparireferam,84paruameuangeliftæepiftohni,ftlt;^“’’® fum tuum docebo fibi efte contrariam. Si enim omnis qui natus eft ex deo,p turn non facit,quoniam fernen eins manet in eo:84 non poteftpeccare,qoia e natus cft:qua coniequentia idem in eodem loco loquiturîSi dixerimus catum non habemus,ipfi nos feducimus,84 ueritas in nobis non nem, hæfitas atœ turbans.Audi eundem euangeliftam: Si
ftra,fidelis 84 iuftus eft, ut dimittat nobis peccata noftra, 84 mundet nos ab® niquitate.Tunc ergo iufti fumus,quSdo nos peccatores fatemur : Óiiumoari non ex proprio merito,fed ex dei confiftit mifcricordia,diccnte fanefta fenpwra-ftus accufator fui eft in principio fermonis.Etin alio loco:Dic tu peccata tua, ftificcris. Conclufit enim deus omnia fub pcccato,ut omnibus mifereatur. t ^^ hominis fumma eft iufticia,quicquid potuerit habere uirtutis,non ^^quot;iP^rLgn fe,fed domini qui largitus eft.Qui ergo natus eft ex deo,non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jAmp
dei manet in eo;84 nó poteftpeccare,quia ex deo natus eft.Sed ejuiainagro nico dormiente patrefamilias mimicus homo zizania fuperfeminat, amp;nbsp;y®^ bono,dum nefcimus,Iolium auenasqj fteriles iator noefturnusinterferifweop bola ifta euangelici patrisfamilias formidanda eft : quipurgat aream, ^?^’^ horreis condito, paleas uentorum flatibus diipergendas 84 urendas J^jbus^^ hnquit. Vnde 84 m Hieremia fcriptum legimus: Quid paleis ad fr“®^“^’®^jng$ nbsp;nbsp;j
-ocr page 665-^«Wit
LIBER PRIMVS
^'’’'^ H ^^^^^ ^ frumento m confummatione feculi feparantur^Ex quo apz ^'’^'^friZ ^^^ ^^Ï^^® *^ corpore ifto mortali, mixtos elle cum tritico. Quod fi opz ^'^fïm^^*^^ ^®”*^ * ^^ ^o^ poteft peccare,quia ex deo natus eft: audies,2lt; ubi ^*'''%a t?”5°^’”*^*'*®» Si ehim i'deo non peccat^quia peccare non poteft, h'beru ^’«€.0» ^'^’^^ ”^^^^^^^’”' noftrum fier,fed naturae bonum quæ peccata no ^'^«Dot * ^ ^udum facthora propofui,ut te ad maiora ex er eerem, quid ad illud ^'''^^(j ^^’^'^^^ quamuis fis ingeniofus,nuna ualebts arte fubuertere C Primum ?’’‘oui j^^^^” teftamento,deinde de nouo. Veteris teftamenti princeps Moyfes ^«(Ïuj o^inus atqj faluator.Moyfes loquitur ad populutPeifedi eftote i'n conz ^eßis'^”'T* ^^* ’Jcftri.Et faluator ad apoftolos: Eftote perfcA ficut pater uefter '’'®UiSßP^”^*® eft.Äut enim polfibile eft audiétibus facere quod Moyfes 00 do/
fi impolTibiIe eft, non eft culpa eoru qui obedire non poP ^Srumf^^'^^P°®®’^*^P’^æ“P**’‘ ^'^'’^ • Hie locus apud imperitos, SC feriz '’’quot;nitu . ^’^® meditationem ufumq; 8lt; fcientiam non habêtes, uidetur opi ''’’‘^ttioti^’^’' ^^°’^f‘^ blandiri.Cæterum difculTus facile foluitur.Et cum teftimo/ ^'^loro ^^’^^’” ^n® comparaueris teftimonqs, ne fibi fpiritus fandus pro qualiz *^’Mvir*^ ^ temporum uideatur elfe contrarius, fecudum illud quod fcriptum ^'f'^ocL^P^^y^^*^ filuocat in uoce cataradarum tuarum : tune ueritas apparcz ^^f'Meeled' ^’^*^^’^ P®®^^fl*^ praecepiffe dicentenuEftote perfedi ficut pater uegt; ^W ^P®’^*^*^® eft, 00 tarnen apoftolos non fuifte perledos. c R i T. Non di ^^ fed °^* fccerint,fed quid Chriftus praeceperit. Neq; enim culpa imperanz ^'*^''^De *^i°’^^’^ fi”’ audierunt imperium, quod utiq; potuiffe fieri ex iufticia eius
ATT. Pulchre.Nolo ergo mihi dicas poffe hominem quot;^^^1;^° ^^^ ^^ '*^*^’^^‘^ poffe hominem id effe quod apoftoli no fuerunt .CR. ^'’®pol(t’'””quot;‘^putas,ut audeam hoc loquiV ATT. Licet non loquaris,tamen ex ‘ l''’tcfteff°k^ ’:ua,ipfa confequentia óf rerum ordine inuitus hoc lo quer is. Si enim *'quot;1'^30 Q 1quot;^° ^^^^ peccato,quod apoftolos no fuiffe perfpicuum eft: poteft effe ^’fperf cQ°' homo, ut taceam de patriarchis óf prophctis,quorum in lege non • V^^’^’^’^^oundum illud Apoftoli : Omnes enim peccauerunt,amp;f indi-quot;lefu *^^^’gt;wftificati gratis per dei gratiam,perredeiTiptionem que eft in Chri f^^ß ec1'*^P’’®P°^“*^ deus propiciatorem. c R i T ♦ Hæc argumentatie tortuoz Motel ^^“pheitatem inter philofophorum fpineta concludens. Quid
Mita g , ^’o*Quid Platoni 86 PetrofVt ille enim princeps philofophorum, ’'^W ° fl ’^ f^'^ ’ fuper quem ccclefia domini ftabili mole fundata eft : quac '’’'^oE *ƒ huminis,ncc ulla tempeftate concutitur. ATT. Rhetoricaris,0f dum '^*^^1^'^ P^^®^®phtam,ad oratorum caftra tranfcendis. Verum audi quid idem j Map ^f^® * Define communibus locis,domi nobis ifta nafcuntur. C R i T . *’*Mtnd °^*^®’'^^ ^^’’''^hus oratorum tumor,quorü definitie eft,dicere ad per/ *’*’Him ^*’’^^^O’^oiodate,fed puram puro fermone quærimus ueritatem: aut doz f''quot;gt;nn^^^ '’’’poftibtlia præcepiffe, ut fint in culpa qui poffibilia non fecerint:aut ^'^f fieri,non eos qui impoffibilia non faciunt, fed eum qui impoflibilia '^®^M/^^æ^^ '^^^^^ dieftu fit,conuinci iniufticiæ .ATT. Video te contra mores ’’^^im ”’^’'^^’’ 'quot;fie coinmotum,0f propterea argumentari definam. Sed parum/ ^Onny-^^S^hojquid deillo Apoftoli loco fentias, quem fcribit ad Philippêfest *PpteVf ^^^P*’^^^'^”’ perfedus fum.Perfequor autem fi. comprehends, in quo ’''‘niaiif*' ^^ ^'^'^ ^ Chrifto. Fratres,ego me needum arbitrer comprehendifle.Vz ^ßtomZ^P^fierioru obliuifcens,ad ea quæ priera funt me extendens, iuxta pro ^quot;Perf A^y°''^'^hrauium fupernæ uocationis dei in Chrifto lefu. Quotquot erz ^c$te^ '’”°^ Lpiamus : óf fi quid aliter fapitis, hoc quoqi deus uobis reuelabit: Sto*^^** k^^^^’'^ ^^'^^ dubito,óf nes breuitatis ftudio praccerimus.Dicit ie nee MóEdP ^*^^^^ ’^eqtiaquam effe perfedum, fed inftar fagittarij ad propo.-Itfigitt H^'*”’*^^'’l^d*’'*gerc,qucm fignificantius Græci a-ns^nii) nommant, quot;nbsp;» ad partem declinans al£eram,imperitumoftendatfagittarium. Etafferic
g g prêtez
-ocr page 666-^i8
'ADVERSVS PELAGïANOÎ
practcritorum fe femper obliuifd,óó ad priora femper extendùperquæ dócetprïf^ 4 renra negligcnda 86 turura cupiendaïut quod hodie perfectum putauûjdum ad ^s flora ÔC priora ex rend itur, eras ïmpcrfcdfuin fuiffc conumcat : arq; ita per fing«'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
graduSjdum nüquami'n ftanone/ed feinperin curfueft,imperfedS doceaf^q^®^ homines putabamus ede perfeëhim,folam^ perfedionem Sc ueram lufttoani^« tantum uirtutibus coaprandam. Secundum propofitum,inquir,perfcquoradDra/ uium fupernïc uocationis dei in Chrifto lefu. O apoftole Paule,ignofcemihiqn^i homunculo mea uitia confitêti, fi audader interrogem.Dicis tenecdumaccepint, 8lt; needum comprehendine,8ó needum ede perfedumtSe prxteritor3fenipctO‘’‘' uifci,8ó ad priora te extendi, fi' quo modo pollis occurrerein refurredioneniornio rum,8lt; confequi brauiu fupernæ uocationis.Et quomodo ftatim inferslQuotquoC ergo perfedi,hocfapimuSjfiuefapiamus. Diuerfaenim funtexempIan'a.Etqui£i fapimus,fiue fapiamusCnos eße perfedosccomprehendifTe quod non comp^hea dimus,accepifie quod non acccpimus,efle perfedos qui nondum perfeÄ/u’nus» Quid ergo fapimus, imó quid iapere debemus,quipcrfedï:inonfumus ftaptnr-' d'os nos eße confiteri,ôd needum compreßendißc,needum aceepifie.
minisucralapientia,imperfcdfumeße fenoße:atque,utiraloquar,cundorumin carne iußorum imperfecta perfedlio efi,Vnde 06 in Prouerbijs legimusiAdintcW gendam iufticiam ueram. Nifi enim eßet 6lt; falfa iufticia,nunquam dei ucraiufiic» diccretur-Et in eodem Apoftoli loco fequitur:Et fi quid aliter ientitis,^ liocuobiï deus reuelabit.Rem nouam audio.Qui pauloante dixerat,no quia fam accept,auf iamperfcdlus fum:Sd uas elcdionis,quipro confidentia habitantis in fe Chrift’® 1 debat foquit An ex pen mét urn quæritis eius,qui in me loquitur Chriftus,6i tainen nbsp;nbsp;nbsp;1
fimplicirer fatebatur fe non efiê perfcclum;nunc quod fibi proprie denegabaf,imt
tit in turbam,iungitlt;p fe cum cæteris,8d ait:Quotquot ergoperfedi,hocïapiainiK.
Sed qua ratione hoc dixerit,exponit in fequentibus4Hoc,inquit,fapiamu5,qw gt;^ö
iumus fecundum humante fragilitatis modulum eße perfedi,necdum nosacccptl • I fe,needum c0prchendiße,necdum efleperfedï:os.Etquianecdumpcrfcdiïu^^^gt; I £lt; forfitan aliter fapimus,quàm pofcit uera 66 perfeda perfediotfi quid aliterfapf
mus, Óu aliter intelligimus,quàm dei habet feientia, fid hoc nobis deus reuehhettf
iufticias, fid duos timorés. Primam perfedionem fid incoparabilcm ueßtatem per/ 1 fedamtp iufticiam dei uirtutibus coaptandam.Secundam autem,quæ compedt^ I firte frugalifati,iuxta illud quod in Pfalmis dicitur,Non iuftifi'eabirur in Wpcc™ I tuo omnis uiuens:ad earn iufticiam quæ non comparatione, fed dei feientia dicitur nbsp;nbsp;nbsp;I
eße perfeda. Job quoep fid Zacharias fid Helizabet iußi didi fünf,fecundum c^ni
iußieiam, quæ poßit in iniußieiam aliquando mutaritfid non fecundum
nunquam mutari poteß;de qua dicitur,. Ego Dcus,8d non mutor. Ethoeeß^“
Apoßolus alio loco fcribit:E tenim non eß glorifie arum, quod glorißearum eftP’'®
pter cxcellenrem gloriamtquod uidelicet legis iußieia ad comparationem Euange
licæ gratisquot;,non uideatur eue iußieia. Si enim, ait, quod defiruif gloriofum en,mul
to magis quod permanet, erit in gloria.Et ifcrum.'Ex parte icimus,£d expanf P’'^
phetamus.Quum autem uencrit quod perfedum cß,defiruenturilla qua ex parte
funt. Et uidemus nunc per ipcculum fid in aenigmate, tune autem facie ad faen^;
Nune cognofco ex parte, tune cognoßanr ficut QC cognitus fum.Et in Pfalwn*™
inbihs fada eß feientia tua ex me, confortata eß, SC non potero ad earn. Etitemm»
Exißimabam cognofeere,hoc labor eß in eonipedumeo, doneeintweaminbt^
mo à feientia.Et idem Paulus apofiolus:Fatuum,inquit,dei fapiendus eil hominy
bus. Et multa alia,quae audio breuitatis omitto. CRiT. Argute quidem mif^^^
ce,memoiiterlt;^ dix.iüi.SedlabortuusSiCmultiplextefiimonioiumreplicatio,mex i
-ocr page 667-^Pijji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;#1^
?Ä1 enfin ego hominem deo comparo, fed alijs homfnibus,quorum ’'''’Poteft ^ff ^^«m dederit,poteft effe perfedlus. Ac per hoc quado dicitur, hoz p^’M '^^ ^''^^ peccato fi uolueht:iuxta menfuram homfnis, non iuxta def diet ÂlnJ^t^^’^^^^o^Pîiï^tt’oÂcnuflaQrcaturapoteftcflèpeifcda« ATT . O ^'lum^æ^ ®®quot;®’'^® mecum facis.Et ego enim hoc fenno, nullam creaturam ^«ah’^p^’” ^°^^'^’^™^^^’^4 fuftieiamjpofle effe perfedam.Caeterum alium j^efl* P ’^ ^*W€rüs effe in hominibus iufticias, nulli dubium efttSC uel maz ’*H)8n ’?® ^^^ minorem:2lt; tarnen fecundum ftatum SC menfuram fuam pofz j^u °®®^’s qui aliorum comparatione iufti non funt.Verbi gratia, Paulus ^ïdl*^^® ^lcdionis,qui plus omnibus apoftolis laborauitmtiq? iuftus erat,fcri '''^f car ®’®^^^™‘Catamen bonum certaui,curfum confummauqfidem feruaz ^Mü ^''®'’^po^’^ta eft mihi corona iufticiæ, quam redder mihi Dominus in illa i^er '’S^^°’' folum autem mihi, fed omnibus qui diligunt aduentum eins» ^8(q„ ^ Pimotheus difcipulus eius 8lt; imitator,quem docet quid agere debez '■^^^^^ uirtutum.Putamusne unam 06 eandem in utroq^ fuiffe 'Mon’f °** P’^® habere meritorum eum qui plus omnibus laborauit f Multae *^^gt;nu^^ ^^”^ ^P-^^ pattern,quia 8lt; merita diuerfa. Stella à ftella differt in clarita/ ^*^11 (l° ^^^’^^'æ corpore,membra diuerfa funt.Habet fol fulgorem fuum,Iuna ^^^cu fK ^^''^^’'^^ temperat,2lt; quinq: fydera alia quæ uocantur errantia,diuer ’'’'’^ei fi ^’wuinibus coelum peragrant.Innumerabiles funt aliæ ftellæ,quas ''^'l’^ïdj ^^^®to cernimus.In ungulis diuerfa funt lumina,ÓC tarnen in fuo uz ^'''^Pote^^™^^^^’*^ ^’^”*^^’^^^’^*- comparatione maioris perfedlione careat. In ^Vnï^^ ^^*^ membra diuerfa funt, aliud oculus,aliud manus, aliud pes az ’’’^iw’ ^^poftolus dicit: Non poteft oculus dicere manui,no es mihi necefz MoJi? ’^^’^^'^ caput pedibus, non defidero opcram ueftram. Nun quid omnes az ^liaß'®^^”*^®®***^^ prophetacCnunquid omnes m a gift ric nunquid omnes cun '''«liito^”\’^^®®» nunquid omnes donationes habent fanitatumCnunquid om/ ^Om ' ^^^furfnunquid omnes interpretantur ^ Aemulamini dona maidz I^»tu'^ 1^^^*” ^æ^ óperatur unus atep idem fpiritus, diüidens propria unicuiep ’^’’hb/ ^’^'^quo diligenter attende,quod nó dixerit, fecundu quod unumquodqj ^of'’“' ^^P*^^^d lecudum quod ipfe uult fpiritus. Neej enim dicere poteft uas into jj'’* j’ q^^^'c ita uel ita me fecifti f An non habet figulus poteftatem de eodem '^ïm 1 ^'^ ^^^^’^^ ’^ honorem,aliud in contumcliam^Vnde confequenter adiez ^1^ ’®^‘ ^°^^ maiora : ut in fide 6C induftria plus caeteris charifmatibus hàz ’ ’^cliorcs(.]5 fimus his qui comparatione noftri in fecûdo uel tertio ^dj- ^’^^•In magna domo uafa diuerfa funt,alia aurea, alia argentca, æneà, ^lto'^^‘ï’®^^®n fecundum modulum fuum, cum æneum uas perfed:S fit, tiojig ƒ ^^^^afgentei uafts imperfectum dicitur: rurfumcj argenteum aurei colla ^ïd ^r*^ cfi. Atque hoc modo,dum fibi inuicem comparantur,imperfecta Si ’•lUÿ ^ '’^^onmia. In agro terræ bonæ,ex una femente tricenahus 06 fexagenaz ’gt;ft,5( 5^®,^*“® fructus exoritur: ipfis numeris indicatur impar effe quod nafci *^^° genere perfecta funt fingula. Helizabet 06 Zacharias quo tefti ^^^t$Ä^^-* ’^P^’^ctrabili uteris clypeo,nos docere poflungquato inferiores funt P^Ocla ^^’^'æ’natris Domini fanctitate,quæ confeientia in fe habitantis dei libere . ^ ®''^ ^ ^°^ beatam me dieet omnes generationes.Quia fecitmi-Ptto. •‘ï^*P°^®*s eft,06 fanctum nomê eius.Et miiericordia eius à progenie in ^•Mb*^^^'quot;^^^^^^^ eum.Fecit potentiam in brachio fuo. In quo animaduerte, Sc ^^^^^ ^^ ^^^ dicat,non proprio merito atcç uirtute,fed Dei in fe habitantis blij f’ï^ • Ipfe quocß Ioannes,quo maior non fuit inter natos mulierum,parentiz ^h**’”^°’^ ^’N®^ enim folum hominibus,fcd 06 angelis teftimonio Domini ^^”^^^ ^^1 ®®^* hominibus erat maior in terra,minimo in regno ^*di^™'°°’^ ^^'^^ perhibetur. Quid mirum in collatione fanctorum,alios effe fes,26 alios inferiores, quum econtrario in collatione peccatorum hoc intelz gg »
-ocr page 668-620 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;,
Iigi pofliï 5* Ad Hicnifalcm didtur, quæ multjs peccatorum craKöftfow j busjuftificataeft Sodoma ex te:non quod Sodoma per fe lufta ^^^’^^æ'^f^dauci^ collapfa cineres,audit per Ezechielem, Sodoma reßituetur in annqunm. 'i^^^ lt;omparatione fcelcratioris Hierufalem,hæc iufta uideaturJUa cnim dei W ^.^^^^ cidauit,hæc propter abundantiam panis amp;c per luxuriæmagnitudineexct _ dum libidinis.Publicanus in Euangelio,qui percutiebatpedus,quan dit j^ gitationum peffîmarum,2lt; confeiêtia dclidforum oculosnon audebatatto ’j^ perbientis pharifæi coUatione fit iuftior. Et Thamar fub fpecie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfßia
dam,ÔÔ ipfius fententia qui deceptus eft,meretur audirc,Iuftifîcata
gis quàm ego. Ex quibus omnibus approbatin',non folum ad comparatio nbsp;nbsp;^
uinæ maieuatis homines nequaquam efle perfedos, fed ne angdommqw |^ ' cæterorum hominum,qui uirtutum culmina confeederunttquum K tu Q^ jj^z es akerius coUatione, quem imperfectum efle monftraueris,rurfuni jjf nul eunte uincaris,ac per hoc non habeas ucram perfedionemtquæ fi P^“ p^ Jareindiget. CRIT. Etquomodo Atticead perfedioncmdiiiinusfciiti^F^ cat:' ATT. Hac ratione qua dixi,ur fecundum uires noftras unufquifi^ß® tjj/ quantum ualuerit extendatur:fi quo modo pofiit peruenire,8C comptcb^, i^p uium fupernæ uocationis. Deniep omnipotês deus:cui docetÄpofto'us’^'^ penfationem carnis afiumptae fubqeiendum filium,ut fit deus omn’^*^ j^fiji perfpicuedemôftrat fibi cunCta efle fubieda.Vnde 86 Propheta f“^'^^?^j^tfi in finem præfumit,dicens : Nonne deo foli fubieda erit anima mca iamp .j^^j; eft falutare meum.Et quia in corpore eedefie caput Chriftus cft:q«ibuwa® « repugnantibus membris,uidetur corpus quoep capitinon elfe fubiedu®; ^^ patitur unum membrum, compatiûtur omnia;8v totum corpus,dolore uni ^^ bri cruciatur. Quod dico ita manifeftius fier, Quamdiu habemus
in uafis fidiIibus,Slt; fragili carne circumdamur,imó mortali 86 ^^oWd^lLjiis- ^ elfe nos credimus,fi in fingulis uirtutibus partibus^ uirtutum deo^ub'^d ^ Cum autem mortale hoc indutum fuerit immortali ta te, SC corruptiuuinl’® jü ruptione ueftitum,amp; abforpta mors fueritin Chriftiuidoriaituncdcuset* ^ in omnibus,ut non fit tantum in Solomone fapientia,in Dauid animint^ ^^^^j,,} • in Elia 00 Phinecs zelus,in Abraham fides,in Petro cuidicium eftiSifflOfl , ^J amas me,perfecta dilediopn eledionis uafe ftudium prædicandÉÔdnt* jfU} bina uel trina : fed torus in cundis fit,Só omniuirtutu choro,fandonMn® ^ glorietur,Só fit Deus omnia in omnibus, c r i t . Nullus ergo fanctori't”’ '^^c diu in ifto corpufculo eft, cundas poteft habere uirtutesf ATT .Nullus,q“ ^^^,0 ex parte prophetamus, 00 ex parte cognofcimus. Nee enim pofTunt j„ódu omnibus hominibus,quia non eft immortalis filius hominis.CRi T-ttq j^ ïegimus:Qui unam habucrit,omnes uidetur habere uirtutesf A T T. 1 ^’^^jjoicf ne non proprietate. Neceffe eft enim ut finguli excellant in quibufdam,^ U(j/ hoc quod legifle te dicis,ubi feriptum fit nefcio. c R i T. Ignoras bancplw^g^yid rum efle fententiam. ATT. Sednon apoftolorum.Ncq enimmihieui^’^j^^c^f) Ariftoteles,fed quidPaulus doccat. c R.Obfecrote,nônneIacobusapoiW bit:qui inuno ouenderit eum efle omnium reumC ATT. Ipfelocusfe*^«1^^ tur.Non enim dixit unde cœperat difputatio, qui diuitem pauperi in tulerit,reus eft adultcrq uel homicidtj.In hoc enim délirant Stoici,pariacoU ^ tes efle peccata. Sed ita:qui dixir,non mocchaberis,dixit Ôt non occidcs:^^quot;^/ non occidis,mœtharis autê, fadus es tranlgrelfor legis.Leuia cum kuibuSi^j .f-; uia cum grauibus comparantur. Nec ferula dignum uitium gladio uindio® ^ nec gladio dignum fcelus,ferula coercendum. c R i T. Efto,ut nullus ^^^^° ^^cf nés uirtutes lia beat; hoc certe dabis ,'in eo quod poteft facere fl fecerit, f*’%f -drum. A T T. Non tenes quid fupra dixerimf CRiT. Quidnamilludeui^ ,g, Perfectum efle in eo quod fee it; Sc imperfedum in eo quod facere non pofi^^jj^ Sed ficut perfedus eft in eo quod fecit, quia facere uoluit:ita 8f in 00 per q^^^s
-ocr page 669-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éti
eft,quianonfecicpcrfcdum effepotuiffe,fi facercuoluiflet. A T TIC» ^tó ^ ”°^.^^^^ facerc quod perfedum cftCAut quis non cundis cupiat flore/ difta ^™^^ ’ ^^ totum requiris ab omnibus,toUis rerum diuerfitatem SC gratiarS Om *’^^ ’ ^ ^’’^^^®”® artificis uarietatem, cuius facro propheta fonat carmine; mf ^® (*P*®®^ïi fccifti.lndignctur lucifer, quare fulgorem lung non habeat.Lu jjjj 'Jperfuis defedibus SC labore caufetur,cur annuum folis circula,fingulis mem no^h^^P’^^^'^°^ ^^^’^^^^^ *1^‘*^ offenderit,ut lunæ curfu tardior fit. Clamemus SC ^^^ homunculi quid caufæ ex titer it, ut homines SC non angeli fadi fimus : quan^ lt;’^«©quot;, de cuius hæc fonte procedunt,omncs rationales creatu/ ’''luo afferat iure coditas, ut inftar quadrigarum SC curruum de carceribus ex/ lenh ’^’”^^° ^P®^® “^^ corruant,uel praeteruolent,SC ad optata perueniant.E* inc ^^^æ®*ohXSC gryphes in fua grauitaté caufentur,cur quatemis pedibus juu j^^*'®“fc® culicesq, SC cætera huiufeemodi animarttia fub pennulis fez r ^^^^^^^‘^ aliqui uermiculi fint,qui tantis pedibus feateânt, ut innume hts fimul motus,nulla acies comprehendat. Dicat hxc Marcion SC omnes hac/ °P^’'^^^® illudunc. Veftrum décréta hue ufq perueniet,ut dum irtijciant deo,cur folus deus fit, cur inuiderit creatu: ®®’*^® cadem polleant maieftate.Quod licet non dicatis(nec^ enim tam ton I *^’’^^P®'^® P^g^^^s ^^o ) tarnen altjs uerbis Ioquimini,rem dei, homini priantes,ut fit abfq peccato,quod SC deus eft.Vnde Apoftolus fuper diuerfis in g ^hsgnttjs loquitur:Diuifiones donationum funt,idem autem fpiritus,SC diuiz hesminifteriorum funt,fed idem dominus, SC diuifiones operations funt,unus Qu^ft'^^^^’^^' °P^’^^^^’' on^^i^ fi' omnibus, c RIT. Nimius es in una atep eadem ji^ , ^® P«waderc coneris hominem uniuerfa fimul habere non pone, quafii 'huidfrit ,aut non potuerit deus proeft are imagini SC fimilitudini fuæ,ut in omz h^ refpondeat fuo creatori. ATT. Ego'ne nimius an tuCqui foluta proponis,SC ƒ hintelligis aliud elTe fimilitudinem,aliud æqualitatem, illud piduram, hoe efle staten». Verus equus camporum fpatia tranfuolat,pidus parieti hgret in curru. hanideifilio non concedunt,quod tu omni homini tribuis. Alp non audent per turn in Chrifto hominem confiteri: ne fufeipere in eo hominis peccata cogatur * Wipotentior fit creatio creatore, SC idipfum tantum filius hominis,quod dei fi/ 'hs-Aut igitur propone alia quibus refpondeam :aut define fuperbire, SC da gloria ^°' C R i T. Immemor es refponfionis tux, SC dum argumenta argumentis conne { \^P^rfcripturarumlatiflïmós campos infrenis equi liber täte baccharis: fuper ^'^æfi^ione, cui poUicitus es te in confequentibus refponfurum omnino ^^«i,obliuionem fimulans,ut ncceffitatem refponfionis euaderes. Scd ego ftulz . ^^hhoram tribui quod petebas, exiftimans oblaturum fpontc quod acceperas, honadmonitum reddere quod debebas. ATT. Nifi fallor,de poflibilibus man 1 nbsp;nbsp;ƒ isilatieftrefponfio.Pone igitur ut uolueris. c R i T. Aut poffibilia deus man
^hdedit,aut impofftbilia.Si poffibilia,in noftra poteftate eft ea facerc fi uelimus. quot;mpóffibilia,nec in hoc rei fumus fi non facimus, quod implere non poffumus. ^^P«hoc fiue poffibilia dcdit deus mandata, fiue impoffibilia : poteft homo fine ^tdto effe fiuclit. ATT. Quaefo ut patienter audias,non enim de aduerfario ui/ ’'i’n,fed contra mendacium quacrimus ueritatem.Deus poffibiles dedit huma/ ' nbsp;nbsp;nbsp;.B^htti omnes artes,quippe quas plurimi didiccrunt,ut taceam de his quas Grg
Q *w«(^j uocant,nos ad opera manuum pertinêtes poffumus dicere:uerbi gra/ '^)branitnaticam,Rhetoricam,philofophiac tria genera,P hYficam,Ethicam,Lo/ BRïm;Geometriam quoeç SC Aftronomiam, Aftrologiam, Arithmeticam, quæ SC
‘ nbsp;nbsp;Tæ Püttes philofophiæ funt.Medicinam etiam quae in tria diuiditur, lt;fgt;gt;yit«,(ti^o^ 4
1 t'iiiiTOext«/. luris quocp SClegum fcientiam. Quis noftrum,quamuis fit ingenio-1 nbsp;nbsp;® gt;poterit omnia comprehendere : quum eloquentiffimus orator de rhetorica SC
1 nbsp;nbsp;’Wisfcientiaàifputans,dixerit:Pauci unû poffunt,utrS(Ç nemo. Vides ergo quod
I nbsp;nbsp;nbsp;^s poffîbfle iufferitjSC tarnen id quod poffibile eft, per natura nullum poffe com
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£g 5 plets
-ocr page 670-ADVERSVS PELAGIANÖS
plerc. Dédit ftaque præcepta diuerfa,uirtutesq5 uarias, quas omn^s fi .jjjjjotf nonpofTumus. Arque itant, ut quod in alio, autprimum, auttotume jj^pctnf parte uerfetur:ôé tarnen non fit in cnmine,qui non habet omnuïn^c ^^ .jj^qiiv ex eo quod non habet,fed iuftificetur ex eo quod poHidet.Definit Apo* ^.(^(pfe lisepifeopuseffedebeat,fcribensadTimotheum:Oportetepifcopuwt ^^^ henfibilem,unius uxoris uirum,fobrium,pudicuin,ornatum,hofpita«*’’gt; j,cia, non uinolentum, non percudbrem, fed manfuetum, non litigiofum,i^^ gptt domum fuam bene regentem,filios habentem fubditos cum omni pudit jyiU rum:Non neophytum,ne inflatus in indicium incidat diaboli.OporKt^j ujum etiam reftimonium de foris habere bonum,ne in opprobrium incidat *. ^’ß' diaboli.Tito quoep fcribens difcipulo,quales epifcopos debeat o^din^ nitnaJ monedemonftrat.Ideo reliqui teCretæ,ut quæ reliqua funt, corrigas:» ^ nbsp;juo
per ciuitates presbyteros,fient ego præcepi tibi:Si quis eft fine criming ^pof/ ns uir,filios habens fideles,nec in accufatione Iuxuriæ,aut non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Z
tet autem epifeopum elle fine crimine,fiue fine accufatione(hocentant 5 ^^^i, ü^97vii fonat) fientdifpenfatorem Dei, non proteruum, noniracunduW) j^^^;^ nolentum, non percunorem, non turpis lucri appetitorem : fedhofpita gt;nbsp;j^, gnum,pudicum,iuftum,fan(ftum,continentem,obtinentem dodrinx n jjyjf/ monemtut poflit exhortari in dodlrina fana,óó contradicétes coarguert’
farum perfonarum naria prccepta nune fileam, circa mandata epifcopï® ,^^^.(, Vult certe Deus tales elfe epifcopos fine presbyteros, quales uas ^^ . ” yi'jioH Primum quod dixit,Irreprehenfibilis:aut nullus,aut rarus. Quis en
quafi in pulchro corpore,aut neunm,aut uerrueam habeat ^ Si enimip*®^ r ^^ lusdicitde Petro,quod non redo pede incefferit in Euangelij ucritate, ^^^^j tum reprehenfibilis fueritjUt 06 Barnabas addudhis fit in eandem fin’U 3 «^ quis indignabitur id fibi denegari,quod princeps apoftolorum non habu* • nbsp;nbsp;0 deunius uxoris uirum,fobrium,pudicum, ornatum,hofpitalem utrcpoi certe quod fequitur lt;/lilt;AaKTiflt;snf, qui poflit docere, non utinterprewtu fimplicitas docilem,cum exteris uirtutibus difficultcr inuenies. VinokW i^j^ 8é percufiorcm,2é turpis lucri cupidum,répudiât Apoftolus:amp;- pro his ^^t^i^f fuetum,abfque iurgio,fine auaricia:0é ut domum fuam optime regat:quo /f^jjj, cillimum eft,utfilios habeat fubiedlos, cumomnipudicitia,uelfilioscani:^p liosDci. Cum omni,inquit,pudicitia. NonenimfufReitpropriamhabur^pj/ tiam, nifi ea filiorum 80 comitum aeminiftrorum pudore decoretur, dic^ «^ uid: Ambulans in uia immaculata, hie mihi miniftrabit.Confideremus
5 reeirnf pudicitiæ,filios habentem fubditos in omnipudicitia, ut non
fed fermone quoque Sé nutibus fe abftineant ab impudicitqs: ne forte wu ^^/ Heli, qui certe increpauit filios fuos dicens : Nolite filq mei,nolite: non bo j^J mam audio ego de uobis. Corripuit Sé punitus eft, quia non corripcre “t ^^p^ abqcere. Quid facict,qui gaudet ad uitiac’qui emendare non audet ï’qu^^ j fc tiam fuam metuit:Sé quod cundus populus clamitat,nefcirefe fimulatcQj .fj quitur Mquot; rti^ivrBj/, ut etiam à nullo accufetur,utbonam opinionem abu«H ^ “jris funt habeat, ut etiam malcdictis aduerfariorum careat, SC quitus dot r ^^ plicet,placeat conuerfatio,puto quod non facile fit rcperire:maxime(f ilk gt;nbsp;Jyj tens fit aduerfarqs refiftere,Sé peruerfas opprimere 06 fuperare doónnaS' ^^ non neophytus epifcopus ordinetur : quod uidemus noftris temporibuspr^ ^.,
- ma eligi iufticia. Si baptifmus ftatim iuftum faccret Sé omni plenum kk ’ quaquam uriep Apoftolus neophytum refutaret:fcd baptifmus veteraper^’ j, fcindic, nouas uirtutes non tribuit:dimittit c carcere,Sé dimiffo ßlaborau^^r^ mia pollicetur. Aut nullus,inquam,aut rarus eft, qui omnia habcat,quatbabt ^ bet epifcopus. Et tarnen fi unum uel duo de catalogo uirtutum cpilcopo ^^ defuerint,non tarnen iufti carebit uocabulo : nee ex eo damnabitur, 9®®“’^^^ bet, fed ex eo coronabitur,quodpoflïdet. Omnia enim habere, K nullo k ^^^...j
-ocr page 671-LIBER PRIM V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6zj
À uirtutis dus cd, qui peccatum non fecit, nec dotus inuentus cft in orc eius : qui ■'
V^® mlediceretin^non maledixit : qui confidenter uirtutum confeientia loque/ a “^'“'’Æcceuenitprinceps mundi huius, Si in me inuenit nihil. Qui quum effet in ortnaDe^nequaquam rapinam arbitratus eft:,æqualem fe effe Deo : fed fe exina/ ™‘'*Mormainferuiaccipiens,8iCfadus eft obediens ufque ad mortem,mortem au/ ^*'^crucis .Proptereadonauit ei Deus nomen quod eft fupra omne nomentut in ’'online lefu fleedant genu, cœleftia, terreftria,amp;C inferna. Si ergo in una epifeopi P^ifona paucapr3ecepta,aut nequaquam, autdifficulter inuenies t quid lades de . ®’'^nihomine,qui cunda debet implere mandata:quot; Ex corporalibus confideremus pnkmlia.^liyj uelox eft pedibusgt;fed non fortis manu. 111e tardus inceiru,fed fta/ inprælio eft. Hie pulchram habet fadem, fed raucac uocis eft. Alius tetram, '^ddcimodulationc cantat. Ilium ingeniofum,fed obliuiofumthunc memorem, ^dtirdiddemus ingenft.In ipfis cotrouerfiis,in quibus quondam pueri lufimus, quot;onomnesfimiliteruelinprooemijs, uelinnarrationibus,uel inexcelTibusjuel in *'quot;^tncntis,aut cxemplorum copia, 50 cpilogorS dulcedine fe agunttfed eloquen/ , Wax,aliaatque alia in parte diffîmilcs funt. De unis magis ccclefiafticis loquar;
1 nbsp;nbsp;Wuliifuper Euangcliabene dilTerunt : fed in explanatione Apoftoli, impares fui
1 bntAlij quum in inftrumento Nouo optime fenferint,in Pfalmis ÖC Veteri tefta/
1 nbsp;nbsp;quot;'^J’omuti funt. Hoc totumdico,quod non omnia poffumus omnesnarusq, aut
1 nbsp;nbsp;nbsp;quot;quot;‘'os rftdiuitufn, qui in omni fubftantia fua paria uniuerfa poffideat, Poflibilia
, nbsp;nbsp;Pæ«pitEeus,ÔC ego fatcor»Sed hœc poffibilia cundajinguli habere non poffu/
, nbsp;nbsp;quot;‘«KnonimbeeflUtate naturae,ne calumniam facias Deo;fed animi lalTitudine,qui ^quot;quot;^affiniulöCfempcrnonpotefthabereuirtutcs.QuodÓCfi in eo arguis creato
’«»Auare te taletn condiderit, qui defidas atq laffefcas : dicam iterum, maior erit '''ÇWio,û eum uolueris aceufare,quare te deum non fecerft. Sed dices: Si non , po uni,ergo peccatum non habeo. Habes peccatum quare no feceris,quod alius , P^t0ithcere.R.urfutncp ille,cuius tu comparatione detcrior es,uel tui in alia uirtu/, , ’^lUdalterius cj-jj coUatione pcccator tatque ita fit,ut quemeunep primum putaue/ quot;$.ni«iot fit eo,qui fe in alia parte maior eft. CRiTOBVLVs,Si non poteft ho/ ' ”'°^æofincpcecato,quomodoludas feribit Apoftolus : Ei autem quipotenseft ' nbsp;nbsp;^oonferuarefine peccato, 56 conftitucre ante confpedum gloria: fux immacux ' nbsp;nbsp;^'os-Quoteftimonio comprobatur pofte hominem efte fine peccato,bC maculam
1 quot;^habere. A T T 1C v S, Non intelligis qux propofueris. Neep enim homo po- . 1 nbsp;nbsp;‘’»«ttefincpeccato,quodtuahabetfententia:fedpoteft,fiuoluerit DeushomP .
1 nbsp;nbsp;’'^'’ilttuareftnc peccato,Slt; immaculatum fua mifericordia cuftodire. Hoe bC ego
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo cunda poftibilia funt. Homini autem non quicquid uoluerit pof/
1 nbsp;nbsp;nbsp;' quot;t^bc maxime id efte,quod nullam legeris habere creaturam. c r i T o B v -
1 J » Nondico hominem efte fine peccato, quod tibi forfitan impoftibile uide/ 1 nbsp;nbsp;^jftd pofte cfle,fi uelit. Aliud eft enim efte,aliud poffe. Efte,qu3erit exemplum:
1 Mlt,oftcnditimperq ueritatem. A T T i c v S, Nugaris;nec meminifti illius pro/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;iv* ^ftum ne agastbC, In codem eoeno uolutaris:imó,Laterem lauas. P ro quo
1 ““quot;liliudaudieSjnifi hoe quod omnibus patet : rem te uelle firmarc, quae nee eft, ^wii,^forfitannecfutura eft.Atque ut ipfo uerbo utar,bC ftultitiam ao-vsodTtw à oftcndam,efte poffe te aio diccre,quod efte non poffit.Hoc enim 5 '^piopofuifti, pofte hominem fine peccato efte, fi uelit, aut uerum eft, aut faV ‘ nbsp;nbsp;nbsp;, ®«t.Siuerum eft,oftendc quis fucrit : fi falfum,quicquid falfum eft,nunquam ' nbsp;nbsp;^ poteftVcrum fixe quafi explofa taceantur,bC in fcriniolis ueftris tatum muf/ ' nbsp;nbsp;nbsp;''^quot;bpublicamfaciem formidantia. Tranfeamus ad alia,in quibus perpétua ora/ ' nbsp;nbsp;nbsp;'quot;'^'ttendum eft :ita duntaxat, ut habeas poteftatem refeUendi bC quxrendi, ft
1 wuolueris. critobvlvs, Audiampatienter,nonenimdicamlibenterï 1 '?agismirabor ingenium, cuiusftupcofalutatem. A t T i C v S , Vtrum faV i W, anuera qux difturus fum, quum audieris, tune probabis. c r i T o / 1 nbsp;nbsp;nbsp;^ L V s, Loquereutuislmihi decretum eft,fi refpondcre non potucro,magis
-ocr page 672-6x4
ADVÉRSVS PELAGIANOS
filcrc,quam mcndado acquiefcere. ATT. Quid mtereft utnim te taccntangt;?®^ quentem fuperem : amp;Ó luxta Protei fabulam,uigilantGm capiain, an dormten^’ C R i T. Quum dixeris quae uolueris, audies quæ nequaquam uelis. V enKS eniw borare poteft,uind non poteft. ATT. Libet fententias tuas parumperdifcuterc. ut intelligant fedatores tui,quam diuinum in te mirctur ingenium.Dids idcp , cato efle non po(re,nifi qui feientiam legis habuerit:per quod magna parto”, ftianorum exdudis à iuftidaîôi qui pr ædicator es impeccantiac,omnesprop^P catores eflepronuncias. Quotus enim quifcj Chriftianorum habet kgis kidw • quam in multis dodoribus Ecclefiac,aut raro,aut difficultcr inuenias^Vew wt tæ es liberalitatis,ut fauorem tibi apud Amazonas tuas codlies:utinalioloto . pferis, fdentiam legis etiam foeminas habere debere : quum Apoftolus do«at tacendum mulienbus in ecdefiaïóó fi quid ignorant,domi uiros fuos debere w^ lere.Nec fufficit tibi dedifle agmini tuo fdentiam fcripturarum:nifi ^’^?®^jg^ cantids ddederis.Iungis enim 8lt;ponis in titulo,quod 60 foeminaïdeop6uti^,f^^ beant. Quis enim ignorât pfallendum elfe foeminis in cubiculis fuis,ôi aW^_ rum frequentia SC congregatione turbarum. Verumtu donas quodnon gt;^^^ quod uerecunde facere debeant,5C abfque ullo arbitro,magiftri autoritär P’^c^j^^ ment. Dedmoquarto titulo. Addis praeterea:fcruum dei nihil amarurndeor ^ fed femper quod duice eft ÔC fuaue debere proferre:8C quafi alius fit fetuus gt;^ us dodor SC facerdos eedefiæ jprioris oblitus fententiæ, ponis in alio ritwlt;^8 mofecundo:facerdotem fiue dodorem omnium adus fpeculari debere,oen ,. liter corriperepeccates : ne pro tjfdem rationem reddant, SC eorum fanges , manibus requiratur. Nee femel dixide contentuspdipfum replicas:8i inw t^^^^^ gefimoprimo titulo, facerdotem fiue dodorem nemini adulari debere, ’^^’^ ter omnes corripere:ne SC fe SC eos qui eum audiüt,perdat,Tanta'neeftini’”^^^^ re diffbnatiamt quid prius dixeris nefeiasç’Si enim feruus dei nihil amaruw ^^^, p debet ore pro ferre, fed femper quod dulce SC fuaue cft;aut facerdos K dot 0 ^ dei non erunt, qui fiducialiter debent corripere peccates,SC nulli adulyy^ p^f^ der omnes increpare : aut fi facerdos SC dodor non folum ferui Dc{,fedin ^^p^^ uos eius principalem tenent locum,fruftra feruis dei blanditias SC dulcedm^,^^^, uafti:quum hoe propric bæreticorum fit, SC eorum quidecipere cupiunta ^^^p^^ dicente Apoftolo : Huiufmodi enim Chrifto domino noftro non feruntO) ^^^ uentri.Et per dulces fermones SC benedidiones feducunt corda innoceo • ^j^^ per infidiofa,callida, blanda eft adulatio.Pulchre^ adulator apud phil^oP^.^^j^ nitur,blandus mimicus, Veritas amara eft,rugofae frontis ac trift is, on en ^^^ reptos. Vnde SC Apoftolus loquitur : Inimicus uobis fadus fum, ueritatem uobisÆt Comicus: Obfequium amicos,ueritas odium parit, Q^^P’^^Abudii)’’ fcha cum amaritudinibus comedimus:SC uas elcdionis docetpafc^cck ^ ^ in ueritate SC fynccritate. Veritas in nobis fit SC fynceritas,SC amantudo“* ^^^p^ quetur.lllud uero quod in alio ponis loco, omnes uolütate propria ’■^g*’^^jffgiin ftianorum poteft audirec' Si enim non unus,nec pauci,nec multi, fedownCi^^j^^, tur propria uolutateïubi erit auxilium deif Ét quomodo illud exponis. A nbsp;nbsp;-j,
greftus hominis diriguntur;Et,Non eftinhomineuia eius: E^^emoPOK ^ quam accipere,nifi datum fuerit ei defuperiEt in alio loco,Quid enimbj non accepiftiÆt fi accepifti,quid gloriaris,quafi non acceperisC’dicétedo nbsp;nbsp;j
iiatorc, Non defcendi de coelo,ut faciam uoluntatê meam,led uoluntatem ^^jj me mifit,patris.Et in alio loco:Pater,fi fieri poteft,tranfeat à me calix int '’ ^^g, men non quod ego uolo,fed ficut tu.Et in oratione dominica;Fiat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qyo^
cutin cœlo SC in terra.Qua fentêtiæ temeritate aufers dei omne in alio loco fruftra conaris adiungere,non abfque D ei gratia,quomodo kn^^q/ Iis,ex hoc loco intelligitur:dum gratia eius non ad fingula refers opera, le j^j^^ ditionis ac legis SC liberi arbitrq poteftatem. Septuagefimofecundo titulo. j,, ro quod in fequenti ponis capitulo ; in die iudieq iniquis 2C P«Ç??^?r‘’®®^
-ocr page 673-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6i$ æ^^*^^*^ ^^^ Jgnibus exurendos, ferre qui's potefttSd interdtcere te mp ^'’®*^®’®^^*'^®^æ® wdicq de fententia iudicis ludicare: utfi uolueritiniz inc Pp^^^^^o^'i^us parcere,tepraefcribentenon pollit^Dicis em'm.Scriptum eft fapp ™°^®’^° pfalmo:Dcfidant peccatores à terra Sc fm'qui^ita ut non fint.Et Diah ^*^’^°'”^^’'^’^*:ur iniqui ÔC peccatores fimul, 56 qui relinquût deum confumz iintur.Etnonintelh'gts comminationem dei interdum fonare clementiaç’Non ^•® weit «term’s ignibus exurendos, fed à terra deficere Ó^ iniquos efTe ceflare. tuum ^^^''P^^^ ^ peccato Ót iniquitate defifterc,óc alïud ipfos perire fn perpe *^^’^® ‘S***^“® concremari. Denique Efai'as de quo ponts teftfmom'umî félin 'quot;^^'^^“binquit,peccatores 2lt; iniqui finnig non addidit m a-rernum. Et qui fide•^**'®^^^'’® confummabuntur.Proprie hoc de hæreticis Ioquitur,qui redum dff |5®*^^f’clinqucntcs confummabunt,ß noluerint ad dominum reuertqquê De' *?*’®’^^• Qpæ fententia Ôt tibi parata eft, fi neglexeris ad meliora conuerti. deft ’ ^^®^ ^^ temeritatis,iniquos SC peccatores imp ijs iungere ; qui à nobis fie dicemn^^'^quot;'^*^ *®P*“® iniquus eft,SC peccator : nec reciprocatur,ut poffimus nff.( ®oispcccator SC iniquus,cturn impius eft.Impietas enim propricad eos Qtu*'^^“*®°^“^® ^‘^* ^°^ habent,uel cognitam tranfgreffione mutarunt.Pecz faret^-’r™®^ ‘^*9«ftas,pro qualitate uitiorum,poft peccati ÔC iniquitatis uulnez femn?'^^^*^^®®'''^’'^® Plt;:”Pfii® eftîMulta flagella peccatoris : Et non interitus '’^*’®*^^P^ omnia flagella atep cruciatus emendatur Ifrael. Quem enim di ffiiia°^'^ ^°”’*P^^‘fl^§®^at autem omnem filium quem recipit. Aliud cft cæde Quam* k ^ P^*^^”^’^ ^^^^^ gt;nbsp;abud contra aduerfarios crudeli animo defamire; Micio I ^®^» ^ *“ primo pfalmo canitur : Quoniam non refurgunt impij in ^onitn Av ^”’^ ’” perditionem funt præiudicati. Neq; peccatores in confilio iuz ''’Quit h ^'^ ^’*” ^^ gîoriam perdere refurgendi, aliud perire perpetuo. Venier, * •ffau'K^’^’*” '^^^ Offnes qui in fepulcbris funt,audient uoeem eius: SC cgredien-dtioL ?’’^/*^5^’’“*'*-»*** refurre Aionern uitæ : qui autem mala egerunt,in refurrez ^oma*^ '^n^^'^^^^ ^ Apoftolus eodem fcnfu,quia code SC fpiritu,loquitur ad I^Reo °^’^^*^“’'^ enim fine lege peccaucrunt,fine lege peribunt. Et quicûq; in ''Dit I *f*’’^’^^pcr legem iudicabuntur. Sine lege impius eft,qui in aternum pe kât nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credens in deum,qui per legem iudicabitur,SC no peribit. Si H^niP/^^ f^qui «ternis ignibus exuruntur,non times fentêtiam tuam,qui ini ’^fed nP^‘’^^^°’’®gt;w te cfledicisCEt argumentaris,hominem non eße fine peccaz autó .P®^e. Ergo folus ille ialuetur,qui nunquam fuit,nee cft,fed futurus cft,
?^^^turus:ÓC pereant omnes,quos retro fuiftelegimus.Tu ipfe qui Ca ^^for ''°^’^/nfl^fis fuperbia,etMilonis humcris intumefcis,qua temeritate pee ijiifj^-^'^' nomen alfumisc’ Aut fi iuftus es,SC humilitate fimulas peccatorem, Wfh'’''^’^^ S^ndebiraws habere te folum SC poffidcre cum focïjs,quod nec pa^ geilesn’^’^^^ptop^tetarum,nee apoftolorum quifpiam habuit. Si autem Oriz “^tiitia***^^ï^^°“a^^cs creaturas dicit non effe perdêdas,SC diabolo tribuit pœ/ *'^ïtor p’?‘^^^ nos,qui SC diabolum SC fatellites eius omnes^ impios SC praeua Mo^r ^“® petite perpetuo:8C Chriftianos fi in peccato præuêti fuerint,falz ^f^P^nt^* '^^ P'^nas Aßgefimo titulo.iungis praeterca duo capitula inter fe diC ^^t’itimf^'**^ ^^’^^ fint,os aperire non poteris:non habentem fapientiam SC inz ^^^ntia j”P5“'’arS,ntft qui didicerit,fcire non pofTe.uigefimo titulo. Et iterum, '^n Dr'f ^*^ ^'^’^ufurpare debere indoctum. Aut enim magiftrum, à quo didiz 'l^jQui h r^ cogeris, ut tibi fcientiam legis liccat ufurpare : aut fi magifter talis ^lt;:uso^ •• nondidicerir,SCdocuerittequod ipfe ignorabat:reftat ut non rede ufurpas fcientiam fcripturarum, SC magifter prins quam difciz ^fidoc« ^^P^*‘ ^*^^ fort2 humilitate folita,magiftrum tuum iaditas dominum, '''^ li erb ^?^ fcientiam, SC cum Moyfe in nube SC caligine, facie ad faciem auz ’''Claris ' Q ’^*^cnobis cornutafronteprocedis. Nechoc fufficit,fedrepente *nütoicum,8Cde Zenonis nobis tonas fupercilio. Lxxiq.tituIotChriftia-num
-ocr page 674-6x6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS
num illius debere efle patientfæ, ut fi quis fua auferre uolucri^gwt^^®’ . Nónnc nobis fan's eft, patienter perderequod habemus,niß uiokntoç agamus grattas, 06 eum cun élis benedidionibus profequamurC ^°^^“?^g(,'3jn ci,qui nobifeum uelit iudicio cotendere,ô6 per lires ac iurgia aufenç tonica? ^^^^^ pallium effe concedendum : non præcipit, ut agamus grauas,ô6 ’æ“” ,. ^jJ/o mus.Hoc dico,non quod aliquid feeleris in bac fententia fit,fcd quod wKf ^^^ cria ^^igt;JiohiKÜs tranfeas,2lt; magna fedens.Vndc adiungis,gloria namentorum deo elfe contrariam. Quac funt,rogo,inimicitiac contra deuiAj ^^ cam habuero mundioremîfi epifcopus,presbyter,ÔC diaconus,60 ’'5^‘l^® j^z clefiafticus in adminiftratione facrificiorum câdida uefte proccffèrintî'Cauc ^^ ticijcauete monachi,uiduæ QC uirginesîpericlitamini,nifi fordidas nos at(|p ^^ fas uulgus afpexerit.Taceode hominibus feculi,quibus aperte bellum indgt;o ^ inimicitiæ contra deum,fi preciofis atq; nitentibus utantur exuufjs* (^‘*1 • ^ Audiamus Si caetera. Inimicos utproximos diligendos,ftatimq' OPP^^ , ^jß^ fimo lcthargo,ponis Si dicis, Clxi.titul.inimico nunquâ effe credendum'qt^^ ^ effe contrarium,etiam mefilente,perlpicuumeft. Sed dices utrunrj uoc^‘^ j^, pturæ contineri:non animaefuertensjquo iènfu in fuis locis dida fint. P«^^ ^ ^ eft mihi,ut diligam inimicos,Si orem pro perfequutoribus.Nunquidiu»^ ’ p ita diligam, quafi proximos Si cofanguineos Si amicos, ut inter æmulum » farium nulla diftantiafit ^ Si inimicos diligo quafiproximosjamkisquidla p^^^^ exhibebo; Aut fi hoc dixeris,inud tacere debueras,ne contraria fibiin ^°“^®j-jj]f^ dicere uidearis,inimico nunquam effe credendum. Sed quomodadiligatw g^ eus,Si lex docet: lumentum aduerfarq fi ceciderit,fubleuandum. EtApou® * efurierit inimicus tuus,ciba inum:fi fitierit,da illi potum.Hocenim facienS , nés ignis congregabis fuper caput eius:non in maledidum Si ^®®^®”*?°^^j plerique exiftimant)fed in corredionem Si pœnitudinemtutfuperatusbru^^J^ p excodus feruore charitatis,inimicus effedefiftat. Cxxiq.Addis praetereattg; cœlorû etiam inTeftamento ueterf repromitthponis^ teftimoniadeapouyPj^^j^ quum pcrfpicuum fit, regnum cœlorum primum in Euangclio P’'æ*^*^^’^L^a/ nem baptiftam Si dominum faluatorem Si apoftolos.Lege Euangelia.loann^^j^^ ptifta elamat in deferto : Pœnitentiam agite,appropinquauit enim *’^g®*’’’p^ rum.Et de faluatore feriptum eft:Ex co tempore cœpit prædicare Si diccr^î ,^^g tentiam agirc^appropinquauit enim regnum cœlorum. Et iterum: Circulé ciuitates Si uicos,docens in fynagoga corum,8i praedicansregnum dei- b F lis præcipit:Ite Si pr ædicate,dicêtes, quoniam appropinquauit regnum fOquot; Tu autem nos Manichacos uocas,cur Icgi Euangeliû præferentcSjiniUay”! nbsp;nbsp;’
in hoc ueritatem effe dica mus: Si non intelligis ftulticiam tuam impudently F^ latam.Aliud eft damnareIcgem,quod Manichæus facit:aliud legiprxktte ^^^^^ gclium,quæ apoftolica dodrina eft. In ilia enim ferui,in hoc prüfens ^^tnin^^j^ quitur:ibi promittitur,hicimpletur:ibi initia,hic perfedio eff :in ilia op^t«® -menta iaciuntur, hic fidei Ôi gratiæ culmen imponitur. Hoc pofuimus,uct§ j,j^^ præceptoris dodrina monfîraretur » Centefimus titulus eft, poffe how®^ ^, peccato effe. Si Dei mandata facile euftodire, fi uelit î de quo abunde .j^jg^ Quumtp fe imitatorem,imó expictorem opens beati martyris Cypriot, *‘’’ n tis ad Quirinum, eife fateatur,non intelligit fe in eodem opéré dixiffe contra le in quinquagefimociuarto titulo tertq libri,poninnemmem fineforde ^ F^ cato poffe effeiftatimq iungit teftimonia,in quibus feriptum eft apud Iob:^^‘ nim mundus à fordibus ç’ ne fi unius etiam diei fit uita eius in terra. Et m nbsp;nbsp;nbsp;^
quinquagefimo î Ecce in iniquitatibus conceptus fum. Si in peccatis concep ^^^^ mater mea.Et in Epiftola Ioannis:Si dixerimus^quia peccatum non ha^’®^” ’ jj, ipfos decipimus,ôi ueritas in nobis no eft.Tu e diuerfo afferis^poffebomm ^^^^ ne peccato effe:Si ut hoc uerum dixiffe uidearis,ftatim adiungis:Si dei ma a ,^ cile euftodire, fi uelit:quae aut rarus, aut nullus impleuit. Si enim fc^itomfJ^yj
-ocr page 675-LIBER PRIMVS • nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61^
|i®'*l”is'6iftodin.Sin aut cm, ut concedamus tibt,rarus quifquam'ca impkre po j^^ gt;'’'3nifeftum eft effe difficile quod rarum eft. Atq^ ut hoc augeas,Slt; magnitudi.-^^, 'Jïuirtutis oftcndas,quod fcilicet de bono confcientix thefauro crudbre ere ^^^ponis in titulo centefimo uigefimotertio;ne leuiter quidem efte peccandum* [j-^'‘'*‘^^it hoc kuiter,nc forte in opere te aliquis dixifle exiftimarct,adne0is cenz j^ ^otrigefimoprimo titulotmalum uero nee cogitandurntneep illius fententiæ re Pat ^^'h-^^hâa quis intclligitc'ab occultis meis munda me Domine,8lt; ab alienis tto^ . fuo:quum Ecclena etiam ea quaeper ignorantiam delinquimuSjóC fola ofte ; ^P^^^^’^^®’^^^’‘^^ ^^^^ fateatur : intantum,ut hoftias pro errore iubeat q . i^* pótifex qui pro cun cto populo deprecatur,antè pro fe offèrat uicfimas; feof^’’'?’^^^® P^° ^’f ^ iuberetur offerre,nifi iuftùs ipfe effet: nec rurfum pro fpa •^‘’'^hftpeccato careret ignorantiæ. Scilicet nunc mihi latiflima feripturarum 0|)f P^’^^ndafuntjUt doceam,crroremSlt; ignorâtiam eftè peccatum. C RI T. 111s ^ i^î'^onnc legifti, Qui uiderit mulicrem ad concupifcendum,iam mœchaz e cam in corde fuoC’ Non ergo folus afpedfus ÔC incentiua uitiorum reputâtur c^I^^^^^f ^cdcaquibus attribuimus affenfum. Aut enim uirare poffumus malam n^ ^'’^'^^‘^,Sc confequeter poffumus carere peccato:aut fi uitarc no poffumus, gt;Httu'^”*’^™’*” pclt;^cariiru,qi-iod caueri non poteft. ATT. Callide quidem arguz kV ?^‘ ^^^ *^0® intclligis, argument ationem tuam contra facras feripturas facez ^^ob ^ff ^’*'®cloquia feripturarum etiam ignorantiam haberepeccatum.Vnde Hnt p°. ^0^135 pro fihjs fuis, ne forte per ignorantiam in cogitatione peccaue 8«tti i5’”^'g*^^ ^^«^f,ß fecuri ac ferro fugiente de ligno homo merit occifus,perz ’l'otii °^f^^ ^^ urbem fugitiuorû : fid tamdiu ibi effe,quamdiu facerdos maximus ®ii«ni^^’*^^^ ’’^^*®3tur fanguine faluatoristaut in domo baptifmatis,aut in pœz ^iiiji(^^’’**®‘^turbaptifinatis gratiam per ineffabilem clementiam faluatorist ^Hntu”0,’’*'ï^P®*’'^qwéquam,ncc deledatur mortibus pcccatorum,fed ut conuerz ' insrc ^“‘^nt.c ri T.Rogoquaeeftiftaiufticia,utinpeccatotenear erroris,cuz ''’$111 Æ '’0’’babetconfcientia7Nefciomepeccaffe,ÓC eius reiquam nefcio,poe *^nfen ^™^ P’^^ faciam,fi fponte peccaueroC A t T. A me fententiæ 8lt; diïpoz ^tior ^^'^^^^3s requiris;Refpondet ftultæ interrogationi tuæ liber Sapientiæ: iiulty ^^^4uæPftns,ôô fortiorate ne ferutatus fueris : Et alibi, Noli effe fapiens ^W • ”°^* 3rgumentari plus quàm oporteat:Et in codem loco,In fapientia 06 ^Poft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^c ne forte huicuoluminicontradicas,audi
'’^vid 'quot;î'’’^“3ngelica elangentem tuba:O altitudo diuitiarum fapientiæ 66 feien
*’'P*^*^3bilia funt indicia cius,amp;C ininueftigabilcs uiæ eius.Quis enim p “^domimVautquis côfiliarius eius fuitçlftæ funtquæftiones,dc qui '''csgf,, . ^‘quot;’'ibinStulras autem Sd ineruditas quæftiones deuita,fciês quoniam ^’P'^s ffi ■ ^^ Ecclefiaftes(dc quo certe libro huila eft ambiguitas)Dixi,inquif, quot;i'iîA '^^^b^ fpf3 longe faefta eft à me. Profunda pro fund iras, quis earn inuez ^''0iiu^^''æ“^jQ^3re ftgulus aliud uas fecerit in honorem,aliud in contumcliä: ’'‘fponZ*j^^’”^^^'’^P^*^^® P^° ^^° domino refpodentic’ O homo,tu quis es,qui ^^h^ • ’ ^^di ergo breuitcr teftimonia fcripturaru,ut ftulta,imó impia fep '^P^^’P^icium conticefcat.Loquitur Deus in Gcncfi,Non adijeiam uV ^f^^ffad ^ *^^’^^æ propter opera hominum,quia appofita eft mens hominis dili '^ordef”'^’^ ^ pueritia. Abraham 06 Sara, audita repromiffione hlij Ifaac,rident ^°,^'^^æ ^^’^ ^^^^^ fcientiam Dei ♦ Arguuntur in rifu,£lt; ipfa '^i^iieiit’ ^^^^' P^’^ inndclitatis reprehenditur. Attamen non ex eo quod rifere, k^'knt^^°*^^^”'’^^'^'’^'’* ^^’^ ^^ ^° quod poftea crcdidcrunt,iufticia: palmam ac ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concubitu filiarum quid fecerit, SC inebriatus ab eis non haz '^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ^ turnen error in uitio eft. Argue fanóum uirum lacob, ''!'’ton/v- ^°””®^’““ dilcxentjpro qua glt; feruiuit multo tempore,86 in Liæ pri ^ PüHi'^^ ^'^^^’^ contriftatus : glt; acquiefce tandem humanæ fragilitati,quæ ez ™»corpora diligit, 8C deformia deteftatur. Lüget Iacob mortem nlq fui lofeph
-ocr page 676-6t8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ADVERSYS PELAGIANOS
lofephj K multo tempore confolationem non recipit filiorumj fefpofldetq: 06 gemens, Vadam ad infernum : 86 probat fe hominem,dum luftusignoratQ“ aAum fit de i'ufto fiUo lofeph. In Exodo fenptum eft: Sï pereufierit aliquis piam,06 mortuus fuerit,morte monatur, Smautem non uolcns,fed Deus w^ eum in manibus eius,dabo tibi locum,ad quem confugi'atqui occiderit.Inq!^'’'' tandum eft,quód deus tradidit hominem m manus eius:06 illequi oedditp^^S rantiam,cxih'o condemnatur.In Lemdeo lex pomtur:Anima fi pcccauenfniW ' foedu Domi'nhnon fponte ex omnibus prgceptis Domini,quac non oportet W ♦ fecerit unum ex eis,fiue pontifex fuerit, hue omnis fynagoga,06 reliquuspoP^^ • 66 poftea didicerit peccatum fuum,quod peccauit per ignorâtiam : öfterer rnunus, hircum de capris,mafculum immaculatum:06 ponet manus fiiasfupercaputews, interficietqj illum in loco ubi madfantur holocaufta coram Domino,quiaptf P^^ cato eft. Statimep in fequentibus : Si tetigerit aliquid immundum,quodnon^txa langere, 86 fecerit per ignorâtiam:86 poftea didicerir,fiue promiferit aliquid A™ rit oblitus:pronunciabit peccatum fuum,in quo peccaffe fe perfpicit:06 offerer mino pro his quæ peccauit, agnam fiue capram pro peccatofuoquod peewit, precabitur pro eo facerdos fuper peccato,86 dimittetur ei peccatum-Sinaute^ pracualuerit manus eius,ut onerarouem pro peccatis fuis, quibuspeccauit:du turtures,aut duos pullos columbaru offeret Domino:unum pro peccato,8f unuw in holocauftum :86 portabit ea ad facerdotem, 86 offeret facerdos id quod pro pet' cato eft primum,86 inipfc reconciliabiturpropeccato quod peccauit, 66dinutte^ tur ei.Cctcracp his fimilia,quæ ftudio breuitatis omitto,ne faftidium ffomachot^ faciam. In confequentibus quoep narrat Moyfes,quod in confecrationeAaronöt filiorum eius obtulerit uitulum pro peccato, 86 pofuerit Aaron 86 fili] cius manus fuper eum, fupercaput uidelicetuituli,qui erat pro peccato:86 madaucriteum,»-tulerit de eius fanguine 86 pofuerit fuper cornua altaris in circuitu digito fuo, W ^ altarc mudauerin Similiter in ariete fecerit, 86 de fanguine eius tetigerit aurieuto eius dexteram 86 manum dextcram,86 fummitate pedis dextri. Etpoftmultaana, quæ narrare Iongiflimumeft,enumeratis diebus feptemitalegimus: Fadumelt quoep die odlauo,86 uocauit Moyfen,Aaron,86 filios eius,86 omnesfenioresifra/ el,86 dixit ad Aaron ; Tolle uitulum de bobus pro peccatis,86 arieteminholocau' ftum immaculatum,86 offeres eos in confpedfu Domini;86 fenionbusIfraelR“^ re,diccns:Tonite hircum de capris uiuum pro peccato, 86 uitulum immacalatüan/ niculum in holocaufta.Dixitfp Moyfes ad Aaron: Accede adaltare,S6facproptt' cato tl 10:86 rcliqua.Rurfum^eleuauit Aaron manus fuasfuperpopulum,66bcne/ dixit eis.Dcfccnditq; cum feciffct pro peccato 86 holocaufto 86 falutari.Mulicrg^ nerat liberos legenaturali,86 immunda eft,fi mafculum peperit,diebusquadragin ta:fi fceminam,diebus odoginta.Aceufa creatorcm,cur immudum quiequamno/ minet, quod ipfe condidit. Èt non folum ipfa immunda eft,fed 86 omne quodten-gerit. Cumqi dies,inquit,purgationis eius completi fuerint fuper fflioautBa,one ret agnum anniculum immaculatum,86 pullum columbarum,86 turrurempropee cato,ad oftium tabernaculi teftimonq facerdoti,qui offeretin confpeduDomini, 66 expiabit pro ea facerdos.De leprofo quoep dicitur,quod in die purgationis dus offeratur pro eo uidtima pro peccato, duoa turturcs 86 duo pulli çolumbarû:unus pro peccato,alius in holocauftum. Et qui fluxum feminis patitur, codem facnftil ordine pro peccato 86 holocaufto liberatur. Et ad extremS infertur:Timoratosi^ cite filios Ifracl ab immundicijs fuis,86 non morientur pro peccato fuo,fi contami-' nauerint tabernaculum teftamenti.Ipfi quocç Aaron præcipitur,utnon omni tem pore ingrediatur in fanda fandtorum,ne forte moriatur. Cumlt;j,ait,uolueritintrap re,offerat uitulum pro peccato,86 arietê in holocauftum,duos^ hircosaccipiatab uniuerfo populotunum ex eis offerat pro peccato fuo,86 unum pro peccato popm li, 86 arietem in holocauftum. Alter hircorum cunda peccata fufcipitpopuli,inty/ pum Domini faluatoris, 86 cffert in folitudinem;86 fic plaça tur Deus omnim^
-ocr page 677-LIBER PRIMVS - « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^20
Ad extremum dicttur : Si comedent homo de fandiOcatis per fghorätiam^ ei iniquitas ateß delirium SC uoti reus erft.Vnde SC Apoftolus monet eu j^^''tgt;amdomini cum cautione fumendam : ne fn condemnationem nobis furnaz fQ?^''^*^æ'’’’Si damna tur in Iegeignorantia,quanro magis inEuagelio conz ^^ ''Öa^Tranfeamus ad Numéros, SC ob contentioforum impudentiam refutanz ^lummaquaecß carpamus. Nazaræus fando crine uenerabilis,alterius fubiti ^emaculatur, SC omnes dies confecrationis eius prxteriti irriti Hunt : poftcacp turtures,SC duo pulli columbarum:unus pro peccato, SC alter j^ ®^uftum.Indiequoq5 confummationis eius ofFertur agnus cum holocaufto W f^P*^*^ P^^^^^^^-Et poft multa fcriptum cft: V t nunc magnificetur fortitudo do fen/ '^^^Ï°‘1®®^’J® eft,dicens. Dominus longanimis SC multæ mifericordiæ,aufe ÓCfcclcra, SC mundans non fadet innocentera: pro quo Septua-Miil*’'^^’^®^^^“^^,Et emundans non mundabit reum:quod fcilicet etiam poft cJ^^^'^j^^usfitpropriïc confcientix,Quumqjjait,ignoraucritpopulus,8Cfe ‘Î^æ facere non debuit,poft cgremoniarum longum ordinem in/ fiOCdidtur: Offertehircum caprarum pro peccato,SC placabit facerdospro ^kM^^S^ga filiorum Ifrael, SC propiciabitur ei Dominus,quiaignorantiaeft: °^^®^^onem fuam in facrificium domino pro peccato fuo,in confpe ’''^fetetunt Ibicp additur. Si anima una peccaucrit per ignorantie, PtOe f P’^*®®quot;®iculam pro peccato ignorantiae coram domino:SC deprecabitur ’'®’'^®®gt;^o quod ignorauerit,pro peccato igno^étiæ cora domino:8C roga/ ^j^’^^P^'^’iciabitur ei. In calendis fingulorü menfium offertur lurcus capra •^iw-P^^^*® Domino.In pafcha quotß per dies odo, à die decimoquarto men ^f^tquot;quot;’^^^^^ “’geßmumprimumdiem facrificium pro peccato eft, In pentecoz ?0tCo^^'^^°P^^^^^® offerturcSC in calendis menfis fcptimi,quado tubarum elanz * ’ItiiK?^*^’^^®® ^*^c* P’f® peccato religio conferuatur. Die quoeß decimo ciufz ^Hm **“*®*^P^‘™4lt;l«oniam ieiunium eft ufeß ad uefperum,offertur hircus capra '‘tJtu ï P^.^^^*’®’P^æ^^^ ®“*” hircum,qui ante holocauftû pro peccato ex lege ma/ ’Wat' *Î f ®®quotß fcenopegiæ,quando figebantur tabernacula,à diedccimo/ •ii^f ^™“^®’ menfis feptimi ufo; ad diem uigefimumfecundum, -inter alias uida Mi,.*®P^,P’’opeccato hircus offerebatur : utillud impleaturbeati Dauid, Tibi Mi^^'■’“'’^ malum cora te feci,ut iuftificeris in fermonibus tuis,SC uincas cum ’’^iïfli I ^ ?^*^^^^ eliguntur exilq eorum,qui non fponte, fed per ignorantie, ,P*^‘%uclimpulfionemanus,ucl ioco,uel lafciuia abfeß inimicin'js,infeli f^'ffen^'^ ^^^’^ uoluntate peccauerunt : SC tarnen non abfeß crimine funt,dum ^ ^‘®P^’P^’^rangt;ÓC ante conftitutum diem,nee fupplicationc, nee precio ^'’lenf^^^'^^^° ’’^P^^^^^* ^ redirai poteft. In Deuteronomio,qui liber præteritoz *^(ld'quot;lt;’?^‘® eft,perfpicue deraonftratur non in operibus noftris ateß iufticia, '^'tuo **quot; •^®*’^^ ^os conferuari,dicente domino per Moyfen: Ne dicas in corz ’^H.’^f®^®®’^®^it cos dominus deus tuus à facie tua, in iufticia mea introduz '’’'nils °’^*®®®gt;'ïtpoflïdcam terram hanc:quia in impietate gentium iftarum do-^PoiS*’*™’’^-^^°® ® ^^^æ tua:no in iufticia tua SC diredione cordis tui intrabis, ?lï(i(, ^®^^”’® corum,fed in impietate eorum dominus deus tuus confumet eos ^h ËV^^^^^^^^^ uerbum quod loquutus eftpatribus tuis, Abraham, IfaacSC '’‘91)1 L ’*^® quod non in iufticia tua dominus Deus tuus dabit tibi terram optiz ^^ffcd ^° , ^5 eamïquia populus durae ceruicis es tu. In eo autem quod dixit: ^^^^ domino deo tuo:quo fenfu dixerit,ex confequêtibus approbaz te^'^g’*®®®®»*®*!^**^»^®’'*® terra,quam dominus Deus tuus dabit tibi,non ^Ufiû^®^^®™®®^®^^® gentium illaruminec inuenictur in te,qui traducatfiz %is8f .'’’®^®^peJ'ignem.Diuinationibus uel omnibus augures SC maleficis quot;''Abo î’^^’J^^^^onibus non fermes, ut interroges magos SC hariolos SC mortuz ''^®bn*^'*^^^*° ^^^ Domini eft omnis qui facit hæc.Et propter has abominatio quot;linns deus tuus confumet eas à facie tuatperfeeftus eris cum domino Deo h h tua
-ocr page 678-ADVEkSVS PELAGIANOS
tuo. De nique i'nfert : Qina genres iftæ quas tu pofli'debis,HanoIös 2^ A«^®*®1 dfunt.Tibi autem non fie dédit dominus deus tuns. Statimlt;^ fubiSgiuProphetam unum ex te de fratribus tuis,ficut me fufcitabit tibi dominus Deus tuus,ipfuniaii^ dies. Ex quo ofteditur perfeAum hie dici,non qui cunÆis uirtutes habeat/w^w perfetSum ÔC unum fequatur deum. Narrat^ fimiliterde conditioneexuIiJ'’’gt;‘I“* per ignorantiam peecauerunr,quo confugere debcanqatq; fubiungiuQuando æ^ dificaueris domum nouam, facies loriculam tedto tuo in circuitu,nefanguinis''rus fis,quum aliquis cecidcrit ex ea. Et iterum: Si fuerit in te uir, qui non fit munuus s nodfurno fluxu, cgredietur extra caftra, 00 non ingredietur medium caftrorum. quumq; aduenerit uefperajauabit fe aqua,06 poft occubitum folis ingredieturnic dium eorum. De lefu filio Naue duo tantum ponam teftimonia. Peccauit Afban, 64 totus populus offendic.Dixit/p dominus ad Iofue:Non poterunt ftarefili] l«*^ in cofpedtu inimicorum fuorum,fed dorfa uertent aduerfartjs fuistquiahctuiun anathema in eis. Et non addam ut firn uobifcum, nifi cotritum fuerit anathe®^“^ medio ueftrum.Quumlt;$ facrilegium qugreretur,glt; fors latentem inueniforeu^ intcrficiuntur cum Achan hl ij cius,2lt; filiæ,boues,afini,pecora, tabernacolo®, quaecunq; habere potuit, igne deleta funt. Éfto ipfc peccauenqquid coni®“^^^ Irjc’quid boues^Tquid afini^quid pecorafFac ergo calumniamquareunuspecw'^*' rit,86 pars populi trucidata fit f Cur 00 ipfe Iapidatur,6d omnfa quar habere poW«'' rit,ultrix flamma confumpferit f Dicamus 00 aliud: Non erat,inquit,ciuitasqoa*n non tradidit dominus fil ijs Jfraefabfq^ Eueo qui habitabat in Gabaon.omnfsp^quot; gnando ceperut:qufa à domino fadum erat,ut induraret cor eorum,amp; pwg®’^® contra Ifracl,utintcrficcrentur : 8lt; non fieret in eis mifericordia, Slt; périrent, præcepit dominus Moy fi. Si domini fadum eft uoluntate,ut paeê non reciperent, nec fufeiperenr Ifrael,dicamus iuxta Apoftolum: Quid crgoqueriturC'Voluntan cnim eius quis poteft refiftereCDe Samuel 86 Malachimilonathâ fauummellug^'' ^ ftauic in fceptro,8C illuminatis oculis periditatur,quod nefeiens feeerit. Hoe®®:. feriptura teftatur,quod ignoraucrit à pâtre effe praeceptum ne quifquamgun2rt, donee uidoria domini compleretur. Inrâtum autem iratus eft doininus,«f fw^^ ueniret occultum,ôi ipfe fareretur,dicês: Guftaui in fummitate fccptri,quoûcl manu mca paru meHis,2lt; ecee ego morior. Et poftea interceffione amp;' preoWP puli liberarus eft,dicentis ad Saul: Num Jonathan moiietur,quifecit falute® ^ magnam inlfraeK Abfit.ViuitDominus,fi cecideritdecapillis capitiseiusinter/ ram, quia eum domino fecit diem hanc:8ó liberauit Dominus Ionathan,8ónon morruus. Samuel irafcitur Sauli,8C non uult ire cum rege. Poftea precibus ®nc^ tur,ut oftendat humani animi in diuerfum mutationem. Pergit Bethlehem, iingU' los filiorum leihe putatipfos efre,quos dominus requirebat. Quumq uidinettlia ait, Ecce in confpedu domini Chriftus cius. Et ait Dominus ad eum.’Ne rcfpie‘^. ad uultum cius,8ó ad ftaturam corporis fllius,quoniam abieci eum.Altfcrenimnr'' det homo,aliter deus.Homo enim uidet in facie,deus in corde. Atqucinhunc®o/ dum per omnes errat,per omnes corrigitur, utpateat humanx mentis infimums' Mephiuofeth Saulfilius interficitur dolo à Reehab 8vBaanafilijs Remmono' rotitætquumq; nunciaflent Dauid,K caput aduerfarij dcmonftrarent,occiiiiunt Dauid,dicente: Viri imprj occideruntuirum iuftum in domo fua,8^ inlcauloiu _ Certe Mephiuofeth iuftus non erat, £lt; tarnen in eo iuftus appellatur,quodabiç^ noxa interfedus eft.Oza leuites, quum area Domini transferrcturHierufale®, lafciuiêtes boues plauftrum in partem alteram declinafrent,mifitmanumut^‘ taret inclinatam arcam.Statimq fequitur:Iratus eft furor domini in 0zam,gt;P^? euffit eum deus ibi pro ignorantia,8^ mortuus eft iuxta arcam Dei.Contrift^^Ï Dauid,quod pereufterat dominus Ozarn, timuit dominum in ilia die,Si aicQ'’®' modo ingredietur ad me area domini.Dauid iuftus 8^ propheta K undusinreg*^ quem elegit dominus fecundum cor fuum,ut facerct cundas uoluntatcs ciustiu det ignorantiam,domini furore punitam,terrctur atq triftaturmee quantcau ^
-ocr page 679-lt;i4o^^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éO
'*Pgt;iO ’^*^5P^’^wflcrit ignorantem,fed fimilem fentennam pertremifcit.Praè %jj ’^prindpi exercitus Ioab,ut numeret populum:ftatim(^ fcrïptiira com/
^P^^^“^'^’^ ^o^ fuum Dauid, ÔC dixit ad dominum : Peccaui uehemen/ ^^^^*^^^ ^^ fieret,uticj quid diceret ignorabat: 06 tarnen fe ip '»r.^j '®t,ÓC pro hac culpa feptuaginta milia hominum angcli gladio trucidan/ ^ïit Q '^^^ complets rempli cacremonijs, utrafq; palmas tetendit ad dominum, , l*lgt;eijß^P^^’^®“®™tö'bi plt;mulus,non eft enim homo qui non peccet. Ahia pro/ '*Xot^' °”’^ nefciebat ad fe uenire uxorem Hieroboam : dixittp dominus:Èccc ^üc5^.'^''°^°^ni ingredietur, ut quaerat ucrba à te pro hbo fuo qui aegrotat,iuxta ^'isfil’ ^°^ könnens ad earn. Helifeus fedebat in monte,uenit ad eum mulier, ^Q-**’^,®®’'^ws erat, ÓÓ amplexata pedes eius,uociferatur. RepeUente autem '^'8((j*^^*^*^ ^^ ^'■™ ^*^ dei:Dimitte eam,quoniam anima cius in amaritudine ^tfip c’^ ^æ^auit à me, ut nd annunciaret mihi.In libro dierum legimus:Fue *^SaI ^™^’ P^fris Cariathiarim,qui prophetabat ex dimidio.Et iterum:FiIq au lgt;Jtt» j?^.P^^'5 Bethlehem 86 Netophati corona domus loab, ÔC qui propheta/ Sn 'i”'^® Zarai, ÔC caetera. Similiter utirj fandi erant qui prophetabant,óc ta ’‘»ihu *^ ’’®’' meruerunt accipere prophetiam: nequaquam de fijturo fecun Phm ’^!ogwtn,fed impracfentiarum iuxta hiftoriam prophetâtes.Habacuc pro ’M ^y^™ fiium hoc infcribit titulo ; Oratio Habacuc prophetae pro ignora/ ''^da **^v A'iwus enim fuerat audader ad dominum, 06 dixerat:Vfq; quo domi/
’^ ^°” audiesCVociferabor ad te uim pa tiens, Si non faluabisT' Quare ^^ û®^‘ ‘^’^’■^^^ ^ Iaborem,uidcre prædam 06 iniufticiamC Contra me Pinien' ’'’^^w®,ÖC contradidio potentior;propter haec lacerata eft lex,5e non ^§re^'^/^ ^^ finem iudicium:quia impius præualet aduerfus iuftum,propterea 5tJoo'^*'*^*^^ peruerfum.Pro quo fe ipfe reprehendens,quod per ignorantia * Oiiofcanticum poenitentiac^Si peccatum non erat ignorantia,fuper/ I'ctl R ’‘^ï^in pœnitudinis:00 inaniter uoluit id lugere,quod peccatS non ha-'’Doft r ^^^*®'' extrema parte,ubi per ædificium rempli in monte fiti,ecclefiç mul C '^^^’^ futuræ facramenta narranturtprimo ÔC feptimo die menfis primi,ol/ CaUf ^‘^‘^^‘‘^imae pro peccatis omniumtin quo per errorem,aut ignorantiam pec/ Oiii^f'^^P*^ Q^o^ diebus pafchc,hircus femper pro peccato madatur.Septi ik 1 , Wncidedma die,idem pro peccatis facrificioru ordo celebratur. Et poft a^ft ^^d^æ non eft iftius temporis replicare,fcriptû eft:Erat autem ibi locus P..S!™'”!’““'»-'! me: Ifte eft locus,ubi coquere debent facerdotes hoftiam lt;llh^?^°^P’‘o ignorantia. Hieremias loquitur ad den:Scio domine, ^uod non ej}?'''*^‘s uia eius:nec uiri eft, ut ambulct 06 dirigat greffus fuos. Ideo^ prauum ^^ “fhominis 06 infcrutabile,06 quis cognofcet illud ^In Proucrbqs légimus:Eft ji^f ^''ïuidetur reda elle apud homines,66 nouiffima eius ueniunt in profundum j/J’-Ecce 06 hiemanifefte ignorantia condemnatur, quum aliud putat ho- , deh ^“^ ^P^’^æ ueritatis ad inferna delabitur. Multæ,inquit,cogitationes in cor/ ^p’nfs : fed non tarnen illius uoluntas,quæ incerta S6 fluduans attß mutabilis tßj^ ^fi côfilium obtinet.Quis,inquit,gloriabitur caftum fe habere cor^ Et quis n^ttmundum fe ede à peccatoCDulcis eft enim homini panis mendacq,ó6 po teoi'''^'^^*^^ °^ ^*^^ calculo.A domino greffus hominis diriguntunmortalis au ^^ ^uoinodo fcire poterit uias fuasCOmnis uir uidetur fibi iuftus, fed corrigit cor Iij °Wmn deus.Filius malus iuftum fe facit, 56 non leuat exitum fuum. Filius ma jj’^xedfos habet oculos, 06 palpebris fuis eleuatur.Eft enim iuftus, qui peritin iu/ J^fua. Vnde dicitur ad eum : Ne fis iuftus multum, nee quafi per ignorantiam Jl^sfuperflua,ne forte obftupefcas.Qugcunep enim laborauerit homo ut requi 1. gt;''oninueniet.Si dixerit fapiens fe intelligere,reperire non poterit. Cor enim fix ’'‘^•fin hominum repletum eft malicia.
h h a Dialoz
-ocr page 680-DIALOGORVM D. HIERONYMI ADVERSVS PELAGIANOS LIBER SECVNDVS
CRITOBVLVS
^ V L T A quidem de fcriptuns fanctfs memortter copiofcq: lt;J*?quot;“’ 66 quaff quibufdam nubibus,darum uifus es ueritads luwen0P^ Ö nre^fed quid ad rem .' His emm cunctis tcftimonijsjUiderishowi' numaccufarenaturam:acperhoc inuidiam referre indeumpda/ ^‘^^ homines condidit : ut obhuione amp;d ignorannæ peccato carere ..__no poffînt.Ex quo perfpicuu eft, hominem pofte,fi uoluerk,non pcccarcldcnim fedt,quod uitare non potuit.Vbi autê aufcrturpoftïbitos,auicr' tur ÔC uitium.Nemo enim in co códemnatur,quod facere nonpotuit. ATT.Sap^ dixi,te non intelligerc conatus meos,nec confiderare quid argumenrens/eaq^n deus iufTerit. Pro obhuione, errore à ignorantia,quau pro peccato offeruntwh/ crificia: fiue hoc male iuxta te, fiue bene iuxta me,deus precepittmeum eft obiema re quod iuflit,tuum dei iufla reprehendere. C r 1 t . Quoniam uim fecis pcrfp*^“5 ueritati, ÔC me trahis ad blafphcmiam : concedam tibi hoc in ueteri legepræeepw, de qua feriptS eft: Vetera tranfierunt,ecce facta omnia nona.Nunquid K debuan gelio poteris hoc approbarc,ut puniatur quifpiam pro co quod nefciat:0iantep® nas luat,quam reus fit ignorantiæ CATT. Dum ignoramus, Manichans no0i confurgit repente, qui legem dicit abolira, N folos noui teftamentilegedosWOS’ C R l T. Quid enim à me audiuifti,ut hoc autumesCEt lex enim pamhus data,pro tempore iufta 2lt; fandatSC ueniente Euagehj perfe(ftione,uiliora cefiarunt.ATT» Ergo nequaquam obferuandum eft,quodlegepræcipiturC C Ri T. QuadafflO feruanda,quaedamprætermittendafunt. att. Quoniamteuideoeffedoui mum,dic mihi quæ de ueteri teftamento obferuare debcangN qugrdinqutf^' ■ Mandata obferuare debemus,qua: ad uitâ Slt; mores pertinent corrigendes: oN bus didum eft:Mandatumdominilucidum,illuminans oculos.Quæ autew^ac^ remoniaslcgis,Ôcritusfacrificiorumpertinent,relinquendafunt. ATT. Igno mihi,cum legis £4 omnium feriprurarum feientiam iadlites, no animaduerns^^ uelimdicere. cRi T.Hocintelligoquod!oqucris,amp;cnonquodraces. AT'’'' ^, cere uideor, qui tantis exemplis docere te uolui, peccare hominem per igno’^’ * , 60 pro peccato ut in lege hoftias,ira 66 in euangclio offerêdam peenitudtoew» Da teftimonium noui inftrumenti, ubi error 66 ignorantia 00 impoflïbiUiasw^®' dati teneatur in crimine. ATT. Non neceffe eft multa proferre. Vnum prolog cui certe cotradicere nonpoteris.Vas cledtionis perfpicue loquit; Confentioengt; legi dei iuxta interiorem hominem. Video autê aliam legcm in membris meiSj’y gnantêlegi métis meæ,ôô captiuantêmeinlegepeccati,quæ eft in membris wf^ Mifer ego homo,quis me liberabit de corpore mortis huius C Gratia dei puK “ Chriftum dominum noftruni. C RI. Protulifti teftimonium,quod pro mefaüT l berati ergo de corpore huius mortis per gratiam domini noftri lefu ChrißjjWS”.^ quam ultra peccare debemus. ATT- Liberati quidem fumus baptifmo faluatorw Sed\id mihi ediffere, quare dixerit: Video aliam lege in membris meis ’‘^P^S'J? legi mentis meæ, 66 captiuâtem me in lege peccati,quæ in membris eft eft ifta lex regnans in membris hominis, Ôé repugnans legi mentis eius f de fimpliciter.TacesC Audi eundem Apoftolum apertiftime pratdicantem.'y enim operor,non cognofco.Non enim quod uolo,operor:fed quod odijiM^c' -Sin autem quod nolo,hoc facio,confentio legi, quoniam bona eft. Nunc autnjN quaquam ego operor illud,fed quod in me habitat,peccarum. Scioenimquo^”^ habitat in me,hoc cft,in carne mea,bonü. Veile enim adiacetmihi,operariauK^ bonum non inuenio.Non enim quod uolo,bonum,hoc ago : fed quod nolo,ina*®j hoc facto.Si autem quod nolo,hoc ego facio,nequaquâ ego operor illud/ey^^
-ocr page 681-lt;IH|^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éjj
C R i T. Miror tchommê prudentcm fic inteUigere Äpo/ ''’^■ ^/'^ ^^ perfona fua,óó non ex aliomm hæc dicere fentias:Qui emm con ^’'’iijjh i ®S'^^’'^® Chrifti libéré proclamât. An experimentum quæritis eins, %o ƒ A*^^^ ^hriftus: Et in alio loco, Curium c6fummaui,fidem feruaui,de ’*®’*inu • ^ ^^ ™*^* ^o^°^^ lufticiæafte hoc de fe dicere poterat,operari bonû ^^''Ifll^d'^*^ *^°”^^°^ uolo,bonum,hoc facioïfed quod nolo malum,hoc ago^ ^’*’’’^noï k ^ ^°^’’^^°^ uolebat facere, 06 non poterat C Et quid illud erat mali, ^°^^’^ tarnen uitare non poteratÆrgo non ex fua perfona hoc dicit,fed ^Hgip ^§^’‘ien's humanf,quac uitijs fubiacet ob carnis fragilitatê. ATT .Parum f®bti(j^’'‘*^^oh»ntribuas. Ego enim unum hominem,licet apoftolum,intelligo %hB (R^^*quot;^*®*^ totum humanum genus aller is. Quod fi uerum eft in genere, t Wlh ^P^^’^.Nam amp;r Apoftolus homo eft:8lt; fi homo eft,uel de alijs,uel de ^’^Qn °5'^ Ioquit:Mifer ego homo,quis me liberabit de corpore mortis huiusC ^''5aamp;3 ’^^’^ habitat in me,hoc eft in carne mea,bonum.Corruptibile enim cor ^Mon .^^ ^’^bnarn,6ó deprimit terrena habitatio fenfum multa curantem. C R. PtCQi ’»^uafi ego hoc ex perfona generis humani accipiam,óó no ex perfona ft*^' quot;^ ^ ^ ' ^^ 4tiis tibi hoc concedet,ut ex perfona peccatoris hoc loqua^ ^''Pecc ^‘^* ^''^ ^^ perfona peccatoris hoc accipis,debebat dicerc:Mifer c/ ^fo '’’*?^ttoti,mifer ego homo.Homo quippe naturae eft,peccator uolutatis. ^^fore f ®“d quod fcriptum eft, Vanitas uanitatum,ÔC omnia uanitas:ad pecz ^’tUmk 1 “*’»®^“on ad omnes homines.Et iterum:Verumtamen 8^ in imagine ^hpff . ^t homo.ac deinde. Homo uanitati aflimilatus eft,dies eius uelut um-' Mto^^*’^^'^*^°^Pauliteftimoniononmoueris,audi aliudeiufdem,cuiconz '^^ico^'^°^P°^^®’ ^thil mihi confcius fum:8^c. Mire,ncc meipfum iudico, nihil J’tccjK'p5**’'® ^*tin,ncc tarnen in hoc iuftificatus fum.Qui hoc dicebat,nullius utleg ''''^n/ .^®^’dtiserat. Sedquialegerat,Deli(ftaquis intclIigit;Et;Suntuiæ quæ ^'’i*o'*^^*'^ ^'^ægt;’'®ulflïma autem earum refpicint in profundum inferni.Et ite-^M 'f’'^uiruideturfibiiuftus,deus autem corda hominum dirigitn'dcirco tem forte per ignorantiam deliquiflet,maxime cum fcriptura te %iæ ’“ftys,qujperit in iufticia fua» Et alibi:Iufte quod iuftü eft fecftaberis,nc *5in| '^''^i^tritatis à iufticia declinemus,recordantes Saulis 24 Achan. C R.Ne con ’^ diuerfum abfq; menfura funem trahere,faltem hoc mihi cocez l’üts °^ *^ fcripturis plurimos appeUari. A T. Non folum plurimos, fed innumcra ^*^numerabiles iufti funt,SÓ hoc negari non poflït,quid malclocutus Wh ^^^ hominc fine peccato,fi uclit; Hoc eft alijs uerbis dicere, pofte iuftü pecc ^f° ^^^jtti eo quod iuftus eft. ATT .luftos efte concedo,fine omni autem '»iiie ’’°®’tino,non aftentior.Etenim abfq^ uitio,quod Graece dicitur '-»(»«»«jhoz Petit ^°^^ ^^^ ^æ: «va/tafAiSFjtdeft fine peccato,efte nego:id enim foli deo com ^^Mïquot;^'^ ^^‘^^tura peccato fubiacet, 62 indiget mifericordia dei,dicêtc fcriptuz tisi,y ^®tdiaDominl plena eft terra. Et ne quafi maculas quafdam in fandis ui *®s f r’’P®^tTutarl:ln quibus errore funt lapfi,pauca pro 1er am, qua: no ad fing« bk-ß ^^ttes in commune pcrtineant.In trigefimoprimo pfalmo fcriptum eft: Ufi'’^’’°®ttnclabo aduerfum me iniufticiam meam domino, 6C tu dimififti impie-. eji^ismei.Statimq fequiturlPro hac,hoc eft impietate,fiue iniquitate(utrScg % ’®’'®’St pot) orabit ad te omnis fandus in têpore opportuno. Si fandus eft, W 1 °otatproiniquitate:’Siiniquitatem habet,qua ratione fandus appellat^ W* c ™^^^t:ctniodum,qui6i in allo loco fcribitur:Septies cadit iuftus,ÓCrez ( öttEtiuftus accufator fui eft in principio fermonis. Et alias: Alicnati funt pee-L ’^3 uulua,errauerunt ab utero,loquuti funt falfa. Vel ftatim ut nati funt fubz l{tt*^*P®^cato in fimilitudincm pracuaricationis Adæ,qui eft forma luturituel eer ^j^ünijUtde utero uirginali natus eft Chriftus,de quo fcriptS cft;Omnis qui ape I^j'''tluam,fandus Domino uocabitur:omnes hæretici errauerunt,nonintelligen Murium natiuitatis eiusïmagis^ ad fpecialcm natiuitaté faluatoris,quàm ad h h j omniunt
-ocr page 682-^34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS
’ omnium homi'num referri poteft hoc quod dicitur:Qui apcn'f uuluam^an«^^®^ cabitur domino.Solus enim Chriftus daufas portas uuluæ uiïginaUs aperuM^^^ tartien claufae iugiter permanferunt.Hæc eft porta Oricntalis daufajpcr^ ^^ lus pontifex ingreditur K egreditunóó nihilominus femper daufa eft. Wu ^^^ quod in uoluminc lob fcriprum eft : Nunquid mundus erit homo in operibus fuis irreprehenfibilis uirC Si aduerfus famulos fuos non credit) tra angelos prauum quid reperit : quanto magis in his,qui habitant domos j? e quibus 06 nos de eodcm luto fumus C Quod fi afferueris boe dici ex P^quot;^. yp plias Themanitæ, intellige non ab eo dici, fed ab illo qui fub perfona ang® ^^j fione 24 reuelatione loquitur ei fententias Dei. Sed efto ut loquamr EWp®®®’^^ perfpicue angelus loquitur,nunquid non hoc ex perfona Job proprie‘*“p‘fkp|, tatio eft Uita hominis fupcr terrât' Et:Si ego peccaui,quid poiium re oblirus es,nccfeciftiiniquitatis meae obliuionem,06 emedationem pectin ^, Quomodo enim poteft efte iuftus homo fuper terram apud Deum C fuero iuftus,non audiet me, fed iudicio eins indigebo. Etrurfum: Q“*^ ^ us,cur fruftra laboro C Si lotus fuero nitro, amp;6 mundis manibus,fatismciot xifti. Si peccauero,cuftodies me. Ab iniquitate autem me non facies innoct Et: Si impie egero,uæ mihi. Et:Si fuero iuftus,non potero refpirare. P^^”^'^.j,æ ego fum ignominiac. Et iterumîQuis enim erit mundus à forde^Neunusq ’ ettam fi unius diei fucrit uita eius fuper terram^öó numcrabiles méfesJlws- k fi dixeris,pronomen Quis, non pro impoflibili, fed interdum prodimcin a F^ refpondebo tihi:Et ubi eft illud quod temere protuIiftiCFacilia Dei efte ®’® ^j^j 86 ea facile pofte complcri,dicente fcriptura: Vir in dolore laborat fibfA®* . perditioni fuæ:utopprefra £6 fubiugata86 moriente carne,uiuatincoipirgt; ' diculam^, illam expofitionemDemofthenis ueftri non dixiffe Iob:Q,ms^’''^^^j^j dus à peccato,fed quis erit mundus à forde,prætereo:quaprobate conator, ^^^ ^ pannorum fignificari in infantia,non uitia peccatorum. Aut certen non ^^^ Ïigit, dicite uos quid fentiat. Tam enim inuolutus didor eft, 86 nimion^ fqualore coopertus,ut fufpicionem magis quam intelligentiâ le do rip ra' • extremum infernEgo autem ad hoc quid refpondebo^ Manu meam P®?”® os meum,femelloquutus fum,infecundo non addam. Ecce lobnoßen® ^ tus,86 fine querela, 86 abftinens fe ab omni malo : quali fine iuftici» ^^quot;^ jp^^ mifericordia Dei indigeat^Hoc eft illud, quod in Prouerhijs
bitur caftum fe habere cor:quot;Aut quis confidit fe mundum effe à peccato.r 1 86 bic Quis,non pro impoflibili,fed pro difficili dixcrit. ToIIe ergo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpj^
rade de Ifbro tuo,FaciIia dei effe mandata.Quod fi illud Ioannis apofton o^ ^^ ris,mandata eius nonfuntgrauia:S6deEuâgelio, lugum meum fuaue el, nbsp;nbsp;^^
meuin leue : facile reuinceris. Leuia enim certum eft dixiftc Euangeli) ma® ^^ comparationem fuperftitionis Iudaicæ,in qua uaria cæremoniarum genera q^^^ bantur,quæ iuxta literam £6 apoftoli Petri fententiam nullus potuit explet^ ■ _ ^^^ 86 in Adibus apoftolorum fcribitur:Nunc ergo quid tentatis imponcre lug ^^^ per ceruicem difcipuloru,quod neep patres noftri,necp nos portare potuinius lt;^^^^ per gratiam domini lefu faluari crcdimus,qucadmodum £6 illi. Jacobus apo® feribit : Si iudicas Iegem,non es factor legis,fed iudex. Ille itidic^f ^^g^æ^’n^^pf’ aliquid non iufte præceptum,86 ignorantiam non haberepeccatum ’»86«« ferri uidimas pro errore,quod peccati non habet confeientiam.Netp ^‘”®? .^^ ratio quaeritur, fed autoritas.Idem in eadem dicit EpiftolaJra uiri iußieiam ƒ• ' operatur.Etquis noftrum carere poteft ira,de qua feriptum eftftra perdit m’ ® pientesCSignificantcri^ non iram dei,fed iram uiri pofuit.Jra enim deiluliae • ^ autem uiri de perturbata mente procedit. Vndc £6 in Pfalmo dicitur: Irafcimmb nolitc peccare:qui uerficulus quem fenfum habcat,Apoftolusdocct;Sokono dat fuper iracundiam ucftram:ut peccatum omnino fit uel kuiter irafci,iuluelt;aa' tem iram eeleri poenitudine mitigate. Vndc pro ociofo uerbo reddituri ®®®^
-ocr page 683-J, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^5
^^öldieiudicij. Et fn eodem Euangeli'o legimus : Qui irafcimr fratn' fuo fine Üi 'f*”®^'^'^ludtcio.Licet in plcrifq; codidbus antiquis, Sine caufa, additu non pwetnecum caufa quidcm debcamus irafci.Quis hominum potent dtccre, ^Uï abfcj judicia eft in fcmpiternS uitio careatcEt itenimtNc gloi ieris in era ”'^ni,nefcis enim quid adueniés pariat dies. Vnde feriptû eft;Ne beatum dixcris y'^piam ante mortem.Quadiu enim uiuimus,in certamine fumus:óc quadiu in k^^«gt;nufla eft certa uidoriajquæ etia Apofiolo fortÜfime prælianti in futuro Die .I^®^ï’Do™inus attp faluator fub perfona aflumpti hominis loquitunlnfi c ^«mus enim omnium hominu fum,^ no eft hominis prudentia in me.Et in t|)|^*“®®olt;^tio PfaImo,Dcus tu feis inftpientia mcam:fed fatuû dci,fapicntins f. ®J’'inibus.In Ecdefiafte quoeç feriptû eft, In multitudinc fapientiae multitudo '’^‘æ^quiaddit fcicntia, addit dolorem; intelhges quod perfedione car cat; 56 çU*^°quodnouit,quanta non nouerit.Et odio,inquirjhabui uitam,quonia malum ®pusquodoperor fuper terra. Omnia enim uanitas,00 præfumptio fpiritus.Ne ‘liquid futurum fit:quia ficuti eft,quis annunciabit ei;Suntiufti,ad quos per/ j^^'^quafi opus impiorum. Et funt impq ad quos peruenit quafi opus iuftorum. ®^idcircodicitur,quia certum iudieiü folius dei cft:2v quos putamus luftos/cpe A^j^^toresinueniutunSC quos econtrario peccatores,apud dei feietiam iufti funt. ^J^^mcuncß laboraucrit homo, ut inquirat, non reperiet. Et fi dixerit fapiens Q]./sinuenire non poterit. Omnium enim unus occurfus cft,cordaq; filiorü ho/ j^^ ï^mrépéta funt malicia,5einccrto ftatu,qux Græce ïT^tfJtfa«: dicitur.Mufeæ fiû^^æ’^^^Cwtin Hebraico habetur) mortuac,demoliuntur atep corrumpuntur ^j. 'htcmolei.Quis mortalium aliquo errore non capiturC'Quem hgreticorum K j°’^mdogmatum uenena non maculantCTempuSjinquitjCft ut incipiat indicia lio,.^A^®‘Sjautcmprjmum à nobis,quis finis eorum qui non creduntEuange/ gt;hj'• *^'^^ '^^ faluabitur,impius 06 peccator ubi parebut?’ Certe iuftus eft,qui ‘*‘’‘^faÏuatur.Saluarcturr autem facile,fi nihil in fe haberet maculæ.Erz d^ w eft in eo quod floret multis uirtutibus:Só uix faluat in eo,quod in quibufi k,'^^*®‘^‘8^®*fcficordia.Quatuorfuntpcrturbationcs,quibus genus uexatur d^ ^niim;duæ prüfentis,Se duæ futuri:duæ bonorum Sé duæ malorum. Aegrituz
^’^æ^^^*^^ ^^'^’^} ÔCgaudiû,quodiUi }^jlt;flt;tè uel »lt;fhvHii uocanttquan W ’*^** ^°’“P^^® ® plerifqj dicatur: alterum mal faite rum boni : cxcedimusqi inj ^V'^gaudeamus fuper his quæ non debcmus,diuitijs, potentia,honoribus, tti)e*^’^ *n^clftjtatc,«d rnorribus: aqt econtrario præfentium malorum dolore A|i^’”'’’‘*“^’'fis,cxjlijs,paupcrtateJangU0te, Çlt; rnorribus propinquorû,quod ks^ ’’^“* fieri prohibct:8C rurfum fi cupiamus ea quæ arbitramur bona,hæredita hiii„^'’^’P’'oQ’c«tatcs omnium rerum,amp;f corporum fanitatem, 66 cæteraquo/ |i«rfA ''^^g^“^*® ^’'^^™’^*^*^ metuamus illa quæ putamus aduerfa : quibus ad •nxt . ^^’'e*'e iuxta Stoicos, Zenonem uidelicet 06 Chryfippum, pofübilc eft: gt;ïÊ ^P^^^^eos autem 06 difficile 2)6 impolfibile eft,cui fententiæ omnis fcriptu fcjto'^j ‘■®’’^enritautoritas.Vnde 2)6 lofcphus Machabæorum fcriptor hiftoriæ, tuin**'^poflè dixit perturbationes animi,non eradicari:26 quinqj Tufculana C^ecronis libri his difputationibus referti fimt.Pugnat enim ( iux/ ^üsM ^^'^ ^ aduerfum nos fragilitas corporis, 2)6 fpiritalia ncquiriæ in cœlefti/ ^^^^’'^’^‘^^^^^ eodem,opera carnis 2)6 opera fpiritus,2)6 hæc fibi inui/ ^fdn ''^’^^^’^^j^ttion quæ uolumus,illa faciamus.Si non quod uolumusjfacimus: tll^|'°®®®^“®wsgt;iflud opcramur:lt;^uomodo dicitis, pofte hominem fine peccato Qh '^^'’^^^^ce Apoftolus,omncsq; credctes,quod uolunt,implere non poffunt. iiltij^?P®^einulritudincm peccatorum,non tam preteritorum cp præfcntiû,ne 'W .n^’*°^*^ ^’^^'^ente charitate,peccemus. Quamobrê de mullere peccatrice ^* peccata multa,quonia dilexit pIurimü.Ex quo intclligimus a^æ^’^^’^”^^^^poteftatis facere quod uelimus,fed 2)6 Dei ckmentiæ, fi no/ Wiiiuet uoluntatem. Deus Iux appeUatur, 66 tençbræ in eo non funt ullæ.
h h 4 Quando
-ocr page 684-6^6
ADVERSVS PELAGIANOS
2C
Quando dicit,nullas tenebras in def lumfne rcpen'ri,oftcndït omnia anot ^^^^ aliqua forde maculan. Demcp 66 apoftoli appeUantur lux mundi. Sed ®®^'ciieflit ptum,quod m apoftoIorS luce nullæ fint tenebræ.Et de loanne fcribit^r:*^ ^^^^ in teftimonium,ut teftimontu perhiberet de lumine,ut omnes crcdcrentp^^^^^ .^^^^ Non erat file lux, fed ut teftimonium perhiberet de lumfne. Er at lux minat omnem hominem uenfétem fn hunc mundum. Vnde 8ó de co Qui folus habet immortalitatem, et lucem habitat inacccffîbilem.Et cert^ » g^j immortales angelos, immortales thronos 2lt; dominationeSjCæterasq;^’'^^ q^^j^ folus deus eft immortalis,quia non per gratiam,ut cirera,fed per narurai^'^^^j^ ob caufam idem Apoftolus fcribit,deum folum eiTe fapicntem:cum Óf Sow multi alq fanclffapientes uocentur:óf dicatur fuxta Hebraicu ad P’'*^^Ï.P,^’”fjnics Sapictior Daniele es tuCQuornodo ergo folus lux, folus immorialis £lt; æiUff ^ , appellat, cum multi immortales óf luces 86 fapiêtes fint:fic perfedio howi ^^ ex natura,fed ex gratia ucniens,imperfecfos eos qui perfedi uidenturelK ^^^^ ftrat.Quod autem ferfptum eft:Et fanguis lefu filq eius mundat nos ab ow^Pg^j to,tam in confeflione baptifmatis,^ in dementia poenitudinisaccipiendut • aliud eft mudari à deo,aliud per fe elEe fine uitio.Si enim iuxtalob,lunanon det,8lt; ftellæ non funt mund» in cofpedu eius,quanto magis homo putted j. lius hominis uermisC Omne enim os obftruit, 84 obnoxius eft o®®’f ®^ Left quia ex operibus legis non iuftiheabitur omnis caro coram eo,nullalt;ÿduian perfonarum. Omnes enim peccauerunt,Sf indigent gloria dei,iuftificad^® ^ gratiam ipfius. Sin autem fcribit:Exiftimamus fide iuftificari hominem »n^ °P bus legis : fiquidem unus eft deus,qui iuftificat circumcifionem dxftg^gt;^E’^^jj^^ tium ex fide:manifefte oftendit,non in hominis merito,fed in Dei gratia eilt* ^^ ciam,qui finelegis operibus credentiü fufcipitfi'dem.VndefequituriPc^^datuw ftri non dominabitur.CurCQuia non eftis fub lege,fed fub gratia.Nonenim ^^^.^ tis,ne£ß currentis,fed miferentis eftdei.Vndeóó gentes quæ non fedaban^^ , ciam,comprehendcrunt iufticiam:iufticiam autem ex fideJfrael autem requit gern iufticiæ,in legem iufticiæ no peruenitîquoniam non ex fide,fed ex dP^L^ Olfenderunt enim in lapidem offenfionis . Finis enim legis Chriftus adiw i ^^ omni crcdcnri.Cundtæ props epiftolæ Apoftolihoc habent principm,Gmt'2^ bis Sf pax à deo patre Ôf Chrifto lefu domino noftro;6f fimili fine dauduntut^^^^ Corinthios quocp fcribirur;Vt non indigeatis ulla donatione,expedantes« tionem domini noftri lefu Chrifti,qui Ôf cofirmabit uos ufq; in finement® ^^ fn die domini noftri lefu Chrifti.Licet ergo nulla indigeamus donatione,tamt pedamus reuelationem domini noftri lefu Chriftuqui tunc nos in omnibus to mabit,0f oftendet fine crimine,cum dies domini noftri lefu Chrifti K munm no aduenerit,ut non glorietur omnis caro in confpedu eius.Paulus plantauKjApo^^ rigauit,fed Dominus incrementum dedit.Ergo neep qui plantaf,ncœ Q^nW^ aliquid:fed qui incrementum dat,Deus. Ipfius enim agricultura, ipfius æ^nt^-jj, fumus.Iuxta gratiam dei,quafi fapiens architedus ponit fundamentum.NoM.’ ^^ quit,uofmetipfos decipere. Si quis fapiens eft in uobis fn feculo ifto, fatuusnat, fit fapiens.Sapientia enim mundi,ftulticia eft apud deum.Dominus cognofott quot;nbsp;gitationes hominum,quia uanae funt. Et iterum:In nullo enim mihi confous u gt;nbsp;fed nee in hoe iuftificatus fum : quia qui me iudicat. Dominus eft. Dicituroto bis,qui fine peccato uos elfe dicitis, Quid habetis quod non accepiftis çquot; Si^of accepiftis, quid gloriamini, quafi non acceperitisC lam iaturati eftis,iam diuós' di éftis. Et ut feiamus, non ex nobis,fed ex Def cunda pendere iudicio; V^oW ’ inquit,citius aduos,fi Dominus uoluerit. Qui enim dicit, VeniamaduosjontO' ditfe ucl)e,monftrat cupere,promittit aduentum. Sed ut cautius hxcloquatur,iO' fert. Si dominus uoluerit.Si quis enim putat fe quid nofic,necdum nouitficutno fe oportet. Vas eledionis humilitate deiedus,imó cofcientia ffagilitatis fualoqo*' tur;Ego fum minimus apoftoloru, qui non fum dignus uocari apoftolus,quo^aj»
-ocr page 685-LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6î7
^^sfum ècclefiam dci;gratia autem def fum id quod fuiù,ST gratia ipfius in fe^^'*^’^°’^ ^*^^*:^ omnibus illis amplius laborauünon ego autê,fed gratia dei, (j. 'Jtcum eft-Dicigfe plus omnibus apoftolis laboraflcïftatim^ laborem fuu ad loc ?^^“x^wm:Non ego,inquiens,fed gratia degquæ mecû cftliicut 00 in alio «Kj” °4uitur ; Fiduciam autem talcm habemus per lefum Chriftum ad deum:non ,j^ 'xnobisipfls fufficiétes fimus rcputare aliquid,quafi ex noftro,fed fufficienz j|jjj°ftraexdeo eft,qui 50 nos dignos fecit miniftros Noui reftamêti.Non emmiu ^0^''^®'^° ^^ operibus Iegis,nifi per fidem lefu Chrifti.Vnde infert;Et nos in ^^^*^'“’” credimusjUt luftiKccniur ex fide Clinfti, Sé nó ex operibus legis, Ch ?°P^’'*bws legis non iuftificabitur omnis caro. Si enim ex lege iufticia,ergo On /®®finecaufamortuus efi.Inlegemaledicïio eft, fcriptfi eftenim,MaIedió;us 01V*** ^°^ permanet in omnibus quæferipta funt in libro legis, utfaciatea. (, ^snosredemitdemalediSlióelegiSjfaduspronobis malcdiccio.Si enim da 0i], ^^'^’^Quæ polfet uiuificare,uere ex lege effet iufticia. Sed condufit feriptura er? '^^“^pcccato,ut rcpromilfio per fidem lefu Chrilti daretur credentibus. Léx U^pP^'^^gogus noftcr luit in Chrifto,ut ex fi'de iuftificcmur. Vnde addit, £lt; uno (jjg*^loomnia comprehêdit,dicens:Éuacuati eftis à Chrifto,qui enim in lege iuz toi^^^’g*^^^'^ excidiftis.Hæc cundapercurro,ut oftedam à nullo legem elfe Hin’o'^™’^ P^*^ legem mandata omnia quæ continentur in lege. Deus eft enim juj^ P^raturin nobis Sé uelle 06 perficere.Laborat Apofto!us,Sé luxta iufticia que tteji^'^’^*’*^ q^riffloma cóuerfatus,omnia pro Chrifto ducit quifquilias,ut inz ^l'*’'ftO)non habens fuam iufticiam quæ ex lege,fed quæ ex fi'de Cliriz Hal) ’'æ°'^quot;'adc feribit ad Tfieftalonicenfes: Fidelis autem eft Dominus,qui ferz coitf^^^^“^®*^^*: ® malo.Ergo non liberi arbitrq poteftate,fcd Dei dementia ftion '^'*^“’^'^Cïae pûtes argumetationibus uanis quæ mouent audientibus quæ * ’Hoth^”^'^^^^”' pofte fidei fubuertindem Apoftokis fenbit ad TimotheO: O Tfz »esf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euftodijdcuitafts propkanas uocum nouitates £é contradidio/
»«as^ '”°quot;’i’^isPcientiac, quam quidam promftichfés, circa fidem êrrauerunt-Bo/ I{(|f ^^roiferico-rdiafaluatoris noftri,non ex operibus iufticiæquæ fecimus, iejf^’^“™fti‘Unmifericordiamfaluos nos fecit,utiuftificati illius gratia,hære-^^^'^^^^’^ fpem uitæ æternæ.Hæc breuiter quafi ex latilfimo atque pulz 'ïtn T°^P°^°’*^æ dodrmae prato carpfimus,ut duræ frontis impudentia conté dj?' ’■^nfeamus ad Euangelia,Sé apoftolicos igniculos dariflima Chriftilampa iHH(*’'P?®’®*“sï 0mnis,ait,qui irafcitur ira tri fuo fine caufa,reus erit iudicio.Ç^ut han??^^^’''a^ha,quod interpretatur uanus gé ab fep cerebro,reus erit concilie: gtli{ ‘“^^Iwnfandoriïóóangelicifenatus.Qui autem dixerit fatuc, reus ent SeT*^-“’^“’® ®^oft’'“™ poteft huic uitio non fubiacere,quum etia pro ocioz dite, • ’^'^lt;i*t“ri fimus rationê in die iudieqf Si ira Sé fermonis iniuria atqi interz concilio(^ Sé gehennæ ignibus delcgatur : quid merebitur rurz (if;D**^^’^''^^Ppetitio Sé auaricia,quæ radix eft omnium malorS C Si,inquit,offers f^t altare,óé ibi fueris rccordatus,quia frater tuus habet aliquid aduerz ^ ï^mitteibidonum tuum ante altare,8é uade primum reconciliare fratri tuo, ’’”’^5Q^^quot;^^® munus tuum.Meæ eft poteftatis,ut non habea aliquid con (jj 'ffnimeum.Vtautem ille aduerfus me habeat,aut nó habeat,inillius uolun ’tiialt;'Q®^'^'Qi”^ ergo faciam,fi ille rcconciliari nolucnt; OblccremSHcctam ge-’^fdaudirecontemnet. Anobtorto collonolentemin iusamicitiæ traham‘f Rol *^®*^0’’infi’itaaa,quam amicitias necelTiratc fodareSNeque enim dixit, quot;•Hn ^'^’^^ ^^^’ reconcilietur : fed,Reconciliare primum fratri tuo, Sé fic öfteres *gt;Ht^^^^™ ^^altare.Non quod impoffibilia Deus præceperit,fed in tantum paz dh.**^®^'® afcenditjUt propè impoffibilia,pro difficultate nimia præcepiffe ut djli'^’^^^^^‘^’^^^‘^^”' fententiarn tuam,qua fcribis facilia effe dei mandata.Scan di(!l ^'^^^’^’^^'^rim,ocuJum Sé pedem iubemur abfcindere.Efto,pcr tropologiam '**n fitpro amiciffîmis, Sé pro confanguineis, Sé fraterno nobis Séconiugali
amorc
-ocr page 686-6} 8
ADVERÎVS PELAGIANOS
amorc fociadsifacilcne arbitramur ob quafdam offenfas tantam fubitoabfeindç’'^ charitatémCQuod^ dideunSit ferma uefter,eft e ft, non non:quod autem amples eft,à rnalo eftftorfitan de ueftra fchola reperiatur,qm' nuquam mentitus fit,net an/ dierit illnd prophetiemn ÔC apoftoheum : Ego dixi in exceffu mentis mea,0ninis homo mcndax:0^ nefciat fcriptum in alio loco, Os quod mêtitur,ocdditannnam. Verberâti maxillam,alteram iubemur opponere. Tollend tunicam eriamp^*™ concedendum eft. Ängariand fe mille paffibus, duobus millibus collaprabo*®* funt.P etenti te da, 06 uolentem à te accipere mutuS, ne auerfeds. Si duos nuinmu-los habuero,ôôalius popofcerit,autdabo ipfi,amp;i mihimcndicâdum enuautnno® dedero,tranigreflbr legis inueniar. Illud autem quod dicitur:Diligite imWeos u^ ftros,benefacite his qui oderunt uos, ÔC orate pro perfequentibus Si calummantu bus uos:forfitan in ueftro cœtuinuenitur,apud nos rara auis eft. Quipeccatanm/ pliciter confitcntur,merentur humilitate clemenriam faluatoris. Quoaçftq’Mtw» Cauete ne iufticiam,hoc eft eleemofynam ueftram faciatis coram hommibus^utd deamini ab eis:ncfcio quis poflït implere. Ad largiendum fruftumpanis Ö^bmos nummulos pracco conducitur:2lt; extendentes manum hue illucq circurfifp''^*®'^^* quac ft nullus uiderit,contradtior fit. Efto,unus de mille inueniatur,quiifonon^ ciat.Refponde quæfo,ubi funt facilia mandata: Nolite,inquir,foIicin elft de enny no. Craftinus enim dies folicitus erit pro fe, Sufficit diei malida fua, VosdeeranP » no non cogitatis, 84 inftar auium præfentibus contenti eftis, quorum epino^o*^ blinae uolitant trans flumina Acthiopiæ, ut inter fimias 84 panos, noua de Üp™ Solomoni dona mittantur. Vis audire facilitatem præceptorum deiï'aufeuhaquo dicitur: Quam ardca uia 84 angufta eft, quac ducit ad uitam,84 paudfuntquniw^'' niunt eam. Non dixit,Qiii gradiStur per eam:hoc enim diffidllimum eft,fed 12.^ inueniunt eam. Pauci enim inueniunt,84 multo pauciores ingrediunturpere^-Filius,inquit, hominis non habet ubi caput fuum rechnet,qui dicit in Efaia^bu ^ ^ pite laflum, 04 hacc eft requies mea. Si non habet ubi caput fuum rechnet,8^Q*^® ’^^ quiefcat:dicens m alio loco. Super quem requiefca,nifi fuper humilem Kq®^®*® 64 trementem uerba mea,ubi eft mandatorum f^ilitas ï* Multi hoc quod fenpo® eft : Non ueni uocare iuftos,fed peccatores ad poenitentiamjfimph'dteracüp'^y » iuxta illum fenfum:Non indigent fani medico,fed hi qui male habet. A1^ '’n'^^'a terpretâtur coadius, Non ueni uocare iuftos:nullus enim ad pcrfcduinW'^^^ ’ fed ex aliqua parte peccator:fed peccatores quibus mundus refertus cfqdi^^^^, uid:SaIuum me facdomine,quoniam defecit fan8tus,84 corrupt!funpSdabo'^ biles fa dj funt in adinuentionibus fuis. Omnes declinauerunr,fimulmjjtj^ funt:non eft qui faciat bonum,non eft ufque ad unum.Nolite,inquit,poflidereau/ rum,nec5 argctum,nerp pecuniam in zonis ueftristnon peram in uia,non panen’) neep duas tunicas,neep calciamenta,nccp uirgam.Haec,inquies,przceptaapOKn '' ca mnt. Et certe Petrus apoftolus caligas habuifTe narratur,dicente ad cuiuange/ lo: Præcingere,84 calciare caligis tuis. Duas autem tunicas,ut de exteris puto quod 84 ego 84 tu poffideamustfi tarnen amplius non habemus. ï^^^°5% iterum iterumeß ac per lingula ingcram,ut erubefcas ad fententia tuam,»^’^ dei mandata. Fratrem tradet frater in mortem,84 pater filium,confurgétq R tra parentes, 84 interficienteos : 84 critis, inquit, odio fundis hominibus ptop nomen meum. Et quia facilia iufterat,84 feiebat facile ea pofte complerl, penp^^ ca ut rei facilitatem oftenderet, copulauit,dicens : Qui perfeucrauerit nfqne’'’^^ nem,hic faluus erit.Non ueni,inquit,pacem mittere fuper terram,fed gladly””' ni diuidere hominem contra pattern fuum, 84 filiam contra matrem,6f num® tra focrum. Et ne omnia percurrendo longiorem fententia feceret,uno cunda mone comprehendit,dicens : Inimici hominis,domeftici eius. Quum^ pniui ^ Qui amat pattern aut matrem fupra me,non eft me dignus : 06 quiamat m®®’^ filiam fupra me, non eft me dignus:ob facilitatem pracceptorumintulit,Etqugt;n toUit crucern fuum 84 fcquitur me, non eft me dignus. Crux Chrifti facilis : inf^
-ocr page 687-•'''LIBER SECVNDŸS ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;Ç^lt;,
^Chriftum ircjudus eft,focus eft. Et ubi præmfa quæ difficultatê fupefâta qua* ^°” ^®®g““^^zizania in præfenti feculo,ne £lt; frumentum panter eraz j^^,Pâleadominica,futuro iudicio rcfcruatur : quâdo iufti fulgebunt quafi fol, ^SMicnturangcIijôé feparabunt malos de medio iuftorum.Petrus mergitur,6Ó I# r’”^’’^» Wodic« fi'dei,quare dubitafti C Si in illo modica fides,in quo magna ^■Iticio.De cordejinquifgt;egrediuntur cogitationes peftimæ, homicidia,aduliez j^*omtcationcs,furta,falfa teftimonia,blafphemiæ»Hæc funt quæ coinquinât ho «iio**t'P’’®^^^*^ ^^^ *** corde fuo hæc non efte teftetur, ÔC plenam in corpore ifto ‘^iuftkiam confitebor.Qui uult, inquit, faluare animam fuam,perdet earn; K ? P^didcrit animam fuam propter me, faluam faciet eam.Irerum dico : hæc funt . '^mandata:Vae mundo à fcandalis,nccefle eft enim utueniant fcadala.Et pro/ . ^5in alio loco fcriptS eft:In multis offendimus fiuc ci ramus omnes.Non paugt; J*ff»U,fcd multa:nec quorundam, fed omnium pofuit : Omnes enim quæ fua .. ^usruntjgC no ea quæ dei funt.Vnus bonus deus dicftur:5lt; magiftri quafi ho /quot;sBonitas refutatur. In lege docftiflimus omnia fecifte fe dicit î quamobrem 5^ J^'Jr a domino, K tarnen plenam iufticiam non habet, quia noluit fubftantiam ti^^P^dbus erogare. Vnde difffcultas difficultati,imô impoflîbilc impoffîbili . ^oparatunquia nee camelus ingredi poteft per foramen acus,nec diuites per/ ij,. '*^*^regna cœlorum. Quis noftru non lauat exteriora calicis 8C paropfidis,8£ j|j^ '°mhabetncquaquam fordibus inquinata^Quis fepulchrorü extrinfecus de/ ^jf’forumpoteft fimilitudinem declinare, ne amp;nbsp;nobis dicat lefus : De foris qui/ n'’^^idemini hominibus iufti:intus autem plenieftis hypocrifibd iniquitateï* ^’®ms Stalijs uit ijs carere poftimus, hypocrifeos maCulam habere non pofte, fiin^^’^”‘ ^^ ’ ^^f^ nullorum . Pater,inquit, fi poftibilc cft, tranfeat calix ifte d ij,. Z^dhomo pafturus, hominis loquif uerbis. 111e dicit: Si poftibilc cft,una hora ^Ha j fffamennon ficut ego uolo,ied ficut tu. Filius dei qui dixit,St fada funt: (t 'foiuit,2lt; creata funt omnia:fecundum hoc quod filius hominis dicitur,fentcnz j^pf^perat : Pater,fi poftibilc cft:uerumtamen non ficut ego uolo, fed ficut tu: ii^'^®^®^“®®^us addudo fupercilio loquitur : Poteft homo fine peccato eirc,fi U- P®^o^‘*«dtunt:Sic non potuiftis una hora uigilaremecumCNon dixit,no/ j^ *’)ffdnonpotuiftis. Apoftoliuna horauigilare non poftunt,fomno,moerorc j^^fnisfragilitate fuperati, Sc tu potes longo tempore omnia peccata fuperareç* I^(^fouseu5gclifta fcribit de domino:Et non poterat ibi ne unaquidem facere uir/ jUjJ*?’®^pawn’s ægrotantibus manus imponens fanauit cos,8ó admirabatur pro eoruni. Dominus dicitur non potuiffe in Nazareth ne unarn iieo^^^^’^’***'^^^» ^ infidelitatis aliénai ftupore retinetur,8lt; uos poteftis om/ j^ Wuultis {’Deniqi in confequêtibus fcribitur: Abqt in fines Tyri SC Sidonis, gMusdomum neminem uolebat fcire,ÓC latere non potuit. Vcre utiqi cupiC/ tour'’'*’ ^ ^f’®^ cupiebat quare facere non poterat, ut in aduentu fuo omnium '^^‘^dhiaretcQuæris caufas cur latere non potuent ç* Cogita aflumpti jj^gt;nisueritatem,óó omni carebis fcandalo. Si filius Dei aliquid in carne 2v pro/ ’*®® potuiffe narratur : nos qui toti carnei fumus, £lt; quotidie fpiritus pf'busrepugnamus, contra Apoftoli fententia quæ uolumus cunda faciemus^ fi .??Poftolus tria uult facere in monte tabernacula,unû Domino,alterû Moy.» quid loquitur timoré pertcrritus:00 nos Pythagoricæ phi tajP^rodamus fiiperbiamCDedic 51 hora cofummationis ultimæ, 06 angelos ills ■ c® ^ fii^nt ignorare refpondit, 06 nos plenam feientiam pollicemur C Carz ^wautas deo habitatore gaudebat, 66 tarnen menfuram fragilitatis fuæ exce^ iiiJ’’?®P°^’^»“^*’®*' W lt;^x«{', iuxtaucteres hæreticos,fed ucre dei filius,hoz jj^ filius crederctur : apoftolos parumpcr relfnquens,cecidit in terram pronus, L*’®5^^®’®‘P’’^®’'’gt;®P®^^^® ^^•^^’^■ftf^æ^® fententiam ambigenter exprime ô^minaliolocodixcratiquæ apud homines impoftibilia, apud deum poflibilia ^'8edhomopafturus,hominisloquit uerbis.111edicit:Sipoftibilccft,una hora prstercas
-ocr page 688-«40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSvs PELAGIANOS
prætereatTu dids^poflibile eft omni tempore peccata uitarc. In nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foi,
plaribus, ÔC maxime in Græcis codicibus,iuxta Marcum in fine cius buage ^^ bitur:Poftea quum accubuiflent undecim^apparuit eis Iefus,0i exprobraw ^^^^ duhratem 00 duritiam cordis eorum, quia his qui uiderant eum reuirgcn J^j^ crediderunt.ôC illi fatisfaciebanr,dicentes:Seculum iftud,iniquitatis K *”%'^ tis fubftantia eft,qua: non finit per immundos foiritus^ucram dei appttn ^^^^^^ tutem,idcirco iam nunc reuela iufticiam tuam. Cui ft cotradicitisjinud ^®^, ^ re non audebitis, Mundus in maligno pofitus eft;06 quod dominum mum .^^ tentare aufus ft t,2lt; nidus atq; confufus receflerit uiq; ad tempus,uriqueP^ ^^^^^ Ille tentatutjamp;S fucceflor louiniani audet loqui, eos qui plena fide bapnim^ nbsp;nbsp;nbsp;;
quuti funt non pofte tentarftimo alijs uerbis,pofte hominem baprizatum, ^^,^ rit,nequaquam ultra peccare.Zacharias iuftus audit ab angelorQuia noncrp^f^i^i fti uerbis meis, er is raccns,amp;d non poteris loqui ufqj in diem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nj-mo/
lunatici de apoftolis Ioquitur:Rogaui difcipulos tuos,ut eqceret eum,idri ^^^jj^ nem,0L non potuerunt.Et ipfi difeipuli interrogant ialuatoremiQuarenonP ^ mus Cl) cere ilium g Etaudiunt,Propter incredulitatem ueftram.Cur ft^® • omnia pofte,Domino feruabatur. Intrauit cogitatio in apDftolos,quis eoru ^^^^ ior eftet:00 emendanturdodrinafaluaroris,dum minimus maioragnoKUur) militas fublimitatc mutatur» Non recipitur ab urbe Samaritanoru,quiy^‘'‘^ _ erat euntis Hierufalem.Iacobus 0(2 loannes uere filq tonitrui,8ó zdiardort e tes Phinees K Eliæ,igncm de cœlo deducere cupiunqSe corripiunmra.vom ; Qui utiq; non corriperentur,fi abfq? errore talia uoluiirent, Ibant cum ulo P°P ^ hoc eft cum D omino, qui conuerfus dixit; Si quis uenit ad m e,02 non om pa*-fuum 2*2 matrem fuam amp;2 uxorem 0(2 filios 52 fratres 2*2 fotores,infupet ^am ^^^ fuam,nonpoteftmeus efte difcipulus.Et,Quino portâtcrucem-^^jß me,non poteft meus efle difcipulus. Et in hoc loco temerarius prodamabo. . homo,fi uelir, omnia peccata uitare.Facilia enim funt mandata cius«Qui ®^. audire à domino faluatore ; Vos eftis qui iuftos uos efte dicitis coram hoi® » deus autem nouit corda ueftra,quia quod apud homines excelfum eft,ab(?®®_ Ie eft coram deo.Impoftibile cft,inquit,ut fcandala non ueniant.PutoquooP5 turn fcandalum fit,quod per fcandalum uenit. Nifi fallor enim ffKäisy
3 ÄSf/ apud Græcos ex oftenfione 2*2 ruina nomen accepit.Propterea in moins dimus omnes, Fac ut non corruerim, certe oftcndi,amp;2 non in
Arbitror quod in aliquo offendifte peccatum fit.Dixerunt domino aponoH. ƒ. nobis fidem-Quirefpondit eistSi habueritis fidem,quafigranufinapis,quô « p minimum eft omnium fcminum,0(2 Critobulus meus fidei nobis monribusmni feit. Dicebat autem, inquit, amp;2 parabolam illis, quod femper oportet orate a no ƒ qua deficere.Fruftrafemper oramus,fi in noftro arbitrio eft facere quod uolu® -Dixerunt apoftoli;Et quis poteft faluus efte^Audiunt a domino : Qus impol“ lia funt apud homines, poftibilia apud deum funt. Ergo aliqua qua; apud lipton impofiibilia funt, certe ea efte poftibilia ex co oftenditurgt;quod apud deumpo“' * lia funt.Sit ergo 2*2 apud deum poftibile,homini fi uelit donate impeccantia® non ipfius merito,fed fua clcmcntia:amp;2 apud homines nequaquampoffibiklibcuai u tnj poteftate,quod nutu donantis accipitur.Non fuftecerat apoftolis dudummpf dignitate quæfi fie, quis eorum maior eftet,fed in ipfo neceffitatis amp;2 paffiomsar^ eulo fetibitur de eis : ba Ct a eft contentio inter illos,quisillorum maior eßen vp mum reuera tempus inftante cruce de dignitate contedere. Simon,inquit,S‘®n^gt; ecce fatanas expetiuit uos, ut cribraret neut triticum. Ego autem rogam p®^^’ non deficeret fides tua. Et certe iuxta uos in apoftoli erat pofitum porefrate, uuœ luiftet ut non deficeret fides eius : qua utilt;^ déficiente,peccatum lubingreditW' , quibufdam exemplaribus tam Gl acis quam Latinis inuenitur,fcribenteLuca.nP paruit illi angelus de cœlo confortans cum : haud dubium quin dominum faluaro^ rem.Et fadus in agonia prolixius orabat/adus^ eft fudor eius fteuf gutte wn^|
-ocr page 689-LIBER SECVNDVS-
liij '^fcntis in terram. Saluator m paffîone ab angelo confortatur, 8^ Critobu/
*^0 k ®° *^*S^^ auxilio dei,Habens Hben arbitrrj poteftatem: SC tam uchemeil Hjf^îtjucguttæ fanguinis prorumperent ex parte, quem totum crat m paffîoz lujj-^’Qujdjtnquttjdormitisffurgi'te SC orate,ne mtretis in tentattonem. Dez 'f‘^^^°^ ^*^^’^^*^^^^ dormidscfurgite SC refiftite,liberum cmm Habens arbi lij ^gt;K femel uobis conceiïa à domino poteftate, nullius altcfius indigeris auxiz tt^^hoc fecentis,non intrabitis in tentationem, Non poffum/ait,cgo facez ^fqwf’^j^c^ ßc“^ audio ita iudico. Ariani obqciunt calumniam,fed ^^^^^ß^’^^ P^’^ß’^^ Hominis Hæc dici qui afTumptus eft.Tu econtra lo.-°^^m fine peccato eflc,fi uoluero.Ille nihil poteft ex fe f a eerc, ut hominis lijj^'ueritatem. Tu potes omnia peccata uitare,ut adhuc in corpore conftitutus 'ïk'^ ^æ^ f^ doceas.Negat fratribus SC propinquis ire fe ad fcenopegia.Et poft/ \*^^*® ^ïVt autem afcenderunt fratres eius, tune SC ipfe afcendit ad folcnniz H^ ’^Q^'änifeftejfed quaft in abfcondito. Iturum fe negauit,ÓC fecit quod prius
1 ^^^^^ Porphyriusn'nconftantiae ac mutationis aceufat, nefciens omnia '■.51 f ’^ carnem elle referenda. Moy fes jinquit, dédit uobis legem,SC nemo ex ''toç • ’^S^^jUtiq^ poffîbilem:ÔC tarnen quod erat poffibile,nemo impleuerat: 'quot;? ^“^P^ imperantis eft, fed fragilitas audientis, ut omnis mundus fubditus 'lillen- ^’'gcWo fecundum loannem in multis SC Graecis SC Larinis codicibus Ji^j?^dc adultéra muliere,quæ aceufata eft apud dominum. Aceufabât autem Atltf .®®^^’’ urgebant feribæ SC pharifæi, iuxta legem earn lapidare cupientes, liiJ^^^a'ïSjdigito fcribebat in terra, eorum uidelicet qui accufabant,SC om/ ’itçni ^^ ®ortalium,fccundum quod fcriptum eft in propheta: Relinquentes feribentur.Tandem caput eleuans dixit eis : Qui fine peccato eft
*^l)f 'quot;’P'^'^us mittat fuper cam lapidem.Hoc quod dicitur fine peccato, G ra: cc ^^h^ *^^^ w(ï(z«jT«T©^. Qui ergo dicit, aliud ehe fine peccato, SC aliud ftv«g«g/ 'quot;uit ^’^^^'^æcun^ fermonê nouo uerbo exprimat:autfi expreiTum eft à Larinis, 1^J’^’^®^ß®''*s ueritas habet,perfpicuum eft, wct(jt.K§TK-nn/ nihil aliudefle,nifï V^'’-^^°'^^ 4^*^ accufa tores omnes fugiunt:dederat enim uerecundiæ eorum ^^‘^^^ fpacium recedendi, rurfum^ in terra fcribcns,terramq; dc/ % '^‘P^'d^Hmdifcedcre,SC oculos illius declinate cœpcrunt:folus^ remanfit ''it:Q ^^^’^^'^^^^^'^^ cftlefus: Vbi funt qui te aceufabanteNemo te condemna ’n^^^'NuUus domine.Refpondit ei Iefus,Nec ego te condemnabo.Vade SC ^^inl ’*°^*P^^^^i'e. Præcepit Dominus,ne ulterius peccaretîfîcuti SC alia fimili te .r ®^ndauit. Scd utrum ea fecerit, ncc ne, fcriptura non dicit. Omncs,in-ten ^’^^’^^'^t ante me,fûtes fuerunt SClatrones. Si omnes,nullus excipitur. ^o'*'^’^’*“4“‘^»*i0ï* 4“' “^ß* funt:de quibus Propheta ait,Ipfi ucniebant à fe, ieiiL®®®®*^c^’ain eos. Quo uerbo folius Chrifti potentia referuatur,qui ad fua. ’'’Igt;iiih^^^'*^ ^^*” ”®’' receperunt.Dum eflem,inquit,in mundo cum eis,ego fer/
4^°® dedifti rnihi : euftodiui, SC nullus ex eis petqt, nifi ^oj^^perditionis. Non dixit, Dedi eis liberi arbitre poteftatem,ut ipfi fe fuo ^^tea ^^^^'^’^^'^ ^^° euftodiui cos,ego feruaui. Deniqs infert:Non peto ut eos W n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“^ cuftodias illos a malo. In Adibus apoftolorum fcriptum
*^# ^^’™ ^ Batnabam propter Ioanem,qui cognominatus eft Marcus,or/ ’quot;ffet p®°’^®”»ß® ut fepararentunSC Barnabas Marcum,SC Paulus Sylam aflit ^141 ®r “’®g^*4 miniftcrium. Paulus feuerior,ille clementior,urerq; in fuo fenz \i . E^^^æen dilTenfio Habet aliquid humanae fragilitatis. In eodem uolu^ ^Io ^^T'’^nficrunt Phrygiam SC Galatiam regionem,prohibiti à fpiritu fan lis ^?5®’^“® 'u Äfia:quo malcdiClo,in ipfa prouincia puto ufej hodie hacretiz Ü’”‘^®^^pfftritm fangum faciunt,plurimos reperiri. Cuma ueniffent,ait,in te^Vf ^ - ^^^ '’^^ *” Bithyniam,fed non dimifit eos fpiritus lefu. Nota quod Ifitit ”“’^P*^^® fanCtus fit,qui in alio loco propter unitatem fubftantiç,patris
^s appeUatur. Voluerunt loqui in Afia,SC prohibentur à fpiritu fando. Tenz tant
-ocr page 690-■6‘4i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD VE KSV s PELÄGIAUOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^,^
tant fre in BitliyniS,amp;ó no cos permitrit fpintus lefu. Sari's i'mpottuhc,n Hs ^^^’^ uel no faciêdi femel dederat liben arbitrt] poteftatê.Sequitur:Têpora,inquiG'g,|p rantiæ refpiciens deus,nunc præcepit hominibus ubiq; pœnitcnnâ agerebigquot; canter præteritain lege tempora, tempora ignorantiac demonftraun.
Vernam ad uos deo uolente. Cur interpofuit uoluntatem dei,fi habebatfüia’'*” ƒ poteftatem.Iacobus apoftolus : Siquis,air, feruauerit totam legem, offend^'^f^g. tem in uno,reus eft omnium fadus.Quis noftrum in nullo aliquando pec«’^^' autem peccauit(quod negari non poreft) 00 per unum peccatum, omnium ott peccatorü,non fuis uiribus,fed dei mifericotdia faluatur.Si quis in uerbononp cauit,hic perfcóus eft uir.Si aliquando in fetmone peccafti,ubi eft apudteprd^ pta perfedio, maxime cum fcquatur : Linguam autem hominum nullus potdi mare,incontinens malû,plena ueneni mortiferi^Rogo te utmihi refpondw««*^ gua incotinens eft malû,06 plena ueneni mortiferi,8lt; nullus poteftdomare mortalium,6lt; tanti criminis reus es,ubi in perpetuum peccatorum fugafVuu^ ^^ la,8gt;C unde nxæ inter uoscNónne ex uoluptatibus,quæ militant in mêbrisud r Aut membra non habetis humana:aut fi homo non poteft effe fine membris/o*^ firemini uoluptatê atq; luxuriam in ueftris artubus militate.Dauid quidixcrat fidenter:Proba me domine,amp;lt; tenta me,ure renés meos,Só cor meiim,quiaanttO' culos meos mifericotdia tua eft,Sc complacui in ueritate tua,Etiteruni:EgoauKi^ in innocentia mea ingreffus fum,2lt; pes meus ftetit in diredlotquanquamiuaiti)“^ ritatem dei mifericotdia mitigaret,tarnen quia hoc aufus eft dicere,relinquitugt;'P^ rumper Iragilitati fuæ, 66ut uos dicitis, arbitrq libertati : Sf per adulteriumbp* in homicidium,poftea loquirur: Miferere mei deus fccundum magnammiftw^®'’' diam tuam,óc fecundü multitudinem miferationS tuarum deleiniquitaftm mo’®’ Nee hoc dico quod uirum fanóu accufem,de quo fetiptum eft,quod feccriromnes uoluntates dei:fed quod multis alrjs bonis hæc uitia compenfarit, amp;faluawsHt® fericordia dei,euius indicium eft in ponderibus,2lt; ad quem Afaph loquitt®^“’' bis nos panelachrymatum , Sc potum dabis nobis inlachrymisinmenfura. Mf? enim iniuftus eft dominus,ut tantum peccata condemnet, 00 bonorum opcrunon meminerit. Vnde Sf in alio loco idê Dauid canit:Ego dixi in abundantiamca,non mouebor in æternum : Domine in uoluhtatetua ptæftitifti decori mcouirto«®’ Auerrifti facie tuam à me. Sc fa of us fum conturbatus.Dixi enim pronundabocoa tra me iniufticiam meam Domino, amp;nbsp;tu remififti impietatem peccatimd• ƒ præcipitur: Reucla ad dominum uiam tuam K fpera in cum,ôé ipie faciefEttou' cet quafi lumen iufticiam tuam,Sc iudicium tuum tanquam meridiem- Salas tniffl iuftorum à domino, quia non eft fanatio in came eorum à facie irafeius- Etquot^ die iuxta Apoftolum qui dixerat:Non enim habitat in came mea bonum,ingenue fount diccntes:Rencs mei impleti funt illufionibus, amp;nbsp;no eft fanitasincamemw. Breues enim pofuit dies noftros, 00 fubftâtia noftra quafi nihilu in confpedaeius. Vniuerfa uanitas omnis homo uiuês,ucluiuês in corpore,uel uiues inuirtutibus: £lt; tame omnia uanitasJneerto enim ftatu fluctuât,Sc dum no timet,in ferenopari tur tempeftate.CO enim effet in honore no intellexit,cóparatus eft iumétis infipie tibus;Sc fimilis fa dus eft illis. Pro nihilo, inquit, faluos facietcosthauddubiSqiiia juftos, qui non proprio merito, fed dei faluantur dementia.Et delida mea a tenon funt abfeondita. Ho'c ex perfona Chrifti dicitur.Siille quipeccatumnonfecir,nflt;^ dolus inuentus eft in ore eius,pro nobis doluit,óó peccata noftra portant: quanta magis nos debemus noftra uitia cofiterig Renuit,inquit,confolari anima nitron fiderans delida quae fcceram.Recordatus fum dei 00 Ictatus fumtcogitansmeiHius dementia conferuandum^Node cum corde meomeditabat,Sc fcopebanifpintum meum . Et dixi nunc coepi : haec eft mutatio dexterae excelfi. lufti uox eft, qui pc ft meditationem lomnij 06 confeientiae cruces,ad extremum aittNunccoepfuclpa nitentiam agcrc,ud feientiæ lumen intrare: 2lt; hæc ipfa de bonis ad melioramum tio,non mearum uirium,fed dexterae 2lt; potentiæ dei eft. In æternum miferitord« xdiSz
-ocr page 691-lt;^^.g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«4?
H’iiÄ®’’^“®*®“ ^^’^ tempus eft, quo non aedificctur mifencotdia in finguhs ^di^ * *^°’^‘®’’gt;^ ^’^ ft“* ^^ peccatis tranfeunt ad uirtutes. A fagitta uolante %l)’^ **^go^o.perambulantc in tenebris,quis noftrum potent liDerariC Eccc ^)i ^T^®*quot;“ ititenderunt arcum, ut fagittent in obfeuro redos corde. Nolunt ^- *?^®»^^^ ^^*^05 corde. Sagitta per diem uolitat,per haereticos in fan^ ^l%^®®*8^^’^^^P*^îtrum. Negociumin tenebris 06 node perambulat,per ?'^do^ • ^^' P^*^ obfeuritatem fermonum inuoluere cupiunt ueritatem.Planta ^ W°^°™“*’*“ ^^*® ^^^ noftri florebut. Plantati in domo domini,iufti funt,
* S^^ ^* ’'°“ t’l praefentiarum,fed in futuro in atrqs Domini ”’^8?^'’^* ^^ ^^*^*^ ^ fecura pofleflio. Mifericors 86 miferator dominus,longa Sil ^**^*æ*”*^tationis. Suauis dominus omnibus, 8lt; mifericordia eius fupef ^^''^^“®’ Tantas audis mifericordias, 86 in tua audes uirtute confidcre^ S ^^ “^* domine omnia opera tua. Si de cun dis operibus dei 80 homines ^^**^’^^^^ homines fua peccata confiteatur.Legimus in Samuele didum de Sn«** c^P^® ædificabit domS nomini meo,8lt; firm ab o regnum eius ufq^ in femz ®æ ^* *“ pattern, 06 ipfe erit mihi in filium. Et iterum:Si inique egez 'quot; Cu '^quot;* ^***“ *® uirga hominum,mifericordiam autem meam no auferam ab '»iiie j*^®®^Dauid gratias deo,ad extremû intulit: Et hæc eft lex hominis:Doz S)fi^’^®quot;P®’ tefpice ad elementiam tuam : 86 infirmitatem carnis,diuino augt; I’ffoh- . ’Q?*^®thi,inftuit,80uobis fihj Saruiae^Maledicat Semei. Dominus *’$en^^^,®’®®^^’^'catDauid. Etquis refpondebitei,Quarehoc fecifticVolunz ^bo • ®°*'^lt;^“tic*’‘^agt;^^^ c^’^ gratiarum adione patienda eft.Etin alio loz ^^f Afi?^^ '^^^'^S-tutjUt difliparet conftliS Achitophel bonum,ut adduceret fuz P^^ffta K ®^“®tcuius certe confilium erat, quafi confilium dei.Et qua ratione ^tad ^ . “^tbitrij,maiorepotcftatefubuerfaeftC Hieroboam quipeccarefecit ÖiiJihï^^quare reliquerit praeceptum domini,dicitur^ ad eum:Dedi tibi rez Sea'^quot;''^^ ^^“*^’^ “°“ fuifti ficut feruus meus Dauid:qui euftodiuit manda* ^W*^quot;’.^^^abat poft me in toto corde fuo,8C fecit placitum in cofpedu mco, *j|^ f ®®’^afunt dei mandata,quæ Dauid feciffe cognofcimus,8C tarnen lafz ’'”1101 a °^ ^^ perpetuitatem iufticiae. In multis regibus legimus de ftirpe Daz % ■ ^°^ f““ merito, fed D auid patris uirtutibus cóferuati fint:qui fecerit pla *^^* * ^* uenitur ad Aza regem Iuda,de quo fcriptum eft : Fecit Sta ®^cofpedu domini,ficut Dauid pater eius. Cumq? in multis laudibus Cßt^j ^’'^''^^ffst hiftoria:ad extremum intulit,fed excelfa nó abftulit. Attameft H»^^^*^^“quot;* ^’■^^ ^um deo,omnibus diebus uitat fuæ. Ecce 80 iuftus dicitur, ^^W •^'''^ ^^‘'P^ï'f^dü erat cum deo:8ó tarnen in hoe errauit,quod excelfa non teijj. f’S^^Ezechiam 86 lofiam legimus abftulifie.Elias,in cuius fpiritu 86 uirtuz ®'*tiit ^j°^?***^5 Baptifta,ad cuius imprecationem uenit ignis de cœlo,86 lordanis htætt '®^^“““fimuitlezabel 86 fugiplaffustp in fofitudine fedit fub arbore, 86 Se ?®8'*^’gt;®tottcm rogauit, dicenstSufficit mihi domine,tolle anima meam, ^''‘quot;“®^ot film patribus meis.Hunc iuftû negate quis poteftÆt tarnen non hominem formidare, de animi perturbatione defcendit,quæ ^c^ . 5®°®pot^gt;diccntcDauid:Dominus auxiliator meus,no timebo quid SaaK ^°*“0’P^2 lofaphat regc luda fcriptu eft:Et fuit dominus cum lofaphat, Sm *^“*^^ “4® Dauid patris fui prioribus.Ex quo inteUigitur primas eö Da 'quot;” fed .'’*^^*“ftfi*3s,86 nouiffîma non habuilfe peccata.Non lperauit,ait,in Baa* ^'gt;nfi ®’^5®,P*‘^® fui,86 ambulauit in prgceptis illius,86 no iuxta peccata Ifrael. S fA^’^*^ Dominus regnum in manu eius, 86 dedit omnis luda munera lofaz Sö ■ ^ ^““* ^* infinitæ pecuniae atcp diuitiae 86 multa gloria. Cumep fumpfifz ^aT* ^“^^^ propter uias Domini, etiam excelfà 86 lucos de luda abftulit» SM' ^ ^^^* quot;^P^ffîmo affinitate coniundus eft.Cumqj poft praclium reuerte/ jy^ienifalem,occurrit ei Hieu films Anani uidês,86 ait ad eum:Impio probes •JnijöCbis qui oderunt dominum amicitia iungeris. Etidcirco iram Domini il * quideirt.
-ocr page 692-644 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS
quidem mcrcbans,fcd bona opera inuêta funt in te,eo quod abftulen'slucos^^^^^ ra Iuda,óó præparaueris cor tuumjUtrequireres dominum. Acne putemuspr^^*'' ritas fufticias hoc peccato ÔC increpadoe prophenca fuiffe deletas:pofteade 0^« zi^ ftirpe eius ferm turn eft,quod inuenent eum Hieu latentem m Samaria, 2“^ ' dum^ occiderinÉt fepelierunt,inqqit,eum,eo quod effet filius lofapha^q^'P^ fierat dominum in toto corde fuo. De Ezechia fcriptum eftiFecitredumino^“ domini iuxta omnia quæ fecerat Dauid pater eius. Ifte abftulit cxcelfa K ^°”^g( ftatuas 2lt; incenditlucum,contriuit^ ferpentem aeneum,quem fecerafMoyi^5' iterum in domino deo Ifrael confifus eft: 06 poft ipfum non fuit fimilis eÜnci^ regibus luda,qui fuerunt ante eum. Adhæfit Domino, QC non receffitabeo,amp;-^^ ftodiuit mandata eius,quæ praecepit dominus Moyfuöó erat Dominus cum cugt; in omnibus in quibus incedebat,fapiencer agebat.Cumq rex Affyrioruin Scuu ' cherib cepiffet uniuerfas urbes Iudæ,mifit ad eum Ezechias in Lachis,diccnsa _ caui, recede à me:quodcunq^ iufferis,dabo.Impofuit(S rex Aflyrioru Ezedu^ centa talenra argenti,8lt; triginta talenta auriróC dedit Ezechias omnempceuo*^ ƒ quæ inuenta eft in domo domini,óó in thefauris domus regis. In tempore cidit ualuas templi domini,amp;Ó clypeos quos dcaurauerat,óó omnia dedit regm Ï riorum. Cum4 de eo tanta dicantur,non timuit neceditate cogente,quaf Dow confecrarat regiofferte Affyrio. diciturqïadeum ‘Ego euftodiam emitaf^ ,^ propter me Sé propter Dauid feruum meum,non propter tc,quiafuperioraic _' quando cêtum odiogintaquineç milia exercitus Affyriorum,angclocxdente^^ ftrata funt.Illud quoœ diligentius attendendum quod fcriptura commémorât'^ grotauit Ezechias ukp ad mortem:uenitq; ad eum Efaias filius Amos, cipe domui tuæ,quia morieris tu. Qui conuertit faciem fuam ad paricrem,0 ^^^ uit ad dominü,dicens: Obfecro domine,memento quomodo ambulaucnm«' , fpedlu tuo,in ueritate 2lt; corde peitedto,5d bonum in oculis tuis fecerimd' _ Jp Ezechias fletu magno.Certeiuftus erat Ezechias ÔC corde perfedo.Irurusc dominum, plorare nó debuit. Quæ ris rationem fletuumCSi cogitaueris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?
non miraberis caufas doloris. Nullus enim intrepidus uadit ad indiciumDo ’ habens confeiêtiam peccatorum.Cumlt;^ ficuiffet,fadtus eft fermo ^o®æ’^ |i,njj-arn. prophetam,dicens: Reuertere,2lt; die Ezechiæ duci meo. Dux dei appt^' .^^^ cui mors fuerat nnciata,quia humilitate proftratus eft. Haec,inquit,dicitöO , deus Dauid patris tui:Audiui orationem tuam,8lt; uidilachrymas tuas. A» ^^^ tempus uitæ,ôc de Affyriorû manibus liberatur:00 tarnen fignum poftuW) jj, dat uerum effe,quoddeus repromiferat,quod faltem paruefidelitatis‘®‘^*f”*^ Mißt quoq; rex Babylonis nuncios ^ legatos qui ei congratularentur g^ tam corporis fanitatem:qui oftendit eis omnes thefauros aromatum,auriqu^^ argcnti,óó uaforu fupeUecftilem.Non fuit,inquit,res quam non chias in domo domini,86 in omni poteftate fua.Ex quo intelligimus ctiïu3ƒ pli Babylonis monftrata legatis.Vnde ÔC ira domini concitatuqóópoftea t ^* ticinatione cognofcit;de filqs tuis eunuchi erunt,06 omnia uafa tur Babylonem. Ob quam caufam etiam in libro dierum fcriptum cft:Ceci chias elatione cordis fui.Certe Ezechiam iuftum nemo nifi impius denegam • , cas,peccauit in quibufdam,2lt; idcirco iuftus effe defiit : fed hoc fcriptura flöt’ ^ j tur. Non enim ex co quod parua peccauit, iufticiæ nomen amifit : ftd ^^/ multa bona fecit,iufti uocabulum poffidet. Hoc totum dico,ut fcripturaru - ^ rum teftimonijs comprobetur:non ex eo peccatores effeiuftos,quodaliqgt;'’“ |^ cauerunt:fcd ex eo iuftos permanerc,quod multis uirtutibus floreant.Ddo ptum eft:Fecit reeftum in confpedu Domini, 86 ambulauit in uia Dauid Non recelßqnecp ad dextram,necp ad finiftram:80 tarnen cum effet iunus,t £ re neceflitatis 86 anguftiæ mittit ad Oldam prophetiffam uxorem Sellum n 0 cuæ,filij Aaras euftodis ueftium. Et hæc,inquit, habitabat Hierufalem m *00^^ ^^ baud dubium quin urbis partem fignificet, quæ interior! muro w^^^^^^^’^'jfpon
-ocr page 693-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64^
q^^*^‘^*c Àdt dominus deus Ifrael, Ite, 06 dicitc mro qui mifif nos ad me. Iri 11^0''^’® ^ ^^^ ÖC facerdotü 06 omnium uirorum reprehenfio eft,quod nullus U. ^ fandus potuerit repenn',qui pofTet futura prædicere. Deniq; interfidtur b ^a Pharaone regeAegypti, eoquod noluerit audire uerba Domini, ex ore C^^ftniia; prophetæ : fiue ut in Paralipomenis feriptum eft, Noluit lofias reuerti, Ite^^®'^ lt;:ótraeüm bellum,nec acquieuit fermonibus Nechao ex ore dei. Et inz j^j^nMortuusq? eft 6dfepultus in maufoleo patrum fuorumïSó uniuerfus Ifrael, - ^SC Hierulalcm luxerunt eum:precipuocp Hieremias,cuius omnes cantores
^^'^^® ^^4“® *® præfentem diem lamentationes fuper lofiam replicant, ÖC ’»o k ®^^'”'“^ *“ Ifrael.Ecce feriptum fertur in lamentationibus, Puto quod fer quot;’Dus Dei per quemlibet non acquieuiiTe peccatum fit. De ipfo Hieremias lóz t{.q ,’V^nquam hóe pleriqj fecundum anagogen intelligant de domino faluató/ y^ *f^^ ^^^^^^ noftræ,Chriftus dominus captus eft pro peccatis noftris.Cui dt-de af^^^ ’““^*^ ^^^ uiuemus in gentibus.Moyfes cui loquutus eft Dominus fa/ hi2 , ^, 06 falua fa dra eft anima eius, ad aquas contradidionis offendir, nee nit'A*^ ^’^^^’^^ Aaron terram repromiffionis intrare. De quibus SC pfalmifta ca tun c P^’^“”*^ ™”^* P^^træ indices eorum,audient uerba mea,quoniam potue/ tat • ^^^*'^^®*I“diccs populi lud co rum, Mo y fes 06 Aaron, deuorati funt à pee V-^“^**^^^ pctram:de qua aquarum fluenta manarunt:86 certe cum ifti iufti ta/'^f’^ °^^^’^’‘^*^ fermonibus dei,qui per fe fuauiflïmi funt.Deniq fequitur de ^utribus in folftudine mortuorum:Quafi craftitudo terre dirupti funt fuper ter ‘difperfa funt otfa noftra fecus infernum. In Ofee loquitur deus:Defponfabo ^7*™® nifticia 06 iudicio. Statimq fubiungit:Et mifericordia S6 miftrationibus, ƒ Me:utlargitoris præmio recognofcat,quod ipfo fit Dominus. In eodem fcri/ '’’fftlibroDcus ego fum 86 non homo,in medio tui fandus,86 non ingrediar 1. '^fttn,uitior5 fcilicctconciliabulum.Ipfe folus hancnon ingreditur ciuiratem, ’ ^'^ædificam't Gain in nomine filf) fui Enoch : quæ omnia facerdotum quotidie g ^‘concelebrant, 0 /zóv©' «t'^MafTST©' quod in lingua noftra dicitur,qui folus eft ''^peccato.Quxlaus iuxta fententiam tuam fruftra deo reputatur,fi eft commua .’Oum cæteris.Nos enim iuxta Amos cóuertimus iufticiam in abfinthium,S6 fru •ßludicij inamaritudinem.Loquuntur nautæ atq redores in libro Ionæ:Roga/ J^sdomine,ne perdas nos propter hominem iuftum,heq inducas fuper nos faiv rquot;'tminnocentem.Sicut enim placuit tibi,fic fadum eft Domine.Nefciunt cau/ ’H^idmereatur prophcta,feruus fugitiuus:06 tarnen iuftificant deum,06 fanguiz .^’nnocentem fatentur, cuius opera non norunt. Et ad extremum, ficut placuit .’ 'domine,fic fadum eft. Non quærunt iufticiam fentêtiæ dei,fed ueritatem iufti quot;^oistonfitentur. Micheas lachrymabili uoce teftatur .• Perqt fandus de terra,86 ptusinhominibus non eft:omncs in fanguine infidiantur,unufquifque fratrem quot;'''nuenatur ad mortem.Malum manuum fuarum dicunt bonum.Et irerum:Qui ®Pdmus inter cos eft,quafi paliurus eft: 86 qui redus, quafi fpina de fepi. Hæc hoz P^iim i'jfticia efi : ut iuxta uerba eiufdem Prophetæ, nee amicó,nec coniugi,nec Jsiitcredendumtquia inimici hominis domeftici eius. Quam fententiam etiam quot;’odominicus eóprobauit.Vnde datur confilium per eundem prophetam:Indi , °tibi ó homo quid fitbonum,amp;6 quid dominus quærat à te:utique facerc iudi/ ^C'^Ctdihgere mifericordia, 86 folicitum ambulare cum deo tuo.Nunquid dixit, y^oero æqualitatem deiîô6 non hoc quod maximum eft, folicitum ambulare cum ootuofVtnunquam fecurus fis,ut omni obferuantia cuftodias cor tuum:ut conß ootSj^uomam in medio laqueorû ambules, 06fubmurorum pinnis ingrediaris: ®fflttdquotidie mediteris, Iuxta femiram fcadalum pofuerut mihi.Superbis enim '^fiftitdeus,humilibus autem datgratiam.Qui cautus 86 timidus eft,poteft ad tern P^suitarepeccatatqui fecurus eft de iufticia fua,repugnat Deo,illiusq auxilio dez quot;’tutus,iniidrjs hoftium patet. Computrefcant,dicit Habacuc,ofla mea, 86 fubter quot;'cuennes feateant : tantum ut requiefeam in die anguftiae,ut afcendam ad popuz ii 3 luid
-ocr page 694-64^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
lum fortcm meum. Hic tribuladones £lt; anguftias afflidiortcm^ tur, ut in futuro, uirorum iam cum Chrifto regnantium numerofodetur • f)erfpicuum eft,hic pugnam atq? ccrtamen:8lt; in futuro elle wi^oriam. Id^ ofedech,quod interpretaturiuftus Domini,facerdos magnus,indutus deK ^^ ueftibus fordidis : qui peccatuni non fecif,2lt; tarnen noftra peccata tus dextram fiabat Satanas,ut aduerfaretur ei.Diciturq; ad eum poftpugn^ a^ uidoriam:Auferte ueftem fordidam ab co,Si ecçe abftuli à te iniquitatemtu ^^^^ hæres louiniani loquitur, Sine omni omnino peccato fum,fordida u^ftimen nbsp;nbsp;\
habeo,proprio regar arbitrio,maior Apoftolo fum.llle facit quod no nult,et 4 ^ uuk non facit:cgo facio quod uolo,8lt; quod nolo non facio: pratp^wtafunt®* ^ gna coelorum,imó ipfe ea mihi meis uirtutibus præparaui. In quo Adam te ^^^^^ obnoxius,8lt; alq qui reos fe putant,in fimilitudinem pratuaricationis Adst»^^ lus cum mea catcrua non teneor. Alq claufi cellui is, 00 foeminas non miferi funt,£lt; uerba mea non audiunt,torquêtur defiderijstego etiam fi m“' ^^ uallor agminibus,nuUam habeo concupifcentiam. De me enim didhim clr.^^^^^^ des fandi uoluuntur fuper terram : 86 ideo non fentio,quia libcri arbitréP® , ^ Chrifti trophæum circumfero. Audiamus per Efaiam clamantemDeomtr p^ meus,qui beatos uos dicunt,feducunt uos,ÓC femitam pedum ueftrorum mpp.^ tanuQuis magis fupplantat populum deüqui liberi arbitrtj po^^^^^‘ j *^^(£11 fpicit auxilium conditoris,8lt; in fua uoluntate fecurus eft:an qui ad unguws ^^ tias pr eceptorum Domini indicium pertimefcit;’ Ad huiufeemodi homines 4 tur deus:Vac uobis,qui fapientes eftis apud uos, 06 intelligétes ueftro ia®f®' i^^ as iuxta Hebraicum pIorat,SC dicinVx mihi,quia tacui,quia immundaha e ^^ bia,óó in medio populi immunda habentis labia habitans, uidi dominum oculis meis.llle uirtutum merito,dei fruebatur afpedu:8C confeientiapeeca ^^ labia fua fatebatur immunda.Non quod loquutus eiret aliquid quod uoiun ^^^ ^ mini repugnaret:fed quod filuiflet,uel timore,uel pudore pertcrritus,neca g libertate prophetica populum delinquentem. Nos peccantes qnando comp æ^ qui adulamur diuitibus,£v perfonas accipimus peccatorû, turpis lucngtai • forte tota eis loquimur confidentia,quorû opibus indigemus. Vt alia non ag ^^ ut abftineamus nos ab omni fpecic peccatorû, certe uerum tacuiflc,pecca ^^^^ Quanquam apud Septuaginta no fit fcriptum,Quia tacui:fed,Quia comp ^^^^ fum;confcientia fcilicet peccatorum,ut illud compleatur propbcticü,Vena nbsp;nbsp;^^^
in miferia,dum infigitur mihi fpina.IIle peccati fpina compungifur,tu un® ^^|^j ribus uernas;'Erubefcet,inquit,luna,óó confundetur fol,quandouifitauent nus fuper militiam eoeli in excelfis:hoc eft quod in alio loco fcriptS eltlAI «4 ^^ non funt munda in confpedu eius, 06 aduerfum angelos fuos peruerfum Q ^^^ périt. Luna erubefcit, fol confunditur, 06 coelum opcritur cilicio : 06 nosin atep lxtantes,quafi omni careamus uitio,occurremus iudicis m3icftati,qua ^^^^^^^ . befcent montes,eredi uidelicet in fuperbiam: 86 omnis militia coelorum,ue nbsp;nbsp;’
uel angelicæ dignitates : 06 complicabuntur ficut libri cceli,amp;6 omnis ^’^^f^' ^^^j. rum inftar folioru defluet. Quomodo inebriatus cft,inquit,in cœlo 8*’®’’^|- y^ji 06 nunc fuper Idumcam defcendet.Gladius dei inebriatur in ccells, amp;6 tuum ^^ crit in fandlitate fecurum:In Idumæam defeendetrqux interpretatur,uel ^”q ^ ria,uel terrena:ut prophetica autoritäre difcamus,omnem t^®^® *® .S^’^r^c^ Vnde fequitur:Vidlima Domini in Bofra,quac interpretatur
tus multa in terra Edom,id eft in fanguine : iuxta quod ponit Apoftolus, ^ fanguis regnum Dei non poftîdebunt.Væ qui contradicit fidtori fuo. Væ 4 . patri, Vt quid me generafti^Sd matri, Quare me peperifticHoc ad eos P®®®*’^^ dicunt, Quare talis conditus fum, qui non poftum in perpetuum carere P^^ Quare tale uas fidlum, ut non adamantinum permanerem, fed ad omnem ^^ fidile atque fragile. Omnes ficut oues errauimus, 86 omnium noftrum Uo ,^ peccata portautt. Intwitus eft enim,06 diligenter infpexituiuUumcj ’^^^’’^^jjj«
-ocr page 695-LIjBER SECVNOVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^47
^?’^®’$’^* '^^ ï^ omnibus faceret uoluntatem. Et idcirCo brachium eius iâ '^Usej æ°^’^ iufticiaiua faluauicomniauitomnis mundus fubijciatur Deo,ô6 ^°’^^^*‘*^^^“^’ Fuimus enim immundi,non pauci,fed omnes.Quafi ^^^^hi n^*^^*^^^^æ’ ’'^’P^^^^f^ ^uiit omnia in lege opera noftra. Ad Hierufalem in % ? ®,4“'tur deus: Perfeda eras in decore meo.Et eft fenfus:Non in tuis ope ^Oiö??’*^^^^®*'^*^*^’'^’*^ cordis^ iadanria, fed in mco decore,quo te elemen-^ ’°'’^^® donaueram. Deniq; in confequentibus loquitur ad earn, quando ^i(l 1 ® ^^° merito, fed eius mifericordia:R.ecordabor padi mei tecum in die/ %th .^®dae tuac, 06 fufeitabo tibi pactum fempiternum, 86 recordaberis uia-*?ob ’^^co**i«nderis.Et iterum:Sufcitabo padum meum tecum, ÔC fcies quia ^u'’'*‘®*^s,ut recorderis 60 cófundaris,óó non fit tibi ultra aperire os,præ con ^^’'® P^acatus tibi in omnibus quæ fecifti, ait dominus deus. Ec ^«i^*^™®o fttmone monftratur quid in alio loco dixerit: Et mundans te non % ?''?^^’’^^’^quot; Quod lufti quoq; 8lt; poft peccatum in ftatum priftinum reftitu/ '^^^ audeant, fed cum Apoftolo dicant : Qui non fum dignus uocari ^*’0|gt;h^’^™’P^’'^cquutus fum Ecclefiam dei. Deniq? K in alio loco per eundem ^0^)9''” illius mifericordiam cofequuti lunt,loquitur deus:Et recor/ ’I^plit k’''”” ^^ßrarumjö^ omnium federum ueftrorum,quibus polluti eratis:ec ^of) ,“®^*®*’*cofpeAaucftro,mcundhs maliens quas feciftis:00 fcietisquia Ha ''’’’'^quum benefeccro uobis propter nomê meum,non fecundum uias ^^cundum fcelera ueftra pedima. Erubefcamus atque dicamus, f^tii ^“’^ï’H'hiqui iam præmia cofequuti funt:loquamur peccatores fuper ter W***.^?^ mortah'^ corpore conftituti,quod fandos uidemus in codis dice/ *'150'’’‘^•^“Pftone66 immortalitate donatos. ^‘^ ^^“^®» ’^Quit, Noneftreda ^i)*^'’W*» ueftrac uiæ prauæ fint.Pharifacorum eft hoc fupercilium,ut pec ‘'''flit o*^** voluntatis référant ad conditoris iniuriam, 66 illius iufticiam calum/ quot;ffti ^'’^^^f''‘^0f^s templi myftici(quod interpretatur Ecclefia) fift) Sadoch, cum ^ ^''^'^ viiniftcrij non egrediuntur ad populum,ne humana cóuerfatione fan ]^^ quot;maculentur.Ét tu in medio uulgi unusep de populo,mudum ede te credisc’ •HijP ®P’’°ph®’'ï‘® bremter percurrentes fenfu magis quam fermone carpa^ j^ '^ircuKc,inquit,in exitibus Hierufalem,8lt; quærite in plateis eius ficubi repez ^’^quot;^’ d^i iuxta iufticiam uiuat 66 fi'dem,ÓC ero propicius proprer quot;ifiid ■ quot;'^*^ ^”’*” dicant, Viuit Dominus:fraudulenter iurant,66 hoe ipfum in ’Ib r ^^^vtat peccatorum facrificia,uefcendas detrahit oftcrentibus hoftias, of», ^“onmandaHe patribus eorum, quando deduxit eos de terra Aegypti,uc 0ian^^“*’^‘quot;®®®^* facrificia.Non enim uoluntate,fed idolorum comparatione Ml ’'’'^ imalcns fibi offerri uidimas,qt daemonibus. Omnes recelTerunt ab eo, ji,j^^*^4«ftoqaatur bona,0ó agat poenitentiam de peccatis fuis.Sequuntur pro* ^^uoluntatcj^qy^ß equus promptus ad prxlium. Intendunt lingua fuam,quaff fijj^'lmentiuntur omnia,06 non eft in eis ueritas. Amicorum quoeç cauendas in/ i,j'’’P’^®P*tgt;Ôi nulli credere proximorum.Singulos enim infidiari amicis,6ó fra tiito*^^®^*“*^*’^ boe facere non naturae malo,fed propria uoluntate:quia do/ ^ i'lih^am fuammendacium,8lt; proni feruntur ad iniufticiam.Si Aethiops, -^ quot;Meritpellemfuam,66 pardusuarietatemfuam:66uospoteritisfacerebo/ hï quot;p*^ didiceritis mala. Ergo pellis Aethiopica 66 pardorum uarietas,difcipH d[,non nature, quae docetur 00 difcitur:tamcn auferri non poteft uitium inoliti per cum cui omnia poflibilia funt. V nde loquitur ad euin,qui folus uerus .^quot;icuseftiSana me Domine,66 fanabonfaluü melac domine,2*2 faluus ero:tu es pïmea,amp;C fpes mea.Si enim ad conditionê meam inlelicitatem^ refpicia, nihil ^^3nifihoc poffum loqui: Maledidlus homo, qui annunciauit patri mco,dicens, 'ffnatus eft tibi puer:nat homo ille fimilis urbibus,quas ftjbuertit Deus. Quare ^inuulua nonftatim per ij: Sc fuiffet mihi fepukhrummater mea,óó uulua eius ^nusfempiternusï'Qtiare egreflus fum ex uter o, ut uiderê labores 66 miferias, ii 4 êCcon
-ocr page 696-648 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS
06 confumeretur dies mei in erumnis^ Tantum de fua conditione fccums confidit i'n forritudine,ut mortê proférât mtæ^Nouerat eni'm uulnus fuumAP tentiam cnis quem cælare nihil poteft,qui loquitur per Prophetam : Deus app pinquans ego,86 non procuI.Quienim coelumreplet 86 terrain,nulluspoK ^^^,^ rc eius noticiam,86 cordis occulta cælare. Qui fcrutatur renes,introfpldt.ßt“ mus Dei elfe bonû omne quod gerimus:Ego,inquit,plantabo ^os,utnequ^H eradicentur:06 ego dabo eis cogitationem 86 fenfum,ut intclligantme. 01^ tio 06 fenfus dantur à. deo,86 intellccfhrs Domini ex illius quinofeendusdn^ pullulât,ubi eft liberi arbitré tantum fuperba iadlatioCVolumus feire condition noftram, audiamus biftoriam. loachim rex luda, cundliq? focq eius 061”^oF.^^, lus auditis fermonibus Vriæ, uoluerunt occidere eum. Quod quuin illedidici timoré perterritus fu^it in Aegyptum.Cur mortem timebat,qui explicaniti^P tiam Domini,86 qui a fe nunciari Domini noueratuoluntatemç’Dedignamn^ fingula auxilium Dei,ô6 ad illius nutum cunda gerere negligimus,quuw‘^^ ^^. fandos uiros etiam hominum indiguifTe præfidioç’Periclitatur Hicremiasot® fefte dicitur,quod auxilio eifueritmanus Ahikam fîlq Saphâ,netradefcW*’®E teftatem uulgi,ô6 obruerctur lapidibus.Abolitis legis cæremonqs £6dui’opon teueterum præceptorum,repromittiturEuangelq gratia : legem6p Dominésp Iicetur:ut omnes eum nouerint à minimo ufep ad maximumjdicens.'Dimitt^P cata eorum,86 iniquitatum illorum ultra memor non ero. Quain autcinhabuc . fandiuiriinlegeueteriiufticiam,fequenti fermonedemonurapFilij j luda iniquitatem fecere perpetuam in confpedu meo:ab adolefcentia diem præfentem:86 ciuitas Hierufalem ab initio conditionis fuæ ufqj ad dicing fionis fuæ,me ad iracundiam prouocauit. Attende quid dicattfineniiungepi'® pio,omne medium tempus in uitio cft.Hieremias fandificatus in uteroan^^^ natus,uirgo,propheta Veteris teftamenti, pertimefcit Sedechiam:86 fieoilittiquot; ^ lècrat,dicens:Nuncergo domine mi rex,audideprecationemmeam, £6præJ' apud te obfecratio mea:ne remittas me in domum lonathan fcribæjneibip'^7 0 prophera,cur times impium regem c'eut eum metuis,quem nofti iam ’®’’‘?P rituruCcarcerem reformidas, cui paratur paradifusc’Refpondebit mibi,Honio in mortali carne 86 corruptibili conftitutus:dolorê fentio,horrefco „. etiam Dominus meus pro mea falute fenfurus eft.Miferetur humanogen^J? nbsp;nbsp;*
86nonuult perire quod fecit: Noli timere lacob dicitDominus,egoemm®®, cum,86 interficiam omnes genres in quas difperfi te : te uero ipfum petite » ciam, fed caftigabo te in iufticia:86 ita miferebor tui,ut te innoxiS non reM’J^ Vnde 86 nos dicimus effe iufios,fandos uiros,86 poft peccataplacentesDco^o fuo tantum merito, fed eius elementiæ, cui omnis creatura fubiedaeft, 26in^o mifericordia eius. Audianthæretici, qui eleuantur per fuperbiam,66 dicunt. ƒ nobis fecimus cornua. Audiant illud quod audiuit Moab;Audiuimus fupefbi Moab,fuperbus eft ualde. Altitudinem illius,86 elationem,86 glorificationcm» inflationem cordis ego cognoui,dicit Dominustquoniam nequaquamiuxta® tionem eius,86 fortitudo illius eft. Diciturep ad huiufeemodi homines: Indien**' tem eor um ( baud dubium quin gregis Domini ) confirmant, dicentes, Non pet^ cauimus, quum peccaucrint in pulchritudinem iufticiæ, 86 in expedationemp® trum.Vis fcire quado omnia peccata finiantur. Audi eundem Prophetamilnte’^ fiorcillo,dicit Dominus,quæretur iniquitasin Ifrael, 86 non crit: 86 peccawmi uda,86 non inuenietur.Cur quæfoç’Sequitur,Quia propicius ero illis. Vb^®, propiciatio eft,præcefl'it ante peccatum.Tolie igitur pofte,86 cocedam0®®^ ®' nante Deo fubuftere.Bonum eft præftolari cum filentio falutare Domini,noni^ cft ponere inpuluereos fuum, darepercutientifemaxillam,faturari opprobni^’ fpem habere in Domino. Si enim abiecit,86 miferebitur iuxtamultitudincmm^ fericordiarum fuarum. Nequeenim humiliauit corde fuo,86 abiecitfilios howi^ num. Fruftra murmurât homo pro peccatis fuis, Scrutemur was noftras,^ Q*'^
-ocr page 697-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64lt;gt;
reuertanmr ad dominum. Lcuemus corda cum manibus a d Dominum ^«x L ’^*^“s^ ei:Inique egimus,ÓC ad iracundiam prouocauimus:idcirco tu ^Cfir '^ ^^’^^nidpropheta loquitur ad Nabuchodonofor : quod dominctur '^üm '*^’^^?*^° hominum,^ det illud cuicunque uoluerit,Só extremum atq; proies ßim . *^*^fuper illud.lnterroga eum qua caufa ultimum atq? defpedum conz ^f’?’'^^®’®^ Viciât quod uolueritjSó difcute,utrum ipfius uolütas iufta fit,de ^0^^^*” ^^* Q-^* fufcitat de terra humilem,^ de ftercore eleuat pauperem:uc Mir^'’”” ^principibuSjCum principibus populi fui. An forfitan iuxta te abfeß fî^tta Är^'*^*^*^*^ gîodam quæritjauram^ populärem,ut humiles crigat in re^ Wuto P°*^’'*®® humilitate commutet C Audi prophetam dicentem:Omnes haz % J^/^’^’'^’4'^^^‘ nihil reputati funt apud eum. Fecit enim quodcunqi uoluit in Mi?^^^^^^’ ^ nemo eft qui refiftat uoluntati eiustautpomt dicere,quare hoc '^lûfT^^ ^'^^^ omnia opera in ueritate,óó uiæ illius iufticia,ôi fuperbientes poz c^jp^^.'^'^i^t^-Antiochus Epiphanes rex crudeliflîmus fubuertit altareqpfam ftfrii quot;^'^^^^‘^‘^onculcarqquia conceflum erat ei à domino. Caufas^ reddit, proz
*^^ P*n”®a.Ergo non fecit quod ipfe tantu uoluit, fed quod propter pecz tii(li^Ç“^'‘^®®ccflît Dominus.Deniq fequitur quod non ex propria fecerit forti-^uib *0^^ ^'^^ imperio qui praccepit ut fieret. Illud autem quod in oratione fux ’W '^','■^^uimus,inique egimus,iniuftc geffimustóC reeeßimus à mandatis SÓ itsJ^^’^^^StCTahuiufcemoditfoletis dicere,quod 86Dauid,06 Daniel,06 om ^^’®®** P^° h: qui fandi erant, fed ex perfona populi funt loquuti. Adz
*^igt;tf '’^ ®pinionem ipfe refpondcbit,06 dieet: Cum adhuc orarem,06 confite
P^fc^ta populi mei Ifracl.Vides ergo quod ta pro peccatis fuis,
^W °r®^^^® populi Dominö fit deprecatus, 86 efFudcrit deprecationes fuas ^’'^Ou ^ ^°*”’^ ^^* fui. Vis iterum nofle,quando peccatum. 86 iniquitas finiaz ‘ ^quot;'^ M^^^”^ diuerfa fit autorum interpretatio:audi eundem propheta. Septua complétât funt fuper populum tuum,86 fuper ciuitatê tuam fan
Mr '°?’P^^^’'turiniquitates : 86 finem accipiat peccatum,ut difpereat iniquiz '*’*»111 *'*^'hir iußieia fempiterna. Quamdiu ergo ille finis aducniat,86 corruptie **cerc^^^*‘'*°*^^® fiicorruptione 86 immortalitatc mutetur,neceße eft nos fubz ’'^ni^„'’'’,^^°’*^o^ naturae 86 conditionis,uttu calumniaris uitio:fed fragilitate 86 humanç,qu3e permomentauariatur:quia deus folus eft
'^^fï ^'^’^^æ*^^^ “^* Abd,ubi Enoch,ubi lefus filius Naue,ubi Helifæus,cæz ^ïlm •’^P^^^^“^*^*”*-'^°’' ^^neeeße nodum in fcirpo quaerere:utinam poft ^Coiip^^'^ï’Wicere peccata.Si uis à me uerS audire,nefcio. NihiI,inquit,miz ’'^'AijS**.^^’^^^ ^*”^ *n hoc iuftificatus fum.Homo uidet in facie, deus in cor^ ' Hftç ^^ ^onfeientiam atlt;ç confpedum nullus iuftificatur.Vnde 86 Pauluslo ®''Hüfi/‘^®'^®'»O*nnes peccauerunt,86 indigent gloria dei:Et,Conclufit deus **“peccato,ut omnium mifereatur:86 caetera quæ fæpe replicauimus.
DIALOGORVM D. HIERONYMI
ADVERSVS PELAGIANOS LIBER TERTIVS.
CRITOBVLVS
ELECTATvs fumtuorummultiplicatfoncfermonum,dequiz bus fcriptum eft:In multiloquio non eftugies peccatü,fed quid ad caufamC Certc hoe fateberis, eos qui Chrifti baptifma confequuti ^ÿ^ ^““^’jtton habere peccatû. Et fi abfej peccato funt,iuftos elle.Cûqj femel iufti fuerint,fi egerint folicite,poße in fempitemû iufticiam °’ftodM'e,ac per hoc omne uitare peccatum. ATT .Non erubefcis damnata loumiam fentêtiâ fequi;Et ille enfin his teftimonqs tuis^ nititur
-ocr page 698-ADVERSVS PELAGIANOS
nititur argumetisîimô tu illius inuenta fedaris, in Oriente doccre defidcraftsquS C olim Romæ,ÔC dudum in Aphrica condemnata funt.Lege ergo quid illirefpow® fit,ÓC tibi refponfum ducito.Jn dogmatibus enim 86 quæftionibus diflerendisnon perfona/ed caufa quacreda eft.Et tarnen hoc fcito,baptifmû practerita donareptC' ’ cata,non futuram feruare iufticiam,quæ labore £lt; induftna ac diligêtia,0i fen^^^ fuper omnia dei dementia euftoditurtut noftrum fit rogare, illius tribucre quodro gatur: no ft rum incipere,illius perficere:noftru offerre quod poffumus, illius læP*^ re quod non poffumus.Nifi enim dominus acdificauerit domum,in uanumhbora uerunt qui ædificât earn. Niß dominus cuftodierit ciuitatem,in uanum uigibt qm cuftodit eam. Vnde ÔC Apoftolus prœcipit:Sic currite,ut comprehendatis.Omnes quidem currunt,fed unus accipit coronam. Et in Pfalmo feriptum eft:Doirinc,u feuto bonae uoluntatis tux coronafti nos.Noftra enim uicioria 80 corona uiuonr, fliius protedione 8^ clypeo paratur:8C hie currimus,ut in futuro comprehédamm, ibi accipict coronam,qui in hoc fcculo uidor extiterit:nobis^ poft
citur;Ecce fanus fadus es,iam noli peccare,ne quid detenus tibi connngat^; feitis quia templum dei eftis,86 ipiritus dei habitat in uobisCSi quis têplumdû iauerit,difperdet eum deus.Etin alio loco:Dominus uobifeum eft quädiuuost cum eoffi reliqueritis eum, 8i iUe relinquet uos.In cuius putas delubro ata Chrifti puritas permanet,templi4 ferenitas nullo nubilo cotriftaturÆundcnil per uultum habere non poffumus, quod de Socrate falfo philofophigloriantu^ quanto magis animumC’Multg facies hominum,fic 86 corda diuerfa. Si fieri po«^ Ut femper aquæ baptifmatis merfos tenerent, uolitantia nos defuper peccatano rangèrent, fpiritus fandus tueretur.Sed impugnatinimicus,necuidusrecwit, femper in infidijs eft,ut fagittetin occulto redos corde.In euangclio os, quod Chaldaico quidem Syroq? fcrmone,fed Hebraicisliteris feriptSot?“ utunturufej hodie Nazarenifecundumapoftolos,fiue utpleriq autumafltmx Matthxumtquod 86 in Cxfarienfi habetur bibliotheca:narrathiftoria;Eccen’a domini 86 fratres eius dicebant ei:Ioannes Baptifta baptizat in remiftionem torum,eamus 86 baptizemur ab eo.Dixit autem eisïQuid peccaui,utuadain» ptizer ab eoç'Nifi forte hoc ipfum quod dixi,ignorâtia eft. Et in eodem uol^, * Si peccauerit, inquit, frater tuus in uerbo, 86 iatistibi fe eer it, fep tic sin dieWlt;V^ eum.Dixit illi Simon difcipulus eius:Scptiesindiec' Refpondit Dominus, cc u ei:Etiam ego dico tibi,ufque feptuagies fepties.Etenim in prophetis Q^°^J° undi funt Ipiritu fando, inuêtus eft fermo peccati.Ignatius uir apoftoheus Öt tyr,fcribit audader:Elegit dominus apoftolos, qui fuper omnes homines P^^ J res erant.De quorum celeri conuerfione Pfalmifta canit: Multiplicatgfiinttnn rates eorum, poftea accelerauerunt. Quibus teftimonqs fi non uteris ad rem,utere faite ad antiquitatê, quid omnes ecclefiaftici uiri fenferint.Facahqii . baptizatu, uel ftatim,uel in ipfis diebus morte fubtradum:86 concedam concedere non debeoinee cogitaife aliquid, nee loquutum, in quo errore^J^p rantia labcretur.Num ideo fine peccato erit,quia uidebitur no fuperaire,fed W^
* W wv^vevk 14X11 * nw AIWAl ^ WUAW^^ ^WAK W^A AAAAAVA A^WA VA Ad VAV W V WdUW A MAIA *.*«* — nbsp;nbsp;nbsp;/ L ftlf
migrauttad dominSC Hoe 06nos diamus,poffe deum quicqui'duoluerit^quot;° ' nem per fe 5^ propria uolun täte, quod tu affe ris, fine peccato effe non pone«W tem potefi,fruftra nöctungis 06 grariam,qua potens non indtget.Quodfinon^ teft abfque dei gratia, ftuIte tu dixifti pofte quod non poteft. Quiequid eniir* _’ tenus pendet arbitrio, non eius eft: quem pofte contendis : fedillius,fine^° ^» nonpoffeperfpicuumeft. CRITOBVLVS, Rogo,qua:eftiftaprawo^ƒ^^jj abfque ratione contenrioC Ne hoc quidem mihi das,ut egreffus aquas bapw® , fine peccato fit:’ A T T i c v s. Aut ego fenfum meum uerbis exphearenonus ^ aut me explicante, tu ad intelligendum tardior es. CRITOBVLVS) Q^° ƒ[ju, modpC A T T i c v S, Rccordare ouid 06 tu dixen's,ÓC ego quid loquar.Poi® ^^^^, minem fine peccato effe,fi «efit. Ego impoffibile hoc in homine effe r^*P°”jjQj|
-ocr page 699-(^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î ' :L;IB ER ^TERT IVS^. V r \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^Ï
^^ü*'’^ ® baptifmate homo peccato no careat, fed illmdtcmpus lt;}nado fine ^ÿ^ ’’^^^'^^^^^ poflihditati humanXjfed deigradæ dcputatur. d olle igitur '^®3i^ ^° ^^^ cócedam.Quomodo emm poteft,qui per fe non poteftrAut quae fgt;df. quot;P^’‘Câtia,quæ ftatim corporis huius morte nniturC’ aut certe fi ultra uitana ^ ÿ’^’^^‘lt;^ 8^ ignorantiæ periculo fubiacer, c r i t . Dialectica me arte con 'æ'Poff'^^^^^*^*^^^ ^OQ’^^’^*® fimplicitate, nodos mihiquofdam inter efle Só '^^ ff°^^*^^^^^’ -^ 'T '’^ • ^g° ^^ uerborum ftrophis ludo,cum hoe de tua pro %tf . ’^a^Tu enim dicis,non ede hominem fine peccato, fed efle potfcjCum ^*5111)5^ '°^§odbi tribuam quod negafti, eiTe hominem fine peccato per dei graz ^^ '^°^ potfe. C R i T. Fruftra ergo dantur præcepta,fi ea implcz l'Oiiii^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T T. Deus poiiibilia mandauit, hoc nullt dubium eft.Sed quia
'’’ilttic^ j?®^^** ^°^ faciunt,idcirco omnis mundus fubditus eft dco,amp;C indiget *?'$de -J?^*^.Aut certe fioftenderepotucris quiuniuerfa c0pleuerit,tuncpo ^Do a ^j^^^b hominem qui nó indiget mifericordia dei.Omne enim quod Waff • ®^® ^®^^^^ temporibus:aut prætcrito,aut pr«fenti,aut futuro. Hoc *''gt;toa ^quot;^gt;Poffc hominem fine peccato cflcji uelit:monftra fa cd urn efle de præz ^« o V^*quot;^^ ’'^*'^ fieri,de futuro po ft ca uidebimus.Quod fi nullum potes often ^Ir ^ °”'^' omnino peccato,aut fit aut fuerit:reftat, ut de futuro tatum diF ^I’^isf'^ !’^^^’^’^ *’' duobus têporibus,præterito atq^ præfenti,uidus teneris. Si ^d*7*^P°^^^ “îaær patriarchis,prophetis,apoftolis,qui peccato careat : tüc potueris,pcrfuadeto. C R i T. Loquere ut uis,argumentare ut li ’•)J^”^’?®”’**filt;fiberun* arbitrium extorquebis,quod femel conceflit deus:neC *1^°^ *”*bi tribuit deus,poire fi uoluero. A T. Exempli gratia,uno ^»i b-”^'’’' teftimonioflnueni Dauid filium Icfte,uiruin fecundum cor meum» ''^(Su ^n°””^^^ uoluntates meas.Dauid fanctum elfte non dubiû eftiôC tarnen qui ^^eo. ^ ^'^omnes dei uoluntates faceret,aliqua fccifle reprehêditur.Vtiqj polftiz ^dilh^^n^^^’'^^“* ^‘^ ^®^ eledus eft, ut omnes dei uoluntates faceret. Necdeus ' ^00' ^ M^iprædixit cum cundas fuorum pracceptorum facere uoluntates,icd fcciuNccç enim dixit inuenifte fe uirum,qui cudas in perpez '’ft f ^æi'^®°^^^ faceret uoluntates.Hoc £lt; nos dicimus,pofle hominem no pec itiiii^ ^^ 'f’Pfo tempore,pro loco,pro imbecillitate corporca,quamdiu intêtus eft fitft?^’^”^^*'^ aborda nullo uitio laxatur in cithara. Quod fi paululum fe remifcgt; ^^* ^'^^^rfo flumindemhum trahit, fi remiferit manus ftatim rctrola M^^''^'’bbus aquis quó non uult ducitunfic humana conditio,fi paululum fe Sp”^®^’'*^fragilitatem fuam,2lt; multa fe non pofte cognofcit.Putas ne apofto
quot;^ tempore quo fcribebat:Lacernâ, fine pcnulam,quam reliqui Troa fef *^’P'^®,uctiicns affer,ac libros 86 maxime mcmbranas:de coelcftibus co tiiirT^^®’''^’’ ^ ’^Q^ ^^ bis quæ in ufu communis uitæ uel corporis neceftaria trifi ^™'^* bominem qui non efuriat,non fitiat,ncq; algeat,non dolcat,non fez M ^’^'’’'^otminibus SC urine difticultanbus torqueatur:00 ego tibi concedam, ton^”^®®^*’™ f^bifl nifi de uirtutibus cogitare. Cæditur Apoftolus à ininiftro,£lt; HeJPontificem qui cædere imperaucrat,fentêtiam dirigit:Percutiet te deus paz Hon ’^’ic.Vbi eft illa patientia faluatoris, qui quafi agnus ductus ad uicdimam, ’ItniV*'’?*^®® biü,fed dementer loquitur ueroerantiiSi male loquutus fum, argue „j diautem bene,quid me cædisCNon apoftolo detrahimus,fed gloria domiz iI||U^'^’’'’tis:qui in carne paftus,carnis iniuria fuperat ÖC fragilitatemtut taceam HijD^'’^ ^ómemorat: Alexander xrarius multa mihi mala oftendit:reddet illi do ^ Pinilla die iuftus iudex. CRi T. Cogis meut loquar quod iamdudum geftio, ^, 'fftnerumpentia uerba non promo. A T t .Quis enim te prohiber,quod fentis j) ft;'Autenimquoddidurus es bonum eft,óó nos bono fraudare nó debes:auc » “^.86 iddreo non noftri gratia,fed pudore filuifti. C R1T • Dicam dicam aliz j^’^f^oquod fentio. Omnis difputatio tua illuc delabitur, ut naturam accufes, 8C P^nireferasadDeum,quital€mhominemcondidit. ATTicvs, HociUud j ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erat
-ocr page 700-^52 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS
erat quad uolcbas K nolcbas diccrcCdic dic quacfo,ut omncs tua fruantinP’^^^^J^ tia.Reprehendis deum,quare hominem fccerit homincm:reprehendantót^§ » cur angeh fint. Omnis creatura caufet, quare id fît quod codita eft,S^ condi potuit. Scilicet nunc mihi puerihbus declamatiuncuhsludendumen’o^ Etc atlt;f formica ufq? ad Cherubim 06 Seraphim ueniam,cur non ri fiatu condita fint» Cumqi ad excelfas uenero poteftates,caufabor Si re deus folus tantum Deus fit,ÓC non omnia dcos fecerit. Aut enimonp®* L tissant inuidiæ reus crit.Reprehende eum, cur £lt; diabolum in hoe mundo el e ^^ Ccdar,ÓC aufer coronam cum certamen abftuleris. C R i T ♦ Non fum querar cur diabolus fir, cuius inuidia mors introiuit in orbem terrarum: led no Ieo,cur uiri ecclcfiaftici,06 qui magiftrorum fibi ufurpant uocabulum,tofeni ' rum arbitrium:quo fublato,Manichacorum fed a conftruitur. ATT. rum tollo arbitrium,qui in tota difputatione mea nihil aliud egfnifi “f®®®®^j^fx dam dei cum libero arbitrio conferuarem^c R i T. Quomodo fcraasliberum g^, trium,qui dicis hominem nihil pofte iacere,nifi deus femper adiuucrit i ^Z Zgj^ in culpa eft,qui libero arbitrio iungit dei adiutoriumiergo ilk Ïaudeturduiu lit auxilium. C R i .Non tollo dei auxiliü,quippe per cuius gratiam poffum® ^^ quod poirumus,fcd utruep fuis finibus terminamus:ut 66 dei fitgradatdu® ^ liberi arbitrij poteftatem.ôC noftræ uoluntatis, faccre quid ucl r^onfacere.^^ facientibus premium, 00 non facientibus poena feruetur. ATT .Viderismini uiofus elfe,06 quafi nihil fupra didum fit,per eafdem difputationis reuert» ®^^p Hoc enim longa diftertione cóclufum eft,ut gratia fua dominus qua nobis co fit liberum arbitrium in fingulis operibus iuuet atq; fuftetet. C R1T.Quid erg uat atq; coronat in nobis,06 laudat quod ipfe operatus eft:'A T T-VoluntaKm . ftram,quae obtulit omne quod potuit;öó laborem,qui contendit utfaceret :» ’ Iitatem,quat femper re ip exit ad auxilium dei. C R i .Ergo fi non feeimus ^? r^j p cepit,aut uoluit nos adiuuare deus,aut noluit.Si uoluit 06 adiuuipS^ tameie ^^^^ quod uoluimus:non nos, fed ille fuperatus eft. Sin aute noluit adiuuare,nL'UC,^j^ pa eius qui uoluit facere,fed illius qui adiuuare potuit, 06 noluit facere A T *■ intelligis Ji^viiiiet tuum in grande blafphemiarum decidiiTebarathruiutex parte,aut inualidus fit dcus,aut inuidus:00 no tantum cilaudis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^jr
autor eft ÔC adiutor,quantum uituperationis,quod mala non co€rcuitgt;V^^^j.j('g ergo illi,cur diabolum elfe permiferigeur paflus fit,8lt; hucufque patiatur^ nbsp;nbsp;^^
aliquid in mundo mali fieri. Quaerit hoc Marcion,06 omnes hxreticoru ^^® if Vetus laniant teftamentum,66 huiufeemodi fyllogifmum texercconfueueru.^^ fouit deus hominem in paradifo pofitum,pracuaricaturû elfe mandatumi* m • ^ nefeiuit. Si fciuit,non eft in culpa is qui præfeientiam dei uitare non potmt. e qui talem condidit,ut dei non poftet feientiâ deuitarc.Si nefeiuit,cuiprslc^^^^^ tollis,aufers 86 diuinitatcm.Hoc enim gcnere in culpa erit,qui elegit Sam W poftea regem imp ij ftimû. Et faluator aut ignorantiac,aut iniufticiæ ^^^^^Î'^””y5ûc cur in Euangelio fît locutus: Nonne uos duodccim ego clegi apoftolos,ct ƒ■ uobis diabolus eftC Interroga eum, cur ludam elegerif proditorem C Cur ci 0 . commiferit,quem furem efte non ignorabat.Vis audire rationemjDeus præ .^ i'udicat,non futura. Nec codemnat ex pracfcictia,quem nouent talem loreis“ poftea difpliceat,fed tantæ bonitatis eft, 86 ineffabilis clemcntiac,ut c^i^^fvpfje/ intérim bonû cernir,86 feit malum futurum,dans ei poteftatem couerfionis F nitentiæ:iuxta ilium fenfum Apoftoli:Ignoras quia benignitas dei ^^P^^Lijfam te adducitC fecûdum duritiam autem tuam 86 cor impoenités,thefaurîzasti in die iræ 86 reuelationis iufti iudicrj dei,qui redder unicuiq? fccundum opcri Neep enim idco peccauit Adam,quia deus hoc futurû noueraf:fcd P’^*®®S.dj’ quafi deus,quod ille erat propria uoluntate fadurus. Accufa ergo deum men ^^^,’ quare dixerit per lonam : Adhuc très dies 86 Niniue fubuertetur. Sedrefpon g^ tibi per Hieremiam: Ad fummam loquar cotra gentem 86 regnumjUtcraaic^^^^
-ocr page 701-^çjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MB ER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«5?
Jn^^^‘^pcfdam illud. Si pœnitentiam egerit gens illa à malo fuo, quod loz ^fere^ . ^'^uerfus earn, agam 86 ego pœnitentiam Riper malo quod cogitaui ut ^({j' ’^^«id fummam loquar de gente Si regno^ut ædificem K plantem illud: ^ijiCfi^’®’^“® ’^ conlpedu meo,ut non audiat uoeem meam,pœnitctiam agam *1(05, . ?’4“odloquutus fum ut facerem ei. Indignabatur quodam 86 Ionas,cur v^’.^^^’^^e mentitusRed iniuftimœroris arguitur, malens cum perniciein/ %bl ^P°P^^^ uerum dicere, quàm cum tantorum falute mentiri. Ponitur ei quot;tetef ’quot;’’*^u doles fuper hcdera,fiue cucurbita,in qua non Iaborafti,neq3 fecifti ’''iecp ‘5“æ ^“^ “^^ node nata eft,8lt; una node perpt: 8lt; ego non parcam Ni ^'■quot;'nt quot;^d’^^gr'æjin qua funt plus quàm centum uiginti milia hominum,qui ne % n'^'^ ^’’’ ’’'^^^ dexteram 00 finiftram fuam,Si in paruulorum aetate 8lt; fîmpliz 'Mo* ? ^^’^^^ peccatores fuifle non poteris approbate,tanta fuit hominum mul ’'^^’’‘^dicemus de utriufque fexus aetate diuerfa^qua: iuxta Philonem 86 pruz ’'quot;ori ’” philofophorum,ab infantia uRp ad decrepitam fenedutem, feptenaz ’^quot;dc V deuoluitur:dum fibi fic inuicem actatnm incrementa fuccedunt,ut quan ^^aliam,fentireminimeualeamusC c Ri T.Totaargumenz ^'Ùtti '“‘^lt;^ndit,utquod Græcidicunt wj'n.fvenewj 8C nos liberum appellamus ^ ^’gt;iHa(r’’5°^'^“^® ^'‘^^^^^^’^^ auferas.Tu enim autorem peccatorum facis deum, ’’quot;'Ile ^*’^’^d hominem per fe poRe facere, fed adminiculo dei, cui imputetur M)to’^’’°d^cimus. Nos autem,fiue bonum, fine malum homo fecerit,per liberi ^W r ^^*^*” ^^ dicimus imputari, qui fecit quod uoluit : Sé non ei,qui femel
^ ^ T. Quamuis tergiuerferis,laqucis ueritatis innez H^hn -^^^ 'uodo,ctiam fi ipfe non adiuuat, tarnen iuxta te autor erit malorû: ^quot;111 a ^”P'‘ohibere,8C non prohibuit.Vêtus enim fententia eft, homicidam efle quot;quot;inu ^ poffit hominem de morte liberate, non liberet. c R i T. lam iam tollo t^°’'^*^*ft*» h tarnen uincere eft,ueritatem uelle fubuertere,no rebus,fed ^’'*°*’’’ ’d^^tton ucritate,fed mendacio. PoRum enim illud tibi ApoRoli rez ftiß ^^^‘Et fi imperitus fermone,no tarnen feientia.Quando enim loqueris,coaz lt;io?^®’^^^^on’«n ftrophis tibi uideor affentire : cum autem tacueris, ex aniz '^jjp ^^‘*“’'‘ utliquido appateat difputationem tuam non ex fontibus ueriz Itr \ î”quot;*^^^fîttïplicitatCjfedex philofophorum minutes 86 artedefeendere. fdbul' • ^*^g° ®® rurfum uti teftimonqs feripturarum C Et quomodo iadant diz îifgumcntationituæ poffe 80problematibus refpondere:quot; c R !♦ ^ ““^ quot;Q^Qjfi'd K cupio. Doce me de feripturis fandis,ubi fublata liberi arbi quot;ttu ^’^ f^tiat homo, quod per fe aut noluir,aut non potuit. ATT. Non ita, ÎUihH ^®“’^*'’^ “^ ueritas pofeit 86 ratio, feripturarum uocibus eft utendum. Lo quot;ia H^^fi tn oratione fua : Si fuerit dominus deus mecum, 86 euftodierit me in M ^^9’’’® ^§0 pergo:8C dederit mihi panem ad manducadum,8C ueftimentum tiH5^^’’^quot;dmn:ÓC reduxerit me cum falutein domumpatris mei,erit mihiDomiz lapis ifte quem pofui in titulum,erit mihi domus Dei : 8^ omnium C()Hf^*^dcdcris mihi,décimas offeram tibi.Nunquid dixit. Si liberum arbitrium i'te^“®^gt;Ô^C''bum 86 ueftimentum mco laborc quæfiero, SC reuertero in doz ®^‘ Omnia dat Domini uoluntati,ut mereatur accipere quod precaz ^ïftr ^^^ ^^ Mefopotamia Iacob,angelorum occurtit excrcitus,8C uocantur \ bef ^^^°®^apttgnat cum angclofub figura hominis,8C à domino cofortatur. I (l{li(^^’^®^^°’'^gt;Iacob rediftïmus dei nomen accepit. Neqj enim ad fratrem cru I te '?quot;‘‘’‘quot;quot;^^^'’^treucrti,nifi domini prxfidio roboratus. Scriptum eft in confe \ ilei bæ^^’^ttus cft ei fol3poftquam tranfiuit Phanuel, quod interpretatur facies \ Hj ‘'^^loquhur SC MoyfestVidi dominum facie ad faciem,8C falua fada eft anv \ iiij^5^®°® proprietate naturae, fed dignatione miferentis. Oritut ergo nobis fql | jjf”*æjquando uultu dei confirmamur.Iofeph in Aegypto clauditur carcere:ibilt;^ \ ii|f''^’’l“°^ euftos carceris omnia poteftati eius fideieg comiferit. Caufaq reddiz i ’^quot;iadominus erat cum eo;8C quaccunqj faciebat, proiperabantur à domino in I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kk manibus
-ocr page 702-654 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS
manibus ci'us. Vnde S^ cunuchi's fomnia fuggeruntur, 5^ Pharao utdetfoMW«®* inextricabile,ut per hanc occafioné libcrarcrur lofeph, pater pafceretur 8t W^ Acgyptiis tempore fami's faluaretur. Sequitur: Dixit autemdeus ad Ifraelmwnæ' ne nodis : Ego fum deus patrum tuorum,noli timere defcendere in Aegypwm^ gentem enim magnam faciam te ibi:ÓC ego defcédam tecum in AegyprumA^ ® cam te inde: 06 ponet lofeph manus fuas fuper oculos tuos. Vbi hic eft Über*^ iy trij poteftaspAn non totum quod ire audet ad fiIium,S6 genti fe commitfcte^^”’*^ num nefcienti, dei patrum eius auxilium eftCLiberatur populus de Acgypæ’^'^,^ nu forti 06 brachio cxcelfo: non Moyfi 66 Aaron, fed eius qui fignorum miße*! is populum liberauit:56 ad extremum pereuffît primogenita Acgypti:ut qmpnusr^ tinebant pertinaciter,ardenter exire compellerent. Solomon loquitur : bftoconn/ dens in dominum in toto corde tuo:in tua autem fapietia ne exalteris : in oiwuwff ups tuis cognofce eum,ut redlas faciat uias tuas.lntelligc quid loquitur ;NecinU^ pientia noftra,ncc in ullis uirtutibus confidendum,fed in folo domino, a qnogf^' fus hominis diriguntur.Deniq? praecipitur,ut oftendamus ei uias noftras,^^^^’ elfe faciamus,quæ no labore proprio, fed illius adiutorio atq clcmêriareoæn^ * Vnde fcriptum eft:Reó:am fac in cofpedu meo uiam tuam:fiue ut aha exempboa habencRedlam fac in confpedfutuo uiam meam:ut quod tibircdi«neft,eO3fliin* hi reAum elfe uideatur. Idem Salomon loquitur : Deuolue fuper domiflu® op«* tua,06 firmabuntur cogitationes tux.Tunc enim noftra cogitatio confirmaM^ do omne quod agimus, quafi fuper habilem 66 folidilîîmam petram,dominiao«** torio dcuoluimus,ei(^ curufta reputamus. Apoftolus Paulus cum deibenena»ffquot; leri fermone narrafler,adextremu intulit:Et ad hæcquis idoncus; Vnde Amy“ loco dicit:Fiduciam autem talem habemus per Chriftum ad dcum,nonqnodl^ eientes fimus cogitare aliquid à nobis,quafi ex nobis : fed fufficieda noftra exdw eft, qui 66 idoneos fecit nos noui teftamenti miniftrostnon litcra,fcd fpinW'p^^’'^ ^ enim occidit,fpiritus autê uiuificat. Adhuc audemus per liberuinarbitrimntaper/ bire,86 aburi bénéfices dei in contumcha largitoris;'cum idem uas dediomsapa' tiftïme fcribat: Habemus autem thefaurum iftum in uafis fidilibuSjUtabunaantia fortitudinis noflrx fit ex deo,86 non ex nobis. Vnde 86 in alio loco,rewndensli^^ reticorum impudentiam loquitur : Qui gloriatur,in domino glorie rurAeÇ-f”'^ qui feipfum commendat,ipfe probatus eft,fed quem deus commendat. Erif^’’™* Nihil enim mihi defuit ab his,qui fupra modum funt apoftoli, licet nihil loquitur ad dominum, fignorum magnitudine conturbatus: Recede à ine,qtaan® mo pcccator fum.Et dominus ad difcipufos : Ego fum uitis 66 uos rami.'qui maner in me, 86 ego in co,ifte affert frudum multum:quia fine me nihil poteftis faccre. W cut rami 86 flagella uitium ilico contabefcunt,cum fuerint à matrice praedfa:feom nis hominu fortitudo marcefcit 86 dépérir, ft à dei auxilio deferatur. Nenio,inqu*G poteft uenire ad me,nifi pater qui mifit me traxerit eum * Quando dicit, nemopo^ teft uenire ad me, frangit fuperbientem arbitrq libertatcm : quod etiam ßu«®’5 Chriftum pergere,nifi natillud quod fequitur:nifi pater meus cœleftis traxerit co, nequiequam cupiat 86 fruftra nitatur.SimuI 86 hoe animaduertêdum,quodquittj hitur,non fponte currit:fed aut retredans 86 tardus, aut inuitus adducitur.Quino poteft fuis uiribus 86 labore uenire ad lefum, quomodo poteft omnia fimulpcc^ ra uitareCEt uitare in perpetuum,86 dei fibi potentiæ nomen alfumerefSicmo”^
. Ie K^ai*«!§-nT©' j 86 ego M(tncdçrvTamp;', quæintcrme86deumeritdiftâtiaf^uuni adhuc ponam teftimonium,ne tibi 86 audiroribus faftidium faciam. Aftuero quem feptuaginta inrerpretes c^7xft^'f(uj uocant,fomnus aufertur ab oculis,uicomincn tarios in fe fidelium replicans miniftrorum, inueniatMardochacum, cuinsindicé de infidqs liberatus eft:ut 86 Hefter commendabilior fieret, 86 cundus populos m dæorum imminentem uitaret necem.Certe rex potentilfimus,qui ab India ufq3u Septentrionem 86 Aethiopiam cundum pohidebat Orientcm,poftlargiflim3SC' pulas 86 cibos toto orbe qu:efUos dormire cupiebat,86 fomnorequiefcere,ael'bc'
-ocr page 703-tIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5^
^Uètn ™” ^plwc dormiendfinifi dominus prouifor bonorum omnium impc *ftfiu ^^^^æ ordincm,ut contra naturam,tyranni crudelitas uinceretur. Longum ^Ofum T° ^^^^^ fandarum fcripturarum exempla proferre. Totus ferme fan/ f^.itt • ^^^*^ oratio eft: tota oratio óf deprecatio extorquer clementiam creato ’''iur Vk°^® '^*^®® ^ Audio faluari non poffumusjillius mifericordia confer.* i»eoto ™^®^™^®™^®’’^*^ 8^8?^^^ «^^boerö ex parte ceffat arbitrium i quod Kin'*'^ ^^’^^^^Îirnus at($ cupiamus, ÔC placitis tribuamus affenfum. lam in ®®»“f *^ quod cupimus,quod laboramus ac nitimur, illius opc SC '^^’^^™^®’ ^ ^ ^ ’^ • ^g® fimplicitcr dixeram,non in fingulis opehgt; E^etn u '^^^ ^^ gratia conditionis óf kgis,fentiri auxilium dei, ne liberuih tfan/ ^^ , “® • Cactcrum funt plcriqj noftrorum,qui omnia quæ agimus, dicat ’’^Wn ft *° ^^'* quot;^ ^ ^ * Q“* ^®^ diciguefter efle celubit. Aut ergo óf tu ifta dici-CRiip T ^^^^P*^®*®**^ ^ ”°^ dicis,alienus eris cum bis qui noftra non dicut.
* ™* ^o,n mea dixeris:imó tu meus,fi aduerfa non dixcris. Sana corpo/ '’»sin ^'^’^ animae quæ fortior eftjdenegas fanitatem.Vt enim morbus Óf uulz 1« ^’P°’’^gt;*^pcccatum in anima. Qui ergo fanum aliquando hominem con.-*T T^^^P^’^^^ *1“^ ^^^® ^^ gt;nbsp;quare non fanum dicas óf ex ca qua fpiritus eft C quot;ocat' ^®l’*°’'P’’opofitionem tuam.Nunquamhodieeffugies,ueniamquocunqj ®»M1)'^ D^ ^' P^*^^“® ’^“'“ ^^ audiendum. ATT. Et ego ad loqucndum furdis J^Wpondebo igitur ad propofitu. Ex anima óf corpore compadijUtriufep
‘^ófequimur.Quomodo corpus fanum dicitur,fi nulló langue/ »ist '^’’^’®“na abf(ÿ ui tie, fi nulla perturbatione quatiatur. Et tarnen quam/ i»ft°'^^^ ^^^^'” ^^ integrum«^ Óf uegetum, óf cundorum fenfuum integritate re ^Urnquot;'’^-^^^’^^^”^’^^^ ^^“^ infirmitatibus condolefcit; óf ut firmiffimum fit,inter •iJsfiS^^®*”°^®®*^ patitur: ita anima cogitationum óf perturbationum impe/ f SjUtfaperctnaufragia^non abfcj periculo nauigat, confiderans^ ftagi fftli^^^^”' ^^™P^r de morte follicita cft:fecundum illud quod fcriptum eft : Quis H()n°®°^“^*”“^‘’» Sf non uidebit mortem C Quæ cundis intenta eft mortalibus, . naturae dilfolutione, fed morte pcccati:iuxta illud propheticum : Anima quæ ,ijf »neritjipfamorietur. Alioquin hanc communem mortem,qua óf bruta foluun nJ’^^jEnochóf Eliam nondum uidifle cognofeimus. Da mihi corpus quod W^^”'^^”g^^”^^“'’ Q^®*^ P®^ languorem perpétua fanitate fecurum fit:óf da/ Pw ^'“““® ^^S nunquam peccauerit,nec poft uirtutes deinceps peccarura fit: 'Iiim^ ^ uicina fint uitia uirtutibus. Et fi paululum declinaueris, aut erran/ t'fi^nutinprxceps cadendum. Quantum enim inter fediftantpertinacia dibf ^**^P^®*®®®'*^^frugalitas,liberalitasófprofufio,prudentiaófcalli ij^ yortitudo Sf temeritas,cautcla óf timiditas^quorum alia ad bona,alia referun ^ ^»»lalaQuod quidem Óf in corporibus inuenitur.Si felli prouideris temperan 1 ’P’niitafuccrefcit.Si humores ficcare feftines, inardefcit fanguis bili uitiatus,óf ^'»s color ora perfundit. Certe ut cundam medicorum adhibeamus diligêtiam, qu? ”^s uiuamus cibis,óf morborS fomitibus careamus óf cruditate,occultis Rnn'^ ^^ ^ ^°’' ^^° cognitis caufis,uel frigore inhorrefcimus, uel febre exarde/ ^^ns,uelrorminibus eiulamus, óf ueri medici faluatoris imploramus auxilium, cum apoftolis:Magifter,faluos nos fac,perimus. C r i t . Efto,ut nullus g ^»omne uitare peccatum in puericia,adulefccntia óf iuuentute, nun quid ne* t^V^pïurimos iuftosóf fandos uiros poft uitia, omnifead uirtutes animo i^^e,6f per has caruifie peccatoC A t T. Hoc eft quod tibi in principio dixe/ »d’?^°‘^'^^ ^^^ pofitum poteftate,uel peccarc,ucl no pcccare:óf uel ad bonum, jj »nuialufn extendere manum,ut liberum feruetur arbitrium: fed hoc pro modo J^pftreôf conditione fragilitatis humanæ : perpetuitatem autem impeccantiæ Ijj^fcruari deo, Ôf ei qui uerbum caro fadus, carnis detrimenta 6f peccata non l^it.Ncc quia ad breue poflum, coges me ut poflîm iugiter. Pofium ieiunare, ^e,ambularc,legere,pfallere, federe,dormire, nunquid in perpetuum î' c R i.
kk z Et quare
-ocr page 704-656 t
ADVERSVS PËLAGIANOS
Et quarc in fcripturis fandts ad pcrfeclam luftfciam prouocamiir,UtcftiIIiid:Bearf C mundo cordc,quoniam ipfi deum uidebunt.Et:Bcati ïmmaculati i'n uia,qui ambU' lant in legedomini.Et deiloquentis ad AbrahâÆgofum deus tuus,placetoincon fpeiflu meo,8lt; efto fine macula uel querela:et ponam teftamentum meuminrcrme Só tCjó^ multiplicabo te nimis^Si enim non poteft fieri quod fcripturatcftatur/riz/ ftra præcepit ut fieret. ATT. Diuerfis teftimonijs fcripturarum eandemquæft'O'' nem teris in theatralcs præftigias, quæ unum eundemlt;ç hominem perfonarumua netate mutata,in Martern Venercmlt;^ producunt:ut qui prius rigidus K truculen/ tus incelTerat,poftea foluatur in molliciem fœminarû. Hoc enim quod nunc quail nouum obqeisîBeati mundo cordc:Slt; beati immaculati in uia: 66 efto fine macula: 8lt; cetera huiufcemodi,Âpoftolo reipondente conuidum eft:06 ex parte cognofd muSj2lt;cx parte prophetamus : 06 nuncper fpeculum uidemus inænigmatetcum autem uenerit quod perfedum eft,id quod ex parte ftjerat,deftruetur.Etmundum igitur cor quod poftea fit uifurum deum,SC beatitudiné uitæ immaculatæ,ôl’nima eulatum cum Abraham uiuere,in umbra poffîdemus SC imagine.Quamuisafauis patriarcha fif,^uis propheta,^uis apoftolus,dicit eis à domino faIuatore:Siuos cû fitis mali,fcitis bona dare filtjs ueftris:quâfo magis pater uefter qui in cocus dabit bona petentibus fc;'Dcniq? SC Abraham,cui didum eft : Efto finequereheC fine macula,confeientia fragilitatis fuæ cecidit pronus in terram. Cum^Ioqiwt® effet ei deusîSarai uxor tua non uocabitur ultra Sarai, fed Sara ent nomen ews:^ dabo tibi ex ca filium, SC benedicam ei, SC eritin gentes, SC reges gentium cxipw erunt,ftatim infertur: Cecidit Abraha in faciem fuam,rifit(^, SC dixit in mente fua. Si centenario nafcetur filius,SC fi Sara nonaginta annorum pariet ï'Dixiti^ Abri/ ham ad dcumJfmael uiuat in Confpedu tuo.Cui refpondit deus;Etiam. Eccebar^ uxor tua pariet tibi filium,SC uocabis nomen eius Ifaac, SC reliqua.Certe audierata deoïEgo fum deus tuus,placcro in confpedu mco, SC efto fine macula t quare non credidit quod deus repromifit,fed rifit in corde,putans fc eelare deumjfiCap^^*^*' dcre non audensCDenicj caufas increduliratis exponens dicitin corde fuolMH^ modo poteft fieri,ut centenarius de nonagenaria uxore pariatfiliS C Viuat,inqugt;, Ifmael in Confpedu tuo, quem femel dedifti. Difficilia non quxro/ontentus um beneficio quod accepi. Quem occulta refponfione arguens deus,ait: Etiam ƒ fenfus:Fiet quod exiftimas non futurum. Sara uxor tua pariet tibi filium♦ quam ifta concmiat,priufquam ille nafcatur,puero nomen imponam. ƒ nim tuo,quorififti tacitus, filius tuus Ifaacrifusnomen accipiet. Sinautema qui funt mundo corde in hoc feculo putas uidcri deum,quare Moyfes quipi®® xerat:Vidi dominum facie ad faciem,SC falua fada eft anima mea: poftea depre«^ tur,ut cum uidcat cognofcêter^quem quia dixerat feuidiffe,audit à domino:! potes uidcre faciem meam. Non enim uidebir homo faciem meam,2C muet.v SC Apoftolus,inuifibilem folum deum,qui SC lucem habitat inacceflîbile,»Ç nullus hominum uidcrit, neq; poffit uidere,appellat. Et loanncs euangelw^ uoce tcftatur,dicens : Deum nemo uidit unquam. Vnigenitus filius,qui cun' putris,ipfe narrauit.Qui uidet,SC narrat,non quatus eft ille quiuifus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjf
turn nouit ille qui narrat:fed quantum poteft mortalium fenfus acciperc.Qno putas beatum effe, qui fit immaculatus in uia,SC ambuletin lege eius, exKqu fenfu prioré intellige.Multis teftimonijs fupra didicifti, legcm nullQ potuil^ ^^^.^ plere.Si autem Apoftolus ad comparationem gratiæ Chrifti,quæ prius lucr’ trabatur in lege, reputauit quafi ftercora, ut Chriftum lucrifaceret : quanto B nos fcire debemus,ideo Chrifti SC euangelq gratiam fuccefliffe, quiaml«^“ luftificari potuit ç” Si autem in lege nullus iuftificatur, quomodo ad perfetw ^^ maculatus eft in uia,qui adhuc ambulat, SC ad calcem uenire fcftinat 2' Ccrteq^^|^ curfu eft, SC in uia graditur, minor eft eo qui peruenit ad finem. Si ergo 'quot;ƒ ? f,j tus eft ille atqp pcrkdus,qui adhuC ambulat in uia,SC graditur in Icgetqum P bebit ille, qui ad terminum ui» legist peruenit; Vnde SC Apoftolus de ‘^°”’^y^J^J
-ocr page 705-I(jjj.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;657
^^°^ ’^ fîlt;^2 mundk SC in confummarionc uirtutum exhibeat fibi fandam ''''’^W^^^ ^^^^^^”^ niaculam,neq^ rugam : quam uos putatis l'am fn ffta carne ’^'{fif • ‘^®’™ptibfli efle perfedâ,8C audire meremint cum Corinthijszlam perfe ^•Sjjilj*’*^®^^“^« facti eftiSjfîne nobis rcgnatis:atq urinam regnaretis,ut SC nos ’'thif ^“® iiôbifcum:cum ucra SC abfq? omni forde perfedio in cœleftibus refer-'’''0n^ft^'^'^° ^P°^^“^ loquetur ad fponfam:Tota puîchra es arnica mea, SC macu-^F^ ^^■^^’^^^ quod SC illud inteUigitur: Vt fitis irreprehêfibiles SC fimplices ^p^’^*®™acidati:quod non dixerat eftis,fed fitis,in futurum difFerens,non *”411)^? ^^^ contefi:ans:ut bic labor fit atq? contentio, ibi laboris uirtutis^ præ/ ^i^iiï^^'^ ^^^’^’^^^ fcribit:DiIediflïmi,filij dei fumus, SC nondum apparuit quid ^'tft A^*^®’^*”^ ^^æ apparuerit,fimiles ei erimus,quando eum uidebimus fiz ''quot;icn e ’’^^^”' c^^o fi^n ^^* fimus,tamen fimilitudo dei SC uera cotemplatio, '’’OreT-^’‘®P’'0“dtótur, quando apparuerit in claritatc fua. De hoc fuperbiæ tuz Iïeau’^’'^^°’'^’^’^^ prorumpit audacia:qua fcribens ad uidua,quomodo fandidez iion ^’^^pronSdas. Ille enim,inquis,merito ad deum extollit manus:ille preces quot;iHi)'^°''^'‘'^^ fondît» qiiï poteft dicere;Tu enim nofti domine, cp fandæ,quàm ptnae fint ab omni fraude SC iniuria SC rapina quas ad te expan/ tij). 5^'^’^, qudm luif a, quam Immaculata lab ia, SC ab omni mêdacio libera:quibus Otat^’’’^’ ^ï^^tcaris preces fando. Chriftiani eft hæc, an Pharifaci fuperbientis ç^ '°’4“gt; etiarn in Euangelio loquebatur;Deus,gratias ago tibi,quia non fum fiz ^^^'^°®focs,raptores,iniufti,aduIteri,8C ficut hic publicanus : ieiuno bis in W^°’^®^*®^5 ^° omnium quæ poffi'deo.Ille agit gratias deo,quia ipfius miferiz dicijm^^^^^^ntcacteri homines, peccata deteftans,nonafïumens iufticiam.Tu W • ®^’*“ ”°^* quam fandæ,quàm innocentes,quàm puræ fint ab omni (jjç. ^'''''utia SC rapina,quas ad te expando manus. Ille bis in fabbato fe ieiunare * [jj ^^®^igat carnem uittjs lafciuientê:8C omnis fubftantiæ fuæ dat decimas.Rez ®Ptioenim animae uiri,propriæ diuitiæ.Tu cum diabolo gloriaris,dicente : Su-itidip .^^tendam,ponam in cœlo thronummeum,SC ero firailis altiliimo. Daz gt;fæquitunLumbimeiimpletifuntilIufionibuSjSCcomputruerut cicatricesmeæ ji^inûpicntiæmeæ. Et:Neintres in indicium cum feruo tuo,SC non iuftificabi * ’nconfpedu tuo omnis uiuens.Tu fanCfum SC innocentem SC purum te efle ia ’^)8imundas ad deum expandis manus.Nee fufficit tibi in cundis operibus gio I^Wuab omni fermonis oristp peccato mundum efle te dicas:inferens quam iu '^uam Immaculata labia, SC ab omni mêdacio libera.llle canit: Omnis autem ho '*’®«ttdax:0Chocipfum confirmât apoftolicaautoritas,utfit deus uerax,omnis ^ f^'’'homomendax:0C tu ab omni mendacio immaculata SC iufta SC libera pofli-1 ®^.Efaias pIangit:Heumihi mifero,quoniam compudus fum,quia cum fim '’’OjSiimmunda labia habeam,in medio quoqj populi immunda labia habentis ô01iabito;5C poftea Seraphim ignitum carbonem forcipe comprehenfum defert '’P/ophetx labia purganda : non ut tu loqueris arrogantis, fed fua uitia confiteni jouxta illud quod in Pfalmo dicirur: Quid detur tibi, aut quid apponatur tibi ad quot;S'iîmdolofamç’Sagittæ potêtis acutæ cum carbonibus defolatorqs. Et poft tan '^’’'tuiiiorem,orantisq iactantiam SC cofidentiam fanctitatis,quafi ftultus fluit is ? '^Mereconaris: ut in extremo dicas,quibus tibi ut mihi miferearis preces funz ƒ’ ^flandus es,fi innocens,fi ab omni forde purgatus: fi nee fermone,nec opere r^ftaftijdicéte lacobo:Qui in uerbo non peccar,ifte perfedus eft uir;SC nemo poz ^‘fidrcnarclinguam fuamïquomodo mifericordiam dcprecaris,ut uidelicet plan te amp;nbsp;fondas preces:quia fandus SC purus es SC innocens immaculatisç labijs, ~ïbomntlibermendacio,deifimilispoteftati‘:’ Sic Chriftus orauitin crucc;Deus ÿas meus,ut quid dereliquifti me:longe à falute mca,uerba delidorum m co rum. ‘^hurfom:Pater,in manus tuas commendo fpiritum meum. Et: Pater, ignofee eis: iMenim faciunt,nefciunt:qui pro nobis agens gratias dixerat: Confiteor tibi do •quot;inepater coeli SC terrae. Sic docuit apoftolos fuos.ut quotidie in corporis illius fa
Vk 5 crifidd
-ocr page 706-^58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS
crificio credenteS audeant loqui : Pater nofter qui es in cœlis, fanctificetut nomen C tuum.Illi nomen dei,quod per fe fanctum eft,in fe fantfÜficari cupiunt:tu dicis, no fti domine quam fandtæ 00 ^ innocentes ÔC nbsp;puræ manus mes fintJlliinferunt,
Adueniat régna tuum:fpem regni futuro tempore praeftolantes:ut régnanteQiri fto,nequaquam regnet peccatum in mortali eorum corpore:iungunt^,FiatuoJun tas ruajïcue in cœlo ôd in terra : ut imitetur angelos Humana fragilitas,8ó uoluntas Domini compleatur in terra.Tu dicis,PotcH Homo fi uolueritomnicarcreptcti^ to.Panem quotidianum,fiue fuper omnes fubftantias,uenturü apoftolideprecan/ tutjUt digni fint alTumptione corporis CHrifti. Et uos per nimiam fanditatem/e' curamqi iufticiam,audadler uobis codeftia dona uendicatis.Sequitur:Diinitte no/ bis débita noftra,ficut 06 nos dimittimus debitoribus noftris. Debaptifmatisfon/ te furgenteSjamp;S regeneratiin dominü faluatorem:implcto illo,quoddefefaiprum eftiBeati quorum remiflae funt iniquirates, Öc quorum teda funtpeccataiftatimin prima corporis communione Chrifti dicunt:Et dimitte nobis débitanoftra.’qnæd lis fuerant in Clirifti conteßione dimifla:2lt; tu arrogans £lt; fuperbus defandaram puritate manuum,ÓC mudicia eloquq gloriaris.Quamuis fit hominis perfedacra uerüOjóC poft uitia a dp peccata uirtutum plena pofteftio: nunquid polÏunt fiedle fine uitio,quomodo illi,qui ftatim de Chrifti fonte procedunt ^ Et tarneninbentur dicere : Dimitte nobis débita noftra, ficut Sd nos dimittimus debitoribus noftris: non humilitatis médaciOjUt tu interpretaris, fed pauore Iragilitatis Humana: tom confeientiam formidantes.Illi dicunt:Ne nos inducas in tentationeinitu cumloin^ niano loqucris:eos qui plena fide baptifma côfequuti fant,rcntari ultra 8^ Kccare non pofle. Ad extremum inferunt:Sed libera nos à ma’o. ^uid prccanturadow*' no,quod habent in liberi arbitrq poteftatep O homo nunc mundus fa crus esm a/ uacrOj2lt; de te diciturtQiix eft ifta,quac afcedit dealbata,innitcns fuperbattue e fuum: utloraquidem figied cuftodire non ualcatpuritarengnifia domine ure ' ^ ftêtetur.Quomodo cupis dei mifericordia liberari,qui pauloante liberatus^ ƒ P catis,nifi hac ratione qua diximus:ut cum omnia fecerimus,nos inutiles elle a mur.Oratio ergo tua,pharifæi uincitfuperbiam,óó publicanicomparatione am' natur:qui de longe ftans,oculos ad deum no audebat attollere,fed pereubebatp dtus fuum,dicens: Deus propitius efto mibi peccatori. Vnde profertur donuni tentia:Dico uobis,defcêdit hfe iuftificatus in domum fuain,plus quamiOc-^®® enim qui fe exalrat,humiliabitur:óó qui fe humiliât, exaltabitur. Apoftolibi'‘^' tur,ut exaltenrur.Difcipuli tui eleuantur,ut corruant.Eidê adulans uiduxn° befcis dicere pictatem,qum nufquam reperitur in terra:06 ueritatcra,qu»öbilt;p P^ regrina fit,in illa potiflimum commorari:nec recordaris illius fententiæ, quot;nbsp;op meus, qui beatum te dicunt,fcducunt tc,6d femftas pedum tuorum fupplantau dasq? earn uocibus,Sc dicis:0 te felicem nimium,ó beatam,fi iufticia quæ eHei non nifi in cœlo creditur,apud te folam inueniatur in terris.Doccre eft hoe,an cidercC Leuare deterra,an præcipitare de cœlo:id mulierculætribucre,quoôa g li non audeant ufurpareç'Si autem pietas,ueritas atq; iufticia non inueniunUin lis,nifi in una muliere:ubi crût iufti tui,quos ab ftp peccato in tern's efte iada » Quae duo capitula oratfonis 2c laudis, foies cum tuis iurare difeipulis non eue » cumperfpicue in eis ftili tui fplcndor eluceat:2c tanta fit uenuftas eloqmj Tul gt;a ’ nt tenudineo incedens gradu,quae fecreto doces,mittislt;^ uenalia, publice non deas profiter!. O te felicem, cuius prêter difcipulos nemo confcribitlibrosiut quid uideris difplicere, non tuum, fed alienum efte contendas. Et quis ille »n” ingentj,utleporemtuifermonispoflitimitariCcrit. Nonpoffumultraoin^, * omnis uincitur patietia ueftrorum iniquitate uerborum.Oro te,quid infant cauere^nce confeientia eis dclidi imputari poteft,nec ignorantia,quiiuxtalon prophetam mana dexteramnefeiunt 00 finiftram.Peccarenon polfunqScpo* ^^^ perire:genualabant,uagitus uerba non explicat,balbutiens lingua ndcwi)^ ,^^ nae miferix cruciatus miferis pixparatur. ATT» All nimium difertus ehe cc^P ^^
-ocr page 707-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' LIBER TERTIVS - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0
tot?^^ ^^°^^^’'5jP®^Q^®”’ difcipuli tui uerfî funt m magiftros. Antonins Ora H^**®’*** ^^^^® laudibus Tullius pertonat: difertos fe ait uidifle multos,eloz % ^^^^'^‘^^'^«linem.Noh' ergo mihi oratorum Si no tuis floribus ludere^pef hiu- *®’’^‘®pcritorumatqipuerorumauresdecipi,fedfimphciterdicmihiquid ^* ^°^dicOjconcédas inihi fairem eos elfe fine peccato,quipeccare Q* P®^*^ ^ T .Concedam fi in Chrifto fuerint baptizatCnec me renebis in afz ^”^*æ ^^’^æj9’Ja dixifti polie hominem fine peccato elle fi uelit.Ifti emm ftiof r ’’^^^ lt;io!nnt;fed fine ullo peccato per dei gratiam funqquam in baptiP lt;111^'^’®^^’ ^ ^’ Cogis me,ut ad inuidiofum illud ueniam,öó dicam tibijC^uid fotej^^*^“^^*“^ ß^*:*^ *^ ^^ populorum lapides cói'jcias,8ó quem uiribus non Ktiif^p®’““^®^^ ‘nferficias^ ATT Jlle hæreticum interficit,qui elfe haercricum paz fi(!?i æ^^’^^’^^®^’’^ corrcprio,uiuificatio elhurhierefi moriens,uiuas catholicæ ^*''*'’^ hæreticos,cur non accufaiislA T T.Quia Apoftolusme 'luia ‘'^^^’^‘^ poft unam ôé fecundam correptionem uitare non accufare,feiens '’fair'^^^^^^ ^*^’^ ^^° iudicio damnatus. Alioqui ftultiflimû eft,fuper fidc mea St 1 P'^’^*^’^^ *“^icio.Quid enim fi tealius catholicû dixerit,ftatim'ne alben-’'duh '’^?‘ ^^’‘^^^‘^ ‘^^ défendent,K peruerfa credentem bene fentire dixerir: gt;'53 '^^'^“’^^c infamia fiber et, fed ut fe infamer perfidiæ.Multirudo fociorû nez (^ ^'’itecatholicum,fcd hæreticum elfe demoftrabit. Verum hæc ecclefiaftico ’»obij^^P^^*^»’’^^ ft^a^^ paruulis flentibus triftior quidam imago môftretur.Hoc %(1 ^'^æ^^^'^^^ ffinorjUt oinncs alios contênamus timores.Proindeaut defends ’^^'oque quod defendere non potes. Quemeunqj in defenfionem ’'bttf ®^'’^®»’^o» patronfijfed focium nominabis. C R i T .Die quæfo,2lt; me omni ’Jiiiiij^”*^°*'^4“areinfantulibaptizenturî’A T T.Vt eispcecata inbaptifmate S^tUr 'quot;^‘'^ ^ ^ T’.Quid enim commeruere peccatiçQiiifquain ne foluitur non fi ^’''feu ^•^’ ^^^interrogascRefpódebit ribi euangefica tuba,do(ftor gentium,uas %s”*’?^®^°°’'^®*’^^P^^*'^^”^®‘^^8^^“*^®®*‘® Adam ufq? adMoyfen,etiam Siti^®®®P®^ca“«ï^*'tgt;’’™ fitnifitudinem preuaricationis Adam,qui eft forma ti^u X^od fi obieceris dici,elle aliquos qui non peccauerunt : inrelfige eos illud S P ^^®“^pcccatu quod peccauit Adam pratuaricando in paradifo præceptum Stu ^k^® omnes homines,aut antiqui propagatoris Adam,aut fuo nomine te Sis g °^^- Qui paruulus eft,parentis in baptifmo uinculo foluitur. Qui dus ■ Piitçj|; S“æpoteftfapere,8lt; alicno £lt; fuo,Chrifti fanguineliberatur. Ac ne me Snit ft^^*^® fenfu hoc intelligcre,beatus martyr Cyprianus,cuius te in feriptuz Pnnpj^nqsdirigendis æmulum gloriaris,in epiftola quam feribitad epilcoz ®®ii$rfl!?^^^*®^’^ft“Usbaptizâdis hæcmemorat.Porrô aurem fi etiamgrauifz ’*'ll^?*®’’*^“s,ÔC in deum multo ante peccantibus,cum poftea crediderint rcz ^f®hib ''^^®’^m datur,ôô à baptifmo atep gratia nemo prohibetur: quato magis ^^*^ ^°^ débet infans,qui recens natus nihil peccauit, nifi quod fecundum Mj{,.S^^iter natus, contagium mortis antiquæ,prima natiuitate côtraxit^Qui Xk ^®’’®® peccatorum accipiendam,hoc ipfo facilius accedit,quod illi remit/ ^Hoft ’^P’’°P’'*^gt;^^lt;d aliéna peccata.Et idcirco frater chariftîme,haec fuit in conz baptifmo arque gratia Dei, qui omnibus mifericors £vbe-eft,neminem per nos debere prohiberi. Quod quum circa uniuerz ’I’ferte^''^“® ^’'- atque retinendum,magis circa infantes ipfos Ôf recens natos Sdr *’^'*™ puta,qui hoc ipfo de ope nofti a ad diuinam mifericordiam plus me/ %u('^’^°^*1^ pduio ftatim natiuitatis fuæ ortu plorantes ac fientes, nihil aliud ^ift'^**^® *^^P’’^^^otur. Scripfit dudum uir fandus SC eloquens Epifeopus Sis/''^^ ^^ Marcellinum,qui poftea fub inuidia tyrânidis Heraclianæ ab hæ/ %u?’'®^^’^’ ^æ^“5 eft,duos libres De infantibus baptizandis,contra hærefim S,fed P^*^ ^^^’’^ uultis alTerere baptizari infantes,non in remilTionem peccatoz sill f'’^^S*^“® cœlorumriuxta illud quod feriptum eft in Euangelio:Nifi quis ’ Iwent ex aqua ÔC fpiritu fando, non poteft intrare in regnum cœlorum.
kk 4 Tertium
-ocr page 708-66o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS PELAGIANOS
Tertirrm quoeç ad rund cm Marcellinu, contra cos qui dfeunt idem
j fehominê fine peccatoe(re,fiuelitjabfq3dei gratia. Et quarto ’luperauHilati contra dodrinam tuam,multa peruerfa fingentem.Alios quoq? fpcciaKwwo mini cudcre dicitur,qui needu m noftras uenere manus.Vnde fiip^tf^“^““*^ labori cenfeo,ne dicatur mihi illud Horatq: In fyluam ne ligna feras. ^‘^^*® ^ dem dicercmus ex fuperfluo,aut fi noua uoluerïmus dicere, à dan'flïmoing occupata funt meliora.Hoc unum di’cam,ut tadem finiatur oratio:autnouuin debere fymbolum tradere,ut poft patrem 00 filium 06 fpiritum fandumbapt» infantes in regnü cœlorumtaut fi unum 00 in paruulis K in magnis habetis bap^ ma,etiam infantes in remiffionem peccatorum baptizados in nmihtudinemp uaricationis Adam.Quod fi iniufta uobis uidetur aliorum remiflio peccatoru,q non indiget qui peccare non potuit:tranfite ad amafium ucftrum,qui prxKti coelis 2lt; antiqua delida folui dicit in baptifmo î ut cuius in caetcris autoritair n mini,etiam in hac parte errorem fequamini.
|
IN PROLOGVM DIALOGORVM ADVERSVS PELAGIANOS SCHOLIA / Vibufdâ lupatiS]Lupatafunt frcnaafperiora,quibus indo/ ^i miti cohibéturcqui.ItaVergi lius: Et duris parère lupatis. lt;(rEuagriü Hyperb.j Addidit patria,quod eiusnominis cox plures fint.SuntaütHypcrborci,Scythiatpo puli in Affatico littore ad Aquilonem in mon tibusRipheis. lt;ï Abtn amp;nbsp;Paamin.]Mcminit Auguffinus in libro Dehærefibus ad Qiiodz uultdeum,de Pfallianis,fiuc(ut in alqs habcz tur codicibus) MafTilianis,qui Græce didi fint Euchitæ,quod indefinêter orarent. lt;][ So |
craticorum cófuetudinem] Qjiidöl*^? æ™ tradantjUt Plato amp;nbsp;Xenophon. ^*”“* 1 , * cibus.] Idctiamlitcris prodiditCc*’'’® * i obtredatorem Ruffini,Iiuorecomniofuni’ obloquium uertifleftilum. ‘ï'EIoquf^æ re fulmina] Hoc per ironiam rüaedp’w ’ NamipG in librisinfantia exprobrat.biq dem id agit hoc loco Hieronymus,non caufam cur Ruffino inuiderct. lt;nbsp;Pquot;*® . feruilis nequitiæ.j Nequitiamncnad n nem retulit,fcd ad con temp torn-ira ' L^jO pifeem non recentem appellat nequa®)^ nullius effet precij. |
IN PRIMVM DIALOGVM
SCHOLIA
j lt;lf Die mihi. jPoffeaquam decretü eratficlis nominibus rem agere,demiror cur hæc uoca^ bula potiffîmû placucrint AtticiSi Critobuz li:nifi ob id fibi fumpfit Attici nomen, quod hic data opera Atticum dicendi genus affeda uit,hoceft dilucidum,Si elegâs magisquàm uchemens.Qyod idem fecit in Dialogo Luck feriani Si O rthodoxi. Aduer farm autem ideo uocauit Critobulum,quod innuat in confilio condcmnandum,a uerbo àflrofi amp;nbsp;jSci/a». Nam huius hærefis damnata fuit primum ab Inno' centio,deinde àZofimo,poftremo àconcilio Carthaginenfi: quemadmodum antè retuliz mus. if Ingratistibifatcndumeft.]lngratis aduerbialiter dixit,proeoquodcfl: Nolenti. ^fScilicetnuc mihi] Scilicet,ironiamhabet: fen tit cnim non effe neceffe. lt;nbsp;Frucre liberi ar bitrq.] Hocnoneft approbantis,fcdabomiz nantis, ifneat, hoc eft,tibi habe. Italuucnalis: Viuas amp;nbsp;imaginis huius Gaudia longa feras, utique cum contcmptueius,cui hæc dicit.
2 lt;nbsp;Quod Græcedicitur .^^•'«^«zr.jPhilolbphoz rum uocabula «ïvr^iM'fjquam potentiSuocant Latini:8t kt/^««, quamadum appellant:hæc inter fepugnant. Na .^«'»-«^« dicitureffc,quod nondum eft,fed tarnen ita conditû,ut effe pof
fit: quemadmodum granum pomi ^*®^ arbor,amp; matena prima ff“’^*'^rt£»‘^ ^ '. gt;«gt;, quod ia ucre eil,amp; in quo agi rand“ ma. if Ne tu dialcdicis.] Varie dtp»»»'® erat hic locus in exemplaribusilcgcnduin bitror. At tu nænfjs dialcdicisimbutus q dem es.ut fit fenfus,illum deguftawmal«“ ca facile poffe fcntire,id neminé rôtenuru ' A u t cer te in hüc modû, An tu ne bis q®® dialcdicis imbutus es f hoc eft,his ■ quæ norunt,quiuel leuiter artigere 0®^ cam. ^InregioneHusjQiiamuocérK cam Septuaginta uertcrût Außtide. lt;t^P uam euangeliftæjNam magis miranduera, fi Apoftolus in cadem cpifrola,ca(5pa™^’ fecum ipfe pugnaret. lt;f Quid paleis add^ remis capitcuigefimotertio.^ Adowj*^ , caftra. ] Translatum à militibus P®^Lf hoftium caftra fetransferentibus. V^ tuus.] Nempe Cicero, tf Commune“ cis«] Subaudi,uti. Namdominobisifta^ fcuntur:rhccorumcnimpropriafunt. 4P* uidens propria.] Wi« Græcc,hoceftpropf* » fine priuatim. Si Icgas Mi«, propriaW** ’ Atque id uerbi in noftra aditione r’d'’’Tri ritur. lt;1 Magifter ucfter «1 w®''] ^“^ j
SCHOLIA
'«tnta^0'‘*8®cm(ni fallor) Ggnificatjaut Maljij ”':'’’gt;unde haulït hæc Origenes. ^fos ^'^f^'’iGfæccdicere,utalluderetadli ®’iio*'^'*^^'‘'^' Deinde luderet arnphibolo/ ^/'^’^^”’ ^'quot;‘quot;^æ“^ Græcis amp;nbsp;uctuftum Metm ^ ^“^^“'” ^^ delirum. if Manum ^'^ïHoceft,deum inius trahantinz ’'''lèrK*quot;^’ ^Qï’®® Graeci ;3«r«i;«vf.]Quod fetna'°Lquot;’’^*^^''*^Pofl*s caminarias,quod in '•'ino'?''5^^æ”'”*® e’^ei'ccatuna fitivvamp;' ca^ ’'Iqu r ‘“ ‘f’cèdere. Deinde translata uox “*’*”““ opificio peraz *lt;Kl*-a^^” ^*^ diuiditur ] Hic fuppolùerât P's® v™^°'^^'” ’^cd’cinae,aliunde fum/ ^s ’”®^3’’'^*QU0rum codicum ueftiz ^^^Unuhereftituimus modum, MyfuXi fii^t/ P’hö^**'’ '‘^^^^ ^ccretunijrationcin Kex/ hioh r®'“^P*'*’’^®pafs pertineat ad præce i,tj^’æ^'”’^aadrationem accommodan/ iiÓM'^.”^®ei’citationcm,fiucadminiftraz ^ ^?^''''f‘'^'J'‘hac eadem diuifionein Epi por„*®P®’’''aum.At eruditus aliquis fupz 8,q*’’**’’'*®fo»partitioncm Cornclq Celz i)^*®^finajn in treis diuidit partes, ^no' if^^''^'f*ff^»ilt;'j‘*it/,j^eifwfyiiiiti: quarum priz *'naamp; f®^*®”®”* uii^uSjfecunda curatioz •'dUtt P'’®'^®f“’” rcmcdiorum,tcrtia maz bus .^quot;^^f officio,ncmpe ca quæ fedioniz w»7,^'’'^'’^'^'^®^'*’^^^of'*b)us curat. Hf«rigt;z » ï^4 ■*''^'^°quot;®^' ^ ^ “^^ crimine uidetur uul ®)® ’'’Iquot;*^®f^*’ *^38'*:^S‘ At itv'iyn\f)Tamp; dicitur Wquot;^ “olloMcrimcn poffis impingcre. ütla-'^'^f“™ i’inocêtianon caret infamia: ablól ’^°”*^’‘l“* totics accufatus fuit, fed unis. igt;M«Aô^ eftinius uocarc,8i dicam Wa^^’ '’'quot;’'’'“*» crimen: un de «»t^KMifT®-, L^ '^asincriminabilis. ^Aut uerrucâ.]
®eft macula,uerrucâ tubcrculû. s^j Con
«Öt-
fideremüs qûocÇlîsr/TarzA'. ] Idefr intenfionem, fiueexaggerationem, «([Qyodqi fequitur fd néfivrep. ] ldeft,non nouitium. Sic cnim uocat, ’ qui nuper ad fidem acceflerit. lt;j[ Vel in exce^ fibus.] Excurfibus opinor legcndum,quam tKfixtri/1 uocant.Rcccptum autem erat in deela mati0nibus,ut ftatim à narrationcin locum aliquem arnoenum excurrcrecis qui dicebat, quo uoluptate præpararet auditorem ad fuz turam argumcntationcm.ld quod amp;nbsp;Hieroz nymus in aliquot libris fuis fecir,ficuti fui.s in dicauimus locis. ijfEpilogorum dulcedine] Nam in hac parte potilTimij delcdarc conanz tur,in qua loens eft propnus möuendorü afz feduum. 10 Adum neagas.jEftapudTeren tium in Phormionc:idefl:,nefruftralabores: translatum à iudicijs,in quibus non liccbac candem caufam,dc qua pronunciatum clTef, denuoagere. Hf Stulticiam «ziz7«Tw argumen ^ tationis.j inter uitia argumentationis referz tur iffvraTSf), ideftipconfiftcnsifimilceiquod appcllatur gt;/ivM^ofl.Dicit:araatem iu-v^amf^ quoties ciufmodires proponitur,utnepoirit quidem cfTe quod fingitur: ut lex indicit talio nem uulncris,quum id nc fieri quidc pofTit; ut enim nihil aliud acccdat,ille imprudens uulnerauit,hic prudens. «y Vigilantem caz piam.] Allufitad Ariftcum,de quomeminic Vcrgilius in quarto Georgicon: qui matris adiutus confilio,Proteum uinculis irretiuit: fed dormientem ex infidijsadortus. ^ Labo rare poteft. ] Laborat aliquando,qui pericliz tatur.Eftautem Liuq fenrcntiaprouerbialis.
lt;(f Amazonas tuas] Mulicreshærecicisfaucn tes:in quas iocatur amp;nbsp;in libris aduerfus louiz manum. ^ Decimoquarto titulo.]Citat liz brumPdagt]. «([Scdquodubiqi vjrv^AzKzr.] Ideft immodica amp;nbsp;fidem excedentia loqucns»
IN DIALOGVM SECVNDVM
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCHOLIA
bile^î'^'^^fæ^^ *''*‘“*'’^’’‘’'^G ideèiimpécCaz f0 '’^''nfuperioribus demonftratum éft.
“^^fn Apparet notare inters jijj ^^Origenem.aut Origeniftam quempP 'tnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’‘/'^^'’•♦lldeftcircumfcz
f{i5'®’quot;*®^'''cülatió,aüt rotatio,quod in mó H4{'^®°l’»ntot affidue res mortalium. ^’gt;t4o ^,®^f»®’ï^“folcftia• w* gaudium, Gauà '*'^'''''*‘^'”'* uoluptas,a uerbo iJitftM^ adeo''''’'”^®”*™““^?^^^*quot;®^» *‘^quot;* magis Sink^'?’^“®ft'*®’”^^æc “O’^ a*^ animum, '(lBi,tvP*f‘^*”f0f4“«t‘ifà Ladnis. lt;Epi amp;n 1 ^'^^^ papyraceæ. Notât Pelaz ® «Ialianum,quodprocul mittant fuas u^ 'oiaSjUtindercdeantmunera. lt;|[ inter fiz '’58ipauos.]Qgaeanimantia eius funtrez ^lisiKalterö habetur in dclicrjs apud maz ^’tw,alterum etiam in cibis gratum magna jJ^menfis. ^Noua deOphir. ] Alluditad MuodlegitnuSjCx lóginquis regionibus do ’’Pwegrinamifla Solomoni,ob admiratioz
nem rapienna:. «j’TwXxlt;ïx;.] Ideft apparendo, aut fic ut uidcref,aut putarctur.Eft enim uer bum infinitiui modi,nominis loco pefitum. 4fNifi falIor enim rKüKe/i Qc (rxaMcAe?/. ]Vcrun quediiftumuideturà «z««/«,quodeftclaudiz 5 co: quod obieftum offendiculum cogat clauz diearc,ÖC ad ruinam tendcrc.lt; Optimum rez ueraO Hoc kuT avrlfifteffi// eft accipiendmn, ^ ainltiip effedoccas.] Verbum eft Homcriz cum,quo fignificat dfis æquiparâdum,amp; nuz mini parem. ^ Qpo maledifto. ]Phrygiæ for tuitam mentionem torfit in Cataphrygas hae^ rctiCos,Montahi difcipülos:qui dicebatfpiri -turn fandum non in apoftolos,fed in fc defcen' diftc. ^' « M‘’i'®' «F«,i4«|i,T«ïT®-. ] Ideft illc quifoz ,^ lus eft fine peccato. ^ Filius lofcdcch. ] Vt di ftinguat à filio Nauae.Locus eft apud Zachaz riamcapite tertio. HfLapidcs fandi uoluunz, tur.] Locus eft apud eundem capite nono.
lt; Antiochus Epiphancs. ] inifavit, ideft ilz luftris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
In dialo-
-ocr page 710-IN DIALOGVM TERTIVM
SCHOLIA
cft.Fit auté aliquoticsinTrag^^^ c'^^Ji hiftrio nunc prodeat Nept^!£flt;r«lt;»5 nuncApollo,aut aliud quidim .^^(oleP^^^
If Qjiod de Socrate] Is AgeJaftos eft didus, gt;nbsp;Temper eode uultus habitu,necalio fuit quû ebiberet cicutanljquàm quo Tokt uinum biz bere. 4^ Lacerhamgt;iïuepehulam. ] Nam de Grscauoce pAXoï# quldiïgnificet,ambigunt. AItj,paIlt| genus edeputanGquam hie lacer/ nart uocac:alijithecam librorum. i^ Nonirt telhgiS. ] Jh\viigt;tmti)f fiue c^i^vMf^j ideft dilem/ ma, genus eft TyllogiTmi cornuti, quo modo uTus eft Critobulus.Nifimauis JiuinAiXilnnct/ »V, ideft peruerTurt dilemma. Nam id ex quo rundart codicurt ueftigijs propémodum liz eet odorari,ut intelhgas dilemma uitioTum.
* if AuTi/tifitf), ] Ideft qui Tui iuris eftjTuætp poz teftatis. \/cviri(( poteftas, ttirit ipfe. «y Theaz trales præftigias.] Præftigiasappcllar,quod oculis illudatur.AIiud enim exhiber quam
A N T I D
In prirto Dialogo dicit,ncminem ortniz no mortalem,prætcr unum Chnftum fuifle, autede potuiffe fine peccaro:quum hoc beaz tæ Mariæ tribuant omnes Chriftiam.Loquiz tur autem de peccato aâ:uali,quod uocant: quod loanni Baptiftæ,8i alijs nonnullisnoz ftri tribuunt theologi. Nccenim id folum rcz fcllit,hoc non pofte contingerc homini abflt;$ gratia Dci,fed negat omnino contigiiTe cuiz quam,ucrum id Toli deo competerc putat:atz que id repetit amp;nbsp;in Tequentibus dialogis locis aliquot. Fortaifis itafenfit,id nulli contingez rc Tuis meritis.Verum id,illis locis non indiz cat.Qpanquamhæcà diTputantedicuntur,6£ Tuper his nihil adhuc definicrat Eedefia.Præ^ tcrea damnateos,qul uolût foeminas pTalkre laudes diuinas in hominum frequêtia:quum
neo.] Ad faitumincciiuaiv^— '.j^oni«^ TupercilioTam præ Te
lt; EpiTcopus Auguftinus. jNewoP^jflosA« TcripfitaduerTusPelagianos ft nbsp;nbsp;j^jpepe
guftinus;extanthi libri,Tedho nbsp;nbsp;^j j^Ja
catorum meritis K ’■ani®05cvraclt;rf^’'f/ rium. ] Non Pidauicnfem/ed gt;/, .foin“^ qui proponit illi quidam W'f‘' „tes ƒ gmata.NuTquam de Auguftdo JI j^^. (o/ honorificentius Hieronymus, lt;1 fj^bii^^ co. lt;rIn Tyluam nc ligna feras.] ^^ßia cft,illifimik:Ncaddasaqoamm Gum ueftrum.] Origencmfentii’
hodic paftim amp;nbsp;palâm canant in ^^ (jiofl rum hæc côfuetudo mutauit.Præ niofius uideturinfedariquod re^ ° ^^ico pferat,gloriam ueftium Romaine efte contrariam. Non enim dixi^u . [æ tas autfpkndidas efte deoContran ? .j riam ueftium. Qiiod fi maxime dix ’ j^jj cratflagitijcQuafi Hieronymus no p ..p locis hoc idem dixerite Verum hæ j^pia 0 putantis Tuntcondonanda. 1« , ^are/ logo dicit,hypocrifeos n’^oampa (^ re auc nul Ios,quum morbus ßt ®®quot; .--juin» kntiffimus.Verum id non ^5^“LAi|jio/ de prauaillaamp;callidafimulatione • nbsp;nbsp;^
nix, fed uerecunda diftimulanone noftrorum,quæ fanabiks etiam am mitatur.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
Theophilus epiTcopuS Alexandrinusadhortatur Epiphanium cpiTcopum 5’^®^?*^ PH,utmodis omnibus adnitatur^quo conuocata Tynodo,OrigcniftarurahatreßspuDliea toritate damnetur.
THEOPHILVS EPIPHANIO
0 M i N V s quiloquutus cftad Prophetam, Ecceconßiürif«^^ fuper genres ÖÓ régna, eradicare,^ fuffodere,2lt;difpcrderc,Slt;drl^
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ïedjficare,ac plantarc: fingulistemporibus candcmEcclefiæwæw
S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gß^*quot; gratiam : ut integrum corpus conferuetur, 00 in nullo haretico/
rum dogmatum uenena praeualcant.Quod quidem nunc uidemus pletum. Nam eedeua Chriftqquæ non habet maculam ncquerugam,autaliqHia iftiufmodi,egredientes de cauernis fuis Origenis colubros Euartgeheoenfetn/n^ cauit, ÔC fecundum Nitriæ monachorum agmen contagione peftifcralibemmt. Pauca ergo ex his quæ gefta funt,in generali epiftola,quam ad omnes incointw nc direxi,prout patiebaturanguftia temporis, comprchendi.Dignationis tua eft, quacin huiufeemodi certaminibus faepeante nos pugnauit, Óópofitos mpralio confolari, 8^ congregate totius infulac epifcopos : ac fynodicas lit eras, tam ad nos, qua'm ad Conftantinopolitanac urbis epifcopum,6C fi quos alios putaueris,mitten re;ut confenfu omnium,ÔC ipfe Origenes nominatim à hxrcfis nefaria condtnv netur
-ocr page 711-THEOPHILVS EPIPHANIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6é^
^^»Dids cftfm,quod cahimniatorês ucrx fidci, Amtnonius,Eufcbfus,6i Euti/ üoV'®“®P’’0 hærefî furore bacchantes, Conftantinopolim nauigarint, ut 06 noz ç^^‘'^nosualuerint,deciptant:ô6 ueteribus fuæimpietatis focqs confungantur. hh’*^^*’^“æ fi^'^t cundis epifcopis per Ifaunam atque Pamphyliam, 8lt; cacte^
1 h„ Pfow^ciarS, quæ in ui'cino fungrei ordinem pandas:00 noftram,fi dignum L ^P’ftolam fubijcias:ut omnes uno fpin'tu cogregati, cum uirtute domini noz ‘*^luChnfti tradamus eos Satanse in inten'tum ïmpietatis,quae pohidct cos. Et ^ ^usnoftra Conftantinopolim fcripta perueniant, mitte induftrium uirum, tum r^^*^^’'^‘^*^^^^“^^^°®‘^^*P^^® ^*^*æ monafterqs patres mohachorum, (Jof I^^^ndis 2lt; continentiflimis uins inifimus,qui polfint cundos in praefenti 'lîs^'^^’^^æS^^^funt:2gt;^ fuper omnia quaefumus,utimpenfas ad Dominum funz iHI^’'5f^‘^“0 poffimus etiam in ifto certamine uidoria confequi.Non cnim par/ J^86in Alexandria 60 per totam Aegyptum populorum corda peruafit:ex
(({.P*“^homines eiedi funt,utpurum corpus eccIeUac permaneret. Salutofraz
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE QJVENT 1 S
hhise PhilmncpifcopumAlexandrinnm exdmulat inOrigeniftarum fadionem. Verum Grj(»^*^**®m«fi doftae funt,admiror æqualitatem ftili,quutnTheophilus (ni fallor) **gt;0111 |P^‘^'^n‘i«mihi uidetur eruditus aliquis ex adishæcconfcripfine.Sed integrum ^rolf '°''O“S fuumcuiqueindicium. HicThcophilus pefTimiscoloribus depingitur liz %Æ''''*æhiftoria decimo,homo uafer amp;fraudukntus,ingeni}cp tyrannici;cuius artibus winus in exilium anus eft.
HIERONYHVS THEOPHILÓ
^^le^; E M l N i T beatitudo tua,quod eo tempore quo nobifcum manebas, : nunquam ab offices meus fermo ceiTauerit : nee cófiderauerim,quid 1 tupro difpenfatione tune faceres, fed quid me facere conueniret. Et ”*”'^ fumptis dignationis tuæ epiftolis, frudum aliquem eoepifle me uideo Euangelicæ ledionis.Si enim dun' iudicis fententia,crebra mu •Ht/n ®^’^P^dtioïquanto magis paterna uifcera intcrpcllatione fedula molliunz ^0m’ '^^^ ‘^â’ionibus eedefiafticis mones,gratias agimus. Quem enim diligit ''gt;lgt;ile(r’**^^P*^®^^^8^’^^^ omnem filium,quem recipit. Sed tarnen fcito nobis Phó, '®®^9mns,quam Chrifti iura feruare,nec patrum tranfire terminos,femz Romans fi'dem,apoftolico orclaudatam:cuius fe eireparticipem *gt;5,5(.'^'®^«cdefia gloriatur. Super nefaria hacrefi,quain in multa patientia gez ‘’'W . ^^^^ofig uifceribus incubantes tua poße corrigi lenitate,multis fandis ^'^^ paucorum pœnitentiam praeftolaris, nutrias audaciam perditoz hetiorobuftiorfiat. Vale in Chrifto.
ARGYMENTVM EPISTOLÆ. S E CV EN T IS quot;^Wphilus fcribit Hieronymo,uiclos amp;nbsp;explofos ac damnatos Ongenidas.
THEOPHILVS HIERONYMO
A N c T V s epifcopus Agatho, cum diledilfimo diacono Athanafio inecclefiaftica diredus eft caufa,quam quum didiceris, non ambigo ^ quin noftrum ftudium probes,00 in eedefiae uidoria gloricris.Nan» Origenis hærefim inmonafterqs Nitriae quidam nequamôf furioii ^quot;’^r?^' ^°®**'^® ferere 66 fundare cupientes, prophetica falcc fuccifi funt. *'*gt;Partc^° i?^^* inmus commonentis Apoftoli: Argue eos feuere. Feftinaigitur 6^ 'quot;’'sfifi'^”^*^® praemq recepturus,deccptos quofq? emedare fermonibus.Optaz '*^sn ?P®*™gt;® lt;ïi«bus noftris catholicam fidem,óf eedefiae régulas cumfubz °°*spopulis cuftodire,ÓC omnes nouas fopire dodrinas.
Argiu
-ocr page 712-ARGVMENTVM EPIST0LÆ SEQVENTIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?
Hieronymus col laudat induRnam Thcophili,cuius prudenn knitate uida fît Origenift^/ rum fadio.
HIERONYMVS THEOPHILO
V P E R tux beatitudinis percept fcnpta,emcdanria uetus filent*'^'”» !^ 06 me ad folitum officium prouocati'a.Vnde heet per fandos fatres, ' Prifcum SC Eubulum,tuus ad nos fermo ceflauent : tarnen quiauw^ mus illos zelo fidei concitatos,raptim Palaefting luftrafTe regiones,ot difperfos regulos ufeß ad fuas latebras perfecutostbrcuiterfcribiinus, quod totus mSdus exulter, Ói tn tuis uidorfjs glorieturtercdfumcj; Alexandria ue/ xfllum crucis,8lt; aduerfus hxrefim trophæa fulgentia,gaudens populorum turba profpediet. Madie uirtute,madle zelo fidei, oftendifti quod hueufque taciturnitas difpenfatio fuit, non confenfus.Libere enim reucrentic tuæ loquor.Dolcbainuste nimium efTe patientem:Sd ignorantes magiftri gubernacula,gefticbamusin’n^^*’’^ turn perditorum. Sed,ut uideo,exaltafti manum diu,£d fufpendiftiphgaitiJiden-' res fortius.Super fufceptione cuiufdam non debes contra urbis huius doktepon^ tiheem, quia nihil tuis literis percepit,06 temeraiium fuit de eo quod nefeiebat ter* re fententiam: tarnen reor ilium,nee audere,ncc uelle te inaliquolxdere.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ- SEQVENTIS Scribit in eandem fermé fententiam,eius opera nonfolum AegyptumK Syriara/edKltv liam omnem liberatam ab hærefi Origeniftarum.
HIERONYMVS THEOPHILO
V P LI c E M mihi gratiam beatitudinis tux literæpraîftiterunt;quod '*00 fandos 06 uenerabiles Agathonem epifcopum,8é diaconumAtua nahum habucrintportitores: Sdaduerfum fceleratiffimam ban««®» D zelum fidei demonfirarinr. Vox beatitudinis tuæ in toto orbe perto* nuit, óf cundis Chrifti ecclefiis lætâtibus,diaboliuencnafilueredN^' quaquam amplius antiquus ferpens fibilat,fed contortus 86 euifceratus,incauer* narum tenebris delitcfcens,folem darum ferre non fuftinet.Qui quidem fupernac re,ÓC antequam fcriberes,ad Occidentemepiftolas miferam, ex parte hçreticorum firophaspnea: linguae hominibus indicans. Ex difpéfatione dei fedump«®,*^®* in tempore tu quoq? ad Anaftafium papam fcriberes,óó noftram dum igno^ ‘^ tentiam roborares. Verum à te nunc admoniti,magis ftudium accommodabimus, ut hic 86 procul fimplices ab errore reuocemus. Nee timeamus fubireodh quorum darn. Nee enim debemus hominibus placere,fed deo:quanquam ardentius ab ƒ is defendatur hærefis, quam à nobis oppugnetur.Simul^ obfecro,utfiquafynoaie^ babes,ad me dirigas;quo poffîm tanti potificis autoritäre firmatus,liberius8f eon fidentius pro Chrifto ora referare. Vincentius presbyter ante biduum,qua®‘’^”5 epiftolam darem,de Vrbe uenit, 86 fuppliciter te falutat;crcbroq; fermone conce e brat Roma 86 totam Italiam,tuis poft Chriftum epiftolis liberatam. Adnitercergo papa amantiffime atqj beatiffime, 8C per omnem occafionem ad Occidentales epi^ fcopos fcribe,ut mala germina acuta,ut ipfe fignifi'cas,fuccidere falce non celieni.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
MonctjUt cxplofa fadione Origeniftarum,8e eos efjeiat qui dam Si oblique effent0«^ ftæ,Ruffinum à illius amicos.
THEOPHILVS HIERONYMO
IDICI quod8ÓfanditastuanoueritTheodorum monachn,eiusqßf/ ^“™ comprobaui,quia cum à nobis Romam nauigaturus cxiret,nolui ante proficifci,nifi te 86 fandos fratres quitccüfuntinmonafterio,qua“ fua uifcera amplexaretur ÔC inuiferet.Quem cum fwfceperis,proecde '?
-ocr page 713-|j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;THEOPHILVS HIERONYMO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^6'^
’‘«namp;®*^^^ 'Iæta’'c-V'idit enfin cunda Nftriæ monafteria, 06 referre poteft contu •tiil^^^^^^^^ctodincmmonachorum. Quomodo extfndfs 06 fugatfs Origcz »îiiij^^^^’^jpa’c eedefiæ reddfta fft,ô6 difcfplfna domfnf conferuetur. Atqj utt *^lf'*^'î°’ ^^°^ deponerent hypo erffim, qui occulte dicuntur fubruere uerita quot;OeàrJ ^’”^“® ®°’' ^^”^ fentfentes,in hfs regfonibus fratres,hæc me feriberepro I*^^^ • Quamobrem cauere,ô6 effugite huiufcemodf homines,fuxta quod ferv ^Ute,^ ^'^'^'s non affert ad uos eeelefiaftfeâ fidem,hufc nec aue dixentis. Quan Uinç?’^. '“perfluo faefarn, hçc tfbf fenbere,qui errantes potes ab errore reuocareî '’•Ote ®®^^f ^ prudentes 86 erudftos ufros pro folicitudme fidef commoner **«« fratres qui tecum funt, nomine meo falutari uolo.
J^ ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE QJ^ EN T IS ®oiïad''^^^æ’^°'’y”’°’Origeniftaram fadionem opera Theophili damnatam:excmplar cpi *’'’'’info”'^’®^™*“® ''^’ P''ælt;^*puum adiutorem mittens, tacite adhortans,ut quosaduerz
ÈPIPHANIVS HIERONYMO ,
^^ E N E R A L i S epiftola,quæ ad omnes catholicos feripta eft:ad te prô prie per tin et, qui zelum ndei aduerfus cunctas hærefes habens, Orf? genis proprie, et Apollinarq difeipulis aduerfaris: quorum uenenatas radices,86 in altum defixam impietatem, omnipotens deus protraxit ^medium:utfh Alexandriaprodftïc,mtoto orbearefcerent. ScitO 'fftïhi *^^’dflïmc,Amalech uRp ad ftirpem ehe dele turn, 86 in monte Raphadim '’»Ht^?®P''^æw® cruds. Etenim quomodo porredis in altum Moyfi manibus, ’’teed p^*®^dominus confortauit famulum fuumTheophilum, ut fuperalta 'iMd'^^^^^^^drmæ, contra Origenem uexillum poneret : 86 impleretur in eo ’icinn*^’'*^^^*^^ figttum hoc,quia delebo funditus Origenis hprefim à facie ter '^ere''^/° ^’^^’^^^^-Et ne uidear eadem rurftts iterate, 86 prolixiorem epiftolam ’''■nb '^' ^^ “°® fcriptam direxitut fcire poffitis,quac nobis fcripferit,86 quanz I^tifid’^^ææî^“’meæ concefferit dominus:ut quod femper clamabam, tanti ^ ^^®^onw probaretur. lam autem puto 86 te aliquid operis æ did life, 86 iiH|;P”®’'®® cpiflola qua te fuper hac re fucram cohortatus, elimafle librü quem M ^^æ^^’nines legant. Audio enim 86 ad ocefdentem quorundam hominum rçhj f?’? pcrueniffe,qui non contenti perditione fua, uolunt plures mortis habe/ ï^^Wu ^'^‘^ * ^'^^^^ multitudo peccantium fcelus minuat, 86 non numerofitate li/ iiafte{^’?”*or gehennæ flamma fuccrefcat. Sandos fratres, qui tecum funt in mó '’domino feruientes,86 tecum 86 per te plurimum falutamus.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SECLVENTIS
'’’'$aini^^?^’’°d paucis fcripicrit,nimirum occupatus conferendis Hebræorum uolumini/ ’P^efufæ^'f''’”^A^dlac. vüfii^yi// autem uocat,non quod fit fuperuacaneum,fed alienum ab ^^Pto,^ uelut extraordmarium.
HIERONYMVSAlARCELLAi
TAM paruam epiftolam fcribcrem,caufæ duplicis fuit: quod 86 ti ^beUarius feftinabat,ó6 egoalio operedetentus hocquafi quot;^^^'yep, me occupare noIui.Qugris quid nam illud fit', tam grande, tam neceffarm, quo epiftolicae confabulationis munus exclufum fit. lam pridem cum Pront '6 uoluminibus Hebræorû aeditionem Aquilae confer o, ne quid forfitan Cl^dftijfynagoga mutauerit : 86 ut amicae menti fatear,quae ad no/ Pfalt • ^’’P^^nc^troborandam plura reperio. Nunc à prophetis, Solomone, W^-^^®’^®^ ^rbns examufTim recenfitis,Exodum teneo, quem dh' Ele fe/ riu t,^''^^ ^^^ uocant,adLeuiticütranfiturus.Vides igitur,quod nullum offi ^ihuKoperi praeponendum eft. Attamen ne Currentius nofter fortè fruftra cu ^riMwas epiftolas, quas ad fororem tuam Paulam eiusq? pignus Euftochiuiri 11 miferani
-ocr page 714-HIERONYMVS MARCELLÆ'
miferam^hme fcnnunculo annexui ; ut dum lilas kgeris,0ó in lus aliqu^ do panter ac lep óns muenens,pûtes ribi quoq; feripta efle,quae illis fcripta w- ^^^ nam communem matrem ualere cupio : de corpore loquor, ut fpiritu uaJea, ignorans.Eam^ per te falutari obfecro : 06 duplici pfetatis officio foeüM^*^® una eadem9 Chriftiana fimul diligatur 66 mater. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQ_VENT1S ^ Vigilantium ut habet tituluSjquiadtunólus faciiom Ruffini Hieronymianurano^^^^fj^ hus amicos infamabat,reprehendit,amp; hortatur ut aliquando refipifcat,ac definatcal
D. HIERONYMVS ADVERz
SVS VIGILANTIVM 51 V S T V M quidem fuerat^nequaquam ribt fiteris fatisfacett»^*^’ ^^’* auribus non credidiftiinecp enim fchedulæ potes
^^ uo fermoni non accommodafti fidem.Sed quia Chriftusptï’^ , z 'y bis humilitatis exemplar in fe tribuit,dans ofculum prodiforb^ ^^æ lbo nis poenirentiam in patibulo fufcipiens:cadem abfenti figntW^n præ.ienti quoeç loquutus fum,me ita Origenem legilTè uel legere, «t Apo*^ uel cteteros traó;atores,quorum in quibufdam fibrös,nó recipitEcdeßa-yonq omnia dicam effe damnanda, qux in illorum uoluminibus continentur: kp ^^ quatdam reprehendenda confitear. Verum quia opens mei eft fié gere,ut ex plurimis diuerfos flores carpam:non tam probaturus omnia,quaff4 bona lu nt dedrurus, aflumo multos in manus meas,ut à muftis æulta cognolc^^^ fecundum illud quod feriptum eft:Omnia lcgentes,quae bona funt retinites, de fatis miror te uoluifle Origenis mihi obficére dogmata,cuius in p’^*^' ^^Læ^ rem ufq? ad hanc ætatem penitus ignoras.Ego ne hatreticusf 86 cur me quf ^ retici non amantcTu orthodoxusC Qui etiam contra fententiam alia prædicantem,aut inuitus fubfcriplifti,6c præuaricator cs,autuolcns,ct eus. DimififtiAegypturn,2lt; proprias prouincias reliquifti,inquibusfcoaff ^^ libéra plcriq; fronte defendunt:^ elegifti me ad infe(ftandum,qui omnia ton t elefiâ dogmata reprchendo,ÓC publica uoce condemno. Origenes hæreticus.q ad me,qui illum in plerifq hærcticum non nego CErranitderefurredioneeurp^ ris,errauit de animarum ftatu,de diaboli poenitentia : SC quod bis maius «b ,-^ de: 00 fpiritum fandtum in cómentarrjs Efaiae, Seraphim efle teftatus eft. b*^ , non diccrem eum,dc hæc quotidie non anathematizarem, efiem erroris 11 ff _ cius.Neqp enfinita debemus bona eius reciperc,utmala quoej fufeiperccogaw • At idem Sé feripturas in muftis bene interpretatus eft;8v prophetarû ®^ ^Î^ L^ ruit,06 tam noui quam Veteris teftamenti reuclauit maxima facramenta. bi igquot;^^ quac bona funt,tranftuli : 8lt; mala,uel amputaui, uel correxi, uel tacui 1 arguez ^^^ fum, cur per me Latini bona eius habeant, 66 mala ignorent ^ Si hoe crimen £ j guatur 00 confefTor Hilarius qui Pfalmorum interprétationem,Sc Homiliasff ex libris eius,ideft ex Graeco in Latinum tranftulit.Sit in culpa eiufdemconU • nis Vercellcnfîs Eufcbius,qui omnium Pfalmorum commentarios baereticinc^^^ nis uertit in noftrum eloquium:licet hæretica praetermittens,optima quaq tran lerit.Taceode Vilt;ftorinoPicftauioncnfi,6ó cacteris qui Origenem in explanann duntaxat fcripturarum fequuti funt 24 exprefTerunt, ne non tam me detenu ff«T , focios criminis uidear quacrere. Ad reipfum ueniam, cur tra Aatus eius in ff fcriptos habesCln quibus contra diaboium,0ó de ftellis^œloq: difput3ns,qnj i loquutus eft,quæccclefia non recipit/Tibifoli licet W OTifüsTöJTiw 4f«lt;'i«, d^^. düs Sé Græcis Sé Latinis tradtatonbus ferre fentenriaméSé quafi cenfonanirgn ’ alios eqcere de bibliotheca,aliw recipere:8é quum ribi placucrit,me uel camoif^ uel hacreticum pronunciarctnohis non licet pcruerfarefpuere,óé damnare qux * pc damnauimusîLege ad Ephefios fibrosjege cetera opufcula mea,£é ”’^’^^j^
-ocr page 715-4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSVS VIGILANTIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C6T
lt;111^^^^^^^ Cominêtarios,8C Iiquidó pcrufdebis,me ab adokfeent/a nunquam ali ’M(i*^°”***® ^^f^^^*^“j^^Q^*^“*^^ haereticac prauitari. Non paru cft,fare quid Sc^ P’^^^^’’^^’^ hominis eft,nolle menfuram fuam:ncc zelo diaboli cocitatum, % *^'^*æ ^^æ cundum orbem teftem facere. Sed gloriari cupis, óf in patria tua ia/ '’’ida^^ ^°^ potuiffe refpondcre eloquentia: tux,06 acumen in te Chryfippi for/ Jitt^^. ^*^^5^ uereeSdia teneor, 06 cellulæ mex latebras nolo mordaci fermoz lijs ^^’^^•Ahoqui proferrem Tiralt;r«lt;' rl^ «amp;.siM/ n^ 'rpoTrtuocfoQicw. Sed hxc a/ ^nC^^^lT^^^*^^’ ^“’’ ^’^^hda dimitto. Ego quafi Chriftianus cum Chriftiano lo/ l'Ilcfe’^^æ^® f^ frater, ne plus uelis fapere quam iapis, ne uel innocentia,uel firn/ loh. f ^™,ucl certe ea qux taceo, 2lt; te non intelligente cxteri intc!ligunt,fti *^did ' ’^’^^^^’^“”^ ^“^*^“*^ cundis cachinnum prxbeas. Aliud à parua xta SM«uuetus es difciplinis. Non eft eiufdem hominis, aureos nummos J'pturas probare:amp;ó deguftare uina, ÔC prophetas uel apoftolos int eiligere. Mc Vin ^* - ^“quot;^ fratrem Oceanum in culpam hxrefeos uocas:presbyterorum tibi ilin^^\^ ^ Paulim'ani,06 fratris Eufebij indicium difplicet. Solus es Cato Roma teftiraonio tuo 66 prudêtix uelis credi.Recordare qux Uf 1 ^’^’^^’^’'^° ®® ^^ refurredione 2gt;d ueritate corporis prxdicante,ex latere quj'' ‘’^,amp; plaudebas manu ÔC applodebas pede, 84 orthodoxS clamabas.Poft/ lijQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœpifti, 00 ad intimum cerebrum tuum fentinx putredo peruenit,
lini ^®^l^^tcticos recordatus es.Quid tibi faciamC’Credidi fandi presbyteri Pau/ ïtee ®^®’ ^ ^*“® hipcr nomine tuo non putaui crrare indicium. Et licet ftatim flt; ??.9*ftola KOTMcJ^Tiv^ fermonem tuum intelligerem,tarnen rufticitatem 06 ijj P 'Qtatem magis in te arbitrabar quam uecordiam. Nee reprehendo fandum tijjj-:^*”'f^®“«j apnd me diffîmulare quod nouerat, quam portitorem client lÿ quot;î^'l’Ms literis aceufare. Sed memetipfum arguo, qui alterius potius acquie^ 1 deb’®®^° iudicio,06 oculis aliud cernentibus,aliud fchedulx credidi quam uiz tOh*”’ Qî^^ohrem define me laceflere,ôi uoluminibus tuis obruere. Parce fal/\ pummis mis, quibus notarios librarios^ conducens, eifdem amp;C feriptoribus lj|^K fautoribus:qni te ideo forfitan Iaudant,ut lucrum in fcribendo faciant. Si u^^^^^wgemum, trade tegrammaticis atq; rhetoribus : difce dialedicam, ’^mftrucrephilofophorum,ut quum omnia didiceris, faltem tune tacere ineiz .^ Quanquam ftultc faciam,magiftro cundorum magiftros quxrerc, Öf ei moz '’'iniponerequiloqui nefcit,£lt; tacere non poteft.Verum eft illud apud Grxcos t^^^fbium ovO-T^f Avgw. Ego reor,ÓC nomen tibi wht «»f7iif§acn{j impofitum. ^^fota mente dormitas, 6ó profundiffimo non tam fomno ftertis quamletharz ” '?^^f esteras quippeblafphemias,quas ore facrilego protulifti, aufus es dicerej . °’’^nide quo abfciftus eft in Daniele lapis fine manibus, effe diabolum, 60 lapiz /^Chriftum: qui quia aflumpfit corpus ex Adam, qui diabolo ante per uitia coz Q *^’'2f natum effe de uirginc, ut à monte,hoc eft, à diabolo hominem fepararet» IJ, Pf^ddendam linguam,ac per partes 8C frufta lacerandam.Quifquam'nc Cliriz ^''usdeum pattern omnipotentem in perfonam diaboli interpretatur, amp;f tanto
^^“® ^’^hts aures maculate Si interpretationem tnam quifquam no dicam quot;^Üeorumjfed hxreticorum fine gentilium unquam recepit:pium fit quod locu ^5 Sin jutem tantum nefas nunquam audiuit Chrifti ccclcfiaï 0^ per tuum prr .'^^ 0S)ipfe fe montem interpretatus eft qui dixerat;ero fimilts altiflïmo:age poez '^fnriamïin facco uerfare óf cineretóf tantum fcelus, iugibus abfterge lachrymis: 1 ^’ndemribi dimittatur hxc impietas,£lt; iuxta errorem Origenis tue ueniam com '^Uïtis, quando confequuturus eft 66 diabolus, qui nunquam plus quam per os ”gt;1« deprehenditur blafphcmafte.Meam iniuriam patienter tuli. Impietatem con ^’deum ferre non potui. Vnde óf uifus fum mordacius in extrema epiftola fcribez 'stillam promiferam:quanquam poft priorem poenitentfam qua à me ueniam déz TOtus es,itcrum commififfe unde agas poenitentiam ftolidiffimiim fit. Tribuat ^iChriftuSjUtaudias óf tacea5:utintelligas,ÓC ficloquaris. ..
11 i Prxcégt;
-ocr page 716-PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
|
Ibi (bli licet tw irf^MTaT«« 4^«wp] Cra niumGræce fummum eft capitis hcmifphærium,quod Latinical/ 5^ Ss^' u^nam uocât:in ea quoniam funt organa mentis,hominem ftultiflî mum iucundiflîma figurajfapientiftimam cal uariam uocat. ^ Cenforia uirgula.] Cenfoz res Romani ius habebant fenatumouendi,fi quis uidcrctur indignus eo ordine. Sic Vigiz lantiuscbibliotheca. Hf Alioqui proferrem] Græcaquæ fcquunturuarie habcnturinexz cmplaribus.ln codice quodam antiquo fie le gi,tametfi formulis peffime Græcis feriptû, vàimcti 7i)fi àfi^aMi tnv lya 7■ƒlt;,:r^l(i^{^^ƒza», ideftjOmnia tua præclarafacinora,amp; pompam trophæoz rum:utfcnfum magis reddam,quàmuerba. àÿ.7iva/i cnim fignificat egregie fc gererc in nez gocio quopiam,præfertim in bclTo,aut certaz mine, rfmatifcpia dicitur,cum m pompa cirz cumferunturmonumentauidoriæ.Porrô La tina quæ nefeio quis addidit uolcns interprez |
tari, dedifle uidentnr ocuafionem» ® nbsp;nbsp;^ quolt;p uitiarentur.Et hæc Latinad® ^^^ prælia tua,amp; trophæum pagt;’’”^°'^„(aetijD, humcro portarum,amp; eorum uo« ‘■^jj^jbus, nonhabentur inantiquis knptis*?’ -„j Fortèlcgêdum Tfe^rmfi/ey, utadijcia inquibufdam exemplaribusadduntu'V^^ uulorum quolt;p uocecantatum.N“*° ^^ uis T/lt;,jrlt;»a^*i«'lt;//, utintcHigascannone j^^j celcbrabantur laudes fortium uiroru®' beet ftatim accepta cpiftola] Vox Ggt;'®‘^.-[ bic fubijcitur uaric fcribitur.Quid3® , afynaphron,quidam afyncrcton,qu'quot; ^^^.^ nartiton. Ex horum poftremo ptum fuiflc, «avi/K/Tnifr ideft incompo' ^^,^ Nee male quidam addidit incondU“ lt;j]J,q, fa enim Grarce eft compono,fiue ^® ß^^yj 4jy ïi/@' TT/tf Ai/of ] Idcft afinus ao Ipat^ ^^ quidam habentcodices, i'ramp; , ^^ nuslyrx:utfubaudias,auditür:u£ruult;ï tur deindocili. |
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE C^VEN TIS Tranquillinum amicum docet,quatenus amplcdendus ac legcndus fit Orig«'’^^'
HIERONYMVS TRAN Q^VILLINO
^^ A10 R A fpiritus uincuh effe quàm corporû,fi oh'm awbig«^^®'5, p ** nunc piobauimus;dum Slt; mihi fandtitas tua bacret animo,6^^§°“ Cbnfti amore coniungor. Vere cnim SC fimplicitercanditii^'^P^^ dori tuo loquom'pfa fchedula S^ muti apices literarum,fpiwntinnos tux mentis a fie er um . Quod dicis Origenis multos erroredecepw^ amp;nbsp;fandum filium meum Oceanum illorum infanix repugnare : Só doko innu gaudeo:dum aut iupplantati funt fimplices: aut ab erudito uiro,errantibiisfi^^“^/ nitur.Etquia mex paruitatis quxris fententiam: utrum fecundumfraticniJ 3’\ ' num penitus refpuendus fittan fecundum quofdam legcndus ex partetego nem propter cruditionem fic interdum Icgendum arbitror,quomodoTettullwn«, Nouatum,Arnobium, Apollinarium ; £lt; nonnullos ecdefiafticos feriptoresut«' cos pariter 06 Latinos;ut bona eorum eligamus,uitemus^ contraria,iuxtanpdiO lum dicentenuOmnin probate, qux bona funt tenete.Cxterum qui uel in ^ot®* dus nimium,uel in odium, ftomaebi fui prauitate ducuntur,uidcnturmihii®’’’^ ledido prophetico fubiacere:Vx his qui dicuntbonum malum, 00 malum bonin’* qui faciunt amarum dulce,Sv dulce amarum^Nce enim propter dodrinadus,pts/ ua fufcipienda funt dogmata:nec propter dogmatum prauitatem,fi quos coffi®® tarios in fcriptu as fandas utiles xdidif,penitus refpuendi funt.QuodficotenflO' fum inter fc amatores cius SC obtredatores funem duxerint:ut nihil mediumapp^ tant,nec feruent modurn;fed rotum aut probent, aut improbentdibentius piamtu fticitarem,quam dodam blafphemiam eligam. Sandus frater Tatianusdöa®'® te impendio refalutat.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQ_VENTIS
Ab Arianorum fadionibus agitatus,quum primum ueniftetin Syriam,exponitMarco fuæ fidei profeiTionem,qux cum Romana amp;nbsp;Alexandrina ccclefia confentiat.
HiW
-ocr page 717-HIERONYMVS MARCÓ' PRESBYz TERO CELEDENSI
ECREVERAM quidcmutêdummihiPfalmiftænocedicên'srCum cofifteret aduerfum me pcccator,obmutui,0c humiliatus fum,SC filui a bonis. Et iterum: Ego uero tanquam furdus non audiebam,óó tanz quam mutus non aperiens os fuum,6C fadus fum ut homo nOh aüdigt; ^Qi^^ ens, Sed quia chantas omnia fuperat,06 propofitum uincit aifeduSj Clij-a^®’“”’”' facientibus reddo uicem,quam tibi refpondeo poftuïanti.Apud tft^ . ® ^*'bnjnon qui patitur, ut ait quidam, fed qui facit contumeliam,mifer Mi k^**'° ^^^^^quot;^ antequam de fide mea,quam optime nofti,tecum loquar,adgt; Qiiod ‘^*“® Ioci,uerfu cogor clamare uulgatoï
^°^ hominumC’quaeue hunc tam barbara morem B{|,'^^P^^*bo(pitio prohibemur arenæ:
Qitoï*?^’P’^^^ ’^‘^tant confiftere terra.
W*j^'®^®8®'''*‘^ poctafumpfimuSjUtqui Chriftipacem non feruat,paccm liin» • . *■ ^^ sdmico.Hæreticus üocor,homufion prædicans trinitatem. Sabel-Hirquot;'^*^^^’^ afguorttres fubfiftentes,ueras,intégras,perfedasq' perfonas irtgt; ‘ ^^ Arianis,merito:fi ab orthodoxis,qui huiufmodi arz ^ hï ^^^’O’'^bodoxi effe defierunt:aut fi eis placet,hacreticum me cum occiden '’Ott ^’^^“”^ ^^gyptOj boe eft cum Damafo Petros condemnent.Quid unum Sis^^^^^*^ ^°^^® criminaturCSi riuus tenuiter nuit,non eft aluei culpa,fed Mut'• ^^^ ^^^^’'■^’^^ cauernis cellularum damnamus orbem. In facco 06 cinere ^’'ini^Y^^P’^*quot;°P*5 fententiam ferimus. Quid facit fub tunica poenitentis regius fondes SC comæ,non funt diadematis fi g na, fed fletus.Permittant i nbsp;nbsp;^°’'*bil loqui.Cur eum lacérant,qui non meretur inuidiâcHæreticus fum,
f^m ^^’^®^fce,iam didum eft. Plane times,ne eloquentiftimus homo in Syro Mal'’^-’*®* ^*^æ^o eedefias circumeam,populos feducam,fchifma conficiam.Ni '’gt;iis ^P’^bpui,nihil ociofus accipio. Manu quotidie óf proprio fudore quæriz 'Iiice^y’^^®*'^^® ^b Apoftolo fcriptum effeïQui autem non operatur,nec man Pferi ^æ^^^^^rabilis SC fände pater,cum quali gemitu,cum quali dolorc cófcriz t«(|i^^®®“^ftI^fiïs.Tacui,nSquidfempcr tacebo,dicit dominus.Non mihi conz cremi.Quotidie expofcor fidem,quafi fine fide renatus firn, fiinc ^^°'^^^uo'unt,non placet.Subfcribo,non credunt. Vnum tantum placet,ut tj^j ^^fdam. lam iam cedo,abruperunt partem à me animae meæ,chariflîmos fra te f^'''^^'^’^cdcre cupiunt,imô difcedunt,melius effe dicentes inter feras habitaz WsV'^^“ ^‘bus Chriftianis:óf ego ipfc,nifi me Sf corporis imbecillitas 60 hyez ïtnf^^^^^O^critasjiam modó fugcrem.Verumtamê dum uernum tempus ad-'^^ paucis mihi menfibus eremi cocedatur hofpitiumtaut fi hoc tar/ ftOft f^j^bfcedo. Domini eft terra 66 plenitudo eius. Afcendant foli coelum, kai^^®®®^*'^^ Chriftus mortuus fir,habeant,poffideant,glorientur.Mihi au ™^ **' cruce domini noftri lefu Ghrifti, per quem mihi mundus ^^’^ ^§° mundo. De fide autem quod dignatus es fcribere,fando Cyz fidei ^'^ü’iftfiptam fidem.Qui fic non credit,alienus à Chrifto cft.Ccterum ego |„jr ^teftes habeo aures tuas,66 beati fratris Zcnobij,quem tecum omnes qui '^^splmimum falutamus,
SCHOLIVM
Omufion.] ifuiinci/f idefteiufz i j dem effentiæ. lt;([Aluei culpa.] 2 Alueus eftjn quo riuus aut flu^ 21 men fluitjhoc eft cauum illud, cindumripishincamp;hinc.lt;|[ Ne
eloquentiflîmus hónio. ] Hæc per ironiam dr cuntur,quod Syn fefmonis effet impentus, nec poterat eloquehs effe in peregrino fermez ne. Sufpicor autê hæc uerba,uel Græco,abs quopiam fciolo additaeffe.
-ocr page 718-^7®-
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQTEIÏTIS
Nundat fludium Thcophili epifcopi Alexandrini,in opprimenda fadioncOdgeniftâiU®' adhortans,ut quod per eum fitadum apud orientales,Romana confirmct antoritas.
HIERONYMVS PAMMACHIO
ET MARCELLAS.
^ V R S V M oncntahbus uos locuplcto merdbus:K AIcxïdriö^®I^ primo Romam uerc tranfmitto. Deus ab auftro uenieGêé fanctus c
. nbsp;nbsp;monte Pharam,umbra condenfa, unde 06 fponfa Ixtafur in CantKO
canticorum, dicens ï In umbra eius concupiui £lt; fedi, 60 fru«ustw
_ dulcis in faucibus meis,Verenunc completurEfaiæuatidniujnp’^ dicantis : In die illa erit altarc domini in medio terræ Aegypti.Vbi abundawtpe catumjfuperabundauit 86 gratia. Quiparuulum Chriftum fouerant,adultumn t calore detendunt,ut qui per illos eftugerat Herodis manus, efFugiat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?^
phcmantem»Quem Demetrius Alexandri urbe pepuliqtoto orbe fugatlhcop i lus, ad quem Lucas fcripfit Adus apoftolorum, qui ex amore dei nomen mud' « Vbi nunc eft coluber tortuofusCVbi uenenatiffima uipera7
' Prima hominis facies,Utero commilTaluporum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter
Vbi hm refis qum fibilabat in mundo,06 me 86 Papam Theophilum fuÜaOTP^ * roris,latratult;^ impudentiflimorum canum ad inducendos fimplices,nonriimme tiebatur aiTenfumï'OpprelTa eft eius autoritas 86 cloquentia,86 in morera daemon corum fpirituum de terra loquitur. Nefcit enim eum qui de furfum uewens ca quitur qum furfum funt: atep utinam ferpentina generatio,aut fimplicto no’^ teatu]r,aut conftanter defendat fua, ut fcire ualeamus qui nobis amandifiXQ”* uendi.Nunc autem nouum pœnitentiæ genus, oderunt nos, quafi hoßes,quor fidem publice negate non audent.Rogo quis eft ifte dolor,qui nee temporem^^^ ^ tione curaturC inter micantes gladios,iaccntia corpora, riuos fanguinis pronn ^^ tes iunguntur facpe hoftiles dextrx,86 belli rabiem pax repentina commutai' funt huius hmrefcos fedatores, qui cum ccclefiafticis non ualent quod fermone coguntur dicere, mente condemnant.Et fi quando apertab« p mia publiais auribus fuerit reuelata, 86 uidcrint contra fe audientiurn eumfremere : tune fimulata fimplicitate dicunt audiffe feprimuni,qu3cmagm dicere ante nefcicrint.Cumcp corü fcripta teneantur, uoceneganr,quodli^’^ fitentur.Quid ncceiïe eft obfidere Propontidem, mutareloca,diuerfaslm«^'^ giones,86 clariffimum pontificem Chrifti, eius^ difcipulos rabido ore aimin’ * Si uera loquimini,priftinum erroris ardorcm,ardore ndei commutate. Quw^ dicorum pannos hincinde confuitis,86 eorum carpitis uitam, quorSfidareU non ualetisCNum idcirco no eftis uos hæretici, ft nos quidam aflertioneueltra diderint peccatores:amp;6 os impietate foedum non habebitis, fi cicarricem po^^.^ in noftraaure monftrareCQuidiuuat ueftram perfidiam, uel prodcftpcHisnc, pica 86 pardi uarietas,fi in noftro corpore neuus apparueritÆn P^P^^^^^rP^ut tota Origenem arguit libertate hæreheum cfle,nec illi dicta de fen dût, fedlmg“ ab bæreticis immutata:multorûlt;^ dicunt libros fimiliterdeprauatos,utilmm fua fide,fed aliorum tueâtur erroribus. Verum hæc aduerfum hxreticosdida i gt;nbsp;qui iniufto contra nos odio fmuientes,mentis fatentur arcanum, 86 uenenape^ ris irremediabili dolore teftantur.Vos Chriftiani fenatus lumina,accjpiteS6 ^^ cam 86 Latinam,etiam hoe anno epiftolam,ne rurfum hgreticimentiantutaf’ pleralt;$ uel addita,uel mutata:in qua laborafte me fateor, ut uerborum d^’g^^ ‘^ pari interpretationis uenuftate feruarem ï 86 intra définiras lin cas currenS)^^ i quoquam excedens loco,eloquentie eius fluenta non perderem: cafdeinlt;^ t^^’ dem fermone transferrem.Quod utrum confeeutus firn nee ne,ueftroiudiciot£^^ quo. Quam fciatis in quatuor partes effe diuifam. In primo credentes boït’^ dominicum pafeba celebrandum.In fecundo 86 tertio loco ApoUinarium S W
-ocr page 719-ÉIERONYMVS PAMMACHIOT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cji
’'^Wgukt.In quarto, ideft cxtremo,haercticos ad poenitentia cohortatunSi' quid J^öiihicnunus aduerfus Origcncm diAurn eft, Öd in practcriri anni cpiftola conti '^'^•Sihxc qUammodo uertimus,breuitati ftudens,dicere plura non debui't.Por I^Wa Apollinanum fuccinAa fides 00 pura profeflïo,non caret fubtilitate dia/ /lt;ta,quæ aduerfanum fuum extorto de manibus eius pugione confodit. Orate wdominum,ut quod in Græco placet,in Latino non difpliceat : 06 quod totus /gt;tnsmiratur 86 prædicat,læto finuRoma fufcipiat.Prædicationem quoq cathez ƒïMarei euangeliftae,cathedra Petri apoftoli fua prædicatione confirmet. Quan H^wcelebrifermone uulgatS fit:beatum quoep Anafi:afium,eodem feruore,quia ^'’ifpiritUEft,latitantes in foueis fuis hæreticos perfequutum : ciusq literac do ''t)damnatum in occidente quod in oriente damnatum eft. Cui multos impi e/ r ^urannos,ut hxrefeos rediuiua plantaria,per illius ftudium longo tempore are ^'^)ttioriantur.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
liiitp 1 ^^P®?’^ttgt;latur,calus opera Celeftiana hacrefis fitextinda. Celcfhus enim fedator ^^’^ *’^^^”’^5gt;ut ab huius nomine PclagianorQ hsrefis Ccleftiana fît dida.Excufat ^nondumferipferit aduerfus libros Anniani diaconi,qui Kipfe Cclefti) difcipulus fuit.
HIERONYMVS ALIPIO
ET AVGVSTINO
A N c T V S Innocentius presbyter,qui huius fermonis eft portitonart nopractcrito,quafi nequaquain Aphricam reuerfurus,mea addigna/ tionem ueftram fcripta non fumpfit.Tamen deo gratias agimus,quod ita euenit,ut noftrum filentium ueftris epiftolis uinceretis. Mihi enini °”’”‘^ occafio gratiflima eft,per quam fcribo ueftræ reuerétiaf iteftem plicï*^^”^^^^quot;’’’^^®*^ ^ point fieri,aiTumptis alis columbac ueftris amplexibus im/ |i«ta’'^i*”’P^Q^'^^^æ P’'O merito uirtneó ueftrarum:fed nunc maxime,quia coo ^ïm i *** ^ autoribus uobis,hærefis Celeftiana iugulata eftiquæ ita infecit cor/ non ”“°'^^*^gt;^^ lt;^um fuperatos damnatosq: effe fe fentiant,tamê uenena mentium quot;ï’^”^*^ quod folum poiTungnos oderint,per quos putant fe libertatê do-perdfdÜTc.Quod autem qugritis,utrum refcripferim contra libros «iii5e*''’’X^’^’^^coni Celedenfis, quicopiofiffimepafcitur, ut alicnæhlafphe/ W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^*^*^’^^^*^‘'^^^*® “^ ipfos libros in fchedulis miftbs à fando
Min''° quot;^^^^^^^æ P’^^^^y*-^’^° fufeepifte, non ante multum temporis:£lt; exinde dfi^^^*^“5 morbis,ucl dormitione fandae ÔC uenerabilis filiæ ueftræ Eufto/ ht 5^^^°^’fic,ut propemodum contemnêdos putarem.In codem enim luto fiæfî ^ko**^^^'^ ^^’^^’^ tinnulis a tip emendicatis, nihil aliud loquitur. Tarne multum quot;’iasf^ '^^^^™ ^P*^°^æ ’^^æ refpondere conatur,apcrtius fe proderet,óC blafphc *^^’”^^^^^^’^' fynodo Diofpoli/ ^^^Po j ^*denegat,in hoc opere confitetur.Nec grande eft meptiflimis nænqs P^uo ] ^'^^^^m dominus uitamtribueritjói notariorü habuerimus copiam, ^^Uf '^^'^^fiunculis refpondebimus:non ut conuincamus hgreftm emortuam, hoc^’'’P^^^® ^tq blafphemiam eius,noftris fermonibus cofutemus. Meliusqi ^filS^^^^^*^^^^^^ ^^^‘^’’’'^ compellamur contra hçreticum noftralaudare.San ^fhid^^*”“***® Albfnus,Apinianus 8lt; Melania plurimum uos falutant.Has li/ Veöj5p^*^^^^^«b«*n*fando presbytero Innocentio dedi perferêdas. Neptis ^''tob ^^^^ miferabiliter dcprccatur,ut memores eius fitis,£lt; multum uos falutat. ”gt;gt;111»”*^?*°’^ “^“oi^csineijdomininoftri lefuChrifti tueatur dementia, do/ ^’■fiandi atq omnium affedione uenerabiles patres.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
^'’’Quid ^ **”’ ioduftriæ,per quam harreticorum fadiones extinds fîntamp; extinguantuf , “ «m in re fuum quotp ftudium teftiHeatur.
H 4 Hiero/
-ocr page 720-III
-Ilf
HIERONYMVS AVGVSTINO
MNI qui'dcmtemporcbeatitudincmtuam,coquodcccthonore,«lt;* id! neratus fum,06 habitatem in te dilexi dominum faluatoremf8in'®5gt; fi fieri poteft,cumulo aliquid addimus, 00 plene compkmus, «^ ^ ? tui nominis mentione, ne unam quidem horam prxterirepaO^'”'^'’ i^qui contra flantes uentos ardore fidei perftitifii.Maluiftijqu^nW^ te fuiqfolus Iiberari de Sodomis^quam cum pereuntibus commorari.Sdt^^'“ cam prudentia tua.Madie uimite,in orbe celebraris:catholici te conditorein^n ' quæ rurfum fidei uenerantur atque fufpiciunt;2d,quod fignum maioris glorixe, omnes batretici deteftantur, 86 me pari perfequuntur odio, ut quos gladr)'snequc^ untjUoto interficiant * Incolumem 00 mei memorem te Chrifti domini don® tueatur domine uenerande Sd beatifiime papa.
ARGVMENTVAl EPJSTOLÆ SEQ_VENTIS
Significat palam cxtinflasacdamnatashærefes,clàm Si obliqueadhucmoliri,®^?*'^®'* pum Hierofolymitanum diflimulantcr fauere Arianis.
HIERONYMVS AVGVSTINO
V L TI utroqp daudicant pede, K ne fradis quidem cenndbusto*^ nantur,habctes affedu erroris prifiingquum prædicandi ond^®® ' nbsp;nbsp;nbsp;habeant libertatem. San di fratres qui cum noftra funt panat?tt,pi^
J cipue fandaeacuenerabiles filiætuac, fupplicitertefalutant,rW 3 tuos dominum meum Alipium, 66 dominu meum EuodiumiUf*”-nomine falutesjprecor coronam tuam. Capta Hierufalem tenetur à Nabucho ' nofor,nec Hieremiae uult audire confilia,quin potius Aegyptumdefideratjirti” riatur in T aphnes,00 ibi feruitute pereat fempiterna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SECVENTIS De origine animarum,de qua rogatus erat,ut refponderet quid fentiret,iubet utpe j,^ Auguftino difcat,autcx libris quos fcripfitaduerfus Ruffinum. Commentanosint ^^ Iem,narratfibiolim coeptos,uerum ob hoftium barbarorum incurfationes nondum ^^|^^ tos.Duos commentarios operis initium,iubecut à Fabiola petat.Oceanidodrinania P tatem collaudat.
HIERONYMVS MARCELLINO ET ANAPSYGHIÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;'
A N D E M ex Africa ueftræ literas unanimitatis accept,2^ nom^P^ nitet impudentiae, qua tacentibus uobis, epiftolas meas Irequen ge(ïi:ut refcriptum mererer, 6C uos ede fofpites, non n^^’^ï^^ujm bus,fedueftro potiffimum fermone cognofcerem.Superamm^ memini ueftræ quæftiunculæ,imô maxime ecclefiafticæ S'^Àaez utrum lapfa de cœlo fit,ut Pythagoras philofophus,omnesq? P^^^®’“^, nuf^ nes putannan à propria dei fubftantia,ut Stoici, Manichæus,Ô^Hifpani2e ^^ liani hærefes fufpicantur:an in thefauro habeantur dei, olim conditadutquw clefiaftici,ftulta perfuafione confiduntran quotidie à deo fiant,èC miuantun pora:iêcundum illud quod inEuangelio fcriptum eftiPater meus ufq, tur,06 ego operor : an certe ex traduce, ut Tertullianus, Apollinarius,* »’^ pars occidentalium autumant,ut quomodo corpus ex corpore, fic nniman^^^^. ex anima:86 fimili cum brutis animâtibus conditione fubfiftat. Super quo^ ^^^^^ hi uideatur,in opufeulis contra Ruffinu fcripfiffeme noui,aduerfus eumli ƒ ’ quê fandæ memoriæ Anaftaßo epifcopo Romanæ ccclefiæ ædidittinquo ^^^ 86 fubdola,imo ftulta confeftîone,dum auditorum fimplicitati illudereniuW^^^ fidei, im o perfidiæ illufit. Quos libros reor fandum parente ueftrum hab^^ ^^^^ num.Ohm enim æditi funqmultis Ruffini libris aduerfus calumnias W°“^^j2
P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS MARCELLINO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67?
ain,^^®^®’*^*'^^*w ûndum 06 eruditum AuguCtinum epifcopum, qui uiua,u£ 2ech'T^^ ^°''‘^'^ ^^ potent : 06 fuam,ïmó per fe noftram explicare fententiam.Ey ribiis*^“®’“”'^^®^*”' 3ggtcdi uolui, ÖÓ fponfionem crebemmam ftudiofis leao ’^ *P^° didandi exordio,ita animus meus occidentalium prouin Igt;«iin’'’^™?’^**”^ ^^^^® Romanæ uaftatione confufus eft,ut iiixta uulgarc prouer 'Dat ’^ o^““”’ quoq^ ignorarem uocabulum:diu($ tacui,fciês tempus elle lachryz ’ko nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum tres explicaflem libres, fubitus impetus barbarorû:
niih 1 p ^^^5 ^“^ VergfliuSjLate^ uagantes Barchæi ; 06 fan da feriptura de If/ liftin’p^^^*^*“' omnium fratrum fuorum babitabit: fie Aegypti limitem,Pa man æ’ *’®“^^®gt;Syriæ percurrit,Slt; inftar torrentis cunda fccum trabens,ut uix Uto ^'^^^m^Pc’^acordia Cbrifti potuerimus euadere.Quod fi iuxta inclytum 0/ Diul -^.^’^’^ ’^tet arma leges:quanto magis ftudia feripturarum, quæ amp;nbsp;libroru ^*’cntio,ac librariorum fcdulitate,quod(^ proprium eft, fecuritate ôe 5Xf Î*^“®indigcntçDuos itaq; libres mifi fandæ filiæ meæ Fabiolæ, queru fent ^^^“®^“®^Sj‘’tgt; ipfapoteris mutuari. Pro anguftia quippe têporis alios de/ li8ihf'r’*°’'P®^*»4“®® ^’^’^ legeris 00 ueftibula uidcris,facilis céiedura erit,quaz ^^ nit futura domus.Sed credo in dei mifericordia, qui nos adiuuit in difnciUtz tibu ■ '^°^^P’^^*^*^* operis,quod ipfe adiuuct, Sf in pcnultimis propbetæparz miamp;■”^^'^^® ^°^ ^ ^^gog bdlanarranturiSé in extremis,in quibus facratiftî ’«rn fl^P^‘^^^*^ïs rempli ædificatio,uaricras,mcnfuraq^ deferibitur. Sandus fra-blf a ^^^^’^^®:^ui uos cupitis commendari: tantus K tab's eft, Slt; fie eruditus tel'°”'*^'’^^ ^^^fi’ noftro rogatu inftituere uos poffit: K noftram fuper eSdis $m'°'''^^^ ^’^‘pturarum pro modulo communis ingenij explicare fententiam. t(gt;n.j’’‘*^“®5 2lt; prolixa ætatc florentes, Chriftusdeus nofter tueatur omnipóz ^'’^‘Iteniucrefandi.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARGVMENTVM EPIST0LÆ SEOfVENTlS
f’^Ptum 'i^^ ^'^^nolebant cum qui ante baptifmum habuiflet uxorcm,amp; ca morttia poft fuz I^ïna “^”''^*n^’ftct,creari cpifcopum;amp;horum opimonem hærefim Cainam appellat: puntig ’®®^jquot;'s temporibus fecus crat cautum conftitutionibus epifcoporum,amp; hodie iure f^Pym^ p’^'^^'^ ^^’^^’’'Hieronymus. A tep hoe quoqj unum eft de numero criminum,qua Hie °Kuffmusobijcit,epifcoporum conftitutiones contempfifle.
