Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • nbsp;nbsp;nbsp;de rug van het boek

• • nbsp;nbsp;nbsp;de kopsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de frontsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de staartsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • nbsp;nbsp;nbsp;the spine

• • nbsp;nbsp;nbsp;the head edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the fore edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the bottom edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the back board

noi

. qU 281

Miscellanea Theologica Quarto nquot;.^ ^t

Rariora

F. qu.

281

/ 'f^e- ^

2. c^- /*•

IWENALIÎ.

Aude aRqu/d breuibns Gyan's, amp;nbsp;carceredignum Si uis efle aliquid.probitas laudatur amp;nbsp;alget

VLRICHVS VELENVS HINHONIENSIS BENIGNO LECTORI SALVTEM.

H On poflum perfiiaden', benigne lector, ut ullä ucl poëticam fabellam.uel ftiperftiooné Iudaicâ,æquc nëh'tia,æque ridiculâ,ac noduâ eredam, atqj ea eft, quam icripturarSnegledlusin Chriftianifmflhoü die de Antichrifto intrufinCuius aduentus extam euidentiflîmis côieô:uris,ex tam certiffimis indictjs,à Chrifto Ôë Apoftolis,ceudigito monfiratis, nefeio qui uideri nonpoteftç’ Nifi forte hociamnodra meruerecommiflâ,utoccæcatiacimü prouidi,repcntina Dei ira,uclutinter olcitâtes f quod dicitur ) op primamur,fœdumtpinteritum fera deploramus pœnitentia, dû Antichridû uentum interim expedtamus, præfentem conhiuess mus,Heliam Ôd Enoch uenturos nobis promittimus.Quæquisâ de, fi carnaliter, atep in cortice futura credimus, ludaicis fabulis, utdodiflimus Hieronyrùus ad Marcella fcribit, acquieicerene^ ceffum eft,ut uidelicet rurfiis ædificeturHierufalé, amp;nbsp;hoftiæ offe rantur in templo, amp;nbsp;fpiritali cuitu imminuto, corporales rcuiui leant ceremoniæ : Sed quia totus ille liber Apocalypfèos loânis, undehæede Antichrifto,Helia 66 Enoch opinio, fpintualiter in telligendus eft, quum quot uerba,tot myfteria habeat, Hcliam, Enoch, ÔC Antichriftûiamdiuueniflê,ÔC totannis tyrannidêfuS ineeelefia exercuiflè,ôd etiamnûexercerecertueft.Qiiis enim tam femel exuiftêt pudorcm, ut tergiuerferi audeat, quicquid à Chrifto, amp;nbsp;apoftolis prænunciatum de Antichrifto nouimus,in Romana eedefia non inueniriC quâ tanta tamep immanis inuafit abhominatio, ut fideles interea uiuere tædeat, dum nihil horum non ueniffe, qua: de Antichrifto ptædida funtgt; fuis oculis eöteü

planturjnaltenuscß Chrifb' obfequium, lèfeacccrfin, imó cogi IcntiuntfPorro fiaduentus Helix,fcciindarfumquocp Chrifti adiientum pi xccderc dcbet:non carnaliter proiecto id, fed in Ipi rim mtelligendum eft» Quemadmodu loannes ille baptifta inter rogantibus Herodiani's,an ipfe fniflet Helias,non ie Heliam efle ingenue relpoditiChriftus uero eum Riifle Heliam libéré profef fus eftcum alias,turn co loci,ubi apoftolis percotantibus » Quid ago Icnbx dicunt, quod Heliam oportet primu uenireC refpon dit:Dico uobis, quia Helias iam uenit, ÔC noncognouerunt eu, fcdfeceruntineoquxcuntp uoluerunt : de quo Angelus apud Lucam prxdixerat:prxcedet ante eum in (pirim, amp;nbsp;uirtute He* lix.Proinde ÔC nunc,dummyfteriQhociniquitatis operatur, æ reuclatus eft homo peccati,ÔC federe uideturabhominatio pro* phanainloco fancto,iamdudu Helias amp;nbsp;Enoch in (pirim, amp;nbsp;uir tute uenerunt,qui c2 hoc Andchrifto dcpugnent,qui fideles, ne ei uel ad horam cedant,dchortentur,admoncanttp. Atcp promo tieren teer te plurimû,quâuis cü uitx fox maximo dilpendio: Ne pe quos ille in camino fiio truculêriflïmc propediem exurcre no ueremr, Hieronymu Sauonarolam, uirS omniS fuftragio facile doeti ftimum, 31^ pietatis Chriftianxhaudlègnem patronü,FIo* renrix tertiü mecuulcano tradidit, Britâniæ Ioannis Vigleph of fa hominis nó facile c3 quoin's alio eóferédi, poftliminio in Ocea num (pargêdadecreuit,nc quid memoriae iplïus apud pofteros remaneat,néuecûChriftianiscômune quippiam habere uidere tur,nc hum3 quidem.Quidni commemorem,Ioannem Hus, ac Hieronym3præftâaflîmos academixPrageCs Magiftros,quos perfide ad Concili3 accitos,nulla difcrctionc, (èd mera fua tyran nide flammis cocremauit:quod toti Chriftianorum orbi teftatif* fimum eft v Quid de noftris temporibus dicamC loaiinê ReuchK num,Ioannem Picum Mirandulanum li tcram columina, quàm ille inique tradlauerit 7 Sed needum contra Dodorem Martino Lutlierum pietatis ChriftianxardêtiflÏmum inueftigatorem, ac defenforem, SC VlrichumHuttenum,ftrenuiflïm2 Germanix equitem

equircm auratmr, ira Riadeferbin't,ac indies fno iflo fmicntifli* mo iracundiæ igne^contra cos arder,ac Harnas intentât. Et ne bic oblitus uidear,quanta Jadis Boemiæ iampridetn anelor Kient, ut macrata tot Chn'fti'anonim corpora, flumina ßngutnis fonde rèt.Gcmit Anglia fua pertacfa iniunas.Ncqt f ne dolore profpe^ (Rat Onens, Chriftum exulare in occidente uidens. At nero dinf na bonitate, breut iam biturn fperamtis, cp dominus iniquûhûc (piritu ons fui iugulabit,ut tandem m maieftate fua óf decore ad ucnttis,quafpiam fidei reliquias adhuc in mundorepen'at:Feruê te enim difceptanonum ac cauiUorum inextricabilium in mundo ftudio,TheoIogia frfgebat,pictas Chriftiana extincta eft,E regie one, incalcfcente Theologia,iam rigentcontcntiones,depereüt Ponrificiae frauduicntiffimæ tradin'ones, Chrifti praccepta ciiacu antes, Vbiq^ pietas quaeritur: uefti'gia,quibus in auia deuenerat Eedefia.deprehenduntur» Quomodo tarnen hic Anriebriftus in priftinam conditions rcduci non paü'tur:ièd indignatur.fed fren dctdenribus,5f quodpoftremumeibjperireuultpotius, quam corrigi.Qiii tot iam retro icculis, ipfiiïi mus triceps ille infernalis Cerberus f in cuius fignum triplicem defert coronam, ne cui cas« pin fua dep t)roto mundo iugiter oblatrabat, fuo ueneno nemie nem non intoxicans,fuam detrectantem catenam neminem non mordens.Sed iam duobus amiffis capitibus,minor eft aliquanto bcftia,quorum unius in eo duello iacRuram paiE eft, quo Lauré tius ille V alla acerrimus literarum. Óf pietans cenfor,ac uerus ik Ie Hercules ei occurrit, unurnep uaftum caput muerone amputa uit ;cuius latratus, totus orbis moleftc, nee One damno ferebat, dum fub Silueftri nomine,Lateranenie palanum, omnibus alqs facile praedpuum, Romain, fif tonus ItaÜæ, acoccidentaliumre gionum prouincias,loca,ciuitates, Conftanrini Imperatoris mu mh'eëtia fibi donatas adftrueret,ut hac fola iioce, nihil iam propè in mundo uideatur,quod fibi non arrogaiïet.Quim uero ftren* nue, Óf quam forriter id fibi eripuerit Laurenrius, commenririas etiam Buil as uchlCme reprobans,hoc confiât omnibus.Nee mk a iq

nus tarnen anîmofe hac ternpedate nodra D. Mart/nus Lutheri us,udut alter quidam Thefeus bediam inuafit,caputtp detrunca uit altenim, dum cum pn’matum, quo i'n totum debacchabatur mundum, illi abdulit, fieditia Decretalium deliramenta folidifli#» mis reftimonijs expugnans.Sed hiu,nondum fentituulnera,uel (altern didimulat befh'a,dum fupremS illud, ac cæteris robudius caput illxdim adhuc conlyderat, quo le fuceedoré Petri,cui prin dpatus inter apodolos obtigide uidetur,oblatrat:E quo quidem capite alia,quamuis detruncata, iterato fubnafci uidentur. Non aliud(ait) Condantinum mouit, quo in eccledam foret munifis« cus,nifi q? Petrus ei dertenti in fornuis apparueripquardamqj de mandauerit obeunda. Pro cuius reuerétia expergefadus ille tan dem, imperio fe abdicauit, illudep in Siluedrum reiedt, 0( alias ecclefias omnes parère eidem iudit, amp;nbsp;uoluit, quo primattis Ro mani Pontificis erigatur, quem Chridus Petro etiam obtulidè, quamuis uarie ei ui dis ed. Vide nænias: S^ unde exurgunt f Re (tatilli caput, quo fc Petri fuccedbrem iactat,in quod quia nemi^ nem adhuc enfem didrinxidê uideo, cum tarnen omnium, qui^ bus fe defendit bedia hæc,puppis (in adagio ) fit amp;nbsp;prora: diuina ope fubnixus;quamuis uiribus impar,fed tarnen diuinis (criptuü ris confifus,cum bedia congrediar, hoefp quod refiduum ed ca^ put illi auferam.Et ne quem latcat pugnandi modus: facræ litera turae militiam, in fuas acies primum didinguam, qux ut arque flint fortidimæ,ita citra timorem eas in hodem producam,comiï« nus uel eminus cum eo pugnaturus. Attp eo prodrato : deinde amp;nbsp;Ipolium auferam,detp armatura ipfius prædam faciam, dptê quofdam cauillos quibus Iclc munire folet ille, certioribus tedi^ monqs deprædaturus. NeqUe hic alicuius facio eorum calum^i nias, apud quos pietas, hxrefis ed: quamuis certo diam, millies me hæreticum uocitaturos.Enimtiero candidum lecdoiem inte=« rim moneo,ne protinus ipfo libri offéndatur argumento, inqj ip fo uedibulo eius horreat animus:Conlcientiam meam obtedor, nullas hue fraudes, nulla raendacia,nec dolos me intrudcre uolu

file J led ut quæcç fcnptura ger manum habiuflê milifuifâ intdfe^ (ftû,ita in meas halte perfiiafiones adduxi. Quod fi quid lîniftxæ, ac perperam didum quis inueniat, ftatim fuggillet,obliteret, ac deîeat, amp;nbsp;me ad difeendum propenfum, obiter docere non ne:« gligat:Non cnim piget me (ut cum Augulbno dicam)ficubi hæ fito quaerere, fed nec pudcbit.lîcubi errauero,corrigere, Vale«

Liber hic duas habet particulas,quarum prior decern, ÔC odd comprehendit perfuafiones,qj Petrus nunquam poft Chrifti paf Conê Romaï fucrit: amp;nbsp;q» Hicrofolymis ÓC nó Romæ paffus fit.

Altera parttcula Icptem habet cauillos ,quibus Rom.Curia il* lis perfuafionibus occurrere conftieuit,quibus tarnen uicidim (eptem correfpondent relponfiones, eos non aliter, atq; rudera quidam diffipantes»

Prima perfuafio.

Vumdiligentilfimeeuolucrim quotquot ad manum luerant hiftoricorumjacTheologOï» rum, eoseg non infime conditionis libros, de aduentu Petri Romam, de palfione amp;nbsp;autho re mortis ipfius,nihil aliud, quam meras con* trouerfias illic reperirc potui, cumnemini fe* rè cS altero fatis conueniat: fed quiiibct fuu proférât iudiciu, uel hoe folo fufpedü,qgt; àcæteris diftentiatomnib^.Etutpaucos co* memorê è multis, Qiiidainexordio imperq Claudq Petra Ro* ma ueniflécôtendût,quorâè numero eft Orofius hiftoricus no

triuialis. Qiiidaanno Claudq lècudo, Óé iili funt Hieronymus, amp;nbsp;qui fuæînitûtur authoritati.Qiiidaannoeiuldêiperij quarto, atep eft liber ille,g téporS hiftorias,ceu fafciculo quoda eóphêdit, Praïterea ab his omib? diflêntit liber ille,g fandorS uitas enarrat, amp;nbsp;comunif paffionale nomiat* Is em anno poft paflionê Chrifti, Petra Roma applicuilfc teftat, q gdê ann’tredecim’ fuiflètipif Claudij.Sinnhc^ annos mSdi, annos ab urbe códita recefent, a üq

