D ILLKSTRISSIAfTM ac Rmerendi/s. t). D. Cardiftaltm de Peine y^rchiepifi. Senonenfim.

CHRISTOPHORO DE CAPITE fontium Fratrum Minorum de Ob-feruantia Generali mini-ftro Aurhore.

B’==®^Vod à Regiâ maieftatc priuilcgiû pji habemus,quo cautum cil, ne quis fed ad fçxennium compolitos à no-u.bis libres imprimere abfque no-ftra faculure poûît, quod ad librum de perpétua beatç Maria: amp;nbsp;lofepK virgmitate Ipc-dat^in fpedabilium virorum Michaelis louij amp;nbsp;Ioannis Pdiehotte perfonas transferimus, vt noftro iure in cos agere pofsint, qui didû librum abfque ipforû permifsionc,impriinc-re, aut vendere hoc in regno auh fuerint. In cuius rei fi dem prçfentibus fubferipfimus die 8. Martij i J 7 8.

NTER ommafirpentumgenera jUasirißme, Domine.^', nu/ium maiorü crudeUtatif in-famia laherare, ^uam vipera^ ritm genimina exishmo. Non enim hanc eduntur in lucem,

ntjipnui mams exc^s vijcerthus j earn naßentes occida/ff,^jU£ eerum patrem dam condperenturi ab ßißo iientibus iüius ea^iteiCrusleliterextinxerant. ^ed idee à naSuraßeri Plinius ai/,ne tam pedi-ferumfirnen nimts multipUcetur. Immanü pror-ß^eß»amp; hûmbdû , iUa nafientium in matrem nbsp;2

ßtam fi/iorum cruMitai.Afß cum ge»imifgt;u w~ perarum, qu^ inficUx nimium neßra tui t atat, earn crudelitate contulerû , nulla ^uaßtlHui com-paratione videhitur.f/areticos diffos volOffirpen-tü illifts antitfui, primi diaboli mimUrit f/rimi hominum homtcidlt;e,pelliferum firnen , qui nun-quam fifi efiunduntin orhem, nifi prius firpenti-nlf morßlgt;M^,exeßs Bccleßa matris fua vifieribus, earn crudeliter eccidere , cß extin^uere conentur. Jfiunduntfifi dice, quia non prepriè nafii dice-rentur,qui in hanc lucem 'violenter femetipfis iu' p^eruntf intrudunt» impelluntj non expeclantes 'vt conjueto more,cß naturalifilioru Ecclefia nafiendi ordine,^ignanturjprodtocantur,vocentur, mittan-tur./pß enim fiipfit gignunt ,fiipfis pariant, à fi/pfis naßuntur, -vocantur, mittuntur, vt vielen’ turn illud viperarum naßendi exemplum prorßu référant atque imitentur. ^is enim quanta cum mortaliumfraget quanta cum Ecclefiæ matris ßta ruina, quanta cum omnium ordinu perturlsatione amp;nbsp;confußone, in Chriflianum fifi eßuderunt or-hem,vel narrare fificeritï ^ü quam crudeliter in Eceleßa nobiliora membra , imo in omnes eisa ßlios deßeuiant, amp;grajßntur fände, temperet à lachrqmiii Parum hoc eß ,niß^‘in Dei matrem in ccelo cum ChriHoßlio fite regnantem , eorum fi rabies extenderet (ß furer, dum impie ßto orc^ blaßhe

^lit^hemiaram i» earn plauffru effi4»du»t,atijfi(Ly i/hus honorem caninis lacerare latratibui audent. ^arn »ephanda fantur, dum idittiglvriam im^ pugnat, »offer fart animus abhorret. Et ejuidem a frima mundi origine hocfuturS, cum frimum H' lum di aboli mintffrum frf entern anttejuu in terre firi a/loifueretur faradifi gt;nbsp;ifß mundi fr^dixe-fat architeffator. Inimicitiaf,itf^»ifbattfonam inter te df mulierem, firnen tuum, amp;nbsp;(enten mu-liertSjdf tffi conteret taf ut tuu. ^æ mulier hac alia ejfi fotefi,ejuam Hlat cut Chrifftts firfentà i» cruce conterens cafut,9lim dixit, Mulier,ecce ( di-leffum difiifulum ofiendens ) filitts tuus^Et ejuod MuUeris huius fimen dixeris , nifi Chriffum , dr ejuoti^uotin fionfii fita Ecclefia Catholica frogenuit files, ^^i autem ferfenta t/lius fimen, nifihjtre-ticorum miniffri, ques/velut zizania inter triti-cum,iKimictts homOjdquot; inimic/ts hominum diabolus,in domtntco,dormiettbfti homintbuf,agro dtfi feminauit? Inter vtrun^ue fimen, ferfetuum futurum bellum fradicfum efi.Serfentis intmicitiae, diuti/ts aduerfis muliaem ferfiueraturas, iffi^ Deus fradixiti^ vaticinates ef. Contra earn er-go,omnes fitorum diaboli fro ta omnes fliorum Dei generationes fugnatura fint, ^od futurum frofhetico fiiritu, iffamet frautdens, quondam Deu magntfians cecinit, Exultauit Jfirtt/ss mens

in Deo filutari meo, ,^ia re/pextt humilit4tem anci/iicJùæ, Ecce enim ex hoc beataw me dice»! omnes generationes. Beatam ahijuem dicere, ifgt;-Jùm landare e/i laaditm fuantm omnesflies Dei, omnes fliorum Dei ^^enerationes fraicenes fufu-roSidf encomiiflas ,iiiû f^radicebat n^erb/siSciebat - qifidem omnes h^ereticos , lud^tos, Pa^anesyEpicu-- reos,C^ clt;eteros quoßjueßrpent/s antiejui diaboli f-• Hos laudumftar/tm, honoresßi inimieos fore. At ab ff à landari couitiarn ef,ab ifü vituperari Hfe^ ef.Mari^ ßiritns, dum ah omnibus filiorum Dei generationibus laudandam fi fenft, exultaxit in Deoßtlutarijuo, in Deo filuatere Juo, in flio fuo,in firnineßto Chrifo benedi^o, per quem ad fantam exaltanda gloria erat. Da atque Spiritus SanSlus pradixit,f res habet, omnes firnper ca-tholiei Maria laudum fiere deuoti, omnes ftmper in earn fiemuerunt haretici, firnper earn conteK' pfirutfimfir eius laudibus inuiderut.Et hoc figno filfj Dei, a filids difiernuntur diaboli. ^^otquot fint ex parte Dei,aut fierunt vnquam , Mariam amarant,coluerunt, •venerati fimt. ^^uotquot vero ex parte fint diaboli ,nulla in earn animi deac-fione ferutur. Es ideo qui fi fintit haius lauchbus

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afici, magnum profiSlbinfifiliatfonis Dei te/li- '

j gt;nbsp;m0niHm,e^ fignum habet. Jfii fi nulla in earn U' nsmi propenfione inclinari fintit, certb fi ex flits

fj]e diaboliJcMi. Omftifjijui ei no ajficitur,aut ka-reticM eß, aut peruerfis Chriftia»tti.ffac v/ttuer-fabs propoßti« -verißima eß. Statim atquf guem-[ fiam MarM lauJes ^bhornre'videra ,fiße^if(i

nàhi de hdreß'frit. Non poterant Lutheranorum atgue cMntiiaruw, amp;nbsp;rehgua viperarum nofiri temperif geniminaitnanifefiiiirißvno ßminiiiros eße diabot/'^^ßboiaf/endere , gu^ni dum ence^ mium angeütum f aut potiui diuinum( nam Dei iußu mijßti ab co yingelut Deiverbußc Mariam J^utamt )e fab expunxere Catechifinu (^ dek' uere. Sunt enim ex eb, gui mort inguiunt, mal-lenti ijuam iSa boni Angelt verba , in huius lau~ dem redtaßi. ^uod manifeßiuSi aut dar tus te i/i-' monium, non a Deo, fid à diabolo, non ab angelo bono, ßd a male mifios eos (^ afßatos, aut potius deceptos amp;nbsp;incantatos eße, deßderari, guam hoc paßet? Non aUû vllù egemus tßiibus,argument/s autfignis. Proculdubio ex pâtre Junt diabolo,efuet-^uot tdololatriam eße aiunt, Ângelicû Mariam laudare verbit.ldalolatrdne, ô boni viri, Gabriel vobû Jrebangduó erit, gui mißua è ceelû,primus earn tait cum encomia filutauit? Jmo verb, idolo~ latrdne Deus pater, ex cuius mßu ita ab Angelo f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutabatur? Probßtperi, quantum baretica peffo-

ra ceeca nodis babent. 0biiupejco,rapior, extra me firn, dum guorfim eos ececus rapuerit hareßs fu-

I fæ I s T o L A f rür,fnecumjepure.Sed epi^ïolamoelufft excedo. I» hos inuehi alias dahitur.Nunc af^^e^f^ ^uorfim hac à me di^aßnt, tempus e^vtfxpoftam. Cum per Chri^ü lefi mijèriairoliarff amp;nbsp;ff^atiam » vnus. ex iüßm,ijui matrü eius lauelihus a^eiHtur,ati}ucJ honoris eius z^lo comeduntur,^ Chrißtanu per-, agrando orhem ia aliquot iaci^im eius aduerße^ rios,qui ffeluidq de perpétua-èws jd^giffif^i^ hareßmex oreo in orhem reuocare con'arentur,per^ petuam illiusvirginitatem nulle expreßo Dei ver ho probari poßeperuicaciter ajßrentes, amp;nbsp;praterea de eiusßonfiJanffo Joßph,indigna malta dicen'lt; tes: eperapretium faifurum me eXi/Hmauiß dcji perpétua vtriu/que 'virgimtate l/brum conßrilgt;e-gt; reman quo^qua ratione ex manifeßotclarOi (Ir expreß Dei verba, perpetuam Maria virginitatem prohare quifque poßet, équot; deinde quid de Joßph virginitate confiquenter fintiendum eßet,indica-rem,exponerem,docerem. Suceißuis itaque ( inter tanti oneris, quod indignas gero t negotiorum tu. multus ) horüdntegrum librumßri/ß,in quo ex elaro Dei verho,virginitatâ perpétué votum^bea-tam Mariam emißße priußuam ab Angelo falu-taretur,euidentifimè demonfiro, ob quod impoßi-hileßmper deinceps illi fuit, cognoßere virum. Jmpoßib/le inquarn, quia non heebat ,quia iure^ poß fa^lum votum,cognoßere virum nonpoterat.

Hac Mtem feßte, df' fgt;rohafß,in »eeeßarta i/eift^/e coaß^ue/rtiafiqui ofiend6,beatum (jKOtjuc loßph ßmili fi Deo ob^rinxtße voto.Neqtte enim ifuiß ^uamJan£ menth', prffdentem ex/ßimauent 'vir-ß^em, e^ux vir^initat^ votum perpétua ßruare eerium habeas, viro cohahitare fifa cum filo coa-'fiattfet, edatrariam habeatißo voto propoßtum, ^'a e/uo ^Ktea, quantamaxima inter homines re~ ( pertrspetcßiCautionem non exep^ißet, tuto fè cum co ci tra v//xm violandtpudorä periculum habita-^^flt;ßt.N»//a autem maior inter homines reperiri tautio poteß,^uamß virßmiU cum ex voto, Deo fi epuoejue perpetue virginem futurum, promißrit amp;receperit. Si vidufts,ß fornicator,ß v/bum vn~ ^uam aliud incontinentia, lt;ß fagilitat/s fa ß~ gnum dedifêt, imprudentia ßmma fu/ßet ti/i contungi matrimonio , aut cum ido habitare con-ß^ßß^-,^flt;^ ^ttft^t de Deo dicemus, matrisßf faivirginitatem,aternum fruatam volente ? Âb eiufe expeb/andum fpientia eß, vt viri ii/am eufedia concredat contrariu votum habenti? Kt enirn caffifimamß/ioßto matrem delegit, ita dt' de patrefeeiße eum dicendum efjofph enirn pater dicendus erat Chrißi. Summa verb caßttutis virtus eft, virginem experpetuo voto eßt’.Dtß/i-tuit mibi mirum in modum, g»od vir (jutdam doüui pub/ids condußenibus, me praßnte, dum

E P IST OLA ^^tuerpiie a^no Domini /s/^.eJ/em,Jitßintrei D-feph , cum intentione cognefcendi earn» in coni»-gem Mariarn accepij/o^eftiam intentionem,elr pro-pojitu idum non dimißjß aiebat, z/ßue^jus ab Ân nbsp;nbsp;i

geh, in ßmn^ aantonttta fuit ex Spiritufini/o grauidam earn eße. Ege turn errerem täunt vaUr difsim^ demonUratienibui publuè refutaui rdf Occ,ißonem pr^buit, 'vt citiM librum howc de ido-n^e df Jofpb virginitate conßriberem./m hoc li-bro, Jdtßirßime Domine, nonnuda fint^^ua al^ quorum calumnia patere pofent:eam oh rem iamp; nbsp;^

dtalogum idi adiunxi HyperaßHien, id eß pro-pugnaterem diffum, in quo cur in certti expo-»endUßriptura: Iods a comuni refeeßerim opinio-nc, ratienem redde. Inter aUa^'verba ißa propheta amp;nbsp;patriarchs lacob^Non auferetur feeptru de Juda équot; dux de femore dus , donee veniat qui mit-tedus eß,ta me vulde terferut, vt nihilfupra. Na cumin taU ea ßnß adegari cemmuniter contra ludaos cenßieerem, quam ea nudo pado habere odenderefacidimum eß ,permirabar qui fadu/n effet, vt tot dodi id virtnon animaduerterint. Da enitn cemmuniter adegantur af prepheta di-^ffpfgt; .^ande ablatum fuerttßeptriim,id eß regia dignaasja gente Judaorumßc vt ad alienige- ^ nas corum regnum doueluatur, turn infra pau-cos annos Chrifus ventrus eß. alt Propheta * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;particularity

DEDIC ATORIA. farticttlariter de ßeptri ex tribu tantum luda ahlationc lequitur, (^ non dicit non venturum 'ChriFfum/vJ^ue^uo ablatum ex ludaßeptrum ßt, ßd totum contrarium. Nempe non auferendum ßefitrum priußjuam Chrißue veniret tßu'zßjue foßquam Chrißm venißt-Fox enim, donee, in eommuniori ßtaßgnißeatione h/c aceißtur, ijua ^, ßcundum Nicolaum de Lyra in primum cap, Matihai ,ßgnißcare tempus detemnnatum , ejuo traße/oßt alicjuid.Sicut diciturjFFe non comeditt donee eßet bora fixta.ffoc eß inteSigendum ejuod compléta boraßxta comeditt ^ non antea. Cum itaejue dieat propbeta,Non aufirendumßeptrum de tuda, donee veniret Chrißust idemeßaeß di-xißettonte Cbrißi aduentum gt;nbsp;ante^uam venerit in mit dum, non auferetur dignitof regia à tribu Fuda.Comunis opinio in multis à prophete verbis manißeßereeedtt.Primb in hoc, efued di^a ad/i^ lam vna trihum verba, veltti ad omnes in genere tribus di^eßent Î a/legat. Secundo, in eamp;, puad terminum per vocem,donec,deßgnatum (ÿ deter-minatum relinijuit,(^id, tfuid nofoeiendum eßi vßue ad 'diefi termina dicebatur,pro terminope-nit.ld tfuod no faciedum dicitur vßue ad Cbrißi adti(»ra, eßablatto dignitatis regia ex tribu lu--da.lnucrß prephetiaßnß banc ablationem pro termina, per donee,ßgnißcato coUocat, aeß diâu

ej/êt donee dié/a ^af ablatiO, non veniet ChrißM. £t propheta dixit non fendant ifiam ablatio-nem, donee Chrif/a 'veniffèt.Et ad ofendendnm dii/am ablationem faitant, ejubd ali^uü exalta ^uapiam fudaorntn tribu Juper eos regnafet, der monfrafè fhffeit Et fdeo,regnantibfu Machabaü, non eß dubium ^uin ex tribu luda ablatum rer gnurn eßet. Tertio in hoe à progheta verba eonr-muna opinio reeedit,e}ttbd eum eopulatiuè dixerit rege elr ducem,v/^ue ad terminu per doneeßgnh ßeatu,äußere ndos ex luda non (ß,ea tarne feat-eipit,aeß dfuifiue diflÜ effet,rex vel dux,(^tarnen fieptrit dr dux, à propheta eopulatiue disant ef.£nde non ßolum dignitate regia/n ,fid etiant duealem ablata à Iuda,ad fenfia prophetia,in quo earn exponit,veritate probandant oUedere tenetur. ^anb, eum fieundunt hifforia ffdem certo eertim eonïletper triginta ad min ta anner ante Chri-fum natum fferodem re^rnaßi, (^ eemuna opinio tune tantum ablatum a luda regnum arbitre-tur eum regnare fferoda eaptt, (ff’ propheta tarne exerte dtcerevideatur, non prins außerendum fie-ptrum ifuam Chrifta veniret, adhuc ante inca-ptum Herodis regnum eum veniße- aßerere tene-retur. Nee hieiuuare earn poteßßdicat,^od pa-rum eß,pro nihilo reputatur: quia propheta certum terminum inßngulari, (ffquot; indiuiduo deßgnat,(ff' déterminât,

^(terminât,ante ijuem non auferentittm de Itfela fieptrum ait. Et ideo ß vel per vnum tantum annum aut diem ante dt^ïum terminum,ahlatum ßeptrum de Iudafuißet,i fie prophétie finßtifal-fitalü conuinceretur. Nam ne vel leuißimam qui., dem mendacium in firiptura fiera, Auguß. telle admittendum eß. Si quis enim dicafidonec vene~ rit dies Deminicr/s non comedam carnes ,ß die Ktnerts, vel Sahhathi comederet carnes, mendacium dixifiè probaretur^o qubd donee,non confu-fim aliquid , fed determinatum in ßngulari numéro terminum, dénotât, atque ßgnißeat. f/û trgo rationibus,cum Jattefieere nulle pa^o pojfem, neque quenquam inuenire, qui eus jolueret,^ ex injùffeientibus najeentes folutionibue, controuer-fias ocJcrupulos è medio toßeret, toaflue (^r inui-tue, ad altam inueniendam diflorum verborum expofitienem incubui, quam inuentam hoe in U' bro poßtam volui, vt fiper ea doHiorum quo-rumcumque iudicium audire pojfem. Nam eertè magno meßbi are demereretur, qui rationem do-ceret,qua communisßtßineri opinio pojfet. A com-muni autem recedere opinione,inits,quanon fint ßdéfaut morum,fecundumiura turn licet,quando textus eß in oppoßtum , vel ratio,cui ßatlsßeri à communi opintone nequit. ,^ibue Jeripturû amp;nbsp;rationibus motw,communi hoc in textu exponen-dt

df Off in tone receJJirtm,in dißfo f/yperdJliiße fußß ßme à nobû explicatü eß. ^od ßtcerdofum cœli-batum a Chrißo inUiMum amp;nbsp;ffraßriptum eße, per ißa eim Luc.i4.verba,St ^ua •venir ad mefö“ non odit •vxorem, non poteß meut eße dißtpulM, dico dr fußineo , in cauß nolfratcs hæretià fuere, ^Mt furioßßime in Eccleßam Remanam ^poUoli-catn,eß CathoUeam,propter diffum ab eaßne •vXo Dei •verbo ( vt aiunt ) introdu^um cælibatunt, debaccharifà' infanirefolent. Cum ià dum d/ßu-tandum mihi, pro Ecckßlt;e ßßineda tarn finlia cenjuetadine fere efuotidie foretme^ue •vdum ipß Concilium,lt;vel Eccleßa dolorem •velßmmi pon-tiße^ tjuantumcumefue fin^i decretum , adega-rt à me permitterent,ßd niß expreß^m Dei •ver- ' bum pro eaUbatu approbando aßerrem, pro vilio me,pertotamnoriram traduffuri patriam eßent, poß attentam dioioru verboru chrisii conßderatio-ne (ß eorum cumßmiltbut Chriffi, eß ^tpoHobrii •vob/i codationefVißtm mihi ßit,tuto me di ff a pro célibat a arrende adducere •verba poße. ^^od cumßapiM à me faffum cßet,Z'lteriU0 haretict Ec-cleßam apud nos Romanam, ^uaßßne expreßo Dei •verboytam graueßcerdottbusßd iugum im-pofuerit,traducere •vlterius non potuere.Licet enim •vbi legibus in ordinem cogt haretici eß eorum coerceri •vefinia poteß, cum ipßs dßittandum

KDK effe ex/ßimefKi tarne» vlgt;i em»ia, vti apud nos confttjaittra ia{et,f»mma^ue eß ^uiduif age^üy amp;nbsp;creeiexeii, amp;nbsp;fer guaeunque quif 'viam •vcht ad /»fimum dr ix/entum amMaxdi hhcrtM,ç^ licextia, mixttijtte ßxt paßfmßxe 'vZ/û dtßrtxü-ne cum cat belief haretieißeri xox poteß, vexo» ahijuoties cathoheumdeZZorem cum ipßs dßutare fpwteat » turn vt eeruxt ixßpiextia omnibus xota fat, turn vt in fata cathobca fade coxtixeaxtur catholici df corfarmetur.Diebui i^,tjuibus ix lite-raU fatpra di^forum Chrißt verborum fixfat cali-batum coxtifteri, Deo ( vt credo ) ixfiiraxte,mi/jt i» mextext (fi cogitatioxem vexit,prapotext^ui* dam Domixus ,fid hareticue, dum ad quondam fatam vrbem, cum faiZfie dr xoua fata religioxit xouomtnifaroaccefaifaet, Calholtcumad difautax-dum cum/ito mixtfaro coxcioxatorem ceegit,præ-Jcriptafata aucforitate lege,vt xox xifi ex claro,dr txprefao Dei verbo, argumexta quifaue fata defat-^ft'et. ^^0 faeZo , de faxe/orum ixuocatioxe di-fifttari cap turn eß, lt;juam ratio» ibue tjutbufdam ^f^’^ fapbißieü Caluinifla mixißer oppugxabat, dtcexs Deu mifiricereie ejfi, dr abfijue Saciu iu-uarexospofae,dr ixtereej/ore apud eHy'vti apud /fornixes, opus xox efa, ^ familia hitiufmodi qua dte/us loxcioxator egregtè refutabat. Turn diffus Demixus cocioxatorem Cat/foUcum vrgere ceepit, vt ex

vt ex Jeriptura Deum doatiffiSanefäiinuocare^ tes tKter^eJJores querere oßeaderet, ffic cum tsliao tficienafori firiptur^ textM no» occurreret, ex quo Deum Santorum iffuocatio»em homines docuijß demofi/^(raret,ßtccuhuiße vißis fuit, atque eie eo, vtviiiOyVfiforiam haretici juf/emo cum CathoU-eorum dolore cecinere. Ne tale quid mihi eueniret trnnißudioßer^ fripturæ ad inueßigandum,qua ratio»e,tria pradpue dogmata qua minus clore in ßripttsra dtui na con tineri, etiam aliquorum ca-tholicorttm confeftone videntur, ex clarotd)* tx-freßo Dei verbo de^mpta eße grobari poffit, in-cumbere cd/fi.Ea fint,qua de SaHorum inuocatio-ne,ficerdotum cceltbatUfCir indulgentiaru virtute ^goriohca Eccleßa docet.Af^olfohca autem Roma-nam dico , it a vt infimbolo Nicano, dum Credo •vna finc/a ç^ afgt;oHoïicd Eccleßam dicitur, idem èffe exi/lime, aeß finéli patres Credo vnam fin-if am Romana Eccleßam dtxißent. ff oc enimper jlntonomaßam Âpoffolica diifafirnper fuit, amp;nbsp;^pos/olica Jedes , amp;nbsp;Papa antiquitus ,^poffolicus Dominus vocabatur. Sed vt ad propoßtum re-deam. Placuit tandem Domino, ita noUraßudia proßerare,vt exfitû claro, (bquot; exprejß Dei wrbo, omnia, qu^e Eccleßa de diffù tribus docet probare euidenterde catero pefe me putem.De Saniforum tnuocatione, in J^ipto à nobu hoc de re libelle, quod

^uoJ Deo eloce»te,iubente,c0ftjule»te,in 'vju apael himifies ejß caferit^ex manifiÜûßriftura teßi-mofiiû euieientißime euinco. De cabbatu tarn lt;/i. xi. De itfdulgentiûfi»firifto ettam à nobâ^ ek i/f volumixe , id dartßime demenffratur. ,^i manui cum noßri temporâ hareticû cemmtma nun-^uam eonferueretfuß^cere jurantß ex Conciiiü,c^ antiijucrum fatrum teßimo/tiis , dtcia degmata prebeßtur,amp; aJßrantur,tjuod certe cutbbetpto^e^ catbelico filtere debet.At certa dtdici experietia, in neßra Ga/ba, nee hareticos ab errore reduce,nec 'Vacillantes inßde catholicos retineri amp;nbsp;in eßß-ciocentineri poße, niß cum patrum'^ Conetbo-rum fintentifs,etiam darum aliquod exfiriptura, pro degmatb , de quo controuenitur tprobatiene, te^bmonium adduxerimus. ^a proptermorofes aliquos p.tia;^i[aoifvi (^ criticos,qui nunquam in ade cumßdei inimieü dimicauere, dr tarnen pu-gnatibus hinc fuoßnguine tindbj inde pulueru-bntoßudore coopertb tdus ex muro dtdare filent aboru labores temerè calumniando,non ea^qua fu-perati, (^ debdlati aduerfarq fint, fed alia turn eb rati one pugnandum fitße vociférantes,dtda a nobisßnt.Neque enim muenta ex Det verbo,ad tam obßinatum vincendum haretuu arma, facile abiicienda,aut deponendafierint, quandoquidem quauis alia foccipendit, nthibfactt,contemnit,ri-tt

tick Tn tpfi Pu^næ arbore ,ßre»u(tf miles obuia ^u£ijue, quibus aduerjàrium ledere qucat^auden-ter tela corripit. /dem enm hareticu per tot retro annoSfperenne certanti faciendum mihi fuit. Hac llluTlrif.Domino meo htc exponenda exifimaui, •ut quandoquidem in laborum meorum protelfo-rem eum elegerim,ejuo conflio cunäfa fribam,in-telligat,(!r optima me intentione, (^ ejuadam ve-lutnecefitatisWinon'vlla nouitatis praftmptio-ne^^adficfribendum motume(/e,certo fetat.^od contra naturam Deum partum virgini conceftfe elixerim, ab alitfuibfis ^uoi^ue impugnatum iri, prauielee. Nam etiam cum Homa efem, efuidat» ^ tDiuo AuguTlino reprobatum modum ifium di-cendi, censianter afrebat, e^ dicendum tarnen eße prater,velßtpra naturam id faifu eje. Riß in ßomachotam inepta, neejueßbi conTiantem argU’ • tiam.Siejuidem neefiteab AuguTfino modm i/fe le guendi reprobate eß,nequeißaßbi wrbacoßant, Dens nihil faett contra natura, fid bene ßupra wl prater natura, fidfi mutuoßrangulant.Nam ea-dem,tj/ua nihil Deum contra naturam facere,ratio-ne, docet,ne^ue prater,velßpra naturam facere ^uippiameum poße dicendum prorfss, (ß-aßeren-dum eß. Ideo enim contra naturam nihil Deum facere dicebat,^ubd contra -voluntatemßiam nihil facere ^ueat,at^ui netjueßiprd, neque prater vo-luntatem

luntatem fiam, facere i^uo^tte ^uiJquampofeß./» ^pobgetKo fgt;rædtéio,huf/c errorem amph^tme re-f**^^- ^odfib inffrumeKU nomine Sacram cita-uerim/crifturam, aliifuthui ijuoque diJJgt;liciturum fibduhito. Nam efiam Rom^, quidam me magi’ fier, velut EraJmianum amp;nbsp;prophanarum eim no-uitatu fiffatorem, apudpios aliquot Ealeßa principes,eo quad in nojlro de Ithero arbitrio ltbro,ßri-pturam tnUrumetum appellauerim,traduxit. Cum autem EraJmißita,^^ prophanas ‘vocum,quas in-troduxit nouitatesß quA alisis,cane peists oderim, amp;nbsp;angue,nihil dißUcere magis mihi, quam Eraß mianum me did potuerat.Eam ob rem dieet in hoc libre ßmel ea •vßis voce eßem, vt me ab iffo pur-gandi conuitio occaßonem höherem, dektam earn nolui.liquidem indigo hyperaßille,apatribus, non ab Eraßno earn me didicifie,innumeris demon ßro tehlimonw. Et certè cum vox iff a, infirmone de transßguratione Domini in Breuiario Romano ltgatur,item dr in primo Bibliorum prologo, dr in dwgleßa, quo cum ordinaria fimul impreßa habetur,^ in primo quoque noui Teffameti prologo: dr proterea apud Tenullianum,duguf}inü,Hiero-nymum,LeonemPapam, Rupertum,dr altosple-rofque,tum antiques, turn modernes Do£fores,ße-quens eins vßusreperiatur,mirer qui vecem hanc, vt prophanam,vt nouons, vt Eraßnianam, außsa

di^f MagiJlerreiicere fiterit.Etenim tamjre^ues etui eß apud D, j/teronymum vßt^, vt v/ta at^ue altera hora in eo legendo jpluJ^aavigeßes ea mi^ hi,etiam aliud agenti occurrertt.Ego non ßudio a-Horum dicla oppugnandißdanimo Erafmiani no men a me reitdendi, ad tfuam ßt 'vetuslfu illiut •vocis in catholica Eccleßa vfas, declarandum ac-eeßi. Nam tantam iniuriam tacendo dißimulaße, fateri earn ejft, e^ admittere. NonnulH itidem ^uod energia pro eficacia v/ta in lihro de libero arbitriofuertm, clrfimel Deumfruaterem voca-rim Eraßnizare me quoique dixere , cum tamea vocem energiUf à Diuo ffieronymo in prologo Biblia, imb à Diuo Paulo in 2. ad TheJfilo. epislel^ gracefiripta,amp;firuatorem Deum appedare a Salome prouerb. 2^. didicerim : volebant aute vtpro energia eficacia dteerern, tarnen Era/mm, vbi graeè Paulus energia habet, pro quo Nieronymm vertit operationem, eficaciam dixit, non ener-giam,adebvtße/pcacia, pro energia dtxißem,iu^ ßiorem habuißent Eraßmanum me vocandicau-ßm. Tantam aliquomm pronitatem, ne temerita-tem dicam,Eraßniani nota fdfi alios aßergendi non potui profeSlb non grauiter tuliße.^a dixe-rim, vtß firßn jduPlrißima Domin, fia Eraf mianum me appellante quemquam eoru audient, quam vda abjque cauf id faciat, ex hu palam videat,

^iileat,f/eijue athil tak merente,à tam atrect inia ria defent^at. Sant enim nonnu/k, inßholafkcorü tantum doc^eru k^tone verfiti, ejuiß ek^antiori aliijua voce,ex D-ffieronyme , Laóiantiot Cypria-no, vel alik antiquiorihui Eecleßa patnbui de-fim/gt;ta,vti efuempiam wderint,ßatim Eraßni^-retd eße vocißerantur,arß fèlum Eraßnum latinet amp;nbsp;eleganter loquutum extilimarent. Ego bumi-liori,lt;lrßmpltci0ri,quam potui ,ßilo , hoc in Itbro vftu fum, contents congrue,ßne harbartßno , (b' filaßißno,efua tradfo,expoßtiße.Eum efualtß^ualk eß, in mea erga earn obfiruantia teHimoniumdl-lußnßtma dominationi fia humiliter oßero^obni^ Xe rogans placido illum vultu,vt cetera noifrafilet,excipiat.Spes namejue eßdta/vel maxime candide k^ori probatum iri vigikoi ne^lras ,ß tu ^uidemeaf,tjua fronte fioles,acceperk. Hic cfuidem amplißimus mihi D. S. illufirißmam verè efr ci-trafiucum laudandi campus aperiturß generis,efr fismilia de Pelue claritatem,nobilttatem, antitjui-tatem ,ß erudttionem,ß return experientiantj^ua poüet,ß iudiciu.ß religionem,(fr pietatem ,ß mo-rumintegritateß in conjiliü dandd prudentiam, ßdem fßneeritatem, conUantiam,ß tjuanta, (fr ijuam grauta ilHusßdei, Chrißianißimi Francoru reges negotia comißrintfßefuantü earn honoribus cumularint,ß quam grata fimmis ficroru Eccleßa

chriffi principtbu^fijut nofira memoria regnaue-re f(^ nunc apitd Janciiß. D. N. Gre^orium xi^. Pontrfrem maximutijuanta in aßimationefuaßt virtui (^ pietai j expUcare oratume voluero. Ke-rumt^uiaßcut genera claritatem eruditione, ern-ditione verbi miro animi candore decoraftiidf hit trnnibm omnium pulchemmum apicem, admira-hilem animi modefiiam addidi/ii ißc nihil minus pati potes, ^uam laudes vel modtsißtmas. Earn oh rem huic epiJiolaßnemimponamiprecans Deum Optimum Ziaximum D. S. jHuiirtßinMm incelumem in multos annos firuare dignetur. ^x Lugduno Kolendas Mart^ 1/7^-

Frater Chriftophorus de Capiie-fontium, fratrum Minorum de Obfcruantia Generalis minifter indignas.

^: Eatam A/ariam Dei matre?n wr^nem conc eptjfe ac peper;^e,fumptts ex i/troque * ‘’quot;® fi^^^^f t ^ quot;^eteri taitrumento tem-montii yprobarefiicile efi, at, etiarn pofi partum, vir^mem earn perpétuaman/iJJe,f7ulla effica-tiori demofj^Ïrari ratione potent, ^uàmß votum il~ lam perpetu£ emtßßi virginitatis, ex claro tjun Dei 'i^erboeuicerit.Hacenim fola via,Euangelico teH-tmo^ ^io Heluid^ canfittauerif errorem. Hanc hoe in Itbra fetjuuti viamßmus, oFtendenddyCut anteßl^ Dei con-eeptionem votd. Deo virginitatn ' rationem, virum co-Raßere tmpoßibUe erat, idßmper dit impoßstbile, ima pofi talem habitumßlium,m)(lt0 ma^û ejuam vnquam antea tmpoßtbile fuiße. ^Md ad beatum lofephße-ffatyper locum à confit^uenttbus,ex voto virginn, tlbw ettamvotum^n neeeßaria non conßt^aetra,elicuiße ar-bttramur..QMb/tt perßaß demoH-rationtbue hoc aßeri-tnus (^ credimm, te quo^ueperßtaßm iri, in Domino confidtmus. Super omnia autem t^uantum Deo patri ßly fid mater cura eßet, tecum ßrto reputes oportet. Hoc vel exeo videre facile eß, lt;^uod nihil ßonßm eins lofephne coßtare ^utdem permißt,^uod vllam illi tri-ßtttam,vel detrimentum aßerrepoßet.Simul emm at-

c/ue ioßphyVet filum apuil/è,eam dmittere cogitaHit, m(//è e easin nunttOyhuic Dew periculo fiatim occurrit. Mij/ui efi ^Mppe ad eum angels , a^ui hanc iUi co^/ta-tiimem eximeret,qutfferetomm Dei participem amp;nbsp;bea^

turn credendo facer et ^^ateam ne dimitttret,lt;jut maueret cum ea,per/kae{eret. Ktelere emm mthtweieorft-mul ati^ue in cedes fettum efiy lojeph occultam agrutda vergine medetare fiegamyDeumßcfttS allo^uente nun-teum audercy Pericuium , tni^utt,magnum (ô Gabriel) ßl^ met matriemminety etusjponßss de tila occulte dt-mettenda co^etat. Aiatura,lt;juam citius poteresadeum peruentas, hutc entm indormit etiamnum co^ttattont, neejue expectes expergt/catur, at^ue ex fitp/o eut^let ^ excitetur à ßemnoyßd ßibttoyctiam infimnes yfac ^uaneitra ßt volant asy^^ued nostrumßtper generis humant reparattone conßlium, lt;^uo'due decretum,ijuam premum intellegat, verhtß^ue mets, ne earn dimtttaty praetpeas. ^pparuit ergo loßephe tn ßmnis angelus, neuevlterius cum Adana contugeßsa manere timeat, Det nomme tubet.Ex hoc vno Det erga earn opéré csi-tera dtfias.Huiußnoeitßi^utde m,ß ammum tuùmedt-tatiombus praparaueris, in noüras te facile rattones inßnuabis ,metumi^ue loßcph perpétué vtrginemfutß-ßy firmiter detneeps credés. In hut ta Ithrt laudentydf ^uamfit huttes atatis refutandis errortbus vttlts, dt-Uurus nthil fiem. a4d tUitts te ledtonem r emit to. in ^uoß ^uod tuum ofièndat animum ^utpptam occur-rerttyad Hyperal^tiPen tilt adiunHum recurras oportet. Ne te autem ab illites lengton proœmto leSlione retardem * valere te tubeOyDeum ßtluatoremy ac noUrarum firua-

■ Eatae VïRGiNrs Mariae perpecuam virgmi-tatem,rria hominum généra oppugnant, ludæi fcili-ect, Pagani philofophi ,’amp; hæretici Heluidiani. Adiier lus iudæos.^yetçni teftamentigt; teftimonns, aducxkis Philofophos ratiqpç,contra hxrc-,ticos,vtriuflt;|uc teftamenti agendum eft te-ftimoniO. ? •gt; J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ;

ludæi facile conuincuntur ex, ilio Efa.8. Ecce Virgo çôcipicr,amp; pariet fiUum.iQ^d quidem tcftinjonium licet alio detorquere ,eorum conentur Talmudiftæ amp;nbsp;Rabini, tarnen omni cxceptionemaius eft argurnen-tutn,quod fumitwr ex iftis Prophète verbis datis noc profignp,id eftmiraculo, amp;nbsp;pro-digio domui Dauid. Non elfte autem ßgnu feu miraculum vllum, ft Virgo adolefcétula conceptum ex marito filium parcret. Virgi-

nein ergo concepturam ciTc,amp; parituram 6-lium ia vanü daretur pro miraculo ab ipfo Propheta,nifi in fenfu compo/icó intclügc-rentur eius verba,de virginc exiftentc dmul graai da amp;nbsp;viri nefcia, iimul matre amp;nbsp;virgi-jie.Sed nodrum non eft nunc propofitum» plurain obdinatos iftos, durxque ceruicis homines dicere.

“ ^Philofophi demóftratióne adidcreden-dum cogi quomodo pofsint » doceamus. Duo ponunc demoftrandi genera, quorum vrium vocant à priori,al'tcrum a poftcriorp Vnum ab effeâis ad caufarii,alcerum à caufo ad effeftus.Annitar vtroquemodo non dç-prauätiiudici) philo fophis,perpctuam matris Dei virginitatem aflcrerc.amp; primum de-mouftratiOne ab effctli,s-ad caufam vtemur, quac quoad nos prior elfe folet. Prius enim cognófciintur vcplurimum effeótus à nobis qüàm 'caufa. Prius cognira fuit edipfis luns, qüàm qui effet illius caufa feiretur: fed poftquam multum quærcndo inuctum, tandem cft,interpofitioncm terræ inter fo-Icm amp;nbsp;luna illius caufam effe:poffunt nunc Aftrologi hinc ad mille annos, quoties in-terpofitura fe eft teira inter folem amp;nbsp;innam obferuando amp;numerando, ccrta prædicerc feienria, quot cclipfes fint futur» lun» ,a caufa

MAR PÆ. ” j caufaad efFcétus infillibili dcmonftratione argumentando. Sic hac in materia fafturi fuinus.

Primo confiderabimus effeólumj deinde inquiremus amp;nbsp;inueftigabimus illius cau-fam;demum cognita caufa certam de virgi-nitate perpétua beatat Maria: habiturï,qua ra tione fdentiam fumus exponemus. Effedus conßdcrandus,eft perfuaiio vir^initatis ma tris Dei,quam inuito reluftantique mundo, cunftisquefnis iunftis viribus rc/iftenti fa* âam efle videmus,eóque tempore, quo cru ditior, fapientiæque abundantia fuperbior, arque ferocior crat. Vifti quippe tandem fucre veritatis huius vi,potcntifsimi quondam imperatores Romani, amp;nbsp;reges quique, cum per trecentos amp;nbsp;co amplius annos, huius veritatis profeflbres gladio amp;igni,exqui ütifsimisque perfequuti effent tormcntis,at-que fuppliciis.Porrexêre viärici manus,Phi lofophi quique,oratores,amp; poctæ, quStum-cunque reluffarentur, amp;nbsp;contraniterentur. Infinita hominum millia adhçferunt per tot fæcula, adhæréntque etiamnùm in hodier-num vfque diem huic veritati, idque adeo firmiter amp;nbsp;c0ftantcr,vt malint millics mori, quàm ab ca vcl latum vriguem rcccderc, auc illam quoquo modo abnegare. Huic pro-

4 DE VI RGINIT ATE prio fanguine fubferibere innumera marty-rum millianon dubitauere, inter quos numerantur plures, qui illam antea omnibus eloquétiae viribus oppugnabant, amp;euertere conabantur. De efFechu dubitari nequit.Res ante omniu oculos pofita eft, ab omnibus confpiciturjtot habet adert o res, amp;nbsp;propu-gnatores per totum terrarum orbem : nihil vt magis dedderari pofsit-Reftat ergo vt de caufa perfuahonis illius diiléramus.eainque diligentius perueftigemus. Omnino dicen-dum eft, hanc vel diuinam habuiffe fui elle caufam,vel humanam.Nam à diabolo capi' tali illius , totiusque honeftatis amp;nbsp;caftitacis inimico, originem habere,nulla ratione po-tuit. Humanam non fuffecifle vllam ad talc quid perfuadendum caufam, oftendere facile fuerit.Quæ enim philofophia,quaeelo-quentia hominibus perfuadere aliquandö potuiffet,aliquam li mul elle virginem amp;nbsp;ma trem? An non effufifsimè ridebant ph'ilo-fophi quique,amp; oratores, amp;nbsp;fapiétes mundi huius,cum primùm hæc eorum auribus veritas ingcrebatur atque prædicabatur? An non fada velut coniuratione, quicquid in rebus erat humanis potentiæ aut roboris in vnû conuenerat,ad refiftendum, vique ira-pediendum, ne quis huic ventati fidem ad-hiberetî

hiberetgt;Vide quid poterant humanitus con tra imperium Romanum pauci pifcatores, quoad fapientiam, literâsque fpcâat huma-nasjindodi,fimplicesjamp; illirerati, pan per es, inermes, ineloquentes. Omni humano au-xilio deftituti veritate hanc inferebant mun do. Neminé vi cogebant,aut armis, âd earn credendam ,cumè contra ad non creden-dum illis cogèrent omnium rerum publicarum indicés amp;nbsp;magiftratus.Nemini hono tes mundi huius pollicebantur,diuitias, aut delitias,quarum rerii cupiditas multos men dacio adhærcrc fæpifsimè fecit facirq;, proh dolor,etiânum, cum contra,cVeditiiris pro-ponerentur pro diuiciis paupertas, bono-tumque proferiptio, pro honoiibus cotem ptus, infamia, contumeliæ : pro delitiis car-ceres, cathenæ,vincula,tormêta,ignés, mors denique ipfa. Quis homo hominibus aded cum ipfa natura euidenter répugnante pro-politionem, quæ nulla pro bari ratio ne qui-batjex cuius perfuahone nihil vtihtatis prç-fentis:fed omnium quæ in vita hac amantur bonorum iaftura prouêtura certo erat, per-fuadere vnquam potuiflet? Perfuafa tarnen eft, neque hoc negari poteft. A fufficienti ergo diuifione argumentum ducitur,ad co-gnitionem eau fa: perfuafionis huius. Nam

Omnino fatêdum cft cam, aut diuinitus, aut humanicus fadtam fuilfe. Probatum autcm cft,quöd viribus humanis nullis fieri id po terat.Diabolus mimicis fuis, qui eins regnu enencre mifsi crant, nulla ratione auxilium ferre coufenfilfet. Deus ergo prima princi-pallsque caufa eft perfuafionis buius, qua credimus Chrifti redemptoris iiofiri matré, virginem fuilfe fimul atquc matrem,'qui co-operabatur prædicatoribus buius veritatis, eorumque fermonem fequentibus confir. mabat bgnis,Spirituque fan61 o fuo audito-rum difponebat mentes,ad ram pium atque fancfu fufeipiendum fernen. Ab elfcäis ita-que deuenimus ad cognitionem caufe. Im-pofsibile erat talem, amp;nbsp;tam nobilem clfedn produci ab bumana aut creata vlla caufa. Nó potcrat rcs poteftatem omne fuperans humanam, ab bominc vllo,' nifi diuinitus adiuto cffici, perfidve.Q^ perfuafu diffi-cilior erar,eo clarius amp;nbsp;emdentius origine habere illam ccclcftcm perfpici darur:amp; quo plures pertinaciores, amp;potentiores habuit çontradidorcs atque aduerfnios, eo purior amp;nbsp;nitidior euafit ex certamine, magisque lufpitionc caret omni.O quam præclarc no bifcum faftum eft, cum vt fapiétum mundi buius,qui in fapientiaDeu cognofcere no-lucrunr.

lucruntjfapiendâ confundcret,dogmau no-bis Deus dedit,fapienciâ omnem luperantia humanam,adeóque creditu difiicilia,vt non nid ab co pcrfuaderi poffent, ea tarnen per viles fecundum mundum, abiedósque ho-iriincs,inuitisjamp; repugnantibus perfuafa vo luit. Sic enim fuauiter prouidit, vt de fidei noftræ veritate fcientiam haberemus, non folùmfidem opinioncmvc ex conieftura a-liquanatam. Volo diccre veritatem fidei no ftræjrein elfe crcatam,amp; de ea inteUcöü non deprauatum, fcientiam certifsimam habere poire,fiquidem fcirc cft rem per caufam co-gnofcere. Nam cum facillimum fit cogno-Icere perfuafionis fidei noftra:, quæ eil de incredibilibus fecundum naturam, caufam elfeDcum, idque ex qualitatibus amp;nbsp;circun-ftantiis huius effeâus, ex quibus in confe-quentia needfaria infertur,quæ fit illius can la ( tales enim qualitates habet amp;nbsp;circunftan tias, quæ eum non nifi à Deo product po-tuilfe euidentifsime demonftrant ) ducimus deinde demonftrationem à caufa ad effedu, adprobandum infallibilitatem fidei noftrae fie argumentando. Impofsibile eft Deum Opt.Max.mentiri, autfalfitatis alicuius elfe authorem vel caufam. Sed ipfe perfuafionis huius fidei noftrx, quam de virginis Maris

s DE VIR GINIT A TE perpétua virgin irate habcmus,caufa eft,ergo vera infallibilisque eft. Hæc demonftracio omni pbilofopho credenti Dcum efle Opt. Max.cuidentifsime fidci noftrç veritate pro-bat,amp; quo difficiliiis eft creditu dogma ali-quod fidci noftrç,co cuidentior ex eo ad to tius fidci noftræ pfobatione elicitur demon ftratio. Quo difficilior eft creditu, aut pcr-fuafu arncuius trinitatis, aut articulus præ-fentiç r call s corporis Chrifti in facramento altaris,aut is qui eft de virginitatis amp;nbsp;mater-nitatis Mariæ vnione, eo folidiora inde edu cuntur argumenta, turn ad fidei vniufeuiuf-quc particularis articuli,tum in gcncread to tius fidei noftræ probationem , amp;nbsp;veritarem oftendendam. Ego enim,tantum abeft vt ex incompræhcnfibilitatc dogmatum fidei no ftrx,vllo pafto feandalizer, vtnulla alia ex confidcratione vehementius de illius veritate perfuadear,in eaque confirmer. Nam vt ingenuè fatear,nulla fcire ratione fidem no ftram diuinam efle potuilTcm, atque ab ipfo procefsifle Deo , nifi haberemus talia fidei dogmata, quæ dum confpicimus nulla Humana vi , aut potentia perfuaderi contradi-cétibus potuilfe, facile à Deo ea efle intclli-gercmus:vnde robur poftea noftræ accede-ret fidei, tam firmü amp;nbsp;folidö, vt nihil magis fulpiciofa

IO DE VIRGINITATE vir amp;nbsp;fponfus matrimonio alligatus crar, difficilius perfuafu futurum,cc matremvirgi némque ümul fuiffe. Scio te aufuram nun-quamfuifle, tale quid de te prædicare :fcd fcio etiam certo expectafle te, fuo id à Dco tempore perfuafum atque probatum iri gt;nbsp;vt non minus fuam in hoc potentiam oftende-ret opéré amp;nbsp;diuinitatê , quàm antea feccrat, dum te matrem ßmulamp; virginem elfe voluit imó ibi plus futurum erat difficultatis, quarc amp;magis in co diuina fc oftenfura vir-tus erat. Quando Virgo feruata es in con-ceptione filij,te fola telle amp;nbsp;confeia, te non reluélante, fed humiliter confentiente fadu id eft. At in hoc perfuadendo mundo tanta fe obtulit difficultasjtor aduerfarij, tot con-tradiftores, tot répugnantes, tot refiftentes: tarn pauci confentientes, tantum ell tot te-ftium tuoru effufum fanguinis, vt nihil ma-gis arguat fafli difhcultatemj nihil magis o-ilendat Deo telle probarum, tc matrem vir-gincmque limul fuiire,pcrfualioncmqj hanc diuinam non humanam clfe, verifsima quo-quc,amp; fanftifsimam confequenter cam clfe. Congratulamur autem Virgo amp;nbsp;mater huic tux glorix amp;nbsp;fœlicirati, amp;nbsp;tc merito beatam inter omnes mulieres,imo fupra omnes mu lieres nunquam prædicare eelfabimus. Valent

M A R I Æ. füfpiciofahominummens ad veritatis cOn firmationem defiderare pofsit. Si tantùm ea quæ naturali facile pvobari ratione poffent, aut experientia,evedenda proponerentur» nihil diuinum/cd humana omnia fidem ha here noilram arbitraremur. Vt ergo nullam dediuinitate veritatéque fidei noftrx, dubi-taiidi haberemus occaüoncm,hngulari oc-cultóque fapientiæ fuæ cófilio, incredibilia fecundum nacuram dogmata nobis propo. fita Deus voluit, vt dum in illis perfuaden-dis diuina fe exerit potentia, à cognitione tam fandx caufæ fidei noftræ fanditatem, puriLatem,veritatem,firmitaté, foliditatém-que,fcire quoque polfemus, amp;nbsp;quo tam fan fta,vcraque fides vocat amp;nbsp;ducit,tota propen deremus fpe, toto mentis pódere ferremur: eiTemus autem inexcufabiles, fi vnquam ab illius auellercmur foliditate. Vides ergo, o philofophe , amp;nbsp;modicæ fidei Chriftiane, quam folida demóftratione fidei noftræ ve. ritatem in genere primùm demonftramus, amp;nbsp;quomodo deinde generalem hanc de-móftrationem thefeos,ad hypothefim, quæ dc virgin irate Mariçeft, probandam accom modamus. Scio, fcio, beata Virgo,tc folam exhominibus quonda,confciam teftémque virginitatis tuæ fuiffe, Scio ex eo quod tibi a 5

Icat blafphcmus Iudæus,valeat cum fuis fo-phifmatis amp;nbsp;naturalibus impofsibilitatibus, philofophus, amp;nbsp;infidelis quifque. Nihd venus quàm quod tu Virgo matérquc Ïimul fuifti. Nihil efficacius perfuafum, nihil eui-dentius probatum, aut demonftracum vn-quarn fuir.A prima amp;nbsp;inefFabili vericatc, qua incntiri aut fallere impofsibilc ch,probatum eft virginitatem tuam cum ipfa maternitate mirabiJi concordia iunftam fuilTe, quarc amp;nbsp;tarn certæ fidei, tôt hominum fapientû mil-lia proprio fubfcribcre fanguine non dubi-lauerc.Dum conâderamus ergo quid de tua virginitate,amp; quàm admiranda, à quibus amp;: qualibus vins perfuafa funt, emicat demon-ftratio omni mathematica cfficacior,ad pro-bandam tuam virginitatem. Q^is vni Dio-nylio Areopagitç prius inimico amp;nbsp;reluclâti, Vni Cypriano inimico amp;nbsp;reliftenti, amp;nbsp;mul-ùs id genus hominibus doftifsimis, amp;nbsp;elo-quennfsimis philofophis amp;nbsp;oratoribus, talia perfuadcre potuidet nih Deus ? Perfuadcre inqiiam,fic firmiter,vt poftca mori pro talis fidci confefsione non dubitarent. Quis vni Auguftino prius inimicoî Quis tam doftis hominibus qualcs crant Origencs, luftinus, CiriJlus,Chryfofl:omus, Hieronymus, Am-brohus,Bahlius,Grcgorij,imponcre,vcl quibus

bus artibus humanis , ad tam ftupenda de matre Dei crcdéda induccrc potuiflct? Deus folus ncccifc cft fucrit huius fidci author amp;nbsp;perfuafor : quare amp;nbsp;verifsimâ earn elfe con-fcquens quoque cft.Atque hæc vna quidem ratio amp;nbsp;demonftratio fufficcre pohct aduer-fus omnes Iudæos,Philofophos,Eluidios,amp; cæteros Antidicomaritas. Verû propter ob-ftinatos hærcticos,qui nihil credere volunt, nih quod ex fcripturç facrç tcftimonio pro-bari poteft,conabimur quoque ex claro Dei verbo perpetuam Mariæ virginitatem com-probare.Id autë paucis faëluri fumus, often* dendo illam votum cmihfle perpetuæ vir-ginitatis, ex quo fequitur cùin fanâifsima fuerit, neque aufa fuerit vnquain votorum violate iura,perpetuo eammanfilTc virgule.

PRiinùm admonitos velim omnes, nihil elfe de Dei génitrice,neque cogitâdum, neque dicendum,neque de ris,quæ circa eam à Deo facta funt, quod non vfquequaque fauefitatis eins refpondeat excellentiæ, ncc-non amp;nbsp;myfteriorum incarnationis fili) Dei magnitudini, cuius rei gratia inter omnes à Domino clcéfa fuit,quotquot vnquam tulit orbi

oibis mulieres.Q^re rara,prçclara, fîngula-riajmagna,admirabilia flnc oportet,quæcun-que de ea Chriftianus, quifq; dixerir,aut co-gitauerit:Digna fcilicet tantç matris,tan tique Hli) maieftate amp;nbsp;præftantia.Qui ergo de vir-ginitatis eius pronunciaturus es virtute, nul lius vnqua virginis caftitatem,cum caftitatis huius comparandam elfe perfettione, inrel-ligas velim. In fummo cnim integritatis gra-du,virginalis eius caftitas coUocanda venit: fievt credas nullam vnqua Deo gratiorem aut acceptiorem, vel fuifle, vel futuram efle aliquando, amp;nbsp;quia virginitas perpétua me-lior eft non perpétua, virginitas ex voto ^ amp;nbsp;firme perennitatis propolito, multô perfe-ftior ea, quæ ex tali voto non eft, vt hac in parte, ficut amp;in cæteris omnibus ; Gunäas juperet amp;nbsp;præcellat mulieres, earn vir^nita-tis perfeftifsimæ amp;perpecuæ emififle votuin credamus oportet. Alias virginitatis virtute ei antecelluiirent,qua: in Ecclefia Chrifti fine numero floruêre ex voto virgincs, quod af-fcruilfe, verbis contradicit Spiritus ündi, qui fuper omnes muheres benediftam earn effe, per os prophetiffæ teftatus eft. Cogita fi inuita ad diuinos raperetur vfus , quam parum eius Deo grata caftitas fuiftet. Non ,enimilli inuita placet hominum fcruitia.Hi-larcm

larem ßquidcin diligic datorc. Si inuita no-Icnfque ad hoc aflumerctur munus,certc no Dei fuiflet gratia plena, quo cnim gratiora Deo obfcquia quis fcccrit,eo magis Deo gra tus, eiufque gratia dignus efficitur.Huic ple-nitudini gratis in Maria, plcnitudo refpon-debat virtutu,cuius virginitas ii hac deftitu-ta gratiofitate fuiflet, vtiineillius voluntario voto amp;nbsp;propoflto, amp;nbsp;cum earn viro conce-dendi delibcratione inquinaretur, vt ita dicam, amp;nbsp;extenuarctur, vacua expartedicen-•da,non gratia plena fuiflet. Inuita enim fer--uitianullamapud Deum inucniunt,nequc apud homines gratia. Inuitu fuit cius ferui-tium virginitatis, fl coada à Deo, no fponte ■fua virgincmlt;perpetuo elegiiTet eire,amp; fl propofltum aliquado habuit votumque co-gnofeendi virum.Vis argumenti in hoc con Jiftit, quod coada gratia virginitas non ha-beat : quarc amp;nbsp;de virginitate feruanda non efl: datum à Deo prsceptum, fed confilium, vt fponte fufeepta gratiam habcat, quam vi extorta habere nullam poteft. Eft autem virginitatis virtus principalitcr in mente, amp;nbsp;fine volunratio mentis confenfu,nullo modo virtutis ratione habet : turn quippc tantum inccpit integritas, feu virginitas corporalis Mariæ virtus efle, cum cam mete vouit, nullam

nullâmqucex virginitate camis gratia apuJ Deuinucnirc potuit,donee earnvirginitas famSlificarct mentis.Eftautê virginitas mentis, votum de Garnis integritate, caftitaté-que fcruanda.Quç autem pro certo tantum tempore, femanda vouetur,non earn habet gratia, aut meritû, quod habet perpetuicatis decorata cjrcunftantia. Hxcenim folavera eft virginitas,illa namque votum includitiibi contrarium,votü fcilicet cognofcedi virum, amp;nbsp;propofitum habet'violandæ non feruan-dæ integritatis. Si Maria votum perpetus non emiferat virginitatis, deer at illi gratia, quam tale votum facientes amp;nbsp;feruätes, apud Deum inuenire virgincs folcnt,qua gratia,fi dum ab angelo gratia prædicatur plena,va-cuafuiflet, profeftó non reaè gratia plena diccretur. Defuiflet enim illi ad‘plenitudi-nèm virgmitatis perpetuæ voto correfpon-dens gratia.Concludamus in propofitiones hipcrius pofitas rationes, ad hunc modum, art

De matre Dei maxima dr perfeiftor a quai^ue^j ^ii^endajfentieKeiaijfue Junt: virginitas cum prepo-ßt» cognefeeniit alitjuaneio virum, indigna erat tWa matre,matre in^uamDei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘' -'i

Maior eß virginitas cum ßrmo nun^uam ce’' ^^oßendi virum propoßto^quam ^ualibet alia.

rerba Spiritus fànffi, Beneeliffa tu in mulieri-bue,omnes earn fiperaße mulieres,non folumiu donis Deißä amp;nbsp;iff virtutum perfect one docents

LaudanJa magics'efi virgOj/j^uafirrnum habet nunquam cognofcendt virurut votum,^aam qua-Jibet alia. .

No» eß virtus ear»» i»tegritasß»e virßnita-teme»t». . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nnr.

■ i Certam amp;nbsp;/fugularemgratiamapud Deüm,vo ta Deo perpétua virgi»itas habet. ' 1

Ex h» propoßtionibus fini c^ non infe^i amp;nbsp;deprauati iudtc^ Chrißia»ui,beatam Mariam votum emißße perpétua virginitatis,i» conßetjueu-tia »eeeßaria condudet.

M A R l Æ. i igituGnon dicam ego parum antequam de-fpófarceur illud earn fccidc, fed ilarim'arque adannos peruenit, in quibus rationc amp;nbsp;e-ledtione vti potuit, in quibus virturis ea-pax effe cepit. Hoc exiifdê rationibus, quibus amp;nbsp;votum demonftrauimus eam'cmidf-fe,probari poteft.Maius enim eft,amp; laudabi-lius,amp; maioris gratis apud Dcum,ftatim ab ineunte state fe Deo confecraffe, arque dc-dicafle totam, quàm in multos annos rants diftuliffe clectionem virtutis,quàm per multos annos tam grata Deo caruilfe virtutc. Hoc plenitudini laudis defuiffet Maris. Hoc plenitudini fubduxiflet gratis,qua pie* nam earn afleruit, è cœlis milfus Angelus. Hoc cam à multis fuperari feciflet mulieri-bus. Quarc cum eorum venia dixerimgt;gt; qui aliter fenfere, ego firmifsime teneo, ftatim ab ineunte state ßmulatque virturis ca-pic effe capax, virginfutis virtute decorata cam fuifle, caque perfeâifsima, amp;nbsp;omnî ex parte fua integra. Credidero quoq; veras elle eorum fententias,qui vota earn Deo à parenti-bus fuilfe ex maiorum referunt traditione. Quod parentû votum ßmulatque rationis capax elfe cçpit, fimili confirmauit voto, fe totam non diuifun, diuinis dedicans obfe-quiis optima etiam tùm eligens ßbi partem.

Plena enim Dei fpiritu adolefcentula, fciuit ab initio eligere bonum, amp;nbsp;reprobare maluni, eligere quod Deo gratius erat, amp;dcfc-rere quod minus gratum.Hæc aflerere amp;nbsp;dó cere. tot rationibus cogor. Cedunt quippe magisad filij Dei honore hominifq; vtilitatê quam coru oppofita,imó hæc illius nimium extenuarent honorem. Gloria naque filij eft, habuiUe integerrima fanótifsïma,caftifsima, prudentifsimä, fiipicntifsimamque matrem. Quæ Deo afsiftcrc in throno fuo aliquari-do debebat, vehitu antca debucrat ornati deauiato,virtutumque omnium circumami-ciri vanetate. Alias quomodo digna fuiflèt» qua: ui eodem cum Dei filio , perpetuó federet throno ? Quomodo digna, quæ Dei mater elfet? Tantus honor maxima exigie ornanlcnta virtutum.

Hæc quifquis pio apud fc corde rcuol-ucrit, penitiufque difpexerit, facile intelle-ducus eft quamValidum erit, quod ex Ma-riæ ad Angelum addufturi nunc fumus pro aflertione probadanoftra, teftimomum qua votum cam perpetua: cmifsiffe virginitatis, antequam ab Angelo falutaretur , afTcuera-mus, amp;nbsp;firmifsimè credimus.Sed fere præ-tcricram eam rationê, quam ex Dei iuftitia, aequirate atque bonitatc ad id perfuadcn-dum

Juin adduccre polFumus. Deus cjiim homi nes nó defpotico fed politico regit impcrio; à tyrannide autc prorfus alienus clL Quare nullam hominibus inferre vim aut iniuriam vellet. Non ergo diuinam decuiflet maiefta-tem,virgincm alio proclinantem,amp; aliud ici-que contrarium propofitum habentem,no-lentcin,amp; inuitam, ad fuos rapcre vfus, ne vim illi intulifle diceretur.Qimd ne cueniret virginem fponte fua virginitate vouiffe per-petuam, qui perfedifsimus cft in virginitate cófenfus,amp; perfeâifsima fui ad diuinos tantum vfus dedicatio,dicendum cft.Cü itaque clcda à Deo fuit vt effet filij cius mater, iam multó antea totam fe Deo abfquc fui parti-tione aut diuifione vlla, voto confecrauerat perpetuç virginitatis. Quare cü cam ad fuos -clegit vfus diuina maieftas , iure fuo vfa tft, quod fpotaneo voto in fuum corpus amp;nbsp;am-niam,iam illi deuotifsima concefferat caftif-- fimaque virgo,cum firmifsimo amp;nbsp;coftantif-fimo nullum vnquam cognofcendi virum propolito. Qiiod ita effe ex cius verbis cla-rifsimè conftat,quibus angclo filij conceptu annucianti fic rcfpódit,Quomodo fiet iftud quoniam viru nó cognofco? Per qux verba Virgo pudicifsima,amp; rubeo verecundiç flore pulchcrriina,non de modo quem in cogno-b i

ao DE VIRGINITATE fcendo virum feruare deberet, inftirui petc-bat. Quç cnim puclla non præfridç fronds indican da fucritji non dico ab Angelo , fed vel ab homine aliquo probo, talc quid pctc-ret’fed impofsibilitaté aUegabat cognofecu’ di virnm.Eft autem omnino duplex impofsi bilitas,vna fafti feu naturæ, altera iuris. De hac dicit lurifconfultus. Hoc poffiim, quod iure poflum.Maria naturç feu fach impofsi-bilitatem aUegare nulla ratione poterat,quan doquidem erat defponfata viro. Vndc con-fueto ordine naturç facile vti amp;nbsp;cæteræ vir-gines concipcre,parereque filium poterat.In Elifabcth erat impofsibilitas fccundum natu ram:quia fcilicct Sr iam vetula crat,amp; natura fterilis:duplex certè impedimentum : qualia impedimeta Maria allegarc non poterat,cuin amp;nbsp;iuuenis cfl’et,amp; necdum cognita viro. Re-Unquitur ergo quam aUegabat impofsibili-tatem, iuris no fadbaut naturç fuiflb.Impof-fibile namque ellhommi probo leges tranf-gredi diuinas, qui citius tormenta quæque mortéiTique denique ipfam paticcer tulerit, quam ius deferat, aut çquum. Dicebat ergo beata virgo Maria, impofsibilc iibi elle co-gnofcere virum,quia id fibi non licebatmon autem quia id fieri de fabto non pollet. Sed iam inquirendum eft , ex quo iure ilia co-gnofcendi|

gnofccndi virum proccdebac impofsibili-tas-Nam cum liccrct virginibus nubcrc maxime in lege vcteri, imo ad nuptias nubiles ob malcdidionem in cas latam, quæ fernen non reliquifl’cnt in Ifvael, vrgercntur adolefcentuixmon poteftius vllum allcgari, ob quod Maria: non liceret cognofcere virum, nili votorum feruandoru diuinu man-datum. Qu^ quidem vota, licet antequam fiant,liberum lit ca facere vcl no facere quæ per iUavoucntur,tarnen vbi fides Deo data eft per votum amp;nbsp;certain libcramquc pro-mifsionem,damnationem fibiacquirunt votorum tranfgreirores,eô,vt verbis vtar Apo-ftoli, quod primam fidem irritam faciunt. Qiure amp;: fapiens ait difplicere Deo ftultam amp;nbsp;mftabilem promifsionem. Quæ votorum iura, cum optime Virgo Maria noffet, impofsibile fibi dicebat id facere , ob quod Deo difpliceret, ob quod damnationcm fibi acquireret. Impofsibile tranfgredi votum, per quod fe nunquam virum elfe cognitu-ram,firmo propofito rccepcrat.Quare nunquam confenfuram fe iudicabat per hæc ver ba in filij conceptionem, nifi faluo id votorum iurc,falua Deo datafide,faluavirginita-tis Deo dicatç intcgritatc,ficri polfet. Quam ob rem donee ab angclo inftrufta fuit,quod b 3

it DE VIRGINITA TE falluvirgi nitarc,per fpiricus fandi opcratio-ncm elfer filium conccptura,nunquam in verba cofenlit Archangcli. Tantç firmitatis, amp;nbsp;conftanriæ eins erat, de feruanda perpétua virginitate propolitum. Tantum eft,amp; indiflblubilc votorum ius amp;nbsp;vinculum.