HIERONYMVS OCEANO, NVM REPETENS matrimonium à baptifmo poffit fieri facerdos,
V N cty A M fili Occanc fore putabam,ut indulgentia principis, ciz lumniam fuftineretrcorum:2lt; de Carceribus exeuntes, poftfordes ac ueftigia catenarum dolerent alios relaxatos. In Euangelio audit iriuiz dus falutis alienae: Amice,fi ego bonus, quafe eculus tuus nequa eftc’ Conclufit deus omnia fub peccato,ut omnibus mifereat: ut ubi abun
prrcatum,fuperabundet Sf gratia. Cæfa funt Aegypti primogenita,2lt; nc iuz ^^’’^^^’’^^^*’^ *^ Aegypte dcrelidum eftïEt confurgit mihi Caina M'^’^f^ °^’® emortua uipera, contritum caput leuat, quæ non ex parte ut ante b on^i?^^’^^*^ totum Cbrifti fubruit fa er am ent um. D ici t enirn effe aliqua pecca-ftZ* -’^^ *'®’' poffit purgare fanguine fuo : Sf tam profundas fcelerum pri-Don ®®.®bærcre corporibus atqt animis cicatrices, ut medicina ilÜus attenuari bu ^*^9-“*^ ^^^^^ agit,nifi ut Cbriftus fruftra mortuus fît.Fmftra autem morz fiöm^^^*^*^^®® nniificarc non poteft.Mentitur loannes Baptifta,amp;e digito Cbri klif f '^^^óftrans: Ecce agnus dei,eccc qui tollit peccata mundi:fifunt adz -’ƒ'cculo,quorum Cbriftus peccata non tulerit. Aut enirn oftendendi funt non lt;« / *^^’^^°ï’f^os Cbrifti ignoret indulgêtia: aut fi de mundo funt,eligendum è usalterum.Liberati à peccatis, Cbrifti potentiam probant:nonliberati,quaft demoriftrant.Sed abfit boe de omnipotête credcrc,quod ^^uoimpotens fit. Omnia quæ pater facit, êv filius facit fimilitcr. Infirmitas filq
-ocr page 722-lt;»74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS OCEANO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.ÿ'
filij redundat ad patrem.Cunda ouûulæ membra portata fohtitot« Apoßj^j ftolæ, Ghriftt grat jam fonant, Et ne parum mderetur fimplex gr^næ ny^ j^j^p^J Gratia, inquit,uobiSjSlt; pax multiplicetur. Multiplicatio promittitj^aï’^p^^pijj, citas aftirmature'Quorfum iftaj'Nofti problemata.Carterius Hifpani^^P ^jix homo 2lt; actate uetus 8lt; facerdotio,unam antequam bapti2aretur,aItcra^P^^ié(i uacrum priore mortua duxit uxorem:£lt; arbirraris eum contra Apoftoln ^^ tentiam,qui in catalogo uirtutum,epifcopum unius uxoris uirum nandum.Miror autem te unum protraxiffe in medium,cum omnis mun ^^ dinationibus plenus fitinon dico de presbyteris:non de inferiorigraduas F yj pos uenio,quos fi figillatim uoluero nominate, tantus numerus congtÉgy^j^ Ariminenfis fynodi multitudo fuperetur. Sed indecens cft, fic unum W^ ^ ^ res aceufare uidearis:SC quem ratione non poffis, focietate peccantium ^^^^^^ Suftinui Roma: à uiro eloquentiffimo comutum(ut dicitur) fyflog*^*^L^ï' cunfß meuerterem, ftriAius teuerer.Vxorem,inquit,ducerepeccatiï ®y* jrtfd Ego fimplex,Si qui infidias uitare nefcircm,dixi non efie pECcatum Kwri ^pü propofuit,In baptifmate bonatmera dim it ttin tu r, an malaÆtin hoc cade ^^^ citate refpondi peccata dimitti.Cum me fecurum putarem,cœperantmiW^^^^|,(,j de cornua increfcere,ói abfeonditæ prius acies dilatari. Si,inquft,uxotcn’ ^^p^j^^ non eft peccatum:baptifinus autem peccata dimittitïquiequid no diffliK’^^J ’ pij/ K uatur. Ilicomihi,quafi à fortiflimopugilepercuffusefiem , anteoculosw §^^^^ 2 uerfari coepit:ftatimlt;^ recordatus Chryfippei fophifmatisiSi mcntiriSjid?
cis,mentiris : Si m me rcuerfus conuerti in aduerfarium propofirioms “f^P^yj^ Quæfo,inquam,te ut refpondeas.Baptifmus hominem facit nouum,an non * ^ dedit quod nouum faceret.Gradatim intuli,Ex toto nouum facit,an f’^/^’^te fpondit,Ex toto. Deinceps interrogaui. Nihil ergo ueteris hominis in WF ^ referuaturCMouit caput. Coepi protinus texere. Si baptifmus nouum ^®®^flo/ ® cit,ói ex toto nouum crcagnihikp in eo ueteris hominis referuatur,nonpo\ ^^ uo imputafgquod in ueteri quondam fuit.Primu ipinofulus nofter obmnW ^^r^^ ca ucro Pifoniano uitio,cum loqui nefcirct, tacere no potuit. Sudare ^3®^. jjjy pallere genæ, tremere labia, hacrere lingua,faliua ficcaritSi plus timoré qna ^^ te contrahi:erupit aliquando.Nónnelegifti,ab Apoftolounius uxoris un^y^ mi in facerdotium,ói rem non tempora definin' ? Quia me fyllogifmis pto‘' ^^ rat,66 uidebam tendere hominem ad interrogatiuculas tortuofas,fua oo’^^^^.j^y/ telaiaciebam.Baptizatos, inquam,Apoftoluselegitin epifcopatum,anO ^^ menos f'Reipondere nolebat.Ego tarnen idipfum ingerere,06 fecundo actff fcitari cœpi.Nioben putares,quæ nimio fletu in lapidem uerfa eft. Verfijnen ditores:nihil intereft ó boni iudices/aduerfarium uigilantem,an dormienteng ’ nifi quod facilius cft quiefccnti,quam reludanti uincula innedcre. SiAp®^ j,-non catechumenos in clerum elegit, fed fideles: fidelis autem cft,qui epiftop^, dinatur:uitia catechumeni non imputabuntur fideli.Torquebam iftiufmo^i'P ^^ Ia,66 uibrantes haftas in Icthargicum dirigebam. Ofcitabat tandem, K^ ? mentis crapulam rudans 66 naufeans euomebat: Apoftolus dixirtPauIush^ee ^^ cuit.Proferuntur ergo Apoftoli epiftolae : unaad Timotheum,alteraadTitu®' prima fcriptum erat: Si quis epifcopatum defideratjbonum opus defiderat. nbsp;nbsp;'
tet ergo epifcopum irreprehenfibilem elfe : unius uxoris uirum,: fobrium,?®^^^ tem,ornatum,hofpitalem, dodorem,non uinoleütum, nonpereufforero,*^ ^^^' dcftum,non litigiofum,non auarum,.domum fuam bene regentem, filics ^ tem fubditos cum omni caftitate.Si quis autem domui fuæpræelTencld/'l^^’^.^ do eeelefiæ det diligentiam adhibebitcNon neophy tum,ne in fuperbiam oä®^’ audicium incidat diaboli.Oportct autem eum 66 teuimoniu habere bonu^®® qui foris funt.ut non in opprobrium incidat 66 inlaqueum diaboli. AdTiww^ tim in principio hæc mandata ponuntur. Huius rei gratia reliqui te Cret^, ® quæ 'de er at, corrigas: 26 eóftituas per eiwitates presby ter os, fi cut ego tibi wl^^
-ocr page 723-,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS OCEANO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;07$
’’\^ *^^® ^®^ïic» umus uxon's uir, filios Habens fideles, non in accufatione ^'^Peiif’^^^^°’' ^^fbditos.Oportet ergo epifcopum effe fine crimine,tanquam dei '^\n^^°'^^*^’^°”P^®*’^^^“”^’ **Ott fiacundum, non uinokntitm, nonpercuffo-\r''^^'^P’®’^^ricupidum:fedhofpitaIem,beneuolum,prudentcm,iuftum,fan i*^ lit *'fJ?^^’-^’^3 obtinentem eum qui fecundum dodrinam eft fidelem fermoz ^'’Cß ^^''^ ^^ho’'tari in dodrina fana, 06 contradicentcs rcm’ncere.ln utratj epi l’Ji«tif^'?^‘’°P*gt;^*“® P*’^®^y‘^^’‘* (quaquam apud ueteres qdem epifcopi 06 preß ^ l^”^* ^^*^ ^^^’J'^ nomen dignitatis eft, hoc ætatis) iubentur monogami in ’^Ï'H’^'^^^^^ ^^ baptizatis Apoftoli fermonê eflc,nemo dubirat.Si ergo omz ''I)aittf’'°’^^**'^fionc quærûtur epifcopi,non præiudicant ordinando,licet ea an '’®'gt;1^ '^^ ”°’' habuerir; quæritur enim quid fit,06 non quid fuerit : quare folum ^1'0^°^^^ *“ipcdiat,quod folum peccatum non fuir ^ Dicis,quia peccatS non ^'t 1/quot;^^° *^° ^^ dimiflum in baptifinare.Rem nouam audiotquia peccatum non ’'$L^’’^^^i’^pntabitur. Omnia fcorta, 26 public» colJuuionis fordespmpicz ’^titf^®’P^’‘^lt;^dium, 26 inceftus in parentes, atq; in extraordinarias uoluptaz ^lÿ ^’^“^ mutata natura, Chrifti fontepurgantunuxoris inhærebunt ma-*’*$,e^] P^’^”^ thalamis præferenturÆgo non tibi imputo meretricum exerciz ’‘’’lotah *°™quot;igrcgcs,cfFufionem fanguinis,26 inftar fuis in omni cceno libidinu 5 ’’^foi **‘^ ^“ ’’^Ib^ ol’n’ mortuam de fepukhro uxorculâ protrahis : quam ideo ^L’”'®^^^ quod feciftic'Audiant ethnici meftes ecclelîæ, de quibus quoti^ U^Q ’’J^ noftra complentur : audiant catechumeni, qui funt fidei candidati, ne l^’^‘‘^’^^^*^tcÏ’aptifina, ne honefta iungantmatrimonia, fed Scottorum 26 loU^J^fitWjacderepublicaPlatonis, promifcuas uxores, communes liberos ^ider, ''''’’0 sauçant qualecunq? uocabulum coiugis: ne poftquam in Chrifto ere ^i' ’’ÏÏ”-^^^ ^is quod aliquando non cocubinas,nec meretrices, fed uxores ha * ’’'1114 ^ '^^^olatunufquifqi confeientiam fuam, 26 totius uulnera phngat ætatis: W’’®'’™ ludicem priorum fe exhibuerit delidorum, audiat increpantem Iez‘ ^oj; jl^^dtajcijcc primumtrabem de oculo tuo, 26 tucuidebis eijcere fcftucam H^ °j ‘^ ^“i’Verc fcribarum 26 pharifgorum fimiles,culicem liquantes 26 ca quot;’lis p ■ ’'^’’^^®’ dccimamus mentam 26 anethum, 26 dei indicium pr»termittiz '•Htjvl’Hlniilcuxor 26 fcortum^'Imputatur infelicitas coningis mortuç,26 libido' Mi '^^^ foronaturdUe fi prior uxor uiueret,aliam coniugem non haberer:tu ut Hj^quot;* Baninas nuptias iungeres, quid potes exeufare C Forfitan timuiflc te dicas, ^tohp^omum copulafles,non pones aliquando clericus ordinari. Ille in uxoz Ï)(l-’^l*l’®i’os,tu in merctrice fobolem perdidifti.Illum naturae 26 benedidioni trejjj.*'’*l^'ciitcin:Crefcite 26 multiplicamini,26 replete terram:cubiculorum fez it(f ’quot;ttuntitc fubantem ad coitum publica facies execrata eft.lllc quod licebat, I’ftilir 1””^°’^^ cælauit:tu quod non licebat, impudenter omnium oculis ingcF licji ’Upturn cft:Honorabiles nuptiae,26 cubiie immaculatum:tibilegitur,For/ kij|I^‘“‘^^'” ^ adulteros iudicabit deus:26 qui corrupit tempi urn dci,corrumz ó»^’’^♦O™®wgt;iiiq'fitgt;wobis in baptifmate condonata funt enminamee poft ftjj WUmJudicis eft metuenda feueriras,dicente Apoftolo:Et h»c quidem fui ^ Cj]’?ibluti eftis, fed fandificati eftis, fed iuftificati eftis in nomine domini lefit ^üæ ’^®lpint«Dcinoftri. Omnia peccata donata funt. Bene 26 fideliter : fed tij.‘°^''omodo tu» fordes lot» fint,26 me» mundici» fordidat». Non dico,ais, (^ Mdatas,fed in eodem ftatu manfifte quo fuerant. Si enim fordes fuifrent,lo
Effent ut meat .Rogo qu»eftifta tcrgiuerfatio,26 acumen omni piftillo Nn . 01”^ *'°’'* ®^ peccatum,peccatu cft:quia non eft fordidum, fordidum eft* ((^DQiPj^yj^qyig^ non habuit quod dimitteret:amp;6 quianondimifit,idcir quod dimiflum non fuit. Quantum uim habeat baptifma, 26 aqua in L^'o fandificata gratiam,paululum póft docebofinterim iuxra uulgare prouer Uj^ 1 malo nodo malus cuneus requirendus eft. Hoc quod dicit, Vnius uxoris ^)poieft 26aliterdfiTeri. Ex ludsis erat Apoftolus « PrimaChrifti ecclefia-delfrad
-ocr page 724-676 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS OCEANO
delfraclrdiqtnjs congregabatur. Soebat lege conceffum, ^ exemple patnaï^^ C rum ac Moyfi famtliari populo nouerat m multis uxonbus liberos fpargert ’P quorg facerdotibus huius heentiæ patebat arbitrium.Præcepit ergo,ne centiam eeelefiæ fibi uendicent facerdotes:ne bina panter ^ trina coingi^ær tur,fed ut fingulas uno têpore uxores habeant.Ne contentiofum dames el ^4 ^^^ diximus,accipe 00 aliam explanationem:nc tibi foli Iicear,non ^®^“*^^^®’p. ^o8 legem iungere uoluntati.Quidam coade interpretanturuxores pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_,
pro epifcopis debere accipi. Et hoe in Nicena quoip fynodo à patribus elle turn,ne de alia ad aliam eedefiam epifcopus transferatur:ne uirginalis P^yc, focietate contempta, dirions adulteræ quae rat amplexus : ut quomodo culpa liorum uitium in Aaynrtioi5j ideftin cogitationibus,accipitur:domusq5aiip® ^^.^ ad animam refertur 86 corpusïita 66 uxores porificum dici eedefias. Dequi u Efaia fcriptum eftiMulieres properantes de fpcdaculo ueniteïnon cft ciuwp P lus Habens intelligentiam.Et rurfumiMulieres diuites,furgite K am. Et in Prouerbrjs:Mulierem fortem quis inueniet g Honorabilior eßp’'^ ^^^^ lapidibus,quç tab's eft.Confidit in ea cor uiri fui.Et in eodem uoluminelbap ^^^^ mulieres acdificauerunt domum, infipiens autem deftruxit manibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ .(,
quiunt,epifcopis uideaturindignum,cum dedeoquoq; fcriptumfiriSicut e p ^ uxoruirum fuum,ficdefpexit me domus Ifrael.Etin Apoftolo : Defpon 1 uos uni uiro, uirginem caftam exhibere Chrifto. Mulierem autem,wen Z“”^ ’ iuxta Graeci fermonis ambiguitatem, in his omnibus teftimonijs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gp
intellige. Violenta eft, inquies, Safaris dura etiamhacc interpretatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^
tur feripturæ fimplicitatem fuam,ne tuis contra te legibus dimicemus.QPæ*:^ illud : Si quis Sc ante baptifmum habuerit concubinam, 06 iUamortua, bapü^^ uxorem duxerit,utrum clericus fieri debeat,an non: Reipondebis concubinam habueritjnonuxorem. Coniugalesergotabulæ 06iuradotaU ^^^^^ ^^ coitus ab Apoftolo condemnatur.Multos uidemus ob nimiam PW^’^^®’’j„'5jf, rum farcinam deel mare, £6 ancillas fuas habere pro uxonbus, fufeeptosq: ex heros colere ut proprios : qui fi forte ditati ab imperatore, ftolam iHius meru gt;nbsp;confeftim apoftolo colla fubmittent, 06 inuiri inter uxores cas recipere coge Sin autem principale referipturn,eadem tcnuitas impetrare non quiuerit,c ^^^^ manis legibus,fcita eedefiae mutabuntur. Vide ne hocquod lt;^*citurïuniw®^^^ uirum,unius mulieris poflit inteUigi, ut ad coitum magis referatur,quajnä les tabulas.Hæc uniuerfa proferimus,non quo ueræ 06 fimpbei intdligen ftamus:fed ut doceamus te fcripturas fandas fic intelligere ut feriptæ funt:i^ cuare baptifmum faluatoris, 66 totum patibuli facramentum irritum facere. K mus quod pauloante promifimus,06 de fchola rhctorum,aquarü Jaudeso-tiaP mi prædicemus.Rudis mundus,necdum fole rutilante,nee pallente luna,neca ^^^ micantibus,incopofitam 86 inuifibilem materiam,abyflbrum magnitudine, ^^ formibus tenebris opprimebat*Solus fpiritus dei in aurigac modum reb a tur, 66 nafcentem mundum in figura baptifmi parturiebat.Inter ccelu® ^^ ram,medium extruitur firmamêtum:86 iuxta Hebraici fermonis Ïum,ideft D'^13W famaim ex aquis fortitur uocabulum:86 aquae quae fup^*^^.. funt,in laudes Dei feparantur. Vnde 86 in Ezechiele propheta, cryftallum ^ Cherubim uidetur extenfum,ideft compadae 86 denfiores aqupPnnniinûC^q^^ quod uiuit egreditur,86 pênatos fideles de terra ad coelum leuat. Fabricatuf ^^.^ de limo,86 inter manus dei aquarum facramenta uerfantur. Plantant pata , Eden,86 unus fons in quatuor principia diuiditur:qui poftea egrediés de ^ 06contrafolisortumuadcns,amaras aquasmortuasqj uiuificat.Peccaim ^J 66 fine aquarum diluuio non purgatur. Statima columba fpiritus fandij alite tetçrrimo,ita ad Noe quafi ad Chriftum in fordane deuolat:66 ramot^ ^^^^^^ nis ac luminis,pacem orbi annunciat. Pharao cum exercitu fuo nolens' R®^jg dei permittere exire de Aegypto,in typo baptifmaris fuffocatur. Etin 1 ‘^^^^jfg
11
«ilKj^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS OCEANO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^77
^di^^^^jô^iïs feribitunTu confirmafti l'n uirtutc tua marcxontribulafti capigt; ’^^''’*’’® ’” aquis, tu confregiftt capita draconis. Vnde ÔC reguli Ô6 feorpiones ^®’^-^’^æ^ ^^^quot;rantur.^t poftquàm ad aquas uenerint, vc(j^olt;po^ovs ÔC lymphatiz ?*'^®’^®wtî^lt;^ facramento crucis: amp;^ feptuaginta palmæ apoftolomm, ^Ph v^^*® §u’''gitibus inigatur*Abraham ÔC Ifaac puteos fodiunt,repugnant %Vi ^^^’^abeæ efuitas iuramêti,rcgnumq; Solomonis nomen fumit à fon ^’®ïtu K ^ *^’'*^ ^^ puteum. Rachel propter aquas,fupplantatoris ofculo ^''^otb*^°ï^^® ®*’® facerdotis Madian aperto puteo ab iniuria uindicat. Praez ^hrifj °””^i in aquis fontm iuxta Salim,quod interpretatur pax fiue perfedio, '^â'iij ƒ f^P^^^^m paratJpfe faluator poft baptifma,2lt; fandificatas fuo lauacro lor ^’Oiar ^’ ’^^gnum cœlorum incipit prædicare. Primum fignum ex aquis facit» '''Nif ^ ^ocatur ad puteum, fitiens inuitatur ad potum. Nicodemo dicit occulz ^''U ^^'^’^^natus fuerit ex aqua ÔC ipiritu, no intrare eum in regnum cœlorum. •*gt;iïto°^’’“ ^o^P^^^^t, finiuitin aquis. Latus Chrifti percutitur lancea,óó baptifz ®lt;W 4®’”y‘’^ P^*^*^*^ facramenta funduntur. Poft refurredionem mittit apoz ^/*^f^®’^ P’'?^ipi^ eis,utbaptiquot;ct eos'in myfterio trinitatis.Pœnitet fadi “^æ°’’®» ÔCftatimà Petro ad baptifmamittitur.Ante^ parturiat,parit ^nan quot;^’^if^rgens fimuI.Paulus perftcutor eedefiae,00 lupus rapax Beniamin, ’’tein p ®*iubmittit caput:nec ante récupérât afpedum, ^ curet baptifmo caeci-“^ïtin'^'^^^^^ Candacis reginæ Aethiopû,ledione prophetica, Chrifti baptilz t«iis,a^^^’^ntat contra natura Aethiops pellem fuam,6ó pardus uarietates ^in^ °’’’®“ ^ct^eperat baptifma,quia ipiritu fandum nefciebant,iterü baptiz f’gt;^tamp;* \ ^*®^ P*^^^^^^ gentibus ac ludcis,aquas fine fpiritu fando ad falutê pofte 'nhab'^ *^^ ^®n*ini fuper aquas,dominus fuper aquas multas,dominus diluuiû nesn '^^f^bcit.Dentes cius ficutgrex detoniarü,quac afcêderunt de lauacro, omz W^®® ^^^^ntes fœtus,8lt; infœcuda non eft in eis.Si non eft infœcunda,nec ^^, ^jOnines habent ubera Iade rorâtia,quae cum Apoftolo poftint dicereïFilioli Hon V°^ ’^^’^^ parturio, donee Chriftus formetur in uobis: £lt; lac uobis potS dedi, i{H^'’®;j'^cbcas de baptifmi gratia uaticinatunlpfe auertet ÔC miferebit noftri: n ^etiniquitates noftras,ct protjeiet in profundu maris omnia peccata noftra. 5 Mo in lauacro omnia peccata mergütur,fi una uxor fupernatatÆeati quoz |)iihî^æ^’®*iniquitatcs,ÔC quorum teda funtpeccata.Beatus uir,cui non im iitn °'f^°®’rius peccatum. Arbitrer quod poffumus 06 nos huic aliquid cantico
^i^^ni non imputabit dominus uxorê. Audiamus 06 Ezechielem AflkT^^’^l^o^odo de eius uirtute pronuciet, qui hominis futurus eft filius: niab '''^^^ ^^ gentibus,66 afpergam iüper uos aquam munda, 06 mundabimw ^j^ ®Wbusimmundieqs ueftrisï £lt;dabo uobis cornouum SC fpiritum nouum. (j^ °’’’nibus3nquit,müdabo uos fordibus.In omnibus nihil prætermittitur.Si for ®^Widantur, quanto magis mundicig non coinquinantur:Dabo uobis cor no ®gt;8C fpiritum nouum. In Chrifto enim lefu,ncq; circumcifio aliquid ualet,necß nona natura. Vnde cantamus canticum nouum : 66 uetere homine ks °’’'®’' ^nibulamus in uetuftate 1 it er æ, fed in nouitate fpiritus. Hic eft caku perim ^’^^' ®®'*“™ nomen infcribitur:quod nemo feit lcgere,nill qui illud accez m„ R^^tquot enim baptizati fumus in Chrifto lefu, in morte illius baptizati fu-(iu , °ffpulti enim ei fumus per baptifmum in morteiut quomodo furrexit Chri \3fflürtuis per gloriam patris, ita SC nos in nouitate uitæ ambulemus. Tories Itt.^p^^^'8*'®“®» ^ *’™ maculofum nomen uxoris non poteft ulla nouitate dez ^onfepulti fumus Chrifto in baptifmate,ÓC refurreximus per fidem operatioz ^quifufeitauit eum à mortuis.Cumq; eflemus mortui in delidis,ÓC preputio f quot;^ noftrx,couiuificauit nos eum illo,donans omnia delidatdelens quod aduer f’^nos erat chirographum decreti,quod erat contrarium nobis : SC ipfum tulit de ^'iio,affigens illud cruci.Omnia noftra eum Chrifto mortua funt,uniuerfa chiro ^Pkueteris peccata deleta funt, folum nomen uiuit uxoris Cquot; Dies me de feiet, ft m m cunda
-ocr page 726-'678 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS OCEANO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jj^C
cunäa quæ ad potcntiam baptifmi pertinent,de fcriptuns fandis wtoflO^^ji re:2lt; natuntatis fecundx,imo i'n Chrifto priinae,ponereïacramenta,AnteQ^^p£ dandi finem faciam (i'am enim intelligo menfura me excedere epiftalX/'^^^^p^i, riora capitula,in quibus futuri epifcopi uita defcribitur, curfim exponet«^ ^^ ftolum non in unius uxoris elogio, fed in omnibus quæ praecipit dodoK^»‘^^^[^ fuicipiamus. SimuI obfecro,ne quis me in fugillationem iftius temporise tj^ fcriplitïe,quK üripfi,exiftimer,fed in ecclefiæ utilitatem.Vt enim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no”
lofophi deferibêtes qualem uelint eflè perfedum oratorem, 66 philofopW »^^ faciunt iniuriam Demoftheni £lt; Platoni, fed res ip fa s abfq? perfonisde^ j^i^ in defcriptione epifcopi, glt; in eorum expofitione quæ fcripta funt,quanip^^|,[,( facerdotq proponitur. lam in poteftate 06 confeientia fingulorum eft,qW3io ^ afpiciantrut uel dolerc ad dcformitatcm,ucl gaudere ad pulchritudincmP^* ^ quis cpifcopatüdefiderat,boit«m opus defiderat.Opus,non dignitatem:!^ ^.^^j non deliciasiopus per quod humilitate decrefcat,non intumefcat ^^^^^^Licà ergoepifeopumirreprehenfibilemeffe.IdipfumquoejadTitum:ftq«^® y^jm mine. Omnes uirtutes in unofermone comprehendit,Ô6penèrcm t^w® ^ exigit. Si enim omne pcccatum,etiamin ociofo uerbo reprehenftonemg” ^gj^ quis eft die, qui ab ftp peccato,ideft fine reprehefione,ucrfetur in hocmun ^‘^.^jj futurus paftor ecclefîæ,talis eligitur, ad cuius comparationem redegrt^q ^^ minentur.Definiunt rhetores oratorem,qui fit uir bonus,dicendi P®’”? ^r, juin ta, fie lingua irreprehenfibilis quæritur, ut doctus merito fufeipiatur. for ji ^ autoritärem docendi,cuius ferme opere deftruitur.Vnius uxoris w’^mmo , ^^ pra diximus. Nunc hoc tantum admonemus,ut ft unius uxoris ptifmum quæritur:cætera quoep quæ præcepta funt,ante baptifmumtoqu ^^^^^ Necf enim competit uniuerfa poft baptifmum, 86 unum hoc mandatum m ^^^ re ante baptifmum. Sobrium hue uigilantem, yÿ^aAi©- quippe utrunof *’' pf-i Ö Prudentem,ornatum,hofpitalem,dodorem. Sacerdotes quiminiftrant' j^fcot dei,prohibentur uinü 06 ficeram bibcre:ne in crapula 06 ebrietate ag^n^odut da eorum:06 ut fenfus officium exhibens,deo uigcat femper £6 tennis !ƒ ^jyd^ tem infert prudentem,exdudit cos, qui fub nomine fimplicitatis exculan ^^^^ facerdotum.Nifi enim cerebrum fanum fuerit,omnia membra in ^'^®^'jjh«^ turn quoqj t-TriTWins eft prioris uerbi, ideft irreprehenfibilis. Qui ultrano j^ irreprehenfibilis appcllaturtqui uirtutibus pollet,ornatus eft.Poirumus!f „^^^ telligere ex hoc uerbo,iuxta illud Tullq : Caput eft arris,decere quod»^ ^^g^jn enim quidam ignorantes menfuram fuam,amp;6 tantg ftoliditatis ac uecorma, motu,06 in inceftu,06 in habitu,66 in fermone communi, rifum fpedantm ^ beant:06 qua ft intelligentes quid fit ornatus, comunt fe ueftibus 06 mimm ^^ poris,06 lautioris mêfæ epulas parant: cum omnis iftiufmodi ornatus amp;-ty ’ ^^ dibus foedior fit.Quod autem dodrina à facerdotibus expetatur,06ueterisp ^^^ pta funt legis,66 ad Titum plenius fcribitur. Innocens enim 86 abfq ‘^^*”°j^um, uerfatio, quantum exemplo prodeft, tantum filentio no ce t. Nam 26 latrats ^^^^^ baculolt;$ paftoris,luporum rabies deterrenda eft. Non uinolentum,nonp ^^^.^ rem.Virtutibus uitia oppofuit. Didicimus qualcs effedebeamustdifcamusq ^ non elfte debeant facerdotes: Vinolentia fcurrarum eft 86 comelftatorum-t: mero æftuans cito defpumat in libidincs.In uino luxuria,in luxuria £6 luptate impudicitia eft.Qui luxuriatur,uiuens mortuus eft:ergo mortuus 86 fepultus eft.Noe ad unius horæ ebrietatem nudatfemora dexcentos annos fobrietate contexcrat.Loth per temulentiam,nefciensliD pj fcet inceftum:86 quem Sodoma non uicerat,uina uicerunt.Perculftorem^” ujj fcopum ille condcmnat,qui dorfum pofuit ad flagella,26 maledidus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pio
xit.Sedmodeftum.Duobus malis unum oppofuit bonum:uttemulentia^ ’ ju deftia refrenentur.Non Iitigiofum,non auarum. Nihil enim impudentes a ,^»j^^ türufticorum,qui garrulitatê autoritatem pu tant; 86 parati femper ad ntes,,^g^j,„
-ocr page 727-l^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS OCEANO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;679
^‘^igre^cm tumidis fermonibus tonant» Auanciam in facerdote uitSdam, hijD*’”^^^occt,nihfl coram populo enpuifle fc cuiquam probans : ÓÓ apoftoIorS ^^’5^* fcfrigen'a fumptuum à frarribus accipiebant, 8lt; præfer uidum atep *^'f'^’^*^ ^^ ^^'^ ”^^ habere,nec uclle glonabantur-Quam ad Timotheum aua S«ntp ’^^P^w turpi's hien' cupiditatem apertiffime notat.Domum fuani bene ré ^^ °P^® augxat,non ut regias paret epulas:nó ut celatas patinas ftruatt %f . ^^® ^“^® len.tis uaponbus coquat, qui ad olfa perueniant, SC fuperfiz ^Pr'^/® ^°^ dilToluanit artifici temperamêto:fed ut quod populo præcepturus ^L’^* ^ ^omefticis exigat.Filios habentem fubditos, cum omni caftitate;ne fciU ^Hc ^*^^^*^ ^^°® Eli, qui in ueftibulo rempli cum mulieribus dormiebant: SC relv '*«tteb'P’’®^® P^*-^”^^® ’ qux’cquid optimum in hoftqs crat,in fuas delicias conz •ïtiamp;f ^°™ ncophytum.ne in fuperbiam elatus,in iudiciu incidat diaboli. Miz '‘■Ipijt ^°^ Q^^Oj Q’Jæ hominuna tanta ßt excitas, de uxoribus ante baptifmum ’'^t^k ^ ’'®'” *” baptifmate mottuam, imo cum Chrißo uiuificatam in calumz '% ^”^’^^’^“’^ *^® apertum cuide.nscp prxceptum nemo euftodiat. Heri catez ^^’‘’»^O’lic potifextheri in amphrtheatro, hodie in eedefia; uefpere in circo, f^^atA ^^'■®“^‘^“^^”’ ^^“^°*’ biftdonum, nunc uirginum confecrator.Num igno ^'^tun-°^°^“^ ^^gwöf^itioncs noßras, SC argumentorS ineptias nefciebat; Qul ’’’^ t ^®”® uirum,ipfe mandauit irrcpfehenfibilemjobrium, prudente, or/ ^iof °^P*^^™’^°^°’'^*”^’^°^^^^”’*^°^ ^^'^°^^”^^*”’^°^ pereufforem, non ’*%'^”’’ ”°® auarum,non neophytum. Ad hxc omnia daudimus oculos,folas M q^^^^Q^^^'Ofo'^ autem ait:Ne in fuperbiam clatus, incidat in indicium diaz ^’'^M ^^^ exemplo uerum prqbetClgnorat mom entaneus facerdos humilitate
*^ftlt;coï’““«*g®o^a^blanditias Christianas: nefcit fe ipfum conz ''^^ fuo 'f^^ ‘^^’tate transfcrtur ad dignitatem:non ieiuiiauit, non fleuit, non mo %amp; ^Pcrcprehendir,SC afliduameditatione corr exit: non fubßantiam paupe ^fmi ^’®^^® lt;^athedra quodammodo ducitur ad cathed’ram,ideft de fuperbia ^k .^♦^“‘Ücium autem SC ruina diaboli, nulli dubium,quin arrogantia fit. ’’'tem**^^ ^^’^ ^^^ ^ pundo horx, need urn difcipuli iam magiftri funt. Oportet ^amp; T**^ ^^bu^oniu habere bonum ab his qui foris funt, Quale principium, ^o* ,'’^‘’^•0® irreprehêfibilis eft,non folum à domefticis, fed ab alienis con I'^efö T- ^3tur. Alieni SC extra eedefiam funt Iudæi,hæretici atqu e gentiles.Ta '^^^At A P°^^*^ Ch*^**^ Q^^ rdigioni detrahunt,uitx eius detrahere non auz ^M' ^““^ P^crofq: cernimus, uel fauorem populi, in aurigarum morem pre.-’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tanto omnium hominum odio uiuere, ut non extorqueant pecuz
^ÿ®P^âf geftibus.Hxc fili Oceane follicito timore perquirere, hge ^ ’'^fen* ^^^’^^æ ^ßo^^c debebunt, hos in facerdotibus eligendis canonés obfer ^i °'^^^^ propria odia SC priuatas fimultates carpetemep femper autorem fuu ^^»nt^”^’^^^^^ ^^’^^^‘ interpretari. Vide quantum fit teßimoniü huius quem arz 'M***^'^’^” P*^æ^^^ uinculum coiugaIe,SC hoc ante baptifmum, nihil aliud ab «C'^napoteft. Qui prxcipit non moechandum, ipfe dicit SC non occides. Si'
^*^’^^*^ o^^^i^’rnuSjtrafgrefibres legis fumus. Qui totam legem feruaz ’'Ma °?^'^^^*'*^ ’^ rino, fit omnium reus. Itaq; cum oppofuerint nobis uxorem ^ïïte^™®'^®» ”°^ ^^ ^'^ omnia qux poft baptifmu prxcepta funt requiramus, ^t quod non licet,SC ob ij ciunt quod conceflum eft.
I. PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
^idamhic deprauaueranc pro
S^**^^ Canina. De Caina hsreß Weminit Auguftinus in libella ad Scai«!?°‘^“quot;’’“^®“®‘ Didifunt Caiz ^'^«ffi Urn ’ ’ ”^® ‘^^ legitur, quod Cain ut '«»»«erewur.^Qpod quo minus mire-
riSjKladam Ifcariotcn colunc, dcnique Soz domitas,Core, DathanKAbyron. Blafphez mant lcgcm,amp; deum legis autorc. Garnis rez furrcftioncm ncgant: quanquam hoc fane loz co Hieronymus refpcxcritad hiftonâ Cain, qui dixerit, maius ede peccatu fuum, quàm ut ucniam mereretur. At hic aduerfarius Hie^ mm 2 ronymi
-ocr page 728-^8o
SCHOLIA
geturnumerusfidclium. HT menij Catcchument fenbendumeft)^“ n(icT9p(éuy quod cft inftruo fiue erudio-P* uideturab )^» fonusfiueuox,quoti’’’5 ria olim non fcriptjs, fed uoce tradere“ Hf Fidei candidat!, ] Candidat! Q““® ^/ magiftratum. Vride qui rem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj,/
ma faciunt ut aCrequantur,e!us canoi** a cuntur,id cft, petitores. Ôpintilianus» gt;nbsp;fuum acutæ,fiue utego legendüarbitror) tseloqucntite cadidatum uocat.Etin“““ ui Martini (cgis, quod bonis operibusrg quendam baptiimatis candidatum- v^ torum amp;nbsp;Atticorum ritu] Hicuariusha ^^^^ in exemplaribus locus.Fortelegédum, torum 6i Afotorum htuiutintelliga®® ^^^^ bariflimas nationes,quæ fine I^^“^i/ adeo ut nee matnmonia nouerint. ^ chus fcribit,Hyrcanos ante aduentu® xandh Magni nefcifle matriraonia.Et^ rum luxuries etiam in prouerbiumaCJ' Hf Mentha amp;nbsp;anethum ] Matthaus ponit,Lucas rutam. Hf Te fudantefflade turnJ Quidam pro Coitum,fcortunihaDt ' EgoproSudantcm,fubantemlcgobJaniap paf et facile uerbum hoc à fciolo quopian” mutatum fuifle.Eft autem fübare,foöffl . molir!, 84 fonare in coitu. Vtitur hoc ut Horatiusin Odis,amp;diuus Hieronyw“^“.
bi. Hf Et hafc quidem fuiftisjLegend“ J4 Ethæcquidam:quodGracecft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®
nihil habet comune cum Quidcmoö^ . ^ Hf Hydropas amp;nbsp;lymphaticos.jQui“® ^^ habcbatHydrophabasiexquolegr“ ijcio Hydrophobos. Mfcfii^ei dicunw*' ce morfî àcanerabido,quodhiaqua® ^ reant.Et lymphatic! dicûtur infani)^ aqua:unde quidam earn infaniamcof _ tant. Hf Allophyli. ] Idcf^diucrfen’- ^^^^ Nam fiv^cfi nat!o,fiuegenus:8i «w«» Hf Sobrium,fiue uigilantem] Grace àuerbo fviftv, quod utrunqi figniheat) brium atque abftemium,amp;
ebrij plcruncji dormitabund! «n^’^®® j^ aquam minimi fomnl.Quin 6£ w?«^* I^j^ bantur olim facra,qua abfqi uino tur:nec libabatur quicquam prater afl“ ^ fw/TiVer/f]Ideft intenfio,hoc eftexaggr''“’ ab èmTavu, intendo.Plus enim eft,orna efreuirtutibus,quamcarere uitijs. 1®® garü moremjlntellig!t(nifallor)aurigas taminum equeftrium,qui populi f®®®^^ j, quando pecunia redimebant. C^“®,ƒ(;.] ^'
ronyini dicebatjcne quod no remitterctur in baptifmo. lt;nbsp;Ariminêfisfynodimukitudo.] Hæccrat fynodus, m qua Valens epifcopus Murfenfis palam abncgauit Ariana harcfim in frequentiffimo cpifcoporum, amp;nbsp;laicorö cœ tu,ut Anminenfis concilij mukitudo penè in proucrbium abicrit. Mcminiteius rei Hiero/ nymus m dialogis Luciferiani amp;nbsp;Orthodox!. Hl Cornutü,utdicitur,fyllogifmum] Huiufz modi fyllogifmos colligit Chrylippus : acerz uakm5quem foritem uocät:crocodiliten,V«tquot; Mftevü/f, quem Senecauertitmentientem; amp;nbsp;Hi^an-tfi/v, ideft cornufum,quod utrinqi occur rat in quod impingas : id quod accidere folet in dilemmate. Velut cum intcrrogat aduerfa* rius: In baptifmate bona opera dimittütur an malaCSi dixeris bonajncurris in akcrû corz nu,amp; abfurde refpondifti. Si mala,incidifti in akerum.Ergo matrimoniü manet,quod maz 4 lumnoneft. Hf ChrylÏppeifophifmatisjHic
Chrylïppus ufqj ad nugacilTimam deliratioz nemfuitin dialedica curiofus. Hieronymus hoc loco lignificat fyllogifmü,qui diciiur 4^v' M/^ot, id cft,mentiens:hoceft,quirefellitfe' ipfum. Vt fi quis dicatfementiri.Nam fïuere mentitur,hoc ipfo non mentiturquod mentis tur.Et fi non metitur, hoe ipfemétitur quod non mentitur.Item Epimenidcs dicit, Creten fes enemendaces.Si ueru dixit,non funtmcn daces Crctcnfes,cum uernm dicat Cretenfis. Sin mentitus eft,non funt mendaces, quia fal fum dixit,amp; ob hocipfum rurfum mendaz ces,quta C retenfis mentitus cft. Hæc rametfi non funt exada adAimmü ius, ut uocant,dia ledices : tarnen ad explicandum hunc locum fufficiût, Sicenim dehis uetcres dialedicinu gabantur. H^Propofitioms krop ham] Stroz pham uocar figuram orationis oblique tortâ: ueluti fi quts laudans uituperct, aut dilTuaz dês fuadcat,autplacas incitet:a (rTff^Wjquod efttorquco. HfPifonianouitio] Extatinucdi ua Ciceronis in Pifoncm,in quailliobtjcithac fitantiam oris,balbutié l)nguæ:amp; tarnen cum Ïoquinefcirct,taccrenonpotuit. lt;(] Non wz fivrti// ] id eft,nuper infitum,fiue plantatum:a féo/f nupcr,8C fivu planto,fiuegigno,uelnaz fcor. HPIlludnomcndignitatis]Nempepref fcyteri. w^iffCvre^ar feniorefignificat.Etapud uetercs tanta erat ueneratio fenedutis, ut hoz noris caulanomen hoctribuerint.Etfæpius apud Homerum a ys^o/f, ó fcnex,amp; yé^w hoz nor,fiucpræmium:cum yS^ta fignificetfene élutem. Epifcopus autem non dignitaris, fed offictj uocabulum eft,ab «■ar/o’xoTir«/), ideft,in' 3 tendere amp;nbsp;curam agcre. lt;|f Exolctorumgrez gcs]Exoletigrandiufculiadolefcentes. Signi ficat autem turpitcrobfequiofos. 'Hf Ethnici menés ccclcfiæ. ] Allufit ad uerba Chrifti, Mefiis quidcra multa. Ex gentibus enira auz
deprauate: Icgêdum eft,Minii iinpctra’’%|jj mi,ideft hiftriones geftibus impétrant)“ populus faucat:non etiam numerant)“ 4 dam faciunt epifcopi.Et Mimi habetur in 4
AntitJoWS
-ocr page 729-À nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6ÿf
T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANTIDOTVS
’*gt;0»^^. nbsp;nbsp;®*’y®*ïs CainS hanchærefim bant Hicronymi fcripta citra exceptionem.
^“^Hr ° ^^^^acho debacchatur in hune Verum hancjreni argumétis excutere non eft ’’*^“5 fentêtiam fequitur huius inftituti.
’ onHieronymi.Atqui Décrétapro'
j^^(^ ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQJTENTIS ^libr”*“^ ^'^’^^'’'‘narat Magnum quendam,oratorem Romanura,qui quærat ab Hieronymo’ '^îia^ç^'^’''■^^^aiticis admifccrcc literas cthnicorum,ô6facra prophams contaminaret.HuiC *'2ddit,oftenditqi quatcnus id Iiccat,8i quorum cxemplo id faciat.
HIERONYMVS MAGNO, ORATORI ROMANO
1E B E S i V M noftrum tufs monitis profccifrc,non tam cpiftola tua,c^ ipfiuspœnitudmedididmus.Etmiïu mmodum,plus correptusplaz lt;; cuit,quàm errans læferat.Certauerunt inter fe indulgêtia parentis, K filtj pietas:dum alter prgteritorum non meminit,alter in futurû quetp filiî«^’^ officia pollicetur.Vnde 06 mutuo nobis tibicp gaudédum eft:quia nos ’’»»xJ^^'P*®“®»^ difcipulum comprobafti.Quod autem qugris in cake epiftolæ canV’’'°P“^cuîis *^®ß’'*®gt; fecularium literarum interdum ponamus exempla:ô6 ^'•«10 ^®^^^®^æ,cthnicoruni fordibus poIluamus.Refponfum breuiter habeto* f^sßf ’’’^°lt;^q«æ’'crcs,nifitetotumTulliuspolîidereqfiferipturasfandasiege ^amp;i'*D*'P’'^^®® canim,omiflb Voleatio euoIueres.Quis cnim nefeiat Ô6in Mo y/ •^one quot;’^°P^^^3rum uoluminibus quædam affumpta de gentilium Iibris,£6 Solo 'gt;»Â‘'‘’‘“P' lis Tyri,ô6 nonnuUa propofuiire,S6 aliqua refpondiireC Vndein ’'bioru commonet,ut intelligamus fermones prudentiae,uerfutias^ 0^1”*^”’'’-”^'’ fermonem,dida fapientum,ô6 ænjgmata quæ ’ Poety k ^^°’^“*^ ^ philofophorû funt.Sed 06 Paulus apoftolus Epimenidis w y ^^ ^^’^P^^’^^0 eft,fcribens ad TitumràfwTdb- àà 4lt;lt;VsKz,Kfl:x(è9«e/«jr«s-lt;i^'lt;rtgt;* *gt;eiiiiß* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feraper mendaccs,malae beftiæ,uentres pigri.Cuius heroici
»ouf *^^^ poftea Callimachus ufurpauit. Nec mirum fi apud Latinos metrum prof/*''æ^’^^^’’^’'t’uni expreffa translatio, cum Homerus eadem lingua uerfus in *l»j.'’’’’®^^ph£i'«atln alia quoqi cpiftola,Menandri ponit fenarium: ^^ay^tn^/ ^ Athe ^’'^‘^‘“’Wî’tfîf ideft,Corrnpunt enim mores bonos colloquia mala.Et apud f'’iiiu ’^^^® ’n Marris curia difputans, Aratum teftem uocat.Ipfius enim 86 genus '’«pa^’'^^°^ ^’'æ^c dicitur: Ttf ^y 0 ^©- t^lriM. 86 eft daufula uerfus heroici.Ac ^î'''^'^'^æ^ sfletjdudor Chriftiani exercitus 86 orator inuidus pro Chrifto cari cent^^^æ**®® ïnfedprionem fortuitam,arte torquet in argumentum hdei.Didi/ ^ ^^’^° Dauid,extorquerc de manibus hoftium glad in, 26 Goliæ fuperz Præc *''^P“*^P’’opriomucrone truncate. Legerat in Deuteronomio dominiuoce Potis^^’’’“^*®’*® ‘^^Pt’^Ç’'^dendum caput,fupercilia,omnes pilos 86 ungues cor Pient'^'^^^^^^°^’^ quot;^ ^^® habendam in coniugio»Quid ergo mirum,fi 86 ego fit «k J*i?^^‘^^’'^P’'opt^’^cïoqwfl «enuftatem, 86 membrorum pulchritudinem, ’Hb ^^^^ ^’P**“^Ifraelitidem facere cupio Ç'Etfiquicquid in ea mortuum eft, gt;Hoto^'æî“°^“P^“®gt;^’'‘'0”®»^*^'i^**'“*”gt;'*^^ P’'æddo,uel rado:86mixtuspuriftîz ; ^M?°f' ,^^’’’iacnlos ex ea genero domino Sabaoth ^ Labor meus in familiam ’’finƒ '’f°^^*hftuprumin alienam,auget numerG coferuorum.Ofee accepit uxo/ Wu°^''*^'^’^® ^‘^™^^ filiam Dcbelaim,86 nafeitur ei de meretrice filius lezrael, ^2eci ^p’'^^®^” dei.Efaias nouacula acuta barbam 86 crura radit peccatium» Et ’bfaf ^*yp® fornicantis Hierufalem tondet cæfariem fuam: ut quicquid in ea •Hian ^'^®^nitaeft,auferatur. Cyprianus uir eloquentia pollens 86 martyrio,Fir ®°’^^^*^“Fcur aduerfus Demetrianum fcribês,teftimonijs ufus fit '^'^'^ ^apoftolorum,quæ iUe fida 86 commentitia efle dicebat:86 non po Wç , P^°’'“® 86 poetarum,quorum autoritati ut ethnicus contraire non po *'ûchpferût contra nos Celfus atep Porphyrius;priori Origcnes,alteriMetho mm 3 dius
-ocr page 730-682
HIERONYMVS AD MAGNVH
dius,Eufebius Ói Apollinarius fortiffîme refpondcrunt. Qiiorum Origcneso^^ krip fit libres.Methodius ufq; ad dccem milia procedit uerfuum.Eufebius K ApO' linarius uigintiquinq? 86 triginta uolumina condiderunt.Lege eos 00 inueniesno* comparatione corum imperitifTimos : 8lt; poft tanti temporis ociumpiix qu^ii p^{ fomnium quod pueri didicimus,recordari. lulianus Auguftus feptem libres in w/ peditione Parthica, aduerfum Chriftum euomuit : 86 iuxta fabulas pocwniit'j''^ feenfe lacerauit. Si contra hunc feribere tentauero,puto interdiccsmiliij'n^'^®*^ dum canem,philofophorum8lt; Stoicorumdo(ftrinis,ideft Herculis dairafci^^ tiamtquanquam Nazarenum noftrum,óó (ut ipfe folebat dicere)GaIiL'EUin ftatim in praclio fenferit:2lt; mercedem linguae putidiffimae, conto militis perfolHu accept rit.Iofephus antiquitatem approbans Iudaicipopuli,duoslibros feripfitebtranp^ pionem Alexandrinum grammaticum : 8ó tanta fecularium profert tefttoonß)“ mihi miraculum fubcat, quomodouirHebræus 8ó ab infantia facris literis etit t-tus, cunctam Graccorum bibliothecam euolucrit. Quid loquar de Philoncgt;lt;l^ uel alterum uel ludacum Platonem critici pronunciant^ Curram per fingulo^*y^ dratus apoftolorutn difcipulus, 86 Athenienfis pontifex eeelefiæ, nónne no principijEleufinac facra inuifentijibrum pro noftra religionetradiditCW” tae admirationi omnibus fuit, ut perfequutionem grauiftimam, illius exedkns f daret ingenium. Ariftides philofophus,uir eloquentiftimus,cidem prindpiap^*^ geticumpro Chriftianisobtulit,contcxtum philofophorum fcntcnup.'qucïi^,’® tatuspoftèa Iuftinus,8^ ipfe philofophus, Antonino Pio amp;c filtjs eius . turum contra gentiles tradidiqdefendens ignominia crucis,amp;( refurreÄo^ t f fti tota prædicans libertate. Quid loquar de Melitone Sardenfi epifeopoî’ Qw® ^^ Apollinario Hierapolitanac ecclefiac facerdote, Dionyhoep Corinthiorumepuf po 84 Tariano 86 Bardefane 86 Hirenaeo Photini martyris fucceflbre.'quibp'C“ lingularum uenena,ex quibus philofophorum fontibus emanarint,tnultisuo ^: nibus explicaruntCPantænus Stoicx fedx philofophus,ob præcipux eruw i gloriam,à Demetriano Alexandria epifcopo miflus eft in Indiam;ut pud Brachmanas,86 illius gentis philofophos praedicaret. Clemens Alezan eeelefiæ presbyter,meo iudicio omnium eruditiflimus,odo fcripfit bros,86totidem AauDTvarwinaj/, 86aliumcontragenteSjpædagogiquotjptï*^ .. mina.Quid in illis indodum,imó quid non è media philofophia eft î” ^'®^Ljef tus Origenes, dccem fcripfit Stromateas,Chriftianorum 86 philofopbon*^^^^ fe fententias comparans : 86 omnia noftrac religionis dogmata de Platone o-ftotele,Numcnio Cornutotp confirmans,Scripfit 86 Miltiades contra gcnt^^ men cgregium. Hippolytus quoej 86 Apollonius,Romanæurbis pria opufcula condiderunt. Extant 86 lulq Aphricani libri,quitemporinni h hiftorias : 86Thcodori,quipoftea Gregorius appellatus eft,uiri apo^®“^^j^c gnorum atq; uirtutum,86 Dionyfq Alexandrini epifcopi: Anatolij quo^ ^Xhio næ eeelefiæ facerdotis,nccnon presbyterorum Pamphili,Pierij,Luciani,^ nis,Eufebij Cæfarienfis epifcppi,86 Euftathij Antiocheni,86 Athanalq A drini : Eufebij quoqi Emifent;^ Triphilq Cyprij,86 Afterij ScythopoMW» ^^^^ rapionisconfefToristTiti quoep Boftrcnfis epifcopi:Cappadocum^,Balui], gorijjAmphilochij : qui omnes intantum philofophorum dodlrinis atq fuos refareißt libros,ut nefcias quid in illis primum admirari debcas,cruaitio^_^ feculi,an feientiam fcripturarum.Veniam ad Latinos.Quid Tcrtullianofl^j^J quidacutiusCApologeticus cius 86 Contra gentes libri,cunAamfeculio^” ^^ fciplinam. Minutius Felix caufidicus Romani fori,in libro,cui titulus v eft : 86 in alte‘ro Contra mathematicos,fi tarnen inferiptio non mentiturau » quid gentilium fcripturarum dimifit intadumCSeptem libros aduerfus nobius ædidit: totidem^ difcipulus eins La(ftantius,qui De ira quoq- *?P^^ dei,duo uolumina condidit : quos fi legere uolueris, Dialogorum Qf^’^^^'^uon ii^iTtiiluj repcries, Vidlorinomartyri inlibrisfuis,licet defit eruditie,tam ^^^^^
-ocr page 731-ORATORÉM ROMANVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;58i u^'ffuditiom's uoluntas. Cyprianus quodtdola dij non fint,qua bfeui‘tatc,quà I^^uni omnium feientia, quo uerborum K fenfuum fplendorc perftnnxit^ jj^meonim confelTor temporum £lt; epifcopus,duodecim Quintiliani libros ^.^imitatus eft,ÓC numero;brcuiq; libcllo quem fcripfit contra Diofcorum me/ ^,quid in literis poflït,oftendit. luuencus presbyter,fub Confiantino hiftoriz ^ '‘ominifaluatons uerfibus explicauit:nec pertimuit Éuangelij maieftatem fub . ^cges mittere. De cacteris uel mortuis uel uiuentibu^ tacco : quorum in fcriz ’HóCuircs manifeftæfunt 5lt; uoluntas. Nee fiatim praua opinione fallahs, .Agentes hoe elTe licitum,in altjs difputationibus diflimulandum:quia omnes J'^onmiuin libri,exceptis his qui cum Epicuro literas non didicerunr,eruditio-^^Mrinat^ pleniffîmi funt. C^anquam e^o illud magis reor,quod didanti uez ''^®entem,non te ignorare quod femper a dodis uiris ufurpatum eft:fed per te Pyptoponi ab alio quæftionem,qui forte propter amorem hiftoriarum Salufiq, j^'Pbrnius cognomento Lanartusfit.Cui quaefo ut fuadeas,ne uefcentium dcngt; *^^^“^“® ’RutdcacóC oculos caprearum, talpa contcmnat.Diues (ut cernis} ^■■putandum materia, led iam epiftolaris anguftia finienda eft.
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*^° Volcano euolueres.] Volz
cornfii^ntaria fcripfit in Ci «ronem, ut teftatur Seneca. Pro Volcano, quidam inepti fuppoz (tr*®f“'gt;‘antSupercilio. O audaciam, CS^'Ä“®^ non intelligas. ^Dialcz miiiB ^^‘*’'°® '‘cfttt uerfutias argutiaz
lt;|[AdTitum.] K^iiTtr West *’**'** ^ifiiXyyxffrs^tf x^yM. ideftjCrC' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roendaccs,malac bcftix,ucntrcs
ptoprie beftiam fignificatnoz itisi^^’**P®^’^gt;crocodilum.Et ipfos uenz ÜttclK • ®'quot;“uentri deditos.Hic uerz Ïim; . ^5^ft fyllogifmo,qui uocatur Iilii^’'’*^™®ntiens:huncenimincxcm 5 Ponitfen. ] Nam eft iambP ^bre ^^^'^' f^^^^^^'t'x^v^fvf^'i/if^ixt KXiLM 4. ÏQu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co*‘’‘ompunt mala.
Wlt;,iij^f®^®^*Cftur, Ttfv yx^ ilm yovot è^' •gt;«ii^h’^“*“®®’**quot; amp;nbsp;genus fumus. Eft pus ad?™™ Awtgt; in Phænomcnis:quod oz Qoiain^^'’*’ •pinfcriptionc fortuitam] ‘igt;(lto,J?quot;«Atbenis aram infcripta,lgno '‘launar ®’’^^™ ’”^’^*”^^ rhetoricum,cum Villus q ^™“® utfiatjiamfaclum efiediz '“his f j’®'*®’ “^ eolatis deum,qucm iam '“ütatu ‘^“‘“‘Ï^®*® de Leone narrat Phiz P^’^didec adpopulum fuafuz f’^''gt;i'it ®’’’’^®dnift’ populus rififletobez '’’at. Ridctis, inquitcEft mihi uxor
me craffior/amen unus kdulus capit coh? cordes: difcordcs,nc tota quidc domus. Atep ita fortui turn rifum uer tit in argumétum fuaz dendat concordis. ^Etmixtus] Græci,miz fceri pro coirc dicunt,quodamp; hic fignificat, Hf Vernaculos. ] Vernas, uernaculos uocat. Vcrna,feruus eft domi tus natus:quod gcz nus feruorum lîmillimû erat liberis. i^f Conz tumelijs perfofTus ] Quid dl conrumdtis pcr^ fo(rus,an magnS fi quis illi beluæmaledixez ritfLegédu igitur,Contomilitis pcrfoflusilic enim ienbit Orofius,dum poftfceleratifùmû uotum,quo monachos amp;nbsp;epifcopos omnes ia cendio deftinarat, ab obuio quodam équité conto idus intcrijt. Hf Vel altcrum uel fccungt; dum ludsum. ] Codices diflidcnt. Legedunt cenfeo. Vel alterum uel ludæum Platoncm. ijf Critici.] Critici uocabantur cenfores alicz norumoperum, à «f/Fw, iudico. ^[rwTt/wwz iTf«/?. ] Inquibufdamlibrisadditum eftjideft difpofitionumiopinor legendum,Expofitioz num.Nam vwrv’iirMS'ie eft,cumres explicaz rurSioculisproponitur. spinels mzT«iMïgt;.] Ideft compendium, fiuc abbreuiationem. -lt; Calphurnius] Sæpius inculcat hunc Calz phurnium Saluftianüjnecadhuc liquet quiP nam fit,nifi quod à calidis furnis K lanioniz bus dida uidetur cognomina,ut luxuriofumi intelligas fimul K feroeem ac tyrannicö.Ruf/ finum enim,opinor,notat.
ARGVMENTVM EPIST0LÆ SECLVENTIS
'’‘hinter ®.?'‘’’® errorcm,qui diaconum presby tcro æquabant,oftcndcns quid fît difcrimi/ 'Pifeopum, facer dotem,presbyter um amp;nbsp;diaconum.
HIERONYMVS EVAGRIO
EG I MV s in Efaia:Fatuus fatualoquetur. Audio quedam in tantam erupific uecordiam, utdiaconos presbyteris,ideft cpifeopis anteferz J^ret. Nam cum Apoftolus perfpicue doceat, eofdem efle presbyteros quos epifcoposiquid patitur mefarum amp;C uiduarum minifter,ut fupra *^ cos fe tumidus efferat,ad quoru preces Chrifti corpus fanguisq? confi mm 4 cicur
-ocr page 732-684 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’HIERONYMVS EVAGRIO
dturCQuaeris autontatcm^Audi teftimonium .Paulus ôé Timotheus ferui Cbn lefu, omnibus fandis inChrifto lefu, qui fu’nt Philippis,cü epifcopis Silt;Jhcon ’ Vis ÓÓ aliud exemplum ^ In Adibus apoftolorum,ad unius ecclefix facefOO^^V^ Paulus loquitur:Attêdite uobis 56 cundo gregi,in quo uos fpiritus epifcopos,ut regerctis ecdefiam domini,quam acquifiuit fanguine ^^°‘^^f ”nLo contentiofe in una ecclefia plures epifcopos führe contendat,audi £v ahud^ niuin,in quo manifeftiflime comprobatur eudem effe epifcopS atq; presbyter ' Propter hoc reliqui te in Creta,ut quæ deerant corrigeres,8gt;ó couftituetespr^“ y teros per ciuitates, heut amp;nbsp;ego tibi mandaui. Si quis eft fine crimine,unius ux uir,filios habens fi'deles,no in aceufatione luxuriæ,aut no fubditos.Opoff^ ,■ epifeopû fine crimine ehe,quaff dei diipenfatorem.Et ad TimotheurntNoun^g gere gratiam quæ in te eft,quæ tibi data eft prophétie,per impofitionemmanti presbytery. Sed Slt; Petrus in prima Epiftola : Presbyteros,inquit,in ‘^^^’^S^Lp compresbyter,2lt;^ teftis pafti'onum Chriftqôc futuræ gloriac quae reuelandat J^^^ i ticeps,regeregregem Chrifti,óó infpicerenonexneceflitate,feduoluntan^ .^^^
deum.Quod quidem Greece fignificantius dicitur iiSjlt;rt(s'muii'Tlt;^, iden ’”? cendenres:unde ÔC nomen cpilcopi tradum eft.Parua tibi uidentur tanrorum^^^,^ rum tefiimonia C Clangat tuba euangelica,filius tonitrui,quem lefus amauup mum:qui de pedore faluatoris dodrinarum fluenta potauit;Presbyrcr,e'ettt minæ £lt; hhjs eius,quos ego diligo in ueritate. Et in alia Epiftola : Presbyter charilïïmo,qucm ego diligo in ueritate.Quod autê poftea unus elcdus ^“’^^Uj teris præponcretur,in fchifmatis remedium fadum eft:neunufquifcj Chrifti ecdefiam rumperet-Nam SC Alexandriæ à Marco Euangelißa uff au ^^^^ radam SC Dionyfium epifcopos,presbyteri femperunum exfeekduubintit fiori gradu collocatum, epifeopû nominabant:quomodo fi exercitus impem o faciat:aut diaconi eligat de fe,quem induftrium nouerint,ÓC archidiaconu wo ^j^ ^ Quid enim facit excepta ordinatione epifcopus,quod presbyter nó f^^^'n {«jv tera Romanae urbis ecclefia,altera totius orbis exiftimada eft.Et GallisStn niæ SC Africa SC Perfis SC Oriens SC India SC omnes barbarte nationes,unum ^,^ ftum adorattunam obferuant regulam ueritatis. Si autoritas quaeritur,orbis eft Vrbe. Vbicunep fuerit epifcopus,fiue Romæ fine Eugubÿ,fiue ^°nftatmop fine Rhegÿ,fîue Alexandriæ fine Tanis, eiufdem meriti,eiufdem eft £C wCOquot; , Potentia diuitiarum,5C paupertatis humilitas,uel fublimiorem uel infenot^ Icopum non facit.Cæterum omnes apoftolorû fucccflores funt.Sed dio^jq”® . do Romæ ad teftimonium diaconi presbyter ordinatur ^ Quid mihi profesn urbis confuetudinemC Quid paucitatem,de qua ortum eft fuperciliumjinicg^’ elefiæ uindicas^Omne quod rarum eft, plus appetitur.Pulegium apudindospp re precioftus eft.Diaconos paucitas honorabiles,presbyteros turba cotemptm facit.Cæterû etiam in ecclefia Romæ,presbyteri fcdent,SCftantdiaconidk^P latim increbrefcêtibus uitijs,inter presbyteros abfente epifcopo federe dheo uiderim : SC in domefticis conuiuijs, benedidiones presbyteris dare. letton 4 hoc faciunt non fe rede facere,ÔC audiant apoftoIos:Non eft dignum,ut relR tes uerbum dei,miniftremus menfis. Sciant quarc diaconi conftituti fintt ^■ Ada apoftolorum,recordentur conditionis fuæ. Presbyter SC epifeopus an« tis,aliud dignitatis eft nomen. Vnde SC ad Titum SC adTimotheum de ne epifeopi SC diaconi dicitur:de presby teris omnino reticeturtquiain ^P’^jm-presbyter continetur. Qui prouehitur,de minori ad maius prouehitur. ^y^’jm ex presbytero ordinet diaconus,ut presbyter minor diacono cÓprobetur,gt;y H crefcitexparuo:aut fi ex diacono ordinaturpresbyter,nouent felucrismino » facerdotio effe maiorem. Et ut fciamus traditiones apoftolicas fumptas ^^^ ^j^y teftamento,quod Aaron SC fily eius atqj Leuitæ in templo fuèrunt,hocfibifP' pi SC presbyteri SC diaconi uendicent in ecclefia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^j^
-ocr page 733-lt;Î85
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ- SCHOtiA
^^^^^^Q^^^^ûdotFacuus cnim fatua æquetuVjSi cornus uanaintelliz ^SaS®^’ Eandem fententiam totidem K^A ’’?‘^'*s extulit Euripides,
'^Ioo?^^ ^^^^’ idcft,Stultusenim ^ifif ’”'* ^Qï'**^ patitur]Græcam lo I%k|, ®®haudfcio animprudens cxz ’^^ ^'^‘^^c^i idcir,quidik #f'’‘laiùf^ ^.^Q^iMorjCum rem nouam Si ^Jk“8’’’ficamas. «([Et uiduarummiz ö ®)(le(.'’'’^®^*'’Aâ:isapoftoIorum capite i®*efff *’®^®P^^diaconis:qui,quoquiez H ^, ?' ®poftoli,mcnfæ miniftraucrunt: ô^hj”^ ^’■æc^»®‘ngt;ftcgt;‘ appcilatur. 0*amp;?'lgt;ia,dctufnô uacare men quot;^ ^®nfenticntibus exemplaribus, JSS’niÄP“’^:necenim legimusdia K.^^’ . ^® “*‘^“*5’*’’^8*^ quàm estez
^’ Fontäne legêdum,menfarum ^Sio ®'^“’*'*’m fucce(îor,aut taie quip--j'*'gt;tion ^'^’^hmeorfa fuitdiaconorû inz pgt;iiatti'^‘^®^‘-®“^® difcipulorum multitu '’'“f$35 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Græcorum aduerfus
''' W-*^’'°‘* illorum uiduæ defpiceren tur ?''^V^'^° ®*’’*ftcf jo, cum apoftoli fuas ’'®iiinri^*f^“’®*^“cerent;utindicate Pauz ^''’'•Niiii f^,^P'^°*3ad Corinthios capiteno f’^f’habemus poteftatem cirz ''^’Poll^r '*°’’0'’cmuIierculam,ficut amp;nbsp;cæz Hlu?^’®^^2tres dominiamp; CephasfAtz '^^â«fam,exclufis(utapparet)à mP
nifteriouiduiSjOrdinatifuntdiaconi. lt;nbsp;Et inquot; fpiccre,nonex.] In prima epiftolaPetri,capp ^ te quinto. Sed uidetur Hieronymus paulo ait ter legifle,quàm noftra habent exemplaria, in quibus feriptum eft, Tffoi/^xixnTe èmtruo-sroui» 7ie. ideft,pafciteinfpicientes.Qpanquamneu trumuerbum commode Latinisreddi potez rat.Neepenim -woitiMvap fimplicitereftpafcé re,feu regere,fed pafcere gregê:^ (wt^iieTiâi'j, non eft infpicerc cognofeendi caufa,quod ca uox fignifîcat Latinis/ed aduigilarc,ut de ne cefTanjs prouideas. ^ Hera clam] Hic fuit uz nus exOrigcnis difcipulis,qui poft Demez trium Alexandrins eedefis prsfedus fuit. lt;nbsp;Roms Eue EugubijjOppidorum nomina funt,diuerfîs diflitalocis.Eugubium in Italia eft,Conftantinopolis in Thracia, prius dicta Byzantium:Rhegium in Brutia,lîuc in agro Brutiorum,adhsrens Italis, Alexandria Si Tanis in Aegypto:fedita uidetur coniunxifle ut femper celebri urbi frigidum aliquod oppi dulum opponatur,Eugubium Roms,Conz ftantinopolim Rhegio,quibus hoc commune eft,quod utraque eft littorahs, Alexandriam Tani.Colligitemm epifeopi dignitatem,non sftimari magnitudine ditionis,fed merito uiz tsofficio omnesefte squales. lt;([Pulcgium az pud Indos]Pulegium herba eft,inltalia uiz lis,quod illicpaffim nafcatur:apud Indos ca' riffima,quod illic non proueniat. Contra piz per apud Indos uile,quod illic plurimum efti à nobis magno cmitur,quia rarura.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANTIDOTVS
^P'^^-Qf^^inus tribuit dignitaris* Kiliane/^P°*'*^“s uidetur poffidere:non %iiv,^P®^^^®»^cd ad earn,in qua uixit
‘^^b^f’ Si noftros uidiffet
^8«aliad dixiffet.Prsterea squa' cpift'opos inter fe,perinde ^^ æntio apoftolis fuccefferint.
^’'° minorcmellè, maiorem,quod fit opu ''”’’ Rnn?®æ^“^^^“8“H’ænfcm epifcopum
”°quot;P“*^^*^ epifcopum Pfesbytero prsftStiorê clTc,nifi quod
ius habet ordinâdi. Gerte metropolitanus hagt; bet aliquid dignitaris amp;nbsp;iurifditionis fupra regt; liquos cpifcopos.Itacp quod hic squat humP hum urbium epifcopos cum alijs,ad diacoz nos eft referendum;qui nonnullis locis prsfe rebantur presbyteris,quos propemodum sz quat cpifcopis. Et alicubi dicit,presbyteros in apoftolorum uicem fuccedere,cpifcopuni in locum Chrifti.In hocigitur squales funt epifcopi amp;presbyteri,quodubicunque funt* diaconis fintprsferendi.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQJVENTIS
^f^s ^’® fententia Platonis,pcrmittcbat fapienti bonoep uiro mendacium,modo faluz '*^■^30ft^^'^'^8*’atia fieret. Et Hieronymus non caruitomnino fufpicione Origenici dogmaz
^^^’^’^^'^^ fententiam in Commentarfis quos sdidit in Epiftolam ad Galatas ^im’*'?®^’^“® P^f''um ac Paulum,pro tempore fimulationeufos:Petrurn cumfefubduz *'*®gt;ar ^‘®’f*’P^’‘“^’’*^^EbusHebrsis;Paulum,cumillumin os acriterobiurgarct,utpcr ^^g^ffiinus igituradhuciuuenis,blande quidem,fed tarnen fufpiciofö ^Pioid ^“n ^‘^’^°*’^^ ‘^^ Eac re,negans in Iiteris diuinis ullam mendaeq fufpicionem effe rez ’^Ufai^quot;'’ ' ®‘^®”°*’ probateius translationem ex Hebraica ueritate,quod nefas effe duccz 4'13111 a Septuaginta difcedcre autoritäre.
Auguftinua
-ocr page 734-/ AVGVSTINVS HIERONYMO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .
V N Q_V A M acque quifquam tam facile cuilibct facie iflliotB^jp’ mihi tuorum in domino ßudiorum quieta laetitia, Si uere exercé liberalis.Quanquam ergo percupiam omnino tenoife,tarnenexig ^^^j quiddam tui minus habeo præfentiam uidelicet corporistquamip O^t^i etiam poftea quam te beatiifimus nunc epifcopus, tune “®^^^ fcopatu dignus,frater Alipius uiditjremeans^ à me uifus eft:negarcnonpoj\ ^^ magna ex parte mihi eße relatu eins impreffam : Slt; ante reditum cumteweiD* debat,06 ego uidebam,fed oculis eius. Non enim animo me atq; ilIum,fedco’’P , duos,qui noueritdixerit,cocordia duntaxat Ói familiaritate fi'diffinia:nonin6r » quibus iiïe antecelIit.Quia ergo me primitus comunione fpiritus,quo in ’^’?’^® timurï deinde iUius ex ore iam diligis,nequaquam impudenter,quafi ahqms ig ^^ tus,commendo germanitati tuæ fratrem Profuturum, quem nouris ^onat®^^^! inde adiutorio tuo uere profuturum fperamus ï nifi forte quod tab's eft, '^^’J L^g, per eum ham commcndanor,quàmille per me ♦ Hadenus fortaffefchb^^ .^j^ ram,fi efle uellem epiftolarum folennium more contentus. Sed fcatet 2”quot;’’A^o, quelas communicandas tecum de ftudqs noftris,quac habemus in Chrifto nbsp;nbsp;,^^
mino noftro : qui nobis multas utilitates 8lt; uiatica quidam demonftramti fiC iam per tuam cliaritatcm non mediocriter miniftrare dignatunPeriinus ^^ nobifeum petit omnis Aphricanarum ecclefiarum ftudiofafocietaszutinin tandis eoru Iibris,qui Grxee fcripturas noftras quam optime tradauern^h atq^ operam impendere non graucris^Potes enim efficere,ut nos qiioq haW ^ illos tales uirosÄ unum potiffimum,quem tu libentius in tuis literis fonas. tendis autem in linguam Latinam fan dis literis canonicis,laborare ^^’^^ ^g^z co modo quo lob intcrpretatus es : ut fignis adhibitis,quid inter hanc tuaw ^^ ptuaginta, quorum eft grauiffima autoritas,interpretationem diftetjappat^^^ .^^^ ^ tis autem nequeo mirari,fi aliquid adhuc in Hebraicis literis 06 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c.ptua^
nitur,quod tot interprètes illius linguae peritißimos fugerit.Omitto enim r^^^ ginta,de quorum uel confilq uelmaiore fpiritus cócordia,quafi unushom ^^^^ non audeo in aliquam partem certam ferrefententiam,nifi quod eis P^’^j^jjijio autoritatem in hoc munere fine controuerfia tribuendam exiflimoJU^^P ^^m uent,qui cum pofieriores interpretarentur,06 uerboru locutionumq? He*’ uiam atqp régulas mordicus (ut fertur) tenerent,non folum inter ^‘^’''‘^^^^j^^jent. runt,fed etiam reliquerut multa,quae tanto pofl eruenda 86 ptodendarew j-^ Si enim obfcura funt,te quoq; in illis falli potuiße creditur. Si autem mam ’ perfluum eß te uoluifle explanare,quod illos latere no potuit.Huius ig*®’’ ^^ tua charitate expofitis caufis,certum me facias obfecrauerim. Legietiam O ^j fcripta,quac tua dicerentur,in Epifiolas apofioli Pauli : quarum unam ad ^^^^ cum cnodare uelles:ucnit in manus locus ille,quo apofiolus Petrus a p^m ^^^ mulatione reuocatur. Ibi patrocinium mendaeq fufceptum eße,uel abs te ^^^^^^ uel à quopiam,fi alius illa fcripfit: fateor non mediocriter doleo,donccrei ^^jj fi forte refelli poßunt,ea quae me mouent.Mihi enim uidetur exitioßmmß obis*^'^ quod in fandis libris haberimendacium :id efi,eos homincs,perquosn ^ fcriptura minifirata eft atque confcripta,aliquid in fuis libris fuißementi • quippe quaeftio eft, Sit'ne aliquando mentiri uiri boni : 86 alia qua-ftio el j^^^^^p krip tor cm fandarum fcripturarum mentiri oportucrit:imó uero nonah^j j-^^g ia eft quaeftio. Admißb enim femel in tantum autoritatis faftigium office ^.j^j^p mendacio, nulla illorum librorum particula remanebit,quae non ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïegdln
tur,uel ad mores diftïcilis,uel ad fidem incredibilis, eadem perniciofin**® ßg, ad mentientis autoris confilium officium^ referatur.Si enim mentiebatmF .j,^^ lus Paulus,cum apoftolû Petrum obiurgâs diceret:Si tu cum fisludaus, g ^pj 66 non ludaice uiuis,quemadmodû cogis gentes Iudai2are^86 rede ilh m crus fecifle,quem no rede fecifte 86 dixit fcripfit,ut quafi animos tô^^’^jinirtf
-ocr page 735-AVGVSriNVS H iW ^ * ^^^^ ïcfpondebimus, cum exurr ftow^”^^ .^^^^°^ *P^ prxnunciauit:? rz,.; quot;®^quot;''fi^oniorü iure firmando locu
jiîRON YMÔ
erint peruerfi homines, prohibentes xennt,totum illud quod idem Apo^ ç . nbsp;nbsp;----------------iMivxxii^auwwiwvut.. quot;ft, propter homines qui ddedione iitill*^*” ^^’’^^^*'^^’'* potcrantjfuiflc mentitunufcilicet non quod hoc fen fend, fed «iiiifl*^^?P^^^^*^^^^’' ^‘^‘^^^hrasC' Non enim opus eft multa comemorare. PolTunc
A^”^^*^'”’^^lauchbus def effeofFiciofa mendacia,ut apud homines pigrioz am *• nbsp;nbsp;S'“^ ardefcat,atq? ita nufquam certa erit in fanctis literis caftæ ueritatis
mend ’^^®’**'® ^’■^^^®^”'’^® eundem Apofto]um,cum ingenti cura ueritatis com man' næ^^^^*^^’^*^'^‘^^’^ '3hriftus nonrefurrexit,inanis eft prædicationoftra, ma d ^ ^'^^^ ueftra.h, enimur autem ÔC falft teftes dei:quia teftimonium dixi cçfj, ^ff^^deum,quodfufeitauit Chriftum,quem non fufeitauit.Siquis huicdi had ^'^ ^°^ medacio perhorrefeis, cum id dixens,quod etiam ft faifum fit,ad bisl^ •®®’^^® pctm'netfnonne huius deteftatus infaniam,quibus poiret uer-^^ ^“^nificauonibus in iucem penetralia fui cordis aperiret, damans non minoz gt;nbsp;mtortalleetiam maior- acelerein deolaudari talfitatem,quàm ueritatem uitu-act*d ’ ^^^''^^““* ^^ igitur,ut ad cognitionem diuinarum feripturarû tab's homo part ^3*“^^ fandis libris tarn fände 06 ueraciter acftimer,ut nolit aliqua eorum corf ^’^”’* P^*quot; offidofa mendacia : potiusqs id quod non intelbgit,tranfeat, ^ ’sir^''?,P’'æf'^*'^dni ueritati. Profedoenim cum hoc dicit,credi fibi expetit:2f id j^b^jWaiuinarum fcripturarum autoritatibus non credamus.Et ego quidem quail jjj^^n({uiribus,quas dominus fuggerit, omnia ilia teftimonia quae adhibita func Stm****^* ^^'^‘’■^h mendacJ), aliter oportere intelligi oftenderem:ut ubique eorum ^*'^'^^ ^°^^’'^^’'^^’Q-“^”' enim teftimonia medacia efle non debent, tarn non dfli^ • ^ ®^dacio. Scd hoc intelligêtiae tux relinquo. Admota enim ledioni smtion confideratione, multo id fortaffe 'acilius uidebis quam ego. Ad hanc hm '^^^''^^^^’■aftonem coget tepietas,qua ognofcis fluduare aurontatem fcr/z fiJ^’^'“®^f“«iïttt in eis quod uult quilq credat:quod non uult,non credatt 11111 ' f'”^pwfuafum,aliqua ratione illos uiros per quos nobis hxeminiftrata (j ^®^'®’pturis fuis officiofe po.uiifementiriinifi forte régulas quafdam daturus 14^ n ^®“^’^*™^s ul’* oporteat mentiri, ÖÓ ubi non oporteat.Quod fi fieri poz mfy ^^’^^^ *®cndacibus dubqsq rationibus id explices quxfo. Nee me one-
quot;'no j®’®Pquot;’quot;^®“t®® iudices,per humanitatem ueraciftima domini noftri.Nam »etit*^*^quot;’ ^^^^^’^^*^*-^ ’''®” magna culpa,meus error ueritati fauet : fi rede in te ^^m^^ 4°^^^ ^^^^’^^ mendacio.MuIta alia cum fynceriftimo corde tuo loqui cupez ’'beti . Çbififtiano ftudio coferre, fed quia dehderio meo nulla epiftola fans eft* 'brfeO^ ^’pfquot;”® poifum per fratrem Profuturum, quern mifeendum 06 alendum ’»m nbsp;^^^ quot;^^‘^“s fermocinationibus tuis mififfe me gaudeo. Et tarnen quanz älih ^®quot;’”^‘'’P1^ (quod eins pace dixerim) forfitan capit,quanquam nihilo me W p ”®’Ego «ftm me fateor tui capaciorê,fed ipfum uideo fieri pleniorem, •CorT ®'quot;^“^^tationeantecellit:Si pofteaquam redierit,quod domino adiuuan jJ^P^atofiatcurfu, cum eius pedoris abs te cumulati particeps fuero,non eft m5( ^quot;^^^ ^'^Q^ 1^ ®*^ adhuc uacuum criqatqi auidum fenfuum tuorum. Ita fier,, fth^f^^*” ^“’'^ egentior fim,ille copiofior. Sanè idem frater aliqua fcripta no ''nmâ f ^quot;^’^^'^^^ i^gc^'^l^ ß dignationem adhibueris,etiam fynceram fraterz
k^”^^^”* ^*^^^^^^^^ quxfo. Non enim aliter inteUigo quod fcriptum eft: iHh' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuftus in mifericordia, 66 arguet me, oleum autem pee ca tor is non Uto^^’^’P^' ®^^”’ ♦ ^*1^ 9“f^ magis amat obiurgator fanans, quam adulator W^^^^P^*' ' ^g° autsna difficillime bonus iudex lego quod fcripferim,fed auc M '^P^'^QA^f cupidior. Video etiam interdum uitia me3,fed ea malo audire a ^ °f’Dus,necumme redefortafte reprehendero,rurfusmihiblandiar,2lt;metigt; lt;nbsp;^hnimilii uidear in me potius, quàm iuftam tuliffe fententiam.
Scholium
-ocr page 736-tenere •
^^^’tion Linïy?,^^''’ ^^t)dpert/nadustuJt^
‘^^que Herr, ^.^^.‘tsfolmn,u€rSamp;deneiiasgt;
^^Sanms. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^Hcaertt, ßpre Vtaiai
* ^ 1^
^tlJOfS
^^Ptt^ ^^^‘^ter^^^^^’^^^itsc^^^ßJP^t^noßi,namtugt/lt;^^ nbsp;looaS!,^^*-^’^-''-'quot;^- Nonquot;^^^ qu^‘'‘“l‘'itoii'‘ ^^baiedlómadt^ Uel„.:^‘'gt;o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^ .....^«^^J^uabmiM
tMnaßpag/aa
^orumtantum
Ss^'s^'S^iiSs;^^^^
i^^^fJtu?^a^^^3nhr^^^^(^ Ub/d^ ^^^ts pJ^'^^poterj^f^^^^^^^ooffiaofcripto^^^ ^^'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^^^^Wrat^^^^^^e h ^^^^^^atn ^ ^^^^f^aabne.quaexüi'^f
^1t' ^^^d/ye '^^'^^'^e^V«Bnonn,^0r,CT^^
es,quoalt;’^^!f
i^on lucfeoruwfacrsfi’^^^^
-ocr page 737-,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVGVSTINVS HIERONYMO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63^.
^of^ucnicter tllc populus 8^ legtómo tempore quo oportebat,acce/ ^^nó æ^^° fufceperat ea celebranda, cum tam Chrifti effet apoftolus:ut doeez 'W P^*^*®^ ^*® 4^’ ^^ uellent, ficut à parentibus per legem acceperant, 'PöiifV’ ^^*^’” ^^‘^ *^ Chrifto credidiffcnt : non tarnen m eis iam conftituerent ‘’w ®“gt;4«®®’a™ pc^ dominum lefum falus ipfa, qua: ipfis facramentis fignifi ”01111 ''’’‘^“^’'^fat.Ideo^ gentibus,quod infuetos à fide reuocarêt onere graui 8^ ^ond*^^’ ^’’^^’^^ ”^°^® imponenda effe cenfebat.Quapropter non ideo Petru '^Mitt ”’S^°^ paternas traditiones obferuaret, quodfi facereucnct,nec menz ’«M^'’^^^®®8’f®^ feccrctïquamuis enim iam fuperflua, tarnen folita non noce ’® to ^’’°’“*^ genres cogebat Iudaizare,quod nullo modo poffer,nifi ea fic agez k^e ^^^™ ^olhuc etiam poft domini aduentum neceffaria faluti forent, quod ue-’’I’ït f?.P^’‘^poftoïatuin Pauli ueritas diffuafit. Nec apoftolus Petrus hoe ignoz ^^^^‘^^l’at timens eos qui ex circumcifione erant.Itaq; 86 ipfe uere corre %æ P^^^^^ ^^^^ narrauit:ne fandia fcriptura,quæ ad fidc pofteris aedita eft, 'otlit ^'^^^^f'^^^^c mêdaerj, tota dubia nutet ac fluduet.Non enim poteft aut opor ^P^*^^*» 4*^^®^^ ^ quam inexplicabilia mala coniêquantur, fi hoc conz ïos Jn’’^’P®fl®tawtcm oportuneminus(^ pcriculofedemonftrari,fi coram inter ÏC«jD^^®’’w*’.Hoc ergoludgorum Paulus dimiferat quod malum habebant: ^^t(‘ ^.®“‘^j4uod ignorantes dei iufticiam,8f fuam iufticiam uolentes conftiz ^* a æ *^^’ ^° ^’^’^^ fubiedi.Deinde quod poft paffionem 8C refurredionem ’Cf ® ^^ manifeftato facramento gratiae,fecundum ordinem Melchifedecb, C^^*?^’*’^’^^^*’a facramêta,non ex confuetudine folennitatis, fed ex neceflï lt;^^cbranda:4uac tarnen fi nunquam fuiffent neceffaria,infrudluofc P^® ^’^ Machabaci martyres fierent. Poftrcmo illud,quod prædicatoz W ^?™ft*anos,Iudaei tanquam hoftes legis perfequebantur» Hos itaq? atq;
K uitia,dicit fe damnare 8f ut ftcrcora arbitratum, ut Chriftum ”°’' obferuationes legis fi more patrio celebrarentur, ficut 86 ab ipfo “^^^ falutis neceffitate ï non ficut ludæi celebrandas putabant, Cb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ quod in Petro reprchenderat. Nam fi propterea illa facraz
'»igû . ^“*h4uia fimulauit fe ludæum, ut iUos lucrifaceret: cur non etiam faz ’'itos ^ 8^’^^*^ws:quia 8C his qui fine lege erant, tâquam fine lege fadus eft: ^no^°^ ^‘’^’^^aceretmifi quia 8f illud fecit,ut natura ludæus : 86 hoc totum diz ”onip ^^^ ^^I^^citer fe fingeret effe quod non erat, fed ut mifericorditer eis ita fubz ’^C r ^^^ ftntiret,ac fi ipfe in eodem errore Iaboraret;non fcilicet mentienz '^ ■ ’•O’^patientis affedu^Sicut eoipfo loco generaliter intulit : Fadus firm ^'””“®’’’’^ *^”’®® lucrifacerem:ut fequens conclufio. Omnibus omnia *’Ct ^^°’”’'^^ bicrifaccrcmrad hæc referenda intelligatur,ut cuiufep infirmi Cir ^^“^’® ^quot;^P^® miferatus appareat.Non enim 80 cum diccret:Quis infirz Uoljlj • ^^° ”°^ infirmorCinfirmitatê alterius fimulaffe potius quam diffoluiffe, Qparearripe,obfecro te,ingenuam àuereChriftianamcum (’n*.- ^®”^’‘^®®*,ï^d ’^^^*^®P“5 corrigendum atq,; emendandum,8f Tm^ivutfica/ Itacomparabiliter enim pulchrior eft ueritas Chriftianorû,quàm ^''3nih^^æ^°’^® * P**® ^^^ enim fortius noftri martyres aduerfus hanc Sodomam, Mos*'*^’^’®’ ^^’■®^s aduerfusTroiam dimicaucrunt.Neq ego hoc ideo dico,ut quot;osg^ ï”^® recipias,quos abfit ut amiferis,fed ut aduertas : quos cum habeas faz ’’'flt;i(|n^^^quot;®^‘^° ^^^ diffimulatione auertiftimt non intêderes quæ confequan ’’quot;»ll ^^ ^^’^^^ creditum fuerit poffe honefte atq pie accipijfcriptorem diuino *^ ^^*4«^ fni operis parte mentiri.Scripferam iam hinc aliquando ad ^”qu °n d^æ non perlata eft:qùia nec is perrcxit,cui perfcrêdam tradideram. '‘Ca k^-^^^^^g^^^”' eft,cum iftadidarem,quodin hacquoq praetermitte *^.amp; . *“^ ® ^'’^ ^ fentêtia tua, eademq eft melior,timori mco libentcr igno ^•^'''^^ fentis,uerumq tu fentis:nam nifi uerum fit,melius effe non po^ non dicam nulla,certc non magna culpa meus error ueritati fauet,fi rede ' nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nn inquoquam
-ocr page 738-ÄVGVSTINVS JIIERONYMO
in quoquam uerîtas poteft faucre mendaóo. De Origene autem quod refcribere C dignat-us «saam feiebam non tantu in ccclcfiaftids literis, fed m omnibus reda K uera quæ inuenerimus approbate atep laudare,falfa uero SC praua improbare atq; reprehendere- Sed illud de prudentia dodbrina^ tua defiderabam, 2d adhuc defide rö,«t nota nobis facias ca ip fa eins errata, quibus à fide ueritatis iUe uir tatus recefi fiffe couincitur, In libro etiam quo cundos quorum meminiflepotuiftifcriprores ecdefiafticosjóó eorum fcripta commemorafti,commodius ut arbitrer fieret,fino/ minatis eis quos hacrefiarebas eflènofti, quado ne ipfos quidem pratermittereuo ■3 lueris,fubiungercs etiam in quibus cauendi efTenequanqua nonnullos etiampræ/ termiferis,quod fcire cuperem, quo confilio fadtum fit. Aut fi illud uolumen torte onerare noluifti,ut commemoratis haereticis, non adderes in quibus cos catholica damnarit autoritas:quaefo ne graue fit literario labori tuo, quo no mediocrirerper domini noftri gratiam in Latina lingua fanctorum ftudia 2d accendiftiÓdadiuuift^ ad quod tibi per humilitatê meam fratcrna charitas indicit,utfi occupationesmpii nunt, omnium hacreticorum peruerfa dogmata qui redbitudinem fidei Chrimanae ufqj ad boe tempus,uel imprudentia,uel imperitia, uel peruicaciadeprauarecona/ ti funt,uno libello breuiter digefta acdas,in noticiam eorum, quibus autnonuacat propter alia negocia,aut no ualent propter alienam linguam tarn multa legereateß cognofcere. Diu te rogarem,niß boe foleret effe indicium minus de ebaritate prs/ fumentis. Hunc interea fratrem noftrum in Cbrifto Paulum multum commen 0 benignitati tuæ, cuius in noftris regionibus exiftimationi bonum coram deo tdii/ monium perbibemus»
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTlS
Cum non refponderct Hieronymus, Auguftinus cadem ineukat. Quod nouum turn ex Græcorum fontibus rcfticuent, probat. Cæterumnolit idem fieri in ucteritc *» nbsp;nbsp;^ ex Hcbræorumlircris;acnarrar,inurbcquadampericulofumtumultumc-xortuni'f’ r ^ fcopum ac populum,ob unam uoculam ab Hieronymo coramutatara.
AVGVSTINVS HIERONYMO
X QV 0 coepiad tcfchbcre,actuafcriptalt;dcfidcrarc,nunqu2fflwv hi melior occurrit occafio,quam ut per dei feruum,ac mini j^diffimum mihiq charifli'mum,mea tibi afferretur epiftola, q ^^^^j bus nofter Cyprianus diaconus. Per hunc certe it^fpero , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut certius in hoc return genere quicquam fperare no polfini-^
ßudium in petedis refcriptis memorato filio noftro deerittnee gratia in ptom^ dis,nec diligentia in cufiodiendis,necalacritasin perfcrendis,nccfidesinre dis, tantum fi aliquo modo merear:adiuuet dominus, Ôd adfit cordituo,ot ^^^^ tio meo,ut fraternam uoluntatê nulla maior uoluntas impediat. Qu’^ ^^^^/ttere lam epiftolas mifi, nullam autem tuam poftea recepi, ealdem ipfas volui, credens eas non peruenifle. Quod 06 fi peruenerunt,aut fortafletu^P,^^^ g ad me minime peruenire potuerunt;ea ipfa fcripta quæ iam mififti, iterm^ nbsp;nbsp;’ ^
forte referuata funt. Si minus,rurfus dieba quod lcgam:dum tarnen bis rdp ^^ non graueris,quod iam diu eft ut expedbo.Primas etiam,quas ad ter lireras praeparaueram mittendas, per quendam fratrem noftrum Pro '’^ore qui poftea nobis collega fadtus,iam ex hac uita migrauit:nec cas tuncipi^P ^^^^^ potuit,quia continuo dum proficifci difpofuit,epilcopatus farcinadetentus, ^^ inde in breui defundus eft : etiam nüc mirtere uolui,ut fcias in tua eolloqö* h olim inardefcam,öd quam uim patiar,quod à me tam longe abfunt fcnlus r^^ tui,per quas adire poflit ad animum tuum animus meus mi frater dukilurrq ^,^ domini membris honorande. In hac autem epiftola hoc addo, quod po» ƒ nbsp;nbsp;jj
mus,ex Hebraeo lob à te interpretatum,cum iam quandam b^beremusin r^^^jj tionem tuam eiufdem prophete ex Græco eloquio uerfam in Latinum: u jj^, afterifcis notafti,qux in Hçbræo funqôd in Grgeo défunt. Obelifds 3Utt®^^^^0
-ocr page 739-AVGVSTINVS HIERONYMO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;é^l
iii^^’ï^ïwiH'tiw'jóó inETcbræo non funt/am mirabili diligentiajUt quibufdam ^hhT^^”^^ “®^^^ fingulas ftellas uideamus, fignificantes eadem uerba effe W^æ^’”^ ^^æ^° autem nó efle. Porró i'n hac poftenbre intcrpretanone,quæ ^t^^^^ ^^^’^æ®’’^®^ eadem uerborum fides occurrit.Nec paruin turbar cogiz 'w'*'’^^^^“^^““^^prima tanta diligêriafigantur afterifcuutmmimas eti'ampargt; hac ^°’^^o®*® indkent deeffe codidbus Græcis^quæ funt in Hebræis;ueI cur in Qiki'’?^‘’æ®^ Hebræis eft, negligentius hoc curatum fit,ut non eædem parti/ L ‘Ocis fais inuenirentur. Aliquid inde exempli gratia uolui ponere, fed mihi ad folo '°^®‘^ d«foftgt;qult; ex Hebraeo eft.Verumtamen quia præuolas ingenio,non cauf ^^’^ ‘*^erim,ucrüeaaiii quid dicere uolucrim : fatis,ut opinor, intelligis,uc nob ^^^^^^ ^”°^ mouet edifteras. Ego fanè te maUem graccas potius canonicas Pöj ®^^P’'^f^iftripturas, quæ feptuaginta interpretum autoritäre perhibêtur. enim erit, ft tua interpretatio per multas ecclehas frequentius cœperit Äd à Græcis ecdefiis Latinæ ecclefiæ difTonabunt, maxime quia facile conuincitur, Græco prolatohbro,idcft linguae notiftïmæ. Quifquis trin?^'^^° ^^°^ ^^ Hebraco trâslatum eft, aliquo infolito permotus fuerit,2^ falfi tó'j ®^^^^*^’ ^^^ '*“» ^“^ nunquam ad Hebraca teftimonia peruenitur,quibus •Of?'^ ^^^^^^^^ • ^^od fi etiam peruentum fuerit,tot Latinas Ôi Graecas au/ fcfo ^^^^^^*^n3d quis ferat^Huc acc edit, quia etiam côfulti Hebraci,poffunt aliud Pondereiut tu folus neceflarius uidearis,qui etiam ipfos poffîs couincere: fed ta di f® j“^eet, mirum fi potueris inuenire Nam quidam frater nofter epifeopus (j^ fuitariinftituiffet in eedefia cui praeeft interpretationem tuam, mouit quid/ L °'’ge aliter abs te pofitum apud lonam prophetam, quàm crat omnium fenfi hnf'''^°”æ‘^ *’gt;'“ct“’ati«n» Ôf tôt ætatum fucceffionibus decantatum : fadus eft JJ. ^5 tumult us in plebe, maxime Græcis arguentibus, Si indamantibus calum/ '^ * ^^ cogeretur epifeopus,ea quippe ciuitas erat, ludæorum teftimo/ L ®n3gitare. Vtrum aujem iUi imperitia, an malicia hoc effe in Hebræis codici-^tefponderunt,quod Ôf Græci 2lt; Latini habebant. Quid pIuraTcoadus eft ho/ fin , ®®^ofitatem corrigere,uolens poft magnum periculum,non remanere ^pplebe. Vnde etiam nobis uidetur aliquando te quoep in nonnullis falli potui fie, 3wehoc quale fit, in eis literis,quæ non poffunt collatis ufi tat arum linguarû te? ^oni)s emendari. Proinde non paruas deo gratias agimus de opéré tuo, quod pStliu ex Græco interpretatus es:quia penè in omnibus nulla ofienfio eft,cum fi?^'^'^æ ^’’æt:^ contulerimus. Vnde fi quifquam ueteri falfitati contentiofus to^^’’®^^“® t^oUatis^ codicibus,uel docetur faciilimc,uel refeUitur. Et fi quæda * ’pimento mouent,quis tam durus eft qui labori tam utili no facile ignofear, teferre non fuffîcit C* Quid tibi autem uideatur,cur in multis aliter [^ 2oeatHebraor3 codicum autoritas,aliter Græcorum,quæ dicitur Septuagint u^tUenidignareris aperire.Neep enim paruum pondus habet ilia, quæ fie meruie çj.^âri:8lt; qua ufos apoftolos,non folum res ipfa indicat : fed etiam te atteftatum meminitaeper hoc plurimum profueris,fi eam feripturam Græcam quam Se/ quot;’ginta interpretati fungLating ueritati reddideris:quæ in diuerfis codicibus ita ^^i^uttolerari uix polîît;£lt; ita fufpeda,nc in Græco aliud inueniatur,utindc JJ 5®“Proferri autprobari dubitetur. Br euern putabam futuram hanc epiftolS,fed . 5'Oquonaodo ita mihi dulce fadum eft in ea progredi,ac fi tecum loquerer. Sed Affûte per dominum, ne te pigeât ad omnia refpondere,ôf præftare mihi quan ^potueris præfentiam tuam.
J PRÆ-CEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIVM A^.*^*^®®’S^*timexGræco. ] Hierony/ uerba,quanquamnec illam habemuscafti/ “S dicit fe caftigaiTe magis fenfura quàm gationem.j
Argu/
-ocr page 740-ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQ^'EN'f^* j^jj^rt Refpondet tandem ad fupenores Auguftini literas Hicronymus,copiofc ‘ï®l^^tioii«tf’ Andabatas inter fe commifTos effe dicas. Nam Pauk locus de diflimulatione ac li ^^p^macri'' lt;ïlat,nondemendacio.EtAuguftinus tantum agitdemendacio. Suaminterpréta ^^.^^f^jf/ ter tuetur Hieronymus,amp; Auguftini argumenta de non uertendo ueteri inftrumen ridens fabulam illam de tumultu exorto inter plebem amp;nbsp;epifcopum.
HIERONYMVS AVGVSTINO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
R E S fimul cpiftolas, imó libellos brcues per diaconum ^^P gQ feu tux dignationis accepi^diuerfaSjUt tu nommas,qugftioi^^’'^^jpj;e/ tio, reprehenfiones opufeulorum mcomm cotmentes. A« 3 ^^.q^an fpondcre uolucro, libri magnitudine opus erit.T amen cona nbsp;nbsp;^^^
turn facere poffum, modum non egredi longions ep^^^r’^^j/^olas ti fratri moram non facere:qui ante triduum quam profedutus erat,a ’’’^g^jjjmul flagitauit:ut penè in procindu hæc ^ualiacunqj funt,effutife t^o*^P^“^jj(£;qug tuario refpondere fermone,non maturitate fcribentis,fed didantis f^’’’^., jfub^ plerunqj non in dodrinam,fed in cafum uertiturMt fortißimos quoq; m* ^^^^^ ta bella conturbant,ÓC ante coguntur lugere quam poflintarma ^°'quot;,'''Pjp'geflost noftra armatura Chriftus eft, 00 apoßoli Pauli inftitutio, qui feribita^ Affumite arma dei,ut poßitis refiftere in diemalo- Et rurfumtState wlt;^^ 3«(ion^ bos ueftros in ucricate,ót induti loricam iufticiæ,ÔÔ caleiati pedes ^P’’^? j^fatda cuangelq pacis : fuper omnia accipientes fcutum fidci,in quo poffidsuo* ^^jeH maligni ignita extinguere: Só galeam falutis accipite, 00 gladium uerbum dei.His quodam telis rex Dauid armatus procedebat ad pratuU« ^^ç^f lapides de rorrete accipiens leuigatos,nihil afperitatis 06 fordium inter » nbsp;nbsp;nbsp;j^jl
li turbines,in fenfibus fuis cfïe monftrabat:bibens de rorrete in uia,S6 lo ^^^a/ p tauit caput,06 fuperbiffimum Goliam,fuo potiflimum muerone rrunesu ‘ jy^,^ tiens in fronte blafphemum, 86 in ea parte corporis uulnerans, in qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, gj,
ptor facerdotq Ozias,lepra percutitur,06 fandus gloriatur in domine» p jgeof gnatum eft fuper nos lumen uultus tui domine.Dicamus igitur 86 nos: r . ^ meum deus,paratum cor meum,cantabo 06 pfallam in gloria mea . Exuig rium 06 cithara, exurgam diluculo:ut in nobis poflit impleri; Aperi 0®^^^^^quorp adimplebo illud.Et dominus dabit uerbu euangelizatibus uirtutemulta' ^j^ hoc ipfum orare non dubito,ut inter nos contendentes ueritas fuperct. * ^^fq^fm tuam quæris gloria, fed Chrifti.Cumtp tu nice ris, 86 ego uincam,n meu^ ^^j^j iBtellexero:06 econtrario me uincentc,tu fuperas:quia non filtj P^renu^ » ^ ^^ rentes file's thefaurizât.Et in Paralipomcnon libro legimus,quod ®Î p-^jfju* gnandum proceflerint mente pacifica : inter ipfos quocy gladios 06 ^*7 g^fpon guinis,06 cadauera proftratorum,non fuam fed pacis uidoriam cogitates r^^ deamus igitur ad omnia,ac multipliées quarftiones ft Chriftus iußerihbrt ^^^^.^.^ nc foluamus.Practermitto falutationis officia, quibus meum demukes ^’P^jj^ue de bland icq's, quibus reprchenfionem meam niteris confolari:ad ipfam ca nbsp;nbsp;^
niam. Dicis accepiffe tc librû meum à quodam fratre,qui titulum ®°””^^4al» quo fcriptorcs ecclefiafticos tam Grecos quam Latinos enumerauernn- *p| co qugrercs,ut tuis uerbis utar,curliminaris pagina no effet infcripta,ult; feretur nomine:rcfpondiffe appellari Epitaphium:86 argumcntaris,quo ’^^ uocaretur,fi corum tatum uel uitas uel fcripta ibi legiffes,qui iam ibi Cum uero multorum 86 eo tempore quo fcribebatur,86 nuncufquc muen ’ .^ commcmorentur opufcula,mirari te,cur ci hunc titulum impoiuer!m.n'æ,,^^,'|^ gere prudentia tuam,quod ex operc ipfo titulum potueris inreHigereLrgi j 86 Graecos 86 Latinos,qui uitas uirorum illuftrium defcripferunt, quod nil H Epitaphium titulum indid erin t, fed De illuftribus uiris J uerbigratia,duo »K ,gt; Io fop his, oratoribus,hiftoricis,poctis,epicis, phy ficis, tragicis, ewnids* up ^ r^
-ocr page 741-|j,j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS AVGVSTINO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;69Î
’^^^®P‘^^ ’•nfcn'biturmortuorum:quod quidem in dormitionc fandae memo/ *^11^'^^'P^^^^y^^*quot;^ °^*^ feciffe me noui.Ergo hic liber ucl De illuftribus ui/ \jlJ*°P’'*^ ^c fcriptoribus ecclefiafticisjappellandus eftjicet à plerifq? emen/ lt;^, Spain's Deautoribus,dicatur infcriptus. Secundo loco quæn's,cur Mf'^^*^ ^°’^’”^''^’^^Ï® Epiftolæ ad Galatas, Paulum id in Petro non potuifîe re? •Uth .^’4*^0^ *P^*2 fecerat:nec in alio arguere fimulationem,cuius ipfe teneba/ ^^’®^^“^”s reprehenßonem apoftolicam non führe difpenfatoriam,fed uez ’•tC'’’®quot;°’' deberc docere médaciumjfed uniuerfa quæ fcripta funt ira fonare, ^ulif '“’^f'^d quæ primum refpondco,debuiire prudentiam tuam præfatiun/ 5iiÇ“®«nta«orfî meorum mcminiUe,dicentis ex perfona mea:Quid ergo ego ^J?!^‘^®^*’^’^^’^s,qut id po!licear,quod ille non potuit ;quot; Minime;quin potius ^s 0 • ^‘’^cor cautior atq; timidior,quod imbecillitatem uirium mearum fenti-’’iQjl^®®*® lt;^onimêtarios fequutus fum.Scripfit enim ille uir in Epiftolam Pauli '’’’lit ^(^ 4^’ncß propria uolumina,ÔC decimû Stromateon fuorum librum,com/ '^ta^ ’’^^®’:p^anationc eius fermone compleuit.Tradatus quoq; uarios 06 exz ’’X'^'^æ ^^’ ^°’^ pofTent fufficere, compofuit.Prætermitto Didymum uidenteni '*ntt.’Y^P°^^'“arium Laodicenum,de ecclefia nuper egrciïum,Slt; Alexandrum 8Cip||”'’P’^dcum.Eufcbium quoq^ Émifenum 06 Theodorum Heracleotcm:qui ^0 °''‘}^^I°® fuper hac re commentarios reliquerunt.E quibus fi uel pauca degt; *^Iii^’^®’’^^ «Liquid, quod non penitus contêneretur.Itaq! ut fimpliciter fatear, ^dA ®®*’’^ *” mente mea plurima coaceruans,accito notario,uel mcasuel a/ ''•mif • ®^®“ ordinis,ncc uerborum interdum,nec fenfuum memor.Iam domv Α'ïte^’;®’’^*æ ^ftjne per imperitia no ft ram, ab al ijs bene dida difpereanqó^ non ^Hii''^^^®’’ ^xtraneos, quæ placent inter fuos. Si quid igitur reprehenfione diz %^''^'*o-as in explanatiöe noftra,eruditionis tuæ fuerat qugrcre,utrü ea quæ ÿ’^^renturin Græcis:ut fi illi non dixiflent,tunc meam proprie fenten ''ieiit??'^^®’’'^‘præ^èrtim cum libéré in Præfatione confeifus fim,Origenis com
”’^ ^^^ fequutum, Ô^ uel mea,uel aliéna didafieiSd in fine eiufdem capiz '’Vn n P’’®^^ndis,fcripferim:Si cui ifte non placet fenfus,quo nec Petrus pec L^®5 n “® procaciter oftenditur arguifte maiorem,debet exponere,qua con ’''dtfi*^ , “® *^ altero reprehendat,quod ipfe comifit.Ex quo oftendi,me non •tleij’’'?®*^ ‘^2fendere,quod in Græcis legeram:fed ea expreflifle quæ leger am: ’^11^ ^^”io'io derelinquerem,utrum probanda effent, an improbanda.Tu igiz ^’M^'*^^ ^?° petieram lacérés, nouum argumentum reperiftitut affereres genti ^tittk .^^fftuni credidiffent, legis onere liberos:eos aiftem qui ex ludæis credo ‘®îàaj'®®^“^^^‘^os:utpcrutroruncp perfonam,ÔÔ Paulus rede reprehenderet l’’ihL^^*”^®^a*’®wt,qwîifi ^°^°’^§^’^^^’^”’‘^ Petrus iure rcprehêderetur,qui ’'itrijn*’^‘-“®^‘ßonis id imperauerit gentibus,quod foli qui ex ludæis erant,de/ ^’’'^*^®^^^ placet,imô quia placet:utquicûqj credunt ex ludæis,de/ Hïr r^^^g*^ faciendæ:tu ut epifcopus in toto orbe notifïîmus,debes hanc pro/ wiol ^^'^’^’'^ *” affenfum tuum omnes coepifeopos trahere.Ego in paruo ^” ®?^ monachis, ideft cum copeccatoribus meis,de magnis ftatuere non ' 1^°^ingenue confiteri,me maiorum fcriptalegere,2lt; in commêtarqs fez ’“fuiiiif''’^”**“® confuctudinem,uarias ponere explanationes,ut è muftis fequaz ^^'bn'i'^'^^ ^^^‘^ uelit.Quod quidem te puto SC in feculari literatura,ôô in diuiz ^^^^ ^ probalfe. Hanc autem explanationem,quam primus Origenes %nc ’’^?’°*”^’:^on libre,ubi epiftolam Pauli ad Galatas interpretatur,ôô cæte '’''hio ^f ’^^’'P’'^^^^ ^'^’'^^ fequutiftlla uel maxime caufa fubintroducunt,ut Porz Mol ^^'^^^^^ ^^^^P^^”’^^“^^^ Pauli arguit procacitatem, quod principem ^e^*^ Petrum aufus eft reprehendere,ÔC arguere in faciem,ac ratione con-^quot;^^’^^^^ ’^^^^ fecerit:ideft in eo errore fuerit,in quo fuit ipfe,qui aliû arguit M^ *^*”'^*’^^‘^^®^® ^°^”’^^’‘^“*‘^^‘^“”’ inpontificali gradu Conftantiz ^ßain rexit eeelefiam ; ÔC proprie fuper hoc capitule latiflimum exarauit li/ n n 3 brum
-ocr page 742-^9 A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H IER ON YM VS A VG VS TINO
brum,in ^uo Ofig^is 86 ucterum fcntêtiam eft fecutus » Si igiturmcfCpKh®^^ ^ errâtem,patere me^uæfo errate cum talibus, 2lt; cum me errons mei multos focios habere pcrfpexeris, tu ueritati tu ce faltem unum afttpularorem proferre debeb^ Hæcdcexplanationeunius capituli cpiftolæ ad Galatas. SednemdearatiucriUS rationem tuam niti teftium numero, £lt; occafione uirorum illuftrium fubteramp;gerc ueritatem,nec manum audere conferere, breuiter de fenpturis exempla ptep^t’^' In Alt;ftibus apoftolorü uox fatfta eft ad Petrum,dicens:SurgePetre,ocddeKD’2ti duca,idcft omnia animalia quadrupedum 06 ferpennum terræ, 86 uolanliuw^® • Quo dicftojoftenditur nullum hominem fecundum natura efle pollutmnjtdsqua liter omnes ad Chrifti gratiam prouocari. Ad quod refpondit Petrus :Äbßt,9^ nunquam manducaui cómune 86 immundum.Lt uox ad eum de cœlo fecundoia^ •dia cft,dicens : Quæ deus mundauit,tu ne commune dixeris. luit iraq; Cadarcat^ 8óingreirus ad Cornelium,aperiens os fuum dixit:In uentate comperi/pH^noe perfonarum acceptor deus, fed in omni gêtequi timet eum,8ó operaturniineia , acceptus eft ilIi.Denitp cecidit (piricus fandus luper eos,8ó obftupuerunrexequot;^^ cifione fideles, qui uenerant cum Petro, quod 8ó in nationes gratia fuiflet efiufa.T une refpódit Pctrus:Nunquid aquam quis prohibere pöteft,u^® baptizentur hi, qui fpiritum fandum acccpcrunt,ficut SC nos ^ Etiulfit eos m mine lefu Chrifti baptizari. Audierunt autê apoftoli 86 fratres,qut' erantin lud^ gt;nbsp;quia 8C genres receperunt uerbum dei. Cum autem afcendiflet PetrusHieroloy mam,dilccptabantaduerfus illum,qui erant ex circumcifione,dicentes:Quarein troifti ad uiros præputium habentes,8C manducafti cum illis ç Quitus omniratio^ ne expofira:nouiftime orationem fuam hoc fermone cóclufir.Si ergo eandeffigt tiam dedit illis deus,ficut 86 nobis,qui credidimus in dominum lefum ^Jl/^’ quis eram,quipoiïcm prohiberedeum C His auditis racuerunt, ó^glonw^uer^^ deum,dicenfes:Ergo 8C gentibus poenitentiam deus ad uitam dedit. Rurlum multo poft tempore Paulus SC Barnabas ueniftent Antiochiamï SC congr^t^^,, clefia,retulilïent quata feciflet deus cum illis:8C quia aperuiflet deusgendbuso fidei, quidam defcendentes de Iudaca,doccbant fratres atc]^ dicebant: Ni damini ieendum morem Moyfi,non poteftis falui fieri. Commota igitur « * non minima aduerfus Paulum 86 Barnabam,ftatueruntafcendereamp;iipß^* ^ labantur,8C hi qui accufabant,ad apoftolos amp;nbsp;presbyteros Hierololym^^Pj^^^^g quæftione.Cumi^ Hierofolymam perrexiftènt, exfurrexerunt quidam de Pharifaforum,qui crediderant in Chi iftum,dicentcs:Cportet circöcidieos, r cipere illis,ut feruentlegcm Moyfi. Et cum magna fuper hoc uerbo^’^'^ . jjg^ ftio:Petrus folita hbertate:Viri(inquit)fratres, uos fcitis quoniam abantiquis bus in nobis elegit deus per os meum audite genres uerbum Euangeli) c^-ttf J 8C qui nouit corda deus teftimonium perhibuit,dans illis fpiritum ianäum iti-^^æ nobis,8C nihil difcreuit inter nos 8C illos,fide putificas corda illorum.
quid tenratis imponcre iugum fuper ceruicem difcipulorü,quod ®®^P^H^®” (jp necj nos portare potuimusSSed per gratia domini noftri lefu Chrifti creaim uari,quemadmodü SC illi.Tacuit autem omnis multitudo,5C in fententiacw bus apoftolus 8C omnes fimul presbyteri tranfierunt.Hgc non dcbcntmole a ledorfifed 8C mihi 86 iHi utilia,ut probemus ante apoftolum Paulum ’^’’^J^j^^ Petrum principem huius elle decreti,legem poft cuangelium non eftefauan Deniff tâtæ autoritatis Petrus fuir,ut Paulus in epiftola fua fcripferiuDein annos tres ueni Hierofolymä uidere Petrü,8C manfi apud eum diebusqum^ Rurfum4 in confequctibus:Poft annos quatuordecim afcendiiteröHierfO)^^ cum Barnaba,aftumpto 86 Tito,Afcendi aOt fecundü reuelationé,2C ^’quot;P - ,æ^ cis cuangeliö quod prædico in gentibus;oftendens fe non habuifie fteuritat cf-^^^^ dicandi euangc!q,nifi Petri 86 caeterorum apoftolorü qui cum co erant,luu e ^ tentia roboratum. Statimq: fequitur:Separarim autem his,qui “*^^^^®^V2f£i* elle,ne forte in uacuû currerem,aut eucurnHem,Quare feparatim ÔC ®®®^jQ(tç
-ocr page 743-•I
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS AVGVSTlNÓ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^9 $
^W fidclibus,qui ex numero ludæorum legem putabant effe feruadam,ó^ fic ''‘'Mum in domino faluatore,fi'dei fcandalum nafceretur. Ergo ÔC co tempore jj)^‘’’Pctrus ueniffet Antiochiamdicet hoe apoftolorum A dra non fenbantjed afz ÏM^f' ^^^’® credendum lit:in faciem illi Paulus reftitifle fe fcribiuquiareprehen j^'scrat.Prius enim quam uenirêt quidam à Iacobo,cum gentibus edebat:cum b ^ueniffentjfubtrahebat fe ÔC fegregabat,times eos qui ex circucifione erant. 111?'^^^”^'^^^^*^ ßmuJationi cius cæteri Iudæi,ita ut Barnabas adduceretur ab bis j]^'5'’’fimulationem.Sed cum uidiffem, inquit, quod non re die ingrediebâtur ad ^j^'^fm Euangebpdixi Petro coram omnibus:Si tu cum fis Iudæus,gentiliter 36 çp^ Maice uiuis,quomodo cogis gentes Iudaizare:ÓC camera, Nulli ergo dubium jW Petrus apoftolus fententia: huius,cuius nunc pramaricator arguitur,priz
f. ^utor extiterit. Caufa autem præuaricationis,timor eft ludæorum.Dicit enim lgt;o f primum edebat cum gentibus:cum autem uenilTent quidam à laco tehi^^'^^^^^^ ^^ ^ fegrcgabat:timcns eos qui ex circucifione erant.Timebat auz M .æos,quorum erat apoftolusme per occafionem gentilium à fide Chrifti re/ (Ii»5^’^^*®*^aïo’f paftoris boni,perderet gregem fibi creditum.Sicut ergo oftenz ’'«m^k'^quot;^ ^^^^ quidem fenfilïe de abolitione legis Mofaicae:fed ad bmulatioz j^lç quot;“'eriûdæ eins timoré c5pulfum:uidcamus an ipfe Paulus qui alium arguiti Qi^ffcerit. Legimus in eodem libro: Perambulabat autem Paulus Syriam ôd qi,|?*'’’^®“fî’™ans ccclcbas.'perucnitq; in Derben Sd Liftram:8d ecce difcipulus gt;01U*^^'^^* '^‘ nomine Timotbeus,films mulieris uiduæ fidelis,patrc autem genz iuitp ®“f^æteftimoniûreddebantqui Lifiris eranf,2lt;Iconioîratres.Hunc uoz j^.u.^ulus fecum proficifci,Ôd affumens circûcidit eum propter Iudæos,qui erant L ^ods.Sciebant enim omncs,quod pater eius gentilis eilet. O beate apoftolc PWii ^''’^ P^^*^® reprehenderas limulalioncm,quarc fubtraxilfet fe à gentibus Senn^*”^^*” ludæorum,qui ab lacobo ucnerant:cur Timotheû filium hominis gt;oiitquot;r”^*^ ^ ipfiim genfilem,necf enim ludæus erat,qui non fuerat circûcifus, ,|^ '^^æntentiam tuam circumeidi coegifti f Reipondebis mihi: Propter ludæos, .Qui igitùr tibi ignofeis in circûcifione difcipuh ucnientis ex f^iti'p^^'^^'^^ ^ Petro præceflbri tuo,quod aliqua fecerit metu fiddium ludeô l'iis ’ 1 [“® feriptum eft : Paulus ucro cum adhuc fuftinuifietdies multos,Iratriz % h ^^^® ”awgt;gauit Syriam, Sé cum eo Prifcilla 06 Aquila,ô6 totondit libi in (tre *^ ‘^äpuKuotum enim habuerat.Efto ibi timoré ludçorum compulfus fit fa ’0M^’*^ *’®*^bat,quare comam nutriuit ex uoto, 56 poftea earn in Cenchreis to-conL^**^8^«9nod Nazarei qui fe deo uouerint,iuxta præceptum Moyfi facere Refr^quot;^ ^ Verum hæc ad comparationem eius rei quæ fequitur, parua funt;
^'^^^^ ^^^^æ fcriptor hiftoriæ;Cum ueniflemus Hierofolymam,libcnter fu? ^lUu*^^®®® ^*^^f^^®*^ fequenti die lacobus,S6 omnes feniores qui cum co crant; Oui ®^ ’^^® comprobato,dixerunt ei : Vides lratcr,quot milia funt in ludæa; 0«te^'’’*^®nintin Chrifio : 66 hiomnes æmulatores funtlegis, Audierunt autem ttHj’^^®*^ ^ifccflibncm doceas à Moyfe,eorum qui per gentes funtludæorum,di ^^j^°ndebere eos circumcidere filios,neque fecundum confuetudinem ingredb ’^Î^^^ ’ Vtiqj oportet conuenire multitudinem. Audierunt enim te fuperz ^’'Perf °^ ^^’^^^ Ec,quod tibi dicimus. Sunt nobis uiri quatuor uotum habentes ^fe*‘^“ affu^pfis fandifica te cumipfis,06 impende in eos,ut radant capita; ^en**^’^’^^ ^“*^ fi^æ ^^ ^^ audierunt falfa funt, fed ambulas 66 ipfe cuftodiens W* '*®^P^“’“®affumptisuiris, pofterodiepurificatus, intrauitcumillis in '’’’’’^^“^ewns expletionê dierum purificarionis,donec offerretur pro uno» Mn ^’'“^^^^atio. O Paule 66 in hoc te rurfus interrogo, cur caput raieras,cur K1 ^*^ ®^®*’^CT*s de cæremontjs ludæorum, cur obtuleris facribcia,Sv fecun/ O'lip ^^^*^ pfote hoftiæ fuerint immolatæç'Vticp reipondebis, ne fcadalizarentur Wta f æ*^ ®'®^*lt;^cgt;^unt. Simulafti ergo Iudæum,ut ludæos lucrifaccres:06 hanc “mulationem iacobys, 66 exten te docucre presbyteri, fed tarnen cuaderc nn 4 non
-ocr page 744-696 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS AA^GVSTINO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^
non potuifti: Orta cni'm feditione,cum occidendus effeSjtaptus es a co minus Cæfarcam,fub cuftodia militum diligent!,ne te ludæi quafî umuw nbsp;nbsp;.
ac deftrudorem legis occiderenr, Atq; inde Romam perueniens,in l’^fp*“®^^ tibi conduxeras,Chriftum SC ludæis SC gentibus prædicafti, SC ^^^^^^^^^^Lfrus nis gladio confirmata eft. Didicimus quod propter metumluda:oruinö‘’ ^^^ SC Paulus æqualiter finxerint fe legis præcepta feruare. Quaigitut fronM ^^^ dacia Paulus in altero reprehendit,quod ipfe commifit C’ Ego,itnó alij ante ^^^^^ pofuerunt caufam quam putauerât,non officiofum mendacium ^^^^“‘^^^^rijui tu fcribisrfed oftendentes boneftam difpêfationem:ut SC apoftolorumpnw^^ demonllrarent,SC blafphemantis Porphyrij impudentiam eoereerentdun a SC Petrum puenli dicit inter fe pugnalfe certamine:imó exarfiffe Pauluffl® ^^ diam uirtutum Petri, SC ea fcripfi Hé iadantenquæ uel non feceritjUel fi «^ )P^. caciter fecerit:id in alio reprehendens quod ipfe commiferit.Interpretatiiun potuerût.Tu quomodo iftum locum edilTeras,uticß meliora d*^^“®’^*”-Ljej fententiam reprobafti^ Scribis ad me in epiftola tua:netç enim à me doce ^^ quomodo intelligatur,quod idem dicit:Fadus fum ludæis tanquamludsWSquot; tera,quæ ibi dicutur compaffione mifericordiae,non fimulatione tanquam æger, qui miniftrat ægroto,non cum fe febres habere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|u-«
animo condolentis cogitaf,qucmadmodü fibi feruiri uellet,fi ipfe ægrotarec utique ludæus erat:Chrißianus äutem fad:us,non Judæorum facrameniarenq rat,quæ conuenienter ille populus SC legitimo tempore quo oportebat,accept • Ideo^ fufcepiteacelebranda,cumiamChrifti effet apoftolus,utdoceret non ^^ perniciofa lus,qui ea uellent ficut à parentibus per legem acceperant/uliouU'ej tiam cum in Chrifto credidiffentmon tarnen in eis iam conftitucrentfpenirawn, quoniam per dominum lefum falus ipfa quæ illis facramentis ßgnificabatur,aa ncrat - Tonus fermonis tui, quem difputatione longiffima protraxifti, hielen eft:ut Petrus non erraueritin eo,quod his qui ex ludæis crediderant,putauen gern elle feruandam:fed in eo à reda linea deuiarit,quod gentes coegentludaiz re.Coegerit autem,non docentis imperio,fed conuerfationis exemplo.Et nu u non contraria fit loquutus his,quæ ipfe gefferat : fed quare Petrus eos qui^gen-tibus erant, ludaizarc compclleret. Hæc ergo fumma eft qu«ftionis,iinO“® '' tiæ tuæ ; ut poft Euangelium Chrifti,bene faciant ludæi credentes,fi k^'s®’** ta cuftodiant : hoe eft,fi facrificia offérant,quæ obtulit Paulus,fi filios cireüt^an, fi fabbatum fcruent,ut Paulus inTimotheo, SC omnes obferuauere Ind^* °^ uerum eft, in Cherinthi SC Hebionis hærefim dilabimur : qui credentes in propter hoc folum à patribus anathematizati funt,quod legis cæremonias,Cbrilti cuangelio mifcuerunt,ÓC fic noua confeftï funt,ut uetera non amitterent. Quid du cam de Hebionitis, qui Chriftianos effe fe fimulant C Vfq hodiepertotasorienus fynagogas inter ludæos hærefis eft,quæ dicitur Mineorû, SC à pharifæis nunculqj damnatur: quos uulgoNazaræos nuncupant, quicreduntin Chrifturafiliumdei natum de uirgine Maria, SC eum dicunt effe qui fub Pontio Pilato paffus furrexit,in quem SC nos credimus : fed dum uolunt SC ludæi effe SC Chriftiani, nec ludgi fünf, nec Chnftiani.Oro ergo te,ut qui noftro uulnufculo medendumputas, quod acu foratum,imô pundum,ut dicitur:huius fentêtiæ medearis uulnerfquod lancea,ÔC ut ita dicam,phalaricæ mole pereuffum eft.Neqj enim eiufdem eft nis in explanatione feripturarum diuerfas maiorum fententias ponerc:8C hard*® feeleratiffimâ rurfum in Ecclefiam introducere. Sin autem hæc nobis incumbnne/ ceffitas,ut ludæos cum legitimis fuis fufcipiamus:ÔC licebiteis obferuareinEcdC' fiis Chrifti,quod exercuerunt in fynagogis Satanæ:dicaquod fentiomon illiChrt ftiani fient,fed nos ludæos facient.Quis enim hoc Chriftianorum patiéter audiat, quod in tua epiftola continctur.Iudçus erat Paulus,Chriftianus autem faâuSjnon ludæorum facramenta reliquerat,quæ conuenienter ille populus SC legitimo tem/ pore quo oportebat,acceperat;ideo4 fufeepit edebranda ea,cum iam Chriftie^^f
-ocr page 745-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVJ AVGVStlNÓ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9^
fe J^’'^^ ^°^^*^^^ ”®” ^^^ pcrnicfofa his qm' ca uellent ficut à parentibus per Ié Iij(k^®I’^*’’quot;^gt;^ftolt;^*’’c. Rurfum obfecro te,ut pace tua,meum dolorem audias. tiae,''’®® P^'^'ï® ^æ^^^^onias obferuabat,cum iam Chrifti effet apoftolus ; 8lt; dû (lirf«®®’’^®^P^oidofas his qui eas uellent,ficut à parentibus acceperant,cuftö iitijp®^^®“^3woïoquar,ÓC réclamante mundo,libéra uocepronücio:cxfemo^ 'lt;a '^'^P°’^^’^ ^ perniciofas effe 06 mortiferas Chriftianis:8lt; quicunqj eas obferz hispf • *^^ ^xludaeisjfiuc ex gentibus,eum in barathrum diaboli deuolutum. Fiz fiiiin**quot;^^’®C*ïf*ft“sgt;adiufticiamomnicredenti, ludæo fcilicetSCgentili. Neep *gt;gt;Us?'^quot;’^*^^’'f^ ^^**- finis ad iufticiam, filudaeusexcipitur* In Euangelio legiz ■Hap' ^ Pæph^tæ ufcj ad loannem Baptiftam. Et in alio loco: Propterea ergo Patr ræ^^^^*^^ ^^^ ludæi interfi'cere:quia non folum foluebat fabbatum,fed 0^ lt;iiu^f^ ^*^^filt;it effe deum,gqualem fe faciens deo,Et iterumiDe plenitudine tJij®®® ^’^Hcs accepimus, gratiam pro gratia: quia lex per Moyfen data eft, gr az 'W ^^^^’^^ P^*'^cfum Chriftum fada eft.Pro legisgratiaquæprætertjt,grad L ^'‘^'^gsltj accepimus permanentem:0C pro umbris ÔC imaginibus ueteris ingt; iij(p^^ “tritas per lefum Chriftum fada eft.Hieremias quoqj ex perfona Dei MrT^’^^^^ ^^^® ueniungdicit dominus,86 confummabo domui IfraeI,dC do/ buse'^'^^^^^^”’^’'^^”’ nouum,non fecundum teftamentum quod difpofui patriz Ptf Okr''’*^*^æ ff^^ apprehendi manum corum,ut educerem cos de terra Aegyz ®iin, ^^*^ dicat,quod non populo gentilium,ci qui ante non recepcrat tez populo Iudaeorum,cui legem dederat per Moyfen, Teftamentum CA“g^i' repromittat,ut nequaquam uiuant in uetuftate literae,fed in no ^gt;uinf ^^® ' Paulus autem fuper cuius nunc nomine quæftio uentilatur,crebras ^auln®^'pooltl€ntcntias:e ffoibus breuitatis ftudio pauca fubnediam. Ecce ego ^mP'''^ oofi’Xquoniam fi circumcidamini,Chriftus uobis nihil prodeftTt ite ‘^ifni -'’’^^tieftisa Chrifto,qui in lege iuftificamini,a gratia excidiftis. Et infra: ^^^“‘^^‘o^j'iom no eftis fub lege. Ex quo apparct,qui fub lege eft,non difz ''On 111’’®’'® ooftri uoluere maiorcs:fed uere,ut tu intelligis,eum fpiritS fandum Siï d ^‘^'^^^*^ ^^’^^”’ ^”^ praccepta legalia,domino docente difeamus. Ego, AcH'^^^' ®'® P*'^cepta non bona,00 iuftincationes,in quibus non uiuant in cis^ ^SnA^***’®® ffoo legem iuxta Manichseum K Marcionem deftruamus,quam ’lufif’^'”^ fpiritualem iuxta Apoftolum nouimus : fed quia poftquam uenit fi-^t u ^’”P°’'uni plenitudo, mifit deus filium fuum natum ex muliere,fadlum fub ^HjL ^°^ 4ui fub lege erant redimeret,ut adoptionê filiorum reciperemus,Si nez ^^^^^^ Pæ‘^3^01^05fi^ff fiub adulto 8lt; domino hærede uiuamus. nbsp;nbsp;Sequitur
^*^ Hr ^‘Non ideo Petrum emendauit,quod paternas traditiones obferua-Wd f^^^te uellet,nec mendacitcr,nec incongrue faceret.Iterum dico:quan-^is R ^P^^opus es, ecclefiarum Chrifti magifter, ut probes uerum effe quod Killat ’ . P^^fiquemludæoru,qui fadus Chriftianus,natum fibi filium circumz ^'^^^^’^oet fabbatum, qui abftineat à cibis quos Deus creauit ad utendum ^^^^tiCjqui quartadecima die menfis primi agnum madet ad uez *'Sïin ^ ^quot;^ ^°^ feceris,imó non feceris(fcio enim te Chriftianum,ÓC rem facri ^tft°®^^urum)uelis nolis,tuam fententiam reprobabis:2lt; tuncfcies operc, ^Ner'^^^^^ ^oofirmare fua,quam aliéna reprehendcre. Acne forfitan tibinon '’’0öM'*’®®’^o ^^’^ intelligeremus quid diceres( frequenter enim in longum ferz ^5^ *^1^^^ ^^’^^^ intelligentia:ÓC dum non fentitur,minus repreheditur) incuiz %mi ^^^’^°^ ludæorum Paulus dimiferat,quod malum habebant.Quod eft ’’'itesd • æ^*^ ^^°^ Paulus dimiferat C Vric^ illud quod fequitur, Quod i^o-^o 4 “^’tiamjóC fuam uolentes coftituerc,iufticiæ dei non funt fubiediJ3cgt; '’'^af A°^ P^^°^^™ ^ refurredionem Chrifti,dato acmanifeftato facramen %jf ®^^o® ordine Mclchifedech,adhuc putabant uctcra facramenta,noit ^*'1111 ^^fy^'oe folennitatis,fedexneceflïtatefalutis effe celebrandajquæ tarnen 'l^afuiffem neceffariajinfruduofe att^ inaniter pro eis Machabaci martyres fieren#
-ocr page 746-HIERONYMVS AVGVSTINO
698
fïerent.Ponrcmoinud,quod prædicatorcs gratis ChnftianosJudæitanquamhô^ fies legis perfequercmur. Hos atqj huiufmodi errores 06 uitiadicitfedamnaretK ut ftercora arbifratur,ut ChriftS lucnfaceret.Didicimus per te,quæ apoftolusPati lus mala reliquerit Iudaeorum:rurfum te docête difcamus,quac bona corumfenue/ ht.Obfcruationes,inquies,Iegis,quas more patrio celebrat,fkutab ipfoPauIo«/ lebrata: fungfine ulla falutis necenïtate.Id quid ueli's dicere,fine ulla lalutfen^^™* täte, non fati's intelligo.Si em'm falutem non afferungcur obferuaturCSi autemob/ feruada funt/ïtiq; falutem afferunt:maxime quæ obferuata martyres fedunt-Non em'm obferuarentur, nifi afferrent falutem. Neqj em'm indifferentiafuntinterbo/ num Slt; malum,ficut philofophi difputant. Eonuni eft continentia,maluffleftwxii na.Inter utruncg indiffercns,ambulare,di'geiercalui ftercora, capitisnaribospW' gamenta proi]'cere,fputis rheumata iacere.Hoc nee bonij,ncc maluni eßifi««®“® fcceris,fiue non fee cris, nee iußieiam habebisjuce iniufticiam.Obferuareautew^ gis cerimonias,non poteft eße indifferenstfedautbonneß,aut malum eftj)'^, , b o num, ego affero malum, Slt; malum non folum his qui ex gentibus, fcd8^^% ex ludaico populo credideiût ln hoc,nifallor,îoco,dum aliud uitas,inaKiio e ƒ ueris. Dum enim metuis Porphyriû blafphcmantc:in Hebionis incurris W » his qui credunt ex ludcis obferuandam legem effe decernens.Et quia pçw^ « intelligis effe quod dicis,rurfum illud fuperfluis uerbis temperare conaris,iine^^j falutis neceffîtate: non ficut ludæi celebranda putant,aut fallaci fî®*’^^^^^^,fln Paulus in Petro reprehenderat.Petrus igitur fîmulauit legis euftodiam. reprehêfor P et ri, aud a der obferuauit légitima. Sequitur enim in ^P^^?®'^(e/ fi propterea illa facramenta celebrauir,quia fe fimulauit Iuda:um,utillosliicri retour non etiam facrificauit cum gétibus,quia 06 his qui ßne lege o^hO®4 j|^ fine lege fadus eft, ut eos quoque lucrifaceret C nifi emia 06 fllud iecit,utnatin^,^^^^ dæus.66 hoc totum dicis,non ut Paulus fe fingeret elle quod noncrat:fednt^^,j.^^j ^ corditcritafubueniendum elfe fcnrirer,ac fi ipfe in co errorelaborarer,non^,j^^j^ mentientis aftu,fed compatientis alFedu.Bene défendis Paulum,quodnoï’ ^^ ucriterrorem Iudæorum,feduere fucritinerrore.NeepimitariPetriïuoW tientem,utquod erat,metuludaeorumdiffimularet, fed totalibertatcluo^ i'nfclb--fe diceret. Noua dementia Apoftoli : dum ludæos Chriftianos uultfactfl’^j^jjjy dæus fadus eft.Non enim poteratluxuriofos ad frugalitatem reducerqp' Y^^^jm riofum probaßet:06mifericorditer,utipfe dicis, fubueniremiferis,nini^ r^jÿ ipfe fentiret.Vere enim mifelli 86 mifericorditer deplorandi,qui contention ^,^^^^ amorelegis abolitæ, apoftolum Chriftifecere ludæum. Nee multum intef j^^ meam 86 tuam fententiam, qua ego dico,86 Petrum 86 Paulum timoré nde ^^^.^^ daeorum,legis excrcuilTc,imó fimulafle mandata .Tu autem aflens dementer, non mentientis aftu, fed compatientis alfedutdummodo 1 nbsp;nbsp;nbsp;,,
ftet,uel metu,uel mifericordia eos fimulafle fe elfe quod non erant ®““^^^erijß frumentum quo aduerfum nos uteris : quod 86 gentilibus debuerit geno 1 jj^ys, udmis ludaeus fadus eft: magis pro nobis facit. Sicut enim non fuit uetc ^^^,jjj fie nee uere gentilis erat. Et ficut non fuit uere gen tills, fie nee uere lu^ jifferen co autem imitator gentium eft, quia prueputiuin recipit in fide CIirifti:50 ή ^^^0, ter permittit uefei cibis quos damnant ludxi,non eultum ( uttuputasji ,^jp3ji In Chrifto enim Iefu,nec circumcifio eft aliquid,nec præputiû,fed ® j^^’^ffuiif** da torn dei.Quæfo igitur te,86 iterû atqj iterum obfecro, ut ignofcas dilP^ jjffcin, iæ meæ:86 quod modû meum egrelTus fum,tibi imputes, qui coegifil uriC’'^^^,j-jjj 86 mihi cum Stefichoro oculos abftulifti. Neq? me putes magiftrum eu«’® ^j^erl qui fequor Chrißum dicentem: Ego fum uia,ueritas,86 uitaînec poccu^ gt;nbsp;p^cù taris cultor,mendacio colla fubmittam.Neqj mihi imperitorum plcbecd^ j^^^j^^ tes,qui te uenerantur ut epifeopum : 86 in Ecdefia dedamantem,faccrdo ^-j re fufpiciunt : me autem ætatis ultimæ 86 pene decrepitum, ac monalftcflj^^jjjas. fecreta fedantem paruipendunt.Etquatrastibi quosdoceas,fluekP’ ^^jnos
-ocr page 747-HIERONYMVS AVGVîtÏNO
^9^
''^Hk ^-^ ^?^® maris atq; terrarû fpacijs à te diuîfos,uix uoefs tua fonus per-^® ^°^^^^^ literas fcripferis,ante eas Italia ac Roma fufcipiet,quàtn ad me Ùii|,*?^‘^æ^*“i^deferâtuf. Quodauteminalî)s quæris epiftolisXur prior mea ®’'°“^^ interpretatio afterifeos habeat 00 uirgulas prænoratas:00 poftea j M'^'^^^^^^fæ’^^”’ ^^^9’ ^’^ fignis ædiderim: Pace tua dixerim^uideris rnibi non ^'^^^ quæfifti.Illa enim interpretatio Septuaginta interpretû eft:60 ubi kav^^w^jldcft obeli funt,fignificatur quod Septuaginta plus dixerint,quàm
‘ ^^^ autem afterifci/deft ftellulæ prælucentes,exTheodotioz ^ dl 4°^^ ^^ Origene additum eft:Et ibi Græcatrâftulimus:hic dé ipfo Hebrat ^ *^felligebamus, expreffimustfenfuum potius ueritatem,quam uerborum ^Osj ®*’^®*’dum conferuantes. Et miror quomodo Septuaginta interpretum Ib |Ho»**^’®’”°® pnros, ut ab eis ædiri bint, fed ab Origene emendatos, fiue corrux *is'h f®®^^®® ^^ft^*'^o®‘ö^ Chriftiani hominis interpretatiuculam non fequa-'^'^ ^“™'®^ ‘î^æ addita funt,ex hominis ludæi arq blafphemi poft paftio Ntaj ^*’^^*^*®®^ tranftuIcrit.Vis amator elTc uerus Septuaginta interprets^ '“tem ^ ^^ quaefub aftcrifcis funt,imó rade de uoluminibus,ut ucterum te faux ' Quod ft feceris,omnes eedefiarum bibliothecas damnare cogcris\ ^«buiif^”**“® ^“^ ^’*^^’’ muenictur liber,qui ifta nó habeat. Porró quod dicis non tel *'’’^Mterpretari poft ueteres:00 nouo uteris fy!!ogifmo:aut obfcura fuerSt We '^*'P'^^^’^* ^“i^r Septuaginta, aut manifefta.Si obfcura, te quoq in illis falli po *il)ifj^^^’'^‘^™ ^'Sin manifcfta,illos in eis non fallipotuiffe perfpicuS eft.Tuo W ^^^^ ’‘^O’O’Tideo. Omnes ueteres tradarores qui nos in Domino præceflez tei^’^“’^*^”?^*’^®^^*’“^^®**'®^’''?*^®^^’ funt,aut obfcura interpretati func, aut Wh^'^' ®*o^^*^^,tu quomodo aufus es poft eos difterere^ quod illi explanare Wh ^*^^ ’ ^^ manifefta,fuperfluum eft te uoluiffe dift’erere,quod illos latere ‘^ 1 !^®*’^’’quot;cjncxplanatione Pfalmorum,quos apud Græcos interpretati ^he ?®®”®^m*nibus,primus Origenes,fecüdus Eufebius Caefarienfis,tertius ^od' ^^®*’’’^^^tcSjquartus Afterius Scythopolitanus,quintusApollinarius ^ïil *^®®’ ^^’^^us Didymus Alexandrinus ♦ Feruntur 06 diuerforum in paucos ii0s'''°^°P“^*^^’3« Sed nunc de integro Pfalmorum corpore dicimus. Apud Latb
‘PiAauienfis, 06 Eufebius Vercellenfis epifcopus, Origenem W** ®’“quot;* f’'2mftulerunt, quorum priorem SC nofter Ambroftus in quibufdam iisiH^^^‘^®0gt;ondeatmihi prudentia rua,quare tu poft tantos SC tales interpre tei ■ ^’^^donePfalmorS diuerfa fenferis.Si enim obfcuri funt Pfalmi,te quoz ^te^^^’^* pomifte credêdum eft. Si manifefti,illos in eis falli potuifte non cregt; »^Hu» ^^^ ^°^ utroq: modo fuperHua erit interpretatio tua, £lt; hac lege poft prio/ ^di '*^‘°'^^* â^debitîôô quodcunq alius occüpauerit,alius de eo licentiam ferb Uilige’'^^‘‘^^^*^'^“*” P®®*^® humanitatis tuæ tft,in quo ueniam tibi tribuis,in? ci'i'm nó tam uetera abolere conatus fum,quæ linguae mcæ ^i æ*^* ^mendata de Graeco in Latinum tranftuli,quàm ea teftimonia quae à ttjiç^P’'*^^*^^^^’^ *^^^ corrupta,proferre in mediû:ut feirent noftri,quid Fiez Ltrt ’*^*®® contineret. Si cui legere non placet, nemo compellitinuitum.Biz Prioruquot;''’^^^“® c«mfua(Mtatc,8dnoftra muftacontemnat,quæ inexplanatione g'^æditafunt:utficubiilia nonmrelliguntur, exnoftris manifeftiorafiant* te^f - Î**^8^^“® Interpretanonisinkripturis fandisfequendumfît, liber Wu K® ^^ Optimo genere interpretandi, £lt; omnes Præfatiunculæ diuinoz *^1 ^'^'^^‘^ïQ’^^s æditioni noftrx præpofuimus,explicant:ad illasq prudenz P *”mittendum puto. Etfi me (uti dicis) in NouiTeftamenti emendaz ksF ^^.'P'^’^’^ponisc^ caufam cur fufcipias:quia plurimi linguae Graecae habenz ij^ ^ «M»anj,dc meo poffint opere indicate: candem integritatem debueras etiani ^^^‘^ ^®^ noftra confinximus : fed ut apudHez i^Ces-0^'^^'^^^’^’^’”^ '^i^’'^fi'^b'mus. Sicubt dubitas,Hebracos interroga. Sed *Ruid 11 Hebrxi aut refpondete noluerint,aut mentiri uoluerintt' Tota frequenua
-ocr page 748-MIERONYMVS AVGVSTINO
700
frequentia ludjcorum in mea I'ntcrpretationc reticebit c’ Nullus^ **®*^^^j quo’ qui Hebraeæ linguae habeat notitiam C Aut omnes imitabuntur iUos dicis in Aphricæ repertos oppidulo,in meam confpiraffe calumniarnî^blu* di enim in epiftola tua texis fabulam. Quidam frater nofter coepifeopujj^pge tari inftituiiîet in eedefia cui præeft interprétationem tuam,mouit lt;l*^“^fjâf^ aliter à tepofitum apud lonam prophetam,quàm erat omniûfcnfibusW^^^^^^jjiz inueteratum,8^ tôt ætatum fucceffionibus decantatum.Fadus^ cftrant'j’5 .j^.nt tus in plebe,maxime Graccis arguentibus ÔC indamâtibus calumniarn »* ‘^^ cogeretur epifcopus,ea quippe ciuitas eratjudæorum teftimoniû fl^g*^^lt;^-Ufiît. autem illi imperiria,an malicia,hoc elfe in Hebræis codicibus Græcis P° ^^^ quod Si Graeci-ÔC Latini habebant atep dicebât.Quid pluraCCoadus ^“ ^ jplt/ lut mendacium corrigere,uolens poft magnum periculum non remanerc t^ be.Vndc etiam nobis uidetur aliquando in nonnullis te quoep f^HipoWil^- jj, me in lonam prophetam male quiddam interpretatumjóó^editione popu jjjiJïe; mante,propter unius uerbi dillonantiam epiieopumpene facerdotiiimp^b^p.,[n 00 quid fit illud quod male interpretatus firn fubtrahis, auferens mihio^^^ ^^^^ defenfionis meæ:ne quiequid dixeris,me refpodente foluatur:nifi fort^^Çy nos plurimos cucurbita uenit in mediUjaflerente illis temporibus nio Pollione me hederam pro cucurbita tranftuliffe. Super qua re in co®, ^ rio lonæ prophets: plenius refpondimus,hoc tantum nunc dixifle oonten^^ in eo loco ubi Septuaginta interpretes cucurbitam,ói Aquila cuinreliq®’ ^^ ramtranftuleruntjideft ^t^èy, in Hebraeo uolumine P’’'^’’V
uulgo Syri elceroa uocant. Eft autem genus uirgultijata Habens fo^’’®®i»jio/ pampini.Cumqj plan tat urn fueriqcito confurgit inarbufculamabftpn®®^-^ fo rum ÔC haftilium adminiculis,quibus Sé cucurbita: 06 hederx indigent,luot .^j fe fuftinens.Hoc ergouerbum deuerbo ediflerens,fi ^^’'^’'V transierreuoi ^^^ nullus intdligeretdi cucurbitam id dicer cm, quod in Hebraico non deram pofuqut caeteris interpretibus confentirem. Sin autem ludxi udnb j afferis,malicia uel imperitia hoc dixerunt efle in uoluminibus Hebræonôb^ in Graccis 06 Latinis codicibus continetur:manifeftum eft eos aut Hol”^^jj pt ignorare,aut ad irridendos cucurbitarios uoluifle mentiri- Peto in fi’^^^r Jdi quiefeentem fenem olimcp ueteranum militate non cogas,86 rurfum de ‘“p^po tari.Tu qui iuuenis es,86 in pontihcali culmine conftitutus,doceto populo^’ ^^ uis Aphricae frugibus Romana teda locupletato. Mihi fufficit cum aud^oif dore pauperculo in angulo monafterq fufurrarc*
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
* Vi uitas uiroru ] Extat apud nos S incerto autorc libellus De uiris il S luftrib. Plinq nomineinfcriptus. 31 Qin dam Tranquilli efTeputant.
Item alter De Claris oratoribus
K angelos elfe crederent, amp;
KGrammaticis. Extat amp;nbsp;Ciceronis commen tarium De claris oratoribus. «f EpicisjEpiz ci dicuntur Lyrici, if aT^u/^eersu// fuoru] Stro ma poiTumus Latine dicere hr agulas, à fterz nendo,lîue tapetia:ea folent context è narijs coloribus.Hinc auté Origcnes quædam opu feula fuauocauit irT^u/Mrsaf, quafifupelleâi lem è diuerfis locis conflatam. if Commatiz cofuperhis ] Comma Latini uocant incifioz nem. Vnde lignificatorationem commatibus diftindam. Quod olim aliquoties etiâ in oraz tionefolutafacicbant. ^ DehærefiPharifæo rum ] Hichærcfimfîmpliciterfedamuocat, JnhocPharifæidiffercbâcàSadducæis,quod
turam: quorum utruncpnegantilli- lt;nbsp;j^ thiamp;Hebionis ] Duofunthærcfiarcliæ' didi Cerinthiani,quiiJdeni dicuntur , ftæ, amp;nbsp;Hebionitæ: in hoc conuenioWgt;H utriçp exigunt à fidelibus circamahon obferuationclegis Mofaicæ.
le] Phalarica,genus eft machina: bellied» pe uelut ingens hafta,ferro neruis tortilibus magno impetu min® Vergilius: Contortaphalaricauenir» Fulminisaâamodo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .g
lt;rFrequcntcr cnim]Taxâtftilumoi“' S ftini,nec fine caufa.Siquidemeftp^y. ^^ bofior,amp; periodis inimmenfum prod® j Qiiod illi (ni fallor) hinc accidit,quoa ui uellet omittere eorum quæ fcnbcti “®*S ^j in mcntcm:ueniebant autem pennulta- V utcuncp mfulciendû cratjquodnol®^^^ quot;^
-ocr page 749-|
SCHOLIA S°*^*^^S hoe loco addiderat hæc ^'Mk“®®® ^^®*^*‘^“*’ ®^ imperitis.Etenim ^iiiH?’P^^*^5 ’ ®‘‘^®tur afleriptu in marz ^ilto • ^ ^^^O’’^”’ Auguftini: amp;nbsp;id fcri %lib^“®^o®*öfturo ’^^'^“’*^^* ^Mctuis Xj ^^^äQ’bcniantan« 3 Porphyrius ^Mart’’®®’’^^» fiuemadmodö Manichsus 1 ^f Hebion amp;nbsp;Cerinthus nimium o’*»««! ^^* Wo^âicæ« lt;nbsp;Afterifcos habeat Græccftcllulam figniz ^Kt ^,“^’’’^*'“- Obelifcus paruum ucru. “l’eljjJ’'''“Brabant id quod approbabant: ‘1'’“^ adultcrinum K fup Solim ®’*^’^® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Opemadmoz %oni .^™®'amfecit Ariftarchus.Por *!*■ tfi* v ^S^’ObcIifpeciemimaginaba* °°*iquot;“'‘agt;tu quo.] Mire retorquet in ^®tnauitiofum,quod »rrisTgofOf/ uo |
701 cant. lt;|[ Vt cogcrctur cpifcopus ] Hoc loco ui/ deturomiflum nomen ciuitatis.Nam pleriqt codices fichabent: Vt cogcrctur epifcopus,ea quippe ciuitas erat, ludæorum teftimonium flagitare. Ergo port cpifcopus, opinor, pofiz turn fuifle nomen ciuitatis. Qiiod quia barba rum erat,amp; Hieronymo ignotum,addidit,ea quippe ciuitas erat: hoc eft,nam id erat noz men ciuitati.NiE fortè ciuitatc appellat,quæ fuum habet epifeopum. «[Vtrumautem] Et hie uidentur aliquot deeUe ucrba,ncmpe Inz certum eft,aut aliquid firmle. Rurfum ca uerz ba quæ adtjeiuntUr Atque diccbant,prorfus adulterinafunt. lt;([ Illis temporibus Cornez Iio] Arbitror lcgendum,lllius temporis Corgt;' nelioamp;Aßnio Pollione:hoceft,criticis amp;nbsp;een foribus litcratorum: quafi dixifict,illius temz poris Ariftarchi. |
jl^ ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE Q^ ENT1 S '^^gufiinus indigne ferre Hieronymum, quod audilTet librum aducrfus fc quot;i^*ïp iF^^^^^ Auguftinus:in hoeerrans,quod is qui nunciarat,longam epiftolam liz
AVGVSTINVS HIERONYMO
^ ^ ^ '^ ^ perueniffe in trianus tuas Itteras meas:fcd quod adhuc referf ptanon mcrui,ncquaquam imputauerim diIcÆoni tuæ:ah'quid pro/ culdubio impediment« fuit. Vnde agnofco dominum à me potius dez precandum,ut tuae uoluntati det facultatem mittendi quod refcripfez ^’quot;' refcribendiiam dedit,quia cum uolueris,faciUime poteris. ^^°^ ^^ ®® ^^^ perlatum eft,utrü quidem crederem,dubitaui:fed hinc ^'^ “^’^““ fcriberem,dubitare non debui. Hoc autem brcue eftïfugz f 5^^*^^’ ^^æj ® nefcio quibus fratribus mihi didlum eft,quod hbru adz ft pf2dm,Romamtt milcrim. Hoc falfum effe noueris:dominum meum ’’quot;hiiir ®’'’^°^ ®® ”°^ feciue : fed fi fortè aliqua in aliquibus fcriptis meis repez ^.^’^®® aliter aliquid quam tu fenfiffe rcperior:non c5tra te didum, fed ft ^®^^^’’»’ *”^ feriptum efle,puto tedebere cognofccre:aut fi cognofei Wu- ‘®®^^« debere. Ita fanè hoe dixerim,ut ego non tantum paratus fim,ß ^•kth’’’^ ^*quot;”P^*® mouerit,fraternc accipere,quid contra fentias:aut de corrc/ ^^ïp^’ ^^^^ *P^^ tiia beneuolentia gauifurus:uerumetiam hoe à te poftulem ^’^ ^^ liçuiffetjôC fi non cohabitante,faltem uicino te in domino perfrui, '’’''oih^ ^ dulce colloquia. Sed quia id non eft datum,pcto ut hoc ipfum quod ***Xh^’^’*® P®ff“quot;”*s,fimulftmus, conferuari ftudeas, 06 augeri acperfici:SC %^^^“*® ’^’^ ®®*' fpernere.Saluta obfequio meo fandum fratrem Pauliz 'ï'’X* • «°®quot;®® fratres qui tecum ac de te in domino gloriantur. Mcmor noftri omni fando defiderio tuo, domine chariffime SC defidera-®^flonorande in Chrifto frater.
^p^ ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS
^i^^*’’®®y™os deepiftola,quam nefcio quis librum appellarat.Excufatfc quod non d^^^^’^^^^^ortans ilium ad mutuum amorem,nonnihij querens de Ruffini aduerz
HIERONYMVS AVGVSTINO
N IPSO profedionis articulo fandi filq noftri Afterq hypodiaconi nez ^^ff^rtj mei,beatitudinis tuac liters ad me peruenerunt,quibus fatisfacis, contra paruitatem meam librum Romam non mififfe.Hoc nee ego faz ■ dum audiera, fed epiftolæ cuiufdam quafi ad me fcriptae per fratrem noz 0 0 ftrum
-ocr page 750-70t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS AVGVSTINÖ
ftrum SyRnnium di’aconum hue excmplana peruenerunt : i'n qua hortarfsW^ ^AivuiPlcw fuper quodam Apoftoli capitulo canam: 86 imiter Stefichoruinifl uituperationem amp;C laudes Helenx fluduantem:ut qui detrahendo oculos pe^ ^^ rat,laudando recepcrit. Ego fimpliciter fateor dignationi tu », licet fiilus
1 ^fif^xm tua mihi uiderentur,tarnen non fernere exernplaribus literarum tft ^,^^ putaunne forte me refpodenre lgfus,iufte expoftulares,quod probate ante « iém tuum eflc fermonem,Slt; ficrefcribere.AccefTit ad moramJandacSóuent, lis Paul» longa infirmitas.Dum enim languentimulto têpore alfidemuSjpen K ftol» tu»,uel eius qui fub tuo nomine fcripferatjobliti fumus,memoresillius^ , culi:Mufica in ludlu,importuna narratio.Itaque fi tua eft epiftolajapcrtclcrine, mitte cxemplaria ueriora ; ut abfqj ullo rancore ftomaebi in fcripturarum dup“ tionc uerfemur, SC ucl noftrum emendemus errorem, uel alium fruftrareprene difledoceamus. Abfit autem à me,ut quiequam delibris tu» beatirudinisafting re audcam.Sufficit enim mihi probate mca,ôc aliéna no carpete.Cæterun^P^f nouitprudentia tua,unumquenq? in fuo fenfu abundare,amp;f puerilis quod olim adolefcentuli faccre confueuerant,accufando illuftres uirosjuono ^^ famam qu»rcre. Nee tam ftultus fum,utdiuerfitate explanations tuaruinfit putem;quia nee tu l»dcris, fi nos contraria fenferimus. Sed illa eft ueraintera cos rcprehenfio,fi noftram peram non uidentes,alioru (iuxta Perfium^mantic confideremus. Supercft,ut diligas diligêtem rc;^ in fcripturarum campo, iuuem fenem non prouoces.Nos noftra habuimus tempora, 66 cucutrimus quantum P^ tuimus:nunc te currête 86 longa fpacia tranimeante, nobis debetur ociumtumu Ç (ut cum honore tuo 86 uenia dixerim ) ne folus mihi de poctis aliquid propoiw
x uidearis,memêto Daretis ^ Entelli,8i uulgaris prouerbij; quod bos laßus lort* hgat pedem.Triftes h»cdilt;ftauimus;utinam mereremur complexus tuos,^ t® * tione mutua uel doceremus aliqua,uel difceremus.Mifit mihi temeritatclolita, ƒ maledidla Calphutnius,cognomentoLanarius, qu»ad Aphricamquoquenu eius didici peruemftc. Ad qu» breuitet ex parte refpondi,8^ libeHi eius uobism* cxemplaria, latius opus cum opportunum fuerit primo miflurus tempore U» 9”® lt;llud caui,ne in quoquam exiftimationem I»derem Chriftianam, fed tantum u lirantis imperitiep mendacium ac uecordiam confutarem. Memento meihu uenerabilis papa:uidc quantum te diligam, ut ne prouocatus quidem uolutn fponderc;nec eredam tuum efte quod in altero forte reprehendcrem. Fréter corn* munis fuppliciter te falutat,
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
|
BKuUK^l a^iifutfilcu'. ] n^xJufuJlaff, ad uerbu fonatrecatarc.Hiftoria Steficho n, qui ob uituperatâ Helcnam oculos amifit,reccpitautcrccan tansy's quæ fcripferat,ellapud Platoncm in Phædro. np nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;] id eft, 388*'lt;:firgt;o'^‘^s * ficenimoratores uocant arguz mentationes,non multum differences à fy Iloz gifmis, mfiquod illa magiscirca probabilia uerfanf quam neceffana: utautoreft Fabius libro quinto, ^f Si noftram peram non uidcn tes. ] Quidam bic kgunt noftraopcra,pro no' ftram peram,fed deprauate. AHudit autem ad apologum Aefopi,qui finxit,fingulos mor tales,binas geftantes pcras fiucmanticasialrc ram à tergo propendentem, alteram à fronte: magnam ac plenam uitijs noftris, propendez re à tergo: paruam m qua fin t aliéna uitia,pcn dereâ fronte. Quo fignificabar,nosoculatos eflein perfpiciendis alicnis iiitijs,in noftris ip^ |
forum cæcutirciundcamp;PerfiusinSatynS’ nemo in fefe tentât dcfcenderenemo:Scapr^ cedenti fpedatur mantica tergo. ^ Darctis Entelli]Eftapud Vergiliuininquinto/icW'' dos libro: Dares Troianusiouenis prouoca Entcllum fenem ad certamen ceftuum^graua/ tim proccdit Entellus, Darcte multum cxulz tante.Tandem lapfuamp;pudoreprouocatusfl , candefcit,recalefcéteuirtutefcnili:Kadeour/ get ceftu iuucnc,utni Aeneasdireminct^™' furus fuent Darcté. f Bos laffus for.]Wtoffl, ptum eftà bubus trituramexercentibusut**' nimin quibufdâ regionibus boues arcuma/ diper manipules triticû ungulis excutium. amp;nbsp;quo bos laffior,hoc magis ad tnturamido/ neus,proptcrea quod fortius figatpedeni. Ita qui fero prouocantur ad iram, prouocatigry mus incandefcunt. ^Calphurnius]Nifitaigt;’ lorfentit Ruffinum, quemita fubindeuocat, uclut indodum,amp; culinæ quam luera^ «® |
|
HIERONYMVS ^‘^ PcrHanum illud: g ‘'tinuocrafl'ura ridstVuIphcrnius ingens, ^“^æ^°^ ^'‘'‘*° ‘^‘^f^fu^c licctur. ^“Oquidemin nönullis Perfii codicibus |
AVGVSTINO 705 Calphurnium legi,pro Vulphcmio. Videtur autem uox cÔfida,à calido furno,ut K cogno/ mêtum Lanarij,d lanionibus,qui carncs uenz duntin macello. |
ARGVMENTVM EPIST0LÆ SEQ_VENTIS
^5®?®*®'“cerraret Auguftinus in nomine libri,cum cpiftolam Hieronymus fentiret,6f taz '*^^*^’^ efflagitaret refponfu:hortatur Hieronymus, ut certü opus mittat cui uelit re ®tfi)iuuenem admonens nc temere fuolt;p malo prouocet fenem ad hutufmodi certamen.
HIERONYMVS AVGVSTINO
REB R AS ad me epiftoks dirigis,K facpe compeiïas,utrcfpondeam 1 cuidam cpiftolac tuæîcuius ad me (ut ante lam fcnpfi)per fratrem Syz finnium diaconum exemplaria perueneruntabfqp fubfenptione tua: 0 2lt; quam primiim per fratrem Profuturü,fecundo per quendam alium K te mifilTe fignificas: 06 interim Profuturû retraólum de itinere, 06 epiz ^^^’^^*' morte fubtradum: ilium, cuius nomen retices, maris ti »ijij^'’™®^®a,8C nauigationis mutafTe confilium.Quæ cum ita fint,fatis mira/ *^n?T?’ ^^°'^°‘^o ipfa epiftola 86 Romæ 86 in Italia haberi à plerifcp dicatur, 86 inter *’® ^°^ peruenerit, cui foli miffa cft:prgfertim cum idem frater Syfinnius ^Ad^°® ^’^^^^^^^ ^,“°^ dixcrit earn fe non in Aphrica,non apud te,fed in infu Picio ^^^^ ^°^ fermé quinquennium reperiffe.De amicitia omnis tollenda fuC* ^üaf r ^^ ^‘®*amico^quan cum altero fe loquendum.NonnulIi familiäres mei S'teb ^^’^* ’5“°^“*” Hierofolymts 86 in fandis locis per magna copia eft: fugz l*0|gt;ri^®°*^ ^P^’c* animo à te fadum,fed laudem atq; rumufculos 86 gloriolam ^'01^ .^’^^^*’’*^^ ^® nobis crefceres, ut multi cognofcêrent te prouocare,mc Mtóf ^*^®*^^® ^^ dodum,me tacere ut imperitum:86 tandem reperifle,quigar/ ^æfifdium modum^ imponeret.Ego autem(ut fimpliciter fatear) digna l’ïH’ '^^P’^*’^'^’” idcirco refpodere nolui:quia tuam liquido cpiftolam non crede/ *ïiiA ^^*’^'”^8* ^^ quibufdam prouerbiu eft)Iitum melk gladium. Deinde illud ’'Preh ’^^ ^F’^^®P° comunionis meg uiderer procaciter refpondere,86 aliqua in 4(ljj;*’’‘^“fts epiftola reprehêdere:praefertim cu quædâ in ilia hæretica iudicare» '’quot;tÿ/v™“ '^^ ^“ i^^^ expoftulares,86 diceres:Quid enim epiftola meâ uideras,86 fit A .’’^nnus in fubfenptione fignadeprehêderas:uttam facile amicûlæderes, *”^*^ ^ meam uerteres contumeliâc’lgitur ut ante iam fcripfi,aut mit/ ^P^ftolam,tua fubferiptam manu taut fenem latitantem in cellula laceffe ^“^^quot;^ luam uis uel exercere uel oftentare dodrinam, quaere iuuenes ’^‘^biks : quorum Romæ dicuntur effe quàm plurimi, qui poffînt 86 ‘ ’P*fco''^f^^^’^ congf^di : 86 in difputatione fandarum feripturarum, iugum cum ^euP?^ ^^^^c.Ego quodam miles,nunc ueteranus,86 tuas 86 aîiorum debeo lau *'iil»^'^^»®o^ ’P^^ rurfus effoeto corpore dimicarc : ne fi me frequenter ad rez n *quot;’P^®^’s,lt;Mius recorder hiftoriæ,quod Hannibalem iuueniliter exulz Çgt;H^’^^aximus paticntia fua fregerit.
^ H æ^»^“^“®* quo(^:fæpe ego longos ^iH{*^?P“OTim memini me conderc foies.
W • ®^' ^°^ carmina,uox quoej Mœrim
^W^ *P^^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ “^ magis de feripturis Tandis Ioquar,BerzeIIai illc
*^(îü ^’’’^“ Dauid bénéficia, omnesq delicias iuucni delegans filio: ofte nd it %H^ ^æ^ ’'^^ appeterc debcre,nec oblata fufeipere.Quod autem iuras te ad ’^^^ fcripfifre,nec^ Romam mififle,quem no fcripfcris:fcd fi for ^iV*®.^ Triptis reperiatur,quae à mco fenfu difcrepentmon me à te laefum, ^^^^ redum uidebatur : quæfo ut me patienter audias. Non ^’^O’^°do mihi reprehenfionis à te meæ per alios fcripta delata ^fù^p ®^^*^ quod tu non feripTifticQua ratione pofcis ut refcribam ad ea quot;pfiffe te den eg as 7' Non tam hebes Turn,ut fi diuerfa fenferis,me à te læfum o o 2 putera
-ocr page 752-'•704 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIÊRONYMVS AVSVSTINÓ'
putcm.Sèdn mca cominus dida reprehendaSjôi rationcm ferfptontm expetaß^ “^ quæ feripfetim, emendare compellasjÖC ad ^Kiv^Jiw prouoccs,6óoculosniih* rèddasjinhOC Ixditur amicitia, in hoc neceffîtudinis iura uiölantur ; ncuideaw^^ certare pueriliter, 00 fautoribus inuicem ud detradoribus noftris tribucreniaKf'a contendendi.Hæc fcribö,quia te pure 06 Chriftianc diligere cupio : necquK^q“^® in mea mente retinere,quod diftet à labijs. Non enim conuenit-,ut ab adok^^j ufq^ ad hanc ptatem in monafteriolo cum rand/5 fratribus laboredefudans,auÇ'^*® contra cpifcopum communionis meæ feribere audeam : 06 eum epifcöpumd^^ ante coepi amare quam none: qui me prior ad amicirias prouocauifjquenipoftn’^ onentem in feripturarû diuinarum eruditiondactatus fum.Igitur auttuumneg^ hbrum,fi fortè non tuus efhSi define flagitare refcriptum ad ea quæ nonfmpW^ aut fi tuus eft,ingenue confitere: ut fi in defenfionem mei aliqua fcripfcfo,inKlt;^ pa fit qui prouocaftijHon in me,qui refpondere com pul fus fumu^ddis prarct^’^æ paratum e fie, ut fi quid me in tuis feriptis mouerit,ôf corrigera uoïu*er 0, fr^f^''’’^^^ cipias:00 non folum mca in te beneuolentia gauifurum,fcd ut hocipiumfen^W) precaris. Rurfum dico quod fentio,prouocas fenem,tacentemfi«mibs,ind^^ date dodrinam.Non eft autem ætatis meæ putari maîeuolum crga£n”’ ^^* od fauorem debeo. Et fi in euangelfis ac prophetis peruerfi homines mucniuntq^ nitantur reprehendere': miraris fi in tuis Iibris,glt; maxime in feripturannn cxp^‘ tione,quæ uel obfeurifltmæ funt,quædâ à reda finea diferepare uideantitr^htn dico, non quod in operibus tuis quædam reprehendenda iam ccnlcam: nci^f’^'® Ïedioni eorum unquamoperam dedi: nechorum exemplariorumapudnoscop ƒ eft, præter Soliloquiorum tuorum libros, ÔC quofdam commentaries in pfai«”® ' quos fi uellem difcutere,non dicam à me, qui nihil fum, fed à ueterumCtstcotu docerem interpretationibus diferepare. Vale mi amice chariflîmejætatenlfjOig”^ rate parês:8lt; hoc à me rogatus obferua,ut quicquid mihi feripferis, admep’®'' ^ facias peruenire.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SECV^NTlS
I?
Conatur placarc Hicronymum, quem fenferat fuis epiftolis nonnihil off®’®??'H^^r fimukatem tam atroeem or ram inter Ruffinum amp;nbsp;Hicronymum quondam aniid®®‘’ ’ tans illos ad concordiam»
'll
I*
AVGVSTINVS HIERONYMÔ av A M VIS exiftimem antequàm iftas fumeres,ucnifle ______literas meas, quas per dei feruum, filium noftrum Cyprian^®^ num mifi:quibus certiftime agnofeeres meâ efte epiftolâ,cuïus ext plaria illuc ueniffe comemOrafti: unde iam me arbitror refenpf'^ ^^^ _ uelut EntcUinis gradibus atq acribus ceftibus,tanquam audaeem retemcœpiirepulfariatq5ucrfari:nunc tarnen eifipfis refpondco Iiteristuis,lt;l ^j mihi per àndum filium noftrum Afierium iam mitterc dignatus es:inquæ'‘^ « ta in me comperi luæ beneuolentiftïmæ charitatis,6C rurfus quædamnôww y me tuæ offènfionis indicia.Iraq; ubi mulcebar legens,ibi continuo fefi^^®’*”®. j-j, nè uel maxime admirans,quod cum te dicas exemplaribus literarum meamnu non temere putauifte credendum,ne forte te refpôdente læfus Ïufte exp®“ , 1J quod probare ante debui{res,meum effe fermonem,ôô fie referibere: poftw lU U mea eft cpiftola,aperte me feribere : autmittere cxcmplaria ueriora,utâWlt;f rancore ftomachi,in feripturarum difputatione uerfemur. Quo enim paoop mus in hac difputatione fine rancore uerfari, fi me læderc paras f aut 11 flöß P ’ quomodo ego te non lædente,abs te læfus iufte expoftulàrem : quod ptobau debuiffes meum elfe fermoncm,ÖC fie fcribere,hoc eft, 60 ficlædere »'j^^/^j yj fcribendo læfifles,ego iufte expoftulare non polTcm. Proinde cum ita rcicn , lædas, quis locus nobis relinquitur in difputatione feripturarum fine “quot;®’^®Jg, uerfandi C Ego quidem abfit ut Iædar,fi mihi certa ratione uolwens Ô^P^’^'^^ç
-ocr page 753-U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVGVSTINVS HIERONYMO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;^o^
Ç^efflud êx epiftola Apoftoli, uel quid aliud feripturarum fa net ar um te ue» ^jMexilTcjquàm me:im o uero abfit,ut no cum gratiarumadione lucris meis (ÄO fucro te docente inft:rudus,aut emêdante correctus.Verûtamen tu mihi f^^3rilTinie,nifi te putares læfum feriptis meis,non me putares lædi pofle re/ {( ™fuis.Nullo enim modo id de te opinatus fuero,quod te non arbitras leium, ''îh) f^^‘quot;’^’^*^ “*'^æ‘^^5-aut fi te non fic refcribente,ego propter nimiam ftuki^ ^ quot;’câlædi pofle putatus fum,hoc ipfo læfifti plane,quod de me ita fenfifti.Sed tUi^i^Mo tume,quem nun^ talem expertus es,temere talem crederes,quilitera Si-^fum exeplaribus,etiam cum ft il urn meum noiTcs,temcrc credere noluifth t{|. ’'’'no immerito uidifti me iufte expoflulaturû fuifleji fernere crederes efTe Ip ’5tij '''^^®gt;flux non elTent meæ:quâto luftius expoftularem,rneipfum fernere pu/ ljL''''?’®®jqualem me expertus non effet,qui putauiffet^Nequai^ ergo ita progt; t;j^ ^%utnon te refcribente quo Iæderer,metarnen exiftimares nimis infipien-Pon^/ä^* two refcripto lædi pofuiffe.R.eftat igitur ut lædere me referibédo diß I'iod'^’® ^^’^f® documéto meas effe illas literas noffes. Atque ira,quia non credo Pfiot'”quot;'^^^”^^ lædendum putares:fupcreft,utagnofcam peccatummeum,quod ttij’'®wïlKris læferim,quas meas effe negare non poffum.Cur itaq? conor con *'tni'n?^^^“m,ac non potius ueniam petoCObfecro ergo te per manfuetudi d^j t ^’'fti,ut fi te læfi,dimittas mihi,nec me uiciffim lædendo,maIS pro malo red quot;'to' ^”””’^‘ ”’‘^* tacueris erroré meum,quem fortè inueneris in fcriptis uel quot;nsl 4 ”’^’^‘ ^^quot;^ ^ ^^ *n me reprchenderis,quæ reprehendenda non funt,te po ’'tel j'^^ ’’’^tflwod ab fit à moribus £lt; fando propofito tuo,ut hoc facias uolunz
’^^^^culpSs in me aliquid dente malcdico,quod méte ucridica fcis non effe %''^^' '^^ P^^ hoc aut beneuolo corde arguas, etiâ ft caret deli do quod arguen iittii)^*'?®’’‘*tpatcrno affedu mulceas, quern abtjeere nequeas. Poteft enim neri, *^'11°'M^^^fur aliud q? ueritas habet,dum tarnen aliud abs te non flat,tp chantas ’'hr k *’quot; ^ ^8° amicifsimä reprehenfionem tuam gratifsime accipiam,etiam fi C- ’^*won meruit,quod rede defendi poteft. Aut agnofcam fimul 00 beneuo f^^ ®tuam Sf culpam meam : 6f quantum dominus donat, in alio gratus,in alio Wi B ^^ ’wueniar.Quid ergoffortaffe dura,fed certe falubria uerba tua tâquam ^ah *'^^^'*P^'*”^^‘^^”’’^æ‘^®^^*“rillc,non curabatur:00 ideo uincebaturnon Igt;o.8- '^S? ^wt fi medicinale correptionê tuam tranquillus accepero,non dole Ho» r®®‘wfitniitas uel humana,ucl mea etiam cum ueraciter arguitur,nó poteft contriftari,melius tumor capitis dolet cum curatur,^ dum ei par •oin' °’* ^^watur. Hoc eft enim quod acute uidit,qui dixit:utiliores effe plcrütp 3liqo ®^‘'”’8^tes,^ amicos obiurgare metuêtes.Illi enim dum rixantur,dicunc täte ri '^^’^^ ^“æ corrigamusufti aut minorem c^ oportet exhibent iufticiæ fiber/ Hide .quot;quot;’®’f kitiae timent exafperare dulcedine.Quapropter Sf fi forte bos(ut tibi I^kb^^ ^^^^ ^^^^*^’^’^^ corporis,no uigore animi,tamê in area dominica fruduo ^^^^ fum:fi quid perperam dixi,fortius fige pedem.Non mihi tltill j ®°^^ßw P®^*^*^^ ætatis tuæ,dûmodo côteratur palea culpæ meæ.Proin/ quot;tli ?^°^ ’^ extremo epiftolæ tuæ pofuifti,cû magni defiderrj fufpirio uel lego r«5,^®’^finam,inquis,mereremur côplcxus tuos:00 collatione mutua uel docc ^âbit l'^^’Weldifeeremus.Ego aût dico,utinam faltem propinquis terrarûlocis non poffent mifeeri noftra colloquia,lircræ poflent effe crebrio/ ^00/1^^^*^° *^^^’'*^ locorû interuallo abfumus à fenfibus noftris,ut de ilfis uerbis ijinf °*^^ Calatas,iuuenem me ad tuam fanditatê fcripfiflc meminerimîôC ecee tene^'^^^’'^^^*^^”’ ’^^^‘’■*^*P*^’’' mcruerim:faciliusq; ad te ex épi aria epiftolæ meæ per/ ^m ”''^’5^^^*o Qwa occafione præueniête,^ ipfa epiftola me curate. Homo enim tUisf^”^ ^^'' ^^^'’P^f^tjwee ad te pertufit,nec ad me retufit.Tantæ aût mihi in fiteris W^**n'*^ ”'^*'^^ noftras peruenire potuerût)apparêt restut nihil ftudiorû meo/ Hûjj”'., ^‘ poflcm,cp inhærere lateri tuo.Quod ego quia non poffum,afiqueni totu in domino filiorum erudiédum nobis ad te mittere cogito,fi etiam de hac
003 re tua
-ocr page 754--^Ô^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVGVSTINVS MIÉRÖNYM0
re tua rèfcr/pta menicro.Nam ncq^ in me tantû fcienliæ diuinarö'ftriptortf^^» ^ aut elle iam potent, quâtum inefle tibi uideo. Et fi quid in bac rc babeo «tu ta , uteunqj impendo populo dei-Vacare aut ftudrjs diligentius ^ quæ P^PH fnftruendis,propter ecclefiafticas occupationes omnino non poffum. No^oh ‘ ftripta maledica fuper tuo nomine ad Äpbricä peruenifle audiuimus. /uctp tamê quod dignatus es mittere,illis refpôdens maIcdiô:is,Quoperleâo turn dolui,inter tam charas familiarest^ perfonas, cundis penè ecclefiis not amicitiæ uinculo copulatas, tantû malum extitifle difeordiæ.Ettu qtiilt;^lt;tntÇ' tibi modereris, quâtum^ teneas aculeos indighationis tuæ,ne reddas ma^oi ^^ pro maledido,fatis in tuis litens eminct.Verûtamen fi eas ipfas cum ^^S*; ^’n^ tabui dolorc,ôô obrigui timoré : quid de me ilia facerenr,quæ in te iUe foipnt, i manus meas forte ueniffentç'Vic mudo ab fcandalis.Ecce nt,ecce quod ueritas ait:Quoniâ abûdauit iniquitas,refrigefcet charitas multorS-Q'^æ ênim iam fidapedora tuto rcRmdâturçIn cuius fenfus tota fe profjeiatfeett^^ dioCQuis deniq? amicus no formidetur,quafi futurus inimicus,fi potuit® ronymü cC Ruftinu boe quod plangimus exoriricO mifera Sc miferandacon « O infida in uoluntatibus amicorO feientia præfentiû,ubi nulla eft præfeientw _|^^ rorum.Sed quid boe alteride altero gemendum purem,quado ne ipft quid^ homo eft notus in pofteruCNouit enim uteüq? uix fortè,nunc qualis fiequahsaut poftea fit futurus,ignorât.Hst porró non tantû feiétia qualis quifq fit,uer5ttiain præfeientia qualis futurus fit,fi eft in fandis 66 beads angelisiquomodoiueiitDca tus diabolus aliquâdo,cum adhuc bonus angelus elfer,feiens futura iniquttate 02 K fempitemû fuppliciû,omnino non uideo.De qua re,fi tamê earn nofleopus^ , Uellem audire quid fentias.Vide quid fa ciant terra: ac maria, quæ nos corpora ittr dirimunt.Si hæc epiftola mea qua legis ego cfl'cm,iam mihidiceres lt;1“$^^.^“*?^ nunc uero quado refcribesSquadomictes^^quado perueniet^quado acciptam* ^^ men udnam quandoep fiat,quod tam cito fieri non pofte êf uolumus,quanttP mus tolerantia iuftinemus.Vnde recurro ad illa uerba cpiftoD tuæ dulcnu®^ di(^ defiderq tui pleniftirna,SS ea facio uicilfim mca: Vrina mereremur tuos,6S collatione mutua uel doceremus aliqua,uel difceremus:fi tamê elft“ do polfet,quod ego te docerem.In bis aüt uerbis,non iam tuis ^^ntü,ftdetM ,^ gt;nbsp;ubi deledor 66 rcncior,6S ipfo ^uis pendente 56 non attingêteutriufq? deno, non parua ex parte cofolordbirurfus acerrimis dolorü ftimulis 10^ cogito inter uos quibus deus hoc ipfum quod uterq ueftrum optauitjar^tnnp xumlt;^ cocefteragut coniûdiftimi Slt; familiarilfimi mella feripturarû fandatupar ter lamberefiSjfic tantæ amaritudinis irrepfilfe perniciem,quado non,ubi non,c non homini formidandatcum co têpore quo abiedis iam larcinis fecularibus,!^ expediti dominum fequebamini:Slt; in ea terra uiuebatis fimul,in qua dominus manis pedibus ambulâs:Pacem,inquit,meâ do uobis,pacêmeamrclinquouoöi. uiris aerate maturis,6ó in eloquio domini habitantibus uobis accidere potuitfver têtatio eft uita humana fuper terram.Heu mihi,qui uos fimul alicubiinuenirenon poirum,fortè ut moueor,ut dolco,ut timeo,prociderê ad pedes ueftroSjfleremqna turn ualerem,rogarem quantü amarem,nuncunumquenqp ueftrü pro fcipfo,nunc utrOqj pro altcrutro,amp;c pro alqs ac maxime infirmis,pro quibus Chriftusmortuu^ cft,qui uos tan^ in theatro uitx huius cum magno fui periculo fpedanunedeno' bis ea conferibêdo fpargatis,quac quandoep cócordantes delete non potcrios,q‘’* nunc cocordare nolitis:autquae cocordes legere timeatis,neiterü Iitigctis.Vetuffl dico charitan tuae,nihil me magis q; boe exemplü tremuiire,cum qnædâ adwt*** epiftola tua legere, tuæ indignâtionis indicia, non tam illa de Entello fié bouclait, ubi mihi potius hilariter io ca ri, cf; iraeûde minari uifus es,^ illud quod ferio telen pfilfe fatis apparet:unde fupra locutus fum plus fortafte cf; debui,fed nonplus^“ mui, ubi aifti:Ne forte læfus luftc expoftulares. Rogo te,fi fieri poteft,ut inter nos quaeramus SC dilferamus aliquid,quo fine amaritudine difcordi» corda noßraps^
-ocr page 755-ÂVGVSTINVS HÏERO'nYMÖ
70?
’''^■fiat.Siautnon poiïum dicere,quid mihiemendandum uideatur infcnptfs Ii^^cwinmcis,nifi cum fufpicióe inuidiæ,aut Ixfione amkicïx:quiefcamus ab 3^noftrçuitæ falunq? parcamus.Minus certe adéquat ilia quæinflaf,dum non War ilia quæ ædificat.Ego me longe elfe fentio ab ilia perkciioc,de qua ferv '*^«11:8» quis in uerbo no odcndir,hic perfeóus eft uir.Sed plane in dei miferk J) f'^’äputo me polie facile abs te petere uenia,fi qd ofiendi:quod mihi aperire dez A^temu te audicrOjlucreris fran c tuum.Neq? enim quia hoc propter longinqui f^tttfaru non pores facere inter me ÔC tc,propterea debes finere errate me.Pror ^Wadipfas res quas nolle uolumus attinet,fi quid uerime tenere uel fcio uel L'®''dcredo,in quo tu aliter fentis:quantû dat dominus, fine tua iniuria conabot 5 fffte.Quod aut pertinet ad oflcnfionc tua,cum te indignatü fenfero,nihil aliud 7®^’anideprecabor.Nec omnino arbitrabor te fuccenfere potuiirc,nifi aut hoe
?•' V’olt;l non debui,aut non fic dicere ut debunquia nee miror nos minus fcire , fcimur à coniundïilTimis 86 familiariflimis noftrispn quoru ego charita' .?®tforfacile me totum proqeiOjpræfertim fatigatû fcandalis leculi:6ó in ea fine ^lolhcitudinerequiefco.Deum quippeillic elfe fentio,in quem me fecurus proq f^Äitiquo fecurus requiefco. Nee in hac mea fecuritate,craftinü illud humante Q^'^^ gt;nccrtü,dc quo fuperius gemui,omnino formido. Cum enim hominem' . ‘’’“'üiia charitate flagrante, a tq; mihi fidelem amicû fad uni elle fentio, quicq uid ^OflÛiorûmeorû cogitationuq? comitto,non homini cómitto,fed illi in quo maz •Awtails fit.Deus enim charitas eftÄ qui manet in charitate,in Deo manet,ö6 “^lt;nco:quâ fi deferuerit,tantû faciat neceffe eft dolorê,quâtum manens fecerai: V^’ù-Verâtamen ex amico intimo fa dus inimicus,quærat fibi potius qd' fingac
®^;nó inueniat quod prodat irarus.Hoc aût unufquifq; facile airequit,non oc j^ ®oquodfeccrit,fed no faciêdo quod occultare uclir.Qiiod fi mifericordia dei 1 j’’®^P^s4côcedit,ut inter inimicos quoslibet futuros liberi fccuriq; uerfent,alic j I piccata Gbi commilTa non prodât:quæ prodi timent,ipfi nulla cômirtant. Cum 1 ^quid à maledico fingitur,aut omnino no crcditür,auc certc integra falute fo nbsp;nbsp;nbsp;'
J^mauexatur.Quod aût malum perpetratur,hoftis eft intim us, etiâ fi nullius inti
^uacitate aut lite uulgetur.Quapropter quis prudentiû non uideat, etiâ tu qj ^fîbiüter feras amiciflimi quondâ 06 familiariflimi incredibiles nûc inimicitias, ''‘olanteconfciêtia:00 quemadmodû uel quod iad:itat,uel quod à quibufdâ forfî d^ ^''kifurpn finifiris armis deputes, quibus no minus ^ dextris côtra diabolum /quot;«tur.VerStamen illû maluerim aliquo modo minoré,^ te ifto modo armatio/ jj-j- fioemagnu ÔC trifte miraculû eft,ex amicitqs talibus ad bas inimicitias perue ^•fïtûerit,8C multo malus, ex inimicitqs talib.ad priftinâ cocordia rcuertifle«
fGrîHk nbsp;nbsp;PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIVM
‘^æasjHucrcfpexicqLfapud Vcrg-hntellus fenex ingères duos ceftus proqeit in mcdiû. f
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE QJVEN11S
H^’'**® Orofins in fine hiftoriæ fuæ tcftatur,fîbi cü Hieronymo fuifTe colloquiû.libres dues, «ii^‘*'°'‘*8*’’*^ aniniæ,alterum. de loco explicâdo ex epiftolis lacobi probar. Cæterum exz ^Quodnon refponderit.Eos libres,amice lector,rcpcrics in fecundi tomi parte fccUnda.
HIERONYMVS AVÜVSTINO
h R V AI honorabilcm fratrem meum, filium dignatiohis tuae Orofium h presbyterû, Ôe fui merito SC te iubente fufeepi. Sed incidit tempus difz ficillimum,quando mihi tacere melius fuit efj loqui,tta ut noftra ftudia i ce{rarent,2ô iuxta Appium,caniha exerceretur faeûdia. Itaej duobus ’^^^^^*5 tuis,quos meo nomini dedicafti,eruditiffimis 00 omni eloquen ’ipkndore fulgentibus,ad tempus fefpoderè non potui.Non quo quic^ in illis Prehendendû putemfted quia iuxta Âpoftolum,unuf]uifqi in fuo fenfu abûdet: r^quidcmfic,alius autcmfic. Certe quicquid dicipotuit, ÔÔ fublimfingeniode **ipturarum fanctarum hauriri fontibus, à té pofitum auj diflertum eft.Sed quæz 004 fo reucA
^o8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS AVGVSTINO
fo rcuerentia tuam,parumpcr patiaris me tuum laudarc ingcnium.Nos enitn Mt^ nos erudinoms caufa diflerimus. Caercrum xmuH,8C maxime hæretid,fidiuerfîS .inter nos fententias uiderint,de animi calumniabunt rancore defcendere.MiW^*’ rem decretum eft te amare,te fufpicere,colere,mirari,tua^ dida quafimcadden'' dere.Certe 0^ in Dialogo quem nuper ædidi,tuaîbeatitudinis utdignum {uentre cordatus fum:magis(^ demus operam,ut pemidofiflima harreCs de ccclefn5ï*^'^^ ratur,quac femper fimulatpœnitentiamjUtdoccndi m ecdeOishabeatfeculoK®» ne fi aperta fe luceprodiderit,foras expulfa moriatur. Sandæ ac uenerabil« n“^ tuæEuftochium 8lt; Paula,2lt; genere fuo,SC exhortanone tua digne gradiunturapc dalirer^ falutant beatitudinê cuam:omnis quoq: fraternitas,qux nobifcum domv no faluaron' feruire conatur.Sandum presbyteru Firmum,annoprætenioobren! earum Rauennam,8ó inde Apbricam Siciliam^ direximusrqucm pu ta mus lamin Aphricæ partibus commorari.Sandos tuoadbærentes lateri,utmeo obfeqnioi^ lûtes,precor.Literas quotp meas ad fandum presbyteru Firmum dircxfqi^^y“ te uencrint,ei dirigere non graueris. Incolumem te 66 mei memorem Chriftnsnoz minus euftodiat,domine uere fände 2lt; beatiflime papa.Gradem Latini (ermoms in ifta prouincia notarioru patimur penuriam:8lt; idcirco praeceptis tinsparucnon poffumusîmaxime in æditione Septuaginta,quæ a ft cri fei's uerubus^ dißin«*^ Pleraque enim prioris laboris ob fraudem cuiufdam amifimus.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE CtVENT1 S Rogat ut fuâ epiftolam curct Hieronymo rcddcnda,arcp eundem fibi fuis quoej inidg«f*^’
AVGVSTINVS PRÆSIDI0
C V T praefens rogaui fynceritatem tuam, nuc quoej comifo®^»’® meas fando fratri amp;c compresby tcro noftro Hieronymo nnne' graueris.Vt autem noueritebaritas tua,quemadmoduinef»nij^ •ro mea caufa fcribere debeas,mifi exempJaria litcraru fi^®^ ____________________J ipfum,^ ad meipfius.Quibus ledis pro tua fandapru^nna facile uidebis 06 modum meum,quem feruadum putaui,óf motum ewsq“^?^ fruftra timui. Aut fi ego quod non debui,autquomodo non debui aliq«®'^^ ’ non ad ilium de me,fed ad meipfum potius fraterna diledionemittefermondy corredus petam utignofcat,fi meam culpam ipfe cognouero.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ. SE Q_V ENTIS
Rcfalutat Auguftinum,cxcufans quod libchus refpondcntjamp;rurfumdccucurbiti ‘ nit,hortans utfuper hac re fua legatcommentaria: demep inuitans,utomifl’is contentioquot; 4 ftionibus uerfentur in campo fâcrarum fcripturarum.
HIERONYMVS AVGVSTINO
/ofpgt;
tem te lætus audiui.Rurfum cum tuas Iitéras non dico fperare,r® gerem,nefciête te ex Aphrica profedum fe effe dixit. Iraq: ’’^^ jl per eum falutationis officia,qui te unico amore complcd/tofly® 7 obfecro,ut ignofcas pudori meo,quod diu ut refcriberem P’’f‘’P^iij’ negare non potui:nec ego tibi,fed caufa caufæ refpondit.Et fi culpa eft refpon* » quæfo utpatiéteraudias,multomaioreftprouocaffe.Sed faceffant iftfu^ rimoniaqftt inter nos pura germanitas : Slt; deinceps non quæftionS, fed eb3f' ^^^ ad nos feripta mitramus. Sandi fra très qui nobifeû domino feruiunr,aff3t^ ^, Jurant. Sandos qui tecum Cbriftileue trahunt iugum.piæcipue fandum ciendum papam Alipium, ut meo obfequio falutes prccor.lncolumem te ^i” ßp rem mci,Chriftus deus nofter tueaturomnipotens,domineuere fändeamp;'b^^ .. me papa.Si legifti librum Explanationum in Ionam,puto quod ndicubm tæ non recipias quæflionem.Sin autê amicus qui me primus gladio pcti]f“JI pulfus eft,fit bumanitatis tuæ atep iufticiæ aceufantem reprebendeie,nontcF jUtntemJn fcripturarum fi placet campo fine noftro inuieem dolore ludaff“^
-ocr page 757-7'0^
ARGVAïENTVM EPISTOLÆ SEQVfeNtlS ógt;]^°’’‘^^^accuratelibro quo Hieronymus illircfpondcratde ihterpretationc Iod qui eft pri^*®^*^ Calatas. Et cum Hieronymus adieciflet,fenecenitatecompulfum,ut earn inter/ **onem fequeretur, Auguftinus earn difticukatem alia uia potuifTe explicari demonftrat.
AVGVSTINVS HIERONYMO
^AMPRiDEM charitatituaeprolixainepiftolammifi,refpondensiWi 1 tuæ,quam per fandlum filium mû Afterium,nunc iam non folum fra/ 1 trem,uerumeti2 collegam meum mififle te recolis;quæ utrum in ma/
ji nus tuas peruenire meruerit.adhuc nefdojnifi quod per fratrem fynz M —cenffimum Finnum fcribis;fi die qui me primum gladio pctff f,ftdo re ^gt;0 a ^^ ‘ ^^ ^''‘ humanitatis meæ atcj luftidae,accufantem rcprehendcrc, non rez L/^^^®* ^°^ ^°^° tenuiflimo indicio utcuncj conqcio, legifTc te dlam epiftogt; tail ’’’®’™‘^0 ca quippe dcploraui tâtam inter uos ex titille difcordiam:de quorum quot;^'^'^ ■ ^^^'^’J^ uerfum earn fama diffuderat, charitas fraterna gaudebat. ç^Qlt;lnonfccireprehendendo in aliquogermanitate tuanucuius in ea re aliquam ii,j^®ccognouiflc,non aufus fum dicere:fed dolendo humanam miferiamjCu/ V^’‘^idtijs mutua charitate retinendis,quatalibet ilia fit,incerta permanfio eft, (jfj ^®“dmaluera tuis nofterefcriptisîutrummilii ueniam quam popofeeram, fitin*^‘9-“°^ apertius mihi intimari cupio,quamuis hilarior quidam uultus litera W^’'^*’^ ^°^ ”^^ impetrafte fignificare uideatunfi tarnen poft ledlam illam iuij,‘“*^9“od in eis minime apparet.Petis uel potius fiducia charitatis iubes,ut . ^pturar3 campo fine noftro inuieem dolore ludamus.Et quidem quantum ad ji^neCjCcrio nos ifta,c^ ludo agere mallem.Quod fi hoc uerbum tibi propter fa tiii?^'®P°”®*’f P^^c«it,ego fatcormaius aliquid expeto à benignitateuirium tua V ™^^“'^4 *^am do da Si ociofa,annofa,ftudiofa,ingcniofa diligctia:hæc tibi till ß?^®donante,uerûetiamdidante fpiritufandto,utinmagnis SClaborioGs 1 ‘‘ionibus,non tâquam ludentem in campo fcripturarü,fed in montibus anhe/ (^ jniadiuues.Si autem propter hilaritatem,quam elle inter chariflîmos difterert L . ®’’P^'^* dicendum ene,Iudamus:fiue illud apertu £lt; planum ht,unde coF ^i®®ur:Guc arduö atq; didicileihoc ipfum edoce obfecro te,quonam modo affe-jil^ ''^‘Wmuslut cum fortè aliquid nos mouet,quod nobis etfi non cautius atteden Con^’^^*^^^ f^^dius intelJigêtibus non probatum cft,glt; quid nobis uideatur contra I^^'''”’’'’fl«fwe,fi hoc aliquato fecuriorelibertate dicamus non incidamus in fu/ (jyj®’’®®puCTilis iaclantiae,quafi noftro nomini famam,uiros illuftres aceufando hb?e^^'^* ^^^ aliquid afperum refellendi neceffîtate depromptû fuerit,quo tole Hu Ïp^™of^chcumludamus eloquio,nelitum mellegladium ftringere uidea/ L« j f®*^^ gt;Ue modus eft,quo utrunq hoe uitiu,uel uitq fufpicionê caueamus, , quot;Mioreamicofiedifputemustut quiequid dixcrignecelfe fitapprobare;nec L f^ftaltem caufa liceat aliquantulu rcludari.Tum uero fine ullo timore offen tjj. ’^f^n^ in campo Iuditur:fed mirû fi nobis no illuditur.Ego enim fateor chari/ ®*® feripturarû hbris,qui iam canonici appellant,didici hunc timorem ®^deferre,ut nullum eorû autorê feribendo aliquid erraffe firmiffime crez ft ’hialiquid in eis offendero literis,quod uidetur contrariü ueritati,nihil aliud j^ ®’‘^dofum effe codicem,uel interprété non affecutu effe quod didum eft,uel ^/^fttoieintellexiffe non ambigâ. Alios aût ita lego,ut quantalibet fandfitate do Per P’^æPoIlcant,non ideo uerö putcm,quia ipU ita fenferunt;fed quia mihi uel Üiad °’^’’’°’^® canonicos,uel probabili rationequod à uero non abliorreat,pcrz Hg he potuerut. Nee te mi frater fentire aliquid aliter exiftimo: pr or fus, inquam^ L^’’'’■korficlegi tuos libros uelle,tan^ prophetarü 2d apoftolorü.’de quorum ^‘Ptisquodomnierrore careantdubitarenefariu eft. Abfit hoe à pia humilitate^ jij'^hacideteinetipfo cogitatione,qua nifi elles præditus,non utiej dicerestutinS ^kremur coplexus tuos,06 collatióc mutua uel docerem’ aliqua uel difceremus» Quod
-ocr page 758-710 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVGVSTINVS HIERONYMO
Quod fi teipfum conßderatione ui'tæ ac morS tuonim,non fimu!ate,non dixifle credo:quanro magis æquû eft,me credere ^oftolum Paulum non ahw fi fie quam fcripfen't,ubi ait de Petro 06 Barnaba:Cum uidercm quia non « «^ * ' grediebantur ad uehtatem Euangelij,dixi Petro coram omnibus: Si tu cum«® ' dæuSjgentiliter ÔC non ludaice uiuis,quoraodo genres cogis ludaizarcCP^^“ ^ nim certus fim,quod me fcribendo uel loquendo non faUatjfi fallebat apono «_ lios fuos,quos iterum parturiebat,donee in eis Chriftus, ideft ueritas formât ’ Quibus cum præmififlèr,dicens:Quacautem fcribo uobis,ecce cora deOjq^ -^ mentiormon tamê ueraciter feribebagfed nefcio qua difpefatoria fîmuho®®^, Iebat,uidiife fe Petrum 06 Barnabam non rede ad Euangelij ucritatem in^^“*^ tes,ac Petro in faciem reftitifTe : non ob aliud,nifi quod genres cogeretlud^^a • At enim fatius eft credere apoftolum Paulum aliquid uere no fcripfilftjQti^”’^^^ ftolum Petru non rede aliquid e^iiîe.Hoc fi ita cft,dicamus(quod abfir/^uus credere mentiri Euangelium,quam negatum elle à Petro ChriftumzSimtw gnorum Iibrum,quam tantum prophetam à domino deo tam excdlentcrt^ » 06 in concupifcenda atep abducenda uxore aliéna commififfe adultenum^ö;' rito eius necando,tam horrêdum homicidium.Imó uero fan dam feripturam mo 06 cœlefti autoritatis culmine collocatam,de ueritate eius certus gam:06 in ea homines uel approbatos uel emedatos uel danatos ueraciterdi c gt;. potius quam fada humana:ne dum in quibufdâ laudabilis excellentie perlom $ quando credere timeo reprehédenda, ipfa diuina eloquia mihi fint ubiq? , E$^ ' Manichaei plurima diuinarum fcripturarü,quibus eorum nefarius error darn i fententiarum perfpicuitate conuincitur,quia in alium fenfum detorguerenonp funtjalfa efle contendunt:ita tarnen ut eandem falfitatcm non feribenticus ap lis tribuant/ed nefcio quibus codicum corruptoribus. Quod tarnen quianeep bus fiue antiquioribus exemplaribus,nec praecedentis linguae autoritatefun tini libri interpretati funt) probare aliquando potuerunttnotiflima orowW täte fuperati, confufitp difcedunt. Ita'ne non intelligit prudentia fanda tuadU ^^^ maliciae illorum pateicat occafio, ft non ab al ijs apoftolicas literas efle »Iwo $’^ ipfos apoftolos falfa feripfiffe dicamusCNonjinquiSjCredibile eft hoc in r^^^'^j r ■ lum,quod ipfe Paulus feceratjarguiiTe.Non nüc inquiro quid fecerit,fed nbsp;nbsp;nbsp;. ^^
pferit quxro.Hoc ad quaeftionem quam fufeepi maxime pertinetjut ueritas ^^ rum fcripturarum ad noftram fidem aedificandam memoriae comcndatajion l buslibet,fed ab ipfis apoftolis:ac per hoc in canonicum autoritatis culne tec P * ex omni parte uerax at» indubitanda perfiftat.Nam fi hoc fecit Petrus quo re debuit,mentirus eft Paulus, quod eum uiderit non reda ingredientem ^“f^rj tem euagehj.Quifquis enim hoe facit quod facere debet,rede utiq; çj^ fum de eo dich,qui dicit eu non rede fecifte,quod cum nouit facere debuifle» ’ ^ tem uerum feripfit Paulus,uerum eft quod Petrus non rede tue ingrcdiebaw ueritatem euagelq.Id uero faciebat quod facere non debcbat:86 fi talcaliquio lus ipfe iam fecerat,corredum potius etiam ipfum credamjCoapoftolifuicoj*^ g nem non potuifle negligere,quàm mendaciter aliquid in fua epißola pofuiu^' hoc non in epiftola quahbet,quanto magis in illa,in qua præloquutus aif Q?^ ^^ tem fcribo uobis ecce coram deo quia non mentior f Ego quidem iHud egifte credo, ut genres cogeretludaizare. Hoc enim lego fcripfifie Paulumd ^^ mentitü effe non credo:06 ideo non rede agebat hoc Petrus.Erat enim angehj ueritatem, ut putarent qui credebant in Chriftum,fine illis ueteribus a mentis faluos fe efle non pofte.Hoc enim contendebant Antiocbiæ,qui ei^^ ^^^ cifione crediderat. Contra quos Paulus perfeuerâter acriterq; confifgit-Ipm’” Paulum no ad hoc id cgiife,quod uel Timotheum circücidit,ucl Ccndireft uc ,^ perfoluit,uel Hierofolymis à lacobo admonitus,cum eis qui uouei at,légitima eelebranda fufccpit:ut putare uidcrctur per ea facrameta etiam Chriftana la u dari.Sed ne iUa quæ prioribus ut congruebant temporibus,in urnbris f®^^j,
-ocr page 759-'AVSVSTINVS HTERONYMO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7lf dk''^^^^^ ^^ iufTcratjtaquam idololatnam gentilnim damnare crederetur. Hoe ftO*®^“?^ ’^'* lacobus ainauditum de dlo ciïc/]uod difdflionem doceat à Moy lï^'*^'^ ^^^^^ eftjUt credentes m Chriftum difemdatur à prophetis Chrifti, ïre^*'’®®“® ‘^o_lt;^dnani deteftantes atq; damnantes,de qiio i'pfe Chriftiis dicit, Si ''erhT*^ ^°yßgt;^’‘®^®*’®f*s 06 mihede me cnim die fcripuc. Attende obfecro ipfa W^ °^*‘^^*^^^’’^^^’^^^’^^f^* ^^°^ milia Hnt m Iudaca,qui crediderunt in Chri 'loc * x ®”’”^® xmulatores funt Icgis.Audierunt autem de te,quia difciffionem tide** ,y^ ^®*’“quot;’ 9^* P^’ gentes funt Iudæorum,dicens;non debere circum/ ^æ® fuos,neq? fecundum confuetudinem ingredi.Quid ergo eftC Vrit^ idjid-^^®”“^®^^ *nuïtlt;ttidtné,audierunt enim te fuperuenifleïhoc ergo fac quod i^'':’tims. Sunt nobis uiri quatuor,uotum habentes fuper fe:his aflumptis fan? k ^■^S^’” ipfis,óó impede in eos ut radant capitaï8ó fciant omnes,quia qua: de ^^^’■’^^^ fequeris óé ipfe euftodiens Iegem:de gentibus autem qui fflandauimusjiudicantes nihil eiufmodi feruare illos ,nifi ut fe obz 'mmolato,6lt;^ à fanguine 00 à fornicatione.Non,ut opinor,obfcuz Hüi ' ’^ Jacobum hoc ideo monuiiTe,ut feirent falfa effe qug de illo audierant,hi E'^inChrifturn ex ludaeis credidilTent,tarnen xmulatores erantlegis:neper tur n’*'^ Chrifti,uelut facrilega,nec deo mandante conferipta damnari putarenz hon^^^°y^*^”P^^”^“® lu^ifantminiftrata. hoc enim de Paulo iadauerant: Pfon '^^*'^^^^’§^^^*’ ^“® animo à ludæis fidelibus obferuari tune ifta deberent, |itöfL^!’®®®®*'^andam fcilicet autoritärem diuinam,8v facramentorum illorum ^^d ^'^ fanditatem : non propter adipifcendam falutem,quæ iam in Chrifto f^hn ^ï^ P^’^ baptifmi facrametum miniftrabatur. Sed illi hoe de Paulo fparz ^User ' ^*^ ^^ uolebant obferuari,tanquam fine his in Euangelio falus eredentiz ^int *®®®poflct.Ipfum enim fenferant uehementiftimum gratiæ praedicatorem ''’h’ f ^’*^’^ corum maxime aduerfum,docentcm non per illam hominem iuftifiz •^f ^8*^^'^ ^^^^ Chrifti,cuius prænunciandæ caufa,illæ umbrae in lege man quot;’ku '‘‘?^'^quot;’^^o illiinuidiam 06 perfequutione molientes concitare,tanquam ini Mia”*^*® ro^ndatomm^ diuinoru criminabantur:cuius falfae criminationis in^ t{(jquot;‘‘^®’’g’ventius deuitare non poftet,quam ut ea ipfa cel ch rar et, quæ damnaz ’I’H^“*”’ ^^^'^^’^g^ putabatur : atque ira oftenderet, nee ludæos tune ab eis tanz ^quot;s proliibcndos,ncc gentiles ad ea tanquam ad neceflaria compellen ® reuera fic ea reprobaret, quemadmodum de illo auditum er at, 66 ideo W^^^ f^rf^ipcretjUt artionc fimulata fuam poftet occultare fententiam:non ei ^quot;iui ^°^^®’^ ft^^^rit omnes: fed diceret,Et putabunt omncs,quoniam qua: de tant n^''^’^^^^^ funt:præfertim quia in ipfis Hierofolymis apoftoli iam decreucz '''M ƒ *^'^^^’^ §^^’'^® zögeret ludaizaremon autem decreuerant,ne quifquam quot;on “'^æ®® Ïw^iaizarc prohiberet,quamuis etiamipfos iam docht in a Chriftiana lt;i(icV^®^-P’'o*ndc fi poft hoe apoftolorü dccretum, Petrus habuit illam in Anz ^iïih*- ’’htionem,qua gentes cogerct Iudaizare:quod iam neeipfe cogebatur, ’gt;U^?*P’’®P^^’'comendanda eloquiadei,quæ ludæis funtcredita,non prohibez ''M 3'''^™’” ß conftringebat eum Paulus libere aftererc,quod cum exteris MeJi'^^^ ^ææ^^^y”quot;*® decreuiffe meminerat. Si aSt hoe (quod magis arbitror) 1 ^o^C'^^^^f^^olymit^num concilium Petrus fecit:nec fic mirum eft,quod eum nulus non timide obtegerc,fed fidenter afterere,quod eum pariter fentiz ^^°^ ^”’ ^° contulerat Euangeliü,fiue quod in Cornell] cenz ’quot;tea '^quot;°^^quot;*0’'^’^fi2m diuinitus eum de hac re admonitS acceperat : fiue quod quot;'te *’*®*^^°® timuerat, uenifient Antiochiam,cum gentibus eumconuefci k^ ^^‘^ ®'^^ negamus in hac fententia fuifte iam Petrum,in qua 86 Paulus 'l'Ho ^‘^’f '^’'^ ^^”1 quid in ea re uerum cftet,docebat:fcd eius fimulationem, quot;1111^“^Ï®®I“daizare cogebantur arguebat:non ob aliud,nifi quia fic illa omnia fiz (iJ®’?5g«rebâtur,tanquam uerum eftet quod illi dicebant,qui fine circûcifionc r'töljatej alijs obferuationibus qua: umbrae erant futurorû,putabât credentes ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faluos
-ocr page 760-7gt;i
AVGVSTINVS HIERONYMO
fa1uos efTc non pofTe.Ergo 86 Timothcum circumdditproptcfea,ne ^^“^‘^^^jp xime cognanoni eins matemae fic uiderentur qui ex gentibus in Chriß»^ c^ derant deteftari circumdfionem,ficut idololatna deteftada cfttcum öl^. ^oi prxceperit,hanc fatanas perfuafent.Et Titum propterea non drcumddi^® p fionem daret eis,qui fine ulla circumdfione dieebât credentes faluos «ßquot;^® Agos fe,2lt; ad deceptionem gentium hoc etiam Paulum fendre ia datent. Quofl 1P* || fignificat,ubi ait:Sed neq? Titus quimeeum erat,cum effet Graecus coiup*’*^ drcumcidupropter fubintrodudos autem falfos fratres,qui fubintroietatP^‘ « tarilibertatem nofiram, ut nos in feruitutem redigerent:quibus nee ad hol»® mus fubiedioni,utueritas euangelrj permancret apuduos.HincapparctOfl’“ captare intellexerit, ut non faceret quod in Timotheo fecerat,ÓC quod ^^“^^ facere poterat,qua oftenderat illa facramêta,nec tanquam neceffaria ^^^^^*'^ Ijù d,nec tanquam Ecrilega debere damnari.Sed cauendum cft uideheetinhac ^ done,ne ficut philofophi, quaedam fa da hominum media dicamus, *^^Lgca/ dum 8lt; peccatum:quac neep in red;e fadis,neq? in peccads numerentur^ »|^^^ mur,eo quod obferuare legis caeremonias non poteft effeindifferens num,aut malum.Vt fi bonum dixerimus, eas nos quotp obferuare cogam^f' tem malum,nó uere,fed fimulate ab apoftolis obferuatas cffe credamus. tgo apoftolis,non tam exemplum philofophorum dmeo,quando Öt ÜÜ fc ß® ® P ^ tione ueri aliquid dicunt:quam forenfium aduocatorum,quandoinalicn3^^® j fatum adione menduntur. Quorum fimilitudo,fi in ipfa expofidone ^P' Galatas ad confirmandam fimuladonem Petri ÔC Pauli putata cft deccntwin ,^ quid ego apud te timeam nomê philofophorum,qui non propterea uanifuu^S^,^ omnia falfa dicunt;fed quia 06 falfis plenfq^ confidunt,óó ubi uera inueniunt® cere, à Chrifti gratia,qui eft ipfa ueritas,alieni funt. Cur autem no dicam illa ucterum facramentorum,nec bona effe,quia non eis homines fußi“‘^’®^j^^i p brac enim funt praenunciantes gratiam,qua iuftificamurmec tarnen nitus praecepta funt,temporibus perfonis^ congruentia:cum me adiuuet^ap phetica fententia,qua dicit deus fe illi populo dediffe praecepta non bon»fo , nim propterea non dixit Mala,fed tantum Non bona:ideft,non talia,ut^ nes boni fiant,aut fine illis boni non fiant. Veilem me docerct bomg^^.T ^jf^jj tua,utrum fimulate quifquam fandus Orientalis cum Romam **®*®’^’‘®*”kiuni batoicxcepto illo die pafchalis uigiliae.Quod fi malum cffe dixerimus,iwn Romanamecclefiam,fed etiam multa ei uicina,óó aliquanto remotiora wWn mus,ubi mos idem tcnetur 66 manet. Si autem non ieiunare fabbatcmalfl^P'^ uerimus,tot ecclefias Orientis,ód multo maiorem orbis Chriftiani pattern,qua meritate criminabimurCPlacetnetibi,utmediumquiddamcffedicamus,quod men acceptabile fit ei,qui hoc non fimulate,fed congruend focietatc at*?,ohieru^ tia fcccrit;Et tarnen nihil inde legimus in canonicis libris præceptuffl efle Chtt i nistquanto magis illud malum dicere non audeo,quod deum praccepiffe ipw diana fide negate non poffum,qua didici non co me iuftificari, fed gratia do p«“ fum Chriftum dominum noffrumC Dico ergo circumcifionem præputîj,ac^io» huiufmodi,priori populo per Teftamentum,quod Vctus dicitur,diuinitusdataa fignificadonem futurorû,quæper Chriftum oportcbatimpleritquibusaducnienn bus remanfiffe illa Chriftianis legenda,tantum ad intelligêdam præmiuæpropno' dæ,non autem neceffario faciêda:quafi adhuc expedandum effet,ut oenitdhda reuelatio,quae his fignificabatur efte uentura. Sed quamuis gentibus imponcu a non effent, non tarnen fic debuiffe auferri à confuetudineïudaeotum,tanquamde/ teßanda atq; damnanda. Senfim ptoinde atq; paulatim feruente fane jpraedicatione gratiæ Chrifti,quafolanoffcntcredentes feiuftificari faluosqfieri,noiHisumbris return antca futurarum,tunc iam ueniêdum atep praefcntium,ut in illorum ludao/ rum uocadone,quos praefentia carnis domini 8^ apoftolica tempora fic inuencrat, omnis illa adio confumeretur umbrarum,hoc eis fuffcciffead commendanonem, ut non
-ocr page 761-l^j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' A VGVSTTNVÎ* HIÉRONYMOv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^
^^’'^ ^^teß^nda K fi mills idololatriæ uitaretur, ultra uero no haberet proz Ht***’®® P^f^rctur necefTaria, tanquam ucl ab ilia falus elfer,uel fine ilia effe no ^. 'Q?od putauerunt hæretiefiqm dum uolunt ÔC ludxi elfe Ôi Chriftiani,nec iHj^’^itcChriftiani elfe potuerunt. Quprum fentêtiam mihi cauendam,quâmuis ‘’Htk’””!“^™ foertm, tarnen beneuolêriffîmc admonere dignatus es:in cuius fen ^sUp ^j°*^ côfenfionem,fed fimulationem Petrus timoré incideraqut deillo Pau/ ’•i^el? .?'^ fcfiberet:quod eum uidifiet non rede ingrediétem ad ueritatem Euz gt;i^^’**^ucrt(nme dfceret,quod genres ludaizare cogebat:quod Paulus utique ^^^^ ^’^^ uetera ueradter ubi opus effet ob féru ans, ut dânanda non ^iQ ß’^’’^^’P*’’td*cans tarnen inftanter non eis,fed reuelata gratia fidei, fideles % quot;^”^^ ^^ quenquam uelut necefiaria fufeipieda compelleret. Sic autem ^'^Uih*^°^°^^”’ ï’^ulum ueraciter cunda illagelfilfe,ncc tarnen nunc quenquam 'i'ciji ^’^^“'^æo Chriftianum,ucI cogo,uel fino talia ueraciter celebrate: ficut nee ^04''’’^^ Paulus ca fimulaffe,cogis iftum uel finis talia fimulare. An uis ut ctia ’^^’^^ ^^^^ fummam quaeftionis, imd fententiæ tuæ : ut poft euangelium l'ûsçj ^’^efaciant credentes ludæi, fi facrificia ofFerant,quæ obtulit Paulus,fi fiz ''ïUtt’'^^*^^**tgt;fi fabbatum obferuent,ut Paulus in Timotheo,ÔC omnes obferz h$f JMæi^dummodo hæc fimulare ac faUaciter agantCHoc fi ita eft,non iam in ^*anj ''’^^bionis, ueleorum quos uulgo Nazaracos nuncupant, ucl quainlibet ’''gt;ne?^^^f^”’ ‘ ^“^^ nefcio in quam nouam delabimur,qux fit eo perniciofior,quo ^^e r ’^®^ P’^°P°^^° ^^ ^^ uoluntate fallaci. Quod fi refpondeas,ut te ab hac ^n^i ^^'^^^'inauunc apoftolos ifta laudabiliter fimulaffe,ne fcandalizarentur inz SÏ“'““*? is multi crediderant,8^ ea refpuenda nondum inteUigebantmunc %t p '^^^^ P^^ *’°*' 8^^^^® dodrina gratiæ Chriftianæ, confirmata etiam per ”^’ ^^‘■^^^*^® ledione legis 8^ prophetarum,quomodo hæc intelligenda 'f:ciif . ^’^^^ redtentur, quifquis ea fimulando agerc uoluerit,uideatur infaniz ^iu?’^®0’ï ^ïcet dicere,apoftolu Paulum,8lt; alios redae fidei Chriftianos,tunc Ihitjf^’’’ ^acramenta paululum obferuando ueraciter commendare debufffe, ne ^i ^^^æpropfieoeæ fignificationis obferuationes à pqffïmis patribus eufto Wh ^'^^^ ^^^dlegia diabolica à poftcris deteftatæflam enim cum uenifiet fides, Wir ®*® obferuationibus pratnunciata, poft mortem ÔC refurredionem do^ Wo***^^^ ^ß»a“tf«’’ant tanquam uiram offieq fui. Verumtamen ficut defunda Wn|3’’*^^ffariorum offices deducenda erant quodammodo ad fcpulturam:nec *%,’quot;’^ teligiofc:non autem deferenda continuo,ucl inimicorum obtredatio ^ Q^“am canum morfibus prorjeienda . Proinde nunc quifquis Chriftianoz ^Ws *'*’™® ^^ ^’‘^ Iudçis,fimiliter ea eelebrare uoluerit, tanquam fopitos cincres ^5teo ?°’ï '’’‘^ P*”® dedudor,uel baiulus corporis,fed impius fepulturg uiolator, Wd k **^^° quod epiftola continet mea,quodideo facramenta ludæorû Pau Wgt;amp; v’^^^ ^^f^^P^rat,cum iam Chrifti eff et apoftolus:ut doceret non effe perz '’’‘Pof^^’** ^^ uellent ficut à parentibus per legem acceperant cuftodire, minus Wtin ' ’^’*I^° ‘^“f^’^^^ tcmpore,quo primum fidei gratia reuelata eft. Tunc enim ^?*’^^ Pefntóofum , progreffu uero temporis erat perniciofum,nifi illæ obz ^b omnibus Chriftianis defererentur : ne fi tune fierent,non difcernez hijD^Mdcus populo fuo per Moyfen praccepit,ab eo quod in templis dgmonio Wiio *'^® *®®«ndus inftituit.Proindc potius culpanda eft ncgligêtia mea:quia ^W^'^^*^*’ ‘ï“’”’ obiurgatio tua. Verumtamen longe antequam litcras tuas ^iS» ^“’’^‘^fibens contra Fauftum Manich^um quomodo eundem locum quam Wjn *^^ ^pbeauerim, ÔC hoc illic non practermiferim : K legere poterit fi non f^2,6ó à chariffimis noftris per quos nunc hæc fcripta mifi, %tlF°“°^“^’'*^ fibifides fiat,illud me ante didalfe:mihiq de animo meo crede, WcCi^,^^°’l®4““ '^’’^ charitatis cxpofco,nunquam mihiuifum fuiffe: etiam ^8(o ^’'*^^'^'^°^ ^x ludæis fados facramenta illa uetera quolibet affèdu eelebraz i^ouis animo debere ab eis ullo modo coli:cum illud de Paulo fern per ita fen p 0 fenm
-ocr page 762-^14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^ AT.SVSTINVS HIERONYMO
fciim,cx quo illtus mihiUterx mnotucrunuficut nectibi uideWt Ï’ot quamcflè fimulanda ifta,cum hoe feefffe apoftolos credas» Proinde neut tue ^^^ trario loquei is, 8lt; heet réclamante^ficut ftribis)mundo libéra uoce pronucu, remonias ludacorum SC perniciofas effe 8lt; mortiferas Chriftianis : Ä qw ^’^^j obferuauciirjfiue ex Iudaeis,fiue ex gcntibus,eum in barathru diaboli deuo ^^^^‘ ita ego hanc uocem tuam omnino confirme, £lt; addo : Quicunq ws °Y®^^f^ fiuecx ïudaciSjfiue ex gentibus,non folum ueraciter,uerumetiam firnubte, barathrum diaboli dcuolutum.C^uid quæris ampIius^Sed ficut tu fimulatio F ftolorum ab huius temporis ratione fecernis,ita ego Pauli apoftoli in his omnibus conuerfationem ab huius temporis,quamuis minime i^® ’ remoniarum ludaicarS obferuatione fecerno,quoniam tune fuit ®PP p -^ dcteftanda.Ita quamuis legerimus : Lex 2lt; prophetac ufep ad ^o^”'^^*”^^P?„»jjjt SC quia propterca quærebant ludæi Chriftum interficerelquia non foto » fabbatum,fcd SC pattern fuum dicebat dcum,aequalem fe faciens deo * ^'^^'j^g^ tiam pro gratia accepimus ï SC quoniam Icx per Moyfen data eft,gratis au ^^^ ueritas per Iciurn Chriftum fada eft : SC per Hicremiam promiffum pr-g, deum teftamentum nouum domui Iuda,non fecundum teftamentum quo P,^^ fuit pattibus eorum:non tarnen arbitrer ipfum dominum fallacitcr a parenbus cumcifum.Aut fi hoc propter ætatem minimeprohibebat î neClHud ®quot;*®®!^j-^ dixiife fallacitcr lcprofo,quem certe non illa per Moyfen praccepta otoUanO) ipfe mundaucrat : Vadc,à offer pro te facrificium quod præcepit Moyfen ’® ^^ monfum illis.Nec fallacitcr afcendit ad diem fcftum,ufqueadeo non caula ölten ' tioniscoram hominibus, ut non cuidenter afcenderit, fed latenter. At^on®“ idem Apoftolus:Ecce ego Paulus dico uobis:quia fi circumcidamini,ChrinUSU bis nihil prodcrit. Dccepit ergo Timotheum, SC fecit ei nihil prodeffeCbnltuw* An quia hoc fallacitcr fa dum eft,idco non obfuit^At ipfc hoc no cireücidamini ueraciter, ficut nee fallaciter:fcd fine ulla exceptione dixit, Sicucu cidamini, Chriftus uobis nihil prodcrit. Sicut ergo tu uis hie locum date feuten tuæ,utuelis fubintclligi Nifi fallaciter:itanoninipudentcrflagito,utctiainnos lie intelligere finas cis didum Si circumcidamini,qui propterca uolebantt®^!^^* cidf,quod aliter fe putabant in Chrifto faluos effe non polfc. Hoc ergoanimo, uoluntatc,ifta intentione quifquis tune circumcidebatur, Chriftus ei nibflon’ proderatificut alibi aperte dicit:Nam fi per legê iufticia,crgo Chriftus gi^fJ5®l ƒ tuus eft. Hoc ergo declarat,quod SC ipfc commemorafti : Euacuati eftis abnn , qui in lege iuftihcamini:à gratia excidiftis. Illos itaq arguit,qui fe iuftitoitn eg credebant : non qui légitima illa,in eius honore à quo mandata funt,oblcruaDa • intelligentes SCquapraenunciandaeueritatis ratione mandata fint,06 quOT^ “ beant perdurare.Vnde eft illud quod ait:Si fpiritu ducimmgnon adhucefttslu ge- Vnde uelut eolligis apparet, qui fub lege eft,non difpenfatiuc,utnoftrospuw uoluifle maiorcs:fed uerc,ut ego intclligo,eum fpiritum fandum nonhaberel ƒ gna mihi uidctur quacftio:quid fit effe lub lege fic,quemadmodum Apoftolusc pat. Neep enim propter circumcifionem hoc cum arbitror diccrc:autillafaninciagt; quac tune fada a patribus,nunc à Chriftianis non fiunt ; SC caetera buiufmodi,ie hocipfum etiam quod lex iubet,Non concupifccs:quod fatemur certe Chriftiano® debere obferuare,atcp Euangelica maxime illuftrationc prsedicari. Legern dicite^ fefandam,SC mandatum fandum SCiuftum SC bonum. Deinde fubiungit.'Q‘^‘’ ergo bonum eft,mihi fadum eft mors ^ Abfit-Sed peccatS utapparcatpece^tum, per bonum mihi operatS eft mortcm,ut fiat fupra modum pcccator,autpcct2tuni per mandatum.Quod autem hic dicit,peccatum per madatum fieri fupramedym, hoc alibi ait : Lex fubintrauit, ut abundarct dclidum. Vbi autem abundauit deh/ dum,fuperabundauit SC gratia. Et alibi,cumfuperius de difpenfationegrsu^æ'' queretur quod ipfa iuftificet,uelut interrogans ait: Quid ergo lex f Arquehuiein/ terrogationi continue refpondit ; Praruaricationis gratta pofita eft, donee uenueS
-ocr page 763-^j, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVGVSTINVS HIERONYMO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-715
I^'’^fn,cui promiiïum eft.Hos ergo damnabihter dieft efle Rib lege quos reos facie ^•''onimplentes legem^dum non intelligendo gratig beneficium ad facienda dei rt^’ï^^jQiKdï de fuis uiribus fuperba datione pracfumunt. Plenitudo enim legis ?^«Charitas uero dei diffufa eft in cordibus noftris,non per nofipfos,fed per I^tumfandum qui datus eft nobis.Sed huic rei quanta fatis eft explicandæ,pro j^'orfonafle, amp;nbsp;fui propre uoluminis fermo debetur. Si ergo illud quod lex aitî bumana infirmitas gratia dei adiuta non fuerit,fub fe reum te/ I^ o^prauaricatorem potius damnat,quàm liberat peccatorem: quanto magis ib gt;’l®e fignificationis caufa præcepta funt, circumeili0, ôC cetera quæ reuelationc ^æbrius innotefeente necefle fuerat aboleri,iuftificare neminê poterantçNoil ^quot;quot;^’^f® filetant tanquam diabolica gentium faerdegia fugiendaietiam cum ipz It^ ’^ cœperat reuelari,quæ umbris talibus fuerat prænunciataifed permit/ 'quot;‘apaululum, eis maxime qui ex illo populo, cui data funt uencrant:Poftea uc/ da^^”’ ^ honore fepulta funt, à Chriftianis omnibus irreparabiliter deferen/ doc ante quod dicis,non difpenfatiue,ut noftri uoluere maiores,quid fibi uult w'*^“^ *“^™ ^°‘' ^^ Quod ego appcllo offïciofum mendacium:ut hæc difpenfa b ƒ °®^’^”’’“^^’^^ hooefi^ mentiendi : aut quid aliud fit omnino non uideo,nifi fiak^^^ ®°™*”® difpenfationis,fiat ut mendacium non fit mendacium. Quod Lf ”**''^ eft,cur ergo non aperte dicis ofticiofum mendacium defendendS, nifi ^/?°®ai te mouet: quia non tam ufitatum eft in ecdefiafticis libris uocabulum p ^Iiquod Ambrofius nofter non timuit, qui fuos quofdam libros utilium præce dij^T^ P^^®^®’»^« officifs uoluit appellate. An fi omciofe mêtiatur quifep culpan qw^, ‘^P®*^®^“® approbanduscRogo te mentiatur,ubi legerit qui hoc putat: fl?^inhoc magna quxftio eft: fit nc aliquando mentiri uiri boni, imo uiri ChrR dat^*^quot;^“® dictum eft: Sit in ore ueftro,eft eft, non non:ut non fub iudicio deci 1 Xi ,^™*^ ßde audiunt,Perdes omnes qui loquuntur mendacium. Sed,ut di (j^*3ua magna quxftio eft:eligat quod uoïuerit,qui hoe exiftimat ubi mentiatur: (j?^® ^Perihetibus autoribus fandarS fcripcurarü,ÓC maxime canonicaru,in j.^“flecredatur,ói defendatur omnino abeffe mêdaciumme difpenfatores Chri pA quitus didum cft:Hic iam quacritur inter difpenfatores, ut fidelis quis inue/ magnum aliquid fibi fideliter didicifte uideantur pro ueritatis db Atione mentiri,cum ipfa fides in Latino fermone ab eo dicatur appellata,quia j Wdidtur. Vbi autem fit quod dicitur,mcntiendi utiq non eft locus. Fidelis ^‘^'{P^^^^®’’apoftoïus Paulus proculdubio nobis exhibet in fcribendo fidem, j beritatis dilpêfator erat,non falfitatis. Ac per hoc ucrum fcripfit uidifte fe Pe/ tó ’®on rede ingrediêtem ad ueritatem Euangclq : eia in faciem reftitiffe,quod nf/^^^S^tctludaizareJpfeucro Petrus, quod a Paulo fiebat utilirer libertate cha hk^^da ac benigna pietate humilitatis accepit: atq ita rarius Öi fandius cxèz fe^^®^'sp’'æbuit,quo non dcdignarentur ficubi fortè redi tramitem reliquiß lp j^öam à pofterioribus corrigi : quàm Paulus, quo confidenter auderent,etiam j^^’'°’'tsmaioribus pro dcfendenda euangelica ueritate,falua fraterna charitate re ^^“^ fatius multo fit à tenendo innere in nullo quàm in aliquo déclina î««l A ^*^“’^“ “drabiUus SC laudabilius,libentcr accipere corrigentem, quàm iiiilfc • .’^®”’8®^® d^'^i^i^tem. Eft laus itaq iuftæ libertatis in Paulo,SC fandae hu/ fift 1 ®P€^®*lt;1«Ç quantum mihi pro modulo meo uidetur,magis fuerat aducr Off A^niatem Porphyrium defendenda, quàm ut ei daretur obtredandi maior Iciih ’ 'l'^^^’^^homordacius criminaretur Chriftianos, fallaciter uel fuas literas ^am^'^^’^^^'^^* ^'^^ facramenta tradare.Flagitas à me,ut aliquem faltem unü often lp )fuius in hac re fententiarn firn fequutus, cum tu tam plures nominatim com-^^ ^ ®® quod aftruis pracceflerunt, pctens ut in eo quod te repre Pj '’oerratcnijpatiar te errare cum talibus.Quorum ego fateor neminem legi:fed lo’j- ^^’^'^^bx,uelfeptem,horum quatuor autoritäre tuquoq: infringis. Nam °Aenum,cuius nomen races,de eedefia dicis nuper cgrelium: Alexandrum au
pp 2 temuete-
-ocr page 764-716 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVGVSTÏHVS HURONYMO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^^
tem uctercm hxrcticum:On'gcnem ucro ac Didymum rqjtehenfoJ ^^**? recêtionbus opufculis tuïslSó non mcdiocntef,nec de mediocnbus quango”' gt;nbsp;quamufs Origenê mirabiliter ante laudaueris. Cum bis ergo errare puto q«® ^^ teipfe patieris, quamuis hoe perinde dicatur, ac fi m hac fententfa non ^p ji^^ Nam quis eft qui fe uelit cum quolibet errareCTres igitur rcftanqEufcbitis^^^^ nus,Theodorus Hcradeotes : 24 quem paulo poft commémoras loanneM j^ dum in pontificali gradu,ConftantinopoIitanam rexit cedefiam.Porro uQ^’^^j uel rccolas:quid hic fenferit noftcr Ambrofius:quid nofter indem Cypi^®' g, nies fortafle,ncc nobis defuifle quos in eo quod aflerimus fequeremurquanQ ^^^^ ficut paulo ante dixi,tâtummodo feripturis canonicis hanc ingenuam ^5®^«’^ uitutem,qua cas folas ita fequar,ut cófcriptorcs earum, nihil in eis omnlö®®” J nihil fallacitcr pofuiffe non dubitem. Proinde cum quaero terti«,ut tres ^’®i^ tribus opponam : poflem quidem, ut arbitror, facile reperire ft mul ta Icd«^ rumtamen mfe mihi pro his omnibus, imó fupra hos omnes apoftolusPav^s ^ currit:ad iplum confugio,ad ipfum ab omnibus qui aliud fentiuntliteranj®’. ^^^ toribus prouoco, ipfum interrogas interpello 24 requiro in eo quod ft^pW? r ^g Iatas:uidiire fe Petrum non rede ingredientem ad ucritatem euangdtj/'^'' proptcrca reftitifte,quod illa fimulatione gentes ludaizare cogebat: utrumU« icripferit,an forte nefcio qua difpenfatiua falfitate mêtitus fit : 06 audio d^P^ fuperius,in eiufdem narrationis cxordio religiofa uocc mihi damantem: nbsp;nbsp;t i
tem fcribo uobis,cccc coram deo quia non mentior.Dent uenia quilibet ali^ J nantestego magis credo tanto apoftolo in fuis,24 pro fuis literis iurâti, q^an j dodiffimo de alicnis literis difputanti. Nee dici timeo fie Paulum defen(kt^gt;^ non fimularit errorem Iuda:orum,fed ucre fucrit in errore, Quonia ncq crrorem,qui libertate apoftolica, ficut illi tempori congrucbat,uctcra ilb ta ubi opus erat agendo,commendabat ea,non Satanae uerfutia deeipien^isn nibus,fed dei prouidentia,prarnüciandis rebus futuris prophetice lt;^®®®^ uere fucrat in errore Iudarorum,qui non folum noucrat,fcd etiam ®^®^^/-yo ter pratdieabat cos errare, qui putabant gentibus imponenda,uel iuftificado®^^ runcunque fidelium nceeflaria. Quod autem dixi cum fadum ludacis tanq^^ ^^^ datum, 24 tanquam gcntilcm gcntibus,non mentientis aftu,fcd lt;P®P^^®Ajjoii du;quemadmodum dixerim,parum mihi uifus es attcndilfe: imó ego fo^ ^^p^ fatis hoe explanarepotuerim.Netj enimhoe ideo dixi, quodmifcricordittr’ mulaucritdcd quia nc ca non fimulauit,quac faciebat fimilia ludatistquc®^“ nee illa quæ faciebat fimilia gentibus,quæ tu quoq commemorafti, ’^‘J^^,-J quod nó ingrate fatcor,adiuuifti.Cum enim abs te quaefiffem in cpiftolagt;î’^^‘° modo putetur ideo fadus ludatis tanqua lud sus,quia fallacitcr fulccpitfacramt ra ludatorum, cum 24 gentibus tanquam gentilis fadus fit,nec tarnen citer facrificia gentium : Tu refpondifti in eo fadum gentibus tanquamgtnd’ quod praeputium recepcrit,quod indifferéter permiferit uefci cibis,quos dainfl ludxi. Vbi ego quacro:utrum 84 hoc fimulate fecerit C Quod fi abfurdiflinjy® falfiftimum eft:fic ergo 24 illa,in quibus ludaeorum coniuetudini congruebat täte prüdenti,non neceftitate feruili, aut quod eft indignius dÜpêfationcö^J tius quam fideli. Fidelibus enim 84 his qui cognoucrunt ucritatem, ficut ip^^^ « tur,nifi fortè 84 hic fallit, omnis creatura dei bona eft, 84 nihil abijciendumlt;3^® cum gratiarum adione accipitur.Ergo 84 ipfi Paulo, non folum ucro, uerume“^ difpenfatori maxime fideli,non folum cognitori,uerumetiam do dori uenranste nis utiq? in cibis creatura dei,n5 fimulate,fed ucre bona erat.Cur igiturmbil * late fufeipiendo facrorum,cacremoniarum^ gentiliumgt;fcd de cibis 84 pr»p^^'° ra fentiendo atq^ docendo,tarnen tanquam gentilis fadus eftgentibus: 64 nonp tuit fieri tanquam ludaeus ludacis,nifi faUaciter fufeipiendo facramentaludeotu’^* Cur olcaftro infcrto obfcruauit difpenfationis ucracê fidem, 84 naturaÜbust^’ non extra fed in arbore conftitutis, nefcio quod difpenfatoriae uelainenßn’“'’”|j^
-ocr page 765-AVGVSTINVS HIERONYMO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;717
obtenait C Ciir fallus tanquam gentihs gentibus, quod fcntit docer,quod agit 'quot;’it: fadus autem tanquam ludaeus ludxis, aliud claudit in peAore,aliud promit ^''Mis,in fadiSjin fcriptis f Sed abfit hoe fapere.Vtrifq enim debebat charitatê 'fordepurOjóó confeientia bona,8lt; fide nonfida.Aeper hoe omnibus omnia fa quot;^«ftjUtomnes luerifaecret : non mentientis a hu, fed eompatientis affcó:u:ideft -®iOmnia mala hominum fallaeiter agendo, fed aliorum omnium malis omnibus • ’’’^’ttm fi fua effent, mifericordis medieinac diligentiam proeurando. Cum itaqj Mamenti ucteris faeramenta etiam fibi agenda minime reeufabat,non miferigt; ‘ filter fallebat : fed omnino non fallens, atq hoe modo à domino deo ilia ufq ad j^'^^^^pofis difpenfationem iulfa elfe eommendans, à faerilegis faeris gentium ‘’'nguebat.Tune autem non mentientis aftu,fed eompatiêtis affedu, ludæis tan ^'’^’oludæus fiebat : quando eos ab illo errore, quo uel in Chriftum eredere noie/ Aud per uetera faeerdotia fua,eaerimoniaru4 obferuationes fe à peeeatis polfe wrifieri«^ faluos exiftimabant, fie liberate cupiebat tanquam ipfe illo errore ab ^r^*^^”® “^'^ proximum tanquam feipfum, 00 h ace alfjs fa eiens, quac fibi P s fieri ueUet, fi hoe illi opus elTet. Quod eum dominus monuiffet, adiunxit: Q^^^ft cnirn lex 00 prophetæ. Hune eompatientis affcd:um,in eadem epiftola ad ntuT^’”^æ^’P‘^’^*^®‘^^ præoecupatus fuerit homo in aliquo dclido:uos qui fpi ter v ^^‘®’*^’'^*^ huiufmodi in fpiritu lenitatis,intêdens teipfum,ne ÔC tu ten-liij^’^^^finon dixit:fiere taquam ille, ut ilium luerifaeias. Non uticç,utipfum de Ç|,'*’®^c*tcragcret,aut fe id habere fimularet:fed ut in alterius deliâ:o,quid etiâ (J '^teiderc poffer, artender et :arq ita alteri, taquam fibi ab altcro uellet, mifericor A^fubuenirctjhoe eft non mentientis aftu,fed eompatientis affedlu ♦ Sicludacogt;-ni,j*''^fic cuilibet homini Paulus in errore uel peeeato aliquo eonftituto,non fi nen,^'^°^^°^’'ot' era t, fed eompatiêdo,quia elfe potuilTet, tanquam qui fe homi? $ o^^^’‘^,o’*gt;ntbus omnia fadus eft,ut omnes luerifaeeret. Teipfum fi plaeet ( j^gt;tc paulifper intuere, teipfum inquam erga meipfum: 2lt; reeole,uel fi habes b ^^'P^^j^degeuerba tua in ilia epiftola quam mihi per fratrem noftrum,iam col ii^?‘®®““Çyprianum breuiorcmmififti,quàmueraci,qi germano,quàm plèz ijj^’^tatis affedu,cum quædam me in te commififfe expoftulafics grauiter,fub/ hoc læditur amicitia,in hoc neceffîtudinis iura uiolantur, ne uideamur ((j^’’^puerilitcr,ôô fautoribus inuiccm,uel detradoribus noftris tribuere materia ,^ ^^dendi. Hæc abs te,non folum ex animo dida fentio, uerum etiam bcnigno ^^®ïtl confulendum mihi. Deinde addis,quod etiam fi non adderes appareret, m^’^^^^Hac fcribo,quia te pure ÔC Chriftianc diligcre cupio, necquicquâ in mea Uji^^’^tinere quod diftet à labrjs.O uir fände mihi4(ut deus uidet anima meam) ^® dilede,hoc ipfum quod pofuiftiin literis tuis,quod te mihi exhibuiffe
*iûh • ®* ^°^ ipfum omnino apoftolum Paulum credo exhibuiffe in literis fuis, i^^ “tieuflibet homini, fed ludæis 06 Grpcis,8lt; omnibus gentibus,filqs fuis quos li|to^^og^uerat,K quos pariendo parturiebat:2lt; deinde pofterorum tôt mi/ 1)1,11^ Chriftianorum,propter quos illa memoriae commendabatur epifto/ ^’Jïh'*^'^quot;^^^^ ”’^*'^^ retineret quod diftaret à labps.Certe fadus es etiam tu tan/ rjP^gojron mentientis aftu,fed copatientis affedu:cum cogitares tam me non iu ea eulpa, in quam me prolapfum exiftimafti,quàm nec te uelles, pof(''''''*° prolapfus eues.Vnde agens gratias beniuolæ menti erga me tuç, fimul tç^f gt;•«etiam mihi non fuccenfeas, quod cum in opufculis tuis aliqua me moue/ tf’'’’otum meum intimaui tibi:hoc erga me ab omnibus obferuari uolens, quod f^Vl ^f® f’^’'uaui: ut quicquid improbadum putant in fcriptis mcis,nec elaudant ’till- P^lt;^ore,nec ita reprehendant apud alios,ut taceant apud me : hinc potius a^^fiam 00 neceffîtudinis iura uiolari.Nefcio enim utrum amici/ v” ’’*®^æ putâdæ fintan quibus magis uaict uulgare prouerbiû: Obfequium 'tllii^**'^^® ‘^dium parit î ^ ecdcfiafticum,Fideliora funt uulnera amici,quam , “'ïtariaofcuIainimici.Proinde chariffîmos noftros,qui noftris laboribus fyncc p p 3 rilfime
-ocr page 766-718 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVGVSTINVS HTBRONYMO
riffîme fanent, hoc potins quanta poflumus inftâtia doccamusîqno fdant fieripof' fc,ut inter ebariffimos aliquid altcrutro fermone cotradicatur,nec tarnen ipfa dia/ ritas minuatur,nec ucritas odium pariat qux debetur amicitiætfiueillud uerumfit quod contradicitunfiue corde ueraci qualecunqi fit dicitur,nonretinendoinmcn/ te quod à lab ijs difict. Credant igitur fratres noftri, familiäres tui,quibus tcüimo^ mum perhibes quod fint uafa Chrifti,me inuito factum, nee mediocrem dehacre dolorem inefie cordi meo,quod liter x mex prius in multorum manus ucncrinr,$ ad te ad quem fcripta; funt,perucnire potuerunt. Quo autem modo id accident,amp;^ tongum eft enarrare,ÓÓ nifi fallor fuperfluum: cum fufficiat fi quid mihi in hoc ere/ ditur,non eo fadum animo quo putaturtnee omnino mex fuilic uoIuntatiSjautdi/ ij3ofitionis,aut confenfionis, aut fairem cognitionis,ut fieret ♦ Hoc fi non credant (quod dco teile loquor )quid amplius faciam nÓ babeo.Ego tarnen abfit ut eos ere dam hæc tux fandlitati maliuola mente fuggcrere ad excitandas internos inimicj/ tias,quas mifcricordia domini dei noftri auertat à nobis: fed fine ullo nocendiani/ mo,facile de homme Humana uitia fufpicari. Hoc enim me de illis xquum eßet^quot; dere,fi uafa funt Chrififnon in contumeliam, fed in honorem fadlaÄ difgoßtain domo magna à deo,ad omne opus bonum. Quod fi poft hanc atteftatione meam, fi in noticiam eorum uenerit,faccre uolucrint, quam non redte facianr,6f timides» Q_uod fané feripferam,nullum me librum aducrfus te Romam miß He, id co triple' ram : quia Slt; libri nomen ab ipfa cpiftola difeemebam , Vndc omnino nefdo quid aliud te audifle exiftimaueram : fid Romam nec ipfam cpiftola, fcdtibimileram:amp;. aduerfus tenon eflearbitrabar, quod fynceritareamicirix,fiucadadmonendum, fine ad te,uel me abs te corrigendum fecifle me noueram.Exceptis autem famite' hbus tuis,tcipfum obfecro per gratiam qua redempti fumus : ut quaccunq; wabo/ na,qux domini pictate tibi concefta funt,in litcris meis pofui,non me exiftimes in fidiofo blandiloquio pofuiHe.Si quid autem in te peccaui,dimittas mihi. Neeffl«« quod de te,nefcio cuius poetx fadlum,incptius for ta He quam literatius amecom/ memoratS eft,amplius quam dixi,ad te trahastcum continuo fubiecerim, nonnoc idco me dixifle, ut oculos cordis recipcres, quos abfit unquam ut amiferisiftuut aduerteres,quos fanosacuigilcs habcres. Propter folam ergo 7rK^ivuJ^!^gt; pferimus aliquid quod fcripto pofteriore deftruere debeamus,imitandam,nonpro pter Stefichori excitatem quam cordi tuo ncc tribui nec timui, attingendum gt;nbsp;i' cxiftimaunatqj idétidem rogo,ut me fidenter corrigas,ubi mihi hoc opus enepro* fpexeris. Quanquam enim fecundum honorum uocabula, quxiamccdeuf^^,^ obtinuif,epifcopatus presbyterio maior fit:tarnen in multis rebus Auguftm^^ ™® ronymo minor eft:licet etiam à minore quolibet non fit refugienda,uel dedignan/ da corredio . De interprctatione tua iain mihi perfuafifti : qua utilitatc fcripturas uolueris trasferre de Hebrxis:ut fcilicet ca qux à ludxis prxtermiHa, uél corrupt funt proferres in medium. Sed infinuare digneris peto à quibus ludxis, utruma cifipUs qui ante aduentu domini interpretati funt:8lt; fi ita eft, quibus uel quonsm corum:an ab iftis pofterius,qui propterea putari poffunt aliqua de codicibus Wæ' cis,uel fubtraxiHe,ucl in eis corrupiHe,ne illis teftimonrjs de Chriftiana fidecouin ceretur.Illi autem anteriores cur lioc facere uoluerint,noninuenio. Deinde nobis mittas obfecro interpretationem tuam de Septuaginta:quamte xdidifrcnefcieba. Librum quoqi tuum cuius mentionem fecifti de optimo gencre interpretandi, 01/ pio legere: St ad hue nolle quomodo coxquada fit in interprète pcritialmguam*”» conieduris corum qui fcripturas ediflerendopertradanr:quos necelTeeft etisf” * redx atqj unius fidei fucrint, uarias parère in multorum locorum obfcuriiat*:?h' tentias;quamuis nequaquam ipfa uarietas ab eiufdem fidei unitarc difeordet, lieu etiam unus tradator fecundum eandem fidem, aliter atep aliter eundem locum po* teft exponerc;quia hoc eius obfeuritas patitur. Ideo autem defidero interptctatio/ nem tuam de Septuaginta,ut 06 tata Latinorum interpretum, qui qualcfcunqiboc aufi funt, quantum poHumus impcritia careamus: ÔC In qui me inuidereputautut
-ocr page 767-rii
ÀreVÎT!N7S HIERONYMO
' ’'ttJam°°*^*^^5 ^*^’f^^*^*^”' aliquando fi fieri poteft intelliganGpfopFcfea tnc nol/ ^^^^^° interpretaWoncm in ecdefiis Iegi,nc contra Septuaginta auto-nouüm aliquid proferentes, magno fcadalo perturbemus plebes
*^i» p“^™ aures Si corda ilfam ïnterpretationem audire confucuerunt, quae quot;fch 7^P®^°fi® approbata cft»VndeilIud apud lonam uirgultum, fi m Hebræo üiften*^^^^’ ”^^ Cucurbita, fed nefcio quid aliud,quod trunco fuo nixum, nullis amp;.\ *''^^,*^ adminiculis crigatur,mallem iam in omnibus Latinis cucurbitam le kt *?^?^*® fruftra hocputo Septuaginta pofuifie, nifi quia ÖC huic fimile feie/ ’•Oró ^f‘®”’^3*^o fortaife plus quam fatis,tribus Epiftolis tuis refpondide arbi/ wT**™ ^^^^ P^*^ CyprianS acccpi,unam per Firmum. Refenbe quod uifum ’'Ibu 4 ^^ ^^^ ®^®® mftruendos. Dabo autem opcram diligentiorem quantü me ^ « ®’”**'“®»’^^ fi’tet«quas ad te fcribo,prius ad te perueniant,quam ad quen ^ ƒ ^*^°^^dus difpergatur, Fatcor enim nee mihi hoc fieri ueUe de tuis ad me, '’ntu '?^^ ^^ ^^ fadum luftiffime expoftulas.Tarnen placeat nobis inuiccm,no ^M • ®’’‘‘^^sgt;wcrüctiam libertas amicitiæ:nec apud me taceas, uel ego apud te, quot;»«lil A*^°^“ ^*^^”® uiciiïïm nos mouer,eo fcilicet animo qui oculis dei,in frater/ ’'’^of ff ^ ^^^ difplicet. Quod fi inter nos fieri pofTe fine ipfius diledionis per/ f'oto°^^^^^°’^^ quot;°*' putas,no fiat. Ila enim charitas quam tecum habere ueuein “daior eft,fed melior hæc minor, quam nulla eft.
SEQJVENTIS EPISTOLÆ
ARGVMENTVM
Wd’^i*^' P’^°^^’®° annofcripGiTe per Aftcrium,nunc PraeGdium Romam euntetti,pèf htijß ®f*^bit,conimcndat:non utiuuctur pecunia qua non eget/ed utin amicitiam reCt l^Wm ’'‘^“’'^cuexari tumulnbushsrcricorum.Illud annotanduminhac epiftola,quod ’ ®lt;^nifuunifratrcmappcllet,tamenpapamnoniinat.
HIERONYMVS AVGVSTINO
N N 0 practcrito per fratrem noftrum Aftcrium hypodiaconS digna/
*’^‘ ^f epiftolam miferam:promptum reddens falutationis officium quam tibi arbitrer redditam.Nunc quoq per fandum fratrem meum Pratfidium diaconum:obfccro primum ut memincris mei. Deinde ut lii^^^baiulumliterarum habeas commendatum, 86 mihi fefas germanifli/ **gt;Ch fl 9^’^ufcQ($ neceffitas poftulaucrit,foucas atep fuftêtes : non quo aliqua hk .^“«ötCjindigeacfed quo bonorum amicitias auidiffïme ex pc tat, 00 fe ’ftnrft^’^S®*'’^® maximum putet beneficium confecutum. Cur autem ad oceiz M e''^”’^”^’P^° P®*®”® narrante cognofcerc,Nos in monafterio conftituti, ^edi ”quot;'*?’’^^cfludibus quatimur : Slt; peregrinationis moleftias fuftinemus. Sed ütle ^^® ^0 ffw* dixit:Confidire,ego uici mundum: quod ipfo tribuente SC prae-*fk'°T^^°^^*” diabolum uidoriam confequemur-Sandum 06 uenerabilê fra-Hif ?^P^P^*” AIipium,utnico obfequio falutes,obfecro. Sandi fratrcs qui ^^ï(^ ^ ®®®*ft^® domino fcruire feftinant: oppido te falutant. Incolumem
‘’^ ““» Chriftus dominus nofiertucatur omnipotens, domine uerc *‘Ulpiciendepapa.
SECtyKNTU EPISTOLÆ,
ARGVMENTVM
Romanos odium Gbiconflauerat Hieronymus,quod Paulamamp;Buftochium '’'’' ïda^^ ‘^^gt;035 traxiffet ad monachorum inftitutum: neque caruit fufpicione,quod Faux '''‘'’•öi^'^'^’^°*’^^°’°^* otgt;®^*^«gt;ruin obloquijs rcfpondc»:ac déplorât hommum maz.
p p 4 nbsp;nbsp;nbsp;- Hicronyzj
-ocr page 768-7io
£,
HIERONYMVS ASELLÆ i T i B i purem gratias à mc referri poffe, nó fapi'am.Potens eft deult; fuper perfona mea fandae animæ tux reft/tuere quod meretur ^^^ mm indignus nee acftimare unquam potui nee optare,ut miW taw^ in Chrifto largireris afFedum.Et licet me fceleratum quidamp*^^p’ omnibus flagitqs obrutumtóó propeccatisineis,etia hacepï*® , ‘ tarnen tu be ne fa cis, quod ex tua mente etia maïos,bonos putas-PericulofuM^'P^ pc eft deferuo alterius iudicare:6C non facilis uenia,praua dixiffederedis Ven*^ ilia dies in qua 66 mecum dolebis ardere nonpaucos^Ego probrofus,ego unhpdj lis Öi lub neus, ego mendax 00 fatanx arte dccipiens. Çuid enim eft tutius:h^c ut credidiflcjUel finxide de infontibus : an etiam de noxqs credere noluiflef ORul^ bantur mihi manus quidam,06 ore uipereo detrahebant : 06 dolebant labijSj^ ^ gaudebant-Videbat Dominus,8^^ fubfannabat inos:^ mifèrum mefcruumfw^’”’ luturo cum cis iudicio refcruabat, Alius inceflum meum calumniabatwÓL»‘^®' 86 illc uultui detrahebat,hic in fimplicitate aliud fufpicabatur. Penè eertt trien**®quot; cum cis uixi. Multa me uirginum crebro turba circumdedit. Diuinos libwsutpo/ tui,nonnullis fæpe diflerui. Ledio afliduitatcm,aflïduitas familiaritatenijfeiniuar* tas fiduciam fecerat.Dicât,quid unquam in me aliter fenfermqquam Chriftian**® decebat;’ Pecuniam cuiufquam accepi C Munera uel parua uel magna non ^r^'* In manu mea,ars alicuius infonuit: Obliquus fermo,oculus pctulans faiK'NiM®* bi aliud obqcitur,nifi fexus meus ï 06 hoe nunquam obtjcitur,nifi cum HieroiOT mam Paula 86 Melania proficifcuntur, Ifti crediderunt mentienti, cur non credun* neganti Jquot; Idem eft homo ipfe qui fucrat : fatetur infontem,quidudum noxiwnlo' qucbatur,Se certe ueritatem magis exprimunt tormenta,quam rifus:niß quod ta-cilius creditur,quod autfidum libenter auditur,aut non fidum utfingatur,impd/ litur.Antequam domum fandæ Paulæ notïcm,totius inme Vrbis ftudiaconfona/ bant.Omnium penè iudicio,dignus fummo facerdotio decernebar.Beatx memo/ riae Damafus meus fermo erat. Dicebar fandus, dicebar humilis 86 difettus-W*®' quid domum alicuius lafciuioris ingretfus fumf Nunquid me ueftes feriez, mten^ tes gemmae,pida facies,auri rapuit ambitio ï’ Nulla fuit alia Romæ matronarum, quae meam poftet edomarementem, nifi lugens atep ieiunans,fqualensfordmus, netibus penè caccata,quam continuis nodibus mifericordiam Dominideprecan/ tern fol fæpc deprehendit. Cuius canticum Pfalmi,fermo Euangelium,deliaæ con tinentia,uita ieiunium,Nulla me potuit deledare,nifi ilia quam manducatemnun/ quam uidi. Sed poftquam earn pro fuae merito caftitatis uenerari,colere,fufcicere cœpi:omnes me ilico deferucre uirtutes.O inuidia,primum mordax tui O fatanac calliditas,femperfandaperfequens. Nulla aliaeRomanae Vrbi febulam prabue-runt,nifi Paula 86 Melania,quac cotemptis facultatibus,pignon'busq defertis,cni/ cemDomini,quafiquoddampietatis leuauereuexillum.Sibalneaspeterent,uiv guenta eligerent, diuitias 86 uiduitatem haberent materiem luxuria: ôdibertan^ domina: uocarentur 86 fandæ. Nunc in facco 86 cinere formofae uolunt uiderfee in gehennam ignis cum ieiunqs 86 pedore defcedere:uidelicct non licet eis applau dente populo perire cum turbis» Si gentiles hanc uitam carpcrent, ft Iudaci,habe/ rent folatium non placendi eis,quibus difplicet Chriftus. Nunc uero (prohne6s) nomine Chriftiani,prætermifta domorum fuarum cura,86 proprq oculi trabene/ gleda,in alieno oculo teftucam quærunt Lacérant fàndum propofitum:6irenic/ dium pœnæ fuæ arbitrantur,fi nemo fit fandus,fi omnibus detrahatufjß turba fit •pcrcuntium,fi multitudo peccantium. Tibi placet lauare quotidie :. alius hasmun/ dicies,fordes putat. Tu attagenem rudas,86 de comefo accipenfere gloriaris:cgo faba uentrem impleo. Te deledant cachinnantium greges : me Paula Melania^ plangentes.Tu aliéna defideras, illæcontemnuntfua.Tedelibuta melle uina dele/ dant.’illæ putant aquam higidam fuauiorem.Tu te perdere exiftimas,quicquidin
-ocr page 769-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtlERONYMVf ASELLÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7ÏÏ
Swnïiabucnsjcomcdcrisjdcuoraucn's ï illac futura defideraftt,ó^ credunt ux fcripta funt.Efto mepte ÖÓ mamter, quibus refurreÆo corporû per» ! ^'dl’^** ^^ teflSJobis econtrario tua utta difplicec. Bono tuo craffus fis: me ma-pj^yedtet 2lt; paUor.Tu tales miferos arbitraris : nos te miferabiliorem putamus^ füiD^^*^^ ’^^^^’*'^^’' » Ói muicem nobis uidemur mfanire. nbsp;nbsp;Hæc mi domina Afella,
j u^^^'am nauem confcêderem,raptim flens dolens^ confcn'pfi:£lt; grattas ago deo W^**^ dignus firn,quem mundus oderit. Ora autem ut de Babylone Htcrofo* ii(,j^^'”p^§’'cdiar, ne mi in dommetur Nabuchodonofor, fed lefus films lofedech: ^nr ^^*^^^’^ ’^^^‘^^^*^ ’”® ’” patriam fuam. nbsp;nbsp;Stultus ego qui uolebam cantare
%a*^^K ^®*”*™ ’^ f^’'*'^ aliéna : 8lt; deferto monte Sina, Aegypti auxilium flagiz '•V i ’^ ’'^^ordabar Euangeliftæ,quia qui de Hicrufalem egredituf,ftatim inz lL-^ ’^°**®s,fpoliatur,uulncratur,occiditur. Sed licet facerdos defpiciat atque ^.Q^^^^^^^'^^riranus ille mifericors eft:cui cum diceretur, Samaritanus es,ÓC dxz (iift*^^*^^s:daemoniumrcnucns, Samaritern fenon negauit. Quia quem nos ileif ^»Hebraci Samaritern uocant. Maleficum quidam me garriunt:titulum fiz ftoh'^^^ ^gf^0^C0' Magum uocant 06 ludxi dominum meum. Sedudor Ói Apoz Mi ''^^^ eft-Tentatio me non apprchcndar,nifi Humana.Quotam partem anz ^2ïl*ngt;^«’®®«9 ui cruci militoflnfamiam falfi criminis imputarut. Sed ^ malam famam perueniri ad regna coelorum. nbsp;nbsp;Saluta Paulam
wÏ?^*‘^*’’»wMtnolit mundus,in Chrifto mcas. Saluta matrem Albinam,foro ^r ^^^’^quot;ijMarccHinam quoqj 06 fandarn Felicitatem,66 die cis : Ante triz ^em 1 '^^ ^*”^^ ftabimus,ibi apparebit qua mente quis uixcrit. Memento mei,, ”’P*uni pudiciti» 06 uirginitatis infigne:fludus^ maris tuis precibus mitiga.
S£Q_VENTIS EPISTOLA
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARGVMENTVM
•i»^quot;®®btreaatt)rem quempiam rtdet,qui quod Hieronymus in fuis libris aduerfus ut* Wat,ad fuam contumeliam pertinere putabar.
HIERONYMVS ONASO
E D i c I quos uocant chirurgicos, crudcles putantur, 66 miferi funt. ï ^^ ’'^^ '“ mifcria,alienis non dolere uuineribus : 66 mortuas carnes W W *^^’’’c*'fi fecare ferro t* Non hortere curantcm,quod horret ipfc qui pa ci tut, 66 inimicum putari f Ita fe natura habet : ut amara fit ucritas, blanda uitia exiftimentur«Efaias in exemplum captiuitatis future,nut Wmi,^*’^befcitincedere. Hieremias de media Hicrufalem ad Euphratem fluz *ùitt(V°P®®™^æ quot;’*^‘^*^ * ^^ ^”’'^ inimicas genres, ubi eft Aflyrius,06 cadra liij^^ïldaeorum.ponat 7r^i{lt;uiix corrumpendum. Ezechiel fier core primum it)jQ ,''?j deinde bubulo, panem de omni femente confperfum edcre iubctur : 86 kide ?*®^^™ ^‘^^*5 oculis uidet. Amos de Samaria peUitur. Cur quxfof Nemz ’'''»tiK ^'^’^ ‘^birurgici fpirituales,fecantes uitia peccatorum,ad poenitentiam coz ^tHi^**”^ * Paulus apodolus : Inimicus,inquit,uobis fadus fum uerum dicens.' N v'^'^^^oris dura uidcbantur eloquia, plurimi difcipulorum retrorfum abiez ^i^Pop ^”°’'”’‘^“”’ ^^’^ ^ ”°® *P“ ^^^ns detrahentes, offendimus plurimos* ^fitö ?’‘^’”“ dtare foctcntem,timeat qui drumofus cd. Volo corniculx detraz ‘nt^’g’^ï ^omix. Nunquid unus inurbe Romana ''''Sta ^^^^^ ^’f“*'^^^ inhonedo uulnerc naresf Nunquid folus Bonafus Segedaz Wd'^^^^’^^^»^ *^’”°^^*” ueficarum tumentia,buccis trutinatur inflatisC Die o ^ïg^’^t^ nefcio quam perueniiTe.Quid ad ‘tintdligis innocentem f Rideo aduocatum,qui patrono cgeat : quadrantc W7^®*1“*®^3® ^^’'^ fubfanno.Quid ad te,qui difertus esfVolo in numarios *lVS”^®^^®®®s:tuquidiues es,quid irafeerisç’Oaufum cupiofuis ignibus ardcz ^.^^um,Nunquid hofpes eins es,aut uicinu$:quod à delubris idoli niteris in?
cendia
-ocr page 770-*gt;X2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONŸMVS ONASO
cendia fuBmoucre C Placet mthi de bruts,de bubonc,de nodua,de NiHads n^ ^ portentis. Quicqutd didum fuerit,in te didum putas. In quodcunqueuitiW‘‘‘' mei muero contorquetur,te damitas defignari. Conferta manu in ius uocas:a ii' tyricum fcriptorem in profa arguis. An ideo tibi bellus uideris,quia faußo w^*“ nomine C quafi non 66 lucus ideo dicatur,quod minime luceat: 00 parc3t,q^“/?^ quaquam parcant : ÔC Eumenides furiae,quod non fint benignac;St uulgoM™^ pes uocentur argentei» Quod fi in defcriptione fœdorum femper irafcens,'^’^'' cum Perfio cantabo:
Optent te generum rcx ÔC rcgina,pucllac
Te rapianequiequid cakaueris hoc rofa fiat.
’Dabo tarnen confilium,quibus abfconditis pofli's pulchrior apparere. Nato non uideatur in facie:fermo non fonet ad loquendum:atque ita 06 formofus ÔC «“0®’ uideri poteris»
SCHOLIA
ideo tibi bellus uiderls,quia faußo” nomine. i([ lara tibi Perßum.jEß*”® quot;nbsp;fecunda:
Hune optet generum rex K rcgina,putH Hune rapiant, quicquid cakauerithicjo/ fa fiat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,.
Qpâquam inhacepiftolanihil oideodignon Hicronymo:tamc nonfumaufus ^°”^^ loco,quodin quibufdamillius ftilumiap alioquipetulantior,6t incpto inip«U'
Vos chirurgteos. ] Ita uocantur, ^ quinonmcdenturpharmacis,fcd 1 manibus,hoccft fedtonibus,uftu ■ ris, amp;nbsp;huiufmodi. lt;|f Strumam.]
TumoremappeIIat,quemin nafo quorundam uidemus deformem, np Trunz cas inhonefto. J Hemiftichion eft ex Aeneiz dos librofexto. ^f Nunquid folus Onafus. ] Fortè legendum,Bonafus.Nam id animal eft in Pæonia. Cuius meminitPlinius,ut fîtalluz fîo ad bonum nafum : nam poftea dicit,An
ARGVMENTVM EPISTOz
L Æ. SE Qy E N T1 S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®
Ruffinus fubornauerat Palladium quendam Galatam aduerfus HicronymM^fl®®^ interpretationera calumniaretur.Huius calumnias refellit,explicans officium ueri inWP tis.Iraitatus eft autem titulum Ciccronis De optimo genere dicendi.
HIERONYMVS AD PAMMACHIVH DE OPTIMO GENERE INTERPRET ANDI
A V L V S APOSTOLVS præfentc rege Agrippa, de criminv
^^ ^^^Wy ^“^ refpofurus,quod poiTet intdligere qui auditurus crat,tourus ^^ eaufæ uidloria,ftatim in principio fîbi gratulatur,dicés:Deoin .Ï nibus quibus accufor à ludæis ó rex Agrippa,exidimo mebeawgt; m cum apud te fim hodie defendendus,qui præcipue nofti cundas ^ quæ in ludæis funt confuetudines ÔC quaeftiones.Legerat enim* ' Îud Efaiæ, Beatus qui in aures loquitur audientis : ÔC nouit tantum oratoria uetoa proficere,quâtum iudicis prouidentia cognouifiet. Vnde SC ego beatum memnoc duntaxat negocio iudfco,quod apud eruditas aures imperitæ linguae refpom^ film : quæ obqeit mihi,uel ignorantiam uel mendacium,fi aut nelciui aliénas tóe* ras uere interpretari,aut nolui : quorum alterum error, alterum crimen ^ß‘^”^ forfitan accufator meus, facilitate qua cun da loquitur:6C impunitate,qua re omnia putat,me quoque apud uos arguerct,ut papam Epiphanium crirowa cft:hanc Epiftolammifi,quxte ö0perte alios quinosamaredignantur,reioi ^ nem doceat. Ante hoc ferme biennium miferat loanni epifeopo, fopi^cto papa Epiphanius literas, arguens eum in quibufdam dogmatibus, amp;nbsp;poftea de/ menter ad poenitentiam prouocans^Karum exemplaria certatimPaIaeftin««P*5 bantur, uel ob autoris meritum, uel ob elcgantiam feriptionis« Eratinmonal^® noftro uir apud fuos haud ignobilis,Eufebius Cremoncnß5,qui cum hateq»“^^
-ocr page 771-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Äb PAMMACHTVi«
^^iNtónnn''orft uolitaret, 06 mi'rarentur cam pro dodrina 86 puritate ferm onfs, Çpanter 86 indodi : eoepit à me obnixepctere,ut fibi earn m Latinum uertez pjii ’^propter mteUigendi facilita tem apertius explicarem : Graeci enim cloqui) ij’Jïjgnarus erat. Feci quod uoluit. Accitoqi notano,raptim ederiter^ didaz C'’'latereinpagina breuiter annotans,qucm intrinfecus lenfum fingula capituz ^jj’^tinerent.Siquidem 86 hoe,ut fibi foli facerem,oppido flagitarat. Poftulauiqp Iob’’’'’^o»“t domi haberet excmplartnec facile in uulgus proderet. Res ita anz j)j^5x menfibus tranfiit : donce fupradida interpretatio,de fcrinijs cius nou© p,j ‘'gioHierofolymam commigrauit. Nam quidam pfeudomonachus,ud acce/ Piiit^'“”*’»“^ perfpicue intdligi damnud gratuita malicia,ut incaflum corruptor il^.''fperfuaderc,compilatis chartis eius 86 iumptibus,Iudas fadfus elf proditorï ij^^aduerfarijs latrandi contra me occafionem, ut inter imperitos concionenz fjj?''’ïfalfarium:me uerbum non expreflifle de uerbo,pro honorabili dixilfe ebaz h,^. 'quot;‘8^ maligna interpretatione,quod nefas didlu fit: dtedïa-tiJioy ua-ifj K'sreJv/' ^^’ '^^^ftreuerendum auribus omnium, noluifie transferre.Flaec 86 iftiuimodi nu t/Mumca funuAc primum antequam de translatione refpondeam,uolo inz kï^*'®® 4^’ maliciam,prudentiam uocant, unde apud uos exemplar epiftoz tj^'^Meditc^Qua fronte profertis,quod federe redemiftisCQuid apud homines ’ntef i*^*^*’'^parietibusquidem86fcrinqs noftrapolfumusfecretacaelareï”Si ^Uj realia iudicum, hoe uobis crimen impingcrem:reos legibus fubiugarem^ ’üth . Pæ utilitatibus fifci,noxtjs ddatoribus panas ftatuunt:06 cum lufcipiz (tt^^on^^j^iamnantproditorem. Lucrum uiddicet placet, uoluntas diipliz ^.^“dmnEfychium uirumconfularem:contraquem patriarcha Gamaliel gragt; Iii5'’”’**wcuit inimicitias,Theodofius princeps capite damnauit,quod folicita te^r ®’^*”‘”*® ^^*“® inuafilTet. Legimus in ueteribus hiftorijsjudimagifirum 'liât ^‘^’^orumliberos prodiderat:uindum pueris traditum:86 adeos quos prode Li ''^ilTi[m;ncc federatam populum Romanum fufeepifle uidoriam. Pyrrhum ^.“^'‘rum regem cum in caftris ex uulnere curarctur, medici fui proditione inz ii(j? “‘^ duxit Fabritius, quin potius uindum remifit ad dominum, ut fcelus comprobarct. Quod leges publicae, quod hoftes tuentur, quod i,j^jf’quot;3 £lt; gladios fandum eft:hoc nobis inter monachos 86 faccrdotes Chrifti, tJ’’‘*fi»L Et audct quidam ex eis addudo fupercilio 86 concrepantibus digitis W^^^^'^^* ^‘^ ^”**” ^ redemit,fi folicitauitc’fecit quod fibi profuit. Mirai Qa’^J‘*gt;3^‘ non 86 latrones 86 fures 86 piratæ faciant,quod fibi prodeft. •»alta^”^ ^ Caiphas feducentes infelicem ludam, fecerunt quod fibi utile exifti fis nbsp;nbsp;* 0^0 in chartulis meis quaslibet ineptias fcriberc:commentari de fcriptügt;
Îlni,^‘*^’’®^ælt;icntes, digerere fiomachum, inlocis me exercere communibus, tjj^ ’''limatas ad expugnandum fagittas reponere« Quamdiu non profero cogiz W T *^^’’'°*' ®*^'i*”*”^ funt:imó nc malcdida quidem,quae aures publier ne ^®'’'''^nipas feruulos,folicites clientes :86 (ut in fabulis legimus) auro ad ^tnf^^ P^^^f^^SjdilRmulatoij quod feceris,me falfarium uoces:cum multo peius
*“ ^^ confitearis,quam in me arguis. Alius te haereticum,alius te ^^“S'n^tnm peruerforem.Taces ipfe:rcfpondere non audestinterpretem ’ ^5^^^*® calumniaris, 86 totam defenfionem tui putas,fi tacentiderrahasi 'C|it^'?*^*^®^®’'®“do,uel erraffe,uel intermififieme quippiam. Hic totius negoz quot;’ï^Us ^^'^^ uerfatur:hacc tua eft defenfio. Num idcirco tu non es hæreticus,fi ego ^mt *®^’’P’’®® fimCNon hoc dico,quod te hacreticum nouerim,fciat ille qui accu? quot;’'M•^*'*’’ ''^^ ^'^^ fcripfit:fed quod ftultifiimum fit accufatum ab alio alium cri/ ^fnu i ^®®f®^° undique corpore, è dormientis uulnere folatium quacrere. Haz i^m^q'^fafi aliquid de epiftola cómutauerim,amp;6 fimplex translatie» ^td nbsp;nbsp;nbsp;habere, non crimen.Nunc uero cum ipfa epiftola doceat, nihil mutatu liiMn ' ’^^^ *^^^ additas,ncc aliquod dogma confid3,faciunt næ intelÜgcndo, intelligant:06 dum alicna imperitia uolunt coarguerc,fuam produnt.Lgo eninx
-ocr page 772-72'4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PAMMACHIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
cnim non folum fatcor,fed libera uoce profiteer, me in interpretatione Ors^ ^^^^ abfej feripturis fanais,ubi 06 uerborum ordo 2lt; myficrium eftjOonuerbum^ ,bo,fed fenfum exprimerede fenfu. Hab co 95 huius rei magiftrüTuIHutT’jQ“’ nj5
‘ tagoram Platonis,ÓC Oeconomicon Xenophontis, 00 Aefehinis ac v^o ^^^ duas cotra fe orationes pukherrimas tranftulit.Quanta in illis pf^^^””* lt;nbsp;Q^us ta addiderit,quanta mutauerit:ut proprietatcs alterius lingual,fins P^’^P’^^.^utas cxplicaret,non eft huius temporis dicere. SufReit mihi ipfius traslacoris äU ^j^^^ qui ita in prologo earundem orationum locutus eft. Putaui mihi fufeip^ “^ 'eduo' rem utilemftudiofis,mibi quidem ipfi neceflarium.Conuerticnim^^^^^*.
a rum eloquentiftimorum nobililiimas orationcs,incerfeq; contrarias, Aw 'Demofthenis : nee conuerti ut interpres,fed ut orator, kntentijs ijfden» form is, tam figuris quam uerbis ad noftram confuetudinem aptis. In Q*?* lt;^y/, verbum pro uerbo necefte habui redderetfed genus omne uerborunin\y^ n^^ Non cnim me annumerare ca Icdtori putaui oportcre,fed tanquam ^PPS^^ y/mx fum in calcefcrmonis:Quorum ego,ait,orationes, ficut fpero,itaexprt“^^ ’ ^ tibus Utens illorumomnibus,ideft fentêtfis,8lt;carum figuris, Ót rcrumor ♦ ba perfequens eatenus,ut ea non abhorreant à more noftro. Quæ fi Ugj^ nia conueria non erunt:tamen ut generis eiufdem fint,elaborauinnis.bw o. ^^^ tius uir acutus SC dolt;ftus,hoc idem in arte poëtica erudito interpretiprsf^Pquot; ^ verbumuerbo curabis redderefidusInterpres.TerentiusMcnandrum,rlau ^^^ Caccilius ueteres comicos interpretati funt. Nunquid hxrentin uerbis,ac non corem magis Slt; elegantiam in translatione conferuant, quam ueritatemin» p tationisCHanc eruditi KS(Hs^9^iKi' nuncupant. Vnde ÔC ego doeïns a tanbus annos circiter uiginti, 06 fimili tune quoej errore deceptus,certe hoe mini 3U obqciendum neleiens, enm Eufebjj Caefarienfis ^gouxsp in Latinum uerterem, inter cætera ufus fum prxfatione. Difficile eft aliénas lincas infequentemjnon ,^ ^ cubi excidere : Slt; arduum,ut quæ in alia lingua bene dida funt,eundemdet® translatione conferuent.Significatum eft aliquid unius uerbi proprietäre: no ^^^^ beo meum quo id efferam,óó dum quacro implere fentenriajongo ’“’^‘J’^^Ljfa vis uiæ fpacia confummo.Accedunt hyperbatorum anffadus, difsiminW fuum,uarietates figurarum.Ipfum poftremo fuum,Slt; ut dicamjUcmacuIuni amp;^^ genus.Si ad uerbum interpretor,abfurdc refonant:fi ob necefsiratem ^p^^* jjyjyl dine,uelin fermonemutaucro,ab interpretis uideborofficiof^^^^^. ^^ r^nyp taquæ nunc profequi ociofum eft,etiam hoc addidi. Quod fi cui no gratia in interpretatione mutari, Homerum ad uerbum exprimât in Latino« aliquid dicam : eundem fua in lingua profac uerbis interpretetur: uidebis oram ^^ ridiculum,£lt; poetam cloquentiffimum uix loquentem.Verum ne mcoiwicnp rum parua fit autoritas, quanquam hoc tantum probare uoluenm, me ‘^P^’a adolefcentia non uerba,fed fententias tranftulifte : qualis fuper hoegenerepr* tiuncula fit, in libro quo beati Antony uita defcribitur : ipfius ledione t^°8”? Ex alia in aliam lingua exprefta ad uerbum translatio,fenfum operis;ói ueluu gr amine, fata ftragulat. Dum enim cafibus Sé figuris feruit oratio,quod brcuip rat indicate fermone,logo ambitu circüacfa uix cxplicat.Hocigitur ego J®^’ beatum Antonin tepctente tranfpofui: ut nihil défit ex fenfu,cum aliquid de H uerbis. Alq fyllabas aucupêtur 06 literas,tu quaere fentetias.Dies me deficit,H 0 niu qui ad fenfum interpretati funt,teftimonia replicauero.Sufficit in P*^^] minaffe Hilariü confeflorê, qui Homilias in lob,00 in pfalmos tradatusplot*
3 in Latinû uertit c Græco:nec aftedit literæ dormitâti,éi putida xufticorßiflterP tatione fe torfit:fed quafi captiuos fcnfus in fuam lingua, uidoris iuretranlpoW • Nee hoc mirS in exteris feculi uidelicet aut eedefix uiris, cum Septuaginta mte * prêtes 06 Euâgeliftx atq; Apoftoli idê in fandis uoluminibus feccrint. Legimus Marco dicentc dominum, Tabita cumi:ftatimlt;ç fubiedum eft,quod interprétât puella tibi dico furge ♦ Arguatur euangelifta mendaerj, quare addiderit tiW '^^
-ocr page 773-P DE OPTIMO' GÈNERÊ IN T È R PR E T A ND I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72^
^in Hcbræo tantum fit:PuelIa,furge. Sedut fc/^^aTJxamiJxit/ faceret:2lt; fenfunl *®P^â*'’^® expnmeret,addidit,Tibi dico. Rurfum in Matthæo red-•nih/^P^^^*^’^^ ^^^^ triginta argêteiSjôC empto ex eis agro figuli,fcribitur:tunc ihj ^Δ?*^ quodfcnptum eftper Hieremiam prophetam,dicentem:Et accepe^ ^^^ f'^^nta argenteos precium appreciari,quod appreciauerunt à blrjs Ifrael : ÔC frunteos m agrum figuli,ficut conftituit mihi dominas. Hoc in Hieremia pent y oninuenîtur,fedin Zachan'a,ab]s mulrouerbi's,ac toto ordine difcrcpante. len^*^^“PP® æ^*^° ^^^ ^'^ habet: Et dicam ad eos,Si bonum eft coram uobis,da 05 jv^’!^”’ ®gt;hi,aut renuite:ÔC appendcrunt mercedem meam triginta argentez '^'^^^ dominas ad me, Pone illos in conflatorium, 8lt; confidera fi probatum i^j ^tprobatusfum ab eis.Ettulitrigintaargenteos,2lt; mifi eos in domo DomP lnjQ^*5^*“™«Q“ântum diftet ab Euangéliftæ teftimonio Septuaginta traniz jj jpfdpicuum cft.Sed 24 in Hebrço cum fenfusidem figuerbapræpoftera funt lt;leS^^ ^*“^^i^^;Et dixi,inquit, ad eos: Si bonum eft in oculis ueftris, afferte mercez 'EosF^^^‘^ ^* non,quiefcitc : ÔC appenderunt mercedem meam triginta argenz ’Dû • ^*^^®®*wus ad me, Proqce iUud ad ftatuarium,decorum precium,quod Wu^'^f^^ ^“*” ^^ “®‘ ^^ ^“^* triginta argenteos,ÔC proieci eos in domo Domint Pniap^*'^*^’”' Ac^ufent apoftolum falfitatis,quod nec cum Hebraico,nec cum Se (In.- nbsp;^o®8*^atO'ansIatoribus:ÔC(quod bis maius eft)erret in nomine:pro Za
«t2’’^p«w ieremiam pofuit.Sed abfit hoc de pediflequo Chrifti dicere:cui eu 'quot;lis j”®?“®'^’ Ô^ fyUabas aucupari, fed fententias dogmatum ponere. Venia-itttey “‘*“'*f’^«® Zachariæ teftimonium,quod loanncs Euangelifta aflumit ^quot;tal Δ^*^® ueritatem, Videbunt in quem compunxerût:pro quo in Septuaz Mh •3'*”^®’ ’®“ ùÂ'é’Afc'ffli'To« TT^og iHiewS’ a^ ^^M^^Ha-cevn. quod interprétât! funt ’quot;s ra ^^P*^”^ ^'^ ®^ P^® ^“ ^“æ illuferunt,fiue infultauerunt. Difcrepat Euz K®j. '“æj Septuaginta inrerpretum noftra^ translatio:2lt; tarnen fermonum uaric/ rfr^r “quot;“’® concordat.In Matthaco quoep legimus Dominum pracdicêtetn iitp® ’^ ™gam,2lt; hoc ipfum Zachariac teftimonio confirmantem. Scriptum eft*. quot;quot;lit ''i?“^® paftorem,óf difpergentur oues. At in Septuaginta 06 in Hebraeo Wnt^ H ^^* ^®® enim ex perfona Dei dicitur,ut Euangelifta uulcfed ex proz ’'bifr’ \ ® pattern rogantis : Percute paftorem,8f difpergentur oues.In hoe (ut Iquot;sf« '°‘'°d^xta quorudam prudentiam, Euangelifta piaculi reus eft,quod auz ’’lin ^P^®*æ uerba,ad dei referte perfonam. Scribit fupradidus Euangelifta, hi^V®°®*®®gt;^^’ff^ lofcph paruulum 24 matrem cius : 2lt; intraffe in Aegy.-'’iino'°'^ ®^^^^^ ufque ad obitum Herodis:ut impleretur quod didum eft à do '’quot;ben^rP^^P’^^*^^® ‘ ^^ Aegypto uocaui filium meum * Hoc noftri codices non 1^1 æ^ ’^ ^^^^ iuxta Hebraicam fcribitur ueritatem,Quia puer Ifrael eft,2lt; di Ïbu ’^ ^ ^^gypto uocaui filium meum. Pro quo 26 in eodem loco Septuaz quot;bos ^•^®^quot;^’^’^“^t ♦ Quia paruulus eft Ifrael,2lt; dilexi eum, 2f ex Aegypto uocaui J’^Kin'^f ^^® °®®^° repudiandi funt,quia iftum locum qui ad Chrifti maxime iuxi^l^^f amentum, aliter tranftuleruntiTAn danda potius uenia,ut hominibus, ol^^^^^^nï^ttamjdiccntis : Multa peccamus omnesïóC fi quis in uefbo non ^odeup '^ petfedus eft uir, 2^ poteft refrenare omne corpus. Illud uero quod in Ctii„.] ^g^Jifta fctibitur:Et ueniens habitauit in ciuitate quæ dicitur Nazareth* ’'quot;quot;nt i ^’^3”°^ ^*‘^® ^^ P^^ prophetas,Quia Nazaræus uocabitur: refponz ’lÏQiit'^^***^*^* ^ faftidiofiaeftimatores omniumtradatorum,ubilegerint: '^üb j ^^^’^ poßtw™‘Nam in eo loco ubi nos legimus atq; tranftulimus, Exz I*quot;^ iT^^^^^^^^^^^^’^ ^°® ^^ radice eius afcendct : in Hebraeo iuxta linguae ilz ’’quot;fca r^ *^ fetiptum eft,Exiet uitga de radice Ieffe,2C Nazaræus de radice eius ^M ' • ^°^omiferunt Septuaginta,fi non licet transferte uerbum pro uerboe* ^•He^ft*” ^^’^^’ celaffc,ucl ignoralïemyfterium. Tranfcamus ad cætera«Necp ^Oca^' ™^ ^®®®® patitur diutius fingulis immorari.Idem Matthäus loquitur: ttm totum fadum eft, ut compleretur quod didum eft à Domino per proz q q phetam
-ocr page 774-7î^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PAMMACHIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
phetam dkctcm: Ecccuirgo in utero habcbitjó^ pariet £ïlium,8^ «oabtWtfl^ eius Emanuel. Quod feptuaginta tranftulerunt: Êcce ui'rgo in utero accipitt,8^P. riet filium,amp;ó uocabitis nomen eius Emanuel. Si uerba calumniantur:utiq5nogt;^^ idem,habebit Slt; accipiet,neq; uocabunt 00 uocabitis.Porró inHebrçolcggt;lt;”^j^ feriptû: Ecce uirgo c6cipiet 8^ pariet filium,S^ uocabit nomen eius ^®’®®r j^q^ Achaz,qui arguebatur infidelitatis,non ludxi qui erant dominu negatuA ^ cabit,inquit,ipfa quæ concipiet,ipfa uirgo,quæ pariet. In eodem cuangeW^ mus, Herodem ad aduentum Magorum fuine turbatum ï fcribisq Ói nbsp;nbsp;nbsp;L .
congregatis,fcifcitatum ab eis ubi Chriftus nafceretur,illosq refpondinc,in lehem ludæ:Sic enim fcriptum eft in propheta:Et tu Bethlehem terra quam minima es in ducibus luda .• Ex te enim egredietur dux, qui f^P®?®*^ meum Ifrael. Hoc exemplu in uulgata æditione fie fcrtur:Et tu BetMebemdo®^ Ephrata, modieus es ut fis in milibus luda, de te mihi egredietur ut ß^P’^^^^^ig Ifrael. Quanta fit inter Matthaeum 86 Septuaginta uerborum ordinis^ w^| fiemagis admiraberis,fi Hebraieum uideas,in quoita fcriptum eft:EtniB^f j|^ Ephrata, paru ulus es in milibus luda,ex te mihi egredietur, qui fit domio*®’’ , racl.Confideragradatim,quae ab euangelifta fintpofita. Et tu Bethlehem teit^ ^^ da.Pro terra Iuda,in Hebraico habet Ephrata,in Septuaginta,domusEphß^^' ^ pro,nequaquam minima es in ducibus luda,in Septuaginta legitur^ ®®^*^**jj{ fis in milibus luda,in Hebrïcc,paruulus es in milibusluda.Senfusq;
Septuaginta fibi in hoe duhtaxatloco 86 Hebraico eocordantc. E«ang”‘quot;^‘.j, dixit, quod non fit paruulus in ducibus luda, cum è regione fitpofimWjP’® ^ quidem es 86 modieus, fed tarnen de te nrihi paruulo 86 modico egredietur « Ifrael,fecundum illud Apoftoli:Elegit infirmamundideus,ut cofundat fortiï-^ ro quod fequitur,qui regat,uel qui pafcat popufum meum Ifraehaliter in P^P. ^ effe perfpicuum eft.Hacc replico non ut euangelifias arguam falfitarisChot^’W ^ impiorum eft, Celfi, Porphyr rj,Iuliani)icd utrepreheniores meos arguam i^E^^^, tiæ:86 impetrem ab eis ueniam, ut concédant mihi in fimplici epißola, quoa ,^ pturis fandis,uclint nolint, apoftolis concefluri funt. Marcus difcipulus re^^ ,^ fuum orditur euangclium : Principium euangelrj lefu Chrifti : ficutfcripm’’’^f^j^.^ Efaia propheta : Ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam,qu'P*^^P. p^ ■ mam tuam ante te. Vox clamantis in dcfcrto,parate uiam domini,reâas » nbsp;nbsp;,^
miras eius. Hoc exemplum ex duobus prophetis compofitum cft,dcMaw^ delicet 86 Efaia.Nam primum quod dicitur:Ecce ego mitto angelum meuffia eiem tuam,qui præparabit uiam tua ante te:in Malachiæ fine fcriptum eft- 5^H . autem quod iniertur:Vox clamantis in dcferto 86c.in Efaia legimus. Etquoff Marcus fiatim in principio uoluminis fui pofuit,ficut fcriptum eft in Efaia prop ta : Eccc ego mitto angelum meum, quod non fcribitur in Efaia,ut diximus:* , Malachia nouiftimo duodecim prophetarum.Soluat hanc quæftiunculamitoP .^ ta præfumptio:86 ego erroris ueniam deprecabor » Idem Marcus inducitadpß ^ Eros faluatorem loquentcm:Nunquamlcgiftis quid feceritDauid, tatem hab uit, 86 efuriuit ipfe 86 foei) eius, quomodo ingreflus domS dei lub p
■ thar pontifice, 86 panes propofitionis comedit, quibus non licebatuefdjO'“ facerdotibusCLegamus Samuelem: fiue (ut in comuni titulo habetur ) RjS®® Iibros,ibiq5 reperiemus non Abiathar fermtum elTetfed Abimelech potmem’j^ j poftea à Doec cum cacteris facerdotibus Saul iubente pereuflus eft. Porgao’*'. apoftolum Paulum. Scribit ad Corinthios:Si enim cognouifTent dominuw^ J’ non crucifixiflent. Sed ficut fcriptum eft : Quod oculus non uidit, nee aur*5^ uit,nee in cor hominis afcendit,quæ pryparauit deus diligentibus fe.Solentifl loco apocryphorum quidam deliramenta fedari 86 dicere,quod de Apocalyps Iiae,teftimonium fumptum fit:cum in Efaia iuxta Hebraicum italegatur. Aitro non audierunt,nec auribus pcrceperunt.Oculus non uidit deus abfq ïo,qojtp parafti expedantibus te.Hoc Septuaginta multo aliter trâftulerunt. Aftrolo^^^
-ocr page 775-DE OPTIMO REMERE INWERP RE T A ND f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^iy«
^3ioimns,neq5 oculi noftri ui'demnt deum abfque te : 66 opera tua uera,66 facies ^Pt^ntibus te mifericordiam.Intelh'^imus unde fumptum fit teftimonium:5gt;L ta ■ .''Apoftolus non uerbum expreffît e uerbo,fed 'ZB-«f«(jif«ffixw? eundem fenfum .quot;^^monibus indicauit. In Epiftola ad Romanos idem apoftolus Paulus exem/ P^deEfaiafumens,Ecce,inquit,ponam in Sion lapidem ofFenfionis,00 petram. 3dali:difcoi dat à translatione uetcri, 06 tarnen cum Hebraica ueritate concor/ [/inSeptuaginta enim contrarius fenfus eft. Non utlapidi offenfionis occurred jW^utpetrac ruinae : cum apoftolus lt;^oa Petrus Hebræis Pauloq; confenz . ^^’tapofuerit: Incredulis autem lapis offenfionis 00 petra fcandali. Ex quibus '“ftfisperfpicuum eft,apoftolos 06 euangeliftas in interpretatione ueterum fcri wr^’^’^^'f“®* ^^æ'^^^^’”°*' uerba,nec magnoperc de ordine fermonibusi^ eu pji Mum intelledui res pateret. Lucas uir apoftolicus 8lt; euangelifta,fcribit Ste.. [^ numpriniuni Chrifti martyrem in ludaica concione narrantem: In feptuaginz jnç^ animabus defccndit Jacob in Acgyprum:£lt;deJundJus eft ipfe,^ patres do ”^|,^^ funt in Sychem,00 pofiti funt in fepulchro quod emit Abraha pre/ t,j[^f§^nti à filrjs Emor patris Sychem. Hie locus in Genefi multo aliter inucniz 4rin'quot;°^^*‘’^^ Abraham emerit ab Ephron Etheo filio Seor,iuxta Hebron qua/ hj^^^f^chmis argenti fpeluncam duplicem:8lt; agrum circa eam,fepelierit^ j^^^ ’fïm uxorem fuam. Atque in codem legimus libro, poftea reuertentem de U[|j ^Pntamialaeob cum uxoribus 86 file's fuis pofuiffe tabemaculum,ante Salem 3^^ Sychimorum, quae eft in terra Chanaam,6ó habitaffe ibi,8lt; emiffe partem gt;ltj’^^®habcbat tcntoria,ab Emor pâtre Sychem eêtum agnis,8lt; ftatuifleibi 1^1 deum Ifrael. Abraham non emit fpecum ab Emor patre Syz hbdabEphron filio Seor : nee fepultus eft in Sychem, fed in Hebron,quæ Mi’^o'’***^^“’' Arboch. Duodecim autê patriarche non funt fepulti in Arboch, ^'Q*^ eftemptus ab Abraham,fed à Iacob. Differo folutioz '’’mf ^*^5^æ^æ”^“’æ * “*^obtredatores mei quærant,ÔÔ intclligant,nonuer?
^lt;^nfideranda,fed fenfus.Vigefimiprimi pfalmi iuxta Hebreos id/ eft,quod Dominus loquutus eft in cruce, ■'3rinï37 B’pb ’i^« ’'51^ Q]’ ’®quot;'^ azabathani : quodinterpretatur, Deus meus,dcus meus,quare me fe.*^”®** R^^dantrationem cur Septuaginta translatores interpofuerint,Re/ ®“**” uertcrunt:Deus,deus meus,refpice in me,quare me dercliqui W^P®®^^^*”*^ «fiq«c, nihil damni in fenfu effe,fi duo uerba fint addita. Au? 'l^hK . ®^non periclitari Ecclefiaru ftatum,fi eeleritate didandi,aliqua uerba ^^ nunc euoluerc,quanta Septuaginta de fuo addidcrint,quanz ^1(1^”*’ ^“æ *^ exemplaribus Eedefie, obclis aftcrifcis^ diftinda funt. IL ^^”®“® ‘^ Efaia:Beatus qui habet fernen in Sion,SC domefticos in f'f'pti *^^ ‘ ^°‘™^ Hebrei deridere cum audierint, Necnon 8lt; in Amos poft de/ ’“’^æ»Stantia putauerunt hec, SC non fugientia.Reuera fenfus rhez ^h^’f ^^^^wï^fio Tulliana. Scd quid faciemus ad autentieos libros,in quibus ^n ^''^'^^i^’‘affcripta,8^. caetera his fimilia, que fi proferre nitamur,infinitis ^^“’fft'Pofo quanta dimiferint,uel afterifci teftes (ut dixi) funt,uel noftra 1 J*^^^®’® ® diligent! ledorc translation!' ueteri conferatur:00 tarnen iurc Se/ ’*^^iii^^æ^*^°°^’'’”^’^’^ ^^^^^^’*^’ '^^ ^^’^ prima eft, amp;2 ante Chrifti fa da ad/ ^’ta.y^ ‘“^^^ï^ äb Apoftolis,in quibus tarnen ab Hebraico non difcrcpat,ufur/ ^tbJ^^^“^®*”?^®^^^^/^® contentiofus intcrpres,quinon folum uerba, fed ^0®8*^suerborum trasferre conatus eft,iureprotjcitur à nobis.Quisenim *%. *’*®^® ÔC uino ÔC oleo poffit uel legere,uel intelligere, j^ivM«, oTsruenr^oifi Si*^** '^^°^”°^ poffumus dicere fufionem pomationemq; glt; fplendentiam. ^tu*^^“^^’^ bJebræi habent «gamp;g«, fedille laxns^vh©' qui iyllabas inter/ S^ ' *^^\^®’“^ ’^*^^^ lt;r«a ‘rèp ovj’ovoj/ n^ «raa t/w ybu, quod Latina lingua °no recipit.Cuius rei exemplum nos ex noftro fermone capere poffumus.
q q z Quanta
-ocr page 776-TiS' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÄD PAMMACHTVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Quanta enfin apud Graecos bene dfeunturjquæ fi ad uerbum traflsfetäfnWf) rino non refonanr:00 è regfone quæ apud nos placent,fi uertantur luxtaora nbsp;nbsp;»
apud illos difplicebunt. Sed ut infinita præteream,^ oftendam tibi *’,‘*’®?’’ *^ nobilium Chnftianifiime,óó Chrifiianorum nohili'fiimc,cuiu(modi taKif^p^ nicne epiftolx translatione reprehendant, ipfius cpiftolæ ponam cum Græco‘^ ,^^ pnncipium,ut ex uno enmine intelligantur 06 cetera, tt/la yOf »(^lt;^s ‘^y^'^ jß^^, ■n oihaB Twij ItÄH^uiJ (pï^i^cu. quodincitauertiflcmeminf,Oportebamos difiime clcncatus honore non abuti in fupcrbiam, Ecce,inquiunt,in uno« lo quantamendacia. Prfmum, ay«-a;«Tè? dilcdus efijnondiledifiunus/y^'y ’ ci»lt;r*f exiftimatfodicitur, nonfuperbia. Nonenim dixit oiMiiKTi, «“ *’* ! quorum alterum tumorem,a!tcrum arbitrium fonat.Totum^ quod fequinit/ ^ catus honore non abun fn fuperbiam,tuum eft.Quid agis,ó columen litcrar«® ^ noftrorum temporum Anfiarche, qui de uniucrlis fenpronbus fcntcntiai”^^’^ Ergo fruftra tanto tempore ftuduimus,66 farpe manum feruls fubduxim«^' amp;nbsp;dicntesdeportu,ftanmimpcgimus.Igiturquia2lt; errafie humanum eft,amp;-^°^ rierroremprudentis:tuquicunqucreprehenfores,tume obfecro cm ends pf^ ptor,ÓC uerbum de uerbo exprime. Debueras,inquit,diccre: Oportebat ö»® dileAe,non atfiimatione dencorum fern'. Hæc eft Plautina cloqucntfa, hicltp°* .^ Atticus, 66 Mufarum (utdicunt) eloquio comparandus. Complcturinmemtum uulgi fermone prouerbium : Oleum perdit 06 impenfas,qui bouem mittit 2d ^f^^' ma.Hæc non eft illius culpa, cuius fub perfona alius agit tragoediam,fed Rum® Melanite magiftrorum cius : qui ilium magna mercede nihil feire docuemnt. bec reprehendo in quolibet Chriftiano fermonis imperitiam, atq; utinam Socraticu® allud baberemus:Scio,quod nefcio. Et alterius fapfcntis:Tcipfum intcilige Vene' rationi mihi femper fuir,non ucrbofa rufticitas, fed fanda fimplicitas. Qpiini»e mone imitari fe dicit apoftolos,prius imitetur uirtutes in uita ilJorum. Inloquenoo fimplicitatem excufabit fandlimoniac magnitudo : 06 fyllogifmos Ariftoteliscoiy D tortar^ Chryfippi acumina,refurgens mortuus confutabit. Cxtcrum ridiculumai quis è nobis manens inter Crœfiopes,80 Sardanapali delicias,de fobruß^dtate fe iacbct:quafi omnes latrones,^ diuerforum criminum rei diferti fint:2lt; c®cnros gladios, philofophorum uoluminibus, ac non arborum truncisocculant bxce^ menfuram epiftolæ, fed non exceffi doloris modum. Nam qui falfariusuocot, cc inter mulicrum radios 06 textrina dilanior,contcntus fum crimen abnuere,nonte* ferre. Vndearbitriotuo cunda permitto, utlegas ipfam epiftolam tamGræcam quam Latinam:06 ilico intelliges accufatorum mcorum naenfas,amp;6 probrofasque/ relas.Porró mihi fufticit amicum inftruxifle chariflimum;£c in cdluhlsiz
titantem,dicm tantum expedare iudieq. Optoqï,fi fieri po/ teft,86 fi aduerfarfj fiuerint,commcntarios potius fcripturarum,quam Demofthenis 86
Tullfj Philippicas tibi fenbere.
Pr«ccdf»
-ocr page 777-LÆ SCHOLIA
8’ Ouo præftigiOj Præfrigium uo/ ^cat artcm mirani,qua oculis il/ K luditunuelut fiquis coràmadz |ftet,inuilïbilis tarnen. 4([' Legi' ƒ mus in uetenbus. ] Hiftoha eft ^'ii?^tüm Liuium prima Decadis libro V’ ^ ^°^® *” chartulis.] Non fic acciz iii,j|’“'’i)quafi uerc uelit eiufmodl: uerum fi|ilj'Sit)hoc fibicitraullius iniuriam licere, ^ In locis me exercere communiz iiil]*-oci communes,utpro iuftitia,contra Kr?’'quot;°’’f'’® llt;bidinem,pro caftitate. De Mt * «iamfcripferunt:amp; nos in Copia attigimus. Vidctur auteln Hie' ''tatu quot;^ '” ^*5 locis ftudiofifti me fuilTc exerz htn^’ ÇAuroad Danacn pénétras ] Fabuz '^Mn '^Aquam pater turn æreæ inclufez f^M^'quot;'^ “P**^^*^ uerfus in hymbrem auz •«n)J^®’’t,Horatios ad hunc modum m' ’flèfc^’Jf ^ Ódis,quafi fighificer,nihil tara Kabftrufum,ad quodnonpez
^Ïot?'quot;^®”®^” ™’’’'*s ahenca,8ic.
•ünC^’i^SoctJ tui cardo. ] Cardinem Latiz Ïp, ’quot;i’QuodGræci nefox^^tm/v, ideftcaput.
”æ'^ ^’^ prologo Terentij in Anz il^j- *’^‘^3daerbiatn eft confirmandi. i^k c ’^^^° intclliguntjUt nihil ihtelliz %' ^^f tarum formis.] Éxtat hæc Cicez ■'^'cquot;^quot; ,quanquam orationes interciz '’W'' ^® ®® legitur, Sententijs ijfdem,amp; W' 'S,taquam figuris,ucrbis ad conz nUquot;'® aptis. Sentit emm Cicerone nihil Jliij ^‘^®^nf5rijs,ne(5 formis carum,quas Mtj^''®® ‘iotantjucrba duntaxat dclegiITc 4j^'*®wonis confuetudinem accommo onine.] Genus naturam uo' lie^f^folplcudido fplendidum,pro ucz fSj?'»ehemens,pro fignificâti fignificans. Ma f^H“®™ appcndere] Annumerat,qui Pfjj Mem ucrbjs reddit, more eorö qui ^pB*^?®'’8^f^*5 gummis decern rcddunt. ’tdd ‘‘3atcm,qui pondus idem fcntentiæ Mub*quot;®^“ nonomnino ijfdcmiut qui pro ’ISm?'’*’’®'’ ®'^“®^ reddat,qui tribus æz ^ Hanceruditi «««(»/»M«//. ] Idz ^h^f*^® *®*ta^o’’«™ïQ“otics infcite afz lieliKi?’’quot;'^“®®^'^’^^quot; “*®“*” labimur: Insen^'^ '’^‘’I'^aff^cFans Atticifmum,ieiU' ’'n Nandus in dicendo:fi quis copiz pj l'^tilcm incidat loquacitatem : ita qui Piü5 ® ®®:ftat fidem in ucrtendo,fit inez tarin ^^®'®'’’“’®® Xfquot;”'‘’^quot;f'' ] Ideft tempoz U ,.’^05®’nalcspoflumas ucrtcrc. lt;nbsp;Az Pft? ,®*]TransIatumapid:onbus. lt;j[ Hy (jj^p^torS anfraftus ] Hyperbatum eft tranfz quot;“oqasdam ucrborum,ordinem pertur/
bans.Id fit ucl inucrlTonc ordinis,uel ihtéric? «flione. Anfradus autem dicuntur uiarum fle' xus. ^Afledit liters.] Aflïdet,qui non auz det digrcdi.Sulnptum abhisqui afl'identsz grotis. lt;f Putida rufticorum.]Pütidum,ahz xium uocac ac morofum.Vndeputida uocaz mus molefta amp;nbsp;infuauia. Quorfum hsc tam putida tenduntf Porto rufticorum, ego fani puto uocabulum fubmiftitiöjnihil emm hoe loco fighificat. Legendum opinor Xufticoz rum: quo quidem uerbó ufus eft Suetonius in Augufto. Xyftus Græce,porticus eft: unde xyftici,fiuc xuftici,qui illic exerceren tur,uez lut athictæ. Ita uidetur uocare Hieronymus circumforaneosillos,parumcp doftos.Quam quam uideturalludcrcadCrscam fignificaz tionemhuiusuerbi ^vu, qliódeft rado,fiuc polio: undc xyftus Grscis deducitur. ^ Vt (/Af:xTmÓTi^cfj. i Ideftfignificantius.Cum enim fubeft in uerbis tacita qusdaip fignificantia, uocatur emphafis:ueluti fi quis dicat,Tu Cre tenfi fidem habes f Non fignificat fimpliciter hominem in Creta natum,red perfidum,pro gentis ingenio. if Pro quo in Septuaginta lez gitur] Græcaex ueftigijs reftituimus ad hund modum, km i'zir/ß}^^lt;gt;t'TM 7^^6r /it, w^’üfi ùg^i^^ fftxfTo, ideft, Etafpicientme,eo quodfaltauez runt. Sic enim uercerurit Septuaginta,decegt; pti fimilitudinc literarum.Quanquam æditiO Aldinahabet hxtup^^s-xvto^ hoceft,inconruz mcliam illius faltarunt. Sed haud fcio unde acciderit,ut eadem lectio ledionem habeat u/. tranquc,8i earn quam uerteruntSeptuagmz ta, amp;nbsp;earn quam Hieronymus iuxta Ioannis cicationem probat ex Hebraorum fontibus. lt;nbsp;Refpondeant rogo Dædali. ] Manifeftum erratum librarij. Logodædali legendum, fic cnimGræci uocantartifices fermonis,a Dæz dalo architedo. Quanquam quicquid eftinz geniofum,Dædalum uocatur.Vndc Vergiz lius: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dsdala Circe.
^r Sed wzTfitjtfiïirT/awr.] Antcadidumeftquid fit paraphrafis. Nempe liberior interpréta/ tio,in qua nonnulla mutes. Vndc paraphra/. ftæ. UP Audenticos. ] Authenticos fenbenz dum. Nam Græci ai^c^Tiaf^ poteftatemamp;au toritatem uocant. lt;|[ èwa^/tr^^f'.] Ab o'Txrû^xi^ ideft poma:hoc eft,arborum frudus. «y Fuz fionem. ] A;'‘'lt;“'*5 à x^t», fundo. ^p Splcnz ^’ dentiam. ] emAfiÓTDTx , ideft relucentiam, à ffTi^ßu, quod eft fplendeo: quanquam acciz piturK proniteo,quemadmodümnitcntbcz ne pafti. Apparet hunc locum fumptum ex Pfalmo quarto, np Atqui folum Hebræiha/ bent x^ê^xt fedille nxKéfuKüf, quifyllabas' interpretatur amp;nbsp;literas,utdicat,amp;c.] Hic lo/ ÇUS adeouarius habetur in excmplaribus,ut qq 3 fenCus
-ocr page 778-|
730 fenfusnon poffic liquide pcrcipi. Quidam co^ dices habcnt,quæaut Hcbræi non folum haz bencàrthraifed baud dubie legendum eft hoc pado. Atqui non folum Hebræi habent ar/ thra. Sentit cnim Hieronymus K Græcos K alias nationes habere art(culos,qui tarnen fæ/ penumero in alia lingua reddi non poftunt. «If 111c itxiié/'v^if] 111e mdodusaffedator fide/ lisinterprctationis. H[ cta« rèf/ niçatyéf/j Ideft, concute cœlum. ffu'a rif/yHf/^ idcft,concute terram- i^o/kw.] Ideft,exiftimatio:ab cï^^w, quod eft puto. H’Columcn literarum. ] Sic cos uocabant,in quibus præfidium erat præ/ cipuum acdecus.Tcrentius: Columen ueronoftræ familie. Didum eft per ironiam. Hf Ariftarchus. ] Hic Ariftarchus Homeri Rhapfodias redegit in ordinem,fld uerfus adultcrinos obelifcis iugu' lauit, Homericos ftellulis prænotauit. Vnde uelut in prouerbij uicem abift,ut cenfores alic norum opcrum Ariftarchi dicantur. Hf Lc/ pos AtticuS. ] Vcnuftas peculians eft Attico/ rum. Hl Mufarum eloquio] Vnde didum eft, Mufasfi Latine loquiuellent,Plautino more loquuturas. Hf Qpi bouem mittit ad cero/ ma. j Oleum amp;nbsp;opcram perdere dicitur,qui SCHOLIA |
fruftra laborat.Ccroma,Unguentum elf,quo ^ athletæ inungcbantunid conficiebaturexo/ leo amp;nbsp;certis terra gcncribus.Porróad palæz ftrâ,amp; huiufmodi certamina bos inutilis eft. Hf Ruffini amp;nbsp;Melania. J Allufit ad colorcm. Melan enim Graccnigrum.EtRiiffinusaco/ loredidus uidetur. Alibi quoqiocaturinco/ gnomen nigredinis. Hf Teipfum inteUig««] yyüói ffeevróf^. idcft, Nofcc teipfum ! çuod di/ dum quidam adfcnbuntChiIoni. 4 R^lof' gens mortuus confutat.] Si quidem illi do/ ccnt,hoc neceffiario confequi: mortuus eft,igft tur non uiuct: quod à priuationenonfittedi/ tus adhabitum. AtChnftus eaconfutat,qui uiuit,cum ucre fucrit mortuus. Hf^tafij Croefus Lydorum rcx in opulentie prouer/ bium abift. Hl Sardanapalus. ] Affyd®™™ rcx,quauis multere corruptior: mollwc lua nobilitatus eft. Hf infer mulierumradios.] Hoc loco incellige inftruméta textoria. ^PC' mofthenis amp;nbsp;Tullrj.] Intelligit inueftiuasibc enim appellat Cicero fuas orationes habitas in Antoniû,ad imitationcmOlynthiacaruni, quas Demofthenes dixit in Philippum regem Macedonum. |
ARGVMENTVJM EPISTOLÆ SEQ_VENT1S
Refpondet ijs qui obtrcdabanr,quod deGracis amp;nbsp;Hebrais literis quadam iamrecepta mutaffict,immodicam in Hieronymo dodrlnam calumniantes, quafi fola infotia Chriftia/ o num efficiat.
HIERONYMVS MARCELLA
0 S T priorem epiftolam,in qua de Hebrais uerbis pauca il ramtad me repente perlatum eft,quofdam homunculos mihi ftudæ ^ detrahcre.’cur aduerfum autoritatê uetcrum,amp;f tonus mundtop””®* nem,ahquai'n Euangelqsemendaretentauerim.Quos egoctiß’P®’'’ _ iS^fem meo lure contemnere ( Afino quippelyra fuperflucaniCl^^J“ nenosfupcrbiïe(utfacerefolcnt)arguant,na refponfum habeantmon adeomeue betis fuiflc cordis,Óc ram era naë ruftidtatis (quant illi folam pro fanditate babenfj pifcatorum fe difcipulos a fler entes: quafi idcirco fandi fint, ft nihil feicrint) utalft quid de dominicis uerbis,aut corrigendum putauerimus,aut nondiufnitusinipi^ ratum:fed Latinorum codicum uitiofitatcm,quac ex diuerfitate librorum omwy® comprobatur,ad Græcam originem,unde Só ipfi translata non dencgant,«oluft ƒ reuocare. (gribus fi difplicet fontis unda puriisimi,coenofos riuulos bibancci du iigentiam qua auium fyluas, 66 conebarum gurgites norunt,in fcripturis legend’^ abtjeiant : fintlt;^ in hac re tantum fimplices, 06 Chrifti uerba cxiftiment rufticana. in quibus per tanta iam fecula, tantorum ingenia fudauerunt, utratienem uer uniufeuiufque magis opinati fint, quam exprefierint. Apoftolum arguanti^P^quot; ritix, qui ob multas literas infanire dicatur. Scio te cum ifta iegcris, lugarcfro®' tem,Só libertatem meam rurfum feminarium timere rixaruni:acmeum (b wf P ' teft ) os digito uelle comprimere : ne audeam dicere, quac alq facere non tnt fount.Rogo,quid à nobis libère di dr um eft C Nunquid in lancibus idols cada» t* feripfi g Nunquid inter epulas Chriftianas, uirginalibus oculis baecharum oaty' rorum'que complexug innexui : aut unquam aliquem amarior fermo ^‘’'”^j'
-ocr page 779-MÏERONYMVS MARCELLE
TH
p5Wcx mendias diuîtes fieri doIuimusCNunquid reprehendi haercditanas fc elfe , ’ Vnum mifer loquutus, quod uirgincs faepius deberent cum mulieribus tjj’i'JJm cum mafculisitotius oculos urbis ofFendi,cundorum digiti's notor.MuI funtfuper capiUos capitis mei, qui oderunt me gratis, Slt; fadus fum eis in n , obin:6C tu putas me aliquid deinceps loquuturumCVerum ne Haccus de no ^feT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amphora cœpit
^‘''•currente rota, cur urceus exitf
ij)^ '^gt;mur ad noftros bipedes afellos:0^ illorum in aure buccina,magis quam cp Sd?^°''^’'^P^”^^S’ ®^* legant, Spegaudentes,tempori feruientes : nos Icgamus, nL^^^^^'^ntes,domino feruientes. llli, ad uerfus presbyterum aceufationem omnv (h. .’'^’■«cipiaidammos legamus, Aduerfus presbyterum aceufationem ne rez jjt Mifi fut duobus aut tribus teftibr :pecc5tes autem coram omnibus argue.
^f ^^quot;^^^^^ fermo £lt; omni a-ceptioe dignus:nos cum Græcis,idcft cum ‘010 qui Græce loquutus eft, er remus : Fidelis fermo, Ô6 omni acceptionediz
® ^^pd extrem um, illi gaudeant Gallicis canterqstnos folutus uinculis,SC in Wuatoris myfterium praeparatus,Zachariae afcllus ille deledettqui poftquam Domino terga praebuit, cœpit Efaiae confona/
re uaticinio:Beatus qui feminat fecus omnem aquam,ubi bos ÔC afinus cakant.
TOMI SECVNDI FINIS
-ocr page 780- -ocr page 781-^TOMVS VLTIMVS
EPISTOLARVM SIVE LIBRORVM
EPISTOLARIVM D. HIERONYMI S TRID O NEN S 1 S, compleótens Ta o^KywAWcX»(^, nempcquxadexpofï/ don cm diuinæfcnpturæfadunnunà cum Argumentis amp;nbsp;Scholqs des.
ERASMI ROT.
B A S I L E AE M D XLII
-ocr page 782-REVERENDISS. IN CHRISTO PATRI AC DOMINO D.Guilielmo Vardmo archiepifeopo Cantudrienfi^totius AnglU primdti
(j- legdto nito,Dcf.ÉrdfmiK Roteroddmut S » D,
IN H O C uolumen congefsimut libeUos dut epiüolM,quibiK uir doilifiimas diuerforum hot (»mum qmeRionibus fdtisficitmon diium ordinem fequuti,qudm i^ui librorumcHjUndequ^llionct huiufmodi prefirutur, Pduculd quiddm^quie pArtim huim generis non erdnt,pdrtim ne Jpeciem qui dem habebdnt epiRolArum,femouimus,Alijs ddiungendu tomfS^quibui mdgis congruunt.Admifcui mus dutem huic uolum'mi pr^ß-tioncs^qute in utdgdtis codieibuf m frontij^icio ßderorü uoluminunt prgßguntur,quo poübdc or emenddtiores hdbednturgt;cr fcholijt ddditis inteUigibiliores,fed edt duntdxat qu£ uerè nieronymi funt.Sunt enim inter hdt ^-dbdÏTiiy^xipoi nonnuU£,qudsudno tduimus quidem^uerum nö ddiecimus,ne quidhieejjet dUenu, C^terumpojicd quim in opcriipro^ grejju uidimusuolummis extguitdtem,ddiecimus Hebrdiedf trdditioncs cum alqs nonnuUii,qufnt/ hil hdbent epijlolurc. Volumen igitur hoc habet eric e^f/rHiaaknéc^ hoc ejl,qu£ dd enArrAtieno» fcriptura: diuma ßciuntiquod quidem eo confilio uoluimw ultimum habere locum,quo mugis con/ gruat cum rdiquis illius libris,quibus cnarrat diuinie feriptune uolummd,Uei^ urro mihi male qui dratjOpmor^ordinis ratio, Primus^uitam ac mores injiituit,quam curam omnium primam eiße co» ucnit:proximus,fidei habet dcßnßoncm:ultimus,ßacrAm eruditionem, Beneuiuere eßomniumiprO fide pugnarepam non tyronis ell,ßed exercitatimilitis. Porro dedoris perßonaßußcipere,eiu(eß, cui turn morum integritas^tum eruditio non uulgaris autoritatem conciliarit. Atq; id quidem temi parisßumma erdt omnium epißcoporü autoritds,cui ßiepcccßßerit or Cteßarea maiefids, qua turn nihil in terris habebdtur maius^quodmultis argumentis ex ueterum monumentis docereUcetiae ßrr taßsis elßet eddem nue quoq;,ni paucorum fidgor c^terorum obßcurdretfigt;lendorem:aut niß plen^ nunc ea négligèrent,quibus olim epißcopis dpud populum tdnta cociliabdtur dutoritds,P.ißunt udf intcgritds,do{lrindßdcrd,dc de omnibus bene merendi fiudiu mdefitigabile.At Hieronymus epißa pus non erdt,z^ tdmen tdntu dignitatis iUicencUiarat infignis eruditio cum ßumma uitlt;e ßanüimf/^ nia coniundia^quantum uix epißcoporü uUi contigerat. Tanta enim erat dpud omnes Hieronymuns nominis cclebritds,ut ad unum ex omnibus totius orbis regionibus, uelut ad certißsimum oraculum concurrcretur,ß quid in Uteris diuinis aut obßcurum effet) aut controuerßum. Pidhunc Udrijs de re/ bus quA-ftiones defirebantur ex Italid,ex Hiffanidycx Affica^è Griecid, ex omnibus Cdïïidrum pits tibus,exextrema denique Germanite Getica^que ßero capit manßueßcere, Tamq; parataßitflt;^ß eruditionis uis cr ubertds,ut er units erßenex tot argumentis ßuffecerit. Net puduit eruditos epi/ feopos À prefiytero doceri,quorum prêter alios erat Auguftinus,Proindecomottitme,pr£ß^^^^ folutißsime,qutim incomparabtUs uiri dignitds,tum tua uoluntas^quam grauißsimo cum iudtaojem per coniunäam effe ßcioiutprimdmaditionem ßatis eldboratdmyrecognoßceremus: wquottego/ doßic nos geßsimus^ut attentus leüor freile deprehenßurusßt,mihi laborem hunc necßine edußd,^ ncc fine fiiiilußußceptumßiiffeiqui fi candidus etiam erit er grdtuS)dgnoßcetße tue celfitudini) cut tarn pridem debebat plurimumj nunefräum obUriiliorem, cuius benignitati pene totum debet ms ceptumßrre,ßquamutilitatempubUcis fiudijs attuUmus.QuidfitaUs Macenasiuucnicotigijiet) poterat ERASOVS er 'tnterfilicesnumerdri.vt'mamdutemquodcondtißumitscontmgii) ut tui nominis memoria tarn plaufibilisfit dpud poüeros, quam tuißandißsimi mores promerentur omnium bonorum amorem. Scio tudm pietatem À nemine gratidm expedtare benefräorum, pf^^ quam à Deo:quificadbeneßeiendum omnibus natus es,ut beneficium accepiffeuidearis,fiquembez nefido iuucris, Scio tuammodeHidm nihil minus dppetere,quam laudemapud homines ffednuilil maiore merito perßoluitur laus, quam his qui laudem db hominibus non expetunt.
Dominus l E S V S religioßdm ßenedlutem tuam pubUcis fiudijs er cccleßijs Britannif dtU ßcruetincolumem, BafilecCjnonis lunijSfOnno m D XXlin
-ocr page 783-^DES^ERASMI ROTERODAMI
SACRÆ T H E O L O G IÆ. PROFESSORIS
In fequentem cpiftolam Argumentum»
piJ^^'®’^®amp;pJcntum8£ecclcßafticorum exempts pröuocat ad ftudiumlitcr3rum,præd*
*”^'5 quantum fît difficultatis,oftcndit. Deinde ecu mundum quendam diui ftiidnP^’*®^’'P®”*‘^°c“^*5,ac ueluti per tranfennam oftendit,quo magis inflammetad huius ' ®gt;Gngulos dus hbros^autores Sé argumenta clogijs quibufdam breuiter cómendans.
HIERONYMVS PAVLINO
RATER AMBRoSivs mamihimunufculaperfe/ rcns,dctulit SC fnamlïïmas literas,quac à piindpio ami * citiarum,fidem iam probatæ fidei SCuetens amiddae 1 prxfcrebant. VeraiUaenim necelïïmdoeft,6C Chrifti
1 gludno copulata : quam non urilitas rei famihan's,non j praefenda tantum corporum, non fubdola 66 palpans
! adulario:fed Dei timor öd diuinarum fcripturarum ftu/ dia conciIiant.Legimus in ueteribus hiftorfjs,quofdam
^(’^^ i^I^tut cos quos ex libris nouerant, coram quoq? uidez SVbh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rentSicPythagoras MemphiticosuateSjficPIatoAe/ «Ud^^ ^’‘cWtam Tarentinum,eamq; oram Italiæ,quæ quondam magna Græ * iuîôt^^j^^^^O’^ofi®®'^ peragrauittutqui Athenis magifter erat Ôé potens,cu/ j^^jpQfenî Academiae gymnafia perfonabant,fieret peregrinus atep difcipulus,, ’îUo r'’^^ uerecunde dilcere,quam fua impudenter ingerere. Deniep cum heez ^nn ^ ^°^° fugientes orbeperfequitur,captus à piratis atep uenûdatus,etiam tyz iorf ^^®Wffî”io paruit,captiuus,uindus ÔC feruus:tamê quia philofophus,malt; ^Tb**^^ ^^ ^*^* ^^ quot;^' Læ*^ lacceo eloquentiæ fonte manantem,de ultimis piaf *æ GalIiarCcp finibus quofdam uenifie nobiles Iegimus:SC quos ad contem
^^* Roma non traxerat,unius hominis fama perduxit. Habuit ilia ætas W**‘’®°quot;*™*bus feculis celebrandumtp miracumm,ut tantam urbem ingrefii, '^’^^^’^quaererent. nbsp;nbsp;nbsp;Apollonius,fineillemagus,utuulgus loquitur, 3 ^PMofophuSjUt Pythagorici tradunt, intrauit Perfas,pertranfiuit Caucafum, iiiJu°’’®^^2s,Mairagctas,opuIcndflîma Indiæ régna pénétrauit: amp;nbsp;ad extrez ^hio ^^*^0Phyfonamnetranfmiiîo,peruenitadBrachmanasmtHiarcham in '’31^ f’^^^''^^iuaureo,Slt;deTantali fonte potantem,irtter paucos dif^ulosde ' ^îbvf • ®^“^ '^y^^*^^”' ^^ dierum curfu audiret docentemunde per Elamitas,-^^ *^®®»ChaIdaeos,Medos, AlTyrios, Parthos, Syros, Phœnices, Arabes, Paz Alexandriam,perrcxit Aethiopiam,utgymnofophiftas 06 famo Ê^°^® ®’^^’® uideret in fabulo.Inuenit ille uir ubup quod difceret:66 fem/ “•UPk *^’^®’^^”’P^^ ^^ meliorfieret. Scripfit fuper hoc pleniffîmc ocro uOlumini *^^ * ratus. nbsp;nbsp;Quid loquar de feculi hominibus C cum apoftolus Paulus iras
^ magifter gentiû,qui de confeientia tanti in fe hofpitis loquebatur: An ’'hól }'^”’^^”'‘ quacritis eins,qui in me loquitur ChriftusCpoft Damafeum Arabiz ^ieb ,^quot;’»^^®*'lt;ï®”t Hierofolymâ,ut uideret Petrum,66 manferitapud cum !gt;tse^'^’^’’‘^^^®* ^°^ enim myfterio hebdomadis 86 ogdoadis,futurus gentium ‘^rat'Rurfrrmrp poft annos quatuordecim,aft'umpto Barnaz ‘ ^fq k ^poPucrit apoftolis Euangelium,ne forte in uacuum curreret aut cueur i ’gt;ito ■ ^^^^ enim nefcio quid latentis y/dji}-««? uiuauox:26inauresdifcipulidc 4 ?cr ’'^ °''^ transfufa fortius fonat. Vnde 86 Aefchines cum Rhodi exularet,S6 Ic-» ilji^®^^^®ft^®nis oratio quam aduerfus eum habucrat,mirantibus atip lau ^bus fufpitans aiuQuid fi ipfam audiftetis beftiamjua uerba icfonâtcméHæc ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr 2 non
-ocr page 784-7?6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS PAVLINO
non dicojquod fit fn me ali'quid tale,quod ucl poffi's, ueJ ueh’s di'fccrc i fed quodar/ C dor tuus ac difeendi ftudiurnjCtiam abfq; nobis per fe probari debeat.IngcniuiU do eile Sv fine dodore laudabile eft. Non quid inuenias, fed quid quxras confideraz mus.Mollis cera 06 ad formandum facilis,ctiam ft artificis 86 plaftæ ceflentmanus, tarnen un tute totum eft,quicquid efte poteft.Paulus apoftolus ad pedes Gamaliez Üs Icgem domini 86 prophetas didiciffe fe gloriatur , ut armatus fpiritualibustelis, poftca diceret confidenter ï Anna militiæ noftræ, non carnalia funt : fed potcntia aeo,ad deßrudfionem munitionum, confilia deftruêtes:06 omnem altitudinem exz toUentem fe aduerfus fcientiam dci,S6 captiuâtem omnem in tel Ie erum, ad obedien dum Chriftoîô6 fubiugare parati euneftam inobedientiam ♦ Ad Timotheum feribit ab infantia facris literis cruditunuSe hortatur ad ftudium leÀioniSjnenegligatgra tiarn qua data fit ci per impofitionem manus presby teri. Tito præcipiqut inter esteras uirtutes epifcopi^quem brcui fermone depinxitîfeientiam quoq eligaf feri pturarum.Obtinentem inquit,eum qui fecundum dodrinS eft fidelem fermonem: ut potens fit exhortari in doeßrina fana,86 contradicentes reuincere. Sandra quipz pe rufticitas folum fibi prodeft:06 quantum aedifieat ex uitæ merito eedefiant Chn fti,tantum nocet fi deftruentibus non rcfiilat.Malachias propbeta, imó perMdaz chiam dominus interrogauit facerdotes legem.Intantum facerdotis officium eitjin ^ terrogatum refpondere de lege ♦ Et in Deutcronomio legimus ♦ Interroga pauem mum,86 annunciabit tibi; ftniores tuos,86 dicent tibi « In pfalmo quoq centefimo decimo oeffauo. Cantabiles mihi erant iuftificationcs tuac, in loco peregrinatioms meæ.Et in defcriptione iufti uiri,cum eum Dauid arbori uitac,quæ eft in paradno, compararetiinter caercras uirtutes 86 hoc intulitJn lege domini uoluntasciustaw lege eius meditabitur die ac nodcc.Daniël in fine facratiffime uifionis,iüftos ait tu gere ficut ftcllasï 86 intelligentes, hoe eft docftos,quafi firmamentum. Vides quanz turn inter fe diftent,iufta rufticitas,86 doda iufticiaC Alij ftellis,alq cœlo compas^n turtquanquam iuxta Hebraicam ueritatem, utrunq; de eruditis poffit inteHigi : ta enim apud cos legimus:Qiri aut dodi fuerint,fulgebunt quafi fplendor firm^tf^z - ri;S6 qui ad iufticiam erudiunt multos,quafi ftellæ in perpétuas acternitates. ’ citur Paulus apoftolus uas cledionis C Nempe quiakgis 86 fandarü f’^’^'P^'^V^ . armarium eft,Pharifaeiftupentaddodrinamdomini:86mtranturinPefto2^ ^^ ne quomodo legem fciant,cum literas non didicerint,Quicquid enim alijs cx^r tio 86 quotidiana in lege meditatie tribuere folet, illis fpiritus fandus fugglt;^’’^ ^ * Et erant iuxta quod fcriptum eft ÓicJïf/lxK'm. Duodecim annos faluatotimpæu rat, 86 in templo fenes de queftionibus legis intcrrogans,magis docet,dtimpru« , ter interrogac.Nifi forte rufticü Petrum,rufticumdicimusloannemïquorSutertp dicere poterat:Et fi imperitus fermone,non tarnen feientia. Joannes rufticus,put tor,indodus f Et unde uox illa obfccro : In principio erat uerbum,86 uerbum cß apud deum,86 deus erat uerbumC Aó^©- enimgræcemultafignificat.Namaue bum eft,86 ratio,86 fupputatio,86 caufa uniufeuiufq; rei,per quam funt fingußß ? j fubfiftunt. Quæ uniuerfa rede intelligimus in Chrifto. Hoc dodus Platone ciz uit,hoc Demofthenes eloquens ignorauit.Perdam,inquit,fapicntiam fapienh“^
* 86 prudentiam prudentium reprobabo.Vera fapientia perdetlalfamfapientwm.
. quanquam ftulticia prædicationis in cruce fit,tarnen Paulus fapiétiamloqui^ lt;nbsp;ter perfedos. Sapientiam auteln non feculi huius,nec principum iftius fccuh,qit deftruitur;fed loquitur dei fapientiam in myfterio abfconditam,quam pr2deiu^^^ uit ante fccula-Dci fapiena Chriftus eft. Chriftus enim dei uirtus,86 dei f^P’^ */ Haec fapictia in myfterio abfcondita eft: de qua 86 noni pfalmi titulus prano» » pro occultis hiipin quo funt omnes thefauri fapientiæ 86 feientiæ abfeonditnecq in myfterio abfeonditus erat, praedeftinatus eft ante fecula. Pracdeftinatus autc , 86 præfiguratus, in lege 86 prophetis ♦ Vnde 86 prophetæ appdlabanturuwen ^^.
• quia uidebantcum,qucmcaetcrinonuidebant.Abrahamuiditdiem eius, J* ^^ tus eft. Aperiebantur cœli Ezechiclqqui populo pçccatori dauß erant. R«^^ ’^^jj
-ocr page 785-'’llïÉRÔNYMVS PAVLirîÔ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;757
* WDaüid,ocüIos m CO s: Si confidcrabo mirabiha de lege tua. Lex emm fpiritnaz 'Sfft: Kreuclationc opus eft,ut intelligatur,ac reuclata facie dei gloriam contem/ Pæmur. Liber in Apocalypfi feptem figillis fignatUs oftenditur:qucm ft dederis ornini fcienti literas, ut légat, refpondebit tibi : Non polTum, fignatus eft enim* vWnti hodie putant fe nolfe literas, 06 tenent fighatum librurn : nec aperire poL Mnifiillerefèrâueritjqüi habet clauc Dauid,quiaperit2lt;ncmo clauditiclaudit quot;fi^moapcritCin Adiibus apoftolorum fanctus eunuchUSjimó uir (fie enim eum j^P^^cögnommat ) cum IcgerctEfaiam,interrogarus à Philippo: Putasne im ®*9’s quælegisT’refpondipquomodo poffum nift aliquis me docueritC’Ego(Ut de ^.^ ^uar intérim ) nec fanctior fum hoc eunucho,nec ftudiofior : qui de Aethio-P'^jWeft de extremis mûdi fînibUs uenit ad templum,rcliquit aulam regiam,8lt; tan ^îniator legis dininæcp feientiæ fuit,üt etiam in uehiculo facras literas legeret:^ {'’Î^?^® librurn teneret, 86 uerba domini cogitatione conciperet,lingua uoluez Mabijs perfonaret,ignorabat eum quem inlibro nefeiês üenerabatur.VenitPhi ,PpuSjOftedit ciIcfum,qui claufus latcbat inlitera.O mira dodoris uirtus. Ladern oja crédit eunuchus,baptizatur:ô6 fidelis 86 fandus fa dits eft,ac de difcipülo ma ‘^f^plus in deferto fonte ccclefig,quàm in aurato fynagogæ têplo reperit.Hæc à /^’’'’^‘^'’■perflridîsi funt(necç enim cpiftolaris anguftia euagari longius patieba jP^hntelligeres te in feripturis fandis, fine præuio 86 monftrante,femitam non
L p^^ggt;’edi.Taccodcgrâmaticisgt;rhctoricis,philofophis, geomctris,dialcdicis, ^’^’*®*‘ononiis,aftrologis,mcdids : quorum fcientia mortalibus uel utiliffima Ä in très partes feinditur, -râ J^oyii«, wi niSot/loiJ, rlùj tpc-ïï-et^iceii. Ad minores arz J??®®tttn,66 quaé non tarn lingua quam manu adminiftrantur. Agricolæ,cemen/ ^^^?'^brinietallorum,lignorum'uc caîforcs,lanarq qüoeç 86 fullones, 86 cgteri qui Qu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;86 uilia opufcula fabricantur, abfqj dodore nonpoflunt effe
S hf .^^*®t«Quod medicorunl eft,promittunt mcdici:tradant fabriha fabri.Sogt; ^.P’ptWarum ars eft, quam fibi omnes paffirn uindicant. Scribimus indodi doz fu^?°^'’^^’^^ pâffîni.HancgafrüIa anus, hanc delirus fenex,hanc fophiftaUérbo-J ’ j^'-^^uerfi praefumunr51acerant,docent antequam difeant. Alp addudo fu-ta a-’^”^*^ ^^^^^ trutinantes, inter mulierculas de facris literis philofophan-J^ ^”) difcunt(proh püdor)à fœminfs,quod uiros doceant: 86 ne parum hoc fit, 1 ^darn facilitate uerborum, imo audacia edifferût alfjs, quod ipfi non intelligunt. ”;^o de met fimilibus,qui fî forte ad feripturas fandas poft feculares literas uez ^.^^ÖC fermone copofito aurem populi mulferint:quicqufd dixerint, hoc legem Ij^'putanpnec fcire dignantuf,qüid prophete, quid apoftoli fenferint. Sed ad fenz Q .,’’®’ncongrua aptant teftimonia,qUafi grande fit,86 non uitiofiffimum doz ^'*'genus,deprauare fententias, 86 ad uoluntatem fuam, fcripturam trahere rez |-,^§''antein.QuafinonlegerimusHomerocentonâs,86Vergiliocentonas:acnon lt;^ ß**® Chrifto poflimus dicere Chriftianum,quia fcripferit:
» ^dit2lt; uirgo^recleunt Saturniaregna.
j^ ^Quaprogenies cœlo demittitur alto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et pattern loqucntcm ad filium:
l^jS^cæ uircs,mea magna potentia folus. nbsp;nbsp;nbsp;Et poft uerba faluatoris in crucet
P» '\P®ftabatmemorans,fixus^ manebat.
('./'''Iidifunthæc, öCcirciilatorumludo fimilia,doccre quod ignores j imo ut cutri Hef . °^oquar, ne hoc quidé fcire quód ncfcias. Videlicet manifeftifli'ma eft Gez eonf ^^ natura mundi, de exOrdio generis humani,de diuifione terræ, de du , °^^ linguarum 86 gentium,ufqi ad exitum fetibitur Hehræorum.Patet exo Ptu’n? ^^^^® plagis,cum decalogo,cum myfticis diuinisqi prxceptis. In promz i ntbeuiticusIiber,inquo fingulafacrificia,inió fingulæ pene fyllabæ,86 ueftes fot'f°”’^ ^°^^® ^’^‘^Q Leuiticus,fpirant coeleftia facramenta, Numeri uero,nónnc |Q?^®”'^^®^'cæjô6 prophetiæ Balaam,86 quädraginta duarum per eremS maiv Wj ‘’®’®yftcria continentçDeuteronomium quoep fecunda Iex,86 euangelicae Ie/ PfseriguratiOjUÓnne fic ea habet quæ priera funt,ut tarnen noua fint omnia de r r 3 «eteribus
-ocr page 786-73« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS PAVLINO
7 «eteribus t'Hucüfqj Aloyfes,huciifq; Pentatcuchustquibus quincj uetbis löqulft uelle Apoftolus m Ledefia gloriatur. lob exemplar patiëntie,quæ non myfiena •fuo fermone cópIed'ïturC'Profa incipit,uerfu labitur,pedeftrt fermonefinituronv nes^ leges dialedicæ,propontionejaflumptïone,confîrmarione,conclufioncde/ terminât.Singula in eo uerba, plena funt fenfibus.Et(ut de caeteris fileam) refurre Ó;ioncm corporum fic prophetat,ut nullus de ea uel manifeftius uel cautius fcriplc •rit.Scio,inquit,quód redemptor meus uiuiqóc in nouiffimo die de terra refutretra rus fumjóó rurfum circumdabor pelle mea,amp;i in carne mea uideboDeum:quemui furus fum ego ipfe,S^ oculi mei confpeduri funt, 86 non aliusïrepofita eft hatefpes mea in finu meo. Veniam ad lefum Naue,qui typus Domini nó folum geftis/ed ctia nomine,tranfiit Iordanem,hoftium régna fubuertit,diuifit terram uidori po/ pulo,S6 per fingulas urbes,uiculos,montes,flumina,torrentes,at(ÿ confinia,Eccle fiæ cœleftis^ Hierufalem fpiritualia régna defcribit. In ludicum libro quot prin/ cipes populi,tot figurac funt, Ruth Moabitis,Efaiæ explet uaticinium,difcntis: Emitte agnum Domine dominatorê terrae,de petra deferti,ad montem ßis ^on.