Il ftp ad adiiêtS Petri Roma, uel ei^ pc iïionê,^ mufuo pugncnf, ncminiobfcurüeft, g mô Enneades Antonij Sabellici,hiftoriä Pondiicum Platina, ipfurntp Orofium uidcrinQuac quidem di ucrfitas. Si fi nil aliud effet teftimonio, fîifpcdîiî tarnen pétri Ro mamaduentüredderet,amp; fallam hanc probaretcofedruram/» Petrus unquâ Romæ fiiiflcr»Quæ tarnen adeo inualuit,ut tôt fc culis,qui ci reelamare aufus Riiflêt, habuerit adhuc neminem: Et paru ab fuit, ne Romaneniîû aulicorû tyrannis, in fidei aroculos earn retiderit,ut quod nulla ratione probari potefdfola necellita te credi uideatur» Accedit ad hire dieet neuter hiftoricorum cum altero fenuat, tarnen aduerfus legem Chrifti.quafiexcompofito omnes decertant,ut uel hoc unum uanas eorum fabulas ac déliai ramenta prodat, quod cum Paulo ApoftolorS omniS in feribê^ doIocupIcuflîmo,cûLucaEuangeliftafimul ÔC Apoftolicarum adionû hiftoriographo ,inexcufabiliter contendât,uc inferius h* gdoprobabitur .Si nulla eft facræ icripturæ adfti'pulatio, qua id connrmari poffit, amp;nbsp;tâ remota hiftoriä adeo côfufà eft, fid fallax: non ftulte Petrum nunqua Chrifti poft paffionem Romæ fuiflé creditur lt;nbsp;Alioqui fi illic eum aliquando ruffle uerum eflet, uero • omnia ( dicentephiloibpho ) cófonarcnt.AtdiffonantcIcge.dif fidentibus mutuo hiftoricis, quis mfi emotae mentis uerum hoc aliquando putauerit.Qiianta fit enim in tarn uetuffiflimis rebus, tarn remotæhiftoriæ fides, argumeto eft Barptolemæus illePla ona.qui Ro.Pontificum res geftas deicribes, ac muko etiam po fterioraiftis tempora traeftans, fiepius conqueritur uariauonem hiftonæ,maiorum negledu, temporû perturbationc,quibus di:# ftridfus,nihil interea ararmare audct.Nempc,fiPetrus Romano rum fucrat cpiicopus, dicant quern fibi fucceflorem nominaue:# ritf amp;f quis in locum ipfius fuiflet fuffedus T Si Linum dixerint, latinorum turba obiter reclamabit.quoue id probet ,diem dicet: immo SC Grtecorum plurimi in hac caufa latinos non deftituet, Chryfoftomo in fecundam ad Timotheum cpiftolam dicente, Hunc Linum, aiunt quidam, fecundum poft Petrum Roman» ccclefi»

tfefefre Epi’lccpum fiiifle ; Donatus ucfo Ter en anus I'ntetprcs • inquit, aiunt ulurpanir de re incerta, quam nos dicimuS elle falü fam.Sin autem Clementi hie honor dabitur,quod multis placet, plures adhuc erun^qui id improbent, amp;^ liane gloria erga Linu rcponantjClemcntem non primo nee fccundo,lcd tertio gradu primum,puft Petrum ftatuentes.Deinde Pius' ne Änicetu, ue! Anicetus PiupræccfièritC Vrbanus fuh Diocletianó ne, ud fitb Aurelio Antonio dcgeritcComeliusfub GaIIo,an fub Volufia^ï no,uel forte Dccio palfus fit ^ hifroria uariat, nee aliquid certi de his rebus definiri poteft.Nee miriï, fi dC multo his pofteriora tê^ pora,eorumtp gefta, adeo funthiftoricorum figmentis depraua ta,ut nemini poft hac integrum fît res grauiores eorum libris rus: cri:fiqiudem id meretur(ut habet prouerbium)mendax, ne fi ue ra tandem dixerit,ei credatur.Porró fi' ne Tlieologi eadê hie fenss tiunt,falfitas exinde illorum emcrgit.Difcordia emm in ieriptori buSjUt dixitille,tcftimonium eft falfitatis,lmmo Auguftinus ue# ritatem exeo cognoici docet,fi feriptores eoncorditer inea couc ,nerintgt;ncip unus difléntiat ab altero,uel à plunb? pIurimi.Et idê Auguftinus,cum in multis alqs locis adHicronymum, amp;nbsp;por# tunatum,tum amp;nbsp;hie ad Vincentium, de quorumlibet etiam fan diffimorum hominum Triptis loqui.Hoc genus (inquit) litera# rum,ab autoritate Canonum diftinguendum eftmon enim fic Ie guntur,tanquam ex eis ita teftimonia profèrantur,ut contra lên tire non liceat.Et non Theologis duntaxat,in etufmodi rebus ex facra fcriptura non dcducibilibusgt;ód ex eorum uarietatedubita# billbus credere nö adftringimur : fed nee eedefîæ quidê, ut Tho mas in quodlibetis dilputât,Eapropter,ad hunc modum ftrmo# neinclaudcrclicet,q?Petrus nunquampoft paffionem Chrifti Romæ fueritide cuius aduentu illuc,diuina fcriptura filet : hifto# ria fecum diuariat.Dodores minus digui funt, quàm quitus life çredaturîpræferam dum i ta mutuo dilccptcnt.

e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Perfcafio fccunda»

' ■ Petrùm Roma néniffeïn exordto viel fecundo, «cf quarto gt;m perij Cælàris Claudtj, hoceftodlauo, nono, uel undedmopoft paffionem Chrifti anno dicêtes,eorLim imprimis refellit opinio, qui Petrum in oriente qtunc^, uel fecundum alios, feptem annis felèconti'nuiflcjtandê Antiochiam diuertentê, feptê anni's inept Icopali fede refediflé, 06 in Ponto,GaIaria,Bithynia, ac circumia centibus Afiæ prouincijs aliqua moram eu redire adftruunt,No enim, fi id uerS eflèt, Roma uenire nifi poft quatuordecim, auC quïdedm annos, hoe eft feptimo,uel odauo Claudtj anno potu ilïêuQtiibus patrocinatur geftorS Apoftolicora fcriptor Lucas cap.xv»Controuerfia eminter quolda de hærefi pharifeonlex una, amp;nbsp;Paulum ac Barnaba ex altera parte,de circudfione, obier iiationcép legaliu habita,eas ob res dilditiendas,in Hierufalemd 11 dcfcendcrunt.Et fadlum eft confilium ApoftolorS, 06 ienioru, ;intcr quos Petro primæloquendi porrecta funt partes: quanS ïacobiHicrofolymitanorüpreibyteri iententiæ omnes tadê fuo fcrip lcrint,eius t^ approbauerint dratiunculam»Quae res manife ftat Petrum nondumRomamdiuertere potuifle.iedunacurh lacobo, 06 quibufdamalijs Hiero'ólymxmanfiflc rucl forte ia partibus ludajæ Chriftum aliquandiu docentem Hicroiolymarh lunc temporis redijfle.Et ramen mulconim eft opinio, Hierony mo Riper epiftolä ad Gaïatasdicente,quodcirciter dccimS octa «urn annum poftChrifti incœlumaiceniïonê id faeftum fuifler. Quod fadUimum eft crcdi tu, fi quis modo ft riem rerum ab apo itolis gcftarumdiligentiusexaminaucrit.Cuiergomaiorhaben da fides, Lucæ 'ne Euangeliftæ, qui rebus ab apoftolis ladis uel a'nterfueratipfe,uel àPaulo apoftoloCcuius indiuiduus fucrarco •mes, 06 quopræfentehancicripferat hiftoriam ) erat cd o Cfus 6 An iftis bcllantibus mutuo hiftoricorum,ac Theologorum opft niorubusf Quod ft id neceflârio mihi dabitur, ut Clawdij primS nono,autunderimoimperij anno Petrus Roma uencrit, 06 ibt demuigintiquinq: annis Epilcopatum tenuerit, iamhonaNe^ tone, fed Vefpafianopotigs martyriumpaifus fuiffet, quodne*

mtnem adhucunquam nel dijaflejuél fenpfifte compett »Et Eine ' mandeftanum eft,adnonum Claudq annum Petru Romain ue mrenonpotirfle,

Perfuafio tertia»

0 Denies quod ne nono quide anno fliuc uenne potugt;flet,eiuG dem imperil Petrus,Tranquilkis in Claudio eft author,qui Chri fti'anos tue tempons RomaRiiflepulfos fcnhinCIaudi^ (inquit) ludaeos impuMore Chrifto afliduc tumultuantes Romaexpuhr» VbiOrofiusaddubi'tat, utrum contra Chriftum tumultuantes Iudæoscoérceri,amp; comprimiiuflerit,anetia Chriftianos fi'mul, uelut cognatæ religionis homines uolueritexpelli, Qui profes« c^oü uel hiftoriam rerum geftarum ab apoftolis,uel faltem Pau* linaslcgiflêt epiftolas,nó ambigcret Chriftianos ludatorumim* picrate dC uerfutia,Cæfarem,acpopulLim Ró.aduindieftaexcitai te una cum eifdem Roma emulfos fuifle.Qiiippe uel Apoftoio ad Romanos in epiftohud teftante:Inter alios nanq; Chriftianos quos faluereiuflêrat,SaIutate(inquit)PrifciIlâ amp;nbsp;Aquilam, ad# iutores meos in Chrifto {cfu,cj pro anima mea fuas ceruices ftip# pofuerunt, quos fanè nifi Chriftianos Apoftolus nouiflêt, in ca# talogo falutâdorum Chrifti fideliu neutiqua repofuiflèt. Attamê quomó ludteus genere Aquila ille fuerat,^uis in Chriftu una cS coniuge crediderit,nihilominus hüc tamê Lucas in adib^ ludreu Poticu nominat in hæc uerba,Poft hæc(inquit) egrefliis ab Athe nis Paulus,uenit Corinthu, amp;nbsp;inueniens quenda ludæû nomine Aquila,Ponticugencre,quinuperueneratab Italia, amp;Prilcilla uxorê cius, IZocppræccpiirct Claudius dilccdere om nes ludcros à Romatacceflit ad eos, amp;nbsp;quia ciufdê erat artis, manebat apud cos amp;nbsp;operabauEt ne quis dubitet Chriftianos eos fuiflè, addit-Lucas in cakecapi.duodeuigelïmidicens:Iudxus quidam ApoI lo nomine,Alexandrinus genere uireIoquês,deuenitEphefum ' potês in lcripturis,hic erat dod? uiadomini, amp;nbsp;fernes Ipû loque W,5^ docebat diligenter ea,qui« funtlefu, kies tantû baptilma- *

Ioannis,quem cum audinétPrifciIIa, Ô^ Aquila, afliimpièrunt eum,amp; diligcntiLis cxpofucruntci mam dominiJiæc Lucas ad ucrbum.EttôtumhoccaputdccIaratPn{cilIam,5C AquilâChn flianos ex ludæis fadlos, Roma uni cum alîjs cxpulfos fmfîc. Quiod itcrû docent Paulinæ litcræ, quas nouiffime iam ubi tem^ pus reiofutionis fuæ propinquauerat, ad unicc diledum difeipu IumTimothcumfuummiièrat:Salutainquit Pnfcillâ 5C Aqui# lam.Vnds nô folum Chriftianos,fèd fyncenflimos quoq? Chn«« flianos cos fuiiîc confiat,urpote quos Apoftolus data modo oc^ cafionc nunquam non falutabat.Nihil hic moror, quod Stapulê fis tam in hac ad Timotheum,quàm ad Romanos epiftola inno uat,uci ba apoftolica ad hune modum exponenstfalutat nos Prû fcilla amp;nbsp;Acyla:ucl Prifea â£SAcyla,Origcnem,Chryfoftomum, Ambrofiû, SCtotdocIiffimos alios intciprctes;imù Ô^ ueterem ipfam tradudionc, cui in hac parte E R A S M V S nihil dcro^ gat,hic fequi malo » Q_uid reftat igitur dicere, quàm Petrum ad nonû ufep Claudij annum Româ nô ueniflé ^ Qiii enim illac ue nire tune potucrit,cum cæteri omnes cum ludæi, turn Chriftia* ni indc pcllcrçntur, amp;^ in tantum flomacharetur Roma 1 Qui fi pofthac Romam aliquando ucnerit,ac uigintiqmnep illic delitue rit annis, VeipaCano eins imputaretur martyrium, quod de tam* benigniflîmoerga omnes principe crederenephasert, ÔI nemo‘ eft omnium, qui hoc affirmareaudeat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Perfuafio quarta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Pergamus iam co ordine oftendere, ne ad uigefimum quidë annum poft Chrifti paftioncm,ucl in cœlum afcenfionem PetrS Romam uenirc potuifte . Qiiod ex uerbis difcipuli, à fufpes« dione apud Galatas fefe purgatis clariffimum eft. Dicit enim in ca quam ad Galatas dederat epiftola:non à quopiam hominum, fed folo Chrifti munere, euangelicum myfterium fibi cotigifte: Et quod dixerat,ne cuiquam uidcrctur falfiim, probat inquiens poft miraculofam ftiamadfidcm Chrifti conuerfionem, non in Hicrufalcm ad Apoftolos fc declinafle^ed protinus Arabia abqf fettandem

reifendem f fera to Damaïeum repetqfle : amp;5 turn tertio loco prf* trurn tribus rcuolutis annis Hicrofolymam uidcndi Petn graria trafmigrafle.Den q; poft qiundcdm dies poftquam Perm ÔC Ia cobum ftatrem dommi uidiflet, dieft q? fterum Hierofolyma re* \ Iiquft.acin partes Syriæ, amp;nbsp;Cilieiædeiienit* Deindeaflumpto Barnaba amp;nbsp;Tito,poftintegros quatuordceim annos,rurfam Hierololymam redïjt,quo euangeliurn,quod in gentibus praedi eauerat,cum his qui apoftolorumuidebanturcolumnæ confer* ret, amp;nbsp;iterum Petrum unà cum lacobo, amp;nbsp;loânc illic repcrit. Et fie eertû eft totis illis feptemdeeim annis Hicrofolymis,amp; in col* firnitaneis regionibus Petrum fefe continuiflé, nee unquam Ro mam reeedifle.Additis enim quatuordceim anni's,quibus Hiero fólymam rcuenerat,ad annos tres quibus proxime poftconuer* fionem ftiamuifitaueratHierofolymam, decern amp;nbsp;feptem anm' proueniunt » Demiï poftquam Petrus aliquadiu eftra Paulu mo raretur, Antiochiam ueniens in eum incidit,quem illc acerrime illic obiurgauerat, SCeidem in faciem reftitit,eo q, nonrectc arn* bulaflët ad ueritatem cuangelij: amp;nbsp;fimulationi nonmodo ipfe fu lt;tobnoxius,fcd adhanc alios quoep iatum pertraxerit : Dixi(in* quft)Cepliæ coram omnibus, fi tucum ludæus fis gentiliterui* ill's, 5C non lud nice, quo mod o genres cogis iudaizaret Inter qua reprehenfionemPetri, amp;priftinameorum abinuicemdilceftio nem aliquid temporis certe interuencrat,Ad hæc,poft Chrifti af cenfioncm,non mox PaulusChriftum agnouit,nimirum qui dû Stephanus faxis obruerctur, enecarcturt^ affiftens, mortem ipfi us in deliciis habuerat ♦ Dicitur enim Aëlorum feptimo » Teftes autemdepoftieruntucftimentafua iccus pedcs adoleicêtis, qui uocabatur Saulus.Et folufmet inferius ca.xxtj. ad Chriftum que ribundus loquitur:Cum funderetur fanguis Stephani teftis tui, ego aftabam, amp;nbsp;confentiebam, 011 euftodiebam ueftimêta inter* ficientium illum. Vide quam hoc tempus ab alcenfione Chrifti, ad uftp obiurgationem Petri Antiochia: à Paulo fadam facile ui gind edam annos fuperer,quibus tarnen Petrum certum eft Ro b iq

lt;næ nondum fieti potufflc: quamin's nee poftea unquam ilftc f#e rir.Vcrum demus hoc aduej fsi tjs, quod Petrus anno uigefimo Romam appuliflêt,iain adtredecimuuRp annum impcrq ClauA dij nie aduetus prorogaret. Qtiod fi hue trahâtur uigintiquinq? anni,quibus Romana moderatus eft eedefia,interim Veipafiani temporis ei? mors irrogaretur«Quod omnis omniQ bilroncoi u libri ut falfiffimum aueriantur, Producamus hue Romanorû im peratorum tempora,quo res fiateuidentior.Lucas cuangelq fui cap. tertio, anno impcrij Cæfaris Tiberrjquindecimo Chriftöde. dit uerbudei prædicare incœpidc,qui tâdem poft tres annos, SC aliquot menles prædicarionis fuæ morte fuftulit, anno eiuldë im _ perij decimo odlauo ucl ultra, Tiberio poft paflîonêipfius annis, tribus imperantc.poft hunc Caius Gallicula annis tribus,mcnli^. bus deeë, amp;nbsp;odo diebus ïpcrans uitaHindus eft.Claudius anno ? quatuordecimo imperij moritur. Nero totidë annos in imperio • cxplcdc dicitur. Otho Syluius infra nonagintaquinc^ dies impe num afteri ceflit.AuIus Vitellius odo menfibus impcrauit. poft hunc Vefpafianus deceimio Romanis felèimpcratorêpræftiut, tub quo Chriftiani pacifiée Romæ degebant, nullis ab eo uexati ; perlêcutionibus»Qiiæ igitur inigtas in ta bcnigniff müprincipe, hâc retjeere iniuriâ,tanquâille Petri interfedor aliquâdo fuerit».