Vides vt beata virgo noluit, né Archangelo quidem, etiam à Deo miflb, confenfum vl-1 urn in præiudiciû præberc voti virginitatis. Vides, vt Deus maluerit feruata præter na-turam matris integritate , ex virginc nafci, quam contra votorum ius fieri quiequam pcrmittcret.Maluitnatiirç violari, quam fa-era votorum iura. Noluit in ecclefia vlluin relinqucrc violati voti exemplum , ne quod fibi inde patrocinium,votorum tranfgreftb-res arripcre polfcnr.Beata virgo gratia amp;nbsp;Spi ritu fanóto plena, intelligit irapofsibilc elle contra votum caftitatis virum cognofcere. Quo fpiritu ergo aguntur, qui noftro tempore votorum violant iura,virginibufque fa cris facrilcga vt ineant coniugia,autnores funt, amp;nbsp;incentorcs. Paulus vt eflet Deo amp;nbsp;hominibus fidclis, confilium dat virginibus, fe totas Dei fcruitio dcdiccnt. Lutherusiis, ^uxDiuiPauli fequutæ confiliu feDco dc-dicarant,cófulit, fidem Deo fallant,tam fangum déférant propolitum ,atque contépto ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœlibatu.

cœlibatii ad matrirnonia facrilcga afpirent, ’ Quo ergo fpiricu nifi côtrario illi amp;nbsp;aducr-fario, quo Paulus loquebatur aftus* ipfc ta-liadocct amp;nbsp;cófulit’Si Paulus fidclis qui cofi' liu ra falutare dat virginibus,nónnc infide-lis Deo amp;nbsp;virginibus»qui cótraria cófiliaea-rum ingerunt aunbus? Non erufdcm funt fidei Paulus amp;nbsp;Lutherus , nó eiufdcm mater Deiamp;Lutlierus. Hçcnon licere tranfgredi vota conftantifsimè credidit. Hæc impofsi-bile effe ea folucre exerte affirmat. Lutherus totum oppofitum docet. An non ergo dia-boli minifter eft? An non fpiritu pefsimo a-ftus talia docet? Sed abeat in malam rem cu inceftuolis facrilcgisq; fuis connubiis, Nos virgini plus credamuSjquam illi. Nam etiam li Angelus de c^lp cuâgelizairet ei,quod deberet tranfgredi votum de nó cognofcendo vnquam virü faétum,non erat illi creditura, imó eum erat proanathemate liabitura.Idem omnes virgincs facræ exemplum fcquantur. Nam etiam ß Angelus elfer è cœlo milfus,amp; Çuangelizaret idem quod Lutherus cótra vo torü inra docet,vt anathema elfer habedus. Impofsibile enim eft virgini cognofecre vi-ru^poft facto de nunqua cognofcedo virum votum.Impofsibile inquam,quia non lieer, quia difpliect Deo : quia daranationem fibi ^•■’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b 4

acquirir quç id facitJam itaque fatis fuperqgt; ex darifsimo verbi Dei fenfu conftat, virgi-nem perpétua: virginitatis cmilill'e votum, nunqua autem illud trafgreflam earn fuifle, mdern veru cft:quia non folùm ante conce-ptum Dcifiliu amp;nbsp;partu, fed etia poftcafem-pcr impofsibile lili fuit jcognofccrc virum. Iinàivt ita dicâjimpofsibilius poft conceptû Dei Hiiuin, quam vnquam antca. Q^mo-do enim audebit tempi urn Dei, in quo realiter amp;nbsp;corporaliter per tot menfes Deus ha bitarc dignatus cft,homini mortali polluen-dum,violandumquc permittereJ Q^modo poft vifam hbi fcruara per miraculum vii-ginitatem, cainquc Dei femel vlibus confe-crata,audcbit tarn ftngulare pignus propha-nandum altcri concedcre; Quomodo pru-dens virgo, vel quo animo taro fc miraculo prçfefuatæ contra natura: leges virginitatis, tantóque phuilcgio ahquando priuatam vi-derc poftet? Qua rationc, quæ ne Angelo quidem c cœlo inilfofti de cognofcedo viro egftfet,præbitura vnquâ confenfum erat vni lofcpho ex terra nato,poft genitü ex fe Dei filium,poft experientia certa cognitum præ-feruationis fuæ miraculum affenfum violan dæ præbirura eilet virginitatis? amp;nbsp;quomodo lofephus qui antequa feitet earn ex Spiritu fanâü

M A R I Æ. ; fando grauidam,umuic accipcrc earn in con iugem,poft viû amp;nbsp;cognita tanta miracula amp;nbsp;myUcriaj vxoris loco cam habcrc audcbic, ex cap; liberos poftea fufcipcrcîQuàm mihi delipere videntur, quam fcnfti carcre com-muni , qui talia cogitarc aut dicere audent’ fcilicet, Deus cm tanta fuit de feruanda matris fmr integritate cura-, poftea vlibus earn permilTurus eft hominis mortalis:quaft verö in lofeph tantum gratiam fieret, in præfer-uanda cius virginitate miraculum,amp; non vt perpetuö æternûmque virgo effet.Caufa mi raeuh femper durabat, quare amp;nbsp;miraculum perpetuum eile perenneque oportuit.Bilcm hie mihi modicitas fidei ciufmodi hominu mouet,qui cum hanc audiat Dci matre efte, adeo tarnen exiliter de ca fcntiunt,amp;ita irrc-uercter loquütur,ac fi vilis alicuius hominis matcr,non verbi, non filij Dci fuiffet. Erigé aldus mentem, amp;nbsp;cogita cuius mater fît hæc virgo, amp;nbsp;caufam pcrquirc præcipuam , oh quam inuitis naturx legibus feruaueft illi cum maternitate virginitas. Nonne prima tanti miraculi caufa fuit,quod vt filij Dei mater effet,defignata à Dco erat? Quæ quia perpetuo Dei mater futura erat,nonne congru uni quoque cft perpetuo virgo fît: Idco fîcutantequam Dci conciperct filium,virgo

16 DE VIRGINITATE femper fuit,nullumque antea gcnucrat Hliu, ita poft tantæ maicftatis filiuin ex ea genitû, indignum eft cogitcmiis aliquem poftea ha-^ buifle earn filium. Sacrumiftud pignus cor-, poris Chrifti deitati realiter vnitum, iieut in fepuJehro poftrum fuit nouo, in quo nemo vnquam antcà fcpultus fucrat, fed neque ponça fcpultus fuit : ita in vtero conceptiiin fuir,in quo nullus vnquam antea coceptus, fed neque poftea concipiendus crat. Vtcriis enim illc dcifcrus,porta illa fan£tuarij dauû crat,quam Prophera in fpiritii vidit, de qua ^V^‘44 dixit ad cum Dominus. Porta hæc clauß crit,^amp; non aperictur, amp;nbsp;vir non tranfibit per cam : quonia Dominus Dcuslfracl m-grclTus eft per cam : ernque elaufa principi. Princeps ipfe fedebit in ca, vt comedat panes coram Domino. Principis vfui, ob rc-ucrentiam amp;nbsp;honorem illi debitum aliqua referuantur, quæ non funtaliis communia,.

amp; quitus Vn alns non licet. Quis dignus in codem cum Dei hlio concipi vtero? Quis dignus per illam mundum hûc ingredi por-tam,pcr quam Dominus Dcuslfracl ingref, fus eft? Quis in illo throno federe amp;nbsp;come-dere panem , in quo per nouem ad minus menfes, princeps ipfe Dei films fedit, panem que comedit coram D ornino ? Panem enirn

enim comcderc, quocunquc luftcntari nu-tririque cibo fignificat. In hic porta fedit, amp;nbsp;nutritus fuit Dd filins. In Virginis greinio fæpius pancm coram Domino comedit, amp;nbsp;audebit quifquâ diccrc, alium poftca quem-piam in cadem fediHcjaut comedifle panem porta? Quantofeunque fenfus myfticos his Prophetæ dederis verbis, profeefo litcrali fenfu de Chrifto amp;nbsp;Maria intelligcnda funt. Sanftuariu Dei Eedefia eft, porta per quam Deus Ifrael ingreflus eft Ecclefia, Maria eft, quæ ideo claufa Temper eße debebat, id eft, perpetub virgo : amp;nbsp;vir non debebat ingredi per earn ob reuerentia Dei Ifrael.Certe quo-modocunque tandem verba hæc cotentio-fills exponere voluerit hereticus,ratio quam Deq^rophetæaffert, cur porta quam vidit elaula femper efl'e debcrer,cadem eft cum ra tione,quam ad proband urn perpetuam Ma-tiæ virginitatem adduxi.Nullus enim vir in-gtedi in hunc mundu per cam dcbuit,quan-doquidem Dominus Deus Ifrael per cam ingredi dignatus cft.Illi foli fcruabatur claufa ante eius in mundum aduentum, amp;nbsp;poft cius egrefTum, amp;nbsp;in ingreflu claufa qiioque femper fuit. Horret animus,vcl folùm cogitate quempiam in illo fedifle vnquam vtcro, in quo conceptus, ex quo natus eft Rex ilk regum,

18 DE VIRGINITATË rcgu,amp;dominus dominanriu,cuius eft orbis terrarû amp;nbsp;omnia quæ in co funt, cœlum, amp;nbsp;omnia quç in eo funt. Næ impudens innere cundusq; fucrit,qui talia diccre aulit. Sed eo redcat oratio vndc digrefsi fumus. Diceba-mus enim præcipua fuilfe caufam,cur perpe tuö viiginc Maria fcruata Deus voluit,quod ipfa clcda ab eo erat,vt filij fui mater effet. Hæc prærogatiua matri Dei iure debebatur, ne vt comunis hominis mater contemptui à quoqua haberetur.Eligebatur vt fandifsimu amp;nbsp;pretiofifsimü Chrifti corpus virginalibus contvedaret manibus,vt Dcu ferret in vlnis, in gremio foueret. An nó fingularis ergo in ca puritas,raraquc requirebatur lanftitas? Si terra in qua apparuit Mofi Dominus ex ru-bo, tarn fan£ta ob Deipræfentiam c^,vt iuberctur Mofcs auferre caleiamenta c pc-dibus , antequam propius ad locum accede-rct vbi rubus ardebat amp;nbsp;non coburebatur: quanta exigenda erat in Maria fanétitas amp;nbsp;puritas, quæ Deum ipfum manibus contre-datura totics erat? Terram enim illam fan-dam efte oportuit, ex qua caro illa forman-da erat, quæ Deo in vnitatc coniungcretur fuppofiti. Terra namquehæcrubum ill uni tulit,gcnuit,amp; aluit,ex quo Deus hominibus poftealoqui dignatus cft. Sed quid? In im-

mcnfum crcturus liber effet, fi omnes hue afferre veliem rationes, quas ad probandum Mariæ virgmitatem colligere ex feripturis, l'anffisque dodoribus poffem.Sed alio pro-peranti hic orationis huius fuccidendum fi-lum fuerit. Nihil cnirn aliud propoliturn ha bebamus,quàm ex claris oftendere Dei vcr-bis,beatai‘n Mariam perpetuæ virginitatis ab ineunte çtate,amp; antequàm defponfarctur c-mififfe votum. Per quod votum impofsibi-litata ( liccat mihi fic ioqui ) perpetuö ad co gnofcendum virum crat. Quo fic efficaciter cuidentérque probato, corruant necefle eff quçcunque in contrarium afferre conati El-uidiani fuerint,quorum confutationem am-pUfsimam apud Diuum reperire eff Hiero-nyiTium,in co quem contra Eluidiü fcripfit libro,poft quem eadem de re loquiaólum a-gere effet, amp;nbsp;homines à tam eleganti opcre Icgendo per nænias auertillc noffras. Hie tarnen fi vidcbitur amicis eófutationes inferi potcrunt ineptiarum Eluidij, verbis ipfius Hieronymi in corum gratiam, qui librorum eins copiam non habent,qui adeö eleganter copioseque contraria quaque cuertit, vt nihil magis defidcrari hïc pofsit. Quod hïc prçftitimus Diui Hieronymi tradatui deeffe vidctur,qui cum totus effet in reiiciendo amp;nbsp;refutando,

JO DE VIRGINITATE réfutando, quæ contra perpétua Mariæ vir-gmitatem ab aduerfario adducebanturjhanc caufæ prætcrmidt pattern, qua ex claro Dei verbo allcrenda crat perpctua illa virginitas, fufficcre arbitratus ad cam afTerendain contraria reiecillc quæque. Nos c contrario-tori in hoc fuimusj vt ex claro Dei verbo Maria votum emihfle perpetuç virginitatis oAcn-dcremus. Nam hoe probato, cuidentifsimè atque in confequentia fequitur neceffaria virginitatis illius perpetuitas. Sequitur quo-que häitia clic , meraque fophifmata, quæ-cunque matris Dei aduerfarij afferre in con trarium pofTentun falsóque fenfu adduciab cis fententias ilJas fcripturarum , quibus vc-ritatis annitutur apparentiam errori conci-liare fuo.Corruunt enim omnia corum ma chinamenta jpfa veritatis manifeftifsime vi, vt fuperfluus videatiir elfe labor, que in ilJis abfumeremus euertendis. Vnum hie fadum cupiebamus, ipfam Manx virginitatis perpe tuitatem ex puro Dei verbo in elaram cdu-cere lueem, ctiam vel à lippis amp;tonforibus confpiciendam. Q^d potentifsimc effiea-cifsimeque præditilié nos arbitramur. Soli-difsima aiitem iecimus fundamenta, quibus beati quoquelofeph fponh Mariæ virgini-tarem fuperftruere perpétua pofsimus, qua ex

ex eodem vcrbi Dei fonte in confequentia clicituri fumus neceflaria.Hoc enim oftefo, quôd perpétua: voto virginitatis feipfain Déo Maria confecrarat , euidurum me quoque fpero fimili fe voto aftrinxilfe Deo, amp;nbsp;eiüs fponfum lofephum. Ver uni non abs re fuent,ii antequàm hanc aggrediamur difputationem,antiquorum aliquot pacrum de voto virginitatis Manç teftunonia,in medium adduxcrimus,quo quæ diximus hrmio ta,gratioraque pio reddantur ledori.

Beda exponens ifta Maria: ad Angelum verba,Quomodo fier iftud, quoniam virum no cognofeo? votum illam emififfe virginitatis,fatis aperte docet,cum ait, Propobtum fuæ mentis reuerenter expofuit, vitam fcili-cct virginale fe ducere decteuille. Quç quia prima fœminarum tantæ fe virtuti manci-pare curauit, iure lingulari prç cçteris beati-tatc meruit excellere. Qimmodo inquit, fier iftud? Non ait, Vnde hoc feiS, fed quomodo fiet inquit : quoniam virum non cognofeo. Ordinem videlicet obfequij cui fubda-tur inquirens,non autem lignum,cui credat flagitans.Neque enim decebat cleftam gcne rando Deo virginem dubiam diffîdentia,fed prudentia cautam cxifterc,quia nec facile po terat homo nolle myrterium , quod in Deo manebat

[1 DE VIRGINITATE inanebat à fæcuJis abfcondicum. Qj^îi ergo lcgcrat,Ecce Virgo in vtero habebit, amp;nbsp;pariet filium, fed quomodo id fieri poffee non legératjmcritö iis credula quæ lcgcrar,fcifci-tatur ab Angelo quod in Propheta non in-uenit.Et in n. cap.ciufdcm,cxponcs ilia verba, Beatus venter qui te portauit, Mariam fenipcr virginem vocat. Diuus Auguft. lib. de fan da Virginitatc, cap.4.cam virginitatis feciife votum multis declarat verbis, vbi fic air, de cius virginitate loqucns,Ipfa quoque inquit, Virginitas cius gratior amp;nbsp;acccptior: quia non cam coceptus Chriftus violaturo, quam conferuaret ipfe præripuit, fed priuf-qu.am conciperetur, iam Deo dicata de qua nafccretur clcgit. Hoc indicant verba , qux fibi fœtum annuncianti Angelo Maria reddidit. Quomodo,inquit,fict iftud,quoniam virum non cognofco? Qimd profedo non diccrct, nili Deo virginem fc ante vouiflet, fed quia hoc Ifraelitarum mores adhuc rccu fabant,defponfata eft viro iufto, non violen ter ablaturo, fed potius contra violentes cu-ftodituro,quod illaiam voucrat. Quaquam etiam fi hoe fokim dixilfct, (,^omodo fict iftud,nec addidilfet:quoniam virum non co gnofco,non quçfiflet vtiquepromiffum fibi fiiió,quomodo fœmina paritura effet,ft conçu bitura

M A R I Æ. 3 cubitus nupfiffec. Potcrac amp;nbsp;iiibcri virgo pcrmanere,in qua Dei fiJius forma ferui con grucnti miracuJo accipcret, fed exemplo fan ôis futura virginibus,nc putarctur fola virgo efle debere, quæ prolcm fine coucubitu etiam conciperc mcruilfetjvirginitatcm Deo dicauk, cum adhiic quid elfer cóceptura ne-fcirct,amp; in cerreno mortaJique corpore, cœ-leftis vitç imitario voco fieret non prçcepw amore cligcndi,non ncccfsitatc feruiendiitia Chriftus nafcendo de Virginc, quç antequa fcirct quis, de illa fuerat nafdvuruXjVirgo fta tucratperraanere, virginitatcmdandain approbate maluit,quam impcrare. Ac fie cöa in ipü fanninaitn qua fiormam ferui actepir, virginitatem cfie.libefam voluit., '' ' '

Sermone i.deVu'ginis natiukate introdu cit Manam fie Angelo loqucntem, Procedat iam ad oculoS' hóïnmum fpeciofus forma præfiliis hominum, procédât veJut Iponfus de thalamo fuo gt;nbsp;quia fecura fada fuin de 'propofito meo;Et in eodem fermone intro-ducit Mariam refpondentem quçrenü quo-niodo ad hoe peruencrat.vt mater efiet D«, dn hæc verba,Ouvris à me quod obtülen'm munus, vtmei mater efficcrer erçatoris. O-blatio mea eft virginitatis promifsio , non à me mihi data, fed ab ipfo mihi authore bô-

In Enchiridio cap. j^. Chriftus ait, ficur vnicus paths,ita vnicus maths eftfilius.amp; in codem lib.Sunt qui dicunt quod fanéta Maria habuit filios ex lofeph,poll partum Domini, quod nephas eft crcderc, quia ipfa ell porta quam vidit Propheta in domo Domini claul'am,de qua dicitur,quód Dominus Ifrael ingreftus eft per cam, amp;: femper elfer claula.Vbi cuidenter oftendit nobis, quod fanfta Maria fempcr virgo fucrit, virgo pcr-manfcrit,virgo ante partum, virgo in partu, -virgo poll partum. Co net-pit amp;nbsp;virgo cft,la-âat amp;nbsp;virgo left, nt l xtun.^tJiu,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

c x Diuus quoque Bernardus homil.4,fupcr Miflus cft,exponcns h^c verba, Quomodo fiet iftud , quomam vimm non cognofco. -oftendit beatam Mariam’votu. emiftlfe. per-petuæ virginitatis,dices, Primo quidem pru lt;nbsp;denter tacuit, cum adhuc dubia cogitabar, quails eftifta faiutatio, malens nimirum hu-militemon relp onderc, quam temere loqui quod nefeiret. Jam verb conforcata amp;r bene prçmeditata Angelo quidem foris loquetc, fed Deo intus perfuadente, crat enim Domi nus cum illa,dicente Angelo, Dominus te-cumata ergo confirmata, fide fcilicct depcl-Icnte timorem, Içtitia verccundiam, dixit ad

Angelum, Q^modo fict iftiid , quonia vi-rum non cognofeoJ Non dubitat de facto, fed modum requirit amp;nbsp;ordinem. Nec enun quærit an ficciftud,fcd quomodo. Quad di-cat,Cumfciat Dominus meus teftis cofeien tiç mcç,votum efle ancillç fuç non cogno-fccrc virum,qua lege, quo ordine placcbit ei,vr fiat iftudî Si op or mer it me frangcre vo tum,vt pariam talcm filium,amp; gaudco de fi* lio,amp; doleo de propofito, fiât tarnen voluntas cius.Sin veto virgo concipiam ^ virgo amp;nbsp;pariam,quod vtique fi placucritci, rmpolsi-bile non crit,tunc fcio verc;quia reipexit hu militatem ancillç fuç. Hçc Bernardus. ?

Amphilocius Iconij Epifcopus,vir admi* randæ fanélitatis, ad quem fuos de Spiritu fanfto libros Diuus fcripfit Bafiiius,homil. in purificationem Dei genirricis Maria:, de natura eins virginea loques,fie ait, Animad-uerte amp;nbsp;prudenter intelligc, quiconque de virginea illa natura verba facis, quad fcili-eet nullo modo virginalis'. lija pona patefa-fta fit,eius prouidentia amp;nbsp;voluntace, qui an* team ipfa conceptus eft. Hocenimfuturum prædixit fpirirus fanftus,cum per pro-phetam dixit, Hæc porta cl au fa crir,amp; non aperietur,amp; vir non tranfibit per eam.Quq-niam Dominus Deus Ifracl ingredietur amp;nbsp;c a

SS DE VIRGINITATE cgredietur per eam,amp; porta ipfa crit claufa, Quotum igitur pertinet ad virginalcm na-turam, virginis dauftta nuUo modo aperça funt,quod vero pertinet ad pocéciam genici Domini,nihil claufum,omnia aperta, nihil quod impedimentum afferre potucrit, cum omnia Domino iph lint referata.

Gregorius quoque Niflènius fermone de fanda Chrifti natiuitate, exponens iUa verba Mariæ ad Angelum , C^omodo fiet iftud,quoniam virum non cognofco,lic ait, Quid igitur MariaJ Audi puræ virginis voquot; cem. Q^modo fiet mihi hoe, quoniam virum non cognofco ? Angelus partum de-nunciat, amp;nbsp;illa virginitatein ampleditur, caftitatem angclicac præferens apparition!: ac ncquc rationem expeditara habet , cur Angelo non crcdat,nequc ab inftituto difee ditinterdida mihi, ait, eft vin eonfuetudo, quo pado hoc mihi cotingee, quandoquide virum non cognofeo? Hæc Maria: vox de-monftrat eife vera, quæ per occultainillatn hiftoriam traduntur.Nam finuptiarum can fa alTumpta erat à lofepfio, quomodo An-gclum de partuprædicentem, quafi re noua atque infoliu obftupefada, auerfata eifer? quum prorfus fperaret,fe quoque ipfam ali-quando luxtalegem naturæ matrem elle fu-turam

M A R I Æ, î7 turam? Sed quoniam Deo dicatam,amp; confc-eratam carnem veluti üinétû quo Jdain do. narium intadam fcruarioportebatipropter-ea etiam fi angelus fis, inquit,ac de cœlo veneris , etiam fi fupra hominem fit id, quod apparct, attamen vt virum cognofcam, fieri non poteft.quî ergo mater er o abfque viroï lofephum enim fpófum quidem noui, viru autem non cognofco. Quid igitur fponfx conciliator ac feparator Gabriel? Quænam vela puris amp;nbsp;impollutis nuptiis, adhibet amp;nbsp;obtendit ? Spiritus fandus,inquit, fuperue-niet in tc,amp; virtus altifsimi oburnbrabit tibi* 0 beatum illum ventrem,qui propter excel ] Icnuam puritans, animæ bona ad fe attraxit. Namin exteris quidem omnibus vixanima pura Spiritus fandi prxfentiam capit : hxc verö car o reccptaculüm fpi ritus fit.

Quod fxpius diximus virginitatem non effe virtutem, neq; gratiam apud Deum in-uenire, nifi fit ex voto amp;nbsp;propofito mentis, neque præferendam elfe nuptiis earum virginitatem , qux nuptias habent in voto amp;nbsp;defidcrio, ex Auguftino quoque probatur quili.de landa virginitatc.cap.n.fic fcribir, Nee nos inquit,hoc in virginibus prædica-mus,quód virgincs funt,fcdqucd Deo di-catx pia continentia virgincs. Nam quod

jS DE V I R G I N 1 T A T E non temere dixcrim, fœiicior mihi videtur nupta mulier, quam virgo nuptura.Habet c-nimilla ia quod adhuc hæccupit,præfercim fi nondu vel/ponfa cuiufquam fit. lila flu-dec vni placere,cui data cfl,hæc mulüs^iuccr ta cuidanda.Hoc vno pudicitiam cogitatio-nis défendit à turba, quodnon aduitcrum» fed maritum quarit in turba.Ettandem con-ciudit earn folam,quæ vouit virginem con-iugaeæ tncrito praponi. Et inJib. de bono coniLigaIi,Contincnria,inquit,non corporis fed animi virtus cfl. Vircutes enim aliquan-do in opcre manifcflantur,aliquando in babi tu latent. Et capit. 8. de fan da Virginitate, Nulla carnis fæcunditas fan da Virginitati» etiam carnis comparanda cfl:. Ncq; enim amp;nbsp;ipfa quia virginitas cfl : fed quia Deo dicau cfl honoratur, qua licet in carne feructur, fpiritus tarnen rcligionc ac deuotionc fer-uatur.Ac per hoe ipiritalis cfl etiam virginitas corporis,quain vouct amp;nbsp;fcruat contiiicn-tia pietatis. Hac Auguflin.

Hec dida hnr,vt intcUigamus bcatam virginem Mariam h non fuiflet Virgo ex voto, fed tantum virgo nuptura, ncquc mcrituni, neque virtutem habituram fuiHc virginita-tis:ncqucgr»:iam etiam tanra virtuti refpon-dentem. Qupd bene eóflderatum op or tuit, .ld

M A R I Æ. ad intelligcndum quomodo ex verbis Angeli Mariam gratia plenam alleren cis, optime probetur virginitatis dus votum.

Secundo, Ex verbo,Dominus tecum, ad idem probandum fumitur argumétum, dum reputaraus non dccuilTe vterum iUum, per quem in orbem terrarum primogenitü fuum introducebat Deus alteri cuipiam aperiri,vei templum illud facratius, in quo fanéla fan-dorum per nouem menfium feruandafpatiu crant,alteri dedicari vfui. Vterü in quo Deus corporaliter habitare cum omni diuinitatis plenitudinedignatuscft,à monali propha-nari bomine non licet. Hæc ratio, prophetx quoquefuleitur verbis fuperius allcgatisde porta Sanéluarij femper daufa, ob id qubd folus dominus per earn ingreflurus clTcr.

Tertiö, Rurfum earn in omnibus virtuti-bus exteras antecclluiffc, quotquot vnquam habuit mundus,aut habebit virginesjcreden-Jum cft, vt qualitcr ex verbis Angeli dicen-□s, benediedam earn efte inter omnes mulie-res dus probetur Virginitas, clarius cogno-fcamus. Licet enim gratia non cadatfubmc-ritum,dus tarnen augmentum fxpius ex me-rito pendet : cft autem bencdidio augmentum boni. Certè maiores ad gratiam difpoH-' tiones amp;nbsp;præpararioncs cam habuifte afteren

40 DE VIRGINITATE dum cil, quàm vlla alia habueric vnquam fœ-niina. Datur enim gratia maior aut minor fccundum maiorem autminorcm cordis hu niani difpoßtione. Loquor de gratia gratum facicjitc. Implet namque hominem fecundu totam mentis capacitatem. Profluens, inquit Cyprianus adDonatum epidoJa prima,largi ter fpiritus^nullis finibus premitur, neque eoercentibüs claudris, intra certa metarum fparia'refrenamr. Manat iugitcr/exuberat at-fluentcr.Nodrum tantùm ßtiatpeftus amp;nbsp;pa-teat, quanta illue fidei capacis afferimus,tantum inde gratiae inundantis haurimus. Hxc ille. Vilde concludimus quanto capacius fide,amp; picrate cordis fui vas Maria cdcccrat,tâ-to etiam plus inundantis haußt fpiritus Sandi gratis , ob quod, amp;nbsp;maiorem meretur fu per omnes muliereslaudcm.Hxcß Virgini-tatis virtute omnes non fuperaret virgmes, non edet dicenda fuper omnes mulieres bc-nedida.

• 'Q^rtOjEx verbo,Benedidus frndus ven tris tui, argumentum ducitur ad probandam Virginitatis cius amp;nbsp;puritatis prædantiam, cuius frudus ea cd dignitas, quod non niß ex tdi matre nafei cum conucniebat.Singulari-’ tas frudus , fingularcm habcat oponct arbo-rem. Arbor bona bonum, meiior mcliorcm: opti

optimum autcm frudum, non nifi optima ferre poteft. Frudus vitæ, ex arbore nafer-tur vira:, cui mors nûquam dominata fuerir. Benedidus frudus,ex arbore non nafeimr aliquando maledida. Vt friidus arbori, fie frudiii rcfpondcat arbor. Non poteft arbor mala bonos facere fnidus.Non poteft arber mortis,frudum edere vitx.Maledida nó po teft arbor benedidum proferre frudum. Ex bonis bona,ex optimis optima produeuotur. Chriftus ergo optimus vitæ frudus ex fu-perbenedida nafcitur matre éxque optima amp;nbsp;fan difsima arbore.

(^into,Ex verbis Euangcliftæ dicentis Mariam, in fermone turbatam angeli fuiflc argumentum ducitur vote Deo Virginitatis. Si enim virum agnitura nupferat, fi fpe prolis habender defpófata viro erat:an non gau-dere potius,qu.am turbari dcbuerat ad voeem Angeli filium promittentis?Qupd lætius nu ptæ nuncium afferri poftet?C^^d lucundius audiri porerat, ab ilJis maxime mulieribus, quæ maledidioni infamiæque fubiacebanr,ft gentern fuam édita aliqua proie non multi-plicalfcnt, amp;quibus fterilitas magnapœna crat ? N on turbata ergo , fed hr ca ta ad tam iucundum nunriumvirgo fuiftet, li votum non obftitiftet Virginitatis, cuius feruandæ

4 DE VIRGIN! TÄTE atata erat cura amp;nbsp;foltcicudo Marie,vc ad quof-libet paueret affatus, ex quibus præiudicium aliquod afferri virgiuitati vel Icui coniici fu-fpitione poflct.

Scxtö, Ex verbo illo Marix, Quomodo fict iftud, ctiam li nihil aliud adiccillecdimili quoque ratione vod virginitads Marix colli-gitur conftanda. Ncquc enim fi cum fpe amp;nbsp;propohto cognofcendi virum nupdifcc, pc-tcre illi ab angelo licuilTet, quomodo clTet concubitura viro.Etcnim inucrccunduna ni-misl id fuiflet.

Septimo , Ex vcrbo,quoniam virumnon cognofco , manifefto manifcldus eius quoq» perpetuae Virginitads aftruitur votum, vt cx fuperioribus fatis fupcrquc patct. Nihilomi-nus quam fuperiori anno ij76.mcnfe Octo-bri Aquilam proficifcens, dum inter altifsi-mos Sannitum montes iter haberemus, in ifta Mariæ verba velitadonem meditabamur, amp;nbsp;cum ad diuerforiû perueniflemus, interim dum cœna parabatur, fcriplimus : bic infc-rere clarius libct, vclut in qua prxditda verba cxpofuilTe me, quam in præcedenribus exiftimo.

C^fariæ ad A»gelitm lt;^ Angeli ad iffim z’e-Idatio , fer quam qnomodo 'vtrgimlat/jfperpétua votum earn emfjï//e, darißmeex puro Dei verboprebetur,palam t^enditur.

■ Vod perpétua: votum virginitatis Maria emiferit, ex Angcli ad cam verbis , quibus ipüus , Quomodo bet iftud, rcfpondit, euidentifsimè probatur, â caufa cur,amp; ad quem finem talia verba Angelus dixeri^prefsius cofideremus. Non enim dubium eft, quin Angelus optime quid bcata virgo , per fuum C^iomodo, dictum vellet,intellcxcrit,amp; quin Manæ verba, caula illi lic loqucndi fucrint. Intcllcxit quippc quid earn , ne in fua confenfum verba pratberct, remoraretur, quidue difficulta-tis obiicerct.Et ideo neminidubium elle débet, quin in quem coUimaret finis, amp;nbsp;feopus fiicrit,quam Maria proponcbat difficultatem, è medio tollere.Si quorfum ergo Angeli ver ba tendant reétè perpenderimus, quis fucrit verborum Mariæ fenfus, quibus Angelo re-fpondit, dicens, C^iomodo fiet iftud , quo-niam virû non cognofeo ? facillimc clarifsi-méque intclligemus. Etenim quin Angelus per fua poftcriora verba totus in hoe eflet,

vt Manæ»falua ipfam virginiatc cócepturam pariruramque elfe, acque hoc faftu deo facil-limum elle, deumq;, vel iphs naturæ legibus inLiitis,id fadurfi eirc,pcrfuadcret. Vnde vil-ginem euincitur totam fuper virginitatis votum diffieukatem, per ifta fua verba reiecilTe, qua? profcóto nuUa fucura crat,li virginem fe tancùm fine voco elfe allegalfet. Nequc eniih opus führet,imo vanum omnino führet, hu-iufeemodi verba, Spiritusfan dus fuperueniet in tc,amp; virtus altifsimi obumbrabittibi:quod enim nafectur ex re fanduni,vocabitur filius Dei. Et ecce Elizabeth cognata tua, amp;nbsp;ipfa cócepit hlnim in fenedutefua. Et hic menfis eft fextus illi,que vocatur ltcrilis,quia nó crit iinpofsibilc apud Deum omne verbum, Maria? verbis opponere. Vnico nempe verbo omnemtune è medio difficultaté fiiftuliflct, fic illi dicendo : Etfi hadenus virgo virum non nofti, eum tarnen cognofcas deinceps oportet, ex quo eum iuuencula fis, amp;nbsp;viro nupra, aliarum more puellarum concipics, materque efficicris. Non vnum Maria dice-bar, amp;nbsp;aliud Angelus intclligcbat, ncque alio Angeli verba tendebant, quam vt pertinenter ad id, qtiod virgo allegabat, refpondcret, amp;nbsp;quod cius remorabatur confenfum, c medio tollerer, quo optatum fua legatio afieque reçut

rctur finitum. Si cnim fiiper co tatùm neftc-rec moras, quôd nodum à viro cognita diet» vel quia quomodo virum cognofçere debe-, let, ignorarcr, fi aliquid, quod fecundum na turam impofsibile fadu diet, aliegare no ni' tendiffet, vt quid Angelus ad Spnitusfandi fuperuentionem, virtuns altifsinu obuinbra-tionem, miraculoßim fterilis concepcionem, atque immcnfam Dei omnipotentii aliegan-da, recurfum habudTec. Si de qua agebatubfi-lij conceptio fecundum naturæ leges fienda crat, ncque aliud quiequam praterea didum Maria vellet fruftra, amp;luic cauü Spiritufan-ftum,aitifsinii virtutem, Dei omnipotcntia, in hac fe conceptione exerturos die dixidet. Fruftra fterilis, contranaturam conceptum in exemplum attulilTcc, ft denulia prêter amp;nbsp;contra naturam fienda re, inter« eos ageretur, vt quid nihil impofsibile Deo die aiiegarec» finon ex ’verbis concepiflet Mariæ dicere earnvoluifte, fibi non li cere cognofcere vi-rum, amp;nbsp;idco.aiio modo quam naturali, filij,-de quo agebatur,conceptionem fieri debere, fiquidem in earn velit cofentiat? Ex finalium notitia caufarum, certa rerum fcientia para-tur.Bene pcrpcndiiie,ad quem finem Angelus ifta verba protulerit, certain verboru Maria,quibus per ea refpondctur, intclligetiam parit.

4« DE V I R G IN I T A T E parit.Allcgat Angelus Spincumlanârum lu-pcrucnturum in cam, virtutem altifsimbcui nihil eft impofsibilc, conceptionemhanc opcraturam elfe, neque mirum viden debe-re Mariç, fi hoe in opcre lingulari, Spirituf-fanfti fupcrucntionc,atque altifsimi virtutis obumbratione opus fit, quandoquidem id exigant nafcituri ex ca filij fanditas amp;nbsp;maie-ftas. Adducit in mediu faftum à Deo circa vctulam ftcrilcm miraculum , Deo nullam rem impofsibilem elfe confidcrandum prO” ponit. Vt quid* Ad quem finem ? An quia nÓdum fe cognitam iviro cfle,vcl quomo-do virum cognofcere debcac, ignorarc ft Maria dixcraci Nihil minus. Tam humilis quxftioi tara- altum refponfum non merc-tur. Ad cognofcendum virum , vel ad do-cendum quomodo edgnofei debeat ,.non opus cft fingulaii aliqua Spiritusfamfti fu-peruentione ,non virtutis altifsimi obum brationc, non opus cft, Dei fe omnipocen-tia in tam facili fccundum natura 'exequen-do opcre, exerecat amp;nbsp;exerat. Alió fancMa-ria: verba tendunt.EtquorfumJDiftum cer-rè voluit talc elle ex parte fua ne concipiat obftaculum , vt ordinc natura:gt;diuino fer-uatoiurc, impofsibilc fit illi filium conci-pcrc.Neccifarium fcilicet dfe, ne diuinum viole

.violetur iiis, miraculum hîc contra natura: loges fiat amp;nbsp;totus in hoc Angelus eft, vc amp;nbsp;fiendum j amp;nbsp;quomodo , quave virtute, amp;nbsp;cuius gracia,fiendum fit miraculum doccac. Vt pertinenter ad cum fenfum, in quo Maria: verba intellexerac, refponderet, docet hanc conceptionem miraculofam prçtcr o-'mnem naturæ ordinem futuram, Dei in ca fefe mirabilitcr, amp;nbsp;fingulariter exerente vir-tute, idque ideo Deum fiaftum veile, quod id,quod ex ea nafciturum erat,fanduin cflet, amp;Deifilius. Necmirum fanè,fiDcus cu-piens filium fuum in hoc mundo nafci,natu ræ totius Dominû , alio quam naturali modo conceptum amp;nbsp;natum voluerir. Per hæc ^*^8®’ -Quonaodo fiet iftud, quoniam virum non cognofcoJnihil aliud didum Maria vo iebat,quana non licere fibi cognofcere viru, amp;nbsp;ideo alia rationc,quàm per viri cognitio-nem, conceptionem, de qua agebatur fieri oportere. O portere, inquarn, quiarem illi-citam, quod erat cognöi'cere virum, facere impofsibile illi erat, quæ id folùm polie fe notât, quod iure poterat. Et cette fi perpétua: virginitatis voto fe Dco non obfttinxc-rat virum,cui nupta erat,cognofcere impof-fibile,autillicitum illi non erat. Volcbac ergodidum Angelus, vtad intentionem amp;nbsp;propofi

amp; ad propofitu dueóte refpon derer Martr, ipfam abfquc co,quod rem iHicitam facerct, abfque eo, quod virum cognofceretjabfquc eoj quod votorum tranfgredcretur legcSjSpi rituslanóh opération e,vir cutis altifsimi obü--bratione, concepturam dUü efle.Etquia hue A ngcli verba tendunt, optime ex eis,amp; eorö finali caufa,quis hf V€rus,amp; genuinus verbo rum Marix fenfus ijiteUigj dacur,eam Ïcilicec ab Angelo cxegilTç mira^um, ne vota fol-uerec, ne votorum iura viqlaret. Exegilfegt;in-quams vt abfquc co quod à viro cognofce-irccurhliu concipcretj quodffaftu £xcllè Deo -dfe norat,quem ommpot»ntem femper cre-.didejat amp;nbsp;certè miror j ,quomodo bic vJbun diffieukatem, ne credant quin hic verus ht iftorum cius verborum fenfus,aliqui faciant, maxime cum phiaü verlan ht loquGndi,quam communis vfus habet, cum rem nos quam-piam facere non poire didum cupimus. Si enim abftemium aliquem ad bibendum vi-num inuitaueris, refpondebit, Quomodo fiet ikud, quoniam vmum non bibo?Quod idem ckjach dicerct, biberenon polfumud mca aborrente natura. Si ad comedendum carnes Carchuhanum quempia foheitaueris, refpondcbittibi,Quomodo fiet iftud, quoniam non comedo carnes ? pro co quod eft, Non

Non liccrmihi edere carnes, vel no poflum edere carnes,quia id folùm probus homo po left, quod iure poteft.Minus autem cd,dice-re no comedam carnes, cum quis ad eas in-uiratur edendas, quamnon comedo carnes. Cum enim per præfentis temporis verbum loquutus es, impofsibilitatem indicafti iuris vel naturae comedendi carncs.Si dixeris non comedo carnes in quadrageßma,idem eft,ac ß dixiires,id tibi non licere in quadragefima facere. Si autem abfolutc dicas,non.comedo carnes, tune fimpliciter amp;nbsp;abfolute aliens tc carnes edere non pofle,aut quia id naturalir ter exhortes, aut quia id iure aliquo particu-lari tibi non licet.Sic ergo Maria dum dixit, Quomodo fiet iftud, quoniam virum non cognofco. idem erat,ac li dixiiret,non pollc fc cognofecre virum.Quod non polRscum à natura in puella nubili,amp;matura viro,non proueniret:.! iure,amp; lege aliqua id prohiben proucnifle relinqnitur.Qjmd aliud nullû cßepoterac,practcr facroiandum illudjamp; in? uiolabilc votprum Deo fadorum ius, quo cauetur,nc quis fub danationis æternæ poena,datam Deo hdem fallat,aut irritam faciat, ob quod vete virum cognofcere non poter rat. Alias licuiflet illi, potuüTetque vti amp;nbsp;esters nubiles adolefcentuls, virum cui nu-

P DE VIRGINITATE pferat cognofcere. Iftud ergo Quoniam vi-rum non cognofeojidem omnino eft,atque fi dixiffet, virum cognofcere non poffum, impofsibiléque mihi eft,quia neque licet.

A ham, quæfo, reddat hic,h poteft, fubti-lis,ôc phanaticus hæreticus eau fam, cur non poffetj cur ci non liceret cognofcere virum, fi quam allegamus obftinato reiieere animo pergat. Et certè etiam fi per mille annos in hoc omni ftudio incumberet, vr aliquam alla præter hanc,afsignaret,nihil aliud quàm oleum arque operam luderet. Sedvndedi-grefsi fumus noftra redcat oratio. Siue itaq; phrafim obferues loquendi, qua Maria via eft, fine finem confideres, ob quem Angelus tot verbis vfus eft amp;nbsp;fententiis, dû quam Maria allegabat difficultatcm fublatam è me dio cupit, concludendum neceffario tibi e-rit per ifta fua verba, Quoniam virum non cognofco, impofsibilitatem cognofcendt virum ex voto virginitads prouemetem in-dicarc cam aperte voluiffc. Notabis autem, quod Maria non dixit vt incrcduli,Quomo do poteft iftud fieri, fed folùm, Quomodo fiet iftud.Per quem loqucndi modum often-dit fe credidiffe futurum,quod Angelus de-nunriabat, fed quia feiebat modo id fieri na-îurali no poffe, propter votum virginitatis, quod

quodnuUa ratione Dcuin vcllc vt foluere-tur, optime norat, petebat quo alio modo fieri deberet, foliciu nimirum de fcruando votOj amp;nbsp;prudenter confcientiæ fuæ confu-lensdnquircns nimirû quomodo tuta con-fciécia,amp; citra virginitatis voti violationcm, effici mater debeat. Sciebat amp;credebat futurum, quod Angelus prædicebat, modum quo fieret ignorabat, quod ignorarc nun-quam præ fe tulilfet, fi ordiue feruato nature fc concepturam exiftimaflet aut ciedidif-fet.Vndc argumentum iterum adducitur cf-ficax ad probandum quod citra virginitatis voti rranfgrefsioncm,idfuturumftatim ab initio cogitant amp;nbsp;credidcrit. Nam alias non quæfiflet, Quomodo fiet iftud? Simpliciter enim crcdidmct fe vti amp;nbsp;aliar mulicres folct, ex viri futuro confortio cocepturam.Quod quærit ergo de modo , quo fieri deberer, quod Angelus prædicebat, argumentum eft cam,de virginitate nunquam violanda fccu-Wm fuifie,amp; ftatim ab initio intellexillc,abf-que virili conceptionem hanc, fiendam elle opcre:at qua alia ratione fieri iddeberet, ignoralfc, amp;nbsp;id elfe, quod prudenter ab Angelo inueftigabat, amp;nbsp;humilitcr. Idem enim eft,ac fi dixiüet,Angele Dci,nó dubito quin fict quod dicis.Non dubito ctia quin Deus dl

5X DE VIRGIN! T A TE virginitatemmeam integram feruabic,fed quacro quomodo fiet, vt virginitate falua concipiam filium ? Quæro quem modum feruaturus Deus eft,in faciendo vt concipia amp;virgo maneam.Non fuit incredula verbis Angeli,quare amp;nbsp;bcaram,quç crcdidiflct,cam fanäa dixit Elizabeth, fed modum feite voluit ab Angelo, qui in eiufmodi conceptio-neferuandus effet, quandoquidem natura-lis, ob votum virginitatis feruari non pote-rat. Prudenter. Angelus primo modum in-dicat, quia Spiritusfandi operatione id fiet, inquit. Ideo autem Spiritusfanäus fpeciali-ter hïc operabitur,quia quod ex te nafcetur, inquit ad Mariam, fanélum, filius altifsimi vocabitur, erit filius Dei, amp;nbsp;fedebit fuper federn Dauid patris fui, amp;nbsp;regnabit in domo lacob in a:ternum,amp; regni eius nó erit finis. Non mirum igitur,fi ad tam præftantis viri, ad filij,inquam,Dei generationem,Spiritus-fanfti accedat cooperatio, amp;nbsp;non hominis. Secundo nutrit amp;nbsp;äuget fidem Marix exem-plo, amp;nbsp;verbo.Primö exemplo Elizabeth,fte-rilis amp;nbsp;vetulæ, iam à fex menfibus grauidx, quam per naturam impofsibilc erat cócipe-re. Deinde verbo,dum nihil apudDeum impofsibile effe alferit. Quid opus erat aile-gare Mariæ,Nihil apud Deum clfc impofsibile

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M A R I Æ; ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

bile, fi orpine feruato naturæ coiiciperc fie potuifiejd eft, fibi Heuiffe, crcdidiiict?Quid opus adduxifle exemplum anus amp;nbsp;veculæ fterilisj cum innumera: pafsim àdolefcentu-læ, omnibus fcculis, amp;nbsp;ætatibus, fine mira-culo conceperint, amp;nbsp;pepererint filios,quarû exemplum ad crigendam fpem Mariæ addu-Xiife oportuerat, amp;nbsp;decêtius fucrat,fi de cô-cipiédo eo modo,quo amp;nbsp;ille, Maria loquuta tuiflet ? Sine dubio igitur, perillud,Virum non cognofeo , virum cognofecre 10 non poffe dictum volebat, amp;nbsp;alio quàm naturaU modo concipere fie debere, vt quod Angelus prædicebat, executioni darerur.Sed qua-le,amp;quomodo miraculum circa fefieret, prudens virgo fcire voluit, non curiofa in ferutandis diüinitatis côfiliis, fed de feruan-da virginitate folicita. QuOmodo , inquit, fietiftud , quoniam virum non çognofeew Ac fi diccret, Non dubito Angele dei, quin id fut quod dicis.De modo,quo fiat,tau turn infitui velim. Nam de natural! concipien-di filium modo , nulla fieri mentio poteft, quoniamvirum cognofcere non polTum. Hoc pro certo , amp;nbsp;determinato habeto, me non polfc cognofcere virum , quia id non licet, amp;nbsp;feio voluntateni Dei effe, vt vota mea feruem. Age ergo edifl’ete,quo miracu-?

lo , quo fupcrnaturali modo fiet, vt ego fi-lium concipiamï Quod beiicintcHigcs Angelus, nc gry quidem de cognofcendo viri'i loquutus cft Manx,nullam de habenda Dei difpenfatione, fupcr votorum lege mcnrio-ncm fecit,totus erat in oftcndendo fuperna-turalem, quo id fieri debebar, modum, quia criam hoc folum virginem,cum qua agebat, cxigere videbat. Non terit tempus in iis, de quibus virginem ncloqui quidem audirc pofle feiebat. Cauct nc vlla viri fafta men-tione caftifsimas illius aurcs offendat.Norat quam firmo virginitate fuam propofito, domino confecrarat. Reiicitur ex hoc collo-quio omnis de viro cognofcendo dtfputa-tio. Hoc primum exegit ab Angelo Maria, Quomodo, inq'uic i fict iftud, quoniam vi-ru non cognofco?id cft,cognofccrc ncqueo. Ideo hoc extra difpucationcm noftram fta-rim ab initio fiat.Hac re lege auditurus fum, modo nihil mccum de cognofcendo viro agas. De rcliquis concipicndi filios modis dilTcrito, de hoc autem,nullum prorfus verbum fiat. Seruatpropofitas colloquij leges Angelus, amp;nbsp;tantùm de fupernaturali amp;nbsp;mira culofo agit, à diuina potentia conftituto fibi concipicndi modo, arque in hunc confenrit caftifsima virgo, dicens, Eccc ancilla Domi-

ni, fiat mihi fccundum verbum tuum.Idcft, Quandoquidem citra virgimtatis violatio-nem, Spintusfamäi operadone cocepturam me dicis, parata fumdiuinis parère iufsis, amp;nbsp;in tua cofentio verba,fiat mihi iuxta verbum tuum. Efficiar,licet indigna, Dei amp;nbsp;Domini mei mater,vt illi feruiam,vt illius an cilla hu-milis, fuis me dedico obfequüs. En quàm palam, amp;nbsp;mandefte turn ex Mariæ, turn ex Archangeli verbis,virginitatis perpetuæ Madam, votum emißlfe elicitur, atque conclu-ditur.Quod h qui in iftis verbis,id non pcr-fpexerint comprehcndi,eorum culpa fuerit, qui non fatis apud fe diligenter fingulas ver borum vtriufque Mariæ fcilicet, amp;nbsp;Angcli, caufas circunftantiafque difpiciunt amp;nbsp;obfcr-uant. Nam hæ attentius confidcratæ maximam afferunt, camque clarifsimam ad intel-ligendum eorum verba lucem,per quam ve-Iwt in mcridie,prçclarifsimum iHud virginitatis Mariæ votum vidcre,contuertquelicet. Ego certè nihil in facra fcriptura clarius,ma-nifeftiufque contineri exiftimarim, crcdide-dmve, omnefque qui hæc mecum attentius ac maturius conhderarint, idem fenfuros confido. Certè hæc fuper verbis Angeli ve-litatio, non paru toti huic difputationi lucis attulerit. Equidem fatis fupérq; ex claro Dei

^6 DE VIRGINITA TE verbo, imô ex muleis claris Dei verbis, pro-baffe me exiftimó virginitatis perpétua: con ftantifsimum votum, antequam ab Angelo filij Dei illi conceptio denunciarctur Mariam emififfe.

Offauó, Ex verbo Euangcliftæ afferentis Chriftum fubditum fuiffe Manx, idem elici poteft.Incongruum enim indignumque foret,éam quç cœli terræque Domino impcra-tura aliquando erat, fub mortalis viri pote-ftate conftitueretur. In indicium incurriffet incredula:,amp; fuperbx primx matris, quæ in tranfgrefsionis fux pcenam,fub viri eóftitu-ta poteftate fuit. Quomodo hxc,qux fupra choros exaltanda erat angelorum in cœlcfti-bus regnis, fupraque omnes fan cl os amp;nbsp;fan-élas,fub alicuius viri fuiffet aliquando poteftate? Nunquam in cœlis virum prxcedere aula fuiffet,ft in eam dominiu per copulam acquififfet carnalem. Quæ futura olim erat cœli regina,hócquc nomine ab vniucrfali ce lebranda Ecclelia,non conueniebat carnalis , viri fieret aliquando mancipium aut fcrua.

Vide quæfo quot ex tam paucis verbis, perpetuæ virginitatis Mariæ educuntur argu menta, quç modicæ fidci homincs per tran-fennara tantùm lcgcnrlt;s,amp; myftcria, quibus prxgnantia fœcundâque funt, nó attenden-res

M A R I Æ. ■ (7 tes arbitrât! funt voti virginiratis Mariç data nô extare in facra feriptura teftimonia, cum vix quicquam fît, quod cuidcntius amp;nbsp;mani-feftius ex claro puroq; Dei verbo clici pro-barive queat: Scd rcâc Laftantius lib.x.Diu. Inftit.O quàm difficilisjnquit, eft ignoranti-bus veritas , amp;nbsp;quàm facilis feientibus! Qm omne verbû pofsibile efle Dco credit exem plo Mariç,facile intcllechirus eft, quàm valu da fint amp;nbsp;efficacia, quæ pro virginitatis eius afTcrendo voto attulimus argumenta , qui-bus fi fatisfecero mihi fufheit. Quid enim ad nos de iis qui foris funt? Quid mihi amp;nbsp;infidelibus hæreticis?Relinquamus cos grac culos eftc,aquilaru explorantes volatus, nos autem in altiora vera: fidei fubueóti alis,proT fundiora redemptionis noftræ myftcria con templantes,terrcnos , amp;nbsp;carnales omne? ab-dicemus fenfus, in cœleftes fpiritualcsque cóuerfi,vt diiudicarc omnia redè pofsimus. Hiede Marix virginitate difta fufficiat. Eo-rum qua: in contrarium adducuntur réfuta' tio,vt dixi, exDiuo Hieronymo pctatur. Ex quatuor capkibus eóftabat Eluidij aduerfus hanc veritatem impugnatio. Allegabat pri-muin illud Euangeliftæ, Antequàm cóueni-' rent, innen ta eft habens in vtero de Spiritu fando. Secundo illud, Peperit primogeni-

î8 DE VI R G IMITATE tum fuuinjamp; pannis eum inuoluit amp;c. Ter-tium J amp;nbsp;no cognouit cam donee pepent fi-lium fuum priniogcmcum. Quartumgt;quóJ fratrum Chrifti in Euangelio frequens fi.K menrio.Omnia eins argumenta ex malèin-teUeftis vocibus iftis,Antequam, Donee,Pd mogcnitus,Fratrcs,amp; earn non fatis diligenter obferuato yfu procedunt, id eft ex igno-rantiæfed quæ eu maliria iûé^ erat amp;incre-dulkatc.PrcTpolitio Antequàm, non femper cxigic,vt id quod per verbu præcedens ßgni ficatur fiat, propofitio vt vera fit in qua po-niturmam etiam fi nunquam fierctmihilonn nus verapropofitio eftet. Exempli gratia. Si quis dixerit de Virgine aliqua matura vim, antequàm defponfaretur mortua cft, vel antequàm nubcret,non oportet ad veritatc hu-ius propofitionis, qudd poft morte defpon-fetur aut nubat. Item fi quis dixerit de Diuo Paulo, Antequàm net in Hifpanias mormus eft,non lequitur quod à morte ftatim iturus in Hifpanias efietJtem fidicas,Impcrator antequàm coronaretur,antcquàm eaftra moue rct,mortuus cft,confcquiturnc quod à mor te coronandus poft mortem eaftra córra ho-ftes moturus fitfin huiufinodi locutionibus exclufiuè tantum,vox prxdióla fumitor.Nc-quc enim qui fie loquitur, intendit aliud, quam

M A R I Æ. ^9 ^juàm cxcludcre aftionem ilbin,quæ per ver bum ligniHcatur : ncc fua refert fiât poftea, néene.idem cnim tue lignificat,ac fi diccrcs: abfque co quod rale quid fieret. Jdeo illud, mortua pucÏla eft antequani nuberet, fie in-terprerandum eft, ac fi dixiffem : abfque co quodnuberet mortua eft.Itaquoquc illa fu-pcriora interpreteris oportet. Mortuum fei-licct Imperarorem eftè abfque eo quod coro naretur, abfque co quodmouerct caftra in hoftes.Paulum abfque eo quod irct in Hi fpanias defumftu effe. Sic quoque capienda funt Euangcliftæ verba, vt illud, Antequam cóuenirentddem fit,ac fi dixiflet, abfque co quod conucnirent.Sic refpondebo Eluidio, li obftinato pergat animo fuftincrc verbum conuenirent pro carnali viri amp;nbsp;mulieris copula,capiendum hiccflc. Nihil aliud Euan-gcliftam diftum voluifle, quam indcare Ma dam grauidam fa^ta abfque viri copula. Scd miror cum verbum conuenirc, varia habeat fignificata, quomodo earn, qua: peius fonat digère malucrit.At non mirum, fi virginita-'is hoftis ex abudantia loquatur cordis: cum conucnire,fimul venirc,congregari,concor-darc,amp; pacla faccre fignificer, idque frequen tius,quam viri amp;nbsp;mulieris cógrcfliim: cur illud conuenirent,non interpretatus eft pro

éo DE VI RG IN IT A T E co,quod eft ftmul congvegarentur amp;nbsp;habita-rent?Tres crane apud veteres habenda: vxo-hs modi,vt docet Boetius, fcilicet per con-Eirreauonem quç ûcerdotibus conucniebat foIis.-Yfu, quum mulier non in omnium for tunaru,fed in lefti tantùm admittebatur par-ticipationem ; amp;nbsp;per coeptioncm qua: cercis fiebat folemnitatibus:quæ nuptiæ per coem-ptionem vocabantur jper quas mulier dicc-batur conuenire in manu,vel in manu viri, de qua couentione potucrat acciperc verba EuangeJiftx,ipfe Eluidius, ft non matri Dei iniurius elle maluiftct. Sed nos fatemur Mariam non folùm fponfam,fed etiam vxorein fuiffe Iofcph,non matron am,tarnen quç vfu vxor illi elfer. Conueniebant ftquidem in 11-mili própoftto coferuandç virginitatis:con-ueniebant quoque ad habitandum ftmul in cadem domo amp;nbsp;familia,vt lofepho velut ma terfamilias eftet Maria virgo,poftquam in il-lius conuenerat manu. Sed prior mibi magis refponfto placet, vtaccipiatur antequam ex-duft uè,dicendo quod antéquam conuenirct, idem eft, ac ft dixilfct, Abfque eo quod con-uenirent. Nam crediderim ego , antequam concipcret Dei filium , in manu cam fuilfc fponft,feu.viri,in cadémque cum co habitaf-fc domo, licct feparatim. Nam nulla ratione cxpc

M A R I Æ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;?i

expediebat, vlla Manæ ftupri inurerctur nota , ad quam dcpellendam Dei factum crat condlio, vivo matrimonio iungcreturjimilc cum ilia, vtpoftea docebimus, habend pro-politum, quatenus tutô grauida ehe ex fpi-ritufanéto po{ret.Tutô,inquam,quia abfque vicæ amp;nbsp;honoris, periculo , non poterat non nupta grauida elle,neque Maiiæ creditum führet concepiffe fe ex Spiritufanao afleren ti. Definitum autem Dei confilio expedan-dum tempus erat, priufquàm illius propala-retuf virginitas.Interim falua virginitate, vita amp;nbsp;honore fub facro matrimomj vélo,cum fanftifsimo lofepho fccura viefura erat. Sic nempe fieri debere diuinæ vifum fapientix fuit. C^æ dum non attendit Eluidius , nihil plus de matris Dei,quàm de cæterarum mu-lierum æftimare matrimonio poteft, ftultc, infanè,irrcuerctérquc putans,fufcipicndæ ex viro prolis gratia beatam virginem in manu conucniirelofephi,cùm nihil tarne magis ab-horreret, nihil impofsibilius duceret, quàm virum cognofeere, matronâmque fieri. Vc-tùm enimucro omnes nuptiarû amp;nbsp;mattimo-nij folennitatcs, omnia pacha , conuentaque inter lofeph amp;nbsp;Mariam intcrccfshrc,ncccfla-tio afferendum femper eft, fine quibus gra-uidam earn videri fcadalo führet:^ ideomo-

ueor ad credendum, fimul cos cohabitallcj vt Icgitimos cóiuges dccebat, priufquam ab Angelo falutata,Spintu fanelo ingtauidare-tur obumbrantc.Si enim vel per vuû,vcl per duos aurcà menfes concepilÏetfilium,numc-ralTencàparcu ad cohabitationem cum viro, menfes vicini, dixifséntque tot nó fulfccilfc ad formandum fœtum,qui partui maturus in tali tempore foret:vnde in eins inuolaifentfa mam,atquc ftupri ante nuptias cómifsi, earn inufsilTcnt nota.Quodnunqua Dcus,cui ma tris honor curæ erat, permiffum voluilfec. Qui enim pofteà puüllorum fcandalum tan tùm deteftaturus crat, an arbitrans malcdi-dioni non fubduxerit matrcm,quam proxi-mum fcandalizatibus imprecatus poftca ipfe eft? Cogor ergo alTcrcre, amp;nbsp;cohabitationc amp;nbsp;nuptias , amp;nbsp;quicquid aliud ad matrimouium requiritur, ante filij cóceptionem inter lofe-phum interccfsilTc amp;nbsp;Maria , abfque quibus citra fcandalum grauida cemi non polfet. Vfus tantum defuit nuptiarum, caetera con-currerunt omnia. Vnde fadum eft, vt dum vfum dcfuilfe nuptiarum aliqui confiderant dodorcs,fponfam tatum dicendam cam elfe arbitrati fint,alij verummatrimoniu abfque copula carnali intercedere poffe reputantes, vxore coniugemque earn dixcre lofeph. De tam

tam raro cnim fingulanque matrimonio vo cibus loqui communibus non fufficimus. Si fponfam dixens,non fatis eft; Si vxorcm vo caucris,plus aequo dixilTc videberis;quare» amp;nbsp;qui fponfam appcllaucre negates fuiife vxo-rem,amp; qui vxorem , negantes earn fponfam tantum fuiife , in verbis quidem diferepant: in fenfu autem couemût omnes.Sed cû taie nûquam matrimonium ncc fucrit antcà,nec poftea futurum ßt in mundo , non funt in cómuni hominum loquendi vfu voces quitus tales propriè , amp;nbsp;digne ipfa fingularitatc myfterij cóiuges appellaucris.Hæc dida lint, ne contradicere fibifanctos Ecclcüæ do dotes quis arbitretur , dum vnum aliter atque alterum de hoe matrimonio feribentem Ic-git.In fenfu omnes vt dixi, cóueniunt. Om-nes earn votum fecilfc virginitatis , omnes perpetuó virginem fuilTe, omnes nunquam cognouilfe virum, amp;nbsp;credidére, amp;nbsp;docuêre. Sed de his fatis.