Samuel in Heli mortuojÔC in occifo Saul,ueterem legem abolita monfirat. Por/ ró in Sadoch atqs Dauid,nouifacerdotq,noui^ imperq facramenta teftatur. Ma Ïachim,ideft Regum tertius S^ quartus liber à Solomone ufep ad ledioniamtêi ab Hieroboam filio Nabath,ufq? ad Ofee,qui dudus eft in Airyrios,rcgnumludaót regnum defcribit Ifrael.Si hiftoriam refpicias, uerba fimplicia fuut. Si in litcrisfew fum latentem infpexeris,Ecclefiat paucitas,Só haercticorum contra eedefiam bclla narrantur. Duodecim prophète in unius uoluminis anguftias coartati,multoa/ Ïiud quam fonant in litera,préfigurât. Ofee crebro nominat Ephraim, Samanam,, Ïofeph,le2rael,8lt; uxorem fornicariam,ÓC fornicationis filios,amp;é adultérai» cubicu fo claufam mariti,multo tempore federe uiduam:ÔC fub ucftelugubri,uiriad ferez ditum præftolari. Iohcl,filius Phatuel,defcribit terram duodecim tribuum,emca, brucho,locufta,rubigine uaftante corrupta : 00 poft euerfionem prions populier/ d fufum fpiritum fandium fuper feruos dci £lt; ancillas,ideft fuper centum uigintiere dentium nomina, qui effundendus erat in coenaculo Sion : qui centum uigmti,aö uno ufep ad quindecim paulatim Sd per incremeta furgentes,quindecimgraduuni numerum efticiunt:qui in Pfalterio myftice continêtur. Amos,paftor Óf ruïneus Óc ruborum mora deftringês,paucis uerbis explicari non poteft. Quis enim digne exprimât tria aut quatuor fcelera Damafci, Gazæ 5lt;Tyri 86 Idumeæ ôcWioruni Ammon 86Moab,ô6infeptimoodauo4 gr a du lud éæ ÔClfraclç’Hicloqmt^^® uaccas pingues,quæ funt in monte Samariæ,Ô6 ruituram domum maioreminmo* rem^ teftatur.Ipfe cernit fidorem locuftae:86 ftantem dominû fupermurumWim uel adamantinu,ô6 uncinum pomorum,attrahentem fuppliciapeccatoribus,8ewgt; mem in terram:non famem panis,nec fitim aquæ,fed audiendi uerbum dei. dias,qui interpretatur feruus dci î pertonat contra Edom fanguineum,terrenuinç hominem»Fratris quoq; lacob femper aemulum,hafta percutitfpirituali. Ionas, columba pulcherrima,naufragio fuo paffïonem domini præfigurans,mundufflaa 8 pœnitêtiam reuocat:06 fub nomine Niniue, falutem gentibus nunciat. Mieheas de Morafthi cohæres Chrifti,uaftationemannunciat filiælatronis,ô6obfidionen» ponit contra eam:quia maxillam pereufterit iudicis Ifrael. Nahum, confolator or bis, increpat ciuitatem fanguinum, 86 poft euerfionem illius loquitur î Ecce fuper montes pedes euangelizantfs 86 annunciantis pacem. Habacuch,locator firns, 66 rigidus, ftat fuper euftodiam fuam,86 figit gradum fuper munitionem : ut Cmv ftum in cruce contempletur, 86 dicat:Operuit coelos gloria cius,86 laudis ^i*^®K^'' na eft terra. Splendor eius ut lux erit, cornua in manibus cius,ibi abfcondita elt tor titucio eius. Sophonias, fpeculator 86 arcanorum Domini cognitor, audit:cla-morem à porta pifcium, 86 eiuiatum à fccunda, 86 contritionem a collibus. quoq; ululatum habitatoribus pilaclquia conticuit omnis populus Chanaan,'a«P^ «erunt uniuerfqqut muoluti erant argento. AggeusJeftiuus 86 Uws ♦ ^“‘ ^*
-ocr page 787-HIERONYMVS PAVLINO
7gt;iJ
A minauitinlachfymi’s, ut m gaudïo metetet, deftrudum templum aedificat, doiruz num4 patrem inducit loquêtem: Adhuc unum modicum, ÔC ego commouebo cœ/ lumK terram 8Cmare 66 andamjói mouebo omnesgentes : ÖÓ ucniet defideratus cimdis gentibus. nbsp;nbsp;Zacharias, memoir domim' fui,multiplex in prophetia,Iefum
ueftibus fordidis indutum, 00 lapidem oculorum feptem, candelabrum«^ aurcurn turn tondem lucernis, quot oculis, duas quoq; oliuas à ßniftris lampadis cernit 2lt; dextris:ut poft equos uarios 06 rufos 06 albos SC dilTiparas quadrigas ex Ephraim, Kequum de Hierufalem, pauperem regem uaticinetur SC prædicet, fedentem fu-perpullum filium afinæ fubiugalis. Malachias aperte, SC in fine omnium pro/ ' pbetarmn,de abiedione Ifirael SC uocatione gentium : Non eft mihi,ait, uoluntas *’’uobis,dicit Dominus exercituum,ÔC munus non fufcipiam de manu ueftra : ab Ott« enfin folis ufque ad occafum, magnum eft nomen meum in gentibus : SC in i Omni loco facrificatur, SC offertur nomini meo oblatio munda» nbsp;nbsp;Efaiam, Hierez
i ï’ihm j E2echielem,ÓC Danielcm,quis poffit uel intelligere uel exponere C Quoz turn primus, non prophetiam mibi uidetur tex ere, fed Euangelium. Secundus, uir pninuceam,5C ollam fuccenfam à facie Aquilonis,ÓC pardum fpoliatum fuis co-* wtibus^C quadruplex diuerßs metris nedit alphabetum, Tertius,principia SC fiz ^omtantis habet obfcuritatibus inuoluta,utapud Hebroos iftæ partes cum exorz ®o Genefeos ante annos triginta non legantur.Quartus uero, qui SC extremus iiv t^fquatuor prophetas,temporum confcius, SC totius mundi philoftoros, lapidem P’^^nfum de monte fine manibus, SC régna omnia fubuertentem, claro fermone PoWeiau Dauid, Simonides nofter, Pindarus SC Alcaeus, Flaccus quogue, ^2tullus ÔC Serenus, Chriftum lyra perfonat,SC in decachordo pfalterio ab inferis '^''^'tatrefurgentem. nbsp;nbsp;nbsp;Solomon,pacificus SC amabilis Domini,morcs corrigit, ^
’'^turanicjQj.etjgccigfljiniïungitóC Chriftum,fandarumlt;ç nuptiarum dulce canit
1 f^ï^wni. Hefter, in Ecclefiae typo populum libérât de per iculo, SC inter/ ^’^foAinan,quiinterpretaturiniquitas, partes conuiurj SC diem cclebrem mittitin poueros. Paralipomenon liber,ideft Inftrumenti ueteris ià§/4«, tantus ac taz .'^^•EutabfqueiHo fi quis fcientiam fcripturarum fibi uolucrit arrogare,feipfum foeatPer fingula quippe nomina iunduras^ uerborum,ÓC practermiftac in Rez ^“btis tanguntur hiftoriæ,6C innumerabiles explicatur Éuangelrj quæftiones.
hidras,2C Neemias,adiutor uidelicet SC cofolator à Domino,in unum uolumen 03rctantur : inftaurant templum,muros extruunt ciuitaristomnisqj illa turbapoz N'uedcuntis in patriam,ÓC defcriptio facerdotum, Lcuitarum,Ifraclis,profelyto-^‘’’»acper fingulas familiàs mur or 5 ac turrium opera diuifaïaliud in cortice pracz fi^j uliud retinent in medulla. Gemis me fcripturarum amore raptum excef* ‘modum epiftolae:8C tarnen non implefle quod uolui. Audiuimus tantum quid J'“^gt;quid cupere debeamus:ut SC nos quoep poftimus dicere, Concupiuit anima
• nbsp;nbsp;j^Werare iuftificationcs tuas in omni tempore.Cacterum Socraticu illud imz
, * ^^tjnnoHstHoc tantum fcio,quód nefcio. nbsp;nbsp;T A N G A M SC Nouum breuiz
“^ t eßamentum. Matthaeus, Marcus, Lucas,SC loannes,quadriga Domini,SC -j.'^ Cherubim,quod interpretatur fcientiae multitudo,per totum corpus oculaz . ^tjfcintiHæ emicarit,difcurrunt fulgura,pedcs habent redos SC in fublime tenz q^^’^ö’gapennata SC ubieß uolitantia.Tenent femutuo,fibi(^perplexifunt,SC ’ ^utotainrotauoluuntur,SC pergunt quocunq; eos flatus fandifpiritus perdu-ƒ“' Paulus Apoftolus ad feptem ecclefias fcribif,odaua énim ad Hebraeos à ^,9 extra numerum ponitur,Timotheum inftruit ac Titum, Philemonem pro ij ^S^^wïo deprecatur. Super quo tacere melius pu to, quam pauca feribe-tisP ,'^“^ Apoftolorum, nudam quidem fonare uidentur hiftoriam,SC nafcen-. edefix infantiam texere.Sed fi nouerimus fcriptorem eorum Lucam ciTe mez sni^*”’i^^*'^^ ^^^^ ^^ *^ Euangelio^animaduertemus pariter omnia uerba illius, r ^languentiseifemedicinam. lacobus. Petrus, loannes, ludas Apoftoz' ^æptem Epiftolas xdidcrunt, tam myfticas, quam fuccindas, SC breucs pari/ rr 4 ter
-ocr page 788-HUERONYWVi PAVLINO
^r ÓÓ Tongas,breiles in uerbis,longas in fcntentijs,ut rams fit quittohin sarum k ^^oue cxcutUt. Apocalypüs Ioannis tot habet {acramenta,quot uerha. Param aixipro meritouoluminis.Laus omnis inferior eh:in verbis finguUs multipUcesla Orote fraterchariffimepnterhxcuiuere^ifiameditari,nihil ahudnoilejnihil quxrerejnónnetibiuidetur iam hic in terris regnicœledis habita culumlt;:i\o!o offendaris in feripturis fan cl is fimplicitate,QC quafi uilitate uerborS: qux ud uitio interprets,neldeindufiria ficprolata funt,utrumeä condonem faci nus mltruerenttSC in una eadem^ fententia,aliter dodius,aliteraudiretindo(aus, ^^^^s,uthxemenoffepolIicear,QC eorSfrudlus capere, rennfnv nbsp;nbsp;^^^^^^^lt;^^ojix3^unt:feduellefateor.SedentimeprxferotmagHirum
mus in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pondeo.p€tentidatur,pulfantiaperitur,quxrês inuenit-Difca
♦ Of ut in^ntJ^^ nobis fctentia per feueret in cœlo. Obutjs te manibus excf iieris tecum feiteenn^h^^Hermagorxtumiditateeffundam,quicquidqux. rarum tuarum mihicr J-^' Habes hic amatiifimum tui fratrem Eufebium, quilite/ temptum feculi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Riorum tuorum,con^
Eatem etiam ah fat ilh ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ChriEfNam prudêtiam Sf eloquij uenu.
itatemepam abig; dia ipfa epiRola prxferebat. Feflinaauxfo te hórens ia falo
crocompun.Antiquum dïlt;^m‘ia'ASff'Smiel^‘”''df.‘^h^^ ÜH^^ISSS^^^^^^^S^
dien,dedœ,ral,Âs,cauceSipldeceitmtmsi,ô‘irén”^^^
bet ChriEus undeahtnctTn.,Ïf^r. r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pouefliunculas uendideris,nonha^
nauem tantum Óftetia reliquerumViduad^^^^ ^edit,quireipfum obtiilit.ÄpoßoIi fertur Creefi diuitqs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^r^t adgazophyladS,^prx. D
^^^^°^^^^gt;*I^Heièmpercogitateifemoriturum,
PRÆCSDBNTIS EP 1ST o L£ 1CHOL , A
i^gendSeiitCyuxapnncinioni-n^ iff^/^^Syptf^njDePlataaerefertaidanitt batæiam ffdci ffdem,amp;ue[etisamicitïp J^, ^^^J^^^I^itisamp;LaertiastnipffaSüitaJscaat prxfcrebant argumenta. Apparet Paulmum ^^^P^*^^’^^^^”’^^^! hanepnmum fait ampler tn initio epiaoIxfuxIoquutSfulirc denece^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phUorophiæ ftadium, tudinc /ua qaam habebat cum Hieronvmn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PoS Socransmortem CratyJumSt
Earn cum actus ciTet, nouis artrnmennLie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nermogenem annos iam natas duodetriginr «‘^OxAtogaAo^X^^’SSf ^^■'^‘^^«•■^'P'-ofe^insellndEnelidemnieL turcdpert/net,nequisEbiSatiniumdirep nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^peumtpoß Cyrenem Aphriex duitateni tiS facrarS feripturarû, ieddia di feat prias nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^‘^'^‘^‘’orePiutatcho.HmcinltaJiamadPy doceat. ^Sic i’ythaporasMemnhirt^no !'^ ^ thagoncos, PhiJoiaam St PurytumiPehme tesj De audio Pytha^rx mem^^unt Vaie^ nbsp;nbsp;nbsp;^SPP^i^ni adift^S/ facerdotS arcana didicit.
rias Maximus/ibroodiauo amp;Dioarr,r.ci^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amore pbdoidphixpere^ra
Has aitaJaaenisadbacA^^?.''''^' nataras,be//is APxcoadas,Athenasred^n ^^gfPdciuitaseaMemDhis^^hicr^^^^^^^-^^^ ^^‘^fl^^^hitam TarentinurnjHaiusnonmiy feras ac iermonem perdidicit ~yg^^^quot;^ tninitLaertiaSyiedVa/erius.ArchitasPythar Memphiticorumarcanosrnmrf,.,^^ gorieuserat,cuiusPpitaphiam inOdisferP eans,innamerabi/iam fecu/nrnm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^^^ ^^‘^ Horatius. Huncaudiait Parenti, locris
nem cognoait. Hincad Pcrfis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem audiait Timxam^ Arionem, amp;'Ciia:r
goram difeip/inas omnes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“^ * ^ famep otam ka/ix. j Idediincm,
Cretamnauigauitpbiqi cam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;quot;nbsp;^‘^'^ ”^^^^ obiacet ea pars ka/ix- f Qa^ feendit in antrum Idxam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magna Grxeia dicebatardahonor Lacedxmoniam,ateoraZcdk^t iquot;^n^''' ^^'^^^Peragramt.j Sic Va/enus: inka/ix racognofceret.Polî/ixcdefcêdrî?^^^^“' ^^^•^ Partem, qaattanc-aiaiorCrxdadiceba £ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^lt;^oejcedicadcertanien tur,perrexit,ktP/inias;C2potamp3rteexea ,
appe/^
-ocr page 789-|
(te ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'scrioLiA- ^‘'*^^®^ magnam. Apparet auz ^mm*^°***” ^‘^‘^‘^Graecc fuifle loquutos,ob ^«M genc’stquandoquidem K fhem?'^ ^“‘^ peruenifle legitur. lt;f Vt qui A-*■10111 p’’^8‘ftcrerat] Videtunmitatus 'Valez 'ouen k ^'® *'^^* ÓS^*? tempore à ftudiofis fem *°'^^ oertatim AthensPlatonem dodoz •**$ ,?'*æ’^^.*^**b*’S pctebantur,ipfc Nili flumi-'W ^’'P*'‘-^t)iles ripas,uaftiflimoscp capos, ^nus A ^’^^^*^æ’”’^ ^^^°^'^^ foffarum amz ^at « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenum difcipulus luftraz ta 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gymnafio. ] Villa Platonis, AcV^°^^^®*^ f^*”otus ab urbe,dicebatur tto k ®’^y®”^'®® ‘^*^“'^“*^^°‘’^’*” quibus Phil r *’^'’ P^læft^ftæjauo fimiks : poftea tia. °®Pta)rü quoqi conuentus gymnafia diz 5***'*Z«v'gt; Grsciscftexercere. MfCa 5 o pitatis ] Nee is qui Platonis uitam colle ^^^'■‘^‘^s meminit huius rei. Narrant ^J® Platonem pnmum Siciliam adilTe,ut tiis'^^‘*®5*5 “*^®*’®t miraculum:ibi cuoca ^‘^ colloquium,cum liberius otöd* *^*^'lPct,offenfus grauiter tyrannus lt;li(Ji^P”’®’^®*^»ö®fö exoratus à DionCjtra-'^8®*-° bacedsmoniorum,ut eum ! Ac? ^'''^f'^^ Aeginam addunum uendidit. At OuisTæ'^8^*^ tulerant, ut capitale efier,ft «^nfretdtaqi capi tron'*'^®^’Abfolutus eft autem cum pa hun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicere,Si quis homo: at ^ m' . P^’lofophum. Scd amicorum pecuz I^’kdêptus, liber Athenas remiflus eft.De add^^ '°‘l®‘Hieronymum fatis apparet,cum j^pWaiot emente fe fuit. Sed fieri poteft, o «hiftoricu aliqucm fequutus fit,qui rem ^*“0 diuerfius expofuerit,id quodfspe faz b“”*’5 AdT.LiuiumjPliniusin epiftola ad WtêiNunquatnne legifti GaditanQ quen-’quot;’FLiuij nomme gloriacp commotum,ad i^'^dumeum ab ultimo terrarum orbeuez 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem wp’*’tafunt. if Apollonius ]Tyancura in gjA^f’tloi uixitmagni nominis,fub Claudio wquot;”^”^*^ ®*^ tempora Nerus. Huius pclt; s mationesacuitamomnem fcripfitPhiloz iUftÏ*“P*'*fta»*’“gaci(rimis deliramentis,K ^®oigiofis fomnijs refertam. Vnde Hieronyz ^ dubitat, utrum magum cum appellare Pl^'l^l^phÓï’ *,r Pbyfon amne träfz **gt;•]Phyfon Hieronymus in locis Hebraiz ito«''’’’’™’ putat,quem autores Gangen ap ' loot,qmseipfgifi India cft,influés inOcea '’iAuftnnii. ^PeruenitadBrachmanas] J'^5®®’®5populi funt India,de quibus in* , ^taha produnt autores. Sunt uits tempe ƒicultura,nulluin ferrum,non domus,non ^■s,non aurum,non argentum, non panis, ®H uinum,fed aeris falubritatc pauciHimis fDorum fœtibus amp;nbsp;lympidifTimæ aquæpo/ ^^uàm diutiflimc uiuunt,pictatis K iufticiæ oferuantiflimi. Ahaep comp I ura mira narras |
74« tu,quaf perfequi nôeflhuias inftltuti^Ad hos amp;nbsp;Alexandrum uifendi cauia legimus peruez niflè. Hf Vt Hiarcham in throno,Sec. ] Philolt; ftrarus m uita Apollonij libro tertio fcribit,az pud Brachmanas fapientes ede, quorum prin ceps,ipforum (opinor) lingua larchas uoeez tur.Hos uifit ApolloniuSjà quibus ita eft acz ceptus,larchas m ærco fedebatrhrono,aureis exornato ftatuis, is Apollonium nominatim falutabat. Infra larcham m fellis humilioriz bus fedebât cæteri.Deinde poft diflcrtionem philofophicam larchas oftédit ApoIIonio ftaz tuam,Tantalifubfcriptioncnotatam,longani cubitos quatuor,lîmilcm manu phialam por^ rigenti.In hanc humor perennis ita diftillat, ut nunquam tarnen exundet.Ex ca phiala biz bunt Indici philofophi,prius quàm eant cubi turn. Deinde thoris herbaceis incûbentes dor miunt:ex eadem propinant,fi quem in amiciz tiam recipiunt. ^De Tantali fonte]Fontein uocat phialam, quod in ea uelut è fonte fubfca tensfemperexuberet humor aquæ.Tâtali uo caf,quod ftatua quæ phialam tenet,Tantali tl tulumhabeat- Nam huneputant humaniflïz mum fuifle. ifInter paucos difcipulos] Nam Apollonius refer« duodeuiginti fuifte. Vc gymnofophiftas.] Gymnofophifts funt ultra Indofcythas: ita uocati,quod nudi in fyl uis az gant,uoluptatum omnium expertes,quibus mortaliumuitacorrumpitur.De his quoque mira didu prodiderunt autores,quæ nihil ad hune pertinent locum, fl Famofiflimam folis menfam] Locus cft in Aethiopia,nempe praz tum quoddam,femper multa carnium copia rcfertum,quas illicnodu magiftratus pon ut, ut exorto fole liceat unicuiuis qui uclit accede reuefciqï,undeuulgus putateam ciboru uint diuinitus innafci campo:proinde locum «^pz r^xwefa/f, ideftfolis menfam uocant.Ad hanc uifendam Cambyfes rex legatos fuos mtfir. Autores Herodotus intertio,Solinus KPqm ponius Mela. ifl'PoftDamafcüArabiamqi.] Sic enim ipfe narrat in Epiftola ad Galatas: Scd abn in Arabiam,8£ itcrum reucrfus fum Damafcum:deinde poft annos tres ueniHiez rofolymam uidcre Petrü,K manfi apud eum diebus quindecim Et paulopoft: Deinde poft annos quatuordecim,iterumafcendi Hierofo lymam cum Barnaba,afTumptoamp;Titoiafccn di autem fecundum rcuelationem,amp; contull cum illis Euangclium,quod prædiço in genti bus: feorfum autem qSjqui uidebatur aliquid eire,ne fortè in uacuum currerem,aut cucurz riffem. ^Hoc enim m^Tteno] Quindecim/e ptenarium amp;nbsp;oftonanum comp Icduntur. Septen anus ad ludæos Klegern Mofaicam perz tinctjOiftonarius ad Euangclium. Sabbatum enim ludæorû fep tem diebus finicbatur:huic fucceflit Euangelq gloria , K refurredionis quics, quam oeftonarius numerus fignificat. Vndctrcspfalmi funteodeminferipti titulo, nerape Pro torcularibus,qui omnes ogdoaz dis |
|
74^ SCHOLIA dis myßeriam habcntjöä:auus,olt;ßogcGmus, odogefimus tcrnus.Siquidem cuangelij gloz ria corufeSte,gentium torcularia nouo mufto cxubcrabant,dilatatoin odauum diem,Moz faicae legis fabbato. Huiufmodi fermé Hilariz üs in Pfalmos.Ideolt;^additHieronymus,fuz 4 turus gentium prædicator. ^ Latentis cnerz gias] st's^yeio! cum per f fcnbitur,uim fignifi' catamp;cfFicaciam,ab fyi^yew, quodcftago,fiue cfficio in aliquo quippiam:cum per a, euiden tiam. lt;1 Viua uox] Sie uocanqno uoeem fen--ptam,quæ quafimortua eft/cd ab orc docem tis prolatam. Cicero in Tufculanis quæftionk bus: Licet enim fatis exemplorum ad imitanz dum ex ledionefuppcditet,tarne uiua illafut dicitur) uox alit pleniusgt;præcipueqi præcez ptoris.Et Plinius in cpiftolaquadam:Præter-' ca magis (ut uulgo dicitur) uiua uox afficit. lt;nbsp;Quidfiipfumaudiflctisjld Plinius in epiz ftolaad Neporem narrat hifceuerbis: Nifi ucz ro falfum putamus illud Acfchynis,quicum legiflctRhodijs orationem Demofthenis,adz inirantibuscunél;is,adieci{referrur, r'K/lsaxv' Tuv^vchv tièH9nétiTe ; ideftjOuid autem fi ipfam beluamaudifletisr lt;^Et fine autorc]AIijcoz dices habet,Sinedodore- ^Etplaftæ cefient manusjwA^wGræcefingOjK w}lt;x^9f qui-fin git è matcria,uel uti argilla,ccra,gypfo,aut fiz milibus.Ars dicitur -zü^mö/ihis, ideftplafticc. if Virtutc totu eir] Semigrsee loquutus eft, illi fiquidem'öïvw^^ dicunt,ideft potentia, quad actu nS fit,fcd quod efle poffitjUt fernen exiguum, lAvyix/tfi magnaeftarbor. lt;([AdpC' des Gamaliclis J De hoc legis Aftorum capite quinto: Surgens autê quidam in concilio Pha rifeus,nomine Gamaliel,legis dodor,honoz rabilis uniuerfæ plebi.Huius difcipulus fuit Paulus,utipfe teftatur Adorum capite uigefi mofecundo:Ego fum uir Iudæus,natus That' fo Ciliciæ,nutritus autem in ifta ciuitate,fcz cus pedes Gamaliclis cruditusiuxtaueritatc paterna legis. ^ Arma militia noftra.) Ad Corinthios fecunda, capite dccimo. Chiant aditio uulgata nónihil difcrepat à uerbis Hie* ronymi. i[f Malachias propheta]Ita legimus Walachia capite fecudo: Labia enim facer doz tiseuftodiunt fciétiam,amp; Icgem requirentex orc cius,quia angelus domini exercituum eft. lt;|f Intantum facerdotis. ] Sacerdotem epifcoz pum dicit.Nam olim foil cpifcopi,facerdotes uocabantur,K qdem presbyteri.Deinde cum plures effe coepifien^princeps omnium,facer dos amp;epifcopus uocabatur,catcri presbytez ri.Exhis palam liquet,propriü epifcopi muz rus efle docere populum,non Stoicasarguz tias,fcd Chriftum,amp;arcanas feripturas.Atep is qui fummi pontificis nomen fibiuendicat, deberet ineo quod fummum eft munus,efle fummus. At nunc plcriquc fommas epifcopi parteis ad uiliflimos rclcgant,ipfi quod eft in' fimum fibi fumunt,litium cognitioncs,amp;: cem fuum rationcs.Etnenihil omnino facri popuz |
lo uidcantur darc, mota manu benedkaht f. lt; IntcrrogapatremjPatrcmintelIigltepifcoz ,-pum,qui patres efledébefêt,nondomini.Paz ’ tres,fua omnia transfunduntinfllios.Domiz ni,ad fuö cómodum fcruis utuntur amp;abucuri tur. Seniores autem uocat presby teros.Græz ce enim wff^ftTf^of, fenior dicitur. i([ Cum cum arbori uit»] Tanquâ lignum quod planz tatum eft fecus decurfus aquarum,K estera. lt; Meditabitur.] Ideft excrcebitur:hoc enim fignificatói Latine meditari,amp;Græcc /tiKtrifn lt;y In dodrinam,rationcm,amp;ufum.] Hoc loco defunt Græca,quæex ucterum codicum uefti gijs reftituimus ad hunemodum: na'c^^x^rffi fiiicJlo/firv/j è(^'w(i^ix/gt;. ideft,Decretum,ratioz nem,^ experientiam. lt;nbsp;Homerocentonas.] ^ Latini ueftem è pannis ucrficoloribus confuz tamuocantccntoncm,Gr»ci «w»?««. Nam Latinidetrahunt f incadidione.VndeScar men ex narijs ueriuum fragmentis hinc atque indeconfutls,contcxtum,ccntoncmappella/ mus: qualiseftAufonfj Centon nuptialis,ex Vergilianorum carminum fragmentis concin natus:extatK Probæccnton:extat SHomez rocenton argumentoconfimili.Arbitrorauz tem legcndumnonHomcroccntonas,fednoz' merocentronas amp;nbsp;Vergiliocentronas^tenim cum copofitio Gr»ca fit,oportet(‘i Gracara feruare didionem.Atea habet f-Quanquam in Suida amp;nbsp;Etymologico Gr»co, lcgimus,non i/jm^cKit^^uvon : fed baud oo deprauatc.Eftautê huicgeneri torum uerba in fenfum longe diuerfom o querc,uelut illud Vergilij de mieris, Nulli fas cafto fcelcratum infiftcre linien. Aufoniusdetorquctadcoitü,6i pn°^quot; liebria.Qui uolcthuius carminis lege S ^ fccre,lcgatPræfationcm Aufonijinln“ tönern. ^lamrcditKuirgojUarcq«* ^^^^ hunt ad Mariam uirgincm aematrem. didit diuus Auguftinus,fandum ’P* «L^ os inimicorû,ucra fuiffe loQ“”*^*’*”’^” if.pnnc gilius de Erigone fentiat. 0?®? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft ta,SibyIlat uaticinium ’'«^^“‘’.rarmendl' ihBucolicis. lt;Natcme»uircs.]C primo libroAcneidos.Atqihisucrbi ^ alloquitur Cupidinem filium.Cluæ M ^^^^ ftulte trahcrc conabätur ad pao*®®/c* mcz amp;nbsp;illius filium lefum. lt;Taliape^ nbsp;nbsp;fg; moräs] Verba funt Aeneaeapud Ma - ^^ cundo Acneidos libro,quæ qm^®^ -yj, dant Chrifto pedenti in crof®’ 4 , ocoiun dem feire quod nefeias] Quod, hoc nbsp;nbsp;nbsp;^-jg crio cft. Pcrinde eft quafi dicat,N« „jJj,qui fcire,tcinfciumefle.Alloditad °®^ ‘Jj nihil folitus cft dicerc,fe unü illudfcirc,q ß^j feiret. lt;nbsp;Videlicetmanifcftifiiniach v g^jroz Hare legenda funt non fimpliciter, * jj^az niam,cum nulla pars feriptur» diuU nbsp;nbsp;pj.^ liorfitquamGenefis,proptermy_ j^iferint funditatcm:adco utolim I“«^*quot;^oreS»tar«’ ad huios libri ledionémifiprouecn p^^jj |
|
11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 5 CITO LI A ‘l“°*^^q“*^“’*» inpromz ^P‘'*^'^*'O’’omiu’ï'-Expofuit Græcâ fccundum fignifîcat, MoiS?ï?''*®®’® ’'quot;^‘’quot; ’«8«™- lt;nbsp;Hueufep ? ïutor ™’'''’^ quinep uoluminum Moyfen Huin^^’^'™^”'* ®fP^nf®^c“chus] ■iirlt;gt;yTt uolumcn,quod quinep com bisi u!^°’®™*”a. Hf Qiiibus quinep uerz bup ,• nbsp;nbsp;Q^y™“® nonullam facit uim ucr tindf ^‘^^™ *^ *” epiftola prima ad Coz PaurT '■^P**^*: decimoquarto fentit,fe malle ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^^^ loqui in ecclefia,fic ut au dien' intcir ^^’^“’'»Quam decern milia,qus folus Q;'quot;Sat,gc nulli profint ad sdificationem. hodie facer dotum uulgus magni Iita” ’’®’’®^^®» Quæ 'aec ipfi qui fonant intclz Profaincipit.] Initiumamp; finis lob, foneioluta copofita funt,ipfum opus car^ ^ Propofitionctestera.] His ''bus confiât fyllogifmus rhctoricus.Pro' I)t^’’®’’l’’aexponuntid quod conftituunt itan**’ A®J®ptione,qaam quidam rarioz jQ “°fant, qua probant id quod propoßtü tisc'^®'’’’’ationc, quae pluribus argumenz ^tln(“’®^t’’at‘oncm. Conclufione,qus larp (net” f?^®®® *'^P^“‘^’'^ ^“°‘^ propofitum ^ ^'’Quidam cofirmationi fubifeiunt exot' 'xemquot;'?’^“® fatioquot;«*” ^ confirmationem u,Qf P*'5locuplctat.Ergo quod dialcdicifuo ^ f /‘■‘’'''guntaridius, hic rhetorice diftcrit. “quot;Perferuosdei.] Sicenimlegimus lohel SedSt fupcr feruos amp;nbsp;ancil las p^f'^usiHis effundamfpiritûmeum.Hf Suz j^^ 'sntum uigintt credentium nomina ]Tan' ”“™a’’“S cogregatus poftafcen 8o|-*’'^ft’gt;otna«‘rat Lucas Aduum Apoz 5enH°t?® '•®P*'^ primo.Qui locus adhuc oz - ''foaturuiuo Hieronymoin Hierufalem. fi)i?^®'ailo Sion] In Hierufalem datus eft jji^usfanftus,^in monte Sion sdiHcata eft Hj^^®a,uttcftaturin commetarifs Efais. Im'’'’'®'’^^*’! dicerc,coenaculum Sion,utalz iiefo*^®^af“'’f“®-Sion enim mons,amp;Lati' tim '’®^^P®^alam«Dcnilt;$ in pfalmis quindez *^o“’‘”atim fitmetio Sion. Qui r “'’quot;ntindominoficutmonsSion,utintcl jWComaculum hoc fignificafie faftigium ilz b|ij’?^‘l“°'^ qaindecim perfechonis gradiz lt;011«***^^'^* ^ ^^ “quot;^ '^^‘^ ®^ quindez Hu . *cnptnm erat,ab imo ufq? ad fumz fj ®’5'Qaidcm coenaculumappellatur fupe ^•■parsædiumjquæ procul a terra femora ’^'®’” '8''“f i’' coenaculum gradibus J^aiturjadmifcuit Hieronymus myftcrium 2»®»'*'*® graduum, qui funt in pfalmis, qui ‘'S®ficantur incrementa piorum ab imo 11» a^™® Paalatim proficifeentium. Verum ’ c’aainationon tantum ualuitapud nos ut quot;'Pturammutaremus. Hf Ipfecernit fidoz 'quot;•Sicenimlegis Amos capite fep timo. Et ^lt;fiftor locuftae m principio germinum. |
^I’Michcas deMoràfthi,cohæres CHrifti] Mö* rafthi uiculuseft, iuxtaElcutheropolin urbê Palæftinæ,ubinacusfuit propheta Michcas, undcfe Morafthitcnuocat,utifcnbit Hiero/ nyraus in præfatione Commctariorum, quos inhuncædidit.Porrô Morafthifermone Hez braicofonathærcdem.Vnde diuus Hieronyz mus fimul allufit amp;ad Hebraicam uocem,6£ quod fcripfit Paulus ad Romanos capiteoda uo, Hæredes quidem dei, cohæredes autem Chrifti.^ Habacuch ludator K estera] Nam hsc omnia fignificat Hebraice Habacuch. ^ Sophonias fpeculator. ] Nam Sophonias Hebraice fonat, fpecula domini, uel cognitor arcanorumdomini. «f Aggeus feftiuusöilsz tus]Ethicanuditad uocem Hebraicam, qua illisfignificatfeftiuum aclaètü. if Zacharias memordomini. ] Zacharias Hebrsalingua memoria domini eiLTeftis Hieronymus in het ius enarratione. «If Malachias aperte] Obfetf rius quidem, fed tarnen hic quoep uidetur ad Hebrsam uocem alludere. Malachias fonat angelus domini,uel annucians dominum. ld enim eft angeli,palam annunciare Chriftum* «flquot; Et quadruplex] HocadThrenos,id eft, laz metationes pertinct. Verum quoniam id pau cis explicahnon poteR,qui uolct cognofccre, legat prsfationem Hieronymi in Threnos Hic remis. «|f Iftspartes.] PrincipïumÖ4finislt; i([ Cum cxordio] Qiioniam amp;nbsp;hic multa fabu lis fimillima uideantijr, nifi in ingenium ineiz dantprsparatum. lt;^ Ettotiusmundiphiloz hiftoricus] Non dubium cft,quin hic locus fit depraüatus. Sunt qui Icgendum putcnt,poz lyhiftor.ld eniin cognominis additö fuit Apz pioni graramatico,quifingularum gentium hiftoriam contcxuit • Autor A. Gellius libro quinto,capitc decimoquarto. Aut certe poly' hiftoros,ne logins recedamus à fcriptura.Poquot; lyhiftor, fiuc polyhiftoros Grsce dicitur,qui multa nouit ac memorat:Prsmifit enim, tem' porum confcius. Mihi potifiimum arridct,ue legamus philifi:oros,id eft,cogno(ccndi cupiz dus. Sicenimaudiuità Gabricle,quia uir dez fidcriorum es.Danielis capitenono. ^ Simo nides nofter] Qponiam Dauid Lyricis uerfiz bus fcripfit pfalmos, K ab alqs fcriptos ceciz nit,recenfetpoetas Lyricosethnicorü,ad quo rum diftindionem Dauid Simonidem noftrS uocat. Hf Serenus. ] Hic Serenus Sammoniz cus prsceptor fuit Gordiani lunioris, cuius meminit Capitolinus in uita Gordianorum, filins Screni,cuius mcntioncm facit Spartiaz nus.Ferunt K hodie extarc nönulla illius car^ mina:rcliqui lyricinotifunt. Hf Abinferis fü fcitat ] Allufit ad id quod eft in pfalmo quinz quagefimo fexto ; Exurgc gloria mea, exurge pfalteriûamp;cithara,exurgâdiluculo.^f Soloz gt;nbsp;mon pacificus]NamhocHcbrsis fonat.Hf Et amabilis domini.] Id enim Hebrsis n**VA’' iedidia fignificat,quod nomê Solomoni aNaz than impofituraeft.uthabetur.ij.Rcgum.xtj. Ëpithalv |
SCHOLIA
V ^Pithalamium] ld cß carmen nuptialc.Siz StJmcatautem^canticummyßicam. «T Paraz ‘^Pcgt;menonj Græce fonatomiffbrum,ßue prs ^w/rlt;»xlt;ÿj Ideßcompendium, «ueabbreuiatio. ^ Adiutoruidel.SCconfoL] fasitiuoiPrnnnpfIrr,^''^u' T * Rurfum exponit Hebrsa nomina.f in unum Se^Nnun^ur^ f Hermagors um, uolumen. j ApudHebrsosEfdrsSiNeemis
^crmonesinunurnuolumencoartanriir ntta. 2'f®^^'®’’“®^Kgt;^crabiIjs.Hcnnagorasrhe* Kam Hiannymusm^SattÖn^Sräm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cua, aliquotica M.ttte in
Hcbrst,reltquos duos non recioiunt tr^icin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr^’ ^Totusmundus]Mundushic
quodnefciojAnibigwsuSScnkSo? S^^^‘f^P^^^^^^rcpoßa,mdeaimu,F «’ati*f««nti5.QpShl? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d,cimuL Totumdmegram
nomen.Senfuseß.Hoc tStum fcio,quod7um habet ^^^‘^*^^^^^J Scilicet,h,ctroniam
Qpod,hlc coniunchocü
^^^^^^^* ^Oûaaa enim ad Hebroos] In alio C • loco dixU^epifiolam ad Hebroos non recipi à Lattnis,iicatnecApoca1ypßm â Grscis.gt;iûc utrunep compledlitur ecdeßs candor. t^Pro
tor er^quern citât aliquoties M.TulUus in 2^*^^ ^^^^^^nuone. ^Anaro tarn ] Semes 2!j^!^T^^'‘^'^°^'^^'^’^ citât Cellias tâquam ^T'otustnundus]Mundashic
10
''‘‘'‘^TeaamcnmmexHebr£n,muolquot;mS^L°aKÜfrmï^‘^'‘‘^‘’^quot;^
D. HIERONYMI IN PENTATEVCHVM MOSI PRÆFATIO
r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oblecrantis ut translatum m
■bm traderem. Ptriaioßm op^Te°KxlbTrcäi''’”’”°‘‘'°^^^^^
noßriscodicibusnonLbenturZteßdlud
tJuontamNazarxusuocabirur^Pt . ^SYP^o^ocaut fibummeumlEt,
» cor hominis afeenderunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utdit,necaurisaudiuit,nectn
propriS ffxwTzryf^re defideranr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^‘^ ^^^^ diligennbus fe : amp;muba alia qux
dicere non potuerint delibris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^So ^^^gt; ^^‘ ^3ec feripta ßnt,86cum
Ofee: fecundum in EPaia: tertium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Primi^ teßimonium eil in XQueinEfaia'ouodmiThttrr^ f^ ‘^ ^^^^^^i^* quartumin Prouerbr/s:quintum berasBxaiasi^naauthenticiYp'‘iäruni?'’^°'quot;'quot;‘‘‘'!‘’^'quot;‘T^''‘^^^^^^
bant quiainPiamn,^^^pfehenderet.Quodmaximeiddreo fade/ feriptSra teßatur depatre^amp;EUoi^nquot;'^^ Denitpubicunqßfacratumaliquid omnino tacuerunrurA^rr-^/r l ^fpintufando, aut abtermrerpretatifunt, aut raoquisDri^^f^r^^^^^^^^ S^^rcanumßdeinonuulgarent.Etne/ 5 quibus dmiß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^r^ (^ptuaginta ceßulas Aiexandrix mendado fuo extruxerir, multoDoßt^^'”/''r‘P^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'^ ^ cotubi^ ^^ ^^pbus, nihii tale re tu!erin t: Ted in una baßbea congregatos, ■
Ibifniritus ^^eßenim uatem,ab'ud eßeßeince/pretemd f ferr.Nißr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erudido 06uerborum copia, ea quxinte/bgirtranß
caeoram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OeconomicuXenophontis, 86 PiatonisPrO' /
A ab'cerdigt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ceeßphonte, afßatus rhetorico Ipiritu tranPuPife.
idebbrisper Septuaginta interprétés, aßeerper apoßolosi^’ii'bi^^
-ocr page 793-HTERONYMI PRÆFATIO IN PENTATEVCHVM 74^
* fandus teftimonia texuittut quod iUt tacucrunt,hi fcriptum cffcmentiti fïnt.Quid igitur^Damnamus ueteres^Minimc:fed poft prioru ftudi'a,in domo domini quod poirumusJaboramus.IIliintcrpretatifunt anteaduentumChrifti,£lt; quod nefdez bant,dubqs protulerc fententijstnos nero poft paffionem 06 rt.'iTnedioncm cius, non tam prophetiam,quam hiftoriam fcribimus. Aliter enim audita, aliter uifa nar rantur,Quod melius intclligimus, melius 86 pro ferimus. Audi igitur ïemule,obtrc/ lt;!iator aufculta,non damno,non reprehcndo Septuaginta, fed confidenter cundis iUisapoftolos præfero. Per iftorû os mihi Chriftus fonat,quos ante prophetas in* ^^r fpiritalia charifmata pofitos Iego:in quibus ultimum pene gradum interprètes tenent.Quid liuore torqueris^Quid imperitorum animos contra me concitas^ Siz ^“biintranslatione tibi uideor errare,interroga Hebracosïdiuerfarum urbium ma §gt;ftros confule.Quod iUi habet de Chrifto,tui codices non habent. Aliud eft,fi con 4 ^fifepoftca ab apoftolis ufurpata teftimonia probaucrunt,ÓC emêdatiora funt exz ^niplaria Latina quam Gracca,Ôf Graeca quam Hebraica. Verum hæc contra inuiz «os. Nume te precor Defideri chariflîme,ut me quia tantum opus fubire fecifti, ÔC ’Genefi exordiS caperc,orationibus iuues,quo poflïm eodem fpiritu quo feripti 'nntlibri,in Latinum eos transferre fermonem»
PRÆCEDENTIS PRÆFATIONIS SCHOLIA
|
Ta ingenium quafi uinum proban Allufitadid quodHoratius ’ ^^’ libres annis sülz niant,non fuis mentis. Nam uina nieliora reddutur ætatc,libri non S’itaajluuenahs: r ®’*«dit Homero Propter mille annos. » uideh'*'*^P°’^**one] Viril i,nÔ à uiro didum * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ uiribus,niH reelamaretpriz . .‘yliabæquanticas:quandoquidem penn' iiiii'’l®^’’l’’®®dicas Pro modo uirium.Diciz «p V*^® patte »«rtlLnonnunquam pro uiz .J’itfübaudias Parte. lt;([ Afterico amp;nbsp;obelo] |Jni(co,legendum eft.Eft enim Græcis diz i^utiuum nomen,ficut x^â^uiixitriKif Si t'ix^ ^'*‘f) ab ^jj^ fteHa^quafi dicasftellula. oTc^ Okk^^ b^^f*^l'genus eft,figura ucru. Brito «b ’^*‘® belle interpretatur aftericum, ’‘W,quodeft ftclla,« icon imago,uel lîz »J^’.O impudentiam fuftuario dignam. » d^®®* hominis afeédit] Græcis cft,afccz lln^''''’î®’®dmodam plenius docuimus in ’fjn°^^0'’ibus,quas ædidimus in Nouum tte,?’’®’bimrecognitum« Hf Proprium fym uolumcn,à truvrâ^u compono. •ito’®’’’^®®®“ttltcximius ille Brito: Synta* «iih' ^®**’*^®™ ®^ quod dogma,idqp graui ®“f®ttHuguitione.ÂIt) dicunt,inz i(i,j ’'l“°'^ tafibeft ordino,inde taiTus fine taz fis f?^’*ni gcncris,8ttagma neutrigenez r«öfteres,0 fcculum infelix,ó déplorant Ohm '®’^®æ*” buius generis autoribus oz ^®’ peifime col locant. lt;([ Apocryz fum deliramenta] K^vwlM occulto, d'aras ItpJ**' 'f®«®‘^it3 fiucocculturn,quod eanon brnf^^^f P®blicitus,fcd priuatim ac domi, nocuiufque animo. Ab apos,inquit Brft gt;Wd cd de,amp; cryfis fecretum,quafi de nu Ittivr 'j^”?'*“®* ®'*’ apo,quod eft proeul, y*is iadicium,quafi longe à ludicio. ç Hi |
betas nænias]ItafubindeHieronymus appel lat portétofas nugas,quodapudHibcrosma gicamiraculanarrarêtur,ut apud Thcflalos. lt;nbsp;Opia in Platonis dogma cadere uidebatur] Id pertinctad illud quod dixit,Ex Aegypto uocaui filiü meum. Nam Plato in T imæo deos facit incorporcos amp;nbsp;immortales,8i horum fiz hos dæmoncs,immortales Si ipfos,fed corpoz reos,quorQ opificioconditus fithiemundus. Cæterum quæ recenfet hoc loco Brito,de noy K thogathon,amp; animamundi,mcra funt fom* nia:fit ut maxime ucralïnt,ne tantulum quiz dem faciuntad hunc locum. lt;nbsp;Mendacio fuo extruxerit] Auguftinus nonnihil tribuit huic hiftoriæ,8t item Hilarius, quod nihil addiuch lent Septuaginta, ^f Eiufdem Ptolcmæi hyz . perafpiftes] iwi^acr-z^iff^ve, ideft fa tel les Öd pro' tc(ftor,d clypco,cuius obiccftu fatcllites tcgunt corpora pnneipum.Fcftiuitcr autê uocat dcz fenforem rcgis,fatcllitcm. Hypcrafpiftes,inz quit Hugo cardinalis undiquaque fui limilis, eft fidelis interpres:ipfe parum fidelis interz pres,ab hyper quod cftualde,fltpiftis fidcs, fed aftem interim donat pauperibus. Et ne quid addubites, probat teftimonio Ioannis, nardi piftici preciofi. Nefas autem non habcz re fidem Euangelio.Et tarnen fi hoc paru proz batur,cft altera intcrpretatio non minus lepP da Hypcrafpiftcs,inquit,eft notarius,ab hyz per quod eftfuper,amp; piftan,aflïftés. Hæcnon rcferrcm,nifi conducerct in communc,notari fcriptorum huiufmodi nó dicam imperitiam, fedimpudentem arrogantiam,penndc quafi pecudibus aut truncis fcribant,non hominiz bus,utpofthac quifacrætheologiæ feientiam amant, ex bonis earn hauriant autoribus. lt; Occonomicum Xenophontis] Liber eft De adminiftrâda re domeftica. Liber cxtat,rranf-latio Tulliana perijt. lt;|[PIatonis Pythagorâ. ] Protagoram legendum eft,non Pythagoram, ■ s s quod |
|
SCHOLIA' . 7 4'^ qihoctitulo nullus Gr liber Platonis.Ilio exz tat degantifTimus dialogus aduerfus Sophiz f ftasiqua^amp;hica Cicerone uerfus intercidit, 4 lt;g Aliudcft,fi contra fepoftea ab Apoftolis.j Hüne locum infulfiffîme citât glolTcmatarius, quifquis is fuit,in Decretis pontificum,diftin flione nona,capite Vt ueterum librorum:pu' tans Hicronymum uerelcnGfTejGrscorum C' xemplarla emendatiora efle quam Hebræa,amp; Latinaemedatiora qua'mGræca.Ethuneno' dummultismodis diflbluit3nugaciirimcnuz gans in re non intdleda, Vd dic,ud dic,ucl die. Tantum ne eft iftis autoritatis, ut cum rem prorfus non intdligant, tarnen illis ius fit quicquid lubitumfucrif dicereCNam Hicroz Iiymus inducit hoc udut (tJivk-arcu, amp;nbsp;didu |
abfurdum,quo magis wfenatqöbdißi^ ^ bant.Nce aliud eft,rede interpretatur renfis,aliud genus defenfionisumo quo“ S. eerodicere iolet,nifi fortè,hic ^^o*®®*^ aliud eft:uduti fi dicas,diuitiat ^^^’^ç^i, hominem beatum,nifi forte métitus eft ^^“^^ ftus,qui pauperes beatos appellat. 01“ nim abfurdius,quam dicere hæc ab ginta probata , quæ poft Septuaginta a' fint ab apoftoliscQuod fi uere fcnfitHif’®*’'^ mus,id quodinterprcs ille fomniat,quæw^ dem infania fuit hoc laboris fafaperefVeW hæc abfurdiora funt,quam ut rcfelli merean tur,8i tarnen haud indigna uidentur,qnæ magnis dodoribus magno fupercilio doefan' tur in fcholis publicis. |
ARGVAIENTVM PRÆFATIONIS SEi^VENTlS
Refdlit calumnias æmulorum:8i hocopere confedo,pollicctur fefe ad intcrmiffani P^®' phetarum interpretationemrediturum.
HIERONYMI IN lOSVB PRÆFATIO
A N D E M finfto Pentateuebo Moyfï,uelut grandi feenore liberal,«lt;1 Icfum filium N? ’e manum mittamus,quem HcbrxilofucBcnNun, ’»^^1 ideft lofue filium Nun uocant : 2lt; ad ludicum librum,qucm Sopbun^ appellant:ad Ruth quoep 00 Hefter,quos eifdem nominibus efterunt _________1 Monemus^ 1c dor cm, ut fyluam Hebraicoru nominum amp;é diftindio' nes per membra diuifas,diligens fcriptor conferuet,ne £lt; nofter labor Sé üUi^^Rv' dium pereat. Et ut in primis,quod fa-pc teftatus fum,fciat me non in reprehenfio-' nem ueterum noua cudere,ficut amici mei criminantur;fed pro uirili portionedb ferre linguae meæ hominibus,quos tarne noftradeledanCutproGraccorum ^1^^^ niAols, quæ 06 ftimptu £lt; labore maximo indigent, æditionem noftram babcant. Et ficubi in antiquorum uoluminum ledione dubitarinnhæc illis confèrent«,'^' «eniant quod requirunt:maximc cum apud Latinos tot fint exempbria quot codi ces:Sé unufquifep pro arbitrio fuo,uel addiderit,uel fubtraxerit,quod ei uifu»’®“* 86 utique non poflit uerum efle quod diflbnat.Vnde ceiTet arcuato uulnerc contra nos infurgere fcorpius:Slt; fandum opus ucnenata carpere lingua,uel fufdpicos It placet,uel cotemnens fi difplicet,meminerit^ illorum uerfuum:0s tuum abunda/ uit malicia,06 lingua tua concinnabat dolos:fedens aduerfus fratrem tuumloque-' taris, 00 aduerfus filium matris tuæ ponebas fcandalum;hacc fecifti £lt; tacui.Exiiu' mafti inique quod ero tui fimilis,arguam te £lt; ftatuam contra faciem tuam. Qux enim audientis uel legentis utilitas eft,nos laborado fudarc,ÓC alios dctrahendolaz borate: dol ere ludæos, quod calumniandi eis K irridendi Chriftianos fit ablata oc/ cafio,óf ccclefiæ hommes id defpiccre,imó laccrare,unde aduerfarij torqueätur^ Quod fi uetus eis tantum interpretatio placet, quæ 2lt; mihi non difpiieet : Ói nihil extra rccipiêdum putant:cur ea quæ fub afterifcis 86 obelis,ucl addita funtuel am-putata,legunt 06 negliguntcQuare Danielem iuxta Theodotionis traditionem ec/ elefiæ fufeeperunt:' Cur Origenem mirantur 8lt; Eufebium Pamphili cunöas »dp tiones fimiliter diflerentes:Aut quæ fuit ftulticia,poftquàm uera dixennt,ptoietz re quæ lal fa funt Vnde autem in Nouo Teftamento probate potcrunt aflumpta teßimonia quæ in libris ueteribus non habenturCHæc dicimus,ne omninoealum/ niantibus tacere uideamur. Cæterum poft fanÂæ Paulæ dormitionem,cuius uita uirtutis exemplum eft,8C hos libros quos Euftochio uirgini Chrifti negare non po tui:decrcuimus dum fpiritus hos régit artus,Prophetarum cxplanationiincumbc/ re, óf omiffum iamdiu opus,quafi quodam poftliminio repeterc.'pratiertiin cum SC admirai*
-ocr page 795-HIERONYMI PRÆFATIO ÏN lOSVE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;47
* fandus^ uir Pammachms hoc idem h'tens flagitét : 6^ nos ad patnam «nnant€s,tnortiferos Sirenarum cantus furda debeamus aure tranfire, PRÆCEDENTIS PRÆFATIONIS SCHOLIA
ra à materas arborum.Et hic nugaturCar/ rcnfîs:quanquam ubi non facit idcmf ^ Per membra diuifas] iiüKai fentit.Siquidemomz nis oratio diftinguitur HcóKo/e, HÓ/i/uxifj/j Si ivf^ ^taJloir. Carrenus membra intcrpretaturcaz pitula. ijp Pro Græcorum hexaplis. ] Origez nes compofuit opus,in quo perHngulas coz i lumnas digeffit uarias æditiones,fîc ut prima haberet Hebrsa fuis Iiteris : fecunda, cadem Græcis literis:tertia,Aquilæ æditionê:quarz ta,Symmachi;quinta,Septuaginta:fcxtaThe odotionis.Qya de re dictum eft nobis aliâs.
lt;([ Ad patnam fcftinârcs. ] Allulîtadfabulam Vlyflîs Ithacam properantis.
InitoPcntateucho] Wrrf quin$, rtv;)(0f uolumc,quodeapars quin/ quecôftctuoluminibus. i^ Grandi foenore] Ideft debico^fiue ære az
Iieno,quodmora temporis augez /• Çlofucben Nun. ] ;□ films. Filium ' fett H ^*®^ differentiam lofue filfj lofedcch ‘^' ^ Qjaem Sophrim. ] OB^Tï!’ iuz • ^jk ®^®''0B'VP ludicum. i(flifdcm nomiz 1 ^iNimirum carum foemlnarum,de quiz »H, .quot;’’^‘^»Qocmadmodumamp;Iob infcribiz ^'’’^^ ^^ titulus apud nos, quàm az Hebracos. ^ VtfyluamHebraicorumno « '’“®.] Materiam rudern K temere conge ' '’’»Latini fyluam uocant,duda metaphoz
ARGVMENTVM PRÆFATÏOKÎS SEC^VENTIS Omnium facræ fcripturac uoluminum uclut indiccm facit,numerum amp;nbsp;ordinem indicans, fum’^f'^æ ”°'^æ^*^*-’‘ï“æ hagiographa,qua: apocrypha Äextracanonem.At hodie recepta '’'canonem,quæ turn in canone non erant.
HIERONYMI IN LIBROS REGVM PRÆFATIO
IG i N T i 8i duas htcras efle apud Hebroos, Syrorum quoq? lingua 106 Chaldaeorum teftatur, quae Hebrææ magna ex parte confinis eft» Nam 06 ipfi uigintiduo elementa habent eodem fono, fed diuerfis cha raderibus.Samaritani etiam Pentateuchs Moyfi totidem literis fcriz r^^^^ptitantjfiguns tantum 3^ apicibus diferepStes. Certumq? eft,Efdram fiA7 '^^'^‘^ dolorem,poft captam Hierofolymam, 36 inftaurationem tem pit ^orobabd, alias litcras repperifte,quibus nunc utimur:cum ad illud ufq; temz P^^dem Samaritanorum 36 Hebraeorum charadteres fuerint. In libro quoqi Nu ^orum hxc eadem fupputatio,fub Leuitarum ac lacerdotS cenfu myftice oftenz i , nbsp;nbsp;nbsp;nomen domini tetragrammaton,in quibufdam Græcis uoluminibus ufq?
^^^’^tiquis expreflum literis inuenimus.Sed 3C Pfalmi trigefimusfextus SC een p^ '’'usdecimus SC centefimusundccimus SC centefimus decimusodaiius SC cente ^'*squadragefimusquartus,quSquam diuerfo feribantur metro, tarnen eiufdem ‘’''dtexuntur alphabeto.Et Hieremiæ Lamentationes,SC Oratio eius:SoIomo ^''^ Prouerbia,ab co loco in quo ait, Multerern fortem quis inuenietC b i^^^lpbabetis uelincifionibus fupputatur. Porró quinqjitcra: duplices apud 2 Yæos funt:caph,mem,nun,phe,fade. Aliter enim fcribuntur per has principia dietatesq uerborum,aliter fines.Vnde SC quinque à plcrifq libri duphees æftiz » ®tar:Samuel,Malachim,Dibre haiomim,Efdras,Hieremias,cum Cinoth,ideft 'H^tationibus fuis.Quomodo igitur uigintiduo elementa funt,pcr quæ feribi-’ ■ V^^^’^'^^omne quod loquimur,SC eorum initijs uox humana cOmprehendi-' ^ ;*fï uigintiduo uolumina fupputantur,quibus quafi literis SC cxordqs,in dei do 'na tenera adhuc SC ladens uiri iufti eruditur infantia. Primus apud cos liber ’'®® Genefim dicimus.Secundus Elle fmoth,qui Exodus 5 ^Ratur.Tertius Vaqchra,idcft Leuiticus.Quartus Vaiedabber,quem Numeri lib'^'ïw ^^^'^^ ^^^^ hadborim,qui Deutcronomiü prænotatur. Hi funt quinq? n Moyfi, quos propric Thora,ideft Icgcm appellant. Secundum propheta-'nordinem faciunt,3C incipiunt ab lefu filio Naue:qui apud illos,Iofuc ben Nun titur. Deinde fubtexunt Sophtim,ideft ludicum Iibrum:SC in cundem compinz « s 2 gunt
-ocr page 796-P R O L-0 G V S G A L E A T T S gnntR.izt{i,qn(a indiebus ludicü fadls-eiusnamturhittorh^Tettittè feciuitarSs/ C mue ,qircin nos Regnorum prïmum ÓC Rcundum dïdmus.Quartus Malachiffl,id quarto Regnorum uoluminc continetur, Meliusa multo e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regum,quam MaIacorh,ideftRegnorum dicere. Nonenim
inu arum gentium régna defcnbif,fed unius ïrraditidpopuU,qttitribühusduode i Qumtus eft Efdas. Sextus Hieremias. Septimus Ezechiel Odia/
^ tin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TertiUSOr auinmre’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P^^f^’^f primus ïibet incipit ab lob. Secundus a Dauid,queni Solomon tree nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“no Pfa/morum uolumine comprehendunt, Tertius eft ^ quilibcr^apudnosP3r3lipcmenoncri‘°'‘'^^‘‘''‘fquot;^’'!i^°quot;^r’’^‘’^'”quot;^^'^^^^^ dras oui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promus atc^ fecundus infcribitut.OdauusEfy nus Heier. A^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?quot;æquot;^quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in duos libres diuifus ed. No. que QC prooheta^m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wetens legis libri uigintiduo:idcüMoyd q»in^ Cinoth^inur b^giograpba^fedpPten^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nouemte^uanquam nonnulli Ruib X tandos:ac per hoe ede prifex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^— ^^^'^^^ ^” ^^° ^^^^^^^ numero luppuz tiquatuorieniorum, Apocalyp^is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^ fuasproaratisuultibus^offèrë^L ftandh ^^°^^^^^^^Snnm, SC coronas tè 5C retro ideEin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quatuor ammalibusoculaasaa , n^^nübus dsdddüd^SüTL^^^^^ '‘rpiaenbbu.,Xlndcfcirn uo«d^ eli.SiquiucnturusM. H^Proh^n^S nbsp;nbsp;nbsp;°-”yP‘gt;lt;‘ns,ciuicr„,Xc,«l omnibus libris quos de Hebrxo uero^^^r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^leatumprindpiaat,
£ quxuulgoSolomonisinfcribitur^!?T^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^S^nrSapienaa, n
After, non fimrih ejóne mS.±± nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« ™’’ ®
feemdus, Griecus cliiquod ex ipb auaaShfe'”“'? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;I^ l’^beinqobrccto,eklt;?or,„ehbLSi^cum^^^^ rumtin templo Dei offert unufouifm^^ nbsp;nbsp;nbsp;reptehenCtonem exiEtmes antique. dcsprcdoamp;.tqbyiruSxp!2p^ cumbeae2süurJiibtukrimaspdler!xiïnrSS'”°^S'’quot;S^ cempabiliora noRn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ccSCni iudkll vSd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apolioks ton tudo, æ per fingulas fpecies ecclefia» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCtota illa tabernacultpulchri
Lege ergo primum Samuel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^ S^*'^ ^°^ funtproh^ent.
Srl‘cd”E7cum™xcr°^^^
C^C0dL,^^n
hisopuTcuUs quxnuperemendauimus, amp;nbsp;accommndarefi fe^ ^^y^^^^^^^’intcrroga quemHbet Hebrxorum,cui magis i ^nEra Ermauerit,puto quodeum non exiPtimes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ att^^înan^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scd âd uos famalas
^ ’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^^iomUmaEddmyrrba ungiuscaput, i^inatorem quxritis in fepulchro, quibus iamad pattern Chr/Eus een t '^n^^ontra,arrantescanes,qutaduerrummerabidooredefxuiunt,8Scir. umeuntauitatem,atepin eofedodios arbitrâtur,Halnsdetrahant^orationumue/ rarim cl yp cos opponatis. Ego feiens humilitatem meampllius femper fententia: recordabort Dixt, cuitodiam uias meas, ut non dclinquam in lingua m ca,Po fui oir
^^^„^^ßodiam, cuniconüiietetaduerfum me peecator, Obmutui^Sdhumiliatus fifmjSf filuia bonis,
Prxceden'
i
-ocr page 797-*749
PRÆCEDENTIS PRÆFATIÔ/
NIS SCHOLIA
|
^aBM Euitariim ac faccrdotum cenfu.] É Qiiod horum uiginti duæ familiæ cenfcantur:uel quod ueropropiz BiLg^ us eft,quod omnes quos numcra/ ueröt Moyfes amp;nbsp;AaronJuxtapræ' , per familias fuas in genere j, ’ '^^Iino,a menfe unoKfupra fucrunc uigin j^ “® niilia:ut habetur Numerorum tertio, pä® familiæ uigintiquatuor fuiffe leguntur ’fähpomenon uigefimoquarto. ^ Et noz ®DominiTetragrammaton/] Qyod hifee l’^f^ibebatur litcris, r\‘\n’’ ’T ■'^f^ au^h ’®®* mcifiombus.] Comma talen tit, g ®M diftinguitur oratio, quemadmodum B^^’Carrenfis homo fuauiffimus,incifioz itoi“®'P'^®awr litcras.Idcri probat carmiz ÏS*!* * tTi^®”‘c^s incidcre tal ia écris. PlH^^ ^®’* apud Hebracos j Hoc efr duz (ji?''ïara.Nam caph,in principio medioqi forma □, in fine hac ^ fi„j '’^'’^hoemodo ngt; alibißc 12.Nun in lgt;jjj!'°*®®fhoc pado 1, inalqs locisfic 1. Ö. sS^^^’’“®8 uram h,meiterishanc loffei/’®®'’®P’*’gittgt;rhoctypo y, alijsin *Iitóo ^* ^MalachimDibrchaiomim] Verba dierB, TP'O melech, f‘ w’^ dabar, uerbum. ’□5'' iom,dics. i?^'’®Cinoth] n51’'P Cinoth,lamentation ^^’•^y^’^wrßrefchith] n''^fclt;quot;l3 Ideft, Pjweipio.Haneuoeem Hilarius ait tria fîz ^ ^*^®^^®’®»I*' principio,in capite,8iin lipi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;librum primis uocibus unz h^’WL lt;nbsp;Secundus Vcelle fmoth.] ^n^l IdeftjEthæc lutnomina.Nam ’fordium Exodi.Cæterum éjoJhi^, exitus eg P ‘5* ^Tertius Vanchra.] S'\P''^ ld' ,’«uocauit. Sic enim incipit Leuiticus. quu ^f'^^Vaiedabber] laV'i Ideft Etlo' Initium libri Numerorum. * Öeu ’^ '^“’’^ uerba. His uerbis cxorditur tis ^f^^^’ï'fum. Porrö JleuTf^Difó/nep Græz i Poa''^^‘^®^°nat,quafidicas Secuda lex,aut ftaf'^^®'* ^irOjiiapudillosuocaturThc' !(J’f*] ^W 'quot;171 Ideft duodccim. Nam lia« '^®’ ®®f»® afar decem. ^ Tertius ordo fhf ^^P^^P®fE'^*'f*l xyiey^xfiiitf Ideft fanz P'pta,fiuefanlt;ftorum fcripta,quæ proxiz “^’'i^tistcum illa tribuantur deo, ifi'^Qw'quot;Q“® incifionibus.] Ideft Ii(„®^^®s:qtias Graeci uocant T^tü',««?-«, ®®8opartes. ifQyæilh parabolas} w«' |
^xßDXi fi'militudOjfiuccollatiOjUt Cicero uerZ tit,à wx^aßäXKu confero,cumfcntentiametaz phoræ inuolucro conuefti tur.Eam Hebræi uo cantMisIe,’'';;X7|3 if QuartusEcclefiaftenj {H.nK«ffiiitój9f Græcc concionator,hoc eft qui lo quitur apud populum,à nomine fKnXufflx con cio,unde fnnKmixieKfap, Si hincuerbalenomen ecclefiaftes.Hcbræis dicitur n^TIP coeleth. lt;nbsp;Qticm titulo Sirahfinm. j -^’i^ fir,cantio: 'Q’'quot;^’'U7 Sirim,cantionum : ut eximium canz ticum mtelligaSjiuxta proprietatem Hebræi fermonis. ^Quod fighificantius chronicon] ^^wf tempus. ;i(fgt;oyigt;tx uocant Græciquæ La' tini annales, cum res digefta temporibus rez cenfetur. i^Apud nos Paralipomenon.] w«z ^xA(iwü^é,jaif/, ideft omilTorum.Eft hoc titulo liber Xenophontis. «(pQyafi galeatum prinz cipium.} Opinor quod in furamis malis,8óin capiteponifoleatgalea. ^TobiasK Paftor.j Tobias extat, Paftor nuper emerfit in lucem. lt;ir Ex ipfa phrafi ] Ideft didione, fiuc genere fer monis. fi’x/'ai dico, ^’^xcris‘ didiiOjhoc eft quic quid admltruftam orationempertinet.Vide le(ftor,ut Hieronymus ftili argumente potifti' mum colligit,librum n5 efte Hebræum. Sunt enim qui ftili iudicio parum tribuunt. *ipVeI paraphraften fiingratus ] Paraphrafis eftinz terpretandi genus liberius,cum à uerbis auz toris difceditur,S: ita fententia redditur,ut alt quid addas amp;nbsp;de tuo,nonftülla dilucidius diz cas,quædam exponens intcrim,ut Themiftiz us Paraphraftes erat Ariftotelis. ^Aeftimes coniedorem. ] Coniedores,diuinorutn genus eft,quiexconieduris futuraquædam autarz cana proferunt. #r PreciofifTima fidci mytz rha.} Cum exemplaria confentirent,non auz fus fum immutarefcripturam,tametfi fenfus uidebatur abfurdus. Quando enim fadum eft , ut aliquis ungeret caput hominis uiui myrrhaf Scd quidam codices anfam dederut diuinandi id, quod arbitrer ab Hieronymo fuifle fcriptum.In quodam emm legitur myrz rho.Id cum nihil fignificarct,alius uertit in myrrha.VndenihildubitandS eft,quinHicz ronymus fcripferit f^v^u, ideft unguento.Alz lufit enim ad muhcrê,quæ effudit alabaftrum unguenti preciefi in caput domini difcümben tis.Et euâgelica uocc deledatus,maluit diccz re z^v^ifi-) quam unguento: turn Græcauoxaz prior eft. Nam Latinisunguentis oblinuntur amp;fcabiofi : fed Græcis i^v^uff non dicitur,nilï fragrans QC aromaticum. |
|
SC $ |
Argumenz |
ARGVMENTVM PKÆFATICNÏS SECIVENTIS
Ïn nonnuUis codlcibus ex fragmentis primæ Præfationis,cuiusinitiam,Tantus ac taUn amp;nbsp;hac Epiftola nefdo quis unam conflauerat Praefattoncm,8i artifex conuexuerat per Sed, Intcricdum.
HIERONYMI ÎN LIBROS PARALlPOz
MENON PRÆFATIO
I SEPTVAGINTA interprets pura, 06 ut ab eis in Grxcum uerz faeft,aéditio permaneret, fuperflue me Chromati epïfcoporum faiv diffîme ateß dodiffîme impeUeres, ut Hebræa uolumina Latino fer/ transferrem. Quod enîm femel aures hominum occupaueraf, Ô^ nafeentis Ecdefiæroboraueratfidemîiuftum erat eriamnofirolî/'
lentio comprobari. nunc uero cum pro uarietate regionum,diuerfa ferantur exern plaria,ôô germana ilia antiqua^ translatio corrupta fit atque uiolatatnoftri arbitnj putas aut è pluribus iudicare quid uerum fit, aut nouum opus in ueteri opérée^ derCjAIudentibus^Iudacis cornicum (utdicitur) oculos configere. Alexandria K Aegyptus in Septuaginta fuis Efychiumlaudat autorem,Conftantinopolïsufque Antiochiam Ludani martyris cxemplaria probat.Mediae inter has prouinciae,P^ Ixftmos codices legungquos ab Origenc elaboratos Eufebius 06 Pamphilus nub gauerunuTotusqj orbis hac inter fe trifaria uarietate compugnat. Et cette Origen nes non folum exempla compofuit quatuor éditions, è regione fingula uerba de/ fcribens,ut unus dilTentiens, fiatim caeteris inter fe confentientibus arguatur : fed quod maioris audaciæ eft^in æditione Septuaginta,Theodotionis seditionem tn^ fcuit,afterifcis uidelicet defignas quae minus fuerant,06 uirgulis quae ex fupetnw o uidebantur appofita. Si igitur alijs licuit non tenere, quod femel fufeeperant, et poft Septuaginta cellulas^quac uulgo fineautoreiadantur,fingulas celliilas ape/ ruere, hocqi in ecclefiis legitur,quod Septuaginta nefcierunt ♦ cur me non fufnpi^ ant Latini mei, qui inuiolata æditionc ueteri,ita nouam condidi,ut laboteni mcuin Hebracis,Sgt;6 (quod his maius eft) Apoftolis autoribus comprobemç' Scr^n nu/ per librum De optimo genere interprctandi,oftendens illa deEuangelio, Ex Ae/ gypto uocaui filium meum : 06, Quoniam Nazaracus uocabitur : 86, Videbuntin quem compunxerunt : 86 illud Apoftoli, Quae oculus non uidit,ncc auris audiuit, à nee in cor hominis afcenderunt,quae præparauit Deus diligentibus fei^teraep bis firn ilia, in Hebraeorum libris inueniri, Certc Apoftoli £6 Euangclihæ,Scptua/ ginta interprètes noue rat, 66 unde cis haec quae in Septuaginta interpretibus non habentur C Chriftus Dominus nofter,utriufque Teftamenti conditor,in Euange/ fio ieeSdum Ioannem:Qui credit,inquit,in me,ficut dicit fcriptura,fluniinaaeucn tre eius fluent aquae uiuæ. Vritç feriptum eft,quod faluator feriptum elfe Vbifcriptum eftCSeptuaginta non habent;apocrypha nefcit ecclefia. Ad Hcw^. os igitur reuertendum eft:unde 86 Dominus loquitur,86 difcipuli exemplapf«*^ munt, Haec pace ueterum loquor,06 obtredatoribus meis tantum refpondeo^uf canino dente me rodunt,in publico detrahentes,ô6 legentes in angulisJijdOT ^ac cufatores 06 defenfores , cum in alqs probent,qüod in me reprobant:quau iiirtus 06 uitium non in rebus fit,fed cum autore mutetur. Caeterum,memini aedition^ Septuaginta translatorum olim de Graeco emedatam tribuifle me noftris,ntcin j micum debere exiftimari eorum,quos in couentu fratrS femper ediffero. Etqu nunc Dibrehaiomim,ideft Verba dierum ïnterpretatus fum:idcirco feegtumex/ tricabiles moras 86 fyluam nominum,quae fcriptorum eófuü funt uitio,fen«w®^ barbanemjapertius 06p€r uerfuum cola digererem,mihimetipfi 06 meis iuxta meniarn canens, fi aures furdae funt caeterorum« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^
-ocr page 799-7$t
PRÆCEDENTIS 'PRÆEATIONIS SCHOtlÀ
® Vra,amp; utabeis inGræcum]Thz huit nonmhil animo Chromattj, S apud que feiebat fandam efle Sez 1 ptuaginta autoritatem,nam alia's
genuinus, médius inter pianos primores Si molares. 4Per uerfuum cola.] hk^ov memz brum.Vnde apparet fingulos uerfus fingulis eolisfinirifolere. ^jluxta IfmeniumjRidicu^ j lum didu,quod Hugo Carrenffs, fiue quifz ’ quis alius is fuit:nam mihi fubolee non unius hominis effecolledanea,ut in his arduis nego Ct}S,iUXta prOUCrblÜ, dJle^^it diZli^f''^ -li^iit^äyxt foletjfmcnmm fluuium facit,iuxtaqucm Or gia ßacchi lolita fint celebrari.Aut fi minus placet fluuius,ille philofophum facit è fluuio, nimirumquapollètautoritatc.Caeterum hiz ftoriae meminit Valerius Maximus libro Rez rummemorabiliS tertio,capite feptimo:Anz tigenidas tibicen difcipulo dodo,led paru po pulograto:Mihi,inquit,cane amp;nbsp;Mufis.Ifmez niam legendum eftjoon Ifmenium.
■-»-“^4 aliter fentit de qfdem. lt;^IIludenti ““stpludæis CO *iicû(ut dicitur)oculos confî ?«e]Prouerbiuifi eft apud Ciceronem Si Ma J«gt;bioni,dicifolitomdct,'s qui re ueheméter ÿniofaprodita,efficiant ut caeteri nihil feire ^^‘quot;'’♦Nam antè à ludæis in huiufmodî ^ueiutQracuIapetebantur.AtHicronyz ^s ma corrediSe p rælti tu,utnihiliamopus » ^tillosconfulere. ^ExemplariacôpofuitJ fOnnuUi Codices habebât Exempla. Ipfa uaz /fasinihifufpicionem faCit legendum elfe he ’P‘a:quæprodiditOrigenes,ex diuerfis æz ^wnibus. lt;(f Canino dente] Idem didus eft
ARGVMENTVM PRÆ.FATIONIS SECLVENTIS
j. Z^Hlit utilcm efle geographiam ad diuinæ fcrip turæ cognitionem. D uos Paralipomenon P/^MuiapudHebræosunuseftjCumludæo quodamTybenadenfi diligenter collates rez , “itExHebrcEorumuoluminibus addita,ftellulis pratnotaueranab Septuagintainterprez “^ ïdiecla,obelifcis fignauerat.
HIERONYMI AD DOMNIONEM ET R 0 G Az tianum in libros Paralipomenon Prxfatio.
V o M o D o Graccorum hiftonas magis intdl^g^qui Athenas uidez ^ O n'nt:8lt; ternum Vergihj hbrum,qui à Troade per Leucaten 66 Acroce ® raunia ad Sidliam,óó inde ad onia Tybens namgauerintata fandam jfcripturam lucidius intuebïtur,qui ludæam oculis contemplatus fit: 56 — --»^antiquarû urbium memorias locorumqj uel eadem iiocabiila,uel muz [j * ^ognouerit. Vnde 00 nobis curac fuit cum eruditiflimis Hebracorum hunc lai ^ffnifubirctutcircumiremus prouinciam, quamuniuerfæ Chrifti Eedefiæfoz m'', Qf^ninimiDomnion 06 Kogatianechariffimf nunquammeindiuinis Pfopfijs-ufribus credidifle;nec habuilTe opinionem meam:fed caetv 5l’“^us fare me arbitrabar,intcrrogare me fohtum.Quanto magi's de his, fu k ^’®‘’® anceps eram^Deniep cum à me nuper literis flagitafletistut uobis Para ^^^*^® fermonetransfcrrem,deTyberiadequeridamlegi's autorê,quï ufa a ’^æ®® alt;^®i’^aaonihabebat,airumpfi:óó contuli cü eo à uertice(üt aiunt) at .^aa extremum unguem:óC fic confirmatus,aufus fum facere quod i'ubebatis.Li tte7^'^^°^^^ ^oquor.Ita in Graecis 06 Latinis codicibus hic nominu liber uitioz G“)Ut non tam Hebræa $ barbara quidam SC Safmatica nomina conieda arz iftn^'”” ^*’^* ^^^ ^°*quot; Septuaginta interpretibus,qui fpiritu fando pleni,ea quæ Ine ~ ^’^htranftulerat:fed fcriptorum eulpæ adfcribendum,dumde emendatis ^ ^’^”P’^^®*'tîôC lape tria noihina,fubtradis è medio fy Hab is, in unum uo Hoc h *” ‘■°§wht:uel è regione unum nomc propter latitudinê fuam in duo uel tria ^ *P^^ appellationes,no homines ut plcriqj exiftimat,fed 'm ^^^^^'^ ^ prouincias fonant:SC oblique fub interpretation K figura coruni krif ’^^y^'^^tur hiftoriæ,dc quibus in Regnorülibrodicitur, Nonne ecce hxc Hq ^?^'^^*''fibre Verborum dicrum regum ludaCQuæ utiq; in noftris Codicibus y.®®’fi^Etur.Hoc primum feiendum quod apud Hebroos liber Paralipomenon ^P^^ *^^°^ uocatus Dibre haiomim,idcft Verba dierum:qui propter ma H«ainem apud nos diuifus eft. Quod nónulli etiam in Bruto Ciceronis dialogo ■iintjUteumin treis partes fecenred unus à fuo autore fit xditus.Deinde etiam
SS 4 tUud
-ocr page 800-75^ HIERONYMI PRÆFATIO IN LIBROS PARALIP.
aliud attcndcndum:quod frequenter nomina,non uocabula honw'numjfe^^^C’^ dixi) fignificantias fonant. Ad extremumjquod omm's eruditio fcripturarfiinhoc continetur:5lt; hiftoriae quae uel prætermiiræ fun tin fuis locis,uel perftridtæ'cuitcr, hie per quidam uerborum compendia explicêtur, Orationum itaq ueftrarum ad/ I'utus auxilio : mifi librum bcneuolis placiturum, tarnen inuidis difpManmi® e non ambigo. Optima enim quacq^ (ut ait Plinius) malunt cotemnere plen^q^“ difeere. Si quis in hac interpretatione uolucrit aliquid reprebêdere;interroget brxostfuam confeientiam recolatîuideat ordinem fextumq; fermonis: ^ tunc no/ 3 ftrolaborifi potueritdetrahat.Vbicunq: ergo aftcrifcos,ideftftellas,radiarc in hoc uoluminc uideritis i ibi feiatis de Hebraco additum quod in Latinis codicibus non habetur. Vbi uero obelus,tranfuerfa fcilicet uirga praepofita eft : illic fignatur qui Septuaginta interprétés addiderint:uel ob decoris gratiâ,uel ob fpiritus fanai aiv toritatemfticet in Hebraeis uoluminibus non legatur.
PRÆCEDENTIS PRÆFATIO/
|
NIS SCHOLIA Vomodo GratcorS ♦ ] Hicronymo ! non fatiserat,noinina fitusfp loco ! rum ex Geographorum libris ha^ bere cognita, nifi luftratis regioni ) bus lingula diligentius amp;nbsp;oculis luftraflet. Athodiemultis mei ßmilibus theo logis, fat eft fi tantum feiant nomen efleloci: quanquam funt qui ex loco nonnunquam pe cudem reddam, tam fupinus eft huiuS partis contemptus. lt;nbsp;ATroadeperLeucatenjTro as cftipfa regio,in qua erat urbs Troia,eadem dic'laIlium8iTeucriaamp; Dardania. Leucates promontoriumeft Epiri, quemadmodumSC Acroceraunia, hinc dilt;fta,quod ob eelfitudi/ nem crebro fulmine tangantur. lt;([ Vel eadem uocabula] Ethinc ingentes nonnunquam te/ ncbræ,quod cidem loco fæpenumero quaterz na aut fcna funt uocabula, ucluti Icbus, Salê, Hierufalcm, Hierofolymæ, Aclia,eiufdem urz 2 bis uocabulafunt. if Aucrtice,utaiunt,ufqi |
ad extremum unguem. ] Itatotumho próucrbialifchcmatcfignificarnus,a W uertice capitis uflt;p ad extremes ungue p dum. arEtSarmaticanomina] baric fua nobiles olim erat, ut 1 braces « y that. 5 du. fpiritu fando plenig^Hu^ mus Domnionis, ad quem fcribit,ani buere uidetur. Nam alias his diueria icrip » heCidünofanèloco. ^Vbicunejefgoa j fcos ] Opis hæc abfep dolore Icgah*quot;^'-‘ '^ , K Hieronymi uigilias,8Cnoftrâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g hac parte librariorum incuria perifle-^ quod hæc diftinxitHieronymus,nihi a pertinebat:ftultus fucrit oportet,qu gt;* frugiferafudandumputarit.Siniua nbsp;nbsp;P rædiuinæ fynccritatem facicbat,iinp* runt,qui notas huiufmodi fuftulerc de minibus. lt;nbsp;Vel ob fpiritus fandiautor ta J Et hoc illorumaffedibus adquos fctlt; • dilTe uidetur Hieronymus. |
ARGVMENTVM PRÆFATIO/ NIS SEQ^VENTIS
D uos Efdrac Sd Necmis libres probat,qui apud Hebroos unico uoluminc continentur. ter hum ö£ quartum improbat.
HIERONYMI AD DOMNIONEM ET ROGA/ tianum in Efdram 84 Neemiam Præfatio.
T R v M difficilius fit facere quod pofcitis, an negate, necduni ßatw. Nam neq5 nobis aliquid imperantibus abnuere fententiaeeft, ocma/ gnirudo oneris impofiti ita ceruices premit, ut ante fub fafee w^i fir,quam leuadum. Accedunt ad hoc inuidorû ftudia,qui omne quo
^. fcribimus,reprehendendum putant. Et interdum contra fe conicici^ tia répugnante publice lacérant, quod occulte legunt:intantum ut damarecomp !ar SC dicereïDomine,libéra animam meam à labqs iniquis,amp;C à linguadoloi3‘ tius annus eft, quod femper fcribitis atq; refcribftis,ut Efdræ librû amp;nbsp;Hefid “® ,, de Hebræo transferâiquafi non habeatis Graeca SC Latina uoluminaiautqutcqw' illud eft quod à nobis uertitur,non ftatim ab omnibus confpuendü fit. Fruftta ƒ ^ tem ( ut ait quidam ) niti,neque aliud fatigando,nifi odium quærcre,extreme ^ mentis eft. Laque obfecro uos mi Domnion SC Rogatiane chariflimi, ^jP^'j^^g
-ocr page 801-HIERONYMI PRÄFATfO TH ESDRAM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0
* HiOhecofitenh'Jibi-os non efferatis in publicum : ncc faftidiofis cibos ingeratis: wtctisq,- eotum fupcrcihum, qui ludicare tantum de alijs, 8lt; ipfi facere mhil noue^ i *■^1. Siqui autem fratrum funt, quibus noftra non difplicenr, his tribuatis excm-R^admonentes ut Hebrga nom in a (quo rum grandis in hoc uolumine copia eft ) ■'Hnâe 8lt; per intcrualla tranftcribant. Nihil enim proderit emedafle librum,nifi ^wendatiojibrariorum diligentia conferuetur. Nee quequam moueat,quod unus 5nobis liber æditus eft:nec apocryphorum tertq 6v quartilibri fomnijs deledetur: HmaSi apud Hebrgos Efdræ Neemiæ^ fermones in unum uolumen coardbantun Wnon habentur apud illos, nee de uigintiquatuor fenibus funt procul abqeiz ƒ ^ Siquis autem Septuaginta uobis oppofucrit interpretes:quorum exemplaz n^betas ipfa lacerata SC inuerfa demoriftrat : nee poteft utiep uerum aften' quod ,^“mmn eft:mittite eum ad Euangelia,in quibus multa ponuntur,quafi de Veteri dtamento, qua: apud Septuaginta interprètes non habentur : uelut inud,Quoz ^niNazaræus uocabitur. SC,Ex Aegypto uocaui filium meum. SC, Videbunt in Ï^T ^^f’^P gt;^ fixer un t.multacp alia, qua: latiori operi referüamus : SC quærite ab eo v * “Cripta fint. Cumqp proferre non potuerit:uos legite de his exemplaribus quæ P^fanobis aedita,maledicorum quotidie linguis confodiuntur, Sedutadcom* ^’”“®^^*ïi™ïcerte quod illaturus fum,acquiftïmü eft:ædidi aliquid quod non •j. • ^In Gracco:aut aliter habetur quam à me uerfum eft C Quid interpretem laz ^jjf ''^^’■J'ogent Hebracos : SC ipfis autoribus translation!' meæ,uel arrogent uel ■ et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P®”^^® aliud eft,fi claufis(quod dicitur)oculis,mihi uolunt malcdi
tof ®®® imitantur Graecorum ftudium acbeneuolentiam:qui poft Septuaginz i ^. ï^atores iam Chrifti Euangelio corufcante,Iudæos SC Hebionitas legis uete ugt;delicct SC Symmachum SC Theodotionem,SC curiofe lè ^h' ’^P® Orfgenis laborem m t/aïïAóif ecclefiis dedicarüt.Qiianto magisLa- ? p^^aiieflède 3erent,quod exultantem cernerent Graeciam à fe aliquid mutuari» hab^^'^^’^’^ magnorum fumptuum eft SC infinita: difficultatis,exemplaria poiCe ttr ^^^^^‘^‘deinde etiam qui habuerint,SC Hebræi fermonis ignari fungmagis Un °‘®^'?norantes quis è multis uerius dixerit.Quod etiam fapiêtiftïmo cuidam
' int quot;^^P^^ Græcos accidit,ut interdum feripturæ fenfum relinquês,uniufcuiuftp P^pretis fequeretur errorem.Nos autem qui Hebrææ lingua: faltem paruam ha/ fu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L^^*^^® nobis uteunep fermo non deeft:ÓC de alqs magis pof-
^^ ^“S ’P^ intelligimus in noftra lingua promere.Itacp licet exce bltd ^'^*^0’'^ Sinon incendia ialt;ftet:nunquam meum ( iuuante Chrifto ) fiiez '*3nt ?y*^ ‘ efiam praecifa lingua balbutier. Legant qui uolunr,qui nolunt abij.* 5lt;lß j' æ’idlent apices,litcras calumnientur. Magis ueftra charitate prouocabor
, ‘^‘^um,quam illorum detradione SC odio deterrebor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
PRÆCEDENTIS PRÆFATI0NIS SCH0LIÂ
Itetisepeorum fupercilium.] Suz percilium,faftuofanl arrogâtianl dixit.Mircuerotaxauit quorunz dam mores , qui uelut è fublimi pronunciant de fcriptis aliorum, '’sS'’’^’*®°P^8ifæ»”®‘^ Qoieqaam illis fa-
'fLpƒ''”’ *P®‘’^^ poffint quiequam ædez ^ph ^‘’’’“Poclint.fipoffint- if Nee apoz i^® ®r^ ^ quard ] Mirum cum Hiez ’fitetg ^®’^““’^ amp;quartum Efdrat librum numeret:amp; quod in eis fcriz . ”® ‘’ocet:qui fadum fït,ut ijz ^'Si I'ï5^*f*’® difenmen ullum legatur à noz quot;Ptim latiori operi] Nimirum libro De quot;’ogenercmtcrprctandl. «f Porto aliud
eft] Eadem eft fermonis forma,quam ahnotägt; uitnus in fecuda Prifadone. ff Claufis quod ai dicicuroculis] Quod eft AndaDacarû,quemz admodum ladus explicuimus in Chiliadibus noftris in Prouerbio Andabatæ. H[Et Hebioz nitas] Hæredcos,femiiudæos amp;nbsp;femichnftiaz nos. lt;5[EtperOrigenisIaboremin «f^wA*?/? ] In quibufdam uetuftis non eratin hexaplis, * fed exaplis, Dedicarunt ecclefiis dixit,quod Origenes eaadmifcuetit ædidoniquæ legeba tur inecclefiis. lt;(ï Itacp licet hydra fibikt-jln uetuftis legimuSjLicetexcetra fibilet. lt;([Viz dorep Sinon] Ruffinumopinor notât hochez miftichio Vergiliano,
In fcquen«
-ocr page 802-754
IN SEQJTENTEM PRÆEATIONEM CENSVRA
Cum hic liber nec fît apud Hebræos,« inter hagiographa cêfeatur,autorc Hieronynio,tanien à nobis inter præcipua recep tus cft,
HIERONYMI AD CHROMATIVM ET Heliodorum in Tobiam Præfatio.
i R A R i non defino exadionis ueftræ inftantiam. Exigitis enta ut Ü brum Chaldæo fcrmone confcriptum^ad Latinum ftilum traham : IP brum utique Tob iæ^ quem Hebræi de catalogo diuinarum feriptura/ rum fecantes,his quac hagiographa memorant,manciparunt,Fecifa/ tis defiderio ueftro,non tarnen meo Audio ♦ Arguunt cnim nos He*' bræorû Audia,amp;i imputant nobis contra fuum canonem,Latinis auribus ifta tranf ferre. Sed melius eße iudicans Pharifæorum difplicere iudicio,£c epifcoporumiul/ fionibus deferuire, inftiti ut potui, Et quia uicina eft Chaldæorum lingua fermoni HebraicOjUtriufque linguae péritilTimum loquaeem reperiens,unius diei laborem arripunSC quicquid ille mihi Hebraicis uerbis expreiïit,hoc ego accito notant fer inonibus Latinis expofui.Orationibus uehris mercedem huius operis compenfa/ bo, cum gratum uobis didicero,me quod iubere eftis dignati compleffe.
SEQJVENTIS PRÆFATIONIS CENSVRA
Non affirmât approbatum hune in fynodo NicenaTed ait Legitur computaife. Subifeiturhoc loco aliud argumenrû/èd indodum Si parum dignum Hieronymo,proinde non adiunximus.
HIERONYMI IN IVDITH PRÆFATIO
| P VD Hebræos liberludithinterhagiographa legituricuiusautorP 1 tas ad roboranda ilia quac in contentionem ueniunpminus idoneaiu dicatur.Chaldaco tarnen fermone conferiptus,inter biftorias compu/ ^^ tatur. Sed quia hune librû fynodus Nicena in numéro fandarum fen _____________prurarum legitur computane : acquieui poftulationi ueftræjimo exa/ dlioni:60 fepofitis occupationibus quibus uehemêter ardlabar,huicunamliicubra tiunculam dedi,magis fenfum è fenlu, quàm ex uerbo uerbum transferens.Mtilto/ rum codicum uarietatem uitiofiffîmam amputaui:fola ea quac intdligenria integra in uerbis Chaldacis inuenirc potuijLatinis exprefli. Accipite ludith uidua,caHita/ tis cxéplum:ôf triuphali laude,pcrpetuis eam prpeonîjs déclara te. Ha ne enim non folum fœminis,fedÔÔ uirisimitabilê dédit, qui caftitatis eius remuncratoruirwte ei talem tribuit, ut inuidû omnibus hominibus uinceret,et infuperabiléfupträtet,
HIERONYMI IN LIBRVM RESTER PRÆFATIO ^ ® ^ ^ ^ Hefter,uarqs trâslatoribus conftat efle uitiatum:qucm ego de archiuis Hebracorû relcuans, uerbum è uerbo expreffîus trandulf Qiiem librum aeditio uulgata laciniofis hincinde uerborû finibus era/ ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hit:addens ea qug ex tempore dieipoterant,ôô audiri:ficut folitum dt
fcholaribus dikiplinis fumpto themate excogitareiquibus uerbis^tt potuit,qui iniuriam paffus eft,uel qui iniuriam fecit.Vos autem ó Paula Ôi Eulto/ chium,quoniam Ôf bibliothecas Hebraeorum ftuduiftis intrarc,ôc interpretum cer tamina comprobaftis,tenentes Hefter Hebraicum librum, per fingula uerba,no/ ftram translationem afpicite,ut poftîtis agnofeere me nihil etiam augmentaneach den do, fed fideli teftimonio fimpliciter,ficut in Hebraco habetur hiftoriäm Hebrat cam Latinæ linguæ tradtdilTe.Nec afiedamus laudes hominû, nec uituperation« expauefeimus. Deo enim placere curâtes,minas hominumpenitus non orne®“®» quia deus diflîpat offa eorum,qui hominibus placere defiderantiSf fecud^n Apo ftolum,qui eiufmodi funr,ferui Chrifti efle no poflunt. Rurfuminlibro Helkf -phabetum ex minio ufep ad thêta literam fecimus diuerfis in locis:uolentes fonce Septuaginta interpretû ordinê per hoc infinuare ftudiofo Icdori. Nos enimiuxta inorem,Hebraicû ordinem profequi etiam in Septuaginta atditionema^uimus.^^
-ocr page 803-755
PRÆCEDENTIS PRÆ-FATIONTS SCKOLTA
i Vein egodearchiuisHebræorum ueftisnonaftriélæjfedfluentislaciniadia'tur# Sinus itcmflexus dicuntur Rurfum hicnoz tas, quas ex minio addiderat Hieronymus,
MuFKl tcuelans. ] Pro Reuclans,lege Rez leuas. lt;nbsp;Lacimofis hinc inde uer^ borum finibus. ] Flexuofa laxitas defideramus-
ARGVMENTVM PRÆFATIONIS SECLVENTIS
^^^’^ nertifle lob, femel iuxta æditioncm Septuaginta,additisobelis Siafterifeis: ‘DexHebræis uoluminibus.Hæcutrafitjincertum eft.
HIERONYMI IN LIBRVM IOB PRÆFATIO
î^^ 0 G 0 R pcr fingulos fenpturæ diuinac libres aduerfanorum refpon-deremaledidlisiquiinterpretarioncm meam reprehenfionem Septua ginta interpretum enminantur : quafi non 8C apud Græcos Aquila, Symmachus 2v Theodotio, ud uerbum è uetbo, ud fenfum è lenfu, -udexutroeç commixtum K medic temperatum genus rranslationis Wn . ^‘^ omnia Veteris Inftrumenti uolumma Origenes obdis afterifeiseg fnttit.^^’4^®s ud additos ud de Theodotione fumptos, translation! antiquac in/ ’'fill ƒ *^^^5 defuifle quod additum eß.Difcantigitur obtrediatores mei recipcz ^J’sr j^’^”®^ m partibus fufceperunt:aut interpretationem meam cum afterifcis ^fin ^^quot;^^ ' ^^^ enim fieri poteft, ut quos plura intermififle fufcepcrint:non eob ’' ’'icis a^ ® quibufdam erraffe fateantur : præcipue in Iob,cui fi ea quæ fub affe-^lïf '^ ^’^“^ fubtraxeris, pars maxima detruncabitur : 6o hoc duntaxat apud ^i °^^æ^^’^'^’’^ ^P^^ Latinos ante earn translationc,quam fub afterifcis Sgt;L obe ^Lt '^ *’^*^nnns:feptingenti fermé,aut odingenti uerfus défunt : ut decurtatus ^^lUp^*^® ^O’'*’ofus^ hbcr,fœditatem fui publice legêtibus præbeat. Hæc autem Co;?’'° nullum de ueteribus fequitur interpretem,fed ex ipfo Hebraico Arabic '^ ük ^^’^ interdum Syro:nunc uerba,nunc fenfus,nunc fimul utrunq; refo/ ^rgt; ■ ™?™^ ^nim etiam apud Hebraeos totus liber fertur 06 lubricus:2lt; quod quot;dij'* ’'^®°’’^s uocant efehematilmenos : dum qui aliud loquitur,aliud agitait fi tOjj^/’Snillam ud murenulam ftridis tencre manibus,quâto fortius prefleris,tan Meminime ob intdligcntiam huius uoluminis Lyddeum quen/ ’Wtn ^P^®’’^*”ï’inl apud Hebraeos primus haberi putabatur,non parais redez iHiin^'’’’’*’’“ ’ emns dodrina an aliquid profecerim,nefcio. Hocunum fcio,non ’'*qinL®^’’'f‘^’‘®fa”gt;nifi quod ante intcllexeram. A principio iraq; uoluminis ^’^^^ ^0^ apud Hebraeos profa oratio cft. Porto à u erb is Job,in quibus, •Jade f^f ^æ® ’” ff“^ natus fum:8lt; nox in qua dictum cft,Côccprus eft homoiuO ’'®»8( ’’’’®^“m,ubiante finem uoluminis fcriptum eft,Idcirco ipfe me reprehmz-''^óct^^° Pænitentiam in fauilla ÔC cinere : hexametri uerfus funt,dactylo fponz ’’f'^dquot;^'^^”’'^®’^P’^°P^^’’^^’”‘g^æ ’^æ”’^ ^’^^^’’° recipientes Slt; alios pedes,noa ^ ^fy^^^^a’^um, fed eorundem temporum » Interdum quot^ rhytbmus ipfe WenLA ’”’“^“® ^*^’^^’”^ numeris pedum lolutis. Quod metrici magis quam firn/ j ®*^gunt.A fupradido autem uerfu ufep ad finem libri,paruum corn/ profa oratione contexitur.Quod fi cui uidetur incredulum,me/ ^^b^æos : £lt; in morem noftri Flacci Graeci^ Pindarióó AL a |iti^j ”®Pphus,ud Pfalteriü,ueI Lamentationes Hieremiæ,ud omnia fermé feriz ^ F ^^^^*^^ comprehendi : légat Philonem,Iofephum, Origenem, Cæfariz (j^ bufebium, Sf eorum teftimonio meuerum dicerecomprobabit. Audiant Ii^ '^^’’'•' fanes mei,idcirco me in hoe uolumine laboraffe:non ut interprétatiolt;» ’^fp’'f’^fnderem, fed ut ea quæ inilla aut obfcura funt,aut omifia, W U ^’^’P’n’‘utn uitio deprauata : manifeftiora noftra interpretatione herent: Mhik ■ ^’'æorum fermonem ex partedidicimus, 2lt; in Latino pené ab ipfis eux Sinter grammaticos 00 rhetores £lt; philofophos detriti fumus,Quod fi apud, Graeco«
-ocr page 804-7^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMI PRÆFATIO ÏN I0B
Graccos poft feptuaginta aeditioncm lam Chriftt Euangelïo corufeante, ludxus c Aquila 84 Symmachus ac Theodotio ludaizantes hacretici funtrecepti,quimm» myftcria faluatoris fubdola interpretatione caclaruntzÖC tarnen in è/aTiAfl»? haben/ tur apud ecclefias,Slt; explanantur ab eedefiaftids uiristquantomagis ego Cliriftw nus 06 de parentibus Chriftianis natus, 06 uexillum crucis in mea fronte portans; cuius ftudium fuit omiffa repetere,dcprauata corrigere, 86 facramenta eedcüx pu ro 86 fideli aperire fermone, uel à faftidiofis uel à malignis ledoribus non debeore probari. Habeant qui uolunt ueteres libros uel in membranis purpureis, auto at/ 3 gêto^ defcriptos:uel undalibus(ut uulgo aiunt) literis onera magis exarataquam codiceSjdummodo mihi meisq; permittant pauperes habere fchedulas,^ non tam pulchros codices quam emêdatos. Vtraqg autem aeditio 86 Septuaginta iuxta Grx cos, 86 mea iuxta Hebracos in Latinum meo labore translata eft. Eligat unufquinj quod uult, 86 ftudiofum me magis quam maleuolum proben
PRÆCEDENTIS PRÆFATIONIS SCHOLIA
tur. lt;fEt Alesia Sappho. ]Sapphus legen/ , dura eft,non Sappho:ficutâ Dido,Didus.
lt;([ Vneiahbus, ut uulgo aiunt.] Vneiahbus, hoc eft magnis:nam uncia non fol urn ad pon/ dus öd adnumerum,ucrum St admenfuram pertinet. Nonnulli codices habebant,initiali/ bus: quod primores literæ foleât elle majores oc inauratæ nonnunquâ. lt;nbsp;Et ftudiofum me] Refragantibus licet exemplaribus,ipfefenfus admonet pro Mc,lcgendum Se.Deprecatur cnira raalitiæ crime apud eos,quibus non pla cetipla uerfio,qui fi minus probantenêtuin, tarnen ftudium amp;nbsp;conatum probare debent. D
HVfceperint.] Lege,perfpexermt. Nam tjfdem uerbis utitur Tomo fecundo aduerfus Ruffinum: Neej enim fieri potcft,ut quos plura im termififlè perfpexerint. lt;^Schefz matifmenos] Senbendum /^«.««Tz^r^/wf, id eft figuratû, quod non fit fimplex oratio, car' renfiSjUt hoc rifus gratia notera obiter,expo/ nituocemdidama fchemaamp;mene,citans can torera nefcio quern, qui dixerit Icgcndum efie Cacosfallotrionmenos : à cacos malus,alloz trion alienura,8i: raene defedus.Eamus nunc, amp;hosautoresdignos exiftiraemus quilegan
ARGVMENTVM PRÆFATIONIS SEQ^VENTIS
Hare eft Prarfatio in lob è Septuaginta uerfum,fcd additis notulis. Additur K terdaPrarfaz tio,cuius initium,In terra quidem: quæ non eft Hieronymi.
*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ALIA PRÆFATIO
I A V T fifcellam iunco texerem, aut palmarum folia complicarcm, ^ ut in fudore uultus mei comederem panem : 86 uentris opus follicita mente pertradiarem, nullus morderef,nemo reprehenderet.Nunc au/ tcm,quia iuxta fententfam faluatoris,uolo operari cibum qui non pc/ rit; 86 antiquam diuinorum uoluminum uiam fentibus uirgultis^ pur gare, error mihi geminus infligitur : corredor uitiorum, falfarius dicor : 86 en ores non auferre,fcd lercre.Tanta eft enim uetuftatis confuetudo,ut etiam confcffaple/ rifcj uitia placeant,dum magis pulchros habere uolunt codices quam emendates. Qiiapropter ó fratres dilecniTimi, unicum nobilitatis 86 humilitatis exemplar: pro fiabeno,cahthis,fportellisq? munufeulis monachorum, fpiritaliahaec 86 mafurado na fufeipite, ac beatu Iob,qui adhuc apud Latmos iacebat in ftercore, 86 uermibus fcatebat errorum,integrum immaculatumép gaudete.Quomodo enim poft proha/ tionem atq; uidforiam duplicia funt ei uniuerfa reddita;ita ego in lingua noftrafut audader loquar)feci eum habere quæ amiferat.Igitur 86 uos 86 umimquenq ledo/ rem folita præfatione commonco : 86 in principes librorum cadem femperanne-diens,rogo,ut ubicunq? precedentes uirgulas uidcriti5,fciatis ea quaefubiedawne in Hebraicis uoluminibus non haberf. Porró ubi ftellac imago pi «fulferit/x braeo in fermone noftro addita funt. Necnon 86 illa quæ haberi uidebantur, 86 ua corrupta erant ut fenfum legentibus toUerentzorantibus uobis magno labore lt;or/ rexi;magis utile quid ex ocio meo Ecclehis Chrifti uenturum ratus,quam ex alio/
rum negocio.
Hierony
HJERONYMI IN PROVERBIA SOLOx
MONIS PRÆFAT1O
^ V N G A T cpiftola quos iungit facerdotiumtimo charta non diuidat, quos Chrifti nedit amor.Commentarios in Ofcc,Amos 06 Zachariz am,MaIachiam quoq^ pofcitis:fcripfiftem,fi licuiftet prae ualetudine* Mittitis folatia fumpruum:notarios noftros 06 librarios fuftentatis,ut uobis potiftimu noftrum defudet ingenium. Et ecce ex latere freques Htj. ’“^^ pofcentiumtquafi aut xquum fit me uobis efurientibus,86 alqs laboz ;^‘^’*V®’^öo”€lt;ïaf* 06 accepti,cuiquam praeter uos obnoxius fim.Itaque longa ƒ ^tationc fradus,ne penitus hoc anno reticerem, 06 apud uos mutus eflem,triz 1 opus nomini ueftro confecraui,interpretatione uidelicet trium Solomonis uoz r '0uni:Misle,quod Hebraei Parabolas,uulgata autem æditio Prouerbia uocat: haf • ’ Q^^n^ Graece Ecdefiaften, Latine concionatorem poffumus dicere : Sir tef fir’^^®*^ *^ lingua noftra uertitur Cantica canticorum. Fertur 86 Panaeretos hit (v ^’^^h ^*^^’' • ^ ^*“® pfcudepigraphus,qui Sapientia Solomonis inferibiz Par^T^*^ P”®*’®“* Hebraicu repperi:non Ecclefiafticum,utapud Latinos,fed P’'æ^C)tatum. Cui iundi erant Ecdefiaftes,26 Cantica canticorum:ut fiz *^wm Solomonis,non folum numero librorum,fed etiam materiarum gene ^j^oæquaret. Secundus apudHebraeos nufquam eft, quin 86ipfeftilus G rar cam
’'^^olet:86 nonnulli feriptorum ueterum hune effe ludæi Philonis afz fia rî^’®*®” ^’go Judith 86 Tobiae 86 Machabæorum libros legit quidem Ecclcz fi ^°^ ”'^^*^ canonicas fcripturas non recipit:fic 86 hæc duo uolumina légat ad dg pkbis,non ad autoritatem ecclefiafticorum dogmatum confirmanz .'’’•ôicuifane Septuaginta interpretum magis æditio placet, habet earn à nobis (jjjOicmendatam.Necç enim noua fie cudimus,ut uetera deftruamus.Et tamê cum Jn J^gerit: feiatmagisnoftra fcriptaintclligi, quænonin tertium uas rcinf ^°^5“®’“*^*J^^ ftatim de prælo puriflimæ commendata teftæ,fuum fapoz
PRÆCEDENTIS PRÆFATIONIS SCHOLIVM
^ fertur ôtPanæretos.] w^r^/ffw, ideft Eximius ac præcipuus.
HIERONYMI IN LIBRVM ECCLEz
SIASTEN PRÆFATIO
E M1N i me ante hoc fermé quinqucnium cum adhuc Romæ eflem, 06 ecdefiaften fandiac Blefillæ legerem, ut earn ad contemptum münz di hums prouocarem : 06 omne quod in mundo cerncret, putaret elfe pro nihilo : rogatum ah ea ut in morem commentarioli obfcura quacc^ ?’**sj^ diflererem: ut abfep me poflet intelligere quæ legebat ♦ Itaej quoniam ^Mindu noftri opens fubita morte fubtrada eft: 06 ubi non meruimus 6 Paula ”^uftochium talem uitae noftrac habere confortem : tanto^ uulnere tunc percuP '■'sobmutui, Ô6 nunc in Bethlehem pofitus,anguftiore uidelicet ciuitate, 06 illius ®fiiioriæ 06 uobis reddo quod debco:hoc breuiter admonens,quod nullius autori ^temfequutus fum: fed de Hebraeo trasferens,maxime Septuaginta interpretum Wuetudini me coaptaui, in his duntaxat quae non multum ab Hcbraicis diferez F^bant. Interdum Aquilae quoej Ô6 Symmachi06 Theodotionis rccordatus fum: W necnouitate nimiajedoris ftudium dcterrerem:nec rurfum contra confeietiam Bieam,fonte ueritatis omiflojOpinionum riuulos confedarer.
tt
Ad Paulam
-ocr page 806-758
HIERONYMI AD PAVLAM ET EVSTO-chium in translationem Efaiae ex Hebrai/ ca uchtatc,Præfatio.
'C
f E M o cum prophetas uerfibus uiden't cfTe dcfcriptos,metro cos exu l filmet apud Hebroos Iigan',SC aliquid fimile habere dePfalmts Scope ' ribus Solomom'sïfedquodin DemofiheneSCTulIio foletncn,utpcr
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ fcribantur ÓÓ commata:qui uticj profa SC non uerfibus conferipfe
_.________JI runt:nos quoq; utilitati legentium prouidentes,intcrpretationem no/ uamnouo icribendigenere difiinximus. Aeprimumde Efaiafdcndum,quooin fermone fuo difertus fit,quippc uir nobilis amp;nbsp;urbanac eloqucriae;ncc Habens quic/ quam in eloquio rufiicitatis admixtum:undc accidir,ut præ caetcris florem fermo/ nis cius,translatio non potucrit conferuare» Deinde etiam hoe adqciendum,quoa non tam Propheta dicendus fit,quam Euangelifia.Ita enim unmerfa CbrifHEcde fiæ^ m y fieri a ad liquidum profequutus efi, ut non pûtes eum de future uaticina-ri,fed depræteritis hifioriam texere, Vndeconqcio noluifle tune temporis oc/ ptuaginta interprètes,fidei fuæ facramêta perfpicue ethnicis prodcrerne canibus,SC margaritas porcis darent. Quaccumhanc geditionem legeritis,ab nas animaduertetis abfcodita. Nee ignore quanti laboris fit prophetas intelbgercinec facile quempiam polTe indicate de interprétatione,niß intellexerit ante quæ lege/ rit:nos quoq; patere morfibus plurimorum,qui fiimulante inuidia,quod conlequt non uaIent,defpiciunt.Sciens ergo SC prudens in flammam mirto manumlSC niW'' lominus hoc à fafiidiofis ketoribus precor, utquomodo Graeci pofi Septuaginta translatores Aquilam SC Symmachu SC Theodotionemlegunt,ueI ob fiudiumdoz dlrinae fuactuel ut Septuaginta magis ex collatione eorum intelligancfic SC im tem unum pofi priores habere dignentur interpretem» Legant prius SC poftea de/ fpiciant, ne uideantur non ex iudicio, fed ex odq praefumptione ignorata d^®^ 0 re. Prophetauit autem Efaias in Hierufalem 86 in Iudaea,necdum decem tribubus in captiuitatem dudis : ac de iitroq; rcgno nunc commixtim, nunc feparanm texit oraculum. Et cum interdum ad pracfentem refpiciat hiftoriam î 86 pofi Babylonia captiuitatem reditum populi f^nifieetin Iudaeam:tamen omnis eius curadeuixa/ tione gentium,86 de aduentu Chrifti efi.Quem quanto plus amatis o Paula oc n^ ftochium,tanto magis ab eo petite: ut pro obtredatione praefenti,qua mein c v nenter semult laniant,ipfe mihi mercedcm refiituat in futuro:qui feit me ob boei peregrins linguae eruditione fudaffe, ne ludaei de falfitate fcripturarum cccldw eius diutius infultarent.
PRÆCEDENTIS PRÆFATIONIS SCHOl-lA ^VcrfibuscffcdefcriptosiEt profæoratio/ fuseftcarmen. ^PercolaKcominatajW^f^ niseflèuerfushincliquenncccnimomnisuer per membra amp;nbsp;incifa.
HIERONYMI IN HIEREAïIAM
PRÆF ATIO
§^^^^i i E R E M1 A s propheta,cui bic Prólogus fcribitur,fermone quidctó apud Hebræos Efaia SC O fee, Sc quibufdaalqs prophetis uidetureffe ^^^ nbsp;nbsp;rufiicior, fed fenfibus par efi:quippe qui eodem fpiritu prophetauent«
, Porro fimpheitas el oquij, à loco ei tn quo natus cfi,accidit. Fuit^^’™ J^ Anathotites, quiefiufque hedie uiculus,tribus ab HierofolyW*^’'' ftans milibus:facerdos ex facerdotibus,ÓC in matris utero fanftificatuSjUirgiüitate fua euangelicum uirum ChrifiiEcclefiæ dedicans.Hic uaticinari exorfus eftpuWj SC captiuitatem urbis atque ludaeac non folum fpiritu,fed SCoculis carnis intuitus eft.Iam decem tribus Ifrael AfTyrij in Medos tranfiulerant:iam terras carum collt;y niae gentium polTidebant.Vnde in luda tantum SC in Beniamin prophetaurt:^ «?
-ocr page 807-HIERONYMÏ IN HIEREMIAM PRÆFATIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^9
* uitatis fus ruinas quadruphci planxit alphabeto : quod nos menfura metri,uerß/ bus^reddidimus. Præterea ordinem uiuonum,qui apud Græcos SC Latinos om/ ninoconfufus eft,ad priftinam fidem cor reximus. Librum autem Baruch^notarq dus,qui apud Hebræos nec legitur nec habetur,prætermifîmus : pro his omnibus maledida ab æmulis præftolantes : quibus me neceffe eft,per fingula opufcula re-(ponderc.Et hoc patior,quiauos me cogins. Cæterum ad compêdium mali redius berat modum furori eorum,filentio meo ponerc,quàm quotidie noui aliquid feri-pdtantemjnuidorum infaniam prouocare.
PRÆCEDENTIS PRÆFATIONIS SCHOLIVM
|
* ^Hieremias prophcta,cni hicPrologus fcrl “tw«] Etin hoc bona pars Hicronymiani laz wis intercidit, nec uerfuum manct diftinz HIERONYMI IN |
dio : nec diftindio uiiîonum. Et Baruch adz ditus eft,qucm ilk prætermiferac. EZECHIELEM |
PRÆ-EATIO
S Z E c H i E L propheta cum loachin rege luda captiuus dudus eft in 1 Babylonem,iDi^ his qui cum co capti fuerant,prophetauit,poeniten tibus quod ad Hieremiae uaticinium fe ultro aduerfarqs tradidiffent;
Ôf uiderent adhuc urbem Hierofolymam ftare,quam ille cafuram efz
•*i38ßl fepraedixeranTrigefimo autem aetaris fuæ anno, Si caphuitatis quin ‘?gt;îxorfus eft ad concapnuos loqui.Et codem tempore,licet pofterior,hic in Chah AHieremias in ludaca prophetaucrunt. Sermo eius nec fatis difertus,nec admo ^’^tufticus eh,fed ex utroeç medie temperatus. Sacerdos ÔC ipfe fuit,ficut Hierc j ®^pîwcipia uoluminis 86 finem magnis habens obfeuritatibus inuoluta.Sed Ô^ . ''quot;gîta eius æditio non multum diftat ab Hebraico. Vnde fatis mir or, quid caufae .„beritjUt fi cofdem in uniuerfis libris habemus interpretes, in alqs eadem,inaz 1s tliuerfatranftulcrint. Legitc igitur 00 hune iuxta translationem noftram:quoz 'î® per cola feriptus Ô^ commata,manifeftiorem legentibus fenfum tribuit. Si au j)^®amicimci K hune fubfannauerint,dicite eis,quod nemo eos compellat ut feri-
Sed ucreor ne iUud eis eucniat,quod Graece fignificantius dicitur,ut uoeen/ i quot;Phagolœdorùquod cft,manducantes fenecias.
PRÆCEDENTIS PRÆFATIONIS SCHOLIVM
|
' T uoeentur phagolœdori. ] Non a paulo facihus eft doccrc feriptuz ram hanc non carere médo, quàm y reftirucre quod deprauatum eft. (d Primum G fx^of^îiAs^ot compofitû ^f'^^igt;U KtiJbifM, neconGftitquidem ji^ P°Gtio:necpenimdicimus ixnyiKurof, fed fe*^'» lam quod adiedum eft, quod eft ''Suçantes fenecias ,palà m eft ab Hierony^ A fonfuiffeaflcriptunijfedab alio quopiam □ ^ perito, qui fubito quod fcrip turn offen Con''—f''^^''”^*^^**’‘^^ ^‘^t'iba quifpiam ex « ;®i^s fecit fenecias . Pudct enim referte junienugentur interpretes defenectjs:qui »ƒa ^'^ *” plures uertitur formas quàm Ptupoetas Empufa. Sencciaimmudumeft ‘®ïlgt; fenecia labium ferns, fenecia rubrum |
illud quod eft fubaurepifcis;GcenimllliIoz quütur: fenecia labia corrofa,fenecia illufa piz fcium,quod equidem quid Gt non intelligo:fc nccia faliua defluens per genas, quaG uero ex oculis defluat faliua. Verum his nihil intcreft inter mentum amp;nbsp;genam, imo nc inter uentrem quidem K caput. Senecia mus eft,fcd immun dus : fenecia herba eft. At quanto Gmplicius crat dicere,nefcio, quàm ad hunc nugari moz dumcNam quod Plinius meminit herbs fene cionis, quac Graece dicatur erigcron,nó uideo quidpertineatad Km^nfuxf^, quaeuoxKipfa Graecaeft.Proindequod unum Iicet,quando quidem excmplaha uetufta nihil opitulantur conijcio fcriptumfuiffe fi^tKt'xAe^t, quibus ftudioeft calumnian amp;nbsp;carpere,uelut idfuo morbo faciant,non mcrito aliorum. |
tt a
-ocr page 808-HIERONYMI ÏN DANIELEM PRÆFATIO
A NIE L E M prophctam,iuxta Septuaginta interprètes, dom/nïfal/ \^ uatoris eedefiae non legunt,utctes Theodotionis æditione:amp;^ hoc cur j accident, nefeio. Siue quia fermo Chaldaicus eft, K quibufdam pro/ prietatibus à noftro eloquio difcrepatjnolucrüt Septuaginta interpre t tes eafdem linguae lincas in translatione feruare: ftuc fub nomine eorS ab alio,nefcio quo,non fatis Chaldacam linguam fciente, œditus eft liber: fine aliud quid caufae extiterit ignorans,hoc unum affirmare poflum, quod multum à verity te difcordet, Só redo iudicio repudiatus fit. Sciendum quippc eft Danidem maxi/ i me 06 Efdram Hebraicis quidê literis,fed Chaldaco fermone conferiptos, æ unam Hieremiae pericopen,Iob quoq; cum Arabica lingua plurimam habere focictatem. Deniep óf ego adulefcentulus poft Quintiliani 86 Tullq Icdionem ac flores rheto/ ricos,cum me in linguae huius piftrinum reclufiirem:8lt; multo fudore, mulroq tem poreuix coepilTem anhelâtia ftridentia^ uerba refonare: SC quafi per cryptamam bulans,rarum defuper lumen afpicerem, impegi nouiflime in Danidem : 66 tanto tædio affe dus fum,ut defperatione fubita omnem laborem ueterem uoluerimfon temnere.Verum adhortanteme quodam Heb ræ o, SC illud mihi crebriusinfualin/ guaingerenre, labor omnia improbus uincit: qui mihi uidebarfdolus inter He/ bracos,cœpirurfus elfe difcipulus Chaldaicus.Et utuerum fatear,ùfq ad prafente diern magis poflum fermonem Chaldaicu legere SC inteUigere quàm fonarc. Hao idcirco refero,ut difficultatem uobis Danielis oftenderem: qui apud Hebræos née Sufannae habet hiftoriam,nechymnum triumpuerorum,necBehsdraconisfahi^ las,quas nos,quia in toto orbe difperfæ funt, ueru antepofito casq iugulantc fubic cimus,ne uideremur apudimperitos magnam partem uoluminis detruncafle.-Au/ » diui ego quendam de prxceptoribus ludæorû, cum Sufannae derideret hiftonamî p» 86 à Græco nefeio quo earn dicerct elfe confidamflllud opponerc, quod Origew quoq Aphricanus oppofuit,etymologias has è« ’nP j^irov ^io-M,n^ is 'rt’ vo/a-cu, de Græco fermone defcendere. Cuius rei nos intelligentiam neftrisha^ jpoffumus daretut uerbi gratia dicamus,de arbore ilicc dixiffe eum,ilico ptreas:^ a lentifco,in lentem te comminuat angelus : uel non lente perças, aut knwMde t ’ flexibilis ducaris ad mortem:fiue aliud quid ad arboris nomen conueniens.von/ de tantum fuiffe ocq tribus pueris cauinabatur,ut in camiho aftuantis inccdil me/ tro ludcrent,86 per ordinem ad laudem dei omnia elemêta prouocarent. Autquoa miraculum diuinæ^ afpirationis indicium, uel draconem interfedö offapicis,ucl facerdotum Belis machinas dcprehenfas : quæ magis prudentia folertis uiri,quat” prqphetali effent fpiritu perpetrata Cquot; Cum uero ad Habacuch ucnirct,86 deludai j in Chaldæam raptum difcophorum lectitarer,querebar cxemplum,ubilegiuf’”^* in toto ueteri teftamento,quenquam fan (flor urn graui uolaffc corpore ï amp;nbsp;inpun/ tflo hor» tanta terrarum fpacia tranfiffe. Cui cum quida m è noftris fatis adloquen dum promptuIuSjEzechielem adduxiffet in medium : 86 dicerct,cum de Chaldaa in ludæam fuiffe translatum:rifit hominem,86 ex ipfo uoluminc demoftrauktze/ chielem in fpiritu fe uidiffe tranfpofitum, Deniqj 86 apoftolum noftrum,uidelicct ut eruditum uirum,66quilcgem ab Hebrats didiciflet,non fuifleaufumaftum^rc fe raptS in corpore, fed dixiffe: Siue in corp ore, ftuc extra corpus, nefcio, deus lOt* Hisó6 talibus argumentis apocryphasin libroecdefjæ fabulas arguebaf. Super qua re leóoris arbitrio iudicium dcrelinqucns,illud admonco, non haben E^mc/ km apud Hebræos inter prophetas,fed inter cos, qui hagiographa cófcripkrunn In tres fiquidem partes omnis ab eis fcriptura diuiditur : m legcm,in propbe^s, in hagiographa,ideft in qumq;, 86 oÓo, 06 in undecim libros:de quo non eft burns temporis dilîercre.Quæautem ex hocpropheta,imó contra hunclibiumPorpuy nus obqciat:tcftes funt Methodius,Eufebius 06 Apollinarius,qui muftis
-ocr page 809-ÖTERONYMI IM DANIELEM PRÆFAtlÔ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;761
* milibiis eins uefam'æ refp o dentes, nefdo an curiofo ledori fansfecennt.Vnde ob/ Jtero uos, ó Paula ÓÓ Euftochium,fundatis pro me ad Dominum preces:ut quam/ Qiu in hoe corpufeulo fum,fcribam aliquid grata uobi's, utile Ecdefiæ,dignum po^ “«is.Pratfentium quippe iudieqs oblatrantium non fatis moueor,qui in utranqué Portern aut amore labuntur aut odio.
PRÆCEDENTIS PRÆFATIONIS SCHOLIA
ille fatis oblique uafre^ refpondet. Quod ad Græcam ctymologiam attinet, abfurdum eft in libro, quem Hebraicc Chaldaiceqp fcriptS uideri uelis, adducerc Græcâ ctymologiam, qua non femper refpondet in omni lingua: ue luti fi quis dicat, no debent eflèin eadem men fa,qui non fint eiufdem mentis: nimirum eaz dcmallufionon refpondet inuerbis Græcis, T^xziifa K ySf, Porto tr^jvee, lêtifcus eft arbor, undecufpides fiunt,aptæpurgâdis dentibus, Si crx'f‘^ fcindo Græcis eft. Ad Græcam igitur uocem allufit Daniel,cum ait : Ecceenim anz gelus dei accepta fententia ab eo,feindet te me dium.Et wf/w ilicis eft genus,Si Græcis mpM fonatfeco. HucigituralIufitDaniel, cum ait: Manetenimangelusdeigladium habens, uc fecct temedium * Cæterumea uocum allufio, quoniam non refpondet in fermone Chaldaiz co, nimirum conftat,hoc effe Graeci fcriptoris commentum. lt;([ Difcophorum. j Jliffitcfiége//, j quod difcum adferret.
* unamHieremiæ pericopen.] A refeeo: quod ca pars rc' ^^‘■^^ ^^ ^ reliquo corpore prophe/ tiæ. lt;|f Qiii apud Hebræos. 3 Miz rum quod Hieronymus ueru iugu ^'quot;’’“‘^paiGm legitur K canitur in templis, fue f'j‘quot;P^'S fanda.Tanto plus ualet com 'udo multitudinis impcritæ,quàmhomiz deft'^?^*^'*'^’^'^*“*^’”® ^'^^^^ dclcdu legimus (Qj^r, ^“’^^’Quam Hieronymus non ueru titush PP''’®’'^ fabulam:nec additurus ni uc trun ^*»quot;®bonam uoluminis partem dez 4L ft P^^oSjinquitipfe. Sic ubi commoz auto'^’^'’*‘^“*®®P“^ ”‘’5 ”®*^‘ Hieronymi quid''’^'“*’‘ ‘’Qquot; ^ c0modum,ne tantulum
“*^P^’^“™ créduz * ijÄ^’^’^Mnalliminus redecredant qn^^*!®^ guidais credut. lt;nbsp;Audiuiego ^”'®' ‘^æ*^^*‘â crimina ”^dSobijcitHicronymo : ad quem tarnen
HIERONYMI IN DVODECIM PROPHE/
TAS PRÆ.FATIO
0 N eft idem ordo duodccim Prophetarum apud Hebræos, qui eft à/ pud nos.Vnde fecundum id quod ibi legitur,hic quoq' difpoiiti fünf. Ofee commaticus eft, 86 quan per fententias loquens Johel planus in d principe s,in fine obfeuriortSt ufq? ad Malachiam habent ft nguli proz foas,qucm Efdram fcribam,legist dodorem Hebræi autuz ftocij’ ^^’^ longum eft nunc de omnibus dicere, hoe tantum uos ó Paula ^ Euz ffifo ''quot;'^^^'^onitas uolomnum librum effe duodecim prophetarum,£lt; Ofee fyn/ r aiitei^®^^æ*^^chiam ucro Aggei 06 Zacharie fuifte temporibus. In quibus S^hi ^P'’^® ’'onprgferturin titulo,fub illis eos regibus prophetaire,fub quibus ^'liante eos habent titulos,prophctauerunt.
^p PRÆCEDENTIS PRÆFATIONIS SCHOLIVM
* ^likv fj^^onon Efaiæ.] ffvyx?‘»'‘gt;'» qui argumentadccerpta funtex Epiftola,Frater ^'”’P°'’^^'^®’^“^^ ^‘^®^ c5tcm' Ambrofius.
Extrema prophetarum minorum
B HIERONYMI IN lOHELEM PRÆFATIO
A N c T V S lohel apud Hebræos poft Ofee ponitur. Et ficut ibi fub nomine Ephraim ad decern tribus confertur uaticinium, ucl quæ Saz maria uel Ifracl fæpc memorantur:fic in hunc prophetam omne quod dicitur,ad tribum luda 6CadHierufaIem pertinere credendum cftïóÓ nullam omnino lfraelis,ideft decem tribuum in hoc fieri mentionem. ’''usÏ^? 7“°^ quibus prophetauit, eadem debemus accipcre, quæ in Ofee legiz Mjo™ fi - O2iæ,Ioathan SC Achaz SC Ezcchiæ regum luda:SC in diebus Hie/ Mer^”'^ ^quot;^^^ régis Ifrael.Porrô fadum effe fermonem Domini,ad meritu eius cui fitjnon ad coditionem eius qui fieri dicitur,ut alibi legimus;Dominus 11 3 fadus
-ocr page 810-7^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMI IN lONELEM PRXFATIO
factus cft mihi in falutem Auditus auté in fcripturis fandis,non eft ifte qiiiâdau/ C, res fonat,fed qui corde percipitur;iuxta illud quod Dominus loquitur in Euange/ liotQui habet auresaudiendi,audiat.Quodautcm Hebraice dicitur WW G’^'' ce ^cdtïQx^, 66 Latine fonat Auribus percipite:proprie non aure,fed corde per/ cipitur.Qui fenes funt £lt; cœleftes, audiunt fpiritualiter;qui autem habitant in terz ra,appeUanturcj terreni,auribus percipiunt. Vbicunepautemhxcduouerbainn^ da ponuntür, nonad fimplicein tantum uerboru fonum,fed adreconditamquo^ didorum inteUigentia pertinere,intenigendum eft.In Genefi Lamech loquitur ad uxores fuas, Ada 06 Sella: Audite uerba mea uxores Lamech,auribus percipite fer mones meos:quia uirS occidi in uulnus meü,S6 iuuenem in liuore meo. EtEfaias: Audite coeli,amp; auribus percipe terra.
C AE T E R A in minores Prophetasargumenta,partimquód nihil habcantdifficaka/ tis,partim quod ex prima dccerpta fine Epiftola,nonnullisetiamincertumautorenipræif''‘^’’ tibus,non curauimus adijcere.
D. HIERONYMI IN QVATVOR EVANGELIA
AD DAMASVM PRÆFATIO
o VVM
Opus nié fa cc té cogis ex ueterijUt poft exemplam fcriptun? orbe difperfajOuan quida arbiter fedeam:00 quia inter fe ua/ ______ræca confentiant ueritate, decernam.
*’“”' ^®^° °’^^^ difperfajquafi ^ V^^fiW riant, quae fint illa quæ cum G
^ Pius labor, fed periculofa præfumptio, iudicare de catens ipfum ab 1S omnibus iudicadumïfenis mutare linguam,06 canefcentem iamnnin/ dum ad initia retrabere paruulorum. Quis enim dodus panter uel indodus,cunï in manus uolumen affumpferit : 66 à faliua quam femel imbibif,uiderit difcrepare quod leditatïnon ftatim erumpat in uocem3me falfarium,me clamitans effe facme gum, qui audeam aliquid in ueteribus libris addere, mutare, corrigere. Aduenus quam inuidia duplex caufa me confolatur:quod 06 tu qui fummus facerdos es,hen D iubes: 06 uerum non elfe quod uariat,ctiam maledicorü teffimonio comprobatur. Si enim Latinis exemplaribus fides eft adhibenda, refpondeant quibus : tot enim funt exéplaria pene quot codices. Sin autem ueritas eft quaerendadeplunbus/ur non ad Græcam originem reuertêtes,ea quae uel à uitiofis interpretibus male red? dita:uel à præfumptoribus imperitis emendata peruerfius,uel à library’s dormitan tibus aut addita funt aut mutata,corrigimus f Neep uero ego de Veteri difputo Inz ftrumento,quod à Septuaginta fenioribus in Graecam linguam uerfum tertio graz du ad nos ufep peruenit.Non quaero quid Aquila,quid Symmachus fapianequare Theodotion inter nouos 86 ueteres medius incedat. Sit illa uera inteipretatio,qu3 i- apoftoli probauerunt. nbsp;nbsp;De Nouo nunc loquor Teftamento,quod Graecum ene
non dubiö eft, excepto apoftolo Matthaeo,qui primus in ludæa Èuangelium Chriz fti Hebraicis literis ædiditHoc certe cum in noftro fermone difcordat, 06 in diuerz fos riuulorum tramites ducit,uno de fonte quacrendum. Praetermitto cos codices, quos à Luciano 06 Hefychio nuncupatos paucorum hominü afientperuerfacon^ tentiotquibus utique nee in toto Veteri Inftrumento poft Septuaginta interprets cmendare quid licuit,nec in nouo profuit emendafte : cum multarum gentium Imz guis fcriptura ante translata doceat falfa effe quae addita funt. Igitur hæc præfens Præfatiuncula pollicetur, quatuor tantum Euangelia,quorum ordo eft ifte i Matz thæus, Marcus, Lucas, Ioannes:codicum Graccorum emendata collatione,‘fed06 uetcrum,nec quae multum à leeftionis Latinae confuetudine difcreparent. ha calaz mo temperauimus,ut his tantum quae fenfum uidebatur mutare,corrcdisireliqua manere pateremur ut fuerant. Canones quoep quos Eufebius Cæfarienfis epiico pus, Alexandrinum fequutus Ammonium, in decern numéros ordinauit : ficut in Graeco babentur,cxpreffimus.Quod ft quis de curiofis uolueritnoffc,quæinEuz angelos uel eadem,uel uicina,uel.fola fint,eorum diftineftione cognofcet. Magnus fiquidem hic in noftris codicibus error inde uit, dum quod in eadem re abus Euan
-ocr page 811-HIERONŸJMI IN Ïlli E V A N G ÉLIA P ïlÆ ƒ A TI Ô', ' quot;nbsp;^^j S^Iifta plus dixicm alto quia minus putauerint,addiderunt : ud dum cundem fenz ‘“'n alius aliter cxprcilit^ilk qui unum è quatuor primûlegcrat, ad eius exemplum ^æteros quo9 exiftimauerit emendandos. Vnde accidit ut apud nos mixta fint om “““'Sc in Marco plura Lucæ ateg Matthaci,rurfus in Matthæo plura loânis 00 Mar ?gt;^ 'n cæteris reliquorum quæ alqs propria funtjinueniantur.Cum itaqj canones ^S^riSjqui fubiedi funt,confufionis errore fublato, amp;nbsp;fimilia omnium fcies,2lt; fin S“^'s fiia quæq; reftitues* In canone primo concordant quatuor, Matthæus, Marz ^^XucaSjIoannesJn fecundo très,Matthaeus,Marcus,Lucas. In tertio tres,Ma£ ï^%Lucas,Ioannes.In quarto tres,Matthaeus,MarcuSiIoannes.In quinto duo, ^“f'hæuSjLucas.In fexto duo,Matthacus,Marcus.In feptimo duo,Matthaeus,Ioz ^’’“fslnodauo duo,Lucas,MarcusJn nono duo,Lucas,Ioannes.In decimo pro? F^quitp quæ non habentur in alqs ædiderunt. Singulis uero Euangdqs ab uno ?^piens ufqp ad finem librorum,difpar numerus accrefeit. Hie nigro colore præ.-;f'ptus,fub fe habet alium ex minio difcolorem numerum, qui ad decern ufq; pro/ ,^'‘^'is,indicat,prior numerus in quo canone fîtrequirêdus.Cum ergo aperto coz ‘^^uerbi gratia) iUudfine illud capitulum feire uolueris cuius canonis fit;ftatim ?^^° numéro doceberis:2lt; recurrens ad principia,in quibus canonum eft di ?^‘kongeries:eodem(^ ftatim canone ex titulo frontis inuento,ilium que quæz ^^ ^jnumcrum,eiufdem euâgdiftæ,qui amp;ipfeexinfcriptionefignatur,inuenies: Jïfuicino cæterorum tramitibus infpeÆs,quos numéros c regione habeanpan ^’®'s:cuni fcieris,recurre*s ad uolumina fingulorumtSC fine mora repertis nume e posante fignaueras,rcperies 00 loca in quibus uel eadem uel uicina dixerunt. Jj^um tarnen,ne quis ignarum ex fimilitudine numeroru error inuoluat, quod jjjj quot;n fubnotatione canonum diftindorum in canone quolibet tres euangeliftaê . ’*^uelquater,aut etiam amplius eundem numerum per ordinem habuerintau É lt;nbsp;^“KijSi quartus econtrario difcrepantes,quod id tres illi in eo loco femel dixe/ j ‘’I'iartus toties in corpore uoluminis fui ponat, quoties diuerfi numeri in eius fj. °''£pofiti ftant contra prgdidorum numeroru continuatas fimilitudmesJtem tjJ.*'^’’° quolibet eoru aut etiam duobus,idem in canone numerus bis,ter amp;nbsp;qua-tis’d^^^® “U'pl'us reperiatur in ordine conocatus,8^ difpares inueniantur in estez (j '®“Diutn non erif,quin id quod illius illorum'ue canonis numerus bis tertp repe ïta**^^ ^“ ’^ uolumine femel didum effe oftêdit : alter alteri'ue eorum toties uno ^^^^^ loquantur,quoties prætulerint in numeroru annotatione diftanz fljjj/^'hocin omnium nouem canonum collatione feruabitur. Cæterum in deciz ((jj^'^“oniam propria fingulorum tantummodo continentur)non poteft contra id
^“® quod folum eft.Opto ut in Chrifto ualeas,£v memineris mei papa ’‘‘''uine,
PRÆCEDENTIS PRÆFATI0NIS SCHOLIA
|
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^”’^ rnutare linguam ♦ ] Cum ad omma magis doeilis eft pueritia, quam feneólus,tum facillime linz gua ea xtas arripit,quod feni difR' ‘■‘''quot;uumeft.Vndc prouerbium; inJ?Pquot;^cusnegligitferulani. ^Etâ faliz ‘^®^’ ™^’^**'^ Saliuam appellatgu quot;iifr ’'^‘^*^*“*”’ uietaphora fumpta à “^’Quæpræmanfum cibum pucris in '’'3n’ ’■*’’ äfFueti, reeufant ab alio præz i'onr ' ^^comnino guftuscft,nifilingua *1§“'PaIatQ interueniéte faliua.nr Quod ^ ’^ fieri mentionem, Cæterum hæc præfa kin ®‘?‘’Hæ‘’0”y“ûeuangelia,quæapud ''S uiuerfiflimis ac deprauatiffimis exéz |
plaribus habebantur,ad Græcorum uolumigt; numeorumqîueterum fidem emendafle. Qyi labor fi ex taret incorruptuSjfortaiTe non perz inde fuifletopus noftra collatione. Et tarnen opuserataduerfus librariorum deprauatioz nes.Illud annotandum,quod Damaium ium mum facer do (cm uocat,non fummum pontiz ficem: quafi præferat eum cæteris presby teris non cæteris epifcopis. Verum ca rcs nihil haz beretmagnæ laudis:fed Hieronymus hic blan ditur Damafo. Vnde probabilius eft,quod fa-' cerdotem appellant epifcopum, quafi dicat primæ dignitaris epifcopum. Siquidcm iam tum ilio fcculo non mediocris erat Romani pontificis autoritas. |
Ct 4
Annota-
-ocr page 812-ANNOTATIONES IN HIERÖNYMVM ^
SP A R S IM ADIECTÆ»
C B N S V R A Præfadonis in Marcum.
M Arcus Euangelifta.j Stilusarguithanc PræfationemnoncflêHicronymi,Iicetcrult;Jiz tam ené (atxar,kd è Graco transIatamapparet.Et confentaneum ciï,Hieronyniunj unica præfatione fuifle contentum in quatuor Euangclia.
Ccnfura Præfationis in Lucam.
^ Lucas Syrus. ] De hac nemo dubicabit, quin è Gr æco iermone translata fît,qui uel ilia lege/ ntplanè Græca,ctiam cura fînt Latina;cui ideo poil baptiimum Rlij dei,à perfeHionegénéra/ rionisin Chriftocompktæ,repetendæàprincipionatiuitatishuraanæpoteftasperniiflacft:ut requirentibus demonflrarctin quoapprehendens erat,per Nathan fîliû Dauid,introiturecur rends in deum generationis adraiiTo indifparibilis dei,8Cc, Quæfo te kdor quis Græcus poailt dicere magis Grace,quam hic dicit Ladnûs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cenfura Præfationis in loannem.
ç Hic eft Joannes J Nec hanc opinor efle Hicronymi. Argumenta caetera, quoniara nihil habent quod IcholfJs fît explicandum: deinde incertum cuius lrat,omifîraus, Adiecimus his uelutau' lt;fJarium,annoratiuncuIas aliquot in reliquasD.HicronymiPræfationesJdquicquideft,quo' niam lucro accedit,boni confuks kdor.
SCHOLIA in Præfationem keundi Iibri Commentariorum in Ofee.
^ Amafînios acRabirios.] Legendumarbitror,Afînios acRabirios.Nam AfîniusPoIliofuit infenfus ingenio Ciceronis. Subeft aurem tacira anufîo,ad afînum amp;nbsp;rabiem makdlcctis-Senz titenimdeRuffinoamp;illius fautoribus. «j'Hydramqpamp;fcorpiumJ AIIufîtadfabulamHercu/ lis,qui codera tcrapore dcpugnauit aduerfus hydram Lcrneam,amp;cancrum,quihydræuene/ rat auxilio.AIterum refert adRufRnum,aIteruraad Palladium illius adiutorem. ijfAduras cauterioj Allufît ad illud,quod Hercules igni Græco exuiîerit hydrâjamp;feorpij lôkis obterun/ tur.Nam cancer illepedem Herculis momorderat,quem obtriuitcxcitus dolore, f Virens lÿl uajReipexitadHomericamcoIlationem,quagcnushominû folijs arborum comparât,^ood alfjsdefluenribusaliafucccdunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In Præfationem lohel. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; ^Spiritalemnobis -/«fi/à^fff^,] l^^nfuffragatorem.Cceterumciuidhocaduenenafcorprj^^^ in uetufto quodam exemplari,quod præbuerat bibliotheca monaüerij S.Bla{îj,fcriptum repe rimus GræcisacLatinishterisPfyUea^Conttatautê Plÿllos fuifTeLibyspopulos:qaibashoc D natara datum eft,ut non folum ipR non lædantur a ièrpcntibus,ucrumctiam ah alijs quitaorß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• , fucrinr,uenenum exugant. Vnde -/vAMa uocatPammachiû,quod -/vM/ff, ideaPfylîam quen ,' dara agar,fuccurrcns aduerfus obtredatorum ucnena.
In Præfationem tertq libri Commentariorum in Amos.
lt; fgt;/\{iwiiyuTii^Mr] idea maxime induürijs 8i laborioRs,quod miro Radio (eraerentcognitionis diains,lt; w^^af/w^crai,] îdeRpromiR,Raededicaui.VtiturhocuerboM^Tülliasaliqü0tiesin EpiRolis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In Præfationem in Michsam.
^ fi^wxÂiy contundere,] fé’annÂûf/ Gr æceclaua:atcp id fait Her calls geRamen,qui uideby drain maltorum capitum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In Præfationem decimi libri in Efaiam-
^ In fao pure morirurum. ]Pleriquc codices habebant,In Rio puJucre. A t ex fîdc uetuiîilTinio/ rum codicam reRituimas Parc,hoceR ueneno. SicHoratiusiRupili pus arque aenenum»
In Præfationem duodecimi libri Commentariorum inEfaiam.
^MileRas fabellas] MileRasuocatmollesaclafciuaSjidquodexplicauitcopioRRimepoîttiai ni us lUePolitianusin fuis Mtfceïlaneis:ôinos nonnihil attigimus in Prouerbio,Domi non bit MileRa. ^Grunnq Corocottæ] RidicalumfaitargumentumDeteRamentoporci,quodho/ dieep extat:qualeeRSiPlatarchi de Gryllo- «fLuiciusLauinius.jHiefuitobtreRatorTeren/ tij,fub cuius nomine notât Ruffinum.
in Præfationem libri tertif Commentariorum in Hieremiamgt;
^Per Alpinum canern] AlluRtad Cerberum,quem Hercules extraxitabinferis:excuiasfptl
macautibas excepta natum eRaconitum, Vndeamp;Alpinum uocat,quod ilUcRntmaximi acfe
rociffimi. ^Scotticæ geneis.] Qÿæ humanis uefeebatur carnibus.SentitautemdePalladio,
quem Raffinas fabornaratinHicronymum. ^Percutiendas eRclauo.] Lege,claaa:utacci/
pias de elaua Herculis,qui folusdomuitCerbcrum.
in Præfationem primi libri Commentariorum in Ezcchielem.
philofophum,quemin Sicilia uixidc, Si aduerfus ChriRianosfcripRffelegimus.
FINIS
-ocr page 813-HIERONYMO DAMASVS ROMAz
NVS EPISCOPVS
ORMiENTEM tclongolamtempore,Icgétcmpot/usquàmfctitcn tem,quçftiuncult’s ad te miffîs excitarc difpofuûnon quo ÄT legere non debcas:hoc enim ucluti quoddiano cibo alitur £lt; pingucfcitoratiotfed quo ledionis fit frudus ifte,fi fcnbas.Itaq; quonia 00 heri tabellario ad s^ me remifTo,nullas fam tc epiftolas habere dixifthexcepas his,quas all/ ^*^0in eremo didaucras,quas^ tota auiditate legf atlt;^ defcripfi:£lt; ultro pollf/ ah -^ ^^’^^‘^ nodium operfs aliqua (fi uellem) pofle didarc,libenter accipio fp °^^''^f^ quod rogare uolueram, etfam fi negaffes.Nc4 uero ullam puto dignio/ .'’Ulirputatfonis noftra: confabulation? fore, quàm fi defcripturfs fermocinemur ^fnos:ideft,ut ego fnterrogem,tu refpodeas.Qua ufta nihil puto in hac luce iu/ J ?“*“s,quo animæ pabulo omnia mella fuperatur.Quam dulcia(fnquit Prophe/
'^tluri meo eloquia tua fuper mel ori meo. Nam cum idcirco (ut ait præcipuus ^0 homines à befiqs diffcramus,quod loqui polfumustqua laude dignus eft, V'neareexteros fuperat,in qua homines beftias antecellunt^Accingere igitur, fQ^'^^^uæ fubiedafunt cdilTcre,fcruans utrobiqp moderamen,utneepropofita . “f^Oflem defid er ent, nee epiftola breuitatem. Fatcor quippe tibi,eos quos mihi A^pndem Ladantq dederas libros, ideo non libentcr lcgo:quia ^ plurimæ epi/ 'tineis ufq; ad mille fpacia uerfuum tenduntur,glt; raro de noftro dogmate dif/ ijft^^'^“° fi^ut 06 legenti faftidium generet longitudo:00 fi qua breuia lunqfebo fint apta quàm nobis,de metris 8lt;regionum fitu 2lt; philofophis dip Q*’'^«s. Quid fibi uult quod in Gcnefi fcriptum eft : Omnis qui occident quot;’^fptem uindidas exoluctc’ nbsp;Si omnia Deus fecit bona ualde,quare Noe de
1 nbsp;nbsp;^ ^ inunundis animalibus pracccpit,cum immundum nihil bonum effe pof j^ '^hnNouoTeftamento poft uifionem quæ Petro fuerat oftenfa,diccnti:Äbfit ^^°'^ineàmc,quoniam commune SC immudum nunquam introiuit in os meum: 1 ƒ Qtcœlo refpondit,Quod deus mundauit,tu ne commune dixeris. Cur deus ,j3^^*’ ®d Abraham, quod quarta progenie filq Ifrael eftent de Aegypto reuerfm '^poftea Moyfes fcribit,Quinta autem progenie filq Ifrael exierunt de terra Ac Kf’^”°‘* ®*^gt;nifi exponatur,uidetur efte contrarium; Cur Abraham, fidet
M ) ï“®*^ circumcifione fufecpit^ Cur Ifaac uir iuftus, 2lt; dco charus,non illj Voluit,fed cui noluitdcceptus errore benedixit;’
HIERONYMVS DAMASO ROz MANO EPISCOPO
0 S T QV A M cpiftolam tuæ fan dit at is accept, confeftim accito nota rio,ut excipcret tmpcraui,quo ad officium praeparato,quod cram uo/ ce prompturus,antc mihi cogitatione pingebam.Interim tame ÔC ego linguam,6C ille articulum mouebamus,cum fubito Hebræus interne/ '«üctT™^ ^“^^^f®*’®™® non pauca uolumina, quæ de fynagoga quafi ledums ac fd^ ■ ’^’^^abes,inquit,quod poftulaueras:me($ dubiü 06 quid facerem nc-*’*?^’^^“® ®xtcrruit,ut omnibus prætermiffis ad fenbendû tranfuolarem: ds ^^‘ïf® “flt;¥ ad prüfens facio-Verum quia heri diacono ad me miffojUt tu pu Me a p ’^^^° fentiOjComentarium te expedare dixifti,breucm refpofionem i ï(il)‘ r^’^^æ ^^^g’jfa magnorum uoluminü prolixitate indigent, oiTü^tc^s-f Poti * • ^^^^ difcufïî,duabus tantum quæftiunculis prætermiflis:non quo non loft *T^ ^ *^ '^’^^ aliquid refpodere,fed quod ab eruditiffimis uiris,Tertulliano L p ^^^^ ^°^atiano. Latino fermone fint æditæiôf fi noua uoluerimus aC (^ ^ tt latins difputandum.Certe cxpedo quid placeat,utrum ne epiftolari breuiz bp ^^^^^^’?^ *‘^^ ^®^*® digeri,an fingulorû libros confici.Nam Origenes in quarz a »ult ad Romanos ÿ^Hrnn^ÿ -rén»» de circumcifione magnifiée difputauit:Çlt; de mundis
-ocr page 814-7^6
HIERONYMVS DAMASO
mundfs atqj immundis animalibus m Leuitico plura diffendttut fi ipfc mucnirenv C 1111 polïcm.de eius tarnen fontibus mutuarenSd ut uenus Ioquar,Didymi de fpintu fando librum in manibus habeo,quem translatum tibi cupio dedicate: nemeexv 3 Rimes tantummodo dormitare, qui ledionem fine Rüo fomnum putas. Antclatis itacp problematibuSjOuæ cpiftol» tuæfubieceras,quidmihiuiderctur annexui,ue niam poftulans, 06 feitinationis panter dómorarum. FeftinationiSjquiaadunam iucubratiunculam dictate uoluerim mukorum opus dierum. Tarditaris, quiaalio operedetentus,nonftatimadinterrogatarefcripfi. Prima quarftio. QVid fibi uult quod in Genefi kriptum cft:Omnis qui occident Caingt;feptem uindidas exoluet. Antequam de quxftione aliquid dicamus, redtumuidez tur, ut aeditiones interpretum fingulorum cum ipfo Hebraico conferentes fermo/ ne,digeramus, quo facilius fcripturae fenfus poflit intelligi, ^3^ nw^ quot;Sb “^üK’ï J C^’J 'Q^r.^a’’^ ^7^ S'^’in ^a AquilaïEt dixit ei DominuSjProptercaomnis qui occiderit Cainjfeptempliciter uleiieetur, Symmachus : Et dixit ei Dominus,Non fie,fed omnis qui occiderit Cain,hebdomada(fiue feptimus)uindicabitur. S^^^ ginta 06 Theodotion: Et dixit ei Dominus,Non fic,fed omnis qui occiderit Cain, Ïeptem uindidas exoluet. Poftquam Cain occiderat frarrem,interrogarus à Doz mino, Vbi eft Abel frater tuusCcontumeliofe refpondit,Nefcio,nunquid euftos fra tris mei fumç’Quamobrem maledidione damnatus,ut gemens 86 tremens uiueret fuper terram,noluit ueniam deprecari, fed peccatis peccata congeminans, tantum purauit nefas cui à Domino non poiïet ignofci.Denicj refpondit Domino:Maior eft ca li fa mea,quam ut dimittar. ideft,Plus peccaui,quam ut merear abfolui.Ecce, dj cis me hodie à facie terræ,ô6 à facie tua abfcondar,06 ero gemens £6 tremens fuz per terram:06 erit,omnis quiinuenerit me,occidet me. Etjcior,inquit,a confpeiSii IUOÎÔ6 confeientia fceleris tremebundus,lucem ipfam ferre non fuftinens,abfcongt; dar ut latitcm:erit^,omnis qui inuenerit me,occidet mejdum ex tremore corporis £lt; furiatæ mentis agitatu, eum effe intelligit, qui mereatur interfici, Verum Deus D nolens eum compendio mortis finite cruciatus,nec tradens poenac,quafeipfedam narat,ait:Non fic,ideft Non ut exiftimas morieris,£6 morte pro remedioaccipies: uerum uiues ufq; ad feptimam generationem,amp;6 cófcientiac tuac igne torqueberis; ita ut quicunq; te occiderit, fecundum duplicem intelligêtiam,aut in feptima gene-ratione,aut feptimo te liberet cruciatu. Non quód ipfe qui occiderit Caifijftp*^®® ultionibus fubtjeiendus fit ï fed quod feptem uindidas,qua£ in Cain tanto tempo.-re cucurterunt, foluat interfedior, occidens eumquiuitac fueratdcreliftus^dpœ-nam.Vtautem quoddicimus manifeftiusfiat,quotidianac eófuetudinis ponamus exemplum. Loquitur inter uerbera feruus ad Dominumjquiaincendidoinumtu/ am,06 uniuerfam fubftantiam tuam diflïpaui,interfice me. Dominus^ refpondet: Non ut uis,morieris, 86 finies morte fupplicia : uerum longo tempore cußodieris ad uitam : 86 tam infeliciter in hac luce uerfaberis,ut quicunque te occiderit,bene/ ficium praeftet occifo, dum te de tam multis liberet cruciatibus : 86 fecundum o^ ptuaginta quidem aeditionem hic fenfus nobis uidetur. De eo autem quodAqm a pofuit Septempliciter,86 Symmachus Hebdomada fiuefeptimus ulcifceturimaio/ rumnoftrorum ifta fententia eft, quód putent, in feptima genetatione a Lamecn interfeelum Cain. Adam quippe genuit Cain:Caingenuit Enoch:Enochgenuic ïrad:Irad genuit MahiuaehMahiuael genuit MathufalemtMathufalem genuit mech,qui feptimus ab Adam, nonfponte(utinquodam Hebracouolaroin^’^ bitur) interfecit Caimut ipfe poftea confitetur, quia uirum occidi in uulneremco, 86 iuuenem in liuore meo: quonia fepries uindicabitur de Cain,de Lamech auicm feptuagies fepties. Hoc quidem de Cain,quód in feptima genetatione a Lams interfedus fit,86(iuxta aha aeditionem) poenam fui fceleris dederiequod totgeti^' rationibus gemens 86 tremens uiueret fuper terram. Nihil obfcuri arbitreritman filfe. Nunc illud quod non intertogaueras,dum aliud agimus,irrepit, qus ^ ptuagintafeptê uindidæjquæ in Lamcch exoluendae f«nt.Aiunt ab Adam^ ^
-ocr page 815-HIERONYMVS DAAtASÖ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^è^
^'^^’nCtiimgcner at ion GS feptuagintafeptem, LegeLucam Euagcliftam,è^ fnuenfe# '*ïtffe,utdicimus.Sicut crgoïeptimagcneratione Cam peccatum eft diiïblutum, ''onenim umdicabit deus bis in idipfum: 86 qui femel recepit mala in uita fua,non ^’'^ciatus patietur in morte, quos eft paffus in uitapta 00 Lamech peccatû, *‘Wt tonus mundi atep fanguinis qui effufus eft, Chrifti foluetur aduentu ï qui tulic '^■Wdipeccata,qui lauit amidum fuum in fanguine uuæ,8lt; torcular calcauit folus: ^’^'deEdom ad coelum rubicundus afcendens, damantibus angelis miraculS prae ^'Æleuate portas principes ueftrasgt;,8lt; introibitrexgloriac,8lt; caetera. Referebat ^quidam Hebreus in apocryphorum libris feptuagintafeptem animas ex Laz /^hprogenie reperiri, quæ diluuio deletie fint: 80 in hoc numero de Lamcch fa/ ^’’’dFeuindidam, quod genus ipfius ufœ ad catadyimum perfeuerauerit. Altf ^’ ƒ‘fptem uindidris Cain uaria fulpicantur.Primum eius aflerunt fuifte peccatum, ^Mnon rede diuifcrit,Secundum,quod inuiderit fratri fuo.Tertium,quod dolo ;^§wit,dicens:Tranfeamus in campum, Quartum^quod interfecerit. Quintum, w Procaciter negauerit,dicens:Nefcio,nunquid cuftos fratris mei fumCSextu, 1 ooleipfum damnauerit,dicens : Maior culpa mea eft, quam ut dimittar. Septi/ ’®’» Quia nee damnatus egerit poenitentiam fccundum Niniuitas, 8^ Ezechiani 'S^mluda: qui imminentem mortem lachrymis diftulerunt, ut qui damnati fue/ '’snonpérirent,fed agentes poenitentiam,impetrarentmifericordiam dei.Nam pWilium à demêtiflimo deo ideo ufqi ad feptem gcnerationes fuifte dilatum, ^^fmmalisipfis 86 longæuitatemœroris compulfus, poenitentiam ageret, ut Un''’'^*^^®^w*’ Nonnulli feptenarium numeru plenum 86 perfedum interpre/ quot;Me multis fcripturarum locis teftimonia contrahenres: 86 hunc efte fenfum, g^ '’'''ipraperftrinximustquod qui interfecerit Cain,ab ingenti eum afflidione, tcrr'’'”''^^PP^’^ firanfeunte libérant poena. Suntautem qui 86 de Euangclio in.-Uit'^^®®^*” P^tti replicent: Domine, quoties peccabit in me frater meus, 06 di/ . Z^'^ebufq; feptiesC Dicit ei Icfus : Non dico tibi fepties,fed ufqi feptuagies fez Vu P^f^f^tniortem atqi peccatum in feptima progenie fabbatfeafre,quando an^^’^Phiseft, 86non inueniebatur,quiatranftulitillum deus. Defeptuaginta 5«Krep,e„,ilu„, expofitionem fequuturtin aduentu Cluifti, mortis atqj pee-m'*^^™ ^^^ confradum.Ponam 06 aliam opinionem, ne quid uidear præterz drih*^'gt;-®^^m feptimum annum remilfionis 86 quinquagefimum iubilgi,86 qua ttonagcfimum, quod uolunt intelligi feptuagies fepties, multis mo (nerq^'^P'’^''^f^^’J'gt;’:aftc''tntcs ob hanc caufam quinquagefimi 86 quingentefimi nu ijjren,^^Mtt Euangclio pofitum debitorem, 86 quinquagefimum pfalmum pœz Help . d^i feptem conficitur ieptimanis, 86 in principio ogdoadis erumpit.VerS ’ll»»^f^ ^'9®® procédât,hucufq? fuper hoc loquutum efte fufficiat: quia 86 ex his ^'*quot;®®» ’^gentem tibi difputationis fyluam poteris ipfe conficere : feiens Lk'ï^'’' ^^odecimü 86 tertiüdecimum in Genefim librum de hac tantum quæz
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Secundaquæftio.
! 1 'f deus loquitur ad Abraha, quod quarta progcnie,filtj Ifracl elTcnt de Ac-j fj^^Sypto reuerfuri,86 poftea Moyfes fcribit : Quinta aût progenie afcenderunt quot;cro'^^^'^^ ''^^^^ Aegypti.Quod utiq: nifi exponatur,uidetur efte cotrarium.Hoc ^^^^ legilTem, coepimecum tacitus aeftuarc, 86 eueftigio Genefim ®ion ^*^'^ pcrcurrcns,rcpcri Ioca,in quibus fcripta funt quæ uidentur facere quæ dff ^ * ^^ primum exiftimabam fpiritalibus fpiritalia comparans, indilTolubilia quot;iiiin ^*^^- ^ æ^^*^^ ^'”'*^ ^*^ • Nam 86 Mathufalem quatuordccim annos poft dilu-^m'”^'æ^ ^'^’^’^’^ ’ ®®® tarnen ingreifus eft arcam cum Noe. Et cum ipfe deus ^'quot; ^quot;^ Abraham:Sciendo fcies,quia peregrinum erit fernen tuum in terra ^ ^^’^'^feruitutemrédigenteos 86affligent, 86humiliabunteos annisquaz i^. §tntis : poftea Moyfes fcribit in Exodo : Et fadum eft poft quadringentos 86 ^''^ ^®°5gt;®ttuit omnis populus Domini de terra Aegypti.Agar quoq; Ifmaz d’Hall ladantem 86 tenerum portât in humeris,cum decern 86 odo ferme 86 amplius
-ocr page 816-7^8
HIERONYMVS DAM.ASO
[ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66 amplius reperiatur annorum t SC ridicdum Ht tarn grandem luuenem matris fe/ C
dOTe ceruidbus. Roboarn uero bUus Solomonis quadrageÜmoprimo xtaris fux anno regni fumpCit exordium^Si regnauit in Hierufalem annis fedecimtcum uacp_ pater eius duodecimo anno regnare incipiês, annis quadraginta regnauerit,amp;an ^^^° generate non quiuerit. Dum hxc SCmulta iritufmodimecum iollicicus uoluerem,aperuitmihi oitium,quihabet dauê Dauid, SC introduxitme in cubiculum iw^,pofuitqß me in foraminepetrxtutpoafpiritum fxuiétem^poü ignorantix quo urebar, uox ad me aurx lenioris aamp;
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E,^‘J‘‘ç‘‘quot;^SVtnu^iquêquxr,uit3a:name3:tenebocam^
^^'^quot;'quot;‘‘t.kgrMluntqiiiragcnmtmncfilqUnddecemAczvnii.Rcnhaec
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cumpatre Aaron egreifus efl de Aegypto.
ab Amram ad ' ^^ ^^P^^^turgenerariones quatuordicet quidam uriint cgreiUfunthirjUraeldc terra A^egyptit^ib^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qutnta genemaone
nuit Phares^Phares aen.nr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^° numeretur. ludasee/
Aminadab genuit N^aComNaa^n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^^^g^buitÄminadab:
balkon
mesgenerariones qviaattametßnonnultiÏ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Naafon, amp;inue^
inirium faciant, 8C ad Salmon ufc^ perueniant nbsp;nbsp;tribu Leut oriendimus) in Efrom
difplicet,ad compendium uemam^dicamln nbsp;nbsp;P^oproblema diffoIutS:quodß
n^bq^quinoncontenriorius,ucqindamputant^red'ri''d''''r^^^'^i!'quot;'^^^^ aducibum,in eoloco ubiSeptuaginta poCuerÂ^^r^'^'^^'^^^^^-^^^^^^^^ derunt rilijIfraelde terra Aegypti ita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(Quinta autegenerarioneafeeny D
ptLLicetprocoquodtsArma^^^^^^^^^
tem Jnßruai,ßuemuntri,propter^eaeM^^'^ Grxcifermonis ambiguita
quodUsIRcMrAmr, n tab, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;=■--?
QiRnq,,anM^m,tos renet. Rtgadem Ont^n, 1,0^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nem.-urrummm
Äfcs£asr“3=^^3f
Quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confonancim/uerfafubfri/ri,
mref/irienr/av r p^^^^^t/dem/irens fcriptus^diaeriasapudeosdci/neesd^: per/bicuum P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exemp/ï cau/a anumponimus, utquoddirimus
^^^^^tores, eifdem/iteris^ribuntür, Ire^ ain, Pdieru/a/em - * ^tiPa/iores 0’^*? Amatores Jeguntur D'iF'7 \/ndeenenjr,iitubi Prop/ietis turn amatorihus/uis formcat/omsiceJerearguin/rpbrin reff^^ff^^e^f^^f^f^^,tff,paßoramnomeaßtämtmt3tum,ScioAxcia0^ t^ot/j/eddePlebra/dsßbrrisdi^utatemjnon decetAririore/isargamen ta conquis
-ocr page 817-'quot;76^
HIERONYMVS DAMASO
^f^qui'rerc,ncc ex flumfneTulIiano,eloqucnh'ac ducendus eft riuulus : nee au-*** Quintiliani flofculfs 06 fcholari dedamatione inulccndæ.Pedcftiis,Sv quoddia ’'^Kmflis,8lt; nullam lucubrationem redolens oratio, neceftana eftîquæ rem expliz '^f)icnfuni ediflerat,obfcura manifeftet,non quæ uerborum compofitione fronde '^ Sintaltj diferti,laudentur,ut uolunt:0^ inflatis bucciSjfpumanna uerba truti-®^tïmihi fulRcit fic loqui,ut intelligar,ut de fcripturis loquens 00 difputans,fen'^ P^rum imiter fimplicitatem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tertia quaeftio.
OVrIfaac uir iuftus 00 deo charus,non illi cui uoluit,fed cui noluit,deceptus er ^’^oi'ebenedixit^Differo paulifper typum,óe ca qug à maioribus noftris fuper ^*°co funt interprctata prætereo: non quod opinioni eorû non acquiefcam,fed 1 °'‘tu hoc tantum quotas, quare uir iuftus aliquid ignorauerit,8lt; contra fuam fe ^J^'tuolutatem.Äd quod diftrida refponfio eft:nullum hominem, excepto co qui .•(r?®^*n falutem carnem eft dignatus induere,plenam habuiffe feiêtiam SC cerz '‘gt;natn ueritatem. Denique Paulus ex parte cognofcit, SC ex parte prophetatiSC ^■^eper fpeculum uidet in ænigmate,8C fecundu quod oportet orare, nefcire nos *^q«iacum ueneritquod perfedum eftttuc quod ex parte eft deftruet. Samuel P^ophetaconnumeratus Moyfi Ïn facerdotio dei,ad ungendû regem miflus, cum .?^Win filiorum leffe uidiftet Heliab,ait : Ecce coram domino Chriftus eius.Et . ^'^^ominus ad Samuel : noli refpicere faciem eius neq: ftaturam inius,quoniam. r Pfobaui eum, quia non quómodo uidet deus,uidet homo. Homo enim uidet in usauteminfpicitcor:ÓC perfingulos filios feptemignoras, ufq^ adDauid ^'Wedefcribitur^Helifacus quoej qui duplici gloriatus eft fpiritu, cuius oha uita ^'''mato cadaueri reddiderunt:cum Sunamitis ad eum ueniftet in motem, SC ad flebiliter corruilTet,Giezi prohibente ne faceret,aitïDimitte earn,quia p.’'’’5flus in amaritudine eft, SC dominus abfcondit à me, SC non nunciauit mihi. ^f^Puntquam ut exemplis debeamus docere,fandos uiros SC deo charos,ea tan “'’’oeiofeiifc quæ eis à domino reuclata funt:ignorafle uero,quae eis reuelata non . ^'''nt:glt; adfingulas uifiones Zachariam,atq; Danielem interrogare angelum,ÓC WiciterdeprecarijUt cxponat fibi qua: fint illa qua: uiderant. Vndc non mirum *gt; ^ Ifaac in fuam maxime utilitatem nefciffe quid faceret:cum magis co tempoz quo filium fanguinariæ deditum uoluptati, SC eum qui poftea fratrem fi pttoccideret, prxtcrmilTo illo ^ui innocenter habitaret domi, uellet elferre, SC uoluntatem facere quam dei.Ego puto diuinæ difpenfationis fuifte,ut ''*'^cæcaretur:SC cum ipfe diceret:Vox quidem,uox lacob eft,manus autem ma ^^Wtamc non intelligerct minorem efte filium, qui ad benedidionem fratris æf^ptor aftiterat.Quoniam autem polliciti fumus,amp;C de eo in figura quid fignifiz f^tïdiungere, Hippolyti martyris uerba ponamus, à quo amp;nbsp;Vidorinus noftcf °^plurimum difcrepat:non quod omnia plenius executus fit,fe3 quod poffit oez J’^^praebcreledori ad inteUigentiam latiorem Jfaac portât imaginem dci pa r^^becca fpiritus fandi.Efau populi prioris SC diaboli.Iacob eedefiæ fine Chrt .’'btnuiire Ifaac, confummationem orbis oftendit; oculis caligaffe, fidem periffe . ’quot;undOjÓCreligionis lumen ante eum negledum effe fignificat.Qtiod filius maz ''ocaturjacceptio eft legis ludacorum Quod efcas eius atq; capturam diligit paz /•''omines funt ab errore faluati, quos per dodrinam iuftus quifq; uenatur. Serz ^^ijbenedidionis eft repromiffïo,SC fpes regni futuri,in quo cum Chrifto fanz *funtrcgnaturi,SC ueru fabbatu eelebraturi. Rebecca plena fpiritu fando,feiens W audilfet antequam parcret, quia maior feruiet minori,magis autem forma fpi l'^sfandi,qua: futura nouerat in Chrifto,in lacob ante meditatur: loquitur ad fiz '''niminorem:Vadeadgregem,SC accipe mihi inde duos hædos: praTgurans car ^^umfaluatoris aducntum,in quo cos uel maxime liberaret,qui peccatis tenebanz ^fobnoxij : fiquidem in omnibus fcripturis, hædi pro peccatoribus accipiuntur. lt;1104autem duos iubetur afferre,duorum populorû fignificaturaffumptio:quod '^nerosôCbonos, dociles SCinnocentisanimæ fignifîcat. Stolauelucftimentuni uu Efau
-ocr page 818-HIERONYMVS D/MASO
770
Efaii, fides HebfafOfUm ÖC fenpturæ funt, quibus gentiKum indutus eßpop^^^*' Pelles quæ eius braches Circumdatae funt, peccata utriufe^ funt plebi's,qux Chrv dus in extêfione manuum crud fecum pariter alfixit.Quod Ifaac quaeritab lacob, cur tam cito uencrit, admirabatur eelerem credentium fidem. Quod cibi dekaa/ blies offeruntur,hoftia placens deo,falus cft peccatorum .Poft cfum fequiuitbene/ dictiOjS^ eius odoreperfruituriuirtutern refurredionis amp;^ regni, apertauotepro-' nundans:quod etiâ adorent eum fratres fuijScferuiantei credentes ex Mrad-xP* igitur iniquitas eft inimica iufticiae, Efau in difcordiam concitatur, £lt; iicccm Hau/ dulenter excogitat,dicens in corde fuo: Appropinquent dies palfionis patris wd, ut interficiam lacob fratrem meum. Diabolus fratricidas ludxos in Cain ante prat meditans,in Efaumanifeftiffime confitetur: tepus quoq: interfedionis oftendens. Appropinquent, inquit,dies palfionis patris, ut interficiam lacob fratrem meum. Qiiapropter Rebecca, ideft patienria,nunciauit uiro fratris infidias:qui uocato la/ cob,praecepir ei,ut in Mefopotamiam pergereqSv inde acciperet uxorem degene/ re Laban Syri fratris matris fuae.Quomodo itaeß fratris dolos fugiens, Mtfopoöz miam tendit Iacob:ita 6é Chriftus ludgorum incredulitate compulfus,pronciidtu*f in Galilæam, inde fibi ex getibus fponfam fumpturus ecclefiam. Hete fupradjwW uir.Nos autem dicimus non uenifle dominum, nifi ad oues perditasdomus Inael, nec uoluilfe accipere panem filiorum óf dare canibus, ft benedidionem primam Ïudæorû populo detulifte:quibus funt crédita eloquia dei amp;nbsp;repromiHio amp;nbsp;legist tio Sc confedio teftamenti.Verum quia illi credcre noluerunt,ad lacob minore po pulum benedidionem efte translatam. Ncq: tarnen maiorem filium penitus lunie defpedS:quia cum fubintrauerit plenitudo gentium,tune omnis Ifrael faluus net.
PRÆ-CEDENTIS EPIST0LÆ SCHOLIA
plaria pleraqj : uerum pro homo reponenda ^ funt duo uerba;ad Romanos
cft enarrationö tomojfiuefeftione. Nam quæ' dâopufculafuauocauit Tff^w,quædâ v'^«’
lt; Antelatisitaqjproblematibusjldenpropo J fins in fronte quæftionibus. Id enim ßgniheat probkma. w^iß^vfim à w^nßxKKu pmpon^
•if Cataclyfmum]Ideftinundationem,hue“* ^ luuium, nxTXfi^vff/^ó(gt;»
f, vTotfji^^ec/ltxóJi ibiconfeftim] txvrti^ I a^idhx[u, ideft ruditer,ex tempo 1! re,amp;imprsmeditatcrem tradio-‘4 Vnde MJTd^^Edl/ad/i aduerbium
tumultuater,amp;ruditcr. Propter hoc uerbum non inteUccfturndn plerifq; codiz
cibus aliquot uerba fucrât omifta, quæ ex per uetuftis exêplaribus reftituimus. In quarz to Pauli ad Romanos homo] Sic habet exem'
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQ,VENTIS
Hiftoriam quæeft Genefis capitedecimofexto de Melchifcdechrege Salem, qui décimas aC» ceperit ab Abraham, exponit iuxta fenfum PauIi, reieda interpretatione cuiufdamKinfantis 6i indocti,qui Mclchifedech non hominê,fed aut angelum, aut fpiritum fanctum efle uolucrit.
HIERONYMVS EVAGRIO
i S i S T i uolumcn ewatwiioy n^ aJ^tcaro'nit, SC nefcio utrütude titulo fubtraxeris,an illequifcripfit, utpericulum fugeret difputandi, auto-rem noluerit confitcri:quod cum lcgilTcm,inrellcxi famofiffîmamqug ftionem fuper pontifice Mclchifedech illuc plurimis argumentis effe perdudam : ut doccre conatus fit, eum qui benedixerit tanto pathar/
chæ,diuinioris nature fuifte,nec de hominibus æftimandum.Et ad extremum au/ fus eft dicerc,fpiritum fandum occurriffe Abrahæ, 6f ipfum effe qui lub hominis figura uifus fit.Quomodo autem fpiritus fandus,panem uinumq; pro tule rit, cede cimas prædæ quas Abraham uidis quatuor regibus reportaret,acccpcrit,omnino tangere noluit: petisep ut quid mihi,uel de fcriptore,uel de quaeftioneuidcatur jez fpondeam.Fateor uolui diffimulare fententiam,nec me periculofo K Ç/AtyKPtïgwi mifcere rradatui,in quo quodcunq: dixiflem,reprehenfores habiturus forem. Scd rurfum cum cpiftolam legerem Si inueniflem in extremapagella, miiismeobteßa tionibus adiuratum,ne fpernerem precatorem ,rcuolui ueterum libres: ut «iderem
-ocr page 819-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS EVAGRIÓ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’771
«On *^^*^*^®'®*'^ 2lt; tibi quaß demultorum confilio refpondcrem : fiatim^ in ha ^ ^^^^^^0^’^ pri^a Homiliarum Origenis repen fenptü deMelchifedech: lig ™“^^R^*^* ß^rmone dilputans, illuc deuolutus eft, ut eum angelum diceret.
P^^^ argumêtis quibus fenptor tuus de fpiritu fandt:o,ille de fupernis uir/ u ?^^ftlocutus.TranfiuiadDidymumfectatoremeius,8Cuidihominempedi-Cjf'^’^’ßri iffe lêntentiam ♦ Verti me ad Hippolytum, Hirenaeum, Eufebium mû ’s , ^quot;'»^Emilènum, Apollinarium quoq^ no ft rum, Sc Euftathium,qui prix nit»^ f'^^^^’^æ ^^^^^^*æ epifeopus, contra Arium dariffima tuba beUicum ceeiz Uert' '^■^P^^^^'^^* ^^°’'^^”’ omnium opiniones, diuerfis argumentationibus ac dp Qj] ^is ad unum compitS perucniHCjUt dicerent Melchifedech hominem fuifle tf.’®®®®um,rcgcm urbis Hiero{ôlymæ,quæprimum Salem,poftealebus,ad exz tur k? ^æ’’“^^^^^™ appellata fit : nee mirum effe fi facerdos dei altiffïmi defcriba/ j.p°*^circumcifione Sv legalibus cgremonijs ÓCgencre'Aarontcum Abel quoqj j^ ''och 2v Noe placuen'nt deo, S^ uidtimas obtulerint : 8lt; in lob uolumine Icgiz ha^’^^°^ ‘P^^ ^ oblator munerS fuerit,6ó facerdos, 06 quotidie pro finis fuis,hoz |jj,^'mmolarit: 26 aiunt ipfum quoq? lob, non fuilTe degenere Leui : fed de ftirpe 5(0^^^^^^*^ ^^^’^æ* autument.Quomodo autem Noe inebriatus in domo fua, ^^ß’ ^lt;^*^“® à mediano filio,typum faluatoris præbuit, 06 Chan populi ftiu °'^*''*Samfon quoq; amator meretricis 86 pauperis Dalilæ,multo plures hoz fa '??°''tuus quam uiuus occidif,ut Chrifti exprimcretpaffione : omneslt;^pene ^^’Ôépatriarchæ 86 prophetæ, in aliquare figuram exprefferunt faluatoris: Sic ^flchifedechjCo quod Chananacus fuerit,86 non de genere rudæorû,in typum çj^ ^We facerdotis filij dei,de quo dicitur in centefimonono pfalmo:Tu es facer ; j|.j\quot;'ïternum,fecundü ordinem Melchifedech«Ordinem autem eius multis mo/ ! (oJ p^''pi'etantur,quod folus 86 rex fuerit 86 facerdos,86 ante circumcifionem fua i f fi ^ ^^^dotio:ut non genfes ex Iudæfs,fed ludæi à gentibus, facerdotium accepe ’ Ij f',^^9''indtus oleo faccrdotali,ut Moyfi præcepta conftituunt : fed oleo exultaz '''Wfideipuritateïneque carnfs 06 fangufnis uidimas immolaueric, 86 brufoz Lj ’'’§'quot;neni,eorum animalium exta,ideft quicquid fuper efcam eh,fufcepcrit: pP^ne 06 uino fimplicf puro^ facrificio Chrifti dedicauerit fâcramentû:86 multa iidt3'^æ^P‘^æ breuftas non recipit. Præterea plenius effe tradtatum inEpiftola |, pbtæosquam omnes Graeci recipiunt,86 nonnulli Latinorum,quod ifte Mei * quot;^^tehjideft rex iuftus,rex fuerit Salem,ideft rex pacis, finfe patre,fine marre: 86 ' ®Mo hoc intcUigendum fit,uno ftatim uerbo explicarit ày^t^Aó^«t(^, non patre 86 matre fuerit, cum Chriftus quoej fecundum utrâcç naturam 86 pf^habuerit86 matrem,fed quod fubito introducatur in Genefi occurriffe A-^‘’îinàcædehoftiumreuertêti:86 nee ante,nee poftea eius nomen feratur afferi P'^Affirmat autem Apoftolus,quod Aaron facerdotiû,ideft populi ludæorum, j P’^’^pium habuerit 86 finem. Melchifedech autem,ideft Chrifti 86 Ecclefiae,86 ?pfæteritü 06 in futurum aeternum fit,nullum^ habuerit autorem:86 quod tranfz g''’ücerdotio, legis quoq; mutatio fiat : ut nequaquam de Agar ancilla 86 monte ^fed de Sara libéra, 86 arce Sion egrediatur uerbum Domini, 86 lex deide Hie I^ *^:â6difficultatem rei prooemio exaggerat,dicens : Super quo multus nobis j J'’’oeft,ÖC ininterpretabilis:non quia Apoftolus non potucrit id in ter pre ta ri, fed Tilliustemporis nonfuerit.Hebræis enim,ideft ludæis perfuadebar,non iam fi j®us, quibus paftim proderet facrametum.Verumtamen fi uas eledbionis ftupet .'‘^yfterium,86 de quo difputat ineffabile confitctur:quanto magis nos uermicu^ 0fculices,folamdebemus feientiam infeitiae confiteri,86 amplilfimam domum, P^''ioquafi foramineoftendere: utdicamus duo facerdotia inter ieab Apoftolo ^°niparata,prioris populi 86 pofterioris.Et hoc agit tota difputatione,ut ante Leuf * Aaron,facerdos fuerit Melchifedech ex gentibus : cuius tantum prædicat meriz ''''gt;',ut futuris facerdotibus Iudæorum,in lumbis benedixerit Abraham : totum^ ÏMfequiwr in laudes Melchifedech, ad Chrifti typum referri,cuius profedus ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Ui Ecclefix
-ocr page 820-772 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KIERONYMYS EV/GRIO
Eccîcflæ facramenta funt.Hæc legi m Grgeorum uoIuminibus,2Z quail fatiHiHiW C 4 tenais fitus,in brem' tabella uolui dcmonlirarejion extedens Ipatia femuum a tradatuum,fcd quibufdam pundis atq? com pend ijs infinita fignificansjutinpan ua epiftola,multorum fimul difcercs uoluntates. Verum quia amatem interrogas, SC uniuerfa quæ didici,fidis auribus inftillanda funt:ponam ÔC Hebrforum ^H’^^ nem:00 ne quid défit curiofitati,ipla Hebraica uerba fubnedam, ^’p VOIT .
''■r?j7 ^«? ensK ^’n3 715IA’'] ’mans?! ï^'S*'??? ^«^ ^nà Kim r?3 -Pv ^^^ ,^;n : ^ap quot;^^j?« SS ^mi 3va 3my ^p ^i^ÿ p*'Vf ''^ ^''“'^’' • '^’3^3^°—^ “j ideftjEtMelchifedech rex Salem,protufit panem amp;i uinumï erat autefacerdew e cxcelfi:benedixitlt;^ illi,8lt; ait: Benedidus Abram deo excelfOjCreauitcoelum^ter ram:00 benedidus deus altiflïmus,qui tradidit inimicos tuos m manu tu a, a de i ei' décimas ex omnibus. Traduntq hune ede Sem primum filium Noe,ôi co te^n/ pore quo ortus eft Abraham, habuific ætatis annos trecctos nonagintaiquhoiup putantur.Sem poftdiluuium annofecSdo,cum centum efletannorumgen^t ’'^ phaxad:poft cuius ortum,uixit annos quingentos,hoc eft fimul fexcentos. nfp xad annos natus triginta 8C quinq;,gcnuit Salem, qui 86 ipfe tricenariusprowca/ uit Heber,quern triginta quatuor annorS legimus genuifie Phaleg. Rurfum r 1 -* leg expletis annis triginta genuit Rehu : qui 00 ipfe poft trigefimum Ôf fecundum natiuitatis fua: annum,aedidit Serug: de quo cum ad triginta perueniHet annos,or tus eft Nachor:qui uigintinouem annorum genuit Thare: quern legimus quod Ic/ ptuagenarius genuerit Abraham 06 Nachor8lt; Aram. Supputa per fingulas crates annorum numerum, 86 inuenies ab ortu Sem uftp ad generationem Abraham,tre centos nonaginta annos. Mortuus eft autem Abraham centefimo feptuagehnio quinto aetatis fuæ anno. Ratione dedudajinuenitur Sem abnepotijfuo dccinugra dus Abraham fuperuixilTe annos quadraginta Simubp amp;C hoc tradunf,quod mq? ad facerdotium Aaron,omnes primogeniti ex ftirpe Noe, cuius feries K ordo e/ fcribitur, fuerint facerdotes 86 deo uiStimas immolarint : 86 hæc efle primog^gt;f3, quae Efau,fratri fuo uendiderit lacob.Nec efle mirS, fi Mckhifedech uilt;5oriA ra ham obuiam proceflerit,8ó in refeCtionem tarn ipfius, quam pugnatorum tius,^
Ç nes uinurnq protulerit, 86 benedixerit ei, cum abnepoti fuo hoc iure debuent, décimas prædæ atq uidoriæ acceperit ab co : fine quod habeatur ambigmin^ T/ dederit ei fubftantiae fuae decimas,8i auitam largitatê oftenderit in nepotem. v rru^ que cnim intelligi poteft, 5f iuxta Hebraicum, 8lt; iuxta Septuaginta interprètes, quod 86 ipfe acceperit décimas fpolioru,8ó Abrahæ dédit décimas fubftantiæ ux. quanquam Apoftolus in epiftola fua ad Hebræos apertiflîme dehniat, non Abra/ ham fufeepüTe à Mckhifedech décimas diuitiarum efus,fed de fpolijs honiuin,par tem accepifle potificem. Salem autem non ut lofephus 86 noftri omnes arbitrai! tur,eft Hierufàlem, nomen ex Graeco Hebraicoq compofitum: quod abiurdum cfre,percgrinæ linguae mixtura demoftranfed oppidum iuxta Scythopolim,quo «ftp hodie appellatur Salem,86 oftenditur ibi palatium Mckhifedech, cxmago'tii dine ruinarum,ueteris opens oftendens magnifîcentiâ:de quo in pofteriore quo^_ parte Genefcos feriptû eft: Venir Iacob in Socotb,ideftin tabcrnacula,6vkcithbi ibi domos arq ten tor ia, 8f tranfiuit in Salem ciuitatem regionis Sichcm,quçdtin terra Chanaan.Confideradum quorp eft,quod Abrahæ à cæde hoftium reunten* ti,quos perfequutus cft ufep Dan, quæ hodie Paneas appellatur,non de uia HierU falem, fed de oppido Metropoleos Sichê,in innere fuerit:de quo in euangelio quo que legimus. Erat aut loannes baptizans in Ennon,iuxta Salim,quia aqua^ multæ ibi. Necrefert,utrum Salem an Salim nominetur, cumuocalibusk’^^ *^ literis per raro utantur Hebræi,8il pro uoluntate Iedï:or3,atcp uarietate regiobum, cadem uerba diuerfis fonis atep accentibus proferantur.Hæc ab cruditiffimis gen* tis illius didicimus:qui intanturn non recipiunt fpiritum fancftum,uel angelus ru/ life Melchifedech:ut etiam certiffimum hominis nomen afleribant.Et reuera JW / turn eft id quod in typo dicitur: eo quod Chrifti facerdotium finem non fcabeat
-ocr page 821-HIÈRONYMVS EVAGRIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77)
*fccx8i facer Jos nobis utruneç donauerit,ut fimus genus regale amp;^ fa eer do ta Ie: ^^luan angularis lapis parietem utrumeç coniunxeric,ÓC de duobus gregibus bo/ ''^paftor unum effèeeritgregeni : fie quofdam referre ad MxyaiyHiJ uthiftoriae Zierat ueritatenijSó dicant non fuifTe regem/ed in imagine hominis angelum de/ j^'’n(tratiim, cum intantum nitantur Hebræi Melchifedech regem Salem filium üeSem oftendere,ut ante hoc feriptum fie référant. Egreffus eft autem rex Soz ^oiurn in occurfum ci : haud dubium, quin Abraham poftquam reuerfus eft à ?^Chodor Laomor,66 regum qui cum eo erant in ualle Saue : hæc eft uallis rez ^5gt;«^quaftatimfequitur :Ét Melchifedechrex Salemprotulitpanem £4uinum, l^^^'Xjua.Si ergo hæc ciuitas régis eft,84 uallis regis, fiue ut Septuaginta tranftu/ r [Î’f‘^3nipus:quem hodie Aulonem Palæftini uocant: manifeftum eft hominem ’ nbsp;‘Mui in terrena 84 ualle 84 urbe regnauerit.Habes quæ audierim, 84 quæ lege/
jj'’’UeMelchifedech.Meum fuit citare teftes:tuum fit de fide teftiS iudicare.Quod o®nes repuleris,tuum certe fpiritualem illum Interpretern non rccipies:qui im/ 6 A^^ ^’^’™onc 84 fcientia, tanto fupercilio 84 autoritäre Melchifedech fpiritum tur’ PM’'^”^^^’^‘*’’“*’’^^ ^^’quot;*^’’^^”’ comprobarit,quod apud Graccos cank , '’upwitia confidentie, eruditio timoré creat.Ego poft longam ccgrotationé,uix co^j. ’S^fi^’^æ diebus hæc fabricate potui:cum alteri me open præpararê,paugt; oinff**^^ ^'■’^P^rerant in Matthæi expofitione confumpfittantai^ auiditate ftudia '^icpetiuijUt quod exercitationi lingug profuit, nocuerit corporis ualctudinü
PRÆCEDENTIS EPIST0LÆ SCHOLIA
|
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;01 urnen xt/üt^v/^e/^ hm xiAsefwm/f. ] ^^^^ ^'^^ nomine, K fine domino. Sic enim uocant Graeci librü, qui ai^toris titulum proférât. 1 quot;«fei ^^ ^^ philencemoni. ] Ex notulis ac cofj^s quorundam excmplariorum fufpiz fii^fyHcdiMvhà KMo/AM inz i;;i/^^®'-^'P'^uius cum librumhoc agere, ^ '•^dium concitaret.Velfortè legendum ^ol?^’'quot;'quot;* lt;nbsp;AdHebræos]Alibidicitepiz fiij(]'''’®‘^fi*:braos, fimpliciter à Latinis non 'gt;ion'*^*^'P^^'?‘^*^ Quoniam utitur illius tefti 8 nonnullis. ^ Melchifedech.] '^‘'^^^ ’ Siquidcm Hebræis T^'?^ Wn «f’ P’'ï iuftum,^ o’?!» pacem Hmj^Q'Minhic Hieronymus magisalio opinionem.cum mox doceat,Sa iieDj''''*^®®8ndcmcumHicrofoIymis.^K SP *ixgt;ii ''^Pue quinto X’t^xru^ hm x/ivru^. ^ xyi' ^‘^^^ cuius genealogie refcrri non ' ’w’^*^®tc”onfitreddita. ^Multusfer/ • ^interpretabilis] /Avat^/^i/fvrot, ideft |
diffîcilis ad intcrpretandum. fortafTis inter/ pres uertcratininterpretabiJis, utclanus ex/ plicuimus in Annotationibus Nouo teftamen to additis-Certe diuus Hieronymus palam te ftatur perperam à nobis Icgi interpretabilis: cum paulopoft fubijcit,fii uas eledionis ftupet ad myfteriü,amp; de quo difputat, ineft'abilc con fitetur : quod illcuertit ininterprctabilis,hic exponit incffabilis. lt;(f In brcui tabcilaj Allu/ 4 fit ad Geographos, qui fpatiofifiimas mundi-regiones inangufto depingöt.Ita Propertius: Cogor amp;nbsp;in tabula picros edifcere mundos. lt;nbsp;Quod interpretator in Latinû hoc modo. J Hæcnefeioquis alius addidit. Siuequod habcaturambiguum. ] Idaccidithinc,quocI 5 Hebrata uox fitindeclinabilis : necaddiderut articulum Septuaginta. Qya de re nonnihil attigimus amp;nbsp;in Annotationibus noftris in Nolt; uum teftamêtu. Siue ut Septuaginta träftu Icrunt capo]Namilli uertunt KoiKxdllt;ie,acmox wf^/iöyyjprimü uallem,deinde campum appek lantes. «(flmperitia confi. jSententiaeftThu CydidiS DC/^xSice/^ff/ff^xtroryKcytir/iCfiAe iKV0{j f-'^». |
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SE Q^VENT IS cjO'^^fäbiol» uiuenti promiferat Hieronymus,id ilÜus memoriæ reddit,iam enim uita de iiilj L^“^® f“P^*’*ot’b“S ipfe teftatur.Quæ legStur in libris Exodi,amp; Numcrorum,de egrefz to°'^*°’^“'^'’^ Ac^pto, dclt;pmanfionibus diuturni itincris, iuxta tropologiam exponit, “'‘5gradibus ChriftianuSjrelidis uiti)s,ducc Chrifto,perueniat ad perfedam pietatem.
HIÈRONYMVS FAB10LÆ
LXXvii pfalmo,quemiuxtacuâgeliftamMatthæûexperfonadni didu crcdimus,decé plagaru in Aegypto,et egreftionis Ifrael in folitudf nem,narrat hiftoria.Cu^ nulli dubiö ut, fa ét a effe quæ fcripta funt,quafi OsJ ^^‘^ ^*^^’'^ fonet,aliud claufum fpiritus tcneat:apcriS inquit,in parabola il(^^*^®’l'^^ pi^opoßfiones ab initio.Quanta audiuimus 04 uidimus ca,84 patres ^*narrauetütnobis,Vnde 84 Apoftolus ijfdê uerbis,quia 84 codé fpiritutHæc
• ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UU 3 autem
-ocr page 822-HIERONYMVS TABIOLJg:
77 4
jiixt,aif,omnia fn ngim cotingcbat illistfcnpta funt aSt ad comonitionem flofifa,ta quos fines feculorS deuenerunt. glt;,NoIo uosignorarcfratreSjquoniapati'esnolitt omnes fub nu be fuei'ûr,æ omnes mare trafierSt,SC omnes in Moyfebaptfeatdun tn nube óC in mari,ó^ omnes eandê efca ipiritualê manducauerQt,ÓC omnes eudem potü fpiritnalê biberutlbibebat aüt de fpirituali cofequente cos pctraipetra auf o^® Chriftus.Si ergo pars hiftoriæ itineris ex Aegypto fpiritualiter acdpirur,8i Çæ^^^^ quæ ab Apoftolo pro anguftia teporis prætermifla funt,eiufdê ene intelligctia:con uincent :nam idê propheta qui in alio loco dixerat, Habita ui eu habitatibus Cedar, multu incola fuit anima mca:abfentiS terrç fanetæ no fufl:inês,lachrymabiliter*ngc mifcit,amp; dicitjHacc recordatus fum,2lt; effudi in me anima mea,donee tranks inloz cum tabernaculi admirabilis ufq; ad domS dei,in uoce exultationis ÔC cofeffioms lo nus cpuIatis.Et in aIiopfalmo,ReueIa oculos mcos, 06 cofiderabo mirabiltadelcgc tua.Paulus quoq;,Lex fpiritualis eft.Et ipfe dns, Si crederetis Moyfi^amp;^niihicre« retis,de me enim ille fcripfit.Et euangeliü fecundu Luca:Tunc incipies a Mop^5 omnibus propbetis,interpretabat illis in cödis fcripturis qux de ipfo didaerat. g lur ludaeipanmlijóó qui folidu cibS glutire nequeut,fed adhuc lade nutnunt m n tiaedegat Pharaonê carneu, Sf mare rubrü per quod ad India nauigat,ó^ manna co • riandro fimile,amp;^ omnia que fcripta funt,audiât corporaliterjcpra domoru,ccl£Pgt;^ pellis 6ó ftaminis,tauru homicida,SC iumentu adulter ij reu,SC Hebraci propter uxo rem ac liberos feruire cupiétis aurem fubula perforatam.Nos aSt derelmquétes Ca pbarnaû,agrû quonda puIchcrrim3,8C cum lefu egrediêtes in defertS pafcamurpa nibus eius;fi infipiêtes fumus SC iumêtorû fimiles, hordcaceisifin rationale animal, triticeiSjSC ex grano frumeti comolitistquod in terra cadens multos frudus morfuS attulit.Nouê plagis peu ff a eft Aegyptus,fradus PharaOjUtdimittcrct^opulfid^ Ad extremu primogenita perdidit,ut primogenita Ifiaelis dno facrarent.Quipy’^
« tenere cupiebâqinftâter expelIut«Exterminator tra fit, Sé terra Geflen paftorale a ^ pluuqs irrigate, non audetattingereterât enim poftes corum agni cruorefignati,^ opere Ioquebanf:SignatS eft fuper nos lumen uultus tui domine.Vnde ^^PP“ ^ ipfa folênitas phafe,qua nos trafitum appellate poflumus,eo quod depeïoribus,a meliora pcrgêtcs,tcnebrofam Aegyptu relinquimus.Sed iam têpus cft,utproinn a coplentes,manfionü Ifrael ordinê profequamur. Scripts eft in ultima P^f^^^^“*^* nis NumerorS,quod apud Hebracos appellat “\3V5 Haccfuntcaftrafiliorulnac, quiegreffi funt de terra Aegypti perturmas fuasinmanuMoyfi 6C/^3ron,qnas Graeci it7m§aamp;! uocSt,nos propter lingux proprictatê fignificatius mafieneS: wc quia de exercitu dicitur,caftra traftulimus Fit aut catalogus manfionS à prima mep ad ultimatSC numcratur fimul X l 11, de quibus Matthaeus loquitur: Ab Abraham ufep ad Dauid generationes x 1111 ,ÓC à Dauid uf^ ad tranlmigrationê Babylon» X1111 generationes,SC à tranfmigratione Babylonis ufq ad ChriftSgenerationes X1111.ideft fimul generationes X L11.Perbas curritucrus Hebreus,qmdéterra franfire feftinat ad cœl3,86 Aegypto feculi derclida terra repromifitonis mgrcdif• JNec mirn fi in illo numeri facraméto perueniamus ad régna coelor5,fub quo domu nus atq faluator à primo patriarcha peruenit ad uirginê,quaff ad lordanéiqux ple^ ■'O gurgite fiuens,ipiritus fandi gratq s redudabat.Quod aSt in manu Moyn a Aa ron cgreffus fcribiturjintellige legem SC facerdotiS,opera SC cultum dciiquorum ah terum altero indiget. Nihil enim prodeft exercere uirtu£es,nifi noueris creatorem. nee dei ueneratio proficit ad falutem, nifi praecepta conditoris impIeueris.His dua^ hus manibus,quaff duobus Seraphim in confemonem fanda: trinitatis erupimus, lt;iicentesïSandus,fandus,fandus dominus deus Sabaoth. nbsp;nbsp;nbsp;Primamanuo.
MOuerStitaqcaftrade OOiay’} menfe primo, xv die menfis primnaltc^ die poft pafcha egreffi' funt filq firad in manu excelfa in conlpcdu omniS Acgy ptiorü:8C Aegyptq fepcliebatquos pereuflerat dominus ex eis,omne primogenita in terra AegyptitSC in dqs eorS fccit dominus indicia.Ramefes a quibufda tatur comotio turbulenta,aut amaritudo comotioq tineactnos aSt uerius cxißmiaz mus exprimijtonitruS gaudipAd hancurbe qux in extremis Aegypti finibus erat,
r •
-ocr page 823-H IER 0 N Y H VS FABIOLA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77^
Popubs congregatus eft,quf m defertû exire cupiebaneo quod tumulte feeuK derc ‘'’4^ens,mouebat à uittjs priftinis,SCab exedente fe prius tinea pcccatorûjUt oui Jfm amantudinê uertens ïn dulccdinc,dei uoeê m Sina monte defuper tonâtis au 'f^tQuod aût uerba diuina Si eloquia fcripturarû,in iftius fccuÜ amp;nbsp;mûdi iota,ro/ '’'tfuus appellentur,pfalmifta déclarât, dices, Vox tonitrui tui in rota.Et dei patris Jt? inbaptifmo faluatoris audiêtes,tonitruü putauerfit.Cumq; comoti fuerimus ’^u5gclicatub3,2lt; excitati tonitrui gaudio,eximus in mêfe primo,quado hyems PWerit K abit fibi,quado ueris exordia eft,quâdo terra parturif,quSdo cund'a re eximus X v die mêfis primi,in craftinu pafchæ,plcno menfis luminc, j. ;^‘“gt;nagniimmaculati:Só caleiatos pedes habétes deapofl:olo:Slt; accindios pu/ ,. ‘f'3j5bos,óó baculos in manibus pracparatos.Quauis enim in Aegypto X1111 /®^fis pafcha faciêtes,comederimus agnSuamê tune nobis lux plena cópletur, 2 ^^0 in manu excelfa Ramafem dimittimus:qug excelfa dicigucl quod AegyptS Ç ^uneritjUel quod protexerit Ifrael uidetibus Aegyptqs,qui admirant nos exire fuff °2^ ^®’^^^^*'^^^ inuidia;ÔC poftca nos tenere cupientes,in perfecutionibust Oh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^gyp*^n fepeliSt primogenitos fuos,ód patres mortui terrenis
U ff ^jOpprimut mortuos filios.Mihi uidetur Aegyptiorû primogenita dogma: Ih 1 P'”lowïïO*’wmgt;qw*^“® dcceptos homines arqj irretitos tenebauQuæ cum p ^uiijus effugerigcircudantur mortuis fuis, ne exeütium imitentur exemplum» yj. Quod fequitur, In dijs eorum fecit indicia, fiuc(ut Septuaginta tranftulerSt ) . ''^sdHud Hebræi autumat,quod nodle qua egreffus eft populus,omnia in Ac (jjp°^^uipla deftrudra fint,fiue motu terrac,fiue idu fulminu. Spiritualiter autem hçj'’’’^5)4uod egrediétibus nobis de Aegypto,errorum idola corruanr,ÓC omnia Y^^'^ïriimdodrinarumculturaquatiatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Secundamanfio.
h j pfoficifcetes filq Ifrael de R.amefe,caftrametati funt in r^ac Secuda mafio? ^ Ho * ^^ coquut panes azymes, 2lt; primS tedue tabernacula:unde 8lt; ex re locus Bt^k^’^^P^Î’ôoeoth quippe interprétât in lingua noftra tabemacula fine tetoria. ùA '°^ ^ ^ * mêfe, X v die mêfis folênitas tabernaculorü eft.Cu ergo exicrimus Hg^^^pfOjprimü tabemacula figimustfciétes nobis ad ultcriora pergendü.Tunc fomedinjyj de fermêto Aegypti maliciæ 8lt; nequitige:fcducfcimur azymis fynz ** ^^^‘^‘^’■^^♦^^^ P^^^^^P^“ opere c5fummates;Cauete à fermêto pharifæoz nobis præcipitur m âfione, ut fern per egrefîîonis ex Aegypto memores A ^uteelebremus trâfitum,ideft phafe domini,ut primogenita noftri uteri,cun-W?^ ufrtutum,pro primogenitis Aegypti qua: percufta funt dno cofecremus. n profedb de Socoth,caftramctati funt in ’DPW quæ eft in nbsp;nbsp;[Tertia manfio*
fiff J'^^'^^’no folitudinis. Tertia mafio oftertur poft tabernacula,in qua primu uide bm ^ ®“® nodle in colQna ignis,00 per diem in coluna nubis:ut prsecedat popuz 'ïnliT ®^ ftmeris fiat.Etha nobis fonat fortitudo atej perfedtio,dc qua Sd Dauid '«re ft^«lirupifti flumina Ethaudeft fortes.Grandis eft fortitudo, Aegyptu dimic ^tiA ’’'extrema folitudine comorari.Ex quo intelligimusloeS Socoth adhuciu-w ^P^ ^n*®® regiones.In eo enim quod dicitur,quæ eft in extremis finibus fo gt;i«H*’^’®®^”^*^ *“^®’' cofinia effe eremi 06 Aegypti.Prxparemus nobis fortitudt 'lïCk • ^®“^ putfediS robur:ut inter erroru tenebras a confufione noctis,fciê ?fn^ *^^^^”^^^ nppngt;'eat.Dies quoqj nofter nubem,0d nox ignem habeat protez P^*^Uut his ducibus ad fandba terra peruenire ualcamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quarta manfio.
‘^ofedti de Etham,reuerfi funt ad SS'STnp ’’S quod eft contra Reel fephon,amp;6 het^^’^®^^^** ^^^ ^ regione Magdal.Quarta mafio eft phi hahirotb,quæ inter-’XinTA^^®‘®^*^*®»^'’C’‘ibitur4perliterâ H Quidamale,hirothuillasputat,errorq? ''off' ^^^^’^^^’^ P*quot;® fripradidio elemêto, V literamlegat.Beel fephon in linguam i^K?’®“*’^’'“’^ dominus Aquiionis,aut afeenfus fpeculac,aut habens arcana.Por ^B Tr ’^’‘quot;^gnuudo uel turris.Afiumpta igitur fortitudine nobilitamur in dno, ilecl' ^P^®'' *^°^‘ arcana contcnimus,illiuscp magnificetiam 66 turtira fuperbiä '^^^ ^^'’” ®^^ ^b auftro unde dns uenit,06 à meridic in qua fponfus re '' 'n floribus,fed pofiefior Aquilonis uenti £rigidiirinu,ex quo exardefeunt ma uu 4 UfupcA'
-ocr page 824-HTER0NY2aVS rABlOLÆ
trnrFh^/^^*^^^ ^^’^ ^t frisidiïTimus.noinine dexter uocat, klfum Übi aflumens E^ iJm uirtufig ac dextrx,cum totus ütin ünittra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qu^^^^ imnüo.
proteedde Phi h^hiroth, tranPierunt per medium mare in defertotSCambu (■è^inta^ma^r ^’'’^ dierumin folitudine Etham,caRrametati fantin D^U maris eurtry ^^ nbsp;nbsp;*^ ^^^rah,qu£interpretatur amaritudo.Nonpotcrantadrubri
pofïquanah^ ^^^^^^-^^^‘^ ^^^^^^^^^^^ cum fuo exercitu uiderepereuntemmiß do crediderun^d^^^^^Ti ^^^nobi!itates,ide{i in dominiconfeffione uirtutes,quan pro uobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;famulo eius:3C audierunt ab co, Dominus pusnabit
Zonare coeperunt ^^^^^^^*^ ^ZCïores,Maria prxcinéte^in tympanis SC choriste/ rificatuseU eaunm^'r^^‘'ÿ^oaphâtium.Cantemusdomino,gloriofeenimbono/ iq,pon tabcrnacula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proiecicin mare. Pofiprxdicationem Euange/
nisnobilitatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortitudinem,po{iconfeßio/
femperinndias^óCi^narao rurüts occurrunt.Vndedifcimus cauendat mus effugere SCnobi^ t.^ 3ndam mifericordiädébut infequêtem Pharaonempoflb i^nrrit eremus Sur, qux JfóS^ t^'^^f. ^^^^^^’JS^eßfis demarirubro,oc/ non habucruntaauam-^r? Uitham dicitur,in qua tribus diebus ingrediétes
^qn3s,8Cpotarenon Sainis Marahli^r^ir^'^ hsbebat.MurmuratpopuIusuidms mictaturconfeffiocrucis nbsp;nbsp;nad' ^^.^^^^quot;^S^.^qirasoccidenus hterxtquibusfnm
impotabile 8C tride uidebar?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oomintex facraméta iunganturtomnequod
^^Condituit deus populo leeeruSe^i^J^^^^a^^^’^ dulcedinem.Vnde SC fcriptum gf^nx,ibimagnitudo dderinums nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^enimmagniuido
tndinem:quiauerumparcha faden^es nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueniasadaman
f ^^ntatioprobationê,probatiofpem fpesnadr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^
termmantur, dicente fcriptura Oux adte^^r, nbsp;nbsp;nolupeas atip luxuria amaritudme D
nero amarius feile in uenies nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempus pingue facit fa uces tuas, nouidune
«mitar. lt;^ulm puamp;r ordo ulrmum Po^
reMo-De imsmudme uenimus ad meteit^f^in'quot; ^quot;^^.P«»“«'«^ pudEzechiekn,dominusiudic2rirZdiyr^^-°yquot;quot;°^^^^^^^
aouas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^„,,^Zedicit:quodaIneorumcocu}cauerint
vusPfaimusloauitur'Afflrf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ZnnDehis 8C uieeßmusoäa
nbTma^Srorffdn^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occurrerunt fontes puriffimi-m^/i
dt%eoSinZln^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^ ^^o^^^Zm apodolisfermo 1
^naf . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^^ ^^^^^^f^^d^^/totiusmSdificdtatemrigant.Iuxta basa/ /
puiosminonsgradusiquos SC binos antefe Dominusprxmittebat. Degdbus Si
^mus referc,quod apparuericdominusprimum undecim, deinde apoilo/isomni
iJusiabos uo/ens inteJ/igiprimos, SCa/ios fecundos Chrididifcipu/os. Sibamus de
Jiuiuimodi fontibus, SC dulces iruClus uidorix deuorantes, ad mandones religuas
J^ ICoieclnp deBlim, caflrametatiluntadmare rubrum, quodDebraicedicitur,
j[ n^Cgt; aj Septimamanlio. BrauxriturouomodoDolltralïtionemmansn/bd
Sc Zont/s tn^ra/jy 3CjE/fm^ rur/î/w admarerabn/m irefjer/nfjnï/ï'/orrè/n /anereper/ ^enr/buSjÏJ/Ji/s guida maris occurrerû,iuxra que ea/iramerariffnr.AJiudcfienïm tra/iremare.'a/iudin proximo Hgere rabernacu/a.Bx quibusmonemur, eeiampeH Buauge/icam dodirmam SC cibos du/ciibmos mumpborum, apparerenob/s/nrer7 dum mare:3Cprærerira diierimma pooiante ocu/os^ Quao^ mu/f^ di^readarUt tränÜremarefSCmareprocu/aipicere, yerbum iom iupA apud/debra^o^ex^sn
-ocr page 825-HIER o N YM vs TABIOLÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vjf
^Kruljfôcothpofitum eft.Suphautem ÔC rubrum ÔC fci'rpus uöCatunVndc pofTuz ®usfufpicari,quod uenerint ad paludem quandam £lt; lacum,qui amp;nbsp;caredo ÔC lun ^splenus fuerit.Quod aufem omnes congreganones aquarû fcriptura fanda,ma/ ’’fuocet:nulla dubitado eft.Hæc manfio in Exodo non habetur^ed fcriptû eft pro ^äj^uodde mari rubro uenerint ad defertum Sin,quæ eft inter Elim £lt; Sinai,quin ^décima die menfis fecundi egreftîonis corum ex Acgypto,ideft trigefimaprima poftquàin egreffi funt de Ramefes.
Odaua manfio.
U J profedi de mari rubro,caftrametati funt in folitudine V? Odaua man/ ■^^licet iuxta ordinem Exodi feptima fit. Sed fciendum,quod omnis ufqp ad “’’lontem Sinai eremus Sin uocetur,óó ex totaprouincia,etiâ locus nome unius '’’^nfionis accepcrit;ficut Moab tam urbis quam prouinciæ nomen eft.In hac foli/ ^^inequinq; manfiones funt : iom fuph,de qua fupra diximus,£v eremus Sin,06 ^^Phca,ÓC Alus,Só Raphidim,de quibus loquemur in confequêtibus. Sin, au tem quot;'ferpretatur rubus,uel odium,quorum utrunq; facit ad myfticos intenedus,quod P^'^uam ucnerimus ad cum locum,de quo fit nobis Dominus loquuturus,gran^ .^o^iummereamur mimici. Tune uidebimus ardere rubum,8lt; non comburi:in/ ^’^«'ariEcclefiam perfequutionibus,S^ eam loquente in illa Domino,non péri/ j^'^tnota,quod in odaua manfione, in qua torcularia noftra funt,unde amp;S o da/ ƒ$primus hoe titulo prænotatur, defertum capimus rubi:quiaplures filij defer/ '’’^gis,quam eius qua habet uirum.
Ê nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nona manfio.
ptofedi de defcrto Sin,caftrametati funt in H^Q^ Nona manfio.Hoc no-^n.ü’'^’P“^H®^*’æ®® li§ov(ice, ideft pulfatio diciturtiuxta quod amp;nbsp;Dominus i te, ,^^^gt;0^ aperietur uobis.In libro aurem Hebraicoru nominum,adhaefionein j 1 f^®’^®ocin^ tranftulimus,quod Icdorem rurbare non debet. Nee putet nos dif/ 1 j^'’’ntiafcj-ißgj.g jßj- enim iuxta hoe quod uulgó habetur aedidimus,fi medium uer ^'‘'’’fcribaturper ^ literam:hicautem in Hebraico uolumine fcriptû repperi per U Welementum magis pulfationem,quam glutinum fonatdenfusq; eft manifex '*^)poftrefponfa Domini,poft odauum numerum refurredionis,Chrifti incipi/ ''^bcramcntapulfare.Prudentem ftudiofumep ledorem rogatum uclim,ut fciat * ?^cre nomina iuxta Hebraieam ueritatem.Alioquin in Graecis ÖÓ Latinis co jl^^^iJspraïter pauca,omnia corrupta repperimus:06 miror quofda eruditos 06 ec/ ijJ^’^^’^ros ea uoluifle transferre,quæ in Hebraico non habentur:8lt; de male j ppr«atis,fidas explanationcs quacrere,ut in præfenti pro Daphea legât Raph bh**^ Po^^^^^tes pro litera,eo quod quot;^ amp;nbsp;quot;\ paruoapicediftinguatur,SC inter/
^^Wurcurationemzatep exinde tropologiam fimilem profequuntur.
Decima manfio.
P^ofeâ:ideDaphca,caftrametatifuntin W^^W Decima mafio in Exodo non ^octuijCreditur«^ in Sineremo contineri,eodem narrante libro. Profeda eft ; njl''®’’’ultitudo filiorum Ifraelde eremo Sin per manfiones fuas iuxta os Domi/ jj?*uenerütRaphidim.Ex quo perfpicuum eft plures manfiones,eiufdem regio/ ' fcijJ^^“^® demonftrari.Interpretaturt^ Alus fermentü:quod tollens mulier,mi/ . f'îrinæ fatis tribus,donec fermétaretur totum.In hac folitudine murmurât po/ Ojf pi^opter famem,8lt; conuerfus refpicit procul in nube gloriam Dei,accipit(^ . .Pffecoturnicem:00 mane alterius diei manna.Et nota,in manfione decima icr-M '”*‘poni,ÓC poft efum carnium manna tribui:impleri(j fcripturam,Panem an/ °*^ni manducauit homo.
v ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vndecima manfio.
P^ofechde Alus,caftrametati funt in C'VQ“ amp;f non crat ibi aqua populo.Vn J^ decima manfio eft,quam uiolenterinterpretatam in libro Hebraicorum nomt ij^tepperijuidit os fumciens eis,aut certe uifio oris fortium:meliusq3 trasfertur, ^wo fortiö,ucl fanitas fortiöifiue iuxta proprietatê linguae Syræ,remiftio ma.
numn
-ocr page 826-77S
»rERONYJUVS FABIOLÆ
nuum.Hxc SiC ia Exodo legitur poft profediionê de eremo Sin.QueriOtrin es po) palus ob ardorem ütisifons depetra. Horeb erumpitQCproBuiaóC quia tentauerat deum locus Raphidim, tentationis quocp, ideR noa fortitus eünomen. Moyfes mcenditinmontenaJefus contra Amalech militat:ad crucisfignum fuperaturini/
^^^^^^^^^^^RiJnSedetMoyfesfuperlapü aem du^um a Zacharia, qui feptem habebat oculos:S^in Samuelis uolamineap^ P^atur Aben haafeydeüLapis adiutorijtóC utranepmanum dus,Aaronamp;Hur, e montais luaduscp fuRentatiDeuido aduerfario Cuperuenit Iethro,adducic ^fPhonmecutrunep6lium,dsuconfUium feptuaginta feniorumtSCin typumEc. Pulchrfa^i^t^m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immtnutio Euangelio fuggerente complétur,
V ^”^^^® fornum Raphidim dicitur, uelpropter diffipa/
^^^natum IRaeL Sin autem remtffionemmanuumiuxta
murmuraretpRud loco nomen imvoRtum ' leantmultiphcia dxmonum aduerfum nos tentamenra confurgere.
j ^^odedmamanRo. r man^Hnlq^Q^^^Pfy^^» ^^^^^pofueruntin foUtudine '’3^0 Duodedma bus fedmaiorf^entent apoRolorumnumerus.Vnadepluri hct£ouadrafenm^^^^ bonts Rriptura dicente:Menfetertioegreb d^deRanldJ^^^^^^^^^ l!^J^lt;^^^fi^tin folitudine Sinai,profe. ibilfmel^ m^^^^ ?^i^^^^^^^ctatifuntineremo’^ d^‘”0-gt;^cdicfns!SCreUqui ESquot;^^V^^de1fm1^^^^^ boa/cecms.ec huentudhmenafua OmlS^d^ ^^^^^ l ■-inis^n^^^^^^^^ / corde terrcntibus,âoyfesloquebetur Xdfm^uf5rfi^^^f I ^^^eS^d^uerai^ óf nero ;nnor;t;:Si^;:i^i^.^^^ Si^t^^guingennsdenarjjs,qutdeb/tonbusdïmïttuntur,lexdataeR:mapoüolos
r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tadsnumeroconRü
^ ^^^ ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^fngi/JscredentiüjtotuseuangeJicaprx ^J^P^^/itsRt. Longum dlßreplïcare nehm, guidmlegeprxce^
Ç. ^^^fbq^omodo fabncatSrabernaculum, qux uarïetasboRïarum,queuaforum g^^^^^^^f^^dtapontiffds, qux facerdotum Sf Eeuïtarum exremomx!
S^^ j^^^^^^’^^^^?^^^f^^^^qitodmed/apars xodr, Sc torus Leuit/éusJïber, Sf Ar/merorumprxcepta non mod/ca, Sf perfmgue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
3spo/}un tnbus dißnbur/b, Sf ob/atïopnne/püfn bacmanßone deicnpufnumu/ nbsp;nbsp;nbsp;/ ^tf/umïnir dïïpurac/o,buïc/oco fafffeere urxpoff/t.InrerpreraturautemS/ f./^^^P ’^^^'^ trtfupra' rn /b/frud/ne S/n, ßdp/uresrucib/pnnc/pjüßq/u'epen ^fd/onbi fô/ïrar/us numeruSj/ncrnu/r/p/ex.A/ïudeRenim unanj,a/ïudomnesgra/ P^J^uldere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dec/matertra manßo,
n ^^P^^’^^^^^^^^^ S/naf, caßrametat/ funeïn Sepu/cAns concup/ßeux, -^-^„^^^^^^^^da manßo, cu/us nomê cum ïnrerpreraüdne xdïeffapudHebroos ^PPy^^f^t nj^pp i^1‘l2’'P EPautemßn/usd/ede euageAd^qf/efusbapnxatus/ia dm a /p/r/tu dudus eß/n deßrrum, Sf renratus a d/abo/odeaq/ Sf/ßadpoß/äm/ba rem cum Domino ßrmonem,poß^ luxta monrem Sïnaicomoratus eß anno uno ^diebus quatuor mfra dï^oPtïone caßrorum egreßus eßin ßgt;A'tudinemPA^^^gt;
-ocr page 827-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tflERONYMVS FABIOLÆ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77^
onager aut fen'tasn'bi^ fuccumbi't malæ beßiac,faftidfens cœlez ■ne ^^?^*”gt;Ô^ Aegyptiorum carnes defiderans : quando multos fubitum uoratne /'’diunijôi^intercedente Moyfe humumuorax flamma confumpfit.Tune accigt; Pte k ^®^*’*i*ces,ô^ ufcp ad nauleam ac uomitum deuorant. Eliguntur feptuaginta jj^f^bytercuaeJunt ad oftium tabernaculi,duo remanêt, Heldad 00 Med ad, non im '^famp; K^''^^^^^’^^^ *’””’’^’^f^ fubmifli,dum fe honçre arbitranturindîgnos.Vu •Ud • æ^^^s proplietant,faturato^ populo dum adbucefeæ effentin ore eorum, *4»H ^^’^^•^ fuper cos,ÔC occidù pingucs eorum, 86 clecîos Ifracl præpediuinne tisf- ucîociter currerent:undeôé appellatus eft locus, Sepulchra concupifeen 011111 ”'’ *”■ *^ Septuaginta legimus, Memona defiderq. Ex quibus omnibus nos Pfiiii^^^°^^’^^’^’^^^ ^^Pæ’^^’^æ dimifimus fecularem,ôô Aegyptias ollas contemn Me■ *’®®Bdcberc murmurarc contra cœleftem feripturarum panem, nechicui/ ^ ’ll!« ^**^^8yptæ*^™ïQwÇ funtpoctarum carmina,fedfimplicem mannæcibum 5((| ?^’Woquin fi rurfus cas uolucrimus appetere uorabimus ufque ad naufeam: finin^f'^®®*”* *8”^ torqucbimur,dc'fidcrium4 noftrum uertctur in tumulos,uc lîfu ^^^^^^'^ ‘^^31bata,quæ foris apparent hominibus fpeciofa, intus autem pic btoffibus mortuorum,2lt; omni fpurcitia,
Decimaquarta manfîo.
Profedti de Sepulchris concupifcentiagcafirametati funt in rV,yp Deciz üq\i”'^'l'^^’’^^ inanfio eft in folitudine Pharan,quæ in atria uertitur.In bac Aarora W ^■^P’’°P*^®*’ Aethiopiffam contra Moyfen murmurant:2lt; in typum zelgadz ’^itiir’ ^^’^^’^*’’ ^^ gentibus congregatam,populus ludæorû lepræ lorde perfun^ «iitn|'5’’^^*tadtabcrnacuIum,Ô6 priftinamrecipitfanitarem,donec ftatutû plez filing8^**^“*” tempus impleatur.Et hic prudens lector attende,quod poft con tono *^ '’t duodecimo numero uirtutem,quia fuperbiuit IfraefSC in Sepulchris ' ’tjijy ^’ttiae cames Aegyptias defidcrauit:rurfum iacit aliud fundamentum, SC * 'ïde’. ^^^^‘^tilum uirtutum ingreditur: oftendens nobis, 86 cos qui ftant,poffe ^tiïlif^^^^’ ecciderunt, pofte refurgere.Pofitus eft enim lefus in ruinam 86 refur
°bcminultorü,8ó ipfe loquitur per Prophetam:Num qui cad it, non refurgetC Sep nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Decimaquinta manfio*
b * ptofedti de Hazcroth,caftrametati funt in t'IQB’^ pro quo fuprà in hoc co
. ’‘^’'olegtmusiPoftquam profedlus eft populus de Ha2eroth,caftrameta Wd ’p^Q^'tudincPharan. Hæc eft autem decimaquintamanfio. Et notandum, ’'*f iß '^æ manfiones decern 86 oclo,quarum nunc breuiter catalogus defcribv ^Ph ®’ “^tÇ ^tl Efiongaber,ideft ufqi ad trigefimamfecundam manfionem, 'l'Hetf quot;^ ^°^‘tudinfs nomine contineantunin quibus uniuerfa quæ Icripta funt, ^ '^^^^poribus gefta fentimus;quæ quia non funt per manfiones fingulas diz '•iïj^’®°bis quoqj in commune dicentur,ut poftea ueniamus ad reliqua.Rith/ ’lied ’'^tur fonitus aut iuniperus : quanquam plcriqj «jx^Sfi^y apud Græcos ^^ ^*’'^^^ arboris fignificare contendant. luniperum autem 81 primus graduum H’üT'^’ *^ta ueritatem Hebraicam fonat, ubi fcriptum eft. Quid detur tibi, aut 3cut}^P°^^tur tibi adlinguam dolofam^ Et Propheta refpondetiSagittæ potêtis
^^’^^°^'^^® iunipcrorü:pro quoapudnos legiturDefolatorqs. Ferunt 9 fyç ƒ ^'gnurn hoc ignem multo tempore confcruare,ita ut ft prunæ ex eius cinere kcf ^°P^ttæ,ufcp ad annum perueniant.Ex quo difcimus poft fcpulchra concuz UI ''æ,£c ueftibula tranfire nos ad lignum,quod multo tempore calorem tenet, hiM'*^quot;^**®”^®® ^tritw» Sc claro fonitu atq; exaltata uoce Euangelium Domini ’'nen *^^5 ‘ ^^ ^^^ *^^ manfione ufq; ad trigefimamfecundam iftiufmodi conz ’4, .^®°”æ* Duodecim exploratores mittuntur ad terram fandam : botrus 2 urinligno,8C Chrifti breuiter paffio demonftratur. Murmurât populus Iugt; 1!H ^»g^antum impetum reformidans.Pugnat contra Amalech 86 Chananæz ^^^^°’^’’^*^® “^«^^’S*^ ^^æ debebat in terra fanda exercere facrificia.
an 06 Abiron 86 filq Chore confurgunt contra Moyfen 86 Aaron, 86 terrae uoraginé
-ocr page 828-780 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MIERONYMVS FABIOLÆ
uoragine glutmntur. Inter mortuos 66 ufuentes pontifex medius thuribulo^®^' tus ingreditur,8C currens iraDei,facerdotis uoce prohibetur. Virga Aaron où 0/ rem profert 06 folia:Si in æternam memoriam,uirens ficcitas cofecratur. Nee urn templum ÖC ïcditui,necdum facerdotes Si Leuitæ obtulere facrificia,amp;iparres eo/ rum myfticus fermo defcribit.Vitula ruffa in holocaufto cocrematur,ói t^’® ^’^^’ piacularis afperfio eft. Quorum omnium figurp proprios libros flagitantjSt me ms reor tacere,quam pauca dicere.
Decimafextamanfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
ETprofedideRithma,caftrametatifuntin 7quot;r ’^'^^? Decimafextaman gt;o eft, quac interpretatur Græco fermone çoi«s «rsw'zu'«, Latine mali punin di' uifio,quod alq malum granatum uocant.Cuius arboris frudus in fcriptura dupuei ter accipitur : aut in Ecclefiac gremio,quac omnem turbam credentium tegit:aut in uarietate 66 confonantia uirtutum,iuxta illud quod fcriptum eß,Mu ^ titudinis autem credentiu cor erat unum,óó anima una:ficq diuifi funt fingm^g^^ dus, ut omnes eadem compage teneantur.
Decimafeptima manfio.
ET profedi de Remnon Phares, caftrametati funt in W^b Dccunafepo®* manfio eft, quam in lateres poflumus uertere:licet quidam Lebbona trans c/ rentes,male cadorem interpretati fint.Legimus Aegyptios lateres in Exodo,wos ’n populus facies ingemuit.Legimus in Malachia lateres pro quibus Idumaea deitrU' dis,politos lapides reponere nititur.Et laterem in Ezechiebin quo obfeuæ Hierd falem pidura defcribitur. Ex quibus difcimus in itinere iftius uitae, «K de liud tranfitu, nunc nos crefcere,nunc decrefcere, ód poft ordinem ecclefiafticS Is^ pe ad laterum opera tranfmigrare.
JDecimaodaua manfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,
ET profedideLibna,caftrametatifuntin rCquot;) Dccimaodaua manfio mu^ nos uertitur.Si enim poft profedum,rurfum ad luti opera defcendimus,m e D ,2 nandi fumus:8C curfus uagi atq? praccipites,fcripturarü retinaculis dirigendi. Hoc uerbum,quantum memoria fuggerit,nufquam alibi in fcripturis fandis apud e/ bracos inuenifte me noui,abfq; libro apocrypho,qui à Graecis /Ä«f«)^^‘f latur:ibi in aedificatione turris,pro ftadio ponitur,in quo exercentur pugiles oC at i letæ,2lt; curforum uelocitas comprobatur.Dicit Slt; Pfalmifta:In frenoSi eb^moma xillas eorum conftringe,qui non approximant ad te. Et Apoftolus: Nefons quo qui in ftadio currunt,omnes quidem currunt,fed unus accipit palmam ï’ bic currigt; te,ut comprehendatis.
Dccimanona manfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
ET profedideRefta,caftrametatifuntin pr^bp'^ Dccimanona manfio int en pretatur Ecclefia.Vagi curretium greffusjfrenis ad Ecclefiam retranunturjet fores quas antè reliquerant,rurfum intrare feftinant.
Vigefima manfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ,
ET profedi de Caaltha,caftrametati funt in monte quot;^p^ Vigefima manlio terpretatur Pulchritudo,ÓÓ in monte decoris eft conftituta,de qua Kquartide cimi Pfalmi principium fonat:Domine,quis habitabit in tabcrnaculo tuoiautquis requiefcet in monte fando tuo.Vide quid profint frena.A uitqs nos retrahunt,in/ troducunt ad uirtutum choros,ÓC in Chrifto monte pulcherrimo habitare fadunt. Ïfteiuxta Daniclem,lapis excifus de monte finemanibus, creuit inmontemlignum, 06impleuit omnem terram.Ifte iuxtaEzechielem uulnerauitprincipes y ri. Ad iftum in Efaia 56 Michea populi confluunt,dicentes:Venite afcendamus m motem domini, 06 ad domum dei Iacob:66 docebit nos uias fuas,06 ambulabimus in femitis cius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vigefimaprima manfio.
PRofedi demonte Sapher,caftrametatifuntin P^3- Vigefimaprimaman/ fio uertitur in miraculum.Quam pulcher ordo profeduum,quam egregia tex tura credentium.Poft opus lateris infrenamur,poft ftenos in Ecclefiam introduci/
-ocr page 829-MTERONYMVS FABIOLÆ
781
*®'ii’)poRhab{tatfoncmEcclefiæ,ad Chriftum montemafcendimus,in quo pofiti æJpemus atq; miramur;ut nofter in laudibus eins ferma fupereturUnuenientes in '3,qua nec oculus uidit, nec auris audiuir,nec in cor hominis afcenderunt.
Vigefimafecundamanfio.
P T profedi de Harada,caftrametati funt in 7*^'^P Vigefimafecunda manfio IJincœtus uertitur.In hac enim confiftit multitudo credentium:Ecclefia,primp t'aorum uirtutum omnium confonantia. T une uere poiTumus dicere:Ecce quàm conum Ôi quàm iocundumjiabitarc fratres in unum. Et Dominus habitare facit ^smonsindomo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vigefimatertia manfio.
H Tprofeeti de Maceloth, caftrametati funt in ÏSnÇi Vigefimatertia manfio po ^fÊHÔefubter intenigi,fed melius pauorem interpretabimur.Venifti ad Ecclez '^■Wjafeendifti ad montem pulcherrimum,ftupore à miraculo Chrifti magnitudi ‘'^oiconfitcrismides ibi multos uirtutis tua: focios:noli altum fapere,fed time.Do/-^'•lusenim fuperbis refiftit,humilibus dat gratiam. Et qui fe exaltat,uideat ne ça? ^t. Potentes potenter tormêta patientur.Timor, uirtutum cuftos eft:fecuritas,ad ’Pwmfacilis.Vnde 00 in quodam Pfalmo,poftquam Propheta dixerat. Dominus f^amp;^fne,amp; nihil; mihi décrit,in loco pafeuæ ibi me collocauit:iungit timorem,qui p‘^°^eftbcatitudinis, Ói infert,Virga tua 00 baculus tuus,ipfa me confolata funt» ^*enfus:dum tormenta formido, feruaui gratiam quam acceperam.
Vigefimaquarta manfio.
pRofedi de Thaath, caftrametati funt in r^n Vigefimaquarta manfio,quam ’^onnulliuertuntinmaliciamuelpafturam,necerrarent fiper y literamferv /f^^^nnunc uero cum afpiratio duplex in extrema fit fy 11 ab a, err or is caufa mani/ -.A Hoc eodem uocabulo 86 qfdem literis fcriptu inuenio pattern Abraham, ^“’’''fiipradido apocrypho Genefeos uolumine,aba(ftis coruis qui hominû fru.-
: ^ ^®^^Uaftabat,abacloris uel depulforis fortitus eft nomen. Itaqj QC nos imitemut '’^fe:?^ uolucres cœli,quæ iuxta uiam fatum triticum deuorare feftinant,follici*i
' r°^*beamus.Nam 8lt; Abraha patriarches in typo Ifraelis £lt; hoftium,diuifa mem/ ,^ f^jacriheq à uolucribus non finit deuorari:ÔC contemptorê oculum effodiunt cor 'Jccóuallibus,uerus(^Moyfesducit Aethiopiffamjamp;SElias à coruis pafcitur.Si ;,. putris pauorem, follicitus eris:fi follicitus fueris,leo in caulas ouium tuarum in/ ^'ferion poterit:quod uel ad praepofitos ecclefiarü,uel ad euftodiam refer animæ ^j^àquam diabolus per diuerfa uitiorum foramina ingredi nititur.
Vigefimaquinta manfio.
H ‘ profefli de Thare,caftrametati lunt in M^BU Vigefimaquinta manfio uer ^^f'tur in dulcedinem.Afcendifti in cxcelfum,admiratus es uirtutum choros,tigt; «^•«niinam, abegifti infidiatores : dulcis te protinus frudlus laboris infequitur: 5^ “^.’®orem literarum, radicum amaritudinem, pomorum fuauitas compenfabit, ’5^^!quam dulcia faucibus meis eloquia tua fuper mei ori meo. Sponiumep tibi “pJconcinentem:Mel diftillans labia tua,foror mea fponfa. Quid enim fuauius ^^’P'inafQuideruditione melius^Quid dulcius dominoiTGuftate 86 uidete quo/ ^^’’'üiauis eft dominus » Vnde 86 Samfon qui abegerat à frueftibus fuis aues, SC P^qua exterminant uineas eolligauerat, leonemep interfecerat rugientem,fa/ inuenit in ore mortui.
Vigefimafexta manfio.
pK.ofedti de Methca, caftrametati funt in r«:^3^n Vigefimafexta mafio in lin jlt; gua noftra feftinationem fonat : iuxta illud quod in pfalmo fcribitur : Venient nbsp;nbsp;nbsp;-
f §^iex Aegypto.Pro legatis in Hebrco,feftinantes legimustut poftquam dulces
lt;^5 laboris meffucrimus,non fimus quiete contenti ocioï fed 80 rurfum ad ulte °’^aproperantes,obliuifcamur praeteritorum 8C in futura nos extendamus.
._ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vigefimafeptima manfio»
L T profeâi de Afmona, caftrametati funt in »‘i’^ieS’ü Vigefimafeptima man Guo uincula fiuc difciplinas fonat, ut feftino gradu pergamus ad magiftros 8i x x eonim
-ocr page 830-782
HIERONYMVS FABIOLÆ
corum teramas Üm{na,8£ praccepta uirtutum ac myften'a fcn'pturannïij’Ui'ncuÏapU C femus æternan'uxta tllud quod in Efaia dicïturjEt Sabaim uni fublimcs ad te tranf/ ibuntjSó tui’ erunt:poft te ambulabunt uincb manicis.Et Paulus Hindus lefu Chd fti.Duplicia funt in fcripturis uincula,quac quamdiu rupit Samfon,uicitinimicos» Et de mcretrice legimus,uinculum in manibus eius. Et ex perfona domini dicamp;is: Dirumpamus uincula corum,Slt; proijcianius à nobis iugum ipforum.EtaÜbiiLa/ queus cotritus eft,06 nos liberati fumus. Chrifti autem uincula uoluntam funt,K uertuntur in amplexus.Quicunq; his fuerit colligatus,dieet:Siniftra eius fub capp te meo,ÓC dextra eius compledetur me.
Vigefimaoctaua manfio.
ETprofedideMoferoth,caftrametatifuntin ^VV2 ’’?? Vigefimaoctaua man fio transfertur in filios neceffitatis feu ftridoris. Si ab uno incipias numero,Ói paulatim addês ad iêptimum ufcj peruenias:uigefimusodauus efficitur numerus. Qui fint ifti filij neceffitatis,pfalmus ipfe nos doceat:Afferte domino filij defafferz te domino filios arietS. Quac eft tanta neceflitas,quac nolentibus imponaturfCum diuinis fcripturis fueris eruditus,ÓC leges earum ac teftimonia uincula fcierisuengt; tatis, contendens cum aduerfarrjs ligabis eos,amp; uindos duces in captiuitatê,ÔC de hoftibus quondam atqi captiuis liberos dei faciestut repente dicas cum Sion,Ego fterilis amp;nbsp;non pariens tranfmigrata 00 captiua:00 iftos quis enutrit ^ Ego deftituta amp;nbsp;fola,6Cifti ubi erant^Miraris Efaiam,eiufdem Pfalmi facrameta cognofcc:Vox domini in uirtute,uox domini in magnificentia,uox domini confringentis cedros: ut poftquam aduerfarios fregerit,0C concufTerit defertos prius gentium populos, praeparentur cerui in montibus: K fit dilcdus ficut filius unicornium,in tcmplcq; eius omnes dicent gloria.Porro quod uertimus filios ftridoris, ad ilium fenfumrez fer,quod timorc fupplicq 60 eius loci ubi eft fletus 00 ftridor dentium,deferens diaz boli uincula Chrifto domino credentium turba colla fubmittat.
Vigefimanona manfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®
«4
ET profedtide Bene iaacan,caftramerati funt in montem quot;gt;5*^3 Vigefimano/ na manfio interpretaturnuncius fiue expeditio 66 accindrioiuel certefqued nos uerius arbitramur) KStTKHdtsh, ideft concifio.Haud aliter poifumus magifm di fcipulorum atep credentiû eos facerc filios neceffitatis,nifi praeceptorcs corum in/ terfecerimus.Crudeles fimus in occifione corn,06 no parcat manus noftra armum aut extremum auriculæ de ore leonis extrahere. Maledidus qui facit opus domini ncgligenter,ôd qui prohiber gladium fuum à fanguine.Vnde 66 Dauidîln matutu no,inquir,inrernciebam omnes peccatorcs terrac.De nuncio autem 66 accinâione hæc breuiter poffumus dicere:quod filij s neceffitatis grandes aduirtutem ftimulos fuggeramus,cum eis nuciauerimus præmia futurorum,ôô accindos inire bella do/ cuerimus.Horum trium quicquid magifter fecerit,in monte confiftit.
Trigefima manfio.
ETprofec'tidémontéGadgad,caftrametatifuntin PTOU^ Trigefimamanfio bonitas interpxetatur,ut cum peruencrimus ad perfedum uirum,in facerdo/ talem gradum,ôd in actatem plenitudinis Chriftiîin qua 66 Ezechiel eratiuxta nu/ uium Chobar, poffimus cum Dauid in trigefimo Pfalmo canereiln te domine fpe/ raui, non confundar in aeternum.Paftor enim bonus ponit animam fuam pro ouf bus fuis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trigefîmaprima manfio.
15
ET profedide Iotbatha,caftrametatifuntin *''3quot;i-^ Trigefîmaprima manfio interpretatur isajcJ^Âim?, ideft tranfitus fiue tranfitio.Ad hanc uenituerus Hebracus,ideft tt^cJ'th! , fiue tranfitor,qui dicerepoteft:Tranfiensuidebouifio/ nem hanc magnamide qua 2lt; Pfalmifta canit,Et non dixerunt qui pr?ctcribant,be nedidio domini fuper uos. Practerit enim figura huius mundi,8lt; propterea tooi cupiunt ad meliora tranfire:nec praefenti ftatu contenti,ingcmifcüt quotidie:Hac recordatus fum, 66 effudi in me animam meam:quoniam tranfibo in locum taber/ naculi admirabilisjufqr ad domum dei. Multum eft,ß de omnibus fcripturis fuper uerbo Tranfitionis,uelim exempla congerere.
-ocr page 831-'HÏERONYMVS FABIOLÆ.
78?
E ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trigefimafecundamanfiot
profecïlideEbfonajCaftrametatifuntin '^35'\^’’ï^ TiigefimafccSdamari “P transfertur in ligna uiri,fiuc dolationis hominis,quod lignificantius Grae f^^tótur fvAaxicr/xo^iög©-, fchbnur^per y Iireram, non (ut Grxci amp;l Lanni cigt;
i«î
* Vnde in folicudine mukitudo lignofum,nifi quod fcduli ÔC ddi^entis Wftri difciplina monftratur,cçdencis ligna inlormia;amp;dolantis facientisq? uafa 'aerfa^qy^ in domo magna neceffana funt C Poflunt lignationes uirijaltuum 60 j^aiain arborum genera, ac per hoe credentium miikitudinem figurare:dicente ^aidJnygntmus earn m campi's fylux. Hueufeg folitudo Pharan decem 86 o do ”''’'^tmanfiones,quae defcriptæ in catalogo,in fupenon' innere non ponuntur. ETngefimatertia manfio.
profedi de Afion gaber,caftrametati funt in deferto pY Hæc eft Cades.
Qaxntur cur odaua manfio nunc tn'gefimarerria efte dicatur. Sed fciendum TOdpriorper o literam fcribitur, mtcrpretaturq; rubus fiueodi'unUhæcautem Ï Si uertitur in mandatum. Illudcp quodiungitur Cades, non (ut pleriqj exiz '^ant) fanda dicitur,fed mutata fiue translata legimus in Genefi iuxta Hebraic ’'’'ueritatemtubi ludas meretneem putans Th am ar, dona tranfinifit;amp;c fequefter interrogat, Vbi eft cadefa (hoc eft feortum) cuius habitus à cacteris fœ/ “’'sinimutatus eft.In multis quoej loeis hoc idem reperimus.Sinaute fanda in-pfetatur, KStr ew7icf§alt;riigt; eft intelligendum:quo modoParcaedicuntur,ab eo ^^®lt;*ininitneparcant:amp; bellum,quodnequacp bellumfit:00lucus,quodminime ^'^» In hac manfione moritur Maria, 00 fepeliturtôf propter aquas contradi/ “r^piMoyfes 00 Aaron offendunt Dominum:0f prohibetur tranfirelordanem, tos ®“*'Cfls ad Edom tranfitus petitur,nec impctratur.Qiu's timeret poft tanz tor^^^^ ”’“’™U’’POP^»Ö^ onenfam magiftrorum,8lt; uiæ tranfitus denegaz * tin î 4 ^“’' ®IIï^ III Maria,prophetia mortua:in Moyfe 86 Aaron,Iegi 86 facerdoz J’j'laorum finis impofitus:quod nee ipfi ad terram repromiffionis tranfeende-’'^nt,nec credentem populum defolitudinehuius mundi educere.Et nota,q, P «mortem prophetiæ,86 aquas contradidionis,Idumæam carneâ atq? terrenam ,. ’’‘'ftnon poffinneum multis precibus 06 conatu uiam non im pet rent, fed egrez '“’'Edomaduerfus cos cum populo multo, 86 in manu forti. Interpretatio quo/ F hominis, morti 86 offenfae 86 negato tranfitui conuenit. Vbi enim mandatum, 'SlpeccatunUubi peccatum,ibi onenfa:ubi offenfa,ihi mors.Hæc eft manfio de canit:Commouebit Dominus defertum Cades.
»7
v^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trigefimaquarta manfio.
b profedide Cades,caftrametati funt in mote ’^’^ in cxtremo terræ Edom* ^Afcendit^ Aaron facerdos in montem Or iuxta pracceptum domini,86 mor? (*^tftibianno quadragefimo egreffionis filiorum Ifrael de terra Aegypti,menfe tu **'^?iP“*iia ^k menfis.Erat($ Aaron centum uigintrium annorum quando mor i^p*i monte Or.Et audiuit Chanangus rex Arad qui habitabatad auftrum in im^ ^^’^i^^'kqiJod ueniTent fihj Ifrael. Trigefimaquarta mafio eft,quam pleriqi ^Wanturlumen:necerrarentfiper W literam fcriberetur,Ah)pellem,86ipfi t^mdicerçnqfi effet y poßtum.NonnuIli foramen,quod poffer accipi:fi H ha Tklcmêtum.Cum autem legatur per H magis mons intelligitur,86 legi poteft: vendit Aaron facerdos in montis montem, ideft in uerticem eius. Ex quo aniz h... ^I”ms non in monte fimpliciter, fed in mote montis pontificem mortuum: f®*gnus locus meritis illius monftraretur. Moritur autem eo anno, quo nouus po t ^^ ftpromiffionis terram intraturus erat, in extremis finibus terne Idumæorû. J*?^^”’‘® ^® monte facerdotium Eleazaro filio dereliquerit, Icxq; eos qui cam Pæuennt perducat ad fummum:tamen ipfa fublimitas non eft trans fluenta lor/ Ï^Sjfedin extremis terrenorû operum finibus : 86 plangit eum populus triginta rbus.Aaron plangitur,lefus non plangitur.In lege defcenfus ad inferos,in euan 6^110 ad paradifum tranfmigratio. Audiuit quoej Chanangus quod ueniflet Ifrael, x x z 86 in
-ocr page 832-HIERONYMVS FABIOLÄ
7S4
8^ in Îoco cxploratomm^ubi quondam ofFendifle populum noncrant^incufttprc/ C lium:3C capnuum ducunt IfraetRurfum^ in eodem loco pugnaturjex uoto uidor uincitur,uidi fuperant.appcllaturq; nomen loci' borma,ideft anathema.Eadem dv cere mibi non eft pigrum,Icgentibus neceflaiium:quod Temper humanus ftatus in huius feculi uia fluduetÄ alius in ualle,alius in campis, alius moriatur in monte, nec in monte fimpliciter,fcd in montis monte,ideft in excelfo uertice. Cumlt;^ nos dei auxilio deftitutos hoftis inuaferitduxerin^ captiuos,nondcfperemusfalutem, fed iterû armemur ad prælium.Poteft fieri ut uincamus,ubi uidi fuimusiSi eodem loco triumphemus,ubi fuimus ante captiui.
Trigefimaquinta manfio 0t trigefimafexta.
ET profedidemonte Or,caftrametatifuntin TOT^t? Profedi^ de Selmona, uenerunt in quot;^WS Hæ dux manfiones,trigefimaquinta 06 trigefimafexta in ordine biftoriac non inueniutur,fed fcriptum eft pro eis:Ègreflï funt de monte Or, per uiam maris rub ri, 00 circumierunt terram Edom. Ex quo oftenditur infinibus atq^ circumitu terrac Edom cas pofitas. Nec fecundum morem legitur, Etprofedi de monte Or,caftramentati funt in Selmona hue in Phunon,fed poft ambitumter ræ Idumæorum uenit ad extremum, 06 ait : Profedi fi!fi Ifracl,caftrametati funt in Oboth.Necdixit,Profedi funtdeillo 8lt; illoloco,quiaduas mâfioncs filentioprx termiferat:quas cum in fupputatione tacuerit,reddit in fumma«Prima manfio Seb inona,interpretatur imaguncula. Secunda Phunon,diminutiue os:ab orc,non ab ofte intdiigc. In bis Aaron mortuo,murmurant contra dcum ^ Moyfen,manna faftidiunt,a ferpentibus uulnerâturîôC in typum faluatoris,qui uerum antiquum^ ferpentem in patibulo crucis triumphauit,diaboli uenenafuperâtur.Vndeamp;ima/ guncula,uerac expreffæq^ imaginis filfi dci,paftïonem eius intuens,conferuatur;K quod cordc credit,ore pronunciat,legens illud Apoftoli:Corde creditur ad iuftid^ *8 am, ore autem confelfio fit ad falutem.Simulq; nota,quod utraeç manfio votwC^^ siKus appellatur:quiaex parte uidemus,ÔC ex parte prophetamus:6ó nunc per fpc n eulum uidemus in aenigmate.
Trigefimafeptima manfio.
PRofedide Phunon, caftrametati funtin iP^Z'tS Trigefimafeptimamanfio uertitur in magos fiue pythones:uel(fecudum uerba Helui) lagenas grandes, quæ cum mufto plenac fuerint,abfque fpiraminc ilico dirumpuntur,Pugnaucrunt magi contra Moyfen 00 Aaron : 8C à muliere quae erat in End or, fit habebat iuxta Septuaginta interpretes fpiritum pythonem, iuxta Hebracos magum,regi Ifraelis illuditur.Multae funtpraeftigiae,óó innumerabilcslaquei,quibus animae capiuntur humanactfed nos dicamus,in domino confidentesjLaqueus conrritus eft,amp; nos lb berati fumus.amp;c. Si ambulauero in medio umbrae mortis,non timebo mala,quonia tu mecum es : Cadent à latere noftro mille,ÔC decern milia à dextris nofirismon tb mebimus ab incurfu ÔT dæmonio meridiano:fed obturauimus aurcs noftras,neaii diamus uoces incantantium,0C Sirenarum carminanegligamus. Port imaginem dei, quae in cordis ratione monftratur, amp;nbsp;confeftîonê fidei, quae orc profertur,con/ furgunt ferpentes,^ artes maleficae ad bella nos prouocant.Sed nos quihabemus preciofiftimu thcfaurum in uafis fidilibus quae nangi poflunr,ita utquaedamuix lefta remanferint,in qua hauriri poffit aqup pufillum,omni cuftodia circumdemus cornoftrum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trigefimaodaua manfio.
ET profedi de Oboth,caftrametati funt in Wkp^p •’’S? in finibus Moab.Trb gefimaodaua manfio aceruos lapidum tranfeuntium fonat- Sunt fandilap'' des,qui uoluûtur fuper ferram,Ieues,politi 86 rotunditate fua rotarum curfibus ft' miles.Sunt 8^ alfi quos Propheta iubet tolli de uia,ne ambulantiû in cos offendant pedes.Qui funt ifti ambulantesï' Vtiq; uiatores 8^ praetereuntes,qui per iftudfetu/ lum ad alias manfiones tranfire feftinant. Quod autem dicitur,in finibus Moab,K fuprà fcriptum eft,in folitudine quaerefpicit Moab contra folis ortumtoftcnditii^ xta Iitcram,quod hucufqi in finibus tcrrac Idumacorum fuerint:5c nunc ueniantad termines
-ocr page 833-HIERONYMVSFABIOLÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;785
^^fminos Moab, de alia promnda ad aliam tranfeuntes.Non enim fem per uni ungt; '•tiuanda eft opera,fed ficut fcriptum eftjbut de uirtute in uirtutem,de aha tranP '’ndum eft ad ahamtquia hærent fibi,2lt; inter fc ita nexx funt, ut qui una caruerir, '’’nibus careat. Et tarnen tranßre de aha ad aliain, eorum eft proprie, qui folis iu/ ’^*æ ortum confiderant.
v- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trigefimanonainanfio,
L 1 profedi de leabarim, luie (ut in fecundo loco apud Hebroos babes) Q’'’^ ^“*'’-*™ '^^ ’^'^^’’’? ^rigefimanonamanfiointerpretatur,fortiter tentatio. Pro hac in ordine hiftorix aliter fcriptum reperi. PoftquS enim ^““^ *^ leabarim in finibus Moab cotra ortum fob's, legitur. Inde proz U^hunt, Si diuertcrunt ad torrentem Zared »Etdehoc loco proficifcentes, ca/ ^nietatifunt trans Arnon,quæ eft in folitudine finium Amorrhæf co quod Ar/ °iin terminis fit Moabitarum 06 Amorrhacorum : 06 poft haec uencrunt ad pigt; ^’niubi cecinit Ifrael carmen hoc: Afcende putee quern foderut principes, Sf ape duces populorum in datore legum, 6C in baculo eius : 00 de folitudine in ^^^J^j0C de Matthana ad torrentem dei:06 de torrentibus dei ad excelfa, 8lt; de jj^s ad uallem,qua: eft in regione Moab in uertice Phafga,qui proipicit contra ^^itin.Haîc loea in finibus Amorrhæorum quidam interprétantes,putant non ^^*'ones elfe fed tranfitus, nee præiudicare debere catalogo manfionum extra/ Î'^ariam expofitionem. Abj autem ipiritualibus fpiritualia comparâtes, nolunc üg®®car/, fed per locorû nomina uirtutum profectus effe:quod poft ma/ Int '■^’agregationem lapidum frequenter ueniamus ad torrentem Zared,quod ^*^^ defcenfio: 00 in defcefione pofiti,tranfeamus ad Arnon,quod fon^-bqnæ eft pofita in finibus Amorrhæorû, qui uel amari hoftes (gß ''^^’’mltaloquuntur inflati. Sin autem tranfierimus terminos Moab, qui de in U ™8fneratus eft,ôf receffît à uero pâtre: ftatim nobis occurrit puteus,quem nez ^^pkbe fodit,nullus ignobilis,fed principes SC duces,qui iura dant populis:ÔC h. ^p”^^^ carmen in aqua putei, SC in dei muneribus gratulantes, prophetant quó 1^ ƒ Wuri fint:ad qua peruenturi loca, quod fcilicet de deierto ueniant in Mattha-teH^^^’^F*^^^^^*^ cÏonunijSC de Matthana ad Nahaliel,quod dicitur ad torren Bh j^^^NahaKd adBamoth, quæ interpretatur excelfa fiue adueniens mors, ^^0 conformes efficimur mortis ChriftuSC de Bamoth occurrit nobis uallis hu Qu ^5“æ tarnen pofita eft in uertice montis Phafga:qui interpretatur dolatus, M' , habeat informe SC rude, fed artificis fit politus manutqui mons refpiciat Quæ Hebraice dicitur '^^’p’’tp^ Quando enim fuerimus in uirtutum Hafl^*^^ ^^^^’tuti, tune totius mundi ruinas, SC omnium peccatorum refpicimus 'Tätern. Pene obliti fumus,currente oratione,di(ftare : quare Dibon gad interz Sem^^°”*’’^*’ ttiteUeda tentatio.Poft Dibon gad geritur helium contra Seon re ir.u ^^®’’thæot3,ÔC Og regem Bafan:amp; difcimus quod cum uenerimus ad fumz L ^ fonte principum regum^ biberimus,afcendentes ad montem Phalga, HQ„ . ^^’tius eleuariinfuperbiam, fi propofitam nobis econtrario folitudinem 'timus, Ante contritionem enim eleuatur cor uiri, SC ante gloriam humfliatur» Quadragefima manfio.
b * profedi deDibon gad,caftrametati funt in ma^^^a^ V’''^’?V Quadragez ^‘'ma manfio uertitur in contemptum plagarum fiue opprobrioru.Et per hanc Ij '^us omnia dulcia SC illecebras uoluptatum in feculo contênendas, nee inebria dij^^^^®*^^ ^*^0 in quo eft luxuria.Mel non offertur in facrifieqs dei: SC eer a quæ L^^®^®^®0ttï«cctin tabernaculo,fed oleum puriftïmum,quod de oliuæ pro ta ^’'^’^^’''tudine. Me! enim diftillat à labqs mulieris meretricis:de quo puto iuxz lgt;ii K'^^ ^’^tcHedus guftaffe Jonathan : SC forte deprehenfirm,uix populi preeiz titijH' ^^^^^’^°^ ^^’■^’”' opprobria contemnêda fint, SC fi falfo öbqciantur bea '‘inem pariant,faluator plenifïïme docet.
x x 3 Quadragez
-ocr page 834-78^
HIERONYMVS TABIOLÆ-
Quadragefimaprimamanfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
TT^Rofcdidc AImondiblathaiema,canrametatifuntmmontibus W^Ï? fon/ X tra faciem Nabo. Quadragefimaprima manfio uerdtur in motes tranfeuntiü: 6lt; cd contra faciem montis Nabo,ubi moritur 06 fepelitur Moyfes,terra repronuï/ fionis antè confpedla.Nabo interpretatur conchifio/'n qua finitur lex, ÔC non inue nitur cius memoria.Porró gratia Euangdij abfq? ullo fine tenditur. In omnem ter^ ram exiuit fonus cius,ÔC in fines orbis terræ uerba ipfius.Simulq confidera,qnoa habitatio tranfeuntium in montibus fita fit:8lt; adhueprofedïuindigcat.Poftmon/ tes enim pïurimos ad campeftria Moab amp;nbsp;lordanis fluenta defcendimus,qui inter pretatur defcenfio.Nihil enim(ut crebro diximus) tam periculofum eft quam glo/ riæ cupiditas 86 iadantia, 8lt; animus confeientia uirtutum turnens.
Quadragefimafecunda manfio.
ET profedti de montibus Abarim,caftramerati funt in campeftribus W^O w-per lordanem iuxta HierichoJbiq; fixerut tentoria. Ab domo folitudinis ufo
Wü’’^p ^3« in planicie Moab, In quadragefimafecûda,quæ Slt; extremamanfio eft:curfim quæ fintgefta,narremus«Refidensm eapopulus à diuino Balaa,quern mercede conduxerat Balach filius Sephor,dei iufllone benedicitur : 00 makdirao mutatur in laudes:audit uocem domini ex prophano ore refonantemtOrieturlïel/ la ex Iacob,06 confurgethomode Ifrael,ÓCpercutiet principes Moab, 86 uaftabit cundlos filios Seth:8lt; eritEdom hæreditas eius. Fornicatuf cum filiabus Madianï ÔC Phinees filius Eleazar,zclatus eft zelum domini,Zambri 86 fcortum Madianï tidem pugione transfiginunde S^ accepit praernium in æternam memoria,armiim uidlimæ. Numeratur rurfum populus, numerantur 06 Leuitæ,ut inierficns pent/ mis,nouus populus dei cenfeatur. Interpellant quinep filiæ Salphaad:^ ex iudicio Domini, hæreditatem accipiunt : ut inter Ira tres fuos,nec foemineus à ponenJone dei fexus excludatur.Iefus Moyfi in monte fuccedit,2lt; difcit à lege,quæ fpirituali/ ter ofFerre debeat in eedefia. Primum quid per fingulos dies,deinde quidfabbato, U 1^ quid in caîendis,quid in pafcha,quid in pentecofte,quid in neomenia menfis feptt mi,quid in ieiunio eiufdem menfis die decimo, quid in fcenopegia,quando figun^ tur tabcrnacula,decimaquinta die fupradidi menfis.Vxorum 8x2 filiarö uota abfo autoritäre patrum amp;2 uiroru cafta memorâtur. Bellum contra Madianitas,amp;'mors diuini Balaam,8lt; prædæ diuifio,8lt; oblatio ex ea in tabernaculo Dei. Primus Ku/ ben 52 Gpd,amp;2 dimidia tribus ManalTe, ultra lordanem in eremo pofleffio^m ao cipiunt.Plurima enim habebant iumenta,óó needum ad id uenerant,uf ponent na bitare cum tcmplo. Docetur populus ut in terra fanda idola deftruatÄ nullus de priori habitatoreferuetur.Defcribitur olim cupita prouincia,duarumfemis tribugt; urn hæreditas feparatur. Numerantur tribuum principes,qui terram fandarn degt; beant introire. Quadragintaduas urbes cum fuburbanis fuis ufque ad mille pabus per circuitum,Leuitæ accipiSetot numero, quot amp;nbsp;iftæ funt manfionesEt addun-tur fugitiuorum fex aliæ ciuitates, tres intra lordanem, 52 tres trans lordanem,ut fint fimul quadragintaodo.Qui fugitiuorum fufcipi,qui interfici debcant,quiui^ ad mortem pontmeis maximireferuari.SucceditDeuteronomq fecundalex,medi tatorium Euangeltjubiq breuiter difcimus quæ inter Pharam 52 TophelSt Laban 02 Hazeroth, 52 loca aurea abiedo luda infeliGiirimo,undecim dierum uia de Ho/ i eb,per uiam montis Seir ufep ad Cades barne Moyfes populo fit loquutus:02 ex/ tremumcantatcanticum,inquoapertiftïme fynagoga proqcitur,02 Eedefiapo/ mino copulatur. Impinguatus eft 52 incralTatus ac dilatatus, 62 recaleitrauitpe/ dus, 52 oblitus eft Dei faluatoris fui. Et iterum : Generatio peflïma,filij ineruditi, ipfi ad æmulationem me prouocauerunt in eo qui non erat deus.Iritauerunt mein fculptilibus fuis; 52 ego zelare hos faciam nationcs,52 contra gentem ftultam inta/ bo eos.Benedicuntur filq Ifrael.Et rurfus in Simeone ludas miferadus exekdimr. AfcenditMoyfes ad montem Nabo,in uerticem Phafga,qui eftcontraHieneb^ 52 oftenditei Dominus omnemterram Galaad ufque ad Dan ÓCNepthalim
-ocr page 835-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KIERONYMVS FABIOLÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;787
^Pofaim ^ Manaffen, ÔC unnicrfam terrain Inda,nique ad mare magnum contra Q ‘ttum,SCregionem campeftrem Hienchontis,ciuiratis palmarnm,uft]j Segor. ^^'s poteQ tanta noffe myfteriaï’Qiris in extremis Icgis ÔC hums uitæ finibus con/ ^tus mtelligit femper fibi effe pugnandum:00 tune plenam uidoriam darf ff fuc j.’?^’™pcftribus,fi m Abel habtim,quod interprétatur Indus fpinarnm,flcnerït p '9uapeccata,ö6 fpinas quacfufFocauerunt fementemuerbiDei: £C de quibus fjtu^'^^^^ ^'^^fïVerfatus fum in miferia,dum mihi configitur fpina;amp;tunepraepa-aitoM^^^*^“^® ”‘^^’'^’'^^’^“^ ‘^^^^ ^^^^ lordanem tranfeat:06 circumcifus cultro Eu Ufy ‘lgt;P’'*nium comedat de cedefti pane;amp;ó occurrat ei princeps exereituum Dei, Q ’^ Pafcha nequaquam in Aegypto, fed in finibus terrae fandæ comedat^ cia • ^'^‘^uæ diuitiarum fapientiæ Sé feientiæ Dei,quam infcrutabilia funt iudiz çZ ***®gt; ^ inueftigabiles uiæ illius* Quis fap tens, 06 intdligit hæc C Intdligens,óf snofcet gär’Q^^ redae uiae Domini, Slt; infti ambulabunt in eis. Praeuaricatores ^quot;'corruentiniUis.
PRÆCEDENTIS EPiSTO/
LÆ SCHOLIA
|
N feptuagefimofeptimo pfalmo] i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cuius initiüeft:Attenditcpopu 1 nbsp;nbsp;nbsp;l^”ïlt;:us.Ex hoe Matthaus capP quot;^^‘^‘^^™oc‘^’'Cio, ci tat uerfîculû: ..uc^ä Apenam in parabolis os nicum, j O’^ndita à conftitutionc. Diuus Hie-busf ^ädmonet,mnonnullis cxemplariz ' 9oodZ''’® diflc in Matthæo,ut impleretur ' ‘'’'311 '^’’^'quot;'icftperprophetamEfaianiigerz i iw'’’'’“® ^^ ueram fcrlpturam fuiffc-.per ^Af^ ''^^^P^ ' I^^^de fciolum aliquem, •tin r ’’°*’ uideretur propheta, quod inz •liMr *°® **'®5 non effet, pro Afaph fubdiz Piain^ ^'‘quot;’'gt;’^ Inagis notuRurfus aims quiP 5()^ offenfus eo nomine , quod hæc uerba ^O'^'''‘''^'■^’' ® ^^^'®’ fnftnht prophets no quot;Ulf ■ ^ quot;*quot;“lns pfalmi feptuagefimifeptiz Afaph: fimul Si autorem inz a[i?Pfalmi,8£qusillicde Hebræisegreffis ^fe^P® nicmorantur, noniuxta fenfum 11(10 ^® ^’’'quot;““»fed iuxta myfticum intelz Phtt'''^'’'’‘P* dcbere-Oiiod autem Afaph pro iiis^'’”'°cat,non eft miradum,cum in hym' ' bus/^''quot;‘’'® propheta uocétur omnes à quu ‘ Dci,^’Ï®'’'Pofiiaf“m-^ Lepramdomorum] L. '^ 'igimus Leuitici capite decimotertio (la^'p'^^dinoquarto. jf Taurum homiciz 9iijc ’^°^*oigeßmoprimo, iubetur taurus Wa f”^ Pereufferit hominem K occiderit,la det P^ODtui.Qpod diuus Hieronymus irri Chrfr ^quot;^'■ara obferuetur ♦ At non pudet „^^ ' banos eadem hodie facerc, cum homiz iiiiD?'^’’'’'®‘’o*’*'’ipdfinantimpunitos. i|[ Et 1 ^tumadukerij rcum.] Proptereaquod quot;onf'? ^P*®^° uigefimo , iubetur occidi, biam • nbsp;nbsp;'^ S“' ‘'“® iumento coierit,uer urn- d''’ipfumiumentum tanquam adulterum-d quot;fern fubiila perforata] Id habetur Exoz qu?f'f^ “igefimo. lt;jf Nos autem derelinz quot;tesCapharnaü,agrum quondam pul.] |
Sicenim Capharnaum Hebræis fonatjager pulchritudinis,uel uillaconfoIationisAllufic autem ad hoc, quod poft occifum ab Herodc loannem, Chriftus relida ciuitate fua,in qua contemptui habebatur, exijt in defertö, illuc fecutam turbam quinque panibus fatiauit,ut legimus Matthæi decimoquarto. i([ Terram Geften] Nam Geffen Hebræis fonat terra com j plutam. Extermmatorem uocat angelum per cutientem Aegyptios,ut habetur Exodi capiz tulo duodecimo- ^Græciapris] Ex exempla ribus nihil pofTum côiieere, nifi quod ex Græ corum commentarijs deprehenditur, xTtx^ffeip eirelcgendû,quaseafdemilli c/x^/AX? uocanc, nos manfiones: quorum pofterius didum eft, quod illic ab innere fubfiftunt,prius à tollen^ disfarcinis. lt;^Cl,uodprofupradidoeIemenz . to]Scribendumcftenimper litcram n heth, ^ non per 7 ain. «ifQuædamantidotus] Proz prie pharmacum eft,quod datur aduerfus no f xia,ucluti uenena. Extant complura remedia in literis medicorum, quæab amaritudincno menhabent, ie^x mit^x, ideftfacraamara,8i ’ExiK^x yxx^i/üv, idcftamaraGalcni.MedicorS uulgus,expicrapigramfacit, if Dcquibus Paulus refert] Eft in prima ad Corinthios epi ^ ftola,capite dccimoquinto-Quia uifus eft Ce-phæ,amp; poft hoe undccim. Deinde uifus eft plufquam quingentis fratribus fimuï,ex quk bus multi manent ufep adhuc, quidam autem dormierunt. Deinde uifus eft lacobo, deinde apoftolisomnibus. NouilTimcautc omnium tanquam abortiuo,uifus eft amp;nbsp;mihi. ijNccui, rulentiasj Virus uocatur non folum quodue^ 7 nenum fit, fed etiam quod uchementê habcat nidorcm.OIentautcm carnes cods, maxime fi accedat conditura. Poetarum autem carmiz nanon fimpliciter rem narrant, fedfiguris82 uerborum illeccbris omnia condiunt : quiz-bus non conuenit ufquc adeo dcledari, ut xx 4 diuinas |
|
788 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCHt diuinas faftidiamus literas, quod huiufmodi delicijs careant. ^ RurfumiacitaHudfunda' ® mentum. J Allufit ad locum qui eft in epiftola ad Hebræos capite quinto. Non rurfum iacié^ tes fundamentü pœnitentiæab operibus mor 9 tuis» ^Cumcarbonibusiuniperorum] Mi/ rumeft,diuum Hieronymü nullam huius rei facere mentionem in commétarijs huius pfal/ mi,unde mihi uidétur hæc quæ nos habemus, ciremutila,multis amputatisndquodamp;ina/ lijs multis deprehendimus locis,utid tantum fcripferint,quodintelligerent, cæteris refedis quod aliquid Græcorum aut Hebræorum no minumhaberentadmixtum. x^nev^o/f Græci iuniperum uocant,quanquam huius duo ge/ nera facit Diolcoridcs arboris, Baccas fert, quæmaturitatenigrefeât, xgKsväiJix! uocanr, etiam fi Diofcorides ipfam arborem x^mv^ïi^x lo uocat. lt;[[ƒ£'/«?«oW.j Ideftmalipunicifedio. Nam f^ix Grxcismalumpunicumeft,amp; nó/ isju feco.Inde nn'iiry fedio.Qpanqua quidam codices habent xßoHo^’s. Ex quo licet conijeerç feriptum fuifie x’wûkoiij))^ ideftabfcifliofiuerc ''^ fedio. «7LegimusmMalachia]Nempecapi/ te primo. De lapide fculptojegis apud Ezc/ 12 chielem capite quarto- lt;|f Hocucrbum]Nem pe refla. ^ fwi^cysynx/f j Ideft,parua genefis, ut fit didio compofita, quod eft probabilius, Cue ƒlt;/«ƒ« yét/tffir , ut Ênt duæ didiones. lt;Nam amp;nbsp;Abraham patriarches] Hanchifto' ^5 riam legis Genefis capite decimoquinto,dc uacca trima, capra trima, K arietc trimo : amp;nbsp;turtureamp; columba in frufta diffedis, necnon de abadis auibus,ne cadaucra aftingerent uf-queadfolisoccafum. ijf Conteraptorem ocu lum ] Allufit ad i d quod eft Prouerbiorum ca pite trigefimo: Oculum qui fubfannatpatre, amp;nbsp;qui defpicit partum matris fus, fuffodiant ^ cumcorui de torrcntibus,amp;comedant eum filiæaquilæ. HfVerusqTMoyfes.jMoyfesue/ rus Chriftus.Aethiopiflaecclcfia.MoyfesaU' ’ tem illc duxcrat Zephoram filiam lethro. Exodi capite fecundo. Quanquamhic locus mihi uidetur deprauatus. Sic enim habetur inplerifquc:Veruscp Moyfes Si Helias ducit ANTID Ne quem offcndat quod Aegyptiorum pri mogenita interprctatur dogmata philofopho rum, atep eadem paulo poft idola uocat, cum theologorum fcholæ tâtum honoris habeant Ariftocelicis decretis, ut explodatur, qui hu/ »US opinionibus uclit refragari,pauculis locis exccptis.llluddurius, quod in decretis idéto tam damnat phyfica,in qua uel maximeprav • cellit Ariftoteles, fenbens eos m obfcuritate mentis ingredi.Damnat dialcdicen illius ar/ gutias appel lans imö phStafmata ,amp; umbras rerö euanidas, brcuiqi perituras:atcp hæc fcri pfitcumnondumeflet tantus honos ethnicis philofophis apud interprétés Chriftianæ dO' drinx. Vbi enim apud Origenê, aut Bafiliü, |
• LIA uxorem Acthiopiflâm, Ä à coruis pafcitur. C Lcgendum eft autem:Verusep Moyfes ducit uxorem Aethiopiflam,K Helias à coruis pa/ fcitur.Quod autem meminit hoc loco Aethio pifiac,ad nigrorem refpexit Aethiopö, quem habent cum coruo communem. De Helia,cui corui bis in diemane8C uclperi panemamp;lt;i^^‘' nes adferebant,habes tertio Regum libro,ca/ pitedecimofeptirao. »[[««r^wW.jW^ft’^®’’'' i^ cifio, a gt;ixrxgt;iéwfciiy concidojCuinres aut ho/ mo minutatim difcerpitur ac uulneratun ^■!tyx^x\ivcr/r. ] Ideft tranfitus. Ita legenduin arbitrer,à wx^x prater. Si ïMi^i^ ueniomiu quis malit ■zirx^shxa'it, ideft præteruedio,ab SÄXU . »([ Verus Hebræus.] Ideft wi^xrvt-^^!/^ ^ fx/z tranfccnderc,fiuctranfire:unde w£flt;quot;«gt; tranfitor,fiuc tranfmiffor. Nam ’'’iSP “^^ bræus,in ca lingua fonat tranfitoré,fiuc tran/ fitorium., «[f Significantius Græce dicitur. ] Ex ueftigijs exemplarium eolligo feriptum i fuifie, ^v'kxititi'/itoi xyJlgis^ ideft, lignationes ui/ ri:nifi quismalit, ^v^ïffytxrx xyt/lgóf. f^am J«/^ Kïfo/^xiy eftlignaincido,uellignaeolligo.Qui dan! adferipferat hoe loco, jvMmf/MfégK. »jj KXT xyrifi^xffzfz, 2 Ideft5pcr contrariam 10/ quutionem : quum diuerfum fignißeamus ei ‘7 quod dicimus. lt;[Vtraqueraanfio «w. ] Ideft,diminutiue. Nam homuncio,la/ ig pillus,amp; huiufmodi nomina uocant ^iHx, ideft diminutiua;ab minuo.Verbo fido à ni^v, puella:quod hæ ^^ foleantblandientcs uti diminutiuis. ƒ ^uid rnneomenia mcnfisfeptimi. ] i'f^^«i'“^ ce,uocatur initium lunæ.Nam /lt;gt;gt;'», lunaeit: fï‘gt;p, nouum.Siquidem Græci calendasnon habent,fed nouilunijs metiuntur fuos men/ fes.Vnde prouerbium:Ad Græcascalendas. lt;ïr Scenophegiæ. ] Scenopegiæ,fchbcndum abfquc afpiratione. Nam tfiim, fme ffiny^^, tentorium cft,fiue tabemaculumiK mylt;^ gt;nbsp;b/ ue TiTfjyyv/^i, figo,fiuc pango.Vnde coww«/ yx, feftum apud Hebræos à Egendis tento/ rijs didum,quod ab illis agebaturin menio/ riam priftinæ uit», quam in tabernaculis cgc' rant. ) T V S aut Chryfoftomü Iegimus,phiIofophusPby/ ficorum tertio,amp; phiiofophus Metcorologico rum fccundo, Si phiiofophus Ethicoruro pri/ mo f At nöc quiduis potius habetur qi theolo gus, qui ifta nö pafiim inculcet. At hæc nondu erathæc dialcdica fophifticis fomnijs ac ipi^ nis undicp plena.Et tarnen à theologiæmy^ rijs ucluti prophanus arcetur, qui non in hu' iufmoditricis bonâuitæ partem contriuerit. Neque dubito quin fi Diuus Hieronymü hanc uidifTec thcologiam, Ariftotelicisient^' tijs ac legibus undi^ contaminatam, ucloD/ rutam potius, tota liberratcin rem tam i”“' gnam detonuiflet. Quanquam Hieronymü non fimpliciter improbat horö cogninonem. |
|
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' HTERONYMVS Plnsr^^*'^ ™°’^^’'^^^ ’ ^^‘^ ^°^ damnat, qui ^^®“nt ethnicis difciplinis,amp; ilz penè square Chrifti decretis, '“hrifti philofophia Jlk câ'itl! WlXO'cif/ à php |
F A B T o t Æ. lofophorum dccrctis abfït, lit ftultiiTimurrt fît, fi quid uifum eft Anftoteli,id ad Chrifti Icges trahere uclk. |
ARGV^MENTVM EPISTOLÆ SEQ^VENTIS
matrona, Bethlehem fe contulcrat,il!ic cum Paula K Euftochio uidu/ hth '^ ''’S''uentibus barbaris coada eft redire Romam.Itaqj quod prsfenti pollicitus fuez Etenim cum ilia tantum doceri poftulaffet, lecith |^f®r^^*’^ “^*^'*^“5 l®‘^^*'‘^of“’^®cl‘^®tarum, tarn diligenter à Moyfedelcriptus,ad ^^“‘^atiumjderituesremonijsep facrorum,deq?uafis templi. Inuitatautemillam uc '“^fiX’ ‘I“^”‘^°ft“*‘^‘^™ pacata lam effet Bethlehcmitica regio, redeatad priftinum conz
D.HIERONYMVS AD FABIOLAM
DE VESTITV SACERDOTVM.
S QV E Iiodiemlectioncucten's reftamenn fiiperfaciem Moyß uelagt; men pofifum cft.Loquitnr glonficato uuitu, 8lt; populus loqucnrisglo M nam ferre non fnftinet. Cum autem conuerß fuerimus ad dominum* aufertur uelamen, occidens litera moritur, uiuifîcans fpiritiis fufeitaz tm-.Dominus enirn fpiritus eft,06 lex fpiritualis. Vnde 2lt; Dauid ora/ ®‘’^^°^ meos:ÔC confiderabo mirabilia de lege tua- Nunquid ^ ^Dus cura eft deo; Vriqi non.Mulro magis deiecore bonis, ariens ÔC hircorum 5 f^odextro,peeftufeulo Slt; uentre quo ftereora digerutur: quorum duo in efum Iiiu j f ^’^®’'^®f^s‘ tô't*«®i Phinees meretur in præmium. De uieftimis falutariz Uç ƒ ^^ps quo pedus obuoluitur, æ pinnula iceoris offerutur fuper altare : ipfum ' »Um^e-“® ^ brachium dextrum dantur Aaron 8lt; filqs eius Icgitimum fempiterz Î L ?“'nsIfracI.Senfus in corde eft,habitaculum cordis in pedore.Quaeritur ubi totrf æ P”’'^*P®Ï€ • Plato,in cerebro, Chriftus monftrat in corde : Beati mundo TO ’^’*°’*^*” ’P^ deum uidcbunt.Eqdc corde procedunt cogitationes malae.Et, toZ^**^?® ’^^qi^^™ ‘^ cordibus ueftris C Voluptas QC concupiicentia,iuxta eos ^.q^phyficis difputant,confiftit in iecore. Huius pinnulam in diuerfa uolitante, P'^foculorum feneftras erumpetem foras, oftcruntfacerdotes deo:ut poftquam iiijj^'^'^^’'*ht deo, holocauftum tuum pingue fiat: 00 concupifeentiam libidinis fez ^ v*’”’’’g’'* 4’**^^s concremauerint, mereantur accipere premium,pedus AT Job . ' ^” pedore mundas cogitationes,legis noticiam,dogmatum ueritatem.
«°^°’'^ ®P^’'^ 2lt; pugnam contra diabolum St armatam manum, ut quod hç^ ^5ôccpcrint,exêplo probent.Iefus enim cevpit facere ÔC docere. Ipfum quoq? lgt;'gt;amp; ^*”” ^ppcllatur fc7o9iM«, ideft additamêtum fine praecipuu 00 egregiumî CCH kWpc hoc magis fonat.Ex quo intelligimus iuxta illud MalachigiLabia fa fffe '^f*^ftodiunt feientiam, Ôi legem reqnirunt ex ore cius : praecipuam debere (^ ^werdotibus legis dodrinx^ noticiam : 06 additamento gratix fpiritualis te^’^j’^® lnftftui,qut pollir contradicentibus refiftereiSC nihil in fe finiftri habe CeJ’'!/^d'’'odducat ad tartarum:fcd dextrum brachium ÔC feparatum,ut opera fa A. °'!scomparai!one uirtutS eius,à cundis hominibus feparata fine. Hxc de uu ^5's£lt; his qux offerutur in altari,amp; facerdotibus dantur à domino. Cxterum K J^«xccptis primitqs hoftiarum,0C de priuato, £lt; de macello publico, ubi non j^ 8’0 fed nidus neceflitas eft,facerdotibus membra tribuuntur, brachium, maxil (b a ^^^’''^® ^'^‘■^^’° *^’quot; diximus. Maxilla eloquente eruditum«^ fignificaque SJ j-P^Î^Q’’*^ c0cipitnus,ore promamus. Venter receptaculum ciborum,in fcórto ^^hnitide facerdotalf pugione confoffus,uniuerfos hominû laborcs,momentaz ^^Wandimentagulgjftcrcoris fine condenanSi oftenditmetibus confecratisdeo, .*®m quod currimus,quod fatagimus, quod uoramus,in feceffum prop ci. V nde Poftolus:Efcx,inquit,uentri,Slt;uenterefcis:dcus autem amp;nbsp;hue 06 illas deftruer.
Et econtra/
jt
-ocr page 838-quot;790
HIERONYMVS FABIOLÆ
Et econtrano de Iuxuriofis:Quorû deus uenter eft, amp;nbsp;gloria in confufione eoram. 6 4 Vnulipuluerem quern adorauerat Ifrael, in contemptum fuperftinom'sinpotum accepit pop ulus, ut difcat contemnerc quod in feceffum proij ci uideat. Praccipitur facerdotibus,ne miniftraturi in templo,uinum amp;nbsp;ficerS bibant,ne ebrietate amp;nbsp;era/ pula ÔC curis huius uitæ pracgrauentur corda eorum : nee partem habeantin terra, nifi folum deum:ut nulla debilitate fegnes fint,ne truncis auribus,lgfo oculOjfimfs naribus,claudopede, cutis coloremutato t quæ omnia referuntur adanimxuitia. Voluntas enim in homine,non natura damnatur. Si quis è facerdotibus femine flu xerit,ad facerdotalem menfam prohibetur accedere: Slt; ecotrario uidua cuius cum Sara defecerunt muliebria, propter continentiam ÔC caftitatem recipitur in do/ mum patris,0v de templiærario alitur.Quod fi filios habuerit,redditurfobolifuac, 5 ut iuxta Apoftolum his miniftretur,quae uere uidua: funttSC ut quae de facerdotali/ bus fuftentatur cibis, nullius alterius amore tencatur. Vicinus K merecnarius ex/ eluduntur à conuiuio facerdotum,feruis ciborum reliquiae conceduntur. lam tunc rerjeiebantur Phygelus 00 Hermogcncs,6C recipiebatur Onefimus.Primitiæeibo , rum ÔC omnium trugum atep pomorum offerurttur antiftiti : ut habens uidum atqj ueftitum, abfque ullo impedimento fecurus £v liber feruiat domino. Primogenita mundorum animalium accipiunt faccrdotes:immundorS precia.Hominumquoep primi partus redimuntur î quia conditio una nafcendi eft,precium aequaliter offer/ tur,fic moderatum 8C leuc,ut nee diues intumefcat,nec tenuis praegraueturAedi* tui SC ianitores accipiunt décimas: ÔC rurfum décimas decimarum offerunt facerdo tibus:tanto illis minores, quanto ipfi maiores populo. Quadragintaodo ciuitates ad habitandum Leuitis 64 facerdotibus feparantur:fex urbes fugitiuoru trans lor/ danem ÔC intra lordanem eligStunSC finis exilq,mors pontificis eft.Vniuerfa quae feftinus fermo perftrinxit,0C quoru pulfaui nee aperui lacramenta,ad cundos per/ tinent facerdores. Pontifex autem quantis polleat pfiuilegijs,dicam breuiter.Ca put,inquit,fuum non difeooperiet. Habet cidarim, ÔC nomen dei portât in fronte: d ’ diademate ornatus eft regio,ad perfedam Chrifti uenit aerate,fempertp eins gloria protegendus eft : £lt; ueftimenta foanon feindet,quia candida fbnt,quiaimponuta, quia agnum fequentia,0c de attonfae ouis conic da uelleribus.Thamar amina pudi citia, feidit tunicam.Caiphas perdito facerdotio, rupit publice ueftimeta.Super om nem animam quae mortua eft,non ingreditur.Vbicunep peccatum eft,8Cinp«ca/ to mors,illuc pontifex no accedit. Anima qua: peccauerit,ipfa morietur.Quamuis file fit diues,quamuis potens, SC multitudinem ofFcrat uict{marum,fi mortuus elt, non tangitur à pontifice,non uidetur.Quod fi reuiuifeit, SC ad uoeê faluatorts eg^ ditur de fepulchro SC fafeijs pcccatorû iblutus ineedit,intrabit ad cum pontifex:» ibi faciet mâfionem,ÔC cum re fur gère prandebit. Super patre fuo SC matre fua non * mquinabit .Muka nos facere cogit affedustSC dum propinquitate refpicimus cor/
porum,SC corporis SC animae offendimus creatorem.Qui amat pattern aut matrem friper Chriftum,non eft co dignus.Difcipulus ad fepulturam patris ire defiderans, faluatoris prohibetur imperio. Qiianti monachoru dum patris inatriscp miftretur, /has animas perdideruntcSuper patre SC matre pollui nobis non licet,quato ^^§'® fuper fratre,fbroribus,confobrinis,familia,fcruulis C Genus regale SC faccrdotale fumus.Illum attendamus pattern, qui nnquammoritur,aut qui pro nobis montm. SC qui ideo uiuens mortuus eft,ut nos mortuos uiuificaret.Si quid habemus de ne gypto quod princeps mundi fuum poifit agnofeere, tenenti Aegyptix cum paw® relinquamus. Sindone opertus adolefcens,uincffum dominum fèquebatumnc“^ rifletlaqueos,nifi expeditus SCnudus perfequentiumdedinafTetimpetuffl. Ke ' damns parentibus, quæ parentum funt:fi tarnen uiuunt:fi feruientes domino ’ fuos,præfcrri fibigloriantur.Et de fandis non egredictur,SC non polluer wn cationem D ei fui. nbsp;nbsp;Pro ociofo quoep uerbo rationem reddituri fumus: * ®®
quod non ædifîcat audientes, in pcticulum uertitur loquentium. Ego nbsp;nbsp;nbsp;L ’
dixero quippiam,quod reprehenfione dignum eft,de fandis egredior, » po _
-ocr page 839-DE VESTE SACERDOTALT
J,
°fabuliim Clififti, in quo mihi blandior : quanto magis pontifex amp;nbsp;epifcopus, ^Em oportet ede fine cnminc,tâtarumq; uirtutum, ut lemper moretur in fandtis* I^ paratas fit uidimas ofFerre pro populo, fequefter dei ÔC hominS, 06 carnes agnt (i^A°’'^'■°’^^^æ^®*‘l“*^ fandum oleum dei fui fuper eum cft, Non egredictur de ^''do,ne ueftimentum quo indutus eft,polluât. Quotquot enim in Chrifto bapti/ „ ^iiumuSjChriftum induimus.Seruemus tunicam quam acccpimus,fandam eu/ f^^iamus in ßndo.Ille montanus habitator,qui de Hicrufalê defcendebat in Hie kn '^^°''' P”'’® uulncratus cft, quam nudatus.Infunditur ei oleum,medicamêtum ni ft ”’*^ticordia temperatum:00 quia debuit negligentia fentire cruciatum,ui/ tiar f *^^^ *”o^‘^^*”’» “^ P^*quot; oleum ad poenitentiam prouocetur,per uinum fen/ ^ ^‘'Eritatem iudicantis. Vxorem uirginemaccipiet,uiduamautem,eiedamj '’’Eretricem non accipiet, fed uirginem de genere fuo, SC non contaminabit fez '^*uuinpo|)ulo,Ego dominus qui fandifico eum.Scio pontificem,cui prgcepta ''cj^tur, a plerifcß Chriftum intelligi:2lt; id quod didum eft, fuper pâtre 06 ma/ ?oinquinabitur,de uirginali Mariae partu edifleri: mulroq,’ facilior eft fuper do De °'quot;f^tprctatio,qui audit in pfalmo:Tu es facerdos in sternum fecundum ordt j^Melcbiftdech.Ét in Zacharia:Audi lefu facerdos magne;8lt; cui fordida pecca tre *quot; ®pft’’orum ueftimenta tolluntur, ut recipiat gloriam quam habuit apud pa/ quot;’Priufquam mundus effet. Sed nc quis me uim facere feripturæ putct,6ó fic L '^^^hriftum,ut hiftoriae auferam ueritatê, interpretabor in membris,quod rc-^ ^5^adcaput:intelligam de feruis,quod impleatur in domino. Quaquam gloria Wr*’^^°”^ )^®w^o^“® fit.Et ubicuncp oportunitas loei tulerit,fic de ucro lumi/ ^’’^'”’bo,ut derfuctur ad cos,quibus Chriftus donauit ut lumen fint. Pontifex ƒ ^EiX^ ^o^^cus ferma defertbit,uiduam, eiedam, Öt mcrctricem no duxit uxo Mer ?^^ ®ft,lt;^“fws maritus eft mortuus. Eieda quae à marito uiuente prorjeitur. 1 gç» ^quot;'Squæ multorS libidini patet. Sed accipiet,inquit,uxorem uirginem 8lt; de ’En^^**®*®^^® aMcnigenain,nc in mala terra nobilium feminu frumenta degene/ p^j^/onmeretricêjquac multis expofita eft amatoribus. Non eiedam,quæ etiam Ülji?'^’'^® ^Eïdfgna fuit.Non uiduam, nc priftinarum meminerit uoluptatü:fed kr/^.quot;’^’’^’ft^æ ’'^ habet macula,neq; rugam, quae cum Chrifto renata innoua 'kih^ a^’^ diem,de qua Apoftolus loquitur ï Defpondi enim uos uni uiro,uirgi/ I^tf d *” “Ehibere Chrifto.Nolo difcipulam coniugem pontificis quiequam ha? Eii;/^^^^^’'^ domine. Si confurreximus cum Chrifto, ea quæ furfum funt fapia-sim’^’^^ritoruni obliti,futurorum auidi. Infelix Simon, quia poft baptifmum de tio^®’^^®®*'Éo cogitabat,ncc ad uirginalcm uenerat puritatem,Petri confor ktre^^'*® ^^EUt.Copuhfti me Fabiola literis tuis, ut de Aaron tibi facerdotio fcri/ •lati^^^^^’^^^’^'^S® P^Eis obtuli,utde cibis Slt; pr imitas facerdotü,óó de obfer/ ’'ïn^^*'^®’^^*^^*^ P^æ^^^*“”^'“^^ ftruerem.Egreffa de Sodomis, amp;nbsp;ad mótana feftf I'tïs J'^®’’ habitare in parua urbe Segor.Tranfcêdens profelytos,præteris Ifrae/
*quot;’*^^*'® IcuiticS gradum,6ó præpete penna tranfuolans facerdotes,ad pontf 'lifhV ^'^‘^Sed dum ueftes eius 00 rationale pedoris diligêter inquiris,noftra tibi ^onfortia.Et tu quidem optato frueris ocio:^ iuxta Babylonem Bethlc Efeu ’^^forfitanrurafufpiras. Nos in Ephrata,tandem pace rcddita,uagicntem 111115 *^P’ audimus infantem:80 querimonias eius ac uoculas,ad tuas aures cupi/ ^E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Legimus in Exodo,tabernaculum,menfam,candelabrum,alta/ ïff ^^^as,tcntoria,coccum, byffum,hyacinthum,purpuram,ex auro,argento, '^Oih j ^*^’^^fagt;tabernaculum diuifum in tria, duodecim panes per fingulas heb/ lisa ’”*5”^* unpofitoSjin candelabro feptem lucernas, altare hofttjs holocau/ Itaj *^P®^^»^E*aï®E^s,fcyphos,thuribuIa,phfalas,mortariola, paxillos,pelles ru/ ^(Ie\^°® ^^P’Eatum 6ó ligna imputribilia. Tanta à talia offeruntur in tabernacu/ ’liiis*’ ^^^'^^^^ defperet falutem. Alius aurum fenfuum, alius argentum eloquq, k.p^^'’^’’’ æ’'É®€’‘^hibeat.Totusmundus intabernaculi defcribitur facramen/ flamm ÔC fecundum ueftibulum omnibus patet. Aqua enim ÔC terra,cundis mortalibus
-ocr page 840-79^
HIERONYMVS FABIOLÆ
mortalibus data funt.In fanflis uero fandomm, quafi ad aethera 5^ in cœlum,paii c corum introïtus 8lt; uolatus eft. Duodecim panes, duodeci'm menfîumfîgnmeant circulû. Septem Iucernæ,feptem errantia aftra demonftrant. Et nelongum laciam (ne($ enim propofitum mihi nunc eft de tabernaculo fcribcre)ueniam ad facerdo/ talia «eftimenta : 06 antequam myfticam fcruter inteni'gentiam,more ludaico qux fcripta funt fimpliciter exponam:utpoftquam ueftitum uideris facerdotemA ocu S lis tuis omnis eins patuerit ornatus^tunc Îîngulorum caufas panter exquiramus.
Difcamus primum communes facerdotum ueftes atep pontificuinXineis temina Ïibus,quæ uf tp ad genua 06 poplités ueniunt,uerenda cælatuf:06 fupenor pars lub umbilico uehementer aftringitur : ut fi quando expediti mactant uictimas, tauros 66 arietcSjtrabunt portant^ onera,ô6 in officio miniftrandi funt,ctiam filapli lue* rint, 06 femora reuelauerint, non pateat quod opertum eft. Inde 66gradus altaris prohibentur fieri: ne inferior populus afeendentium uerenda conipiciat,uocatur^ lingua Hebræa hoc genus ueftimenti ’’O3ai3 Græce 57^o-xtAH, à nofths 1®J”’^ nalia,ueî braeg ufep ad genua pertingentes.Refert Iofephus(nam ætate eins adbw templum ftabat: Ô6 needum Veipafianus Ô6 Titus Hierofolymam fubuerterant,öt erat ipfe de genere facerdotali: multocp plus intelligitur quod oculis uidetutjquam quod aurepercipitur) hæc foeminalia de byflo rctorta ob fortitudinem feiere con/ texi, amp;6poftquàm incifafuerint,acuconfui. Non enim pofte in tda huiufccmow fieri. Secunda ex lino tunica eft 7n(/lH^HQj idcfttalaris,duplicifindone,quamamp;-ipfamloièphusbyffinamuocat,appellatur($ MM ideft x^ruiJ, quodHebrao fermone in lineam uertitur. Hæc adh eer et corpori,è6 tam arda eft 06 ftridis rnani/ cis,ut nulla omnino in uefte fit ruga,06 ufep ad crura defcendat. Volo pro legentis facilitate abuti fermone uulgato.Solent militantes habere lincas,quas camifiasuœ cat, fie aptas membris 86 aftrictas corporibus,ut expediti fint uel ad curfum,uei ad pr3cïia,dirigere iacula, tenere clypeum,enfem librare,06 quocunq neceffitas traxcgt; D rit. Ergo 86 facerdotes parati in minifterium Dei,utuntur hac tunica, ut habentes pulchritudinem ueftimêtorum,nudorum celeritatedifcurrant» Tertium genus eft ueftimenti,quod illi appellant '033^ nos cingulum uel baltheu uel zonampop fumus dicere:BabyIonq nouo uocabulo pS’^^ÜT) uocant.Diuerfauocabubponu mus,nequis erret in nomine. Hoccingulu in fimilitudinê pellis colubri qu3. exuit fenedutem,fic in rotudum textum eft, ut marfupium longius putes.Texturnenau tem fubtegmine cocci, purpurae,hyacinthi, 86 ftamine byfiino,ob deeoremvC lorti tudincm:attp ita polymita arte diftincfum,ut diuerfos flores ac gêmas artinds manu non textas,fed additas arbitreris. Lineam tunicam,de qua fupra diximus, inter umbilicum 86 petrus hoe ftringunt baltheo3qui quatuor digitorum habens latitu/ dinem,86 ex una parte ad crura dépendons, cum ad facrificia curfu 66expeditione opus eft,in læuum humerû retorquetur. nbsp;nbsp;Quartum genus eft ueftimenti, rotun/
dum pileolum,quale pidum in VlyfTc confpicimus, quafi fphacra media fit diuifa, 66 pars una ponatur in capitethoe Graeci 06 noftri ■nctS^cw, nonnuUi galerum uo/ cant,Hebraei BM^Tû Non habet acumen in fummo,nec totum uflt;p ad comam ca put tegit:fed tertiam partem à fronte inopertam relinquitiatqj ita in occipitio uitta conftneftum eft,utnonfacilelabatur ex capite,Eftautembyffinu,86 fic labre oper turn linteolo, ut nulla acus ueftigia extrinfecus appareant. His quatuor ueftimen tis, ideft fœminalibus, tunica linea, cingulo, quod purpura, cocco, byffo,hyacin/ tho4 contexitur,86 pileo (de quo nunc diximus) tarn facerdotes,quam pontifie« utuntur.Reliqua quatuor proprie pontificum funt,quorum primû eft b’’gt;’T? ’^^‘‘ tunica talaris, tota hyacinthina;ex lateribus,eiufdem coloris affûtas habens iraniz cas : 86 in fuperiori parte qua collo inducitur aperta,quod uulgo capitium uocant, 9 oris firmiflimis ex fe textis3ne facile rumpantur. In extrema parte,ideft ad pedes, feptuagintaduo funt tintinnabula, Ô6 totidem mala p unica, qfdem contextacolori* bus,ut fupra cingulum. Inter duo tintinnabula unum malum eft:inter duo mala uz num tintinnabulum,ut alterutrû fibi media fintjeaufa^ redditur. Idcirco tintinna?
buk
-ocr page 841-DE VESTITV SACERDOTAL! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79Î
'’‘înefiiappofita fünf,ut cum ingreditur pontifex in fanda fandorum,totus noz . ’sincedatjftatim moriturus fi hoc non fecerit. Sextum eft ueftimcntum quod I^braicalin^uadicitur ^Saw Septuaginta iT^oiitiJ^a, ideftfuperhurneraleappel g’^’Aquila i’jsi^ccfifiiCj nos ephod fuo ponimus nomine«Et ubicunque in Exodo, '’^inLeuitico fuperhumale legitur,fciamus apud Hebraeos ephod appellari.Hoc '^’’leffepontificis ueftimentum, Öt in quadam epiftola fcripfilfc me meminifSC [^'’’nisfcriprura teftatur,facrü quiddam elfe,06 folis conueniens pontificibus.Nec I^^^”nillud occurrat,quod Samuel qui Leuita fuit, Icnbitur in Regnorum primo lu ^j°’quot;ïbuifl'e ætatis adhuc paruulæ ephod bad,idcft fuperhumcrale lineûicum Da/ j-^^^^oq^ ante arcam Domini idem portafte referatur. Aliud eft enim ex quatuor coloribus,ideft hyacintho,byfto,cocco,purpura,£C ex auro habere co/ Ij nbsp;nbsp;nbsp;aliudin fimilitudinemfacerdotumfimplex 0f lineum. Auri laminæ,ideft
^^‘^c»,mira tenuitate tenduntur,ex quibus fectafila torquêtur,cum fubtegmine |J^co!orum,hyacinth/,cocci,purpuræ,6C cumftamine byftînorSf eftîciturpalz ù'’î‘®’’’æP“’chritudinis,præftringens fulgore oculos in modum caracallarum, li^^^'‘^^c«ÏJ“.Contrapcdus nihil contextum eft,ÔC locus futuro rationalidere Ij^s.Inutroque humero habet fingulos lapides claufos 06 aftridos auro,qui Hez f^fedicuntur CD^^ ab Aquila 06 Symmacho Si Theodotione onychinuà Sez [^?§gt;nta,fmaragditransfcrûtur:Iofephus fardonycas uocat,cum Hebræo Aquiz •Ian-?®^’^^®ns:ut ucl colorcm lapidum,uel patr/am demonftrarct. Et in fingulis ind ®^®na patriarcharum nomina funt,quibus Ifraeliticus populus diuiditur. lïicobjin læuo minores fcripti funt:ut pontifex inz jJ^'^'isfandta fandiorum,nomina populi pro quo rogaturus eft Dominum,porz ((^ ^“ttmeris. Septimum ueftimentum eft menfura paruum,fed cunctis fupradi l^i^“''^-Intendc quaefo animum,ut quæ dicStur intell/gas. Hebraice uocatur 1J , Graeceautem Aoyiof/, nos rationale pofTumus appellate, ut ex ipfoftatim (^ '^f icias myfticum effe quod dicitur.Pannus eft breuis ex auro amp;nbsp;quatuor tex p^^0’0ribus,hoccft qfdem quibus Sé fuperhumcrale, habês magnitudinem palmt Wrum,Sé duplex,ne facile rumpatur Jntexti funt enim ei duodecim lapides iij]^ï’’^§’^irudinis atep precq per quatuor ordinesfita ut in fingulis uerficulis terz ^^P’des collocentur.In primo ordinc fardius,topazius,fmaragdus ponitur.Sym I^j^nusdiflentitin fmaragdo,ceraunium pro eo transferens.In fecundo carbuncu (^^^pphyrus,iafpis. In tertio lyncurius,achates,amctliyftus. In quarto chryfôli/ j^^nychinus,berillus. Satistp miror cur hyacinthus preciofiflimus lapis in horu bh^°^°’^ P°^^^*^’^*’'*^ forte ipfc eft alio nomine lyncurius. Scrutans eos qui de lijl . '^*“”pfwc naturis atep gemmarum,lyncurium inuenire non potui. In fingu jj^ P'dibus fecudum States duodecim tribuum fculpta funt nomina. Hos lapides i^f '^demate principis Tyri,Sé in Apocalypfi Ioannis legimus,de quibus extruiz fe^^*®*^ Hicrufalem : Sé fub horum nominibus Sé fpecie,uirtutum uel ordo ucl ï éditas indicatur. Per quatuor rationalis angulos,quatuor anuli funt aurci,haz Ijj^ ^5contra fein fuperhumeralialios quatuorfut cum appofitum fuerit Ahyio^i in Ijy’'lucm in ephod diximus dcreliSlum,anulus ueniat contra anulum, Sé mutuo tji^'dis copulentur hyacinthinis. Porró ne magnitudo Sé pondus lapidum conz ligati ftint atq; cóclufi:nec fuffecit hoc ad firmitatem, 1 '^catenx ex auro fierent,quaï ob puichritudinem fiftulis aureis tegerenturtha in rationali fupra duos maiores anulos,qui uncinis fuperhumcralis au/ ‘^‘^orfum alios duos: nam poft tergum in fuperhumerali contra ji^ “s Sé ftomachum, ex utroep latere erant anuli aurei,qui catenis cum rationalis 1 ^oribus anulis iungcbantur:atq; ita fiebat,ut aftringeretur Sé rationale fuperz Q^cralfóC fuperhumcrale rationali, ut una textura contra uidcntibus putaretur. hua eft lamina aurea,ideft SD! ’’f'ï in qua fcriptum eft nomen dei Hebraicis ^^tuorliteris ’’ iod D he ’\ uau D he,quod apud illos ineffabile nuncupatur* ^cfuper pileolumlineum Sé commune omnium facerdotum, in pontifice plus y y additur
12
794 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flIERONYMVS FABÏOLÆ'
additur,ut in fronte uitta hyacinthina conftringatur,totam4 pontificis pulchn^ dinem,dei uocabulum coronet amp;nbsp;protegat.Didicimus quæ uel communia cum la/ ccrdotibus,uel quae fpecialia pontificis ueftimenra fintÄ fi tanta difflcultas fuit m uafis fidilibus, quanta maieftas erit in thefauro,qui intrinfècus latetïDicamus igu turprius quod ab Hebraeis accepimus:óóiuxtamorem noftrunijfpirituafepullca intelligentiæ uda pandamus.Quatuor colores ad quatuor ekmenta referuntuqex 13 quibus uniuerfa fubfiftunt.By(fus terrae deputatur,quia ex terra gignitur-ƒ utpu/ ra mari,quia ex eius cochleolis tingitur. Hyacinthus aeri,propter colon's ‘û^uttu/ dinem.Coccus igni Suf aetheri,qui Hebraice '^^ appellatunquod Aquila lt;»»^«/ roj/, Symmachus JicJtpxtvoiJ interpretatus eft. Pro cocco,iuxta Latin« eloquwm, apud Hebraeos B3?^M^ ideft uermiculus fcribitur:ói iuftum elle commémorât,ut pontifex creatoris non folum pro Ifrael,fed 24 pro uniiierfo müdo roget:fiquidem ex terra amp;nbsp;aqua 5v aere £lt; igne mundus ifte confiftin2lt; haec elemêta fint omnium. Vnde primum ueftimentum Iineum,terram fïgnificat:fccundum hyacinthinum,ae rem in colore dcmonftrans:quia de terrenis paulatim ad excelfa fuitoUlmunKipia ueftis hyacinthina à capite ufque ad talos ueniens,indicat aereni de cœlis ufque ad terrain fufum.Mala autem punica 06 tintinnabula in inferioribus pofitafulgutato nitrua^ dcmonftrant:fiue terram 2lt; aquam,óó omnium elementorum inter fecon lbnantiam:00 fiefibi uniuerfa perplcxa,utin fingulis omniareperiantur.Quodau tem fupradidi colores auro intexti funt:id fignificari uolunt, quod uitalis calor,8t diuinifenfus prouidentia,uniuerfa penetret. Superhumerale amp;nbsp;duos lapides,uel fmaragdinos,uel onychinos,qui defuper funt,óó utrunep humerum tegunqduo he mifphaeria intcrprctantur:quorum aliud fuper terram, aliud fub terra fitfiiuc folem £lt; lunam,qua: defuper rutilant. Zonam illam qua facerdotis pectus ardatur,amp;C If nea tunica,ideft terra conftringitur,interpretantur Oceanum. Rationale in medio pofitum,terram ediflerunttquæ inftar pundi,licet omnia in fe habeat,tarnen a cun dis uallatur dementis. Duodecim Iapides,uel zodiacum interpretantur circuLm, uel duodecim mcnfes:6v in fingulis uerficulis,fingula affignant tempora,6i his ter nos députant menfes» Nee alicui gentilis uideatur expofitio. Non enim fi todeftia amp;nbsp;dei difpofitionem,idolorum nominibus infamarunnidcirco dei eft neganda pro 4 uidentia,quæ certa lege currit 00 fertur,06 régit omnia. Nam 6C in lob, Ar^curu K Orionem ÔC rAb^ hoc eft zodiacum circulum ÖC caetera aftrorum nomina legi/ musmon quod eadem apud Hebraeos uocabula fint, fed quod nos non poflumus quae dicuntur,nifi confuetis uocibus fntelIigere.Pulchre autem hocipfum quod in medio cff,appdïatur rationale.Ratione enim cunda funt plena, 06 terrena lièrent coeleftibus,imó ratio terrenorum 86 temporum,caloris 06 frigoris,06 duplex inter utraq; temperies,de coeli curfu 56 ratione defcendit.Vnde 06 rationalecum ephod fortiusftringitur.Porróquoddiciturinipforational! tfluAteins cfleS6 «Awö^«, id eft manifeftatio atep dodrina uel ueritas,hoc ipfum fignifieaqquod nunqua in dei ratione mendaciu fittfed 86 ipfa ueritas multis fignis 86 argumentis monftretur ho minibus, 86 uftp ad mortales ueniat.Vnde fadum eft,ut ratione folis 66 luns £6 am ni 86 menfium 86 temporum 86 horarum,tempeftatum quoqqfcrenitatis atq: uem torum 86 rcrum omnium nofceremus,accipientes infitam à deo fapientiam,86ipfo habitatore atq? dodore,domicilq fui nobis 86 fabricae fcientiam demonftrante.Su/ per omnia ciddaris 86 uitta hyacinthina cœlû monftrat:86 auri lamina quæ in fron te pontificis eftftnferiptumq: nomen dei, uniuerfa quæ fubtcr funt,dei arbitriogu.. fcernari-ldipfum ego puto fub alqs nominibus 86 in Cherubim 86 quatuor animal! bus figuratum,quæ ita fibi permixta funt 86 hscrcnt,ut in uno inueniantur 66 cæ/ tera:86 quod inftanter 86 ante fe uadant,06 non reuertâtur.Labuntur enim tempo/ ra, 86 preterita relinquentia, ad futura feftinant.Quod autem femper in motu funt, illud fignificant quod 86 philofophi fufpicantur,currere mundum fuo ordine,€6 im ceflabiÜter uelut rotam in fuo axe torqueri:unde 86 rota in rota,ideft têpus in tem-pore:86 annus in femetipfum rcfoluitur:06 ipfæ rotæ eleuantur ad cœlum,36fuper cryflallum
-ocr page 843-DE VESTE SACERDOTAL! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79Ç
f^^aHum thronus ex ûpphiro eft,ô^ fuper thronum fimilitudo fedentisxunis inz Jiora ignea funt,fuperiora declnnatut demoftret quæ infenora funt,l'gne 6C pur s’tione indigcre : quæ furfum, in conditionis fuæ puritate perfiftere. Et quomodo »'^i’'^^^‘^‘’ ûicerdotis,aun' lamina eft defuper:ita in Ezechiele dcArum in pedo ^iKm uertice collocatur.luftum ergo erat(lieut fuprà ex parte diximus)ut ponti/ ^’^deijCreaturarum omnium typum portans in ueftibus fuisjindicaret cunda in-^'S^reniifencordia dei:00 cû facrificaret eijexpiaretur uniuerfalis conditio, ut non PfQiibchsaeparentibus 6vpropinquis,fedpro cundacreatura amp;uoce80habitu u'^'tur. nbsp;nbsp;Tetigimus ex poli lion cm Hebraicam,ÔC infînitam fenfuum fyluam 1^
^f'^^fcmpori refer liantes, quidam futurac domus ftrauimus fundamenta. De fœ/ “’dibus hneis hoc folent dicere, ratio feminum ÔC generationis ad carnem pertiz ^■^yerræ per ea deputatur. Vnde Ôf ad Adam loquitur deus : Terra es, K in ter/ ‘’’æls.Caufasi^ huius rei,quomodo de paruulo femme ÔC fœdiflïmis initifs tan-J^dhominum uel diuerfarum rerum pulchritudo nafcatur,efle obuolutas,8i hu/ ?''gt;soculis non patere.Legimus in Leuitico,iuxta praeceptû dei,Moyfen lauifîc [^ *on ôf filios eius:iam tune purgationem mundi 8f rerum omnium fanditatem, ^ptifmifacramenta fignabant.Nonaccipiunt ueftes,nifilotis prius lbrdibus:ncc J^adfacta,nißin Chrifto noui hommes renafcantur.Vinum enim nouum (j’'^*iö’ibus raittitur.Quod autem Moyfes Iauat,Iegis indicia dl.Habet Moyz pf Pgt;'ophctas,ipfos audianuEt ab Adam ufqi ad Moyfen omnes peccauerunt. cca*^^® ^^* lauandi fumus,ÓC cum parati ad indumentum Chrifti, tunicas pdli/ ca j^o^wcftausjtunc induemur ueftelmea,nihil in fe mortis habente, fedtota '’'lida.ijtde baptilrno confurgêtes,cingamus lumbos in ueritatc,8C tota priftino q^Peccatorumturpitudo cteletur.Vnde 2lt; Dauid;Beati quorü remiffa: nmtiniz jj/'^^Kquota teda funt peccata.Poll foeminalia SC lineam tunicam induimur ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ucftimcnto,8C incipimus de terrenis ad alta eonfeêdere. Hxc ipfa hya
Do « * f^nica, à S eptuaginta vero^/ïvT«?, ideft iubucula nominatur : 8C proprie itificiseft^fignificat^ rationem fublimium non patere omnibus, fed maioribus .^Pïdedis.Hanchabuerat Moyfes amp;nbsp;Aaron ÔC prophète,Ói omnes quibus dû j^dn montern cxcelfum afcende tu, qui euâgelizas Sion. Nee fufficit nobis pria ta pcccatorS,baptilt;mi gratia, dodrina fecretior,nifi habuerimus 86 opex p pde lungitur 2C ephod, ideft iuperhumerale,quod rationali copulatunut non (,i ^um,ncq; diirolutum,fcd hacreant fibi inuicem 86 auxilio fint.Ratio cnim ope K''^ÔCoDera ratione indigcnt:ut quod mente percipimus, opéré perpetremus. Â:s in fupcrhumerali, ucI Chriftum fignificant 86 eedefiam, duodecim qui ad prædicationem miffi funt nomina continentes : uel litcram 86 Ii^’'^^,in quibus continentur legis uniuerfa myfteria ♦ In dextra fpiritus,in lacua DuïV^ ' P^*^ ^*^^s ad ucrba defeendimus, per uerba uenimus ad fenfum. Quàm LA“*'°’^do,86 ex ipfo habitu facramenta demonftrans.In humeris opera funt,in °^f tatio.Vnde 86 pcdufculum comedunt facerdotes.Hoc autem rationale du b?^‘Vpertum 86 abfconditum,fimplex 86 myfticum,duodecim in fe lapides ha/ ^Jgt;8tquatuor ordines: quos quatuor puto elle uirtutes, prudcntiam,îortitudi/ ^ temperantiam ,quae fibi hacrent inuicem, 06 dum mutuo mifeen/ fcri^^^^’'^”^ ®®^‘^^’^^ numerum:uel quatuor animalia,quac in Apocalypfi de '°untur plena oculis,86 domini luce radiantia mundum illuminantln uno qua/ ^jjf^Ôdn quatuor ftngula.Vnde 86 ^hAuxtis 06 «ÄHÖift, ideft manifeftatio uel do tihV ^^^^’^‘^ ^ pedore facerdotis eft. Cum enim indutus quis fuerit uefte muh t6.’'’’’^®’*fequens eft, ueritatem quam corde retinet,fermone proferreî 06 ob id in dofl^^* *^^”^® eft,idcft feientia,ut nouerit qua: docenda fint:86 manifeftatio atqj 1^ ’•quot;*na,Ut point inftruerc alios,quod mente concepit.Vbi funt quiinnocentiam ^'^^’^^ polTc fuffleere C Vetus lex noua: congruit : idipfum Moyfes quod fiPoftolus.Illc facerdotis fcientiam ornat in ucftibus:ifte Timotheum 86 Titum in '^*tdifciplinis.Sed 06 ipfe ueftimentorum ordo precipuus.Legamus Leuiticum.
y y a Non
-ocr page 844-790 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÜIÉRONŸAÎVS TABIOLÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„
Non pnus rationale ÔC fie fuperhumeralcjfed ante fuperhutnerale,6^ deincepsjs-tionaîe. A mandatis tuis,jnqm't,intenexi:prius faciamus, ôôfiedoeeamusîne o^ dlrinac autoritas caffis operibus deftruatur.Hoc eft quod in propheta l^*®’?^*p!j ruinate uobis in iufticia,Só metitefrudum uitacaliuminate uobis lumen . ^5* , mum feminate in iufticia,ÓC frudlum uitac acternæ metite:poftca uobis dicate.Nec fiatim abfoluta perfedio eft,fi quis fuperhumerale óf rationale n^ nbsp;nbsp;•
*7
nifi hace ipfa inter fe forti compagine folidentur,ÓC fibqnuicem connexannt*^ _ operatio rationi,2i ratio operibus haereatzöC his prarcedentibus,dodrina fequa 00 ucritas. Quatuor dem enta, de quibus fuprà diximus,SC duos lapides uelonye i nos uel fmaragdinos:2lt; gêmas duodecim,quæ ponuntur in rationali,fi ut difcuterem,fingulorum naturas SC caufas tibi exponerem:6C quid unufqunef u leatjôC quomodo uirtutibus fingulis comparêtur, plenius quxfita demonftrar^^ Sufficiat quód SC fandus papa Epiphanius cgregium fuper hocuolumenacüi i » quod fi legere uolueris,pleniifimam feientiarn confequeris.Ego iam mefaraw epJgt; ftolac excedereme intelligo,amp; excipientis ceras uideo effe complétas.Vnde^ y ' iiqua tranfeo,ut tandem nniatur oratio. Lamina aurea rutilât in fronte : mnu «* nobis prodeft omniû rerum crud itio, nifi' dei feientia cor onemur. Lin cis indunnur, ornamur hyacinthinis, facrato baltheo cingimur,dantur nobis opera,rationale! pedore ponitunaccipimus ueritatem,profert fermo dodrina: imperfecta funtun uerfa,nifi tam decoro currui dignus quæratur auriga,SC fuper creaturas creator m fiftens,regatipfe qua condidit.Quod olim in lamina monftrabatur,nuncin ligne oftenditur crucis.Aurolegis,fanguis euangelq preciofioreft .Tuncfignumiux» Ezechielis uocem gementtbus figebaturin frontc:nunc portâtes crucem dicimus, Signatum eft fuper nos lumen uultus tui dominc.Bis in Exodo legimus praecipien te domino,SC Moyfe iufla faciente, odo ueftium genera pontificis. In Leuinco e feptem tantum fcriptum eft:SC refertur quomodo Moyfes fratrem fuum Aaron ij lis induerit:de folis foeminalibus nihil dicitur:hac (ut arbitror)f aufa,quod ad gen talia noftra SC uerenda lex non mittit manum,fed ipfi fecretiora noftra Si ton u lo ne digna tegere ÔC uelare debemus, amp;nbsp;confeientiam puritan's foeminum deo w ! referuare.Decaeterisuirtutibus(uerbi gratia)fapientia,fortitudine,iuftin3^^’’x rantia,humi!itate,manfuetudine,liberalitate,poflunt SC alq iudicare:pudicitiaffl Iam nouit cofcientia, amp;nbsp;humani oculi huius rei certi indices elle non pofinnr.a his quipaftiminmorembrutorumanimaliumlibidiniexpofitifunt.VndeP ftolustlJe uirginibus,inquit,praeceptum domininonhabeo:quafi Moyfes loqu / turtfoeminalibus ego non ueftio,ncc impono alicui neceflïtatem:qui uult facet o elïe,ipfc fe ueftiat^O quanta: uirgincs,SC quantorum Iperata pudicitia in die tU y cq dehoneftabitur:quatorum infamata pudicitia à deo iudice coronabitur.lphigi^ tur afTumamus foeminalia:ipfi noftra uerenda operiamus : non quacramus aliènes oculos.Ita tegantur genitalia,ut nullorum oculis pateant: nc quando ifl^^®5® L da fandorum, fi qua apparuerit turpitudo,morte moriamur. Iam fermo nnitur, ad fuperiora retrahor. Tanta debet effe fcictia SC eruditio pStificis dci,ut SCegre / fus cius SC motus SC uniuerfa uocalia fint. Veritatem mente concipiat,8C toto earn habitu refonet SC ornatu:ut quicquid agit,quicquid loquitur, fit dodrina populoj rum. Abfq tintinnabulis enim SC diuerfis coloribus SC gemmis floribusq uirtutu; nee landa ingredi poteft, nee nomen antiftitis pofTidere. Hæc ad unam lucubta/ tiunculam cum iam funis folueretur à Iittore,SC nautg crebrius inclamarcnt, ptop^ ro fermone didaui,quac memoria tenere potcram,SC quæ diuturna in rational! P doris mcilcdione cógefTeram: fatis inteUigens magismcloqucndiimpetUjqü®^ iudicio fcribentis fluere,5C more torrentis turbidum proferre fcrmonem.FerW!’^ indice Septirntj TertuUiani liber De Aaron ucftibus,qui interim ufe^ ad hac diem à me non eft repertus.Si à uobis propter eelebritatem urbis fuerit inuentus,qupo ne meam ftillam illius flumini comparetis. Non enim magnorn uirorum ingcnijs» fedmeisfumuiribusaeftimandus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
-ocr page 845-|
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA ^^ Oyfiuelamen.] Verba Pauli funt ^’^^ccundaad Corinthiosepiftola fci ^^P*t^“gt;’fio»qait)usfignificat,lu'’ daeos lege Mofaica ad litcra intcrz jliC Pretari,cum inca mors fit, in fpiri ^tèd p *’‘^^* *I[Muho magisdeiecorejRc Sgt;H(b K ^2®f*°»”^^^’^^æ^“* multo magis '^’Kat ^’®ulto minus.Porro de legibus lu *’'‘^*’^arö,legis in Leuitico.lt;f Quo üentf ƒ‘g'^runtur. ] Nam quibufdamduo ‘^*S®gt;’ütur pofuit,non pro con quot;’«lid f'^''’^^‘^P''odifiiciuntur. ^ Deuidiz %’ '^^^'''^us] Nam erant uidimæ pro pecz A(|/®?^®^Pacificx. If Adcps quopedus] ^of® v®g’’‘^^° ^^ concreta ex fanguine con f^'E r ^^^ ^’’* Sanguine carcnt,carent Si adi ‘‘htt **®'quot;*°’’fuent,Siplufculumhabuerit TEtnæ ’’^f“’'æ’ febum, feu feuum uocatur. ttiiHn “’’‘^cinoris. 3 Habet enim hoc exz ligljf °’®'’’^Ks ceu pinnulas,quas nonnuP ^k^’^c^nt» if Senfusincorde.] Senfus •lieil ®’’°’’ fignificat eum fenfum, cuiufmoz 1 •Oteii^'^'f'’^ 3“ï uifus, fed ipfam métem qua *0iHc^®5’Q’®’® ^“quot;æ^^*’^°^^*^'- ’'‘’^^' lt;PIa 'quot;ïD ^f^°f°’ J Plato in Timæo,fummam aniz ®'’ ^“®® rationalem uocat,in cerez W*?* ^^8^*^ *” arce collocat: undicp fcnlF 3ii(Jin *®^**’^bos ftipatam,præcipue uifu Si ' *^01 y® irafcibilem ftatuit in corde, uim Poris P'^detn in iccore, ueluti in infima cor ^Ooih*'^'’^*^^“*'‘^'’*’’^ infraftomachumeft, •hïn • *^’’^ adhæret uentri. Cæterum aniz fen'''*quot;’'P^'‘^ Hicronymus Græce dixit maz Hüoj ®^®dnc.NamilIiuoc5t rJ Nyi/^nvinè//, ^^t'^v^^^'^^^’' *’^l*^aas animi uires Si coherz 1 ‘^““‘^ ‘’^“° ®^ *“ homine,id prinz corj ,r’^’^^^®^'^tnrcpublica. if Chriftusin quot;leta H “®bacfentétia Plinius,ita feribens W^’ P*’™^ domicilia intra fe animæ Si «Ä'P’’®^®^ finuofo fpccu,6i in magnis ”* ^‘'‘plquot;''’ innullonon gemino,ibi Q habitat. lt;nbsp;VoluptasSiconcupifeentia] «““”“'“““ ,non uoluptas : ut ’PDE ■ ®®® “*™»lt;l’Ktamamus atcç odimus tun ^'’’''^ ac refugimus : cam in iccore conftP u”^ Quo fanguinis eft officina,Si bilem ha fjp’flnexam uelut igniculum. Indicant hoc 5^’ttï : Neep cnim mihi cornea fibra eft. Et: j^j^'uiu lecur ardeatira. Addit autem iuxta çMuidephyfîcis difputât, propterea quod Hj^itiushæc quoeppofuerit in corde, if Huz . Pinnulam.] Voluntas hominis,quoniam 'asresappetit,acfepcnoxias,uolitarc diz Ii?''’^’^®oluntas tandem crumpens per ocu x gt;’Jtlutauisinclufa,tumcuolat,cû fefepro' i^f Nonnulli codices habent uolutantcpro /'*itantc;necmihidifplicetealcôho. Volutat *Uanimus,cum hue Si hue uoluitur.Quod fJtniait,hanccröpcreperoculos ueluti pro quot;tclantem è feneftra, hue refpicit, quod Pliz '’K quo$ prodidit, nufquara animi manifez |
ftiora clTc indicia, quarn in oculis, cundis ani-mantibus,præfcrtim homini. In his moderaz bonis, clemcntiæ, mifericordiæ,odi), amons, tnftitiædæticiæq? figniticatio.Profedoànquit, in oculis animus inhabitat, if Ignifpiritus.j Nam rationem Paulus (piritum uocat,quanz quam hic de diuino fpintu poteft accipi-lf Ap pellatur èw'iâ£/A,x} Epithemafonatadditamcn turn,fine appofitionem,ab fWam. Verumè Græcis uoluminibus apparct legendum elle, pedufculum èwjâs/Mroe , ideft additamenti. Siccnim illareferuntex autoritate Septuagin ta, 1’0 yx^ âlvâvfmf/ Tcv inriâs/^ciCTOf^iiM T0ji/ ß^xj^mr yxTeù txfiM^s/iixTDf. ideft,pedlufculumenimad ditionis,ô4 brachium feparationis.Græci inz terpretes idemputantefle ÎTjiôiiÂX 8i d^xi^c^ /M!, ideft additamcn turn Si feparationem,nem pe frudum facrorum,qui feparatus cedebat incommodumfacerdotis.if Siucpræcipuum S^ egtegium ] Quod magis exprimit Hebraica uox,quâmGræca ^2'17* Etdepnuato] Hoc eft,non defacrificio-FortaiTe legêdum eft ad hune modum: Acre priuato,de macello pu blico tribuQtur. lt;f Sacerdotali pugione conz foiTusj Phmees Eleazari faccrdotis filius,ncz pos Aaron,confodit fimul Si Hebræû amp;nbsp;feorz tum Madianitidc,pugionc per genitalia träfz a(fto,ficutilegis Numerorum capite uigefimo quinto, if Stercons fine.] Qyodhæcomma ucrtantur in ftercus,hoceftin turpem Sifoez dam famâ,{îuc quod ueluti ftcrcora uelit conz temni. lt;f Quod fatagimusjHocrefertadeos qui per mare,pcr rerras,per faxa,per undas uolitant,ut nbi diuitias parent. Quarura omz niumfinis eftftercus. Namfatagcrc,eftproz prie cum difficultateacmoleftia quippiam az gère. i(fVitulipuluerem]ïta legis Exodi caz pite uigefimofecundo : Arripicnslt;p uitulum 4 quem fcccrant,combu(Tit Si contnuitufep ad puluerem,quem fparfit in aquam,8i dedit ex eo potum filijs Ifrael- if Debilitate fegnes.] Quidam codices habebant Infignes, ucrum magis placet Segncs,in quo uerbo cftallegoz ria litcrae-Nam debiles appcllantur,qui mem brofuntmutilo,aut manco. lt;f Læfo oculo.] Vtftrabi,autlippi,autlufciofi. Ita Martialis: Luminelæfus. lt;f Cutis colore. ] Qpod acciz ditidcricisacleprofis- if Referuntur ad aniz mæ uitia.] Ncnunc quidem admittunturad facerdotium,quiinfigni corporis uitiolaboz rant,nifi numerent cpifcopo.Etquod dolenz dum eft,multo maior habetur horum ratio, quàm animiuitiorum. Biboncs,fcortatores, aleatorcs,Si qui hæc uitia,uultu,cultu,inccfz fu,totocp habitupræ fe fcrun^padim admitz tunt.Obclaudicatiunculammifcrandumma gis, quàm malum reijeiunt.Ncque damno, quod rcqciunt.Nccp enimfine caufa inftituit Anaftafius pontifex Romanus, huius nomiz nis primus,ne claudi,cæci,mutili in derieoz rum ordinera reciperétur. Videbat enim pafz y y 3 fira,ß |
798
SCHOLIA
hm.G quos habebant liberos uitio corporis fert Plinius hbro trigefamofeptimo, his qai/ f notabiJes,hos Chriho obtrudereiquos ime'' dem uerbis:Hicprimus Vlyhi addidit pileü.