Perfuafio quinta.

• Subhæc,necptûctcporis quâdo Paulus Romanis feripferat Petru Romæ fuilTc,litre ipfacpiftola ad Romanos porrcdaar=» gurneto eft,quam quidem fan's longo tempore ab Âpoftolo no fuifle defcriptam coftat.In qua ipfe, ut Origenes meminit, omni bus numeris abfolutior fuerat, quant dû Corinthqs fcripferit.Et iccirco poft utrüqt ad Corintliios cpiftolâhanc feriptâfuifle, con tendit Origenes. Athanafiusuero,óf poftprimaquoepad Tels-falonicëfes,attamë altera ad Corinthios, nó mox poft eâ quæ pri or eft,exarauitApoftoIus.Si quidë in ea quæ prior eft, incæftum quendâ Corinthiorû eedefiæ feniore, qui cû uxore patris rë ha* bucrat,acriter taxât, ÔC ex umtatc fideliû emancipandûpræcipir,,

^himcqj Ïpmtium^/gno inpotdh'tc tribuit, mocß ipirikis in dfe 'damini Chrifti lefu fakius hcrct. In altera nero, poftqua ilJe refis: puit,acadmiffLimdignacópundiöne, atcp poenitudine defleuif, rurfum unitari, mebrorutp Chrifti cómunioni reftitutus eft . Ac tandê poft miflas ad Teflalonicêfes literas,ubi ia tertio Corinthui uenerat, per Phebe Cencherêfem fœminâ ad Romanos cpifto;# lain direxit,in cuius cake multos fratrum nominatim fatuere iu^ bet, Óc: qui pride illius opera in Chriftum credidcrnt, 5C qui quï:* piam in eu dexteritate ufi funr.Tü qui ecclefiæ illius antiftites, ac leniores fuerunt,ueluti Narciffum, AndroniciS Julia,Prilcillarn, amp;nbsp;Aquilarn.Qui igitur fieri potuitji Paulus PetrQ tune Roma: fuiflè credidiflêt,utdigna hune falutatione nó dignareturT cuius ille oblèruantiflim? elk, 5^nihil honoris ei non deferre pro fua ca nicie, Scapoftolatus honeftate debuerat ♦ Sed Ïckictabilis hire eft ratio,Petrum Roms tunc temporis non fiiiflè^FacelTatergo ua friria Romana hanc fibi gloriam ambire, nihil enim æque f^fum cft,atquehxcarbitraria æftimatio. ’

Perfuafio fexta»

Accedit amp;riftud ad corroboradn, qæ Petrus ad ca têpora,qLri - bus Pauk Romanis literas deftinauerat, Romæ nó fuinét, quia ’diu? Ambrofius,fun epiftolâ ad Romanos,in gbufda uetuftis co dicibusdicitlêlegiflê NarcilTurhillotepóre Romæ prefbyterS fuiflè,cuius do m3 ApoftoP faluere iubet,hic tnC inquit diu^ Am brofi? ) officio peregrini fungebat,exhortationib9 firmas creden tes^Qd* lanènuperus Romanus prelbytcrneutiq; faceret,a§ nihü tâ eft a!ien«,quàm uerbi diuini prædicatioÆt id propter,ue lutclaud^ (ut Plautino utar diderio) futor,domi totos leder dis: es,cupediar3 delinks uoratrinaexpiés. Nifi forte oftétâdæ pôpæ caulà,ad Lateranenfe palatin interdû ptorepat. Porto ut adrem ueniam9,hic fcito eft opus,apud primitiuâecclefîâ nullos fuiffé, g dicerêt fummi Potifices,Cardinales, Patriarchæ, Archiepifeo pi.Nempe quæ duos folû ecclefiafticos habuit ordines,Prelbyte ros ludciiccgvéüiaconos gt;nbsp;ut,cxeaclargt, quant PhilippéÜb us

Apodofus êRomadedcfatcpjftoIa.PauIs’JnqufG Äf Ti'mothc* ferm lefii ChriftijOmfb’ fanA's g luntin Chrifto Icfu, qm' funt Philjppss cQ Epifcopis, amp;nbsp;Diaconibus, Nâ lïdcm uocabâtur pre fbytcn^cpilcopi ucl lèmores,ut ex cpiftolispaulims eft mamleftif fimü.Qiün in Actis quoqj Âpofto!or»,adEphefinæ eedefîæ pre fbyteros inquit» Qiiiauos (pufland? poluk eptfeepos regereec defiadeuEt Petrus, qui ÔC ipfepreibyter multaruecdefîarû fue ratjadprefbyteros difoerfionisPôti,Gaiatiæ,Cappadotiæ, AEæ Ä^ Bithyniæ lcribês,{eniorê fc nominat dicêsîSeniores ergo qui inuobis funt,obfecro côfcnior,amp; tefb's Chrifti palîîonû. Ignora uerat credo tu adhuc ftipcrciliofum fummorû pôtificS notnê,uel abhorruerat planè.Et ut regrediamur ad priora»PreIby teri dice^ bâtur,qui eedefijs udud quidâproceres præerât. Vnde apofto^ lus in priori adTimotheû epiftola:Qiii benc(inquit)præfunt pre ibyteri,duplici honore digni funt.Et ad Titû : Hui’ rei gratia reli qui teCretae,ut ea quæ défunt corrigas, amp;nbsp;eóftituas per duitates prefby teros,f cut ego prsfcripfi tibi* [git hic per Narciffum press fby tern feniore,aut EpiieopuKomanae eedelîæ fuiflé ÏteHigimS’, qui nó modo et?,Ièd êc aharn dreöiaeëtiö eedefiarû, amp;nbsp;Chrifti fi deliûcurâgerebatîcui^etiâfamiliâjOb ingenuas ei? uirtutes Pau lus fakitare præcepit.Infup Andronicus, amp;nbsp;Iulias, duo è feptua* ginta duorS Apoftolorü nuero ( ut Origenis eft opinio ) Romae ea tépeftate fuerat,quos hac prærogatiua honoris, ad Romanos inepiftola falutat apoftolus; Salutate(iquit) Andronien, amp;nbsp;lulia cognatos meos,amp;cocaptiuos meos,q funt nobiles in Apoftolis qui ÔC ante me luerût in Chrifto Iefu,Addc,PriIcilla, amp;nbsp;Aquila (ut Ambrolq fuffragat authoritas )nó ocioIèRomâ uencrût,qui quoni â propefiores crât in deuotione, ideo ad cofirmationê Ro manors mini fuiflé intelligunt,de quib? ad hScmodS Paulus Io^ quitunSalutate Prilcillam, amp;^ Aquilam, adiutores meos in Chri lt;nbsp;fto lefu, qui pro anima mea fuas ceruices fuppofuerunt » Eapross pter quid opus Roma tune habuerit Petro uctcrano, amp;nbsp;iam uiri DUS defedo.non conqcio.Nempe cum habueritlegitimum pre* (byterum

fcÿtcnim Nardflum,apoftofosChrißi do Arfnainf gries, Andro nicum amp;: luliam, 5C cooperatorcsincuangcli'o non contemned dos Aquflam ÔC Prifeiiïam ♦ Sed hoe citra omnem controuerfS uerum eft,quod Romæ tune temporis non fiierit: Nam fl nemi* nem non falutateor3Apoftokis,ueI qui feniores fuerant,uel qui cognati 5C cogniti,quomodo unum Petrum non filutalïi't,quo cumfirmiffimaamicitiam ÖC focietatem iampridem iniuerat, amp;nbsp;cius uidendi delyderio antea Hierufalem peterc nó dubitaucrat» Et hinc apparet, u(t^ ad Neroniani impenj tépora PetrS Romæ non tuiflè.Quod fi uiginti amp;nbsp;quinep annis illic refcderit,a quo ta dem morte paffus eft;Hic tuffiunt Romani fÿcophantæ, non fe^î eus ac indoeb quit]? cantores,qui locum fecerunt proueibio,hægt; fitatio cantorum,ut communiter didtur,tuffis eft»

Perfuafio feptima*

Hue producam, SC quod Apoftolus ad Galatas narrat in epi* ftoIa;Creditû eft(inquit)mihi euâgeliû præpuctj,fic amp;nbsp;Petro cir çuncifionis.Qiiinât^ operatus eft Petro m Apoftolatû circûcifî-onis.Qiii nâtj? operatus eft ÔC mihi inter genres »Tande manife* ftat,quomôpalt;ftusfuiflêtc5lacobo,Petro amp;nbsp;Ioanne,in fynodo, quæHierufoIymis fuper legaliü obferuatione habita eft,ut ipfi in circuncifionê,hic uero inter genres cû Barnaba prædicarû profit eifteretur.Quomo itaq? tam cito Petrus padi immemor fieri po tuit, de aliénas partes fibi ufurpare,cû Roma toti’ paganifmi ma ter tunc fucritC Quinimmo,fi circuncifionis fueratApoftoP,quo Romæ tot annis, ad Pauli uidemus iliacaduentum,c3ludæis ni* hil ei liicrat negorij*Aduenientenanque illac Paulo,ut Lucas in Adis Apoftolor3 ait,dicunt ludæi ad e3: De ft dra hac notum eft nobis,quia ubiq? ei cotradicit» Rogam? enim te audire quæ ftn* ris » Nos enim neep literas accepim? de te, netp adueniês aliquis fratriï nüdauit,aut loquuf eft quid de te mal3» Quos tandê copt olà illa,ac uberrima oratione fua alIoquuP eft PauP,a mane uk^ ad uelpcram fermonem protrahens.Ê quibus aliqui didris credit dcrunt,quidâ uero renuerunt credere:Et nun^ antea audita au*

C

ribushaiiriêtcs,adiftu(cêtumuldiabahtiir, Ö^ multam intcrfcha bebant quæftioncm, Qiu'd ergo Romæ tanto teporis intcrualló feccratPctrus,üiud'æis ea quaeaPauloaudierat, noua ÖC inaudt ta uidebant:nec aliquem fe pris audiuiflé dïxerut,qiu ei? feAæ in^ ftituta, Ód rit? eis declaraflct cEr proinde Paulum, ut quæ fentiat diceret,uekit uno ore poftubbar o nines. Videat qui uult, quàm fit tutum Romæ Petrum aliquando fuiflé credere*

Perfuafio odaua.

lam ad ea ufc^ puenimus têpora,quib9HierofoIymis iudæoril coadl? infolêtia Paulus,ad Cæfarem appellauit, ac Roma dedu* ctusjcatcnis horrédis in careers coniecrus eft, illicqj in conducto' fi.io,quodei carceris fuerat loco,toto biennio permafit. Nee pro fedto parua hæc erat manfio, ut Hieronymus in epiftola ad Phif e monê ioqiutur,ad qua ludæorû turbæ quotidie cofluebât. Nam fuicipiebat oês,ut in Adis Lucas icribit, qui ingrediebâtur ad eu prædicans regnû dei, 00 docens quæ font de domino lefii Chngt; ' ho cû omni fiducia fine prohibiaóe,alledas ad fide Chrifti holes, utuerbis,ita amp;nbsp;literis.MuItos enim,co cócionate,n5 modo ple^ beos,{èdlt;3C de regia Neronis,Chrifti fidê fiiiccpifle,ipfius epifto læ oftendut: Ad Philippenfes enim c códudo fuo fenphtas: Saki tat uos,inquit,omnes fandi,ac quidem maxime, dlt; qui de Cæ(à ris domo funt. Qiiin cpiftolas quotp aliquot in uineuîis didaue^ rat pia admoniaôe, amp;nbsp;Chriftiana pietate plcnas,ne cccIefiæChri fo pulchre ab eo inftitutæ,cius abfentia in deterius laberêtur. Na quos uiua uoce couenire nó poterat,fcriptis tantifg admonebat, ne fuæ profdfionis obliti,à Chrifto aliquado exciderêt,præcipue. Galatis poft pieudoapoftolos,retro à Chrifti fide ac fuis rudiinê* tis abentib9,epiftolaè Romafcriberenó dubitauit, uerbis etiam afperioribus eos comonefaciês,ne uafritia SC aftu à C hrifto abd« ci fofe paterëtur.Dcn obteftans ,qj quæcûtp illû in mâdatis dede* rat,ea no ab hoibus,nec^ per hoïes nad? un^ fuiflet, led fola be^ nignitate kki Chrifti:Nimirü quib? tam firmiter eredi op-ntteat, utfi angelus quo(^,uel iplernet feeSdario ad cos aliquado uene* '

nt.ac'dincrfüm qin’ddS docere uolucrit, probrofum ar cxccrabtlt;gt; le id fteretan qua cpiftola Petri aliquotlods meminiti cuius tcfn tnoniu in hoe negotio,ut Galatis quod dixerat facilius perfuadelt;» tet,mirüin modu illi tuerat needîâriû. Nó tarnen ulpia eins me* tionem facit, an Romafipfum tue habuérit collega, uelfi eis quæ feripferat, ó^ ille fublcribere uoluei it.Qiii certe, fi tS Romæ fuif fet,faltê eius nomie eos lalutaflêt, quo facilius ta eminentis Apo ftoliuocabulo pcrmotirefipifccrent, dó ab cxtranea dodrina le* eregati,ad mentê redirêt quadoep. Attn nihil hona fecerat Apo itolus,qd‘maxirno eft tefi:imonio,necp ca tepeftate Petrü Romae fuilïe.Cü tn uigintiquinœ anni, uel feePm quofdaufgintifèptê, à Chrifti palïïonc,aut alcêuonc praeterierint, Cæterum neep in ea, quam ad Ephefios Romæ fcnp{èrat,epiftola ullam eius mention hem fadt,cuius tarnen ha^c femper alias fucrat eófuetudo, ut col ' legarum fuohim nomine,in Chriftum credentes lalutaret.

Perfuafio nona.