Accedamus aucem ad fecund urn Eluidij cuertendum argumêtum,quod ex vocis Donee, ügnificationc facere nitebatur. De qua dicimusqnód fi inueniret hanc vniucrfalcm propolitionem veram, quotiefcunque vox Doncc,in oratione ponitur ,indicat quem præferipferatad aliquid faciendum vel non facicn

e^ DE VIRGINITATE hiacdum termine finite, necefle elle ad era-rienis veritatejd ftatim fiat, vel po fiat, quod per ipfam fignificatur propofitionértuc certè reélèconcluderet. Sed quia non femper in?-cluditipfani confequentiam, immö farpius exclufmc tantum in fcriptura accipi reperi-tur:argumentum ex particular! fumptû eft, amp;nbsp;idco non cÓcludit.Facilè enim fuerit ad-uerfus generalem eiufmodi excipere propo-fitionem,idque multis ex locis fiicræ fcriptu ræ,quos ex D.Hieronymo petas licet.Vnum tantùm exemplum ex illo hue adducemus. Clirifto diftû eft à patre,Scde à dextris meis, donee ponam inimicos tues fcabellum pedum tuorum.Nunquid poft deuiftos hoftes Chriftus amplius non eft feflurus ad patris dcxtcra,ncque amplius regnaturus,qui æter-num regnaturus eft? Nihil certè minus. Ac hoc diccndum tarnen eflet, fi Eluidij argumentum validum,bonumq; elTet. Non fem-pcr igitur Donec,confequentiam necclTariö infert. Dices, quid igitur tùm fignificatî Rc-fpondeo,quodpropofitio çquipollens, feu exponens huius,Sede à dextris meis, donce ponainimicos tues, fcabellum pedum tuo-rum,cft hæc,Ponètur aliquando mimici tui, pedum tuorum fcabellum,interim nihilomi-nus volo fedcas à dextris meis. Quafi dice-let-

rctjlicct federe in throno,amp; quiefcere vidca-tur nulli deberi, nifi poll deuidos ad inter-ncnonem holles,tarne te volo afsiderc mihi à dcxtris; nó folùm poll, fed etiam interim, dum Integra expeftatur ex holle vidoria. Videtur per hanc loquendi phralim innucre Propheta,certum Chrillo cocelTum priuilc-gium. Diim enim per vocemDonce, termi-num ollendit, poll quem Duces regnare, quiefceréq; iure folcrent, amp;nbsp;antequam id il-lis non liccret, amp;nbsp;tamê ait hoc Chrillo duci conceflum , mimicis adhuc omnibus non-dum deuiélis,profe£lö fpcciale aliquid inh-nuat fa6lum,amp; concclfum illi,quod nulli alter! concelTum an tea vnqua elfet.Itaque vox Donee,in propolito, non indicat Chrillum deuiólis holhbus non amplius elle regnatu-rum:fed potius etiam ante dcuiclos totaliter holles,id illi cócedendum. Sic de verbis illis Euangeliftæ, Non cognouit earn donee pc-perit nlium fuum primogenitû, fentiendum eft.Vult Euangelilla infinuare,quod licet no cognouerit earn vir fuus,peruenerit tarne ad terminum,ad quem line eo quod à viro co-gnofcatur,nulli vnquam mulieri peruenilTc datum fuit.Priuilcgium ergo indicat Mariæ, non id quod llultè opinatus ell Eluidius, Idem cft.ac.fi diccret Euagelilla, Donec co-e

es DE VIRGINITATE gnofcatur à viro,nulli parère datum eft mu-heri. Nihilominus Mariapeperit filiu fuum primogenitum,amp; à viro tarnen cognitanon fuit. Non itaque cognofcetur poftea à viro diólum voluit,fed. tantùm,quôd nunqua ante partum cognita ab eo fuiflet. Eûiæ 22. Deobftinatis ludçis dicit Propheta,Si dirait tetur iniquitas hçc vobis,donee moriamini. Quod idem cft, aefi dixiflet, Nunqua vobis dimittetur. Loquitur enim de ludæis voca-tis ad pœnitentiam,ad cinerem,ciliciü, iciu-nium, qui tarnen pro ieiunio amp;nbsp;pœniten-tia cpulari fplendidc præelegerant, diccn-tes,Comedamus amp;nbsp;bibamus,cras enim mo-riemur. His peccatum fuum non eile dimit-tendum donee moriatur Prophetaprædieit. An fequitur, quod poft mortem pcenitcn-tiam fafturi erant, qui ante mortem cam fa-cere reeufarantî Nihil minus.Quid ergo di-ftum Propheta voluit? Certe nunquam pœ-nitentiam fafturos cos elfc.-quare ncque peccatum cis dimittendum. Dicis fuadenti tibi fcclus aliquod,donee viuam, talc feclus non comictam.An poftquam viucre deheris , fequitur tale tc comiflurum eife fcclus?Modus hie ergo loqucndi, negationem perpetuam perpetrationis eiufmodi federis, præ fc fert. Cum Dcutcr.vlt.cap.dicitur, Nemine vfque

inhodicmû diem, vbi Mofis fit fcpulchrum fcirc.Hodicmus dies ibi diem innuit,in quo id feriptum fuie.An polfridie oportuit ad ve ritatemtalis orationis,hommes feirentvbi c-ius effet fcpulchrumî Phrafis illaloquendi Hebraicafignificat,hoc ignorandum perpe-tub fuiffe.Cialis modus ioqucndi,amp; in Gc-nefi 3.cap.habctur, dum dixit Adamo Deus, In fudorc vukus tui, vcfceris pane tuo, donee reuertaris in terram ex qua fumptus es; quia puluis es, amp;nbsp;in puluere teuer tens. Vtrû ne à morte pane fuo vefciturus crat Adam, vel tune demum ineœpturus line fudorc parare ßbi cibum? Ite illud i.Rcg.ij. Igitur Micho! filia: Saul non eft natus filius vfque in hodiernu diem. In Hebrxo habetur, Donee mortua eft, quod idem eft. Num fequitur, quod à morte pepcrerit filiu? Item Gene.40. Non auferetur feeptrum de luda, donee vc-niat Siloh, id eft Mcfsias. An poftquam ve-niffct Chriftus, auferendum crat feeptru de luda, quando is venerat de tribu luda, qui «ternum feeptrum rcgni modcraturus crat? Quod lie intelicxcrim ego , Veniet Mcfsias, amp;nbsp;quando venerit,n5 auferetur amplius feeptrum de luda,quia rcgni ieonis de tribu luda nullus eft futurus finis.Quad diccret, Scc-ptrum de tribu luda non habituru hoc pri-

éS DE V I R G IN I T A T E uUcgiuaiiVt: non ßcmutabilcjamp;auferibilc, amp;nbsp;alten tribui dandum , donee venent Chri-ftus,regnum, quod nunquam finietur incœ-pturuSjSe fceptrum quod nûquam auferetur habiturus. Ablatu enini fçpius fuie ante Chri ftum fceptrum de tribu Iuda.Neque enim ca ptiui, reges amphus fuerunt,pollquam in Ba bylonem tranfinigrauerant. In exilio exules reges non funt. Ante Chriftum natûjad alie-nigenas feeptrû regni ludæ tranfierat.Quare faluo mcliori iudicio,exiftinrarim prophetia lic intdligendam efle, quód fcilicet dicerc velit,tempus in quo regnum ludæ Habile futurum erat,non futurum vfque ad aduentum MefsiaeJntcrim aliorum regnoru more, mobile,inftabiléque futurum.Nam omnis æter-nitas regni Dauid, vel ludæ, feu Habilitas à ChriHo , óf in ChriHo inceptura crat. Sicut illud ,Non dimittetur iuiquitashæc vobis, donee moriamini, fic inteUigendum puto, quad dixilfet, Moriemini, amp;nbsp;tune iniquitas veHra erit irremifsibilis, quæ ante morte re-mitti per pœnitentiam potuerat. Ita interpre-tor verba EuangeliHæ,quafi dixilfet, Peperit fluim fuum Maria, amp;nbsp;non cognouit eam lo-feph in ;«ternum,ac li dixilfet,Qu^ non fuit cognita à viro ante partum, multó minus co gnofcendacH apartu. Q^ tantum habuit

priuilcgiu,vt pareret filium abfque eo quod cognofeerctur à viro » futurum quis arbitra-bitur,vt vnquam pofteà cognofeatur à viro? Scd hæc fublimiora forfan aliquibus vide-buntur.Quibus fuifccerit,oftcndifl'e nos, vo cem Douée, non femper indicarc id, quod non factum eft ante terminu quern deiignat, poftca neceflario faciédum efle. Veru enim-ucró,quia iftam Gcne.49.prophetiam, Non auferetur feeptru de luda, amp;nbsp;dux de femore cius, donee veniat qui mittendus eft, id eft, Chriftus;aliter expofui, quam eomuniter al-legari eontra ludæos folcat, huius rationem paucis afferre libet. Certum eft quod ex folo litcrali feripturæ fenfu,argumenta duei pof-funt efricacia, ad eonuincendos ludaros vel hærerieos.Video autem quod prardifta verba de tcmporali ludæorû interpretando regno,nulla ad probandum cotra ludæos Chri ftiaduentum accommodari ratione poftunt. Nam fenfus literalis manifefte docet, non prius auferendum efte feeptru de Iuda,quàm veniftet Chriftus.Sceptrum autem, vc glofla intcrpretarur,authoritatem fignifieat regiam. Non auferetur feeptru donee venerit, amp;nbsp;nili venerit Chriftus, idem dubio procul lignifi-cant.Regnum tarnen temporale, vcl regime populi Ifrael,non femper ad cos de tribu lu-

da pertin uit.Moyles amp;nbsp;Aaron de tribu Ltui crant,nequc lofuc de ludæ tribu crat. Indicés quoquenon omncs ex tribu fucre ludæ.Primus Rex Saul non ex luda, fed ex Beniamin crat.Rurfum per tranfmigrationcni Babylo-nis,rcgnuni cdlauit Dauidis, neque quifquä amplais regfun cius federn confccndit.Nam qui rcduxit ex captiuitatepopulum, non vt rex, fed vt dux, vd iudex tantùm, populum rexit. Succclferc Machabæi, qui line du bio erant de tribu Leui. Chnllus autem erat de eiufmodi tribu,cx qua nullus vnquam alta-rio fcruiit,vt ait Paulus,id eRex tribu luda. Tribus autem Leui altario feruicbat. PoPca ante Chriftum primtim Romani, deinde He rodes Romanorum beneficio feeptrum oc-cupauit. Debucrat autem venilfe antequam aurerretur feeptrum ex luda, non poftquam ablatd elfct. Ante Saulem ergo nafci debue-rat, vel ante tranfmigrationem Babylonis. Nam manifeftè prædida verba docent prins venturum fuilfe Chriftum, quam feeptrum auferretur.His rationibus nullum adhuc in-ucnilfe heuit, qui inihi fatisfaccret. Lyranus probare conatur Machabços exvtraq; fuilfe tribu,Lcui fcilicct amp;nbsp;luda. At hoe manifefte contrariatur Apoftolo Paulo dicenti, neminem ex tribu Chrifti altario fcruiilfc.Cóftat

M A R I Æ, ; autcm Machabços akario feruüfle, ûcerdo-téfque fuifle.Hæc me cocgei'ût,vt contra lu-dæos ifta non eke afferenda in eojquo com-muniter accipiuntur fenfu, exiftimarem,vi-delicet,dc tcmporali regno ludæorum , amp;nbsp;a-lium quçrcrc, quem fuperius pofui fenfum. Nam de fpirituali Chrifti regno intelligenda ca elle arbitrer, per quem regnû illud ludç, cuius feeptrum nunquam erat auferendum, amp;nbsp;in quo Chnftus ex tribu luda perpetuó regnaturus erat, incipiendum eke prædicc-bat propheta.Hîc vnicuique in fuo abunda-re fenfu liccat. Certè k per feeptrum regiam potekatem externam , vel regendi populum officium intckexeris,cgo ingenue fatconnon inuenire merationem, qua ciufmodi expo-fitionemfukincam: quandoquidem manifc-llèpatet, tempore Saul non fuike feeptrum in Iuda,fed in Beniamin,amp; in captiuitate Ba-bylonica nullum fuike populi ducemjaut principcm, vt habetur Daniclis 3.vbi tres illi martyres Dei, in Babylonica fornace oran-tcs,iptcrcætera dicunt,Et nonek in tempore hoe princcps,amp;dux,amp; propheta, neque ho-Jocaukum,ncque ficrificium,neque oblatio, neque incenfum, neque locus primitiarum cora te, amp;c. Scd de his alias. Nunc auté mihi fufficit okendike,vocem Donee, non femper

n DE VIRGINITATE incliidcrc confequentiam. Dicam præterea vocem '1? qua; donee Hebræis, fignificat fæpius ßgnificare T'Î^ id eft dum,vt docet Xantes Pagninus in fuo linguæ Emftæ the-fauro, in diftione ‘iVjquxlignifieat vfque, vfqueadjvfqiicquo, adhuc , duin, donee, ad» pcr,pro,fupcr,de, amp;c. Latinis quoq; donee, fæpius pro dum accipitLir,vt apud Ouidium,

- Ia eleganter dixcris, Donee vinam, tui mcminero, pro dum, vel quandiu vixcro. Si in prophetia illalacob patriarchs, Non au-ferctur feeptrum de luda, donee vcniat,qui mittendus cft,Doncc pro dum accepcris,cla-rifsimc indicabitur fenfus , in quo fuperius illam expofui.Nam tue fenfus crit. Dum vc-niet Chriftus non auferctur feeptrum delu-da,quaft dixiftet, antequam veniat Chriftus, feeptrum ftabilc non crit in luda ,quia modo luda rcgnabit,modo non : at vbi vendit Chriftus, feu dum venerit Chriftus, tune non amplius auferctur feeptrum de luda. Ita quoque fspius exponendum crit,doncc, pro dum,feu quando,vbi non indicat con-fcqucriain,l]cut'1’gt;? Hebræis, quando dum, fignificar, vti fumitur pfal.i4(î.PfallamDco mco ’’V^ dum fum,vel quandiu,feu quan-

do fum,quod Launis eleganter diccres, donee vixero. Quo deeJarato facilis fuerit dlo-rum Jocorum, quæ citauimus expofitio, di-cendo ilia pfal. verba, Scde à dextris mds Donceponam inimicos tuos, fcabellum pedum tuorurndic iutclligcnda circ,ac fi dixif-fo,Scde à dextris mtis,dum pono , vel dum fucto ponens inimicos tuos amp;c. Ita diccres Larinc,Doncc ego ]cgo,tu tacc, pro dum lego,tace. Item lUa, Non auferetur feeptrû de Iuda,fic exponas, ac fi dixilTct, Non auferetur feeptrû de luda, dum, vel quando veniet Chriltus. Et tune contra ludæos argumentû fumerem ad probandum Mefsiæ aduentum ex bac prophetia, oftedendo nullius ex luda regis,ftabile amp;nbsp;sternum regnum fuilfe, niß foiius Chrifti. Oftendat mihi ludæus regnû vllum alicuius altcrius regis ex tribu luda ftabile,aut fixum,vfquam reperiri gentiû, aut repertû olim fuifle,pra?tcrquàm Chrifti. Hic itaquc prophetiæ huius fenfus, inutilis non erit, contra ludæorum obftinationem. Illud «juoque Euangeliftæ, quod citât Eluidius, amp;nbsp;non cognouit cam,donee pcperit filium fuû primogenitû,idcm fuerit,ac fi dixiflet, Dum pepcrit,vcl quando pepcrit,non cognoucrat earn.Et hoc folum volcbat Euangclifta di-ôum.Qui cura Hebrsus eifet, Hebraicéque

Euangclium fcnpferit,ß Hcbraice linguæ fc-quucus cft phiafim, mirum non db Scd plus fans forfan huic inhælifle va ci o videbimuv, c quo quandoquidcm tandem fcdicitcique e-iTicrïimus,vltcrius noftra procédât oratio, amp;nbsp;qua: ex didione Primogenitus, oritur, difh-cultatcm cxpliccmus, vt hoe quoqiic tel um cxcorqueamus EIuidio.Quod facillimu inent, h ab ipfa prophetifla Maria ( lie enim ca vocat Efaias ) iliius expohtionem fumpfeh' raus. Voluit ipfalegcm de primogenitis Deo offeren dis implere,amp; feruarc. Quare quadra geflmo à partu die,culit illum in Hierufffem vt liffcrct cumDomino, amp;nbsp;taccrcc feefidum confueeuJinem legis pro co. Si non eff di-cendus primogcnitus,mh poffquam alius na tus clt,ccrtè non feruabat Icgcm Moyfis Ma ria,vnicum filium offerendo Dco,antcquàin elfer primogenitus.Expeffandum nempcilh fu?rat,iuxtaEIuidij Thcologiam,doncc vnü adhuchaberetfilium,vel filiam,cuius compa ratione Chriftus primogenitus dici poffer. Errare quoque Euangeliffa dum affenr, Mariam feeiffe iuxta Icgcm Moyfis, filium qua-dragefimo die à pareu liftedo Deo. Præccrea abufus fuiffet, non confuccudo legis, fccun-dum qua feeiffe cam dicit idem Euangeliffa. Qua: omnia abfurda cum fint, quam quæfo abfurdi

abfurda quoquc cft aduerfarij virginitatis Manæ alîcgatio ? Non eget ergo ainpliori tam inanifclhis error refpôdonc. Paucis ita-que dico,primogenitura non accipi hic pro co,poft quem alius natus eft,fed pro eo ante quern nullus. Hoc modo accipitvocchanc P. Paulus ad Hcbr.cap.i.cum vocat Chriftu primogcnitu Dei patris. Et cum introducit, inquit, primogenitû fuum morbem terræ, aie, Et adorent cum omnes Angeli Dei. An ftquitur ex hoc, quod Chriftus vnicus Dei patris filius non lit? Nihil minus. Nam nulli diftu eft à Deo , Filius meus cs tu, ego ho-dic genui tc,nili foli Chrifto.Lex Moylis pri roogenitum vocat omne mafculinu adapc-hens vuluam.Hçc eft diffinitio primogeniti •a Deo data,nó illa,poftquam alius,quam dat ^ærçticus homo. Sed forfan hie mihi obie-durus cs,qu0d Chriftus no aperuit vuluam matris , quia ex Virginc natus eft : vnde fc-qucrctur,qu0d non eftet vocandus primogc Hitus iuxta lege Moylis.Fatcor non elle cum ptopric primogenitum, lUxta rigorem Icgis ptædiftæ loquendo, quia vere non aperuit ''uluam,fcdloquutus eft Euangclifta de eo, Çcciindum quod horninibus elle apparebat, beut quado etiam vocat lofcph patre Chri-fti-Et reuera, nee Chriftus, nee Maria huic

Icgi tencbantur. Et mira vfus cft cautela, Si prudentia Moyfes in hac ferenda Icge. Timens enim fi diceret omne mafculinû,quod egredietur de vulua, aut primo nafeetur ex aliqua muliere,ne Chriftum aut ciiis matrem fub fua conclufifle legc, fubiccifleque vide-retur,appofuit côdirioncm,quæ in illius non crat reperienda natinitate, videlicet adaper-tionem vuluæ. Videremihi videor audire Mofen per ciufmodi verba dicentcm,Prote-ftor nolle me fubneere, aut obligarc huic mcæ legi, nid ea mafeulina, quæ nafeendo matrum adaperuerint vuluas. Quare ita lo-queris Mofcs?Eft vllum vnquam mafeulinu, fine vuluæ apertione nafciturumîVtique,di-cct'illc. Nam is,à quo legem hanc aecepi,fu-turus cft homo, amp;nbsp;nafciturus eft in mundo, fine materna: apertione vuluae. Præcauens ergo ne Dominum meum Icgi ferui fui fub-iieerem, ficloquutus fum.Non eft iota vnö, aut vnusapex in lege, quod pnerenn debeat. Nihil fine caufa, à Spiritufando di£tatum,amp; à Dei prophetis fcriptum eft. In beatæ Ma-riæ perpetuam refpiciebat virginitatcm Mo--fes, cum dicerct, Quia omne mafculinum adaperiens vuluam, amp;c. Non fic loquuturus crat, nili turn fciuiffetfuturualiquando mafculinum , quod fine materna adapertione vulua:

vukiæ, nafeiturum erat. Sciebat, qui Dci fe-erctain monte viderat Syna,futuram niulie-rem, quæ fine fufeepto femine conceptura, amp;lme vuluæ apertione paritura erat. Ideô-quevthanc mulierem ,eiüsq; prolcm àfua exemptos prçdeelararet lege, dixit,Si mulier fufeepto femine, amp;c.amp; omne mafeulinum adaperiens vukiam,amp;c. Excipiens per hune kqucdi modum à fuç obferuatione legis,tâ inatrê,quàm filiu, ■indicanfq; fimuf matrem in cóceptionc,atque poft partum, virginem femper efte maiifuram.Hocitaque quod dixit Moifes, non contra virginitatem,fcd pro virginitate eft Mariæiamp;r nomen primogeni-ti nihil Eiccre poteft ad Eluidij confirman-dum errorem.Nam etiam fi nullus matri na-featurfilius nifi vnicus, is tarne refte primo-genitus dicitur. Reftaretergo adquartum Eluidij cuertendu progrederemur argumentum, quo ex nomine fratrum, quo in Euan-gclio aliquot Chrifti ornatur confanguinei, concludere nititur,eos ex eadem cum Chri-fto genitos führe matre, amp;nbsp;per confequens, non perpetuo Dei matrem virginem führe. At quia in feqtienti, de perpétualofephi vir-) gmitate, difputatione , oftenfuri ex hiftoria i fumus Euagelica,eos, qui D ornini in Euan-gelio fratres dicuncur,alium habuifle pattern quam

78 DE VIRGINITATE quam Iofephû,amp; ex alia natos matre, quam Maria, huius folutionemargumeti in ilium difFeremus locum. Nunc autem ad id,quod probatu difficilius efle videtur, nempe ex fcriptura probare, votum quoqueperpetux bcatum lofeph emd^c virginitatis,noftra fc conuertat oratio , quod fufpenfum animo iam diu expeébre ex me attentum præfen-tio Icchorem.

^Oii beatiu lofèph voto fi f^erpeltt^ vir^i-nitata cünficraatt Deo,ex jcriftura Jacra probari ijai pßit.

QVandoquidem, quod aggrefluri nunc fumus magnæ videtur elfe difficulta-tis,imo verö irapofsibile multi exiftimabunt eße fadu,vt exferipturis beatus lofeph pro-bctur,votum quo que feciffe perpetuç virgi-uitatis, præfandum hie mihi, antequam rem ipiam aggrediar, D. Bernardi verbis fuciiG quatenus leftoris præparetur animus, ad rc-Öc de tota hac pronunciandum difputatio-nc. Nimis enim humilitcr de co multi fcn-tiunt, amp;nbsp;quia pauca de illo,in Euangclio di-cuntur, non in ca virum habent admiratio-nc, atque par eft, neque quot amp;nbsp;quantis oi-natus extitcrit virtutibus,pro fuis meritis æ-ftiinant. Expaucis , quæ de co fcripta funt.

M A R I Æ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79 quand apud Dcum menti, quantxvc fucht ælhmatioais coniicerc certo licct. Scd præ-

ftat D. Bcrnardum audùmus loqucntcm. Stm.h. Quis amp;nbsp;qualis fucrit bcatuslofcph ,inquit, comice ex appcllationc , qua licct difpenfa- fus efi. toria, mcruit honorari à Deo , vt pater Dci diâus amp;nbsp;créditas lit : coniice amp;nbsp;ex proprio vocabulo , quod augmentum non dubites intcrpretari,amp; memento illius magni quondam patriarchs venditi in Aegypto,amp; fcito iplius iftum nó folùm vocabuJum fuill’c for-titum,fcd amp;caftimoniamfuillc adeptum, innoccntiam affecutu amp;nbsp;grariam. Siquidcm illclofeph fraterna ex inuidia vcnditus, amp;nbsp;duftus in Acgyptum , Chrifti venditioncm præfigurauit. Iftc lofcph Herodianam inui-diam fugiês, Chriftum in Acgyptum porta-uit. Illc domino luo fidem fcruans, domi-nænoluit commifceri, iftc dominamfuam Domini fui matrem,virgincm agnofccns,amp; ipfc contines fidclitcr euftodiuit, Illi data cft intcUigentia in myftcriis fomniorum,ifti datum cft, confcium fieri, atque participe coc-Icftium facramcntorum.Illcfrumcnta ferua-uit, non fibi, fed omni populo , ifte panera viuum è cslo feruandum accepit, tam fibi, quamtoti mundo. Noneftdubium ,quin bonus Ói fidclis homo fucrit iftc lofcph, cui mater

mater Jefpofata dl faluatoris, fidelis inqua, fcruus amp;nbsp;prudens, quem conftituit Dominus lux matris folatium , lux carnis nutri-tium^folum denique in terris magni conlilij coadiutorem fidelifsimum.Exhis D.Bernardi verbis artem mihi propofita video, quam hïc feruare imitarique debeam, adidquod faclurum me recepi perficiendum. Nam ex corum, ad qux deélus eft,magnitudine mu-nium, amp;nbsp;paucorum, qux de eo fcribuntur confideratione , non folüm coniicerc fed e-tiam demonftratione certifsima, ca tarnen theologa, probare quoque nos polfc virgi-nitatcm eius perpctuam,diuino adiuti fauo-re confidimus. Sed ante omnia aduertedum cft, dupliciter aliquid dici die in fcripturis. Primo quando in propria forma ipfa vel do drina, vel verba in ca expreife contincntur. Secundo quando in confequentia necelfa-ria, ex iis quippiam elicirur, quç in fcriptu-ramanifeftè cótinentur. Exempli gratia. Ba-ptifmus formaliter in fcriptura cotinctur, quia Chriftus apoftolis dixit,Euntcs in mü-dum vniuerfum prædicate Euangeliû omni creaturæ, baptizantes cos in nomine partis, amp;Hlij amp;nbsp;Spinrusfandi. Confefsionem auri-cularem faciendam elfe nccelfarió facerdoti, vt quis à peccatis foluatur,rion ita formaliter

’ i ' MAR I Æ. .HI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81 'amp; aperte conductur in Euangclio'» fed elici-tur in confequentia neceiTana ex iis, qua* in fcriptura manifedè contincutur. Nempe ex illis ad Apoftolos Chrifti verbis, Quorutn-cuiique remiferitis pcccara,remiHa crût; amp;c. Per qua: verba,quia indices Apoftolos fecie-bac in caufa peccatorum, ewm authoriute.ca recinendi veidiniittendi,aflcrimus à Deo confefsionem inftituttai auricuiarem. Nam cum quæ peccata recuncrc^quat remittere dc-berent.noa habita peccatórum^notitiaicum omnibus eorum ötrcuftantiis»vcLpcccata ag-grauantibnSjvebeoium fpeciemf mutantibus feire non poflent.Hæccciamjnifticaiüis pee catoE reueLaucrit,confefiusquc fueric, noffe onmino non pofsint ,,cuni cordis , cx qup omniajquç.horiiinem coinquinant, exeunt, ferutatores elfc non queanc. Altera ex parte peccator publice feipfum diftàmaro^non tc-neatur,palam peccata confitendofecreta, 0-portcat autem omnino nota ca elfe iudici, cuius eft remittere iUa vel retincre, amp;nbsp;al ins non reftat modus, nifi per fecrctam peccatorum exomologcfim:indefequitur ex iure diuino, amp;nbsp;ex Dei verbo, confefsionis aurt-cularis probari necefsitatê.Nam poftto prin cipali concefloque,acceflbrium fequaturo-portet, line quo eóftftere principale nequit.

Principale eft poteftas iudicandi, accefforiö reft cogftkio caufx,fcd tale fine quo poteftas Ipfta cxcrceri ncquit. Qin igitur quempiam -iudicemïn aliqua caufa fccic,amp; caufe iUi có-milTæ cognitionê concefsiffe cenfendus eft, amp;nbsp;fübditis praccepiffe caufarum fuaru quali-•xares,^ condirioncs notas illi faGiaflt,alias vt iüdicatdeeoloribus- coccus, fie er de inccv gnitisjudicaudumx'flet caufis. Hac ratione neccffirio cócludituvoirtnino oportcre pee CAtores facerdotibus fua confiteri peccata, quandoquidein'cóceffa iUis à Deo poteftas ?eft remittendi amp;rctinendi peccata. Ita dixc-rim ego inipropofito, Diuum lofcph votö emififte virginitaris,expreftè in fcripturanó habetur,fed ex fis id clici', qua: in feripturis manifeftè continenturjconftantet afleruero. Id autem oftendi quomodo pofsit, diftun nuc fumus.Sed quia folido eget fundamen-■to,quod fupcrftruere molimur, ccrta quæ-damprincipia iacicnda prins, vel ut fundamenta quædam veniunt,quç tantæ moll fc-rendæ paria elfe pofsint, ne nos prima fur-gens operis ftruâura fallat.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M A R I Æ. Ï*^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;83

( ''itginitatis. Hæc propofitio ex facra fcriptu *» manifeftifsimè fuperius à nobis probata

i •^ftjantiquorumque Eccle/ia: Doftorum fen tendis,quibus addam duo adhuc ex Bernar-(loin i.Homii. fupcr Mdlus eRDedit, induit, Virgini partum, qui ci iam ante amp;nbsp;vir^ ginitatis infpirauerat votum. Et Jn eadem Homil.Miirus cR inquit. Angelus ad yirgb ncm.Virgihem carnc,virginem mente,virgbgt; ncmprofcfsione,virgincm denique qualcm defcribit Apoftolus, mcntc amp;nbsp;corpore fan-Rm. Ait erg^^eam ex voto , amp;nbsp;profefsione

Virgo Maria fuit inter omnes , quas vn-quam munUus habuit.’ÿirgines , pru-dentifsima. Probatio. Neque cnirn dccebat Dei matrem , ex fatuis illis eligi virginibus, quæ cxfocordia dormitantcs,neque oleum in vafis, neque vllam imminentiu habebant periculorum curain , fc'd ex quibus ornata f *

«4 DE V I R G IN I T A’ T E crat fapientia, amp;priidentia, fiiper/ui ftabat femper cuÆodiam, pcricuJa qüæque præ-iiidcnS ;, e^(jue,pruçlentcr amp;nbsp;lapicntcr pra-cauens. ' '

BEata virgo Maria fuit iuftifsima.-coftari J tem fuuni cuique reddendi Habens vo-lunratcm.H±c propoEtio cuibbefChriftia-no per fc nota eft. Nam fi de Zachahaamp;E-lizabcth dicitur quod crane ambo iüftigt; qui pratetirforis ferûique tantum parûtes étant. Si lofep/luufius qui pu tatiUus tantum fütu-rus erat pater,'eligitur, quato magis Domini matrem,iuftitia infignem de clam fui/TcjCft-dendum eft? ^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.c x. .''C

BEata Marianunquam peccauit,nequc mortafiter neque yeniAlrtcr,nuJjum vn-quammendaciû,nçqne otiofum, neque ‘c/-ncipfum aliquado dtxiGnuiïumyç verbû Jé-quutaeft,otiofum aut yanû. Pro^atio, Pro-pHetiiTam namque hanc,quæ ycxitatem,quf ipfam paritura erat iuftitiam amp;C yirtutê, non poueniebat quicquam m fc na^cret yeritaft

Antecedent^ pofito amp;nbsp;conceflb, ex quo cliqua neceflanó' fequitur cönclußo, ipfa quoque corrcluiio concedenda venit.

Pofito principals fequûtur accefloria om-''öjfine quibus principale cofiilcrc nequit.

Finis exigit omnia remouenimpedimeta, quæ illius impedire confequutioné poflent.

Sapiens cum quippia alicui fini deftinat, amp;nbsp;media prouidet ad finem obtinendum ne-quot;ceffaria, amp;nbsp;impedimenta fubmouct quacque., VIL jwh.

Quo fapientiot amp;nbsp;potentiorquisfuerit, lt;ö aptiora difponit, amp;nbsp;parababiliora media, amp;nbsp;potentiusi impedimenta- quæque-teiieie, amp;remouct. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;*

Slt;; DE VIRGINITATE funt, quare amp;nbsp;principia rede dixcrim, quia primo amp;nbsp;vniuerfalitcr vera funt.

Diuina fapientia attinges à fine vfque ad finem, omnia füauifsimc prudentifsimcque difpofuit, difponitque fempef.

Has propofitiones omnes fuperius pofi-tas nemo fanæ mentis Chriftianus negate aufus fuent.Ad has vein tad Lydium quen-, darn lapidcm,omnes quæ in hac examinadx occurrerunt difputatione, cóclufioncs probanda; veillant. Eft enirn ars etiam in rebus feruanda Theologicis, quæ fcruata infallibi-jitcr veras gignit conclufioncs,amp; tam mani-feftam cutdentémque reddit vcritatem,iJli vt refiftcre nulla hoftium machinamenta pof fint.Hæc ars eft, certas ab initio propofuiffe propofitiones,methodo quadam procedendo mathematica,cauendo poftca,nc quid di catur aïrcraturvc,prædiâ:is contrarium pro-^pofitionibus,amp; diligenter aduertcndo,an ca, ^qux ab aduerfitrio dicuntur,his quiequa in-fcrant,aut cótineant aducrfum,rcpugn.anfve. Sic in hac de lofcph virginitatis voto difpu rationc,proccft'uri fumusicx fupradidis demo nftrac

M A R I Æ. monftrationes eliciendo prapofitionibus, j (]uæ quod intendimus ncceflario apud que-cumque æqui,faniquc iudicij leétorcm con* cludent.

SApientiæ prudentiæque officium cft, im- ! ininenria præuiderc, præcaucréque péri-cula,amp; quando finemfibi aliquem quifpiam * præftituic,omnia remouere impedimenca, amp;nbsp;aptiora quæque procurare,ad finem tuto fa-ciléque alfcqucndum, media. Ar probatum » Um cft,virgincm Mariam votum fecifle per-petuæ virgimtatisjhuneque ßbi præfticuifle finem,vt hoc votum integrum, eóftanter ad mortem vfque feruaret:cófequens ergo eft, quöd amp;nbsp;præuiderit prudentifsimè imminen da quæque virginitati fuæ pcricula, amp;nbsp;ca fa-, j pientifsimè deuitarit. Non eft autem dubiü, • quin ftultifsima, imprudentifsima, Eituifsi-maque fuerit virgo illa,quæ propoficum vo-.gt; tumque Habens feruandæ æternùm virgini-mtis, viro nuberct, vel etiam cohabitarct, ' qui illius haberct violandæ virginitatis pro-pofitum,vel de quo certanon cllct,quöd votum haberet fuo Hmilc,amp; de cuius continen-tia,virtute, caftitatc,fide, tantam, amp;nbsp;tam cer-f 4

88 DE VIRGIN IT A TE tainhaberec perfualioncm, amp;nbsp;cercitLidincm?i quôi|. tuco ilÙ fuam fc coinmitccre polie vir-^ ginitatemlt;pcrfcófcc fcircc. Muko magisauté ’ llulta elfct,li contra^o per verba de prçfenn matriiTiouiQjpotcftatcmjinsqucin fuum corpus, l^iro coiiccderct, amp;nbsp;folemhi matrimo-nij fponlionc,in violatoreni virgmitatis, amp;nbsp;in prions tranfgrefsionem voti,cótrario Vö-to,folcnniquc confentirct. Quid enim kul-, tius faccre virgo polier,quæ virginitatê fer-uare perpccuó propolîtû haberet? Quid ma-gis virgine iUa fatuu , quæ virginitatem fer-uare proponens , cum viris conuerfarctur,-contrarium votum, contrariam habentibus intentionem,qüi noties atque dics,ilkus in-lldiarentur pudori? Prudentia hæc eft, non fc committere periculo , amp;nbsp;in fuga vidorix coliocare lpem,nc amando penculum, per-eundum in co iUi lit. Ex hac demouftratio-nc liane clicio propofitionem, amp;conclulio-nem, quöd fcilicct bcata virgo certitudinah-ter fciuit, vel per diuinam reuelationem, vel alia, quæ Deo vifa eft, rationc, beatum lofe-phum tantæ clTc fanditatis, tantæ caftitatis, amp;nbsp;contincntiæ,tantæ fidei, quód tutó illius curæ virginitatis fuæ concredcrc cuftodiam pollet, citra vllam illius iaduram, autperde-di illain pcriculu. Concludo præterea,quôd

fi bcatus lofeph alias alten nupfifletjviduus-^Hc manfilTet, aut alteram viuentcm adliuc haberet vxorcm, quod nüquam beata vfrgo, fa erat eius prudentia, in illuis confcnliiict nutritnonium. Habenti duas limul vxorcs, vd ad fccundas cranfeunti nuptias, non po-tetat tutoprudens fc concredcre virgo.Scic-bït ergo hac prudétifsima virgo, antequara in lofephi confcntirct nuptias, in manùmqi conacnirct illius, nunquam ipfum antea a-barn duxiffe vxorem , propofitumq; feruan-dahabete virginitatis , tam firmum amp;nbsp;concns, atquc ipfamct habebat. Alias nequc üris fapieiis, ncque fatis fuiffet prudens, im-. mo ncque prudens,ncque fapiens, fed mere veréque fatua virgo. Et ecce quam finnam virginitatis lofeph, à fapientia virginis duxi-mus demonftrationem. Polito enim, quod votum emiferat, amp;nbsp;quod fapieiis, prudénsq; ftat, accelforium hoe , voti limilis fcilicet in Jofepho conl1:antia,poncndum alferendum-quenecelfariö eft. In hac demonftrationc, Medium efHapicntis,prudctisque diffinitio. Qua autem à diffinitione ad diffinitum du-cuntur argumenta, infallibilem necelfariam-que inferunt veritatem.

VI R. poteftatcm non habet corporis fui, neque vxor pariter fui, fed alter j. Ctr.?. altcri ccnctur petenti reddere debitum, vti pluribus ad Corinth, feribens docet Apo-ftolus, ne fcilicet vnus altcri adultcriü com-mittendi occalionem, quantum in feeft,de-diife videatur. Nam qui occalionem dam-ni dat, damnum dedilfe videtur. At fi matri-monium cum lofepho cótrahens, per quod in fuum corpus ius viro concedcrc muller folet amp;nbsp;debet, lofephus cognofcendi earn intentionem haberet, illa autem firmum ha-beret nunquam cognofcendi cum votum,amp; habcns hoe propoli turn illi nuberet, illi ius, amp;nbsp;poteftatem in fe concederct:fc verbo ma-tremfamihas illius futuram recipcret, facto autem po ft ca negaret, neque petenti, aut quod fuum eft accipcre volenti confentiret, fed contradiccret, an non iniufte fcciftet, amp;nbsp;inique ? An non miuriam viro factura eftetî Nonne fornicandi illi occalionem datura circtî An non conltantcm , perpetuâmque habirura crat, non rcdcndi proximo , quod fuum elfer volunutein? An non confequen ter violati iufti, amp;nbsp;æqui rca? Aliéna auté hxc funt à iuftifsima, amp;nbsp;fanâifsima matre. Om-uia

flia crgo antcquàm matrimouium cum vire contraheret, fcciffe, dixilfc earn ncceffe cli aflcrainus quæ facienda dicendâquc cranç, ne proximo iniuriam fccifle videretur.Quarc concludo alferendum omnino efledpfam antequam defponfaretur, fi id prius ignora-bat, de fponii fui intentionc votoque, diligenter inquiiilfe, lofcphôquc feruandæ vir-ginitatis voto obftriftâ le Deo elfe indicaf-ic, arque dcclaralfc i dixifséquc illi ha;c vel huiufmodi verba. Chare Deo ferne,ego me perpetuæ voto virginitatis Deo dcdicaui, quod iure diuino matrimoniu impedit con-trahendum, dirimitque córraftumdam Deo cor, corpufque voui, confecramque : nc ergo dccipiaris.Nam h hmile nonhabes voto inco propohtum, vel li non habes , habere velis, nunc omni fpóre iuri cedendo, quód in me per huiufmodi acquircre defpófatio-nem polTcs, nunquàm tua futura fum fpon-fa, nunquam nuptura tibi, nunqua in tuani conuentura fum manum.Nam etiam li Angelus e coelo miflus, mihi fuadcre vellet, vi-rum aliquado cognofecrem , ne illi quidcm præbitura alTenfum clTcm. Cedas ergo viri luri, cedas mulicrem cognofcendi propofi-to, li quod vnquam habuifti, folcmni firma-que Deo te obfttingas fpoulione, nunquam te

te cognituru elle ittùlicrcm , amp;nbsp;turn démuni •coiifentiam,tLU fini fponfa, tua coiunx,alias nunquamid faftura. Quod amp;fcciflc lofe-phum, fi id ante non feccrat, confianter al-feuero,ne matrem Domini meiiniuftam, deceptricem, proximique cii'cuuentricem, aliquando fuiffe aflcrcre cogar. C^are toto errant cœlo, qui cû propofito illam cogno-feendi, lofephum in fponiam acccpiflc cam opinantur.Niiiil cnim alienum magis à tam Tandis nuptiis , nihil tam fan da indignius virgine, dici, cogitanve poflet. Neque quis hie cxiftimaucrit fuftecilfe , quod lofcph vi-duus, vcl alias incontinens, tunc tandem primum, caftitatis votum emitteret. Prudes etenim virgo rcligioni duxiflet, tali nubcre viro, de quo fiepe , vt pauida crat fcrupulo-saque, timendum fibi eifet, nc peccandi oc-cafionem ex illius virginitatis propofito, ha-biturus ex fragilirate eflet. luftam hoc fufpi-candi,atquc timedi, præterita illi viri incon-tincria prçbuiflet. Bonaru enimmentiu efi,c-tiam vbi nulla eft, timcre culpa. Quarctuta nunqua illi confeietia futura erat,nifi fimilc omnino fu-o virginitatis feruandæ propofi-to votum lofephum habere , fecifseque ccrto feiiflet. Atque ha;c aequo rcrumæfti-'matori ratio,cfficacifsima demonfiratio crit, lofephum

^ofephum virginitads quoque voto,Virginis: voto fimili,totum ab inido fc Dco con-fecralfe.

Cz/ rirginû J/mpUcitate, veritate ijan~ ffitate, ^JiaceritateiTertta demenffratif.

H Acc peccatum. hunquam fecit., ncque' dolus inuëtus fuit in ore cius,fcd lim-plex vc columba, prudcns vt ferpens Ïenipct iuit, abhorrens ab omni mendacio, fraude, cleceptione,circunuendonéqueproximi.Ab hacenim alienum eft illudEthnici, luraui lingua, mentem iniuratam teneo. Periurus eft,amp; dolofus, quacuque tandem verborum vtatur forma, quifquis aliud verbis promit-tit, quain in mente faecre decreuit. Sl in fua virgo cum lofepho defponfadone viro ce-lauit, quod de nunquam iUum cognofcen-do votu habebat, lofeph, cum illam cogno-fcêdi pröpofito earn in fponfam libi fumc-bat,nónne virum circüuenifle,decepifséque conumccrcturrEt li mentiri contra mentem ire eft, aliud autem virgo m méte decretum haberet,aJiud verbis fponfo promittcret,an non mentica illi effet, dum verbis in illius conueniret manum, corde autem contrariü faduram fe elfe intenderetjAnnon periura, quæ Deo tefte fidem viro darer, feinillius futuram

4 DE VIR G I N IT AT E iaturam poteftatem, amp;: tarnen nunquam iUi fui permiffura poteftatem crat? Quacunquc cnim artc verborum quis iuraueritjait Hido-rus, Deus, qui confcientiæ teftis cft, ita ac-cipit, fient is cüiiuratur, intelligit. Duplici-ter autem reus eft. Nam amp;Dci nomen in vanum accipit,amp;pröximum dolo capir.Nx ergo düpliöirer rea Virgo fuifl'et,Dci fcilicet lacramentum in vanum accipiendo, amp;nbsp;pro-ximü dolo capiendo, fi cum propolito non cognofcendi virum nupfiirct,amp; id tarnen vi-rum eelaflet, neque iuris quod in le per nuptias viro concedebat,voluntariam ab co pc-ciifl'etccfsionem,condonationcquc.Contra-na omnino vota funt,veile nubere, amp;nbsp;nolle vnquam cognofccrc virum. Votum tranf-grefta eft virginitatis, quæ ore iam in illius confenfit teanfgrefsionem.Viro illudit puel la , cuifc in fponfam tradit, cum propofito nunquam illum cognofccndi.Duplicis ani-mi virgo illaxft, qu® lic imponit viris. At omnia h®c à Virginis columbina,aliéna funt limplicitatc.Impofsibile crat, vcritatis futu-ram matrem mentiri,periurarc,aliis illudcre, imponere, proximum circumuenire dolo. Quarcex hacintulero demonftratione ea-dem, quæ ex præcedentibus, Virginem fcili-cct nupturam lofepho, voti fui dedarafle próp o

P^opofitum , quæfifséque li id ante ignora-^^tj num idem vellet, quod ipfa,virgo nem-pt æternùm manere : alias nunquam erac in ^'ufinodi confenfura nuptias. Non facile coauenit inter difpares , difsimilisque pro-pofiti homines. Prudens ergo, fapicnsque '^irgo, quæ cum eflet fpiritualis omnia diiu-^icabat, omnia difpiciebat, fecumque repu-fibatj nunquam non virgini,virginitatis fuç coinmiiTura cuftodiam erat. Quare conclu-do fimile, tarn firmumque feruandæ virgi-nitatis propohtum habuilfc lofcphum, atqi ipfahabcbat virgo, Deo lie omnia fuauiter difponente, amp;nbsp;voiente.

ÇApientia Dei, qua: attingit,vt Sapies ait, û à fine vfque ad fin cm, omniaque fuauiter difponit, indignum fuilfet, filij matte,quam virginem æternùm cupicbat amp;nbsp;volebat fcr-uatam,viro coniugcre, virginitatis eius vio-hndæ, propofitum habenti. Quis enim nili Quitus, agnum lupo , accipitri columbam, ouem leoni, virgincm raptori feruandam concrediderit ? Autftulte Deus egiflet, matrem lofcphi concrcdendo cuftodie, autlo-fephus firm urn habebat propofitum nunquam cognofeendi earn. Stultus autem non eft.

9S DE VIRGIN! TATE cfti.itaitaque.fc res habiut,vt virginitatis Æq.uè firmum habucrit lofeph propoli turn, atquc ipfa Maria.

DEus tyrannus non eft, neque defpotj-cp nobilcs huius orbis dues, fed enn-h amp;,politico regie homines imperio,non ergo inuito ipofo ad fuos vfus fponfim cius violente?, dp uit, .Quod certe feeiflet, nili in .contrahendjsjvel: certe-ante contrafta fpon-Edia 5 prius fpontaneoivir illius voto, quod in iltamacquircbacuuricefsifrec. Yoluntario diXi vpto , quia inuito, amp;nbsp;reluftanti quod fuum cratauferre, indignumDeo erat.Non funt Deo grata inuitorum fcruitia, virginca lofcplteaftitasj ft ab inuito amp;nbsp;noknte exror-querejeur vij.amp; imperio Dei,nequc Deo grgt;-ta ^^iftî^t , neque lofepho rneritoria:fcd ora. ne cius feruitium trifte femperingratumque Deo fuiftet. Ea,cft Dei generofttas, vt nihil inuoluntarium extorquorc ab hominc velit. Et ft inuoluntaria grata illi efte feruitiapof-fent, non opus fuerat hominem crcafle. Ita epim bene fte ft eft'et, equorum,afinorum, amp;nbsp;bourn feruitio vri potuiffet, atq;hominum. Quamobrem ex his coclufcro, neceftarium omnino fuifle, loftphi yirginitatem ex vo,-Juntarip ptpeefsiffe Yo.t;p,quç nunquam vir-

tus eft virginiutis,quaiido non fanélificatur veto piecans. Nupturus virgo,mente virgo non eft, iam corde maritui fadus eft, iam propofito nuncium virginititi remifit.

' ^nandi lo/ephutn 'virgi»ds J^onJurn, Apinalibus efficacifsimas deduci caufis demonfixationes, iam exprimis hums tucht us fpperips poli ns principiis confiât, litter caeteras finales cavifas, ob quas virgini ^ponfus beatus defignabatur lofcph, hæc v-nuerat, vt Virgin mets cius tcftis j eufiosque •^flct.Teftis inquain, quia cum uûqpampofl: nuptias ab dus fucrit fciundus focictate,(ve tas cmm nuptias propter fupenus pofitas uuGs, antequam fimul Eabitarentfintercef-fiffe inter cos, credas oportet ) quantum à quot;upclis ad partum vfque tempus effluxerit, uumerare certo potucrit, obferuauent autc 1 uullos ilhm cum vllo viro, toto lUo tempo-tis fpatio fuipedos liabuüTe congreflus, tc-‘tis profedo efie poterat ont ni exceptione Mor, integri ijhus pudoris. Sanc illi de rei 'quot;critate certo certius conftabat, Cuftos au-1 teaijVt cirée virginitatiS illi»s,cligebatur,non

'violator. Sapientis veto eft/juando aliqucm opet ibus fuis præftituit fine ^ amp;nbsp;aptiora quar-

que procurare media, amp;nbsp;impcdimenia re-’ mquere quæque. Ac .violaturo committere viro, aut certe earn cognofccdi propofitum habenti, medium apcum non emt feruandæ illius virginitatiSjimmo magnû continuum-que impcdimencurfequitur crgo cum Deus fapientifsimus, potentifsimüsquc fit,ralis nunquam vin matrem , cuftodiæ commiiif-fec,nifi prius iftud fubmouiirccimpedimen-tum,quod ex eiufcçmodi, de fua natura na-fci, conditione foJet.Quid enimîmpediiflet magis virginitatis côferuationti,quàm virgi-nem viro concredere propofitû habenti,vir-ginis propoheo eontrariurn ? Quare ex hac çondudimus demonhratione, oportuifleo-mnino prop oh turn imprcfferit Deus lofeph menti, virginis hmile voto, omnéque con-trarium,h quod antea vnquam habuiffetjab-ftulerit votum,pi'iufquàm illius traderet ip-fam euftodiæ.Nec donec grauida oculis ap-pareret fponh expeftandum, différendumq; id crat. Siquidem antequam nuberet-, ilh de mediis prouidendum fuerat neceffariisjcon-gruentibusque. Sed dices forfän , quod occulta quadam diuinitatis vijinuitum impedi turus, nolentemque lofephum Deus erat,ne licet in votis haberet, virginem tangéret. Ac hoc non fuiffet fuauiter omnia difponerf, fed

fed vi vtijrat^ue violentia, quod à-Deo alk-num eft, cuius/apientia, potentia,arque bon nitaSjVna cadém^ue res fuut. Quia ergo noil foluin ftipiens,amp; potes,fed ctiani bonus fua-uisqub eftijnift ex feipfo„ fponreque fua vir-giniçaeis propoftum lofephus eonccpifiet, non dignatus ilium Ruller pro matris habe-, rexuftode,, aut iUi inuito abftuliflc vxoremlt; Immo ingenuè dixcrim, nili fponte volrin-taneque yirginitateni fuamDeo virgo ipfa confecraftet Maria, in matrem il Jam lt;'ligere nunquam Dei dignatus films fuiftet. Ideq ünpertinens admodum effet, fi quis diçcret, quod non fua lofcph fponte, diuinis eius. fponfa confecraretur vfibus, confenfiffec. Suatus ergo rcrum à diuina fapientia difpo-fitio,v,olunrarium in futuro virginis euftode^^ wigebat virgimtatis votum, quæabinuito,, nolenteque extorta, nullamapud Pcu gra-tiam habuiffec.

^b exemplo fiiilcitui' po^rema Ijlt;ei: , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilemonfbatie.

SImilem ób caufiim moriturus in Crücc Chriftus, cum femper matrem dilexiffet fiiam, iljinsquecuram habuiffet fingularem ndlgnc fui erga cam amoris argumentum,amp;: S^antæ iJlj mater curç effet reliquitteftimó’ g 2,

nium/;utn in fine vita: in ter ipû mortis tor-men ta, fieuifsimosque doioreSjeam non ni-fi Virginis fummeque fibi chari,atque diledi difcipuli comendauit euftodiæ, quern fingu hriS priuilcgio amoris, ob fl Hus pratclararn virginitatis virtutem, pra: catteris fernper di-feipulis dilexitj vt hinc colligas^ quam fucrit Deo charus , amp;nbsp;dilcólus fanlt;3:us lofeph, amp;nbsp;quata in co virginitatis enituerit puritas,cui iuuenili adhuc ætate florentem adojefcentu-lam matrem virginem, euftodiendam com-mifit.Tam preciofus thefaurus, tam charu amp;nbsp;fangum pignus,non nifi charifsimiS,fan-Ö:ifsimisque viris concredi à Deo debuit. Af gumentum hinc ad probandum lofcphi Vif-giflitatcm,àminori ducetur ad maius, lic af* güeftdó,Si mater prouefta: iam gratis, curtl minus clTet pcriculi,aut necefsitatis,non nifi vifgirii5‘cómcndatur euftodia:, multo certe * magis faciedum id turn erat, cum adhuc iu-uenisadojefcentulaquc erat,pluribusque ob futurum filij parturn amp;nbsp;educationem , fami-h'arioribqfque egebat obfequiis. Mira in co fuifle fan 611 tat cm , amp;nbsp;caftitatem hoc arguit, maiorémq; ea, qua: in patriarcha lofeph eius quodam cluxit typo^qui domino fuo,in fcr-uanda doming fu« caftkate fidifsimus, fide-lifsimusque fuit. Si Phutiphar mortals homo

Mo talcni fciuit eligere,cui eloniuS fuç totius committeret curam,nônnc fciuii quoque Ocus caftifsimnra cligcre vjruinr cm domus fuæ j in qua per toe habiûturus menfes corporaliter erat, committefet culiodiam’ Saur dum ergo eum fuifle, quia fancha Dei doi-Mus Maria erat,virgine , quia virgo qudque crat,concludamus oportet. rz' a

Sefitima {lemoaßratio óf) altera ^rtóU cauß q eleS^tófiüf beati Tofeph. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

ALtera finalis caufa, ob qu^m Mari^ fponüis delignatus lofeph^fmejb^f crat, vt fcUieet propriis .contreó^et majoi-lgt;ns, facrum illud corporis ,Çhrifti pignusj AçcclTurus quondam Mo fes prope rubu^ igne arden tempee .urnen combureridum? è quo illi loquebatur Deus , iubetur ob teuer ïentiam ex pedibus caleiamenu folucre, eo quod locus in quo ftabat, terra fanda erat; quam puros credis oportuit elfe mentis ip-Hus lofcphpcdcSjid cft.üic£ius, quam folu-tos,amp; feparatos ab omni impnriute, corru-ptione, amp;nbsp;macula eos habere illum decui^ qui üerum iUudcorpus(in quo totadimni'-tatis plenitudo corporaliter inhabitabaprea-luerquc) propriis traftaturus erat manibus» idque vifibilitcr. Vilibiliter dixi.Nam maiu-

-rem cxigebac rBucrentiam,amp;: ianlt;9icaceni,vi? iibilis iJla diuini corporis contrcéhatio tones «epctendaxquaiin vlla alias vbi quod fides credebat , oculus videbat i palpabatque ma-•HUS- Ad corporis huius facri propius accef-I('uns vmbras,facerdotibus baquam veteris Ic-■gis, dictum fuk,t Saudi eftote, quia Hindus ego turn. Nonne hoc idem,factum illud pi-gnus ipb Jofeph , quotidiana continuaque loquebatur t'epqtijtione, dicens,Sandus elto, quia fandum Lindo turn fum ego, quod in Ynàftibus-bd^es,quod in gfcmlo gcllas,amp;: fo-^S^ Q^ilt^fti ergo mentis corporisque pu-Tfeatemte quaefo in lofcphtilio Dauideni-dbflö' ^portint, qui ad tantum allumebatur 4Wttnüs,(|uale nullus vnquam regumhabuit, Autprophetarum, fed neque habiturus olim qttifquamalius'eft? Elcdus ergo fuit ob lin-gui a rem iUiits caftitatem, mentisque amp;nbsp;cor-'poris virginitarem fandus lofepli hlius Da-uid ,qüi blij Dei dicereturpater. Vere hlius Dauidj amp;nbsp;velut alter Dauid vir fecudura Dei ror ■ Prorfus inquit, D.Bernardus, hlius Da-uldmon tatum carne, fed fide,fed ianditate, ivd deuotione, quem tanquam alterum Dauid Dominus inuenitfecundum cor fuum, cui tuto com mittetet fccretifsimum atq; d-cratifsimu fui cordis arcanum, cui tanquam alteri

alceri Dauid incerta amp;nbsp;occulta fapietix fuæ ounifeftauit, amp;nbsp;dedit illi, non ignarum effe niyfterij,quod nemo principum huius fecu-^i cognouit, cui denique datum eft, quod multi reges,amp; prophetæ cum vellent videre, non viderunt,audire amp;non audierunt» non Idlum videre, amp;nbsp;audire : fed etiam portare, deducere, ampleäi, deofculari,amp; nutrire, amp;nbsp;euftodire. Hçc ornnia,amp; fanftitatcm,purita-téinque fuinmam

Utis,virgipitadsque eius euidentia argumenta funt, arque teftimonia. Neque enim de-dûs à Dco,ad tam familiaria fibi* amp;nbsp;charifsi-mæ matri fuæ exhibenda fuiflet obfequia, mil præceUentis alicuius raræque fuilfet in-tegritatis ornatus virtutc,amp;Iiîc hæcillius ad tantum munus elcâ:io,infignis dus virgini-tatis ingens eft apud omnes rem bene pondérantes teftimoniû. Ex hac conclufuni de-monftratione volo,fieut munus fuit rarum, amp;■ lingulare , ad quod ex omnibus affum-ptus lofeph fuit hominibus ( propinquifsi-me enim ad matris accedebat dignitarem pattern filîj Dei,præterquam in gencrando' fuif fe)ita in omnibus eum .cæteros mortales præcdluiilc dcciiit virtutibus, amp;nbsp;maxime in caftitate,quæ perfeélifsima exigebatur in n u-ptiis,vbi mater virgo,filius virgo,pater virgo g 4

Du ohm demenffratio hac fuldtur exemplif. SI Beatus'loanncs Baptiftafuturus cantùnï

Domini præcurfor cligitur virgD,amp; tarn fanclus,vt vix parem habucrit inter homi-ncs,qualcmcxiftimabiscum fuiire,qui vt pater filij Dei dicerctur, eleftus erat patrifque illi exhiberet obfequia? An non virginem quoque fuifle hunc oportuit ? Erat tantx bnftitatis loanncs, vt omnibus ftupori, ad-mimcionique eilet, arque facro filij Deio-re laudari mererctur, neque tarnen dignuin fe reputabat, qui vel corrigiam calciamcn-to rum Chrifti foluerct ; amp;nbsp;non adhuc men-tem eriges ad fanlt;ftitatis beati lofepli con-cuendam excellcntiain, qui non folum cal-ciamentorum Chrifti foluerct corrigiam dignus inuentus eft, fed etiani qui tories fa-crum cius corpus foucret in gremio , mani-bufque contreâaret ? Si cligitur virgo Idan-nes, qui vel femel tantùm facrum hoc cor-pushed renitens, contrefturus erat, an non maiori ratione virgo eledus fuit Iofcph,qui toties amp;nbsp;tarn famihariter facturus idem erat? Qusmtam exiftimas cxigi in co puritatem, quipurifsimo amp;nbsp;findifsimo creatoris coeli, At tcrræfilio,imô ipfi rcrum omnium crea-tori.

fori j amp;nbsp;cœJi’amp; terrae domino dominaturus fraraliqiûdo'N.-im non foi uni matri, ied â£ huicfiio parti fubditus olim Dei hlius inir. Patrem dixcrOjqucm fie beata virgo vocale ‘Jignata clKEccc inquiebat ipû,parer tuns,amp;: ego dolentes quærebamus te. Non foitim ^ autem matrij fed bcato quoque lofcph fub» ditum fuifle Chrillum Euangeiifia tefiatur, ‘lutn ait,amp; erat,inquit,fubditus iilis.NoniUi elixir,led ijlis, vt quantum lune viro honor . ^ i rem Dei déferre dignatus fucrit films,ex hoe coniicias,vt quanta polluent puritate, arque fimäitatCjvel hinc elicias. f^s enitnange-lorum Chrilh pater vocatus ruit aliquandoï Aut au vnquam angclorum Deum fubdi-tumfuiflclegisïNoftro tarne lofcpho fubdi tus fiiit.amp; nó credes illum fuilTe in puritate parein, qui angelos dignitate,officióq; fiipc-rauitïCui enim angclorü dixit vnquaDeus, Pater meus es tu,ficutDei filium fuum hunc foplus pattern vocafie non dubito ? amp;nbsp;nihil præclarLim de viro hoe, vos modica: fidei homines credcre adhuc poteritis ? Auditis Deum huie fubditum fuifle ,amp; nó creditis maioriillü polluifie fanditate quem maio-ri Deus dignatus eft honore?Aequus iudex Deus ,apud quem perfonarum non eft ac-ceptio, co qiiöd fuis quemque mentis ho-

^ ûcabo cuni.iÇ^îftutcinxontcnuiit nic,crunc ignobaics.Q^iplus glovificat Dcü, hicplus ailco. hoxioratuncNunc ergo credos, cum cfuipiusicxtcx'is.honoiatur a Deo , plus ena ^^P^^ ^ caMeeiK glorifteaffc, amp;,por talie Dcuin tin cor-póïi lüp. £t in quo -plus cærcris-glonhcallct çiunüut portaiferân! corpore fuounitpcrvo-lümipecpccucc'wirginitaris corpus fuum ob-atew. „. tukdict Doojhofliiömaauijfani^mn, Deo pia-cciiteni,vc digows cfict^qui etiarh corpórali-» terjuo Deuxu jui corpore porurctA'-giorifi-caret , ipf«m lócuin.«a ! manibus- portando? Non ergo vüe quid cogites cum beatû lofe plium fill) Dei patrem vocari, aut Dei lilium fubditu quondam illi fuilTe audis. Maxima enim hæc fuut, amp;nbsp;præclarifsima virtutu dus tcllimonia,quas omnes fcripto n'aditas li ha-beremusiuon dubito , quiingentem librorü hab ere mus mol cm. Egodum hire de eo lego,non polfum non admirari corum focor-dianr, qui tanta de illo ex Euangclio audiences, vix adbuc quicquam de illo magni cre-dunt,ant cogitant. Quantum ad me fpeólat, dum hæc atrcmius'cólidcro,non folum fem-pcr cum virginem fuili’c, fed eciam in vrero crediderim lata^ihcacum cxtitiße.Elcdionis eins raritas,lingularitcr admirabilis,amp;t admi-rabüiter

‘lixiiKr iinguhriSjid me crederc cogit# Sed lt;licainus relût, quid ex Eac racione conclji-* lt;lcaduni litiDico ergo, Sieur eligitun mateir ’'irgo,HI cuius Chriftus vtero cocipercturdn ) cuiusgcemio facrum cius fouerctur corpus, geftaretur iinu, mambus contrciäareturj.ita ’quot;Iedas eft pucatiuus pater virgo, qui limilia *111 exhibcret obfequiaçfanlt;iWinquc eius,amp;: ''Irginale.corpus , in fuis-toties haberet ma-*gt;ibus,amp; talis pioculdubio cligi omnino debuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ '

ASimilibus caufis argumeneu ab exem plo bic defumimus.Siiniles enim cau-^ï)fimiles concIuduntetFciftus.Caufam con ^cmplamur cur continenrix, caftitatis,cœh^ l^scusquc votum in nouç legis requiritur fa-«rdoubus. Neq; alia inucnio,ob quam id m fis canto exigatur cum ngore,nift quód corporis huius,quod toties quondam virgo I0-Ifphfuis portauit in manibus,ipli confc* f*'ace,manibusque contreftarc habent,idquc *1115 incumbit ex officio. Quarc amp;nbsp;de iure di **ino,præfcriptus illis cœlibatus eft. Non e-nirn acceflero ego illorum opinioni, qui fa-1 cerdoeû cœlibatum ex iurc tantiim arbitran-1 *^r efle pofitiuo. Nam à Chrifto inftitutum

elle credo. Nunquam en ira lu cara veniaffl opujioncin,v£ BccleJiæu R omanam ( quç à duothns Apoftölojum principibus tou hau« iie, amp;nbsp;punisimam Euangehj amp;nbsp;Chrifti do-étrinam , quæà PauJo didicit, vota, noô ex prçcepto, lcd codlio amp;nbsp;fponte fieri debere) coadnendæ omis perpetuæ facerdotibus impofuerit eredam,ndi fie à Chrifto præce-ptum die,à prædidis didiciflct fidei fux ma-giftris. Ego inique Euangclicum credidero eife præceptum, donee aliud Eedefianoo determinauerit Roniana,non vt quis efficia-tur facerdos, hoe enim lub præcepto nó ca-dit, fed vt qmeunque facerdos elle veJit, fub perpetui obligätionc cœlibatus ad id admit-Utur munus. Sed in qua Euangelij loco talc conciricatur pr^ceptum, fehe forfan ve-Jis.Apud D. Lucani 14. cap. illud contineri credidero, idque in ilbs Chrilli ad turbam verbi5,Si quis inquit, venit ad me,amp; non 0-dit panera fuum, amp;nbsp;matrem i amp;nbsp;vxorem, 0^ filios ,• amp;nbsp;fratres, amp;nbsp;forores, adhuc au tem amp;nbsp;aniraam fuam, non poteft meus die difeipu lus. Hcc Chrilli vçibaiiteralifuo fenfu/cœ-hbitum ûcerdotibus prarferibere, conllan-ter aircrucro. Quod li antiquorû multi mo-rah ea fenfu interpretaei hoc non dixere, nihil contra veritatera obllat nollrx propofi-

? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonh)

''0ûis,qui fcimus non omniadixiflc omnes, J^iquafempcrii» intelligctia feripturarum ’i^igéntidc adiicJ poirepnoi um,amp; qui gene-'’l«h hanc habemus à patribus regulam, vt ^P^obatione dogmatum fidei,vcl cotrario-^ oppugnatione errorum, ex literali pro-cedamus verbomm ©ei fcnfu.Conemur ef-§0 literalem emere , amp;nbsp;genuinum horum Chrifti verbomm fenfuin , Si quisvenitad ®Cj amp;c. Ad quorum inreUigenriam feien-’lum eft, quod lieer Chriftiani omnes Ghri-1^1 pôfsintdifçipuli dici, large fumpto voca-^ulo, tarnen in Euan gel io certi quidam i Chfifto vocati amp;eieâ:i, difcipuli vocantur ^ j quibus multa prüfen bit, quæ ad reli-lt;}uos exturba Chriftianos non pertineuHa-l^uit autem duos difcipulorum ordines Chri Hus. Primus fuit apoftolorum, qui omnes epifcopi erant. Alter fuit 71. difcipuloram, quorum ordinem habent amp;nbsp;fuccefsionem ipfi facerdotes, vti Apoftolorum épifcopi. Notandum prçterea ad hos neminem fufei-piendos ordines à Chrifto,præçepti vi cogi. Ideo dicebat ƒ Si quis vult venire poft me. Si quis meus vult efte difcipnius, amp;c. Ac fi di-ceret,Nemo venire tenetur ,ncmini veniat præcipio , nemo ad factum hune ordinem inuitus afcifcitur.