Quin amp;nbsp;Soranus in uita Elippocratis,tcilatur à plerifqueSiHippocratem folercpingipilca'
gfos,eos confccraremundo^óiprincipum au' hs. Proindc dignitati conialens clericorum ^nartaüas^cófiicutionem oppofuit. SedmaP tomagis dehoncüatur ordo clericorum attx tcirpitudine,quàm corporis uitto. Hic igitur
erat prxcipuc uigilandum epiCcopis. Deniep h rccipicndas eft qui uirio corporis arcebax
turn,ad exemplum Vlyffis.Qpidam codices habebanc pro Vly(Tc,Culyirc; led mendofe. lt;f Oris hrmiffimis. ] Oras,hmbrias uocac.
lt;f Mala panicajEadem funtqaxualgogra/ natauacantar- ^Septuaginta (wiigt;/Mlt;^iitlt;)Ah (lt;gt;/tlt;ir humeruSjSi ewi fupcr,componitar sum' lt;aP, indumentum quo teguntur humeri, ha rettituimus ex Grxcanicis corntnentarijs, in quibusóc (■zs-ei/^fa^/a// inuenimusin codem fen fa. ^Aquila /fis^^a!, hue iztrsfXiKiiia!. ] Varie locus bichabebatur depraaatus:uerû excoP
tur,nori is admittendus en:,quiiquis numerat exactam pccanix fummam,qax uitium illius non tollit,fedauaritiam aliccpifcoporum,fed qui uitium corporis egregqs animi uirtuti'' y has penfacit. Gtix uere aidas fanc. ] Ita
én^mi^nnlïn ^^f'^^'^^ ^ ^^^‘^^^Grxcoruminterpretumlegendumeß és exc^ad a^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Inmodam caracallaram. Caracalla,genus
Entha^é^d^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'é^ ^^^‘^barbaricxiundenomen imperatori
feruumPhilemonié^p“^’i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hanc Caracal lx, ut iinpiius refcmir uita. ^: Vel ca
uértér^t PiS^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^.^br^con nbsp;oremlapidis u.p.]Nam onychinidiPtiàcor
haSmmo^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;^‘^^^bs.kaque Ioreunguis,qui Gtxcedicimronyx.Et fma.
^.Jb,.‘?^quot;^^^nPhtIemontcommedattn ragdus alucido Epiaolaadeumfcripta,alIudcnsadiIIiusno
eh aehisbarbaricæiundenomen Imperatori lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, m:inipß^srefertur uita. ^Vclco
■~ u.p.]Nam onychinidictiaco/
ujtore didtur: /uaîfu Grsce
, KT— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ^i ncuitui nbsp;^“’^aram raflai mdederiuacumuerbum/ta/
foio-aa/ ßi (ryixf.t^cru ; hincnomen uerbalc zr^u.^
dicuntar.j b^on iph iacerdotes,(cd rerum fa.'
crarum cahodix prxfecT:i,quos Grsci uoeät quodöi iphuefcanturfacris dbis ^^^J^^yp^^^ sperui] Pulfaai,pcr mecapho'’
f‘r}'zgt;f, 8i additione lt;^, irjctz^foy^^ni’, Ica Crxcum • etymologicum in didionc cr^mfay.é. Sarduny' ces autem à patria didæ uidentur Hierony/ ^o^n Sardinia;cum Plinius Iibrotrigeßmo^
{rcrta,8i fptritualem fcnfum,nonqux uuleus
ff facramenca uocac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—r'‘-^‘'-i- i-“'iu,^jaiaiJi auiumcc un-ma,
-quot;r.quot;rGZccTeg,um^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^^.^^ï^^rconychas-Nam .4/ caro,amp; un D ma.]EtbocCrxßumeh, cf,z^»J^^SSa£^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onguernhominis carntim. calam, quo caput rems oblisramr f J^f.^ nbsp;nbsp;Poiicum reprxfentcnt. éffPamam depatria.]
^ quod dl obuincio- der^ueene ‘^^‘^’ Idatcuerba Depatria^non uideo quidadrem
Indicat tropoiom^ZTom^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pmant. ^ Singulis uerßeuhs.] Verßeu.
pontißc,s.jPontmhic,ntelßge,ad‘S iTanamuoca^ntt^^^ nrox dicit illam cuolaiTe pr^eritS^SSSb^ d n. i Z r
«1 Non uis babi tare in pari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dius.jHancjpfam opmot, quam Plinius Sar'
faeerem uiemam duitatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J quot;nbsp;^ pertam. quamuis TheopbrahusSardq mem
dem non paruamdn quahrumdus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ppazius umdis eh^tehePlimojOpi domam Ontgt;en7smternteta^^^^^^
bidinis.Seeor matiimt^inrr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^‘’^s.quxquoniamehnebulofa,cumanau/
tendo macrimnn.r, a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pit.pjam Tz/ücyyff^ lingua Troelodrcaruni gemma uiret,ctjamhuana funtgenera.f Cc' S batotum^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JA colore fulmmeo némen habet, natusj Deormerr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Carbunculusj Carbonis ardentis ßueigni
éprpS^hs pfeé^^ ^é^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;'^^^ide/icarbo,liueearbuneélas. ^Sapr tiuL'd tirreJ ciuod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hora^ pbmus.j Ccehcolorem habet; Grxci auodcruruméjarc'.ééfquot;^^‘^'^ f'^^^’ flt;quot;^^‘gt;canc. iflalpis.jHu/usuariuseffco/or, icdprobatïl7/ma,caipurpureaseh. fbrg^-' pes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;na/ar^:3 ^tn^ër, rius.jHaaddubium eh,quin Lynguriusße dumén nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Qpalepix /egendu.Hïetonymusmgenuefatetur/egein
P^^^^^'^G V/y/Jèm appellat mam banc non poruilJèreppenre apadautor
-1 ^^^ ^^^^^bem . Solcc emm res, qui de bis tradiderunt. Nee mirumed, resprimum orta hominem tantum, tantulum iuiPagidèlapib P Nicomacho,quemadmoduin re^ lum, cam aliquodes non aideamus diidm quod
-ocr page 847-|
^fm ®”‘'®®s.Qpanqaam meminit lyn/ ^liUn r P^*^^^^ *” ^'^‘^’'° we^i TÜ/z Äiäm/j, 1110 .*’^*^‘l*’utus Plinius libro trigefimofeptP Wk f''^^ ^^^*^f°'^^”^ feront nafci ex urina •^*’’’.'’lt;^^ gnomen habet, ^vy^ animaleft, Sed ’’'’‘quot;^•Eaprotinus concrefcitingêmam. lain''quot;^'^“”’ ^*’™^' protinus egeftam uriz ^a^*^*^'^ ®P’:*'*tjncpoflitab homme mueni/ ’^elÏ^*f^^®^^^ iii^dicamêta. Valere enim ^W/'”^°5 uefies calcules,amp; aduerfus mor ^'on p^'^^’E geftecur,aut ex uino bibatur. ^mif i^'^””**’^ ^’^‘^æ’fîuc fuccino. Non f'tru p® attrahit fcftucas amp;nbsp;lignü,uerum Citât *''’“ ^f tenuius.Theophraftus huius rei dith^'^f'^f^'^ E)toclem. At Plmius neutri cre^ HiiiV'*“*^^*” *” '■c:amp; negat unquam hoe no iieSi^r®®®”’“‘^®*’ï* *ir^^^^^^®*] ^ flumiz iieh ^* '^’'“’cta quod primum reperta eft,no ^^3çJ quot;’Ucnit. Et huius quoque uaria genera '’’5' fl Amethyftus. ] Ab effedu äutot ^^‘^'■■Q°^^^*‘^ cbrietati figeftetur,ut pjf^ftPlutarchus. f^shw, ebrius, amp;nbsp;lt;«, Plini^l® P'’'*’atiua. Cluanquam non credit eandons purpurei,pelluz '’Pit ?P'^’’C’P’sTyri.]Apad Ezechielem «itoc?8c^®oo’^3uo. Ob pulchritudiz ^CMquot;’”’^”'“”®*^ ^8° P*quot;® fiftoliSjfibulas lez j SiT^ärbitror. lt;|[Quatuor literis.] Vnde pro J*^f’®’^^'^°*^ uocaturapud Hebroos, ( 1’iidm''^^’^*^*^“*’ aliquando Adonai. Sunt ' Petit '’’*®°‘^‘ literæ,utcohærentes nihil foz ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quod Graeci ^fo^tf^ appellant, ' *’ NamK ^®'’*'^’ •fl’Byflus terræ deputatur.] POra ”^'’“®’bni cadidiflimi genus eft.lt; Pur^ Nam ^*^'’^“'® ^’^ eiuscochleolis tingi(ur. ] PomP^'^P”’'^ P'^f^*® '^^’^ cuius fucco tingi tur ciilM®’®“® ‘^olor. Quem primus inuenit Her^ P''’® ®° r’nctis,cum purpuram de 55,11 quot;• ^Hyacinthus acri,propter colons ^''udirieni.] Eft amp;nbsp;flos huius nominis,amp; 'Pinï^a^^ ^°^°’^’^ fimilitudinem. Ceruleus rij u^'^P'S’UPflos. Hf CoccuSjigniamp;æthe^ disc'^ 8’’anum uocatur,amp;: eft. Nam eoez tem nbsp;nbsp;fignificatgranum,hocadditardoz ^ Q”®** Aquila diaphanon. ] cens ''’^ ‘^'«^«quot;w, pellucens,fiuetransluz t('ti’i^^y’”maohus t^/a^Myof/ interpretatus j5j '-cgendum arbitrer c/u^pc^oey. Namhuz W ï}ï®^®*”*tTheophraftQS.In quibufz 'os /°J':*bus non adfcribitur. i^fVermicuz lie»*’ ,“*’•] Hic color eft,non animabVnz 'dniculata, rubro tinda, qui color igni |
conuenit. i^ Linca tænia.] Taenia Gr æca uox cft,fignificatfimbriam,feuuittam. if NamK in lob, Ardiurum amp;nbsp;OrionemÄc. ] Omnium aftrorum uocabula pene à gentium fabulis habent nomina:ut Ardiurus,ab urfa translaz ta in ccelum:Orion,Iupiter,Mars,ôi estera» Superuacuum fithicoriginemfabularum rc^ petere:atque his nominibus aliquando fingu las fignificant ftcllas, aliquando complûtes lundlas- lt;|[ Porto quod dicitur in ipfo ratioz nali lt;^gt;jMui!-ir efte jA t^héwf quod eft declaz ro,fiuemanifefto- «([Et x^vä^-tx, ideftmandez ftatioatque doctrinauel ueritas.] xÄjj^amp;x/j im telligituericognitionem, c/léhutrj//, communiz cationem amp;nbsp;doclrinam- ^Tetigimus expofiz tionem Hebraicam,Se infinitam fenfuum fylz uamalteritempori referuantes.]Rudem ma' tcriam,fyluam uocar,acnondum expolitam. Nam vxgt;i, materia eft:6i matcrias Latiniuoz cant,arbores deftinatas sdificijs,fed noduni dolatas. ^A feptuaginta v’^ény^of. ] Ita quiz dem habetur in quibufdam codicibus. Porté legendumeft iquot;STiiy4TUfj^ quod fubter tunicam fit ld cnim fubucula dicitur,imó potius vw^ lt;AvT»rt idquodpropemodumex Epiftolaad Marccllam,cuius initiü : Epiftolarc officium, colligitur:item ex Grscorum commentartjs. lt;nbsp;Ego iam menfuram epiftolæ excedere me intelligo,8i excipientis ceras uidco effie comz plccas- ] Excipere dicuntur notarffiqui olim in ceratis fcribebant tabulis,ut liccret delete, fi quid perperam feripfiflent- Diclat autem is, qui feribenda pronunciat- Vnde colligiz mus,hunc librum ab Hieronymo non fetiz ptum fuinc,fed diclatum- lt;,[Nc quando inz tramus fan dia fandtorü,fi quaapparuerittur' pitudo,motte moriamur jPlocenimadditur Exodi uigefimoodlauo,prscepto focminaliu, ac tegendorum pudendorum,nc iniquitatis rei moriantur- Tanta debet efie fcientia Si eruditio pontificis Dei,ut amp;nbsp;egrelTus eius 8£ motus amp;nbsp;uniucrfa,uocalia fint. ] At nunc uuP gus facerdotum ad estera muti,nihil tinniur, nifi de decimis accipiendis:6imagna pars niz hil ex lure pontificio didicit,nifi' duplices de* beri décimas, prsdiales Si perfonales • if Per* tur in Indice Septimi) Tcrtulliani liber 'De Aaron ueftibus, qui interim ufque ad hanc dicm à me non eft repertus.]Quinetiamexz tant fupcrhifce rebus aliquot HomilisOriz gcnis,unde mutuatus eft pleraque Hieronyz mus. |
ARGVMENTVM EPIST0L7amp;
S E CV E N T I S
0115 de terra promiffionis leguntur in facris literis,ca docet potifTimum ad allcgoriam nctinerejcum tota ludsorum regio perquam angufta fit ambitu,cum multa loca non fint oez ‘®Paa Iudsis,quamuis recenfeantur in promiffione.
y y 4 Hieronyz
-ocr page 848-HIERONYMVS DARDANO
V Æ R i S Dardane Chhftianorum nobiliffimCjó^ nobilium Chnltia/ niflime,quac fit terra repromiflionis,quam ludæi redeuntes ex Aegy/ pto poflederunt,cum à maioribus eorum iam fuen't ante pofieffarac ^ proinde non fit promifla, led reddita ♦ His enfin uerbfs Utensilƒake epiftolæ tuæ.Quod interrogâs uideris ill nd fen tire, quod plurimw no/ ftrorum placer,alfam rcpromfflionis terram effe quærcndam,de qua 06 Dau id 10/ quitur in Pfalmo : Credo uidere bona Domini in terra uiuentium*Et Dominus in EuangeIio:Beati mites, quoniam ipfi poIff deb fit terram. Vtiq; Dauid quandohac cantabat in fpiritu,in terra rcpromiffionis cranStf non folum in ludææ finibus mo/ rabatur,fed multarum in circuitu nationum uidor extiterat,quæ à torrentcAegy' pti,quiefl:Rhinocorurae,ufcß ad Eupbratem fluuium tendebantur, dicensinalio Ioco:In Idumæam extendam calciamentum meum:mihi alienigenæ feruient.Quo modo ergo ie credebat accipere,quod iam uidoria poffidebatcEt ne forfitaicgen/ tibus ludæis ambiguû derelinquat, quæ fit ilia terra,quam uidere cupiebat,ipfo Er mone demonftrat,dicens:Credo uidere bona domini in terra uiuentium.Ergo ter/ ra Iudææ,quæ illius ditionis erat, non eft terra uiuentium,ideft Abraham,lûac K Iacob,de quibus Dominus in refurredionis quæftione dicit,Non eft deus moituo rum,fed uiuêtium: uerum terra 86 regio mortuorum,de quibus loquitur Ezechiel, Anima quæ peccauerit,ipfa morietur.amp;, Non mortui laudabSt te domine,fed nos qui uiuimus benedicimus Domino,qui in refurredione occurfuri fumus Domino faluatori,dicente Apoftolo, Hoc enim dico uobis in fermone domini,quonia nos qui uiuimus,qui rclinquimur in aduêtu domini,non præueniemus cos qui dormie Tunt:de quibus ÓÓ Hieremias loquitur,Derelinquentes re fuper terram kribentur. Quod^ Dauid promittit. Credo uidere bona dominnad ipiritalem nos perfpicue trahit intelligêtiam.Quæ enim bona rex alia requirebat,aut quo indigebauqui tan tæ potentiæ iuit,ut partis per ilium opibus, Solomon filius eins (quo nullus in or/ D be terrarum ditior wit)contentus eftetg Sed in terra uiuêtium bona illaquxrebat, quæ n ?c oculus uidit,nec auris audiuit,nec in cor hominis afcendcrût,quæpræpa/ rauit dominus diligentibus fe.Quod autem in Euangelio dicitur:Bean mites,quo/ niam ipfi poftidebunt terram:iuxta lireram fibi uidetur efte cotrarium. Non emm terræ pofteftio manfuetorum eft Sf mitium, quifæpeetiam à parentibus derdfda perdunt propter manfuctudinem,fed uirorum fortium dl ufo!entorum,quifuntad bella promptiflimi.Deniqj 86 in Pfalmo quadragefimoquarto,qui fub nomine Sa-Ïomonis ad Chrifti cedeftæq! eins facramentum refertur,fcribitur: Accingere gla/ dio tuo fuper femur tuum potentiffime . Specie tua Sf pulchritudine tua intende, profperare 86 regna.Proptcr manfuetudinem amp;nbsp;iufticiam 8C ucritatcm,£c deducet te mirabilfter dextera tua. Hic eft qui ÓÓ in alio Pfalmo loquebaturjMemcnto do/ mine Dauid,86 omnis manfuetudinis eius.Et iterum: Alfumens manfuetos dominus.Et apertius in Euangelio:Difcite à me,quia humilis fum,ó(f manfuctus corde. In cuius typum 86 Moyfes omnium hominum,qui erant fuper terram,manfuetiffi/ mus fcribitur. Hæc eft (utdiximus) terra uiuentium,in qua fandis uirfs atq;man/ fuetis bona domini præparanturîquam ante aduêtum in carne domini faluatoris, nee Abraham,nee Ifaac,neclacob,nec prophetæ,8f alq iufti uiri confequi potue-runt. Deniq; Sc AbrahamjIieet diuerfis locis, cum Lazaro uidetur apud inferosiSi lacob uir iuftus dicit;Lugens 6ó gemens defccndam ad infernum. Sanguis Chrifti chuis paradifi eft,dicentis adlatronem : Hodiemecum cris in paradifo. lftaeft(ut diximus) terra uiuentium,terra diuitiarum Sf bonorum dei,quam primus Adam pcrdidit,8^ fecundus Adam inuenicimó ab illo perditam ifte reftituit,dicenteApo ftolo : Regn a uit mors ab Adam ufque ad Moyfen, fub cuius perfora lex inteHigi'' tur, in fimilitudinem præuaricationis Adam, qui eft forma futuri. Volumus fcire manifeftius quæ fit uera terra,legamus Malachiam, Beatos uos dicent omnes,di/ i cit Dominus,quoniam critis uos in terra uoluptuaria : quæ fignificantius Græcc appellatut
-ocr page 849-H IER o N YM vs DA RD A NO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Soi
’Pptflatur, niiTSfi^ quam ucl fanÆ defiderantjUel quæ deo placeat.Efafas quolt;ç irt fuciba confentit,dicens: Et erit uir abfcondens fermones fuos, QC apparebit in t ?o °”’^^^t fluuius glonofus in terra fiticnti.Quæ eft terra Sion,in qua appaz ' *tnuuiusglonofus^ lliauidelicegde qua tdem Dauid in alio Pfalmo caninGfoz ® ade te dida funt ciuitas det. Et iterum:Dih'git dominus portas Sion fuper om-'^tabemacula lacob.Nunquid iftas portas diligit Deus quas uidemus in cineres ^^äuülas eTe conuerfasCNon dico prudentibus, fed ne ftultis quidem hoe perfua-hft'^^^^‘^80 arbitror Ói' illud,quod in fexagefimoquarto Pfalmo IcgimusïVifiz '^”’»amp;inebriafti eam,multiplicafti locupletare earn, Fluuius Dei repletus |M:pafafticibum illorum,quoniS fic eft praeparatio eius;fulcos eius inebria, «Oplica genimina illius : in ftillicidijs eius lætabitur germinans:huic fenfui con/ tü'^D ^*'^ ^^’^ f^*^^^ quotidie uifitatur à deo Slt; inebriatur,cunlt;ftiscp plena eft diur rve hac fluuius egrcditur def de quo feriptum cft:Fluminis impetus lætificat ci ’^ ^cf qui ÔC in defcriptione rempli Ezechiel myftico fermone narr at ur: in eu tes ^^ ^^Q*^®® ^“^^ ex utracß parte per fingulos menfes nouis frugibus abundan .^Ueqmf^j-j.^g^^^ Pfouerbqs uir feripfitfapientiflïmus,Qui opcraturterram ’i')implebitur panibus.Quod ft de hac terra qua cernimus,06 quæ magis à pcc-P‘^'^detur,de qua feriptum eft : Malcdida terra in operibus tuis:aliquis '%ndum putat,refpondeät,quomodo hæc poflît ftare fententia:qui operator '^’“ïfuam,implebitur panibus.Quanti enim operantur terram, £lt; exercent uoz .^;2t tarnen multis impedientibus caufis,egeftatc conficiontur Slt; penuria^ Sed ’l^erandum eft,fcriptura quid dicat:Qui operator terram foam,quæ proprie iu Red'^^’^^ ‘ï^^ nunquä efjei poteft:fecundum quem fenfum Só illud feriptum eft: ttft n ^^*° ®'®^®æ uiri,propriæ diuitiæ. Et hoc fecundum literam fentiri non po-g, ‘'\Uanti enim alienis amicorum^ redimuntur pecunijs ^ Huius terra cultores' ï tif ■ ^æ apoftoli funt,de quibus dicitur:Vos eftis fal terræ. Et in alio locojln pa i. '’^'»ueftra poflidebitis animas ucftras:quorum unus,uas eledioniSjCofidentiP Y^quebatur : Dei enim cooperatores fumus,dei agricultura,dei ædiheatio: 8lt; ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideirco non replico,nc fenfum legends uidear obtundere, St memo
“»as diffidere. Illud quoq^ follicita mente tradternus,amp;é feripturarû nos doceat b °’'gt;ds,fan(ftos huius terræ,quam ludæi terra repromifttonis autumant,non ha C^ stores elfe,fed accolas atque peregrinos. Ex iufti uiri legimus perfona:Aduena u5^^° ^ peregrinos,heut omnes patres mei.Qui co diu in terræ huius tenebris ta |?f^f“^^*^^tl’icr ingemifcir,ÓC dicit:FIeu me,quia peregrinatio mea prolongaz tf ? ,‘^^™ cum habitantibus Cedar,multu incola tuit anima mea.Voicunq^ au '“nabitator terræ legit, ÔC priora,Sf media, 8lt; extrema tradtemus,óó liquido Eri ri-d^™ P°^^“^ régula comprobari,fempcr habita tores terræ peccatores appella Ab T*^^® *” Apocalypfi Ioannis illud exemplum eft : Væ habitatoribus terræ. ? , ’^^^ïm ad quem primû fadla eft repromiffio,dicentc domino,Tibi dabo terram ^’’^»femmi tuo:iuxta Stephani in Chrifto primi martyris concionem,nc ueftu r?^“‘‘^®” pedis huius terrç dicitur accepioe.Ita enim feriptum eft:Tunc egreP '2 terra Chaldeorum habitauit in CarramiSC inde,poftquam mortuus eft pater 5®*8tauit in terram,in qua uos nöc habitatistóC non dedit ei poffeflionem,nc “igium quidem pedis,qua repromifit dare ei in pofteflionem 60 femini eius poft ““'tAcneforfitanledoris tacita cogitatio trahat eum ad illam inteUigentiamïut 9“oa non eft datum pared, reddatur pofteris:uas eleAlonis loquitur ad Hebræos: uocatur Abraham, obediuit egredi in locum quem accepturus erat in poft . tonem: 66 egreftus eft,nefcicns quo irct. Fide peregrinatus eft in terra promifz in alienatin tabernaculis habitans cum Ifaac 66 lacob,6ó cohæredibus uidempromilTionis : expedauit enim fundamentum habentem ciuitatem, cuius ÏS!®^, ^creatorDeus eft. Etiterumquumde Abel 66 Enoch, Noc Saraq? diz »iet,intulit ï luxta fidem mortui funt hi omnes, non acceptis repromiftionibus, ''“proeul cas uidentes 6C fal 11 tantes, óf confitentes, quia peregrini óf aduenæ
erant
-ocr page 850-802 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS DARDANO
erant fuper terrain.Qui enfin hæc Ioquuntur,oftcndunt quod quattant P^^^* ^‘^^ fiqui'dcm films recordabantur, de qua egreffi erant, habebant tempus ut rt nbsp;nbsp;.^
rentur : nunc uero melforem deffderant, fdeft cœleftem. Multfs^ m i^^^‘°j,^ ß^j^^ commemoratfs, ad extremum mtulft : Ét hf omnes teftfmonfum ^^^‘^^^^'’ß^gno non acceperunt repromfflionem, deo de nobfs mei fus quid proindentCjU^ ^^.^ bfs perfedi fièrent. Acceffimus entm ad montem Sfon SC cfuftatê def iriwn rufalem cœleftem : 06 multorum mfifum angelorum frequentfam 8C eedeW r^^^ mftfuorum qui ferfpti font m cœlfs.Nec me fugft,quod perfidfa ludacorum ^^ ftfmonfa non fufcipfat,qux utfq; ucterfs teftametf autoritäre firmata funt.H u ^^^ ftrfs dfee nd urn eft: hanc epfftolam quae inferibftur ad Hebracos, non folum a clefifs Orfentfs, fed ab omnibus retro ccclefiafticfs Grarci ftmionfs fcrfptori gt;nbsp;quafi Pauli apoftoli fufefpi, licet plcrfq^ earn uel Barnabac ucl Clementis am* ' turtôC nihil interefte,cuius fit : cum ecciefiaftici uiri fit, 86 quotidie dione celebretur. Quod fi earn Latinorum cofuctudo non recipit inter Icnp ^^ canonfcas,nec Grxeorum quidem ccclefiac ApocalypfimIoannis®^,lt;^^ r^jf^ fufcipiunt:0C tarnen nos utraeç fufcipimus,nequaquâ bums f€”*P°’’’Vr rtuiv nein, fed ucterum feriptorum autoritärem fequentes, qui plcrunqj ,utrfuflt;J au tut teftfmonqs;non ut interdum de apocryphis facere folenr, quippe qui ^§^“ * lium literarum raro utantur ex emplis, fed quafi canonicis amp;nbsp;ecclefiaftfc*^- Belp deant mibi q^uf hanc terram(quae nunc nobis Chrifti paffione 8lt; refurreaionc,K ra repromiflionis effeda eft ) pofleftam putant à populo ludacorum ponqua®’' -' uerfus eft ex Acgypto,quatum poffedcrittutiq; à Dan ufqj Berfabee,qux uix een/ turn fexaginta milium in longu fpacio tenditur.Necß enim Dauid 51 Salomon po* tentiffîmos reges, exceptis his quos poft uidoriam in amicitfam receperü^pws nufffe fcriptura teftatur.Et hoc dico,ut taceam quim^ Palæfting ciuitates,Gazam, ^ Afcalonem, Geth,Accaron £lt; Azotum,Idumacos quoq? à meridiana plaga uix / ptuagintaquinque milibus ab Hierofolyma feparatos, Arabas Si Agarcnos,qno nunc Sarracenos uocant, in uicinia urbis Hiernfalem.Pudet diccrelatitudmem te rae repromiftïonis,nc ethnicis occafionem blafphcmadi dediffe uideamur.nO'OP'' pc ub^ ad uiculum noftrum Bethlehem, quadragintafex milia funt:cui fucewit ftiffima folitudo,plena ferocium barbarorum,de quibus diciturtContra faciemo nium fratrum tuorum habitabis : ÖC quorum facit Poeta eloquentilfimusmen i / nem, Late^ uagantcs Baresei : ab Barce oppido, quod in folitudine fi turn «hqn nunc corrupto fermone Afri Baricianos uocant.Hi font qui pro locorum qn^n a busjdiuerfis nominibus ^pellantur,0C à Mauritania per Äegyptö,Aphricam r a/ laeftinarnq? ô6Phenicen,CœIen Syriam 8^ Ofrhohenem,Mefopotamiam atlt;$ret' fidem tendunt ad Indiam. Hæc eft ludæe tuarum longitudo ^ latftudo terrarum.
2 in his gloriaris, foper his tc per diuerfas prouincias ignorantibus iaditas ad POP^'' lum phalcras,cgo te intus 64 in cute noui.Quod fi obieceris terram repromiUfoms dici,quae in Numcrorum uoluminc continetur,a meridie maris Salinaruperaina 8lt; Cadcsbarne,ufqj ad torrentem Aegypti,qui iuxta Rhinocoruram mari magno lt;nfluft,Slt; ab Occidenteipfom mare Palacftinae,Phœnices,Syriæ Cedes,Cflfoælt;î practenditurîab Aquflonc Taurum montem 64 Zephyriumufqt Hemath,quxap/ pdlatur Epiphania Syriaetad Orientem uero per Antiochiam,ô4 lacum Ceneretb, qua: nunc Tyberias appcnatur,ô4 Iordancm,qui mari influit Salinarû,quod nunc mortuum dicituntrans Ïordanem autem duarum femis tribuum pofleffio cß,Ro* ben 84Gad,ô4dimidiæ tribus ManalTe. Etegofateborhaec tibi repromifla,non tradita:fi obferualTcs mandata dei, 64 in pracceptis illius ambulafles,fi non pro onv nipotete deo coluiffes Beel phegor 64 Baal, Beelzebub 04 Chamos:quos q^apt* tuufti Deo,omnia quae tibi promifia foerunt,perdidifti. Et mihi in Euangebo pr^ mittuntur régna cœlorum,quæ Inftrumcntum Vêtus omnino non neming; ^ fi non fecero quæ praecepta font, nequaquam crit culpa in promittente, fed m me qui promiflura acefpere non merui. Vbi enim optio proponitur ad ebgendum.
-ocr page 851-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIEÎIONYMVS DARDANO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gö?
^^^opcrarirenufSj fruftra cupias quod promiffum eft. Lege Iibrum lofuc SC ludp ^jï’^^QuantispoflcUïonumanguftqsfiscoardatusjintelliges. Quiddiuerfarum 4. '?quot; ’’æ”gt;genas commeniorem,quos populus ludæorum non quiuit expellere «nü. “®^^^*bus fuis,cumipfa metropolis tua prius Jebus,po(cca Salem,terz d . ^’’o^olyma,6C nunc Aclia, lebufeos expellere non ualuerit,fed manferit cum I’«fcandalum exempkim^ uicinorum:intantum ut ibi templum tuum coditum ÿ A ”'5^ ^’’’^‘^ fuerit lebufacijSC ipfum templum feptuaginra milium latomorS, p.p ,°S*nta milium uedorumjioc eft cêtum quinquaginta milium,exceptis præz cx/^ A P^”:^”’’P’^æ ”’“^^*^^*^^ habitantium tecum incircumciforum ab ethnicis f'^Uttm fit.Nee hoe dico in fuggillationem terrae Iudæae,ut hercticus fycophan tjJT^^'^’^’rtq’ïo auferam hiftoriac ucritatem,quae fundamentum eft Intelligenz 5 ‘pintails:fed ut deeutiam fupercilium ludæorum,qui fynagogæ anguftias,Ecz r ‘ælantudinipræfcrunt. Si enim occidentem tantum fequuntur literam,SC non ƒ “tum uiuificantcm,oftendant terram repromilïïonis iade ÖÓ melle manantem.
■ tj ’®®’’ per tropologiam didum putant pro return omnium abundantia, SC nos Kö*^ ^onfeffîonis, terram^ uiuentium, terrae ueprium prefcremus, dicente dom* tm 1 ^y^*^*^ ^^ abiectione Ifraelis,8C affumptione gcntiü:Dimitte me, ut dekam 1 Pwum iftum,SC faciam te in gentem magnam.Et eodem patre ad filium:PoftuIa j;^ ^A dabo tibi genres hereditärem tu am, SC polTeHioncm tuam terminos terrae, toh^’’“® per Efiiain : Parum tibi eft, ut fis puer meus ad fufeitandas tribus laz Utlj f'‘•^’»“^ reHquias Ifrael congregandas. Dedi te in lucem cundis gentibus, ii^ ’''‘bator uniuerfæ tcrræ. Ex quo perfpicue demonftratur,omnia illius populi fç. P ’^ SC typo SC imagine præceffifîe:fcripta autem effe pro nobis,in quos fines ^ns 0 urrerunt.MuIta Judace feelera commififti:cundis circa te feruifti nationi
' ttof. ^‘‘o^ fadumç’Vtique propter idoloIatriam.Cumq; feruifles crebro,mifer/ ^hio ^^‘J^stK mifît indices SC faluatores,qui te de famulatu Moabitarû SC Am-
! g ƒ'f^fmn,Philifti| m quorjs SC diuerfarum gentium liberarunt. Nouilfime fub rez p^''?offendiftideum:amp;^ omnis tua prouincia,sente Babylonia uaftâte,dekta eft. ta ' ^P^^äginta annos templi folitudo permanut. A Cyro rege Perfarum eft laxa-p^Ptiuitas.Efdras quoq: hoe SC Neemias pleniftime refcrunt.Extrudum eft tem 6. ®bb Dario rege Perfarum atq^ Medorum à Zorobabel filio SalathieI,6C Icfu ^^“wdech facerdote magno.Que pafti fitis à Medis, Aegyptqs,Maccdonibuslt;p
^numéro.Neetibi adducam in memoriam Antiochum Epiphanem crudehni ? fii,''’n’’’®*‘ï™tyranorum,ncc Cn.Pompeium, Gabinium,Scaurum,Varum,CaC-p^5^ofnimq; replicabo,qui tuis urbibus ÔC præcipue Hierofolymæ infultauere. 4 ?^p'emum fub Vefpafiano SC Tito urbs cap ta, templum«^ fubuerfum eft.Dein 'lui' n^f'^^^ ^^ Hadrianum principem per quinquaginta annos manfere rcliz ^(*. ft^eröonê templi paulominus per quadringentos annos ÔC urbis ÔC tem •lij^ P‘^™''3ricnt.Ob quod tantum facinusCCerte non colis id oh, fed etiam fer (i^ ^™satg? R,omanis,SC captiuitatis preffusiugo,ignoras alienos deos.Quomo
• ttit^®®^®*”us quondam deus,qui nunquam tui oblitus cft:nunc per tanta fpa i tJin^°™”’ miferrjs tuis non adducitur,ut foluat captiuitatcm,SC (ut uerius diz tj f ^P^^3tu tibi mittat anticIïriftumCÓb quod inquam facinus,SC tam execraz
' to • ^“Cffit à te oculos tuosdgnorasc Memento uocis parêtum tuorum:San U ^J'^^bipernos,ÓC fuperfilios noftros.óC,Veniteoccidamus eum,ÓC noftraerit D^ ^j''hs,óC,Non habemus regê nifi Cæfarem. Habe quod clegifti,ufq; ad finem ^u c *^‘^“’’“® ^® Cæfari,donee gentium introeatplenitudo,ÓC fie omnis Ifrael lt;nbsp;'^^. *” ft“*' quondam erat in capitc,uertatur in caudam.Hec tibi uir eloquen Hii'’’^’’?^’*P^*^*® præfcduræ honore tranfadæ, nunc in Chrifto honoratior,tuz •tm ^®'^b Sebreui iucubratione didaui,ne uiderer omnino reticere Eodem enim (^^ Pore,imó eodem mihidie,6Cliterætuæ redditæfunt,SC meæ cxpeditæ:utaut jj^ndum fuerit,aut incompto eloquio refpondendum:quorum alterum pudoris,
Præceden-
-ocr page 852-80 4
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ. SCHOLIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C
nicinm,qaodoræ Syriæmaritlmxpræiacet, nempe Idumææ, ludxs, deinde Phanies. ^] C^uod Palxüinx] Qua Syria contingitAra bes, Palxüinx uocatur. Poll hanc ludsa, 8C Ccele,deinde Phexnice. t^f Syrix Ccelcs]Ali quando Syria pro tota regione, uarijs difiinz dia partibus,aliquando pro una parte accipP tur. ^ AntioebumEpiphanem.] Ideflilla/ f {ïrem,idenimfonat (‘ts’/f'Xf'f'f Crxce.DeAn/
^^^ S°^^‘^‘^^’^d^i^irencia^fontibus ir rigua, quaita uereres dcfcribunt inter montes TbcfTaliæ, Pelion SC Olympum. ^Adpopulum phaleras ] Carmen eüPerßi, Cmus dibits Hieronymus libcnter atttur.Ad popnlum, idedapud uulgus phaleras adhi^ bc, Apudme fruilra feceris,qm tetotum no^ ui:ÓCintus8Cincute,ideaforis. trluxta Rbi^ nocoruramj Oppidum eftIduma’s^cumse^ tiarn Plinius meminit.^Ipfum marejPlinius ;
tioebo legis in libris Machabxorum. tjf blee Pompeium. ] Hiüintduccs,àquibusüexata fait,8Ccladibus affeCia ludxorü regio,dequi'
ARGVMENTVM EPJS T OLÆ SEQ_VENTIS funtmmrpremlbamp;q^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^quot;quot;quot;^^^d^P^d Hebrxos,quodquidanindicuk
HIERONYMVS MARCELLÆ ^^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;famthari,autdequodd/ana conuer
^^^^^^^^^odo ah fentes inter feprxfentes contabnhrinn^'^t Qw/c^auf uehntautgebum fitnüciant:Iicetinterdum
m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dodïrinx quoq? fale condiatur. Verum
forqueat^édferipturas legere eompdht cathedram, utquotieicunadeuerbiv t ^^quot;'. ‘QP^^^^^^opbanfæoruteneam D , quenere^Pfea^monh^^
‘^ondirApMu,,inqu,1,usnihilden,S;Sm„quot;^ü£^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
dio quam debeoilicetdeferinturis f^n^tZtr^ ^^'^quot;^^^^^quot;^S’^^^demcelenasdt qiram fenfus Oiiod b einem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.^^^^^^b^on tam neceffaria fint verba, f‘t,mn,ena^uin,,„on?icodices quidcHebfxo^T'-^^^^^^ peruidendi. In/ronreemPni-,., ^°^^^b^^oinLatmirmnonbenerefonat, bbropnniofcrinum^^ ausepM^dMoif^^^^ buaSediebos^dÏ'^co^amp;^^^^^^
rsa Clowns Quid ßr enJiod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“'^^ ^‘^ ^^^ iaceibeare faceiffciuin dieruin,
na, an'ïucQMifmnu^Jnd^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ roepie, pesecingimMean, ne ze.
tlis, qiiomodo ea prfaneimreEtnnff'^P^^“!'“^^''^^ ueihmemUlr. Et bec f a QueruibusOLJOC!'/cirriie fici. b irptnepbodquareadiungitureibadiJnièc i
eßinrüt tem A egepri feruiêtes'ib’domo^pf ”“’ “ ^7^”'”*“*quot; ^»4 quot;m nbsp;nbsp;nbsp;J
ded/o /oco fffmp7Tr^,f ppy^ff^^^^^ bbnordmemprofequuta,enam / dotes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9y^oecb/dnm^irstuffnregrsmrerfeatfacetJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J mint Sdoeeïd/ein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^‘^^^'P^^^^f^f^eeb Sprits morrïifcairirrp/èfacerdotcsda
^ ^ ^^^,^^ ^ ?^ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ infante irfè^ adnutr/entem, amp;.'uïtv/am f afy
^^^^ £fgitpo£ Dautd. fCon me ceneOj gmnprob/cmat/s ord/gt; pon jene pneoen jam. Vb/nunc/egimoSj iEtomnesportantesep/todbadC
Hoe quarc
1
-ocr page 853-HIERONYMVS MARCELLO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8olt;
poequare ita dkenm, m fequentibus difces. Illud quoq? quod fèquitur addidiftiï f Mum eft,cum fugeret Abiathar filius Achimekch ad Dauid,à ipfe cum Daz 'odefcendit in Ccila Habens ephod in manu fua:ÔC renundatum eh SauI^quia ue ’^UauidinCæila:ubi cum régis aduentus 06 ciuitatis timeretur obfidio,dixitDa ƒ adAbiathartDefer ephod domini.Hæc funt quæ de regnorum Hbro excerpra poponens,ad uolumen ludicum tranfeendifti, in quo Micha de monte Ephraim pæitur mille centum argent! ficlos matri quos ilia uouerat reddidifle, itacp feulpt» einde fecilTe St côflatile. Et addis hæc poft modicum uocari ephod 00 theraphim, ^ntiq^ fi zona rit,aut ueftimenti genus,fculptile atq; conflatile cHe non poffir.
§nofco errorê pene omnium Latinoru,putantiu ephod 06 theraphim, quæ poftz poominïtur,de hoc argento quod Micha matri dederat, fuifte conHata,cum fen'^
' j^ucreferanEt accepit mater eius,haud dubium quin Michæ,argcntum Si de/ '^wdconflatori, 00 fecit illud fculptile atq; conflatile quod fuit in domo Michæ, 'ƒ^^Micha 00 domus eius dei, 66 fecit ephod 06 theraphim ï S^ implcuit manum Oiusdefilijs fuis, 86 fa Stus eft ei in facerdotem. Si autem putas ea quæ fuperius ap
| funt fculptile atq; conflatile, ephod SS theraphim deinceps nominari,difce
1 'enon eadem » Siquidem poft matris idolum,quod dicitur fculptile atq; conflatiz Vecit Micha ephod SS theraphim,ficut ex confequêtibus approbatur.Et refpon/ ^l^^tquinq: uiri qui abierSt confiderare terrain, SS dixerunt ad fratres fuos:Ecce '“5quia en in domibus iftis ephod SC theraphim SS fculptile atque conflatile.Et r ‘limita quæ in medio prætermififti : Et afcenderunt,inquit, quinq: uiri,SS illuc . “'^'''int, SS fumpferunt fculptile atqj conflatile, ephod SS theraphim ♦ Et fexcenti ^iw’cindi erant uafis bellicis,ingrefli funt domum Micha, ÔS fumpferunt feul/ ^ït(ç conflatile, ephod SS theraphim. Coarguuntur eorum opiniones, qui ut in ^nbilem facerent quæftionem, ephod argenteum putauerunt.lllud breuiter at/ qf^'^Mnodnimquam nifi in faccrdotio nominetur. Nam SS Samuel qui illo ein/ j^^'^fsferturjeuites fuit,SS facerdotes Nob bad,ideft dignitaris fuæ infigne porta/ ^ ’'’‘•Etfquod in Latinis codicibus non habetur)quado Dauid fugiens à SauI ue/ '^d Achimelech,8Sgladium poftulauit,dicens : Vide fi eft ad manum tuam lan/
' /^«gladius,quoniam gladium meum, SS uafa mea non fuftuli in manu mca:re/ Wcns($ facerdos dixit : Ecce gladius Goliath alienigenæ, quem pereuflifti in /'*fTerebinthi,8S hic inuolutus eft ueftiméto poft ephod:in facrario utiq; ephod j '’“itumferuabatur. Hoc quoq? quod nunc pofuimus ubi fculptile atq; conflatile fS'iurjlicetidolum fit,tamê quia per errorem religio putabatur,ad uenerarionem pMcut ad dei myfteriu, ephod SS theraphim inligne cÓficitur.Theraphim quid
gt; i/patiumdidandifuerit,profequemur. Nunciterum deEphod,utcoepimus,
, TOndum eft. In Exodo ubi Moyfi præcipitur,ut facerdotalia iubcat fieri uefti/ /''^3)p0i'i cætera legitur. Et hæc ftolæ quas faciant, pedorale, SS fuperhumerale j^ '®icas ftsa-viißoT«! SScidarim SS cindorium.Vbi autem nos pofuimus fuper/ ^*^trale,inGræco iTsui^ïi/lx Septuaginta interpretes tranftulerunt, quodfcili/
, ^mper humeros iftiufmodi ueniat ueftimêtum. Deinde iungitur:Et hi accipient
1 .Y’’'^hyacinthum8Scoccum8Spurpuram8Sbyflum,8Sfaciat fuperhumerale
1 /“yiiotortajOpus textile uarium.Quid plurafTorus Exodi liber hac ueftium ple i ^fftfpecie.NamSSin fine eiufdem uoluminis fcribitur, Et fecit omnis fapiens ?°P«tibus ftolas fandorum,quæ fiint Aaron facerdotis,ficut Dominus præcepic f(^^oyli.Et feeerut fuperhumerale de auro SS hyacintho SS purpura SS cocco SS byf ^«ona. Sed quia in Exodo hoc genus ueftimenti præcipitur tantum ut fiat,SS j°*‘cafadum refertur,non tarnen eo Aaron ueftitur:in Leuitico quomodo facer/ |,°‘alibus ueftimenris indutus fuerit,explicatur» Et applicuit Moyfes Aaron SS fi/ kL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ft cos aqua, SS ueftiuit eum tunica, SS cinxit eu zona SS ueftiuit eum
hihij^ quod nos fubtunicalcm,fine tunicam qua fubtus ueftituseft,pofrumus ^^pretari. Et impofuit ei fuperhumeraIe,inquit,SS cinxit cum fecundum fadiu/ '’*^‘iipcrhumeraIis,8S conftrinxit earn in ipfo. Vides itaej hoc Aaron fuperhume z z raft
-ocr page 854-806 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS MARCELLE
rail cmgi*,quomodo Samuel ephod bad il!o,nefcio quo,cingebatuf, Sed lie felons C gius traham,hanc habe fentenam. Vbicunq: in Septuaginta interpretibus,hoceft in codicibus noftris iTsuiiis, id eft fuperhumerale legitur, in Hebræo fetiptum eft ephod ♦ Quod quare alibi interpretari uoluerint, 06 alibi ininterpretatum relique/ rint,non eft mei iudictjicum hoc ipfum in pluribus fecerintî ut quæ alibi aliter atq; aliter exprcßcranqnouiftimc translationis uarietate laffati, ipfa Hebræauerbapo
4 fuerint. Aquila autem id quod illi tij-x-nsu dixeruntjiyii^aiiii« SiCiTr^fz/viix d^'^^^f quod fcilicet tunica cft, 66 quod Hebræo fermone uocatur b’'?’9 fuperiorem tuni cam, ^lt;/lviJi.a. uero,idcft ticoj^t?, quod Hebraicediciturephod,cumfuperiuspal hum fignificettquo tota facerdotalis protegatur ambitio.Quæras forfitan,fi ephod facerdotale fit pallium:quare inquibufdam locis addatur Bar. Audiens Bar,rifiini tenere non poffum.Nam cum apud Hebræos dicatur Bad,ipfos quoq Septuagint ta interpretes fic tranftuliffe manifeftum ßt:ut pro Bad,Bar fcriberetur, error ebti-nuit. ’^3 autem Hebraica lingua linumdiciturdicetlinum rlt;RtÖ’'ia fignificantius exprimatur.Deniqj ubi nos Iegimus,Et fac eis femorale lineum,ut operiant carnis turpitudines, à lumbis ufep ad crura eorum:in Hebræo pro lineo bad ponitur.Qua fpecie uir quoqi ille qui Danieli monftratur,indutus eft : Et extuli oculosnieos,^ uidi, 66 ecce uir unus ueftitus eft baddim,quo plurali numero ueftes lineæ nuiicu/ patur. Propterea autem Samuel 66 odogintaquinqp uiri facerdotes,ephod lineum portafle referütur,quoniam facerdos magnus folus habebatlicentiam ephod non lineo ueftiendi:uerum(ut fcriptura commemorat)auro,hyacintho,purpura,cocco byftb($ contexto.Cæteri habebant ephod,non illa uarietate diftinâum,amp;6duode/ cim lapidibus ornatum,qui in humero utroep refidebant:fed lineum 06 fimplex,S6 toto candore puriftimum. Verum quia fupra promifcram,mc fi fpacium didangt; di fuiflet,de theraphim quoq? breuiter difterturum,nec quifquam interim interpelz
5 lator aduenit:fcito theraphim ab Aquila i^o^ipü/jicertx interpretari,quasnosfigu/ ras fiue figurationes poflumus dicere.Namin eo loco,quando Saulmißtnuncios, D ut acciperent Dauid ; 66 refponderunt uexari illum grauiter, mi fit rurfum dicens, Afferte illum in Iccbo ad me,ut occidam illum, 06 uenerunt nuncq,06 ecce cenota* phia in ledo.pro cenotaphijs,in Hebræo theraphim,ideft tto§cpóii/.«7« pof ta lunt: €6 non decor caprarum, ut noftri codices habent, fed puluillus de caprarum pelle confutus,qui intonfis pilis,caput inuoluti in ledlulo hominis mentiretur.Vt autem utriufep fermonis ueritatem pariter explicem,in Ofte comminatur deus fe a P^ÇV* lo fornicante omnem gratiam ablaturum,dicens:quod diebus multis fedebunt nkj Ïfrael fine lege 66 principe,fine facrifïcio,fine altari,S6 fine facerdotio 86 manuel» tionibus.Pro facerdotio 66 manifeftationibus in Hebrpo eft,fine ephod Ô6 fine the laphim,ficut Theodotion 06 Symmachus tranftulerunt. Ex quo intelligimus m e/ phod,iuxta Septuaginta quoq; qui fenfum magis quam uerba interpretati funt,fa/ cerdotium interpretari;in theraphim uero,ideft figurationibus uel nguris,uaria o/ pera,quætheraphim uocantur,intelligi. Nam 66 in Exodo cæterisq5 locis,ubidc/ fcribuntur ueftes plumaria arte contextæ, opus Cherubim, ideft uarium atO' depi* dlum efte fadlum defcribitur:ita tarnen, ut 1 uau literam Cherubim nonhabeat: quia ubicunep cum hac litera fcribitur,animalia magis quam opera ßgnificat.Iux/ ta igitur hunc fenfum 66 Michacumuefte facerdorali,cæteraquoqî quæ ad facet' dotalia pertinent ornamêta,per theraphim feciiTe monftratur.Quàm uellem nunc tibi omnem habitum facerdotalem exponere, 66 per fingulas ueftium fpecies,üiut/ na oftendere fa er amenta. Ver urn quia in hoc ipfo breuitatem epiftolæ excefluntts» 86 lofephus ac Philo uiri doeftiflimi Iudæorum,multi(^ de noftris id latiffime pro t quuti funt, quorum (ut aiunt)uoce audies me:quæ de cætero uelis,præfens percon tutor prefentem : ut fi quid forte nefcimus,fine tefte,fine iudice in fida aure tur, Nos(ut fcis)Hebræorum Icclionc detenti,in Latina lingua rubiginemobduxi mus,intantum ut loquentibus quoq; nobis ftridor quidam non Latinus inten rez pat. Vnde ignofce ariditati:06 fi imperitus fum fermone, inquit Apoftolus,fcy non
-ocr page 855-j^_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS MARCELLÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;807
^tfa. 1111 utninque non deerat, 06 unum humilitcr renuebat. Nobis utrunqj dez i’^®a6Cquod puen plaufibile habueramus,amifimus, nee fcicndam quam uole an, ’?^°®fequ«tt fumus,iuxta Aefopici canis fabulam,duin magna fcdamur,eti/ *’’*nora perdentes.
|
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA ^^^| On funt fuâucs cpulæ.j Locus ^^î^ hie m omnibus fermé codicib. I^^! uarie dcprauatus habebatur. j Q.uidamitafcriptumhabebat: Qyænon placent, ac redolent, h '’■j'’*^'^^nti ueterum exemplarium ueftiz P’’'‘deturita legendum, Non funt fuaues ez 'ond'^^æ^°'’ pi^iccntam redolcnt,quas non ^P“*“s,inquibus nihildemagiftroz ji^ “^iustêporisiurefuffumat.Et haudfcio ru^fj'^^^2‘*t’'0i'um,legendum fit Magiroz ûlim'^*^'^ ^fluorum* Placenta,cibi genus eft tolinquot;'*^^*^^®’^®^’*'“’^’^P‘*^*’^5 diligêtia rei Bfm,^’®obilitatcmcmcruit.Cuios extant ’•wid ^’‘’^nonnuUi De coqucndis amp;nbsp;conz iim,*^®®'’*s*HuncPliniusaltiffimumncpoz lali ^f^^®™uocat.Mcminit huius amp;nbsp;luucz ^“'Osoniam igitur paulo fuperius compa* liiQ. ®*'oquium quod per cpiftolas fitconui {if( j'*'’^’®*^®ormctaphofat,uocat ledorcm Put æ'*^® ™nuiuam,cuius palato nihil faz nj'’'*”’fhcmentcrcxquiGtum,ac uarijsclo cdolcatü.Nam res ipfa, ^ '*dbuscft;ornamêtadiccndi,condimcnz faun ^^^^'^'’‘^’''ctefonat] Hicapte refonant, (|ji?’’’®y'^Pefcu(ru fonum in alia lingua red ' V ^^^ S^niucl puer] Hic locus eft primo {1^®'•'^•’Ojcapite fecûdo. if Qiiarc adtunz lii{/^'®^’‘ 1 Sicenim ilia per errorem propo* ^j^’^’funiuticp Bad,non Bar,fit legendum. kin''S*’*‘^“™æ“53^®®‘^E,Græcipcr « fen* turn^fæ’ P*^*quot; g’Oæterumhiftoria habez iiiaÿ ®°^^S“™ Ubro,capitc uigefimopriz feu, '-^'^■’’^ûfccundo. nf Ephod bar]Rurz I’’cis'^'^'^'quot;'^®^®^'^ Jcdioncm,cum Bar inhis HA2’°*^*^’*'^»*’“^Q“3® inueniatur apud l’uccnh^®'^^ ^Pi^^^ Graces,fed Ephod bad, illianjo '®'^*^' ^Tranfccndifti] Apte,quo uoluminuordme.Extatauz bam ^Pp^dccimofeptimo. «r Sacerdotes No 'J Exiftimo legendum, Sacerdotes No, |
bad. NamHebræis No uocaturcafacerdotS ciuitas. Nifî mauis Nobæ, lîue Noba:ut pro IdeftJegas Id,omino uerbo • lt;(f Pectorale K i fuperhumerale] Pe(florale,quod Græciuocât we^iffjy^/o/f i fuperhumerale, (■!ruft}lt;A(ii, fiue (ttu/ fiicâ/û//. np Et tunicas Kûtr^lTxejExueüigiis ex/' emplarium dcprehendimus legendum Hcav/^ ßirae. Cofymbos enim,fiuc colymbe, genus eft ueftimenti,cuius meminitamp; Suidas* ueftiuit cum vTrtxAvTÙv] Quod Latini fubucuz lamuocat,nempeueftem quafubter tunicam utimur:Græciuocant vwik^Mw, quodfubter induatur. r^ Aquila autem,id quod illi !fi'‘xy 4 Tio/^ dixeru,- j Mirum quam hiclocus fit dez prauatus in omnibus exêplanbus.Arbitror autem legêdum ad hunc modum,nc ledorcm tam diu torqueâ,quàm ipfe tortus fui. Aquiz la autem,quod ilh i/A.xTii!iJ dixeruntamp; èTtiff«/^ ftx, ideft ueftimentum ói fub terueftimentum, dt^v/^o! dixit,amp; '^wci''lt;^t/^a:,quod fub tunica eft, amp;nbsp;quod Hebrso fermone uocatur ^’'ytt fwe^t^v/^x, ideft fuperiorem tunicam : iiac^^if uero,quod Hebraice dicitur Ephod,cum fuz -perius palliumfignificet,Kc. lt;f ftc^(gt;aifiixTx. ] ’ Ideft figurationcs,fiue formationes, à uerbo fte^fióu. HpCenotaphia] Kcvèf inanis, ■rxtgt;(it{amp; pulchrum:unde tijm-xfux dicuturmonumen ta amp;nbsp;ftatuæ repræfentantes ueluti fepultum, cum illic corpus illius non adfit,cuiufmodl erat Achilli in Cheronnefo. ijf Quorum (ut aiunt)uocc j Hoc cft,illi pro me tibi narrabSt: ut cum dicimus, Salutabis illum meis uerz bis. lt;1 Præfens percobtator præfentcm]Perz contator hic uerbum eft,non nomen ucrbale. Sine tcfte,fine iudice] Lcgi poteft,Et fine in* dicc:hoc cft,finceo qui prodat quod dixenra* Hf luxta Aefopici canis fabulam]Extat Apoz logus de cane, qui cum umbram uidiffet in az qua maiorem,dum ad earn didudo ridu inz hiat,hoc quoquc carniumquod oretenebat, amifit. |
ARGVMENTVM EPIST0LÆ SEQ,VENTIS
Hiftoriam de iudicio S alomonis,pcr allegoriam interpretatur de E cclefia ex gentibus con «Wfynagpgaludaorum/
HIERONYMVS RVFFINO
V L T V M in utranque partem crebro fama mcntitur,6Ó tam de bonis ^ i mala,quam de malis bona,falfo rumore cócélébrât.Vnde amp;nbsp;ego gauz ^WW^^® ^^**^^”’ fuper teftimonio erga me fanditatis tux 00 amore fandi luP’’^^y^®*‘* Euièbtj:necdubito,quinmepublice pr3cdicetis,fed tacitü ueftræ prudentiæ indicium pertimefco.ltacß obfecro,ut magis memiz 'fitis mcj,2lt; dignum ueftra lande faciatis. Quod primus ad officium prouocafti, z z x mihi
-ocr page 856-808 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS RVFFINO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;^
amp; mihi fecundæ fn referibendo partes datæ funt, non uem't del'ncon'a l'n fêd de ignorantie Si enfin fciiïem,præoccupaficm fermoncm tuum. *”^^*’R p^pÿ iudicq Salomonis fuper iurgio duarum mulierum meretricum,quantum au i P cem hiftoriam pertinetjperlpkua eft:quod puer annorum duodecim confia ^^ fuæ menfuram de intimo humanæ naturæ ludicaritafFedïu.Vnde ÔC admira ^^^ ÔC pertimuit ilium omnis Ifrael,quod fcilicet eum manifefta non fogerentjQ“ prudenter abfeondita deprehendiflet. Quantum autem ad typicos pertin^t* élus dicente ApoftolojHæc omnia in figura contingebant illis,feripta fünf au de nobiSjin quos fines feculorum decurrerunt î quidam Græcorum autuma per fynagoga ÔC ecclcfia fentiendum:ôf ad illud tempus cundla referenda, quan poft crucem amp;nbsp;refurredionem, tam in Ifrael quàm in gentium populo uerus monjdeft pacificus regnare cœperit.Quod autem adultéra: 86 meretfices,iyna§ ga ôc ecclcfia dicantur in fcripturi$,nulla dubitatio eft, Sf hoc prima fronte m « “ elfe blafphemum. Cæterum fi recurramus ad prophetas, Ofee fcilicet qui act^ uxorem formeariam, Ôf générât filios fornicationis, 60 deinde adultéra:^ a nbsp;nbsp;nbsp;'
chiel qui Hierufalem,quafi meretricem arguit,quod fecuta fît amatores ‘^°^’. „ uaricauerit omni tranfèunti pcdcs,lupanarq; in loco celebri extruxerinanima v temus Chriftum idcirco ucm fie, ut meretrices donaret matrimonio j amp;f de duo gregibus unum ouile facerenmedio^ paricte deftrudo, in cafdê caulas uues,pn morbidas congregaret. Hæ funtduæ uirgæ,quæ iunguntur in Ezechiel,St de q bus per Zachariam dominus refert:Et aflumpfî mihi duas uirgas,unam uocaui corem, ^ alteram uocaui funiculos, Sf paui gregem. Mulier quoqi ilia ®^^®\^ euangelio, quæ pedes lefu lachrymis lauat, crine detergit, 00 cui peccata omnia mittuntur, manifefte pingit ccclcfîam de gentibus cogregaram. Hæc idcirco m p ma fronte replicaui:ne cui uideatur incongruum,fî fynagoga 66 ecclcfia meretne dicantur, quarum una Solomonis iudicio,filij poftefiione donata eft.Prudensqu rat auditor, quomodo meretrix fit ecclefîa, quæ non habet maculam neçp rugam. Non dicimus eedefiam permanfiffe meretricem, fed fuifle. Nam amp;1 in Simonis e/ profil domo faluator feribitur iniffe conuiuium:utiq5 non quialeprofus erat eo tem pore quo habebat hofpitem faluatorem j fed quia leprofus antè fuerat. Matthau quoçpin catalogo Apoftolorum publicanus dicitur:non quopermanfentpuuWa-' nus poft apoftolicâ dignitatem,fed quia prius fuerit publicanustut ubi fuperahun/ dauit peccatü,fuperabundaret óiT gratia. Simul^ confidera quid dicat Ecclelia co tra fynagoga caIumniatricem:Ego 6Cmulier hæchabitabamus in dqmouna. refurredionem enim domini faluatoris,una de utroq? populo Ecclelia congres^l^ cft,0f quàm elcganter:Peperi,inquit,apudeam in cubiculo.Ecclefia enim degen/ tibus,quæ non habebat prius legem 66 prophetas,peperit in domo fynagog^mcc egreftaeft de cubiculo,fedingrclïa.Vndedicitin Cantico canticorumantroduxi me rex in cubiculum fuum.Et iterunuEt quidem non lp er nam te* Afiumens intron ducam te in do mû matris meæ,amp;C in cubiculum eius quæ me genuit. Tertia autem die,poftquàm ego pepcri,peperit Ôf hæc. Si confîderes Pilatum kuantemmanus, arq^ dicentem,Mundus ego fum à fanguineiuftihuius:fî centurionemantepatibu Ïum confitentem, Vere hic eratfilius def:fî eos qui ante palTionem per Phnippudo minum uideredefiderantthaud ambiges primam pepcrilfcEcclcfiamiSf pofteana tum populum ludæorumjpro quo Dominus precabatur : Pater,ignofee eis,quod enim faciunt,nefciunt.Vna^ die credidere tria milia,Ôf alia die quimjmi’ia.Etera musfîmul (multitudinis enim credentium erat cor unum, amp;S anima una) nuHusq^ alius in domo nobifcum,exceptis nobis duabus:non blafphemantium ludæor^, non gentilium idolis feruientium. Mortuus eft autem filius mulieris huius none. Dum enim legis fequitur obferuantiam,ÔCgratiæ Euangelq, iugumMofaicsdo/ drinæ copulat,tcnebrarum errore cooperta eft.Opprefiitq; eum mater fua dormi/ ens,quæ no poterat dicere,Egodormio,ôf cor meum uigilat.Media node confus gens,tulit fiimm de latere Ecclefîæ dormientiSjôf in fuum collocauit finumdiebge ® nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totam
-ocr page 857-DE IVDICIO SALOMONIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^
^*®^ftiad Gahtas Apoftc^i epiftolam;amp;antmaduertes?quomodofilios Eedefiae *“os faccre fynagoga feftinet, Sf dicat Apoftolus:FiIioli mei quos iterum partuno, ’'once Chriftus lormetunn iiobis. Viuum tulit,non irt poffîderet,fed ut ocefdereti ’'“nenimamorefecit hoc filij, fed acmulac odio ï SC fuurn mortuum perlegis cærîz '’’'’nias in fignum eedefiae fuppofuit» Longum eft fi uefim fingula pcrcurrere,quo podoper Apoftolum Paulum, SC eedefiafticos uiros intcllexit eedefia, non efle ‘ “n» nlium,qui tenebatur m legc;amp;C m luce cognouerit, quem m tenebri's non uiz ^“«.Inde lurgium ortum eft praefente rege, altera dicente:filius tuus mortuus eft, autem uiuit : altera refpondente,mentirfs, filius quippemeus muit, SC films '”’s mortuus efttatep i'n hune modum contendebantcoramrege.Tuncrex Saloz quot;’'^'’(quimanifeftc laluator accipitur,fecundum pfalmum feptuagefimü primum, F'ititiilo Salomom's infcribirurmbi' nulla dubitatio cft,qui'n cunda quç dicantur, ?” Salomoni mortuo,fed Chrifti conueniantmaieftati) fimulatignorantiam,ÓC ””gt;anosprodifpenfatione carnis mentitur affeeftus, ficut in alio loco :V bi pofuiz ^ 1 ‘^LazanimfEt ad mulierem fluentem fanguine,quis me tetigitCGladium poftuz ’Wc quo dixerat : Nolite putare quod uenerim pacem mittere fupcr terram: non ?”ipacem mittere,fed gladium.Veni enim diuidere homme cotra patrem fuurn, ^ ^'Sm contra matrem fuam, SC nurum contra focrum fuam : SC inimici hominis '”^c{ eius:SC tentat naturam naturæ dominus, uultcp fecundum utriufqj uolun ^'”)Uiuentem filium in legem gratia mep diuideremon quod probet,fed quod ad j^nendû calumniam i)'nagogæ,hoc uelle fe dicat.IIla quæ nolebat eedefiae filium ?’^tiauiucre,ncc per baptifmum liberari, libenter habet diuidi çuerum : non ut pidcatjfed ut interficiat * Eedefia quae feit fuurn efle, libenter concedit æmulæ, ”’uiuat faltem apud aduerfariam : ne inter legem diuifus ÔC gratiam, faluatoris l'’5''onc feriatur. Vnde dicit Apoftolus: Ecce ego Paulus dito uobis,quod fi lege 1 j“‘^’''iatis,Chriftus uobis nihil prodeft*Hæc fub allegoriac nubilo dieba fiint. Caere '” optime nouit prudentia tua, non cafdem efle régulas in Tropologiæ umbris, lj”f in hiftoriæ ueritate. Quod ficubi pedem ofFendimus,ÓC fapienti lectori friuoz j '’’nideatur efle quod fcripfimus,culpam in autorê referat. Nos enim SC hæc ipfa , Wtdodccumbcntes,longaq5 ggrotatione confetti, uix notario ederiter feriben ,,?'’tauimus: non ut impleremus materiam, fed ne tibi in principio amicitiarum j W impcrantfuidcremur ncgare.Ora nobis à domino fofpitatem,ut poft duo/ t ^?”’nienfes,quibus iugi languore confedtus fiim, poflim aliquid dignum ueftrae J^^yo^“ßtaa':8C ignofee fi fcatens oratio, curfu non folito fluat. Non enim eoz q^^póre didamus quo feribimus : quia in altero facpe ftilum uertimus, iterum (3ægi digna fint fcripturi ï in altero quicquid in buceam uenerit eeleri fermone '’.noluimus ♦ Caninium libenter uidi, qui narrare tibi poterit, quam difficile SC ftiQ^?^“®manusdexteræufque inpræfentemdiemquoiftadidaui uulnus fu*
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
Enobis]Qyidammutarantad do ^quot;^‘namnoftramjquum Hieronyz 1 fententiam magis reddiderit
quâmuerbaPaulÉquumfuperius * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixerit,Hæc autem fuerunt figuræ
®*® habent Græca- lt;nbsp;Garnis men quot;^*^^^' ^ W^*’f*‘^o*‘ eleganter pofuit pro “'■'Qïianqua fic quoej durum eft, Chri
fto tribuere fimulatos affcdus:fed præ fe ferez bat quædam,utignorantiam interrogando, quæ in illo non erat, i^p Sæpc ftilû uertimus.] Cufpideftili feribebantolim,obtufiorcparte deJebant • Retulit autem carmen Hora tij: Sæpeftilumucrtas,itcrû quæ digna legi font Scripturus.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQ_VENTIS
tim*v’’°’’°® fi^Pputationcjdocet Salomonern amp;nbsp;Achaz ante pubertatis annos genuiffe liz biiamp; • ®®®^ hugt;ufmodt quæftionibus anxic tradandis dehortatur,quod in litera nihil fie '™s,inall€g9riaplunmum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
‘ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2Z 4 Hieronyz
-ocr page 858-HIÊRONYMVS VITALI ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^C
ENON nauclcfUS,per que mihi dids tuæ fanditatis Itéras effe tranf/ miffaSjUnamtantum 2lt; breuem epiftolam beatipapasDamafiamabi lis reddidit, lolita munufcula continentem. Satisq miror quid caufæ fuerit, ut cum in benedidionibus Slt; tuis 86 illius perieredis fiddis ex-titerit,in retenta epiftola negligens comprobetur. Neque enim te falli arbitror difcipulum ucritatis,nifi fortè Gracco homini Latmus fermo inter chartu/ las oberrauit. Itaq? ad fecundam refcribo epiftolam,quam mihi fandus filius meus Heraclius diaconus reddidit, in qua inter caetera deprecaris : ut exponam tibi eau/ fas, quare Salomon ÖÓ Ächas undccim annorum,filios genuine dicantur. Si enim duodecimo anno Salomon fuper lirael acccpit imperium,2lt; quadraginta annis re/ gnauitin Hierufalem:filius(^ eius Roboam cum quadragefimu annum ageretacta tis,patri fucceflitinrcgnum,perfpicu3 eft undccim annorum fuiffe Salomonern^ fiue decem, quia decem menfes a conceptu ufque ad partum fibi mater uendicat» Rurfum Achas filius Ïoathan cum uiginti effet annorum,rex conftitutus eft fuper duas tribus,ideft ludam 86 Beniamin, regnauitq annis fedecim:quo mortuo,Ezc/ chias cumuigefimum 86 quintum annum ageret actatis, patri fucceflit in regnum. Ex quo intelligitur, Achas quoq; undccimo fiue decimo anno,E2echiafilium pro/ creaffe.Et fiquidem in hiftorijs aliter haberent Septuaginta interprétés, aliter He/ braica ueritas,confugerc potcramus ad folita pr3efidia,8C areem linguæ tenere ucr naculæmunc uero cum 8lt; ipfum authcnticum,amp;' cacteri interpretes pari autorita/ te confentiant,non in fcriptura,fed in fenfu eft difficultas.Quis enim crederctmor talium,ut undccim annorum puer generaret filiumC Multa 8^ alia dicuntur in Icri/ pturis,quæ uidentur incrcdibilia,8C tarnen ucra funt.Neq; enim ualet natura com tra naturæ dominum:aut poteft uas figulo dicere, Quare me ita fecifti,aut ita CLi/ eet quod pro miraculo,figno atq; portento fit,legem natura faccre no poffit.Num p quia noftra aetate duplex Lyddæ natus eft homo, duorum capitum, quatuormaz nuum,uno uentre 8C duobus pcdibus,omnes hommes ita nafci neceffe eft C Lega/ mus ueteres hiftorias,8^ maxime Graecas ac Larinas, 8i inueniemus luftralibus ho ftqs,lècundum erroremueterum,portêtuofas foboles tam in hominibus,quam in armentis ac pecudibus expiatas. Audiui,domino tefte nonmcntior,quacdammu/ Ïiercula cum expofitu nutriret infantem,8ó inftillaret cibos,ac nutricis officio fun/ geretur,cubaret^ cum ca paruulus, qui ufq; ad decimum iam peruenerat annum: accidit,ut plus quam pudicitia patitur,fe mero ingurgitaret,accenfaq; libidine,ob/ feoenis moribus ad coitum duceretinfantem. Prima ebrietas 8Calterius nodis6ó cacterarum deinceps fecit confuctudinem. Needum duo menfes fucrant euo!uti,£t çcce foeminae uterus intumuit.Quid pluracDifpenfationc dei fa du eft, ut quac con tra naturam,fimpliçitate paruuli in contemptum dei abutebatur, à naturæ domino proderetunimplcto fermonequo dicitur. Nihil occultum quod nonreueletur. Si/ mullt;5 c5fidcremus,quod occulte fcriptura 8C Salomonern Öf Achas,uoluptatis K impietatis aceufet.Vterq; enim cum effet de ftirpe Dauid,receffit à DominoiSi al/ terintantum fequutus eft libidinem, ut feptuaginta habuerituxores,8itreccntas concubinas amp;£ adolefcentulas,8C fcorta paffim,quorum non eratnumerustncgle-doqs Deo patrum fuorum,extruxcritidola gentium plurimarum,8C fuerit,non ut prius Iedidia,ideft amabilis Domini,fed amator mulierum* Alter miferit ad regem • Affyriorum,auxilium poftulansjSC in tempore anguftiae fuac,auxcrit cotemptum in Dominum:immolauerit^ dqs Damafci uidimas pereufforibus fuis,8óinomni bus urbibus luda extruxerit aras ad cremandum thus,at9 adiracundiamprouoca ucrit dominum dcum patrum fuorum:intantum ut direptis uafis domus Domini, atep confradis, claufent ianuas templi Dei, 86 feccrit fibi altaria in uniuerfis angu/ fis Hieruialem,ambulaueritlt;$ in uqs regum Ifracl,86 ftatuas fuderit Baalim,£6 ado. kucrit incenfum in ualle filiorum Ennon,86 luftraueritfilios fuos in ign^i«?»”^-* turn
-ocr page 859-HIERONYÜVS VlTÀLt
811
’ ^ingehtiiimgt;quas interfedt Dominus in aduentu filionitn Ifi ael. Ex quo pcrfpiz eft,homines à parua ætate libidini deditos,immatura eorum fobole demon-' ‘wijqiiod etiam eo tempore peccare coeperint,quo natura non patitur. Ad fumz ®»»millud dici poteft, quod in regno Dauid Salomon quum duodecim effet anno.» ^,folium patris obtinucrit:06 poften,quia feriptura reliquit incertû,uixerit Daz '‘’Pregnante iam fl io aliquot annos, qui fibi ÔC non Salomon! imputetunmortuo ^utempatrepoft filius regnauerit annis quadraginta, quos fine parente regnauit: ^f^itaamp;initium regni Salomonis, ôc tempus quo folus ipfe regnauit, ab hiftoria ’‘^roonftratuin. i\cc tarnen omnes annos uitae illius quinquaginta tantum 86 duoz ^'^^annorum circuits contineri. Sin autem dubitas,quod regnantibus filqs patriz . nbsp;nbsp;uiuentibus,non filijs tempus regni eorum, fed parentibus imputetur : lege
'P'^kegnorum uolumc, æ inuenies quod Ozias rex luda pofiquam lepra per-Jeffus eftjhabitauetit in domo feparata, 00 filius eius loathan imperium rexerif,iugt; .‘tauerit^ populum tcrrx,ufq; ad diem mortis patris fui:0C tarnen poft mortem ilz ?ƒ quum uigintiquinq^ effet annorum,fedecim annis regnaffe dicatur,quos folus 'Pætegnauerit.Quod de Salomone intelleximus,6c de Achas fimiliter intelligent ^'^fft,qui loathæ filius,Ezechia: pater fucrit. Audiui quedam Hebracum hutuf-narrare fabulam iuxta prophetia Efaiæ,quam inter decern uifiones nuper ^Ï^tpretatus fum,quod mortuo Achas Philiftga lactata fit,86 fcriptura poftea com j^^^ac dicat:Nc lxtcris,Philifta:a omnis tu,quoniam commuta eft uirga perz j^ ^fis tui.De radice enim colubri egredietur regulus,8lt; femê cius abforbens uo-.■^:hoceft,de Achas coftituetur rex Ezechias.Ex quo intelligiuoluit,non fta quot;’poft mortem patris,filium imperio fubroga turn, fed uel feditionibus populi,ucl ^Wdam inter fe regnis, ideft luda ac Samaria difcordantibus,aut certe premenz okf^”?’^’^’^ fi*ncinde confurgentibus bellis, regnum eius fuiffe dilatum.ln rebus ^^*“«ffas ponimus opiniones:ut non tam fcriberc,quam loqui tibi coram I^ ^’mur.Cæterfj Apoftolus interminabiles genealogias amp;nbsp;ludaicas fabulas pro-'■'•-■uieiftiuiniodi mihi uidetur interdicere quaeftióibus. Quid enim prodeft hæ left m ^'^^*^ “^^ fcriptoris errorem,uel annorum feriem calumniari, cum mani-fev \ ^ ^‘^’’*^atur,Litcra occidit,fpiritus autem uiuificatC Relege omnes 8ó Vete-j^ ^ NouiTeftamenti libros,ód tantam annorum reperies diffonantiam,8ó nume tç '’‘’^^Indam SC Ifrael,ideft inter regnum utrüq5 confufum:uthuiufccmodi hæz [^ ^^aaftionibus non tam ftudiofi,quam ociofi hominis effe uideatur. Munufeuz pig-^'^^^^^’b^atci^ fufeepi,^ impendio precor,ut in amorequo nos appetere cœ liifr^’^^”®® w^ftï pcrdures;Non enim coepiffe,fed permafiffe,uirtutis eft.Noftra
' w® per Defiderium miffa fuicipe.
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ
SCHOLIA
hoftiæ Juftrales quibus cxpiabatur portert/ tü,numen aliquod offenfum indicans, «f Non tam ftudiofi,quam ociofi.] Si ociofumeftin his torquere fimul ac torqueri quæftionibus, quæ tarnen ad hiftonæ facrac ueritatem pertiz nent,quid fentiendumde nonnullis fophiftiz cis côtrouerfiis, quæ nee finem habent ullum* nee ufumf
; Vm in bcncdicftonibus-] fvXöz rw Paulus bencficiola uocat, ultro mifla amicis, fine à colliz gendo, fine quod bene ominatis uerbis, ciufraodi donate oporz I’f^ï „ ‘’’^“æ fenere uernaculæ] Ideft Hcz biftonæ,^ ad quä
Wii*'k*’®5“^*®^^“5 eft fuffugium.lt;(r Lu^ ^ hoftijs ] Luftrare, expiate eft: unde
ARGVMENTVM EPIST0LÆ
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SECLVENTIS
®Çiu?^^^®^æ*“™ Heduorum cpifcopum ,qui perpcram interpretatus fît Thariïs,pro Tarz ^P^®^ ®** Petrum accÔmodct,quia didus fît Ccphas-Homims doquenz “Hiiprobat,eruditionem6£iudicium non probac.
Z Z 4 Hicronyz
-ocr page 860-HIERONYMVS MARCELLÆ,
^.^ ^ ^^^^^i^jj ÄuguRudunenns epifcopt, qui quondam i j Conftantino Imperatore fub Sylucüro epifeopo, ob caufam Mon/ tenuum miffus ed Romam, Commenfanos in Canticum cantico^ ^^f^pcrlegiffemjquodHcbrxiuocant C’’'^’’^n ‘^'’^ uehemenrer eloquentem prxter ineptias fenfuum cæcerorum, Tarfirm,in qua Paulus apoRolusnatus Üt:ÔCaura Ophaz^ rat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Éuangelio, idem Petrus fitappellatus. Habue/
*^ P^eduele idip^m uerbum, ubide quatuor animaUbus feribitur: Et ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Thaiüs.Etin Daniele dedomino^Etcorpus eiufdem
inPfalmn - ,.^^^^^y^^^^^^*^^^’^gt;^y^^^^b^shyacinthuminterpretâtur.Et tufacerdon\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;entoconteres naues Tharüs.Et inter lapides qui in orna/
omnis ferè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'’[P^'^^^^^^^‘-^^dem Îapidis nomeninferitur:8£
pradidiusDaniel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ocabulo referta ed.De Ophaz uero quiddicam,cum fit
SasIèimnatTf^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cyri regis Perfarum,poR très hebdoma
baddim 1:oculos meos,ÔC uidi,QC ecce uir unus ueditus senei^Vndenh^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ^^“quot;quot; quippe^ud Hebroos aurifunt
Stn Gercent ebryfolithus h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carbunculoprxdicatur. Quxris ü TharEs lapis
litudinem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius colorisümi/
Salomon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propheta^Tbarfis ireuelledicatur,8d
Entexercc^ecom^^^^^^^^^
auodSf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ^^°^fi^a^^/^^Po^^o,homonymumeireuoc3bu/
fob's mdns percuIfurn^rnlnr/^f^^^^^^'J^ dpfummare,quia ceruleumfit, Si fxpe âceenerd iJeet Tnfentû nbsp;^^^quot;^ dupradidiorum lapidum trahat. Si à colore nomen
DroTharbv Inmim ha'\^^^ ^^^^^^^^tajGrxcosputccTarfumappellarc
^,‘'c^iarinKlligere, quomodoipreinKllexitlt;]mfmpûr, kego non habuerat uolummai'Non interprétés exterosdNon certealïquosneceiPa/ riosHebrxorum, utautinterrogaret.aut legerer, quid Ebi uellent qaxienonbatd
care.brultra ergo a me emfdem uiri commenrariospoüulas, cum mihiin illis difpli ean mu topJura quamplaceant. (^odE oppofueris, cur epreris dederimtaudies, ^^ otnnes qfdem uefet deb^e cibisJefus in defertoplures hordeaceispanibuspa
Cir,trumentacaspauciores,Corinthj/in quibus audiebatur fornicatio,qualisnee inter gen tes, 13 de pafcuntur, quia needumpoterant/bUdum cibum capere, Ephe/ ^ttllurn crimen arguiturtab ipfo domino cceleEiuefcunturpa/ ^^’ l^^^^menrum quod a ieculis ab/conditti fuerat,agnoEunt. Neqßueroeoruin qui a^me éxemplaria acceperunt, uelautoritate uel xtare ducaris, emn Si Daniel ^:nes iudicct, SdAmospaEor caprarum,in Ikcerdotum principes inuehatun
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCROL/A
| ^P^^ ^^^ Rhet/ci/jMermnithu/ ^Sed ram ma/eexïilimaiJèuidetarJQuiefd / iasm Cata/ogo uirorum niudri/ JegifferHieronpmtisportenta gux nancpaf urn. ^ Homonym urn edè uoca/ üm/egimus in commentary's recennunj/ater buiumj Hoced xquiaocum, earn pretum, tam impudenter mfa/ia, at a/dean/ ' eadem uox res diaerias dedarat. turiuibusfcripü/}ê,nonbominibus.
ARGVAIENTVAI EPtS TOEÆ
SE Qjr^^P/^
De diaiffone Pia/eerp, amp;autoribas actitu/is Pia/morum inpruie Sophronïam,paranta7i t PiaimosexHebrxa aerieare uer/dsabHieronpmOfin Crxcam cransferreiinguam^ j fHerony/
- SB
HIERONYMVS SOPHRONTÔ
C i o Q^v o S D A M putare Pfalten'um in quinque libros effediup fumîut ubicunq: apud Septuaginta interprétés fen'ptum eft, y^voi7r, * Ÿ^'oiTo, ideftjFiatjfiatîfînis librorum fit: pro quo in Hebræo Îegitur, Amen,amen,Nos autem Hebræorum autoritärem fequutijamp;rmaxi-: me Apoftolorum,quifempcrin NouoTeftamento, Pfalmorum hgt; ftïth'^°*^^*”^^^*^”^’” ^^^’'^*”’^’® Pfalmorum uolumen.Pfalmos omnes eorum tez Ql^ '^'■autorum,qui ponSturintitulis:DauidfciIicet,Afaph 6Cldithum,Filiorunl öol^®®*^** E2rahitae,Moyfi,8C Salomonisïó^ reliquorurn,quos Efdras primo i'nfi ''''^ comprehendit. Si enim Amen,pro quo Aquila tranftulit ’an’TrtyoyRjü'Uf^ ij f*^^™®odo librorum poneretur : 6C non interdum, aut in exordio,aut in 3n, ^ v’o®“ fiue fententiæ:nunquam ûluator in Euangelio loqueretur, Amen, lt;lu^^*^° ^°^’®*^^^ Paüli Epiftolac,in medio illud opere cótinerent.Moyfes quo-U. ^HiereniiaSjamp;r caeteri in hunc modum multos haberent libros,qui in medijs Ijj^ “'’minibus fuis Amen frequenter interferunt. Sed SC numerus uigintiduorum t J°’'^’’’ Hcbraicorum,£lt; myfterium eiufdem numeri commutabitur. Nam £lt; ti/ boft 1?^^ ^®^^*^^®» '®’’^^ *^9? quodinterpretatur Volumen hymnorum,a^ n 5®% autoritati congruens, non plures libros, fed unum uolumen oftendit» ^^turnuper cum Hebræo difputans,quædâ pro Domino faluatore dePfal-^ ^'ftimonia protulifti : uolensq? teilludereper fermones pene fingulos,aflcre-ilibb}^“^^^^^' ’^ Hcbræo,uttude Septuaginta interpretibus opponebas:ftuz jj.7*me poftulafti, ut poft Aquilam ÔC Symmachum à Tbeodotioném nouant . ‘'onein Latino fermone transferrem. Aiebas enim,te magis interpretum uarie furbari,óC amorem tuum quo laberis,uel translatione uel iudicio meo ede con ' ^ '^•^nde impulfus à te,cui SC quæ poftum debeo,ÓC quæ non poftumirurlum ' . ^tredatorum latratibus tradidi, maluiq: te uires potius meas,quàm uolunta-tat'^^'^’^’^ ’•’«Jufterc.Ccrtc confidenter dicam,amp; multos huius operis teftes ci . °)’’ie nihil duntaxat fententiae de Hebraica ueritate mutafle. Sicubi ergo ædiz jj i^fa à ueteribus difcrcparit,interroga quemlibet Hebræorum, SC Ifquido perui (j.(, ’^iine ab æmulis fruftra lacerari:qui maluntcontemnere uideri præclara,quant Î^’^c-Peruerfiffimi homincs. Nam cum fèmper nouas expetant uoluptates,SC ’ ^ forum uicina maria non fufticiant, cur in lolo ftudio feripturarum, ueteri fa^ l]J^f fontenti funt;’ Nee hoc dico,quo prædecelfores meos mordea,aut quiequam Arbitrer detrahcndum:quorum translationcm diligentifbme emcndatam,olim p^’^ae hominibus dedcrimjfed quod aliud fit in ecclefiis Chrifto credentium , Y^os!cgcre;aliud ludæis fingula uerba calumniâtibus refpondere.Quod opu-j?'’»nneum,fi in Græcum(utponiceris) tranftuleris,SC imperitiæmeæ doddfiz r ^uorque uiros teftes facere uolueris,dicam tibi illud Horatianum, |ij7 “’’n ne ligna feras.
jj“'W hochabebo folamen, ft in labore communi intelligam mihi SClaudcm '*'’uperationem tecum effe communem.
PRÆCEDENTIS EPIST OLA SCHOLIA
|
i'vüiTn, ysMiTD. ideft, Fiat, fiat. J 5 Optantis eftjciTe uerum quod didumeft. ^ Pro quo Aquila tranftulit, WEw£!yi)i«/wf.] Ideft, fideliter. ^ Namât titulusipfe ,°faicus. ] -^QO uolumen eft Hebrais, ’n^ hymnus. tf In fyluara ne ligna feras] |
Fingit Horarius , ffc fc monitum à Romulo per fomnium,quod natus citra mare,Græcos uerfus pararee fcnberc,cum apud Grecos faz tis eflet poetarum: In fy luam non ligna feras infanius,ac fi Græcorum magnas malis implere cateruas. Argumeru |
814
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQVENTIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Collatione uoluminum fada,docet quibus in locis æditio SeptuagintadifTonatab Hebrad ca ueritate.amp; interpreeihus cætens inter fe ut fepe faciun t,difcordantibus,ihdicat quid potiffi mum fitfcquendum.Hocopus quoniam reperi fatis diligenter emendatum operaloannis Co noniSjUiri litcrarum Græcarum peritillim),amp; quod ad huiufmodi negoeium non minus habe' bat momenti/umma fide pariqi diligentia: præterea clarÜTimi uiri Ioannis CapnioniSjpofif^^ mo fratrum Amerbachiorum:illorumirudiocontcntus,non putauimeolaboreopusefle'R^' fpondet autem Germanis quibufdam,oftcndens quomodo reftitui debeant deprauata in Pfal' mis,iuxtaHebraicam uentatem Si Septuagintaæditionem abipfoHieronymofubaftcrifeisS obelis prius traditam-
HIERONYMVS SVNIÆ ET FRETELLÆ
ERE m uobis apoftoheus 86 propheticus ferma complctus eft: In oni nem terram exiuit fonus eorum, amp;nbsp;in fines orbis terra* uerbacorum. Quis hoccrederet,ut barbara Getarum lingua Hcbraicamquxrcrct ueritatemióó dormitatibus,imo contendentibus Gracis,ipfa German nia fpiritus fandi eloquia ferutaretur. In ueritate cognoui, quoniam non eft perfonarum acceptor deus,fed in omnigente qui timet deum,ôioperatur iufiiciam,acccptus eft illi-Dudum callofa tenêdo capulum manus,£t digiti tra et an dis fâgittis aptiores,ad ftilum calamumlt;^ mollcfcunt:00 bcllicofapectorauertûtur lt;n manfuetudinem Chriftianam. Nunc amp;c Efaiæ uaticinium cernimus opere com/ pletum:Concidcntgladios fuos in aratra, Ô^ lanceas fuas in fakes,86 non afîùmet gens côtra gentem gladium,8ó non difeent ultra pugnare. Rurfum^ in eodem;Pa feetur lupus cum agno,8ó pardus requiefeet cum hœdo,2lt; uitulus 86 ko £lt; taurus pafeentur fimuJ,8ó puer paruulus ducet eos:80 bos 8c urfus in commune pakétur, paruuliqg eorum erunt paritcr:8c ko SC bos comedent pakas:non ut fimplicitas in feriratem tranicat,fed feritas difeat fimplicitatem. Quacritis à me rem magniope ris Simaioris inuidiænn qua feribentis non ingcnium,fed eruditio comprobetur: D ut dum ipfe cupio de cæteris iudicare,iudicâdum me omnibus præbeam.Et in ope rePfalterq iuxta diftindionem khedulæ ueftrœ,ubicuncp inter Latinos Græcosiç conrentio eft,quid magis Hebræis conueniat,fignificem. In quobreuiter ilîud ad/ moneo:ut feiatis aÜam effe æditionem quam Origehes,8ó Cæfarienfis Eufebius, omnesep Græciæ tradatores fisiviuj, idefteommunem appellant atqiuulgaram,K àplcrifqj nunc àsvxikx/w dicitur:aliam Septuaginta interpretum,quæ 81 in ^I‘^^ 'iff^stg codicibus reperitur, 8lt; à nobis in Latinum fermonemfi'deltteructfa eft,K Hierofolymæ attain OricntisEcckfiisdecantatur. Super qua re ÔC fandus hiius meus Äuitus fæpe quæfierat. Et quia fe occafio fratris noftri Firmi presbyteride/ dit,qui mifii epiftolam ueftram reddidit à uobis, icribens in commune reipondeo, amp;me magnoamicitiae liberofœnore:quodquanto magis foluimus,p!usdebe/ mus. Sicut autem in NouoTeftamento, fi quandoapud Latinos quæftio exoriz tur, 86 eft inter exemplaria uarietas, recurrimus ad fontem Graeci fermonis, quo Nouum feriptum eft Inftrumentûrita in Veteri Teftamento,fi quando inter Græ/ cos Latinos^ diuerfitas eft, ad Hebraicam recurrimus ucritatem : ut quicquidde fonte proficikitur,hoc quacramus in riuulis ♦ »tsurH autem ifta,boc eft communis aeditio,ipfa eft quæ amp;' Septuaginta. Sed hoc intereft inter utranq!,quod nsivus pro locis amp;nbsp;temporibus 86 pro uoluntate feriptorum ueterum corruptaarditio eft. Êa autem quæ habetur in tJ«7rAoif, gC quam nos uertimus, ipfa eft quae in cruditoz rüm libris incorrupta Ôc immaculata, Septuaginta interpretum translatio referua/ tur.Quicquid ergo ab hac difcrepat,nulli dubium eft,quin ita 6f ab Hebr|orum au toritate dikordet. nbsp;nbsp;Prima de quinto Pfalmo quæftio fuit.Neej habitabitiuxta te
malignus.Pro quo habetur in Græco, où Tm^aiKHOft m -mv^^oij fiue ymvui^oi^Y f^, utuulgata æditiocontinet,Sémiraminicur Tm^oinitoi^, ideftincolaiuniEatiz nus interpres non uerterit, fed pro hoc pofuerit habitationem,quæ Graecediotur nx-nt/ioix, quod quidem in alio Pfalmo feciffe conuincitur. Hei mihi,qui3 into a-
-ocr page 863-STNIAM ET FRETÉLLAAÏ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8(5
^^siiieüs 'pfoïoflgâtus eft.Et in dedmoquarto pfalmo,rui fum pro incoîatu habita/ Jgt;onempofuit:Domine quis habitabitin tabcrnaculo tuo.Et fdendum^quod fi uo «trimus dicere: Dominequi's incolet tabcrnaculfî tuumtuel illud de quinto : Neqi 'ncoletiuxta temalignus,pcrdet euphoniâ:00 dum interpretationis KSin5^«^icw fz H^mutjOrnnem decorem translationis amittimus:8C banc efte regulam boni inter Ç’dSjUt idioma alterius linguæ fuæ Jingug exprimât proprierate,quod quidem 2gt;{ ^ullium in Protagora Platonis, amp;r in Oeconomico Xenophontis, amp;nbsp;in Demo? 'wenis contra Aefchinem orationefecifleeonuincimuSjóC PIautum,Tcrentium, ^æeflimn^ eruditiflimos uiros in Graecis comoedijs transferédis.Neq? ex eo quis ^^^’nam linguam anguftiHïmam putet, quod non poflit uerbum de uerbo tranP ^’'^tjCum etiam Græci plcraq; noftra per circumitus transferant:£lt; uerba Hebrai '’non interpretationis fide,fed linguæ fuæ proprietatibus nitanrur exprimere.
JJo eodem Pfalmo:Dirige in confpedu meo uiam tua:pro quo habetur in Græ 'o ^j^9uuo(/ lt;^Û7rtoii lt;rv éJyi) ßv. hoc eft,Dirige in cofpedu tuo uiam meam: Wnee Septuagintahabent, necAquiIa,nec Symmachus, necTheodotio,fed nlï «»»« æditio. Denique ÔC in Hebræo ita fcriptum repperi, ’}”’'’’? ’’5^^ Vi’^H ^nodomnes uoce fimili tranftuIerunt,Dirige in confpedu meo uiam tuamdeeun/ '’nm illud quod in Oratione dominica dicitur, Pater nofter qui es in cœlis, fan dr fix ''^nmomen tuum : non quod nobis orantibus fandificetur, quod per fe ûndum A’^^dquod petamus,ut quod per naturam firi fandum eft,fandificeturin nobis, nunc Propheta poftu]at,ut uia Domini quæ per fe re da eft, etiam fibi re/ ^lt; De fexto Pfalmo: Erubefcant 2v conturbentur uehementcr omnes ini/ ®quot;'’inei;66 dicitis Vehementer,in Græco no haberi. Scio,fed hoc in æditione uul/ S’U.Csterum in Hebræo habet quot;tlt;1C ideftuehementer,2lt; omnes o-^fó«^« fimi quot;'''tranftulerunt. nbsp;nbsp;De feptimo pfalmo, ludicame domine,fecundum iufticiam
^fam,Pro quo habetur in Græco, ^ 7^ Jit^gnocnujlm a-ii. ideft, lux ta iufticiam '^”’i.’fedS0inhocmale:in Hebræo autem ’’I^^ï habet,quod interpretatur iufti/ ^®ea, 6t non ^r^^lf quod iufticiam tuam fonat, Sed 00 omnes interprétés iu/ .quot;”ninieam,uocefimilitranftulerunt. Neccuiquam uideatur tcmerarium,quod J.''■tarife fecund urn iufticiam fuam poftulet,cum 06 fequens uerficulus hoc ipfum wct,Et fecundum innocetiam meam fuper me: 06 decimifexti pfalmi hoc ex-^■umfitjExaudidomine iufticiâ mcam:00 in decimofeptimo quoqj dicatur,Re/ '“■■etmihi dominus fecudum iufticiam mcam,^ fecundum puritatem manuura Paruin reddet mihnin uigefimo quoej quinto pfalmo fcriptum fit, Proba me do/ tenta me,ure renes meos à cor mcü: amp;nbsp;in quarto pfalmo dicatur, Cum in/ '’'^arem exaudiuitme deus iufticiæ meæ:00 in odogefimoquinto pfalmo, Cuftods ''quot;Ba mcam,quoniam fandus fum. lacob quoq; loquatur in Genefi, Et cxaudict quot;jas iuftida mea, De odauo pfalmo, Quoniam uidebo cœlos tuo s: Sc dicitis r'''ltuos,in Græco non habeatunuerum cft,fed in Hebræo legitur yTiW quod .•'f’'pretatur cœlos tuos. Et de æditione Theodotionis in Septuaginta interpreti/ ’’dditum eft fub afterifco : cuius rei breuiter uobis fenfum aperiam. Vbi quid 'quot;quot;s habetur in Græco ab Hebraica ueritate,Origenes de translatione Theodo '■■saddidit,2lt; fignum pofuit afterifcum, ideft ftellam,quæ quod prius abfcondi/ quot;’uidebatur,illuminct,Slt; in medium proférât.Vbi autem quod in Hebræo non ƒ lin Græcis codicibus inuenitur, ojinhoii, ideft iacentem præpofuit uirgulam, nam nos Latine ueru poftumus dicereïquo oftenditur iugulandum elle Sc confo/ ƒ’quot;dum, quod in authenticis libris non inuenitur: quæ figna ÔC in Græcorum La 0fumq; poematibus inueniuntur. In decimofexto pfalmo, Oculi tui uideant ^nitatestpro quo in Græco uos legiffe dicitis, o« ocp^Aimi im iefliroja-cuf lib^vru^ ideft,OculiJmeiuideant æquitates:fed redius Oculi tui, quia00 fupra dixe/ hOe uultu tuo indicium meum prodeattut oculi domini in Propheta reda ope/ 'Wqnon prau a, fed reda confpiciant. In ipfo, Cuftodi me ut pupillam oculi:di/ m Græco Icgi, (^v^x^a^i iizLyQiz,Ms }^^lM ot^^hiii, ideft, Cuftodi me domine ut pupil/
-ocr page 864-816 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONY-MV? AD • '
Ut pupillam ocuK: quod neem Hebræo,necuno habetur interprets. îneedem: C Exurge Domine,præueni eum^ôô fupplanta eum: pro quo in Graeco fit, walsH^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
kuQii Tifocp^av^ ctjJcSis ngu xTsva-HiAicniJ cdir^Q. ideft,Exurge domine,præuenieos, oc fupplanta eos. Sed melius, fi legatur in numero fingulari. Siquidem de impie du dlum eft;de quo ftatim fequitur,Praeueni eum ÔC fupplanta eum,eripeabnnpio a/ nimam meam : nullité dubium quin diabolum fignificçt. Decimofeptnno pfah mo,Grando QC carbones ignistèC quaeritis eur Græci iftum uerficulû fecundonon habeant interpofitis duobus uerfibus.Sed fciendum,quia de Hebraico 06 Theodo tionis æditione,in Septuaginta interpretationê fub afierifeo additum fit. In co/ dem,Quiperficit pedes meos,tanquam ceruorum : pro quo feribitis in Grxeoin/ ueniri, nfircc^Tt^ói/Sb/i^ cSi^ mïâasi^v ult;rèt lAcJ^pv. ideft, Qui perficitpedes meos tan quam cerui:fingularem numeru pro piurali.Scd in Hebraeo pluralis numerus poli tus eft Dquot;^^^?*? QC omnes interpretes pluralem numerS tranßulerunt. In eodem. Et dedifti mihiprotedEonem falutis tuae;pro quo in Graeco uos legifie dicids, f(^ tt/lagt;Kél^ uot xwi^KcarKriiói/ ffaTf/ei'tts i^v. idefi. Et dediftimihi protedfionem ftluns meae.Sed in Hebraeo 3;^^? falutis tuae fignificat,nonmeae:quod èC omnes interpretes tranftulerunt. In ipforSupplantafti infurgentes in me,fubtus me.Pro J|uo in Græco plus inuenÜTe uos dicitis, (ruvimjïamp;s -tsM/'i-ces cs^ ItswiskiiJ^^s tv iittgt; ideft, Supplantafti omnes infurgentes in merfed omnes,additum eft. In eodem, ViuitDominus Ód benedidlus Deus meus. Et dicitis in Graeco non haberfimeus:
^H û-vei®' Hsà dÿ^syÿ-ns 0 ^ioff^ ideft,ViuitDominus OC benedidius deus.*quodnon fub afteriico, fed ab ipfis Septuaginta de Hebraica uermte translatum eü,èC cun/ lt;fii interprètes in hue parte confentiunt. In eodem, Liberator meus degentibus iracundis. Pro quo in Græco uos inuenifte dicitis, 0 fvsHS i/v ^ t^S^Sf f/s tl^cJ/ Tûiy. ideft,Liberator meus ab mimicis meis fortibus,fiue potentibus.Et quia firnd ucrirati ftudemus, fi quid uel transferentis feftinationc, uel fenbentium uido depri
■ uarum eft, fimpliciter confireri, Sd emendare debemus.In Hebræo nihil aliud bibe/ D turniü hoc,Liberator meus ab mimicis meis : Septuaginta autem, incundis addh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)
derunt.Etpro gentibus, tam in Hebraeo, quam in c un dis interpretibus,inimicipo fitifunttSd miror quomodo pro inimicis,genres mutatæ funt. nbsp;nbsp;De deamooda/
uo, Exultauit utgigas ad currendum uiam fuam ; ^dicitis quod in Græco,fuarn non habeatur, KyKKiicJatTou üs yints c^x^êi/ ót/b'^z. idefi,Exuitubit utgigus curre.^ re mumifed hoc nos fub ueru additum reperimus, ÔC in Hebrxo non eße,minife^ flum efi. nbsp;nbsp;Dcdecimonono,Trihuut tibi fecundum cor tuum:S)C dicids in Grxco
uos in hoc uerÜculo additum nomen domini reperifte, t/iâÿ mi üveiamp;'. ideü,Tri/ buut tibiDominus;quod iuperfluum eft,quia ex fuperioribus êcü xsivi fubaudi/ tur,undecoepitSgt;CPfalmus, Exaudiat te dominusin die tribuiationis: utSfhicfub eodem fenfu dicatur,Tribuattibi fecundum cor tuum: idefi ipfeDominus,de quo fuprà dictum efi. In eodem,Exaudi nos in die,qua inuocauerimus tetpro quole/ giffeuos dicitis, ^ ^t^, idefi,inquacûcp:fedfuperius cum Hebraicaueritatecon cordat,ubifcriptum efi O’i’a idefi,indie. DeuigefimoprimOjTuautemdo/ mine,ne elongaueris auxiliû iuumîdicitis inueniffe uos,meum:quod 6Z uerum efi, Si ita corrigendum. Neep enim fi quid fcriptorum efi erroremutatum,fiulta debemus conrentionedefenderc. Ineodê,Vniuerfum fernen iacobmagnifîcateeumî pro quo in Crxco fcriptum fit, «Tiriiw'n arrtfp'/jix ixxùji Jiifcc/Gen eù/mii. idefi, do rificateeum.Sedfciendum,quodubicuncp inGrxeo «/bfeJamp;'n, idefi,Glorißcate feriptû fit:Latinus interpres,magnißcate tranfiulerittfecundum illud quodinExo do dicitur, Cantemus Domino,gloriofe enim magnißeatus eR:pro quo in Græco fcribitur óüe/b'fxrK/, ideß Glorißcatus eßSed fi in Latino transferatur,ßtindecora translatiotôCnos emendantes Pfaîterium olim,ubicuncp fenfusidem eß,ue(et5in/ terpretum confuetudinê mutare noiuimus, ne nimia nouitate fedioris ßudium iet/ reremus. Deuigefimofecundo,Calixmeusinebrians,quàmprxclaruseü.Pro quo in Grxcolegiffe uos dicitis TtWHOiiiKrtf, ideß Calix tuns, S cd in ^w hos
‘ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;error '
-ocr page 865-SVNIÄM ET FRETELLAM
817
öftrerobtinul't. Cæterum amp;nbsp;Septuaginta amp;5Hcbræi 6^omnes interprétés,Calix nieus,habêt:SCHebraicedicitur ’’D^a Alioqui fiCalix tuuSjeffetjdiceretur ^O’ia
In uigefimoquarto, Confundantur omnes iniqua agentes:Slt; dicitis,quod Om/ neSjinGraecononhabeatur, m^wuShtuo-ccv oiMonouüriib-. ideft, Confundanturini quiagentes:ÓC bene, nam nee in Hebræo habetur,fed in Septuaginta fub ueru ad lt;iituineft, In eodem,Innocentes 86 redi adhæfcrunrmihi,quia fuftinui te:amp;di/ citisinGrxco uos reperdre, 071 ^ïtiaveJ lt;n [tvz^^, ideft,Quia fuftinui te Domine: quod fuperfluum eft. De uigefimofexto. Et nunc exaltauit caput meum,fuper uûmicos meos:pro quo in Græco uos inuenifte dicitis, icsù vuu ilt;/hv v’^'con knfcehljjj *’• ideft,Et nunc ecce exaltauit caput mcum:fed Ecce,fuperfluum cft. In eodem, bxquifimt facies mea:pro quo in Graeco pofitum fit, c^i^«T9«. «^ ^ 7r^ootä7ny uv, ilt;icft)Quæfiuit te facies mea:fed melius flip er ins eft. De uigefimofeptimo,Exz îudiuocem deprecationis meae:pro quo uos inueniffe dicitis, atmusviniJ kveAi. idz *ft,Exaudi Domine:Ièd ÓÓ hoe additum eft. Vigefimoo(ftauo,Et in templo eius ®ninesdicentgloriam:pro quo in Graeco, xö“ ÿ*^ v«^ cdi'zÿ TSKSTishiya Jy^tw,
Uerbum Omnis quis, in nfiKs^yhicaf interpretationis incurrimus, Ói fit abfurda ®^»slatio. In eodem,Dominus diluuium inhabitare facit:pro quo uos legilTe diz ®^*sgt; ivei©' 701/ nifrïxjihva-iJt.óiJ Kst-niKei. ideft, Dominus diluuium inhabitat;quoz [umphus pertinet ad gratiam credentium, fecundum ad eius,in quo credunt,haz “i^culum.Sed quia 3^^ uerbum ambiguum eft, 06 poteft utrump fonare : nam ‘■'‘'0£éïiabitatiodicitur,amp;L in ipfo Pfalmo de gratia baptifmatis dicitur, Vox doz jï'inifuper aquas multas,8lt; uoxDomini præparantis ceruos,Ô!Sreuelauit conden S8Cintemplo eius omnis dieet gloriam : de ipfis fentiri uoluimus, quiglorificant “Ouiinum;^ interpretati fumus,Dominus diluuium inhabitare facit. nbsp;nbsp;De trige ir?°’ Quoniam tu es protestor meus. Rurfum 86 in hoc loco additum eft nomen *^omini. x^^^acarisus liv LvQn. ideft,Quoniam tu es protestor meus Domine.Et ^^Mdem ineukem, obferuare debetis nomen Domini 86 dei facpiftime additum; '^‘duos debere fequhquod de Hebraico 86 de Septuaginta interpretibus emenda '‘''’’US' In eodem,Ego autem dixi in exceflu mentis meae:pro quo in Latinis coz ‘^■Us Iegcbatur,In pauore meo:8ó nos iuxta Græcum tranftulimus, ÿv ?« txsaaö ‘'‘'') ideft, In exceflu mentis meæ. Aliter enim Latinus fermo tKstca-nt exprimere poteft,nifi mentis exceftum. Aliter me in Hebraico legifle noueram,In ftupoz '^^admiratione mea. Tri^efimoprimo, Nee eft in fpiritu eius dolus;pro quo quot;Græco uos legilTe dicitis, ovlt;^' tsiij (•^ quot;W soßau cu/tSi J^AfO-. idcft,Ncq; eft in 'quot;'dusdolusiquod folus Symmachus pofuit. Alioquin SC Septuaginta interprez ''samp;Theodotion, amp;nbsp;Quinta 86 Sexta a? dit io, SC Aquila, 86 ip fum Hebraicum,In iP'd^eius, habet : quod Hebraicc dicitur “in^rQ Sinautem elTet In ore eius do-quot;^jfttiberetur VQ3 in eodem, Conuerfus fum in ærumna meatin Graeco Mea, p”” dfefuggcritis. l^kcpluj as 'TKÄcuTsuamp;LcicJi/, ^ quot;fecT iiiTTKybuM ^,01 kkmÔkiV, ideft, puutrfus fum in ærumna,dum configitur mihi fpina;quod ex Hebraico SC tranh ’quot;^neThcodotioniSjfub afterifeo additum eft : à in Hebraico legitur, ’'W’p
‘rigefimoquarto,Omnia offa mea dicent Domine;pro quo bis Domine,inucz ^« uos dicitis, Tsew-rx 7« CSX tiv i^vtn ltvQ^^^(^vQt,^. ideft,Omnia offa mea dicent onunc, domine. Sed fciendum,quod multa funt exemplaria apud Hebra:os,quæ dtinel quidem Dominum habent. Trigefimofexto, Et uiam eius uolet:8C in ^’æcoVolet nimis,uos legiffe dixiftis 8iA«fla a^jo^o«, ideft,Et uiam eius uolet nt
: quod additum eft, nee apud quenquam habetur interpretum. nbsp;nbsp;Trigefimo-
'^ïuo, Verumtamen uane conturbatur omnis homo uiuens: SC dicitis in Graeco J’^noninueniffe Conturbatur. tAIlu t« a-vtM'snxjjTX lAX'nuoTHs quot;jaxe Kv^^a)’^!^ ^^y. ’^Verumtamen uniuerfa uanitas,omnis homo uiuens;fed SC hoc fub ueru addi ^”1 eft in Septuaginta.Et hinc apud uos ÔC apud plerofcp error exoritur,quod fcri P’orum negligentia,uirgulis SC afterifeis fubtradis,diftinlt;ftio uniuerfa confundiz A A tuf
-ocr page 866-818 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' HIERONYMVS AD nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
tur. Trigefimonono, Et kgem tuam in medio cordis mei J pfO quo in comperifle uos dicitis, 10“ ^y ''oi^^f lt;^^^3 ’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^ Kst^ixs ^ou.. ideft, ’
tuam in medio uentris mei. quod in Hebraeo feriptum eft, ’’ÿ^ ''^’iW bed Pf ' pter euphoniam apud Latmos In corde, translatü eft.Et tarnen non debemus u trahere quod uerum eft. nbsp;nbsp;In eodem, Domine in adiutorium meum 5®E‘p’ J,/^
quo in Graeco reperifle uos dicitis, Lvamp;i às '30 Jio^Stia-cü i^oi azr^nii. ideib^ ne,adadiuuandummefeftina.Sedapud Septuaginta, w^ôj^*^, ideftRefp‘^^’ , ptum eft. nbsp;nbsp;Quadragefimo, Et fi ingrediebatur ut uiderec : 06 dicitis quod ob
Graeco non fit pofitum. h^ atrtTrt^^^^'ramp; iJ'^êfj. ideft,Et ingrediebatur ut ui ret. quum manifeftiffïme amp;nbsp;in Hebraeo ÔC in cundis interpretibus feriptum litA Septuaginta tranftulerint. nbsp;nbsp;Quadragefimoprimo, Salutare uultus mei deus me/
us:pro quo inuenifteuos dicitis, ‘aaTuoioii Ttf -jrOiffäTivv (iv,H^ ó Sios tiTS' idelbO ƒ lutare uultus mei,amp; deus meus. Sed fciendum eft,hoc in ifto Pfalmo bis inuenu^ 66 in primo pofitum efte, Salutare uultus mei,deus meus : in fecundo autem^de in fine ipfius Pfalmi, Salutare uultus mei,66 deus meus:ita duntaxat ut Et,eoniun/ ó:io,de Hebraeo 06 Theodotione fub afterifco addita fit» In eodem,Exprobmuc runt mihi qui tribulant me:pro quo inuenifte uos dicitis, wvàJ'^^ciJ i^i MiX^f* ^* ideft,Exprobrauerunt mihi inimici mei : quum 66 apud Septuaginta feriptum ut, ci ^Äi^ovri; tj.i66 apud Hebraeos ''3’)''S' ideft,hoftesmei. Ineodem,Spet^ in eo,quoniam adhuc confitebor ini:S6 dicitis Adhuc,in Graeco noninuenin. lt;” t^oiio^syncmncu. wTs^. idcft,Sperain eum,quoniam confiteborilli:quodfubalien/ fco additum eft.Ita enim 66 in Hebræo feriptum reperimus quot;■gt;' ’'3 quod fignm/ cat 071 ànTtj Latine^ dicitur Adhuc,Hoc etiamipfum 66 in quadragefimoieeun do intelligendum eft in ultimo uerfu. nbsp;nbsp;Qiiadri^efimotertio,Et non dgt^tlkris in
uirtutibus noftris:pro quo in Graeco uos reperifle dicitis, x^ ïx c^tAiiVOT ó^os ^' 'Tols el\wciJiJtlt;Sb-iiJ HiiHiiJ. ideft,Et non egredieris deus in uirtutibus noftris:fcd Dws, .fuperfluum eft. In ipfo,Pofuifti nos in fimilitudinem gentibusipro quo in ùræ co feriptum eft, tös «//«ê? a? Tm^ctJicAbij ÿ/ tdÎj tô^Æ-jy. Sed fi didum führet in La rino,In fimilitudinem in gentibus, KicKs^uvoy cflet.Et propterea abfqj damne Icn fus,interpretationis elegantia conferuata eft. Alioquin in Hebraeo ita feriptum ic/ péri, îi?^A3 b^quot;Q 53ia’^n ideft, Pofuifti nos prouerbium in gentibus. m eodem, Éxurge,adiuua nosipro quo more folito in Graeco,Domine,additum eu. cevetisx bvçÀi ßofidumij Hi/iy. ideft,exurge Domine,adiuua nos. Qiiadragchnio quarto, Sagittæ tuac acutæ:pro quo in Graeco legifle uos dicitis, 7« JiiAÿ a'^ f^nsvy^^ f/Sü/x J^xTi.. ideft, Sagittæ tuæ acutæ,potentiflime : fed hoc male,£6 defuperiori tertio uerficulo additu eft,in quo legitur, Accingere gladio tuo fuper femur tuum, potentiflime.ideft, uamp;i Toy iJ^y^óy as tfïwx'n.. Quadragefimofcpiimo,Quoniam ccce reges congregati funt : pro quo in Græco legifle uos dicitis, 2” “^^ quot;nbsp;Aa? cd/Tfis auji/Hy3«acw. ideft, Quoniam ecce reges eius congregati funt I quod fm perHuum efte,ipfe Iccftionis textus oftendit, 66 inueteribus Latinorum codicibiis feriptum erat,Reges terræ : quod nos fuftulimus, quia nee in Hebræo,nec^ hex ptuaginta reperitur. In ipfo, Sicut audiuimus, fic uidimus : pro quo in Græco reperifle uos dicitis, laeSKTri^ »HsivimiiSijif saai: h^ amp;dlii!b/, ideft, Sicut audiuimus, ita 66 uidimusiquod fuperfluum eft.Legitur enim in Hebræo, WW ^? fl“®^’”ƒ terpretatur »tw? aJliJibf, hoe eft, Sic uidimus. In eodem,Sufeepimus deus mu fericordiam tuam in medio rempli tuitpro eo quod nos de Hebraico 06 Septuagin ta interpretibus uertimus Templi tui,ideft vxs as. in Græco legiffe uos dicitis, Aaöv röv, ideft, Populi tui:quod fuperfluum eft. In Hebraico enim feriptum eft, ■jbyin ideft va» as^ hoc eft,Templitui:06 non 3^3V quod populum mumfi/ gnificat. Quadragefimoodauo, Homo quum in honore efleupro quo in Græ/ co uos inuenilfe dicitis. Et homo quum in honore efl'et. aeà m/S^uts®' ^^i^ lt;»lf' Sed fciendum, quod ifte uerficulus bis in hoc Pfalmo fit, 06 in priori additam ha/ beat Et coniundtioncinjin fine non habeat. nbsp;In co dem, Lt dommabunmr corum
iulti
-ocr page 867-SVNIAM ET FRETELLAM
* 'uHiipro luftis, êf ^damp;!. ideftjRedos i'n Graeco uos kgiiïe dfcitis : fed hoc pro/ pter euphoniam tta fn Latinum uerfum eft. Alioquin Só in co loco ubi fcriptum Ie/ gimus,ecce fcriptum eft in libro ^tft«),y, luftorum intclligimus IibrumtSC non de/ oemus fic uerbum de ucrbo exprimerejUt dum fyllabas fequimurjperdamus inteb ''gentiam. In eodem,De manu inferi quum liberauerit me:pro quo in Graeco le/ giffeuos dicitis,6* Jt^fo? «J^v Srew ÄueiiScwH /xi,ideft,De manu inferi cum acceperit
•ne.Quod quidê SC nos de Septuaginta ita uertimus, ÔC miror quomodo in ueftro todicedeprauatum fit. Quadragefimonono,Sedens aduerfus fratrem tuum lo/ ‘iutbaris:pro quo in Graeco legilTe uos dicitis, nffSKfjJU'©' ^ 'ramp; «t/^Äifi lt;rv K^nhi/ ^^!gt; K putatis non bene uerfum,quia diximus Aduerfum fratrem tuum loquebaz ^Kdebuiffe nos dicere Aduerfus fratrem tuum detrahebas: quod uitiofum effe, Kin lingua noftra non ftare,etiam ftultis patet.Nec ignoramus, quod »(ii:7«A«Ai«/, lt;!gt;«(« derractio;quam fi uoluerimus ponere, non poifumus dicere Aduerfus fra.-’ftmtuü detrahebas,fed De fratre tuo detrahebas. Quod fi fecerimus,rurfum con/ fentiofus calumniator uerborum inquirer, quare non dixerimus, »^ -nsi «lt;ÆA^» otv, boe eft Aduerfus fratrem tuum. Hæc fuperflua funt, SC non debemus putida nos 'uerborum interpretatione torquere, quum damnum non fit in fenfib us : quia una/ ^^^^hnguafut ante diximus) fuis proprietatibus loquitur.^ In ipib,Nc quando •^^PiätiöC lit qui eripiat:SC in Græco uos reperifie dicitis, i{^ v (i» », ideft,Necfic ‘inieripiat;quod SC à nobis uerfum eft,SC in noftris codicibus fic habetur:SC miror quomodo uitium library dormitStis, ad culpam referatis interpretis : nifi forte fue-^‘f)Ne quando rapiat,ncc fit qui eripiat:ÔC ille pro Nee, Et, feripferit. In eodem, bäcnficiumlaudishonorificabit melde quo in Græcoferibitur, Sua-îa earmeuf t/h^ f*^® ta. ideft, Glorificabit melde quo ÔC fuprà diximus.Et in Euangelio,in eo lo/ '•Oobiin Græco legimus, x^ vuü ^'^amiJ la lt;rv Tmi^ 7^œ ôtetw'^ n lt;/igt;^ftf ÿ ^J^V ’'^ 7!9 5Ïi{» us a-1^3 fj aveu Tfftx^txf att. in Latino feribitur, Et nunc darifica me tu parer âpodtemetipfum,claritate quam habui prius quàm mundus efletapud te* Nolui/ ^osigiturimmutare quod ab antiquis Iegebatur,quia idem fenfus erat. In quin
903gefimoquarto, Expedabam cum qui faluum me fecit : SC dicitis uos inuenifle 'oGræco, 'n^nJt^iAUJj viJ SièiJ -nfj aiü^ovr« i^i. ideft,Expedabam deum faluan/ fenime:quod additum eft* In eodem, A pufillanimitate fpiritus:SC in Græco in/ ^fnilTe uos dicitis, ktts lt;l^lyo‘4■v;^^^gt;c^, quod proprie pufillanimitasdicitur.Sedfci/ endum, quod pro o^iy6’4'V^ilt;gt;e, Aquila SC Symmachus SCTheodotion SC Quinta ^ditio interpretati funt, awo 'Rnz(iV/lt;«T©'* ideft, A fpirituiôC in Hebræo fcriptum
% Bl^û Omnis^ fenfus ita apud eos legitur, Feftinabo,ut faluer à fpiritu tem peftitis SC turbinis* In eodem, Quoniam fi inimicus maledixiflet mihi:in Græ/
^0, «vdilïtn. {Âi, hoc eft Opprobralîct me,pofitum eft * Sed intermaledida SC op-P’obria,fenfum non difcrepare,perfpicuû eft. De quinquagefimoquinto,Quo ’’'^Ölmulti bcllantes aduerfum me,ab altitudine diei timebo : ÔC dicitis,in Græco '^osinueni(fçj otï ttcMoj mKmouh'ris injctm v-^ÿs »tii^‘^s V tfoßvätimiiKt. ideft,Non 0niebo;quod additum eft* Et eft ordo, Quoniam multi dimicant aduerfum me, id/ ^beoegoab altitudine diei timebo 1 hoc eft, nonbellantes aduerfum me,fed tuum ^^çclfum timebo lumen. In ip fo, In ira populos confringes : pro quo in Gi æco fetur, ^ àpyÿ AaM i(»TcJfeis, ideft, confringes. Et apud Latinos pro eo quod eft prijciesjideft i^'TteJiceKeis, male error obtinuic hecTK^isj ideft,In ira populos con “inges.NamSCinHebraico, A'^^B habetur,ideft HsurceSiiJictniJj quod nos pol/ bimus dicereDepone,SC Symmachus interpretatus eft KfiTtea-êo-M, Quinqua» gefimoodauo,Quia Dominus fufeeptor meus:pro quo in Graeco pofitum eft, on ’'vStdf wmhHzilai^ liov 5, ideft. Quia tu Deus fufeeptor meus es. Sedfeiendum, quodiaHebræo necEs,eftfcriptum,necTu,8Capud Septuaginta folosinueni/
W’ In ipfo,Deus meus uoluntas eius præueniet me:pro quo in Græco fcriptum rß, ó Stój g» io tAt©- «w-nJi Tift^iStéaa gt. ideft,Deus meus mifericordia eius præz Genietmelquod SC uerius eft * Sed in Hebræo fcriptum eft, Dei mei mifericordia
AA a præueniet
-ocr page 868-gib
KIERON YMVS AD
præueniet me» nbsp;nbsp;In codem, Deus oftendet mihi inter inimieos mecs : pro quoin C
Graeco pofitum eft, o Óiós t^^ lt;/lamp;^ei noi lt;^ rois t^^S^ols {^Vt ideft,Deus meus oliën/ det mihi in inimicis meis:fed Meus,additum eft* In eodem, Ne occidas eos,nC' quando obliuifcantur populum tuurntpro quo in Graeco feriptum eft, i^» '^'’^ ^^ ÄcJäiüv'rxu ril voi^v mu. ideft,Ne quando obliuifcantur legis tuae. Sed in Septuagm ta 06 in Hebræo non habetur Populi tui, fed Populi mei:06 à nobis itauerfum eit.
In eodem,Et fcient quia Dominus dominabitur lacob finiurn terrælproquoin Graeco feriptum eft, x^ yvûmvrvi art o Sios t/^arotrei rfi ixKKji^r^ '^v ‘^r^w'mv ySs. ideft,Et nofcent quoniam Dominus dominabitur lacob ^ finiurn terrae^Sed Et, coniundio addita eft : 60 ordo eft, Scient quia deus lacob dominabitur finiurn terrae. In quinquagefimonono , Quis deducet me in ciuitatem munitamCquis deducet me ufque in IdumaeamqPro quo habetur in Graeco, « rts it/l^ynaei ßi w ^ li/l^/xcuxs ; ideft, Aut quis deducet meefed fuperfluum eft Aut. nbsp;nbsp;nbsp;In fexagefi/
*^o, Quoniam tu deus meus exaudifti orationem meam : pro quo in Grxcolcgi-tur, on tru ó amp;^os amKsvt^s quot;^ libj^iSiJ (j^s. ideft,Quia tu Deus exaudifti orationem meam : quod non habetur in Hebraeo,nec in Septuaginta interpretibus:amp;in Latino additum eft. In codera, Sic pfalmum dicam nomini tuo in feculum feeuh: pro quo in Graeco feriptum fit. In fecula. Srws ■4'X^M W ovop-x'n lt;rv as ^ MiSvas. ideft. Sic pfallam nomini tuo in fecula, Et in Hebraeo,fcmel habet '^Y? ideft,In aeternum:8lt; non ’D^'Sj?^ ideft,In feculum. In fexagefimoprimo, Quiadeus adiutor nofter in aeternum:pro quo in Graeco fit, o Sid? ßo^/Sos »i^tSy. ideft. Quia deus adiutor nofter; ergo In aeternum,obelus eft. In fexagefimofecundo, Siti/ uittibi anima meatpro quo in Graeco fit, tJ^'^f/in. tn h ^^vy» t^v. ideft,Sitiuittea/ nimamea.Sed in Hebraeo non habetur DPN quod fignificatTe,fed 3’ quod fignificatTibi : quod 00 omnes interpretes tranftulerunt. Ergo fecundum linguae proprietatem,uerfum eft in Latinum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In fexagefimotertio, Sagittae paruulo/
rum fadae funt plagae eorum:pro quo in Graeco, MA©' varnmiJ t'^»Sna-cw w 71^9/ 0. 704 DUJ-^. ideft, Sagitta paruulorum fadae funt plagae eorum. Sed fi fie dicamus, non refonat in Latino, Sagitta paruulorum fadæ funt plagae eorum. In fexa/ gefimoquarto,Qui conturbas profundum maris, fonum fluduum eius;in Graeco, c (ruurei^ciJosbui to àvT©' ^ ^ÄcuJosHS .^ nyous ku(icJray cM^, -ns x^stufirtU. ideft. Qui conturbas profundum maris, fonum fluduum eius : amp;nbsp;eft additum, Quisfu-ftinebit:quod fuperfluum eft.Subauditur enim,Qui conturbas profundum man's, 2lt; conturbas fonum fluduum eius. In eodem, Parafti cibum illorum, quoniam na eft praeparatio eius : 2i dicitis quod in Graeco non fit, Eius. 07» »Taj « ivut«/ dee. ideft,Quoniam ira eft præparatio;quum in Hebræo T5’’3^?R manifeftePræz parationem eius,fignificet. Eius autem, ideft terrae : de qua fuprà dixerat,Vifita/ fti terrain,06 inebriafti earn. nbsp;nbsp;nbsp;In fexagefimoquinto, Holocaufta medullata ob
feram ribi cum incenfo arietum : pro quo dicitis inuemffe uos, t^ide ê7iJ-i«lt^X7amp; ngu (i.amp;.iSiJ. ideft, Cum incenfo amp;nbsp;arietibus. fed male. In Hebraeo autem feriptum eft, ’DyW rQ'Uyï Cy quod interpretatur, i^irèe 5uiiiixJ(iaramp; rHiJ (eamp;.iëy, ideft, Cum incenfo arietum. nbsp;nbsp;In eodem,Propterea exaudiuit Deus; pro quoin Græz
coinuenilfeuosdicitis, dice rouro amnsun i^ov 0ios,'^'oot^i m epwvH rUs Jimf^ois t^ou. ideft,ProptereaexaudiuitmeDeus,intendituocideprecationis mex.Vbi Me, fuperfluum eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In fexagefimofeptimo, Exultare in confpedu eius ; pro
quo in Græco inuenilfe uos dicitis, X9^ «yaTiKiéi^i e^ùi7noÿ wrü. ideft. Et exub täte in confpedu eius. quod ita uerfum eft à nobis:fed à quo in ueftro codice cor-ruptumfit, feire nonpolfumus. In eodem, Etenimnoncreduntinhabita-re Dominum. Pro quo in Graeco uos legilfedicitis. xe« yaf Kii^a^iujjrtes feu ^^!l^ rtea-KbuSia-cu. ideft, Etenim non credentes inhabitare. Quod utrunque falfum eft. Nos cnim tranftulimus,Etenim noncredentes inhabitare Dominum.Vc hiefenfus etiampendeatex fuperioribus : Afcendifti inaltum, cepifti captiuitaz tem,acccpifti dona in hominibus, Ô6 cos qui non credebant Deum inhabitare poffe
-ocr page 869-SVNIÄM ET FRETELLAM
821
' P’fïemortalibusJ nbsp;nbsp;In codera,Benedictus Dominus die quotidieipro quo dicitis
^Grscolegij àvsz©^ J Stop JfuAs^ntcJj41/Asj/y7®? UvQiamp;' ni^i^K^ HffS »tt^^cuf. ideft^ dominus deus benedidus, benedidus Dominus die quotidie. Sed melius 06 uez J'useftquodfupra. In eodem,Videruntingre(rus tui Deus: pro quo in Græco '‘fiptuni fit, täiu^n^HO’Dw où. mçéicù. ffov o 3ios, ideftjVififuntingreflustuiDeus, W in Hebræoita habet, ^’’^bw 3nia’‘ST} »*«3 quod Aquila amp;nbsp;Symmachus ^Theodotio 00 Quinta Sextan œditio interpretati funt, Viderunt itinera tua dez ^^'^ quod fequitur, Itinera dei mei régis qui eft in fanCto. Ergo à nobis ita legen/ ’*^gt;11 eft, Viderunt ingrefTus tuos Deus : 8lt; fcriptoris uitium relinquendum eft,qui ’'“'^’inatiuum pofuit pro accufatiuo:Iicet in Septuaginta SC in yx-w^^Ïg ita repez Ï^j iüiói^yirDw TKg 7n§âxg mv. ÔC pro eo quod eft iS^ói^Htrcw, hoc eft Viderunt, ’ï'nwitiscodicibus habetur idiu^H^no-eWj quod 86 obtinuit confuetudo. Ineoz ^^%Ingreflus dei mei,régis mei,qui eft in fando : fubauditur, Viderunt ingreflus '^f'mei amp;nbsp;régis mei. Quod autem dicitis Mei,in rege non appofitum, apertiftimi ’’'^nclacij eft. Secundo enim ponitur,Etdei mei,8ó régis mei : blandientis affedu, qui omnium Deus æ rex eft, fuus fpecialiter deus Hat, amp;C rex merito feruitutis» A^*^inHebræoferiptûhabes ’’□^û ’’bw quod Deummeum Slt; regemmeum ?S’'ificat. In eodem,Régna terræ cantate deo,pfallite Domino:8lt; dicitis hoc in „°^rficulo non effe fcriptum,Pfanite domino:quoniam ftatim fequitur poft dia/ P*«nia,Pfallitc deo qui afcendit fuper coclum eoeli ad Orientem:quum ifte uerficu '’^'flagis habere debeat iuxta Hebraicam ueritatem, Cantate dco,pfallire Domiz ’'^Äillud quod fequitur in principio uerfus alterius, Pfallite Deo:non fit in libris , ^^’''’enticisjcdobelo praenotatum. Ergo 2e uos legitemagis ea quæ uera funtine ®'''nadditumfufcipitis,quoda Propheta fcriptum eft relinquatis. In fexageliz '’'oodauo,Laudabo nomen dei cum cantico:pro quo dicitis uos reperiffe in Greez ^^,°) «nra TB ovoiix 'Iamp; 3iov fj^ov iJiiTMi^Hg, ideft,Laudabo nomê deimei cum can ^fotfedMei, fuperfluum eft. In fcptuagcfimo:Dcus ne elongeris à me:quod diz ^jtisinGræco pofitum ede, 0 Stóp nov (^ uKK^uL^g «ts tiiov. ideft,Deus meus ne ^‘°''geris à me:meus,fuperfluum eft. In eodem,Deus docuifti me ex iuuentutc ^^^ 'SC in hoc quod apud Græcos uos inueniffe dicitis, ó 340? (*ov « IJit/lx^cJg in ^’^’■»’^ï MOV. ideft, Deus meus quæ docuifti me ex iuuêtute tua:fuperfluum eft In eodem, Donec annunciem brachium tuum : SC dicitis,in Græco uos *^^pehfle Mirabilia tua. xs« M^^st 'iamp; vuïi «sto^p^Aw tx SccunaltncJ mu, ideft,Vfque ®''ncannunciabo mirabilia tua:quod de fuperiori uerficulo eft. Et ufq? nunc pro-pjintiabo mirabilia tua.Bene ergo hic habet,brachium. nbsp;nbsp;In feptuagefimoprimo,
almo, Et adorabunt eum omnes reges. Illud quod in Græco uos inueniffe diciz ’gt; Ks« Ti^a-KuuHmviniJ othla^TffKVTtSlr oi ^xm^âg ^ ySg, ideft. Etadorabunteum ^’quot;nes reges terræ:hoc quidem fuperfluum eft, nbsp;nbsp;In eodem Pfalmo, Benedidus
deus Ifrach didtiSjin Græco bis Deus, non h ab cri. ^As^«?®? àvz ^0 Siof ïo-^o-nA. ideftjBenedidus dominus deus Ifraehquum 00 in Hebraico fit, ^^pwd Septuaginta:2lt; manifeftiflrme triplex domini dei,dei^ nuncupatio,myz J^umfit trinitatis. nbsp;nbsp;In eodem, Et benedictum nomen maieftatis in æternum,
gt; ®^^^go quod in Græco uos inueniffe dicitis, x^ 41/As^wgilvofz 7® ovoux rüg J^of^s ^^ ag -nij àiùvx, x^ è? 7®t/ m£vx 719 Mwv©', ideft. Et benediCtum nomen gloz ƒ Eius in æternû,8lt; in feculum feculi : fuperflue fciatis à Græcis effe appofitum, WnecHebræus habet, nee Septuaginta interprétés. nbsp;nbsp;nbsp;De feptuagefimofez
p'^ndOjProdtjt quafi ex adipe:Sf uos dicitis in Græco reperiffe o^4A(iUtfi7®a. ideft J^odiettquQj fjjf^jjj eft. Nam 80 apud Septuaginta interprètes ita fcriptum eft, ^WoKTg^j ^^ S4«T©- « «Jixi« eth'^. In eodem,Quomodo feit deus:inGræz oicitis nó effe Deum:quum 8C apud Septuaginta fcriptum fit, Tff^g tyvu 0 ^^og^ * ^^^“^terprctes.nmilitcrdeHebræo tranftulerint. nbsp;Ineodem,Intelligam in
ounfimis eorum : pro quo in Græco legiffe uos dicitis, xp^ ffwä. ideft,Et intclz
AA j ligam
-ocr page 870-812
HIEROf^TJUVS AD
Ilgam : fed hic Et,coftiundio fuperflua eft. nbsp;nbsp;In eodem, Defeat cato mea S^cot ó
* P’° ^^° diatis in Grxco haberi, ^iAiTT^' » KiefJïx i^iov, n^ « róy/ i^v. id ea,Debecit cor meum QC caro meaifed hic peruerfus ordo ed. In eodem, Vtanz nunciem omnes prædicauones tnas:pro quo in Graeco legifte uos dicitis, tiP ^^ «y^aÄeu ta Tmamp;s TXg ouviije/t im. idcÏl^Ytannunciem omneslaudcs tuns.Etfden ß“5“°5^^^”pf“™*«Webraeofiabc^ 3’’ft‘i3K^tt quodAquda «jj/Ut/e lt;7?, id
£“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;twoseScpmaginta, 7« «7m')ybA/zx7« a-». ideE Prxdicationes cunSjUeÏ Fromnk,interprétât/funt : Iicet QC lans ÓC:prxdicatio, unum utrunque Üsniiicen
, nbsp;nbsp;^P^^^S^EmoteniOjVt quid deus repulifli inhnemmroquoapudGrxcos malekgttmordine commutato,Vt quid repuURideus. In eodem,Quanta ma. Jg^^ ^s ^ mimicus in fancio. Miror quis in codice ueüro emendandoperuerte. i ^^^^^^^^nlt;^otuo. nbsp;nbsp;Ineodem,Incendamus
^quot;7 ^ quot;“quot; ^f^nHuUmus, Heus SC quiefcere
nefcio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quomodo è la tere annotationem noltt a,nelcio quis temeranus fenbendam in corpore putauerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nro cru I
^^^«^^^A fT^’^^“^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uriptumca, 4 BI®
Septuaginta luxta hexaplorum uerttatem tranaulUre perfnicuum
M^cënl'mquód^éq^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ww^ntoueritas habeat. cleCia decaLndumelIièüIudabTm^M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter uetitaateminEc Vnde Equidpro Rudio ex latere addRu^ eR ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rriptumrum. ƒ la^c7pRtdrac7num7n7^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(^n^^rbep°'''lne'ode^^^^^
1 c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecundo : SC aqux,pluralinumero ' S^ ^^^'^^^^^Q^IlauerbumHebraicum C’isn v/a/rai^, id 1 • Graecus nero textus habet, o-v im^tTamp;^ag w âigt; !
tuorum:pro quo in Grxeo, ^» à»/ diritic In 7 nbsp;nbsp;nbsp;^^^'^‘'’P ^^ idcR,Ne obltuifcaris uocis deprecStium te: ieriptum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ ^^S^'^^^N^od Aquila,hoRiumtuorum:^^^ ƒ toe^Katiüm77^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Septuaginta SCSexta æditio, inimicorum tuorum, / rnr^ f ^ nbsp;nbsp;^t^^^^ti^pendens ex fuperioribus, MemoreRoimproperio. I rum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^IntiptenteRuntquotidiemeobliuifcarisuocesinimico V ‘ ^7^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibus teblafphemanr, tibi^ in populo tuo detrahunn 1 d S^^^^^y^ Superbi^orum qui te oderunr, a/cendit femperi pro quo in Grat' ƒ r Peromnia,Rue omnino :ideR,Dum tu differspotnas,illi p tn blafphemias. Infeptuagefimoquarro, Narrabimusmirabiharua:
P^^^ttoma eapim Graecos legitur, lt;/iffyvffü/.M Traenr nè SM/uadeifid nbsp;nbsp;ideff,Nar. 1 rabo omntamrabiha tua. nbsp;nbsp;In RptuageRmoquinto, Omnes uiri dinitia rum ma. ntmrsiujs^ Sc non utuos nefcio à quo deprauatum legiris,ln m ambus fuis: qniim tn Grxco bt, mter^y/ ew^tUr gt;7iP 'arAsv-nv 'reug^ti^er/f. (nùrâi/, ideR, Omnes uiri cpulentix manibus fuist nbsp;nbsp;nbsp;Ia eodem, Terribili óf ei quiaufert ipiritumpn'neP
purntdiodt
-ocr page 871-SVNIAM ET FRETELLAM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;èH
t^Wdicitis quod Ei,non fit fcriptum in Græco, W lt;Jgt;^^lt;^v hs^ xepcu^avf/iivu ttv^a *''’* «^j^vTuy. ideftjTerribili SC auferenti fpiritus principum.Verum eft;fcd niß ^*5 Latinus ferme non refonat. Neej enim poflumus dicerc,Terri/ ^ *^quiaufert fpiritum principum. In feptuagefimofexto,Et meditatus fum Ij^decum corde meo,5C excitabar,ÓC feopebam fpiritum meum : pro quo in Hez j^f^olegimus, Recordabar pfalmorum tuorum in no etc cum corde meo, loquez feopebam fpiritum meum.Pro Exercitatione, «JlAdh-^lw^ ideft Decanta/ ^^^w quandam SC meditationem, Septuaginta tranftulerunt.Et pro eo quod nos J^JWs Scopebam, illi pofuerunt ilt;rgt;tfi:A\ot/: quod Symmachus tranftulit, ewt^ ideft perfcrutabar,fiue quacrebamtSC Quinta fimiliter.In Græco habetur^ ^’■J «téwoe ïi^VH^IiU K^ iiit.i\ÏT9(si:i WKquot;:^! larcc ^ nffsellées i^v »A^i^ouu^ ks^ ilt;r^ ^t » tav^iitJ n^, ideft,Et annos aeremos memfneram,ÓC meditatus fum,nodte “1 corde meo argutabar,ÓCrimabatur fpiritus meus. Proprie autem a-nsc^ia-iAOQ^ j^''®§ricultura dicitur,in farriendo,ideft farculandoïSC quomodo ibi quærûtur her/ ƒ brculo quæ fecentur, fic SC ifte retradtatum cogitationum fuarum metaphori/ .®safarcuïo demonftrauit.Et fciendum,quod tcrxfe^Viöi/ non femel,fed frequenter '§nificet. In eodem, A generatione in generationê:hoc quod Graecum fequengt; j^^tteniflè uos dicitis, cruoiTtAten ^Hii«^ idcft,Confummauituerbum;recfe non ■ ^furin Latino,quia SC in nullo habetur interpre turn- nbsp;nbsp;In feptuagefimofepti/
quot;’l®) Etnarrabunt fihjs fuis:pro quo habetur in Græco, xp« KTrny^i’^ytny cdi7X. id ^^Etannunciabuntea. Sed fciendum,quod in Hebræo 1'^00’') fcriptum eft: ^'‘Q^AquilaSC Symmachus Narrabunt,tranftulerunt. Ineodem, Etoccidit P?8“cs eorum : pro quo in Græco elfe dicitis, XP“ ajrfcXTspryv ^ tbHs TrÄsanf/ cdi^ ’•l*' ideft, Etoccidit in pluribus corum. Sic habetur in Hebræo 'en'^'OW'oa 5MAquilainterpretatuscft, IfljTré^nf cÙjtûij : Symmachus, wj Jibw^pojT^'cujt in P^^^gintaSCTheodotioSC Quinta ædi£io,^vv 7O(ƒ TiAaonf/ mj-^, quod quidam °'’gt;iitelligentes,putaueruntfcriptum, ^ voZr 7AH§lt;Hj'iij. Ineodem, Dilexe/ ^^um in ore fuo, SC lingua fua mentiti funt ci î in Græco habcri dicitis, X9“ «/ f”^atu/ ffjj-^y ^ 7^ soiMcn w-f^j x^ th yÂÛo^9 w/'/S' i’^'^o-MTo tu/'n/J. ideft,Et ^^xerunt eum in ore ipforum, SC lingua fua mentiti funt eum. Et in Hebræo feri/ ç^eft ^^ îi^i^aT Etomnesuoce fimili tranftulerunt, W^^Tou/^o fu/W. ideft, ‘Cntiti funtei. Quis autem uolueritpro Ei,ponereEum, SCuitiare exemplaria, ^®neftmeiiudicii. 1** eodem, Etpropicius fietpeccatis eorum,SC nondifper/ cos : dicitis quod in Græco Eos,non habeatur:quod SC uerum eft. X9“ ov lt;^^ Rs, ideft. Et non difperdet. Sed nos ne fententia pendcat,Latinum fermonem '''^proprictatccompleuimus. Si quis autem putat t^(jgt;S^éiy nonPerditionem, ^«Corruptionem,fonare:recordetur illius tituli in quo fcribitur Græce, ap r» n^ ^V'Hi^cfi^amp;^H!, hoceft, In finemneperdas :SC nonutplerique xp^xp^âAcb? in/ , pfetantur, Ne corrumpas. In eodem. Et induxit cos in montem fanctifica/ ^'omsfuæjUiontem quem acquifiuit dextera eius.Pro quo apud Septuaginta legi/ ^gt; «ƒ©quot; ßT o i.KTH(sevgt; H c/ifiK cuj'i£gt;. ideft,Montem huncquempofledinSCnon ^''^osponitis, « txrm. ideft,Quæacquifiuit.MeliusergofecundumHebraicatn P’^fprietatê interpretatus eft Symmachus,Montem quem acquifiuit dextera eius. ineodem,Et auertcrunt fe,SC non feruauerunt padtum,qucmadmodum patres ^Ofum.Scio quod Pactum,non habeatur in Hebræo:fed quoniam omnes uoce fi/ '”'11 tranftulerunt, turuuS^THircw: SC apud Græcos,Pactum,dicitur (tuu^hkHj ck ^quot;ouerbofignificatur,Non feruauerunt padumdicet Septuaginta, tiSiT9lt;rM po , ‘”crunt. In eodem,In terra quam fundauit in fecula;pro quo fcriptum inueniffe ”osdicitis, ^ tk y» ióit^ihiaxrf^ mjtIm rj '^y MÜvet. ideft,In terra fundauit earn in 'ccula. In Hebræo ita fcriptum eft, ut uertit Symmachus, as t^Ùj ybu Lu Idzin^itD/^ gt;nbsp;s? ■5^p àiâvie, ideft, Et ædificauit ficut unicornium fantftificium fuum, in terra ^uam fundauit in fecula. Si aute non de terra dicitur quod fundata fit,fed de alia re
AA 4 qux
-ocr page 872-8^4
HIERONYMVS AD
quae fundata uideatur in tetratprobent ex pnonbus 00 fequentibus qui’s fenfus fit, C ut nefeio quid quod dicitur fundatu,uideatur in terra. Si autem fandificium in ter/ ra fundatum putant,debuit fcribi In terra fundauit illud in fecula. In eodem,Et in intelledibusmanuumfuarum deduxiteos:non habet textus, ^ 7w owtofi, ut fcribitis numero fingulari, quod Intelligentie fonat;fed 7/ 'nag awjinen, quodin/ telligctias fonat:ficut 2lt; in Hebraco habetur ri’\aiZiD’’3 quod eft In intelkdibus.
De feptuagehmoodauo,Pofuerunt Hierufalem in pomorum ctiftodiam.'qtæd in Graeco, oTffu§oqgt;vÄ«)KioiJ dicitur:nec poteft aliter uerti quam à nobis translatum eft.Signifikat autem otstoiçocpvâciJkioi/, fpeculamquam cuftodes fatorum ^ porno/ rum habere confueuerunttut de ampliflima urbe, paruum tuguriolum uix reman* ferit. Hoc fecundum Grxeos* Cxterumin Hebraeo U*'?yl’ fcriptum habetur: quod Aquila uertit ÄiSösioit, ideft accruum amp;nbsp;cumulum lapidum, quibus uinex sc agripurgari folent. In feptuagefimonono,Etplantafti radices eiushinc:0C di citis quod in Graeco Hine,non habeatur. »(^ ngent^vT^ffteg -rag ^i^ag db^, SC be/ ne.nam SC in noftris codicibus non habetur,SC miror quis imperitorum ueftrosli/ bros falfauerit, Deodogefimofecundo, Haereditate poflideamus fanduarium dei;0C dicitis quod in Graeco fit fcriptum, i-hK^ovaiiHowpib/ ituuwg, ideft, Poffidea/ mus nobis ipfis: quae fuperflua quaeftio eft.Quando enim dicitur Poftideamusdn/ telligitur ÔC nobis. De odogefimotertio, Cor meum SC caro mea exultauitin deum uiuum:pro quo in Grxeo fcriptum dicitis, «»§ Jfa i^ov »0“ cm§f imv »yctfi^id^ irewTOt ideft. Cor meum SC caro mea exultauerunt : SC in hoc nulla contentio eft.Si enim legimus Exultauit,intenigitur Cor meum exultauit,SC Caro mea exultauit.Si autem Exultauerunt, duo pariter exultauerunt, ideft cor SC caro. Et quaefo uos,ut huiufmodi ineptias SC fuperfiuas contentiones,ubi nulla eft fenfus mutatio,dedi/ netis. In eodem,Beatus uir cui eft auxilium abs te:in Graeco uos inuenifte did* tis, ACÄK^ci©- «v«^ öv lt;ih^ dvriAH-^dg cdilÿé titi^cd mv. ideft. Cuius eft auxilium eius abs teïquod quia nos in Latina interpretatione mutauimus,ut dicitis reprebendi/ D mur.Cui enim non pateat,quod fi dïcere uoluerimus, Cui eft auxilium eius abs te: apertiffimum uitium fit:SC quando pracceflerit Cui,fequi non debeatEiustnifi for/ te uitq arguimur,quod uitauimus uitium. In eodem, In ualle lachrymarum:pro quo dicitis in Graeco fcriptum elle, er tÎm hsiäki/Icc ’t£gt; liÄcgt;ujStiävamp;'. ideft,In ualle plorationis.Sed hue ploratû,fiuefletum, fine lachrymas,fiueplandumdixerimus, unus eft fenfus:8C nos hoc fequimur,ut ubi nulla eft de fonfu mutatio,Latinifermo nis elegantiam conferuemus. De odogefimoquarto,Benedixifti Domine ter/ ram tuam:pro eo quod eftBenedixifti,in Græco fcriptu dicitis ?iVlt;Æx»lt;nïj, SCqux/ ritis quomodo hoc uerbum exprimi debeat in Latino. Si contentiofeuerba fcruta/ mur SC fyllabas,poftumus dicere,Bene placuit Domineterra tua.Et dum uerba fez quimur,fenfus ordinem perdimus: aut certe addendum eft aliquid,ut eloquq ordo feruetur,8C dicendum,Complacuit tibi Domine terra tua. Quod fi feceriinus,rur/ ftim à nobis quaeretur, quare addiderimus Tibi,quum nee in Graeco fît,nee in Hex bræo. Eadem igitur interpretandi fequenda eft regula,quam fæpe diximus,utubi non fit damnum in fenfu,linguae in quam transferimus tv^iww«, proprietas a de gantia conferuetur. nbsp;nbsp;In eodem, Mifcricordia ôC ueritas obuiauerunt fibi:8C dmv tis quod in Graeco Sibi,non habeatur, tAt©-»{9^ «ÄHdaa auuburua-cu/. ideft,Mifez ricordia SC ueritas cócurrerunt:nec in Hebraeo habetur, amp;nbsp;apud Septuaginta obe/ Ïo pramotatum eft:quac figna dum per fcriptorum negligentiam à pkrifo; quafi w perflua relinquuntur,magnus in legendo error oboritur.Si autem non fucritaddp tum Sibi : mifcricordia ÔC ueritas non fibi,fed alq occurrifte credenturïnce iulnaa SC pax fibi dedifie olculum,fed alteri. nbsp;nbsp;De olt;ftogefimoquinto,Et non propose*
runt te in confpedlu fuo:dicitis quod in ueftro codice Te, non habcatur:addite Ie, SC emendato errore librarq,ueftrum quoq; errorem emendabitis. In eodem, tt tu domine deus,miferator SC mifcricors:in Graeco inuenifte uos dicitis, «« lt;^y “*^^ eu o Sug
-ocr page 873-iSVNIAM ET FRETELLAM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gî^
Mï. fdeft,Et tu domine deus meus: quod fuperfluum eß. Meus cnim,nc6 knH ^’^æ^ ^^^^^*’“’'^’”^^ *” Septuaginta. De odogefimoodauo,Magnus 06 hor tsr v:P’’°Q*ioüi Graeco inueniffeuosdicitis, (Ayccs x^tfoßßieQ. quodfignificat J*°gt;lis,timendus Slt; formidandus. Ego puto idipfum fignificare horrêdum,non Mv !^® ^ïftin’ïitïdcfpicicndum 8lt; fqualidumjecundum illud Vergil ijj [^.'’''figidus horror Membra quatit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et,
j^^°'^or ubique animo, fimul ipfa filentia terrent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et,
ift'^T^*” borrendum ingens.Et muka his fimilia. In eodem,Tunc loquutus es «ol ’^“cfandis tuis:pro quo in Graeco uos inueniße dicitis, TP-n. iAcJAmnes ^ 0/ illR k*^ ^’^^ °^^' idefi,Tunc loquutus es in uifione filqs tuis.Sed feiendü efl quod tul ’^æQ 3’’yPP- habctur:quod omnes, v-'ts «yiois o-v, idefi Sandis tuis,traf/ . ^nt.Etfola Sexta aeditio,Prophetis tuis, interpretata cfl,fenfum magis quam tof^^^^phmens.Et in K9*v« , tantum pro Sandis,filios reperi. In eodem,Tuue f^^puli(ti,glt; defpexihhpro quo in Graeco, arvefè enffwaa n^ c^ts/’^hioks, inuenif/ Ä^'‘^’5‘Vnius literæ mutatio,quâtum uobis fecit erroremCNon enim Reipe 'gt;’^Dcfpexifti,amp;pro nihilo duxifii,interpretati fumus:nifi forte o^ïj/îçvûuater, ^ “Putatis transferédum Defpexifii:fed fecundum difertiffimum iftius temporis |xj^’’®tem Nullificafti, feu annihilafti, uel annullafli, uel uihficafti, 00 fi qua alia feerf”*^“^quot;^*” ’P“d imperitos portenta uerborum. De odogefimonono, A »^ ®“f*ï in feculum tu es deus:84 dicitis quod in Graeco nó fit Deus, o^s 'Taais/ dj ^“ï 'ra mSvamp;' erv à, idefi, Ä feculo ÔC ufej in feculum tu es:quod apud cos Sph ^’''^^nifefium efi.Nam amp;nbsp;Hebraica ueritas habet, Ói omnes alq interprètes,et qij^ü^*’^^^fi*hi*fie’fïï’anftulcrunt, ^s Ttf tw«?©-, jtga tw? otf SiSvamp;' cv « o 6^c^. tien- ®^’‘^*cc dicitur, ^^ ^'^ ^-''^ '^^^ ^?*’V'? Ineodem,Quoniamfuper/ ï)}’\®^'*^^ndo,6C corripiemur.In Graeco uos dicitis inuenilTe, 071 iTcSÄßi Ti^ao^ ^S(iT**‘'^ ’^ '^^lt;^lt;^^«'^1^^^- idefi,Quoniam fuperuenit fuper nos mafuctudo, '’‘iructnunfed hoc fuperfluum eft. Denonagefimo,Dicet domino fufeeptor 9110(1 ^^ ^^‘^ dicitis quod in Graeco Es,non habeatur. Ego uobis amplius dicam, ’iQs^^^^^^^^^æ®® ’^^^ ^^ habeatur,neeTu:fcd apud Septuaginta amp;nbsp;apudLati L^’’® M«»'»^ 66 uerborum confequentia pofitum fit. De nonagefimotertio, t ^^^ Porno quê tu erudieris dominetdicitis in Graeco non efle Tu, nKJi^ex©' ^/ 5^ ®'*F w mult;/ia^(r»s h-vç^z. idefi,Beatus homo quem quidem erudieris domine. lt;ni,^®*^®gt;f^^ apud Latinos propter ’^qiuviM/, idefi confonantiâ pofitum efi. Si lnU. “*'ïs,Bcatus homo quem erudieris domine:compofitionis elegantie non iiif ^®^ fl^^’^do dicitur Domine,06 apofiropha fit ad dominü,nihil nocet fen/ 9011 ^1?’'*^’’ 2*^ quot;Eu. nbsp;nbsp;In eodem,Et in malicia corn difperdet eos:in Græco dicitis
^bW P^æpofitionem In,fed legi Malicia eoi u difperdet. Sciendum autem quod quot;“(Ä f / æ° 2lt; in cundis interpretibus pofitum fit, i^ tLjj mvvamp;ïcw aJj'^ÿ/ «(^cwià Illen '‘^^ ^ ^'‘'°^- idefi,In malicia eorü difperdet eos dominus deus.Si autem uo 9«tf^?? ^^g^fCjMalicia eorum difperdet : id quod in Septuaginta fequitur in fine «Imï ,^°®»SC fuperfluu erit Óf uitiofum. De nonagefimofeptimo,Rccordatus Vi -p^P’^diæ fux:pro quo in Græco inuenilTe uos dicitis, £MVhlt;óti 'n? tAL? «TttH ^- idefi,Recordatus efi mifericordiæ fuæ Iacob:fed hic Iacob,fuperfluü eft.
'911e ^.æ’’^®^®»GcuIi mei ad fideles terræ,ut fedeant mecum:pro quo in Graeco 'ilefln ^°^^*^'^’ ^* ólt;?^^/^®* 1^^ uèt tüs 'msis^ynSjTa evrnsiôêâ^ cthdis ni'T biAv^ •{«)* .^ ’^^’ ’^ fideles terrae,confidere ipfos mecum. Quis non talem fugiat inz jPfotationenijUt uerbum ad uerbum exprimens,dicat, Confidere ipfos cum mei* is k ^^F®®”’®P5^®» Vigilaui SC fadus fum ficut paiTer folitarius in tedo:8C dici prêt ^5®*”^ ^®® *’^ Graeco v^ J^wii(e7amp;', quod antiqui codices Latinorum interz 1 Allant In aedificio. è^üiix, in Oriêtalibus prouincijs ipfum dicitur, quod apud 'tri)'^°^ ^5^’*** Palaeftina enim SC Aegypto,ueI ubi fcripti funt diuini libri,uel inz Pretati funt,non habet in tedis culmina,fed domata, quac Romae uel folaria uel lana uoeât,idefi plana teda,qua: tranfuerfis trabibus fuûentâtur.Deniçp SC in A dis
-ocr page 874-826 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS AD
Adis Apoßolomm, Petrus quando afcedit m domaïïntedum aedificfj afcendifTe C credendus eft. Et quando praccipitur nobis,ut fadamus domati noftro coronam, hoe prxci'pitur,ut in tedo faciamus per circuitum quafdam eminentias, nc facilis in praeceps lapfus fit.EtinEuangelio:Quae,inquit,auditis in aurejdicetisfuperdo matazideft, fuper teda.Et in Efaia:Quid uobis eft,quod omnes afcendiftis fup® ^5 da uanaCEt multa iftiufmodi. In eodemjFadus fum ficut nydicorax in domtev Iio:quod fimiliter in Graeco habetur, lt;/lSgt;iiee. 2lt; quæritis quid fignifîcet Ny«ico/ rax,apud Latinos.In Hebraeo pro Nydicorace,uerbum 0*^3 feriptumeftzquod Aquila 5^ Septuaginta 84 Theodotion 84 Quinta aeditio,nydicoracem interpréta? ti funt, Symmachus uero upupam, Sexta aeditio noduam : quod 84 nos magis fez quimur. Denique ubi apud nos 84 Græcos legitur, Fadus fum ficut nydicoraxin domicilio:apud Hebraeos dicitur, Fadus fum ficut nodua in ruinofis. Pleritj bu/ bonem,contentiofefignificareputant. In eodem, A facie iracindi^nationis tuai pro quo in Graeco inucniffe uos dicitis, «s tÆüûtkv ^ c^y»! otWjKO« t^^ ^^i^ ‘^''' ideft, A facie iræ tuae,84 indignationis tuac. quum manifeftum fit quod apudHez bræos 84 apud Septuaginta interprétés fie habeatur, «^ TT^lt;ró)7tnv ^ o^yHs ^ quot;^ ^vp-i œv. In eodem, Quoniam placuerunt fcruis tuis lapides eins,84 terra eius miferebuturtpro Terra, quot;gt;105? in Hebraeo pofitu eft:quod omnes ’^y ^^uït tranf-tulerunt» Et poteft tam puluis,qudm humus,ideft terra,interpretari. In Graco fic legitur, 071 lS\)cOgt;KH(rtw oi Jlv^si mv ceit Atóvs cdi^iH^ 70^ ^uü w^ oinTU^HO^voi, id eft, Quoniam probauerunt ferui tui lapides eius,84 pulueris eius miferebuntur.
De centefimofeeundo, Non in perpetuum irafcetur : pro quo in Graco inue/ nifte uos dicitis, vk à} 7i.Äamp;' o§yiamp;ilt;n.'7xa. ideft,Non in nnem irafcetur.Seduerz bum Hebraicum Dï3 84 perpetuum 04 finis 84 uidoria inteUigitur,pro locomni qualitate» De ccntcfimorcrtio,Qui facis angelos tuos fpiritus:pro quo in Graz co uos inuenifte dicitis, o miuij «yy^^vs cu/Tfi Tavd^iiccTte. ideft,Qui facit angelos fuos fpiritus. A quibus breuiter quaerite, quomodo quum ad deum fermo fit,quafi 0 ad alium loquens Propheta repente mutetur, maxime quum fic incipiat : Domine deus meus,magnificatus es uchemêter,confeffïonem 84 decorcm induifti; amp;,Qui tegis aquis fuperiora eius:ideft,coeli : Qui ponis nubes afcenfum tuum:quiambu/ las fuper pennas uentorum. 84 ftatim fequatur, Qiii facis angelos tuos fpirifus,84 miniftros tuos ignem urêtem:Qui fundafti terram fuper ftabilitatem fuam. 84 poft paululum. Ab increpatione tua lugient,S4 à uoce tonitrui tui formidabunf,84in lo co quem fundafti eis:Qui emittis fontes in conuallibus. 84 illud,Vt educas panem de terra. Si ergo omnia hæc ad fecundam perfonam funt;ideft,ad deum:quomodo an uno uerficulo, tertia perfona fubitó 84 extra ordinem induciturïquot; nbsp;nbsp;In eodem,
A uoce tonitrui tui formidabuntzdicitis Tui, non haberi in La tin o.'quum in Grx/ co fit, K7W tfasvUs Ji^ovTHS mv (damp;AicJmvffiy^. Habetur 84 in Hebraeo,Tonitrui tui; 84 miror quomodo apud Latinos errore fcriptorum fubtradum fit» h eodem, Hoc mare magnum 84 ipaciofum manibus:amp; dicitis in Graeco Manibus, non ha.-beri ; 84 ego noui, 0^79 » ^KÄaos« û liiycJÂÿ j^k Jib^v^agi^. ideft,Hocmarema/ gnum 84 ipaciofum:fed ex Hebraica 84 Theodotionis editione in Septuaginta fub afterifco additum eft.Denique 84 in Hebraeo ita fcriptum eft, 3rlt;m ^''''5 ^?Ü quot;5 quod Aquila ficinterpretatus eft, '^§vyœ^amp;’yt^^sni/j 84 omnes interprétés. E t hoc fecundum Hebraicam dicitur proprietatem /zfra^oetxeSe, quod quafi ex/ panfas manus habcat,84 in fe cuncfa fufeipiar» nbsp;nbsp;In eodem, Vt educas panemde
terratpro quo inuenifte uos dicitis, Vt cducat : fed non poteft aliud ad ipfumjaliud ad alium de ipfo dici : aut omnia quafi ad D eum loquebatur Propheta, aut omma ad alium de coreferebat. Quumautem pleraque adipfum dirigantur, à'eaquæ ambigua funt,ad ipfius perfonam redigenda funt. In Graeco fic legitur, “r^ yayoifj d^r^y tx ^ ySs. ideft, Ad educendum panem è terra. nbsp;nbsp;In eodem,Hero/
dq domus dux corum : pro Herodio, quod in Hebraico dicitur TiVen Sym/ machus, (UTivoy^ ideft Miluum, interpretatus eft. Denique 84 nos it^ ^^^''
-ocr page 875-SVNIAM ET FRETELLAM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;827
‘’mus in Latinum, Ibi aues nidificabunt,milui abies domus cft : quod fcilicct fern/. Pfrinexcelfis Sé arduis arbonbus nidos facere confueueht.Vnde amp;C Sexta æditio ®înifeftius interpretata eft, Miluo cupreflus ad nidificandum. Pro abictibus au? J?» amp;nbsp;cupreftis,in Hebræo ponitur 'D’’\p'S“ia quod magis abictes quam cupreiz ^sfignificat. In codera,Petra refugium herinacijs:pro quo in Hebræo pofttum ^*t ÛWÿ Etomnes }lt;oi^oyvAtiss uocefimilitranftulerunt.Soli Scptuaginta,lez pûtes interpretati funt, -nïs Axynols, ideft,Petra refugium leporibus. Sciendum ^^utem animal efte non maius heritio,Habens fimilitudinem muris 00 urfi.Vnde 'ttPalæß^^3^ (t^K’mjt.vs dicitur,Só magna eft in iftis regionibus huius generis az ^^“^ntiajemperq in cauernis petrarum 00 terrae foueis habitare confueuerunr, , jnccntefimoquarto, Aedidit terra eorumranas:pro quo in Graeco, c^i^ji^-^ * gt;« «u'^z £)kt^«}(Vs, uos legifte dicitis,quod poteft ita interpretari,EbulIiuit terra ^ütum ranas.Sed 86 in hoe nulla eft in fenfu mutatio:amp;r nos antiquam interpretaz ’*onem fequcntes,quod non nocebat,mutare noluimus. In eodem. Et contriuic 'gniim finium corumtpro quo in Græco uos inuenüfe dicitis, muiiToi'^-i 'tsw fv^-l* feï (à•^S7. ideft,Contriuit omne lignum finis eorum: fed 06 hoc additum eft 06 ^Pûrflimm. In eodem, Quoniam memor fuit uerbi fandi fui,quod habuit ad ^“tahampuerSfuuratpro quo in Graeco uos legifte dicitis, Sy Jiî,âlt;^^ ideft,quod ?Pofuit.Ita enim 26 in Hebraeo 06 apud Septuaginta habetur interpretes, 071 ly.^ ’w» TO Aó^ïf vzSi «ylv dUJT^i Til 7t^s «üfxixiJt. vgt;y Jiv^sy (ùirS^, Ergo quod in Graeco 'üitur iy j}iS^^ in hoc loco èC fuperfluü eft 26 radendum. De centefimoquinz ®gt;\onfitemini domino quoniam bonustpro quo in Graeco uos kgiffe dicitis, otj |’'•’^ ideft Quoniam fuauis.Sed fciendum eft,quod j|§«^à?, in utile 06 in bonum '“aue,iierti poteft.Denique 26 in Hcbraico fcriptum eft ^Vgt;5 •’2 quod omnes ^ûtefimilîtvanftulerût otî ''^ysos, ideft Quia bonus.Ex quo perfpicuum eft,quod j Ä**«?, bonus intelligatur. In eodem, Non fuerunt memores multitudinis mife^ f'tordiætyæ.ç}j£.jjj5 quod in Græco inueneritis, xs“ ovk i,u.v»^Ha-cWj ideft,Et non y^tuntmemores. Et,coniundio fuperflua eft. nbsp;nbsp;In eodem,Et iritauerunt afcen-
^ttesin mare,mare rubrum:pro quo in Græco uos inuenüfe dicitis, h^ ^rx^iTri^ ''i^«^, 26 putatis uerbum è uerbo deberi transferri,Et amaricaucruntked hæc inz ^'’ptetatioannullationi cofimilis eft,fiue annihilationi. Legite E2echielem,ó6inz ^^tictis ■m^«'7nK^affy.oy, iritationem S6 exacerbationem femper expreflum,ubi ‘titur lt;gt;iKamp;' Tm^xTnK^oùvovme, ideft,Domus exafperans, In codê,kt uidit cum f’üularentur,26 audiuit orationê eorum.(in Græco uos legüfc dicitis, npù üd^ Lu/ ^^) ideft,Etuidit Dominus. ) quicquid extra hoc in Græco inuenüfe dicitis,fu.-P^tfluum eft. De cêteftmofexto,Et ftatuit procellam eius in auram,^ filuerunt eius.Hoc ergo quod pro ifto in Græco inuenifte uos dicitis, gt;lt;5^ tTOtTafi m 'o’^yi'^,K^ isH aj ^^coi. ideft,Etconftituitprocellæ,26ftatuitinauram:fuperz 5y®«ft. In eodem,Et deduxerunt eos in portum uoluntatis eorumipro quo dl ^'f'^TOsinuenifte, ès^ Zigitva amp;iA«/x«T©-äwotSI . ideft, In portum uoluntatis iuæ. '‘)gt;nHebrxo non habetur ‘'ï^n quod Voluntatis fuæ,fîgnificat: fed «y^n ÿûdVoluntatis eorum,fonau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De centefimoftptimo,in Græco dicitis efte
« lt;/h|« g». ideft,Exurge gloria mea:quod dicitis in Latino non elfc,rez *ûinifto Pfalmo non habetur, quia nee apud Hebræo5,nec apud ullum interprez ^ teperitur : fed habetur in quinquageftmofexto Pfalmo, Exurge gloria mea, ^.^^‘■gcpfafterium 06 cithara,exurgam diluculo : de quo mihi uidetur à quodam in ' ünilocum efle translatum. nbsp;nbsp;In eodem, Mihi alienigenæ amici fadti funt : pro
^uoinGrxeo inuenifte uos dicitis fat7«ƒ710-w, hoc eft, Subditi funt. Sed hoc in ^^■nquagefimonono Pfalmo fcriptumeft, Mihialienigenæ fubditifunt. Inpræz autem ita apud omnes inuenimus translatores , tM«* à^04gt;vAs» tigz/voxrixiz lt;nbsp;*®ûft, Amici facti funt : quod Hebraice dicitur V^'^VEiW De centefimono-^ü, Virgam uirtutis fuæ emitter Dominus ex Sion : dicitis uos in Græcis codiciz “8*nonlegifte, Virtutis fuse. ^edSJty AwcJy-ii^: ^^X7nsi^fi mt Uvoa®quot;, ideft,Virz gam
-ocr page 876-8i8
HIERONYMVS AD
gam uirtutis emittet tibi Dominus ex Si'on:quod manifefte 2lt; m Hebraeo Kin Sc/ C ptuaginta interpretibus habetur. In eodem,Dominare in medio inimicoru mo/ rum:dicitisinGr3ccoIcgij x^à kafccKVQiii}^. ideft,Etdominare;iêdhocnccinHe/ bræo habetur, nee apud Septuaginta, 06 fuperfluum cft. De centefimo decimo, Confitebor tibi Domine in toto corde : fed amp;nbsp;hoc fuperfluum eft, quod in Grxeo uos inuenifle dicitis, ^ oAft xtrgdi«/*». idefi:,In toto cordemeo. Decentefimo tertiodecimo. Deus autem nofter in coelo:pro quo in Graeco legifle uos dicitis, ^ ”iy‘ ov^M^ jlt;gà ^ m yn. ideft,In coelo Ôé in terra:fcd ÔC hoc fuperfluum eft. De centefimo quartodecimo, Et in diebus meis inuocabo te : dicitis quod in Graco non fit TeÄ bene,de ueftris quoq? codicibus radendum eft. In ipfo,Placebo do mino in regione uiuorum.Pro quo in Grxeo legifle uos dicitis, ïTu^ftssina c^wTHDi» Lvoidv. ideft,Placebo in confoedu domini:fed hoc fuperfluum eft. Incentefimo decimofeptimo, In nomine Domini,quia ultus firm in eos:dicitis Quia,in Graecis codicibus non inueniri, x^ quot;h^ ovöi^x'n Lvoeev »liuuiiiluj (WT^s. ideft. In nomine Domini ultus fum cos:fed in Latinis fub afterifco legendum cft. De centefimo decimoodauo, Et meditabar in mandatis tuis,quæ dilexitin Græco uos legiffe dir citis Vehementer,additum: amp;s »yK-Jsyim lt;rc}eef}oce ^ ideft,Quasdilexiuehementer: fed hoc fuperfluum eft. In eodem, Et leuaui manus meas ad mandata qua dilc/ xi:in Grxco uos legilTe dicitis, vr^e Ttes f^vgt;AcJs crÿ. ideft, Ad mandata tua:fed 66 hoc fuperfluum eft. In eodem, Cogitaui uias meastin Graeco uos kgilfe dieu tis, Jii^syicmtilu/ lies óJivs as. ideft, Cogitaui uias tuastfed hoc fuperfluum eft,S6 redius Vias meas,legitur. In eodem. Et conuerti pedes meos in teftimonia tua: in Græco legifle uos dicitis, ks^ t-srisfi^x. ideft,Ec auerti:fed 66 hoe fuperflu^ eft. In eodem,Ego autem in toto corde fcrutabor mandata tuaan Græco, y/ KSt^lt;f^ef IMS, ideft,In toto cordemeo;uos legilfe dicitis:fed hic Meo,fuperfluum eft.
In eodem,Anima mea in manibus meis femper,06 legem tuam non fum obütus: pro quo in Græco legilfe uos dicitis, 7/ 'rals y_lt;^ui as. ideft. Anima mea in manu D bus tuis femper.Sed fciendum eft dC apud Hebræos 06apud Septuaginta £6 apud omnes alios interprètes fcriptum elfe, In manibus meis : 66 non, In manibus tuis: quod Hebraice dicitur, ’’233 Et omnes apud Græcos ecclefiaftici interprètes iftum locum fic edilferunt:66 eft breuiter hic fenfus,Quotidie periclitor,S6 quafim manibus meis fanguinem meum porto,66 tarnen legem tuam non obliuifcor. Ja eodem, Exitus aquarum deduxerunt oculi mei,quia non euftodierut legem tuam, pro quo in Græco legifle uos dicitis,Quia no euftodiuilegem tuarntfed liocluper/ fluum eft, quia 66 in Hebræo legitur, Riui aquarum fluebant de oculis nieis,quta non euftodierut legem tuam. In eodem,Pronunciabit lingua mea eloquiü tuum: pro quo Nunciabit, in Græco ^amp;t^/4'Toci, uos legilfe dixiftistquod uerbum hue dicas Pronunciabit,fiue elfabitur,fiue loquetur, idipfum fignificat. Dcniq; 66 nos de Hebræo ita uertimus, Loquetur lingua mea fermonem tuum, De centefimo decimonono,Domine libera anima meam à labqs iniquis,à lingua dolofa:in Græ co legilfe uos dicitis. Et à lingua dololâ. Et,ergo fuperfluum eft, De centefimo uigefimofexto, Beatus uir qui implebit defiderium fuum ex ipfis:36 in Græco dicv tis Vir,non haberi. iiXK»amp;©' os 7fh9§óicjamp;. ideft,Beatus quiimplebit:quod mam c fte in Hebræo 66 in Septuaginta interpretibus continetur. De centefimo uige/ fimonono. Propter legem tuam fuftinui te Domine : dicitis in Græco uos legnkgt; fci/fcxyz TTfl ovóiiee'ns as. ideft,Propter nomen tuum,Et nos confitemurpluraexnii plaria fic reperiri. Sed quia ueritati ftudemus,id quod in Hebreo fit,fimplkft^^ bemus diceretpro Nomine enim,fiue lege,apud eos legitur Thira:quod Aq^ terpretatus eft (fó^of, hocefttimorem:Symmachusamp;Theodotiü w«?, gem:putantes thora, propter literarum ’' 66 ^ fimilitudinemó6 formam,qo®’'^ turn magnitudine diftinguStur. Quinta æditio,terrorem interpretata efttlcxtaj^c bum. nbsp;nbsp;De centefimo trigefimoprimo, Sicut iurauit Domino,uot5 uouit deo ‘^
cob:pro eo quod nos interpretati fumusVotü uouit,in Græco »v^x7n ^^8*^(5
-ocr page 877-SVNIAM ET FRETELIAM
819
• ^ didtiSjSf putatis interpretan debuiffe, Oranit deum:fed hoe mak, nam iïb;^« pro locorum qualitate,óó orationem 60 uotum fignificat,l€cundum ülud,Redde domino uotatuaa'deft, twj ÿb^ç ctï. nbsp;nbsp;De eentefimo trigefirnoquinto,Qui feeitlumi
n3namagna:dicitis quia in Grœeo inueneritis, W Trotna-M/Tt (pÜT« i^zyaJA« i^ivu, 'deftQui fecit luminaria magna folus. Sed hoc de fuperiori uerficulo eft,ubi legk ®us,Qut fecit mirabilia magna folus:ihi ergo legêdum eft,ót hic quafi fuperfluum nonferibendum. De centefimo trigefimofeptimo,Quoniam magnificafti fupcr omne nomen fandium tuum:in Graeco reperiUe uos dicitis, ù^' 'oxm't«!, ideft Su-pwomnesdedin Septuaginta legitur, on iinyxAiwcics ^ Tffew ygt; ovoii« •rô xyiciJ mv, “fut Sc nos in Latinum uertimus.Cæterû apud Hebroos ita effe cognofeite,Quoz ’'Wm magnificafti fuper omne nomen uerbum tuum:iuxta æditioncm autem Latu namhic fenfus eft, Quoniam magnificafti fuper omne nomen, hoc eft,quod in cœz b Si in terra dici poteft, fanAum filium tuum. nbsp;nbsp;nbsp;In centefimo trigefimoodauo,
Pfo wquod eft,Quia non eft fermo in lingua meatuos in Gracco inuenifle dicitis, *” «V« isi J^A@' ^ yAÜosn imv, ideft. Quia non eft dolus in lingua mea : quod fox ^w Sexta æditio interpretata eft. Cæterum ÔC apud Septuaginta,66 apud omnes *^pretes,ÔiipfumHebraicu uel A^Arw, uel Aó^j/, ideft eloquium 06 uerbum, ‘^■^'ptum habendenitj Hebraice dicitur H^Û In centefimo trigefimonono,Fu ^^^Ottenderunt in laqueum : pro quo in Gracco inuenifle uos dicitis, i(^ ^oiviois ^•^f^vM myî^ce mis quot;^tn i^v. ideft,Et funibus extenderunt laqueû pedibus meist ^'‘inhodoco fuperfluum eft* Ineodem,pro eo c|uod eft,Habitabuntredi cum tuo:in Gracco uos inuenifle dicitis, 1(9« wx-niKumvcnii, ideft,Et habitabunt re/ ®0imuultu tuo:fed hic coniundio Et,fuperflua eft. nbsp;nbsp;In centefimo quadragefiz
^^Diflipata funt olfa noftra fecus infernum:pro quo in Greco legiffe uos dicitis, ”^{wô» TO OS« cdi'^~ TffOfcè -nÿ alt;Ahu. ideft,Diffîpata funt olfa eorum fecus in? j j®®um:fcd SC hoc fuperfluum eft* In centefimo quadragefimoièxto,Nec in ti-.Isuinbeneplacitum erit ei:pro Ei,Domino legifle uos dicitis,quod non habetur “'Gracco. »«Æ ^ -t^s Icvhums 'rit «vJjoos li[iJ)gt;Kamp;^ ideft,Neqp in tibqsuiribcnepla-^eft* De eo autem quod ÔC uos in fine fchedulae quæritis,ÔC fandus filius ““^s Auitus ffequenter efflagitat,quomodo Græca interpretanda fint uerba,brc/ “quot;crannotaui. Neomenia,menfis exordium eft, quod nos fecundum Latinx lin ^^^proprietatein, Calendas poflumus dicere. Verum quia apud Hebracos,menfis ^'■'’pdumlunæcurfumfupputatur : ÓCapud Græcos, t^hu dicitur, «^^t^lu/'v!» f’**™^ quafi Noua luna,appellarur. tf»/*©- autem,defertum uel folitudinem ^“’iitat. Thronus,uel fedem uel folium fignificat. NVKnns^xf, ut diximus,no ^gt; Cœnomyia,non ut Latini interpretati funt,mufca canina dicitur,per Y f'^camlitcram:fediuxtaHebraicamintenigentiam,per œ diphthongumdebet '^Üutfit nsivoiiti«, ideft omne genus mufcarum:fed Aquila 7r«iiiJt.{jcw, ideft omz “'®odatn mufeam interpretatus eft. a«ƒ lt;rtgt;T«e£9t'j pro quo Latinus afciam ucr-'“nos genus ferramenti interpretati fumus,quo lapides dolantur. Deniqp ex He-'æouertentes ita diximus, Et nunc fculpturas eius pariter bipenni ÔC dolatorqs ^’ferunt. A«flt;i\iTHQioiJ ergo dolatorium dici poteft.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQ_VENTIS j^De dccem myfticis uocabulis,quibus apud Hebrxos defignatur Deus.Nonnihil fubolet '^ffagmentumeireex Commentario quopiam.
HIERONYMVS MARCELLÆ
ONAGESiMVM Pfalmum legcns,in eo loco quo fcribitur,Qui ha bitat in adiutorio altiflïmi,in protedione dei cœli commorabitur:diz lATJEs^ xeram apud Hebracos pro Deo cœli,efle pofitum ’’^W quod Aqui la interpretatur «AM^oy, quod nos Robuftum ÖC fufficientem ad omz nia perpetranda accipere poffumus : unum^ elfe de decern nomini-BB bus
-ocr page 878-gjo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS MARCELLE.
bus,quitus apud Hebroos Deus uocatur.Ilicô ftudiofiflimepoftulaßi,uttibiüftj/ uerfa nomina cum fua interpretatione digererem. Faciam quod petifti, Primum nomen deleft b« quod Septuaginta èièy, ideftDeum,Aquila tTviioJ^yiw dus exprimens, t^u^èy, ideft Portern,interpretatur.Deinde QT’^W 6C ’’PW quod S^ ipfum Deus dicitur. Quartum, 'P’AW^y quod Septuaginta uirtutum, AquiJa exercituum tranftulerunt. C^intum, V’lt;^ quod nos Excelfum,dicinius, Sex/ tum, P'^PN P''^N quod in Exodo legitur. Qui eft,mifitme. Septimum, ''?‘^ quem nos Dominum generaliter appellamus. Oeftauum, P^ quod in Deo tan/ tum ponitur,amp;6 in Alleluia extrema quoq; fyllaba fonat. Nonum, 'nTf«j^«l;lt;i‘«* •7ti{/, quod ewiKtpaivK-niJ, ideft ineffabile,putauerunt:quod his literis fcribitur,Iod ’' He P Vau ^ He P Quod quidam non intelligentes propter elementorum fi/ militudinem,quum in Graecis libris repererint, ttitti legere confueuerunt.Deci/ mum,quod fuperius dictum eft, ’’^Xb Sé in Ezeebiel interpretatum ponitur.
Seire autem debemus,quod Elohim, communis numeri fit:quod Sé unusDeus fic uocetur, Sé plures. Ad quam bmilitudincm, ceel urn quoqi appellatur,5é coeûw eft Wû^ Vnde fié faepe interprètes uariant. Cuius rei exemplum nos in lingua noftra habere poftumus, Athenas, Tlicbas,Salonas.
ARÇVMENTVM EPISTOLÆ SEOJTENTIS
Quid fit Hebræis Alleluia, Amen,Maran atha,quoufuscft Paulus,Kephod:quærecepta funtenamin Ecekfiis Latinorum,ncque translata funt ab interpretibus.
HIERONYMVS MARCELLÆ
VEER cum pariter eflemus,non per cpiftolam,utantè confucueras, fed prüfens ip fa quæftftqquid ea uerba quae ex Hebræo in Latinum non habemus exprefla,apud fuos fonarent : cur^ fine intcrpretatio/ d ne fint pohta;ut eft illud Alleluia,amen,maran atha,ephod,Sé cetera quac in icripturis refperfa memorafti.Ad quod nos,quia didandi an/ guftia coareftamurjbreuiter refpondemus,fiue Septuaginta interpretes,fiue Apo/ ftolos id curafleiut quonia prima Ecclefia ex ludaeis fucrat congregata,nihila ere dentium fcandalum innouarent, fed ita ut à paruo imbiberant,tradercnt.’polto ue ro quam in uniuerfas gentes Eu angel ij dilatatus eft fermo,no potuifte femel u -® ptamutari.Licet Sé illud in libris fuis,quos è^vy9'nnsgt;vs uocant,Origenes3 er , propter uernaculum linguae uniufeuiuftp idioma,non pofte ita apud alios ion , ut apud fuos dida funt; Sé multo melius efte no interpretata ponere,quam mm eo/ rum interpretatione tenuare. Igitur Alleluia, exprimitur Laudate dominion» , quippe apud Hebraeos,unum de decern Dei nominibuseft.Etillo Pfalmou i gimus, Laudate Dominum,quoniam bonus eft pfalmus : apud Hebraos egi u, r^tai aso •»a W’lbbn Amenuero,Aquila Tsrt70sroFÄ*«e cxprimitiquodnosE / déliter,poftumus dicere,dudum aduerbium ex nomine fidei* Amen,beptuag •^ant, ideft Fiat.Vnde Sé in fine librorum (in quinq? fiquidem uolumina a^ rium apud Hebraeos diuifum eft) Fiat fiat,tranftulerunt:quod in Hebrai^^g Jto^ VQ« quofciliceteauere dida quaefuntfuprà,confirmentur.Vndeôc au afierit,non pofte aliquem refpondere Amcn,ideft confirmare quae prædic^a u , nifi intcllexerir prædicationem. nbsp;nbsp;nbsp;^TiK ^W3^ wagisSyrum eft, quam
cum:tametfi ex confinio utrarunq linguarum,aliquid Sé Hebraeum fonet, lt;nbsp;pretetur. Dominus nofter uenit : ut fit fenfus. Si quis non amat dominum ^^’ anathema fit : 6é illo completo deinceps inferatur,Dominus nofter ^^quot;‘^‘^ïnj jjm perfluum fit,aduerfum eum odijs pertinacibus uelle cotcndere,quem ’^’’’ ^ conftet. Vellern tibi aliquid Sé de diapfalmate fcribere,quod apud Hem 3’ bitur r-D Et de ephod : Sé de eo quod in cuiufdam Pfàlmi titulo ’ g^ Ï^v \^5 ^ exteris iftiufmodi : nifi Sé modum epiftolici charadem exce « ^jj^^
-ocr page 879-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tlIERONYMVS MARCELLÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gjl
büi ^’1^^”' ***^8“ dilatât deberct fa eere quæftiones.Tntum quippe cd prouerz fel*”’p °”^^ P^^^^^ merces. Vnde ÔC nos de induftria diceda redcemus,ut auf/ 5 Uelis audire qua: tacita funt.
PRÆCEDENTIS EPIST0LÆ SCHOLIA
yéi/ffiTD, ideftfiat] yévciro, optantisuerbum,ut z^è yswre, abominantis. ^ VItroneas puterc mcrces] Nam fufpeds funt emptori Sic Hoz ratius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vbilargiussquo
Laudat,uænales qui uult extrudcre mcrces.
Vos Tegecicos uocant] f^vytr/Kcvt legendumjnon Tegeticos.Exege/ fisjcnarratiotexegeticon, enarraz torium. ^Pepiftomenos ] wfwz/ ’•üm r ‘'7wws’,aparticipiofaduraaduer quot;’gt;ucut Sffu/iéyue, ijp Amen,Septuaginta
ARGVMENTVM EPISTOLÆ. SEQVENTIS
fe^-** ^'^ Sela,hoceft Diapfalma,in Pfalmis adfcriptum,cx fententiaOrigenis cxplanaz ’feieélis aliorum fententijs.
HIÉRONYMVS MARCELLÆ
VÆ aceeper is, reddenda funt dim foenore: for tisq; dilation fura parz t turit.De diapfalinate noftram fententiam flagitarasiepiftolx breuitaz tem caufati fumus : ÔC rem librfnon pofle explicari literis prattexuiz mus.Verum quid prodeft uSïenu’srtw in, cum meo maior tibi dip idi u .r===*«^ tas filentio condtetur. Itaque ne te diiitius traham, habe to pauca pro «jlt;. us.Quidam diapfalma,cómutationem metri dixerunt cifeialibpaufationcm ^?*^us:nónulli,alterius^fenfus exordium:funt qui rhythmi diftmdionemióó quia . ^‘Uii tune temporis iunda uoce ad organum canebantur, cuiufdam mufica: ua-p ^^is exiftimêt filentium.Nobis nihil horum uidetur, cum Aquila qui uerborum ^^ ^ 0 1’^^tum diligentiffîmus cxplicator eft,fela,hoc eft diapfalma, quod ex famech g ^M b he n fcribitur. Semper tranftulerit:8£inueniamus in PfalmorSquoz ’ .^pnediapfalma pofitumtut eft illud in tertio,Dentes peccatorS contriuifti:Doz J^'eft faills, Sl fuper populum tuum benedidio tua,fcla:ideft femper.Et in uigefi ç ®*®’JiojQuis eft ifte rex gloriæCdominus uirtutum ipfe eft rex gloriæ,femper.Ec ''ffadn Pfalmis multorum uerfuum penitus non inueniaturtin trigefimo ufdcli^ pL^o, Sc feptuagefimofeptimo, 06 in centefimo dccimoodauo : rurfus nonus .rpUs diftinguatur cantico diapfalmatis:cum utieß ficut quibufdam uidetur, dia/ indicium filentq elfe non poflîn Ex quo animaduertimus,hoc uerbum fu'' ^^''”^ipariter inferioraq? connedere,aut certe docere,fempiterna effe qua: dicta j^'’f'‘uteft illud in tertio,Multi diciSt animae meae,noneftfalusindeo fuo,femper. P^ ’’'•’''Him, Voce mea ad Dominum clamaui, 86 exaudiuit me de monte fando fuo, ^Ptr. Si in quarto, Vt quid diligitis uanit a tern, 56 quaeritis mendacium, iemper^ ^æ'jQnæ dicitis in cordibus ueftris 86 in cubilibus ueftris,compungimini,fem/ j^'^tnAbachuc,Deus ab auftro ueniet,86 fand;us de monte Pharan,fcmpcr,S6 p ^^uramenta tribubus qua: loquutus eft, fem per. Scire autem deb emus, apud Aæos in fine librorum,unum c tribus folere fubned:i:ut aut ^W fcribant, auC aut üquot;^^^ quod exprimit,pacem.Vnde 86 Salomon,pacificus dicitur, Igiz H^utfolemus nos completis opufeulis ad diftindionem rei alterius fequcntis,mez ''‘interponere Explicit,aut Féliciter, aut aliquid iftiufmodi:ita 06 Hebrgfut quae ''■'''pufont roborentur,facere folcnt;ut dicant Amen,aut In fempiternum:aut fcri ^nda commémorant, ut ponant Sela : aut tranfad:a féliciter proteftantur,P acern ''“notantes. Hæc nos de intimo HebræorUm fonte libauimusmon opinionum f'nulos pcrfequêtes,necp errorum quibus totus mundus replétus eft uarietate perz 'quot;dtided cupientes 86 feire 86 docere quac uera funt. Quod fi tibi non uidetur one •^“fumquid Origenes de diapfalmate fenferft,uerbu interpretabor ad uerbum:ut ^''hnouitiamufta c5temnis,faltcm ueteris uini autoritäre ducaris.Sæpe quærens
B B 2 caufas
-ocr page 880-HÎERONYM-VS MARCELL^ can fas cur in quibiifdam Pfalmis interponatur diapfahnajobfefuaindiligcntiffimc in Hebræo SC cû Graeco contulidnueniqj quia ubi lingua Hcbraea/ela habet, Grx ca uero Semper,aut aliquid iftiulrnodiubi Septuaginta SC Theodotion amp;nbsp;Symma/ chus tranftulerunt Diapfalma. Neep uero nocet exemphs affirmaie quod dicimus. In feptuagefimoquarto Pfalmo, cuius principium eft, Confitcbinnir ribi deus, con/ fitebimur,SCinuocabimusnomcntuum:pofl:inud, Ego cofinnaui columiuscuis, , apud Septuaginta SC Theodotionem amp;nbsp;Symmachum eft diapfalmalpro quo apud AquiIam,Ponderaui columnas eius,fempcr. In Quinta autem aeditione, Ego lum qui paraui columnas eius,femper. In Sexta uero,Ego firmaui columnas cius,iugp ter«Porró in Hebraico habet poft r2’^’l1337 quod eft Columnas cius,feIa.Et mr/ fum in feptuagefimoquinto,cuius principium eft,Notus in ludga deusiinuenimus apud Septuaginta SC Theodotionê, poft feutum SC frameam SC bellum, diapfalma, Apud Symmachum, poft clypeum SC gladium SC beiïum,fcmper. Apud Quintan! aeditionem, poft feutum ÔC romphaeam SC bellum,femper. In Sexta uero, poft fcUf turn ÔC gladium SC bellum, in finem. Erat^ rurfum in Hebraico port ^99?^^ quod eft Et bellum, fela.Et in eodem Pfalmo poft ilium locum,Vt faluos fadat ml/ tes terrae,diapfalma:apud Symmachum fimiliter,diapfalma:SC apud Aquilam,iem per : necnon SC apud Quintam. In Sexta uero. In finem. Et in Hebraico crat poll ’n« ''335? quod eft Mites terræ, fela. Atep ita cum talem uniufeuiuf^ aeditiois opu nionem reperiffemus,haec annotauimus,Vtrfl autem cuiufdam muficae cantilena aut rhythmi immurationem,qui interpretatifunt,diapfalma fenferint,alitiducingt; a tellexerint,tuo iudicio derelinquo. Hucufq; Origenes,cuius nos maluimus in hac difputatione duntaxat,peritiam fequi, ^ ftultam habere feientiam nefeientium.
PRÆCEDENTIS EPIST0LÆ SCHOLIA
Ortisql dilatio] Sors eft principal lis pecunia quæ parit ufurä. Earn quo diutiusdiffers,hocmaior fit ufura ^ir Quid prodeft] Hie locus eft uarius St ita deprauatus,ut non
queamconijeere. Sic aut arbitrer legendum quatenus diuinarc licet ex excmplanbus miz nime deprauatisVeru quid prodeft;ut fubijz
D. HIERONYJWI
das hoc loco uerbum Graecum quod Pgniff/ cet obticefccrc, fortaffis èw^tu'uiixi', deinde D fuccedatjcum co maior cupiditas filentiocon citetur. q[ Cuiusnosrnaluinius. ] Apparct ^ hunclocum nonmhil deprauatum. Sufpicor ita kriptum fuifTe: cuius nos maluimus in hac difputatione duntaxat prüderem imperitiam ftqui quam ftultä habere feientiâ nefeietium»
AD CYPRIANVM
Explanatio Pfalmi L X X X1X, Rivs tc Cypriane,presbyterorum ftudiofiftimCjdeillorumnufflC/ ro fuper quibus audiuitMoyfes,Elige presbyteros, quos tuipft fcis di ^ gnos eflettantum epiftolis nouera, SC beati uiriuocabulum confequu turn, qui legem dei die ac node méditatur : nunc autem quia exterio/ •^ ris quoep hominis nobis inuicem fa da eft cognitio, fiC poft falutatio-nem dulces«^ complexus,quibus fibi amicitia copulatur,ut probes ueru eftequod audieras,ftatim à me poftulas,ut difficillimum Plalmum,qui apud Grecos SCLati nos odogefimusnonus infcribitur,tibi edifteramtnon compofitauerborSoratio/ ne plaufucp populari,qui folet imperitorum aurcs decipcre atq; palpare,fed oraties ne fimplici SC c cd c fia ft ici eloqutj ueritatemt fcilicet interpretatio noftrano alioin/ terprete indigeat, quod plcrifq; nimm difertis accidcre folet,ut maior fit intelligent tiæ difficultas in eorum explanationibus,quàm in his quae cxplanare conantunag grediar opus difficillimum, SCfandarum precum tuarum fultus auxilio,illiusuerli/ culirccordabor,Dominus dabit uerbum euangelizantibusuirtutemulta. Aepri mum fciendum,quod Pfalmi iftius iuxta Hebraicum titulus fit, Oratio Moyfi uin dei.Iuxta Septuaginta, Oratio Moyfi hominis dei.Inter hominem autem SC uirum quid interfit, fan da fc rip tur a nos doceat. Loquitur quinquagenarius adHchatn» Homo
-ocr page 881-HIERONYMVS CYPRIAKO
8H
4 Homo deijcx uocat te.Cui ille refpondit ï Si homo dei ego fum,defccdat ignis de colOjöC comedat te StT quinquaginta uiros tuos.Äd Timotheum quoq? Apoftolus fcribit. Tu autem homo dei hæc fuge. Porró de uiro dei idem Apoftolus inftruit. Volo autem uos fcire,quod omnis uiri caput Chriftus eft,caput auté mulieris uir: tïputuero Chrifti deus. Ifte uir eft, qui caput uelare non debet, cum fit imago 06 gloria dei,etquotidie Paulus loquitur:Nos autem omnes reuelata faciegloriam do winiconteplanteSjin eandem imaginem transformamur, à gloria in gloriam ficut ®domini fpiritu.Et in alio loco : Donee perueniamus omnes in uirum perfedfum, ætatis plenitudinis Chrifti. Siue igitur uiri fine hominis appel!atio,fan «ouiro comp et it, Sv ci qui uidit deum facie ad facicm,6lt; falua facia eft anima eius:' ®Mus ore,creaturam mundi,eorum duntaxat quæ uifibilia funr,conditionem ho/ J^’niSjSC omnis retro hiftoriæ didicimus ueritatem, qui non folum nobis quinc^ re '’quitlibroSjGenefimjExodumjLeuiticum,Numéros Sd Deuteronomium:fcd un Jfrimquoq; pfalmos,ab odogefimonono,cuius principiS eft : Domine refugium «dus es nobis:ufque ad nonagefimum nonum,qui infcribitur,Pfalmus in confer “one.Quod autem in plcrifq; codicibus nonagefimus odauus habet titulum,pfal/ ®’’*Dauid:in Hebraiconon habetur,hanc habente fcriptura fanda confuctudi/ ^'^jUtomnes pfalmi qui cuius fintjtitulum non habent, his deputentur,quorum ’^Prioribus pfalmis nomina continentur. Quatuor autem pfalmi funt,qui habent 'J*'3rionistitulum,Sextusdecimus,qui inicribitur, Oratio Dauid:Slt; incipit,Ex/ Domineiufticiam meam. Et odogefimusquintus,Inclina Domine. Et odo/ ’riimusnonus, qui nunc in manibus eft:Domine refugium fadus es nobis.Et een ^‘'muspfjjpyj^qm- titulum habet,Oratio pauperis cum anxius fuerir,Slt; in conipe jj'^Doniini effuderit precem fuam. Dauid Sc pauper,qui cum diues eflet,pro no^ pauper fadus eft,refertur ad Cbriftum,qui fedit fuper pullum aftnæ:iuxta Za/ ^«ïm,pauper atq; manfuetus« Moyfes autem per quem Dominus legem dédit, J^uiusoreaudiuimus loqucntem deumt Faciamus hominem ad imaginem SC fimi-Mnem noftram : ftatimq; infertur : Et fecit deus hominem ad imaginem fuam, '’'’’’aginem dei fecit illum :mafculum amp;nbsp;foeminamcreauitillos:ab initio condi/ n®®*s hominis ufque ad mortem amp;nbsp;refurredionem omnia explicar,qualis creatus ‘'i^nanto uiuat tempore, quid agat in feculo,quem frudum uitæ habeaf, propter Wlaboret, quó ire contendat. Et quoniam ipfe qui hæc fcribit, homo eft, fub ej onafua de omni generis humani conditione teftatur. Sunt autem qui hune ..’«»umfine Orationem,ad Ifraeliticum populum référant: quomodo in folitu/ j.^ ƒ offenderit Deum atq; conciderir, 6C non meruerit terram promiftionis intra/ patribus ingrefti fint filq, SC rurfum placatum expedent deum, quod in fJ'^'lticompleatur aduentu. Oratio iuxta grammaticos, omnis fermo loquentium ,/uius etymologiam fic explicant. Oratio,eft oris ratioJn fcripturis autem fan/ difficile orationem iuxta hunc fenfum legimustfed earn quæ ad preces amp;nbsp;obfc jpV*®®*spertinct.Aiunt Hebrci uno pfalmorum uolumine quinq; libros contine •Optimo ufep ad quadragefimum, amp;nbsp;à quadragefimoprimo ufquead feptuagefi/ à feptuagefimofecundo ufq; ad odogefimumodauum, ÔC ab odo/ ’ 'Uonono qui quarti libri initium eft, SC quem nunc diflerimus,ufqp ad centefi/ “’’iquintum.In quorum omnium fine duplex amen pofitum eft,quod feptuagin ,''ïnftulerunt, fiat,fiat : SC à centefimofexto ufq; ad finem, inftar duodecim pro-^/farum,qui SC ipfi cum proprios libros ædiderint,unius uoluminis nomine con /ntur. l!Iud autem quod pene prætenj,afterens inter undecim Moyfi Pfalmos jj ’n»nonagefimumodauum effe,in quo pofitum eft:Exaltate domina deum no/ «nf’' ’ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcabellum pedum cius quoniam fandum eft : Moyfes SC Aaron lcn^^^*^°^*^^® ^’^’^ Samuel in eis qui inuocant nomen illius:uidetur noftrefen ho ^ f ^P’^^faft^iquomodo Moyfi fit,qui Samuelê nominet,quem multa poft tem/ tlT Q ^quot;^ ^®g*'°fi^“^ws«Cuius quæftionis facilis folutio eft: prophetatum nomen ^ oainuelis,qui tanti meriti fuit,ut cum Moyfe poneretur in Hieremia : Si ftete/
BB 3 rint
-ocr page 882-Sî4
ttlERONYMVS
fint Moy fes Si Samuel: iuxta illud exemplum, quando homo dei loquitut in Sama C na:AItarc,aItare,hæc dicitdominusîeccefilius naket domui Dauid,Iofias nomen eius. Sciamus quoq; errare eos,qui omnes pfalmos Dauid aibitfantur,Slt; noneoz rum,quorum nominibus inferipti funt ♦ Vnde amp;nbsp;hune pfalmum uolunt fub nomv ne Moyfi à Dauid elle compofitum, quod fcilicetlegislator communem humani generis offenfam ÔC calamitatem,Slt; deinde cxpcccationcm falutiSjfacro oredefers bat. nbsp;nbsp;Domine habitaculum fa dus es nobis,fn generationé 00 gcncrationcm.Se/
ptuaginta.Domine refugium fadus es nobis, in omni generatione £lt; generatione» Pro habitatione 00 refugio,in Hebraico PV^ ponitur,quod magis habitatione, ^ refugium fonat.Narraturus autem triftia,2lt; genus deploraturus Iiumanû,à lau/ dibus dei incipit:ut quicquid poftea homini accidit aduerforum,non creatoris duri da,fed cius qui creatus eft culpa accidiffe uideatur.Qui fuftinet tempeftatê,uelpe/ trae uel tedi queerit refugium.Quern hoftis perfcquitur,ad muros urbium cofugit. Feftus uiator tarn foie q; puluere,umbrae qumrit folatium.Si fæuiflîma beftiahomi nis fanguinem fitiat, cupit St nititur uteSej potcrit, prüfens uitare diferimemita ÔC homo a principio coditionis fum deo utitur adiutore:06 cum illius fit gratis quod creatus eft,illius^ mifericordiæ qd* fubfiftit 2lt; uiuitmihil boni opens agerepoteft abfq; eo,qui ita conceffit liberS arbitnu, ut fuam per fingula opera gratia non nega ret me libertas arbitrq redundarct ad iniuria conditoris, Ôc ad eius contumacia,qui lt;deo liber conditus eft,ut abfep deo nihil efle fe nouerit.Quod aut dixifjn general done 06 generatione,omnia fignificat tempora, 8lt; ante legem 06 in lege Sv in euan gelt) gratia:unde 6S Apoftolus dicit,Gratia falui fadi eftis per fidem,^hoc no ex nobis,fed ex dono dei-Et omnes epiftolæ eius in falutationis principio, non prius pacem habent Sgt;S fie gratiamjfed ante gratia 5S he pacemmt donatis nobis peccatis noftrisjpacê domini confequamur. Antcq: montes nafcerent,2lt; parturiret terra amp;r orbis,a fcculo ufq; in feculum tu es deus. Septuaginta: Anteq; montes firmaren tur SS fingeretur terra St orbis, à feculo St ufq; in feculü tu es deus.Hûc locum quf d dam praua diftindione fubuertunt,maxime hi qui uolunt antè fuifle animas,^ ho mo in fexti diei numero conderetur.Ita enim legunt atq; diftinguut, Domine refu/ gium fa dus es nobis, à generatione in generationé, prius ^ montes fi'rmarêtur,amp;^ fingeretur terra 86 orbis:ut fcilicet cófequatur,a feculo St ufq; in feculü tu es deus. Ïta enim cdificrunt, Si dominus anteq; montes firmarentur,ót fingeretur terra or/ bis^; terrarum,refugiS fuit hominûtergo fuerût animae in ccxlcftibus,anteq; liomi/ num corpora formarent. Nos aut ut propofuimus,ledioné ita debemus diftingue re, AnteSp montes firmarentur St fingeretur terra 66 orbis terrarS, à feculo Scuiq) tn feculum tu es deustut non refugium noftrum fuerit ante coditionem mundi,qui necdum eramus:fcd quod deus ab aeterno ufq; in aeternum fit femper deus. Pm eo enim quod Latinus interpres pofuit, A fcculo ufq; in fcculumïSt Hebraice dicitur, ’C^’Sv AVI 'Q^^3?Ta’i redius interpretabimur, A fempiterno ufq; in fempiternö.Si/ mile quid St in Prouerbijs ex perfona Sapiêtiæ,qui Chriftus eft,legitur:Dominus creauit me in initio uiarum fuarum in opera fua, ante fccula fundauit me in prinev pio,ante^ terram faceret Öt abyffos,prius $ produceret fontes aquarum,pnus $ montes firmarentur, ante omnes colles generauitme.Nullum aût debet uerbS créa tionis moucre,cum in Hebraeo non fit creatio,quæ dicitur Sj^ fed pofTeffiotita enim fcriptü eft, quot;»^quot;»^ ^^t^KI ’’Mp niTt^ quod in lingua noftra cxprimitur,Do/ minus poffeditmCjinitio uiarum fuarum. Inter poffeffioné autem St creationem, multa diuerfitas eft. Poff ehio fignificat,quod femper filiusin patre,ót pater in nlio fuerit. Creatio autem eius qui prius non erat,conditionis exordium.Poteftiuxtale gis tropologiamhocquoddicitur, Antequammontes firmarentur, Stfingwriur terra St orbis terrarum,fignificare,quod antequam animæ noftræ fublimiadogma ta firmarentur, St terra corporis noftri fingeretur, fiuc ftabilirerur à Deo, 8tor-» bis terrarum,qui Hebraice dicitur b??) Graece fignificantius dicitur cwvii^’f} quarn nos habitatam transferre poffumus, firmaretur, fiue ftabiliretur, ^^^^^/^
-ocr page 883-CYPRIANÖ
8?5
* tisfemper refugium fucrit.Habitata eft aut antma,non deferta^quae hofpftem me/ Jftur habere deS, dicéte faluatoreîEgo 8lt; pater ueniemus^S^ manfionê apud eum «ciemus.lllud aSt quodSC Hebraicö habet, £lt; om nes abj interprétés: Ante^ mon ^fs nafcerent, ÔC parturiretur terra,manifefte ad tropologia nos trahit. Neep enim fontes 86 terra natiuitatê parturitioneep recipiunt, ièd conditionê.Ex quo liquide ’‘^oionftratur,fanlt;ftos quoep excelfas^ uirtutes,dei femper mifericordia procrearn Conuertes ufep ad cotritionêjó^ dices,reuertimini hlrj Adâ.Septuaginta.Ne auer ^shominein humilitatê,£lt; dixifti:couertimini fill) hominû.luxta Hebraicû,quod ®^tur hoc eft:O deus,qui hominê condidifti,8lt; ab initio eius es refugiû SC habita ^*°)tonuertes eum uhp ad contritionê: fecifti eum atep plafmafti,ut contereretur in ®®nê,ÓC uas tuu extreme uitæ fuæ têpore frangeretur:cui eum immineat ifta con ®’tio,ut ortus intereatiSC tpuis longo uixerit tempore, tarnen fine difToluatur extre ^Oj^uotidie ei loqueris per prophetas : Reuertimini filq Ad à, qui ueftra culpa of/ ^ditis deü,8lt; de immortalibus fadli eftis mortales. Precipienns enim noluiftis au 'fcimpcriStDe omni ligno quod eft in paradifo comedes:de ligno aSt feien tip bo *')2imali nó comedes. In quocûcp enim die guftaueris de eo,morte morieris.Por fffludquodSeptui aginta tranftuIerunt:Ne auertas hominê in humiliratê,amp; dixiz ,'i^Óuertimini mij hominü,hunc habet fenfum. Obfecro,ut hominê quem ad tua Ï^^§'nê St fimilitudinê condidifti,óê tantu eum honorare dignatus es,ut de feruo , *“ nuncupares : ne eum humilies peccato perpetuo,ne fuper illu uigeat antiqua j^’^tetiatTerra es tu,SC in terra ibis.Tu enim nobis promififti poenitentia, dicens: ^olomortê peccatoris,tantu ut conuertatur 00 uiuat.Tu dixifti omniü fandorum ®oniin eloquio:Conuertimini(fiue reuertiminijfilq hominü,ad clementiftîmû pa J^%qui occurrit ueniêtibus,8lt; fignu quod fuo uitio perdiderunt offert, 6ó ftolâ in ^fruptionis largitur antiqua. Quia mille anni in oculis tuis ,ut dies heftcrna,quæ ij?^^’’^btraftit,ut £lt; uigilia nodurna fiue in node. Qiii per ^phetas femper nos .®pœni£êtiâprouocas,dicês:ReuertiminifiIij hominu,petimusCutanteiâdixi)ne /*2s hominê in humilitate fempiterna retineri.Nec em putamus longS efre,quod TOiSjfalutê nobis poft têpora multa tribuenda. Aeternitati coparata,breuis eft: 'quot;niutemporQ longitudo.In c6fpedu em tuo mille anni quafi una dies reputant. wimç feipfe reprehêdit:MaIe dixi unam diem,6ó unius diei fpacio mille annorS (jP'Jdtelongitudinê coputari,cum magis debuerim dicere:unius uigiliæ fpaciü,in/ ^f habere mille annorum.Nox in quatuor uigilias diuiditur:quae fin guls triu ho/ ^^PPutâtur.Vnde Sf dominus quarta uigilia ad nauigates uenit apofto ^”^ nodis uigilia cito pertranfit,maxime uigiliarü labore deieffis: mille annoru fpacia apud te qui femper es óf futurus es óf fuifti,pro breuiffïz ^®^^pore coputantur.Quod^ infert, Sicut dies hefterna quæ prgtertjt:iuxta illud pPoftolifenriamus quod feribit ad Hebrços:Icfus Chriftus heri et hodie,ipfe 06 in c ?JÏ^u.Ego arbitror ex hoc loco amp;nbsp;ex epiftola qux nomine Petri apoftoli inz * G , gt;®üllc annos pro una die folitos appellari:ut fcilicet quia mudus in fex dieb.
’’Status eft, fex milibus annoru tantü credat fubfiftere:8lt; poftea uenire feptenaz la '’’'’^’^^töjóf odonariü,in quo uerus exercet fabbatifmus,et circücifionis puri aff Q ‘^•Vnde £lt; odo beatitudinibus bonoru operu premia promittunf.Scribit ^^ Petrus hoc modo,Vnum hoe uos no praetereat dilediffïmi,quia una dies apud p '^Quafi mille anni,2f mille anni quafi unus dies:non morat dns in promiffb,ut âexiftimat. Percutiêtete eos,fomniu eruntmane,quafi herbaträfiens:manc 1 ^h óf ab ijr, ad uefpera coteretur Sf ficcabitur.Septuaginta, Quæ pro nihilo haz , ^eorS anni erüt:mane ficut herba tranfeat,mane floreat 00 tranfeat,uefpere j^^'jatjinduret óf arefcat.Iuxta Hebraicü hic fenfus eft,Multü couerfatioi cótulit ^'’^^°^ °*”^^® “*^^ mortalm,quafi fomniü,ita ueloci morte cotrada eft,quæ imilitudine florS attç fœni, codé penè têpore ficcat atq; deperit.Percutiête te,in J 'fgt;tos,ideft homines,óf illo fermone copIeto:StuIte,hac node repetêt anima tua '^»qua autem præparafti «dus eruntf ornais Humana conditio fomnio coparabu BB 4 tur,Sicut
-ocr page 884-HIERON Y2H vs
tm.Skat enim m^ne uirens licrba,« bis floribus uemans.dc/edat omloscotai c f,'^‘''’’”i^quot;’^’‘'”‘fquot;'^'^‘=‘^‘^^^,^’quot;‘quot;quot;P»l':hnmdinca,Xln{c,tnumquoicomc^
f / ® - P^^^^^^ ^^^^'^ ^^^ts : SC repente dom nefctqiticancfcit capucnicatar extremo fine quad hic dicitur’verpere,ld ^ ,,^'^ ’'‘quot;‘quot;'^quot;‘P^’‘‘^-'’^'“''°^‘gt;gtlt;oPcaturquispriotbeticMfaèin eulSoSmnç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^''S'‘^''P^cüt,Si inedixmceror.utuultiisftm
artmer^,TccsSh^^^^^
nis olorb eins c^^S^^^-^^^^ÿ loqnmr.Omnis caro fanom,SC om, Pimdicer exnUcandnm eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arntr dos decidic. luxta Septuaginta quoc^
‘mcRDiescnimS^Tn„%2^quot;'^quot;^^‘^
tad,repucabümrpro nihilo Skutenim heèhï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comparentta xteml
fperamci: indurcIcitSC deperitba edt omnk l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« Ciccatur,adue
enim furnus in turore tnefamp;:in indisnadon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pdlclmtudo. Confampli
Quia delecimusin ira ma’scin broK tuo cmbïd’f°'”'quot;'‘’n' Septuaginta, ‘drbadfuma,:SyniniachusSCAquibmntbk^^ï'”'”i^'°-‘’‘‘^n‘'‘^‘^’
^nenditperfe,,erandam,cuio,n„eshominèsr,bZeJ^,^^^^^^^
« rerram ibis. Pulchre antem non (utin Sep nammTn i ’ '^‘'dlcctlT^a cs X •ditto Hcbraicum,accelerauirnusdicitur:utqïa^^^^^^ tarnen comparadone teternitads breuis nnqïod^aiund Sedbgitincerea.fugicirreparabiletcmpus^ °‘‘^'‘'dP'“troc,a teaatuqdicens, Rhlt;xbedsu (res fiqua diutnortalibus ulla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tueium,
PobiifljddqudaresnoÜrascoramte.neslÏPenthannia Ptt‘aginta,Poluiniiniquicatesnoarasinconbecftu,im^''‘^‘quot; nadone uullns tui. Vb, nes iuxta Hebraicum ^S^^quot;quot; ‘dosnoaru;proqt,c,Scptuagü,a,recuktt,m„ßul^~^'’^/’‘’‘^'”,'^quot;‘^S‘
, «■Bïi’y ftdodQmnta^didointerpretarurad^^^^^^^^ nosinlmguamncnramuerrerepollimus errores i^td-t^Sdd^^iifa^xc.SC obokco,Dcl,aaiu,,cn,uds,nece,SC,gnöra‘^^
fttRuis-ntdligikEcab^^^^^^^
tuo-Ahena ennv nobis funrataa, qux f^pe uoluntate, ïnterdiïidnorandaâ^errore comtmmus:^ tarnen cum non ßt uolantasÏn erïnnne, errorÏn ?ulpa eUMrorau^ tem ^ Septuaginta uoJuerïnrpro 3lunienu,ïdenadolefeentïa,neglïg^^^^^^
tempoieuitiacomniittutur.Quodq^intun-tJnïnunu^^^^^ ^^^tichabecfenfuni.NihiJrenoflroruni/aruirpeceatorütfee^^^ oculus mfpexirtiuxta dJadquod feriptum eü, Tenebrtenon abfeohdenturatc. Er, Sautans eorda amp;gt;renes deuSeEeïterum:Sïeuerenebrx eïus,ira amp;^Juinen eïus.Ho^ woenim uidermiacie,deusauremin corde. Gmnesem/ndiesno/iritran/ieiût, CC/n Jurore ruo côfumpûmirsannosnoûros, quabïn ferm one loques. Septuagiiu 4 ra, Quonïam omnes diesnoErïdelecerûr, amp;Jïn ïra tua defeeïmus. Anninoßrißcut aranea medïtari funr.Breuïratem bumanp uïr^, qux lên rentte dcibucufp fihïcda eit:3ï quam ïn prïori uerÜeulo ïómnïo comparauïr, dïcenst Percutïente re cos, Ïbm nïum erunr:nunc fermomloquêrïum comparateurquomodo fermoguïïn oreuer.' Ïatur dumprofertur, ïnrereïpïtur, amp;J elle defdïr : f c amp;Jomnïs uïta nodrapertranf car, arge def flareäJhocïn ïra âïïn ïurore deï, cuïmerïro fubïacemus, uluenreï/MO/ bïs (ut ïïipra dïxïmus) fenrenrïa den Qpte ficaurcm ïra Sf furor Deï, crebrïus dixf mus: non quodDeus ulcïfcarurïratus,fedquodpaeïenrïbuspcenasïrarusellèui/ dearur, Quodenïm ïn nos experturbatïone defcendïr, ïn ïllo exïudïcïo Sïex nerf rare eH.Pro /êrmone/oquentïs, Septuaginta jMedïrarïonem araneat, traii/rnEruar.
-ocr page 885-CYPRIANO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8J^
Quomodo cnimloquêtis fermo præteruolat, ita SÓ opus âraneæ in cafTum texitun ^^quo fuper perfona hæreticorû fcnptum eft in Efaia,TeIam araneæ texunf/quac P3rua2lt;lem-jpQj.gfj. capere animaliajUt mufcas,culices,amp;^ caetera huiufmodûà for 'onbus autem rumpitur,inftar leuium in Ecclefia fimpliciumq^,qui eorum decipiz ^furerroribuSjCum uiros in fideiueritate robuftoSjOon ualeant obtinere. Dies ^noruin noftrorum in ipfis feptuaginta anni:fi autem multum o^oginta ann),8lt; Wamplius eft,labor 00 dolor. Septuaginta:Dies annorum noftrorum in ipfis fc ^“^nta annitfi autem in potentatibuSjO£ftogintaanni,óó amplius eorum labor ' «olonPro eo quod nos pofuimusjn ipfîs:00 in Hebræo habetur Qpa Sym? , ^“its fignificantius tranftulit óhÓKhfj^oi, quodmagisad fenfum,quamad uer/ ., ^jUnsferre poflumus Vniuerfi. Quiequid igitur uiuimus,ót in quo delecrabiz ƒ ^«uita mortalium, feptuaginta annorS fpaciocomprehenditur.Sin autem muE '^Â(ut interpretatus eft Symmachus) contra opinionem, oAoginta funt anni: jP^Quid fupra fuerit,morbis amp;nbsp;infirmitate tranfigitur,quæ eft focia fene(ftutis,ca/ S^nubus oculis,dolentibus uel cadentibus prius durimmis dentibus,quod ple-'^sdiuinus fermo in Ecclefiafte defcribit:Venient dies maliciac,óó in quibus dice ^ ^5)Non eft uobis uoluntas:quando obfcurabitur fol 06 luna £lt; ftellæ, SC conuerz '^'rnubes poft pluuiam,in die qua mouebuntur cuftodes domus, 00 fubuerten-^quot;■im'rtutiSjCefrabuntq? molentes,quia paucæ fadæ funt:amp;: obfeurabütur quæ g^ ^Un foraminibus, QC claudentur ianuæ in foro, in infirmitate uocis molcntis, . ^^mget ad uocerii auiSjSC humiliâtur omnes filiae cantici,£lt; quidem ab alto afpi J^^jSCpauor in uia,Slt; florebit amygdalum, 06 incraffabitur locufta, 6d fcindetur ,Pp3ris,quoniam abibit homo in domum gternitatis fuæ:êf gyrabunt in foro qui j^.^^§'int,quoadufq5 non pulfetur funiculus argentgee conteratur ornamétum au/ J .‘^onfringatur hydria ad fontem^amp;T impediatur rota in lacu,óó conuertatur pul ha quot;^^^’^^’^ntficutfuit, Si fpiritus reuertatur ad Dominum quidedit eum. Vanitas J^'f^tum dicit Eedefiaftes, K uniuerfa uanitas.Quæ omnia humanæ uitæ, amp;nbsp;ma/ fçfquot;^ ^^'^cctntis miferias comprehêdunt, amp;? quem fenfum habeant,in fuo loco difz
Sunt qui iftum locum allegorice interprétâtes, ad fabbati circûcifionis^ fin æ”^”i referunt,quod primum requiefeamus in lege,00 poftea ueræ circumeE g,J'sinEuangelio facraméta nos teneant,admonentes 06 inud3Da parte feptem, QuV^”^® °^°’^ feptuaginta milia, amp;nbsp;oefoginta milia hominû multitudines,à ^“^ Salomone conftrudû eft.Sed quid hoc ad præfentem locum, 1 ulncit fimplex amp;nbsp;pura explanatio,qug non dodnnæ gloriâ in multiplicatione g^'^onumjed legentis debet intelligentiâ quærereC Quoniam tranfiuimus cito ,^olauimus.Septuaginta:Quoniam fuperuenitmanfuetudo fuper nos, 8lt; corrv «ft^’’''P*'‘^9^woinGræcofcriptûeft, çm(/îlt;A/ô«OT/xt^w, quod uerbum ambiguum ^ doiSr^® ^o’^spftonem ^ eruditionem dodrinam^ fignificat.Quem enim diligit itas'*^'‘®»^°’‘’’^P*t fine érudit, ac flagellât omnem filium quem recipit.Quem locum 1 )''’’niachus tranftulit, Succidimur enim repente bC auolamus. Quinta æditio amp;n '^^^Q’Qnonia tranfiuimus celeriter,8lt; diHoluimur.Et eft fenfustPoft feptuaz L ^®?nos,2lt; ut multum odoginta,quibus hominum uita trâfigitur,cum anima a ^9corporefegregata,ucntofimilesauolamus:fiuequiafupraherbgm'rentiÔC ^îu'^r P^^^'^nitudini,ôé ad uefperam ficcitati hominem c5parat;nunc pro aridita/ fijk- P^’'æ3fnccifionê florû ponit.Et cum pertrâfierit,inquir,omne quod uiuimus, '^'fiokiimur.Qiiod aût Septuaginta dixere,Quoniâ fuperuenit man^ ^°™^’^’^^ * hune habet fenfum,Poft feptuaginta annos ôé octoginta hr ^^quot;^^fi*- dominimanfuetudo,6C dies nobis mortis ingruerit,non iudicabimur ^•’^^’fiïjfcdfuxta clemêtiam:amp; quæ putatur correptio efle,eruditio eft Slt; doz ^^'■^a-Satisq miramur quid uoluerint uerbû Hebraicû ^n V^ Septuaginta,The ^d'^-quot;^^ ^^^^^ æditio trâsferre manfuetudinê,cum Aquila, Symmachus 66 chuinta ^ï *^**^®*^^fi®”^ ^ répété ccleritcrq trâftulerint. Quis nouit fortitudinê iræ »* feeSdu timoré tuû indignationé tuâÇ’Septuaginta,Quis nouit poteftaté iræ
tuæ
-ocr page 886-S3S
HTERONYMVS
tux, STprx timoré too iram tuam dinumerare T Inter Hehraicum Sf Septuaginta C diuerCa diHinTiio di. Septuaginta cnim dinumerationem,tiinori 51. luroridomini copulant.Porrd Hebraicum,fequentiaptatuerriculo,utfequatuf: Vtnumerentur dies noiiri, be ogende 51 ueniemus corde fapienti. Quod breuiterita nobis dure/ rendum uidetur. Quispotettnolle,quam diuira tua,ex qua timornafeiturbuma/ no generi,perfeueretjUifi te docente, qui deus esç’Itacp obtecrOjUt tempus uita no^ Ürx indices nobis, quo podimus corde fapienti, tuo nos iudicioprxparare, Quod autem dixit:QtJis nouit fortitudinem Üuepotedatem irx tux,81 fccimdG timotem tuum indignationern tuamtoüendit ede difficile,irx timoriscp 51 indignationis dei ecietum rationemcp cognoicere. Vnde 51 propheta lachrymabiliter deprecaturi Uomine ne in ira tua arguas me, neep in furore tuo corripias me. Non enimcorrf pit utinterbciatatcp difperdat,fed at corrigat 31 emedet. Ouamobrem ST in Ofee, populo ludxorumcui multum iratus e{i,dicitfenequaquam irafci,nec uifitarena . Et per Ezechielem loquitur ad Hierufalem :hm acedia a te. Etin uerbis dierim fonat,quando per/
Sc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°^^^'quot;quot; pr^Jiuna cordepacifico. Vtnumerentur diesnottri,
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corde lapienti. Septuaginta.Dextera tuam ita notam fac, terunr^^ l^^-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f3pcntia.Quod Aquila, Symmaebus StQuinta xditioficaer cur 01-0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ gt;c ortende, ut ueniamus corde fapienti. Errors perfpicuus, ''^'-^ guippeuerbimconipofi/
qui intern nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^^^^^^^^quot;^*^^lt;^eßaudinnomüieBenisui^
Sofas num^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? b^^^^diemuddiesfonatEaautem
sdte oercrerr ' ^ ^^^^ emus nos aduentut tuo: 81 contempto erroremorrahum, lapienti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eupiamusqpprxfentiamtuam, 81 ad te feliinemus corde lux lonm^r^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ dum ignorant fpaciaaitx p didum a^ffionem repromittunt. Vnde 81 Hlüegregie
mortis tuf I fri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quad diatur: Memento
ccrfWcffZd^^^r—i^.quot;^‘-^°‘^‘'^S‘’odDouidin num ould lf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘‘'rd“’ ‘‘‘^‘■‘quot;^’^corum,prias qadm obeaat amp;„ou M
in ddidb'e^/.e, m h f n-------p^nueua. emm nocteceris,inuentu reDutaia,d^l‘'‘'‘^f‘^'^^' ^P‘'‘^.V'^quot;’ omîtes gut in a/tqsperiiaeranqpmiuUb rantcompeditos, uefbi ambiguïtare deceptï. Sienïm dïcas vn^t^»/a^f compe. ei-adïtosngniffcat. Reaerteredomineüfaqua, ^^^^^^^!^^^^oTaperfernostuos.Septnagïntanindïrer. Qu/aag/muspc^a. ^i^ienres airxnoflrx breaïtatemj ad te corde fapïentïcapimasperaenïre, Sc ra domine reaerrere ad nos .Peccatïs enïm no/irïs longe recefferastâ^dïmïferas nos,at^ba/aremas fecandam aolantatem STeogitationesnoliras. Quodaatefii
,^^^ 9y^i lll^rn habet intelligenriam, qaam in daodeeimopla/mo dixiini/st Vlq’ qao ^mine obliai/cens meinlinem S ^ai enim in angaliia conliitatasefi, feram ei aidetardei aaxiliamt3Spropterea nnpelias deprecarar, atciroadiatore/n deam lenr/anST neqaaqaam iratam lad/cem, fedplacaram. nbsp;/mplenosmatatiha
milericordia taa:31 laadabimas ST/xtabimann canSfis d/ebasnoliris. Sepmagin ta.Pep/eri fam as mane milericordia taa, ST exalta aim as ST deleSiati lamas ih om^ mbas diebas noliris. In cadiispen è Iods banc haben t Septaaginta confaetudïnê,
dd
-ocr page 887-C YPRI ANO
Si9
^Öeijatc^lgetatostalfoqui fi hoe fadum crat,quomodo poftea deprecaftt,amp;: dicunt, ^Efpieeïn feruos tuos,óó in opera tua:fed totum quod poftulantjideo deprecatur, ^tmereantur tnatutinam mifericordiam eius:quam cum fuerint aflequuti, laudent ^’^um,atq; lætentur in candis diebus uitæ fuæ. Videtur autem mihi refurredionis 'PfinSC ætemæ uitae præmia deprecari, dicens, Impie nos matutina mifericordia ^2.Quod quidem Ôc uigefirniprimi Pfalmi titulus fonat,qui proprie ad myfterium ^ominijóc ad refurredionem eius pertinens,infcribitur,Pro aflumptione matuti/ Latifica nos pro diebus quibus nos afflixifti,óó annis quibus uidimus mala» °^P^uaginta, Laetati fumus pro diebus quibus nos humiliafti, annis quibus uidi^ JJ’ysniala.Et Lazarus qui receperat mak in uita fua,in ßnu Abrahæ æterno quicz '’•’fgaudio.Mala autem non ea appellat quæ contraria bonis funt, fed pro afflidio? ^^ponit0Canguftqs:quibusmaIis £lt; Sara afflixit Agar ancilkm fuam:00 de quiz “ßnEuangelio feribitur, Sufficit diei malicia fua.Quanto igitur magis in hoc fez f KperfcquuCionibus.paupertate, inimicorum potentia uel morborü cruciatibus p^Efimus afflidûtanto poft refurredionem in futuro maiora praernia cofequemur» .™Ehre autem non dixit, Suftinuimus mala:fed Vidimus.Quis enim eft homo qui '’®‘tgt;6Cnon uideat mortemcQuæ non tam ad diftolutionê corporis referenda eft, J**^admultitudinem peccatorü:iuxta quod dicitur,Anima quæ peccaucrit,ipfa ^°deto. Appareat apud feruos tuos opus tuS, óf gloria tua fuper filios eorum. I^f§oin ferms fuis ipfe Dominus operatur opus fuum.Nec propria qui poftulat,fa U ^^Wetus eft,fed quærit gloriam filiorumadeft, feruorum dei.Fihos autem non ^“* ^^ eorum ftirpe generati funt,quam difcipulos debemus accipere:de **quot;“«amp; Paulus loquebatur, Filioli mei quos iterum parturio. Vnde 06 loannes w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mérita filiorum fuorum,profedusq; operum fingulorum,fcri
r ?ƒ paruulos, fcribit ad iuuenes,fcribit ad patres. nbsp;nbsp;Ét fit decor domini dei noz j. ^pernos,óf opus manuum noftrarum facftabile fuper nos,amp; opus manuum j^ “ars confirma.Septuaginta,Et fit fplendor domini dei noftri fuper nos. Óf opc •toi^**® ^‘^fi''^^’-im dirige fuper nos,óf opus manuü noftrarum dirige.Vbi funt ah Jf^darbitrq fibi poteftate plaudentes,in eo putant fe dei gratiam cófequutos, tjji} ^'^'■P'^'^^ftatem faciendi uel non faciendi bona fiue make Ecce hic Moyfes '113 Z^^^^'i^i-dionem quam poftukuerat,dicens, Impie nos matutina mifericordia ^^^^^**”^®’^ ^æ^^^^æ“^ ^^ cüdis diebus noftris:nequaquam fe furrexifte lt;ieif^® ^^5^ æternæ uitæ præmia confequutum î fed poftulat,ut decor domini fo ^fit fuper eos qui furrexerint, óf iplendeat in animabus cordibus^ fandorS: ^®’^’'““™ eorum iple dirigat,kciat^ effe perpetua:ipfeq; confirmer quicz far ?,^lt;^’s uidetur boni.Sicut enim humilitas deprecantis meretur præmia,ita
™h contemnentis,dei auxilio deferetur.
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^‘''^^‘'^ 1 Idefthabitata,ab û'ikso/mu
*'®fiiEor,hanc didionem ferme no' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^” interprètes uertuntorbem ter'
^^^ rarum. lt;! QiJænominePetriapo'
^®^* infcribitur ] Hic palam diuus ^'tti p^'’'“s indicat, fe dubitaffe de fecunda Iiiod?ï.^®’®P'^optcf ftdi diffimilitudinem, '^‘^ ®fi° '^ ^°^° ’ °^ mutatum inter/ hl{j?3Ecidine. 4|' Rhoebediu.] Hisuerbis *''‘«1 n ®”’'alloquitur cquum fuum Rhœ'
“”pct“™gt;n Aeneara I ttit *8^™™ libro Acneidos decimo ♦ Wc^ft ^^’ ^ *’°® **^ linguam noft.] wx^a^^/f '’quot;» j5 ‘P®'’P^'Eam uidcre, quod accidit paz ^^««- rnfpicientibus.ficut
’ V Quafi in (erraone loquensj Nihil ce
Ierius,K nihil manius oratione hominum.
^ SicutarancameditatifuntjHunclocüuul' . go deprauarant,Nam Grace eft, fgt;AfTW|W, id' ^ eft meditabantur Pro quo fcriptum fuit medi tabuntur.lj[ Venient dies malicia] Hic quoqj maliciam accipit pro afflidione.In hoc loco ta $ metfi fenfus fermé idem eft, tarnen ucrba mul turn dilTonantâ noftra uulgata æditione.lt;ir In Græcofcriptumeft, ’iirMlt;^ev^9i7fftii0M, ] Nam ■wx~if puer,inde wMJltvu erudio, iiue corriz pio K caftigo: lie enim erudiuntur pueri. ^ S i enimdicas.] weTriJlv/ibouf participium eft à 7. uerbo -zrfÆw, ideft compedibus uincio, w£z vrxie/liv/^svûvï participium eftà nrxKäit’iHj quod eft erudio fiue cornpio.
D. Hicroz
-ocr page 888-84°
D. HIERONYMI AD PRINCIPIAM VIRGINEM ' - C EXPLANATIO PSALMI XLIIII
CIO me Prindpia in Chnfto filia à plcrifq^ reprehendi, quod inter? ^“*” feribam ad inulicres, 06 fragiliorem fexum maribus prgferani.Et ^ ^' idcirco debeo primum obtredlatoribus meis refpondere,6ó ficuenire ad difputatiunculam quam rogafti.Si uiri de fcriptuns qucrerent,mu Iienbus non loqucrer.Si' Barach ire ad prglium uoluiflet,Debboradc uidis hoftibus non triumphaffct.Hieremias carcere daudïtur,2lt;quiaperïtunislf/ rael uirum non receperat prophetantem,Olda eis muIier (ufdtatur. Sacerdotes K Pharifsei crudfigunt filium dei : amp;Ó Maria Magdalene plorat ad cruccm,unguenfa parat,quærit in tumulo,hortulanum interrogat,Dominum recognofdt,pergitad apoft:olos,repertum nundat, Illi dubitant,ifta confidit.Vere -s^v^yms, uere turris candoris 2lt; Libani,qua:profpicit fadem Damafci, fanguinem uiddicetfaluatoris ad facd pœnitentiam prouoeâtem. Defecerant Saræmuliebria,ôô ideo Abraham ei fubtjdtur,8lt; dicitur ad eum:Omnia qua: didt tibi Sara,audi uocem eius. IHi defecerant muliebria:tu nunqua habuifti muliebria. Sexus deuoratur à uirgine,Chri ftum portât in corporejam poflïdet quod futura eft.Rebeca pergit ad interrogatv dum dcum:2lt; fua refponfione condigna audit oracula.Duac genres in utero tuo,K duo populi de uentre tuo diuidentur.Illa duos generat diffîdentes:tu unum quotv die concipis,parturis,generas:unione foecundum,maieftate multiplicem, trinitate concordem. Maria foror Moyfi,uidorias domini canit,amp; Rachel Bethlehem no? Aram atq; Ephratan ftirpe nominis fui fignat in pofteros.Filia: Salphaad h crédita tem inter fratres merentur accipere.Ruth Sv Hefter £lt; ludith tantx glorie funr,ut facris uoluminibus nomina indidcrint. Anna prophetifta generat filiumkuitam, prophetam,iudicem, facro erine uenerabilem, 64 offert eum in tabernaculum dei-Thecuitis mulier,regem Dauid interrogatione concludit, œnigmate docet,exeni/ d plo dei mitigat.Legimus ÔC aliam fapientem foeminam,quæ cum obfideretur cim? tas,00 propter unum earn perdere ucllet dux exercitus loab, muros^ ariete quatc/ ret,locura eft ad populum in fapientia fua, 00 tanta: multitudinis periculum,mulie-bri autoritäre fedauit.Quid loquar de regina Saba,quæ uenit à finibus terra: audv re fapientiam Solomonis:óó teftimonio domini condênatura eft omnes uirosHic/ rufalemc’ Elifabeth utero prophetat 00 uoce. Anna filia Phanuelis in tcmplOjtem/ plum efticitur dei : SC quotidiano ieiunio, cœleftem inuenit panem ♦ Sequebantur mulieres faluatorem,SC miniftrabant ei de fubftatia fua. Ille qui de quinqj panibus milia hominum, exceptis mulieribus Sf paruulis aluit, efcas fan da rum mulierum non recufat acciperc.Cum Samaritana loquitur ad puteum,SC faturatus conuerho necredentis, cibos quieoemptifuerantnegligit. ApollouirumapoftoheumKm lege dodiffimum, Aquila SC Prifcilla crudiunt, 8C inftruunt eum de uia domini, doceri à foemina non fuit turpe apoftolo, mihi quare turpe fit poft uiros docere öc foeminascHæc 6C iftiufmodi «rt/xvaTK-ry filia perftrinxi breuiter,ut nee te peemte/ ret fexus tui, nee uiros nomen fuum erigeret:in quorum condemnationem, fo^*' narum in fcripturis landis uita laudatur.Gaudeo SC ueluti quodam tripudio ener/ tur animus meus, cum in Babylone inuenitur Daniel, Ananias, Azarias,Milaef O quam multi funt fenes SC indices Ifrael, quos rex Babylonius frigit in fartagine fua .Quam multæ Sufannæ,quod interpretatur 1 ilium, quæ câdore pudicitiæ fpon fo ferta componunt,SC coronam fpineam mutant in gloriam triumphantis.Hahe® ibi in ftudio fcripturarum,SC in fandimonia métis SC corporis Marceilam Ô^ A^P Iam:quarum altéra te per prata u!iêtia,6C uarios diuinorum uoluminum fores ûu^ cat ad eum qui dicit in Cantico:Ego flos cam pi, SC 1 ilium côuallium:altcra iplanos domini tecum mereatur audire:Vtlilium in medio fpinarû,fic proximameainfime dio filiarum. Et quia de floribus SC lilqs loqui coepimus, femper^ virginity noiv bus comparatur î opportunum mihi uidetur,ur ad florem Chrifti feribensjoe w“^^
-ocr page 889-Ijj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PRINCIPIAM VIRGINEM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84r
ijg ‘^’^®^’4gt;“t^“* • Quadragefimumquartum pfalmum legens,fn titulo repcrf, dil A^’”’P*'° hls qui commutabuntur filiorum Chore, intelligentiæ canticum pro j^5*0ïm Hebraico feriptum eft, V^ ^''Z^p nn*^^ '’33b W3^W ^^ n^ro^ tj ?? Quod nos in Latinum u er tim us, Vi^ori pro lilqs filiorum Chore, erudi-fio ’K ^^’^heum amantiflimi. Symmachus more fuo manifeftius,Triumphum pro hrv ^’ *®^®’'P^^^®^s ^fi- Ighur 'Q’’3^'^'Ï? uel pro his qui commutandi funt,ueï ‘ilt;,^'^^''^nsfcrtur 6e flores, b’S^Ü quocß 66 eruditionem 66 doeftiflimum fonat, tiirn^*‘^“”’‘ ^—''^^ Solomoniseft nomen, qui alio fenfu pacificus appellat ciö'^^^^“°’‘ ^’^*'^*’’ Pfalmi, licet in pofteriori titulorum parte diflentiant, hoc priiv qS° Prænotantur,quadragclimusquartus,quinquagehmusnonus,fexagefimusz nQngt;^’^^P*^’^^^g‘^hmusnonus: è quibus duo medq infcribuntur Dauid,primus 66
*‘limu5 filiorum Chore 66 Afaph. De eunctis dicere non eft huius temporis : An n^®P*^uSjSxplicemus. Rede qui in line feculorum mutandi funt,de quibus adfi ^ ^oq«ftur, Omnes dormiemus,fed non omnes immutabimur:referuntur ÿjj^nem.Et hoc ipfum myfterium ledorem præparat ad intelligentiam ipiritalem* . *^nimfimplcx 86 apertus eft fenfus,quid necefTe eft audientê inteUigêtiæ praez th ''tt ’^ ^æ*^‘^ eum,Qui habet aures audiendi,audiatç'Canticum quoq; canitur Qu^H ^° ^’^fl^^ diledo,quia propter ilium ueniet fandis promifTa mutatio. Quæ 1 *öem ^ f^ fi^ç mfa intelligi poteft, quando exuimur ueteri homine 86 induimur j^H^^uirenouatur in cognitione fecundum imaginem creatoris, 86 gloriam Do^ am.quot;^®^®®pïantes,in eandem imaginem transformamur,quafi à gloria in glorie fi«''’^^ f®®P“® «Mum quo non mutetur fpiritus,præteritorum obliuifcens 86 in taEî^”* ^^ extêdens,cum interior nofter homo renouetur de die in diem, 86 immu
quot;*sdeusquiloquitur per prophetam,Ego deus,86 non mutortpropter nos muz n^'^itficiemfuamformamfç ferui acceperit,86de Judaea tranfmigrans ad Philiz Î E r ^'**interpretatur poculo corruentes (inebriati enim fuerant aureo calice Baz J °®^)primum derifus fit propter ftulticiam crucis,deinde fufeeptus propter gio
’” friumphorum ♦Cbarilfimus autem ille eft,de quo Efaias canit, Cantabo cantiz ,'’’dilc(fli m'neæ.06 EuangeIiû,Hic eft filius meus diledus,in quo mihi bene com la ?'’’P^w*^ audite.Cui non unus propheta,fed omnis chorus filioru Chore nunc ^‘Iw canit. Qui fint ante filrj Chore,ideft caluariac,in quadragefiimoprimo Pfalz J'fompetentius dilputatur. Et ut feiamus textum cantici titulo conuenire,muta-. ^^'’fm de alio ad aliud dicit, ut filia cui prgeipitur, ut antiqui parentis obliuifeatur, ^’sfeamplexibus paret. Vidorem autem eum elfe qui dicit, Confidite,ego uici ?®‘Juin:66 ad quern ifta adolefcentis oratio eft: à te uidoria 86 fapientia 86 gloria, . ,^otiius feruus:profedo nouit,qui domino uincente fuperauit,86 eft particeps ’''niphonim eius:06 qui immarcefcibilem gloria coronam,de candore bonorum P**®« 66 de ueritate uirtutum texuit faluatori, Erudauit cor meum uerbum boz ƒ ?• Pm quo interpretatus eft Symmachus, Commotum eft cor meum uerbo boz ®‘*'id)cans ad alterius fermonem cor dicentis effe commotum, 86 fpiritu fando fix ’^Chrifti facramenta pandente,etiam hunc in eloquium prorupiffe:ut quemad/ ?gt;Jm exteri de aduentu eius loquuti funt,06 ifte loqueretur, Rudus autem proz pdicitur digeftio ci bi, 66 concodaru efcarum in uetum efflatio.Quomodo enim ^hquahtatem ciborum de ftomacho rudus erumpit, 66 boni uel mali odoris flaz '’^indicium eft:ita interioris hominis cogitationes uerbaproferût,ô6 ex abundanz ?mrdis os loquitur.Iuftus comedos replet animam fuam.Cum^ facris dodrinis 1 ^gt;tfatiatus,de boni cordis thefauro profert ea quæ bona funt: 66 cum Apoftolo '’‘luitur, An experimetum quæritis eius,qui in me loquitur ChriftusCQuidam ex P^ona Chrifti,quidam ex perfona patris didum intelligi uolunt,quod ex imis uiz ’'lous 06 cordis arcanis,uerbum fuum quod in fe erat ftmper protulerit:iuxta alte p Pfalmi uaticinium. Ex utero ante luciferum genui tc;ut quomodo uterus non '^ificacuterum(net]5 enim deus diuiditur in membra) fed eandem fubftatiam pa ***filij4 demonftrat:fic cor 66 uerbum proferatur ex corde,ut pattern oftendat 86
C C filium
-ocr page 890-^HTERONYMV? AD
84^'
fih'um.Etquodfcqmttir, Dko ego opera mearegi,iUi aptantifttenigefttiae.Ipfcdi/ C xit £lt; fa da fiint,ipfe mandauit ÔC creata funttquod dicente patre opcratus fitfilius. Omnia em'm quaecuneg pater facit,eadem ÔC Hlium faceredimiltter K patrem ma/ nentem m eo operari cunda per filium.Dko ego opera mea rcgi.Prophencus cho rus,Chrifti amp;f Ècclefiac ücramenta didurus, ne carmine uideatur indignas, ^ ob confeiêtiam peccatorum dicatur ei, Vt quid tu enarras iufticias meas,66 affumis te/ ftamentu meum per os tuumCopera fua regi quem laudaturus eft confitetutjUtuel fi bona funt,ipfe fufcipiat,uel fi mala funt,mudet;facitlt;^ quod iuflus cft,Dictuin/ iquitates tuas,ut iuftinceris in fermonibus tuis.Et,iuftus aceufator fui eftinprineb pio fermonisJdioma autem nó ioïum Hebraicæ,fed 8C Latinac linguae efbpro fyn/ tagmatibus 6i fcriptis opufcula dicere.Ergo 56 ifte qui laudes cantaturus eft domi/ no,carmen fuum Ôc opufculum cÓfccrat ei:0^ pro Mufis gentilium,ipfum inuocat in principio quem laudaturus eft. Lingua mea calamus icribaE uclociter feriben/ tis.Pro quo nos interpretati fumus,Lingua mea ftilus fenbe uelocis.Extremapars prologi eft,6C cum prgcedentibus iunge quod fequirur,Erudauit cor«einn_in»u des dei.Sermonem bonum 0(5 opufcula meaquibus eum praedicaturusfuin,ip“P® tiflïmum confecraui.Debeo ergo 00 linguam meam quad ftilum óf calamüpïSfP^®'' rare,ut per illam in corde óf auribus audientiü fcribat fpiritus landus.Meumeniin eft quad organum praebere linguam:illius quafi per organum fonare qux fua iunt. Stilus fcribit in cera:calamus,uel in charta uel in mcmbranis,aut in quacun® wate ria quae apta eft ad fcribendum,Mea autem lingua in fimilitudincm fenbx uelocis, quem notarium poftumus intelligere,quodam fignoru compendio,breuiatum cu-angelq ftridum^ fermonem exarauitin tabulis cordis carnalibus. Sienimlexper manum mediatoris digito Dei fcripta eftï Óf quod deftrudum eft,glodncatutn e ^» quanto magis Euangelium quod manfurum eft,per meam linguam feribetur a p^ ritu fando : ut illius laudes,ad quem in Efaia dicitur,Velociter ipoüa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
praedare,uelox in corde credentiü fermo defcribat. Speciofus forma præ n i)s minum.In Hebraico,Decore pulchrior es filqs hominû.Finito rationis exordium cft:óf fit apoftropha ad ipfum amantilïïmum óf diledum ^^^^ gem,cuidicentis opera confecrataiunt.Quaeritur autêquomodo pukbrior i dis file’s hominum:de quo legimus in Efaia, Vidimus eum,óf no habeb’‘^^ ^ net^ decorem,fed erat fpecies eius inhonorata óf deficiês à blijs hominu«* inplaga pofitus,óf feiens ferre infirmitatem,quiaauertitfaciemfuam -^^ , ^^^ fcriptura diftbnare uidetur : quia ibi ignobilitas corporis propter flagella oe P .^^ óf alapas óf clauos,óf iniurias patibuli comemoratur:hicpulchritudouirtu facro óf uenerando corpore:non quo diuinitas Chrifti hominibus compara ^^^ formofior fit,hacc enim non habet comparationê:fed abfq; paflionibus ^ ’ ^^ uerfis pulchrior eft,uirgo de uirgine,qui no ex uoluntate uiri,fcd Nifi enim habuilTet óf in uultu quiddam fydereum, nunquam eum ftatim fuiftent Apoftoli:necqui ad comprehêdendum eum ucnerant,corruuftnt' „ ^^.^ óf in praefenti teftimonio,in quo ait,Homo in plaga pofitus óf feiens ferre ‘^j^,^^^ tatem,reddit caufas quare ifta perpeflus fit.Quia aucrtit facie fuamu'ddi pa ^^.^^• diuinitate fubtrada,corpus iniurias dereliquit.Quidam hunc rrcrficulum bus copulant:ut Speciofus forma præ fil ij s hominum,non ad Chriftum, ƒ ^^^^ lamum referatur. Effufa eft gratia in lab ijs tuis,propterca benedixit mdeu ^^^ ternum.In aeditione uulgata pro Benedixit,unxit legimus.Sed feiendu Q^° ^^^ fcriptorum, Septuaginta traslatoribus non debeatimputari:qui hoe loco ci^ braica ueritate c5cordant.Legentes illud,Iefus proficiebat actate óf fapico ^^^ amp;,^^ tia apud deum óf hommes : óf in alio loco,Admirabantur fuper uerbis ^’ jj^gefe quæ egrediebâtur de ore illius:Óf quod in poteftate habebat fermonem.m ^jpj pofrumus,quo fenfu didum fit,Enufa eft gratia in labrjs tuis.Noe inuemrg jijg coram domino in diebus fuis,óf Moyfes,Óf reliqui prophetarS • Sed multitudo in lab ijs faluatoris effufa efttqu» in breui tempore totSimp«’‘’ g^ j^fg
-ocr page 891-.p . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRINCIPIAM VIRGINEM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;845
’■’pfetanquam fponfus proceffît dethalamofuo. A fummo cœlo egreffto ctus:amp; ^lt;^rfus illius ufqj ad fa mm urn eins. Nam 50 fanda Maria,quia coceperat cum,in g^oomnis plénitude diuinitatis habitat corporaliter,plena gratia falutat. Et Apo-* ƒ ^s feiens prædicationem fuam,non eloquêtia fcculari,fed in uirtute dei,omnes biR^' ^^P^*^^^^ dodrinas, ait: Et fermo meus £lt; prædicatio mea,non in perfuafiz '““s humanæ fapientiæ uerbis, led in oftenfione fpiritus ÔC uirtutis:ut fit fides ƒ «a non in fapientia hominum,fed uirtute dei Se^ ipfum reprehedens,quia di .^tjAmplius autem omnibus laboraui:ftatim intulit, Non autem ego,fed gratia “dttae mecum eft.Et rurfum:Quia gratia eius qui in me eft,non fuit uacua. Proz j 'lautem in faluatorem uerbum effufionis adiungitur,ut fignificet gratiae largita ,’’?^«cundum illud, EfFundam de fpiritu meo fuper omnem carnem. Et,Charitas 5 .'^’‘'ufaeftin cordibus ueftris. Et nota,quod omnium quae dicûtur intelligêtiam P^ffonam eius référât,qui alTumptus ex Maria eft:quod propter gratiam labio/ 1 '’’in sternum benedidus elfe dicatuntale quid £C Apoftolo prædicante,Humv , quot;'’fejadus obediens ufque ad mortem:mortem autem crucisyPropter quod ÔC ^'”5 ilium exaltauit:00 dédit illi nome fuper omne nomen. Sicut enim ibi forma fer /’Pafllonis iniuria eft,Só exaltatie no m in is q? donatio ad pattern redit: ita hic efFu* Ij S^atis öc benedidionis in fempiternum, ad eum referenda eft qui poteft humiz ^”Kcrefcere. Accingere gladio tuo fuper femur tuum potentimme. Specie tua Q^diritudine tua- In Hebraeo: Accingere gladio tuo fuper femur tuû fortiffîme. ß’iatua 5C decore tuo. Iftum arbitrer te locum optime int eiligere. Si accindam f '*‘fgt;gladio militare.Vt autem fcias femper uirginitatem gladium habere pudici æ’Pîrquern truncat opera carnis,amp; fuperat uoluptates : gêtilis quoqj error,deas j^'S'nesfinxit armatas. Accinxit £lt; Petrus lumbos fuos,óó ardentem lucernam ha ’quot;’intnanibusfuis. Quod autem femur fignificet opera nuptiarum,his breuiter doceberis. Abraham mittens ad uxorem quærendam filio fuo Ifaac,dicit ^’ori domus fuæ:Pone manum tuam fuper fernere meo,ôC adiurabo te per demi “^ deutn cœli. Non dubium quin per eum qui de eius femine erat nafciturus. laz ?’’poftquain ludatus eft cum homine,qui ei apparuerat ad torrentê Iaboch,Me/ ''potamiaderelida,Slt; terrain repromilfionis ingrediês,non ante Ifrael fortitus eft °’’’2n,quant neruus femoris eius emarcuit:0^ ad filiü loquitur,Non deficiet prin-* j P^ex Iuda,neq^ dux de femoribus eius.Et rurfum ipfe moriturus,Iofeph adiurat '^lEniorefuo,ne eum in Aegypto fepeliat.In ludicum quoep libro Iegimus:Gedeo ?’antfilq feptuaginta,qui egreffi funt de femoribus eius. In Cantico canticorum lictor,Ecce ledulus Salomonis,lèxaginta potentes in circuitu eius de potentibus ?^l)0mnes tenêtes gladios,dodi ad bellum:uir ÔC gladius fuper femur eius.Gloz '^'^''go ^décoré fuo, fiuefpecie Só pulchritudinediuinitatis fuæ, carnisopera !‘‘'”«icans:ÓC natus ex uirgine,futuris uirginibus,uirginitatis princeps fuit. Et ”“®Me profpere,procédé Sd regna.Propter ueritatem ÓC manfuetudinem 8lt; iufti* ^'^'’’)amp;deducet te mirabiliter dextera tua.In Hebræo,Decore tuo profpere afcen [''Pfoptcr ueritatem SC manfuetudinem iufticiæ,8lt; deducet te mirabiliter dextera ? Secundo fcriptum eft apud Hebroos, Decore tuo:ne quis idipfum uitio Iibraz ’’®gt;W repetitum putet.Et eft figura quæ apud rhetores,repetitio nominatur.Moz '^f^goPanegyrici,quo laudatores loquStur ad eos quos præconqs efFerunt,arma ^quot;nicohortatur ad praeliumiut femel arrepta bella no déférât,66 fuper hoftium ftra S^suidor incedens,præparet fibi regnum in his,quos de diaboli eripiens potefta-’^Juocopulauit imperio,óó dicat, Ego autem coftitutus fum rex ab eo fuper Sion fontein fandum eius. Nullij dubium,ueritatem 86 modeftiam ÖÓ iufticiam,Chriz ^mappellari, qui dicit. Ego fum uia,ueritas Slt; uita. Et,D'ifcite à me,quiamitis '“m 8C humilis corde.Et,Qui fa dus eft nobis à deo iufticia Ö^ redemptio amp;^ fandi-’^ Hxcautem uniuerfa dicuntur in corpore,ut exigatur in membris. Vidoria doz ^ini/cruorum triumphus eft.Magiftri eruditio,dilcipulorum profedus. Et quod '''juitur,Deducet te mirabiliter dextera tua:aut de fignis qua: in Euangelio perpe/
CC 3 trauft
-ocr page 892-844
HIERONYMVS AD
trauittaut 'i^i^K^i de caede quam exercuit in hoftibus^cnticdum cft.Cor fapiétt C tis in dextera^Si cor ftulti in finiftra eins« Chriftus totus in dextris eft,antichriftus in finiftris. Hebraica interpretatio diftat in uerbis,non diftat in fenfu. Sagitta tua acuta potcntiffime,populi fub te cadent in corda inimicorum regis. In Hebrai co, ab ftp P otentifTimezr cliqua fimiliter.Et hic uerficulus tibi potiffimum aptus cü, qua iaculo domini uulnerata,cum ipofa in Cantico canis:VuInerata charitate ego fum.Nee mirum fi fponfus tuus habcat plures fagittastde quibus in centefimo de/ cimonono Pfalmo dicitur, Sagitta potentis acuta c5 carbonibus defolatorijsïcum patris ipfe fit iaculum;amp; loquatur in Efaia, Pofuit me quafi fagitta dedanqin pha/ retra fua abfcondit mc.His fagittis ÔC CJeopas in itinere cum altero uulneratus aie/ bauNonne cor noftrum ardens erat in nobis dum loquerctur in uia,æ aperirctno bis feripturasÆt in alio loco legimus,Sicut fagitta in manu potêtis,ita nlij exeuf/ forum. His fagittis totus orbis uulneratus 00 captus eft. Paulus fagitta fuit domini; qui poftquam ab Hierofolymis ufq; ad Illyricu milTus arcu domini,hue iHucq noli tauiqad Hifpaniasirefeftinat:utuclox fagitta fub pcdibus domini fui Orienten! Occidentemq; profternat.Et quia plures funt potentiffimi regis inimici,quiuulnc rati fuerant ignitis fagittis diaboli, 00 quafi ceruus fpiculo pereuffi in iecorejagit/ ta domini mittuntur ignita cum carbonibus defolatorijs,ut quiequid uitij in cor/ de inimicorum regis fuerit, excoquant, 66 falutari igne ignem eqciant perditorem.
Sedes tua deus in feculum feculi,uirga diredtionis,uirga regni tuüDilexifti mfil ciam,ÓC odifti iniquitatem,propterea unxit te deus, deus tuus oleo laticia pra con fortibus tuis.In Hebraico, Thronus tuus deus in feculum feculi,fccptrum aquita/ tis,fceptrum regni tui:Dilexifti iufticiam,amp;f odifti miquitatem,propterea unxit te deus,deus tuus oleo exuitationis praparticipibus tuis»Duaspcrfonas,eiusquiun dus eft dei, 66 qui unxit, intellige.Vndc 00 Aquila, ü’’n’^W uerbum Hebraicum, non nominatiuo cafu, fed uocatiuo interpretatur, dicens quot;^t, amp;r nos propterin/ telligêtiam Dee pofuimus,quod Latina lingua non recipit:ne quis peruerfeputet D deum dilediftimi 00 amantiflimi 00 regis,bis pattern nominari.Quanqua cnimpa/ ter in filio,00 filius in patre:8lt; alterutrum fibi 06 habitator SC thronus fint,tarnen in hoc loco ad regem qui deus eft fermo dirigitur:6C dicitur ei quod imperia eius(hoc enim intelligo thronum,iuxta illud quod fcriptum eft, De frudu uêtris tuiponam. fuper thronum tuum) finem non habeat;quod quidem SC Maria nunciauit ange/ ius:Dabit ei dominus deus thronum Dauid patris fui,SC regnabit fuper domum la cob in fecula, ÔC regni eius non erit finis.Nee putemus hoe illi effe cótrarium,qnoa Apoftolus icribens ad Corinthiosait,filiumdeotraditurumrcgnum,SC dum ei qui fibi fubiecit omnia:ut fit deus omnia in omnibus.Non enim dixit, 1 rader patri:ut uideretur feparare filium,fed tradet deo,hoc eft,habitati in alTumpno/ nc corporis deo:ut fit deus omnia in omnibustSC Chriftus qui ante per paucas uir/ tûtes erat in fingulis,per omnes in omnibus commoretur.SceptruniauteinSCuir-gam infigne elle regnâtis,ipfe Propheta fignificat,dicens, Sceptrum aquitatisjce ptrum regni tui. Quidam de Efaia teftimonium proferentes, Exiet uitga de radia ieire,óC flos de radice eius afcendet : hominem qui eft aflumptus intelligunt,cui Sc deferatur imperium, SC qui propter diledam iufticiam Öf exofam iniquitatemr^ gnate dicatur,ÓC undus effe oleo exuitationis prae participibus fuis:quafi pixmm charitatis,ÓC odq iniquitatis,inundione fumpturus. Docemur auteinutrat^par/ te SC amorfs SC odq ehe nobis femina,cum ipfe qui primitias maflae noßrorum cor porumleuauitad cœlos,amp;C iufticiam dilexcrit,6Codetitiniquitatem.Vnde Dauw, N ónneodienfes te Domine oder am, ÔC fuper inimicos tuns tabefcebam;pericC o odio oderam illos.Quod fequitur, Vnxit te deus,deus tuus.Primum nomen dei uo catiuo cafu inteUigendu eft,ièquens nominatiuoïquod fatis miror,cur Aqudanon ut eoeperat in primo uerficulo uocatiuo cafu interpretatus fit,fed nominatiuo,bis nominas deum, qui fupradidum unxerit deum.In hoe loco Photinus opprun^»' fed Arius caput kust,de euangelio prokrens teftimoniS, Afcendo ad pane meum
-ocr page 893-PRINCIPIAM VIRGINEM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;845
Pîtrem ueftrum,deum meum ÔC d cum lieft rum. Scd cum dfledum audtat cum, ük?i^ 8^’^*® fuper femur, ÔC regnare propter ueritatê ÄT mSfuetudïnem,ungi wledain lufticiam S^ exofam mtquitatem,ÓC und urn eftepræ confortibus fuis: Nuibus feriptum eft,Participes Chrifti fadi fumus,fi tarnen principium fubftan ƒ ulq^ad finem firmum retineamus:miror cur folum deum dei ad calumniam uo-^)quafi uniuerfa quæ dida funt,diuinttati uerbi amp;nbsp;non humilitati hominis cóucz 'ïuiAudiat Adus apoftolorum,Icfum Nazarenum quem unxit deus fpiritu fan O nudiat Euangelium, Spiritus fandus ueniet fuper te,glt; uirtus akiflimi obum/ ^ 'kibupropterea quod nafcetur ex te ündum,uocabitur fiüus dci.Ipfum domi ‘tntiatintonâtem : Spiritus domini fuper me,eo quod unxerit me.Participes , f'’’apoftolos credentesq! fignificanquibus undionis fuæ uocabulum tribuit,ut (^, Ndo uocentur undi,ideft a Chrifto Chriftiani. Myrrha amp;nbsp;gutta ÔC cafta à ue '’’fntis tuis à domibus eburneis,ex quibus deledauerunt te filiæ regû in honore fk° quot;^ Hebraico, Myrrha ÔC ftade SC cafia in cundis ueftimentis tuis de domibus tineis,quibus hctificaucrunt te filiæ regû in honore tuo.Præfatio ipfa te docuit, ^ucomehune Pfalmû explanare uoluine:quiaad uirginem fcribens,pro lilqs SC 1 Nbus titulum reperi. Iraq; confequenter SC iftos uerftculos ad te referam, cui uo/ J ®tnhoc feribitur: Mortifîcafti membra tua fuper terram,8C quotidie Chrifto of-^f^^yrrham.Chrifti bonus odor es,SC propterea ftaden,ideft ftillam uel guttam ‘quot;0« domino. Narrant ÔC hi qui aromatum nouere uirtutes, ftaden florem effe ™aî. Quod autem fequitur cafia,eft ipfa quæ ab alq eve^yj, idcft fiftula nun/ P’fiJr,uocalis in laudes dei,ÔC omnes pituitas SC rheumata uoluptatum fuo calo/ iJ’^'^oquens.Vbi in noftris codicibus feriptum eft. Gutta uel ftadeiin Hebraico, ? 5? legitur.Vnde SC Nicodemus centû libras myrrhæ SC aloes ad fepeliendum j^ ™'nmn præparauit.Et fponfus loquitur ad fponfam,Myrrha SC aloe cum omni j ’’’‘guéris primisÆt illa refpondet,Manus meæ ftillaucrOt myrrham,digiti mei y’fba pleni.Proq ee SC tu mortis opera, Chrifto in baptifmate confepulta:SC huic '’'‘Nmortua efto,SC nihil aliud nifi de cœleftibus cogitans,loquere ad iponfum ‘'‘’'’’iManus meæ ftillauerunt myrrham,digiti mei myrrha pleni.Legimus SC un/ pnium facerdotale, cuius SC Dauid meminit,Sicut unguentû in capite,quod dez ^Nu in barham, barbam Aaron,quod defcendir in oram ueftimenti eiusJn quo ^ewens aromatibus mifcetur SC ftade.Ofterunt SC Magi myrrham.Et in præ-^'’tgt;!oco,initium ueftimentorü Chrifti,eft fufeipere mortem illius,SCin fua carne ^^''ftrare.Hæcindumêta para fponfotuo:his à te ueftibus coptus incedat.Cum^ ''’uiufcemodi texueris ueftimenta,efficicris ipfa tcplum dei, SC lætificabis eum de .'”Jibus eburneisifiue ut melius in Hebraico feribitur,de templo uendentium,8C ^“^fs domino canesitotaq feculo mortua,angelorü imitaberis choros.Ebur enim ’‘^kSjinfigne efte mortis SC uocis,ipfa nominum natura teftatur.Et cofequen/ 5'^«ndu eft:Ex quibus deledauerunt te filiæ regum in honore tuo.Rex regum ^^oniinus dominantium fponfus tuus eft.Reges ifti qui fub tanto rege funt regu/ ?Pafres tui funt,qui te Euangelica genuere dodrfna. Horum tu filia, honorificas “^ft**”^®^s ÖC odoribus bonis SC templo eburneo efl,cui fupra didum .^Wufa eft gratia in lab ijs tuis. Et, Accingere gladio tuo fuper femur tuum poten ‘''ue.Et,Sagittæ tuæ acutæ»Et,Thronus tuus deus in feculû feculi.Pro eo quod ^®stranftuh'mus,Domibus eburneis:quiain Græco feriptum eft, «s Jia^ilt;»e tAtz quidam Latincrû ob uerbi ambiguitatem,à grauibus interpretati funt: ^’’'gt;'Jîajivî uerbumfit à9ï^aeZ9F Palæftinæ,8Cuftç hodie domus ex omni parte Mufe ÖC in modum ædificatæ turrium ac moenium publicorum, jS^f«e appelz J””»» Aftitit regina à dextris tuis in ueftitu deaurato.Quodq fequitur, Circûz ^‘auarictate:excepta æditioneuulgata,nullus interpretum tranftulitJn Hebraiz ’AStetit coniunx in dextera tua in diademate aureo. Vbi nos cotugem uertimus, 'P’3pudHebræoslegitur ^Âi^ ProquoAquila o-vynsiT^, ideft concubinam; ^ymmachuSjôC Quinta æditio, 7n!M.KKluf\ ideft pcilieem: Septuaginta,Theodo-“. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C C 3 tion
-ocr page 894-8 4^
HIERONYMVS AD
tion QC Scxta,regînâ interpretati funt. Deinde ubi ego pofuijn diademate atirco: C Symmachus rranftulit,lnauro primo:Aquila,Quinta à Sexta æditio,In tindura , uel in auro ophir. Quae filia: regum funt,00 in fponfi parantur amplexus,per myr/ ram 00 guttam 60 cafiam amp;nbsp;domos eburneas deledant eum,cuius thronus in fecu^ turn feculi eft.Quae autem iam fuper petram Chriftum ftabili radice fundata eft caz tholica Ecclcfia,una columba,pcrfelt;fta 00 proxima,ftat à dextris, amp;' nihil in fe finiz ftrum habet. Stat in ueftibus deauratis,de fermonibus fcripturarS ad fenfumtranfi iens, 00 cundis plena uirtutibus : fiue ut nos tranftulimus,in diademate aurco. Eft cnim regina, regnatq cum regetcuius filias poffumus intelligere,óó in comune ere dentium animas, 60 proprie uirginum choros. Ophir genus auri eft,uel à loeoinz diac,uel à colore nomine indito.Septem quippe apud Hebroos auri uocabula fünf. Vxorem quoqs 66 concubinam intelligamus de cantico Salomonis,quac fine fpon fo fuo uel marito dormire non poteft. Audi filia,60 uide, 0(5 inclina aurem taam, 6C obliuifcere populum tuum 60 domS patris rui,£lt; cocupifeet rex decorem mum: quoniam ipfe eft dominus deus tuus,ÔC adorabunt eum.In Hebraico:Audifilia,ó^ uide,ÔC inclina aurem tuam,amp;5 obliuifcere populi tui 06 domus patris tui,^ concur pifcet rex decorem tuum:quia ipfe eft dominus tuus, £lt; adora eum. Hucufqueper prophetac linguam,quam calamo fcribenti uelociter coparat,loquitur fpiritus fanz dus,ipfum regem 6C bellatorem 60 deum iponfumq; compellans.Hincperfonapa tris inducitur loquentis ad fponfam filij fui,6ó cohortantis earn,ut ueteris gentilita tis 6C idololatriac errorecontempto,primum his quac dicantur attendat,2lt; propt» quod de alienigena filia nominetundeinde uideat uel ipfa quac dicütur,uel uniuet^ fam conditionem:ex uifibilibus intelligens inuifibilia,óó ex creaturis fentiens créa torem:00 diligenter incliner aurem fuâ,ut quac dicuntur,memoriter teneat.Cum^ audierit,uiderit,óf iriclinaueritaurem fuam, totamep fedoctrinxtradiderif, Ói wz rum intelligcntix quac dicuntur,obliuifcatur primum populum fuum:St cum Ab/ raham de Chaldaca cgrediens,relinquat terram natiuitatis 6c cognationis fusAc o mo dubitat,pattern noftrum antequam adoptaremur à deo,fuiflc diabolumtw’de faluator ait. Vos ex patre diabolo nati eftis.Cum ergo,ait,antiqui patris fueris oblf ta,ó^ talemteexhibueris,depofitis priftinis fordibus,ut fuper fratrueleindealbata confcendas,06 quam poflit diligere filius meus,tunc concupifcet rex decorem turn Et ne putes unum effe de turba,à quo amada es,ipfe eft rex tuus 6^ dominus tuus* Quia uero interdum qui reges 6(5 domini funt,funt quidem poteftate reges mini:tamen eiufdem naturae, cuius funt illi,in quos dominantur 0*5 regnanthnaKO ♦ibi,quod amp;5 deus tuus fit, 66 debeas adorare eum. Septuaginta interprétés non «/ xerunt,Et adorabis cum,fed Adorabut eum:ut fit fenfus, Ifte qui te amamrus c 1, q^ui tuam pulchritudinem diledlurus,deus eft,66 adorandus ab omnibus. Quod uc Écclefia ex gentibus congrcgata expofuimus, unufquifeg adfeipfum reicratani/ mam^ credentis,quod prioribus uit ijs derelilt;ftis,adoptetur in filiam ƒ inebnet au/ rem fuam,obliuifcatur ueteris conuerfationis : 66 cum Apoftolodimitwtmortuoz rum patrem,óf talem fe pracbeat,qui ametur à rege.Ipfc eft enim dominus cius, fledere debeat genu:05 depofita fuperbia,iugum humilitatis affumere. Interrogez mus Iudacos,quae fit ifta filia,ad quam loquitur deus.Non dubito,quin fynagogam refpondeant.Èt quomodo dicitur fynagogae 00 Ifraelitico populo, Dimitte P°P^'' lum tuum,8C domum patris tui C NSquid derelinquct gentem Hebraeam amp;^ ham antiquum pattern ^ Si dixerint de uocatione fignificari Abraham,qua ’ dæos reliquerit:quis eft ifte rex,qui amaturus eft decorem Abraham 7 Certes i eft qui loquitur, Audi filia: amp;5 alius de quo loquitur, Concupifcet rex dccor^ um.Qiii alius,non folum rex,fed amp;nbsp;Dominus 66 Deus eft,qui adorandus « -^^^
Filiae Tyri in muneribusuultum tuum deprecabuntur diuites plebis. W ' braco eft : O filia fortiflïmi,in muneribus faciem tuam deprecabuntur diuitw p puli* Verbum Hebraicum quot;i^ï quod in Ezechiele iuxta Septuaginta ‘^8'®^^^ interpretari poteft 05 Tyrus Óf trib«latio,ÓC fortiffimus/iue fortiffima:8lt; ‘‘^pf.
-ocr page 895-1
PRINCIPIAAl VIRGINES nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^47
- ^^lapis dun'Hîmus.Vnde m præfenti loco error ortus eft.Aqui'la enfm 66 Septuaginta ÔCTheodotion Slt; Quinta æditio, Tyrum interpretati funt. Sexta,uerbuin *^fbraicum pofuit quot;^^ï Symmachus, L^cJtjsoij^ ideft fortiffîmam.Nos idîpfunl ’ ’'‘Deumretulimustut ilia cui fuprà dixerat, Audi filiaôC uide, filia fortinïmi nungt; ’■^petur. Aut certe ipfa fortiffima fît, quia imitata eft fortem pattern,cuius uultum naiuerfis muneribusdeprecabunturdiuitesplebis. Diuites in candis operibus °nts 8f fcientia:fîae qui diuites putantur in hoc feculo,fapicntes huius mundi,6i Pnilolophorum difciplinis eruditi.VcI quod melius eft,qui anteadiuites fucrant, Boentes eloquia Dei Ôé teftamcnta Sf prophetas, ideft de populo Ifraeb Vt enim ^^^6luatoris aduentum,hi qui deTyro erant,hoccft de populo gentium,00 proz ntieffe cupiebant,deprecaDantur diuitem populum Ifrac!,amp;é per eos introduce/ ?nturintemplum : fie poft aduentum Domini,quicuncj ex Ifrael credere uoluez *®hdiuites quondam lamiliaritate 06 protectione Dei uenient ad filiam Tyri : 86 ^nerentes uaria dona uirtutum 26 conieflîonis in Chriftum,deprccabuntur earn, “ftabtem quarn perdiderunt in ludæa, inueniant in gentibus. nbsp;nbsp;Omnes gloriæ
?'‘*^)gloriæ filiæ regis ab intus,in fimbrijs aureis circumamida uarietatibus.In He f^OjOmnis gloria filiæ regis intrinfecus,fafcrjs aureis ueftita eft« Pro eo quod in ÎWaginta feriptum eft ttnuSçv, 86 nos uel ab intus,uel intrinfecus interpretati '’'’’usjinquibufdamexemplaribusinucnitur «^ ^rcuit/, quod Cogitationcs foz ^^ Exquooftenditur,omncm gloriam Ecclefîæ,cui fuprà didum eft:Audi filia, ^'^c:£lt;,0 filia Tyri:06 nunc appellatur filia regis, elle intrinfecus 86 incogitaz ideft in interiori ho mine, 66 in circumeifione non manufada, fed fpiritu
, ®«nte confeientiæ fiduciam apud Deum, 06 tota pulchritudine pofita magis in ^''gt;uumnomine,quàm in flore uerborum.Quomodoautê in ftamine,cx quodez pdcntßtnbriae,fubtegmen intexitur, 86 tota ueftimenti uirtus in ftamineeft:ita j ''Wijs fenfibys fcripturarum,in quibus ueftis Ecclefîac omnis intexitur,mifcenz ^f^Iiquade natura,de moribus:06 hoc ipfum fîgnificatueftis Aaron auro,purpu vOccOjbylTo, hyacintho^ contexta,quarn fecerunt mulieres,quibus deus ad tez ^adurn dédit fapiêtiam.Et ut intclligere poflîmus omnem-ornatum filiæ regis inz ^*'iecus,ipfa loquitur in Cantico : Introduxit me rex in cubiculum fuum, in quo ’^ooftiolabiorum,Deum pattern iubemur orare. In nono quoq? Pfalmo, cuius Winferibitur, Proabfeonditis filq. Variam habuit86lofeph tunicam,quarnei J'^itmater Ecclefîa. Dehisfiimbrqs faluatoris (àiio^joovtrx unam tetigit,86faz g^heft.QgQj autern in Hebraico feribitur, Fafeqs aureis ueftita eft:idipfum figni f^quodfuprà. Omnis gloria filiæ regis intrinfecus,fafeqs fenfuum diuinorum, , Î^uora membra obuoluuntur Ecdefîæ, 06 tota uteri tegitur ambitio. Harum fa-'’fumnonpoteftobliuifcifponfa, fecundum Hieremiam, quæ mammas ligant, ^Pflt;llus,in quo cogitationcs funt, protegunt. Adducentur régi uirgines poft ?’’'jproximæ dus afterêtur tibi : Afferentur in læticia 86 exulta tionc,adduccntur '’f^mpluni régis» luxta Septuaginta prior uerfîculus adhuc de filiæ canitur|ornaz •'5quens,ad ipfum fponfum regemq; dirigitur. Porto iuxta Hebraicum,totum ''Îponfamdicitur,ufque ad eum locum ubi feriptum eft, Pones eos principes in ‘'''lüerfa terra» Et legitur. In fcutulatis ducentur ad regem,uirgines fequêtur earn, ®'*cæ eius ducentur illuc, ducentur in læticia Ô6 exultationc,ingredienturthala-régis. Multam elfe diftantiam animarum inChrifto credentium, demon/ htCanticum canticorum,in quo feriptum eft : Sexaginta funt reginæ,86 odo/ S'^ta concubinæ, 86 adolefcentulæ, quarum non eft numerus. Vna eft columba quot;'^j perfeda mea, proxima mea : de qua dicitur, Viderunt earn filiæ,86 beatifî/ ^nteam reginæ 86 concubinæ,86 laudant earn, Quæ ergo perfeda eft,86 fanda ^orpore Ô6 ipiritu,Ô6 columba 86 proxima mereturuocari. Hæc eft filia, de qua *^pra didum eft, Àftitit regina à dextris tuis,in ueftitu deaurato» Quæ autem fu/ P^tgrefe funt fex dies mundi,86 futura régna fufpirant, reginæ appeUantur. Si SiJauero circumcifionem quidem habet odauæ die», fed adhuc non uenit ad
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C C 4 nuptias
-ocr page 896-HIERONYMVS AD'
848
nuptias, 11 arc concubina uocitatur.Diuerfa autem multitudo cfcdcntium,quac nee/ C dum poteft fponfi copulan amplexibus,nec de eo liberos parère,adulefcentula dû citur.Ego puto de iftis uirginibus quae fequuntur Ecclefiani,2lt; in primo ponuntur gradu,ÓC te ede 86 omnes qui in uirginiiate corporis ôé animae perfeueranuProxi/ mas autem Só amicas,uiduas effe 86 in matrimonio conrinêtesiquae omnes cum læ ticia 8c exultatione ducuntur ad templum SC in tbalamum régis.In tcmpluw,^“ facerdotes Dei dn tbalamum, quafi fponfac régis ôc fponfi. Hoc templum 2c loan/ nes uidit in Apocalypfi,amp; Propheta defiderat: Vnam,inquit,petij à domino^hane requiram:ut inhabitem in domo Domini,omnibus diebus uitæ meæ.Et itei 0:Do/ mine,dilexi decorem domus tuae,amp; locum habirationis gloriac tuae.Et in alio loco: Quia tranfibo in locum tabernaculi admirabilis,ufq5 ad domum dei.’in uoce exub tarionis 8lt; confeifionis,fonitu fefta eelebrantium» Scutulata autem quibus fponfo
' fuo regina componitur,ipfa funt,quïe in Septuaginta legimus circumamiCta uaric täte. Pro patribus tuis nati funt tibi bhj,confhti:cs eos principes fupcr omnem terram. In Hebraico : Pro patribus tuis erunt tibi filq,pones eos principes in uniz uerfa terra. Et ex patris perfona ncquaquam de filia, fed rurfus ad filiam fetmo mz telligi poteft:8C exfpiritus fandti,8lt; ex filiorum Chore. Si ergo ad filiam fponfam fermo dirigitur,fponfa autem de nationibus congregara eft,cui iupra dicitur,Cbli uifcere populum tuum 86 domum patris tubdebemus (ponfam patris nolle,ut c^ fequêter nouerimus amp;nbsp;filios.Pro patribus tuis,de quibus in Hieremialoquutaeft, Quam falfa poflederunt patres noftri idola,8ó non eft in eis quipluat.Pro Platonc 8^ pro caeteris diuerforum dogmatum amp;nbsp;errorum magiftris,nati funt tibifilij,quos confiituiftiprincipes tuos,8ó lecifti in populis pracceptores.Vel certealiter, 0 eo clefia,filfi tui quos genuifti tibi,uertentur in patres tuos,cum de difcipulis eos Icce ris magiftros,8ó in iaccrdotali gradu omniü tcftimonio collocaucris.Sin autem pa' tresEcclefiatintclligimus Abraham,lfaac 86 Iacob,amp; reliquospairiarclias:filios, qui ei in patrum honore funt nati,apoftolos intelligamus:qui miili funt a Domino D prædicare ufque ad extremum terrae, 86 baptizare credentes in nonjine trinitatis. Sed quaeritur quomodo Ecclcha de gentibus patres habere polfir, Abraham,naa^ 86 Iacob,cum ei lupra didum fit,Obliuifcere populum tuum 8f domum patris tun Legamus Euangelium : Nolite dicere pattern habemus Abraham:potcns eft deus de Japidibus iftis,hoc eft de duro corde gentilium,fufcitarefilios Abrabæ.Etin a/ lio loco: Si filq cHctis Abrahæ,opera Abrahac faceretis.Et in Genefi ad ipfum Ab/ rabam loquitur deus: In femine tuo,inquit,benedicêtur omnes gentcs. Sieuf emm ille in praeputio ex fide iuftificatus eft,ita ^ nos iuftificabimur in eadem fide,u ha/ buerimus fidem ÔC opera patris noftri Abraham. Poteft hoe ipfum ad faluatorcm dici,uel à patre uel à prophetali choro 86 fpiritu lando- Pro patribus ruis, ft up e uu delicet Iudæorum,qui te reliquerunt amp;nbsp;negauerunt, nati funt tibi fill) Apoftoli,a de nationibus credentes,quos conftituifti principes in uniuerfa terra. Memor ero nominis tui in omni generatione amp;nbsp;generatione : Propterea populi confite/ butur tibi in xrcrnum,8ó in feculum fcculi. In Hebraico: Recordabor nominis tut in omni generatione 6^ generatione: Propterea confitebuntur tibi populi in fecux Ium,8C in æternum. Quod nos interpretati fumus,Confitebuntur tibi :Symma/ chus tranftulir,Laudabunt te.Regina quae fteterat à dextris tuis in ueftitu deaura/ to, 8C iuffa fuerat obliuifci populi 8ó domus patris fui : 8ó iterum illi didum erar, Pro patribus tuis nati funt tibi filtj,conftitues eos principes fuper omnem terram: intelligens quanta decoranda fit gloria, 8c quibus præmqs fubleuanda, conucrtit ad fponfum uoces fuas:8f pollicctur recordatura fe femper nominis fponfi,in om/ ni generatione 8c generatione. Quod promifir,uidemus cxpletum. Ipfa Chtiuia/ na,nobis omnibus Chriftianorum nomen impofuit : nomen nouum,in quo bene/ dicentur omnes familiae gentium. Recordatur autem non in una generatione, led in omnibus : uel dîneras fignificans nationes, uel duas gencrationes, ludatorum arque gentilium. Et quia hoe parum eft, ft in duabus generationibus nominis
-ocr page 897-PRINCIPIAM VIRGINES 849 ^^ominirecordetur,propterca populi qui in ccckfia fuerint,confi'tebuhtur glt; lauda ^dominum in Sternum SC ïn feculum fecuIi.Quando 2lt; tu ó filia Principia,fan ^0fum mixta choro,inter uirgines duceris ad regem,ÔC ex domibus eburneis dele ^ms fponfum in honore tuo:tunc recordare 06 mei,qui huius Pfalmi tibi domino ^Mante intelligêtiam tribui, amp;nbsp;dicito,Memor ero nominis tui, ut quac partem inz •wlexifticarminiSjfi uita cornes fuerit,ó^ totum Canticum canticorum intelligas.
D, HIERONYMI AD MARCELLAM Expofitio Pfalmi c x x v 1.
EATVS Pamphilusmartyr,cuiusuitamEufebius Cacfarienfis epi/ fcopus tribus ferme uoluminibus explicauit,cum Demetrium Phale^ reum 8lt; Pififtratum in facræ bibliothecae ßudio uellet aequarenmagi-^ nescp ingcniorû,quæ uera funtóó æterna monumcnta,toto orbeperz P quireret:tunc ucl maxime Origenis libros impenfius profequutus, ^“ïrarienfi ccclefix dedicauit:quam ex parte corruptam, Acacius dehinc 00 Euzoz ’^stiufdem eeelefiæ facerdotes in membranis inhaurare conati funt. Hic en muiz *^^«pcrerit, 86 inuétorum nobis indicem dereliquerit, centefimi uigeftmifexti pfalz ’'^'^ommentariûjôC phe literæ traó:um,ex eoquod non infcripligcofeifus eft non f^Pf turn: non quod tab's tantusq; uir ( Adamantium dicimus )aliquid praeterierit, ƒ ^'^0 negligentia pofterorum ad noftram ufej memoriam non durarit,Hoc ideo Mutquia de eodem Pfalmo mihi propofuifti, qui effet panis do lor is, in eo quod 'fitur: Vanum uobis eft ante lucem furgere,furgite poftquam fcderitis,quimanz . “^ds panem doloris:oftenderem me de Origenis comentarijs quid fenferit non ^oere.Vnde ad Hebræû recurrens,inueni pro pane doloris feriptu, ’û’»33r^ üü^ WAquila intcrpretatus eft, ey-mp JjstTnvHiAcJ'raif^ ideft Panem elaborationum» Kgt;’,quot;’’^^us c^-Tti) wn97rKSovit!b/oii, quod exponitur Panem ærumnofum.Quinta aitioglt; Theodofion (qui in cæteris cum Septuaginta trâslatoribus facit) panem ^°'ormn.Sexta, ttAm^^, ideft erroris.Neemirandum eft de Aquila,li JïetmvHiice^ pro idolis ponat,cum opera manuü hominis fint,06 prophetice populus argua J’dtemplmndiluculo fruftra confurgcre, 06 poft quietem ad fantftuarium fefti-^’^°^^’^^‘ honore uenerentur : ftcundum quod Ezechiel Icripßt,in ipfo I^pbfachficare idolis facerdotes.Vt autê plenius adducaris,pro Dolore,in Hc-^^oldolapofita,hocipfum uerbum,hoceft 'Q*'a^ etiam in ccntefimodecimoz /''oPfalmo fcriptum eft, Septuaginta quoq; idola tranftuIerunt.Nam 2lt; in eo loz b plogimus, Idola gentium,argentum amp;nbsp;aurum opera manuum hominum : in (j^^'^fato habetur Qn’'3y37 quod Aquila interprétatur Elaborationcs eorum.Vnz * wv**”*^ uetitas fehabeat,non fruftra quidam doloris pancm,aut hæreticorû in* tei^*'^^^^a^^ït'tajatrt uitæ iftius miferabilis SC ærumnofæ interpretantur laboz . 1 ^pud quam in fudore faciei comedimus panem noftrumtSC inter fpinas 66 triz j ^^jbrems uitæ alimenta nafcuntur. Illud quoq? de eodem Pfalmo interroga* «j^ta es:Qui fint filq excufforum. Miror te in Hilary Commentarijs non le* ^(j^Excufforum filios, credentium populos interpretari:quod fcilicet Apoftolos ï'oniineputaueritappellatos,quibus inEuangelqs fit præceptum,in quamcun ft *titroierint,óf non fuerint recepti,excutere puluerem pedum fuorum ^*«monium non credentiumdieet tu argute præcauens,nô pofte apoftolos fub ■^me exculTorum intelligi, cum fit aliud excutiétium, aliud exculTorumtquia exz ^Ij'^ntes fuut, qui excutiant:excufiï uero,qui ab alrjs excutiantur;amp;incongruum tu r^f“®®® apoftolos accipi,qui magis excutientes deberent appellari.Quid igiz j^ ^tiam^Tantum uirum ÔC temporibus fuis difertiffimum reprehendere non au ^°rquiKconfeffïonis fuæmerito, S^ uitæinduftria,£lt;eloquentie; clariratc,ubiz t ®^”“™nomen eft,prædicatur;nifi quod non eius eulpæ afcribêdum eft, ^‘nebrxi fermonis ignarus fuit,Græcarû quoq; literaru quandam aurulam cepe gt;‘edHeliodoripresbyteri,quo ille familiariter ufus eft,caq; qua: inteUigere non poterat
-ocr page 898-^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYJVIVS MARCELLO
poterat, qiromodo ab Origene effent dilt;ffa. quxrebat.Quiqu/a m boePfalmo com ^ mentanum Origenis inuenireno potuit,opinionem magisinffnuarefuam,quàm
m ^^**’?L^®f“*f conmen.Quam iUe fumpta claro fermone differuit^SCaUenum er/
M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exequufus eff.Reffat igitur ut rurfum ad fontein fermonisrecurra/
quomodo icriptum fft.Vbinos habemus, Sicutßln ex/ berratn^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’-^ ^^ quodAquilainterpretatuseff,Sicutßlijpu n y^wiacbus SiC TheodotiojffeutBlij iuuentutis. Sexta Hgt;(SVf/S^7amp; V0V^ quomanifeffum eff,adolefcentixpo moduin aret? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^ exemplum,quod Deus fuos fanâos in extendi te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^têderemt in propbeta Zacharia, Quoniam
Son^hu£^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruaretur,Excuffos autem S^ conLu.
interprètes in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ expeditos uocati SCipfi Septuaginta
diumeffdieUla medn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^etunnin quoitafcribitur,Etfa/ amp;rcuta êCarcus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^P ^^ß^^ß^^^ opus,Qimedij eorumhabebäthaßas
benbus exeSZTo^^^^^^^^ ^^P^^^^^^iJocopro adolefcentibusatcfpu/
eufTos ludxos dicid remnio Sé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eo fenfumrepen^ex/ eorum effèfflios apoffolosqutexfof^n^mfe^ Domini,pro eo quod effreprobosiSé fasittarummanu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^^^^/^^^P^ocreentmiSéiaümHitudmatt
magis quam naßer Hilarius erranita’ißdJ'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pblmo HeUodons cluum tuorun, manducabis-Zb anJ^^^^“J?“.quot;P’^HS^H.I^ores brr bamr, Frudlus laboren, aliquem n,andueäre'‘amp;Ton 7^ ^i rimalemincelUgentiam deäreperauiri S^?, Laboresßuama.Vndefpp ' difputationem tanra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occafione longamIngrediens ta femperfalßtas mdiget ut uerauideamr^^^'^‘^^^^ internretes fed T h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^taeatur ♦ quum m hoc loco, non Septuaginta
brxo Donitur mess nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manus quotp dicanturmuodmHe
rum utambiPuitatém nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xditio tranfluleruntmanuumtua risadlucubr^mnctrlam 1 ^^^t-moms effugerenteCumhpc furtiuis,utaiunt,ope eogitarem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tHdianre fignaret, Sépluradicere ßomachi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hora nodUs excefferat, et repente Üimulisquibufdani
PRÆCEDENTIS EPJSTOLÆ SCHOLIA i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eil rif/' cibüs rcperi deprauatum ♦ Veramita legen/
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^P^P^ ^^^ dum eß, /^axn/r/rru/w, quod nos dicerepo0a/
eßelahnm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^^^ ^‘^^^xacu[i.Scnfus^'rnanifeßuseß,adole/
r^fm^ icentiæpopuIosJntelligiClindianos.Sicliâ/ tiofum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idcüpanê^rum' bebanrexemplaha. Quodnos diccrepoffu/
fiiEiamp;mansaÆÎ^ç^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus exacudLfus.Exquomanifeßi^ieß,
rofisjA ^rAa^rr/z/r^e ^rro^und^^p? ‘^^^‘'^ adoJefcentix populos intelligi Chndlatios. cantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i y^^^d^^P^^ueræuo/' Vulgarisædiaonoßrahabet, /«w»»çw«îw»lt;i
doleeendum ^ nbsp;nbsp;^“^ ^dF/^rrroij Conp' ideßexeußbrum. Hieronpinus juxeaaenra/'
nes. zUnoßra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tdcßelaboratio' rem Hebraicam ueratßlßtuuencutis. f Aai'
^diaohabet, ri^fi/rni^ti/ biguitate deceptij xofziréf Crxcisduougni/ interpretamseßtuxMU^h^quot;^^'^^”^’^^ ßlt;^3t,frußü,ätuolam,hoceß,cauua7nianus.
lt;䫻䫫».cÄSÄ *^»W«^./Ölt;w«»**^
Argumen/
-ocr page 899-«51
ARGVHENTVM EPISTOLÆ SEQJ^ENTIS ^xponit primam Efaiæ uiEoncm,Vidi Dominum fedentem, Kc. amp;nbsp;nonnulla de morte ’is regis.
HIERONYMVS DAMASO
T FACTVM eft anno quo mortuus eft Ozias rex, Vidî Dominum fedentem fuperthronum excelfum SC eIeuatum,amp;'c.Antequamdeui ft fione dicamus, pertradandum uidetur quis fit Ozias,quot annis re/ gnauerit,qui ei in exteris gentibus fint coxui.Et de perfona quidem, r , J^ ucutinRcgnorumamp;PrxteritorumlibrislegimuSjFuituiriuftuSjó^ * r ^'f’'tdiim in confpedu Domini, xdificans templum,aquaedudum fabricans,ofz *^^ uafa,ói pro hoc merito aduerfarios fuperans: quod^ maximum pietatis in/ 'f'ücft,Habens multos in fuo imperio prophetas. Hic’quam diu uixit Zacharias ’f«dos,cognomêtolntelh'gens,placuitdeo, amp;nbsp;cum omniuenerationedelubrum ^‘'’singreflus eft.Poftquam uero Zacharias obqquolens per fe offerte donaria, fa ^■■dotalem ordinem non tam pie quam audader inuafit : 00 reclamantibus leuitis ^hcerdodbus cxtcris:Nónnc tu es Ozias rex,^ non facerdosfaudire noluit:fta M lepra pcrfufus in fronte cft,iuxta Prophetx uoccm,dicentis:Imple Domine ’^'^5forum ignominia,Quam corporis partem facerdos auri lamina protegebar, in Ezechiel dominus iubet tauliteracimpreffionc fignari:dequaDauid ex/ p®t,dicens:Signatum eft fuper nos lumen uultus tui domine ♦ In qua AlJophy/ *'’^pi‘ocax,fundx lapidis idu interqt. Regnauit auiem Ozias annis quinquagin/ lt;nbsp;^’uobus,quo tempore apud Latinos Amulius, apud Athenienfes Agameftorun ^dmannis imperabat.Poft cuius mortem Efaias propheta hanc uifionem(quam ^planare nunc nitimur ) uidit,idcft co anno quo Romulus Romani impcrij con/ J'^otnatus eftißeut manifeftum effe poterit his,qui uolucrint legere temporum li-°'^^®gt;quem nos in Latinam linguam ex Grxeo fermone tranftulimus. Sequi/ ^'^’Etfadum eft in anno,quo mortuus eft Ozias rex:uidi dominum fedentem fuz P^fthronum excelfum ÖC elcuatS.Prxmiffa hiftoria,fpiritalis fequitur intelledus, ^lt;18 caufa hiftoria ipfa rcplicata eft. Viuente leprofo rege,6C (quantum in fe eft) ’^frdotium diffipante, Efaias uihonem uidere non potuit.Quam diu ille regnum ^''uû in ludxa, propheta oculos nonleuauitad cœlum. Non ei funtreferata coele %non apparuit dominus Sabaoth,nec in myfterio fidci,ter fandi nomen audi/ ^® eft. Quando uero ille mortuus eft, uniuerfa qux fubfequens fermo monftra/ pMperto fefe lumine prodiderunt. Tale quiddam 6C in Exodo fcriptum eft, dum '’^'■aouixir, populus Ifrael ex luti amp;nbsp;lateris palearumlt;$ opcre preffus,non fufpi/ ad Dominum. Dum ille regnauit, nemo quxfiuit deum patrum, Abraham, ?^^2lt;Iacob. Quando uero ille mortuus cft,fufpirauerunt filtj Ifrael, ut fcriptura . ‘^t afeendit clamor eorum ad dominum ; cum utitp iuxta hiftoriam,tunc ma/ ^’/SaudeeJebuerfntjS^ ante fufpiraredum uiueret Pharao.Ezechiel quoq; pro/ T^ffantCjPhaltiasfilius Banaix occubuit,óó poft peffimi ducis inreritum: Cccidi, ÏW,fuperfaciemmeam, SC clamauiuocemagna, SC dixi:Heumihi,heumihi , '^°nai domine,confummationcm tu lacis rcliquiarum Ifrael C Si ergo intelligas 'J'Ozia SC Pharaone SC Phaltia,ÓC exteris iftiufmodi contrarias fortitudines,ui/ 7°isquomodo illis uiuentibus nullus noftrum uideat,ac fufpirct, SC in peeniten-^'’® corruat.Non regnet(ait Apoftolus)peccatum in mortali ueftro corpore.Re/ S'hante peccato, Aegyptijs extruimus ciuitates, in cinere uerfamur SC fordibus: ^0 frumento,paleas : pro Iôlidapetra,Iutiopera fedamur. Sequitur: Vidi ^o®inum fedentem fuper thronum excelfum SC elcuatum.Vidit SC Daniel feden/ *^® Dominum, fed non fuper thronum excelfum SC elcuatum. Pollicctur SC alibi ''oxdiuma, dicens : Veniam SC Ièdebo,8C iudicabo populum in ualle lofaphath, Winterpretatur Domini indicium. Qui peccator eft, SC mei fimilis,uidet Do/ ®^mn fedentem in ualle lofaphath : non in colle,non in monte,fed in ualle,SC in ualle
-ocr page 900-85^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYJWVS
ualle nidictj.Quiuero luflus 86 Èfaix fimiliseft,uidct illum fedentêfupcrtlir^nm C cxcclfum amp;nbsp;eleuatum.Vt autem ÖÓ aliud inferanijquando eum mente pertrano rc gnareinthronis,dominationibus,angelis,caetensq? uirtutibus,uideoexcenum thronum eius. Quando autem confidero quomodo genus difpenfet huinanum,öt pro noftra falute faepe defcendcre dicatur ad terras, uideo humflem æ proximum terræ thronum eius. Sequitur:Vidi dominum fedentem fuper thronum ex«‘ “*” 8lt;^ eleuatum,06plenaeratdomus maieftateeius,ó6 Seraphimßabantindraft“ eius^Quidamanteme tam Graeci quam Latini, hunc locum exponêtes:domiiwm f fuper thronum fedentem,deum patrem:06 duo Seraphim,qug ex utraq parte Itan tia praedicantur,dominum noftrum lefum Chriftum, 06 fpiritum fangum *®*®’E’’® tati funt. Quorum ego autoritati, quamuis fint eruditiffimi,non alfentior. Multo fiquidem melius eft uera ruftice, quam falfa difertc proferre:maxime cum loanlies euangelifta in hac eadem uifionc,non deum pattern, fed Chriftum fcribat ene con fpedum.Nam cum de incredulitatc diccret Iudacorum,ftatim caufas incredulitaus cxpofuit:dicens:Et ideo non poterant credere in eum, quia dixit Efaias : Aut^ dietis, 86 non intelligetis : 86 cernentes afpicietis, 06 non uidebitis. Hxc autem dixit,quando uiditgloriam unigeniti,86 teftificatus eft de eo. In præfenti ergo uolo* mine Efaiæ ab eo qui fedet in throno iubetur,ut dicat: Aure audietis, 86 non inteUi get is. Qui autem hxc iubet(ut Euangelifta intelligit)Chriftus eft;unde nunc coln^ gitur non pofte Seraphim Chriftum intcnigi,cum Chriftus fitipfequifedeatxtlv eet in Adis Apoftolorum aduerfus ludæos inter fe diffidenteSjPaulus dicauBene fpiritus fandus loquutus eft per Eiaiam prophetam ad patres noftros,dicens:Va^ de ad populum iftum, Ô6 die : Aure audietis, 06 non intelligetis, 86 uidentes uidebE tis,86 non perfpicietisJncraftatum eft enim cor populi huiusj86 auribus fuis graai ter audierunt,86 oculos fuos clauferunt : ne quando uideant oculis, 66 auribus au/ diant,86 corde intelligant,86 conuertantur ad me,86 fanem illos: mihi tarnen pcrlo nx diuerfitas non facit quæftionem, cum fciam à Chriftum 86 fpiritum fat^^J™ ^ unius efte fubftâtiæmec alia fpiritus uerba eEc,quam filij : nee aliud filiumiumfle, quam fpiritum. Sequitur:Et plena erat domus maieftate eius.Domus dei quæ mr fum eft,gloria plena confpicitur;hæc uero quae deorfum eft, nefcio an plena fit go ria : nifi forte fecundum fenfum pfalmiftae dicentis : Domini eft terra 86 plenitudo ciustnos quoq; dicamus eos elfe in terra plenos gloria^qui poftint dicere: nos orn/ nes ex plenitudine eius acccpimus. Iftam domum fapientes mulieres aedißcant,ö6 infipientes dilfipant manibus.De ifta 86 Efaias loquitur : Et erit in nouilfimis die^ bus præparatus mons domus domini in fummis montibus,ô6 eleuabitur fuper col Ies. Haec eft domus, de qua 86 alibi fupradidus Paulus facrata uoce teftatur :Et Moyfes quidem fidelis in tota domo eiu.'’,quafi famulus inteftimoniS eorum,quac diceda erant. Chriftus autem ut filius fuper domum eius,cuius domus fumusnos: fi tarnen principium fubftantiac eius uDj ad finem firmum teneamus. De hac 86 ad Timotheum loquitur:Haec autem fcribo, ut fcias quern admodum oporteattecon uerfari in domo dei, quae eft ecd eh a. Sequitur:Et Seraphim ftabant in circumitu eius,fex alae uni, 86 fex ala: alteri: 86 duabus quidem uelabant faciem,86 duabus ue labant pedes,86 duabus uolabant,06 clamabant alter ad alterum,86 dicebant:San/ -dtus, fandus, fandus dominus deus fabaoth, plena eft uniucrfi terra gloria eius. Volumus feire quae Ont Seraphim ftantia in circuitu Dei : quæ fex alae unius, 86 fimul iuncra: duodecimiquomodo duabus uelentfaciem,86 duabus pedes,86 dua/ bus uolent,cum fuperius in circumitu dei ftare dicantunaut quomodo ft ent in dr/ cumitu, cum duo fint, 86 alibi uolenttquid fit illud quod alter ad alterum clamitenf, Ô6 ter fandtum nomen ingeminent : uel quomodo fuperius domus plena gloria,86 nunc terra efle dicatur.Quae cum non minimum puluerem moueant, 66prima fiaz tim fronte difficultatem interpretationis obijeiant, in commune dominum depte/ cemur : ut mihi quoq? de altari carbo mittatur, ut omni peccatorum fordedeterfa, primum poflim dei facramenta confpicere,dehinc enarrare quæ uïdero.Sera|fiirt
-ocr page 901-DAHASÖ
8$ï
^Win interpretadone nominum Hebraeorum inuenimus, ardor aut incendium^ 1 ^pnncipnim oris corum,jnterpretatur.Quaen'mus quid fit hoc incendiumCSab .^oraiijgncm ucm' nuttere in terram,06 quam uolo ut ardeat. Duobus difcipuz 'putbus in itinere dominus fcripturas aperucrat, à Moyfe ÔC omnibus prophez ’gt;idpicns,poftqua'm referati funt oculi eorum,cognofcentes eum, dixcrunt ad J^rutrum:]SJónne cor noftrum ardês erat in nobis,dum loqueretur in uia,2lt; ape/ f’f«nobis fcripturas C Et in Deuteronomio, Deus ipfe ignis fcribitur efle confuz J^ns.óC in Ezechiele quoqj, à renibus ufcj ad pedes uidetur effe igncus:50 eloquia °’’'iinieloquia cafta, argentum igne examinatum,probatum terrae, purgatum fez I^™®æ® r^uka alia quœ fi de omnibus fcripturis uoluero replicare,perlongum j f'brgo quærimus ubi fit hoc incendium falutare : nulli dubium quin in facris uoz ''iiinibus, ex quorum ledione uniuerfa hominum uitia purgantur. De eo ucro Wfequitur:principiS oris eorum,quomodo poffit ad fcripturas referri : uereor ƒ‘idicerc cozperimus,non taminterpretari, quam uim fcripturis inferre uideaz Mnitium oris SC communis eloquq,óC hoe omne quodloquimur Hebrpam lin o^*®,qua uetus tedamentum fermtum eft, uniuerfa antiquitas tradidit.Podquani .'’'Otn fabricatione turris per onenfam deijinguarn diuerfitas attributa eft,tune f^onis uarietas in omnes difperfa eft nationes ♦ Igitur SC incendium amp;nbsp;initium *®)*n duobus animaduertitur teftamentis : quæ circa deum ftare,non mirum eft, ^'”perea dominus ipfe diieatur. Sex alæ uni,ÔC fex alæ alteri : Viedonnus noftcr ƒ odecim apodolos interpretatus eft. Nos poftumus amp;nbsp;duodecim lapides altaris, psferrum non tetigit, à duodecim gemmas,ex quibus facerdotis diadema corn /uctutn eft accipcre,quos SC Ezechiel memorat, SC Apocalypfis non racet : quoz “'^quid uerum fit,deus uiderit:quid uerifimile,in fequentibus exponemus. Sc/ 4''itur:Etduabus quidem uelabant faciem , amp;nbsp;duabus uclabant pedes,SC duabus Owbant.Velabant facie non fuam,fed dei.Quis enim eius poteft fcire principium H^iantequamiftum conderetmundum,interim fueritin acternitate,quando throz °^)dominationes, poreftates, angelos, torumtg minifterfum cœlefte condident:’ ƒ fquitur;Et duabus uelabant pedes,non fuos, led dei. Extrema quippe eius fcire i''*spoteft f quid poft confummationem feculi fit futurum, quid poftquam genus °'’'inuin fuerit iudicatu,quae fequatur uitac an rurfum alia fit futura terra : SC poft /5nlitionem,alia rurfum elementa, uel alius mundus fo!q; condendus fit ^ Priora ••nunciate mihi,SC nouiffima quæ futura funt, SC dicam quia dij eftis,ait Efaias,fi/ pneans neminem pofte,quid ante mundum fuerit,SC quid poft mudum futurum ^ifnarrarc.Et duabus uolabant.Media tatum cognofcimus,quæ ex fcripturarum ûÇiskdione panduntur : quandomundus fadus fit, quando plafmatus homo, Wdolex data fit:ut ex uno homine uniuerfa terrarum fpacia compléta fint : SC in ^f^o tempore, dei filius pro noftra falute fumpferit carnem ♦ Caetera uero quæ '’^''’’«sjftaduo Seraphim in facie pedibusq; texerunt.Et damabant alter ad alte/ ^'’’’Pulchrepofitum eft,alter ad alterum : quicquid enim in uctcrilegimus teftaz ,‘’to, hoe idem in euangelio reperimus : ÔC quod in euangeho fuerit leditatum, P^^ neteris teftameti autoritate deducitur : nihil in cis difionum, nihil diuerfum J'btdicebant:Sandus,fandus,fandus dominus deus fabaoth.In ambobus tefta q^tistrinitas prædicatur. Quod autem fabaoth SC faluator noftcr effe dicatur,ac
exemplum in uigefimotertio pfalmo : Virtutes quæ domino mimftrabangad Jömes alias fortitudines prodamabant, ut pandant ianuam domino reuertenti: wte portas principes ueftras:fiue ut Aquila interprétatur,attoitite portæ capita «kajamp;introibit rex gloriæ.Rurfum illæ quem indutum carne confpiciunt,nouo ^ylkrio ftupcfadæ interrogant: Quis eft ifte rex gloriæ C accipiuntqfrefpon firm: ominus uirtutu ipfe eft rex gloriæ.Quod in Hebræo fcribitur, dominus fabaoth.. ^endumq^ quia ubicunep Septuaginta interpretes, dominum uirtutum amp;nbsp;domiz ■Jm omnipotentem exprelTerunt,in Hebræo fit pofitum,dominus fabaoth,quod ^fetpretarur Aquila,dominus militiarumDominus quoq; ipfe bic quatuor literaz D D rum eft
-ocr page 902-854
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttlERONYMVS
t film CitjCJll'ocJ
Ia:qux duplicata ÏnpffakT’^nP®”’^' ’ æ^’ ^ ^’^» ’’ *^ hciidcftduabus C uerfa terra gloria dus Hoæ nbsp;nbsp;nbsp;2^,gloriofum Dd nomen eff/dunt. Plena eft uni/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
ns,quomodo in omnem t • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® Seraphim didtur de aduentudomini faluafo/
mundi limites pénétrer. prædicatio iliius pofrigatur:0: apoftobm fonus, mabant. Legimus in véte • J*^?^^£*^^ cleuatum cft fuperhminare à uocequa da^ odium tahernacuIißtJoquut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femper dominus Moyft 86 Aaron ad
dorum introduxeritiü^td^-^^^^r ^”^^ Euangelfum needum cos m fanda fan/ rex in cubïculum fuum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;introduamp;a €d,diccns:lntrodmitmz
minare illud,ideft quad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°”’’”“® nofter dcfcenditad terras,fuperii/
Uniuerfus hic mundus furno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mtrare cupientibus,fublatum edSC
^^f^ymlegimus,inGrxcofubïa^,rï^^^^quot;^^^9,^^°^^^^^^' ^i^i Gütern inLatino ek/ ^^^^ ^^^^Liambiguitas utroc^mo r j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut fupra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nferpreta n' funt pro ajjlato. Et domus im^
etadMoyfcn,adaduentum dus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^!^’ ^^^^^^’^ ^^ ^^‘^^ montedefeendifz
msmonstumo. Vndein Pfalmis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difcurrentes,ÔCpknusotn
^fgo,quoniam totam fubflantiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^»ngü montes S^ fumigant. Ex igne
mm mundum,8(.(utita dicam^rarioffir^^^^ P°Eumus,leuiorquxdamin uniaer /‘^^^.^^'‘^^ P^^^^ cognofcimus 5c ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^ ^^Epergitur,quam nos capiétes,
‘^^!^^^^^^^^ittSjfexalxunt,amp;fex
din nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^”.n^^^® ^^^ expofuit, qup ante nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rt^dkus, Seraphim uirtutes
^nerfa mimüeria mittantur, mal^melad^''^^ deiaiTiHentes iaudenteum, SC in ^^^P^f^S^ta^altqmexparteruppj^iif^^^^^^^^Pwgsttioneitt^
Qpodn^fubbtott N ^ïr^^^^^^^^^^^^^^^etfxPJienrftii ^^^^^jEignumeiltempliladaidde' Nonnulh nero in fuperioribus confendê^^^^ ^^^^ uidemusnunedenrudam. uniu^r^d^^ ^w^’/atum Ulo tempore prxdica nbsp;nbsp;^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;P^^^^ diffendunt. Nam fa/ iZ
r^^^^^^^-^^^^^^’^^^°^^^^^Eeconfuf:,. ’'i^^^do uelumtemplifciirumeßföC 1
^ aidd'^ ^^^P ^’^‘^^^‘^ (^cckdiumaudifTe nn ^^^^^^^^Eephusrefertfacerdotesex
■ quot;i^^JSppIura didiciffe me^’’^Eis fedibus. Eßair a.yJ’^^^^^^J^^^^^^^eorum Chaldxu^exidi * ^^^[^^^^^^quot;^E^tmonemitaelk
^^!^^P^^pEetarum extraEfaiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Ea ma mgreßuseß:
jj!^^*P^i^^Edem Seraphim alibiIcditari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seraphim circa deumßantia,
Hterufale quxhibNabuchodonoforfac4a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^Eitnamadonisâlcapdaitatis
gutppe fub quo orfus capropTetareut^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eß-eprxmUrum. Äb Ozts
quiexcusmBahyloncmdudiuseß: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^Eiamquiextremusregnauit,8f
Jf^^S^^tn eonditueratrex Babvlonis ^^^^ ^^decim, amp;duodecimum Godo/ Nathanael inter medias epulasrehdtnanT^^^^^^^^ quem interfecitlfmael Elias equibus quatuor fadem fuam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^^^^P^^^ctdatSfhaseffédaodecóa
tur, quatuor uolent, quatuor pedes côte(Tanr^r‘^\^-^°^^^^^^^ exemplaribus muent turn quatuor iußos fuiffè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ets quippeduodecim regibus tan
^^’^^ E^Eaoth.ReUquos uero Dronterr, ^^‘^^^^^^^^^/Eandius, fandus dominas u/tatem dudiifunt, pedum uelare^ueßk^h^q^ ^^ ^^^-^^^ iaciem.Si alias qui in capd imp/eram furno, dcut fupra diximtre ^ %^^P^^^‘J”^^^’’^^^rofublatS, Ófdomum expo fuit. Etquia femel dus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sfincendiumtemp/t
funttada, contingamus.Foremrm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^tmm ea quxneedum ame
puruata propriarn^^^ afearts carbocomprehenfuseßSiiabix
dommumtEcee ego, mitte me, SfdixéOmifer ndfenrm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^' ^^^^^ O fias utu/t, non inteJligis ó Efaia, teeFe
maduems, nonmunda Eaberece/abïa, tücindjgnum cognofas teeifea/funeden
-ocr page 903-1'2
DAMASO* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^$f
* ytmam autem 8ê ego compungarjS^ poft compuneft/onem, def uifione dignus effi ^gt;v:cum firn homo,ói non munda labia habe a in, Si m medio quoq: popuii immun «dabiahabentis habitemæfaias ut iuftus tantum in fermone peccaucrat:ideo fola '^biahabcbatimmunda,non confeientiam. Ego uero quia £lt; oculis uideo ad con-^»pifcendum, 00 manu fcandalizor 2lt; pede, 06 omnium membrorum parte delinz ^uo,habco omnia immunda:06 quia femel (piritu baptizatus,rurfum tunieam pob “■Secundi baptifmatis purgatione,ideft ignis,indigeo.Non funt,ut quidâ putant, ^ftriptuns uerba fimplicia,plurimum in his abfconditu eft.Aliud litera,aliud my fermo fignificat. Ecce Dominus in Euangelio cingitur linteo,peluem ad laz *^WaijindifcipujQfujn pedes præparat,ferui fungitur minifterio:efto utdoceat hu/ ®wtatein,ut nobis inuieem miniftremus:non abnuo,nó reeufo.Quid eft quod Pez ^foreeufanti dicit,Nifi lauero pedes tuos,non habebis partem mecûÆt ille refpon °'f:Domine,non folum pedes,fed 86 manus 66 caput. Afeefurus ergo dominus ad ^®Ium,quia apoftoJi ut homines terræ infiftentes,adhuc habebat peccatorum forz «gt;ouspedespoUutos,uuIteosa delidis penitus liberarc, ut eis poflit prophetalis 'Wmocongruere, Quam fpcciofi pedes euagelizantium pacem:06 imitari ualeant ^quot;'^Wæuerba,dicentis, Laui pedes meos,quomodo inquinabo inos:ut etia fi quis pofttefurredionem poftea his adhæferit puluis, in impiam eum excutiant ciuitaz ^f’’J)gt;nteftimonium laboris:quod eó ufq^ pro omnium falute conrenderinr,fadti lu ®^s utludxi,gentibus ut gentiles, ut etiam propria ueftigia aliqua ex parte pollue ^’’f'Igitur ut ad propofitum reuertamuriSicut apoftoli purgatione indigebant pc/ “wnicEfaias,qui tantum in fermone peccauerat,labia habebat immüda:06 quart p’^ fgo arbitrer, quia Oziam in templum irruentem,non corripuerat,nec iuxta ^^bæ exemplum libera uoce impiû defignarat,labia habebat immunda. In mez ’Woij populi immunda labia habentis habitem.Efaias qui compudus eft, 06 fe conteftatur, purgatione dignus efficitur. Populus uero non folum non az §^nspoenitentiam,fedne feiens quidem quia labia habebat immüda,purgationis f^tnedium non meretur.Prouidendu igitur fub hoc exemplo,non folum ut ipfi fiz fed ne cum peccatohbus moremur : quia hoc in peccati ac miferiæ parte ,'*dt prop beta. Sequitur:Et regem dominû Sabaoth ego uidi.AiuntTudæi Efaiam ’®aioribus fuis idcirco interemptum: quia cum Moyfes pofteriora dei uiderit,hic o^inum Sabaoth oculis carnalibus uidifte fe fcribat:fuper hoe deo dicête,Nemo ’^^ meam uidebit 66 uiuet.Quos fi interrogemus,quomodo fe Deus in lege alqs Pfophetis in uifione Ô6 fomnodicatoftendi,Moyfi uero facie ad faciem colloqui: '^^uomodo ftet iUa fentctia,Nemo faciem meam uidebit 86 uiuet,cum facie ad faz '■^mfead Moyfen loquutum effe fateatur, Refpondebunt utiep : iuxta polTibilitaz '’^Humana deum uifum,non ut eft,fed ut uoluit fe uideri:quibus 06 nos dicimus, Q^^modo ab Efaia efte uifum,teftante fumma ut Moyfes deum aut uidcrit,aut ^®®tóderit. Si uidit,uidit ergo 86 Efaias,qui uidifte fe dicens,impie eft interfedus ’?®®^)quiadeus uideri poteft.Sinonuidit,interficite 86 Moyfen cum Efaia,quia , ’quot;‘demmendaerj reus cft,diccns fe uidifTe eum,qui uideri non poteft. Quemcutp '''öfpofitioneeius locifuper Moyfen habuerint inteUedum,etiam nos adEfaiæ ^'’’perabirnus uifionem. Sequitur; Et milTum eft ad me unum de Seraphim,86 irt quot;®®u fua habebat carbonem,quem forcipe fumpferat de altari, 66 tetigit os meum '^dixit:Ecce tetigi hoc labia tua, 86 abftulit iniquitates tuas, Ô6 peccata tua purgaz ^f-Secundum omnes æditiones,quas fupra expofuimus,fiue duo teftamêta intelz W uolueris,fiue aliquas apparitrices in cœleftibus uirtutes, fiuein fignum ca-Püuitatis futurae umbram quandam ueritatis futuræ préfigura tam, h une accipe Se ^^phim.Nos quia primam fententiam fequimur,Euangelicum teftamentS miftum primus ad prophetam:quod habens in fe utracp mandata,ideft 86 fua 06 Veteris ^amentbigmtum fermonem dei,duplici pracceptorum acie comprehendit:06 taz ^*shbijs,quicquidfueratignorantiac, hoefiquidem nos labia interpretamur imz ''’'Jnda,purgationis fuae pepulit ueritatc. Hanc forcipem lacob in fcala confpicit: quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DD 2 hiceft
-ocr page 904-856
HIERONYMVS
Iiic cft ghdius bis acutus:bæc duo minuta,quæ mulier mittit in dona denhiefiatW C duos denarios habens, qui in ore pifeis repertus, pro Domino amp;nbsp;Petro redditun hac duplici forcipe quae unionis retinetur uirtute, carbo comprehenfus mittiturad Prophetam, quern in centefimo decimonono Pfalmo (cum Propheta deum roga* ret,dicensjDomine,libéra anima meam à labijs iniquis,amp;S à lingua dolofaJÔf poß interrogationê fpiritus fandi,Quid detur tibi,aut quid apponatur tibi ad linguam dolofamï diAum eft,Sagittæ potentis acutæ cum carbonibus defolatorijs)fdinus Prophetac efle concefTum.Vere quippe defolatorius carbo, qui linguam puram w cit à peccato,fermo diuinus cft:de quo amp;^ in Efaia dicitur,Habes carbones ignis,fe debis fuper eos,hi erunt tibi in adiutorium.Sequitur:Et audiui uoeem Domini,dv centis,Quem mittamCbó quis ibit ad populum iftumC Et dixi, Ecce ego,mitteme' Et ait:Vade,ÓC die populo huic, Aure audietis,8lt; non intelligetis.Interrogatis funC uerba Domini,noniubentis, quemdebcatmittcre,óóquisiturus fitadpopulum» cui facilis Propheta refpondet,Ecce ego,mitte me-ôc poft pollicitationem iubetur, ut dicat:Vadc,óó die populo huic, Aure audictis,£v non intelligetis,0ó cernentes az fpicietiSjS^ non uidebitis: K caetera quae ipfius prophetiae fermo contexit. Audiui ego in hoe loco non paruam Hebraei mei difputationê,cuius pauca ponam,ut fen/ fum hominis aduertas. Aiebat,de Moyfe SC Efaia,quis melius feccrinrequiramus. Vtrum'neMoyfes qui cum à deo mitteretur ad populum,ait:Precor Domine,nen fum dignus:00 rurfum,Prouide alium quem mittas.An Efaias,qui cum non fuiffet eleduSjUltro fe obtulir,dicens, Ecce ego, mitte mc. Nee ignoro,dicebat,pericub^ fum effe de fandorum meritis difpurare,6f aliquid uel minus uelplus diflerercueb Ie,de eo quem Dominus coronauit:fed quia ipfe dixit, Quaerite 06 inuenieus,pub fate 06 aperietur uobis:etiânos,non ut de aliquo detrahamus,fed ut feripturæ fen^ fum fcientes,ad eius nos dirigamus exempla,debemus inquirere quod poteft facé/ re quaeftionem. QuiMoyfi,inquit,afrertor eft,humilitatem eius prédicat aernan/ fuetudinem,quod fe indignum iudicans minifterio dei,maior efFedus fit.Efaias^ 0 ro,quia ultro fe obtulit,incipiens prophetarc,à maledidis eoepit, Aure audietis,8t non intclligetis, 06e. Ob quod inde multamala perpefrus,06 ab omni populo pro infano habitus, cum iterum ei uox diuina dixiifcr, dam a: feiens quid fuperioriiact ïitate feipfum offerens pertuliflêt,non ait,Ecce ego,mitte mc:fcd interrogauitqui» illud efiet quod clamare deberet, 06 dixit,Quid clamaboCCui fimileeftilludinHie remia, Accipe calicemmerihuiusdemanu mea,06potionabis omnesgent^®)^® quas ego te mittam,06 bib ent, 06 uoment, Ô6 infaniêt, 06 cadent à facie gladij,quetn mittam in medio eorum. Quod cum audiflêt Propheta,non rcnuit:non feeundum exemplum Moyfi dixit,Precor Domine,non fum dignus,prouide alm quem mit-' tas : fed amator populi iui,66 purans quia ex potu calicis inimicae gentes interneequot; rentur Ô6 ruèrent, calicem meri libenter accepit, non intelligens in omnibus gentn bus etiam Hierufalem comprehendi. Den iep inter cæteras nationes:Etaccepi,a!f» calicem de manu Domini, 66 potionaui omnes gentes ad quas mifit me Dommus, 86 Hierufalem 66 ciuitates luda 86 reges eius 86 principes eius,ad ponendas eas in defolationem 66 in inuium 86 fibilationem.Pro qua prophetiajicct in pleriup com cibus ordo fitperuérfus,quid in alio loco dicat,aufculta: Seduxifti meDomine,o6 fedudus fum,tcnuifti me 86 po fuifti, fa dus fum in derifum tota die,exiuiin fubfan nationem.Et econtrario,qui cft aflertor Efaiae (dicebat) illa proferet: Prophetam, non tam fuimerito,quàm mifericordia dei confiïum,poftquam à Seraphim audie-rat,Ecce tetigi hoc labia tua,£6 abftulit iniquitates tuas,86 peccata tua purgaUono noluiffe torpere,-fed ultro in minifterium defquafi à pcccatisliberum,zelofeomu lifte fidei. Moyfen uero quia fecularibus eruditus fueratdifciplinis, 06 interte«® Aegyptio conicientia eius aliqua ex parte forduerar,unde 06 uox ad eumderuDO fa da ftt,dicens:Ne accefferis huc,folue calciamenta de pedibus tuis:locus quo ftas,terra fanda cft:86 fcierat fibi aducrfus magos 86 aduerfus Pbaraonépe«n mum regem, futurum efle ccrtamen,fe €xcufafle,dicentera : Precor Domine,nw
-ocr page 905-DAMASO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;857
* fum digftusjpro quo in Hebraco IegKur,Non habeo labia circumcifaiScptuaginfa Wterpretibus po«us,quæ dixi, uerbum de uerbo exprimentibus . Ex quo manifez ftepoffit intelligi, Efaiam rede poft circûcifa labia,in dei fe obtuliftc mmiftenum, S^Moyfen adhuc incircumcifis labijs tarn grande minifterium recufafle. Aure an-dietis,« non inteUigetisiSi cernentes afpicietis,amp; non uidebitfs. Totus hie locus Jcut faluator dicit in Euangelio, ad id pertinet tempus, quo ipfe eft dignatus dez icendere ad terras,ÔC figna ludæis non inteUigentibus patrauit.Et quoniam ufque adfinem capituli,explanatio multiplex fequitur:00 excipientis iam expleuimus ce 4 lasihucufqj didafle fufficianquia 6^ oratio,quæ non propriæ manus ftilo expoliz ^jCiim per fe inculta eft,tum multo moleftior fit, fi tædium fui prolixitate congez *ï*inet:ut oculorum dolore cruciati,auribus tantum ftudeamus 8C lingua»
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
ai Tprætcritorum libris. j Latine fîz gnauit quos nos Grace dicimus Paralipomenon.lt;(r Qpodprophc in deo ponitur.] Ideft, T£Tf«^^«iMz (MTUft « lt;çf Ex adytis. 3 Adyta diz
cuntur occulta,quænon liceat fubirepropha nis,Græcadidiocft. i,f Etexcipientis. jExcP 4 pientemuocamotarium,quiceratis tabellis notabat,quod diftabatur.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEC^VENTIS
Explicat myfterium Seraphim K calculi candentis, quam fumplît angelus de akari ex “luone Efaiæ prophctæ.