Inditio funt, Pethï tge PauliRomæ no fuifle, amp;literæ quas g Epaphroditu ad Philipp, dederat ApoftoP,in qbus miiltoBï eos admonet, d^f q erga illu tüc tpis gerebat,manifeftat : maximeaut quatS illic in euagelio ,pfecerit dices, fua occaflóe paflim Romæ euâgeliû pdicari ab oib’, codé qdê ipetu, quauis diuerfo ftudio. Qiiidaem uïculis amp;nbsp;eóftariaipfi’ anïati, lyncero affedu, amp;nbsp;uere Chriftiana intêtióe,fi'dê Chrifti Romæ oi rimore exuto,inuulga* bât.qdâ uero fola cupiditate nocédi Paulo,ad cuâgclizâdâ Chri* ftü trahcbât:putabât em fore,qgt; Neronis tyrani,cui nomé Chrifti fucrat poftim, ^uocata iraeSdia, Paulina gloria in euâgelio facet feret,ac tyran’ in eu,uh ei’ ^feffionis authors, grauius aïaduerte ret.Fit em,q maxie nobis nodtura lciuerint,hæc ad noftrâ pnicie inki palam cuulgStsTS ait Paulus fibi nó elle curæ, dû qins mo euâgeliû annûdèt, amp;nbsp;Chrift’ orbi innotefcar,fuüi hoe ad uita,fiue ad morté illi fit ccfturü.Maluit emcûeuâgelq lucro mon/p ab ftp f»fedu uiuerc.Res jafedo miraculo digna,fi Petr’ tüc Romæ lu ' crat,qmadmodû muftis iâannis imbi ageredebucrat, quô Chri*

fil nome ta molêficà Paulo Roma audierit,ut fubomati î hoc ct/â plcriq; holes dolofi fub Chrifti pdicatiôis obtêtii, Pauli exitiû qre rêt»N3 iiero otiolùs tôt annis illic del/tuerat, ÔC Chrifti occiiltauc rat fidc Petr^j times ne in eu iæuiflet tyr5n9,uttp facili’ corn infidi as,qaduer{àbant ChriftojiîibterfiigeritC^Nâ fi annuatim euange Lu Romæ prædicaucrat,ea res nô debiiit efte PauIo timori:fiqui dê Roma totiam annis antea Chriftû patiêtiftime à Petro audic«; rit: Immo qiiantumcû^ tumukuante R.oma,tyrannus ad uindio» da irritaretur,in Petra primit? refiikaflêt haïe iniuria, utpote qui caput eins negoeij ftierit.Ecquid igitur formidarat Paulus, ne fa ba hæc in fuo,quod dicitur, cuderetur capite nó uideo. Ad hæc, in fine eiufdê epiftolæ fubdit.Salutant uos omnes landi’,maximc iicro qui de Cæfaris aula funt, maxime prorius diccre debuit Pc truSjOmniS noftrum ueluti quidam antefignanus. En quam infe curd eft dicere,etiâ tunc téporis Petru Romæ fuifle.dum Paulus capriuus illic teneretur,hac perfuafione clariflimum eft, Perfuafio decima.

Coloflênfibus per TychicuacOnefimuicribêsPaulus inre«» eeHu epiftolæ addit:Salutat uos Arifiarchus cocaptiuus mc’, ÓC-. Marcus coibbrinus Barnabæ ,0^ lefus qui dicitur iufb, qui funt ex circdcifione.fi ióli funt adiutores mei in regno dei, qiu mihi fu crût foIatio.Salutat uos Epaphras qui ueftras eft,feru9 Icfu Chri fthSalutat uos Lucas meàc^chariiïm^, ÔC Demas, Videquàm omnes nominatimenumerat,quitûceiaderât, 5c cooperatores eins eratin regno dei,hæceftecdefia Chrifti.Gregorius enim in quit:Saïpeinfacro eloquio rcgnücoeloriï præièntis téporis eede fia dicitur.Et Chriftus apudLucâ,regnûdei,inquit,intra nos eft, Qtias ob res Paulus dicit: fi foli funt adiutores mei in regno dei » Quid crgoPctrus,nunquid tanquam uetcranus quidam,ac erne ritus miles in ocium tunc id reccperat,ut no pro fua uirili euangc Kcas adiuuaretpartes,coopcratortpinrcgno Chrifti non fieret!? quod de Petro ientire horret anim^tproinde no te habuit tue Ro ma Petre »Nam fi fuifles Romar dC Pauld cundem Chriftû præ# ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicantem

dfeantem non îiiucris ,ci’ui îâ faÆonis Riffles ApofloI^, qnæ non ChriftS ædifîcarct,fcd deftrueret, ac demolfretur. Omne em rear gnû,Chrifto dicête,fn le diuiRim defolabft, ac dom? Ripra domu corruet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Perfuafio Vndeefma»

Onefimus.qiiê Phiygcm genere qiifdâ Riffle nutâtjPhilemo rus Coloflêf fenius,côpflatis rébus quibufdâ ipuus Romam Ri# gitfuus uencratjfllfcép Paulo de Chrifto concfonâte audftOjChrf fn no minis facRus eft candfdan.is,ac baptfRnate fnChriftfcoIanim confortium afeitus, Porro ne qiifd labfs priftinæ feeleftæ uftæ fn eo remanferft,confcfcnaâ Aponolo aperuft, âr fnfurfâ,quam do mino Rio intulft,rebus quibufdâ fllfus furreptfs côteffus eft, que Paulus,quia nfmium adamarat, non Rbf temperate potuft, qufn protinus benfgno,ac feito epiftoifo eum Phflemoni recôcilfaftet, banc fibi fnfuriam in Philcmonc bene meritus donari poftulans . Et fi quid dânf re pecuniaria, aut alfa quaeuis, Onefîmi proRigio acceperft,pro eo fe uade poiicns,omniaq? le depenfurum efus lo co promittens.Et fn epiftolq prindpfo Philemonê Appiam uxo* rcmipfius,5f ArchfppumColoflênfis EccIefiæepiRopum falu* tans,quo fd facilfus pro quo interpellauerat, ut ienfit Chryfofto* mus,impctralîcr,Timothci nomen adfungft dfeens, Paulus fer»? uus Chriftilefujàl Timotheus frater Philemonfôi^c.Cur life Pc tri nomen fn fakirationc Pauk fiippnmft, fi Tfmothd appofuit, qui facili^ tam magni euangclic^ræcom's authoritate motus oR^ fenûm forte Onefimo côdonafletfProh pudet me tôt feculorû, quibus Pauline litcræ tineis corrofæ,fitu acpædore fœdatæ, in*= tra angulos delituerant,paflimtp ab omnibus negligebâtur, qua rum ledtio tôt erroribus,ne in eedefia fubnaRerentur.uel fola oc currere potuenriQuid enim tam manifefte oftendere potuitPe«s trum Romæ no Riiflê,quàm hæc ad Philcmoncm epiftola à Ro* ma per Onefimum tranfmilf)'.''Sed nunquid forte Philemonem, filt; prefbyterum Coloiîcnfem Archippum,nomine Petri falue# re iubet ÂpoftoRis,ad finem epiftolæ properem’; Salutat te Epa phrasCinquit)concaptiuus meus, Marcus, Ariftarchus, Demas c iq

Si Lucas adiutorés mei.O tnfeli’cem Petrum, fi turn Romæ fuè raf, amp;nbsp;Paulum in hoc hôneftiffimo deftituit negono»

Perfuafio duodecima.

Perado iam didp biennto,muInstpR.omæ ad fidê Chrifti œil uerfis, acepiftolis hincindegecclcfias trâlmiflïs, tâdêPauIùmli bertate afferuitNero,è copedibustp dimittere fecit, qd' iplcmet adTimotheâteftacPaul^ dicensdiberatus ftimdeoreleonis»Ca priuitas etenirn hæc intra hoc quinquenniû i lierar,de quo Traian * nuimpatorem Sex.Aurelia dicere folitu memorat, proeul diftât ' cudi principes à Nerorus quinquennio:adco enim comis, beni^

, gn9,affabilis SC modefb quinep primis fui imperq annis Nero tu erauutdccoTranquiIIus lchbens,apictate huncimpertj exordia feciflê dixertt,Et tantü aberat,u t infra hoc quinquêniü Ne ro m or ti deuouerat quempiâ/p molefte SC indignâter eis, q morris ten tentiâ in aliquem pronSciauerint, pro contuctudine tubtenbere criam tucrat foliu’.Nam femel admonits’, ut in ftipplicio cuiuida capite damnari exmore fubfcriberet,quam ueUem (inquit)nelci re litcras.Hic igit pro fua erga omnes bcniuolenria Paulö tue rëf pons dimifitliberQ.Reliquis aut nouem imptj lui annis ,in omne luxü,türpitiidinem,truculcriam adeo fc cfFudit, ut impietate om nes facile,feeleftiflîmos etiam botes ftipcraflèt,Qi.jamufs loicph? Iibro anriquitatSuige£imo,capitefcxto, nimis incertain de Nero ne elfe hiftoriam tradaudicit namep, Multi de Neronc hiftoriam cólcripfèrunt,quorum quidam pro gratia bencheiorum cius ne glexere ueritatem.Alij uero propter odiS öiS cius inimicirias, fic impudentermêdacqs inuolutifunt, utaperta repfchenfione fnt digni.Idco fruietc ia Nerone,ac tyrano nó impcratore cxiftete, poftdecenniuiteruPauPin uincula relapfus ert, amp;nbsp;peius quam un^ antea ab eo habit?. Vn epiftolâillâ,quæ ad Timotheû habet altera ienbes, prions captiuitaris meminit his fermèuerbis:Inpri mameadefenfione nemo mi alritir, fed omnes me dereliquerût, no illis irnputet:domin? ante mihi afti tit, ÔC côfortauit me,ut per me prædicatio impleatur, Ött audiant omnes gentes, QC liberatus

Kimcxorcleoms » Vbi’ûmcPetrus fuifleGenfendus cŒ fRomae reuera no fiucalioqui Paulo caulam pro capite apud Neronis trf bunalia peroranti, amp;nbsp;fefè defendenti eum non adfuiflê, iniquum prorfus tüiffet»Quem fi exinduftria quoep derel!querit,nulla exc eufadone deinceps dignus haberetur:Ego tarnen millies toléra* bilius iudicOjPetrum'nun^ Romæ fuiflè credere, quam hanc ca Iumniam,qj P aulS deftituiflctjn tam fubh'mê Apoftolu reqcere, Perfuafio tredecima*

Notu eft LucamEuangeliftam, amp;nbsp;Apoftolicaru actionn hifto riographum,indiuulfum totius percgrinationisPauIinæ fuiflè fo dum,quem file filq femper dilcxit Ioco,honorificamcp cius men* tionem pleriscp facitin locis diGcns,iUius maxima laudcm in eua* gelio Rnflè.Nam c3 omnes eria à Paulo defecerint, hic folus nu* qua ei non adhærebat,non minis,non uincuh's,non lèxcentis per fecutionibusperterritus:Cuius hiftoriaad hæcufeptpa, quibus^ ; Paulus uinètus è Hierofolymis RomSperdudus.ibit^ ineódu* dio à milite euftoditus eft,peruenit, Veluri ei'us rei capite ultimo ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;copiofe meminit: quomodo uidelicet Paulus Romam'perdudl*

fuerit, quomodo fratres ,qui eo tempore Romæ fucrant,ad Ap pij forum ei obuiam uencrint,quomodo trium dierü fpacio euo* luto,Iudæos ad fè accitos habuent, quomodo colloquutus eSeis fuerit,quomodo eos cofutauerit, amp;nbsp;Êngulaordinatimprofèqui tur.Nullâ tarnen alicubi mention? de Petro facit, an uel alloquio Paulû aliquando dignatus ftuflèt toto hoe biennio, ucl quid rcrû Petrus Romæfeccn'tinterï,du Paulus uerbûdeiardêtiflimeillic tu deprædicaflèt.Et tn tunc tpis hanc hiftoriä fuiflè feriptâ credit, quando Paulo Romæ in catenis degenti ille intrepide miniftra* uerat,qui uRp adco Pauli fludiofus fuerat, ut quiequid hadenus de eo cogérât,eSda in fuâ hiftoriä diligêtifGme côgeflerit, etiam ' Hieronymo de uiris illuftrib^ atteftâte : Lucæ inquit hiftoriä uRp ad biennium Romæ commoranti Paulo peruenit, id eft ufq? ad qqartuNeronis annu»Exquo inteUigimusineadê urbelibrûeflè compofitumjlgitur uifionem Pauli amp;nbsp;Teclæ, 2C totam baptizati

Isom’s febulam,tnter Aponyphas (cnpfwras cóputamiis* Qiia^ le enim eft, ut indiuiduus comes Apoftoli inter esteras eins res hoc folum ignoraueritdiadenusHi'eronymus.At quid hoefno^ ne non folS Apocryph5,ftd plus,quàm ralCflimS erit, PetrS Ro ma fccundo Claudij anno uenifle, ibitp uiginn quinq; annis epi:« fcopatum tenuifle^Cui^ Lucas in tâ præftâdflïma diligetiflîmatp hiftoria nullâ mentionê facit,qui dubio procul,fi tune Romæ fu:s iflêt,nó hoc toto biennio ociofus complicatis,utdicitur, manib’ illic fëdiflêtjuel faite non fie delituiftêt,quin à Paulo uel Luca con ipici,inueniritp interdum potucrit»

Perfuafio Qiiatuordccima

Circiter utgefimufeptimu poft afeenfione Chrifti ad patre, ac Neroniani imperq quarts aut quintS ann5,PetrS Roma? nondu ftufle,id ia tâ manifeftS, quam quod manifeftiflimS eft. Sed quia nec^ ultimo Neronis anno,hoc eft poft paflione Chrifti, amp;nbsp;ei’ ad parens dexterâ alcêfionê tricefimoleptimo illicuenirepotuerit, hoc deducit»Qm Paulus è manib? Neronis elapfus in Hilpania, ut Lyra àf alq quidam uolunt, amp;nbsp;partes occideus iter adornaue«« rauEius enim intétionis ApoftolS fuiflê,etiâc3 Romanis literas icripferat certS eft.Peractis aSt ibi dece annis,nirfiim adNeronis man? deuem't, ÔC morte accelerare uides, icripto TimotheS co«* monefaeit,ut affumpto fecS MarcoRoma feft redpiat,eo q? prae ter Luca,nullus iâ ei refiduus fuerit collega: Sed quó tuis didis, mi Paule,fidé habere potero,eS tota hæc Romana colluuies, à iê cundo Claudij anno ufqj ad fine imperij Neroniani,Petrü perpe tuo Romæ duraflê exerta uoce prodametcQiü ergo fieri poiuit ut fob c3 Luca Romæ fuerisC O dodor gentiS facile id tuæ ere«« do ueracitati,Petr3Romænun^ teuidiftè,ôlt; alijs recedétibus, folum cum Luca remanfifle, Nihil me mouent uerba ûeræ feri;« pturæ tyrânorum,qiu Chriftum ,ac tua dida adulterate »fœdiffirf metp profaniere in delicijs habenu Cæterum eadem epiftola feri bit:L)ct mifericordiam domin9Oncfiphor i domui, quia fæpe me ixfrigerauitjôt: catenam meam nonerubuit,fed cum Româ ue* niffet.

m'flct.fol’dte me qu^fiuit, amp;quot;nbsp;inuenf^det iSis dns muemre mi/cri cordiâàdeomilladie.Nô obfeurumcftexhis uerbis, quâtæ gra ritudinis erga cos fucrit Apoftolus, qui offidum ah'quod in cum contulcrin^ut no poffit hic lads gratulari, ac funm gaudunn uer bl's expn'mere, quod ci conciliauerat Oncfphonis fuo aducntu, qui pcrcgre ueniens,non tarnen conquieuit,donec hunc inuenif ^ct.Potuit certe Onefiphorus hic à Petro,fi tue f ueratRomæ,cer dor effid,quo locoruin Paulus Romæ feie continuent, amp;nbsp;libera tus luidct multum aiwailiafolidtudine,qiia Paulum hinc inde g Romam difcurrendo inueftigauerat,Mirum,fiPauIus neminem præterit,à quo all quod perfentilcerit beneficium, q? Petrum Rio manum,utaiunt,incolam,fiium nunquam fertbit aduifitaflecar^ cerem,quern tarnen amantiffimum fui iemper habuerat fratrem: nempe à quo in Catholica ilia Ria Paulus chariffimus nominatur frater,Qiiamobrem ueriffimum eft ad ultimum ulc^ Neronis an num Pctrum Romæ non fuiHc,cum nee, ßluere iubens Timo* thcuin,fratruin qui Romæ tunc aderant nomine, Petrum adme moredSalutantteEubolus amp;nbsp;Pudens fit! Linus amp;nbsp;Claudia, à fratres omnes.Non uideo,Cur exinduftria fupprimere Petri no men uoluiflct,cuius alioqui femper fuerat obieruâtiflîmùs,Qiio modo iedreo uiginti amp;nbsp;quintp annis Romæ egit 7 quomó à Ne rone paflus cft,cü nee Rib cius imgio uenire quoeg illac potuerit« Perfuafio quindecima