Tertio, qujRlam præfcribit loges, 5^ cofl-ditioncs, qui bus non fcruatis, non vukaJ-mittatur quifquam ad facru difcipulauw or-dinem. Et hæc fuut, quæ iftis connncntui Chrifti ad turbas verbis, cum ait, Si qüis ve-nit’ad me amp;nbsp;non odit patrcm amp;nbsp;matrem.amp;c. Noni.omnibus enim lijd folis hæc præferi-buntur difcipulis.Licet in ca, quæ de neeeb Iitate funt falutis, omnibus dida fint à Chri-fto,amp;: præcepta , funt tarnen nonnuUa, qux aliis cum eonfulantur, tantum in difcipulis ChnlE neçelTariô exiguntur. Non omnibus diétufn efh, Vende omma quæ babes »^Sé da pauperibus, amp;nbsp;veniens fcquere me, fed ilü, qui perfedtus efle yplebat Chrifti difdpulus. Neque omnibus diéiuin.cft, vt rclinquant omnia quæ pofsident, neque omnibus) vt rclinquant vxores,patrèm amp;matrem:féd.iJlis tacum, qui ad facros difeipulatus Chrifti VO’ lunt ordines afcendere.Per hæc ergo verrij Si quis venir ad me, amp;nbsp;po odit patrem fuum amp;nbsp;matrem, amp;nbsp;vxorem, amp;g. alfero Chriftum aliquid in difçipulis exigerc fuis, quod non requirebatur in rcliquis de turba ChriftianiJgt; amp;nbsp;difcipujorum nomen certum defignare, fibi adhærentium ordinem, à rcliquis de turba diftinftum hominibus.Reftatinquiramus quid fit lingulate iftud,quod in difcipulis re-

3 T quot;nbsp;xM AxR'JiÆ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-'«tr ^uiri Chrifti pèi'haïG iiutÏGMur-verbaïamp;i re» i*lt;Jiris’non-eïffgkiir'Chriftiaill's. Non poccfl per hij quod omnïbus'(ï0nüenit5gt;amp; conaratw ^e cllj-diftincho nitcrhcinincs inUcü'iójióU ( porter tfrgö id per quodfiios àrcliqu.rtiiiibo ! 'Üftingiiithïö Chrifkisidifcipulos , illts ron^ Ueniré foksiaur faltcnï j^ illis foils nceciamp;rlt» «igiAt n^tVamare patrèöti'abs matreinpilis quam Gkriftiirti j öninibaRipKvccpaim cft;; xarati/ni ie’fl’ejVt quiS’ jwriipnar’risvxor^f'uaraiiu) t’us j foronbus, amp;oinu]hüs«wndi 'diuinis^ otius 'quant Chrifto Mfpuenti etinodiblê^r^ cipitur Chrifti dikiptdtsdödoTiam-ompibu.q de turba GIH‘fflrianis,Norfbióolt;öi-goieft,quödi particularités exigit hït^'XOh.wóös in vewierci ïd eum, vc fit eins diflt;?i^tuSiX^u''iddgi$ttTifio dlud diligenter iiiquii-amUS/OdilfopatrCquot;- amp;. matrem, vXöfóm, frâcrés' èeïororesiy qWölisti mentis afFedioriemi ont-'mbus ‘pt’ohïbiïüioftb maximè au tem Chrfftiänis, quibus pfçcipid tut criant inimicos diiigerc, quibus iubeturt Ilias viriSdeoreS diligant, ficUt-diriftus dibo' xit Ecclefiam , Chnihis ailtcm non oderats Ecddiam fuam. Quid ergoter odiö iftudp quo difcipttlis prxfcribirdt ddcrint- patreitiii matrem , vxorem, amp;nbsp;fratrcs,Gbrilhis fignul ficatum völtó? Dicamqüod fondo. In odio' duo funti vnum cft afteftus, akevum eft effe-ftus

élus, Affedus eft, quo quis vellet , quem o-dit non elfe aut male till elfe. Eftedus^eft le-paratio,amp; fuga ab eo,quem oóeris, feu derc-l«ftio iUius,cui male vis. Sicut in amoic affc-üus.eft quo ei, quera amas bene çupis, effe-chisx’rtjlli adhçrçre,illi vniri,vnum cum illo rflicJ,»lli coniungi. Per odium in hoc loco Gh^iftus non .thetin s quo male parentihus, aut vxoribus yelinc,lin difçipulïs exigit, fed effeftum odij, qui abc* re feparatjq eft, qua: odio;haberi iubetur,quod earn rem dekrere cft,amp; derelinquere jiquam difcipplos odifte praccipit.Vult Chriftus diccre, m eis qui vêt munt vt lint ex ems difcipulis,hc erga paren tes, vxores, Sé fratces habere fe debere, adi cois odiflent. Qujvxorem odit, ab ca fugit, ab ca feparatur,non db coniungitur,non ilü cohabitat,iliam defcriq,amp; relinquit.Ita f^gien dom eft future Chrifti difcipulo, ft vxorero habet.Nó fufheit fpiritualiter ab ca fepj^ran, fed cum efteciu amp;nbsp;realiter, ita atque ft earn verb odio haberes,relinqueda cft. Omnibus Chriftianis permiftum cft generaliter relin-qüjuit patrem, amp;nbsp;jmatrcm,amp; vxofibus adhç' ream fuisdn Chrifti exighur difcipulo,vt rc-hnquat patrem,matrem,fratrem,fororcm, 0^ vxorem,vt foli adhçreat Chofto,vt totum fe non diuifum,non fui tatum par tem,Chrifti dediect

M A R I Æ. ’ «j dedieetferuitio. Qui cum vxore cft, ait Pau-Jus, folicitus eft^quomodo placeat vxori,amp; «juomodo placeat Deo , amp;nbsp;ideo diuifus eft. Qui autcm fine vxore cil, folicitus cft, quo-modo placeatDco,vt licfandus corpore, amp;nbsp;fpiritu, amp;nbsp;fie vnitus cft. Vnitas habet omnes Tuas vircs,vt pofsit ex omnibus viribus fuis, ex toto,amp; integro cor de, no diuifo amp;partito, Dominum Deum diligcrcjiili feruire, illi ad-bçrcre. Et fie quod Paulus Corinthiis aliis Verbis dicit,amp; confulit,htc Chtiftus perodiu: iftud in parrcm,matrcni,vxoiem,amp; fratrcs,in fuis exigere fe difcipulis,clcgantî admodum deelarat metaphora. Reliquis de turba Chri-; llianis dictû cft àPaulo, De virginibus præ-ceptum non habeo , confiliu autem do. Di-fcipulis autem fuis non confilium, fed præ-ceptum dat Chriftus de vxore propter fe de-fcrenda,dum ait, allas non polte eum qui yc-nit ad fe, difcipulum fuum clic. Quid enim libi vult,non poteftmeus effe difcipulus, nifî idem ac fi dixilfet, non licet illi difcipulum nieum elfe. Qui ergo vxorem habet, amp;nbsp;cam non dderit, Chrilh non poteft elfe difeipu^ lus,id cft, illi hoc non licet.Omnes qui nos camis actingunt confanguinitate , deferendi funt,vt Chrifti fimus difeipuli. Deferatur pa teramp;mater, deferatur-vxor,frater, amp;nbsp;foror;

il4 DE Vl RG INI TÄTE , adhuc iutem amp;aiiima propria fcyM^aJtxäf d^ ftum hoc eft ad inaiorcm prarcedentium dc-chrationemgt; ac fi diccret* Sic omnibus qua: quis pofsidc^perfeiftc renunciari iubeo, vt c-riam animam fuam ,11 fieri poflec, defererc quoque vt difcipulus meus fitdebcret. Hoc eft didu, Tata eft difcipulatus mei dignitas, tarn facer eft ordo ifte,tam aims honoris grâ diis.tantam requirit fohcitudincni,curam, amp;nbsp;diligcntiam,vt tanto rede quis muncre fun-gatutjVt etiam fi fieri polTct, animam fuam, Vitam fuam ncghgcrc,amp; deferere eius gratia debeat. Tatum abeft,vt graue iJIi efle debcat patrem,matrcm,vxorcm, fratres rclinqucrc, lb cisque feparari. Vnumquodque eorum, quæ hie mcmorantur, co rclinqui modo iu^ betur,quo rehnqui poceft. A patre, matre, v-Xorc,fratrc abirc, eosque fugerc, amp;nbsp;deferert poffumus , ab anima fugerc non polTumus, aut earn relinqucre:attamen quod polfumus faciendum eft. Abnegate cnim etia nofmer-ipfos iubemur, vt fimus Chrifti difcipuli.ld eft nuUius aitcrius rci,prçtcrquam Chrifti ha here cura,nón quçrcre noftra,fcd qua: Chigt; fti funt. Vt non qüçramus noftra renuncian-dum iUis eft,qua: magis noftra funt,qux- ma ■gis habemus chara,vt folùm quomodo Chii fto phecamus fohciä fimus. Nemo mirctur i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo,

M A R I Æ. ' ” trç c^gOjfi Chriftus dixcrit propter tarn facruni ßiuniis, deferendam vxorem efle ; nam tam txcdlcns cd hic graduSjamp;r tanti meriri, quod «dam h fieri pollet, anima quoque propria Referenda propter hoc munus eilet. Quod dixerim contra cos,qui talcm tantùm dcrcli-dionem vxoris,cxigi hîc in difeipuJo Ghri-fti dicunt, quahs dehet cire»amp; animæ fuæ.Vt Scilicet fpiritualis tantùm intclligatur eile, amp;nbsp;non corporalis fcparatio, qüæ inter futurum Chrilli difcipulum,amp;cius cxigitur vxorem, quads fola elle potcll inter hominem amp;nbsp;ani-m.un fuam, Quibus diftu fit, Chriftum hîc tantam exigere feparationem, quanta pcrfc-difsima elle po te ft fecundum rei, qux defe-renda eft naturam.Animam defcrcrc, amp;nbsp;clTc non poil u mus , vxorem quidem fic. Anima crgo,qux fpiritualis eft,fpiritualiter rchnqua tur,vxor quæ corporalis eft amp;: carnalis, cor* poralitcr, carnalitcrquc defcratur, Præterea, vt iam dixi,fi fpiritualis tantum fcparatio,in* ter virum hic praeciperetur amp;nbsp;vxorem,nihil niagis exigcret hîc Chriftus in futuro fuo difcipulo , quam in quólibct requiritur de turba Chriftiano, Quibus omnibus pixels pitur , fint femper animo parati, ad omnes defcrendos , ad vitam quoque hanc perdent dam Chrifti amp;nbsp;fidei illius caufai Quarc nuk h i

lus alius polfcr.elfe verborum iftorum Ghrir ill literairs'fcnfus,præter cum , in quo expo-fita à nobisfunt. Atque hunc quidcin genui* num effe eorum fenfum,ex alas Ckrifti verbis luculenter fads oftendicur. Nam earn-A* poftolus Pecrus,fuo cæterorumque difeipu-lorum nomine dixiflet Chrifto,Ecce nos re-liquimus omnia , amp;fequuti fumus te, quid ergo ent nobis;Rcfpodit illi Chriftus,Amcii dico vobis vquod vosqui rcliquiftis omnia, amp;fequuti eftis me, in regencratione cum fe-deric films hominis in fedc maieftatis fux, fedebitis amp;nbsp;vos fuper fedes duodecim iudi-eantes duodecim tribus Ifracl. Eleganter dixiflet hîc Petrus,Ecce nos odio omnia ha-buimus, amp;nbsp;fequuti fumus te. Quod idem fuiflet,ac fl dixiflet.Iuflbras odio haberemus patrem,matrem,vxorem,frarres,for0res propter nome tuu. Quod iufsiftifecimus.Ecce rcliquimus omnia,amp;fequuti te fumus.Quid ergo nobis repOnes pro hac noftra obediem tia prcmij?Quod autemiftudrcliquiflc omnia,comprehendat reliquifle patrem, matre, vxorem,fratres,amp; forores: audi Chriftum in confequentibus id déclarante. Et omnis, in-^ät.if quit3qui reliquerit domum,velfratrcs,autfo-^uc.is i'ores,aut parrem,aut matrem, aut vxöré, aut fijio5,autagros propter nomen meum,ten-tuplum

M A R I Æ.. . Xljy tuplum accipict, amp;nbsp;vitam ætemam pofside-bit.Jit apud DXuGami8.-cap. Amen dico vo bis,Ncmo eft qui rcliqmc domum.gt;aii£ paren tcs,aut fratres^aur vxorcmi autélios» propter regnum Dei, amp;nbsp;no recipiat muJtó plura pro hoc tempore, amp;nbsp;in fœculo futuro vita æter-nam.Quod Chrilluç alibi dixcrat^neminem polie fuum eiredifcipulummifi patremsUia-trem,vxorem odiflet, hïc dum pr.cmiü id-fa-ciétibus proponit: qnomodo mteUigendum fitodium iUud déclarât,cùm id elle eos relin qucte,vtdibi feruiant,oftendit.De iûo qùo^ que odio intcUigendum eft iftud Matth, iq# Non veni pacem mittere, fed gladium. Nomine gladi) odiiim lignihcat : fed quid illud lit odium»quis gladius, ftatiril déclarât , çüm aitiVeni enirn inquit,feparare hominem aft-uerfus pattern fuum,filiam aduerfus maHcm •fuam,amp; nurum aduerfus focrû luam, amp;nbsp;iai-mici hominis domcftici eius. Qui amat pattern aut matrem plus quàm me, non eft me dignus. Et qui amat filium , aut hliam plus .quàm me, non eft me dignus.Et qui non ac-'cipit crucemfuam , amp;nbsp;fequitut me,non oft me. dignus. Qui inueniet anima fuam petdet earnjamp; qui perdidetit animarn fuam proptet ’ nie,inueniet cam.Lucae àutem ü.pro gladiq point fcparationem.Putatis,inquic, quod. paft ^

lt;n8 DE ’V IRC TNIT AT E ccm veni dare in terra. N ou dico vobis^ fed ’fcparationem.Verbà auccm ifta dixit Apofto lis,cum eos nneteret prçdicatum Euangcliu. Quod autern odium.illud, de quo Lucxi8. agitur,rcnÔGiationem amp;nbsp;fcparationem Ïigni-ficet j claie docct ip/cmec Chriftus apud D. Lucam 14. dum propolitum fuum de illo odio habendo erga matrem , patrem , vxo-rem amp;c. condudendo , poft duo proporita excmpla,vnû de çdificaturo turrim,qui prias comparât fumpros,altcrum de bellum com-mifturo cum aduerfario ft potentiori,ad que Rico legatos de pace mittit, ita ait. Sic ergo ex vobis omnibus, omnis qui non rcnûciat omnibus quæ pofsidct,non poteft meus elle difcipulus,ac li diccrct,Sicut neediarium eft homini ædificaturo turrim fufficietes babere fumptus, amp;nbsp;bellum gefturo cum aduerfario potcnu,excrcitum habere aduerfarij viribus -parem; fie neceflarium eft ci, qui meus elle vult difcipulus,omnibus rcnûeiarc quæ pot-fidct. Quod per partes antcà dixerat : quod oportebat odiifle patrem, matrem, vxorem, ffatres,amp;fororcs: mine in vniucrfali conclu dit cxponcndo,quid fit illud odium, dîcens, Qm n 0 in rcn û ciaucri t 0 m ni bu,s quæ pofsi-dét,nô poteft meus elfe difcipulus. Vides cr-go,vt refte expofuenm odio habere, pro ré-

5 ‘ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nun eu

ounpiare alicui, fcparan ab aliquo, rclinquc-tc aliqucm. Vides vti ex horum variorum Chrifti yerborum collißonc ad inuiccmfa* da, genuinum amp;nbsp;literalem verboru Chrifti de odio habendo vxorcm,amp; patrcmjamp;c.con cluiimus cum efle, que fuprà diximus. Quo I habito cofequenter quoque fequitur, facer-. I dotum çœlibatum ex Chrifti elle inftitutio-»e,dç iure efte diuino, amp;nbsp;de neceflariis con-ditionibus in futuro Chrifti difcipulo.Adeo quod qui habent vxorcs,nifi illis renunciçCi non poflunt,id cftdlhs non licet efte facer-dotes-Hocenim folùm poftumus,quodiurç poftumus, inquit lurifconful. Hinc quoque intclligcs, quo modo vinculum matrimony ( de quo Chriftus dixit, Quos Deus coniun xit,homo non feparet ) per votum cœlibatus, amp;nbsp;caftitatisj quod cmittunt difcipuli Chrifti foluitur.Verum tarnen eft, quod non ab ho-nainc/ed à Deo feparatur, qui hanc in difeïr pulis fuis códitionem pofuitneceftariam, amp;nbsp;qui præmium ingens, talc quid facicntibuj promiftt, Concludamus ergo ccclihatum in laccvdotibus de necefsitate requiri, aliis ante fub confilio cftc,fcd ad ilium, magnis propo fitis à Chrifto præmiis,inuitari omncs.Dicî-mus itaque Chriftum cœlibatus facerdotum »aftitutorem,authorémquc efte, quem exem h 4

M^o DE VIRCINTTATE plo fuo,præccpto, amp;nbsp;ingenti propoüro præ-niio,Apoftolorum «xcmplo, Eccldiç fue ca

- £holicæ,quæ Romana eft,praxi amp;nbsp;vfu, mirû in modum cómendauit,amp; cofirmauk, idque adco firmitcr,vc nullis conuclli potucrir hx-rcticorum macliinamcntis, nullis pofsit ho-minumdifpcnfationibus tolli. Ego ccrcc,vt verum fa£car,vehcmêccr dcmiror, quomodo in ranta vcrboi'um Dei clantatc, cœlibatû ex iure eUcdiuiwo', ChrilMque inftitutione tot vin,alias d^ääTsimi no viderint. Miror quomodo cx folo poliriuo iure, amp;nbsp;Eccldiç con-llirutione introdudum efle diï{crint,cum tarnen res Et tanti mométi, quod introduci in Ecclcliam , line cxprclfo Dei non potuerit manda£o,qui alias rcliquis hominibus, non pra;ccpturn,fed conlilium, dcccclibatu dari volucrit. Quod'fob eófilij libertatc rcli-ftum erat à Chrifto Chridianis, nó crediderim ab ■Ecclclia redigendum vnqua fuifle fob prx-ceprum,Enc expreifo foi magiftri mahdato. Q^od non dubito illam perfidei fox Icga* tos,amp; magiftros,Apoftolorum principes, fi-deliter acccpiire,amp; diligcntcr cuftodilTc, abf-que eo quod vlla vnquam interruptione legem hanc cœlibatus intcrmitti,apud eosrcli-querit,qui fois-mandatis o bedien tes efle per-ftiterunt.Immo crediderim non poEc Ecclc Earn

hanc,ctiatn fi vœllcr,tollere legem.Dcfî-ftmtefgo matrem fuam Romanam mordere ^ccleûamjiHiquc indignari rebelles dus filij, ’^nali ipfa hoc illis iiigum Humana impofuc ’^‘tvoluncate, amp;nbsp;non diuino potius magifte-fio amp;-mandato.Quod cria 11 abfque expreflo ^ci man dato iilis impofüHTetjSpiritunmâto ’geute amp;nbsp;diligente, hoc eanï fcciffe dicendu '•fajquandoquidem eolumna eft, firmamen-'^nuquc veritatisSedhes bti^ fe habet,quod ^® maniteftè ex Dd verbo per Chriftö la-^frdotum cœlibatum inftitutu' fuiffe doeùii-“Mis ; quatenus iUoriim infîpieutia nota fit omnibus hominibus,qui de Dei verbo fem-pov gloriâtes, illiq; foli credere fe vcllc prç fe Ventes,nihil minus tamen,qtiàmillud intd l’gunt, aut ad illius normam opinionesfuas fmédarc,corrigcrcque volunt.Sed videamus 'juomodo Chrilhis ftio exemplo docuir cœ-^ibatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Omnis enim Chrifti a€l:io noftra eft infti-^tio.Non cft dubiû , quin Chriftus primus fuerit nouç iegis facerdos,qui ex virgine ma ^rcnatns,virgo amp;nbsp;cœiebs perpétué vixit, ad ouius imirationé nouæ legis'facerdotes, cœ* libesomncseftedebent, caftitatémque per-petuo feruare voto, fimulatq; ad munus hoc ^umpti fuerint.

Secundo docuit verbo amp;nbsp;præcepto,cum nullum polie fuum elle difcipulum dixit,qui yxorinon renuciaflet, vu fuperius diximus.

Tertio hoc Apoftoli, rcliquiquc Chrifti feruaucrc difeipuli, qui reliais pâtre amp;nbsp;ma-tre,domo,vxorc,fratribus, fequuti funt Dominum , dequibuS dicebat Petrus Chrifto, Ecee nos rcliquimus omnia, amp;nbsp;fequuti fu-mus te.Et iftud,omnù,vxorcm quoquc fign» ficabat.Certc D. Auguft. ex his verbis Pétri fanûifsimos Apoftolos votum cmililTc pau pertatis airent,amp;: condudit. Ego aute cadem ratione qua ait cos fecifle paupertatis votu, eolligo quoquc votum cos fcciUc eaftitatis, quandoquidem illud omnia, vxoïibus nun-emm illos indicat rem dille, ita atque diuitiis temporalibus.Nam vxorcs inter res funt,quç pofsidentur, amp;nbsp;Chriftus exponens quid ht lelingucrc omnia,idque per lingula interpre tatus dixit, Et omnis qui rcliqucrit ( vq^ró fcilicct exemplo ) patre,matrem, vxorc, amp;c. centuplum accipict,amp; vitam çternam poish debit. Vbi vxorem numcrat inter ea,qux per iftud rclinquerc omnia, intclliguntur. Fece-runt ergo quod Chriftus iufferat fieri debe-rc,vt client difeipuli cius:odio habucrunt pi tr,cmjmatrcm,vxorcm, amp;nbsp;fratres propter regnum Dci,propter nome Çhrifti,vt toto Üb ad lu

M A R I Æ. ; 'i r f^j ^tihxrcrent corde,folique tilt feruirct,in mi-‘’'ftcrio ad quod aifurnebantur.

Quarto,approbaC vehementer, comment ^«que cœhbatum , quahdo Angularc illud ptæmiu Apoftolis pollicctur, qui primi cius '“Hà fequentes, cœlibatum vouerunt. Ma-gnuin cmm quid crit, in vniucrfali illo , fie generali ludicio in regencratione,cum feder fgt;tfilius hominis in fede maieftads fuæ.cum ^oogtegabö-ntuf an teen m, mortui, viuiquc onnics, pudlb amp;nbsp;magni, aderunique omnes Angell,qu-od-fcU'urt hi fint fuper iz.fedes,vt •udieent nctribus Ifracl. Prorogatur corum •urifdiftio in 'extremum vfque iudieij diem. Hçc Angularis prærogatiua primis daiur du-dbus,qiM fuo exemplo facerdotum cœlibatum conArmarunt. Aliis autem,qui cos imi-dbunturdpfisque Amui i promittitur centu-pluin in hoe mundo,amp;: vica^tema in futuroi Quid amplius deAdcrare auara homintmi uiens poffet f O quam grata eft Deo, in fuis Villus hare faccrdotibus,ad quam tanto, imó totpropoAds prarmiis inuitatJ Qiiado nihil diud habcremus,niA Chriftum voluntatem fuain Ac manifefte dcclarantem,Sc quam grains illi coriibatus At cxponcntem,debuerant difcipulatuS eiusipfofcflorcs, fna virtuté hac «ripefe fponte cquatenus Dci Ac voluntati u/üA-’d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fefe

feie accómoddttcesjgrirtioies illi dfe poHent-Hîc facile foluirur eorum quæftiagt;quian rc-lifta quis vxore,ad facer dotiiî vcl .rcligioncin GOnuolare pofsk dubitant. Nam Chriftus ad illicita,tanCQ propofiro præmio, nunquâ hommes inuicaret. Licet facecc quod Ghri-ftus confulic, ad quod faciendum propofitp •nos folicitat præmio.- Vtrùm id faciendum eft, arque EceIciùc,mentis fponh coferç fui, faciendû elle docuitiamp;.prarfcripôEHic quo-q ue CO nfufa iacet Luiuheraiiô ottitkÿ amp;nbsp;hindiû Épicuri de gtfegepotaoïm iimjpeudentia/qui facerdotes no'nGHnftnoxcmplioad' catlibaul, fed ad :VXoratum',caDnisquc delttiafs foliciâr, amp;nbsp;vocant. O quàm longe diftât à vera Euan •gelij Chrifti inteUigentia! O quam contra-' rioagu-nturfpiricu gt;fp4ritui Chrifti! Paulus dura cœlibarum con’füicrct,prçferrétquG mi trimonio, fpm turn Chrifti habere fe puta-barriftiautem côtrarinm- confidentes amp;nbsp;do-ccntesi, de Chrifti tannen fpintu gloriari au-dent.Chriftus difeipulis vxorum præferibit renunciatiohcmiiftiecontrà ad vxorumil-los vocant amplexus.Chriftusipatris/natris, fororuin,filioruin,fîh'arum cura abdicent fe praccipit, ifti ad rem famiharcm curandam, ad vxorum , filiorunt, fibaram, folicitas au-xiasque feuoeât à Chrifto curas. Paulus militantes

«tantes Dco à fccularibus arcet negotus : hi, ''ero^ecularibus cos negotüsjtotos immer-S^tc vellen£,atque canantw..amp; d-uhitabit ad— ^Ucaliquis m tanta rcrum- ebricate» quo aâ:i ^piritu talia doccanc, amp;nbsp;fuadeant ? Credent idhuc eiufmodi homines/piritu afflatos effe ^âo^ Sed de his alibi fulius dnäuri fumus, «G contenu cœlibatum docuiffe ûeerdotu, 'ure ex diuino effe, Chriftique inftitmione, ^non ex Humana,vt iili ogganniunt, tradis quot;one aut inuentione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Quinto, quod ex vfu, praxiq«e patet Ec-^efie ChriftijEcclchiç inquam R.oman'Ç,qiiç praxis,optima Chrifti legum amp;nbsp;inffitutionû 'tgt;terprcs,eKpofitrixque cft.Hæc vt ex hifto-quot;ï Eedefiaâieç feric patee, nuquam permi--fitfacetdotes vxores duccrent, aut ad facer-tlotimn promouerctur vxores habentes,nili ïb eis quoad chorum fepararentur. Qtiod fi Græcorû alleges exemplum,ccfpondcio tibi Grecos femper durx eduieis homines fuif-^r)amp; vt plurimum,malas beftias, amp;nbsp;pingucs t'entres, carnis mmium wramin delitiis ha-identes , quorû proteruiae non concefsit,fed tolerauit cedefia, qui vxores habent ad fa-, eetdotium promoueri poffent ,abfquc co, Huöd iliis renunciarenu nuquam autem, nc perseis quidem, iis qui jamfuntfacerdo-

'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes,

U« DE VIR GIN IT ATE res, vxores duccrc poffent permitiura fuit. Quarc amp;iis qui vxores haben res ad facerdo tiuin promouentur,quando cas mori cotin-git,alias in earum loeft duccrc nulla rationc conceditur. Hæc fulius hie declararc , prx-fcnris non eft fpcculationis. Vbi hanc idea ingrefsi fumus digrefsionem, quia noftro propoftro,ad virginitatis ipftus lofcph pro-bationem, demonftrationifque noftrx vlti-mæ ad. id probandum illuftrationcm » non parum feruit.Nam vbi Chrifti facerdotibus ex diuino turc indicium efle caftitatis perpétua: votum probauiraus, co inter cætcr.is præcipuè caillas , quod facranfsimfi Chrifti corpus confecraturi,manibufquc contreda-turi erant, quiaadventatem propolitionis cauftdis, oportet eins vniucrfàlem affirma-tiuam efle veram, iftius autem hæc eft vni-ucrfalis. Omnes quotquot ad facri Chrifti corporis contredationem admittuntur, ca-ftitatc perpétua deuinâos Deo efle conuc-nit,amp;. oportet. Omnes dico , qui ad hoe cï officio vocatur, qualis crat beata Virgo pri-mum,deinde bcatuslolcph.poftca Apoftoli amp;nbsp;facerdotes, fequitur confequenter lofc' phum , qui ad fimilc ex.parteeligitur officium ( nam fepè fçpius facratifsimu Chrifti corpus pcopTTusc crat contreélaturus wani-

®ws ) caftifsimum quelque fuific , amp;nbsp;perpe-^^æcaftitatis voto Deo confecratum. Neq» ’‘J tâtum munus vidualcrn fufficere potuif-caftitate exiftimarim, quadoquidem non 'nfenfibüiter, amp;nbsp;inuifibüiter, vu facerdotes, *1^(1 fcnhbiiitcL,amp; vifibiliccr, tam facrum crac P^lpaturüs pignus,quod maiorem, vt puto, ^^igebat in ülo puritatem. Vt caftitas virtus ^h tres eins ponitTheologus fpccies, quaru ^ tantum admittit ad lacerdotium, vir^ Sinaiem fcilicet,amp; vidualcrn; coniugalem au f^naà faccrdotio rciicit,amp; fubmouct ex Chri mandat© Ecclcda, indignum exiftimans ^m-qui cum vxorc mifceatur,amp; eius pollua ^^t tradibus, ad facri corporis admitti con-* ^câationcin. Bigamum autem ideo rciieit, H^iaillius nonfidit condnentiæ. Qui enim pet fecundas iam nuptias fuæ dedit experi-’’'entum fragilicatis amp;nbsp;incontinentiç,non ca ^ignus eft rcputationc,cui credat etiam pro-’’iictenti,vct ittranti/c futurum perpétué ca-^imdofephum itaque dico non fuifle forni estorem^quia iullus crat,non fuilï'c viduumi Huia bigamus per Mariç nuptias futurus fuif Hheque fimul duas Habuiffe vxorcs , quia ’’igamus etiam fuiirct,amp; magne incontinen-^iæ dediiret argumcntu. Dico hoc prodidif-f*^ nimjs illuram-uliero,fum,amp;paruin conci-

nentcm : quare prudenti Virgini fufpcéluJ vehementer fuiflet. Kelinquitur ergo, quod folam Mariam vxorem habuit, quam cum nunquam cognouerit,amp; nunquam, quiaiu-ftus crat, fornicator fuerit, confequens eft femper virginem führe, Virginitatem autem qua: Deo non eft dedteata, amp;nbsp;per votum ei oblata,nou eflcDco ita grata,atque camjquç ex voto eft,ex Diuo iam oftendimus Augu-ftino.Certc ex prodentia Virginis efficacmi-mè probatur,cura voto perpetuç virginitatis fc Dco confecraftc.Idquc adhunc modum dedaramus. Non fuiftet iatis prudens beau Virgo fuam cómittendo ei virginitatem, de quo non fuiflet certa, qubd non elfer forni-cator.Viduo quoque diam c6mitrete,tutum quoque non fuiflet, qui poft Veneris cxpe-nentiamde fragilitatc carnis, fufpedus ilü iure elfe debebat. Tranflt enim vel ut in na-turam, ex multis aâibus contracta eófuetu-do amp;nbsp;habitus, quare in Venerem inclinatio-rem futurum eum, fi fufpicata non fuiflet, minus habuilfet, quim par erat prudentie. Quid ergo reftat?Elegit virgo virginem,lirai lis tibi fimilem. Sed adhuc requiritur in prudente virgine , virginitatem feruarc propo-nente,quam fufpiciofam, qua pauidam femper elfe decct, antequam viro fe cómittat,yc v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eum

£um co fola cum folo moretur amp;nbsp;habiter, fecuntatem ab eo exigere quanta potent ma Xirnam,euoiquc obftnngerc quanta maxima pofsit obligationc, de non cognofcédo vn-^uanï illam. Ideo non debebat Maria: fuffi-ccre,quod lofeph illi dixiflet,Maria tuto inihinubcre potes. Nam ego propofui apud ^Cjlicut amp;nbsp;tu,virginem perpétué cllc,amp; ego hoc tibi promitto. Multa vt cas decipiant, pucUis amp;nbsp;virginibus promittere homines fo lent, quibus cofulit impius quidam vir. Pol-hccas licet, pollicitis diues quilibet effe po-îeft.Non fin liet fuis prudens beata virgo, il hmplici illius fidiUct pollicitationi, vel hm-plici verbo. Et ideo quia inter omnes obliga hones,quibus fidem akeri obftringere ûiam CUIS poteft, ea quæ Deq per folcmne fit vo-tum,maioi'cit, amp;nbsp;indißülubilior, dixifié illi Kariam crediderim. Fac votum Dco cœli te perpétué futurum,iieut ego, idque præfenti-hus teftibus,ne quis imprudentiæ amp;nbsp;fatuita-tis mérité me arguat,quöd virginitatem fer-üare volens,fufficicntem à te de indemnitate aea non fumpferim cautionem, antequàm tecuin cé fenferim fimul habitare, in tuâque elle poteftatc.Maior autem cautio,quàm ho-mo homini,de non fallcnda fibi fide dare po left,eft voucre Deo, idque prçfentibus tefti-

bus,fe promifsis effe ftaturû. Si millies pro-: mi Aflet lofeph virgini,fe futurum perpetuo virginem, non adhuc tanta fuiffet ad id faciendum amp;nbsp;feruandum obligatio ,ƒ tque votum virginitatis faciendo Deo. Ex prçdiftis docuiinus non licuifle virgini fuum fponfo celaffc votu, amp;nbsp;non illi dixifle palam amp;nbsp;ma-nifeflc,fe votum fecifle Deo,de nunoua co-! gnofcendo virum , antequam ilIi dclponfa-retur. Votum enim virginis folemne fuiffe cx eo colligo, quod impofsibile fibi dicebat cognofcerc vifum,amp; cx co,quod nunquam Confenfit AngcIo filium promittenti, donee plcnius edofta fuit,falua fe virginitate,Spiritus fanfti operationc conçepturam eum efle. Vnde credo quod cum ad annos pernenit difcretionis, in templo in manibus facerdo-tum,prçdiâ:um emiferit vptum.Nam in Am plici voto çadere poteft difpenfatio, quod impedit quidem contrahendum, fed non di rimit contraäum matrimonium.Ideo quan-do de iJlius agebatur defponfatione, non du bito,qqin prudens virgo, Theologorum pe-tito conAJio,amp; in tam graui materia, forfan ctjam fummo confulto lacer do te, diligenter inquiAeritjquid fado opus efletpfo fuçfecu ritate cofeientiæ. Votum fuum folemne efle allegabat amp;nbsp;perpetuum,non ad cerf um faótd tempus,

tempus,vti Nazareorum erant vota, taie votum non caderc fub difpenfatione fcicbant omnes. Non dubito ergo quin inter legis, (Jui turn erant dolores, inuitum diuque de Mariæ aetum fuerit dclponfatione.Curn au-tem tradenda crat viro,idquc omninofacien dum elfe, Icgisconfultorum decreto defini-tuin circt,virum elegit, diligenti de eius vita, femoribus facta prias inquifitione, vt certa fieri pollet amp;nbsp;fecura, quod nulla him immi-nerct, aut ingrucret ab co virginitati pericu-lumjmo duin ipfam penitius rem difpicio, diud neccliano aftruendum vidço,quatenus Virginis prudentia omni ex parte fuifle per-feaam,fuftinerc valeamus. Non cnim fuffi-citvirgini,virginitatem perpetuo feruare vo uenti, feire cum quo ßt habitatura fola cum lblo,virum fimili atque ipfa Deo obligatum effe voto, nifl alias per veram amp;nbsp;fidam reue-lationem,ccitior à Deo fieret in fuo feruan-do voto , talem perpetuo conftantem futurum. Quis enim prudente diccrct adolcfcen tuiam religiofam, fi ideo cum viro aliquo fola cum folo morari vellet, quia vir iUc ca-ftitatis perpétua: voto obftriàus Deo eilet? In occafionum peccati fuga,certaminis cafti tatis conliftit Victoria. Ideo in lofepho votu non fuifecilfet virginitatis ad hoc, vc illius

’ fe virgo cómittere euftodiæ tuto poffet, nifi antccefsiirct,amp; de illius perfeuerantia, cem diuinitus faóta reuelatio. Quæ omnia dicere cogor ad virginis faluandam prudentiam, quæ occaßones deuitare omnes violandi votum , magna cum folicitudinc tenebatur amp;nbsp;dira. Et ßc exegit eius prudentia, de viri certa elfet volutate amp;nbsp;voto,altera ex parte eer ta quoq; eiret,de fpeciali cócededa illiaDeo perfeuerandi gratia, conftantiâque. Quitus liabitisà nullo iufte reprchendipotyit,vt im-prudês,aut fatua,eo quôd virginitaté feruare proponens, fol a cum folo cohabitare con-fenfent viro. Quod alias prudenti nulli faciendum erat virgini. Duas nobis dédit Deus matrcs,ambas prudentia, ambas fa-pientia,ambas Dei gratia, amp;nbsp;Spiritufando plenas,beatam fcilicct virginem Mariam (cui dum Chriftus in cruce dileótum difcipulum tanquam filium commendauit, omnes in il-lo Chriftianos,fratrcs fuos,matrifque fuçfi-lios fecit adoptiuos)amp; fanótifsimam matrem Ecclcliani.Hx'c prudenter fummouit à facri Chrifti corporis contaclu coniuges biga-mos, fornicarios propter incontinentiæ corum amp;nbsp;fragilitatis fufpitionem vehemetem, illa virginitatis fuæ facratique Deo corporis, nullum,neque bigamum, neque fufpeófum deincótinentia:fedfolum virginem virgin^:

tatis voto Deo confccratum,amp; perfcftæ fibi notæ fanétitatis yoluit effe cuftodé-Antiqui patres dum caufas reddunt, cur faccrdou-bs vxores duccrcnon liccat,argunacnta fu^ munt cffitacifsima ab vmbra veteris legis amp;nbsp;figura, ad vcritarem,qux nobis fub noui te-ftamenti exhibita eft gratia. Ex rcuerentia, i-'Par.tf luç veteris debebatur arcx teftämenti,quanto maior noui teftanicti debeatur arcæ optimum ducitur argumentum. Oza ne cadent hanc quondam tangens,cum iph arcç la-ficiuientibus bobus periculum immincret, fiibita à Deo interemptus fuit morte, quam-obrem Daüid in fuam illam introducere domum au fus non eft indignitatis fuæ con-ficientia ductus. Et timuit, inquit feriptura, Deum tunc temporis, dicens, Quomodo poflem ad me introducere arcam Dei ? Cur autemOzafte repentina fucrit morte per-tuffus, ferunt communiter expofttores, id •deo illi cuenifte , quod præcedentt nofte turn vxore dormiiret.In Dauide quoque pvopófitionis panes ex famis comefturo •iecefsitatc,muditiam exigebat Abimelec, vt ficilicet tribus aritè diebus ab vxorum abfti-nuiftent amplexibus, ipfé ciufque pueri amp;nbsp;foui.Hæc autem fururorum vmbra tantùm y fiant.Q^d ft iri futurórum bonorum tan-

,34 DE VI R G IN I TA TE'^ gcndis figuris, tanta cxigcbatur munditia amp;nbsp;abftinêtia ab opere,alias populo illi licito: quanto maiorrequiritur ab omni pollutio-nc in no ni teftamend minifttis p un tas, qui ipla futura bona,propriis contre ôtant mani-bus?Si panis propolitionis côtreChido,a*iutn dicrum exigebat ab vxoribus abftinentiara, an non turc totius vitæ exigent caftitatera, ipfa line vlla comparatione maiora, vmbris illis figurata bonaî Vide quantum inter corpus intcrlit Dcj,N panes propolitionis.Vide quantum inter manna amp;nbsp;lacratilsimu Chri-Ih corpus. Vide quanta puritas cxigcbatur in iis , qui veteris rcftamenti propius acce-debantad arcam. An non noui ceftamend viuaarca Mana,quæ vcrû manna,vcrum pa-nem cœli amp;nbsp;vitæ, in fuo per nouem menfes portault vtero? Quanta ergo cxigcbatur iin habitaturo cum ca lofcpho puritas, ipfe tecu reputa.Quanta ab omni mullere cotinentia, in ipfum virç panem totics attreötaturo rc-quirirur? Duplex in illo caufa tanram exigebat metis munditicm,amp; corporis, quod fei-licet noui ceftamend arcæ eótinuus dcligna-tus erat euftos, cuius liguram Dauid quan-tuncunque vir fecundum cor Dei, in fuain introduccre non aufus eft domum.In domo lofeph, apud ipfum lofcph fub euftodia lo-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M A R I Æ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^y

Hh,cuftodicnd;i fcruadaque area lire crat. Altera caufa cft,quód ipfum manna de cœla •niffui-n^propriis eratvifums oculis,propriis coutreftaturus manibus. Vidêrc quondam dri BethLimites aream veteris teftainenu nu lt;Um,introfpieere auli fnnt,polluufque ocu-lis,qLiod eontinebat côtueti manna ,■ rem tarnen morcuam , vnibrâmquc tatùm Chrifti. Q^d iUis accidit?Qmnquàginta hominum-quot;Xipidplcbc milita lubita à Deo occifl funt 0îorce,amp; exprincipibus feptuaginta. Et quæ caufa tam terribilis Dci irç,tam feuerç vindi-dæ? Immundi amp;nbsp;polluti propius accedere aufi funt ad areâ illamjamp; earn intueri. Quid etgo lofeph ? PofTet ne eum Maria viucre pollutus amp;nbsp;immunduSjfornicatione,adulte-do, aut bigamia coinquinatus? Nihil minus. 2elus domus fuæ feciffet, quad Dei ilium eonfumphlfet, amp;deuorairet ira. Et de veto Manna quid? Etiam citra certum vits pericu lum non poterat nih à mulicribus mundus, illud in fua habere dotno,iUud quotidie co-tucri,manibufquc contredhare.Vrgentia fanè argumenta,ad fanéti lofeph probandam ca-ftimoniam, amp;nbsp;fanéUm virginitatem, acque perpétuant ab omni mullere abftinentiam. Idem nobis Dcus,qui amp;nbsp;tûc. Idem puritatis, caftitatis,munditieique amator,caufx autem

1^6 DE V I R G I N l'T A T E^ cxigcndarum harum maiores amp;nbsp;vrgctiorcs. Hçc arbicror exempla illuflxabût, lucémquc magnam fupcrius politis demoftrationibus affcrcL,ad virginitatis perpetuæ ipiius lofeph probatione.Ex quibus omnibus recte con-«deratis,magnum fibiparabit vnufquifque judicium ad rechè de iis pronunciandura, quæ apudantiquos patres magna amp;nbsp;mirabi-lia de Mariæ amp;nbsp;lofeph dicuntur fan Zitate,amp; coningio. Certè dum Mariæ prudentiam fi-pientiâmque confidero, amp;nbsp;caufas propter quas defponfita viro fuit, apudmc reputo, crederc cogor veras elfe hiftorias illas, quæ demiraculofadus conceptione, oblatione, amp;nbsp;dedicatione eius,à fuis Deo fréta parenti-bus,déquceius diuinitus t'aéta defpofationc narrautur.Neque difficileperfuaderi me fi-nam,huius arcæ finguiarem, fpecialémque femper habuifle Deum curam. Quafe, amp;nbsp;quod narratur de frequenti angelorum cura ilia côuerfatione,eorumq} vifionibus, amp;nbsp;ap-paritionibus,eadê crediderim facilitate,atque pietatc. Præfertim cû dehis multaapudgta-uifsimos fanótifsimósq; reperiâtur authofes, quibus in pia etiâ caufa, menriri religioni e-rat.Ex quibus aliqua hic dixilfe ô^aUegaife non abs re fuerit, quû ad rectc dciis fenricn-dum,lcctoris dilpofuerimus animum.

Gregorius Nyflenus Baâlij magni frater, ^‘™. de ^cdcMariænatiuitate,oblationc in templo, X^^^. ^defponfatione fcribit.Prius autem,inquit, ^uænam hæc,amp; vnde fit, ex iis,qui rem gc-lUm de ea memoriarprodiderunt audiamus. Audiui igitur arcanam amp;nbsp;occultam quan-iwn hiftoriam, talcs de ea meraoriæ pro-•Icntem narrationcSi Inlignis quidam in ilia fxaéb fecundû legem viuéndi rationc,amp; no lgt;ilis propter fummâ virtuté , parer yirginis fut: fed cxpers fobolis confenefccbac,pro~ pterea quod coniunx dus adliberorû pro-treationem apta non elfer. Habebatur aute nutribus ab lege quidam honor, cuius hono fis Herilcs participes non crat.Imitatur igitur hæc quoque ca, quæ de matre Samuclis nar-fautur,amp; lancfum fandboru ingreffa fuppU-cac Dco,nelegu beneficio priuctur, quæ nL, Hil in legem pcccalict : fed vt mater fieret,ac Ûeo,quod gigneretur, confecraret. Confir-niata autem nutu diuino , donum quod pc-tiitaccepit. Quum autem nata effet puclla, nomen quide impofuit ei Mariam, vt etiam per nomen impofitum , diuinitus datum munus fignificaretur , quum autem puclla 'am grandis euafiffet, vt mamma? admoueri cam amplius opus no cfret,haud cd data efb cam ad templum adduccrc,ac Deo reddere.

ijS DE VIRGINITATE atque promiflum præftave. Sacerdotes au-tem exemplo Samuclis,in facris puellam interim educarc,fed cum creuiirec,amp; adulta effet,confilium agitare, ne quid de facto illo corpore ftacuentcs,in Deum peccarét. Nam fubiugare earn legi nature, amp;nbsp;addicere quali feruam, fi quis cam in matrimonium duce-retji'cs longé abfurdifsima,miniméque deco ra videbatur. Sacrilegium enim prorfus exi-ftimabatur, fi homo ius ac poteftatem in do narium, quodDeo confecratum, ac dedica-tum elfer, haberet, quoniam legibus fanci-tum,amp; conftitutum cft,vcvir poteftatem ha-beat in vxorcm,vc autem intra teraplum vnà cum facerdotibus mulier verfarctur, amp;in fanftis confpicerctur,neque confuetum / amp;nbsp;vfitatum erat i amp;nbsp;firaui grauitas amp;nbsp;honeftas rei, non àderat. Deliberantibus igitur cis fupér hac re,diuinitus incidit conmium/Vt datent earn quidem viro nomine defponfa-tionis : is autem ad cuftodiendam virginita-tem cius idóneus cffct.Inucntus cft igitur lo-feph talis , qualcm ratio confilij requirebat,' ex eadem cum vitgine fiunilia,ac tribu, isque de confilio facetdotum fibi puellam de-fpondet.Goniunétio autem non vltta fpon-falia progrediebatur.

2achanim patrem diuiloan. Éaptiftælapi-’iacum inter temp lum amp;nbsp;altarc fuiife, quod igt;catam virginem Mariam iam matrem fa-ftam, à cœtn virginum in templo fepararc nolucrit. Sic cnim air, Quod fi non longius apropofito rapimur, for lira etiam eum, qui Wrtcmplum amp;nbsp;akare trueidatus eft,Zacha-i^iam, non intempcftiuum fuerit in teftimo-nium incorruptæ j arque integræ matris ad-kbcre.Saccidos hic Zacharias erat ; non fo-lüm autem Sacerdos, verumctiam prophe-üædono ornatus. Vis autem prophetiæin fbro Euangclij præferipta prædicatur, cuni in diuina gratia viam hominibus parans, ad boc ne incredibilc putarent ex virginc par-turn edi polie, minoribus miraculis ante ex-eveendo. Fidelis ad aflentiendum, amp;nbsp;creden duin alTucfacicflcrilisac dccrepita filium parit, id quah præludium eft, amp;nbsp;principiû exi-ftk miraeuh, quod in virginc fubfequutum eft. Vt cnim Elizabeth non potentia, ac vir-tute naturæ mater fit ( quippe infœcunda ac fobolis expers confenuerat ) fed ad diuinam Voluntatem pucri natiuitas rcfcrtur,fic virgi nei partus incredibilitas per hoc, quod ca res refertur ad diuinam volutatem,probabili-tatem in fc continet. Quoniam igitur ex vir-giue natum, præcedit is, qui ex fterili nacus eft

140 DE VIR G I NI T A T E cft, qui ad vocem in vtero Dominum ge-Ibntis, priufquam in Jucem prodiiffet, in v-tcro matemo fdtauit, limul ac natus cft verbi præcurfor j tune protinus per infpiratio-nem propheticam ßlenfiumfoluitur Zacha-riæ, amp;nbsp;quæcunque verba Zacharias profcre-bat, prophetia atqüc prædiôlio futuri crant.

Hic ergo qui fpiritu prophetico ad area-riorum,amp;occultorum cognitionem düceba-tur, quum virginitatis myftcrium in incorru-pto partu animaduertiflet, expertem coniu-gij matrem , ab co , qui iuxta legem virgini-bus in têplo locus attributus erat,non fegre-gauit,doccns Iudços,quod reruvniuerfarum creator , ac Rex omnis créature, heut rcs ömneis ita naturam qüoque humanam li bi fubditam habct,fua volunratc cam 5 quo vi-füm fucrit ducens, ipfe contra poteftati eins non obnoxius, adcó,vt in cius poteftate lit, vel nouam inditucre natiuitatem,quæ ab ea, quæ mater fuerit,hoc ipfum vt virgo ht, ad-êmptura 11011 ht.Quapropter eam in templo à clioro, arque eoetu virginum non ü'it.Hic autem locus crat,id iiitcrualj

inter templum,amp;altare intercedebat. Quo-niam igitur audiebant regem naturæ certaac mirihea quadam ratione, ad natiuitatem liu-manam prodiiire,metu nc rcgi fubditi heret,

Purrij qui hæc de partu illo teftificabatur, in-terficiuntjuxta aîtare facerdotcm facrifican-

1 Scio beatum Hicronymurn Zachariam iUum,qui occifus eft inter tcmplum amp;nbsp;aîtare, dium à pâtre Diui Ioannis Baptiftç fui lie af-

1 ferere. Sed inihi videtur phrafis loquendi Chrifti ( que eft,à primo ad vltimû feruum Dei occifum propter veritatem, amp;nbsp;iuftitiam, ducere argumentum ) cum Zacharias de quo Diuus agit Hieronymus,inter vltimos non ftierit à ludçis occifos prophetas computan-dus,fed inter mcdios,plurimum, im,mó ma-gis Iiuic fauerê D.Gregorij, quam Diui Hie-ronymi opinioni.Neque argumctum,quod in contranum Diuus facit Hieronymus ab authoritate negatiuè procedens, quiequam efficaciter concludit,dum ait,N ufquam repc-tirifcriptu D. Zachariam beati loannis pattern,inter templum amp;nbsp;altare occifum fuiife. Nam non omniafcripta funt,amp; ex traditio-nepatrum potuit D. Gregorius Nyifenus di dicifl'e,quæ dicit.

Nicephorus lib.i.luftone Ecclcfiæ cap.7. de beatæ Manæ natiuitatc, amp;nbsp;defponfatione idem fere dicit, quod amp;: Gregorius Nylfc-nus.Pofteaquàm enim, inquit,pcrfici, arque exhiberi debuit ingens illud,naturà.mqj om-

141 DE V I R G INIT A T E nem fuperans myfterium, opus fuit prorfus inftrucre,amp; præparare vas,quod eum qui in-compræhenlibilis cd côpræhenderct.lnucn-ta itaque cd beata virgo Maria, digaum Deumquedecens verbi domiciliû , etiâante natiuitatcm Dco confecrata, atque ex mem-bris fenilibus,amp; longe à naturæ feruorealie-nis,tanquani quidam diuinitus datus fin dus produfla.Ioachirn amp;nbsp;Anna parentum étant nomina,ambo accuratiore iuxta præceptuin ]cgis,vita,præftantes amp;nbsp;clari, necnon primis quibufque amp;nbsp;fplcndidifsimis, nobilifsimisq» gencre conumerati. Vitam au tern ad fenedu tern line prole édita produxerant. Erat en mi ad liberorum procreationem Anna aluo in-foecunda. Et cum ob ftcrilitatis caufam non haberet cÓmunes cum marronis,amp; matribus à lege tributos honores, exemplo matris Sa-muelis ipfa quoque fit fupplex Deo , amp;nbsp;in templo fedulö verfatur, ne fcilicet à benedi-ftionibus legis excludcrctur, fed vt ei matri efle liccret orans: ac quod paritura eilet, ipü Deo dicaturam fe elTc vouens. Sed enim di-uino nutu ad earn , quam petierat gratiam, Anna confirmata,atquc roborata, poftquam puella è maternis prodiit locis, Mariam earn ftatim nominauit, ænigmate latenter à Deo acceptam gratiam dedarans. Vt vero infans àlaâe

ïlafte materno iam abhorruit, amp;nbsp;mammam îttingere noluit,promifsionem mater adim-pler,amp; m templum afeendens , iiixta votum fam Deo conl'ccrat,tcrtium iam ætatis agen-tfin annum.Et faccrdotes quidem turn cam, tanquam fmótips quoddam donarium fufee père, amp;puellam in facrario fouendam clTc lt;luxerc,ad antiqui illius Samuclis dmilitudi-ncm.Itaque illa,vt res diuina inta6ta,amp; facro-ünfta in templi fandiorc loco,amp; adytis ipfis viuebat,Poftquam autem adoleuit, cófilium facerdotes agitarunt,quid de ca ftatuerét, ne in facrum eius corpus admittere quiequam viderentur. Sacrilcgium namqueprorfus fe comiffuros putabant, fi viro cam coniunge-tent,atque in feruitutem coniugalis legis rc-digerent,quæ femel Deo dicataelfet. E diner fo aute puellam eo æ tat is flore, in facratiore templo verfari,nec permiflum lege putabat, nee rem fatis honeflam, amp;nbsp;decoram elfc vi-debant.S£Epèitaquc,amp; multum re deliberata diuinitus cis per mfpirationem oftenditur, vt cam alicui, qui ad templum fedulo eflet, fponfæ nomine cómitterent,cum verb raiera effe dcbere,cui reefe virginitatis euftodia de? nrandaretur. Porro non alius ipfo lolbpho vifus eft clTc magis idoneus,ad foloru fpon-faliiim commnflionc contrahendam:quippc qui

144 DE VIRGINITATE qui propinquitatc generis earn contingeret, eiufdem enim tribus crane, infuper veto amp;nbsp;fenio,amp; honeftate morum iampridem bonx fidei exiftimationem confequutus eft. Hxc Nicephorus.Atque hæc quidem antiqui ifti Do(ftores ex patrum didicere traditione,quç omnia vera elle facile credidcrini,dum myltc riorum contemplor magnitudinem, qux de Maria,amp;per Mariam facia funt. Crediderim quoque vera efte,quæ demiraculofalofephi, vt Virginis fponfus eflet,.amp; defponfatione eius in natiuitatis illius comuniter leguntur hiftoriajfcilicet quod circa tempus quo bea-ta virgo ad quatuordecim auqorurnperuene rat xtatem,prxceprum fuept à fummo Pon-tifiçejvirgines omnes in templo cducatæ,quç quatuordecim elTeirt annorum, ad paretum redirent domum,matrimonióque lungeren tur.Cui præcepto cum reliquæ omnes obe-diiftent, fola beata Virgo in templo reman-fit,airercns amp;nbsp;allegansdntcgrum libi non ef-fe defponfari viro,quiaipfa mentali vipgini* tatis feruandæ voto, parentum confirmando vota, obftrinxerat confecrarâtq; fe Deo.Semei autem dicatum Deo , ad humanos non eft transferendum vfus. Quæ Pontifex au-diens,quid de ea faciedum elfer ftatucre cer-tonon potcrat. Hinc enim metuebat voto-rum

fum tranfgrediiura, fi viro earn cogérée co-'^^g* gt;nbsp;præceptumque feiebat Dei elfe, quo auctur, ne quis datamOeo faUcret aut irri-tam faceret fidem. Altéra ex parte, nouum ’iitroduccre in Rcmpub.Ifraelis exemplum feruanda: perpetuô virginitatis, plurimû mc-tuebat. Poftquam enim determinaeè prædi-Ôum à Deo erat Chriftum ex fcminc Dauid fæe nafeiturum, nullis ex illius defeendenti-lgt;us gencre, cælibcm agcre viram integrum «tatCum enim determinate didum diet ex lt;lua tribu amp;nbsp;familia nafeiturus Chriftus ef-^ct,ad nuptias omnes exDauidis vrgebantur ptogenic, ncperalicuius cælibatum ftetifle tôtigilfet, ne citius Chriftus nafccretur,præ» ter quod augendi populiDei defiderio adi omnes,vclut impiû exiftimabant no nubere, 8t ftcrilcm efle infamia apud eos -, poenaque teputabatur. Qnare Pontificem tum ferunt hpientiores quofque confuluiftc do dores, •luid in re tam noua, arque infolita fado o-pus dfet. Q^ftione autê hac diu multum-que inter cos agiuta, tandem in hoe conuc-flere omnes in re tam difficili confulendum Öcum efle, ab coque iciuniis, amp;nbsp;oraciOnibus 'mpetrandu refponfum, ex facratioriautem tcmpli loco auditum ab omnibus or^culum fuilfe,quo cudis ex familia Dauid matrimo-

nio maturis, ad Dei alcarc accedcrent præci-picbacurjingulis virgam in manuaridam fe-rcntibüs,amp; cuius virga floruiirct,cuin à Deo defignari, qui virginis fponfus effet,tùmau-tem lofephi refloruiffe virgam, amp;nbsp;fuper earn Spiritura fandum in columba: dcfccndißc fpecie:quo portento certiores fadi, Dei vo-luntatcm die illi virginem defponfari,ilJius-que cam cuftodiæ tradi, obedicre oraculo, amp;nbsp;folemnibus exrimonns virginem in illius fecêrc conuenire manum.At, vt fupcriusdi-xi, hoe ante quam fierce, non dubito , quin beara Virgo certior de viri fada fucrit pro-pofito, cautionémq» ab eo exegerit, ne quid virginirati fuæ ab eo imminerct derrimenti. Caudoneni inquarn, quantam excogitare ootuit maximam, maior autem ab homini-Dus exigi nulla poteft, quam vt non folum hoe virgini, fed edam Deo folemni promit-terct iuramento, amp;nbsp;voto. Alias irriluri cam lt;nbsp;mnes illi crant, ad quos de illius feruandï perpétué virginitaris votopcrueneratfama, fi abfque fumcienti fecuritatis argumente» vt fola cum folo habicaret, in viri confenti-rct macrimonium. Sciebat enim virgo illud Hieronymi verum efle, quod habetur ly-d.cap.vouendbus.Vouentibus,inquit,virgi-jtiitatcm,non folum nubcrc,fcd edam nubc-

rc vellc, damnabile eft. Cur autem fît dam-nabilc palam cft gt;nbsp;quia fcilicct matrimonium cofcnlum continet, in von virginitatis tranf-grefsionem. Quem eófenfum virgo ncc in nicnte habuit vnquam,ncc in lingua.Idco di cendum omnino eft,votum fuum ante con-traâum raanifeftarit viro matrimonium, amp;nbsp;in co contrahendo manifeftis excepcrit verbis,omnia, qux pudori votóque conferuan-do contraria quouis pafto erant. Alias non licuilîet illi matrimoniû cum viro contrahe-rc, aut fponfam fe illiuS fîmulare. Spiritus enim fanétus dftugit fidum. Sapieciæ i.Qu^r dum confidero , videremihi videor dodo-rcs,qui turn erant, theologiae,omncsque iuris peritos fuper Maria: defpófatione difpu-tantes, varié fentirc.Nam alij huius erant o-piiiionis,quód poft votum fadum de virgi-nitate fcruanda, non liceret illi defponfari, aut nubere viro,co quód votorum obferua-tio de iurc eflet diuino, alij autem econtra non violandam efte fuç confuetudiné fyna-gogx allcgabant, in qua nunqua vifum fuc-rat adhuc, talc vouendr virginitatis exem-plüm , nequeintroducendum inter cos effe nouam harte confuctudinem, cum non fcia-tur ex qua fît pueUa nubili nafciturus Chri-ftus:vidcrctur namque puclla illa nubilis,ad-

,48 DE VIR G IN IT AT E uentu populo fuo inuidere Mefsiç,amp;: quantum in fe eft, ne veniret impedire, quæ prêter aliarum omnium confuetudine à nupdis abborrerct, quibus confideratis impium elle afferebant tale virginis votum, idcoque re-feindendum. Alij veto, qyi fapientiores m lege erant, altera exparte opponebant j om-nes eos feireMefsiam ex virgine nafciturum eircjimminere autem, ex Daniclis hebdoma-dibusj multisque aliis prophetarum oraculis aduentus eins tempus afferebant-Quis ergo fcit,aiebant illi, an à Deo infpirata votü hxc cm lient virginitatis? Quis feit an exea Mef has nafciturus fitïCum enim conftet ex fen ptura, virginem grauidam futuram,amp; paritu ram Mefsiam , aflerendum neceflario eftgt; licuifTehuic virginitatis fe voto Deo confe-crafle. Alij dice bant impofsibile ede virgine grauidam cire,amp; patere filium, amp;nbsp;verba prophetarum in alium çransfereda elfe fenfum, quæ de virginitate matris Chriftiprædicere videntur,amp; fehifma erat inter eos. Tunc ar-bitror Simeonem furrexifle prophetam, amp;nbsp;iis lil en tl urn impofuifle, qui ex virgine non nafciturum Chriftum afferere aufi crat, nar-ralTcque turn illis hiftoriam illam quam in fuo illo libro Egehppus magnç fidei author, Apoftolorumq; temporibus yicinus, habet, quem

M A R I Æ. t4? quem Euangelicæ veritatis fuppleméntunl infenpfit.Quam hiftoriam'ttimfit pulcher* rima j amp;nbsp;illius author mâgniiri’Éctrefia no-minis, authoritarisque ht, amp;' huîc mihi pto-poiito congruerc vifa fit, his inferete non ab re hierit. Rcfcrt ergo Egeiippus, qiiod Symeó magnus fuerit in Hierufalem Hbé^ror, amp;nbsp;quod prælcgebat in feholis facram fcri-pturam. Cum autem expofiturus effet illud Efaiae 7. Ecce virgo concipiet amp;nbsp;pariet fi-lium,amp;Ctamp; inuchiens ibi Tt'i^l?p( quod vir-ginem figinficat abfcondita viro, nunquam fcilicct à viro cognita. Idimpofsibilé fàûu ratus deleuit vna litcram ex illa voce,fcilieet, h amp;nbsp;fic remanfit tantö »fO V? quod iuuen-culam fÏgnificat fine virgo fuerit fiue non, fed rediés ad fuum altera vice librum,repcrit dcleturam repletam vti crat ante deletum,Ti, quare iterutn diftam deleuit! itéra,idem tertio repeteris , donec tandem repcrit verbum ï^'Ü^^rt liter is fcriptu aureis, amp;nbsp;tune credi-dit puerum ex virgine nafciturum,amp; pofitus in oratione Deurn inftantifsimèrogauit,hac 1111 gratia facere dignaretur ,vt vidcre poflet ïmte quam moreretur Chriftum Domini ex virgine natum. Et refponfum tandem ha-buit à Spiritu fanéto, non vifurum fc mor* tem,nifi priusvideret ChriftumDomini.

Ifo DE VIRGIN! T ATE Kefponfum enim cum rclatiuè fe habeat ad pcudonc, prxfupponit cumpnus pctiiilc à Dep, quod per Spiritum fandum refpofum illifuit. Certe NycCphorus libre i. hillorix lux cap. ii. aßerit ilium hæfitaH'c, quorno-do virgo manens virgo concipcre, amp;nbsp;parère Hlium pofrct,amp; Angeld Domini tune illi re-uelailc, quod antequâ morerctur,ipfum vir-ginis hlium vidcret, fadiquc telhseflet.Eius verba funt hare, Hunc Symeonem, fama cd, ex bis fuilFc vnum, qui virtute ,dignitatc,vi-t.rquc fanditate excelluerunt, qui cum ali-quando illi prophetæ Efaiæ oraculo legens incumberet quod ait,Ecce virgo vterumge-flabit amp;nbsp;concipiet filium, amp;nbsp;de diuini eins refponfi fide ambigerct, angclû ita fluduan-ticiaftitiircfcrunt,cum oraculo eiufmodi, Non illum prius vitæ huius vinculis. folu-tum iri,quam id,de quo credendo dubitairct pro foribus primo quoq; tepore appropin-quans,amp; oculis ipfe fuis confpedum, tefti-monio fuo confirmaret. Quam ob caufam ad tantum fenium proucdus,quum Chriftu Domini oculis fuis confpexiflet, eudemque in vlnis geftaflet, carnis molc protinus fo-lutus, atque liberatus cft. Hanc veram efie hiftoriam credo, ob maximam, quam habet cum Euangclica hiftoria conformitatem, cuius

tuins pukherrima expofitio cfle mihi vidc-tur. Egefypus fané ex Apoftolorum difei-puhs,quoruni adhuc aliqui fuo viuebant tempore » id quod ex eo actulimus didiciflc potuit. Nycephorum autem, ex antiquorum Itiftoriographorum telbmonio,ex quorum übris fuam conflauit hiftoriam »qua: hac de fefcripfit accepiflcj non dubito.Sed ad pro-pofitum redeamus.Exiftimo didum Symeo-nein non tacudfe banc fibi reuelata fidei ve-ritatem, amp;nbsp;feripturæ interpretadomem, maxime cum tune dubitarctur inter Theologiç dodores an Mefsus ex virgine nafciturus effet, occafione cxvoto virginis fumpto, amp;nbsp;forfan illius con ülio faftum fuit, vt pro di-uina impetranda reuelatione, ad orationem ff o nines conuerterent, totamque caufam virginis, dm mar committerent prouidentia. Quiequid fit,quia virgo fimm, üeutnonli-cuit illi, votum non eelauit Pontifice, dum de fua agerctur defponiatione, certum eft,vt cranttum Icgis fuæ zclatores Ividai, magna cum maturitatt amp;nbsp;confilio, in tam noua re 1 Póftficem ptocefsifle. Ex magnitudine auté | amp;jraritatemyfterij,Sc principiisRipra^po-lids, pronuntiandum femper eft, turn de his j hiftoriis , turn de reliquis, quæ de hac caufa antiqui feripfere doctores. Ego cette credo, k 4

^i • DE VIRGINITATE etiam verum circ.bcatü lofcph in vtcro fan-ftificarum fuiflc matris, quod nonnuUialfe-runt doólorcs. Credo quoque ex matrimö-nio lioc cum virginc contrado,illiüsqucco-habitatioac,noua.Spiritus Zanéti gratia rcplc turn eum fuifle. Si enim ingrediente in do-mum Zacharix bcata Maria , ftatim ad falu-tationis cius voeem rcplctacrt Elifabeth Spirit u fando , amp;Diuus loannes eins filius in matris fandificatus vtcro, quid quæfo de lofcph , in cuius domum non folum ingreffa-femel Mafia fuie, fed eum quotidie falutare folebat, fentiendum elfe putas?Si enim veteris teftamenti arex pixfentia totam domum ObededomDei benedidione replcuit,quid de Maria* prxfenda facratifsima noui tclh-menti arca,amp; lofcph,eiufque domo creden-dum er it? Magnum itaquc lofcpho fandita-tis; ex Manx præfentia, amp;nbsp;cohabitationc,ac-ccfsilfe ne dubites incrementum.

fforat, de arte

9oettca,

De xtatc quoque illius aliter fèhtiendum cft,atque nonnulli arbitranrur, qui odo-genarium eum fuifle cum flbi Mariam de-fponfarct, ob id exiftimo crcdidcrunt,qdod vctûlumeum, vt plurimum depingere pi-dores foleanc, non recordantes illiusorn-nium orx iadatç fencentix. Pidoribus atque poctis multahccnt.Pidoribus atque poetis,' inquit

’ M A R I Æ. ' Hî inquît Poeta, quodlibet audcndi femper fuit æqua‘poreftas. Sanc vetulumeum nô fuifle, racione,authoritatéquc probabo.Ratio fume tut ex fùprà politis principiis,inter quç hoc vaum numeratur,fincm inferre necelfariô in lapiente apta ad cum aifequendum media,amp; coritra^riorum quonmeumque remotionem. Inter cæteros fines ob quos defignabatur Ma riarfponfus lofcph , hi duo prætipui crant. Mariae feruirédaborumque eius focium par-ticipemque cire:atquc il-lius famam amp;nbsp;honorem àpud'perfidos’ineredulôsque conferua-reludæos. Propter vnurnquemque hoium finium , iuuenem cum fuifle oportebat. Sc-nexenim oneri potius Maris fuiflet , quàm vllo iuUamini, amp;nbsp;Mariam illi feruire citius conucniflet,quàm ipfum Maris. Famam au-tem Mansfufpeftä feddidiflet, vctulus àtqs frigidus fenex.Onusergo amp;nbsp;moleftiam ineh' habuiifetjhon moleftiarum leuameujcx adul terio'narique non exvito ’illam concepifle dixiflet credulus,inuidusque detraétor. PtS--' terèü diabolum fie no latuilTet fili, Dei con-ceptio, aut natiuitas. Quare próphetisquot;cre-dén’dum eft', qUs de hoc matrimonio apud Efaia 61 .c.habctur,quç dicit,Habitabit inue-nis cum virgine. Vbi de Lyra fie interpreta-tur, cafte amp;nbsp;famftè ficut lofeph cum Maria.

Nouumaliquid prçdiccre volebat prophetar in aduentu cuemurum Mefsiæ. Neq; enim nouü fuiffet, adolefcentulam non virginem viro iuueni nupeam, cum eo habitare. Hoc omni tempore, amp;nbsp;inter ipfas quoque gentes vifum femper fuit, fed quod virgo iuucncu-1a cum viro luuene habitate toto poirct,Mcf-üæ tantum tempore futurum feruabatur, amp;nbsp;prædicebatur. Hine ergo mfero,amp; virginem lofeph fuifTcjSc luucnc.In frigido vctulo,aut dccrepito fene,admirationem non parit ca-ftitas , in iuuene autem viro cum puella vif-gine habitante, miraculofa eft continentia, vitaque Angelica potius quàm Humana fue-rit, continentem hic clfe. Quis adokfeentu-lam,fcnem fponfum eligentem non irridcat, fufpedamque demaja aliqua Habcatinten-tione?Sencm autem adolcfccntulam vxorem quçrentcm,quis non nafo fufpedit adunco? Nihil enim,inquit,Eurip.voIuptatis habet,amp; res ell inimica mulieri vir fenex. In diuino auté hoc matrimonio nihil clfe debuit,quod hominum iufta: reprehenlioni patcrct,aut ca lumniïE. Cur igitur, dices forfan, in Ecck-fiis decrepitus , amp;nbsp;oftogenarius defcribitur lofephï Prater earn, quam fuperius adduxi-mus expiéloru liccntia, quam fufficcre non arbitror, rationem, nc fine caufa quiequam

• M A R I Æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iH ^ Ecdeßis fieri arbitretur quifpia, dicimus jiocfadum, propter feniks demonftrandos nlofcpho morcs,amp; mentis maturitatem, amp;nbsp;caftitatem. Aetas enim fcnelt;Sutis,inquit Sa-pient.4. '^^’^ immaculata. Et banc rationem 'n ka Dominus Gerfon adducit lofephina, liuiu fic canit, '

Coräibtity i^'de miner eß mentio de Joße^haSla. ,-Non fubito totam fe monEtrat gratia mundo. Nunc ßcM eße decetidum toto creditur orbe Copula V!rginca,zgt;obießne labeftuße nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0; ■ .1

AEunda^cenStcaKtafCaleiEt par/ir honeSht. j Hæc, Gerfon. Altera eft ratio cur fic fe-nem pingi pcrmikrit,vel volueritEcdefia ilgt; iißtio. Quia fcilicet de perpétua Marix ''irgmitate fides nondum in afiquorum cor-2ibus fatis alras feccrat radicesqui videntes quot;lucncm Maria: depingifponfum , earnalc quot;liquid ex fidei infirmitate , de Marix con-'Ugio fufpicädi,occafioncm accepiflent. Im-gt;110 inuenti funt aliqui integritatis eius ini-'rici,amp; aduerfarij, qui earn ex lofcphoalios Poft Chriftum fufeepiffe liberos dicerc aufi knt- Vt ergo infirmis carnale quid de hoc matrinionio cogitandi tollerctur occafio, volu ir

voluit Ecclefîa Ïrruilidepingeretur lofeph cf-figic^uæ vifa ftatim in cor induccret côtué-tis ira felofcphum^cum Maria gt;Iiabrtaiitem gcfs life, aeü vctulus quifpiam frigidus, aut decrepitus feriex effee » ac li virginis parer, non Iponfus eilGt.Hoc eftiquod pidura üh fcnilijEccleïia doccrc Empliciores quofque voluit.Quare neque corrigendum, autmu-tandum elle mortm hùric pingendi eüm fe-nem cxiftimauqrim.Ii'hmo aliter ilium inEr-morum fubiicerc oculis pcriculpfuni effet. Et bmili çx caufa defponfationis.fMarix fe-ftum, celcbrari Eedefia uoluitffdcus.quo-modo Ent-faciles ÿ'amp; parati homines in nuptiarum mentione ad carnalia cogitan-dums amp;nbsp;fufpicandum.’ Nihil chîm nili fan-dumjpiumjrafum ,’ßngularc, muhdùm,ca-ftum vel cogitaxéfihos vellet,du taitt' fando diuinôq; matrimonio,tfi quô CÔ vir^iitatis honore amp;nbsp;inrcgritafc,fupcr benedidç prolis bonum ,’natura mirante’ virgirics habuerc coniuges.Hæc de lofepti dida fint ætate,qiie ncque nimium iuuenem, neque proue-dæ nimium ætatis fuiffe, dicendum effe ür-bitror,virum fcilicct annis maturum,mori-busque grauem, qui adolefccntiam amp;nbsp;iu-uentutem fuam,cum magna omnium admi-rationc,virgo tranfegerat caftifsimus, amp;nbsp;magnum

^num virtuus fuæ experimentum iam dede-f^)amp; aigumentum. Exiftimo enjm in hoc ‘’'«rimonio matris Dei, concurriffe omnia Î»æ ad honeftum, cönfolabiléque requi-f'^nturmatrimonium, in quo mentium ma-Ps confenfus,atque copula requiritur quam 1 '^nis, Certe fanólx amp;nbsp;caftæ puehæ, prolis j '5ntum habende intentione,uon explendæ ’'•têlibidinis gratia,nubere folent,amp; debenr. ^redicebat quondam Deo fanclusTho-^iweumSaram filiam Raguelis duxiiTetv-^orem,Et nunc Domine tu feis., quia non I'«uriæ caufa accipio coniugem, fed fola pofteritatis diledione , in qua benedicatur ‘'omen tuum in fecula feculorum. Vilde ^äi comuges fi prolcm abfque carnali ha-^fte poflent copula, nunquam coniungi ^tnaliter vellent.Et cenè remifsio Icgis na-'''ræ,amp; indulgentiaDei di quod in reme-'‘Urn incontinentie grauidam vxorem viro ^ognofecre liceat gt;nbsp;cum fecundum caetero.-quot;im animantium confuetudinem, poft im-P''ægnationem abftinere ab inuicem mas amp;nbsp;‘'ïmina deberent. Et in ftatu inaocenrix quot;unqua vir amp;nbsp;fomina, nift prolis habenda: ’^fa indulftflent Veneri. In hoe itaque di-quot;•no matrimonio, habita proies eft, abfque ''Ua carnali coniugum copula. Fcelix plane

amp; adniirabilc coniugiuni, cui bonum non defuit benediélæ prolis, finguhris fando-rurn ebiugum fpes amp;nbsp;folatium. Ab his ergo nuptiis ahenum fuit iJJud D.Bafili),Nuptix ftcrilcs iurgia habent. Cetera ergo honclb folatiahic non defuifle quis dubitabit,ciinl præter naturam imo réclamante natura filiu naberi cernit? Concordiæ amp;nbsp;amoris mutui caufain niatriinonio,fimilitiido eife folct a nimorum, amp;nbsp;morum conformitas. Quart virus ex feptem Qpientibus dicebat, vxorem ducendam efle ex paribus. Et econtra virum quoque ex paribus. Vndc pocta Ouidius,

Calo. I» af nd

i-aer.U.i

^4« male iM^uaks venkffft aei aratra tuuend, Tam premitur Matrno cattiuf^e nupta miner.