HIERONYMVS DAMASO PAPÆ
EPTVAGiNTA, Et miflum eft ad me unum de Seraphim. Aquila ÔCTheodotion,EtuoIauitadmeunû de Seraphim. Quotidie ad nos Sb^!| mittitur Seraphim,quotidie ingemiftentium atq; dicentium,O mifer *^ '' ego,quoniam compundus fum,ora purgantur,ÔC cum à peccatis fue rint hberati,præparât fe minifterio dei.Quod autem cæreri interprez ^^sproMiiTum efle,uolare dixerint:intellige uelocem diuini fermonis aduentu fuz paréos,qui digni focietate illius iudicantur.In genere quocp diuerfitas eft.Scptuaz • §inta, Aquila ÔC Theodotion,Seraphim neutro genere tranftulerunt, Symmachus ^afcuIino.Nec putandum fexum efle in uirtutibus dei, cum etiam ipfe fpiritus fan ^usfecundumproprietates linguae Hebrææ,fœminino genere profcratur, P'A 'Jfæceneutro •» '5rvlt;lt;V/4«, Latine mafculino,fpiritus.Ex quo intelligendum eft, Husndodefuperioribus difputatur, 6C mafculinum aliquid feu fœmininum poniz ^non tarn fexum fignificari,quàm idioma fonare linguæ. Siquidem ipft deus in ™ibilis 8lt; incorruptibilis,omnibus penè linguis profertur genere mafculino: cum *^cum non cadat fexus. lUorum quocp, plus licet,attamen coarguendus error,qui ’^otationibus æ oblationibus fuis audent dicere : Qui fedet fuper Cherubim, ÔC “^‘■^him.Nam 86 fuper Cherubim federe deum,fcriptum eft,ut ibi:Qui fedes fuz P^*'Cherubim,oftendere»Super Seraphim uero federe deum,nulla fcriptura com/ *”tniorat,2lt; ne ipfa quidem Seraphim,circa deum ftantia, excepto praefenti loco, ’'’foipturis fandis omnibus inuenimus.Septuaginta:Et in manu habebat carboz ^fni,quem forcipe acceperat de altari,8lt; tetigit os meum. Aquila ÖC Theodotionï «t in manu eius calculus in forcipe, quem acceperat de altari, SC tetigit os meum. «ymmachus : Et in manu eius calculus in forcipibus, quem fumpferatde altari, 6^ ^tulit ad os meum. Quatum ad hiftoriam pertinet,uidetur deus federe in templo Hierufalem,ÓC ante eum de altari,fecundum Septuaginta, ad Efaiam carbo defer/ ^;de altari uero incenfi fiue holocauftorum. Quantum autem ad myfticos intellez «us,illc ei ignis mittitur,quê Hieremias ferre non poterat: qui cum animae noftræ îteana penetrarit,ita nos din'oluit,ita à ueteri homme in nouum excoquit, ut in il-«m uoeem poffimus erumpere:Viuo autem iam non ego,fed gratia dei quç in me ^.Forcipes quoqp fecundö interpretes cæteros,licet in facerdotali femper fupellc «üefacrintjdiuerfas gracias debemus accipere,quibus multifarie amp;nbsp;multis modis D D 3 olim
-ocr page 906-858 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYAÏVS
oliiii deus patribus noftn's locutus eft in Prophetis.Quia iü Hebroeopfo carbüflc, C calculus kgitur, caeteris quoeß fupcr hoe confonatibus:uidetur mihi ferme diuinus calculi appellatioe fignari.Sicut enim calculus genus eft lapidis duriffîmi amp;i'otü^‘ 66 omnipuritate leuiffîmùita fermo dci,qui neq: hæreticortr,necj omnium aduma hors poteft cotradidionibus cedere,calculus dicitur. De hoe calcule Sephora nn« circucidiuôC Icfus populû purgat à uittjSjSÓ in Apocalypfi dominus polliceW’'^*j’ ccntibus,ut accipiant calculum amp;nbsp;feribatur fuper cum nomen nouû. Videnturaut mihi ÔC Septuaginta,ineoquod Kv3§xnst tranftu!erunt,idcm fenfiffe quod cæteri, ^âçx^ qui ppc, quem nos carbûculum interpretamurjgenus eft lapidis fulgidi at9 nitêtisiquem etiâ in duodecim lapidibus inueniemus. Siue igitur calculum fine car bûculum lapidem accipimus,in calcule diuini fermonis ueritas 00 rigor,in carbun/ culo lucens dodrina amp;quot;nbsp;manifefta monftratur.Eloquia enim domini,eloquia cafta, argents igné probatS terræ,purgatS feptuplum. Et alibi,Mandats dominilucidS, illuminans ocuIos.Quod aSt ait,In manu habebat carbonê,intcnigamus opÇf2tio/ nem:ut ibi,In manu lingug,mors ÔC uita.amp;ô in Pfalmo, Cadent in manu gladij-Auf certe uere manus apparuit:ut per fimilitudinc humanæ formte,dum manus cerni/ tur porrigentis,propheta non timeatîiuxta quod SC ipfum deS ÔC angelos in hnma nas uidimus fe mutafte formas, ut metus uidentibus demeretur. Septuaginta^ct dixit, Ecce tetigi hoc labia tua,óC auferet iniquitatcs tuas amp;nbsp;peccata tua purgabiu Aquila,Ecce tetigit hie labia tua, ÓC recedet iniquitas tua, SC peccatS tuum propita bitur.Cæteri interpretes in Aquilae uerba confentiunt.Primum neceffe eft,ut Ebia noftra tangatundeinde cum tada fuerint, fugetur iniquitas; SC cum iniquitas merit effugata,propicietur dominus:quia apud ipfum eft propiciatio:SC fecundS Apoito ïum,Ipfe eft propiciatio pro peccatis noftris. Purgatis autê peccatis noftris,auoie/ mus uocem domini dicentis,Quem mittamÆt refpodebimus,Ecce cgo,miuc me.
Septuaginta:Et audiuf uocem domini, dicêtis,Quem mittamCSC quis ibitad pO'' pulum iftum!:’Aquila,Theodotion amp;nbsp;Symmachusï Etaudiui uocem domini dicen D tis, Quem mittam;’ SC quis ibit nobis ^ D e coparatione Efaiæ 06 Moyfi,quomodo alius miniftcriS recufarit,alius ultro fe o flerens dura perpeftus fit,in alio loco dipu j tabimus.Sed ne uideremur aliquid praeteriffe earS quas ludæiuocant lt;/Ïlt;rt/'ï4*lt;’®5gt; SC in quibus uniuerfam fcientiam ponunt;nunc breuiter inudattingimus,quare in Hebraeo fit pofitum,Et quis ibit nobistSicut enim in Genefi dicitur,Faciamus ho minem ad imagine ÖC fimilitudinê noftram:ita SC hie puto didum,Et quis mit no/ bis;Nobis aSt,quibus alqs exiftimadum eft,nifi patri SC filio SC fpiritui fando,quv bus uadit quicuneß eorS obfequitur uoluntatiÆt in eo quidem quod unius loquen tis perfona proponitur,diuinitatis eft unitas.In eo uero quod dicitur Nobis, peno/ narS diuerfitas indicatur.Legimus in Canticis canticorS uocem fponfi' dicentis ad fpofam:Surge ueni proxima mea,fponfa mea,colSba mea:quia ecce hyerns tranl-ïjt,pluuia abqt fibi.Quando enim anima in cogitatione tranquillitaté fentit,quado fupra petra fundata eft, 06 fides eius alta radice fixa eft:uniuerfi têtationum fluctua fibi pertranfeunt,SC ei non pertranfeunt qui tentatur.Notandum ant quotnodo ad id quod dominus dixeratjQuem mittam^ôC quis ibit nobis!:’ prophetaex parte rc/ fponderit,Ecce ego,mitte me:SC de fequenti tacuerit,intelligens nullum hominem dignS effe qui deo p ergeret, 06 omne iter fuum eius faceret effe qui mitteret.Quam humilitatem dominus aduertens,quod fe fecundis putaret indignum,imperauitk qucntia,dicens,Vade. nbsp;nbsp;Septuaginta:Et dixit,Ecce ego fum,mitte me. Aquila 26
Theodotion,Ecce adfum,mitte me. Symmachus, Ecce,mittc me. Deus qui notât ca quæ no funt,quafi fint:SC qui dixit,Ego fum qui fum:SC alibi. Qui eft,rniut^^‘ quofeücß uocauerit,ftatim facit fubfiftere:quod fatis claret exemplis in uiuêteMat thæo euagelifta, SC in Lazaro quatriduano iam mortuoiqui ftatim ut funt uocatra domino,SC iiïe fepulchrü auaritiæ reliquit,ö6 ille fuæ mortis.Quoniam omnia qux abfq3 eo funt,non funt.Vnde Propheta purgatus à uit ijs aufus eft dicere, Ecce ego. furndicet in Latinis codkibus propter interpretum uarietatem,fum,nonfifapp^
-ocr page 907-DAMASO 8^^ ^.Quidamobfcfuandum putant,adquos propbetas mi’ttentis,autmiflÏ,fermö ^'faturtquod eft Græce «otsoA©'. Et hanc eftediftcrentiam uolunput quicunq? ’’’*ttantur,ÓC prophetæ panter fint 00 apoftoliïad quos uero mittens ferme non po ^’'^iitjtatum prophetæ fintîquod ego fuperfluum puto.Et quia femel ad tradcarum ' 'usuocabuli uenimus,fciendum, Silamcollegam Pauli lingua Hebræa apofto-quot;'''n dici;qui cum eo nonnullas epiftolas fcribit.Et uitiofe Syluanus kgitur pró Sv ^Aum Syluanum in Apoftolorum Adis non legamus.
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
^ ô W£Pi««]Idcftfpiritus,a w^su fpi l ro.lt;|r Qpamidioma.] M/w^a^pro prieras. ^Omni puritatc kuiiT- ] 2(Egohic,uel refragantibus exemz plaribus,omni parte lcgo,pro om puritatc:leuiffîmi autem per u non per n,ut ^§unt complûtes. Eft autem fupcrlatiuum à 'Uisprima ^dudajquod fîgnifîcat,idquod
eft minime afperum. Calculus igitur omni ex parte leuis eft,ut clabatur,nec teneri queat. ^ «W^o;/.] Anthrax Græce carbo eft, KvSgx/ Kiff', carbunculus. «([duasludaci i^evre^a^ *'«?•] Ideftfecundarias traditióncs,quemad' modum alibi oftendimus,6i i^MTs^Sf/ fecunz dare,hoc eft eiufmodi fecundaria tradere.
DAAIASVS HIER ONT MO
OMMENTARIA cum legerem Græco Latmoq? fermone in Euanz ^eliorum interpretatione,à noftris,ideft orthodoxis uiris olim ac nu^ per fcripta,de eo quod legitur, Ofanna filio Dauid: non folum diuer/ ^3 la,fed enam contraria fibimetproferunt.Dilecftionis tuæeft,utarden *0 ti illo ftrenuitatis ingenio,abfcifis opiniôibus,ambiguitatibusq; feru^ f“*oßs,quid fe habeat apud Hebræos uiuo fenfu fcribas,ut de hoc ficut de muftis^ ^“fturæ noftræ in Chrifto lefu gratias référant.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ. SECiVENTIS
8 Quoniam uocem Hebraicam Ofanna EuangcliftæreliquerunqSt célébrés ahoqui fcripto ,■ ^odicnienter cæcuticrunt ob linguarum imperitiam,Hieronymus à Damafo Romano ponz ‘“Kconfultus fuper hac re,cxplicat.
HIERONYMVS DAMASO PAPÆ
^i V L TI fuper hoc icrmonc diuerfafinxerunqè quibus nofter Hilarius in Comentarqs Matth ci, it a pofuit;Ofanna,Hebraico fermone figni ficat Redemptio domus Dauid. Primum redemptio,lingua Hebræa F^^’AQ interprétât :deinde domus ^’'3 Dauid uero in hoc loco non
___efle nomen infertum, omnibus patet-Alq opinati funt,Hofanna3glo f'^uidiciPorro gloria, M33 appellatur.Nonnullijgratiaxum gratia, nA^iD fine Reftat ergo,ut omiflis opinionum riuulis,ad ipfum fontem,unde . ^u^eliftis fumptum eft,recurramus.Nam quomodoillud neq: in Græcis,necç “Jbatints codicibus poflumus inuenire,ut copleretur id quod dictum eft per Proz Puttas,Quoniam Na:3aræus uocabitur;6C illud,Ex Aegypto uocaui filium meum: *'^2inunc ex Hebræis codicibus ueritas exprimenda eft:unde in hanc uocem uub M8f maxime confona inter fe paruulorum turba,proruperit, dicente Matthæo: 'Urbxautein quæ præcedebant 06 quæfequebâtur,clamabantdicentes, Ofanna *'uoDauid,benedià:us qui uenit in nomme domini,ofanna in excelfis.Marcus ue ®*U pofuiuClamabât dicentes, Ofanna,benedieftus qui uenit in nomine domini, utnedidu quod uenit in nomme domini regnu patris noftri Dauid,ofanna in cxz “Mis. loânes quoq: pari uoce cofentit:Et clamabât,Ofanna,benedi(ftus qui uenit *onomine domini rex Ifrael.Solus Lucas uerbû Ofanna, non pofuit:in reliqua inz topretationis parte confentiens: Benedidlus qui uenit rex in nomine domini,pax j •ncœio Si gloria in excelfis. Igitur ut diximus,ipfa Hebræa uerba poneda funt,ÔC ®inniûinterprets opinio digerenda,quo facilius quidfuper hocfentiendum fit,ex f«redlatione cundorS ipfe fibi ledor quid fequatur,mueniat.In cêtefimo decimoz ‘fptimoPfalmOjqbinoslegimusïOdominefaluü mefac,ó dhe beneprofperare, D D 4 benediz
-ocr page 908-Sdo
HJERONYMVS
benedidius qm aenit in nomine Dominf In Debrxo legitur, ngt;*’'ü?l'n r'h’’ P^N C
oiti; 0^3 wan Sing : nan ç’^yn h^n: naw «a Quod Aquila, Symt^èb^ lt;
Theodotion,8d ^^Pira xdirio,ne quid in Latinomutareuideamur,itaexprimüt:
w Leve/i a-ücmif d» , a leven Ülgt;óc/^cdc7vp lt;fu, dljAsynijdii©' Ó igycfiJdl^ r^ ovó/itcTt icveiiiVr
4 Sola Sexta xditio cum interpretibus Septuaginta ita congruit, ut ubi exteripofue
runt atf», ilh fcripferint '^' Et quia Hofianna,quod nos corrupte propter igno
rantiam dicimus O fanna, faluißca fiuc faluum fac, exprimatur, omnium interpre, tationefignatum eü. Nuncillud in cura eß,quid fine adiediione faluâdi, foins An, na krmo fignincet. Sciendumcp, quod in hoc loco ter dicatur Anna, amp;primum
quidem acfecundum bic eifdemliterisfcribitur, K alepb, 3 nun, n hettertium r
^°Pt3lmoc^ omnium mtcrprcationeconfcnfcnc,ut nabis m^niMmeaai^ buaamtdklt;Saa,,m contef,modecimoqu3ttoPhlmoubididtui:ODomiBt,li.
VhfJ‘Z'”^ó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;'‘rP'^‘?,‘'‘^‘?- Obkm Domine, Ubm snimsamtsm.
bAus^ P^^^S'O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘Ik, obleem, tmnüulit ; Aquila, SC exettis iditio^ m^f’7t,^quot;quot;P'‘^T’fquot;^'quot;^‘btxofmbiturAnna.'^etumitam ^Bmamp;Abr^'’quot;°r quot;‘^^
anudDrxe ^ ^‘ ‘^^l^^^^^^pbiOlkconmndionemriu€incericdiionem,qax e^nfiS,t q^d^°''quot;“'' Ïquot;^^- CuiusinterpretationernLatinus fetmonot, barbariem Un nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xmmucix SClihafmodidifputationis arcanum propree
cÓmnénMm^i'’quot;‘rd T'‘‘^^^^^ de C^rUIn nmni, ƒ ’ ^ ,'^'”i^^^pifbmodecimotiptimoPfatmOfquinattiamp;lle vuUsnoiinre ^t 1^ ^^* 1‘^ Pn^Sogteludxorum creberrimeleg€barur,undeSCpo rcDauid,uenerirf2amn,rnLfd^StrDTmd^
o Domine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dies quam feat Dominus^exultemus 8é Ixtanutînea. o
mine Domini R ^^•^^^^‘‘^^y^^^^P^ofperareibenedidèusquiuenitinno Ss Vnde^ P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;obtsdedomoDomini^deus dominus Muxitno.
mdienationern^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commémorât pbarifxos ÔC fenbas fuperboc mteU^erecomnle!^'''°iv'^,^^ dis o^dia, lnn^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damantespueros, HoHanna Elio Dauid: dixiife ci,Au,
^^^^^^mumdeamumieptimum Pfalmum, Benedidiuv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^dc eo quidem quod facile exprimiporerat: fentit De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^mtin nommeDornini^ omnium Euangeliflarum fcriptura com
nern nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m Grxcum nonpoteranttransierrefermo
idnonereo^ ^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta cere, ä tinahahe-m ' ^^^^J,{^^^^^^^^^^^tcgt;nem. Ad fummam,fcutinos in lingua Lae' do Pana“ a^^^^ÿ^f^^^^f^^^Ç^^^^miutiniultandodicamus Vah^ 8^inadmiram bus ^ olendo HeutSf quando blentiuin uolumus imperare, Pridiis demi ter relinua c ^^^^damus ^ cogimuSj inionando fcilicet ßbilum: ira 8d Hebrxiim ^^^^f^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^cntinteriedionem, ut quando uoluntDo Ce“nf,raeTe,s^^^^-^^'’^^^^^^^^^^^P^^^^ds affèdïupóddicantj Anna DomineiguoJ rm^diie^rieen ^^^^^^G ODomine. Hobah, ergolaluibcainterpretanjr:Amia,im eß.Sicx duobushisueUscompoßtum ucrhiuniacere,dices,
in erlJrux^^^^^^^^^^^^^^^^^^pmedia uocali/irera elifaif cun/âcerefo f^^im^ £1 ^quot;g‘IV,g‘andopro Me'nemcccprodcrifercuttibnn mcœpto. nbsp;nbsp;nbsp;A/eph nanq;/itéraprima uerbiièquentis, exfreA
mam ue mprions todinueniens, exdi/ßr.Quaproptervtadquxßionisonginem teuer.
-ocr page 909-DAMASO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gól
* ffUfftamur.'ubi'noskgimus fnLatino, O Domine,faluum me fac:ó Dorninc,bc/ ^ccomplace:benedidus nbsp;nbsp;uemtin nomine Domini: fuxta Hebræum fenfum k^
8^repoflumus, Obfecro Domine,faluum fac:obfecro Domine,profperare:bcne/ ’^(Sus qui uenit in nomine Domini.Saluum autem fac dicitur,ut fubaudiamus Po Mumtuumlfrael,fiuegeneraliter mundum. Deniep Matthäus,quiEuangelium 7 H^bræo ferm one confcrip fit, ita pofuir, PT^^S N3 p^'(ï7‘ip ideftjOfannainex-^flfis:quod faluatore nafccnte,falus in cœlum ufc^,idcft ad excclfa peruenerit,pa^ '■^«en,non folum in terra,fed ÔC in cœlo : ut iam dici aliquando celfarct, Inebria-^“5^ft gladius meus in cœlo. Hæc interim iuxta mediocritatem fenfus mei brez ^‘^^J'ftriótimep didaui. Cacterum,fciat beatitudo tua in iftiufmodi difputationibus ’’’o^fftiamin Icgendonon debercfubrepere: quia facile 00 nospotuimus aliquid '•uentirijquod ex una uoce folueret quaeftionem, ficut 06 cacteros fccifle monftraz 'quot;’nus:fed magis codecet,ob ueritatem laborare paulifper, amp;nbsp;peregrino aurem acz 'ommodare fermoni,quam de aliéna lingua fictam falfam'ue referre fententiam.
PRÆCEDENTIS EPISTOz
LÆ. SCHOLIA
|
1 RimumredcmptioqPalamrcijcit B w interpretamétum Hilartj,uiri aliO' quin amp;nbsp;eloquentis Si cruditi, Grx' ci panter ac Latinifermonisgnaz (^ ri.Verumquoruâ Hebraiceprorz “^nefciebat,apparet ab Hebræo quopiam ir ?'®n fui(re,quifcifcitanti, quid figmficarct ®':uoxofanna, refponderit redemptio doz j,'’^bauid,cum nihil huiufmodi fonctapud s;'°'^’°5’Ruibus redemptio dicitur n^AD * ^'5 domus.Porrocum Dauidnomen Pfopfiüm fit,quod in aliéna quoeç lingua ma (^f’Palàm eft in hac didioneofanna,nufquâ ^bauid. Errat hic conßmili errore diuus p^brofius, Neque multo tolerabilius lap ft '’'’tgt;quidixerüt,ofanna fignificare gloriam, |.'®iHebræigloriam appel lent n'iO^ Rurz “'Dquiputarunt fignificare gratiam, cum ea Jatur nvifi fiuc nan Vndenegatoperæ pfiuinreferre,quid quifcpfupcrhacrc fcnz ^itAttheoIogi nonnulli qui de filiationibus quot;Putant,nihil ad rem exiftimant pertinere, °';fniquaniineuangclio Chrifti lcgimus,Si “''EScanimus in têplis, intelligerc quid fibi /‘“’Perinde quafi grammaticum fit hoc Si ?'’’lt;lf.parumcp dignü thcologo-At non puz ?ƒ Wntum pontificem hoc ab Hieronymo ' fete. Qpanquam fcriptura,quam hodic ui ak”^'f*’'^'^*® H^brxorum, nonnihil uariat , “bis quædiuus Hieronymus tradit de ucrz 'Sofianna. In his enim hifce literis fcribütur * It ^Quoniam Nazarcus uocab ] 7Matthæuscapitefecûdo:Vt adimpleretur HM diftum eft per prophetas, quoniam Na afeus uocabitur. Hieronymus ncgat id ufz win in certo reperiri loco,nifi quod Nazaz »quot;sapud Hebraos fignificatfanlt;ftum,amp; paf JUiudiuinis literis Chriftus prædicatur fam PjSjnifiquis malitad Efaiam referre qui fcri P’f:Exietuirga deradice Ic(rc,8i Nazareus EUdicc cius afcendct. Sic enim quidam inz wpretati funt,ut admonet Hierony mus,unz |
decimum huius Prophets caput cnarrans. 4(r Ex Acgyptouocauifilium. ] Dequomox ’ docebit. if Pax in terra.] Sic pleriqi codices habebant.fed uetuftifiimi habet,pax in cœlo, confentientes cum Græcis, ä^vw c^ i^wû, lt;nbsp;InHebræolcgitur] Nempcinpfalmo cente fîmo decimofeptimo,cuius initium: Confirez mini domino quoniam bonus,qui uoeem con tinct eeelefiæ Chriftum magnificantis pro rez demptione fideliura . Porto Hebræa fie haz bent, n^U'» na« na nï^w^n mn** na« nw Q^3 «an ^’na na nn-'bïn quæ quidem Latine propemodum ita fonannOb^ fecro domine,falua obfccro, obfecro domine, profperare obfccro, Beneduftus qui uenit in nomine dominier O domine faluum me faej Græca fie habent in æditione uulgata apud Græcos,quam opinor Septuaginta, lt;î Hv^/e a'û'j'Ofj 1^9, ci KV^K (vieduo^Df/ c/l^ifvAdyD/xii'cit i ^^X^^ /^ci/cfyov ûc'éftacTi Kv^iii, ideftô domine ferua lâ, 0 domine profpcra iam. Benedidusuemêsin nomme dominiSiccnim ad uerbû uertimus. Noftriinterpretesomiferunt lt;^/}, tanqüâcom iundionem cxpletiuam, tarnen habet urgens quiddamapud Graccos,quafi Latine dicas, tandem aut deniqj.Porró cgt;/ólt;Ausrci/gt;, compofiz tumefta profperitatcuiæ.Nam ic^ir uia, «^ bene,inde ivü,Aiit‘. undeScLatiniprofperitaz tem fucceffum uocant, K procedcre profperc agere.Itcm in primo pfalmo.Et quæcuncç faz eietprofperabuntur, uerbum eft sviri/iu^v^oi//-reu, ideftprofperumiterhabebut. if Vtubi^ cæteripofuerunt waï».] Alqcodiceshabent o’cùj quæuidcturexultâtisinterietftio.^ir Quæ apud Græcos ponitur] Hic locus in omnibus ^ exemplaribus ita deprauatus eft, ut non pofz fim liquido conqccre. Quanquam ex elemen* torum ueftigfis italegendum arbitrer . lt;^£i3^ crew de xvai, ideftdcprecationis,ut ät/oc, quæ uox apud Græcos aliquando eft obfecrantis, præfertim apudpoctas. Verum hanc coniez cluram meam protinus reijciat,qui probabiz lius |
?-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCUDLIA poft Verbi^^^D^fe*^' Quidam afleripferat a^r« referripoteR ad ïapiSem,ctm lapisRt Ç ibam^üt omnor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“^^^ mafcuhnigeneris,angulusfcemininigeneris, naftcutus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius8t Ovra. t^ififorteioxtapropnetatent
^ aaduertemanifeaamh^^^^i^^efthoej Ani fermons Hebraici fœmininâgenuspoßtum mm. Nam amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°^^ deprauatio/ eü uiceneutri. ^Denicp Matthäus. ] Ex hoc
* bettamp;amioual-liernnvtr, ^'^’^^duioRcha' loco coUigiturargumentüm,MatthsumHe/ '^ figt;mtAdomiriofaéhjs{TbSmamp;?H^^ b‘'ai«fcnpftft-efuumEuangehum:exquoa gulum, ‘gt;‘'’'Ti,pfj,ip,jéit,f!P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^‘^^^’^ Eiu^tonymusipfaHcbraicaponit.Quaquata, fill i^iytTaeYnt,,,,^ eti/i ^acvua:ti7/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mirum eÜ hoc euangelium non extare- Magis
^RincaputangnU Adommnf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^^amiratn,quodeiusreRtnioniumnonad
tontafem.
GV’JUENTVM EPITOLÆ^ ^j^Q_VENTIf
S'^menü^fcdfal^inCchpTJ'^cro^^
HIERONYMVS DAMASO
^nsfobO^tiimdiuidi^i^uidaafil^
fada, à principe resionis nrænnnittT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnaretneibus dilïipat:Pamc
cipit anulum dC (icdLipamp;iniinoJaun’^dZiu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cornent,adpatrem redinÄa
quomodo de aero ueniens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f -^^ P^gmatus. Quts Camaiorirater,8C
plenius explicantur.Addis'inCuDer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^^^^ ^^^^^^ ^^^^i in Euangdio
rnaioremjudxam^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diJeSi
quomodo ludmco populo poatspariEmtmaSf^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.Sedquxm,
^»^tuimprxterii^ê^nmquatideéaimaSh^d^ ^ ^‘^quot;^^^^
^f^P^xMmmlttalmatactatd^d!^^^^^”^“’^/' teakerim amp;nbsp;maxime tams connlliecur S’^mi^S’- nbsp;nbsp;nbsp;conuemre.utdcblu
erbem terrarü, dé imitanturcum qui funt ex narte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intraint ia
mmanis inuidia potent coaptan,ut kas S^a^ nunomdpetknx ,ƒ ‘‘/’quot;•Volus^huoreeeuela^^^^^^^
S^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^orninusin ißiuftnodiuerbaprora.
S^bra£erf^'^ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ic peccatores recipit amp;nbsp;uefcitar cum eis^
Sam^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;btne omnis inuidia, curquos Jegis prxcepta
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^S^^^^b^ationem 3^' conuiuiumdominusHOU uitaret.Btbxc
f ^f^b^^^^^^^^^^^^^^*^^nrautemdifcujnberetindomo:eccemub pPecatoresS: Dubbel uenientesreaimbebant om Iefu,8é aan difc^u^
F^ sntes Phanfxij dicebantdi/cipuh'seiustquarecum peccaroribus Sé pu/ : ^quot;^f^^^^^^Y^f^ifgifferuebers'Qaïaudieasdixtt, Non neceiTe babentfani ^^^^lt;^o,/edmalehabentes. Eûmes autem difeïtequidût, Mifericordiam uoia, Sé , non iacrincium. Non uem uocareïu/ios, fedpeccatores adpeenitennam. Marcus quoquej'n eadem uerba conientir. JgiturjUtdiximuSjOinnisexiegequat/iioua/ feebatur. Eexquippeïuüïcïx tenaxj clementiam non babehatt/èdquicunguea^ dukerj honneidaj n audator, dé (ut breuïter dicam) mortaJicriwine tenebatur, nuf fa uen/a pœnïtentue laxabatura' cr/mine, oculum pro oculo^ dentempro deute,a/ nimampro anima ïubebatur exoluere. Omnes/taque deebnauerant, iimu/iuuif fesEdberam/non erat quïfaceretboninn. non eratuigi/ead unum. Vb/uutem abuudauic
-ocr page 911-, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS DAMASO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^j
'^**P^^^^^®»f^^î‘^^^î‘“*^g’''a^’^’^^”’'*^^^^“® ^^‘^ ^^^''^ Factum ex oj|j-®'^^’^^i deftrudo medio parietejecit utracj unum,amp;aufteritatcm Icgis,euan g^T gratia temperauit.Vndc 8C Paulus ad ecdefias fcribenstGratia uobis,tnquif^ bw r^ ^^° P^^^ noftro,2lt; domino Icfu Chrifto:gratiajquæ non ex merito rerriz pro*’ ' ^’^^Q’f^^nte conceffa eft. Pax uero qua reconciliati Deo fumus, habentes 11^^^?°’’^ ^°®*”^“*’’ noftrum lefum Ch rift urn, qui donauit nobis ddiefta noz pjj , ^^^2uit chirographum mortis, quod erat contra nos, affigens illud cruci, ÔC PoteR^fr^^ ^ poteftates fecit oftentui, triumphäs eas in ligno. Qu a: autem maior fafty* ^^^’^rnentia,quàm ut filius dei,hominis filius nafeereturc'decem menfiuni ’’^“^^*'^^pa*tus expeeftaret aduentum,inuolueretur pannis, fubqceretur ß®g*^^ adoleret aetatescamp; poft contumdias uocum,alapas ÔC fla/ ,^^^quoq^pro nobis fieret malcdictum, ut nos à maledido legis abfolucz fon^^^^^^^ obediens uQ ad mortcm:amp; id opere completer,quod ante ex pergt; amodia to ris fuerat deprecatus,diccns:Pater uolo,quomodo ego æ tu unum fu bil Y^-^’^^ *“nobis unum fintÆrgo quia ad hoc uenerat,ut quod erat impoffiz « * 5^gt;q«ianemo ex ea iuftificabatur,ineffabili mifericordia uinccrcf,puhlicaz ?^pwcatorcsad pocnitetiamprouocabattconuiuiumquoc^ eorum expetens, '’'conuiufo docerentur : ficut manifeftum efte potcrit ei,qui Euangelia follicita ^^^^^pcrlegeritrquomodo 60 cibus eius 60 potus 6C deambulatio,0C uniuerfa quæ «*‘'^incorpore,ialutem hominumprocurarint.Hocuidentesferibæ 64pharifxi, t|.’’^*ïs legem eum facerc diccbant,Eccc homo uorax 64 uini potator,amicus pu.* j^ ^®norum 64 peccatorum. Nam ante reprehenderant,quare curaret in fabbatis. , oininus crgo,ut hanc eorum accufationem dementi ratione fuperaret,treis para »‘^spropofuine quibus unacft,nonagintanouem ouium in motibus relidarum •^ntus perditae,qurc paftoris humcris eft reduda. Alia drachmae,quam mulier ac J /'^‘olmnine requifiuit,04 inuenta ca,uicinas adlaeticiam conuocauit,dicens,Con pMatnini mihi,quia inucni drachma quam perdideram.Tertia uero duorum fiz *’*®W, de qua utdifputarem pauca iuftifti. Etdeoue quidem ac drachma,licet ad “num pertineant intellcdum,non eft iftius temporis difputatio:hoc tantum dixiP ƒ *wiat:ob id has parabolas efte propofitas,ut quomodo ibi in inuentione peco ’^ ^drachmae,lætitia eft angelorum à circa manentium uicinarum: fic in public ^^otum peccatorum^ poenitentia, omnium debcre efte Jactitiam, quibus non eft ^fcclTanapoenitentia. Vnde uehementer admirorTertullianû in eolibro,qucm ƒ Pudicitia aduerfum pœnitêtiam fcripfit,ô4 fententiam ucterem,noua opinions *'gt;oluit:hoc uoluiffe fentire,quod publicani 64 pcccatores,qui cum domino uefee ’’'intjCtlinici fucrint,dicente fcriptura,Non erit ucdigal pendens ex Ifrachquaß ®^oó4 Matthaeus non ex circumeifione fucrit publicanus : 04 ille qui cum Pharis yPintemplo orans,oculos ad cœlum non audebat erigere,non ex Ifracl fuerit put '^^nustaut non Lucas mcmoret, Et omnis populus audiens, 64 publicani iuftifiz ^^ifctuntDeum, baptizati baptifmo Ioannis. Aut cuiquam credibile poffituidez ’' fthnkum templum ingrelTum,aut Dominum cum ethnicis habuifte couiuium: J^ id maxime caueret,nc legem folucre uideretur : 64 primu ueneric ad ones perz **'hs domus Ifracl : Chananeac quoeç deprecanti pro falute filiæ refponderit. Non spotter tollere panem filiorum, 64 dare cum canibus. Et alibi difcipulis prarcepcgt; fynuiam gentium ne abieritis,64 in ciuitates Samaritanorum ne intraueritis.Ex Quibus omnibus edocemur, in publicanis, non tarn gcntilium, quam generaliter Omnium pcccatorum:ideft,qui erant 64 de gentibus,64 de Iudaeis,accipi pofte perz 'OnasJUc autem qui iuxta infanas 64 blafphemas foeminas fuas id dogmatis defen ^obat,quo Chriftianos nollet recipcre pœnitentcs,fruftra argumêtatus eft, pub li-önes ludæos non fuifte : ut in pcrfona eorum, gentilium tantum populus poftit intdligi. Itaquc ne longum faciam,ipfa Euangelq uerba proponam:64 in mod urn Oonimentarij,quid mihi uidcatur,ad fingula quaeque fubnedam. Homo quiz dam habebat duos filios. Hominem,deum dici, multis tcftimonijs approbatur: ut ibi
-ocr page 912-864 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS
ut ibijDuorum bom mum teßunomum uerum cftEgo de me teftimonium dko,K C qui me mißt pater. In alia parabola paftor,m alia paterfamilias nuncupatur:in alia uinea locate in alia inuitat ad nuptias:00 diuerfis firn ilitudinibus,rem fignificat can dem:ut ludæorum reprobet fuperbiam, 8lt; in communi omnium peccatorum Hue gcntilium fiuc Ifraelitarum poenitentiam probet. Quod autem ait,Duos filios:om/ ncs pene feripruræ de duorum uocatione populorum picnic funt facramétis. Et dixit illi adolefeetior, Parer da mihi portionem fubftantiac quae me con tingit. Sub? Hantia Dei eft,omne quod ufuimus, fapimus,cogitamus, in uerba prorumpimus. Hxc deus aequaliter uniuerfisgSc in comunc largitus cft,Euangchft3 diccnte:Erat lux uera quae illuminât omnem uenientem in hunc mundum. Inc eft dexter oculus qui à fcandalis obferuadus eft,bare lucerna corporis, hoc talen turn quod non eft in fudario colligendum, ideft delicate ociofe^ tradandumtnee in terra defodiedum, terrenis fcilicct cogitationibus obfcurandum. Qui diuißt eis fubftanßam.Signi/ j ficantius in Graeco legitur, ngu Jïâhy/«jj-nis quot;^^ JHoi/. ideft, Dediteis liberum argt; bitrium,dcdit mentis propriae libertatem, ÔC ut uiueret unufquifcß non ex impcrio deg fed obfequio fuo:ideft non ex neceffîtate, fed ex uoluntate:ut uirtushabcretlo cum,ut à caetcris animâtibus diftaremus,dum ad exemplum degpermißum eft no/ bis facere quod ucIimus.Vnde Si in peccatores aequum indicium,Si in fandos aut tuftos iuftum pracmiû retribuetur.Et non poft multos dies,collcdis omnibus ado/ lefcentior films peregre profedus eft in regionem longinquam. Si deus coelum te/ net palmo 86 terram pugillotói Hieremias dfeit, Deus appropinquas,^ non deus de longinquoïper Dauid quoep, quia nullus abfep eo locus fit,pracdicatur:quomo/ do filius peregre proficifcftur,ói à patre difcedit^'Sciendum igitur,non locorü fpa/ cifs, fed affedu,aut effe nos cum deo,aut ab eo difcedere.Quomodo enim ad difci/ pulos loquitur:Ecce ego uobifcum fum omnibus diebns,ufq? ad cofummationem feculi:ita ad eos qui fui iadantiam praeferunt, 06 effe cum domino non merctugdi/ cir, Difcedite à me,non noui uos qui opcramini iniquitatem. nbsp;nbsp;Receftit ergoiu/ D
nior filius cum uniucrfa fubftantia à patre, 06 peregre profedus eft. Et Cain egref/ fus à facie domingbabitauit in terra Naid:quod intcrpretatur,fluduatio.Quic5qp à deo recedit,ftatim fcculi fludibus quatitur 66 mouentur pedes eius. Nam poft$ moti funt homines ab Oriente, 66 à uero lumine rccefrcrunt:tunc ad net fus Deum impietatis fuæ ædificauere turrim:tunc dogmatum fuperbias confinxcrunguolen* tes curiofitare non beita in ipfius cœli alta penetrate. Et uocatus eft locus ifte Ba/ bel,ideft confufio.Et ibi diftipauit fubftantiam fuam,uiuens luxuriofe.Luxuria eft inimica deo,inimica uirtutibustperdit omnem fubftantiâ partis,66 ad prüfens uo/ luptate dclinicns, futuram non finit cogitarc paupertatem. Cumq confumpfiflet omnia,fada eft fames ualidaperregionê illam.Acceperatà patrelacultatcs,utin/ uifibilia cius per ea quat erant uifibilia,cognofeeret, 66 ex pulchritudinc creatura/ rum confequêter intelligeret creatorem.Qui ueritatem in iniufticia detinês,86 pro deo idola colens,naturç bona uniuerfa confumpfit;ô6 confumptis omnibus, coepit egere uirtutibus,dcrelido fonte uirtutum. Fada eft fames ualida per regionem il/ lam.Omnis locus quem patre incolimus abfente, famis,penuriae 86 egeftatis eft.Fa 2 mes autem tn'r« iKscJtn.u)g i^v§'og. Hæc eft regio, de qua dicitur per Prophetam,
Qui babitatis in regione umbrae mortis,lux fulgebit fuper uos. At cotra eft alia ic/ gio,quam pofTefTuri fumus mundo corde atqr puro uiuentes,quam fandus Dauid defiderar,dicens:Credo uiderc bona domini in terra uiuentium. Et ipfe coepitege/ re,£6 abtjt,ô6 coniunxit fè uni de principibus regionis illius. Deferto nutneio,qui ad primam uoeem bona ei fuerat cunda Iargitus,funxit feprincipihuius mundi, ideft diabolo redori tenebrarum: Quem nunc inimicum homincm,nunciudicem iniquitatis,nunc draconem,nunc fatban,nunc malleum,nunc perdicem,nunc Bc/ Iial,nunc rugientem Iconem,nunc Leuiathan,nunc Thaninim,nunc Bebemoth, 36 muftis alqs uocabulis feriptûra cognominat. Quod autem ait,Vni de principi-bus:plures efte intelligendum eft,qui per iftum uolitent acrem:86 diuerforum frau de uitiorum
-ocr page 913-DAMASO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;865
* ^2 U Worum, genus hominum fuæ fubtjci'ant feruitutf. nbsp;nbsp;Qui mifittllum in agrum
*^uin,utpafceretporcos. Poreus animal immundum eft, quod coeno Slt; fordibus yledatur.Tails eft dæmonum multi£udo,quæ per idol a manu fa da, emore peeuz ’^imóóuidimis pafeitur : ÔC nouiffime faginariore quadam hoftia,ipfius hominis '’’Otte faturatur. Mißt ergo eum in poffeffionem fuam, id eft fuum effecit efte famu ^ut pafeeret porcos,immolans ei anima fuam. nbsp;nbsp;Et cupiebat implere uentrem
uumdefiliquisporcorum,8lt;nemo iUi dabat. Id quod in Ezechiele cum increpaz ^‘onedicitur ad Hierufalem:Et fadum eft in te peruerfum ultra mulieres quæ ante •oinicationem tuam 06 poft te funt fornicatæ,in eo quod dedifti mercedes, amp;f merz fwes tibi non funt datæ:uidemus in filio minore completum. Subftantiam fuam in ‘'^gioneprincipis perdidit : 00 poft perditas facultates, miffus ad porcos, egeftate
- ^owbuit,Dæmonum cibus eft ebrictas,luxuria,fornicatio,8gt;L uniuerfa uitia.Hæc ‘’hndafunt óó!afciua,SC fenfus uoluptate demulcent:ftatim^ ut apparuerint, ad ^*«nifuiprouocant.Quibus ideo luxuriofus adolefcens non potcrat faturari,quia 5'’’peruoluptas famem fui habet,8lt; tranfada non fatiat: 36 Satanas cum aliquem “ïarte deceperit,óó proprium ei impofuerit iugum,ultra ad abundantia uitiorum “Jon procurât, feiens efte iam mortuum:ficuti multos idololatras uidemus panis mi ^iia8( egeftate confedos.Hi funt in quibus propbeticus fermo completur, Omni J^Sffleretricibus dantur mercedes:tu autem dedifti mercedem omnibus amatorP
“^ tuis,Si non accepifti mercedes.Poflumus autem 6^ aliter filiquas interpretari» æ^onum cibus eft carmina poetarum, ftcularis fapientia,rhetoricorum pompa »«borum.Hæefuaomnes fuauitate deledant:amp;5 dum aures uerfibus duici moduz ’donecurrentibus capiunt, animam quoep penetrant,00 pedoris interna deuin-•:gt;unt.Verum ubi cum fummo ftudio fuerint ac labore pcrleda,nihil aliud,nifi inaz ’’Emfonum Sv fermonum ftrepitum,fuis ledoribus tribuunt:nulla ibifaturitas uez ^*fans,nuiïarefedioiufticiæreperitur.Studiofi earum infameueri 6^ uirtutumpe '’wiaperfeuerant-Huius ûpientiæ typus Sóin Deureronomio fub mulieris captiz
; '^«gura defcribitunde qua diuina uox præcipit, ut fi Ifraelites earn habere uoluez f''uxorem,caluitium ei faciat,ungues præfecer,SC pilos auferat:8C cum munda fue fJeffedajtunc tranfeat in uidoris amplexus.Hæc fi fecundum literâ intelligimus, ^“nneridiculafuntClta«^ 06 nos facere folemus,quâdo philofopbos legimus,quart
* ynmanus noftras libri ueniunt fapientiæ fecularis:fi quid in eis utile reperimus, ^’noftrum dogma couertimus:fi quid uero fuperfluum, de idolis,de amore,de cuz *^^lecularium return,hæc radimus, his caluitium inducimus, hæc in unguium moz f^'’iferro acutilßmo defecamus.Vnde SC Apoftolus prohibet,ne in idolio quis rez ^''nibat,dicens:Videte autem,ne hæc licentia ueftra offendiculum fiatinfirmis. Si '■^'niqms uiderit eum,qui habet feientiam in idolio recumbêtem,nónne confeien p^^ius cum fit infirma, ædificabitur ad manducâdum idolothyta, 06 peribit qui inz 5 /nius eft in tua fcientia frater, propter quem Chriftus mortuus eftC Nonne tibi ui ®wfub alijsuerbis dicere:nelegas philofophos,oratores,poetas,necin corumie ^'oncrequiefcas ^ Nee nobis blandiamur,fi in eis quæ funt feripta non credimus, ''“bailorum confeientiauulneretur, 6lt; putemur probare,quæ dumlegimus non ^^pfobamus.Alioqui quale erit,ut exiftimemus Apoftolum eius,qui uefcebatur in ’^o!io,confcientiam comprobafte:06 eum dixifle perfcdum,quem feiret de idoloz “yds manducareCAbfit ut de ore Chriftiano ibnet,Iupiter omnipotês,ÓC me Her J'''f)8lt;me Caftor,ÓÓ cætera magis portenta,quam numina. At nunc etiam facerz wsdei,omiffis Euangelqs 06 Prophetis uidemus comoedias legere,amatoria Bu ’■”'gt;corum uerfuum uerba canere,tenere Vergilium:06 id quod in pueris neceffïtaz '‘^d,crimen in fe facere uoIuptatis.Cauendum igitur,fi captiuam uelimus habere j’^orcm,ne in idolio recumbamusjaut fi certe fuerimus eius amoredecepti, mun-earn,66 omni fordiü errore purgemus:ne fcandalum patiatur frater pro quo ^taftus mortuus eft,cum in ore Chriftiani carmina in idolorum laudem compoß daudierit perfonarc. nbsp;nbsp;In fe autem conuerfus dixit. Quanti mercenary in domo
E E patris
-ocr page 914-8^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS AD
partis mei abundant panibus, ego autem hïc fame pereo, Mercenanos fecaftdum C aÏÏum intclledlum cos animaduertimus ex ludæis, qui ob prarfenria tantum bona, Icgis praccepta cuftodiunt.Hi iufti funt SC mifericordcs,non ob ipfam iuftfdain,^ ob ipfum mifericordiæ bonum, fed ut à deo terrenac felicitatis ÖÓ longs uûæpremium confequantur. Qui autem ifta defiderat, merito compellitur ad obfequium præceptorum, ne eorum præuaricatione quæ iulfa funt careat concupids ♦ r ono ubi metus eft,non eft diledïo.Perfedlaquippe diledio foras mi'ttit nmorein. Nam qui diligignon ideo imperata cuftodit, quia aut timore pœnarû,autpraemti amd^ täte compellitur:fed quia hoe ipfum quod à deo iubetur,eft optimum. Senfus itacp ifte eft.Quanti ex ludacis ob præfentia tantum bona à dei obfequio nonrecedunt, ÔC ego egeftate coficior. Surgens ibo ad pattern meum. Pulchre ait/urgensjpatre quippe abfente,non fteterat.Peccatorum iacere,iuftorum ftare eft-AdMoyfend^ citur:Tu uero hie fta mecum.Et in cêtefimotrigefimotertio pfalmoiEcccnuncbc/ nedicite dominum omnes ferui doming qui ftatis in domo domini. Ad benedidio nem domini ftantes propheta in domo domini cohortatur.Et dicam iUitPaterpee* caui in cœlum 6f coram te, iam non fum dignus uocari filius tuus. Pecc au era tin cœlum,qui Hierufalem cœleftem reliquerat matrem. Peccauerat coram patte,qui conditore deferto fucrat ligna ueneratus.Non erat dignus uocari filius dei,qui fer/ uus effe maluerat idolorum» Omnis enim qui facit peccatum,de diabolo patrena/ tus eft.Fac me ficut unum de mercenarqs tuis.Fac me,inquit,ficut unu ex ludsis, qui te ob præfentiû tantum reru promifla uenerantur.Recipe filium peenitentem, qui mercenarys tuis peccatibus fæpiflîme pepercifti* Et uenit ufq; ad patrê fuum. Venimus ad pattern,quandorecedimus à porcorum paftione,lècundumillud:Sta tim ut conuerfus ingemueris,faluus eris.Cum^ adhuc longe eilet,uidit eum pater cius,6lt; mifericordia motus cft.Ante^ dignis operibus,ÓL ueta poenitentia ad pa/ trem rediret antiquü,deus apud quê cuncta futura iam fa era funt, Ói qui eft omniß præfcius futurorum,ad eins præcurrit aduentum : Ôf per uerbum fuum, quod car/ D nem fumpfit ex uirgine,reditum filq fui iunioris anticipat.Et praccurrens incubait fuper collum ipfius. Ante uenit ad terras, quam ille domum confeftïonis intraret. Incubuit fuper collum ipftus,ideft corpus fumpfit humanum.Et ficuti loannes fuper peeftus lefu recubuit, qui fecretorum eius effeetus eft particeps : ita K iugum fuum leue,ideft mandatorum fuotum facilia praccepta, ex gratia magis quam meri to fuper iuniorem filium collocauit.Et ofculatus eft eumtiuxta illud quod in Cantf co canticorum ecclefiadefponfi precaturaduentu:OfculeturmeofcuIo ons lui. Nolo mihi dicens per Moyfen,nolo per prophetas loquatumpfc meum corpus aft fumapipfe me ofculetur in carnet ut 2lt; illud quolt;^ quod in Efaia fcriptum eft,liuic
. fententiæ coaptemus.Si qugris, quaere, 06 ad me habita in fai tu.F tibi quippe flens cedefia clamare iubetur ex Seir, quia Seir pilofus 86 hifpidus interpretatur t ut 56 antiquum gentilium fignificet errorem : illa pari fimilitudine refpondente : Nigra fum, fed formofa filiæ Hierufalem. Dixit autem illi filius : Pater,peccaui in coelum 06 coram te,iam no fum dignus uocari filius tuus. Dicit fe non elfe dignum filium nuncupari:06 tarnen ex naturae uoce,ex illa fubftatia,quam illipater fuerat aliquan do largitus,in nomen trepidus ucritatis erumpit. Pater, inquiens, peccaui in coelS. Fruftra igitur quidam argumentantur, nomen patris in fan dos tantummodo con uenire,cum etiam deum pattern uocet,qui fe filq nomine confitetur indignum:nifi forte ideo pattern audet uocare, quia plena mente couerfus eft. Dixit autem pater ad pueros fuostCelerius proferte ftolam priorê, 86 induite eum: ftola quam Adam peccando perdiderat t ftolam quæ in alia parabola indumentum dicitur nuptiale, ideft ueftem fpiritus fanduquam qui non habucripnon poteft regis intereHeeon/ uiuio. Et date annulum in manu illius:fignaculum fimilitudinis Chriftpfecundum illud;ln quern credêrcs,fignati eftis fpiritu repromiftionis fan do. Et ad principent dicitur Tyri,qui fimilitudinem conditoris amiferat : Tu fignaculum fimilitudinis, 86 corona de con's, in delicqs paradifi dei natus es. Efaias quoquc de hoc Cgnaculo
-ocr page 915-DAMASVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;86*^
°Qiiïtiir:Tuftc manifefti erunt qui fignatur» Hoe fignaculum m manu datur, quart ƒ opera iuftt'eix feriptura fignificat,ut ibi:Fadum eft uerbS domini in manu Agz l^’prophetXjdicenris ad Hierufalem,Ornaui tejmquû,ornamento,ôô impofui ri J^ärmiUas circa manus tuas.Rurfum ad eum qui indutus eft podere,alius locus fiz ^ïïuli demonftratur:Pertranfi per mediam Hierufalem,óó da fignaculum in iron * os uirorum gemêrium amp;nbsp;dolentium in omnibus iniquitatibus, quæ fiunf in mez o eorum.QuareCut poftea poflïnt dicere, SignatS eft fuper nos lumen uultus tui omlne.Et calciamêtum in pedibus eius.Sponfi quippe perdiderat dignitatem,SC pedibus pafcha eelebrare non poterat.Hxc funt calciamenta,de quibus Do inrS^^*^^^ ^*^’^ *® hyacintho. Et calciamenta in pedibus eius:necubi coluber '“'^s,plantam ingrediétis inuaderet: 6C fuper fcorpiones 86 ferpentes fecurius ®oulai-et,ut præpararetur ad Euangelium pacis:iam non gradiens fecundum car J^jfedfecundum fpiritum:ÓC didum eipropheticum coueniret, Quam fpeciofi Potles euangelizantiu pacem, cuangelizantium bona. nbsp;nbsp;Et afferte uitulum fagina
''■’iamp;occiditeSC manducemus amp;nbsp;epulemur,quoniam bic filius mortuus fuerat SC I^^olt;it,perierat SC inuentus eft. Vitulus faginatus qui ad pœnitentiæ immolatur fa ^^®ni,ipfe faluator eft,cuius quotidie carne pafcimur,cruore potamur.Fidelis mez ^lector intelligis,quia pinguedinc faturati,in rudlum laudis eius erSpimus, diz 50teSjEru(«j.auit cor meum uerbum bonum,dico ego opera mea regidicet quidam Pfrftitiofe magis quam uere,non confiderantes textum Pfalmi,ex patris perfo-^^^rbitrentur hoc intclligi. Quod autem ait, Epulemur,quoniam hic filius meus ’'’ortuus fuerat SC reuixigperierat SC inuentus eft: ad eundem parabolae fuperioris P^ttinetfenfum, in qua dicitur. Sic dico uobis,quia gaudiü erit coram angelis dei ’Wuno peccatore pœnitêtiam agente. nbsp;nbsp;Et coeperunt epuIari.Hoc conuiuium
H'JotidieceIebratur,quotidie pater filium rccipit:femper Chriftus credentibus imz ®i^'^tur, nbsp;nbsp;Erat autem filius illius fenior in agro-Hucufep de perfona filrj iunioris
^quot;putatum eft:quem fecundum praefentem parabolam, in publicanis SC peccatoriz “^^)lt;ïui à Domino ad poznitentiam prouocabantur,debemus accipere:iecundum ’’’yfticos autem inteHeduSjde futura quoq; uocatione gentium prophetari. Nunc ®0ieniorcm filium fermo tranfgreditur,quem multi fimpliciter ad omnium fando/ f^'^perfonam,multi proprie ad ludaeos referunt.Et de fandis quidem non diffiefz '•sinterpretatio eft,in eo quod dicitur, Nunquam mandatum tuum praeteriui:licet 'Muideaturobfiftere,quod reuerfioni fratris inuideat, In ludæos autem cum liz ''orinfratris falute conueniatïhocrepugnat,quod nuquam fe dicat eius praeteriffe ’’’ïdatumïde quibus quid nobis uideatur,fuis in locis conabimur explanare. Erat Lytern filius illius fenior in agro,in terrenis operibus labore defudans,longe à graz ''ïspiritus fandi,8C à confilio patris extorris.Hic eft qui ait, Agrum emi,8C neceiz «habeo exire SC uidere illum,rogo te habe me exeufatû. Hic qui iuga boum emit ^^gt;nq:;2lt; legis onere dcprcffus,terrenorum fenfuum uoluptate perfruitur.Hic qui i^oreduda, ire ad nuptias non poteft : SC effedus caro, nequaquam unum poteft 'flecumfpiritu.In huius perfona etiam illius parabolae operarq congruunt,in qua pfima,tertia,fexta,nona hora,ideft uocationibus uarqs mittûtur ad uineam,8C inz ‘Iignantur fibi undccimæ horae operarios coacquari. Et cum ueniret SC approz pinquaret domui, audiuit fymphoniâ SC chorum.Illud quod in quodam Pfalmo fuz perferibitur Pro mahalath, huit fenfui couenit.Siquidê Mahalath,chorus in unum toncinens dicitur.Male autem quidam de Latinis,fymphoniam putant elfe genus organi,cum concors in dcilaudibus conccntus,hoc uocabulo fignificetur. crviiepaj-«« quippe,confonantiaexprimiturin Latino. Et uocauitunum depueris,8C interrogauit quid nam effent hgc.Et nunc interrogat Ifrael,quare deus in gentium afiumpuonelætetur:8C aemulatione cruciatus,paternam fcire non poteft uoluntaz ton. Qui ait illi, Quoniam frater tuus uenit, SC occidit pater tuns uitulum fagiz natufn,quoniâ incolumem ilium recepit. Caufa læticiaE,quod pari in dei laudes toz to orbe qoee concinitur, falus eft gentium, falus eft peccatorum : Ixtantur angeli,
EE a omnis
-ocr page 916-868
HIERÖNYMVS
omnis in gaudimn cfcatura cohfentft, 6v de folo dicitur Ifrad, Iratus aijiem hdnit C intrarc.îrafcùur fe abfente fratrem effe fufceptum:irafcitur cum inucic,quem puta ' bat extsndum:84 nunc foris fiat Ifrael, St nunc difcipults Euangclia inEcckfia au/ dientibus,mater eins 8v fratres foil's ftant,quaercntes cum. Egreffus autem pa/ ter illius coepit rogare cum. Quam bcnignus Só clemens pater. Rogatfilfum, ut læ/ ticiæ domus particeps fiat : rogat autem per apoftolosjrogat per Euangclfj prard// catores. E quibus Paulus aft, Precamur pro Clirifto, reconcihamini deo. Et alibi; Vobis oportebat prinium annunciate uerbum degfed quia repuliftis illud,2^ indu gnos uos iudicaftis æternæ uitæ, ecce conuertimur ad gentes. Ipfe autem refpon dens, ait patri fuOjEcce tor annis fcruio tibi.Pater fupplcx ad concordiamdepreca tur:illc iufticiam quæ in lege eft fcquens,dci iufticiæ non fubqcitur. Porro quatma for iufticia del, quam ignofeere poenitentibuSjfilium fufeipere redeuntemcEcce tot annis feruio tibi,2lt; nunquam mandatum tuum praetcriui : quafi hoc ipfum non fit praeterire mandatum, faluti altcrius inuidere,ante deum fe iadarc iufticiæ,cum nc/ mo coram eo mudus fit.Quis enim lætabitur caftum fe habere cor,ne fi unius qmgt; dem dfei fucrit^Dauid confiteturjn iniquitatibus coceptus fum,^ in delictis con/ cepit me mater mea. SC in alio loco. Si iniquitatem attendis Dominc,quisfuftinc/ bitCEthiediciqnunquam fe præterifle mandatum,tones ob idololatriam capttui* tatibus traditus . Ecce tot annis feruio tibi, SC nunquam mandatum tuum præteri/ ui.Hoc eft quod Paulus apoftolus loquitur : Quid ergo dicemusCquia gentes quæ njqn fedabantur iufticiam, apprehenderunt iufticiam,quac ex fide eft. Ih ael ucro fe dando legem iufticiæ, ad legem iufticiæ non perucnit QuareCquia non ex fide, fed quafi ex operibus legis. Poteft ergo SC ex eius perfona dici,quiiuxta eundem Apo ftolum,in iufticia quæ ex lege eft,fine reprehefione uerfatus fitdicctmihiuideatur magis fe iadare ludæus, quam uera dicerc:ad exemplum illius pharifæi,dicentis, Deus gratias ago tibi,quia non fum ficut cæteri homines,raptores,iniufti,adulte* ri,ficut SC hie publicanus. Oro te,nónne tibi uidetur ea quæ ilk de publicano dixez D rat,dicere ifte de fratreC Hic eft qui comedit omnem fubftantia fuam,uiuens cum meretricibus. Ad id autem quod ait,Mandatum tuum nunqua præteriuüpatris fer mo non congruit:non enim confirmauit uera effe quç dixcratnlius,fed irafcentem alia ratione copefcuit, Fili tu femper mecum es.Nunquid ait,Benc quidemdicis, ÔC fecifti cunda quæ iufferam ï* Sed mecum es,inquit,femper. Mecum es,lege qua ftringeristmecum es,dum mihi SC in captiuitatibus erudiristmecu es,non quiapræ cepta mea compleueris,fed quod te in longam regionem abire non pa Hus fum:mc cum es ad extremum,fecundum illud quod locutus fum ad Dauid,Si derclfquennt filq cius Icgem meam,SC in iudieqs meis nó ambulaucrint,fi iufticias meas propha hauerint,amp;C mandata mea non cuftodicrint,uifitabo in uirga iniquitates corum,ÓC in flagellis iniufticias eorum'mifericordiam autem meam non auferam ah eis.Quo teftimonio, SC id in quo filius fenior gloriatur, falium effe couincitur,dum in dei iu/ dice's non ambulat,8C eius madata non facit.Et quomodo ifta non faciens,cum pa
• tre femper fuifle dicitur f Dum peccans uifitatur in uirga, amp;nbsp;uifitato mifericordia nOnnegatur.Neemirandum patri eum aufum fuiffemcntiri,quifratripotuitinui/ dere:maxime cumin die iudieq quidam impudentius mentiatur,dicentes, Nonne in nomine tuo comedimus SC bibimus,8C uirtutes multas fecimus,dæmonia eieci/ muscQuid uero fit,6C omnia mea tua funt,fuo loco congruêtius explicabitur. Et nunquam dedifti mihi hædum, ut cum amicis meis epularer. Tantus,inquit,Ifrael fanguis elFufus eft,tot hominü cæfa funt miIia;SC nullus eorum noftræ extititfalu/ tis redemptor.Ipfe lofias qui placuit in confpedu tuo, SC nuper Machabæi,quipto tua hçreditate pugnabant,contra fas fandbitatis hoftium gladijs interemptifunt,SC nullius cruor nobis reddidit libertatem.Ecce adhuc Romano imperio fubiacemus, non propbeta,non facerdos,non iuftus quifquam immolatus eft pro nobis. Et pro luxuriofo filio, ideft pro gentibus,pro peccatoribus,totius creaturæ gloriofus fanguis eftufus eft. Cum4 meiêtibus minora non dederis,immeritismaioratribuißi.
Nunquam
-ocr page 917-DAMASO
869
A NunquS dedifti mihi hacdum,ut cum amicis mefs cpuIarer.Erras Ifraebdic poti'us,.
. uttecum epularer.Aut poteft efTe tibi ah'qua iucunditas,nifi patre tecum cckbranz teconiuuiumC Sal tern exemplo docere praefend* nbsp;nbsp;Reuerfo fiho iuniorc, bi pater
lætaturÔipueri.Manducemus,aitjamp;epulemur;non,Manducate,ÔC epulamim.At tueamete qua inuides fratri,qua à patris recedis afpedu,0^ femper in agro es;nûc quocj^ uis,eo abfente inire conuiuium, Nunquam dedifti mihi hæduin. Nunquam pater détériora dat munera:habes uitulum immolatum, ingredere, manduca cum P ’^^■Qptd hgdum quaeris,cui agnus eft miflusCEt ne fimules te neftire quod mifz fus eft,Ioannes tibi eum in eremo demonftrauit:Ecce agnus dei,ecce qui tollit pec/ futamundi.Et pater quidem quafi clemens 0£ pœnitêtiam tribuens,te bortatur ad[ i uitulum,non immolans haedum quern ftare fcit ad finiftram.Tu uero in fine fcculi, ipietibi es hacdum immolaturus antichriftum:00 cum amicis tuis,fpiritibus immS^ dis eins carne faturandus,expleto uaticinio.Tu confregifti caput draconis magni: Q^difti euni efcam populis Aethiopum.Cum autê filius tuus hic,qui deuorauit om uem fubftantiam fuam uiuens cum meretricibus,uenit,occidifti ei uitulum fagina? ium,Confitetur 86 nunc Ifraelfaginatum uitulum fuilïe,qui cæfus eftn’ntelligût ue uiffeChriftum,fed torquentur inuidiatamp;Snolunt fratre non pereunte/aluari. Ipfe Gütern dixit ilIi;Fili,tu femper mecum es, 06 mea omnia tua funt,FiIium uocat,licet ‘^^tïtenolentem.Quomodo autem Dei omnia ludxorum funt ^ Nunquid angcli, ^utonijdoniinationeSjCaeterac^ uirtutesCOmnia ergo intenigamus,legem,prophc ^Sjdoquia diuina. Haec ei dedit,ut in lege eius meditaretur die ac nocfte,fecudum “Um canonem quem faepe expofuimus feripturarû, Omnia non ad totum referen/ dscire,fed ad partem maximam:ut ibi, Omnes declinauerunt, fimul inutiles fabri p ^;®^31tbi,Omnes qui uenerunt ante mesures fuerunt 06 latrones. 00 Paulus ad f-orinthios, Omnibus, inquit, omnia fadtus fum, ut omnes lucrifacerem.óC ad Phi/ ’'PP^nfes, Omnes enim quae fua funt, quaerut, non ea quæ funtlefu Chrifti.Quan/ ^uam nihil unquam illi negafte credendum fit,quem ad uituli hortatur efum«Epu» wi nos oportet 06 gaud ere, quoniam hic frater tuus mortuus fuerat, amp;nbsp;reuixit;pc-p^fatjôCinuentus eft.Confidamus igitur 86 nos uiuere po fie per poenitentiam,qui weramus mortui per delida.Et hic quidem ipfe filius reuertitur:in fuperioribus ue *^0)10due fcilicet in drachma, quod errauerat affertur, amp;f quod perierat inueni/ ^JÖf fimili tres parabolae fine clauduntur,dum in ifta ponitur, perierat 60 inuen/ *“®cft;utintelligamus diuerfis fimilitudinibus,deeadem peccatorum fufeeptione *’§natum.Et haec quidem in ethnici perfona dida fint 66 ludæi ♦ Videamus autem ^'*omodo fupcr fancïo generaliter 6d peccatore, parabola ifta poffit intelligi.Ec de f^teris quin iufto conueniat,non ambigiturJllud eft,in quo legêti fcrupulus com/ ''’ouetur,cur iuftus faluti peccatoris inuideat : 06 intantum iracundia repleatur, ut ^^^fratris mifericordia,nec patris precibus, nee totius domus iucunditate fupere^ ^'^''’Adquodbreuiter refpondebimus:Omnemmundi iftius iufticiam, ad dei com Pätationem non effe iufticiam.Quomodo enim ex peccatis Hicrufalem, Sodoma l’'‘tificatur:no quod ipfa fit iuft a, fed quod maioribus delidis fiant minora delida: !'^Sf hominum omnium uniuerfa iufticia non eft deo collata iufticia.Deniqgt; Pau/ quidixerat:Quotquot ergo perfedi fumus hoc fapimus : in alio loco confitetur pdamitat,O profundum diuitiarum fapientiae 06 fcientigdei,quaminfcrutabilia ‘'nt indicia eius 86 ininueftigabiles uiæ eius^ Et alibi, ex parte cognofcimus,86 ex Pne prophetamus:Et nuc uidemus per fpeculum in acnigmate.Et ad Romanos: wr ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius C Ex quibus omnibus ^ocemugdei folius perfedam effe iufticia, qui folem fuum oriri facit fuper iuftos Yniuftos:dat pluuiam ferotinam 86 matutinam,merêtibus pariter 86 non meren/ '°ns : qui de uicis,angulis, 86 plateis inuitat ad nuptias : 86 deintus quofdam,iam Wh fecuros expeUit foras.Et ouem quae ad exemplum filij poenitentis ipfa redire onpoterat,ud nolebat,quacrit,86 inuenit:86 inuêtam fuis humeris reportât» Mul ‘^ni enim errando laborauerar, Vt autem doceamur in fandos quoej cadere pofTe
E E 3 inuidiarn
-ocr page 918-8^0
HIERONY/ÎV^ DAMASO
inuidiâm^ôC foil deo param dcmentiam dereh'nqui:fi'Iiorüm 'Ztbedxiconridcramp;'C mus excmplnm:pro qui bus cum mater mota p/efans affcdiqm'misgiandia pQÜu/' ^^ . f^^^’^^* ‘^^^^*^ ^^^^^P^ii indignati funt. Et Jefos aduoeâs cos dixit, Scitis qui^: ^•^^^^^^^ ^^”f^^æ^ ^^^”^”^f^^ ^^^^^'^ ^^^ ^^^^^^^ funt,poteÜ3tcm exercent in' ^^-^ ^^^^^^^^^uos:/èdquicunep uolueritinter uos maior effcjütuedermini/i
^^^5^.^*^ ^^^^p^ uoluerit inter uos eiTe primus,üt uefier feruus'.qüoniani, n tus hominis non uenitminiRrari, fed miniürare, amp;nbsp;dare anima, faam redetnptioygt; nem pro multis.Nulh periculofum, nulli uideatur eiTe blafphemum:qaod Si in apo no osinuidixmalurndiximuspotaiffe fubrepere,cum etia deangelishocdiâam putemus. y era quippe non funtmanda in cofpedia eins, QC contra angelos faos peruerfum quidinteUexicEt in Pfalmis dicitur,Non iuftißcabitar in eófpedutao ^^ ^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^^^^^^ omnis homo, fed Omnis uiaenstided,
U non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P^^o^s,non propheta. Ad maiora confcendo, Non ange/
auem nerrot.r^ ^^quot;^^^^j^°n(:s,nonpote{iates,cxterx^ uirtates.Solasdeaseii, imamnem Pz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^dnxçtera cum fint liberi arbitrij,iuxta quod ÔC homo act
uoluntatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ inutranep partem poffunt faam federe
commouere^ n ^^ ^quot;^^^^^^^^ ^^^ ^dduceris,faltem illius autoritäre parabole ra uocanturAdam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operarij mittunturad uineam,amp;in primabo/
inundecim^^ fponderunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dieociofiC’EtilUre/
aduentus tefiiseü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^ extrema hora,nofirifit falaatoris
Geut audiCtis auia antiei^^a ^poGolus, dtcens : Fratres, nouiifima hora ett. Etenim cognofc1m^^^^^^^^ canojduxeris-kadifplicetinterpretatio, fequorquo/ obtinuero,illudinferam^Sdauomod^^‘a^^^^^^quot;^^'^^^°^^^^^^^^^^^- Q“^’^^^‘^^ lias dicentes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘riurmuraueruntadaerfumpatremfami
lem deberecOèmeteed^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y/denturquidem luGe dicere,non xquaz
quiunahoralTn^ Giuideatfelicitati.DeniquriDom^^^^^ Amice,an oculus tuusneau^^a ^ oculum m eisarguitinuidentem,dicenst las iunas,folus dien immortah^^n'^^^^ nbsp;nbsp;bonus fum:' Vnde QCab ApoftoloJo/
ipCeGcimmortaIisädiuihisxuico1h?ß^°^^^r^^-^^a^^‘^^ tem in hac eadem parabola nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^t^erfa iuGiaa,iniquitasinaenitur.Vtau/
dudi:orum,attendepauIirr,er^n ^quot;-^^^^^^°^quot;‘^^’ ^bi'^^itt^m intdligas con^ hora tertia mi Hbs eGaduinea^^^^r^'^i ^°^^ conduedus eG, plusmeretur eoqui riarn antccedittSd fextx horx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°^^ ^^^^‘^ operarias, fextx horx opera/
viGïmo omnesinuident Q/^’^S^^y^^^d^^^^Jtoperarium.Qaomodoigiturno/ ra nona condudluses cur enterre luGitiamnon requirunt f Taquibo/ Quodcunqaerefponderts aua^^rt^^^- hora efi miGus in aineamf maiasin diuerfolaboremérear^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bborem,uc Sf premium
qui hora fexta condutGus es nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fextumfentenrix fabiacebis.Ettu
lem confequatur falutemdie^tfai!-^^^^,^ curtecum denarium,ideG xqua/ teGrerciusdicere,óddeeerrtr, r,r^e^ P^olaborediuerfafnghria,eadem detepo/ laborem SC uocationis fpacia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verum ipG inter fe ob non xquaiem
viGlmo tantum operarioidea rJf^^ squaleprxmium libenteraccipiunttinno/ faciunt,amp;:fub omnibusparabnP^^^^^^^ faJute difcordanttSf Domino iniuriam tibinoGrx paruitaris uideatur ^JS^^^Jurinuidix. Non ambigo, quin inar/ta monem, niGquem propria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expolninonpoHêf^
ignore didbntnmaximeeum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ ignofee dolenribus ocuiispdeG
fusGdeG,panibusG[ui[afy/}ç„^2^J^^^^^^^^^rebusnonquxran[uruerba,fedfen
Pratceden^
-ocr page 919-87*
ISTOLÆ. SCHOLIA
feio an memoria lapfus fît Hieronymus, Nam Lucae decimofeptimo, nulla eft métio de pnngt; cipibus,fcddeciuibus.Græce w^à/tÆ^. Nifî forte einem diuitem S adminiftrantem remz publicam dixit principem. Namolim opifiz ces nec habebantur pro ciuibus, nec ad reipu blicaiadminiftrationem admittebâtur.
manducandumidolotica. ] Italegituruulgo etiamin templis,fed deprauate,cumlegidcz beat eii/lu^ô^vra:, ideft idolisimmolata.ab ft^ lAuxof/ fîmuIacrum, ^vu facrifico.
Jgt;RÆCEDÉKTIS EP
B« dli^\(// (droit To/o fiîo/o. ] Ideft dix uifit illis fubftantiam,fiue uiftum, fîueuitatn. Nam ß'w hæcomnia fignificat. ^ Fames autem.] Hic JS in omnibus eft deprauatus^que nonabfiÇ laborc, mul ta collacionercftitui. Le goidumeftautem ad hune modum,Fames autem à*«™ fnrxffeut iorji^v^iç, ideft fames cum intentione ualida. Sentit autem Hieronymus, non fîmpliciter didum ede famem, fed cum “3ggeratione,ualidam famcm,hoc cnim adz wit Lucas 'f^^v^offt i|[Vni deprincipibus.]Ne
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SÈQ_VENTIS
Amandus presbyter propofuerat per literas treis quæftioncSjfîmulqi de forons ftatu con/ Ult. Ad fîngula refpondet diuus Hieronymus»
HIERONYMVS A^ANDO ' R E V I S cpiftolajongasnonuaktexplanarcquæftioncsjôi inarz dum multa condudens,ftringere uerbis,quod fenfibus dilatatum eft. Intcrrôgas,q*uid fignificet illud m Euangclio luxta Matthæum, Noz lite foUidd effe de crafimo,fuf£id( enim diei malicia fua.Craftinum m *amp;S^2ê fenpturis fan dis, futurum tempus fignificat:ficut SC Iacob m Genefi ^w'tur, Exaudiet me eras tufticia mea. Et ubi altare extruitur à duabus tribubus ^ ^uben amp;nbsp;Gad óó dtmidta tribu Manafte, K à eundo Ifraele ad eas legatio raittiz ^wicmn Phinees pontifici refpondiflent, idcirco fe altare fecilTe, ne eras fihjs fuis lt;:olen(Jideum pofleflio denegaretur.Et multa iftiufmodi in Veteri reperies Inftruz * i^cnto. Qui ergo de futuris nos cogitareprohibuit,conceffît de pracfentibus,proz P^whumanæ uitæ fragilitatem. Quod autem adqeit, Sufficit diei malicia fua:hoc ■^odo inteUige. Sufficit nobis de praefentibus huius feculi cogitare anguftqs.Quid ''fcefle edjenfum ad incerta Óf futura extendcre,qux aut cófequi non pofTumus, ^^tforfitan cito inuenta perdamus ï* astuce enim,quam Latinus uertit in maliciz » ^apud Graecos duo fignificat,óf maliciam Sf atflidioncm,quam nécKUffty Graez ''Qicunqóf hic magis pro Malicia,transferri debuit Afflidio. Quod fi contenrioz p^pis ducitur,nolens nfiMM afflidionem fonare Óf anguftias,fed maliciam:illo ^^ cxplanandum eft, quo mundus in maligno,hoc eft in malo,pofitus fit : óf ia ominica oratione dicimus. Libera nos à malotut fufficiat nobis contra maliciam •^ feculi pracfens habere cert am en» nbsp;nbsp;nbsp;In fecundo quaefifti loco, de beati apoz
®'iPauli prima ad Corinthios epiftola,in qua loquitur, Omne peccatum quod fez ^^dthomo,extra corpus eft;qui autem fornicatur,in corpus fuû peccat» Legamus *’’Sopaulo fuperius,óf fic ad bare uerba ueniamusï ne de extremis partibus,óf (ut Mcam ) cauda capituli, totam fententiam noffe cupiamus. Corpus,inquit,non ^fnkationffed Domino, óf dominus corp ori. Deus autem qui Dominum fufeitaz J^^ÔC nos cum illo fufeitabit per uirtutem fuam. Nefcitis quia corpora ueftra,mem f^ Chrifti funt f Tollens ergo membra Chrifti,faciam membra meretricisCAbfit. ^finefcitis,quia qui coniungit fe meretrici,unum corpus eft ^ Erunt enim,inquit, uoincamem unam. Qui autem coniungit fe Domino, unus fpiritus eft. Fugite •ornicationem. Omne peccatum quodcunque fecerit homo, extra corpus eft. Qui ^gt;«€111 fornicatur,in corpus fuum peccat. Et reliqua» Sandus Apoftolus contra '’xuriain difputans,óf in fuperioribus dicens:Efcae ucntri,óf uenter efcistdeus auz ^Sf hunc óf illas deftruet : confequenter uenit ad fornicationem. Etenim luxuz Jiïniatcrlibidinis eft,uentrem(^ diftentum cibo,óf uini potionibus im'gaium,uo-^ptasgenitalium fequitur:atque (ut alibi didum eft) pro membrorum ordine,orz ’owtiorumeft.» Omneita9 peccatum, uerbi gratia furtum,homicidium,rapina,
E E 4 periurium
-ocr page 920-^7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS
periun'um,Si caetera his fimilia, poft fadum pœnitudinemhâbenf : Ói licet inuitet C lucrum, tarnen mordet confeientia. Voluptas fola ac libido, etiam in ipfo tempore poenitendi,praereritos ftimulos patitur,ÓC titillationem carnis, amp;nbsp;incentiuapecca/ ti:ut per hxc quac corrigi cupimus cogitantes,rurfum fît materia ddinquendi. Aliter, Caetera peccata forinfecus funt,Quicquid enim egerimus,in aliosagimus; fornicatio non iolum confcientiam fornicatis,fed Só corpus maculat: aefecundum fententiam domini qua ait: Propter hoc relinquet homo pattern ÔC matrem,ÔCad/ ' haerebit uxori fuac, 86 erunt duo in carnem unam,etiam ipfe cum meretrice unum corpus efFicitur : 00 peccat in corpus fuum,dum templum Chrifti,facit corpus ciic meretricis, Dicamus ÔC aliter,ne ullam Graecorum fententiam praeterire uidea/ mur. Aliud eft peccareper corpus, aliud in corp ore, Furtum, homicidium,^^ cetera abfep fomicatione peccata, manu adminiftramus extrinfecus ï Fornicatio fola in/ trinkcus in corpore noftro exercetur à nobis,nonper corpus in aliosiÓóPerprae* pofitio minifterm habet,In autem in fe paffîonem. nbsp;nbsp;Sunt qui ita edifferan^quod
fecundum fcripturam uxor uiri corpus fît, 80 quicunqi fuerit fomicatus, pecectin corpus fuum, hoc eft in uxorem, dum earn fua fomicatione commaculat, SiC tacit earn non peccantem,fua commixtione peccare. Tertia,ideft extrema,propofitio tua fuit de eadem Apoftoli epiftola:ubi de refurrectione diiputans,uenit ad cutnlo cum,in quo fcriptum eft, Oportet enim eum regnare, donee ponat omnes inimi/ cos fuos fub pedibus fuis. Om nia enim fubieda funt fub pedibus eius. Nouilfimc autem Kinimica deftruetur mors.Cum auto dixerir,Quiaomnia fubiedafuntei: haud dubium quin praeter cum, qui fubiecit ei omnia. Cum uero fubieda ei fucrint omnia,tunc 06 ipfe nlius fubijcietur ei,qui fibi fubiecit omnia,ut fît deus omniain omnibus. Et miror te Iioc à me quaerere uoluiffe, cum fandus Hilarius Pidauien/ Os epifcopus,undecimum librum contra Arianos hac quæftionc 2lt; folutione corn pleuerit.Tamen pauca faltem dicamus. Omne in hoc fcadalum eft,quare fiJiuspa/ tri fubiedus eiTe dicatur.Quid eft turpius ßue infcrius,patri fubifci,quod fæpepie D tatis eft, ut in Pfalmo fcribitur,Nónne deo fubieda erit anima mea:an crucingi,8^ maledidum crucis fierifMaledidus enim omnis qui pendetin Jigno.Qui ergo pro nobis maledidum faduseft,utnos demalcdidione Iiberaret,miraris lipronobis fubiedus fi't,utnos patri faciat eiTe fubiedos,dicens inEuangelio, Nemouaditad pattern,nifî per me:8lt; cum exaltatus fuero à terra,omnia traham ad me f Chriftus in his qui fideles funt,fubicdus eft patri : quia omnes credentes,imó omne homi/ num genus,corporis ipfius membra reputantur,In his autem qui incrcdulifuntpd eft ludaeis 8lt; ethnicis 0^ hæreticis,infubiedus eße dicitur,quia pars membrorum eius non eft fubieda fidei,In fine autem mundi cum omnia membra regnantem ui derint Chriftum,ideft caput fuum, etiam ipfa fubqcientur Chrifto,ideft capiti fuo, ut omne Chrifti corpus fubijciatur deo 8^ patri:ut fît deus omnia in omnibus.Non ait, ut fît pater omnia in omnibus,fed ut fît deus:quod proprium nomen eft trim» tistóó tam ad pattern,quam ad filium 8ó ipiritum fandum referripotcft,ut humani tas fubijciatur diuinitati. Humanitatem hoe loco dicimus,non manfuetudfnem óf clementiam,quam Græci «grAovS^cü'zrtpu/ uocant,fed omne hominum genus,Por/ rd quod ait, Vt fît omnia in omnibus,‘hoc fenfu accipiendum eft,Dominus aup fab uator nofter nunc omnia non eft in omnibus,fed pars in fîngulis î uerbigratia, in Salomone fapientia,in Dauid bonitas,in lob patientia,inDanielecognitiofutu/ tor urn, in Petto fides,in Phinees 86 Paulo 2elus,in loanne uirginiras,in cçreriscæ tera.Cum autem return omnium finis aduenerit,tune omnia in omnibus eriqutfn guli fandorum omnes uirtutes habeant:ut fît Chriftus totus in cundis. Reped lundam epiftolæ 86 commentariolo tuo breuem chartulam,in qua hæc indita tere^ bantur. Qua: rend urn ab eo,ideft à me, utrum mulicr relido uiro adultcro £6 fodo/ mita, 86 alio per uim accepto,poflÏt abfq: poenitêtia communicate Ecclefiaf,uiucn/ teadhuc eoquem priusreliquerat. Quod Jegens, illiusuerficuli tecordatusfum: Ad exc«fandas excufationes in peccatis.Omnes enim homines uirgs nefitb falle mus
-ocr page 921-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AMANDO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87î
Si quod propria facünus uoluntate,ad naturae refernnus neceffîtatem. Quo/ ’Wlodicat adolefcens,Vi'm patior,corporis me ad libidincm ardor impellit:ipfa ®f§^na membrorum genitalium,6C compofitio corporis, fœm in cos quaerit ample/ ^is.EtrurfumhomicidajInegcftatejinquitjeramtindigcbam cibo,tegmen corpoz 1 '^nonhabebam : ideo alienum fanguinem fudi, ne ipfe fame Ôi frigorc morerer, ^^Tonde itaq; forori,qua: à nobis fuper fuo ftatu quaerit,non noftram, fed Apo/ 0» fententiam : An ignoratis fratresjfeientibus enim legem loquor,quoniam lex :; öß^'natur homini,quanto tempore uiuit f Mulier enim quae fub uiro eft,uiuente ^*fo aftrida eft legi.Quod fi mortuus fuerit uir eius,liberata eft à lege uiri. Ergo ui ^^te uiro, adultéra erit, fi duxcrit alterum uirum. Et in alio loco : Mulier alligata ^quanto tempore uiuit uir eius : fi autem dormierit uir eius,liberata eft:cui uulr, ’'pt,tantum in Domino» Omnes igitur caufationes Apoftolus amputans,aperz ’“''mcddiniuit t uiuente uiro adulteram efie mulierem,fi alteri nupferit.Nolo miz quot;’proféras raptoris uiolentiam, matris perfuaftonem, patris autoritatem,propin-^quot;orum cateruam,feruorum infidias atq; contempts,damna rei familiaris.Quamz quot;'nuiuituir,licet adulter fit,licet fodomita,licet flagitqs omnibus coopertus,0ó ab f^orepropter hæc feelera dcrc!id'us,maritus eius reputatur,cui alterum uirum ac/ ^'Ptte nonlicet. Nec Apoftolus hæc propria autoritäre decernif,fed Chrifto in fe '°^usnte,Chrifti uerba iequutus eft,quiait in Euangclio, Qui dimittit uxorem fuz ^’Vxcepta caufa fomicationis,facit earn mœchari : 00 qui dimiflam acceperit,ad/ pteft. Animaduerte quid dicat, Qui dimiflam acceperit,adulter eft: fine ipfa dix Jquot;'fetuirum,fiue à uiro dimiifa fit, adulter eft qui earn acceperit. Vnde 2lt; Apofto “grauem coniugq farcinam intelligentes : Si ita eft,inquiunt,non expedit homini quot;’torem accipere. Ad quos Dominus, Qui poteft,inquit,capere,capiat. Statimq? ’’*utxemplo trium eunuchorum, uirginitatis infert beatitudinem, quæ nulla car/ jt'flrgetenctur. Nequefatis animaduertere potui,quid fit quod dicere uoluit,alio quot;'toperuim accepta.Quid eft,per uim accepta ^ Congregata uidelicet multitudiz p5quot;olontem rapuit;2£ quare poftea raptorê rapta non dimifit^Legat libros Moy/ “)amp;^inuenietdefponfatam uiro,fi in ciuitate fuerit opprefla,amp;non clamaueriqpu quot;’riquafi adulteram. Si autem in agro oppreifa fit,innoxiam effe à fcclere, 6ó uioz ‘mtum legibus fubiacere. Ergo amp;nbsp;ifta foror, quæ (ut dicit) uim paifa eft,ut alteri *’’gt;igeretur;fi uult corpus Chrifti accipere,SC non adultéra reputari,agat poeniten-’‘3in;itaduntaxat,utfecundouiro quinon appellaturuir, fed adulter, atempore P®nitentiæ non copuletur. Quod fi ei durum uidetur, 8£ femel diledum non poz ’fftderclinquere,nec præferre dominum uoluptati,audiat Apoftolum conclaman ^,Non poteftis calicem Domini bibcre,2lt; calicem dæmoniorum:non poteftis quot;'^nfac Domini communicate,Slt; menfæ dæmoniorum. Et in alio loco,Quæ corn/ 'quot;quot;nicatio luei ac tenebris f qui coniènfus Chrifto SC Belial ^ Rem nouam loquor: *'’’tgt;non nouam, fed ueterem,quæ Veteris Teftamenti autoritäre firmatur: Si reliz Wtfecundum uirum,SC reconciliari uoluerit priori,non poteft. Scriptum eft c^ '’'•iiinDeuteronomio, Si acceperit homo uxorem, SC habuerit cam,óif noninucz ’’^ritgratiam in confpedu eius propter aliquam foeditatem,fcribet libellum repuz ^, amp;nbsp;dabit in manus eius, SC dimittet earn de domo fua. Cumq; egreffa alterum ®gt;ïtituin duxerit, SC ille quoq; oderit cam,dederit(^ eilibellumrcpudq,SC dimife-firde domo fua,uel certe mortuus fucrit,non poterit prior maritus recipere cam in *'xorem, quia polluta eft,SC abominabilis fada eft coram domino: nec peccare faz dïsterram tuam,quam dominus deus tuus tradidit tibi poffïdendam. Vnde obfez ^0 te,ut confoleris eam,imo prouoces ad falutem. Putridæ carnes ferro indigent Sicauterio : nec eft mcdicinæ culpa,fed uulneris : quum dementi crudelitate non pïreit medicus, ut parcat;fæuit,ut mifereatur.
Prxecdenz
-ocr page 922-«74
PRÆCEDENTIS EPISTOz'
LÆ SCHOLIA
fadus eft,Icgcndum eft,non makdiÄuMt ^ fubftantiuumnomen,ficutpaulóanteniakdi dum erucis. Nam utrobiqp GracciS w pa:, ideftexecratio. lt;(f Humanitäten! j co.] fiXxp^ffwma: apudGræcosdicitut gnitas K comitas erga hommes,cui ^** eft (iiaxv^çuma!. Verö Theologi nonnanquara ipfam hominum naturam S genus human temuocant:quafi dp^^umTUTa:- Att5tW*n pretantur illud apud Paulum: Apparmt gnitas «humanitas faluatorisnoftn“^** perperam,cumfîtinic fnMy^^am'i«) ^°^ r neuokntia erga hommes,ut ad pattern .^^ tur , qui quantopere dilexerit nos,mi mundum unigenito filio declatarit.
^ Xaudict me eras] Locus eft Ge/ nefiscapitcthgefimo. ifEtubi ni altareextruitur.] Hanchiftoriä habes lofuc capite uigefimofe/ cundo. qf iMHiae enim q. 1. u.] Latinis mala fignificantuitia SC incommoda: malicia tantum animi uitium fîgnificat,Græ/ cis ua:iix dicuntur item uitia,amp;afflidiones:8C hinc MHix uitium fiucmalicia,SCafflidio fine miferia, Hxnuf/f autem tantum afflidionem fîueuexationêfîgnificatjà uerbo iia:HÓu, quod eftmalisafflcio,fiucaffligo. «Jf Makdidum crucis. ]Ita legis Deuteronomij uigefimopri/ mo . Makdidus à deo qui pendet in ligno. Qpem locum citat Paulus ad Galatas capite tertio. Verum hic qui pro nobis makdidum
HIERONYMVS
MARCELLE
A G NI s nos prouocas quxftionibustöC torpens odo ingeftiumduw 1 interrogas,doces.Pn'ma tua fetfeitatio fuit,quae fint iUa, qua nee ocu/ lus uidit, nee auris audiuit, nee in cor hominis afcenderunt qux p^æ^ \ parauit deus his qui diligunt eum. Et quomodo rurfos idem Apolw' ___. . _ nbsp;nbsp;nbsp;lus inferat:Nobis autem reuelauit deus per fpintum ftium. Et Irreuez latum ApoftolOjinteUigere debeamus,quod 86 ille al ijs reuelauerit. Adqu» brems relponfio eft,non debere nos querere,quid fît illud, quod nee oculus uidit,nee air ^^ ris audiuit,nee in cor hominis afcendit. Si enim ignoratur, quomodo feiri poten. Quod promittitur in futur o, non cernitur in præfenti. Spes enim quæ uidctur,non eft fpes,fed iam certa polTeffi'otquomodo fi uelit quifpia dicere: oftende mihi quo inuifibile eft,loquere quod audiri non poteft,expone quod cogitatio non compte-hendit Humana. Ergo hoc fenfu Apoftolus dixiffe crcdendus eft:quod carnanbus oculis, 5lt;: aure carnali, 00 cogitatione mortali non polTunt fpiritualia comprehena^ Et fi enim noueramus quondam lefum fecundum carnem, fed nunc iam non nou mus eum. Et in Ioannis epiftola fcribitur : Chariffimi,nunc filq dei furnus, et nec/ dum manifehum eft quod futuri furnus. Scimus enim quoniam eum apparuerit,iiz miles ei erimus:quia uidebimus eum fîcuti eft.Quod^ reuelatum fibiet fanensper (piritum elfe teftatur,non ftatim fequitur,ut ipfe al ijs reuelauerit. Alioquin audiuit SC in paradifo uerba ineffabilia, quae alijs narrare non potcrat : aut fi nar ramt, ne/ quaquam ineffabilia funt. Secunda quaeftio fuit,in qua dicis legifle te per turn in opufeulis meis : quod agni qui ftant à dextris, ÔC hædi qui fiant a finifins, Chriftiani fint atque gentiles:8lt; non potius boni 0^ mali.Non meminime hoc^i/ quando dixilfe:ÓC fi dixifrem,non efiem in errorepertinax ♦ Quantum autem dv lt;ftanti fubito occurrit:in fecundo uolumine contra louinianum fuper hoc capitu/ lo difputaffe me noui : 36 non folum fuper hoc,fed ÔC de eo quod in eandem qux/ ftionemcadit,ubipifcesmali à bonis pifcibus feparabuntur. Quod ergoibiplc^ nc didlum efi:nunc omittendum uidctur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tertio interrogaueras,quod dicit
Apoftolus in aduentu Domini faluatoris, rapi quofdam uiuentcs obuiam in nu* bibus : ita ut non pracueniantur ab his,qui in Chrifto dormierunt : uis'que notie, utrumfic occurrantin corporibus ,£lt; non ante moriantur,quum amp;nbsp;Doimnus nofter mortuus fît, £lt; Enoch atque Helias,fecundum Apocalypfim Ioannis,mo/ rituri effe dicantur : ne fcilicet ullusfit,qui non guftauerit mortem. Hoc ex ip/ fins loei continentia feiri poteft, quod fandi qui in aduentu faluatoris ^^’^^
-ocr page 923-MIERONYMVS MARCELLO
S7^
^Pi’chenfi in corpore,in i'jfdcm corporibus occurrant ef : jta tarnen ut inglorium torruptiuum ÔC mortale, gloria 8lt; incorruptione 00 immortahtate mutetur:ut corpora furredura fint,in talem fubftantiam uiuorum eriam corpora tranP ripentur.Vnde dieft fnalioloco Apoftolus : Propter quod nolumus expolian', ®«3gt;erueftin: ut abforbeatur mortale hoc à ufta,ne fcflicet corpus ab anima dez tïturjfed anima habitante fn corpore,fiat fnclytum quod ante inglorium fuft«Dc ^°fliautcm amp;Helia,quosuenturos Apocalypfis refert amp;nbsp;elTe morfturos, non “igt;us temporis difputatio:cum omnis ille liber aut fpiritualiter fntelligendus fit, ^'losexiftimamus : aut fi carnalem interpretationem fequimur, ludaicis fabulis J'^,^5^‘‘^^dum fit, ut rurfum xdificetur Hierufalem ÔC hoftiæ offerantur in temz P °;^fpirituali cultu imminuto,carnales obtineant cxremoniae. Quartum eft Sî^^^quæfifti^ Quomodoin Ioannis Euangclio poft refurredionem dicatur ad «hamMagdalenam, Noli me tangere, nondurn enim afcendi ad pattern meum. ^fturfumin Matthaeofcriptumfit, quodadueftigia faluatoris mulferes corruez *'*it:cum utique non fit idipfum tangere poft refurredionem pedes eius, 06 non f®*’§cre.Maria Magdalena ipfa eft,a qua feptem dæmonia exp ul erat; ut ubi abunz ^^ueratpcccatum,luperabundaretgratia:quæ quia Dominum hortulanum puta* ^w quafi cum homine loquebatur, Sc quærebat uiuentem cum mortuis, rede ^WjNoli me tangere.Dt eft fenfus:Non merens meis hærere ueftigqs:nec ado/ ^^ffquafi Dominum : nee eius tenere pedes,quem non exiftimas furrexilTe.Tibi needum afcendi ad pattern meum.Cæteræ uero mulieres quæ pedes tagunt, ominum confitentur 00 merentur eius haerereueftigqs, quem ad pattern afcenz ^pconhdunt. Quanquam etiam fi eadem mulier diuerfis in Euangelqs Sc tenu-’*gt;cpcdcs,ÓC non tenuiffe referatur,facilis folutio fit:cum potuerit corrigi primum ^uafiincredula,ÓC poftca non repelli,quafi ca quae errorem confeflïonemutauez j ^®f»Quod amp;nbsp;de latronibus intelligi poteft,cum alfus Euangelifta utrunep blafphcz ’’’^flcjalius narret alterum effe confeffum. Extrema fchedula continebaguttum ^ft refurredionem, quadragin ta diebus Dominus cum difcipulis conuerfatus fit: ^nunquam alibi fuerit,ac latenter ad coelum afcenderit atque defcenderit, 06 niz quot;Hominus apoftolis fuam præfentiam non negarit.Si Dominum,dei filium confia ®fres,de quo fermo eft, 06 illum effe qui loquitur: Nónne coelum glt; terram ego rez plto,dicit DominuslSó de quo alius Propheta teftatur, Coelum mihi thronus eft, autem fcabellum pedum meorum ï 00 rurfum alibi. Qui tenet coelum palmo, ^terrainpugillo:de quo Dauid canit,Quo ibo à fpiritu tuo,2lt; à facie tua quó fuz §'3m:'fi afcendero in coelum, tu ibi es : fi defcendero ad infcrnum,ades:amp;^ fi habiz huero in extremis maris, etenim ibi manus tua deducet me, amp;nbsp;continebit me dcxz ’^ra tua:profedo non ambiges, etiam ante refurredionem fic in dominico corpoz ’'®*gt;abitaflê deum uerbum,ut in patre elTegSC coeli circulum dauderct, atep in omz ’''businfufus eftet 8lt; circumfufus, idcft ut cunda penetraret interior, Ôi contincz f^t exterior. Stultum eft igiturillius potentiam unius corpufculi paruitate finiri, Wm non capit coelum : ÖC tarnen qui ubiq; erat,etiam in nlio hominis totus erat. biuina quippe natura,8lt; dei fermo in partes fecari non poteft,ncc locis diuidi:fed ^mubique fit,totus ubique eft. Erat igitur uno eodemq; tempore 86 cum apoftoz fe quadraginta diebus amp;nbsp;cum angelis,^ in patre amp;nbsp;in extremis maris finibus ez fstanomnibus locis uerübatur,cum Thoma in India,cum Pauloin Illyrico,cum Tito in Creta,cum Andrea in Achaia,cumfingulis Apoftolis 6C apoftolicis uiris, mfingulis cundisc^ regionibus. Quod autem dicitur, quofdam deferere uelnon defercretnon naturae illius terminus ponitur, fed eorum mérita defcribuntur apud quoselTeuel non effe dignatur. '
D. Hier ony-
-ocr page 924-87Ö
D. HIERONYMVS AD MARCELLAM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
De blafphemia in Spiritum fanctum.
REVIS eft quæftiuncula quam mififti:00 aperta refponßo eft^Sicnim i ^^ ^® ^° quod in Euangelio fcribitur : Qincuncj dixerit uerbum contra n/ lium hominis,remittetur eitqui autem dixerit cótra fpiritum fanct^, non remittetur ci,neque in hoc feculo,neqï in futuro:Nouatianus anir/ mat, non pofte peccare in Spiritum fan(ftum,nifieum qui Chriftianus fit,amp;l poftea negauerit: manifeftum eftjudæos qui eo tempore blafphemabât,pecz cato blafphemia: non teneri:quippe qui impq coloni,interfedisprophctis,dene/ ce Domini cogitabant : Ôf intantum erant perditi,ut ad faluandos eos fe Deifthus uenifTe refponderit. Vndedetotoipfîus fcripturæ ordine conuincenduseft,non his irremiflibilem eiTe didam blafphemiam,qui tormentis compulfi,ôô uarijs eau fcerati cruciatibus, Dominum denegaftent : fed his qui cum in uirtutibus uideant opera dei,calumnicntur 8C clamitent,dæmonis efte uirtutem : ÔC omnia fignaquac fadla funt,non ad diuinam magnificentiam,fed ad diabolum pertinere,Vndc8i faï uator nofter toto refponfionis fuæ hoc agit argumento:ut doceat,non pofte SaU/ nam eqei à Satana:S6 regnum eius inter fe non efte dïuifum.Cum enim diaboÜnU dium fit,dei lædere creaturâ: quomodo eiufdem poterit efte uoluntatis fanare lan/ guentes,ôô feipfum de obfclfis fugare corporibus ç’ Probet itaque Nouatianus alP quem de his,qui facrificare compulfi funt ante tribunal iudicis, refpondifte omnia quæ in Euangelio fcripta funt,non à filio dei,fed à Beelzebub principe dæmonio/ rum fuilTeperfeda: Si tune poterit approbare irremilTibilem in Spiritum fandum efteblafphemiam.Vt autem 86 acutius aliquid interrogemus, refpondeat quid fit contra filium hominis dicere,Ôf in Spiritum fandum blafphcmare.Egoquippeaf fero iuxta fenfum illius, eos qui Chriftum in perfequutione negauerint, contrait' lium hominis dixifte,ôô non in Spiritum fandum blafphemafte.Qui enim interrog d catur an Chriftianus fit, K Chriftianum fe non eiTe refponderit:uti($ negado Chri itum,hoc eft filium hominis. Spiritui fando non facit iniuriam.Si autem Chriftum negando,negauit Si fpiritum : ediiTcrat haereticus,quomodo non peccet in Spiri/ turn,qui filium hominis denegauerit. Aut fi Spiritum fandum hoc loco intelligen/ dum pattern putat,patris nulla eft à negatore mentio fa da cum negaret. Petrus a/ poftolus eo tempore quo ancillp interrogatione perterritus,Dominum negauit:in filium hominis,an in Spiritum fandum uidetur commifftTe peccatum ç'Si id quod ait,nefcio homincm,ridiculeuoluerit interpretari,non Chriftum eumnegafte,fed hominem : mcndacem faciet faluacorem, qui fe,hoc eft filium Def negandum efle prædixerat. Si autem negauit filium Dei,unde0iamarefleuit,0i trinam negatio/ nem trina poftea confeftîone deleuit:manifeftum eft peccatum in Spirits fandum ideo non pofte dimitti,quod habeat blafphemiamtut cum uideas in uirtutibus Dez um,Beelzebub ealumnieris in fadis. Doceatigitur aliquê negatoremBeelzebub uocalTe Chriftum,ÖC ultro referam gradum,negatorem non pofte ueniam cofequi poft ruinam. Aliud eft tormentis cedere 06 fe Chriftianum negate, aliud Chriftum diabolum diccrc,ficut tibi ipfa fcriptura atq? contextus Ieda attentius poterunt dez monftrare. Fuerat quidem prolixius difteredumfted quoniam amicis,8lt; qui ad no ftrum bofpitiolum conuenerunt,præfentiam noftram negate non poftumus,06 tP bi non ftatim refpondere admodum uifum eft arrogantis:latam difputationem,brc ui fermone comprehendimus, ut non cam Epiftolam,quam Commentariolum diz dar emus.
ARGVMENTVM EPISTOLÆ SEQ.VENTIS
Apparct hanc Hedtbiam cruditam mulicrem fuiflejUtpote ab crudiris ortam, Paterio the/ tore SC Dclphidio,proinde per Apodemi urn in Bethlehem miffum,proponit dmo Hieronymo duodccim qusiSiones quas ilk exp heat.
Hierony/
-ocr page 925-«77
HIERONYJMVS HEDIBIÆ
f G N 0 T A uultUjfidci mihi ardore notiffîma,de extrem/s Galliac fini# bus in Bethlehemitico rure latitantem,ad refpodendum prouocas,de fandarum quæftiûcuhs feripturarumiper hominem dei,fi!ium meum Apodemium commetariolum dirigens:quafi uero non habeas in tua prouincia difertos uiros^ôC in lege dei perfedos:nifi forte experimen t tummagis noftri,quàm dod:rinam flagitas:SC uis fcire,quid de his quæ ab ahjs au-difti,nos quoq; fentiamus.Maiores tui Paterius atç Delphidius,quorum alter an/ Wam ego nafcerer rhetoricam Romæ docuit,alter me iam adolefcentulo omnes Gallias profa uerfu^ fuo illuftrauit ingenio,iam dormientes ÔC taciti me iure repre i ^^ndunqquod audeam ad ftirpem generis fui quippiam muffîtaredicet concedens «iseloquentiæ magnitudinem,ÔC dodrinam fecularium literarum, merito fubtra/ ^ämfeientiam legis dei:quam nemo accipere poteft, nifi ei data fuerit à pâtre lum» ’ium,quiiUuminatomnem hominem uenientem in hune mundum, amp;nbsp;ftat médius ^tdentium,qui in nomine eius fuerint congregati. Vnde libéré profiteor,nec di/ fuperbe pertimefeoîme fcribere tibi non in dodis humanæ fapientiæ uerbis, Wrndeus dellrudiurus eft, fed in uerbis fidei fpiritualibus fpiritualia comparan/ ^'’’’«tabyirus Veteris Teftamenti inuocet abyifum Euangelicam:in uoce catara/ ^f^m,ideft prophetarum ôd apoftolorum fuorum,ÔC ueritas Domini perueniat J??ad nubes:quibus mandatum eft,ne fuper incredulum Ifrael imbrem pluerent, *«Wrigarent arua gcntilium, amp;nbsp;torrentem fpinarum ac marc mortuum dulcora-^fnt.0raigitur,ut uerus Elifeus fteriles in me ôiS mortuas aquas uiuificet,Slt; Apo/ '‘olorum falc quibus dixerit. Vos eftis fal terræ : meum holufculum condiat : quia ^ ^^nefacrificium quod abfque fale eft, domino non offerrur. Nec fulgore fecularis ®‘0quentiæ delelt;fteris,quam uidit lefus, quafi fulgur cadentem de cœlo:fed potius tefpice,qui non habet decorem nec fpcciem:homo in plagis pofitus,ôô feiens ^ ^‘'’'^infirmitatem nbsp;nbsp;nbsp;quicquidad propofita refpondero, fcias me nonconfiden/
''’'■efpondiife fermonis,fed eius fide,qui pollicitus eft : Aperi os tuum,8lt; ego im/ P‘«boillud.
^011x1110 prima. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
ogas quomodo perfedus efte quis point, 06 quomodo uiuere debeatui/ ,uæ fine liberis derelida eft. Hoc idem in Euangelio legis dodor interro-^^tiMagifter^quid facicns,uitam æternâ polTidebo^Cui refponditdominus:Man .’^anoftieDicit illezQuaeClefus autem dixit: Non homicidium facies,non adulte/ |ï'’®)non furtum,non falfum dices teftimonium:honora patrem óf matrem,óf du Pv^^’oxlnunn tuum ficut teipfum.Et illo dicente:hæc omnia feci, dominus intu '^•vnum tibi deeft. Si uis elfe perfedus : uade Ôf uende omnia quae habes, 06 da P^^enbustôf ueni fequere me.Itaq; 86 ego tibi domini noftri reipondebo fermo/ Si uis efte perfeda, 86 tollere crucem tuam, óf fequi dominum faluatorem, quot;nitari Petrum dicentem:Ecce nos dimifimus omnia 86 fecuti fumus te:uade óf .5’'dcomnia quac habes,86 da pauperibus,86 fequere faluatorem.Non dixit,da fi/ Wafratribus,da propinquis;quos ena fi haberes,iure his dominus praeferretur, P^^apauperibus: imó da Chrifto,qui in pauperibus pafcitur. Qui cum diues el/ ^‘)pfo nobis pauper fa dus eft:qui loquitur in trigefimonono pfalmo: Ego autem ^^dteus fum óf pauper : 06 dominus folicitus eft pro me. Statimep quadragefimi Mtnide eo exordium eft;Beatus qui intelligit fuper egenum óf pauperemjntelli ö^ntia opus eft, 86 poft intelligentiam beatitudine, qui fit egenus 86 pauper. Non f ’^ ®e qui mendicitate óf fqualore coopertus eft, 06 tarnen non recedit à uitqs, ƒ11 dequibus Apoftolus loquitur : Tantum ut pauperum memores eflemus. Ob ^tum refrigeria laborant Paulus 86 Barnabas in ecclefüs gentium, ut colledæ P^*^ P’'i’^^™ fabbati:86 hanc mfam oblationem, non per alios fed per fe dé/ ^^ieftinant:his qui fuas pro Chrifto amifere fubftantias,qui perfecutiones palR « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F F funt
-ocr page 926-3,791'
HiERONYMVf
funt,quiâixerutitpatrifiro amp;C matri,uxoribus Si Hberistl^on nouimus uos.Uiiriï/ €
pafriXamp;^ audièrunt dkenrem doiüinum faiuatorem: Mater nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
”’‘^*^* funtjoui fadunt uoïuntatem patris mei. Ethxc dicimüs,tiorï
^j^ P^Jfp^res ludxos nue gentiles Ô^ omnino cuiusUbet gentis pauperes,pro^ ibeamus taciendam eleemofynam, (ed quod CbriRianos QC credentespaupetes
. tncredubs prxferamus, 00 inter ipfos Chriüianos üt muit a diuerütas, utrtitn pec^
$ cator an iandlus Qn Vnde df Apottolus pa ffim in omnes mifericordiarn probans,
.mtert: maxime in domefitcos fidei. Domeüicus ßdei e(i,qui eadem tibireligionc
coniungttur,quem a conCortio fratemitatispeccata non feparant. QuodüdeinLt
■^^'^‘'^^^^^obtsprxcipituriut Ü erurierint,demus eis cibum tßßticriar, demus
m'h^* .quot;^^”lt;^®bf^®congregemuscarbonesfupercaputeorum:quatoma funtmimict, 06 qui Chrittiani funt atcp fandi ^ Neque uero hoi
hm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^g^^scogregabis fupercaputeiustinma/ mus^enefirt nbsp;P^^/}^^”^ ^^^ ^^ ^” bonam.Quando enim mimicis noRrisprxbe/ maf/aam eorum noRra bonitate fuperamus, ófmoUimusduriciS, carbones ^dmolliciem 06 beneuolentiam nedimustatepita congregamus carbonibuK nbsp;nbsp;^P*^’5®”””» ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenptum eßtSagittx potentis acutx,cum
txlabia Durera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quomodo de altari a Seraphim carbo fublatus,prophe
' bonomalum ^h^^^*^^^^lt;^o^umnoRrorumpeccatapurgentuT,Q6uincamusin folem fuum nrM f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maledicentibus: 86imitemur patremnoRrum,qui b6 tu quia Dauenv f^h ^^^^r ^^^?^ ^ malos, 86 pluit fuper iuRos 06 iniuRos.Jgitur te reciniatuin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°^’ plurmos fa c tibi amicos, de iniquo mammona, qui
de iniquitate defr^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^re dixit,de iniquo : Omnes enim diuitix
‘ iila uulsata fenrenti ^^^L^ ^.‘/^ ‘'^‘-R^^'dtdcrit, alter non poteR inuenire. Vnde 56 tes.OuïTeum^^ t3s conuerfuednm- ^^^j^r‘^i^^^^^°?P^^^^:ßuiahabebatdimtiasmut-poRuntin repna ^^k^^^^^Ç^^?^. ^^^ ‘ ^^m diRicile quidiuites funtintrare à fuerit imnoRi^uhta ti ‘^ji^^j^^^dixu tmpoRibile, fed diRtciledicer exemplum po/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ।
tem intrare in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ camelum per foramen acus tranRre, quarn diuiz
qaam enïmfiednn.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^n tam diRicile cR qudm impoRibile.Nun ues intrare nnte^^f r^^' ^^ camelustranfeat per foramen acus.Nunquam igiturdf cina prxpr^atur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^txlorü.Sedcamelus tortuofus 86 curuus eR,ó6grauifar.,
mini mam dimitti' ^^^ ^^^^ qnandoprauas ingredimurfemitas, 86reâam Do^ deHnsredinnn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^quot;^^ diuitqs Rue pondéré delidlorS,regnum nabissen na ^ ml ^h^.^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^P°^^^^^^ gtauiRimS farcinam,86 aRumamus
inter medicx! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ tequiefcemus, 86 diceturnobis:Si dormiatis reauri Onr^rm ^}P^^^^ columbx deargentatx, 86 poReriora dorfi das in pallo beatnitnrem ^^ ^^^ R^^dpriusinformeerar,86gram'farcinapremebatur,ha
tureloauia f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fti fenfu:86 alas deargentatas,quxinteUigun
hia aux dra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deiintrarepoterimus.DicuntapoRoIi,lèom/
busrefnnndit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^cedemprohacuirtuteaudadierexpofetmpQui trem auf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ommus, Omnis quirelinquit domS aut fratres autforcres autpaz
• ^^ ^^^ ^xorem aut Rlios aut agros propter nomen meum, cêtaplutn dne^egt; ^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poßtdebit. O quanta beatitudo, pro parais magna re/ dJhifnf^J.q”^^^° ^^ï^^'^^^^ pro morituris femper muentia, amp;nbsp;habere Dominum habet liberos, 06maximeßnobilis familix eR, egen/ ^^^^^ xquaHtate, 86 utmeminerit primam animxfax, S6 ^^^,^^^^P^rtiaturpotiuscumh'beris,quamomnia filrfsdere/in-' y ^^ na/^ ^^^^^^^^^^r)rumfaciatcohxredem.Refpondebis,Diifiede
r^^ruram.Seddominum audios tibirefpondentemiQuipp
^ ^P^^f 03ptat.Ec,Sj uis eReperfedia. Non tibiiugum neceRitatis imponirVed
P^^rUan tuxhberumconceditarbitrium.ViseRèperfedia, 86 in primoRareßRß gioa]gmraus,iacquodfecerunt apoRoli,uendeomniaquxhabes, 86 dap^uper^ ■ ■_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus,86
-ocr page 927-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HEDIBIÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g7^ * ^^SjS^fcqiicrc faluatorcffl,8^ nudam folam^ cruccm, nuda fequaris K fola ♦ Non Ws effe pcrfeda,fcd fecundn ms tenerc gradum uinucis, dimitte omnia quæcuncg JîDcs,da filijs,da propinquis. Nemo te reprehcndit fi inferiora federis,dummo/ '‘Oillam fdas tibi iure prælatam,quæ elegerit prima.Dices,hoc apoftolorum eft Ôi •^gt;foriim:muliercm autem nobilem non poffe omnia uêdcre,quæ multis adiumen/ ^ishuius uitæ indigeat. Audi igitur Apoftolum commonentcm:Non ut alqs refngt; Stnum,uobis autem tribulatio:fed ex æqualitate,ueftra abûdantia illorum fußen/ ^ttinopiam:ut 5C illorum abundantia,uefiræ inopiæ fit fupplemcntum. Vnde in-4^itDominus,Qui habet duas tunicas,dtt akeiam non habenti. Quid fi Scythiae “*§orafint,ÔÔ Alpinæ niues:quæ nonduabus 6C tribus tunicis, fed uix pecudum prions rcpelluntur^Quicquid ergo corpori nofiro fußiccre potefi,Ô^ humanç fuc ^wc imbecillitati,quos nudos natura profudit:hoc una appellanda eft tunicaiK ^uicquid in præfentibus alimentis neceifarium eft, hoc unius diei uidlus appella-^ur.Vnde præceptum eft:Non cogitctis de craft ino, hoc eft de futuro tempore ♦ Et ^Ppftolus:Habentes,inquit,uidum ÔC ueftitum,his contêti iumus. Si plus habes ^uam tibi ad uidum ueftitum^ neceftariû eft, illud eroga, 00 in illo debitricem effe JÇ nouais. Ananias 06 Sapp h ira apoftoli merucre fententiam, quia fua timide re/ ^f?want.Ergo'ne,inquies,punicnduscft qui fua non dederitCMinime.Ideo puni ''‘^Xquia mentiri uoluerunt fpiritui fando : 00 referuantes neceflaria uidlui fuo, W perfede feculo renunciantes, uanam gloriam fedabantur, Alioqui licet libez nd dare uel non dare. Quanquam ei qui cupiat eße perfedus, prüfens pauper/ ^futurisdiuitijs compenfanda fît. Quomodo autem uidua uiuere debeat, breui 'frmonecomprehendit Apoftolus,dicens : Vidua quæ in delicqs eft, uiuens mor/ fnaeft, g^ nos in duobus libellis quos ad Furiarn ÔC Saluinam feripfîmus, plenius n'ftuinputamus.
Quæftio fecunda»
2Vomodo accipiendum fit illud faluatoris apud Matthäum: Dico autem uoz H'sïnon bibam amodo de hoc genimine uitis, ufqj in diem illum quo bibam nouum uobifcum in regno patris mei. Ex hoc loco quidam mille annorum fibulam ftruunt:in quibus Chriftum regnaturum corporaliter eße contcndunt:00 “æùurutn uinum, quod ex illo tempore ufep ad confummationem mundi non bi/ •Wt. Nos autem audiamus panem, quem fregit dominus, dedit^ difcipulis fuis, ‘«e corpus domini faluatoris,ipfo dicête ad eos: Accipite amp;nbsp;comedite,hoc eft cor/ Pnsineum:2lt; calicem illum eße,de quo iteru locutus eft : Bibite ex hoc omnes:hic 'n languis meus noui teftamenti,qui pro multis eßundetur. Ifte eft calix de quo in ^ Pfopheta legimus: Calicem falutaris accipiam.Et alibi:Calix tuus inebrians quam Præclarus eft. Si ergo panis qui de cœlo defeendit, corpus eft domini : 8^ uinum 4nod difcipulis dedit,fanguis illius eft noui teftamenti,qui pro mulcis eftufus eft in ’^'miHionem peccatorumdudaicas fabulas repellamus, 6lt; afcendamus cum domi/ nocœnaculum magnum,ftratum atqp mundatum, SC accipiamus ab eo furfum cagt; 'nem noui teftamenti : ibiej cum eo pafcha célébrantes, inebriemur ab eo uino fo-prietatis. Non enim eft regnum dei cibus SC potus,fed iufticia SC gaudium,SC pax mfpiritufando.Nec Moyfcs deditnobis panem ucrû,fed dominus Iefus:ipfe con nmaÖÓ conuiuium: ipfe comedens SC qui comeditur : Illius bibimus fanguinem,8C nneipfo potare non poßumus, SC quotidie in facrifieijs eius de genimine uitis ue/ 'æjôt uinex Sorcch,quacmterpretatur elec'ta,rubentiamufta calcamus,SC nouum ^xhis uinum bibimus de regno patrismequaquam in uetuftatc literæ, fed in noui^ 13tefpiritus,cantantes canticum nouum, quod nemo poteft can tare, ni ft in regno, tcdefiæ^quod regnum patris eft ♦ Hunc panem ÔC lacob patriarcha comedere cu/ piebat,dicens:Si fuerit dominus deus mccum,et dederit mihi panem ad uefeendû, y ueftimentum ad operiedum.Quotquot enim in Chrifto baptizamur, Chriftum *nduimus,ÓC panem comedimus angclorum, SC audimus dominum prædicantem: Meus cibus eft, ut faciarn uoluntatem eius qui me mifit patris, ut impleam opus FF i eius
-ocr page 928-880
HIER o NYMV s
ems.FatiâmuS! igitur uolutatcm cius qui mifit nos patfis,6if implcamus optó cîuSf C 6C Chriftus nobifcum bibet in regno ecclcfiæ fânguinem fuum»
Quaeftio tertia»
QVæ eau fa fit, ut de rcfurrcdlionc domini 00 apparitionc, euangehfîæ d/uerfa narrauerint. In quibus primum quaerisîcur Matthaeus dixerittVefpere au/ tem labbati iUuccicente in una fabbati dominum fun exific, ÔC Marcus inane refur reAionem cius fadlam ehe commemoref,ita feribens î Cum autê refurrexiffetuna’ fabbati manc apparuit Mariae Magdaleng,de qua eiecerat feptem daemonia:Killa abiens, nunciauit his qui cum eo fuerant lugentibus 86 flentibus ♦ Hh^ audientes-quod uiuerct,amp;c quod uidifiet eum,non crediderunt ei. Huius quaeftionis, duplex 7 folutio eft. Aut enim non recipimus Marei teftimonium,quod in raris fertur cuan/ gclijs,omnibus Gratciae libris pene hoe capitulum in fine non habentibus,præfer/ tim cum diuerfa atque contraria euangchfiis caeteris narrare uideatur. Aut hoc re/ fpondendum, quod uterq? uerum dixerit : Matthaeus quando dominus furrexcrit uefpere fabbati : Marcus autem,quSdo eum uiderit Maria Magdalene,ideftmanc prima fabbati.Ita enim diftinguendum eft: Cum autem refurrexiffet: 86 parumper fpiritu coartato inferendum, prima fabbati mane apparuit Mariae Magdalen ƒ tut qui uefpere fabbati (iuxta Matthaeum) furrexerat,ipfe mane prima fabbati Ouxta Marcum) apparuerit Mariae Magdalcnae.Quod quidem amp;nbsp;loanncs euangelißau/ gnificat,mane cum altcrius dici uifum effe demonftrans*
Quaeftio quarta.
QVomodo iuxta Matthaeö,uefpere fabbati Maria Magdalene uidit dominum rcfurgenfem:80 Joannes euangelifta refert earn mane una fabbati iuxta fepm enrum flcreCVna fabbati dies dominica intelligcda eft: quia omnis hebdomada m fabbatum,8ó in primam,8t fecundam,8C tertiam,86 quartam,6f quinta, 86 fextam fabbati diuiditur : quam ethnici idolorum 86 elemcntorum nominibus appellant. Deniep apoftolus eolledam pecuniae,qua: indigentibus praeparabatur,inunaia^ bati praecepit congregandam.Nce putandum eft, Matthaeum 86 loannem diuena fenfiffe : fèd unum attp idem tempus, mediae nodis fcilicet Só gallorum cantas,a^ uerfis appellafle nominibus.Matthæus enim fcribit: Vefpere fabbatfideft feio,no incipiente nodJe, fed iam profunda 8ó magna ex parte tranfadla,apparuine don^ num Mariae Magdalenae:80 apparuiffe, uefpere fabbati illucefcentis in unam la bati:feipfum interpretans quid dixiffet,uefpere fabbati, ideft appropinquanteiam luce fequentisdiei: Et loannem non abfolute dixiffe : Vna autem fabbati i^m Maria Magdalene mane ad fepulchrum,fed addidiffe, cum adhuc effent tenebrx. Eiufdem igitur atqs unius temporis,ideft mediae nodis atque gallorum cantus,a terum finem,alterumdixiffeprincipium.Mihi^uidetur euâgeliftam Matthaeum, qui euangelium Hebraico fermone conferipfit, non tam uefpere dixiffe quam egt; ro:óf cum qui interpretatus eft,uerbi ambiguitate deccpturn,non fero interpréta/ turneffe,fed uefpere. Qiianquam confuetudo humani fermonis tencat:fero,mm uefperum figniftcare, fed tarde. Solemus enim dicerc, Sero uenifti, ideft tarde, quae facere antè debueras,fac faltem fero,ideft tarde.Sin autem illud obtjcituf,fi^° modo eadem Maria quac prius uiderat Dominum refurgenrem, poftea ad lepui/ chrum eius flere referatur : hoc dicendum eft, quod amp;nbsp;fola 86 cum altera, ^“® altjs mulieribus memor beneficiorü, quæ in fe dominus contulerat,ad fepulcbru eius frequenter cucurrerit, amp;nbsp;nunc adorauerit quem uidebat, nunc fleuerit que quaerebat abfentem.Licet quidam duas Marias Magdalenas de codem uico Mag^ dalo fuiffe contondant, amp;nbsp;alteram effe quac in Matthæo eum uiderit refurgente , alteram quac in Joanne eum quacrebat abfentem. Quatuor autem fuifle Mai’’^ in Euangelqs legimus : unam,matrem Domini faluatoris:altcram,matcrtera’p ius,quac appellata eft Maria Cleopae : tertiam,Mariam matre Jacobi 8^ ^°,'^f^jp tarn, Mariam Magdalenam. Licet alq matrem lacobi 80 Iofe,materteram je fc contendant. NonnuUi (ut fe libèrent quaeftione) in Marco uolunt ^^^^^^y^qg
-ocr page 929-HEDIBIÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;881
non additum cognomen Magdalene,S^ ex fuperfluo fcriptorum mole-*»euitio,quod primum Euangelifta non fcripferit. Nobis autem fimplex uidetur ^®pertarefponfîo,fandas foemmas,Chrifttabfendâ nonferentes,pertotam no/ ^■^^non femel,nec bis,fed crebro ad lèpulcbrû dominf cucurrifle,praîfern'm cum ^''ræmotus,2lt; faxa diruta,ôc fol fugicns,ÔC rcrum natura turbata,ÔC(quod bis ma defiderium faluatoris fomnum ruperit fœminarum.
Quæftio quinta.
^yomodoiuxtaMatthaîS,MariaMagdalene uefpere fabbati cum altéra Ma/ y^ria aduoluta fît pedibus faluatoris: cum fecundum Ioannem,audierit à domi/ “O^Mûli me tangere, necdum enim afcendi ad patrem meum, Quae prius uiderat oniinum refurgêtem cum altéra Maria, 06 eius pedibus fuerat aduoluta:poftea rc/ ^frfa per nodemfdomi enim ob defiderium eius manere non potcrat)uenit ad fe/ whrum.Cum^ lapidem quo monumentum fuerat claufum,uidiflet ablatum,cu/ ^tritad Simone Pctrum,à ad alterû difcipulum quem lefus amabat plurimum, ^aiciteis,TuIerunt dominum de monumêto,ô^ nefcio ubi pofuerunt eum.Error ^ulieris cum pietate fociatus eftPietas in eo erat,quod fie defîderabat eum, cuius ’'obérât maieuatem. Error in eo,quod dicebat,Tulerunt dominum de monumen/ ^O’ÔC estera. Denieç cum Petrus ÔC loannes introeuntes fepulchrum, uidiiTent lin/ ^^mina feparata:ÔC fudarium quo caput Domini fuerat inuolutum, feorfum pofi/ ïy®*ÓCrefurrexifle credcrent,cuius corpus non inuenerant in fepulchro:Maria fta ’Jsdmonumêtumforis plorans.Cumqj feinclinafïct,uiditduos angelos in albis /rentes in loco monumenti ad caput 2lt; pedes,ubi pofitum fuerat corpus lefu : ut ® tanta euftodiæ dignitate,non crederec ab hominibus potuifle furari, qui mini/ Wsangdis feruabatur.Dicunt ei angeli quos cernebat, Mulier quid plorasCfecun ^i*niil!u4 quod dominus loquebatur ad matrem. Quid mihi amp;S tibi eft mulierCnon/ «umuenit hora meaiut ex eo quod appellauerunt mulierem,arguèrent fruftra plo '^3ntcin,Çlt; dicerent,Qiiid ploras^ Intâtum autem Maria Magdalene obftupefacta ^OfpueratjôC fidem miraculis territa, quafî in caliginc poflîdebat, ut ne angelorum ^ttidem præfentium fentiret afpedum,fed muliebriter refpoderet, glt; diceret:Ideo P'OtOjquia tulerunt dominum meum,06 nefcio ubi pofuerunt eum. O Maria,fî do ®lt;nuin credis ÔC dominu tuum,quomodo arbitraris ab hominibus fublatumç’Ne/ *do,inquit,ubi pofuerût eum.Quomodo nefcis,quem paulo ante adoraftiç'Cum«^ '’jderet angelos, 90 quos cernebat,ignoraret : ftupore pertcrrita,buc atque illuc la/ Oem circumferebat, nihil aliud nifî dominum uidere defîderans, conuerfaq' retro, ’^itlcfum ftantcm:amp;f nefeiebat,quia lefus erat. Non quod iuxta Manichæum æ ®‘gt;os hæreticos formam dominus uultumq mutaffet, ut pro uoluntate diuerfus ac *^înus uideretur : fed quod Maria ftupefaAa miraculo,hortulanum putarer,qucm *^ntoftudio requirebat. Itaque 96 Dominus qfdem uerbis,quibus 96 angeli,loqui/ ^ï(leam:Mulier,quid plorasCAddiditq de fuo,Quem quxris^At illa refpondit: Romine, fi tu fuftulifti eum,dicito mihi ubi pofuifti eum, amp;r ego eum tollam. Hic wininum,non de confeftione ueræ fidei faluatorem uocat,fed humilitate 96 timo/ •■thortulano defert obfequium. Et uide, quanta ignorantia, Quem euftodiebar co/ hors militum,cuius fepulchro angeli præfîdebant,ab uno hortulano arbitratur ab/ htum;amp;ignorans imbccillitatc lœmineam,tantarum fe uirium repromittit 96 ere/ dit, ut corpus uiri 96 perfedæ aetatis,quod (ut cætera taceam) centum libris myr/ thscircumlitum erat, exiftimaret ab una 9f pauida mullere pofte portari, Cumq? «fus appellaftct eam,atque dixiftet Maria,ut quem facie non agnofcebat,uoce in/ tdligeret : illa in crrore perfiftens, nequaquam Dominum,fed Rabbi, ideft magi/ ftrum uocat. Et uide quanta turbatio, quem hortulanum putans,Dominum nun/ cupaucranDei filium rcfurgentem,magiftrum uocat.Itaque ad earn quæ quærebat uiuentem cummortuis, quae errore fœmineo 9ó imbecillitate muliebri hucilluc^ eurrebat: 9C corpus quærebat occifi, cuius pedes uiuentis tenuerat, loquiturDo/ minus,60 dicit : Noli me tangere,tibi enim nondum afcendi ad patrem meum. Et
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FF 3 cftfenfu»
-ocr page 930-881
HIERONYMVS
cd fenfusiQuem mortuu qùxris^muêtem tangere non mer er is. Si me needum pùlt;^C tas afeediffè ad patrem,fed hominum fraude fublatum,meo tadiuindigna'es. Hoc autem dicebat, nonutfiudium quxrentis obtunderet, fedutdifpenfationemcar/ nis aü'umptx,in diuinitatis gloriam fciret effemutatam, Qd nequaquam corporali/ ter uellec effe cum domino, quem fpiritualiter credere deberet regnare cumpatre, y/nde QC apofiolimaions iidei funt,qui abfep angelorum uifu, abü^ ipfius faluato/ ris afpeamp;Ujpollciuam corpus eius in monumêto non repererant, credideruateum ”^/^“^ ^^^^^^IdèAlij putantprimum eüè quod a loanne narratum eü ; ueniffe ^^^^^^^^gdalenam ad fepulchrum,8C uidiffe reuolutum lapidem à monumen/
^^g^ff^tn cum apoffoUs,Petto SiC loanne, folam admonumentum re/ manUlie:^iddreo adhuc incredulam, à domino fuiffe correptam t reuerfam^ do/ mum, rurfum ad fepulcbrum ueniffe cum Maria:et ab angelo monitam,exeuntem
^^taffedominum : 51. tenuittepedes eius, quando ab eopariter ^dierunt'.Aucte, Et dix acceffcrunt,amp;i tenucrunt pedes eius,ÔC adorauerSt eum. t^uxmtantumprofecerunt, utmittantur ad apofiolos, 01 audiantprimum,nolite timere, ecundo,ite nunciate fratribus meis, ut eantin Galilxam,ibime uidebunt,
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quxfiio fexta. fabb^tiquxlucefcebatin prima fibbati, ucnitMaria Maglt;iakne,amp;ahetal£ria
^^^^^ ftiotus tacius cümagnus. Angelusquoq^domini feuoluuJapidcm,SiCfedebatfupereum: eratepafpe^ ^kmemum ilhus,üeutnix ^ Prx timoréautem eiusper^ ^ ^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui fucranttanto timoré per/ fepMrum^S^ fugiffè credendi funt: aut amp;nnlrhr,im ^ torpuiffe,utnon dicam uiros, fed nemulierculas quidem, P^obiberCtMagnus enim timoreos exter/ D amp;^' ^ ^^^ ^^P^^,^^ ^^mlutum, amp;nbsp;terrx motum fadium, non ex more folito, concufa efjä^ euerfionem terrx funditus minaretur:
In ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^^” / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^} ^^^ f^kro uultu. Ut non lampadem de bumana
ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imitareturcoeli,quoilluüranturomnia, VndeSf
hbeteintroeunt. Viderat enim Maria Magdalen fnhhtnm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P^demreuolutum,SiCcorpusdominidemonumenroeHè 3utemnonputemus idctrcoueniffe,utaperiretfepulchrudo/ inamp;nnl ’ ^^^S. podquam dominus refurrexit,hora qua rhrn^lTr ^ ^^^ nbsp;nbsp;nbsp;mortahum cognita ek, indicaffe quod fadum ea:amp;ifepul/ hantm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^oHendiffeprxfentia:quxommauide/ ,pen ore acteiipïiuSj^bo^orem tenebrarumfulgorisclaritateuincête.
J itr , nbsp;nbsp;nbsp;. Qvxüio feptima.
m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Marcus fenbantapoüolis mandatumpermulieres, nu^bilh ^^^^*P^^^*«»^r€uifuri: cumLucas SdIoannes,PlierofoIy~
^^-^ quando fecundum Lucam,prxbuit/€ eis in muleis argumen ^j^^-^^^^^P^^^’^PP^j^^^j ^^^^^^^n^f^eregnodedSdconuefcensprx/ h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- In altero enim pro confolarione timen/ breuiter, rurfumlt;^ ex oeuJis toUebatur. In alreroau/ ^^^^ ^perfeuerantia, ut cum eis panter uefceretur. VndeSd irimn^nn^'i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßmul appanaOè difc/pulisEtm loanne/e
3poliohs in litote ketent, 8dpartem alkpileis fauumt^ co t^mènartatu^ ^^^^^^^^^'^^ indicia lunt.In Hienifalcm autem nihilAorumfe
QuadUo
-ocr page 931-?HEDIBIÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ggj
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quæftio odaua.
^Vid fignificetquodin euagelifta Matthaco fcnptum eft: kfus autem damans Vlt;uocc magna,emifit fpiritü: 6C uelum rempli fetffum eft in duas partes,à fumz ^oufq^ deorfumiSC terra mota eft,8lt; petrg feiflae funt, æ monumenta aperta funt: *®ulta corpora fanctorum qui dormierant, furrexerunt. Et exeuntes de monuz öientis, poft refurredtionem eius, uenerunt in fanctam ciuitatem Sd apparuerunt Wultis.De hocloco in ijfdcm Matthæi comentarijs difteruimus.Primumc^ dicenz ^umjquod diuinac fit potentiæ,ponere animam quando uoluerit ÖÓ rurfum accipe retain. Deniqj Centurio audiens eum dixilfe ad pattern: In manus tuas commenz ’ wipiritum meum : Sd ftatim fpiritum fponte dimifiire:commotus figni magnituz ^ineait:Vere filius Dei crat ifte.Velum quoq; rempli fciffum eft in duas partes:ut lt;ompleretur illud quod refert Iofephus,præfides rempli dixilfe uirtutes : Tranfeaz •^us ex his fedibus. In Euangelio autem quod Hebraicis literis fcriptum eft, legiquot; *
‘ Wnon uelum templi fciffum, fed fuperliminare rempli miræ magnitudinisicor-’aji(r€.Terra,inquit,mota eft, pc den tem dominum fuum ferre non iuftinens:2lt; pcz
■ 'fæfciiTæ funt,ut indicarent duritiam Iuda:orum,qui praefentem dei filium intelliz 8frenoluerüt:2lt; monumenta aperta funt,in fignum futurac rcfurrccfionis:multac^ ‘Morum corpora exeuntia de fepulchris,uenerunt in fandam ciuitatem,Slt; appa ’^*nmtmultis»Sandam ciuitatem,Hierofolyma debemus accipere,ad diftindioz ^fmomnium ciuitatum,quae tune idolis feruiebat. In hac enim fola fuit templum, Junius dei cultus,Ód uera religio:00 non omnibus apparuerunt,fed multis,qui rez 'Wgentem dominum fufceperunr»Deinde iuxta anagogen dicendum eft, quod in/ ‘^'smante Icfu 86 emittente fpiritum,uelum rempli fciffum fir in duas partes à fumz ®o«fq^ deorfum:amp;omnia legis fint reuelata myfteria:ut quæ prius recondita tene ^ïntur,uniuerfts gentibus proderentur.In duas autem partes,in Vetus SC Nouum ïdfamentumtÔC à fummo ufque deorfum:ab initio mundi, quando homo conditus reliqua quæ fada funt in medio, facra narrat hiftoria, ufq; ad confummatioz Jsmmundi.Etquærendum,quoduelumrempli fciffumfit,exterius aninteriusï* ^ihiuidetur in paffione domini illud uelum effe confciffum,quod in tabernaculo ^intemplo foris pofitum fuerat,8lt; appel!abatur exterius. Quia nunc ex parte uiz o^muSj a ex parte cognofcimus. Cum autem uenerit quod perfedum eft, tune 8^ *'^Ium interius dirupendum eft;ut omnia quæ nunc nobis abfeondira funt,domus ^dfacramentauideamus. Videamus quid fignificent duo Cherubim:quid oracu-'^m,quid uas aureum in quo manna reconditum fuit. Nunc enim per fpeculum ui ®finusinxnigmate:8ócum hiftoriæ nobis uelum fciffum fit,ut ingrediamur atria ^f')tamen fecreta eius 8lt; uniuerfi myfteria quæ in cœlefti Hierufalem daufa retiz ’'^ntur^cire no poffumus.Igitur in paffione domini terra commota eft:iuxta illud ’lyod fcriptum eft in Aggæo:Adhuc femel, 86 ego mouebo coelum 8C rerram:Só ue JJ'^tdefideratus cundis gentibus : ut ab Oriente 8C Occidente ueniant 8ó recumz “3'ïtcum Abraham, Ifaac 06 lacob.Et petræ feiffæ funt,dura corda gentilium:fiue P^træjUniuerfa uaticinia prophetarum,qui 86 ipfi à petra Chrifti cum apoftolis pe/ Jfæuocabulum acceperût:ut quicquid in eis duro legis uelamine claudebatur,fcifz bmpateret gentibus.Monumenta quoeç de quibus feriptû eft: Vos eftis fepulchra ^xtrinfecus dealbata,quæ intus plena funt offibus mortuorum:ideo funt aperta,ut «gmderentur de his, qui prius in infidelitate mortui crant,8ó cum refurgente Chri.-“0at(^ uiuente uiuerent,8ó ingrederentur coeleftem HierufalemtóC haberent muz ’’'•£ipatum,nequaquam in terra,fed in cœlormorientcsq? cum terreno Adam,rcfur gerent cum Adam fupercoelefti.Porró fecundum literam,nulli uiolentö effe uidea/ ^mortuo faluatore appeUari Hierufalem fanda ciuitatê:cum ufq; ad deftrudioz ^em eius femper apoftoli templum ingreffi fint, 86 ob fcandalum eorum qui de luz tes crediderant legis exercuerint cæremonias.Intantû autem Hierufalem amauit lt;iotninus,ut derer earn 8^ plangeret,86 pendens in cruce Ioqueretur:Pater ignofee flJiiquod enim fadunt,nefciunt.Itaq; impetrauit quod petierattmultaq ftatim de ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F F 4 ludæis
-ocr page 932-S84
HIERONYM VS
ludxis mUia. crediderunt, OC ufque ad quadragenmumfecundum annum datum dl 6 . tempus pcenitentix. Poft quos perfeueratibus ft/is m malicia,cgreffifuntduo urü de fyluis gentium Romanarumy’erpaüanus Qi. Titus, SC blafpbemantespueros, afcendente ueto Elifeo in domum dei(hoc enim interpretaturBetheljuoce confo^ na illudentes interfecerunt,atcp lacerauerSnSC ex eo temporeHietufalemnonap^ penaturciuitasfandlatCedfandUtatem SC phüinünomen amittens^fpiritualiterua^ catur Sodoma SC Aegyptustut xdibceturpro ea duitas noua,quam fluminisimpe tus ïxtibcanSC decuius medio egreditur fons,qui totius orbis amaritudinemmitif gauittutmiferabtlis ICraelruinas remplinudatispïangatIac€rtis,8Cin Cbridotar/ bacredenrium noua quotidie uideat EccleCix te da. confurgere, SC dicat Sion:An^ guitus rnthi locus eÜtimpleaturc^ illud quodin Eiaia icriptS eü,Ec eritfepulchrum aus inclytum^
Quxttio nona,
Q^°^°f°^'?‘°'^‘‘^^'?'^°^‘'‘'quot;’lt;^lt;gt;’lll»aürpiritamrmamilaema)t spondos:^ fecandum Lucam, poli afcenfionem femiffiirumreproinittit^ C^h^ ‘l‘’^.‘^‘°’'gt;^ Pt'lt;^«l'gt; lolmio ea,a doccateapolioloPauIoMusfanSidi'
domion^'i^^^^-r*’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'æ^° (P‘‘'‘^^^p^^‘^‘^ldnes mlnllieriorS funt, idem aatoa
rdom AldS^^T^ -™°Zaandam cmdemlpi tnninritln ^ 7 ^‘^^^t^J’r ^^^^PintmaUf ßdesin eodem fpiritutalijoperatiouir ^P^^!^^^»i^ genen linguarü: alijautemiater.
^^^^ ^tc^idem fpiritus,diuiden5 eelfum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^° o^^^^^s qutpoErefurrediionem fuam iuxta Lucx euan
in duirarf nnna^^r^° t^^tt^m promtiTionem patris mei in uos:Vos autem fede/
wnu^ exa/fo; êdiuxta eundemin ApoRoJo^ D rentDromOJinn? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^^erofolymsne dircederenr,fedexpeda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
banc^auit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^d^^uit^peros meum: quialoannesquidem
Rurfum in fnr Jna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P^tzabtmini fpiricu fando, non poE multos hos dies,
minica da nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ cemdum loannem:eo die quo refurrexerat, ideß die do
Sc dixit eis * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Somttto uos:hoccum dixiner,infuiHauir,
eis SC ounrum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fandum, quorum remiferirispeccata, remittuntur
runtfmnruc fandi ^^^‘/‘^^^^^enta erunt. Prima igitur die refurredionis, accepts cerenr^d^
rum remiferitis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ^ ^^‘^^■^ rredentibus largtrenturdpfo faluatoredicenteiQuo
autem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^gt;^^‘P‘^^^^^^reis:8Cquorum retinueritis,retenta erunt-Die
induerentur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3mplius r^romiiTum ep, utbaptizarentur fpiritu fando, Sf
iuxta illud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^}^^^ChriRj euangelium cundisgentibusprxdicarent:
euamreUzantihirv ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: Dominas dabituerbam
nitatum ACnredirar ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^perationem uirtutum, SCgratiamla
cosnofcerem/nni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genera linguarum: utiam tune
fiolus Paulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^^busdeberentgentibusnundareDemepApo/
adHifoaniamlrp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^^IHyricum prxdicauir,8CindeperRomam
peracgmiam.Quxreprom'i^m7DM‘'T^S-!l‘T‘’'”quot;‘'quot;a^ wnsexplaaetiiuc^lrefm^Kf^^nr^r^ “^^^^
t Cum compJerenrurdicspenrecoffes, modernloco:8d fadus edrépété decœlo fonustangaamad f^^ntis:ÓCrepleuit totam domum ubierantfedentes, ap/ nlfriCnntnmnfv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignisilèdirqt fupraEnguloseoruin,ÓCre
P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piruu fando, SC coepcrunrloqui algs Unguis, propt IpirUas fan,.
dusda^
-ocr page 933-KEDIBIÆ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;885
’^üsdaBat eloquî ilIis.Tunc complets cft illud quod legit in loheBEtent in nouiffî ”'’5 dicbusjdkit dominus:Effundam de fpiritu mco fuper omnê carne, £lt; prophez ^Duntfilq ueftri 86 filiæ ueftrae:feniores ueftri fomma fomniabunt,ôc luucncs uc-‘duifiones uidebunt. Verbum autem efFufionis fignifîcat gratis: largiratcm,Sv id/ ‘Pgt;um fonagquod dominus repromifit:Vos aSt baptizabimini fpiritu fand:o non poft multos hos dies.Intantum enim fpiritu fando baptizati funt:utrepleretur toz domus ubi erant fc den tes: 00 ignis fpiritus fan Ai ftationem in eis inueniret opta ^'^)linguasq; diuideret:ÔC feeSdum Efaiam,qui immunda labia habere fe dixerat, P^''garet labia eorum,ut euangeliS Chrifti purius prædicarent.Et in Efaia quidem •“periiminare rempli dicitur fuiffe comotum:ôC repleta eft omnis domus fumo,idz dt^rore 2lt; tenebriSjUeri^ ignorantia.In principio autem Euangelq repletur fpiri ^oiandoEcclefia,ut gratia eius atqs feruore, omnium credentium peccata purgent P ^Si igné fpiritus fan Ai, que dominus miffurum effe fe dixerat,prædicatura Chri *^hogua fanetur.Non ergo loânes Lucas4 difeordannut quod die primo refur? f^dionis die datum effe fignifîcat,hic quinquagefimo die uenifle defcribat:fed pro ‘'dus apoftolicus eft, ut qui primo remittendorS peccatorum gratiam acceperant, Heaacciperent operationes uirtutum,ôô cunAa donations genera,quæ ab Apo ‘o'odefcripta comcmorauimus:amp;: (quod magis neceifariS erat) diuerfitatem linz omnium gentium:utannunciaturi Cfiriftum,nul!o indigerent interprete. , ^deóc in Lycaonia cum audiftent Paulum 86 Barnabam loqui linguis fuis,deos ®Wncs conuerfos effe credebant.Et re ucra indumentum uirtutis, fpiritus fan/ y^Sfatiaeftîquam poffïdentes,iudicum tribunalia óf regum purpuras non time/ . ”^f' Promiferat enim dominus prius quam pateretur,8f dixcranCum autem tra/. ’'’ituos,nolite cogitare quomodo aut quid loquamini.Dabitur enim uobis in illa °'3,quid loquamini. Non enim uos eftis qui loquimini, fed fpiritus patris ueftri, Huiloquitur j^ uobis.Ego autem audaAer óf tota libertate pronScio,cx eo tempo/. ’^^®3poftoli domino crediderunt,fcmper eos habuiffe fpiritum fanAumïnec po ‘'^‘uefignafacere ab ftp fpiritus fan Ai gratia, fed pro modulo atep menfura.Vnde «uatorclamabatintemplo,dicens jQuifititjUeniatad mc,amp; bibat:amp; qui credit ’'^uiqficut dicit fcriptura,flumina de uentre cius fluent aquæ uiuæ.Hoc autem diz ^‘defpiritu quern accepturi erant credentes in eum.Et in eodem loco infert,Non mim crat fpiritus datus,quia lefus nodum fuerat glorifîcatus:non quod non ^'ftffpmtus fan Aus, die ente domino faluatore: Si autê ego in fpiritu fan Ao eqcio ^woniaifed quia erat in domino,necdum totus in apoftolis morabatur:quam ob ‘quot;uterretur ad padionem eius,86 negant,86 Chriftum fe nefeire iurant.Poftep au* '•ubaptizantur in fpiritu fan Ao, 86 infunditur in eos fpiritus fan Ai gratia, tunc li/ ''''loquOtur ad principes ludacorumf Obedire magis deo oportet,^ hominibust ^Oftuos fufeitant,inter flagella Iætantur,fundunt fanguine pro Chnfto,26 fuppli* ’j^Juiscoronantur. Nondum ergo erat fpiritus in apoftolis,nec de uentre eorum utoant gratig fpiritales,quia dominus necdum fuerat glorificatus.Quæ fit autem 0°da,ipfeinEuangelioloquitur:Pater,glorificamegloria quam apudtehabui, TO quam mundus effet.Gloria faluatoris,patibulum triumphantis eft.Crucifigi ‘'fut homo,glorificatm- ut deus.Deniq; fol fugit,luna mutatur in fanguinem,tcrra '^otuinfolito contremifcit,aperiStur inferi,mortui ambulant,faxa rumpStur.Hæc ^gloria de qua loquebatur in Pfalmo,Exurge gloria mea,exurge pfalterium 86 ci Gra.Ipfat^ de fe refpondit gloria 86 difpenfatio carnis affumptæ:Exurgam dilucu ^utimpleatur uigefimiprimi Pfalmi titulus,Pro aiTumptione matutina. Hæc dici •quot;us,non quod alium deum,alium hominem effe credamus,06 duas perfonas facia ^ustnuno filio dei,ficut noua haerefis calumniatur:fed unus atep idem films dei 86 *’lius hominis eft : 86 quicquid loquitur, aliud referimus ad diuinam eius gloriam, ^«ud ad noftram falutem. Pro quibus non rapinam arbitratus cft fe effe aequalem Uto,fed femetipfum exinaniuit,formam ferui accipiens:faAus obediens patri ufqj Wmortem,mortem ante crucis. Et uerbum caro laAum eft,86 habitauit in nobis..
Miror
-ocr page 934-S8lt;!
HIERONYMVS
Miror airtcm Montanum QC infanas fœminas dus^abortluospróphetas, Domiüo C
promittente at(^ dicenteiVado^Si alium paradetum mittam uobis:8^poüea Luca
eaangdifia narrante,quod apoRoli acceperunt quod promiffum eü ; idmultopott
temporein fe dicere fuiffe compietum.Äpottolis enimpromiffum e{i:Ego mittam
fponfionem patris mei in uos:^ uos fedebitis in ciuitate,quoadufcp indaamini uir
tute ex alto:ó(. refurgens^in apoEoios infufflauit,8C non inMontanum, Prifcillam
amp;C MaximiUam: 3^ illis,ide{i apoRolis aittQuorum dimiferitis peccata,dimittunïur
^ Ä ^^°^^^ r^inueritis,retenta funt. ApoRolis inquam,prxcepit,ne difcederét
o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^pedarentpromiRionem patris.Etpottea quodpromiffum ett, expletum ïegimus:R.epleti funt omnes fpiritu fando, 5C cœperntîoqui alnamp;lin/
guts,prout fpirit^ fandus dabat eloqui dUs- Spiritus enim fandus ubiuukfpirat.
tquando dicitDominus,altumparadetum mittam uobis,8C feottenditeffepara c etum,quiapf^Uaturconfolator, Vnde amp;C deus pater hoc cenfetur nomine,Deus
^onfolationis. Siautem Qf pater confolator,8f fflius confo/ j^^^ ^onPoIator ett:ÓC in nominepatris ÔC filn 86 fpiritus fandi,
• ^^a ‘^^^^^ deus, baptizantur credentestquorum unum diuinitatis 8C confo^ Jr^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^^ natura ett. Hie fpiritus fandus,non folum in apo^ ^” probens fuit:dequo Dauidorabat,dicens :Spiritum fandum loamnir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nje*EtDaniel fpiritum deibabuiffenarraturiamp;Dauidin fpiritu tuos fcabell ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^_ ^ ^^^^ris meis,donecponam inimicos uerbo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(pidtu fandoprophetaueruntprophetx: auid natril ZV filii a h ^'^^^^ ^^^^r^ fpiritu oris dus omnis uirtus eorum, óf quio
tusant^Uatur Vndtgt;ZV' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^a^^1^0loco,fpiritusdeipatris,óf Chrittifpirf
bant itemm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nriitumiquia fpintum fandum nefete^ r^nlt;!ioan,perfc^un,camya°numS’,b'Etine^quot;‘’'‘^^^^^ nibusmen^Hfeddeo. quot;“quot;^ 'quot;gt;‘l^‘”‘quot;^faca rp^liaiSo,BmembBBii. Ö QM‘ï1^odic^quot;us^N-^'’d-'''quot; P^'-I^fdirpuiu'adllominos rcribeas:
amp;ßcutGomomfmde!,fmaimus. Omnis
P‘'('3tioneindigei:8i tamis obrcam3ribusinuolmf'’tf^^^'^^quot;ir‘-^'^°^quot;’r'^^ i-üitsrandiiindigeanmsaumlioquiDcrAm^^l ^ r‘^Jquot;l‘^^‘r^quot;^^l’‘' hem bican gun quidam uolcntcsdSfcmtelunMj''^'''''^^ ^quot;^^ cumdedamin meroRebeccx lacob amp;ahfi„ ^^ff'f,quot;'^^^^ ptittaloanneseUgunturin utero:ófipfe gelium antequam naCcatur. Nobis autem nihil nheet^nïn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^'
^P-bßccinEcdeßadicetenondmemusine^^^^^^^ fcipulos eorum,qut fubnomine ChriHiann inn-enet y^^^S^^^ ^ ...^^ ^nimaslapfasdecœloefre,ôfprodiuernm^^ hoenasantiauorSlucreneccatnrtrna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corponbus
ffreri,Sf interexteraquænefeimus eriam^i nbsp;nbsp;nbsp;t^rP^'^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^''t^'’
•’•^‘^^•'°hmusdeiptobateiuaiciam,Baniidisamp;Mamth^fS^
da ^ tezamentun!^Si‘^’f^^^^^^^ nbsp;^?^ ^^‘«^^^Omm fuicadoptio, Sfg/o
rh.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ f^ J ^’^’ ^ cukura,óf promtïfio:ex quibus etiam ipfe
Chriffus fècundum carnem de Maria gencratus ett uirgindOf tam co tinuo cordis dolore
-ocr page 935-^KEDIBIÆ ï
SSt
^^öbre toquctür:ut ïpfe öptet anathema effe à Chnfto,idefl folus pcrjrc,nc omne I^diticinn genus pereat. Et quia hoc dixerat,ftatim uenientem c rcgione præui/ ^itquædionem.Quid ergo dicisCOmnes qui ex Ifrael fun^perieruntf Et quorno^ wtuipfe Sc exteri apoftoh',8lt; infinita ludaici populi mulntudo,Chn'ßü dei fihum f^epiftisCQua ita foluit:Ifrael m fcriptuns fandis dupliciter appellatur, 86 in duos '^miditur filiosn'n unum qui iuxta carnem eft,ÓC in altcrum qui iuxta repromiffio/ *gt;sm Si fpiritum. Abraham duos habuit filios,lfmael 00 lfaacjfmacl,qui fccundum •^'■nem natus eft,hærediratem paths non accepit.Ifaac,qui de repromißione gene htusa Sara eft,fernen dei appellatur. Scriptum eft enim:In Ifaac uocabitur tibi fe tetnadeft non qui filij car nis, hi filq Dei; fed qui funt filq repromiffïonis,ifti exiftiz ^anturin femine.Et hoc non folum Ifmael ÔC Ifaac accidifte couincimus:fed etiam Muobus Rebeccæ fihjs,Efau óf Iacob:quorum alter abiedus,alter dedus cft.Et ^ottotum dicir,ut in duobus prioribus fratribus,Ifmael 84 Efau,populum ludaeo-^amabiedum efte fignificet : in pofterioribus autem,hoc cft in Ifaac 84 Jacob,ele/ '^tumpopulum gentium;uel eos qui ex ludæis in Chriftum credituri erant.Et quo/ ^am hoc uolens approbare,propofuerat teftimonium nafcentium geminorö Efau ^bcob;de quibus fcriptum eft,Maior feruiet minori: 04 in Malachia legimus, laz ^obdilexijEfau autem odio habui : uenientem è latere quaeftionem more fuo pro/» P'^’'itSlt; di(ferit:S4 hac foluta,reuertitur ad id de quo ceeperat difputarc.Si Efau 84 ”^obnecdum natierant: nee aliquid egerant boni aut mali,ut uel demererentur ®^jUel offenderent : 84 eledio eorum atcp abiedio, non mérita fingulorum, fed “°'untatem eligentis 84 abqcientis oftendit,quid ergo dicemusf Iniquus eft deus? “^fundum illud exemplum quo loquitur ad Moyfen ï Miferebor cui mifertus fuc/ *^o:ó^iniferf(.Qj.£}jg prxftabo,cui miferebor, Si hoc,inquit,recipimus,ut faciat deus Wcunq? uoluerit,84 abfqp merito 84 operibus uel eligat aliquem uel condemnet: /fgononeft uolentis neq; current is, fed miferentis dei;maxime cum cadem fcriptu *'^a,hoe eft,idem deus loquatur ad Pharaonem:In hoe ipfum excitaui te,ut oftêdam *^teuirtutem meam,84 annuncictur nomen meum in uniuerfa terra. Si hoc ita cft, '^prouoluntate fua miferetur Ifracli,84 indurat Pharaonem:ergo fruftra queritur *'Ïcaufatur,nos uel bona non fecifle,uel fecifte mala:cum in poteftateipfius fit 84 ’*oluntate,abfque bonis 84 malis operibus uel eligcre aliquem uel abijcere, prefer/ ^^um uoluntati illius humana fragilitas refiftere nequeat. Quam ualidam quæz ‘*onem,fcripturarum ratione contextam 84 pene infolubilem,breui Apoftolus fet ’^0nediflbluit,dicens:O homo,tu quis es qui refpondeas deoCEt eft fenfus:ex co Wrefpondes deo, 84 calumniam facis,84 de fcriptuns tanta perquiris,ut loquaz contra dcum,84 iufticiam uoluntatis cius incufas,oftendis te libcri efte arbitri}, ß fecere quod uis, uel tacerc uel loqui. Si enim in fimilitudinem uafis fidilis te à c-Ij^*^^^Cum putas,84 illius non pofte refiftere uoluntati : hoc confidera,quia uas ,^'ænon dicit figulo,Quare me fic fecifti ? Figulus enim habet poteftatem de eogt; ^'’ï'uto aut cadem mafia aliud uas in honorem facerc,aliud in cotumeliam.Deus ’^^ æquali cundos forte generauit : 84 dedit arbitrq libertatcm, ut faciat unufz Äuequod uult,fiuc bonum,fiue malum. Intantum autem dedit omnibus potez ^^cni,utuox impiadifputct contra creatoremfuum, 84caufas uoluntatisillius ptlcrutetur. Sin autem Deus uolens oftcndere iram, 84 notam facerc potentiam -^5in,fuftinuitin multa patientia uafa irac, apta ad interitum : ut oftendcret diui^ '^^ glorix fuse in uafa mifericordiæ, quae præparauit in gloriam : quos 84 uocalt; Anonfolum nos ex ludæis, fed etiam ex gentibus : ficut in Ofce dicit, Vocagt;-0 non plebem mcam, plebcm meam : 84 non diledam, diledam : 84 erit in loco “ididum eft eis,Non plebs mea uos, ibi uocabuntur filrj Dei uiui:84 caetera quæ ’cquuntur. Si, inquit, patientia Dei indurauit Pharaonem, 84mulro tempo/-, fep^asdiftulit Ifraelis,utiuftius condemnaref,quostantotempore fuftinuerat:. on Dei accufanda eft patientia 84 infînita dementia, fed eorum duritia,qui boni/, “tî Dei in perditions fuam abufi funt. Alioquin unus cft folis calorî 84 feçundunv ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efientias
-ocr page 936-88?
HIERONYHVS
eflentias fubiaccnt'es,ah'ah'qucfacit,alia indurat,alia foluit,alia conftringitLiqtra* tur enim ccra,ÓC tnduratur lutum:ÓC tarnen calons non eft diuerfa natura.Sic 8ó bo nitas 2lt; dementia dei,uafa ira: quæ apta funt in interitum,ideft populum Ifracl,in/ durat:uafa autem mifericordiac quæ præparauit in gloria,quæ uocauit,hoc eft nos, qui non folum ex Ïudæts fumus, ièd etiam ex genribus,non faluat irrationabilitcr, amp;nbsp;abffp iudicq ueritate,fedcaufispræccdcntibus:quiaalqnon fufccperuntfibinn dei,aiq autem recipere fua fponte uoluerunt,Hæc autem uafa mifericordiæ,non fo lum populus gentium eft:fed etiam hi qui ex ludæis credere uoluerunt,ôf unus ere dentium effedus eft populus.Ex quo oftêditur,nongentes digi,fed hominum uo/ Iuntares:atlt;^ ita fa Au eft,utimplereturillud quod didum eft in Ofee:Vocabonon plcbcm meam,plebem meam : hoc eft,populum gentium: fi^ quibus prius diceba/ tur,Non plebs mea uos,nunc uocenturfihj deiuiui.Quod nefolumdegentibusdi cere uiderctur,ctiam eos qui ex Ïfraelitica multitudine cfcdiderunt,uafa mifericor/ diæ 6^ cledionis appellat. Clamat enim Efaias pro Ifrael, Si fucrit numerus ftliorS Ifracl quafi arena maris,reliquiæ faluæ fient : hoc eft, etiam ft multitude non crediz derit,tarnen pauci credent.Verbum enim confummatu atq? breuiatum in fua deus »quitate librauiUut humilitatc 00 incarnatione Chrifti cos faluos faceret,quiin eu credere uoluiffent-Hoc ipfum Si in alio loco dixit Efaias:Nifi dominus fabaoth re* liquilTet nobis fernen,ficut Sodoma fadi fuiftcmus,0i ficut Gomorra fimifes eflez mus.Cumq? teftimonia propofuiffet, quibus duplex uocatio prædicitur,8igétium fit populi ludæorum, tranfit ad cohærentem difputationem : Ôi idcirco diat,Gcnz tes quæ non fedabâtur iufticiam,apprehendifteiufticiam:quia non fuperbierint, fed in Chriftum crediderint:Ifraelis autem magnam partem ideo corruifle,quia ofz fenderitin lapidem offenfionis Si petram fcandali,0i ignoraucritiufticiam dei,6i quærens fuam ftatuere iufticiam,iufticiæ dei quæ Chriftus eft,fubi]ci nolucrit. Lez ci in cuiufdam comentarqs fie refpondifTe Apoftolum,ut magis implicuerit qua'm foluerit quæftionem. Ait enim ad id quod propofuerat:Quid ergo dicemus;' Nun/ D quid iniquitas apud deumÆt non eft uolcntis neq? currentis, fed miferentis defSi cuius uult,miferetur,0f quern uult,induratdeus : amp;nbsp;uoluntati eius quispoteftrefiz ftereCfic Apoftolum refpondilfe: O homo, qui terra Sf cinis es,audes facerc quæz ftionem deoCSi uas fragile atq,’ teftaceum rebellas contra figulum tuumCNunquid figmentum poteft dicere ei qui fe finxit: quare me fic fecifti f Aut non habet pote-ftatem figulus luti ex eadem mafia facere aliud quidem uas in honorem,aliud uez ro in contumeliam C Aeterno igitur filcntio conticefee. Si feito fragilitatem tuam, 6i Deo ne moueas quæftionem,qui fecit quod uoluit, ut in alios Clemens, in alios feuerus cxifteret.
Quæftio undecima.
QVid fit quod Apoftolus fcribit ad Corinthios in fecunda Epiftola.Alrfs odor mortis in mortem,alqs odor uitæ’in uitam,0i ad hæc quis tarn idoneusC Toz turn loci huius capitulum proponamus,ut ex præcedentibus Si fequêtibus poffînt inteUigi media quæ ex utroqj contexta funt.Cum ueniflem,air,Troadem,propter Euangelium Chrifti,Si oftium mihi euidens apertum efietin Domino,non habd requiem ipiritui meo,eo quod non inuenerim Titum fratrê meum,fcd uale faciens cis,profedus fum in Macedoniam.Deo autem gratia qui femper nos triumphatin Chrifto lefujôi odorê notitiæ fuæ per nos manifeftat in omni Ioco,quia Chriftibo nus odor fumus deo,in his qui falui fiunt,ôi in his qui pereunt : alqs quidem odor mortis in mortem,aiijs autê odor uitæ in uitam.Et ad hæc quis tam idoneusf Non enim fumus ficut plurimi,uenundantes uerbum dei,fed ex fynccritare:fed ficurcx deo, coram deo in Chrifto loquimur.Narrat Corinthqs quæ fecerir,quæ paifus fit, K quomodo in cun et is deo agat gracias, ut fub exêplo fui illos prouocet ad certan-dum.Vcni,inquit,Troadem,quæ prius Troia appellab a tur, ut euangelium Chrifti in Afia prædicarê. Cumq: mihi oftium apertS enet in domino, hoe eft plurimi ere/ didiiTeuqfiueperfigna atqj uirtutes quæ in me opcrabat deus, fpes efletnafcentis ndei
-ocr page 937-HEÛIBIÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^9
^^ei 8i in domino facerefcentjs,non habui requiem fpiritui mcojioc eft fperatam tonfolationem inuenire non potui: eo quod Ti turn fratrem meum noiynucnerimj “uequem ibi reperiendum putabam, nue quem ibi audieram degcre,uel qui uenz turum effe illue le dixerat.Quae autem fuit tanta confolatio,ÓÓ quæ requies fpiritui ■npræfentia Titi:quem quia non inuenit,ualefaciens eis,profeAus eft in Macedoz ’^am ^ Aliquoties diximus apoftolum Paulum uirum fuilfe dodliliimum £lt; erudiz ^im ad pedes Gamalielis,qui in Apoftolorum Adibus concionatur, 06 dicit J Et ®wnc quid habetis cum hominibus iftis C Si enim à deo cft,flabit;fi ex hominibus, deftruetur.Cum^ Paulus haberet feientiâ fandaru fcripturarü,amp;S fermonis diuer/ laruinq linguarn gratia poiTideretzunde ipfe gloriatur in domino,8lt; dicit, Gratias ’go deo,quod omniû ueftrum linguis magis loquor:diuinorü fenfuum maieftatem ^■gno non poterat Graeci eloqurj explicare fermone.Habebat ergo TitS interpre/ ’«nijficut ÔC beatus Petrus Marcum:cuius Euangelium,Petro narrante, SC illo fcri oentc,compofifum eft. Deniqj Só duae epiftolac quæ feruntur Petri,ftilo inter fe Si diaradere difcrepant,ftrud:uracp uerborum. Ex quo intelligimus, pro neceffitate fuum,diuerlïs eum ufum interpretibus-Ergo Si Paulus apoftolus cótriftatur,quia ptædicationis fuæ in praefenriarum fiftulam,organum(^ per quod Chrifto caneret, JL°ninuenerat : perrcxitlt;$ in Macedoniam:apparuerat enim ei uir Macedo,dicês, P^nCens adiuua nos:ut ibi inueniret Titum,ói uifitaret fratres,uel perfequutioni “'’5probaretur:hoc eft enim quod dicit, Deo autem gratia qui femper triumphat ®®s'n Chrifto lefu. Si odorem noticiae fuæ fpargit in omni loco. Triumphat nos, Poeo quod eft, triumphat de nobis,fiue triumphum fuum agit per nosîqui in alio *ocodixerat,Spc(ftaculum fa (ft if um us mudo Si angclis Si hominibus.Deniqj nar/ r3tm confequetibus; Nam cum ueniftemus Macedoniam,nullam requiem habuit wronoftra,fed omnem tribulationê pafft fumus. Foris pugnæ,intus timorés. Sed ^susquf confolatur humiles,confolatus eft nos in aduentuTiti. Non folum autem * inaduentueius,fed etia in folario.Ergo propterea ualefacicns Troianis ftucTroa/ 'lEnfibuSjprofedus eft in Macedonia, ut inueniret ibi Titum,Si haberet interpret t3tiomsEuangelqlt;^ folatiumtquem intelligimus non ibi repertum,fed poft tribula ''ones Óiperfequutiones Apoftoli fuperueniffe. Prius ergo quam ueniffet Titus, 'pnltapcrpefrus,agit gratias deo in Chrifto Iefu,quCm gentibus prædicabat,quod o'gnutn fe elegerit,in quo agcret triumphs filq fui.Triumphus dei eft,paflïo mar.-Wni,ÓC pro Chrifti nomine cruoris effufio,Si inter tormenta læticia. Cum enim luis uidcrit tanta perfeuerantia ftare martyres atq? torqueri. Si in fuis cruciatibus g'orian,odor noticiæ dei difleminatur in gentes:amp; fubit tacita cogitatio,quod niß quot;^fum effet euangelium,nunquam fanguine defenderetur. Nelt;$ enim delicata Si Jimtijs findens ac fecura confeffio eft,fed in carceribus,in plagis, in perfecutioni/ ®’’s,m fame,in nuditate Si fui. Hic triumphus eft degapoftolorurrup uidoria. Sed P®^taudiens refpondere:Quomodo ergo non omnes crediderunt ^ Prius ergo inam interrogarctur foluft M5vmefo^cw ï Süuxta morem fuum quiequid alius quot;oijcerepotcu, antequam obqciatur edifferit.Et eft fenfus:Nominis Chrifti in om '^'bco bonus odor fumus deo,Si prædicationis noftræ longe latecp fpirat fragran quot;’ Sed quia homines fuo arbitrio derelidi funt : neqs enim bonum neceffitate fa-quot;nnt, fed uol un ta te, ut er eden tes coronam accipiant,increduli fupplicqs macipem 'wadeo odor nofter qui per fe bonus eft,uirtute eorum Si uitio qui fufeipiunt fiue nonfufeipiuntjin uitam tranfit autmortcm:ut qui crediderint, falui fiant,qui ucro noncrediderintjpereant.Nce hoc miradum de apoftolo,cum etiam de domino 1e-gerimus: Ecce hic pofitus eft in ruinam,Si in refurredione multorum in lfrael,Si lofignum cui contradicitur:folisa radios tam mSda loca excipiant quam immun/ fe,6i fic infloribus quomodo in ftercore luceant,nec tamê folis radq polluuntur: Sic 8i Chrifti bonus odor,qui nunquam mutari poteft, nee fuam naturam amirte/ gt;■«, credentibus uita eft,incredulis mors.Mors autem non ifta communis,qua cum Hijs morimur Si iumentis ï fed illa de qua fcriptum eft, Anima quæ peccauerir,
G G ipfa
-ocr page 938-890
HIERONYMVÎ
ipfamorietur.Ergo æuitsiarbitrandacfinonhxc^qun fpirimusSiineziimus,^ C hue ülucc^ difcurrimus : fed üla de qua Dauid loquiturtCredo uidere bona domini in terrz uiuentium.Dens en/m uiuorum eft^OCnonmortuorum : Ói:uitinoßmab/ feondita eß cum Chrißo in deo. Cum autem Chrißus apparuerit uita noßra, tune SCnos cum iUo apparebimus in gloria. Nee uobiXïnquïc, ó Corinthij paruin eße uideatur,ß nohisprxdicantibus ueritatem, alq credant,alijnon credanttalijuera morte moriantur,alij uiuant ea uita qux dicit : Ego fum uita . Nifi enim nos locuti eßemus,neeincredulosmors, neccredentes uita fequeretur: quia difficiledigaus prxco Cbrißi inuennipoteß, qui in annunciandis illis non fuam, fed dus qusrat gloriam quem prxdicat. In eo autem quod fe negat non eße ficutmultos,qui uen^ aiteniuerbum dei,oßediteße quam plurimos,qui quxßum putant eßepietatem, oC turpis lucngtMia omnia faciunt,qui deuorät domos uiduarumße autem exfyn
^ ^^° 3^P^xfente coquifemiferit,omniain Chrißo2^pro Chnßo loquuut caufa prxdicationts dei, triumphus Cbrißi, dusch fit gloria. Et no taridum quoc^yßertum trinitatisin bums capitulißnemonßretur. Exdeoenim tn fpintu iando, coram deo patre, in Cbrißo loquimur. Äd comprobandumau^ um quod deTroadeperrexit Macedoniam, de Apoßolorum Adibusponam te/ ftimonmm.Cum autempertranüßent Mynam,defccnderuntTroadem, S^uifio per nodem Paulo oßen faeß Vir Macedo quidam eratßans,8C deprecans eum, dicens : Tranberis in Macedoniam adiuua nos. Quod cum audißet, ßatim qux^ iiutmusproßafci in Macedoniam,certifa(ßi,quoduocaßetnosDeus Euangelß
. Qpxßio duodecima.
^^epißola fenbitadTheßalonicefesprimaßpfeautemdeuspa^ cts andthcetuosperomniamtinteger fpiritus ueßer86anima ôicorpus,Û. nequerelainaduentudomininoßrilefuChrißiferuetur. Famofaquxamp;o,fed i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tradanda.Supra dixerat, fptritum nolite extingueretquod fi fuerit igt;
QP^^ cnimpoßitcredere, quodinßar thrums ^^^^cxtmdadenniteßequod{uerat,extinguaturfpmtusfandus,82fußineatabo Itaonem im, qui fuit quondam in Ifrael, quando perEfaiarn amp;nbsp;Hieremiam SfOtt^ 8^lospropbetas dicercpoterat:Hxc dicitdomtnus:8^nuncin eccleßa per AgabS ^^ndius.Diuifiones donorum funt, idem uero fpiritus:
Ä diutbones minißeriorS funt,idem autem dominus:8C diuifiones operationum, idem uero deus, qui operatur omnia in nobis, Vnicuiq^autem daturmanifeßatio quod expedmAIqper fpiritum datur fermo fapientix, aln fermo fef entix lecundutn cundem fpiritum : alij Edes in eodem fpiritu, alp operatio uir/ ^cum, abjgratia fanttatum m uno fpiritu, alq prophetia, alp difcrerio fpiricuum. ’ ^umia autem hxc operatur unus arq:idem fpiritus, diuidens iingulisproutuulc. eboeipiricu,nea feauferretur,rogabatDauid,dicens : Spiritum fancium tuum ne auterasa me.Qui quando aufercur,non fubßantia fui, fed ei à quoauferturex/ C‘ti8uirur^.Ego puto unumatep idem ßgnißeare. Spirits nolite extinguere, Sf quod tn aho loco fcribic, Spiritu feruenres. In quo enim feruor fpiritus mulriplicata inf pirate, Sc chariratis frigore non tepefciuin hoc fpiritusnequaquam excinguimr.
fgitur pacis fandiificet uosper omnia uelin omnibus, fiueplenos arqperfe^ *^^^^' ^^^ ^^‘cn tnagis fonat eAsnAdr. Deus autem appellaturpacis:quiaper Chrf ßum ei reœnciliati fumustquieß paxnoßra, qui fecit utraque unum, quiSf in alia loco pax Dei dicirur:fuperans omnem fenfum, qux eußodit corda cogirationesrp fa nero rum. Quiautem faneßißearurßueperfeeßus in omnibus eß, in hoc Siipingt; tus SS anima Si corpus in die domini conßruatur. Corpus, ß ßngulorum membros rum uraturoßieifsmerbigratia,ßoperecurmanus,pesambu!et,oculusuidear,au^ diat auris, dentes cibos molanr,ßomachus coquat, aluus digerattaut ß nulla mém./' hrorum parte truncatum eß. Et hoc quifquam poteß credere, Apoßolumptocre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
-ocr page 939-HEDIBIÆ
891
^entfbus deprecari : ut m die ludicq integrum omnium corpus Chn'ßus inueniat: ^uin omniS corpora, aut morte diflbluta unt:aut ff(ut quidam uolunt)reperta fuez ’^•nt^irantia, adhuc habearit debilitates fuas, ÔC maxime martyrum, 2lt; eorum qui po Chrifti nomine, uel oculos efFofTos, uel amputatas nares, uel abfeißas manus *’3beant f Ergo integrum corpus cß:de quo diximus in alia quæftione,tenens caz P^bexquo omne corpus connexum atq; compadum,accipitaugmentum in aediß ‘^ïüonem corporis Chrifti,Hoccorpus Eedefia eft.Etquicunq: huius corporis tez ’'Wit caput,6f extera membra feruauerit,habebit integrum corpus,quantum acz ^’pcre poteft humana natura. luxta hunc modum £lt; animae integritas conferuada ^‘bqux dicere potcft,Benedic anima mea dominum, qui fanat omnes infirmitates tuas^ de qua fcriptum eft, Mißt uerbum fuum, 06 fanauit cos. Spiritus quoep in ®oois integer conferuatur, quando non erramus in ipiritalibus, fed uiuimus in fpiz p^)3cqmefcimus ipiritui,^ opera carnis mortificamus fpiritu,afFerimus^ omnes •■uftus eius,charitatem,gaudium,pacem,8lt; extera. Aliter.Prxcipitur nobis, Saloz '’’One dicente:Tu autem defcribe ea triplidter in confilio SC fGientia,ut refpondeas quot;ö'bum ueritatis,his qui proponunt tibi. Triplex in corde noftro defcriptio £lt; rez Solafcripturarum eft.Prima,ut intelligamus eas iuxta hiftoriS. Secunda iuxta troz Pologiam. Tertia,iuxta intelligentiam fpiritualem. In hiftoria,eorum qux fcripta ^^ordo feruatur.In tropologia,delitera ad maiora confurgimus: 2lt; quiequid in P'ori populo carnaliter fadum eft, iuxta moralem interpretamur locum, ÔC ad ani ^æ’iofttæemolumcntaconuertimus.Infpirituali diuoix adfublimiora tranfiz *'quot;’^: terrena dimittimus : de futurorum beatitudine QC codeftibus difputamus,ut Pfæfentis uitx meditatio umbra futurx beatitudinis fit.Quos Chriftus raies inuez ’’ontmtamp;f corpore 60 anima Öi fpirituintegri conferuentur, 8ó perfedam habeant ^pl’dsin fe fcientix ueritatcm:hos fua pace fandificabit. Óf faciet efte perfedos. j ^oldfimpliciter hunc locum de refurredione intelligunt : ut Óf fpiritus óf anima corpus in aduentu Domini integra conferuentur. Alq ex hoc loco triplicem in ‘’Online uolunt affirmare fubftatiam: Spiritus,quo fentimus:animx,qua uiuimus: ^®”s,quo incedimus.Sunt qui ex anima tantu Óf corpore fubfiftere hominem “'ncrcntesjfpiritum in eo tertium non fubftâtiam uelint intelligi, fed effïcientiam, P^fquarn óf mens in nobis, óf fcnfus. Óf co^itatio óf animus appellantur : óf utiqj quot;on funt tot fubftantix,quot nomina. Cumq; illud eis oppofitum fucrit: Benediciz ^’piritus óf animx iuftorum domino : fcripturam non recipiunt, dicentes earn in ^tbraico non haberi.Nos autem in prxfenti loco(ut fupra diximus) fpiritum qui ’■'’manima Óf corpore integer conferuatur, non fubftantiam fpiritus fandi, qux quot;on poteft interire,fed gracias eius donationesep accipimus, qux noftra uel uirtuz ^^ndu/tiOjSf accenduntur Óf extinguuntur in nobis.
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
|
Vo lu(lranitingcnio]Nonnulli co ; dices habebanciUuftrauit. Vtralt;^ J3 Icdio ^be habet: Luftrauir,quod • illiusfcriptaperomncsGalliajpar * tesuolitarcntKuagarentur Illuz quot;fauit.quod nobilicant: fed mihi luftraui t ma ?isarhdet- lt;([Qpippiam muffitarc] Muffitaz ’’fjcft paululum ac tacite loqui,quod amp;nbsp;mutiz fsuocantjà Atv amp;nbsp;uerbo Aty/«. ^ Licet con^ ^denseis. ] Pauciffimis contigit quod diiio hitronymOjUthæctria fimul coniungercnt: Iitcras,quas uocant fecularcs,cloquen tiara K fcientianifcnpturædiuinæ. lt;([ Nonindodis] Retulit uerba Pauli c priraa ad Corinthios ’tpiftolacapitefecüdo. i|[ VtabyfTusucteris] Verba pfalmi quadragefirai primi trahit ad |
allcgoriaralndicat obiter in quo fita fît Th coz logica cognitio,non in cunofis Si arabitiofis quaeftiorabus uel rixis potius,fcd in utriufep inftruraenti fcicntia,in qua rairc ualuit Hicro nyraus.Porrd cataradæ dicuntur prærupta, per quae fluraê deijcitur potius quara defluit. lt;ir Veritas doraini] Ex pfalmo trigefiraoquinz to.Et uide,ut rairc tria loea contcxuit. fl Qpi bus raandatura eft j Hoc legis pfalmo feptuaz gcfimofcptimo- flquot; Meummunufculumconz diat] Quidam codices habentholufculû,pro 3 munufculû, quidam pcdus:fed holufculum, ma^is probo : quandoquidem Hieronymus palam alludit ad hiftoriam quæeft Regum liz bro quarto,capitc quarto de Elifeo, qui puez rum emifit ut colligerct herbas agreftcs,8C co G G 2 queree |
|
SCHOLIA 892 queret pulmentum filfjs prophetarum.Qui cum inueniflet quafi uitem fylucftrcm, collez dlascp ex ca colocynthidas coxilTet amp;nbsp;appoz fuilTeGexclamauerunt : Mors in olla : unde Si hic mortuas aquas dixitCaetcrum Elifeus in^ ieda farina fuftulit amaritudincm. lt;nbsp;Qyia omne facrificium]ldinculcatlex Mofaica,ne quod facrificiumoiferatur abkp falc,ut Lcuiz tici fecundo: Qjiicquid obtulens fachficij,faz lecondies, necauferes fal fcederis deitui de lacnficio tuo. In omni oblatione offeres fal. lt;f Qyam uidit lefus. J Lucæ capite decimo, quod miretorfitad fuperbam eloquentiam, ^ exallufioneuocum,fulgorSifulgur. ^ Deco remnecfpeciem • ] Adeummodummiredez pinxit Chriftum Efaias capite quinquagefiz motertio. lt;|[ Et Apoftolus palTiuam inomz 5 nes] Omnesquosuidcrim codices habebant paifiuam.Verum ego uel omnibus relraganz tibus non dubitcm legere paffim.Qjiidam ha bebantpaflluam,6iomnem in omnes. Locus eft apud Paulum in epiftola ad Galatas capite fexto- lt;(f Sed camelus j Et hic camelus pro ani mante acccpit,non pro rudente,quemadmoz dum interpretantur quidam-Quanqua Chri ftus cum dmitem appellat, non fimplicitcr ap pellat diuitcm qui polTidctopes, fedquieas ut rem magni momenti miratur Si amat. Alio qui nee princeps bonus,nee bonus epifcopus z nee bonus iudex erit qui miratur diuitias,tan turn abeft ut bonus Chriftianus- lt;([ Hic eft fan C guis.] Chriftusallufitad uerba,quibusiuxta cæremonias Mofaicas utebat faccrdos,afpcr^ gensuidimæfanguinem. lt;([ VmcæSorech.] Sic ipfe interpretatur, bona uitis, uel optima uinea,feu elcda uitis,aut uinea elcdionis. ^ Quod m rans fertur euagc. ] In his quidem 7 exemplaribus quæmihi uidere contigit,habc batur quidem,fed extremo loco, uelutadiedi cium- Ita enim diftinguêdum] Hic perpem de ledor quantum habeat ad intelligêdos auz tores momenti reda diftindio.Eft enimceu commentariolum ferme feite fcriptus,ac diliz genter diftindus. lt;][Verbiambiguitate decc' ptum] Si diuus Hieronymus legiflet euangez lium fccundü Matthæum Hebraice fcriptum: hic erat locus illud citadi,cum ait Hebraicam uocem ancipitem fuiffe- Quanquam in Cataz logofcriptorumilluftriumindicat à feuifum in bibliotheca Cæfarieniî:fed quoniam huius teftimonium nufquam adducitnifi difputans de uoce ofanna:aut fenfilTc uidetur de cuange' lio Nazarcnorum,quod quidam Matthæo tri buebant : aut aliud quippiâ in caufa fuit. Scd ut ad rem rcdcam,apud Latmos fero fit quod port tempus fit,Si fero quod tardc,8iferü dici dicitur uefpera, ficutimane prima diei pars. NamHcbræisuefpcrcdicitur 0quot;iV pro quo Græeus habet o’4h quod fignificat tarde uel fero,hoccrt poft tempus,uel poft longum tem pus,ut apud Latmos fero. 4jriacobi8tlofcph] In Græciscodicibus habetur iuirS GUwirno |
minandi cafu. Vnde uctufti Latihoruffl codi/ g ces lofetishabent,non lofeph. Autcertelofc legendüeft,nonlofeph. if In euangelio quod Hebraicis] Sentit de euagelio Nazarenoruingt; quod inter apocrypha legitur: id citât St in az lijs aliquot locis. tieluxtaanagogenJ ideftfubdudionem, cumfenfusadaltioz ra fuftollitur, quo uerbo diuus Hiwo*’'/®quot;* generaliter foletuti. iff Ad id quod expedit.] ^ Sic enim habentGræca T^^èt ràtrv^^éilt;i(gt;} Wett ad id quod confert. «j[ Quod cundisapoftoz lis magisj Et hunclocum citât iuxta Graecani cam ueritatem .Sic enim habet Paulus capite decimoquarto primat ad Corinthios epittoz læ: tv^a^jó^ÜTÜ Óiü fiS TSxyTUfi aMf xxÂû//, ideft gratias ago deo meo,quod omnibus uobis magis linguis loquor.Vtfenz fusfit,PauIum nonidco contemnereImgyaz rum donum, quod ipfe parum eo praecellat. fed quod utilius iudicet prophetiæ *^°^’^* lt;nbsp;Et coeperuntloqui narijs linguis. ] Vetui« codices habebant,alijs linguis, conientientes cum Graccorum exemplaribusdn quibus eft. irs^Mf yxeif^Mt. Et tarnen Latinusinterpres melius expreffîtfenfum. lt;([Nondurnenunez rat fpiritus datus] Ipfe fcrmonis tenor arguit, datus,fupcrefre,altoqui nihil erat opus expoz nere quod efler quidé in domino,fed nondum inapoftolis. ifMontanum] Is dicebatfefpigt; ritum effe fanctum,quem Chriftus promiuP fetdifcipulis. «; Bafiiidis.j Auguftinusnihil de Bafilide meunniuquod ad hunc locum per tineat. Isncgauitmundum à dcoconditum, fed â fexcentefimo lexagefimoquinto coelo. Chriftum item crucifixum ncgauit,fedeins lo co Simonem Cyrenæum. lyManichatiJlsor ginem peccati non referebat ad Iibcrum aroiz trium,fcd ad commixtioné boni amp;nbsp;® y rumille duo faciebatprincipia. lt;nbsp;Hibera^ nænias]Ideft,nugas Hifpanicas.ld diuus i ronymus libêter ufurpat, haud dubWIetta® apud poctam quempiam.Hiberiapars n»p niæcft:hi laborabant infamia maleficiorum, 8tapudillos Geryon fuit triformis,® lagus fluuius auro fluens. ^Aegyptiaq’ Aegyptij mortalium omniumfuperftitioliuiz mi,taurum colunt,fimiam caudatam,cancm. arietem,8t fimilia portenta loco numinum na bent,^ fabulas portentuofas,nt apud Pist®' nemdedatmoncTcuth. lt;[[ Qui fémper nos tri „ umphat] TÜ ‘z^dïi/nri T^ia/jtßeiiiyTi ».Mär-Sic enim ufurpat hoc uerbi Paulus,in cö fenfum quem mox indicabit diuus Hieronymus,figninca Paulum hacuoce noueufum- ^Sicutpluriz mi adulterantes jExcmplaria uetuftàhahez bant Venundantes St paulopoft uenditante • Græcehabet «a^r^/AEwz^rff,ideft cauponante . quo uerbo ufus eft Ennius apud Cicerone^' lt;nbsp;Quod omnium ueftrura linguis.] enr ® potius Omnibus uobis,ut genitiuus re tur ad Magis,non ad Lmguismifi ras ad catteros apoftolos lubaudito-S'^'i^^^ |
|
SCHO Hjr^tUePctfi] Videtur addubitarenum Pc/ Wfint,quæ nomine Petri feruntur. Nam alio *'’loconegat alterameiTe Petriob ftilumdiz npCharadere difcrepant] Charade^ ^gt;nuocat figuram didrioms. Atmihiuidenz ^^’'non folum ftilo,fedetiam fenfuamp; fptritu ''onnihil difcrepare. Nam prior illa multo ma Sgt;sPetrum fpirat. Hf Antypophoran. ] «m/z '‘^‘f^^xp, ab «ptJ quodeftcontra,amp; im fub, “ ^ latio,cum contra id quoddidumeft ^3'^‘f^aliquid inferimus. lt;nbsp;Cum autem perz f^^i’nen t in Myfiam] Myh in A fia funt,uiciz y'Phrygibus, à Troiani Phryges appcllanz “•■apud Maronem. Hf Hocenimmagisfoz ®f ^aoTsAAejNam okof TsKof, inde eÄHTiÄi^r, ‘•“inullapars deeft fui,ficut aüTüTcfujf. Nos le ANTID imprima quæftione dicit,præcipi Chriftia quot;'^’Utinimicosetiam pafcant K potufublcz inimicum exponit bifariam, uel eum ^“‘«tahenus à noftrareligione,ucleum qui ^“öpiï uitæ.Et quomodo nunc pium habez ^Turcas amp;nbsp;alios nihil etiam de nobis male . ®®s armis opprimcre, fpoliarejocclderef jf^Wadhæc poncifices condonationibus ad '“Oruminuitant, Kcoelum promittuntcaz /'’tibus.Sed Hieronymus Pauli dodrinam ^‘^utus,ad ilIa tempora refpexit, non ad hæc 3®*^'®5o®niaferèdiuerfafunt. Olim truci i ^abantur Chriftiani,nunc trucidant. Olim ‘’^Ódebatur po(reiïione,nunc alios dcqciunt. ‘beadem dicit,omnes diuitias ab iniquita pProficifcijnec citra alterius iniuriam eas pa ^bjac fententiam illara ut ucriflimam proz |
ttA g^j gimus, ut integer fpiritus üefter ^ ahima Si corpus fine querela feructur m aduentu doz mini. Hfluxtahiftoriam] l^efix Grace narz ratioeft. ‘r^omKcya! cumdemoribusloquiz mur-Nam T^ómr mores, f^cyof fermo, éiu^ix fpeculatio fiue contemplatie. NoftnTheologi Theoham ih duas fecant partes,m AHegoriâ, quapertinetad caput eccIcfiaChriftum,Kil lius corpus ecclefiam fidelium : amp;in Anagoz gen, qua pcrtinet ad ecclefiam militantem-Hi ftoriam quoep in duas fecant partes, fed ridiz cule, in grammaticum fenfum amp;nbsp;literalem, cum inter hac nihil interfit, nifi quod gramz maticus Gracum eft,literalis Latinum. Potez rant appellate rcctius hiftoricum amp;nbsp;gramz maticum. 0TVS bat: Diucs aut iniquus,antiniqui hares. Sed aut diuitem appellat, cui cordi funt diuitia, aut de pleriftj eft accipiendum, non deomniz bus,utomneis, F^ff^cA/xw dixeritproplez rifcp,atqp utinamin minus multis locum haz bcrethac fentcntia.Siquidê fi quis ad üiuum exigat, haud fcio an uel unum mortalium fit reperturus qui citra omnem fraudem fibi pa/ rarit diuitias. Inundecima,longealium triumphn Chri ftianorum facit quam nunc uulgo quarunt: uidimus enim triumphos aliquot lulfj fecun/ di,multum ab hac forma dtfcrcpâtes:ac fignP ficat,apoftolicos uiros fanguine uincereopor tere,non armis,K Chriftianam religionem optime defendi fanguine. |
ARGVMENTVM EPISTO-
L Æ SE Q_V E N T 1 S
, Algafia amp;nbsp;Hcdibia ab extremis Galliarum finibus in Bethlehem uf(f mifcrant iuuencm pPodemium Hieronymi uifendi cupidum,ac per hunc quaftiones aliquot proponunt expliz /baas.Vndc apparctadmirabilem diui Hieronymi fuifie famam,ad quem 8i diuus Auguftiz
HIERONYMVS ALGASIÆ-
^iLivs ME VS Apodcmius,qui intcrprctationem nominis fusion ^ ga ad nos ueniens nauigationc,Hgnaui'r,amp;r de Oceani Kttore atqj ui/ timis Galliarum finibus, Roma præterita quæfîuit Bethlehem,ut in/ ^J^j^ ueniret ineacœleftem panem,Ô£lfaturatus eruó:aret in Domino,ac __dicerct:Erudauit cor meum uerbumbonum,dico ego opera inca rez I'ïdetulitniihi in parua fchedula maximas quaftiones,quas à te datas,mihi^ tra/ ytnaas diceret. Ad quarü ledionem intellcxi ftudium reginæ Saba in te effe com/ P^,quae de finibus terræ uenit audire fapiêtiam Salomonis. Non quidem ego ^^'omon,qui fiCantefe æpoft fe,cunclis hominibus præfertur fapientia, fed tu ^PP^’^^r’‘da es Saba:in cuius mortali corpore non régnât peccatum,6lt;f quæ ^y Dominum tota mente conuerfa,audies ab eo: Conner tere, conuertere Sunami/ ’^•Etenim Saba in lingua noftra conuerfionem fonat. Simulq animaduerti,quod Wftiimculæ tuæ de Euangelio tantum amp;£ de Apoftolo propofitæ,indicant te ue/ *^«n feripturam aut non fatis legere, aut non fatis intelligere, quæ tantis obfcuri/ ^tibus Si futurorum typis obuoluta eft, ut omnis interpretatione egeat : 8lt; porta
G G 5 Orienta/
-ocr page 942-8^4
HIJERONYM VS
OrientaUsj dc qua uerum turnen exoritur, QC per quam pontifex in^teditur ^egrt ditur,femper claufa ÜttóC foli Chriüo pateat,qui habet dauern Dauid,quiaperitOC ^^’^^J^^^^^i^Si^^^dit QCnemo aperit : utilïo référante introeas cubiculum eius,QC di’^sjntroduxitmerex in cubiculum fuum^ Ptxterea fatis miratus fijm,curpu^ rillimo fonte uidno^nofiri tam proeul riuuli duenta quxrieris,S)C omidis aquis Sb ^o^jQ^^y^^^^^^^^ filentiOjdefiderarisaquas Sihor,qux turbidis fecalihuiusui/ (ijs fordtdantur.biabes idhic fandum uirum AJetium presbyterum,quiuiü(i (vt aiunt) uoce,ÓC prudenti difertoc^ fermone pofdt foluere,qux requiristnifi fotti pc regnnas merces defideras, Qf. pro uarietateguttus, noflrorum quo(P condimento/ rum te ^Hamenta deledant. Alijs dulcia placent, nonnuUos fubamara deledantt horum Itomachum acida renouant, illorum falfa fufientant.Vidiegonaufeam,8f c^pnis uertiginem antidoto, quxappellatur ynxftè, fxpefanariióCiuxtaHippos ---^^^^^^gt;^ontrartorumcontrariaei{eremediadtac^noaramamaTitudinem,dlii^^^^^ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^ ciïrafo;6C mntein Mara lignum crucistfenUemapituitam,iauettiliatt per^rnelori^eo^^^^^^^^^ ^^^ t^antarcQuam dulcia gutturimeo doqui3tua,fii/
T r.r. Qnxflioprima. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Vr ioannes diicipulos fuos mittit ad dominum, ut interrogée eurntTa es qai y^uenturus es,art ahum expeéiamuslt;:cum prius ipfe de eodan dixerit, Ecce a/ gnus act, ecce qm toUitpeccata mundt f De hac quxdionein Commentarns Mab ^xi genius t^ximus.Vndeapparet qux hxc interrogas,ipfa te uolumina non ba ertbreuiter,ne omnino tacinreuideamur. Ioannes mit tebatdtfapulosfuosm mnculis conattutus,utiibiquxrensillisdifceret:86capite truncandus, tUumdoceret effe fedandum, quem interrogatione fua magittrum om ^^^f enimpoteratignorare, quem ignorantibus ante monUraue/ ta ^dequodixerat Qmhabetfponfam,fponfuse^. ÓC,Cuius non furndignus calaamenta portare. nbsp;nbsp;Ilium oportet crefcere, me autem minui. Deuma pattern 0
^udtaacHtc elihlius meus diledus,in quo mihicomplacui.(^todau | ai’ ^quot;^quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’ an alium expediamus-huncquocifenfumïiabere poteli : Scio quod ipfe ns,qui tollere uemlii peccata mundi:fed quia ad inferos de/ l^^nfurus^ettamhocinterrogo, Vtrum 8^Hlucipfedefcenis, animpiumdt, hoc de hbo Dei credere,ahumcp mUrums fis. Hoc autem feite defidero ut qui te in terris hominibus nunciaut, etiam inferis n unciem, fi fortè uenturus es. Tu enim es, dimimere captiuitatem, 8f foluere cos qui in uinculis tenebantut. Cuius ialatationem Dominus intelUgens,operibusmagis quam fermone refpondit:8f wanniprxcipit nunciari,uidere cxcos, ambulare claudos, leprofosmundari,fur/ dos audite, mortuos furgere, 86(quod his maius elï)pa uperes euangelizariPaupe
resautem uelhumilitate ueldiuirt]s:utnulla interpauperem diuitem^ didantia üt i^^^^^’i^d omnes uocentur xqualiter.Quodqß infert, Beatus qui non fucritfeanda
*i...atus in me : non loannem, fed difcipulos duspercutit, quiprius accelferantad eum, dicentesiOuare nos 8f pharifxiidunamus frequêter, difcipuliautem tui non leiunantCEt ad Ioannem:MagiIier,cui tuprxbuilïiteliimonium iuxta lordanem, ecce difdpuli dus baptizant,óif plures ueniuntad eum,Quo didojiuorem iigniH/ cant de ngnorum magnitudine, ex inuidix mordadtate uenientemicurbaptizatus nioanne,ipfeaudeatbaptizaretSfmuItoamplior adeum turba concurrat,qua'm
prius uenerat ad loannem. Et ne forßtan plebs neiciens, boe dido foannem fugif tart ^bitraretur, inillius laudesperoratiSfcoepiede Joanne adturbasdicereeir/ ^^^^(‘^f^^estQuid exiEis in defertum uiderefarundinem uenro agita tam c'Sed quid ex tut sin lolitudinem uidere f hominem moUibus ueßitumCßf reliqua. Cuius didU htefenfus eßtNunquidad bocexiÊis in eremum, utuideretishominemin/lar a^
^^^^^^^^ natuin partes uarias tnclinarüutquem ante Jaudauerat, deeo „^'].^^^^^^\^^equopriusdixerat, Ecceagnusdennuneinterroger,utrumipfe
^tushtgut uel uenerit, uel uenturus EtfEr quia omnisprxdieatio falfa, fedauie
-ocr page 943-ALG ASI A nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;è‘9f
‘ Jucra,^ gloHani quactit humanatut per gloriam nafcantur éom^èndiX^flèrit cum famelorum ueditum pilis,nulli poffe adulationi fuccumbere : ÔC qui locuftis uef«gt; turacmelie fylueftri,nec opes neeg alias terrenas delicias querere,rigidac^ QiC aufte fauita,aulas uitare palatq,quas querunt qui purpura 86 bydo 06 ferico 06 moUibus ^fftiuntur. Dicit^,eumnon folum prophetam, qui foleac uentura prædicere, fed plus elTe quam prophetam,quia quem illi uenturum efle dixerant, hic uenilTe mon ßrat,dicens,Ecce agnus dei qui tollit peccata mundi:praefertim cui ad fadigiü proz phetalc,baptiftac acceflerit priuilegium : ut qui dixerat, Ego à te debeo baptizari, ‘P^c earn baptizauerit,non præfumptione maioris, fed obedictia difcipuli,ac timo/ f^foutCum«^ inter natos mulierum nullum afferat loanne furrexide inaiorem,fe ÇJideuirgine procreatus cd maiorem ede commémorât:due omnem angelum in tails qui minimus ed,in terris eunedos homines anteire,Nos enim in angelos pro «dmus,06 non angeli in nos, ficut quidam dertentes fopore grauidimo fomniant. Necfufficit hoc in Ioannis laudibus, nidipfe praedicans baptifmum pœnitentiæ, prinsdixidc referatur:Poenitentiâ agite,appropinquauit enim regnum cœlorutn. Vnde à diebus prædicatioms eius,regnum cœlorum uim patitur:ut qui homo na-fus eft, angelus ede defiderct : 66 terrenum animal, ccclede quaerathabitaculura» Lexenim 86 prophetac ufqt ad loanncm prophetauerunt : non quod loannes pro-P'^ttarum fit finis 86 legis, fed illc qui Ioannis tedimonio prædicatus cd. loannes ^^^^m fecund um myderium,quod in Malachia fcriptum ed,ipfe eft Elias qui uenz f^f^seftmon quod eadem anima (ut haeretici fufpicantur) 86 in Elia 06 in loanne *‘ffrit,fed quod eandem habuerit fandi fpiritus gratiam:zona cincdus,ut Elias: uiz ‘foisin eremo,ut Elias:perfequutionem padus ab Herodiade,ut ille fudinuit ab Ie “^tdjutquomodo Elias fecundi præcurfor aduentus ed,ita loannes uenturum in ^âme dominum faluatorem non folum in er emo, fed etiam in matris utero falutaz ''‘^j^cxulratio ne corporis nunciarit.
Quaeftio fecunda.
2Vidfignificet quod in Matthaeo feriptû ed, Afundinem quadatam non con? fringet,66 linum fumigas non extinguet.Ad cuius expoutionem Ioci,totunt Matthæus de Efaia prophetaaffumit tedimonium, ponendum ed : 86 ipflus ^^fbaEfaiæ,iuxta Septuaginta interprétés, ipfumcg Hebraicumîcui Theodotio, ^fjuila Symmachuseg confentiöt.Sic ergo de quatuor euâgelidis folus Matthaeus Poftiitilefus autem leiens,fecedit inde:86 fequuti funt cum multi,86 curauit cos om P^06 praecepit eis, ne manifedum eum facerêc, ut impleretur quod dictum ed per prophetam,dicentem : Ecce puer meus quem elegi : diledus meus,in quö compheuit animae meae.Ponam fpiritum meum fuper cum,86 iudicium genz ^’“UsnunciabiuNon contender neeg clamabit,necg audietquifquamin plateis uoz ^^‘’fcius.Arundinê quadatam non confringer,86 linum fumigans non extingueti , Q^tccijciat ad uidoriam iudicium:86 in nomine eius genres fperabunt. Pro quö *’’bfaiaiuxta Septuaginta interprétés fic fcriptum ed:Iacob puer meus,fufcipiam ''foilfrael eledus meus,fufcepit eum anima mea.Dedi fpiritum meum fuper eum* '“teum gentibus proferet.Non clamabir,necg dimittet,nec audietur foris uox ez ’■ff Arundinem confradam non côteret,ô6 linum fumigans non extinguet,fed in *'ffitateproferet iudicium. Splendebit86 non quadabitur,donee ponat fuper ter-rimiudicium, Ô6 in nomine eius genres fperabunr.Nos autem ex Hebraeo itauerz '’mus:Ecce puer meus,fufcipiam eum, de dus meus, complacuit fibi in illo anima mea, Dedi fpiritum meum fuper eum, iudicium gentibus proferet. Non clamabit, ’f^ue accipietpcrfonam,ne£g audietur foris uox eius, Calamum qua datum nön Konteret,86 linum fumigans non extinguet. In ueritate educet iudicium. Non erft riiftis,necg turbulentus,dönec ponat in terra iudicium, Ô6 legem eius infulæ expez «abunt.Ex quo apparet Matthäum cuangelidam non ueteris interpretationis au feritatecondridum,dimifide Hebraicam ucriratem: iedquafi Hebraeumex He-^215,26 in lege Domini dodidunum ea gentibus protulid'e,quæ in Hebraeo lege/
GG 4 rat
-ocr page 944-89 ^
HIERONŸMVS
rät.Si emm fit accipiendum eft,ut Septuaginta interprétés ædideruntî Iacobp^Ä ^ meus, fufeipiam eumJfrael eledus meus, fufeepit eum anima meatquomodo in tez fu intelligimus efte completum,quod de Iacob 06 de Ifrael feriptum eftî'Qnod beaz tum Matthäum non folum in hoc teftimonio,fed etiam in alio loco feciffekgimns, Ex Aegypto uocaui filium meum:pro quo Septuaginta träftulerunt,Ex AçgyP^® uocauit nlios fuos:quod utiq; nifi fequamur Hebraicam ueritatem,add®®!?n -. uatorem non pertinere,manifeftum eft.Sequitur enim:Ipft autem immol^^ lim.Quod autem de afTumpto teftimonio in Euägelio minus eftjfplendcbit^^® quaflabitur, donee ponat fuper terram iudiciS: uidetur mihi accidifTe primi fenp^ ris errore,qui legens fuperiorem fentetiam in uerbo iudicq efle finitam,pnt3.uit m/ ferions fententiae ultima uerbum efle iudicium:06 pauca uerba qux in medio,hoc eft inter indicium 26 indicium fuerant, prgtermifit.Rurfum^ quod apud Hebroos legitur. Et in lege eius iperabunt infulæ:Matthæus fenfum potius quam ucrbainz terpretans, pro lege 86 infulis nomen pofuit 86 gentes.Et hoc non folum in pralen ti loco,fed ubicunqj de Veten' inftrumento euangeliftæ 06 apoftoli teftimonw pr^ tulerunt,diligentins obfemandum eft, non eos uerba fcquutos efle, fed fenwm. ubi Septuaginta ab Hebraico difcrepant,Hebræum fenfum fuis expreffifte lenno nibus.Puer igitur dei omnipotentis iuxta difpenfationem camis aflumpt3e,quaa nos mittitur,faluator eft appeUatus. Ad quem 86 in alio loco dicit pater : Magnum tibi eft uocaripuerum meum,ut congreges tribus lacob.Haeceft uinea Sorec,qux interpretatur clcc'la. Hic eft filius amantiflimus,in quo fibi complacuit anima veU non quod deus ammam habeat, fed quod in anima omnis dei monftretur aneaus. Et no mirum,fi in deo anima nominetur3Cum uniuerfa humani corporis membra;, fecundum leges tropologiæ,86 diuerfas intelligentias,habere dicatunPofnit quoq; fpiritum fuum fuper eum,fpifitn fapientiæ 86 intenigentiæ,fpiritum confibj 26ior titudinis,fpiritum feientiæ 86 pietatis 86 timoris domini,qui in fpecie columbaedez fcendit fuper eum:de quo 86 loannes Baptifta à deo patre audifle fenarrat:Super D quem uideris fpiritum fandtum defcendentem 86 manentem fuper eum,ipfe cn-bt judicium gentibus nunciabit : de quo 86 in Pfalmis legimus, Deus indicium tuum regi da, 86 iufticiam tnam filio régis. Qui 86 ipfe loquitur in Euangelio:Non enim pater iudicat quenquam,fed omne indicium dedit filio, Non co tender: ficut agnus dudus eft ad uictimam,non contender in fubuerfione audientium.Neq; clamabi^ iuxta illud quod Paulus apoftolus fcribit, Omnis clamor 86 ira 86 amaritudo aufera tur à uobis. Non clamabit,quia Ifrael no fecit indicium,led damorem.Neq; audict quifquam in plateis,fiue foris nocem eins* Omnis enim gloria filise régis ab intus, 86 arda 86 angufta uia eft,quæ ducit ad uitam. Vnde in plateis uox illius non audigt; tur,in quibus confidenter agit fapientia,latâ fpeciofamç uiam non ingrcdiens,feo arguens atqj condemnans.Vnde 06 his qui foris erant,non fuauoce,fed per parabolas loquebatur: Arundincm,inquir,quaflatam non confringet,fiue (ut Septua/ ginta tranftulerunt) calamum ffadum non conteret. Calamus fractus qui fuit an/ tea uocalis,86 in laudes domini concinebat,appcl!andus eft Ifraehqui quoniara im pegit in angularem Iapidem3 86 cecidit fuper eumjfradus^ inillo eft,proptereadi/ citur de co,Increpa Domine beftias calami: 86 in lefu uolumine torrens appellatur Cannaï,ideft calami,qui aquas habet turbidas,quas elegit Ifrael,puriffima contera nensfluenta lordanis :r euer fus cp mentein Âegyptum,ô6defideranscœnofamac paluftrem regionem,pepones4 06 cepe 86 allia 86 cucumeres ollas^ Aegyptiarura carnium,redtiflïme per Elaiam appellatur calamus frarftus, cui qui inniti uolumt» pertundetur manus eius. Qui enim poft aduentum Domini faluatorisEuangehcx interpretationis fpiritum derelinquens, in ludaicæ literæ morte requiefcit, ißms cundîa opera uuînerantur. Linum quoque fumigans non extinguct, populum^ gentibus congregatum, qui extindlo legis naturalis ardore, fumi amariffiraf, 86 qui noxius oculis eft, tenebrofæ'que caliginis inuoluebatur erroribus. Quem **o® folum non reftinxit à redegit in cinerem: fed econtrario de parua fcintilla,8f pene monente
-ocr page 945-ALGASIÆ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B97
AttcWciife,maxima fufcitauit incendiatita ut totus orbis ardcrct ignedomini faluaz ^ods,quem uenitmittere fuper tcrram,2lt; in omnibus ardcre deliderat.Secundum ^ropologiam quid nobis uideretur de hoc loco,in Gommentariolis Matthæi breuä ’^fannotauimus» Ifteautem qui arundinem quaflatam non confregir,amp;^ linum fu^ ®gt;gans non extinxit:iudiciü quoq? pcrduxit ad uidcoriam,cuius indicia uera funr, '“Iiificata in femetipfistut iuftificetur in fermonibus fuis,06 uincat cum iudicatur: '*Umdiu lumen praedicationis eius in mundo refplendeat,nullius^ conteratur 06 ’^catur infidtjs,donec ponat in terra indicium : 06 impleatur illud qnod fcriptum ptlFiat uoluntas tua fient in cœlo 86 in terra.Et in nomine eius genres fperabunr, 'ue in lege eius fperabunt infulæ.Quomodo enim infulx turbine Hatuq? uentoru, '^crebhs tempeftatibus feriuntur quidem,fed non fubuertutur,in exemplum Eu^ J'^gdiex domus,quæ fupra petram robufta mole fundata eft : ita 86 Ecclefiæquæ yttant in lege 86 in nomine Domini faluatorisjoquuntur per Efaiam:Ego ciuitas ”f®a,ciuitas quae non oppugnatur.
Quæftio tertia.
QVem fenfum habeat,quod in Euangelifta Match seo fcriptum eft:Si quis unit uenire poft mc,abneget femetipfum* Quae eft fui abnegatio C aut quomodo ^''“tequitur faluatorem,feipfum abnegat;quot; De quo in tertio Commetariorum eiuC ^’’^Matthçi libro,ira breuiter loquutus fum:Qui deponit ueterem hominem cum ^P^fibus fuis,ncgat feipfnm,dicens:Viuo aute iam non ego,uiuit ueroin me Chri JJ^'tollitq crucem fuam 86 mundo crucifigitur.Cui autem mundns crucifixus eft, ’'Kultur dominum crucifixum.Quibus nunc addere poflumus:poftquàm oftendit , “dpulis quodoporteret eumireHierufaIem,86 multa pati à facerdotibus 86 fcriz ƒ ^pnncipibusfacerdotum,86 occidi,aflumens eum Petrus, cœpit increpare 86 *^fre; Abfit à te Domine,non erit tibi hoc,Qui conuerfus dicit Petro:Vade poft j’’'^Satanajfcandalum es mihi:quia non fapis quæ dei funt,fed quac hominum,H« ^,^no quippe timoré perterritus, paffionem domini formidabat. Et quomodo, a uz A^multacum pati 86occidi,timebat:fic audiens,86 tertia die refurget,gauderc ^buerar,86 trifticiam pafttonis refurredtionis gloria mitigare. Vnde illo pro timoz ï^,'torrepto loquebatur ad omnes difcipulosïfiue conuocauit turbam cum difcipu^ ƒ‘uis,ut Marcus pofuit:aut (iuxtaLuca) dicebat ad cundos:Siquis uultpoft me 5''*''t)abnegetfemetipfum, 86 tollat crucem fuam,86 fequaturme.Cuius exhortaz ï®^ bic fenfus eft:Non eft delicata in deum 86 fecura confeffio.Qui in me credit, ^P^tfuum fanguinem hindere. Qui enim perdiderit animam fuam in ptsefentijtr 'fjheieteam in futuro.Quotidie credens in Chriftum,tollit crucem fuam, 06 negat Mum.Qui impudicus luit,uerfus ad caftitatem,temperatialuxuriam negat.Qui pffnidolofus 86 timidus,affumpto robore fortitudinis,priorê fe efle ncfcitlniquus A'^quatur iuftieiä,negat iniquitatem. Srultus fi Chriftum confiteatur dei uirtutem ^'^dfapientiam,negatftulticiam.Quod fcientes,non folum perfequutionis temz P°*^^)amp;C neceffitate martyri),fed in omni conuerfatione,opere,cogitatione,fermoz ^^^tgemus nofmetipfos quod ante fuimus : 86 confiteamur eos qui in Chrifto rez ^■ifumus.Idcirco enim dominus crucifixus eft,ut 86 nos qui credimus in cum,86 pQto mortui fumus,crucifîgamur cum ipfo, dicamusq; quod apoftolus Paulus ^^itrCum Chrifto crucifixus fum;86,Mihiautem abfit gloriari,nifi in crucedo-^**iinoftri lefu Chrifti,per quem mihi mundus crucifixus eft,86 ego mundo. Qui ^ Chrifto crucifixus cft,fpoliet principatus 86 poteftates,86 triumpher cas in hgt; 8''o.Vnde 86 in Euangelio fecundum Matthacum,in typum eorum qui in domino $ erant, 86 fe cQ illo crucifixuri, Simon Cyrensus portât crucem eius,quam v^ixta alios Euangeliftas) prior ipfc portauit.
Quaeftio quarta.
^Vid iniltfignificare,quodineodem Matthaco fcriptum eft, Vaepraegnantf-|W bus 86 nutrientibus in illis diebus: 86, Orate ne fiat fuga ueftra hyeme uel fab ^tùQuod ex fuperioribus pendere manifeftum eft, Cum enim euagelium Chrifti cundis
-ocr page 946-898
HIERONYMVS
candis gentibus fuer ftp rædica turn, ôt ucnerit confumniâtio,uidcnntq5 abomina/ fi noncm defolatiôis,quæ dida cft à Daniele propheta,ftanrem in locofando: func præeipitur his qui in Iudæafunt,ut fugiant in montes î amp;^ qui in tedo,ne dcfccn/ dant tollere aliquid de domo fua:ÔCqui in agro,ne rcuertantur auferre tuttic^m h/ am.De quibus in Commentarqs ciufdem Matthäi plenius dixîmus.Statimqjcon lungitur, Væ prægnantibus 2lt; nutrientibus in illis diebus.In quibus diebus^quan do abominatio defolationis fteteritin loco fando. Quod quidem iuxta literam de aduentu antichrifti prædicari,nulli dubium eft,quando perfequutionis magnitudo compellit fugcre,6v graues uteri paruuliq? ladâtes fugam retardant.Licet quidam Titi ÄS Vefpafiani aduerfus Iudæos,amp;S præcipueHierufalem obfidionêpugnamç ßgnificariuelint. Hyemem quoq; ÄS fabbatum fic interpretatur,ne co tempore fult; gere compellantur,quando duricia frigoris in agris 2lt; in defertis locis fugientes la/ tere non patitur : amp;nbsp;obfematio fabbati, aut præuaricatores facit, fi fugiam,autho* ftium gladijs fubiacere,fi fabbati ocium ÄS præcepta feruauerint.Nos autéaudiciv tes dominum faluatoremjUt qui in ludæa iunt,ad montana confugiant:ipfi quoç oculos leuemus ad motes, de quibus feriptum eft, Leuaui oculos meos in montes, unde ueniet auxilium mihi:Et in alio loco,Fundamenta eius in montibus fanais: E t,Montes in circuitu eius, ÄS dominus in circuitu populi fui:Et, Non poteH latere ciuitas fupcr montem pofita:amp;S difcakiemus nos pelle literac,nudisq pedibuscum Moyfeafcendentesmontem Sina,dicamus,Tranfiens uidebo uifionem liane ma/ gnamiutpoffimus intelligere prægnâtes animas,quæ de fèrmonedodrinarum S^ iermonis dei,initia fidei conceperunt,amp;S dicunt cum Efaia: Ä timore tuo Domine concepimus £lt; parturiUimus 00 peperimus fpiritum falutis tuæ,quem feeißi iuper terram.Sicuti enim femina paulatim formantur in uteris, 86 tamdiu non reputatur homo,donee elemêta confuia fuas imagines membraep iufcipiant:ita fenfus ratio/ ne cóceptus,nifi in opera proruperit,adhuc in uentre retinetur:ÄS cito abortio petit,cum uideric abominationem defolationis ftantem in ccckfïa,amp;S faranam transn D gurari in angelum lucis.De iftiuimodi foetibus Paulus Ioquitur,dicens:Fiïiolimci, quos iterum parturio,donec Chriftus formetur in uobis.Has ego reor iuxta myfiv cos intelledlus ede mulieres:dc quibus idem Apoftolus fcribit, Mulier feduöain tranfgreffîone fadla eft.Saluabitur autem per filiorum gcncrationem,fi permanfe/ tint in fide ÄS charitate ÄS fanditate cum pudicitia. Quae fi de fermone diuino au' quado gencrarit,necefie eft quae gencrata funt crcfcerc,6S primum acciperelacin/ fantiæ, donee perueniantad folidum cibum, 60 admaturam actatem plenitudinis Chrifti. Omnis enim qui lade alitur,imperitus eft in ratioe iufticiae.ParuuIus eniin cft.Hæ igitur animae quae needum pepererunt,fiue quæ needum potuerötquaegc/ nerata funt alere:cum uiderint fermonem hæreticum ftantem in Ècclefia,ciro kan dalizantur ÄS pereunt,amp;in tempeftate atq; perfequutionibus permanerenon pof funt,præfertim fi ocium habuerint bonorum operum,ÄS non ambulaucrint inuia, quæ Chriftus cft,De hacabominanoe hæreticæ peruerfæq doctrine dicebat Hpo ^ ftolus, quod homo iniquitatis 60 aduerfarius eleuet fe contra omne quod dicitur deus ÄS religio, ita ut audeat ftare in templo dci, 00 oftendere fe,quod ipfe fit tan^ deustcuius aduentus fecundum operationem Satanæ,ÔS ea quæ conccptafunt,fa/ citperire abortio:ÄS quæ funt nata,ad pueritiam ÄS ad perfedam ætatem peruenu re non pofte,Qiiamobrem orandus eft Dominus,ne in exordio fidei amp;S crefcends ætatis oriatur hyems,de qua fermtum eft, Hyems tranfiir,imbcr abijt fibi:neocio torpeamus, fed imminente naufragio fufeitemus dormientem Dominum, atq di/ camusîPræceptor,falua nos,perimus.
Quæftio quinta.
QVid fibi uclif,quod feriptum eft in Euangelio fecundum Lucam: Et non reeë pcrunt eum,quoniam facies eius erat obfirmata uadens in HierufalemTdw nans Dominus pergere in Hierufalem,uc complerentur dies affumptionis eia^^ pafcha celebrareqde quo dixerauDefiderio defideraui hoc paka comedeicuobik
-ocr page 947-HEDIBîÆ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;890.
* ^^ini ahtequâm patiar, Sef bibere calicem,de quo aft, CaKeem quem dedit mihipa/, ^non bibamiliumComnem^ dodrinam fuam patibuloroboraret, luxta iUud HM fcriptu eft,Cum exaltatus fuero à terra,omnia traham ad mcjpfum:obfirmaz Waciemfuam,utiret Hierufalem. Obfirmatione enim 06 fortitudine opus eftad P’iRonem fponte properanti.Vnde Si Ezcchieli,cui dixerat deus:Fili hominis in Mio feorpionum tu habitas,amp; ne timeas eos;obfirma,inquit,faciem tuam,ÔC de/ '“ radem tuam æneam, 2lt; frontem tuam ferream, ut fi forfitan furrexiflet contra 'um malleus uniuerlæ terræ, quafi incus duriffîma refifteret, malleum^ coûterez 'quot;)dequo feriptum eft,Quomodo confradus eft SC contritus eft malleus uniuerfg quot;fæÆt mifit nûcios,idelt angelos ante faciem fuam. luftum enim erat,ut dei filio ^Ugeliminiftrarent. Siue angelos apoftolos uocat:quia SC loannes præcurfor Doz “U'nij angelus appellatus eft. Cum«^ ingreflï effent uicum Samariæ,ut prepararent ''Mnfufeeperunt illum,quia facies eius erat uadens in Hierufalem. Hoftili inter -7 ' ^amaritani atque ludsci difcordant odio:amp;C cum omnes oderint genres,proprio 'ontrafe furore bacchantur,dum utriq; delegis poffeffione contendunt:amp;intanz umfemutuo pcrfequuntur,utpoftquamludaci de Babylonia funt reuerfi,ædifica ‘Mm rempli Samaritani femper impedierint.Cumq^ uellent ÔC ipfi cum eis aedifi M tcmplum,refponderunt Iudaci:Non licet nobis à uobis ædificare domum do M'Öenicß pro fumma iniuria pharifæi exprobrabant Domino : Nónne dæmoz ‘um habeSjSC Samaritanus esçquot; Et in parabola de Hierufalem defcendentis Hieri Oj Samaritanus ponitur pro figno atq^ miraculo,quod malus bene fecerit:óC ad p^urn Samaritanæ feriptum eft:Non enim coutuntur Samaritani ludæis. Video ^'\go Samaritæ dominum Hierufalem pergere,ideft ad hoftes fuos,quod audiez .utadifcipulis eius qui ad parandum hofpitin uenerant,Iuda£um effe cognofeCt: ^Huafiludæum atque aIienum,SC eum qui adinimicos pergerer,fufcipere noluelt; j ut'^^^uanquam SC alia nobis fubqeiatur intelligentia,quod uoluntatis domini fue .Hnonfufcipi à Samaritis:quiafeftinabatire Hierufalem,ibiq; pati,SC fanguinem, jMre : ne occupatus fufeeptione Samaritica ÔC dodrina gentis illius, paffionis ‘Uerretdiem,ad quam ucnerat fuftinendam.Vnde dicit SC in alio loco:Non ucni, ‘u^ Olies perditas domus Ifrael.Et apoftolis precepit, Ciuitates Samaritanorum JmtrabitiSjUolens tollere omnem occafionem perfequutionis Iudaic3e,ne poft/
, uMentjCrucifiximus cum,quia fe inimicis noftris SC hoftibus iunxerat. Facies SM eius erat pergentis Hierufalem.Et idcirco iuxta aliam intelligentiam,non rez partît eum Samaritæ, quia feftinabat ingredi Hierufalem. Vt autem eum non rez iiir?^'^^’^^*' dominiez uoluntatis.Denique apoftoli in lege uerfati,in qua tantum ^ ‘dainnouerant,oculum pro oculo, dentem pro dente,ulcifci nitStur iniuriam;
'ManEliam, ad cuius uocem duos pentecontarchos militum ignis abfumpfez p^’^tunt^ ad dominu, Vis dicimus,ut ignis defcendat de coelo,ÓC confumat eosC .“‘chre uis(inquiüt) dicimustnam amp;nbsp;Elias dixerat. Si homo dei fum,ignis defcen
^*^^° fuper uos. Ergo ut apoftolorum fermo efficientiam habeat,uoluntatis yomini. Niß enim ille iufferit,fruftra dicunt apoftoli, ut ignis defcendat fuper j^-^eCquodammodo uerbis alqs hoe loquutur. Si ad ferui EÜæ iniuriam ignis delude coelo,SC non Samaritas,fed ludacos confumpfit incendium:quanto maz
contemp rum filij dei,in impios Samaritas debet flamma facuire C t regione ink ^^^^’^”* ”®^ ^^ iudicandum uenerat, fed ad faluandum,non in poteftate,fed Pumilitatc : non in patris gloria, fed in hominis uilitate, increpat eos, quod non Mnerint dodrinx fuæ,ÔC bonitatis cuangclic3e,in qua dixerat, Qui te pereuffez
■ *®maxillam,pracbe ei SC alteram:SC,DiIigiteinimicos ueftros.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quæftio fexta»
A Ltcram de cuangelio Lucæ quæftiûculam propofuifti:quis fit uillicus iniquiz rV'^us,qui domini uoce laudatus eft.Cuius cum uellem fcire rationê,SC de quo Mproceffèrit,reuolui uolumen cuangelicu:ÓC inter caetera rcperi,quod approz ^Huâtibus faluatoripublicani$SCpeccatoribus,ut audirent cum,murmurabant, pharifaci
-ocr page 948-900
HrERON Y/ÎV^ quot;
pharifxiSCrcribXfdicëtestQuaretlic peccatores fufcipir.^comcditcûmeis^QuiC loquucua cft as parabohm cenmm ouium, Së unius paditx, quæ inucnta paftorw hum£nsrcportaôe/}.Etcurcir«propofiia,ftanni,nluto;Dkouobls,flcmrraU dium mclt;xlo fi,pa unopcccatorepaenftennam agence,msgis quim fepeenom. gmtanouem iuft«,quinon habentopuspœmtenna. Abam qnoq, pacabohm de “quot;“»^perdita: Si reperex enm propofmlTetlünMleam Snceom-plean.Sic dico irobis, gaudeuen erit coram angelis deituper une peccacorepame
Sff“‘âT,^‘^T'rT ^quot;quot;^'quot;'^'^‘f‘”‘quot;°^f‘‘^'‘'‘^ôbuspaditisegecea^ efFr^ernT,ni cnSd‘''‘^'^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adpateem, rurcepLabep ^:S,„„^r^. ^‘quot;'‘ ‘^'cÇ^ nbsp;nbsp;nbsp;eonepeus eli,qaodlxtaildebaalcSl pudere,qma bâter etus morcuus fuerat, amp;nbsp;reuixit perdons erat Pë inuencasetb Has tras parabolas eontra pharirxos X Ceribas loquutnLa qa^nolèbantredper
^^^tite ÓCdimitteturuobistutin ontione dominiez
quot; ÿ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobra, neue Si nos dimittimus debitortbus nofiris^^uxcliergo pa' sb^tunibumTJequot;Snb?‘’
g uniicum huedupeniatoremthoc entm 0iKsgt;p0uf^ fierrttfir-^e \7aii.r;rp ■arrêter,
delidKnu:?sl'^rnoo!!'^r°'”quot;?n‘^'^'‘‘‘°’”‘quot;‘^P°lt;^‘detd^^^^
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^tionem difpenfationis tuxinet^ . Qtud,x,c intra femetipfum Quidfadam.qaüD’ dominas meus aufert a medifpenfationê-Fodere non ualeome^Tareerubetcos 1 ß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^eritdifpenfatio, fufdpiat mein domos
minomeo^'Qui dtxttei, Centum batos olei.AitilIi, Tolle cautionetuam QCfedens
^°9^^^^^^^gt;Tuautem quätümdebesf
d. Tollecautionem tuam,8f fetibe
f^^^*^ßquot;^P^lt;f^dores funtßlqs ludsingeneratione fua. btego dico uobis, Factte uobis amicos deiniquo mammona, ut quando defecerP ^^i:^^Pf^^y?^^^ß!^f^bcmaadx,(^ßdeliseainpamt^ätamMßdd^ eßjöfm multis iniquus ent. Si ergo in iniquo mammom minis, quod uerum eß quis credet uobis C Et hin alieno ßdeles non ui is, quod ueßrum eß quis dabit uobisCNemo feruuspoteß duobus dominis fer uirerautemm unum habebitodio,ôf alterumdißget:autunum audict, Sfalterum ^'^J^^^mner. Nonpoteßis deo feruireOfmammonx. Audiebantautem hxcomnia pnarifxi, qui eran t a uari, £f iubfannabant ilium. Totum parabol^ huius textum po
ui, utnonnobisinrelIigentiS aliunde quxramus. Si in parabola cenas n ira murin'' uenire perfonas, fed interpretemur earn quaßparabolam, hoc eß ßmilirudinemux ab eo uocatur, quodalteri mufaßdclM tTvee, hoc eß alßmilatunSf quaßumbraprX''
^^» ^^ ^^S^ difpenfatoriniqui mammonx, dominiuoce laudatur, quod de reiniqua ßbt mßieiam prxpararit r amp;1 paßus diipendia dominus, laudat dÜpeniacorisprudenriam, quodaduerß/s dominum quidem ßaudulenter, iedpro feprudenteregerinquanromagis Chrißus, qui nullum damnum fußinerepoteff, Si pronus eß ad clementiâ,laudabit difcipulos fuos, ßin cos quicrediruri ßbifunr, mifericordes fuerinr:'Denigs poß parabolam inrulir.Ec ego uobis dico, Facire U07 bis amicos de iniquo mammona.Mammona autem noHebrxorum, fedSyrorum ßngua
-ocr page 949-ALGASi A- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;901
* Anglia,diuitiae nuncupantur,quod de iniquttate colledæ fint. Si ergo iniquitas be-®e difpenfata uertitur ïn iufticiam, quato magis fermo diuinus,in quo nuïla eft imgt; Juttas,qui Si apoßolis creditus eft, fi bene fuerit di'fpenfatus,difpêfatores fuos le-wabit in ccelurnCQuamobrem fequitur:Qui fidelis eft in minimo, hoe eft,in cama/ «DUs: 06 in muftis fidelis erit,hoc eft,in fpiritualibus. Qui autem in paruo iniquus jftjUtnon det fratribus ad utêdum, quod à deo pro omnibus eft creatum,ifte 2lt; in ‘pirituaÜ pecunia diuidenda iniquus erit : ut non pro neceftitate, fed pro perfonis dolt;ïrinam domini diuidat. Si autem,inquit, carnales diuitias quæ labuntur, non ßtnediijjenfatiSjUeras ster nas cp diuitias doCfriiiæ dei, quis credetuobis C Et fi in ®tó quæ aliéna funt (alienum autem eft à nobis omne quod feculi eft) infidèles fuiz “•s 5 ca quæ ueftra funt, Sv proprie deputata homini, quis uobis credere poteritC Vnde corripit auariciam,^ dicit eum qui amat pecuniam,deum amare non pofte. *8gt;tur ÔC apoftolis fi uelint amare deum,pecunias efte contemnendas. Vnde feribæ ^pharifæi qui erant auari, aduerfum fe dictam intelligentes parabolam, fubfan-^äbant eum : carnalia,ut certa SC præfentia,fpiritalibus ac futuris, 8lt; quafi incertis Pfæponentes. Theophilus Antiochenæ ecclefiæ feptimus poft Petrum apoftoz «^ epifcopus,qui quatuor euangeliftarum in unum opus diÄa compingens,inge fui nobis monumentadimifit: hæc fuper hac parabola in fuis commentarijs eft *®^uutus:Diues qui habebat uillicum,fiue difpenfatoré,deus omnipotens eft:quo Jftfleft ditius.Huius difpenfator eft Paulus,qui ad pedes Gamalielis facras litcras Jd»cit,amp; legem dei fufeeperat difpenfandam.Qui cum cœpiftet credentes in Chrt quot;0perfequi,ligare,occidcre,amp; omnem domini fuidilïïpare fubftatiam,correpfus ^Domino eft : Saule,Saule,quid me perfequerisîDurum eft tibi contra ftimulum ^älcitrare.Dixit^ in corde fuo, Qiiid faciamç Quia qui magifter fui 86 uinicus,coz §or cire difcipulus ÔC operarius.Fodere non ualeo. Omnia enim mad ata legis quæ ^^i'ræincubabant,cernodcftrudraiô^legem atq- prophetas ufq? ad loannemBaptf
* ‘bm effe finitos.Mendicare crubefeo. Vt qui doctor fueram Iudæorû,cogar à genz tibusamp; à difcipulo Ânania,falutis acfidei medicare doctrinam. Faciâ igitur quod ®gt;ihiutile effe intelligo:ut poftquàm proicdlus fuero de uillicatione mea,rccipiant ^c Chriftiani in domos fuas. Cœpitq; cos quiprius uerfabantur in lege, Ôd fie in ^hfiftum crediderant,ne arbitrarentur fe in lege iuftifîcandos,docere legem aboli ^^'’’jprophetas præterifte:00 que antea pro lucro fuerant,reputare in ftercora.Voz ^tót itai^ duos de pluribus debitoribus. Primum qui debebat centum batos olei, ^osuideheet qui fuerant ex gentibus congregati, 66 magna indigebantmifericorz ^bdei:00 de centenario numéro (qui plenus eft atque perfeefus) fccit eos feribere Sbnquagenarium,qui proprie poenitentium eft,iuxta iubileum æ illam in Euanz 8^0 parabolam,in quaafteriquingenti,afteriquinquaginta denarq dimittuntur, “ftundum autem uocauit populum Iudæorum,qui tritico mandatorum dei nutriz ^scrat,8lt; debebat ei centenarium numerum,ôô coegitutde ccntum,ocloginta fa ^fretddeft crederet in Domini rcfurred!ione,quæ oeîauæ diei numéro continetur, ^dc oâo complctur dccadibus : ut de fabbato legis tranfiret ad primam fabbati. ^bhanecaufam à Domino prædicatur,quod bcne fecerif:2lt; pro falute fua inEuz ^ngelq elementiam de legis aufteritate mutatus fit. Quod fi quæfieris,quare uoce-luruillicus iniquitatis,in lege quæ dei eft.Iniquus crat uillicus,qui bene quidê offe •■fbatjfed non bene diuidebat:credens in patrê,fed filium perfequcsJiabens deum omnipotentem,fed fpiritum fanctum negans.Prudentior itaq? fuit Paulus apoftoz fes intranfgreffione legis, filijs quondam lucis : qui in legis obferuatione uerfati, Chriftum qui dei patris uerum lumen eft,perdiderunt. Ambrofius Mediolanenfis opifcopus quid de hoc loco fenferit,in Commentant eius legere poteris. Origez nis K Didymi in hanc parabolam explanationê inuenire non potui:£f utrum abo feafittemporu uetuftate,an ipfi non fcripferint,incertum habeo.Mihi iuxta prioz teminterpretationê hoc uidctur,quod de iniquo Mammona debeamus nobis ami cos face re, non quoslibet pauperes,fcd eos qui nos poflint recipere in domos fuas, H H amp;in
-ocr page 950-HIERONYMVS
K m setema tabcmacula J ut cum cis parua praebucrimus, rccipfamus ab fflis ina/ C gnaïfiC dantes aliéna,noftra fufcipiamus : 84 feminemus in benedi(flionc,u£mct«u mus benedidionem.Qui enim parce fcminauen't,parce 05 inetet. Quaeftio feptima.
QVo fenfu accipiendum fit, quod in cpißola legimus ad Romanos ï ViJt enim pro iufto quis moritur«Nam pro bono forfitan quis audeat mon,Dus hxre/ fes ex occafione huius teftimonq,quod non inïcUigunt,diuerfo quidem errore/cd pari impietateblafphemant.Marcion enim qui iuftum deum ci crearorem iegisfa? cit amp;nbsp;prophetarum, bonum autem euangeliorum Sé apoftolorum, cuius uultcffe filium Chriftum, duos introducit deos:a!terum iuftum,ÓC alterum bonum. Etpro iufto aflerit,ueï nullos,uel paucos oppetiHe mortem. Pro bono autem,ideft Chri-fto, innumerabiles martyres extitifte ♦ Porró Arius iuftum ad Chriftum refernde quo didlum eft:Dcus indicium tuum regi da,8lt; iufticiamtuam filio regis.Etipfede ie in euangelio: Non enim pater iudicat quenquam,fed omne iudicium dedit filio» EtÆgo ficut audio, ficiudico » Bonum autem deum patrcm,dcquo ipiefilius ton* fiteturiQuid me dicis bonumf Nemo eft bonus,nifi unus deus pater. Cum^ huc^ ufep blafphemiæ fuæ deuios calles potuerit inuenire,inconfcquenhbusimpifigit Sé conuit»Quomodo enim pro patre quis audet mori,ct pro filio uix moritur,cuin propter nomen Chrifti,tantus martyrum fanguis effufus fitCQui igitur fimplicitcr hunc exponit locum, hoc poteft dicere, quod in uetcri lege, in qua iuflicia eft,uix pauci inuentifunt, qui fuum fudcrint fanguincm. In nouo autem inftrumento,in quo boniras eft attp demêtia,innumerabiles extiterunt martyres. Sed ex co quod pofuit,forfitan quis etiam audeat mori, SC pendulo gradu fententiam terrjperauit, inueniri pofte nonnullos qui audeant mori pro cuageliOjOftendit non fic accipiem dum,fcd ex fuperioribus ÖC inferioribus fenfum loei huius debere tradtari. Dicens enim Paulus fe gloriari in tribulationibus;quia tribulatio patientiam operatur,pa/ tientia autem probationem, probatio uero fpem, fpes autem non confundit: qua: » ex co certam habeat promiftionem, quia charitas dei diftufa eft in cordiftus noftris per fpiritum fan drum qui datus eft nobis, fecûdum illud quod deus dixerat per pro phetam: Effundam de fpiritu mco fuper omnem carnem.-miratur bonitatcin Chngt; fti,quod pro impqs 06 infirmis Sf peccatoribus mori uoluerit, 8d mori opportuno tempore:de quo ipfe dicit:Tempöre opportuno exaudiui te, Sf in die falutis auxü liatus fum tui.Etrurfum:Ecce nunc tempus acceptabile,ecccdies falutis. Quando omnes peccauerunt, fimul inutiles fadi funt,non fuit qui faceret bonum,non fuit ufep ad unumJncredibilis ergo bonitas,^ demêtia inaudita,mori pro impfjs.Vix enim pro iufto aliquem Sd bono fuum ianguinem funderc,metu mortis cunda ter* rente. Nam inueniri interdum poteft, ut aliquis pro re iufta Sé bona audeat mori» Charitas autem dei,quam habuit in nobis, hinc maxime comprobatur,quod cum adhuc peccatores eftemus, Chriftus pro nobis mortuus eft : amp;' fublata eft de terra, uita etus,öó pro iniquitatibus populi dudlus eft ad mortem,£lt; portamt peecata nor fti a, amp;nbsp;tradita eft in mortem anima illfus, Sé cum iniquis deputatus eft : ut nos im^ pios 06 infirmos 00 peccatores,pios 8lt; robuftos 5f iuftos facerenNonnuUi ita inter pretantur: Si illc pro nobis impijs mortuus eft 2f peccatoribus, quanto magis nos abfep dubitatione pro iufto S’f bono Chrifto debemus occumbere ’é Iuftum autem Só bonum non putemus efte diuerfum,ncc aliquam proprie fignificare perfonam, fed abfolute iuftam rem ÔC bonam,pro qua difficulter,fed interdum aliquis inueniri poteft, qui fuum fanguinem fundar»
Quaeftio odtaua.
QVid fibi uclit quod ad Romanos fcribit Apoftolus : Occafione accepta,pecz catum per mandatum operatum eft in me omnem concupifcentiam. Ponaz mus totum reftimoniumtSd fingula Chrifti auxilio difterêtes,quid nobis uideatur, fimplicitcr indicemus:non praeiudicantes tuo fenfui, quid uelis intcHigcre/ed noz ftram feniêtiam breuiter explicantes.Quid ergo dicemusfLex peccatu cßfAbfif»
Se(|
-ocr page 951-ALG ASIÆ
905
^ ^^dpeccatum non cognoui,nifî per legem. Nam concupifeentfam nefcfebam,nifi lexdicerctjNon concupifees. Occafione autem accepta,peccarum per mandatum operatum eft in me omnem concupifeenriam. Sine cnim lege peccatum mortuum «rat.Ego autem uiuebam aliquando fine lege : fed ubi uenit mandatum,peccatum ^tuixiLEgo autem mortuus fum,amp;; muentum eft mihi mandatum quod erat ad uû tam,hoc effe ad mortem. Peccatum enim occafione accepta per m3darum,feduxic Jquot;c,0Cpcrtllud occtdit.Itaqj lex quidem fanera,66 madatum fandum SC iuftum æ Donum.Quod ergo bonum cft,mihi mors eftç'Âbfit.Sed ut peccatû appareat pec/ ^ tatunijper bonum mihi operatum eft mortem:ut fiat fupra modum peccans pecca tum per mandatum. Scimus enim,quia lex fpiritalis eft:ego autem carnalis fum,ue •mndatus fub pcccato.Quod enim operor,ignoro. Non enim quod uolo,hocago: quod odi,illud facio-Si autem quod nolo,hoc facio,cofcntio legt quia bona eft.
Nune autem lam non ego operor illud,fed quod habitat in me, peccatû. Scio enim gwod non habitat in me,hoc eft in carne mea,bonum. Veile enim adiacet mihi:per/ fitere autem bonum,non inuenio.Non enim quod uolo,facio bonum;fcd quod no *°malum,hoe ago. Si aut quod nolo,hoc facio:iam non ego operor illud,fed quod fi^bitat in me peccatum.Inuenio igitur legem uolenti mihi facere bonum,quia mi/ fi'malum adiacet. Condeledor enim legi dei fecundum interiorem hominem. Vi/ *^^0 autem aliam legem in membris meis,repugnantem Icgi mentis meæ,ÔC captif tttttti me ducentem in lege peccati,quæ eft in membris meis. Infelix ego homo quis ’’’tbberabit de corpore mortis huius ^ Gratia Deo per lefum Chriftum dominum ’’°fitum.Quomodo medicina non eft caufa mortis,fi oftendat uenena mortifcra,li ttt his mali homines abutantur ad mortem, SC uel fe interfi'ciant,uel infidientur ini ^tis;fic lex data eft,ut peccarorum uenena monftret, SC hominem male libcrtate fitaabutentem, quiprius ferebatur improuidus, SCperpraccijpitialabebatur,frcno ^ retineat,amp; compofitis doceat incedere grefiibushra ut kruiamus in nouitate [PWtus,8Cno in uetuftate literæ,ideft uiuamus fub præcepto,qui prius inmodum futurum animalium dicebamus:Manduccmus SC bibamus,'cras enim moriemur. Quod fi fubintrate lege,quae docet quid facere,SC prohiber quid non facere debea/ ’’’usjuitio noftro SC incontinetia feramur contra fcita lcgalia,uidetur lex caufa efie Ptecatfiquae dum prohiber concupifcentiâ,quodammodo earn inflammare cogno 'tùur,Secularis apud Graccos fententia eft,Quicquid licet,minus defiderarur. Erz So econtra rio,quicquid non Iicet,fomentumaccipitdefiderip Vnde ScTuUius de P^nicidarum fupplicrjs apud Athenienfes So’onem fcripfifle ncgat, ne non tarn Pfohiberc, quam commonere uideretur. Igitur lex apud contemptores SC legum Pf^icepta calcantcs, uidetur efle occafio delidorum : dum prohibendo quod non J^ultfienJigat eos uinculis mandatorum:qui prius abfqj lege peccantes,non tenez fi^ntur criminibus . Hæc diximus, legem quæ per Moyfen data eft,intelligentes.
quia in confequentibus fcriptum eft;Lex def,SC lex carnis atq? membrorû, ^•^æpugnataduerfus legem mentis noftrae, SC captiuos nos ducitinlege peccati, uuiul^ quatuor leges contra fe dimicantes in uno loco fcriptas effe cognofco: non ^bsrearbitror, fi requiram quot genera legis in fcripturis fandis effe memoren* Jur.Diciturlex,quæ per Moyfen data eft,fecundum illud quod fcriptum eft ad Ga «tas:Quotquot enim ex operibus legis funt,fubmaledido funt.Scriptü eft enim: ^alcdidus omnis qui non permanet in omnibus quæ fcripta funt in libro legis,ut «ciat ea.Et rurfum in eadem epiftola: Lex propter praeuaricationes pofita eft,doz ueniret fernen cui rcpromilfum eft, difpofita per angelos in manu mediatoris. htitcrumfttaeß lex pxdagogus nofter fuit in Chrifto,ut ex fide iuftificemur. Poft.-AUam autem uenit ndes,nequaquam ultra fub padagogo fumus. Omnes emm fiz •5dei eftis per fidem,quae eft in Chrifto lefu.Hiftoria quoq? quæ praecepta no con Oner,fed quid fadum fit refert,ab Apoftolo lex appellatur.Dicite mihi,inquit,qui Job lege uultis effe,legem non legfftis C Scriptum eft enim, quia Abraham duos fiz «oshäuft,unum de anciUa,SC alterum delibera.Sed qui ex ancilla,fecundum car/ ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H H » nem naz
-ocr page 952-904 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIEROKYüVS
nem natus cfi;qui ant dcïibcrajper repromtffion cm. S cd ^ pfaïmilcx appeHanWtJ C ut complerctur ferm o qui in lege corum feriptus eft: Quia odio habuerunt megra/ tis.Efaiç quoep prophedam, legem Apoftolus uocatJn lege feriptum eft: quoniam in alijs iinguis,amp; alqs labqs loquar populo huic : Sf nee fie me exaudientjdiejf do/ minusiquod luxta Hebraicum 06 Aquilam in Efaia feriptum reperi. AppeBatur ex tsam lex,myftica feripturarum intelligcntia:Seimus quia lex fpiritalis eft. Et extra hæc omnia,naturalem legem fcriptam in cordibus noftris, idem Apoftolus docel. Cum cnim genres qua: legem non habcnt,naturaliter ca qug legis funt iaciuntafti legem non habete.s,ipfi fibi funt lex : qui indicant opus legis feriptum in cordibus fuiSjteftimonium perhibenteiUis conkieda.Ifta lex quae in corde fcribitur,omncs continet nationesiamp;f nullus hominu eft,qui hanc legem nefeiat. Vnde omnis mun dus fub peccato, bf uniuerfi homines pneuaricatorcs legis funt : 06 idcirco iuftum indicium dei cft,fcribcntis in corde humani generis:Quod tibifieri nolucris, alteri ne feecris.Quis enim ignorer homicidium,adulternim, furtum,Ôf omncm conçu/ piken dam elle malum:cx co,quod fibi ca nolit ficrifSi enim mala efte nefcircr,nc/ quaquam dolerct fibi efle ilia ta.Per banc naturalem legem,6f Cain cognouitpec/ catum fuum,diccns : Maior eft caufa mca,quàm ut dimittar ♦ Et Adam St Euaco/ gnoucrunt peccatum fuum, 0f proptcrea abfeonditi funt fub ligno uit». Pharao quoep antequàm lex daretur per Moy fen, ftimulatus lege nature, fua crimina ecn' nfetur,Slt; dicittDominus iuftus,cgo autem 84 populus metis irnpq.Hanclegemnc feit puedda, ignorât infantia, 84 peccans abfq? mandate, non tenetur lege peccati. Maledicit patri 84 in a tri, £4 parentes uerberat: 84 quia necdum accepit legem fapi/ eamp;dæ,niortuum eft in co peccatum. Cum autem mandatum uenedt, hoc eft rent/ pus intcHigentif apperentis bona 84 uitands mala,tunc incipit peccatum reuiuifee re, 84 die mcri veusq: efte peccati. Atep ita fit,ut tempus intcHigentire quo dei man/ data cognofcimus,ut perueniamus ad uitam,operetur in nobis mortem,fj agamus negligentius:84 cccafio iapiendg feducat nos atq3 fupplantcr,84 ducatad mortenirP Non quod intelligentia peccatum fit:lcx cnim intelligcndæ ianda Sóiufta 84 bona efttfed per intcHigendam peccatorum atq: uirtutum mihi peccatum nafcitur,quod priusquam intclligercm,peccatum efte non noueram. Arq: ita factum eft,ur quod mihi pro bono datum cft,meo uitio mutetur in main: 84 ut hypcrbolice dicam,no/ uotg uerbo utar ad explicandum fenfum meum, peccatum quod priusquam habe/ rem inteiligentiam abfq; peccato crat,pcr pracuaricationem mandati incipiat mihi efte peccandus peccatum.Prius quæramus quae fit ifta concupifeentia, de qua lex diciuNon concupifees. Alij putant illud efte mandatu, quod in decalogo feriptum eft:Non concupifees rem proximi tui.Nos autem per concupifeentiamomnesper turbationcs anima: fignificatas putamus, quibus moercmus amp;nbsp;gaudemus, time/ mus 84 concupifeimus. Et hoc Apoftolus uas eleeftionis,cuius corpus templum e/ rat fpin'eus fanlt;fti,£4 qui dicebat: An experimentum quatritis eius qui in me loquf tur ChriftusfEcin alio Ioco:Chriftus nos redemit:Et itcrum:Viuo autem iam non cgo,uiuit uero in me Chriftus : non de fc loquitur, fed de co qui uult port peccata agere poenitcndam:amp;4 fub perfona fua,fragtlitatem defcribit coditionfs humanat, qua: duorum hominum,interioris 04 extcrioris,pugnantium inter fc beUa perpeti tur.Interior homo confentit 84 feriptæ 84 naturah legi, quod bona fit, 84 fanda84 iufia, 84 fpinfuatis. exterior. Ego,inquit, camalis fum, uenundatus fub peccato. Quod cnim operor nefcio, 84 non quod uolo hoc ago,fcd quod odi. Si autem exterior facit quod non uult,84 operator quod odit,oftendit bonum efle mandatum, S4 non fc operari quod eft malum,fed habitans in fua carnc peccatum:hoc eft uftii corporis,£4 defideria uoluptatis:quat propter pofteros 84 fobolcminfitaefthumaz nis corporibus,S4 ft fines luerit egreif a,ucrtitur in peccatum.Sc unufquifq conf/ der eg £4 accufator fui trader incentiua uiriorum:quomodo 84 in fermone 84to ^^' gicattonc,84incalorc corporis faepcloquatur£4 cogite t, 84 patiarur,quod nômih: nolo diccre facia t,nc fandos uiros uidear accufarc:de quibus feriptum cft:Er^^ ih ft homa
-ocr page 953-ALG ASIÆ
905 ’ƒ Giorno ucrus Si immaculatus,i’uftus dei cultor, recedens ab omni opcre malo. Et ^ZachanajótS Helifabet:Erant iufti ambo in confpedu dei: ambulantes in omni r^.c”^’^^^^*^ ^ iuftificationibus domini ab fep querela. Et præceptum eft apofto/ *sÆftote perfedijficut pater ucfter cœleftis per fed us eft.Nunquam autem hoc a/ Poftolis imperaret, nifi fciret hominem pofte efTe perfedum. Nifi forte hoc dicaz *’jus,quod recedens ab omni malo,emendationem fignificer, óf de erroribus pue-’^^iSjóC de ui tps lafciuientis ætatis, tranfitum ad corredionem atep uirtutes : iuftiz ^ï^^nquoq quaein ZachariaSf Helifabct prædicatur,foris efte : concupifcentiam quæ nunc habitare in membris nofths dicitur,uerfari intrinfecus. Sed óf apo ’oMs non pueris praccipitur, uerum iam ætatis robuftæ:ut aftumant perfedionem QuamöC nos confitemur in aerate effe perfeda. Nee haec dicentes adulamur uit ijs, ^^autoritärem fequimur feripturarû, quod nullus homo fit abfep peccato,fed con ^•ufit deus omnes fub peccato, ut omnium mifereatur, abftp eo folo qui peccatum MfecitjUec inuêtus eft dolus in ore eius. Vnde ÔC per Solomonem dicitur,quod ‘^fpentis ueftigia non inueniantur in petra.Et ipfe de fe dominus: E cce,inquit,ue ’''tpnneeps mundi huius:óf nihil in me inuenit,ideft fui open's,fuiq; ueftigq . Ób ^’ic caufam iubetur nobis, ne exprobremus homini reuertenti à peccatis fuis, óf ’'^abominemur Aegyptium:quia óf ipfi quondam in Äegypto fuimus, 6f de luto ®'^bteribus Pharaoni ciuitates extruximus: 06 quia captiui dudi fumus in Babylo ^^'’ilegepcccati, quod in membris noftris morabatur. Cumlt;p uiderctur extrema p*peratio,imó aperta confeirio,omnem hominem diaboli laqueis irretiritconuerz J*^ in fe Apoftolus, imó homo fub cuius perfona Apoftolus loquitur : agit gratias ’‘Uatori, quod redemptus fit fanguine eius, óf fordes in baptifmo depofuerit, óf ''oumn Chrifti aftumpferit ucftimcntum:0f mortuo ueteri homine,natus fit homo ’^°uns,qui dicat: Mifer ego homo,quis me libcrabit de corpore mortis huiusC’Gra j.?’® 3go deo per lefum Chriftum dominum noftrum, qui me de corpore mortis li/ “^•■auit.Quod fi cuinon uidetur fub perfona fua hoc Apoftolus de alqs dicerc:exz ^P?®hquomodo Daniel, quem iuftum fuilfe nouimus, quafi de fe dicat,cum pro ^qs deprecatur : Peccauimus,inique fecimus, iniufte gelfimus, impie egimus,amp;f f^fdfimus ac declinauimus à mandatis óf iudicijs tuis, Öf non audiuimus feruos ^os prophetas: qui locuti funt in nomine tuo ad reges noftros Öf principes óf paz ^^s,öf adomnem populû terræ^Tibi domine iufticia:nobis autem confufio » Illud ^^ocj^ quod in trigefimoprimo pfalmo dicitur : Peccatum meum cognitum tibi fez % amp;nbsp;iniquitatem meam non abfcondi : Dixi confitebor aduerfum me iniufticiam [?’cani domino,Ôf tu remififti impietatem peccati mei : Pro hac orabit ad te omnis I^ndus in tempore oportuno:non Dauid ôf iufto uiro,ôf ( ut fimpliciter loquar ) l'''oplietæ cuius uerba narrantur,fed peccatori congruit. Cum^ iuftus fub perfoz ’'^pcenitentis talia profudilTct, à dco meretur audire : Intelligere te faciam,ôf doz ' ^^bo te in uia hac qua ambulabis, confirmabo fuper te oculos meos. In trigefimo Hi^oi^ feptimo pfalmo,cuius titulus eft,In commemorationem: ut doceat nos femz f^tpeccatorum noftrorum memores elfe debere,ôf agere pœnitentiam, taie quid ^inius:Non eft pax oftibus meis à facie peccatorum meorum. Quoniam iniqui-^tesmeæeleuatæ funtfupercaputmeum, quafionus graue grauatæfuntfuper Î'c-Corruptæ funt ôf putruerunt cicatrices mcæ,à facie inftpientiç meæ.Afflidus Î^quot;n ôf curuatus fum,ufcç adfinem. Totus hic apoftoli locus, ôf in fuperioribus,ôf ’'‘tonfequentibus , imó omnis epiftolaeius ad Romanos, nimqs obfeuritatibus '^uolutaeft:ôf fi uoluero cunda difterere,nequaquam mihi unus liber,fed magna ^multa erunt fcribenda uolumina.
Quaeftio Nona. QVare apoftolus Paulus in cadem ad Romanos fcribit cpiftoIaïOptabam ego ipfe anathema efte à Chrifto,pro fratribus meis ac propinquis iuxta carnem ^ funt Ifraelitæ,quorum adoptio óf gloria,óf teftamenta, óf legislatio,óf cultus, w^tepromftfiones,quorum patres,óf ex quibus eft Chriftus iuxta carnem : qui eft
-ocr page 954-*) o6
MIERONY/ÎVS
fuper omma deus benedilt;^us in fecula, amen. Reuera valida qvx{i{o,quomodo C
ApoRolus quifapra dixerat, Quis nos feparabit à charitate Chritti,tribulatio,an
anguüia, an periequutio^an fames,an nuditas, an periculum,an gladius ^Et m/
fum : Conßdo autem,quia net:^ mors,ne(^ ui(a,nec^ 3ngeli,necp principatus,ne(p
prxrentia,nelt;^ futura^net^ fortitudo,necÿ exceira,nec^ prolundum^net^aUa crea^
tura,potent nos feparare à charitate dei, qua babemus in Cbrißo lefu domino nO.'
firo:nunc fub iureiurando conbimet,dC dicauVeritatem dicoin Chriflokfu^non
’^^^,^^P^}^^kimonium mihiperbibente confcientiamea in fpiritufandio,quoniam ^r^kkek mibimagna QCcontinuusdolor cordimeo.Optahamenim anathema elle a ChriRopro fratribus meis Sc propinquis iuxta ca mem: Sc reliqua.Sienimin
deum tantx eacharitatis,utnecmetumortis,nec fpe ui[x,necperfequutione,nec t^^^egt;necnuditate neepericulo,neegladio,poatfepararià charitateeius:8Cban. geb quoq: ^poteRates, Ôi^ nelprxCentia.vd futura,amp;: omnes cœlorum fortitude nes,öC excella panter acprofunda,ÔC uniuerfa fimul creatura eUneruanquodne^ quaquampoteRßen, tamê t. ,n feparetur à charitate dei,quam habet in Chrißum
^^^^dkaprudentia, ut pro charitate Chrißi, -^^ forffan non credamus,iuratamp;: conßrmatin M ^^^^‘^ inuocatfpiritum fandumtfe habere triRiciam,non le^ adhorarn^Tr^Z^'^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;babere dolorem in corde,no qui trißieia^-’Adnuid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R^^ ^J^Skef tn cordepermaneat. Qiio tenditißa
lo Iudxommat^^d^^~r^ kconßderemus Moyfi uocem rogantis deum pro popu^ delemedeS^romnn nbsp;nbsp;nbsp;r' cispeecatum fuum,dimitte:riautemnonuis,
bus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonus,pontt animam faam pro om^
cues Etbociofum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lupum uenientem,fugic:quianonfunteius bro tuo auemfer^n^^ n ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^n^hema effe à ChriRo:amp;: dele me delf O buntur anathemaßunt^^n^'quot;^delibrouiuentiü,ófcumiunisnonfcm f ChriRum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r « ' ^^^°’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^^rneApoRolum quantx charitatisia da ho^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^^^^P^^keÏdummodoomnein ilium ere. enünZd^dmR,n^'^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kdinprxfentiarum. Qui fimotertio Pfalmo airumke^mnI,^Ouo^^^^^ ^^quot;^ ^quot;quot;'^ Vnde 86 de quadrage reputatifumusutouesoecirionis^^ramp; uéturin fpintmfuum fanguinem fundere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertrem carne^ ut faL autem anathemainterdum oceinonem fon'^^^ ammxconferuetur.Quod nn\ nmharinnmR Pr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemionet,multts Veteris InRrumenntekimo.
rü.ümgicSidiclt,Proamp;aMbuTSamp;ZÓf^quot;‘^‘”^^ gm, „ppdbtamp;imes iuxti arnem Ü^^^ 'T*?*^- Ql^^P^
Dom/ttushlt;iad^,ßl/utpnmo^^f^ ‘
det,a:Nomf:VeterüInnrumemfEZ^SZ'p''''''^'^^^^^^^ vrçimcqmdrepromnn,enp3Mbn7com^^^
iu^ eß) ex quAus Clmßu, deMirüfen f ’quot; ^*^9“«'“»^'^ OiMm,(^Muitü/uaoremÔÂeô.1!^quot;ï«^^^ utfeßewue qui.M
ba,ah'aBt,nfauh,3n,en.EeiaeamI.f
•givrrancafuefuncboM.doleuurauZ^ii^^^ahffar
QuxRio
-ocr page 955-ALGASIÆ
907
Quæftio décima»
QVid uelit intelligi quod idem Äpoftolus feribit ad CoIofTenfeSjNcmo vos fu/ ** peret uolens in humilitate mentis SC religione angelorum,quæ non uidit,am *’ulansfruftra inflatus fenfu carnis fuæjôC non tenens caput, ex quo totum corpus per nexus ÔC coniundioncs fubminiftratum £lt; conuinctum crefcit in augmentum 'IcKÓC reliqua» Illud quod crebro diximus:Et fi imperitus fermone,non tarnen ici-entia;ncquaquam Paulum de humilitate, fed de confeientiæ uerftate dixifle, etiam ’luncapprobamus. Profundos enim 06 reconditos fenfus lingua non cxplicat. Et eum ipfe fentiat quid loquatur, in aliénas aures puro non poteft transferre fermo/ ®c.Qucin cum in ucrnacula lingua habeat difertiflïmum,quippe Hebrxus ex He trais,K eruditus ad pedes Gamaliclis uiri in lege dodiflïmi,f éipfum interpretari eupiens inuoluitur. Si autem in Græca lingua hoc ei accidit,quam nutritus in Tar -—— fo Cilidaï à parua actate imbiberanquid de Latinis dicêdum eft,qui uerbum de uer to exprimere conantes,obfcuriores faciunt eius fentêtias:00 ueluti herbis crefcen litus,frugumftrangulantubertatcm':'Conabimur itatß 7r«§ceefgt;§cesiKMs fenfus eius euolucre, 00 tricas implfcati cloquij, fuo ordini reddere atque iunduræ:ut fimplici famine uerborum fila dccurranqpuroq; fubtegmine, Apoftolici fermonis texrura foccrefcat.Nemo uos fuperet,ideft nemo aduerfum uos bramu accipiat:hoc enim Grxcedicitur gt;«gt;: ï«jSf«jÖlt;iVfcTamp;», quando quis in certamine pofitus,iniquitatc ago-öothetaEjud infidijs magiftrorum, ü^aJiamp;oi/ Slt; palmam fibi debitam perdit. Mul/ ^aq funt uerba,quibus iuxta morem urbis amp;nbsp;prouinciæ fuæ familiarius Äpoftolus “fgt;iur:è quibus exempli gratia,pauca ponenda funt.Mihi autem parum eft iudica/ *■5 ab Humana die: hoc eft, «■nro ùv^^ùûtsÎvh! »'/.ipca. Et, Humanumdico: hoceft, ‘«'Sfwwoj/Atj/w. Ef, ov i^Tlt;^ocl§KHcrx viias • hoceft, Nongrauauiuos. Et quod Clinicdicitur, li^ifiès v/jiKs KStr«Ji^e«amp;lt;i\/i.Tu^ idcft,NulIus brauium accipiat aduer/ ^uni uos. C^nbus 8lt; alqs multis uerbis ufqj hodie utuntur Cilices. Nec hoe mirez ®urinApoftolo, fi utatur eius linguæ confuetudine, in qua natus eft 2lt; nutritus, quumVergilius,alter Homerus apud nos,patriæ fuæ fequens confuctudinem, fee ——• bratum frigus appellet. Nemo ergo uos fuperet ac deuincat,uolens humilitatem li ’trïfequi,8lt; angelorum religionem atqj culturamïut non feruiatis fpirituali intelz tgentix,fed exemplaribus futurorum,quae nec ipfe uidit,qui uos fuperare deßde/ ’■«jfiue audiuit(utrunc5 enim habetur in Græco) præfertim quum tumens ambu/ brjamp;incedatinflatus,mentis^ fuperbiam geftu corporis præferat:hoc enim bgni ficat inamp;xTlt;^lt;Jl^}^. Fruftra autem inflatur ÖC tumet fenfu carnis fuæ, carnaliter cun/ 12 lt;^aintelligens,Só traditionum ludaicarum deliramenta perquircns,8lt; non tenens taput omnium fcripturarum, illud de quo fcriptum eft:Caput uiri, Chriftus eft.Ca putautemacprincipium totius corporis, eonimc^ qui credunt,ôi omnis intclligcn '‘sfpiritualis.Ex quo capite corpus eeelefîæ per fuas compages atq; iuncruras,ui/ hlem doctrinæ cœlcftis accipit fuccum:ut omnia paulatim membra uegetentur, Sd peroccultos uenarum meatus,fundatur defecatus fanguis ciborum:óc miniftretur atç fuccrefcat,imó teneatur temperantia corporis : ut de fonte capitis,rigati artus crefcant in perfedionem dei, amp;nbsp;impleatur faluatoris oratio:Pater uolo ut ficut ego Situunum fumus,fic SC ifti in nobis unit fint:ut poftæ nos Chriftus tradidcrit pa-lt;rigt;fit deus omnia in omnibus.Tale quid Qi in uerbis amp;nbsp;in fenfibus 66 in genere lo^ quationis obfeurÜfime feribit ad Ephefios: Veritatem autem loquentes in charita/ te,crefcamus in illo per omnia, qui eft caput Chriftus:ex quo totum corpus compa dam Sc connexum per omnem iunduram fubminiftrationis,fecundum operatio/ nemin menfuram uniufeuiufqj membri,augmentum corporis facit inædificatio/ nem fui in charitate»Super quo SC in Commentarqs eiufdem Epiftolæ plenius di/ ximus. Loquitur autem uniuerfa contra cos,qui credentes ex ludæis in dominum faluatorem, ludaicas cæremonias obferuare cupiebant. Super qua re 6C in Adis Apoftolorum non parua quæftio concitata eft, Vnde SC fupra Paulus ait,de his qui
HH 4 magiftros
-ocr page 956-*Ko 8 . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS
magiftros legi's effe fe iadant : Nemo uos iudicet in cibo EZ potUjquan alfa munda C fintjalia immunda ; aut in parte diei fefti, ut alios dies feftos putent, alios non fez Ï ftos. Nobis enim qui in Chriftum credimus refurgentem, iugis ÔC æterna feftiui-tas eft.Aut in parte neomenix^hoc eft calendarum,8lt; menfis noui:quando decree fcens luna finitur, 2lt; nocris umbris tegitur. Chriftianorum enim lumen sternum eft,2lt; femper folis iufticix radijs illuftratun Aut in parte fab ba to rum, ut non fadz ant feruile opuSjóó onera non portent : quia nos fumus Clirifti libertate donati,K onera peccatorum portare deftuimus. Hæc,inquir,omnia,umbra funt futurorum, Sc imagines uenturæ felicitatis : ut in quibus ludxi hxfitant iuxta literam, amp;tcgt; nentur in terra:nos iuxta fpiritum tranfeamus ad Chriftum : qui ad diftindionem umbrarum,nunc corpus appellatur. Qiiomodo enim in corpore ueritas eft, K in corporis umbra mendaciu:fic in fpirituali intelligentia mundus omnis cibus 2f poz tus,SC tota feftiuitas,SC perpetux calendx,ÓC æterna requies expedandaeftQuæ nmus quid dicere uoluerit,in humilitate 06 religione angelorum:aut quem fenfum habeat.Ex quo dominus locutus eft ad diicipuIos:Surgite,eamus hinc:6C rdinque tur uobis domus ueftra deferta:^ locus in quo dominus crucifixus eft,fpiritualiter ^‘^gyp*^^® uocatur SC Sodoma:omnis ludaicarum obfcruationu eukura deftructa eft:Sc quafcunlt;5 offerunt uidlimaSjUon deo offcrunt,fed angelis refugis amp;nbsp;fpintiz bus immundis.Nec mirum,fi hoc poft paflioncm Domini laciantxum per AmoS quoqj prophetam dicatur ad eos:Nunquid hoftias SC uidlimas obtuliftis mihiquaz draginta annis in deferto domus IfraekSC alTumpfiftis tabernaculfi Moloch,SCIL dus dei ueftri Rempha,figuras quas feciftis,ut adoretis case” Quod plcnius in conz clone ludaica Stephanus martyr cxponens,SC reuoluens hiftoriam uetercmjficloz quutus eft, Etuitulum feceruntindiebus illis, 2C obtulerunt hoftias idolo,8Clætaz bantur inoperibusmanuum fuarum . Conucrfusautemdeus,tradiditeos,utcokz rent militiam cœli;ficut fcriptum eft in libro ProphetarS. Militia au rem cceli,non tantum fol appellatur SC luna SCaftrarutilantia, fed SC omnis angelica mukkudo, D eorum^’ exercitus,qui Hebraice appellantur Sabaoth, ideft uirtutum,fiue exereiz tuum. Vnde SC in Euangelio iuxta Lucam legimus: Et fubito fada eft cum angelo multitudo militiæ coeleftis,laudantium deum,SC dicêtium:Gloria in altifflmis deo, SC in terra pax hominibus bonæ uoluntatis.Facit enim deus angelos fuos fpiritus, SC miniftros fuos ignem urentem. Et ut fciamus,femper cos qui eolebant idola,liz eet in tcmplo hoftias uidcrentur ofFerre,non deo eas obtulifle,fed angelis,per Esc chiel plcnius difcimus. Dedi eis iuftificationes nonbonas,SC præcepta non bona» Non enim fanguinem hircorum,aut taurorum quærit deus, fed fachficium deo eft fpiritus contribulatus:cor contritum SC humiliatum deus non defpicit.Et propterz ca qui uitulum fccerant in Horeb, SC coluerant fidus dei Rempha:dequo in proz pheta Amos plenius difleruimus:adorauerunt figuras quas ipfi fccerunt,ÓCtradiz dit eos deus,ut feruirent militiæ cœlitquæ nunc ab Apoftolo dicitur religio angez lorum. Pro humilitate3in Græco Tawaro^ifixruv« legitur,ideft humilkas mentis, fine fenfus»Vere enim humilis fenfus SC mifcranda fuperftitio,Deum credere,l)irz corum atq? taurorum fanguinc ddectari, 6C nidore thymiamatis,quem fæpe homi/ nes declinamus. Quod autem fequitur : Si mortui eftis cum Chrifto,ab dementis mundi:quid adhuc tanquam uiuentes in mundo decern it is ene tetigeritis,neq guz ftaueritis,neque contretftaueritis,quæ funt omnia in interitum ipfo ufu,fecunduni præcepta SC dodrinas hominum:quæ funt rationem quidem habentia fapiêtix,in fuperftitione amp;nbsp;humilitate,SC ad non parcêdum corpori:non in honore aliquo ad faturitatem carnis:hücnobis habere fenfum uidetur.Curramus per fingula,SCobz fcuritatem fenfuum atep uerborS,Chrifto referâte,pandamus. Si baptizati eftis in Chrifto,SC cu Chrifto in baptifmate confepulti,mortui aut ab elemcntis mundreur mecû non dicitis,Mihi aut abfit gloriari,nifi in cruce domini noftri lefuChriftirp« quem mihi mundus crucifixus eft,SC ego mundof nee audiftis dominû diesem ad
patrera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
-ocr page 957-ALG ASIÆ
9^0 i^ ’^pstfemiDc mundo non funt,ficut Ói ego non fum de mundo:Slt;^ mwndus odit cos, HWniarn non funt de mundo,ficut Si ego non fum de mundo:fed econtrano quafi Attentes m mundo decernitis,nc tengeritts corpus hominis mortui,nee ueftimenz J“«nee fcabeUum in quo federit mulier menftruata:nc(^ guftaueritis carnem fuih bm St leporum SC fepiarum 00 Ioliginum,murenae 8C anguilla: SC uniuerforum piz *cium qui fquamas SC pennulas non habentiquac omnia in corruptionem SC mteriz ^m funt ipfo ufu,ÓC hcrcore digerütur C Efea enim uentri,ÓC uenter cfcisïóC omne ^uod intrat per os,non coinquinat hominem,fed ea quæ de nobis exeunt. Secunz ^um praecepta,inquit,ÓC dodrinas hominum:fccüdum illud quod Efaias loquitur, Populus bic labqs me honorât, cor autem corum longe eft à me.Fruftra autem coz 'untme,docentes dodrinas hominum SC praecepta.Vnde SC dominus corripit pha fifeos,diccns:Irritum feciftis madatum dei,ut traditioncs ueftras ha tuer ctis.D eus ïnim dixit,Honora pattern SC matrê,8C qui maledixcrit patri uel matri,morte moz fätur.Vos autem dicitis:Quicunq? dixerit patri uel matri, Munus quodcuep eh ex ^e,tibi proderit:SC no honorificauit patrem fuum aut matrcm:SC reliqua.Quibus ’nfett:Etirritum feciftis mandatum dei, propter traditioncs ueftras.Quanta: tradiz ^oncs pharifaeorum fint quas hodie uocant «/'(iV’TrfJiwöw?, SC quam aniles fibulae, *iioluerc nequeo. Neqj enim libri patitur magnitudo:SC plcracp tam turpia funt,ut ^fubefeam dicere. Dicam tarnen unum in ignominiam gentis inimicac.Praepoß-foshabentfynagogis fapientiffimos quofq5,medo operi dclcgatos,ut fanguine uir/ ?’nis fiucmenftruatlt;c,mundum uel immüdum,fi oculis difcernere non potuerint, S^ftuprobent. Praeterea,quia iuffum eft,ut diebus fabbatorum fedeat unufquifc^ ’1 domo fua, SC non cgredlatur,nei$ ambulet de loco in quo habitat:fi quando cos ’uxtahteram eoeperimus ardaremt non iaccanr,non ambuient,non ft ent, fed tanz ^'nfedeantjß uelintpraecepta feruarc : folentrefpondere SC dicere, Rab Achiba, *Symêon SC Hillc magiftri noftri,tradiderunt nobis,ut bis mille pedes ambulcz ^^sinfabbato:SC caetera iftiufmodi,dodrinas hominn praeferentes dodrinaedei. ^onquod dicamus,fedendum femper efte in fabbato,8C de loco in quo quis fueric ®cciipatus,non recedendum:fcd quod id quod impoffibile legis cft,in quo infirma ^“f per carnem, fpirituali obferuatione complendum fit. nbsp;nbsp;nbsp;ScquitunQuac funt ra
Ï’one quidem habentia fapientiæ.Hoc loco Qiiidem,conindio fuperflua eft:quod jl^plenfplocis propter imperitiam artis gramaticae Apoftolum feciire,repcrimus. ^^lt;$cnim fequitur Sed,ucl alia coniundiotquæ folet ei prgpofitioni,ubi Quidem Pofirum fuerit,refpondcre. Videntur igitur obferuationes ludaicj apud imperitos, ^“dem plebeculam,imaginem habere rationis humanae^ fapientiac.Vndc amp;nbsp;do/ ’^ores corum, ert^joi, hoc eft fapientes uocantur. Et fi quando certis diebus tradiz rT' '‘ones fiias exponunt, difcipulis fuis folent dicere, ei otufal fl/24/7:^wd«?, idcft,faz Rentes docent traditioncs.Pro fupcrftitione,in Graeco t^t^^^Nirx«« poßtum eft: ^°ceft,falfa religio. Et pro humihrate, TWEraro^ifocraü«, quae magis uirtutem folet ï^’'ïtc,quamuitium.Sedhic TaTrave^soyaii fic eft intelÜgêdum,quod humilia fen ''?ntatq!tcrrena. ai^ajix autem aùiieeramp;', cuius nomen Latmus ferma non ex/ fcuapud nos dicitur,ad non parcedum corpori-Non parcuntludaei corporibus ‘“'sinalTumptioneciborum,contênentesinterdum quæhabent,ÔC quærêtes quæ Jjonhabent. Exqua neceffîtate,debilitates interdum SC morbos contrahunt. Nec honorant femctipfos,cum omnia munda fint mundis,nihil^ poftit elfe poHufum, ^iiod cum gratiarum adione percipitur:SC idcirco à domino fit creatum,ut faturi-'’tebCadimpletione carnis,humanos artus uegetet arq; fuftcntet.Elemcnta autem *”«(11 a quibus confepulti,imo mortui fumus, lex Moyfi SC omne Vctus inftrumen ^niinteiligcndum eft;quibus quafi elemetis SC rcligionis exordfis deum difeimus. X^o cnim dementa appellantur litcræ,per quas fyllabas ac uerba coniungimus,0C ’d texedam orationem longa meditatione procedimus:ars quoej mufica habet elcz ®«a fua,SC geometria ab elemetis incipit linearö,SC dialedica atq; medicina habet •’’')•)'« fuas;fic elemetis Veteris teftamêti,ut ad euagdicam plenitudinê ueniat, fandi
1
-ocr page 958-plo
HIER0NY3ÏVS
^firditurinfantfa.Vndecentefimusdedmusodauuspialmus, 36omnes C j per Ethica nos ducunt ad tbeologica : 36 ab dementis ^ux deßruitur, tranüre fadunt ad fpiritum uinißeantem, Qui er/ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? , ,”’^”f’®^iusmortuifumus,nondébemuseaobferuare,quxmum' dt funtiquta m ahero initium,in akero perkdio eß.
^P°^°^us adTheßaionicenfes fcribitiNißdifeeßtouene icenre?^T^d^quot;?'^^^^'''‘^^^^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;InprimaadTbeß eeßehabetisutferih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem 36 momentis fratres non ne in nodie ita uenipt r^ ^^^'^ ^J^^ ^.^^^ diligenter fcitis quia dies dominißeutfut bitinteritus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ßecuritas:tuncrepentinusiUisinka/ pferat: Hoeuobisdirim ^^.^^^ habentis,36non eßugient.Supra enimadeosfeti mus, in aduentu domini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domini quia nos qui uiuimus, quireßdaiCm minus in iußu 36 in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^uemeums çQg ^^^^ dormierunt,quoniam ipfedo^
rapiemur cum Ulis in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nosqut uiuimus, quirelinquimur limd nbsp;nbsp;' crL^dta^^onfol^^^^^ inteUexerunt auos feenm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^' Qß^daudietes Macedones,non cuSra^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ct: Ô6quidicanturreüdui,qui in corpore^ô6anteauàm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominoßed arbitrati funt,dum adhueeßent Quod Apoßolus ^dien^^^^m(^tcm, Chrtßum in fua maießate uentumm. ÿ^^riki^u^^^^^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domininoßrilefu ßolam tanquam ab eoferiptam oi^S^nßJr ^ tus domini faluatoris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jßuaii mßetdies Domini,Duos autem elleaduem
mino prote^nte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poßea fit uenturus in gloria,ipfodo^
turus antichrißusouandn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^diuentura ßnt,36quomodouen p folationis aux dida à H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ upoßolos. Cum uideritis abominationêde^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ümama^n^rndZf^'^ quot;^^ P^“^«^^ Xpfeudoptophedc, amp;dabun,
srahimtr^n?^!^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ‘^^^ ^uocenjagns^amp;cougre y^^^^^Ofventis^a fummocœlorum ufc^adterminos eomm.
credtdifiismihi.Ahusuemenn nomme fuo,ilium fufcipietis. Igitur Theffalomcen humammos, udocc^ononimetteOaeepifio/æ, uelßdiareuelatio guxperfom. n umdeceperatdormientes^uelaUquorum conieduta,Eraix 06 Danielis euange^ hotum^^ uerba deantichriüoprxnunciantia in illudtempusinterprerannum mo^ ^rat^atg; turbauerattutinmaießate fua^tuncChrißum iperarenteßeuenturum, Sgt;6exponitquxanteaduenrumantichrididebeant
^^derint,tuneEiantantiebrißu, ideßhominempeccari anfiSpa'didonts, quiaduerfatur 06 extolliturfupra omnequod dieicurDeus,aa(
qnodcolitur, ita u^ templo dei fedeat, eße uenturam. Niß, inquit, uenerit difeeß
Q^od Graece dicitur «7ws-n:a!(r, utomnesgentes qax Romanoimpe
^4 fio uibiacent^recedantab eis 136reuelatus fucr/t, ideßoßenfus quem omniapro^
^^^^^'^^ uerba prxnuciant, homopeccati, in quo fons omnium peceatorum eßt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
^aliusperdtaoniSjideßdiaboh: ip feeßenim uniaerforumperditiojquiaduerß^
-ocr page 959-ALG ASIÆ
9n
* tor Chrifto, ST ideo uocatur antichnftbs:amp; cxtoHitfupra omne quod dicitur deus, Weundarum gentium deos, fiucprobatam omnem amp;nbsp;ueram religionem fuo caP * ^ttpede:^^ in templo dei,uel Hicrofolymis, ut quidam putant, uel in Ecdefia,ut yerms arbitramur/cdcrit, oft endens fe tanquam ipfe fit Chriftus 6C films dei;Nift, JJiquitJuerit Romanum Imperm ante defolatum,amp; antichriftus pracceiferit, Chrv “US non ueniet:qui ideo ita uenturus eft,ut antichriftum deftruat. Meminiftis,ait, quod hæc ipfa quae nunc fcribo per epiftolam:quum apud uos eifern,præfenti ferz “lone narrabam, 0(5 dicebamuobis,Chriftum non efte ucnturum,nifi praeceiTiiTeC antichriftus. Et nunc quid detineat fcitis,ut rcueletur in fuo tempore: hoc eft, quae tsufa fit,ut antichriftus in præfentiarum non ueniat,optime noftis.Nec uult apcr* ’^dicere Romanum Imperium deftruendum:quodipfi qui imp era nt, sternum pu hnt. Vnde fecundum Äpocalypfim Ioannis,in fronte purpuratæ meretricis feriz ptum eft nomen blafphcmiæ,idcft Romæ acternæ.Si enim aperte audadlerq; dixif ^^t, Non ueniet antichriftus,nifi prius Romanum deleatur imperium : iufta caufa Ptfiequutionis in Orientem tune eedefiam confurgere uidebatur. Quodep fequiz ^wftam enim myfterium operatur iniquitatis, tantum ut qui tenet nunc tencar,do n^c de medio fiat, 00 tune reuelabitur die iniquus:hunc habet fenfum,Multis ma lis ®^^peccatis,quibus Nero impuriffimus Cæfarum mud um promit, an tic hrifti parz ^nhtur aduentus, 8x1 quod ille operaturus eft poftea,in ifto ex parte compl«ur:tan ^um ut Romanum Imperium,quod nunc uniuerfas genres tenet,recédât, Só de me ^'ofîanâd tue antichriftus ueniet,fons iniquitatis,quem dominus lefus interficiet Wtuoris fui,diuinauidelicctpoteftate,8^ fuæ maieftatis Impcriorcuius iuftifie, ‘fdlfe eft,non in exercitus multitudine,non in roborc mtlitum,non in angelorum J“xilio,fed ftatim ut die aduener/t,interficietur antichriftus.Et quomodo tenebrg, 'olisfugantur aduentu:ficilluftratione aduentus fui,eum Dominus deftruet arque ddebit.Cuius opera, Satanæ funt opera. Et ficut in Chrifto pïenitudo diuinitatis ’““corporaliter, ita amp;I antichrifto omnes erunt fortitudines 8x1 figna8lt; prodigia, I^duniuerfa mendacia. Quomodo enim fignis dei, quae operabatur per Moyfen, ^gifuis reftituere inendacqs,8v uirga Moyfi deuorauit uirgas eorum:ita menda Ju»antichrifti,Chrifti ueritas deuorabit.Seducêtur autem eius medacio qui perz ^onifuntpraeparati.Et quia tacita quaeftio potcratcommoueri:cur enim cócefz *“deus omnem eurn habereuirtutem, fignaarq: prodigia,perquae feducantur (ft ”^hpoteft) etiam eledi dei:folutionepraeuenit quæftionem,8)ô quod opponi pote ’’^ante^ opponatur,abfoluit. Faciet,inquit,haec omnia non fua uirtute,fed conz ^^ffione dei,propter ludæostut qui noluerunt charitatem recipere uirtutis, hoc eft Wum deiper Chriftum:Quia charitas deidiffufa eft in corda credétium.Et ipfe ‘''cit, Ego fum ueritas. De quo in Pfalmis feriptû eft, Veritas de terra orra oft.Qui **^§0charitatem 80 ucritaté non receperunt,ut faluatore fufeepto falui fierent:mitz toillis deus non operatorem,fed ipfam operationem, ideft fontem erroris,ut cre-Wmêdacio:Quia mendax eft ipfe, æ parer eius.Et liquidem antichriftus de uirz amp;nenatus elfer, Ôf primus ueniflet in mundum,poterant ludæi habere exeufatioz ’’f*nôi dicere,quod putaucrint uerirarem,ôf idcirco mêdacium pro ueritate fufeez forint. Nunc autem ideo iudicandi funt,imó procul dubio condemnâdi:quia Chrj toueritate contempta,poftea mendacium, ideft antichriftum fufeepturi funt,
PRÆCEDENTIS EPISTOz
LÆ SCHOLIA
|
Vi interprétât, n.f.] Quod Apo/ demius Gracce fonat peregrinum, â uerbo «ImoJlv/^iu, peregrinor. lt;nbsp;Qyæuaduntcum filentio] AP lufitad Efaiaclocum,quicftcapiz ^æptimo.Pro co quod abiccit populus ide ®9“as Siloc,quae uadunt cum filentio.Et in |
Euangelio ad Siloe mittitur cæcus fanandus. lt;(f Aquas Sihor.] Sihor Hebraice turbidum fonat,fiuc turbuIentum.Eft autcm Siloc fon' ticulus ad radicem montisSion,nonperpcz tuofcatcns,fed ccrtis crumpens temporibus, K per faxa dccurrcns, ut tcftatur Hieronyz musinEfaiâ,qui fontein nouerat,utpoteillic habitans |
912
senoLiA
fuperiusmeminimus. w/K^ix, ideßamarauo' catû,quod ex amaris rebus conficiatur-VuIz
^habitans. ^ Piera.] Antidoti genus, de quo ledu dignidimus. ^ Centum cadoS oki.] ^jj^^ codices rede habent, batos. Batus aucem menCurte genus eßdiquidorum danta/
gas medicorum hodie uocat pigram. MT Et mitte in myrrham lignum.] Hic locus hand dubiedeprauatus eß in omnibus codicibus. lllud uerz lelt;flionis ueßigium tantum rema/ net,quod in antiquisinuenio Marra,nÓ Myr tham:legedumeß autem Inmara.Siquidem aUußtad hißoriam qaærefertarExodi deetz moquinto, Cum Hebrati uenißent ad aquas amaras,nQmenimpo{ueruntloco Mara,ideß amaritudinem. At Moyfes oßendit lignum, quo mißbinaquam,cotpit dulcefeere. ^Se/ nilemcp pituitam] Pituita,humor fuperuaca/ neus, qui in fenibus ob calons defeelum abun ^^^'^tide fua fcripta,quaß diluta, minuscp 3 habéntianernorurn,pituitam uocat. aPluue'' ni li autontate. ] Legédum eß A ußeritate:atcp ita quidam habentcodices.Senilis oratiopi/ tuitam habet,quta diffinit,ac dißbluta eß. lu/ uenilis,außera:quodnondum maturuit,^ id circo fabacerbû quiddam habet-Translatum eßa uinoamp;pomis. ^j NosautemexHebrxo]
4 Lcgecomnicntarios diuiHicronymi in Efaix qaicodiceshabent,Gratias agodeo.Atep ita ^^P^^ quadragefimum fecundum, ubi citat legitur in Gratets exêplaribus omnibus,quæ hunelocum.LocuscßapudMatthatumcapi/ mihicontigituidere. Vndelocumhuncauda' te duodecimo: Arudinem,inquit,quairatam. * Septuaginta uerterunt, tufxa:^^ rsTÄa^/xey^^ ov atirrf/^. ideß,calamum fraclum noncommi nuct. ^In Euangelio fecundum Matthæam]
xa^nempe décima pars con. Item inferius, Pnmum qui debebat centum batos, t^Opi bene quidem offcrebaejEx (ecando GeneCeos capice citaduxta Septuaginta,quorum inter' prctationemtamenaliàs inhoclocQresicit,uc
Si fupcrius admonuimus. ^Qpodetgobo/ num cß] Quidmhunclocumannotarim,qui ^ uoletdegat in AnnotatiuncuUs noßris, quas Icnpßmus in Nouum Teßamentum. t^ Se^ ealaris apud Griecos, j Quam Ouidms Gc extulit, Nitimur in uetitum femper, cupimnsep ne/' gata.
mß figniRcat illüd T^iv szirl ^û^Mr vc^f'^/i', ideß In fotibus aqualem.Caiusproaerbijmemi/’ nie Arittoteles in Rhet:oricis,S£nos in Chilian’ dtbasnoüriscxplicuimus, aj HyperboUce] t^-sjip^’üA^.-iüs- ßcloqpimur,cum augédxrdgra/ tia plus dicimus,quàni rd ueritas habatar. Clamor fydera puHabat:dc maxima clamoz' rc. i^Cratia dd per Icfam Chrißum.]Antiy
der reßitui. ^Sigmßeantius Gratee dicitar ta v/D^ar/œ.j Nam adoptio,nomen eßgenetahus: fed w^ina;, proprium cßadoption!Gliorum:
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab vw 3i T!^9^/, qua imagmamur aliqucm
rnentionem crucis geßacat eße Glium,8iin locQ ßlß fubßitmmus.
ab ipfoJefu,fed tantum aCyrenteo,qui com/ monos fuperetuoIês.jVulgataaditiobabct, er ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^omo iniquita Nemo nos feducat uolcns.Paulus bis uerbis tes Si aduerfarius denetfe contra omne quod eß ufus, ^zt^if^u^ajSMra,. .arM^^^ dicttur deus Sirehgio] Multo redms har ner eß,m accipicndo brauio aliqucm circumucni tit Hieronymus, quam habeat uulgata atdi/ re: fonat quaß dicas,contrapr!rmiarc:ut ita di exeoUttur fupra omne docendi caufa Ioquamur,£i m maminiunam
Grat' inaliû trans ferre brauium tibidcbttum.Eam ca nctimtcnt, ((u/wx^ ra Ae^tS^ei'H/v ^(J/, ,^ tre^^y enim uim ferèhabetprxpoßtio »ara, quo tics omne quod dtcitur deus, additur genitiuus:de quo plura diximus in autfebafma.a/fwantcmeßcnltusdeo,auc Annotationibus. ^InTario Cihcix-jCihca et quimaießatemhabet,exhibendusinènun'' pars eß Aßat,quäCydnus ammsintericcat, quam is cm exhil^tur,quod interpres ille dr amp;nbsp;mons Amanns, cuius metropolis erat Tarr cumloquutus eßC2pod colitur, Hieronymus fus, urbs libera, ut tcßaturPIimus:in qua nar uertieKdigiotSi nbsp;nbsp;nbsp;potins aduerfus ßgmß/ tus fuit Panins.loquebanrur quidem Crærc, ca^quam lupra C^anquam pIcriqueGræci fed corruptins. Idê qacritur Otigcncsmuod codices habent etir/ Tirarrra;, ideßaduerfus om' Hieronymus. ^ Conabimur itaq;
d^/xäf.jParaphraßscßliheriorträslatto^dum
nemtunica mutata literula, nempe / in a;. 2 ^ Opia facies eratnaelens.] Sic Grsca habet,
'^'quot;, P^ntecontadas.j Quidam codi/ didum eßteninfmodieß Themißias,Arißo/ ces habent,daas pentccontadas.Qpiidâ,duos teils non interpres, fed paraphraßes. if laß pentecontat chos- Vtrunqi tolerahilecß-Nam nbsp;quitateagonothetæ.] Agon,certameneß: 7//
Ta-ayr^xyyTaif^/rlignißcatducem quinquagin/ ^9^/, pono: undeagonothetes dicimr,quipro' tapræfcc7um:amp; warT^xayrav, numerumßgnl poßtispratmqs inuitatadcertamina.-ueapud cat quinquagenarium. Sed peneecontadas Homerum Achilles, apud Vcrgihû Aeneas.
magisquadrat cumgenitino quißquiturmi ^Ab bumana dic:ideß, iTij'tf iw^fc/w/iff/ y,»!/ I/tum. ^Hoc enim Mi/yt^urr.] Ab wi/r do/ fotr.j Slcenim Ciliccsappellabanriudicium, '^‘^’’^^^^/ß^oddUpcnßt aedi/ quodpro tribunalibus agitur: unde Latini ffnbuatquæadufumdomedlcumpertinent, quoquedicunt Diem dieere,pro coqtwdeß f o/w/v^/dlf/fiy/^/rw.j ffxtat amp;nbsp;Arißotdjs Vocare im us. hocused pruil .e ad Ccvmch/os capite
qaædam murantes autedam addentes,copie' Rus ac diluddius explicamus qiiod ab alßs
-ocr page 961-SCHOLIA
91)
|
f^pite quarto, ^f wf^iiurtvip Ksyu,j ideft,hu/ IPanumdico.Eftin Epiftola ad Romanos caz pitefexto. np où nxrtvx^tmis'x v^w^ ] Ideft, non Sfauaui uos. i/«^Hamp;// eft torpcre, KXTxyx^Käft ®ftfuoocio grauisciTe alijs:quod ferèfolent, 9uiuiuuntaIienocibo.Qpaquam hoc quoep ^ nbsp;nbsp;nbsp;Verbum Hieronymus putat Cilicum cITe pro' Phum. ^ Scelcratum frigus.] In Georgicis Vergilius frigus appellat Icelcratum,ideft no xgt;um: idqï iuxta morem Mantuana lingua. T Verunep enim habetur.] Quidam codices ^nabebant éd^xu-cv, quidam «Mvnfi/. 4^ è/gt;i^x/ ’^^»itfi acßm^ilf. ] Idcft,incedcnsfaftuofus.Nam nfimgit dicitur Gracis,qui uultu 8iinceßu tu' ^oremammi amp;arrogantiam pra fefcrat:di/ «um à uerbo ffü^é/f, quodalios repcllant ac *aftidiant.Vndc apparct amp;nbsp;cn/ßx^’irx^ didos, Quafi Sobaritas: quorum faftus etiam prouer ®io locum fecit, ffvßx^irve lt;^ix ^tr^iXTaxt. ideft, “’/baritaper plateam.Nam temporePauli fe^ “05 dies,opinor, nefciebat Ecckfia. Quanc^ Juudlcdoremadmonitumuelim, ffn^x^if hoc additS fuiffc ab audaculo quopiam,nec WeinGracis cxemplaribus,nec m emendaz ^*sHieronymi:uerumipfum f/^fixreva// Gra/ fÏgnificat,quod apud nos Incedcre: hoc eft fefiu quodam ingredi,ut Regina incedit, rez ges incedunt. Nos ramen in Annotationibus ’’oftris aliumfenfum retulimus,quam fcquiz furHieronymus. «rVitulum in Horeb.jDe 11 '^itulo, legis in Exodo: de Rempha,fiue Reph^ Pba,lcgeCommentarios diui Hieronymi in Quintum caput Amos propheta. lt;([ Sepiaz 1 ''“uiamp;loliginum.j Sepia Kloligo pikes funt. Qui fuccum habent atrum: unde Perfius,fepiz ’'’’proatramentopofuit. lt;,f Pro humilitate, quot;iCraco.] SuntenimGracauoces quahuz quot;’ilitatem fignificant,fed diuerfaratione.Etz TxwdvÓTvf, fignificathumilitatemrci,ut fortuna,generis,conditionis,ftili. rxi^fniofi^i!/’ ’‘''’i modeftiam animi,qua quis feipfum dcz ’''ittit,amp; de fe pufilla fentit,minimumqi fibi ar '’®gat. Noftri interpretes hoe non diftinguut. ^amin Magnificat,Rcfpexit humilitatem am ^'Ilæfuæ. TxwavcTVTx eft,non Txwfti'cigt;^oj'vpv/fi |
quafi dica^Refpexit me infimam andllulam. Verum hoe loco Paulus abufus eft ca didione in uitium,quo quis humilia fentit,hoc eft ter/ rena, non eoekftia : à uerbo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. lt;(f Quas hodie Jlfvri^ü^w. ] Quidam codices habent JltvT-t^ivó/jicvf, feduiMofe:fonatautem Grace iZIcvts^uit/! , quafi dicas fecundationem. Itauocabant pofteriores traditiones.Hebrai t\lTI?13 uocant. lt;|[Rationem quidem habem tia.] Graci plcratp connedunt per duas con/ iundiones, /^èf/ öc -As, ideft Qpidem amp;nbsp;Au/ tem.Et lt;Aè nonnunquam inuenies,quum non pracciTit /^èf'- at /^èf/ nonponitur,nififequa/ tur t^f- Hoc uitij grammatici uocant «uaméx Aov^iif/, quum non rcdditur quod fuperiori/ bus refpondeat.Ex quantula re iudicat impe' ritiarn Pauli, quem tarnen alibi negat imperi/ turn fermonis.Ex hoc loco colligerclicet,non nihil códucerc fermonis pehtiam: quum Pau' lus uir tantus, ob hanc, quod fenßt explicate nonpotuerit:utipfe palâm teftaturHierony/ mus. i^f 0/ Mfoi lAivri^üs-i/u.'] Ideftjfapientes fe^ 15 cundant. Siccnim fonat ad uerbumjfido uer/ bo (Aivri^éu. i^ Pro fupcrfritionc,in Graco-J Nam dua uoces apudGracos confimiles in fignificatu, lt;/l(^ff/lt;AM^^o^'^a: didaatimoredamo num,fiuc dcorum:amp; è^f3^eâ^vlt;fKa«i,diâ:i à fpon tanco cultu deorum. Nam ó^«i/ti(vamp;// didum putant à Thracibus, quibus Orpheus orgia deorum tradidit. Hf tifgt;itlt;Al« autem lt;r«jMiwöf. ] Sonat quafi dicas imparfimonia,hoceftquü quisnÓparcitcorporifuo.Nam tui^oftM par* co, fifiM parfimonia. Inde addita particula priuatiua x, proquonosutimurin, xfiamp;lt;AiX. lt;nbsp;Habent eicrxyuyxf.j Idcft,introdudiones:ab àf in,K xyu duco,quas Latini uocant inftitu tiones,fiueclcmenta,cum res âprimis initqs K rudimentis traditur. «^ Per ethicam. ] Ideft per moralem fcientiam:ab îâo^, quod Latini mutato numero mores uocant. ^ x^ïroi^xffiai.-] 14 Qyam Latini dicht dcfedionem,qnum quis à fuo ducc defcifcit. ^ Purpurata merctriz cis. ] Ita legis Apocalypfis capitc dccimoz feptimo. |
ANTIDOTVS
|
Inquæfnoncfextancgatjdcum amarepoO '^iQui pccuniam amet, ßgnificans pecuniam ^“llo modo diIigendamclTe.Vbi funt igitur Chriftiani quidam^qui permittutjUt bellum ^pugnam pecuniæ caufa fufeipiamusrEtfi “ons funt diuitiæ, ut putat Ariftoteks, cur Quod bonum eft non ameturfSed non impuz tsndum diuo Hieronymo,fi idem dicit,quod palam in Euangclio dixit Chriftus. Prætereain quæftioneoftaua,folum ChrP ^nm eximit apeccato,quoniam de his nonz «um dcfinicrat Ecckfia» |
Item in quaftione decima,fcribit,Chriftia numnoneire,teneri caremonqs amp;nbsp;praceptis humanis,quod magis eftludaorum,uelut in cibis,ieiunqs,ac fimilibus.Non fentit de care monqs quas prafenbit Ecckfia, quanquam omnino conuenit eas quam paucilTimas efie. Alioquin ex his tametfi fpeciem habent piëta' tis,tamê miro quodam modo omnis uera pic tatis peftis nafcitur-Atnunc Chriftianiplurp bus premuntur caremonijs,quam Iudai;ö{ pietas admodum frigec. II Diui |
i?i4’
DIVI HIERONYMI IN HOMILIJIS CARÏTJCI canneorum Origenis,ad Damafum Prxfano,
R i GENE s ciimin extens libris omnes uiccritjn Cauties cantico/ j rum lp eie mat . Nam decern uoluminibus explicitis, quxad uiginti mihapene perueniunt, primum Septuaginta interpret es,deindeAquilam amp;nbsp;Symmachum Sgt;C Theodotionem, amp;adextre.’ ^daionem quam in Ädxo iittoreinueniffefefenbit.
eentis eÜ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^^ium fuumJtacp Ulo opeteprxtermiffb,quiam^ ferre fermoriern ho^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantas res tam^ dignum opus in LatinStranO
hucladiêtibus comnofuir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morem quotidianieloquijparuulisad
ORIGENIS HOMJLIÆ. WÆ IN CANTICA canticorum interprété diuo Hieronymo,
doe^^ r K * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum iabbau^fed ÓLfabbata fabbatonamßc ca^camkorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SolomoneeiTequxdam non folum Cantica/edSC Canti^
nißinrolennir^h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^qunntelligit cantica, 8^ canit ea, Nemo quippe
iieutisouimerredinj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quicanitcanticacanticorum ^Bs fandïorum G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adhuc indiget, ut ualeat introirein fandia l h ^^ ^^^^^^^f^qwd a domino populo conßitutum eß,mul/ £ ritur ouiomnhn ^^^^p ^y^^^^.^^^^^^^^^^^^^^^^^^*codem modo difficile repe^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' fartonscontinentur canticaperagrans, ualeatafcendere ^^ ^^SYP^o, 8f egreffum de terra Aegyptf ^^poßts primum canacutb cancre, dicensi Cantemus do ^‘quot;f’S^^^^^Pcemmmagnfficatus eß.Licetautem primum dixeris caticum^adhuc f3 ^^ ^^^^^^^^^tcorum.Perambulaterram defertifpirirualiter,doneeuenias a pu cum,quem foderuntreges: utibi fecundum canticum canas. Poßbxcueni ^^^»^fï^P^^rdanis ripam conaitutus, cantes catieum Moyfi. ns, etende coelum Sf loquar, óf audiat terra uerba oris mei. Rurfum babes ne ^^^^»^‘^^d^tes,^ terram fandiam bxreditatepoßideas, óf apis tibi prop hc^
et, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te iudicet,Uebbora quippe apis interpretatur:utpoffis SfiUudcairnest guodin bbroludicum cótinetur, edicere.AdRegnorum deinceps uolumen afcen/
q^^ndo Dauid fugit demanibus omniuminimicorum fuo^ demanu baul,8f dixit t Dominus ßrmamentum meum, 8f fortitudomea, .. ^^^^^tummeum Óf liberator meus. Perueniendum ribi eßadEfaiam,utcumillo icas.Cantabo c^ticum diledix uinexmex.Et cum uniuerfa tranberis,adaltiorz con cende, utponis amma decora, cum fponfo óf hoe canere canticumcaricorunj.. ’ beaquotexperfonisconflet, incertus fum. Orantibus autem uobis,8freuelante nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
‘^^^quot;^^quot;^ß^^ ^^ ß^^ uideor in ueniiTeperfonas, uiru Sf iponfam, cum fpom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
ia adoleicentulas, cum iponfo fodalium greges.Alia dicuntur à /pon fa, alia à ipon^ fomonnulia a luuenculis, quxdam à fodalibus fponii. Congruum quippe eßunh ^ptqs adolefcentularum Etmultirudo cum/pon/a, iuuenum turba cum/ponib^ ^xcomnia noh foris quxrere, noliextra eos quiprxdicatione Euangelp üluad furtt. Chrißum fponfum intellige,Ecc}eßam ipon/am Ene macula Sc ruga : de qua fenpeum eß, Vf exhiberet fibigloriofam eccleßam,non habentemmacu/am^neest rngam, aut ai/qu/d eorum;fed ueßefäneßa Ôf ûnmacuiata-Eos uero qui cumEnt^
-ocr page 963-HOMILIA ORIGENIS IN CANTICA
^ dek s, non funt tarnen iftiufmodi^quales ferma nofier præfatus eft,fed luxta mod 2 quendam adeptiuidentur falutem,animaduerte credentium animas^SC adolefcen^ tubs ede cum fponfa. Angelos nero 00 eos qui peruenerunt m uirum perfedum, ktcUïge uiros efle cum fponfo. Inde igitur mihi uidêtur quatuor ordines,unum 06 unanijduos choros inter fe conGinentes,fponfam canere cum iuuenculis,fponfum cancre cum focqs.Et cum hoe intcllexcnsgaudi canticumcanticorum:86 fefiina in/ tdligere illud : 06 cum fponfa dicere ea quæ fponfa dicit, ut audias quæ audiuit 86 Fponfa,Si autem non potueris dicere cum fponfa quæ dixit,ut audias ea quæ dicta bntfponfæ : fefiina uel cum fponß fodalibus fieri. Porró fi 06 illis inferior es,efio cum adolefcentulis,quæ in fponfæ delicqs commorantur. Hæ quippe in hoc libro fibula pariter 86 epithalamio funt perfonæ, ex quo 86 gentiles fibi cpithalamium Vindicarunt,86 iftius generis carmen affumptum efi.Epithalamium fiquidem Can ticum canticorum. Primum fponfa orat:86 fiatim in medijs precibus auditur:uidet præfentem fponfumtuidet adolefcentulas fuo comitatui copulatasî deinde refpon/ det ci fponfus:86 pofi fponfi eloquiajdum ille pro eius patitur falutc,refpondcnt fo dïks,donee iponfus fit in rccubitu, 86 à pafiione confurgat, fe quædam fponfæ or/ ’lamenta faduros. Verum iam ipfa uerba ponenda funttin quibus prius uox fpon/ fitdeprecantis auditur.OfcuIetur me ofculo oris fui.Quorum ifie efi fenfus : Quo-’’^9 fpófus meus mittit ofcula per Moyfenpuittit ofcula per prophetasdam ipfius ^^pioora contingere:ipfeueniat,ipfe defeendat.Orat igitur fponfi patrem 86 dicit ®d eum:0fcuIetur me ofculo oris fui.Et quia talis efi,ut compleatur fuper earn pro pheticûillud,in quo dicitur:Adhuc te loquente dicam,ecce adfum:fponiàm fponfi pïter exaudir, mittit filium fuum. Videns ilia eum cuius deprecabatur aduentum, otare defiftit:86 ad eum cominus loquitur: Quoniam bona ubera tua fuper ui/ Jwin: 06 odor unguentorum tuorum fuper omnia aromata. Sponfus igitur Chriz J «us milfus à pâtre, uenit undus ad fponfam, 86 dicitur ad eum: Dilexifti iufiieiam, ^odifti iniquitatem,propterea unxit te deus deus tuus oleo exultationis,præ par/ ^‘cipibus tuis.Si me tetigerit fponfus, 86 ego boni odoris cro,ô6 ego liniar unguem ^Ô6 ad me ufep eius unguenta peruenienttut poflîm cum Apofiolo dicere : Chri/ ‘‘•bonus odor fumus in omni loco. Nos autem cum hæc audimus,adhuc peccatis J?'^s4 fœtemus: de quibus propheta pœnitens loquitur : Putruerunt 86 corruptæ fini cicatrices meæ à facie infipientiæ meæ. Peccatum odoris efi putidi:uirtus fpi/ fîtunguêta:quorum typos reperies inExodo.Inuenies quoqp ibi fiaden,onycha, ?^Ibanen,Ô6reliqua.Hgc quidem adincenfum.Deinde ad opus unguentarq uaria fiuiuntur unguenta:in quibus. efi nardus 86 fiade, Et deus qui fecit cœlum 86 ter/ *^’uij loquitur adMoyfen,dicens : Ego impleui eos fpiritufapientiæ 86 intelledus, '''fiaciant opera artis unguentariæ.Et unguentarios deus docetç’ Hæc fi non ipiri/ ’’ûliter intelligantur, nonne fabulæ funtCNiß aliquid habeant fecreti, nonne indi/ S^äfiintdeo ^ Necefle efi igitur eum qui audire feripturas fpiritualiter nouit, aut ^uicertc non nouit, Ô6 defideratnoffe : omni labore contendere, ut non iuxta car/ '’^ 06 fanguinem conuerférur, quo pofiït dignus fieri fpiritualium fecretorum: 86 ^bliquid audentius dicam,fpirituali cupidine uel amore accendatur. Siquidem efi ^Ipiritualis amor ♦ Et quomodo efi quidam carnalis cibus, Ô6 alius fpiritualis, Ô6 ^'fitamis potio,alia fpiritus : fie efi quidam amor carnalis à fatana ueniens , alius ’■^orfpiritus à deo exordium Habens.Et nemo potefi duobus amoribus poffîderi, «Barnts amator es,amorem fpiritus nó capis.Si omnia corporalia defpexifti,non ”ko carnem aut fanguinê,fed argentum Ô6 pofieniones,fed ipfam terrain ipfuimp ^®Ium,hæc quippe pertranfibunt;fi' ifia omnia contempfifii, 86 ad nullum horum ®*ïima tua obligata eft,neqp quoquam uitiorum amore retineris, potefi amorem ca P^re fpiritualem.ïfia locuti fumus,quia euenit occafiOjUt de amore fpirituali aliqua ’•keremus.Expedit autem nobis Solomonis cufiodire præceptum,86 magis illius, ^' per Solomonem loquebatur de fapientia, ita dicens : Ama illam,86 feruabit te: ^Oimda illam,06 exaltabit te:honora illam,ut te ampledatur.Efi quidem fpiritua/ 11 2 lis am/
-ocr page 964-HOMILïÆ 0RIÖENIS IN CANTlCA
1/s ampîcx«« ♦ atq^ utinam contingat,ut meam fponfam alf/or Ïponfi amplexus /fi/ C dudacut ego quocp poffim dicere, quod in eodem hhro kriptum eft : Sinidra dus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ fub capife meo^OC dextera. ûlius ampïexabüar me. Ofeuîetur me ergo ofculo ods fui. Mods eft fcripturarum,itnpcraduutn modum pro optaduo ponerdut ibi, Pa^ ter notier qui es in cœlis,fanéiificeturnomen tuum:pro,utinam fanamp;ticeiur : QC
nunc m præfenti, Ofculetur me ofculo oris fui : pro co quod efi^udnam ofculetur. J^einde confpicit fponfum: nbsp;nbsp;Venic delibutus unguends. Nee aliter ad fponfam
poterat uenire: nee decebat aliter patrem ad nuptias filium detiinare. Varijs eum
^xü unguent/s, fecit illum Chrinum : uenit diuerfis odoribus fpirans, Óf au^itj Quia bona ubera tua fuper uinum, Congrue fermo diuinus unam eandemep remf
lt;iuahtate,diuerfis uocabulis nuncupat. Quando hoüia offerturinlc/ gc,QC uultintclieélum odendcre, pedtufculum feparationis affatur. Quando uero teeumbitali^uis eum lefu,ÓC fentuum dus communioneperfruitur, non pedufeu inni,ut fupra,fedpedius alloquitur.Porrd quum fponfa loquiturad’fpon{um,quia nuptiale carmen inducitur ; non pedufculum, ut in factifidomon pedius, ut in lo.' ^ne diicipuloded ubera nominar,dicens, Quia bona ubera rua fuperuinum.
« fponfa cum fenfibus fponfi, óf fcias quia inebriant atalaiafcant ^‘^ ^ oogftatus.Quomodo autem calix Dominiinebriansperoptimus édifie mdiora funtuinoiquia bona ubera tiia fuperuinum.lnmedijs
' ^^^ ponfum uerba conuertit: Et odor unguentorumtuorum fuper om/-^^°quot;^^^^: ^onuuo,fcd omnibus fponfus uenit undus unguentis. Siautem óf fponfarn Siam, fponfus uenire dignabitur,quam oportet ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uttillum de cedo ad fe trahadut defeêdere faciatad terras,ut ueniat
auamr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decoranda efitqualidebet amore feruerdutealo
Quia ceruix tua,quia
nedes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^^ ^^^^ ^nus^x, quia uenter tuus, quia humeri tui,quia ^^ß^^^^^^^ ^*^^^^^^gt;difpiit3bimus:quomodofponf3eo ^^^^ diuafa dicaturm? pod difputatio. De^u^n^ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^•”^^^^^boremus,Bonaubera tua fa. turn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^S^^quot;^°^^^ fopor omnia aromata. Siuideris fpom ‘^^^^»^^^^ScsacrumeOè quoddidtur, Quoniambona ubera tua fuper ui. %^?‘^^quot;S»^^f^^^,^oram fuper omnia aromata. Multibabueruntarm bohmoni^efntures alnaromatapoifede.
b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tliorum fuperomnia aromata.Egoar.
finid^Tr^i^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^^on,óffinguliprophecarum.Verum Sgt;ffuauita^m unguentorum dus odorem^percepero: fiatim dicens, Odor unguentorum tuorum fuper omnia aromata. ottufu^nomen tuum. Propheticum facramentum efi. Tantummoda
r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Unguentumprxdicatureffufum.InEuangelia
^^S^^ntinardipiilidpredofi,caput lefupe. c^^^P^‘'^^^^‘^‘ Obferua diligenter qux de duabus fupercaputeffudcritfaluatoris.^ ^^P^^^^^^^^f^P^^podes:amp;::ea qux diciturnon fuiffepeccatrix, fuper ca. ^^^^f^^^^’^f^P^rua,inquam,óf inueniestn Euangehea Iccbone ^ 3s8if narrationes ab Euangeliiiis, ied myderia die conferipta. Impleta quot;»S^e^tidomus : fi quid peccatrix habuit, ad pedcs referendum
.och quid ea qux non peccatrix, ad capur.Mec mirum domum fuiffe odore com pictam, quum hoe odoremundus complétas fitScribiturin eodem loco de Simo^ ne eproio ^ domo dus. Egoputo leprofum, mandiiÜius dfeprincipem:Sf huac eprolum, Simonem nuncupan : cuius domus ad aduentum Chrifii, fuauiodore complétant, agence pœnitentiampeccatrice,â: fan da caput lefuunguentiodo.
^^ ^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Unguentum dfufum, nomen tuum. Quomodo unguenrum quod diuhonc fiia odprem Iqnge üte^ difpergit; üc Chrilb nomen dfafmieli,
Jn uni.,
-ocr page 965-INTERPRETE HIERONYMO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;917
* Inum'ucrfa terra Chriftus nominatur, in omni mundo prædicatur Dominus.Vn/ guentum enim effofum nomen eins. Nunc Moyfi nomen auditur,quod prius lu/ dææ tantum claudebatur anguftqs.Neqj enim Graecorum quifpiam meminit eius: neq; in ulla gentilium literarum hiftoria de illo feu ceteris fcriptum aliquid inueni/ mus.Statim ut lefus radiauit in mundo,eduxit fecum legem 66 prophetas,ÓC uere completum eft,unguêtum efFufum nomen tuum. Proptereaiuuenculæ dilexerunt tc. Quia per fpiritum fandum,charitas dei diffufa eft in corda noßra, congrue noz men effufionis infertur:unguêtum effufum,nomen tuum.Hæcdicens iponfa adoz lefcentulas confpicit.Quando illa iponfi pattern rogabat:^^ ad ipfum fponfum coz minus Ioquebatur,necdum adolefcentulæ aderant. In medqs uero precibus ingrez dtturiuuencularum chorus, amp;nbsp;fponfae laudatur eIoquqs:Propterea iuuenculæ dik xerunt te,06 attraxcrunt te.ÂdoIefcentulæ4 refpondent:Pofl te in odore unguenz torum tuorum curremus. Quam pulchre fponfi pedifequx,necdum fiduciam haz bent fponfæ. Sponfa non pofl tergum fequitur:fed ingreditur iunda laten'. Apprez hendit dexteram fponfi. Óf manus eius fponfi dextera cotinetur. Famulæ uero inz grediuntur pofl earn. Sexagintafuntreginæ 06 odoginta concubinae,amp; iuuenculæ quarum nó eflnumerus.Vna efl columbamca,perfedlamea:una eflmatri fuae, imaeftei quæ concepitillam. Pofl te ergo in odore unguentorum tuorum curremus. Cum omni honeflate deambulantibus didum efl, Pofl te in odore unguento/ mm tuorum curremus:fecundum illud, Curfum confummaui : SiS illud,Qui in ßaz ^iocurrunt,omnes quidem currunt,unus autem accipit brauium. Brauium Chriz flus eft, glt; hæc quidem adolefcentulæ, quas propter amoris exordium foris flare lt;:ognofcimus : iuxta illud exemplum. Amicus autem fponfi flans 06 audiens eum, gaudiogaudet propter uocem fponfi.Tale quiddam 06 adolefcentulæ fuflinent.Inz moeunte fponfo,{órinfecus remanent : fponfa uero fpeciofa,perfedfa,fine macula, fine ruga,in fponfi cubiculum,in regium penetrale ingt e{îa,reuertitur ad iuuencu
® las,26 nunciat eis,quæ fola confpexerit, dicit^: Introduxit me rex in cubiculum foum.Nonait,Introduxitnos plures in cubiculum fuum.Plures foris remanent, in cubiculumfolaingreditur fponfa, utuideatthefauros abfconditos 06 tenebroibs: mnunciet^ iuuenculisjintroduxit me rex in cubiculum fnum.Rurfus adolefcentu læjideft fponfarum incipientium turba quam plurima î ingrefla fponfa cubiculum Iponfi,86 uidentediuitias uiri fui,duminiuspræflolantur aduentum, lætæ conciz nunt: Exultabimus 86 lætabimur in te.Pro fponfæ perfedione lætantur.Non eft ^mulatto in uirtutibus. Amor ifte mundus,amor ifte fine uitio eft.Exultabimus 816 lætabimur in te:dfhgcmus ubera tua, Illa quæ maior eft,iam tuorum uberum lade perfruitur,86 loquitur exultansî Bona ubera tua fuper uinum.Iftæ uero quæ cxz dtationem 86 lætitiam deferunt, adolefcentulæ quippe funt,deferuntcharitatem, S^dicunuExultabimus 86 lætabimur in te,diligemus ubera tua fuper uinum. Dili-genius, inquiunt, non Diligimus. Deinde loquuntur ad fponfam: Aequitas dilez xitte. Laudant fponfam, nomen illi æquitatis à proprijs uirtutibus imponentes. Aequitas dilexit te. Rurfiim ad adolefcentulas fponfa refpondet: Nigra fum 86 lpeciofa,filfæ Hierufalem,ut tabernacula Cedar,ut pelles Solomonis.Ne intueamt ni me, quia ego fum denigrata, quoniam defpexit me fol. Speciofa quidem eft; 86 polTumus inuenire quomodo fpeciofa fit fponfa: quçrimus autem quomodo nigra Sifine candore fit pulchra.Poenitentiam egit à peccatis,fpeciem ei largita eft con-nerfio, 86 ideo fpeciofa cantatur. Quia uero necdum omni peccatorum forde purz gata,necdum lota eft in falutc, nigra dicitur, fed in atro colore non permanet. Fit itacj Candida quando ad maiora confurgit:06 cum ab humilfbus incipit ad.alta con feendere, diefturq? de ea : Quæ eft ifta, quæ afeendit dealbata 2' Et quo manifeftius hoc myfterfum defcribatur,non ait, ut in plerifcp codicibus legituninnixa fuper fra truelemfiium,ideft uäsHQ/^ouSü^y üè\ -nv xcfi^Q/lt;/liuj w^:, fed u^'^^ süS©'an'rStt ideft. Super pedus eius recumbens. Significantcrq; de anima fponfæ 86 fermone dicitur, fuper petrus iHius recumbens,quia principale ibi cordis eft nol tri. Vnde a
11 3 carnaz
-ocr page 966-^î8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HOMILIE ORIGENIS IN CANTICA
lt;ai nal/bus leccdentcs,fpintualia fentire debemusîô^ intelbgerc^multo nicUiis cfls C ji^^^^^^^}^^^^ ^m^re dérivere. Mcendic igitur recumbens fuper peéius fratruo’ lis luitÔC qux nuncin exord/o Cantici nigra ponitur,in epithahmij fine de ea can/
^^^^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^? ^^æ afcendit dealbata ^Intelleximus quomodo ÔCnigra 8^ torrnofa lit fponfa ,^ Si autem Ô^ tu non egeris pœnitentiam^caue ne anima tua ni/ gra dicatur Ôi. turpis,8gt;C duplici fœditate turperistnigra,propterpeccataprxteritai turpis,propterhoc quia in eifdem uttfis pertcueras.Si uero pœnitentiam egetis,tti gra erit annna tua propter antiqua delidia : propter pœnitentiam uero habebit aïi/ ^^} ’^^^ ‘^^^^^^^^tlfiopid decons. Et quia femel Äethiopem nominaui, nolo tcacmCmptunrn rupcrhuncaduoarefermonem. Aaron ST Maria nmrmuranr, qu,a MoyksAalnopiaiimlubetuxorem.Et nmcMoyCes AahloplOimducit vxorcm. Siquidm lex aus ad bancnoRram AahiopilTam mnUerauit.Mumu Kt Aaron (accrduliumludxorum,mu,-mura amp;nbsp;Mariafynanoffa ebrum-Moyfes demumuraaone non curat .• anatAetbioplOim fuam, de qua amp;nbsp;alibi diamper a'ophclumtAbcxcrmistluminumaflcreruhonias.I-rrmfunuAahiODiaurxae, ’“ettnaausausdeo.Pakhreprxuenla.QuomodoeniminEuansreUoimiliailla qux langume Huebat, archifynagogi Sliam curatione prxuenic : amp;nbsp;Aechiopia IC tadaegioiancefanataeil, lUorumdelidio, falus geutibus fadia ell ad xmulandum u-^ r, S^^ ^^^ A Rjccioba^blix HieruCalem .Ecru ecdefiaRica anima ad RIias Humeian conume rermonem, X die : Me plus amaifponfus, me magis diligic quam no a, quæmukæbhæ Hierufalem. Vos tons Raas, amp;nbsp;fponfam cubieulum ii. dmsinmccm^emodubiteqnigramuocaiameR'efomoram.Quinosrumus.ut c^nofeamus Deum, u,canticapnedieemus Cantici, utab AeMopixRmbus, uc ab exnemo terrae uenu^us Rplentiam uenaudne SoIomoniseEtauandofalua. tons uox mconanas a uduun Regina A uRnueniec in iudicium.lie^emnabitho
minesgeneranoms bums:qu,a uenkaRnibus terrae audire fapiltiam Solomonis: K cere plus quam Solomon lue AudimyRiea quæ dieantur: Regina AuRri uenit D ^ imbus terrte,EedeRa;amp;eondemnat homines generationlsbSus,ideRludieos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
S”” ^.‘^”S'’‘^‘ ddX'os Veme a Rnibus terra: audire fapientiam Solomoninnon •i'‘^^Vgt;‘gt;f;TtRamenloVetertpradieatur:redhuiusquiinEuangelio,Solomone ^^'oreR.NigraRimSifpeaoi^a,aHieruraIem.Nig\ueluttabernaeulaCedan fyectofputpelles Solomonis. Ipfa quoc^ nomina cum fponfxdecoreconueniuntr
Aiunt Hebrxi, Cedarinterpretari tenebras. Nigra fum ergo, ut tabemacula Ce/ dar, ut Äetbiopes:fpeciofa, ut pelles Solomonis, quas eo temporein tabernaculi or namento compofuit,quando templum fummo audio 00labore fabricatus efi. Di^
S^^PP^^O‘0^0^^^^^ omni fapientiaillius,nemoprxcelfitilium. Nigra fum ^•P^^olà,nux Hierufaletn,uttabemacula Cedar,utpelles Solomonis.Neintuea xmni me, qma ego fum denigrata. Satisfecit de nigrore fuotôC per pœnitentiam ad
menora conue^a,annunctat fe filiabusIfraelnigram quidem efre,fedpulchram:fe^ cundumquod fuperius expofuimus, ^dicir, Neintueaminime,quia ego fum de/ f^ig^^t^- Ne,inquit, admit emini colons elle me tetriifoldeijpexitme:pleno quippe tadioin tneluminis fut fulgorilluxit, ut etus fim calore fufeata.Neg) enim utdecue
^^^ ^^/^^^^ ^^S^aas expetebat,illtus in me lumen accept Delidio eorum falusgen/ ^^‘^ forfom mereduheate gentium, feientia Ifrael.Habes utrung^ apud
^poliolumt Filij matris mex pugnauerunt aduerfum me. Confiderandum quo/ modoiponfa dicat, Filq matrismex pugnaruntaduerfum me. Etquandoaduer/ fus earn fratrumpugna furrexitcVidePaulumEcclefixperfequurorem,Sd intelli/ ges quomodo films matris etuspugnauent aduerfus earn. PerfequutoresEccleJix egeruntpœnitentiam, 8d aduerfarq dus rurfum ad forons figna conuerfi, prxdf cauerunt fidem, quam ante defiruebant. Hocprophetico fpiritu fponfa nunecan/ tans, ait: Dimicaueruntin me,pofueruntme euftodem in uineismineam meam non eufiodmi. Ego Ecclefia, egofponiâ, ego fine macula,plurimarum cuHosfum pofita uinearuma filqs matris mex, qui contra me aliquandopugnauerant, Qua folici/
-ocr page 967-tîîtERPRETE KIERONYMO
919
* folkitudinc cura^ diftrida^dum plures cuftodio uineas,utncam meam non fema/ ni. Inrellige hoc de PauIo,8C alio quocunque fanô:orum,qui pro omnium fit falu^ te folicitus:^ uidebis quomodo uineam fuam non cuftodiens,aliorum uineta cu-«odiat : Quomodo etiam ut altos lucrifaciat, ipfc in quibufdam damna fuftineat. Etenim quum fuerit liber ex omnibus, feipfum fcruum fecit, ut omnes lucriface/ tet.Fadus fum, inquit, infirmus infîrmisjudæis Iudæus:his quifub lege étant, quafi fub lege,Ô£: caetera : dicarq;, Vineam meam non cuftodiui, Denique confpi/ dtfponfum,qui confpedus abfceflît. Et frequêter hoc in toto carmine facit,quod Hifiquis ipfe patiatur,non poteftintelligere. Sæpe,Deus teftiseft, fponfummihi ïduentare confpexi, ÔC mecum elfe quam plurimum : quo fubitó recedente,inue/ Hire non potui quod quaerebam ♦ Rurfus igitur defidero cius aduenrum, Ä^nonz Hunquam iterum uenir;Sc quum apparucrit,mcisq; manibus fuerit comprehefus, turfumeIabitur:ÓC quum fuerit elapfus,rurlum à me inquiritur:00 hoccrebro faz ^f)donec illum uere tcncam,£lt; afcendam innixus fupcr Iratruelem meum. Anz Huncia mihi quem dilexit anima mea,ubipafcis,ubi cubas in meridie. Non quæro ’Üa tempora, quando uefpere, quando diluculo, quando in folis pafcis occubituï *jiud tempus inquiro, quando in florente die, quando plena luce in maieftatis tux ‘pandore uerfaris. Annuncia mihi quem dilexit anima mea,ubi pafcis,ubicubas ’n mendie. Diligenter obferua ubi meridiem legeris. Apud lofeph meridie fratrcs P^andium celebrant» Angeli meridie Abrahæ fufcipiuntur hofpitio: Slt; cetera iftiz ®gt;nodt. Quære, 06 inuenies fcripturam diuinam, non fruftra, leu fortuitu unumz ^’Jsnq ufurpare fermonem. Quis putas eft dignus è nobis, ut ad meridiem ufque P^rueniat ÔC uideat, ubi pafcat, ubi cubet fponfus çquot; Annuncia mihi quem dilexit ®Himamea,ubipafcis,ubi cubas in meridie.Nifi enim tu mihi annunciaueris,inci/ Poerrabunda iadlari:S4 dum te quaero,in aliorum greges incurro:^ quia aliorum ®ruûefco afpedfus, faciem meam atqueoramox contegere incipio. Sum quippc ‘ponfa formofa, amp;nbsp;altjs nudam faciem meam non oftendo, nifi tibi foli,quem iam Ptidem deofculata fum. Annuncia mihi quem dilexit anima mea,ubi pafcis, ubi eu “^inmeridie : ne quando fiam ficut cooperta fuper greges fodalium tuorum. Vt ’'‘3nonpatiar,utnönfiam cooperta,utora non contegam,8lt; ad alios ufqj peruez ’^'^nsjincipiâ forfitan Ôf eos amare quos ncfcio:idcirco annuncia mihi,ubi te quæ f’^HSCinueniam in metidieîne forte nam,quafi cooperta fuper greges fodaliû tuoz f^'n.Poft hæc uerba fponfus ei comminatur, 2lt; dicit: Aut cognofce temetipfam, P'joniam régis es fponfa,6C formofa, 00 à me fada formofa;fiquidem ego mihi exz quot;'ouigloriofam ecclefiam,non habentem maculam neep rugam:aut fcito,quia fi te ^'®Hcognoueris,8lt; tuam feieris dignitatem,patieris hæc quæ fequûtur. Quæ nain fitnt ^ Si non cognoueris temetipfam, ó pulchra in mulieribus, egredere tu in /“^qsgregum:00 pafce,non greges ouium,non agnorum,fed hædos tuos. Sta-quippc oues à dextris,2lt; à finiftris hædos. Si non cognoueris temetipfam,ó P’^'thra in mulieribus,egredere tu in ueftigqs gregum : 00 pafee hædos tuos in taz ^tnaculis paftorum . In ueftigqs,inquit,paftorum nouiifima fîes:non inter oues, '®inter hædos tuos : cum quibus habitans, non poteris mecum, ideft cum bono Wioreeife, Equitatui meo,incurribus Pharaonis alîimilaui te,amicamea. Siuis ’Migere,ô fponfa, quomodo fcire te debeas : cognofce cui te comparauerim:06 *^Hcuidebis talem te efle,quæ turpari non debeas,quum tuam fpeciem cognouez Quid eft igitur^ equitatui meo in curribus Pharaonis affîmilaui te çquot; Scio equi-^^’Hfponfum,Propheta dicente:Et equitatio eius,falus. AfRmilata es ergo cquitaz meo in curribus Pharaonis.Quantû differt equitatus meus, qui fum Dominus, ^demergo in fludibus Pharaonê,amp;L criftatos eius,amp; afcenfores eius,8lt; equos 66 ^^seius:quâtum,inquam,differt equitatus meus ab equis Pharaonis,tanto me ’mes omnibus filiabus,tu fponfa,tu ecclefiaftica anima, omnibus animabus quæ ’’2’’fnntecclefiafticæ.Igit fi ecclefiaftica anima es,omnibus animabus es melior:fi. !’oesnielior,nô es ecclefiaftica.Equitatui meo in curribus Pharaonis alîimilaui te •
II 4 proxima
-ocr page 968-3
lt;)2 o
HOJMILIÆ ORIGENIS IN CANTICA
prox/mamea.DeindepuIdiritudinem/ponfafj/pincuah'amore dcfcribiü Getix C tux, ut turturis, Freiem iUius laudar, ftfgenarum rubore perfunditur, Puïebritudo quippe muUetum in genis dicitur cOè quam piutima.ba Si nos puîchntudmê am^ mx inteUigamus in genis.Fabia uero dus Si iinguam,intdUgentiamprxdicemus» Collum tuum vtmonile.\itornamentum,quodfoletuirginumcollopendere,8i nuncupatur cg/no-Ki^, ita Hne hoc décoré Si tuum ipfum collum ebornamétum, P ob hxc bt fponfus in recubitu : requieuitut leo,ut catulus leonis obdormiuit, ut ^^^!}^^P^P°^^^^^^^^^*^^^f^^^*^^^beumi’Quo intérim dormiêteappareatfpow fx fponb fodales angeUtSibis eam fermonibus confolantur. Fios tibi aurea oma/ menta lacerenonpobumus: non emm tam diuitesfumuSjUt fponfus tuus,quiau^ ^onüelargiatur.Nos bmibtudinem auri faciemus,no habemus aurum.
b fimilitudines auri^ fi bigmatafaciamus argentûSf ^bitudmes aurt faaemus tibi,cuni bigmatibus argêtiuerum non omni tempore, fed donee fponfus tuus furgat a cubitu. Cum enim ille furrexerit, ipfe tibiauram, ipfe fielet argentum, ipfe tuam mentem fenfum^ decorabit, SC eris uere diues in fponb domo fponfa formofatcuiebgloria in fecula feculorum.Amem
SECVNDA HOMILIA ORIGENE, TRADVCTA A» CO loco tn quo fertptum eb, Nardus mea dedit odorem fuumi ufquead eum locum in quo ait. Quia uox tua fuauis
SC forma tua decora: SC extera^
OM NES animxmotiones,uniuerfitatis conditordeus creauitadbonumfed P^oufunobrobtfxpe,utresquxbonxfuntpernaturam,dummalebisabu -----’ '^«^^ de animx motibus amor eb 1 quo bene utu ^^^^^^^gt; ^^ ^^P^^^^^^^ ^quot;’emus SC ueritatem. Quando ueroamornober
ZnH T quot;^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^/cen7orHn, animptux SinaturaUsamorist o
ShmT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;transferre, fecundum illud;Ama inL,8Cferuabitte:dreumda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
dthgtteuxores uebrasmerum feiensdfe dUedionem uirorumm propt qs quoep uxortbus mhonebam, feiens eifeplaeentem deo,doeuir,quomodo fi r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deberet,mferens: Viridiligite uxores uebras,fieutôC ChrF
tnproœmio eorum,qux pobea diberendafunt, di.
j amict fponb, dum rex tn recubitu fuo eb, requtefeens enim dormiuit iff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faduros nonhabentesaurum,utfponfus, êquodammodoa.