Præter epiftolas iam dictas,Pauli è Roma miffas, funt quædâ aliæ lamiliariores relponfiuæ epiftolæ ipfius ad Senceam, Nero* nis imperatoris præceptorem fcriptæ, quas ego nonnullis argu* mentis,tunc RiilTc Rriptas arbitror,cu Paulus Rcundo iamNero ni præfentaretur,Prima, quia iam Nero Cæfar Riribûdus,atrox, petulcus,adulter,ôi^ omnipropciuciorumcontagio Ricrat pol* lut?,quod de priori ei? quinquênio nullus credere poteft, Sceun . ‘ do,quiaidtemporiPaulinæquædamepiftolæ,quas ubi in priori captiuitate Romæ tencrctur,ad quafdam eedefiarum direxerat, » admanus Senecatiamtune deuencrant.exquibus illenonnilul

^roFeck, quod prioritïteftftïó.qiio Roma? tenebatur Paulus.fié’ n’ non potuit.Tcrcio, q? Seneca in una epiftolanï ad Paulu defcri’ ptarum,Romani fncendij à Nerone faÆ mem jmt, quod ad fine declinate Neronis imperio fadtum eft,cum Orofius no ita multo poft,Petrum, Sd Paulum communi mendacio deceptus, à Nero ne martyrium pados fcribat.Et fequenti mox autumno,pcftilens» nam Romæ obortam adeo magnam, ut uno autumno ad trigin ta milfia hominum uita decefferint,quam peftilenria Neronis im perio decrcfccte facta, Suetonius in uita ipfius defignat Jllis itaqj ambob’ Romæ degentib’,Paulo in carccre,Seneca in regia Ne ronis,cumalterdealteromagnafibipolliceretur,0£f neuter neu trum alloqui potuiflèt : uel quod inde utriqj immineret periculS ( quandoquidem lege cautum fucrat, ne quifpiamChriltianum, aut ludæum alloqueretur} uel quod Senecæ non fucrat intégra Paulina carcerem aduifitarc, ne quid exinde tyrannum offender rct,aut ipfe quocp conqceretur in carcerê.Qiiapropter cpiftolijs hanc colloquendi larciebant penuriam, Ód quidcm mutua amo* rem utrincp præ ie ferctibus,neuter tu Petri alicubi meminit, qui uigintiquinep annis iam turn Romæ agere debuerat, nondum ta më fucrat Senecæ dodiflïmo,in Chriftianosep benigniflimo ho-mini cognitus,cui proculdubio nonnihil gratificatus fuilTct,fi qtP Paulus ob careen's impedimentum no potcrat, ipfe eius defydelt;s rio fatifteciflét, amp;nbsp;de dirifto fecum cöfabulattis,m numeru Chri ftf fideliu afreruifTet.Quod Paulus etiam facere debuitjUtablata fi bi Senceam alloquêdi copia,eü ad Petrum nulli Apoflof oru poft ponendu relcgaret, qui nihilo deterius fidei Chriftianæ pumori: dia ei tradidcrit. Sed quis, ni forte exoetdatus nonuideat omnia hic repugnare peftiferæ huic opinioni,qj Petrus Roma un^ ue«? nerit,à Nerone pafttirusjcum totrationibus conuincatiir, ad ulri mum ufep Neronis imperq annum, Petrum Romam nun^ ues» nifre,tatum abeft,ut martyrium ab eo pafTus fucrit. Namlcgitur amp;fin ea,quæ tertia eft Senecæ ad Paulum cpiftola,quod eius plu ritnu rei caufa NeiQ Apoftolo fucrat indignatusiquod à mu, óiJ ’

fe Aa pnîtïna îudæonHn,.qirf pharifæus oîim Ricraf.non folum ip fe receflêiitjfêd amp;nbsp;altjs hoc fuaferitfaciundiim.Qiiod plané Pe*« trus prior Paulo Roinæ faccre debucrat.C tôt annis ante aduciw ,tuniinurbemipfius illic refcderit*

Perfiiafio fedecima»

Neminem adeo hebetem ,ac Itupidü puto, quin intelligat Pclt;* trum nô modo Romæ palKim nô fuifle, lcd ne eu Enfle illic qui* ,dem. Et ne quis moueatur inuerecunda ilia Romance Cunæ uo ce,tot teftimonia proferêas,perpendat Ecum, qiùm item de paf fione Pétri, ôé Pauli aiterutrum conueniant authores. Ambro* fins Ermoneillo ExagefimoEptimo,de Pétri Ôé Pauli martyria diflêrens dicit.Vnadie,uno inloco,unius tyranni tolerauere En fendâ, amp;nbsp;hæc cum multis alijs communis en ci opinio,immo to* dus Romanæecckfiæ,ineorum foIcnni'tatedecantantis.GIoria fi principes terræ,quomodo in uita Ea dilexerut E,ita Ôé in mor te nô funt Eparati.Falfa uero elE hæc,paflioncs utriufep, Eib nia mine diEipuIorum Pauli confidæ produnt, dum netp cum iftiSr ^eœ Ecum conueruanQiiod enim hic dicitur una die eos p a flos fiune, id Linus apertiflîme negat, dé hoc uaria quidem ratione ,, quas ego ob prolixitatem hue non adduco, ucrum lecrorem ad paffiones illas per commentitium Linum deErip tas, Sé à lacobo StapulêE latinitate donatas remitto.Dionyfius uero,no ille Pau lidiEipulus,EdneEio quismendaciffimusnebulo,priori opi* ruoni lubEnbit » Sed nunquid Sé uno in loco pados concorditer omnes Eribunt C hic uide médadorum portenta. Qiiidam enim hoc fatentur ingenue, cantante etiam Romana ccclcfia, ne in morte eos Eufle Eparatos,Ed ficuti una die, ita in uno loco mor* ri EiilE traditos. At Linus Petrum in loco, qui Naumachia ap* pellabatur, cruci præpoftere affixum Eribit, In quo autem Pau* lusceruicem amiErit,nonmeminit,Sedhocuno fatis teftatur iioluifleEdicere,unoinlocopaflós,c3alios^paritores, Sé car mfices, alios mortis Ipedatores corGutriq; afugnet. Porró Dio. qyfills ille, apertis uerbis ab coruiqdiuariat Ententia : nam, in* d q

quit, aim ad mortem ducerciitur, Slt;r ab muicem lepararcntur ’ Petro dixiflcPaulS:Paxtecu,ftindamentueceIc{!ari!m,6Cpaftor ouium,0f agnorSChriftuDeldcq) Ncronis cdiVi^oamboadexi ttum peruenen'nt,ne hie quidc confenhunt : Nam cû oês eins rei Nerone pronnaêt authore, folus tamê Linus, Agrippam Petru intcrimcrcimiiancteftar.Scnbfrnanq?, tp Petro 1 tornar degene te muftæ Lxus foemineimonitu Pctrijilccebris luxuriæ abrenûi tiauerunt,inter quas Agrippæ concubinæ quatuor fuerc,quarü co line fa indignationis materiam Agrippæ præbuerat, ita ut Pe trucruce interimereiuflêrit,hac de re (quauis tota Romatumul tuaret) imperatore tarnen nihil feiente. Et multa liint figmenta, quibus illi mutuo diflïdent,dS nihil certi Riper ea re pronunciarc nouerunnquæ ibi ergo fides,ubi nulla eft concordia^ Na ucl hoe folum diiRdiLi mêdacin eoi^ prodit.Nee du unn uidimus arbitnï, qui hanc intolerabilem inter eos litem dirimere aliquando aufus tmllct. HiRoriæ enim,qua de Nerone quidam nobis reliquerût, inlècurû eft credere,ut iam lofephi adlcnpfimus uerba * Imó res profedo miranda,qgt; lolêphus ipfe,qui à VclpaRano,cxpugnata HierofoIyma,Romam perducRus eft, ibidêqj ages Domitiani fe re fuperauit têpora.Ethiftoriam ludaici belli in urbe cofcribens, V elpafiano,ciuscp filio Tito nominarim dicauit, in eatp à Neroe intcrcptoie, ut en am alias in Antiquitatibus meminit,nec ullam ‘ mentionê de Petro ac Paulo facit,qui tarnen erga Chriftianos fa uentiffimus fuerat, amp;nbsp;arrepta occafione, non fine honoris proœ mio eoi^ folebat meminifte: Velut Ioannis Baptiftæ in Machero ta caftello obtruncati,libro Anuquitatum duodeuigefimo. Et Ia cobi apoftoli,fratris Chrifti lefu, ac Hierofolymitanoiy prelbyte ri,libro uigefimoJd propter crediderim ego uite exituin,Hiero folymis unaculacobo,^ quibufda afijs Petrûaccepifte: liquide lolêphus, amp;^ alios nónullos tune tgis cü Iacobo,ab Anano Iudæ^ orumpôtiRceinterfedfos leribit. Na St ipfa réclamât ran o, Pe till una die interitû eu Paulo habuific, qui à Chrifto uoeatus, uxorc amp;nbsp;Iibcros,imùfocr2,quâClmftus àfebre uexatâpriftinæ fanita ti reddidit.

tîrcddjdjt.habinfleïegtf: amp;nbsp;oîtn Apoftolonîhabebat annofilîî«« mus,utpote cui’ canfcié Paulus C ut Athanafio placet) reueritus, poft très côucrfiôis fuæ annos^dus uidendi gratia Hierufâlêac?« ccflit,cû tn ipfe aduldcens adhuc fuerit,ut adloi^ habet Icptimo^ Attn in euangelica funcftionc,tâ diu uerßtus eft,ut ad difcipulos unice fibi dilcctos fcribens, ætatc le iâcôlecrû aliquoties fatereu Quis fe côm'trat labyrintho huic ïextricabili,quê uobis tortuofif ftiTiis fuis opinionibus, uclutmufcipulas quafdâadornâtfripto res C nec quippiâ ta ecru alicubi occurrit,quQ ceu filo quodâ düs' di ad exits eaijtperueniamus,

Perfuafio dcdmalèptima,

Oftenfo qgt; Petrus Romæ morte non receperit, reftat dicere, ubi locorS pro Chrifti nomine paftus fit»Et ante,quàm id probe, id teftor prius,nulls teftimoniS diuina ex literatura hue trahi pof le,quo quis Paulum Ïdubie Romæ paflum fuiflc à Nerone ofte#: dat.NadumpoftremoiaNeronioblatusfuerat, amp;nbsp;ad Tim o the urn fcribens,hæc interpofuit uerba. Ego iâdelibor, 3^tempus re folutionis meæ inftat * In eis Paulus dccrepita, Öd nó martyrium fuum intellexit,quë intcrea dum hæc fcripferat, ualde lenio detri turn, 0lt;S decrepitum plané fuifte,fi non alio teftimonio, certe uet hoc folo coftat ♦ Qrionia ante deeê annos Philemoni fuo fcribés, fenem 1c nominauit:CS talis firn inquiens,utPaulus lenex. Qua turn uero putas intra hoe decennium cótinuis laboribus, omniS ccclef arS foIicitudinecorpulculumPauIiexIiauftumeft, óf ma ceratS; ut indicate Timotheo foo chariftimo cogeretur,quo Ro mam acceleraret,fuocp aduentu mortem iplïus præuerteret,qua ipfe breui fucrat relbluendus.Nâquod Ipiritufando illuftratus, liberationem fui è carcere præuiderit,uerba iplïus indicant: fi g ni ficans enim quomó in priori ante Neronis tribunal ftanone’, can lam fuâ Iblitarius, óf omni patrono deftitutus perorauerit, à Ne roneq^ ereptus fuerit,fub hæc ita loquitur : libcratus ftim de ore Iconis, óf liberabit me dominus ab omni opere malo , óf faluum faciet in regnura fuum codefte,hoc eft ad minifteriS corpoais fui

d 4

myfticjjccclclïaefartdafjquêadmodum per regnum cœ! eße. Grc gorij authoritategt;ecclcfiâin facris fenpturis læpiufculenominari ^diximus,Sjcut em fua fpes nó ilium Icfellit, ubi in priorc captiui^s täte cößitutus,PhiIemoni fcripferat,para mihi holpitium: na ipc ito per orariones ueßras donari me uobis : ita neep nic cum decc^i pi^Sunt em pleratp alia reßimonio, cum à Nerone liberate etia fecudario fuilïë,ueluti epißola illa Scnecæ,quæ Apoßolo in car-cere degen ti miferat iplc.Ex quibus procliue efl creditu, Nero^ nis uiolentiâ PaulS euafifle. Verum ne hic longius iufto immore mur/a Petra ÖC Paula Hierofolymis paffum,teflimonijsirrefralt;s gabilib’ cólirmabimus.Pn’mitus folius Chnßi uerbis, ad fcribas duf pharißcos, imôipfamHierofoIymâapudMatthæ5,amp; Luca loquentis: uæ uobis feribæ, ä^phanßei hypocritæ, qui ædificaos fepulchra prophetarum, amp;ornaris monumenta, ÔC diciris: fi luif • femus in diebus patrum noßrorum, nó eßemus filij eorû in fani« guine prophctarû.Itaep teßimonio eßis uobismetipfis, quia filij eßiseorumquiprophetasocciderunt,Etuos impiété menfurS patra ueßronimldeo dico uobis:Ecce ego mitto ad uos prophe tas, 5C fapientes, 5C fcribas, öiS exillis occidetis, ÔC crucifigetis, 0^ ex eis flagellabitis in lynagogis ueßris, amp;f perfequemini de ciuita teinciuitate,utueniatfuperuos amp;^c.Tandedicit Hicrufalc Hie rufàIê,quæoccidisprophetas,ÔClapidaseos,quiad temifli font amp;nbsp;ôHæc loquutû Chrißu no de prophetis legis ueteris, fed de apoßolis exponit loannes Chryfoßomus, homilia inMatthæ^ um feptuagefimaquinta,ac ita dicittSignißcat ijs uerbis Chrißus apoßolos,0£f eosquicumapoßoIis,5Cpoß2poßoIos hier ut, ex quibus multi etiani prophetabant » Quod ebuus Hieronymus li:# terarum fydus, clarius erga hæc uerba Chrißi immoratus intern, pretatur,dicitép : SimuI bic obferua,iuxta Äpoßolum feribenté, uariaeffe donadifeiriulorum Chrißi, alios prophetas qui uentu# ra prædicent,alios {apientes,quinouerunt, quando debcantpro ferre fermonem, alios feribas inlegedodiflimos, exquibus Ia:# pidatus eß Stephanus,Paulus occifos,crucifixus Petrus,flageL

hti, inadlijns apoftofomm^apoftoli , æ pcrfeqirutf eós Eint de dm'täte in duitatem, cxpcllentcs de ludæa, ut ad gentium po'. pulum tranfmigrarent.His ucrbis Hieronymus dari(Bme,uc Stephanumjta amp;nbsp;Paulum,amp;^ PctrumHierofoIymispaffos de*« darat.Et ne cuius teftimonium defyderetur, Nicolai Lyræ horS Chrifti uerborum interpretationem EibncAamus: Ex eis occide tis,exponit Lyra, ficut lacobum fratrem Ioannis, Aëhium ^^8i Stephans Adu3 fèptimo, amp;nbsp;multos aIios,Et crucifi'getis,ut Pee trum,amp; Andreafratrem eins, amp;^ multos alios flageUabitis, ficut Paulum amp;nbsp;Sylâ,ut Adu3 fedecimo, amp;nbsp;fecundo* ad Corinthios ». traditur » Quis cótra hæc firmiffima teftimonia uel hifcere dc^ inceps potent'^ quis rcclamarc7 quis nonmó HieronymS, Chry föftomum,NicolaumLyranS, fed amp;nbsp;ChriftSmendacq arguere potente' CS ipfemet apud Lucâ eadém répétés uerba, de Petro, Andrea, SC alijs quibufdanpoftolis,cafcleloquutü defignat,inü . quiens:Dico autê uobis amicis meis,ne terreamini ab his, qui oc cidunt corpus, amp;nbsp;poft hæc nó habet amplius quid fadantzoften^ dam autê uobis,quê timeatisttimete e3,qui poftqua occideri t,ha bet poteftatê mittere in gehennâ.Præterea didt Chriftus, Hiero folymis. Óf nó Romæ, à Icnbis amp;nbsp;pharifæis, amp;f non ab impera«« tonbus Romanis oeddêdos fiios apoftolos : quauis non negent quofdam amp;^ extra Hierufalemfuiflcinteremptos»