Quare Chryfoftomus coniugem, inquit, fortirijeifdem moribus viuentem,maximum bonum eft.Nc igiturDei mater tanto priua retur bono, annon cifdem decuit afeifei fiW fponfum moribus? Nam h propter amicitia contrahenda: funtnuptiae, fimilitudo autem morum hanc concilier,difsimilirudo difiun-

gat, non audcrem in matrimoniodiuinitus fido hoc defuifle bonum a/Tcrerc. Quam pudui/Tet tantam virginem, cum no virgine perpetuo m.rncie.Qms horror in ta puro amp;nbsp;integro

integro animo,fempcr ob oculos habere vi-ïû,iam mulieris copula pollucû. Hocperfc-ftifsimç virgini naufea, hauddubie generaf-f«. Voluilfet ne films,qut omnia potcrat,hac matrem confolatione priuarc,vc cû viro ha-■ bitarc cogeretur difsimilium morum,difsîmi lis profeisionis, difsimilis propofiti ? Similis j limilem cum fibi quçrat,virginem virgo demerit oportet, cum quo tarn ardo amicitiæ 'üngerctur federe,vt eins fponfus, maritus coniüx,virquc eflet amp;nbsp;vocaretur. Maria pru-dentifsimam fuifle conftat. Qm virgmum Öcodedicatarum perfedifsimam dedere vivendi formam,qualis fuit data à Diuo patre Hofeo Francifco,beatx Cîaræ,amp; fuis foróri-bus,nullam nifi virginem carum profiten vi-tam,aut cum illis habitarc,prohibucre.Idquc plane fapicnter,ne fcilicet morum difsimili-tudo,paium fibi inter fe conueniendi, occa-j fionê praeberet fanórimonialibus,vcl viduæ, præteritæ recordatione, amp;nbsp;narratione volu-ptatis,pias virginum metes in fando fuo va-' rillarc propofito quoquo modo facevent. 1 Quoties enim apud fe morantem vidèrent | moniales viduam,occafionem præbîtam fibi habercnt,carnalc aliquid cogitandi,ob quod finde fancitum eft, ne nifi virgines virgin i-bus cohabitent facris.Simili prudcntia,vfam beatam

Igo DE VIRGINITATE hearam Mariam, non dubico, cui moleftum fuiflet cum viro no virginc perp cru o foJam habicarc cum foIo.Maxima enim inquit,qui-dam,cxiftit ûlus,cum millier à viro non dif-h’decCócIudimusitaquc quod cum lofcph luAus fucric, non fucrit autem fornicator, aut adulter, neque viduû aut bigamum pru-dens degifletvirgo in fponfum,quodpcrpc-tuo virgo fucnr,äc limilis cum fponfa Maria propoüti,amp; voti. Neque hoe cuiquammi-rum videri debet,fi cohderct,ad quç amp;nbsp;qua-14 deefus munia fuit. In fcriptura, rara lofe-phi habetur mentio : poft reditum enira ex Acgypto,amp;inuencionem Chnfti,dum duo-dccun eftet annorum, in templo, nulla am-phus cius habetur in Euagelio mentio. Dei fanè faélum hoe conhiio crediderim, ne li frequens de illo haberctur mentio, earnalc aliquid mens cogitarct pufillorum. Verum enimuero etiam li fcriptura aliquid dixilfct, vndcfufpicio haberi poftet vel perfuaderi, cum non fuifte virginem , difhcilius multo hoe credidiftem, ettam fcriptura id formaliter alfcrcntc , quam nunc abfquc cxprclTo Dei vcrbo,perpetuam 11 bus credo virginita-tem.Adeo vehemetes funt, amp;nbsp;vrgcntes,quas adduximus ad id probandum rationes, con-lidcrationes,amp; dcjnonftrationcs,quac heet in fcriptu

•eripturis non côtineantur, ex iis certc,quot; quæ ’nfcripturis credenda proponûtur defum-ptæj dedudæque funt. Statergo inconenfla ïpud me amp;nbsp;firmifsima de beau lofcph perpétua virginitate fides, quam nullus contra-Riorum impetus ventorum mouerc fufficit, îut vt vel minimum vaciUct titubctve,facerc. ^arn quæcunque in contrarium adducun-Rur euerfuri facile fumus, vel vt pro noftra Viciant caufa mu er fun. Quod nunc prçftarc '^onabimur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

QVx aduerfum ea afFerutur,que prçfen-ti difputatione de bead lofeph perpétua affcruimus virginitate, tria prçcipuc funt.Primô adducunt ilia Euangeliftæ Mat-fhçi verba,Cum defponfata effet Maria .mater eins lofeph, antequàm conuenirent in-Uenta cil Habens in vtero de Spintu fanclo. lofeph autem vir cius cum effet ïufl:us,amp; nol let earn traducere, voluit occulte dimittere earn. Hxc autem eo cogitante, ecce angelus Domini apparuit in fomnis lofeph , dicens, lofeph filij Dauid,noli timere accipére Madam coniugem tua. Quod enim in ea natu eft,de Spiritu fando eft, amp;c. Hinc aliqui di-cercvolucrunt, lofeph cum intentione co-; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

iSt DE VI R G INSTATE gnofcendi virginem,eam fibi defponfafTe, amp;nbsp;prætevea fufpeélam iilam de adulteno ha-budrejneque quiequamde virginiutis illius föiuilïè votOjdonce cJochiis ab Angcloin fomnis fuit, ex Spiricu fanâo illam concc-piflc.Sed antequam horum elidamus erro-res,aliquorum verborum cnuclcanda à nobis fignificatio venit,vt quo in fenfu hic ac-cipiendalint melius incclligatur. Et primo de vcrbo,conucnirc, certo ftatuendum eft, quod hoe in loco accipitur ad innuendum copulain carnalem , non autem folain con-uentionem ad fimul habitandum in cadem domo.Aliqui enim arbitrantur , quod non-duin accepilfct lofcph Mariam in domum faam,fed quod mera tantum inter eos intcr-cefsiffent fponfalia,nó verse nuptiæ, aut ma-trimonium per verba de præfenti. Ego aute argumentum à caufa fumendo finali,dico an-tequaab Angelo falutaretur Maria , nuptia-rum præccfsùfc folenniratem, eófque vt có-iuges decet,fimui habitafTc. Nam alias infa-mia fuiflet Virginis, grauidam effe ante nuptias amp;nbsp;cohabitationem cum viro, vt in fu-perioribus docuimus. Rede Chryfoftomus fuper Matthçû,Ideo autem inquit,amp; defpS-fata, amp;nbsp;domi habita. Nam quemadmodura in ca quæ in domo viri concipit,intelligitur conce

conceptie naturalis, ita inea,quæ extra do* inuiTi concepit,cft fufpefta coniunftio.Hçc illc.Erat au tem dcfignatuslofephfponfus,amp; ’ maritus Mari«, ad illius inter cætera faluan- ' dum honorem , ne fcilicct vlla hupri macu-hretur fufpicionc. Vnde Bernardus, Die qu«fo,quis videos earn defpónfatam,amp; gra* uidam,non potius dicerct corruptam, quàm virginem ? Non autem dccebat hoe dici de ■ matreDomini. Yolerabilius atque honeftius füitputari ad tempus Chrirtum de coniußio fuiflc natum,quam de fornicatione.Sed non-ne potcrat, inquies,Deus, apertum aliquod lt;nbsp;oftendcre lignum,quo videlicet fieret,vt eins nee ortus infamaretur, nee mater criminarc-tur?Poterat vtique;fed non poterat latere dç- • moncs, quod feiret hommes.Oportebat autem à principe mundi aliquandiu celari di-uini confilij facramentum, non quod Deus fi palam opus fuum facere vellet, impediri poffe ab illo metuerenSed quia ipfe,qui non folum potentcr,fed etiam fapientcr qu«cun-que voluit fecit,ficut in omnibus opcribus fins quafdam rerum vel tempora congruen-tias , propter ordinis pulchritudincm fer-uare confueuit.ita in hoe quoquc magnifico opcre fuo,noftr« videlicet rcparationis, non tantum potentiara,fed amp;nbsp;prudentiara oftcu-

IÄ4 DE VI KG IN ITA TE dcre voluic.Et quan qua illud aliter quoino-do vellet perficere potüilTetjplacuit ei tarnen co potius,amp; modo, amp;nbsp;ordine hominem fibi reconciliarej quo nouerat cecidide, vt ficut diabolus prius fcduxit fa:minam,amp; poftmo-dum virum per fœmina vicit, ita prius à feti mina virginc feduceretur, amp;nbsp;poft à viro Chrifto aperte debellaretur,quatenus malitiç fraudi,dum ars pietatis iUudcret, ac maligni fortitudinem Chrifti virtus contereret, diabolo Deus amp;nbsp;prudentior appareret, amp;nbsp;for-tior.Ita quippe decuit incarnatam fcienriam vmcere malitiam, quo nó folum attingcreta fine vfque ad finem fortiter, fed amp;difponc-ret omnia fuauiter. Attingit autem à fine vf-que ad finem,id eft à cœlo vfque ad mfemû. Si afcendero,inquit,in cçlum tu illices,fî de-fcendero ad infernum,ades. Vtwbique vcro fortiter quando,amp; de fupernis expulit fupcr-bum,amp; apud inferos fpoliauit auaru. Conue nies ergo crat,vt fuauiter omnia difponeret, quatenus amp;nbsp;illinc dciieiensinquietum ,reli-quos pace firmaret,amp; hic debelîatû inuidum nobis prius fuæ humilitatis, amp;nbsp;manfuetudi-nis valdc neceflarium exemplum rclinquc-ret,fîcquc miraculum fieret moderamine fa-pictiæ,vt amp;nbsp;fuis fuauis,amp; hoftibus fortis ap-pareret.Qiud enim prodeffet diabolû à Deo vinci

MAR I Æ. léf vinei nobis manenubus fupcrbisrNeccifano igitnpdcfponfata cit Maria lofcph , quando per hoe , amp;nbsp;à canibus fandum abfconditur, amp;nbsp;à fponfo virgin iras comprobatnr, amp;nbsp;Virginia tam verceundix pareitur, quam famx prouidetur.Quidfapiétius quid digmus di-uina prouidenuaJ Vno tali eonhlid fccretis cœleftibus, amp;nbsp;admittitur teftis,amp; excluditur hollis, amp;nbsp;Integra feruatur fama Virginis mai-tris. Idem quoque docee Ambrolius, Dei-fponfata inquir,eft, jie tcracraixLvirgiimtis adurerctur m famia, cuius grauisaluus cor-ruptclæ vidercturinfigne præferre, Maluit autem Dominus aliquos de fuo ortu,quam de matris, pudore dubitare.Sciebat enim te* neram elle virgiais vereeundiam, amp;nbsp;lubri-cam famam pudoris,nee putauit ortus fui fi-dem matris imurus aftruendam. Seruatur itaque Marix.feutpudore integra,ita in-uiolabili opinionc-Virginitas.Ex his confiât cumfinalis caufa defponfationis Marix effets eius verecundix confulerc, acque honori, tree non amp;nbsp;vitx,oportere eius prxeefferinc grauidationê vcrx nuptix ,amp; reliqux folen-niures,line quitus grauidam fponfam vide-rijfornieationis gencraret fufpicionem,amp; fine quitus t in vitx incidiffet difcrimen. Secundi! leges enim diuinas virgo adultéra fi

tic ftirpc effet faccrdotali, cóburebatur viuar Zem. zt. jç rcliquis tribubus lapidabatur,non folura jlla/juæ iam delponfata erat, fed edam iUa; qua.’ in domo partis quadoque nuptura cuff odiebatur vt virgo. Vndc Dcut.ia.dicitur, Si non eff in puclla inuenta virginitas, lapi-dibus obruet earn viri ciuitads.Qiwre,quod ffmul conuenerant in cadem domc,acli velé coniuges effent, omnino dicendum clK ïdeo cum ex quotidiano fponfæ vifu ,illain depteiwndüret vterum geftare, expit ( quod poffea dedarabimus ) timcre acciperc cara in coniugcm.Hoc dcclaraco,quo fciliccr, in fenfu verbum^ Conucnircnti, aecipiendum hic fit, reftat verbum Traduccre » exponaraus,quod bic quoque Icgicur, nee ab omnibus quid bic proprie fignificat intclligitur-Notadum ergo eff verbü traduco,varias ba-» bere fignificationes. Significat enim per locum aliquem duco,vel de loco in locum du co,didum à trans amp;nbsp;duco. Inde Ca:far frequenter dicit traduccre copias. Interdum idem quod traiicio.Aliquando transferre,amp; interprecari,amp; ex vna lingua in alia cóuertc-rc.Dicimus quoq; traduccre vita,amp;tempus pro co quod eff confumcre, tcrere,tranfige-citeroJe fe.Vt vitam otiofam , amp;nbsp;quictam inquit Ci-StMa. cero, fine iaborc,amp; contétione traducamus.

M A R I Æ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;167 ^^iquando etiam fignificat finiftram de ali-^uo famam fpargere, ludibrio cxpancre, ac '^eridendum omnibus per vicos,theatra, amp;: pUcas duccre. Martialis, Myltoque magis Haduceris Apher.Liuius li.i. abvrbe de Vol-^cis publico confilio ac præcoms voce à ^peâ:aailis exaétis. Vosinquit, omnibus ci-'iibus percgrinis,populis fpeélaculo abeun-^ fuilfe, veftras eoniuges, velkos hbcrosgt; fraduftos per ora hominum. Aliquando e-tiam fignificat traduces faccre, vt apud lu-rifconfultum Paulum in 1. fi duobus. ff. vu pofsid. Si vicinus , inquit, vices ex fundo tuoin fixas arbores traduxic. Traduces au-t«n,qui amp;nbsp;rumpi dicuntur, brachia hic fi-gnificant vitium, quibus ex arboribus in arbores traducuntwr.Columella,Si tradux tra-

dueem non contingit,media virga inter cas dcligetur.Hæc diligentius annotata fint, vt intcUigamus mecaphoræ rationem ob quam. Verbum traduccre diffamare quoque fignifi-cet,Id elcgater doect Tertul.dum ;nt:Famam ’^'’■‘''^^• quoque in aurium amp;nbsp;linguarum traduces icrpcre,eo videlicet quod aurium amp;nbsp;lingua-turn inftnimentis’ propagetur, amp;nbsp;breui temporis fpatio infinitum propemodum capiat incrcmcntum.In hoc autcmloco Euangclip idem fignificat Traduccre, quod Caumi-1 4

dürfe , amp;nbsp;publiée deridendum aliquem cx-pônere.Auguftinus in cpiûola contra Ma* cedonium diuulgare interpréta tuf. Sparria-nus de confticutionibus Adriani loquens, DecÔârores inquitjbonoium fuoTumdi fuç auchoricatis cflentjCatamidiari in amphithea-tro,amp; dimitti iufsit. id eft, deridendos omnibus per theatrum præbcri,à Græco, wt«-f^Ziuv quod deridere, amp;nbsp;ludibrro habere fi-’ gnificat.de quo Budçus.Vnde inqui^id pro-’ pemodum ludibrij genus clic fuipicor, quO’ polygami afficiuntür,id eft,qui muitis vxori-bus abutuntur,cuni mittcllatnn fcalano fu-f gertu, lafciuientisplebeculæ fcnmiitatcs öb-audirc, perfrifta fronte ad aliquot'horas-coguntur. Mitrare id appclIantjCüi nÓ difsi-mile eft illud, quod traducere latine dicitur. Hare illc.Notandum autem eft,pro pleniori huius textus intcUigentia quod Grccè vbi‘ nos habemus,nollct feam rfaducere, dicitur,' , nbsp;nbsp;_ fik ökÄUff tdurlu/ isr^^ay/Mariifeu. Eft autern

•d ‘Sr^t/lctyficffia’M Græcis' in exemplum ver-‘ tere, palam traducerc. lt;ar^lt;/^ei^ti‘tTKrfi»e, cxemplum,traduiftio,ignominiofa poena illis dicitur, S^ yncftii/tiyfia, cxcmpkim.Aducrtcn dumquoque eft, quod intér ofto poeha-’ rum genera à Cicerone numerata, ighómi-nia quinto commemoratur loco. Octo, in-

1 AM A R r Æ. 169 quit, fünf genera pœnarum. Damnum, vincula, verbcra,talio, ignöminia, exilium, fer-iutus,mots.Taurus philofophus pœnas per caillas dilhngucns finalcs,earum tria genera fecit. Primum eft, quod græcè dicitur r»0i-fdt vel Ki^ma-tç, dim pœna adhibetur cafti-gandi, arque emendandi gratia. Altcrum quod n/itoçttti/ appellant, cum dignitas, au-thoritafqj eius,dn qücm eftpeccatum, tuen-da eftjne prætermilfa animaduerfio,contem-ptum eius pariat, amp;hönörem leuet.Ideo illi Vocabulu à cofcruatione honoris, que Grç-’ ci,Ti/*4t/' vocanc,falt;ftum cxiftimant.Tertium' ^tcfi/eiyi^a à Grçcis nominatur, cum puhi-tio propter exemplum neceflario adhibetur, vt cæccri à fimilibus peccatis mctu côgnitæ peente deterreantur.Idcirco, veteresquoque txempla pro maximis,grauifsimifque pccnis vfurparunt Vnde Terencius in Eun. Qux fucura efle debent exempla in eum indigna. Wcm,vcerque in te exempla edent. Vbi dona-tus,noua ac mira törmenta, quæ pro exem-plis narfantur,aut quæ documenta fint c^c-fis ne délinquant, exempta dicuntur. Cicero ^^ Q^intum fratrem li.i.Simile in fuperiorc’ parte prouintiæ edere exemplum feuerita-tis tux voluifti.Cæfar lib.i.de hello Gallico, Obfides nobilifsimi cuiufqueliberos pofce-

170 DE VIRGIN IT ATE re, amp;nbsp;in cos omnia exempla cruciatus ede-re,fi qua res non ad nutum, aut voluntatem . faóla fit. Rclinquitur ex his quod Grxeis wtefeteT^y^Ä amp;nbsp;Latinis cxcmplu etiam pœ-na fignificat.Sed 7rlt;t^«lt;/’«3/,u« proprie figni-ficatignominiofiun pœnam,amp; ^s^^^ygrt-•r»^«!? , perpœnam ignominiofam aliqucm in exemplum aliis proponcre, quod afimili cos deterreat federe.Et hoc eft quodTradu cere fignificat in hoc loco apud Euangcli-ftam. Mofes Num. 5. vhi de mulieris fecreti adultcrij rea: poena difl'eruiflet, ait, Eritque mulicr in malcdidioncm, amp;nbsp;in cxcmpln 0-mni populo. Maritus,qui talcm facerdoti deferebat, vt in exemplii cam ponerct omni populo, traduccrevxorem eleganter diccrc-tur.Cum igitur diçitur de lofeph quod nol-Ict M.uiam traduccrc,idem eft, ac fi dixifl'et, nolcbat cam Catamidi-arc, feu ludibrij, amp;nbsp;ignominiæ exemplum faccre. Hie fufius* diifta fint ad eorum explodedam ex polit iQ-nem , qui per nolle traducerc cam j hoc in loco pofitum, Mari.lm ex domp patcrna,.in hum domum lofeph duccre noluilfcjintcr-pretantur, cum certum fit, cam quam vole- ! bat occulte dimittcrc, iam apud fe habuifle 1 domi, vti neceflario dicendu eflein fcquen-tibus oftendemus. Quod opprobri) ^igmi-minii

’niniæ, infamiæquc genus, mulicrcra occulu ’diiltcrij ream apudHebræos rnancrct,liabe-fur Numer. y. vbi de modo cam traducendi ^^Mà facerdotem, amp;nbsp;occulcum deprehêden-diadukerium , admirabilis deferibirur ratio, itque terribilis. Vir,inquit Mofcs,cuius vxor Wraueri£,maritumque contemnens dormie-Qt cum adultcro viro, amp;nbsp;hoc maritus depret Eendere non quiuerit, fed iatet adukerium, amp;tekibusargui non poteft,quia noninuen-tîeft m kupro, fi fpiritus Zelotypiæ concis Hauerit virum contra vxorem fuam, vc! falfa ûifpkione appetitur , adducct earn ad faccr-t^oeem, amp;nbsp;offeree obladonem pro illa dcci-num partem fati farinæ hordcaceç,non fun? det fuper earn olcû, nee imponet thus, quia ^rificium Zelotypiæ eft,amp; oblatio inuefti-gans adultenura. Offeree igieur cam faccr-dos, amp;nbsp;ftatuct coram Domino ,affumétquc aquam fanttam in vafe fi£tili,amp;: pauxillû terf ræ.dc pauimeneo tabernaculi mittee in earn. Cum fteteriemulier in confpedu D omini, ^ifcoopcrict capue cius amp;nbsp;ponce fuper ma-nus illius facrificium rccordarionis, amp;nbsp;obla-tionein Zcloeypiæ,ipfc autem tcncbie aquas amaiifsimas in quibus cum execrarione ma-Icdifta congefsie,adiurabirquc earn, amp;nbsp;dieet, Si non dormiuie vir alienus tecum, amp;nbsp;fi non poilu

171 DE VIRGI-NITATE , polluta es deferto marki thoro gt;rion te no-cebunt aquæ iftæ amarifsimæ, in quas male-difta cougefsi. S in autem declinafti à viro tuo, arque polluta cs,amp; concubuifti cum al- ^ tero viro , his malcdiôtionibus fubiacebis. D et ce D omin us in malediôlio n c, exêplum-que cunéiorum in populo fuo »putrefeerc faciat fémur tuum, amp;nbsp;eûmes vcerus tuus dif-rumpatur, ingrediantur aquæ maledidx in ventrem tuum,amp; vtero intumefeente putre-feat femur. amp;nbsp;relpondebit midicr Amcil; A* men.Scribetque facerdos in libro ifta male-dida, amp;nbsp;delebic ea aquis amanfsimis,in quas maledifta congeisit, amp;nbsp;dabit ei bibere.Quas cum exhauferic,collet ûcerdos de manu eins facrificiû Zclorypiæ, amp;nbsp;eleuabic illud coram DominOj imponctque illud fuper altare : ica duntaxac vt prius, pugillum facnficij tollat, j quod oftertur, Sc indendat fuper altare,amp; fic potum det mulieri aquas amarifsimas. Qiias , cum biberit,fi polluta eft amp;nbsp;contempto vko, , adulterij rea, pertranfibunt earn aqua: male- . diärionis, amp;nbsp;inHato ventre computrefcet fe- , mur, erkque muiier in malcdiclioncm, amp;nbsp;in j exemplum omni populo. Quod fi polluta non fucrit, eric innoxia, amp;nbsp;factec liberos. Et in fine capitis, legem Zelocypiæ ferens quid fufpcflx adulterij vxoris facere mariens, vt eulpa

i^ulpa vacaret,tencrctur, his do cet verbis,Ifta fft Îcx Zelotypiæ.Si déclinaucrit à vivo fuo, ^ fi polJuta fuerit, maritusque Zelotypiæ ■pintu concitatus adduxerit earn in conlpe-^u Domini, amp;nbsp;feccrit ei facerdos iuxta om-®û, quæ fcripta funt, maritus abfque culpa 1 ^, amp;illa recipier iniquitatem fuam.Leuici-fiautem iO.cap.amp;Deuter.ii. intercapitalia wimina-connumeratur adulterium.ludæi la-pdibus adulterum occidebat, amp;nbsp;adulteram. Quod Icx Numer. y. dicit maritnm vacate à culpa, qui adulteram traduxerit vxorem, in-uuit non vacaturum eum culpa, fi earn’non Uaduxiflet. Quod certe verum ell, quando certo de adukerio marito conftabat, licet declTcnt telles. T une enim ne aliéna: parti-ceps eulpæ foret, fuam traducere tenebatur vxorem. Nam hic locum habet illud Chry-foftomi Homii.35. in Matth. Vxoris crimen celans,turpitudinis eft patronus.Fefto,con tempto admodum nomine, Aqualiculi di-cuntur, propriarum vxorum ftupra patienti ïquóque animo ferentes. Eft enim Aquali-i culus proprie vas, in quo porei forbent.Ni-' Ml apud omnes genres ignominofius, quam maritum adultérin difsimulalTe vxoris. Hoe vilis abicclifsimlquc animi indicium, atque »gumentum eft. Diuinaitaque lege adultc-

l'y» wat ttfith ali ter eotm adultéra ftteedt-hatur.

rij vir confcius vxoris, earn traducére tenc-batur.Ex his inquiramus quis fit horum ver borum fenfusJofeph autcm cum cfiet iuftus amp;nbsp;nollet cam traduccrc,voluit occulte dimit tere earn. Quid autem fit, hic efl’c iuftum,ex Diuo Luca petere licet, qui cum dixiffet Za-chariam amp;nbsp;Elizabeth vxorem eius iuftos fuif fc, in quo confifteret eorum iuftiria, vel de qualoquutus cfiet iuftitia,déclarât his verbis, Etant autem inquit, ambo iufti coram Deo, incedentesin omnibus mandatis amp;iuftifi-cationibus Domini, fine querela. luftum ergo coram Deo vocat cum, qui omnia Dei mandata feruat. Omniadicit.Nam vtDiuus lacobus ait, Qui offenderit in vno,faftus eft omniû reus. Cum ergo Euangelifta luftum vocat Iofephum,idem cft ac fi dixifiet, quod omnia Dei feruafiet mandata, arque iuftifi-cationcs. Seruauitergo amp;legem Zelotypix à Deo latam. Si adulteram credebat Mariam, profcóto traducere tencbatur illam,amp; fi non traduxiiret,non fuifict iuftus,fcd vt verbis v-tar Chryfoftomi, turpitudinis illius patro-nus.Crimen enim cclafiet vxoris. Quid ergo vult Euangelifta diccre, cum ideo lofe-phum ait noluifie traducere Mariam, quia iuftus crat? In quo confiftebat hæc illius in non traducendo, abfque co, quod ab ipfo cognita

cognita effet, grautda vxoreni, iuftitia? Ccr-to ccrtius illi conftabat, grauidam earn effe, tuincns iam vterus,id diutius cclari non pcr-mitrebat. Cerroquoque certius illiconûa» bat, non ex ipfo grauidam earn effe. Vndc neceffario confequitur, quod fi Mariam in-nocentem non credidiffet, fi illam nûquam virum cognouifle probe non noffct, adulte-fij ream prorfus iudicare debebat;aliàs mente iudicioq; caruiffet omnino. Status enim hic iudicialis eft, non conieduralis, non fu-fpitionibus, fed certa diffinitione fcicbat ea ftiipri ream effe : fi ira de Maria iudicandum elfe cenfuiffet, arque de reliquis mulieribus. Sifimiledeea iudicium arque de cætcris faciendum effe exiftimaflet, adultcram fane credere tenebatur, neque ob hoc peccaffet, aut iniuftus fuiffet. Credendo autem adultcram earn effe , traducere quoquc debuerar, vtnon effetiniuftus, non effet legis tranf-greffor, non effet turpitudinis patronus, aut mulicris aquariolus impudics. luftus autem erat, amp;nbsp;ob hoc quod iuftus, noluit illam tra-duccre : non credidit ergo aduitcram, amp;nbsp;tarnen videbat aluum tumcntcm,fciebat grauidam,amp; nó à fe imprçgnatâ. Qmd hinc ergo fequiturjuifi manifeftum innocentiæ Manx teftimonium? Nam in quo iuftus erit,fi Dei

176 DE VIRGIN ITA TE legem circa coniugem no ex fc grauidatam» pon fcmalfc rcpencur,dum traducere illam non ander, niß eum illam , quæ eft de non traducendo innocentcm, aut ftando contra lànguincm eins feruafte dicaturî Innocêtcm ergo credidit. Nam ft nocentem credidilTet, non fuiftetiuftus, fed prorfus iniuftus, nou traducendo illam.Iuftus autc crat teftc Euan gclifta. Innocés igitur vel lofepho refte Maria. Et hanc rationem habet D.Hieronymus in primum cap. Matth. Si qui s, inquic/orni-cariæ coniungitur, vnum cum ea efficitur corpus, amp;nbsp;in lege præceptum eft,non folum reos, fed amp;nbsp;confcios criminum, obnoxios elle peccati. Quomodo Iofeph,cum crimen çelaucrit vxoris ,iuftus fcribitur ? ,Sed hoc teftimonium Mariæ eft , quod lofeph feiens illius caftitatcm,amp; admirans,quod euencrat, eclat ftlcntio myfterium, quod nefcit. Hxc Hieronymus. Cur itaq; voluit occulte dimit tere earn? Cur earn in coniugem accipere ti-muit ? Quid hie timet lofeph ? Si traducere earn timer ne peccet, au dader dicä illi, Tra-ducas lofeph, ft adultcram earn credis, quia non peccabis. Lex enim ait, quod ftmili in cafu, maricus culpa carebit, adultéra autem fuam portabic iniquitatem. Magis autem ti-mendum tibierat, nc nontraducercs,ft pcc-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catricem

catricem credcbas,qma pcccaffes. Quis erat timor illc bcati Iofcph,amp; quaJis?Non eft du-biiim quin fucrit timor Dei, timor pius amp;nbsp;ûnÛLis, qualis erat in fandlo Simeone pro-phetajdc quo ait Euangelifta , quod erat vir iuûus amp;nbsp;timoratus, timens feiiieet offendere Deum.Timens cuipam, etiam vbi nulla eft culpa. Timor enim Domini expeUit pecca- rro».ip tum.Pcrtimorem Dei ait Sapiens, déclinât omniS à malo Vir erat, inquit feriptura , in terra Hus nomine lob, amp;nbsp;erat vir ßmplcx ac ^‘^ t-times Dcum,amp; recedens à malo.Tali amp;nbsp;tarn fanfto timorc erat iuftus, amp;nbsp;timoratus lo-fepb,crat bonx confeientix, noluilTct quic-quam faccre contra confeientiam. Timcbat traduccre Mariä,nc faceret contra confeientiam. Nam qui facit contra coufeientia ædi-ficat ad gchcnnä.Noluit traducere cam,quia vir iuftus erat,amp; timoratus,amp; recedens à ma lo.Amplifsimum fané virginitatis Mariæ tc-ftimonium,quôd vif iuftus amp;nbsp;timens Deum, noluerit illam traducere, Sed quare timcbat earn in coiugem accipere? Qui dimittere illam volebat occulté, vtique in coiugem iam earn acceperat. Quod infinuat Euangelifta, cum ait, lofeph vir cius cum eftet iuftus.Iam vocat cum virum,non fponfum.Id indicant amp;nbsp;angeli verba, dum coniugem fuam vocat

178 DE VIR GIN ITATE Mariam. Accipcre ergo bic ditlum eft, pro eo quod eft^retinere cam coniugem, vtcon-trarium ci, quod eft dimittere vxore. lofeph voJebat dimittere acceptam cóiugcm , amp;per folemnes ßbi traditam nuptias. Angelus iu-bet,nolit earn dimittere, inbet perfcuerct in tam fanóto connubio,iubct earn iam cogita-tione dimiiram amp;nbsp;propoiito recipiat,amp; libi, iuxea condióta amp;nbsp;paóla,cóiugcm retincat.Sic interpretatur D.Chryfoftomus in homiJ.Di citdhquit,noli timere accipcre, id eft, intus retinere. Iam enim mente dimifta crat. Hæc dixcrim,quia nonnuUi ex bis angcli verbis, quibus inbet accipiat coniugem fuam, arbi-trati fuut nondum Maria domi à lofepb ba-bitam,atque in cóiugem acceptam fuiire: fed extra lofepb domum,nondum cclcbratis nu ptiis,grauidam inuentam earn fuifle,cum tan rum mterçefsiftènt fpófalia.Error bic eft ma nifeftus,vt pater ex præcedentibus.Nemo c-nim,inquit D.Ambrof. quam nó accepit di-mitticEt ideo quam volebat dimittere, fate-' batur accepta.Chryfoft.in bomil. Quodau-tem fequitur. Antequam cóuenircnt,pon di citur, antequam duceretur in domü fponft Etenim iam intus erat,Sed reftat inquiramus, cur timebat accipcre Mariam in coniugem, poftquam depræbenderat prçgnantem, ^

^;iebat ^innocentem , feiebâtque abfque cogt; lt;juod ab vllo cognita viro clTctjd iUi cuepif-fe. Magnam enirn fanâtitatis Maria.’ certitu-dinem lofeph habuiffe conftat, quando plus ülius credidit virtuti, quàm vtcro, caftitati, ^uàm mgraLndationi.Vcl Jioc, inquu Hicro-nymusjteftimonium Mariæ cft, quod lofeph feiens illius caftitate, amp;nbsp;admirans quod euc-ncrat, celât ülcntio, cuius myfterium nefeif. Et Remigius.Videbat enirn grauidam, quam nouerai cafta,amp; quia legerat. Egredietur vir-gaderadiçc Icne,vndc ilouit Maria duxilfe originem:amp; quia ctiam legerat, Ecce virgo concipiet, non diffidebat haneprophetiâ in ça efte jmplendam. O inæltimabilis, inquic Chryfofto. fupçr Matth, laus Mariæ! Magis credebat caftitati dus, quàm vtero eius, ôf plus graüæ, quàm naturae. Conceprione ma nifeftè videbat, amp;nbsp;fornicadonem fufpiçari nô poterat.pofsibilius efte credebat muhere fine viro polTc çoncipere, quàm Mariam pofte pecçarc.amp; paucis interiectis. Frequenter enirn, inquit, viri cria ft leuiter viderinc mulieres fuas afpicicntcs in alterum , mox cxcitantur in zelum, amp;nbsp;quod non cft , illud fufpicantur, quia ex magno amorc nafeitur zclus.Hic autem amp;nbsp;maritalcm zelum, amp;nbsp;vteri cUmands aceufadonem, fola prætcritç con-

,j8a DE VI R G I N IT A T E uerûdonis documeta vmccbant.Hæc Chry’ foftomus. De hac dici poffet illud Ethnici, Ouidius. Facies ætafq; iubeBant credere adulteiiumgt;

prohibebantmorcs.Video antiquos iftos pa très in landein conuertere Maria-, iftam lo-fephi iufticiam , certc, rarum quid amp;nbsp;nouu, arque inauditiim fuit hoclofeph fadurn amp;nbsp;exemplum, cum fponfæ rumentem vterum, amp;nbsp;indubitata conceptus ligna viderct, nec expoftniaret cum vxore, nec quereretur a-pud affines,nec zelotypia difeerperecur, nec in ius iret, amp;nbsp;pœnam fumeret, nec cam tra-duccret, tantùm in animo fecum de fecteto diuortio cogitaret. Nec folum grauidam no luit damnare,fed nec publicare quidem,non conqueltus elf apud alios, aut in vulgi extu-lit fermonem. Quid enim impotentius zelotypia? Quod autem nihil horum fecerit, magna Mariç laus eft,Talcs namque effe Ma riæ mores compercrat, vt nulla in eos cade-ret adukcrij fufpicio. Celabat ergo, quod admirabatur, filentio premebat, cuius can-fam non afTequebatur. luftus in co cxiftens, quod cam quam adukcrij ream credcre non poterat, traducere non audebat, ne vir iu-kus amp;nbsp;timoratus,quicquam contra confeien tiamagerct. Aiioqui, inquit Diuus Bernardus , quando peperciflet luftus adultère.

, M A R I Æ. 181 ^Criptum cft aurem, lofeph autcm vir eius J^m cflcc iuftiis,amp; nolict earn traducerc, voluit occulté dimictere cam-Bcnc inquit, cum ^æct iuftus noluit cam traducerc. Qma ficuc “^^quaquam iuftus eilet, ft cognitam ream ^'’ftnliflet, lie nihilominus iuftus non eflet, 'probatam innoxiain condemnaffet. Cum '^‘'go iuftus cflet,amp; nollet can! traducere,vo-

occulte dimittere cam. H;tc mdlifluus hoftor Bernardus.Quia autem vera verbo-J^“ni angcli inceUigentia, quibus lofephum 'Qiinuat timorc aâum, Mariam acciperc in c0iugem noluiftc,ex folida amp;genuina horu ''erborum Euangeliftæ, lofeph autem cum ®flct iuftus amp;nbsp;nollet cam traducerc, interptc-fîtionc depend et,libctantequam de timore ’Uo quails fuerit diireramus,rationem ex iftis ''erbis fubtilius inueftigare,qua conträdifto-fes quofuis ad cam,qua ex allegatis fupcrius ^duximus doftoribus admittendam expo-ûtionem cogamus. Hie mihi venia deturft pro matris Domini mei,amp; patris ci us putati-uiafferendo honorc,quorumcöque aliorum filter fentientium doâoru, rciccero fenten-tiam.darum cft Euageliftam per hæc verba: lofeph cum iuftus cllet,amp; nolict eâ traducc-te,inlinuarc voluilfe,lofeph iniuftu fuifte fu turu ft Mariam traduxilfet. Reddit ergo hlc

,81 DE VIR GINIT A T E eauûtn cur earn non craduxerit. Et hoc ait ilium non fcciïfcjquia iuftus crat. Manifefte indicans iniuftum futurû fi traduxiflet. Voit ergo Euangelifta innucrc per hune fuunilo-quendi modumjofeph aliquid nolle de Ma-iia,amp;t tam certainhabuilie de dus innocen-tia noticiam, quàd fi illam traduxilîet, iniu-Ihis luiHcc.Si lofeph non credidifict abfque vllo fuo peccato amp;nbsp;ratione aliqua omnem naturae fuperantem fenfum, grauidam fa-étam Mariam, profeâô violatæ virginitatis ream earn fuiire,credendum illi erat,quaado-quidem certo illi confiaret, quôd nunquam illam cognouerac. Oportebat ergo crederet vnum de duobusj cum grauidam cam vidir, videlicet,quod conceperat, vcl exadulterio, vcl diuinitus.Non clldabiic medium.Si non credidit diuinitus grauidam faâatn, creden-dum illi nccclliirio crat j quôd cX adulterio conccpcrar.Crcdédoautcm ilia exadulterio conccpiirc,non fuiffet iniuftus illam tradu-cendo, fed potius iuftus iegem obferuando, qUtT^vt ait Hieronymus,non folùm rcos,fed etiam criminis conicios damnat.Quod au-tem non fuiflet iniuftus illam traducendo, ex Moyfis verbis manifeftè conftat, quæ fn-prà ex y.Num.aliegauimus cap ne, de lege ze-JoÉypiç,in quibus exprefsè dicicur, virû vxo-rcin aduherij occuhi ream traducentê, amp;nbsp;de-

ferentem facer don, à culpa va care. Si à eulpa vacallec, non fuiflet iniuftus. innuit autem EuangeliÛalofcph li Mariam traduxüfcc, in-iultum futurum fuilfe j crgo aliquid fciebat eflem Maria,ob quod tenebatur non tradu ccre illam.Si non permileris, vt dicam ilium diiiinitus grauidam fadam fuifle, cereb fci-uÜl'c’.fdtem hoc vnum necellano mihi per-niittere cogeris, ipfum ad minus credidiife carudfe illam eulpa, neque vllius peccati rca* fuiHcjVndecunque tandem grauida fafta effet. Credidit liquidem pofsibile elfe virgine fine viro concipcre. Firmifsima ergo de vir-ginitate Maria: habebat perfuahonemi Qu.® autem folidior hæc noftra vidcatur ratioci-natio, Dialcfticæ illi admoucamus régulas^ Eftenim Dialcdlica certa verkatis propoli-tionû indagatrix, Ôi index. Gum Euangelifta ait, lofcph autem cum effet iuftus, amp;nbsp;nollet earn traduccre, propolitioné facit eaüfalemi Nambuius propolitionisj Noluit cam tra-ducerc, æcîologia eft ilia , Gum effet iuftus. Caufim cnim reddit cur cam traduccre no-lucrit.Propolitio autem caufalis plurcs inférât oportet propolitiones, casque vniuerfa-lcs,tum affirmatinas, turn negatiuas, ad hoc vcra vt fit.Excmpli gratia, Ifta eft propofitio caufalisddeo homo eft rilibilis, quia eft ani-

mal rationatc-Ad lui ms vcritatcm fequentes omnes veras elle oportet propolitioiies. Ergo omne animal rationale eil riübilc. ergo omne riöbde eft animal rationale, ergo nullum animal irrationale cltrilihilc. 'ergo nullum rdibile eit animal irrationale. Ita dixc-nm ad hoc, vt vera lit iure propolitio ; idco noluit lofepb Mariam craducere, quia lultus erat.Sequentes has omnes veras elle propoli tion'es oportet,videlicec, ergo omnis iulhis noluilfet earn traduccre. Ergo quicuquc.no-luilfet earn traduccre iuftus fuilfct.Ergo quiconque traduccre earn voluilict,iiuultus hiif fct.Qua: omnes propolitiones veræ funt in omni lufto, in loco lotephi exiftente, amp;nbsp;ea feiente , quæ lofeph feiebat de Muna. Si au-tem quicunque earn traduxilfet , iniuftus hi il let, amp;■ adukcram cognitam adukeram traducens culpa caret, iniuftitiaque in co non' ekjvcl ipfo Mofe, immo Deo tc-. fte,proculdubiolofeph, qui iniuftus fuiftet Mariam trad ucendo, feiebat adukeram cam non fuifl’c. Nam adukeram cam elle certo feiebat,aur non adukcram. Hie non datur medium, quandoquidemlofeph certo cer-tius fciret,eama fc cognitam nunquam fuiA fe. Sufpicio hie locum habere non potcrat, viro feiente mtaflam adhue à fc feruatara

quot; MARI Æ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8j fîm cfle. Rclinquitur igitur eorum dofto-fum opinioné,cunj verbis conuenirc Euan-gcliftæ, qui hæc cius verba, in laudcm con-totûc Mariæ, amp;nbsp;in virginitatis, amp;nbsp;fanéhtacis '^iustefl:imoniuin,amp; argumcncuin. Quare,amp; îiiorum doâorum aliter fentientium, defc-^nda funt caftra, amp;nbsp;fub horum inilitanduin ûgnis, qui Euangelillæ verbis , honorique Ôeiamp;matris ciusjoquuci conformiusfunt.j lUorum autem fententias,qui cotrarium fen tire videntur ,ex ipfis eorum verbis refellere facile fuerit,licet pie femper Euangclilbr interprétât! verba,conati onines fuerint.Vnus occurrit D. Auguftinus qui in fermone de natiuitate Domini,de Mariæ dubitaffe cafti-t«e beatum lofeph airerit.Sic enim ait,Intel-ligens,inquit,Iofeph Mariæ vterum grauida-tgt;gt;curbatur,quôd Mariam, quam de templo Ûomini acccperat,amp; nondum cognouerat, grauidam fentiebat, fecumque æftuabat, di-^putans amp;nbsp;dicens. Q^d faciam?prodo , aut. Ucco? Siprodidero,adulterio non cofentio, ^ed vitium crudelitatis incurro, quia fccun-t^utn Moyii fcntcntiam,lapidandam earn elle eognofeo.Si tacuero,malo cofentio, amp;nbsp;cura îdulteris portionera meam pono. Quoniam ergo taccre malum eft, adultcrium prodere peins eft,dimittara earn à coniugio, amp;c. Per

*hæc verba D. Auguftinus indicat in eafe eflc fententia, vr credat beacum Iofeph,dc Marie dubiralTe caftitate. Ac ex eins ratiocinatione fequerccur,qLiüd lofeph confenferit niaio,öi cum adultcris portionein fuam pplucrit» quod de viro iullo credere nephas cit.Dein-dc quod air adulteram prodere maius malum ede,quam tacere amp;nbsp;non prodere, vide-tur contrarium verbis Moyfis, qui cxprelfè ait. Num.y virum adulteram tradueentem, vacate à culpa. Quod non folum non eße malum illam craducere oftendit, fed etiarn» non vacate maritum illum culpa qui earn non prodtret. Nos aute lofephum omni in hoc negotio vacailc culpa credimus,quia iu-ftus ctat,Euagelifta telle. Tutius ergo dl D^ hlc Hicronymo quam D. Augull. credere, quia ille conformius Dei verbis fentire vide-tur. Simili tatione aliis refponfumlit ,qui D. Augullim funt opinionemfequuti. Re-' liant adhuc duo in verbis Euagelillæ confié deranda,quæ noflram mirum in modum confirmant fententiam. Videlicet quod ait lofephum dimictcrc coniugemfuam voluif* fe,amp; quod id occulte faâ» voluit. Hic mihi confidetes oportet, beatum lofeph, fi nihil plus de beata fenticbat Virgine, quant de qualibet alla fimih in cafu fentiendû cil mullere,

lierc,prorfus certo credidiffe adulterâjcam cf- ' fc.Quomodo ergo vir zelotypus, amp;nbsp;domus fuæ dominus : habitabar enim in domo lo-fcpJi vin fui tune Maria, à vifiutionc Elifa-beth cognatæ fuac(vt D. videtur Chryfofto-mo ) reucrû, non potius illam è fua eicccrit domo?Qms mariens adultéra laltcm è domo üon ciieit lua,li neque traducere eam,ncquc occidere dccrcuit?Ifta dimifsio deliberata, nefcio quid finguLaris reuerentix in iufto Iofeph,crga fuam often dit coingem, eamque fuam vc dominam habere , non autem illius die fc dominum , cum ipfam mancrc domi’ fuæ,fc autem recederc præeligebat. Non eft credendum de viro iufto amp;nbsp;prudenti, amp;nbsp;ti-morato , quod maiorem peccandi liccntiam adulteræ vxori permiteere vellet concederé-que. Quarn maiorem peccandi occafionem arquelibertatem habere vcl dclidcrarc,im-pudica poftet vxor, quàm maritum nolle illam proderc, amp;nbsp;per fui è fua domo abfen-tiam,fuæ illam permitterc voluntati, amp;nbsp;domus fuæ liberum iih traderc imperium ? Viv iuftus fi dimittere vulc adulteram vxorem, faltcm illam prodat,amp; traducat, nedum fan-da putatur amp;nbsp;innocens,libcrius peccandi oc cafioné habeat.Rurfus quod occulte amp;nbsp;non mamfeftè illam defererc volucrit,argumcnto eft

eft lofeph miruin in modum timuifle ( qui prudens fapienfquc crat ) ne quouis pado Mariam oftendere‘C,quam nequefa6lo,ncquc verbo vUo afpcro,exacerbate voluifl'c vides. Tantum reuerebatur cius mores, amp;nbsp;fanftita-tem probe fibi cognitam, quod earn contri-ftare nulla ratione aufus eft. Dicebat nam-quc intra fc,Si illi quicquam de mco dixero difccftù,mœiore amp;nbsp;dolore cóficietur fanfta, occulté itaque reCedédurri eft, ne earn offen-dam.Nequc enim fas eft inlipientibus amp;nbsp;ftul-tis viris lofcphum limilem exiftimcs, qui ex animi defperatione, folcnt propter vxo-rum adultena in folas aliquas recipcrc fe terras,vbi folitudine ipfa, animi confumant mcerorcm, vel alio quopiam modo duriùs confulcre bbi. luftiis enim crat, amp;nbsp;timens Dcum,amp; fcruans omnia cius mandata. Et lie videmus,vt ipfte feripturarum bene amp;: diligenter confideratæ circumftantiæ, magnam fccum ad verum feripturæ comperiendum fcnlum afférant lueem, arten to dummodo adlit animo beneuo]us,doGilifqucleä:or.Vides vti ex tribus, quç in lus Euâgcliftæ con-tinentur verbis, fententiam fulcicrimus no-rtram,amp;: non noftram , fed antiquord, quos citauimus patrum. Ex co videliect,quödiü-ftus dicitur lofcph, ex eo quöd dimittere ca voluit

Voluit, amp;cx eo quod occiiItt.Scd antequam Angcli ad lofcphu exponamus verba,opera: pretium fuerit refumere, amp;nbsp;per repetitio-nem exponere Euangelifta: integrum textu. Chrifti inquit, generatio lie erat. Cum effet defpopfata Maria Jofeph, antequam conue-r nirent inuenta eft Habens in veero de Spiri-tu fanfto.Iofeph autem cum effet iuftus, amp;nbsp;Hollet ca traduccre, voluit occulte dimittere earn.Quid libi vult iftud, Chrifti generatio lie erat? Exordium cft eorum , quæ tùm de Chrifto diccre propofuerat, Declarauerat enim in præcedentibus quomodo maiorum dus vmffquifque ab Abraham vfque ad Iofeph,natus generatufque effet, de quibus dicit ab Adam vfque ad Chriftum, à fuo quemque carnali genitum effe patre. De Chrifto autem, nó lic fentiendû efte indicar, fedmultu differcter.Qma Chrifti generatio fic erat.Id eft, Chriftus gencratus cft,non vt Ifaac genitus ab Abraham,vel ex Ifaaclacob, amp;nbsp;lic de aliis, fed co quo didurus fum modo.Et quis fuit D.Matthçc modus ifte gene-i rationis Chrifti, fic à patrum diffcrêtis gene-1 ratione?Dicamdnquit,Cum effet defponfa-ta Maria loféph, antequam conuenirent, id cft,abfque co,quod vir amp;nbsp;maritus mutuö fe lt;^ognofcercnt, inuenta cft habens in vtcro.

Apte admodurn dicitjnuenta eft ; quod de non excogitatis dici confuetu eft. Ne autcm moleftarcs Euangcliftam, qualiter lit natus cxvirginc quærcndo , brcuiter expcdiuit fe dicensjnuenta eft habens in vecro de Spin-tu fanelo.Quaft diccret,Spiritus fandus eft, qui Hoc miraculum operatur. Neque cniin Gabriel,neque Matthäus ainplius diccre po-tucrunt.Idco lofcph cum vxorem grauidam vidiflet,quam virginem effe feiebat, amp;nbsp;omni incognitam viro, ftuporc ob rei percitus nouitatem amp;nbsp;miraculimagnitudinem,neque vndc id proccdcrct rationc vlla aftequi valês, dimittere illam occulte voluit,indignum fcH licet fe reputans, qui cum ea habitarct, circa quam tam infolitum quid eucnilTc cerncret. Vel potius,vt iis,quç fuperius diximus con-formitcr loquamur,cùm tradita illi effet, vt facrum quoddam depofitum euftodienda, reprxhendique à Pontifice timerct, vti vio-lâtæ fidei reus, ftuprum autcm intuliffe cum virgini turnens clamaret vtcrus, neque qua rationc abimponenda fibi culpa liberarefe pofterepcriret, occulta fibifuga confulcm dum elfe expedite magis arbitratus cft. Ifta enim coHabitatio cii co virginis , abfque co, quödcam cognofcereaufus vnquam fuit,, diccre me cogit fub publica illam fide feruan dam

dam gt;nbsp;à fummo conereditam ipß Pontificc fuiHc. Dum igitur grauidam vidcrct, inno-ccntémquc fc fcirctjicut amp;nbsp;virginem,ncquc quo fc purgaret pafto apiid incrcdulos lu-dæos inucnirct, quos feiebat nunquam illi acdituros,fi abfque vllo viri cogreiru con-cepilfe çam aiTercret, imminens libi pencu-lum occulta deçreuit cuadere fuga, timoré aftus in conftantem cadente viro. Sedhune depofuit timorcm ßmulatquc angelica vi-fione confortatus,amp; de facti rat io ne cdoclus Espiritu fanflo ingrauidatam coguouit,pa-latus dcinceps pro hac alferenda veritate, quçcunque ofFerrentur fubire pericula.Eui-taturus autem erat repreheufioms Pontifi-ecœ furorçrn,allegâdo quæ angelica relatione de virginis facta diumitus didiccrat im-prçgnationc. Cui tunç aliqnalis fides danda, ïb aliquibus faltem erat qui Mefsiam,quem tùm ardeti Qmnes expeefabat defiderio,amp; eu lus imminere feiebat aduentû,ex virgine na-feiturû elfe vei cre4ebant,vcl opinabâtur,qui ’nfpefun ad minus,omne de hoc fado indicium erant,doneç de co per cuentû,quid tullus fentiendû eflet, ftatucre poltea poffent. Quicquid lit de ludæis, ipfe certè lofeph poUquam edodus ab Angelo fuit, à Spiritu ûndo elfe id miraculum,fccurus animo fa-dus

15)1’ DE VIRGIN! T ATE ftus fe ipfumconfolâbatur,amp; ccrto conclu-dcbat,quandoquitlein à Deo hoc erat,nullis hominum conucUendum illud effe inoli-tionibus, amp;nbsp;Deum inuitis omnibus, quod inceperat elle pcrfcftiirumjibi quoque nihil deinceps tirncndurn,quandoquidem Deum pro fua effet amp;nbsp;coniugis fuæ habiturus parte. Quare omnia Dei omnipotentis comittens prouidentiæ, læto conftantique animo in hoc totus erat, omnia ad amufsim com-pleret, quæcunque ab Angelo habuerat in mandatis.Atq; fic quide exponenda effehçc Euangeliftx verba, ex arte, quam dialcdici obligatoria vocant,dicere cogimur.Diximus ab initio vtrumque, Mariä fcilicet amp;nbsp;lofeph, firmifsima de altcrius fantbtatc,amp;virginitatc habuiffe cerritudinem.Et tune temporis pro-phetia:,qu2 de Chrifto crant, in omniu fere verfabantur ore. Adeo quod Chrifto naro, cum deloco,vbi Chriftus nafcerctur quçre-ret Herodes,ftatim. dixcrut facerdotes,amp; dolores legis,quöd in Berhlccm.Sicut de loco certi erant, ita amp;nbsp;de matris illius virginitate ex Prophetis quoque quid credendum effet didicerant.Diximus autem à principio virgi- | ncm,amp; à parentibus, amp;nbsp;à fcipfa votam Deo ! fuiffe,quarc amp;nbsp;à faccrdotibus,vt euftodienda lofcpho ,■ fitnili voto obligato Dco,tradita fuit,

^HÎtivude obUgatum me ex prirmifsis video addicendum, qùod timueritloièph repræ» hendi, vt icifidelis umfaerx rei euftos »ivt 4uî promifsis non fteciflct,amp; .datam Dca frf feiliflet fidem, Juftus autem vir cófdcntum propter Deum bonam habere ihidct^ pro-« pter proximum;bonifamam, quam qühne* gligitJn^deU. déterior cft.T imuic ergo emm probi vki amp;nbsp;ftdcks'pcrdcicfaiTianir^amp;mCTme, 4uæ mtcgra inillam vfque femarat hocam* Et quorfpmtotXitcfS füpcr ilhis vetbis Enan geldha: difruffus Sidifputteiorics? Dicami Si piobarequis poflet/Iefoph'idc bcaiæJvlari^ ünditate dubttahè,qnïc fuperiüs a nobis di» fta funt, de erniHo -ab vtroque. vjrginitaris vopo,amp;; de mutwa frhâiniœ vttiufque perfui donc amp;nbsp;certitudinc i. omnia coirherent^ni^ folidius verum afleruerimus horlim verbot turn frnfum,amp;lofcphUm de fponfæaduhef ' do doen enrolls, nunquam vel fufpicatnm fuifle.Vt omnia fibi confient, nihilquead Vf nam dicamus partem ^i quod altera defiruat. Sed his omifsis,ad dedaranda ex mente ântif quorû Angeli äddofephum verba^tempus ! eft conuertamwr. ie îi Lir • ^nhnq ' i i Angelus itaqj in fomnis apparuklöfrphz Gréde enim.ego loTêphum prophetam fuif-» ref.amp; donum difcemendi fpiritus, fi ex Deo tou ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

J3gt;4gt; DE VIRG TNI TATE câent , amp;nbsp;diiccnrcnili tjuôtjpé A^U^ 'à Dw foinnuièlFeaic amp;nbsp;quæ non, ha^a^^'non-mi-nns quam ilium akcmm lofcpdi hums figu-ram^qui domus’Phudpharis quondam mä-gifienob'riura hdeiicjtein amp;nbsp;caftinnem gt;nbsp;to* tniis-tiemde ntogiftri fui domus,' amp;nbsp;regni ,»^1 demiPharaoqis regisi amp;' Domini fui', præfc-dus dopimnsqucifuits vilde fa^hmi èft, Vç fi* dem. ft ad na aagelo^ptqbcrct,^!!^»! alia t‘tiaW ratiood canreittó pnrftrtiCyqüiaproptcr öpi^ nioilcinftaniftitansMJidïfld facile cï^denJl vÈl minim o aiicxri)Us:aüfhoriL^? iinntiö di-fp odrus craft qui gt;illi csfiSpiitet fenftoipfam coaedpifle. diccret ,* amp;?«flirfèr«.'lt; 'Qö'od'niw drain!quoqiae coiihrniaï^ foperift« epolit.un fenteq dapiii Nam: qubdftUfW facile, tam ma-gnuna quid de Maria!pviï'Wïstailtùm fomftij rooaasr crcdidifitiauthoiritatc, ai'gumentüm eft cuidonpquatade illius/ahditate opiniö-nem.-habetetu Vidobacup namque occafto-nemiexpéÊkirCjVtiCalff’quid' do ca cicdcrct,pa ratus-fedicet, quxeanquedicifrentur detain fancia credcre, vtcüqucfcnfoi tandemifon-ttariareftent. Sed quid dixtt ftli Angelus ? lo-fephftnquit, fili Dauid noli dincre,amp;c,filium voedt Dauidis, veTubinde in memoriam iHi rcuocct,quæ ad Dauidc faiftr erant de Chri-Üo,dc femine eins nafcituro, promifsiones^

T ■ M Aquot;R;7IÆ. ?a Î95 Quod autem ait. Ne dincas accipcre Maria coniugem mam,timoré adum indicative del iercre earn vellet? Non ntaqùe zclorypia aut animi imporecia vel defperauone, fed timoré ductus Vtoiuk occulte dimittere cam..£t quis aue qualis timor iftc fok ? Certè in viro iuftó no nfo fandus ciTe potuic. Timorc ergo fimóto,timuit copiugem efle Maria:, fine cö ca habitarc fuhnotamc viri^obobftupen-it feiheet j âr.admirarioncjpk’na myltcria, ^uæ circa 1 cam. fieri cerne bâti''Non dubito Crum quinfcnicnt fs^iusi, vifionfbusfpon-j famfuam honoraxi Angclicis, fanebtas lUius, perfpedifiima illi erat*Vidcbatfiinö:amgra-aidaraj nefeiebät vndc hoe eflotjfciebat nori effcicx fc i aut ex alterius alicuius iyiti opera? Quid ergo fequutu eft? Timebat plane,quia ncfcicbacvndc prçgnans effet. Notennis be-ne verbaAiigcli. Ex remedio irgrotanti dato, cxpcrtits ? iudicac medicus quo laborauerit morbOiSicf^endum nobis Ine effExreme^ dio-timons, abjAngdo à Deo miffodpli lo-; fcpli dato »clarjfsimè ,i quacilli i caufaxffet ei-, mendi facileqr dignofcitur. tRcmcdiutu .luit timorls, dodàilTcIofcph, exquolfoa gtayid.} eoniüx effets» qtanlcm vteto.géftarct fruétpnl, Si ex pinoDcniHi prxcCpifiomön eafo di-mitterct.-. Vbi’cnim audiwk-quod .ex Spiritq

' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n i

19« DE VIKGINTTATE faniShoconccpiflci:,amp; quem coceperar filium voc.indumlclum,có quód populumfuum à peccads eflet faluaturus cotumitimorem de-pofuit omnem, ‘amp; cum' Maria de extero pcr-petuo.raanerc,hrmo ftatuit propofito,quan-doquidem mairdatum de hoc facicdoacce-perac diuinumaiNon hne caufa aucemi dico pofuide cuih timorcni.jpoftquam fciuit vn-, de Maria prxgnans fada efler, habito tarnen prius mandata de nó earn dimittendoi Nam poft tanta dé cius eiedione cognita myfte-riaj quód fdiieet filij Pci mater eftet;, amp;pcr eâ faills débefetincipi populi fui'j muito ma^ gis quamanceadum Maria mauere timuiflcr.-Ex remedió eXimaris cognofcimus i quxaHi foerit occafio dmendi, quas. plane erat, vndc grauidx vxor edfet ignorafle. Si ignorantia cius, cx quo gram da clfetepauOris eiufmodi eäufa flut; nónneeuincitur manifcftc, quód de vxöris’nondubitamt aduitcrioi? Nam ft fecundum comunem naturæ tegem de Ma-’ ria iudicaflet , nonne pro certorcnuilfctjno-tumque habuiflet vlla abfque hadtatione,' dut formidine de oppofito,quod cx^a io viro adultero fcilicct, concepiftcc J (^is de hoc dubitaucrit,niü iudicij prorfus expcrs?Igno^ rantiaergo fuit caufa cimoris ipfius lofeph. Ignorarc autem non potcrat,an de altero vi

3 i i Mx A R t Æ. •? fj 'ip7 ro conccpilTct/I dc Marix dubitallbt iCaftita-ic. De hociuquc nondubicauinTiOUiigno-rantia crac,vnde imp regn au Maria clfet,ccr-to tarnen fcîebat non fecûduin,coxnmuneni naturae vfum grauidam faftam. Hæc præçir pua caufa eft rimons, amp;nbsp;confilij ide ineunda fuga capti. Vides vt ex circunftantiis verbo-rum Ängeli, veram de caufa timoris ipdus lofeph,habemus fciendam,ex remedio .in morbi deuenichdo notitiam-Eadem ratione, quo in fenfu illud Angeli verbum, Accipere eomugem tuam,intciJigendum fit, compe-riemus.Opponiturenim ab Angclo,effe«ftui timoris ipfius Iofcph,qui erat veile dimittere earn. Iftud ergo, Accipere eoniugem tuam, idem eft, ac fi dixilfct, Noli dcfercre,noli dimittere eoniugem tuam. Nunc enim plus tua eget opera, fidelique confortio , quam vnquam antea, atque deinceps magis indi-gebit ac magis.Non igitur dimitterct,fed per-feucraret cum illa,per illud,accipcrc,diftum Angelus voluit. Sedreftatvbi timoris lo-feph veram ex verbis Angeli cognouimus caufara,deillius dificramus qualitate.Timor, fuga quaeda cft appetitui noftro pro difcon-üenicnti, feu. pro non conuenienti, oblati obiedi. Eteftfpecialis animi pafsio,cuius

Îcn facit DAmafcenus fpccics, in uorrhoiiö^ xx ftdei likro'cap.i^lDiuidicur^utem inquir, in k-x, «46 imiri^, idcft^j.in'ciüióbtioncm ,'«lt; amp;lt;(/?« , in verecundiana tuf ed^ictiujiu/, in cru-befcenefam,. «:lt; loîtTajrÂyjàuTg m admiration riem feu Ihipotcm-, a? ix.irgt;nflM^ cen'orcma ■»t àyavittv in affoniam. ogt;lt;f®“ kur'cunda-no,inquir , eft titnor futursEcOperationis. a'i (/?«*?'!, id eft, verecundil, cinior eftj ex cx-tpeftarione fucun conuicijlt;amp; hieafteftus 0’ Optimus eft.Erubefeentia, Hue i«r*àtgt;’ÿ,amor oft ex re-turpi perpetrata.Scupor, admiration dine XU T««'A««|*fS timor eft ex magna imagi-nationc jtxÂ-Aç^^»? due terror, timor eft ex •imaginationcinconfuctimali. Agonia Ayw vii, timor eft cafus amp;nbsp;infortunipiTimcntcJ cnim in operatidneinfortunitatem agoniza-■mus? Vbi commetatorait, quod agonia eft timor amp;nbsp;follicitudo meutern vexans ob ma-lUm extrinfecum iamiam perferendum , cui refifti non poteft. ! Videndum nunc eft, qua timoris fpecic beatus timuerit Iofcp,Manam in coniugem red n ere. Etdicendum cerre eft lt;quod zÂTÂT/ÿ^tc, id eft, admirarib due ftu-por is timor fuerit, cum erubefeetia mixtus. iGeneratur enim ftupor, vcl exvebemend amp;: ‘inconfucta imaginadone, vel ex magna rei infolitx admiradonc j cum rcrum fenfum admira

? ..quot;MAR I Æ. ^jQ Jÿj» admiracor nonlt;habetjficquê fui impos,amp; relut extra fe cgrcÜ'itsJn rem quam admiraturi tapitur torus. Admiratio autem ex caufajrei quam admiramut,generatin' jgnorâxia.Quia ergo lofeph videbat vxorem iprægnantenj»amp; caufam tanti ignorabat miraculi: fciebat autem ex viri. hoc non prouenifle confordó, ftupore percitus ex tam infólita: rei admira-tione, timuit vlteaus cumi Maria habitare. Etdum fuam indignicaté cum tan ta:'Virginis conferebat probe libi nota faaflitatc., e-rubefeebat amp;nbsp;vcrçcundabatux ilUus coniu-gern amplius fe cfle. Indccens namque exi-ftimabat, fi cum aam fanfta virgine , in qua Urn infólita confpieiebat Hcri,amp;ftuporc plena miracula,raofam dcinceps trahbret. haallam timcbat,amp;reuerebatur,vc quid.m animo agitaret,prodcre Mariæ non audcreti occulte ideo eamdimitttre cogitabat.Timcbat vel iigno, vel verbo,. vel fado offendefe illam. An fi adulccram crcdidilfet vit prudes, amp;nbsp;iu-ftus, amp;nbsp;legis Dei zclator perfedus, fic reuc-renter fic vcrccundè cum eafc gelsillet ; amp;nbsp;non potius verbis limul amp;nbsp;fadisjillam vehe-metius caftigaflet, reprchendilfetque? Quod cum non feccrit,argumentum eft infaUibile, nunquam de Manx ipfum dubitaffe caftita-te, fed admintionis , fed ftuporis, fed reuest 4

iûo DE .VIRG miT AT E rentiç timarcm'fuifle iJiumjób quem dimit-tcrc csim cogitauic occulte : talis fcilicet,qaa 11 Angel» beati, diuinam contemplantes mar ieftatemi doicrc ad illius contuitum, paueré-quc dlcunmr. Tails erartimorérftcrefpedu arcs nom teftamenti, qui fuit in fan cto Io» fcph, vt in eadem cum illa non audcret ma» ncfC domo,qualis in patrc dus Dauide quö» dam extirit, cum vetci is teftamenti arcam in dornum introduccre fuam, licet id percupe» ret, aiifUs non fuit, de quo fie fcribitur,Et tu muit Deum tunc teporis, fcilicet cum vidit Oza fubita occifum à Deo morte jco quöd i.Para- indignuss bona licet intenttone, veteris rc-^'f-y- ftamchti arcam, nc cadcret, tctigilfet,dicens5

QuornodO poftum ad me introduccre area Dei? Et ob hanc caufam non adduxit cam ad fe, hoe eft in ciuitatem Dauid, fed auertit in I'domum Obededom Gcthei.Arca(inquit D^ Bernardus in quodam fermone, qui incipit 'Auc Maria)tcftamcnri,typii tenet fanôtæDei -gcnltricis.Nam hac fecit Bezclcel, iftam con •diditEmanuel. Bezclcel,Olyab m opcrc fo-cium habuit, amp;nbsp;virgo quoqi virginiim,conr •dita, præclcéta, prçferuata, præparata, amp;nbsp;or-nata per Spiritû fanótum, amp;cius omnipotó-tem filium, fuit. Hoe cum fdret lofcph, ti-mciis fimi itcr ex indignitatis fuæ confeieni-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tia

1T ' I'MlA R’ l'Æ- ! iolt; tia j cum noui cdhimcnci alcalin eadem mauere domo fugam- propriç meditatur do^ mus. Ad non d adultcram credidiffet, ipfarn potius c fua expuliflet domo ? Ibi pater dus Dauid indignitatis fuæ i eonfdus,vetcris ter Hamenti arcam m.domum aedpere fuaiïi aufus nou cil.Scd mberurhic lofeph non ti-mere Mariam accipcre in coniugcm,id eft, apiid fe reernere. Dauid autem nid per tres feprius præparalTet menfes, illam veteris te-ftamentraicam,in fuam accipere dom tun iron aufus fuilfet. Talis quo que fuit timor ifte,qualis amp;nbsp;D'.Perri,quando Domino,cer-to dus vifo miraculo, ftupore amp;nbsp;admiratio-neplcnus, dixit,Exi à me Domine, quia homo peccator fum.Stupor enim inquit Euan gelifta, dreundederat eum, amp;nbsp;omnes,qui cü co eranedn captura pifcium,quam cæperant. Talis quoque erat, qualis ille Centurionis fi-deiis extitit cimor,qui Chriftum in fuam ex-pauit recipere domum, indignum fe feiens fub cuius tc£tum tantus Dominus, vel tam fandus ingredcretur propheta. Timor ergo lofcphi reuerentix erat amp;nbsp;ad miration is, non dcMariæ dubitatio caftitatc.Sed præftat hçc, quç tam firmis fumptis ex Dei verbo aflerui-mus rationibus, aliquot antiquorum patrum toborenaus teftimonus.