^tpradirpenfanonemciuandampabtonisintelligensiadidquodaudieraUmili. tudtncsauri faaemus tibi cum bigmatibusargenti, donecrexin recubitufuoeb, f^^^dusmea deditodorem fuum.Fafciculusguttxfratruelismeusmibilia
rneorum demorabttur, Qiromodo igitur aptabimus eiquod prx. Donee rex in recubitu fuo eb: id quod fequitur, Nardus mea dedit odorem \^b»ttur EuangeIium,quia uenitmulierhabens alababrum unguentinar.
dtpibicipreetob: non ilia peccatrix, fedfanda, de qua nunc mihi ferma eb. Scio qinppeLucamdepeccatrice,Mactlixum uero Si loannem Si Marcum non de pec catricedixiife. Venitergononpcccatrixilia, fedfanda,cuiusnomen quock loan.
quippe erathabens alababrum unguentinardipibiçiprecinff, ^^fditjupercaput leiu. Deinde fuper hoc indignantibus,non omnibus difapu Its,ied Juda iolodicente,Potuituxnundari hoctrecentisdenarqs,SCdaripauperis Dus:reJpoditmagiber at(^ ûluator, Semperpauperes habefis uobifcum,meau(em ^^^Jf^P^^'ptatueniens quippe hxc in diem fèpulturxmex fecinideo ubicunque prxdicarum tuerit euangelium ibud, dicetur SC quddfecithxcin memoriam eiu5gt; lahgura ergoiltiuSjquodnûcloquiturNardusmcadedicodorcjnfuumdHa fügen
capus
-ocr page 969-INTERPPvETE HIERONYMO
9^t
^ capuf domini fudit Unguentum:^ tu qnoq; afTume nardumjUt poftqüam caput Ie/ lu fuaui odore perfudens, poffis audadler eflari : Nardus mea dedit odorem fuum: 8^3 lefu reciprocum audire fermonem, quia ubi'cunq^ prædicatum fuerit hoc euan gelium in toto mundo:dicetur Sc quod fecit hæc in memoriarn cius»Tu quoq^ faciz toinuniuerfis gentibus praedicato.Quando ant hoe faciesC'Si facïus fucris ut Apo ftolus,amp; dixeris: Chrifti bonus odor fumus deo in omni loco,in his qui faluantur, 8iin his qui pereunebona opera tua nardus funt.Si uero peccaueris,peccafa tetro odore redolebunt.Dicit quippe poenitens: Computruerunt 06 corrupt» funt cica/ Wecs mea: à facie infipienti» meæ.Non de nardo propofitum eft nunc fpiritui fan do diceremcq; de hoc quod oculis intuemur euagclifta fcribit unguento:fed de nar do fpirituali:de nardo qu» dedit odorem fuum. Fafciculus Hades, id eft gutt» fiue MlXjfratruelis meus mihi»Guttam unguêti,cafiam,galbanum,in Exodo legimus prxcepto domini in thymiama,ideft in facerdotale chrifma,confedlum,Si ergo uiz deris faluatorem meum ad terrena aut humilia dcfcendêtem, uidebis quomodo uir tute magna 2lt; maieftate diuina ad nos modica quidam ftilla defluxerit.De hac ftil ^30f propheta cecinit,diccns:Et erit,de ftilla populi huius congrcgandus congre z S^bitur Iacob,Et ficuti feeSdum alium fenfum,lapis erat pr»cifus è monte fine ma ''*bus,noftri in carne faluatoris aduentus : necç enim torus mons fuit qui defcendit ®d terras, nee poterat humana fragilitas totius montis magnitudinemcapere:fedla P« ex monte,lapis offenfionis, K pctra fcandali defcendit in mundü:fic fecundum ’'mm inteliedum ftilla nuncupatur.Oportebat quippe ut quia omnes gêtes in ftil/ '’m fitulæ reputat» funt,is qui pro omnium falute fadus eft omnia,etiam ftilla fie-ad eas liberandas-Qiiid enim pro noftra falute non fadus eftCNos inanes, amp;nbsp;ib *^exin?.niuit femctipfum,formam ferui accipiens. Nos populus ftuItus,2C non faz P'fos:06 ille fadus eft ftulticia prsedicationis,ut fatuum dei, fapientius fieret homi-oibus.Mos infirmitinfirmum dei fortius hominibus fadum eft.Quia igitur uniuer/ [agentes,ut ftilla fitul»,^ ut momentum ftateræ reputatæ funt î idcirco fadus eft ^»'’tpet cum à ueftimentis noftris odor ftillæ procederet,iuxta illud:Myrrha SC ^aKcafia à ueftimentis tuis, à domibus elephantinis,ex quibus Igtificauerunt te ™i» regum in honore tuo, qu» in quadragefimo quarto pfalmo dicuntur ad fponz '^.Fafciculus ftillæ fratruelis meus mihi.Confideremus quid fibi fratruelis nomi uelit.Ecclefia quæ hoc loquitur de fratruele,nos fumus ex gentibus congregati.
°aluator nofter,fororis eius eft filius,ideft fynagogæ.Duæ quippe forores funt,ec pü glt; fynagoga.Saluator ergo,ut diximus, filius fynagogæ fororis,uir eeelefiæ, 'Ponfus eeelefiæ, fratruelis eft fponfæ fuse. Fafciculus ftillæ fratruelis meus mihi, quot;^medio uberum mcorum c5morabitur.Quis ita beatus,ut habeat hofpitê in pria ^'pab corde,in medio uberum,in pcdore fuo,fermonem dei.Talc eft quippe quod ^ur:In medio uberum meor urn commorabitur. Si non fuerint fradæ mammæ ^“æanmedio earum habitabit fermo diuinus. Dccebat in carmine nuptiali,mam/ quot;J’spotius appellari ^ pedus.Etperfpicuum eft,cur ad expofitione eius quæ dix ''fin medio uberum meorum commorabiturtfit affumptum, ft non fuerint fradæ 'quot;ammæ tuæ,in medio uberum tuorum comorabitur fermo diuinus. Vnde dixi,fi ''on fuerint fradæ mâmæ tuæ.De Ezechiele.Eo quippe loco,ubi Hierufalê domi-JiJt^acorripit uoce, inter cætera dicitur ad eamiln Aegypto fradæ funt mâmæ tuæ. ^’Harû ubera non franguntur,fed meretrieu ubera Iaxis pclÜbus irrugantur.Pudi ^ creda funt ubera,ó^ uirginali robore tumentia.Sufeipiunt fermonê fponfi,ó^ puntdn medio ubera meorum comorabitur. Botrus Cypri fratruelis meus mihi, 'quot;ilium eft fermonis in germine,SC initiS Cypri,ideft floritionis in uerbo,unde aft: ^ottus Cypri, id eft floritionis fratruelis meus mihi.No omnibus eft Botrus Cypri: ill's qui eius flore digni funt. Al ijs uua uaria eft:huic foli quæ nigra eft ÔC forma la,in floris decorc fe prçbet.Botrus Cypri fratruelis meus mihi.Nô fimpliciter ait, quot;Olms Cypri fratruelis meus:fed cû additamêto,mihi:ut doceret no omnibus eum ^l'^tbotrum Cypri. Videamus aût in quibus regionibus botrus ifte fit fponfæJn ui nef«
-ocr page 970-922 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HOMItlÆ ORIGENIS IN CANTICA
neis Engaddi, quod inrerprctafur oculus tctat/on/sJn uineis igitut ocuU tentatio-' C nis, botrus Cypri fratrudis meus mihi. Tentationis ocuJus in prxfentiett, Siqub àem in tentatione moramur in hoc mundo : QC tentatio eü uita humanafuperter-' ram^Duminhaclucc uer(amur,inuincisrumusBngaddi. Si autem memerimus poRca tranfplantari, à nottro agricola trasfercmur, Nee dubites^quin poffis de En gaddiuineisadloca mdiora transferri. ÄgricolanoRerad transferêdam uineam, crebrameditationeiam calluit.Vineam enim exAegyptotranRuliRi:eiecitti gen^ tes, amp;C plantaRi earn. Operuit montes umbra dus, ÔC arbuRa dus cedros LibanfEt hæcquidem qux expofuimus, loquutafit fponfa defponfo, Rgnißeans amorem luum,8^ fponn uenientis horpitium,quomodo in medio uberum QCfuicordisarea no, fponfus ueniens commoretur. Rurfus fponfi ad earn fermo dirigitur. Si dicia Ecce fpedofa proxima mea, ecce fpedofa, oculi tui coïumhx.ïlla Redicit ad fpon ium,Ecce fpecioCus fratrudismeus:nonadiungit. Etproximus meus. Hicautem quandoloquiturad earn, Ecce fpedofa ïadiungit,Etproxima mea. Quareaatem tha non dicit,Ecce fpeciofus,proximus milmfed tantum^Eccefpeciofus^Quareiß ie,non folum Speciofa es,dicit:fed Speciofa es proxima mea:’Sponfa,Rlonge{ue^ ttt a iponfo, non eR fpedofaduncpulchra fit, quando dd uerbo conuldtur.Ecme^ nto nuncdocetur à fponfo, ut proxima Rt, Öi à fuo latere non recedat.Ecce fpecio/ *^proximamea,€cce fpedofa.Incipisquidem dfe fpedofa, ex coquod proxima mthies.PoRquamautem eRèelpens fpedofa,etiarn fineadditamentoProximx, abiolutees fpeciofa,Ecce fpeciofa proxima mea, ecce fpedofa. Videamus Sfaliam laudem ipeciofxmt Si nos xmulemur fponfx Reri. Oculi tui columbx. Qpi^ß dent muil er em ad concupifcendum eam,iam moechatus eReam in corde fuo;oca^ tos non habet columbx. Siquis uero oculos columbx non habet, domum fratris im mgrediturmfeUxlnon feruans illud quod in Prouerbijs eRprxceptum, In do^ ^^^^^^^^ infelix. Pro eo quod Septuaginta,infelixinterpretatt funt, ^quüatiebrxam exprimons ueritatem, «^ondt' po fuie. Qui autem habetocu^D los columbx, uidetreda^Si mifericordiam promeretur. Videns quippe reda,miie^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
ticordiam confequetur. Porro quis uidet reda, niR qui caRoconfpedu, Si paris tntuetur ocubs f Noliigiturmibide hts tantum carnis oculis intelligere,qux dida tune .Jicet de hts intcHexiRe, non inutile fit i fed Ingrediens ad interiora cordis tui, 8i alios oculos mente perquirens: qui Si à deimandato illuminantur, mandat turn quippeddilluminans oculos, illudenitere,labora,contende,ut fändeintellP gas uniuet fa qux dida funt: Si fimilis fpiritui, qui in fpecie defcendit columbx,auf diapquia oculi tui columbx funt. SiinteUigis legem fpiritualiter,oculituicoluim bxRmt. SiintelIigisEuangeIium,ut feuulcintelligi Euangelium SCprxdicari,uf des lefum omnem languorem Si inßrmitatem, non folum eo tempore quo cama/’ liter fada funt,fuifre medicatum, fed hodie^ medicantem : Si non tantum tune ad hommes defcendi{re,fed bodieq; defcendere,ói dfe prxfentem.Ecce enim,inquit, uobifcum firm omnibus diebus ufquead confummationem feculiioculi tui column bxfunr. Ecce fpeciofa,proxima mca:ecce fpeciofa, oculitui columbx. Hasdefe fponfa audiens laudes, fponfo uicem in laudibus tribuit : non quo ei quod non ha' betfaoprxconio largiatur, fedintelligens decorem dus acq^ confpiciens,ait: Eo ce fpeciofus ffatruelis meus. Etquidempulchre. Ledus noRer umbrofus. Quxro ledum in quo fponfus cum /ponfa requiefcat:Sini faUor, corpus humanum cR.Sü quidem ille in Èuangelioparalyticus quiiacebatin ledo,3iabirein domum faam fublaco grabbato, uoce iu/ius e/t ialuatoris, antequam /anaretur, fuper debile mem brorum fuorum corpus iacebat, quodpoRea Dei uirtute fblidatum cR. Sic ego in' telligo: Tollegrabbacum tuum, Si uadein domum tuam. Neque enim ad hoenfus Dei de cœleRibus ad terrena defcenderat: ut de leduUs defcendereimperareuSi confurgentem ab xgrotatione/ua,Rneledulononpatereturahfcederc:Tol/e,in' quiens, grabbatum tuum. Si uadein domum tuam. Et tui^tur a' faluatoreiana' tus, tollegrabbatu tuum, 08 uadein domum tuam;utquum ad te, uelut ad/panfum
uenerit
-ocr page 971-INTERPRETE HiERONYMü
9IJ
^fncHt fponfus,8i m co tecS fiierit recKnatus,dicas:Eccc fponfus,fratn:elis meus.' ctquidê pulchre. Acdinatio noftra umbrofa* Ecce fpedofus fratruelis meusjpfe ^fpeciofus eft £lt; umbrofus.Per die quippe fol non uret te,neep kina per 110 cl cm, 1 rabes domorum noftrarum cedri. Muldtudinis uerba funt» Videntur autem ^ihi uiri hxc dicere,qui cum fponfo funt, de quibus fuperius fermo praefatus eft, Oomos cedrinas trabibus intextas,óó cypreflis contignatas« Siquidemproftybe ifeendit cypreflus:00 pro coniza afcendit myrtus. Requirens igitur,cuius naturae funtligna:ÔC cedrum imputribilem,2£ cypreflum odoris optimideprehêdens; bbora,ö6 tu ita contignare domü tuam,ut de te quoep polfit dici:Trabes domuum ftoftrarS cedri,06 contignationes noftræ cypreffi. Poft hæc fponfus loquitur. Ego «os campi,ÓC lilium conuallium.Propter me qui in ualle eram,defcendit in uallem: ^in uallem ueniens fit lilium. Pro ligno uitæ quod plantatum eft in paradifo dei, ^otius campi,ideft totius mundi ÄS uniuerfæ terræ flos fadus eft. Quid enim fic po ^ïft efle flos mundi,ut uocabulum Chrifti C Vngucntum elFufum nomen eius. Alü kr ad ipfum dicitur:Ego flos campi,2x2 lilium conuallium.Et hæc quidem de femet •pfo.Deinde fponfam laudans,ait: Vt lilium in medio fpinarum,fic proxima mea •nmedio filiarum.Sicut lilium non poteft ipinis comparari inter quas femper exo/ fito:codem modo proxima mea fuper omnes filias lilium eft in medio fpinarum. *ftaaudiens fponfa,uicem reddit fponfo:6x2 fentiens illius etiam fuauitatem,in uo/ ^tmlaudantis erumpit.Vnguentorum quippe odor licet fuauiter fpiret,óf fenfum odoredcmulceat:non tamê eiufmodi eft,ut fuaue fitad edendum.Eft autem aliud ^uod optimi faporis fit 2x2 odoris,ideft ut fauces dulcore dclc(ket,6x2 fpiritum mul/ ^tatodoratu. Tale eft malum,óó iftiufmodi eft naturae,ut in fe utratp poflideat. ld-**«0 uolens non folum bene olentes fermones iponfi,fed amp;2 dulcorem eius fponfa ’ïudarc,ait: Vt malum in lignis fyluae,ita fratruelis meus in medio filiorum.Om ’’•aligna,omnes arbores,ad comparationem ftrmonis dei,fyluæinferaces exiftiz ^J^antur^Ad Chriftü faltus eft omne quod dixcris,amp;2 infruduofa funt omnia.Quae poffunt dici ad eum comparata frudifera^Etiam ligna quae uidebâtur frudi-{’••sincuruari,ad collationem aduétus eius infruduofa monftrata funt.Ideo ut ma/ '”111 in lignis fyluac,ita fratruelis meus in medio filiorum. In umbra eius concupiz •••jóC fedi. Quam pulchre. Non ait, In umbra illius concupifco:fcd, In umbra eius kneupiuiïö^ non Sedeo, fed Sedi. Siquidem in principio non poftumus cum eo popnum conferre fermonemtuerum in principio,ut ita dicam,quadam maieka/ illius umbra perfruimur. Vnde 2x2 in Prophetis legitur: Spiritus faciei noftræ, ^Piftus dominus:cui diximus, In umbra eius uiuemus in gentibus, 2x2 ab umbra îtlumbram aliam uanfmigramus. Sedentibus enim in regione umbrae mortis,lux Jfheftcis. Et tranfeamus ab umbra mortis ad umbramuitae. Semper iftiufmodg ^^ntprofedus, ut in exordio defideret quifpiam faltem in uirtutum umbra confia «cre.Ego puto ideo 2x2 natiuitatem lefu ab umbra coepilTe,ó(2 non in umbra,fed ira ••tntatefinitam. Spiritus,inquit,fandus ueniet in te,8lt;uirtus altifiimi obumbra/ wt tibi. Natiuitas Chrifti,ab umbra fumpfit exordium. Non folum autem in Ma-Jj^ab umbra eius natiuitas cœpit:fed amp;2 in te,fi dignatus fuerit,nafcitur fermo den heigitur, ut poflis capere umbram eius : 06 quum umbra fueris dignus effedus, Keniat ad te (ut ita dicam) corpus eius,ex quo umbra nafeitur.Nam qui in modico Wehs ek,2x2 in maioribus erit fidelis. In umbra eius concupiui,amp;2. fedi. Vides,quia non femper in umbra ftetit,fed inde ad meliora tranfierit,dicens: Et frudus eius Wiek ingutturemeo. Ego,inquit,defideraui in umbra eius requicfcere:fcd poft-^uàm me fua protexit umbra, etiam frudu illius faturatus dico:Et frudus eius dub fisgutturimeo. Introducite me in domum uini.Foris ftetit fponfus,amp;2 ab fpon-fifufeeptus cft.In medio quippe uberumillius requieuit.Proximac iuucnculæ non funtiftiufmodi,ut fponfum hofpitem habere mereantur.Multitudini foris in para/ Whs loquitur. Quam uereor ne multæ adolcfcentulæ forte nos fimus. Introduci-teme indonium «ûu, Ci;r tsm diu foris maneo ^ Ecce,fto ante oftium, 6x2 pulfo^
Siquis
-ocr page 972-^^4
lîOMILIA ORIGENTS TH CJINTTCA
Si quis mihizperuerit,ingrediâr ad eum, QC cœnabo cum co,ÔC ipfe mec^m.Jntto/ C ducite me.Et nunc eadem dicit fermo diainus : Ecce Cbriflus ioquitur,intródadte me^Vobis quoc^ câtechuminis loquitur,introducitcme. Ïntroducite me,non Ûm/ pUciter in domum,fed in domum uini. Impleatur uino i3etitix,uino iphicus fandi anima ueüra. Et de introducite in domum uettr^m fponüim, uei bum,C^pientiam, ueritatem. Poted autem æ ad cos dici, qui nondum perfedii funv,introduciteme in domum uini-Ordin^te in me charimtem.Eleganter locutus e{i,ordinateVlurimo/ rum quippe inordinata ed charitastquando quod in primo loco debent düigete,di Uguntia fecundotquod in fecundo,diligunt in primotöC quod oportetamarequar to,amant in tcrtio:amp;: rurCus tertium in quartotOC ed in pîerifep charitatis ordoper^ ^rfus.Sandiorum uero charitas ordinata ed.Volo adinteUigendum hocquoddb ^^^^‘^^^^ ^^ quot;’^ charitatem, aliqua exempla replicare.Te uult diuinus fer^ mo diligerepatrem,dlium, Gliammult te fermo diuinus diligere Chridummecdicit tib^ne diligas liberos, ne parentibus charitate iungaris. Sed quid dicit tibi fNein.
neprimum patrem autmatrem, deinde me diligast ne hlq SC bhxplus quam mei charitate tenearis. Qui amatpatTem,aut matrem fu/ per me, noned me dignusi qui amat dlium,aut dliam fuper me,nonedme dignus. Kecoleconfetenttam tuam depatris,matris, fratrisueatteduiSCcondderaqualem ^^^ ^ ^^^^ habeas charitatem t datim deprehendes magis te dlium tiUam diligere,quam uerburntmagis te parères amare,quàm Chridum.Quifpu/ tas na prohcit ex nobis, utprxcipuam æprimam inter omnia fermonis deihabeat enantatem i qui m fecundo loco liberosponat c’Iuxta hunc modum, ama uxorem tuam . Nullusquippealiquando fuam carnem odio babuinfedamatutcamem. Et erunt,inquit,duotn carrae una:SC non in uno fpiritu.Ama SC deum,fedamaillum, “^carnem SC fanguinem,fed ut fpiritum.Quienim adhxretdeo, unus fpiritus e . gitur ordinata ed chantas in perfediis^Vt autem pod deum etiam internos or-' doponatunPrimum mandatum ed,utdiligamusparentestfecundum, utdliosder^ o num, ut domedteos nodros,Si autem dlius malus ed, SC domedicus bonus: dome/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, dicus in charnatedlq collocetur. Etita det,ut fandiorum ordinata fit charitas.Ma.
^°3er,in Euangelioprpcepta de charitate condituens,ad uniufcuiudp ddediionem proprium aliquid appofuit: Sd deditintelligentiam ordi. nis bis quipoduntaudire fcripturam,dicentem : Ordinate in me charitatemlDiU. ges dominum deum tuumextoto corde tuo,ôdex tota mente tua,8Cex toraanima tua,SCex tota uirtute tua.DiUgesproximum tuum,ricutteipüjmmonproximum
^ ^^ ^ota uirtute, SC ex tota mente.Rurfus,inquit:Db Igiteinimtcos ued^s,^non appofuit,ex toto corde. Non cdinordinatus fermo
P^^^^P^t:,necdicit: diligiteinimicos uedrosutuodnetip.
osjed ^ntum, diligite inimicos uedro.s:fufHcit eis,fi eos diIigimus,8C odio non ba bemus.Proximum uero ut teipfum.Porro deum ex toto corde, SC ex tota anima,SC ex totamente,^ ex tota uirtute, Si hxc intellexeris, SC intelledia compleueris,feci. fti quodfponb fermoneprxcipiturtintroducite me in domum uini,ordinateinme charitatis edordinatxC Conbrmatemein unguen.
ns. Vnus deinterpretibuspofuit otrtn^äiraif, Hxc cdautem fponfa quæloquitur: btipate nw m malis.In quibus malis g Vtmalum in lignis fylux, ita fratruelismeus m medio bliorum ,Idcirco in malis eius dipate me, quia uulneratx charitatis ego, Quam pulchrum ed, quarn decorS a charitate uulnus accipere. Alius iaculum car/ neiamoris accepit, alius terreno cupidine uulneratus ed: tunuda membra tua, âC P^^j ^^ ^^^^^^ dc^o, iaculo formofo, dquidem deus fagittarius ed A udidripcu. ram de hoc eodem ùculo loquêcem, imo ut tu amplius admireris, audiipfum iacu. turn quidloquatur.Pofuitrne ut fagitram eleciam, SC in pharetra fua feruauitme, et dixitmihi:Magnum ed tibi hoe, uocaripuerum meum, IntelUge fagittam quiddi. cat, SC quomodo a deo dteledia, Quarn beatum ed hociaculo uulnerari.Hacfagit. ta uulnerati fucrantdh qm inter feinuieem conferebanti Cornodrum ardens erat
in ma
y
-ocr page 973-INTERPRETE HIERONYMO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;925
muia cum aperiret nobis fcripturas.Si quis fermone noftro,fî quis fcn'pfniæ diuiz nomagifterio uulneratur^óó poteft dicere,quia uulneratæ charitatis ego;hunc 8lt; il bd forfitan fcquitur.Quid forfitan dicoC Manifeßarn promo fentendam : Sinißra ebs fub capite meo,amp;S dextra illius amplexabit me.Habet ÔC in finifiia,0^ in dex/ tcrafcrmo dcifapicntiam:quæ cum pro intdledus uarietate fitmuldplex, in fubia centi una cß.Ipfe Solomon de leua,amp; dextera fapiendæ docuit,dicens:Longitudo «nim óf anni uitat in dextera eius:in finißra aüt ipfius diuitiæ Óf gloria.Igitur leua dus fub capite meo, ut me faciat requiefcere,óf brachiu fponfi fiat ceruical mcum, 2f reclinetur animæ principale fuper fermonê dei. Leua eius fub capite meo.Non txpedit tibi habere ceruicalia,quæ lamentatio fequatur. In Ezechiele fcriptum efi: Vs his qui confuunt ceruicalia fub omni cubitu manus. Noli confuere ceruicalia, noli capiti aliunde requiem quaerere:habe fponfi leuam fub capite tuo, Öf dic:Leua dus fub capite meo: quarn cum habueris, omnia tibi qua: funt in leua tribuuntuf. Dicis quippe,in finifira eius diuitig Óf gloria,óf dextera eius amplexabitur me.To turn te fponfi dextera compledatur. Longitudo quippe óf anni uitat,in dextera ez bs: 8f ob id longx uitat, óf multorum dierum cris fuper terram bonam,quam doz gt;finus deus tuus dat tibi. Adiuraui uos filiae Hierufalem in uirtutibus óf in uiriz ^us agri.Quid adiurat fponfa filias HierufalemCSi leuaueritis óf fufeitaueritis cha/ dtatein.Quamdiucharitas dormit in uobis, ó filiae Hierufalem, ó adolefcentulat, ^uainme non dormit, quia uulnerata fum charitate f In uobis autem,qu3C plures ^ft's,6f adolefcentulæ, óf filiæ Hierufalem dormit charitas fponfi. Adiuraui ergo yosfiliæ Hierufalê:fi leuaueritis, óf non folum leuaueritis,fed óf fufeitaueritis,qua: uobis efl charitatem. Creator uniuerfitatis cum uos conderet, inferuit in cordions ueftris femina charitatis.Nunc autem, ficut alibi dicitur:iuflicia dormiuit in ea: ncdiledio dormitat in uobis : iuxta quod Óf alibi dicitur,fponfus requicuit,ut leo, ^ntcatulus leonis. Adhuc in infidel thus, óf in his qui corde funt dubio, dormitat ffrmo diuinus:uigilat in fandis,Dormitat in his qui tempefiatiBus fluduant:fufci ^3turuero eorum uocibus,qui cupiunt uigilante fponfo laluari. Statim fit co uigi-^Wc tranquillitas:flatim undarum moles conquiefcût,fpiritibus contrary's concrc P^turifluftiium rabies filet.IHo dormiente,tempeflas,mors Óf defperatio efi. Adiu/ ^ottgo uos filiæ Hierufalem in uirtutibus. Óf in uiribus agri. Cuius agri C Nempe 'bus agri pleni,quem benedixit dominus. Si leuaueritis óf fufeitaueritis charita 'jmiquoadufcp uelit uox fratruelis mei.Ecce hic uenit faliens fuper motes. Hæc ad “ncloc^itur eedefia exhortans adolefcentulas, ut ad fponfi prgparentur aduentu: ‘filmen uenire uoluerit,óf fuum illis præbere colloquium. Adhuc igitur loquentc '’,uenit fponfus quem dfgito monfirat,óf dicit : Ecce hic uenit faliens fuper monz ’^•tateUigc fponfæ animam beatam atqp perfedam:quæ citius uideat,citius fermo contempletur aduentum, qua: fibi fapientiam uenifie fentiat óf charitatem,Óf b^atnon uidentibus:Ecce hic uenit. Orate ut Óf ego poflim dicere:Ecce hic uenit, benim potuero dei diflerere fermonê, quodammodo óf ego dicâ : Ecce hic uenit. tno^Non uticj ubi uallis,non ubi humilia loca.Quó uenitfSaliens fuper montes, ^nfiliens fuper colles . Si fucris mons, falit in te fermo dei. Si non ualueris effe 'quot;ons, fed fucris collis fecundus à monte,tranfiliet fuper te. Quarn uei 0 pulchra Óf ^onuenientia rebus uocabula. Salit fuper montes,quia maiores funtitranfilit fuper ’■°lbs,quia minores funt.Non trafilit fuper montes, non falit fuper colles. Ecce hic quot;fnit faliens fuper montes,tranfiliens fuper colles, nbsp;Similis eu fratruelis meus ca
P'€æjaut hinnulo ceruorum in motibus Bethel.Hæc duo animalia in fcripturis fre S^entius nominantur:óf quo amplius admireris, fæpius iunda ponuntur. Et hæc bnt,ait,quæmanducabis,pofi paululum inferens,capream óf ceruum. Inpræfen-p5y®^ fifito pariter nominantur ceruus óf caprea. Quodammodo enim cognata 'Di funt óf uicina ifia animalia.Caprea,idefi dorcas,acutifiïme uidet. Ceruus inter «uor ferpentum cfi.Quifputas efi dignus è nobis, qui iuxta dignitatem loei atque ”’yfterij,plenam poffit explicate rationemC Oremus dominum,ut nobis largiatur
K K fenfum
-ocr page 974-92lt;î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HO^ILrÆ ORKTENIS IN CANTICA
fenfum adapcnendas fcnpturas, ^pofTimus diccreî Quornodonpernitnobtslc' G fus fcriptur^s f Quid igifur dicïmus:quia dorcasjioc cft caprea, fccundum eorum phyfio/ogiam, qui de natuns omnium animaJium diJputâf,ex infira Übiuinomen acceperiK'Ab eo enim quod acutius uideat,ide(i 7m§« 50 ofias J^t^Kai/, dorcasapz pdlafa ett. Ceruns uero Cerpentum inimicus ne debeUator eü: ita. ut {piritunarium^ eos extrahatdccaueinistôC fuperatapernicie ueneni,€OTGpabulodeledietur-For^ fitan faluator meus caprea Ftiuxta âtue/iw: ceraus iuxta opéra.Qux'nam ifta funt operaClnterFcit ipfe ferpentes, contrarias fortitudines iuguîat.ldeo dicâ e^Tu con trimai capita draconum fuper aquas:tu con triuiüi caput draconis. Similis eü Fa truelis meus caprex uel hinnulo ceruorum Cuper montes domus dei. Bethel quip/ pc infcrprerafur,domus dci.Non omnes motes domus dei Fint, fed qui montes eo de fix funt.înueniuntur quippe Sf. alij montes ereéii 86 confurgêtesaduerfusfeiem tiam dei,montes AegYpriorum 86 AUophylorum.Vis feire quia fimilis eÜfratrue/ lis meus caprex, aut hinnulo ceruorum fuper montes Bethel f EFo mons eccleßa/ Ficus,mons domus dei: Sf ueniet ad te fponfus fimilis caprex uelhinnulo cetuorS fuper motes Bethel.Cernitfponfum appropinquaife uicinius, qui ante fuper mon tes uerfabatur 86 collcs:aifimilat eum tranfilientem atc^ falientem:86poFbçcadfe ad alias adolefcêtulas aduenilfe cognofcens,aittEcce hic retro poFparietemnof trum. Sixdincauerisparietem 86 feceris xdiFeatiohèm dei, uenietpoFparietem tuum profpiciensper leneFras. Vna feneFra ^ unuseFfenfusiperhuncprofpicit iponius, Aha feneFra,aliuseF fenfus: 86perhunc fponfus folicitecontuetur. Per emm fenfus n ó profpicit ferm de^Quid fit a utem profpicereper feneFras, c6quomodoper eas fponfus afpictat, fequens docebit exemplum. Vbinon profpf citiponius,±i morsinuemtur afcendens, utlegimus in Hieremia:Eccemors afcen itper feneFras ueFras. Qu^ndo uidertsmuUerem ad concupifcendum earn, iam mors a fceditper feneFras tuas. Eminens per retia.Intellige quia in medio laqueo ruin ambulast^ Fibtus machinas tranfeas imminentes. Omnia retibus plena hint: a diabolus Jaquets cunda compleuit.Siautem uenerit tibi fermo dei, 8^ caperit emi :tTdices:Anima noFra erepta eF delaqueo uenantium daqueus con.
i us eF, 86 nos Itbeiati fumus,Benedidi uos à domino qui fecit ccelum 86 terram. ^tntn^igiturfponfusperretiatibiuiamfaciens.Iefusdefcenditadtcrras,fubiedt yj.^Gnsmagnum bominum gregem retibusimpeditum:necea ab alto, mil a fepone confetndt : uentt adretia,aFumens corpus humanum, quod tntmtearum fortitudinum laquets tenebaturtea tibi dirupit, 86 loquertsiEccé hie re/ tro poF partetem noFrum,profptciens per feneFras, eminens per retia : cum ueto emtnu^tc,dicitjibuRefpondec fratruelis meus, 86 dicit: Surge ueniproxima mea, coFtdt retiamc uent ad meproxima meat Surge ueniproxima mea, fpeciou mea,cohjba nwa.Cur att, furgef Curpropera fEgoprotefuFinuirabiem tempeitacum, ego nucius qm ttbt debebantur, except. TriFis eF facia anima mea mortem.Surrext a mortuts, fradiis mortisianuis, 86inferniuin/ cui^atiiolutis, tdeo dico ttbt t Surge, uent proxima mea, fpeciofa mea, coiGba meat quta hyems trannutc, pluuta abqt Fbi, Fores uifi funtin terra. Ego à mortuisfur. gens, tempeFate compreffa, tranquillitatem reddidi.Ecquia fecundum difpenfario nemcarnts ex uirgine cum uoluntatepatris creui,amp;:fapiencia dCxtateprofecitFo/ res uin funtin terra, tempus fediionis adeF. Sediio remiffiopeccatorGeF, Omnem mim ramum,atr, in me manentem 86 afferentem frudlum, pater meus mundaf,ut frudiusmaioresafferat. Habeto frudius,06priora quxin teinffudiuofafunt,aufe/ rentur.Tempus quippe fediionis adeff. Vox turturis audita effin terra noFra.Non fine caufa in facriffcio affumiturpar rurturum,aue duopulFcoIumbarG, nam idem nalenttSdnunquam didium eff feparatim, par tantummodo columbarum, fedpar turturum 86 duos pullos columbarum. Columba, ipiritus fandhis eff. Spiritus au,' tem fan (Fus quando de magnis 86 occultioribus facramentis, âfqux multicapere aonpolfuntloquitur^in tuttun'sappellationeFgnatm^ideffffi efdsaufs, quxiem.'^
petiti
-ocr page 975-INTERPRETE HIERONYMO
927
* per inmontium iugis amp;£ in arborum uei ticibus commoratur : in uallibus autcm Su lus quæ ad hommes ufq? perueniunt,columba afTumitur. Dcniq: faluator quia bo/ minem eft dignatus aiTumerejSC uenit ad terras, muki^ tune circa lordancm pce/ catores erant:Idcirco fpiritus fanckus non in turturem uertitur fed columba fit» Inz ter nos propter hominum mukitudinem,auis manfuetior conuerfatur.Turtur auz temuidetur,uerbi gratia Moyfen,2lt; unumquemlibetintelligcrc prophetarum,re-gt; cedentium in montes £lt; deferta,ÔC ibi accipientium fermoncs dei. Vox ergo turtu fis audita eft in terra noftra.Ficus produxit groftbs fuos.Ä fieu cognofcite parabo fini.Cum ramus eius tener facias tuer it, 86 folia miferit:fcitotc quia iuxta eft æftas, Vult nobis dei eloquium nunciare,poft hyemem, poft procellas,animarum appro/ pinquafremeffem,0C ait:Ficus produxit groifos fuos:uites florefeunt, dederunt 0/ dorenitSi iam erumpunt in fiorem,tempus adueniet 0(5 erunt uu£,Surgc,ucni pro ximamea,fpeciofamea,columbamea.Hacc quæ fuperius expofuimus,fpofus non iudientibus adolefcentulis,fed fola fponfa audiete loquitur.Volumus autem Sc ip-f'us iam audire fermonem loquentis ad fponfam. Surge,ueni proxima mca,colum BJmca,6C ueni columba mea fub regmine petræ. EtMoyfes fub tegmine petræ po ’'itur;ut uideat pofteriora dei in tegmine antemuralis. Primum ueni ad id quod an temurum eft, 64 poftea poteris introire ubi murus eft petræ. Oftende mihi faeiem tom.Vftp ad præfentem diem fimilia dicûtur ad fponfam. Necdum enim habebat Wuciam ut reuclata facie gloriam domini contemplaretur. Quia uero iam ornata ^ atc^ compofita, dicitur ei : Oftende mihi faciem tuam. Nondum enim crat uox fins ita fuauis,ut mereretur ei dici:Audire me fac uocem tuam.Quado ergo didicit •oqukTace enim,ait,óó audi Iftael,óó fcies quid loquatur dominus. Etfuauis facia tftuox eius fponfo,fecundum illud propheticutSuauis fiet ei poftulatio mea.T une 5lt;ltam fponfus effatur:Et audire me fac uocem tuam:quia uox tua fuauis eft. Si a.» J perucris os tuum uerbo dei,dieet tibi fponfus:Vox tua fuauis cft,afpcCrus tuus fpe J'ofus.Quapropter confurgctes,deprecemur dominum:ut digni emdamur fponft 'trmone,fapientia Chrifti Iefu:cui eft gloria ôé imperium in fecula feculorû. Amen,
HIERONYMVS MINERIO ET ALEXANDRO exponens illud Apoftoli,Non omnes quidem dormiemus,fed omnes immutabimur»
N IPSO iam profedionis articulo fratris noftri Syfinnq qui ueftra mihi fcripta detulerat,hæc qualiacunque funt,did:arc compcllor: nec ^^ poflum ueftram cælare prudentiam î fed obfecro ne hoedidum refe/ 1 ratis ad gloriam : quin potius ad plenam neceflîtudinem,dum ira uo/ ---bis quan mihi loquor. Multas fandorum fratrum ac fororum de uc/ quot;fa proumeia ad me detulit quæftiones, ad quas ufcg ad diem Epiphaniorum,lar/ Siffimo fpacio me refponfurum putabam. Cumq^ furtiuis nodium lucubratiuncu-’'sadpleraf(^didarem,amp;i expletis alqs mead ueftram quafi ad difficillimam refer/ J’^rem/ubito fuperuenit, afferens ilico profedurum . Cumq eum rogarem ut dif/ ^trret itcr,libere mihi cœpit famem obtendere monafteriorum, Aegypti neceffita/ JtSjNili non plenas aquas,multorum inediam,ut propè offenfa effet in domina,if 1 ultra uelleretinere.Itaqj fubtegmen ÔC ftaminajiciaq Ô^ telas,quæ mihi ad ue-«ram tunicam paraueram,uobis inconfeda tranfmifi : ut quicquid mihi deeft,ue-•jrotexatur eloquio. Prudentes eftis SC eruditi. Si de canina,ut ait Appius,facun/ «dad Chrifti difertitudinê tranfmigraftis» Nec magno mihi apud uos labore opus quod philofophum quendam in fuadendo rufticum effe perpeffum narrant fa/ Mæ.Vix dum dimidium,inquit,dixeram,iam intellexerat. Itaque Si ego tempore tOârtatuSjfingulorum uobis qui in facram fcripturam commêtariolos reliquerunt, ‘fntêtias protuli;ôô ad uerbum plcraq interpretatus fum,ut Si me libercm quæftio Jiqamp; uobis ueterum tradatorum mittatur autoritas,qui in legedis fingulis ac pro/ candis,non meæ uoluntati, fed ueftro acquiefeatis arbitrio.Quæritis quo fenfu di/ K K 2 dum fit
-ocr page 976-'9Z8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS MINERIO
cium Gt,amp;^ quomodo m prima ad Corinthi'os cpiftolaPauli apofloU fiticgendtim: C Omnes quidcm dormiemus,non autem omnes immutabimur. An iuxta quadam cxemplana, non omnes dormiemus, omnes autem immutabimur : Vtrunq enim in Grgcis codicibus inuenitur. Super quo Theodorus Heracleotes,qua:urbsoliin Perinthus uocabatur,in commentariolis Apoftoli fic locutus eft : Omnes quidem non dormiemus :omnes autem immutabimur.Enoch enim 06 Elias,mortis neceiTi täte fuperata, ita ut erant in corporibus,de terrena couerfatione ad coeleftiarégna translati funt. Vnde Só fandi qui die confummationis atq; iudicq in corporibus re/ periendi funt,cum ahjs fanctis qui ex mortuis refurreduri funt,rapientur in nubv bus obuiam Chrifto in aera:óc non guftabunt mortem:erunt^ femper cumdomi/ no,grauiflïma mortis neceffitate calcata.Vnde ait Apoftolus:Omnes quidem non dormiemus, omnes autem immutabimur. Qui enim ex mortuis refurrexcrint,etin nubibus uiuentes rapti fuerint,tranfibunt ad incorruptionê:00 à mortalitateinim mortalitatem mutabuntur,non in tempore, non faltem in breui ipacio : fed in ato/ mo Sé in pundo temporis atep momento, quo palpebra oculi moueri poteft inno/ uiffîma tuba.Tanta enim fiet eeleritate refurredio mortuorum, ut uiui quos in cör poribus fuis confummationis têpus inuenerit, mortuos de inferis refurgente.i prat uenire no ualeant.Quod manifefte Paulus ediflerens, ait: Canet enim tuba,amp; mot tui refurgentincorrupti,SÓ nos immutabimur. Oportet enim corruptibileiftudinz duere incorruptionem:00 mortale hoc induere immortalitatê,ut poifit in utram(5 partem,uel in pccnis,uel in cœlorum regno manere perpetuo. Diodorus Tarfen fis epifeopus, præterito hoc capitulo,in confequentibus breuiter annotauit : in eo quod fcriptum eft:Et mortui refurgent incorrupti,ó^ nos immutabimur. Si,inquir, incorrupti refurgent mortui, haud dubium quin S^ ipfi ad meliora mutati:quid nez cede fuit dicere, 00 nos immutabimur C An lioc uoluit intelligi, quod incorruptio communis fit omnium,immutatio autem proprie iuftorumf dum non folum incor ruptionem SC immortalitatem, fed êC gloriam confequuntur. Apollinarius licet az 0 !qs uerbis,eadem quæ Theodorus a Heruit: quofdam non ede morituros, K de præ fenti uita rapiendos in futuram:ut mutatis glorificatis/p corporibus,fint cum Chrt do. Quod nunc de Enoch ÔC Elia credimus. Didymus non pedibus, fed uerbis in Origenis tranfiens fententiam, contraria uiagraditur.Ecce myderiû uobis loquor: Omnes quidem dormiemus, non omnes autem immutabimur. Quod itadideruit: Si non indigeret refurredio interprete,nec obfcuritatem haberet in fenfibusmunz quam Paulus poft multa quæ de refurredione loquutus eft,intulidet: Ecee myftez rium uobis dico:Omnes quidem dormiemus,ideft moriemur : nonomnesautem, fed foli fandi immutabimur. Scio quod in nonnullis codicibus feriptû ftttNon quiz dem omnes dormiemus, omnes autem immutabimur. Sed confidcrandum, an ei quod præmiflum cft, omnes immutabimur, poifit couenire quod fequitur: Mortui refurgent incorrupti, SC nos immutabimur. Si enim omnes immutabuntur,SC hoc commune cum cæteris eft,fuperfluum fuit dicere,SC nos immutabimur. Quamobz rem ita legendû eft: Omnes quidem dormiemus,non omnes autem immutabimur. Si enim in Adam omnes moriuntur,SC in morte dormitio eft:omnes ergo dormiez mus hue moriemur.Dormit autem iuxta idioma fcripturarum,qui mortuus eft fpe refurredionis futuræ.Omnislt;^ qui dormigutiq: expergifcitur:fi tarnen nonfubita vis mortis eum opprefferit, SC mors fomno fuerit copulata. Cumq omnes ita dop mierint lege naturae, foli fandi SC corpore SC anima in melius mutabuntur:ita ut in corruptio omnium refurgentium fit,gloria autem atq; mutatio proprie fandorum. Quod^ fequitur iuxta Græcos, ^ àTo/iWjÇv ^nan, fine ^ ^oi^H cfj-SttAgov, utrunt^ enim legitur: SC noftri interpretati funt,in momento SC in idu, fine in motu oculi, idem Didymus ita explanauit : iunda fimul omnium refurrcdione,rapienturobz uiam Chrifto: fed hi quos mors diifoluerit,quae praefens fermo fignifîcat. Quando enim dicit, in pundo temporis, SC in motu oculi atq; momento futuram omnium refunedionem, cundam primaeSC feewnde refurredionis exclude fabulammt abj ' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' prünlt;
-ocr page 977-Et ALEXANDRO
9^9
A primi, altj ftoui’flîmi refurredun eße credStur. Atomus autem punctum temporis cft,quod fecariSÓ diuidï non poteft.Vnde SC Epicurus ex fuis atomis mundü ftruit, SC uniueria conformat.Idlustp oculi fiuc motus,qui Graces dicitur ƒo-w«, tanta ue/ locitatc tranfcurrit,ut pene fenfum uidentis eflugiat. Verum quia in pkrifq; codici/ bus pro foisr«, ideft fêlu uel motu, ^nsn Iegitur:hocfentircd£benius,quodquo/ modo kuis pluma uel ftipula, aut tenue ficcumq; folium, uento flatuep raptatur,ó^ de terra ad fublime trasfertur;fic ad iefturn oculi SC ad nutum dei,omnium mortuoz mm corpora mouebuntur parata ad aduentum iudicis. Qtiodq,' iungit SC dicit : In nouiffima tubatcanct enim tuba,0^ mortui refurgent incorruptqöC nos immutable mur. Oportet enim corruptibik hoc induere incorruptionem, SC mortale hoc in/ duere immortalitatem : dupliccm habet inteUigentiam, ut clangor tubae,aut uocis mdicet magnitudinê:iuxta illud quod fenptum eftt Sicuttuba exalta uocem tuam: aut apertam omnium refurredionem ï iuxta illud quod in Euangeho legimus : Tu autem quando facis ekemofynam, noli tuba canere ante té: hoe eft,abfcondite fac mifericordiarn öC in Iècreto,nc uidearis de alterius miferia gloriari. Quaerimus au/ tem cur ad nouiffîmam tubam mortuos feripferit refurreduros.Quando enim noz riffima dicitur, utiq; aliæ praeceflerunt.In Apocalypfi Ioannis, feptem delcributur ®*'geli cum tubis;ÓC unoquotp clangente,primo uidelicet,fecundo SC tertio, quarto ®C quinto ÔC fexto:quid per fingulos adum fitjindicatur.Nouiilïmo autem, ideft fc ptimojclaro tubae ftrepituperfonante,mortui fuicitStur, corpora qua: prius habuez tant corruptibilia incorrupta recipientes. Vnde poft nouiflimam tubam, exponit Apoftolus quid fcquatur: Canet enim tuba,SC mortui refurgent incorrupti,nos au tem immutabimur. Quando dicit nos, alium fe,6C eos qui fecum funt,praeter mor/ tnos eße Rgnificat. Ad quod intelligendum,funt qui dicant mortuos qui refurgant •ncorruptijcfle corpora mortuorum: eos autem qui dicantur effe mutandi, animas debere accipi, quando in maiorem gloriam foerint commutatæ, SC peruenerint in
* ^itumperfedum/'n menfuram actatis pknitudinis Chrifti. Alq uero aflerunt,mor tiios debere intelligi peccatores, qui refurgent incorrupti, ut po flint æterna fuftine tefuppliciaieos autem qui commutantur elfe fandos, qui de uirtute in uirtutem,8C de gloria transferutur in gloriam. Vnde SC ad incorruptionem mortuorum intulit: Oportet enim corruptiuum hoe induere incorruptionem. Ad id autem quod dixez tätjUos immutabimurullud adiunxit, SC mortale hoc induet immortalitatem. Aliud ^enim immortalitas,aliud incorruptio:ficut aliud mortale, ÔC aliud corruptiuum. Quiequid autem mortale eft,SC corruptiuum eft: fed no quod corruptiuum,ftatim ^mortale.Corruptiua quippe funt corpora,qua: carent anima,ÔC tarnen non font flortaliatquia nunquam habuere uitam,quac proprie animâtium eft. Vnde fignan/
Äpoftolus corruption! incorruptionem, mortalitati immortalitatem, refurre ’Cionis futuram tempore copulauit. Acacius Caciareæ,qua: prius turris Stratos’s uocabatur,poft Éufebium Pamphili cpifcopus,in quarto o-uTKzk'^ ^mniioJT^ '‘broproponens fibi hanc eandem quaeftionem,latius difputauit: ÔC ut run q; fufei-I”ens,quod inter fe uidetureffe contrarium,poft principium quod omifimus,fic lo tonis eft : Dicamus primum de eo quod magis in plurimis codicibus inuenitur, btee myfterium dico uobis:omnes quidem dormiemus, non omnes autem immu/ ^bimur. Myfterium dixit, ut attentos faceret auditores, de refurredlione pknius ^’Herturus.Dormitio autem mortem iftam,qug communis eft omnium,fignificat: rediffime pofoit,quod omnes dormiamus,ideft moriamurï ficut fopra dixit, X^ornodo in Adä omnes moriuntur,fic SC in Chrifto omnes uiuificabuntur.Cum I’go omnes morituri fint,auditc facramenta qua: dico : omnes quidem moriemur, *^dnon omnes immutabimur. Canet enim tuba,haud dubium quin angelus fepti/ ^us, SC mortui refurgent incorrupti. Si autem incorrupti erunt mortui,quomodo pon immutabuntur,cum incorruptio ipfa mutatio fiteSed hic comutatio, qua Pau ks mutadus SC fandi funt,glorificatio intelligitur. Incorruptio autem idcirco com-kWiis eft omnium,quia in eo miferabiliores erunt peccatores,ut ad tormenta per/ KK 3 petui
-ocr page 978-^J« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«lERONYMVS iîINERrO
petuifîntjô^ nonmortali 8lt; corruptibili corpore diflbluafttur. Lcgimus fîî caHem S Epiftola, Apoftolo diflcrcntc, facratam diuerfitatem rcfurredionis, non in natura corporum,fcd in uarietategloriæ î dum abj refurgunt ad poenas perpétuas, abj ad gloriam fempitemam. Alia enim caro uolatilium,alia pifcium,alia iunientofum,2lt; corpora cœleflia,Slt; corpora terreftria. Sic,inquit,erit 06 refurredio mortuorura. Gui fententiaf magis acquiefcit Ecclefia,ut omnes communi morte moriamur, ÔC non omnes mutemurin gloriam:iuxta illud quod Daniel fcribit, Multidormiétes in terræ pulucre,refurgent,alfj in gloriam aetcrnam,altj in confufionem æ oppro* brium fempiternum.Qui enim refurgent in opprobrium 8lt; confufionem fempiter nam,non refurgêt in æternam gloriamtinquamPaulus K qui cumeo funt,muta/ buntur. Quac cum ira fehabeant,ÔC fie intelleda fine à nobis, eorum tantum com/ mutationem fufcipert\qui refurgent in gloriam:peccatorum autem 2t infidelium, qui mortui appcllantur,ÔC refurgent incorrupti,nequaquam commutationem,fed poenas perpétuas effe dicendas;tranfeamus ad fecundam Icdionem,quæ ita fertur in plerilcp codicibus.Non quidem omnes dormiemus, omnes autê immutabimur. Ex qua nonnulli afierunt multos uiuos in corporibus reperiendos : Si fi non dor/ miant omnes,non omnes eife morituros:fi autem non moriantur omnes,non onv nés refurreduros. Refurgere enim proprie dicitur,qui prius moriendo cccidit.Vn de 66 Paulum uolunt feribere in prima ad Thclfalonicenfes Epiftola:Nos qui uiuû mus,quirefidui crimus in aduentu Domini,nonpratueniemus cos quidormiuntî quoniam ipfe Dominus in iulTu ÔC uoce arcbangelfôC in tuba dei defeendet de cœ lo:amp;L mortui in Chrifto refurgent primum,deinde nos qui uiuimus,qui refidui fu/ mus,fimul cum illis rapiemur in nubibus obuiS Chriftoin acra,ô^ fiefemper cum Domino crimus.Et ex his didis probare conantur apoftolum Paulum,8«^ qui cum eo feribebant cpiftolam,putalTe fe non eife morituros,fcd reperiendos in die con^ fummationis in corporc.Quod fi uerum cft,errauit Paulus,8lt; humana »ftimatioz ne deceptus eft : ut arbitraretur fe inueniêdum in corpore,quod falfum eife,return 0 exitus approbauit. Hoc intebexerant 06 ipfi Theflalom'cenfès,facramcnta fermo/ nis myftici nefcientcs,8lt; conieduris uarrjs fluduabant,dicebant^:Si Paulus inuc niendus in corpore eft,proximus eft dies ludicq.Vndc corrigit eos,fecundam epiz ftolam feribens : Rogamus uos fratres per aduentum domini noftri lefu Chrifti,Ô^ noftri congregationem in ipfum, ut non cito moueamini mente, nec terreamini, neq? per fpiritum,netç per uerbum, neq; per epiftolam, tanquam per nos miflam, quafi inftet dies domini: ne quis uos feducat ullo modo : quoniam nifi difeeffio uegt; nerit primum,ôf reuelatus fuerit homo peccati,filius perditionis,qui aducrfatur ÔC extolbtur fuper omne quod dicitur dcus,aut quod colitur,ita ut in têplo dei fedcat, oftendens fe tanquam fit deus. Non meminiftis quod cum apud uos eifern adhuc, hæc dicebâ uobisç'Quibus didis hoc agit,ut cos rcuocet ab errore:ne butent diem appropinquate iudicq: amp;nbsp;id quod feripferat, Nos qui uiuimus,qui refidui fumus, in aduentu Domini non pracueniemus eos qui dormierut : aliter intclligant,quàm fntelbgi uoluit ipfe qui fc tip fit. Neq enim fieri poteft, ut qui ad Timotheum feriz pferat, Ego enim iam delibor,8lt; tempus refolutionis mcæ inftat,putarct fe in carne perpetuum,ÔC nunquam effe moriturum,ôô de uita acterna ftatim ad régna cœ/ leftia tranfiturum:pracfcrtim cum ad Romanos feribens eadem dixerit,Quis me liz berabit de corpore mortis huiusÆt ad Corinthios:Habitantcs in corpore,peregri namur à Domino. Magis autem uolumus exire de corpore, 86 eife cum Domino. Qui hæc dicebat,noucrat utiq fe eife moriturum.Melius eft igitur fpiritualitcr fen tire quod feriptum eft, 00 dormitionem in præfenti Ioco,non mortem accipcre,pcr quam anima à corpore feparaturîfed peccatum poft fidem £lt; offenfam dei,dormi* ttonemq poft baptifmum : de qua K ad Corinthios loquebatur. Et ideo inter uos mufti infirmi funt,glt; dormiunt plurimi. Et in alio loco : Ergo 80 qui dormierunt in Chrifto, perierûr: qui cum mortui fint,non funt perpétua morte periturfquia non lt;n mortali crimine continêtur,fed kwi modicoq peccato.Quod K alius fandus uù
-ocr page 979-ET ÀLEXANDRO
A tare cupi'ens,!oquebatur,Ne forte obdormiam in morte.Eß cni'm fomnus petcad, quidudt ad morte: 2lt; eß alia delicti dormitio,quae morte non flnngftur^Qui ergo uixcnt ea mta quac dicit, Ego fum uita(ctenim mta nofira abfconditä eß cum Chri ftoindeo)^ nunquam ab ea fucnt feparatus, nee ad mortem ußß peccauerittifié deuiuentibus 6£ femper uiuentibus elle dicitur, de quibus æ faluator in Euange/ lioloannis,myßico fermone tcflatur:Qul credit in me, non morietur.Et omnis qui muit K credit in mc,non morietur in æternum.Vnde 00 Apoßoius,domini fui cab cans uefiigia,ca docuit difcipulos,quac didicit à magiflro.Omnes itaeß no dormiez mus.Qui enim omni eußodia feruat cor fuum, ôf ad Chrißi praecepta uigtlat,manz datiq eins memor efl,dicentis:Vigilatc,quia nefcitis qua hora fur ueniat:Et in alio loco,Ne dederis fomnum oculis tuis, 66 pa lp eb ris tuis dormitationê, ut faluus fias quaft caprea de uinculis, £Z quafi auis de Iaqucis:ifle non dormiet,Cum igitur quiz dam non dormiant,qui femper in Chrifto uiuunt Ö^ uigdant, fequirur ut nequa$ omnes dormiant,8lt; econtrario omnes immutcntur:non immutatione gloriæ,qux proprie debetur fandis,fed ea immutatione qua corrupttuum hoc incorruptiuum clRcitur,ut uel poenas ucl pratmia recipiat fcmpiterna»Quod 6i fi dormierit aliquis in CÉirifto,amp;: negligêtiac fomno obdormierit,debet audire quod fcriptum cfl, Nun 9nid qui dormit non refurget ^ Qui uero non dormit, fed uigflat, 2lt; femper uiuit in Chrifto,de uica ad uitam tranlïct:fiue rapietur in nubibus,ut femper cum domino quot;t Dc iftiulmodi dormientibus Lazarus crat,de quo Dominus ait : Lazarus ami-Jns nofter dormit.Et de hoc dormiente dicebat ad Martha, Qui credit in me, etiam hmortuus fuerit,uiuet:0C omnis qui uiuit K credit in me,non morietur in aeternS. Qpicnim tota mente in Chriflo cofidit,etiam fi ut homo Iapfus,mortuus fuerit in P^cato,fide fua uiuit in perpetuum. Alioqui mors ifla communis,8lt; credentibus, ^noncredetibus debetur acqualiter,2i omnes pariter refurreduri funt;alr) in com ’nfionem acternamtahf ex eo quod credunt in fempiternam uitam. Et fie flare poz '^«:ut qui credit in Chrifto,non moriaturtSC etiam fi mortuus fuerit,uiuat in per-P®tuum.Quod iuxta corporalem mortem, excepto Enoch 00 Elia,nulli contigifle P^picuum efl. Qui autem fidei magnitudine femper uiuunt in Chrifto,non dorz ’’quot;fnt,neqj morienturîfed imitatores erunt uitæ apoflolicac,qui abfeß ulla culpa uv ’'^nt in lege iufliciae:2lt; ad fidem Domini tran(èûtcs,credentcsà in cum qui uira ‘'otatur 86 refurrcdio,nSquam dormiere, nuquam mortui funt.Anima enim quae P^fcauentjipfa morietur. Sicut igitur anima quat peccat, uiuente corporc mortua 7:8e eadem die qua peccauerit,dormit in morte,dicente EccIefiaflc:Qui peccaue ’’fimortuus eft ex tunc; lie anima quac Chrifti praccepta feruaucrit, etiam fi corpus '’jortuu fuerit,uiuet in acternum.Hoc autem fciendum,quod magis conueniat uez *'^^ita legeretOmnes quidem dormiemus,non omnes autem immutabimunma ƒ’« quia fequitur. Mortui refurget incorrupti,0i nos immutabimur.Si enim omz ^^^funt immutandi,iuxta alteram Iedionem:quomodo pofiea dicitur, quafi priez Wtnatiß priuatum,ÔC proprie apoftolorum,ôô nos immutabimurCQuando au in ^’^’^ nos, fan dos quofeß fignifîcat. Quæritis quomodo intelligendum fit il-Xquod in prima ad Thefialonicêfes Epiftola fcribitur:Hoc cnim uohis dicimus
Uerbo Domini:quia nos qui uiuimus,qui refidui fumus,in aduentu domini non Pf^ueniemus eos qui dormicrunt:quoniâ ipfe dominus in iuiru,ÔC in uoce archan in tuba dei defcendet de cœlo : ÔC mortui qui in Chrifto funt,rcfurgcnt priz '^fende nos qui uiuimus,qui refidui fumus,fimul cum illis rapiemur in nubibus Hiam Chrifto in aeraróó fic femper cum domino erimus. Super quo quauis fupe/ Hf Acacq difputatio plenius uentilarit:tamê diCendu eft quid uideatur ahjs,Theo ^fouideftcet/\pQjjjjjjj|.,Q ÓC Diodoro,qui unam fcquuntur fententiam : quorum jodorus hxc fcripfit.Refiduos ateß uiuêtes,Paulus apoftolus uocat:non quo uez Hitelligi amp;nbsp;fe Si alios refurredionis tempore in corpore rcpcriendos:fcd nos diz ^fjpro eo quod eft iuftos : de quorum 8x2 ego fum numero.Ipfi enim rapientur obz * *» Chrifto, 2lt; non peccatores.Viuentes autem non iuxta tropologia fandos ac KK 4 cipimua
-ocr page 980-9JX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIEROHYMVS MINERIO
cipimns,qui pcccato non mortui funnfed omnes quos in corporc aducnicns Chri'/ C dus inuencrit. Quodqj fcquitur,Non pracueniemus cos qui dormierunt : nequa^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
ad peccatores reterre debemus. Neqj cnim pccca tores cum iuftis rapictur obuiam ChriftOjfed eos quos mors diflblucrit.Vcrum quid ifta perquiro,6C apoftolicis di/ dis calumniam facio, cum ipfe manifeftiffime fcribat,Qui refidui fumus in aduenz tu dominie Qui fint autem refidui,uerbis difeimus faluatoriszSicutin diebusNoe ducebant uxores,00 nubebât,ôô repente uenit diluuium,£lt; tulit omnes:fic erft adz uentus fllij hominis,Quibus fermonibus approbatur,in fine mundi multos uiuos, 8óadhucin corporibusreperiendos. Sequitur: In iuITu 6iinuocearchangeli,6^ mortui refurgent primi. Et hoc rurfum fahiator loquitur in EuangeÏio, Media au/ tem no óre fponfus uenit:qui utique uiuentes in corpore depfehendefjquando duo crunt in ledulo uno:unus afrumetur,2lt; alius relinqucturÄ dux molentes,unaalz fumetur, 8^ alia relinquetur. Quibus didis oftcnditur,medio nodis fecuris omni* bus confummationem mundi efie uenturam.Origenes in tertio uolumine ^9^9^ ticcTiKtSit Ëpiftolac Pauli ad Theflalonicenfes pr/mæ, po ft mul ta quae uario prüden ûc^ fermone diiïcruit, hæc intulit:de quibus nulli dubium eft SiC Acacium pleraque libafie. Quid eft ergo quod feribunt Theflaîonicefibus in ucrbo deiPaulus amp;nbsp;Syl' uanus óóTimotheus:Nos qui utuimuSjqui refidui fumus,in aduentu Domininon præueniemus eos qui dormieruntî'Qui funt ifti uiuentes qui loquutur talia f Vtiqi Paulus non ab hominibus nee per homines Apoftolus,öó charimmus eius filius in fide Timotheus,2lt; Syluanus quiillis erat óf affedione amp;nbsp;uirtutibus copuIatus.Ec hoc non folum illi, ièd quicuneg Pauli Öf feientia ÖÓ conuerfatione fimilis eft,dice/ re poteft, Nos qui uiuimus,quorum corpus mortuum eft propter peccatumtipiriz tus autem uiuit propter iufticiamiÔf quorû mortificata funt membra fupCT terrant: ita ut nequaquam concupifcat caro contra fpiritum. Si enim adhuc defiderat care, uiuit : 06 quia uiuit,defiderat: 86 non funt mortificata membra ülius fuper terram» Quod fi mortificata funt,nequaquam contra fpiritum concupifcunt:quæ monifi/ D catione fui,huiufcemodi defiderium perdiderunt.Sicut igitur qui uita caruerepra: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
fenti,Sf ad meliora translati funt: magis uiuunt,depofito mortis corpore, 06 in no rum omnium incétiuis : fic qui mortiheationem lefu in corpore fuo circumfetunt, nequaquam uiuunt iuxta carnem,fediuxta fpiritum: uiuunt in eo quiuita eft, 06ui uit in cis Chriftus : de quo fcriptum eft, Viuens eft fermo dei 86 effi'cax:qui eft Dd uirtus,dei^ fapfentia. Viuunt enim in quibus uiuit uirtus dei,omni humana fragt/ Iitate dcpofita:86 in quibus uiuit fapientia,quae abfcondita eft in deo,66 in quibus uiuit 86 operatur iufticia. Chriftus cnim fadus eft nobis,non folum iufticia ex deo, fed 86 üpientia 86 omne quod uirtus eft. Pc fiquidem in pnefenti loco fea dormien tibus 86 in Chrifto mortuis,qui liane fcribuntepiftolam, fepararent,uidebaturfu/ perflua annotatio:86 ex uno loco alTumptum teftimonium non ualereuNuncucro codem fenfu,quia 86 codem fpiritu, ir. prima ad Corinthios loquitur, Omnes non dormiemus, omnes airtem immutabimur:in momento,tn motu ocul4innouiflïma tuba. Canet cnim tuba, 86 mortui refurgent incorrupti,86 nos immutabimur« Hoc quod in præfenti loco fcriptum eft,In tuba dei defcedet de coelo:compara illi quod ad Corinthios dicitur,In nouiffîma tuba, canet enim tuba;S6 caetera. Illi autê quod ad Theflalonicenfes legitur,Et mortui in Chrifto refurgent primi:hoc quod ad Co rinthios fcriptum eft,Et mortui refurgentincorrupt!. Porró quod icquitur,Dcinz de nos qui uiuimus,qui refidui fumus:inirefp6det,Et nos immutabimurtquoruni utruneg fic intclligi poteft. Nos qui uiuimus,qui refidui fumus in aduentu Domi/ ni, 86 nos qui immutabimur:86 non fumus ex his qui appellantur mortui/ed uiut* mus:idcirco praefentiam Domini non in mortc,fed in uita praeftolamunquia de If raclitico genere fumus,86 eledæ funt de nobis reliquiæ, de quibus Dominusolim loquebatur:Dereliqui mihi feptem milia uirorum,qui non curuauerOt genu Baal* In loannisquoqj Euangelio, uiuorum 86 nonuiuorum, duplex ordodefcribitur;
Cmnis qui credit in me,etiam fi mortuus fuerit,uiuet : 86 omnis qui uiuit 06 credit
in me
-ocr page 981-ET ALEXANDR© nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95 J,
* in me,non morictur in setcrnS. Si uiuos ita intelligimus,ut iam à nobis d/dmn eft: dormientes ÔC in Chrifto mortiios,illos efte credamus,qui quum uelint in Chrifto innere, tarnen peccato mortui funt. Sin autem reliquiae ÄT electio fecundû gratiam, appellantur uiuentes,qui non ita credüt,nec de Ifraelitica nobilitate generati funt, dormientes 0£ mortui appellantur in Chrifto« Sunt qui hune locum ita ediflerant; Viuiappellantur,quinunquam peccato mortui funt:qui autem peccaucrunr,amp; in eoquod peccauerunt,mortui funt:amp;poftea conuerfi ad poenitentiam,purgantan tiqua delida, mortui appellantur, quia peccauerunt:in Clirifto autem mortui, quia plena ad deum mente conuerfi funt. Porró qui uiuunt 00 habet teftimonium fidei, amp;nbsp;needum receperunt promiftionem dei,qui amp;nbsp;de a lijs melius quiddam cogitant, ut non abfqj his qui iufti funt coronentur,in eo habent beatitudinem quod fmun» turbono confeientiae 00 uiuunt,0lt;^relidi funt in aduentu Domini faluatoris. Sed quia clemens eft dcus,ót uult faluare etiam eos qui dormierunqÓÓ in Chrifto morz lui funt,non pracuenient illos,ncq; foli rapientur in nuhibus : fed iuxta exemplum Euâgelicæ parabolæ,unum denarium unamq; mer eed cm, Sc undecimæ horæ ope? tarij ôé primæ qui in uineam miffi funt,falutis precium accipient.Nec hoc alicui ui iieaturiniuftum,ut difpar labor unum præmium confequatur. Magna quippedi-uerfitas eft eorum, qui poft uulnera funt fanati, 6C eorum qui nunquam uidcruni mortis errorem.De bis puto didum : Quis eft homo qui uiuat,ôô non uideat morz temCredimet de morte animam fuam, Neep enim (ut quidam putant) quis,pro eo ^od eft nullus,accipitur:fed quafi dixcrit,quifputas : iuxta illud quod feriptu eft, Quis fapiens,amp;c intelliget hæcf Et in alio loco:Domine,quis habitabit in taberna-tuIotuoÆtiterum:Quis cognouit fenfum Domini^Refidui ergo erunt de creden îibuspauci,qui aduentû Domini uidcant,fecundum id quod deus uerbum fadum tft,nequaqua in uilitate carnis,fcd in gloria triumphantis.Et confiderandum quoz modo primum dormientes appellauerit : deinde in Chrifto mortuos, quos uiuen^ ® tes praeuenire non poterunt. Qui enim non euftodierit hoc quod fcriptum eft: Ne tiederisfomnum oculis tuis,netp palpebris tuis dormitationem,ut faluus fias ficut caprea deuinculis,ÓÓ ficutauis delaqueis,dormier, 06 culpabili fopore torpefcet, Cuniqjdormieriqtranfibit in mortem.Sicut enim mouctur qui uigilat,fic qui dorz mie,facet immotus,Ct mortis torpet fimilitudine.Quod autem dormitionem fequa lurmors, ÔC prima ad Corinthios Epiftola docere nos poterit : in qua ita fcriptum «J^Nimc autem Chriftus furrexit ex mortuis,primitiac dormientium:quia per hominem mors,æ per hominem refurredio mortuorum.Et poft paululum,Non om Ucs dormiemus, fed omnes immutabimur in momento, in idu oculi, in nouiffima mba«Canet enim tuba, ScT mortui refurgent incorrupti, 06 nos immutabimur.Cum itgohxcdedormitione dicatur 36 morte, amp;nbsp;illud legamus in Apoftolo:Surge qui ^otmis,06 exurge de mor tuis, 36 illuminabit te Chriftus;iuremus Domino,56 uotS bciamus deo Iacob,unufquifq; dicens in corde fuotSi afcendam fuper ftratum me/ t*m,fi dedcro fomnum oculis meis, Ô6 palpebris meis dormitationem,donee inuez mam locum Domino, baud dubium quin in anima fua tabernaculum deo Iacob:ut ^us inillo alterna fedc requiefcat.Sequit,Quia ipfe Dominus in iuflu:06 rcliqua* ßefeendet enim minus à patre,non diuerfîtate uirtutis,fed difpêfatione iudicis:00 ^tfeendet ad eos, qui dcorfum funt,uerbum dei 36 fapientia 36 ueritas atep iufticia» Etquanqua mortui fint ad quos dignatur dcfcendere,non tarnen funt ab eo alfeni. fortui enim uocantur in Chrifto. Qui autem uiuunt,hoc habent priuilcgiü,quod *^untur è pluribus.Attamen utruncp agmen,36 mortuorum in Chrifto amp;nbsp;uiuenz igt;um,rapientur pariter in nubibus obuia Chrifto:ut non eum expedent,donec ad iwrenadefcendat t fed præfentia illius 36 contubernio in fublimibus perfruantur* Quanta«^ demetia Chrifti,ut pro falute noftra no folum caro fadus fit,fed ad mor luos ufep defcenderit:06 in ipfa morte habcat figna uiuentium. Aqua enim Ô6 fanz gufs de latere eius egreffa funt. Defcendit igitur fermo diuinus uoce archageli prae jeden te, 56 préparante fibi uiam,in his qui eius poffunt ferre pr^’fentiam.Qriod ut
queamus
-ocr page 982-Îgt;î4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONYMVS WINERIO
queamus inteIUgere,primi aduentus myReria cognofeamus.Senptum eddeïoan/ C ne,qui præciirfor dus iuit,quod in cremo disent, Ego uox damantis in deferto'.QC rdiqua.Quid damauituox in deferto f Parafe mam Dominj, redas facite femitM eius.Ob quod premium,quam ucmerccdcm f Omnis ualRs impïebitur,QC omnis irions ÔC coïlis humiliabitur,QC eruntpraua in direda,ëC afpcra in uiasplanas,QCui debit omnis caro Elutaredei.Hoc autem ideo,quia uerbum caro fadum ett,S^h!^ bitamtinnobis,Nuncautem nequaquâ uox Prophetæihdefertoerinfeduoxar^ changea parantis uias,non in carnis humilitate uemeti^fed ei qui eü apudpattern uerbum deus. Et tune quidem egrediebanturin derertum,ut auditentaffumptiho minis ptxcurforem,S)C uiderentarundinem ucnto agitatâ:de qua fadxfunttibix, SC uocaUs calamus,quiin orepuetorum dulci fonat modulamine,canêtium inpla/ tets,atq^ dicentiumtCantauimus uobis,S^non faltadis.J^uncautëin uocearchatu gehpræcedentisDominudefeendentemdecœlis,Sgt;Cin dariffîmatubajunufquift^ ^edentium,ueladprxlium uelad facerdotaUaminideriaprouocatur, Legimusia I\um^orum libto,i'acratas deo tubas qux ante hoRias perfonent. Sin autan ma/ gnaeltuoxangeli ÔCtubx ÔC ardiangeli, quantomaioretittubxDei,quxparat ^^‘^sprimum dotmienrium 8C mortuorum in ChriRotdeinde eorum qui um uni,Si reltdmiunt^ôcrermonisdeiprxfiolanturadueütum^Forütanfimpiidstubxdaa j ^J^^^dbys Si mortuts m CbriRo neceffarius cR : uox autem arebangeUSi
^ inptxfentia deireferuantut. VideamusquidpolTitin/ tdbgi nbsp;nbsp;tdquod fequiturtStmulcum ibis rapiemur.Quo uetbo oRendiputo/ubi
turn admeliora tranfcéfumtôi idcirco raptum fe uoluiRe dicerc ut udocitas tranR euntis,fenrum cogitantis excedetet.Qiiod Si in aïioîoeo eiufdem uetbiptoprieta/ iSn^nittSao hominem in CbriRo ante annos quatuordecim Rue in corporene . f ^^^j^^ i^nrpus neCao^Deus feu, raptum iRiuRnodiuRu adtertium cedum. Et ieto huiulmodt homiriê. Rue m corpore Rue extra corpus nefcio, deus feit, quia ^^P^ns eR m paradiRrm, Si audiuttuerba ineRabilia qux non licet bominiloqui, o Alq emm proncienteSjSi^ut na dicam)gradientes ad maiora crefcebant,donee Re/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
rentiuxta idquodRriptum eR, Magniualdenimis : Si quofdam in codum aRunu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
ptoslegtmus.Paulusamem uas ele^ionis,in tertium coelumraptusafcendiqSUd^
7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circo audtun uerba ineRabilia. Q^uornodo autem hi qui rapiuntur in nubibus, ra/ ptanturobutam CbriRo,diligentius cótemplandum eR.Scimus nubespropbetas, qnihuspi xceptt deus nepluerentRjper IRaelimbrem,quando impleuetunt men/ ^rampatrumRrorum,SifailaeRlex5iprophetx ufque ad loannemBaptiRam. Etquta Deus poluitm EedeRa primum ApoRolos, fecundo Propbetastnonfo/ lum Prophetx, redamp; ApoRoli nubes intelligendi Punt. Siquisigitur rapititrad ChrtRum,afcendtcfupernubes legis SiEuangelq, fuperprophetas SiapoRolos: SiaRumptisalis columbx,eorumcp dodirina adexcelfa fublatus occurrit,non de/ orRim, fed in acre Si fpirituali intelUgentia feripturarum. Occurrens autem in fpu ricuahbus,8i terrena dimutens : Rue ille Rt dormiens,Rue in CbriRo mortuus,Rue utuens Si tn illiusprxfentiam referuatus,femper cum illo erit, Siperfruetur uerbo Dct,Si fapiencia, ueritate atep tuRtcia. Hxc celen fermone didiaui,quid eruditi uiri deutroep ientirentloco:Siqutbusargumentts iuas uellentprobate fententias,ue/ Rrx prudentix exponens. Neep emm tanta eR mex puRUitatis autoritas qui nihil furn, Óiinuidorum tantum morfibus pateo:quata eorum qui nos in Domino prx/ ceRèrunt. Meciuxta Pythagorx difcipuIos,prxiudicatado(Roris opinio, feddogt;' dlrinxratioponderanda eR. Siquisautem contrarix fadiionisimmurmurar,qu3/ re eorum explanationes legam, cjuorum dogmatibus non acquiefeotfeiatme illud ApoRoli libentcraudiret Omniaprobate, quodbonumeR tenete. Etfaluatotis uerba dieentis : ERo te probari nummulary tut R quis nummus adulter eR, Si Rgu/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ram Cxfaris non habet, nee fignatus eRmoneta publica, reprobetur. Quiautem ChriRHaciem claro prxfert lumine,in cordis noRri marfupiumiecondatur.Bte/ nim Rdialediicam fare uoluero, autphilpfophorum dogmata. SiutadnoRrare..
dearn
-ocr page 983-ET ALEXANDRO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^J$
tîeam, fcientiam fcn'ptufàrum : ncquaquam fimplicis Etdefîæ uiros interrogarc debeozquorum alu gratia eft,ÔC unufquifqi in fuo fenfu abundanpraeferrim cum fn ^omo magna patnsfamth'æ uaforum diuerfitas muka dicaturfed cos qui artem dix dicere ab artifice, ÔC in lege Domini meditantur die ac node. Ego Ôé in adolefcêtia Ô^in extrema aerate pronteor 6C Origenem Só EufebiS Caefarienfem uiros ede do/ $!ïinïmos,fed erraffe in dogmata ueritatc.Quod econtrario de Theodoro, Acacio^ Apollinario poffumus die ere: 00 tarnen omnes in explanationibus fcripturarü,fu/ dons fui nobis memoriam rdiquernt. In terra aurum quacritur,Só de fluuiorum ab ’ Ueis fplendens profertur glarea,PadoIus(j ditior eff cœno quam fluento. Cur me lacérant amici meigt;Slt; aduerfum filentem,craffac fucs gruniunte'Quarum omne ftu/ dium cft,imó feientiæ fupercilium,aliéna carpere : 86 fic ueterum defendere perfi*' diam,ut perdant fidem fuam. Meum propofitum eff antiquos legere, probare fin/ 8ula,retinere quæ bona funt, 00 à fide Ecclefiæ catholicae non recedere. Volcns ad alias quxftiunculas rcfpondcrc,amp;e uel mea uel aliéna didarc,extemplo à fratre Si-finnio admonitus fum,ut SC ad nos 8lt; ad cacteros fandos fratrcs,qui nos amare diz gnantur,literas feriberem. Cohibebo igitur gradum,óó fi' uita cornes fuerif,futuro ’«eoperi referuabo:ut2lt; uobis per partes paream,0(S fradum ac fenile corpulcu/ ^um onus poffit ferre modcratum. Illud autem breuiter in fine cómoneo,hoc quod in Latinis codicibus legitur, Omnes quidem refurgemus,non omnes autem immu tabimunin Graccis uoluminibus non haberi:fed uel, Omnes dormiemus,non au/ ^sni omnes immutabimurïuel, Non omnes dormiemus, omnes autem immutabi/ niur:quorum quis fenfus fu/upra diximus.
PRÆCEDENTIS EPlSTOz
LÆ SCHOLIA
|
j^5gt; Ili non plcnas aquas ] Nam ex/ undatio Nili,ubcrtatê frumen/ tariam inducit. if Subtegmen k^Öö ^ ftamina.j Mira firailitudinc • iïgnifioatuim return congefta/ fuinadopus futurum: liquidem haceft mate fiaamp;inftrumenta perficiendæ tels. ^Cani/ nafacundia]Ideft cloqucntia rhetorum,qus âceufandis al ijs exercetur , 8t cuius magna Pärs maledicentiaeft.Id ita effC fatebitur,qui «gerit Demofthenis orationê in Aefchinem, Ciceronis multas in multos, lt;ÇQuod philo/ lophum.] Non fans liquet quamnotetfabu/ «m.Certein poetarum fabulis nulla philofo^ Phorum mentio,nifi forteallufit ad id quod sftapud Ariftophanem in Nubibus de Soera *ramp; Strepfiade. Porto quod fequitur, Vix *111111 dimidium dixeram:eft apudTerétium. ^Vtrunqienim in Græcis codicibus inucni/ nir.jGræci codices quoscgouidcrim,habct: ®*Wf ^f,w OP Hinfiti^iio'é/^s^a!, urixirrif Jle xKXayittró^ f^^o- ideft,Omncs quidem non dormiemus, crones autem immutabimur. Verqm hac de [cpaulo copiafius diximus in Annotation!/ »usnoftriSjquas ædidimus in Nouum Tefta/ roentum recognitum. «([ if/fiT^H, fiuc fO’^S piwy fignificatidum,uttcliminj, feu fulminis: â fi-z^ni, iacio. fD^s^g, momen/ mill lanciSjhucaut illucinclinantis : a fsigu, •itrgo,fiuepropendeo. Hieronymus often dir. |
in quibufdäcodicibus inueniri //w, in quiz -bufdam fO'tirv- Verum quomodo Hicrony/ mus poftea facit mêtionem atomorum,quuni de his nullam fecerit mentionemfVnde ui/ deor mihi locum hüc poiTe reftituere ad hunc modum,ut kgamustChiodqj fequitur iuxta Græcos, iff »Te/^ KM ffu^H ^ fine füziH èfi^ixx^ fteû. utrunqueemmlegitur. ^fQuarto lt;r«/A/ xiKTü// farvi^xTu//. ] Ideftjcollcditiarum quæ/ ftionum. i^[In tertio uolumine i^’iy^j^arnncifj'j ldeft,Enarratoriorum. Sicenim uocatcom/ mentarios,in quibus explicat fcripturamia/ cram:ab è^nycvftM, cnarro. i,[ Præiudicata dodoris. ] Sicenim refponderc folentdifci/ puIiPythagors,pofcentibusrationcm, xvros-ffx. ideftjpfedixit: quafifatiseifetPythago ram itadocuifle. ^ Quorum dogmatibus.] My^ixTx propric dicuntur décréta,feu placi/ ta.Vnde alibi Hieronymus teftatur, Origez nem fcqui fe utinterpretem,non ut dogmatic ften. HfGlarca.] Idell,harena. Vergilius, Diuini glarea ruris. Quidam hic deprauate pofuerant pro Gla/ rea,gloria. ^Padolus. ]Inter fluuios aurife/ rosnumcratur.Eftautemin Lydia Padolus, in Hifpanla Tagus. Hf Imó fcientiæ fuperciz lium. ] Corredio cft,quafi parum rede uoca/ ueritftudium,quumpotius fcientiæ fuperciz lium appellatedebuerit.Superciliumautenj uocae faltum amp;nbsp;arrogantiam. |
Hicrony-
-ocr page 984-936
HIERONYJWVS PAVLINO
O C E me prouocas ad fcribendum, terres eloquentfa, ^ in epiftolari ftilo propè Tullium repraefentas.Quod quereris me paritas amp;nbsp;incom ptas literulas mittere, non ueni't de incuria, fed de timoré tui, ne uer/ bofius ad te loquens,plura reprehédenda tranfmittam:06 nauigandi tempore,tantac à me nmul epiftolac flagitantunut fi cunda ad fingu/ los uelim fcriberc,occurrere nequeam.Vnde accidit ut omifTa copofitione uerBo-* ’ rum fit fcribentium folicitudine,diótem quicquid in buccam uenerit;64 amicum tc tantum meorum didtorum,non iudicem, confiderem. Duas quatftiuncuJas tuxli/ teræ præferebanuVnam, quare fit à deo induratum cor Pharaonis : 60 Apoftolus dixerit, Non uolentis,neq; currentis,fed miferentis eft dei:filt; caetera,quae liberum uidentur tollere arbitrium.Alteram,quomodo fandi fint qui de fidelibus,ideft ba/ ptizatis nafcuntur, quum fine dono gratis poftea acceptât 00 euftoditæ, bluieffe non poflint. Primæ,in libris ,1^ «tfJt®^' quos nuper Pammachio noftro iubente tnterpretatus fum,Origenes fortiffîme refpodet:quo detentus opere,implerenon potui quod promiferam tibi,ó^ Danielem noftrS rurfum compcrendinaui.EtquL dem quamuis mei amatiffimi 66 egregq uiri Paminachq,tarnen unius,uoluntatem in tempus aliud diftulilfemmifi omnis pene fraternitas de urbe eadem poftulaffet, alferens multos periclitari,8Ó peruerfis dogmatibus acquiefcere. Vnde needfitate compulfus fum transferre libros,in quibus mali plus quam boni eftîô6 haneferuaz re menfuram,ut nee adderem quid,nec demererntGraccam^ fidem,Latina integtf täte feruarem* Quorum exemplaria à fupradiëfo fratre poteris mutuari : licettibi Graeca fufficiant : ÖC non debeas turbidos noftri ingenioli riuulos quacrcre,qui de ipfis fontibus bibis. Practerea quia dodo uiro loquor, glt; tam diuinis fcripturis, $ feculi literis erudito:illud dignationem tuam admonitam uolo,nc me pûtes in mo^ dum ruftici Balatronis cunda Origenis reprobare quæ fcripfit:quod in me crimi/ ^ ’ natur Calphurnius Lanarius filt; difdpuli eius,6ió quafi Dionyfium philofophS ar/ guant,fubito mutafle fententiam:fed tantum praua dogmata repudiate.Scio enim acquali maledido eos fubiacere,qui bona mala dicunt,amp; illos qui mala bona iudi/ cant:qui faciunt amarum dulce, ^ dulce amarum. Aut quæ eft tanta pertinacia,fîc laudarealicuius dodrinam,ut fequarc blafphemiam C De fecundo problemate tuo,TerruUianus in libris De monogamia differuit,alferens fandos did fidelium filios, quod quafi candidat! fint fidei, 06 nullis idololatriæ fordibus poUuantur. Si-mul(^ cófidera,quod ÔC uafa facrain tabernaculo legimus,ó(S cæteraquæadritum cæremoniarum pertinent:quum utieß fanda elfe non poflint,nifi ea quæ fentiunt 06 uenerantur deum.Idioma igitur fcripturarum eft,ut interdum fandos pro mun dis amp;nbsp;purificatis attp expiatis nominêt:ficut 66 Bethfabee fandificata fcribitur ab immundicia fua:06 ipfum templum fanduarium nominatur. Obfecrote,ne tacito menu's iudicio,me aut uanitatis arguas,aut falfitatis.Teftis eft enim mihi confeien tiæ meæ deus,quod ab ipfo procindu 26 interpretationis cxordio, fupradida ne-ceffitas me retraxit:66 fds ipfe non bene fieri,quod occupato animo fist. Pileolum textura breue,charitate laulfimumjfenili capiti confouendo,libenter accept,ÔCmu nere 66 muneris autore lætatus.
PRÆCEDENTIS EPISTOLÆ SCHOLIA
Idem.] Opi didat,pronunciat alqs fenbenda: qui ipfe fcribit, exadius expendit,quam quidi dat. «ifOiiicquid in buccam.] Prouerbialisfermo,idcftimprat
Coni)cio,pro ruftico,xufticum effelegendS» utintelhgas fcurram gladiatorium amp;proca/ cem. Balatro, fcurra quifpiam fuit mordax» de quo Horatius, Balatro fufpendens omnianafo.
meditate. i^fComperendinaut.] Ideft diftuli amp;:prorogaui:quemadmodumdicimus amp;nbsp;re/ craftinare- ^Ruftici Balatronis.i Mihioidez tur hic locus non admodum eiTe fyncerus.
lt; Quod in me chminatur.] Locus hic plane dcprauatus eft, quanquam fenfus ferme eft idem-Antiqui codices fie habêt,Quüdinme criminantur inn^iti^wii^M ciusJHyperafpift® autoa
-ocr page 985-SCHOLIA
957.
I »utem dicuntur, qui clyppo obtento prote/ fubftantiuum eft nomen: lîgnifîcatqî eos, qui guntaliquem.Videtur autê aliquis uelutexz plicare uolens, fubiecifle hæc uerba, quibus ïlibi feribés ad Auguftinum,notat Ruffinum Origeniftam. i([ Quafi Dionyfîum] Refertur
honorem aliqucm arnbiunt: ut olim Candida/
tipræturædicebantur,qui præturâ pc ter ent. EtSulpicius in uita Martini: Agebat,inquit, bonis opèribus quendam baptifmatis candiz datum.Et Fabius filium uocatauits eloquent tiæ candidatum.Ergo qui nafcunturex Chré fl:ianis,fandi uocantur amp;nbsp;ante baptifmum, quoduelut ambiant Ódcxpedent baptifmum-lt; Idioma.] Idcftproprictas.Namunaquæcp lingua fua quædam habet peculiana.
* Dionyfius quidam Alexandrinus,Origenis difcipulus,qui forte poftea defciuit à præcez ptoris dogmatibus:nifi mauis ad Syraeufanû Dionyfîum referre,qui è tyranno ludimagiz
• fer fadus eft. ^ Qiiod quafi candidati fint filij]Profilij,legendumeft fidei:amp; fie habetur ta exemplaribus emendatis. Candidati, hic
HIERONYMVS DESIDERIO
E c T o fermone dignationis tuæ,qucm mihi non opinant! tua benez uolentia tribuit,gauifus quidem fum teftimonio honefti ÔC eloquêtis uiriîfed in memet rcuerfus,iatis dolui,indignû tâtis laudibus atep prac conio,opprimimepotius cp leuari.Scis enimdogma noftrum,humil» tatis tenere uexillum î ÔC per ima gradientes, ad fumma nos fcandere. Quotus igitur ego,uel quantus fum, ut eruditæ uocis merear teftimonium,ut mihi ab eo palma eloquétiæ deferatur,qui feribêdo difertinîme,deterruit ne feriberemî' Verumtamen audedum eft,ut chantas, quæ non quærit quæ fua funt,fed quæ pro? ximi,rcddat falutationis officia,quoniâ locum implere non ualet præceptoris. Gra felortibiôC faneftæ atq: uenerabili forori tua: Screnillæ, quæ pheronymos calcatis fludibus feculi,ad Chrifti tranquilla peruenit : quâquam hoc nominis uaticinio in tÇpratdeftinatum fît. Legimus enim fandum quoq; Danielem appellatum defide-dorum uirum 06 amicum dei,quia myfteria eius feire defiderauit. Iraq; quod uenez J rabi'lis Paula me eft deprecata ut facerem, fponte facio î hortoreg uos £lt; precor per domini charitatem, ut nobis ueftros tribuatis afpedus : æ per occafionem fandoz himlocorum,tanto nos ditetis munere. Certè fî confortia noftra difplicuerintjado lafTeubi fteterunt pedes domini,pars fidei eft, ÄS quafi recêtia natiuitatis SC crucis açpaffîonis uidilTe ueftigia. Opufculorummeorumquia plurima euolauerunt de nidulo fuo, 86 temerario æditionis honore uulgata funt, nihil miß,ne eadem forfîz 'an mit ter cm quæ habebas.Quod fî exemplaria libuerit mutuari,ucl à fanda Mar.. f^Uaquæ manet in Auentino:uel à Lot temporis noftri, Domnione uiro iàndifîïz *''0jaccipere poteris.Ego autem opperiens præfèntiam tuam,aut totum tibi dabo ^^maffieris : aut fi hoc aliquæ impedierint difficultates, quæcunq: præceperis,li-fens mittarn. S crip fi librum de illuftribus uiris,ab apoftolis ufq^ ad noftra ætatem, quot;nitatus Trâquillum, Græcum^ Apollonium: 06 poft catalogum plurimorum me S^OQ: in calce uoluminis quafi abortiuû amp;nbsp;minimum omnium Chriftianorum poz f^ffebi mihi necefle fuit ufep ad decimumquartû annum Theodofii principis quid ^dipferim breuiter annotate : quem librum cum à fupradidis fumpferis, quicquid '*«indice minus habueris,paulatim fcribi faciam fi uolueris.
PRÆCEDENTIS EPISTOz LÆ. SCHOLIA
|
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E’’^’’dlæ quæ.]Hic iequebatur ' didio Græca,quam quidam fu^ r ' ft“l®fant, alij uarie pofuerant, î ^^quot;^ '^^ “^ ”**'* potuerim conijee requod mihifatisfaceret:fed ta •n^n reperta eft germana lcdio,Pheronymos, fell (ftfwpv^of, hoc eft,fuo refpondcns nomP '»aut nomen habensex rc,qucmadmodum .quot;fea Suidas Si Hefychius. Conuenic enim ut |
Serenillajuxtanomê fuum,calcatis (cculi flu dibusad tranquilla feremtatemqi perueniat. ijf Quanquamhoemunus uaticinio]Et hic lo eus uarie fcribitur: legendum eft autcm,nomi nis uaticinio:quod Serenillæ nomine fignifiz caret, illam effugituram feculi tempeftatem. lt;nbsp;Tran quill um] Extat illius libellus Declaz ris grâmaticis. Apollonius intercidit,fed PhP loftratus fupcreft De claris fophiftis. |
LL
D.Hiero^
-ocr page 986-b» HIERONYMVS ÀD PAVLAM VRÊICAiÏ De interpretatione alphabed Hcbraici.
VDivsTERTivs cumcentefimumdedmumodauumpfalmumd
bi infinuare conarer,8lt; dicerem omnem morale locum in eo effe corn j prehenfum:ÔC quomodo philofopht folentdifputadones fuas inPhyz 1 ficam,Ethicam, Logicamq parndnta 0^ cloquia diuina,aut denatu^ ra difputare, ut m G enefi £lt; in Ecclefiaftc: aut de moribus, ut in Pro-uerbqs,óó in omnibus fparfim libris: aut de logica, pro qua noftri theories fibiuen dicant,ut in Cantico candcorum,óó in euangelrjs: licet Apoftolus fxpe proponat, allumât,cofirmet atq? côcludat,quæ proprie artis dialedicæ funnftudiofiflime per quififti,quid 11 bi uelint Hebræx liters,quæ pfalmo quem legebamus, uidebantur infertæ. Refpondi fecundum ordinem literarum eum effe compofitum,quod uide/ licet ex prima litera,quæ apud eos uocatur Aleph, odo uerfus inciperent • Rnr/üs ex fequend Beth,totidem uerfus exordium fumerent:ac poftea ex Gimelidem nu/ merus compleretur,atlt;ç ita ufq; ad Thau,qug apud eos extrema litera eft^plalmunr effe conferiptum, 06 ex fingulis quibufeç elcmends fecundum interpretationes £0/ rum debere intelligi quæ fequerentur. Identidem flagitafti,ut tibi interpretationes litcrarum edicerem fmgularum.Dixi fateor,uerum quia propter barbaricmlmgug memoria labitur omne quod diximus, defideras commentariolum fieri: ut fi in alv quo forte titubaueris,obliuionem ledio confoletur. Ac prius quam de fingulis dif/ feramffeire debes, quatuor pfalmos fecundum ordinem Hebræorum incipere elex «nentorum,centefimumdecimum 66 cêtefimumundecimum, 06 hunede quo nunc fcribimus,ô6 cêtefimumquadragefimumquartum. Verum debes feirein prionbus pfalmis, fingulis literis,fingulos uerficulos, qui trimetro iambico confiant,effe lub nexos. Inferiores uero tetrametro iambico conftare,ficuti Ô6 Deuteronomij cantt/ cum fcriptum eft.In cêtefimo decimoodauo pfalmo, fingulas literas odoni uerfus D fcquuntur. In centefimo quadragefimoquar to, fingulis hteris,finguliucrfus dc^/ tantur. Sunt qui 06 alios hoc ordine putant incipere, fed falfa eorum opinio eft. Ha bes 86 in lamentationibus Hieremiæ quatuor alphabera,è quibus duo prima quaii Sapphico metro fcripta funt:quia tres uerficulos qui fibi eónexi funt,86ab una tan turn litera incipiunt,Heroici comma cocludit. Tertium uero alphabetum trimetro fcriptum eft, 06 à ternis literis fed eifdem terni uerfus incipiunt.Quartum alphabet turn fimile eft primo 06 fecundo.Prouerbia quoœ Salomonis extremum claudit ah phabetu,quod tetrametro iambico fupputatur:ab eo loco in quo ait:Mulierem tor/ tem quis inuenietcQuomodo autem in his noftris literis non poteft quis adlegciy da uerba texendacj procedere, nifi prius ab dementis cœperit : ita amp;nbsp;in feriptuns diuinis non ualemus ea quæ maiora funt nofle,nifi ab ethica habuerimus exordia: fecundum illud quod propheta dicit:A mandatis tuis intellexi: quod uidelicet pols opera cœperit habere fcientiam fecretorum. Verum iam complendum eft quod pc tifti, ut fenfum uniufeuiufeç elementi interpretatio annexa fignificet. Alepb,do/ dlrina interpretatur. Beth, domus. Gimel,plenitudo. Daleth, tabularum. He,ma» Vau,Ô6.Zain,hæc.Heth,uita.Teth,bonfî.Iod,principium.Caph,manus.Lamcd, difeipling fine cordis.Mem,ex ipfis.Nun fempiternum. Sameeh,adiutorium. Ain, fons fiue oculus.Phc,os:ab ore,non ab offe didum intellige,ne literarum ambigui tatefallaris.Zade,iufticia.Coph,uocatio.Res,capitis.Sin,dentium.Thau,fi^a. Poft interprétationem clementorum intelligentiæ ordo dicendus eft. Aleph,Betb, Gimel, Daleth,prima connexio eft,dodrina domus, plenitudo tabularum: quod uidelicet dodrina ecclefiæ quæ domus dei eft, in librorum reperiatur plenitudmc diuinorum.Secunda conexio eft,He,Vau,Zain,Heth,ifta Ô6 hæcuita.Quaceniin alia poteft effe uita fine Icientia fcripturarumC per quam etiam ipfe Chriftus agn®' fcitur qui eft uita credentium«Tcrtia connexio habet,Teth,Iod,bonum pbucipiu: quia quaws nunc fciamus uniuerfa qu« fcripta funt,tarnen ex parte cognoRt®“®»
1
-ocr page 987-AD PAVLAM VRBICAM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9J9
A K ex parte pn^hetamustóó nunc per fpeculum in gnigmate uidemus; Cum auteni merucrimus eile cutnChrifto,6Cfimiles angelis fucrimus, tunclibromm dodrina ceffabirÄ tue uidebimus facie ad faciem bonum principium ficuti eft. Quarta con nexio eft, Caph, Lamed, ma nus difciplinae fine cordis.Manus intelliguntur in ope re,cor 00 difciplina intclligûtur in fenfu: quia nihil facere poffumus,nifi prius quae facienda funtfeierimus. Quinta connexio eft, Mem,Nun,Samech,ex ipfis fempi/ ternum adiutorium : hoc explanatione non indiget, fed omni luce manifeftius eft, exfcripturis æternafubfidiaminiftrari. Sextaconnexiohabet, Ain,Phe, Zade, fons fiue oculus oris iufticiæ,fecundum iUud quod in quarto numéro expofuimus. Septima connexio eft,quæ ÔC extrema,quo 86 in ipfo quoeç feptenario numero fit myfticus intelledus, Coph,Res, Sin,Thau,uocatio capitis,dêtium figna. Per den/ tes articulata uox promitur, 84 in his fignis ad caput omnium qui eft Chriftus per/ uenitur,per quem uenitur ad regnum fempiternum* Oro te,quid hoc facratius fa/ cramentoCQuid hac uoluptate iucundiuscQiii cibi,qug mella funt dulciora, quant dei fcire prudentiam,8lt; in abdita cius intrare, amp;nbsp;fenfum creatoris infpicere,6lt; fer/ moncs domini dei tui, qui ab huius mundi fapientibus deridentur, plenos doccre fapientia fpiritaliCHabeant fibi cæteri,ft uelint fuas opes,gemma bibant,ferico ni/ teant,plaufu populi deledentur: Sv per uarias uoluptates,fuas diuitias uincere nc^ qucant. Noftrae diuitiae fint, in lege domini meditari die ac noefte, pulfare ianuam non patentem, panes trinitatis accipere, 06 feculi fludlus domino praceunte calca/ reSaluta Blefillam Sc Euftochium tyrunculas noftras. Saluta Felicianam,uere car nis ÔC fpiritus uirginitate felicem. Saluta rcliquu caftitatis chorum, SC domefticam luam ecclefiam,cui omnia etiam quætuta funt timeo, nedormiente patrefamilias, inimicus homo zizania fuperfeminet. Quamuis enim dicere audeant: ego ciuitas fitma,ciuitas quæ no oppugnatur, nullus hoftili obfidentc exercitu fecurus eft, Ne nio(utbeatus Cyprianus ait)fatis tutus, periculo proximus »Exemplar epiftolac ß ï accipere uoluerit lt;ï)jAo7ngt;vo7«T» noftra Marcella tribuito.Só memento mei,obfe/ crans ut dominus nofter lefus Chriftus conterat fatanam fub pedibus noftris ue/ Jocitcr. Amen.
D. HIERONYMI IN Q_VÆSTI0NES SIVE TRADI/ tiones Hebraicas librorum Genefeos prooemium.
VI 1N principes librorum debeba fcquuturi operis argumenta pro/ ponere, cogor prius refpondere malcdidis, Terentrj quippiam fufti/ nens,quicomoediarum prologos in defenfionem fui fcenis dabat.Vr/ gebat enim eum Lufcius Lauiriius, noftro Lufeio fimilis, 00 quafi pu/ blici ærarq furem,Poetam criminabatur.Hoc idem paffus eft ab æmu ’■s Sc Mantuanus uates, ut cum quofdam uerfus Homeri tranftuliftet ad uerbum, compilator ueterum diceretur.Quibus ille refpondit,magnarum elfe uirium,Her/ cnliclauam extorquere de manu. Sed Sc. Tullius,qui in arce eloquentia: Romanæ ftetit,rcx oratorum,SC Latinx linguae illuftrator, repctundarum accufatur à Grac/ cis. Non mirum ergo fi cótra me paruum homunculum immundi fucs grunniant, ^pedibus margaritas conculcent, cum aduerfus doeftiffimos uiros, 84 qui gloria •nuidiarn fuperare debuerant,liuor exarferit. Verum hoc illis merito accidit,quo/ tuin in theatris,curia, concione,pro roftris eloquêtia pertonabat. Semper enim in ptopatulo fortitudo pmulos habet, fcriuntq fummos fulgura montes.Me uero pro tul ab urbibus,foro,litibus,turbis remotum,fic quoq}(ut Quintilianus ait)latêtcm •nuenit inuidia. Vnde lectorem obfecro(fi quis tarnen hxc quoep captus amore le/ §ct)ut in libris Hebraicarum quaeftionum,quos in omnem fcripturam fandam diz ipofm fcribere,non quaerat eloquentiam,non oratorum leporem: fed magis inimi/ cis pro nobis ipfe refpondeat,nouo operi ueniam concedendam, Vt enim nos hunnes atep pauperculi, nee habemus diuitias,ncc oblatas dignamur accipere: ita 84 uu nouer int, non pofte fe noticiam fcripturarum,ideft diuitias Chrifti, cum mundi LL 2 paricer
e
-ocr page 988-9 4® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;VÆSTI0NES S BV-TR A D LT l 0 NES
panter habere dimtijs.Studtj ergo noftrt en't,uel eorum qm' delibrts Hebrafds ua/ '. ria fufpicantur,errores rcfellere : uel ea quae in Latinis 06 Graecis codicibus featere itidentur, autoritati fuæ reddere:etymologias quoq? rerum, nomin urn atque region num, quæ in noftro fermone non refonant, uernaculae linguae explanare ratione. Etquofacilius emendatio cognofcatur, ipfaprimum utapudnos funt teftimonia proponemus, €lt; ex collatione eorum quæ fequuntur, quid in illis, aut minus,aut plus,aut aliter fit,indicabimus.Nequc ucro Septuaginta interpretum,ut inuidila/ trant,errores arguimusmecnoftrumlaborem, illorum reprehenfionem putamus, cum illi Ptolemæo regi Alexandriæ myftica quæque in fcripturis fandis prodere noluerint,fiC maxime ea quæ Chrifti aduentum pollicebantunne uiderentur ludxi 0f alterum deum cohere: quos ille Platonis iedator,magni ideirco faciebat,quia u/ num deum colere dicerentur. Sed 2lt; Euangeliftæ 3^ dominus quoqj nofter atq; ßb iiator,necnon Sf Paulus apoftolus,multa quafi de ueteri teftameto profefunr,quae in noftris codicibus non habentur. Super quibus in fuis locis plenius difcremus. Ex quo peripicuum eft, illa magis uera eiTe excmplaria, quæ cum noui teftamenti aurorirate cócordant. Accedit ad hoe quoeg quod Joièphus, qui Septuaginta inter* pretum proponit hiftonam: quinque tantum ab eis libros Moyfi translates refert: quos nos quoep confi'temur plufquam egteros cum Hebraicis confonare. Scd K hi qui poftea interprétés extiterunt, Aquilam loquor amp;nbsp;Symmachum 3^ Theodotio ncm,longe aliter habent quam nos legimus. Ad extremum (quod etiam obtredaz tores noftros placare poteft)peregrinæ merces tantum uolentibus nauigent:balfa mum,piper,poma palmarum ruftici non cmant.De Adamantio autem fileo:cu/ fus nomen( fi parua licet componcre magnis)meo nomine inuidioßus eft,qui cura in homilqs fuis,quas ad uulgum loquitur,communem æditionem fequatur : in to/ mis,idcft in difputatione maiori, Hebraica ucritate ftipatus, 06 fuorum circuradaz tus agminibus, interdum linguæ peregrinæ quærit auxilia. Hoc unum dico,quod uellem cum inuidia nominis eius habere etiam feientiam fcripturarum, floccipenz D dens imagines timbrascp laruarumiquarum natura elfe dieitur/errere paruulos,ôi in angulis garrirc tenebrofis.
D. HIERONYMI QVÆSTIONES SIVE TRADIz tiones Hebraicæ in Genefim.
IN p R iN C i P i o fecitdeus cœlum K tcrram.Pleriq; exiftimant,ncutinalterz catione quoep lafonis Ôf Papifei feriptum eft,et Tertullianus in libro contra Pra xcam difputat î necnon Hilarius in expofitione cuiufdampfalmi affirmât, in Hez bræo haberi:In filio fecit deus cœlum óf ter ram: quod falfum efrc,ipfius rei ueritas eóprobat.Nam amp;nbsp;Septuaginta interprètes,£f Symmachus fit Theodotio,in prinz cipio tranftulerunt.Et in Hebræo feriptum eft, n’'^na quod Aquila interpréta tur,in capituloiôf non ^33 quod interpretaturin filio.JVIagis italt;$ fecundumfenz fum,quam fecundum uerbi translationem de Chrifto accipi poteft: qui tam in ipfa fronte Genefeos, quæ caput librorum omnium eft,quàm etiam in principio loanz nis Euangeliftæ, cœli fit terræ conditor approbatur. Vnde Sf in Pfalterio de feipfo aitiln capite libri feriptum eft de me,ideft in principio Genefeos. Et in Euangclio: Omnia per ipfum faeda funt,fit fine ipfo fa dum eft nihil. Sed Ôf hoc fciend3,quod apud Hebræos fiber hie Brefith uocatur : hanc habentes confuctudinem, ut uoluz minibus ex principes eorum nomina imponant. Et fpiritus dei ferebatur fuper aquas. Pro eo quod in noftris codicibus feriptum eft ferebatur, in Hebræo habet r®n3tt quod nos appellare poffumus,incubabat,fiuc confouebar,in fimilitudine uolucris, oua calore animantis. Ex quo intelligimus non de fpiritu mundi dici, ut nonnulli arbitrantur,lêd de fpiritu fando,qui Óf ipfe uiuificator omnium à princf pio dicitur.Si aut uiuificator, confequentcr Sf conditor. Quod fi conditor, 8f deus, Emitte enim,ait,fpiritum tuum Óf creabuntur. Et congregationes aquarum uo/ «uit maria. nbsp;nbsp;Nocandum quod omnis congregatio aquax «n’, HiK (alfa: fint ^“^
-ocr page 989-HEBRAICÆ IN GENESIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;941
* dulces,iuxta idfomalinguae Hebraicae maria nuncupentuf.Fruftra igitur Porphyr Hus Euangdiftas ad faciendum ignorantibus miraculum, eo quod dominus fuper juarcambulaucfit,pro lacu Genezareth, mare appeUafle calumniaturtcum omnis hens 86 aquarum congregatio,maria nuncupentur. Et confummauit deus in die •exto opera fua quae fecit. Pro die fexta,in Hebraco diem feptimam habet. Artabv JUus igitur ludacos, qui de ocio fabbati gloriantur, quod iam tunc in principio fab/ Datum difTolutum fit,dum deus operatur in fabbato, complens opera fua in eo, ÖÓ Denedicens ipß diei,quia in illo uniuerfa copleuerit. Et plantauit dominus deus patadifum in eden,contra orientem, Proparadifo,hortum habetn'deft 15 Porrô P? delitiaé interpretantur.Pro quo Symmachus tranfi:ulit,paradifum florentem. Nccnon quod fequitur, contra orientem, in Hebraeo 'Q’^yP fcribitur,quod Aqui hpofuit «îp oÿ;^«e : 06 nos ab exordio poifumus dicere.Symmachus ucro,t^ 7»?w/ ÔCTheodotio yv 7ipw78{?, quod ôîipfum nonorientem,fed principium figni «catEx quo manifeßilfime comprobatur,quodpriufquàm cœlum amp;nbsp;terram deus beeret,paradifum ante condideranficut 06 legitur in Hebræo, Plantauerat autem ^us paradifum in eden,a principio.Nomen uni Phifon.Hunc elfe Indiac fluuium langen putant. Vbi eft carbunculus dé lapis prafinus. Pro carbunculo Só lapide Pfafino, bdellion Só onyx ahf tranftulerunt. Et fumpfit dominus deus hominem, pofuit eum in paradifum uoluptatis.Pro uoluptate in Hebræo habet '^■}^ Ipfi •guur Septuaginta eden interpretati funt uoluptatem. Symmachus uero qui para/ ^ifumpauló ante florentê tranftulerat,hic pofuit ^ W Tm^aJ^ao-u ^ «Ams, quod 'pfum amoenitatem 015 delicias fonat. In quaeûq autem die comederis ex eo, Diorte morieris» Melius interpretatus eft Symmachus dicens,mortalis eris. Et ®ffit dominus deus eeftafim fuper Adam.Pro ecftafi,ideft mentis excelTu : in He/ “tsohabetur BQ’AnB quod Aquila «»•«e^x’fw', Symmachus nstsay, ideft graue ^ profunds foporem interpretati funt.Deniq fequitur:Et dormiuit .Idipium uer-* bum K in lonæ ftertentis fomno pofitum eft. Hoc nunc os ex oftibus meis,óc ca to de carne mea:hæc uocabitur mulier: quoniam ex uiro fumpta eft. nbsp;nbsp;Non uide^
brin Græco 50 in Latino fonare,cur mulier appelletur,quia ex uiro fumpta fit:fed 'tymologia in Hebrgo fermone feruatur.Vir quippe uocat U’’’^ 2/ mulier P’^'^N ^ed:e igitur ab ^^W appellata mulier P’^'.S Vnde8lt; Symmachus pulchree? tymologiam etiam in Græco uoluit cuftodiredicens : m/tv UAv^umtu. i)ùflt;/lQi!,ôn ‘* Tü cwJ^aos cdi^ lÄHcp^H o5jt9 , quod nos Latine poffumus dicerc:hæc uocabitur *^0 j quia ex uiro fumpta eft. Porrô Theodotio aliam ctymologiam fufpicatus %diccns:Hgc uocabitur aflumptio:quia ex uiro fumpta eft.Poteft quippe P^'’l^ heundum uarietatem accentus amp;nbsp;affumptio intelligi. Serpens autem erat fapien ^'orcundlis beftijs fuper terram. Pro fapiente in Hebræo habetur ’D’iP^ quod ^quüaÔC Theodotio TrKvovgyoïf interpretati funt:hoc eft nequam amp;5uerfipellem. ^agis itacp ex hoc uerbo calliditas 06 uerfutia,quàm fapientia demonftratur. Et Mierunt uocem domini dei ambulantis in paradifo ad uefperam. nbsp;In plerifq co
Sidhus Latinorum: pro co quod hic pofuimus ad uefperam,poft meridiem habet: ^ma -A lt;/laAiv0£/ Græcum fermonem ad uerbum transferre non poffumus: pro ^uo in Hebræo fcriptum eft: tL't’nn'nb quod Aquila interpretatus eft ^quot;^ à/ ’W ?l «AÙgaj: Ideft in uento diei. Symmachus uero c^^ iffv^izctT©' Hi/b^as^ ideft Ptrfpiritum diei. Porrô Theodotio manifeftius ^ W w^^Mew ttÖj nstrtx^'uftif ** «iti^cesy ut meridiano calore tranfa(fto,refrigerium auræ fpirantis oftenderet. Super pedus tuum amp;5 uentrem tuum ambulabis. Ventrem Septuaginta inter/ Ptetes addidcrunt:cæterum in Hebræo pectus tStum habet:ut calliditatem ÔC uerz Etias cogitationum eius aperiret:quod omnes greffus eius nequitiæ effent 8C frau ’les.Sed00idquodfeemitur:Terrammanducabis.Proterra, PQ^ fcriptum eft: ^uodnosfauillam poffumus dicere SCpuluercm. Ipfe feruabit caput tuum;amp;tu fuuabis eius calcanéum. Melius habet in Hebræo:Ipfe conteret caput tuum:2i beonteres eius calcanéum: quia ÔC noftri greffus præpediuntur à colubro : 55 do-.
LL 3 minus
-ocr page 990-94^
CtyÆSTIONES SEV TRADITIONES
minus conteret Satanam fub pedibus noftn's uclociter. Mukiplicans multiple C cabo triftitias tuas SC semitus tuos. Pro triftitia SC ge mi tu, in Hebræo dolores « conceptus habet» nbsp;nbsp;Et ad uirum conuerfio tua. Pro conuerfione, Aquila focietaz tem, Symmachus appetitum uel impetum tranftulcrunt» Makdit^a terra m o^ peiibus tuis. Opera hic nonruris eolendi, ut pleriqueputant, fed peccatafigninz cant: ut in Hebræo habetur.Et Aquila no difcordatjdicensïMaledida humus pro/ pter te. Et Theodotio : Maledida adama in tranfgreffione tua. nbsp;nbsp;Et uocauit Az dam nomen uxoris fuæ, Vitam : quiaipfa eft mater omnium uiuentium. Quare Eua,Vita fit appeüata, demonftrat : eo quod fit mater omnium uiuentium. ^Ü quippe transfertur in uitam. nbsp;nbsp;nbsp;Et eiecit Adam,óó habitare fecit contra parade
f tm uoluptatis:ÓC ftatuit Cherubim SC femmeam romphæam,quæ uertitur ad eux God ie nd am uiam ligni uitæ. Alius multo lenfus in Hebræo eu,quam hie intelli/ gitur. Ait enim:Et eiecit Adam,baud dubium quin Dt?.minus:5C habitarefecitm-re paradifum uoluptatis Cherubim,SC flammeum gladium,C^uiucrteretur 8Cc« 0 diret uiam ligni uitæ. Non quod ipfum Adam quern ciecerat det/S,habitarc leccr dontra paradifum uoluptatis:fed quod illo eiedo ante fores paradifi Cherubim^ flammeum gladium pofuerit ad cuftodiendum paradifi ueftibulum,ne quis po» intrare. Et concepit SC peperit Cain,SC dixit: Acquifiui,fiuepoffedi hominem perdeum* Cain,acquifitio fine poireiriointerpretatur,ideft (tTMcru^ unde SC eW mologiamipfiuscxprimens,ait ’’B'^aç ideft Poffedihominemperdeum. nbsp;nbsp;®.
refpexit Deus fuper Abel SC fuper muncra eius î fuper Cain autem ÔC fuperl^r*z ficia eius non refpexit, SC contriftatus eft Cain ualde. Vnde feire poterat Cain, quod fra tris eius munera fufeepiflet Deus,0C fua répudia ffet:nifi ilia interpretatio uera effet,quam Theodotio pofuit,Et inflammauit Dominus fuper Abel SCiuper facrificium eius:fupcr Cain uero SC fuper facrificium eius no inflammauit f Ignem autem ad facrificium deuorandum folitum uenire de cœlo : SC in dedicatione tenv plifub SolomoneIcgimus,SCquando Helias in monte Carmelo conftruxitakwe. O'
Et dixit Dominus ad Cain : Quare concidit uultus tuus ^ Nonne ft rede ofte» ras,non rede autem diuidas, peccafti; Qinefcciad te conuerfio eius,SC tu doming beris eius. Neceffîtate compellimurinfingulis diutiusimmorari. SiquidemoC nunc multo alius in Hebræo, quàm in Septuaginta translatoribus fenfus eft. Ait cnim Dominus ad Cain:QuaicirafeerisC SC quare concidit uultus tuusf Nonneli bene egeris,dimittetur tibi C SC fi non bene egeris,ante fores peccatum tuum fede» bit C Et ad te focictas eius, fed tu magis dominate eius. Quod autem dicit,hoc elU Quare irafeeris, SC inuidiæ in fratrem liuore cruciatus,uultum demittis interram* Nonne fi bene feceris,dimittetur tibi omne delidum tuumîfiue ut Theodotio ait, Acceptabile erit:ideft,munus tuum fufeipiam, ut fufcepi fratris tui C Quod fi male egeris, ilico peccatum ante ueftibulum tuum fedebit, ÔC tali ianitore comitabens. Verum quia liberi arbitrq es,moneo ut non tibipeccatum,fed tu peccato dominez ris. Quod autem in Septuaginta interpretibus fecit crrorem,inud cft:quia peccalt; turn, ideft fiKW in Hebræo generis mafculini eft, in Græco foeminini. Et^i 3 interpretati funt, mafculino illud, uteratin Hebræo, gencre rranftulerunt. Et dixit Cain ad Abel fratrem fuum. Subauditur, Ea quæ loquutus eft Dominus* Superfluum ergo eft,quod in SamaritanorS SC noftro uolumine rcpcritur,Traniz camus in campum. Omnis qui occident Cain,feptem uindidas exfoluet. Pro feptem uindidis, Aquila feptempliciter interpretatus eft: Symmachus,feptimum: Theodotio, per hebdomadem. Super quo capitulo extat Epiftolanoftra ad epiftoz pum Damafum. Et habitauit in terra Naid. Quod Septuaginta Naid trank^ Ierunt,in Hebræo '^'i3 dicitur: SC interpretatur ötA^ó/xJk©', ideft fluduansot inftabilis acfedis incertæ. Noneftigiturterra Naid, ut uulgus noftrorumput^Ï fed expletur fententia Dei,quod hue atqj iiluc uagus SC profugus oberrauit. Et uocauit nomen eius Seth. Sufeitauit enim mihi Deus fernen aliud pro Abel,quem occiditCain* Sethpropuc ^tw, ideft poftuo dicitur. Quiaigitqrpofuerateum
-ocr page 991-HEBRAICÆ IN GENESIM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;,45
'ätas pró Abd, prop tere a Scth,ideft pofitio appellatur. Denique Aqufla:Et uocaz Wt, inquit, nomen eius Seth, dicens, Quiapofuit Dominus mihi fernen alterum» Et uocauit nomen eius Enos:hic fperauit inuocare nomen domini dei» Quo/ modo Adam,homo interpretatur:ita Óf EnoSjiuxta Hebrææ linguae uarietatem, ^mo uel uir dicitur. Et pulchre, quia hoe uocabulum habuit, de eo fcriptum eft, Tuncinitium fuit inuocandi nomen Dominidicetplericg Hebraeorum aliud arbiz hêtur,quod tune primum in nomine Domini óf in fimilitudine eius fabrieata fint idola. Virum óf mulierem fecit eos,óf benedixit eos, óf uocauit nomen eorum Ädam,ideft homo. Hominis nomen,tam uiro quam fœminac conuenit. Vixit autem Adam ducentos óf triginta annos,Óf genuit ad imaginem óf fimilitudinem faam,Óf uocauit nomen eius Seth. Sciendum quod uique ad diluuium,ubi in noz fins codicibus Ducentorum, óf quod excurrit annorum genuiffe quis dicitur ; in Hebraco habeat Centum annos, óf reliquos qui ièquGtur. nbsp;nbsp;Fuerunt autem dies
Adam poftquam genuit Seth,feptingcntianni. Quia in ducentis errauerat,con* fequenterhic pofuit Septingentos,quum in Hebræo hic habeatur O dingen tos, 8f fupra centum. nbsp;nbsp;Et uixit Mathufala annis centum fexagintafeptem,ôf genuit
tamech:ôf uixit Mathufala poftquam genuit Lamech,annos odingentosduos,óf genuit filios óf filias:6f fuerunt omnes dies Mathufala quos uixit, anni nongenti fc ’‘agintanouern, óf mortuus eft. Famofa quxftio Óf difputatione omnium Eccle-fiarum uentilata,quod iuxta diligentem fupputationem,quatuordecim annos poft lt;J'luuium Mathufala uixilïe referatur.Etenim quum effet Mathufala annorum een mm fexagintafeptem, genuit Lamech.Rurfum Lamech quum effet annorum cen^ mm odogintaodo, genuit Noe.Et hunt ufque ad diem natiuitatis Noc,anni uitae ^Lthufala trecenti quinquagintaquinep, Sexcentefimo autem anno uitat Noe,diz Luium fadum eft. Ac per hoc habita fupputatione per partes,nongentefimo quin ^nageOmoquinto anno Mathufala,diluuium fuiffe conuincitur. Quum autem fuz pra nongentis fexagintanouem annis uixiffe fit didus, nulli dubium eft quatuor.» decim eum annos uixiffe poft diluuium.Et quomodo uerum eft quod odo tantum anima: in area faluæ fada: funt^ Reftat ergo ut quomodo in pleriique,ita óf in hoe fit error in numéro: fiquidem' óf in Hebræis óf Samaritanorumlibris,ita fcriptum teperi. Et uixit Mathufala centum odogintafeptem annis, óf genuit Lamech: óf uixitMathufala poftquam genuit Lamech,feptingentos odogintaduos annos,Óf genuit filios óf Alias : óf fuerunt omnes dies Mathufala,anni nongenti fexagintaz nouem, óf mortuus eft : óf uixit* Lamech centum odogintaduobus annis, óf gez HuitNoe. A die ergo natiuitatis Mathufala, ufque ad diem natiuitatis Noe, funt anni trecenti fexagintanouem : bis adde fex centos annos Noe, quia in fexcentefi^ mo uitae eius anno fadum eft dfl«uium:atque ita fit, ut nongentefimo fexagefimoz nono anno uitae ftiac Mathufala mortuus fit, eo anno quo coepit effe diluuium.
Et uocauit nomen eius Noe, dicens : Ifte requiefcere nos faciet ab operibus noz firis. nl requies interpretatur.Ab coigitur quod fub illo omnia retro opera quiez nerunt per diluuium,appellatus eft Requies. Videntes autem filtj dei filias hoz gt;nbsp;8iinum,quia bonac funt. Verbum Hebraicum C'p^N communis eft numeri: amp;deusquippe óf dq, fimiliter appellantur: prop ter quod Aquila plurali numero, Filios deorum, aufus eft diccrc:deos intelligens,fandos fiue angelos. Deus enim fietit in fynagoga deorum, in medio autem deos difcernit. Vnde óf Symmachus iftiufmodi fenfum fequcns, ait : Videntes filq potentum filias hominum : óf rcli-qua. Et dixit dominus deus:Non permanebit fpiritus meus in hominibus iftis in aeternum, quia carnes funt. Ïn Hebræo fcriptum eft, Non iudicabit fpiritus mcus homines iftos in fempiternum, quoniam caro funt : hoc eft, quia fragilis eft inhomine conditio, non eos ad acternos feruabo cruciatus : fed hfe illis reftituam quod merentur. Ergo non feueritatem,ut in noftris codicibus legitur,icd element tiamDei fonat,dum peccator hiepro fuo fcelere uifitatur.Vnde óf iratus Deus lo/ quitur ad quofdam : Non uifitabo filias eorum quum fuerint fornicatac, óf fponfas
LL 4 eorum
-ocr page 992-îgt;44
QyÆSTIONES SEV TRADITIONES
eorum cum adultcraucrint. Et in alio loco : Vifitabo in uirga inîquitates eorum,£i C in flagellis pcccata eorum : ueruntamen mifencordiam meam non auferam ab eis. Pon o ne ufderctur in eo effe crudelis,quod peccanbus locum pœnitentiæ non de/ diflret,adiecit:Sed erunt dies eorum centum uiginti anni. Hoc eft,habebSt centum uiginti annos ad agendam pœnitentiam. Non igitur Humana uita,ut multi errant, in centum uiginti annos contracta cft:fed génération! illi centû uiginti anni ad pœ nitentiam dati funt. Siquidem inuenimus quod poft diluuium Abraham uixerit an nos centum feptuagintaquinq,-,Slt; cgteri amplius ducentis amp;f trecentis annis.Quia uero pœnitentiam agere contempferunt,noluit deus tempus expectare decretum: fed uiginti annorum fpacijs amputatiSjinduxit diluuium anno centefimo agendae pœnitentiæ deftinato- Gigantes autem erant fuper terram in diebus illisÄ poft hæc quomodo ingrediebantur filij dei ad filias hominu,ÓC generabant eis.llli erant gigantes à feculo hommes nominati. In Hebræo ita habet:Cadentes erant in terra in diebus illis,ideft ’D’gt;yM nbsp;nbsp;Et poft hæc ut ingrediebantur filij deorum ad filias hominum,2lt; generabant eis:hi erant fortes à principio uiri nominati.Pro cadentu bus, fine gigantibus,uiolentos interpretatus eft Symmachus.Et angelis Sf fancto/ rum liberis,conuenit nomen cadentium. Noe uir iuftus atq: perfedus in general tione iua,deo placuit. Signanter ait, In gencratione fua:ut oftendcret non iuxta iu/ fticiam confummatam : fed iuxta gencrationis fuæ cum iuftum fuilfe iufticiam. Et hoc eft quod in Hebræo dicitur : Noe uir iuftus, perfedus erat in generationibus fuis:cum deo ambulabat Noe : hoe eft illius ueftigia fequebatur» nbsp;nbsp;Fac tibi arcam delignis quadratis. Pro quadratis lignis,bituminatis legimus in Hebræo. Cob ligens facies arcam,£lt; in cubito confummabis earn defuper. Pro eo quod eft. Colli* gens facies arcam:in Hebræo habet,Meridianum facies arcæ:quod manifeftitrs in/ terpretatus eft Symmachus,dices ^etepx^is, hoc eft dilucidum facies arcæ,uolcns feneftram intelligi. nbsp;nbsp;nbsp;Et quieuit aqua,Slt; rcuelati funt fontes abyflï,£f catarada cœli.Pro reuelatis fontibus,claufos 06 obtura tos, om nes interpretes tranftulerunt- D Et pro eo quod fequitur,Ceflauit aqua fuper terram,Sd reliqua : fcriptum eft,Etre/ werfæ funt aquæ de terra,euntes amp;f reuertêtes. Nota fecundum Ecclefiaften,quod omnes aquæ atep torrentcs, per occultas uenas ad matricem abyftum reuertantur.
Poft quadraginta dies aperuit Noe oftium arcæ quod fecit,8ió emifit coruum,K eg re dus non redijt ad cum, donee ficcaretur aqua de terra. Pro o ft io, fen eft ra feriz pta cft in Hebræo. Et de coruo aliter dicitur:Emifit coruum,Ôf egreffus eft,cxicns 8C non reuertens,donee ficcarentur aquæ de terra. Et erant fihj NoequiegreUÏ funt de area, Sem, Cham 06 laphet.Frequenter Septuaginta interpretes non ualen tes heth literam,quæ duplicem afpirationem fonagin Grgeum fermonem uertere, chi Græcam lireram addiderunt:utnos docerentiftiufmodi uocabulaafpiraridebc re;unde £lt; in præfenti loco, Cham tranftulerunt pro eo quod eft Ham,à quo 2t Ac gyptus ufq? hodie Aegyptiorum lingua. Ham dicitur. Dilatet deus Iaphct,amp;f ha bitetintabernaculis Sem .DeSem Hebræi,de laphetpopulusgentiumnafcitur. Quia igitur lata eft multitudo credentium, à latitudine quæ laphct dicitur,latitudo nomen accepit. Quod autem ait:Et habiter in tabernaculis Sem,de nobis prop irez tatur qui in eruditione 2lt; feientia feripturarum eiedo Ifraele uerfamur* Et fad'd funt omnes dies Noe nongenti quinquagintaanni.Ecce poft diluuiüjtrecctis quin quaginta annis uixit Noe.Ex quo perfpieuO cft, centum uiginti annos generation! illi,ut fupra diximus,ad pœnitentiæ daros, amp;S non uitæ mortaliu conftitutos. Filq Ïaphet, Gomer St Magog Sf Madai 56 lauan amp;nbsp;Thubal SC Moloch SCThiras. Ia/ phet filio Noe nati funt feptem filij:qui poftederût terra in Afia ab Amano SC Tau ro Syriæ Cœles SC Cilicip montibus,ufcp ad fluum Tanain.In Europa uero ufqiad Gadira, nomina locis amp;nbsp;gentibus relinquêtes:è quibus poftca immutata funtplud ma,cætera permanent ut fuerût.Sunt aßt Gomer, Galatæ:Magog, ScythæîMada^ Medi:Iauan,Iones qui SC Græci:undc SC mare loniûîThubal Iberi,qui SC Hifpani, à quibus Cekibcrijlicct quida halos fufpicent,Mofoch,Cappadoc€s;unde SC vA»
-ocr page 993-HEBRAIC^ IN GENESIH
?4$
* Hodi'eapud cos Mazaca dicitur.Porro Septuaginta interpretes,Caphthofim Cap padoces arbitrantur:Thiras,Thracas,quorum non fatis immutatu eft uocabulum. Scio quendam Gog SC Magog, tarn de præfenti loco quam Ezechiel,ad Gotthoz turn nuper in terra noftra uagantiuni hiftoriam rctulilfc : quod utrum uerum fit, prælij ipfius fine monftrabitur.Et certe Gotthos omnes retro cruditi,magis Getas 4uàm Gog SC Magog appellare confueucrant.Hæ itaqj feptem gentes,quas de laz phet uenire ftirpe memoraui,ad aquilonis partem habitant. Filq Gomer, Afehaz flax ÔCRiphat SC Thogarma.Afchanaz,Graeci Rheginos uocant;Rmhat,Paphla 8ones:Thogarma,Phrygas. Fihj lauan,Elifa SC Tharfis,Cethim amp;nbsp;Dodanim: ab his diuifac funt infulae nationum in terris fuis;uir fecundum linguam fuam 6C co gnationem fuam SC gentem fuam. De Ionibus,ideft de Graccis,nafc3tur EIifei,qui *Jocantur Aeolidestundc SC quinta lingua Graeciac Aeolis appenatur,quam iHi uo cant TstiiTrfbij jlcJAiK-nii. Tharfis lofephus Cilicas arbitratur, S afpirationis lite-. ^ tam uitiofe à pofteris in t dicens fuifte corruptamiunde SC metropolis eorum ciui ’as Tar fus appellatur, Paulo apoftolo gloriofa. Cethim funt Citq, à quibus hodie ^uo(^ urbs Cypri Citium nominatur.Dodanim,Rtiodq. Ita enim Septuaginta inz ’«rpretes tranftulerStXegamus Vanonis De antiquitatibus libros,6C Sifinnq Ca ■ pitonis, SC Grxcum Pblcgonta,ca?teros(^ eruditiftimos uiros, SC uidebimus pene ®'nncsinfulas,SC totius orbis littora,terrascj mari uicinas,Graecis accolis occupaz *^s:qui(ut fupra diximus)ab Amano SC Tauro motibus,omnia maritima loca ufq; ^(lOceanum pofledereBritannicum. Fihj Chan, Chus ôC Mefraim SC Phut à ^banaan, Chus,uf9 hodie ab Flebræis Aethiopia nuncupatur: Mefraim, Aegyz P’us:Phut,Libye:a quo SC Mauritaniae fluuius ufque in præfens Phut dicitur,omz ’’iscjß circa eum regio Phutenfis.Multi fcriptores tam Grgci quam Latini huius rei I^ftcs funt, Quare autem in una tatum climatis parte,antiquum Libyæ nomen re-, ^'^efitjSC reliqua terra uocata fit Aphrica,difterere non huius loei nee téporis eft.
^otro Chanaan obtinuit terram,quam ludæi deinceps poftederunt eicAs Chana næis. Fihj Chus, Saba,HeuiIa,Sabarha,Rhegma,Sabathaca. Saba à quo Saz brilde quibus Vergilius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Solis^eftthureauirga Sabacis. Et alibi,
^tntum^ Sabaeo Thure calent aræ. Heuila,Gctuli,in parte remotioris Aphriz ^®jCremo cohaerentes. Sabatha,a quo Sabatheni,qui nune Aftabari nominantur. *^begma uero SC Sabathaca paulatim antiqua uocabula perdidcre,SC quæ nuc pro j^tteribus habeant,ignoratur. Fihj Rhegma,Saba SC Dadan. Hic Saba per fin ’'’ttatnfcribitur:fupra uero per famech,à quo diximus appellatos Sabaeos. Inter/ httatur uero nunc Saba, Arabia: nam in feptuagefimoprimo Pfalmo ubi nos ha-ç^*niis,Rt’ge5 Arabum SC Saba munera offerent : in Hebraco fcriptum eft. Reges . ^’:pr«num nomen per fin,fecundum per famech. Dadan, gens eft Aerhiopiae t Occidentali piagä- nbsp;nbsp;nbsp;Et Chus genuit Nemrod, ifte coepit effe potens in terra,
p poftpaululum. Et ^lit, inquit, caput regni ipfius Babel SC Arach SC Achad SC ^balanne in terra SeRnaaT- Nemrod filius Chus arripuit infuetam primus in pö/ *’'*’otyrannidem:regnauitlt;T .m Babylone,qug ab eo quod ibi confufae funt linguae ’'’’fini xdificantium,Babel sop «Hata eft. -33 eniminterpretaturconfufio.Re/ |Mt autem sc in Arach, hoc eft irt Edefta,Kin Achad, quæ nunc dicitur Nifiz J^pÓCinChalannc,quaepoftea uerfo domine à Seleuco rege eft dida Seleucia, ‘‘^tertequaenune àTÂ^-fàip appellatur. De terra ilia exijt Affur, SCaedifîcaz ^‘^NiniuenSC Rohoboth ciuitatem. Dehac terra Affyriorum pullulauitimperi/ J’^qui ex nomine Nini Beli fihj,Ninum condi'derunt,urbem magnam quam He ®’æi appellant Niniuen. Ad cuius uel ruinam ud pœnitcntiam,tota lonac pertinet f’ophetia, Quod autem ait, Niniuen SC Rohoboth ciuitatem: non putemus duas yle urbes;fed quia Rohoboth plateac interpretantur,ita legendum eft, Et ædifica/ ^ Niniuen SC plateas ciuiratis. nbsp;nbsp;nbsp;Et Mefraim genuit Ïudim SC Anamim SC La/
^'m ÔC Nephthuim SC Phetrofim SC Chasloim, è quibus egreffi funt Philiftim SC ^îphthorim. Exceptis Labairn, aquo Libyes poftea nominati funt,qui prius Phutei
-ocr page 994-94^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QVÆSTIONES SEV TRADIT lOiJES
PhuteiuocabanturtSó Chasloim,quideinceps PhiU{lijmappc]htifunt,quosti.os c corruptePalxilinos dicimus^cxterx fexgentes ignotx faut nobis:quia belloÂe/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
thiopico fubuerCx^ufc^ adobliuionempræfehforum nominumperuenere. Poße/ derunt autem terrain à Gaza u/q? ad extremes fines Aegypti. Et Chanaan ge^ nuit Sidon pn'mogenitû fuum amp;nbsp;Chettxum S^ Hiebufxum QC Amorrxû 5^ Ger^ gefxum oc Euxurn Si. Araexurn amp;: Sinxum ÔC Aradium S^ Samarxum àC Ama^
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t/iæum. De Chanaan primus natus eftSidon, a' quo urbsinPhœnice Sidon uo-
^^^^^ns,qui Areas codidit oppidum contra'TripoUminradicibus Libani litum. A quo baud procul aba duitas iuit nomine Simtquxpoüea uario e/ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^quot;a^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomê tantumodo loco priRinum referuauit, Aradij fuut
qui Aradummful^ poiTederuntanguRo Reto àPhœnices îittorefeparatam,Sa/ 9“’^^« Edeffa rabais Syrix Cœles duitas Amath ufe^ ad noRr^m tempus, tarn a byris quam ab Hebrxis,ita ut apud uetercs dida fuerat,appellat, HancMa
!^^ ^pp^^^^tam putant. Alij licet non uere, tarnen opb nocabulo confolantes,Emath primam ab Antiochia appellari putant:QC eandem effe qux apuduete Gerara namp;b ’ nbsp;nbsp;^^^^^^ terminus Chananxorum a Sidone donce uenias in
P^rgentibus Sodomam Sc Gomorram SiAdamam 8C Se^
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^G^mZraÈ^Afa ' ^^^J?^'^ cluitates, Sidon uideUcetóC Gerara amp;:Sodoma
TeSrauodï^hfn^^ ^^^quot;'quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^ihoc tantum adnotSdum uP
de tu r, quod La fa ipfa Requx nunc Calhrboe didturtubi aqux calidx prorumpen^ AramH^abEunbrntef^^^ ^^ f?*»^^^^^0»r6CArpbst^d6ClJd8C ab Euphrate Ruuio,partem Afix uüp ad Indicum Oceanum tenent. ER ^rem Elamj quo Elamitçprincipes Perfidis. DeARbr antèiam didum cRquod Nmum urbe condident.Arphaxad à quo Chaldxi,Lud d quo Lydn Aram a^uo ^itenuitnrTnrfnar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
fc7ibliur ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^quot;quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^rpretes in libro lob ubiin Hebrxo
qua Armeni C^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HuRtidem tranRulerunt. Vl,à
^a intemreres Mnfnrh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^tianq feu Carrj.Porrd Mes, pro quo Septuagint
b^b^^^^^^K^!^‘’quot;:^^^’‘o«^ Arph^dgemuit Sc diebusdu^d/tnraeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^d^^nomen uni Phaleg,quiain
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^^^^^^^^’■‘^^diuiiaefttcrra,£f nomen fratris dusIcdan nbsp;nbsp;nbsp;Heher à aao Hebrxi
eoquod'indïet,^dusr°^^^-^^''nT^
dalt;?8f Salmh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^uifx func, Icdan genuit Helmoz
SeM^OndrH^u^a^'^f^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;Dcch,EbaJ,Abimad,
^°^^tf* P^^t-umgentiumpoReriora nomina inuenirenon
auximmuta^ fünf ' ^^^*^^^^^^^^^'^^quot;^^f’ttditauocanturUtprimutB,ud
ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etmortuus cRAran ante pattern fuum in ter/
^^S^o^^ Chaldxorum. Pro eo quodlegimus, In regione Chalz au^mHèl^l/fl”'''quot;“'f °''r;'V^ ■dcn^nigneChM^orul Tad^t ^^Inf. nl^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ocahone, iff/ufmodi hbuhm : Quod Abaham in ignm
!^t rc d^ïd^ï^j ^^quot;^quot;^ 3dorarenoluerïr, quern Chaldxicolunt: AfdeiauxUio^e/
nir H^nr^ dt^rJ^u ^^ ^^^^^^^ Chaldxorum :pro eo quodin Hebrxohabe/
MortuuseRA/
ran ante confpedum Thare partis fui in terra nariuitatis fux, in igne Cha/dxo.
poRea Dommus ad Abraham, Ego fum quieduxi te de igne Chaldxorum. Et fumpferunt Abtam âf Nachot Rbiuxotes. Nomen uxotis Abraham, SaraLei: nomen uxoris Nachor, Mddia Rlia Aran- Pater autem Melchx, ipfe eR pa/
ter
-ocr page 995-HEBRAICÆ IN GENESIM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;947
^ ter lefcc. Aran filius Thare,frater Abraham 06 Nachor,duas filtas genuit^MeV chain amp;nbsp;Sarai cognomcnto Icfcan ^vûwiioy. E quibus Melcham accepit uxorem Nachor,æ Sarai Abraham. Necdum quippe inter patruos 00 fratrO filias,nuptiac Eerant lege prohibits, qua: in primis hominibus etiam inter fratres St^ forores inb tæfunt. Eratautem Abrarn feptuagintaquincß annorum,quando egrclTüs eft ex Charra. Indilfolubilis nafcitur quæftio. Si enim Thara pater Abrahæ,cum adhuc efletin regione Chaldaea,fcptuaginta annoru genuit Abraham,2lt; poftea in Cha/ naanducentefimoquinto actatis fuæ anno mortuus eft, quomodo nunc poft mor/ temThare, Abraham exiens de Charra feptuagintaquinqt annorum fuifte memo/ ratur,cum à natiuitate Abrahæ uR^ ad mortem patris eius centum m’gintaquinqt fuilTeanni doceâtur.Vera eft igitur illa Hebracorum traditio,quam fupra diximus, quodegreflus fit Thare cum filqs fuis de igne Chaldxorum:2è quod Abraham Ba hylonio uallatus incendio,quia illud adorare nolebat,dei fit auxilio Iiberatus:£lt; ex ‘Ho tempore ei dies uitac 56 tempus reputetur ætatis,ex quo côfeffus eft dominum, fpernens idola Chaldçorum.Poteft autem fieri,ut quia fcriptura reliquit incertum, 2ntepaucos annos Thare de Chaldæa profe(ftus,uencritin Charrâ,quàm mortem lt;îbiret.VeI certe ftatim poft perfequutionê in Charran uenerit,Si ibi diutius fit mo ’'^tus.Si quis ergo huic expofitioni cotrarius eft,quæret aliam folutionem,óó tune naredequx à nobis dida funt,improbabit. Et proficifcens Abrarn,abijt in dc-^ Dettum,a fames fada eft fuper terram. Et in præfenti ÔC in plurimis ai ijs lotis,pro Referte,ad Auftrum,fcriptum eft in Hebræo.Hoc igitur notare debemus. Et ui-^crunt earn principes Pharaonis,ôô laudauerût earn ad Pharaonem,ôô introduxe^ junt earn in domû Pharaonis,amp; Abram benefecit propter eam,5C fuerunt ei oues ^armenta amp;nbsp;afini 06 ferui ÔC anciUæ,muli £lt; cameli. Licet corpus faneftarum mu-’*cnjm,non uis maculer,fed uoIuntas:ÔC exeufari polïit Sarai,quod famis tempore ’olarcgi in peregrinis locis marito conniuête, refiftere nequiuerit:tamen poteft 06 * aliter fœdaneceffiras cxcufari:quodiuxta librum Hefter quæcunqi mulierum plax cuifletregi apud ucteres,fcx menfibus ungebatur oleo myrtino:ÔC fex mêfibus in pigmentis narijs erat, 06 curationibus foeminarum, 06 tune demum ingrediebatur ®dregem.Atqp ita poteft fieri, ut Sarai poftquàmplacueratregi,dum per annum ^itisadregê praeparatur introïtus,amp; Abrahat Pharao multa donaucrit,SC Pharao poftea fitpercuUus à Domino, illa adhuc intada ab eius concubitu permanente.
Et afcendit Abra ex Aegypto ipfe ÔC uxor eius, 06 omnia quae illius erant,Slt; Lot ^ co in defertum.Erat autem Äbram diues ualde,in pecore 0^ argento 86 auro, habijt unde uenitin defertu ufcp Bethel, Pulchre de Aegypto liberatus afeendiffe ^icitur. Sed occurrit huic fenfui illud quod fequitur : quomodo potuerit exiens de ^ogypto fuifle diues ualde^ Quod foluitur ifta Hebraica ueritate,in qua fcribitur, j^bramgrauis uehemcnter:hoceft, ßet^ve o-tjt'oeQsce. Aegypticnim pondérégraua b^tur.Et licet uideStur efle diuitiac pecoris,auri £lt; argêti:tamen fi Aegyptiac font, *^0 fando graues funt.Deniq; non (ut in Septuaginta legimus) abijt unde uenc/ ^tindefertum ufep Bethehfed ficutin Hebraco fcriptum eft, Abijtinnere fuo per ^uftrum ufqj Bethel.Idcirco enim de Aegypto profedus eft,non ut defertu ingre 'id-etur,quod cum Aegypto reliquerat:fed ut per Auftru,qui Aquiloni contrarius ^ftjUeniret ad domû dei,ubi fuerat tabernaculum eius in medio Bethel 50 Hai. Et ^ Sodomorum mali amp;nbsp;peccatores in confpedu dei uehemeter. Superflue hie in ' beptuagintainterpretibus additum eft, InconfpeduDei : fiquidem Sodomorum ^oloniapud homines mali amp;? peccatores erant.Ille autem dicitur,in conijjedu Dei Pcccator,qui poteft apud homines iuftus uideri:quomodo de Zacharia 86 Hclifaz “ft in praconio ponicur,quod fuerint iufti ambo in confpedu dei.Et in Pfalmo di ^•tur,Non iuftificabitur in confpedu tuo omnis uiuens. Leua oculos tuos, 06 uiz 'tea loco in quo tu nunc es,ad aquilonem 86 ad auftrum 86 ad orictem 06 ad marct ^yia omne terra quam tu uides,tibi dabo earn 86 femini tuo.Quatuor climata mun **pofuit,orientcm 86 occidentcm,feptentrioncm 86 meridianum. Quod autem in omnibus
-ocr page 996-948
CtyÆSTlONES SEV TRADITIONES
omnibus fcripturis legitur,hic femel dixiffe fufficiat,mare Temper pro occidête poz C ni,ab co quod Palæftmæ regio ira fita fir,ut mare in occidentis plaga habeat. Et rex Balc;hæceft Segor.Omnes hiconfenferuntapuduanemfalfam,hoceft,ma/ refalis. Bale lingua Hebræa HSi'rcJ7nlt;ns ^ ideftdeuoratiodidtur.Traduntigitur Hebraei hanc eandem in alio fcripturarum loco Saliflam nominari, diciq- rurfum, tiO'^9iJ Teit7ï^övlt;rcM»jideit uitulam contcrnantem,quod fcilicet tertio motu terrae ab/ forpta eft. Et ex eo tempore quo Sodoma 00 Gomorra, Adama Qi Seboim,diuino igne fubuerfa: funt,illa paruula nuncupetur.Siquide Segor transfertur inparuam, quæ lingua Syra Zoaradicitur ♦ Vallis autem Salinarum,ficut in hoceodemlibro kribitur: in qua fucrunt ante putei bituminis, poft dei iram Qi fulphuris pluuiam, in mare mortuumuerfaeft,quod à Graecis 2^iiivg Ko-i^ixA'T'iTJs, ideftftagnumbitu/ minis appellatur. Et conciderunt gigantes in Aftaroth Carnaim,Qi gentes for/ tes fimul cum eis,Qi Omineos in Saue ciuitatc antequam Sodomam peruenirent.
Quatuor reges profedtide Babylone, interleccrunt gigantes, hoc eft ^’’4^’}i robuftos quoqj Arabiæ,Qi Zozim,in Hom,ói Emim in ciuitatc Sauc,qux ufqhO-die fic uocatur. Zozim autem Qi Emim, terribiles Qi horrendi inrerpretantur.pto quo Septuaginta,fenfum magis quam uerbum ex uerbo transfcrcntes,gente3tor/ tiflimas pofuerunt.Porró wa pro quo dixcrunt, «lid euj’n'is, hoceft,cumeis putaueruntferibiper ü dmfti dementi fimilitudinejcum per TA feriptum fit-Ba* hem enim cum per très literas fcribitur:fi mediam n habet,interpretatur,in eis,ß autem H uttnpra:fenti,locumfignifîcat,ideftinHom. Etreuertentesuencrunt ad fontem iudicij,haec eft Cades. Per anticipationem dicitur,quod pofteafieuoz catum eft. Significat autem locum apud petram, qui fons iudictj nominatur, quia ibi deus populum iudicauit. Et pereufferunt omnem regionem Amalechitarum Ói Amorracorum fedentem in Hazazonthamar. nbsp;nbsp;Hoc oppidum eft,quod nunc uocatur Engaddi, balfamiOi palmarum fertile. Porro Hazazonthamar in lingua noftra refonar,urbs palmaru.Thamar quippe palma dicitur. Sciendum autempro D eo quod poft paululum fequitur, Et direxerunt cotra eos aciem ad bellum in uaP Ie Salinarum,ln Hebræo haberi,in ualle 'D''^TÖ quod Aquila interpretatur wquot; •iri^TaiJivuy Theodotio, quot;^S/«Ao-cJ^/, amoena nemora fignificantes. Ettulerunt omnem equitatum Sodomorum Qi Gomorr. nbsp;nbsp;Pro equitatu, in Hebræo habet,
Wa’i ideft fubftantiam. Et qui fugerat,nunciauit Abram tranfitori.Ipfcuerolc debat ad qucrcum Mamre A mor rei fratris Efchol,ói fratris Aunan,qui erantcom iurati Abrahæ. Pro eo quod nos poftn'mus,tranfitori:in Hebræo feriptum eft, ’'')337 Hoc enim tranfitor, exprimitur. Quod autem ait, Apud quercum Mamre Amorræi,melius in Hebræo legimus, apud quercum Mamre Amorraci fratris E^ fchol,óifratris,non Aunan ut Septuaginta tranftuïerunt,fed Aner tutoftenderct Mamre, Si Efchol,Qi Aner Am or ra: os atq: germanos,focios fuifle Abrahæ» Et perfecutus cft eos ufq; Dan» Ad Phœnices oppidum,quod nunc Paneas dicitur» Dan autem unus è fontibus eft lordanis. Nam Ói alter uocatur lor,quod interpre/ tatur ^éi^^oy quod eft riuus.Duobus ergo fontibus qui haud proeul à fediftant,in unum riuulum foederatis,lordanis deinceps appellatur. Et Melchifedech rex Sa lem protulit panem Qi uinum,Qi ipfe facerdos dei exceIfi,Qi benedixit ei. Quia femel opufculum noftrum,uel quæftionum Hebraicarum,uel traditionum congre gatio eft,propterea quid Hebræi de hoc fentianr,infcramus. Aiunt hune effe Sein ft hum Noe, Qi fupputantes annos uitæ ipfius,oftendunt eum adifaac ufeç uixilf« omnesq: primogenitos Noe donee facerdotio fungeretur Aaron,fuilTe pontifice^ Porró Salem,rex Hierufalem dicitur, quç prius Salem appeliabatur.Meichiiedecn autem Apoftolus ad Hebræos,fine patre Si matre commemorans,ad Chriftum’'^ fert:Qi per Chriftum ad gentium eccIcfiam.Omnis enim capitis gloria, referturan membra,eo quod præputium habens, Abraha: benedixerie circumcifo, Si in Abra ham Leui,Si per Leui Aaron,de quo poftca facerdotium: Ex quo eolligi ualtJ«^®f dotium ccclcÈæ habentis præputium,benedixifle circumcifo facerdotio fynagog^*
-ocr page 997-KEBRAICÆ IN GENESIM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;949
QuodaSt aft,Tu CS facerdos i'n aeternum fecundum ordinem McJcInTcdccb;myftc i rium noftrum in uerbo ordinis fignificatur,nequaqua per Aaron irrationalibns ui ; lt;!iimis,immolSdis,fedoblato pane 86 uino,ideft corpore amp;nbsp;fanguine doinini lefu. Domine deus quid dabis mihiÆt ego uado fine liberis,óó filius Mafcc uernacu læ meg,hic Damafcus Eliezer.Et dixit Abrâ,Ecce mihi non dedifti fernen,00 filius uemaculæ meæ hcres meus erit.Vbi nos habemus,Et filius Mafcc ucrnaculc meæ hatres meus erit:in Hebræo fcriptum eft, ’’!gt;’’□ '7^’'? P^ quod Aquila tranftulif, «^fo?72?mTi^ov^soixicwi^v. ideft,filius potum dantis domuimeæ:Theodotio uero, ^ 0 Hoî 729 ici T^ otKfties i^v. ideft,^ filius eius qui fupcr domum meam eft, Quod aût didt,hoc eft:Ego fine liberis moriar,et filius procuratoris mei uel uillici,qui uniuer fedifpêfat æ diftribuit cibaria familig meae,uocatur^ Damafcus Eliezcr:hic meus hgres enuPorro Eliezer interpretatur,deus meus adiutor. Ab hoc aiunt DamafeS 2^ conditam amp;nbsp;nuncupatam. Ego deus qui eduxi te de regione Chaldæorû, Hoc ^ quod pauloante iam diximus in Hebræo haberi. Qui eduxi te de O’’’^wa ‘^’!N *deft,de incendio Chaldæorû. Et pofuit ea contra faciem inuicemtaues uero non ^ ditiifit.Defcenderunt aût uolucres fupcr cadauera,00 fuper diuifiones eorum,SC fe ^itcumeis Abram.Nonpertinctadpræfensopuiculû huius expofitio facramêti. Hoctantûdicimus,quia pro his quæ pofuimus in Hebræo habet,Etdefcendcrunc ' uolucres fuper cadauera,^ abigebat cas Abram« Illius enim merito fæpe de angu/ fttjsliberatus eft Ifrael. Ad occafum autem folis eeftafis cecidit fuper Abram.Pro «eftafiinHebræo ’n^'\quot;\n ideft HSCrKipofcèj legitur,quam fuprauertimus in fopo ttm. Generatione autem quarta reuertentur huc. Haud dubium quin hi qui de fe uiine fuerint Abrahæ.Quæritur quomodo in Exodo feriptû fit: Quinta autem ge/ neratione egrefti funt Filtj Ifrael de terra Aegypti. Super quo capitulo paruum uo/ lumen ædidimus. Ecce conclufit me dominus,ut non pariam,ingredere ergo ad ’ndllam meam, ut habeam filios ex ea. Diligêter nota quod procrcatio filiorum,fn
* Hebræo,ædificatio feripta eft.Legitur enim ibi: Ingredere ad ancillâ meam,fi quo uiodo gdificer ex ea.Et uide ne forte hoc fit quod in Exodo dicitur,Benedixit deus obftetricibus,5C ædificauerunt fibi domos. Et inuenit eam angelus domini fuper fontem aquæ in deferto ad fontem in uia Sur. Confequenter Aegyptia in uia Sur, Quæ per eremû ducit ad Aegyptum,ire feftinabat. Et uocauit nomen eius Ifmael, Quia exaudiuit deus humilitatem meam.Ifmael interprctatur,exauditio dei. Hic ^fitrufiieus homo,Manus eius fuper omnes,amp;manus omnium fuper eum,^ con ^ faciem omnium fratrum fuorum habitabit. Pro ruftico, fcriptum eft in Hebræo ^^Û quod interpretatur,onager. Significat autem fernen eius habitaturum in ere/ *Uo,ideft Sarracenos uagos incertisq; fedibus,qui uniuerfas genres,quibus defertû ^xlatere iûgitur incurfant,amp; impugnant ab omnibus. Et locutus eft ci dominus, ^gt;cens,Ecce teftamentû meum tecû,ôô cris pater multitudinis gentiû. ÔC non uoca-Htur ultra nomen tuum Abram,fed erit nomen tuum Abraha,quia pattern mùlta juin gentiû pofui te.Notandû quod ubicunq; in Græco,teftamentû legimus,ibi in Hebræo fermone fit foedus, fiue padmideft !*'’'quot;□ Dicunt aût Hebræi quod ex no ■Uinc fuo,deus,quod apud illos tetragrammaton eft, H literam, Abrahæ Ô^ Saræ îddiderit.dicebat enim primû, D'^^N quod interpretatur,pater excelfus:amp;poft/ îïuocatus eft Bn'^ax quod transfertur pater multarû:nam quod fequitur,gentiû: non habetur in nomine,fedfubauditur.Necmirandû, quare cum apud Græcos èC Uos,aliterauideaturaddita:nos P litcrâ Hebræâadditâdixcrimus.Idioma enim Igt;nguæillius eft,per P quidê fcribere,fed pera lcgcre:ficutecorrario a literâfæpe per he pronunciant. Etdixitdeus ad Abrahâ:Sarai uxorêtuam non uocabis Sa^ fai,fed Sara erit nomê eius.Errant qui putant primû Sara per unû r,fcriptû fuifle: Ô^poftea ei alterû r,additû. Et quia r,apud Græcos centenarius numerus eft,mulz tasfuper nomine eius ineptias fufpicâtur : cum utiq; uteuneç uolunt ei uocabulum tcnimutatû,non Græca fed Hebræâ debeant date rationê,cum ipfum nomen He Praicû fit.Nemo autê in altéra lingua quempiâ uocans,etymologiâ uocabuli fumit MM exaltez
-ocr page 998-'lt;)$Ó ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ayÆSTIONES SßV TRADITIONES
ex altera.Sarai igitur primu uocata eft per {in,rcs,iod;fiiblato igituriod,ideft i ele/ C mentOjaddita eft he lit er a, qua: per a legitur, amp;nbsp;uocata eft Pj’!^ Caufa autem ita nominis immutati hæc eft,quod antea dicebatur Princeps mea , unius tantum domus materfamilias.Poftea uero dicitur abfolute Princeps,ideft eepj^aöi;. Sequitur enim,Dabo tibi ex ea filium,öó benedicam ei,2lt; erit in gêtes,£lt; reges populonm-erunt ex eo. Signaterep non ut in Graeco legimus:Dixit dominus ad Abraham, Sa rai uxor tua non uocabitur nomê eius Saranin Hebraeo habetur, Non uocabis no men eius Sarai:ideft,Non dices ei,princeps mea es,omnium quippe gentium tutu ra iam princeps eft.(Quidam peftime fufpicatur,ante earn lepram iuifte uocitatam, 06 poftea principem:cum lepra, tiV^ï dicatur:quae in noftraquidem linguaux detur aliquam habere fimilitudincm,^ Hebrxo autem penitus eft diuerfa.Scribigt; turenimper fade,res,ain glt; thau:quod multum à fuperioribus tribus literis,ideft fin,res amp;nbsp;he,quibus Sara fcribitur,difcrepare manifeftu eft. Et cecidit Abraham fuper faciem fuam,ÓC rifit, SC dixit in corde fuo,Si cêtenario nafcetur films,8C Sara nonagenaria pariet^t poft paululum, Et uocabis nomen eius Ifaac.Diuerfa opi nio,fed una eft etymologia,quare appellatus fit Ifaac. Interpretatur enim Ifaac,^ fus. Alij dicunt quod Sara rifit,ideo euin rifum uocatum efle:quod falfum eft. Alq uero,quod riferit Abrahamïquod SC nos probamus.Poftquam enim ad rifum Ab/ rahae,uocatus eft filius eius Ifaac, tune legimus rifilTe SC Saram. Sciendum tarnen, quod quatuor in Veteri Teftamêto abfq? ullo uelamine,nominibus fuis antequam nafcerentur,uocati funttlfmael, Ifaac, Salomon SC lofias.Lege fcripturas. nbsp;nbsp;Et dû
xit ei:Feftina,tres menfuras farinæ fimilæ commifee. Quia tres menfuræ abfolute hicdilt;ftæuidentur,ÔC eft incerta menfura : proptereaaddidi,quod in Hebraeo tria fata fimilæ habeat,ideft très amphoras:ut idem myfterium,SC hic SC in Euangelio, ubi mulier tria fata farinæ fermentare dicitur,agnofcamus. Dixit autem,Reue*/ tens ueniâ ad te in tempore hoc,SC in hora,SC habebit filium Sara. Pro hora,uham iegimus in Hebræo:ut fit ordo ucl fenfus,Reuertar ad te in tempore uitæ:quafi di/ 0 xerit,fi uixero,fi fuerit uita comitata:hæcautem civd^umTmêcDS quomodo SC cæte ra. Rifit autem Sara in femetipfa,dicens:Necdum mihi factum eft ufq; nunqamp;C dominus meus fenex eft. Aliter multo legitur in Hebræo:Et rifit Sara in femetip/ fa,dicens,Poftquàm attrita fum,facfta eft mihi uoluptasC Simul nota quod ubinos pofuimus Voluptatem,Eden fcriptum eft in Hebræo. Symmachus hundocum ita tranftulit, Poftquam uetuftate confenui,fa(fta eft mihi adolefcêtia. Et dixit,Nun quid eft domine fi loquarCQuod Græce fcriptum eft, m« '^ Itvon t««/ Äethnffa. Secun do Abraham fic eft loquutus ad dominum,quod no uidetur manifefte fonare quid dicat. In Hebræo igitur plenius fcribitur : Ne quæfo irafcaris Domine,fi loquutus fuero.Quia enim uidebatur interrogans Dominum arctare refponfionc,temperac præfatione quod quærit. Et loquutus eft ad generös fuos,qui acceperant filias e-ius.Quia poftea dugfiliæ Lot uirgines fuilTe dicuntur,dequibus ÔCipfedudumad Sodomæos dixeratiEcce duæ filiæ meæ quæ non cognouerût uirum:2C nunc feri/ ptura commémorât eum habuifle generos:nonnulli arbitrantur,iîlas quæ uiros ha buerût in Sodomis remanfiire,SC eas exiffe cum pâtre,quæ uirgines fuerût.Quod cum fcriptura non dicat, Hebræa ueritas exponenda eft, in qua lcribitur, Egreffus eft Lot, SC loquutus eft ad fponfos,qui accepturi erât filias eius.Needum igitur uir/ gines filiæ matrimonio fuerant copulatæ. Et dixit ei,Ecce admiratus fum faciem tuam. In Hebræo habet, Ecce fufeepi faciem tuam: ideft,acquiefco precibustuis. Quod Symmachus fecundum fenfum interpretans,ait, o^xaamp; it/lvotâ'anSïiiJ rgt; ■^i-0a7nij a-ji. Et ecce afcendebat flamma de terra, quafi uapor fornacis. Pro quo legi musinHebræo,Ecceafccndebat Aü’’^ quafi (w/a7rv/ibgt;«cn? fornacistquodnos uaporem uel fumum fiue fauillam poffumus dicere. Et afcendit Lot de Segor,6C fedit in mote, ÔC duæ filiæ eius cum co:timuit enim federe in Segor.Quæriturquare cum primum fugæ montis,Segor prætuIerit,SC earn in habitaçulum fuum uoluc rit Iiberari:nunc de Segor rurfum ad montem migret^Reipondebimus ueram eût flani
-ocr page 999-HEBRAICÆ IN GENESIM
95»
A illam Hebracorum conieduram de Segor,quod frequenter terræmotu fubruta,Ba Ie primum,8v poftea Salt (Ta appellata üqttmuerit^ Lor,dicens;Si cum cæteræ ad/ hue urbes ftarent,tpfa fæpe fubuerfa eft, quanto magis nunc in comuni ruina non potent libérant Et hanc occafionem infidelitatiSjetiam in filias coïtus dedilTe pria cipiiim. Qui enïm esteras uïderat fubruï ciuitates,ÖÓ hanc ftare,feq? deï auxïlïo e/ tutunijUtiq^ de eo quod fibï concclTum audïerat,ambïgere non debuit. lllud ïgïtur quod pro exeufatione dïeïtur filiarum, eo quod putaucrïnt defeciffe humanum ge nus,ÖC ïdeo cum patre concubuerïnt,non cxcufat pattern. Dcnïqi Hebraeï quod fc quitur Et nefciuït cum dormiflet cum ea,66 cum furrexïffet ab eo. Appungunt g defuper,quafï ïncredïbïle, 66 quod return natura non capiat, coire quempïam nez feientem. nbsp;nbsp;Et conceperunt duæ filïæ Lot de patre fuo, 66 genuit pnmogenita fiz
hum:amp;C uocauït nomen eïus Moab ♦ Ifte ch pater Moabïtarum ufe^ ïn hâc dïem,Et minor,66 ïpfa peperït filïum,et uocauït nomê eïus Ammon,ïdeft films populï meï, Ipfeeft pater filïorum Ammon.Moab ïn ter prêtatur, ex patre, Ö6 totum nomen ety/ mologïam habet. Ammon uero cuïus quail caufa noinïnïs redditur, filïus generis meï,fïue ut melïus eft ïn Hebraeo,filïus populï meï,fic derïuatur,ut ex parte fenfus »omïnïs,66 ex parte ipfe fit fermo. ’’12^ enïm à quo dïdï funt Âmmonïtæ,uocaz l'U'populusmeus. Etenïmucreforormeaeftdepatre,fednon ex matre.Ideft fra Iris dus eft Aran filïa,non fororïs ♦ Sed quïa ïn Hebræo habet : uere foror mca eft amp;iapatrïs meï,66 non filïa matris meæ, 06magis fonat,quod foror Abrahæ fuerit: inexcufationem cius dicimus, needumiUo tempore tales nuptias lege prohibitas»
Etuidit Sara filium Agar Aegyptiæ,quem peperït Abrahæ,ludentem.Quod ie quitur,cum Ifaac filio fuo,no habetur in Hebræo.Dupliciter itacp hoc ab Hebræïs txponïtur:fiue quod idola ludo fecerit;iuxta illud quod alibi fcriptum eft, Sedit po pubs manducare 66 bibere,66 furrexerunt ludere: fiue quod aduerfum Ifaac,quafï maioris ætatis, ioco fibi 66 ludo primogenita uendicaret. Quod quidem Sara au-? diens non tulit, Ô6 hoc ex ipfius approbatur fermone,dicentïs: Eqce ancïlla hanc cum filio fuoinon enïm haeres erit filïus ancïllæ cum filio meo Ifaac. Et fumpfit paz nem 66 utrem aquæ 66 dedit Agapponens fuper humerum eïus 66 paruulum,66 di mifitcam.Quado Ifaac natus eft,tredecim annorum erat Ifmael:66 poft abladatio-nem eïus,ifte cum matreexpeUitur domo. Inter Hebræos autem uaria opinio eft, ^flerentibus alqs quinto anno ablactationis tempus ftatutum,alijs duodeeïmu anz num uendicantibus.Nos igitur ut breuiorem eligamus aetatem,poft decern 66 octo 3nnos Ifmael fupputauimus eiedtum efte cum matre, 06 non conuenire iam adolcz Eenti matris fedifte ceruicibus. Verum eft igitur illud Hebræorum lïnguæ idioma, quodomnis filïus ad comparationê parentum,infans uocetur 66 paruulus. Nec mi remur barbaram linguam habere proprietates fuas,cum hodictp Romcomnes filq Vocentur infantes.Pofuit ergo Abraham panes 66 utrem fuper humerum Agar,06 hoc fado dedit puerum matri ï hoc eft, in manus eïus tradïdit,commcndauit,66 ita ernifit c domo. Quod autem fequitur,Et proiecit puerum fubter abietem,06 abiens ledit de contra longe,quafi iadu fagittæ.Dixït enim,Non uïdebo mortem paruuli mei. Et fedit contra eum. Et ftatim iungïtur, Exclamauit puer, 66 fleuit, 66 audiuit deus uocê pueri de loco ubi erat. Et dixit angelus dei ad Agar de coclo, 06 relïqua. Nullum moucat:in Hebreo enïm poft hoc quod fcriptum eft,Non uidebo mortem paruuli mei:ita legïtur,quod ipfa Agar federit contra puerum, Ô6 leuauerit uocem Iuam,06 fleuerit,06 exaudierit deus uocem paruuli. Flcnte enïm matre,06 mortem filij mifcrabiliter prçftolantc,deus exaudiuit puerum de quo pollïcitus fucrat Abra hæ,dicens, Sed 06 filium ancïllæ tuæ in gentem magna faciam. Alïoquïn 66 ipfa ma 1er non fuam mortem,fed filq deplorabat.Pepercit igitur ei deus, pro quo fuerat 66 fletus.Deniep in confequentibus dicitur. Surge tolle puerum 66 tene manum dus. Ex quo manifeftum eft,cum qui tcnetur,non oneri matri fuïfre,fcd comitem. Quodautem manu parentis tenetur,follïcïtus monftratur affedus. Et dixit Abi-mdech 66 Ochozath pronubus eïus,66 PhïchoI princeps exercitus cius. Excepro , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MM 2 Abîmez
-ocr page 1000-95^
quot;OyÆSTIONES SEV TRADITIONEN
Abimelech S^ Phtcol, tertium nomen quod hic legitur, m Hebraco uoluminc non C habetur. Et dixit.Septem ones has acciptes à me, ut fint in teftimoniu mihfiquia ego todi pûtes iftû.Ideo cognominauit nomen loei ilhus putcus turamen; quia ibi iurauerunt ambo.Vbi hic legitur,puteus iuramêtijin Hebræo habetur X?^quot;*^? Duplex autê eft caufa cur itaappellatus fit.Siuc quia feptem agnas Abimelechde manu Abrahæ acceperit,feptem enim dicuntur Sabee. Siue quodiurauerint,quia 6f iurametum Sabee fimiliterappellatur« Quod fi ante hanccaufamfupranomen hoe Iegimus,fciamus per Prolcphm dirtum efle,ficut 06 Bethel 6^ Galgalaïqug uz riq; uiq: ad tempus quo ita appellatae funt,aliter uocabantur. Notandum autem ex prioribus amp;^ ex praefenti loco, quod Ifaac non fit natus ad quercumMambre, five in Aulonc mambre,utin Hebræo habetunfed in Gciaris,ubi£éBer fabceufjho die oppidum eil. Quæ prouincia ante non grande tempus,ex diuifione præfidum Palæfiinæ, Salutaris eft dicra.Huius rei feriptura teftis eft,quæ ait.’Et habitauit Az ^ braham in terra Philiftinoru. Et dixit ei deus,Tolie filium tuum unigenitS quem
. diligis Ifaac, 2t uade in terram excelfam, Ói offer ilium ibi in holocauftum fuper «z num' de montibus,quem ego dicam tibiDifficile eft idioma linguæ Hebrææ in**® tinum fermonem uertere. Vbi nunc dicitur, Vade in terram excelfam, in Hebrat® habet,moriaiquod Aquila tranftulit, Tiiv ntxracjiMM^ hoc eft,Iucidam:Symmacbus, ^ oz^Kinas, hoc eft,uifionis-Aiunt ergo Hebræi hunc montem effe,in quo poft« templum conditü eft in area Ornæ lebufæûficut 66 in Paralipomenis feriptum eu, Et coeperunt ædiffeare templum in menfe fecundo, infecunda diemenfis inmonz te Moria.Qui idcirco iUuminans interpretatur 06 lucens,quia ibi eftdabir,hocelr, oraculum dei:Sô lex amp;nbsp;fpiritufîàndus,qui docet hommes ueritatê,5c infpiratproz phetias. Et abqt ad locum quem dixit ei deus in die tertia.NotandS quod de Liez raris ufq; ad m Stern Moria,ideft fedem templi,iter dierum trium fit, Sc confequenz ter illuc die tertio perueniff e dicatur. Male igitur quidam Abraham putat ilïo temz pore ad quereü habitaffe mambre:cum inde ufq? ad montem Moria,uix unius diet 0 iter plenum fit. Et eleuauit Abraham oculos fuos,£v aries poft tergum eius tez nebaturin uirgulto Sabech cornibus fuis. Ridiculam remin hoc loco Emifenus Eufebius eft loquutus, Sabech inquiens dicitur hircus, qui redis cornibus 8£ ad carpendas arboris fronde s fublimis attollitur. Rurfus Aquila o-v^rteJ interpretaz tus eft, quern nos uepretum poflumus dicere uel fpinetum,Só (ut uerbi uimintcr.-pretemur)condenfa amp;nbsp;inter fe implexa uirgulta.Vnde ÄT Symmachus in eandera dudus opinionem,Et apparuit,ait,aries poft hoc retêtus in rete cornibus fuis.y e* rum quibufdam,in hoc dûtaxatloco, melius uidentur interpretati effe Septuaginz ta Qi. Theodotio,qui ipfum nomen Sabech pofuerunt,dicêtes, In uirgulto Sabech cornibus fuis.Etenim o-v^rtaii/ fiue rete,quod Aquila pofuit 8ó Symmachus,per fin literam fcribi,hic ucro famech literam pofitamtex quo manifeftum effe,nou in terpretationem ftirpium condenforum Só in modum retis inter fe uirgulta contexz ta uerbum Sabech,fed nomê fonareuirgulti,quod ita Hebraicedicitur-Egoucro diligenterinquirens, a-vj^yzS perfamech literam fcribicrcbrorepen'. Etuocauit Abraham nomen loei illius,dominus uidet:ut dicant hodie,in monte dominus uiz det.Pro eo quod hic habet, uidet:in Hebrgo fcriptum eft,uidebit.Hoc autem apud Hebræos exiuit in prouerbium:ut fi quando in anguftia conftituti funqó- domini optant auxilio fubleuari,dicant,in monte dominus uidebit : hoc eft,ficut Abrahæ mifertus eft,miferebitur bS noftri.Vnde ÔC in fignum dati arietis folent etiam nunc cornu elangere. Et nunciauerunt Abraham, dicentes:Ecce pepcritMelchaÔ^ip fa filios Naclior fratri tuo, Huz primogenitû eius, ÔC Bus fratrem cius,2v Camuel pattern Syrorû 66 Cafed. Primogenitus Nachor fratris Abraham de Melcha uxoz re eius filia Aran,natus eft Hu2:de cuius ftirpe lob dcfcêdit,ficut feriptu eft in ex* ordio uoluminis eiusîVir fuit in T erra Huz nomine lob. Male igitur quidam exP fiimât lob de genere effe Efau : fiquidem iUud quod in fine libri ipfius habetur,eo quod de Syro fermone translatas eft,SC quartus fit ab Efau,SC rcliqua,quæ ibi con
-ocr page 1001-HEBRAICÆ IN GENESIM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9$Î
A rinentur, in Hebraefs uoluminibus nonhabentur. Secundus natus cß de Mekha Buz,quem Septuaginta Bauz transferre uoluerût. Et ex hums genere eß Balaam file diuinuSjUt Hebraef traduntîqui in libro lob dicitur EIm,piimum un fan dus æ prophètes deupoßea per inobedienti'am £lt; defiderium muncrum,dum Ifrael male dicere cupit,diumi uocabulo nücupatur,dicitur(^ in eodem libro,Et iratus Eliu fi-lius Barachiel Buzites,de hums uidelicetBuzi radice defcendens,Camuel uero pa ter Damafci.Ipfa enimuocatur Aran,quæ hic pro Syria feripta cß:öf ipfo nomine legitur in Efaia.Chafed quoq^ quartus efl,à quo Chafdim,idefl Chaldæi poflea uo? cati funt. Et mortua eft Sara in emitate Arboch,quæ efl in ualle, hæc eft Hebron in terra Chanaan.Hoc quod hic pofitum eft,Quæ eft in ualle:in authenticis codici bus non habetur.Nomen quoq^ ciuitatis Arboch paulatim à fcribentibus legenti/ buslt;^ corruptum eft Neeß enim putandum Septuaginta interpretes nomen ciuita/ ds Hebrææ,barbare ateß corrupte, ÔC aliter quam in fuo dicitur trâftulifle.Arboch «nim nihil omnino fignificat, Sed dicitur 37jquot;S hoc eft quatuor,quia ibi Abram 8^ Ifaac ÔC Iacob conditus eft,S^ ipfe princeps humani generis Adammt in lefu li^ bro apertius demonftrabitur. nbsp;nbsp;Audi nos domine,rex à deo tu es nobis,in eledo
f^pulchro noftro fepelimortuum tuum.Pro rege,principem habet in Hebræo flue lt;Jucem: wnil?? quippe non rex,fed dux dicitur. Et audiuit Abraham Ephron, 8^ appedit Äbraham Ephran argents,quod loquutus eft in auribus filiorum Her, In Hebræo flcut hiepofuimus, primum nomen eius fcribitur Ephron, fccundum Ephran.Poftquam enim precio uidus eft,ut fepulchrum uenderet argeto,licet coz gente Abraham, Vau litera quæ apud illos pro o legitur,ablata de eius nomine eft, 8^ pro Ephron appellatus eft Ephran,figniheâte fcriptura,non eum fuifle confum/ niatxperfedæq uirtutis,quipotueritmemoriasuenderemortuorum. Sciant igiz dirquifepulchrauenditant,00 non cogutur ut accipiantprecium,fed à nolentibus nnoeß extorquer,immutari nomen fuum,00 perire quid de merito eoru:cum etiam • iHereprehendatur occulte,qui inuitus acceperit. nbsp;nbsp;Er pofuit feruus manum fuam
^ub femore Abrahædominifui,ôf iurauitei fuperuerbohoc. Tradunt Hebræf, quod in fandificatione eius,hoceftincircûciflone iurauerit. Nos autem dicimus, iuralTe eum in femine Abrahæ, hoc eft in Chrifto,qui ex illo nafeiturus erat,iuxta CuangeliftamMatthæumloquentem, Liber generationis lefu Chriftifilq Dauid, fitj Abraham. Et tulituirinaurcmauream,didrachmû pondus eius. yç? quod in hoc loco pro didrachmo fcribitur,femiuncia eft: ^^^ uero qui Latino fermox ne fidus corrupte appellatur, unciæ pondus habet. nbsp;nbsp;Ecce ego fto fuper fontem
îquæ,8lt; fllq hominu ciuitatis egredientur ad hauriendam aquam:óf erit uirgo cui «go dixero,Da mihi bibere paululu aquæ de hydria tua:6f cætera.In Hebræo feri-ptum eft,Ecce ego ftans iuxta fontem aquæ, SC erit adolefcêtula quæ egredietur ad bauriendum,ÓÓ dixero ci,Da mihi bibere paululum aquæ de hydria tua:2lt; cætera, Proadolefcentulaquocj,quæGræcoièrmone viawis dicitur,ibi legimus Tiabj? quod quidem SC in Efaia habet. Nam in eo loco ubi in noftris codicibus fcriptum «ft, Ecce uirgo concipiet 00 pariet:Aquila tranftulit, Ecce adolefcentula concipict 8i pariet:in Hebræo legitur,Ecce alma concipict Ói pariet. Notandum ergo, quo d
, nerbum alma, nun qua nift in uirgine fcribitur, 00 habet etymologiam «Trexpvij)©-, ideft abfcondita. Scriptum flquidem eft in lob : 06 fapientia unde inuenietur C quis locus inteUedusCSf abfeodetur ab oculis omnis uiuentis.Vbi nunc diximus, abfcondetur : in Hebræo propter declinationem uerbi aliter figuratum, TTa^ya dicitur. Huic quid fimile,licet mafculino genere declinctur,amp;m Regnorum libris fcriptum eft,ex perfona Helifæi loquentis ad Giezi : Et Dominus abfcondit à me. Ergo alma,quod interprctatur abfcondita,ideft uirgo nimia diligêtia cuftodita:ma iorismihiuideturlaudis effe, ^ uirgo.Virgo quippeiuxta Apoftolum poreft eiTe «orpore,amp; non ipiritu. Abfcondita uero quæ uirgo eft, lïiï-ztvöit/ uirginitatis ha-* bet, ut 86 uirgo fit £lt; abfcondita : 8lt; quæ abfcondita eft, iuxta idioma linguæ Hez bratae confequenter ÔC uirgo eft : quæ autem uirgo,non flatim fequitur ut abfconz j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MM 3 dita
-ocr page 1002-954 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q_VÆSTI0NES SEV TRADlTIONEJ
dîta fit. Hoc idem uerbum 0ifinExodo,de Maria forore Moyfi uirginc legimus. C Oftendant igitur ludaei in fcripturis alicubi pofitum alma, ubi adokfcentulam tanz turn, 8C non uirginem fonet : 06 concedimus cis, ill nd quod in Efaia apud nos dici-tur,Ecce uirgo concipiet ÔC pariet:non abfconditam uirginem,fed adolefccntulam fignificare iam nuptam. nbsp;nbsp;Et dimiferunt Rebecam fororem fuam amp;nbsp;fubftantiam
cius K feruu Abraham,8lt; uiros qui cum eo erant.In Hebræo habet,Et dimiferunt Rebecam fororem fuam 06 nutricem eius £lt; feruum Abrahc amp;nbsp;uiros illius.Deccns quippe eratjUt ad nuptias abfq? parentibus uirgo proficifcens,nutricis folatio foue retur. Et ipfe habitabat in terra Auftri,£lt; egrelTus eft Ifaac exerceri in campo ad uelperam. Terra Auftri,Geraram fignat,unde à patre ad immolandum quondam fuerat abdudus.Quod auté ait,Et egrelTus eh ut exerceretur in campo;quod Grae ce dicitur, lt;xlt;ngt;hlt;iiyj(lilt;rxt : in Hebraco legitur, Et egrellus eft Ifaac,ut loquereturin agro,declinante iam uefpera.Significat autem fecundum il]ud,quod Dominus foz lus orabat in monte,etiam Ifaac,qui in typo domini fuit,ad orationem quafi uiruni iuftum domo egrclfum:óc uel nona hora uel ante foils occafum,fpirituales deoui* trimas obtulifle. nbsp;nbsp;Et tulit theriftrum, A' operuitfe. Theriftrum,pallium dicitur,
genus etiam nunc Arabici ueftimêti,quo mulieres prouinciae illius uelantur. Et adiecit Abraham,06 accepit uxorem,ó6 nomen eius Cetura,06 peperitei Zamran 66 lecfan £6 Madan 66 Madian Ô6 lesboc £6 Sue:06 lecfan genuit Saba 86Dadanï 66filtj Dadan luerunt Afurim 86 Latufim86 Laomim : 86 filq Madian, lephar 86 Apher86Enoch 86 Abida 86 Aledea: om nes hinlq Ceturae:06dedit Abraham uni ucrfa quæ habuitlfaac:fihjs autem cocubinarum quas habuit,deditmunera,06di/ mifit eos ab Ifaac filio fuo,quum adhuc uiueret in Oriente,ad terrain Orientalem» Cetura,Hebræo fermone copulata interpretatur aut coniundla^Quam ob caufam fufpicantur Hebrad mutato nomine eandem effe Agar,quae Sara mortna,de con/ cubina tranfierit in uxorem.Et uidetur decrepiti iam Abrahae excufari ætas,nc fez nex poft morte uxoris fuæ uetulæ,nouis arguatur nuptqs lafciuilTe. Nos quod inz D certum eft relinquentes,hoc dicimus:quod de Cetura nati filq Abraham,iuxta hi/ ftoricos Hebracorum,occupauerint T^coy^o/uTifj £6 Arabiam,qu3c nunc uocatur ^t/lMiAUjj, ufcj ad maris rubri terminos.Dicitur autem unus ex pofteris Abrahx, qui appellabatur Apher,duxiffe aduerfus Libyam exercitu, 06 ibi uidis hoftibus confcdilTe,eius(^ pofteros ex nomine ataui Aphricam nuncupalTe.Huius rei teftis eft Alexander,qui cognominaf Polyhiftor,86 Cleodemus cognomento Malchus, Græco fermone barbaram hiftoriam retexêtes.Quod autem ait,Et filij Dadan fuc runt Afurim 86 Latufim 86 Laomim: Afurim,in negociatores transferri putanr:La tufim,æris ferriq; metalla cudentes:Laomim uero phylarchos,ideft principes multarum tribuum atqj populoru. Alq ab hoc Afurim uocatos Syros elfe contendunt, Ä^ à plerifc^hlijs Abrahæ ex Cetura occupatas Indiac regiones, Etmortuus eft Abraha in fenedfute bona,fencx 86 plenus 86 colleAus eft ad populum fuum. Maz ie in Septuaginta interpretibus additS eft,86 deficiens Abraham mortuus efnquia non conuenit Abrahae deficere 86 imminui. Iliud quoc^ quod nos pofuimus,In fez nedutebona fenex 86 plenus:in Græcis codicibus ponitur,Plenus dierum. Quod quum fenfum uideatur cxponere, eo quod luce 86 diei operibus plenus occubuez rit:tamen magis ad anagogen facit, fi fimpliciter ponatur plenus. nbsp;nbsp;Et hacc nomi
na filiorum Ifmael in nominibus fuis 86 generationibus fuis. Primogenitus Ifmacz lis Nabaioth 86 Cedar:86 rcliqui,ufq; ad eum locum ubi ait,Et habitauerut ab He-uila uf(ç Sur,quae eft contra faciem Aegypti uenientibus in Allyrios,in confpedu omnium fratrum fuorum cecidit.Duodecim filrj nafcuntur Ifmaeli,e quibus primo genitus fuit Nabaioth:à quo omnis regio ab Euphrate ufq; ad mare rubrum Naba thena ufep hodie dicitur,quae pars Arabiae eft. Nam 86 familiæ eorum oppidaq^S^ pagi ac munita caftella,86 tribus eorum hac appellatione celebrantur,ab unoquo(^ cx his. Cedar in deferto,86 Duma alia regio, ôfTheman ad auftrum,Ô6 Cedmaad Orientalem plagam dicitnr»Quod autem in extremo huius capituli, iuxta Septua/
-ocr page 1003-HEBRAIC^ IN GENESIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95^
* gintâ legimus. Contra fadem omnium fratrum fuorum habitamt ; ueri'us eft illud quod nos pofuimus, Coram omnibus frarribus fuis occubuit:ideft,in manibus om niumfiliorum fuorum mortuus eft, fuperftitibus liberis,£lt; nullo prius morte præz , tepto. Fratres autem pro filtjs appellari, lacob quoque ad Laban demonftrat, diz tens, Quod eft peccatum meum,quia perfequutus es poft me,06 quia fcrutatus es omnia uaû mea C Quid inuenifti de uniuerlis uafis domus tuae ^ Ponatur corain fratribus meis SC fratribus tuis,0C dijudicent inter nos. Nee enim poftumus credez rt,utfcriptura commémorer, quod lacob exceptis liberis,fecum fratres aliquos ha/ buerit. nbsp;nbsp;Et concepit Rebecca uxor eius,0C mouebantur filq eius in ea. Pro moz
done, Septuaginta interpretes pofuerunt t^j-Ki^Tuij ^ ideft ludebant,fiue calcitraz bant : quod Aquila tranftulit, Confringebantur filij in utero eius.Symmachus ue^. to Jliçrttof/, ideft in fimilitudinem nauis in fuperficie ferebantur. nbsp;nbsp;Etegreffus
eft primus rubeus totus,ficut peUis pilofus.Vbi nos pilofum pofuimus,in Hebræo habet ^57^7 Vnde SC Efau, ficutSC alibi legimus, Seir, ideft pilofus, eftdidus.
Et dixit Efau lacob. Da mihi guftum de codione rubea ifta,quia deficio. Proz pterea uocatum eft nomê eius Edom. Rubrum fiue fuluum, lingua Hebræa edom dicitur. Ab eo igitur quod rubro cibo uendiderit primitiua fua, fului,ideft Edom, fortitus eft nomen. Seminauit autem Ifaac in terra illa, SC inuenit in anno illo tentuplum hordei.Licet in aliéna terra feminauerit Ifaac,tamê non puto quod tanz ta ei fertilitas hordei fuerit. Vnde melius puto illud efte quod habetur in Hebræo, ^ Aquila quoque tranftulit, Et inuenit in anno illo centuplum æftimatum : ideft, titstw ^KSia-iiX^oif, Licet enim eifdem literis ÔC aeftimatio fcribatur SC hordeum:taz tnenteftimationes, Q’'’\Jiï? Ieguntur:hordea uero, '□’’quot;^ÿv Tacens autem ferL ptura genus frugum quod cêtuplicauerit,uidetur mihi cundarum in illo uirtutum oftendifte multiplicationem. Denique fequitur: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et benedixit ei Dominus,SC
naagnus fadus eft uir, SC ambulabat uadens, SC magnificatus, donee magnus fiez ® ret uehementer. Felicitas autem multiplicati hordei,ignoro fi quem poflit facere gloriofum. Et abijrinde Ifaac, SC uenit in uallem Gerarum, SC habitauit ibi»
Pro ualle,torrentem habet in Hebræo. Neque euim Ifaac poftquam magnifica-tus eft,in ualle habitare poterat* Habitauit autem in torrente, de quo fcriptum eft, De torrente in uia bibit. De quo etiam Helias tempore famis bibit. Sed quia Hez has non erat perfedus ut Chriftus,ideo ei torrens ille aruit. Dominus uero noftcr, Flamin torrente traditus eft,dedicans regenerationem noftram ÔC baptifmi lacraz tnentum. Et foderuntpueri Ifaac in ualle Gerarum,SC inuenerunt ibi puteum aquæ uiuæ. Et hic pro ualle3torrens fcriptus eft.Nunquam enim in ualle inueniz turputeus aquae uiuæ. Et foderunt puteum alterum,SC altercati funt etiam fuz pereoÄ uocauit nomen eius Inimicitiæ. Pro inimicitqs,quod Aquila SC Sym^ tnachus, Thv MTtneiiJ^bjj^ SC lt;^cwTiagt;lt;ni/ tranftulerunt, ideft aduerfum ateß conz trariumjin Hebræo habet Mip^ Satana. Ex quo inteIligimus,Satanan contraz liuminterpretari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et foderunt puteum alium,SC nonlitigauerunt cum eis: SC
Uocauit nomen eius Latitudo. Pro latitudine,in Hebræo habet n^^PQ ad proz handum illud, quod fupra diximus : Ipfe ædificauit Niniuen ciuitatem, SC Rohoz both,ideft plateas eius. Et Abimelech iuit ad eum de Geraris SC Ahuzarh proz nubus eius, 6C Phichol princeps militiæ eius. Pro Ahuzath pronubo, in Hez bræo habet. Collegium amicorum eiusjut non tam hominem fignifîcet,quàm amiz corum turbam, quæ cum rege uenerat, in quibus fuit SC Phichol princeps exereiz tus eius. Et uenerunt pueri Ifaac,5C nuntiauerunt ei de puteo quem foderunt, 8C dixcrunt ei, Non inuenimusaquam:SC uocauit nomen eius Saturitas. Nefcio quomodo in Septuaginta interpretibus habeatur,Et uenerunt pueri Ifaac,SC nunz dauerunt ei de puteo quem foderunt,SC dixerunt ei, Non inuenimus aquam:8C uo cauit nomen eius luramentû.Quæ enim etymologia eft,propterea uocari iuramen tum,quod aquS non inueniflentCEcontrario in Hebræo,cui interpretation!' Aquf Ueófentit SC Symmachus, hoe fignificat, quod inuenerint aquam,SC propterea ap
MM 4 peUatus
-ocr page 1004-956 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QJVÆSTIONES SEV TRADITIONES
pellatus fit putcus ipfe faturitas:ôif uocata cimtas Beer faba,hoc eft putcus fatunta/ C dsdicet enitn fupra ex uerbo iuramend,fiue ex feptenario ouium numero,quod fa be dicitur,afleruimus Beer faba appellatamitamen nunc ex eo quod aqua inuenta eft,Ifaac ad nomen cimtads quae ita uocabatur alludens,declinauit paululum h'telt; ram,ÓC pro ftridulo Hebræorum fin, à quo fabe incipitur, Græcum fi'gma,ideft He bræum famech pofuiuAlioquin amp;nbsp;iuxta allegoriæ Iegem,poft tâtos puteos in Ene uirtutum, nequaquam congruit, ut Ifaac aquam minime repererit. nbsp;nbsp;Ecce Efau
frater meus,uir pilofus,óó ego fum uir lenis. Vbi nos pilofum lcgimus:inHebrsO fcriptum eft quot;\'’3?W Vnde poftea montis regio in qua uerfabatur, eft dida. Dixi-mus de,hoc öd fupra. nbsp;nbsp;Et fumpfit Rebecca ueftimenta Efau filq fui maioris,qux
erant defiderabilia apud fe domi.Et in hoc loco tradunt Hebræqprimogenitos fun dos officio facerdotum,ôd habuiffe ueftimentum facerdotale:quo induti,deo uidi mas offcrebant,antequam Aaron in facerdotium eligeretur. nbsp;nbsp;Et dixit Efau, lu/
fte uocatum eft nomen eius Iacob:fupplantauit enim me ecce fecundo. lacob/up-plantator interpretatur. Ab eo igitur quod fratrê arte decepcriqallufit ad nomen» Qui ideo lacob antè uocatus eft, quod in ortu plantam fratris apprehenderat.
Et fratri tuo feruies:ód erit quando depones,Öd folues iugum illius de collo tuo. Signât quod Idumæi feruiturifint ludxis ï Öd tempus effe uenturum, quando de collo iugum feruitutis abqciant,eorum« imperio contradicant. Secundum autem Septuaginta interpretes,qui dixerunt: Erit autem quum depofueris,ód folucris iugum de collo tuo : uidetur pendere fententia, nee effe compléta. nbsp;nbsp;Et uocauit la
cob nomen loei illius Bethehöd Vlam Luz,erat nomen ciuitatis prius. Ab eo quod fupra dixcrat,Quam terribilis eft locus ifte,non eft hie nifi domus dei,Sd hxc porta cœli : nunc loco nomen imponit. Et uocauit illum Bethel, ideft domum dei:qui iocus uocabatur ante Luza,quod interpretatur nux, fiue amygdalon. Vnde ridi/ cule quidam uerbum Hebraicum Vlam,nomen effe urbis putant,quum Vlam in/ terpretetur prius. Ordo itaq; ifte eft Icdionis: Et uocauit nomen loei illius Bethel, 0 Ód prius Luza uocabulum erat ciuitatis. Antique omnes feripruræ uerbo Vlam,fi/ ue Elem plenae funt:quod nihil aliud fignat,nifi antè,aut prius,uel ucftibulum,fi-ue fuperliminare uel poftes. Gompie ergo hebdomadam iftius, Öd dabo etiam hanc tibi. Poftquam Liam lacob fraude dcceptus pro Rachel uxorem acceperaf, dicitur ei à foccro Laban,ut feptem dies poft nuptias fororis prioris explcat: ód fic accipiat Rachel,pro qua iterum feptem annis a lijs fèruiturus lu.Non igitur ut quiz dam male exiftimant, poft feptem annos alios Rachel accepit uxorem:fed poft fez ptem dies nuptiarum uxoris primae. Nam fequitur : Et ingreffus eft ad Rachel,öd dilexit Rachel magis quam Liam,ód feruiuit ei feptem annis al ijs. nbsp;nbsp;Et concepit,
6d peperit filium, öd uocauit nomen eius Ruben » Omnium patriarcharum proz pter compendium Icdtionis, etymologias nominum uolo pariter dicerc. Et uocaz uit, inquit, Ruben nomen eius,dicens : Quia uidit Dominus humilitatem meam» '^□W“^ interpretatur Vifionis filius, nbsp;nbsp;nbsp;Et concepit,inquit, alterum filium,öd diz
xit,Quoniam exaudiuit me Dominusjco quod odio me haberetuir meus,ód dedit mihi etiam hunc:ód uocauit nomen eius Simeon.Ab eoquod fit exaudita,Simeon nomen impofuit. Vz^TS'^ quippe interpretatur Auditio.De tertio uero fequitur;
Et concepit adhuc,Sd peperit filium,à dixit,Nunc mecû erit uir meus,quia pepert ei tres filiostideo uocauit nomen eius LeuhVbi nos legimus, Apud me erit uir meus: Aquila interpretatus eft, Applicabitur mihi uir meus:quod Hebraice dicitur T^bp Et à dodoribus Hebraeorum aliter transfertur,ut dicat,Profequetur meuir meus;idcft,no ambigo de amore in me uiri mei,erit mihi in hac uita cornes, öd eius dileóio me ad mortem ufqj deducet öd profequetur,tres enim filios genui ei. Con cepit adhuc,öd peperit,öd genuit filium,öd dixit,Nunc fuper hoe confitebor Domi no:öd ob id uocauit nomen eius luda. T j'iH'^ confefiïo dicitur.A confeflioneitatß Confeffbris nomen eft dictum. Verutamen hic confeffio pro gratiarum adione,aut pro laude accipitunut ffequeterin Pfalmis öd in Euagelio, Confitebor tibidomine pater
-ocr page 1005-KEBRAICÆ- IN GËNESIM
957
^ pater call 8^ terraetideftgratias ago tibi',fiucglorifico te. Et concepft Bala^ôt pe* pent Iacob filiûjôC dixit Rachel,ludicauit me Dominus, 00 exaudiuit uoeê meam, dedit mihi filiiim:propterea uocauit nomen eius Dan. Caufam nominis expreß, fit,Ut ab co quod iudicallet fe Dominus,Elio ancillæ iudictj nome imponei et:Dan ^uippe interpretatur indicium. Et cocepit adhuc,8lt; peperit Bala ancilla Rachel filium fecundum Iacob:00 dixit Rachel, Habitare fecieme deus habitatione cum fo tore mea,Slt; inualui:00 uocauit nomen eius Nephthalim-Caufa nominis Nephtha fim,aliter hie multo exponitur, quam in libro Hebrxorum nominu fcripta eft.Vnz de 06 Aquila ait, lt;n«/ca'fcspi'/-çv i^i 0 amp;ièj 1(9« iruunwt^pcJifliJj. pro quo in Hebraeo fcri ptumeft, ip^rDa O’'n’Vw '^WM Vnde à conuerfione fine à comparatione,quia utrunej fonat conuerfionem fine comparationem,NephthaIim filio nomen impoz tot-Quod autem fequitur. nbsp;nbsp;Et peperit Zelpha ancilla Liae lacob filium:SC dixit
Lia,In fortuna:6d uocauit nomen eius Gad. Vbi nos pofuimus,In fortuna:£t Grae tedicitur, ÿvTv^«, quæpotefteuentusdicüinHebræo habet quot;V^Z quodÄquiz U interpretatur. Venir accindio.Nos autê dicere ponumus,In procinc'fu.Ba enim poteft præpofitionem fonare In,amp; uenit. Ab euentu ergo hue procindu,qui Gad dicitur, Zelphæfilius Gad uocatus eh. Sequitur, Et peperit Zelpha ancilla Liac filium fecundum lacob:06 dixit Lia,Beata ego,quia beatiheantme mulieres:00 uoz ’tauftnomen eius Afer,diuitiæ.Male additæ funtDiuitiæ,ideft tjAst©quot;; quum ety t^olopia nominis Afer, fcripturae autoritäre pandatur, dicentis, Beata fum ego,^ fieatincant me mulieres.Et ab eo quod beata dicatur ab hom!nïbus,filium fuu Bea tuin uocauerit. H^^ ergo non diuitiæ, fed beatus dicitur, duntaxat in prüfend loco,Nam in alqs fecudum ambiguitatem uerbi,polTunt £lt; diuitiæ fic uocari. Et ^udfuitdeus Liam,óó concepit,0ó peperit lacob filium quintum:Slt; dixit Lia, Dez dit deus mercedem meam mihi,quia dedi ancillam meam uiro meo: SC uocauit noz Wen eius Ihachar.Etymologie huius nominis Septuaginta interpretes ædiderunt, ^Eftmerecs. Nonutiqj,utpleric® additopronominemalelegunt,exiftimandum eft ‘hferiptum efre,Quod is eft merces : fed totuni nomen interpretatur, Eft merces, quippe dicitur Eft, K ’^21^ merces. Hoc autem ideo,quiamandragorisfiltj I^ubcnintroitum,qui Racheli debebatur,ad fe uiri emerat. Sequitur, Èt conce.. PitadhucLia,glt; peperit filium fextü lacob:SC dixit Lia, Dotauit me deus dote boz ®gt;{ en hoe tempore habitabit mecum uir meus,quia peperi ei fex filiosióó uocauit t^oinen eius Zabulon. Vbi nos pofuimus, Habitabit mecum:amp;^ Septuaginta interz Pfetati funt, Diliget mein Hebræo habetur ’'3^3r Et eft fenfus. Quia fex fiiios ?^nui Iacob, propterea iam fecura fum:habitabit enim mecum uir meus, unde 00 fiz meus uocatur Habitaculum. Male igftur amp;nbsp;uiolenter in libro Nominum,Zaz I’ulon fluxus nodis interpretatur. Et poft hæc peperit filiam,óó uocauit nomen jWsDina. Hæc transfertur in caufam, quam fignificantius Græci Jix^u uocant, Wfgij enim in Sicimis caufa extitit.Poft fiiios, amp;nbsp;parentum ponenda funt nomina.
interpretatur laborans:, i’rO ouis,cuius filius lofeph ab eo quod fibi alium ®’^dimater optauerat,uocatur Augmêtum. Tranfibo in uniuerfo pecore tuo hoz ’lie» fepara inde omne pecus uarium SC difcolor,£lt; omne pecus unius coloris in a^ S’ils, K uarium 00 difcolor in capris, erit merces mea : 2lt; refpondebitmihi iufticia *^£3 in die craftino, cum uenerit merces mea coram te: omne in quo non hierft uaz ^um amp;L difcolor in capris SC in agnis, furtum erit apud mc:00 cetera. Multum apud Septuaginta interpretes confufus eft fenfus:2lt; ufep in præfentem diem nullum poz ^uiinuenire noftrorû, qui ad liquidum quid in hoc lOco diceretur,exponeret:Vis, Wquit lacob,me feruire tibietiam alios feptê annos:fac quod poftulo,Sépara omz Jifs difcolores 2lt; uarias,tam oues quam capi as,6C trade in manus filioru tuorum, isurfumtp ex utroep grege,alba SC nigra pecora,ideft unius coloris,da mihi.Si quid •gitur ex albis SC nigris,quæ unius coloris funt,uarium natum fuerir,meum erit:ß ^uiduero unius colon's,tuum.Rem non difficilem poftulo.Tecû facit natura pecoz dim,ut alba ex albis,SC nigra nafcantur ex nigris;mecS erit iufticia mea,dum deus humiz
-ocr page 1006-95»
QVÆ-STIONES SEV TRADITlONEff
rarem meam rclpfcit ÔC laborem. Opfioncm Laban datam libérer arripuitïS^its, ut c
Jacobpoftulabat faciens,tnum dictum iterinter JacobS^ Eliosfuos fepzrauitine 4
quisex uicimtate pecoris nafceretut dolusJtac^ Jacob nouam ftropham commen/ tus eü,5)C contra natura albi ÔC nigripecoriSjUaturaUarte pugnauit.Tres enim uirgt;
gas, populeas SC amygdaJinas QC maUgranati (quaquam Septuaginta ftyradnas Qi
nucinas SC plaraninas habeant) ex partedecorticans,uarium uirgarum (edtcolo'' ^^^^y^^f ^^ ^i^g^ corticem reliquiüet, antiquus permaneret colortiibi ueró tunnetcorticem,color candidus pandereturtObreruabat ergo Jacob QC têporequo alcendcbanturpccora,QC poü calorem diei,adpotandum auida pergebanttdifcolo res uirgas ponebatin canalibustSC admiffis arietibus ÓC birds,in ipfapotandiaui/
, capras faciebat afccnditut ex duplid deriderio dum auidebibunt Si aicenduntur amaribus tales foetus condperent,quales umbras arietû SChircorum
gt;n aquarum fpeculo contemplabantui\Ex uirgis enimin ca naUbus poiMs,uarius erat etiam imaginum color.lSiecmirumhancin coceptufoc^ minarum elie naturam, ut qualesperfpexerint, üue mente conceperintin extremal uoluptaris xltuquxconcipiunt,talem fobolem procréent,cum bocipfum etiamia equarum gregibus apud Hifpanos dicatur fïeri:amp;C Quintilianus in ca controuerüa inquaaccufabaturmatrona, quod Aetbiopem pepererit, pro defenfioneilliusar.' gumentetur,hancconceptus elTenaturam,quam fupra diximus.Et fcriptum repe--ntur in hbiis Htppocratis,quodquidam Cufpidoneadultern fucratpunienda cum i^^^^^}^^^'^:‘^^^^P^P^^^^^butricp parend generic dimmik^^
cus fohniTetquxatonern : monens querere ne forte talis pidura effet in cubieukt qua muenta muhet a rufpiciondiberata eü. Pofiquàm amemnatifuerantbxdiSi agm uarq amp;nbsp;dncolores ex albis ÖC unius coloris gregibus,feparabatillosIacob:Si P^^a^no grege. Si quiautem nafcebantur unius coloris,idefi ^^biüuemgri,cradebattnmanus£liorumLaban:8iponebatuirgas,quasdecoiti. cauetatin canahbus,quibus cffundebanturaqux,amp;:uenicbantadpotandumcon if ttapecora,utconaperent co tempore cum uenirentadpotandum:amp;: codpiebant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
P^cora contra uitgasIacob,uirgas quaspofueratcotampecoribus in canaJibusad concipiedum m eis:^ infetotinis ouibus non pouch at: 50 Bebant ferotina Laban,
,, ^^_^PO^^^^^^ b^^ob. Hoem Septuaginta intetpretibus non habetur, fed pro ferotk ms'SO temporaneis abud nefcio quid,quodad fenfum nonpertinet, tranüulerunt, Qttodautemdicitfctiptura,hocca:lacobprudensSicallidus,iufiiciam8exquif tatemetiamin nouaarte feruabat, Sienim omnes agnos 50bxdosuariospecom p^tocrealfenderatahqua fufpicib doh',Si aperte huk rei Laban inuidus contraiffed Ergo ita omma temperauit, ut æ ipfe frudum fuilaborisacciperet, 8C Labannoa penitus fpoharetur. Si quando oues Si caprx primo tempore afcendebanturtquia mehor uernus eü foetus, ante ipfas ponebatuirgas, utuaria foboles nafceretur,
C^uxcunque autem oues Si caprx fero quxrebant maremtante earum oculos non
Ponebat,utunius colonspecoranarcerentur,Etquicquidprimünafcebatur,ruum erat, quia ditcolor ciuanum erat ; quicquidpofiea, Laban. Vnius enim tarn in nk
gi o quarn m albo colonspecus nafcebatur.ln eo aütloco ubifcriptum cQ Vt con^
ciperentin uirgisdn Hebrxo habet nia n? Vim uerbi Hebraici, nifi circumita expnmere non poffum, lebammenna enim proprie dicitur, extremus in coituca^
lor, qim corpus omne concutitur,Si patrantiuoluptatiuicinus efi finis. nbsp;nbsp;Et pa^
ter ueftermentitus efi:mihi, Simutauitmercedem meam decern uicibus,Sinon de/ dit et deus utnoceret mihi. St dixerit, Hoc uarium pecus erit merces tuamafeetur omnepecus uanum^Et fi dixent, Vnius colon's eritmerces tuamafeetur omnepc/ cus unius colon's. Pro eo quodnospofuimus, Mutauitmercedemmeam decent vicibus:Septuaginta interpretespofuerunt,Decem agnismefcio qua opinioneda di, cum uerbum Hebraicum D^Ö. numerum magis quarn agnos foner.Deniep Si ex confequentibus bicmagis fenfus probarur,quodpcrfingulos feetusfemper Laban códitionemtnutauent. Siuidebatuaiiumnafcipecus,pofi fatum dicebar, uolo
-ocr page 1007-HEBRAICÆ IN GENESIM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95^'
A uolo Ut fft futurum milu uaria nafcantur. Rurfum cum uidifTet unius colon's nafct pecora (lacob quippe hoe audito,uirgas in canalibus non ponebat) dicebat ut fu/ turcs foetus unius coloris fibi pecora procrearent. Et quid plura f ufq^ ad uices de/ cem femper à Laban pecoris fui,fiue lacob mutata conditio eft. Et quodcunq; fibi propofuerat ut nafceretur,in colorem contrarium uertebatur. Ne cui autem in fex annis decern pariendi uices,incredibiles uideantur:lege Vergiliuni in quo dicitur, Bis grauidæpecudes.Natura autem ItaJicarS ouium 06 Mefopotamiae una efte tra ditur. Etiurata eft Rachel idolapatris fui. Vbi nuncidola legimus,in Hebraco . fcriptum eft,quac Aquila lio^cpäiAefjix, ideft figuras uel imagines interpre/ tatur. Hoc autem ideo,ut fciamus quid in ludicum libro Theraphim fonet. Et tranfiuitfluuium,2lt; uenitin motem Galaad.Non quod eo tempore Galaad mons diccreturfted per anticipationem,ut frequenter diximus, illo uocatur nomine quo poftea nuncupatus eft. Et mutafti mercedem meam decern agnis.Idem error qui fijprà:numerus enim pro agnis,legendus eft. nbsp;nbsp;Et dixit lacob fratribus fuis,CoL
ligamus Iapides,Et congregatis lapidibus fecerunt aceruum,Só comederunt fuper «utn:00 uocauitillum Laban,aceruumteftimoni7:2lt; lacob uocauit illum,aceruum ttftis.Aceruus Hebræa lingua S? dicitur, ^y uero teftimonium.Rurfus lingua Syraaceruus, quot;^P appellatur: KD’^^PW teftimonium.Iacobigituraccruus teftf ®onij,hoc eft Galaad, lingua appellauit Hebræa : Laban uero idipfum,ideft acer/ Uumteftimonq, Igar faadutha, a gentis fuæ fermone uocauit : erat enim Syrus,óó antiquam linguam pai êtum,prouinciæ in qua habitabat fermone mutauerat. Ët occurrerunt ei angeli dei,6c dixit lacob ut uidit cos, Caftra dei bate funt:ÔC uocauit noinêlocieius,caftra.Vbihiccaftra,pofitafunt,in Hebraeo habet OWp utfcia mus fi quando interpretatum in alio loco ponitur, quem locum fignificet. Et pub threjad fratrem iturus inimicum,angelorum fe comitatium excipitur choris. Et dixit lacob : Deus patris mei Ifaac domine, qui dixifti ad me, Reuertere in terram tuam,gió benedicam tibi : minor fum omni mifericordia tua, £v omni ueritate tua, S^a fecifti pro feruo tuo. Pro eo quod nos pofuimus Minor fum,aliud nefcio quid Quod fenfum turbet,in Graccis 06 Latinis codicibus cotinctur. Et dixitei:Quod j nomen tibiCQui ait:Iacob.Dixit autem ei:Iam non uocabitur lacob nomen tuum, ftd uocabitur nomen tuum Ifraeftquia inualuifti cum deo, 06 cum hominibus uale/ bis. lofephus in primo Antiquitatum libro,Ifrael ideo appellatum putat,quod ad/ nerfum angelum fteterit:quod ego diligenter excutiens,in Hebræo penitus inue/ nire non potui,Et quid me necefte eft opiniones quærere fingulorum,cum etymo/ logiam nominis cxponat ipfe qui pofuit.Non uocabirur,inquit,nomen tuu lacob, tólfrael erit nomen tuumCQuareinterpretatur Aquila, «ti i^jces f^ir« Sià. Sym-niachus, o7ï «f/« i^v'i ttamp;s Sio;^^ Septuaginta 66 Theodotion, a-n f^î^vQcsi^irà ä^v2 ^'^^ enim quod ab Ifrael uocabulo deriuatur,principem fonat. Senfus hic itaqj fft.Non uocabitur nomen tuum fupplantator,hoc eft lacob: fed uocabitur nomen tuum Princeps cum deo,hoc eft Ifrael. Quomodo enim princeps ego fum,fic SC tu ^uimccumludari potuifti,princeps uo^aberis. Si autem mecQ qui deus fum,fiue Angelus (quoniam plerique uarie interpreXantur) pugnare potuifti: quanto magis ^m hominibus,hoc eft cum Efau,quem formidare non debes. Illud autem quod ’nlibro Nominum interpretatur Ifrael,uir uidens deum, fiue mens uidens deum, omnium pene fermone detritum,no tam uere quam uiolenter mihi interpretatum uidetur. Hic enim Ifrael per has literas fcribitur,iod,fin,res,aleph,lamed,quod in/ torpretatur princeps dei, fiue directus dei, hoc eft l^êvraZ^ Sti. Vir uero uidens deumhis literisfcribitur,utuir ex tribus literis fcribatur aleph,iod,fin, utdicatur H^N uidens uero ex tribus, rcs,aleph, he, 00 dicatur HN*'^ Porró Sw exdua-bus,aleph 2lt; lamed:Ö^ interpretatur deus,fiue fortis. Qiiamuis igitur grandis au-toritatis fint 06 eloquentie,£lt; ipforum umbra nos opprimat,qui Ifrael uirum,fiue mentem uidentem Deum tranftulerunt:nos magis fcripturæ,Si angeli uel Dei,qui ipfiim Ifrael uocauit, autoritateducimur, quam cuiuslibet eloquentie fecularis, lUud
-ocr page 1008-9^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QjrÆ-STIONES SEV TK ADIT lOlflES nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''
Ittud quotj quod poßea fequifur. Et benedixit eum ibi,QC uocuuk lacob nomen C loci tlltus Pactes debuidi enim deum facie ad faciem,ÔC falua fadia efî anima mca. ^ ni Hebræo dicitur ^«'’Â ut feiamus ipfum eße locQ,qui in exteris feripturx fan cix uoluminibus,ita utin fiebrxo feriptum e{i:Phanuei,legiturin Grxco. Etdi P^^^°^ ^'^P^^Pi^i^ èCfuperRachel 06 fuper duasancillas, Ô^pofuit andUas eorum primos:Liam uero ÔC pueros dus fecundos,Qi. Rachel 8C Ïofeph no uilltmos, Qi^ipfe tranhuit ante eos. Non utplericp exibiim.ant, très turmas fecit,fed t} duas,P)enicp ubi nos habemus,diuifit:Aquila pofuit, »pita-vtr^j idefl dimidiauicat unum cuneum faceret ancillarum cum paruulis fuis:8(. alium Lix QC RachelfquxU berx erant, cum filijs earum:primasc^ ire faceret ancillas,fecundas libéras, ipfeau/ Um ante utrunq^ gregem fratrem adoraturus occurreret. Et xdißeauit ibi Jacob ^rnum,^pecoribus fuis çdiücauit tabernacula.Vbinos tabernacula habemusdn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;%
Hebrxo legitur nlao Ed autem ufep bodie ciuitas trans lordanem hoc uocabu/ 10 in parte Scythopoleos,de qua in libro Locorum fcripfimus. EtuenitJacob Sa km ciuitatem Sichern in terram Chanaan,quum ueniHLtde MefopotamiaSyrix, Error obontur quomodo Salem, Sichern ciuitas appelletur:cum Hierufalê in qua r^namt Melcbifedech, Salem ante fitdi(Jla,Autigitur unius utraa urbsnominis elt,quod etiam de pluribus ludxçlocis poffumus inuenire^utidem urbis QClocino men tn aha atc^ aha tribu fit. Aut certe idam Salem,qux nuncpro Sichern nomp bicinterpretariconfummatam atc^ perfedam : SCiUam quxpoRea
Eherufalem dida efi,pacidcam nodro fermone transferri, Vtrunque enim accentu paululum dechnato hoe uocabulum fonat-Tradunt PIebrxi,quod claudicantisfe/ ^biconualucrit,ÓC fanatum fit: propterea eandem ciuitatem curatiatep pertedi uocabulum confequutam. Et uenitHemor QC Sichern Slius dus ad por/ tam ciuttatis fuxtÓC loquutifuntaduirosciuitatis,dicentes,\^iri idipaeißdnobis ^^^^ Septuaginta interprètes,paeißcos trand ule ru nt, Aquila interpréta tused «^»fTja-fMove, idedconfummatosatq^perfedïos-.proquoinHebrxolegi/ D tur Q’’Q. ^ Ex quo perfpicuum ed, uerum effeillud quod fupra de Salem dixi/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
mus. Etintrogreifi funt ciuitatem diligenter, 0(^interfeceruntomnem mafculum. Pro eo quodin Grxcis legitur «lt;r^«A«Jigt;, ideddiligenter:in Hebrxo feriptum ed ^^? ided audadler 8C conßdenter. Et uenit Jacob in Luzam in terrain Cbana.gt; an,qux edBethel. Eccemanifedidimecóprobatur,Bethel,non VlamLuz,utfu^ pra didium ed,fedLuzam,ided Amygdalon,antè uocitatam, Etmortua edDeb hora nutrixRebeccx,amp;:fepulta ediuxta Bethel.Simortua ednutrixRebeccxno mineDebbora,ut Septuaginta quoc^ hicinterprétés trandulerunt, amp;l^ipfum uer/ bum edHebraicum np3‘’Ç fare non poffumus, quare ibi fubdantiam pofue/ runt, bic nutneem. Et dixte ei deus, Jam non uocabiturnomen tuum Jacob, fed Ifrael ent nomen tuum:0^ uocauit nomen eius Ifrael.Dudum nequaquam ei ab an gelonomen imponitur,fedquodimponédumfita deoprxdicirur.Quodigitur ibi futurum promittitur, bic docetur expleruin. nbsp;Et facium eff dum appropinquaret
Chabratha in terra Cbanaan:ut ueniretEphrata,peperitRachel. Verbum Hebrat cum nn33 in confequentibus ubiJacob loquitur adJofeph,Ego autem cum ueni rem deMefoporamia Syrix,mortua ed mater tua Rachel in terra Chanaan,in uia Hippodromi, ut uenirem Ephrata :nefcio quid uolentes,Hippodromum Septua/ ginta interpretes trandulerunt. 8f datim ibi, ubiin Hebrxo dicitur,Et fepeUerunt earn in uia Ephrata, hxcedBethlehem : rurfum Septuaginta,pro Ephrata,pofue/ runt Hippodromum : cum utic-ß fi Chabratha Hippodromus ed,Ephrata Hippo/
'4 dromus elfe non poffir.Aquila autem hocita trandulit, Etfadum ed gt;c^A etfe(/ f^ y»e. ided, in innere terrxintroiens in Ephrata.Sedmelius edfi rransferatur,In de (do terrx temporecumintroirctEphrata.Porto uernum tempus figniffeat, cumin fforem euneda nlpuntur, Sf annitempus eJeedum €d:uelcum tranlèuntesper mam carpune8(1 eligunt è uicinis agris quodcSgi admanus uenerit, diuerfis fforibusin/ uitati. Ephrata uero SC Bethlehem, unius urbis uocabulum ed,fub interpretatione condmilf
-ocr page 1009--- HEBRAICÆ IN GENESIM
9 61 A eonfimili.Siquidem in frugifera 06 in domum panis uertitur: propter cum panem, quideeoelo defcendiffe fe dicit. nbsp;nbsp;Et fadlum eft cum dimitteret earn anima, fiquü
dem moriebatur,uocauit nomen cius,filius doloris mei:pater uero eius uocauit no men eins Beniamin. In Hebræo fimilitudo nominis refonat, Filius enim doloris mei,quod nomen moriens mater impofuit,dicitur ’’a^WTi:! Filius uero dextræ, hoceft uirtutis,quod lacob mutauit,appellatur Beniamin.Vnde errant qui putant Beniamin filium dierum interpretari. Cum enim dextera appelletur pû^ ÖÓ fi/ niaturin nliteram:diesquidem appellantur 06 ipfi ^quot;^22 fed in m literam termv natur. Et profedlus eft IfraehSt extendit tabernaculum fuum trans turrim Az der.Hunc locum Hebr^i elFe uolunt,ubi poftea templum ædificatum eft;2gt;L turrim Ader,turrim gregis fignificari,hoc eft congregationis SC coetus: quod 2lt; Micheas propheta teftatur dicês:Et tu turris gregis nebulofa,filia S/on,2lt; cætera:illolt;^ tém/ pore Iacob trans locum,ubi poftea templum ædificatum eft,habuifte tentoria. Sed fi fequamur ordinem uiae,paftorum iuxta Bethlehem locus eft, ubi uel angelorum grex in ortu domini cecinit: uei lacob pecora fua pauit,loco nomen imponens: uel quod uerius cft,quodam uaticinio, futurum iam tune myfterium monftrabatur.
Etuenit lacob ad Ifaac pattern fuum in Mamre ciuitatem Arbeæ,hæc eft Chez bron.Pro ^'S^W in Septuaginta campum habet,cum Cbebron in monte fita fit. Eadem autem ciuitas dicitur ét Mamre, ab amico Abrahæ ita antiquitus appeUaz fa» Et peperit Ada EfauEliphaz. Ifte eftEliphaz,cuius fcripturainlob uoluz mine recordatur. Ifti filij Efau,Slt; ifti principes eorum,ipfe eft Edom : Slt; hi fifij Seir. Efau amp;^ Edom 00 Scir, unius nomen eft hominis : amp;f quare uarie nuncupez tur,fupra didlum eft. C^uod autem fcquitur 5C Chorræi habitantis terrain : amp;nbsp;rclfz 'qua. Poftquam enumcrauitfilios Efau,altius repetit, 8Cexponitquiante Efau in Edom terra principes fuerint ex genere Chorrxorum, qui in lingua noftra inter-pretantur liberi. Legamus diligenter Deuteronomium, ubi manifeftius feribirur, ^ quomodo uenerint filq Efau ÔC interfecerint Chorræos ac terram eorum hanédita ttpoflederint. Et fueruntfilq Lotan Chori SZ Aemam,amp;’ foror Lotan Tamz ’^aJiacc eft Tamna,de qua fupra dieftum eft.Et Tamna crat cócubina Eliphaz filq primogeniti Efau,2lt; ex ipfa natus eft Amalech Jdcirco autem Chorræorum recor datus eft : quia primogenitus filiorum Efau ex filiabus eorum acceperat concubiz nam.Quod autem dicitur Theman óf Chenez 66 Amalech,66 reliqua: fciamus po Sta regionibus Idumæorum ex his uocabula impofita. Ipfe eft Ana qui inue-nitiamirn in deferto cum pafceret afinos Zebeon patris fui. Multa óf uaria apud bïebratos de hoc capitulo difputantur: apud Graccos quippe óf noftros fuper hoe filentium eft. Alq putant iamim maria appellata.Iifdem enim literis feribuntur ma da,quibus 66 nunc hic fermo defcriptus eft. Etuolunt,illumdum pafcit afinos pa-Ws fui fn dclerto, aquarum congregationes repcriflc,qu3e iuxta idioma linguæ He braicæ maria nuncupéturîquod fcilicet ftagnum repererit,cuius rei inuentio in ere niodifficilis eft.Nonnulli putant,aquas calidas iuxta Punicæ lingug uiciniam,quac Hebrææ contermina eft,hoc uocabulo fignari. Sunt qui arbitrent onagros ab hoc îdmitTos elle ad a fin as, Ôf ipfum iftiufmodi reperifte concubif um:ut uelociftimi ex bis afini nafcerêtur,qui uocantur iamim. Pleriq; putant,quod equarum greges ab îfinis in deferto ipfe fecerit primus afcendi, ut mulorû inde noua contra naturam Animalia nafeerentur. Aquila hune locum ita tranftulit : Ipfe eft Anas qui inuenic lt;f^ T^ intiàtJt.. Et Symmachus fimiliter, afà cn/4a;x, quæ interpi etatio pluralem numerum fignificat. Septuaginta 66 Theodotion aequaliter tranftulerunt, dicenz les, -nf} (Kfifii/j quodindicat numerum fingularem. Et regnauitproeo loz bab filius Zarac de Bozra. Hune quidam fufpicantur effe Iob:ut in fine uoluminis ipfius additum eft. Contra,Hebræt afierunt de Nachor eum ftirpe generatumiut iamfuprà didlum eft* Etlfraeldilexit lofcph fuper omnes filios fuos:quia erat filius fenedutiSjôf fecit ei tunicam uariam. Pro uaria tunica, Aquila interpretatus ffttiinicam KSfxyçJhamp;oy^ ideft tunicam talarem. Symmachus, tunicam manicaz N N tam
-ocr page 1010-l^^t
Oj^ÆSTrONES SEV TR AT3tTI0IJZ^
n^^^^^^ ^^^^^ ^^ de/cenderet, 8é manibus ardücis mira effet vatictate di C {Unifia : Üuc quod haberet manicas,anticiui enim magis colobtjs utebantur. Et uendideruntlofeph Ifmaeiicis uiginti aureis. Pro aureis,in Hcbrxo argenteis ha/-bet-Neq? uiliore métallo Dominos uxnundari debuit, quam Jo/êph, Madianxi autem uendiderunt lofeph mAegypto Phutiphar eunucho Pharaonisarchima/ giro.ln plerffcpjocis archimagiros, ideff coquorum ptmeipes^pro magiffris exereiz ^s,rcri^tura comemorat: i/etyag^a^/ quippe Grxce interpretatur occidere.Vtti/-aitus elt igüurïofeph principt exercitus 8C bellatorum,non Petcphre,utin Latino *^^P^^^ Phutiphar eunucho.Vbi qu^ritur^quomodo podea uxorem habt redicatur.^adunt Hebrxiemptum ab hoc lofeph ob nimiarn pulchritudinemin turpe mim{terium,Sgt;C a Domino uirilibus dus arefatfiis, poffea eledum edeiuxta morem r^c^^Tây inpontiffcatüHcliopoleos:Si burns éiam elTe Afenetb,quam P^^quot;^^ ^of^ph uxorem acceperit. nbsp;nbsp;Et adiecit, amp;peperit blium, dC uocauitnomen aus oela'.hxc autemerat in Chazbi,quando peperit eum. Verbum Hebrxum hit pro loet uocabulo pobtum eb,quod Aquila pro re tranüulmdicens:Et uocauitno^ men ausSelom, amp;fbdumeff, ut mentiretur in partu,po{iquam genuit eumPofb quam emm genme Selom,aetitpartus eius. •’313 ergo non nomen loei, fedmen^ dacium dtettur. Vnde amp;malio loco {criptum eff, Mentietur opus oliux,ideü tru/ dium ohuanon faaet. Etconfolatus ludas afcenditad cos quitondebantou» aus,tpfee£Htraspa{ioraus Odollamites. Propa{iore,amicus legitur. Seduer^ ^^gt; qfdem hteris utrunque nomen (cribiturtuerum amieuf Pador legitur, Et fedit ad portam Aenan,qux eb in tranfitn » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^taicus 0^3'^ transferturinoculos.Noneüigitumoaien loa. ^ede{ifenfusiSeditinbiuio,Üuecompito,ubidiligentiusdebetdatorafpice^ re, quoditergradiendi captat. nbsp;nbsp;nbsp;Cognouitautem ludas,ÖC dixit, lubior eftiRa, quamego:eo quod non dedi earn Sela blio meo. In Hebrxo habet, Jubibeata eb ex me : non quod iuba fuerit,fed quod comparatione illius minus mali f€cerit,ne, o . quaquam u^a ad turpitudinem, fed liberos requirendo. Et ecce egreifus eb , ^ dixit, Vt quid dtuifa eb propter te maceria f Et uocauitnomen dus if phares. Promaceria dimfionem Aquila ÔC Symmachus tranbalerunt:quodHe/ P^^tee dicitur Tip Abeo igitur,quod diuiferit membranulam fecundinarum,di/ nomenaccepit. VndeóC Pbarifxi,qmfequafi iubos à populo feparaue/
^^^^’ ^PP^R^banturt Pob boe exijt frater dus, in cuius manu erar cocci/ num.St uocamt nomen dus Zara. Hocnomen interpretatur Oriens.Siueigitur^ quiaprimusapparmt: fiuequodplunmi iubiexeonati funr,utinlibroParalipo/ menoncontinetur, mj ideb Oriens,appellarus eff Pob uerba hxd Pecca-intprinceps mnariorum regis Aegypti. Vbi nospofuimus, principem uinario/ rumnnHebrxo feriptum habet npc‘ö lUud uerbum quod in nomine feruiAbz rabam dudunibgimus, quemnos poffumus moreuulgi uoearepincernam- Neo vileputetur officium, quum apud reges barbares ufque hodie maximx digniratia dt, fegi poculum porrextffe.Poetx quo(^ de catamito ÔC loue feriptitât, quod ama/ tuum buie offiao macipant. nbsp;nbsp;Et ecce uiris in confpeefiumec,Sc in uite trea
^ ^r^^ germinans tres fundos, Tria ffagelh. Óf tres ramoS) fiue propagines,, Hebrxo fermone figniffeat, qux ab illis uocantur O’A'ntP nbsp;nbsp;nbsp;Etuidebarmiht tria canibra chondrirorSportare in capitemeo.Pro tribus caniffris chondritorum, tres cophinos farinx, in Hebrxo habet. nbsp;nbsp;nbsp;Et ecce de ffuuio afcendebant feptent
boues, (peciofx ad uidendum,8f elecbx camibus,amp;fpafcebanturin achi.Bisin Ce neßferiptum eb aebhóf neq: Crxcus ferma eb,nee Latmus.Sed óf Hebrxusipfe corruptus ebtdicitur enim in ïHK hoceb,inpalude.Sedquia uaulitera apudHe/ brxos, Sf lod bmiles funt,óf tantum magnitudinedifferunt: pro ahu,achi Septua/ ginta interprètes tranbulerunt, 8(f fecundum confuetudinem fuam ad expriment dam dupheem afpirationem, n Hebrxx literx, ^ Grxcam literam copulaue/ runt. Et refpondit lofeph Pharaoni, dicens : Sine Deo non refpondebitur
-ocr page 1011-ÜEBRAICÆ IN GENESIM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;965
A falutarc Pharaoni.In Hebræo aliter habet: Sine me deus refpondebit paccm P ha? raoni.Deni(j Symmachus more fuo apertius tranftulit:Non ego,fed deus refpon^ debit paccm Pharaoni. nbsp;nbsp;Ecce feptem anni uenient abundantiæ magnæ in omni
terra Aegypti.Miror quomodo uerbum Hebraicum J^Tÿ quod nos fupra,abun dantiam fine fatietatem,in puteo quern foderunt extremum ferui Ifaac, interpréta/ ti fumus ; nunc Septuaginta rediflime transferentes, ibi iuramentum interpretati funt:cum amp;nbsp;iuramentum, 8lt; feptem,SiT fa tie ta s, 00 abundantia,prout locus K ordo fl3gitauerit,poffi't intelligi. Sed 06 in confequentibus ubicunep abundantia legitur in Hebraeo,idem uerbum fcriptum habetur. Et clamauit ante eum pracco,ô6 con ftituit eum fupcr omnem terram Aegypti. Pro quo Aquila tranftulit : Et clamauit in confpedu eius adgeniculationem.Symmachus ipfum Hebraicum fermonem in terpretans ait:Et clamauit ante eum, 3quot;^?^ Vnde mihi uidetur non tam praeco fi tic adgeniculatio,quæ in falutando,uel adorando lofeph accipi poteft intclhgcnda: quam id quod Hebraei tradunt,dicentes patrem tenerum ex hoc fermone transfer/ d. 3X quippe dicitur pater, 3quot;) delicatus ßuetenerrimus,fignificantefcriptura, quod iuxta prudentiam quidem pater omnium fuerit:fed iuxta aetatem tenerrimus adolefcens 66 puer. nbsp;nbsp;Et uocauit Pharao nomen lofeph Zaphanath Phaanecha,
BidediteiAfenethfiliamPhutipharis facerdotis Heliopoleos in uxorem.Licet He ^’taice hoc nomen,abfconditorum repertorem fonet:tarnen quia ab Aegyptio po^ Aitur,ipfius linguæ debet habere rationem. Interpretatur ergo fermone Aegyptio Ïl?^ MM fiue ut Septuaginta trasferreuoluerunt, ^oi^SoipcwH^f^ faluatormun dl, eo quod orbem terræ ab imminente famis excidio liberarit. Notandum autem quod domini quondam 66 emptoris fui filiam uxorem acceperir,qui ad id locorum pontifex Heliopoleos erat. Neep enim phas abfep eunuchis idoli illius effe antißiz tes, ut uera illa Hebræorum fuper eo quod ante iam diximus fufpicio comprobe/ tur. nbsp;nbsp;Et lofeph nati funt duo ft lij antequam uenirent anni famis,quos peperit ei
® Afeneth filia Phutipharis facerdotis Heliopoleos. Vocauit autem lofeph nomê Ulogeniti fui Manalfe : quia dixit,obliuifci me fecit deus omniumlaboru meorum, 8^omnis domus patris mei. Nomen autem fecundi uocauit Ephraim : quia crefce/ te me fecit deus in terra humilitatis meæ. Obferua propter quæftionem, quae poft paululum de lofeph hl ijs proponenda eft, quod ante famis tempus quo lacob in-ttauitin Aegyptum,duos tatum lofeph filios habuerit,Manaffcn et Ephraim: Ma nahen uocans ab eo,quod fit oblitus laborum fuorum : ita enim Hebraice uocatur obIiuio:Ephraim,eo quod auxerit eum deus.Et ex hoc enim uocabulo in linguam noftram transfertur augmentum. Et deferte uiro munera,aliquid refinae 66 mei lis,66 thymiama 66 ftadlcn,06 terebinths, 66 nuces.Siue ut Aquila 06 Symmachus tfanftulerunt,amygdala.Idcirco hoc capitulum pofuimus,ut fciamus ubi in noftris eodicibushabeturthymiama,in Hebræo ehe r):^33 quod Aquila ftoracem tranz ftulit:ex quo domus nechota,qux in Efaia legitur, manifehihime cella thymiama/ lis,fine ftoracis intelligitur, quod in illa aromata diuerfa fint condita. nbsp;nbsp;nbsp;Et bibe-
runt 66 inebriati funt cum eoJdioma linguæ Hebraicæ eft, ut ebrietatem pro fatiez tateponat,ficut ibi: In ftillicidqs eius inebriabitur germinans, haud dubium quin terra pluuqs irrigata. nbsp;nbsp;Et pone argentum uniufeuiufque in ore facculi,Ô6 condy ^^
nieum argenteum mitte in facculum iunioris. Pro facculo, peronem uel follem,in Hebræo habet.Pro condy,ideft poculo, quod etiam in Efaia legimus, Aquila,fcyz phum:Symmachus phialam tranftulerunt. nbsp;nbsp;Defcende ergo ad me ne ft et er is, 66
habitabis in terra Gofen Arabiæ.Hic Arabiæ additum eft:in Hebræis enim uoluz minibus no habetur.Vnde 66 error increbuit,quod terra Gofen in Arabia fit.Porz to fi,ut in noftris codicibus cft, per extremum m,fcribitur Golem : quod mihi nez quaquamplacet:terramfignatcomplutam. ^WS enim in imbrem uertitur. Dh xit autem Pharao ad lofeph,die fratribus tuis,hoc facite : onerate uehicula ueftra: 66 ite in terram Chanaan. Pro uehiculis,quæ Septuaginta 66 Theodotion, -7« tfoz fa« interpretati funt:iumenta reliqui tranftulerunt. nbsp;nbsp;nbsp;Et dedit illis cibaria in uia.
N N a Verbum
-ocr page 1012-964 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QVÆSTIONES SEV TRADITIONEÎ
Verbum zeda, quod hfeomnes ore confono, u2ï(n7i(riiotJ, ideft cibana üel fîtâref^, ^ interprerati funtu'n Pfakerio quoqj habetur. Vbi emm noftri legunt,Viduam eiu» bcnedicens benedkam : heet m plerifque codicibus pro Vidua,hoc eftpro x^six^t nonnulli Icgunt Öwfov ; in Hebræo habet nvï ideft dbaria eiusbenedicensbe/ nedicam. Porró amp;H^cWj uenanonem magis poteft fonarejquamfiuges'tametß nions fit Aegyptiorum, ÿu^cw etiam far uocare,quod nûc corrupte atheram nuncupant. nbsp;nbsp;nbsp;Omnes ergo animae quæ ingreflæ funt cum Iacob Acgyptum,âf qu«
exieruntde femoribus eins, abfqj mulienbus filiorum lacobjanimae fexagintafex: fihj autem lofeph qui nati funt ei in Aegypto, animæ nouem. Omnes ergo ank ma qua ingreflæ funt cum lacob Aegyptum,feptuagintaquinque.Quod excepta lofeph Óófilqscius fexagintafex animæ,qua egreflæ funt de femoribus Iacob in-troierunt Aegyptum,nuna dubitatio eft. Ita enim Slt; paulatim per Angulos fuppu/ tatus numerus approbat, öc in Hebræis uoluminibus inuenitur, Hoc autem quod in Septuaginta Iegimus,Filij autem lofeph qui natifunt ei in Aegypto,animae noz uem:fciamus in Hebræo pro nouem,eße duas. Ephraim quippe ècManafle,anz tequam lacob intrarct Aegyptum, 06 famis tempus ingrueret, nati funt de Afez neth fiJia Pnutipharis in Aegypto. Sed 06 illud quod fupra legimus, Fadi funt autem flhj Manafle,quosgcnuir ci coneuhina Syra,Machir;amp;6 MachirgenuitGa laad : fllq autem Ephraim fratris Manafte,SuthaIaam,Ethaam : filij uero Suthalaz am,Edom: additum eft: fiquidem id quod poftea legimus, quaß per anticipatioz nem fadum efle defcribitur. Neque enim iHo tempore quo ingreflus eft Iacob Aez gyptum, eius ætatis erant Ephraim 06 AlanatTe, utfilios generate potuerint. Ex quo manfleftum eft,omnes animas quæ ingreffæ funt Aegyptum de femoribus laz cob, fuifte feptuaginta : dum fexagintafex poftea mgreflæ funt : 06 repererunt iß Ä^gyP’^Q *^*’^® animas,lofeph fcilicct cum duobus filqs eius : feptuagefimus autem ipfe fucrit lacob. Hanc rem ne uideamur aduerfum feripturæ autoritatem loquf, etiam Septuaginta interprétés in Deuteronomio tranftulerût : quod in feptuagin/ D ta animabus ingreftus eft lacob in Aegyptum. Si quis igitur noftræ fententiæ re-' fragatur,fcripturam inter fe contrariarn faciet. Ipfi enim Septuaginta interprètes, qui hic feptuagintaquinq? animas per ■^óhy^-iir, cum lofeph £6 pofteris fuis Aegyptum ingrelfas efle dixeruntfin Deuteronomio feptuaginta tantum intrafle me/ morant. Quod ft econtrario nobis id opponitur,quomodoin Adibus Apoftolo-rum,in concione Stephani dicatur ad populum, Septuagintaquinque animas inz greflas efle Aegyptum, facilis excufatio eft. Non enim debuit fandus Lucas,qui ipfius hiftoriæferiptor eft, ingentes Aduum Apoftolorum uolumcn emittens, contrarium aliquid fcriberc aduerfus earn fcripturam,quæ iam fuerat gentibus diz uulgata.Et utiep maioris opinionis, illo duntaxar tempore, Septuaginta interpre/ turn habcbatur autoritas,quam Lucæ,qui ignotus 06 uilis, 06 non magnæ fidei in nationibus ducebatur. Hoc autem generaliter obferuandum,quod ubicunc^ fan-d:i Apoftoli, autapoftolici utri loquuntur ad populos, his plerunque teftimonijs abutuntur, quæiamfuerantin gentibus diuulgata: licet plerique tradant Lucam euangeliftam,ut profclytum Hebræas lireras ignorafle. ludam uero mifitanz tc fe ad lofeph, ut occurrerct ei ad urbem Heroum, in terram Rameffe. In Hez bræo nee urbem habet Heroum, nee terram Rameffe, fed tantummodo Gofen* Nonnulli ludæorum affcrunt, Gofen nunc Thebaidem uocari. Et id quod poftz ca fequitur: Dedit eis,ut poffiderent Aegypti optimam terrain in Rameffe.
Pagum Arfinoiten,fic olim uocatum autumant. Et dixit ei î Iura ergo miz hi. Et iurauit ci:06 adora uit Ifrael contra fummitatem uirgæ eius. Et in hocloz co quidam fruftra fimulant adorafTe Iacob fummitatem feeptri lofeph, quod uiz delicet honorans filium, poteftatem eius adorauerit : quum in Hebræo mukoalF 17 terlcgatur. Etadorauit,inquit,Ifraeladcaputleduli. Quod fcilicet poftquam ei iurauerat filius, fecurus de pctitione quam rogauerat, adorauerit Deurn conz tra caput leduli fui. Sandus quippe £6 Deo deditus uir, oppreffus fenedute» ' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßebabeh«
-ocr page 1013-HEBRAICÆ IN GENESIM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;965
* fic habebat kc'lulum pofitum,ut ipfe laccntis habitus ab fqj^difFkul ta te ulla ad ora^ tionem effet paratus. Et nunciatum eft Iofeph:Ecce pater tuus aegrotat: Ót tulit duos filios fecurn,Manaffen Si Ephraim. Et ex hoc loco illud quod fuprà diximus demonftratur,quia lofeph ad id locorum duos tantum filios habucrit, Ephraim 3(5 Manaffen.Si enirta poft multos annos moriente lacob patre fuOjduos tâtummodo filios duxit ad benedidionemiutiq? illo tempore cum filq eius generate non quiuez rant,paruuli atqj lalt;ftantes,in egreffu patris 6c fratrum,ncpotes ex eis habere non pótuit. Et confortatus Ifrael fedit fuper leclulum.Caufam cur Septuaginta inter prêtes idem uerbu aliter amp;nbsp;aliter ædiderint,nefcio:hoc unum audader dico,quod ipfum uerbum PWP quod hic In ledulum,tranftulerunr:fuprà ubi diximus, ado rafle Iacob,uirgam potius quàm ledulum nominauerunt. Et nunc ecce duo filq tui qui nati funt tibi in terra Aegypti,antequâ uenirem ad te in Acgypto mei funt: Ephraim ÔC Manaffe,quafi Ruben ^ quafi Simeon erunt mihi.Quos autem gene raueris poft haec tui erunt:in nomine fratrum fuorum uocabuntur. Si quis ambige fiat,quod feptuaginta animae introiffent Aegyptum filiorum Ifrael: amp;nbsp;quod lofeph «o tempore que ingreffus eft Iacob,non nouem,fed duos tantü filios habuerir,prac fenti capitulo confirmatur.Siquidem ipfe lacob loquitur,duos eum filios habuiffe, Bon nouem. Quod autem dicit,Ephraim 66 Manaffe,ficut Ruben 6é Simeon crût Biihi,illud fignificat : Sicut Ruben 00 Simeon duae tribus crût, 00 ex fuis uocabulis 3ppellabuntur:fic Ephraim K Manaffe duae tribus erunt,duosqj populos procréa? fi un t :6t fie hæreditabunt repromiflîonis terram,ficut ÔC filq mei. Reliquos autem, ait,filios quos poft morte meam gcnueris,oftcndens needum illo tempore procréa tos,tui erunt.In nomine fratrum fuorum uocabûtur in haereditatem fuam.Non,in? quit,accipient fcparatim terram, nec funiculos proprios habebunt, ut reliquae tri? fius:fed in tribubus Ephraim 8lt; Manaffe,quafi appendices populi commifeebunz ^‘ Et ego dedi tibi Sicimam praecipuam fuper fratres tuos,quam accepi de ma?
S Bibus Amorracorum in gladio meo Ôé fagitta.Sicima,iuxta Graecam 00 Latinâ con fuetudinê dedinata eft. Alioquin Hebraice Sichern dicitur;ut loannes quoep Euan gélifia teftat: licet uitiofe ut Sichar legatur,error inolcuit;6t eft nûc Neapolis urbs Samantanorum.Quia igitur Sichern lingua Hebraea transfertur in humerum,pul? ehre allufit ad nomen,dicensî Etegodabotibihumerum unum. Propræcipuo tnim,ideft è^nâg^^iJj unum feribitur in Hebræo.Quod autem dicit,fe earn in areu 2c gladio poflediffetarcum hic 66 gladium,iufticiâ uocat,per quam meruit peregri/ Bus 60 aduena, interfedo Sichern Ôf Emor de pcriculo liberari.Timuit enim,ut fuz ptàlegimus,ne uicina oppida atqj caftella,ob euerfionem foederatg urbis aduerfus ieconfurgerent:ÔC Dominus non dédit eis,ut nocerent illi.Vel certe fie intelligent dum,Dabo tibi Sicimâ,quâ emi in fortitudine mea:hoc eft,in pecunia mea,quam Biulto labore 06 fudore acquifiui.Quod autem ait,Super fratres tuos: oftêdit,abfcp Ibrtedediffe earn tribui Iofeph:fiquidem eodem loco fepultus eft lofeph, 6f maufo? Itum eius ibi hodicq cernitur. Ruben primogenitus meus,tu fortitude mea 015 principium filiorum meorum:durus ad ferêdum,óf durus procacitate iniuria,ficut ’quanon ebullias:afcendifti enim fuper ledulum patris tui,0£: tune uiolafti ftratum Bieum cum afcendifti.In Hebræo ita fcriptum eft:Ruben primogenitus meus,forz titudo mea 86 capitulum in liberis mcis:maior ad portandum,6é maior robore:effu fus es ficut aqua,ne adijcias:afcendifti enim cubile patris tui óf contaminafti ftratu •nafcenfu.Eft autem fenfus hic:Tu es primogenitus meus, maior in liberis, amp;nbsp;fede bas iuxta ordinem natiuitatis tuae: SC haereditatem quæ primogenitis iure debeba-tur,faccrdotium fcilicet SC regnum accipere:hoc quippe in portando oncre SC præ/ ualido robore demoftratur.Verum quia pcccafti,6e quafi aqua quæ uafculo non te Bctur,uoluptatis effufus es impetu:idcirco præcipio tibi,ut ultra no peeccs:fisq; in fratrum numero, pœnam ex peccato luens,quod primogeniti ordinem perdidifti.
Simeon 6C Leui fratres confummauerunt iniquitatem adinuêtionis fuæ,in conz filium eorum nó ueniat anima mea, SC in congregatione eorü non æmuletur iecur ■ ' • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NN 3 meum
-ocr page 1014-966 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QjrÆSTIONES SEV TRADITIONES
mcum î quia in furore fuo interfecerunt homines, 8lt; in defiderio iuo fubucruaucz C runt taurum.Neceffîtate compellimur iuxta propofitum operis longius ea répétez re,quæ ab Hebræa ueritate difcordät.Legirur enim ibi: Simeon 8lt; Leui Ira tres, ua fa iniquitatis arma eorum.In arcanum eorum ne intret anima mea: 06 in conuentu eorum ne diflbluatur gloria meatquia in furore fuo interfecerunt uirum:0i in Jibidi ne fua fuffbderunt murum. Significat autem non fui coÜlij fuifle,quod Sichern 6C 13 mor foederatos uiros interfecerint: contrat^ ius pacis 86 amicitiarum,fanguinein fuderintinnocentem: Óé quafi quodam furore, fic crudelitaterapti,muros hofpitx urbis cuertermt. Vnde fequitur ÔC dicit : Malcdictus turor eorum,qu/a procaxïÓC ira eorum,quia dura:diuidam eos in lacob,8é difpergam eos in Ifraeh Leui enim hæreditatem propriam non accepit,fed in omnibus fceptris,paucas urbes ad habi/ tandum habuit.De Simeonuero,in libro lefu fcriptum eft: quod Óc ipfe proprium funiculum non fuerit confecutus,fed de tribu luda quiddam acceperit.In Paralipo menis autem manifeftius fcribitur: quod cum multiplicatus fuiflet,amp;non haberet polleflionis locum,exierit in defertum. Quidam prophetice interfedos homines, apoftolos: SC fubneruatum taurum à pharifæis, Chriftum interpretantur, Ïuda te laudabunt fratres tui. Quia luda, confefliofiue laus interpretatur:confequérerfcrv biturJuda tibi confitebuntur Iratres tuüucl te laudabunt fratres tui. Adorabunt te fill) patris tui. Catulu.s leonis luda,ex germine fili mi afcendifti : procumbens ut leo SC quafi catulus leonis. Quis fufeitabit eum 2' Licet de Chrifto grande myfteriS fit,tarnen iuxta literam prophetatur, quod reges ex luda per Dauïd ftirpem gene/ rentur,óó quod adorent eum omnes tribus . Non enim ait,filq matris tux, led fihj patris tui Et quod fequitur,ex germine fili mi : in Hebraeo habet,de captiuitate fili mi afcendifti: ut oftendcret eum captiuos populos elle dudurum • Et iuxta intelli/ gentiam facratiorem,afcendifrein altum, SC captiuam duxifie captiuitatem. Siue quodmelius puto:captiuitas,paflionem:afcenfus,refurre(fîionêfignat, AHigans ad uitem pullum fuum,6C funiculo pullum afinteJn Hebreo ita habet:AHigans ad D. uitem pullum fuum,SC in Sorech fili mi afinam fuam;quoa uidelicet pullum alinç, cui fuperfedit Iefus,hoc eft,gentilium populum,uineæ apoftolorum,qui ex ludais funt,copulauerit.Et ad Sorech, ideft eledîam uitem,alligauerit afinam cui fuperfe/ dit,ecclefiam ex nationibus congregatam* Quod autem dicit,fili mi : apofirophen ad ipfum ludam facit:quod Chriftus fit fixe uniuerfa facturus,Scd ÔC hoc feiendS, quod ubi nos legimus: AHigans ad uitem ppllum fuum:pro pullo,in Hebreopoffît lcgi,urbem fuamtiuxta eundem fenfum alqs uerbis eedefia demoftrata,de qua ali/ bi fcriptum eft,Non poteft ciuitas abfeondi fupra montem pofîta.Et,Fluminis im pctus lætificat ciuitatem dci. nbsp;nbsp;Ifi achar bonum defid€rauit:requiefcens inter me/
dios cleros:ÔC uidens requiem,quia bona eft:8C terram,quia pinguis:fuppofuit hu merum fuum ad laborandum,ÔC fadus eft uir agricola.In Hebraeo ita fcriptum eft: IfTachar,afinus ofteus recumbens in terminis : SC uidens requiem,quiabona eft;SC terram,quia pulchra eft : inclinauit humerum fuum ad portandum, ÔC tadus eft in tributum feruiens.Quia fuprà de Zabulon dixerat,quod maris magni efletlittora ponefturus,Sidonem quoq; SC reliquasPhœnices urbes contingeret:nuncadme/ diterraneam prouinciam redieSC Ifrachar,quia iuxta Nephtalim pulcherrimam in Galilæa regionem pofleffurus eft3benedidione fua habitatorem facit.Afinum autem ofteum uocat,ÔC humerum ad portandum deditum:quia in labare terrg,ÔC ue/ hendis admareoneribus,quaE in fuis finibus nafcebantur,plurimum Iaboraret,re^ gibus quoep tributa comportans. Aiunt Hebrgi per metaphoram fignificari, quod feripturas fandtas die ac node meditans,ftudium fuum dederit ad laborandum: 8C ideo ei omnes tribus feruiunt, quafi magiftro dona portantes. Dan iudicabit poz pulum fuum,ficut unum de fceptris Ifrael.Fiat Dan coluber in uia,regulus in ferni ta mordens ungulas equi,ÔC cadet afcenfor eius retrorfum;faluatorcm tuum expe/ dabo Domine. nbsp;nbsp;Samfon index Ifrael,de tribu Dan fuit,Hoc ergo dicitmunc ui
dens in fpiritu comam nutrite Samfon Nazaracum tuum,cæfis hoftibus triumpha
-ocr page 1015-HE*BRAICÆ. IN GENESIH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;967
A re,quod in fimflitudincm colubri reguK^ obfidentfs mas,nullum per tefram Ifrad tranfirepermittacfed etia fi quis temcranus uirtute fua,quafi equi uelocitate con^ fifus,eam uoluen't prædoni's more popular!, cfFugere non ualebit. Totû autem per metaphoram ferpentisSó equitis loquitur. Vidcns ergo tamfortem Nazaræum tuum,quod St ipfe propter meretn'cem mortuus ch;5t mon'ens,noftros ocddicini micos.’putaui ó deus I'pfum efle Chriftum fi'lium tuum: uerum quia mortuus eft,öó nonrefurrexit,8lt; rurfus captiuus dudtus eft Ifrad,alius mihi faluaror mûdijSC mei generis prœftolandus eft:ut ueniat cui repofitu eft, 00 ipfe erit expedatio gentium» Gad latrunculus latrocinabitur eumtÖf ipfe latrocinabitur plantam. luxta Hex brxSinterpretatifumus.Sed ubinos latrSculum pofuimus,ibi fcriptum eft ’^’^'^5 ut ad Gad nomen alluderct;qui fignificantius dly'^ojy©^, ideft accinctus fine expez ditus exprimi poteft. Totum autem illud eft, quod ante Ruben dimidiam tribum Manaffe ad filios, quos trans lordanem in polfeffi'one dimiferat, poft quatuordez dm annos reuertens prxlium aduerfum eos gentium uicinarum grande repereritî Slt; uidtis hoftibus,fortiter dimicarit.Lege libru lefu Naue 00 Paralipomenon. Non ignore plura in benedidionibus patriarcharum efte myfteria,fed ad praefens opuz iculum non pertinet. Nepthtalim uirgultum refolutum,dans in generatione pub chritudincm.In Hebraeo ita fcriptum eft : Nephthalim ager irriguus,dans cloquia ( pulchritudinis:fignans quod aquae calidæ in ip fa nafcantur tribu : fiue quod fuper latum Genefareth, 06 fluento lordanis irrigua fit. Hebræi autem uolunt propter Tiberiadem,qug legis uidebatur habere noticiam,agrum irriguum, Sv eloquia pul thritudinis prophetari. Porro ubi nos agrum irriguum, amp;nbsp;Septuaginta st At^©-wagWog, ideft uirgultum refolutum pofuerunr:in Hebræo legitur nrz’sp pb^^ quod poteft 00 ceruus emiflus tranferri, propter temporaneas nuges, uelocitatem lenac uberioris oftedens.Sed melius ft ad dodrinam faluatoris cunda referamus, quod ibi uel maxime docuerit:ut in euangelio quoqj fcriptum eft, nbsp;nbsp;Filius audus
B Ïofeph,filius audus,fuper fontem filiæ, gradu compofito incederes fuper murum. btexacerbauerunt eum 06 contenderunt : amp;nbsp;irafeebantur aduerfus cum habentes bgittas. Sedit in forti arcus eius,óó dirupta funt uincula manuum eius, à manibus fora's Iacob:inde pafcetur lapis Ifrael à deo patris tui,Slt;^ rcIiqua.Quia Septuaginta interprétés in plerifqj diffentiunppro interprétatione eorum, ut in Hebræo habe-tur,expreflimus. Et eft fenfus capituli : O lofeph qui ideo fic uocaris,quia adauxit le mihi deust fiue quia inter fratres tuos maior futurus es : fortiffima fiquidem fuit tribus Ep hraim:ut in Regnorum Si Paralipomenon libris legimus. O inquam fill ®i lofeph, qui tam pulcher es, ut te tota de mûris amp;nbsp;turribus ac feneftris pucllaz mm Aegypti turbaprofpedet, inuiderunt tibi, 06 te ad iracundiam prouocauez tunt fratres titi.’habentes liuoris fagittas,ôô zeli iaculis uulnerati» Verum tu arcura tuum 8lt; arma pugnandi pofuifti in deo,qui fortis eft propugnatorîK uincula tua, quibus tefratres Iigauerunt,ab ipfo foluta funt Ô^ dirupta, ut ex tuo femine, triz busnafcatur Ephraim, fortis Ôf ftabilis, Ôf inftar lapidis durioris inuida. Impez tîns quo(5 decern triibubus Ifrael» Beniamin lupus rapax,manecomedetadz ^‘Uc,Slt; ad uefperam da lut efeam . Quanquam de Paulo Apoftolo manifeftiftîma Prophetia Gt:quod in ado/efeentia fua perfecutus ecclefiam,in fenedute prædicaz tor euangelq fuerir : tarnen in Flebræo fic legitur : Beniamin lupus rapax,fiue caz pitns,in matutino comedctpriædam, amp;nbsp;ad uefperam diuidet fpolia. Quod ita He-foæi edifterunt: Altare in quo immolabantur hoftiæ, Ôf uidimarum fanguis ad ba ItmiUius fundebatur,in parte Beniamin fuit. Hoc,inquiunt, ergo fignincat,quocl focerdotes mane immolant hoftias Ôc ad uefperam diuidunt ea quæ fibi à populo fxlege coUata funtdupum fanguinarium,lupum uoracem fuper altaris interpréta/ tione ponentes:ÔC fpoliorum diuifionem fuper facerdotibus: qui feruientes altari, ttiuunt de altari.
N N 4 nbsp;nbsp;nbsp;In præcez
-ocr page 1016-968
|
IN PRÆCEDENS |
OPVS SCHOLIA |
|
Ogor prius] ld quentur in Pro logo Andrix, Nonquiargumétü narret, amp;c. lt;(f Rex oratorum] Teftaturipfe Cicero,quod rex fori didus fue rtt:idq!inuidiofe,quodncmo uinccret,nifiilz lo uolête. 5rRepetudarum accufatur] Qyod fua pleracp à Grxcorum libris fit mutuatus. ^r Si quis tarnen hxcquocp.] Retulit carmen Maronis exGcorgicis: Si quis tarnenhæcquofJjfi quis Captus amove leget. flquot; Necnon Hilarius ] In Commentario Pfalmi fecundi,quo probet incertitudinem Hebraici fermonis höc adduz cit locum: Brefith apud Hebrxos tria fignifiz carc,in capite,in pnncipio,in filio. ijf Scriptu eft,ferebatur.]Græciseft mf^/ffro, ideftfuz perfcrebatur. Secundum uarietatêaccenz tus] Deuarietate accentus parum liquet,ucz rum eandem differétiam animaduertere licet inlfmuth,lfmacl amp;Ifraelita.lt;l[ EtTheodotio, malcdida adama. ] Nam is ufus eft uoce Hez braica,Grace loquens in hunc modum, ieji/ nXTXflXTDf » XiAlIC/À Sf^TX Txyxfixßxa'ei ffX'/MTX /J.Ó^6gt;I ^X yv «w-^iw.Tantü addito articulo diftinxit adam terram,ab Adam homine. lt;nbsp;Et dixit Cain ad 3 AbeljEtinhacxditionc quanuncutiturEcz cleßa,legimus,Egrediamur foras: quam par' ticulam Hieronymus ait redundare.Ex quo conijei licet,nechanc éne pure Hieronymiaz nam,fed alicuius ftudio dcprauatam. Hf Om nis quiocciderit Cain,feptem uindidas] ^^7« 7t/^üifîx!, ideft feptempoenas,fiuc feptcmulz does. Aquila,feptemplicitcr,fw7*«ff9'/w. Theo dotion, per hebdomade: ffitAo/tx^lor Jllaxf/tAiiff^i, ideft feptenarq poenam dabit. ij Fluduans ÔC inftabilis ] crx^ivä/nMf ttMXHXTai^üf/. i^Vidétes 4 filfj elohim filias potétum] Symmachus enim uertit, dlvyxt^evóm-uf/: A quila,™,« fWf/w^»,ideft gê dum. lt;nbsp;Viri nominati]«/f’w^t^ó/o^qualï dicas magni nominis. «f Pro cadentibus] Sic enim Aquila,«»/ èwtTtï’sjJoi/Tif, incidentes fiucirruenz tcs:uiolentos Symmachus,nepe ßicdtif, lt;^ Mc ridianum facies area] Sic enim traftulit Aqui la, f/.i^i/ußfiviy. HTt/hx^xi/sf j Quod magis fonat pellucidum,quamdilucidum. f^7[s/ii!r[iifgt;lt;/l/aé ç ÄoiTs/'] Idcft quintam lingua Ipeciem. lt;([ mvirt ^i»i«]Huiusamp; Stephanusmeminit:undeCtez fiphonttj. lt;|rQuanuc Callirrhoc] Quod pul ehre fluat, nxwtffci diefta Gracis. i^f Cognoz méto lefcha oït/wt-t/^w;/] Ideft binominem • lt;Et 6 uiriSodomorummali]Si in confpedu dci,fu perflue additü eft ab interpretibus,ut ait Hie' ronymuS,nec habetur apud Hebraos,maniz feftum eft,hanc aditionê qua utimur, non effe pure earn quam D. Hieronymus nobis tradiz dit ex Hebraica ucricatc.Nam fîmilia multa cöperiuntur in hac translatione,qua non con ueniüt cum fondbus Hebraorum:Gucquod ipfe Hieronymus admifcuit amp;aliorum adido nes,S£ à Chaldais nonnulla defumpfit: Gue |
quodlocaquadam EccleGa inHieronymiaz na uerfione mutauit:fiuc quod fcioli priuata autoritäre aufifuntmutarefcripturâ,dequoz rum numero fortaiTis hoc eft quod hienotat, atqj etiä ueluti redundans damnat in Septu^ ginta,In confpedu dei,fiue cora domino. Niu iortè Hieronymus poft aditü opus Quaftioz num Hebraicarum mutauit fententiam.Nam ratio quam adfert,non eft magni momenti:fiz quidem dicuntur mak coram Domino,quod illorumimquitasad cœlumufep penetraifet, utiam deo quoqj eftent intolerabiles. ^Vitu lam conternantem] Pro quoplcritj depraua' uerant Confternantem.Nam Grace eft Tfnri' [ticrx/u,qua.R dicas tricnnizantem,hoceftaccez dentem ad trimatum. ^KXTXfofix'] Qpani uer 7 tere poiTis degrauationem,fcu depreinonem. lt;jf xiiêj)U7gF0'sxxêui'\ Idcfthumanoaffcdiu.lmitaz tur enimangelus affedu hominis,quafimors fola point oofiftere,quo minus redeat ad die promiiTum. ^ Appugunt defuper] Addunt » defuper fignificantes id diuinitus fadumjUt Lot non fentiret concubitum. Verum nechoc uerbum habetur innoftra aditionê. lt;nbsp;Luden tem cum filio fuo j Gracorum commétarij no-tant uerbum Ludendi,in literis diuinis nonz nüquam accipi pro pugnarc:ut libro Regum primo,Ludantpuericora nobis. ^Perproz kpiÏm]Idcft per occupationem fiucanticipa done,cum ante tempus prauenientcs aliquid o ufurpamus : ueluti firex dicatur fikusreg^s, patri fucceflurus. lt;|[ Filiumtuumunigenim] ^ Aquila uertit Tögt;^clt;!jz«;^;cgt;,idcft folitarium fiuc unicum. Symmachus, Tifz/^iya/^ffn, ideft unicu tuum. Hf «rv;^ww.] VoxàdenfitatediflaGraz cis,quibus erv^j^vè/j denfumeft. ifVtloqnercz tur in agro j Et ob id Aquila uertit, ifti^i'M i// X^fx, ideft,adcolloquendüinregionc. ^yquot;-' ig yXoJlvTif/,'^ RegioTroglodytarum indedida, quod in antrisamp;cauemis habitent. ^ fW^z /“»ƒ/.] Felix,feu fortunata. i^Vnde K Aquila ait] HM. ffvi'xpi^pxfiii/f THXiAiÄfix^ÿ.quod ita uerz tas licebit,Et conuerfata fum fimul cumforoz re mea.if Interpretad funt,diliget me] nàgmât hoc eft,cxpetet. Vndc puto fcriptum fuiffe, Dcligctmc,non Diliget. if Quam fignifîcam tius Græci, Mh»// uocant] Nam caufa Latinis anceps eft nomen, refpondens tribus Graecis, Mrix, ^cyc! 8Llt;AiH9. J\.t lt;ßw9 proprie caufaeft, quxapudiudicesagitur. i(fQuodadfenfum non pcrtinct,tranftulerunt.]Sicautem legiz j| mus in Commentary's Gracorum uerdiTeSe ptuaginta, fyevm tßsrx xaii^KTiJ'xeßx/j^TxJlelist erx/ix 7-5 Ixnxß. ideft,Et fada funtnon infignia Laban, infignia uero lacob. «Jf Septuaginta interpretes pofuerunt,decem agnis] Sic cniin repcrimus apud Gracos, w lt;ßsHxx^väiigt;- Caz terum Aquila amp;nbsp;Symmachus confentiütcuin Hicronymo,quorum prior ita uertit,«« «^ /e Tgt;)f/fiiixßuo'i///^!i lt;AsHx x^i^/iit.Po{ieriof)’^’‘^^ ^xji Tfiff (M^óé/f/iif i^otxHif ei^tß/M, Admonét Gra corum, |
SCHOL! A
9^9
|
A coramcommcntariajapud Syros amp;nbsp;Hebræos Dccies,poni pro fæpenumero: quemadmodû apud Latinos,milics Si fexccnties. 4([Aquiz la, Aw/gt;#i«^«T«] Explicat hune locum in Epifto laquadamhuius tomi. #f In Græcisâi Latiz niscodicibuscontinecurjOjiid feriptum fue ritin Lannis,parum liquct.In Græcis autem commentarifs ficrepcrimus, îKon/iffôu /Mt àiiri 'Wxffiis lAiHMû^vi'vs' HM liwà ■srixifi/e xKmâgixf^Kf ènroiti/ fWTùwxiiM aÿ. ideft,Sufficiatmihi de omniiu fticla 8lt; de omni ueritate quâ fecifti feruo tuo. f Quareinterpretatur Aquila, in ûf^xt /AtTx ^«jldeftjQuoniâ rcgnafti cura dco. up Sym/ mach us, in Kf/^uia^vï WfèfTif/^eèff'\ldc{t,CiOO/ niamregnafti roborc aduerfusdeum. ^Sez ptuagintaamp;Theodotiô, in èvia^vcrticç /^irx ^iS] Ideft,Qponiâ inualuifticumdeo. i^fSiuediz redusdeithoceft, tv^incras’ ^«.jQuafidicas, ’5 RcâilTimus dei. iff Aquila pofuit, «tinrvffep, id «ftdimidiauitjltalegimusin Græcorû comz mentarijs, ^Aquila interpretatuseft «Tirvp/ tif/isnt.'j Ab «TO-«/JTz/w,perficio.Nam id uerbi feperitur in fcriptis codicibus. Septuaginta tranftulcrunt, dpvnHoï, ideft pacati,fiuc pacifi d.Qjjanquam Latina lingua uix habet,quo Græcam exprimât uocem. Nam pacific!,diz cantur dfuyoiirinoit fed dfvi'iHoi funt,quinômo liuntur bellum. lt;([ Qyod in Græcis legitur KffxKw^ ideftdiligenter] Sicenimaliquoties uerfum comperimus in Éuangelijs. Cæterum magis fonat,tuto:ut cofentiat cum Græca uo-cc. lt;[fEtfaftum eft Hx^’it/lif/Tür^wjldeftjiux' ’4 tauiamterræ.Pro quo Septuaginta, f/^ri iM riivfi^itm, ^p Septuaginta,campum habet] «srîÆ». ideft,planiciem fiue campum. lt;([ Ipfe fftAnan quiinuenit, ffvf/nïiffi/xd'^x] Ideft, cum fimim. ^EtSymmachus fimilitcr ] «r^f èt^iff ‘Mfgt; if f^ptrie tri/xa/x. ideft,Hic eft Anan qui fêperit illos fîmim. Nam articulus additus,in dicat multitudinem. ^ Acqualitcr tranftule font, ri// /«;««gt;]Ideft,ipfum iamin. Articulus præcus indicat numerum unicum.Addunt |
Græci interpreteSjapud Hebræos ac Syros^ ix^^fz Çondre. ■2ir«)'Vfgt;, ideft fontem : apud Hez bræos x/x/xxï/x Ionareaquam;quod tamê Dio dorusnegatinuenin. lt;JfScriptura cômemoz rat, Atlt;^7'^^ƒ^^'A|W•] iM«}'#yff,cocus:unde nxyetpsunp ma(ftare,quod ab his occidantur coquêdæ pe codes. ^luxtamorcm hierophantarum] hz pofiacpTM ciiccbantur,qui facris cibis uefeeban tur,ôifacris miniftrabant:apud nos æditui di cuntur. ^Pro materia,diuifioncm.]Nempe tfiixnenrif' Si ^AiMptn//. Et maccria legêdum eft, *Î nonmateria,quumGræcefit fpxy/xéf. lt;(i Pnn ceps uinariorû] Qpod Græcis compofita uoz cedicitur «/gt;;^-/i,/w;^w, ideft princeps pocillaz torum. lt;Tria caniftra chondritorü ] Chonz dritiS3Græcis eft fimila,hoc eft farina purgaz tiftima.Mcminiteius uerbi Suidas. Nam Sez ptuagintauerteriitadhunemodum, gt;£«lt; v^xv// Tpix iLxvx ^lt;ivlt;AfiTKf/ Mpdf/ A£idcft,Etuidcbarmi hi tria caniftra fimilæ portarc. Aquila fie, var Mf'ii'Hf yvpiuf. Symmachus fie, rpix Kxvx ßx^x^ lt;nbsp;Ahu,hoceftlnpalude] Itauertit AquilaSi Symmachus, £gt;™ e^d. ^Condy meum] Ap paret condy,uerbum Hebraicû aut certe Aez *^ gyptium,cflepoculi genus apud illos. if Et Septuaginta amp;nbsp;Thcodotion,Tfl: ^£gt;ƒagt;] Ideft fer cula fiuc uchicula,à uerbo f'fpn/', ideft portaz re. Sic cnim llli uer terôt,}'«.“/^’«« t« fmpâx û/iü//. ^ lumenta] vT^ofiiyix eft Græceiatcphocuerz bo ueteres non animal fignificabantquod ter^ go ucheret,fed plauftrû equisaut bubus iunz dum:ut indicate A.Gellius. ifAdcaputlc lt;7, duli.] Quod Aquilauertit adhunemodum, iw'iTû xKfipTMf KÂivw-idcft,In fumma parte lez di. Symmachus fie, fw nefixKùf rif Kiuvof-idcd In capite lecti.Afin noftraæditionc,quo claz rior eftet fcnfus,nÔnihil addidit Hieronymus uertens ad hune modum: Qpo iurante adora uit Ifrael Dominum,conuerfus ad leduli caz put. In Hebræorum uoluminibus ita kgiz tur, nwian !i7«^ Vy |
DES.' JERASMI ROTERODAMl CENSVRA , IN .SE Qjr £ N S O P V S
N On parum eft difcriminis inter Annotationcs,quas D-Hicronymus feripfit in Gênez fîm,amp;quashadenus inreliquos Iibros Pentatcuchi:quanquam Killas nonnihilabz breuiatasfufpicor.Et tamenin Præfatione,fimilcscommentariolos polliceturincceft ïliirunilcueri,opus hoc ab Hicronymo fuifte conferiptum. Verum folct illein doccndo efte diz ligeritior,quàm hic eft:citarc diuerfas interprctationes,adducereGræca Hebræaqi tcftimoz iiia,8£omninofufius aclocupletiusrem edifterere. Adhæc,quodam in locopropémodum fatetur,fc ncfcifte Hebraice.Proinde conficio præfens opus à dodo quopiam,fed Græcarum K Hebraicarum literarum ignaro,è diuerfis in compendium fuifte contradum:otniffîs his,quæ tantum Latine feientes tor quere poftcnt:amp; his quæ potcrat intclledu confequi,breuiter anno* tatis. Aduigilâdum igitur,fî forte liber integer,ut ab Hieronymo feriptus fuit,inucnin queau Hæc intérim indigna uifafunt,quæprætermitterentur.
Quacftiones
-ocr page 1018-970
QJ7ÆSTI0NES SEV TRÄDITIONES HEBRAïCÆ C IN LIBROS REGVM
V i T utf unus de Ramathaim Zophtim de mote Ephraim,60 nomen ^*^ Helcana,fih'us Ieroham,fihj EIihu,fihj Thohu,fihj Suph Ephram fæ^S’RaïWî^thatin interpretatur,duo excelfa.Et hæc duo excel fa, diras oj intelliguntur tnbus:regalis uidelicet,6ó facerdotalis.Quod paterHelz canac de tribu fuerit LeuiJiber Paralipomenon plenilfïme docet, in quo fenes genealogig illius ufqj ad Leui perducitunMatrem quocg eius de tribu lu da extitiffe monftratur,in eo quod Ephratgus uocatur.Ephratxus ab Ephrata uxo re Caleb,quam confiât de tribu luda fuifie,didus efi.Et fi quem mouetquod ab Ez phraim,non ab Ephrata Ephrataeus uocetur:uideat m fubfequêtibus quaWrer Daz uid films uiri Ephratæi uocetur:cum liquido pateat eundem Ifai non de Ephraim, fed de tribu luda extitifleîôC probet eSdem Helcana Ephratatum ab Ephrata,non ab Ephraim dici.Zophim,fpecuIatores interpretantur. Speculatores,hicprophez tæ intelliguntur:quorum filius,Helcana fuit. De monte Ephraim. De monte uero Ephraim fuilfe dicitur,quia ibi erat eius habitatio.Intra cundas nanep tribus,habP tationem Leuitarum fuilfe non dubium efi. nbsp;nbsp;Et afcendebat uir ille de ciuitate fua fiatutis diebus.Tribus fefiiuitatibus,pafchæ uidelicet,0£r pentecofies, 66 foïennita/ te tabernaculorum afcendebat in domum Domini. Dedirep Pbenênæ uxori fu» 8C cunclis fihfs eius 66 filiabus partes. Hæ partes, uefies intelligatur,quae in ijfdeni tribus fefiiuitatibus iuxta morem illius gentis,uxoribus ÔC liberis ac famulis tribuc bantur. Annæ autem dedit partem unam trifii. In Hebraeo ita legitur, Annæauz tem dedit partem unam duplicem:quia Annam diligebat. nbsp;nbsp;Ne reputes ancillam tuam quan unam ex filiabus Belial,quia ex multitudinemoeroris SC doloris meilo/ quuta fum ufqj ad præfens.Belial interpretatur,abfcj iugo.Et notandum quod om nes qui ebrietatem felt;fiantur,filij Belial uocentur. nbsp;nbsp;Et adduxit eum fecum poft$ D
abladlauerat in uitulis tribus 66 tribus modijs farinas 06 amphora uini, 66 adduxit eum in domum Domini in Silo.In Hebræo,no tribus modijs farinas,fed modio faz rinae legitur:quem locum apud Latmos fcriptorum uitio confiât elfe deprauatum. Si enim cum uitulis tribus, tres modios farinas obtulit,cotra pracceptum legis iecit. In lege enim ita prascipitur,Menfis feptimi prima dies uenerabilis 66 fanda erit uo bis. Omne opus fèruile non facietis,dics clangoris efi 06 tubarum, offeretis^ ho/ locaufium in odorem fuauifiimu Domino:uitulum de armêto unü,arietem unum, agnos anniculos immaculatos feptem,06 in facrificijs corn fimilæ oleo conlperlas» Tres decimas per fingulos uitulos, duas decimas per arietem,unam decimam per agnum. Hasc uero decima,decima pars erat cphi.Vnde datur intclligbquod Helca na non obtulerit tres modios farinas cum tribus uitulis,fed nouem decimas;quibus fecundum Hebraicam menfura,unus efficitur ephi. Exultauit cor meum in Doz mino,06 exaltatum efi cornu meum in Domino. Cornu,filium uocat,quia quando fine filio erar,abfq5 cornu uidebatur fibi effe.Recédant uetera de ore uefiro.In Hcz brgo ita habetur,Éxeant uetera.Et efi fenfus,Exeant humilia de ore uefiro,dc quo antea grandia 66 fuperba exibant. Quibus uerbis Phenennam, 66 fihos eius increz par,quæ ob fœcunditatem fibi concefiam, contra Annam eleuabatur. Arcus for tium fuperatus efi, 06 infirmi accindi funt robore. Arcus Acgyptiorum,idcfi fortf tudo 66 potentia,fuperata efi,66 infirmi fcilicet Ifraelitae confortatifunt. Aliter,arz cus, ideft fuperbia 816 fortitudo Phencnnas,qua in filijs gloriabatur,fuperata eft:66 Anna,quæ ob fierilitatem infirma erat, a ceindra efi robore filiorum. Donee fieri lis peperitplurimos,ô6 quas multos habebatfilios,infirmata efi.In Hebrgo 66 in Se ptuaginta translatione,non plurimi,fcd feptem Icguntur.Iudæi hune locum itain-telligunt:quod nato Samuele, mortuus fit filius primogenitus Phenennas, mortui fint Ô6 abj filtj.Sed quaerendû efi,quomodo hoc fiare pofiît cum Phenêna,fcptem: Anna autem non nifi quincj filios habucrit.Quam qugfiionem Hebrsi foluentes, duos
-ocr page 1019-MEBRAICÆ IN LTBROS REGVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7l
4 duos fflios Samuel is cum filrjs Annæ annumcrant. nbsp;nbsp;Domini enim cardmes ter/
’■æjamp;C pofuit fuper cos orbem.In Hebreo ita habetur,Domini enim funt afflidi ter tat.Afflidos terrae, Hebrati, pauperes fpiritu Si humiles corde intelligunt, fuper quos dominum orbem pofuine dicunt,quia eorum meritis terram hare autumant.
Dominum formidabut aduerfarij eins, Si fuper ipfos in eoelis tonabit. Super ad* Uerfarios fuos dominus in cœlis tonabit, ficut eft illud in libro lofuc, Cumq? bigc* tent à facie Ifracl,Si eftent in defcenfu Bethoron, dominus mißt fuper cos lapides wagnos de cœlouf^ Azecha: Si mortui funt multo plures lapidibus grandinis, ^ quos gladio pereufterant filrj Ifrael. Eli autem fenex erat ualde,8i audiuit omnia quæ faciebant fibf fuiuniuerfolfraeli, Siquomodo dormiebant cum mulieribus, qua obferuabant ad oftium tabernaculi.Dormifle cos dicunt Hebraei cum mulio tibus;co quod poft menftrui tempus aut partus non impleto(fecundum legis præ? tcptum)facrificio fuadebant eas ad uiros fuos redire, eisep commifceri-Etdormire ideo dicuntur:quia eas dormire cum bona fama uiris fuis, contra præceptum legis faciebant.Vnde idem Eli,poft paululum ait,Non eft enim bona fama quam ego au dio,uttranfgrcdi faciatis populum Domini. Tranigreftionem ergo populus laciez ^at,quia facrificio non rite perado, uxoribus fuis iungcbantur. Sicut enim ui cxz torquebant carnes ab immolante: ita etiam extorquebant facrificium ab offerentc. Et ideirco neut in auferendis carnibus, faciebant homines detrahere facrificio doz *nini:ita quoq^ nihilominus in coniungendis uxoribus tranfgredi faciebant popuz ’um domini. nbsp;nbsp;nbsp;Si peccaucrit uir in uirum,placari poteft ei deus:quia placato fibi
uiro in quem pcccauit,placabilem fibi facit deum, cui in uiro peccauit. Si autem in deum peccaucrit uir,quis orabit pro co C Non ergo eo modo in uirü, quo in deum peccatur, Quia in uirum peccarc,peccatum qualecunque eft, leuior^ remifiïo.In deum uero peccarc,ideft ab eius cultu rccedere,impietatis peccatü cft,diffîciliorlt;^ temilfio.Et quoniS cum in uirum quis peccat,placato fibi uiro,facit fibi deum plaz * labilem.In deum aut cum quis peccat,quis orabit pro co7 Ac fi dicatur,Per quem, deum fibi in quem pcccauit,propicium facere poterit ^ nbsp;nbsp;Venit autem uir dei ad
Elf,amp; dixit ad eum.Hæc dicit dominus,Nunquid no aperte reuelatus fum domui patris tui,cum elTct in Acgypto in domo Pharaonis,ÓC elegi cum ex omnibus tri* Dubus Ifracl,mihi in facerdotcm,amp;e egtera.Hune uirum dei,Iudæi Phinees dicunt: quem SC Eliam autumat.Rcuelatus uero dominus fui fie dicitur domui patris eius, ideft Aaron: in eo loco ubi ait, Dixit enim dominus ad Aaron. Vade in occurfum ^oyfi in defertOjS^ caetera. Et in hoc loco primum Dominus ci reuelatus dicitur, Infaccrdotê ucro cIcAus eft ex omnibus tribubus Ifracl:ficut habes in Ele Smoth fit in Vaicchra. Quod uero ait, Vcnit uir dei ad Eli,amp; caetera quae fequuntur,antc tempus Elcanx didla fuifte arbitrantur:fed hic ob gloriam Samuelis interpofita di Guntur. Eccc dies uenient. Su praccidam brachium tuum,ÔC brachium domus pa tris tui.Brachfum arcam uocat, 06 dignitatem facerdotîj : ut non fit fenex in domo tua.Sencm,facerdotem magnum dicit. nbsp;nbsp;nbsp;Et uidebis aemulum tuum in templo in
ttniuerfîs profperis Îfracl. Âemulus domus Eli,Sadoch facerdos extitit:qui ciedo Abiathar,à Salomonc facerdotium fufeepit : ficut inMalachim legitur. Proiecit^ Salomon Abiathar,nc clTct facerdos Domini,ut impleretur uerbû Domini,quod ^ocutus eft fuper domum Eli. Verumtamen non auferam penitus uirum ex te ^b akari mco,ut deficiant oculimij Sf tabefeat anima tua. Ideo Dominus fe non penitus ablaturum ex domo Eli uirum ab akari fuo dicit, ut femper de domo Eli, effet in domo Domini uir qui in dignitatc facerdotrj alium fubftitutum uiderct,6i feeadem dignitatc priuatum uidens, oculi eius deficerent,ôf anima tabefceret.Viv tle ÔC in fubfequentibus dicitur. Veniat ut adoret eum,ideft facerdotem magnum, fit accipiat ab eo nummum argenteS, ÔÔ tortam panis,dicat^.Dimittc me obfecro îdunam pattern facerdotalcm, ut comcdambuccellâpanis. Etfermo Dominiez tatpreciofusin diebus illis.Preciofus dicitur, quia perrarus erat.Omneenim quod raru eft,preciofum cft.Non erat uifîo manifefta, quia prophetia no plenc manifefta batu»
-ocr page 1020-9 7 i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QVÆSTIONES SEV TRADITIO NE S
barur. Fadîumcftucroindiequadam,Eh iacebatinlocofuo,amp;^oculiefüscaliga C uerant,nec porerat uidere. Hic enfin diftinguendum cüjSiC pollca mfercdum: Et anrequ.ani lucerna def ext/ngueretur, Samuel aurem dormiebatin templo dominf, ubf erat area detlnceUigiaurê hoc modo debetlEtanrequam lucerna def extingue/ rcnir/n temploDominguhf crac area dcf,Samuel dormicbar, Quod ueroaft,Anx tequam lucerna def extfnguereturifntenfgf oporref^ Anteq^ luxdfurna fi'eref,quan ^° ^^‘^’™ extfnguenda erar lucerna.Sfe enfm à Domfnoper Moy/enfu/Tum eraf, ur eade lucerna luceret ufq? maneificur efC flJud fn Hebræo,Præcfpe, au Dominus, fihjs Krael, ut afférant tfbf oleum de arbonbus oJ/uarum puriûîmum piloi^ conta/ ^tn,ut 2rdeâtïucerna (emperintabernacaio domini,8C coUocabât earn Aaron 5C nhj eius, ut u/q^ mane fuceat coram domino. Porto Samuel needum feiebstDo/ xnfnum.J\cfcire dominom dicuur,quia per prophetix myderium needum cireae/ Jarus iuerat fermo domini. Dixit dominus ad Samuel, Ecce ego fado uerbumin ^^’^^^*^ 3udierif,tfnnienf ambat aures eius.Hoc fn loco cóminatiodo mint eu faper EhjSiCfuper domum dus,eo quod in peccato filiorum Eli,area deica pcretur,amp;:^ïrrael rueret,óC dus Eltj interirctu,amp;L domus Eli facerdotio domusdomi UI pnuareturtOC ob id fadium,audientiû aures cinnirentüupore uehementi. Ape ruitep ofiia domus domini,bC Samuel timebat uifionem indicare Eli.Non efiinteb *^S^ttdum ejuod Samuel aperuertt oüta domus domini, fed facerdos. Et non ceci du ex omnibus uerbis Samuel m terram. Non cecidifie ex omnibus uerbis dus in (erram dicicurtc^uia qufcquidprophetabat,rebusgefiis demoniirabatur. Eteue/ nu fermo Samuelis umuerfo liraeli.Sermo aus fuu ad uniuerium lfrael,eiuodper... cutiendi effent a Pbtliftxis propter peceata filiorum Eli,quem fermonem euentus
^obauic. nbsp;Erat autem ibi lapis magnus, ÓP coneiderunt ligna plaufirü
Laptdem iuum Hebrat aram ab Abraham xdiiicatam inteUigunt, Eli funt autem ani aurd,quos reddiderunt Philiftijm prodeltdo Domino. Azotusunum, Gaza nnum,Afcalon unum,Getb unum, Acliaró unum.f^uinep anos 56 quinqi mures, o hxquintp duitates dederunt. Pcliqux autem eiuuatesprouindarum 00 uillxqux nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
erantabfe^ muro,mures tantum dederunt.ldcirco dicuur. Ab urbe murata ufep ad villam qux erat ab fÿ muro.Quod aurem fequüur,Et uOp ad Abel magnum,faper quem pofuerunt aream Domini. Abel magnum, duitas dl in termino Ifrael.Abd magnum idcueo uocatur,cum ancea Beiliiamis uodrata fu,fiue propter ludum lu per uirisBetbfamitibusibifadum,fiue propter diüindionemduitatis AbelBellis maca,de qua exclamauitmuiter faptens adloab,diccns, (^ui intaroganc,interro/ genem Abela.Su uaq^ intelligendum efl,quod ab urbe murata ufq; ad uiliam qux eracabfqj muro, óf ufep ad Abel magnurn, dedermrmures Super quem, idefi iuper ^^^y^}pp^^^euncaream domtnt,qux erat ufqj adillum diem in agro loiueDetlifa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'i
mitis. Euu ergo tn agro ilhus doneetn Cariatbiarim duda efttSf percuifit de po^ pulo fepcuaginta uiros ÖC qumquaguua mtllia plebis.In Hebrxo ira habet,Et per/ culiu de populo feptuaginta uiros Sf quinquaginta milia uiros. Elos feptuaginta ai ros, indicés feptuagmea Hehrxt mcelligût.Quorum merito Sf glorix,quinquagin^ ta milia tin t comparabanturtficut Sgt;f de Dauid dicitur, Quia tu unuspro decern mû hbus computans. nbsp;nbsp;Et fadium cfi ex qua diemanlit area dominiin Cariatbiarim,
mulripheat^ funt dies, sdefl uigtntianni.A tempore quo reprobatu efifacerdotium Eli ufip ad Samuelis ducatum, uigtntituerunrannimiferiarum referti. Perado ui/ gefirno anno, translata efi eadem^rca à Samuele in MafphaqÓf de Mafphat tranf/ rulerunteam Samuel óc Saul in Galgala.Inde translata dia Saul in Nobade No/ bein Gabaaide Gabaa traslata efiaDauidindomu ObedEdom:dcdomo Obed Edom rranllulit earn Dauid in Sionide Sion rranfiulit earn Solomon in fan ci a fan dorumiSf requieuit omnis Ifraelpofi Dominum.Requieuifle pofl dominSdicun/ tur, quia abiedis idolorum forribus, domino be ad feruiendum toro corde rradide/ runt.Quodâfin fubfequentibus dicicur:ÂbfiulerûcElij IfraelBaalim Of AHarorb, amp;f feruicrunt Domino loU, amp;f conuenen/nt in Malphatibauferunti^ aquam Sf dfu
derunt
-ocr page 1021-FEBRAICÆ IN LIBROS REGVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;975
Fenint in c5fpeâu domini.Hebræi tradunt,quod cord domino in candcm aquam *naledida cogefta fint, 86 ficut in lege mulier zelotypa baufta aqua probatur,ita ÔC hicidololatr» hac aqua probati funt.Hi uidelicet qui fe idola coluifle penitus dene ^bant.Tradunt etiam quod quicunq; idololatra hanc aqua guftaflet,labia eius ita fibi adhxrerent,ut nequaquam ea ab inuicem idololatra feparare pollet.Hoc indiz do idololatra deprehendebatur 86 inter ficiebatur. Quod 00 fequentia demonftrant in co quod ait: nbsp;nbsp;Iudicauit($ Samuel filios Ifrael in Mafphat. Indicate in hoc loco
idololatras, fecundum legem morti tradere inteUigendum eft. Dicunt etiam quod Moyfes hoc modo idololatras qui fibi uitulöm fecerant,probauerit:quado arripuit Uitulum SC combuflit, 00 contritum uftp ad puluerem fparfit in aquam,amp;r dedit ex «o potum filijs Ifrael. Dixitq? SauI ad puerum fuum, Ecce ibimus,quid feremus ad uirum C Non enim putabat Saul fibi afinas à Samuele aliter indicari,nifi precio diuinationiSjideo ait,Quid feremus ad uiruï' Feftinonunc;hodic enim ueniet in duitatem,quia facrificium eft hodie populo in excelfo,Sacrificiü,in hoc loco pranz dium intelligitur,quod præparaucrat Samuel populo in calendis. Et dimittam te nia ne, 00 omnia quæ ftint in corde tuo indicabo tibi:06 de afinis quas perdidifti nu/ dmftertius,ne folicitus fis,quia inuentæ funt. Erat in corde Saul, ficut Hebraci traz dût,quod rex futurus eflet:quia uideratper uifum,fe in uertice arboris palmæ colz locari.Quæ uifio fignum regale fuit. Cumq,- abieris inde,8C ultra tranfieris, 00 ue neris ad quercum Thabor,inuenient te ibi tres uiri afcêdentes ad dominum in Bez thel.Hi uiri caufa orationis ibant in Bethel,ubi lacob lapidem erexerat. Poft hec denies ad colIemdei.ColIis dei locus erat ubi prophetæhabitabant. Et infiliet in te fpiritus domini ÔC prophetabis cum eis.ProphetalTe eum ibi ludæi dicunt de fu-turo feculo,de Gog ó^ Magog,0ó depræmqsiuftorû 06 poena impiorum. Quan do ergo uenerint figna hgc omnia tibi,fac quæenq? inuenerit manus tua,quia deus tecum eft, Ac ft diceret, His fignis nofcere poteris ,quia deus te regê fore uoluit. Et idcirco ad omnia quæ tibi agêda funt regaliter age,quia deus tecum eft. Et de/ feendes ante me in Galgala:ego quippe defcendam ad te,ut offeras oblationem 86 immoles uiAimas pacincas.Septem diebus expedabis donee ucniâ ad te, 06 often dam tibi quç facias. Videtur quibuidam inculpabiliter Saul obtuliffe holocauftum, turn Samuel expedatus ab eo,iuxta placitum feptem dierum non uenerir.Quod fi 4uis hunc locum bene diftinxerit,inueniet eum non immerito culpatü fuiffe 86 ino bedientem redargutu. Locus autem hic apud Hebræos ita diftinguitur,Et defcenz des ante me in Galgala,ego quippe defcêdam ad te.Et poftea infertur. Ad offerenz das oblationes 86 immoladas uidimas pacificas,feptem diebus expedabis,donee ûeniam ad te 86 oftendam tibi quæ facias. Non enim Samuel fuum præftolari ad/ Uentum Sauli feptem dierum tempore præcepit,fed ad offeredas oblationes 86 im/ molandas uidimas pacificas, fe ab eo eifdem fepté diebus uoluit expedari.Quod ülenequaquam fecit,86 ideo merito culpatur,06 ftulticiæ elogio denotatur. nbsp;nbsp;Rez
Iponditq alter ad alterum,dicens:Et quis pater corum^Ac fi diceret,Et quis maior •Doin dignitate 86 fapientiaC Optime enim poteft inter prophetas uerfari, 86 pater eorum,ideft magifter,uocari,qui tam dodus 86 fapiês eft. Pater, magifter uocatur: ficut Elifæus Eliam patrem,ideft magiftrum uocat:Pater mi,pater mi,currus Ifrael biauriga eius. Et inlibro Iob,Heliu Eliphaz pattern , ideft magiftrum uocat,hoc modo,Pater mi probetur lob ufq; in finem. nbsp;nbsp;Filius unius anni erat Saul cum rez
gnarecoepilfet. Duobus autem annisregnauitfuper Ifrael. Non de Isbofeth filio Saul, fed de codem Saule didum eft hoc. Sic enim erat innocens quando regnare cœpif,ficut filius eft unius anni,86 in cadem innocentia duobus regnaffe annis diz citur. Loquutus eft autem Samuel ad populum legem regni. Hebræus, indicium regni, Etrepofuir coram domino. Coram domino:ideft cora area domini quæ erat in Mafphat. Et mifit dominus lerubaal 86 Bedan 86 lepta 86 Samuel, 86 eruit uos demanu inimicorum ueftrorum per circuitum. Ierubaal,ipfe eft Gedeon:06Bc-dan ipfe eft Samfon.Si timueritis dominS 86 ièruieritis ei,86 audieritis uocem eius 00 nbsp;nbsp;86 non
-ocr page 1022-974 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QV/ESTIONES SEV TRADirroNEf
amp;r non cxafpcraueritis os Domini. Os Domini,dicït os prophetammi qm'ex oré C ' Domim Joquebatur. Quod cum audiHent Philißqm, SauI cednit bucdna in om/ A
m' terra, dicens: Aud/ant Hebräer. Et unmerfiis I/racl audiuit bumfcemodi famam*
percuflir SauI ftationem PbiIiftinorum^Sie enim inteUigendum eft, quod cum au--diflentPhihftqm,fubauditur,conturbau funt. SauI cccmit bucdna. Haccbucdna fïgnum ui^orix ÖC exhomtionis {uit,ut audit ent ÓC nofTent Hebrat, conturbatos
6ó fuperatos effèPhUittxos t Proptcrea iequitur,Ec uninerfusIfiael audiuithuiüC' modi {amam^percuiTic SauI dationem Phiiidinotum.lrïis rebus compertis,con{or tatus ed Idael propter hoc.Et Cequitur, Et erexit Ce idael aduerfus Philidxos,ided uirditer coepit agere contra Philidxos. Quod cum uididèntdltj Idael fein ardo poutos,afdicdus enim erat populus,abfc5dcrunt Ce in fpeluncis 8C in abditis, inpe ^s quo^óCin antrbOCin cider nis.biebr^i autem tranÜeruntlordaneminterrain Ciad oC Galaatb. Si fe abdonditIdael in prxfatis locis,quid ed quod ait, Hebrxi autem tranlieruntlordancm^AbfconÜs enim quibufdam Idaelitis quiSaulè^po^ pu/um qui cum eo erat,rehquerant:quçdam pars eorum qui bic Hebrxi uocantur,
« SauI,06 a uirisquicum eoerant, St^dedenderuntin cadra Pbihdqm * Quem locum ad intelUgendum clarius amp;: maniddius, dquentia ^mondrant, in eo loco ubiait, Sed QC Hebrxiqui fuerant cum philidijm ab heri Sdnudiudertius, adenderanteß cum eis in cadris, reuerÜ funt, ut eifent cum Idael qui erant cum Saul^ lonatban. Omnes quoep IdaeUtx quifeabdonderantin rnontebpbraim,audiêtesquodfugi{rentPhilidtjm,fociaueruntfecumfuisinprx lio.Ec uerfusadprxdam,tuht oues ÓC boues ôd uitulos, Qdmadiaueruntin terra,co medJtlt;^ populus cum fanguine, Non fecit populus irritum iuramentum quo eoa Saul adiurauerat, dicens : Maledidlus uir qui comederitpanem uüp ^d uefperam, donee ulctdar me de mimicis meis,quia uidioria iam potiti erant : fed peccadè do, mino SC cum fanguine comediffe dicutur, quia contra legis prxceptum antequam fäcribciumuefperttnum peragereturcomederunt.Sicitacß ufuserat,utquadoho, u ■. mictdium ab ets, aut m iuis aut in exteris debat, ut non comederent antequam fa, enbetum uefpertmum pro eis deret. Aliter peccadè domino amp;nbsp;comedide cum fan gume dicuntur, quia madiatis uidlimts non obtulerunt ad fandluarium facerdoti^ bus luxta legis prxceptSadipem 06 fanguinem, cum uidelicet fandluarium fecum
P^^lt;^^^ erar,nrbetur fanguis uidiimarumin ter^ ram fundi, de bis uidehcet uidbmis quas ad fuos ufus prxparabant. Quando uero ^**^’lquot;quot;;P^?£^^^^»^»namp;^hoaarum fuper altare Dominiiubetur fundi, iicut ed tllud m Iibro Deutcronomrj, Sanguinem hodiarum tuarum fondes in aha' rixarntbus autem ipfe uefceris, quodprxtatus tarnen non fecitpopulus, Peccadè tdcirco dicttur domino Ódcum fanguine comedidè. Aedißeauitautem Saulab. tare dt^mo.TuneprtmS coepit xdißearealtare domino. Hebrxus non habet,pri mum.Quxrendumitacp cum antea dgatur çdidcade altarc,quando a Samuele in, crepatusedteurbicdicarur,Tunccoepitxdißearealtaredomino. Aedißcadèitaqi quia mobedienterillud xdißcauit,non Dominoxdißeade tntelhgitur.Htcautem quia obedienter Sdredieillud xdißcauit,domino xdißeade P^j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dixitcß Saul, Applicate hue uniuerfos angulos populi.Angulos po, pull, principes popuhuocat, quibus idem populus adhxrebat. Nuncergo uade
cc percute Amalech of demohre uniuerfa dus. Non parcas et, fedinterßee à uiro u qi ad mulierem, Sc paruulum aeeß ladiêtem,bouem Ódouem, camelum SdaCinum
atq; tumenta.Jdeo autem Dominus tumenta Amalecb demoliri iubet, ut nee in iu, ^^^^^- Dominus enim dixerar,fe deleturum memonam Ama^ lec i oe iub eoem. Idcirco prxcipitur Sauli, uteumpenitus ab homine ufqueadiu^ mettra deletenSed quia etus memoria,ided Amalecb, penitus deleta non fuic,Sau us peccatum Si inohedientia in caufa extitit. De quo Amalecb ira in libro Deute, ^nomq uicirur,J\demêtoquxfeceritribi Amalecb in uia quando egrediebarisex' quornodo occurreritubifSd extremes agminis tui qui laid reiidebanqce.
ciderif
-ocr page 1023-HEBRAICÆ IN LIBROS REGVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;975
A ciderit. Laflos hk Hebræi immundos fecundum Icgcm extra caftra manentes jn/ tdligunttquos cectdiffe Amalechitac dicSturjquia ficut ipß tradunt,corum dreum/ cifionem amputaucruntjfiC in fubiannationem dci,in cœlum proieccrunt. nbsp;nbsp;Di-
*itq SauI Cinco: Abite,recedite atque difcedite,ne fortè inuoluam te cum eo.Tu enim fecifti mifericordiam cum omnibus film's Ifrael,quum afcenderent de Aegy^ pto. Ccni,ipfe eft lethro cognatus Moyfi,de cuius genere crant Cinei,qui defcen derant ad Amalech ÔC habitabant cum co, qui utiq confanguineus eorum erat,amp;C hacreditatem in eius terra habebat.Mifericordiam uero Cinei cum filfjs Ifrael feciP fc dicitur:fiue quia Moy fen fouit in terra Madian, fiue quia confilium dedit Moyfi , qualitcr multitudinem populi gubernaret. Nunciatu eft autem Samuel co quod uenifTet Saul in carmclum,Ô£r erexiffet ibi fornieem triumphalem. Quando uido/ da potiebantur, faciebant arcum de myrtetis 8lt; palmis amp;C oliuis ob lignum uido/ tiæ. nbsp;Tulit autem populus oues amp;nbsp;boues,primitias eorum quæ cæfa funt.Primiz
dæ hic ca quæ potiora 86 meliora erant,intelligendae funt. Porrotriumphator in Ifrael non pareet ÔC pœnitudine non fledetur, ncq enim homo eft ut agat poeniz tentiam. In Hebraco legitur,Porro triumphator Ifrael non mentietur.Triumpha torifte dcus eft. Non mcntietur,quia ea quæ promittit fibi famulantibus,largitur. Pœnitudine non fledetur, quia non poenitet eum de bonis quæ largitus eft. Sed nunc honora me coràm fenioribus populi mei 86 coràm Ifrael. Honora me ficut regem,ut ego præcedam ficut rex,8C tu fubfequaris ut adorem dominû deum dum. Series autem populi fui,fuam tribum,8ô coràm Ifrael, cæteras tribus Ifrael di fit- Et refpondens unus de pueris,ait:Ecce uidi filium Ifai Bethlehemitem, 86 cæ tera. Puer ifte Doech Idumæus fuiffe perhibetur,inimicus Dauid:ôf omnia quæ de Dauid in laudem dixifle uidetur,in odium eius dixiffe dicitur, quia uolebat iniz micitiæ caufa 80 inuidiæ liuore ut ad Saul ueniret,quatcnus ibi qualibetoccafione nccaretur. nbsp;nbsp;Et diredus eft fpiritus Domini in Dauid à die ilia amp;: in reliquum.
® Heo diredus in cum fpiritus Domini dicitur,co quod tunc pfalmos cancre cœpcz dt. Et egreftus eft uir fpurlus de caftris Philiftinorum nomine Goliath. Spurius dicitur, quia à patre gigante, matre uero Gcthea natus erat. Dauid autem craC filius uiri Ephratei de Bethlehem Iuda,cui nomê erat Ifai,qui habebat odo filios.
Quæritur cur hic odo filios habere dicatur,cum in Paralipomenon nó amplius quant feptem Icgantur.Quod ita foluitur. Nathan prophetam filium Sammaa filq lui quê in loco ril ij educaucrat 86 nutrierat,inter filios annumerat. Nam 8C coram Samuele feptem eius filij leguntur addudi fuilTe, 86 odauus elle in pafcuis. Inter quos Nathan addudum fuiire,manifeftum eft,qui 8C lonathan uocatur. De quo in extrema parte Samuelis dicitur. P creuflît autem eum lonathan filius Sammaa fratris Dauid.Et notandû quod ubicunq; propheta uocatur,Nathan fcribitur non lonathan. Et ffatres tuos uifitabis fi rede a gant, 86 cum quibus ordinati funt, dû fcc.InHebræo ita habetur.Et fratres tuos uifitabis fi rede agât, 80 pignora eorum toiles.Pignora in hoc loco Hebræi libellos repudq inteUigunt. Siquidem ufum ilz lius gentis fuilTe ferunt,ut quando ibatur ab eis in pugnam,libellos repudij uxoriz bus fuis darent:ut fi contigilTet uirum in prglio capi 86 in captiuitatem duci,mulier eius expedatis tribus annis, fi uir eius non redilTet,alium duceret uirum. Quarc uenifti 86 quarc dereliquifti pauculas oues illas in deferto ^ Ego noui fuperbiain luam 86 nequitiam cordis tui. nbsp;nbsp;Noffe fe dicit illius fuperbiam 06 nequitiam corz
dis:quia putabat cum tumore cordis elcuari, eo quod Samuel unxilTet illum in rez gern. nbsp;nbsp;AlTumens autem Dauid caput philiftæi,attulit illud in Hierufalem:arma
uero eius pofuit in tabernaculo fuo. nbsp;nbsp;nbsp;Quod dicit attuIilTe Dauid caput philiftæi
inHierufalem, anticipatio eft quod poftca fecit. Arma uero eius, ideft philiftæi: non eft intelligcndum quod in fuo pofucrit tabernaculo,fed in tabernaculo domiz ni,de quo tabernaculo poftca hæc ab Abimclech'facerdote fufcepit. Dixitq Ab ncr,Viuat anima tua rex fi noui. nbsp;nbsp;Secundum illud locutionis genus hoc didum
eft, quo didum eft illud : Benedixit Naboth deo 86 regi ï ac fi diceret, non uiuat 00 2 anima
-ocr page 1024-oy RSTIOUES s EV TRADITIONEN
‘^3^ra rcxß noui.ÄIifcr,uideam mortem tuam fi nouh nbsp;nbsp;Poß diem âufem at C rei um /nuafit fpiritus dei malus SauI, 06 prophetabat in medio domus fux. More
♦ 8lt; prophetaUe fuum in hoc loco, non ett aliud inteUiz ^n^^^',!i^r}^^'^^/^ctuIdTe. EtegrediebaturDauidS^ingrcdiebaturinconfpc, au popuh Quando egrediebantur m pugnam,ipfc primus more regio egredieba.