Perfiiafio duodeuigefina»

Videremihiuideorfatisprolixeeorum me fubnenïaflé opw tiionem,qui Petrum Ut Romanum epiieopum celebrant, amp;nbsp;hoc nomine Romanis Pontificibus nihil non tribuunt, dum in fume« miapoftolorunprindpis ( utaiuntipfi )löcumfiifFelt;ïlifint,haccp dcfultoriam p oteftatê,ceu per manus fibi tradant. At uero fi quis roget, quomodo hæc falfiffima perfiiafio ineedefiam obrepfc#! rit,dicam compendio. Si aha quoip non minus noclua, quorum reces eftadhuc memoria, negligentia tempora rata habentur,ut nihilominus pro articulis fidei reponantur ; quanqua 0^ hiftorif» corumdehistacearhbri, ÖC Chrifti dogmata uelut ex diametro ‘

eu ets decertêt,folo tn cccîcEæ prætextii ,no min? quàm quafo/s alia,fine qiub^hoïbusfakis nô contingit, credi præapiuntur, quibusfi quifpiambono fretus teftimonio occurrere uoluerit, æque hæreticus habetur ,quàm qui in legem Chrifti fuerit impies us.Qiiidergodetâremotis aeperturbanffimis temporibus,R.o manæ Curiæpalpones, circa Pétri R.omâaduêtum,paffionem, amp;nbsp;pôtifîcatum côlingere no poterâttPutas ue ecclcfiâ,qua ege nus côftituit Chriftus, quâ omniû facile pauperrimi auxere apo^ ftoli,opibüs ditari oportere, unum in ea cæteris omnibus domi#’ nari,imô eedefiâ non aliud,quàm tyrannidem fieri debereÆegs hoc dixentCAt uero hodie folenne id habetur, hoc gloriofum pu tatur,ut unius arbitrio omnia fiant, circa unum fiimma, Sef caput reip. Chriftianx cófiftat,unius iufki,aut iniulTu fingula gerat,ex unius nutu ciincta pendeat, Qiiod fi quis minus reuerenter hos eeelefiæ proceres inceflérit, fi corripuerit,fi annuere noluerit,co tinuo fremunt clalTica,undclibct plebs Chriftiana coclamatur ad armacapeflênda,adomnes Chriltianos principes id aiunt perti«« nere,ne expolietur Chriftus,neue iadura patiatur ecclefia,dü ali quot annui cenlus denarij eis decreuerint,omnia furfum ac deor fum uerlare no uerentur, ac tot Ghriftianorum fœdâ dilaceratio nem, SCftupendapemiciem,interim ne pili quidem faciSt.Adeo tyrannis hæc Romance Curiae iftac perniciofa opinione inualuit, dumprimatummediantePetro fiipra omnes alias ecclefias fefe accepiflê iaditat, amp;nbsp;Romanus Pótifex uniuerfalis eeelefiæ catho licæ epilcopus cëfetur,repugnantibus omnibus omnium fermé Iibris,uoce ipfius metChrifti, ö^ritUjac exemplo primitiuæ cede fiac:Cuntp recens adhuc fit memoria, quâdo hæc tyrannis exor;; diSfumplerit.Nonne th inueniunt pleriq^qui id perpetuo fuifle (cribant,id probent,pro eoep ad aras ufep (quod folet dici )digla*» diétuti quibus nô aliter,quâfolius Çhrifti uerbis paffim uulgus crédit. Præterea, Sylueftrum à Coftantino Imperatore honeftis muneribus donatû, infedeep imperatoriarepofitû, quis hoc ho* die è populo non crédit;' refiftenobus omnibus hiftoriographis, eorumé^

eonrmé^ comcntitias buHariimnugas fordflimis rafionit)iis,dó* ÆfCmist|5 ufris reprobantibus.QuantS tarnen ueritatem promo iieant,apud hanc nmlcm plebeculam pfeudofacerdotum præfh# gijs dekifam,in propatulo eft omnibus,curn non minus teueren ter in has opiniones,quam in Chrifti uerba furent fpfi.Non diffi* cile eft exinde dfiunare, quanta illfs procifue fuerft, quæ hod/e de Peno feruntur,confîngere,c3eorû temporû nullam certähabea mus hiftorfâ, præter cômentitfas filas aliquot de Peti o, SC Paulo paflîones,quæ adeo fibi nÔ confiant, ut omnib? etiam tacétibus, ipfæ fe fatis confutent,præfertim quæ Græcorum Ifnguagio con fcriptæ lùnt»Quod uel loin argumento eflë poflît, cas falfiflimas cfle, cum hæc natfo ab omnib^ paflîm fcriptoribus in hiftoria me dacq accufetur,Iuuenale dicente, Qiiicquidaudet Græcia men* dax inhiftoriaÆt alibi non fine ioco mendacem græculum nomi nat. Et breuiter nemo miretur hoc apertiffimû mendacfû fuos pa tronos habere,cum no defint etia, qui Tufciam patrimoniS Pe* tri appellent, qua noce nuncp delirius dfci,aut cogitari aliquid po tufuEtPIfnius haudignobilis author ,nullumtamimpudens me daciuminuenfrf dicit,quod tefte careret»

Altéra libelli particular Proloqufum.

Solet interdum fieri ledor mf, ut dum uegeto femme agrum confpergimus,ni fimul nodua quæq^ radfcitus extrahamus,urê# dafilixftibnafcens,fèmêas pariatiaduram.Quoddum hic rimes» mus,ne quidam cauilli animum tuum torquentes, noftris qs per fuafionibus minus te credcrcpcrmittant,alteram libelli particula addidimus, Ïn qua cum feptem quibufftam Romanenfium cauil Iis,manus côfèramus,de eis dignis rationib5’(fi fors faucrft)præ* dâ ablaturi.Proinde interim Romanû quenpiâ,obefis faucib9,ac uctre prominulo,imagine fycophâtâ,q fie more fuo nobis inftet* Primus cauillus.

Quod in perfuafionç didum eft quarts * improbP dielum efl

quant ut er edi debeatPatdus enint diim binam fuant uetfys Hic rofolymam pcregrinationê,in ea quæ ad Galatas eft epiftola coi* memorat,inquatuofdecim annis poftcoLierfioncmluam,utracp fuiflêfadâintdlexifleuolunt.ôf^ noninfeptem St^ decern annis , ut tua fert opinio,idep Nicolai Lyræ teftimonio eófirmatun Trn énnium enim, quo ante Paulus Hierofôlymam ueneratj'n ftibic quentibus quatuordecim annis, quibus iecundario iliac cum Tis« to amp;nbsp;Barnaba prexerat,abforbet,itaNicoIao uerba Pauli expo^ nente:Deinde poll quatuordecim annos, uidelicet à conuerfio^ ne fua,aflumpto Tito amp;nbsp;Barnaba Ô6 c. Et fie Petrus quatuordes: cim illis annis practerlabentibus Romam diuertere poterat*

Refponfio»

BellaLyræ,nifi à tot bonis authorib9,quib9 ne matella dignus cratipleporrigere,dillentiret,credcretexpofitio:led quia no ausi firn dicere,an uHum habeat qui in hoc fibi cófentiat,rationabilitis totceleberrimi icquendi funtinterprétés,quam hie unus, amp;nbsp;qui dem ignobilior,qui ifthoc fpero aucupabat fibi gloria,fi ftulte ab «lijs diHentiret omnibus,Et quia cótra inermê, amp;nbsp;imbellê frequê tiamilitSnofoletdelyderari, quê unus probat»fortitudinisuir uel emfeerare poffit, unic3 HieronymS tot Lyranis anteponêdü contra hune produca,qui epiftola ad Galatas exponens,hos fep;« temdecim annos nó femel repetit.In pneipio fidci(inquit)in tra* (ituPaulusapoftolosuidet,poftannos (utipfeait)decê Ód fep* tem plene cu eis loquit, amp;nbsp;fe humiliât, SC ne forte in uacuum aut curreret, autcucuriftet,inquirit. Etinferius: CotulitEuagelium cum apoftolis, no qgt; Paulus timuerit, ne per decê amp;nbsp;feptê annos falftim in gêtibus euSgeliüpr»dicaflèt,fed ut oftêdcretpr»ceflo nb? fuis non fe in uacuum currere,aut cucurifte, ficut putauerut îgnorantcs.HæcHieronymi uerba,quibus manifefte quanta Ly ra delirct, oftenditur.

Secundus Cauillus»

Qiiid nf creditur Petro apoftolorum primarfqui è Roma cpi ftolâ,quâ Catholicâdicût, feribens,fe Romae fuilfe proprijs ex#

Pf 1 mlt uerbisC Sakitat iios mqt ccclefia, quæ eft fn Babyfone col ieda. Quanimpiaculu diflenore àHieronymo, Suf Lyrano,quo -rum neutlt; r Komam per bâc Babylonemnó interpretatur , Hie ronymus inlibro uirorumiiIuftrium,Lyranus autem hæc ueiba Petri explanam tdidtemmuterep Romamfiguralitcr nomine Babyloms defignari»

Refponfio»

Duplicê eflê Babylon? à Cofmographis didicim’, Vna inAfly ria,quâBabylo fapiëtiffimus Medi fihus códidit, uelcfi Herodo:* to credimus ) Semiramis.AIterâ quæ Aegyptiaca dicit,non pro^ cul ab Aegypto diftâs,de qua metninerôt Stephanus,Strabo, SC Ptolomæus; Et reeëtiorS Ludouicus Cælius in Antiquitatibus, ÔC Raphaël Volatcrranus in ftia Geographia, Ôë quidam alq» Strabo tamëplus in Arabia, quam prouineqs Acgypti hâc efte fitam oftëdit,unde Ärabum lingua, Chayrum iliam uocant,quæ iiox no aliud eis defîgnat, quam fi Babylonë noftrates dixerint* Et fie perfuafiflîmum eftPetrum ex hac Babylone,uel,fi quë Ara bum obledatdid:io,Chayro epiftolam fuam feripfifte, qui in lu^i dæa,ô^contermineisundicpcircum Ôt^ drea regionibus Chrifti nomen diuulgabatJudæa autem ut Hieronymus uult,conftncm fibi habet utranque Arabiam, hoc eft amp;nbsp;Arabiam petream, 6d Arabiarn defertam:abOriente cnim habet Arabiam petream, dC luxta liane admeridem tangit Arabiam defertam ♦ Et Apoftolus hoc teftat quoq; dicës:Syna môs eft in Arabia, quæ côiunda eft ei,quæ nûc dicit Hierufalë.Qtias ob res in eis eollimitaneis Hie^s rofolymæprouinctjs Petrûprædicaflè Chriftû, amp;nbsp;ex Chayro ad difperfos è Pöto,Galatia,Cappadocia, Afia,Bithynia Chrifti fide les epiftolam fcripfiflè,hoc iam quis neget cAtcp eo modo uerba Petri, falutat uos ccclefia, quæ eft in Babylone collecta, inrelli=s genda funt. At finamus præterea fuis figuris ludere Lyranum: Quia ficut, inquit, Babylon fuit duitas maxima, SC idolatn'æ de dira,fient patetin Daniele,Sic Roma poftea fuit ex fi'mili opère* Sed quid de ea Babylone, cuius mentio apud Danielem agitur, e

Deus pet Hieretniam loquitut dicens zEgrcdimim’ de medio Ba bylorus popule meus,ut faluet unufquiïtp anima fuaab ira furo^^ ris dominie Sed nSquid etia eodê tropo esteras noui teftamenri (cripturas pariet kerpretari Lyranus^ qcf certe neceflê eft. Quid de hac Babylone hoe eft Roma purpurata, Sé uerfuta(ut Hierorf nymi utat uerbo)mcretrice loannes inApocalypfi Ioquat,fimu! audianCecidit cecidit Babylon magna, 06fada eft habitatio dæ«« moniom, amp;nbsp;euftodia oîs ipiritus immundi, 06 euftodia oïs uolu crisîmundæ,ôfodibiIis,qLuadeuino iræfornicaoois eins bibe* runt omnes gentes, amp;nbsp;reges terrae eu ilia fornicati funt,Et mer# catores terrac,de uirtute delitiarü eins diuites fadi funt, Mercato res hie noiat, de quib? loqiut Petrus:Erunt in uobis magiftri mé daces, qui in auaritia fidis uerbis de uobis negotiabut» Poft hæc loannes : Et audiui aha uocê dicentê : Exite de ilia popule meus, ôSne participes fins delidorû eius, Ôdde plagis eorum ne accipia tis,quoniâ peruenerunt peccata eins tifip ad cœlS, ô^ recordatus eft dominus iniquitatû eius. Ecce quid eis lua figurata affèrat ins» terpretatio,ut oibus Icilicet à Romana Curia impune liceat defî# cere.EcquIdergo nos ctilpamur BoemiC O utinam oês pari mô ab hac, noftro dudi exemplo,deficerêt Babylone, quo lortafte à fua impietate reimifeeret citius.O uere typû geflit Romanæ Cii rix occidentalis Babylonis,iIIa non mô prophericis, fed etiâgen oliti literis dânata Babylon,cui indult5,ac licitû fuerat(ut Plutar# chi répéta uerba,pfallcre,lcorta alere,catiponæ indulgere, finuo fis tunicis amiciri,pudicitiâproftituere. An non æquat m5,imó etiâ fuperat Roma ueriflima Babylon ifta oîaC None ôf corporis ôS reriî iàcrarû caftitatê impudetius proftituit, quàm uel illic mû ditiem corporis impudentiflîmæ fœminæ^ Apud illas enim quæ ex fœdo coitu prouenerat, Veneri lacra fuit ftipes:hic quod rerû ûcratilltmarum aftert proftitutio, Chrifto acceptum ferridicit. Sed ne hocIociinBabylonemRomanêfem pliiribtis inueham, aliquantilper me cohibebo:nam hæc alias pertinent.