'i- Hic primus occurric anticuitatf doduniv quc clarifsimus dodor Origcncsvhæcfadc ante mille 3oo.annos, ex praedidis EUange-lij edneens verbis.Ioléph,inquit m quadam homilia, virtutemmyften j in ea cognofeO' bar, amp;nbsp;idea libi appropinquate le indiguum exilhmabat, amp;nbsp;humiliaus fe ante gt;nbsp;tantam amp;nbsp;incftabilcm rem, fe loge facerc quærebat, fleur amp;nbsp;beams Petrus Domino fe bumilians dicebat. Recede à me Domine, quia homo peccator fum. Ideo vOlint earn occulte di-mittere, diccns, Maior eft cius dignitas, fü-perexccllit eins fanditas, nee mcæ congruit indignitati.Hæc illc. Diuiis quoque Bernardus in cadem eft fencentia,qui Homil.a. fu-pcr Miflus eft, lie delofcph feribit, Quarc ait, voluit dimirterc earn î Accipe amp;nbsp;in hoc non rneam, fed patrum fententùm. Propter hoclofcph voluit dimittere earn,propter quod, amp;nbsp;Petrus Dominum repeUebat à le di ccns,Exi à me Dommc,quia homo peccator ego fum:proptcr quod amp;nbsp;Centurio à domo fua eum prohibebat cum diccrer, Domine no fum dignus, vt intres fub tedum mcinn. Ira ergo amp;nbsp;lofcph indignum amp;nbsp;peccarorern fc reputans, dicebat intra fc, à tali amp;nbsp;tantano debcre libi vitra familiare prçftari conmber-nium, cuius fupra fe mirabilem expauefee-

M 'A R IVÆ.'G Aoî ^ dignitatem. Videbac amp;nbsp;faorrebat diuinæ præfentiæ cercifsimum geftantem infignc,amp; ^piia myibnum pcnctrare non paterae gt;nbsp;vo-lebat dimittere earn. Expauit Petrus poten--^iæ màgnitudinem, expauir Céturio prçfen-üæ maieftatem. Exhorruit ninurû ^ iofeph fient homo.tantï miraculi nouitatemimyfto dj profunditatem , amp;nbsp;idea occulte volait dî-•nittere earn. Miraris quod lofcph prargnan-dsfefe confortio virginis ludicabat indigna, cüm audias amp;nbsp;fan clam Elizabeth eius non polfe ferre præfentiam, nifl *cum tremofe quodam amp;nbsp;reucrentia ’.Ait namque, Viidc hoc mihi x vt veniac mater Domini mei ad meîldco itaque lofeph voiuirdimittcrc earn. Sed quare occulté, amp;nbsp;nort palam? Ne videlicet diuortij caufa inquirerccur,exigcrctur ra-tio.Quid emm vir iuftus refponderet populo dur« ceruicis , populo non credenti, amp;nbsp;contradicenti ? Si dicerec quod fcntiebai, quod de illius puritace comprübaucrat,non^ ne mox increduli, amp;nbsp;crudclcs ludæi fubfan-narent ilium, lapidarer illam? Quando namque veritati crederent in vrero tacenti,quarn poftcacôtcinpfcrunt elamanrem in tcmplo? Quid faccrent needum apparenci,cui poftea impias manus inicccrint,edam miraculis co-rufcanciîMericd ergo nr iuftus,ne aut men-riri,

i04 DE .VI R G INI TATE tiri,aut diffamarc cogeretur innoxiatn,Voluit occulte dimitterecam. Exhis Diui Bernardi verbis infero ego lofcphum audiuille bene virginem parituram Chriftum,amp; pu tafle for fan hanc debere eflèfponfamfuamMariara. Alias, cur illi virgo non ab co cognofcenda dabaturin vxoicm , ntfl fub fpc amp;cxpcôù-rionefuturi miraculifVr quid nuptixabfque fpc prolis? Cur ipfc ab ipfa abftinet poft nuptias, nifi diuinum quid circa earn futurum exiftimaflet ,aut faltcm ex communi fama fufpicatus fuifteUSed vbi viditfaótuni quod futurum audierat y amp;nbsp;re ipfa Maria virginem iarn grauidam efte, totus ftuporc, amp;nbsp;admira-tionc correptus, non vlterius dignumfe re-putauit, qua cum habitarct,cum tam beatam faftam earn vidir, vt perficcrentur in ea,qux diftailli erant à Domino. Non credidcrim ego abfentem lofcph fuifle , quando Maria coniunx, Zacharixingrefta domum cogna-tam fuam falutauit Elizabeth,fed præfentem fuiflc, audifleqUe turn Elizabeth dicentem Mariæ, Beata, quæ credidifti, quoniamper-ficiêtur in te, qux dicta funt ribi à Domino. Anputas deferturum eum per tres menfes jllam fuiflc, quam fcruandamfuxcommif-fam ftdei Deo teftc feiebat ? Arbitraberis ne criam vel lofcphum tam parum curiofum fu ilfe

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M A R I Æ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

We, vt nihil dc vxoris inquirerct rebus, vei ^i2«'ibcch non fuifTe illuni edoduram , qua: piritu üixöomiclante circa fuara euentu-die fponfam didiccrat i Quia auccm iu-: ^s amp;nbsp;ïanchis , quia etiam propheta erat, 0-^nm verba Elizabeth feruauit in corde fuo, conferebac,amp; meditabatur apud feipfum»; ^quando poftea Videt opere completum, 9üod focurum audierar, diiit intra l'c,Nuuc W verè lt;quia hare virgo iUanft , quæ Mef-i ^ïm pafirura prædicimrà propheta. Quam ^dam, quainadmirandam,ihanc ergo effe' oportet ? Et q.uontioda ego homo peccator Cancre cum ea auhm.’Hze enim virgó Dei *'ïnit in domum meamlt;, vt reniemorarentur peccata inca in cófpeiStu Dei, amp;nic occidac. Nónnefcio ego quoi.quondam lt;Ozæeue-oerit facerdo-ti circa figuramamp;.ymhramiiu»! 'Us veritaus* Fugiam eegojSd öcculcc, npme lt;ictincat, dim 1 team cam'ÿ vt imminens mihi,’’ cfiugiam fic periculmnJlofèph itaque non fuit inertduius » vt Z«:harias, fed credulus,: amp;nbsp;fide lis, vn amp;nbsp;Maria, fed cum vi dit fadhurn ^uod futurum folo didiccrat ex auditu, cre-

1 uit eins EdeS) amp;nbsp;rouerentia ipünrga Virgi-nem, amp;nbsp;ideo fugiam, propter eius famditatis amp;nbsp;cledionis rantatem meditabatur. Expauic ftgo, timuit, contarbatus fuit, ad cótuitum

gt;iq6 DE ism GH NET ATE thin in/blttx.-rei » maxime cirm néfeiret quo-» modo grauidafada dTet-Sic Beata virgo crc-didit Angelo filmm annuncianti, alias beatai noidiccretur quia ercdiditjed de modo,qutt citra virginiratis id hcrcr difpendiumandrui ab Angelo volmt,quæ vbi Spiritus fandi o-i pcracione id futurum audiuit, omni abiedo timore'eonfenlit qamp; ancillami Bumilem'Dci dTaAroluit. Ita idem Angelus7 cum.vidilfct-turbatum fponfiimr |dari3D,.c(y:quod grauwt damcam vide ret, amp;iquornodo idfadturaefa fcti ignorarct iidmilinnodo cum inÜrtuL del raymtio^j amp;ait, Spiritus fin öd roperationo id ûdhpni'cirQijquarei amp;nbsp;no timerct cxfaorta i tusicum fuiLjEr fiöiofeph'vbi a Spiritu fan-«3x)diüdum 'iuiCcCilü iritcllöxit, amp;iD'ei voluM tatemicirö, vt.cuamMatiaimanerct, volunud Idaœcomtoodaïufdiuiniaj, amp;nbsp;matris Domini li«,i ^pü^«xl.fo jamp; id^c^cer dcdicauit oblequiis. Veer que timuitj t Vrçiquo dijntAngdus s ne timcrcCjVtviiLyücVrAiidit 7 de modo tantunr indrui dciïdèrtiiiaatiquöificnda aut fada m/ fteria hare ccui£,qiid cognito, vterq; diuiniü fe dedicaüit amp;nbsp;obtulit feruinis, Signu autcin eft quo dun fitLe excebuent, dó ftanmad pri-mam Angeb vQcem,.crediditcx Spirdu fan-clo concepifle Mariam,, nee miraculum vl-lum,vndc id iw elfe fcirec, vttfcecrat-facer* • t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dos

H M’Â’RrÆ.V 'G 107 t^oî ZAtfaariaSipcfert ab' Ahgclö;^i âlli non ùi die; fed in nodîciyno^-vigilanti'', fed dor-micndquot;,'at^uc m:'fbmfiis''appan!ic. Si non credidiffet’ opcima amp;ï maxima quæq; de Ma-daVamp; öoft’ zeiocypis pafsione, fed admira-riortis treueren ciastim ore ad-uamp;, dimittere cam cogiraflCii’afbitfaris tu tam facile ilium viüóniifti noftutii« ;£dem adhibituru fuiü iè ï Sotóne fomtuonzelotypusniaritus, tam Vehementem amp;nbsp;grauem pofiturus eft animi pafsiopern ? Qmd igitur cam faciliter cremens indicat, jinh optima habuifle fc de Ma-ris caftitatcopmione'mçque üc HEus difpo-ftieratfmentéj vtyel minima data occafione, ex Spigitufauftogmuidaci elle er ede ver. Quis enimvflquam taih'difHbilc creditu myfteriu Wm facile crcdidiffclegicur’Alij fignisjpor-fcntis^f^ue miriculis, ad tes credendum ar-duas allcfti amp;’induö:i-a'Dco funt/vet mani-feftis, atque diurms Angelorum vidonibus# hic foil vni in fomnis habita: viliôni, rem, ömnem nature fuperantem fenfum-, ftatim nullo pciito figno, nullo altcro motus tefti-■tcoiiiocredidit. Quem mihi ex omnibus antiquis dabis patribus, tam incredibilem re Ha Geile credidifte? Quodnam clarius affer-H teftimonifi poftet, ad quam fuperius alfc-tuimusde lofephi cimore patrü confirman-dam

dam fententiam? Non ex Zdotypia ergo ti* muit Iofeph,autvirginem vxorem defererc volui t,fed ex admimeionç, ex ftuporc,ex re-uerentia, ex verecundia,ex erubefçcua,duin le indignum, qui cum tara fan eta moretur virginereputar, amp;credit. Vicimusitaque e-xiftimo, amp;aduerfarij Mariae,y el lolephi j tc-l»m quod in nosex-hoc EuangeHj contort ferat loeoj rctorfimus in ilium, amp;nbsp;contra il-Hus errorem , fuumi nobis inuerfum j pu* gnare o ftendimus argumentum,p r óqu c nor-lira mill tare parte! Vides/qüoque hïc,. bcnc-uole lettor, quot nob« argumenta contra yoricaus aduerfanosy diijgens, attentaque eircöllantiarum verbi Dei fuppedicaUit oh-feniatiogt;atque reru de quitus loquitur con fideracio profunda. Hæcàutem fufius à nobis aadata funt, turn, vt quam conformités Dei verbis, amp;nbsp;rations, antlqui loquuti dat, quosi pro ,confrmanda nodra adduximuS aflertione,do£tores,clarius intelligatur, turn cciain,v.t aliter fentientium fanditus euertc-rentur lOpinioncs.Dum enim bçc feriberem, in quendam incidi librumgt;viri alias mukuin dodi,qui.cum eorum reieedfet opinionem, qui per,verbum Traducerc,diffamare in bot loco figndicari docuiflent, fuam vt mcliorc affcrcn$,propnc per traducere,dc domo pa-tris

^ns in domum mariti fponfam ducerc, intcl-^igendum elfe alfcriLQuod ex linguæ Giçcç %norantia,euenine illi credendum cft. Nam ^cet Græcc fcire, neceflarium nunc poft tot antiquorum dodorum Iaborcs,ad rede fcri-pturam inteUigendam non fit : tarnen vtilc admodum cft,quando fine aliorum m^gifte-rio,proprio quis ingenio latina interpretari conatur, ad Græcos recurrere fontes, turn niaximè cum vox aliqua homonyma apud Latinos,pro vniuoca Græcis vocepofita cft, Vti hic cuenilfe conftat. Verbum enim Tra-ducerc Latinis, ó^twKVjMöx æquiuocumq; cft. Verbum 'sr^Jlayfgt;tari[amp;ff Giæcis non ita. Nam in exemplum aliquem ponere,ignomi niofa cum aliqua puniendo pcena propric fignificacQuare conftat voeem quoque Latina Tradu cere, tan tùm in vocis Græcç figni ficatione interpretandam hïc efte. Quod au-tem Mariam inlofephi domu nondum tra-duftarn fuifle,dum hæc cueniflcnr,intcrpre-tatur,crror cft ex alio natus errorc.Vbi enim in foribus quis dcliquerit, nunquam bene ingredi in domum poteft. Nam cum in fi-gnificatione verbi Traduccre, ehgendaer-raflet, errauit quoque confequenter in tota interpretanda fentetia. Potcrat tarnen vel ex co errarefe cognofcere ,quod Euangelifta o

ait vôkiilfc lofcph occulte dimittere Maria. Nemo dimittit quod non habet, aut eu cum quo nondum eft. Hic fatis ex fuperioribus cxplofus error eft. Quare reftat huic difputa rioni imponamus fine, amp;nbsp;ad fecunduna con-futatiôriis præfentis progrediamur caput.

ALterum aducrfarius argurnetum ab au-thoritate negatiuè,in noftram contor-quet aflertionem , in eum qui fcquitur mo-dum,Non legirnus,inquit, beatû lofeph vir-ginern führe, nullâque hac de rc habetur in fiera feriptura mentio, ergo non fuit virgo. Hoc enthymema vniucrfali propofitioni in-nititur falfæ,huic fcilicet,Quicquid veru eft, in facris continctur litcris,vci huic,Nihil verum eft, quod non habetur in facra feriptura. Quæ eum falfæ fint, argumentum fallax efle produnt. Quàm autê fit vitiofum, facile fuerit oftendere,fî Diogenis imitemur exem plum,qui cuiufdam fophiftæ probare volen-tis Diogencm hominem non elfe, atque fie argumentantis, Quod ego fum , tu non es, ego autem fum homo,ergo tu non es homo: fophifma facetè elufit,atque inucrtit, di-cendo optimè eum conclufurum führe, fi à fe iheepiftet fie fcilicet arguendo, Quod tu es

M A R'I Æ. ' ' itï es, ego non fum, tu autem es homo , ergo non fum homo.HancconcIufîoncm admi-lilTct Diogenes, qui fophiftam non habebat prohomine. Ita quoq; faciendum nobis eft 'dehocaduerfarij argumento, cuius forma æquè nobis fer uit, atque illi. Nam fic quoq; incam eófirmabo ego fcntcntia,dicédo, Nó legitur in fcripturis quod lofcph non fueric perpetuo virgo,crgo virgo femper fuit. NÓ legitur quod fucrit bigamus, ergo bigamus non fuit. Non legitur quod aham habuerit vxorem , quod vllum habuerit hlium , ergo femper virgo fuit, quia in hominem iuftum non cadit fornicatio. Vides vt ex eadem ar-gumentandi forma,contraria concludantuts quod argumentum fophifticum effe conuin cit. Talis formæ argumenta innumeraapud hæreticos compcriuntur, quæ nih apud artis dialcóticx ignaros,nullam habent vim.Qua-ve non eft cur diutius in eo immoremur re-futando, nc in vanum traducamus tempus.

TErtiû argumetum ex co fumitur, quod fæpius fiat in Euangclio fratrum Chri-fti mentio,ficutMatth.ii.lcgitur diftum fuif Chrifto, cóciönem ad populum habenti, Ecce mater tua,amp;frarrcs tui foris-ftant,qui-

• rentes tibi loqui. Dinus quoque Paulus mc-minit lacobi fratris Domini. Et frater hic no in eo capitur fenfu,in quo funutundum A-poftolos fratres vocat Chriftus, aut Paulus omnes ludços fratres fuos , cum ait cupiiHe fe anathema fieri à Chrifto pro fratribus fuis. Aróliorcm confanguinitatem fignificat nomen fratris , cum in Euagelio quidam ex A-p oft o lis fingularitcr fratres dicutur Chnlti. Quia nomme fratris Latinis ij propriè figni ficantur,qui exiifdem geniti fuut parenti-tus, aut eodem faite patre vel matrcjfadum eft,vt cum audiunt nonnullos didos fratres Chrifti,multi in errores inciderint diuerfos, dura quomodo, vel qua ratione fratres fuc-rint ifti Chrifti diuinant aut connciunt. HK autem Hcbræis non folum illos fignificat, qui ex iifdem nati funt parentibus, verum amp;nbsp;cos, qui ex duobus genin funt fratribus aut forohbus , quo in fenfu accipitur, cum A-braham Loth fratris patris fui filium fratrem vocat. Non fit, ait, iurgium inter te amp;nbsp;me, inter paftorestuos amp;nbsp;meos, fratres enimfu-mus. Conftat autem Abraham amp;nbsp;Loth,non ex iifdem natos fuifte parentibus. Erat enim Loth fratris patris Abraham filius.Reftat iu-que hic inquirere, qua ratione, qui in Euan-gelio fratres Domini vocantur,illius fratres fu erint

M A R I Æ. xi fucrint. An fcilicet, quia eodem pâtre vei matre nati, an veto quia fratrû aut fororum filij eflent, fie didi fine. Erant quippe quatuor , qui fpccialicer fratres Domini dicun-tur: fcilicet, lacobus minor, lofeph, Simon Chananæus, Lebæus, qui cognominatus eft Thadæus, alias etiam didus ludas. Hi diéü fiicrc fratres Domini, vt patet Matth.13. cap. Vbi ludæi dicunt de Chrifto, Nonne hic eft ülius fabric None mater dus dicitur Maria, amp;nbsp;fratres dus lacobus, lofcph, Symon amp;nbsp;ludas amp;nbsp;fororcs dus? Nonne omnes apud nos fiintîldem habetur Marei 6.De his quæritur quomodo illius fratres fucrint. Prophani a-liquot virginitatis perperuæ matris Dd ini-mici, aufi funt polluto fuo aflerere ore, hos Virginis Mariae amp;nbsp;lofeph filios fuilTe, quos poft Chriftum natu ex matre Dei fufcepit. Sed tantam audire blafphcmiam animus hor ret. Quæ enim Angelo è cœlo à Deo milfo, vt haberet filium nó confenfit,nifi prius abf-que eo quod virum cognofeeret, fieri id de-buifle intcUcxilTct, poft habitü citra difpen-dium virginitatis filium, quomodo à mortali perfuafa viro aliquado fuerit,vt illius fe pcr-mitteret vfibus? Vel quomodo lofeph, qui cum nondum plane feiret, quæ in ea myfte-tia opcratus Spiritus fanélus effet, timuerat

vel cum ilia .habitare:poftcaquam Angelico didicit tcftiinonio, amp;nbsp;per innu triera ceruor, facius fuie miracula, hli| Dei marre earn eircj ülam tangere,pollucrcuc,aufus vnquam fuit fet? Sed præftiteric hæc Diui Hieronymi di-xiffe verbis. Qui ergo , inquit, fomnio tantum credidit, vt vxorem non auderet attin-gere, is poftquampaftorum voce cognoue-i rat Angelum Domini veniffe de cælis, amp;nbsp;di-xiffc ad ços, Nolitc timerc.Eccc Euangclizo vobis gaudium magnû, quod crit omni populo, quia natus cûnobis hodie Sakutor, qui eft Chrilfus Dominus in ciuitateDauid, amp;nbsp;cum co laudes militiæ concinnuifTe cæle-kis.. Gloria in cxcclfîs Deo, amp;nbsp;fuper terrain, Paxiliominibus bonæ volûtatis:qui Symeo-; liera luftum inter amplexus paruuli viderai ptredicantem, Nunc dimittis fenium tuurn Domine, fccundum verbum tuurn in.pace, quia viderunt oculi mei falutare tuurn. Qui Annam prophetüTam, Magos, ftcllam, He-rodem. Angelos viderat, qui inquara, mira-cula tanta cognouerat,Dci tcmplum,Spiritus fanfti fedem, Domini fui matrem , audebat attingere?Et certe Maria conferuabat omnia verba hæc conferens fecum in corde fuo.Ac nc imprudenter neges ilJa ignoralfc lofeph. Et crane,inquit Lucas, pater illius , amp;nbsp;mater adrairan

admirantes fuper lus, quæ dicebantur;Je eo.. Hæc Hieronymus contra Eluidmm; .Cuiii autem fatis fupcrque in fupenonbusprob.'b u.crimus,æquc fuilfe impofsibilc virgini poft partum cognofcere virum,atque fucrat ant4 partum , ob perpétua: vuginitatisEattum ah ta votum,non eû quod in tam inamicfto rç* prohando errorc diutius infudemus^Pro ai-* ticulo cnim fidei tenendum eft nullum nift Chriftu m,beatam Mariam habuiffe hln’i.Scd an jfti Domini fratrcs,Io^pb filij ex aliafuch tint vxore, difquirendum nunc cft. Atque bic plurimum premimur, ac grauamur antiquorum aliquot dodtorumatithoritate, aliter quam ipfa fe rcs habet, vt poftea.dQcehir mus, fcnticntium. Quales funt Eggftppus li-bro de excidio Hicrofolymitano.Eufcbius Ccfarienlis lib.i.Ecçlefiæ hifto. cap.i.Chry-foft.in quadam dc annunciatione beatæ Mä-riæhomil. EtaJij cx Græçis multij qui iftqs Domini fratres, ex alia vxore löfeph fill op fuifte teftantur. Verba anneftam Chryfoftq-mi. Hic lofcph,fratres, claro prius iundtus matrimonio fufeeperat Iiberos,poft autemvr xore repudiata in caftitate vixit,amp; liberos in difeiplina amp;nbsp;timoré Domini cducauit. Gùm autem Paulus Apoftolus ad Euangelij pro-ni ulgationcm proficifceretur, amp;nbsp;vnum ex fi-

U6 D fi VIR G IN IT ATE lus dus repcriflet, aliuin inquit, Apoftolo-ruin vidi ncmincm,nifi lacobu fratrem Domini, non ex Maria, fed ex lofeph genituni. Eufebius autem fie de lacobi fratre Domini ft*ribit,Eodem fere,inquit,teporc, lacobum, ( qui frater Domini ideo appellatur, quod crac rilius lofeph,qui pater Chrifti fudfe pu-tabatur,cui Maria virgo defpófata prius erat quam conucuircin, hcut facrofanda Euan-geiiorum eloquia liquido teftantur, graui-dacx Spiritu fando inuenta eft ) hunc in-quam lacobum veteres

virtutcm, qua prêter exteros præftabat,iufti cognomine donauerunt, primùm federn c-pifcopalcm Ecclcliæ,quæ eft Hierofolymis, obciuuurc, memoriæ traditur. Thcophila-étus autem fùper Mattliæum.ca. iz. licet alio rnodo quàm Chryfoftomus fratres eos fuif-fe dicat Chrifti,tarnen in hoc cum co conuc-riit,quod lofephi filios eos führe putauit. Eius hæc funt verba, Fratres, inquit, habuit Dominas amp;nbsp;fororcs, lofeph filios, quos gc-nuit ex vxorc fratris fui Cleophx. Mortuo enim abfquclibcris Cleopha lofeph iuxta legem vxorcm eius accepit,amp; pueros proerca-uit fcx, quatuor mares,amp; duas fœminas,Ma-riam, qux dicebatur Cleopha: filiafccudum Jegcin, amp;nbsp;Salomen. Gregorius quoque Nif-fenus

M A R I Æ. i fenus, oranonc fecûda de refurreétionc Dogt; mini. Veros lofephi filios eos fuifle allcrit: fed ex alia vxore.

Nicephovus cap. xi. hilf. Ecclefiæ. laco-bum filiiim Alphçi,amp; ludam lacobi germa-num,vtrumquc ait fponfi,lofephi fcilicct,filios fuilTe.Horum opinionem ex Latinis fc-quiiti funt Diuus Hilarius Pidauorum Epi-fcopus fupcr Matth.cap.i.amp; Diuus Ambro. Mcdiolancnfis cpifcopus,fupcr cpift. ad Ga-latas cap.1.Qui quidcm fie ait de Diuo feri-bens Paulo, lacobum inquit,vidit Hicrofo-lymæ, quia illic crat coftitutus ab Apoftolis Epifeopus, qui amp;nbsp;ipfc prius fucrat incredu-lusjficuc dicit Euangelifta. Quianec fratres eius,inquit,adhuc credebantin cum.Hic la-cobus filins fuit lofcph, qui ideo frater Domini appcllatus eft,quia amp;nbsp;lofcph pater ein«, etiam Domini pater nöcupatus eft.Sic enim dicit Maria ad Icfum in Lucæ Euangelio, Quid fecifti nobis fili? Etenim amp;nbsp;ego amp;nbsp;pater tuus mœfti amp;nbsp;triftes quærebamus tc. Et in Euangelio loan.dicit Philippus ad Natha nacl.Qucm fcripfit Mofes in lege amp;nbsp;Prophc tæ, inuenimus Icfum à Nazareth, filium lo-feph. Hoc ergo modo diftus eft Dominus frater lacobi,amp; cætcrorum,quo amp;nbsp;filius nun cupabatur lofeph.Qiuidam enim dufti infa-

nia hos vcros Domini fiacres de Maria na-tos,impia aflcrcione cocendunt, cùm lofcph non verum eius patrem dicant appeUatum. Lib.de inftinirione virg.cap.6.idem dicit,Po tuerunt,inquit,amp; fratres elle, ex lofcph, non ex Maria. Quod quidem fi quis difigentius profequacur, inuenict. Vnde confiât dittos patres abhorruifle quidem corum infaniam, qui ex Maria Jios Domini fratres fufeeptos à lofcph fui lie arbitrati funt, quod autem lofcph ex alia vxore fuerint filij credidilfe , amp;: afleruifle. Sed quia manifcftè ex Emugdio confiât,quis hortim Domini fratrum pater, quæue mater fucrit,bona, ifiorum patrû vc-nia,liccbit ipfam in medium ex Euangclica hifioria profcrie veritatem. Fit enim,ple-rumque,vt dum vnus aliorum diljgcntix fidit,authoritatique innitirur,non ira diligenter in omnibus veritatem inquirat,atquc par circt.Certè hac in parte prædiétos hallucina-tos efle patres ex Fuangelio docebimus, id-que clarifsimè.

Prirnum autem notabis morcm fuifle He bræis in gcnealogüs recenfendis, aut hifto-riis, partis nomen in genitiuo cum nomine proprio cognominis vice ponerc. Sic Simo-nem Ioannis vocabat Çhrifius Diuum Petrum, co quod Ioann is films eflet, qui. alibi ., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;' Simon

Simon Bariona appclkuin'jid cft, filins Ion« fine Ioannis. Et femper vt plurimum obfur-uandum hoc cft, nifi cum âlio ex feriptur« loco de oppofito conftaret, vu de luda Tha-dço5quemD. Lucas cap.6.vocat ludam la-cobi. Jpfc autem ludas in fua epiftola fe, vo-cat Indam lacobi fratrem, vnde coftat quod hoc m loco Indas Lacobi pro fratre lacobi ah Euangelifia pofirnm cft. Sic amp;nbsp;Marei 16. amp;nbsp;Luc.zq.vocacnr Maria lacobi, mater lacobi niinoris,qtiam cap.i5-vocat Marens Mariam' lofephi, qu.iapanló ante hornm matrem il-^ lam appeUancrat. Sed in omnibus aliis Iqcis propatris fumendum cft nomine.Sicut Mai^ thæi lo.cap.vbi Apoftoloru ÉCeenfentur no-: mina.Quo in loco cum duos Apoftolo,S lacobi nomine vocatos difeernercab in nice: Euangelifta vellet ,vnumvocauit laçobumi Zebedæi,amp; alterum lacobum Alphæi. Ideni,, fecit Marcus cap.3. amp;nbsp;Lucas cap.6. Non cft autem dubium, quin primus illc lacobus ft-' lius eftet Zebedæi, amp;nbsp;frater loanis Apoftoli. Eadem autem ratione feenndus dicedus cft films Alphçi, quia vocaturlacobus Alphei. Sic quod de patre coftat lacobi minoris, qur laçobus Alphçi vocatus eft,quod Alphçi h-, lius fucrit, non lofeph. Nam fi filius fuiflet, lofeph,ficut dixit de primo Iacobo,quod cf-fe

fct Zebcdxi, dixiflet de hoc quod eilet lo-fcph,amp; dixilTccIacobus Zebedæi, amp;Iacobus lofcph. Quod tarnen non fecit, quare non lofcph, fed Alphçi Hiius fuit, amp;nbsp;He de pâtre conftatlacobi minons,amp;per cofequens fratrum eins,quod non fucrit lofcph, fed Al-phçus.Dc matre quoquc eorum,cx ipfo ctia Euangclio quæ fucric, fans manifeftum eft. Nam ca fuit Maria Clcophæfilia,foror Virginis Manx. Quod He dcclaramus. Nam Matth.17.cap.quod calacobi Iuftiamp;lofcph mater fucrit,aperte Euangelifta teftatundum ait, Erant autem Ibi ( nempe vbi cruciHxus eft Dominus ) mulicres mulcæ à longe, quç fequutæ erant Icfum à GaliJæa, miniman tes ci,intcr quas erat Maria Magdalenç,amp; Maria lacobi amp;Iofcph,amp;mater Hiiorum Zebedçi. Q^od autem lacobi minons mater fucrit, non lacobi Zebedçi, aperte Euangelifta innuit , durai poftquam dixerat Maria mater Lacobi amp;nbsp;Iofeph,ait,Et mater filiorum Zebedçi, qui erant loanncs amp;nbsp;lacobus maior.Mar eus autem, lacobi minoris matrem earn vo-cat, ad dilrerentiam lacobi maioris Hlij Zebedçi. Erant autem,inquit ca.iç.fui Euange-lij,amp; mulicres de longe afpicictes, inter quas trat Maria Magdalcnç, amp;nbsp;Maria lacobi minoris,amp; lofcph mater,amp; Salomæ. Vndc pro-batur

batur Mariam matré fuilfe Lacobi amp;Iofeph, quifraues Domini difti funt. Scd ne quis arbitretur, Mariam banc matremfuilTc Domini cum impio Eluidio ( qui forfan bine fuum baubt crrorcm,dum quæfuerit Maria hæc J non vult ex Diuoloanne difccre ) au-diamus EuangeliRaip, dfereneem fororcm €am Maria: matris Domini fuifle. Sic enim ^itEuangelij fui cap.19,Stabant autem iuxta crueem lefu, mater eins, amp;nbsp;foror matris eius Maria Clcopbæ, amp;nbsp;Maria Magdalenæ. Ma-riam Clcopbæ dixit, id eft, fibam Clcopbæ. Quam alij Mariam matrem lacobi minoris amp;nbsp;lofepb dixcrunt, Diuus loanncs Mariam fororcm Dei genitricis, amp;filiam Clcopbæ vocauit. Maria ergo Clcopbæ, foror bcatæ Virginis, horû,qui fratres Domini didi funt, mater fuit, pater verö Alpbæus. Et quia hoc ex Euangclio conftat, pro certo habendum eft. Scd ne line antiquorum authoritate I0-qui vidcar, audi beatum Hicronymum in n. cap.Matth.lie fcribentem, Qmdam, inquit, fratres Domini de aliavxorc lofeph filios fufpicantur, fequêtes delyramenta apochry-phorum ,amp; quan dam Mecham vel Efcham mulierculam cofingentes, nos autem fratres Domini non filios lofeph , fed confobrinos faluatoris,fororis Mariæ materteræ Domini, filios

Hlios inteUigimus, quæ’clTc dicitur mater la-côbi minons amp;nbsp;lofeph amp;nbsp;ludæ, quos in alio Euangclij loco, fratres Domini legi mus ap-pc41atos : fratres autem confobrinos dici om nis feriptura demonftrat.Theodoretus quo-tjuc inprimû cap. Epiftolçad Galatas,idem tcftatur.Vocatur,inquit, ( de lacobo minore loqucns ) quidem frater Domini, fed non erat natura:Sed nee fuit lofeph filius,vt quidam exiftimarunt, ex priori matrimonio na-tusjfed erat quidem Clcophæ hlius,Domini àutém confobrinus. Habuit enim matrcmgt; matris Domini fororem. Sed in hoc fallitur Theodoretus,quöd Clcophæ filium dixcrit, non Alphæi:forfin in co deceptus eft, quod dum fororem Mariæ Mariam Clcophæ vo-cacam legit, cxiftimauit he idco dittû, quod Clcophæ vxor cflct,cum potius filiam intel-hgerc debuiftet. Hieronymus contra Elui-dium amplifsimum vobis eritteftimonium. Sic cnim fcribit, Eccc, inquit EIuidius,Iaco-bus amp;lofeph funt filij Mariæ matris Domi-ni,quosludæi appellaucrunt fratres Chrifti-Dicit autem lacobi minorisad diftindioné lacobi maioris, quia erat filius Zebedçi. Im-pium cnim dicit efle Eluidius hoefentire de Maria, vt cum aliæ fœminæ ibi fucrint, matrem eins abefte dicamus, aut alteram elfe

M A R I Æ. ' ’ nj Mariam, nefcio quam confingamus,præfcr-timeum Euangeîium Ioannis teftetur, cam illic huile præfentem. O furor cæcus amp;nbsp;in proprium exitium mens vcfana : audi quid loannes Euangclifta dicat.Stabant irixtacru-cem Icfu mater cius,amp; foror marris eius Ma ria Clcophç, amp;nbsp;Maria Magdalenæ. NuIIi du-bium eft duos fuilfe Apoftolos lacobi nun-cupatos vocabulo, lacobum Zcbcdçi, amp;Ia-cobum AJphçi. Ifte autem nefcio quislaco-bus, quem Mariæ filium feriptura commémorât , fi Apoftolus eft, Alphçi filins crit, fi non Apoftolus, fed tertius nefcio quis laco-bus, quomodo putandus eft frater Domini, amp;nbsp;quomodo teraus ad diftinétionem maio-ris minor appellabatur,cum maior amp;nbsp;minor non inter très, fed inter duos foleanc prarbe-re diftantiam , amp;nbsp;frater Domini Apoftolus fit, Paulo dicente, Alium Apoftolorum vidi neminem, nifi lacobû frarrem Domim. Ne autem lacobum hûc pûtes filium Zebedari, lege aéf us Apoftolorum, iam ab Hcrode fuc rat interemptus. Reftat conclufio , vt Maria ifta quæ lacobi minoris feribitur mater, fuc-ritvxor Alphçi, amp;nbsp;foror Mariæ matris Domini, quam Mariam Cleophæ loanes Euan-gelifta commemorat.Si autem inde tibi alia, arque alia videtur, quod alibi dicatur Maria lacobi

124 DE VIRGINITATE lacobi minons mater,amp; alibi Maria Clco-phæ, dicens fenpturæ confuetudinem cun-dem hominem diuerds nominibus appdiari, ficut Raguel focer Moyd letro dicitur.Et ü-militer Maria Cleophæ vxor Alphari, hac cadem dida eft Maria mater lacobi minoris, «jux li mater eilet Domini, magis cam vt m omnibus locis matrem akerius voluilTct in-telligi, verùm amp;li alia fuerit Maria Clcophç, amp;alia Maria lacobi amp;nbsp;lofcph mater, hoe tarnen confiât non eandem Mariam lacobi, amp;^ lofcph efle matrem quam matrem Domini.

Beda, lacobum, autem minorem dicit, lacobum Alphçi, qui amp;nbsp;frater Domini, di-cebatur, co quod effet filius Maria: mater-terç Domini,cuius memin it Joannes dicens, Stabant iuxta crucem lefu mater cius, amp;nbsp;fo-ror matris cius Maria Cleophæ amp;nbsp;Maria Ma gdaJenc. Mariam ante Cleophæ videtur cam dicerc à patrc due cognatione. Vocabatur autem minor Jacobus ad didinftioncm ma-ions Jacobi, videlicet dip Zebedæi, qui inter primos Apoftolos vocatus eft à Domino,' Dionydus Carthudanus in 27.cap.Mat-th3ti,dc ctiam ait,dc miilicribus Chrifti cru-ci jftantibus. Jntcr quas, inquit, erat Maria Magdalena: amp;nbsp;Maria, quæ fuit lacobi minoris amp;nbsp;Jofephmater, eratqueforor virginis maths

matris Chrifti, quam loannes vocatMariam Cleophæ, quoniam fuit CIcophæ filia.amp; m 3.cap.Matth.lie ait loques defratribus Chrifti,De iftis fratribus dictum inquit eft fuprà, quod fuerunt confobrini Chrifti, vc dteit Hieronymus contra Eluidium hxreticum. Sanétus Thom. in vno loco dicit, quod hi, qui in Euangclio vocantur fratres Chrifti, fuerint filij lofcph ex alia coniuge, alibi dicit quód lofeph virgo fucrit, quod Beda amp;nbsp;alij communiter aflerunt,amp; hc fratres ifti,fuerüt Chrifti nepotes.Cum enim,ait,in cruce corn ifcrit matrem fuam virginem virgini cum eflet adulta, credibile eftquod iuucnculam non commiferit nih virgini fpófo.Lyranus in x.cap.Ioan.de fratribus Domini loqucns, Alij dixerunt,inquit, quod fuerunt filij lofeph ex alia vxorc ; dicuntur tarnen hïc fratres Chrifti, eo quod lofeph putabatur pater eius. Scd hoc cft falfum , quia cùm Chiiftus matrem fuam in cruce non commendaueric nih virgini etiam cum iam in ætatc procclfc-rat,non eft vcrifsimilc quod lofeph qui fuit afsignatus à Deo prçcipuus cuftos eius,amp; in iuuentute virginis non fuerit hmiliter virgo, imo cum ca votum virginitatis emilit, quia trat in conhmili propofito heut ipfa, prout diffuhus traftaturin 4.Scntent.vbiagitur de

coniugio Maria: amp;nbsp;lofepli. De hoc etiani plenius dixi fuper Lu cam cap. i. Dicuntur igitur hic fratres Chrifti cognati eius, quia iUi qui funt de eadem cognatione, in facra fcriptura nominantur frequeter fratres. Vn-dc Gcnef.i4.Dixit Abr aham ad Loth, Ne fit jurgium inter te amp;nbsp;me, fratres eu im fumus. Hçc Lyranus.In prim um ante cap.Matth, af-feritlofeph antequam defponfarctur, virgi-nem fuiifc, amp;nbsp;poll defponfationem vbiper rcuelationcm cognouiflet Maria: propoii-tum, votum cum Ca virginitatis emififle.

Lyranus in cap. i. Matth.Ex parte noftra inquit, rationabile fuit, quod virgo defpon-fata clTct antequam concipcret. Quiaficue per Thoma palpantcm cicatrices Chrifti cer-tificati fumus magis de rcfurrc£lione Chrifti, ita per lofeph magis certificati fumus de virginitatc Maria:,quia dolorc iniuriç motus fuilfet ad vindicandum opprobrium, nifi in virginc cognouiflet diuinum facramentum.

Glofla ordinaria.Iuftus per fidcm,quia ere debat Chriftum de virginc nafciturum,amp; vo luit fe humiliate ante tantam çratiam. Vult Glofla dicerc, humilitatis fuiflc timorem ilium, quo lofeph timuit accipere Maria con-iugem

M A R I Æ. iij iugem fuam, amp;c. Sequitur in cadçm Glof-fa. Qu^od iuftus crac, hoc cR tcftimonium Mariæ, vt qui feruat innocentem, iuftus di-catur, fed amp;nbsp;pins dum nollct propalarc, ex confcicntia caftitaris iuftus, ex timoré pius. Sciebat illam efle inculpabilcm,fed vndc vcl quid eftet ignorabat, amp;nbsp;idco mediam elegie viam effugiendi, vt neque innocentem pro-deret, neque rci incognita: confentiendo, fc reum faccret coram Deo.Vera virtus cft,cum nee pietas eft line iuftitia,nec fine pietate iu-ftitia, quæ feparatæ ab inuicem dilabuntur. Eadem Glofla fuper ilia, Et nollet earn tra-duccre.Traducerc inquit, ad pœnam in qua nouerat non elfe infamia,quia feiebat fe cam virginem accepifle, intaélam fcrualfe. Nota-bis inde cos errafle, qui exiftimarunt verum coniugium inter lofeph amp;nbsp;Mariam non in-terccfsifte, quia defponfationis fiat mentio, amp;nbsp;non nuptiarum, co quod purent fimifitcr procefsilfe ludæos in cotrahendo matrimo-nio atque fit inter Chriftianos , inter quos fponfaliamatrimoniumcotradum per verba de præfcnti amp;nbsp;nuptias folemnes,prçccde-rc per multos dies folent. Apud ludæos au-tem eadem erant fponfalia amp;nbsp;nuptiæ,vt pater in nuptiis Thobiæ amp;nbsp;filic Raguelis.Lyra-nus. Cum eftet iuftus, amp;nbsp;nollct cam tradu-

218 DE VIR G IN IT ATE cere, id eft, propalare, quia ron erat ceitus decrimine. Voluit occulté dimittere earn. Ne forte ex oppofita parte faueret fibi in cri mine. Et bene dicitur, quod occultè,ne fi in palam eamrelinquerct, nefciret refpondere determinate caufam dimittendi ea hoe quç-rentibus , cùm haberet argumeta infolubilia exvtraque parte, vt vifum cil. Notaquo-modo Lyranus exponens iftud,non cogno-fcebat earn donee peperit filiü fuum primo-genitum, fic rencit opinions Eluidij oppu-gnantis perpetuam virginitatem Mariæ, ex eo quod dicitur Chriftum habuiffe fratres. Scd hoc,inquit,non valer, quia lient dictum cd:, Maria amp;nbsp;lofeph virginitatem vouerant. Item beata virgo Maria führet ingratifsima,li unto ac tali lilio non fuilfet contenta. Item lofcph qui dicitur fanótus,fceleratifsimus,ac præfumptuolifsimus li templü Spiritus fan-di fpeciale habitaculum Dei,' violate ac pol-luere præfumplilfet.Dcinde foluit argumen-tum,quod ex voce doncc,fumebatEluidius. Adprimum dicendum, quod hæc didio, Donee ,aliquando fignificat tempus deter-rainatum, quo tranfado fit aliquid, licut dicitur, Ifte non comedit donce elfer hora fexta. Hoc eft intelligendum, quod comple-u fexta,comedit, amp;nbsp;lic non capitur hic. Alio modo

M A R I Æ. U, modo accipitur pro femper,ficut in pfal.ha-betur de Chrifto.Scdc à dextris mcisjdonec ponam inimicos tuos fcabellû pcdum tuo-rum.Non eft fie intclligcndum,quod (juan-do inimici eius erunt poiiti fub pedibus eius tempore iudicij, quod tune dimittat federe ad dexteram patris ,immo xcernaliter fede-bit. Et hoc modo accipitur hic donee, cum dicitur. Non cognofcebat earn donee pepe-rit filium fuum primogenitum. Nota ad ar-gumentumjquod fumitur ratione vocis pri-mogeniti, quod egregiè foluitur, fi ex Diuo Paulo adduxeris illa ex epiftola ad Hebræos verba, Quum introduxit primogenitum fuum in orbem teriæ,ait. Et adorent eum o-mnes Angeli Dei. Ex quo non fcquitur o-portcre Deum pattern plures habere filios, quia Chriftus eius dicitur primogenitus. Hos nuc doctores citaflc fuifeccriti cùm eo-rum fententia manifefte ex fcriptura fumpta fit. Vbi enim contrariât doctorum aliqua de re inueniuntur opiniones, ea fequenda fue-rit, quæ feripturæ facræ eóformior effe vide-bitur,qualis abfque dubio eft Diui Hierony-mij Theodoren, amp;nbsp;Bedæ fententia, pro no-ftræ aflertionis confirmatione,allegatorum à nobis. Nefcio quid aduerfum hire excipcre contradidor pofsit, nih Alphæum fingat cu-

Ljo DE V I R G IN IT A T E dem elle qui amp;nbsp;lofcphus, dicendo Iciliccr bi nomium lofcphu fuillc, quales multi in fen ptura leguutur, amp;nbsp;altero nomine Alphæum diftum fuilfc.Scd cum hoc ex fcriptura nullam , auc patribus habcat authoritatem, ca-dem reiicitur facilitate,qua amp;nbsp;dicitur. Cum cnim fæpius amp;nbsp;lofcph amp;nbsp;horum fratrum fa-eta lit in fcriptura mentio, nunquam ncque lofeph Alphæus vocatus eft, nequcipfi flij lofcph, vcl corum mater lofcph dufta vxor. Quod fieri folct in fcriptura de binomini-bus,vtfcilicec aliquo loco indicet cum , qui eft binominis, dum varie appcllatur in ca,ra-tionc dupliciscius nomiiiis id fic fieri. Veru efficaciori, caque ex fcriptura fumpta ratio-nc,hocaduerfarij clifurus fum tclum. Dico-que paucis, quod lofcph quiaiuftus erat,amp; Icgis Dei tranfgreflbr non crat, Mariam matrem Chrifti amp;fororem cius Mariam Cleo-pha:,fimul vxorcs habere no potuit. At hoc fieri necefle crat, fi lofcphfilios,cos qui fra-cres Chrifti dicuntur, fuilfc contendas.Nam eerto ceraus conftat, corum matrem , foro-rem fuilfe matris Domini. Conftat quoque fimul eas ad mortem vfque vixilfc Chrifti» quandoquidem ambæ Diuo loanc tefte, fta-bantiuxta cruce cius,amp; Mariç Clcophç filij» lam turn grandæui crant, corumque duo ex

Apoftolis crant Chrifti, lacobus fcilicet minor amp;nbsp;Thadæus. Ambas autem fororcs habere limul in vxores fibi no licuiÛCjCX Lcui-tici cap. i8. manifeftum cft , vbi hc præcipic DcuSj Sororcm vxoris tuæm pellicatum il-lius no accipies, ncc reuelabis turpitudinem eins adhuc lila viuente. Quàm autem Ûride legem hanc cum rcliquis ^ quæ illo præfcri-buntur capite feruari Deus vellet,ex iis, quæ poft tales latas leges appofuic minis fcire facile cft. Omnis , inquit, anima , quæ feccrit deabominationibus his quippiam,pcribic de medio populi fui. Sequitur itaq; cum lo-feph has tranfgreßus leges nunquam fucrit, Mariain viuente fua fororc,vxorcm cumha-bcre non potuiffe, ncc vnquam, cum iuftus fucrit,habuifrc. Nam ctiam ft alteram eorum repudiafte eum dixcris,tarnen vnam fororem altera viuente, vxorem habcre non poterar. Viuebant autem ambæ adhuc dum Chriftus crucifixus mortem obiit. lofeph autem antè obiifte ex eo cóftat, quód virginis matris cu-ftodia non illi, fedDiuo committitur loan-ni, qui fl in viuis adhuc führet, coniugis fuç euftodiam nulli altcri crcdidilfet Chriftus. His ita ftabilitis,quod fcilicct lofeph matrem iftorum,qui fratres dicuntur Domini,habcre in vxorem nu potuit, credendum cft Euan-

gclio, quod corum patrem Alphæum fuilfe teftatur. Er per confcquens funditus contraria ruit opinio,quæ lofeph,fratrum Domini patrem fuilfe fufpicatur. Sequitur auté cum fororis matris fuæfilij fuerint, confobrinos tantum fuilfe eos Chrifti qui communi, amp;nbsp;vlitato Hebræorum loqucndi modo fratrcs quoquc dicuntur. Quare concludo verbis bcati Hieronymi contra EIuidium,viigincm lofeph femper fuilfe. Tu dicis,inquit, Elui-dio loques, Mariara virginem non perman-filfe.Ego plusmihi vcndico,etiamipfumlo-feph virginem fuilfe per Mariam , vt ex virginal! coniugio virgo filius nafceretur. Si c-nim in virum fanftum fornicatio non cadit, amp;aliam eum vxorem habuiffe non fcribitur, Manx autem, quam putatus cfthabuilfe,po-tius fponfus fuit, quam maritus, rclinquitur virginem eum manliflccum Maria,qui.parer Domini meruit appcIlari.Ante beatum Hie-ronymum idem docuit D. Abdias Babylo-niorum Epifcopus, ab Apoftolis Symonc amp;Iuda conftitutus,qui D omini fratres diäi fucre, quorum amp;nbsp;difcipulus fuit, qui in eo-rum vita, quæ in libro Apoftolicæ hilforix ab co deferiptæ habetur, exerte alferit D. lofeph femper virginem fuilfe. Diuus Augu-llinusfcrmonc 14. de natiuitate Domini ira quoquc

évoque dicit.Habe ergOjinquitJofeph cum Maria coniuge tua communcm virginitatem ’nembrorumjquia de virgineis membris vir-fus nafeitur Angel orum. Sic MariafpÔfa ma-ter Chrifti, in carne fua virginitate feruaca, fis autem amp;nbsp;ru parer Chrifto cura caftitatis, Ôrhonorificentia virginitatis, amp;nbsp;de virgineis «tembris gcnitricis fccu is Chriftianis nulla fit zclotypia. Et paulo poft, Gaude itaque lofeph nimiumq; congaude virginitati Ma-dæ, qui foins meruifti virginalemaffcdum pofsidere coniugij, quia per meritum virginitatis ita fcparatus es à concubitu vxoris,vt pater dicaris faluatoris.Rupertus quoq; Abbas Tuitienfis friper Marth.ca.i. vbi citaflet D.Hieronymû contra Eluidium hærcticum' dicentem lofeph virginem fuiffe,monftrunv iftud Eluidiû execrandum ab omnibus efte aflcrit,ob ram impium ipfius dogma.

Dominus loan nes Gerfon torus cft in fualofcphina in aiferendo perpetuo virginem cum fuifle. Hugo de fan ft o Viftore in ! annotationibus fuper epiftolam ad Galatas. q.^.Idemafferit.Sedamp;Bcdavcnerabilis hæ-1 reticos plane pronunciat, qui lofcphi filios fratres Domini afterere auf funt. Idquc fuper 6.cap, Marei, vbi fic ait, Fratres amp;nbsp;foro-ves Domini ludxi fecum efle tcftabantur,qui

154 DE VI RGINITATE tarnen non li ben lofeph aut Mariae, iuxu hxreticos putandi funt,fcdpotius iuxtamo-rem lacræ fc ripturae Clinlb cognati funt in-teiligendi, quomodo Abraham amp;nbsp;Lothha-tresappcHanturjCum clTec Lothfilius fratris Abrahæ.Et multa habes huiufmodi: amp;nbsp;in 8. cap. Lucæ,fratres Domini,inquit, non filij beatæ femper virginis Maria: iuxta Elui-dium, nee filij loleph de alia vxore iuxta quofdam putandi, fed eins potins intd-ligendi funt effe cognati, ficue amp;nbsp;fupra dif feruimus. Hæc Beda, Quare mihi videtur antiquos illos5quos contra nos adduxinius patres, non ex propria loquutos fuilfe feil' tentia , cùni I o fep h ex alia vxore filios, Fratres fuilfe domini alTcrût. Scd hoc ab hærc-ticis corum infertum fuilfe lib ris,quale quid faólum fuilfe ab Arrianis in opera: imperfe-flo diui Chryfoftomi fuper Matthä, à docHs deprehenfum eftviris,vel certe humanum quid paffos eos elfe, dicendum cft. Nam quadoque bonus dormitat Homerus. amp;nbsp;0-pere in longo phas cft obrepere fomnum. Hxretici autem non fuerunt, quia non cX malitia errarunt, fcd ex parum diligenti hi- ( ftorix Euangclica: obferuatione. Quod in gt;nbsp;rebus fidei, quas fub pcriculo falutis Tternï | feite , aut credere tenemur , nunquam iHis euenirc

fucnirc folct.In his cnim concordes omnes, Vnaniincfque funt. Sed cum magnis nos fxcendcntcs itineribus, hnius difpucationis Undc perfecerimus curfum,rcftat iam huic coronidcm imponamus operi, quas ex co rccincre mente debeat lector conclufioncs keuibus perftringentes. Concludimus ita-quc primo,quod cùm diuina virum hune c-Itgcric fapientia,qui matris redemptoris cu-ftos cflet, amp;nbsp;cui altifsima incarnationis filij Dei committerentur myftevia , quæ tum ne Angeli quidem cognouerant adhuc : foleat îutéDeus,vt aitD.Thomas in j.parte fum-tnæ,q.i7. art.4. quos ad aliquod elegit mu-nus,ita prçparare amp;difponere, vt ad illud in ueniantur idonei, Vnde ait Paulus,Idoncos nos fccit miniftros noui teftamenti. Nihilin lofcpho deRufle credendû eft, quod ad fua-uifsimam finis afiecutionc, propter quem de ftus cft,rcquircbatur.Si cnim fecundû lurif-confultum,facrilegij crime eft dubitarc,an is que princcps ad aliquod elegeric officiü , di-gnus eo fit,multô grauius fucrit crime,de di nina id dubitafle fapietia. Cum itaquc eligc-ïetur Iofeph,vt beatifsimæ virginis, amp;nbsp;pucri Icfu euftos eflet, vt filij Dei officio pater amp;nbsp;effet amp;nbsp;diccretur,matrifque eius coniunx, amp;nbsp;fponfus,vt Spiritus fanfti fponfç.curahabc-.rc;

ijS DE VIR G IN IT ATE ret,vt in fna domo cum cœli cohabitaret re-gina, ilJius focius cflct amp;nbsp;gubcmator. Cum cleétum cólidcro,vr in eius domo area noui requicfccret teftamenti, cum pretiofsimo Manna amp;nbsp;pane cœlefti Sacraméri corporis Crifti,in animu inducere no poffum, quic-quahuicdcfuiflc,quin in omni generevir-tutum pcrfcftifsimus fucrit,matriquc Dei in omni puriratc,fanótitatc,amp; caftitate quamfi-millimus. Quare amp;nbsp;femper virginem hi life ilium credere cogor. Qd cnim alias fuauis inter perfeftifsimam virginc,amp; no virginem coalcfcere focietas potuiirct’Quam fueritfi-dclis amp;nbsp;prudens vel ex co cogita, quod dominus fuper charifsimam quam vnquam hoc in mundo familiam habuit, conftitucre cum dignatus cft.Iscnim,de quo pater dicir, Hie eft hlius dileftus, in quo mihi compla-cui,huius commititur curç.Illa qua fanftio-rem nullam vnquam tulit mundus,qua cha-riorem nullam vnquam habuit Deus, hums viri à Deo fidei concreditur. Et adhue vile quid de co cxiftimabis,aut qiiicquam illi de-fuifle putabis , quod ad fummam exigitur fandlitatcm.Hic dico dignus crat, qui etiam totius mudi curam haberct.Confidcro hunc Dei filio charum amp;nbsp;dileétum , huic Deifi-lium fubditu fuiirc,hunc marrem Dei tener-rime

rime dilexiflc,vt fponfum agnouHTe, coluif« fcquc vt Dominiiin:amp; nihil me de illo pluf-quam de cæteris cogitare fanais crederéve permises? Hic fide l upc raffe vel faite æquaf-ie patrem fuum Abraham alfercre cogor, dunilcui monitum fomnio,in fpem contra fpem credidiffe ilium confidero. Neque e-nim minus fidem fpémque omnem fuperat, ex virgine quemquam nafci,quàm ex lapi-dibus filios fufeitari Abrahæ.Laudatur Moy-fes co quod cum Deo, ex rubo vcl nube illi loquenti,aliquotics facie ad faciem, vti amicus cum amico, colloquutus fuerit. Quanta ergo maiori dignus cil lofeph nouer laude, qui non femel tantum aut iterum,fed toties, fed quotidie, fed tot per annos , facie ad faciem Deum vidit hominem fadum, cum eo familiariter loquutus eft, amp;nbsp;conuerfatus, non folum vtamicus cum amico, fed vt pater cum charo filioï Laudatur Mofes quod Deo aliquado vclut præcepiffe legitur,cum ab co irafcendi in populum fuum veniam petere vifus eft, dicens, Dimitte me, vt ira-fcatur furor meus in populum iftum, amp;nbsp;fa-ciam te crefccrc in gentem magnam. At lofeph noftri mandatis, cœli terræque creator Dei filius,per multos fubditus obediensque, annos fuit. De illo namque dicitur. Et crat fubditus

ijS DE VIRGIN! TA TE fubditus eis. Ab hoc, vt bonus filius à pane, fxpius vcniam aliquid faciendi pecerc Deus virus fuir. Laudantur à Diuo Paulo antiqui patres hofpitalitatis fux ratione, quod tarn grata Deo fucrit vt ctiain,qui angelos hofpb tio rccipere mercrentur, digni fach fuerint. Ac quanto magis laudandus noffer eft lo-feph,qui angelorum creatorem. Dominum-quc,fua per rot annos in domo hofpitem vi-dere ,habcrcquc meruit. Et ft apud Deum optimum Max. facra funt amp;nbsp;inuiolabilia ho-fpitalitatis iura vti, etiam Ethnici cvedidc-re, quanta apud hofpitem fuum Chriftum pofte beatum nunc lofeph credendum,aftc-rendumqueeft? Quondam Cicero Cæfarc pro Deiotaro orans, per dexteram obcefta-barur ilium , quam hofpcs hofpiti porrexe-rat,viro parcerct,amp; obtinuit. Quanto arbi-traris efficacior fuerit lapud Chriftum oratio , fiducia hofpitij huius fadia, quod vetus Chrifto cum beato lofcpho intercefsit amp;nbsp;fuit? Laudatur patriarcha lofcph à caftitate amp;nbsp;continentia, eo quod follicitanti ad ftu-prum domina:,nc cum vita: quidem amp;nbsp;honoris pehculojconfentirc vnquam voluerit. At quanto magis nofter laudandus lofeph, qui cum virginc coniugc,pcrpetuam coluit, feruauitque virginitatem? Cómendatur file, falua

amp;luatorifque mundi übi nomen acquifinit, 60 quod prudentie, prouidetiâque fua, ne mûdus fame periret cauit, frumenta in hor-reis fuis diligenter aiferuans. Nonne magis commendandus lofeph hic nouer, qui verum frumentum,verum vitæ panem, qui to-dus famem depulit mundi, fua per tôt an-nos diligentifsime fidelifsimeque feruauit in domo ? Celebratur Diuus loannes quôd ad præcurforis Baptiftæque Chrifti munus ele-ftus àDeo,illiusvcl femel tetigent verticc,ôc nô virum hune illi prætulcrimus, qui filij fui officio pater à Deo defignatus, tories Deum, pucrum geftauit in brachiis,manu conduxit, fouit in grcmio’Quanta cura filiis fuis pçda-gogos amp;nbsp;euftodes prudentes feligunt patres, amp;nbsp;non credes vel cadem faitem vfum Deum in hoc cligendo viro prudentia, cui filij fui dilcfli, nutriendi,educandi,fcruandique coj mitteret curam? Quanta quxfo maieftas eft, illius gerere curam, qui omnium curam habet ? Laudatur Martha quôd circa frequens Chrifti fatageretminifterium , illumqueali-quotics exceperit couiuio.Qmd de viro hoc dicturus es, qui Icclum, qui cibum,qui men-fam, qui velles Chrifto per tôt parauit dies, menfes Tannos? Gloriantur Apoftoliquôd comederint, amp;nbsp;biberint cum verbo vitæ, il-ludquc

»40 DE V I R G INI T A T E ludque contreftaucrint manibus fuis, quo J fuit ab initio, amp;nbsp;per quod omnia fumpferc initiu. At quanto iuftius de hoc nofter gloriabitu rlofcph, qui toties Chriftum portauit in manibus, contreftauir, palpauitque verbu vitæ,nec folum cu co comcdit,fcd illi quod comcderet parauit amp;nbsp;appofuit ? Quotquoc cclebrat antiquicas fanftos,fcruiomnes didi fuerc,amp; miniftri 'Chrifti.Hic autem pater di-dus eft illius. Omnes fubditi fuere Chrifti» huic fubditus Chriftus fuit. Cui autem An-geJorum aut Archangelorum dixit aJiquado Deus,Pater mens es tu : aut cui Angclorum fubditus vnqua Deus fuit?Ego amp;nbsp;pater tuus, dicebat beata Virgo filio fuo,dolentcs qux-rebamus te. An films pattern vocare dcdi-gnabitur fiium, quem ficfuavocat mater? Peromnia enim fratribus fuis hominibus fimiJis Chriftus, vt ait Apoftolus, peccato dcmpto,fadus cft.Honorabat ergo pattern, amp;nbsp;matrem, illifque obedicbat, vt vnus de re-liquo populo puer. O tcfœliccm beate lo-feph, cui datum eft,quod nulJi vnquam ho minum conceftum eft,aut Angelorum.Beati oculi tui, qui vident amp;nbsp;viderunt,quod multi reges amp;nbsp;prophetæ vidcre volueiût,amp; non viderunt. Voluifti videre,amp; vidifti. O quanta tua erat confolatio cum pucrum lefum in tua

M A. R I Æ. 141 tuas accipiebas vlnas, dulciâquc iUi figebas ofcula ? Hune Symeon propheta vt videret, importunis à Deo prccibus mortem différri fuam, inuita impetrauit repugnanteque na-tura,amp; cum in vlnas accepilTct puerum,tan-ta rcpletus fuit lætitia, vt mori poftea dulcc iUi elfetjqui vitamtenucrat in manibus.Quç ergo lingua dicerefufficerct,quot,quantis,amp; quàm inenarrabilibus explctus eras confo-lationibus, qui illius quotidie copiaro habe-bas, quem femcl tantum vidifle,fcm illi fim-fto conceflum fuit ? Quàm arbitraris ma* gno Deus pater, hune vicepatrem filij fui dir gnatus elt m cœlis honore ? Audi Chriftum diccntem,Si quis Inquit, mihi miniftrauedt, honorificabit eum pater meus,qui eft in cœlis. At quis vnquam Chrifto poil: beata éius matre miniftrauit tantùm, amp;nbsp;feruiuit,quan-j turn hic fidelis eius feruus amp;nbsp;prudens, quem conftituerat Deus fuper charîfsimam fami* liam fuam? Et fi iuxta proprium labore mer-cedemaccipietvnusquifque amp;nbsp;honorem,ad quantum exiftimandum eft honorem hune fuum vicepatrem euexit Chriitus in cœlisî Huncitaque debito veneremur in terris honore, quem Deus pater honorificat in cœlis, quem Deus filius vt patrem, vthofpitem a-gnouit in terris,honorât in cœlis, quem ein«

mater vbiqueveneratur vtmaritum. Nequc vanus nobis fucriti aut inucilis/juo ilium co luerimus honor, qua vcneraticum fucrimus ilcuotio.Si fcrui, amp;; amici multa apud Deum poliunt,eoriimq; Deus voluntaté facit, qua» tahicvt pater, quata vtfidus charufque potc-riuMfpesï Quanti ergo cum fiducie, orato* ris Romani verbis diccre Chrillo potcro,Pcr dexteram te Chriftc obteftor illam, quam ho fpes quodamhofpiti porrexifti Iofcpho,mca mihi códones peccaca,gratig tuç recipias fub alas,mcque hofpitis tui chari indignum licet fcruulum, proxedionis tuædigneris benefi-cio. Tu autê 'beate lofeph, beate Chrifti pater,beatae matris'eins virginalis coniunx, me honoris tui zclatorc,amp; propugnatorem, filio hofpinq; tuo,turque charç cómendato con-iugij amp;nbsp;munufculum hoc lucubrationis hu-ros,quodtibi pauper offert amicus,immo vc-ro dedititius ieruus,placldo benignóqracci-pito vultu,^ contra Zoilum,aliófquequof’-cunqueacmulos;amp;^aduerfarios de fendit o.