Di'xült;JSa»I,DabocamilIi;utfiatiI«
■j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^^^^ manus Pbdiß/norum. Hïs duobuspericuUs SaulDaz
ri afr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'«^‘^æ ^ q«»feuSebatmuItn amaz bdlo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unorum Phihßmorum,propter quae adipifcenda PhÄos erat
k nbsp;nbsp;^^*^^[S^ ^^^^^d Dauid:Induabus rebus genet meus eris Pi r ^^^^^^^ rebus generS eum ühi futurum dicit,quia lam eiactuleratprxpu' M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^^^ Adnemohohtbite SipoSeapro quot;°quot; ^P‘^««‘^’‘^aturpro Merob SaulprxputtaPhiSßi ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^cedentia amp;nbsp;fubfequêtia perlegeritóCperfcru ahter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d nbsp;nbsp;quot;^ ^1 ^^“^’ pr^putia Philißinorum de^iTe, foteß edam SC ahter intelligt. duabus rebus gener meus eris hodie, Quia auxhuia te een/ rum prxputia Phtbümorum,^ tu obtulißiducenta. Ego auSm^grediens Rabo tuxta pattern meum m agro ubftu fueris, ÖC ego loquarde tead Zuem meum tü ' ^^flt;^^nrurumnancu Sauiem fn eundemagrum
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;gæ ^^“’^ affeonderetur, coHocu^ in conüïiadi gratia conuenirefolebat,ubi utoeadereturDauid,quod amp;: Jonathan indicaueratDa. Etexpohamt Ceettam haul ueßimentis fuis Siptopbetauit coràm Samuele, Quxßio magna htcorttur cum in prxceâêtibus legatur,Etnon uidit Samuel Sau.
r^hteprophetaße coràm Samuele dicatur. Quamqux. ^onemHebrxi Ins duobus modis foluunt. Aut non uiditeum, quia ^andoiun. eßus eß Saul cuneoprophetarum.abfcodit fe Samuel ne uideteturab co. Aut non o vida eum tndutum habitu regio quo indutus eratquSdo diéïum eß, non uiditeum viep tn diem mortis fux,fubauditur indutum habituregio. ExpoUaffe uero fenon omnibus uefltmentis,fcd regahbus tantum intelligendum eß. Et Ütdominus te.
lt;^quot;iiicutluitcumpatremeo.Etnuixero,faciasmibimifericordiadomini.Sitdo, mmus tccum ßcut tuit cumpatremeo, ideß fublime faciatregnum tuum, ücutfu, P‘^*quot;^^^^fP^*”^^^^quot;^-^t^J^^ero,faciasmibimirericordiamdottdtti,M heet hm fecundus in regno tuo,8i ß mortuus fuero,non auferesmifericordiatuam
a domo meauf^ m Cempiternum, Venitautem Dauidin Nobead Achimeledi
iacerdotem.Achimelecb ipfe eß Aia ßlius Achitob ßlijPhinees ßln Heli. Etfue
^^^u ^^^^ puerorum fanlt;ßa.Achimelech interrogat utrum Dauid Sipueriiuiquos tn ilium Si in illum locum eöduxifTefedixeraemundießent^Dauiduero enigma/ tteepluraltter de feipfo refpondit, dicens i Et fuerunt uafa puerorum fanaat à cotu
cubiru coniugali.Quod uero ait,Porto ma lixcpolluta eßtSiin Hebrxo legit,Pot
ro ma bxc laica eß:ßc eß intelligendum. Via hxc laica eß:ac ß dicer et. In lege prx^
ceptum eß, ut extraneus non comedatex eis:Si tuinterrogas utrumundißntpue.
ri,qui etiamßmundi eßenr,nequaquam eis uefei deberêtldcirco ma hxc eß laica,
quia tulaicaliter interrogas. Quod uero fequitur, Sed Siipfa hodie fandlißcabitur
tn uaßs meisupfa utitfin uaßs,ideßinmetefua fandEßearidicitunqutanißneeeß fitate corporis amp;periculo uitx urgente,nequaquS uefceretureis:non tarnen aper^
teeofdem legiturDauidpanes comediße.TraduntHebrxi,nequaquS Dauideos ’
comedißepanes: fed aliter tarnen Dominus in Euangelio. Erat auteibiquidam
vir de feruis Saul in die ilia intus in tabernaculo. Si nomen eins Doech Idumxus,
In Hebrxo dicitur,Obh'gatus in confpedlu Domini. Obligatos idem Doechldu.,
mxus erat uoto, quo fe obUgauerat aliquot diebus,in tabemaculo dominiimmora
turum amp;! orationi uacaturum. Dixitq; Gadpropheta ad Dauid,Noli manere in
prxfidio,Proßcifcere,Sduadein terra luda.Miromodo hieintrodudtur Cadpro.
phea
-ocr page 1025-HEBRAICÆ IK LIBROS REGVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;977
* phetijCum in præcedentibus cius nulla faAa fucrit mcntio. Sic ifac^ hic introduciz tur ficut Elias propheta in loco ubi dicitur. Et dixit Elias Thesbitcs de habitarori-. bus Galaad.Ex ore itaq; domini Gad propheta, Dauid dixit,ut non moraretur in ttr genres 06 in terra poilu ta, fed in terrant luda rediret,ÔC ibi iuxta uohmtatem do/ minijperfecutionem inimicorum ferret. Et trucidauit Doech Idumacus in die ilia oâogintaquinçf uiros ueftitos ephod lineo. In Hebraco habetur,portantes ephod lincum, Aiunt Hebræi non omnes ephod lincum portaffe, fed tales eos fui(fe,qui ^’9 tbgni Ôf idonci effent ad portandS ephod. Si tradcnt me uiri Geile in manus «us,ÓC fi defcendet Saul ficut audiuit feruus tuus:dne deus Ifrael indica feruo tuo. Et ait dns,defcêdct. Ac fi diceret, Si hic ftcteris,defcêdct. Et quod ait. Si trader me uiri Ceil e, 06 dns ait,tradent :iftc eft fenfus,Sidefccnderit SauI óf hic te inuenerit, tradent.Porro eo têporc quo fugerat Abiathar filius Achimelcch ad Dauid in Cet la,ephod fecum Habens defcêderat:cphod illud erat,quod Moyfes iubente dno fez eerat,in quo crat dodrina Óf ucritas,in quo etiam confuluit facerdos dnm. Per/ euflitigitur uterlt;^, Jonathan fcilicet óf Dauid, foedUs coram domino. Coram domi uo,ideft coram Gad propheta óf Abiathar facerdotc,qui portabat ephod. luit •gitur Saul óf focq eius ad quaerendum. Et nunciatum eft Dauid, ftatimq? defcen-dit ad petram óf uerfabatur in deferto Maon. Defcendiffe ad petram dicitur,id/ fft ad tutilfimum locum,in quo ca quac fibi oneri óf grauia erant,repofuit. Et ip/ Ie uerfabatur in deferto Maon,quo fibi fuffugium patebat. Erat autê uir quifpiam Infolitudine Maon,Hebreus hoe in loco non habet in folitudinc.ln Maon enim ci uitate habitabat,non in folitudine. Vere ffuftra feruaui omnia quac huius erant, bi^non perqtquiequam de cundis quac ad eum pertinebant, óf reddidit mihi ma/ Ium pro bono .Tune quippe ei reddidit malum pro bono, quando blafphcmauit eum couiciando,óf dixir, Quis eft Dauid,Óf quis eft filius Ifai. Hodie increuerunt ferui qui fugerût dominos fuos» Et nunc fiant ficut Nabal inimici tui,Óf qui quac
* runt domino meo malum.Fiant,inquit, fi cut Nabal, ut pereant ficut Nabal in ftuF ticia fua. Cum ergo fecerit dominus tibi domino meo omnia quç loquutus eft bo ua de te, óf conftftuerit te dueem Ifrael, non crit tibi hoc in fingultum. nbsp;nbsp;Non erit,
inquitjtibi hoc in fingultum : ut modo effundas fanguincm Nabal, óf propter hoc fiend um tibi fît óf pœnitendum. nbsp;nbsp;Saul autem dédit fîliam fuam Michol,uxorem
Dauid Phalti filio Lais,qui crat de Gallim.Vt Hebrad tradunt,non cognouit earn idem Phalti:quoniam fi cognouiffet eam,nunqua Dauid fibi earn poftea fociaffer, 9uia in lege penitus huiufmodi prohibetur coitus.Idem nanep Phalti de Gallim,id eft de inundatione crat. Inundatio,hoc eft, gallim,lex intclligitur. Legis enim do-lt;ftor erat de bahurim,ideft de elcAis,Quando autem à Saule Michol ei datur,Phal fi.ideft cuadens interprctatur ♦ Quando uero ab co cadem Michol aufertur, Phal/ eicl,ideft cuadens à deo interpretatur.Euadens à dco dicitur : quia euftodiuit eum, Uc tangeret eam,ne fieret tranfgreffor legis. nbsp;nbsp;Secutus^ eft cam uir fuus plorans
ufq? Bahurim. Ploraffe dicitur prac gaudio, co quod dominus eum cuftodifïet,ne earn tangeret. Ait autem Dauid ad Achimelcch Etacum óf Abifai filium Saruiae ftatrem roab,dicens:Quis defeedetmecumç’ Achimelcch ipfe eft Vrias.Vrias ergo Interprctatur lux mea deus« Achimelcch interprctatur frater meus rex» Et afcen ditDauidóf uiri eius,óf agebantpraedasde Geffuri ófdeGetri Óf de Amalechi/ tis.Hi enim pagl habitabantur in terra antiquitus.Hi pagi non erant fub poteftate Achis.Habitati in terra antiquitus dicuntur:quia quieti Óf fecuri habitati fueranr, bC nullius hoftis depraedationes perpeffi. Samuel autc mortuus eft,fieuitq; eum omnis Ifrael.Et fepelierunt eum in Rama urbc fua. Supra nanquc dicitur fcpultus Inifle in domo fua in Rama: in domo fua, in familia uidelicet Ófcognationc foa. Quæntur nanquc,cum fuperius tam mortuus legatur, cur hic repetatur mortuus. Mortuus hic,ut Hebraei uolunt,refufcitationis fuæ caufa repetitur. nbsp;nbsp;Confuluitq^
dominum,6f non rcfpondit ei,neq? per fomnia,neq! per facerdotes.Hebraeus netji per dodxinam neq; per prophetas.Refpondebat Dominus per fomnia ficut ij dem O O i Hebraei
-ocr page 1026-97 g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘or Æ s TI o n E s S Ê V T Rl ß ïfT 0 NE 5
Hebræi a (Tc ruht, co quod orando 00 iciunando pofcebant oraculum fibi ^criâiuî/ C num,St deus illis per fomniarcuclabat ca quat tutura erant,quod in hoc Joco mini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
me Saul feci lie legi'tur. Per dodn'namjpcr ephod fcflfceqquod facerdos in pedo fCportabat.Nc^ per prophetas,quia fills confuiennbus,dominus nequaquam rez fpondebat. Hi prophetae dicuntur fuiffe difcipuli Samuelis,qufbus prophetatibus iunxit fe Saul,66 prophetauit. nbsp;nbsp;Quacrite mihi mulicrcm habentem pythoncm,6f
uadam ad earn, 6f fuicitabor per illam.Nullo accepto diuinitus Saul refponfo,con/ uemtur ad pythoncs.Quamuis ergo Saul legatur crafiiTe magos 8lt; hariolos de ter ra: hanc tarnen mulierem Hebrati matrem fuflTe Abner filq Ner autumant:8lt; proz pter eundem Abner,nc pçrimeretur cum cacteris pythoniffis,abfconfam 8lt; referz uata m fuitre. nbsp;nbsp;Nec audiet uos quifquam de fermone hoc. Aequa enim pars erit
delccndcnns ad praclium, ^ remanentis ad farcinas.Quum in Latinis codidbusic gatur,lalios quofdam fuhftitiiic ad farcinas 19^ in Hebrato habetur, lufios fuide ut refiderent ad farcinas : locus hie monfirat,Hcbraicam ueritatem in hoc loco fcqui debere:quac non la(ios,fed lufios remanfifle ad farcinas dicitamp;ifîe. AireninUö» Aequa pars eritdefeendentis ad prach'um,0^ remanentis ad farcinas. Non ait,Qpl lain remanferuntad farcinas, fed abfolutc, remanentis ad farcinas :quiafilaflire/ manßfrent,nulla cis deberetur de praedis portio. nbsp;nbsp;nbsp;Quod quum uidiffet armiger
cius,uidelicct quod mortuus effet Saul,irruit etiam ipfe fuper gladiu fuum,8t morz tuus eft cum co. Armigerum iftum Hebraei Docch Idumacum dicunt fuiiie,qui cer nens Saul mórtuum,fcmetipfum ob metum Dauid interemit. nbsp;nbsp;nbsp;Mortuus eft erz
go Saul ÖC tres filq eius, ÄS armiger illius amp;nbsp;uniuerfi uiri dus. Viriifti,pueri domez liici eius inteiligendi funt. Hi tres filq Saul cum co interfeefti funt:Ionathan,Abm» dab, qui ÖC Icfui,ÓC McIchifuaJsbofcth autê domi er at, qui anno quo Saul rex con/ ftitutus eft,natus fuilie dicitur,qui etiam quadraginta annorS fuiffe legitur quum regnare eoepiifet, Vndc eolligitur Saul quadraginta annos régna lié- Quaerendum lt;ur alibi legitur Iefui,8ó alibi AbinadabClefuicniminterpretaturacquaiis.Aequa/ o lis ideo dicitur,quia aequalis meriti fuiffe filq cum patre memorantur. Abinadab in/ terpretatur pater meus fponte. Spontc etenim fuapatcr eius Saul male agendo aez quiffuit,ut taliter una cum blijs perimcretur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In die autem tertia apparuit boz
mo ueniens de caftris SauI:amp; reliqua. Hominem iftum Amalechitem Hebrat' n/ lium Doech fuiffe dicunt.Amalechites enim 66 Idumxus unum cft,quia filius pri-mogenitus Efau,EIiphaz fuit,66 huius filius Amalech. Diadema autê 66 armillam qux Dauid detulit,a patre Docch commendata fibi fuiffe Hcbraci perhibent. Et planxerunt 66 fleuerunt 86 fciunaueruntufq; ad uefperam fuper Saul 86 fuper loz nathan filium eius, 86 fuper populum domini 66 fuper domum IfraelPopulum Do mini,ftcerdotes,06 domum Ifrael,generaliter omnem populum Ifracl dicit. nbsp;nbsp;nbsp;di
Kit,ut docerct filios luda arcum.Eccc fcripcum eft in libro luftorum. Et dixit,fubau ditur Dauid tut doccret,fubauditur deus:filios luda arcum,rc^s uidelicetluda doz ceret fortitudincm:fcilicet ut fortes 66 intenti effent in timore Domini, 66 in pe«ce pris dei,nc per inobedientiam reges luda à fortitudinc 66 timore domini ficut Saul recédèrent,66 co modo quo ÿfe pericrat,perirent. Quod autem ait,Eccc feriptum eft in libro Ïuftorumîliber luftorum, liber Samudis cft,ubi continentur prophet» lufti, Samuel uidelicet, Gad 66 Nathan,in quorum libro ieriptumeffeperhibetur, qualiter Saul recedens à timoré Domini,per inobedientiam fuam perijt, Îndyti tui Ifrael fuper montes tuos interfedÜ funt. In Hebraco habetur, Super exedfa ma. Et eft fcnfus: ó Saul,^loriofi Ifrael fuper exeelfa tua interfedi funt:quia in peccato Inobedientiac tuæ una tecum perierunt.inobedientia nan^ tua pro idolis,idcft ex/ celfis reputata eft:ficut eft illud in libro Samudis: Melior eft enim obediêtia,quani uidimse:06 aufcultarc magis,quâm offerteadipem arietum:quoniam quaff ptecaz turn hariolandi eft repugnare, 66 quafi fcdus idololatriac nolle acquiefeere. F^iz Ifrael fuper Saul flete,qui ueftiebat uos coccino in ddicijs,qui præbebat omam^ ta aurea cuItuiueftro.Veftiebai cas coccino,66 præbebat ornamenta aureacuttu» carusa
-ocr page 1027-fTEBRAlCgt; ÎN LTSROS REGVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7f
^ earum de pratdis hofti'um quas agebat. nbsp;nbsp;Ouomodo cedderunt fortes in prxHo?
fubauditur,in peccato tuo.lonathan in exccliis tuis occifus eft.In Hebrato non haz betur,cft. Eft enim fenfus:ó SaulJonathan in excelfis tuis,ideft in peccato inobe-dientiæ tux occifus:fubauditur, eft. Et nunc retribuet quidcm uobis dominus mt fencordtam 00 ueritatem.Mifcricordia ia pracfcnti feculo,ucritatem in futuro:quia mifericordia quac in pracfenti foculo tribuitur ad coparationem aetemae mifericorz dix mendaciu eft. Abner autem filius Ncr princeps exercitus Saul,tulit Isbofcth filium Saul, ÓÓ circ3duxit eum per caftra. In Hebraeo habetur,Tranfduxit eum in Mahanaim,quae interpretatur caftra.Tranfduxit eum,intclligêdum eft ultra lorda nem ÖÓ in Mahanaim regê eu conftituifle. Super Galaad 06 fupcr Icfturi.HebraeuSj AtTurijideft fupcr tribum Afcr. Et cxclamauit Abner ad Ioab,ÓC ait,Num ufep ad intemecionê tuus muero defæuictç'Hebræus non habet,tuus. An ignoras quod periculofa fit defperatiodn Hebræo ita habet, An ignoras quod amarus erit finis, et eft fenfus. Nunquid ignoras quod ad amaritudinem tibi proueniet, co quod pO/ pulum hunc delete niterisC Sextus quoq^ lethraam de Egla uxore Dauid.Quaeri dreur alix uxores Dauid fop ra notatac fint,S6 non dicantur uxores Dauid:00 hic fola Egla uxor dicatur Dauidc’Egla enim ipfa eft Michol,quae ideo uxor cius hic fo Ia uocatur,co quod in adolcfcentia primü ipfam fortitus fuerit in uxorera,qu3e etia partu occubuiffe dicitur.Egla ita($ interpretatur uitula. Nüquid caput canis ego ium aduerfus ludamc Ac fi diceret, propter te 00 propter domum patris tui dicor ca put canis elTe contra Iudam,eo quod non redueä domu Ifrael ad Dauid, quem fcio undum effe regem,amp; regnaturn fupcr uniuerfum Ifrael. Caput canis fc dicit effe. Weft uilcm,eo quod à domo luda fic haberetur ficut latratus canis:S£ co quod pria ceps effet canum,idcft ftuUorö hominum^ Sed unam rem peto à te,dicens:Noa uidebis faciem meam ante^ adduxeris Michol filiam Sau!,^ fic uenics K uidebis fut.Eft enim hic defedus,^ neceffaria fob au ditto, qua refpodiffe fertur Abncr ad ^ Dauid,fe hanc rem penitus non pofte facere,ut ei Michol reduceret,eo quod frater dus rcx ca haberet in poteftatc:2lt; refpofo excufatiois ratione pleno,ab eo Dauid ®ecepto,miftire pro ea ad cius fratré Isbofcth legit, ficut fequêtia declarSttMifit ant Dauid nucios ad Isbofcth film Saul,dicês:Rcdde uxore meâ Michol,qua defpodi mihicentöpraeputqs Philiftijm. Plangens«^rcx Abner,ait,Nequa^,utmorifo lent ignaufimortuus es Abncr:hoc eft,no perifti in ftulticia tua,ficut ignaui perirc folent,quia fraude dcceptus es. Manus tux no font ligatæ, Ôi pedes tut non fune eópedibus aggrauati.No es iure belli captustetmanus tux no funtligatç,2)C pedea eôpedibus aggrauati,ficut eorS manus folcnt ligari, ÄT pedes uinciri,qui in praclio capifoIêt.Dolo igit non uiribus perêptus es. Duo aüt uiri,principes latronöcrat filio Saul,nomé uni Baana,ÔC nomë alteri R,echab,filn Rémon Bcrothitst,de filq* «eniamin. Duo uiri ifti principes crant fupcr expeditiones Isbofcth.Mortuo uero Abner,ut Hebraci tradunt,conciliati funt cum Mifibofeth,ut una interficcrêt Isbo feth,6f cundêMifibofeth conftitucrcntrcgem:amp; eiufdem confilq delatorê Mifibo fob extitifte.Et idcirco hic idem Mifibofoth fubintroducitur hoe modo. Erat au ^ern lonathx filio Saul filius debilis pedibus : quinquennis enim fuit quando uenic nuntius de Saul ÓÓ lonathan ex Iczrael,SC egtera fcquentia.Vidêtes uero Baana Ó^ R-cchab à Mifibofeth fuum proditS effe cófilium,timore perterriti,fuga lapfi font In Gethaim:fueruntlt;ç ibi aduenac ufq? ad tempus illud. Tempus illud intelIigcndS eft,quando inde reuerfi domü Isbofcth feruente die ingreffi fongaffumêtes fpicas Wtici,6f pcrcutiêtes eum in inguine. Spicas tritici quali caufa primitiaru tulerunt, ut honoré regt deferre uiderentur,ôc eorum dolus ncqua® deprehédererur. Ff* bus triginta annorum erat Dauid cum regnare coepiuct,« quadraginta annis rcz Rnauit.In Hebron regnauit fupcr ludam ieptem annis Slt; fex mêfibus. In Hicrufa «m autem regnauit triginta óf tribus annis fupcr omnem Ifrael Óf ludam, Quxriz tur cur non in fomma quadraginta annorn óf fex menfes annumerétur.Quod ah Hebrais duobus foluitur modis. DicSt enim,quia Dauid fex menfibus Abfalom
O O 4 filium
-ocr page 1028-i,gö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CUÆSTÎONES SEV TRADTTIONES
filium fuum fugerit, merito eofdem fex menfes à fumma regnt illnrs effe exdufoj. C Dicum etiam aliter,quod fex menfibus in Hebron Dauid quadam infirmitate cor pons laborauerit,8lt; idcirco eofdem fex menfes non fupputari in regno eins,Ex eo nanq? têpore iilum regnaffe dicunt in Hebron,ex quo deuidis Amakchitis deino lijs eorS mifit dona fenioribus Iuda,his qui crant in Hebron, amp;nbsp;bis qui crantinBe thel, amp;r reliquis qui erant in bis locis in quibus comoratus fuerat Datiid ipfe óf uiri cius. Didum^ cft ad Dauid ab eis:Non ingredieris huc,nifi abftukris cæcos 8C cIaudos,dicêtes,Non ingrediet Dauid buc. Ac fi dicatur ab eis,Non ingrediet hue Dauid donee nos bine auferat, quos inermes Ôf imbecilles ficut cæcos amp;nbsp;claudos effe arbitratunSf quos bdlo aggreffurus, ficut caccos óf claudos fe triumphaturum putat. Idcirco dicitur in prouerbio,Caccus Óf daudus non intrabunt in tcmplum. In Hebraco habetur, Caccus óf daudus non intrabit domum:hoccft,caccus óf clauz dus,fubauditurdicöt,non intrabit quilibet domum caccorum óf daudorum,quanv diu caccus óf daudus intus fuerint. Propofucrat enim in die illa Dauid pracmiuin qui pereuffifTet lebufæS Óf tetigiffet domatum fiftulas,óf abftuliflet claudos óf eæ-^ cos odientes animam Dauid.In Hebræo ita habetur:Et dixit Dauid in die illa,Qui pereufferit lebufacum Óf tetigerit fiftulam,óf claudos amp;nbsp;caccos odientes anima Da/ uid:fubauditur,crit princeps óf dux,ficut liber Paralipomenon declarat,hoc modo diéens, Omnis qui pereufferit lebufacum, in primis erit princeps óf dux. Afcendit igitur primus loab filius Saruiae, óf fadus eff princeps.Quod autem dicif,Qui teti/ gerit fiftulam:ita intelligendS eff,Qui tantæ audaciac fuerit óf fortitudinis ut ad mu rum ciuitatis ufeß ueniat, óf hafta fua fiftulam quæ in muro eft, tagat, ipfe princeps crit. Et rdiquerunt ibi fculptilia fua quac tulit Dauid óf uiri eiusÆuîit ea Dauid, óf igni iuffït exuri, ficut liber Paralipomenon declarat,ita dicens, Dcrdiqucrunt(^ ibi deos fuos,quos Dauid iuffït exuri. nbsp;Confuluit autem Dauid dominum,qui re
fpondit,Non afeendas,fed gyra poft tergum ilIoriï,Óf uenies ad cos ex aduerlo py rorum.In Hebraco non pyrorü,fed flentium lcgitur,Ex aduerfo itaqj flentium cum o uenireiubet,hoccft ex aduerfo idolorum fuorum,ubi fcilicct idolaeorum erant,in * quibus confidebant.Quac idola idcirco flentium uocantur:quia fletu digna funt,Sf cos qui ea colunt,ad fletum miferiarum perducunt, Flentium itaq; eorum idola ob blafphemiam hlc fermo diuinus uocat:ficut alibi uocatur idolum Moab cotamina/ tio Moab.Et cum audicris fonitum gradiêtis in cacumine flcntium:hoc eft,cum au dieris poteftatibus angelicis eorü idola(in quibus omnis fortitudo eorum cft)com teri óf conculcari,tunc inibis praelium:quia tune cgredietur Dominus ante fadem tuam ut percutiat caftra Philiftijm. In eorum nanlt;^ idolis dominus indicia fccit,fî/ cut óf in dqs Aegyptiorum. nbsp;nbsp;Contriftatus eft autem Dauid,eo quod percuffilfct
dominus Ózam. Hebracus,Eo quod diuififfet.Diuifi ffe illum dominus dicit, quia locus ubi crat Ozam uacuus apparuit. Et rtoluit Dauid ad fe diucrtcre arcamDo/ mini in ciuitatem Dauid, feddiuertit earn in domum Obed Edom Gcthci,qui Gc/ theus ideo uocatur,eo quod in Geth pater cius habitauerit.Et benedixit Dominus Obed Edom Óf omnem domü cius. Benedixiffe domum cius dominum Hebraci dicunt, co quod omnes uxorcs cius óf concubinac óf nurus óf ancillac,mafculos pc percrint filios,necn5 óf fœminç quadrupèdes geminos ei çdiderint foetus.De quo 1 ta in libro Paralipomenó fcribitur:Manfit ergo area dei in domo Obed Edom tri/ bus menfibus,óf benedixit dominus domui cius óf omnibus quac habcbat.Et alibi in codé libro Paralipomeno dicitunFilq aSt Obed Edom,Scmeias primogenitus, lozabat fecüdus,Iohaa tertius,Sachar quartus,Nathanacl quintus, AmicI fextus, Iffachar feptimus,Pallathi olt;ftauus,quia benedixit illi deus. Igit MichoI filiac Saul non cft natus filius ukf ad diem mortis fuae.MichoI ipfa cft Eglaïhgc genuit Dauid Ïethraa,cuius partu occubuit. Dixit^ Natha ad rcgem:Omne quod cft in corde tuo,uade óf factquia dns tccü cft.Hoe enim Natha ex fe,non ex fermone dm dixit ad Dauid.Illud uero quod fequitur,ex fermone domini dixit:Hacc dicit dns,Nun-quid tu atdificabis mihi domfi ad habitanduf Ac fi diceret,Non poteris mihi domS aedifkare
ff
-ocr page 1029-- HEBRAICÆ IN LIBROS REGVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Îgt;8ï
I »dificare,quia uir fanguinum es,K multam fanguincm efFudiftf. Neep enim baz bitam' fn domo, ex die qua eduxi filios Ifrael de terra Aegypti ufqp ad diem hacjed ambulabam in tabernaculo 06 in tentorio. Ambulaffc fe Dominus dicit in taberna culo æ in tentorio ï quia nee Moyfes nee lofue potuerunt ei aedificare domum, co quod uiri fuerint fanguinum,ßcut 06 Dauid, nbsp;nbsp;Per cunda loca quæ tranfiui cum
omnibus filqs Ifrad,nüquid loquens loquutus fum ad unam de tribubus Ifrael,cui prxcepi utpafccretpopulummcum Ifrael,dicens: Quarc non aedifieafti mihi doz mum cedrinam^Hxcloca per quac fe tranfiffe Dominus dicit, intelligêda funt Silo amp;nbsp;Galgala ÔC Nobe,óf caetera loca,ubi tabernaculum ÔC area domini collocata fuit. Nunquid loquens loquutus fum alicui iudici de tribubus Ifrael, cui praccepi ut pa/ fceret populum meum Ifrael:Quare non aedifieafti mihi domum ccdrinamç'Idcirco à nullo iudicum fibi aedificari domum cedrinam iuflit:quia ab omnibus contra hoz ftes pugnatum fuit, óf omnes effufores fuerunt fanguinum.Filius aut tuus,cui non infiabunt bella hoftium,^ qui non crituir fanguinü,ipfe aedificabit mihi domum. Et nunc hæc dices feruo meo Dauid:Haec dicit dominus exercituu. Ego tuli te de pafcuis fequentem gregem.Et poft pauca:Fecic^ tibi nomen grande,iuxta nomen magnorum qui funt in terra. Feci, inquit Dominus, tibi nomen grande, ficut feci Abraham,Ifaac Óf lacob Sf Moyfi Sf Iofue:quorü nomina funt famofiftima in terz m. Etponam locum populo meo Ifrael,óf plâtabo eum,óf habitabit fub co. Hoe in loco tempus Salomonis fermo defcribit diuinus:quo filr) Ifrael pacem effent haz bitunper circuitum,óf non effent affligendi óf opprimêdi, ficut tempore iudicum fuerunt oppreffi óf afflidi.Qui fi inique aliquid gefferit, argua m eum in uirga uiro turn Sf in plagis filiorum hominum. Virgam uirorum,gladium uocat inimicorum. Plagx uero filiorum hominum,funt ineÓmoditates corporum humanorS, quibus pro peccatis fuis à domino merito hommes flagellantur.Ifta enim eft lex Adam do mine deus.Hoe eft,lex hominis eft domine deus,ut tibi in fimplicitatc cordis óf pu fitate fcruiat. Et tu facies ei iuxta mifericordia tuam,ficut mihi dignatus es face-re feruo tuo propter uerbum tuum, óf fecundum cor tuum fecifti omnia magnalia bacc.proptcr uerbum tuum quod promififti Abraham,Ifaac óf lacob fecifti omnia hæc mihi feruo tuo.Quod dicit. Secundum cor tuum:intelligitur fecundum mifcri • cordiam tuam, quia non eft fimilis tui.Ne^ enim eft deus extra te in omnibus quac audiuimus auribus noftris.Nó eft,inquit,deus fimilis tui, qui feccrit magnalia hæc quæ audiuimus auribus noftris. A facie populi tui,quem redemifti ex Aegypto gêtem óf deum cius. Hebræus habet, Gentibus óf dqs carum.Et eft fcnfus:A facie populi tui,qucm redemifti ex Aegypto,de manu fcilicet Aegyptior5,quos in marl rubro peremifti,óf dqs eorum in quibus iudicia fecifti. nbsp;nbsp;Quia tu domine exereiz
tuum deus Ifrael reuelafti aurem fcrui tui,dicens, Domum ædificabo tibiîpropter hoc inuenit feruus tuus cor fuü,ut oraret te oratione hac. Aurem cius dominus per prophetam reuelaucrat,fe illi domum ædificaturû. Idcirco Dauid inueniffe fe dicit tor fuum,ideft inuenit audaciâ in corde fuo,ut oraret eum oratione hac. Fadum tftautem poft hæc,percuffît Dauid Phdiftqm óf humiliauit eos:óf tulit Dauid frez num tributi de manu Philiftqm. Frenum tributi,quincß erant ciuitates Philiftinoz »um,quæ frequêter Ifrael fibi tributarium faciebant,quas ab eis tulit Dauid,Óf huz miliauit cos, fecit^ fibi tributaries. Vnde óf in Paralipomcno lcgitur,Pcrcuflït Da nidPhiliftqm óf humiliauit cos, óf tulit Geth óf filias cius de manu eorum.Fecitep pauid fibi nomen,quum rcuerteretur capta Syria.Feciffe fibi nomen diciturquia Qualle Salinarum,cæfis decern óf odo milibus,crcxit fibi fornieem triumphalem, fecit etiam fibi nomen, quia uida Syria Damafci,Óf Syria Soba,erexiffe fibi diciz tur alteram fornieem triumphalem.Ét fi quem mouct quod in plcn'fq? Latinoru co dicibus inuenitur, Dauid no decem óf odo milia in ualle falinarum,fed duodecim tnilia cecidiffe:noucrit hoc uitio fcriptoru in eifdem codicibus inditum clTc.Veraci ter tarnen Dauid in eadem ualle falinarü decem óf odo milia cecidit.Ioab uero duo dccim milia.’ficut in titulo l v 111 pfalmi fcribitur. Dixit® Siba ad regem:Sicue iuffifti
-ocr page 1030-98 i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ciy ÆSTI0NES SEV TRADITIONES
iufTifti domine mi rex feruo tuo,fic faciet femus tuus,Só Miphibofcth comedet fuz C per menfam t«am,Notandum q^od in Hebrgo,fuper menfam meam legatunquia in hoe loco defedus eft,óó necerfaria fubauditio.QuSdo enim dixit Siba,Sicim'uf/ fifti domine mi rex feruo tuo,fic faciet feruus tuus;fubaudiendum eft Dauid dixif' fe,amp;Miphibofeth comedet fuper menfam meam,quafi unus de filijs régis. Diz xitq; Dauid: Faciam mifericordiam cum Anon filio Naas,ficutfecit pater dus me cum mifericordiam.Qriando fugit Dauid à facie Achis régis Geth,uenit ad Naas regem Ammon,qui fecit cum eo miiericordiä, multa impertiens ei bona.De Naas icaq; uenit in fpeluncam Odollam, ubi uencrimt ad eum pater eius amp;nbsp;mater 00 omz nis domus eius.Inde uenit ad Moab, 8lt; dimifit apud eum pattern ÔC matrem óf om nem domum fuam.Quod uero dixit Achis rex Geth:Hiccine ingredietur domum meam^’AbqtindcDauidjóC fugit in fpeluncam Odollam. Abijt inde,iubaudiendiï eft de domo Naas,ÓC inde fugiffe iilum in fpelunca Odollam.Si uero qua:ritur,cur ad earn,ideft ad Achis Dauid redierit,ante cuius faciem fuerat:intelligédus eftiße Achis filius fuiffe Achis,à quo fugit Dauid.Vnde amp;C in fubfequentibus Achis cum quo Dauid in praelium contra Saul defcendebat, filius dicitur fuifle Maoch. Non enim à patre hoc nomen patronymicum,fed à matre fumpfit,quae Macha uocaba/ tur.Et idcirco non à patre hoc fumpfit nomen,eo quod Dauid à fe abiecerit. Re iiquam autem partem populi tradidit Abifai fratri luo.Notandum quod folummoz do in hoc loco in Hebraco legatur Abifa,in cæteris uero locis Abilai. Abifa itaque interpretatur pater facrificq,8lt; Abifai pater meus ûcrificium.Ideo autem cxnomf ne illius unam literam demptam Hebræi dicunt,eo quod necis Abner confcius fuc rit. Fa dum eft ergo reuertente anno, eo tempore quo folent reges ad bella pro/ cedere,mifit Dauid loab amp;f feruos fuos cum eo:2lt; caetera. In Hebraeo ita legitur, Eo tempore quo reges ad bella proceirerât,mifit Dauid Ioab:ÓÓ cætera. Hos reges dicit qui proceflèrut contra Dauid in pugnam.fcilicet regem Roob 06 Iftob 26 So^ ba 06 Maadia,qui utiqj reges Syriac fucnint,ô6 pugnare uoluerunt condudi merce D de à rege Moab contra Dauid, à quo triumphati effe leguntur. nbsp;nbsp;Et dixit Dauid:
Nónneiftaeft Bethfabee filia Elam uxor Vriae Ethaci^ Eliam,filius fuitAchitoz phel. Et uocauitVriam Dauid,utcomederetcoramfe,ô6bibcret,ô6inebriauit eum. Idcirco inebrialTe eum dicitur,ut faltcm ebrius in domum fuam defcenderet.
Verumtamen quoniam blafphemare fecifti inimicos Domini, propter uerbum hoc,filius qui natus eft tibi morte morietur.In Hebraco ita legitur: Verutamen quo niam blafphemâdo blaiphemafti inimicos Domini, propter uerbum hoc etiam 06 filius qui natus eft tibi morte morietur.Quod per antiphrafim did urn eft:06 eft fem fus, Saluationemtribuiftiinimicis domini,quibus infurgentibus contra populum domini, peccato hoc tuo pracpedientc,non potcrit eis refiftere populus domini.Im fuper etiam ipfi inimici uidoriofi exiftent propter peccatum tuum fuper populum domini. Ét uocauit nomen eius amabdis domino,eo quod diligeret eum do mi/ nus.In Hebraeo ita legitur :Et uocauit nomê eius Iedidia,ideft diledus domini pro/ pter dominum.Diledus domini propter domina dicitur,propter fuam feiheet miz fericordiam gratuitam,qua eum diligere dignatus eft:quum utitj eius diledione 26 inifericordia indignus exifterct,quem conftabat manzerem effe. Dimicaui ad/ uerfum Rabba,06 capienda eft urbs aquarum. Notandum quod in Hebraco, quan* do cum adiedione nominû ponitur,Rabbath fcribitur:ficut eft Rabbath filiorum Ammon.Quando uero fine adiedione nominum,non Rabbath,fed Rabba fcribi tur. Quum($ dimicaflet, cœpit earn, 06 tulit diadema Melchorn de capite eius. Melchorn interpretatur rex eorum.Rex eorum uocatur idolum eorü:quod hic uo/ catur Melchorn, cuius diadematis aurum 06 gemmas conflaffe 86 purgaffe dicitur Dauid fecundumlegem,06 feciffefibiindediadema:quodhicpofitum fuperca/ put eius dicitur. Populum quoq; eius adducens ferrauit, 06 tircumegit fuper cos ferrata carpenta:diuifit^ cult ris, 66 tranfduxit in typo laterum« Serrauit enim cos ferraus carpêtis,06 diumt cultris,iicut lateres diuidi folent,qui ex paleis 86 luto
-ocr page 1031-HEBRAICÆ IN LIBROS REGVMgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^g^
* conÉduntur.Porró Abfalon fugiens abijt ad Tholmai filium Amthür regem Gcf* fiir. Tholmai pater fuit Maacha matris Abfalom,quam dicunt Hebraci à Dauid fn pratlio captam,amp; cxfaric SC unguibus praecifisjfecundum legem,eam uxorem fibi Dauid fociafleiSC ex ea generalïe Thamar 06 Abfalon. Ceflaiiit itaq: Dauid rex Perfcqui Abfalon.In Hebrgolcgitur,Cefrauititaq Dauid rex exire poft Abfalon. Voluifle idem Dauid exire perhibet,ut reduceret Abfalon.Sed per tra clans in cor defuo^quod quoties eum uideret, tones dolorem mortis Amnon ei ad mcmoriam Uduceret:idcirco ceflafte dicit exire poft Abfalon,fubaudit,ut eum ad propria re/ Uocaret, Quod uero ait,Eo quod confolatus eflet fuper Amnon interitu:intelligen dum eft,quia poftquam noluit exire poft Abfalon ut reduceret eum ÔC uideretur ab «o,cœpit confolari fuper morte Amnon.Quamdiu enim putabatur idem Abfalon teduci ut uideretur ab eo, femper mors Amnon filq fui animo eius occurrebat. Si/ Ue aliter,confolatus fuiffe fuper Amnon interitu dicitur,eo quod nouerat eum fla-gitiofum 06 dignum morte merito^ perifle. Intelligens autem loab filius Saruiæ, quod cor regis uerfum effet ad Abfalon.Cor eius uerfum eflc ad Abfalon uidiffe df citur’eo quod uiderit eum idem loab pro Abfal5 fufpirare,ói ex eo intellexit quod cor eius uerfum effetad Abfalon. MifitThecuam,ói tulitindcmulierem fapien.. tem. Thecua ciuitas eft,de qua fuit Amos propheta. Putatur autem cadem uidua aula fuiffe eiufdem Amos prophetæ. Qux refpondit ei: Heu,mulier uidua ego fum.Mortuus eft enim uir meus:00 ancillæ tuæ erant duo fïlj],qui rixati funt aduer fus fein agro, nullusq? erat qui cos prohiberepoffet. Etpereuffit alter altcrum,^ interfecit eum. Et ecce confurgês uniuerfa cognatio aduerfus ancillam tuam dicit. Tradeeum qui pereuffit fratrem fuum. Inueritateautem,ut Hebraei tradunt,hæc mulier uidua duos filios habuit,qui rixati funt in agro fuper hæreditate patris fui, ^alterum ab altero interemptum. Seipfam tarnen eadem uidua in perfona Dauid pofuit,óó duos filios fuos in perfona Amnon 86 Abfalon:cognationemueroquæ i confurrexit aduerfus filium fuum,in perfona caeterorum filiorum Dauid. In me Domine mi rex,iniquitas,2d in domo patris meitrex autem 00 thronus eius fit in/ tioccns. Ac fi diceret, pro eo quod alter filius meus confurrexit aduerfus alterum, inmcfitiniquitas,fi tarnen aliqua effe debet.In te autem,ó rex Dauid,nulla fit mû 5uitas,quia abfq? culpa es:eo quod Abfalon Amnon dignum morte interfecit. Et Heut ego abfç culpa fum, pro eo quod duo filtj mei confurrexerunt aduerfum fe, amp;interfedus eft alter ab altero:ita SC tu abfq^ culpa es, pro eo quod Abfalon Am.-non dignum morte interfecit. nbsp;nbsp;Quæ ait : Recordetur rex domini dei fui,ut non
Bmltiplicentur proximi fanguinis ad ulcifcendum,ÓC ncquaquam interficiét filium niemn.Recordafio,hic pro furamento pofita eft. Ac fi diceret.’Recordetur rex pro/ miffionis fuæ,imô iuramenti fui, quo mihi per dominum deum fuum pollicitus eft, W non multiplicentur proximi fanguinis ad ulcifcendum. nbsp;nbsp;Dixit^ mulier:Qua/
fecogitafti iltiufmodi rem contra populum dei ç* Et loquutus eft rex uerbum iftud, Wpeccet SC non reducat eiedum fuum.Ex hoc loco demonftratur illud,quod pau/ b fuperius didum eft, Ceffauit rex Dauid ire poft Abfalon, ideft ceflauir, ut non txiretur ab aliquo,6C reduceretur Abfalon. Inde ait mulier: Etloquutus eft rex Uerbum iftud, ut peccet,ÓC non reducat eiedum fuum.Qiiod uero ait:Quarc cogi/ lafti iftiufmodi rem contra populum dei^ Populum dei uocat,eüdem Abfalon,fiue «os qui cum illo erant, qui quafi captiui SC eiedi erant, eo quod non reducerentur adhæreditatem dei:nc fortè coadi,dfjs alienis in terra aliéna feruirent.Nec uult pc fire deus animam,fed retradat,cogitas ne percat penitus qui abiedus eft. Ac fi dû cercuDeus pcccatorcs qui à diabolo captiui detinentur,ut ad fc conuerfantur,uo/ cat:8C tu qui cum imitari debes,cur non eo modo agisC Et quâdo tondebatur ca/ pillus,femel aût in anno tondebatur. In Hebræo ita legitur:Et quando tondebatur taput eius,ftatuto aute tempore tondebatur, quia grauabat eum caefaries. Fondera bat capillos capitis fui ducentis ficlis pondere publico. Non enim fcmel in anno,ut Utini codices habent,tondebatur caput eiu5:fcd ftatuto tempore,ideft de triginta in triginta
-ocr page 1032-984 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q_VÆSTI0NES SEV TRADITIDNES
in triginta dicbus.Poft quadraginta autê annos dixit Abfalom ad regem : Vadam ^ 6C reddam uota mea,quæ uoui domino m Hebron. Quadragefimus agebaturaiv nus ex eo tempore qao Saul Nobe dmtatem cum facerdotibus odogmtaquinque propter Dauid interemit.Et idcirco bic idê quadragefimus annus ponitur, ut mon ftretur diuinam ultionem fufeitari fuper Dauid, eo quod Abimelech facerdotem « felIeritjSC propter eum tot facerdotum caedes facta fueritCaue lector plerofqjmcn dolos codices,in quibus fcriptum inuenitur,poft quatuor(non poft quadraginta/ annos. In ueracioribus uero codicibus, 5C in Hebraica ueritate, non quatuor,ft“ quadraginta fcribuntur an ni. Si uero contêtiofus quis eofdê quatuor annos aftrue re uoluerit ab eo tempore quo Abfalom Amnon fratrem fuum interfecit,uf(J ad iv lud tempus quo patri dixit: Vadam ^ reddam uota mea, quæ uoui domino in H^ bron:perfpicue fe errare,fi diligenter perfcrutatus fuerit,inueniet:cum utitp Abia/ lom interfedo Amnon in Geftur apud Tholmai regem tribus annis, QC in Hierum falcm, inde reuocatus non uifo patre, duobus moratus fueritannis,8C fextoanno faciem patris uiderit,óC contra eum perduellionem præparauerit. Votum nan^t® uoui(Te mentiendo dixit, ideft orationem fadurum in loco quo requiefeuntÄbW* ham Ifaac Sif lacob. Ét depofuerunt arcam deuEt afcendit Abiathar doncee^ pletus effet omnis populus qui egreftus fuerat de ciuitate.Ideo arcamdei depown* fe dicuntur,ut dominus ab Abiathar facerdote confuleretur, quó uerfus Dauid ne deberet. Afcêdiftè autem Abiathar dicitur, ideft oralfe.Et quia oraculo diuino non ci refponfum eft,idcirco in fubfequentibus dixit Dauid,ut reportaretur area denn urbem. Quid mihi 06 uobis filq SaruitefDimittite ut maledicat.Hebræus no ha/ bet, ut maledicar,fed tantum maledicat. Abifai folus dixerat: Vado 06 amputabo ca put eius:2lt; Dauid ad Abifai Sc loab relpondit dicens:Quid mihi amp;f uobis filij Sap uiæ^ Ac fi diceret,Nunquid uultis interheere iftum,ficut interfeciftis Ab nerf Do^ minus enim præcepit ei, ut malediceret Dauid. Et quis eft qui dicat, Quare flefee rit:fubauditur,quareficfecerit,nó dominus, fed Semei.Semei qui maledicebat Da D uid ipfeeft Nabathpater Hieroboam,quifilius Gemini dicitur : 00in zelodomus Saul malcdixitDauid.Nomen uero aui cius Gemini fuit,06 ipfe Semei ex tribut phraim filq lofeph extitit.Vnde amp;nbsp;idem Semei ad Dauid dicit: Primus quocj ucni hodie de omni tribu lolèph. Ad que Abfalom:Hæc eft,inquit,gratia ad amicuin tuumC In Hebræo legitunHæc eft,inquit,mifericordia rua ad amiefl tuumf Quod non aftirmando, fed negando pronuciandum eft.Et eft fenfus:Mifericordia eft,aut dici debet:quod Dauid amicum tuum dimififti 06 cum eo non iftif Cumq? füge-rit omnis populus qui cum eo eft3percutiam regem defolatum,2f redueam uniucr/ fum populum,quomodo omnes reuertifolent.Scilicetficutreuertifolentquiamil/ fo in prælio rege reuertntur,fic uniuerfus populus Ifrael reuertetur ad te. Etcum ceciderit unus quilibet in principio,audiet quæcucp audierit,ÔC dicet:Fada eft pla/ gain populo qui fequebatur Abfalom:2lt; fortiifimus quifej,cuius cor eft quafileo/ nis,pauore foluetur. In Hebræo ita habetur. Et fortiflimus ipfe,cuius cor eftquafi Ieonis,pauore foluetur f quod non aftirmando, fed negando pronunciandum eft» Fortiflimus ifte Dauid intelligcndus cft;quod 5é fequentia déclarant. nbsp;Seit enira
omnis Ifrael fortem elfe pattern tuu,ÔÔ robuftos omnes qui cum eo font. Abijt an/ cilla 00 nunciauit eis.Et illi profeefi funt.Hæc ancilla quafi lauandi gratia cum pan nis ad fontem Rogel ierat,utpenitus res non deprehêderetur.Puerautem qui rem indicauit Abfalom, filius eiufdem ancillæ paruulus dicitur fuiffe. Surgite amp;nbsp;tran fite citofiuuium» Hebræiin hoc loco non fluuium, fedaquamhabenr,quælorda/ nis fluuius intelligitur. Dauid autem uenit in caftra,quæ Mahanaim Hebraice ieguntur:in quo loco obuq fuerunt angeli dei Iacob;ficut in Genefi legitur:Et uo/ cauit lacob nomen loei Mahanaim,ideft caftra. Amafa autem erat filius uirfqul uocabatur lethra de lezracle. In Hebræo legirur letra Ilmaclires. Vnde amp;nbsp;in Para-lipomenon ira legitur:Abigail autem genuit Amafa,cuius pater fuit Ictherliwacli tes,Ifmaelites enim idem lecher uocatur;quia filius eius Amafa opera Ifmaelis tmf
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatus
-ocr page 1033-985
HEBRAICÆ IN LIBROS REGVM
A Utus, Darn’d fugiêtem nequaquam eft comitatus,cui dtxerar:Tui' fiimus ó Daufd, Ö- tccum fili Ifai.Inlibro uero Samuelis ideirco letra lezraclites uocatur:quia pec/' cats Amafacfiltj cius^quodinDauid perpetrauerat, loab eum,ideft Amafam perz cutientedeletum eft. Qui ingrefTus eft ad Abigail filiam Naas fororem Samiæ. Naas interpretatur coluber. Idcirco coluber,quia nullum admififte mortifcrû per-Wbetur peccatum,nifi id quod originaliter de ferpente antique cotraxit. Eft etiam Naas qui Si Ifai pater Dauid,ficut in Paralipomenon demôftratur:ubi enumeratis Wijs Ifailegitur, quorum forores fuerunt Saruiæ §6 Abigail, Cumq^ ueniftetDa/ ludin caftra,ideft in Mahanaim:Sobi filius Naas deRabbath filiorû Ammon,8dc.
Sobifilius fuit Naas regis,cum quo pugnauit Sauhipfe etiam Naas fecit miferi cordiam cum Dauid quâdo fugit à facie SauI,quo mortuo dixit Dauid, Faciam mi fericordiam cum Anon,ficut fecit pater eius Naas mecum.Interempto uero à Da/ Wd Anon,qui ei in decaluandis feruis fuis iniuriS fecerat,conftitutus eft ab eodem DauidinlocofratrisifteSobi,quiad Dauid legiturcû cæteris ueniire,ÔÔ ftratoria ^ tapetia 2lt; uafa fidilia 56 caetera quæ fequûtur,ei obtulifle. Fuit autem ibi praez humdifperfum fuper faciem omnis terræ.Et multo plures erant quos faltus cofum pferat de populo,quàm hi quos uorauerat gladius in bello. Saltus hic qui plures co Wmpfifle quàmgladius uoraffelegitur,beftias ferociftimas quæ in faltu erant,Fiez btæi autumant:à quibus plures confumpti quàm à gladio uorari fuerint. Porro Abfalon erexerat fibi quum adhuc uiucret,titulum qui eft in ualle regis.Dixerat c-Wm,Non habeo filium,SC hoc erit monimétum nominis mei:uocauit(^ titulum no minefuoîôif appellatur,manus Abfalon ufçp in hune diem-Hic locus fuperioriloco topulandus eft,ubi dicitur,Tulit loab très lanceas in manu fua,2lt; infixit cas in cor de Abfalon,quum adhuc palpitaret hærens quercui. Et hic iungendum eft, Porro Abfalon erexerat fibi,quum adhuc uiueret,titulum qui eft in ualle regis, St extern quæ fequuntur.Tradunt Hebraci,quod depofitus de quercu,perierit fibi inducias B antequàm perimeretur,ut faceret fibi titulum ob memoriam fui:eo quod non habe tetfilium talem,qui regno dignus effet. Putabat enim filios fuos non folum regno gt;ndignos,uerûetiam ob peccatum fuum quod in pattern gefrerat,prxfenti uita inz dgt;gnos.In quo titulo manum dicitur dcfixilfe,ôc figuram manus fuæ expreffîffe:00 ob hoc titulum hoc modo uocari.Vocauitq^ titulum nomine fuo,Slt; appellatur maz nus Abfalon ufcp in hune diem. Quod uero Iegitur:Et proiecerût eum in fa'tum in foueamgrandem,2lt; comportauerut fuper cum aceruum lapidum magnum nimis. ProieAum eum in faltum Hebræi dicunt,eo quod gladio peremptus,lapidibus ob/ gt;'uideberet:quippe quia feeleratiffimus erat,^ geminæ ncci obnoxius:fcilicet qui ^patrern contra legis præceptum ualdedehonorarit,ÔCturpitudinem eius rcuelaz rit- Ad quem Ioab,ideft Achimaas,dixit:Non cris nuncius in hac die,fed nuncia ois inalia.Hodie nolo te nunciare,Filius enim regis mortuus eft. Ac fi diceret,No ‘Outuir talis,qualis tu es,nûcium feras régi,quod nlius eius mortuus fit. Nec enim decet,ut taie nuncium portes.Idcirco dixit Chufi, Vade SC nuncia régi quæ uidifti. Notandum quod in hoc loco Chufi,no proprium,fed appcllatiuum lit nomen. Ac MiccretjTu es dignus ut nuncium flebile,non Achimaas, portes. Vcnitlt;^ uni/ Oerfus populus coram rege:Ifrael autem fugit in tabernacula fua.Vnfuerfus popuz Wsqui coram rege uenilfe legitur,hi funt qui cum Dauid permaferant.Quod uero ^qlfrael fugit in tabernacula fualhi intelligendi funt,qui cum Abfalon pcrducHioz n« extiterant. Miphibofeth quo(^ filius Ionathan,defccndit in occurfum régis Wotis pedibus.Et notandum quod in Hebrxo non illotis pedibus,fcd legitur pedP ^usinfeâis. Fecerat nanqj fibi idem Miphibofeth ligneos pedes,quibus uti quafi pi’onaturalibus folebat:ficut folentfacere claudi,quemadmodu 00 ille erat. Quid ultra loqucrisCFixum eft quod loquutus fum.Tu 00 Siba diuidite polfelfiones. In Hebræo ita legitur:Dixi,Tu 00 Siba diuidite agrum. Pro co quod in hoc loco Daz uiditnmemorfuitamicitiæglt;fœderis,imô iuramcnti,quod habuit cumlonathan; ^tamcrudek dedit iudicium,dicens,Tu 6^ Siba diuidite agrum;idcirco Roboam 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P P Slt; leroz
-ocr page 1034-986 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QJVÆSTIONES SEV TRADITIONEN
gv leroboam d/u/ferunt dus regnum.Miphibofeth cnim in Samuclis Iibro legttüf^ C Óu interprefatur os uerecundiæ Jn Paralipomenon uero idem Miphibofetb,McfP baal Iegitur:8«ó mterpretaturj/tigans cum alriflï'mo. Lingafle emm cum akiffimo, idek dim deo, dicitur : co quod Dauid reduxOTet cum pace. Er quod zit idem Mi^ phibofeth regi,etiam cundz accipiat, pofiquam reuerfus ett Dominus meus rex m domum fuam pacificcrnon hoc dixiffe üifpicatur gratulanti animo,fed infukanf ti, amp;:: quaß contra deum murmuranti; co quod Dauid dominus m pacereduxtffet.
Ek autem feruus tuus Cbamaan.In Hebræo.-Ecceferuus tuus Chamaam.ipfe uadat tecum dominemircx. Chamaam interpretaturfufpirans.Quamdiucumpa tre permankt,furpirans uocatus eft.Poftquam uero in dodrina Dauid régis trank ijt,non Chamaam, fed Chamaan (quod interpretatur kdelis) appeUatus ek, Ita/ que omnes uiriIkael concurrentes ad regem,dixerunt ekQuare te furati funt fra^ tres nokri,uiri luda t QC tranfduxerunt regem amp;e domum eius ïordanem,omnes^ uiiys Dauid cum eo^Etrefponditomnis uir ïuda ad ui'ros Ikaeltquiapropior ek mihitext Ek emm hie defecius, QC hxc kihauditioióC plus amo regem quam tu« Et pok paueZf Et refpondit uir Ïkael ad uiros Iuda,QC aittDecem partibus egofum maior^udregemtmagisc^ ad mepertmetDauid,quam ad te Jn Debrzo itzle-» gitur,Decempai tesmihi runtapudregemtmagisep ego in Dauid quzmtu,De/ cem uero partes Ikael erant, idek decern tribus : ÓC idcirco magis fe in D^uid eke Qicunt,quzm uiros luda. Curmibi feakiiniuriamç’ Vkiikael fecikekbUniu^ qttod non expedauerit eos tribus luda ad reducendum regem^ f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regem m^^ nbsp;nbsp;nbsp;Sermo eiusprior
tuit ad reducendum regem,ficut in prxcedentibus demonkratur in eoÏoco,ubidi eitur^ Sermo autem omnis ikael peruenit ad regem in domo eius ; fubauditur, ut eurn reducerent:quod Ä maioribus natu luda mandafTe Dauid per Sadoch SC Äz riathar facerdotes, legitur, hoemodo dicens: Loquiminiad maiores nztulu^ dz,dicentes,Curuenitisnouikimi:’ Hebreus:Cur ekis nouifTimiadreducendum O ^^emm domum fuamt’bt bic fubiimgendumea,Frztresmeiuos,osmeum6C au ^ouikimireducitisregem Ç-Etpokea intelligendum ek,mandaire
Illis quod fermo omnis ikael ad cum iam perueniket,ita dicenstSermo autem om^ if^^^ii^f^tperu^njtadregemm^^ nbsp;nbsp;nbsp;eius.Durius autem refpoderunt uiri luda uk
ris Ikael.Et bic deketus ek.Dicuntur cnim refpondike uiri iuda ad uiros ikaekeo quod mentirentur,^non faccrent hoe ob amorem régis, keutakerebant. Pro quibus ^rbis Siba nlius Boert, utr lemineus cecinitbuccina,SC ait: Non ek nobis pars tn Dautd^e^ hxredttas tn fïltoifai. ideo cecinit buccina,ut eius fonituatto.' ^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^lt;^^nabus,dtxtt : Non ek nobis pars in Dauid,ncq; hxredk
dictturtn ueteriprouerbioiQttiinterroganr,interrogenc g^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*^P^^ctent, in Hebrxo non habetur,prouerbio. ike fermo,rermo
legts ek,tn qua utdetur a Domino per Moyfen prxceptum: ut quando ingrekuri terram Chanaan ekent,5C gentes deleturi,primum pzeem okèrrêt,ÓCk pax ab eis reciperetur,pacem reciptentes, tributarij eorum ekicerenturtóC fipacem non reek perent, tune a hl ijs ikael delerentur. Idcirco exclama ke mulier fapiens de duitate tertur:Nonne ego fum quxrefpondeo ueritatem in IkaelSé tuquxris fubuertere ctuttatemç equate prxcipttas bxredttatem Domini^’ Äc fi dicerettCur uis dekruer reciuttatem hanc,antequampacem tnterrogado okeras,ricutin legeiubeturt Cur ^^^^ ^^^ ^^hdem legem tn nobis Ikaelitis feruas, qux in alienigenis olim feruatz
_ ckc'Hancmulicremiudxh ZaramkliamAzer, klij lacob intelligunt:amp;l^ quodfe ƒ matrem dixerit,ita dicens, Tu quxris euerterematrem Ikacl ldcircomatrem, quia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
multorurn annorum erah ira autem lairites eratfacerdosDauid,idekmagiker: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
ficut alibi fcriptumek, JU ij autem Dauid erant facerdotes, idek magikri fratrum fuorum. Dixttep Dominus, Propter Saul Ôf domum fanguinum, quia occidit Gabaonitas. Domus fanguinum funtfiUjSaul,quicumDoechIdumxodumad^ buepueriekent,facerdotes QC Cabaonitasin Nobe occiderunt. HtfuntArmon.
SfMiphk
-ocr page 1035-HEBRAICÆ IN LIBROS REGVM
987
* S^Miphibofcth,quospeperiteiRefphafiIia Aia,6Cq«inq5 fibj Mkhoïjfîliae Saul: quos genuerat Adridt filio BerzeUat, qui fuit de Molathi. Quæritur cur filij Miz choldicantur,cum nonMichol,fêd eius foror Metab uxor fuerit Adridi filio Bergt; sellai.Quod ita foIuitur:Merab quippe eos naturaliter genuitîSCMichol uxor Da wid,quac 06 Egla dicitur, eos in loco fifiorum nutriuit, 6lt; fibi in filios adoptauit:id/ Orco eius filij dicuntur.Filq quippe Ifrael iurauerant eis. Etuoluit Saul perçu tere eos zdo.Zelo quafi pro fiîrjs Ifrael 86 luda dicens:Iofue gratis eofdcm Gabaonitas uiuere permifinc : 86 filqs Ifrael luda prædam eorum intufte abftuliflc : idcirco eos perimere iubet, quafi pro zdo Ifrael à luda. Huius ultionis caufa in Gabaonitas, Achimclech facerdos extitit.Percuffit eum lonathan filius Semmaa fratris Dauid: lonathan enim ipfe eft Nathan propheta. Terttum quoqj fuit bellû in Gob con/ traPhiliftæos : in quo percuffit Adeodatus filius ûltus polyrnitarius Bethlehemiz tes Goliath Getheum. Gob enim interpretatur lacus.Idcirco lacus,quia ficut in lacum leonum quis miftitur,ita femetipfum contra Goliath Dauid mint. Adeoz datus ipfe eft Dauid. Idcirco dicitur Adeodatus, quia à deo eft dedus in regnum. Filius faltus,quia de faltu ubi oues pafcebat, eft edudus. Polymitarius,quia de gcz nerc Bcfdeel mater eius fuit.Bethlehemites: quia Noemi ÔC Ruth tempore uberta dsreuerfae funt inBcthlehem.Et quia panis caufa Ruth à Booz nota eft,propterz ea idem locus,domus panis uocatus eft. Quod uero Adeodatus ipfe fit Dauid, fez quentia declarant,ubi ait : Hi quatuor nati funt de Arefpha in Geth, amp;nbsp;ceciderunt in manus Dauid 86 feruorum eius. Dixit uir cui conftitutum eft de Chrifto dei laz tob. In Hebræotcui conftituta eft fcala Chrifto dei lacob. Scala eidem Chrifto dei Iacob,idcft Dauid,conftituta eft:per quam confeêderet ad deum,eo quod idem feiz licet confeflus fuerit fc peccafte domino in Vria Etheo: 86 peenitentiam agens per banc fcalam conicendcrit ad deum. nbsp;nbsp;Hæc funt uerba Dauid nouilTima.Nouiflï^ ma funt:quia poft pfalterium,óf caetera metra, hoc compofuiffe metrum dicitur in ® quo ait:Dixit Dauid filius Ifai.Dixit uir cui conftituta eft fcala Chrifto dei lacob.
Et defcenderunt tres qui erant principes inter triginta, 8ó uenerunt in tempore meffis ad Dauid in fpcluncam Odollam. Tres ifti fuerunt, Abifai filius Saruiæ,ô^ Sibbachai Vfathites, 8f lonathan filius Semmaa fratris Dauid.Hi etiam tres irruz Perunt caftra PhiIiftinorum,amp;Ó hauferunt aquam de cifterna Bethlehem. Et de triz bus iftis Abifai primus erat,quod in fequentibus declaratur. Abifai quoquc frater bab filius Saruiae princeps erat de tribus iftis, nominatus in illis tribus : 8C inter tres nobilior,erat^ corum princeps:fed ufq ad tres no peruenerat,idcft ad tres uir tutes Dauid, fapiêtiam uidelicet à humilitatem Óf fortitudinem:ficut in pracceden tibus dicitur, Sedens in cathedra fapientiftimus:ecce fapientia-lpfe eft quafi tenerz fitnus ligni uermiculus:ecce humilitas. Qui odingentos interfecit impetu uno:ccz cc fortitudo.Ad has tres uirtutes nemo fortium Dauid peruenit.Idcirco autê Elcaz 2ar inter tres fortes,qui erat cum Dauid, fuifte dicitur: quia in co pr;elio in quo Da Uid interfecit odingentos impetu uno, 86 lonathan filius Semmaa uirum habenz ton digitos uigintiquatuor,interfecit Jn co etia prælio idem Eleazar percuffit Phiz liftaeos,donee deficeret manus eius,86 obrigefeeret cum gladio. Et Banaias fiz bus loiadae, fill) uiri fortiffimi magnorum operum de Capzech Notandum quod in Hebraconon habetur, Magnorum operum:fed, Magifter operum. Capzeel enim lftterprctatur,congrcgatiodei.Magifterenim erat decongregationcdei,ideft Cez rethi 86 Phclethi:qui interpretantur,occldentcs Ôf uiuificantes. Ipfe percuffit duos leones MoaD:ideft,duos fortiflimos uiros Moab.Quando enim Dauid eofz dein Moabitas beUo aggreffus eft, Sf fecit très funiculos,duos ad mortificâdum,8f Unum ad uiuificandum,ifii potentes Moabitas tuebantur. Et ipfe dcfccndit,8C Sercuffitlconcm in media ciftcrna,in diebus niuis.Lco ifte,Ioab fuit.In media ci-ema:ideft,in domo domini,ubi cornu altaris tenebat. Cifterna ideo dicitur,quia ficut aqua cifternae,mundiciam aftert:ita etiam nihilominus haec cifterna,ideft fanz ftuarium doming peccata expiabat.ln diebus niuis:quia per mortem expiauit pec P P a catum
-ocr page 1036-988
CLVÆSTIONES SEV TRADITIONES
catumn'iixta illud Pfalmiftæ : Lauabis me;quod impletum cft m media cifierna. Ht C lijp er niuem dealbabor:quod impletum eft in eo quod ait,in diebus muis. nbsp;nbsp;Ipfe quoq interfecit uirum Aegyptium,dignum fpcdaculo. Vir ifte Aegyptius Semei nlius lera fuit,qui maledixit Dauid. Sciendum autemquodidem Semeide Bahu/ rim fuit, id cft clcdrus.Ideo Aegyptius dicitui:quia opera illius Aegypttj deum blaC phemantis,quc Moyfes iubente domino interfecit in eremo,imitatus fuit.llle enim blafphemauit deum,óiS ifte maledixit prophetam 0^ regem.Dignum fpedaculo,id cft dignum morte. Expedtabatur enim, ut ft cgrederetur Hierufalem, interficcre/ tur.Habentê in manu haftampdeft legem dei:quam fi meditatus fuiftet permanen/ do in Hierufalem, non perimcretur. Quiaergo pracceptum régis abagana ideftir/ ritum fecit,exeundo foras Hierufalemn'dcirco in eum à Banaia in uirga,ideftredi' tudine iufticiac defcenfum eft : 00 hafta quam non redam tenebat, ui ab eo extorta cft» nbsp;nbsp;Et interfecit eum hafta fua,Hafta enim fua interemptus eft:quia non eufto/-diendo legem,legis ccnfura peremptus eftJn lege enim ita fetiptum eft : D ijs non detrahes,^ principem populi tui non maledices. nbsp;nbsp;Hæc fecit Banaias filius loia/ dæ.Et ipfe nominatus inter tres robuftos,qui erant inter triginta nobiliores inteb ligitur quia ipfe nominari dignus effet inter très robuftos,ideft Abifai, Sibbachai, 66 lonathamquippe qui uiribus eis æquiparari poffet. Hi etiam tres erant fuper triginta.Et ne quem moueat,quod in iummano triginta,fed trigintafeptem kgan^ tur.Triginta enim SC feptem funt hoc modo;feptem,uidelicet fortiores hi funt,Da uid qui appellatur adeodatus, Abifai,Sibbachai,lonathan,Eleazar,Semmaa filius ^S^æ *^^ Arari,ó^ Banaias:ecce feptem. Trigintaautem hi funt,Afahel,Eleenan, Sêmade Aradi,Elicha,Elez,Hira,Habiezer,Mobunai,Selmon,Maharai,Eleph, Banaias Phratonites,Eldar,Hidai, Albialbon, Azmauet, Eliaba,Semma de Ara/ ri,Haiam,Elipheleth,Eliam,Efrai,Pharai, ligaal, Boni,Selech, Naarai,Hira,Ga/ reb,Vrias Etheus.Ideo ergo Vrias Etheus ultimus ponitur,propter id quodfe^b tur: Et addidit furor Domini irafci contra Ifrael.Iam enim ultio fada fucrat in Da/ p uid 00 in domo eius. In populo uero qui noluit refiftere Dauid in perimendo Vria Ethaeo, needum ultio diuina fada fuerat. Idcirco hic ultimus ponitur,ut ultio mor/ tis eius in populo monftraretur. Pro quo populo legitur in fubfequentibus Dauid dixiffe.’Vertaturmanus tuaobfecro contra me,06 contra domum patrismei. Et inuenta funtdc Ifrael odingenta milia uirorum fortium,qui educerentgladium:6i de luda quingenta milia pugnatorum.In Hebræo, uirorum legiturfin Parabpome/ non uero legitur, Mille milia, centum milia de Ifrael, 86 de luda quadringentafe/ ptuaginta milia. Quosquidem intelligendum eft à loab numeratos efle:fed funv mam eorum noluifte oftendere Dauid,nifi tantum quantum in Samuelis libro fed bitur. Immifit^ Dominus peftilentiam in Ifrael de mane ufej ad tempus confti/ tutum. Tempus conftitutum dicit,quando facrificium uefpertinum offerebatur.
Emit ergo Dauid aream £4 boucs,argenti ficlis quinquaginta. Quod 2lt; inPa? ralipomenon ita legitur : Dedit ergo Dauid Oman pro loco,ficlos auri iuftiffimi ponderis fexcentos. Intelligendum nan^ eft,boues argenti ficlis quinquaginta,a/ ream uero fexcentis aureis emiffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erat autem Adonias pulcher ualde,fecun-dus natu poft Abfalom. Notandum quod in Hebraco ita legitur : Et ipfum pepe/ rit poft AbfalomTubauditur, peccatum. Sadoch uero facerdos 84 Banaias fiz lius loiadæ 84 Nathan propheta 84 Semei 84 Rhei 84 robuftiffimi Dauid non erant cum Adonia. Semeijipfe eft Nabath,paterHieroboam,qui fuitmagifter Salomo nis:84 fuit deBahurim,ideft de eledis. Rhei autem,ipfe eft Hiram Zairites facer/ dos,ideft magifter Dauid. Robuftiffimi nanep Dauid fupra notati,fortiffïmiinteb liguntur. Nónne tu domine mi rex iurafti ancilJat tuæ,dicens,quod Salomon fr lius tuus regnabit poft me, 84 ipfe fedebit in throno meo P luraffe illi Dauid diep £ur,quando earn confolatus eft poft mortem filq, ficut in libro Samuelis legifunEt confolatus eft Dauid Bethfabee uxorem fuam, nbsp;nbsp;nbsp;Eritfr quum dormierit domb
tuis meus rex cum patribus fuis:erimus ego 84 Salomon nlius mews peccatorcs,id eft manzercs
-ocr page 1037-HEBRAICÆ IN LIBROS REGVM
980
A cftmam2;ercs.Indemifcricordiam fcciffe deum cum Dauid, Salomon didt in fub/' fequentibustco quod filium qui fecundum legem mamzer eraf, fuccefTorem illi fez dt.Alt enim ita:Tu fecifti cum feruo tuo Dauid mifericordiam grandem : 00 dediz fit ci filium fedetem fuper thronum eius ficut eft hodic.Tollite uobifcum feruos do mini ueft ri, SC imponifc Salomonem filium meum fuper mulam meam. Seruos hie dicit ccretbi K pheleti,idcft (eptuaginta fcnes indices. Habes quoq; apud te Se^ mei filium Gera, filq Gemini de bahurim, qui maledixit mihi maledidione pefliz ma.Peffima Hebraice nimrezeth dicitur,quod quinqj literis enuciatur,ideft nun, mem,res,zade,thau. In nun,noeph,ideft adulter:mem,moabita:res,rafa,ideft imz pius:zade,zara,ideft leprofus:thau,thoaba,ideft abominatus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et iuraui ei per
deum,dicens : Non teinterficiam gladio,fed lingua, Poftula ei 06 regnum:ipfe eft frater meus maior me:00 habet Abiathar facerdotem,óó loab filium Saruix.ln Hez braco ita habetur : Et Abiathar facerdoti ÔC loab filio Saruiac. Quod ita Intelligenz dumeft:Poftulaei,ideft Adonis 06 Abiatharfacerdoti00loabïilioSaruiæ regnö, Viuit Dominus,qui fecit mihi domum ficut loquutus cft ; ideft,ficut promifit Daz uid,fecit me ut eflem rex domus Dauid. Sepultusq^ eft loab in domo fua in de^ ferto. Defertum hic pro mSdicia ponitur. Munda enim ficut defertum domus eius fucrat ab omni pollutione Slt; fanguine,excepto fanguine Abner K Amafæ, Diz lexitautem Salomon Dominum,ambulans in præceptis Dauid patris fui:excepto quod in excelfis immolabat.Hinc patet Salomon in eo quod ait, Immolabatin exz celfis:quia quatuor annis cundatus cft aedificare domum domini. Illud quippe erat excelfum maximum.ideft altare illud quod Moyfes fccerat. Et praefedus unus erat fuper terram. Ifte prxfeeftus Azarias filius Nathan erat,de quo fuprà feribiz tur:Et Azarias filius Nathan fuper praefedos non operum,fcd fimpliciter. nbsp;nbsp;nbsp;Et
cratfapientior cundis hominibus.Sapientior Ethan Efdraite amp;Eman 80 Calcbol K Darda filqs Mahol. Ethan enim interpretatur durinîmus:Efdtaira,Orientalis;
fc Ethan,ipfe eft Abraha OrientaIis.Eman,qui interpretatur fidelis, eft Moyfes.Calz chol,qui interpretatur gubernans,eft lofeph.Darda, interpretatur generatio feienz ti3E.Mahol,indulgentia.Generatio fcientiæ,intelligQfurduodecim tribus.Fihj Ma hol,ideft filq lacob. Loquutus eft Salomon tria milia parabolarum.In Prouer bqs enim uerfus noningenti 80 quindecim continentur:in quibus etiam continenz tur tria milia parabolae. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et fuerunt carmina eius quinq? milia:8v difputauit fuz
perlignis,à cedroquæeftin Libano,ufqi ad hyfîopum quæegrediturdepariete: amp;: difteruit de iumentis 8i uolucribus 86 reptilibus ÔC pifeibus. Difputauit enim de naturis lignorum,iumentorum,reptilium ÔC pifcium,de ui uidelicet 8C naturis illûz turn, 86 tempore quo nafcuntur,86 cur non omnia in unaquaque terra nafcantur.
Anno quarto fundata cft domus Domini in menfe Zib.Menfis ifte Aprilis eft, qui amp;: Var uocatur. Zib enim interpretatur uultus. Idcirco uultus,quia in dedica-done tcmpli,nubes glorix uultus domini texit templum.Var autem interpretatur pauortideo pauor, quia timetur nc ca quæ fruges terræ debent, in hoc menfe aeris intempcrantia infruduofa fiant. Mifit quotp rex Salomon, 86 tulit Hiram de Tyro filium mulieris uidux de tribu Ncphtalim,patre Tyrio artificem ærarium. Vnde Ô6 in Paralipomenon legitur : Mifi ergo tibi uirum prudentem Ô6 feientifliz num Huram pattern meu,filium mulieris de filiabus Dan,cuius pater Tyrius fuit. Et notandum quod in Malachim,Hiram dicitunin Paralipomenon uero,Huram. Hiram enim interpretatur, uenit fublimis: Huram autem,deus excelfus. Hiram,in Malachim dicitur fuiffe de Tyro,86 filius mulieris uiduac de tribu Nephtalim patre Tyrio, Sciedum quod de tribu Nephtalim pater eius fuerit:quo mortuo,uxor eius quæ hic mulier uidua fcribitur,cundcm Hiram in Tyrum mififfe docendi gratia di catur:06 à quo dodus in Tyro fuit ’îater eius Tyrius uocatur. Idcirco patre Tyrio fuiffe dicitur,quum utiep pater eius ie tribu Nephtalim fuerit.Quod uero in Paraz lipomenon legitur,Huram regem dixifle,Mifi tibi uirum prudentiflimum 86 feien liffimum Huram pattern meum, pattern dignitatis gratia cum uocat : ficut in plez
P P 5 nieg
-ocr page 1038-99« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QVÄSTIOKEÄ SEV TRADITIONEN
rifcß Ion's legitur. Filium uero mullens de filiabus Dan eum uocat,quïa mater cnrs € de tribu Dan fuiCjde genere Solomith fororis Ooliab filq Aizamas,cuius fiJius So lomith Aegyptius in eremo lapidatus eft:non enim eadem Solomith fponte eidem Aegyprio coiundla fuit, fed uim ab eo perpeffa eftadcirco mentis eius faAum fuiP fe dicitur,ut de filiabus eius talis nafceretur,qui operaretur in domo Domini,Nam £lt; meritis Balat concubinae lacob,quondam fadum fuiffe autumant:quod mortua Rachel,non folum loièph in loco filij educauiguerumetiam pro fratri bus eius in/ terceffit, ut immemor effet iniuriat fratrum fuorum. Et pro hac re Dominus ei tri/ buit,ut de uno eius filio Dan nafccretur Ooliab focius Befeleel,qui aedificaret do/ mum Domini,8lt; altero eius filio Nephtalimnafceretur Hiram,qui domum Domi ni in Hierufalem fabricaret. nbsp;nbsp;nbsp;Quos occidit öiS effudit fanguinem belli in pace:^
pofuit cruorem in balthco fuo : Slt;c. Sanguinem belli effudiffe dicitur,quia quum effet pax,fufcitauit bellum. nbsp;nbsp;nbsp;Venit nuncius ad Ioab,quod declinaffet poft Ado/
niam,06 non declinaffet poft Salomonern. Ideft,uenitad eum fama,quodindomo Salomonis diceretur,illum ièquutü non fuiffe Salomonê, fed declinaffe poft Ado/ niam:ut fcilicet antequam Adonias affedaffet regnum,SaIomonem non dilexiffç nee ei fauiffe,fcd ab eo declinaffe diceretur,quod totum rei probauit euentus.
Q^VÆSTIONES SEV TRADITIONES HE/ braicae in libros Paralipomenon.
Eb E R natifunt duo filif,nomen uni Phaleg, quia in diebus eius diuifa eft ter/ ra. Quia in diebus eius fada eft turris,ubi confufio linguarum fada eft.
Nembrod coepit effe in terra. Ideft,potens. Cethura,ipfa eft Agar. Quod ia Pfalmo manifeftatur,quumdicitur,TabernaculaIdumacorü ÔC IfmaelitarS Moab óf Agareni. Ifmaelitas uocans filios ïfmael,qui utiep Agar filius fuitïamp;f Agarenos, Madianitas,8lt; exteras tribus,quas de Cethura procreatas,facra fcriptura comme/ D morat. Zephi, filius Eliphaz.Qui in Genefi Zepho,ideft fpcculator nominatur: in Paralipomenon Zephi, ideft fpeculatus.Scribitur enim utruep per zade literam. Sephi filius Sobal:in Paralipomenon,unipes.Scpho,in Genefi bipes.Vtrunq; ta/ men per fin literam. Thamna,concubina Eliphaz,mater Amalech, fuit dégénéré Horræorum,qui ante Idumxos habitauerunt in terra Scir.Sed in Paralipomenon inter Eliphaz filios computatunqux quanquam eius fuerit concubina,^ ex ea fu-fceperit Amalech,ut filiam tarnen earn educauit. Heman filius Lothan in Genefi, ideft perturbans:qui in Paralipomenon fcribitur Homam,ideft perturbatus. Fi/ lius Sobal Alian,de genere Horrgorum.In Genefi fcribitur Aluan,ideft exaltatus: in Paralipomenon Alian,ideft eiedus,quia Horraei exaltati fuerunt, antequam E/ 'dom terram illam caperct:eiedi poftquam ab co triumphati patriam amiferunt.
Hamaran filius Difon,filq Ana. In Paralipomenon Hamaran,ideftrubricatus, fordidus uel temulentus;in Genefi Hamdam,concupifcibilis. Hamaran,6lt; Ham/ dam,unius hominis nomen eft» Achan filius Afer de genere Horrxorum.In Gc nefi tribulator : in Paralipomenon laechan,ideft tribulatus. Phai,erudans, quiin Genefi fcribitur Phau,ideft crudantes:in Paralipomenon Phai,erudans:cuius uz xor uocabatur Mehethabel,quod interpretatur benigna domini, filia Matreth,id/ cftdifpenfatoris. Mezaab filia aurificis,qux duos patres habere deferibitur ad fi-gnificadum myfterium fub una interpretatione nominum:utaurifex genuerit dif/ pcnfatricem:difpcnfatrix genuerit benignitatem domini. Alua,in Genefi interpre tatur cleuatio: Aleia in Paralipomenon,fuper cam.Et notandum quod primum re/ ges dixeritde Edom,poftea duces:quum prius duces fuerint,ÔC poftea reges:quo/ rum ducum quafdam matres,ideft uxores Efau hic nominat,ut eft Oolibama uxor Efau, óf Thamna concubina Eliphaz. Acham filius Charmi. In lofue Achan,id eft coluber infidians:in Paralipomenon Achar,idcft turbator. Chalubai filiusEf rom,filij Pharez,filij Iuda:ipfe eft Caleb filius lephonc. Ipfe eft Caleb Zenczsus, de loco
-ocr page 1039-HEBRAICÆ IN I P AR AL IP O M EN 0 N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;991
A de loco qui uocatur Canaz,ipfe duxituxorem A2uba,exquanatus eft Genoth. Duxitaliamuxorem nomine Ephrata, ex qua fufcepit Huruirum Ma rise forons Moyö,patrcm Vri,auum Befelehel. In Paralipomcnon,Chalubai,canis meus.In lofue amp;nbsp;in Hcptatico Caleb,canis.Hefrom 00 lephone unurn eft. Quum autem mortuus effet Efrom,ingreftus eft Chaleb ad Ephrata. Idcirco uocatur Chaleb Ez ph rata, quia Chaleb fuit uir Ephratae.Idcirco dicitur Efrom fexaginta annos habu/ tffc,quando accepit uxorem filiam Machir,ut moftretUr per annorum numerum, ^ de Aegypto ilium egreffum fuiffe,0f in terram repromiftionis ueniffc,quia à ui/ ginti annis 00 fupra ad bellum defcribebantur ufeß ad annum fexagefimum.Ab an no fexagcfimo,^ Leuitae miniftrare,K milites pugnare definebant. Vnde ÔC Roz mani cos emeritos uocant,qui iam militate defierunt. Nafon genuit Salma. In Paralipomenon Salma,ideft pax.In Ruth Salmon,ideftpacificus.In Paralipomez non, lui filius Obed,ideft facrificium meum.In Regum uero Giffai,ideft facrificiu, filius Ifai. Abinabab filius Aran, Aminadab.In Paralipomenon Simmaa:in Regu, Samma.Samma,ibidem Simmaa,exaudibilis.In Paralipomenon Abfai filius Satz uiæ,ideft pater facrificij.In R egum, Abifai pater meus facrificium. In Paralipomez non,filius Icthcr Ifmaelites.InRegum filius Iethra,Ifmahelitcs.Iethra,refi'duum:Ie ther,modicum refiduum. Filius Ifmaelites uocatur propter meritorum qualitatem. Hahahi filius Sefan,ipfe eft Elimelcch pater Maalon 9C Chclion. Sefan ideo dici^ turfilios non habuiffc:quia ifti abfquenlqs mortui funt. In Hieremia, Ifmael filius Nathaniæ,filius Elifama de genere leraa Aegyptq.Quod uero dicit,illum de femi? ne regio, Moloch uult mtelligi idolum Moab:quodinHebrat;o,rexinterpretatur. Ziph,nomen loci eft, à quo fuerunt Ziphaei:qui uenerunt ad Saul. Gazez, ideft tonfonfilius Haran,fihj Chaleb,ipfe eft Nabal Carmelus. Ephrata,quia de Ephra.-im fuit:ab eins nomine Bethlehem Ephrata uocatur. lair,index,qui in ludicû feriz bitur,filius Segab,fihj Efrom. Idcirco in ludicum Galaaditcs putatur,quia Efrom 8 duxitfiliam Machir patris Galaaduxorem.Viculos 8lt; ciuitates fexaginta fufcepit lair in hæreditatem, co quod effet auia eins, filia Machir,fihj Manafte. Affuhur filt; Hus Efrom pater Thecue.Thecue eft ciuitas de qua fumpfit loab mulierem fapienz tem Onam filius Hieramiel filq Efro accepit nomen Onam filfj Iuda,qui mortuus eft. Et in co differunt,quod filius ludæ inHebræo,pernun:filius uero Flieramiel, per mem feribitur.Marefa patris Hebron.Hebron locus eft,ubi Dauid regnauit fe ptem annis. Filfj uero Hebron, Chore æ Thaphua öd Rechem amp;nbsp;Samma,filfj äuz tem Marefa. Samma autem genuit Raham pattern Hierchaam. Hierchaam locus eft.Maon filius Sammai pater Bethfur.Bethfur nomen loei eft,0ó ab eodem Maon locus nomen accepit, qui in Regum fcribitur Mohon. Saab filius lehaddai pater Madmena.Madmenolocus eft. Sua paterMachbena.Machbena locus eft,8ó fue-Hint hi filfj Chaleb: SC pattern Gabaha,ideft loei unde fuit Saul. Filfj Hur,Sobal pater Cariathiarim ÔC Salma pater Bethlehem,Harfph pater Bethgader.Cariathia rim ÔC Bethlehem 2lt; Betbgader nomina locorum funt. Cariathiarim,ipfa eft Cari-atharbe : amp;nbsp;Cariathbaal Sé Hebron,quæ Cariathiarim uocatur, ideft ciuitas fyluaz rumïCariathbaal,ciuitas maritiiCariathatbe,ciuitas quatuor,quæ omnia interpre tari poffunt in patriarchis, qui ibi fepulti funt. nbsp;nbsp;Sobal pater Cariathiarim uidez
batdimidiumrequietionum propter uiciniam fepulchri patriarcharum, cuius filfj fuerunt lethrci £lt; Phutei amp;nbsp;Semethei ÔC Maferei. Ex his egreffi funt Serahitæ èC Eftaolitæ:quinomina locorum fottiti funt,ideft Sarahaa amp;nbsp;Eftaol,ubi fepultus eft Samfon.Requietio,fepuIchrum intelligitur. Filfj Salma,filfj Vr, Bethlehem ôC Netophati. Qui in Regnorum fcribuntur: Eleauan filfj patrui eius de Betldeliem; amp;nbsp;Eled filius Baana Netophatites. Quiidcirco fcribuntur,coronæ domus lacob, propter focietatem qua mutuo in prælfjs utebantur.Sarai,ideft Saraitæ,de quo fm prà didum eft.Iabeth filius Zobeba,de quo in fequentibus fcrfbitur:eo quod exau dierit eum Dominus,fuit dodorrin cuius confpedu fedebant filfj Cfnei,qui 06 Oz bab,cognati Moyfi,qui in hoclibro feribæ uocatur,Canentes at(^ refonantes ideo
PP 4 krib un
-ocr page 1040-99X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QVÆSTIONES SEV TRADITIONES
ft ribu nt irr, CO quod affidue in lege dei ÔC in prophetis uerfabantur. In tabemaeuKs C autem eos com moratos, ÔC Regum hiftona feribit. Hi uencrunt de calorc patris do mus Rechabtideft de ftirpe Rechab. Achinoam uxor Dauid lezraelitis.Hic Iczz rael locus eft in quo Naboth habiiauit.In Paralipomenon,Dauid:in Regum,Chiz Iaab,ideft uindicans patrem,co quod diiceptans cum Miphibofeth quatfiionibus Ie gis,£lt; uieftpr apparcbat, ÔC patrem uleifei uidebatur. Getraham nlius Dauid de Egla uxorcfua.Egla interpretatur uitula,quam nonulliputant Michol filiam Saul; in Paralipomenon, Simma films Dauid: qui in Regum, Samua nominatur. Simma interpretatur exaudi: Samua,exauditus.Bathfua mater Salomonis:in Paralipomez non dicitur filia Amihel,amp;interpretatur nomen cius Bathfua,filia deprecationis; in Regum Bèthfeba, filia Eliam nlij Achitophel,6C interpretatur filia feptem,filia fa tietatis,filia iuramenti. Eliam interpretatur deus meus popuIus:AmmieI,populus meus deus.In Paralipomenon fcributur duo filij Dauid,Noga 86 Eliphekthjqm in Regum non habentur. Filq Iofiæ,Senum,Ioannan 60 loachaz.Sellum eft,quern Nechao rex Aegypti captiuu duxit in Aegyptum.Vnde meminit Hicremias,Quo niam hacc dicit dominus ad Sellum filium lofiæ regem Iuda,qui regnauit pro lofa pâtre fuo,qui egreflus de loco ifto non reuertetur hue ultra. loachim,qui 0(^Elia-chim.Ipfe Joachim ductus eft in Baby'onem cum uafis rempli Domini, amp;nbsp;Daniel, Anania 00 Azaria SC Mifael cum eo.Joachim films eius,qui SC Iechonias,qui etiam Chananias,captiuus du Sius eft in Babylcnem,cum exteris uafis domus Domini, cum Ezechiele 8C Mardocheo,in cuius loco fubftitutus eft Matanias,qui 8C Zcdcz chias. Filij lechoniæ, Aftir Salathiel:unum nomen eft,ipfe eft Pedcia pater Zo* robabel.Et interpretatur Pedcia,redeptus domini:Aftir,carccratus:SalathicI,fruz tex domini.Sennezerfilius lechoniæ,qui in Ezra Sesbazar nominatur.Sennezer interpretatur blafphematus.Sesbazar interpretatur tribulatus. Sesbazar fcribitur cui Cyrus annumerauituafa domus domini. Sechenias habuit filium Semeiam uni cum,quihabuitquincß filios, Athos,legaal,Baria, NariaSC Saphat,qui cum pâtre D fuo Semeia,qui unicus pater eraf,fex computantur.Filij luda quinlt;j,qui iam fupe/ rms alijs nominibus nominati funt.Hic autem mutatis nominibus ideo repetutur. Pharez interpretatur diuifio:Hcfron interpretatur atriü:Zara,ortus.Charmi,ipfc cft Er.Charmi interpretatur uinea mea. Er uigilans ♦ Hur qui SC Onan Hur interz pretatur feneftra, Onan murmuratio. Subal ipfc eft Sela . Subal genuitRaiha,£C RaihagenuitIahad,Jahad genuit Ahumai ÖC Laad.Laad genuitEthä, Ethamgez nuit Jezrahel,à quo nomen accepit urbs, in qua Naboth habitabat. Sobalipfegez nuit Raiha,qui alio nomine Er nominat,idcirco quod Er ÔC Onan,in peccato luo mortuifunt.Sobal interpretatur fpica,Sela miftus, Quod uero prius alijs nominiz bus ÔC modo alijs nominibus nominantur, ad myfterium pertinct. Phanuel pater Gcdor,ÓC Ezer pater Hufa,filij fucrunt Hur,fratres Huri filij Marix. Gedor uero 66 Hufi nomina funt locorum. AfTubur genuit Ethnan,ÖC nomen matris eius Alaz ha^Ethnan genuit Chos, Chos genuit Soboba, Soboba genuit labes, qui fuit doz lt;ftor,de quo fuperius didurn eft. Quod uero inter Chos SC labes introducuntur co gnationes Aharhcl filij Harum,hacc caufa eft;Aharhcl,ipfe eft Obab,quiinterpre taturpoft exercitu. Films Harum,ipfc eft lethro, Harum interpretatur exaltatus, Quia ergo labes docebat eos habitantes in tcntorijs,ficut fuperius didum eft,idco introducuntur in eius progenie, quafi à maioribus eius progeniti fint. Hunc laz bes ferunt nonnulli adhuc uiuere, propter hanc fententiam qua dicitur, præftitit ei deus quæ precatus eft. nbsp;nbsp;Caleb frater Suha ipfc eft Ram. Ram interpretatur ex
celfuSjSC Suha humilis. nbsp;nbsp;Caleb genuit Mahir, Mahir genuit Efton, Eftongez
nuit Tehinna. Quod uero dicit eum patrem urbis Nahas,intelligi poteft aut Beth*' lehem aur mater Jfai.quia Ifaiin alioloco Nahas,ideft coluber uocatur. Abigail (o/ ror eft Dauid filia Nahas,ideft Ifai:qui utroquc nomine uocabarur.Gctra Ifmaheli tes habuit uxorem Abigail filiam Nahas.Quod uero dicif,ifti funt filij Reclia,Rc'' cha interpretatur tener, quem hic Dauid nónulli intelligi uolunt.Sic enim ipfc ak,
-ocr page 1041-HEBRAICÆ IN I P AR AL IP 0 M EN O N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;993
A Ego firm tener öC undus rex. Et in alio locOjquafi ligni uermiculus tenerwlns Jdz dreo enim uiri Recha,ideft Dauid dicnntur,quia propter exprimendam genealoz mm Dauid in hac fententia annotati funt. Chenez genuit Othoniel Só Saraiam, De Saraia dicitur prodifTe loab.Qui ideo dicitur pater uallis artifîcû, quia de hUjs , cius fuerunt architedi ad aedificandum domum Domini. Fihj Ezra, lether Ci Ma^ tedjEffer £i lalon. Ezra interprétât auxilium,ipfum enim dicunt Amram patrem Moyfi amp;nbsp;AaronJetherinterpretaturrefiduü,ipfe eft Aaron.Mated rebellansjple cftMoyfes.Effer puluis,ipfe eft Eldad.Ialon ilex,ipfe eft Medad,idcm duo qui pro phetabant. Traditur enim Moyfen poft acceptam legem in eremo patri iniunxiP fc,ut matrem dimitteret, eo quod illius amita effet, filia enim fuit Leui. Poft enius diffidium duxiffe aliamuxorem Amram,exqua fufcepitduosfilioshos,EIdad £lt; Medad.Quod uero fequitur,genuitq? Mariam 06 Samai 66 lesba patrem Eftemoa, Samai Moyfen inteUigi uolunt,qui interpretatur cœleftis. lesba Aaron,qui inter., pretatur collaudatio:patrem Eftemoa,ideft ignem manentem,eo quodfihf Aaron in affiduis facrifieqs igne utebantur. Quod uero iêquitur, Vxor eius Indaia genuit hred. Indaia, ipfa eft lachabeth mater Moyft. Nomina uero quae fequuntur pene omnia, Moyfi nomina intelligi uolunt:quia ideo lared uocatur,ideft deftendens, quod de monte defcenderit:pater Iedor,idcft fepium, eo quod quafi quadam fepis Iegc,circumdederitpopulum.Heber,iundïor, eo quod populum dei feruitio iunxe nt.’patrem Socho,ideft propherix, eo quod ipfe fit doctor prophetarum. Icuthiel, ideft fperans in deum,eo quod fpem habuerit liberandi populum de Acgypto;fiuc quod fpc parentum de aquae periculo liberatus ftnpatrem Zanoha,qui mterpretaz turgubernator,co quod magnam populo in eremo gubernationê exhibuertr^ue quod dodrina fua quoti^^ie gubetnaret. Quod uero dicitur,Hi autem filq Bithia, ftlix Pharaonis quam accepitMered.Pharaonis filiam,idcireo in hoe loco matrem Moyft uocat:0^ interpretatur filia domini,propter bonam uoluntatem quam in nu 8 triendo puero babuerit:amp; Amareth,ideft Moyft accepta effc dicitur,eo quod rdtz dis idolorum cultibus,ad dei cultum conuerfa fibCharmi pater Ceila 00 Eftamoa, qui fuitdeMachati. Ceilanomen locieft,amp; Machati fimiliter. Simon pater Amnon amp;nbsp;Kinafilius fuit Eftamoa,filrj Odaia,fifij Afrieljfilq Ialalecl,fili} Canaz, filtj Sela,fill] ludac.Her pater Lecha,idcirco hic ponitur propter memoriam priftiz ni nominis. Cognationes ergo domus operantium by ffum in domo iuramenti funt,qui cum Befeleel morati funt ad explendum opus tabernaculi. Iuramenti etc/ nim domus idcirco dicitur, ficut 36 tabernaculum foederis,quod in eofoedus effet dei,quod cum hominibus fecit,amp;r iuramentum quod iurauit ad Abraham,Ifaac 8x2 Ucob. Quod uero fequitur:Qui ftare fecit iblem,redit ad progeniem Pharez,de quo ortus eft Dauid,oportunum iudicans progeniem Iuda,de qua tribus regia or/ ta eft,in Dauid terminare.Tradunt enim Hebræi hunc fuiffe Elimelech uirum No tmi patrem Maalon 00 Chelion,in cuius tempore fol fteterit,propter pracuaricato/ tes legis, ut tanto miraculo uifo, conuerterentur ad dominum deum fuum. Quod quia taccre contempferunt,idcirco fames inualuit,ut ille qui in tribu luda prior ui/ debatur,famis inopia cum uxore 8x2 filtj s, non folum patria pelleretur,fed etiam in «adem peregrinatione cum filqs moreretur.Viros autem mendacq efte Maalon 8x2 Chclion,qui hic fecurus 66 incendens appellantur,ó(2 de quibus dicitur quod prin/ ripes fucrint in Moab, eo quod uxores Moabitidas duxerint, in Hebraco expref-flus ponitur,0(2 ab eruditis illius linguae didicimus,ut no principes,fed mariti dica-tur. Quod uero fequitur,qua: reuerfac funt in Lehern.Noemi 32 Ruth demoftrat, quae inLehem,ideft panem poft inopia famis audita ubertate panisjin Bethlehem teuerfat funt.Et quia hacc hiftoria in libro Ruth fcribitur:idcirco fubfequitur, Haec autem uerba uetera. Figulos uero dicit Habitantes in plantationibus 06 fepibus, progeniem quae de Ruth propagata eft : quae in fepibus 8x2 plantationibus habi/ taffe lcgitur,quando ad regiam dignitatem hacc plantatio peruenit. Commö/ rati funt ibi, hoc eft in Bethlehem apud regem in opcribus eius, quia ex eis Dauid
rex
-ocr page 1042-994 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QJÆSTIONES SEV TRADITIONES
rex ortus eft,cuius opera min's praecontf s praedkantur. nbsp;nbsp;Filrj Symeon in Geneft Ç
fex dcfcribuntur.Hic ucro fextus toUitur, eo quod nulla progenies de eo proceffît, Mucantur ucro nomina quidam fuis rationibus,in Genefi icribitur lemucl.Iemu/ cl,mare dei : in Paralipomcnon Namuel.Namuel,loquens cum deo. Alias ueroin Genefi uocatur Ohad,in Paralipomcnon larib.Óhad interpretaturlaudatio, Ialt; rib lirions,quia de eins progenie exiuit Zamri,qui cum fcorto Madianinde peo cans,a Phinecs peremptus eft.Iachin,in Genefi quod interpretatur praeparatio,in Paralipomenon Zara,quod interpretatur ortus. Saul ueroquem codem nomine in utrocß libro commémorât, hic filium Cananitidis tacct,6lt; uicinitate fratrumnoz minis ex Zara, qui interpretatur ortus, décorai nbsp;nbsp;Quod dicit, Hæ ciuitates eo*
rum ufque ad regem Dauid;hoc uult intelligi,quod Sicelech 06 Berfabee, quac tribus ludæ fuerunr, ÓC à tribu Symeon inuafe funt,a Dauid denuo in priftinamlu-dæ redierunt haereditatem. Ainremmon unius uillac nomen eft,quae interpretatur fons malorum granatorum^Et uniuerfi uiculi eorum per circuitum ciuitatumißa* rum ufqp Baal. Baal,in hoc loco ipfa eft, quac in alio loco Cariathbaal fcribimridc qua fuperius didum eft. nbsp;nbsp;nbsp;Notanduin de reliqmjs Amalech, Behera films Baal
de hirpe Ruben, ipfe eft pater Ofex prophetæ ♦ Notandum quod ipfa fit Cetura, qua: SC Agar. Nam quum dicat Rubenitas ÖÓ Gadditas Si dimidiam tribum Ma* naffe pugnaffe cum Agar3cis,fequitur praebuifie eis auxilium, Itura:os,Naphacos, 6c Nodab,qui utieß filrj Ifmael fuerunt. Idem in Paralipomenon Nodab,in Genefi Cedma uocatur. Cedma interpretatur antiquorum*Nodab,uter4Fuit enim bellum dom ini, quia dominus pugnauit cum eis. Trâftulit Teglatphalafar Ruben 00 Gad CC dimidiam tribum Manafle,ÓC adduxit cos in Hala 6óinAbor fié Hara,ipfa eft Rages. In Malachimucro Hara practermittitur. lofedech facerdos,ipfe eft Efdras. Demonftrat hoc liber eiufdem Efdrae, ubi dicit, Etpoft bare uerba in regno A tra* xerfisregis PerfarumEfdrasfilius Saraiaefilq Azariac. Sed06inlibrofuo lepras* termittit humilitatis caufa. Quod uero dicir,Ioanas genuit Azariam, £6 ipfe eft A* o zarias qui facerdotio fundus eft in domo, quam acdificauit Solomon in Hierufa-Iem,monftrat eundem Azariam reftitiffe Oziæ régi, quando intrauitin templum Domini cum thuribulo,S6 terrxmotus magnus fadus eft. Tradunt etiam Hebrat eundem Eidrameffe Malachiam prophetam, qui in duodecim prophetis ultimus eft. Ipfius filius eft Icfus facerdos magnus, de quo meminit Zacharias propheta. Sciedum fanè,quia crebrae appellationcs perfonarum 06 immutationes nominum £6 reperitiones,ad magnum myfterium pertinent. Filq Chaat Aminadab filius cius.Iftc Aminadab ipfe eft,qui in numero Iffachar Icribitur,pater Core.Filius Sax mud,qui in regum lohcl nominatur,in Paralipomenon Vafleni fcribi£ur,quia Ax bia filius Samuelis in iudicem confti£utus,munerum acceptor erat. Et quia ifte Io* bel,qui 26 Vaifeni, feiebat hoc, 66 non corripiebat eum, idcodicunturuterque fex ciffe* In hoc uero loco demonftrat,eum feparatum à fratre fuo,quia acceptor mux nerum erat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eliel,pater leroham,filius Thom In Regum,Eliu fcribitur. Sic
enim habes,Et nomen eius Helcana,filius leroham, filfi Eliu,filrj Tohu.Eliel inter* pretatur deus meus deus. Eliu, deus meus ipfe. Et hic Eliel dicitm ,ideft deus meus deus:in Regum uero ubi needum ad rempli miniftcrium defignatur,fed folummox do genealogiæ ordo texitur, dicitur Eliu,ideft deus meus ipfe. Quod uero dicitur, Hemmam cantor filius lohel, £6 expiera gencalogia,dicit Afaph fratrem eius : bic frater no unius patris aut matris dicitur,fed eo modo quo folemus propinquos har tres appellate,Quod uero genealogia Aaron repetitur, 86 ufip ad Achimaas peruc nit,putatur hoc ob laudem 66 memoriam Achimaas factum effe, eo quod fidelirer crga Dauid in omnibus egerit. leemaam cum fuburbanis fuis,Iecmaam in Paralfif per mem, quod interprétât uindicatio populiiin lofue fcribitur leemaan, per nun, id eft acquifitto populi. Hac uidelicetrationc, quia quiprimitus in cuftodiêdalcgc fuerunt acquifitio populi, propter peccata fua uerfi funt in uindida populi.Porro ex dimidia tribu Manaffe Aner,26 luburbana eius. Ancr ex uno de pueris Abra-hxno-
-ocr page 1043-fÎEBRAlCÆ IN I P ARALIPOMENON nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99^
* haenötnCttacccpi'tjqui'uocabatur Ancr, eoquodibi bab/tauit, SC ibf fepubuseft-In lofue uero Thaanach uocatur. Aner interprctatur Iiimen:Thaanach,refpondft, In Paralipomeno,Balaam amp;nbsp;fuburbana eius:m lofue Giblaam fcribitur.Gïblaam inueteratio popuIi:BaIaam,turbatio populi.Ramoth uero in Paralipomenon ferfz bitur. Vnde dicitur,Ramoth quoeg 8lt; fuburbana eius in tribu IlTachar.Ramoth ue ro Galaad quæ in Regum fcribitur,in tribu Ephraim,in Paralipomenon de tribu Afer. MafaI,cum fub urban is fuis.Hie Mafal parabola interpretatur:in libro uez to lofue Mifaal fcribitur,quod interpretatur interrogatio dei. In Paralipomenon^ Hucac 8^ fuburbana eius:in lofue uero Helecath fcribitur.Hucac interprétât feuL pfit : Helecath,portio. Dux funt fedes,una in tribu IfTachai^Si altera in tribu Nez phtalimin Galilaea,ubi fuit Barath filius Achinoem. In Paralipomenon,Hamon cumfuburbanis fuis : in lofue, Hamathdor, Hamon interpretatur ealefadio : Haz mathdor ealefadio generationisJn Paralipomeno, Cariathaim 0^ fuburbana eius: in lofue uero leribitur Carthan.Cariathaim interprétât urbs maris, Carthan urbs. In Paralipomenon, in tribu Gad Ramoth in Galaad 00 fuburbana eius. Ramotli Galaad in Regu unum nomen eft,£lt; eft in tribu Ephraim.In Paralipomenon uero Iftachar Thola 06 Sua,Iafub 86 Simeron.Iafub in Genefi lob nominatur Job inter/ pretatur ululatio,Iafub reuocans.Simeron nomen hominis,06 Samaron nomen ci uitatis.Simeron,ubi nomen eft hominis per i,ubi nomen eft ciuitatis per a.Fill) IF raiha,in Paralipomenon quinq, dicutur elfe, 06 non funt nifi quatuor,fed annumez taturcum eis pater eorum Ifraiha qui unicus patri fuo Ozi fuit, Ô6 hunt quinq. In Paralipomenon,fill) Beiamin,Bela 86 Bechar 86 Iadiel,in Genefi pro ladiel Asbd fcribitur.Iadiel interpretatur cognofcens deum, Asbcl captiuus dei.Omnes ifti fill) Becher»Vbicuq in lege fcribitur,Omnes ifti fili),cuiuslibet autpro meritorum ex-cenentia,aut pro meritoru deterioratione fiunt.Filtj aSt Belan lehus 86 Beiamin 06 Aboth 86 Canaa. Ahoth de cuius progenie fuit iudex Ahoth,qui in ludicum libro leribitur.Canaan uero ifte eft à quo egrelfi funt Beniamitæ,qui nephas perpetraue runt,propter quod magnæ caedes in Ifrael tepore ludicu fadæ funt.In Parahpome n5,fihj Nephtalim lafihel Ô6 Guni 86lexer 86 Sellum,in Genefi ifte Sellum Sillcm fcribitur»Sellum interpretatur pax, Sillem recens.Quod uero fequitur,Filt) Baala, quæ fuit concubina Iacob;quidâ putant ideo illam in hoc loco ab Efdra nominate, quia poft morte Iacob legatione tun da fuerit inter lofeph Ô6 cæteros patriarchas, qua precati funt eum, ne recordarctur peccati eorum .In Paralipomenon porró filq Manaffe Afriel,concubinaq eius Syra.Idem Manalfe peperitMachir pattern Ga/ Uad.Ferunt hac Syram filiam fuiffe fihj Laban,quæ in Aegyptum famis inopia ad Uenundandu à patre duda,a Manafle,qui horreis praceratmifericorditer fufeepta, patri cibanjs datisabeodem Manafte in confugium fumpta eft» Huphim 86 Suz phim unum nomen eft, Ô6 eft foror eius Maacha,quam accepit Efrom dum fcxaz ginta effet annorum,ex qua fufcepit Segub. Huphim interpretatur thalamus: Su-phim undus. Nomen autem fecundi Zalphaad,86 idcirco ifte fecundus nomiz natur:quia hi duo principes erant in tribu Manaffe, ideft Huphim,qui 06 Suphim SCZalphaad.Soror autem eius Regma,ideft Bedan,filtj Vlam:alius eft ifte Bedan 86aliuseftBedanin Regum,ideft Sampfon. Bedan interpretatur in Dan.lfta fo/ tor Regma eft Debbora uxor Barach,qui alio nomine Laphidoch uocatur.Surha la filius Ephraim,genuit Exer 86 Elaad,qui congregata multitudine de Ifrael afcea dere nifi funt ad terram repromiffionis, 86 in Geth Philiftinorum interfedi funt» Fratres uero qui ad confolandum Ephraim uenerunt, aut eos dicimus, qui de paz triarchis fupererant,aut cognationem quam fraterno nomine fçpe nominauimus. Filtj autem Beria,ideft Sara,quæ ædificauit Bethoron inferiorem. Virtus illius faz minæ defcribitur. nbsp;nbsp;nbsp;Oxen Sara nomen eft loei. Elifama filius Amihud, ipfe eft
patriarcha de tribu Ephraim, qui in libro Numerorum feribitur. Ifta eft Sichern, quam pereufferunt Simeon Ô6 Leui ♦ Sera, filia Axer dicitur prophetiffa fuiffe,86: meritorum prærogatiuis exuberaffe . Berzaith de progenie Melchiel, de filqs
Afer,
-ocr page 1044-lt;,96 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QJ^ÆSTIONES SEV TRADITIONES
AferJuit ditiffîmus olei 50 cctcrarum opum,6C tulit piimitias Elizco prophetæ.In C eo impletum ferunt quod Moyfes de Afer ait^tingar in oleo pedem fuum.Ahara fv Lus Bcmamin,in Genefi fcribitur Gera,quod interpretatur peregnnusun Paraît/ pomenon, Ahara frater odoris. Et notandum,quod hic quinq de fihjs Beniamin prætermiferit,de quibus necdû progenies creuerat» Nohaha in Paralipomenon, ipfe eh qui in Genefi,Naarnan,Nohaha requies,Naaman pukherrimus.In Parais pomenon Rapha:in Genefi fcribitur Ahi, quod interpretatur frater meus.Rapha medicina. Hi funt fil ij Ahod principes cognationum habitantium in Gabaa, qui translati funt in Manath-Manahath interpretatur fepulchrum.In Manahath tranfi lati funt, quando pro fcelere in uxorem leuitv perpetrato gladio corruerunt. Quod uero fequitur,Naaman autê 00 Ahia £lt; Gera ipfe tranftulit eos,defignat eos fuiffe principes,00 illis eminuific Gera. Vnde óf fingulari numero defcribütur,ipfe tranz ftulit eos.De ifto Gera proceffit progenies Gera qui fuit pater Semei.Sarachim di mifit uxores fuas, Vfim Öf Bara,5f fugitin terra Moab,óf accepit uxorem Odes, ex qua fufeepit filios qui hic fcribuntur. Hi fugauerunt habitatores Geth, 5- uW funt fratres luos filios Ephraim, qui eorum cecidcrant gladio. Fuerunt autem hlij Vlam uiri fortiifimi 66 magno robore,tendentes arcum, óf multos habentes filios ac nepotes,centum quinquaginta. Hic centum quinquagintareferuntad filios V-lam,ut ifte fit fenfus:fuerunt autem filq Vlam centumquinquaginta,per tropu qui uocaturhyperbaton« Nathinnei,ideftdonati. Suntenim Gabaonitae,eoquodad feruiêdum dati funt ad templum domini à lofue. Azarias quoq films Hckhiæ. Iftc eft Helchias facerdos magnus qui librum legis inuenit têpore Iofue,óf dicitur fuift fe pater Hieremiae prophetae.Bachbachar carpentarius idcirco de fcribitur, quia ar tificio fuo fungebatur in domo domini, Sf erat de tribu Le ui. Et Barachiæ films Az faph,filtj Elcana, qui habitauit in atrijs Netophati ♦ Netophati nomen loci eft,ubi habitauit Helel filius Bana, de quo fuperius didtum eft, Qui erant coronæ domus Iacob. Abdia filius Semeiæ,filtj Galal,filrj Idithun. Ifte eft Idithun cantor Dauid. O Obferuabant in porta régis, ad orientem de fihjs Leui per uices fuas,qui erant can tores,6f uicibus fuis ad pfallêdum cum Dauid ueniebant.Sellum uero films Core, fiihj Abiafaph,fihj Core.hic prior Core per Äleph fcribitur, Ôf fonat Core : kenn/ dus uero per Heth, óf fonat Corach. Core damans, Corach caluus,ipfe eft qui fil-Numéris fcribitur.Hi funt Coritæ fuper opera minifterq cuftodes ueftibulorum ta bernaculi.lfti euftodiebat oftium tabernaculi exterius.Patres uero eorum qui lub/ ter fcribuntur, óf qui in pfalterio titulos habent, ipfi cuftodiebant oftium interius tabernaculi domini, Sf erant cantores caftrorum domini. Tabernaculum dicit ubi dominus requiefcebat.His quatuor excubijs creditus erat omnis numerus ianito/ rum, Óf quatuor partes quibus obferuabat cuftodes domus domini, deferiptæ funt in libro Numerorum.Erant enim in unaquaque parte quinquaginta óf tres qui faz ciuntducentos duodecim.Phinees filius Eleazar eratdux eorum coram domino. Hic monftratur Phinees adhuc in eo têpore uiuere.Et in tabernaculo uicibus fuis. Hæ funt uices uigintiquatuor,quæ in fequcntibus defcribuntur, quarum in euan«« gelio mêtio eft, de uice Abia. In Gabaon autem commorati funt pater Gabaon laid óf nomen uxoris eius Maacha.Iaiel,ipfe eft qui in Regum fcribitur Abiel,patcr, Chis patris Saul. Abiel interpretatur pater meus deus, labiel defcrtus dei,propter meritorum diftantiam.Et notandum quia inter filios Iaiel,Ner óf Chis uoeâtur fra tres,ficut óf funt,óf in Regum ita habetur.In fequcntibus uero dicitur,Ner genuit Chis, non quod eum genuerit,fed quod eum educauerit,genui(re eum dicitur. Ïfti habitauerunt è regione fratrum fuorum in Hierufalê cum fratribus fuis.Quant uis foris muros Hierufalcm habitarent,dicutur propter uicinitatem tarnen óf coiv uentum loei in Hierufalem habitaffe. Abinadab filius Saul,in Paralipomenon,In Regum uero ubi occifus eft cum patre, Abinadab uocatur, ideft pater meus uo/ turn. In a lijs uero locis lesbf, ideft coxquatus. Asbaai filius Saul,ipfe eft Isbofeth-Esbaai interpretatur ignis maritus.Isbofeth un confufionis. Filius lonathan Mc^ nbaal
-ocr page 1045-HEBRAICÆ IN I l’A R AL IP 0 M EN O N
9 97
A nbaal qui K McribabaaI,ipfe cd Mfphibofeth.Meribaal interpretatur litiges cum marito. Mcribabaal lingans in maricum. Raphaia SC Rapha unum nomé eft,filins Binaa,filij Mofa.Rapha interpretatur defluens.Raphaia medicina dom ini. Azaria cambocru unius hominis eft nomen. Bocru interpretatur primogenitus. Tradunt cnim eum armigerum Saul Doech Îdumæum fuiHerSt puerumjqui diadema Sf ar/ millam Saul detulit ad Dauid,filiu Doeh Idumæi. Ipfum etiam Doech ferunt puez rum Saul fuifte,qui cum eo perrexerat ad requirendas afinas patris fui. Intérêt erz go Saul 66 très filrj cius,6C omnis domus eius pariter cocidit. Dornum eius panter concidtfle dicit,non ut non effet,de quibus fuitMardocheus, fed ut non regnaret, Etcaputeius affixeruntin templo Dagon.In Hebræonon caput,fed corpus ha b etur ,'quia caput iam miferant ad circumducendum. In Regum uero fenbitur in Bethfan.Bethfan enim tradunt uocatam domu Dagon, quæ interpretatur domus dormiétis. Alia eft enim Bethfan in Iudicum,Só in Iofue,quæ interpretatur domus fecuritatis. loab autem reliqua urbis extruxit,id eft pereuntibus ludæis gladio, ft qui ex Ifraelitis inter eos inuenti fuiffent, ab eo faluabantur. lesbaam filius Hachz moni princeps inter triginta. lesbaam interpretatur fedês in populo,filius Haemo ni,id eft fapietiffimuSjipfe eft Dauid.Hoc eft quod in regum fcnbitur,Sedet in caz thedra fapientiflimus,S0 minuitur de fapientia, quafi uermiculus ligni tenerrimus propter peccatS,quod comifit in Vriam. Et cum in Regum uolumine dicat oóinz getos ilium uno impetu interfeciffe,propter ipfum peccatum : in Paralipomenoh, bic dicit trecentos eum interfecifte.Vnde QC in Regum fcribitur,uno impetu, Ado hi hater fuit Ifai patris Dauid, cuius filius fuit Eleafar qui fuit inter très potentifsiz mils, id eft Baanaian filium loiadae, 50 Abifai filium Saruix fratrem loab. Stetez runt in medio agri, 5lt;1 eum defenderunt.Dauid fcilicet amp;nbsp;Eleafar. Hoc in Paralipo menon,In Regum uero fingulariter ponitur,ut régis fortitudo monftretur. nbsp;Dez
feenderunt autem très de triginta principibus ad petram,in qua erat Dauid ad fpo ^ luncam odollam.Tres ifti, hi funt quos fupra memorauimus. Defiderauit ergo Dauid aquam,qui non defiderio aquæ hoc fecit, fed ad probandum utrum tarn for tes inueniri potuiflent qui hoc attetarent. Sacrificauit earn domino gratias agens, quia tarn fortes uiros in Ifrael dederat. Et notandum, quod uinum quod deo in fa-erificiu offerebatur,aqua mixtum erat. Baanaia filius Ioiadx',ipfe pereuftît duos Stiel Moab. In Regum fcribitur duos leones Moab ipfe percuftit,ideft duos uiros fortes de Moab.Idem Baanaias multa opera perpetrauit de Capzeeb Capzeel noz men loci eft. Hie opera eius laudat,ideft fapientiam, quia unus eratdefeptuaginta fonioribus Ifrael.Capzeel cogregatio dei. In Paralipomenon Sammoth Arodites, fofe eft qui in Regum fcribitur Samma. Samma interpretatur ibidem, Samoth noz mina.Helez filius Phalti de laito,quod in Regum fcribitur.In Paralipomenon He 1^2 polonites fcribitur.Hic progeniem matris defignat. Ploni enim fuit proximus Booz.’dequo dicitur in Ruth,eft quidam propinquior. In Paralipomenon Sibboz chai Vphathites,ipfe eft qui in Regum fcribitur Mobunai.Mobunai interpretatur »dificium meum,Sibbochai irretitus . In Paralipomenon Illa Aothites,ipfe eft qui fo Regum fcribitur Zalmon.Zalmon interpretatur fub umbra.Illai exaltatus.Ao-thitesfilius Ahothi fratris Ifai. Heleb, in Paralipomenon qui in Regum fcribitur Heled.Helcb adeps,Heled terra.Hurai in Paralipomen5,in Regum fcribitur He/ dai.Hurai interpretatur feneftra mea. Hedai interpretatur acumen meum. Abicl in Paralipomenon,in Regum Abialbon. Abicl pater meus deus. Albialbon pater meus dolor. In Regum filfi lafcn Jonathan, non eft putandum quod filius eius fit. Sigillatim enim ponitur Jonathan, 2lt; eft filius eius Sagie in Paralipomenon. Filrj Uero Afem Gizoni.lafcn interpretatur dormitor.Afem nominatus. Aiham filius 8achar,in Paralipomenon, bi interpretatur merces, in Regum fcribitur Scharar, 6f interpretatur cantor.Eliphal filius Vr,in Paralipomenon,in Regum Elipheleth filius Azbai.Eliphal interpretatur deus meus mirabilis. Vr ignis. Elipheleth deus meus liberabit. Azbai pepercit mihijn Paralipomenon Hepher Meheratites.Hez
Q.Q. plier ipz
-ocr page 1046-998 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Q_VÆSTI0NES SEV TRADlTIOHEÄ
plier ipfe eft Eeli'a pater Bethfabee films ÄchitophcI ♦ Meherati uenuftdätus * Hè/ C pher fonça. Eliam deus meus mirabilis. Achitophel frater meus ruina, item frater meus mirabilis.Ezro in Paralipomenon interpretatur atrium cius.In Regum Ez/ rai,interpretatur atrium meum. In Paralipomenon Naari filius Ezbat, in Regum Pharai de Arbi.Naari puer meus.Ezbai hyflbpus meus. Pharai interpretatur glu/ to, Arbi,locufta. In Paralipomenon lohel frater Nathan, in Regum fcribitur Igal filius NathanJohel interpretatur dominus deusJohel 06 lonathan 8C Nathan pro-pheta fratres fueruntfilij Sammaa fratris Dauid.Igaal redeptus Quod uero in Pa/ ralipomenon lohcl frater Nathan, 06 in Regum filius Nathan fcribitur,hæc caufa eft.lllic ponitur pro educatione pater,hic pro natura frater.Mibahar filius Hagari, fn Paralipomeno,in Regum Bani de Gaddi.Mibahar interpretatur de décris. Ha gari aduena meus:Bani filius meus,de Gaddi,hoc eft de tribu Gad.Hira lerreus fi/ hus lether patris Amafe. Huria Etheus uir Bethfabce, à loco qui uocatur Eth, Ez theus uocatus eft. nbsp;nbsp;Hi triginta fepte fuerunt cum Dauid,cum fugeretante Saut
Maacha nomê eft office fœminarum de caufis muliebribus.Maacha ingeniofa-Sc/ lech Ammonites, eo quod in Ammon minifterio fungeretur. Githma Moabit«, co quod in Moab minifterio fungeretur.Hadenus Beniamitae, Ekhana Ôi lefiaK Azrahel.Incipiunt leuitæ. Sed 06 de Gaddi transfugerunt ad Dauid, de Gaddi,id eft de tribu Gad. nbsp;nbsp;Hi præbuerunt auxilium Dauid aduerfum latrunculos, ideft
Amalechitas,qui prædati funt uxorcs eins, æ corum qui cum eo erar,ufq; dum fie/ ret grandis numerus quafi exercitus dei. Sexcêtorum milium numerus, qui de Ac/ gypto cgreflî funt.Ioiada quocp princeps de ftirpe Aaron:ipfum tradunt fuifte Phi nees,ad cuius comparationê,Sadoch puer uocatur. Quod uero dicit principes cum «is ueniflc,ideft iacerdotes.De filqs Iftachar uiri eruditi qui norunt fingula tempo/ ra,Ipfi enim erantdolt;ftores,computatores 5Cmagiftri fiucad feftiuitates celebran/ das, Cue ad caetera, Sé ideo didum eft in benedidione Iftachar : Suppofuit hume/ ros fiios ÖÓ fadus eft tributis feruiens. Congregauit ergo Dauid cundum Ifrael,• o à Sihor Aegypti. Sihor Aegypti fluuius eft à Nilo deriuatus. In Hieremia, quid tibi eft ad uiam Aegypti, ut bibas aquas Sihor;' in lofue de Sihor,qui eft fu per faciem Aegypti, ufrj ad terminos Accaron. Cum perueniftent ad aream Chi don. Chidon interpretatur clypcus. Traditur enim ifte locus efte ubi lofue ftabat quando didum eft ei,lcua clypeum contra urbem Ahi. Eliada filius Dauid,in Re/ gum 00 in Paralipomenon, in primo loco nominatur eodem modo,in fecundo uero loco Baliada.Èliada interpretatur deus meus cognouit. Baliada maritus cogno/ uit.Tradunt propter tranfgreflionem Dauid,hoc nomen immutatum. Abinadab interpretatur deus meus uotum. Aminadab populus meus uotum. lufteratenim idem Aminadab duobus filqs fuis OzaSlt; Ahio, ut portai ent aream Domini hu/ meris fuis. Et quia neqt ipfi earn portauerunt, neqj Chaatitis ad portandum dede/ runt, idcirco Ozamuldatus eftmorte. Fuitenimpeccatumin nonportandonn fuftinendo arcam,iam poena peccati.Diuifio enim Oza traditur,quod aruiftet bra chium eius, 8lt; humerus, ubi area Domini portanda erat : æ in illtus loco diuifio 2uaedam fada eft. nbsp;nbsp;nbsp;Euertit arcam Dei in domo Obed Edom, Obed Edom,
.euita erat. Etignorabat Dauid,ob quam caufam indignatio Deiueniftetin O/ zam.Poftquam uero cognouit caufam pro qua Oza pereuflus eft,iuhit cam porta ri in humeris:ficut fequentia dcmonftrant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Venit contra illos ex aduerfo flen/
tium. Tradunt, Philiftæos idolum habuiiTe, cui in lachrymis hominum facrifici/ umparabatur. Huicilli morefuo lachrymis iacrificabant. Eteisex aduerfo Da/ uid uenit, in quorum capitibus iam furor Domini faeuiebat, quando ad eos ucn/ turn eft, Ideo timuerunt gentes Dauid, propter idolum deftrudum,cui humanis lachrymis facrificabatur. Tetcnditlt;^citabernaculum. Aliud nouum raber/ naculum feeit, quo iftud quod à Moyfe fadum fuerat in eremo cooperirct.
In cymbalis æneis concrepantes. In Hebraco habet. In cymbalis æncis,adaU/ diendum. Quia uidelicet ab ipfo Pfalmo incipiebant, qui habet in capite, Exaudi domine
-ocr page 1047-HEBRAICÆ IN I P ARALIPOMENON
^90
A domine iußieiem mcam:qm eft fextusdecimus.In nablis arcana cantabant.In Hex brato habet,Pro iuuentutibus:quia à Pfalmo quadragefimoquinto inapiebät,quj hoc habet in titulo. In ci char is, pro odaua cantabant î quia à fexto Pfalmo incipie^ bant,qui hoc habet in titulo.Pro odaua autem,quidam putant pro circumcifionc. Choncnias autem princeps Leuitarum,prophetiac praeerat ad praccinendum melo diarn : quia ipfe eis fpiritu prophetiae, melodias 6C ucrba ad memoriam reuocabat.
Barachias 06 Elchana ianitores arcac.Hicianitores,portatores uocat. Quumqj adiuuiffet deus Leuitas,qui portabant arcam foederis timetes cafum Ozx. Obex dedom 86 leihel fuper organa. Ifte leihel eft de cuius progenie fuit Azhid prophex tcs,qui in diebus lofaphat prophetauit. Scd increpauitproeis reges Pharaox nem 00 Abimelech.Sadoch autem facerdotem Si fratres illius facerdotes coram tax bernaculo Domini in cxcelfo, qui erant in Gabaon. Hic Gabaon,quidam locum quendam arbitrantur elfe in Hicrufalem,ubi à Dauid tabernaculum foederis ÔC ar/ ca teftamenti Domini collocata funt. Gabaon interpretatur uallis.Excelfam autem propter fublimitatem cultus diuini exiftimant. Reuerfus eft Dauid,ut benediec/ Kt domui fuac. Quidam benedidionem hic per antiphraßm didam putant.Dox • mumueroMicholnhaeSauI,quamincrepauit Dauid,eoquodindignarafitquum Uidilfet cum fubfilientcm coram domino ante arcam teftamenti. Fecirc^ fibi nox men,quafi unius maiorum qui celcbrantur in terra.Vnius maiorum,aut Abraham aut Ifaac aut lacob. Vt tolJeret Dauid Geth Sf filias cius de manu Philiftinorum.In Regum fcribitur,Tulif frenum tnbuti,utdilatarct imperium fuumufq; ad flumen Euphratem.Quids putSt de Adezcr didum,necnon 0^ de Thibahath 86 de Chun; in Regum Betha K Beroth. Betha interpretatur requies:Berothai, fontes mei;Thi bahath,maceIlum:Chun,compcrcufl'us : propter derifionem enim in hoc loco imx mutatio nominum fada eft.Thou rex Emath,in Paralipomenon:in Regum Thoi. Thoi,error mcus:Thou,error corum,quia filium fuum in dolo ad Dauid mittebat;
5 Idcirco nominis immutatio fada eft. Mifit AdurS filium fuum.In Regum,loram. Ioram,deus excelfus: Aduram,decor cxcelfus. Fecit Dauid fibi nomê,ut reuerterc tur capta Syria in ualle Salinarum c^fis decern K odo milibus. Eodem modo ÔC in Regum fcriptum eft. Multi enim duodecim milia habent,errore dudi, co quod in Pfalmo fcribitur duodecim mtlia.Sed illic duodecim milia loab interfeciife perhibe tushie decern SC odo milia Abifai, 50 propter regalis nominis dignitatem,Dauid Uidoria alTcnbitur. Eft enim in Paralipomenon plane fcriptum,quod Abifai hæC decern 00 odo milia interfecerit. Commentary commêtatores qui adnotatis rebus St caufis regi,eas ad memoriam refcrebant. Abimelech filius Abiatharîin Parax lipomenontin Regum, Achimelech fcribitur» Abimelech,pater meus rex: Achime tech,frater meus rex.Sufa fcribitur in Paralipomeno:in Regum, Saraia.Sufa, gaux dium.Saraia,princeps domini, Bahurim interpretatur eledorum. Phalthi liberax tus.Lais filius leonis. Venit ufc^ Bahurim ufcp ad locum dodorum Öf eledorum, ê quibus unuS erat.Cerethi cxtcrminatores,Phclethi admirabilesDicunt enim iuif/ le feptuaginta indices loco eorum fubftituti,quos Moyfes in cremo domino pratei/ piente delegerat.In Regum fily Dauid facerdotes, in Paralipomenon primi ad ma num régis fcribuntur. Ad unum enim fenfum utrunep conuenit, quia hic dicit cos Primos, amp;^ illic facerdotes, propter nobilitarcm et priera turn.Hi enim funt qui ei in ebron nati funt. Faciam mifericordiam cum Anon filio Naas.Præftitit enim pa ter cius mihi gratiam.Naas fuit rex Ammon qui in Regum fcribitur,cum quo prix •num Saul in defenfione labes Galaath pugnauit 86 uicit eum. Quia ergo erat inix micus Saul, idcirco gratiam prxftabat Dauid,fi quando ad eum ueniebat. I n Rex gum dimidiam partem barbæ prarcidit 8lt; ucftes eorum medias ufcp ad nares.In Pa talipomenon dccaluauit 86 præcidit tunicas eorum medias ufqj ad inguina. Quod In uno loco deeft,in alio habetur, unde colligitur eos decaluatos fuifle 80 barbas ra fas eos habui(re,8lt; ueftimenta præcifà ante 86 retro. Sophach autem princeps tnilitisc erat Adadezer. Sophach interpretatur euifceratus,in Regum fcribitur So QQ x bach
-ocr page 1048-looo ' QJVÆSTIONES -^ EV’TRADITION« S • bach.ô^ interpretator coIumbaris.TuIit autem coronam Dauid Melchorn de capv C te eius.Melchom tdolum Ammonitarü, de quo in Rcgum,5C in Paralipomenon, QC in Sophonia fcribitur.Melchorn interpretatur rex corum. De Omulachro enim ill ins idoli tulit Daufd diadcmaJlIicitum erat de idolis aliquid auri appetcre aut ar/ genti ludaeis per legê.Scd ut ipfi tradunt Ethai ietheus qui degente Philiftmorum ad Dauid uenerat, ipfe diadema diripuit in capite Melchorn,ut heeret Hebræo de manu hominis capere,quod de capite idoli non licebat.Poft hæc initum eft bellum in Gezer.in R egum, in Gob. Gob interpretatur loeufta. Gezer uero nomen loci eft,amp;f interpretatur ordinatio. Sicut loeufte ita filq Araphe dclebant Ifrael.Arapha enim fuit nurus Noemi,de cuius progenie fueruntgigates, Goliad S^ fratres eins, in quo percuflit Sobochai Hufethite? Zaphai,in Regum Zaph.Zaph interpréta/ tur liminare. Zaphai liminare raeum. In Paralipomenon de gen ere Raphaim,in Regum de ftirpe Rapha, quia filtj Orphe erant de genere gigantium. in quo per/ cuflit à deo dams.In Hebræo legitur,Elehanan filius lair leemites frater. mir uigi-Ians,in Regum fcribitur Hur filius Iaare,quod interpretatur faltus:in Regum fen«' bitur Bcthlehemites,in Paralipomenon Lehemites frater Jnrerfecit ergo Goliath, Getheum fratrem Golix Philiftaei,quern interfecit Dauid, Fuerunt enim de ftirpe Orphe quincp,de quibus in fequentibus dicit. nbsp;nbsp;Et percuflit eum Jonathan filius
SSmaa fratris Dauid, Jonathan ipfe eft Nathan propheta,qui habuit duos fratres, Ïohel 00 Jonadab,Idcirco ei hie nomen patris ponitur, quia inter prxliatores defer! bitur. Vbi uero de prophetia eius fcribitur, non ei annotatur pater, co quod pater eius propheta non fuerit. nbsp;nbsp;nbsp;Quod in peccatum reputetur Ifraeli,ideft in mortem
qua: pro peccato uenit.Jn Paralipomenon quingenti feptuaginta milia.In Reguni mille trecenta milia. In Paralipomenon fcribuntur 00 hi qui remanferunt 35 hi qui interfedi funt,Jn Regum uero uiui tantummodo numerâtur. Quod uero fcribitur feptuaginta milia interfeda fuiffethic tantum capita feniorum numerantur«Caetez rum de plebe tot milia interfeda funt, quot miUenarium trecenta numerum exce/ D dunt.De tribu I-eui 00 Beniamin,quia non funt numcrati,non funt interfedfiquia Beniamin ideo euafit,quia reeëti tempore fiaterno gladio pens ufq; ad internecioz nem corruerat,Leui uero non numerabatur,quia facerdotq dignitate præcellebat.
Gladium domini 66 mortem,06 angelum domini, Dicitur dominus in Aegy/ ptum defeendifle 00 percufTifTe Aegyptum plagis,0f percmiiTeprimogenitos Ae^ gyptiorum. Hie uero quod terribiliter pofitum eft,primum de gladio domini,tem/ peratur dum dicitur,6lt; angelum domini, non in manu hominis : ut flagellum eius non eflet in manu hominis,fed in manu dei,quia multe miferationis eft.Flagellum enim horn inis,Sv in gladio eft Ôd in fame, quia poflunt prohibcre uenudationes hi apud quos funt frumeta, Vidit dominus Sc mifertus eft. Aiunt Sadoch facerdotem infulatum dominum deprecatum fuifle, 00 imitatum fuifle pattern fuum Aaron,SÓ illius preces 00 deuotionem dominS uidifle, amp;nbsp;mifertum fuiffe. In Paralipomenon ornan,amp;quot; interpretatur lumen nobis, in Regum uero areuna, id eft area, Omanlcz bufacum führe ibi patefeit, quia noluit Dauid abfej pecunia aliquid eius ofterredo mino,In lege enim eft prohibitum. Quidam idcirco dicunt bis fanguinem fufum a Dauid pro fanguine hoftili, quern effudit, amp;r pro fanguinc Vriac qui effufus eft. Filij Gerfan filq Moy fi, Sebuel primus .Jpfum ferunt efTe qui in Judicum Jonathan fcribitur,qui fuit facerdos in tribu Dan,Jonathan interpretatur domini donum,Se buel reuertens ad dominum,de quo fcribitur, Ipfe S^ filq eius fuerunt facerdotes in tribu Dan ufep ad diem captiuitatis terra:,ideft ufquc ad diem quando area domini ab Allophylis capta eft. Sebuel reuertitur deus, iuxta hoc t^uod habetur in prophe ta, Conuertimini ad me,0C ego conuertar ad uos. nbsp;nbsp;Porro filij Rahabia multiple
cati funt fupra domum.Et hic impletum cft,quod dominus dixit ad Moyfen,difflft te me,ut deleam populum iftum 06 faciam te ingentem,quae maior ifta eft. Noz uiffima fupputabitur filiorum Leui,quamdiu tabernaculum domini mutabaturde loco ad locum, à uiginti annis cligebantur.Poftquam uero tcmplum domini adin« . catum
-ocr page 1049-HEBRAICÆ IN I PARALIP OMENON nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loof
A Cï^um eft,a trïgintaannis.Quod uero in quibufdam codicibus habetur,ad fernen/ tem fimilam:£lt; in quibufda,ad feruentem tantumodo,error ineft. In Hebræo non habet in hoc loco fimilâ,quia fimila iam pauló fuperius nominata eft,fed ad torren dum,in Hebraco ponitur:utfubaudias,fpicas.Primitiïc enim fpicarum quado defe rcbantur,torrcbanturjfi^ grana comedebâtur.Quod genus cibi uulgó graneas uo/ cant.In quibufdam codicibus habetur, Super omne pondus 06 menfura^ed in Hc/ bræo in hoc loco pondus non habet, fed menfuram tantum geminato nomine po/ fitam,fiue earn quae braches aut manibus aut funibus metitur,fiue earn quae uafis.
Principes fanduarq,fihj Ithamar.Principes dei,de filijs Eleazari,principes fa/ cerdotum de Eleazar.Et idcirco principes dei dicStur,principes fanduarq de Itha mar,quia ibi miniftrabant. Vigefima Ezechieba qua cognomen fortitus eft Eze chid prop beta. Salomith de filtjs Iftachar,fuperius generis fœminini. Salomo th ue to in fequentibus generis mafculini. nbsp;nbsp;Fill] Merari,Iaaziahu.Hic laaziahu in ui-
gdimaquarta,Maaziahu fenbitur.Maaziahu interpretatur,de auxilio dei:Iaazia/ hu,auxilium domini. Vt exalter cornu. Ideft cornu Ilrael:fiue cornu,regem Da/ uid. In forte uigefima,Eliba,qui pauló fuperius Eliatha nominatus eft.Eliatha in/ terpretatur deus meus tu.Eliba,deus meus ueni. Obed Edom plaga Auftralis,0i filius eft domus confilq. Dornum confilij plericj intdligi uolunt fandafandorum, in quo crat arcanum cofilq.Elihu frater Dauid princeps Iuda:in Regum,Eliab uo catur.Eliab,deus meus pater:Elihu,deus meus dominus. Noluit autem eos Da/ uid numerate à uiginti annis'inferius. Vfus enim erat,ut ft quando numerarerur à uiginti annis óf fupra numerarêtur, hi qui poterant ad bdla procedere,aut aliquo minifterio fungi. Quia uero Dauid generaliter iuffit omnes numerari,óf infra ui/ ginti annos 84 fupra uiginti annos:idcirco indignationem Domini expertus eft.In faftis régis Dauid, quia fuperueniente indignatione dei,omnis ifte numerus coturz batus eft, 84 non fuerunt diftributi per minifteria, neep ad aliqua officia. nbsp;nbsp;His au-
ï tem thefauri,qui erant in urbibus.Thefauros in hoe loco,non folum pecuniam,fed 8C omnes fubftantias nominat. lonathan autem patruus Dauid confih'arius,ipfc eft Natan propheta.Patruus uero honoris 84 propinquitatis caufa uocatur. labiel filius Achamoni crat cum filrjs regis.Ifte labiel eft: filius Dauid,qui in Regum Chi-lab nominatur. Achamoni fapicntiffimus,ipfe eft Dauid. Tauros mille cum liba/ minibus fuis.Ideft,cum uino. Vnxerunt fccundó Salomonern filium Dauid.Vn/ xerunt autem eum in principcm,diccntes,Quicunq5 regnet tu deus nofter,tu fèm/ per ßs deus nofter. Qui præerant fubftantiæ regis cum eunuchis. Quæri poteft, cur hic eunuchi ad tarn grande confiliû uocati effe dicantur,quum Ifraelitas abicidi lex prohiberet, 84 alienigenæ non facile poftunt admitti ad tam grande confilium. Tradunt Hebräerin hoc loco illos uocari eunuchos,qui ab omnibus adibus feculi alicni,orationi tantum 84 ledioni uacabant:04 uxores,non caufa libidinis,fed fufei piendx prolis gratia habebant:quos Iofephus,fecundum eorum hærefim Eflenos' uocat. Audite mc,fratres mei 84 populus meus. In hoc loco Ô4 fraternitatem 04 prioratum fuum demonftrat. Seditep Salomon fuper thronum Domini.Propter fimilitudincm Ieonum,qui etiam in Cherubim defcribuntur. Gefta autem Da/ uid priora 84 nouiffima. Priora,quando regnauit in Hebron. Nouiffima,quando regnauit in Hierufalem.Notandum quod quadraginta annis regnafTe perhibetur* Et in libro Samuel fecund o, fcribitur, feptem annis 84 fex menfibus in Hebron:in Hierufalem,trigintatres.
In librum fècundum Paralipomcnon.
F E C i s T ï cum patre meo miferfcordiam magnam,84 conftituifti me regem pro co. Quia fècundum legem prohibitum erat, me,qui de altcrius uxore genera/ tus fum,introirc Ecclcfiam dei. Et fecit eos efte in urbibus quadrigarum,84 cum rege in Hierufalcm. Vrbes quadrigarum dicit cortes,quæ in Hierufalem erant acdi ficatæ ad ftationem curruum : quod 84 fcquentia monftrant, quum dicitur. Et cum rege in Hierufalem. Et qui de Aegypto,ô4 qui de Coa. Alt) dicunt,infulam effe
QQ 3 unam
-ocr page 1050-loot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qjr ÄISTIONES SEV TR A DI TI ONE f gt;.
unam de Cydadibus,in qua fuit Aefculapius. Hebraei dtcunt,6C hoc nomme cott/ C gregationem fignificari Jn Parahpomeno Huram,quod interpretatur deus excel/ Îusan Regurn,Hiram,quod interpretatur uiuit excclfus. Mifi«^ tibi Huram paz trem meum.Hic Huram filius fuit mulieris de progenie Salomit,dc tribu Dan,qui in libro Numerorum fcribitur. Pattern ucro eius tradun tHebraci,fui{ïe Hebræum de progenie Oohab,de tribu Dan,qui in eremo cum Befelcd operatus eft, Quod ucro hic Tyrium eum uocat,illi diefît hoc translatione fadum fuifle. Zoricnirn Im gua eorum plafmator intelIigitur.Tyrus cnirn quam illi Zor uo cant, in quibufdam locis plafmatio intdligifolet. Idcirco uocatilium pattern fuum,quia ad eum deter/ ra Ifrael ad peregrinandû profcdus,docuit eum timorem Domini, amp;nbsp;adduxit cum ad cognitioncm Dei. Moria interpretatur uifio,ipfe eft cnirn locus,de quo didum eft Abraham, Vadc in terram uifionis. In menfura prima.Ideft mêfura,qua Moy/ les tabernaculum in eremo menfus eft. lachin interpretatur pracparator,huncuo.-lunt inteiligi Dauid. Boo2,proptcr uirtutem caftitatis. Secundum fpeciem quam luHcrat fieri,fubauditur deus. Boues propter memoria uituli in eremo conditi.Ba/ filicam grandem,ubi reges orabant. Dominus dixit ut habitaret in caligine,quan/ do ad Moyfen dixit, Ecce ego uenio ad te in columna nubis. Et quum deprecati fucrincin loco ifto,exaudi de calo,^ propiciare pcccatis eoru, K reduc cos in ter/ ram quam dedifti patribus eorum. Quum enim cos in loco ipfo oraturos dicat,cur diciget reduc cos in terram quam dedifti patribus corum:nifi forte hi quiibi ad 0/ randum uencrint, obtinere ualeant, ut hi qui in captiuitatem du A lunt, red u can/ tur. Et conuerft à pcccatis fuis,exaudias cos. Notandum,quod quum ad oran/ dum pergitur,a pcccatis conuertedum eft. Sandificautt Salomon medium afrij ante templum Domini. Quia prat multitudine facrificiorum,hofti2c non poterant offerri omnes in altargSd ideo mediarn pattern arrij dedicauit,ut 00 in ca ita offerre/ tur, ficut in altari. Feciti^ die o/iaua colledam.Hacc eft collerta,qu3c in libro Nu meri fcribitur:Dies oAuus crit uobis celcbcrrimus,attç fandiflïmus.Eft enim cœ 0; tus atq^ colIecftae Duabus enim uicibus in anno hæ collegae coUigebatur, ideft die odauo pafchæ,ôô die oeftauo tabernaculorum,Et notandum,quod in ca quae in pa fcha celebrabatur,dicitur, Celebtabitis col ie dra domino deo ueftro:in ça ucro qux in folennitate tabernaculorum,celebtabitis collcdam uobis. Non auertas faciem Chrifti tui. Ideft, non reprobes dcprecationem mcam.Vnde Öc^ dicitur,Sufccpi fa/ eiem tuam. nbsp;nbsp;Laetantes atep gaudentes fuper bonis,quae fecerat dominus Dauid
amp; Salomon amp;nbsp;Ifracl populo fuo. Quia Dauid dimifto peccato Vriae Ethaei,rcgn3 conceftit in fempitcrnum:80 Salomoni,qucm lex prohibebat Ecclcfiam dciintra/ re,non folum ueniam,fed etiam regnum conceflïtfóf Ifracl,qui poft multitudincm pracuaricationum,templum in quo Dominum inuocarent,requiem 2/ dei graham merucrunt. Ciuitatesquasdederar Hitam Solomon,atdincauit. Easciuitates quas Salomo dedit Hitam,2lt; iftenoluit cas fufciperc,fed uocauit terram Chabul, ipfas dicit Hiram Salomon dediffe. nbsp;nbsp;Omnia quae uoluit Salomon atep difpoluir,
«dificauitin Hicrufalem,6lt; in Libano. Hic,In Libano,templum fignincaturnux/ ta iftud Ezechielis, Aperi Libane portas tuas,in folennitate hebdomadarum:idcft pentecoftes. nbsp;nbsp;Reliqua autem opera Salomonis priorum 0lt; nouiflimorum.Prio/
rum,antequam præuaricatus cflet;pofteriorum,poftquam pracuaricatus eft. In uifione quoqj laddo uidentis. Iaddo,ipfe eft prophètes,qui ad arguendum Hiero/ boam pro altari quod fccerat, à deo miftus eft in Samariam. Pater tuus duriftiz mo iugo nos oppreftit. Eo quod uigintiquatuormilia per uiccs menfibus fingulis morabantur cum rege in Hierufalem. Jnqtconfilium cum fcnibus,quiüeterunt coram patre cius Salomone. Ideft, cum Banaia fiJio Ioiadac,óc lahicl filio Achamoz. ni,qui alio nomine Chilab uocatur. Rehifto confilio fenum, cum iuucnibus ira/ dlare coepit.Idcft Adhuram:qui in fcquentibus,Iapidatus defcribitur. Nunc auz tern uidco domum tuam Dauid. Nunc autem uidcat deus,quia quod nos à domo Pauid recedimusjpeccatuni eft: fiUorum dus,qui nos abijeiunt, In Regum, Aduz^ / ramhn
-ocr page 1051-«EBRAÎCÆ IN II P ARALIPOMENON nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iooj
A ramîînParalipomenon, Adhuram. Aduram,flnui'us exaïratusîÂdhuram,ruina ex/ altata. Et ædifîcauitciuitatcs muratas.Caufa belli ædificauitciuifates. Sacerdo tes excel for um ÔC daemonum. Quia ficubi fiebat imago,demones dabant refpon^ fa,8lt; conftituebantur eis facerdotes. Duxit autem Roboam uxorem Malaad,figt; liam lerimugfilrj Dauid. Ifte lerimut non fcribitur,neq5 in R egum,nefp in Paraît/ pomenontquia fuit de file's concubinarum. Accepit Maachan filiam Abeffaion. Non eft ifte Abeflalon filius Dauid, fed alius, quod in Regum uolumine demon/ ftratur* Scripta funt in libro Semeiae prophète be Addo uidentis.Hunc Addo, fuperius laddo nominauit. Stetit Abia fuper montem Samaraim. Multi putanc hoc de Samaria didum, quod non poteftefte. Fuit cnim mons in Ephraim, baud procul à Carmelo,ubi fuit Helias. Ipfi 06 film's eins padum falis.Padum faîis,in quibuidam loeis pro lege ponitur,quac omnium condimentum eft : 8lt; in hoc loca, pro domo Dauid,qui uniuerfo Ifraeli condimentum fuit» Porro Roboam erat ru dis,6C corde pauido-Quia Semeiar prophetac uerba extimuit. In tauro 06 arietiz bus feptem,confecrabantur manus illius qui facerdos futurus erat.Hunc enim mo rem Hieroboa coeperat ad facerdotes idol or urn confecrados. Et corruerunt uulz nerati ex Ifrael quinquaginta milia uirorum fortium. Hi nimirum qui ante idolutn CuruauerSt genua fua.Pracceptum enim erat in lege, ut ft quis idolum adorarct,mo fcretur. nbsp;nbsp;Et coepit Bethel 00 filias eius. Bethel ipfa cft,in qua pofuerat Hieroboz
am uitulum. Ephron quoeg 00 filias eius. Ephron,ipfe eft Sichern. Azarias auz tern filius Odeth.Odeth,ipfe eft Iaddo,qui ad Hieroboam miflus eft. In tempOz reillo non erat pax egredienti £lt; ingredienti. Tradunt hoc,quinquagintaduobus annis poft euerfionem rempli implecum : ita ut in his quinquagintaduobus annis, nee auis uolauerit,nec beftia pertranfierit per Hierufalem,amp; Ifrael fuerit abflt;$ ipc, 6C omnes genres in coturbatione. Er xdificauit altare domini quod erat ante por' ticum.lllud fcilicct quod à Salomonc conftrudS fucrat,renouauit. In omni cnim corde fuo iurauerunt.In cordc,in ieiunio 00 in afflidione,in uoluntatc,in eleemofy na. nbsp;Sed K Maacha matrem Afa regis. Idcirco non dixit matrem fuam,quia non’
ambulabat uiam redam ficut filius eius.Ex augufto depofuit imperio,hoC eft de fa cerdotio. Comminuit hmulachru Priapi,Sf combuftit in torrete Cedron. Aiunt Comminuifte iftud 06 dam uoluiftc proqcere,quod dominus ut patcfaccret,in tor/ rente Cedron ex ^qua ignis proceflir. luflit cum in neruum mitti,eo quod publice fearguit. Doluit pea’s Afa:quia podagrico humore correptus eft.Notadum quod regibus caufa reuerentiac ’ombuftioncs ueftimetorum ÔC aromatum fiebanr.Vnde dicitur,Et iuxta combuftiones rnaiorum facient tibi. Et ambulauit in uqs Dauid primis.Ideft antci$ pcccaifet DauM Poft iftum quoq; Amafias filius Zacri confer cratur domino:co quod effet de tribu Bfachar 00 effet dodor. Porro rex Ifrael fta batincurru fuo contra Syros ufqj ad ueiperam,0f mortuus eft occidente foie. Acce pro uulnere mortali,iuffït fe teneri:ne deprehcndcrctur ab boftibus,quod uulnera lus effet,glt; illius ruina amp;nbsp;hoftibus uidoriam Si populo periculum fugac incuterer, Occidente foie mortuus eft,ut node praefidiu fug« fu?f populus haberct. lehu fix lius Anani,illius uidelicet prophetac qui ab Afa rege luda in carcerem miffus eft. Filq Moab ôtS filij Ammon Si cum eis de Ammonitis. Ammonitas,Idumxos uult intcliigi,quia ob reucrentiâ fraterni nominis,nolebant in priftino habitu arma ma Ucre contraIfrael,fed transfigurabant fe in habitu Ammonitarû. De his locis quae trans marc funt.Mare falinarS ubi lordanis influit. Ante atrium nouu. Atrium na Uum uocar,ideft atriS,quod peccando uetus fecerant,2lt; poenitendo ad priftinS no/ Uitatem reduxerat. Nomen enim tuum in domo ifta. Quod fcriptS crat in fronte pontificis,fiue in ueftimêto ephodtquod in fequêtibus monftratur.Idê locus lerueÏ uocatus eft ab ea dic:idcft timor dei.Egreffi funt per defertn Thecue:unde fuit The cuitis foemina. Confitemini domino, quonia in æternû miftricordia eius.Idcirco deeft,bonus:quia in hac re non manfuetudinê fuam,qua omnes tolerat,fed iudiciu ex^rcuit, Vocauerut locü illum Vallis benedidionis.Vallis benedidionis,ipfe eft
Q.Q. leruel
-ocr page 1052-1004 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q.VÆSTI0NES SEV TRÄDTTIONES
IcrudMc quo fuprà did um eft. Nomen matris eius Azuba,fih'a Silai.SiIai inter/ Cquot; pretatur miffus,ipfceft Anani prophètes,fihus laddotde quo fupernis didum eft. Qui idcirco milTus uocatus eft,eo quod ad pattern lofaphat generum fuumjad pro phetandum miftus fit. nbsp;nbsp;Prophetauit Eliezer filtus Dodahu.Dodahu intelligjtur
filius auunculi eius lofaphat fuifte. Omnes hi,filq lofaphat regis luda.Quia imi/ tabantur opera regis lofaphatadeo duplicatur,quum dicitur, Omnes ifti,filq lofa/ phat. Ambulauit loram in urjs regum Ifrael,ficut egerat domus Ahab:fiiia quip/ pe Ahab erat uxor eius. Athalia erat uxor eius,quæ non Ahab,fed Amri filia erati fed imitatione illius,filia eius uocata eft.Vnde 86 in Regum dicitur de loram : Erat quippe gener domus Ahab. Infuper excelfa fabricatus eft. Plenty putant in do/ mo Domini ilium excelfa fabricatum fuifte,quae fita eft in monte Moria:quod ma/ nifeftius in geftis Manafle regis oftenditur. Nee remanfit ci filius, ni fi loahasjoz alias, ipfe eft Athafias, pater loas filius loram,cuius foror fuit lofabeth.Iofabeth ue ro non fuit filia Athaliæ, fed de alia uxorc fufeepit cam loram. Quteftio ualdc per-plexa oboritur. Dicit enim regnafle loram odo annis,8f uixifte cum quadraginta annis:00 dicit,fi'Iium eius Athafiam quum regnare cœpilTct, fuifte quadragintaduo rum annorum. Quod fi ita eft,duobus annis antequam ipfe natus eft,ipfe ilium gez nuit.Quod nifi foluatur,quam fit ridiculum,etiâ fimplex ledor aduertit. Ipfe enim for Am, qui hic quadraginta annis uixilTe defcribitur amp;nbsp;odo annis regnafte, uixit annos quadraginta,86 regjnauit uiginti 6lt; odo. Odo enim anni,qui ei in regno tri buuntur,ipfi funt antequam fratres occideret,quum adhuc innocenter uiueretVi/ ginti uero anni quibus regnauir, ideo à numero eius auferuntur, quia in lan^torc æ in tribulatione deduxit eos:ideo filio eius tribuuntur,qui non amplius quamuiz gintiduos annos habens,regnafl'e perhibetur,ne de numerorum fumma remanen/ tes, errorem indagini temporum facerent. Ahazias enim uixit uigintitribus annis, uno tantum anno regnauit. CoUatioenim ledionis libri Regum, huic foluendae quædioni magnum præbet auxilium. Igitur Azarias filius loram rex luda.Hic O Azarias paulo fuperius Ahazias nominatus eft. Ahazias interpretatur apprehen/ dens dominum: Azarias,adiutorium doming Et ideo mutatur ei nomen in melius in hoc loco, co quod iuxta pracceptum Domini ad infirmum uifitandum defeende/ rat. nbsp;nbsp;Et filios fratrum Ahaziat,qui miniftrabant ei.Filios fratrum dicit confobri/
nos Öf confanguineos. Et tertia pars in porta quae appellatur Fundamenti.Por/ ta fundamenti, porta fanduarq. Et omne rcliquum uulgus obferuet cuftodias Domini. Ideft,quamuisneceflarq fintadimplendumopus.ideftadconfirmadum regem, ob feruent tarnen cuftodias Domini, ne qu« exterorum ingrediatur locum, quem ingredi non debent,nifi facerdotes Ôf Leuitac. Impofuerunt fuper cum dia dema óf teftimonium.Teftimonium phyJadcria,eo quod in illis decem uerba legis effent. Vnxitep eum loiada pontifex Si filtj eius. Zachariam dicit,qui propheta crat,qucm poftea idem loas interfecit:ut ad magnum damnationis eius pertinerct augmentum,eum interficere qui fc in regem unxerat. Vidit regem ftantem fuper gradum fuum,fuper columnam uidelicct quam Salomon præparauerat regibus in bafilica.Pcpigit loiada foedus inter fc uniuerfum^ populum 8f regem. Sc in loco le gis Sf dei,quippe qui minifter dei erat collocans;0f cuius nomen interpretatur do-minu cognofeens.Et populum Ôf regem, ut Ôf populus 86 rex obedirent deo 86 legi eius, 8f populus crga regem fideliter ageret,£lt; rex populum cum iufticia regcret.
Sub manibus facerdotu Leuitarö.Ne de aha tribu facerdotes fiercnt,nifi de Leui. Conftituit quoq^ ianitores in portis domus domini,ut non ingredirctur immSdus in omni re,ideft ut nullatenus ulla occafione ingredirctur in domü Domini aliquis de facerdotibus Baal. Et urbs quieuit.Siue quae catcnus idoIorS cultibus tempos' re Athaliae inquiéta erat,fiue quiapoft tumultu quo rex un dus eft, Athalia interfe da, fingulis ad domos fuas pergêtibus,omnis tumultuatio conquieuit. Et noni^^ matris eius Scbia,de Berfabee Jdcirco nome patris illius non fcribit: quia non fuit tam edebre, ut fcribi potuiflet. Quoru enim nomina fcributur aut eelebritate auf potenua
-ocr page 1053-HEBRAICÆ. IN II PARALIP OMENON nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1005
A potetiä autgenerofitäte illorum fit.Egiedimim ad efuitates Iuda,Ôi colligitc de uni «erfa Ifrael pecumam adfartateda templi Deiueftn per fingulos annos. Hæc eft pecunia,quam in lege dari præceptum eft,quam in dinumeratione ipfius,per finz gulos annos dare confueuerant,ideft finguli dimidios ficlostquod à diebus,ex quo Athalia regnare e cep erat, non dederant» Athalia enim impijftîma Si filij eins de-ftrukeruntdomum domini.Filios eius,facerdotes idolorum dicit:plerunq; enim in lacro eloquio filij non nafcendo,fed imitando uocantur. Deftruxerant autem doz mum dei,fiue fpolianvio iftâ ornamentis,fiue(ut ferunt)terraemotu fado, fient tem Êore Oziae : ut ficut iUo intrante cum thuribulo, ita etiam Athalia idola in domum )omini mitterc nitente,ferracmotus fa dus fit. Eo quod feciflet bonum in Ifrael, Si cum deo Si cum domo cius. Cum deo,quia idola quæ ad afpernationem dei fa/ da crant,fubuertit.Cü domo eius,quia ruinas Si fei Auras inftaurauit in Ifrael, quia fegnum domus Dauid inftaurauit, am ouens inde idolatriam,quæ peccatis illorum dominata fuerat. Poftquàm obijt loiadajingreftifunt principes Iuda,óiadoraz Uerunt regem. Adorauerunt eum utdeum, 06 acquieuiteorum obfcquijs delinitus, W fe ut deum coli permitteren nbsp;nbsp;Hæc dicit deus:Quarc traigredimini præceptum
domini^Ac ft aperte dicat,Qncm uos deum habere deftitiftis,intantum ut tale nez fes feceritis,quod nunquâ ante in uobis fadum eft.Et notandum quod non in alio loco inuenitur, Hæc dicit dcus:nifi hic tantum. Filij enim Zachariæ cum co interz Edi funnói ideo dicit,filiorum loiadæ facerdotis. nbsp;nbsp;Infidiati funt ei Zebath filius
Semmaa Amanitidis Si lozabath filius SamaritMoabitidis.Idcirco enim cos dicit filios Amanitidum 8i Moabitidum,ad exaggerandam maliciam Ifraclitarum,qui nlcifci nolucrunt facerdotem dei,quod illi fecenmt,qui filij alienigenafum fucrunr. Porro filij eius, Si multitudo prophetiæ : fifios eius,quos Syri interfecerunt coram «ojacientes in cum ignominiofa indicia,fiue quia turpes in eum res egerunt, fine Wa interficientes filios eius improperabant ei fcelustquod ifte in Zachariam per-® petrauerat. In Flebræo, Et fundamentum domus Dei:co quod fanguis Zachariæ uftf ad fundamentum rempli Si altaris peruenerit. Fecit^ bonum in confpedii I5omini,uerumtatnen non in corde perfedo. Quia pro præfentis feculi dignitate, non pro futura patnia laborabat. nbsp;lugulauit feruos,qui occiderant regem patrem
fuum.Quanquam ilh',dei timoreSi in ultione Zachariæ ilium occiderint,tarnen ab «ooccififuntindiebVeenquia non oreprophctæ,nec cófultu Domini,fed fua præ Ktmptione ilium ccffidciunt. Non cftdeus cum Ifrael óf cundis filijs Ephraim. Quia cum alijs tribubus erat.Cum tribu Ephraim,unde reges erant,non cratfpro-j’terpræuaricatton rm Hicroboam,8f cæterorum regum. Separauit itaep Arnaz fias cxcrcitum,quia’cncrat ad enm exEphraimtquia idola fecum habebant. Arnaz fias poli cædem kinmæorum Ôf allatos deos fifiorum Seir,ftatnit illos in deos fibi. Qjmm enfin præcipitarenturilla decem milia,ilia idola quæ fecum habebant, rez Iponfum dederunt:ideo illos interfedos,quia de cuitu eorum négligentes fuiftent. |Videns ergo ille idola refponia darc Ôf à ruina cripi, hoc errore deceptus adorauit O» Mifit prophetam ad eum.Propheta hic Eliezer eft filius Dodahu,ideft auunz fuli eius:de qu'O fuperius didum eft. Cefianitq; propheta, Ôf dixit. Ceftanit ad minas régis, Slt; d'/xit ad imp cnn Domini, Quia fecifti hoc malum,amp;f infuper non 3aieuiniconfilio meo. Confilio antem eius acquiefceret,fi eos igné cOmburcret, imenta difrumpgt;.eret,cinerem fùper caput fpargeret,ôf totum fe pœnitentiæ da retfiioc etenim illi confilium prophètes dederat. Carduus Libani,qui cft in Liba no.Hic carduû Libani uocat,ob gencrofitatem illins,qui tpuis negligenter ageret, magnis crat maioribus procreatus:quippe qui de Ifrael femine erat. Omne quot^ aurum Ôf argentum Ôf uniuerfa quæ reperta funt in domo dni apud Obed Edom. Apud Obed Edo,quia eius fihj euftodiebant ea,ôf ab eo deferipta ibi permanebat.
Vixit Amafias filius loas rex,poftquàm mortuus eft loas filius lohaaz rex Ifrael, quindecim annis, Eo têpore in utero habebatur O2ias,qui poftea regnauit in Hic ïufalcm, Vnde Ôf feribitur, Sedecim annorum erat Ozias,quum regnare coepiAet.
Exco
-ocr page 1054-looß
'oyS-iTIONEJ SEV TRADITIONEJ Ex co tempore quo difeefTit Amadas à domino,mfurrexit fuper cum coiuratfoM C Hierufakm,quia ex co tempore quo prophetæ confilium non audiuif,neqj ad do/ minum conuerti uoluit, prépara tio coniurationis illius fadla eft, 00 eatenus dilata, donee ad confummationem peruenirct, Reportantes^ fuper cquos fcpelicrunt cum.Non cnim fine caufa feriptura dicit,cum fuper equos portatum:fed colligitur ideo ilium portatum fuper equos,quia deos Edom qui in equis portabantur,adora uerit.Et ideirco no portatum fuper humeros:quia neglcxerat feruirc deo IfraeI,cu/ fus myfteria fuper humeros Chaatitarum portari iuflerat. O2ias,in Paralipomc non:in Regum, Azarias fcribitur filius Amafiae. Ozias enim interpretatur uirtus dei: Azarias,auxilium domini.Idcirco enim uirtus domini uocatur,quia magna in cum uirtus Domini oftenfa eft percuifione leprae 00 terraemotu fado. Exquiftuit deum in diebus Zachariae,intelligentis 80 uidentis deum, Zacharias filius Zacha/ riac,filq Ioiadae,qui poft mortem patris natus,pofthumus patris nome iortitus eft.
Intelligens cnim 86 uidens dicebatur.Intelligens propter facerdoti5,uidens pro/ pter prophetiam. Contra Arabes, qui habitabant in Gurbaal. Ipfa eft Gerara,in qua peregrinatus eft Abraham. Aedifîcauit Ozias turres in Hicrufalê fuper por tam anguli,SC fuper portam uallis,portam ciuitatis:a porta Ephraim,ufque ad por/ tam anguli,quam loas rex Ifrael deftruxerat,ipfe inftaurauit.Portam cnim Ephraz (m,portam uallis nominat.In aedificado uoluit eius nomen ponere,quod in deftru/ cndo pofuerat:nec immerito,quia qui idolis immolabat,86 particeps in deftruendo fucrat,in ædifleatione proprio nomine non meruit nSeuparnfed nomine uallis cell fetur propter humiliationem. In domo feparata.Iuxta quod in Leuitico fcribitur* Reliqua autem fermonum Oziae priorum 86 nouiftimorum,fcribit Efaias pro/ pheta.Efaias propheta fcripfit in anno quo mortuus eft rex Ozias,Vidi dominum fedentemteo anno ilium mortuum fuiffe defcribit,quo lepra percuflus eft. Etin muro Ophel multa conftruxit.In muro Ophel,hoc eft in muro nebulæ,quod intel/ ligitur fandafandorum. nbsp;nbsp;Dominus enim dixit,ut habitaret in nebula.Filius uF 0
gintiquinqj annorum erat Ioatham,quum regnare coepiflet * Hie 8lt; initium regni cius 8lt; innocentia defcribitur,ut monftraret eS in innocentia perfcueralTc, qua cœ pit. Mafiam filium Moloch.Ideft filium idoli Ammon, quod uocabatur Moloch, ideft rex.Idcirco enim filius eius dicitur,quod illi facra inftituebat 8C cultus.Hoc St in Hiercmia habes delfmaelc,quidcfcribiturdegencrcrcgio:quum no degenere regio fuerit,fed de Gera feruo Aegyptio. Ea tempeftate erat ibi propheta nomine Odeth,ipfe eft pater Azariae,qui Afa regi prophetauit* Ad prophetadum enim it! Samaria uenerat,quia de luda erat.Idcirco non dixit:Haec dicit dominus,quia non crât digni fermone prophetae. Iratus cnim crat deus illis.In hoc folo loco Achaz uocatur rex Ifrael : non quod fuper omnem Ifrael rcgnaucrit,fed quia fequutus fit opera regum Ifrael : intantum ut nullus ante cum de regibus nequior fuerit. Vndc Si dicitur de co, quod nudaffet ludam pracceptis Si auxilio dei,ficut de Aaron fcri/ bitur,quod nudaffet populum. nbsp;nbsp;Auxit peccatum ipfe rex Achaz. Quod uidetur
quad fuperfluum. Quod dicit ipfe, caufa notationis hoc facit.Norat enim cius malù' dam,ficut 8i crebró,in laudem hoc pronomen poni folct. Et fepclieruntcumin ciuitate Hierufalem.Quia non fepclierunt cum in fepulchro regum,fcd in Hierufa lem ciuitate in alio loco. Quod uero dicit. Non receperut cum in fepulchro regum Ifrael :fonat in Hebraeo,quod quafi ipfi cum no recepcrint,qui ibi fcpulti funt:fcd quoniam melius intelligi debeat,aut ab œdituis qui eadem fepulchra euftodiebant, prohibitum eft:aut alio aliquo modo,uoluntate tarnen dei. nbsp;nbsp;nbsp;Nomen matris eius
Abia,filia Zacharix pofthumi. Zachariac prophete 86 facerdotis,qui à loa rege interfedus erat. Ipfe in anno 86 menie primo regni fut In Hcbrææ linguae idio/ mate,criam primus dies regni eius in hac defcriptione fubaudiatur. Aufertc om/ nem immundiciam de fanduario.Ideft idola,quæ Achaz pofuerat:quæ in modurn mulieris menftruatæ amp;nbsp;polluta erant ÔC polluebanr. nbsp;nbsp;Auertcrunt facies fuas à ta
bernaculo Domini,amp; pratbucrunt dorfum. Quod plene fcribitur in Ezechiel,ubl dicitur
-ocr page 1055-KEBRAICÆ IN II PARALIP OMENON , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;looy
A dicitUfjVigtntiquinq; ui'ros habentes dorfa ad templum, Svf adorantes ad ortum fo/ lis* nbsp;nbsp;Hircos feptem pro peccato. Contra morem in hoe loco fadlum cft.In omniz
bus enim locis unus pro peccato hircus ofterri folebat. Sed quia multa erant pecca/ tajdeo feptem hirci offerri debucrunt.Idcirco G ad, u identem uocat:quia prophez Ha per uifum ei ueniebat.Mos eratLeuitis,ut illi detraherêt pelles holocauftorum: ^facerdotibusjutquandopropeccato fiebat facrificium, fa eer dotes detraherent» Etidcirco facerdotes inhoc loco detrahebant pelles, quia pro peccato facrificium cratEt quia facerdotum numerus non fufficiens erat ad hoe peragêdumjquia temz porc Achaz régis difperfi needum reuerfi erant : ideo iuuerunt eos fratres eorum Eeuitæ,quia Leuitis redius erat ad facrificandum uti,quam facerdotibus:eo quod tempore Achaz 06 ipfi confenferunt : quippe quia exemplar altaris Damafceni, Vrix pontifici miffum eft. Scripfit quotj epiftolas ad Ephraim Só Manane.Cum Omni Ifrael publice mififlet nitcios. Man aile SC Ephraim latenter mifit,ad eos quo» tiebat conuerfum iri poffe per cpiftolas.llli enim fuperbiores erat,propter regiam dignitatem quæ erat in domo Ephraim. Magna enim pars populi comedii de phaz ié,non iuxta quod fcriptum eft. Scriptum enim erat,ut qui primo menfe non potez Hintcomedere,fecundo comederent.Venit enim plurima multitudo quæ purificaz ta non erat in menfe fccûdo,Sf quia in tertio menfe illicitum erat illud per age re, in fecundo pcregerunt. Pro his orauit Ezechias,quem exaudiuit Dominus SC plaças Hls eft populo fuo.Aiunt,neminem pollutum potuifte phafe comedere,quin ftatim *noreretur:ÓC in eo placatum dominü cognoucrunt,quia comedentes extindi non lunt. Reuerfusep eft cum ignominia in terra fuam.Tradunt Heb roei, illi caput 86 barham rafam ab angelo in ignominiam:8C hoc fuiffe quod per prophetam Efaiam didum eft, In die illa radet nouacula acuta conduda in rege AUyriorû caput SC bar bamtSC caetera. Quem cum eadem ignominia perueniffet ad templum dei fui Nef-tath,qucm dicunt in reliques arcæ Noe culturam habuiffe. Cum ergo quereretur • dcprccas,cur fe non adiuuiffet,qui etiam filios fuos Adramelcch SC Sarafar fibi ofz ferret,fi hoc ille ratum duceret, ilIi hoc audientes poft tot clades,ruinas SC ignomi.-niaSjtimentes ab co intcrficgintcrfccerut eum. De portento quod acciderat fuper terram,dc folis reditu per lineas dccem. Ad hoc unum myfterium inquirendum,1e-gati régis Babylonia: ucnerunt.Reliquit eu deus ut tcntaretur:quia non prohibuit ei per prophetam oftendere thefauros fuos,fed thefauros domus domini. Vnde SC poftea ab codem propheta obiurgatus eft« Et fepelierunt eum fuper fepulchra fi-«orum Dauid.Et hoc notandum:quia excelfius fepukhrum cæteris file's Dauid ha buit meriti prærogatiua. Et adorauit omnem militiam coeli.Duoéecim figna quæ inzodiaco funt,ut traduat. Aedificauit autem ca eSdo exercitui coeli:ideft fub noz mine ftellarum dæmonibusdn Halle Benenon,quæ alio loco Gehennon dicitur,id eftuallis filiorum Ennon.Eft enim hxc baud procul ab Hierufalem:d€ qua in Hiez temia SC in Regum libro plene fcribitur. Ab ca enim originem accepit nomen Gez henna. Loquutusq^ eft dominus ad eum amp;nbsp;ad populum ciusjSC attendere nolue-hint in manu Efaiæ prophetæ.Tradunt Hebræi,eundem Manaflen filium fuiffe fiz hx Efaiæ:SC ideo in hoe Ioco,quâquam nomen matris fcribatur,patris tarnen illius Don fcribitur:quia indignus erat profanus rex tanto auo.Tradunt Hebræi, ideirco occifum Efaiam,co quod eos appeUauerit principes Sodomorum SC Gomorræ.Ec tjuia dixit, Vidi Dominum fedentem : quum per Moyfen dixerit, Non enim uidc-bit me homo,SC uiuet. Et quia dixit, Addet deus ad dies tuos quindecim annos:eo quod per Moyfen dixerit. Et numerum dierum tuorum implebis. Et quia dixerit, Qiixrite Dominum dum inueniri poteft, inuocate eum dum propc eft:quum diz catur, Quis eft tam propinquus,quomodo Dominus deus noftcr,quando eum in-Uocamus^ nbsp;nbsp;nbsp;Et cognouitManafles,quod Dominus ipfc eft deus. Dum enim
inBabylonem dudus fuilIet,8C in uafe æneo perforato miffus,admoto igni,inuoz cauit omnia nomina idolorum quæ colebat : SC quum non fuilfet ab eis exauditus, neep IibcratU5,recordat«m fuiffe quod à patre crebro audierat, Quum inuocaueris mein
-ocr page 1056-loog nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TRADITIONES IN II PARALIPOM.
me in tribuladone,Si couerfus fuen's,cxaudiam tc:utin Deuteronomio fcribitur: C exauditum efle à domino ££ liberatum 06 redudum in regnum fuum,amp; in modum Abacuch redudum,ficut ille dedudtus fuerat in Babylonem. Circudedit Ophel: ideft inftaurauit ædificium fandtis fandlorum,quod pro idolis conllruxerat. Ad becidentem Geon:ideft à torrente Geon ædifîcare cœpit uitj ad portam pifdum, qua: eft porta de parte loppes. Scripta funt in fermonibus Ozai. HicOzaiquf dam Efaiam intelligere uolunt. Ozai enim interpretatur uifio mea. Et ideö immu/ tato nomine introducitur,quod manifeftetur longe iftius merita ab illius mentis dl ftare,qui eum interfecit. Ab omni quoqs luda Ód Beniamin öd habitatoribus Hie rufalem. Habitatores Hierufalem,dimidiam tribum Manafle dicit,qui plerunqj in tribu Beniamin coputantur. Ad Holdam quæ habitabat in Secüda.HoIda uxor fuit Sellum,auunculi patris Hicremiæ,amp; patris Ananecl. Habitabat in Secunda» Locus enim erat Hierofolymis extra murum,ideft inter murum ciuitatis 8d ante-murale, qui uocabatur Secunda:cuius mentio fit in Sophoiiiaproplieta.ln Parais pomenon,filtj Tocaapfilij Hafrafin Regum,Ticua filia Araaz.Tocaat interpret^/ tur ftfidorïHafra,diminutio:Ticua3fpes:Araaz,negociator. Cuftodis templnqui^ templum Domini feruabat. Ponite arcam in fanduario rempli quod ædificàûit Salomon fîlius Dauid rex Ifrael.Notâdum quod area Domini elata de templo fuit, ' quam modo in templum reduci lofias præcepit.Tempore enim Achaz quandofi/ mulacra in templo mifia funt,elata eft inde 8gt;d ducta in domum Sellüm,uiri Holds: auunculi Hieremiæ,ubi permafit ufa ad tempus lofiae. Nee enim poterat area dei efte in loco ubi fimulacra introduda lueranr, êd gentilitius uftis Sd ritus nefandiftiz mus obferuabatur.Stabat in ordine iuxta praeceptum Dauid ÔC Afaph Sé Eman SC Idïthum prophetarum régis.Ideoprophetæ régis uocabâtur,quia quum Dauid rege cantabant. nbsp;nbsp;Non fuit phafe fimile huie in Jfrael à diebus Samuelis prophets:
quia omnes qui inuenti funt in illa feftiuitate,ibi feptem diebus commorati funt:8C omnes fufficienter deregis fubftantia, amp;f dehis qusfupra memorata funt,epulati o funt. nbsp;nbsp;Contra aliam pugno domum. Ideft,contra Adad Remmon régis filq Taz
brimon,qui regnauit in Charcamis : quem éa tempeftate quando Iofiam,rex Nee chao interfecit.Fadtus eft enim plandus magnus in Mageddo:cuius meminit Za' charias propheta,NoIuit acquiefcere fermonibus Nechao ex ore deiïquia per Hie remiam prophetam prophetauerat,quod ille afcêfurus eratin Charcamis amp;nbsp;uido? ria pótiturus.qus prophetia Nechao regem minime latuir.Vndcôf Rapfaces dieft de Sennacherib rege Âflyriorum i Dominus iuflir me afcenderead terram iftam. Quia fam prophets Ifrael prophetauerat hoe, quod ille afcenfurus effet, quod eum minime latuit. nbsp;nbsp;Orimes carttatores dC cantatrices, ufq5 in praefentê diem:co quod
fcriptum eft in laméntationé Hieremiae : Spiritus oris Domini,Chriftus dominus. Opera eius prima óf nouiffima, Nouiflima in hoc loco ea dicit:eoquod non confit !uitDominurn,utrum pergeredeberet contra Nechao. nbsp;nbsp;Reliqua autem uerboz
rum loachim 00 abominationum eius quas operatus eft, SC quæ inuente funtin eo» Inter cætera mala quæ geflit,etiam hoc fecit in corpore fuo,quod Dominus profil, buit,dum diceret:Non tondebitis capita ueftra in rotund urn, nelt;]ß fuper mortuum, neq^ ftigmafa facietis in corporibus ueftris. Quæ poftquam mortuus eft,in corpoz re eius inuenta funt. Nabo prophetia.Eft enim nomen idoli,cui idem Nabo ferz uiebat.Chodanafar capiens plafma uinum,ipfe præcepit mihi ut ædifîcarem ei doz mum in Hierufalem ♦ Audierat enim prophetiam Efaiæ,in qua dixerat: Hæc dieft ‘ dominus Chrifto meö Cyro,cuius apprehendi manum. Efdras fcribaei hodegit: 06 idcirco dixit fibi à dorhino hoe præceptum, De cundis regibus terrarum hi duo per prt^hetiam antequa'm nafcerentur propres nominibus uocatifunt: ideft loz
' fias 86 Cyrus. lofias,utdeftrueretidola 86 cultum dei renouaret. CyrusjUt ruinas templi inftauraret.
Quæftionum feu traditionum Hebraicarum finis» - nbsp;nbsp;.
Cenfura
-ocr page 1057-»0 09 CENSVRA DES^ ERASMI ROTERODAHI
IN LOCA HEBRAICA
COm pcrimus in hoc opcre nonnihil uariare cxcmplaria,amp; candem difnonem non femel expoGtam,maxime in his quæ uulgatis biblijs (ut uocant^anneduntur. Vnde uidentur à ftudiofis adicda nonnulla,quod ferè fit in hoc fcripti gcnerc,quod diuerfarum return collcftioneconftat. Neqjüero ftatimreprchendendum,fi quid difcrepet afententia Hebrso/ rum- Primum,nó in omnibus Hieronymus fuum fequitur indicium: fed ut interpres,alicnam refert fententiam. Dcindc,mifcenturhicquædam èSyro fermone autArabico Chaldeo ue, quodharum linguarum nonnulla fit inter ipfasaffinitas. Poftrcmo,fieri potuit,uc aliter nunc Ïcribant Hebræi quædam in uoluminibus luis,quàm olim fcripferint*
PROOEMIVM DIVI HIERONYJMI IN LOCA HEBRAICA
j V S E B i V s qui à beato Pamphilo martyre cognomentum forti/ , tus eft,poft decem Ecclelîafticæ hiftoriæ libros : poft Temporum canoncs,quos nos Latina lingua ædidimus:poft diuerfarum uoca bula nationum, quæ quomodo apud Hebræos olim dida lînt,ÔC nunc dicantur,expofuit: poft Topographiam terræ Iudææ,ÔC di/ ______ftindas tribuum fortes,ipfius quoeç Hierufalê rempli^ in ea cum breuiftîma expofitione piduram: ad extremum in hoc opufculo laborauit,ut con/ gregaret nobis de fanda fcriptura omnium penè urbium,montium, fluminum,ui/ culorum,8C diuerforum locorum uocabula : quæ uel eadem manent, uel immutata funt poftea,uel aliqua ex parte corrupta.Vnde 8^ nos admirabilis uiri fcquêtes ftu/ dium,fecundum ordinemliterarü,utfuntin Græco pofita,tranftulimus:relinquen tes ea quæ digna memoria non uidentur, 8^ pleraque mutantes. Semel enim ut in g Temporum libro præfatus fum, me uel interpretem elTc,uel noui opens condito/ tem : maxime quum quidam uix primis imbutus literis, hunc eundem librum au/ fus fit in Latinam linguam non Latinè uertere : cuius imperitiam,ex comparatio/ ne eorum quæ tranftulimus,prudens ftatim ledor inueniet ♦ Vt enim excelfa mihi non uendicOjita terræ inhærentia me fupergredi polTe credo.
j R A R A T , Armenia» Siquidem in montibus Ararat,area poft difu/ uium fediffe perhibetur:06 dicuntur ibidem ufq? hodie eins permane/ ’^^ ueftigia.Meminit horum montium 66 Hieremias in uifione contra | Babylonem.Iolèphus quoque in primo Antiquitatum ludaicarum li/ bro,lècularium literarum hiftorias proferens: Animaduertês,inquif, Noc terram diluuio liberatam,feptcm alios dies abire permifit : amp;C uniuerfa animaz liabeftias«^ patêtibus clauftris emittens,ipfe cum fua proie egreffus eftlimmolans deo hoftias,gaudenslt;^ cum liberis.Hunc locum Armenij exitum uel egrelTum uo/
cant. Siquidem ibi cultores illarum regionum,arcam primum fedifte teftantur: 2lt; li gnorum quidam fuperefle monumenta. Arcæ huius 86 diluuifjOmnes qui barbar ras fcripfere hiftorias recordantur : quorum unus eft Berofus Chaldaeus,qui fuper diluuio referens,hcc locutus eft:Dicitur huius nauis in Armenia propter montem Carduenorum pars aliqua permanere,amp;ó quofdam bitumen ex ea auellêtes circum fcrre:quo utuntur uel maxime hi qui luftrantur ÔC fe expiant. Sed ÔC Hieronymus Aegyptius,qui antiquitatcs Phœnicum pulchro fermone confcripfit:Só Mnafeas, 8i multi alq . Nicolaus quoqj Damafcenus in nonagefimofexto libro refert. Eft in Armenia fuper Myniadem mons nomine Bearis : ad quem multos in diluuio con/ fugiffeautumantjibii^ faluatos elfe. Alios uero in arcæ aluco fupernatates,ad eius uertieem peruenilTc,ÓC ufeß ad multas ætates ligna arcæ monftrari folita: quos qui/ dem ego puto non eße alios, nifi cos quos Moyles legifer ludæorum in fuis uoluz minibus ædidit. Achad,urbs regni Nemrod in Babylone. Porro Hebræi hanc ef/ fe diciint Mefopotamiæ ciui täte, quæ hodie quoep uocatur Nifibi,à Lucullo quon/ RR dam
V
-ocr page 1058-lolo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE LOCIS HEBRAlClS
dam Romano confulc obfeflam,captamq^ : SC ante paucos annos a loutano impcz C ratore Perfis tradita. Agai,ad occidetalem plagam uergit Bethell's, non multum ab ea diftans. Sita autem eft Bethel,euntibus Aeliam de Neapoli m leua parte maf duodecimo circiter miliario ab Aelia:06 ultç hodie paruus licet uicus oftêditur:fed óf eedefia aedificata eft,ubi dormiuit lacob pergens Mefopotamiam. Vnde óf ipß loco Bethel,ideft domus dei,nomen impofuit. Agai,uero uix paruac ruinât refi/ dent: óf locus tantummodomonftratur.‘Etfcicndum,quodin Hebræo g literam non habet, fed uocatur ai: feribiturgj per elementum,quod apud cos dicitur ain. Aftaroth Carnaim,terra gigantum quondam in fupercilio Sodomorum, quos in/ terfecit Chodorlaomor. Sunt hodieq? duo caftclla in Batanea hoc uocabulo, noué inter fe milibus feparata inter Adaram óf Abilam ciuitatem, nbsp;nbsp;Arboch, corrupte
in noftris codicibus Arboch fcribitur, quum in Hebraeo Icgatur Arbee,ideft qua/ tuor:eo quod ibi quatuor patriarchac, Abrahâ,Iûac óf lacob fepulti iùnt,ôf Adam magnus:ut in lefu libro fcriptum eft: licet eum quidam conditum in loco Caluariac fufpiceniur. Hæc eft autem eadem Chebron,olim metropolis Philiftinorum,óf ha bitaculum gigantum, regnumlt;ç poftea Dauid in tribu Iuda,ciuitas facerdotalis Óf fugitiuorum. Diftat ad meridianâ plagam ab Aclia milibus circiter uigintiduobus quercus Abraham,quae óf Mamrc,uffß ad Conftantq regis imperium monftraba/ tunSf Maufoleum eius in praefentiarum cernitur. Quum^ à nobis iam ibidem cc/ defia aedificata fit, à cundis in circuitu gentibus terebinthus fuperftitiofe coliturï co quod fub ca angelos Abraham quodam holpitio fufceperat.Haec ergo primum Arbee,poftea à Chebron uno filiorum Chaleb fortita uocabulum eft. Lege Verba dierum. Ailat,in extremis finibus Palacftinac iundla meridianac folitudini 6f maz ri rubro:unde ex Aegypto Indiam, óf inde ad Aegyptum nauigatur. Sedet autem ibi legio Romana cognomento decima : óf olim quidem Ailat à uetcribus diceba/ tur,nunc uero appellatur Aila ♦ Sed Óf Elamitarum quondam natio fuit, tui inwe/ rauit Chodorlaomor, cuius in Adibus quoque Apoftolorum mentio fit:óf in Re^ d . gnorum Iibris,urbs quaedam Palacftinae Aelam fcribitur. Adama,una de quinc^ ciuitatibus Sodomorum euerfa cum caeteris. Azazonthamar,in hac habitabant quondam Amorraei : quos interfecit Chodorlaomor iuxta eremum Cades. Eft Óf aliud caftellum Thamara,unius diei innere à Memphis oppido fcparatum,pcrgen tibus Aeliam de Chebron,ubi nunc Romanum pracfidium pofitum eft. nbsp;Allus,
regio Idumæorû,quac nunc Gabalene dicitur, uicina Petræ ciuitati. Aenan,cun/ tibus Thamnam,nunc defertus locus óf proximus Thamnæ uico grandi, qui fitus eft inter Aeliâ Ôf Diofpolim.Eft óf fons in fupra dido Aena loco:unde Aenan, ideft fontis nomen accepit : in quo ftans idolum maxima illius regionis uencratio/ ne colitur. Porró Hebræi affirmant Aenan non locum fignificare,fed biuium:ubi certo intuitu necelTarium fit ad unam de duabus uqs eligendam. Areaatad,Iocus trans Iordanem:in quo planxerunt quodam lacob,tertio ab Hiericho lapide,duo* bus milibus ab Iordane,qui nunc uocatur Betaglaiquod interpretatur, locus gyriî co quod ibi more plangentium circumierint in funere lacob. Aelim, caftra nlioz rum Ifracl, óf locus in deferto : in quo duodccim fontes, óf feptuaginta palmarum arbores,Moyfes de mari rubro cxiens reperit. Aelus,in deferto,ubi filq Ifracl ca ftrametati funt. nbsp;nbsp;Aferoth,pars eremi,ubi Maria óf Aaron contra Moyfen locuti
funt.Habitauerunt autem quonda Euei in Aferoth ufqj ad urbem Gazam.Verum hæclocanonAferoth,fcdAferimappcllariHebrpputant. Afcmona,caftrafilio rum Ifracl in deferto. Abetharim:pro quo Aquila óf Symmachus,exploratorum uiam interpretati funt:ubi aduerfum Chananxum,qui ab auftro contra Ifrael cru/ perat,in folitudine dimicatur. Ahie,quæ óf Achalgai,pro hac Symmachus inter pretatur,in collibus.Eft autem e regione quondam Moab nunc Areopoleos ad 0/ rientalem plagam. Arnon,rupcs quaedam in fublime porreda in finibus Amor/ ræorum inter Moab óf Amorrços.Moab uero Arabiae ciuitas eft, quae nunc Areo polis nominatur.oftedunt regionis illius accolx locum uallis in pr^rupta demerfx fatii
-ocr page 1059-DE LOCIS HEBRAICIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loll
A fatis horribilcmSi pcnculofum,qui à plcn'fqj uflt;$ nunc Amenas appcUaturicxtcn dkur^ ad feptentrionem Areopokosan quo 6t militum ex omni parte pra^fidia di ftributa,plenum fanguinis amp;nbsp;formidinis teftantur ingrclTum. Hie quondam Moaz bitarum fuit,SCpoftea Seen rex Amorraeorum iure belli cum obtinuit:fed SC terra filiorum Ifrael trans Iordanem,incipiens ab Arnone,ufquc ad montes Hermon 86 ' Libanum extenditur. nbsp;nbsp;Ar, locus uel oppidum Arnonis:quod à Septuaginta in/
terpretibus per extenfam uocalem, «f dicitur. Aefimon,locus deferti:denique amp;ipfum uocabulum incultam terram defertam^ fignificat. Abelfatim,locus in deferto ad meridiem Moabitar2. Az er, fine lazer, terminus urbis Ammon,quæ nunc Philadelphia diciturîdiuidens cam Amorræorum^ regionem:^ eft in ociaz Uo circiter lapide cius,ad folis occafum uicus lazer ufcp in præfentem diem perma/ nens. Arocr,oppidum Moabitarum, quod fitum eft fuper ripam torrentis Ar/ non,poffeffum olim à gentc ueterrima 0mnqm:5lt; poftea retentum à film's Lot,id/ cftMoabitis,quum priores accolas iubuertiflent.Et oftenditur ufq? hodie in uerti/ ce mentis illius:fed 86 torrens per abrupta defcendens,in mare mortuum fluit.Ce/ cidit autem Aroer in fortem tribus Gad contra faciem Rabba. Aftaroth,antiqua ciuitas Og régis Bafan:in qua habitauerunt gigantes,quæ poftea cecidit in fortem tribus Manaflae,regionis Bataneæ,amp;6 kxmilibusab Adarurbe Arabiæ feparata eft. Porró Adra à Boftra uigintiquin«^ milibus diftat. Diximus 8lt; fupra de Afta/ roth Charnaim. Agri fpccula,mons eft Moabitarum,in quem adduxit Balach filius Sephor,Balaam diuinum ad malcdicêdum Ifrael fuper uerticem,qui propter Uehemens pracruptum uocatur cxcifus : 8lt; imminet man' mortuo haud proeul ab Arnoe. Araboth Moab,ubi fccundó numeratus eft populus:quod Aquila inter/ prctatur,humilia fine gquaIiaMoab:hanc habens confuctudinem,ut eremum pro pter planiciem oiix^NiJ, ideft xqualcm interprctetur 80 pbnam.Deniq; Symma/ chus pro Araboth Moab,campeftria Moab tranftulit ï SC eft ufej hodie locus iuxta 8 montem Phogor,euntibus à Liuiade in Esbum Arabiæ contra Hicricho : qui ita appcllatur Araba.Hanc ut fupra, Aquila tranftulit planam:Symmachus,interdum campcftrem,interdum inhabitabilem : Theodotion,occidentalem. Atharoth,ci/ Uitas olim Amorræorum trans Iordanem,quæ poftea cecidit in fortem tribus Gad: UOcatus eft autem Atharoth Si filius Salma,fiueSalmoïutin Paralipomenonferi/ ptum eft. Atharoth Sophan, 66 hæc ciuitas tribus Gad. Aratb,ciuitas Amor/ txorum uicina deferto Cades:Só ufque nunc oftenditur uilla ab oppido Malatis in quarto lapide,à Chebron uigefimo,in tribu luda. Afemona,ciuitas in deferto, ad meridiem ludæ, diuidens Aegyptum ÔC fortem tribus ludæ ad mare ufque ten/ dentem.Pofui SC fupra Afemona, caftra filiorum Ifrael. Aorabi, terminus ludææ prouinciae ad Orientem refpiciens tribus ludæ.Eft autem SC uicus nunc ufq: gran/ dis,nouem milibus à Neapoli contra orientem defcêdentibus ad lordanem SC Hie/ richo,pcr earn quæappcllatur Acrabatenetfed SC confinium Amorræorum, Acraz batene dicitur: de quo loco non exterminauit alienigenas tribus Nephtalim, ut in ludicum libro fcriptum eft. Azadada, confinium ludæ refpiciens ad aquilonem.
Arath,terminus SC ipk ludæ diftans à Chebron milibus uiginti ad meridiem; de quo fupra pofitum eft. Afarenam,terminus ludæ ad feptentrionem. Afer/ nai,terminus amp;nbsp;ipfe ludæ. Arbela,terminus SC ipfe Iudæ,ortum folis afpiciens, EftSC ufe^ hodie uicus Arbel trans lordanem in finibus Pellæ ciuitatis Palæftinæ, 6C alius hoc uocabulo in campo prægrandi diftans ab oppido legionis millibus no/ ucm. Aulon,non Græcum,ut quidam putant,fed Hebræum uocabulum cft:ap/ pellatur autem uallis grandis atq^ campeftris in immenfam longitudinem fe exten/ dens:quæ circumdatur ex utraq; parte montibus,fibi inuieem fuccedentibus amp;nbsp;co ha’rentibus,qui incipientes à Libano SCuItra,ufcßaddefertum Pharam perueni/ unt.Sunt^ in ipfo Aulone,ideft ualle campeftri urbes nobiles, Scythopolis,Tybe/ tias ftagnum(^ propter eam:fed SC Hiericho,mare mortuum,ÖC regiones in circui/ lu; per quas médius lordanis fluit,oriens defontibus Paneadis,8C in mare mor/ RR 2 tuum
-ocr page 1060-loIX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE LOCIS HEBRAICIS
tuum tntroicns. Amalechites, regio in deferto ad meridiem ludæ trans urbem C Petram,eunribus Ailam:cuius 00 fcriptura recordatur,dicens, Amalech habitat in terra ad Auftrum. Sed 64 iuxta eum alius Chananxiis habitabat, qui ÔC dimicanit contra filios Ifrael in deferto: de quibus ita fcribitur, Amalech autê amp;nbsp;Chananxus habitabant in ualle. Araba: Aquila,pIanam:Symmachus,campeftrem interprcz tantur:ficut fupra dictum eft.Porró eft ÄT alia uilla Araba nomine, in finibus Dio-cæiàreæ,qug olim Saphorine dicebatur:00 alia,tribus milibus à Scythopoli contra Occidentem. Amman,quæ nunc Philadelphia, urbs Arabiæ nobilis:in qua ha/ bitauerunt olim Raphaim,gens antiqua : quam interfecerunt filij Lot, habitantes pro eis in Ammon. nbsp;nbsp;Argob,regio Og régis Bafan fuper Iordanem,quæ cecidit
in fortem dimidiae tribus Manaffe : Si eft ufque hodie uicus circa Gerafam urbem Arabiæ, quindecim ab ea diftans milibus contra Occidentem, qui Arga appellat tur:quod interprctatur Symmachus,menfuram. Afedoch,urbs Amorrxorum, quæ cecidit in fortem tribus Ruben : appeliatur autem addito cognomento A fez doch, Phafga: quod in lingua noftra rcfonat,abfciftum. Abarim,mons in quo tnortuus eft Moyfes,Dicitur autem amp;C mons clïc Nabau,in terra Moab c6tra Hie/ richo fupra lordaneminfupercilio Phaiga.Oftenditur^ aicédentibus deLiuiade in Esbum antiquo hodïeq? uocabulo iuxta montem Phogor, nomen priftinum re/ tinentemta quo circa eum regio ufque nunc appeliatur Phaiga. Auothiair,quod interprctatur tTsrewAr^. Air,hic eft Bafan, in qua funt uici fexaginta in monte Galaad,qui ceciderunt in fortem dimidiæ tribus Manafte: qui locus nunc uocatur Golam,in terra Batanea. Antilibanus:ea quæ funt fupra Libanum,ad Orienta/ lem plagam refpicientia, Antilibanus appellantur circa regionem Damafci, quæ cecidit in fortem tribus Manafte. Azecha,ciuitas Chananæorum in parte tribus ludæ^ad quam ufque perfequutus eft lefus quinqj reges. Sed 06 hodie uocatur uilla Azecha,inter Eleutheropolim SC Aeliam. Aialon,uallis atq? præruptum, fuper quod orante quondam Iefu,Iuna ftetit iuxta uillam quæ ufcj nunc Aialon dicitur, D contra orientem Bethelis, tribus ab ea milibus diftans, haud procul à Gabaa SC Ra ma Saulis urbibus. Porró Hebræi affirmant Aialon,uicum eiTe iuxta Nicopolim in fecundo lapide,pergentibus Acliam. Achor, Hebraice dicitur Emecachor: quod interprctatur,uallis tumultus,ucl turbarum : co quod ibi tumultuatus SC tur/ batus fit Ifrael : in qua lapidauerunt quondam Acham,propter furtum anathema-cis.Eft autem ad feptentrionem Hicricho:8C uftj hodie à regionis accolis henomv natur.Meminit huius Ofee propheta. Afcdoch,alia ciuitas,non quæ fupra,licet eodem nomine uocctur:quam expugnauit quondam lefus, rege cius interfedo. Afor,ciuitas rcgni labin,quam folam incendit Iefus:quia metropolis erat omnium regnorum Philiftijm. Eft SC alia uilla ufcp hodie Afor,in finibus Afcalonis,contra Orientem eius : quæ cecidit in fortem tribus luda : cuius SC fcriptura meminit,ap/ pellans earn ad diftindioncm ucteris Afor nouam. nbsp;nbsp;Aermon,regio Euæorum,
quam obtinuit lefus.Hebræus uero quo prglegente fcripturas didiciiaffirmat mon tem Aermon Paneadi immincrc;qucm quonda tenuere Euæi SC Amorræede quo nunc æftiuæ nines Tyrum ob délieras deferuntur. Ahalach,mons quem Aquila interpretatur,diuidentem montem : SC Symmachus,Ieuem montem, ideft lympi/ dum fiue lubricum. Aermon,mons Amorræorû,dc quo nunc didum eft:quera Phoenices uocant,Sanior:SC Amorræus appcllauit,Sanir: diciturq; inuertice eius infigne tcmplum, quod ab cthnicis cultui habetur è regione Paneadis SC Libani: SC terra filiorum Ifrael trans lordanem ad folis ortum à prærupto Arnon ufque ad montem Aermon extenditur. Arnob,ciuitas quam expugnauit Iefus:SC eft ufq^ hodieuilla iuxta Diofpolim,quafi quartomiliario ad Orientalem plagam,quæuo catur Bethoannaba. Plenty autem affirmant in odauo ab ea miliario firam,^ ap' pellari Bethannabam, Afdod,in forte tribus ludæ,quæ nunc uocatur Azorus:in qua derelitfti funt gigantes, qui appcllabantur Enachim:ÔC eft ufque hodie infigns oppidum Palæftinæ. Ader,urbs quam expugnauit lefus,rege lïlius interfedo-
Aphee
-ocr page 1061-DE LOCIS HEBRAtejS^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi?
A - Aphec,6^ hæc efuitas eft quam rege I'pfius truefdato expugnauk lefus. Ach/ faphjSlt; contra huius regem pugnaffe defcribiturZappellaturq hodie uillula Chafa/ Ius,in odauolapide Diocacfareac,ad radieem montis Thabor,in campeftribus» Accaron,m tribu Dan : fiue (ut ego arbitrer) in tribu lud a, ad laeuam Ghana/ naeorum:urbs unade quinque olim fatrap ijs Palæftinæ t'ôf décréta eft quidem tri/ bui Iudac,nec tarnen tenta ab ea,quia habitatores priftinos nequiuit cxpellcre.Sed amp;nbsp;ufque hodie grandis uicus ludacorum Accaron dicitur,inter Azotum óf lamni/ arn ad Orientem refpiciens. Quidam putant Accaron turrim Stratonis,poftca‘Cac/ faream nuncupatam. Azotus,quæ fupra Afdod,ufq5 hodie non ignobile muni/ cipium Palaeftinaetóó una de quinep ciuitatibus Anophylorum:decreta quidem tri/ bui Iudac,fcd non retenta ab ea, quia nequaquam ueteres accolas potuit expellerc.
Afcalon,urbs nobilis Palæftinætquæ Óf ipfa antiquitus una fuit de quinq; fatra- . ptjs Philiftinorum : feparata quidem tribui ludæ per fortem,tarnen non retenta ab ea,quia habitatores eius fuperare non potuit. nbsp;nbsp;Apheca,terminus Amorræorum
fuper lordanem in forte tribus Ruben:fed óf ufque hodie eft caftellum grande, A/ pheca nomine, iuxta oppidum Palæftinæ. nbsp;nbsp;Agad, fit a ad radices montis Herz
mon. Acmath,urbs quae cecidit in fortem Ruben:fed óf nunc Amathus uilla diz citur trans lordanem in uigefimoprimo miliario Pellac ad meridiem,Eft amp;nbsp;alfa uilla in uicinia Gadaræ nomine Amatha,ubi calidae aquae erumpunt.In Regnorü quoz quelibris fcribitur, Ab introitu Aernath uflt;$ ad mare Araba:hoc cft,defcrti,quod eft mare mortuum.Ego autem inueftigan5,reperi Aernath urbem Gales Syriae ap pellari,quac nunc Graeco fermone Epiphania dicitur. Amon, trans lordanem in tribu Gad.Hacc eft Adman,de qua fupra diximus,Philadelphia ciuitas illuftris Az rabiae. nbsp;nbsp;Addara,in tribu luda,iuxta defcrtum. Eft quoque Öf alia uilla in finibus
Diofpoleos iuxta Thamniticam regionem, quac à Thamna uilla ufqj hodie fic uoz catur. nbsp;nbsp;Accbara,uicus in deferto fitus in pofteflione tribus ludaefpro quo Symz
* machus intcrpretatur,pauimcntum. Achor,in tribu Iuda:de qua óf fupra dixiz mus. Addomim,quondam uillula nunc ruinac in forte tribus Iudac,qui locus ufq? hodie uocatur Maledomim:ÓC Gracce dicitur, ewedSiams 'STv^^caiJ : Latine autem ap pellari poteft,afcenfus rufforum ftuerubêtium, propter fanguinem qui illic crebro à latronibus funditur.Eft autem confinium tribus ludac Óf Beniamin defcendentiz bus ab Aelia Hierichum, ubi óf caftellum militum fitum eft,ob auxilia uiatorum. Huius fanguinarq óf cruenti loci,Dominus quoq; in parabola defcendentis Hieri churn,de Hierofolyma recordatur. Aman,in tribu luda. nbsp;nbsp;Aafar,in tribu luda:
appellatur autem nunc uicus praegrandis pergentibus Afcalonem de Azoto. Az zarfaul,in tribu ludac» nbsp;nbsp;Ain,in tribu Iuda,urbs facerdotibus feparata.Eft óf ufe^
hodie uilla Bethennim nomine, in fecundo lapide à Terebintho,hoc eft à tabernaz culo Abraham,quatuor milibus à Ghebron. Aftahol,in tribu luda:óf ufq; hodie uillula uocabulo Aftho,intcr Azotum óf Afcalonem permanet» nbsp;nbsp;Afna,in tribu
luda, nbsp;nbsp;Adollam, in tribu luda: óf ufq; hodie uicus non paruus ad orientem Eleuz
theropoleos in decimo miliario hoc nomine uocatur ♦ nbsp;nbsp;Adithaim,in forte tribus
ludac.Dicitur autem óf quaedam uilla Adia,iuxta Gazam:Óf alia Aditha,iuxta Dv ofpo!im,quafi ad Orientalem plagam refpiciens. Adafa, in tribu Iuda,ufi^ hoz die uicus iuxta Guphnas.Sed miror quomodo Guphnenfem regionem in tribu lu dac pofuerit, quum peripicuum fit iècundum librum lefu in fortem earn tribus E-phraim cecidiffe. Ather,in tribu luda. A fan, in tribu luda.Eft ufque hodie ui-* cus nomine Bethafan ad Aeliam pertinens,in decimoquinto ab ea miliario, nbsp;nbsp;Az
fenna,in tribu luda, Agliph,in tribu luda. Anab,in tribu Iuda:nunc ufqj uicus in finibus Eleutheropoleos. Eft óf alia uilla grandis Iudæorum,nomine Anea,in Daroma,contra Auftralem plagam Ghebronis, nouem ab ea milibus feparata.
Aftemech,in tribu luda uicus, óf ipfe ludacorum eft,in Daroma,ad Aquilonem loei Anem. nbsp;nbsp;Anim,in tribu luda.Eft uicus Anea,iuxta alterum,de quo fupra diz^
RR 3 ximus
i
-ocr page 1062-1014 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ tacts MEBRAICIS
xiiihus,ad Orientalem plagam refpiciens cundis habitatoribus Cbnflianis. A/ C pheca,in tribu luda. nbsp;nbsp;Ammata,in tribu luda. nbsp;nbsp;Arebba,in tribu luda. Atha/
roth,iuxta Rammàm,in tribu lofeph, nbsp;Atbaroth,ciuitas in tribuEphraim:nunc
uicus ad Aquilonern Sebaftg,in quarto eius miliario, Atharus didtur. Ad ar a, cv uitas tribus Ephraim. Afer,duitas tribus Manaflemunc demonftratur uilla de-fcendentibus à Ncapoli Scythopolim, in dedmoquinto lapide iukta uiam public cam. nbsp;nbsp;AtharothjCiuitas tribus Beniamin. Sunt autem dux Atharoth,haudpro/
Cül ab Aelia. AthanothjCiintas fortis Beniamin facerdotibus feparata,in tertio ab Aelia miliario:de qua 6^ Hicremias propheta fuit. nbsp;Addar,ciuitas fortis Ben/
iamin. Aclmon,ciuitas tribus Beniamin,facerdotibus feparata. Amceh Cafis, ideft uallis Cafis,in tribu Beniamin. Anim,in tribu Beniamin. Aphra,in trtgt; bu Beniamin. Eft 50 hodie uicus Effrem, in quinto miliario Bethelis,ad Orientem refpidens. Amoheniam,in tribu Beniamin. Aphin,in tribu Beniamin. A--rim,in tribu Beniamin.Eft SC uilla iuxta Diolpolim,quac uftg hodie appellatur Be/ tariph. Amfa,in tribu Beniamin. Afar,intribuSymeon» Amarchabob,intri bu Symcon« Ain,in tribu luda fine Symeon,ciuitas facerdotibus feparata. A/ fcnna,in tribu Symeon. Amathar,in tribu Zabulon. Anua,in tribu Zabulon. Eft 56 alia uilla Anua, euntibus de Neapoli Aeliam, in dedmo miliario. Ana^ thon,in tribu Zabulon. Achafeluth,ciuitas in tribu Iftachartappellatur autem Sf quidam uicus Chafalus,iuxta montem Thabor, in campeftribus, in odtauomiliaz no Dioeæfareæad Orientem refpicicnsificut fupra diximus. Aphraim,ciuitas tribus IHacharteftq? hodie uilla Affarea nomine,in fexto miliario legionis cotra fez ptentrionem. Alimelcch, fortis Afer. Amath,in tribu Afer. Aemes,in forte tribus UTachar. Anerith,in forte tribus Iflachar, Acifap,in tribu Afer, Abz lt;Ion,in tribu Afer,ciuitas feparata Leuitis. nbsp;nbsp;Aniel,in tribu AferZeft quaedam uilz
la nomine Betoaenea,in quintodecimo lapide à Caeßrea fita in monte contra Oriz cntalem plagam,in qua 66 lauacra dicuntur efle falubria. nbsp;nbsp;Achran,in tribu Afer. 0
Amon,in tribu Afer. Accho,quæ nunc Ptolemais appellatur fortis Afer,dc qua habitatores priftinos nequiuit expcllere. Achziph,in tribu Afer,in qua alie/ nigenæ permanferunt. Hate eft Ecdippa in nono miliario Ptolemaidis pcrgctibus Tyrum. Amna,fortis Afer. Aphec,fortis Afer,in qua habitatores priftini per/ manferunt. Addemne,in tribu Nephtalim. Afor,in tribu Nephtahm,quant 'rex Aßyriorum populaftefcribitur. Aftèddim,in tribu Nephtalim. Amarh,in tribu Nephtalim. Asanoth, terminus Nephtalim.Eft autem 00 nunc uicus ad rcz gionem Dioeæfareæ pertinens in campeftribus. Aialon,urbs fortis Dan,fcpagt; rata Leuitis:SC eft hodie uicus alius haud procul à Nicopoli.Sciendum^ quod pro Aialon, Septuaginta ædiderunt Vbi erant urfi. Arar,eft ciuitas in qua habitauez runt filij Obab foceri Moyfi in medio Ifraelis. Areth,fons apud quern Gedeon caftrametatus eft. Afiroth, ciuitas Sifaræ principis labis.Eft autem labis trans lordancmnunc uilla pcrgrandis,aciuitatc Pella fex milibus diftans, pergentibus Gerafam, Ares,afcenius:pro quo Aquila interprctatur,faltuum: Symmachus, montium. Aruir,ubi dimicauit Icpte:eft hodie^ uilla in monte fita,uigefimo ab Aelia lapide ad feptentrionem. Arima,ubi fcriptura refert fedifte Abimelcch,
Athalim,ciuitas in terra Zabulonïdequa fuit 56 ille Aialon,qui iudicauit popuz lum Ifrael. Abela uinearum,ubidimicauit lepte,in terrafiliorum Ammon^nam 8^ ufep in præfentem diem,infeptimo lapide Philadclphiæ,uilla Abela cernitur ui/ netis conhtaïalia quoq; eft ciuitas nomine Abela,uini fertilis,in duodecimo à Ga/ deris miliario contra Orientalem plagam : nccnon Si terna in Phœnice Abela,in/ ter Damafcum 56 Paneadem. Armatha Sophim,ciuitas Hclcanæ SC Samuelis in regione Thamnitica,iuxta Diofpolim : unde fuit Iofcph,qui in Euangehjs ab Ari/ mathia fcribitur. Abenezertquod interpretaturjapis adiutorij,fiuc lapis auxi/ liator, Eft autem locus unde tulerunt Philiftijm arcam teftamenu inter Aeliam SC Afcalonew
-ocr page 1063-DE LOCIS HEBR-ftTCTS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roJ$
A Aflt;Jâtoném,{uxta tiiUam Bethfamis. Aphes Domfm,ubi dimicauit Saul:pro quo Aquila pofuit,in finibus Domim. Annegebipro quo Aquila,auftrum:Symmaz thus,meridiem tranftulerunt. Arith,ubi feditDauid:cft uilla Arath nomfnc,ad occidentem Aeliæ. nbsp;nbsp;Aialim:pro quo Aquila tranftulit,ccruorum:Theodotio,laz
pidés ceruorum» Aendor,quac eft in Ie2raeJ,ubi H'q Ifrael fe ad prarlium pra-pa/ ranteSjCaftra pofucrunt. Et eft hodie grandis uicus Aendor,iuxta mótem Thabor ad meridiem in quarto miliario. nbsp;nbsp;nbsp;Aphec,iuxta Aendor lezraeliSjUbi dimicauic
Saul. Arma,adquem locum fpoliorum pattern mifitDauid. Athach,adhunc locum quoq,: mifit praedae pattern Dauid. Amma,in defertum euntibus Gabaz on. Aethon Adafaftpro quo Symmachus pofuit,inferiorem uiam. Area ome, hæc eft Hicrufalem. Aflurc,ciuitas ludæ quam ædificauit Salomon. Abelmau Ia,urbs unius de principibus Salomonis:unde fuit 06 Hclifeus propheta.Eft autem nunc uicus in Aulone,dequo fuprà diximus,in decimo à Scythopoli miliario com tra Auftralem plagam nomine Bethahula. Sed 06 Abelmea uillula nunc nuncupaz tur inter Neapolim 06 Scythopolim. Auotihar,ciuitas unius de principibus Saz lomonis. Ailath,fuper littus rubri man's in terra Edom:de qua fuprà dictum eft.
Aheloth,quam extruxit Azarias. Aenda,huius expugnaror Afa rex luda atqj fubuerfor. Aziongabetjin hoc loco claftis Iofaphat,ui tempeftatis attrita eft.Fen tur autem ipfa effe Eftia,haud procul ab Ailath in mari rubro, Allea Batgozan, nomina fluminS in terra Mcdorum,ad quorum montes captiuus Ifrael ductus eft.
Abana,fluuius Damafci. Aopfttbe,uel Aphufoth:quod Aquila,in libertatem uertit. Aian,quamexpugnauitrex Aftyriorum. Ahia,in Al^riorum regione locus, Ameth,regio Aftyriorum. AmmajObpidum »ft terra ludæ,quod ædifiz cauerunt hi qui ad cam uenerant de Emath. Arcem : refert lofephus, banc effe Petram urbem nobilem Palæftinæ. Adramelech,idolum Affyriorum,quod 86 Samaritae uenerati funt. Arnonim,iuxta Efaiam uiæ nomen eft in uifione conz i traMoab:pro quo Aquila,Oronaim pofuit:8lt; Symmachus, Oraniin. nbsp;nbsp;Agillam,
huius 2lt; Efaias meminit in uifione cotraMoab. Eft autem nunc Agallim uicus ad auftralem parte Arcopoleos,diftans ab ea milibus odfo. Aelim,puteus Dimon, 8C huius loei in eadem uifione Efaias recordatur. Ariel,huius quoq: Efaias mez minit:quam Aquila ÔC Symmachus interpretati funt,leoncmdei. Hanceflepu.. tant quidam Areopolim, co quod ibi nunc ufque Ariel idolum colant : uocatum «7^ 079 apt©', ideft, à Marte ; unde amp;nbsp;ciuitatem didam fufpicantur. Mihi autem uidetur iuxta confequentiam textumq prophetiæ, Ariel ibi allegorice Hicrufalem fiue templum fignificare : hoc cft,leonem dei:quod forte regnum fuerit 2lt; potens. De hoc in libris Hebraiçatum quæftionum plenius didurn eft. Adama,in Efa* ia.*proquo Aquila2lt; Symmachus,humum:Theodotio,terram interpretantur.
Ager fullonis, amp;nbsp;hoc in Efaia fcriptum eft. Oftenditur autem nunc ufque locus infuburbanis Hicrufalem. Afedech, óf hanc Efaias prophetafuturam in Aez gypto uaticinatur. Sciendum autem,quod in Hebraeo pro hoc nomine fcriptum fit,Hærcs : quod à ficcitate quidam interpretantur in folem, 86 ai ij in teftam tranfz ferunt:uolentes uel Heliopolim fignificari,uel Oftracinen. Sed 8ó huius rei difpuz lationem, quia longior eft, in libris Hebraicarum quaeftionum reperies. Arz phath, urbsDamafci,quam expugnauit rex Aftyriorum : ficutinEfaia 8c Hiere.-mia 8i libris Regnorum fcribitur, Aneugaua ; 80 huius Efaias meminit, quam Aquila tranftulit Ane 8ó Gaua, fcilicet v fyllabam,quæinmedio nominis pofua eftjinconiundionem Et,intcrpretatus : Symmachus uero, follicitauit óf humiliaz uit. Legimus fuper hoc in Regnorum libris. Armenia : in Efaia, quae eft Araz rath, Afehhuius meminit Zacharias propheta. Ananeel,turris Hierufalem: ficut in Zachariæ libro fcriptum eft. Aftercmoth,in Hieremia:pro quo in Hez brxo fcriptum eft, Sademoth: quod Aquila interpretatur, fuburbana. Acz tuoth,in Hieremia : quod Aquila uertit. in offi'cinas,uel tabernas. Ahabaotlt, RR 4 inHiez
-ocr page 1064-10 16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DELOCIS HEBRAICIS
in Hi'eremiatpro quo in Hcbrxo legitur,Luit. Aethan/'n Hierctniazquam AquiC la,ualidam:Syminachus interprctatur,antiquam, Acheldemachjager fanguinis, qui hodic«^ monftratur in Aclia ad Auftralem plagam montis Sion, Aenon, iuxta Salim ubi baptizabat Ioannes,ficut in Euangclio y?/ iuMvluj fcriptum eût 66 oftenditur nunc ufque locus in oAauo lapide Scythopoleos ad meridiem iuxta Salim 66 lordanem.
B Abel, quae 66 Babylon,interpretatur confufio.Erat autcm ciuitas regni Nem/ rod,in qua eorum qui ædificauerunt turrim diuifæ funt linguæ,quorum prim' cipem lofephus fuilTe NemrodafRrmat.Teftem^ eius hiftoriæ,Sibyllam Graecam cxhibens:Locus,inquit,in quo turrim ædificauerût nunc appellatur Babylon,pro ' pter confufionem fermonis eorum,qui altiffimam turrim omni Audio fabricaban-tur.Siquidem Hebraciconfufionem Babeluocant,Dehacturre 66 diucrfitatelin* guarum fcribit 66 Sibylla in hunc modum: Quum omnes mortales una lingua utez rentur:quidam ex bis altiffimam turrim ædincauerunt, cœlum per earn cupientes fcanderezdq uero turbines mitten tes, euer tere turrim tæ propriam atque diuerfam unicuiqp tribuere linguam,unde urbem quotp contigit appellari Babylonem. Be thel,uicus in duodecimo ab Aelia lapide ad dexteram euntibus Neap olim, quxpri mum Luza,ideft amygdalum uocabatur: 06 cecidit in fortem tribus Beniamin iux/ ta Bethâ 66 Gai,quam expugnauit lefus rege illius interfedo-Porro quod quidam putant fecundum crrorem Graecorum uoluminum Valamaulas antiquitus nuneux patam,uchcmenter errant. Verbum quippc Hebraeum 66 nomen ipfius ciuitatulae panter mifcuerunt,quum Vlam fignificct prius,ideft w»a-ri^öfz, Luza uero amy/ gdalumtóC fit fenfus:uocabatur autem Bethel prius Luza.Necnon 66 hoc quod Be thauen aliud oppidum fufpicantur,Hebræi putant eandem elfe Bethel. Sed ex eo tempore quo ibi ab Hieroboam filio Nabath uituli aurei fabricati funt;66 à dcc-em tribubus adorati,uocatum effe Bethauê,ideft domus idoli,quæ antè uocabatur do mus dei. Sed 66 fuper hoc in libris Hebraicarum quaeftionum plenius diximus. D Bala,quæ eft Segor,nunc Zoara nuncupatunfola de quinq^ Sodomorum urbi/ bus Lot precibus referuataJmminet autem mari mortuo,66 præfidium in ea pofi/ turn eft militum Romanorumffiabitatoribus quocß proprijs frequentatur:06 apud camgignitur balfamum,66 poma palmarum, antiquac ubertatis indicia. Nullum au tem moueat quod Segor,eadem Zoara dicitur:quum idem fît nomen paruulæ ud minoris.Sed Segor,Hebraice: Zoara, Syriacenuncupatur. Bala autem interpret tatur abforpta : fuper quo in libris Hebraicarum quaeftionum plenius diximus» Balanus,ideft quercus ludus,fub qua Rebeccae nutrix fepulta eft. Barath, in* ter Cades 66 Barath, hodiecß Agar puteus demonftratur. Bethlehem, ciuitas Da uid in forte tribus Iudæ:in qua dominus nofter atq^ faluator natus eft,in fextomi/ liario ab Aelia contra meridianam plagam,iuxta uiam quæ ducit Chebron,ubi 66 fcpulchrum lefte 66 Dauid oftcnditur:66 mille circiter paffibus procul turris Ader, quæ interpretatur turris gregts,quodam uaticinio paftores dominicæ natiuitatis confeios ante fîgnifîcans.bed 66 propter eandem Bethlehê,regis quondam ludææ Archelai tumulus oftenditunquifemitæadcellulamnoftram e uia publica diner* tentis principium eft.Vocabatur autem Bethlehem 66 films Ephrate,ideft Mariae: ut in Paralipomenon plenius legimus.Lege diligenter hiftoriam. Berfabce,in tri bu luda fiue Symeonis,eft ufq? hodie uicus gradis in uigefimo à Chebron miliario uergês ad auftrum,in quo Ô6 Romanoru militum præfîdiû pofitum eft. A quo loco termini ludgx terræ incipientes tendebantur ufcg ad Dan,quæ iuxta Paneadê eer nitur.Interpretatur uero Berfabee puteus iuramêti,eo quod ibi Abraha Ô6 Ifaacfœ dus cum Abimelech fociauerût iurantes.Nec mouere debet quempiâ,fî interdunt ciuitates ludæ eafdem in tribu Symeonis uel Beniamin reperiat.Tribus enim luda bellicofifs.uiris pollens,66 crebro aduerfarios fuperas,in omnibus tribubus tenuit principatü:66 idcirco etia aliarû tribun fortes in eius interdû funiculo nuenpantun alioquin
-ocr page 1065-DE LOdS HEBRAICIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi-/
A alioquin in medio tribus ludæ habitaiTe Symeonem,Ïcriptufa mânifeftiflîme do/ cet» Balam,in tribu luda. nbsp;nbsp;BafchatJn tribu luda. nbsp;nbsp;Bethdagon,in tribu luda:
fed amp;nbsp;ufcp hodie grandis uicus Capherdago inter Diofpolim 54 lamniam demons ftratur. Bethaloth,in tribu luda. Bethaphu,in tribu luda uicus trans Raphaim milibus quatuordecim euntibus Aegyptum,qui cft terminus Palæftinx. Betha^ rabaîpro qua Symmachus tranftulit in locis,quæ iuxta inhabitabikm funf,fignifi cans eremum. Beeftharajin tribu Manaffe feparata Leuitis in regionibus Bafa/ nitidis. Bethaim,in tribu Beniamin iuxta Gai 5C Bethel contra Machmasdicet pleri(Ç,ut fuprà didum cft,candcm purent efle Bethel. nbsp;nbsp;Balllot h, in tribu Beniamin. nbsp;nbsp;Bcthfur,in tribu luda,hue Beniamin:8lt; eft hodie Bethforon uicus eunti/
bus nobis ab Aelia Chebron,in uigefimo lapide,iuxta quem fons ad radices mon/ tis ebullieos ab eadem in qua gignitur,forbetur humo.Et Apoftolorum A era refe/ runt eunuchum Candacis reginae in hoc efte baptizatum à Philippo.Eft amp;nbsp;alia uil/ bBethfur in tribu luda, mille paflïbusdiftans ab Eleutheropoli. Beroth,in tri/ buBeniamin. Bola,in tribu Symeonis. Boon,in tribu Beniamin. Berhalon, in tribu Beniamin:pro qua Symmachus interpretatur,in campeftribus. Bethal-Ia,in tribu Beniamin. Borootb,in tribu Beniamin. Ballath,in tribu Symeonis. Bathul,in tribu Symeonis. Beramoth,in tribu Symeonis. Beth,in tribu Sy/ meonis. Baaleth,in tribu Symeonis. Bethlabaoth,in tribu Symeonis* Beth/ Iehem,in tribu Zabulon: ad cuius diftincrionem altera Bethlehem appellatur ludæ. Betbphafes,in tribu Iflachar. Bathne,in tribu Afer:Slt; nunc appellatur ui/ eus Bethebem,in odlauo miliario Ptolemaidis contra Orientem. Bcthagon,lo/ eus in quo duæ tribus Zabulon ÔC Ilïachar habent confinia. nbsp;nbsp;Bethemech,quod
interpretatur Symmachus locum uallis. Eft autem fortis Afer. Bethana,in tribu NephtalimzSC cft uilla nomine Bathanea,in quintodecimo à Cgfarea lapide,in qua dicuntûr lauacra elfe falubria:quam JC fuprà fub nomine Anee pofuimus. Banc, ^ intribuDan. Barach,intribuDan,ufq^hodiepropeAzotum. Bareca,uicuz lus appellatur. Bezech,urbs regis Adonibezech;amp;C hodieep duæ uillæ funt no/ mine Bezech,uicinæ fibiin decimofeptimo lapide à Neapoli defeendentibus Scy/ thopolim. Bethfan,ex hoc oppido tribus Manafte accolas priftinos non potuit expellere:00 nunc appellatur Scythopolis,urbs nobilis Palæftinæ,quam interdum feriptura cognominat domum San, quod in noftra lingua interpretatur inimicus.
Bethfamis,ciuitas facerdotalis in tribu Beniamin,quæ ufej hodie demonftratur de Eleutheropoli pergentibus Nicopolim in decimo miliario contra Orientalem plagam*, Bethna,in forte tribus Nephtalim. Sed nec de hac priftinos accolas tri/ bus Nephtalim ualuit expellere. nbsp;nbsp;Bethfamis altera,in tribu Nephtalim,in qua ÔïT
ipfa eultores priftini permanferunt* nbsp;nbsp;Baal Ermon,mons circa Libanum in fini/
bus Allophylorum. Baleth,in tribu Dan. Bethara,quod interpretatur domus aquæ fine putei,quam in expeditione bellandi occupauit Gedeon. Bethafepta, ubi terga uertit Madian. Balanus,ideft quercus Sicimorum,ubi regnauit Abime lech,quæ ufque hodie oftenditur in fuburbano rure Neapoleos prope fepulchrum Ïofeph, Borconni,quod uertit Aquila in fpinas,2lt; Symmachus in tribulos. Be ra,ubiquum Abimelech loathanfugiftet, habitauit. Diftatautem uicus Beraab Eleutheropoli odo milibus ad Aquilonem. Baalthamar,iuxta Gabaa, ubi filq Ïfrael aduerfum tribum Beniamin iniere ccrtamen,2v ufq; hodie Bethamariin fu/ prà didis locis uiculus appellatur. Betheur,ufque ad hune locum populus ïfrael fugientes perfequutus eft alienigenas,appellans eum Lapidem adiutorq. Barna, ubi SauI ungendus in regem, cum Samuele cibum fumpfit. Porro Bama, Aqui/ la Temper Excelfum,tranftulit. nbsp;nbsp;Bofes,nomen Petræ:de qua in libris Hebraica/
turn quæftionum diximus. Befor,turris ad quam uenit Dauid. Befaran,ad quern locum Dauid prædæ partem mifit. Bahurim,locus ad quern ufi$ profe/ quutus eft Michol filiam Saul, uir fuus lachrymans. Baalafor,iuxtaEphraim, ubi ab Abfalon pecora tondebantur, Bethmacha, ufque ad hanc perfequutus eft loab
-ocr page 1066-1018
DE LOGIS HEBRAICIS
cft loab perduellem Sabc : Ôi poft hæc,eam ab Aflynorum rcgc captam Îcgimus» C Eft autem afcêdentibus de Eleuthcropoli Adiam in odauo lapide,nunc uilla quae Mechanum dicitur. Ballath,urbs quam ædificauit Salomon. Bethfalifa,unde uenic homocum muneribusad Helifæumprophetam»Eftautemuillainßnibus Diofpolcos,quindecim ferme ab ea milibus diftans contra feptentrionem in regio/ ne Tannitica, Bethagan,uia per quam Ochoziam fugifte legimus. Bafechad, urbs antiqua ludacae. Berhacad,uicus Samariæ,ad quem uenitHieu rex Ifraelï qui in latiflimo campo fitus,non amplius quindecim milibus à legionis oppido fe-paratur:pro quo Aquila interpretatur,domus curuatium:Symmachus,domus fin/ gulorum,eo quod anguftus 06 humilis introitus,fingulos tantum,nee ipfos ftantes ingredi fuftineret, nbsp;Benit,quam confiruxerunt Samaritani,qui de Babylonis rez
clone tranfierant. Byblos, ciuitas Pho2nices,cuius meminit Ezechiel:pro ^a in Hebraeo connetur Gobd. Bubaftus, ciuitas Aegypti;iuxta Ezechidem. Boz, in terra Cedar,ficut fcribit Hieremias. Bd,idolum Babyloniorum. Bethfaida, ciuitas eft Galilææ, Andrea,Petri 06 Philippi apoftolorû patria,prope ftagnu Gez nefareth. Bethphage,uillula in mote Oliueti,ad quam uenit dominus lelus. Be thania,uilla in fecundo ab Aelia miliario,in latere montis Oliucti:ubifaluatornoz fter Lazarum fufeitauit, cuius monumêtum eedefia nunc ibidem extruda demon/ ftrat. Bethbaara,trans Iordanem,ubi loannes in poenitentiam baptizabat:undc 66 ufque hodie plurimi de fratribus,hoc eft de numero credentium,ibi renafti cult; pientes,uitali gurgite baptizantur. nbsp;nbsp;Bcthefda,pifcina in Hicrufalem qua uocaz
batur 7fQ3^x7tKH, 06 à nobis interpretari poteft,pccualis. Hac quinq; quondam porticus habuit,oftendunturlt;^ gemini lacus:quorum unus,hybernis pluutjs adinv pleri folet:alter,mirum inmodum rubcns,quafi cruentis aquis,antiquiiniêopez ris figna teftatur. Nam hoftias in co lauari à facerdotibus folitas ferunt,unde S6 no men accepit.
CArnaim Aftaroth, nunc uicus cft grandis inangulo Batanca,86 appellater 0
Carnca trans fluenta lordanisttradunt^ fuifTeibidomum lob.Sed 66 fupra meminimus Carnea uiculi,in nono ab Aelia miliario. nbsp;nbsp;Cades,ubi fons eftiudiz
cq:06 Cadesbarne,indeferto, qua coniungitur ciuitati Petra in Arabia:ibi occuz buit Maria:66 Moyfes rupe percufla,aquam fitienti populo dedit. Monftratur ibi/ dem ufque in praientem diem fepulchrum Marip,fed 06 principes Amalcchibia Chodorlaomor cafi funt. Cene,regio principum Idumaorum. Cariatbaim, ciuitas quam extruxerunt filq Ruben. Nunc autem eft uicus Chriftianis omnibus florens,iuxra Medebam urbem Arabia, 66 appdlatur Coraiatha indecimo milia/ rio fupradida urbis,contra Occidentalem plagam,uicinus eius loei qui appdlatur Bare. nbsp;nbsp;Cariatharbe,ideft uillula quatuor,qua 06 Chebron:de qua iam fupra di/
dumeft. nbsp;Canath, uicus Arabia, qui nunc Cannathadicitur:quamquumcepiC
fet Naban,appdlauit Nabotholiam-Fuit autem in tribu Manafie regione Tracho/ nitidis iuxta Bofram. Cata Chryfea, ideft aurca. Suntautem montes auri fertv lesindeferto procul undecim milibus à Choreb,iuxta quos Moyfes Deuterono/ mium fcripfiflè perhibetur.Sed 66 metalli aris,quod noftro tempore corrutt,mon/ tcs(^ uenarum auri plenos olim fuilfe uicinos exiftimant. Cademoth,defertu ex quo loco mifit legatos Moyfes ad Seon regem Amorraorum. Cariath,uicus qui fub Gaba metropoli fuit. Cedes,ciuitas quam cepitlefus,rege ipfius interfedo* Eft autem in forte tribus luda. Cademoth,altera ciuitas filiorum Ruben, Ced/ fon,in tribu Rube feparata Leuitis. Capfed,in tribu luda. Cina,in tribu luda» Ceila,in tribu Iuda,ubi quondam fedit Dauid,06nunc uillula Ccila ad oriêtalem plagam Eleutheropoleos pergentibus Chebron,quafi ab odauo miliario,in qua fe pulchrum demonftratur propheta Abacuch. Cariathbaal, ciuitas larim in mbii luda. Cana,in tribu Ephraim. Campfaim,intribuEphraim. Cane,in tribu ManafTe. Cariathiarim,qua 66 Cariathbaal ciuitas faltuü,una dcurbibus Gabao nitaru pertincs ad tribu Iuda,€ütibus ab AeliaDiofpolim in miliario uno.De hac
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuie
-ocr page 1067-DE LOCIS HEBRAîCIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lol^
A fuit Vrias propbeta, quem interfedt loachim in Hïcrufalem j Reut ferfbit Hiere/ mias.Sed in Paralipomeno libroj films Sabal appellatur Cariathiarim. Cffion, in tribu Iffàchar,cmitasfeparataLeuitis. Cartajin tribu Zabulon,feparata Leuitis.
Cana,ufq5 ad Sidonem maioremreft quippe amp;é altera minor,ad cuius diflindio/ ftem maior hge dicitur.Fuit autem Cana in tribu Afcr,ubi dominus nofter atq? fal/ Uator aquam conuertit in uinum.Vnde ÔC Nathanael uerus Ifraelita faluatoris tefti monio eóprobatur,^ eft hodie oppidum in Galilæa gentium. Cedes,fortis Ne-phtalim ciuitas facerdotalis ac fugitiuorum, in Galilæa fuper montem Nephtalim. Sed ÔC hanc cepitrex Airyriorum,quæ nunc Cidiffus appellatur,in uigefimo Ty-ti miliario iuxta Paneadem. Cartam,in tribu Nephtalim,ciuitas feparata Leuiz tis. Cethron,in tribu Zabulon,in qua priftini remanfere cultorcs. Carcar, ubi filq crant Zebeae amp;nbsp;Salmana,quos interfecit Gedeon:Slt; eft ufque hodie caftellum cognométo Carcaria,unius diei itinere à petra diftans. Camon,ciuitas eft in qua fepultus eft Iair,quum primum iudicaiTctpopulum Ifrael.Appellaturautem hodie Uicus Cimana,in campo lariflimo fex milibus à Icgione ad feptêtrionalem plagam pergentibus Ptolemaidem. Cifon,torrens iuxta montem Thabor:ubi contra Si laram dimicatu eft. Cadomi,torrcns, iuxta quem Debbora bellum gefTit. Cœz las Titanorum, ideft uallis gigantum, aduerfus quos præliatus eft Dauid. Clau-thmon,idcft fletuS locus:à plancftu nomen accepit. Ceni,regioPhiliftqm. Car indus,ubi quondam Nabal Carmelius fuit,Sf nuncuilla eft Carmclia nomine,dez cimo lapide oppidi Chebron,nergens ad orientalem plagam,ubi amp;nbsp;Romanû præz fidium eft pofitum. Cedron,appellatur torrens fine uallis Cedron,iuxta Hieru/ falem ad orientalem plagam eftjeuius Euangelifta meminit. Cyrene,in finibus Aegypti,ad quem locum rex Aflyriorum tranftulit Damafcenos. nbsp;nbsp;Coa,quæ eft
iuxta Aegyptum. Carchedon,ideft Carthago:cuius Efaias 8lt; Ezechiel in uifioz ncTyri recordantunpro quo in Hebraico Tharfis fcriptum eft. Sed SC de hac in liz # bris Hebraicarum quæftionum plenius diximus. Coelas,ideft uallis lofaphat inz terHierufalem Só montem Oliueti.Lege prophetam lohcl. Cedem,in Ezechi^ d:quod Aquila Óf Symmachus interpretantur onentem. Cedar,in Ezechiel, princeps Cedar. Sed óf Efaias Öf Hieremias in uifione Arabiae,huius uocabuli rez cordantur. Eft autem regio in eremo Saracenorû,à filio Ifmaelis Cedar ita cogno^ minata. Carioth,inregioneMoabitarum:ficut Hieremias fcribit. Capharz liaum,iuxta ftagnum Genezareth:ufeß hodie oppidum in Galilæa gentium fitum, in finibus Zabulon óf Nephtalim.Hucufqj per c literam,ideft x Græcum,legez redebemus:exindeperelementum ^, quodafpirationem in fe continet,Sf à Laz finis minime habctur,fcribcndum pariter ac legendum. Chalanne,ciuitas regni Nemrodin Babylone:cuius óf Efaias meminit,dicensïEt Chalanne,ubi turn's æ-dificara eft. nbsp;nbsp;Chalach,urbs Aflyriorum,quam ædificauit Aftur egrediens de rcr^
ra Sennaar. Charran,ciuitas Meibpotamiae trans Edeftam, quac ufque hodie Charra dicitur:ubi Romanus cæfus eft exercitus,ôf Craflus dux captus. nbsp;nbsp;Chez
bron,quæquondamappellabatur Arbe,licet maleinGræciscodicibus habeatur Arboch : condita eft autem ante feptem annos,quam Tanis urbs Aegypti conde^ tetur. Diximus de hac óf fupra. Fuit autem Öf metropolis Enacbim,quos giganz tes amp;nbsp;potentes inteUi^ere debemus. Chobaa,ad læuam partem Damafci.Eft auz tem Chobaa uillain tjfdemregionibus, habcns accolas Hehræos, quicredentes in Chriftum,omnia legis præcepta euftodiunt. Et à principe hærefcos Hebionitæ Huncupantur. Contra huiufmodi dogma Paulus apoftolus fcribit ad Galatas.
Chabratha, quod interpretatur Aquila Hff^oJyjj, ideft iuxta uiam,quæ ducit in Ephrata,ideft Bethlehem :ubi quum Rachel Beniamin peperiftet,occubuir. Suz per hocuerbo quid nobis uidcatur,in libro Hebraicarum quæftionum diximus,
Chazbi, ubi geminos ludæ filios Thamar ædidit. Oftenditur autem nunc locus defertus iuxta Odollam in finibus Eleutheropoleos.Dc hoc quoçp in libris He braicarum quaeftionum plenius à nobis difpuiatum eft, nbsp;nbsp;Choreb, mons Dei in
regione
-ocr page 1068-1020
INTERPRETATIONES
regione Madian,iuxfa montem Sina fupra Arabiam in defertotcuilungitur mons c amp;nbsp;defertum Saracenorum,quod uocatur Pharan.Mihi autem uideturquod duplv ci nomine idem mons, nunc Sina, nunc Choreb uocetur. Charadda,caftra filio-rum Ifrael. Chenncretb,mare ubi cd terminus ludææ in tribu Nephtalim.Sed SC oppidum quod in honorem Tybertj Caefaris,Herodes rex ludææ poftea inftaura-tum appellauit T yberiadem,ferunt hoc primum appellatum nomine. Chephira, uicus ad ciuitatem pertinens Gabaon in tribu Beniamin. Chaslon,in tribu luda, 66 in finibus Aeliæ uilla pergrandis. Chifil, in tribu luda. Chabon, in tribu lu/ da. Chaphtis,in tribu luda. Charmel,unde Nabal Carmelus fuit:de qua SC fult; prà dióum eft. Chilon,in tribu luda. Chephri,in tribu Beniamin. ChaflcIa*. tabor,in tribu Zabulon. Chethim, Cyprus dicitur, in qua ciuitatem condidit Luz za.Nam SC urbs hodie Cypri Cittium appellatur. Charri,ad quem locum perfe-. quutus eft loab res nouas molientem Sibam. Chomarim,ubi lofias fimulachra combuftit. Chalanne, ubi turris ædificata eft,iuxta Efaiam,ficut diximüs. Char ran,ciuitas A^riorumin regione Theman,iuxtaEfaiam. Chafelath,iuxtaTha bor terminus Zabulon,diximus de ca amp;nbsp;fupra fub nomine Chafalus. Chabol,ter minus Afcr. Chalab,de hac cultores priftinos Afer non potuit expellere. Choz rath,torrens trans Iordancm,ubiabfcóditus eft Elias, è regione eiufdem Huminis.
Chora,regio Aflyriorum. Chobar,flumen Babylonium:ficut in Ezechiele 8C in Hieremia fcribitur. Charcamis,ciuitas iuxta flumê Euphratem. Chamoan, uillula iuxta Bethlehem. Chelon,quæ Aelon oppidum Moab:ficut SC in Hicrez mia fcribitur. Chamos,idolum Moab. Chorozain,oppidum Galileæ,quod Ghriftus propter incredulitatem miferabiliter déplorât SC plangit. Eft autem nunc defertum in fecundo lapide à Capharnaum. Chimarrus,ideft torrens Ccdron(de quo SC fuprà diximus) inter montem Oliueti ÔC Hieruiâlem,ubi dominum faluato rem Ioann es Euangelifta narrat traditum»
D Aftern urbs Aftyriorum nobilis,quam extruxit Airur,inter Niniuen SC Cha D lad. Drys,ideft quercus Mamre,iuxta Chcbron,quæ ufc^ ad ætatem infan tiæ meæ SC Conftantij régis imperium terebinthus monftrabatur peruetus,SCanz nos magnitudine indicans,fub qua habitauit Abraham. Miro autem cultu ab ethz, nicis habita eft,uelut quodam infigni numine cofecrata. Damafcus,nobilis urbs Phœnices.Eodem autem uocabulo SC Mafech ancillæ Abrahâ filius appellatus eft» Porro Mafcch quid fibi uelit,in libris Hebraicarum quæftionû plenius difputauf, hic tatum interpretis fum funétus oflicio,non quod ancillam Abrahæ Mafech nun cupatam probem. Dan,uiculus eft in quarto à PaneademiliarioeuntibusTy» rum:qui ufq? hodie fie uocatur,terminus ludææ prouinciæ contra feptentrionem, de quoSClordanis flumcnerumpens,à loco fortitus eft nomen.Ior,quippe ^âd^aff ideft fluuium,fiue riuum Hebræi uocant. Damnaba,ciuitas Balacb,fiiii Beor rez gis Edom.Poft quem regnauit lob,licet mihi uideatur longe aliter:amp;C eft ufqlt; hodie uilla Damnaba,in oeftauo miliario Areopolcos pergétibus Arnoné,SC altéra Dam naba fuper montem Phogor in feptimo lapide Esbus. nbsp;nbsp;Dothaim,ubi inuenit loz
feph fratres fuos pccora pafcentes,qui SC ufoh hodie in duodecimo à Sebafte miliaz rio,contra Aquilonis plagam oftenditur. Debon,quæ SC Dibon,in folitudine ca ßra filiorum Iftacl. Eft SC alia Dibon,uilla pergrandis iuxta Arnonem,quæ quuni prius fuiftet filiorum Moab, SC poft earn Seon rex Amorræorû belli iure tenuiffet, à filijs Ifrael capta atc^ poftefta,in partem uenit tribus Gad. Meminit huius Hierez mias SC Efaias in uifione contra Moab. Debongad,filiorum Ifrael caftra. DyC inemoab,ideft ad occidentem Moab,iuxta lordanem cotra Hierichum:ubi Balach rex Moab SC maiores natu Madian,Ifraelê infidqs deceperunt,in quo loco 8C Moy fes Deuteronomium fcripfit. Dabira,ciuitas in tribu Dan,cuius regem interfecit Ïefus.Eft autem SC alia uillula ludaèorum in monte Thabor regionis ad Dioeæfarez am pertinentis. Dornapheth,quod Symmachus rranftulitÜor maritima, hæc eft Dora in nono miliario Cæfareæ Palæftmæ pergentibus T y rum nun« defer tatq^^c
-ocr page 1069-DE LOCIS HEBRAICIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io2l
A quuni cedd/fletfn fortem tribus Mana fie, cam poffidere non potuit,quia in ea haz bitatores priftmi pcrmanferunt. Dabir,in tribu Iuda,quæ uocabarur ciuitas lirez rarum,hanc praeoccupauit Othoniel frater Caleb, interfedis in ca hlrjs Enachim, Fuit au tem a ipfa facerdotibus fcparata.Porró Othonicl quida arbitrantur filium fratris Caleb» Dabor,fuper lordanem ciuitas Amorracorum. Dimona,in tribu Ïuda. Dedan,in tribu luda, Daenna,in tribu Iuda,eadem autem eft,quæ £é Da bir ciuitas literarum. nbsp;Dahiua,fiue Dahiud in tribu luda. Duma,in tribu luda
Uicus gradis in Daroma, hoc eft ad auftralcm plagam in finibus Eleutheropoleos, dccem amp;nbsp;feptem ab ea miliaribus diftans. Damna,in tribu Zabulon ciuitas fepa rata Leuitis. Dasbath,in tribu Zabulon. Dabrath,in tribu Iffachar urbs fepaz rata Leuitis. Drysjdeft quercus in Ephrata in tribu Manafte,unde fuit Gedeon. De hac quid nobis uifum fit,in libris Hebraicarum quæftionum diximus, Quaeriz tur enim quomodo Ephrata, in tribu Manaffe nunc effe dicatur. Dibon,de qua fupra diximus,cuius meminit Efaias in uifione cotra Moab. Defeth,quod Aqui la tranftulit parietcm:Symmachus,murum. Dodanim,de qua Efaias in uifione fcribit Arabia.Eft aut iuxta Arcopolim. Daron,huius meminit Ezechiel,quod Symmachus uertit in Aphricum. Diofpolis ciuitas Acgypti,hcuc fcribit Ezez chief Dadan,in rcgione Cedar,de qua fcribit Hieremias. Deblataim,in terra Moab,ficut fcribit Hieremias. Dedan,in regione Idumaea,fuper qua fcribit Hie remias. Eft autem in quarto miliar io à Metalloceno contra Aquiloncm. nbsp;Decaz
polis,ficut in cuangelio legimus. Eft autem regio decern urbium trans lordanem circa Hippum amp;nbsp;Pcllem à Gadaram.
EDen, facer paradifi locus ad Orientem,quod in uoluptatcm dcliciasq? tranfz fertur. Euila,ubiaurum puriffimum,quod Hebraice dicitur Zaab,£lt; gem^ mæ preciofifïïmæ carbunculus fmaragduseç nafcuntur.Eft autem regio ad Orienz tem uergcns,quam circumitdeparadifo Phifon egrediês.’quem noftri,mutato noz 1 mine. Gangen uocant.Sed Óf unus de minoribus Noe,EuiIa dióus eft:quem lofez phus refert cum fratribus fuis à flumine Cephene 6ó regione Indiæ,ufq5 ad eum loz cum qui appellatur Icric,poffcdiffc.Sed amp;nbsp;Ifmael in folitudine Euila habitaffe fcriz bitur : quam fcriptura fanda cfle ait in deferto Sur contra faciem Aegypti:8f inde tendere ufcp ad terram Affyriorum, Euphrates,fluuius Mefopotamiæ in paradiz fo oriens. Porró Saluftius autor certiffimus afferit tam Tigris quam Euphratis in Armenia fontes demonftrari. Ex quo animaduerttmus aliter de paradifo 2lt; flumiz nibus eius intelligendum. Ellefar, ciuitas regis Arioth. Ephrata,regio Bcthlez hem ciuitatis Dauid,in qua natus eft Chriftus. Eft autem in tribu Iuda:licet plenty male exiftiment in tribu Beniamin,iuxta uiam ubi fepulta eft Rachel quinto miliaz ho ab Hierufalem,in co loco qui à Septuaginta uocatur Hippodromus. Legimus Ephratan,in Paralipomenon libro,fïcut fupr^ didum eft. Ebrona,in deferto caz Ara filiorum Jfrael. Emath, quam tranfierunt exploratores,qui ab lefu mifli funt.
Erma,ubi pars populi caefa eft Ifraclis ab Amalech 6f Chananæo:qucm in Deuz teronomio, Amorræum fcriptura uocat. Efebon,ciuitas Scon regis Amorracoz turn in terra Galaad : quæ quum fuiffet ante Moabitarum,ab Amorraeis belli iure po(refra eft.Mcminit huius Hiercmias,Efaias quoeç in uifione contra Moab. Porz to nunc uocatur Esbus,urbs infignis Arabiae,in montibus qui funt contra Hicriz cho,uiginti à lordanc milibus diftans.Fuit autem in tribu Ruben feparata Leuitis.
Edrai,ubi interfedus eft Og rcx Bafan:gigas,ideft potcns, omnisq; illius caefus exercitus. Nunc autem eft Adara,infignis ciuitas Arabie,in uigefimoquarto lapiz de à Bofra. Eleale,ciuitas Amorracorum in Galaad,quæ cecidic in fortem tribus Ruben.Meminit huius óf Efaiasin uifione contra Moab 6f Hieremias:fed Öf ufep hodieuillagrandis oftenditur in primo ab Esbus miliario. Enna,quac eft iuxta defertum Cades. Ermon,mons Ermon,qucm Phoenices cognominant Sanior: iam fupra pofitus. Emec Achor,quod inrerpretatur uallis Âchor,idefi tumulz tus at(f turbarummbi Acham lapidibus oppreflus eft,eo quod quidam de anathez 8 S mate
-ocr page 1070-102Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE.LOCIJ HEBRAICIS
mate fiiftuIiffct.Eft autem locus fuxta Hiericho,haud procul à Galgalis.Male ergo C quidam putant uallcm Achor, à nomine eius qui lapidatus cd, nuncupatam:quuni iIleAcbamdidï:usfit,6Cnon Achor, uel Achar. Eglon,quaeó6 Odollanijintnbii ludæ : cuius regem nomine Dabir,interfecit lefus. Eft autem nunc uilla prægranz dis,in duodecimo ab Eleutheropoli lapide contra Oricntcm:de qua SC fuprà dixû mus. nbsp;nbsp;Eû on,quae SC Aiïur,iuxta eremum in tribu Iuda:de qua fuprà dictum eft.
Enachim, SCinhacinterfecit lefus Enachim gigantcs deregionemontanain Cbebron.Sed mihi non uidetur nomen effe loci,fed habitatorum Chebron. Ez phTon,in tribu luda.Eft SC uilla praegrandis Ephræa nomine contra feptétrionent in uigefimo ab Aelia miliario. Edre,in tribu luda. Etna,in tribu luda. Ebez 2inthia,in tribu luda* Euin,in tribu luda. Elolath,in tribu luda. Ereb,intri/ bu luda. Eft hodie^ uilla in Daroma,ideft ad Auftrum,qux Heromith nuncupaz tur. Efau,in tribu luda. Elul,in tribu luda. Eft SC hodie in regione ad Aeliam pertinente uilla nomine Alula, iuxta Chebron. Elthei,in tribu Iuda:eft hodie^ Thecua uicus in nono ab Aelia miliario cotra meridianam plagam,de quo fuit Äz mos propheta:cuius fepulchrum ibidem oftenditur. Engadd/,in tribu luda.’ubi abfconditus eft Dauid in folitudine,quæ eft in Aulone Hierichus,hoc eft in regio/ ne illa campeftri:de qua fuprà diximus.Vocatur autem ufq; hodie uicus prægranz dis ludæorum Engaddi,iuxta mare mortuum,unde ÔC opobalfamu uenit,quas ui-neas Engaddi Salomon nuncupat. Efchemo ciuitas lacer dotai is, nunc autem o-ftenditur prægrandis uicus ludæorum in Daroma : qui locus ad Elcutheropoleos pertinet regionem. Emech Raphaim,ideft uallis Raphaim in tribu Beniamin.
Edomia,in tribu Beniamin: nunc uero oftenditur uilla Eduma in Acrabatene duodecim ferme milibus diftans à Neapoli contra Orientalem plagam. Erma,ôC hâc lefus cepit rege illius interfedotquæ fuit in forte Symeonis fiue luda. Ether, fortis Symeonis:ÔC nunc eft uilla prægrandis nominelethira,in interioreDaroma iuxta Malatham. Etha,in tribu Symeonis. Elehath, in tribu Afcr,ciuitasLeui igt; tisfeparata. Edrai,in tribu Nephtalim. Efthaul,in tribu Dan,ubimortuuseft Sampfon:quæufque hodie oftenditur in decimo Eleutheropoleos miliario contra Aquilonem pergentibus Nicopolim. Eltheco,in tribu Dan feparata Leuitis;
Elba,de hac tribus Afer accolas priftinos nequiuit expeUere. Eremmon,uicus ludæorum praegrandis in decimofexto ab Eleutheropoli miliario contra meridiem in Daroma. Emathdor, in tribu Nephtalim feparata Leuitis. Emath,terminus AHophylorum in regione Damafci. Ergab, ad quem locum Jonathan films Saul wero dirigit,militaribus iaculis fe exercens. Pro quo Aquila SC Symmachus interz pretati funt lapidem,licet in alio loco Symmachus pro hoc Toy Tr^ii^iTPOi/ dixerit.
Echela,ubi abfconditus eft Dauid,nunc uero Echela uilla dicitur in feptimo ab Eleutheropolimiliariotiuxta quam SC fepulchrum Habacuch prophetæ ofteditur.
Elmoni,locus quifpiam interpretatur:pro quo Aquila SC Theodotion tranftulez runt quot;ny lt;/l^ivx, quod nos dicerepoftumushunc uel illum.Porro licet ledoragno fcat,quod in principio quoq? libri huius aliqua ex parte perftrinxi,me non omnia quæ transfero comprobare:fed idcirco quædam iuxta autoritärem Græcam relink quere,quia de his in libris Hebraicarum quæftionum plenius difputaui. Eftema, ad quem locum mifit Dauid, Eloth,quam ædificauit rex Azarias. Emath,in EfaiaDamaiciciuitas,quam oppugnauit rex Aflyriornm.Meminit huius Zachaz rias SC Ezechiel.In Amos quoq; Emath Rabba fcribitur,quod nobifcum fonat,Ez math magna. Diximus de hac SC fuprà, quod nobis uideretur hanc efle Epiphaniz am iuxta Emefam:quæ ufq; hodie Syro fermone fic dicitur. Efcr,urbs quam xdi ficauit Salomon. Elcefe,de quo loco 6C Nahum propheta fuir,nam appeUatur Elcefæus. Emachim,quod Symmachus SC Aquila tranftulerunt uallium. Ez maus,de quo loco fuit Cleophas, cuius Lucas meminit Euangelifta, hæc eft mine Nicopolis infignis ciuitas Palæftinæ. Ephraim,iuxta defertum,ad quam uenit dominus lefus cum difeipulis fuis.Diximus de hac SC fuprà fub Ephron uocabulo.
Hueuftÿ
-ocr page 1071-DE LOCIS HEBRATCIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»otj
4 Hucufc^ percorreptam litcram e,nominum funtlccla pnnnpia.Extndcper exten fum legamus elementum,quod Graece didtur ». Elath,regio principum Edom, amp;cimtas Efau,in decimo à Petra miliario contra önentem. Eroim,ciuitas m Ae/ gypto,ad quam lofeph occurnt patri fuo Iacob. Heliopolis,ciuitas foils, urbs in ^^§ypf® P’’° ^“^ ’” Hebræo fcriptum eft On,in qua Petefres facerdos fuit-Memi nit huiqs cC Ezechiel. Etham,caftra filiorum Ifrael in deferto,quæ appeliatur Ez buthan» Engannim,in tribu Iuda,nunc eft uicus iuxta Bethel. Enaim,in tribu Iuda,hodie^ uilla eftBethenim circa Terebinths. Endor,in tribu Manafib,ubi PythonifTa a Säule rege ludææ cofulitur.Diximus 06 fupra de Endor,quæ eft iux/ ta oppidum Naim,in cuius portis faluator filium uiduæ fufeitauit. Eft autem circa Scythopolim. Engannim,in tribu KTacharciuitas feparataleuitis.Sed amp;C aliaqug? dam ciuitas Enganna dicitur,circa Gerafam trans lordanem. Enadda,in tribu ïflachar.Eft autem ufq? hodie quaedam uilla Enadda pergentibus de Eleuthcropo/ li Aeliam,quafi decimo miliario. Enafor,in tribu Nephtalim poftta eft,2lt; fupra Afor. Ereccon,terminus tribus Dan iuxta loppen. Etam,ubihabitauit Sam/ pfon,inIpeluncaEtham,iuxtatorrentem. Elam,Iegimus uallem Ela:quam Aqui la ÔC Theodotio interpretantur uallem quercus. Engaddi,defertS,in quo abfeon ditus eft Dauid.Pofuimus amp;nbsp;fupra Engaddi in tribu luda iuxta marc mortuû, con/ tra occidentem. Emath,regio Allophylorum.Porto iuxta Hicreiniam ciuitas Da mafei. Eman terminus Damafci, ficut in Ezechiel Iegimus,ad orientem uergens Athcman,0C Palmetis,quern cseteri interpretes aedideruntThamar.
FIfon quod interpretatur caterua,fluuius quern noftri Gangen uocant,de para difo exiens,0f pergens ad Indiae regiones,poft quas erumpit in pelagus.Dicic autem icriptura circumiri ab hoc uniuerfam regionê Euila,ubi aurum præcipuum naftitur 66 Carbunculus lapis St Prafinus. Faran,nunc oppidum trans Arabiam iunóö Saracenis,qui in folitudine uagi errant.Per hoc iter fecerunt filq Ilrael cum • de monte Sina caftramoufiTent.Eft ergoutdiximus trans Arabiam contra auftra lem plagam,5C diftat ab Aula contra orientem,itinere trium dierum.In deferto auz tem Pharam fcriptura comemorat habitafTe Ifmaelem.Vnde 00 Ifmaelitp qui nunc Saraceni.Legimus quocp Chodorlaomor regem percufiifle eos,qui erant in defer/ to Pharan. Filiftim,quac nunc dicitur Afcalon:SC circa earn regio Palæftinæ. Fanuel,locus in quo lacob tota node colludans, Ifraelis uocabulum meruit iuxta torrentem laboch. Fanuel autem interpretatur facies dci,ab eo quod lacob ibi deum uiderit. Fogo ciuitas Adad rcgis,quae eft in regione Gabalitica. Fenon, caftra filiorum Ifrael in deferto. Fuit aut quondam ciuitas principum^dom, nunc uiculus in dcfcrto:ubi æris metalla damnatorum fupplicqs effodiuntur, inter ciuiz tatem Petram 00 Zoarâ,de quo ÔC fupra diximus. Fithon,ciuitas Aegypti,quam adificauerunt filrj Ifrael. Fin,caftra filiorum Ifrael in deferto. Fatura,ciuitas trans Mcfopotamia,unde fuit Balaam hariolus: fed Sc iuxta Eleutheropolim quæz dam uilla nomine Fatura nuncupatur euntibus Gazam. Fogor, Slt; Bethfogor monsMoabitarum,ad quern Balach rex adduxit Balaam hariolum in lupercilio Lt uiadis*Sed Slt; alia uilla Fogor haud procul à Bethlehem cernitur:quæ nunc Phaoz ra nuncupatur. Fafga, ciuitas Amorræorum.Eft autem Si mons contra orientaz km plagam Fafga,pro quo Aquila interpretatur excifum. Sed Sf Septuaginta in/ terpretcs Fafga in quodam loco excifumtranftulerunt. FanueI,ciuitas quam a’di ficauit Hieroboam. Fanuel,turns quam fubuertit Gedeon. Sed amp;Ó unus de film's Or uocatus eft Fanuel. nbsp;nbsp;Fraaton,unde fuit Abdon iudex populi Ifrael in monte
Amalech. Felmonialmon,quod Aquila interpretatur ilium uel iftum. Symmaz thus uero nefcio quern locum.Theodotion,ilium locum. nbsp;nbsp;Felmoni,de quo in li-
bris Hebraicarum quæftionû plenius difputatum eft. Fogo,ciuitas regni Edom.
Farfar,fluuius Damafci. Fature,regio Aegypti iuxta Ezechiele 54 Hieremia, inquaprofugihabitaueruntludaei.
S S 2 Geon
-ocr page 1072-Ioî4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DÊ LOCIS «'EêkAIdS
GEon, flaulus qui apud Acgyptios Nilus uocatur,in paradifo oricns, 8^ onu C '-uerfam Aethiopiam circumiens. Gomorra,una de quineg duftatibus So/ domorum,quæ cum reliquis diuina ultione fubucrû eft. Gerara,ex cuius norm'/ ne nunc Gerantica uocanir regio trans Daroma,procul ab Eleutheropoli uiginti mihbiis ÔC quinq; ad meridiem. Erat autem olim terminus Chananacorum ad Au/ ftralem plagam,ÓC ciuitas metropolis Palçftinæ. Scriptura commémorât fuifle earn inter Cades St Sur, hoc eft inter duas folitudines : quarum una Aegypro iungitur, ad quam populus trans fretum rubri maris peruenit: Altera uero Cades,ufep ad Sa racenorum cremum extenditur. nbsp;nbsp;Galaad,mons ad quern feptimo die profedio/
nis è Charris lacob profugus uenit.Eft autem ad tergum Phoenices Ôi Arabiat,col libus Libani copulatus;exteditur^ per defertum ufqj ad eum locum,ubi trans lot/ danem habitauit olim rex Seon Amorrseoru. Cecidit fupradidus mons in fortem filiorum Kuben, Gad amp;nbsp;dimidix tribus Manafle. Sed amp;nbsp;Hicremias loquitur,Ga/ had tu mihiinitium Libanua quo monte St ciuitas in co condita,ibrtita eft uocabu Ium:quam 8lt; cepitde Amorraeorummanu Galaad filius Machir,fihj Manafle.
Gader,turris:ubi habitante Iacob,Kubenpatris uiolauit thonmr.quæ abfq G Iitera,in Hebræo Ader feribitur. GeïTem,regio Âegypti,quam mhabitauitia/ cob cum libcris fuis. Gaftongaber,caftra in folitudine nliorum Ifraekhcut in Nu merorum libre feriptum eft. Porto iuxta Deuteronomium ciuitas eft Efau,quam nunc Efliarn nuncupari putant,iuxta mare rubrum 66 Ailam. Gethaim,pro qua in Hebræo pofitum eft Auith, ciuitas Adad,qui quartus regnauit in Idumaea ter*! ra,quæ nunc Gebalene didtur. Gai,in folitudine caftra filiorum IfraclÄ ufq; he die Gaia urbs dicitur Palæftinæ,iuxtaciuitatem Petram. Gelmon dcblathaim caftra, ideft manfio filiorum Ifrael in deferto. Galgad,mons in deferto,ubi caftra* metati funt filij Ifrael. nbsp;nbsp;Gaza, ciuitas Euaeorum,in qua habitauere Cappadoces,
priftinis cultoribus interfedis. Apud ueteres autem erat terminus Cha.nanaeorum iuxta Aegyptum,cecidit^ in fortem tribus ludæ : fed earn teuere non poruit,quia D ’ Enachim, ideft gigantes fortiflimi Allophylorum reftiterunt;amp;cft ufq^ hodie infix gnis ciuitas Palæftinæ. Quæritur autem quomodo in quodam Propheta dicatur, Gaza futura in tumulum fempiternum. Quod foluitur ita:antiquæ ciuitaris locum üixfuneftmentorum praebere ueftigia, hanc autem quæ nunc cernitur in alio loco, pro ilia quæ corruit ædihearam. nbsp;nbsp;Gargafî,ciuitas trans Iordanem,iunda mond
Galaad,quam tenuit tribus ManalTe. Et hæc efte nSc dicitur Gcrafa,urbs infignis Arabiae. Quidam autem ipfam efle Gadaram exiftimant. Sed SC Euangelium me/ minit Gerafenorum. Gaggada,ubiaquarum torrentes funt.Eft autem locus in folitudine. Gaulon,fiue Galon,in tribu Manafle ciuitas facerdotalis amp;f fugitiuo/ rum,in regione Bafanitide. Sed 66 nunc Gaulon uocatur uilla praegrandis in Bethania, ad cuius nomen Sd regio fortita uocabulum eft* nbsp;nbsp;Gebal,mons in terra re/
promiflïonis,ubi ad imperium Moyfi altare coftrudum eft.Sunt autem iuxta Hic richum duo montes uicini contra fe inuicem rcfpicientes:è quibus,unus Garizim: alter,Gebal dicitur. Porró Samaritani arbitrantur hos duos montes iuxta Neapo-lim elTe, fed uehementer errant : plurimum enim inter fe diftant, nee pofTunt inui/ cem benedicentium fiuemaledicentium inter feaudiriuoces.Quod fcriptura com memorat. Garizim,mons fuper quem fteterunt hi qui maledida refonabant,iux ta fupra didum montem Gebal. Golgol,quæ 86 Galgal,iuxta quam montes ef/ fe fcribuntur Garizim 00 Gebal. Galgal autem,locus cft iuxta Hiericho. Errant igitur Samaritani,qui iuxta Neapolim Garizin 86 Gebal montes oftêderc uolunt, quum ipfos iuxta Galgal efle fcriptura teftetur* nbsp;nbsp;Gai,in Moab,quod interpréta/
tur uallis Moab,iuxta Phogor, ubi fcpultus eft Moyfes. nbsp;nbsp;Galgala,hæc cft quam
fupra pofuimus GolgoI,ad Orientalem plagam antiquæ Hierichus cis lordancm, ubi lefus fecundó populum circumcidit,6c pafcha celebrauit,Só déficiente manna, triticeis panibus ufuseft Ifrael.In iplo loco, lapides quoqjquos de alueo lordanis trau flux
-ocr page 1073-DE LOCIS HEBRAICIS I0Î5 A tranftulCTuntjftatuerunttibi 60 tabcrnaculum teftimonij fixum multo tempore fuit.
Ceciditautcm in fortem tribus Iudac,ÔÔoftendituruf(ç hodie locus defertus in fez cundo Hierichus miliario, ab illius regionis mortalibus miro cultu habitus. Sed Ôi iuxta Bethel,quidam aliam Galgalam fufpicantur. Gai,iuxta Bethan 66 Bethel, quam expugnauit lefus rege illius interfedoîôC habitauit in ilia quondam citra lor dauern Âmorræustnuncdefertustantumoftenditurlocus* Gabaon,unde Gaz baonitac fupplices uenerunt ad Ieium:erat olim metropolis ciuitas ÔC regalis Euæo rumîcecidit^ in fortem tribus Beniamin. Et nunc oftenditur uilla eodem riomine in quarto miliario Bethelis contra Orientalem plagam, iuxta Rama ÔC Remmonj ubi Salomon hoftrjs immolatis,diuinum meruit oraculum. Fuit autem ôT ipfa fepa rata Leuitis. Gabe,forris Beniamin,66 hacc Leuitis ciuitas feparata. Gazer, in forte tribus Ephraim,urbs feparata Leuitis:quam 66 ipfam expugnauit lefus rege illius interfedîo, Aedificata eft autem poftea à Salomonc,nunc Gazara uilla dicitur in quarto miliario Nicopoleos contra feptêtrionem. Verumtamen fciendum,quod alienigenas ex ca Ephraim non potuit expellere. Gofon,6C hanc expugnauit lefus. Getb,in hacgigantes qui uocabantur Enachim,Slt;: Philiftinorum accolæ permanferunt.Oftenditur uicus in quinto miliario ab Eleutheropoli euntibus Diz ofpolim. G er fon, ciuitas alienigenarum : quæ eft 66 Gergaftî in Baûnitide : de qua filij Ifrael expellere non ualuerunt Geflurf Gadcr,£lt; huius regem interfez citlefus. Legimusquod Iacob trans turrim Gaderfixerit tabernaculum fuum.
Goim in Gelgel:quod Aquila ÄT Symmachus interpretantur,gentcs in Gelgel.
Gelgel,ÓC hanc cepit lefus:amp;S nunc oftêditur uilla nomine Galgulis,ab Antipaz tride in fexto miliario contra ieptentrionem. Golathamaim,locus qui interprez tatur pofleftio aquae* Gadda,in tribu luda. Eft autem hodie^ uilla in extremis finibus Daromae contra Orientem, imminens mari mortuo. Gaddera,in tribu Ïuda:nunc appellatur uilla ad regionem ciuitatis Aelienfis pertinens,nomine Gaz dora,circa Terebinthum» Gahedur,in tribu Iuda:hodie^ uocatur G cd rus, ui/ eus praegrandis id decimo miliario Diofpoleos pergentibus Elcutheropolim.
Gctremmon,in tribu Manafte,ciuitas feparata Leuitis. Gai,uallis fiue praez ruptüm* Gehennon,quod interpretatur uallis Ennon;amp; ab hac quidam putant appellatamgehênam.Ceciditautem infortem tribus Beniamin iuxta murum Hie rufalem contra Orientem:fuper qua in libris Hebraicarum quaeftionum plenius di Aumeft. Gabli, terra Allophylorum. Gifon,in tribu luda. Gethcphcr,in tri/ bu Zabulon. Gabathon,in tribu Dan,ciuitas feparata Leuitis.Eft quoq; oppiz dum,quod uocatur Gäbe, in fextodecimo miliario Cæfareæ;amp;ô alia uilla Gabatha in finibus Diocaefareac iuxta grandem campum legionis : nccnon Gabaha K Gaz batha,uiculi contra orientalem plagam Daromæ. Sed 60 alia Gabatha in tribu Ben iamin,ubi fuit domus Saukalienigenarum quoq; in Regnorum libris quædam Ga batha fcribitur,óó iuxta Bethlehem in tribu luda. Getremmon,alia ciuitas in triz bu Dan,feparata Leuitis. Eft autem nunc uilla praegrandis in duodecimo miliario Diofpoleos pergentibus ad eam de Eleutheropoli. Galiloth,locus iuxta lorda-nem in tribu Beniamintubialtare Domino conftruxerunt filtj Ruben. Gaas, inons in tribu Ephraim:in cuius feptentrionali plaga fepultus eft lefus filius Nauc: amp;nbsp;ufq^ hodie iuxta uicum Thamnam,fepulchrum eius infigne mönftratur, Gaz baath,in tribu Beniamin,urbs Phinees filtj Eleazari : ubi fepultus eft Eleazarus. Eft autem nunc Gabaatha,uina in duodecimo miliario Eleutheropoleos,ubi amp;nbsp;fez pulchrum prophetae Habacuch oftenditur. Gabaan,ufque ad hanc bellatum eft contra tribum Beniamin:ficutinlibro ludicum fcribitur. Getha,ad quem locum tranftulerunt arcam teftamenti de Azoto:nunc uicus grandis uocatur Githam,inz ter Antipatridem 66 lamniam.Sed 66 alia uilla appellatur Gethim. Gallim,undc fuit Phalthi,qui poft fugamDauid Michol uxorem eius acceperat.Meminit St hu/ iws loei Efaias. Dicitur autem efte quidam Accaron uicus, quiuocetur Gallim.
Gclamfur, regio Allophylorum, Gelbue,montes alienigenarum:in fexto lapv SS 5 de à
/
-ocr page 1074-Ioî6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE LOdS HEBRAICIS
de à Scythopolijin quitus etiam m'eus eft grandis,qui uoeatuf Gclbus. GeduJ, C ad quam defeendit Dam'd:proquo Aquila, ^t^ «rtJ^wvotz, ideftexpeditum,uclacz cindumîSymmachuSjlatronum cuneum tranftulerunt» Gazera,ubi Dauid per/ eu dit alienigenas. Pofuimus 24 fuprà Gazer. Gefluri,regio alienigenarum in Syria. Gilon,unde fuit AchitopheL Gob^ubicommifTurn eftprœlium. Gafp læaiduat funt Galilææ,ex quibus una,Galila:a gentium uocatur,uicinaTyriorum finibus,ubi ôc Salomon uigintiquinque efuitates donauit Hiram régi Tyri in forte tribus Nephtalim : altéra, Galilæa dicitur circa Tyberiadem amp;nbsp;ftagnum Geneza/ reth,in tribu Zabulon. Gion,ubi Salomon undus eft in regem. Geri,locus in quo pereuflit Hieu rex Ifrael Ochoziam regem Iuda,iuxta leblaam. Gethaeoz phettunde lonas propheta fuit. Gaddi,quam pcrculbt Azael rex Damafei.Pofîz ta eft 00 fuprà Gadda. Gcmela,regio Idumæormpro qua Aquila SC Symmachus inteipretat,uallem Salis. Gebin,meminit huius Efaias.Er euuilla Gcba,in quin to miliario à Guphnis euntibus Ncapolim. Gozan,in regionc Emathïóó huius meminit Efaias. Eft autem in finibus Damafci. Gareb, collis iuxta Hierufalem, ficut feribic Hieremias. Gabatlupro quo Aquila intcrpretatur,in fepibustSym-machus uero,in colonijs.Lcge EJicremiam. Gepha,nomenregionis:utinEfaia fcriptumeft. Garnen,fiue Gamon,regioMoabitarum:iuxta Efaiam. Gadara, urbs trans lordancm,contra Scythopolim £lt; Tyberiadem ad Orientalem plagam fitainmonte,adcuius radices aquae calidæ erumpunt,balneis defuper ædificatis.
Gergefa,ubi eos qui à dæmonibus uexabantur,faluator reftituit fanitati:amp;:hoz dieqj bip er montem uiculus demonftratur,iuxta ftagnum Tyberiadis, in quod por ci præcipitati funt.Diximus de hoc 06 fuprà. nbsp;Gcthfemani,iocus ubi faluator anz
te paflionem orauit.Eft autem ad radices motis Oliueti nunc ecclcfia defuper aediz ficata, Golgotha,locus Caluariæ,in quo faluator pro falute omnium crucifixus eft, 00 ufqj hodie oftenditur in Aclia ad feptentrionalcm plagam montis Sion. IAboch,fluuius:quorranfmiiro,Iult;ftatuseft lacob aduerfus eum,quifibiappaz D ruerat : uocatus(^ eft Ifrael. Fluit autem inter Ammam,ideftPhiladelphiam,ói Gcrazam,in quarto miliario eius:SC ultra procedens,Iordani fluuio commifcetur.
Idumæa,regio Efau:quæ ex co quod ille Edom uocabatur,nomen accepit.Eft autem circa urbem Petram,c|uae nue dicitur Gabalene. Jetheth,regio principum Edom,in cadem de qua fupra diximus Gabalene. Iroth, locus defcrti,ad quera ucncruntfilq Ifrael mare rubrum transfretantes, Iebatha,caftrain folirudineblio rumlfracl. Incendium,ideft tg-ra-veziTAto?, locus in defcrto,ubiquandam partem populi flamma combuffit. lnthaath,caftra in deferto Ifi ael. lanua,quæ eft in campo Moab,fubter uerticem Phafga,ideft excifi,quod reipicit ad defertum iuxta Arnon. la lia, ubi aduerfus Seon Amorracorum regem dimicatur. Meminit huz ius Efaias in uifione contra Moab:fed 00 Hieremias.Et ufqp hodie oftenditur inter Medabam 6t Deblathai. lazer, ciuitas Amorracorum,in decimo lapide Philadeb phis ad iolis occafum,trans lordancm,qua: funt terminus tribus Gad,exrenditurlt;^ ufcp Arocr,que 8lt; ipfa refpicit ufq; Rabbam. Meminit urbis lazer Si Efaias in uiz fione contra Moab,fed 86 Hieremias.Fuit autem feparata Leuitis,8i diftat ab Efez bon quindecim milibus:è qua magnum flumen erumpens,à lordane fufeipitur.
Iordanis,fluuius diuides Judacam, Arabiam,0i Aulonem,de quo fuprà diximus: quiufep admaremortuum fluens,poft multos circumitus iuxta Hiericho,mortuo commixtus mari,nomen amittit. lethabatha,locus in dcferto,ubitorrentes aqua rum demonftratur. lericho,urbs,quam lordane tranfgrelTo fubuertitlefus rege illius intcrfc(fto:pro quo extruxit aliam Ozam de Bethel,ex tribu Ephraim,quam Dominus nofter atque faluator fua præfentia illuftrare dignatus eft. Sed Si hxc co tempore quo Hierufalem oppugnabatur à Romanis propter perfidiam ciuium caz pta atq; deftruda eft.pro qua terria ædifteata eft,quac ufqj hodiç pcrmaner,2i often duntur utriufq? urbis ueftigia ufqj in præfentem diem. Ierufalcro,in qua régna/ uit Adonibezech,Si poft cum tenuere Iebufaei,è quibus fortita eft uocabulû, quos multo
-ocr page 1075-DELOGISHEBRAICIÎ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I027
* muîtopoft tempore Dauid cxtcrminans, toti'us earn ludææ prouindae metropo* lim fabricatus eft:eo quod ibt locum templi cmerit,ÓC impenfas ftrucluræ Salomon tüfiliodereUquerit. Hancefle Iofephusrefert,qu3einGenefi Icribitur, Salem fub rege Mekhifedech.Fuit autem in tribu Beniamin* Iebus,ipfa eft quæ Ä:^ Hierum falem. Iarim,ciuitas Gabaonitarum. larimuthjCiuitasquam fubuertit lefus, in tribu luda,quarto diftans ab Eleutheropoli Iapidc,iuxta uillam EfcbaoI. nbsp;nbsp;Ißz
mothjubiabfeonditus eft Dauid:de qua SC fuprä quid nobis uideretur dixirnus,po fientes Bethfimuth. SedScin Regnorum libro primo,pro Jfimuth, Aquila inter/ pretaturdiftipatamîSymmachus uero,defcrtam * Iedna,in fexto ab Èleuthcro/ poli lapide pergentibus Chebron. Iethonan,ciuitas Carmeli,quam cepit lefus, rege illius interfedio. Iair,ciuitas tribus Manafte* Iamuel,in tribu luda.Eft au-tem ufp hodie oppidum Palæftinæ. nbsp;Iamnia,inter Dioipolim SC Azotum. nbsp;Ja/
bir,ciuitas literarum in tribu luda. Iagur,in tribu luda. Iermus,in tribu luda* Eftautem ufc^ hodie uilla Iermucha,in decimo ab Eleutheropoli lapide afcendenti bus Aeliam* Iethael,in tribu luda. Iettan,in tribu luda, Iethcr,in tribu luda, ciuitas facerdotalis.Et nunc eft uilla praegrandis lethira nomine, in uigefimo milia/ rioEleutheropoleosïhabitatores quocp eius omnes Chriftiani funt. Sita eft autem in intcriori Daroma,iuxta Malathan.Diximus de hac SC fupra. nbsp;nbsp;Ianum,in tribu
Iuda:eft uilla Ianua,in tertio miliario legionis contra meridiê.Sed non uidetur ipfa eflequae fcribitur*. Iethan,in tribu luda,ciuitas facerdotâlis eft,hodieq? uicus præ grandis ludæorum in decimoodtauo lapide ab Eleutheropoli ad auftralcm partem in Daroma. Jezrael,in tribu Iuda:fed non eft ipfa qux iüpra,le2rael in tribu Ma fiaffe : hodiec^ praegrandis uicus oftenditur in campo maximo inter Scythopolim SClegionem.Fuitautem terminus Iftachar.Sed SC unus de pofterfs Ephrata:,ficut inParalipomenon legimus, uocatus eft lezrael. Iecdahan,in tribu Juda. Je/ phleti,in tribu lofeph. nbsp;nbsp;Ianon,in tribu Ephraim.Hane quoep cepit rex Aifyrio/
® rum: SC hodie uicus oftenditur lanon, in Acrabatena regione,in duodecimo lapi/ de Neapolcos contra Orientem. laminjpro quo Aquila SC Symmachus inter.-prctantur,dexteram. Iafab:proquo Hebrarfhabitatores legunt. Inemcch:pró quo Aquila SC Symmachus tranftulerunt,in uallem. Icblahan,in tribu Manaife, de qua alienigenas non ualuit expellere. Ierphel,in tribu Beniamin. lechnaf,in tribu Zabulon,ciuitas feparata Leuitis. nbsp;nbsp;Jafehie,in tribu Zabulon:nunc ufqué
Joppe uocatur,afccnfus lapho. SedSC oppidum Sycaminum nomine,de Cæfarca Ptolemaidem pergentibus fuper mare,propter montem Carmelum Epha dicitur.
Iepthael,in tribu Zabulon, Iadela,in tribu Zabulon. lermoth,in tribu Ifta/ char urbs facerdotibus feparata. Pofuimus ÔCfuprà lerimuth,cuius SC Ofeepro^ ^cta meminit. Icoch,fortis Nephtalim,in confinio trium tribuum:ideft in tribu Zabulon ad auftralem plagam,in tribu Afer ad occidêtem, porró in tribu luda ad folisortum. Iabnel,in tribu Nephtalim. Ieron,in tribu Nephtalim. lerhlan, in tribu Dan, Ielon,in tribu Dan. Iud,in tribu Dan. Ierachon,in tribu Dan, Inlecht:pro quo Aquila interpretatur,in maxilla. labis Galaad, SC hanc oppu/ gnaucrunt fiftj Ifrael.Nunc autem eft uicus trans lordanem in fexto miliario ciuita fis PeUæ,fuper monte euntibus Gerafam. Iaar,faltus,in quo examen apum fuit.
lerameli,regio Allophylorit, Iether,ad quam mifit Dauid:nunc eft uilla in Da torna,nomine Iethira,dc qua fupra diximus, Iechmaan,ciuitas principum Salo-monis, Itabyriü:pro qua Aquila SC Symmachus in Ofee propheta tranftulerunt Tabor.Eft autem mons Tabor in campo maximo ad occidentale plagam legionis.
Iethoel,nomenpetraeinRegnoruIibris. Iethaba,urbs antiquaJudææ. Imao 2eb:pro quo Symmachus tranftulit,in ualleZeb, Inachim,fiueIbachim:pro quo Aquila 2C Symmachus tranftulerunt,in fletu. Meminit huius Mich aras propheta.
loppe,oppidum Palarftinac maritimum in tribu Dan. Inarabatpro quo Aquila tranftulit,inhumili uel plano:porró Symmachus,in campeftri. Iturea SC Tracho nitis regio,cuius tetrarcha fuit Philippus:ficutin Euangelqs legimus.Trachoniti« Butem dicitur terra iuxta Arabis defertum, quod Bobs iungicur.
-ocr page 1076-1028
DE LOCIS HEBRAICIS
L Afa,terminus Chananacorum dreâ Sidonem. Luza, in tribu Beniamin, C quam poftea cognominauit Bethel.Eft autem ufque hodie uilla,in finiftra par te uiac de Neapoli pergentibus Aeliam. Luzarhacc altera cft,quae cecidit in for/ tem filiorum Iofeph,iuxta Sichern in tertio lapide Neapoleos. nbsp;nbsp;Lothan,urbs duz
cum Edom. Lebona in deferto, cadra filiorum Ifraet Labon,locus folitudinis trans Iordanem,in quo Moyfes Deuteronomium legit. Lachis,in tribu Iuda:fed Ô^hanccepit lefus, rege eins interfedo. Meminithuius Efaias 06 Hieremias,ôi nunc eft uilla in feptimo miliario ab Eleutheropoli euntibus Daromam. Lebna, in tribu Iuda,ciuitas facerdotalis,quam tenuit Iefus,rege interfedo : nunc eft uilla in regionc Eleutheropolitana,quae appellatur Lobna.Scribit de hac Efaias. Lagt; faron,óó hanc cepit lefus rege illius interfedo. nbsp;nbsp;Lapis Boen,filiorum Rubenteft
autem terminus tribus ludac. Laboth,in tribu luda. Lamas,in tribu luda. La baoth,in tribu Symeon. Labanath, in tribu Afer. Lachum,terminus Neplita? lim. Laboemath:pro quo Aquila interpretatur ingreftus Emath. Lcfcm:hanc filq Dan ui captam,cognominaueruntDan. nbsp;nbsp;Luza altera,iuxtaBetheI,interra
Cethim,quam condidit ille qui abierat de Bethel, ficut hiftoria narrat. Lechitprq quo Aquila Si Theodotion interpretantur,maxinam:de qua fuprà diximus. Lau fa,hanc filij Dan captam manu,poirederunt,quum effet procul à Sidone, óf uoca/ uerunt earn Dan. Fuit autem terminus terræ luda, contra feptentrionem a Dan ufip ad Beriabeac fc tendentis.Meminit huius amp;nbsp;Efaias. Sita eft autem iuxta Panea dam,de qua lordanis fluuius erumpit. Lamathara,ad quem locum lonathan iaz cula dirigebat:pro quo Aquila interpretatur,ad fignum:Symmachus,ad condióS.
Ladabar,ubi erat Miphibofeth. Lodabar,undc fuit Machir. Libanus,mons Phœnices altiflïmus. Luith, huius meminit Efaias, óf eft ufque hodie uicus inter Areopolim óf Zoaram nomine Luitha.
MEffe, regio Indiac, in qua habitauerunt filq Ie dan, filij Heber. Mamre, hæceft Chebron,iuxtaquam fepultus eft Abraham cum Ifaac óf Iacob:dc D qua fuprà diximus. Mamre autem óf unus uocabatur amicorum Abraham.
Madian,urbs ab uno filiorum Abraham ex Cethura fic uocata.Eft autem trans Arabiam ad meridiem in deferto Saracenorum contra Orientem maris rubri:un/ de uocantur Madianaci, óf Madianaca regio. Legimus óf filias Obab foceri Moyz fi, filias Madian : fed haec alia ciuitas eft oiiwwii®' eius,iuxta Arnonem óf Arcoz polim,cuius nuncruinae tantummodo demonftrantur. Moab, ab uno filiorum Lot, qui uocabatur Moab,urbs Arabiæ, quae nunc Areopolis dicitur,ficuocata cft:cuius óf fuprà meminimus. Appellatur autem Moab, ex nomine urbis óf rez gio. Porró ipfa ciuitas, quafi proprium uocabulum poffidet Rabbath Moab, ïdz eft grandis Moab. Mafracha, ciuitas regni Edom, circa Gabalenen. Mabz Gr, ufque ad praefentem diem uicus grandis in regionc Gabalena, Óf ^pcHatur Mabfara ad urbem Petram pertinens. Magdiel ï óf haec in regionc Gabalena pofiefia olim à ducibus Edom. Magdalus,ad quam filij Ifrael, quum exiffenc de Aegyptopcruenerunt, antequam tranfirent mare rubrum. Legimus óf Ezechiel de Magdalo ufqp Sienem. Porró Hieremias Iudaeos,qui fecum fugcrant,Baz byloniorumimpetumdeclinantesjinhacurbc Aegypti habitaffe refert. Mergt; ra,quod interpretaturamaritudo.Eft autem locus,in quoamaras aquasiaduli-gni Moyfes in dulccm uertit faporem. Memoriae, ideft Sepulchra confeientiae, caftra filiorum Ifrael in deferto,ubi poft efum carnium afcendit ira Dei fuper iUos.
Maceloth,caftra filiorum Ifrael in folitudine. Matheca, caftra filiorum Ifrael in folitudine. Mafurith, caftra filiorum Ifrael in deferto. Mathane,quæ nunc dicitur Mathana. Sita eft autem in Arnone,duodecimo miliario procul contra 0/ rientalem plagam Medebac. Mifor, ciuitas Og regis Bafan. Significat autem Mifbr, loca plana atque campeftria. Machanarath, terminus urbis Amn^ti, qu» Öf Philadelphia dicitur. Madbares,quam nos uocamus eremum,hanc^^
-ocr page 1077-DE LOGIS HEBRAICIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lot?
A brari Mâdb^nm nominant. Mtfaida, fih'orum lachfn locus m foïitadtnc,in quo obqt Aaron. Maceda,in hac conclufit lefus quinqj reges in fpeJunca,quos inter/ fecit cum rege Maceda,quæ fuit m tribu Rida:fit nunc eft in odauo miliario Eleu/ thcropoleos contra fob's ortum. Madon,ciuitas in qua rex luit Iobab,aduerfus quem bellum geffit lefus. Mafiepha, in tribu Iuda,âpud quem habitabat lephte iuxta Chariathiarim,ubi quondam area teftamenti fuir, Ôf Samuel populum iudiz cauit.Meminit huius Sf Hiercmias. nbsp;nbsp;Merrom,aquæ ad quas exercitu prépara/
to,caftra funtpofita. Eft autem nunc uicus Merrus nomine in duodecimo miliario urbis Sebaftæ iuxta Dothaim. Mafrephothmaim:pro quo Aquila,Mafrephoth aquæ:Symmachus,Mafrephoth maris interpretati funt. Machathi,urbs Amor/ ræorum fuper lordanem iuxta motem Ermon,de qua exterminare non ualuerunc fill) Ifrael Machathæum, Marom:2G banc cepit Iefus,rege illius inrerfecto. Pofi-ta eft ÔC fuprà Marrus, nbsp;nbsp;Mageddo:ÔC banc cepit Iefus,rege illius intericcixxqua:
quum cecidiflet in fortem tribus Manafle, nequaquâ polTediteam, quia priftinos babitatores nequiuit expellere. Mïfor:pro quo Aquila ÄT Symmachus, bumilem interpretati funt. Eft autem ciuitas tribus Ruben, feparata Leuitis in regione Gaz balena, Medaba,ufcg bodie urbs Arabia,antiquum nomen retinens iuxta Efez bon. Mepbaatb,in tribu Beniamin. Sed 6^ alia eft trans lordanem, in qua præfiz dium Romanorum eft militum propter uicinam folitudinem. Mafpba,in tribu Gad feparata Leuitis. Eft autem 2G alianunc Mapba,in finibus Eleutberopoleos contra Septêtrionem pergentibus Aeliam3pertinens ad tribum luda. Manaim, in tribu Gad feparata Leuitis in regione Galaaditide. nbsp;nbsp;Mcdemana,in tribu luz lt;
da, cuius meminit Efaias; ÔC nunc eft Alcnois oppidum iuxta ciuitatem Gazam.
Magdala,in tribu luda. Mafera,in tribu Iuda:cuius nunc tantummodo funt ruinæ in fecundo lapide Eleutberopoleos. nbsp;nbsp;Maon,in tribu luda contra fob's or
tum Daromac. Marotbjin tribu luda. Maddi,in tribu luda. Maira,in tribu Beniamin. Macotb,in tribu Manafle. Marala,afcenfus Zabulon. Moladab, in tribuluda uel Symeonis. Mafan,in tribu Afer,iuxta Carmelum ad mare,ciuv tas feparata Leuitis. Marc falinarum,quoduocaturmortuum,fine AfpJialtpid/ eft bituminis inter Hiericbo Ô6 Zoaram. Meeleb,terminus Nepbtalim, Maz gdiel,in tribu Nepbtalim,ÔC bodie paruus uicus oftenditur in quinto miliario Doz ræ pergentibus Ptolemaidem. Mons Oliuarum ad orientem Hierufalem,in quo difcipulos erudiebat lefus. nbsp;nbsp;Mofpbetaim:pro quo Aquila interpretatur fortium,
Symmaebus uiciniarum. nbsp;nbsp;More,nomen eft collis:de quo in libris Hebraicarum
quæftionû plenius difputatur. Mennit,ubi lepte præliatus eft:nunc autem often ditur Mannitbuifla in quarto lapide Esbus pergentibus Pbiladelpbiam. Macz nias, ufq; hodie uicus grandis oftenditur in finibus Aeliæ, antiquum nomen retiz nens,nouem ab ea millbus diftans iuxta uillam Rama. Meirab,boftile oppidum iuxta Gabaa. Magdon,fiue Magron,ubi fedit Saul. Maffepba,in Moab,ad quam profugus Dauid cum Saulis infidias declinaret uenit. Mafaretb,in qua fedit Darn'd,nunc deferta:pro quo Aquila interprctatur,munitiones:Symmacbus tcfugia:Tbeodotion,fpeluncas. Masbacb, ciuitas boftilis regis Adrazar. Mez U,ideft Gcmela:quam Aquila K Symmaebus transferunt,uallem Salis. Diximus dehac8C fuprà. Maacba, regio regis Geflur. Modim,uicus iuxta Diofpolim, Unde fuerunt Macbabænquorû bolt;Jie^ ibidem fcpuicbra monftratur. Sat itacj mi tor quomodo Antioebiae eorS reliquias oftendant,aut quo boc certo autore fit ere ditum. Mabfar Tyri:pro quo Aquila amp;nbsp;Symmaebus interprctantur,munitaTy rum. MagaOjUrbs quam gdificauit Salomon. Meeber:pro quo Aquila tranftu lit, (w/TïTSTtçw:Symmaebus,0^7voM'Tt«?,ideft trans uelde cotra. Maces, urbs unius principu Salomonis. Mello,ciuitas qua aedificauit Salomon.Porto Symmaebus K Tbeodotion,adimpletionê tranftulerunt:0C de bac in libris Hebraicarû quaeftio nbsp;nbsp;nbsp;'
113 plenius dicitur. Med a, ciuitas qua aedifieauit Salomon. Mépbis ciuitas Aegy^
P«
-ocr page 1078-lojo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE LOCIS HEBRAICIS
pd^cuius Ofee,Ezcchid,2lt; Hieremias prophète recordätur.fed 8^ ludaeiquiciini C Hieremia de Hicrofolymis profugt cxierât,habitauerût tn Memphis. Macbaas,, in Ofee,pro quo Aquila amp;nbsp;Symmachus cocupifeentias interpretatur. Miletus, ciuitas Afize,de qua Ezechiel feribit. Mariborh,cuius meminit Ezechiel dicens: ufcç ad aquam Mariborh, pro quo Aquila lites,Symmachus iurgia uel côtradidioz nes interpretantur. Morafthi,undc fuit Micheas propheta.Elt autem uicus coa* traorienrem EIcutheropoleos. nbsp;nbsp;Mafagan,regio Moabitarum, ut fenbir Hierez
mias. Mifor, regio Moabitarum, iuxta Hieremiam. Mophat,regio Moabitaz rurntficut in Hieremia legimus.Pofita eft 06 fupra Mephra. Maon,regioMoaz bitarum,iuxta Hieremiam. Melchom,idolum Ammonitarum,fïcut fcribit Hiez remias. Magedan,ad cuius fines Matthaeus euangelifia fcribit Dominum perue ni He, fed Öf Marcus eiufdem nominis rccordatur: nunc autem regio dicitur Magez dena,circa Gerafam,
N Aid, terra in qua habitauit Cain:uertitur autcin falum.’id eft motum,fiue Auz duationem. Niniue,urbs Aflyriorû,quâ acdificauit Affur egrediens deter ra Sennaar.Eft QC alia ufq? hodie ciuitas ludæorum nomine Niniue in angulo Araz biae,quam nunc corrupte Neneuen uocant. Naaliel,iuxta Arnonem caftra filio* rum Ifrael. Naban,quod Hebraice dicitur Nebo,mons fupra lordanem contra Hierichum in terra Moab,ubi Moyfes mortuus eft,^ ufq; hodie oftêditur in fexto miliario urbis Esbus contra oriêtalem plagam. Nabo, ciuitas filiorum Rubenin regione Galaad:cuius meminit Efaias in uifione cotra Moab,óf Hieremias. Eft8^ cuiufdam uiri uocabulum Naban, qui Caan 2lt; exteros uicos qui circö eum erant, ex fuo nomine nuncupauit Naboth. Sed 00 ufque hodie oftenditur locus defertus Naba, diftans à ciuitate Esbus milibus odo contra meridianam plagam. Nez geb, Aufter:apud Hebraeos Nageb dicitur, quod Symmachus interpretaturmeriz diem. Sciendum autem quod eadem plaga apud Hebraeos tribus uocabulis appel/ latur, Nageb, Theman, Darom, quod nos poffumus auftrum aphricum amp;nbsp;meriz D diem, fiue Eurum interpretari. Nephendor, quod Symmachus interpretatur ma ritimam.Dor autê eft oppidum iam defertum in undecimo miliario Cæfarcæ,per^ gentibus Ptolemaidem. Naptho,nomcn fontis in tribu Beniamin. Naama,ciuitas tribus ludae. Ncefib,in tribu Iuda,quae nunc uocatur Nafib,in feptimomiz liario EIcutheropoleos pergetibus Chebron. Nepfam,in tribu luda. Naaratha, in tribu Ephraim, 00 nunc eft Naorathuilla ludaeorum in quinto miliario Hieri-chus. Naphcth,in tribu Manaftc. nbsp;nbsp;Naaloth,in tribu Zabulon ciuitas feparata
Leuitis. Nczeb,in tribu Nephtalim. Ncela,dehacalienigenas Zabulon non ualuit expcllere. Eft hodieep in regione Batanea uiculus nomine Ncila. nbsp;nbsp;Nabbe,
fiue Noba,ad quam afcendit Gedeon,urbs facerdotibus feparata, quam poftea le/ gimus furore Saulis fuhuérfam. Nemra,ciuitas tribus Ruben in terra Galaad;amp; ufqj hodie uicus grandis. Narama,in regione Batanea. Namotli,locus in Raz ma,ubi fedit Dauid:00 de hoc in libris Hebraicarum quaeftionum diximus. Naz chon,area Nachon:pro quo Aquila intcrpretatur,area praeparata. Nephath,ciz uitas unius principis Salomonis. Nerigerjamp;f hanc extruxerunt in regione luda Samaritani,qui de Babylonia funt profedi. Nczab,quam condideruntEuæün terra luda. Nezereth,idolum Aliyriorum. nbsp;nbsp;Nemrim, cuius meminit Efaias in
uifionecotraMoab,^^ Hieremias:nuncautem eftuicusnomine[Benamerium^ad feptentrionalem plagam Zoarac. Nabeoth,regio de qua fcribit Efaias. Nazaz reth:unde óf Dominus nofter faluator Nazaracus uocatus eft:fed ÔC nos apud uez teres quafi opprobrio Nazaraei dicebamur,quos nunc Chriftianos uocant. Eftau tem ufep hodie in Galilaea uiculus contra legionem,in quinrodecimo eius miliario ad Orientalem plagam iuxta montem Tabor,nomine Nazara. Nairn,oppidum* in quo filium uiduæ à mortuis Dominus fufeitauicôf ufq? hodie,in fecundo miliaz ho Tabor montis oftenditur,contra meridiem iuxta Endor.
■ Orcth
-ocr page 1079-DE LOGIS HEBRAICIS
lojl
* Z^ Reth,cwttas regni Nemrodin Babylone. Oolibama,ciuitas principum V^ Edom. Odollam,diximus de bac ÔC fuprà,cuius memimc Efaias. Otho, ubi fccundo filq Ifrael caftrametan funt, egredientes de Socoth luxta defert»,c]uan do profedi funt de Aegypto. Opher,amp; hancccpit lefus rege ilhus interfedo.
Ôolijdmtas in tribu Âfer. Ophera,uia Ophra ducens ad terram Saaî.Hucufcp per o breuem literam legfmus:exinde per extenfum legamus clementum. On, urbs in Aegypto quae Heliopolis Gracce dicitur,ideft ciuitas folis,quam ædificanc/ runt filij Ifraeî,ficut Septuaginta interprètes arbitrantur, Alioqui in Hebraicis uoz luminibus non habetur* Et rede:fiquidem antequàm lacob ingrederetur Aegy/ ptum,crat extruda iam ciuitas, quae ÔC facerdotem Petefrem patrem Afeneth haz huit. Or,mons in quo mortuus eft Aaron,iuxta ciuitatem Petram, ubi ufque ad præfentem diem oftenditur rupes,qua percuira,Moyfes aquas populo dédit. Oz both,in deferro caftra filiorum Ifrael. Ofà,in tribu Afer. O ram, in tribu Nephz talim. Ophir,ficut in Regnorum libris legimus,eft in fui a, und e aurum afferebaz tur Salomoni. Fuir autem unus de pofteris Heber, nomine Ophir, ex cuius ftirpe uenientes à fluuio Cophene,ufq! ad regionem Indiac,quae uocatur Ieria,habitafic, refertlofephus:à quo puto regionem uocabulum confequutam. On,ciuitas Sa/ niariae:pro quo in Hebraico fcriptum eft Aun,quod 06 Aquila Sv Symmachus inz terpretanturinutilc:Thcodotion,iniquitatem. Ocho, ciuitas faeerdotalis, Oro naim,urbs Moabitarum:ficut in Hieremia fcriptum eft,
PVteus iuramenti, quern fodit Abraham,ideft Berfabeæ,in regione Geraritica, Diximus de hac amp;nbsp;fupra. Puteus uifionis,in deferto,apud quern habitauit Ifaac. Puteus iudici),ufqp in praefentem diem in regione Geraritica.Vocatur autem uilla Berdan nomine,quod Latine dicitur Puteus iudicij. Puteus iuramenti, ubiiurauerSt Ifaac Ô6 Abimelech,uocatur(5 oppidum ifaac.Sunt autem Si ahj plu res putei in fandis fcripturis,qui hodieep in Geraritica regione, 00 iuxta Afcaloz * nem demonftrantur. Petra, ciuitas Arabia tn terra Edom,quae cognominata eft Iedael,00 à Syris Recem dicitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
RObohoth,ciuitas Afryriorum,quam acdificauit Aflur,egredicns de terra Sen naar. Et de hac in libris Hebraicarum quaeftionum plenius diximus. Ro-bohoth,urbs alia iuxta fluuium ubi erat rex Èdom : 2lt; ufqj hodie eft praefidium in regione Gabalena, ÔG uicus grandis qui hoc uocabulo nuncupatur. nbsp;nbsp;Ramefte,
urbs quam aedificauerunt filq Ifraelin Aegyptotolim autem 0^ uniuerfa prouincia fle uocabatur,in qua habitauit lacob unà cum liberis fuis, nbsp;nbsp;Roob,quam tranfiez
runt exploratores,qui ab lefu filio Naue milli funt:2lt; ufque hodie uicus Rooba in quarto lapide Scythopoleos fie uocatur,qui 06 Leuitis feparatus fuit, Raphaca, in defèrto ubi filij Ifrael caftrametati funt. Raphidim,locus in deferto iuxta monz tem Choreb,in quo de petra fluxere aquae,cognominatus^ eft Tentatio:ubi amp;nbsp;Ie/ fus aduerfus Amalech dimicat prope Pharan. Rathma,in deferto caftra filiorum Ifrael, Remmon Phares,ubi filij Ifrael caftrametati funt. RelEa,caftra filiorum Ifrael. Rammoth, in tribu Gad,ciuitas facerdotaÜs 8lt; fugitiuorum in terra Gaz laaditide.Nunc autem eft uicus in quintodecimo miliario Philadelphia: contra Oz rientem. Recem,haec eft Petra ciuitas Arabiæ,fn qua regnauit Rocan,quem inz terfecerunt filij Ifrael.Dicitur autem ipfe quoq? rex Madian, nbsp;nbsp;Remmon,in tribu
Symeonis uel ludac : hodie^ eft uicus Remmon,iuxta Aeliam contra Aquilonem in quintodecimo eius miliario. Rogel,nomc fontis in tribu Beniamin. Rama, in tribu Beniamin ciuitas Saulis:in fexto miliario ab Aelia ad feptentrionalem pla/ gam contra Bethel. Meminit huius 06 Hieremias. Recem, in tribu Beniamin.
Remmon,petra.Remmon,in tribu Symeonis uel Zabulon. Rabboth,in tribu Îirachar:eft ufqp hodie alia uilla Rebbo in finibus Eleutheropoleos ad folis ortum.
Rethom,in tribulffachar, Roob,in tribu Afer, ciuitas feparata Leuitis. Raz ma,in tribu Afer,ufqB ad ciuttate munitam Aftyrtoru. Rama,in tribu Nephtalim, idcircQ
-ocr page 1080-DE LOCIS HEBRAIC!»
Ioj±
Idcirco cadem nomina ukulorum tribubus uarijs aflTignaturiqüia quum apudnos C unum nomen fonare uideantur, apud Hebroos diucrns Iitens fcribuntur» Recz catb,intribuNephtalim* Ruma,quacS^ Aarima,ubifeditAbimelcch,ficutm lü bro ludicum fcriptum cft,qua: nunc appellatur Remphtis.Eft autem in finibus D^ ofpolcosjö^ à plerifqj Arimathea nunc dicitur. Remmath,ad quam Daufd pr;r^ dac partem mifit, Rachel,óó ad hancDaufdfpoIiorü partem mifit. Rammoih GalaadjUilIa trans lordanem luxta flumum laboch.Diximus de hacfupr^, Rab bath,ciuitas regni Ammon,nuc Philadelphiaicuius meminit Hiercmias. Roos, quam pertrannuit Dauid : pro quo Aquila ÄT Symmachus interpretantur arcem.
RogeHimjUnde fuit Berzelai Galaadites amicus Dauid. Raphaim,uallis Allo/ phylorum ad feptcntrionalem plagam Hierufalem. Remman,ciuitas regum Sy/ riae iuxtaDamafcum. Reth,hancpercuflit Afa rex. Rethem,pro qua Aquda interpretatur lt;itgKlt;iV9iJf/, ideftiuniperum:Symmachus,umbracuIum. Remmon, huius meminit biaias in uifione contra Moab. Refeph,ciuitas Syriar. Raphel urbs AiTyriorum in regione Theman:de qua in Efaia fcribitur. nbsp;nbsp;Rebla,in terra
Emath:undc uidor Pharao addudum loachas traftulit in Aegyptum. Remma, mons in Efaiatpro quo Aquila interpretatur,mons Emona:Symmachus,in Arme nia.Eft autem ÖÓ uilla Remmus in Daroma.Porro in Regnorum hbris,Rema,do* mus dicitur idoli Damafceni. Rcblata, regio Babyloniorum,ucl urbs quam nüc Antiochia uocant. Ramale:pro quo Aquila interprctatur,exaltabitur:fcriptura cft in Zacharia.Eft autem 2lt; alius locus in tribu Beiamin iuxta Bethlehem,de quo dicitur, Vox in Rama audita chide hoc in librisHebraicarum quaeftionum plenius dicitur. nbsp;nbsp;Rhinocorura,ciuitas Aegypti, cuius meminit Efaias. Sciendum aurem,
quod hoc uocabulum in libris Hebraicis non habeturtfed à Septuaginta interpret tibus propter noticiam loci additum cft. nbsp;nbsp;Quod in libro Hebraicorum nominum
diximus, hoc etiam nunc in s literæ uidetur titulo pramotandum : apud Hebroos triaefte s,hoceft famech,zade5Cfin. Quae quum apud GraecosSC LatinosfonoD fimili proferatur, in fua lingua aliter atq- aliter refonant. Vnde accidit,ut eadem no/ mina apud nos diuerfum fonare uideatur,8lt; plus quam caeterac literæ hxc habcat. Non enim ex una,fed ex tribus Iiteris,loca SC urbes Si uiculi defcribuntur. SIdon,urbsPhoenicesinfignis,olim Chananacoru terminus ad Aquijonemre/ fpicics:£i poftea rcgionis ludææ.Cécidit autem in fortem tribus A fer, fed non cam poftedinquia hoftes nequaquam ualuit cxpcllerc. Sennaar, campus Babylo nis,in quo turris cxtruda eft. Vnde egreftus Aftur acdificauit Niniuem. Meminit huius loci lofephus in primo antiquitatum libro,ita fcribens.Dc campoqui in Ba bylonia regione uocatur Sannaar,narrat Heftiacus hiftoricus,dicens : Quidam fax cerdotum profugi de tcmplo Gemalrj louis facra rapières,in Sennaar campum Ba byloniae perucnere. Sichern amp;nbsp;Salem,quae Latine Si Græcè Sicima uocata cft, ciuitas Iacob,nunc deferta eft. Oftenditur autem locus in fuburbanis Neapoleoa iuxta fepulchru Iofeph,quam fubuertit Abimelech, Si feminauit in ea falem : ficut in libro ludicum fcriptum eft. Poftea uero inftaurata eft à Hicroboam,utRegnoz rum narrat hiftoria, 06 fita eft in finibus tribus Ephraim. Sed amp;nbsp;filius Emmor apz pellabatur Sichern, à quo SC locus nomen acceperat. Fuit autem 6^ altera Sichern in monte Ephraim ciuitas fugitiuorum. Sennaar unde fuit Amraphel qui aduerz fus reges Sodomorum bellum geffit. Sodoma ciuitas impiorum diuino igne con fumpta,iuxta maremortuum. Seboim SC hæc ciuitas impiorum in æternos eine res dilfoluta iuxta urbem quondam Sodomam. Sophera mons orientis in India, iuxta quem habitaucruntnir) Iedam,fihj Heber. quos lofephus refert à Cophene flumine, amp;nbsp;Indiæ regionibus ufq ad id locorum perueniftc,ubi appellatur regio k ria:fed SC claftïs Solomonis per trienniS hinc quaeda commercia deportabat, Sco ra,urbs iuxta Sodomam,quæ SC Segor SC Zoara:de qua SC fupra diximus. Säue ciuitas antiqua in qua habitauerunt Ommei gens ualida fuper regionem SodomC quam excidit Chodorlaomor. Seit mons in terra Edom,in qua habitauit Efauin regione
-ocr page 1081-DE LOCIS HEBRAICIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lojî
A regionc Gabaîena : quæ ex eo q«od Efau pilofus effet SC hifpidus, Scfr,ideft ptlofi nomen accepit.In quibus locis prius habitauit Chorræus,quem interfecit Chodor/ laomor.Meminit mentis Seit à Efaias in uifione Idumææ. Salem, ciuitas Sichi/ morum,quæ eft Sicherntfed SC alia uilla oftenditur ufque in præfentem diem iuxta Aeliam centra Occidentalem plagam hoc nomine : in octauo quoq^ lapide à Scyz thopoli in campe uicus Salumias appellatur. lofephus uero Salem elfe affirmât,in qua regnauit Melcliifedech,quæ poftea dida eft SolymaîôC ad extremum,Hiero-folymaî nomen accepit. Sur,ubi inuenit angelus ancillam Sara: Agar inter Caz des ÔC Barad.Extenditur autem defertum Sur ufeß ad mare rubrum, quod ad Aegy pti confinia peruenit.Porro Cades, folitudo eft fuper urbem Petram:fed SC feriptu/ ra defertum Cades contra façicm Aegypti extendi memorat:ad quod primum uez nere Hebraei rubro mari tranfuadato. Segor,quæ SC Bala SC Zoara,una de quin que ciuitatibus Sodomorum ad preces Lot de incendie rcferuata,quæ ufque nunc oftenditur.Meminit huius SC Efaias in uifione contra Moab,de qua SC fuprà dixi/ mus. nbsp;nbsp;S ceux, ideft tabernacula, locus in que habitauit lacob regreffus de Mefo-
Ïotamia,qui lingua Hebraica appellatur Socoth. Socoth, prima manfio hliorum frad in deferto,poftquàm de Aegypto funtprofedi antequàm mare tranfirent ru brum. Sin, defertum inter mare rubrum SC folitudinem Sina. Nam de deferto Sin filtj Ifrael uenerunt in Raphidim,SC à Raphidim in defertum Sina,iuxta mon/ tem Sina,ubi Moyfes tabulas legis accepit.Defertû autem Sin idem dicit effe feri/ ptura quod SC Cades:fed hoc iuxta Hebræos. Caeterum in Septuaginta interpren-bus non habetur Selmona,caftrafiliorum Ifrael in deferto. Saphar,mons Sa/ phar in deferto caftra filiorum Ifrael. nbsp;nbsp;Sattim,ubi populus pollutus eft formeatio/
ne filiarum Moab.Eft autem iuxta montem Phogor:unde 8C lefus exploratores ad mueftigandam SC nofeendam terram mifit Hiericho. nbsp;nbsp;Sabama, ciuitas Moab,in
, terra Galaadîquac cecidit in forte tribus Ruben. Meminit ÔC huius Efaias in uifio/ • ne contra Moab. Senna, terminus Iudæ,SC ufeß hodie oftenditur in feptimo lapi/ de Hierichus contra fcptentrionalem plagam uilla nomme Magdalfenna:quod in/ terpretatur,turris Senna. nbsp;nbsp;Selcha,ciuitas regis Og,in regione Bafanitide. Sc/
phamajterminusludæadfolis ortum. Sadada,terminus ludæ. Semcron,8C banc cepit lefus rege illius interfedo. Dicunt autem nunc pro ea Sebaften uocari oppidum Palæftinçtubi fandi loannis Baptiftæ reliquiæ conditæ funt.Legimus in Regnoru libris,quod Amri rcx Ifrael emerit montem Semeron, à quodam Semer: bC aediffeauerit in uertice eius ciuitatem, quant ex nomine domini appeiïauerit Se/ meron. Seira, ÔC hanc cepit lefus filius Naue. Selcha, ciuitas in regione Bafaniz tide. Sihor,locus contra faciem Aegypti. Sed amp;nbsp;hodie oftenditur uilla nomme Sihor inter Aeliam SC Eleutheropolim in tribu luda : fuper hoc in libris Hebraica/ turn quæftionum plenius diximus. nbsp;nbsp;Saorth,in tribu Ruben,fuper lordanem.
Sachoth,in tribu Gad,fuper lordanê. Saphon,in tribu Gad,fuper lordanem.
Sacharona,in tribu luda. Samen,in tribu luda. Saal,in tribu Iuda,ueI Sy/ meon. Sicelecb,quam Achis rex alienigenarum dédit ad inhabitandum Dauid. Eft autem in Daroma fortis ludæ uel Symeonis. nbsp;nbsp;Sanfanna,in tribu luda. Se/
Iei,in tribu luda. Saara,uicus in finibus Elcutheropoleos contra feptentrioncm pergêtibus Nicopolim,quafi in decimo miliario,in tribu Dan fine luda. Socho, *n tribu luda.Sunt autem ufq; hodie uiculi duo,pergentibus Aeliam de Eleuthero/ poli,in nono miliario uiæ publicætunus in monte,alter in campo fîtus,qui Socoth nuncupantur. nbsp;nbsp;Sarain,in tribu luda. nbsp;nbsp;Senam,in tribu luda. Saphir,uilla in
*nontanis fîta inter Eleutheropolim ÔC Afcalonem,in tribu luda. nbsp;nbsp;Socho,de qua
fuprà didum eft. Diefitur autem Samaritani,qui de Babylone profedi funt,hunc Uiculum condidifle. Scatha,in tribu luda. nbsp;nbsp;Selo,in tribu Ephraim,in quo loco
arcateftamenti manfît,6C tabernaculum Domini ufq; ad tempora Samuelis.Eft au temindccimomiliario Neapoleos inregione Acrabitena. Sed SC ludæ patriarchæ filium Selon appellatum legimus. Sichem,in tribu Manaffe,ciuitas facerdotabs TT ÔC fugi/
-ocr page 1082-1034 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CE LOCTS HEBRAICIS
St fugitiuorum^tt monte Ephraim,ubi fepelierunt ofla lofephide qua SC fupra Ji/ i ximus. Sarnes,ideft fons. Sames,in tribu Beniamintpro quo Aquila interpre tatur,fontemfolis. Semri,in tribu Beniamin, Scla,in tribu Beniamin. Sa/ beæjin tribu Symcon. Sarith,terminus Zabulon. Samas:pro quo Theodotio amp;nbsp;Symmachus tranftulerunt, fob's, Semron,in tribu Zabulon. Sulem,in trilt; bu llïacbar : £lt; ufq; hodie uicus oftenditur nomine Sukm,in quinto miliario Ta/ bor montis contra auftralem plagam. Seon,fiue Soen,in tribu Ifrachar:hodieq^ oftenditur uilIaiuxtamontemTabor. Safima, terminus Iflachar, Sior,intri/ buAfer. Sienaim,quercus pertinensad terminum Nephtalim. Sorctb,infri/ bu Dan,ubi Sampfon fuiffe legimus, iuxta Eftaolrde qua fuprà diximus. Sa* mis,in tribu Dan:de qua Si fuprà memoriam feci,fub nomine Bethfamis. Sc/ Iab,in tribu Dan,ufq? hodie grandis uicus oftenditur in finibus Sebaftenis nomi/ neSdaba. Sephet,Chananæorum locus. Sirotha,quo confugit index Ahod. Diximus autem fuprà de Seira. Sur Orebiquod Aquila interprefatur,petra O/ rcb. Selmon,mons quem confeendit Abimelcch aduerfus Sicimam dimicans» Scphina:pro quo Aquila 2lt; Symmachus interpretanfur,aquilonem. Sorech, nomen torrcntis,de quo loco fuit Dalila ilia Sampfonis : fed èc ufque hodie ad fez ptentrionalcm plagam Eleutheropoleos uicus oftenditur,nomine Capharforech, iuxta uillam Saraa,unde fuit Sampfon. Sophim,mons Ephraim in loco Arma* them. Salifa,quam Saul tranfijt. Senna,nomcn petrar. Saalim,uillaquain pertranfijt Saul in finibus Eleutheropoleos contra occidentem,feptem ab ea mili/ busdiftans, Sciph,ubiSamueliuuenit Saulem. Sabim,ubiSaulpraeliatuseft, Sonam,ubi fuit illa mulier Sunamitis.Eft autem hodie uicus in finibus Sebaftse -in regione Acrabatena,uocabulo Sanim. Saphamoth,ad quem locum mifitDaz üid. Seira,nomen putei:à quo loab fecit reuertiprincipem exercirwsAbner.
Suba,cuius regem pereufTitDauid. Sarthan,quæcft ad radices fezrael. So/ phera,quae eft glt; Sophir,unde ueniebant naues Salomonis:de qua fuprà diximus. 5gt; Eft autem mons orientis pertinens ad Indix regionem. Sarara,ciuitas pergcn/ tibus Edom. Saba,ciuitas regalis Aethiopiæ,quam lofephus à Cambyfe rege Meroen cognominatam ex fororis uocabulo,refei t. Sela,ubi pereuftus eftloas.
Sapharnaim,dequibus locis AfTyrq tranrmigrantes,habitaueruntin Samaria: £lt; ab ipfis Samaritanorum gens fumpfit exordium.Meminit horum Sf Efaias.
Sademoth,ubi Ozias rex idolorum figna combuftit. Sarepta,oppidum Sido. ■ niorum in uia publica fitumtubi habitauit quondam Helias. Saron,cuius KE-, faias meminit,dicens,In paludes uerfus eft Saron.Vfq^ in præfentem autem diem; regiointer montemTabor ÔCftagnûTyberiadfs Saronas appellatur.Scd amp;t à Csc farea Palæftinæ,ufque ad oppidum Ioppc,omnis terra quæ cernitur,dicirur Saro/ nas. Scphela,ficut fcribitEiaias:pro quo Aquila, campeftrem:Symmachus,ual/ lem interpretatur.Vfqj hodie omnis regio iuxta Eleutheropolim campeftris 86 pla na3quae uergit ad aquifonem SC occidentem,Sephela dicitur. Sennaarrpro quo Aquila, Sennan : Symmachus interpretatur,uberem. Meminit huius amp;f Micheas propheta. Sedrach, terra Damafci:lcgimus in Zacharia. Sion,mons urbis Hic rufalem. Samaria,ciuiras regalis in Ifrael,quenunc Sebafte dicitur.Sed86 omnis regio quæ fuit circa earn, à ciuitate quondam nomen acceperat. Sor Tyrus,me/ tropolis Phoenices,in tribu Nephtalim. Soene,ciuitas Thebaidis, ficutferibit Ezechiel. Sabarim,inter Damafcum 86 Emath:ficutfcribit Ezechiel. Sais,ciui tas Aegypfi,cuius meminit Ezechieha qua 86 Saites pagus. Sadala,terminus lu dærficut ienbit Ezechiel. Salifarpro quo Aquila intcrpretatur,triennalem.Me/ minit huius Flieremias. Sichar,antc Neapolim,iuxraagrum quem dedit lacoh filio fuo Iofeph,in quo Dominus nofter atq; faluator fecundum Euangelium loaiv nis,Samariranæ mulieri ad puteum loquitur,ubi nunc eedefia fabricata eft. TIgris,fluuiusdeparadifoexiens,iuxta feripturæfidem, pergens^ contra Af/ fyrios;ÓC poft multos circuit us, ut uult lofephus, in mare rubrum influensA'a eati«
-ocr page 1083-DE LOCIS HEBRAICIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1055
A catur autem hoc nomme propter udocitatem, i'nftar beftiæ nimia permdtate curz renti's. Terebinthus,in Sidmis,fub qua abfcondtt lacob idolajuxta Ncapolim.
Tina,tn tribu luda. nbsp;nbsp;Talern, in tribu luda. Tefan,in tribu luda» nbsp;nbsp;Tyrus,in
tribu Nephtalim. nbsp;nbsp;Tabath,ubi pugnatum eft aduerfus Madian, Tob,terra in
qua habitauit lephte. nbsp;nbsp;Tophet,in ualle filiorum Ennon:ubi populus IfraeI,gcnlt;
tium fimulacra ucnerabatur.Eft autem locus in fuburbanis Hierufalem. Tanis, ciuitas Acgypti,ficut Efaias 06 Ezechiel fcribunt. Taphnas,ciuitas Aegypti. Le ge Ofee,Ezechiel 2lt; HieremiamJn hac habitauerunt Iudæi,qui ob metum Babyz loniorum cum Hieremia fugerunt. nbsp;nbsp;Trachonitis regio,fiue Ituræa:cuius tetrar-*
ches fuit Philippus,iuxta Euangelium Lucae. Diximus de hac amp;r ftipra. Eft autem trans Bofram Arabiæ ciuitatê in deferto, contra auftralem plagam,quafi ad Dama fcum refpiciens.Hucufqj per t fimplicem literam legerimus.Verum quoniam quæ fcquuturapudHebræos,nonex Ü fed ex D ideft amp;nbsp;Graeco fcribuntur,cum afpi ratione legere debemus. nbsp;nbsp;Theman, regio principum Edom in terra Gebalitica,
à Theman filio Eliphazfilq Efau fortita uocabulum. Sed ÓÓ ufq^ hodie eft uilU noz mine Theman,diftans ab urbe Petra quinque milibus : ubi 06 Romanorum miliz turn præfidium fedet;dc quo loco fuit Eliphaz rex Themanorum.Vnus quoque hz liorum Ifmael appellabatur Theman. Sciendum autem,quod omnis Auftralis rez gio Hebracis Theman dicitur. Thamna,ubi oues fuas totondit Iudas:oftenditur hodiet^ praegrandis uicus in finibus Diofpoleos euntibus Aeliam in tribu Dan fi? ue ludx. nbsp;nbsp;Thamna, ciuitas alia principum Edom:fed 00 concubina Eliphaz filq
Efau, Thamna appellata eft,quæ peperit ei Amalechtunde Amalechitæ» nbsp;nbsp;Thaz
phol,locus in deferto trans Iordanem:in quo DeuteronomiS fcripfit Moyfes conz traHicricho. Thaat,caftrafiliorulfrael. Thara,caftra filiorum Ifraeh Thafz fu,in tribu luda ciuitas quam expugnauit Iefus,rege illius interfedo. nbsp;nbsp;Diximus
SC fupra de termino Palgftinæ 64 Aegypti quæ appeUatur Bethaphu. Thaanach, ® ciuitas quam expugnauit lefus rege illius interfedo. Fuit autem in tribu Manafte feparata leuitis:00 nunc in quarto miliario oppidi legionis hoc nomine uicus often ditur. Tbenath,in tribu Iofeph;hodiecp uilla eftThenath indecimo miliario Nea poleos contra orientem,defcendentibus lordanem. Thaphue,in tribu lofeph. Thaphut,in tribu Manafte. Thecua,ufque hodie iuxta defertum ciuitatis Aeliæ uicus oftenditur:unde amp;nbsp;Amos propheta fuit. Therfam,6lt;hanc cum rege fuo cepit lefus. nbsp;nbsp;Therema,in tribu Beniamin. Tholad,in tribu Iuda,fiue Symeoz
nis. Thabor,terminus Zabulon.Eft autem mons in medio Galilææ campo,mira totunditate fublimis, diftans à Dioeæfarea decern milibus,contra Orientalem plaz gam:qui confinium quoqj inter tribum Iftachar SC Nephtalim fuit. nbsp;nbsp;Thalcha,in
tribu Symeon:nunc uicus grandis ludæorum diciturThella,quaß in fextodecimo miliario Eleuthcropoleos contra Orientalem plagam. Thannatfara,ciuitas lefu filij Nauc,in monte fita : de qua SC fupra fub nomine Thannæ diximus:in qua ufep inpræfentem diem fepulchrum eius oftenditur in tribu Dan. nbsp;nbsp;Thaanach,ciuitas
iuxta quam Debbora aduerfum Sifaram dimicauit in tribu ManalTe, feparata Leui tis,quam tenerenon potuit,priftinis cultoribus nequaquam eiedis. Eft autem uilz la nunc prægrandis diftans à legione tribus milibus. nbsp;nbsp;Thebes,urbs quam quum
oppugnaret Abimelech,fragmine molæ idus interqt.Eft autem ufque hodie uicus nomine Thebes,in finibus Neapokos pergentibus Scythopolim,quafi in tertiode cimo eius lapide. Thânatha,pofuimus £lt; fupra. Thanna,in tribu luda. Thez lamage,locus in quo Abner mifit ad Dauid. Sed fciendum quod pro hoc uerbo Az quila interpretatur,extêplo:Symmachus,pro femetipfo. Thaarh,iuxta Galaad,
Thamp^,terminus rcgni Salomonis. Thermoth,ciuitas quam ædifîcauit Salomon in deferto,cuius in libris Hebraicarum quæftionum mentionem plenius fez cimus. Tharfis,unde aurum afferebatur Salomoni:hanc putat lofephus Tarfum urbem effe Cihciæ.Porro iuxta Ezechielem prophetam Carthago fentitur. Siqui-dem in co loco ubi fecundum Septuaginta interprétés legimus Carthagine;in Hez v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T T 2 bræo
-ocr page 1084-I 0j6
DE LOCI S HEBRAICIS
bræo habemus Tbarfis fcriptum. Nonnulli Indiam putaucmntâT de hoc tarn fn Îi C bro epiftolarum,quas ad MarceUam fcnpfimus,quàm m libro Hebrakarum quæ/ hionum pknius diximus. Tharfa,ubi Afa rex JfracI fuit» Tharfda,undefutt Manaen, ufcp hodk eft ukulus Samarkanorum in regione Batanea, qui Thernh dkkur. Thesba,unde orrus eft Elias propheta Thesbites. Theman luxtaEze chielem dukas Idumaeæ»Porro Efaias in uifione cam ponk Arabiæ. Meminkhu^ fus ÔC Hieremias. Abdias autem kribit duitatcm Efau. Sed 06 unus filiorum cius Theman appcllabatunhcut fuprà diximus. Tharthat,quâ in terra ludæaî Euæi côdidere. Thalaifar,regio Syriæ. ThogormaJegimus in Ezechiele. Taphet, Icgimus in Hieremia Aranthapheth.Eft autem in iuburbanis Aeliæ ufq: hodielo/ eus qui fie uocatur,iuxta pifeinam FulIoniSjSC agrum Acheldema.
VR Chaldæorum,ubi mortuus eft Aram,frater Abrahæ : cuius hodielt;j, fîcut lofephus refert, tumulus oftendirur : 06 fuper hoc quid nobis uideatur,in Iv bris Hebraicarum quaftionum plenius diximus. Vlamaus,pro quo in Hebræo fcriptum habetur Luza.Eadem eft autem quæ 26 Bethel : ficut fupra diximus.Sed £6 quædam uilla nomine Vlama in duodecimo Dioeæfareæ lapide oftenditur con/ tra folis ortum. Vz, unde fuit lob de regione Aubtide : fed 26 unus de poReris Efau, Vz nomme appePabatur. De quo in libris Hebraicarum quaftionum dixû
Xmus.
Il, in tribu Inda.
ZOphoim,regio principum in terra Edom quæ nunc uocatur Gabalena.
Zoab,ciuitas Amorræorum fita in Arnone:de quakriptum eft,propterca dicitur in libro bellorum domini: Zoab inflammauk torrenres Arnon. Zephro na,terminus ludæ ad kptentrionem. Zaret,uallis: Zaret in parte deferri. Zit, in tribuluda. Zannohua,in tribu Iuda:ufquc hodie in finibus Eleutheropoleos Acliam pergentibus, uilla Zanua nuncupatur. nbsp;nbsp;Ziph, in odauo miliario Chez bron contra orientem;uftp hodie uicus oftenditur,ubi abkondkus eft Dauid.Fuk D autem tribus luda in Daroma in finibus Eleutheropoleos. Ziph,mons fquali-dus uel caligas fiue nebulofus.luxta Ziph,in quo fedit Dauid propè Chermelam, quæ in kripturis fandis Carmelus appellatur:uicus hodie ludæorutunde luit Naz bal Carmelius. Sed 26 unus de pofteris Caleb didus eft Ziph. Lege Paralipomez non. Zochora,in Hieremia ciuitas Moabitarum:hæc eft quç nunc uocatur Zoa ra fiue Segor,una de quintp ciuitatibus Sodomorum. nbsp;Zeb ciuitas Amman, hoz die4 uilIa Zia oftenditur in quintodecimo lapide Philadelphia, contra occidenz terntdequa kribitHieremias. nbsp;nbsp;Zoeleth,nomenlapidis ubi Adoniasimmolauk uidimas iuxta fontem Rogel.
CENSVRA DES» ERASMI ROTERODAMI IN LOCA ACTORVM
ERudkus Iibenus,nccindignusHieronymo,niiïquodalicubicitatipfumHicronynium; quod tarnen ipfumhaudfeio anèmarginali fpacio trans la turn fit m cótcxtum.Illudmi rum,quod è tam multis tam pauca rcccnfuerit locafidq? paucistuemibi iufpicio fit,opus à faihdiolo quopiam in compendium fuific contradum.
DE LOCIS HEBRAICIS IN ACTIS
APOSTOLORVI«
Chcldemach, agcr fanguinis:qui hodie quotp demonftratur in Aelia ^ adauftralcmplagammontis Sion:66 hadenus iuxta ludæorumconz filium,mortuos ignobiles,alios terra tegit,alios fub diuo putrefack.
Afiæ regio, quæ cognominatur minor,abfque orientali parte,qita §^ä^ ad Cappadociam Syriamt^ progreditur,undi(p circumdata eft mark cuius prouinciæ funt, Phrygia, Pamphy lia, Cilicia, Lycaonia, Galatia,26 aliæ muh
-ocr page 1085-DE LOCIS HEBRAICIS' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io?7
A tæ.’fed {pedaUter ubi Ephefus ciuitas cft, A Ga uocatur. Acgypti regio, à feptengt; trione mare magnum finum^ Arabicum, ab oriente rubrum mare, à meridie ocea num,ab occafu Libyam habet:cuius inferiorem partem Nilus dextera leuatp diui-fus,amplexu fuo déterminât, Canopico oftioab Apbrica, ab Afia Pelufiaco,centum (exaginta milliu pafluurri interualloïquam ob caufam, inter infill as quidam ^^gyp^^’’’ rctulcretita fc fundente Nilo utrinlt;^,ut a literae figuram efficiat:inde multi quod Graccae literæ figuram efRciat,uocabulo Deltam appellauere. Aegypti uero menfura ab unitate aluei,unde fe primum findit in latera,ad Canopicum ofti/ urn,centum fexagintafex millia paffuum:ad Pelufiacum,ducentorum quinqua/ gintafex. Arabiæ regio,inter finum maris rubri,qui Perficus, 00 eum qui Arabi/ eus dicitur:habet genres multas,Moabitas, Ammonitas,Idumæos, Saracenos,ali/ os^ quam plurimos. Arabia autem facra interpretari diciturieo quod fit regio thu/ rifcra,odores creans:hinccam Græci Jfblt;/2at/x(a{/, noftri beatam uocauerSt, Aez thiopum regio,ab Indo flumineconfurgens,iuxta Aegyptum,inter Nilum amp;nbsp;Oz ceanum amp;nbsp;in meridie,fub ipfa folis uicinitate iacet;quorum tres funt populi, Acgy pti,Hefperiæ amp;nbsp;Occidentis. Antiochia,ciuitas Syriac Cœles,in qua Barnabas ÔC Paulus apoftoli funt ordinati. Eft autê SC alia in Pifidia prouincia,in qua fjdem praedicantes,Iudacis dixerunt:Vobis oportebatprimum loqui uerbum dei,fed quo niain repuliftis illud;amp;c. nbsp;nbsp;Alexandria,ciuitas Aegypti,quac quondam No dice/
batur,inter Aegyptum, A phricam óf mare,quafi clauftrum pofita,in qua beati Eu/ angeliftae Marei tumulus hodieep ueneratur. Azotus, oppidum infigne Palæftiz næ,quod Hebraicedicitur AfdodÄ eftuna dequinq: olim ciuitatibus Allophylo rum. Attalia, ciuitas Pamphyliæ maritima. Amphipolis,ciuiras 86 ipfa Ma ce/ doniæ.Eft alia eiufdem nominis in Syria. Apollonia,SC ipfa ciuitas Macedonix, Et eft altera in prouincia Aphricæ,quæ dicitur Pentapolis. nbsp;nbsp;Athens,ciuitas in
Achaia,philofophiæ dicata ftudqs ; quae quum una fit, plurali numero femper ap-I^ipellari folet : cuius Piraeus portus,feptemplici muro quondam communitus fuiffe defcribitur. nbsp;nbsp;Areopagus, Athenarum curia,quæ interpretatur uilla Martis,quod
ipfe ibi quondam reus caedis à duodecim dqs iudicatus fit. Afos,ciuitas Afiac ma ritima:eadem Apollonia diefta. Antipatris, ciuitas Palæftinænuncdiruta,quam Herodes rex ludææ ex patris fui nomine uocauerat. Appq forum, nomen fort R.omae,ab Appio quondam confule tradumta quo 86 uia Appia,cognominata eft, BAbylon,mctropolis regni Chaldacorum,ubi corum qui aedificabant turrim, linguae diuifat funt, à qua K regio circumpofita, Babylonia uocatur. Hanc fuiffe potcntilfimam, 8f in campeftribus per quadrum fitam, ab angulo ufq; ad an/ gulum muri fcdccim milia paffuum tenuilfc,ideft fimul per circuits fexagintaqua/ tuor milia,refert Herodotus,8f multi ah) qui Græcas hiftorias confcripferunt. Arx autem,ideft Capitolium illius urbis,eft turris quæ poftdiluuium çdificata,quatuor milia paffuum tenere dicitur:cuius poft ruinam muri tantum fidiles remanfifre,86 ob beftias quæ illic abundant captandas,recuperati effe traduntur. Bithynia, pro üincia Afiæ minoris,quæ 8f quondam Bebrycia,8lt; deinde Mygdonia dida cft,8f maior Phrygia,lera flumine à Galatia difterminata:habet ciuitatem eiufdem nomi/ nis. Berroea,ciuitas in Macedonia, quæ uerbum Domini nobiliter accepit.
CAppadocia regio,in capite Syriæ,ideft ad feptentrionem. nbsp;nbsp;Cyrene, ciuitas
in Libya:cuius regio etiam Pentapolitana uocatur,eo quod quinep urbibus maximefulgeat,Berenice, Arfinoe,Ptolemaide,Apollonia,ipfalt;^ Cyrene, Cre/ te,Græciæ infula,centum quondam oppidis infignis,famofalt;^ diuitijs maxime æ/ ris : ibi enim prima huius metalli inuentio óf utilitas fuit:cui proximum eft in fini/ bus Ciliciæ promontorium 8f oppidum Veneris. Cilicia,prouincia Afiæ,quam Cydnus amnis interfecat,ôf mons Amanus,cuius meminit Salomon,à Syria Cœ/ le fcparat. Carrç,ciuitas Mefopotamiæ:apud Romanos Craffi clade,apud nos hofpitio Abraham patriarchæ 86 parentis eius morte nobilis. Chaldæorum regio inter Babylonia 8f Arabiam,Tygrim 86 Euphraten. Chanaan,filius Cham, TT 5 obtinuit
-ocr page 1086-lûjS
DE LOCIS HEBRAICU
obtinuit terram à Sidone ufq; ad Gazam, quam ludæi dcinccps pofîedefûàt’èfez C dis Chananæis. Cæfareæ duitates duae funt in terra promiflionis«Vna Cçfarea Palæftinæ in littore magni maris fita eil,quæ quondam PyrgoSjideft turn's,Strato nis dida eft;fed ab Herode rege ludææ, nobilius amp;nbsp;pulclirius ôC contra uim man's muito utilius inftrud:a,in honorem Cæfaris Äugufti Cefarea cognominata eftjeui etiam templum in ea marmore albo conftruxit : in qua nepos eius Herodes ab an/ gdopereuftus, Cornelius centurio baptizatus, 8lt; Agabus prophetazonaPaulili gatus eft. Altera uero Cæfarea Philippixuius euangelq feriptura meminit,adradv ces montis Libani,ubi lordanis fontes funt,à Philippo tetrarcha eiufdem regionis lada,£lt; in honorem Tyberq Cæfaris cognominata eft. Sed óf tertia Cæfarea,Cap padociæ metropolis eft, cuius Lucas ita meminit : ProfeCtus ab Ephefo óf defeen/ dens Cæfaream,afcendit Ôf falutauit eeelefiam. nbsp;nbsp;Cohnthus,ciuitas Achaiæ ma/
ritima. Cenchreæ,portus Corinthiorum ciuitatis. Chios,infula ante Bifhy/ niam, cuius nomen Syra lingua mafticem defignat, eo quod ibimaftix gignitur. Hancaliqui Cbiam appellauere,à Chione nympha. Gnidus,infulacontraAfi/ am nobiliflima adiacens prouinciae Cariæ ; amp;nbsp;eft eiufdem nominis oppidum in in/ fula Calymna.
DAmafcus,urbs nobilis Phœnices, quæ 8f quondam omni Syria tenuitprin cipatum, ôf nunc Saracenorum metropolis perhibetur : unde ôf rex eorum Manias, lamoiam in ea fibi fuætp genti bafilicam dedicauit,Chriftianisin circumi-tn ciuibus,baptiftæ Ioannis ecclefiam frequentantibus» Derbe,ciuitas Lycao/ niæ prouinciæ.
E Lamitæ,principes Pcrfidis,ab Elam filio Sem appdlati. Ephefus Amazo num opus,ciuitas in Afia,ubi requiefcit beatus euangelifta loannes, Rygia, prouincia Afiæ, Troadæ fuperieda,in feptentrionali fui parte Gala-
' tiæ contermina',meridiana Lycaoniæ ôf Pifidiæ Macedoniæq?,ab oriête Cap padociam attingit.Duæ autem funtPhrygiæ,quarum maior Smyrnam habet:mi/ B nor uero Ilium. nbsp;nbsp;Foenicia,prouincia Syriæ,cuius partes funt. Samaria ôf Gali/
læa, ôf aliæ plurimæ regiones.
GAlilææ duæfunt. VnaGalilæa gentium uicina finibus Tyriorumin tribu Ncphtalim. Altéra circa Tyberiadem ôf ftagnum Genefareth in tribu Zabu Ion. Galatia,prouincia Afiæ,à Gallis uocabulum trahens;qui inauxilium à regc Bithyniæ cuocati,regnum cum eo fada uidoria diuiferût.Sic^ deinde Græcis ad^ mixti,primo Gallo^ræci,poftea Galatæ funt appdlati. nbsp;nbsp;Græcia,prouincia quae*
dam Achaiæ,quæ a Græcis feriptoribus Hellas uocata eft,in qua Athenæ ciuitas' eft,quondam Attica dida.
HAdrumetus,ciuitas in Byzacio,rcgione Aphricæ. nbsp;nbsp;Hadria,nomenmaris
contra Rauennam,quod per oftia Padi fluuq intratur,fumptoi!ocabuloab Hadria proxima ciuitate,quæ eidem mari nomen Hadriatici dedit. Hierufalcm, metropolis quondam totius ludææ, quæ nunc ab Adio Hadriano Cæfarc,quod earn à Tito deftrudam,latiore fitu inftaurauerit, Aelia cognominata eft ; cuius 0/ pere fadum eft,utloca fanda,ideft dominicæ paffionis Óf refurredionis,fed óf in/ uentionis fandæ crucis quondam extra urbem iacentia,nunc eiufdem urbis mura feptentrionali circumdentur.
I Vdæa,aliquando tota terra duodecim tribuum appellatur : aliquando duæ tan/ tum tribus,quæ quondam luda uocabantur,ad diftindionem Galilææ ôf Sama riæ,aliarum^ in terra repromiflïois regionum.Et notadum apud hiftoricos,quod ludæa ad Paiæftinam,Galilæa uero Óf Samaria ad Phoenicen pertincant. nbsp;nbsp;Jop
pe,oppidum Palæftinæ maritimum,in tribu Dan:ubi hodie faxa monftranruria Ïittore,in quibus Andromeda religata,Perfei quondam uiri fui fertur liberata fuift fepræfidio. Iconium,ciuitas celcberrimaLycaoniæ:ôf eft altera in Cilicia, h^ lia,regio ôf patria Romanorû î ab Italo rege uocabulum trax(f,quæ ab Aphrico^f à Borea mari magno cinda,rcliqua Alpium obrjcibus obftruda eft,
Liby«
-ocr page 1087-DE LOCIS HEBRAICIS
A T Ibyæjprouinciae duæ funUunajLibya Cyrena{ca,de qua di'dum en,Et partes , jLzLibyæ,quæ eft circa Cyrenem. Hæc porta Aegypti in parte Aphricæ prima cft:2lt; mariLibyco cognomendedit:poft quam Libya Aethiopum ufqj ad mertdia num pertingcns oceanum. Lydda,ciuitas Palæftinæ in littore magni maris fita, quæ Diofpolis appellatur. Lycaonüjprouincia Afiæ eft:06 eiufdem nominis eiz uitas eft in Phrygia minore» Lyftra,ciuitas Lycaoniæ. Lycia,prouincia Afix»
• Lafæa,ciuiras littoraria Cretacinfulaeiuxta locû qui uocatur boni porrus,ut ipfè Lucas exponinpro qua quidam corrupte Thalafta legunt.