CauiUus Tertius.

Sinilid

; Sî nihil aliud,hoc profedo folfr,magno eßet argnmento, Pc* trum Romæ ante priorê enâ Pauli iliac aduentS fuifle,quod dS è Hierofolymis, ut Lucas in adis apoftolnu n tradit, milinbus co* mitatuSjKomälunÄus duceretur, occurrerunt ei fratres ad Ap pq forS quibus ui£is,gratias deo egit file: Nam quo monitore in Chriftum credidiffent,fi tunc Petrus Romæ abfuerit.

Reiponfio*

Chriftianos protinus poll Chrifti paffione, ÔC no dûtaxat Pan Io iliac ueniête RomæfuifléOrolîus, Tertullianus,PIatina,imó Chriftianorum hoftis Suetonius Trâquillus teftant.Orofius em libro feptimo ad hSc modu feribiuPouquâ pafTus eft dominé Ie* dis Chrilbjatcp à mortuis refurrexit, amp;nbsp;diicipulos füos ad prædi candu mifitPuatus prælès Palæftinæ prouinciæad Tiberium im peratorê,atcpadiênat3retulit, dcpailione 6^ refurredióe Chri fti,confequentibustp uirtutibus ,quæ uel per ipfum fadæ fuerât, uel per difcipulos ei?,in noie eius nebanEf de eo qd* certatim ere fcente plurimorü fide deus crederet » Tiberius ergo cQ fiifamp;agio magni fauoris retulit ad Iènat3,ut Chriftus deus haberet » Sena* tusindignationemotus,q)UÓ fibiprius{cc3d3 moredelat3eft, ut de fuicipiedo cultu prius ipfe decerneret,cófecrationê Chrifti recußuit,edilt;ftocß cóftituit,exterminandos ede exurbe Chriftia nos,præcipue c3 Ö^ Scian? præfedus Tibertj fofeipiêdæ religio ni obftinatiflîme cotradiceret, Tiberius tamê edido accufatori* bus Chriltianor3 morte eomîat? eft, de quo Tcrtullian? in Apo logerico aduerfus gentiles modeftius aliquâto loquif : Tiberius ( inquit )cuius têpore nome Chriftian3 in fecul3 introiuit,aut nu ciat3 Cbi ex Syria Palæftinatp, illic ueritatêillius diuinitatis reue Iarat,detulit ad fenat3,c3 prærogatiua fuffragrj fui: fenatus, quia nô ipfe probauerat,refpuit ,Cæfàr in fentenna manfît, cominaP pericul3 acculàtoribus Chriftianorn.Omitto dicere,quid feribât Suetonius, 5C PIatina,hic in Chrifti,ille uero in Tibcrij uita,qui* bus fan's infinuatur,tutâfuifle àTiberq temporibus,ad Neronis uf^ imperiutn,,ô^ fub dus imperio aduRj Pauli aduentû, Chiû

ftianamRoniæreIîgionem,TerftiIIiafiô adfhpulafttêihis uefbis: Confulite comentanos ueftros»iUic rcperietis primS Ncronê in ’ banc fèdâ Cæfanauogladioferocïflê.Qnarenullusmirande* beat tôt battes R.omæ tuiflè^qui Paulo uemêti occurrerint: quo ' niâ glifcente etiâ ilhc p)etate,ordinatione fpnituflândi, nec pre* fbyteri illis defuerant,uti NarcifTus.Andronjcus, Iulias, amp;nbsp;cæte* n,quatci u; m'hil opus habuerintPetri prœfcntiam defyderafle, quos deinde Paulus quoep iplè turn per epiftolam fedendörum adrno nuerar, turn p ræfênoaliter inuiîêrat, ut lam abude in priori noftri libclli particula fingula hæc indicauimus,

Cauillus quartus.

Qiiibus ea res magis eóperta fieri debuit, atqt difciputis a po* fiolkis, amp;nbsp;qui proxime uiguerunt poft apoftolos. At illi hoc no* bis indubitato prodidere Petrum, dd Paulum Romæ pados fuif fe, quorum unius ufdeiieetUni, Timotheu falutauerat nomine Apoftolusdicens:SalutâtteEubolus, amp;^ Pudens, amp;nbsp;Linus. AI tenus autë in a dis apoftolicis eelebratur mcmoria,inquiente Lu ca:Quidâ uero uiri adhareates Paulo crediderunt, in quibus dó Dionyfus Areopagita, dó mulier nomine Demaris, amp;nbsp;alijcum eis.Præterea Egelïppus,qui Aniceti decimi poft Petrum Roma ni pontificis tempore Româ aduenerat,inlaudibus fidei Chrifti ana: ucrlatus,eiulce paffionis Petri Sd Pauli meminiu

Relponfio»

Si mihi nil aliud eflèt,quatenus ,pbêpaffiócs illas Petri5C Paft li,ab eoi^ difcipulis nó fuiflê colcriptaSjdiucrf rate ilia, Ôt^ dilcre* pantiâ,quæ illic reperitur, tir mini ma probatiôis loco poncrem, Sed quia funt mihi plerac^ multa ad perdita hanc fulpitionem tol Iendam,illius ne meminero quidem.Perfuafum eft dodis omni bus,nomodo difcipulis apoftolicis , fed amp;nbsp;ipfis apoftolis adhuc fuperuiuentibus hanc iniuriS fepius fada fuiflê,ut multa corum fob nomie Chriftianæprofeflioni repugnâtia in publics ederen* tur:Nominc enim Pauli(ut Origenes teftis eft) ad Tcffalonice* os, à pfeudoapoftolis quo facilius deciperêtur,porreda fuit epi*

tloIa.Qtios Apodolus fe tandem comperta, propria ad cofdcrre data cpiftola admonethis propè uerbis:Non cito moueamfni,in quit, à ueftro fenfu,necp terreamini, neep per fpiritum, neep per (èrmonem,necp per epiftolâtanquâper nos mifläm.EtHierony mus uifionem Pauli, ÔC Teclæ,ac baptizati Leonis fabula fub no mine Pauli, à quodam Afiæ prefbytero fuiflë editam feribit, qd* ipfemet poften,Tertulliano tefte, fc feciflé Pauli amore cofeflus eft,CIemêtis item,cuius Apoftolus ad Coloflénfès feribens, me ■ tionern facit, muftis erroribus hæretici relperferunt libres, quo mm quidam Eunomq hærefim fapiunt': Nam difputat quodam inlibrofîliumdeiex nullis extantibus creatum* Item demones non uoJStatis malitiâ feciflé, fed creaturam eos eflé diuerfæ qua Iitatisab alqs productam.Etlonge plures alijinibirepenuntur errores » Rurfum Dionyfij cuiuldam Alcxandrini epifcopi ufep adeo deprauati flint libri, ut eius authohtate Arrianoruhærefis» filium dei nó eiufdem fubftantiæ eflé cum patre aufa fit confirma rc.Origenis nondum mortui,totiam fubditittjs erroribus (eaters bant libri,ut fepiufeule hâciniuriam deploraffelegatur» Et Ruf finus in Apologia pro Origene, Dehæreticorâ,inquit,temerita te,nt credt iftud fcelus facile poflit, ilia res maximum credulitatis praeftat exemplum,quod abninerc impias manus, etiam à fano* fandtis quidem euangelq uocibus no potuerunt, Apoftolorû uc to uel aiftus,uel epiftolas qualiter pollucrint, qualiter corroferit, qualiter in omnibus macularint uel addendo impia, uel auferen# . do quæ pia flint, fl quis uultplenius feire, ex his libris Tertullia* ni,quos aduerfus Marcionelci ipfit, pleniflime recognofcet ♦ Et alibi inquit; Peruerfi homines aflértionê dogmata flioru, fub ui* roru faneftoru nomine tanquâ facilius credéda inferuerût ea,quæ ipfi nee fenf trc,ncc fcrip fille credêdi funt» Etideo Origenes ho^ milia uigefima fexta flip Matthæo dicit: Oportet caute côfyderalt; re,ut nee oïa iécreta,quæ ferut in noie fandorn fufeipiam?, Qiia turn ad Dionyfium Arcopagita attinet,nulla eft eundatio, quin . palCo iHa Petri, St Paulieiadferiptanon fit fubdititia; probant

enfin amp;nbsp;Lauren»Vâhamp;f ERÄSMVS RoUnannotatfonibui' UbroStQui fub nok eius cfrcükruntjfalfb ci attnbutos, utfunt de codefti Hierarchia,de Thcoïogica Hierarchia, de diuinis noniini bus amp;nbsp;cæteri:NondûemEcdefia,an5*tgeiugueratiiïe,tanta no uerat ceremonfarû turbâ, quâta in eis Iibris tradi t» De cætero au tê Pétri, ÔC Pauli fub nomine Lini euulgatæ paflîones, tantS hnt Sjcrmixtæ fibi falfitaris,utinmulti's nô modo Chrifto,ÔCPauIini» iteris,fed ÔC Pétri ipfus contradicant iêrmonibus, quod equidc nifi me prolixitas arceret, prompts effet offeriere » Pcrfuarieo ta* men mihi græculS qucmpiâ( ut luuenalis utar uerbo ) menriaeê amp;nbsp;lenonê potius aliquê, quàm Drium has paflîones comentum âiiflê,qui Paulinâari rimothcSepiffoIaolfeceritmagis aliquan* do,quàm intelIexerit.Nam cû menriaeê memorê efle oporteat, il te obliuione fua ingenue fe mentitum off enriit. Arbitrer eS legi f G aliquârio PauIS his uerbis Timotheum ari feicalledanté: Fefti na ari me uenire cito:Demas enim me reliquit riiligens hoc kcu* Ium,ô^ abijtTeflaIonicam,Crc{ccns inGaIatiâ,Titus in Dal ma tiâ,Lucas eff mecS foLîqui quiric impoffor nô habês peripedS, unrieApoffoPcpiffolâariTimotheSmiièrit, amp;nbsp;ubi lèlocorum expedaturûriixerit, Ô^ ubi Titus, ac Crefeens receriétes Apo* ftolS reliquerint,paffïonê Pauli ari hSc moriS exorriitjCS ueniffét Romam Lucas à Galatia, amp;nbsp;Titus à Dalmatia, Ôif expedauerSt Pauls in urbe,quos cS ariueniês Paulus uidiffct, lætaP eff ualrie, Ôc côriuxit fibi extra urbê horreS publicS.hæc uerba illk, in qui* bus Apoffoli primSoblit? eff riicêtis,Creicês abtjt in Galatiâ,Lu cas mecS foL eff ;Nâ prafpoffereLucâ riieit rcrirjffe èGalatia,quà nS^ abierat ipfc,fcri inriiuirius* Apoffoli fuerat miniffer,Et Apo* ftolus CrefccntëriixitpcrijIfcGalatiâ.Proinriccrcdibilius fuiflèt fi eundê redeunté Galati a hic leno pofuiflêt » Poff hæc fubinfertS ExpedauerSt Pauls in urbe', quafi Paulus è carcere quopiâ rece derc potucrit, Së nô aduêtum Timothei,ac Mard, quos optauc rat ante hyemê ad le uenire, expedauerit: quomô ergo uenerac Româjundenô recelTeraiîAut quomô Lucas,ô(:Tit9cxpcdaU

fcruaduenturum

fcnt aduenturuAp ofiôîûjquc ih carccre' d^dnenïciactit'^ïümirH cö Galatia, 51 Dalmatia profkifcêtes illic eu relïqiierint» Vkerius (cribit, 0(^ eoduM t fibi lion cS publicu, ubi ra ijs, amp;nbsp;alijs fratnbut de uerbo uit» tradaret, eoepiap iterea corngere multi tudine ma xima, Sd adijcicbant p eufidei multajam'mtc, opate dei gratta,ita’ ut p totâ urbe fon? prædicauonis» amp;nbsp;fanditaas eius fieret, â^ exi ret fama p uniuerfam regione de illo.haecipfè. SedPaulus dïuer film quiddä in epiftola fiia didt:det milcricordia dus Onclïphori domui,quia farpe me refn gerauft, 0^ catena mea nó erubuft, fed ' cû Koma ueninèt.fohefte me quælîuit, 5C inueninConfer uerba

Paulf,ac L e 110 Ill's huius,htc fnqiùt, conduxft fbi horreû publfcû: UleOnef phoriis catena meâ non erubuft : nffî forte eu catena e» aliquo carcere Româ Paulus p r ofu gerit, qua fê liberate nô pote ratJ-ffe dieft q? fama nó modo per urbe, fed amp;nbsp;per oem regfone undf» de co ferebat, ÔC cocurfus hominS ad eu fiebat. KIe nero Oneuphot^t dfcft iblidte fe quæ flufflé, ac ufx tandê fnter catenas iniieiiiHé.miiu qgt; fama,quae de Paulo uolitabat,iKac eS nó pduxe rit. Atep in hune modS tota illâ paflione, dC alteram Petri polfcm fuppilarc,fed,ppnj uolumfnfs hoe ia effet negociu,Haec cm paua ca ideo refello,ut maximS eorum oftenda mendacfu,qui pauiócc bas cómenaaas,6C incerto authore natas, inLinutranffundunt» Non enim tâ rudis Rierat Linus,qui tunc Paulo adhaerebat, cum epiftola ad Timotheu fcripferar,ut ftatim dieftoru oblfuilceret,im mo cofonderet uerba Paulina, ^diuerfa feripferit ab co.Qcf ide (entire ÔC de Egefppo : qualiter enim homo ille port multa tepo ra Roma uenies,hiftoriæ fcriiarc potuiflet ueritatIC Qui neep rd geftæ aderat ip{e,necp Roma ilia tepeftate de eorum paflionibus quicqua fibi côfeia erat t fi quide muftis poft Egefpp5 tpibus fa^ bulam hanc fuiffe fida cerium eft*

Cauillus Quintus

At ecctefia Romana,uerba ex paftione D’nf,que tu lenone pa tius aliquem, quam LinQ fuiffe blafphemas, deprópta annuatim

' decâtatjidneuuquâfadura^ûcânôlegiümedcfcriptâfcicrit, In*

fer caftera l’n paffioiié Pétri Si? hæc ponunt iierbatut aût pottâ ci^ uitatis uôluit egredi Petnis ,ujdit fibf Chriftû occurrere, amp;? ado * ras eum ait,Dnc quo uadis^mditei Chriftus, Româ ueniottcrS cmafigitEt ait ad eû Petrus, Dnc i terS cruciligcnsTEt dixi t ad eu dnSjEuâjiterucnicifigar.Petr^aûtdixindncreuertar, amp;? fèquar Ce»Et his didis,dns a Rendit in cœlStPetrus aût prolèquuP eli eu multo intuitu ,atcp dulciffimis lacrymis * Et quo id magis faclum eredatur, hadtenus extat ibi loci exædificatum facellum, ubi hæc habita funtuerba»

Refponfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• gt;

Bene habet, qgt; uniuerfalis eedefia btneta prophanG hoe meft* daciü contra Chriftum,contraPaulü;immo cotra ipfummetPe*: trum,ac fidêcathoIicânôdecâtattOriêtales enim eedefia’,qd‘ fat fao, Si? multi etia in oeddente fidelium hac uoeë no recipiSt. Ro mana uero eedefia hæc mendacia approbate,profiteri, deçâtare quid prohibetîquæ mendacijs eft alioqui refertiflîma ♦ potuit' né efiteipuSus apoftolicus hæc portcntahotrêdiIfiina toto cectui fide lium lcribere,ut iâ Chriftus Petrooccutfurus tune è eoefis defcêü deritÆt tanquamPetrus Chrifti uerbis admon!ttis,nirium Ro^ ma fefe recepit fribus ea,quæ euenerat nunciaturus. Qiiid Petr’gt; em hac fabula ap d* eos prornouiflèt nö intclligö,quam ut pro fc^ duclorc, amp;nbsp;mendace haberét ab Oibus » Qui quondâ ad ludæos de Çhrifto loquùtus, ut AduS habet terti'o,dixerat: oportet qui dcmeœlum lefiim Chriftû fufeipere, ufœ in tua reftitutionis om muquæ loquùtus eftdeus g os làndoru (uonim,à feculo prophet tàrum.Q_uÔ tunccrgocoel3,terris Chriftû reddideratan cofum* mationem omniû,quæ circa die iudieij primû eft futura, dicentis» bt’ cDa Angelis adeos^urintuebâtur Chriftû innubepergente ad codum.Hic Iefus,qui alfumptus eft a uobis in codû fic uenict ,• quéadmodû uidiftis eu eunte in cœlû.Qiiod explanat Matthæus deaduenttrciûfdêadiudiciû.Videburitunquitdi'îiûhorainistiCÿ nientein nubibus cceji,cû uirtute multa;amp; maieftatc:qiieadmo'i dutnethinaubcaR'êdcraEficinnubcadnidicat^düjeueniéuE^ ,

c^ qitam i'rteortutraatdrc4éfc,tihihcïuamOiriftus ta eà perforia, qua ànube correptus tn cœlûdeuolauirj'n terras defcêdeiit. Sed reuera ad die nidictj primû à fidelib^ expedatur reditur?, ut ad ea fentêtiam Pûlmifta quocp alIudicDiat dûs dominomco, fedeà dextris meis,donec ponâmimicos tuos,fcabeIl3pedûtuorû.Vn* de nunqüam adhuc perlbnaliter delêendifle crédit ƒ ut alicui fan* diorS in terris apparuerit. Emuero in ccclis femp appàreredigna tus eft, amp;nbsp;abinde ad cos amp;nbsp;lôquû Stephanus eni intendes in cœp lum uidit gloria dei, amp;nbsp;lefum ftanté à dextris uirtutis dei. Et Pau lumappropinquantêDamafco fubito circumfulfitluxde cœloi qui cadens in terra audiuit uocem dicentê f bi : Saule Saule quid me perfêqueris:qui tremens ac ftupens dixif,qui$ es dnè f Et ilk: Ego fum lefus Nazarenus,quem tu perlèqueris,quod ille de fua couerfione mirificatS illic cu ludæos alloquitur. aduum » xxq » tS ubi apud Agrippam, amp;nbsp;FeCrum præfidcm ♦ adluum.xxvi, dataei icie defendédi copia proprijs uerbis atteftatur ♦ Cuirem (inquit) Dainafcum, cum poteftate Sd permifluprincipum facerdoturn diemedia,in uia uidi rex, de codo hip ra fplendorê folisdrcumamp;d f ffe melumen.Et Petro olim,an gentibus prædicâdum fît Euan gelium hallucinanti,non quidem perfonaliterChriftus apparuir, led in extafim raptum, ne quid commune diceret, ac immêdutn edocuit» Et nufquam prorlus poft afcefionem ftiam alicui fancto rum apparuiflè, in eo habitu,quo poftrefurredionem fuam, per dies quadraginta conuerlatus eft cum difcipulis , conuelceba* tur, Öf loquebatur eis de regno dei,Chriftum in facra Icriptu ra legimus, imo nee aliquando appariturum prins , quamdi* es iudicij uencrit,credimus,fi'de catholica Chriftianiinftrudi, Quantum flagitium ergo,tanta contra legem dei meridaciorum fimulacra difcipnio apoftolico attnbucrc,quibus bonum ille uir* tutis Ipecimen de fefe præbuerat,eorumt^ dodrina pulchre per* lt;aIluit;Pofl’em bic óf de faceUojqd* in hui? mêdacij robur extru* dn eft,non nihil dicere^ óf probate copiofe:null3facellQ, nee ali* ; quiunbaClicamadaliquot .anaQrûiCçntuuasKomæ, ^ lods ei

adiaccntiLns cxæÜifîcatâfm'flê.fêdChriftianos inlatcbns.SC fpc lands fubtenaneis couemre folitos uel ad mortem domtni annS ciandam,uel hymm's QC orarionibus Chrifti fufamp;agium ,amp;; dim'«* nam grauam iibi demerendam.

Sextus cauillus,

Marcus Euagelifta Petri dildpulus,a praeceptore admonitus Romæ icripCt EuangeliS.Qiiod Petrus dS audtuit, dC approba iut,ecclefîæ ad legends authoritate fua edidit,utamp;S Clemês libro informations ienpfit, amp;nbsp;Hieronym? de uiris illuftrib? meminit. De quo Petrus in fua epiftola loquitur: falutat uos Marcus filius meus,qui poft conicriptS tandê EuangeliS AegyptS perrexit, SC prim9 Âlexâdriæ ChriftS annundâsjUis eedefiâ cóftituit, exanfc# latiscp laboribus, Neroniani imperq anno odauo uita funds’ eft: de cui’ côuerfâtiôe apd'AIexâdriâ, Philo quolt;^IudæS’Iibr3 côcin nauit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Refponfio»

Qui dementi adfcribuntlibri,minus eft nitSeis crederc, qm corS quids fuppoßdtq funt,ac falfoCIemêti adfcripti:quidâ ucro magna exparte deprauati,ac errorib? infedi, ut iâ antea probaui mus.Iraq? feiendS q? in noui teftamêd Iibris,duos Marri cognoîe fuifléinfignitos inuenims’, quoiv prior diccbatloannes Marcus» Et de hoc legit aduS. xiq » Quod Paulo cS Barnaba Anthiochiæ inter Prophetas, ôtT Chrifti noi's dodorcs excunte, pofteaquam uifum eft Ipiritufando, ut ad opus miniftenj fegregarent, ienio rcs impofitis fup eos manibus in minifteriS eos cofirmarSt. Qiii profedi in Seleutiâ,uenerSt tandê in CyprSinfulâ, âf Salamina efuidê infulæ urbê ChriftSper Synagogas annunciantes,quibus eratadiund? SC hicIoannes,quicognoiabaturMarc9, nô repro b^ quidc minifterio. Poftquâ aStguenerunt PaphS urbê in Cys pro infula fitâjamp;S inde nauigare uellêt Pamphiliâ, iâ did? loânes Marcus renuit profiriieicSris,fed è côuerfo rcdijtHicrofolymâ, amp;nbsp;poft bac Anthiochiâ. Quo afeêdentib? poft aliqua tpm inters ualla Paulo amp;nbsp;bamaba, amp;nbsp;aliquâdiu ChriftS illis docêtib^.dixit ad B amab â P au P:rcu erteiltes uif tem^ frês g uniuerfas ciuitatcs,in quibus

quitus prædi'caiüm’ ucrbS dni,quo le habeat, Ad.xv.Bamabas uero lêcû uolebat aflumere ÔC loannë cognomêto MarcS, g pri dem iam ab eis de feiner at, fed Paulus hue rogatu habuif,ne id fat» ceretiCo q» no couemat cum deinceps in mun? euâgelieum reaf* fumi,g antea ab cis defecerat» Et agentes Pamphiliâ relinquens, dilceffît Hierofolymâ.Et hinc orta eft inter eos diflênfio,ita ut ak terutrum fepararenf.Nâ Barnabas affumpto Marco perrexit Cy prum»amp; Paulus eleAo Sylarecepitlêin Syria amp;nbsp;Ciliciam*Qui quidê Marcus, Barnaba ob nomen Chrifti in Cypro impqflîme trucidato,qgt; AegyptS tandé iter occupauerit,nemo it inhcias,c3 Philo magni nois icriptor Ï Alexadria urbe Aegypri propè oftiö Nili fita,Chrifti nomê ipRim annuciaffe prodat.EtPetr? ex Chay ro,hoccftBabylonc,qua Stephanus amp;nbsp;Ptolomxus in Aegypto fta elle tradunt, epiftolâ feribens iplïus meminit : (alutatuos in^ quiens,Marcus filius meus.Credibile eft enim huncMarcum Pe tro familiärem tuifle,cum Alexandria nó procul à Chayro diftet* Et de hoc Marco multa figmenta reperiunt: Primö qgt; dum credi derft in ChriftS amputaftet fibi pollicem, ut facerdotio reprobus efficerendeinde q,Ilt;omæ fcripferit Euâgelium ad uota Petn,qd' protin? falfum eft : Nulpia em hunc Marcum pinde ut nee Petrü in libris Canonfeis Romæ aliqn fuiflê inuenimus»Et fenptow ua rietas mendadS hoe declaranHieronym’ em Clementis authori täte fenbit, Marcum rogatum à tribus Chrifti Euâgelium {crips’ fifte. Alq uero, quoi^ è numero ÖC Platina nó ignobilis eft hiftof ricus,traduntqj Petrus Romanorum peibus motus, Marco qui ad hanc rem uidebat idoneus, Euagdtj cofcribendi negotium in iunxerit,quem ocs uelutexcópofito,odauo anno Neronis obiif (è, Alexâdriæép lêpultû fuifte leribunu V«^ enimuero hos deces: piteoi^iindilcretfo. Nó emaliumMarcum inter apoftolorumdif cipulos fuiflê crediderat, ÔC ideo quieqmd de utroeç legit,ad unû falfó retulerunt. Alter nac^ fuerat Marcus, noie Ariftarchus qui cooperator, ÔC difdpulus fuerat Paulf,de quo ipfe in priori capti uitate fua,qua biennio Romae à Nerone detinebat, ad Philcmos* lt;■ in

nein fcribciis mehttónèni fadt j faftuant te Mat eus Arifbrchus lt;nbsp;Demas, amp;^ Lucas adiutores mei.Denic^ ubiialècundarioinma^ n? deuenit Neroms, Ä^ ingrauefcente ætate,ac laborib? cofedus die obitus accelerate uidens,Timotheotg è carcere Icnbens, auf dem Marcütenim memmit : feftina ad me uenire cito: Lucas cm mecû foins eft, Marcum itaep aftiime, Sel adduc tecû:eft cm mihi litilis in minifterio.pcnulâ,quâ reliqui Troade Apud Carpû,ue^= niens after tecum, Öf libros,maxime autem óf membranas»QtF lacobus illc Stapulcnfis nó oïm detemmus apoftolic? interpres, pulcherrime exponit inquiens: Luca icctim habebat Apoftolus, Marcum autem mandat obnixc, óf membranas quac apud Car^ pum erant defemfSed ad quidnafnifi utLucæ óf Mafco,elcdi$ aipiritufandodiuinis feribis, cas relinquerct adreponendufan dum Euangclium, Qtiid aperdus hisuerbis did poterat, quam quod Marcus Ariftarchus, óf no Joannes Marcus ficrum Euan geliumcóieripJêrit, qui facile Neroms impcrij annos fuperauit, cum apoftolus circiter tredecimum ciufdem impcrij annum, epï ftola hanc fcribens,eu fibi àTimorheoadduci poftuIat.Neqj idê, ne quem id moretur, Ariftarchus , óf loâncsapudHcbræos loss nat: Ariftarchus em pcrinde Hebræis fignificat,ac fi dicas ftifcitas corona.Joannes ucro gratia dni.Exhis audentiflime patet, fabu lam effe quod de Petro, óf Marco quidam feriphtant.

Ca uil Ins feptimus.

Philo Iudæus,uir literarum poIlentiIïims’,fubC\CaIiguIa à ge te fua Roma miflarius fadus,dum nonnihil pcriclitaretur fêcunsï da uice fub Claudij imperio illac remiJTus, cu Petro apoftolo de nónullis cotulitrcb^Óf taardiflimas fecûiniitamicitias, uttadë, quoties mo licuit,in libris fuisChriftianos honeftis traduxerit lau - ’dib^iEt m Ioannis Marei præconiis,pleno libro uerlâref, ut Hie# ronymus inl^ro de unis ilkiftribus prodidit.

Refponfo.

Has namias uel foins rifus potis fit explodcfc. Qui nam Philo ludæus fub ejaudijimperioa PetrwmRömacxöuetinepöteratx

quern mmquaetia Romæ fuiflê toti’am rationibiTS pcrßiaCmuss liquide Paul’in fincimpcrij Claiidq Romanos litcris fuis tidci, acuirtutüadmonês:fiC omnes prefbyteros fcmorcs,amp;^ muncris euangclici coadfutores, tarnen ctiâ quoßä plebeos ûlutans ,fohgt; Petri ne tantillum quidem meminit^Tandem quarto Neroniani imperii anno Romam perdudus,Petrum illic non inuenit, amp;nbsp;bi ennioibiexiftens nullamecclcfiaeins falutat nomine.Lucas ad quarts ufqi Neronis annum Hiftoriam apoftolicam Romæ ferial bens, Petri nullam'mentionem fadt,Paulus decern præterlabcn tibus annisjecundario Romæcaptiuatûs,nullum Petri præfidiS fcnfit,fcd ab omnib’ ferè deftitutus,rê euangelicam c3 uno Luca tradauit.finueroearatione Philo Chriftianos laudafleputatur, q» cum Petro inierit amicitiam, ego in ludæa potius id conagilTe credidcrim,uhi Petrus Chriftu prardicando statem luam cofum pfit, amp;f mortem inibi pafTus eft. Aut nunquid folus ludæorû Phi lo Chrifti nomen dignis Encomiis cxtulcritfloicphus cm,qui no commemoratur alicubi Petrum uel iudifle,uel amicitias fecS pas: dum fuilTe,tarnen adeo honeftam Chrifti mentionê in fuis de an tiquitatibus fedtlibris,ut interim mirum uidcatur, è tampemica ciflima gente,aliquem reperiripotuilTe, qui tanto laudis prafco# nio Chriftu extulerit.fcd quid miru lofephum talia de Chrifto di;= xifte, CÛ duf dæmonum legiones Chriftu prardicare cogerentur f Cuius óf nosueritateminmultadilcriminaperdudamnuncde fendimus, iccleraqt, amp;nbsp;errores occidentalis Babylonis patefaci^» mus,præmiaimmarceflSbilis corona: ipfius benignitatedubio cul adepturi»

FINIS

Diflichon ad Ledorem,

Qiiicquid id eft,uanum,ucro feu uerius ipfo, Syncere trutincs Icdor amice uelim.