'Hæc paucis in beati lofephi encomiü cf-fufa hic voluimus. Ad infaniarn enim quafi me cogunt laudum eius aduetfarij,cum tarn difficiles cos video ad magnum quid de eo fentiendum. Et certè quid eos detineac non Video,nifi fit focors quxdain,-amp;: craifa diui-narum

MAR-1 Æ. 3 0 t4jt Darum venijn ignovanuasamp; exile jaimis.^od' dtillis habont iudiciu. Quid quæfa dcdlius Vui^eftimandum cft côtinenria,qui'cùmvir-' gincièÓiuge caftitaccjvirginitatémquepcofi* tetur. Non negasenim tu Chhliianci, coa ü-Elnidwnus dies yquin fakem à ndpeiisad' f^tum yfque folus cum fola habitas lofepht adalcfcentulagt;ab ea abftinuerit. Si fufcipiçdç prolis gracia iriitum matrimoniu führet, tan-; dni-ntieam nó cogiiouiflst.Hic nili vioca in-’ tercefsUrent virginitatis,amp; niwr vfrdque con iugem paél^ninil inueniri talepotuiiSet vn-i quam.Neque vclim exiitiines,ignoiiatV,inui-fi io,vclnön confcatiente lofephiqiheqaa hici fadü führe.Spotanea fuêre lofeph ,ita-atquc Wginis vota.Carnalis hominum mens, lieer diuinifus facium ule cóiugium audiat, huhd ^uam fupra* fe crigieur, vt dignas diuinitate-uogitationes de hngularihoc• habeasjnÿfte-o no. H15 confuluefihi perfonâ parumper mo duat Pci,amp; qüidjûDeus fuhTentjfaduiifûe-CantApud fe reputet, quatenus nihil ped.fn-dignmn fadû hic èxiftimét,aut vri cbgitenc.v Scd de bis 1 atis.Exmtraque ante turn ousquç' de Iponfçdum jUiusiquæ de fponkperpetua kibica cft virgiiiitatôidifputatiogt;quç ièqirun-turxoßderanda proiieirnusj proponihîusqj^. 1-rimum ohferuanduin cft quatç purii^ris amp;

fanädtatis homines elegerit Deus gt;nbsp;per quos eiusfiliustingrcderetur in ihundu,vel ingref* fo familiari illi feruirent minifterio,auti con-uerUaoms vccrenrur confuctudine. Videtc quam fit grata Deo virginitas ex veto facia. Non vtqluit Dei verbum homo fieri donce,t inueta left inter mulicres ad;olefcencula,quç, vitgininnis voco diuinis fe^ confecraiTet vli-bus^virxjufimilis illi propolirfVnde amp;nbsp;cocip’ bes didti ftinGqUafi cœlo bean i quia in temJ politieqBleftiu funtinaitatorcs-In came cnim-prçter carnem viuere angelicu eft non huma num. Videte ctiam quanta in ns cxigitur pu ritas tomun dicies, abftinentiaque no folum ab i|lickis,fed. ab ali.ts Irans,qui Chrifti funt corpus traftaturijilhusque cófcerandi,amp; ahis difixibueiidi, miniftri defignati funt. Videtc qiioquuquam rationabili de caufa inftitutus eft à Deo.in EcelefiaiCliriftiana,facerdotum cœlibatus- amp;: co tin en tian Videtc quatafit,amp; qua inuDohibilis votoru rcligio,amp; obligatio» quado^mdem ne violecurvirginitatis votu, voduieDeus contra natura,amp; répugnante na tura ex vileine nafci : quâdoquidcm natural maluit peçtergeedi leges,quàm ia diuina amp;nbsp;fa era votorû impingere iura. Noluit tabs traf* gtediédi voti,vllu in Ecdeha fua rehnquere^ cxcmplûme facrilegis fuis, inceftuohsq; ma-trimo

trimoniis, futuris vllû téporibus patrociniû habere hçrçtiçi •^o^feiit/y^crq'ïi^quc eft, quàm fe obligatam veto cognoiceret virgo bcaca,qu£ ideo iinpofsibiJa hbi'eilrxt^O-feere virum angclo allerebac.Op/i^it Akc-qua confentiret matrem fieri IZm'mmj, t^bcp fieret angélus id citra vir^hiratu iSnKfuti^-rum detritnentiïm,Tïliàs nun quam’«rat coti-ferifura,nünquaangc]i verbis a^nfum prx-bituraJicetà Deo, licet (^'.pauQ.nPÄH^.pfleL Nam etiamfi angelus de carlo euangeli^cG emifidm virginitacts yoefi no eflfi tferua'pdu, anathema efteti Næ ergo m omnium homi-nurn miftrtirhüs, fcekftifsimrifi^tiees 6 Lu-there /«^ifact^’tï^ Deb yir^inibtt? fabWlego-rurn connubiqrmn. pefsiinus consultor,pcr-fuafórquè C^em ç ctrlo^nou,^ Deo,fed ex infcrno,fed à diabolo,peffifera ifta,epicurea-que doótrina procefsit. Vah qui facra Dei deftruis tcmpla, quæ fanfta effe debebant fpiritu amp;nbsp;corpore. Vos aurem factæ Dei vir-gines,cbarç Chrifti fponfç,Mariç potius imi temini cxéplum.Efiote conftantes,ftate pro-mifsis,fidem feruate Deo,vt non damnatio-ncm,fcd vita confequamini, quam Deus da-turus eft iis, quifidem non mutant ab eo. Qua nobis omnibus concerte dignctur. Amen.

Ü;nooi3£q zudfioq-quot; ' üiiv ziiuin^ tZuromnl ’■’’-* c^ V ^ '£}^Eer 0 X £ M:^ •‘lt;-^ o^^u 33i33hni§oj 0'füv niUL^üdü dl fiLup ' f^ P y^t^äter ^^^f)^ ' Uf^ yèrftié, e^Ki!oÜ^iti'gt;ifilt; tneditMieniiins noilvis rifetifttttefii.^ai:poß ItSa t^nfii' x^q^i ƒr«t7^»« ,ifia,jY^^eb ^erha, yl'/ariamf onfue^ tfiam,ßum meprofundîm mea M-niuiujjff. -0’1 j

Jimutrem t Concip.ei*e , datur/Ttf Deo nobte atebtei tsrp fiir^effdbut itbre tie j^etpetted ‘A^^x St^f^ph J^im' • hifJite, é^^iMUfnbebamt^. -gt;lfit^etMlt; ikJ^HiJi^' tßnitJfeMMl déiiiieMde reiegeretttUt!, t(i 'tfuhilpeitteeBti 4gt;ffirT^ov»ifievK*Jn redetü^ffiiii.ä^) l^nv.x/ieiett^itf'.t^' ßerft^ifitK^; Jl'i'fpn^tiam ex edyiti^fl^^eße^ [»»j loßp^^ _. a^rwr^toljeift ftttmtum le^op^ exctt^fjeltfp^^^f

i' ■* quot;t/ü^rm^o tite mt. Ètifù^ûiSùe ' a ^'' ' '^’^ quot;^' ’ÏJeamp;or, ne te èr^’tè^eri '''^''^/'', -r idji'l^sMi .p^eat.Ett^^iti ^ ol-om':''quot; il' '' ,,nd iup 1! .’'CAr/ÏÏAo;q Lniibob “”?

-71 v nC Xl Jl.l 'tr ;

iu. -unoq ?ntMn':

-oiq .-;Lillt;^33Uj.’:iUtgt;lt;

70. jLni'U'ü null i ,

-cb U'jCl ri l..gt; ,1(1:;

dt n: '7«ni non ;;

i ■'1111!. ) pf-ll.; j •if'' 'n.iifpyo i

' nbsp;nbsp;: gt;nbsp;çZü J'J Zl/rb

i Jof f.uC

-*'’ '''■’riarn diihittcre voluit , amp;nbsp;Jd •-«vn Uk ''’'^b' ipiiu's’ïoféph kudibus '^ ^jluj uiGuo j-iomiiia. ‘' u l ■gt;

rp'rgt;

1 L-

V I aliquid dam alcero faceremc-i il^^^fj dkan3t,timere eum ilium oftendc-rescuv id occultâtwmxüpit,ifldicat{ lokph cómugóü grautdam Vide-i batjquam nunquam cognoucrat. NÓulic po Uus Maria meditari fugam’,iamp; dam maritci fa gere dcbuiifct^Nónnc iUa^magis mariai tu merct,quam maritus illara, xquumcrat? Annen vbi déprxlicnfam fe gniuidara fenüt, à marito libi caucrc,ne cam ex zclotypia oçd-i derer,vel populo,lapidandani eiponeret,me-rkó dcbuiflot^Quid dl quod hic maritus ti-mcc,qui nullam habet culpam, qui Mariam no otfendit^.Magnam profedesde ca exifti-manonchabuiflc eum oportet, quam oftenr* diffe cimuic. Si da coniugibus his ludicarej vii de cæœris faceresivehs* quid llultius, vel incrédibilius dicere Euagdilla poterat, quant marittimvxoremgrauidam,nunquam à ie cognitarn timudidab caque fugcre occulte 1

*45 DE VIRGINITATE voluiffe, quafî ipfe cam nonSUa oim offcn-diflet,cum in hac caufa,vxor potins dicenda crat timuiffe niaritum , ab coque fugçre occulte voluüTcîDe Maria cnim fcribendum erat, fi humano de iftis loquamur more, cùm grauida dcpræhcnfa eflèt, neque am-plius coniiigis ocalos latcrc’^poflcr, quod turn occulté ûiaritum dimittere volucrit. Hoc de ca facilè creditum fuiffetjimo mirum cû quod non fugerit, non fe accultauerit^ non dimiferit vûrum occulté ^vtvitæ fepe-riculo fubducerecSed quidî Hoc argumen-' to eft Mariam certo fciuiffe virum fuuni nullam malam, de ca habuiflc opmionem; neque de illius dubitafie dftitatc,.ctiam fi grauidam videret, fed firmiter crediddfegt; innocentem illam elle, amp;nbsp;ideo Maria non fugiebat,non fibi à viro timebat/ed ccontra vir timebat Mariam, amp;nbsp;fugcre medirabatur occulte. Si credidilTet adultcram, an timuif-fet o fiend ere ingratifsimam fua opinionc, coniugcm amp;fibi infidelifsimamïAn tantara patienter tulifict iniuriam ? Certc iftud occulte veile dimittere cam,magna indicat my-ftcria,multum lofeph coniugis nimirum de* tulifle virtuti,atqiie in maxima illum habuif-fc cam opinionc.Ad hæc bene intclJigenda, confidcremus oportet magnam admodum fuifie

fuiflc lofcphi fidem. Quod nos ne Dei cre-' «lamiis verbis impedit cft, quod vix aliquid oiagni de Deo credere volumus, vel ilium plus polie, quàm rerum natura patitur.Ideo 4ui Deo aliquid fecundum naturam incre-' dibile dicenri ftatim credit,fnaximelt;gratus, arque acceptus iWi eft. Hiné tâtum Deo pla-cuit Abraha, Ifaac, amp;nbsp;Iacob,amp; fimilcs prompte ei.in difficilibus credences, difplicucre autem Moyles, Aaron, Zacharias, quia non ftatim credidcreDeo, Cogwato quæfo tecum attcriusiquantae fuerit ndei lofephiccrtè inucnies vixi cuiufquana cum illius compa-J tanda efle fidem.Magna fuit» quæ magUa de Deo credidit, magna,quia conftanter amp;nbsp;per-ftueranter credidit, magna,quia magria eX ca Icquuta funt opera,magna,quia inter-innu-taeras tentationes femper firma perftidt amp;nbsp;perfcueranirit. ' Qua; cchtario, videre vxorem grauidam non à' fc cognitam?Quam difheu le creditu,quod fine virili complexu'graui^ da fafta efièc.Et quantum quçfo tentatio fixe durauit ? Quandiu vixit ex ipfa rei qualiratc tentatio’ hxc durauit, tentationis materianl atque occafionem babuitJ'•gt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimp

lubebarur fugcre in Aegyptum, ftatim à partu virginis,amp; pucrum fecö tollere, cuius cunxamp;vagitus quantum hominem oftcn-

aÿp. DE YiIRQUNITATE dcb^iKîj Uncum Peumi abfcondcbaiu. Qu? ^^um.eft,vt untain curâ ftU) liabcrec,quei» fciçbat non die fnum, tôt pro co kboics» ï9t perieuki.ubwt »tot para co pateectui» tancuQifiUi-cimçjret^An non fi adukeratn etc didi/l^t, non geaeû ilii fuifièt adukeri gt;nbsp;Rliuni ad ipottcin à tege quen ? Nonne Herodi il' lain b ben ver prpdidiircr ? Rurfum, ajuioi’ tentabatuf ad reeedendum non xjMnuDt^ dlcAliuin, qiuliçikbmineLh £ug«o mbebs' tur^Rurfum vidctc^agicntein irtcuni«,ivi' derej infancimàn cdcroruini morc , viuc-re^^necum îtCUrdium i» nibiique i in eoi-nU' gbvsdm nue apparere, vuidc fihUÉ Dd cmb awqignofifipodèty idque per innhosannos, an non maximajddabewsjtcncaonmis mafc-rucrat^Nôn^ pr^^^reamuintHTfaiii fempd in haciperduei^dfc fidejamp;^ctnnratijbonbüSf id pieriçulifi iferqdie Ciwrifto^AhrahieretatiU diaqna tdiû inimolarejhibebatu^ucs tanoin’ dies dqm.nitjbçc.abnnnLU duo«±epim dnnoS' x-ïQ^W prartóuartperabonaprod-uxit hx^ eins brides, il] etc mau'tpueti ipiîqne puoo freifiVahIq tarifa aliéné filij ouratYàlo quçf® quàm faciiè credidic. In fomnis .löqnitnr ill* Angelas,amp;fiatim etedidit Mariana vAginb” concepüreti Zachatiac facerdoti vigilanti »^ in, tempio oranti appavet Angelus »futura^

HT/ M A R IîÆ. HQ »-ïi fiujj’iutr^uiofam ' annuacians. C9nccpuo“ ^aenikNiöJX'crrdidif! Angela’, jenutitate ob inr 'Credubtatón puntttir.Donmcun nigt;n vigi-lahtMrf’kâo, uoiiiU:tcmplo oranu,löqui' ïitt Angelus, amp;nbsp;ftatina Jpiamp;phus credit.' Qui fieri ^tecae, vît ita'cicojCiJccUreE, inù ante» Miriata ijnioccnccm i Virgincrnque.^credi'“ 'dilfccï Nonne fnfpieiofus inaiitus lue d^ xiffct« Somnia nt'CureSi nom mens humar lù»;quod Ppeat« dumlyigdat Iperat, jn iburi ans t eand • «üpfumti il toioftémqüei dæmo-•rwinjippKvnotMiemîdhttn ftóic.vxjftiiuad’et? fQwod awtön fek«gt;h»(ï per d/Ic^lioxiotu formte amp;nbsp;operau fuiwitj«^ ear tiédie colliges^ fi lecttin reputes ' quant wpii^p«erunigt;qiuaaafift eins rtutreoi auaàuçdbdrJexcrit, quibus tatn ^diligenter tot wnpidïw YlLôt prÆinîWxpvæ-ftnttbuaiaiabdvçata doJnpeate Îccuàiit^^i fttrt.lt;mjîHanfû h/QpiOjpiQftJofiacrem nuiljrpi.uP quaW find çj Aevkbacurrj iqiuem'fciebat fini' cu-.ffiw j amp;nbsp;fu« maoris toc aunes haixiifle rbeet ?cprto fCnet ipfuptü oon^Iè’ jilium fuum, cnift] rKlua-itrcifiïqubad.yfipiii, non dlé con-JUgcmiidatn, Nihil tmlxi bebe diu eo«fuetp hofuinumJinorc IcxiUendo /.nihil eius fifio. Imo fi humanQjmotp deeoiugibus iftis atq; de ChriJi^) pyevo loquamnr, plus Chriftus lofqthojquaminatri debebat, quj licet certo 7 .-p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feirer

foi fît nec m atrem dcfafto coniugcm fuxm dfo’, nec puerum fiUiuïî fuum »vtxjufquc tar mentanum curam'Habeci'Jic/î fur elient films amp;nbsp;eius matcr.NihlLiutcm Chrifto,nihil eins nûm »vu djxi »dabebac ;ambosiauram iiwgnis in cos coliari® obfoquiis ac3lt;gt;fhicii5, fibiidcmenflic Scdeuiiiock; Sod dices,At (kid-bat illumclîcfiliumDei.Fatcorrkoc eftquo te dnocro wiebam -, lt;|uod ex tefextorqdcre hac difputacionecoïïabarlNajmhoe ad fidei eios -lande Ipcdlac idteftirtion'iwnH'qttoniäin diim vniexrantw amp;£ nttóumz angdt^appari-tiobi^ SpintU fandiaddncepcö iGhrift^ ityediditjinhac bd« peffeucvan^llèmpér cum Maria Mgt;aiit,fempé«jnilijvrdörtiift« fo«^ amp;nbsp;bUo chis fcruiiiit. Q^m fanftè fuperbine HC gloriari lofcpklpowiarvcnfn ferer coring rnuAdiihominibusJad' nuïfiendnm 'Dei fi-liumjieldélnm videbatramp; feturtifireputabat.

■ Quanta cohteattortfc'ämbiunt kodierho-'’miue®ii régis ^ alieuitt® filij hutririos elle. Qiiantum glonantUt iHfiquibus ld honoris à rege defertur, quantiüc fc'fäciunt. Hine coniiee, quid de lofephi gloria feritiendum eft amp;nbsp;'dighitate. Rurfum amp;nbsp;iftud'^^diligcnter attende, cum reges filiis fuis maximè pri-mógenitis amp;nbsp;vnicis, nutrices quaautamp;mu-trftioSkquam magno vtantur confiliö amp;nbsp;di-

’ M A R Î Æ. 1 4fj ligcntia ati quxrendum tales qui bonæ fini? codidonis, bonorum mord,bene nad, bene moratv ‘Hinc eoniiee cum Deus ex tôt ho-minibus, quos- mundus habebat,vt primo-genid amp;nbsp;mici hlij fui n utriti us »effet, hune d{*g(tjquantumjamp; quàm magnum fandtita-tis,virtuws;p^üdenriæ,fidei, cononentix ip« fius lofeph^teibmonium id fit amp;nbsp;argumcii-tum?Hotiqui apud fe confiderarit attendus^ maKimam profeélà deipfius virtute habûgt; mrus dl opinionem , imo'firmifsime maxima qukque deillo credet amp;afferet. Videfi-lij regurn pro fuis- quanta nutridistfaciant amp;nbsp;nutficibus , amp;nbsp;quanta ^ud eos pro fuis poffunt amieis impetrare.Non credas Chri-ftum vôquâ obliuioni daturumlt;quârum lo-fephus pro co labops fuftinuerit, quantum illidebeat. Atque ideo multa proco Scfccit-femp cri olim, amp;: fn illiasi gratiam, deuotis-cius faccre paratus ■^temùm eritLeoni Chti-ftu s cbmparator inter tçicra, propter animi generofitatem •amp; nobüitatemJLeonc nihil mugis eft gratum amp;nbsp;memor, nihil quod ac-ceptum beneficium maiori cum diligcnda amp;nbsp;animi gratitudine repedat.De Leone, de tribu Inda non ell quod dubites , quin maiori fit generofitate, quam ferox iftud animal, quod iilius eft figura, prxditus. Quamob-

»14 DE V.I R G IN:VT AT E tem perpétua apuä etun fuftepcorum à-kgt; feph pbrequiofum, memoria p crfcuejipt)^ cum perenni mömoria conftans qupqucj af-que perpétua,non dicam paria , fçd inhni-ca»vti amp;nbsp;Überall tas atque gençroütas eins, miinita funca'eftïCHidi.O, bcatum.ergo vitu hune ÿ cui contigit, uüs. filij efte nurritiumw patrem dici.O beatoseos quos ifte dOeXerit/ quos iüb fuaifufceperjt /famous ift^ppotcu âionc. Nam hunCjMarix ihlms 4 imo hune Dei Sius nihil illi negans honorât.Hune, Ü: exteris/prioris aftarii comparauerisaftuióihi cos eum omnesJüperaircjVql certè acquip^n rafle compcries. Guius caftitatcicum huiui, virgmitate contulcris amp;iContinenr»;üHi«i per tot annos iuuenis cum adolefccniula,//?-lus cum folai viuens ,'Mfginit.-vtem .feruauiO An no. Angchim'jhuinc horius, fnifle/ÜxeriM quam hominem?- Hune coftenrifsimt^qcHH tulero ■martyribitó »qminter tot hboresai^ mortis pericula*conlUiwrn, .Ghvifto hder^ feruans »-multa pro co’» dr c»m eopdiruscftg Qui compaflusicftodc ji»ciu«i.palhi.onqpaigt;i tcntationum,amp; pcriculorum.Chriftl fu«,sHir. non amp;nbsp;cum co regnaturus amp;nbsp;conglonficam dus crat? Sicut ioep pafsionum eftis lt;it«iCrM us amp;nbsp;confoJationum,h compatimur amp;nbsp;npni rcgnabimus,inqiut Paulus ApoftoJus. Hine n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cornice

3 1 A x M ARI Æ.quot;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff coiijicc quanta fît eins in cœlis confolatio, quanta gloria, quam araplum regnum. Nc-quc en un tan tam reges üs, qui libi iam.rc^ gnantibus dr glonhcans feruiunt, gratiam habent,3tque iis,qui illis in minoribus con-ftitutis i cùm nulla future fpes. apparer« glorix regni, fermere ac üdelitcr conitantér» que adhatferc. Q^uod martyres i pro Chrifto iain régnante, pafsi funtjaudem qmdenl magnarn merentur, fed raaiorcmnoiterlo-^ feph,qui pro Chrifto pucro,nulla ruturi xe‘ gm in fc adhuc ligna “habenn , tanta pati amp;nbsp;fubire pericula, tanto cum amore amp;nbsp;con-ftantia voluit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï-noo-jn- ?ij»'jz3 Märtyrern fuiffe virginem Mariam'', licet fanguinem pro Chrilto non fudcrit,om* nes aflerunt doftores, to quód gladiis dolo-ris pro Chrifto transfixam animam fæpius habuit. Certe amp;nbsp;lofcph- ftmihbus doloris gladiis ob Chriftum transfoftusxor plurics fuit. Audi matris eius fuper hoe teftimo* nium.Ego ( inqmebat ipfa Chrifto per tres dies amiffo ) amp;nbsp;pater tuus dolentes quaere-bamus te. Dolebat lofcph de püero Chrifto amiflb,ex vno dolore quand amp;nbsp;quot cacteri fuerint iudicato. Tenerrime puerum diligc-bat, cum quidquam ilium pad cerncret, fta-tim compafsionis gladio cor eius difcrutiaf-batur

*îtf DE -VIRGINITAT E bacur transfodiebatur , adco vt quicquid Chriftus afflidionis pateiecur,in fe,ex coni' pafsione lofephus rcciperct,cû eo pateretur. Martyr ergo fuit, quia cum Chrifto, amp;nbsp;pro Chrillo paiTus cft. Dices,fed nô effudit lan-guinem pro Chrifto.Refpondco id me clam elfe, at voluntatem ad hoc faciendum ha-buifte illuni promptam, paratus femper millies mori pnus quàm Chriftus quicquaro vitæ diferiminis fubiret, conftanter afferue-ro,Sed hic notandum eft, Chrifti amicos amp;nbsp;dcuotos,quiillo mortem in cruce patiente prefentes adfuere, amp;nbsp;compafsionis gladiis ex eius pafsione corda vulnerabantur, atque iransfodiebaturdine proprij poftca fangui-nis elfuiione mortuos efleteorum autem,qui calicem tune bibere Chrifti, eius afsiftendo mórti noluerunt, fine cædc amp;nbsp;fanguine aut ficca morte nullus è viuis excefsit. Quarc Apoftoloru ficca morte nullum,Diuoloan-nc Euangelifta dcmpto,occubuiire Icgimus. At qui eius adfuere morri, vti beata virgo eius mater,Maria Magdalena,loanncs Euan-gelifta,beata Martha, fine cædc amp;nbsp;fanguine, in pace obierc mortem. Quod enim fimul cum Chrifto per dolores pafsi funt copaf-fionis, pro calice reputatum iUis pafsionis fuit raorteque cruenta.idem de noftro dixe-rim

M A R I Æ. î rim Iofcpho,qui cum Chrifto quamplurima paflus eftjVU mulcorutn exilium in Aegypto annorum,amp; non paucas in difto exilio affli-diones amp;egèftates.Q^nes quippe Chriftp aliquid decrat,affligebatur,clifcruciebaturj an gcbatur animo. Et idco fi hæc illi à Chrifto pro martyrio reputentur, mirû non eftjfi Ec defia eos,qui pro fide in exilio mortui fünf, in martyrum numero reponit amp;nbsp;reuerctur. Abraham laudatur,quódDeo iubenti de domo egrederetur amp;nbsp;cognatione fua,ftatim o-bcdiuerit, amp;nbsp;in alienas’erras peregrinatum abierit.Non minus piofedó laudandus lo-feph,qui in Aegyptum Angelo iubentej per multarerum difcrimina, ftatim nullas ne-dendo moras, nodu fugit, amp;nbsp;peregrinatus eft. Sed in immenfum noftra crefccret oratio,fi qua: de illo dici verè poflunt, omnia perfequérer amp;exponere vellem. Vndefi ex tam paucis,quac de eo in Euangeho fcripta funt,tanta diccndi amp;nbsp;eumlaudandi materia habemus,quanto maiorem habituri eramus, fi quç Chrifto exhibuit obfequia,omnia quç pro eo paflus , amp;nbsp;omnia que dixit amp;nbsp;fecit, fcripta haberemus , aut fi ipfius cum bcata Virginc fiindifsimam couerfationem quif-piam fcripfiflet,amp; pofterorum memoria: di-üina amborum collo quiacófccraflet.Qum-

1^8 DE VI R G IN IT ATE ta turn , quæfo , amp;nbsp;quam ampla dicendi de co materiafuilTec, quanta feges ? Quid d à pueritia, ad nuptias vfque Virginis, inte-gram vitx lilius habercmus hiftoriam?Non dubiteSjCuniDeus ex alto fuos in hunc con-iecit oculos, vt cum filij fui eligerct nutri-tium, quin magna turn vitæ fanditate polieret,quin Deo inter omnes quotquot turn mundus viros habuit, gratifsimus eflet, ma-gnamquein eins oculis gratiam inuenerit. Magna,quçilli communicanda erant regis regum Sacramenta, chara Deo pignora,qu2 iUius committenda curx amp;nbsp;fidci erant, vt nihil exile de co cogitemus,fed maxima amp;nbsp;prç-darifsima quxque faciunt.Hxc inter cætera virginitatem,amp; perfcftifsimx caftitatis puri-tatera, in co floruiUc arguunt, idque crede-reattentum diuinarum return æfti mat or cm cogunt.Sed hxc de co nunc dida fufficiant. Ex noftro de perpétua Maria: amp;nbsp;lofephi vir-ginitate libro,qui plura hac de re difccre vo-luerit,petat licebit. Eos aucera, qui ifta Icgc-rint,maiori de extern in honore amp;dcuono-ne fandum hunc habcant, rogatos velim, m^uc amp;fcipfos illius precibus commen-dent. Vtilifsimum enim hoc nobis fuerit. Qui autem hunccotcmpferint, contemnen-tur amp;nbsp;ipfi à Chrifto. Qui quod minimo cX feruis

feruis fuis, fit, fibi faftum repu tat, mul to id magis filai fiuSum reputaturus eft, quod vni ex maionbus amp;prçcipuis fuis fenns amp;nbsp;ami-cis, fiictum à nobis fucnt.Idco.qui f^pit fibi ClueaL O falices autem illôs,qüi Cbriftum in hoé fuo’fàudojin hoc fuo'patre nutrition amp;nbsp;feruo fidelifsimo atque, chafifsiftiq^ glo-nficaderint, laudaderinü, honorificaucrint. Nondubium quin innumeräa peb bénéficia, ob illius mérité habituri impetraturique fine Quam vcllcm huius inter feruos me Chriftus in tremendo illo iudicij die digno-feeret,atque co pro me precante diceret rex optimus,Pro ifto lofephus orat,transfer hue heedmn mihi, fît dexter agnus, indua-tur vellcre,atqûe inter benedidos ^ patris mei filios æternùm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

De perpétua B.Mariæ amp;nbsp;lofeph eius fponß virguûtate, Dialogi forma conferi-' ptas, qui quæ contineat fc’

Equitur Diale^m,Hypera/pt^tes, id gß-,pra~ pugnator di£lus, tn quo author cur in altqui-bui exponendii/criptura locû, à communi in Juo de s^ Ai aria df“ lo/eph -virginitate Ubro, opinione recej/irif ^ ^ nonnullis zi/tu Jit loquendi modie , quo/ altqut Erafiniano/falsa put ant, ratio ne reddit. Hune beneuele Leäor , ne de pradiclis temere exi^0~ rantia quiequam pronunciare te continuât j legos oportet. Et -voie in ChrtHo.

Longa amp;nbsp;fübtilis fuper his Patriarchs Iacob ver-bis,Non auferetur fceptrû deluda,d.oneç amp;c. diïputatio.

An in illis Chrifti verbis,'Si quis venit H me,amp; non odit vxorem,non poteft meus efle dïfdi-pulùs, facerdotum cœlibatus præferibatur.

An rede dicatur,Deum quicquarn contra natu-ram facere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b. Oi

An facram feripturam mftrutnenturn voçare, Erafmianum fit, an veto ab^^.tiquis ortum patribus habeat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

An Deum ferûatotem vôcaréjpt.ôphànà fit no-uitas amp;nbsp;Erafinianuni,an ver^ facra vetuftas.

if} ter!acutere s Ju}}i,Daé7or^uiciam Autharû offticui, ififi Author, fer literal

W M de perpétua beaex Mariar^ ac fponlbeius lofeph virginitarc librum,magna cum animi mei vo-luptatelcgi » rclcgi, amp;nbsp;quid in co

reprehendendum à Céfonbus foret ( vti fa-cerem rogaras ) diligenter obferiuui : nunc autemgt;vt veri amici officio fungar, fuper iis te admoniturus accefsi quæ hominu repræ-5

zSt, DE VIRGIN! T ATE henfloni parère poflejanimaduerti,feiens ob animi tui candoreiB,rem me tibi gratam elfe foiShinnp?*

A. Nülfo mé fibi officio magis demeferi amici-poflunj^ ;,.lt;juam dmn-quid nofuis in hbris corxediohe digimm coraperermt, libere mihi indicantjamp; exponunt. ideo per-gas,.atxubü » qux-opferuafti, nullo præuio proœmio autexcufatione,ne vllam tempo-'tis îââ:ufâinftC),i'feciire contringat,referre.“ ”‘'D. Piinitilh', quod pfæçlàram illam patriarch,!: Iacobproplictiam, Non, aufçretyr feeptrum de Im{a,amp;: dux de. femorc eins,donee veniat quimiftendus eft, alio infenfü, arque ab aJiquammultis ymm antiquis, turn modernis Eccleha: do6toribus,aduerfus lu-dæos allegari folcat, interpretatus es, mul-torum pionim animos , ftatim vt id vidc-lint offenfurüm elf, maxime cum nullum vnquam antete -expofuiflè fic illam exifti-mem.ïn concilio autemTridênnuo cautum ht,ne 3?ui in rebus fidei amp;nbsp;morum facram feripturam ad fuos fenfus concorquendo, contra eum fenfum quem tenuit ,amp; tenet fanóta mater Eccleha,aut ctiam contra vna-nimem patrum confenfum, interpretari integrum ht. Præterea à commimi opinionc rccedis,quod non facile aut temere vnquam faciendum

ùciendû cft.Hæc obicétun tibi funt^tum pi; multi, turn verô/etia amp;,fi quos habes,æmuh. Verum equidé çfatales te rationes in media attuliire,quibus,meo iudiciodatisfaccre dif-eiie fucriCiquas cum cuertére nonpofles, ad aiium verbot urn patriarchac amp;nbsp;prophet« fenfum quærêdutn,velut coaótus, accefsidb mihi videris. A. ha plane res fe habet,nain vt ingenue fatear, nullum adhuc inuenire! licuit,licet cummultis viris doótiSjin Galba, Hilpania, Italia, Flandria, fuperhiseoutule-rim amp;nbsp;difputarim , qui quas rationes contra communem affero hic opinïonenr,foluere aut cnodare potuerit. Nihil enim in me-, dium afferebant, aduerfus quod non ftatim quod exciperem occurreret, ita vtpoR Ion-, gas difpuudoncs, confelfas mihr tandem manus extendcrent, fafsi non inuenire fc vnde,aut qua via nodus hic explicari, auc allcgatis per me rationibus fadsfieri poflet, neque tarnen inuenire fe,quo abo in fenfu exponi deberent, aut poflent. Cum au tem à communi recedere opinione, in ijs, qua: fi-dci,aut morum non funt, turn iura permit-rant £cclcfiaftica,cum pro contraria eft tcx-tus,vel ratio,cui non poteft à communi fatis bene refponderi, vt patet per textum cum glof.amp; communi, in cap.Capcllanus.de fe-

2Ä4 DE VIRGINITATE riiSjCoaaftum mc fuiffe ( vti rcólc arbitrants cs ) fatcor,ad nouam aliquam iftis verbis ex-coguandam cxpolicioncm , aducrfus quam nihil excipi. police, amp;nbsp;dum diu mukumque, nocics atque dies hoc faxum verfo, verba prophetic ruminando, meditando, pondc-randojVclut vadum aiiquod tentans,tandem de qua agitur,noua occurrit expofiao,quam ideo in medió’pohta volui, vt quid fupcr ca, amp;tota qu^ftione,Do6toresquique fentirêt, audirc quirê, interim dum quid de tota con--trouerha fanâa mater Eccleha Romana, cuius correftioni quæcunque dico : aut dixi, fcribo aut feripfi/emper fummitto, fentien-dum üt, iudicaucrit amp;nbsp;diffinierit. Neque in hoc contra concilij Tridcntini,quo nullum vaqua pracclarius, aut abfolutius in Eccleha ab Apoftolorum temporibus celebratu fuif-fe crediderim, ftatutum feciffe me arbitror, quandoquidem non rclatu eft adhuc ab Ec-defia,inter fidei décréta, verba dia prophetç, in eo exponenda fcnfu effe , in quo cornu-niter contra ludços allegantur,maxime cum hiftincn fenfus hic,abfquc co, qiiod quam-pkirimis feripturæ fententiis amp;nbsp;hiftoriis ma-nifefta vis inrcratur,non pofsit.Tuncautem maxime, h vfquam alias, à comuni recedcre fcriptura:alicuius expofitione lieer,cum in cont

contiariû eft manifeftus feripturç tcxtus,quo cum dida expolicio côcilian nequit, neque hoc eft fcriptuias ad proprium contorquerc fenfum,fed verû amp;nbsp;genuinum illarû,per alia.-nim coUiftonc extorquerc,amp; velut excuterc fenfum. D. Si communcm expofttionem prxdiiftam aiieui mamiefto feripturæ textui côtraire ofteuderis amp;nbsp;euiceris, nemo cft,qui contra Concilium fecifte te, àdifta opinio-ne' recedendo iudicauerit ; quandoquidem prima amp;nbsp;generalis Concilij intentio amp;nbsp;de-cretum cft,omnes feripturæ reiieere inrer-pretaaones,quæ alicuiicripturarum fentèn-tiæ manifeftè contradicunt. Reftat ergo vt qui comunis opinio amp;nbsp;iriterpretatio prædi-ôa,manifeftô alicui feripturæ textui contraria fit oftendas. Hoc fi feceris, qui te hic oh nouitatem aceufamus interpretationis,caufa ceciderimus omnes. A. Àd hoc me opus accingo, propofitiones quafda meo more, velut fundamenta quædam præiafturus, ex quibus quod afierimus in confequentiane-edfaria fequatur. Propofitiones auté iftæ in duplici erunt differentia.Quædam enim àd-uerfam opinioné fuftinentibus, per obliga-toriç aids leges, vt fuam opinioné tutentur, afferendç prorfus crunt.Rcliquæ verb tales trunt.,de quarum veritate vel per manifeftam

166 DE VI R G IN I T A T E fcripturx fententiam, vcl per cuidentem ra-tionem conftabit.

Per feeptrum in dida prophetia » regiam poteftatem externam amp;nbsp;vifibilem inteUigen-damefle. Hane aflercre habent quicunque communem opinioncm fequuntur. Dum enim ideo prophetiam iftam completam affirmant,quod regia dignitas à ludzis ad Hç-rodem alienigenara tranflata crat cum Chri-ftus natus eft, elarifsime oftendunt »orederc fc per feeptrum przdidum, fimiiem regiam intclligcndam elle dignitatem, qualcm tune Herodcs habebat, amp;nbsp;qualcm turn ludzi ami-’ ferant, $c ab eis Romani abftulcrant.Przter4 ea cum pro figno datur, fignum aut fit quid-manifeftum,in abfeonditz amp;nbsp;incogni-tz. let cognitionem 410s ducens, de vifibik feeptro amp;nbsp;rcgno,hzc accipiat oportet,fiqui-. dem pro aduetus Chrifti figno,fçcptri abla-tionem ex luda, datam arbitrantur. Ec certè' vt plurimum Rabini omnes Iudzorum,ma-' xime ij, qui Chriftum przceftcrunt,pef feeptrum przdi6lum, regiam inteUexerunt di-, gnitatem. Quod amp;nbsp;omnino fie exponcn-, dum cife exiftimo.

M A R I æ; ’ ilt;ï; - Hoc ftatim ab initio annotatum hic opor tuit,vt eoru errorem rciicias,qui enm rationes quas in noftro prxdifto libro , contra communem opinionem adduximus,foluerc nequirent, ad Sanhedrim, vt vocant, id cft, quendam fapientum fenatum confugiunt,ex Tamuldicis CabaJiftarum fabulis confidu, in quo femper aiunt aliquos ex tribu luda fedille, quem etiam aiunt per feeptrum præ-diftum mtclligcndum efle, clarifl'raam de Chrifti regno prophetiam , ludaicis fabula-rumténebris obnubilando. darum autem cft ex euangelio,nullum habuiflè ludæos fe-natum,à quo regerentur, amp;nbsp;cui obedire teueren tur prêter eura qui erat fcribarumamp; Pharifa:orum,dc quibus Chriftus ait , Super cathedram Moyli federunt feribæamp;Phari-

citc amp;c.Erant autem Scribaf'amp; Phanfæi om-ncs: vt arbitrer, ex tribu Leui. Et hi in fp^ ritu.üibus .tantum regebant populum, in its fcilicct, qua: iegis indicia, amp;nbsp;obfemationem conctrucbant.amp;polt natum Chriftum , amp;: nitilto tempore poft eius mortem , magnam habuere in populo iüo audoritatem. Atque in nuilo authentico, vt cxiftimo,authore,re-perirc cft, populum ludaicum ab alio ali-quo Sanhedrim iudicarum, aut gubernatum turn

168 DE VIRGINITATE tumfuiffe.At in ifto Sanhedrim,cum ex qua-libet tribu aliqui elle Senatores poirent,non poterat ad folam ludæ tribum Sanhedrim iftud appropriari. Sed ifta, quæ de ifto Sanhedrim dicuntur, cum nullam ex fcriptura habeant auftoricatem, eadem facilitate ren-ciuntur, qua amp;nbsp;dicuntur.Quare adreliquas ponendum propofttiones, reuertamur.

Omnes communis interprctationisprx-dida:afîertores,aduerbium , donee, incom-muniori fua fignificatione pro eo feilieet, quod eft,vïquequo j hïc accipi, fuftineretc-nentur, vt videlicet tempus dénotât, ante quod aliquid fieri non debet. Vndefequitur fie donee fumendo, huius prophétie exponentes i amp;nbsp;æquipollentes fcquentes propo-fitiones efle.

Antequam venerit Chriftus, non aufere-tur feeptrum , id cft dignitas regia, de luda, vel,quodidem eft,nifiprius venerit Chri-ftus,vel ante Chrifti aduentum,non eftaufe-rcnda potcftas regia de tribu luda. Et ifta, Vfquepoft Chrifti aduétum,nonauferetur feeptrum de luda. Et nota prophetiæ fen-fum non elle,turn venturum Chriftum,cum de luda ablatum feeptrum eflct,neque etiam turn CU.veniflet, auferendu ftatim feeptrum

M A R I Æ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169 de luda cfl’e. Neuter horum fenfuum ex iftis concipijaut elici verbis poteftjfedfolum ifte. Non auferendum ex luda feeptrum elfe,nid prius Chriftus venerit.Sic tarnen à comuni allegantur opinione, quad dictum fit, tune venturum ftatim Chriftum, cum ablatum è luda feeptrum fucrit, aut poftquam venerit, auferendum ftatim de luda feeptrum ede, quorum tarnen neutrum ex verbis eduei prophetæ, vlla ratione poteft.

D. Subtditeradmodum in huius opinio-uis fundamenta inquiris. Certè non video, quem alium fenfum exiftis cruere verbis quifquam poftet, quàm quem fupradidx eorum eontinent æquipollentcs, amp;nbsp;exponentes propofitiones.Sed tu cœptum profc-quere opus.

^ Rophetiie huius verba, ad folum Ijk ludam, amp;nbsp;eius pofteros referri, amp;nbsp;dirigi.Hoe enim elarifsimè ex feri-|g»rsa31l pturx eontextu patet, filiorum la-Cob vnius poft alium partieularem, amp;pro-

170 DE VIRGIN IT ATE pmm bcnedidionê defcribcntis,amp; dicentis, ad filium'fuü ludam prædiéta verba patré Iacob dixifle, dum quid fingularc infua tribu cuenturü crat Spiritufancio afflatus, pr^dicc-bat.Et ideo Moyfes poft defcriptas parriar-chç bcncdidioncSjfic fua narrationé conclu dit.Hçc locutus eft cis pater fuus,benedixit-quc flngulis benediótionibus propriis.Vnde manifeftè patet benediftionem hanc ludæil-lius propriam eflc,nó exteris cómunem tri-bubus. Prxterea nulja verba hæc ratio ne, ad quiequamde Chrifto probandum aUegare quifpiam pofsit, niâ ad folam luda: tribum dida eflent. Nam alias gt;ftatim atqucquic-quam de bis contra Iudxosallegarcs ,illud rciiccret,diccdo, fufficcre in aliqua alia à tribu luda bare qua: dicuntur implcri,amp; fie vis omnis huius prophetiæ prorfus euancfcc-rec.Communis ideo opinio, cum tum,quan-do à ludæis ad alienigenas translatum fce-ptrum amp;nbsp;ablatum erat, Chriftum venire dc-buifle afrcrit,amp; non antc,huic feripturæ vim afferrc'videtur,cunrfufficèrct ad prophetic impletionem, ex tribu luda in aliam tribum ablatum regnum, vel translatum efle.Idco fi Dauidi in regno,quifpiam ex Saulis poftcris fuccefsiflet, turn ablatum à luda feeptrum vllo abfque dubio fuilTct. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

T empöre Mofis, Aaron, lofuæ, ludæo« rum regimen in alia,à ludæ tribu line dubio fuitjitidera amp;nbsp;tempore ludicum.

Ex feriptura clarifsimè pater’, nullum lu-dæos habuiffe regem vfquead Saulem , qui de tribu erat Beniamin, un.

Conftat quoque primum ex tribu luda, qui ludæorum feeptrum tenait, amp;nbsp;rcgali fuit honore inligmtas,Daaid regem fuiilc.

N on ergo potuit ante Dauid regem, feeptrum è luda tolli,quâdoquidem nullum po-fitum antea in ca tribu regale feeptrum erat, V L

Manifeftum ex feripturæ facræ hiftoria cft,nullum vnquam de tribu Iuda,prçter Da uidis pofteros,regia ornatû dignitate faille.

Conftat ex facra feriptura Nabuehodo-nofor Babyloniorum regem, feeptrû ex tribu luda ablluliflc, in eaptiuiratem omnibus de tribu luda prineipibus abductis, regnoq; priuatis.

Perfarû reges in Iudæa,amp; fuper ludæos per fepcuaginta annos regnaiTe quoque confiât, nullófque cos, têpore captiuitatis prædiâx, duces, principes, aut reges habuiire. Hoc ex Danie.cap.3.manifeftè probatur,vbi Azarias Dei martyr,in Babylonica fornace orans, fic inter cxtera ait. Et non cft in tempore hoe princeps,amp; dux,amp;propheta,neque holocau lhim,neque facrificiu, neque oblatio, neque inccnfum,nequelocus primitiarum coram te,vt pofsimus inuenire mifericordia tuani. Et ludæorum Rabini dlud Ofc^j.Dies multos fedebunt filij Ifraeljfine rcgc, amp;nbsp;fine prin cipe, amp;nbsp;fine facrificio, tune impletum fuiffe dicut. Certè ad ifta Ofee verba aUudere Aza nas, in fua precatioue.videtur.

Poft captihitatem Babylonica nullos ha-bucre ludçi ex tribu luda reges,nequc ex vlla alia fua tribu , vfque ad Ariftobulum. Nam vt i8.de ciuit. Dei cap.4^. Diuus Auguft. tc-ftatur,ex illo tempore, illa gens multis cladi-bus afflida eft ab alienigcnis regibus, ipfif-qucRomanis. Non multöenim póft,ad-ueniente AleXandro fubiugata eft : deinde Ptolomæus Lagi filius poft Alexandri mor-tem,captiuos inde in Aegyptum tranftulit, quos eius fucceftbr Ptolomeus Philadelphus beniuo

bcniuolcnußimc inde diniidc/icnidc çoçrid funtbçllis,quç in Machabæorum Jibris expli catiir.Poft hæc capri à rege Alexandris Pro-lomço, qui eft appcllatus Epiphanes,inde ab A nd o eb o rege Syds muftis amp;nbsp;grauifsimis malis, ad idola eolenda compuIlijtempJum-que ipfum repletum facrilegis fuperftido-nibus gendu , q.uod tarnen dux eorum ftre-nuifsimusludas Andoebi ducibus pubis,ab omni idolatris contaminadone mundauit. Non muftö poft Alebimus quidain,per am-bitionem cum à genere facerdotaJi alicnus eflet, quod nepbas crat, pontifex fiftus eft. Hinc iam poft annos fermé jo. in quibus cis tarnen pax non fuit ( quamuis aliqua amp;pro-fperc gefterint ) primus apudeos Ariftobu-lus aliumpto diademate, amp;nbsp;Rex amp;nbsp;Pontifex fiftus eft. Antea enim ex quo de Babylonica captiuitate reuerfi funt,tcmplumque inftau-ratum eft,non reges, fed duces,vel principes habuerunt,quauis amp;nbsp;qui rex eft, pofsit dici princeps à pnneipatu imperandi, amp;nbsp;dux, co quod bt ductor excrcitus,fed non continuo quicunque principes,vel duces funt , edam reges dici poflunt,quod illc Ariftobulus fuit.Cui fuccefsit Alexander, edamipfc_rex amp;nbsp;pondfex.Poftbunc vxor eius Alexandra regina fuit Iudæonim,ex cuius deinceps

2- _ , DE Ÿ I R GI NIT A T E ftmpôfeiüàla funt cos grauiora fcquuta. H-lij quippè huius Alcxandræ , Ariftobulus amp;^ Hircanus pincer fe de imperio dimicantes, vires aduerfus Ifraelicicam gentem prouoca-iietc Ronlanorum. Hircanus namque ab cis contra' fracrem popofeit auxilium,Potnpeius crgoludæam cum exerdtu ingreifus,emirate capitjcbnfirmatóque Hitcanî pontificatu, AJ fubiugatx genei pofito euftode AntiparrOj quos tune örocuratores vocabant, vindum fecum Ariftobulumducit. Et exiUo die lu-dæijetiam tributarij Romanorum effe cœpc-ïunt. Poftea Gafsius etiam tempi urn fpolia-uit, deinde poft paucosannos etiam Hero-dem alienigenam regem habere meruerunt, quo régnante natus eft Chriftus.Hxc omnia Auguft.in difto lib. amp;cap. Ex cuius verbis manifeftè pater,nullos poft captiuitatem Ba-bylonicam reges de tribu luda ludæoru gentem habuiirc,amp; ideo turn ablatum ex illa tribu feeptrum fuiire,id eft regiam dignitatem, de qua'intelligcndam elfe diftam prophena Auguftinus ipfe fateatur oportcc:quadoqui-dem cam aduerfus ludæos ad Chrifti ex co probandum aduentum allegare foleat, quod Hcrodes alienigena ludxorum ante Chriftu natumregnum vfurpauerat, amp;nbsp;ftede luda ablatum feeptrura crat. De taü enim feeptro loqui

- M A R I Æ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir^ loqui intcliigatur oportet, quale turn Hero-dcs habebat.

Notabis quoque non idem fecundu cum dfe,regem eire,amp;principem vel ducem,quia licet omiiis rcx princeps Zit amp;nbsp;dux,non tarne fcquitur quod omnis princeps vcl dux, rex quoque fitJnhærendo fcnfui,in quo prophe tia hæc cómuniter allcgatur contra ludaros, oportuilTet regiam dignitatem vilibilem in tribu Iuda,vfque ad Hcrodis tepora duraffe: neque duces aliquos aut principes tantùm,cx difta tribu populum rcxilfe fuffccilTcr. Ex Richardo de Linfto Vidorc lib.4. exceptio-nurn, conftat à captiuitate Babylonica lum-mam rerum penes fummos pontifices füifle, quos cap.xj.dióti lib.ordincnumerat, amp;nbsp;dc-fcribit qui fuerint,qui fub regibus Perfarum populum vfque ad Alexandri magni tepora regebant,quorum fucceflbres fub Alexandri fuccefforibus regibus amp;nbsp;ipEs alienigenis,qui-bus tributa pendeJant, idem feccre.

Nota ex verbis Auguftini fcqui, ipfos lu-dæos multos aliemgenas reges ex tempore ca ptiuitatis liabuiffé Babylonica , dum fuba-lienigcnis regibus amp;nbsp;Romanis,multis fxpius cladibus affliétos,eos fuifle aflerit. Quis au-tem dubitare poteft fub Antiocho rege per aliquot annos, fine vllo ex fua genre rege, s a

17^ DE VIRGIN IT A TE principe,4vicç cosfLiiffc^An non magis, tuin ex luda ablacum fccptruin, quam-lub Hero-dc f^t/ub quo nee Iacrificium,ucc fummus pontificatus defiêrc,ncc Senbarum aut Pha-rifæorum fublata in totu authoritas fuic^ Sc^| de regni ludæoruin exterminio quando fa-* éturafueht,audiamus quid hdloria fcbolaiti ca dicat, Vbi enira quomodo Nabuzardam tribumludain captiuitatem Babylonica tra-duxiffetjdcclarairet/ubinfert, Hic fuit cxitus regnt Hebræorum.Et regnatu eft fecundum lofephum anuis 514. menübus 6. ^ diebus 10,fecundum lib. Reg. veiö non plcnè po* amp;fuçruntin eo Reges à Dauid ai. Et poft pauca de morte Sedechiæ vitimi ex tribu luda régis agens *, lie air, In diebus Sedechia: faólum cft exterminium regni ludæorum, amp;nbsp;exordiû habuit fexta ætas. Ex 4.Reg. vltimo patct,reliquias tribus ludæ quæ rçmanferant ad eolendam terrain, occifo Godolia illis à Nabuzardam prçfcâ:o,omnes à maximo vf-que ad minimum in Aegyptum fugiirc,amp; lic principatus luda cuerfus funditus fuit. Cum ergo exprefsifsimè ex facræ hiftoriç teftimo-nio conftet, turn regium fceptrum ex luda ablatum fui(l'c,fi fecundum eum fenfum ver ba Prophetae fumimus, in quo à cómuniter ca allcgantibus cótra ludæos adducuntür,ad often

oftendendum » fcilicet quia ludæoi'ufri'fee-ptrum Herodes rex alienigcna'tcneret , ideo aduêtus Chrifti veniiTe tcmpusreaddti certè ratiohe,amp; extinfta lub Nabüchodonofor regia ludç dignitate amp;nbsp;funditiis cüMrfajaduen tus Chrifti tùm venifle tempus dicendum eftet.Si autem fteundum fenfumjquehi pro-phetia ipâil^undiun vcrborum-figorerii,amp; literalerti fchftmi habere videtur âceeperi-ifiiis qui eftj Non auferendum fuifle feeptm ex Iuda,dolieft veniret Chriftusyrimnino di-cèndum eft;Chriftum ante rtgniUudæôriim exterminium'per Babylonius fadu, vendre debuiflejquod tarne nullus-Chriftianus cen-cel le nt vnquam.Et mirum certè eft,quomo-do cum tot alienIgcnas rcgcs poft captiuita-tem Babylonica ludxi habuerintinuUiuS co-rum tempore hatum huile Ghriftum dice re auli fint? Hic vellcm poft longam iftam'dc regni Regum ludaexterminio nar ratio nein, ‘•qua rarione comunem opinionem full me re ' iöleant,in medium afferres. D. Sine dubio fi perfeeptrum regiam poteftaté intelligcn-' dam elTc fuftinemus, talem fcilicet , qualem Dauid,qualcm Herodes habuere, quin communis opinio prorfus corruat fieri non po-tcft. Neque enim poft Sedechiam ad Chri-ftum vfque quenquam de tribu luda fuper

ludæos ccgnaÛc comperic^us. Scd aiunt,ia uipciuiutc Babylonica duçes eoSjhabuifle amp;nbsp;paucipes ex tribu Iuda,vt crant; indices iUi, qui Sufannam morti condcmnaruiit,amp;: poft captiuitatern Babylonicam habuifle quoque aliqupç ex tribu luda duces, v,ti Zorobabe-lem amp;nbsp;bjfdraïu. A. Quodad captiuitatcni fpeôhit Babylonicam,certum e/jt ex fuperius probaps propolitionibus, ea durante, nullos eos duces aut principes .babuifîegt;vti ex Dan. 3.cap.conftat, rudieçs autçm dli, qui Sufan-nam condemnarunt, norrerunt de tribu luda, vt ex verbis patet Panichs ad cos, amp;nbsp;quando ex tribu luda eos fuillc probarctun

. non tarnen principes aut duces iHoS: führe, - confequerctur , quandoquidem annui tantum elfent, fingultfquc annis mutarentur, principes autc^aut duces nullos certè habc-

• baut. Sed quid in hoc refutando immoror, cum nullos ex luda habuifte cos reges, ad probandum ablatum ex luda feeptrum fuif-fc,oftcndiffe fuffcccritîMcrainifle artis obli-gatoriæ debent talia diccntçs,cx cuius præ-ccptis eodem in fenfu feeptrum à nobis ac-ciperetenentur, in quo id,dum aduerfus lu- i dæos ad probandum Chrifti aduentum pro- i phetix huius verba afterunt, accepifle con-uincyhtur. Sicut enim dum Romanis ludæi j feruiebant

M A R I Æ. 4 27^ fcruiebant»regem fc,præter Ça:{àxem,nub hun Iwbcre facebanfur,ita amp;nbsp;dum Babyloniis feruiebant, regem wæter Babyloniorum re-gcm,nullum le habere,diccre quoque debc-bant. Prxterca muHlbilcs amp;nbsp;ignocos duces, lt;]ualcs fingunt habuilfc ludæos in Babylo-nc,fingere quoq; amp;nbsp;nos habuilfc eos fub Ko manis amp;nbsp;Hcrode poifumus, fub quibus bc-nignius craftati legibus fuis viuçre,fub fum-mis fuis ponuficibus permittebantur. No-tandum vicerius eft , ad propofitionis copu-laciuæ veritatem,oportcre omnes eius partes fimul veras elfe, prophetia autem lacob co-pulatiua,,cft. Ait enfin, Non auferetur fcc-ptrû de Iuda.amp; dux de femorç eiusmo dixit, vel dux,vccirct propofitio difiunftma, ad cuius veritatem alteram partiumveram die oftcndfiTefufficcret.Hic ante fimul iungun-tur feeptrum amp;nbsp;dux,oportet ergo vtrumque fimul in luda inuenin, donee verniet Mei-fias,ad fenfus prædidi verborum prophecy veritatem aficrendam. Nam in feriptura, ne iota quidem , aut apex piætctin debet,tan-tum abeft vt ex çopulatiua difiundiuam fa-cere propofitioné in ea interpretada liccat. Maxime autem dum aduerfus ludxos vel hç-reticos quippiam ex feriptura allegamus,ca-wendum omnino eft,nciotavnum , autapi*

180' D E , V1 R G I N I T A T E cem præcereamus, aut vociilam vcl propo-' firionum feriptura: qualicaeem , mutemus.

Turn cnim excipieudi aduerfus aUegatam feripturam occadonem illis præbemus, ' D. Scd meminifle debes, ex Richard© ai-' legafle te, rerû fummam inter ludæos poft Babyionic» captiuitatem, penes fununos fa-cerdotes fuifte, ex quibus aliquot humeran-rtir ex Machabxorum progenie, quidimul reges amp;pontificesfucre,vTiAriftobulus Alexander, amp;vltimus regum ludxorurn , alter Ariftobulus à Romanis poftca captus:Chri-ftus autem ex vtraquc, faccrdorali fcilicet,amp; regia ludç tribu originem trahit,dent eft rex amp;nbsp;iacerdos in ætcrnum,quiaiftæ tribus mix-ta? fuerc.Id ex co patct,quöd Elizabeth, qua: ex hliabus crat Aaron,Mariæ matris Chrifti cognata fuit, vt paret ex Euangelio.

’' A. Hoc errorem errori addere eft, con-Cra expreftum feripturæ fiera: teftimonium. Nam Dinus Paulus exprefte docet in epi-ftola ad Hebræos,nullum dc Chrifti tribu al-tario.fcruiilïé.Omnia autem Apoftoli argumenta , quæad probandum Chriftum clfe. Sacerdotem fecundum ordinem Mclchife-dech amp;nbsp;non fecundum ordinem Aaron, facit amp;nbsp;ad probandum translatum efle facer-dotium in Chrifto de tribu in tribüms huila effent

effentjfi id aflerîmus. Sic quippc de Chrifto feribit. In quo enimhæc dicuntur de alia tribu cft, de qua nullus altario præfto fuit. Manifeftum enim eft,quod ex luda onus fit Dominus noilcr, in qua tribu,nihil de lacer-dotibus loquutus ellMoyfcs , deinde non licebat cuiquam de vna tribu vxorcm ex non füa tribu amp;nbsp;bognatione duccre,vt patet-Nüm.36. Vndc cum antiqui dolores , ad-uerfariis Euangelij refpondentes quærenti-bus,quomodö ad Cbrifturn gencrarionis or do pertineret,ad lofeph non Mariam termi-natus hoefe clypco tutantur, confequens fcilicet elfe Mariam quoque ex tribu Daiiid elfe, quandoquidem lege cautu effet diüina, vt vnufquifque ex familia fua amp;nbsp;cognAtio-ne vxorcm duceret. Quæ refponfio initia cft,fi indifferenter , Chnftum ex facerdotali' amp;nbsp;regia tribu, originem traherc dixerimus-Præterea Chriffus fccundum ordincm'Aa-‘ ron,non fccundum ordincm McIchifedeéK facerdos diccrcrur,fî ex tribu Aaronica originem liabet.Qu^od ad Mariam attinct, quæ Elizabeth filiam Aaron cognatam habuit, fieri poteft vt Elizabeth mater,ex tribu ludà fucrit. Mariam autem ex tribu Aaron fuiffe, aut vllum eius auum , aut proauum afferere, error effet grauifsimus,Quia ergo cum Pau-

lo affirmavc amp;nbsp;teuere debemus, niiHum de tribu Chrifti altario feruiillc,confec[uens cd errare cos, qui ex Ïacerdotaii amp;nbsp;Leuitica tribu , ortum quelque eum efle dicunt. Quare concludendum eft, toto eo tempore , quo rcrum ludaicarum fumma penes facerdotes erat,ablatum ex tribu luda feeptrum fuiire,amp; eum Aridobulus amp;nbsp;Alexander vel Alexandra regnarunt qui ex tribu facerdotali erant, omnino farendum eft feeptrum ,in alia turn quam tribu luda fuilfe.Ad probandiun cnim ablatu ex. tribu luda fceptrum efle , id in ali-qua .alia extribubus Iirael fuiflè, oûendere fufßeiuNâ Hue ad alicnigenasjiuc adalique aiiû,qui de alla fit, quàm ludæ tribu,feeptrû translatum probetur, certc à luda abbeum quoque id efie continuo fequitur. Nefeio anaduerfus ifta quicquam afferri poteft.

D. Nihil prorfus occurrit, quod aduerfus tam clara excipere teftimonia, amp;nbsp;argumenta poficm;quandoquidcm ex elarifsimis facrx feripturæ fontibus haufia fint. Vnde mirari foleo, qui faclû fit,vt tôt patres vnus poll al-terû verba prophetia: huius ad probandiun Chriftum Hcrodis alicnigenæ régis têporc nafei debuiffe allegarint, cum tôt ante eum alien igenas habuermt ludæi reges, amp;nbsp;tanto ante tempore ablatum ex tribu luda feeptrû, foret.

foret. Præterea cum hums prophedæ Icnfus, accipiendo voc6jdonec,iu fignificatione fua communiorhprouF ab cis accipitur, fit, non prias auferendum elle feeperû de Iiida,quàm Chriftus veiiifTetjCÔdétquc per 50. ad minus aimos H^rpdem ante Chrjûû natû regnaffe, oporteret tacerentur Chriftû prius vcnifî'c,amp; natû fuihGjquàm Herodes rex effet. Et ideo non amphus miror fialiû his verbis fenfum querere coadum te afferas, recedendo cum debiti honoris præfatione, à commun i eo-rum opinionc amp;nbsp;expofitionc. A. Equi-dem h qucniquam inuenire licuiiret,qui hos mihi fcmpulos eximere potuiffet, libciitius comunem fequutus expofttionem fuiflera, quod faciendum femper eft, cum textus aut ratio cuirefponderi ncquit, in contrarium non reperitur. At cum hic tôt feripturæ tex^ tus,tqt rationes contra communem cxpoli-tionem coneurrant,ingenuc fateor, diutius me perplexum amp;nbsp;anahum fuiffe, atque hoe faxum verfaffe noófüque diuque , dum hme me patrum trahit aueforitas, inde ratio cranfucräun atque inuitum aliö capit,donee tandem totum fui iuris tcffccit. Nequc ta-njen Qmnino auóforitate patrum noftra cx-pofitio caret, aut deftituta eft Quandoqui-dem Origenes Hom. poftrema in Gendin,

184 DE V.IIVG'INIT ATE quali codcm modo exponi diélam prophe-tiam poffe doceat, arque nùs camexpofui-mus, vu poftea diccmus. D. Si vnum ex antiquis proferre potes, diftam prophetiam fie exponi polie alferentem s non dici poterie tua expofitio, contra vn.unmcni pätrtim expofitionem faâa. Sed quitus tua expo fi-’ tio fundamentis innitatur, ex te intelligerc vellcm. Hoc enim in tUa docendi methodo amp;nbsp;difpurandi more,mihiplacet, quod fólida femper fundanicnta,quibus tuas afferriones fuperfiruas, querere te vidcam. 'iu’.' j i

A. ld lubens elfeccco.Cunl viderem hunc propheciæ fenfum. Gum regnü ad alicnige-nas translatum à ludæis fuerit,tum verurum elle Mefsiam , fuftineri non poffe , co quod Chriftus nó turn vencrit, cùm primfim à lu-dæis ad Babylonios amp;nbsp;Perfas regnu translat tum.fuit,rurlum neque hóe quoque fenfum, non prins auferetur de luda fceptrum,qUam Mefsias vencrit, exiftimaui in hoc errandi eaufiim fumptam, quod qüo teporé fcèptrû illud ponendum in luda ciret,quöd non au-feretur,obfcruatum ab initio non fuit.Nam fine dubio , fi in ipfo Dauid feeptrum illud incipiebat poni in tribu luda, de quo pro-pheta agit id ablacum per Babylonios,cx di-da tribu fuitihabitis tantum in ca ii.regibus,

amp; tarnen Chriftus.nondum venerat. Atten-cius ergo capiculû illud vnde prophetia ifta fumpta eftjUgendum cÛeputaui. Arque in illius principro, ex verbis, qnibus ante pro-, pbetiara iftam prophet præfatur, inuenien d«;diâæ expoütionis occaûonem funipii, Sic enim introducit Mofes patriarcha lacob ad filios Joquêtem,Congregamini vt annun-ciem quæ ventura funt vobis in nouifsimis diebus : congregamini amp;nbsp;audite hlij lacob, audite IfracI patrem vedruin. Hoc exordio pins pater ad filiorum attentionera libi con-ciliandam vfus cft,antequam vnicuique bc-nedicendo,futura prædiccret; Quia autem, quæ prædieit, non in diebus illis, in qui bus lie loquebatur, fed in nouifsimis diebus cuencura dixit, ad quærendum qui lint illi dies noujlsinibnie ciufmodi verba excitaue-re, Quærenti autem qui funt nouifsinii illi dicsjcn cômodum,Diuus Petrus Apoftolo-rum princeps pripius occurrit, ita de Chri-fto fcribcns,Non corruptibilibusauro vel argeto rcdcmpti cftis,fcd preciofo fanguine, quali agni immaculati Chrifti amp;nbsp;incontami-nati,præcogniti quidem ante mundi confti-tutionem, manifellati auté nouifsimis tem-ponbus propter vos, qui per ipfum fidèles eftis in Deo.Quibus verbis oftendittempus c, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduentus

28lt;Î DE VIRGINITATE aduentus amp;nbsp;maaifeibtionis Chrifti,nouifsi* ma elle tepora, de quitus amp;nbsp;Apollo!us Paulus i.Cor.io. ait, Hxcautem omnia in fi gu-ram contingebant illis ; feripta funt autem ad correptioncm noftram,in tjuos fines 1c-culorum dcucncrunt. Et alius Apoftolus, Chanfsimi nouifsima hora eft.Vnde amp;nbsp;Leo Papa ferm.4.dc Epiphania. In vno , inquit, eodemque,Domino nodro Icfu Chrifto, amp;nbsp;vera deitas amp;nbsp;vera credatur humanitas. Deltas, qua ante omnia fccula in forma Dei, æqualis eft patri,humanitas , qua nouifsimis diebus in forma feruijVnitus eft homini. Per quæ verba, quid per nouifsimos iftos dies, de quibus mcminit patriarcha prædilt;3tus,in-telKgere debeamus nobis indicat. Rupertus quoque Abbas lib. 9.Com. in Gen. ifta pa-triarchæ verba lie interpretatus eft. Audiui-mus,inquit, his diebus nouifsimis,qux tunc Ventura crant, nue autem iam venerunt, amp;nbsp;faftadunt, in diebus iftis, diebus. vtique nouifsimis teftante Paulo, quia nos fumus in quos fcculorum fines deucnerunt. Er ideo, cum cap.iy.diâi ]ibri,caque in benedidio-ne Symeon amp;nbsp;Lcui dicta funt apropheta, vno modo interpretatus eirct,ad tempos ilia vitx diâorum fratrum accomodando , tandem corrigit fe ipfum , fie dicens, Verum

.1. nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia

quia de diebus nouifsimis fr prophcrave dint , dicciïs. Congregamini, amp;nbsp;anuuiiciabo vobisquæ ventura funt vobis diebus nouif-fimiSjteélè de Fharifæis prôphetiç didû in-telligitur,amp; deinde de Pbarifxis, qui Chrifti morte procurarut, prôphetiç verba interpre tatur. Vnde fadu efl:,vt amp;nbsp;ifta benédictionis ludæ vcrba,Non auferctur feeptrum amp;G.ad nouifsimos dies,in quibus Chriftus vcnit,ac cómodanda ede exidimarim, de quibus ad Hcbr.Apoft.fcribcns, ait, Mulnphariä mul-tisque modis, olim Deus loqucns patribus in prophetis,nouifsimè diebus iftis loquutus eft nobis in filio fuo,amp;c.C^iare amp;nbsp;ad tentandu, quomodo ad tepora tantü verba ifta coapta rétur Chrifti,animti ftudiumqueapplicui, amp;nbsp;dum vocis Hæbraicx *^^5?, quæ idem quod Jatiais donee,fignificat,varias ftgnificationes confiderarem atque defpicerem, vifum mihi eft,quadoquidem idem,quod, Dum fæpius lignificaret,feu Quando,quemadm odum amp;nbsp;donee latinis, vtiapudpoetam dum canit, Do»ec erif fieltx multos »umerahu af/J/ces.