MOns Oliucti ad Orientem Hierofolymae, torrenre Cedron interfluente,ubi ultima ueftigia domini humo impreira hodieep monftratur. Cumep terra eaz dem quotidie à credentibus hauriatur ï nihilominus tarnen eadem fanda ueftigia, priftinum ftatum continuo recipiunt.Denirp cum ecclefia,in cuius medio funt,roz tundo fchemate Só pulcherrimo opere conderetur ï fummum tantum cacumen,ut perhibent, propter dominici corporis meatum,nuno modo contegi 06 concameraz ri potuitdcd tranfitus eius à terra ad cœlum ufep patetapertum. nbsp;nbsp;Medi,a Madai
ftlio laphet appelIati.Sunt autem inter flumen Indum,amp;i flumen Tygrim regiones iftæ,à monte Caucafo ufque ad mare rubrum pertingentes, Aracofta,Parthia, Afz fyria,Perfida 06 Media;quas fcriprura facra uniuerfas fæpe Mediæ nomine uocat.
Mefopotamia,regio inter flumina Tygrim 00 Euphratem,quæ SC ipfouocabulo Grxco,in medio fluminum effe poftta monftratur. Huic ad meridiem Babylonia:, deinde Cedartnouiftime Arabia Eudaernon. Madian,ciuiras iuxta Arnonem ÓC Areopolim,cuius nuncruinæ tantummodo demonftrantur,ubi Moyfes apud lez thro foccrum fuum exulabat. Mefia,prouincia Afiae,nunc Acolis dida.Eft auz tem SC altera eiufdem nominis iuxta fluuiü Danubium. Sunrey aurores qui dicant träfilfe ex Europa Mefos SC Brygas SC Thynos, à quibus appellatur in Afia Myfi, Phryges SC Bithynq. Macedonia,prouincia Graecoru nobililTima, SC uirtutibus Is Alexandri Magni nobilior fada» Mytilene,infula contra Afiam,quæ à proxima continente abeft quingentos feptem paffus. Miletus, ciuitas in Afia maritima: decern ftadps ab oftio Maeandri amnis fecretatubi Paulus Epheßoru maiores alloz quitur. Eft 6C infula non ignobilis nominis eiufdem in mari Aegeo uel lonio. N Azareth, uiculus in Galilæa iuxta montem Tabor,unde SC dominus nofter lefus Chriftus Nazarcnus uocatus eft:habet^ eedefiam in loco quo angelus ad beatam Mariam euangelizaturus intrauit. Scd amp;nbsp;aliam ubi Dominus eft nutiiz, tus. Neapolis,ciuitasCariae quæ eft prouincia Afix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
PArthi,inter flumen lndum,quod ab oriente eft:SC inter flumen Tygrim,quod eft ab occafu,fitifunt:utfuprà didum eft. Pontus, regio mulrarum gentium iuxta mare Ponticum,quod Afiam Europamq; difterminat, óC propter plurimani oftiorum Da nu bij infufionem dulcius cæteris effe dignofcitur. Pamphylia,proz uincia Afix. Paphus,maritima in Cypro infula. Veneris quondam facris,carmi-nibus^ poetarum famofa, quæ frequenti terræmotu lapfa,nunc ruinarum tantum ueftigijs quid olim fuerit oftendit. Perge,ciuitas Pamphyliæ prouinciæ. Pifiz dia,prouincia Afiæ. Philippi ciuitas,in prima parte Macedoniæ. Patata,ciuitas Lyciæ prouinciæ in Afia. nbsp;nbsp;Ptolémaïs,ciuitas in ludæa maritima prope monz ,
tem Carmelum,quæ quondam à quodam Ptolemæo dida eft.Eft autem altera Pro • iemais in Pentapoli prouincia Aphricæ:cuius fupra memini. Puteoli,ciuitas coz Ionia Campaniæ, eadem Dicæarchia dida.
ROma,urbs quondam totius orbis domina,à coditoris fui Romuli nomine fie uocata.Quam propter eximiam uirtutem,pleriq; fcriptorum quafi iola effet, urbem appellate malebant. nbsp;nbsp;Rhodus, Cycladum infularum nobiliftima,8C ab oz -
riente prima,quondam Ophiulfa uocata, in qua eiufdem nominis urbsfuitærco coloffo famofa,feptuaginta cubitorum altitudinis:diftat à portu Afiæ uiginti miliz bus paffuum. nbsp;nbsp;Rhegium, ciuitas Siciliæ maritima, uiginti milia pafluum à proz
montorio Peloro fecreta : cuius nomen Græcum interprctatur,difcretioïeo quod TT 4 hæc
-ocr page 1088-104° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CE LOCIS HEBRAICIS
hæc Skfliæ pars quondam Brutioagro Italiæcohærens,mox intcrfufomari fîta/ Ç uulfa,quindecim palfuum longitudine frète, in latitudine autem duorum modo lu? xta columnam regiamun quoîreto eft fcopulus Scilla,item Charybdis mare uertiz cofum,ambo clara fæuitia.
SAmaria, ciuitas regalis in Ifrael in uertice montis Somer pofita. Sed K omnis regio quæ circa earn fuit,à ciuitate quondam nomen acceperat:media inter Iugt; dacam 06 Galilæam facet.Hæc ab Herode Antipatri filio in honorem Augufti Cao faris Græco nomine Schaffe,ideft Augufta uocata eft. Siehe,ciuitas Iacob,nunc Neapolis di(fta,iuxta fepulchrum Io fep h, quæ à filio Emmor fui régis uocabulum fumpfit : iuxta quam Dominus Samaritanac mulieri loquitur ad fontem : ubi nunc ecclefia fabricata eft ex latere montis Garizim» nbsp;nbsp;Sina,mons in regione Madiam
fuper Arabiam in deferto,qui alio nomine Choreb appellatur.Vnde dicitur. Etiez cerunt uirulum in Choreb:quum hoc Moyfes in Sina fadum feripferit. Saronas, quod interpretatur campeftris,regio eft Cæfareæ Palæftinæ,ufq5 ad oppidum lopz pe pertingens. Et eft hodie locus pafcendis gregibus aptus:quæ iuxta loli qualitaz tem Petro prædicantejfîdei continue frudus germinauit. Sed 2c inter montem Ta ber Sf ftagnum Tyberiadis,regie Saronas appellatur. Sidon, urbs Phœniees in-fignis,olim terminus Chananæorum ad aquilonem iuxta Libani montis ortum fi/ ta,8lt; ipfa artifex uitri. Seleucia, ciuitas Syriæ nobilis,in promontorio Syriae An/ tiochiæ fita. Salamis,ciuitas in Cypro infula nunc Conftantia dida,quam Traia ni principis tempore,ludæi interfeAis omnibus accolis deleuerunt. nbsp;nbsp;Samothra/
cia,infula in Pagafiacofinu. nbsp;nbsp;Syria,quæ Hebraicæ Aran dicitur,regio eftinter
flumen Euphraten 00 mare magnum ufq; ad Aegyptum pertingens : habet maxi/ mas prouincias,Comagenam, Phœniciam Si Palæftinam,abfq? Saracems 06 Na/ bathæis,quorum genres funt duodecim. Samos,infula in mari Aegeo,in quarc/ perta prius fidilia uafa traduntur:unde 06 uafa Samia appellata funt» Smyrna, ci uitas Lyciæprouinciæ in Afiaîcuius Lucas ita mcminit,Etpelagus Ciliciæ amp;Pam D phyliæ nauigâtes uenimus in Smyrnam Lyciæ.Pro que aliqui codices habent,Vc nimus in Lyftram,quæ eft in Cilicia.Porrè Hieronymus in libris Hebræorum no/ minu ponit Smyrnam, amp;nbsp;interpretatur amaram. Salmon, ciuitas maritima Cre/gt; tæ infulæ. Syrtes harenofa in mari magno loea multum terribilia K mctuéda:co quod ad fe omnia diripere foleant, 6C appropinquantes uadofo mari hæreant.Hæ autem ad mare Acgyptium uicinæ funt,06 pariter admifcentur. Syracufa,metro/ polis Siciliæ,fub promontorio PachynoHÏquidê Sicilia ipfa tribus eft diftinda pro montorfiszunde 06 à trianguli fpecie,Trinacria quondam uocata,mox à Siculo rc/ ge Sicilia dida eft.Primum promontorium dicitur Pelorum,amp; fpedatad Aquilo/ nem:cui MelTana ciuitas proxima efttS^ aduerfum ex Italia didum eftpromontoz rium Cenus,duodecim ftadiorum interuallo. Secundum dicitur Pachynum,quod refpicit ad Euronotum.Tertium appellatur Lilybgum,ciuitatem eiufdem nominis habens,8C dirigitur in occafum»
TArfus,ciuitas metropolis Ciliciæ prouinciæ Paulo apoftolo gloriofa. nbsp;nbsp;Ty/
rus,metropolis Phœniees in tribu Nephtalim,uigefimopropemiliario à Cæ farea Philippi. Hæc quondam infula fuit præalto mari, feptingentis paftïbus diui/ faîfed ab Alexandro terra continens fada eft,propter expugnationê, multis in bre ui freto aggeribus comportatis:cuius maxime nobilitas conchylio atque purpura conftat. Troas,ciuitas Afiæ maritima, eadem Antigonia dida. Thyatira,ciui/ tas Lydiæ,quæeftprouincia Afiæ,templo quondam /Kefculapq famofaicuius ci/ vis erat ilia Lydia Tn^tf^inauÄis, ideft purpuræ uenditrix,quæ in Philippis fidem Chrifti fufeepit. Theflalonica, ciuitas Macedoniæ» Theatrum,locus à fpeda/ culo uocabulum mutuans,quod in eo populus ftans defuper atque fpedans,ludos fcenicos contemplaretur.
• De locis Hebraicis finis»
D.Hicro/
-ocr page 1089-1041
fc. HIERONYMI PRESBYTER! in librum Hebratcorum nomi/ num Præfatio.
^ H i L o uir difertiffimus ludaeorum, Origcnis quoquc teßimonio ^ comprobatur ædidifTe librum Hebraicorum nommum,eorum^ ctymologias iuxta ordinem litcrarum è latere copulalTe.Qui cum uulgo habeatur à Græds SC bibliothecas orbis impleuerit,fiudij mihi fuit in Latinam cum linguam uertere. Verum tam dißbna in/ ter fe exemplaria reperi, 8lt; Gc cofufum ordinem,ut tacere melius iudicauerim,quam reprehenfione quid dignum fcribere.Itaq^ hortatu fratrum Luz puli 06 Val er ia ni, qui me putant aliquid in Hebrçæ linguae notitia profeciGe,00 rei ipfius utilitate commotus, G ngul a per ordinem fcripturarum uolumina percucur^ ri 1 amp;nbsp;uetus aedificium,noua cura inGaurans, feciGe me reor quod à Graccis quoq; appetendum fit. Praeterea ÔC illud in Præfatione commoneo,ut fi qua hic praeterz miGa funt,altcri fciat ledor operi referuata. Libros enim Hebraicarü quaeßionum -nunc in manibus habeo, opus nouumÄ tarn Graecis quam Latinis ufq? ad id loco rum inauditü:non quod fludium meum infblenter extollam,fed quod fudoris conz fcius,ad lectionem eorum prouocem nefciéfes.Si quis igitur 06 illos 06 praefens uo lumen,librum quoq; locorum quem æditurus fum habere uoluerir,paruipendet ru dum 86 naufeam ludæorum. Ac ne forte confummato ædiheio,quaff extrema dez clTct manus,Noui Teflamenti uerba 86 nomina interpretatus fum, imirari nolens ex parte Origenem,quem pofl apoGolos,eccleGarum magiflrum,nemo nifi impez ritus negat.Intcr caetera enim ingenij fui præclara monumêta etiam in hoc laboraz «it,Ut quod Philo quafi ludaeus omiferat,hic ut Chriflianus impleret.
INTERPRETATIONES NOMINVM HEBRAICORVM
0 N fiatim ubicunq; ex A lirera,quæ apud Hebraeos dicitur aleph po nomina,exifiimadum efl ipfam folam eflequac ponitur.Nam ain,faepe ex he,nonnunquam ex hethliteris,qua: afpira/ fuasuoces^ commutant, habet exordium. Sciendum igitur, quod tarn in GeneG,quàm in cacteris libris ubi à uocali litera nomen incipit,apud Hebraeos à diuerfis (ut fupra diximus)incohetur elemcntis.Sed quia apud nos non efl uocum tanta diuerGtas,Gmplici fumus elatione cotenti.Vnde acz ddit,ut eadem uocabula quae apud illos non fimiliter fcripta funt,nobis uideantur in interpretatione uariari.
CENSVRA DES. ERASMI ROTERODAMI
ADmiratus fum in hoc opcrc,quo côfîlio fanflus Hieronymus,Guc quis alius fuit auror, nomina Grxea interpretari uoluerit iuxta fermone Hebraicum. Ci.uiscnirancfcir,Ae/ thiopemuoccmefreGræcâ:quemadmodufuntamp;iIla,Alexander,Galatia, Archippus, Philcmon,OnefimuS!quac tarnen fic interprctatur,quafi deduda fint ex Hebræorû lingua.
INTERPRETATIONES DE GENESI iuxta numerum alphabeti.
E T H i o P i Æ, tcnebrae,uel ealiginis. Affyriorum,diligentium. Adam,homo,fiue terrenus,aut indigcna,uel terra rubra. Abel, Iult;flus,fiue uanitas, autuapor,fiuemiferabilis. Ada,teflimonium. Ararat, Armenia, fine mons uel lie ar us. Afeenez, ignis fic afperz fus. Annuila,dolens, Gue parturiens. Archat, infidiæ. Aflur,diz
rigens,uelbeatus,autgradiens,Gue arguens. Ananim,refpondentes aquae. Az morraeum
-ocr page 1090-INTERPRETA TIONES
1042
morraeiim,amarum,uelloquentem. Arucheum,drcumrodentcm me. Afcnne) C um,leuantemme. Aradium,uindemiator meus fuffïdens. Amathijùidtgnauo mea. Adam a, humus, uel terra, hue terrena, Arphaxad,fanans depopulation?.
Aram,excelfus, Afermoth,atrium mortis. Adoiam,generatio cxcclfa. Az hizel,pergens. Abimael, pater meus à deo» Abrarn,pater excelfus. Aran,ri-fcus,arca,uel capfa. Aegyptus,tribulatio coanguftans. Aggea,quæftio,uelfez ftiuitas. Amraphel,dixit ut caderet. Arioch,ebrius,uclebrictas. Aftarotb,oz uilia,uelfaciuntexploratores. Amalecb,populus Jambens,uellingens. Aner, lumen,uel illuminatie, uel lucerna,uel ciuitas,uel oculus hominis. Agar,aduerfa, uelconuerfa. Abraham,pater uidens populum, Ammon,filiuspopiilimei,ud populus mœroris. Abimelech,patermeusrex. Azia,uidens. Arbee,quarta, uel quatuor. Afurim,nemus. Apher,humilis,fiuepuluis. Abidahe,pater me usfciens. Ader,grex. Afcr,beatitudo,fiuebeatus. Ana,refp5fio,fiuerefpon dens. Aluham,defpiciês. Ahia,umbracul3. Abdan,defyderabilis. Aefian, neceflîras,uel labor eorû. Aran,iracundus,uel decus. Adad,prædpuus,uelpa truelis. Auith,iniqua. Achobor,mures. Adolamitem,teftificantem,fiue tefti moniumaquæ. Aunan,moeror corum,uellabores» Afenech,ruina. Âod,in/. clytus. Amul,parcens. Aggi,feftiuitas mea* Aheri,declinans. Arohedi,uin demiator fufRdens. Arieli,leo dei mei. Achi, frater meus. Arad,defcendens»
Afon,feftinantes. Adad,teftimonium,uelramnus*
BAbylon,uel Babel, confufio. Bethel,domus dei* Bara,inmalicia, fine créa tura. Bale,præcipitans,fiuedeuorans, Barath,grando. Berfabcc,putcus fatietatis,uelputeus feptimus. Buz,dcfpiciens,fiue contemnens.- Bathuel,uir/ go dei. Beeri,puteus meus,fiue putei mei. Bafemoth,in nominibus,fine ddinz quens,uelueniês,autpofita. Bala,inueterata. Benoni,filius doloris mei. Ben iamin,fîlius dexteræ. Balaam,finepopulo,uel abfq? fubftantia eorum,fiuein cis.
Beor,impelle. Bofra,in tribulatione,uel anguftia. Badad,præcipuus. Baz D Ïaannam,habensgratiam. Beria,in clamoreeius. Bechor,primogenitus,uelin clitellis,aut ingrelTus eft anguftus, CAin,pollcfîio,uel acquifitio. Cainan,lamentatio,ueI poiTeflîo corum. Ci/ thtj,amentcs,uel ftupentes. Carnaim,cornua. Cades,fanda fine mutata.
Cinei,poflîdêtes. Ceni,nidus meus,uel poiTeflîo. Cenez,2elotypus,uelfefz fio eins. Cedmonei,antiqua triftitia,uel Oriêtales. Camuefrefurredio dei,uel ftatiodei. Cedar, tenebræ, uel moeror: Cedma,Oriêtalis,ueI antecedés. Cho re,caluitium, Caath,molares dentes,fiue patientia.Hueufeç per fimplicem C lite ram leda fint nomina:exinalpirationeaddita,ideft per ^ Græcû legenda* Che rubin,lcientia multiplicata,uel quafi plurcs. Cham,calidus. Sed lciendum,quod inHebraco ^ literam non habeat:fcribitur autem per H quæ duplid aipiratione profertur. Chethim,cofradi* Chus,Aethiops. Chanaan, ötAoj, hoceftmo tus corum, uel negociator,aut humilis. Chalanne,conlummatio futura,fiue om-nes nos, Chalech,quafi uiride» Chesluim,conteda regio eorum, Caphturim, manus exploratoru,fiue tortorum,fed melius Cappadoces, Chetheus,mentis ex ceflus,fiue fixus,uel abfcifus.Sed hoe nomen in Hebraico non incipit à eófonanti Iitera,uerumab n de qua iam fupra diximus. Chaldæi,quafidæmonia,uelqua/' fi ubera,autferoces. Charran, foramina,fiueira,uel fodiens eos.Sed 00 hocnoz mena n Hebraicoincipit. Chebron,coniugium,fiueincantator,autuifiofemz piterna:ÓC hoe, Ü in prindpio habet. Chodorlaomor,quafi generatio manipuz li,flue quafi decorum manipuli* Chorraci, de loraminibus,quos uocant Trogloz dytas. Choba,condemnatio. Chafed, quafi populantes. Sunt autem Chaldati.
Cheth, percutiens. Chettura, thymiama offerens,uel copulata,aut iunda.
Choadad, praccipuum. Chabratha, quafi eledum,fiue graue. Chorri, üuc Chorraeus,farina,aut farinatus,feu poft me,uel foramen meum. Chazbi,menda/ dum. Charmi, uinea mea,uel cognatio mea. Chaber, coniundio,uel incantaz' tot
-ocr page 1091-HEBRAICORVM NOMINVH
»045
A tofifed S^ hoc per heth Ijteram fcnbitur.
DOdanim,patruelis:in propinquos uertitur K cognates. Dcdan,folitarius, ßue fratruelis eorum. Dafem,frenum. Decla,fubtile,fiuepalmata, Da/ «nafcusjfanguinis potus,fiue fanguinis ofculum,uel fanguis facci. Dadanjiudv cans. Dedan,grande judicium. Dan,iudicium,autiudicans, Duma,tacens.
Dina,indicium iftud. Debbora^apis fine cloquentia. Difon,fords papilla, fine caleabit earn: fed hoc Syro fermone dicitur : c^terum Hebraice,pinguedo inz terpretatur,aut cinis,ideft fauilla holocauftorum. Difan,fimiliter ut fupradicet quidam purent fortemelephanteminterpretari. Dennaba,indicium afferens. -^ Dothaim, pabulum,uel uinde eorum,aut fuffi'eientem defectioncm.
n^ Den,uoluptas,fine dcliciæ,ucl ornatus. Enila,dolens,fine parturiens. Em Xl/pbrates,frugifer,fiuecrefcens. Eua,calamitas,jutuæ,ueluita. Enoch,de/ dicatio. Enos,homo,fiuedeiperatus,ueluiolentus. Euæum,ferum,fiuepefliz mum. Eber,tranfitor. EImodad,ad matrem eins præcipuam,fiue dei menfuz ram. Ellafar,dei dcclmatio,fine liane feparans. Efrom,iaculagrcgum. EfcoI, botrusjfiue ignis omnis. Ephron,puluis moeroris,uel puluis inutilis, fine puluis eorum. EIdaa,ad fcientiam,fiue de fcientia. Etheus,formidans,fiue ftupens. Edom,rufus,fiue terrerius. Emor,afinus. Ephrata,uberras,fiue puluerulenta.
Efer,fidus,idefl plafmatus. Esben,ignis in eis. nbsp;nbsp;Efraim,frugifer,fine crez
fcens. Efron,fagittamuidens. Esbei,ignis nanus, fine netus.Hue ufqj perbre/ ucmliteram E,nuncpcrprodudamnominum funtlegêda principia. Elifa,dcus mcuSjUcI eins falus,uel ad infulam,uel dei mei faluatio. Elam,feculi uel orbis. Emim,horribiles. Eliezer, dei auxiliü. Epha,diirolutus,fiuemenfura. Eüu, fadura,fiuerubens,uel aceruus lapidum,iêu uanus,aut fruflra. Elom,regio cam pcftris,aut quercus,uel roboreus. EIiphaz,dei mei auru. Emam,calor eorum.
Ebal,uallis netus ant aceruus lapidum. E13,terebinthus. Er,uigiliæ,fiuepol licês,autrcfurredio,uel efrufio. Enaim,oculi,fiue fontes. Eroon/deftEroim, in facie eorum, fine uigiliæ dolorum.
FIlon,os pupillæ,fine oris mutatio. Fut,Libya,fine oris declinatio. Fetrux fim,diiroluens menfuram. Filiftim,cadentes,fiue ruina poculi,aut cadentes potione. Farao,diflipans,fiuedifcooperiens eum. Faleg,diuidens. Ferezei, fcparantes,fiuedifleminati,uelfrult;frificates* Fara,ferocitas eorum. FichoI,os omnium tab ore,non ab olfe. Filiftqm,ruina duplex. nbsp;Faldas,ruina pauperraz
tis,fiue cadens germen. Fau,nihil,aut fubito. Fiennon,ori eorum,aut ori umz âo. Futifar,os inclinans ad dilfccandum. Farez,diuifio. Fetrefe,Libyens ui tubs, fine difcooperiens,uel certe diuilio,aut os declinans. nbsp;nbsp;Fallui mirabilis.
Fua, hic,aduerbium loci:fiue rubrum. Fanuel,facies dei.
G Éon,petrus,fiuepræruptum. Gomor,afl'umptio3fiue cofummatio,ucl pet fedio. Gergefeus,colonumerjciens,fiueaduenam propinquantem. Ge/ rara,ruminationem uidit, feu maceria. Sed fciendum quod Gerara interpretatur, incoIatus:Gedera uero,maceria fine fepes. Gaza,fortitudo eius. Gomorra,.: populi timor,fine feditio.Sciêdum quod G literam in Hebraico non habet,fed feri bitur per uocalem ain. nbsp;nbsp;Geter, torcular uidens,fiue accola explorationis. Ge/
gal,pracruptum, fine uallis netus. nbsp;nbsp;nbsp;Geraris,aduenæ propinquanfes,fiue cornuz
peta eorum. Gaam uallis aeflus. Gad,tentatio,fine latrunculus, uel fortuna.
Xialaad,aceruus tefrimonij,fiue trafmigratio teftimontj.De hoc in libris Hebrai carum quæftionum plenius diximus» Gathan, tangens,rifit. Gefen, appropin quans palpationi eorum,fi'ue uicinitas. nbsp;Gerfam,aduena ibi,aut adiedio eorum,
Gera,ruminatio,uel incolatus. Guni,elatio mea,fiue hortus meus.
IObel,dimittens,autmutans,fiuedefluet. Iubal,delatus,finedimittens. Laz reth,defcendens,fiueroborans. Iaphet,latitudo. Iauan,eftamp;:noneft,fiueco lumbatfed Syrum efl. Icbufæum,calcarü,fine præfepe eorum. Iedl:an,paruulus.
Iaree,luna. Iobab,inagopatre,fiuediftill5sv Iefcha,tabernaculu,uelundio eius.
Ifmael
-ocr page 1092-IQ44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INTERPRETATIONES
IfmacI,auditio def. IfaaCjnfus,ueIgaudium. Icdlapbjmanum teilens,uelma C ■ nnmados. Iexan,durus,fiueduncies. Icsboch,eft cinis,fine tatous. lethur, uerfiis,aut ordinatus. Judith,laudans,aut confitens,aut ludæa. Jacob,ftippiam tator. Juda, laudatio, fine confeffio. Jftachar,cft merces. Io ftp 11, augment um« lordanisdefcenfioeorum. Ior,n'uus. Iaboch,harcna,fiueluc^a. Jcus,parlt; cens,autfaciens,autcommotus. Icglain,defpi'ciens. lecftran/upcrfluuseorum,
Ietheth,dans. Irad,ciuitatis diftenfto. Irani, ciuitaseorurn. Iras, m'ditfra/ trem meum,hue fratris mei uifio, Iamuel,dies cius deus. lamin,dexfera. la/ chin,praeparans. Iob,magnus. Ioalel,uitadei, fiue exordium del,uclprxfto/ Ians deum. Icmna,marina, fiue numcrabilis. Iefua,planicies, fiue eft defydc/ num meum,aut certe faluator. JeftuI, eft dolore. Iafiel,dimidium dei. leftr, figmentum, fiue tribulatio.*
LAmech,humiIiatus,autpercutiens, fiue percuftum. Ludim,nati,fiuepro/ funt fortiter. Laabim,deufti,fiue flammantes. Lcfa,in falutem. Luth, utilis. Lot,uindus,fiuedecfinatio. Laban, candidus. Lathufim,maIIeatores» Laommin,tribus,fiuematres. Lia,Iabon'ofa» Leui,additus,fiueaflumpt«s, Lotam,uinculum eorum,fiueipfe conclufus.
MAuiael,quis eft dominus deusCud ex utta deus. Malaleel,laudans deum* Mathufale, mortis concuflio,ucl mortuus eft, 06 intcrrogauir. AJagog, quod (/läp-a, ideft tedium, uel de domate,hoc eft de tedo. Madai,menfura,fiuc quam fufficienter. Mofoch,prolongatio,fiue defedio,aut certe compreflus.
Meftaim, hoftes eoru, fiue menfura. Sed fciendum quod Mefraim, Aegyptus aw pellaturgt; Mefa,aqua rara,uel euado. Melcha,reginaeius. jMamre,diuifio,u/ ueperfpicuum. Maftch,potum dans,fiuepropinans. Moab,depatre. Alaa^ cha,frangens,fiueconfrada. Madan,meti'ens,fiue refpondens. Madian,deiu dicio,fiue decaufa. Mabram,de lucunditatibus. Mafma,exaudtêtem. Maß fa,Ieuans,fiuepondus,autonus. Mahelethi,chorus,feu à principio. Mcza,exi O do. Maneeth, requïeftens,fiue donati. Maftecha,uedligal uanum, fiue fibans, uel trabens. Meez:abcI,quam bonus deus. Matred,percuflÏo,fiue uitga deften dens. Alizaab,aquam haun'ens,fiue aqua fluens. Mabzar, munira. Magdid, de repromiflïone deï,fiue turn's define! magnificat me deus. MadianæfiuelMa-dianicæ,dqudicantes. Manaftc,oblitus,uel neceflïtas. Merarfiamarus,uelama ritudmes. Alelchiefirex meus deus. Machir,uendens, Memphon,de oreeof rum. Melchifedech,rex luftus.
NAid, motus,fiue fluduario. Noemina, decus, fiueuolupfas,uelfides.
Noe,requies. Nemrod,tyrannus,ueI profugus,aut tran/greftor. Nïgt; mue, pulchra, uel germen pulchritudinis. Nepthuim,fcaJpentes,fiue aperientes.
Nachor, requies lummis,uel requieftenti luce,uel obftcratio nouiflima. Naba ioth, prophetans. Nabdeefiftruiens deo,uel urius dei. Nephis,relTigerium,uel anima. Neplitalim,conferuaut't me,uel dilatauit me,uel certe implicuit me. Na ath,requieftens, Noeman,fidelis,uelmotuscorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?
OBeth,longitudo. Ochozath, tenens. Oolibama,tabcrnaculummcumirt aliquo,uel tabemaculi altitudo. Odollamites,conteftans aliqucm,uel tefti* moniuminaqua. Ophim,thaIami.Hucufq^quumper o breucm literam lcgeiigt; mus.‘exin per extenfum pronunciemus elemêtum. Ophir,fiuc Aphir,quod per alephliteramftnbitur:intcrpretaturirritum,uelherbofum. Ox,uolentem. O/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
mar,populus,uelamarus. Onan,moeroreorum.
RIphat, uidens buccellam, fiueuidensbona. Rhodq,quodHebraicedicitur
Rodim, interpretatur defcendentes, autpatruus iudïcans,uel uifio iudieq.
Rechema,ronas,uel excelfa. Roboboth,inclinano,uelplareae. Ragau,atgrO
uis, uel uidens prmdpiu, aut uifio fcclens, fi ue uidens deum.Hoe autem fecundum accenruum
-ocr page 1093-HEBRAICORVM NOMINVW
104$
A accentuum8^ litcrarumcuemt di'ucrfitatemïuttamincontrarias fignificationes nomina commutentur. Ruben,uidens filius,uel uidens in medio, Raguel,pa/ ftor deijUel pabulum eins deus. Ros,caput. Ramaire,pabulum,uel tinea,Üue malicia de tinea. Quod in principio dixeramus in uocalibus literis obferuädum: eo quod apud nos interdum una fit litera, amp;6 apud Hebroos uarqs uocibus profes tatur:hoc nunc quoq^ in s litera fciendum eft. Siquidem apud Hebræos tres s,funf literæ ï una quae dicitur Samech 2lt; fimpliciter legitur, quafi per s,noftram literam defcribatur : alia Sin,in qua ftridor quidam non noftri fermonis interftrepit: tertia Zadetquam noftrae aurcs penitus reformidant.Sicubi ergo euenerit,ut eadem no/ inina aliter atcç aliter interpretentur,illud in caufa eft, quod diuerfis fcripta funt liz teris.Hoc autem in Genefi diximus,in omnibus libris fimiliter obferuandum.
SEla,umbra eius» nbsp;nbsp;Seth,polïtio,uel pofitus aut poculum fiue gramen,aut fez
men,feurefurrcdio. Sem,nomenuelnominatus. Saba,captus fiue captif uitas,uelcertc conuertens» Sabatha,gyrans,fiuecireumiens. Sabathacha,cirz cumiens te,fiue circumfeffio tua,uel fedes tua. nbsp;nbsp;Sennaar,excuflïo dentium,fiue
fœtorcorum. Sidona,uenatiomoeroris. Samareum,lanammeam,nueconiun dum meum,fed melius cuftos. nbsp;nbsp;Sodoma,pecus filens,uel cæcitas, uel fimilitudo
eorum* Seboim,caprearum uel damularü,fiue ftatio eius mare, aut ftatio maris»
Sa!eph,miflâ. Sephar,narratio,fiue liber. Serug,conigia,fiue pcrfedus. Sarai,princeps mca. Sichern, humeri, uel labor. Seor,parua,uelmeridiana» Sennaab,dentis pater,fiue foetor patris. Semcber,nomc pcrditionis,fiue ibi per ditio. Segor,parua:ipia eft quæ 9C fupra Seor. Sed fciendum: quia literam g in medio non habeat:fcribaturlt;ç apud Hebræos per uocalem ain. Sau,fiue Sauhe, digne,uel eleuatio. Seir,pilofus,uelhifpidus. Sara3,princeps. Surmurus,uel diredus,aut continens» Saba,conuerfio, fiue rete. Sue loquens,fiue cantilena» Symeon,exauditio,uelnomê habitaculi. Sale,pax,uel reddens. Sichimorum,
* humeri:ipfa eft quæ 00 Sichem.Sed in Latinum amp;nbsp;Graecum fonum uertitur. Sez beon,ftante iniquitatc. Sophar,(peculator eius, uel buccina. Samma,perditio»
Saphon,lpeculator. Sobal,uana uetuftas,uel uedes ad portadum. Salama, Ueftimentum,uel pacifica» Saul,expetitus,uel,abutens. Saua,eloquentia,uel clamor. Sela,uteius,ueldimiflioeius,aut petitio. Sontonphanec, corrupte diciz tunnam in Hebræo legimus, Zaphanethphane:quod intcrpretatur,abfconditoru repertor. Porró ab Aegyptij s didicimus, quod in lingua eor um refonet, faluator mundi. Semrom,nomen uidens, aut cuftos. Sared,ut defcenderet. Sephion, egreffurn eft os trifticiæ, Suni,pupilla mea,uel fecundus meus. Sare,malicioi fus,uel fibilans.Syria,fublimis,fiue humeda. Satalam,radicatus.
TAeth,occidens. Tacho,filens. Talam,ros.Hucuftj cum per literam t fini plicem legerimustnunc afpiratione addita,legcndum eft. Thobel,fiue Thu bal,dudus ad ludum,ucl conucrfus ad uniuerfa. Thiras, timens fiue rediens ad fuperfluum. Thogorma,incolatus quifpiam,autinterpres. Thares,cxploratoz tes Iæticiæ,fiue gaudium. Thara,exploratores odoris,fiue exploratio afcenfioz nis,uel paftio. Thargal, feiens iugum,uel explorator. Thamarpalma,fiue ama dtudo,uel commutans. Theman,aufter,uel africus. Thamna,uetans,uel defi/ tiens. Thamath, perfeda pars fiue confummatio data. Thola,uermiculus,uel Vcoccinum. Thesbon,feftinus ad intelligendum.
S,confiliator. Vl,dolens,fiueparturiens. Vfam,feftinuscorum.
Amram,cantio coru,uel tempus oftendens. Zelphan,ambulans os;ab ore, non ab olfetucl fluens os. nbsp;Zabulon, habitaculum eorum,uel iufiurandum
eius,aut habitaculufortitudinis,uel fluxusnodis. Zara,oriens,uel ortus. Za-*iâ,motus,uel fluduatio coru. Zohomim,preparati in acic:uel quæ eft hæc aqua.
DE EXODO
AScr,beatus. Aaron,mons fortitudinis,fiuemons fortis. Aheberim,He/ brxorumudtranfeuntium. ApherezïeiJéparatijfiueabfefimuro, Anaz VV cim
-ocr page 1094-1046 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INTERPRETATIONES
cim,humi1{tas uana,fiue humilcs uanos,uel humiles confurgetes, autrcfponlio ua C na,autmonine colli- Aod,gloriofus. Amram, populus exedfus. Aminanab, populus meus fpontaneus. Abiu, pater meus eft, Gue pater ipfe- AG'r,uindus.
Abiafar,patris mei colledio. A malech, populus brutus, Gue populus lingens. Abiud,patris robur,Gue pater eorum. Acchcrubim,cognofce ÔC intcnige,ßue
Bfctentiæ multitudo. Achifamech,fratrem meum roborans.
Efeleel,in timbra dei. Beelfephon, habens fpeculam.
CAath,patientia,uel molares dêtes,Gue dolens autcomponens. Cades, fan/ Ôa. Chanani,negociatores,Gue hic paupcrculus,autpracparati,uelhumi/ litas. Charmi,utnea mea,uel agnitio aquae. Cherubim, feientfae multitudo,aul Dfciencia Ôé intelledus.
An,iudicium,uel indicans, EBræorum,tranfeuntium. Ebrioth,tranfîtus. Ethi,timucrunf,Gucobftu-
, puerunt. Emori,mater lux mca. Eui,fcrales,uel féroces. Enoch,dedica üic. Emorræum,loquentem,ftueamaricantem. Efrom,fagittam uidenSjfiueîi' trium trifticiac,uelfortis. Ebron,participatio trifticiae,fiue forfifudinis,udaugz mentum fempiternum. Elea2ar,deus meus adiutor,Gue dei adiutoriß. Edom, rufus.Hucufqi per e breuem literam legimus,exin per extenfum legamus element turn, Elifapham,dei mei fpecula,uel deus meus abfcondens. quot;nbsp;Elifabei,deimei faturitas, ucl dei mei iuramentü,aut dei mei feptimus. Elcana,dei pofteftio. E/ than,confummatus,Gucfufcipiens nauigationem. Elimaries. Epha,menfura»
Eliezer,deus meus adiutor. Eliab,dcus meus patef.
FArao,diftïpas,Gue difcooperuitcum. Fitom,os abyffï,ucl fubito. Fua,hiC aduerbiüloci,Gue apparebo:fed melius rubrum. Fallu,mirabilis. Futied, hic declinans deum:aduerbium loei, non pronomê: ucl declinans deus, Gue oris de/ dinatio dei. Finees,ori parcens,uel ore rcquieuit,aut oris augurium. Filiftim, cecideruntduo, Fafech,tranfgreftus,GuctranfcenG'o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O
GAd,tcntatio,Gue accinlt;ftus,ud latrOcuIus. nbsp;Gerfam aduena ibi. Gerfon,
eiedio eorum,Gue aduena ibi,aut aduena pupillae. nbsp;nbsp;Gadiel,accindio mea
deus. Gadi,ha’dus,Gue tetatio mea. Gamalid,reddid(tmihidcus. Goel,pro pinquus,ftue redimens. Galaad,aceruus teftis. Super hoe in libris Hebraicarum quxftionum pleniusdiximus. Guni,horti,fiucarrogantiamea. Gabua,fubliz mitas. Gomor,menfura atticorum choenicum trium.
ISrael,cft uidere deum,Gue uir,aut mens uidcns deG.Et de hoc in libris HebraF carum quaeftionum plenius diximus. Ietro,fuperfluus huius. Iefubæi,calca tus,Guepraefepemcum. Iamucl,dies eius deus. Iamin,dextera. Iachin,praez parans, Icftaar,eft meridies,fiue meridianus,aut unctio mca, ud metaphoricos, oleum, Iochabed,ubi eft gloria,Gue eft grauis,aut domini gloria. Ithamar,ubi amarus,uelubi palma,ueleftamarus,ftucinfulapalmac, lefusjfaluator, In,mea Lfura liquenris materiae,
Eui,additus. Lobeni,G'Iiomeo,udcorcgo,autcandor.
MEfraim,hoftes eorü,uel Aegyptus. Moyfes,ud Mofes,attralt;ftans,uclpab pans,aut fumptus ex aqua,Gue aflumptio. Madiam,de iudicio. Merari, amara,Guc amaritudines. Mooli,de inßrmitatc,fiuc chorus meus,aut ab initio.
MoG,atrredator,fiuc palpator meus. Mifael, radius dci,fiue quis interrogauit. Magdalon,quis grandis, ud turris. Moah,de patre. Maria illuminatrix mea, ud illuminans eos,aut fmirna maris,ucl ftdla maris. Mara,ud merra,amaritudo, Marath,amara. Manhu,quid eft hocc”
NEphthalim,latitudo. Naphech,pruna,ud carbo,fiuc fedudio. Naaflon, augurans,uel augur fortis. nbsp;Nadab,fpontaneus. nbsp;Nauc,femen,germengt;
ud pulchritudo.
OZiel,fortitudo mea deus. Omcr,crifpans, Gue manipulus. Oliab,protez dio mea pater, Oephi,trium modiorum menfura. Nomina quatuor qua: fequ«aui^
-ocr page 1095-HEBRAICORVM NOMINVM
»047
A feqinïnfur,pcr «tcnfam legenda funtliteram, Oreb,ardor,Hue ficcitas,aut corz uusjucl folitudo. Ori,luxmea. On, labor, uel dolor. Or,iracundia.
RVben,uidcns filius,uel uïdentem filium. Ramefles,intonm't Iætus,fiue mail cia de tinea» Raguel,paftio dei,fiue amicus dus deus. RaphidimJaxæ ma nus,uel fanitas iudicij,aut uifio oris fufficiens eis.
SYmeon,audiuit triftitiam,uel nomê babitaculi» Sephra,adhæfit,ueI placens.
Sephora,auis eius,uclpulchritudo,fiue placens. Sor,mcridianus. Sorp el,coanguftans deus,uel robuftus deus. Salu, tentatio refpiciens. SauI, expetiz tus,fiue abutens. Semei,audi,uelauditio mea. Setri,exador meus,uel abfcon/ fiomea. Sochotb,tabernacula. Sur, murus,aut robuftus,fiuc anguftia» Sin, amphora,uel tentatio,fiue rubus. Sinai,rubus,amphora mea, flue menfura mea, uel mandatum. Sabbata,requies. Sethim,fpinarum.
THcman,aufter. Thelame,riuiaquarum,uelager aquarum. ThoIa,uermP culus,aut coccinum. Theth,fubtcr.
VR,ignis,aut lumen, uel luminofus»
Zabulon, habitaculum fortitudinis. Zecri,memoria mea.
lt; Finiunt Interpretadoncs Hebraicorum nominum libri Exoditinter quas K qua/ ftionesde Leuidco potes inuenirc,excepds tribus,quas fubnederecuraUimus.
BÄdriphath, LAiiia, ideft plaga:uerbi gratia,quod dicimusPIaga feptentrio/ nalis,uel meridiana. Melcho,regc. Salumith,retributio,ueI pacinca»
DE NVMERIS
AAron,mons fortis, Aminadab,populusmeus fpontancus. Amiuth,pogt; pulus meus inclytus. Abidan,pater meus iudex. Aggelaoni,annunciat iniquitatê mcam. Ahiezer,frater meus adiutor. Amifaddai,populus meus fuffil eiens. Achrâ,turbauiteos. Ahira,fratris mei amicus. Anam,nubes. Abia, B pater meus iufte,uel patris mei abundantia. Aferoth,atrium anguftiæ,fiue beatv tudines. Amicl,populusmeusdei. Amath,indignatio,uel utcr. * Ahiman,fra ter meus quis. Anachim,monile collo fublimi. Aethi,obftupefaciens,fiueper/ terrens. Abiram, pater meus excelfus, Aunan, non eft,uel inutile. Arrad,fuz fcitauit defcendens,ucl fufeitauit defcenfionem. Atarum,exploratorum. Aef, quam Græci Âiamp;oÂÔyHiix uocant. Arnon,aceruus triftitiæ,fiuclaus. Ar,fufciz tauit,uel uigilia. Ammon,populus moeroris. Aggag, «ZlHi^Xy ideft tedum.
Afur,beatitudo,fiuegrefrus. Aggi,feftiuitas,fiue folennis. Arodi,maledicftio fufficiens,fiue maledidus. ArieIi,Ieo deus meus. Ammon»pepercir. Afereel, bcatusdeus. Aphar,fodit, fiue humus, Agla,folênitasifta,fiueuitulus, Achi tam, fratris mei fublimi tas. Arad,defcendi. Aber,commifif,uel certamen inijt, autparticeps. Araboth,humilem,planam,at(j campeftrem. Abarim,in tranfiz tu:quod fignificantius Graece tj^w dicitur. Atharoth,coronæ. Aroer,fublez Uans, uel uacuefadbo,uigilis,aut myricac. Abiroth,fcalptum. Alas, fermenta, fi/ Ue comifee : quod Graece dicitur ^vf««gt;{/, Arada,obftupuit,admiratus eft. Afz uiona,feftinus,fiue fcftinans,autnumera. Aggedgad,annucia,fiueaccin(ftus,uel Utrunculus. Achiam,umbraculum,fiue prxrupta. Alamon,fuper multitudinê, aut defpedio. Abethfathim,lult;ftus Iittorum,ueI riparum. Achrabbim,fcorpioz iies,uel decêtem. Adar,fublimis,ucl pallium. Aremona,os eius;ab ofte,non ab ore. Afmojnouiffimum eius. Arcbla, infidiatrix. Ain, fons. Azan,fortituz do eorum. Achidod,fratris mei gloria.
BEniamin,filius dexter«. Bamoth,in morte,fiuc cxcelfa, Balan,bruchus,fi ue pinguedo. Nam quod interpretari folet ignominia,uel confufio,Bufa diciz tur. Balach,lingens,uel elidcns,aut inuoluens, Balaa,uanus populus,fiue pr«/ cipitans eos,uel fine populo. Beor, impelle. Baal, habens,fiue uir. Beelphez gor,habês os pelliceum. Bechor,in fagmate,uel ingrefTus eft agnus. Bale,pr«.. cipitauit,fiuc abforbuit. Baria,in malts,fiue in comutatione eius. Beelfephon»
gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VV * habens
INTERPRET A TIONES
10 48
Habens aqu^oftctn^nucfpcculam. Baon,in intquitarc. BatTiecb,eïeda comma C tio. Bethanamra,domusbardor«,fiue domus amantudinis. Bcelfèphon,afccn fio fpcculæ. Betharan,domus arcæjUel montium,aut afcenfus humilium. Baak meon,Habens habitaculum. nbsp;nbsp;Benachan,filius neceffitaris» Bacï,Iuó:us,fiuein
iiomi'tu,aut uetus.
CAdes mmmutatuSjfiuc fandus. nbsp;Ceni,aïranus meus,due nidus meus,aut
polfeiTio. Citus,ftupentibus,fiuc mirantibus. Canat,acmuIatiOifîucXC/ lotypia. Calaath,ccc!efia uenit,uel uoces. Cadesbarne,commutatus,eledus, uel mutabilis. Cariathaim,uilIa,ueJ oppidum eorum. Core, caluicium. Caz muefrefurredio defaut Habit deus. Ilucufq; per c literam fimplicem legcrimusî exin afpiratione addita,nominum funt legêda principia. Chanaan,reuerfus eft, fiue quafi rcipondentcs,aut quafi mouentes. Chalebjquafi cor,aut omne cor, uel cams. Cbamos,cogregatus,uel quafi attredatio. Cbozbfcalix in me,fiuc im^ molamihi. Chennerorb,dthararum fignum,aut quafi lucernac. Chaslon,fccz lcrata trifti£ia,uel quafi protedio. Cherubim,quafi plures,aut uermiculatapidu ra,ucl feientiæ multitudo.
DVel,agnofcantdeum. Datban,donum corum,fiuefuffi'ciensdonum. Dû bon,iufficiens ad intclledum,uel abundanter intclligens. Dibongad,fuffî^ cienter intclligens tentationem. Dephcca,adhæfit,fiue remifiio. Dcblaim,la/ lteres,fiuc mafias,quac de recentibus ficis compiiigi folentiquas Hebræi debUtam, Græci TTKheJn^Q nuncupant. Itaq inpraefenti loco, nomen quod propofuimus* interpréta tur,palaræ eorum.
EPhraim,crefc€s,fiue frugifer. EIdad,ad folum,fiuc folitarium,uel ad unum.
Erma5anathema eius. Efebon,cogitatio,fiue cingulû mœroris. Edraim, defeenfio paftorum. Elcan,pars eorum,fiue teftimonium eorum. Esbel, ignis uetus, fiueuanus. Eufdefideraui. Eladc,adafcenfum. I2brona,tranfgrefius, fiuctranfgrcffi'o. Eniel,gratiamea deus. Ephod,fuperindumentum,uélfuperx D humerale. Efcol,botrus,fiueignisomnis. Hucufc]ppcr e breuem literam legeriz inus:cxin per extenfum legamus elementum. Elifar, pater meus fortis,hue pater meus coanguftans. Eliab,dcus meus pater,uel deus pater. Elon,exercitus for/ titudo. Elifamcjdeus meus audiuit. Elifama,deusmeus audiens. Elifaphatb, deus cogregauit,ueldeimciprotedio,fiueabfconfio. Enan,nubes. Edrafin^ undatio paicet me. Er,uigilans,aut confurgens,ucl pollicens. Elon,quercus, fiue aulon:dc quo in libro locorum plenius diximus. Eran,uacucfecit. Ethan, fortem. Efaun,uoluntas meer o ris, fiue fortitudinis. Enon,fons tnfticiar. Elk dad,dcus meus patruelis,uel deus meus patruus.
FAdafiur,rcdemptio fortis,fiue uallata. Fegief occur re mibi deus, uel occur/ fiodei. Faran,fcrus eorum, uel frugifer. Falcdi,faluatormeus. Faleth, ruina,uel deiedio. Fafga,abfcifus,uel dolatus,aut os multum:ab ore,non ab oF fe. nbsp;nbsp;Fethora,oris cxploratio,fiue buccella Iuminis,ucl os turturis. nbsp;nbsp;Fagur,oris
pellis,ucl hiauit. Finees,os requieuit,uel filet, uel ori pepercit. Farez,diuifio.
Finoni,os meum ncpotum. Farnac,uitulus faginatus,aut difceifio mea. GEdeon tentatio iniquitatis,ucl tentatio iniquitatis me». Garizim diuifio, fiue praccifio.
IFanne,innuit,uel innuens, legal,propinquus,uel redimens. Icfu,faluator.
Iazer,adiutum. Iardcn,dcfcenfio corum,ucl uide indicium. Ïafla,dimidia, uel fadum mandatum. Iaboch,luda,uclpuluis. larib, odor cius, uel luna. laz fub,conuerfio. Ialel,expedauitdcum. lamna,mare, uel dexrera eius, lefeuf quodeft dcfydcraui,uel acqualis meus. Iaafel,dimidiauitDeus. Ïefer,plafma/ uit,hoc eft finxir, uel fidum. ïair,iHuminans. Ïerebatha,bonitatcs,fiue dedinaz uit ut ueniat. Ifimoth, adducetmortem. legali,redimens mCjUcIpropinqu*^
meus.
^eljn deumjud deo, Lomna,alba,ucl Candida.
Mandfles
-ocr page 1097-HEBRAICORVM NOMINVM
1049
A TV T AnafleSjObliuiofuSjUcl quod oblitus eft. MadianjContradic'liOjUcl refpon ‘xVl.fio. Mcdad,menfus eft. Michael,quisutdeus. Machi,quid. Matana, donum. Med ab a, aquae eminentes. Machtr,rcftituet,fiue uænûdabir,uel de inz firmitatc. Maala,chorus, uelinfirmitas. Melcho,rex etus. MalchieI,rex meus deus. Macheloth,cedefia. Macha,dulcedo,uelfaturitas. Ma(eroth,exdufio/ nes,uel uincula,aut fuccefbones^fiue difciplinæ,quod in noßris codicibus Mazu/ roth Icgitur.
TV7 Athanael,deus mcus,uel donS dei. Nahabi,abfcondit,ucIrequicuitin mc. X X Ncphe,fufflans,uel iptrans. Namuel,dormiuit deus,fiuc in quo deus.
/ Noa,motus:quem Grxcihgnificantius lt;m^9^ uocant. Neheman,decus,fiuc motus eorü. Namra,pardus,fiue amaritudines. Nabau,ucniemus,uel in con/ clufione. Nobc,latrans. Naafon,ferpentinus,uel augurium.
OThotam,fignum eorum. Ozin,auris. Ophan,maritima corum,uel tha^ lamus eorum. Ophir,ignominia.Sed apud Hebræos per beth literam (crû bitur.Huc ufque per 0 breuem literam legerimus,cxin per extenfum Icgamus ele/ mentum. Obab,dilcdus,fiue amplcxus,aut fepes, Orf,coquens,uel daudens mc,uelapprchendens. Ofee,faluator,autfaluans, Onam,dolor,ueltrifticia eo rum,autmuflitatio,uel murmuratio. Or,lumen. Obath,magus,uel pythonif/ .,fa,quam Græci ty^etse/i^vSoij uocant. Og,coaceruans,fiueabfconditus» Oni, dolor meus.
RAphao,fanans,autmedicans. Rahob,plateaf,fiue latitudo. Rcccm,uaric tas,fiue pidura. Rebe,quatuor:fed per ain literam fcribitur. Rathma,uü fio confummata,fiueiuniperus,uelfonitus. Remmonpharez,maligranatt diuiz fio,fiue fublimiumdiuifio. Rehefa,frenum.
Ç Q Addefor, uberum eorum lux,uel uberum lumen. Salamiel,retribuens mihi 'j^deusjud pax mea deus. Suriiàddai,continens mea ubera,ud fortis meus do/ B minus. Suriel,contines me deus,ud fortis meus deus. Scar,pufinus. Samoe, audiens. Saphathjiudicauit. Sodi,arcanumeum,udexdufitme. Suli,equus meus. Sethur,abfconditus,fiuediucrtens. Sifai,Iongacuus meus. Soontanis, urbs Aegypti. Scon,germen quod non eft,uel germen inutile,ud alloquium in/ utilc,autcalor,fiuetétatiolace(rens. Sephor,auis. Scthim,fpinæ. Satan,con trarius. Seth,pofitio,fiuepofuit. Seir,pilofus,uel hircus. Salu,tentatio refpi ciens:fcd melius JA/satf«?, quem fortunatu uel uegetum polTumus appellate. Sc fion,abfconditus,ud cgredereos,uel moeroris,aut fpecula eorum. Soni,coccus, uel pupilla mea. Sela,petitio,uelpetens. Semron,nomen uidit,uel euftos eius» Sichem,humerus. Semidahe,nomenmeü fcientia. Salphaad,umbraformi-d{nis,fiue umbra in idipfum,ideft pariter. Suthala, poeulum mixtu,fine fpina ui/ ridis,uel madida. Suphan,atterens,fiuc ad umbraculum roftrorü,quod Hebrat/ cedicitur Suphafim. Sophar,tuba. Sarahe,uelamen,fiuephncepsfratris. Sü cher,ebrietas. Salim,redde. Sabama,conuerfioquæpiâ,fiueleuain eis,uel tol/ te altitudinem. Saphan,labium,uel hencius,aut lepus. Sochoth, rabernacula.
Salmona,umbra portionis,fiue umbra numerauir,aut imago cius. Sin,fitiens. Senna,uoluntas,fiuemandatueius. Sedada,ex latere eius. Saphan, labium, fiue barba fuperioris labq,quam Graïci i^vsanec uocant. Saphatam,iudicans po pulum. Samucl,nomen eius deus. Salomt,pax mea.
THola,uermiculus,uel coccinum. Theria,complacensfibi,quod Græce megt; liusdicitur ’eH/cAiwvtnx. Thcna,caftra,ueldonata. Theth,lubtcr. Thare, éxploratiOjuel paftura,fiue nequitia. Haec omnia qute exlitera hac pofuimus,cuiu Vafpiratione in fuis legenda funt principes.
Apfi,finis meus.
ZAchur, memor. Zarad,alienus, uel defcenfio. Zoob,aurum. Zemeri, ifte exaccrbans,fiue amaricans. Zare,ortus eft. Zepher,hoc os uidiftis;ab Ore,non ab ofte. Zamri,pfalmus,uel canticum meum.
VV 3 DeDcu.
-ocr page 1098-1050
ÏMTERPRETATT0NES
DE DEVTERONOMIO
AStaroth,cauî»,præfepia,ouilia,uel atria. Äza/orti'tudo eins» Arabi,occi dens, ßue uefpera. Ärgob, maledidla fublimitas. Auf,feri. Auotbiafr, gloria luminis,uel uita luminisrita tarnen ut pronundetur Auathiair» Acan, nez ceflîtas. Azeroth,atna,fine ucftibula.’fi ramé per heth,^ zade hteram feribatur. Smeroper alcph 66 fin,beatitudines fonat. Amora,populiinuminario,fiuepoz pulus dus. Adama,humus.
BEeIphegor,habensos pcnis,fiue fuperior pellis. Bafar,angufîia,fiueinan/ guftia,uelinfanria. Bolor,inanguftia. Beroth,putei. Barne,filius mutaz rionis. Balaam,uanus populus.
CAdemoth,à principio mortis, fine pnndpium mortis. Tria nomina bare ou» fequuntur ex C, per afpiracionem legenda funt. Chorræus,iracundus,iîiiC deforamine,quam Græd 'T^wy^bv uoeant. Caphturim,nianus tortorôjfiueexz ploratorum. Chaphtor,Cappadoda.
EDraim,inundatio malorum,uel natiuitas pefïîinoriï,fiue dcfcenßopaftoriiiM» Erma,anathema, Euim,iniqui. Ermon,anathema triftidat. Efdod,eamp; fulio. Emmim,populi« Quatuor nomina quæ fequuntur,perextcnfam uocalem ïegendafunt. Efau,aceruus Iapidum,fiueconed:iolapidum,quoddidrur ÂiSjA«/ gt;'»//«, ucl fruftra,aut factura, ideft minois, Elath, terebinth us, uel auJoncs. Ez
imim,terribiles. EbaJ,uorago uctus.
Ï^Afga,abfcifa,uel dolata,fiueos delidi. Faras,audus,fiuefuccrefeens. Fen quot;nbsp;nador,conuerfiogenerationis.
GAza,lortitudo.Sed feiendum quod apud Hebræos non habeatin principio tt teram confonâtem:uerû incipiat à uocaliain,2gt;d dicatur Aza. Gcfuri,iuxa lumen, uel uicina luminfs. Golan, tranfmigratio eorû, uel uolutabrû eorû. Ger/ gefeum,colonûapplica. Gaulon,uolutatio eius. Gorizim,diuifio,fiueaduena, Galgal, rota,uel reudatio. Gai,uorago. GebaI,uoragouetus,fiuc ÄtSuAcytoy.
ILiteram,66 L,idcirco prætcrmifimus,quia eadem nomina in cacteris libris in^ terpretantur.’ôf fuperfiuum eft dida uel dicenda repetere. H autem à plcriflt;ÿ afpiratio putaturefle,non litcra. De K,fuperfluum eftfaccrementionem : quum etiarn apud Latinos,exceptis Kalêdis,iupcrflua iudicetur.Igitur obferuandiïquod cadem nomina quæ hic uel alibi prærermifta funt,in alifs libris poftumus inuenire, MIfor,diredum,quodGræccdicitur ^^v, uel plana atq? campeftria. Maaz chati,fradi funt mihi,autuenterpcrcuftus. Mofera,eruditie,ucldifciphna
Oeius. Mamoazer,de longe, hue alienatus, Raim, conceptus, ßue comprehenßo.
RÄphaim,medici,ueIgigantcs. Rabbath,multitudo,ucl grandis. Ruben/, uiho fill) mei,uel uidete interme. Ramoth,cxceifum fignum,fiue uiditmor tem, uel excelfa*
SIdon, uenatiotriftidæ,fiue inutilitatis* Sareon,princcp5moeroris. Sanir, leua nouitatem,fiue dens luccrnæ. Salacha,Ieuans ucnfucl tollens uenit.
Sethim, fpinæ. Seboim,caprca,ueI damajaut ftatio cius. Sames, mandatum Thumilc. • Sina,tentatio,ßue rubus:ß tarnen per famech literam feribatur.
Hebel, in fuift tas.
ZOzomim,hæ cogita tiones, ßue quæ eft bæc aqua,uel in aciepræparati»
DE lESV NAVE
AIn,quæftio,ueI chaos. Adonibezech, Dominus meus fulgurans,uel Domi nus conremptus uani. Si uero per fade literam krib at nr, in terp re ta ri poteft Dominus meusiuftus. Azecha,fortitudo,fiuedecipula. Ailon,quê fupra Au* Jonem diximus:quod fi Aeglon legere uoluerimus,inferpretatur uacca eorum.
Aièr,fagirfa luminis. Araph,medicamcntum:quod fi legere uolucrimus Ara, interpretatur furibunda. Araboth,humilia,plana atq? campeftria. Alach,pars inea,fiuelubricum. Aermon,anathema mceroris,uel trifticia» Anaba,uua,uel humilités
-ocr page 1099-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HEBRAICORVM NOMINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1051
A hümïlïtas mca. Afdodjdiflbluriojueleffufiojfiueinccndiunï. AmónJntren eo rum,aut maledidho corum, Aroer, fuffufio uigiiiæjiue exurgéns uigHtarfcd mcz iiusmyhcx. Ader,grex. Amanon,mons Cikciac,quiÔCTaurus.Inde Amana, inquietus, turbulentus, uel dens uigiharum» Adram,congregano eorum. A/ phech,continue,Gue continentia. Adraim,inundano pelhmorum. Accaron, cruditio triftïn'æ,ue! ftenliras. Amas,indignatio,uel furor. A2otus,ideft Afdoz dij,genspatruimei,ueli'nccndia. Afcalon,appenfa,uel ignis infamis. Afahar, mane,diluculum. Achrabbim,fcorpiones. Adar,magniGcus,fiuepanium. A/ famona,os eins : ab oGe, non ab ore. Achor,turbatio,ueI tumukus. Adomim, rubra. Anachamdiumik's exurgens. Ahiman,frater eius* Achfa,daudicans, uel faAurajideft miHins. nbsp;Athoniel,tempus eiusdei,uelrefponfiodei. Adada,
ufque ad teftimomum. Afergadda,atrium accindlionis eius. AGnona,celeriter numera. Aium,acerui lapidum,ideft Äid0Ä0yio^. Ain,fons,ueI oculus. Aim, chaos. Aingannim,fons,aut oculus hortorS ♦ Ado]lamim,congregatio eorum.
Adafa,noua. Aathar,deprccatio. Acha2ib,mendacium,Gue Gukiria. Anf, pauper. Arab,inGdiæ. Ammetha,lult;îlus. Acccn5nidus. AlaIa,Iaxitas. Az raba,multa,ucl inGdiæ,occidens,Gue afpera. Atharoth, corona. Afreel,beatus deus. Agla,fcftiuitas eius. Afer,beatus: fi per alcph 2lt; fin lireram fcribaturiGn autem per hcth amp;nbsp;fade,atrium interpretatur. Amatkim,indignatio,ideft bins eo/ rum. Anem,circuk',uel coronre,Gue præcinens. Aherim,accruus lapidum,id/ eft hidoAïyici/. Aphara,uitulus,uel taurus. Aphara,humus eius:akjs quippe kgt; ten's fcribitur. Ammona,populus eius. Aphani,uolans ego* Ahalehe,mille.
Afarfualim,atrium uulpium. A(bm,os: ab oire,non ab ore. Afan,fumus. Apkarim,fodicns mare. Ames,robuftus. Amad,populus adhuc. Acharan» turbans cos. Ammon,populus moeroris. Amma,populus eius. Annaceb,co gnomentum. Afeph,atrium,fiue ueftibukim. Adame,cruores,fiuc fanguines:
15 numero plurali. Akialon,campi,uel auloncs. Anathoth,obediens,uel refpon densAgnum. Abdo,feruus eius. Ammador,populusgenerationis. AIax,ïa.» xitudo,quam Gratci ycujv'oTHfx uocant,Gue Leuitas,per extenfam primam fyllaz bam. Aftartben,faëiuramfuperfluam, ideft Tttinni/Tr^èiTjlu^, Aftaroth,taó jz ra,ideft mtuais exploratorum. BEtkauen,domus inutiks, Babylon, confufio. Betharan,domus irx,ue:] do mus montium. Balagad, habuitaccin(flum,ucluiraccincfus, autun pirata, uel fortunatus. Bethafimoth,domus deferta,uel domus adducens moi tem. Ba moth,excelfa. Baal,habens. Baalmeon, habens domicilium. Berkpheor,doz mus oris pcllium. Bcgumim,fabri cementarq. Betharam,domus fublinnS, Auc montium. Bethanamra,domus pardorum,fiuc amaritudinum. Bethagïam,do mus fcGiuitatiseorum. Betharaba,domus humilis,uel uefperae. Boon,pollex, uclinmedio. Baala,habenseam,uelfupra. Bala,habenseam,uel uireius,fiuc Uenithaec. Baaloth,in afcenfu,uel afcenfus:numero plurali. Bethaphelerh,doz musfaJutis* Ba2eota,defpedio,Gue contemptus. Baal,uetuftas. Bafecoth,az dcps,uel defecatio. Bethdagon,domus tritici. Bethaphue,domus malitnon à malitia,fed ab arbore intclligendum. Bethfur, domus robußi. Bethanoib,doz muspraccinêtium. Betharaba,domus multa,uelgrandis. Bcnennam,in eis,uel inmedio eorum. Bethagla,domus fefliuitatis eius. Berotk,putei, Betula,uir go. Bethmarcaboth,domus quadrigarum. Bethlabaotb,domus uenientium.
Balathad,habitustab habendo,non habitu,ideß cultu ueflis. Beram,puteus ab titudinis. Bcthphefe,domus oris florentis. Bethfamls,domus folis. Bethen, uenter. Bethemech,domus uallis. Benhael,acdiGcatio dei. Bethanab,domus humilitatis, uel domus refpondens. Belathala,habita:genere fœmininoîab ha/ bcndo,participium eß, non uerbum imperatiuum. Benebarach, Glius fulguns.
Balach,elidens.
VV 4
Cariaz
Io5i
INTERPRET ATIONES
CAriatb(an’m,duitas,uel uillafyluarum. Cadesbame, commutata,ded:af,fv C uc fanatekde. Cades, fanditudOjUel fanda, Gue muta ra» Cariatham,agt; uitas corum,uel uocatio perkda. Cam,lamenratio. Ceila,ad fundam iada,fiuc fufeitans eam.,aut tollens fibimet. Carmelus,mollis,fiuc cognitio circurndfionis.
Cariathbaaljciuitatcm habuit,fiue duitas habita. Cane,calamus, Notandum, quod Latinum canna,de lingua Hebraeafumptum eft. Cafim,fummiras,uclpniv opium» Carhat,fine Caath, morfus,uel congregati. Cafeon,duri fortitudinc.
Cafabam,congregatio eorum. Cartham,uocationem perfecit. Cedemoth, prins,ucl Orientalis.Huc ufep per c fimplicem literam kgcrimus,exin aipiratione addita kgendum eft. Chidon,fcutum,uel clypeus. Chiphara,catulus cius,uel manus diifipata,fiuc expiatio .Quod autem diximus,catulus eiuS}konê fignificat: quem Graeci uoeär trnvuvoj/, Chermel,molle,uel tenerum,fiue cognitio circum/ dfionis.Melius autem fi inrerpretetur,agnus rener. Chellon,rcuelatio eorum.
Chifil,robuftus. Chabon,quafiintenigens. Chereloth,uidiftiftgnum. CW filothjftulti fignum, ChabuI,quafi germen.
DAbir,loquens,uelloquela,auturfum timens. Dar,generatio. Dibon,ab/ undanter,uel fatis intelligens. Dabira,loqucns,uel eloquentia,uel urfum d mens. Dimona,fatis numerans,uelfublimitas. Dalam,egens pauper. Daka, egeftas eorum. Duma,fikntium,fiuegaudium. Dana,caufa:,uel indicium eius.
Dabat, clunis. Dabrar, loquela. Dedara,gcneratio eins. Domna,filcntium» ELlom,uituIusmoeroris,uel feftiuitas eorum. Efdod,efFufio,uel incendium, fiue ignis patruelis. Euacus,lapides colligens : quod Gracce dicitur AiöéAsz 7©-. Eui,defyderans,fiue eft. Efrom,irafcens,uel fagitta uifionis. Eneam,ecz ceifta,ueleccefunr» Emmam,mater eorum. EIthokth,adnatiuirate. Ermon, anathema,fiue damnatio. Efchaol,ignis parturitionis. Efna, {/Itfb-r^^'ae;?, quam nos à fecundo numero dicerepoftumus fecundantem,uel ignis,uel ediflertio. E/ (chamina,concitatio. Eglon,uacca eorum. Efaan,innitor,fiue confirmo. EL D thechem,protulit. Emech,uallis. Eglon,feftiuitasifta,ueluitulus moeroris,uel inuenex. Ekch,portio. Emechafis,uallis concifionis. Erma,anathema cius.
Ennarhon,gratiamdantes. Enarad,ecce concepit. Elcath,portiunculam.
Elam melech,ad regem. Eftamoe,mulier uentris. Elthaci,nequaquâuomcn tem.Hue uf^ per E breuem literam kgerimus,exin per extcnfum kgamus ekmen turn. EIo,exercitus cius:pro XbTred«, enim femper in Hebiaeo,aut turmæ mili/ tum defcribuntur,autopes. Engaddi,fonshacdi» Endor,fons generationis.
Engannim,fons hortorum. Ennadda,fons exacutus. Edroi,inundatio pa/ Ffcensme. Eram,uitafublimis.
Efga,dolata,fiuepraecifa,autoris multi. Fakdi,faluans me.
GAzer,praccifio,fiue diuifio,uel conftridio. Gofnam,iuxta earn,ucl applies tam. Ga2a,fortis:ab ain litera incipicns,non à confonante,gimcl. Geth, torcular. Gehör, applicanslumen,uel applicans dirigentem. GaIiJoth,reucla/ tionis,ueltranfmigrationis. Gazeo, robufto. Getheo, torculari. Gadera,fe/ peseius» Gaderoth,maceria,uclfepes. Gabaoth, colles. Gabaon,collis moe/ roris. Getthaapher,torcular eius humi,uel folium. Gabathon,fublimitas eo/ rum,uel collis moeroris. Gethremmon,torcular excelfum,ucl torcularfublimiü.
Golam,tranfmigratio eorum. GaIim,Ioca paluftria,uel acerui. Galgalis,uo-lutabrum» Gabaath,collispatruelis»
IErimoth,timens mortem, uel altitudo maris. laße,eft os:ab ore,non ab ofte.
Iabin,intenigens,uelintelligentia,uel fen fus, uel prudentia» Iechmam,pof' feditpopulum. lazer,auxilium. Iarim,faltuum,uel fyluarum. lebneefardifca tiodei. Iagur,colonus,ueladuena. Ietan,merccdcs. IetraeI,honeftasdei. k ptc,aperiens,uelapertus. Ianum,dormitas. Ieda,extenderSt. lezraeffcmcn dei. Ierdom,incubuitpopulus. Ianua,requics. Ieblaam,defipifcens populus.
Ierfal,dimifit deus. lecnaâ,pofleffio populi» Iafie,adaper[io,uel oftenfio,nue lup«/
-ocr page 1101-HEBRAICORVM HOMTMVM
105?
4 fuperficfcs. IcpheeJjapcnctdeus. Icdala,manns,malcdicquot;)o. Iaieï,icqiïies def\ leraonjrimebunt. Ierachon,aurugo:quam Grxci ixv^fi©- uocant. lepphon rc,nudus,uel conuerfio. letha, inclination Ie2d,fortitudo,ueladnitonum. LAchis,intereft,ueI fibimet uiri. Lobna,cSdor,uel lateres. LabOjingreiTus, fiueueniêtes. Laamas,ad imquiratem. Luzajamygdalondicet quidam in/ terpretentur [t?^iiigt;, torquem uidelicetdamnatorum,quam uulgó boiam uocant» Poteft autem interpretarf SC hie ipfe. Labech,acceptabi]is. Lacum,ad confur/ gendum. Lefemjad nomen. Lefemdan,nominis judicium*
MEccda,exuftio,fiuc Orientalis,uel inanteceflum,ideft prius. Madon,con/ tradidliOjfiue habitatio. Mafepha,fpecula,fiue de fpecula. Mafphat,fpc/ culatio,uel contemplatiOjUel intcntio,uel locus iudieq, jMaron,fublimis,ljue de «xcclfo* Mafarphoth,incendia,fiue de tribulatione roftrorum. Maachati,ucn/ tercaEfus,fiue frada eft mihi. Marom,aliter amara trifticia. Mageddo^pomoru eius,fiuccœnaculaeius. Mcdab,aquarum fames. MepbaathjaquarS impetus, fiue ab cis tempora. Manaim,caftra. Mefpbath,iudicium* Maabeel,congre/ gatiodei. Modaba,natiuitas. Medabena,de oneribus* Magdalgad,turns piz tatae,uel turris accindi, Marefa,a capite. Maon,habitaculum. Maaroth,fpe/ tuncac* Meddm,indicium. Mahala,chorus. Melech,rcgina. Melfa,rixa,ncI azyma. Marala,amara confeenfio. Mahalaph,de mille, fiue de dodrina. Ma gdaliel, turn's mca deus. Mafadda, requii entern, fiuc retinêtem. Mifor,dircda, •lue campeftris,uel de tribulatione.
Tk7 Aphedor,coucrfio generationis. Nephtohe,dinb!uti,Guc deceptio. Na-i A| fib,titulus,uelftatio. Naabfan,uelNafab,exficcata. NaaJ,afcenfio. No ha,mouens,fiue commotio. Nahalal,laudent,
OZiph,germinatio. Orchiataroth,logitudo coronac. OIi,infirmitas. O/ zanoth,quafi fignum,uel fortè fignum.Hucufej per 0 breuem literam lege/ 6 rimus,nuncpcrextenfamlegendumeft. Obam,uæ populo,fiuc infaniens. 0/ ratn,uæexcelfo,uel iracundia. Ofa,fpes. Othoniel,refponfio dcijUclrcuelatio , dei,uel tempus mei dei,uelfignum dei. Occth,diligens,fiueperfcrutans. O ga, inclytus,uclglofiofus. Ono,dolor eius.
ÖLitera,quam neque Graeci refonant,nccHebraei,amp;l'exceptis Latinis nullat alia lingua habet, à nobis hic penitus praetcrmilTa eft.
iO Ahal,latitudo,uel fames,fiue impetus. Recem,uarietas,fiue uacuefaeftio.
Rebc,quartus,uel ordinatus, Ramotb,uifio mortis. Ragal,fes,ueldeoï fumferens. Raphaim,gigâtes,uelrefolutæmatris. Remmon,fublimitas. Ra »na,excclfa, Rabboth,multi. Ramath,excclfa haec. Roob,late. Raahath, maxillae, fiue buccae.
SArathan,tribulatio corum. Semro,cuftos cius,uel nomen uidit. Salacha,tti lit fibimet,ucl tentatio itineris. Saron,princeps trifticiae. Semron maron, cuftos amari moeroris. Sabama,leuaexcellam,fiueconuerfio quidam, Sarth, Uinculumj fiue anguftia eius. Sin,cgrediens. Sechrona,ebrtj,ueltabernacula.
Sifai, longæuus. Seme, auditio. Suhalim, uulpes, Sicilcg,defccatio uocis Bddu0:ac,fiue effundit fextarium. Seneianna,tollens rubrum,uel tentariones.
Saloim,cmerfi.ones,uel cmiffioncs. Saraha,carbones,fiue anguftia malorum. Socha,tabcrnaculum,uel umbraculum. Saharim,portae. Sanan,abundans,
Cue egreffus corum. Samer,cuftodita. Sihor,paruulum,fiue turbulentum.
Sabacha, reticulum. Sclom,auulfio,uel dtmiflio, fiue ubi eft ipfe. Semdahe, Hominis fcientia. Samari,lana mea. Selam,latus:à latcre,non àïatitudinc.
Sabe,fcptem,uel feptics. Sarith,rcliquiac. Sonim,coccinum. Scon,femini eius. Sahafim,incubuit egrediens. Sala,tollens. Sarnes,fol. Salabim,aggra Uans intelledum.
Ala,ros eorum,fiue irrorata. T yrus,quae Hebraice dicitur ZonSi interpret 1X ®wr tribulatio,fiue anguftia,ucl fortitudo.Hucuf(gt; per t fimplicem licerä lege rimua
-ocr page 1102-INTERPRETATTONES
»054
rfmus,exin afpiratione addita legendum eft* Thaphue,malum,‘ab arbore,non S C malicia intelljgcndum,fiue tympanum apertum. Thanaachjrefpondens,fiue hu militas. Therlà,complacitio:quæ fignificantius Gracee dicitur, ^JliKMt ThaL me, fulcus,uel dependens. Thamna, numerus,uel fidelis,fiue numerata,aut conz fummatio eorum. Thennat,ficus. Therela,uidifti terebinthum. Thabor,uelt; niens lumen. ThaUajager cius,uel appenfio. Thaphnathfarc,numerus operu
V menti nouf.
____R,aerarium,fiue ad iracundiam prouocans.
^^Ebbijdotismcae. Zabdi,fluxusuehemens,fiucabundan5. Ziph, gering
DE LIBRO IVDICVM
ADonibezeebjdominus fulminis,fiue dominus cotemptus uani. Achiman, frater meus quis. Axa,claudicas,ueI irafcens. Athaniel, tempus mcu dei, Arrad,confurredio defcêfionis,aut teftimoniû defcendens. Accho,ufcj hue, authamus,uel humilitas eius. AIab,lae,uel ladrca. Achrabbim,fcorpiones.
Aftaroth,ouilia,uelfaó:ura, ideft mtHins exploratorum. Anatha,refponfio. Arafth,artifex. Abinoem,patris meis decor. Abel,lult;fius,uel committens. AbelmeolaJudus parturientis. Ares,fol. Abie2cr,patris mei adiutorium. Abed/eruus, Armon, anathema moeroris,uel imago triftitiae. Auoth,conv moratio,uelfcdes,aue uinculum,fiueincunabula:quod Graece dicitur tureü/Aj?.
Abgam,pater fordis. Abdon,feruusmoeroris, AIIel,laus, AothJaus. A/ ininadab,populus meus fpontaneus.
BEzech,iulgur,ueI contêptus uanus,fiue micans. Baalmefur,habens,uel uir ex principe. Baracb,fulgurans. Bachal,iugü. Bara,crcatura,fiueledus* Baraennim,creatura nidorum,fiuc tribuli. Baalbcrith,habenspadum. Be* ra,puteus. Berith,padum. Baalthamar,habenspalmam. Booz,in fortitudiz ne,fiue in quo uirtus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 0
CEneZjpofTeflio contcptibilis,uel fpretio. Cethrum,tcnebrae eorum,uel thy miama. Cifon,impegerunt,fiueduritia eorum,uel laetitia. Carcar,inuefti gatio. Camon,rcfurredio inutilis. Quatuor nomina quac fcquuntur ex C litera, aipiratione addita funt legenda. Chethim,infaniens,ucI formidans,fiue fignata.
Chufam,Aethiopia eorum. Chamos,quafi attredans,ucl congregans. Chez Ion,coniummatio,uue omnis dolor,uel ab initio.
DEbbora,apis,uel loquax. Dalila,paupcrcula,uclfitula. Dagon,pifcistri’ fiitiæ.
ENach,humiIis confurgens,uc! humilitas inanis.’ Elohe,deus. Eglon,rotaz tus,ucl orbita,uel iuuencae,uel ieftiuitas id a, uel uitulus moeroris. Ezri,auz xiliummcum. Ephod,fuperindumentumïquod Græcc dicitur \Ts^lt;AviJ-x, fiuc •vuiiiSt Ephrata,frugifera,fiue de cinere ucniens,aut pulucrulenta.Et fupcr hoc quid nobis uideatur,in libris Hebraicarum quaeftionum plenius diximus. Ephra thites, humus, aut puluis eorum,fiuc frugifer.Duo nomina quac fcquuntur,per e» tenfum legamus elementum. Eud,accipiens gloriam. Eatam,auis eorum» FVra,laguncula,ucl frugifer. Fanuel,facies dei. Fua,opcrarius,uel fonitus, auteuidens. Farez, diuidens, uel uiolentus, fiuc diuifio.
G Afar, commotio. Gera,ruminatio. Gedeon,circumiens in utero,uel muz tilc,fiuc tentatio iniquitatis eorum, Gabatha, collis, fiue fublimis. GarO 2im,accola,fiue aduena eius. Gaala,abïjcicns,fiue reuelatio. Gaza,fortitudo eius. Gadam, tenta tio, uel accindio populi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
IEzbaam,defluens,uel defipifcens populus. Iabin,intelligcns,ueI fapfcns,uei fenfus,uelprudentia. Ïael,cerua,uel coiugium ccruale,fiueincipiens. Ioas;
fperans,fiuetemporalis,uelDominirobur» Ïerobaal,iudicetBaal,uel iudicetha* bens, aut fuperior, fiue iurgium habens. lechbazc, torcular lupi. lecbajtor/ cular. Iephone,conuerfio. Ioatham,eftperfedus. - Iair,eftiiïuminans. lonaz than
-ocr page 1103-HEBRAICORVM NOHINVM
«05$
A,thafi,columbat doftum,uel columbæ dédit,aut Domini donum* Iabcs,cxficcata,’ ud ficcitas.
LAphidoth,Iampas,fiue quafi os cultnub ore,non ab ofle. La{s,Ico,uel fibi-met uir.
M Eros,aquae facrametorum» ]VIaaz,robuftus forti's, Mere,manifeftus,ue! inuminSs,autapertus. Mello,plenus. Manne,requies. Micha,quis hie: aduerbium loci': uel quis eft ifte.
NAhellel,laus,hymnus. Nabe,Iatratus ♦ Tria nomina quae ex o fubifeimus, per extenfam legenda funt literam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
OBed,feruiens. Othoniel,refponfio dei,uel rcuelatio dei, Obad,dilcdio» Othoniel,tempus mei dei,uel fignum dei. Oreb,coruus,aut ficcitas« Racab,afcenfio,fiue confeendens, Rafathaim,impietas eorum.
SAiai,Iongaeuus,uel fenarius. Sephet,fpecula. Salabbim,falus cordiS. Sy ria,fublimitas* Sairath, capra« Semegar,nomen aduenac,ftueibicolonus« Sifara,gaudt| exclufio,ftue tollens recedentem, uel equi uifio. Sedhajfpinae» Saratha,uinciens uenit,fiue tribulatio. Suroeb,faxum corui. Salmana,umz braprohibendi,uel umbra comotionis. Samir,uepres,uelincultum. Seon,ten tatiocalens,uel germen quod non eft. Semanath, nomen humile. Sampfon,fol eorum,uel folis fortitudo. Sorecb,eleda,optima, Salma,fentiens,uel perfeda, fiue pacifica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
TAbath,bona.Excepto hoc nomine, caetera quae fcquunt huius Iitcrac,per aipi rationem legenda funt. Thalmai,fufpenfio uelfukus. Thamatharcs,cnu/ meratio folis. Thanach,humilitas,uel refpondebit tibi. Thebes,conuerfio,fix Zue fieri oua.
Eb,Iupus, Zebul,habitaculum. Zabulonites,habitaculum eius,
DE RVTH
T) Ooz,in fortitudine. EIimclcch,deusmcusrcx. Iefre,infulae hbamê. Ma 8) allon,de feneftra,fiuc à principio,uel confummatio. Noemi,pulchra. Or/ pha,ceruix eius. Ruth, uidens, uel feftinans, fiue deficiens«
DE PRIMO LIBRO REGVM
ANna,gratia eius, Aphech,furor nouus, aut continenter. Amfnadab,pa/ ter meus fpotaneus,uel urbanus. Abia,pater dominus,uel pater fuit. Ax biel,pater meus deus. Ammoni,comprimens,uel coanguftans me. Afor,fagiC/ taluminis. Ahias,fratcralius,uelfiater eius. Achitob, frater meus bonus. Äx ch,tnaam,fratris decor. Abenncr,pater meus lucerna, uel pater lucernae. Agag, ^üiite^ idefttedum. Armathaim,altitude eorum. Azecha,fortitudo,fiue deci pub. Adreel,greges domini. Azel,abiens,pergens. Achis,uerumtamenuir, fiue frater meus,aut frater uir. Achimelech,frater meus rex. Äuilath,dolens,fix ueparturiês. Ärch,mora. Abiathar,pater luperfluus. Achela,fufcipiês earn.
Âbigal,pater exultationis,fiue pater erroris. Abifai,patrismei incê(um,uelia crificium. Aendor,oculus,aut fons generationis. Abigail,patris mei exultatio, Afan,fumans. Ahatach,tempore fuo.
BAalim,habentes,fiue afcendentes,uel fuperiores. Bethchar,domus agnittox nis,uel domus agni. Bocharach,primogenitus tuus. Bezech,egeftas. Ba dan,folus,uel in iudicio. Be fes, in ipfo floruit,uel abfciftio. Barna,in quo. Bax rita, Pythoniffa,quam Græci ijj^ase/Mv^öi/ uocant. Bofori,annunciatio,uel cax ro. Berfabce,puteus fatietatis,uel puteus feptimus.
CAriathiarim,ciuitas fyluarum. Cus,durus,uel uomitus uiri,fiuc uomens uir.
Quac fequütur,afpiratione addita funt legenda. Cherubim,multitudo feien tiæ. Chetthi,infanientes,uelmetuentes. Cherethi,interficientes,qui fignifican tte Græcedicuntur è^oAsöfAlovTdlx. Chatheb,quaficor,aut omne cor,fiue canis» T^Auid,fortis manuTiue defyderabilis. Damaim,fanguinum. Doech,motus
Eleazar
-ocr page 1104-ÏNTERPRETATIONES
1056
ELcazar,adiutoriiim,fiue dei adiutorium. Efcabod,cccidit gloria,ticl uæ gloz C rige.Et de hoc quid nobis uideatur,in libris Hebraicarum queftionum plenius difputatum eft. Euilath,a principio. Ebræqtranfitores. Etihi,mecum. Ef-chamoe, cogitans. Tria nomina quæ lèquuntur,per extenfam li ter am proferenda funt. Elchana,dei pofTelTio. Eliu,deus meus ifte. Eliab,deus meus pater. FInees, os requieuit,fiueos mutum,uelfilens. Fenenna,conuerfio. Faltf, faluatorimco.
GAbaha, collis. Galgala, uolutatio,fiuc reuclatio. Goliath, rcuclatus,fîuc, tranfmigrans. Gallim, tranfmigrantes,ßuereuelati. Gefuri,iuxta lumen meum,ucl applicates è luminemeo. Gari2im,abfcifiones. Gelboe,uolutatio,' fiuedecurfus,uel aceruus pluens.
IEdori,applicans, fiue accedens. leroboam, mifericors* Iofuc,faluator. Icz chonia,præparatio dei. loei,incipiensuel fuit det. Iabes,exficcata. lerobaz al,iudicium Baal, fiue iurgium fuperioris aut habentis. Iefaui,ideft defyderaui, Ieffai,infulae facrificium,fiueincenfum. Ioab,inimicus,ueleftpater. Icramcz cli, mifericordia dei mei.
MAtar,pIuuia,uel compluto me. Machemas,humilitas,fiucattrcdata. Ma geddon,tentans. Melchifuc,rex meus fa lus, fiue rex meus tyranus» Mez rob,de multitudinc. Michol, aqua omnis,uel ex omnibus. Meolati, à partuz riente me, fiue à dolente me* Maon,habitaculum. Maoch,euiratus:quem Grx ci ÖAceinM/ uocant, NEr,lucerna. Nuath,pulchritudo. Nobe,Iatratus. Nabal,infipics,quod fi legere uolucris Nebel, menfurae nomen eft, fiue pfalterq.
OPhni, difcalciatus,ftue infania conuerfionis, Odollam,teftimonium co/ rum.
RAmathaim,cxceIfa corum. Rachaf,ncgociatio. Rachel ucro interpretatur ouis uidens deum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;©
SOphim,fpccuIa,ueIfcopuIus. Saupha,fpecuïator,aut fupcrcffundcns. Sa/ baoth, cxercituum,fiue uirtutum. Samuel, nomen cius deus. Sampfi,fol meus. Saror,coanguftans,fiucindutus. Saul,petitio,uelhabitans,uelabutens, uel abufiuum corum. Salifa,tertia,ueluitula triennalis,ucl conternans. Salim, uulpes:fed melius fi legatur Sualim. Suph,ipccula,uel effundés. Sena, tollens, uel anguftia,fiue dens. Soba,mandatum in ea. Sur,redus,ueI fortis,uel inuin/ cibilis. Sama, ubi,uel audiens. Sochor, ramus,uelhumilitas. Sethui,fatuus« Saruia, uin(ftus,fiue anguftia, Sonaim, coccinea,uel fubfiftens cis. Sephaz
Tmoth,labium mortis.
Hou,amcns,ucl errans.
ZIphei,germinantes,fiue florentes.
DE II LIBRO REGVM
ASuri,atrium meum. Abifa,patris incendium,fiuc facrificium,ucl holocau/ ftum:quod fignificantius Græce «ÄfwaM« dicitur, Afach, fadura,ideft miÿiJLKt Amman, cubitus menfura, non brachiS. Amon,matrisfletus. Abel/ falom,pater pacis. Adonia,dominator dominus. Aggia,feftus,fiuc folcnnis.
Abithal,patermcusros. Agla,iuuencula,uel uitula. Aia,uultur. Adrezer,' decorü auxilium. Acohcreth,difperdens,fiuedfifipans. Amiel,populusmeus dei. Anon,dolens. Abifai,paterfacrifieq. Ammiod,populusmeusgloriofus.
Achitophcl, frater meus cades,fiue irruês, uel frater meus cogitâs,fiue tradans. -Arachijlongitudomca. Amcfa,populumtulit. Aphelethi,mirabilis. Ado/ niram,dominus excelfus. Adoram, generatio excelfa. Ahiloth, frater inclytus.
Armoni,illuminans me,uel anathema,fiue cellarium meum,aut domus mea.
Adino,tenellus,ueI delicatus. Ahcfani,uoluntatis,fiue confilio egeo. Ahof, fpinarum. Aga,meditans,fiucloquens. Araritcs,montanus. Adollam,con/ gregatio corum. Ariefleo dei. A fael, fa dura dei, id eft midlife, Aradius,ob/ ftupekena
-ocr page 1105-HEBRAICORVM NOMINVM
1057
À ftupcfcens,uel admirans. Aras,elatus. AlabJac. Abtezn,delmci auxibum.
Anatbothites,refp6dens fignum. Adai,robuftus,fiue fuffïciens. Abialbon, pater meus fuperïntenigens. Azmafhjfortis morte. Ahiem,frater matris. Az ferai, atrium meum. Arunas plluminati.
BAurim,eled:i. Berothi,putei. Baana,uenit refpondens. Bega,excelfa, Banaia,cementarius, ideft ædificator Domini, ßethroob,domus plateau rum. Bethfabee,filia faturitatis : ita tarnen ut prima correpta fit fyllaba : alioquin ubi producitur,femper domus interpretatur. Balafor,Habens fagitta Iuminis,uel afeefioatrq. Bethehar,domus agni, BaurimjCkdlijUt fupra:uel iuuenes, Ber 2ellai,ferrum meum. Bochorijprimogenitus meus. Bethmacha,domus humi-liSjUel fori,uel tribute Baana,uenit refpondens, Bareumi, fugit eum quifpiam.
Bethoro, domus irac.
CArfi,meflÏs. CabfeeI,congrcgatio dei.Tria nomina quæ fequuntur,afpira/ tioneaddita legenda funt, Chalamach,omnem fortitudinem. Chufi,Aez thiopia. Chorethi,diflïpans,fiue difperdens.
ELiaba,nequaquam abfconditus.Èxcepto hoc nomine,cetera quae ex E litcra fequuntur,per exteniam prima fyllabam legenda funt, EIifue,dei mei falus, Elifame,deus meus audiens, Elidahe,deus meus feit. Eliphalet h, deus meus faluans. Elianan,domino dominante.
FEletthe,mirabilis,fine excludens, Faraothoni,auolantis trifticiae meæ. Fa' rai, hi ante me.
GIo,Iuda,fiue ludari. Gelo, migra, ucl tranfmigranti. Gera,ruminans.
Gom,fouea, Gob,Iacus. Gaas,commotus. Gelonites,tranfmigranz tes. Garab,fcabiofus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
HIram,uiuens exeelfe. Hiftob,uir bonus. Hiras,uigilans. Hisbozeth, uir confufionis.Idcirco cum afpiratione haec nomina pofuimusjquia ÔC apud B Græcos ÔC apud Hebraeos per diphthongum fcribuntur.
IEzrael,feminauitdeus. Iethraâ,fuperfluuspopulus. Iebgar,elcgit. laphie, illuminât,uel oftendit. loram, qui efi fublimis,uel manus fublimis,ucl manus fublimium. Ierobofeth,iudicans confufionem,ideftignominiam, Ididia,amabi lis Domino. Ionadab,Domini ipontaneus. Ioadahe,ipfe cognofeens. lofa/ phat,ipfeiudicat. lodahe,feiens,fine cognofeês. Iesbi,eftin me. Iaare,faltus, Ioiadahe,Domini cognitio,fiue ipfo cognofeente, Iafan,uetus. Iagaal,pro/ pinquus. Iaazaher,auxiliabitur. Icthan,refpondens,
JL/Odabar,ipfi uerbum. Lafabi,fperauit in me.
MAnaim,confoIatio,fiuerequies. Maacha,molitus,fiuc cofradius. Miphi boièth, de ore ignominia. Maana,requies. Maaria,domus mea,uel ama/ ra,fiucexuifione. Maachati,fubadlus,idcftmol!itus meus.
NEphec,applicansori,uellyncurius:nomeneftIapidis. Naas,fcrpcns. Ne* thophati,inclufus. Neele,fcala,uel torrens. Naalia,torrentes.
ORchathi,aeftimatio mea. Odfi,menfîs meus, Tria nomina quæ fequuntur per extenfam literam proferenda funt. Obedadam,feruiens humo. Ohv ada,ipfecognofcit. Oren,ira.
RÊfpha, ^iSo^uTiiJ, fiuecurfus. Rachab,quadriga. Roboam,Iatitudopo/ puli. Ragal,triftes,uel deorfum. Ragalim,pedes, Rapha,fanitas. Riz bai,iudicantes.
Âati,iudicasme, Sion, fpecula, uel fpeculator, fine fcopulus. Samoe,au/
. Sobab,couertens, Soba,fedla:àiècando,nonàfedando, Sufaeim, gaudium cilicq, Siba,egreffusuenit, Saraia,princeps dominus. Sobach,con wertens te, Sunem,coceineum,fiue eleuans, Sabe,faturitas. Sadoch,iuftus, Sia, indigentes, fiue dormitantes, Subochai,condenfum,fiue frutedum.Et fit per hoc quid nobis uidcatur,in libris Hebraicarum quaeftionum plenius diximus.
Samai, ubi mihi, fiue audiens, Salmon, umbra uirtutis. Sarai, princeps mea.
XX Salech
-ocr page 1106-io 5 8
.INTERPRETATIoNEs
SalechjCgrcdiens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;Î '
THebes,fuerunt in ea,fiue fada mea. Thalme/ulci* ThccuCiclangofjUcî tuba,fiue pereuffîo. ThecuiteSjtuba cancns,fiue buccinator. Theetim,iiv fenores.uel fubter. Hæc nomma quæ pofuimus per literam T afpiratione addita funt legenda.
V Ria,lux mea den Vfi/eftmans. VrcbiJogitudo mea. Vfati,feftmâtcmc.
DE III LIBRO REGVM
ABifai,pater meus fuperfluus, fine patris mei rugitus. Accherethi,intcrÆ'
, ciensjîue diflîpans,uel demohens, Amaû,populum toliensjfîue leuans.
Azor,atrium. A2aria,auxilium dommi. Ahia frater cius:uelubihæcç' Aht far,frater meus princeps. nbsp;Adoniram,dominus meus cxcelfus. Aelam,antc foz
res,fiue ueftibuîum. Adadezer,decorum auxilium. Adoram,generatio excclfa, fîue decor excelfi. Ano,doloreorum. Afa, tollens,fiuefuftollcns. Auan,fubz uertit eos,fiue mouens eos,uel fons. Auacliim,non eft innocens. AnanGgratiz Beatus mihijßue donatus mihi. Ahab,frater patris. Azuba,relida,uel deferta. BEthfabee,fïlia iuramenti, per breuem primam fyllabam legends eft. Benur, films aeris, fiue filius ignis. Bethfames,domusfolis. Bethanan, domus gratiacautdoni. Bafamath,delinquens. Baaloth,afcendentcs. Bufigerminis, Booz,in fortitudine. Barafa,in egeftate,fiue ueniês ad faciendu, uel hauriens.
CAne,poenitétia,fiue clangor tubæ. Carmelus,tenellus,autmollis,fiuefeien tia circumcifionis.Hucufqj per C fimpliccm literam legerimusïexin afpiraz tione addira legendum eft. Chalacad,pafcens,fiue nutriens. Chamos,congrez gatio,fiue quali attredanti,uel palpanti. Charithjdiuifio,fiue cognitio. Cha* naan,erubefcens,fme negociator.
DAchar,compungentes. Dardahc,gencratio cognitionis. Dabir,oracuz lum. Dui,pulchritudo. Damafeus,fanguinembibens,uel propinans. Sda,mifericordia. Ezrael,fernen dei. Emori,amaricantis,uel loquentis, D Efrai,indigena,uelorientalis. Ezazon,uifio.Hucuf(j per e breuem litez rara,exin per extenfam legamus. Eli,deus meus,fiue fcandens,fiue feindens. Elioreb,dei hyems. Eri,uigil meus. EIon,aulon,de quo plcnius in uoluminc iocorum diximus, Ethan,robuftus,fiueafcenfus, Éman,accipiens,uelformido eorum. Ethanim,robuftorum. Efiongaber,uoluntas,fiue confiliS trifticiae con fortatæ,uel iuuenilis. EIa,maIcdida,uel ipfi. Efaion,uoluntas,fiue confiliS moe Froris. Elias,deus dominus. Eiifae,deimeifalus.
Elethi,admirabiliter. Fadaia,redemptio domfni.
GAber,aut uir,autiuuenis,uel fortis,fiueuiriliter. Goneabath,furtum filiac.
Gonath,arrogatia tua,uel hortus tuus. Gezi,pracruptum uidens,uel uah fis uifio. Gir,diuifio,uel præcifio. Go2?.n,tonfio eorum, uel fortitudo eorum,
Gabe,coIIis. Godolia, magnificus domini.
IEzabel cohabitatrix, fiue eft fluxus uanus. nbsp;nbsp;Ïeconiam,uïcifcitur populum.
Iair,illuminauit. Iacon,praeparatio. Jeroboam, dqudicans populum, uel dF indicans fuper nos. Icffai,infulæ facrificium,uel holocauftum. iofia,cuius eft (acrificium domino,uel falus domini, uel fortitudo domini. Ieu,ipfe,uel eft. loz ram,qui eft excelfus. lofaphat,domini indicium. Iemla,plenitudo,uel circum-Lcifio.
Eben, aedificatio, uel candida.
MAgeddo,cœnacula eins. Maacha,percutiens,fiue pereufta. Maces,de fi ne. Maol, chorus, neide plenitudine. Malachra,defpicicnsgt;fiuediuifio.
Mechonoth fulcratquæ Gracci bafes uocant,ideft a^t^ovît« . Mellotlqplcnh tudo,fiue adimpleta. Machaia,quid hic,aduerbium loci,fiue quis dominabitur.
Mofe,faluificator,fiue à faluatore.
NEphaddor,difperfagencratio, Netna,imago. Neifoth,ftatio, Naboth, confpicuusjuclfeffiojfiueexclufio. Nadab,fponte. Naama décor. Na^ mamdez
-ocr page 1107-HEBRAICORVM NOMINVM
1059
A man,decor domini mei. Nefîb,flans. Namfi,tagens,ucl attrcdlas, fine palpans, OMri,crifpans nieus,uel manipulas meus. O2a,robuftus domini. Olda, deflrult;flio,fiue diuerticulum.Tria nomina quæ fequûtur,pcr ex ten fam Îitera proferenda funt. Og,congregans. OphirJnnrmans. Obedia/eruiens duo. REi,paflormeus. Ramoth,uifio mords. Razon,myflicus,uelfacra£us.
Rabaam, impetus populfuel laticudo populi.
2Vnamids,quicunlt;$ morietur,fîue mortificata. Sifa,tentatio,fiue farinaceus. Saalabim aggrauans inteUedu. Soca,ramus. Sartham,tribulatio eorum, : demolitoru,aut coanguftantium. Sion,fpecula,ueI mandatum,fine inuiurn. Saba,capdua. Sathan,contrarius,fine aduerfarius. Suba,inccnfa,fiue con/ Wertens. Sadala,îatuseius:à latere, non à latitudine. Sabua,lepra. Scfa c, b y G fuscilicîj. Sichima,humérus. Semeia,audiens dominû. S orner, eu flos. Sa/ Ii,mifla. Sophar,diflîpare,ueldiuidere. Sigab,fupcr tollere, Sarepta, ineen/ dium,fiue tribulatio panis. nbsp;nbsp;Sidonia,uenatio inutilis. Saphaf,iudicans. Se/
dcchia,iuflus dominas.
TAphat,paruuIus uenit. Thabremmon,bonus ad uidcndum,fiue bona fub limitas,uel bona uifio eorum.Hueufque per T fimplicem literam legerimus, exin afpiratione addita legendum eft. Thanath,refponder tibi, Thermad,ex/ ploratio redemptionis. Thafifa,claudicatio,fiue remiflio uitæ. Thedor,paxib lus. Themor,fmirna. Tharfis,exploratiogaudq. Thaphnes,cooperte fignû, quod fignifleâtius Græce miAamp;oif dicitur. Tlicrfa,places, Tbebni,paleamea, Thcsbi,çaptiuans, fine conuertens.
ZOeletjtradhim fine protradlu. Zabad,fluens torris, quem uulgo titioncm uocant. Zamri,iflc laceflens,ucl amaricanstproprie enim nomen ab ama/ dtudine figuratum efl. Zabapniquitas. Zabaoia,dotata domini.
DE 1111 LIBRO REGVM
• A Hiel, uiuens deo,uel uidensdeum, Abiram,patri excelfo. AzadjUifus JTY. deo. Adad,patruus,uelpatruelis,autteftis, Azaia, apprehêdens deum, uelfortitudodomini,fiuefortitudoeius. Abana,Iapides eius. Athalia,tempus Domini,uel tempus eius,fiue temporalis Domini. Aramathaijdeijciens eum.
Arnon,lux eorum,uel area mœroris. Amafla,robuflus Domini,uel populus datus. Apphee,continebit,uelapprehcndet. Amia,robuflus Domini,uel po/ pulus Domini. Amathi,ueritasmea. Azaria,adiu£or Dominus. Apphith,lï bertas. Argob,maledicens excelfum. Ariel,leodei. Azor, fagitta lumints,
Aaz,continens,aut apprebendens. AIa,inflrmitas. Abur,liuor,au£üülnus. Azama,deli(flum. Adramelech,flolaregis,uel decor régis. Anamelecb, re/ fpondente regi. Abira,uoluntas mea in ea, Azaph, colligés. Arphath,fanas, autfanatus. Anei,nunquid comotus efl. Amos,robuftus. Ararat, Armenia, Uel mons conuulfus. Afaradon,uincens,ueI exacutus. Arus,incifa,uel aureus.
Adaia,teflimoniû domini. Achicam,frater meus furgens. Afaia,facienti do/ mino. Achabor,mus. Ares,fól. AmitaIjCalefadusros. Auil,flultusinflpiés. BAalzebub,deuorans mufeam. Baalfalifa,Habens tertium. Badachar,uenit compungi. Bethagan,domus horti. Bethacon,domus fculpturæ. Bafan, confufio,fiue pinguedo,uel ficcitas. Bedech, inflauratio. Banada,filius deco/ rus. Baladan, uenit fibimet iudicans,uel uanitas pro femetipfo. BafecatH,adi.. pem. Behim,domibus.
CAbalaam,præcipitauit. Cadefim,commutati,fiue effoeminati. Garee,cal/ uus.Huc ufqj per c fimplicem literam,exin afpiratione addita proferendum «ft. Chabratha,elec'tio : fuper hoc in libris Hebraicarum quæftionû plenius dif/ putatumefl. Charith,concifio. CharaUjira,uel foramen. Chomarim,aeditui. EZcr,feparatus,fanlt;flificatus. Elciau, pars Domini. Ebfiba, uoluntasmea ineo. EfeIiàu,prqpeDominum eft. Enam,eccehæcfunt. Ennathan,ad dantem,fiue deo dante,(Quatuor nomina qu» fequantur,per extenfam litera pro/ XX 2 feramus
-ocr page 1108-Io6ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INTERPRETA TIONES
feramuSk Eïoth,arietis fignS/udarietatio. rjlam,Dci populus,uclprofon'bus. C Elia,dci domint, Eïiacliim,dci refurredio. Efaia/alus dominf.
quot;r7Arfar,fodiêtes,fiue diffipanones,ueltalpæ. , FuI,ruina,uel cadens. Facna, aperiente Domino,ucl ons affumpno. FaJazar,cadens princcps,nel caden/ tem principem. FaturimjConfeiffio. Fafee,tranfcenfus,fiue tranfgreffus. Fa daijedemptio Domini.
IEbIaam,abfórbet, Iofabe,ubi eft fatuiitas,uel Domini faturitas. Ioiade,Do/ mini cognitio. Io±acbar,domini memoria,uel qui eft memor* Iozabad,do/ mini dos,uel qui eft dotatus. Ioa2,ubi eft retinere,uel Domini retentio. loadF na,Domini delicata,fiue quæ eft delicata,ucl tenella. ladebcœtus dei,ueï auxi/ lium dei. Iona,columba,uelubieftdonatus,fiuedolens. Iachalia,forntudoDo mini. Ioatham,conftimmatus, fiue perfedus. lezechiajapprehendensDomi/ num^ucl fortitudo Domini, loach,ubi eft frater,uel Domini frater,fine fradura fratris. lothaba^pcccates in ea. Ididia,amabilis Domini,uel amabilis eius. Ie/ remiahu,excelfus Domini. Ic2ania,audiens,ueï aufeuïtans Dominu, loiacim, Domini refurredio, uel fufeitatio, fine qui eft confurgens«
MAfra,onus,fiueaffumptio. iVlat£ham,donata,ueï donans. Manaem,con folans. Manaha,confolatio,fiuc munus,auc facrificiû. Medon,aquae eo/ rum. Mocotba,plagæeius, Mocoth,pîagæ. Marodas,amaraarrogantia,fîue contritio. Mallalcm,reddens,ncl reddna. Mazaroth, ^mJïo^, quæduodecim fignamatliematiciaflerunt. Molocb,rex. Mefthi,uarietas. Mageddo,deten/ tatione. Mathania,donum dei. Mechonotb,fulturaî:quas bafes,uel hypothe/ mata,idcft fuppofitiônes,poirumus dicere. Maftaphath,ipeculatio,fiue contenir platio. Marodach,amaritudinem immittens. Mam2amaroth,tridentes,uelfu/ fcinulæjquas Græci (ù/lt;eÂviJi7^ÿ§x! uocant.
NAboe,propheta,ueI prophetans. Naaman,decus,fiue commotio eorum.
NergaI,lucerna acerui, Naazab,prophetauittunc,ftuefeiftonis initium, D Nocfthan,æs eorum. Niniue,fœta,fiue germen pulchritudinis,uel fpcciofa. Nefrath,fugitiuus tener,uel tentatio tenera. Nechotha,ftyracem eius,uel aro/ mata. Necho, pereuffi. Nabuchodonofor, prophetia lagunculæanguftæ,fiue prophetans iftiufmodi,fignû, fine feffio in agnitione anguftiac. Nahofta,æs eius.
Nabuzardan,prophetauit palas,quæ uentilabra uulgo nuncupant,fiue prophe tia allem iudicq» Nathania,donante Domino.
RAchab,afcenfio,fiue cxcelfa. RamaIi3,excelfusDomini, Raafôn,curfus, uel complacitio,fiue complaccntia:quam ftgnificantius Græci tibffilKiM uo/ canr. Rabfaris,princcps eunuchus,fiue magifter,autmaior eunuchus. Rabfa/ ce,princeps deofculans,fiuemultusofculo. Raphcs,uolucres,fiue curfus oris, Rablai, multum hæc,ftue multa. Ruma,excella. Roblath,multam iftam,fine multitudo.
SVnem,dentcs,ucl coccineu, ftucuarietas. Samariam,cufîoditam. Sabath, rcquies,uel intermiftio. Sir,lebes,uel aula,quam uulgo ollam uocant. Sa/ deroth, 'sr^Jic^si, mo2nia,uelporticuspublicæ, Sabia,caprca,uel dama. Se/ Ia,fempcr. Semath,audiens. Saulum,reddens. Salmanairar,pcrfedus uincu Ïo,uel ad uinciendum. Sapharuahim,libri,uel lireræ. Sochotanoth,tabernacu/ la,uel umbracula filiarû. nbsp;nbsp;Sennacherib,tollês,uel leuas deferta. Sobnas,fedens,
uelreuertens. Saefdema,pefti!ensaer:quam Græci ewi(t.o(j)Sûç/(w uocant. Sa/ rafar,princeps trihulationis, Saphau,labium eius. Sademoth,arua,uel regiones. Saraia,uindus. Saphania,abfconditDominus,uelDominiprotedio. Omnia nomina quæ per T literam fubdita funt,afpiratione addita funt proferéda-THapfe,indignans,fiue feftîo ofFendiculi. Theglath, tranfmigrans:adiua ß'' gnificatione intelligendum,quod Græce dicitur à^ixifwp, ideft alios transfer tens. Thartach,fubuerfioîquammeliusGræci hu/xt^ottIjm uocant. Thartan, turturem dédit,uel fuperfluus,uel elongans. Thahfar,appêfus princeps. Tlw-af«
-ocr page 1109-HEBRAïCORVM NOMTNVM
iölt;Ji
A afar^dfuiti’ae» Thccmn^patientia. Thcrach,elongatusîfîuc ut nomen proprfum figuremus,ProcuIus. Thoph,protediooris,fiue gehenna. Theraphimjincen/ dia : fed melius imagines,uel figurx^quas Graeci tio^epüita'r« uocant. Thana/ meth,confolator. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de psalterio
ABeflraIon,patcr pacis» Afaph,congregans. Aleph,mille,fine doctrina. Ain,fons,fiue oculus.
BEelphegor, habens hiauit, fiue habens os pellis, uel p cilice urn. nbsp;nbsp;Bcth,do/
mus. Babylon, confufio.
CAdes,immutata,uel fanda. nbsp;nbsp;Coph,uocatio,uelauis ï fed melius exenffîo,
quam Graeci £««ƒ»ƒlt;« uocant. Cedar,tenebrae,uel mœror. ChußyÄe/ Dthiops. Caph,manus palma3uel uola.
Eletb, pauper, uel tabula, uel ianua.
^ Zraites,fernen dei. Ermon,anathema eius,uelanathema moeroris. Ephram - ta,frugifera,fiueequidemuides. He,ipfa,uelifta,fiuefufcipiens. Heth, ‘ uita,ueluiuacitas.
’. 7 E,os:abore,nonabofre:fiuelaqueus,fiue decipula.
Gebal,defini'.ns,fiue difterminans. Gimel,retributio, uel plenitudo.
IEmini,dextera mea. Idithun,tranfiliens eos, fiue fallens eos. Iod,principiü, uel feien tia,aut dom in a tor,
LAmeth,dodrina, fiue difciplina»
Mem, ex quo,uel ex ipfis,fiue a qua, N'Vn,foetus,uel pifcis,fiue fempiternum.
Res, caput.
SElmon,umbra oHendiculi,ucl fentiens,fiue imago fortitudinis. Samedi,fir^ mamentum:quidam eredionem,uel adiutorium,fiue fulturam putant. Sade, ïe^o,fiue iufticia,uel ueneratio. Sin,dentes.
® ^quot;T^ Eth,bonum. Quatuor reïiquaquaefequuntur,alpirationc addita profcrenda X funt, Thabor,ueniens lumen,uelueniatlux. ThaUjfignumyWclfubter.
VThalafar,appcnditprincipem. Thobefofferre.
Au,Óf ipfe.
2Ebeth,uidima,fiue hoftia. Zai,oliua,uel fornicatio,fiue hæc.
De alphabeto Hebræorum plenius in ea Epiftola, quam fuper centefimo decimoodauo Pfalmo,ad fandarn Paulam fcripfi,exifiimo difputatum.
DE ESAIA PROPHETA
AIth,condemnatio. Aelamitae,defpicientes,fiue comparati. Afaph,con/ gregans. Aiath,mos. Arran, ira,uel irafcens. Ane,nunquid commotus eft, Aua,iniquitas, Adremclech,decorumregnum,ueldecorusrex. Afferz dan,uinculum cutis, fiue iudicipuel exacutus. Achor,turbatio,uel tumultus,fi/ ue peruerfio.
BArachia,benedidus Dominus,uel benedicens Dominus. Bofra,in tribulaz tione. Baladan,uenienscamiudicare. Bel,uetuftas,fiueabfque.
CItiorum,conciforum, fiueplagæ confummationis. Carthaginis,fcrutatioz nis. Ciro, haereditas.Duo nomina quac fequuntur,per afpirationem legen/ dafunt. Chalannc,omnes. Chelcian,parsmea Dominuseft.
DImaon,fufRcit eis moeror. Defech,calcatio,uel undio. Dodanim,patrue listuertitur etiam in propinquos.
EMmanue!,nobifcumdeus. Elealc,ad afcenfum,fiueconfcenfum. Eglaim, uituli,uel iuuenex. Ezao, uifio.Tria nomina qua fequuntur per extenfam profcrenda funt literam. Elamitæ, ÄidoAeyiey eorum,fiue comparati,aut defpiz ^ cientes. Elim,aries,fiuedeficiens. Epha,refolutus,ueleffundens.
. , Acee,aperiens. Puth,induite.
Gebim,foirac. Gazon,nux eorum.
, Afub, reuertens. laas,dimidium,uel fuit. loach, cuius eft frater:fed melius XX 3 confitena
-ocr page 1110-106z
INTERPRETATIoNEs
LconfitenSjfitie glorificans, Ierufalem,uifio pacts.
Aifa,leo. Luith,maxillæ,fiuegenac. Luth,utilis,ucI déclin ans, fine utinam. MAdian,iniquitas. Magro,gutturi,uelde fauce. Magmas, uiHaftributum, fiuedetadu. Madabena,a faltu eius. Memphis,ab ore» Marodach,az inaracontritio,fiueprocacitas. Mofoch,capientes.
NAbao,prophetia,uelucnientes. Nerid,pardorum,fiue apoßatarum» Nir niuc,foeta,uel germen pulchritudinis,aut fpeciofa. NafaramjgermenmoI/ OIe,ueI tenerum. Nabo,feflio, uel fuperuenicns.
Zia,fortitude Domini. Oronaim,foramen moeron's.
ROmeIia,excelfus Domini. Refeph, Ai^ospu-nir, Rabba,multa,uclniulr titudo.
SOrcch,ultima,uelele(n:a. Sicera,ebrietas. Seraphim,ardentes,uel inceden tes. Sion,ipccula. Siloa,min'us. Sabaoth,cxcrcituum,nueuirtutn,uel mi litiarum. Samariam,cuftodiaeorum. Suphir,irritum. Sabama,tollens altituz dinem. Sargon,princeps horti. Sobnam,iedens,uel reuertens. Sifaim,cgre/ diens. Saron,princeps moeron's,uel cantans triftinam. Seraphar,princeps triz bulationis,fiueelatio. Sabaim,captiui. Saba,captiuitas.
TAbeel,bonusdeus. Tanis,mandanshumilia.
Zacharia,mcmor Domini.
DE OSEE
BEeri,puteus meus, uel in luminc. Baalim,in fuperioribus,fupcriorcs,uclhaz bentes,autuiri. Bethaben,domus inutilis,uel domus idoli.
DEbelaim,palatæ,
Gomer, confummata atquc perfeda, I Oran, domini confummatio,fiuc perfedio. Iezracl,femen dei. Iarib,dtjudv cans,uel ulcifcens. lerebeel,indicium dei,uel dijudicans fuperior.
Mahamad, defyderabile.
OSee,faluans,uel faluatus,aut faluator. On,inutilitas,ucl dolor,ant labor,fir ue iniquitas.
SAlmana,umbra commotionis,ucl confummatus,fiucperfedus. Seboim,fiaz tie, hue liantes.
DE AMOS
AMos,fortis,fiue rob 11 Rus,uel populus auulfus,fiuc populum aucllens. Ac-caron,gregis pafcua,fiue in pafcuis;quod Grace dicitur, $* TriniJ-Mvöl^Q^QiSt GAmafia,populus Domini,uel fortis Domini, uel populum Ieuans.
Aza,fortitude eins» Gog, (ä^niee, idefttedum, MEkhon,rex nofier.
Rephan,fadura uefira,uel requies uefira.
T Hernan, Aufter. Thecue, tuba,uel buccina,fine percufTio; quam Græd L^isiriioiJ uocant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
D E M IC H E A AChaz,apprehcndcns,ueI tenens. Anachim^humditas rennens» Mtchaea,quis hicaduerbium locuuel quis ifteC MoradhiJiaercs mens»
DE lOHELE ET ABDIA
NEmrod,apoftata. Fatucl,Iatitudo de^ud apenensdens. IoHcI,indpiens, nel eft deus,uel dei. Abdia,feruus domini. Amathi,uentas incarne! fide-lis mens.
DE IONA ET NAHVM
I Ona, colnmba,uel dolens. loppe,pulchritude. Elcefei, adnocatf. Ninine, fpeciofa. Nahum, confolator. Senum,abundantia. Sarphaad,incendium.
DE ABACVCH ET SOPHONIA
ABacuch,amplexans. Amaria,dicentcDomino,ueluerbumDomj*ni. Go dolia,magnificatus Dominus,uel magnificus. Sophonia,abfcondens eum. De Aggeo
-ocr page 1111-HEBRAICORVMNOHINVH
lo^f
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE AGGEO
AGgcusJeftuSjfiue folennis. lofedechjdominf fußus^due fuß/ßeatus. Saz latieJ,petens Domini,ud petitio Domini. Sabath,fceptrum,iiel uirga.
Zorobabel,princeps,uel magi her Babylonis, fine aliéna translatio,uel ortus in Babylone.
DE ZACHARIA ET MALACHIA
ADdo,feruus,fiue teflis eius,ucl fortitudo eins. A fad, fa dur a det Ananez d,gratia dei. Chafeleu,fpes eius. Ragom,hyems,fiue multum dehdum, Rama,excelfa. Sedradi,decorus meus. Elia,deus dominus. Malachia,anz gelus domini uel mens. Thesbites,captiuans.
DE HlEREMI A
ANatoth,reiponfio,fiue refpondens, fignum, uel obedientia. Amon,fidelis, udnutnens,fiueonus. Achobor,mus. Anania,gratia dinipara,fiuegraz tiadei. Azor,adiutus. Amafia,faduradei. Ananeel,cuidonauitdeus. Az ledemoch,arua,uelfuburbana. Ananed,gratiadei. Anan,gratia. Ania,graz tia domini,uel donans dominus. AbdieI,feruiens deo. Abdemeledi,feruus re/ gis. Afa,fadura. Aplirec,furoralienus,fiueuitadiflipata atq; difcifia. Azau, Fortitudo eius. Aroer,fuffoira,fed melius myricae. Alafa,triplex,uel conternaz ta. Ahi,quxfiio,uduaIIis,fiueuiuit. Arphathjfanans. Alchcnez,ignis itaaz fpetfus. Amiathal,calefadusros. Auil,ftultus,infipiens.
BVz,defped:us,fiue eonteptus. Baruch,benedidus. Baalis,habens uirum.
Baaia,uenientefadura. Bofor,tribulatio. BeI,uetuftas. Bethulia,doz lens domus dei.
CAriathiarim,ciuitasfaltuû,fiucfyIuarum. Colaia,uox fa da. Cedron,triz fiis,moeror,fine dolor. Cariatham,ciuitas uel oppidum eorum. Carioth/ occurfusigni.Hucufc^pper c fimplicem literamlegerimus,exin afpiratiónCaddita (ft proferendum efi. Chelcia,pars Domini. Chabomin,manus uel aceruus fpinaz tum,fed melius praeparationis,licet pleriq; Hebræorum Iibum,uel crufiulam figni-ficariputent. Chamoam,fimilis eis. Charmamos,agnus cógregatus,fiue agni tio,quafi farmentum. Chamos,congregatus.
DEdan,hoc iudicium,fiue tale indicium. Dalaia,hauricns Dominus,uel pan perculus Domini, Dibon,iatis intelligcns. Dcbhthaimjpalatæ corum.
ENnom,eccehafc,fiuefunt. Elnathan,ad dantem,fiueaddentem,ueldonum dei. Elafa,ad faciendum. Ezriel,adiutus à deo. Efebon,cogitatio moero tis.Hucufi^ per e breuem literam legerimus:cxin per cxtenfum legamus elemenz turn. Elam,oppofuffiuc abiedi,uel compofiti. Elifama,Deus meus audicns.
Efai,defed:io mca. Elifame,dco meo audientc. Elon,excrcitus fortitudinis.
FEfor,os nigredinis. Fathures,deceptus,ealcatus,fiue bucella cofirmata. la rao,Nechao,diflipans præparata.
GAmaria,retribuens Dominus,fine confummans Dominus. Garab,fcabies, fine incolatus multus. Gamuel,retributiodei.
jT Ercmia,excelfus Domini. Iechonia,praeparatio Domini,uel fie fa dus domiz dno. Iczonia,aufcultans dominû. Iegdaliau,magnificus domini. Ioaclial,ro cuftus be fortis. Ieraia,timens dnm. Jonathan,domini donum,uel columba dez 4it. Iuchal,potens. Ioanam,eratdonans,uel dominidonum. lazer,auxiliatus. MEfaia,fadura domini, Morethi,hæres meus. Moloch,rex. Matthama, munus8lt; donum. Melchia,rex meus. Mafcpha,fpeculatio,fiue contemZ platio. Magdalo,magnificentiæ,fiue turri. Mephaath,aquae impetus. Mano, habitaculum, Mclcham,rex eorum. Marodach,amara contritio,fiue impuderv tia. Medon,menticntes.
NEleamitis,hcréditas cuiufda. Neria,Iucerna domini. Nathania,donum domini,ueldedit dominus. Nergel,lucerna acerui. Nabufabaru,caicatû Itmpus, Nechao,paratus iße, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Holofernes,uitulus faginatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
' nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omre*
-ocr page 1112-1064 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INTERPRETA TIONES
OMrc,ucrbum.Excepto hoc nomine,quatuor quæ fequutur per ex ten fam uo G ealem legenda funt. Ophaz,obrizum. Eft autem genus auri,quod Graeci Li^^oiJ uocant. Oiade,eius fcienti,fiue ipfe cognouit,uel Domini feiêtia. Ofafgt; faluabit me. Oronaim, foramen moeroris.
REchab,quadriga,uel afeendens. Rabfaris,princeps cunuchus. Rabmag, princeps cibi. Rablara,multa hæc,fiuc multum ifte.
SEdechia^iuftus Domini. Sior,firmamctum nouum uel turbidum. Sor,for/ tis,uel petra,fiuc tyrus. Scfac,byftus facceus,fiue manus facci. Selom,tranf/ Iatus,fiue reftituens. Samaia,audiens Dominum. Saphanc,labium eius, Saz lorn,retribuens,fiuc pacificus. Sephela,humilis, fine campeftris. Selemia,red/ dente Domino. Saraia,princeps fuit. Sapbathia,iudicat Dominus. Sarafar, princeps tribulationis. Samagar,nomen aducnac. Sarfachim,princcpscadauc ris,uel ruinac. Saphan,choerogryllius,lepus,uel hericius,fiuc labiû eorum. Saz barna,attollens cxcelfum. Segon,loqudainutilis, TÄphnas,infanum os fcrpentis,fiue operum fignum. Duo nomina quae per T literam fequuntur,afpiratione addita funt legenda. Thoph,gehenna,uclo/ pcrculum oris. Thaamath,dedit indignationcm,fiue bilem.
DE DANIELE
AFfanez,cquor3 domitor. Anania, gratia dei. Abdcnago,feruicnstacco.
Amalafar,dixit princeps. Arioth,ad folitudinem redigens. Affuerus, atrium eius,uel bcatitudo. Aftiages,uoluntas,ueIconfiliSfeftiuitatis. Abacus amplexans cos, fiuc fufeipiens cos. Artaxerxis,lumcn filentio tentans. BAlthafar, capillus capitis. Bari,in commutando,fiue putei,uel inuentre.
Bel,uetuftas.
___/ Elam,{ecula,ucï fempkerna.
' nbsp;nbsp;Orthommim,diuifio perfeda populi glon’ofi ♦ Et de hoe quid nobis uideatur, D
_ _ in libris Hebraicarum quæftionum plenius diximus.
‘ OachinijCuius eft pracparatio,ueï Dominipraeparatio. IczechieI,fortisdci,uel apprehendensdeum. Iezania,auriseius,uelaufcuItanteDomino. Iobab,in' imicuSjftueeftpater. Ifimoth,adducet mortê. Ifar,immutata,ucI paruula. Ie/ zahel,eft iter. Im,fuir,uel menfura.
MIfael,qux palus Domini. Mifac,qui rifus,uel de gaudio. ManCjUumera? uit. Michael, quis ut deus.
Perfae,tcntantes.
SVfanna,Iilium,ueI gratia eins. Sennaar,dentis uacuefadio. Sidrach,dccoz rus meus. Sufis,equitatio,uel rcuertens.
VLai,palus:a palude,non à paloïfiue dolor fern oris, aut umbraculh -DE EZECHIELE
A Zur, adiutusquot;. Accerethi,interficicns,fiue demoliens. AfTurim,ignis illuz minationum. Aram,ira,ucliracüdus. Aun,inutilis,fiueidolum. Ainaz gallim,fons,ueloculusuituli. Azara,crepido. Auran,iracüdia. Ariel,Icodch Afer,beatitudo. Arfemcl,filcntium circumcifionis. Achal,omnia. Arad^ deponentes. Aelamitaf,appofiti,fiueconati,aut obiedi.
BVzi,defpedus,fiue contemptus. Banaia,ædiftcium Domini. Berota,pu/ tci eius. Baalmeon,defcenfio humilis. Bagazin,in excelfo contemptus.
Bubaftus,os uel labium exprimenti. Bath,filia,ueI menfura.
CAriathim.ciuitas eoru. Cedar, triftis,uel tenebræ. Cades,mutata,ueImU tatus. Cur,gelu. Hueufep per C fimplicê literam Iegcrimus;exin afpiratio/ ne addita proferendum eft. Chobar,grauitudo,uel grauitas,{iue iuxta eledum.
Chodchod,Carthaginenfcs. Channa, fundum,uel præparatio. Chalamad, confummauit, fiuc menfus eft. Chaldxi,quafi über a, uel quaft feri,aut quafi d»/ mones. Cherethim,difponentcs:pro quo melius in órscco, «^Ti^t^tfi. Cherie non
-ocr page 1113-HEBRAICORVM NOMINVM
10^5
A non, agnitio luminis, uel caetera. Cherchoro,cognita abîatio. ChelbonJaâef. DChalamar,omms amantudo. ChomorJaccfbones.
Eblata,palatac. Dïo{polis,abnuensîfed mcHiis GrarceJouis ciuitas.
ESemeljcIedrum, Ehfa,ad infulam,fiue deus faluator. EJbon,robu{lus for/ titudine,ßue dei fortitudo. Ethalon,fncutiabula moerons. Ezer^fortitu-do,uelauxflium. Emmer, fermOjUel uerbum. Efchani, habitantes coremptum. Elifee,dei eh hæc, uel dei faills.Hue uf^ per e breuem luera legcrimus,exin per extenfum legamus elementum. Enagalhm, fons,uel oculus uitulorum. Elam, fempiternû,uel fcculum,uel AiSoAoyto/j eorum. Ephi,menfura. Engaddi,ocu/ lus,uel fons haedi. Enom,fons fortitudmis.
FElechia,falus Domini. Eut,Libye. Fcnnag,nutus. Fares,diffîpans. Fa cud,uifitatus,uel uifitans.
GA2C,gazophylacium,fiue fortitudo eius. Gog,rectum, Gomor,confum matio,fiue perfcdio,uel uenundatio. Galali,uolutabra, Galilæa,uolubi/ Iisjîue tranfmigratio fadla.
’ Ezechiel,fortitudo dei. Iczania,auris eius. Im,menfura, Îob,ociofus, Ir,
Xuigil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lidi,natf.
V /T Aalmeon,habucrût habitationem,fiuc de habitatione. Mofoch,amentes, , ,V Lfiue trahentes. Magog,quod teAû,uel de tedo. Megia,defpedio. Ma chalaim,confummatio eorum. Magdol,magnitudo,ucl turris, Magalim,tranl/ Nmigrariones,fiue colonie. Manaim,de requie.
Oe,requies,ucl commotio.
OOlIa,tabernaculum meum in ea. Oepha,acftus. Hue ufcf; per o breuem !£/ teramlegerimus,exin per extenfam legendum. Ozan,abijt, Oran,irati.
Ophar,uolantcs. Ofia,laïus Domini. On,dolor,uel moeror.
RAbbath,multitudo. Rabame,tonitrus. Rodij,uifioiudicq. Ramoth,ui/ fio mortis. Regma,malicia quaepiam.
SEmel,idolum.Et notandum quod Latinus ferma fît in Hebraeis uoluminibus à fîmilitudine, unde Ôf fimulacra dicuntur. Saphan,hericius,uel Iepus,fiue la/ biumcius. Semoth,nomina. Sela, umbraculum eius. Sanir,toile nouitatem, ueldens luccrnæ. Sœne,gyrus eius, uel expeda. Seim,cxeuntes. Sodada,Ia tus eius:à latere,non à latitudine intelligendum. Sabarim,circûire montes. Sa^ phirus,fpeciofus,cgregius. Sua,faluatoris. Sais,tcntatio. Sataim,libri,uelhf ftorici. Sonam,pecus eorum,uel dentés eorum.
TAnis,mandatum humile. Taphnas,ftupensos ferpcntis:ab ore,nonab ofle intelIigêdum.Exccptis his duobus nominibus',caetera ciufdem literae per afpi/ rationem profereda funt. Thelabim,difperfi.Et fuper hoc in libris Hebraicarum quæftionum quid nobis uideatur,plenius diximus. Thammutz,confummantes, nue cotemptusîK fuper hoc in libris iUis plcnilfime dicitur. Theraphim,figuræ. Thuba,deferens, uel deferetur, fi uc delatus. Thogorma,auellens, uel incolatus cuiufdam. Thaphnes,opertum fignum. Thicon,mediam. Thau,confumma tio. Thafopb, fpecula. Thobal, uniuerfa,ueluanitas. Themora, confummaz tio amaritudinis.
^i^^Arda,abalienatus ualde.
DE lOB
AVfitidfcociliatrici.Et fuper hoc quid nobis uidcatur, in libris Hebraicarum quæftionum diximus. Afom,filens,uelolfeus. Adad,parruclis,ueI teftis.
BAidad,uetuftas fola. Barachiel, benedidiodei. Buzites,contcmptibihs, Barad,grando. Barachehbenedixit deum., Buzi,contempfitme.
DEnnaba, indicium ferens.
Eliphaz,dei contemptus. Eliu,dcus meus ifie,uel deus domini. GAbis,aItitudo confufionis,fiue virpi^o^h Gathan,applicuerunt cos* lob,dolen».
Y Y Leviathan
-ocr page 1114-Ïo^6
TNTERPRETATIONEÏ
LEuiathan,additamcntumeorum.
Mazuroth, ^ütSïoVf ideft ftgna horofcopi. NAamatitcs,mouens mortem. Namath,decor.
Oophar,uolans. Ophir,infirmitas.
RAam,uifio,uel multum. Raphaim,gigantes,uel medici. Rathamim,iunv peri. Ram,excelfus.
SAucacorum,catilenac. Sofar,fpeculæ diffipatiOjUel fpcculatorcm diffïpans, fiue fpeculatorem uidebo. Sab^,conuerfio,ueI captiuitas, Sechem,uarie/' Satan,aduerfarius. Sin,loquens. Senec,cymbalum. zium,bonum.
DE EVANGELIC MATTHÆI
BRAHAM, pater uidenspopulum, Aminadab, populus meus uolun tarius. Abia, pater dominus. A fa, tollen s,aur a trollens. Aaziajapz prehendens dominum,aut robur domini,uel fortitudo cius. Aaz,apz prehendens. Amon,fidelis,uel nutricius,fi tarnen ab aleph Jitera exorz
- diu habeattquod fi ex ain fcribitur,onuftus interpretatur. Abiu,pater meus ifte, uel pater meus eft. Azor,adiutor. Archelaus,agnofcenslco. Amen,uere,fiz uefideliter. Andréas,decorus,uel refpondens pabulo. Alpheus,fugitiuus,fed melius millefimus,uel dodus. Amora,populus fcitus,uel populi illuminatio.
Abel,ludus,aut uapor,fiucuanitas. Acheld€mach,agerfanguinis,Syrum eft non Hebracum.
BOozJn quo robnr,uel in /pfo fortitudo/cd melius in fortitudine. Barthoz lomacus,filius fufpendentis aquas,uel me, Syrum eft nomen nonHebraeum, ßethzaida, domus frugum,uel domus uenatorum» Bariona,filius columbx: Syrum eft panter 6C Heb rar urn. 'Bar,quippe lingua Syrafiïius,óó iona columba, utroçp fermone dicitur. nbsp;nbsp;Bethphage,domus oris uallium,uel domus buccx;Syz
rum eft non Hebracum,quidam putant domus maxillarum uocari. Bethan{a,do D mus afflidionis eius,uel domus obediétiar. Barachia,uel benedidus domini,uel benedidio domini. Barrabban,filium magiftri eorum,Syrum eft non Hebr^’um. C Alphas,inucftigator,uel fagax,fed melius uomens ore. Cadrantes,caligo, uel tenebrae,quem nos per Q_literam quadrantem dicimus. Corbana,ob/ Ïatio* Cananaeus,poflidens,fiuc pofteftio-Hucuftg per fimplicem c litcram ierf/ pta funt nomina,quæ Græci per x efferunrtexin afpiratione addita legendö,quam illiliteram chi,uocant. Cbanani:ncgociator,uelmotabilis,autipiè pauperculus.
Chorozain,hocmyfteriummeum. Cananac^negociatorcs.
Dïabolus,defluens:Graece uero dicitur criminator. Dauid,defiderabilis,aut iortis manu. Daniel,indicium dei,ueliudicar me deus.
ESrom,fagittam uidir,fiue atrium eorum. Eftai,infulæ libatio,ft’d melius irv cenfum.Hucufq? per E breuem literam legcrimusïexin per extêfum legamus clementum. Eliacim,dei refurredio,uel deus refufcitans,aut deus refufeitauit.
Elieu,dcus meus ifte,uel dei mei iftius. Eliezer,deus meus adiutor. Elia,dez us dominus. Eli eli lamma azabthani, Deus meus deus meus quare dereliqui/ Ffti me.
Ares,diuifio. Farifæ/,diuidentcs,fiuc diuifi.
GEnnefar,ortus pi incipS. Gehenna,de ualle funt,fiuc uallis gratuita. Get fcmanijUallis pinguedinum. nbsp;nbsp;Golgata,caluaria. Syrum eft non Hebratum.
IEfus,faluator,fiue faluaturus.Vt I literat iêruemus ordinem,afpirationem H in plerifc^ omifimus : licet earn Grammatici non purent literæ loco habendam.
Ïfaac,rifus,ftuc gaudium. Iacob,fupplantafor,fiue fupplantans. Judas, conßz tens,fiue glorificans. Iofaphar,ipfe iudicans,fed melius dominus iudicäuit. lo/ ram,ubi eft,aut qui eft excelfus,fed mçlius fublimabitur. Ioathan,confummatus, fiue perfedus. Iczechia,fortisdomini,uelcófortauitdominus. Iofia,ubi eft inz cenfum domini,uel falus dni : poteft Öt fortitudo domini dici. lechoniaSjprafpaz ran«
-ocr page 1115-HEBRAICORVM NOMINVM
10^7
A' ranSjHue praeparatio dómmf. Ioachim,ubi ed pra;paratio,uel dominf prçparano, loadm^domini refurrcÆo,fiue dominus fufcitans. Iofeph,appofuit,fiue appo ncns. Ierufalcm,uifio pacfs,uel rimcbit perfede. Ieremias,excelfus domini. Ïohanna,cui eft gratia, nel domini gratia. Ifaia,falus domini. Ifcharioth,memo riale domini:quod fi uoluerimus legere ItTachariotb,inrerpretatur,eft merces. Po/ teft autem dici ÖC memoria mortis. Iericho,odor eius,fiue luna.
KLiteram nos fuperfluam habemus exceptis Kalendis,per C uniuerfa expriz mimus,undc confequenter hie prætermifla eft.
LEbbæus, figuratum nomen à corde, quod nos diminutiue corculum poflu/ mus appellate.
MAnafles,obliuiofus. Mathan, donum,fiuedonatus. Mariam, pleriq; æ/ ftimant interpretari illuminant me ifti, uel illuminatrix, uel zmyrna maris, fed mihi nequaquam uidetur.Mclius autem eft,ut dicamus fonare eam ftellam ma/ ris,fiue amarum mare : fciendum^ quod Maria,fermone Syro domina nuncupa/ tur. Matthaeus,donatus quondam. Magedda,pomaeius,uelnuncia. Magda lene,turris, fed melius ficut à monte montanus,ita turrenfis à turri dicatur. NAafon,quidam putant requietum fonitum intcrpretari,fed melius eft augu/ rans,fiue ferpens eorum. Nazareth,flos aut uirgultum eius,mundiciç,aut feparata,aut cuftodita.Scribitur autem non per Z literam fed per Hebræum fade, quod nee s,nee z,literam fonat. Nazaræus,mundus. Nephthalim,difcretus, fiue feiundus,uel conuertit,fiue conuoluit me.
OBed,feruiens. Ofanna,faluifica,quod Græcedicitur ûs twveJ ^ Vtrunqj autem nomen per extenfam literam legendum.
RAab,lata,fiue dilatata. Rachab,afcendens,uel cocita,fiue uidens. Ruth, feftinans. Roboam,impetus populi. Rachel,ouis,uel uidens deum. Raz nia,excelfa,fiueexaltata. Racha,uanus. Rabbi,magiftermeus,Syrûeft. Ra/ B matham,excelfa eorum, uel fublimeeis.
SAlman,fcnfibilis,fiue fenfus. nbsp;nbsp;Salomon,pacificus,fiue pacatus erit- Salaz
thiel,petitio meadeus-Hæc tria nomina per fin literam fcribûtur:reliqua duo, iade in exordio habent. Sadoch,iuftificatus,fiue iuftus. Sidon,uenatio.
THamar,palma,uelamara. Thomas,abyirus,uelgeminus,undeóó Gracee Didymus appellatur, Tharei, pafcens,fiue paftura.
Z Ara,oriens,fiue ortus eft. Zorobabel,ipfe magifter Babylonis,ideft confu fionis. Zabulon,habitaculum,poteft 00 habitaculi fubftantia nuncupari. * Zebed3eus,dotatus,fiue fluens ifte. Zacharia,memoria domini,uel memor doz mini. Zachxus,iuftificatus aut iuftus,uel iuftificandus, Syru eft non Hebrxum.
DE MARCO
ABba,pater:Syrum eft,non Hebracum. Arimathia,altitudo eius,uel exalta/ tus eft ipfe. Idumxa,rufà,fiue terrena, Ifrael,uir uidés deum:fed melius, redus Domini.
CHenna,zelotes:unde in alio loco Cananæus,in alio Zelotes dicitur.
Salome,pacifica.
TYro,anguftiæ. T yrus quippe lingua Hebrea Zor dicitur, quod in noftrum fermonem transfertur anguftia. Tiberius,uifio eius,fiue bonitas eius. Ta bita cumi,puella furgc:Syrum eft. Traconitis,negociatio triftitiæ.
DE LVCA
A Epheta,adaperire. Augufii,folenniter ftantis,aut folennitatem additam.
Abilinac,lugentes. Aaron,mons eorum. Anna,gratia eius. Aferbeaz tus,autbeatuserit. Amos,onerans,autonerauit. Aggeus,folennitas. Addai, robuftus:uiolenter figuratu nomen ab co quod dicitur Saddai. Arfaxath,fanans depopulationem. Adam,homo autterrenus,fiueindigena. Ammaus,popu/ Clusabiedus.
Aefar,pofieffio principalis. Cirinus, hxres:qui apud nos melius effertur, Y Y 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£lt; uerius
-ocr page 1116-1668
INTERPRETATIONEÎ
SC uerfus per ojiteram utdicatur Quirinus. Cofam,diufnafts.' Gainam,IuÄus, C aut lugens. Capharnaum,agcr,ueluillaconfolattoms.
Ebelijukinusmeus. Eberjtranfitus. Enoch,dedkatio. Enos,homo.Huz cufq? per E breuem literam legerimus ♦ exin per extenfum legamus elcmcnz tum. Erodes,pelliceus,gloriofus. EIifabeth,dei mei faturicas,uel dei mei iura/ mentum,aut fcptimus. EIi,afcendens. Elmadadi,dei mei menfura. Er,uigiz Ians,aut uigilia. Enam,oculus eorum. Ehfeus,deimeifalus.
F Anuel,facies dei. Fafc,tranfitus,fiue tranfgrcffio,proquo noftr/pafchale gunt. Falech,diuidens,autdiuifit. Filippusjos lampadis,uelosmanuum, GAbriel,confortauitmedeus,autfortitudo dei,uel uirtus meadeus. Galilaca, uolutabilis,aut tranfmigratio perpetrata,uel rota. Gerafenorum,fuburba/ na, aut coloni ibidem.
1Tureæ,montanae:Syrum eft« Iordanis,defcenfus eorum, aut apprehenfio cö/ rum,ueluidês iudicium. Ionc,columba mea. Iannai,præparatus. loiarim, dominus exaltans,uel eft exaltans. Iared,defcendens,fiue continens, quod Grae cedicitur, t7nKfttrgt;i/. Ioanna,dominus gratia ei«s,.uej dpminus mifencors. lau rus,illuminans,aut ilîuminarus.
Llfania,natiuiras tentationis,fed nimium uiolenter. nbsp;nbsp;Leuijappoßtus. Laz
mech,humilistquidam putant percutientem,fiue perçuflum poflerefonarc.
Lazarus,adiutus. Lot,ligatus,autdeclinans,ueI uacans.
MOyfes,an'umptus,ueI palpans, fiue contredans,aut urgens,fcd melius eft, ex aqua. Matthathia,donum dei,autaliquädo. Melchi,rcxmeus. Ma tufale,mortuus eft SC mifit. M3allclel,laudatus dei,uel laudans deum. Martha, lt;ritans,prouocans;fermone autem Syro,dominainterpretatur,ueldominans. NÄafon,augura ns. Nahum,confolatio,fiue cofolator. Neri,luccrna mea.
Nathan,dcdir,ueldantcs. Nachor,requicuitlux, Noe,requiefcit,aut requieuit. Naa,pulchra. Niiiiuitae,natiuitaspulchritudinis,autfpcciofi. D PEtrus agnofeens. Pontius,declinans confiliS. Pilatus,os malleatoris.Sed feiendum eft,quod apud Hebroos P litera non habetur,ncc ullum nomen eft quod hoc clementum refonat. Abufiueigitur accipicnda,quafi per F literamferi* Rpta fint.
Os, caput. Ram,fublimis. Reu,parccns,autpaftus eft.
SIcera3€brietas.Omne enim quod inebriare poteft,apud Hebraeos Siccra dicu für. Symeon,audiens,uel audiuittrifticiam. Sedi,ex latere meo. Semi, audicns. Sa]athiel,petitio meadeus. Salman,pax. Scruch,lorum,ftuccorri-gia,ueldependens,fiueperfelt;ftio. Salem,mifit. Sem,nomen. nbsp;nbsp;Seth,pofitus,
autponens,ucl pofuit,aut poculum,fiuegermen,uel refurretftio. Seraphtha,in/ cenia,fiue anguftia panis,nomen ex Hebræo Syro^ compofitum. Simon,pone mlt;!erorem,uel audi triftitiam. Sufanna,lilium,aut gratia eiustfed melius fi fozmix ninu nomen figuretur à lilio. Sam.aritac,cuftodes. Sodoma,paftio filcns,ucl de clinatio eorum,aut fulua. nbsp;nbsp;Satan, aduerfarius, fiue tranfgreffor. nbsp;nbsp;Saba,captiui»
tas. Sadduc%i,iuftiftcatû
Ade io A NNE
Enon,oculus,aut fons eorum. Anani,donauit mihi.
BAnereem ßlij tonitrui,quod corrupte Boanerges ufus obtinuif. Barfemia, filius cæcus,quod Só iplum corrupte quidam Bartimeum legör. Beelzebub, habens mufcas,aut uir mufearum. In fine ergo nominis B litcralegêda eft,non CMufea enim zcbub uocatur. Barrabas, filius patris.
Ephas,Petrus,Syrum eft. Cana,poiTelïïo,fiuc poffidet.
EPhraim,fertiIis,fiue au d'us quem nos poffumus ab augêdo Augentiû dicere« MefRas,unlt;ftus,ideft Chriftus. Manna,quid eft.
Nazareth,flos mundiciac.
Alim,pugini,fiue uolae,aut ortus aquarum,quod breuius Grarce dicitur ßs^tt 7«,SV
-ocr page 1117-HEBRAICORVM NOMINyM
1069
A w, Sichar,concluiïo,fîue ramus. Corrupts autem pro Sichern quae transfertur mhumeros,utSïchusIegereturufusobtinuit. Siloe,imïfus,
DE ACTIS APOSTOLORVM
y A Ndrcas,decus m ftationc,uel refpondens pabulo,fed hoc uiolcntum.Melius _/^ autem eft ut fecundum Græcam etymologiam à« mJi ^cO^ós, ideft à uiro uirilis appelletur. Alpheus,millefimus,fiue fuper os,ab ore nÓ ab ode. Achel demach,ager fanguinistSyrum eft. Aegyptus,tenebræ,fiue retributio. Ara/ bes,humiles,fiuecampeftres, Annas,donans. AIexander,auferens angufti'am tenebrarum,fed 00 hoe uiolcntum. Ananias,gratia domint Amos,potens,uel fortis,fi tamê ab aleph htera incipiat 06 finiatur in fade : quod ft exordium fumît ab ain,ÔC confummatur in nun,in populum transfertur. Azotus, Heb rake uocatur Efdod, 0^ fecundu priftinu nomen etymologiam habet ignis patruelis. Afcalon, ignis infanus,aut ignis ignobilis. Aeneas, refpondens,aur pauper,fiue miferia;
Agabus,nuncius tribulationis,fed Slt; hoc uiolcntum. Atalia,tempus eius,me/ lius declinatio domini. Amphipolis,populus ore corruens. Apollonia,difcipli^ na,uel fynagoga eorum,fed 00 hoe uiolentum. Athenienfes,exploratores,aut re fpondentes,uel humiles,fiue tempore dilïipati,fed Sif hoe uiolêtum. Areopagus, primitiua folennitas, fed 06 hoc uiolentum eft, cum Athenienfis curiæ nomen fit, quæ à Marte nomen accepit. Aquila,dolens,fiueparturiens. Achaia,fororla/ borans. Apelles, congregans eos,fcd uiolentum, Artemis,ideft Diana,fufei-tans ægrotationes, uiolentum eft, Ariftarchus,fufcitans coronam. Antipatri/ dem,donantis laudacionem,uiolentum eft. Agrippa, congregans fubito, Adru metina,diuidens fublimiter,uiolentum eft. Adria, continens mala, fine locus ma/ lorum,uiolentum eft. Appq forum,libera,ucl fortis ubertas.
BArtholomæus,filius fufpendentis aquas uelut fuprà. Barfaban,filium reuer tentem,uel filium quicris,ex Syro Ôé Hebræo fermone nomen compofitum.
® Barnabas,filius prophetac,uel filius uenientis,aut ut pleriq; putant, filius confola-tionis. Blaftum,habentem lucrum. Berieu,maleficum,fiueinmalo:nonnulli Bariefu corrupte legût. Bithynia,filiafpeciofa,fiueinutilis. Berôea,filius eius, Syrum eft. Bernice,elegater,uel elelt;ftecommota,uel filius innocens ex Syro He bræo(^ compofitum.
CAppadocia,manu redempta domino, uiolentum eft. Cirenæ,hæres. Cre ta,uocationes,aut uocatæ, inter Syrum 86 Hebræû. Caiphas,inueftigator, aut fagax,uel uomens ore. Cyprius,triftis,aut mœror. Cirenenfes,hæredes. Cilicia, cœtus,aut ludus,uel aiïumptio,aut uomitus eius. Cgfarea,pofreftio prin cipalis. CandaciSjCommuiatæ. Cornélius, intelligens circumeifionem. Clau dius,fpes tranquillitatis. Cis,uomens uir,autdurus. Coloniam,reuelationeni eorum,aut uoeem eorum. Corinthum conuerfationem eorum, quam Græci fi/ gnificantius TroAiraacv uocant,hoceftadminiftrationemreipublicæ, Crifpus, fciens,uel cognofeens. Co,excunio,fiue præftolatio, Cinereas,poffidês fecta/ tores. Cos,mentis excelTus. Cauden,recurfum,aut retentionem,fiue elango/ rê.Exceptis paucis nomimbus,omnia pene ex c litera uiolenter interpretata funt, DAuid,defiderabilis,fiue manu fortis. Damafcus,fanguinis poculum. Der ben,generationis filium,fiue loquentem. Dionyfius,dqudicatus,fiue uehe menter fugtens. Damaris,filens caput. Demetrius, uehemêter innedens,fine nimium perfequens. Derbeus,loquax,fiue ut fupra. Drufi 11a, generis pacifici. Diofcori,pulchri ad tegendum,funt autem gemini caftores, ELæonis,ideft montis Oliueti,quod interpretatur diuinitas,uel allaborantes.
Elamitæ,obie(fti,oppofiti,fiue defpedii. Ebræi,tranfîtores. Emor,afinus ft per heth literam fcribatur:quod fi per aleph,loquax dicitur, Elimas,ad tranf/ greffionem,fiue tranfgredi faciens. Ermes, anathema moeroris. Eraftus,frater meus uidens,fatis abfurde uocabulü figuratum. Elada,ad fcientiam, uel ad afcen fum,fiue dei fcientia. Syra uero lingua dicitur fuper hanc. Ellenon,ideft Græco/
Y Y 3 rum?ad
-ocr page 1118-ÏNTERPRETATIONEî
I07Û
rnni,ad afccndcntes,fîue fckhtia deî. Ephefum,üôluntas mca îft ea^Ruc finis co/ C turn. Eutych€s,amens.Porró Græcc didtur fortunatus. Ebraice,tranfitorie.
EurielionjCommifcens^fiue deorfum ducens.Quæ fequûtur duo nomma per ex/ tenfam e liters funtlegenda. Erodes,pcllis gloria. Efaias,falusDommi:uerum apudHebræos ab i litera fumit exordium. Filippus,oslampadarum. Frygia, fdflio pedorS. Farifei,diuifi. Faraojdenudanseumjßuediffiparor eins. Foe nids,annuerunt,fine nutus. Fifidiam,os fonitus, quia (ut fuprà dixi) P literam non habent:propterea Pifidiam per F efferunt, Felicem,ruinam fadurae,fiue «gt; morem eius, Latinum nomen eft» Feftum,ore multorum:2lt; hoe Latinum nomen üiolentcr Hebraice figura rut ♦
GAlilæi,uoJubiîes,fiue rotabiks. Gamaliel,rclributiodci. GazaJortitudo dus, G 1 itéra addita eft:fiquidem Hebraice per ain,fcribitur. Galionis,träiz ferentis. Galatiam, magnificam, fiuc translatam. Gaium,commotum,fedmez lius uallenfem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
IErofolyma,uifio pacis. Io5nes,in quo efigratia,uel Domini gratia. lofeph, auAus. Iuftus,parccns,fiuc ipfe alleuatus. loel, incipience dco,fiuc eft deus. Ionatha,columbadans,fiuecolûbauenicns. Ioppc,pulchritudo. Italica,men cis exceffus. Iefar,infulae oblatio. Iafonis,ddydcrantis,fiue qui mandatum fecc rit. Iulium,inc!picntem. Iconium,pracparatio,aut confolatio.
LIbyam,uenientes,fiuc introitus:numero plurali. Lcuites,additu». Libern norum,fadentium paleas. Lydda,utilitas. Lucius,ipfc fufeitans. Lycao nia,ad fuleitandum. Lyftra,gcnerans decorem. Lydia,quam nos pofTumus di cere præædificatam.Porro Græce melius appellatur olt;f^Ä«Sà(f«^ Lyfias,genera/ tus. Lyciæ,lachiymantis. Laifa,in falutem.Omnia pene ex L litera nomina uio lenter ufurpata funt.
MAtth3eum,donatum. Maria,illulnifiatajUcl ut fuprà. Medi,menfuratcs, fiue mefurati. Meibpotamia,eleuata uocationc quadam:fed melius à Gr» D co etymologiam poffidet,quod duobus fluurjs,Euphratc ambiatur amp;nbsp;Tigri. Ma dian,in iudicio,uel ex iudieio. Moloch,rtk ueflertquem 00 Melchorn fol ent dice re. Marcus, excelfus mSdato. Manaen,caftrum. Moefia,attreAatio,fiuepab patio. Maccdo,quem nos Orientalem pofTumus dicere, figura tu ab eo quod He braice legitur Mecedem. Mytilenc,declinans,fiuetranfmigrans. Miletum,ge/ nerantem. Mnafonem,confolantem,fiucqiucfcentcm. Myrrha,amara. Mili* tine,de infirmitate,fiue mandatum humilitatis.
NA2araeum,mundum,fandum,fiue abiundlum. Nicanorem,ftantem Ineen nam. Nicolaum,ftultum ecclefiat languentis* Niger,afcendens. Neapo
Iim,commotionem mirabilem. NafTon,augurans.
PEtrus,agnoTcens,fiue dilïoluês. Parthi,diuidentes perfedle. Pontus,incliz nans. Pamphylia,conuerfi à ruina,fiue diuifio cadens. Pontius,declinans confiiium. Pilatus, os malleatoris. Procorum,frudus congregantem. Parmc nam,diuidentê plenitudincm. Pafcha,tranfcenfus,fiue tranfgrefTio. Paphum, redemptionemcadentem. Parion,difcooperientem. Pcrge,uoraginem. Phy tona,os abyfii. Prifcilla,agnofcens. Pirrhus,difToluês. Patara,fcparas, Ptw Icmaisjdeducens ad menfuram. Portium,diuidcntê duritiarn eorum. Publius, tabernaculum eius. Püteoli,déclinâtes.Hate omnia Gracca nomina uel Latina,^ uiolenter feeßdum linguam Hebraica interpretata fint,perfpicuüputo efie ledori. ROmani,fubIimes,ueI tenantes. Rapbaim,faduræ ueftrar,uel laxitati eorum.
Rhode, uidens,uel fortis. Rhodem,uifionem,aut difienfionê. Regium, pafcua eorum. Romam,fublimcm,fiuc tonitruum.
SAmaria,cufl:os. Simonis, obcdicntis,fiuc ponentis triftitia,aut audientis m« rorem. Salomon,pacifi'cus. SamueI,nomê ciusdeus. Sadducaciq'uftihca/ ti. Sapphiram,narrantem,fiue Iitcrata,aut librariamtuel certc Syro ferm one, for mofa. Stephanum,normam ueßram,uel o-»»?«*/ ueftrum,quoueruóf iaculadi-riguntut
-ocr page 1119-HEBRAICORVM NOMINVM
»071
A riguntiir. Sictieni,humeri. S)nai,fcntis,aut fccundus infcrpreratnr^aut manda turn menfuraq; eins,uel certe tentatio, Saulus,tentano refpicientis^ud Gtuntas» Sarona, cantans trifticiam. Sidonrj,uenatores. Sdeuefam, tollen tern femettz pfam,fiue experimentum i£ineris,uel exeuntcm ad uocahonem. Salaminam,um bra commotionis^aut flud:Us,uel falutationcm iudidf. Sergio,principt uaHiSjfiue hortuli. Saul,peti£io,fiueexpetitusdicitur. Silam,miHus. Syn'a,fublimis,iuz xta Hebræam etymologiatnam Syria,Hebraice Aran. Samothracia,auditio re.-udationis,fiue refponnonis. Softhcnes,faluanti eos,fiue gaudiuda mihi. Scar ua,uulpccula damans, udloquens. Sofipater,narrans. Secudus,deuans. Sa fnus,auditus. Sicariorum, ebrioforum. Sebafte,gyro,fiue gyrantuita tarnen uc à famech litera exórdium habeat. Salmonem,nomen habitaculi. Syrtim,angu fiiam,fiue tribulationem : melius autem Saluftius,a tradu ait nomen impofitum.
Syracufe,murus,fiue maceria lætitiæ.
TImonem,numerantem fitim,fiue pihguedincm. Tabita,dama uel caprca. Tyrip coanguftari, utfupradiximus, ab Hebraico Zor nomine dedinatu.
Troadem, requiem. T yranni,contincntis eos,fiue confortantis eos. Tertulz lus,places hercorc,ud aggerc corum. Tabernæ,uifioncs eorum,fiuc bona uifio. Hue uflt;$ per fimplicem literam t, nunc per tf Graecum legenda funt. Theophi Ie,furfum ferens,fiue conuertens : fed melius Gracca etymológia,ab eo quod arnaz tus fit deo. Thomas Didymus,ideft gcminus,ud abyffus. Thetidas,laudatio, Huecapiens,autfi'gnum. Tharfenfis, explorator læritiæ. Thyatiiaplluminara.
, Theffalonicenfiumjfefiinantium umbram roborarc,fiue firmare.
DEEPISTOLAIACoSi
ABraham,patris uidentis multitudinem. Elia,dei domini. Efaia,falus dni. lob,magus. luniaq'ncipiens. lafonjadus in mädato. Raab,dilatata.
Sabaoth,uirtutum,fiue exercituum. DE 1 EP is TOLA PETRi
8 A Sia,eleuas. Bithynia3uirgucula,aut filia dni. Babylon,c5fufio,fiue trasla ./quot;Vtio. Cappadociaimanusredêptadno. Galatia,tranfmigras,fiue trash nr.
Marcus,fublimismadato. Sara,princeps. Siluanus,midus. de n petri BAlaam,uanus populus,äut deuoratio eius. Bofor,in tribulatióe,aut carneus, fiuepdliceus. Cappadocia,manusredimensdno. Elede,afcêdentcs. Ga Iatia,tranfmigrata. Gomorra,populi timor,fine excitas. G in principio additû ell, alioquin ex ain defcribitur. Lot,declinâs,liue uindus. Marcus,fublimis mada to,fiucdefricatus, autamarus. Noe,rcquies. Pontius, dedinans. Paulus,miz rabilis. Sara,princeps. Simon,audicns. Sodomis,fuluis,aut tacetibus. Sih uanus,mi(rus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deepistolisioannis
Dlotrcphcs,fpcciofus infuirus,fiue decor infames. Demetrius,forti's ad perfc quendu,fiuefortisuirgadeqeere. Gaius,mobilis. nbsp;DE EPiST. 1VDÆ
Arigyptus,fcnebrac,fiue tribulatio. Adam,homo. Balaam,uanus populus, Cain,pofleiïîo. Core, caluicies,aut glacies. Diabolo, deflucti,fiue elau fo inergaftulis. Enoch, dedicatio. Gomorra,populi timor,aut excitas. Miz chael,quisutDeusc’ Mofes,palpans,fiueleniens. Sodoma,pecus racens.
DE EPISTOLA PAVLI AD RoHANOS
ABraha pater uidens populû. Adam,homo,fiue terrigena. Abba,patcr;Sy rum eft. Achaia,frater qs,aut frater eius,uel frater dni,uel frater meus dns, Aquila,dolens,fiue parturiés. Afia,cleuata,fiue gradiens. Andronicus,deco rusadftadi3,autrcfpondcns,fiuccogitanspaftionem. Ampliatus,populus malz leator. Apelles,cógregans eos. Ariftobulus,fufcitas dolore gerinen. Afyncri turn,dirigés thuribulum. Beniamin,filius dexterx. Baal,habês,fiuedeuorans.
Cenchreis,poflÏdês fedatores. Dauid,defyderabilis. Epineto,fuperindut5. Ermon,anathemati2antes moerorê. Erma,auferentê,fiue anathema noftrum.
Eraftus,frater meus uidês aut uigilas.Tria nomina quç fequunf,per h litera funt Ic géda, Hefaias,falutare dni.Helias,deus dns,aut fortis dns.Herodionê,formidinê.
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;YY 4 Israel
-ocr page 1120-1072
INTERPRE TA TIONES
FArao,difcooperiens eum. Feben,oreaedifïcantem,aut oris filium. Flcgon, C di(recas,fiue diuidens. Filologum,ore præcipuû, uel os meum ei in hortum» Gomorra,populi timor,uel excitas. Gaius,mobilis,fiue uallenfis.
IVda,confitcns,fiue glorificans. Iefus,faluator. Ifrael,uir uidensdeum. lia-* ac,rifus. Ienc,infulæ libamen. Illyricus,aduena,aut elementum:uel certefe/
T cundum uerfus. Ierufalem,uifio pacis.
Ofes, attredans,fiue lemens.
MO fes, attreda r aut illumina ta.
Macedonia, Oncntalis. Maria, illuminas,^
NArciffus, afcenfus Iaetitiæ,fiuelucerna feindens,autcolligcns. Nereus,luz cerna Domini.
Ofcc,faluator. Olympam parfurientem thalamos.
PAulus, mirabilis,fiue eledus. Prifcus,agnofcens. Perfidam, tenta tem, fine dilTuentem latera fua. Patrobam,diffoluentem cum,fiue uidentem eum. Quartus,plangens,fiue fupcrflue.
REbecca,multa patientia,fiue quæ multum acceperit, Rufum,fanantem nos, uel reficientem nos.
SAra,princeps. Sabaoth,uirtutum,fiucexercituum. Sodoma,pccus tacens, fiue fulua,uel fterilis. Sion,fpecula. Spania, expeditio, fiue accindio:fcd re dius Hifpania fcribitur. Stachin,facientem cantilenas. Satanas, Tne^ttJitJrHgf fiue contrarius. Sofipatrus,faluans difperibs.
TRiphenam,innuentem,fiucreuertcntem. Trifoflam,perfpicuam. Timo/
tlieus,beneficus. Tertius,adiungcns,ideftapplicans fe.
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD CORINTHIOS I
APollo,miraculum,fiuc congregans cos. Achaia,frater meus quifpiatn,uel frater meus Dominus. Aquila, parturiens,fiue dolens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D
Barnabas,filius confolationis.
COrinthum,ciues,fiuedecurioneseorum. Cephas,petrus:Syrü eft. CriF pum,fcientem. Chloes,inueftigantes,fiue omnes;fed melius conclufiojfiue Dconfummatio.
Amafcus,fanguinis potus.
EPhefo, uoluntas mea in ea,fiuc anima mea in ea. Eua,uita,fiue calamitas.
Ebræi,tranfitores.
Gaium,commotum. Galatia,magnifica,fiuc translatio.
IVdacis,confitentibus, fiue laudantibus. Iacobo,fupplantatori. Icrufalcm,ui* fio pacis.
MOfcs,palpans,fiuc leniens. Macedonia,Orientalis. Maranatha, Domi/ nus nofter uenit:Syrumcft.
Priica,cognofcens.
SOfihenes,faluans in tempore. Stephana,regulam ucftram,uelfpeculatorcm ueftrum,fiueiudicatemuos. Siluanus,miirus. Satanas,aduerfarius. Sab/ batum,requics. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD CORINTHIOS II
ASia,aufcrens,fiue pergens. Abraham,pateruidens multitudinem. Aro ta,ftupor,fiue defcenfio.
BEluir,cæca anguftia,fiue caecum lumen,uel filius praeuaricationis:fed redius Belial dicitur.
DAmafcus,fanguinis potus.
Eua,calamitas,fiueuita. Ebraci,tranfïtorcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
1SracIitæ,uiri uidentes deum.
Siluanus,miirus. Satanas,franigrefror,fiuc aduerfarius.
^TpRoadem,requiem,fiuc latitudinem. Ti turn, quaere tem, fiue bo num: fed me/
,mutatuni.
Ad Gala.
ÖEBRAïCÖRVM NOMINVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1075
AD GALATAS
A]ß.abiam,humilem,fiue occidentakm. Antiochiam,paupcrtatfs fifenhum» Abraha,utfupra» Abba,paterîSyrûeft. Agar,ad«ena,fiuccóuertens» CIlicia,aflumpti0jfiuc uocatio lamentabilis, Damafcus,ut fupra.
TVdaiïrnum,cofefïÏonetn. Ierofolyma,m'fio pacis. Iacobo,fupplantaton. loz X^nnes,Domini gratia,fine cui donatu eft. llaac,rifus. Ifrael,uir mdens deum, PEtruSjdiflbluenSjfiue difcalcians.
Syria, fublimis. Syra,mcnfura eins, fine tentatio.
AD EPHES 1 os
BEniamin,fiIiusdexteræ.
Clemens, ecdefiaftes, fiuc concionator.
^^ Paphroditon, frugiferum. Ebracus,tranfttor. Euchodiam,3pprchcndcnz X^tem Dominum.
AD PHILIPPENSES
PHilippcnfes,os lampadarum. Pharifaeus, diuifus* Philippus,os manuum, fiuelampadarum.
^Q Ynthycan,Ioqudam,fiue ««ÆaÆ'^jw, quam nos dicere poflumus cantilcnam. Theflalonicam,feftinans umbram ftatuere.
AD COLOSSENSES
A Riftarch ns, mons faefturae fuperfluæ. Archippus,longitude open's,ßue in/ hdiæ oris,uel infidiae dilatati,
BArnabas,filius confolarionis, Coloftis,uoce fadæ» DEmas,ftIens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Epaphra,frugtfer,uel equidem uidens.
® Iefus,faluator. Iuftus,parcens,fiueipfeelatus. Icrapo!i,iudicio fuperiori. LAodicia, tribus amata Domini, fed melius natiuitas expédiai a. Lucas,ipfe confurgens,aut ipfe eleuans.
A A Arcus, fublimis mandate, fiuc amarus:uel certe attritus,atç limatus» Nympham,applicitamori corum.
ONefimo,decorc, fiuc refpondentn
Tychicus, tacens,
AD THESSALONICENSES
AChaia, frater meus quis, fine frater meus Dominus. Athenæ,in tempore diftipatæ.
SIluanus,miftus. Satanas,aducrfarius,fiue tranfgrefTor,
AD HEBRÆOS
A Braham,pater uidens multitudinem. Aegyptus,tcnebrac,fiue anguftiae. Aaron,mons fortitudinis, Abel,ludus. ^
' A Arach,fulgurans. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
J Cain,pofleftio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/'
* ^Auid,defyderabilis,fiucfortis manu.
. Enoch,dedicatio. Efau,rubeus,fiue aceruns lapidn. Ebracus,tranfiforJ ^ Arao,nudauit cum,fiue diflipauit eum. Fafe,tranfcenfus, quod interpréta/
X turpafcha. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gedeon,experimentuminiquitatis.
E fus, fains, fiuc faluator. nbsp;nbsp;Iuda,confitens,uel laudator. Ifaac,rifus. Iacob,
X fupplantator. Iofeph,addens,fiue augmentum. Iericho,luna,fiuc odor eius. lepte,aperuit,fiuc aperientes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lcui,additus.
MOfes,palpans,uel leniens. Melchifedech, rex iuftus. Manna,quidnam eftiftudC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Noe, req uics,fine requiefeens.
TA Aab,fi per am mediam literam fcribatur,famem fignificat:fiper he,impetum: X\.fi per hethjatitudinem.
Sabbata
-ocr page 1122-INTERPRETA TIONES
1074
SAbbata,requies. Salem, pax. Sara, princeps, Sampfon,foI eorum, SûC. on,fpecula. Samucl,nomenciusdeus.
ADTIMOTHEVMI
ALexandefjleuans anguftiam tenebrarum. Adam,homo. Galatia,translatio. Gallia,transferens.
DIabolum,defluentem,fiuedaufum inlatomîjs, . .
Ephefum,uoluntas dus. Eua,calamitas,autui(a,fiue uæ.
IAmnes,marinus,nueubieft fignum. lambres,marepclliceum,fiucmarein capite. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Onefiphorus,rcfpondens narrationem.
SPontius,inclinans confilium. Pilatus,orç mallcator,fiue ore contundens, Atanas, aduerfarius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ymeneus,dormitans.
AD TIMOTHEVM II
ASia,eleuatio. Archippus,longitudo operis. Ariftarchus,mons faduræ lu perfluæ. Antiochia,paupertatis filcntiu. Aquila,dolens,fiuc parturiens. CRefcens,tencbrofus. Carpum,fcientem perfpicue. Corinthus,onturip/ fe. Claudia, fpes tranquillitatis.
DAuid, defyderabilis,uel fortis manu. nbsp;nbsp;Demas,filens,fine terrenus,ucl fan/
guineus. Dalmatiam,paupertatem grandem,
EVnice,ornantis. Euchodiam, apprehendentem Dominum. Ermogencs, uomens eos in ualle,fed melius mons féru tat us. Ephefo,uoluntas eius. E-raftus, frater uidens. Eubulus,cohabitator,
FYgelus,occurrens,fiue aduerfarius. Filonem,faciem Dei. Filethus,dccIF nans,fiuc os meum.
GAlatiajmagnifica,fiue translatio.
Iconium,uocatam,fiué duram:fed melius,ubi eft calamus.
LOide, o^i^HTMGâa-fij ideft,quac confequuta eft utilitatem. Lyftris,utilitasan guftiac,uel tribulationis. Lucas,ipfe confurgens,aut ipfe eleuans. Linus, D candidus,fiue tibicen.
MOfes,palpans,fiuecotredans. Membranas,apcrtas,fiue manifefias. Mi leto,generate,fine qui eft eius.
Priicam,agnofcentem. Pudens,indutus confilio.
ROma,excelfa,fiuetonitruum.
Troadi,feruienti. Trophimum,diiroluentcm thalamus.
AD TIT V M
ARtcman,anathematizantem,fiue conturbantem. Apollo,mirabilcm. Cretam,uocationem confummatam.
NIcopoli,germen protedionis meæ.
Zenam,commotionem eius, fine commouens eum,uel ipfcrcquiefccns. ! ADPHILEMONEM
APphia, continent Jiuc continêtia,uel libéra. Archippo,Iongitudini operis. Demas,filens.
EPaphran,quem nos crefcentem,fiueaugmcntum poiTumus dicere. Filemoni,mire donato,uel certe os panis corum.
ONcfimum,refpondentcm.
DE APOCALYPS!
ASia,eIatio. Amen,uere,fine fideliter. Afer,bcatitudo, fine beatus, Aegy ptus, tribulatio. Armageddon,confurredfo tedi,fi'ue confurredio in pria ra:fed melius,mons è Iatr3culis,uel mons globofus. Alleluia,laudate Dominum. quot;O Alaam,uanuspopulus. Balach,elidens. Beniamin,filius dexteræ. Baby
Diabolus,deorfum fluens. Dauid,defyderabilis. EPhefus,uoluntas mea,fiue confilium mcum. Euphrate, frugi'fero,
Filadelphia,faluans hærentem Domino.
G»4
HEBRAICORVM NOMINVM,
1075
Gad,tcfttatio. Gog, t^Zna, idefttedum.
IEzabel, fluxus fanguinis,uel fluensfanguine,fedmcliusubi eft ftcrquilinium Ifrachar,eft merces. Iefus,faluator. Iofeph,adaugcns.
T Aodicia tribus amabilis Domino,fiue fucruntin uomitu. Lcui,additus.
MAnna, quid eft hoc C quis ut Deusî* Mag
ro co quod eft interficiensfted mdiusjolitarius eorfr. Mana fles, obliuiofus,ftue obftupefcens. Michael,
Magog,de domatc,hoc eft de tedOjfiuc quod eft tedum. Icolaitarum,effufio,fiuc ecekfia languens,uel ftulticia ccckfiac languentis.
Nephtali,conuerfantis.
Aulo,ori eorum,fiue ori tubar. Pergamo,diuidenti cornua eorum,uel difTez canti ualkm.
Ruben,uidete filium,fiue uidete in medio.
SMirnac,cantico corum. Sardis,principi pukhritudims. Satanar,tranfgrcf-.. fori,fiue aduerfario. Symeon,audientis trifticias. Sodoma,pccori tacenti.
DE EPISTOLA BARNABÆ
Braham,pateruidens populS. Adam,homo. Amakch,populus lingens, fiue populus brutus,
Dauidjdefyderabilis»
/■a,calamitas,fiue uæ,aut certe uita. Ephraim, frugifer, fiue ubertas.
Manaffe,oblitus.
NAhum,germen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Rebecca,patientfa.
SAbbata,requics. Sion, fpecula. Sina, menfura,mandatum,ueltcntatio» Satan, aduerfarius, fiue pracuaricator.
VLTIMI TOMI EPISTOLARVM
DIVI HIERONYMI
FINIS
-ocr page 1124- -ocr page 1125-INDEX
|
IN D EX IN TRES TOMOS EPI ^olArumD.aieronyfii, ^ adiitn^A Erafmi Rot, [choUa, non tant copia quam deledu rer^' . infignist A ARON Heftis quid fignificct 847.4 Aaron obuiaifte fur é tibusflä/nis lo^.a '^^'Aaron facrUegium Aaronis peccatu 4i$,amp; (zoS.d Abarint Abbialbon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;997»b’ Rbd'Bethmacii Abel magnum Abelhaftrim Abdias quo in loco centum prophe/ tas fuftentarit Abdias interpret, feruus dei 7iS.d AbdiaUber Abtel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;997 lgt; Abigius presbyter UiJfanus ziz.c, Abimelech Abraham trigamus quomodo fequen/ dus Abraham peceatores gonuifte z^.b Abraham iurauit in fernere 36^,d Abrahainfummis diuitijs amicus dei Abraham peccauit per in' (75-cl credulttatem6^6,c zy d Abraham apud inftros cum Lazaro fuiffc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;islt;;a Abrahdfide peregrinatu efte g 01 ,b Abrahit holfitalitasjdiuitiie lyz.c Abrahg terra,pmiffa qdftgnet g o-i .4 de Abraham ßbula hebraoru sgt;4S d id Abraham primum de Chrifto fada eUpromifsio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izy.a Abinadab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;996.d Abinadabquid 973 d Abinadab zy Aminadab 991.(1 Abifaquid 9S2..C Abifar rugitus,pprie nucupatur iz.d Abifaiquid 93z.c Abfaizy Abifai idem 9 91.a Abifag sunamitis quid praftguraue^ rit ii.b Ablafiationis tempus 9 51. b Abnegatiofuiquafit i97,acrb Abftinentiauini i6,c Abftinentia tftdis zy Cybeles eulto.. |
rum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58. i Abftinentia cibi zy potus ob falubrita tern corporis fuadetur ^6z.d Abftinentia non tarn carniuquim alia rumrerumfit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj.t AbRinentia qualis Chriftiano homini commettdetur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^3.lt;t Abftinentia ineSmodum i7.b Abftinenti^eßmam querere indelitijs Abftinêtiæ pracepta opti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( i ö.d ma g;. b zy 84. c Abftinentiam Adam in paradifo edo/ Üus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;36i.azyb Abftinetia prtecldra quando ßt ii6,c Abftinentiam Chriftum uerbo zy ex/ emplo docuiftfe ^C^.azyb Abundantij cSfularis uiri exiliüzs, i Achab régis poenitentia z^i.b Acarnanes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;440,d Acham zy Achan zy Achar ^^o.d Achan cum filijs igne dcletus 6^o,c Achan zy lacchan Achos quo anno atatis ftlios genuerit Achazomnes reges nequiz (gio.e tia fupcrauit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioo$,d Acatius Cifarienßs eccleftlt;e in Palefti naipifcopus' Acatius Cæfarca Epifcopus ^z^.b Acatium multa delibaffe ex Origene AchiUas ledor 4^o.d nbsp;nbsp;nbsp;(932.. c Achimelech Achimclech quid Adoria Paula M. Catonis Cenforij Aduum ApoftolorumUber 739 b Adadldumaus Adam an imaginem Dei perdidcrit 507.4 zyb Adam quo in locofttfepultus izy.b Adam ftoläpcccädo perdidiftes66,d Adam de paradifo per muluremcie/ dum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^.b A da- peccatÜ deum preefciuilfe S^z.d in Adam ueteri on omnes ante incar/ nationem Chriftireputadi 435.rf Adcrquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^6i,a Aderturris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSo.c Addo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1005.4 Adohi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;997.(t Adhuram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;looz.d Adolcfcentulteqult;e docentur in ecclez |
ßt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;927. a zyb Adolefcentiilubricumiter zz6.d Adomirn locum interpretari fanguiz num nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180. d Adorarenondegeniculis 485.amp; Adrianus ceffat àperfecutioc Chriftitt norum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6sz.c Aduentus domini duo 910.C Adulari q nefcitfuperb.putatun 15.4 Adulator blandus tnimicus i39.bzy 6Z4. d Adulatorum peftes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11^.et Adulatoribusnon credendum 4S.d Adulatio femper inpdiofa zy caUida Gz^.d Adulter eft in fuam uxorem amator ar dentior Adulterifubquibns nominibus ddite^ fcant Adulterium fepe perpetratum ceca^ pone caftitatis Adulterij crimen quomodo olim in ma nafterijs punitum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;240. d Adulteriaolimpunitet ' Adura ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1005.4 Aediftcare pro ereare libères 949.b Aegcasprefedus Edeffenoru zye^.et Aegyptus femper pro hoe mundo ac^-cipitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izÿb Aegypti ciuitates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i3z.c Aegyptiorum primogenita dogmatet effe philofophorum 77S-^ Ac gyp. monachoru difcipUna ze^ 3. el Aemulatio nulla in uirtutibus 917.6 Aemulos habuiffe omnes fandos 18 5.6 Aenigmalaquorüproprièfint 6si,lt;t Aeolides nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;945-lt;* Aequita'isuiarnquitencant 114.0 Aefehinis uox de oratione Demofthea nis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7i5-^ Acthiopia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94S*lt;t Aethiopiffam amat Kofes 913.0 Affedus Christianomoderadi 7o.c.d Afpidio infeculo materia pnemiorum Ï84.C Afftiditeme nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;971.(1 A gap et arum peftis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;143.0. Agar zySaram duo teftamenta figni Agatho Epifcopus A Agrippa |
|
f N D E 'X | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
|
AitimM |
|
TN EPISTOLAS | |
|
tnl/rtu fuiffe in eeeïeftHut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj,b de Anim abut tres fententite nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$9j.amp; Animera diuer^tMin uno hete 133.b Anna inter prêt nur gratia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ^.b Annianus pfeudodtaconas Geleden^ fis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^1.b Anniadifluadpropinijuum i9z.c Annorain fcriptura dijfonitia sn.b Anon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;999-b Anteprapofitio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34lt;S.c AntichrijU tempora uarie indien» Antidicomariani 34^.4 nbsp;nbsp;nbsp;(i9lt;S,d Antigonus Caryftius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^73-‘t Antinous feruus Uadriani Cafnis Antiochia 946,0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(iS8,d Antiochus epifcopus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^z^d Antiochus Epiphanes rex (ndeUlii^ mus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64$,a Antipatrida oppidulum femirutum i78d Antijlhencs pecunias cotempßt tyi.d Antonius Pias nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63z.c Antonius eremita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^47 b • Antonius fc ipCum peccatorem uocat 250.^ Antonius pallium ab Atbanaßo epir fcopo acceperat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;250.C Antonius de lAodcßia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 2 8-C Antony habitatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^9^ Anton ij disciplina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izz d Antonij didum in caca trißem 214 .c Antonij cuiufdam fcelera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14^,a Antonij lachryma Cquot; exclamatio Z49.a Antonij uita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;308.C Antonioßiritus maUgnus oluius fit Z43,d Antonio melior monachus in eremo 0/ fienditur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;243, d Antraxquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 $ ge Antropomorphitantm hareps 330.C Anus multas nutrit eedefia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i3.b Actites nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;997 h «mc^a-ag nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;774-^ m,Antoninus Verus Trontonis orato ris dip:ipulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;299 a Apelles deum ignorouit, quem coluit 2C)Z.C Aphroditen oppidum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2lt;ÿ9.a Apinianus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6yi.b Apionis Scripta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^6.c Apocalypps liber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74ox Apccalypps liber cuius pt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28z.d Apocalyppm loannem evangeliftäScri fßßf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;377 |
Apocalypps Ioannis^irituuliter intel Araaz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioo3.ê ligenda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S7S-lt;^ nbsp;Arub^a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94S-^ ApoUtnariusHieropolitana eedefia Sa Arabumcibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41S.C cerdos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63z.c nbsp;Aradij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;946.C Apollinarius UierapoUtanus epiSeo y Arapha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;looo.c pus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;290,C Arbe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;998-c ApoUinariusLaodicenus Syria Epi/ ArbitriumliberuquidePruantêo^.b Scopus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iio-d nbsp;nbsp;Arbitrij liberi nos deum condidijfie Apollinarius Laodicenus Kicronymi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4t4 d praceptor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^8.c Areaï^oeeedefiatypusuerus 4^1,b Apollonius Tyaneus repente non ap/’ er 371.b paruit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^^'^ nbsp;Arcatranslatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97^,d Apollonius Rom.urbis Senator 6S2,d Areas oppidum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^46.0 er 29 4. d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Archelaus comes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^7gt;b Âpollonijperegrinatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73S‘i nbsp;Archelaus EpiScopus Mesopotamia Apollonij Scripta contra Montant ha/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 0 4 .d refim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;294.c nbsp;Archita Tarentinididum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ys-d Apocryphilibri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74^’d Arcuna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1000 d Apocrypha neScit eedefia nbsp;nbsp;nbsp;S7S-b nbsp;Argentoratus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9lt;),a ApocryphaScriptauitanda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^.a nbsp;Arij peruerfius inteUedus in Scriptu/ Apocrypha non legantur à iuniori^ ris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;90Z.Ó bus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S9*^^^ nbsp;Ariani fiapientia Seculari infirudi Apodemius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^77'lt;* nbsp;nbsp;nbsp;486.d Apoftolus compeUitur malta udle qua Arianorum dogma ueneno duld infè/ nonuult nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37°-d nbsp;nbsp;nbsp;dunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;489.a Apojloliduauoluntates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91.4 ArianorumdogmacaUidum 479.amp; Apoftolualiudquidudle, aliudigno/ Arimathiauiculus loScph sy8.d Scere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^3 b Ariminenpsconcilijada 489,a crb ApoftoliIxx, interpretibus prafiren/ Arment nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;946 d di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S74d AridanetaUelpidij uxor nbsp;nbsp;nbsp;254. d Apofiolorum firma uniuerfis propos Ariftides philofiophus Athenienfis fita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uib 287.b Apofiolos angufiias acus tranfiSfie Ariflidis philoSephi apologcticon pró 94.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chridianit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63z.c Apodolosnonfiifieperfides 6i7.a Arifiion nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23y.a Apofiolos ßiritumSandurnSemper ha AridcbulusScriptor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;293,6 buijfic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;885.6 AriftocUdes Orebomeni tyrannus Apofiolos non uerba fed fitt^S***^ “d/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;390.C duxiSSe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39^-c Arifiomenes MeSSenius uir iufiiSsi^ ApofiolosfineI^iritu Slt;fndon5 pro,. mus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39egt;.e phetaSSe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;836.e nbsp;ArifiotelesPhiUppuminfiituit ^6.d ApofiolosSuper omnes homines pee,. Aridotdis fiineta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;345 b catores fiuffie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^0,d nbsp;Arifioxenus Muficus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^73-0 AquampotuSumenda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;83.6 nbsp;Arnon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^5.lt;t Aqua non lauat animam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;484,6 nbsp;Arnobius inter hareticos numeratur Aqua potus prophetarum (y patriar,. 663.d charum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;142, c^yd ArnobijSeriptaqualia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107,6 Aquarn er panem naturaSatisfiaccre nbsp;nbsp;nbsp;Ars nuUa absque magifiro diScitur 4zi.aiyb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47.6 Aquarn lauareJpirituaUter 484.C nbsp;Artemia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2Z3.d de Aqua er atate molli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103.0 nbsp;Artemifia uxor MOuSoli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 9 t.a Aquarum laudes deScribuntur 6^6.d nbsp;Articulari morbo remedium 421.4 AquilaPcnticus proSelytus 298.c nbsp;Ajbaal nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;996.d AquilacontentioSusinterpres yzy.b nbsp;Afi’clquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;995,0 Aquihus Seuerus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;312,0 nbsp;AScenaZ PJteginos esse nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;945,a A 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afidepius |
|
INDEX | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
!'NEPISTOLAS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* | |
|
-Verfahre oppidum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^^‘C ^ernthiiquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;999 lt;* ^nyllui Arabite Boßrenui epiß ^oax Beryttu Bomtina coloniii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij3.d BerzeUii Galaditcs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7°3gt;b À Bewijs quo homo différât nbsp;nbsp;7lt;S^.b Bcfur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 o.c Beth mterpretdtur domus nbsp;nbsp;nbsp;93Sd Bethel interpretutur domus dei 9Z6.C Bethiiquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;999.it Bethphage nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iso.d Bethgader nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99t.h Bethoron nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99^‘h Bethlehem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99i.b Bethlehem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9So.d Bethoron inferior ZJ'fperior tys.d Bethfan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;997^lt;i Bethfamis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97 ^.d Bethula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33o.d Bethfurnomenlod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99i-b Betihum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^S9’‘i Bilia egregia uxor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 9 t b Bibliotheca llieronyml nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^o.c Bikliotheca PamphiU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3°^ et Bibliotheca ecdeßarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^6z,d Bithia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;993-b Blafphemiaucnianonmeretur t^.^z.d BlejtUa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8t.a BleßUie agrotatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16 o.c Boenquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;997.lt;t Bonafits nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7Zi4b BonumomneguUuseftdomini 6olt;^.a Bonorum laus, condemnatto malorum 14.C Bonis pra-fentibus er fturisfrui im^ pofsibile nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zi7.a Bonoßuita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zzi.a Bonoßaci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3Z7.b Borma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;784.C Bofor inter pretatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^24 d Bofra interpretatur caro etinterßdto eins nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^6.d Botrus Cypri.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9zi.b Brobianifcripta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z96 d Brachium dextrum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 8 9. amp; Brachmani Indorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^g.c Bragmana nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4i2.c Brcuitas humante uitte nbsp;nbsp;nbsp;B33xerd Bucolialocus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z6z.d Budda è latere fuo generauit uirgb gt;^em ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39o.d Burgundionet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^,4 ‘ C /^Aalthaquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73o.d 87i,t |
Cadentium nomen quibus conueniat Cariath fephor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1804 944. c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cariatharbe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;130,c Cadesquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yS^.a nbsp;Cariathbaal nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99t.b Cteßarea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;173 d Cariathiarim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99t b Caßtreaturris Stratonisnor 17s d Cariathaim zy Carthanidem 991^.4 CafariaPalefimametropolis lt;ÿz6.d Carterius Hifßaniieepißcopus 67^3:0 Cteßaru alia legesj alia Chrifti zo6.c Carthago à Didonccondita 391,^ Cainahareßs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;469.a nbsp;Carthanqutd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99S-lt;* Cain poffefsio fwe acquißtio interpre Caro quid propriè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^zi.a tatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94^.d nbsp;Caro renaßc,turcum anima in lauacro Caqdijßutatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^99,b Carnis flammaquornodo (s^^ c Calamina duitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^77-d nbsp;nbsp;nbsp;extingenda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47lt;lt; Calamusßeribauelocis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^z.d nbsp;Carnècupereeffequad deuseß ilt;^^d Calchol interp. gubernatus 9B9 b Carnemnobis adharere etiain deßer^ Caleiamentauera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BSj.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tislocis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141.amp; Calculus uerbi dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;858.c nbsp;de Carne tranßre inuerbum 43 4.C Caligas Chriflum non habuiffe 14 5. «lt; nbsp;Carnes agni ßacro c re coßcere 791.4 CaUirhoê nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94lt;S.c nbsp;Carnium eßumußq^ ad diluuium ignore Calphurniusltmarius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;93lt;^d tumfuiffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jji.b Calubaiquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99t d Carnium delcdus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77,b Campares nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;494 ^ Caßtianus Scytha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;333.4 Camelus enormis ad Hilarionem dm Caßitatis iter arduum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119.4 citur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^57-4 Caßitatis infidaeußosneeeßsitas 393.4 Camelorum came er laite ueßci 41 g .c Caßitatem operi nuptiarüßemperßiß.^ Camilla Voißcorum regina 3S9.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ße prélat am nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3-yo.d Caluarialocus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izj.b nbsp;in CaflitateprateritanSfidendu 13.3 Candidatißdei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55.^ nbsp;Caßorina matertcra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zi9.b Candidus Valentinioni dogmatis ße^ Caürutius Pannoniuscacus zt3.4 Hator nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57o«P nbsp;Cataphryga quando primum exorti Candidi ßcripta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z96.C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z90.C Cana nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i3i.b nbsp;Kx^h^ua-'ittiy migißer 293.4 Canis caput eßfequid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;979 -4 CathechißteUieronymi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;458.«^ Canon Hcbraicte ueritatis 4 Kierony^i Cathedra Petri à Uteronymo conßulu mouerßus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zode nbsp;nbsp;nbsp;tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;477 amp; Canonictecpißolc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;739‘b nbsp;Cato Cenßorinus Gr4cas literas iamßc Canereinßolennitatibuf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9’4 ^ nex didicit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz.d Cantor peUatur ut noxiut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84.C nbsp;Cedarquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-76.c Cantoris diabolici uenenata dulcedo nbsp;nbsp;nbsp;Cedar interpretari tenebras 9i3.i Cantcrumunus 996td nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(78.d nbsp;Cedmaquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;994.C Cantus in eccleßis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H^.d nbsp;Ccdrus imputribilis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^3*4 Cant tea Canticorumliberefrè inters nbsp;Ceila nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;993.b pretantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;379.b nbsp;Celantia matrona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iio.d Cantica Canticorum àquibus legenda nbsp;Cdlulteßeptuaginta interp. nbsp;744,d Canticaparuulorü'mecr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^9^4 nbsp;Cenones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;474*lt;i clefta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4z3.d nbsp;Cephas quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2Z9.4 Cantica mundi pias ignoret nbsp;nbsp;nbsp;^6.c nbsp;Ccramellishoßitium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loz.e Caphßonatmanus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;93B-d nbsp;Cerei accenfi ante tumulos fanilorunt Caphar Barucha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iso.d 464.C Capharnaurn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;isi.l» nbsp;Cereos pro honore martyrum accent Capreaacutißsimeuidet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9z^.b nbsp;- -dere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;463.d Caprete er hinnuli in ßeripturis ße^ nbsp;Ccrcalisconßul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izi.4 quensmentio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9zq.b nbsp;Cerealis epißcopus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;337.b Capzeelquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;987.d nbsp;Ceremonie ludeorum pernitioße ss- Carduus LiboM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 0 5 .b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortiere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;69^.4 Carif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S4ö.d nbsp;Cerethiquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;987.b A 3 Ceruus |
|
Cenut^'inter^^orfcrpmiUm çi^.i Cfthoneth nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79^‘C Cetumquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9S4-d Cetura^rAgitridem 994-c Chabul terra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;looz.d ChalccnterimultitudoUbroru 458.d Chaldaiunde 9^3gt;lt;i cir 94S.C Chaldai quaß dscmonia interpreten/ tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ç.A Chemeem quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çS6.c CheritM mater omniu uirtutum q^q.b charitéfandorumordinata 924,€ Charitatit ordo in plerifé^ peruerfut 924. C Charitatem menfurâ nS habere iiy.a Charitate nuUa nécessités maior 22S.C in Charitate ordo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çz^.d Charmi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç9z.d chartes penuria peUibus pè[ari zz6,c Charybdis luxuries Chasloim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 4^ s Chebron chenenias princept leuitetrum 999gt;a Chereemon Stoicut Cherubim Cherubim interpretatur fcientiie mub titudo Chidonquid Chilab tooi.b(^SQoz,d de Chirurgico c^ natura fimile 721 .b X^'T^V Chodanafar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioo3.d Chorrci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;96i4ZTi3i,b Chrifma in baptifmo adhibitu 436.c Chrißionis uoti olimerat gladiopro nomine Chrißi percuti 24y,b Chridianiuerideferiptio 76,d.y^.a Chrißieno ßUeius nihil 44-c Chrißiani d Chrido g 4^.4 Chrißilt;morumpropriußipJbs deo of/ ßrre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zoi.a Chriftianos fieri non nafd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ , ^ Chridianos non nafci, fed renend 463.d in chrifianis non initia queerutur, fed fini^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;32.d Chridus uirgo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 $ $ »t Chrifiusclaufisingrcffutofiijt 4qq.a Chrifius loco no teneturinclufusq^q.a Chridus apparuit lacobo poß refur-redionem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z-j6,d de Chridi conuerfatione pof refurre/ dionem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;875.J |
Chridi conceptio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo^^b Chrifium pod refurredionem cornez diffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42'5-h Chridum pofi refurredionem uere co/ mediffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^^e^.et Chrifium fequi quid lyt.a Chrifium in patriafuafignum nullum ficiffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3,a Chrifium fine g^aduum differentia in nobu effe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;427.lt;x Chryfippi cr Diodori contentio de fieripoffe 6iq.a Chryfophorafoeminafanda 290.0 Chryfogonus monachut z2-g.b Chromatius papa S44-d Chromatijpapeemetio z-g^b. 24e;.a Chunquid 999‘tt Ctbus Hilarionis ^q3.b Cibui quornodofumendut 54.c CibM ue/bertinus io6.c Cibi cuiufq- regionis proprij 4i3,c-d Cibi modcrati et modici utilitas 4q,b Cibum indigefium infiammare cor/ para nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S4.e Cibo modico multi in multos annos fu fientati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;243,d Ciborumfimpliciü comendatio 142,0 CiboruappetituridetHerat, 42t.a de Ciborum dcledu 416.d Cicero an fit primus Orator iq.a Cicero Crantorem fecutus Z2,d Cicero in arce clequentia Romanes fie tit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;939gt;b Ciceronif didumdeuxore 393-b Ciceronis fluuif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4-g.a Ciceronis didum de Cesfare lyo.d Cilicee nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94S*lt;i cinerary nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;463 ,b Cifon torrent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i3i,b Citij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94 s.a hlM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79^-f Ciuitates feX sxilij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G 29.a Claudianui V leunen fis eedefia pre/ fbyter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33gt;^‘C Claudius epifc.^incite Piceni 439.b Clement Alexandrines ecelcfiee pre^ fbyter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;632.dc9‘28q,a Clemês Petriapofiolifucceffor 36-g.b Clemens apofioloru difcipulus q69ta Clemens quartus pofi Paulum Romee ter 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;293,a Cleodemut Malchus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9S4»d Cleopha domus in eedefiam dedicata fgS-d Clericatus non honor fed onus 2 4 .c |
Clerici patres monachorum g aïé Clerici aprofimis negoties abfiineant 17.4 Clerici fint pauperct 13.a Clerici taxantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*44«*^ Clerici exhesredantur 14.0 Clericorum quorundamadutiaincob ligenda fupellcdile 149.4 Clericorum dignitat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3.b Clericorum o^cium fepelirecadaucret Z4e;.b Clericos Hieronymus offendcrenoluit 4S.d Clerot latine fort nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s 3,4 Coa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tooi.b Ceecitatiscaufaanfitpeecatum 213,3 Cacus er daudus non intrabit domu, prouerbium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;930.0 Caci confolatio ziz.ccfd Ciecis uifum dat Hilarion ^SS-'* Calediana heerefit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cyi,b Calefiinus Pdagianut 33i.b Cesnobia uirginum quomodo infiituen da i8q,bcrisamp;-ccrd Canobitee nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^^.b Coccinu ligatur in manu Phares iz,d de Cocoycc er nenijs quorunda 10 9 .amp; Cochibus dux ludaicee fidionis z3Sgt;c Cogitatus inebriantes 916.0 Cognofcendi uerbum 3 47-3 Coitus omnis onfitfiurcus 446.0 Coitic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49Z,d CoUeda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;looz.d CoUeda edebrari m ecclefia qo3.b CoUedum ficere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qo3.o Colloquia folitaria clericofugirda 13, Colubri peUis utiliteit 417.4 Columba ßiritus fandus efi 926,i Columbeeoculi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9zz.i Columbarum puUi duo quare in facrie fidofumpti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;926.4 Columnacruoredominiinfida i'g9,a Comedere cumfanguinc 974,0 erd Comedëdu.,ut femper adfit firnes 5 8 d Commentarij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;999-3 , Commentaria multorum in biblicos lgt; bros ad quid utilia Commentatoris officium Commodianifcripta Communicare ecclefitanmulieerdi/ do adultero marito pofsit 873'4 in Communionem cpifcopi pnotarica^ tores quare recepti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^7-3 Condones epifeopi quälet effedebant 14,4 ^^ Condo» |
|
IN ËPISTOLAJ | |
|
Ctnciotidtoilesflt;dfi tdxdntur 8 9 o .e Concion^torcs indo^i qt cldmofi td^ Xdntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^,d Condondtores fuperdUolt tdxdntur Conciondtoru quorundämos 4ss.d Qonciondtoru durd necefsitM i-^i.b Concordid oppidum Udlice z^S.d Coculinæ cuiufdam fides in defindum Concubindt pdtridrchdf plures hd/ luiffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^.d Concubitus promt fittuf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4is,d Concupifemtid ubi confiüdt 7 8 9 .amp; Confiteri fimpUdter peccdtd nbsp;nbsp;6^s,c Confias 10 fidei publicd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 8 9. b Confifiio Dei fold nihil promeretur pr^emij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m.d Coniunx iudicio dmändd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39S'^ Comugis fidf officium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^-d Coniugij finis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^^.der ny.b Cöiugid nuUd pof refurreâionê ^Sÿx in coniugij necefsitate imitdri uirginu cdjlitdtcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^lt;ÿ,b Cöiugid dÄndrcefhirrrticoru 499»d Confeientid in Eudngclio ddmnatur ConfeientU non tdntu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Sz^.d ratio habendi,fed c^ßma ii6.d Confeientite puniri ardore 499.4 ConHantia ciuitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i y-g.b Confiantia fandifsimafoemina 2s^.a Confiatius rex Arianefiiöliois zs^^.a Confiantius Arianeherefeosfiutorm Mopfi uiculo moritur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z6,c Confuetudoegrereprehendéda lt;^3.c Contammatio Moob nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çi,d Contubcmiufujfeölumuitdndu z^^.b Continétie certamen mdius,lt;iuàm num morum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s'gz.c CentumeUamfidensmifer 669.d Conuerfionunquamferd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^^.b Conuiuiufincfcripturis non fit z4^d Conuiuid facerdotum qualid ilt;^.b Cophuocdtiointerpretdtur ç^sJ lt;^orach nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;996.d ^ore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99iS.d Conte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;996.d Cordishabitdculum mpeâore y^ç^^b Cordis principale ubi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9t'g,b Corda cum manibus ad dominü in ca/ lumleuanda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^49.4 Cordadtuerfahominum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^o.c Comdius Ro.urbis epifct ?oz^c Cornelius quo tempore Rome paffus ^47-^ |
ComelijCcnturionisexcmplii ■glt;;.b Crucearmarefi-ontem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;248.à Comutusphilofophus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63z,d nbsp;Crucefignare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kf^.d. Correptiopriuatd generalem nonß^ Cuba nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;248.d citdodrinam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^34-c nbsp;Cultus qui deceit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;is-‘i Correptionisutilitis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44.4 nbsp;Cultus fuperftitiofus uitandus i6.d Corripiendi uarius modus iss-h Cupiditas hominu occulta cognofcere Corpus Chrifti olim domifuequenqua Currentius 66^.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(248. c fiuoluiffetfumpfiffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4S2.,d nbsp;Curium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6z.d' Corpus Chrifti femper accipiebatur Cutis nitens fordidum odendit inimH Corpus Chridiaccipe/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(4lt;;z.d nbsp;Cypriinus Diac, 69o,c nbsp;nbsp;(z^ó.c remagisquimorare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^z,d nbsp;CypriinusAfir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;302.4 Corpus Chrifti equaliter dccipimus Cyprianus fub quo imperdtore pißus Corpus dominicaniftro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(431.4 nbsp;Cypriani dogma dehertti nbsp;(z4-y.b uiminco portare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corumbaptifmite nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49z,lt;i Corpus Chridi effici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;434-c nbsp;Cypriani fcripta femper in manu fe^ Corpus Chridificro ore facer dotes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nenda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^9.^ conficere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.b nbsp;nbsp;Cypriani fcripta qualia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toy.a Corpus Chrifti et fanguinem precibus nbsp;nbsp;Cyprianum femper Icgiff : TertuUiani epifcopi confici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6S3.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z9ö.i Corpus Chridiaccipere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^^-^ nbsp;Cyrillus Alexandrine eedefie Upifco Corpus quale habituri fumus in refur^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^z.d redione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;188.4 nbsp;Cyrillus HierofolymeEpifc. ^iz,c Corpus quid proprie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^zi.a nbsp;Cyrus Alexandrinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35S amp; Corpus fandarum non uis mdculat,fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D uoluntas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;947-h T^Alt;l4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;945. b Corporis pofterior pars quare relcga J__/Dodanim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;945’lt;t turaboculis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;384.4 nbsp;Demonum ludibria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.^^.e de Corpore o-anima nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^55 -^ Demonum mores iuxtafepulchra fan» in Corpus fuum peccari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g 3 amp;nbsp;dorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;181 • amp; de Corpore er fide nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^3^ nbsp;Demonum cibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SS^.e Corporum natura non in uno ftatu ma Demonum adiuratiö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46.d nere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;420.4 nbsp;Demonum multitudo porcis compare Coruusprandiufandisadfirt 249,?» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;slt;s^te Cotheiuitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tyi-d nbsp;Demonum manififtationcs 46,e Craftum femd in uita rififte zz6.d Demones an panitentiam fint aduri Cradinumquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;871.4 nbsp;Demoniacifdndnturz^^,a (‘^n,b Crates Thebanusabiecitauru 104.4 Dalethinterpretaturtabulatu 93i.d Creaturadeiomnislaudanda 4Z4,d Damafcus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94^’n de Creatoreor mente Chrido dedita Damafcus aquo condita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;949.a Credendumaliquidmali de (z^.a Damafasepifc.Rom^ 9Z.C er Ho.d proueda etate non facile 49,6 Damafum con fullftiierony, 47 y.a Credentium bene ardor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qtz.d nbsp;Dan fonat indicium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;957•lt;( Crefcens Cynicus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;289.4 nbsp;Danunusefintibus tordanis 948.4 Crefcens in Gallifs predicauit zyitC Dondum domeftids fidei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84.0 Crimenquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;240.c Daniël cu tribus pucrisdeo mentefer» Crudelitas in mtdicrem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z4^-b nbsp;Daniël quare uir defy (uijffeys.c CrudcUs hiftoria de Martyre meUe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deriorum didus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;142.C perundo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;247.6 nbsp;DOnielis fcripta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;739.4 Crux Chridi adorata .- nbsp;nbsp;179-4 nbsp;Danielem ftiffeeunuchum i7S'a Crucisfignaculofrontemmunireög.d Darda eft generatie fdentie 989.6 Crucis ey refurredionis loca quibus Dauid quot annos rcgnaucrit 979.b proftnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io‘^.a er looi.b Crucis figna tria p'mxit Kilarion in Dauid ruina exêpluad cautionë yy,b fabulo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6i.b nbsp;Dauid peccator nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;415.6 Cruce Chriftifefignareinfrotezqs4 Dauidpeccatucum ^ethfabea 14z.d . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A 4 Dauid |
INDEX
. Dauidpermulierem dcceptus Dauid filius uiri Ephratai Dauid oâo habuiffefilios Dauidisuxores Dauidis uaria nomina Dauidis Pfialmi Daniclcm apud Kclraos non
| ||||||||||||||||||||||||
|
Diogenes pldtonis thoros lutatispedif 4^9-^ lus conculcauit lumbis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i42^d Diaboli caftra conucnticula Arriano^ | ||||||||||||||||||||||||
inter prophetas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-g^o.d
Debbora nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99S-b
Deboraanitcruiduosnumerada s^.b Debbora apis interpretatur 914, J
runt
482.C
Dialoliuaridneu ?fcripturdS'S^.d
Dionyßus Corinthiorum ecdeßuepi/
Decimæ decimarum
79°-c
d Deliâo quoßeile alßinendü iiz.c
Delitia clericcrum Delphidius
14.0 «77-^^
DemetrianusAlexïdriieepiß:, ggz.d
Demetrios uirgo
Demetria pugna pro uirginitatcfier/ uanda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^s.b
Demetrius ßriptor
2-93-b
Demofithenem noólurnis fiemperuigi^ lijs opifices praueniße S^z.c Demotionis Areopagitarum principis
ßlilt;e ßdum
390,0
Dcoßulatio pro uencratione ^S3gt;‘^ Derbices ßics comedere antequam mo
rhntur Defireredei Defiertum pro mundicia
418.d «75-b 989^0
Deßeratia increduhtatis lditiu2Z9,b Deßcratio melioru deu oß^edit 229^ Detradionis malum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 9.a
' Detrahcre quäle uitium xi4.d
Deus (emper largitorßemper donator €o^.a
Deusintentatormalorumeß 414.d Deus quid uelit,non quid cocedat^ con
ßderandum Deuscrueißxus
385.6
492.0
Deusunus noui érueteris tc^amenti
Dei myflica uocabula de/ cem apud Hebraos
Dei imperium beneficium Deifiltus hominis filiusfidus
(9ïft 829.b ii4.d i$4-f
Dei in feruitio pigri quomodo exci/ tandi i^2.d
Deu eße muta animaliafentire z^i.a Deum plus dare quam rogata 222.d Deumfrufiranoneßemortuu 488.0 Deumnatumdeuirgine 354.0 Deum pofitbilia mandaße Ö^t.a Deum non eque oes inhabitare 433.b Deunöindtgereobfeqonofiro m.a
Deo omnia uiuunt i Deo dtfcedcre quid
*7^’^
8^4,d
Diaboli argumenta
t49^lt;i
Diabolo quibus armis refifiédu 184.0 Diabolum hominu caufia etiarn iumen/
ta corripere
^57-lt;i
Diabolum noßeferiptura uti 494.0 Diabolum toto uagari orbe 468.C Diabolum apertafiontefie nußqua pro/ dcre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26^.a
Diabolum ubiq; pracedere 183 b Diabolu fanguifüge coparari 3^8 o Diaconos Euangdium olim Icditaße
Diaconus on prefiytero aquandus
Diapfalma
Dibon gad
(241.0 683.b 83gt;.d 7S5-lt;i
Dieaarchu deferipßße gracia 421.b
Diccndiplura genera DiHionum multa genera
45lt;^’^ S5^lt;i
Diem extremum tempore ilicronymi adeße putarunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^2’9.lt;i
Dido fororPygmaUonis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39i.a
Didymus Alexandrinus uir eruditifs.
cacus
2i3.b er 3ii.b
Didymus Hieronymum inftituit ^38,0 Didymus fedator Origenis nbsp;nbsp;771.4
Didymiquadam tranüulit Hierony^ mus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;202.0
ïnDidymoquidlaudandum q92,d Digamus in facerdotiuno clerus 9 i.a Digamum in clerum non eligi 3^0.0 Digamie plantarium diluuij poena fub/
uer^um
79‘^
Digamia Paulum pracepta oScefsißc-
nonbona
79-^
Digamia pracepta quidam norunt ex fcripturis, er praterea nihil 9 6.o Digamiam in multis auibus reprobari 379-lt;i
Digamiam apud Ethnicos etiarn repro
bari
39ilt;i
Dignitatem Eccleßaßicam non ßoere^
Chrißianum
4-‘^
Dtledus domini,ppter dominu 982.d Diledionem ucram grandem uim obtie
. ncre
nitb
feopus
290,C(^ 63z.e
Dionyßus Alexdndrin£ urbis epifco^
pus
3oz.i
Dionyßi Alexandrini Bpißopi ßerb
pta Dioßolis
632.d t78,d
Difcendum multo tempore quad do
ceos
43-d
Difcipulus Chrifti debet plus prafiare quam mundi philofiophus nbsp;nbsp;i-gt.lt;t
Difcordiarum malum •go6,c Dißenßo tier Paulu et Barnaba 64i.b Dißenßones inter apofidos faluisami/
citijs
S8i.b
Diuinatio uirginitatis premin 389,1 Diues fatis qui pane non indiget 49.1 Diucs aßatim,qui cum Chrifto pauper Diuites dißenfatores magis (i.b quimdiuites nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6iq,b
Diuites eße deßße fandos patres
Diuitia Chrifiianortim Diuitia propria Diuitia art damnent
740-f zoi.b
Diuitias pofsiderc no eß laudis lyy.O Diuitiarum contemptus quomodo in/
troducendus Diuitias non obeffe
421.0 75-‘f
Docere difcipulum aUud, cz aliud ad/ uerfarium uincere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;450. d
Dodores Ecclejiafiicos à Marco E-
uan gélifia inftitutos Doilrina ratio ponderanda Dodahu
Dogmata ludaorum tria
292,d 934gt;^ 1004.0
422.0
Dogmatufuperbias coßingere S64.d
Domefticus fidei Domeflicos fidei alendos
878.C 47^'‘' t4d
Dominus quid à nobis quant lt;:43-^
coram Domino quid Domnien epifcopus
Domus cocidit pariterquid Domus fanguinum Dona diuerfia in ceciefia
977-‘^
458-c
997** 986,A 446,d
Donatus praceptor Jiicronymi^^ÿi.b Donati
|
i)ondti fcriptd |
308.d |
|
Donatiani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo8.dzy 3o9td | |
|
Gonecuox |
347'^ |
|
Eior duitat |
178.d |
|
Dormitare ambulans |
48.C |
|
Dormiendum uacuo uentre |
106.d |
|
Dormitio mortem ßgnißeat |
92.9.3 |
|
Eermitio deliâi |
93i^a |
|
Dorotheas Tyri epifeopus |
3ii,d |
|
Draco inßgnis mag m ta dm is |
concret |
|
matar |
z6i,b |
|
Dracontius epifeopus |
2.59gt;‘i |
|
Duces quos debeant imitari |
loq.b |
|
DueUius primus Roma naualicertami | |
|
ne triumphauit |
39t.b |
|
Duma |
952b-d |
|
E | |
|
Boris fegmenta utilia |
4i7-‘* |
|
jf^Ebrietas tumultuofa res |
4Z0.C |
|
Ebrona quid |
y8zgt;d |
|
Ecclcßaßa: Salomcnis ufus |
59.‘t |
|
Eccleßaßici uere |
532.C |
|
Eccleßaßicus ordo |
47^3 |
|
Ecdeßa^iici feripteres quo iudicio lea | |
|
IN EPIST OLAS | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
$J4«c | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
INDEX
|
quot;Eptficlie lt;td Hcir^ot mentto '^’^i^b i-3riSitt.ee nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;739 b tTruttiS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Solt;i.c deE quir ey corporeßmile nbsp;nbsp;4 2 o. e Ercmiit emat Hu dos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i .b Eremus À quo potifsimum monacho^ rum gencrebaiitaricapta 2.47.b Erudiliobrnnium rerufinefcientia dei nihil prodeR nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79^ »c Efeias à makdidis cepit prophetifarc Efaiasquartoccifus 10oy.d (s^S.b Eßitelcnpta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;739.lt;i Efai£ labia immunda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^s^c Epiie prophetia kx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 0 4.C Efaiafttißein fermonedifertu 7^3.0 Eßiäßb Manageintcrfidlum 3s4-d Efaiarn folum immunda labia habuiffe non conlcientiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'i^-tf Efaia anno Romuli prephetaffe 851.4 Efau cuius typurn gerat Efau per gulam perdidit primogenita Efcol i8o.c (^^.^.a Efdre liber Efdrat er iofedecb idem Efdroi en fit Malachias prepheta 994-lt;i Ejdraitaefi Oriental is Efia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6y.a Effeni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^i,dz7 looi.b Efiacl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 9«.6 Eftemoa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 9 3-tl Efy chiui uir confularis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72.3 a Ethamquid Ethaninterp.durifsimut EuMgdiu fecundum Etebmot ab Hier ronymo m Criccum er Latinu fier/-monem conucrlum Euangeliü olim cum Icgeretur quare luminariaacccnfa 4lt;S3,d Euangelij ueritas in quo cognoficenda 889 b ad EuargeUjkâionêcerei accenfipro fignolætiti£ Euangelia nunqua è manibuf penenda Euangdifiarulam 739.b (ti9tl Euanthes Cyzicenus 422.C Et-bulus Euebarißia an quotidieÇuméda zoz.e Euehariftia domini cumcontione.fuy menda |
Euchartiliam de fublimi minifirare Eucherius Lugdunen.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(482.c fis ccclcfi£ cpifcopus 333-b Eugenius Carthaginenfis Afiicaepi/ feopus Eunomius Cy^cenusepifeopus ^t^.b Eunomij fcripta Euphorb.i Pythagorarenatus 466.C Eupolemus firipfit cotragentes 2 9^,b Euripidii tragadiicin muliercs male/ diHa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;394.C Eufebius epifc.EJicomedienfis 490.4 Eufibius VerceUenfis 666.d Eufib. Ciefarete Pdlefl:{nlt;e epifi. ^o6.d Eufeb.Sardus VerceUèfis epifi, ^09.4 Eufebius Emefenus epifeopus ios.d Eufebius Cremonenfis -yzz.d Eufibij mentio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7S-tt Eufebijer Pamphilicocordia ^4z.c Eufelij Emifenifcripta 6sz.d Eufebij cuiufdam fcripta 330.C Eufebij Cafarienfis cpifcopi fcripta Eufebiu Cafrienfem err (6sz,d ralfe in dogmat urn ueritate 93ti.a Eufiathius epifeopus Eufiathius Antiochenus epifc. t393.d Euflathij Atttiochenifcripta 682.d Eufiochium Eufiochium uirginitatis dccus izz.d Euficchij laus Euücchij uirginitat i39gt;lt;l Eutimiushitreticus Eutrepius prejbyter 33^-c Euzoius epifcopus Excomunicatiofigt;iritualis micro ^.b Excommunicationis uis apud Montas net nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;474-lt;^ Excommunicationis ius penct epifco/ pos cr prejbyteros 72.4 Excomunicatione non facile uti eede.^ fiam • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;474-d Exêplunuqua à malisfumendu 217.6 Exemplariorum, uarietatem quof4am ad confirman4os fuos errores a4/ duccre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;349 b Exodi liber quid habeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;737'b Exuperantius miles imperialis 213-4 E xuperius epifcopus 8 4 ,c Exupcrius Tolofe epifcopus 49-b Exuperij cpifcopi mérita 9^.a Ezbai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99Sb Ezechiel librüfcriptü dm o rat 229.4 |
Ezechiclquädo prophetauerit 7^9-^ Ezechiel m jfiritu feui4it tranjfofi/ turn Ezech.un4ccognomè fortitus 1001,4 Ezcchielis initiÜ et finis non Ieda ante trigintaänos dpu4 Hebraos 739-'* Ezcchielis fcripta Ezcchielis locus in 4cfcriptione tem/ pli difflciUimus Ezechidem propheta habuifle uxori Ezra quid 993-d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(33i-b Ezras Ezer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pPS^b F FAbianus ccclefi£ Ko-Epifeepus Eabiol£epitdphi/ (293.4 urn ad Oceanum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo^.b 'O^ Eabius Eoman£ feripterhiforia Eabijdidudeartibus i7i.b (2^.4 Eaccrefibi nomen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;931-b Eacidia uiem Rhinocorura urbis Ae/ gypii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^54-^ Eacies ff eculum mentis 34-4 Eacies bominum muitte lt;?$ o,e aFacundiacanina adchrifti diferti/ tudinem tranfmigrare 927.b Famis tempore cpifcopi off ein 49.b Fames infignis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;260.C Faftidius Eritanniarum epifc» 33^’4 Faudina uxor luliani 214.4 Fauflinus preflyter 3^7gt;b F au flus epifcopus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33^ 4 Félicitât nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;721,4 Femurfignif.opera nuptiarü 343-lt;t per Feneftras pro/ficcre quid 9 2 6.e FcHiuitas £tema Chriftianis pose Fe flus dies Petro inflitutus 13^-b Fides indubitata ad deum ardue inue^ nitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;433,4 Fides tëporibusnon penfanda 104.4 Fides fmern non timet ^,4 Fidci merito finguli credentiu nS loco rum diuerfitatib.ponderatur ioq.4 Fidicinas crpfaltrias effechorum dia boli Filia Chriflianaquo inflituenda 55.6 Filijexcufforum Filij ifli omnes quidfignipcet 99 ^.a F Hij prophetaruolim monachi 4^b Fimus hominis utilis Firmiüianus Cafarete epifc, 297-b Flamen unius uxoris adfacerdotiü ad/ mittitur F(4Mlt; |
|
IN EPlSTOLAf | |
|
fliuu ‘Domlcitte ex^tum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ^g 4 ÏUuiiinut Conßant{nopolitM£ eede/ ft£cpifcüpus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;334‘i Thuius Grammaticus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?o6,c tlcuiffe dominufuper Hierufalê zjo.c Tèletusfigna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6lt;S9.b fceminetigenus cfiAónsciJiiy loi.b tamineus fexus fuo fexui iungatur tocminaruinccnccptu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(iozd qu£ natura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9S^c faminaru ^ o o, cru dele ßeinus 91, amp;nbsp;Iceminis fluduans fentétia, cito ad dez terioralaUtur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji^b Tormt a'ic^uid addere quale pma £ turn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sz.d formicarum grex diligent z6s,d fortitudinis inßgne exemplum z^^.a fortunatianus Aquileiêps epifc.^o g.b fortunatianicomentarif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137 b francia olim G ermania nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^6,d Trenumtributi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9S1.amp; Ffdfer in ßeriptura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99 ^d fratres quatuor modit in fcripturis dici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35iamp; Frdtrfï cz forores domini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j 5 0 .d fratres pro ßlijs appdlari 95^-^ fratrumfdij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tbo4,d fronto orator nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zi^^a frontonis grauitat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47’4 furiauiduiTitiatheßUa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;st-a furerdei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S3S.^d furtu eß amico ^uippia rapcre 17,1t fauni er Satyri Antonio apparent 249*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G f^ Aasmens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t31.it \J Glt;lt;lt;« intcrpretatur commotio Cabalenßscccleßa 3z3,d nbsp;nbsp;(373.b Gaboon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;999lt;a Cabaourbfißc^adßludiruta I73gt;d Gad fluid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;957-^ Godgad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3z.d Gaddi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;998.C Gal fluid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;959‘lt;* Cilgalainterpretaturreuelatio 37 z, a Galgala caßr a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;181.4 Galenas à Kicronymo citatur 33-b Galen, ilippocratisinterpres ^zo.d Gallia occupai à ßroeißsimis nation nibut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9'igt;n GaUim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;977-b Gamaliel patriordit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73-3^b Garizim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t3i.a GaudcntiiU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi.b Gazanus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2$o.d |
CazdnusMawmites nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;255.amp; Gregorius‘MaZadüZenui Hleronymi Gazez fluid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;991,4 nbsp;nbsp;nbsp;pneeptor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4,d Gedeon or aieroboalidem g$i.amp; Gregorijßeripta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63z,d Gedor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç^z-d nbsp;Gregorius Hyfenmepißcopus 51/^..d G chennon Hallis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1007,b Gregorius Bitticusilibcriepifc.ifi.d Gelaßus PahUinie CafariiC Ppißco/ Gregorius Saßmoru deinde î^azian^ pW nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;314.4 nbsp;nbsp;nbsp;zenus epißcopus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s^^-^l de Gemis zyhumilitatisuirtutefgy.a Gregorius Abbas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$ó4.cc7quot;4 Geminus Antiochenie eccleßte prejbyr Grues unäUterato ordineßequi 47.amp; ter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;301,b Guheuoluptas ^uidmAituat 4i9.lt;t Geneßs liber quid contineat 737-b Gurbaal nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1006.c Genitalia quare à deocrcata 383.b Gymnoßophißte Aegyptiorum 58.6 Gennadius CondantinopoUtanie ecclc ywi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37‘igt;b ß^epißcopus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;357,4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H Genußupranudambumußeili 1^1,d 'TjAbdeuch liber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;433.d Gentilis non plan gendus Z3o,e jßßxilaemoni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;997.4 Gentiliumßcripta quo legenda 3Slt;^.b Kadrianus Chrißionos Inuißos reddit Geographia ad diningßcripture co^ dit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2S7.amp; gnitionemutiln nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ys^-b lïadrionusdißcipiUilarionis z6o,d G era quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y9lt;S,e inUgreßges ßfßitionenemoeßßren.^ ‘ Gerontiauiduft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89.4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;510.C Gejßen terra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t3z,e nbsp;thereticum mterßeit qui eßße haretig Gethei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;131,6 nbsp;nbsp;nbsp;cumpatitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;059.4 Getuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94S-b nbsp;Bareticinominibusßepetratifimpieta.i' Gezer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1000,e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te concordes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;603.0 Giblaamquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99^^ nbsp;Uiereticiquomodottii.andi 47S!-b GildonisßUa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç6,c nbsp;ft gretici legendi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;663.d Cimel intcrpretatur plenitudo pjs.d ïhtreticorum catalogus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 9s Gipedes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç^.a nbsp;Utercticoruperpetuus mot 34 q.act b GißaicrObedidein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;991,4 nbsp;Uameticdtbriquomodolegendi q33.e Githrna Moabites nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;998,e nbsp;nbsp;nbsp;ZT 666,c. d Gloria ChriHiani hominlt nbsp;nbsp;185.4 nbsp;Kareticoruuenenaßgienda jt.d Gloria pcpularis non aucupanda fax nbsp;Hareticorum libri 4 multis in latinunt cerdoti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6,d nbsp;nbsp;nbsp;eloquiumuerß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;666.d Gnoßici à qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 8 ,e Kareticorum mos ludere obßcuris no g Gobquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1000,e nbsp;nbsp;nbsp;minibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z04.C' Gob intcrpretatur lacut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;987'4 Kareticisßne baptißmfde pocnitentii Goliath quare ßurius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97qgt;b nbsp;nbsp;nbsp;debereconcedi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49z,d Gorgias Leontinus adomnia interrog ab liarcticistliquadoßgiidu 47q.b gatarejponderepotuit. 514.4 Bagari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;993.6 in Gorgiam rhetorem diüü de uxore aam dicitur Aegyptus 944.4 Gofenquid 963.b nbsp;nbsp;nbsp;(394'C Uamarancyaamdamident 990.4 Gothi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;945'4 nbsp;Kamathdor quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;995.4 Gothi crudditer uexdrunt P.omam (S' nbsp;Kamen er Kamathdor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99^.4 ttaliam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124.4 nbsp;Karudaquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;780.4 Graechum uirum nobilem templa idog nbsp;KaßdrubaUs uxor quare ße cum liberit lorum euertiße nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qq,b precipitauerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91.b Gnethoru eloquent id unde nbsp;nbsp;nbsp;q6,d Kaßra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loog.c Craduseccleßa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4Z9.b Kazazonthamarurbspfilmara943.d , Craeaeruditiopracedatlatina 58.C Keintcrpretaturiila nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;938.4 Grecos liter» Cato iam ßenex didicit Keberquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;993 -4 Crane» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1001,4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(12.4 Kebrtà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;946.d Gratia quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;363,4 Kebreorucoßuetudoutexpneipijsuo Gratianimori nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6,d luminib.eorunoiaimpondt 940.d Kebreorunt |
|
aetrlt;eorum Ubri c^ltdendi^ 57^-^ l-lcbrxorum ueritd^fuhiidd st^.d liclrieos multd dmbigud b Aber ene mi/ nd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^3.b Secundum Hebrieoi atungeliu 6lt;^o.c ad Ucbrieci Bpili.nS ejTePduUz^^.b ad Kelrieot epi^olu cuiMpt zy^,b Hebnedm lingudm ab adclcfccntia diz dicit Uieronymut 188.4 KcbraicM literas ^uotnedo didiccrit Uieronymui Keddi Bedibid Bedibiaeruditamidier Sy7-d üegeßpfut apoüolorum temporibus uidnut Bclchidf pater Biercdda prophetæ Beleb 997tb^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(99^^^ Beiecathquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99S'lt;^ Beled Bcli in ßliof lenit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z 4 z .c Bdi ob uitia liberorum deunt offendit Belid. ^79gt;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(S?»“* Belusinterp.ßrtisdemini ^09, b BeUdsuirgo Belid! camcutraptuf in calü ^zz.c BeUodorui epißcopm zo^,b Beliodori monachi feripU 3z^.b BeUodorUi prefilter 3z6,c BeUfeui uirgo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï45amp; Beluidm Auxentij difcipulut s^^ÿ.d Zy'329-b Vi’'’'ian Bepber Berdcldt preß^'ter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2,97.6 BeracUtum uix ßidantet pbiloßopbi in telligunt BcrdcUui diaconus Bierony^ zi3,d Bcraclij fcriptd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z9lt;s,c de Berba Qf pulchritudine bominuf.'. 336,0 ßmile Berinaccus quale animal 63-c Bermas ecclefijs grdcite prdßiit isz.d Bermippus peripateticus zy^.a Bermon Sanior Sanir idem 3^1-b Bermonenfesuirgines nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zzi.b Beruli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç^.d Beßren quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99^.d Beßerltbcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 39-b Befterab Bicrenymo latmitate dona/ tus ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;754-lt;d Beßyebius Bilarionis aßsiduus cornet Bctßonatuitd 933.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(258.4 Bier adds in Aegypta Epißc^ 3 o 3,b |
INDEX Bieremid fcriptd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;739-‘t Bicremid filus Bicremid Propb, ftiffe Utrginè 331.4 Bicremiam prepbetam timore pereul/ fum Bieronymus inuidorum morfilus ap^ petituf Bieronymus tnultis facrdbibliothecd codicibus abundauit 54-‘^ Bieronymus catbedram Petri confuz lit Bieronymus ante tribunal dei confit/ tutus quod Cicerone legißfet ilt;;o,d Bieronymus 'm fufiitione ob ßmiliari^ tatem Pauldincidit yzo.c.zy.d Bieronymus feuocatpeccatore z^i,d Bieronymus quomodo deceptus d dia/ cono nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z33.d Bieronymi fiudium in bebraicis Ute.-ris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^.4 Bieronymi media, uigilid, uita auRe/ rd,cyc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141.4 Bieronymi querela deArianis 66^.b Bierony.tepora cdlamitoßfiimd z6.d Bieronymi prdeeptor Gregorius Ba/ zianzenus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4.d Bieronymi parentes patrid et lucubra tiones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3i5.lt;t Bieronymi domus bdreticorum fiiro/ refubuerfa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4y6.d Bieronymi bifioricum opus z6lt;S.d Bieronymi pracepteres 5;8-c Bieronyminauigatio 59°'C Bieronymi querela defordibus pcccd/ torum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54,c Bicrony. uebemetidim,pbatur yo6.d Biereny. liber de uirg.feruäda yz.d Bieronymum Alexandriuertiffecom mentarios Bieronymum apud Treuiros dUquan/ diu commoratum Bieronymum fomniaffe fc intetfidffe Romd cboreis Bieronymum ßterifiiam ignorantiam 'm obfcurislocis feripturd interpre tandis Bieronymu Matthdi PuangeUum be/ braicedcfcripßlfe z-yS.d Bieronymum ab bebrdo nudta didi/ effe Bieronymus ab Augufiino taxatur 639. b Bieropbanta apud Atbenas euiratus 9i.b |
Bieropbantas Atbenienßu deutet for/ biticne cafirari Bierofülymaurbs trinominis ty^.a Bicrufalent uaria nomina Bierufalem qud 'mbabitanda 104.4 Bierufale Sedoma et Aegyptus 128.4 er 77tgt;lt;i Bierofolyma euerfam propter necem lacobi BieZabelpropbetifia 492.4 Biezabel impeenitens animus Z3i,4 Bilarion tantum uno die uiditBieru/ falcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10^3.4 Bilarionis corpus firatur Befyebius Bilarionis uita z^z.c (263.4 Bilarionemfiituranouißfe z6o,d Bilarius urbis pidauorumAquitanid epifeepus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 t 0.0 Bilarius firelateßs epifcopus 334. d Bilarij opus Bieronymum proprijs di/ gitis deferipfiffe Bilarij feripta Bilarij feripta expenduntur loy.b Bilarij libri legendi Bilarium diaconum deeccleßa recef/ fiffs Bilarium Grdcaru literarumaurulam quondam ccpiffc 849.b tiaccnop Bippocrates quid 4 fuis difdpulis re/ quißuerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ty-ti Bippolytus epifcopus 3oo,d Bippolytus uir difertifsimUS zoz,e BippolytiRom. urbis finatoris ßeri/ pta ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;ï82.4 Bir'interpretatur uigil 204.4 Birendus Photmi martyris ßueeeßßor Bira 998-c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(63z,c Biram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1002.C Bifioria ueritatis findamentu 188.4 BjHoridlatind micöt uirtutibus Ro. ducum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22.4 Bifiorici qui imitandi 106.c Beedos propcccatorib,accipi y69,b Bolda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1008.C Boman s^ Bemanidem Ç9o,d Bomicidiußdpe ex odio nafci zi9,b Bomoois dbßq; notitia dei pecus zz.d Bomo duplex Lyddd natus. 8to.d Bominem eundem diuerfis nomimtus nuncupari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3St.b de Bomine et oud is animontib. 416,d Bonorare deum quid 111.4 Bonoratus Maifsilienfis cccleßidepißco pus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;338.d Bonoratus |
|
IN EPISTOLA S | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
B incdum |
IND E X
JnfJiäm lufÜnuit Uthtrion festem die/ inßmidm fujlincre fruUra, eft ßultum 510. C
Infi^tid muUd ad purum recorddtur Infitm cur À d^monc eer (5$8c ripiatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;133. d
Inßntisnomm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9S^'^
in fois recens ndtus i bdptifmo non prohibendus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘i9-b
ïnfintium fallu,mdicrumlucrum ^^y.b Ingeniumßne dolore Iduddbile ‘ji^c IngeniumIdudibufexcitemdum ^S.d Iniuridm non freer e Chrifridni zzs.d Innoecntid corde euftodiendd 11 z.c innocentia Dduid diuerfds Jfecies enu merdt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;si^.d
Innocenti dm prelfdm mdUs,difjïcile nS dolere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zi^td.
Innoccntiuf urbis Komee Epifcopus 3ïidgt;
innocentiUifebriperijt zzj.d Innoccntius Epifcopus Andjldfio fuc^ cefsit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi.d
tnfeitidm non freere Chriftidnu ^jod Infidids tendcre didloU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S94’d
interpretis ucri offdu 724 c 815.4
567.4 C^b- S47-lt;iiG^b interpretuudrictiu Si^^-b et SiS-c.d Inuidid diaboli mors in terrdm introi^ uit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i33,b Inuidid feijuituruirtutcs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i33,b Inuidiam poff ’ cadcre etidm in fanHos
969,1»
lodchim er Elidehim 9 9 z.c lodchim, lechonidi er Cbdnonids idè 99z. C
ioâchdt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1004.C
loonncs EudngeUfrd notas Pontifici izz.d
lodnnes dpofiolat eudngeUftd,erprob P^^^'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;377.A
iodunesquodnnomortuusfit ^-76,d todnnem Apofiolum fiiiffc uirginem lodunesEudiigelifldubi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(376.d
fepultiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9‘i.b
Ïodnnes Uelienfts epifcopus 5 31. b ioannes Antiochente eedefit prejby.^ ter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^4.d
Ïodnnis Apofloli feriptd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z3i.b
Ioanna qudre eremum habitdrit 4 ^t iodunes fenior nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zsy.d
Joannes Antiochenx Parochia pre^ fitter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^-^.b
Joannes Uierofolymoru epifc, iZ9,b
|
lodnnes Cdpnioa |
814.Ç |
JrddbfqiiufÜtiel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^q.d |
|
iodnnes Conon |
814.C |
Irdcundice finem impencre Chriftiani |
|
Jodnnis er Kelide difcrimen |
895-‘‘ |
70. C |
|
lodnnem 4 Nerone m firuentis olei do» |
Jrdfei hominis efl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zzs.d | |
|
lium mijfum |
Jrdtus neminem emendet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7S.d | |
|
Job quid |
995-‘‘ |
irdti quomodo reconciliandi 119.1» |
|
Job de qud flirpp |
95^d |
irenai fcriptd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191 .b |
|
Job liber exempldr patientite |
733.C |
Jrrcprehenfibilis quis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;678,i |
|
crS9lt;i |
jfdde mterpretdtur rifus 9So.^ | |
|
Job crux er patientis 21 |
iq.acrb |
Jfddc Chrifli préfigurât eedefiam |
|
Job qudle exemplum |
166,C |
37^^^ |
|
Job peccdtor drguitur |
Zjz.d |
jfaac CdcitM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;769,^ |
|
JobdeflirpeEfdU |
77^‘lt;t |
jfddc Antonij mterpres nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2S9-b |
|
Job liber db nicronymo trdnsldtus ex |
ifddc prejbyter Anticchent eedefie | |
|
Kebrdico nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^5'1^ Crb |
334- f | |
|
Job fondt prindpium |
93i.d |
Jfddc malta fcripfit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;319,b |
|
Joel quid |
993.C |
ifbofethquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;996.d |
|
Joel er Vdffeni idem |
994-d |
jfidorus mondchm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151.^ |
|
Johel liber |
73i,d |
Jfidorus epifcopus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qz6.d |
|
ïonaddbfiliosuinumnenbibere 46.C |
Jfmdd interpret.exduditio dei 949.b | |
|
Jonddab filius Kcchdb |
so6.e |
jfocratis anni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz,d |
|
Jong liber |
733,d |
ifraelquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;959«6 |
|
iondthdn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1000.der 997-b |
ifrad in Aegypto primum deuirgina/ | |
|
Jorum |
999-‘i |
td nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79.b |
|
Jofdbeth |
i o o 4 .e |
jfdchar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^7gt;»tt^ 99S’^ |
|
Jofaphdtquomodo fuperet hofies zy.d |
Jtdlia quondam magna Gracia ^96.d | |
|
iofdphdt interpretatur domini iudi» |
Judaconfifsio dicitur ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;956.^ | |
|
dum |
9^t,b |
Judges plurimas hdbereuxores 3 91.a |
|
Jofedech er Efdrds idem |
994*(: |
Judas frater lacobi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;278.^ |
|
Jofedech mterpretdtur iuftus domini |
Judas 2elctes,Thaddäus idem 3^i.b | |
|
( 646,0 |
Judæ Epifiold nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37S.,d | |
|
Jofeph in typo Udridm hübet tuniedm |
ludie fcripta de hebdomadibus Danie/ | |
|
447- lt;* |
lis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;196.d | |
|
Jofeph cur pater domini |
347-^ |
Jud fa tota terra tribuuqi defcriptio fis |
|
Jofeph docuit animo: hbertdtem 76,0 |
turfeccicfiftcalistypuseji 487.4 | |
|
Jofeph fuifje uirginem |
354‘d |
Judfus non plan gendus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijo.e |
|
Jofeph Ecuites |
Z3o.c |
Judforum miferfiatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8o3.b |
|
Jofphus,Gr£CiU Liuiut |
»^z.d |
Judicare idololatras quid 975.4 |
|
iofephUilri |
i-oi.b |
Judicamur non defiituris fed de prf/ |
|
er Idpfus |
77igt;d |
fentilus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;374.d |
|
Jofephi Uidtthdthiec filij fcriptd |
Judice deo cotentu effe difficile 489.4 | |
|
z84.cerd |
ludicum liber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;739.e | |
|
Jofids confeditur |
4»5.t |
Judith Itbcr an in canonefit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^,b |
|
Jofiamfuiffeiuftum |
^44.4 |
Judith liber 'm Elicena fynodo appro» |
|
JofueUber ' |
73ic |
batus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75 4. d |
|
iothdthd quid |
7^^-dt |
Julia filia Paulf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^77‘b |
|
Jouinidnus imperator factore prundru |
Julianimors nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6.c | |
|
fuffocdtus interijt |
Z6.d |
luliani Augufiilibri contra Chriftia» |
|
Jouiniani argumenta pro mdtrimonio |
nos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;68Z‘lt;: | |
|
Jouinidni nomen de idolo |
(360,d |
Julianus epifcopus Capuanus }}i-b |
|
deriudtum |
4?9.4 |
Julianus epifcopus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;558.C |
|
Jouis prophettein-CreU |
4i2.C |
Julianus diues er potens fi/oUaturom» |
|
JoZdbdth |
1000.4 |
nibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;214.C |
|
ird dei |
836.d |
Julius Africanus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;301,4 |
|
ira uitleen da patient ia |
■ 4«4 |
lulq Africani libri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63z,d |
|
luniperi | ||
|
IN ËPISTOLAS | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
B t Liters |
|
INDEX | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
JAdÇ^l ^ MifMÜdem . 995.4 tiaffageUf [ms comedere dntequä mo rian'ur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;418.4 inter Matronds femper habuiffe uni^ cubas dccus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39S‘lt;i ï/iitrimoniü haberecum matribui zy filiabtis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;418.4 Martyres non aderandi 4ß-^.b Matrimonij caritas z^s.d Matrimonij incomoda 81 .t CZ 13 8 •amp; Matrimonia fecunda lupanaribus præ firuntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79.4 Ma trim on! a nS damnat ecclcpa ^39,0. Matrimonia quorundam adulterijs co hjerere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39S*lt;t Matrimonia fecunda an damnet Uiero nymus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9z,c Matrimonia prima an Uierony. dam^ net nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;448.4 Matronianusepifcoput 313.6 Materot filianominapietatis 234,4 Matris cura ergo liberos zy labor Matthana 785.6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(234.4 Mathufalem quatuordecim annos poft dduuium uixiffe Matthäi LuangcUum Kebraice firi^ ptum Matthiciuita Matthoeum Hebraice Euangdium fcri pfiffe 2y6.d er 880.4 Matthaus e^uibus pradicauerit Euan^ gelium ^77-^ Mathretquid 990,4 MaxiUa dequentem er cruditum ßgni ficat ' •y39.b Maximilia uatesfulta 290.C Maximus Taurinenps ecclepaepifco/ pus iïi»^ er 3^4’^ Maximus philofophus 3i3‘lt;t Maximi fcripta 296.0 Mazaca 2. d de Medicina er lege pmile 9 03.a Medium nullum inter uitam et mortem 231.6 de Megarenpb.egregia fentêtia ÿe^.d Mehethabd quid yZ^’ö Melmdeifacripcijsnooffertur 135.6 €7-785. b Melquardn facripcifs non oblafum 102.C Melania fanda ^4.cer 6-yi.b Melania duos perdidit filios marito |
IN EPISTOLAS mortuonondumhumato i6S,d Mdchifedech homo Chanäaus 771.4 Melchifedech in typo Chrifi pane er uinumobtulit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i2y,b Mdchonquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç32.d Melchon idolu Ammonitaru 1000,c Melito Apanus Sardenps epifc. 289.4 Melitonis fepulchrum 29lt;ÿtb Mela Lucani Poetie patruus 389.6 Melius ad comparationem deterioris femperrefficit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4‘ÿ3-h Mem interpretatur ex ipps 938,4 Menander difcipulus Simonis Magi 492^d V5?13 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;834 c Mendaciu omne auprmdum ab ijs qui uti mendado nefciunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 5 2 .c Mendada ofpeiofa de Dei laudibus ßs^.a Mentiri an boni uiript 6s6.d Mentiri an debeant magipri SS^'*^ Mentiri an pt aliquando uiri boni 7ilt;i‘lt;^erb Meribaalquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3S,c Meribaal er Meribabadidem 99^,4 Mertbabaal quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;997’^ Meridiesiferipturaobferuâda 919.a Meritum diuerfum in Lot er Segor 43t*d Meriti duf dem fandi in ueteri er no uo inPrumento Merita diuerfa, ideo muitje manpones 6ief, d Merita diuerfa in templo corporis nor pri Merita diuerfa refurgentium 4 5 0 ,c Merita uirtutum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 5 2 ,c Meritorum pro qualitate diuerfte man pones pro Meritis accipientium corpus Chri ft diuerfumptquodunueP a^^i.a Mcretrix ecclepa 8 0 8 .c CZ 4 Meretricis labia mei diPiUare 102,0 Meßen ij uirgines Lacedamoniorum uiolare tentant MetellaconiunxL,Sgt;yllre 393,b Metheaquid Methodius Lpife. cz martyr 548.4 Metrontaper ^o.onnes uiduaperfe,-
|
Miltiadis uolumen contragêtes lt;782.4 Mtlitarean Chripianisliceat -y^^.b Minutia uiua depffa ob fujfitionem pu pri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33 9.b Minutius Felix Romie inpgnis caupA Miraculumpgne de Flieruf, loo^td Miracula Flilarionis 254.4 MifaalqUid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;995.lt;lt; Mifericordia artemnon habet 255.6 Mifericordiæ dei quantæ 250.4 Miferiarum plenus mundus 2j,d m^\T3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;794.4 ^Silï’Ü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;792.4 Mithraer Frichthonius unde genej. rati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 62,0 Moab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;777‘‘t Moab quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9S^-it Mobunai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;997 b Mochimus Mefopotameus apud An^ tiochiam prepyter 334.4 Moderatusuircloquentifsimus ^96.d Modepiferipta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;291.4 Machorum fanguiscjfunditur s3i.b in Marore quid cantandum 184.4 Moloch idolum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioo6,d Monachi uitd defcriptio los.d Monachi olim in clericos eledi 48.4 Monachi prima uirtus 170.c Monachi ueri labor 4 lt;7,4 cz 4 7.4 Monachi impudid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;355-b Monachi cuiufdam auaritia 151,6 Monachi offidunondodoris fed plan gentis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;471.6 Monachi uita cuius laudanda 82.C Monachorum diuitie detedantur 13,4 Monachorum principes 10 6,c Monachorum genera tria in Aegypto 151.6 Monachorum patres clerici 32.c Monachoru ingens nudtitudo 151.6 Monachorum incunabula qualibusm^ choantur alimentis 424.4 Monacharum nobilum faminaru Roz mapropoptum 122,4 Monachosolimobtuliffeclcricis i,b B 3 Mono/ |
20i.b 75-^
Mulicres quafdam neffe Pauli dida de uiduiscitare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;392.d
Mulicres cito fenefeere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3.37.4
AJulieres iuxta myâicos intelleilus 898. d
Mulicres in uirorü laudari opprobria
Mortis meditationem effeomnem fae pientium uitam
KJertis irreeufabi'it necefsitat 26 c Mortui Chriflianorum dormientes 2i.b
Mortuorum infrijs quondam hominet immolâtes
AJortues deflere impietas in deum 166. d '
Mortuiscerei er lampades prelati t9o c
de Mertuit et uiuentibus flmile 932.d Mcy'es quadraginta diebut er nodiz
Moyfes quadraginta annis eruditut i» i cremo
Moyfes pugnatcontraAmalech 27.4 de Moyflfliritu auflrtur
AJoyfem deum ßeie ad ßeiern uidiffe
Atoyfem er Neliam quare Chriflut transflguratut in monte oflendit in gloria
Muliercs diuitcs querere pauperes ma ritos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jzzc
Mulieres uirili habit'd incedentes 149. d
Mulieributqudre Uier on y milt feribat 840,C
Multitudinis excmpla neminem define
Nepos feriptor Nepotis cpifeepi error Nephthalim quid
Ner an genuerit Chit • Nero Fdulum è uinculis foluit Nero intut.ßris Cata
7S'd 4i'4J
3-4,d 27?.«« 303-^ 937lt;^ 99S.d ^79‘lt;f
49'‘‘
|
'RetopliAti Nicunorem dmalfc uirginem captam qu^femterficit aicciix Romdthe duititii epifc. 329.4 ï^icardti coniunx Uicoldut Antiochenm 2 4 o ,c mcoldUf Antiochemts omnium immun diddrum repertor Co^^.c Uicolditdrumhitreßs aicolditdrum hlt;erefnsdutor 2 4 0 ,c tlicopolis urtgt;s 301.6 er i^g.d Üiniuc Kiobd coudre in Idpidem o- diuerfds be flidtmuidU Üipbii HititK hypodidconui A^uüdte 224.6 Nitrid i^itritemonißtriit i^ourbt No4gt; requin interpretdtur 943.6 Höbe nutte tumulutoedforum fy3.d ÜobilitM dpud deurn 116.c HoccrenuUi ,mdximd tequitdtis pdrt HZ. C Hoemdifemind nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiz.e Hodem in 4. uigiliat diuidi 3s^.b Hode furgere dd ordtiones er pfdb mos Hoddb er Cedmd idem 994.C Hoiuinolentid Hoequdre deimmudis dnimdlibus p^ ptend dcceperit Hoequomodo iuflus 944.C Hoèdrctdiuerfddnimdlid 4Z3.d Hoemi cdldmitds nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16 6^c Hoemimterpretdriconfoldttm slt;S.c Hogd pUus Dduid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;992'.c Hobdhi er Hddmdn idem 99lt;S.c Homen udnum contemnendum io6.d Homindqudtuor inueteri tefidmento dbp^ uUo ueldmine inueniri 9^o.c Hominum crebra mutationes in ferb pturis Houdtidnui RomdUfurbis prejbyter 304.C Houdtidni epidolæ Hubendi edutio uniuerfd uiuentibm ui/ ris feeminis dmputdtd Hubere qudrc uelit Pdulus ddolefcen/ tullt;u Hubes eßeprophetdS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 34-d Humenijfcript4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;632 ^d N«» interpretdturfempliemu 93S,d |
IN EPISTOLAS Humeru minorem pr/eponit uetus fcri/ pturd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43 2.c Humerorum liber quid docedt 737.b Huptidlem fexum non habet cdpd con^ iundio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;203.6 Huptilt;e (ecundequidmali habeant 85.6 Huptiie tempore Abraham nuÜitpro/ hibitie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;947-lt;f Hupti/e terram replent^uir^initas pay radifum Huptiarum moleftilt;e i4lt;s,d Huptiarum incommoda 354.4 Huptias ne concilictpradicdtoräbßi/ nentit Huptids plures reptare docetprimi hominis creatura Huptias effe donum dei 447.4 Huptias fecundas Paulum concedere 3lt;S9.b Nuptias fecundas probat Hieronymus zo 6^0 Nuptijs praprt Hieronymus uirginb tatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;144.4 Nuptijs an uirgo interne pofsit lt;^3 d Nuptijs nihil detrahere Hieronymum muirginulaude 3^4.d er 3^9.a in nuptijs non tantum boni quod ff era Nutrix qualis cligenda 5 7,4 0 OAps eremus zSo.c Obitus ChriRiana mulieris defcriptio 189.6 Obßetricem nullam babuiffe Mariam 349‘i Obtredandi materiamnemini fuhmi^ niflremus Obtredatorum fcyUei canes 44.4 Obtredatoribus na credendum ii4,d Oculi taciti cordis ßtentur arcana 84.4 Odetb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1003.4 Olerum efus adolefcentibus utilis 33.b |
Oleumbenedidum Oleum effufum,propheticum facramen turn Olibrius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6S.d er lt;^4*4 OlympusHiffanusepifcopus 329^4 Onafus Opes cotenere perfdo nSfatis 171,4 Opera qua Deo pracipuc placeant 216,eer d. in Operibus bonis perßdor Deus 4»4*4 Opprobria contemnenda 785.6 Oppugnatur pius, quando nefcitfe op pugnari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.c Optatus Afir Epifcopus Milcuitanus Or quid 733,b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(311-b Oraremritumyßeriorum 504.4 Orareflexis genibus 212.0 Orandum fempcr quare 640.0 Orandi horos debemus habere diuifas ^^3-lt;i Orandum flexo corpore io6.d ad Orandum pergens peccare eejfet 1002.0 Oratio quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;833.6 Oratio quomodo pinguefcat 763.4 Oratio fandis fomnus s/33.4 OratiSis ordinéueteres babuiffe 7o.b Orationisuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73.4 Orationem dominicam quofdamcon-temnere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;413.6 Orationem pro deUtijs habere 84.4 Oratonbus qui imitandi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 6,c Osdomini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;974-e Ora Chrißo confecrata ceruffa er pur puriffo non pingenda 57.4 Oreßefsmonachus 326.d Origenißaquomodo extindi 123.6 er 124. c Origenißaru error dänatur 664.e,d Origenißarum ßdio extmda 121.4 Origencs Adamantius 297.4 Origenes de eccleßa pulfus 33o.e Origenes Arij pater er aliarum bare feon radix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;505.(1 Origenes centum er qumquaginta an nis ante Hieronymumßit 5 40.ci Origenes iunior nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;305.6 Origenes martyris filius 541-4 B 4 Origenis |
|
Ï- N D * E X | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
IN gt;nbsp;P I S T O‘L A S | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Pipizo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149.6 |
Poreorum uefd carnibus neßt ap: d |
Prophet a duodecim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;738 e |
|
rr’gt;i;''3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;so^c |
Arabes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;418 C |
Prophétie ueri quomodo agnofeendi |
|
Piterenßs ßyneJut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j i o.c |
Porta Ephraim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1006.0 |
294 c |
|
Pljglt;f ßUoruni hotninum 981.4 |
Porta pifeium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loog.c |
Prophetie mandandi memorie 59.4 |
|
PlAtonici (^uare in temploru lucit uer^ |
Porta Orientant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S94gt;c |
Prophetarum minorum fcripta 761.6 |
|
fati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;419.6 |
Portas Sion dominum diligere 801.4 |
Prophetat mtelligcre maxime dijfieut |
|
Phtonis muter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^o d |
Portia Bruti uxor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39^-^ |
tatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^3-tl |
|
Ptatona er Ar,üoteJis dogmata nihil |
Portia minons didum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39^.c |
Prouerbiorum Salomonisufus ^9.a |
|
in extremo dei iudicio prodeffe 4 d |
Pothinus Epifeoput Lugdunenfit |
Prudentijfcripta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^7-6 |
|
Platon'u anni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii,d |
291.6 |
Pfalterium edifcendum ad uerbunt |
|
Platonis p^regrinatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73 5.4 |
Potut monachorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16.0 |
46. d |
|
Pieriut Alexandrina: ecdeß^t preßyy |
Preces piorum potentiam deiimpedi.- |
Pfalterium CZ Hlros Salomonit puella |
|
ter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3° 5’^ |
re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo^.a |
difcat memoriter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 oz.d |
|
Plinij Icnitdf crationit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47.4 |
Praceptor quails eligendus ^6.d |
pfalterium ordine cantatum 185-6 |
|
Ploni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;997‘h |
Pracepti inftar totius orbit confenfus |
Pfaites nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13-6 |
|
Plorat nemo mentient nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^6.0 |
485.6 |
Pfalmi titulit carentes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;835.4 |
|
Pluuia tribut annis non data 260,0 |
Praconem Chrißo inueniri dignu difß |
Pfalmimecclefiiscantati 814.^ |
|
Pluuiaqu^ optima nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84. c |
eile nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 9 o.c |
pfalmi poß orationem cantati i6i.d |
|
Podagricorum remedium 421.6 |
Praßumptio,peßtimus praerp. i88.lt;i |
pfalmi quomodo in corde dieêdi 48.C |
|
7rolt;/lH^HS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^zx |
Pratextata nobiltßtima famina ^^y.a |
pfalmi lex appedantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;904.C |
|
Panitensßuendut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;221.b |
Prandiumfandorumpitrum z^o o |
Pfalmorumautores ar tituli 3iz d |
|
Panitentet recipcre p.r manus impofi |
Preßyteri et epifeopt idem 63j.b |
Pfalmorum cantus olim in ßequcti ufu |
|
tionem (ÿ- tnuocationcm ßintut |
Preßyteri feptuaginta Moy fern ele/ |
131.4 |
|
fandi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;484.C |
gilJe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.C |
Pfalmoru eâtus dienoduq; olim 70.^ |
|
Panitentet multi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2o6.d |
Preßyteri an tacere debeant prafen/ |
Pfalmos pueri mercede decitët 101.6 |
|
Panitentet extra ecdeßam ßedtße |
tibus epifeopit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^.d |
in pfalmos multorum fcripta 69 9.4 |
|
zoy.a |
Preßiytiris qui imitandi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;106,0 |
Ptolémaïs duitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17Sd |
|
Pamtentia diaboU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 40.C |
Primitiiequarefacerdotidato 790.c |
Publius Athenarum epifeoput 287.6 |
|
panitentia P,oma- publica zoS d |
Primitia pro potioribus cr meliori/ |
Puer in utero matris quomodo nutria |
|
Panitentianunquamfera 241.6 |
lus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;975-^ |
tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;518.C |
|
Panitentia ßbßdia inßheium remedia |
Primogenita deo confecranda 77S.b |
Puer quotidie reddat pmfum de feria |
|
79* |
Primogenitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;349.1 |
pturarum florilus carpfum 58.C |
|
Panitcntiam qui igncrare deleant |
Principes dei qui didi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1001.a |
PueUares animi quomodo folidandi |
|
63. d |
Principia uirgo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izi.a |
inter PueUares lufut Chri ^zz6.d |
|
ad Panitentia inuitari peccatorê mul^ |
Prifctllamfmauatet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;290 c |
flus difcendus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55.4 |
|
tiiferiptureloeit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;229,a erb |
Prißiüianus pars de turpitudine Ma/ |
PueUarum lafciuiam uirgo Chrißiß/ |
|
Poetarum carmina uirulentiat eße Ae/ |
nichri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6oi.b |
giß^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72-c |
|
gyptiorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;779.4 |
Prifcillianus Abda epifeoput ? 1 ? .6 |
Pudicitiain primisretinenda 395,6 |
|
poetarum carmina ditmonum cibus |
Prifeus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66^.0 |
Pudxitiaamiffa omnem uirtutemru/ |
|
Ss^-b |
Prifeus Bacchiut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z38d |
rre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39q.a |
|
poeu qui imitandi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io6.c |
Probalaut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66d |
Pudicitia difficile inter epulas ferua/ |
|
Polycarput Smyrneeepiß. 236 d |
Probinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66 d |
tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;236,0 |
|
Polycarpus Ioannis auditor 285 .6 |
Probus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66,d |
Pudicitia thefaurus quomodo confer/ |
|
Polycarpi uita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23 6. d |
Proculus Montani fedator nbsp;nbsp;z^^.b |
uandus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79.h‘ |
|
Polycarpi uclumina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2oï.b |
Proculus fandut er dodus Epifeoput |
Pudicitia ßtma tenera res infaminis |
|
Polycarpi didum Karcionem 236.d |
49-6 |
Pudicitiamnunquam ßfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(73 e |
|
Polycarpi epifcopi fepulchru 295.6 |
Proßturus ßater nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;636.C |
captiuam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zó^.b |
|
Polycrates Epheßorum Epifccpus |
Promiftio de Chrißo ad quem primu |
Pudiritiam etiÜ Barbaris uenerabilem |
|
ßda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izj,a |
^fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91.6 | |
|
Pomenut Maurus cpißcopuf 35S.C |
Proßeri opera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33^.c |
Pudicitia honeßis mentibus magis at' |
|
Pontiainßula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;173,0 |
TcpoTTctSiK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y3.d |
rieeßequämuitam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;390-d |
|
Pontius diaconus Cypriani 3oz.d |
Proterius Epifc, interfcitur 334.d |
Puder cundas uirtutes fuperare d^' |
|
Populus domini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;973,d |
Proximus quomodo diligedus 9 2 4. d |
bet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1156 |
|
Potentia humana quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.6,d |
Propheta appeüati uidcntes 73 6,d |
Pudorduplex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mJ . puluidi |
|
IN EPISTOLAS | ||||
|
|
INDEX | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
IN EPISTOLAS | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
INDEX
|
Stoicl (j^udre in iucis templorum uer/ ßti 4^9 i Stoicorum (^udtuor uirtutet ilt;S9,d. Strato regului Sidonii 39^^^ StymphaUdem uirginon confoffam in templo propter pudicitidm 390.0 SuA 995gt;lt;i Suhd^uid 99Z.d Subdl O'Sold idem 99Z4d Subjldntid triplex mhomine S9i.b Stijfrdgid. 'm epifcoporum elcllione 33z.d Sundmitis coccind dicitur tz.d SuperbiaUK ’m fdnUis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z43.d Superflui uerbum Ambiguum iz.d SupcrhumerAle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘793gt;‘t Suphquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yyS.d Suhimquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99S‘h Surgendumnoilcbisduttcr 153.4 Suicremut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77 ^'lt;^ Sus drtium repertrioem, Prouerlium IZJ. A Su^nnA 'mterpretdtur lilium 34o.d Sufurrones tdxdntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49.a erb Sufurrones genus hominum pemitio^ Sydgr'q fcriptd Syrorum (^ Chdldaorum l'mguA Hcgt; braamdgUAexpArtecoflnis 747.b T TAberndculum foederis 993.b Tabor mons et ïtdbyrium idem Tdäumfibi depingere prateritdsuoÏu ptAtes Tdnndthfdr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;181 ,d TdprobdnA'mfuld Tdtidnusepifcopus TAtiAnus ïuflini mdrtyris feflator 29o,d Tatidnus didconm Tdtianus pr'mceps Pnerdtitdrum 3S9-'i Tdurus praflÜut ad TduriAegyptij facrA qui admifsi 91,b |
Telamonis defllio mortuo diÜü zz.d Templum deifanHorum cordd n^ÿ.b Tcmplum in Libduo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100z^d Templu Chrifti dnimd credétis io6,d TempliPpheßni 'mcenfor 3S3-A Tenebras apud deum lucere 452.^ de Tenebris et dduentu Chrifli 9ii.d Tentdtio an À dco fit 414.4 Tentdtio uit a human A 9ZZ.0 Tentationes quo fuperandæ 18 4.0 Terrd repromifsionis uerd 300.0 Terrarepromifsionislatitude 30z.4 Terra repromifsionis et Aegypti co/ pardtio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127.b d4 Terram fanHaquibus ducibusper/ ueniendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77S'i’ Terentid Ciccronisuxor 393 b TcrtuUianus taxatur 36 ^.b TertuUianus creber in fententijs, fed difficilis in loquendo 10^td TertuUianifcriptdcruitd Z96.d TertuUiani liber üeucflibus Aaron 796.d TertulUdttonihilcruditius ' 63z,4 TertuUianum eedefia hominem non M^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3534b in TertuUidno quidldudAndumlt;;9z.4 Teflamentum Vetus cz Nouum non di foor dare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S53-b Te^dmentum Uouum Grace confu/ lendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zoZ.o Teflamentu vetus ty NomS perlegit Paula cum iïicronymo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 8. d Teftamenti Veteris CT t^oui fupeÜe-{lilemaudire Tefldmentorum captatores Teüimonium ab mimicis laudandum 510.C TeRimonid incongrud quofdam dd fett fum fuum dptare Teth mterpretdtur bonum 93S.d Tcutd ittyricorum regina 39igt;d Teut on tl mulicru fleinus crudele 91 ,amp; Thaanach quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;995.d Thdbathd uicus Thamar Pfron er Phdres geminos e/ didit Thdmus lucus mubrdt Bethlehê io^.b Thdneicampi Thdrequid Thdrfishomonymumuocdbulu 31 z.c Thdrfus Thau mterpretdturfigm 938,4 |
de Theatris amp;nbsp;hominibus mudanis fl/ mile Thebdna uirginis ß^um 39o,d Thecud ciuitas Theoiliflus epifcopus 297-b Themdn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;954-lt;^ ThcmiüocUs uox, quum fe cerncret mori Theodordforor Lucini ziz.d Theodora Hijfana uidua 203.4 Theodorus NeocafareaPonUepifeo/ pus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3°’^-b Theodorus Heradeotes 9Z3gt;c 693.4 Theodorus podea Gregorius didus 63z,d Theodorus Ancyranus Galatia epi^ fcopus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^2.4 Theo4orus pre/byter 3Z6.C Theodorus monachus 66444 Theodoretus Cyri ciuitatis epifcopus 337* lt;i Theodulusin Codefyria preßt, 337-b Theodotion Hebioneus 293.C Theodoflus Anachorita zzo.d Theodorus KeracUa Thrdciarum epi fcopus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3°ilt;dl Theodorus Antiochena cccleflapre/ fltyter Theogonus epifcopus l^icenus 490,4 Theologi ueteres quo iudicio legendi 44lt;Ï.c Theonas epifcopus 3°5-6 Theophilus Alexandrina ciuitatis epi fcopus Theophilus Antiochena eedeflafepti mus pofl Petrum Apoftolum epis fcopus Theophilus Antiochenfls eedefia épié fcopus Theophilus Cafarea Paleflina Epi/ fcopus Theophrafti liber Aureolus de nuptijs 39Z4d Theraphim quid Theridcaundeconfleiatur 4^7.6 Theofeba Tyria eedefia didconus 529,b Theotimus Scythia Tomorum epiß'^ Thinuis |
IN ÊPISTOLAS
TmiUf« fidem dcmcn^rdri in tri' butnomimbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i28.c Triniutis mylimum imperfcilu abfq; jjiiritu fanilo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿS^S-d TriphyÜiut Cypri Ledrenßi epißco' pM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}O3*d TripbyUij Cyprijßriptd esz-d Iriptolemi leges nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^zz.e |
Triumphui dei 889.6 Tropicdlocutio 5^^-d Try phon Ori genii dudîtor z^y^b Tryphonim princeps ludteoru 2 8 9.4 Tunia Pduli Eremitlt;e zlt;^i.ei Turtur uidetur Moyjcnctunumqucm/ libet inteïligere prophetaru 9zj.a Turtur typuf ßludtoris 379gt;lt;t Turturiindturd 379-lt;t Turturu par q^uare in facrificijs affunt ptum /[zlt;Std V VAlcntinilt;mi ddolefccntisinteri tui ZS.d Vdlentinianimors z6.d Valentis mors z6,d Valens Murfenßs epifcopui 489.b Valerite diHum de Seruio marito mor/ tuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}93-.d Valerianuspapi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zzó.d Vallis benediéionit 1003.6 Vangiones longaobßdiSe ddeti 95.4 Varmenßs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç89.b Var interpretator pauor 939 b Varronisßtripta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zji.ii variui Geminui Orator 387.C VafafanHa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;93^-d Vaßamifericordite nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;888.c Vau quid Hebrdil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 o«c VberaereSlapudicarunt çzi.b Velum feißum,in quo imago lt;^os.d Vendere an omnia debeat Chriflianut . 47^'^ Vendenda quornodo omnia ßnt zi^.b Venenurncy uitium Venena mcUeoblita Veneratio dei ad falutem quando uti^ i‘^ V enire ad patrem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;86 6.c Verbum dominipretiofum nbsp;nbsp;nbsp;971.6' Verbum Oei auribus percipiendum 76z,c Verbum dei in quibus dormitet ^z^.a VercelhcOigurum duitas nbsp;nbsp;244. c Vermiumeßts Veritas rugoße ßontis œ triilis öz^td Veritatem certifsimam nullum homi/ ncmhabuiße Veritatemangulos non amare 4y.b Verus epifcopus Verum tacuißc peccatum 6^6.d ad Veßcendum an omnia fint creata 4^7’lt;^ |
Vedis Candida facerdotis in admint-» firationefacrificiorum 6z6.ii Veftis candida poß baptifmum datlt;s 795-lt;* Vefiis animi indicium zs6.c Veßis uirginalis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 8.rf in Vefte olim apud monachos nutla di^ fcretio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13 0. d Veßimentum nuptiale 866.d Veßimenta pontificis quornodo ^iri' tualiter int eiligen da Veßimentorumuaria genera 79S.C Veß'.tus diuitumtaxatur Vetera exire quid Vetußatis con[uetudo magna 7S'^^^ Vialatca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;976 td VitedupUces ViSloria: prima caufa in dicendo 445-^ ' ViHor Cartenna Mauritania duita^ tis epifcopus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33‘)-b' Vidor xiij. epifcopus Rom, Z9i,b Vidorinus Afèr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;310.4 Vidorinus martyr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioy,b Vidorius Aquitanicus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;337 ut Viüorinui Pitabionen fis Ppißcopus io4.dcr if^i.ber SS6.d Vidorinilibri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^sz.d ViHorinusP.hetor Mafsilienfis 333.a Vidus cogitatio ßinafutfidei t^o.d Vidus quorundam populorum fialubris 421.6 de vidu ßcUicitudo uana 94.d VidcreJßiritu melius qcame 214.C Vidua mater idiciu caßitatis eßzi 5,6 Vidua neßeiat digamia indulgentiant 79-lt;i vidua qua ecdeßte bonis alèda 790,6 Viduaßacerdotali nuptia ßecunda im terdida nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37Z.C V idua quales efße debeant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 5.6 Vidua omni ratione prouidendu 9 2 .e Viduarum querela nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 5 .«t V iduarum quarundam ßcelera 143.4 Viduas eccleßa eleemoßynis paßei 37°gt;(: Viduitatis afßertor importunas Hiero nymus Viduitatcmßecundum gradum pudici tia teuere Vigilantius preßyter Parcilonenßs ec cleßa parochus Vigilantius preßyter 10-7.b Vigilari cercis accefis adßepulcra ßan dorum Vigilias | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
INDEX
|
vigiliieiT perncHiiticnn ’midpluis martyrum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^s^.b vigilie pifchalcs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;469,b Vigiliitrum diet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 8 .c Vigihuirpifcoput nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;330. d Vigiliw diacenut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 3 i.c Vincentiui prepyter €64,4 Vincentis nAtione CaUut 333.b VmccntiiM Giillutpresbyter 33$ amp;nbsp;V'mdidepptUiigintAfeptem -^66.d Vincula dupUcia in fcripturii 782.c Vinolcntieuitium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cys.d Vinolctctfaccrdoteilex damnat iS c Vmum aqua mixtum 997-b Vinumparco uerfuminacctum i^s.c VinumnoluitPaulabibcre quuegro^ taret Vinumluxuriofaret - Vinum or adolcfccntia duplex incem dium uoluptatK Vim potio quibui ex caupf concédai tur Vino utendum medico pueris 5 g .c de vipera cyrmatreßmile «;j.b Virga uirorum Vir quo in honore habende ab uxore iiy.acrb inter Virum Oquot; hominem quid interpt »ii.d Viris quicquid predpitur redundat infotminas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zos.c Virgoauiro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;445 b Virgo fine matre ecckfioi non adeat 58.c Virgo que caucre debeat 235.6 Virgo corpore cy non jpiritu ^lt;^i.b Virginif cuiufdäaußera uita izo.c.d Virginis deßnitio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35^4 d VirginemBuddam è laterefuo gene^ raffe in Virgine adulta lauacra difflicent Hierony, Virginet primitie dei 389 .a Virgines qualcs apud Manicheum VirgineS ueßalet quid tempere Pliez ronymiedone Virgines ad facra mutuo miffe 5 9 o .c Virgines confecrate i^J-b Virgines bone et male 14 o .c Virgines muite olim 389.6 Virginesforores in puteumfe precis pitant Virgmum gemme Virginumffupratoret puniti 3901,0 |
Virginum malarum contubemia uiz tanda virginum tres turme Virginum quatuor prophetarum cubi cula Virginumlaborcs Virginu defenforArißamenes 396.C Virginibus Hieronymus concedit nuz ptias nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3y.a Virginitas quare non ßt precepta Virginitasßudtunuptiarum 3^4.0 Virginitas mente feruatur Virginitas difficilisres Virginitas unde naßcatur Virginitas que hoßia ChriHi 3 sg. d Virginitatis donum quando in famiz nasfluxerit Virginitatis moriturepridpia 2^6.0 Virgmitati deßrmes filie olim tra-dite Virginitatem gladium pudidtiefemz per habere Virginitatem [emper tenuiffe pudiciz tie principatum Virginitate preceptum domini nul lum Virtus femper inuidie patet 6-g.a Virtusfemperrara nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4zi.a Virtus Cbrißianorum prima 18 2 .e Virtus ffirat un guenta 9ts-b Virtutem gloria fequiturquaß umbra ^7'7^ Virtutes omnes quomodo habemus 6zo, d virtutes effe moder at as 69.a Vißones demonicos exercere 46.d Vitanddlus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^-a Vita hominis tentatio 45,6 VitauanaßneChrißo z^,b Vita nulla ßne feientia ßeripturarum 933-^ Vita Chrißiani militia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.6 Vita uera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*!7-b vite humane breuitas i3-y,aetS36.c vite humane inßabiUtas 9lt;^.a Vitam tuadifeemagis ordinäre quam alienam carpere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114. d VitdliusAßr Vitiauicinauirtutibus 489.4 Vitia aliéna Vitiorum introitus ad anima per quin queßenßts Vitioru palma honeßa poHuere 147,4 |
Vitiorum incentiua Ratim in mente iu gulanda Vitrum fi tanti, quanti margaritum 66.d Vituli puluis quare populo datas in po tum VitUlorum eßus prohibit us Viucredcoquid Viuentium terra Viuorum er non uiuoru in loannc du plexordo Viuant in quibus uirtus dei Vlamßlij vlam interpretatur prius nbsp;nbsp;nbsp;9lt;i6.d Vna fabbaci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;83o.lt;l Vnum effe in patre et fitio quid 4 3 4.C Vnguem tranßterßtm recedere 123.0 Vngiolco muiter es [ex menfes 947.6 de Vnguéto CT Chrißi nomine 916.d Vocationum facramenta funt diuerfa Voconitis Caßellani Mauritanie cppi diepifcopus Volcat ij in orationes Cicer, commenz taria Vocem uiuam affcere Voluntas in homine non natura dam-natur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y 90-0 Voluptasubiconßßat Voluptatem contemnere prefentem ma gnum Voluptatem amaritudine terminari 77^'^ Voluptatum feminarium,ucnenu 34.0 Voluptatum incendia quomodo fupz primenda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zlt;^3.a Voluptatum incentiua 419.a er b Vriasquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;977'b Vrine difßcultas quomodo laxanda 417.4 Vrßnus monachus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3Z9.b Vfqi in fcripturis duplidter intcUigi 347‘b Vxor proba adultcrij ddata 244,0 Vxor facerdotis phinces inter matius fxminarummoritur 169.4 Vxor que zz.maritumhabuit 92.d Vxoranducendaßtfapienti 892.d Vxor maritum interßeit 391.^ Vxor an ucuere debeatcaßitate 117 b V xor qbus ex caußs dimittenda ïo6.o Vxorem impudicarn feruari non poffe 393^* Vxcr aliquando in copulando matriz monio non eiienfa 39^-^ Vxor |
IN EPISTOLAS
|
Vxor Loti ^emo tnfiddiUtit titulo condemmti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zz^.a VxorK prêtes pro märito z^i.ii Vxoris confenlu ab ufu matrimonij ab/ liincre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zz3,d Vxoris nuUadedio j^z.d Vxorem ducere liieremiat prohibetur 93^lt;i Vxorem amare quaß adulteram, nihil fadius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39^.a Vxorem ^ui nunquamduxit fortuna/ tus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;394-c VxoremducereUberorucaufa i^^.b Vxores quare habende 1001.b Vxores habentes, an in opere caiugdi pofsint libéré prophetare 9^,4 Vxores proprias Scotos non habere ^Htd Vxores Indorum charifsimas cum ui/ roconcremari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?9i-^ Vxores pro ecclejïis quidam interpre/ tantur ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37^-d Vxorumalaru catalogus 394.ce7'd Vxorumincommoda 377 b cr379gt;é Vulgißuor erga imperitos condona/ tores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^,a Vulnerari fcriptura diuinlt;e magiftè/ rio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;92-^4 de Vulnere er cofolatore ßmile 16s.d Vulnerum uera medicina in fcripturis facris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zi/^.d Vulpiumcaroquibusinefum 413.d Vulturis Utility nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;417- «lt; Vultures tranfmarina cadaucra fentire Sz^. c Vulua uirginalis Chrißu portas ape/ ruiffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3 4-0 X XAntippeSocratis uxor 39i.b Xenophontis iixsvoiitnàs 900.C XyRus urbis Ro. epifcopus i^z.d Zacharie prophetia 739gt;d Zacharias propheta i I04 rege inter/ fiflus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioo6.d Zilmon Zaph nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iooo,c. |
Zaphai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;looo.c Zaphanath phaanecha 9Sït4 Zaraquid 99z,d, 9Sz,der 994,0 Zarcd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^5lt;lt;t Zebath nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1005,4 Zebenus epifcopus Zedechias er M^athonias idem 99Z.C Zenobius Zephyrinus epifcopus Zibinterpretaturundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;98 9,b 795-d Zoara nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;943 ce7i9o.d Zophiminterp.ffeculatores 970.c 'WX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34lt;S.d Zoriquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;looz.c SEQSVUTVK SCRL pturæ loca. Gen,i. Inpr 'mcipio creouit deus ca/ lumerterram Gen* z.Et erut duo in carnéuna 9z.d Gen.j.SerpenseratcaUidior 94i.b Gen, 4, de Cain Gen,4,Caputinterpretatur 94z,d Gen. 14.deLamech 766.C cy d Gen. 15. Qtfartaprogenieplij ifrael de Aegypto, erct Gen,i6.de ticlchifedech Gen. ig, Ecce Sara uxor tua parietfi lium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^6.0 er d Gen.zy. ifaac caligarant oculi 769.b Geneßs 49, Eeniamin lupusrapax 5 9lt;^7tb Exod. zo, Honorapatremtuuer nia trem Deut. zo* Hearemus cum boue^ya/ fino Prouer,q.Eibe deßntibus tuis loz.c Pfalmoz. Apprehendite difcipUnam 55^lt;i Pfal.44,interpretatur Pfal, 79* interpretatur Pfalmo 90, Afagitta uolante in die 64^.4 Ecclef i *vanitas uanitatum 451,4 Efa.6,vidi dominumfedentem 851.4 crSs7'^^h |
EzechieUs 14. Hoe er Daniel,er lob cre* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;375‘«t lont l.Adhuc tret dies lAatth.i, Cumeffetdejfonfata mater eius Ularia lofeph. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 4 5, b Matth. 3. Polens eft deus de lapidtbus ift li, ere. Matth, 5. Si offers munus tuum ad al.gt; tare Matth. 6, Cuficis eleemofyna 9z9.4 Matth, 6, Eüote perßäi ficut pater ue fter Matth, 6* Pater nofter qui es in calls 6lt;^3.C Matth.6,Molite foUiciti cjfe decraßi/ no,ere.337. a Matth.3. Grexporcorumzqt,derh Matth.9.Tolle leilum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9zz.d Matth.io,lgncm uenimittere slt;^4.c Matth .16. Si quis uult uenire poft mé »97-'^ Matth. 11. Tues quiuenturuses, an alium exped, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39 4.d Matth* 12. Qui dixerit uerbumeon.. tra ftlium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 7 6. c erd Matt. iz. Arundinmquaffatä39^.b Matth. 19. Quam difftcilequi diuites funtintrare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;373.d Matth.Z4i Vaprtegnantibus 397.b Matth. 25 de decernuirginibus 431.6 Matth, z^. Media node ffonfus uenU 93Z.é Matth. 25. Homo hobilisprofteißens in reg. Matth, z6. Mon bibam amodo de hoc genimineuitis Mat th. zy,Et uelum tempU fcijfum eft 333-lt;t Luca 9, Quia freies eius erat obftr/ mata Luc, 9. Vt ignis defcendat de cala 399,b Luc,iz,Vendeomniaquahabes 70.c Luca 1^, de filio prodigo hiftoria 36z,d Luc, 16. de uitlico iniquitatis 399,b Luc. 16. Qhi dimittit uxorem 373.4 Luc.z4.Ecce ego mittam promifsio,-nem,erc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;884.4 Ioannis 2. Cathedra uendentium co/ lumbas * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50.C loan, 14.Vado paraturus nobis locum 427.4 er 433.4 loan. 17, Now pro his rogo, fed pro illis,erc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;434.C Ioannis zo. Molime tangere 875.4. er 331.4 Ioannis 20, Exijtergo Petrus cr die C alius |
INDEX
|
Alltu dilcipulut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99Z.e Aä lt;j,dc AnanidO'Sdfihyrd yo.d Adorumj, indnlmdluu feptudgmtd quin^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9(^4. d Ado. 19. Quo ergo bdptizdti eflu^ 484lt;^ Row. 5. vix pro iufto quit moritur ÇOZ.C Ro.y.Occdponedcceptd nbsp;nbsp;nbsp;902,4 Kom, 9. Optdbdmego ipfednathemd effie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;906,0 R.om.9.t^unlt;lHidini(iuitAf dpud deum 99 6.d
i.Cor.3, Ligniijfanu, jlipuldm,Z7c. ?9lt;^‘C i. Cor, lt;S, Omne pecedtum lt;luod fice/ rit homoextrdcorptuefi 9'7i.b i,Cor. j.Bo»umedhomini midierent nondttingcre i6i.b cri6z,co‘ d. erm-c er 45^4 |
i.Cor.7. Tdntum in domino ^^y,b i. Cor. y, Cico autem innuptu er ui/ duü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9o,cer 4S^‘^ i. nbsp;nbsp;nbsp;Cor. y, Vnufi^uifi^; enim m qud uo^ cdtioneuoc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loz.c
Col-z. Nemo uos(uperetuolens inhu militate mentis,ere. i.Thefs.^.Et rdiqui erunt in dduen^ tudomini i.Thejfal. $. Quid nos i^ui uiuimut |
itTh^. 5. Vtintegerßtiritinucjler, erdnimd z.The^.it liißdißefsioumeritpri,f mum i .Timoth.z. Salud tdmenfietpcr gez nerdtionem,erc, 377'^ i. Timoth.j. Oportet epifeopum unir us effe uxoris maritum ây^ti i. Timoth. i • Oportet epifeopum irre prchcnßbilem ejje ^g^.d i. Timoth. $. Qui beneprteßnt dupli ci honore digni funt ÿo.ii i,Timoth.lt;ÿ.Oeuiduis y-g.b er 79lt;^ er 99tb
Tit, it Wtereticu hominem pod undm er älterem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6lt;^9 .A i.ïodn. i. Si dixerimuipecedtum non hdbemus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6tlt;S.cerd 1,10.3. Qui natas ex Deo nonpec^ Cdt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;616.0^9-d |
|
INDEX SECVNDVS, IN SCHO liaD. ErafmiRot. AbundantijextUum Acddemid Academicorum doârinn
|
Alexddermdgnuiuenenoperijt 64,0 A üeHi m fenatum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 o ?. 4 Aüegorid perpetud metapherd ^6o.d AUeluid cantatum in ßnere ebri^idz norum Alphd pro prtcipuo 401.4 1 Alpium nomind diuerfd 42.4 Aliqudnti pro dliqudm multi 463.1» . Amandrd concubind 4o7«4 Amare deum dn diuites paß'nt 913.3 Ambitioroflt;e Ambroßus Alcxandrinus Hidymi diz fcipulus Ambroßus notarios amp;• librarios fM fumptu fuppeditauit z9.d Ambroßus uir degantis ingenif corre^ das ab Origine Ambroßildpfusmoßnna nbsp;nbsp;961.11 AmethyAtu ^ Amita Amorem nafet ex ßeietAte Audiowm 80.4 Ainot | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
IN SCHOLIA | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
INDEX
Bethuid
Bidrehus
BibUothece publice
Bondfus dnimdl
Bonum
Jio^Jioez'na
40z,d 53ogt;d 4^3^lt;i
72.2.C
399 boa
495.t crio^.b
Cdput pro toto homine CardCaUd Cdrbdfd fnuofd
Cdrex
Cdridth fephor ciuitdt
Cdridth drbe
210.d
79S‘lt;^
39i‘C z6.tl..d
^75-^ t9S’^
Centunij gemmie Ceraunius
Ccrealid drmii
Ceredlcs
Ceremonie Chriflidnorum
74-c 798.d 559.ff 6O0.C 9‘3-^
Bos Idjfus fortiusßgit pedem yoz.d
Bos cultus dpud Argyptios 324 c
ceremonieel'feruitusmonach. ^^.b Cercris in facris neßs uirum interelfe
|
ßrttchmani 6z,c z^-j^i.b Cermthidni 49 5 ^b Ceromd Ceruifid .yoo.d (97tb 7S°’lt;^ i9,b Cdrnë et corpus pro humdtiis djfeëlib-Cdmeddes Cyreneßs ^3i,d nbsp;nbsp;(3o,d Carneddes noue deddemie princeps 579gt;lt;t Brennus dux GdUcrum 100,d | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Caflimonia corporis O' mentis uidù C | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Axix
(exuSTTKBéip Lxtis^u^S LxKa cm Cddes Bdrne Cdind hereßs
99'tl C!7874'C i^o-d 7^9b 874.C 263.d ^79b
ma ebrifto grdtd Lx-rce IcKriXKAvcriJtis lecélavx^Kéii/ kcêlxtfi^övM Cdtdphryges unde di^fi
6.d 9lt;S.d 400.d 9i3“i 9lt;Sgt;d 47$-«
544.C
Chdrte ubi primum inuente nbsp;zzi.d
Chebron nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^6,c
Chelid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19.3
7(^n^X d J(^lü§S dutd y^§cè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9-7.(l
Cherubim Hebreis plenitudinem feien
|
titefonut ’^7i-^ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 6S0.C o 93'7,li | ||||||||||||||
|
Celtiberi luridi LiAlS^cü n^ x^Adï/SH5
Celeumd
Cenforid uirguld CenforumKome potefds
Centduri
Centoncs
L^fop Ö xc^vTida
Centum uirdles indices
49S’b y-^i 7-lt;* 495‘lt;i lt;iz.d 47^-lt;t 742..C 87.b
46i,b
de in exilium dUus 66^,^ cibus priemdttfus 4o3gt;b Circuldtores folentndres i^uorunddm
ucrbenre
116.(1
Circüeißo fecudit Chriflidnoru n^.i
Cicddarum cantus Cicero rcx firi
’^57‘^
^6Sgt;6
Cerafi ^u^dü in itiltü uenerint i36,c
Cicero CiceronisfiliusqudUs S^.d Cicerone nonnihil hdbui/fe Aßdticum Cicurcs ^79,b (i99-‘i
IN SCHOLIA
|
i-i/xç/s |
79^*f |
Cono Norimbergen. uir dodus 313.0 |
D | |
|
CiUàdpxrs Aßt |
$iz.d |
Confequenter pro congrue ermerito |
Tquot;^A64r |
749.4 |
|
Cimet |
440.d |
1^6.d O' 163,0 |
\_^Dabir |
196.0 |
|
Cimmmt tenebrt |
531-b |
Confobrini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A^i-d |
Daci 0 Pgt;ace |
4z,d |
|
Cinemni |
74-c |
ConflantiaciuitdS queer Salamina |
riadadana |
^i.b |
|
Cinotb |
749'‘t |
6i,b eri9i.b o i99,a |
Oemonis caUiditas |
d-6^.b |
|
Cimti |
46i,b |
Conflatius tradus db Ario in herefim |
TJemoncs an habeatcorpora |
^0Z,d |
|
Cirrdti pueri |
^Sox |
Arianam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^o.d |
Damafus Hißanus |
15S.C |
|
Cirdter |
53°-lt;l |
Condatinopolis an ßt ByzantiÜ 42 .c |
Damafus furnmus facerdos non cpifco,gt; | |
|
Cifon |
J9SX |
Confualia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6.i^,d |
pus |
7lt;^3.6 |
|
Citium oppidum |
44ï-lt;lt; |
Contendere pro certare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16y.b |
Danaes quomodo corrupte |
103,b |
|
CiuitdS literdrum |
175-6 |
Continentia pro contiguitate nbsp;nbsp;^6.0 |
Dardania nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4z,d 0 7sz,d | |
|
Cypridmn Aßr |
15S.C |
Contmétia pro abflinëtia cibi Opotus |
Daretiso Pnteïli certamen |
yoz.d |
|
Cldudit Virginis ueüdUs ßtHü |
4o5-lt;lt; |
Continensquid ^6,c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(51,6 |
Dauid ludus |
34.d |
|
Clduum clduo trader: |
51.amp; |
Contrudere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;405.6 |
Dauid eodem tempore quatuor uxores | |
|
CleobuUnd |
4ij,a |
Conuafare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;266,0 |
habuiffe |
iS.C |
|
Clcdnthis ttdt |
i3.d |
Conuene nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;473-d |
Debiles nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191t €7 794.6 | |
|
Cleombrotus Ambrddütes |
163.0 |
Cordemd facra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6o.d |
Dedicare |
457-6 |
|
Cleo ph t pdtriet |
^93-b |
dcCoriotuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f-j^a |
Defricare |
237lgt; |
|
Clericis htreditdies nuUds lex impe^ |
Comicum oculos configere 751 • lt; |
^«ten^cunovitt |
9i3-lt;t | |
|
ridlis permittit |
i^.a |
Corpus pro fubfiantia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 0 3 «4 |
Delumbis |
1^3.d |
|
Clinici |
i^i.b |
Corpus Chrifti domi fuequenque 0^ |
tfliAcpaiKiop |
441-6 |
|
Clitomdchus uocdtus Afdrultl |
! 33-d |
Umfumpßffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;457-6 |
Demaratus Corinthius |
600.d |
|
Clytemneßrt 'm mdrita feelus |
^o^.b |
Corpus,domiciUum animi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 9.a |
Democriti Abdenteetas |
13.d |
|
Ccxndculum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;158.C cr743-amp; |
Corymbus papilhaus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^3,b |
Democritum mundos ficiffe innumert | ||
|
Cale |
I^Ztd |
is^lt;rizamp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103.6 |
blies |
zii.b |
|
Calibesqui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 4 4, der |
40Z.C |
Cofsi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44o,c |
Democritum non credidilfe anima im^ | |
|
Codebs eß,qnon litigdt Prou.4 4 4.C |
Cofymbe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioy.a |
mortalem |
51.6 | |
|
in Calum Idudibusefferre |
zio.c |
Cothurnus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S74gt;d |
Demonax Cynicus |
3S^-d |
|
Comobitt |
qi.a |
Cranium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;663,0 |
Dente genuino rodere |
i99.a |
|
Coccus |
799-b |
Crantor IZenocratis auditor, eximius |
Dentes genuini o- canini |
i99,a |
|
Cod ciuitdS |
i93-lt;i |
Philofopbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3z,d |
Deperire pro adamare |
z6lt;^.a |
|
Codices |
zz^ta |
Crdffus mortem filij à Pdrthis occiß |
Deportationis genus grauifs, |
■473-^ |
|
Coeletb |
7496 |
animo ßrti tulit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34,d |
Derbices |
44i,b |
|
CoUyrd C^ collyrides |
»55-6 |
Crates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;205.4 |
Defignati qui |
llt;ÿZ,d |
|
Colonidprimd Ylduid |
193-6 |
Crates iufsit fcruos durum proifcere, |
tflnAums |
799-f^ |
|
Columind |
^6o.C |
quid tardius ibant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J7^’d |
tddbTdfüKng |
9^3 If |
|
Comma |
yoo.d |
Creticorum gens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^z.d |
Deuotus mbonam partem |
36,0 |
|
Comadi |
Z4^.a |
Critici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^z,d O 633.b |
Deus nullis contra feuiribus fuperari | |
|
Comadidduid |
334c |
Crafus rex Lydorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3y,b |
potefi |
479*b |
|
Comadit ueteris loco fuccefsit Sdtyra |
Crafidiuitie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;730 e |
t^ij gentiUum qua effigie |
60 d | |
|
50. d |
Crudditas Numantma urbis 211,a |
Deos odo ueteres ficiffe |
6otC | |
|
Comadidrum plurimd genera |
88.C |
Crufiula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.6 |
Dextrum er ßnißrü pro bono er ma | |
|
Compendia |
^Z.C |
Culicis defcriptio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33,0 |
lo |
6z.d |
|
Comperendinare |
çi6.d |
Currentem incitare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;535-6 |
Diabolus pifcatori confirtur |
155-6 |
|
Compitum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;494-lt;^ amp;nbsp;4^0.d |
Currentem fronte hortari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz^,a |
Diaboli pabulum peccator |
zzy.d | |
|
Conchylia |
6i.b |
Curfus pro nauigatione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^o.d |
Diaconorümftitutioundeorta 63^’6 | |
|
Concilidbulum |
9Sd |
Cyclades mfult i9Z,d O 6oo,d |
79S‘^ | |
|
Concilia quo feripta accipiut quoruda |
Cydnus Ciliciefluuius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43 d |
Diallage quid |
iz6,0 | |
|
Condy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;969gt;a |
(99^‘i |
Cygnedcantio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i3,c |
Dianaraurica 3z,dzy 4o4,a | |
|
Confifsio fecreta üieronymi tempori- |
Cynicorußit nihil habere, prêter pal |
tdls,7TtVi(0 |
3Sod | |
|
bus nondum mßituta |
zio.d |
lium,peram o baculum 174-d |
Jll«lt;rv^6a |
S59’b |
|
Confifsio olim publica |
ZlO.d |
Cynopolis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6i.a |
Didfyrticefirophe |
559‘^ |
|
Coniedores |
7^9‘* |
Cyprianu Hieronymus amice excufat |
Diatribe |
3i9’^ |
|
Coniugisfidt officium |
79'^ |
Cyprus mfula 19Z.C nbsp;nbsp;nbsp;(481.6 |
Dicendigenera tria |
^OX |
|
c 3 |
Didare | |||
index
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Te/H | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
IN S C HO LIA | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
INDE |
X | ||
|
Uicrîinymani dih^raluimpcndlo fùiffe PerpoPceti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz6.c HicronyKum Ddmafo d ßem ibe’Us ß^'lf' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9S.c Hieronymum Chriâi ueHem in urbe Romafufeepiffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48o,c Hicronyriiuni frucre ingenio Ter tul/ liant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lo.d tiicr^nymii Anibroßißripta non com probalfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^T^ Uicronymo nuf^aam fedcs data tuta Î4Îamp; Viierulaléab Adrianoreflituta loS.d liicrufalcmuaria nomina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz6,d Kicrufalcm trinominem ^iffe 61.a Hierulatem uaria uocabula 7*)^-d Kicrufalcm adirc an pium fit loS-d KdarijlapjUiinofanna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s^i.a Hfzi^oJiios nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;441.C iiippocentaiiri /{.yz,c O' z^i.b Hippocratesjx^uottii medico ^y^.a on^s.c Hippolyti co ment aria inApoc.^zi.d Htr Chaldais uigilem fonat 4 6^ ,b Hircanos anteaduentu Alexandri Ala gni nefiifieconiugia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àso.c Hiflrix animal nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^61.a Hodaporicum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3zz,c 0c/}it7rzpei,(yy SdbiTnçXn^lJ igz^d Holopherncs pro diabolo, humani ge neris hofie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gl.C Homo uiuum cadauer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^^.d Hominis animus in très partes diuifiis Homines duabus rebus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(So.d potifsimum extimulari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y.b Hominn genusfilio coparatur ig,a Horatij Puluitti animus firmus morte audita filij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^.a Horatij locus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo,a Hortaifius lt;emulut deeronis 61.a Hortenfium m digitis partiri cau/as HortiTpicurei ^o.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(j^6i.b in Horiis olim uoluptatibus dabât ope ram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^o.d Humilitasdeo gratifsimus odor tn.b Humilitas pro firtuna O' conditione 46i,a Hyacinthida uirgines nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 0 4 .c Hyana nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;440. d Hyperborci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G6o,d Hydromelquomodo coficiatur i^.b vd^olt;pojiamp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63o,d Hydropici diâum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39^gt;c Hyperbatum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^9.b {xsi^xcansHS •^^‘^.b.^i^.i.^iSo.a |
Hyperbole nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tzx Hypocrifeos morbut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66z.d ^b^itng nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4oz,d \xs'osKlt;ns quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^79 b ^bTtxms nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gÿo^^ ytxsôfvTraxng nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;es^.b t^^i^.J, Hyramduo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^g ^ Hypocraticum uinum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iq^x Hyfibpiuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^.^ { T Acob ludus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^ 4 , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;798^ Ichabod Hebraice cecidit gloria fonat idericusmorbus i74lt;c nbsp;nbsp;nbsp;(ï7î 6 Ichthyophagi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4/^1.a ^cdidia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;743. amp; iebus 6i,a 0 s~6.d 0 i^^.d tJ^t’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6So,d iefieafzxquid iS^-^ ^ ^lt;Ss-lt;‘' ïdumga nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tÿs.d ieiunium quale antiquis zö^.d leiuniumquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6lt;;x leiunium nullum à pafcha ufq^ ad afien fionemdomini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iq9-a leiunijs non uult uexari pucros Hicro^ nymus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s^x lepte ex meretrice natus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g cx Ignatius Antiochenus cpife, 3 ^y.^ lUauirgo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 6. d iHki» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75 2.c Imparpro difsimiU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^âox Impoftorqui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;isi^o. Impofiores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^^x impotensqui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;409, b Imprecandus pro implorandw 3 5 6x Incedere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jy index nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;580.C Induci pro decipi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 44.d Indufium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zs^.d Infimia pro infimatione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz^.b infr'x 97'a 0 zii.a O'3ZX Infildre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;405.6 Infila diadematis genus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g o.c infila Tyara genus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7 ^d Ingenium hominis cum firro contulit Cato nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20^6,0 ingenij monumenta fola perpétua i99-b ingrat is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^So,d Inimiciqui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;993.tt iniuria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i57^(t Iniuria pro mole^ia 0 offenfa izo.d Infitionum tria genera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qi,b infruere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;455-6 Intentare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4i9,d |
Inuidia pro odio O'nioJefiid ^79-^ Inuidiapro odio O' atredtate get,A Iphigenia Agdmemnonisfilia 404.c loannes Tpifeopus Hierofolymitanut Ioannis Hierofolymitani 'Epifeopi er^ ror nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;509’‘* Iones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;749-lt;* lonadab an in captiuitatem dudus qo,d loppeciuitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igz.a O47^-C louemuariahaberecognoia 410,c louiniani dogma Roma damnatum louinianierrorcs 358»c nbsp;nbsp;(450'.^ louiniani mors nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41.6 Irenaus Polycarpidifcipulus 3S^gt;‘^ Irenaum apoftolicis temporibus fuiffe zoq.a Irridcndi gejlus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qzx ifaac gaudium feu rifui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*75-4 ifi^^g^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9^3 b ifiodorusepifeopusPelufiotdru igg.a ifocratis de Pphoro ac Theopompo di dum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 o.c ifocratis at as nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13, A ifraelquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31,a Itabyrius mons nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;198.C lethei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igg-d I tincrarium Petri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a^oz.d lueundi er grati differentia 39,a ludaa confefsionemfonat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^»^ . Ill decorum terra à quibus uexata 0 de uaftata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;804.C ludictum hominu in multis fidli zzi.a ludith liber in Concilio Hiceno in nue mero fandarum fcripturarum com/ putatiK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88.d Iulia alpcs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4z.d luUanus diaconus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izox lui, perfecutor Chrifiianoru 46q.b lulianum Chrifiianoru fanguinem dqs fuisuouiffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41, a lulij pontificis triumphus 393.a luncus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ziS^.d luniperorum duo genera 788.c lus fummum,fumma iniuria 147,a lufiitium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26}.b luuenari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;403.a K t7'\7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39^ 5 an? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97'^ L X Aban nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^oz.d l jLabijs furnmis, proucrb, qzlt;c Labra fimiles habent laducas iz6.i | |
|
IN SCHOLIA | |
|
Vidit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ti^i.d Lacinia ^io.damp; JSS-*^ ^ 579^ Ld^MtijpreceptorArnobnu ^-^.b LaUjßUti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6i.lt;i L£na genui ueflâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87-6 LdUare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6.d LdmidcumleUunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;405.4 Ldterdpro robora nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^6i.b LcgeciuitdS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izi.b Vegijpopuli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zzi.b quot;Lmd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^6,d Lenodnium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^io.d Lentefetre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izo,d Lens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6^,d Leo ordtor obeftu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Si.b Leon (^ LeontopoUt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ci.a Leonides Alcxdndri praceptor 6i,b Leonides phoenicêfcdppeUduit z6^.b Leonis Pontif. x.ldus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo.c Leontium meretricuU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;410 ,c Aiu! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9S.C Aiaiepó^ilj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$6.c Leptis oppidum Aßiete nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;409.4 AdlfKacriza! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;402. d Leucdtes promontorium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7sz,d Leudrduicui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;405.λ Libido nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6,c Libido ijuomodo extinguendd. zz^.b Libido longs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;408.d Libido uidimd didboli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6. d Libidincm m fold menteuiuere 155.?) Liber dri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;457'1gt; Librdrios literdrum elements pucris olimmonftrdrefoUtos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6t.s Licid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6^.b Lignuuiridefe uocdt Chrifus 2454 Ligns in fyludm firre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^6o,d L'mgult;e imperitid ddmnum magnum Ligures 246.J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(9«J,4 Liled duitü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iîz,c Limites nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51 .^ Limum durefcere in faxd z6^.d Lineam lineæ inducere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 5 6,c Lmeorumufui quiolimßerit 1 ^,b Linum dudbm rebut potifsimumeom^ mendari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;js.d Linteorum ufus elim in delitijs 103.6 Lmteorum ufus olim bdrbdricu quid^ ddmhdbebdt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ Liturs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q.d zy zz^.c Literdtores inepti tdXdntur Si,^ Liuoruelut ignis dltd petit 19 9.6 Loeufarum cibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;161.4 Loeufis fccdtis populos quofdd uiuere LocripopuliItalite ai.o^,b (50,c |
Logodiddii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^ 9.b MsniebfUSPerfd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59^‘^ Loqui pro indicdre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gge îAsnichausquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;531 •lt;lt; Lot mcxcufdbilis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;196.0 nbsp;M-dnichdorum infmus error ilt;^6.d ^vrù^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;401.6 nbsp;Mdnichei thefduri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;473-‘* Loxids Appoîlinis cognomen 543,6 nbsp;Mdnichai error nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S9z,d LucißriMorübdrcßsAquoortd ^31. nbsp;M am palus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;403.4 Lucifer epifeopus Cardlis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;323,4 nbsp;AXanni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I74-'^ Lucij Crafsi didum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^,4 nbsp;Aianfiones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6s b Ludendi un bum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^3-c AUnfiones pro interudUis i diuerferio LudouiciBeri laut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;411.4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;addinerferium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6i.b Ludus pro fehoU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^t,b nbsp;MdntoTireft^fiUtt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41.4 Lugdunum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41.4 nbsp;aapdid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi-b Lupdtd, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66o,d nbsp;Maraßhim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i9S-d Lupit ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 ^.b MdnetH duiditss literdrum nbsp;nbsp;nbsp;34.C Lupiquando uelociores fint o^z.d nbsp;Mdreionis dogma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9S.C Lufcia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3z^,a nbsp;Marcionitte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;357'b Lufcüuocdrelufcum,prouerb.443.4 Ataremortuum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;196.d Lufirdri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;811.6 nbsp;Alaredperiri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191.b Lutei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;543.4 nbsp;Atdrgdritdqudregrdnduocétur iz^ÿ.b Luxuri are nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50.C nbsp;Aidrgaritum in neutra genere lt;;o.d Luxuria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6,c nbsp;Atdriduirgodnßncpeccdtoßt66z.d Luxuries drboru,ingenioru,C7C.33.c nbsp;Atdriie uterus defertum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29.4 Lycophrenis carmina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i96.c nbsp;Mdritos dconceptuabßinere debereà Lycopolis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61.4 fuisuxoribus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.1 o.d Lydda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^93-b nbsp;Audriusquaremdignusclduo cbnfuldri Lycon ciuitas Aegypti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61.4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t74gt;d Lymphatici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;630.d nbsp;Aparnas ddnomen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z64.e Lynceumperdbietem uidiffe 531.4 nbsp;Atarnan louistemplum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ci.h Lyndbus tnejfeobliuionem zz3.c Marfupium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^y b Lynguriut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;793.d nbsp;Aldrtid Papyrid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191.6 AvTTH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66i.b nbsp;Q^AtdrtijConfiantU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34^d Lyriciuerfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*43.4 nbsp;Atartyrium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6q.b M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atafouirconfuldris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i9s.b quot;A /LAeotici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zio.c Aiaffagette nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zio.c 0-441,6 jLVlM4gJ14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73.6 nbsp;Mafsüidni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66o.d Aïagddlum quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izq.b nbsp;Mdfruca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;494.d Aldrgaritisolimfummumpretiufuiffe Aidthufdlcm tetss 19.6 O4o,c Aidgillrumfibiquemc^effe (17 3.b nbsp;Aldtrimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;403.0 pcfsimum,proucrbt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;317.4 nbsp;AUtrimonijfruüus uirginitas iqy.b Ai.dgontid,pue Aidgontidcum 9^.4 nbsp;nbsp;Atdtrimonidolimnefciffeiiircanos Aldim ßgnifiedt fludium ßue commotio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;630.C nem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*43.4 nbsp;Aldttbteumbîebrdiccferipßffe 362.0 Aldiomd diüa Conflantid z64.cçy nbsp;A\atuld cy mateÜa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^y AidiordciuitdS 6i,b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ü99'4 nbsp;Aidtulamporrigere 19‘b (y 233.0 Aidldchiasquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;743-4 nbsp;nbsp;Aldufolea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i94.d Aldledpromontoriui9Z.dcr ^oo.d nbsp;Aidufolus rex Cdriie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194. d Aldlcfici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i64.d nbsp;Alaximimers nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ y Malefcid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88-4 nbsp;Meditdri quid proprie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ _ ^ Aidlitia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 9-et nbsp;Ateditdtorium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44z.d Aldluminterie^i» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;573.d nbsp;Aiegdra grdcdciuitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^ Alamertid regio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 5.4 nbsp;Aiclanidfcemina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;610 0 Aidmma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6.d nbsp;Aielech nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;749-a Atanderequid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4°3-b nbsp;Atelchifedech quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;773 b Atanum fumma dppottere nbsp;nbsp;nbsp;izz.d nbsp;Atclchifedcch rex Sdlem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i94.d Atanibuf obuijs uelinuitis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;455«^ nbsp;nbsp;Aielos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^.d C nbsp;5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AtuAoTH |
|
INDEX | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
7
-ocr page 1163-|
I n SCH O t I j |
t | ||||
|
djclctUiH |
40ï-5 |
Pappare |
6.d |
Pelußumurbs 543.6 |
C7 J99-d |
|
Obuisire pro cbuiuldt |
lZ6.d |
Pap y rij Curßoris triumphus |
zu,a |
fyzG^ÿ.a | |
|
Ocminthe |
442. c |
“i^xamp;aÂÙ |
7^9-b |
Pelußot£ |
543-d |
|
Ge^rum proftimulo . |
Si-a |
Paradißes quid |
^o.d |
Penelopes pudicitia |
4°7-b |
|
Olhius |
iZ6.c |
Paragrammata |
203.a |
Penßum |
‘fZ.C |
|
oUute nmum glidio inscrire |
495-lt;lt; |
•^xTAxyn |
405.Î. |
Pentateuchus 747. d |
O- 3‘ÿG.d |
|
GUuoti montan torrens Cedron inter |
Paraphraßsquid 9iz.dçyy ■y49.a |
Pentecontarchos |
9iz.d | ||
|
finit |
J9lt;^d |
Paraphraße çy paraphraßs |
■ 729.1» |
Pepußa Montani uilla |
47S‘^ |
|
Gneßmuf unde di^lm |
224, C |
Paraßti |
238.C |
Pepußani |
473-d |
|
Onocentiuri |
47i-c |
Parentum nomina tranßre ad libères |
TrPpodT^^ Zy TT^XIJ 2O2.d.y33.C | ||
|
Gnocrotali |
472’C |
403.d |
sjdkeUSiTTH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;405.6 er 444.c | ||
|
Gnyx |
798.C |
Pariter apart |
39 b |
Pericles quarc diélus Olympius a3.b | |
|
Gpes quibitt eldrgimdie |
88 d |
Paroebiqui |
‘^^‘i-h |
Periculum pro expenmento |
40z d |
|
Opifices olim pro ambm non |
habites |
s^osKiae |
402. d | ||
|
Syi.d |
•^oiväja |
600.C |
Perißcelis |
y98d | |
|
GphiuÇd inßuld Gphitit |
i9z.d |
•^o^«p |
t39-b |
Peripateticorum dodlrma |
4lt;^G.a |
|
495.lt;t |
Parturiunt montes, Adag. |
395-b |
Tsd^epdp'aX , |
GG i ,a | |
|
Gppidoproiiiilde |
z6i^,a |
Paßshalis libcr |
zii.a |
Tsd^osaiJ quid |
18.c |
|
Gpufcula |
iS9-lt;i |
Patrum ßeripta bene examinanda |
Perifßologia |
Goo.C | |
|
Gßulo olim ßalutabdnt |
i9.b |
zo.a |
Perßarum luxas |
51.4 | |
|
G^reorum eßii in luxu |
4°4-c |
Patemitas |
35lt;Jj |
Petrißccunda Epißela |
859.6 |
|
Ornomen Aegyptium |
610.C |
Pantheaßdelis uxor |
407.4 |
Petrum non elßc ßmdamentum ecdeße | |
|
GrbiliM plagoßui |
^6i^a |
Patella operculum dignunt |
6oi,a |
475'lt; | |
|
Orbitatem magno animo tulit |
Paulus |
er 120’, d |
cp«iA0v9 |
GGz d | |
|
AerntUut |
iPb |
7m3^amp;‘ |
So.d |
Phalarica |
jood 47--d |
|
Grehomenui 'Baotilt;e opp. |
405 e |
Patricif |
S6.d |
Phaßdes er phaßani | |
|
Großes matrem occidit |
39^.b |
Patrimi |
408 c |
Phaßts Scythi^ßumen |
G^.a |
|
Grgia |
S4ï.‘« |
Paula conßolatur ßuper obitu |
Bleßlhe |
Phegor ßgnißeat idelum |
401.6 |
|
Grigefaare Adamdtius diHus |
iÏ4lt;i |
i63,a |
PhiUßiniqui |
^93-b | |
|
Grigenes ab omnibus legedui,zy i^uor |
Paulinus Antiochenee eccleße |
Ppißcoz |
SQa^Asidb^ai |
7S9-b | |
|
modo ^3i.acr 4.96 e Grigenis quorum fumptibus ßeripßerit |
put nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;479'lt;lt; Pauli Aemylij diélùm de uxorc, quam |
Philoßarci Philippus Euangelißa |
53lt;^-‘i 4°3-b. | ||
|
Grigenem Hebraice do^ (turn ßuße |
(28.d |
repudiarat |
i9i.b |
Philoßophari quid |
39lt;i |
|
ilt;S-y,b |
Paulus an habuerit uxorem |
^S7-b |
Philoßophorum argumenta |
Hierony^ | |
|
Grigenem muidia non caruijft |
‘?zo.d |
Paulum nonnunquÄ aliud fentirc,quàm |
mus in Theologo deteßatur 611 ^a | ||
|
vri?:a , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;442.C er 6z.c 5/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;\ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f |
eloquatur |
43lt;S-d_ |
PhiloRori |
743-b | |
|
o^rv^ ngu, o§7vyenbfgt;K |
44Î-6 |
Paulum Greci ßrmonis elegantiä non |
Phabas filia Priami |
4o4,d | |
|
0^4 |
ealluiffe |
399’b |
Phanice regio |
43.^! | |
|
P |
Paulum uxorcmhabuilfe |
^73'^1 |
Phaniecs epulentißsimioUm |
! 407.4 | |
|
j~jAlatinositntujumbabere ^e.d JL Palearia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iy,l, |
Pauli patria Paulini duo |
91z.d ii92..d |
(pi§üvviaamp;‘ Phylaßeria |
937^^1 Zo,di | |
|
Palejiin£ uaria nomina |
42.4 |
Paxamus arti^x mßgnis gute 40 4,c |
Phyßologiqui |
402. d | |
|
Valeßrites |
z--64..d |
Peccator pabulum diaboli |
zzy.a |
Phyßon ^ Ganges idem |
74'‘b; |
|
7nxAiyagt;aiengt; |
yoz.d |
Peccata commilTa ante baptißmum an |
Piera |
9^z.Ci | |
|
Pdlma pro iudicadi autoritate |
49S-‘t |
imputanda |
36.C |
Pidura prima quails ßterit |
3S’lt;i |
|
Palmultc |
^i,b |
Peccatisßolus Christ US caret |
9i3gt;b |
Pietas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G, c |
Cyi9Z,Cj^ |
|
Palp are ZT palpones |
100.d |
44’«lt;« |
(ZiAceaS^^wziix |
8 74.C | |
|
Paludamentum er paludati |
zs9.a |
'JSSis/liia |
339-d |
Pilum | |
|
Pampini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3Sdzy^o.c |
Pedicas in eaßdem, preuerb^ |
»G.d |
Pingerealiquemßuis eoloribus Goi .4 | ||
|
Pammachiui affims Paule |
4^2.c |
Pedibus ludere |
1^6.0 |
Pinguedo |
797-^ |
|
' Pamphili liber |
IlO.C |
Pedes pennati ■ |
54 c |
Piracium |
440.C |
|
Pandatonamfula |
19Z.C |
Pela gins Brito monachut |
Goi,b |
Pißonianum uitium |
ö8o.(f |
|
Panegyrici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. Panis cibarius cy fecundarws |
zis.c t9.b |
Pelagijhxrcßs Pelles |
358.6 5.4 |
Pituita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i3,czy9i2.c Pityus obbidulum | |
|
Para-maltcra manu oßentare^ |
450.C |
PcUlti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. |
31.6 |
Placenta |
. 8® 7.4 |
|
Plancta | |||||
|
INDEX | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
IN SCHOLIA | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
vltu | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
IN SCHOLIA
|
Vmiräre quot;Vnibriedifinili homing mi^ititi ho^ minct Vngww trjnfuerfus proucrl, ^^„d V^nguem trM^uerfum nd latum izS.d ynguiumuitiomedeU 440.C Vnioubinafedtur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^57gt;'^ Vniones candorc eSmendari 5 0, d ypupaßü-XMii 444. d Volatcrdnud taxxtur 442.C Volcdtijcommentdrid inCiceronem lt;gt;33.d |
VrbicdPrifciUianidifeipuhi 610 d Vrßnufdidconut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;479-^^ Vtpoßtu pro etßßuequamuit iy.d Vulgus craffum no dud ueris 543«* Vxorufurarid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4oj.b Vxor Admeti régis pulchre decepta 407.b Vxorcs ethnieds manes maritoru pro dijscoluilJe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;163-0 Vxorum Teuthonum crudele ßxinus 79-^ Vxorius X XEnotratis xtat X.cnodochium
593.0 18.4 lt;7$^ PINIS« | ||||||||||||||||||||||||||||
SERIES CHARTAEVA*
«.,amp;amp;■„,. a b c d e f g h i fc I m n 0 P 3 r s t u xj z. A BCD ^ G HI K L M N O P Q_!1 S TV X Y ZAa Bb Cc Dd EeK Gg Hh li Kk Ll Mm Nn Oo Pp Q.q Rf Ss Tt V^x V/^ AA BB CC DD EE FF GG HH II KK UL MM NN OO PP 0.0.RR bS 11 VV XX YY. ABC. om«r«»t»mlom,p««rXX.J«™.»f,erBC.5«stcr«»B«-j«.l»iclt;-.
|
BASILEÆ EX OFFICINA FROBENIVM ET M. D. |
TROBENIANA EER HIER» NIC. EPISCOPIVM. X L I I I. |
1
-ocr page 1168- -ocr page 1169- -ocr page 1170- -ocr page 1171-|
sTOPOfW ^Wllt;lt;lt;aß*l^gt;«U52 »tiUMWnj» rtiM»«v’^tM^iaf««#^ttt4nn'i» JÖMJ4qr’^p3|VWrtl ÿmif^pwtl^ ’ wv^iraqj» äftaiQi^^nuwtp w (F jbatptwijo^wi'/^j ^Q1»^ tnj^in«i’^1uEintwuóti.-4yry^ uMWiwn ö^mjvQUt Æwartturfq rq-iucnibjn.-vjnvj wtxun^s^ ^^ «Ujn «U|Q)»H;;W41lM ^gt; wnv cup jtnW^ïHHqi t^ 2/^12, W|4ttMMM'B4^^ |
jnp vioQjCm^j '»«gpj^fïWAJ« b.1? ÿUW^4aW4U4;^b4PQi jn^OÄ^rip ^^nfeagvn? otiwttv wo, b?4j onu|p^üxcu»4w^^d $««’ ^ ‘^4Wips;^intt‘b» «Witv »nu nj4i-«w«4nqv2itp4amp;' «urd oittomi ^^^vwïv-unwöiw quittât •^ ‘WVtiiiwtir X'b ^«nwmpBtt .lt;wq?ét^Enpin|m^tini^ 4\^;.Am3 Ägt;#gjÄlt;7p -^pjb •4«jj(lvlt;t««^QV ^umuwuaw ^•^ «w^^^umbÏt-mtïü lt;P ^lÄ) ^W^ 2* 13 ]VÖl»l tUllJi |
mniuracox^-uunitp wtm unZ'^ur,ij2.rjUïV(iilt;p^iilniti WittW^QsnjjÄ •lt;vlt;lt;MfÏ’3Wx. artiv'cvj,^?-^»^ ^3w4;înÿmn imiw w/jop-n^p ^ «xj Mpowi muira^iämnpiu^qpi^np-aot} ur 'a'^At-o-nuivjuu ^M^w 44 M;JU(p4il»U# WU0 vnmi Jiwi^-wnKPjmMa^IP 4^Mv(i ^iuv-4.n'nU)$tt^?4V‘p‘b’^ M^^jh tÏt4*‘V'Xtl\7Xrtttn’4Rli5tUQP
jW^qv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tN^t
‘iqWöï »»n sw*p q^-unj
ï!m»^mw*iittónwi||^^tt^
$tijaw()4UUWtU4)q|)iK^j;^nm
jM;gt;Wjii)» vawjïiqrutti’A3 2gt;
jtmi^jqivu» ^iStuwbl» w 24 ^^
Iniii’«wó«p4^u4iwiwlt;v^
^awn^Jwwwwt’^vwuitt
■MW4^Mp^ ^ $3uotm4oX'
.ïï^^^jnun ^im^ mp wvuuniU’’ j^awjÿ^uW '-üvj9çiKi^oi 03 ai
t»09iKi3MKtfa^Mtnoopa)Wiq? sgt;wni^ii20M^^i^’WVüwtn
juwj^nti^i^y!^ lt;jt|Vft o»u*“'^wiftu» -tniuwdw cup «zcniup -«v
ttmigt;$ 4ÿ^ xr ^ta 4M»ui4)r
• 4?mt{tj «nmjji ùnvjmt^fU’ «tu MU»öKl'bw4}^«?Ï,ÏI|HMW^ t^^puti iSuj (Mt#U)ll#^4NMl lt;vuiult;pwvtub Mwaiçj^iKom
4rtl’a»lWjW%1 ibyWttQ '40? ^ijd^ofw^ « wwQajÄgt;3K» lUBwp’iwaöiUtt’ ^nnb uÆ ^’tuibÿ • çwox' vtou|i^(? j^ fl^^-airj^rot ^«pjwjaïW^
|
ttt^xmm jnimovi^^tttÄ w4 w4twoj)gt; Afx^oraiujh v itvrutv imttX4»^Z’4»?i3|pjiimgt;itvJ» vu lt;tivututr4 wmvtn Ju»»^ ^ iVU«UV4H»3«42. lt;ÜnV)UttUl^ x ^ ■^ $ntmlt;nn s^tu^foow «MlUU^^'JttWttU^lK» ^J^)3R1 ^ ^tbwvmtmkn n^tuor itjn^nupïawuw^ .jw^vw» |
|WttWlttZv4ÖUttt’»Wttij ’^ «AI ixp^^nju^i^-iau^^bri^ ;^wfibtttiiw^«i7nbrjo^^ ^ i^m iiw optv •dJ^w wu .linin’ Wötnjumw V)» wtmoiöjXv • (ïMpwïnt^n’ï ‘PîÂP^ (f»4^i ^j^jfi^l^UWib^J J»(«tt^ W^JW^ timiwimig2.,?iaJm -jmu^ijöd -410J,ïattW(i ^tw^ n^w tbuKumjtwirij tuun^jw nnb^-mwp ^moi |
|
jjtó^unna cödittidtr^bi» ægt;JùI||^(|xïtnutwôwt^ lÆoietn ûMw rtjnrlt;i cJ ^^*90ƒtnutur l’uUVia it^ÿlt; v^ï*(*iB^l^4nwnK-Uln£tt 'bu «fi ^ wj6^)r|wq |^ lt;\nw-tS‘ uîvû^-vn wjh? «nveduttr ittf ’WPvwtn-üÿwntnwij Twmm w Quöttttn' Cap^p Citme wgtf CitfiûifYtir Cxàortt vnu PCiÄW »^^ua«Wl^»tett^’tft tunÀtn^htvuohuâhz.Awuimp pVmao obratii^îd^TinM- Ourt» ’^*^’®^‘^' W**Kt l®P‘‘^ûmô ^^^^^^«rtpB C4«#Ttww.Cr 6.1» Cniittti}ut$ti4ßx5'.in4«rb‘r ‘lîgtîn) it)amp;vtn$.r jnctUt^. 'x t^ntnÿ. âttnitmàt Cwt t4 î^41hvllt;^ futirf^T-m^* tnt wbtrjtnecis i^im-a^i« ptub l^imTiÎTAôÿVtw- ßAsqt lt;'^4blt;tf(b4i» locottH^imr «i»^4c«tuin tufttfrct^iut. ■|î«f(^fd#w dïiütfc (fît p^iftc K^ COJMuffôfjWl^blMthv i^^ôjrmffAméÈWt^.Oe UW OCtUoS lOTfe l«^ l^Mlf iù:Aata!i c6m'aS^»i-‘^'i tnoia^^ lUClp«^ û«WH«:.4bnrnô0C* îgt;m4ôWMncttWto«bnri^ dmw T^i^tôteWHbuftif^flx ahwitûo .IxbtWwtwca^db lt;flt;f ûwwrfwk» ii^i^îtoW^ *Wei?«i^ti8.eim4tî» awatsgt;^i «:î%(nlt;tff aMmuwtört' î^tta Igt;2i4h -?CMC-^ tacôb.cutjumh:-lt;u-4 ’5»iMi«We'4 auei/s^t^*^ ^ar~^ kV^örtuti^imr4bW'.v}|^ c4 ^ yunautr^tTtflnurtttatft^ ‘^ ^i'un^AniJ««# «WwUf |.. uAdu^l^ixmwuX^ |
Urtiiutf dwS. I'^tdi^^h^r t^tta yluf iftwä^Ä^ut* dti^-tbi^unf ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• .^.^ T^rt^Cï^fenm 1 i4dwf4m't ■xatJidi^t x.i ‘lt;hwa4t‘i lt;nilTtt?»KV, iTTiUbtax^ fcvq’tjipcwitc»’! ^^^., jt^^ |j4i»ra«uhfla«J4tó:i itji ferwefeït-tonlfcftiflfs frtlxtawtnr nißnardM-tö^ tavnwfttl^l» * - ' T«|j'tïï»lWU'»n rtçr.f.«i«.v euirwt» ßtö ^.nojä» dt»w^ ntor-föïvtïM- .-IxkcnlUfiy.fR aïuraa-^tvtf- i^ubèrof^kf iÄnROntvlMU quot;amailM’tstto . . ()*^fi^‘Vtt mfäicßwli^/^'l d^lMbdMnr jjfifwJttj^inr, ba? ftibtt^ nbsp;nbsp;nun Ct^^.R*’® u j^. iti'wrftbictto tttfiA?^|. ” 140IJM»t^*C' I4mtnw--^ ^uwtW fibt fCü)f ‘i.ru^uié fiTttteßtr ct«|W»mgt; «?i »1 lt;iwtwïn^vlt;^«|0f«^.lt; j*««t fi^aali^iOt^ppaxttU^ ' uounrwuw fdue^ttif«^ ptwn buunfluKiju tufôd^ôquot; *’, tiStêaiware^tn^ttc^t^i twloa iK^v^niUnthttv-Ct-^ {iic:\gt;‘ vt^ uv pHjwM^wfit# ù^t- 4-7 Ätjfi ttwspwr cöfwöhf plMi‘ttnf«|«t dtoamftßtffi^ ' ■runrdMnpmt^'udmÎTAur ttjâû2ô»(nnncmawhwï4^.'’ J h: ûipaalt;»’tw«if ^Imerfi^ ihtnwnef C-t^'w^mfl^ «4tf^wrium.î«trf»xâbtÇî,Cbiûgt; iCrnCRioualv*(|iii{ bet^cftfU tat ucatav- ÄJuhömewtar er |
^I“''.- ^'P^ J^- JX^^''
.1 ttn ÿt' gt;-
i’i /^rctOime quot;nbsp;?lt; - i/ïowtw’ *x7*
-ocr page 1173-;v5Rmiv»mSlt;, nvG^^Xti^^nfwä iwvux^raftrtn^icösr unc'^Wt^fuAf
U xiûqv.xO nt^ At^idîtijI rtfvrpote-v^'u-çjtmU.iiyL amp;nbsp;nîo3ît^^^«^,Pol e’wlüô üOyAuàihfeinJi
•mû ÿtmF*»ÿ*® ftttIfS zur Ci qbfenre. ^ ôît)a«J lU’t^gOl'’^'^ ^’^ iftrÜSI
fit. lu. eu 6ttgt;l6;QKlt;p^^ w^n qi.t^ 9 iFTat^^i w 14 ô^ voie© qnftc3t* tb^ 3Uw©.iv»lt;W$f ûQtioî 35 Î que tfte ftür fû ft-g^^ f tiô ût utftuircc net iq-Ixatiu^Jtuncctmiril' uct cmUWltïJî
^-pr asuftnnacóïyj^
flixitó phcm ïn^ tft
V«WÄ twma«n WüWf «à ft W Mwxt fàtu ftvftcq
5 çç*\nA'»ûtuXUwia.^ru-^ ücüüa'ArarçtiÇô
^FÄXa??«'
; c ni ïthuuitvft ûrc^^l vyin ne oïiiè *MWljfl \ft Vl^U4»VÔ^i tCO CÔ^ntjüft îtUit^ ~^Ç^ lU^ «ürtm^.
Mïtté atuftunuff.^
ifil’
it
o'-yottiS^m?. xv i,^^
^?ivmw^tun: iwl r'ïnlt;^tW»^5»iijn
11-^1 a «atü e^u vgt;toU ^ lt;^lt;0:0 n^t^ q’ t^
•MV^ ^ ‘11‘ÜT ïOuftJi
,^f.qSfil«mf,b,7j iF«!:pV™«n««ti,3 ÏÂjfê’ Oïü** ^^^U
-ocr page 1174-- 'I'm tunno x Wtÿ J'^^ L**woe»nh j « 311 ’^j
^m230.Ï3jr
«W*4'ólt;n ^
w*:
n\ ....:i; ?, «wÄ
1^.
P ' i^ii^ I « «U^fi^ö/
Ï5®
0? i »J Vi’
' 'Hf- ^^i^Mlt;C [j^*» ' ; ■•;• , z'
^PC/ V’ 4Mlt;*^-*^ nbsp;1'
lm»»,' Aj) ’
y^ Jb •lt; (' Ü' • »1 ^4ÖClt; ’ 4 nbsp;nbsp;!
«V-. üX 'quot;■' 0^ K r
q^ Ur-lt’ ilïrVt-.
'OUi’* ' ' /
mnnrf lt;i, a^I»iM#i:?. medi» -xny u ... :
JÖÜK', •^PD »ai'öu itgirj O’uhe f^n i 1
Ü lt;nbsp;i * ' 9« ■,»' '
.»rlt; ùü*
• pa» ‘
d ’1 ir
.#«1
■Jlt;’Æ't»ilt;'’
quot;'ï-i’«
#i;