Id eft dum , aut quando eris fœlix : ft in iftis prophetç verbis, donee pro dum, aeeiperc-mus,vel pro quando, quod fenfus apparcrct aduerfus quern nihil exeipi poftet. Vtfeili-cet inceUigamus prophetam diftum voluif-fc

fe quod quando, vel duin Chriftus venerit nou vitra auferetur fceptruin de luda, amp;nbsp;dux de femore eius. Ita vt in diçbus Chrifti fccpcruin politum in tribu luda Habile amp;nbsp;sternum futurum, prædicere cum voluiflc dicamus, quod dum antea in Dauide femel indifta tribu politura fuilfet, Habile non fuit,fccptro in Sedechia déficiente amp;nbsp;ablato ex luda.Et vifus mihi cH fenfus iHc inultum fetipturis iis conformisjquæ de ChriHi rc-gni xternitate, ingentia teHantur. Si douce venerit CliriHus nonauferendum fce^ ptrum ex luda dixeris,vtique poHquam venerit auferendum infinuas.Hoc autem verbis contrarium cHfcripturæ,quæ pafsim tc-Hatur tune regnu æternû incipiendum elle, amp;nbsp;ChriHum regnaturum in domo Jacob in æternum, amp;fcH'urum fuper fedem Dauid patrisfui.Magnus mihiyideretur error,H poHaduentum ChriHi,auferendum elfe fcc-ptru de luda diceremus , cü omnia prophe-tarum tcHimoniaeo tendant,vt tune oHen-dant feeptrü ponendum in tribu luda effe, quod nunquam inde vlterius moucretur,vei in aliam gentem aut populum transferretur. Itacnim dciHorcgno Daniel fcripfit,his,vt crcdo,prophetç verbis alludcndo. In diebus autem xegnorum illorum fufcitabit Deus cecH

cœli rcgnum,quod in sternum non difsipa gt;bitur,amp; regn um cius akeri populo non tra_ dctur.Cominuct autem amp;nbsp;confumet omnia régna hçc,amp; ipfum ftabit in ætemum : quad tdiccret, anceadnentum regis, cuius erit talc iregnum, non cric feeptrum regni Habile in aliquo populo aut tribu, agebat enkn Pro-'phcu.de regnorum aliorum variis muratio--nibus, fed adueniente Chrifto amp;nbsp;rege ifto, incipcre debebat regnum, cuius feeptrum nunquam crat alteri tribui,aut populo tra-dendum.Cum tanta de feeptri luda ftabili-tatc,pcr Chriftiaduentum futura prædicen-,tur,ccrtè mirum videtur, quod per cius ad-uentum ex luda auferendum feeptrum regni quifquam dicere aufit,cum turn maxime regnum illud ludæ in cipere de béret, quod -æternùm duraturum erat. His bene conlide-ratis, videre mihi vidcor, quod in lune no-ftram expodtionem , pïj quique confenfuri fint,maximè cumnihil fidei,aut bonis mori-bus contrariumhabeat,amp; communis cxpo-ütio fuftineri nulla ratione pofsit; Vides quo modo ifta expóiitio,Non aufcl ccur feeptrum de luda , nid prius venerit Ghfiftus, quæ litcralis verborum propheræ expofitio alias clïctki omnia iUius vcrbafccuàdumïi-gnidci^tio nis eorum naturam exponamùs.

i^o DE VI R Gl. NIT ATE fuftineri non poteft. Deinde cx iftis verbis haberi fenfus bic non poteft, Tunc fcil 'cet, ;.venturum Chnftuin,cum fccprruin ex luda ablatnm elTcGneque ifte , Poftquani vencrk 'Chriftus a life rend urn feeptrum ex luda eft, rrlinquitnrergo fenfum verum o{fc,dum feu -quando Chriftus venerit, non ampli us aufe-rendum efle feeptrum de luda , neque du-ccm de femore eins. Nam hæc expofitio, cum reliquis feripturæ, de regno Chrifti tc-ftimoniis,mirum in modum quadrat. Præte-reajcum nouifsimi illi dies, de quibus pa-triarcha agit, non in Dauid , fed in Chrifto incipcre dcbebant,videtur dicendum cife, quod in Chrifto incipiendus terminus erat, poft quern feeptrum auferendum ex luda vlterius non erat.Eeee quibus expofitio no-ftra fundamends, amp;nbsp;feripturæ fententiis ni-titur. D. Fateor equidem præelara illam,amp; multum probabilia riindamcntahabere,inter quæ maxime oonfidero nullam aliam, quæ cxiftis erui verbis poteft,cum ceteris feriptu ræ fententiis, quç contra communem alle-gantur, ftare fimul polfe : verùm hoc vnum tibifemper æmuli obiicient ^antiquorum te doétorum nullû pro ifta tua expofitione habere. A. Libenter huic renûtiauero,fi quæ aduerfus cómunem ex feriptura allegaui in-

c5uenicntia,foluanturjamp; tails dcturquænul lam cxceptionc patiatur expolicio.Sed quod dicerc ante inceperam, Origene pro hac me opinione habere puto. Poltqua emm hac ex cogitata expoli tioiic,mecû ipfe repu tare, rc-iiciendâ earn obnouitate fua eirc,amp; çmulos me ob eâ calûniaturos cumlibrorû darctur copia,quid fuper iftis prophetæ^verbis, anti-qui dixifsct,pcrquircrc cœpi,amp; inter cæteros occurrit Origcnes,qui prophetiam hanc, de Chrifti rcgno,vfq; ad fecundurn dus in fine mûdi aduentû duraturo,exponi.poiredocct, adeo vt terminus à quo duratio iucœprura regni ludæ erat,primus ■Chrifti aductus cher, amp;nbsp;terminus ad que dus fecundus aduentus. Licet autem voce , donec,non ita,atque nos cxponat,tamen dus cum noftra , expofitio mirum in modum concordat. Illius hic verba fubiieiam.Sivero quis,in omnibus cupiat curium vtriufquc expofitionis aptarc,potcft extorquere fortafsis,vt de Chrifto hæc, hoc modo vidcantur intelligi. Quia non deh-ciet princeps ex Iuda,id eft,hic, qui poft rc-furredionem eius,Eccleftarum princeps or-dinatur, amp;nbsp;dux de femoribus Chrifti, hoc modo exponet.Mcbra Chrifti elfe dicit Apo ftolus fidelium populum,fine dubio intclli-gendo fpiritualitcr eos, qui pro firmitate amp;

ipx DE VIRGIN! T ATE conftanciafortkudinis, oinnccorpus Eccle-fiæ fuftentare videntur amp;nbsp;ferre, vcl quia hu-mani feramis indicium, folet fcmorum ap-pelladone figuralrter dieu Apud nos autem qui feminat verbum femiiiac.Poterunt ergo, qui minifteriüm-verbijEccIefiç exhibent, de Chriih-femoribus inteUigi duces.Vfquequo veniant, quæ reporta funt? Et videbitur ka polie mtclligi,quod vfquc ad confummatio-nem feculi non deerunt ifti duces , donec veniant ea,quæ repo/ita fuut,quæ præ-parauit Deus his, quidiligunt eum.Etipfe cric expeâatio gentium. In die fcilicet iudi-cij,cum omnes genres amp;nbsp;populi,Chriliû iu-dicem in pauore cordis, amp;nbsp;tremore con-fciétiæ expedabût.Hæc Origenes.Ex cuius verbis idem , quod noftra expohtio aftert, eum dicerc,amp; dici poffe aflerere confiât. Nos enim hc verba prophetiæ iftius iiitclli-gimus. Quod fcilicet didtum propheta vellet,in Chrifto Ecclciiæ regnum incceptui'um inquoipfe æternùm regnatus-efi ,cnm iis principibus amp;diicibus,qui exclus femineamp; femoribus progignendi funt, amp;nbsp;propagandi vfque ad confummacionem feculi,doncc veniat ad iudicandum viuos amp;nbsp;mortuos. Et de hac generatione amp;nbsp;principum æterna füccefsionc, PfalmiHa cantat. Pro patribus tuis

tuis nati funt tibi filijxonftitues eos principes fuper omncm terrain.Archiepifeopos amp;nbsp;Epifcopos Apoftoloruin fucedfores deii-gnans,fupcr omnem terrain , hodic Chrifti authoritare amp;nbsp;nomme régnâtes. Atq; de hac gencratione apud Efaiam præclarum quo-que teftimonium habcmus,cap.59. fuæ pro-phetiæ, vbi Deum pattern , fie Chriftum regem alloqucntë inducit, Hoc fœdus meum cum cis, dicit Dominus. Spiritus meus, qui cil in tc,amp; verba mca, quæ pofui in ore tuor non .recèdent de ore tuo,amp; de ore feminis tui,dicit Dominus,amodo amp;nbsp;vfque in fem-piternû.Quibus verbis de Chrifti regln fce-ptro agere mihi videtur,quodcft vetbû Dei, quo verba vdut gladio quodain amp;- fceptro, Eccldias fiias Chriftiis, amp;nbsp;eius fuccclioics modetantur ^amp; hoe verbi Dei, qiiod pater in Chtifti ore pofuit,fccptrum nanquam de fuccefloru ,eius auferendum efleOfe. pro-pheta prædicit, quos Chrifti feme, id eft ge-netationem amp;nbsp;fuccefsionem myfticè vocat. Ex Chrifti autem amp;nbsp;fucceirorum eius, fuin-morum fcilicct pontificum, lateribus feu fc* , moribus,caetcri Ecclcharum principes amp;nbsp;duces nafcuntur, ài quibus mh mittantut, amp;: verbi fceptrum accipiant, durare non pof-fünt,imo ad Chriftuin non pertinent,nee ad

eius rcgnum. Eligo ergo in iüius patriar* chæ verbis inteliigere, Eccleliæ Romanac quæ domus lacob , quæ patris Dauid fedes, quæ Chrifti rcgnum cR, iceptrumdd eft au-doritaccm amp;nbsp;poteftatem, amp;priiidpum eius fuccefsioncm,ætcrnùm duraturam elle pro-phctam didumvoluille. Acque hoc clhquod Origenis indieac expofitio.- Vocacaucé femora Chrilli, firmiora eius Ecclclix mem-bra,quç velur femora cocu corpus,hc ipfa to turn Ëcclefiç myfticû corpus ferunt amp;nbsp;fufti-néc,vel quia ipli verbi Dei femine per Euan geliumin Chhfto lefualios Eccleliæ duces generant,amp; Eccleharum principes. Pulchra fanè meo iudicïo expolido, amp;nbsp;lucunda me-taphora, ad Eccleliæ Cacholicæ regln ftabi-litatem , amp;nbsp;fuccefsionem perpetuam; præli-gniheandam amp;nbsp;declarandam. Vides ergo, amice , Origenis expolidonem , præclaram noftræ,luGcm amp;nbsp;auótoritatem afferre.

D. Certè mirum in modum , quæ pro tuç expofidonis corroboradone in medium ex Origenei Efua, amp;nbsp;Pfalmifta attulifti mihi placent , amp;nbsp;tua expolido fidci contrarium nihil continet, imo ad regni Chrifti ftabi-litatcm intelligcndam multum confère, ne-que quenquam deinceps reiefturum cam; quihçc tua,quibus innititurfundamentale-

M A R I Æ- „ ^ ■ ^PJ' gerit cxiftimo, maxime cum ex tam antique dolore antiquitaus illi authoritatem cojici-! liaueris. A. Qupd ß quis earn reiieere ob ftinaco animo pergat, mini amplms audiet à nobismifl illud HoracijjSi quid nolH rcóhus, iftis,Candidas impqrtidi non,his vtere mecült;. Ego quod habui in medium attulbaly mdiPi ra præil:cç,amp; foluendi difficulcacis'propoüty nodum,racionem inueniant cómodiorem. li D. Alia nc adducerc in huius tuæ exppim tioniamp;confirma£ionem,pocesï 1 .,i:. nuj A. Muka faac'adhuc dici poflent » fed i»; immenfum tradracus hie creuerit,.ft- omina, quç fuper feripturç huius luterprécatione af-i ferre ex anciq,uis poifem, pericquiyehm. hm, ter eæccra,p. AuguRinum comperio parce propheciæ hums, videlicet illyd, fit ipfç crit expedatio gentiumisd tempus illud retulilie, quod poftprimum Chrifti aduentum nume racur,diccns non futurum Chiillum expeda tionem gentium, vfquequo poft illius refur-redtionem in eum crediturç gentes,ipfum ia fine mundi venturum ad ludicmm éxpefta-bunt.Quam propheuæ parcem,dam ad no-uifsimos dies refert, videtur indicarc,amp;rcli-qua ad eofdê referri polie. Hic de variecate, fecundum quam propheciæ huius verba ab antiquis Icgutur dotloribus,vcl de led um is, t 4

amp; intc^prcMtJôiïû vanecatc, ad quas Rabini rccurriinE,amp; Taimuâiftæ,diccre Îhperfedeo» alid'prop cris. NeqLie ciiim ni bac apologias' ahum propodeum feopu habebamus, quâm ollcndere iulù nos ratione , à comuiii pro-’ pheciae huius expohtioné reccdctidinn cilb iüdicalfedmo co a cio s prorfusab''eà' 'reçcfsif» fe: h quid autem hic à me ampliùs diclü de ' iideras ,-qito me apud pios quoique amp;nbsp;do*' dos viros, exeufem amp;nbsp;purgem edicito, rem fanègracam mihi feçeris.io.Di Mihi fansie-' diltiiamp; mco iudicio, æquo cuiquc le don., t- A. Nolabs re fueric,h^qiaömödoi quidam modernus Dodor, quoddam fuperius à me contra cômunem expofitionom addudum atgumcfirii foluacjhîc rccuJerb.Q^rit enim in hûc modfhGum prophetia mquit ilia di-eatjquôd regia potedas duratura'Atapud trigt; bum Iuda,adid vfque repus gt;nbsp;quo Sylo vent-turns crar,cumque poteftas h^c poll lani Hir cani mortem ad Machabæos, ac poftea tandem ad Herodem deuencrit,Gur feeptrum a-pud pollcros Dauidis,in tribu ludà no man-ferit,vfque ad Maria: patrem.Nam Machabçi ex tribu Leui funt,non luda.C^iomodo igi-tur feeptrum in corum manus pcrucnit?quo iure illi poccllatcm regiam vfurparunt^ ex-creuemnt? Et refpondet, Hanc prophetiam certc

ccró ficimplen oportuit, vti huic Sylo Chri fto,iuxta priorem ipfius in mundum hunc alt;iuentum,conucnicbat, amp;nbsp;fic , nc aliis pro-phctiis de Chiifto amp;nbsp;códitiönc regnóile eins repugnet.At propheca Zacharias didt prio-rcrti aduentum Chriltijfuturum Erihhoceft» paupcré,cgen«,'amp; humileïngt; cotcitipribilcm, ac defpicabilem.Iam h Chriftus natus riiinct turn èum adhuc ftirps Dauidis tregiat maic^ ftaris faftigÏum obrinuit gt;nbsp;acque ita Joachim, Maria amp;lafcph porCtia clari^regióq; feeptro potiti fuilFent coram mû do, vbi turn effet il-lüd pàupéiwimâ pra’fepö' ift^Bcthleem? Vbi fugain Aegyptu? Vbialiaé noeæ ac hg na ^hd mditaris Qmftu öc mifcrai arrünofa'q; cóiïdi rionis in iepor6 difpenlarionis ipfiiis,de'qua prophetictfunt varicmari^Quapropter breuis illa Madhai^oló in Tegrtô Judaieo- poteftas aut Vcgiiné, impletioni huiirsiprôphêoç non répugnât. Hoc fortafsis fieri voluit diinna promdenna, ob fuas caufasjptiinum'VTChri fins pauper,fine ftrcpitu’amp; pompa mon'dani \ rcgni,vti fpirituaJis rex è tribu luda ßrDauri ' dis näfeCretür, ideo tribu iUâ anrtos aliquot ante dignitatis muJfUfaaiTuttGrCj'Vilcm-'ac hu i iriilcm defpedamque fieri, ac fere cocidcro, I nulloqgt;in honore corä mundo haberi opor tuir,queniadniodü id Eia. n.deicribitur, vbi

zÿS DE VIRGJNITATE quitjEgredietur virga de radiée lelfc, amp;Bos Bue rainas,de radiee eius afeendet, fine fru-(äiBcabit.He bræus textus vtitur vocula Ge-Bbcamyoeem Aquila,Symmaçlms,amp;Theô-dotio rediderunt Græcè n.e^fMgt;v nd eft trun-cum,ftipitcm,baculuin VE fignificarent quod longo tempore poft captiuftatem Babylo-nicamicum iam nemo ex Ibrpc Dauidis rC; gum federn occuparet, quod turn Maria veluti è trunco quodam arido,amp;; Çhriftus è Maria exierit, quemadmodum amp;' Hieronymus feribit. .;.m!. uuinli'jc.

Hanc prophetiatn qucqueimplciinccef' feBuitjideoque tribum Dauidis,eo tempore, quo Cbriftus nafei debebat,antc omni regia gloria vacantein amp;nbsp;concemptibilem iaccre, amp;nbsp;veluti infrugifcrum , annofum,, aridüque truncum , amp;nbsp;ftipkem ,;reputari oportuit, id quod amp;nbsp;faélum eftiis centum amp;nbsp;viginû no-uemannis ,quibus poft lanum Hirçanum, •Afmonçi , id eft, Judas cum fuis cognatis'amp; nepocibus pöfterLfue,facerdotium amp;nbsp;fecula^ rem etiarn poteftatem vna admiftrauerunt. Ibi turn profapia Dauidica in eam pauperr tatem ac contemptum deuenit, vt viderccui' fieri non pofte vnquam vt tantus rex, ex ari-do hoc amp;nbsp;vetuftate, quafi plane corrupto amp;: emortuo trunco, proueniret. Cum autem tribus

tribus Icflc extremo contemptu labomrct, turn Sylo ChnftusJn forma humilijVili/ab-ieâ:aque,in Befhlecm ciuitate Dauidis na-fccbatur.ldcoqucludæi turn, cum grauis iis immincrcc Antiochus,cumquc Amofnæi fa-cerdocalcm amp;nbsp;rcgiam dignitatem in fe fuice-piffenc , turn facile diuinarc amp;nbsp;non obfeuris bis ßgnis admoniti intclligcrc potuilïènt,in-ftarc tempus illud , quo Syloventurus eflet. Ex jlfius dotions verbis »quam fit difficile communem prophetic illius expofitionem fuftinere,manifeftè patet, dum quam fe tor-qucat,vt occurrences foluat difficultatcs, vt-dcinus,cx quibus dum extricate fe conatur,' non potuit euadcre, quin fibi córradiccntia diceret : fatetur quidem prophetir fenfurn' clfc,quöd regiapoteftas ad Chriftum vfque in tribu luda perfeucratura crat, fatetur tarnen prædidam poteftatern per 129. annos' ante Chriftum natum ad tribum trafislatam lacer do talcm. Rurfum quod ait oporcuiflè, (vt impicretur altera prophetîaquæ de Chri fti humilitatc amp;nbsp;pan p errate prædixerat) non pcrfeucrarc ad Chriftum vfque feeptrum in tribu luda ; idem cft aefi diceret, prophe-tiam^pfophctiæ contrariam cflc,fcripturam fcilicct vnam,alteram deftruere.Öportuit in-quit , vt tribus luda per aliquot antea annos fine

joO DE VlRiGlNI TATE line vllo effet honore amp;nbsp;digniutc,velue trun eus quida ßccus, ex quo nulla Ipes appare-recgt;ramos vIios,Hores aut fruffus aliquando nafeituros, quatenus Chriftus pauper amp;nbsp;huinilis,cx Parentibus nullo regah honore aut diuitiis ornatus, nalccrctur in mundo,vt implcretur prophetia Zachariæ dicentis, priorcm Chrifti aduentum futurum Eni, hoc ell, paupcrem,egen urn,humilcm , con-temptihilem,ac defpicabilem.Noftra expo lino cum nulla alia feripturæ fententia aut prophetia pugnat, Imo noftra mirabilem habet cum,aliiSjde Chrifti regno prophetiis, concordiam.In hoc tonus difficultatis huius enodatio confiftit, ft. bepe perpendimus an quod tepus prohetia ifta coUimabac amp;nbsp;refpi-eiebati Neque.enim viuente filio patriarchs luda, rvlltim in cius domo amp;nbsp;familia regium feepcrum fuit,ncqye dum in Aegypto effent neque in egreffu , neque poft cgreffum ex Aegypto vfque ad Daniel regem, quifquam ex ilia tribu. Judaicarum rerum fummam tenuit. Qusritur ergo, an feeptrum iftud (quod Schultam,.td eft, imperium j Tharr ghum interpretatur ) de quo agit .propheta feeptrum effet Dauidis,an verb Chrifti. Non poteftdicifeeptrum cffe Dauidis,cum per tot antequam Chriftus venirct fecula ex tribu luda

bu lu da ablatum, per tranfraigratioucrn Ba-bylonis fuerit,in qua nullum regem ducem aut principe præteraiienigenas ludæi liabue re, vt patet ex Dan.Neque cft quod quifqua machematicos mihi bic reges ,ab omni regno amp;nbsp;fubdicis abftraftos, efdngatjdicendo regium ius Temper in pofteris perfcuerafle Dauidis, licet co non frucrentur. Nam iiifto Dei iudicio propter fua,amp; patrum fuorum pcccata,pnuati regno à Deo fuere, amp;nbsp;corum regnum Nabuchodonofori datum,de quo Daniclis q.lcgimus, quödideo punitus diuinitus fuerit, quod regnum fc à Deo habere non cognofceret. Septem, in-quit illi Daniel, tempora mutabuntut fuper te, donee feias quod dominctur excel fus fuper regnum hominum, amp;nbsp;cuicunque vo-lueritdet illud.Et poft pauca,Rcgnu tub tibi manebit, poftquam agnoueris poteftatem efle codeftem-Quare amp;nbsp;didus propheta feics à Deo regem fuum faftum efle Nabucho-donofor, licet ex tribu luda clfet, cum tarnen Dominum fuum regem vocar, cui lie ibi loquitur, Hæc eft interpretatio fentcntiæ altifsimi, quæ peruenit fuper Dominum meum regem.Et non dubium,quin ita eum omnes alij principum quonda luda blij, fa-lutarct,amp;alloqucrctur. Hoc ergo pro certo habeatur

JOI DE VIRGINITATE habcatur, amp;nbsp;confeffo, Deuin abftuliflc regnum à Dauidis pofteris, amp;nbsp;dcdiifc illud Nabucliodonofori, amp;nbsp;cius per aliquot an-nos fucceiroribus,amp; deinde Perfarum regibus,qui dominati illis fuere, amp;nbsp;à Deo poce-ftatem regiam fuper cos habuere, quare amp;nbsp;Cyrus quoque rex, à Deo datu fibi rcgnuin fatetur, cfi ludæos ad xdificandumilU tern-plum,in patriam fuam ex captiuitate remi-Jit. Ablatum line dubio fuit,iufto Dei iudi-cio ex luda regnum, amp;nbsp;feeptrum , amp;nbsp;datum Nabuchodonofor, neque tarnen Chriftus antcaquam auferretur, venerat, neque turn ftatim cum ablatum fuit, venir : alius ergo quærendus eft verboru propheta: fenfus.De alio feeptro quam Dauidis in illis agitur.De feeptro fcilicet agitur, quod in nouifsimis diebus tribus crat habitura Iudæ,de quo feeptro fomnium quodda diuinitus Nabuebo donofor habuit,quod interpretatus illi Daniel dicebatjEft Deus in coelo reuelans my-ftcria,qui indicauit tibi rex Nabuchodono-for,quæ vetura funt nouifsimis temporibus. Ec quid eflet id, quod fibi indicarum eflet futurum in nouifsimis temporibus expo-nensgt;vbi de quatuor regnorum mundi vi-cifsitudinibus egiftet, tandem fubiungit, In diebus autem legnorum illorum, fufeita-

bit Deus cœli regnum, quod in æccrimm non difsipabitur, amp;nbsp;regnumeius alten populo nô dabitur.Quali diceret. Eric regnum amp;nbsp;fccp rum, quod non auferetur de tribu amp;nbsp;populo in quo poiitû femel fuerit, neque ad âmiheudinem aiiorum regnorû, vllas mu tationum vicifsitudines fentiet. De iltis ergo nouifsimis temporibus agebat etiam patnar-chalacob,prælentia,tangens amp;nbsp;futura,vt Au guftinus ait,profpiciens,dum dicit, Non au-fercturfeeptrum deluda» donec veniat qui mittendus cft.hoc eft, No auferetur amplius regnum de luda ,quando venerit ChrUtus» quod fie icterpretari cogimur,quia ide quod Daniel de Chrifti regno prçdixifle videtur. Dicendo ergo quodfeeptrum iUudj de quo agit Iacob,fccptrû effet Chrifti, quod in nouifsimis diebus in tribu luda ponedum erat, facilis erit prophétie interpretatio, fine earn, vt nosjiuc vt Origenes interpreteris, qui il-lud,donee veniat,ad fecundum Chrifti ad-uentum refert, cuius fccundi aduétus refpc7 ftu,Chriftum ait,expedaàonem diei gentiû. Nos autem illud, donec,pro dum,vel, quan-do interpretamur, amp;nbsp;expeétationem pro fpe accipi polfe dicimus » quia Chriftus fpes eft vnica gentium,non efle aliud praeter Chrifti, nomen fub cœlo credentJb, in quo fe faluos fieri

fieri oporteauHabes inique ainplam ùm lu-tionû expofitionis noUr^ explicationum, amp;nbsp;corum quæ pro comunis aficruntur fuften-tatione eófutationem. His diebus dum cum viro quo dam dodo fuper his difputarem» ciimque argumcnrisjquibus fupra expoduo-ncin comunem oppugnaui, vrgcremj amp;nbsp;inter estera, negate in Machabæos regnum à luda translatum fuifle nonpöiret,eo tandem rccurritjChriftum quoque vt dicecct ex. Ma chabæorum tribupróptcr vtriufque.per ma trimonia commixtionem dcfccndilië , quod cum allcgato Diuo Paulo exertè aflerentei nullum de Chrifti tribu altario fcruiiire,rcfu^ taflem j vim turn eludere conatus ed argu-mentij dicens Machabacos regnum fine iure vlurpaflc,quod iure ad tn b um ludæ fpeda-bat.Ergo,întuli egoJniudiMachabæi fuerc, ergo adimplctioncm prophetiæ ’fufficiebat lus habere regnandhadeo vt fi nullus vnqua eXea tributegnaffer,quia tarnen ius regnan-di femperhabebanc. dia iceptrum habuifie lêmper luhilo fccius poflent. Eigo «aam* amp;nbsp;Herode reguantc/ceptrum crat adhuc in tri bu ludaî quiaHcrodes non legitimus regui barres,fed violcntus-vfurpator erat. Turn die ne Vidus vidcreturs co confugit, vt diccret Herodemiure rcg|feafl’e.gt; quia ita Deus volc-i u bat,

M A R I Æ. je bat, vtludaeorum ad alienigenas regnû dc-uolucretur.Igitur dixi ego, inuîto amp;nbsp;nolente Deo , Machabæi regnauêrc, amp;nbsp;poft cos Romani à quibus precario regnum Herodes acccpit,quorum benificiarius rex amp;nbsp;tributa-rius crat, quare amp;nbsp;in eius regno, Cæûrisde vniuerfo dinumerando orbe, parebaturedi-ftis.Ergo amp;nbsp;Nabuchodonor,cui Deum cœli regnum dedifte propheta teftatur, inuito etiam Deo, ludæorum habuit amp;nbsp;obtinuix regnum. Quas illadoncs cû reiieerenó pof-fctjconfelfas porrexit manus,ingenuè fadus, non inuenire fe,quaratione reiici ca amp;nbsp;folui, quæ contra communem expofitionem ad-duclaa nobis funt poflent.

D. Neque ego quoque qua viaquis,quin üs capiatur, elabi pofsit video , quare amp;nbsp;in tuam torus fcnrcntiam,co,ob quam nemo te iure repræhenderit niß iftis refutatis, mcJio-ra dederit.Ccrtü eft, vbi multis amp;nbsp;manifeftis feripturæ fcntentiis,expofitio aliqua palam repugnat,amp; contradicit,aliam,quæ cum ilJis conueniat qusrendam efle, amp;nbsp;erraret toto cœlo qui Concilium Tridentinum aßtex fenfiflc diceret.Si in aliis quæ in dido tuo ß-bro obferuaui, mihi ita arque in hoc fccifti, fatisfeccris, quod alicuius reprathenfioncs timcas non erit. Ä. Vnanimem-nonvi*

' deo pacrum in hac prophccia interpretanda confenfum. Nam cum Auguftinus amp;; plcri-qucalij j turn ablatum cxIuJa fccptrum dp cant,cum Kcrodcm alienigenam regem lu-dæi habucre, qui ante Chrutum natum per. tnginta ad minus annos regnarat, Diuus Hieronymus vfq; ad pafsioni Chrifti tempus,non ablatum ex luda fuilTc feeptrü, afle-rit.Nam de pafsione Chrifti exponens illud Sophoniæi.cap.Et cric in die hodiæ Domini, vifltabo fuper principes amp;fupcr filios régis,fic ait.Viuificabic Dominus in Aduentu de pafsione Saiuatoris,id eft in die hoftix fi-Uj fui,fuper pontificcs amp;: facerdotes populi ludaici.Et fuper domum regiam. Vfquc ad illud enim tempus, perfeuerarunt reges ludx de ftirpc Dauid fecundum prop benam la-cob, Non deficiet princcps ex luda, neque dux de femore cius,donec vcniat,cui rcpoli-tum cft,öc ipfe crit cxpc£tatio gentium.Poll hoftiam enim Domini, ablatum eftregnum à ludæis.Hçc Hieronymus.Qi^ verba dum lego mii'ari folco , quomodo Diuus Hieronymus dicat reges de tribu luda pcrfeucralfc vfquc ad pafsionis Ghrifti tempus, cum ex Auguftino amp;nbsp;lofcpho conftet, Ariftobulum ex g en ere facer do call amp;nbsp;Alexandr um,amp; Aie xandram • eins viduain regnafle mulco antea tempore

Mar l’Æ. J J07 tempore fupcr Iudæos,ijuî non étant de tribu Iuda,amp; ex EuangeJio eonftet, naro Chri-fto Hero dem ludæorum regem tuille amp;nbsp;tem pore pafsionis Chrifti, nullum cos, prêter Cæfarcm, regem agnouifle, dicentibus tUiS ad PilatumjNon habemus regem nifi Cæfa-rem. D. Ego quoque non video,quidD. Hieronymum in fcriptura,atquc hiftoriado-^hfsimum jad tale quid feribendum amp;nbsp;di-cendum mouerit. A. Non mird li bonus quandoq; dormitat Homerus. Na opère in longo fas eft obrepere fomnu. Videtur for-ün,ad illud Chrifti ad Pharifæos refpcxilfc, Auferctur à vobis regnu Dci,amp; dabitur geti faciéti fruftus eins. Na poft Chrifti pafsioné hæc Chrifti verba impleta fuere,ablata vinca pcruerlis eolonis, amp;nbsp;crudclibus homicidis, qui harredé vmeç extra vineam trucidarunt. Scd non de tali regno, de quo hic Chriftus agebat,prophetiä Iacob intelligenda elfe reh-qui Eeddiç patres arbitrati fünt.Nam de regno téporah vilibili,non defpirituali inter-prctati ea funt,dü ad probandum Chrifti ad-Ucntu,eam cótra ludxos allegant, tune abla-tü ex luda regnu amp;nbsp;feeptrumafterentes cum ludæorum Herodes regnum vfurpauit.

D. Practerca, Chriftus ad Scribas amp;nbsp;Pha-tifços facerdotes amp;nbsp;Icgis do(ftorcs,vcrba ifta y

jo8 DE VI R G I NI T A T E dicebat non parnculantcr ad eos,qui eranc de cubududa, ad quos tantum prophetix lacob verba diriguntur.

D.Nodus iftedifficiliorcft,quàm qui à me folui pofsn.? A. Midi cercè, velut Gordius nodus'videcur.Conatus quidem fum verba prophetiæ prædictæ occaiione ex Diui Hic-fonymi verbis fumpta de regno illo(dc quo Chriftus in fupradiótis ad Scribas amp;nbsp;Phafi-fieos verbis agebat ) interpretari, at optatus non fuccedebat effeâus. Neque enim, qux commentabar fccum,amp; cum.rcliqua fcriptu-ra confennebant. Hoc vnum præcipuæ cx-poßtionis , quam moliebar filum fuccinde-bat,quod exprefse fcriptura dicat, prophe-tiam iftam propric ad eos de tribu luda per-tincre,oportcretautcm dc cam capcremuS) aci^uc û ad vniuerfos in genere ludæos dich cflct,antequam ad regnum illud eam coapte-muSj quod ludæis auferendum elle Chriftus prædixit. D. AtDiuus Auguftinus amp;nbsp;quot-quot eam ad probandum Chriftum tum cu natus eft venire debuide, ex eo quod regnum ad alicnigenam translatum à ludais effetjdicere confequenter tenentur, non ad folam tribum Iuda,fed ad vniuerfum generaliter ludæorû genus,ifta prophetç verba di da eire.Athxcdixide, eft reliqua propetix iftius

iftius vaticinia, quæ de Chrifto -diâa efle turn ipfi,tum reliqui Ecclefiæ dodorçs idco alfcrunt,quôd ipfc ex tribu luda amp;^non i ex aliqua alia duodccimtribuumclTetîVànared ; dere nulliufque vigoris ad redemprionis no-gt; ftræ myftena probanda. D. Verum vaque eft.Et idea qua rarione de regno illo poft paf fionem Chrifti ludæis auferendo,propheriæ iftius verba intelligipofs!nt,nonvideo.)'lt;»' M A. Si ad vniuerfos ludæos ifta pröplie-tiæ verbal referri poftent, faciUimc^'fuccei-fiftet expofitio , qua de regno illo ludæis poft Chriftimórtem auferendo, interpréta* ri ca conatus fum.Tune enim dixiATem peé fceptrum amp;nbsp;duces de femoire ludx yintdli^ gendos cos efle quiregnuni Dci‘fpirituale, quo fuper ludæos regn abat an re Chriftum natum,eius vice amp;nbsp;nomine rtgebant i quod regnum, vinea quoquc Domini Sabaoth dh cebatutjquç locata eratagricolis, ns feiheet, ' qui fuper Gathedram Moyfi fcdcre^ScribiS amp;nbsp;Pharifæis,quos malos poft Chriftipafsior nem, male Deus perdidit, vinea aliis loca* ta agricohs,qui früétus in tempore, debitos reddercnt,ablato ab illis regno Dci , amp;nbsp;dato ludæis fecûdum Spinrum,fcilicet Chriftia* nis, qui funt domus lacob fecundum Spiri-tü, Ifcacl fecundum Spiritum,fihj Abraham.

}ioo. DE VIRGINITATE fecundu fpiritu penes quos eft nûc rcgnuin Deifuper quos Chnftus regnat, amp;in ærcr-num regnabk.De uli regno verum eft quod non ablatum fuidutkeis, donee venir Chri-ftus,donee venir dies pafsionis eius,qui crat dies hoftiæ,de qua per Sophoniam loqueba-tur Deus. D. FaeilJima- cirer iftaexpolino, amp;nbsp;maxime quadrat cum prophetæ verbis , ft illiu^ verba ad omnes ludæosreferri pofset.

A.Poftet hîc dieftquod fleur propter no-bilicatem tribus ludx, ab ca populus Krad in nouiftimis diebus ludæorum nomen at ccpitjitaaliquaad ludam dilt;fta,ad vniuerfos ludaros pertinere potuiftc. tdeo prophetam? præfentem ludam tangentem , in ca qu« yniuerfls lud.æis ab eo nominandis euenru-ra crantjquoad ablationcm regni Dei ab il-lis,rcfpcxifl’c. Hæc dixcrim vt melius fuper his aliquid cogirandi ifta leeluris occaflone prçbcrem.Pluraquidem dici hie adhuc pof-fentftedhuie difputationi corónidem impo-ncrc.nccui fua faftidio longitudinc flt,pcr-cupio. D. Sacræ feripturx ftudiofls nihil gratius eftepoteft^qua obfcuriora ipflus lo-ca fcrutando,genuinum illaru renfum inuc-ftigare amp;nbsp;comperire. Ideo quod longiori di-fputatione difficultatcm hanc à nemine ante.! fatis cxplicaram,cnodarc conatus cs,gr3-tuin

A. Equidem fudores nollros aliis candide impcrtimur. Sedrcftat/alia qua: dido in libro obferuafti reprchcnßonc digna,vel certè digna reprchenfione apparcncia,expo-nere pergas. D. Scd prins veile varictatem lc£lionum huius prophetia: breuïter anno-tares,quemadmoduni varie apud doftores repencur. A. Lubens id feccro.Diuus Au-ftinus Iib46. de ciuitate Dei, cap.4r.amp; lib.12. contra Fauftum cap.41.de prophetia: huius verba lcgit,Non deficiet phneeps exluda amp;nbsp;dux de femoribus cius,doncc veniant, qua: repofita funtci, amp;nbsp;ipfe cric cxpcdatio gentium. Quam prophetiam, de Chrifti aduen-tus temporeexponensjieait.,Ipfe igitureft, in quo repofita crant promifia ludac, qua: donce vcnircnt,nunquam principes, hoceft reges Ifrael,ab illa ftirpc defuerunt. Idem tarnen Iib.i8.de ciuitate Dei cap.45.ait aliquos ante Herodem ex ftirpc facerdotali fuper Ifracl rcgnafle,vti Ariftobulum , qui fuit rex amp;nbsp;facerdos,amp; aliquot eins fucccftorcs,vti ex præcedentibus patct,ncque lcgit,vt nos donee veniat qui mittendus eft, fed donee veniant,quæ repofita funt ci. Ovigenes homi-lia 17. in Gen. fie prophetiam hanc legit, Non deficiet princeps ex Iuda,nequc dux de

-JU DE VIRG IMITATE fcmoribus eius yfquequo veniat ca quæ rc-poßta funt ei vei vtin aliis cxcmplanbus ha-becurveniat is,cui repofitum cft,amp; ipfe ent expeftatio gentium,de qua fic ait. Hie locu s manifefte refertur ad ludam. Confiât enim vfque ad natiuitatem Chrifti, non defcciffc principes ex generc ludæ nee ducesde fc-monbus eius vfque ad Herodem regem amp;c.

Diuus Hieronymus in 3. cap.Ofeæ expo-nensillud prophetæ. Dies multos fedebunt filij Ifrael fine rege, amp;nbsp;fine principe , amp;nbsp;fine facrificio Sc fine altari,amp; fine Ephod, amp;nbsp;fine Tcraphim.vbi per regem in tdligi Chriftum dixilIctjaHcgat prophetiam hanc patriarchæ Iacob in alio fenfu,quam in prius adduda à nobis cius fententia, cam inrerpretatus eft. Sic enim ait,de hoc rcgc,amp; lacob in bcncdi-£tionc ludæ patriarchæ loquitur, Non defi-eiet princeps ex Iuda,ncquc duxde fcmoribus eius,doncc veniat, cui repofitum eft, amp;nbsp;ipfe crit expeftatio gentium.Ergo poftquam defecit princeps ex luda, Se dux de femori-bus,eius,óc Herodcs alienigena amp;nbsp;profclytus fufeepit imperium, intelligimus veniffe, cui regnum repofitum cft,amp; ipfe crat expedatio gentium.

Hie Diuus Hieronymus principem ex luda dcfccilfe turn ait , cum Herodcs rcx fa-«Stus

MARI Æ. jij éhiseftludæorû.Et prophetiam in eoallcgat fcnfii,quaü dixiflec prophera,cum venturum Chriftum,cum ludæorum regnum ad aJic-. nigenam translatum effet. In loco autem priiisà nobis ex eo\allegato, ait, vfque ad Chrifti pafsionem perfeucraffe reges ex tribu luda, amp;nbsp;non nili poft Chrifti pafsioncni abJatum à ludæis regnum fuiffe.

Intcrlinearis veto glofa fuper prçdidnm Ofcæ locum,fie dittam allcg.it prophetiam/ quafi dixifict prophcta,non prius venturum Chriftum,quàm defeciffet princeps ex luda* Nam interpretans illud,fine principe, airjDd lacob , fine ipfo Chrifto Saluatorc amp;nbsp;laccr^. dotc,quianon veniet Chriftus, donec dèfi--cict princeps de Iuda,amp; regnet Herodes alic nigena.Hæc dicta glofa, quæ certè contrario in fenfu atque prophetiæ verba habent/ ipfam allegauit. Nam propheta ait. Non de-, fielet princeps ex luda donec vcniat Chrh ftus:giofa autem prædiéta inuertit eins verba ipfum allegans,ita aefi dixiffet, Non veniet Chriftus donec deficiet princeps ex luda,’ ciim prophetæ verba exprefsè fignificent, fi aliter quàm nos expofuimus, interpretanda cffe dicatur, non prius defedurum princi-pem ex luda,quàm Chriftus veniret, id eft,, vfque poft Chrifti aduentum, non defeétu-

,14 DE VIRGINITATE ruin principes ex luda» feu non efle auferen Juin feeptrum exluda, niâ pollquam Chri-Itus vénerie.

Quid Rupertus fuper hac prophétie feri-pferk,hic quoque infererc nonabs re fucric. Is lib.9.comnient.in Gencf.cap.Z9.ßc fuper iftis prophetç verbis fcribit,iam quad quçre-retur, quando ille veniret, amp;nbsp;quod fignum aduentus cius,continuo fcquitur,Non aufc-rccur feeptrû de Iuda,amp; dux de femorc eius, donee veniac qui miteendus cil, amp;nbsp;ipfe eric cxpcélatio gentium.Hoc omni homini ocu-los habenti,ccrturn amp;nbsp;prçdarum eft.Quado cnim J vcl ex quo abJatum eft feeptrum de Iuda,amp;: dux de femore cius? videlicet ex tue, quando regnum ludæorum Romanis tra-dentibus adeptus eft Hcrodes alienigena,pâtre Idumeo,matrc ortus Arabica. Et quidcm reges defeccrat à tepore captiuitatis Babylo-niexHuecs tamê qui eifent de genre illa pcr-feuerauerunt vfque ad contentioncs Hirca-ni, amp;nbsp;Arifto.buli, qui ex commixtis tribu-bus faccrdotali feiliect amp;nbsp;regia orti, regnü amp;: facerdotiu difeordibus dbi diuidetesanimis, contcdcndo,amp; inuicepugnado, tandem oc-cafione porrexercRomanç potcitati,locûq; aperucrunt alienigenæ Hcrodi. Ira paulatim dcdcictc,amp; claudicâtc femorc ludæ, tandem poteftas

poteftas omnis ab co fubJata eft. Vnde pru-denter non tantû diftum eft. Non auferetur feeptrû de Iuda,fcd add nu cft, amp;nbsp;dux- de fc-morecius. Tue primùm ergo fublacum cft feeptrum de luda, quando tulk illud Hcro-dcs,qui vtiq; ludæus non crat.Quis aute nc-fciar,quia tune venit qui mittedus eratîTunc cnim Icfus Chriftus Dei filius in Bethléem ludxjdc virgine nafei dignatus eft.Hæe Ru-pertus.Nicolaus de Lira fteprophetia iftam cxponit,Non auferetur feeptrum de Iuda,id cft, dignitas regia, amp;nbsp;dux de fèmore eins. Quia déficiente regno, inrerfecto rege Sc-dechiain captiuitatc Baby Ion ica,extune gu bernatus fuit populus ludçoru per illos » qui erant de tribu luda, quia in reditu dietæ ca-priuitatis Zorobabcl fuie dux corum, vt par tet Zacha.4.amp; Aggei i. amp;nbsp;poftea facerdotes gubemabant popuJum,vt patet tempore Ma chabæorum , qui etiam erant de tribu luda, quia tribus fteerdotahs; amp;nbsp;tribus regia erant cômixtæ,vt patet 4.Rcg.n.vbi dicitur, quod Sofabath foror Ochoziç regis ludç rulit loas, amp;nbsp;erat cum ea fcx annis in domo Domini: quia ipfa crat vxor loiadæ pontificis.Et ifto-rum regimen durauitvfquead tempusHe-rodis,qui fuitalienigcna, fcilicct de generc Idumcorum. Ex hums docloris vcrbis,con-

}i5 DE V I R G IMIT ATE ftat regnum amp;nbsp;reges de tribu luda per capti-uitatern Babylonicam defeciffe penitus, fal-uat auté veritatem feiifus,quem dat prophe-hæ, perhocquod fucre duces faltem, licet nou rcges,de tribu Iuda,qui popülum vfque ad Herodis tempora rexcre, fed eius expofi-tioniobiicitur, quöd prophetia propofitio copulatiuaeft non diHunétiua. Aitenim co-puhtiuè,non auferetur fceptrum amp;nbsp;dux.non autem non auferetur fceptrum vel dux, Vn-dc ad illius veritatem oportcrct oftendere v-trunque , regem fcilicct amp;nbsp;ducem vfque ad Chriftum,habuiffe pofteros ludæ. Quod ß propheta dilîûftiuc loquutus fuilfet, optime fenfum in quo exponit eins verba, faluafl’ct, dummodo duces ex tribu luda vfque ad Hc-rodem,Iudços habuilfe probaffer.Licet cnim habuiflet quidam pontifex vxorem fororem regisJioe tarnen fecit contra legem Dei, id proh'ibentë,vti fupra docuimus.Neque pro-baripoteft Machabseos expotificibus defcen dilTe.Mathathias cnim Machabæorum pater, non erat pontifex, fed ßmplex facerdos de vice Ioachim,ncc fuitfummus Pontifex. lu-das fuit primus fummus pontifex de Afmo-ncorum progcnic,afl’umptus ad talem digni tatem à populo,poft debcllatos ab eo Antic chi duccs.Prçtcrca licet p 6 tide es accepilfent ex alia

cx alia - tribu vxorcs,tarnen quia per patreSja-uos amp;nbsp;attauos, non per marres ex qua quis tribu effet cenfebarurjuon adhuc inde feque retur,quod Machabçi effent ex tribu luda, licet aliquam ex illa tribu matrem habuiffent. Neque fequitur,licet loiada pontifex contra legem Mo fis agendo,vxorem habuerit ex tri buluda, quod cæteri omnes facerdotes amp;nbsp;Leuitæ idem fccerint. Chriflus autem cum non habuerit pattern hominc,fcd folùm ma trcm,cx ea tribu cenfendus eft, ex qua cius auus,marris fuæ parer defeenderat. At Apo-ftolus hanc Nicolai de Lira euaûone reiieit, dum ait,nullum ex tribu luda altario feruiif-fe,vti fuprà diximus.Et tâto cum rigore exigt; gebatur,ne quis ex alla tribu, quàm facerdo-tali, feu Leuitica altario feruiret, quod quidam rex ex tribu luda lepra ohm perculfus fiïit,co quod incenfum adolere Domino præfumpfcrat,vtpatet x.Para. 16. Quare amp;nbsp;in fuis Burgen, ad Nicolai glofam, additioni-bus,hanc ipfîus eüafionem rciicit,diccns, lu-dæorum cauillationibus reftè à Nicolao re-fponderi,vno excepto,fcilicet, quod Macha-bæi qui facerdotes fuerunt,amp;gubernarût po pulum/?ffent ex tribu luda,quod ipfi,inquit, negant, nec plané contra eos hoc probatur. Quare alium quæritmodum euadendi vim argu

argumenti,quod ex co quod Machabxi, qui non erant ex tribu luda ludæorum per tot annos duces fuere, ad comunem expodtio' nc oppugnadu fumitur.Et adducit ex quo-da libro cuiufdâ Rabini,piigione vocato,fabula illam, de quoda coliegio feu coiiftorio Iiida:orum,Sanlicdrini dicfo,quam ßbi miré placerc ait,ad qucm,inquir,omnes difhcul tares feu dubia legis,amp; fidei perueniebant, amp;nbsp;omina fumma indicia, amp;nbsp;controucrlix,qui fub regibus amp;: ducibus luda in Hierufalc ha-bitabant amp;nbsp;in reditu ex captiuitate Babylo-nica,apud Hierufalcm durabat eorum potc-(bs,prouc pot elf as alicuius capituli vacate fc de durât, quoin poteftas,inquit,durauit etiä tempore Machabxorum,amp; vfque ad certum tempus ante deftruftionem rempli fecundi, quod concurrit cum tempore pafsionis Chrilti. Hxc fabula feripturæ contraria eft, qux fidei dubia ad fummum facerdoté fpe-dare docet Deut. 17. Et de Icgis fcientia amp;nbsp;deillius controuerfiis indicat e ad faccrdo-tcs,non ad cos de tribu Inda fpclt;ftabat,vndc oporterct diccre didum Sanhedrim ludæorum , ex tribu facerdotali collegium fnifle, non autem eorum, qui crant ex tribu Inda, qui militiam, amp;nbsp;ciuilia negotia fcâabantur. rrxterea collegium iftud dici non potcrac rcx

rex vd duXjqui non ad democraticum , aut aviftocraticum, fed ad monarchicum regen-lt;ii populum genus fpedat. Et ideo author replicarum correftonj Burgenfis Matthias ThoringSaxo,hancipliusfiibuiain reiicit,fic fenbens. Fingit, inquit^ Burgenfis cum lbo pugione,quoddam confiftonum habens li-miiem vim , ficut habet capitulum fede vacante,per quod putat concludere ludæis male hune palfum cxponentibus pro tempore Machabæorum, quando de tribu luda nec crat feeptrum, neque principatus. Deinde réfutât opinioncm Burgenlis primo, quia fi-Ûiim iftud confiftorium durauit inquit, fe-cundum eum,vfque ad deftrudionem rempli fccundi,fa6tam anno Sj.poft Chriftma-riuitaté. Nam Chnltus vixir annos 33.amp; 50. anno poft illius pafsionem templum à Tito cuerfum fuir,qui lundi faciunt annos 83. amp;nbsp;fecundum Burgen, fenfus iftius palfus, inquit eft, quod ante ablationcm taiis confî-ftorij,non venir Chriftus. Vu de elfer error in 83.3nnis. Secundo non probat iftud con-fiftorium fuifle de tribu luda femper, imo fecundum communem opinioncm, Scriba: amp;nbsp;Pharifæfiqui hoc confiftonum conftitue-bant/ucrunt de tribu Symcon amp;nbsp;Leui,vt di-cit hïc glofa interiincaris. Verum mihi vi-detur

dctur potius dicendum iftos Scribas amp;nbsp;Fha-rifæos ex tribu fuiffe Leui. Nam iilud Deut. i7,Si difficile amp;nbsp;ambiguum apud te iudi-cium effc pcrfpcxcrisjurgc amp;nbsp;afcendeadlo-cum,quem elcgerit Dominus Deus tuus,ve-niéfque ad facerdotes Leuitici generis, amp;nbsp;ad iudicem ( id eft pontificem, inquit glofa in-tcrlinearis)qui indicabut tibi iudicij veritatc ad id alferendum nos agit, quandoquidem Burgenfis ait ad collegium iftud,caufas fidei defferri folitas. Et prætera Chriftus eos ait, fuper Moyfi cathedram fediffe , qui quidem Moyfes Leuitica ex tribu erat. Diftus Matthias licet confiftorium iftud Burgenfis euer terit, non tarnen attulit ipfe rationem, qua argumentum ex eo , quod Macliabæi, qui duces amp;nbsp;pontifices fuére,de tribu ludanon erant, fumptum folui pofsit, neque réfutât in eo Burgenfem, quöd Machabaros elfe de tribu Iuda,probari non polie dixerit.

Diuus Auguftinus libro li.contraFauftu 4ï.cap.inquit, Vellern fcire,imo melius ne-fcierim,qua cæcitarc animæ legerit Fauftus, vbi vocauit lacob filios fuos,amp; dixit, Con-gregamini vt annuciem vobis,qux occurfu rafunt vobis in nouifsimis diebus.Congrc-gamini amp;nbsp;audite filij Iacob,auditc Ifracl pattern vcftruni. Hic certè nemo dubitat pro-phetan

M A R I Æ: T '1 Jii phctantis perfonâ effe diJucidatam. Audia-mus ergo quid dicat Hlio ludæj de cuius tribu Chnllus venir ex femine Dauid fecun-dum carnem, lient Apoftolica dodrina te-ftatur. luda,inquit, te laudabunt fratres tui, manus tux fuper dorfa inimicorû tuorum, adorabunt te hlij patris tui. Catulus Iconis de germinatione, fili mi afcendifti,recumbés dormifti vt lco,amp; vt catulus leonis , quis fu-feitabit cumiNon décritprinc cps ex Iuda,amp; dux de femonbus crus, donec veniant, quæ repolira funt ei, amp;ipfc erit cxpccbitio gcn-tium.Ec paucis interieôis exponit hæc vlu-ma verba lie dicens,Si defuit princeps ex lu-da, amp;nbsp;dux de femoribus eius donec venirêt opporturio têpore,quæ promilTa tâquam repolira fuerant? Sunt enimliteræ certilsimè hiftoriæ ipforum quoque ludæorum, qui-bus ofteditur primùm alicnigena Herodem regefuifle in genre Iudæorû,quo têpore na--tus Chriftus clblta non defuicrex de femine luda,donec vcnirent,quæ repoli ta étant illi. Idem lib. xz. cap. 84. amp;nbsp;8^. diebam quoque propbetiam allegat amp;nbsp;exponit,licet aliam ha beat leótioncm ab ca,quam adducit libro n.’ præallcgato.cius verba hic inferam.Eo faire tempore, quo iara ludæa cœperat reges• ex tribu luda nó habere, non eft computandus'

Herodes maior in regibus êius, taquam markus Thamar. Eratenimalienigena, nec ci Sacramento' 'ülo myfticc vnftionis, tan-quam coniugali fœdere cobxrcbat, fed tan-quam extraneus dominabatur, qua potcfta-tem à Romanis, amp;nbsp;à Cæfare acceperat. Et paucis iocerieâis,Illo ergo tempore,quo iam de tribu luda regnum defeccrat, veniendum crat Chrifto veto Saluatori Domino noftro qui non ob effet,multumque prodeflet. Sic cnim fuerat prophetatum. Non deficiet princeps ex Iuda,neque dux de femori-ribus eius, donee veniat, cui repromiffuni cft,amp; ipfeeritexpcébariogentium.Iam ifto tempore omne quippe magifterium ludæo-rum,amp;myftica,vnde Chrifti vocabâtur,vn-ârio ipfa defeccrat feeundum prophetiam Daniclis, tune venit,cui repofitum crat,ex-peftatio gentium,amp;vn6tus eft Sandus San-dorum oleo exultationis præ participibus fuis;Natus eft cnim Hcrodis maioris tepore: paiTus eft autS Hcrodis minoris tetrarchia. Huius itaque venientis ad'oucs,quæ perierât domus Ifracl, figuram gefsic ipfc Iuaas,cum ket ad tondendas oues fuas in Thamma, quod interpretatur deficicns.Iam cnim defeccrat princeps ex Iuda,amp; omne magiftc-riuna arque vndio Iudæorum,vr vcnirct,cui

M A R I Æ. ns repoßtu erat. Augudinus in vno loco ciiif-dem fui libri, aliter verba Prophetæ allcgat, atque in altero. Nam in primo Jegit, donee veniant, quæ repolira funt ei : in altero,donee veniat cui rcpromilTum cft. Hefechius presbyter Hicrofolymitanus, in quadam de beata virgine homilia Icgir, donee veniat, qui repolitus eft.Qua: dicta lint vt videatur, quam non lit in horum propheta; verborum interpretione , allcgationc amp;nbsp;expolitione, Vnammis patrum confenfus,

D. Iftaproculdubio varieras amp;nbsp;contrarieras obfenritatem indicat propberiæ,amp; de il-lius fcnfu cxplicando,ccrtam non elfe inuen tam adhiic rationem. A. Me, vt verum fatcar, torfere Temper amp;nbsp;aflixere, occurrentes, quas in fuperioribus tradauimus difficulta-tes,dum vt cum reliquis feripturæ fentétiis, amp;nbsp;hiftoriis, conciliari expolitio communis non poiret,mecum rcputarem:imo cum nullam omnino conciliationis ciufmodi incun-dæ,inucnire rationem poirem,amp; nulla ex in-uentis amp;nbsp;adduftis ab expolitoribus,qua.rcn-ti verum intclicthui fatisfacerct. Scd multo plu ra .a me, fiipcr quaeftione hac dicta funt, quam me difturum ab initio propofucram.

D. ld nccelTarium crat faceres, quatenus inteUigerent omnes quam iuftis de caulis ad

3x4 DE VIRGINITATE aliatn à communi quxrendam huius pro-phenæ cxpoütiouenajcoaäus aceeßeris.

A. Cumneque vUus fidei arciçulus fuper hac prophetia: obfeuricatc, neque mormu doftfina fuperftruatuv : deinde enm vnani-nds in eins cxpolinone, amp;.patruiti amp;nbsp;dofto-rumnon reperiatur confenfus ^ id raitn li-eniü’e exiftimani. Præcerea in co fenfu fcri-ptura aduerfus Iudxosallegare,qui fuftinen nequeat)amp; aduerfus quem habent ex fcriptu ra quod excipiant,fidem noftram non xdifi^ carc,fed,irriHoui exponcre mihi videtur.

Vod longiorcs hac in quæftione traftanda fneriinus , illius diffi-cultas in caufa fuit, in cæteris bre-uiores futuri fumus. Tuumautem

erit, qua: adhuc in fchedis tuis ex nolamp;o li-bro obfcruafti, proponcre. D.Quod nuc obiefturus lum,nuilapotcris,vr puto rauo-nc eluere. Aniiotaui eniin amp;nbsp;obferuaui, te fepius atque iteru dicere Dcü malußlc face-rCjVt virgo contra natura pareret, quain vt violadi voti virginitatis exemplu in Eccleiia rehnqueret. Deusaute nihi Ifacitjaut facerc

potcft contra naturamjfed bcne j-p-raïter , amp;nbsp;fupra naturam. A. Rationes amp;audonta-tesji quas habes ad hoc alle ren dum, veilem in medium aderres. Ego verö 'amp;;ranonc amp;nbsp;authoritate,non abfurde loquutuni meße elle , poll ca docebo. D. Auâ?dritas eft D,Auguftini quilib.ai.de ciuit.Deilt;a.8.1ie ait,Omniaquip pe portéta contra natumm dicimus elle,fed non funt.Quomodo'enim eft contra natnlam quod fit Dci vOluntatc, cum voluntas tantt vtique códlt(gt;r!s,códit;c rei cuiufque naturafitÆt lib.a^.contra Fau-ftum,dici,inqtut,humano more fokt, cótra naturam , quod eft contra -natorat »cürfum mortalibus nocum. Deus autem creator amp;: conditor omniumnaturarum, nihil contra naturam facit. Id enim’erft , vnicuique pci naturalc,quod illclt; fècerit, à qüo eft omnis modus,numerus,amp; ordo naturae.’Et codera lib. Contra furntnam illam naturae ftgelm à notiria rémotam fiucimpiörumyfiue adhuc infirmorum, tam Deus nüllo modo facit, quam contra fciphlm non facit.Idcm docet lib.de vcra innocentia cap.183. Vides hic fi-mul,amp; tanti doftorisauthoritarem, amp;nbsp;rationes,ob^juas air,nihil Dcum contra naturam facere polTc. Scholaftici dolores rationem afferunt Auguft. rationibus hmilcm , dicen-

ii6 DE VI R G IN IT ATE tcs,quu omn is ere AC Lira inpotentia dt obe-diticnciali rdpcchi creations, vu lueum re-fpcdii figuli,quod id ent cmulque rei natura, quod ipfnm dfe volucrit.Hic te auftori-tatc atque rati one conftridu teneo.Præterea inteUexi, dura Romæ eflem, doftifs. quof-dam Theologos, amp;nbsp;canoniftas, quibus cor-rigendi certos libros demandata cura crat çonimuni confenfu , vbi quidquain Deum fecifle contra riaturam in diftis libris conti-nebaturddabrafilTc amp;nbsp;delefleiquoruauóton-tati cedas oportet. A. Vrges me vehemen-tcr,at euafurum mco me cum honorecx hat difputationc fpcro,modö tu neq; rationem vilain vitiofam,pro tua tuenda aiTertione adi ducas,neque faUacia vlla-fophiftica vtaris, æquiuocèjxiacurx voeem in cadem oratione aceipiendo. Et nifi id fpontc feceris, ego te, admotis examinandæpropofitionum amp;nbsp;ra-tipnum^veritatis regulisjd vt facias vel inui-tum epegerQ., P. Noui hap reparte in tuis vti difputationibus , quaro,amp;a te quantunr potcro mihi cauebo , ne me fophifticè dif-putaflc,dcprehcndas aut compcrias. '

A. In tuæ affertionis fundamenta nunc jnquirere libet, amp;nbsp;an fölida. lint expenderc. Ais enim Deum nihil faccre cótra naturami fed bene prêter vel fupra naairam. Quxro

M A R I Æ. • ■ ^r num m codem hic fenfu amp;nbsp;fignificatione, natura vtrobiquc fumas. D.Vtique ahàsfal laciavtime xquiuocationis difturus elfes.

A. Quas caufas affers cur fic-dicendum lît,hæ funt. Prima,quia id elfe, vniufeuiuf-que rei naturam alferis j quod Deus feccrit. Secundo , quod voluntas tanti eónditoris, cuiufque rei natura fit. Tertio quia non plus Deus poteft facere contra’naturam» quam contrafeipfum. Quarto quia omnis: creatura in potentiaeft obedientiali rcfpe-lt; du Dei. D. In fumma, rationes omnes conclufifti,quas pro noftra opinione addui ximus. A. Volo nuc experiri, an vitiofas cas elfe oftendcre pofsim.Id enimargumen-* turn vitiofum cft,quodxquc ferait vtnque parti. Tam mihi rationes iftæ,ad probadum Deum nihil prêter vel fupra naturam'facere ferumt, quam tibi ad probandum cum nihd contra naturam facere polfe. D. Jdquo-. modo oftendi queac non video, A. Cu fc-, cundum te,id fit cuiufque rei natura , quod Deus facit,CU dicis Deu aliquid facere pratter naturam,aut fupra naturam,idem eft aefi diccres Deum aliquid facere pratter,aut fupra id quod facit. Rurfum cum dicis cuiuf-que rei naturam conditoris Deivoluntatem elfe, amp;nbsp;nihilominus Deum dicis prêter na-

}i8 DE VIRGINITATE tu va amp;nbsp;fupr» natura aliquid ficcrc,licct non côtra nauiranij idc cft,aclî diccrcs Dcum aliquid prêter amp;nbsp;fupra voluutatc fiiam faceve polfe,deinde cû cum dicis, idco nihil côtra natura facerc,quia nihil côtra fcïpfum faccre poteft,amp; nilnlominus prçter amp;nbsp;fupra natura cû aliquid polfe fateris,idê ctt,acfi dicas,cum aliquid præter,amp; fupra feipfum faccre polfe. Dcmû,quâdo idco non faccre cû quicquam côtra natura dicis, quia crcatura omnis in o bediêtia eius pbtcntiali côftituta clt,amp; nihilo minus præter amp;nbsp;fupra natura,aliquid cû pof fcfaterisjde prorfus cft,atq; fî dicercs,prçter amp;nbsp;fupra potentiale rcrum creatatû obedient tiam,aliquid eu polfe. Vides ergo,vtlt; ratio nés iftæ contra te militent, amp;nbsp;idco vitiofæ Imt. . D.’ Nondû id plane video. A. Sicut cnim côcl nd is ideo Dcû nihil côtra natura faccre, quod natura vniufeuiufq; rei côditoris eius volûtas limita côcluda ego,nihil cû fupra aut præterniaturâ faccre, quod natura vniufeuiufq; reiDei lit.volûtas.Sicutenim nihilcô-tra voluntatc fua faccre poteft.ita ncq; præter aut fupra voluntatc fuam. Itc nihil fupra aut præter id, quod facit,faccre pdteft,nihil fupraiaut præter feipfum,nihil fupra aut præ ter potentia rcrum obedicntialc.Ergo per có fequens, nöplus quidquam poteft fupra aut præter

praeternaturS, quàm cotra natura poffe eum aiferis. Et idco quas adduxifti rationes, tantu cotra te,ad probâdu Deû nihil fupra,aut prç-ter natura polie, militât quan tu pro tcfacerc arbitratus cas es,ad probâdu Deû nihil cotra naturâ facere. Vides itaq; vt rationes tuæ vi-tiofæ amp;nbsp;fophifticæ hnt, dum iifdé ego ratio-nibus Deû nihil prêter aut fupra naturâ fa-cere poire oftédo, quibus tu eum nihil contra naturam faccre pofle, probare conabaris.

D. Ita te video m meas infinuaffe- te 'rationes, vt qua via elùbar (-vt ingenue fa-tèar) penitus ignorem. Nam omnino fe-quitur,fïimcndo naturam pro Dei völun-tatc,aut pro co, quodDeus facit, autpro co , quod eft obedientialis rcrum pote'ntia, quod non plus Deus fupra aut prêter naturam faccre quiequam poteft , quam contra naturam faccre eum non polfe diximus. Non poteftenim quidquam pratter fuâ vo-lüntatcm,aut prettr obcdicntialcm rcrii po-tcntiam aut præter vel fupra id , quod facit. Hocenim manifeftum eft , negareque non polfum. Scd quid ad D. Auguftini didurus es auébörimtem,diccntis Deum naturæ au ftorcmynihil contra naturam faccre?

JJO DE VIRGINITATE cHDeû nihil contra naturam faccrc poiFcjat cam fie fumendo, verum quoque ell, nihil eum fupra aut præccr naturam tacere polie. Etideo D.Auguftinus,dum dixitDcum nihil contra naturam faccre,non fubiunxit ali-quid cum præter j aut fupra naturam facere polfc.Hoc tua vel tuorum,non Diui Augu-llini additio fuit.Nam fumendo voeem na-turam,ca fignificationc, in qua Diuus cam Augultinus dum Deum nihil contra naturam facere docet, accepit, xque falfum dl, Deum aliquid fupra, vel præter naturam facere, atque eft eum aliquid contra naturam facere. D. At fcholaftici omnes, ifta, qua ego vfus fum diftindionc,vtuntur amp;nbsp;ipfi,afferentes amp;nbsp;docentes veru elfe, Deum aiiquid cotra natura facere no polfc, fed bene fupra aut præter naturam. A. Apud nullum fcho-lafiicum Icgi, Deum nihil contra naturam facere poiTc,docent quidem quando contra Iiaturam,quando præter aut fupra naturam miracula faciat. Scd fi aliqui ex cis dicunt Deum contra naturam nihil faccrc,fed bene præter vel fupra naturam , in alu atque alia, naturam , fignificationc fumunt. Nam cum cum contra naturam aliquid faccrc negant, pro co fumut natura,pro quo cam Augufti-num in fuperioribus fumpfilTc docuifti» at cum

at cura Dcum aliquid prçccr,aut fupra natu-ram.faccre polie docent,uaturara, m ca Iut munt lignificatione, m qua à D. Paulo fu» mitur ad Romanos primo * cum de peccato centra naturam dilferit. Et Rom.n.cum o-Jeaftrum contra naturam,in bonam oliuam inferi ait,Et i. Corinth, n, .cum naturam ait non docere, quod viri comam nutnant. Ef CO modo, quo naturam accepit Diuus Am-brofius lib.i.offic. cum ait,ignominiam elfe viro,fi comam nutriat,quum côtra naturam elEHoc eft, fumunteam pro communi amp;nbsp;vfitato naturæ curfu,fccundum quemin fuas rcs naturalcs,adiones cxcunt,quamnm turam quoque re3:èdici etiam Diuus Aug. hb.16^. contra Fauftum doccc. Quia autem hoc non animaduertifti, in tuis cœpi te vcr-bis.Scrangulant enim fc ipfa ifta tua verba, dum ais Deum non faccre contra naturam, fed bene prêter ,velfupra naturam. Nam fi naturam,in eodem fenfu accipis,quum diets Deum nihil facere contra naturam, arque quum dicis, cum benc aliquid facere fupra vcl præter naturam, fumendo fcilicet naturam ita arque Augulh cam fumit,dum dicit Dcumnonagere contra nauram,profeâ:o fimili ratione cogeris diccrc,cum nihil prêter aut fupra naturam facere. Nam nihil po-teft

}JX DE VIRGINITATE teil fupra aut præter voluntatcm fuam facc-re,vcl fupra aut præter potentiam obedien-tiaiem crcaturarum.Si autem dixens , te natura accipere in principio tuç propofitioftis, pro patentia obedientiali creaturarum , vel pro voluntate Dci j amp;in fecunda eius parte, procommuni curfu-naturae,fophifticè lo-quutum te elfe conuincam, fallaeia vtendo æquiuocationis.Et tarnen nid æquiuocè ac-ceperis j naturarn, altéra propolitiônis tuæ pars fai fa eftmanifeftè. Rurfum y li naturarn vtrobique pro communi amp;nbsp;vlitato rcrum ordine, fccundum que in fuas exeunt aftio-nesacceperis,quo in fenfu à Diuo Paulo fu-mitur,falfum erit,Dcum nihil contra naturarn faccre poffe , amp;nbsp;modum loquendi Diui Pauli abfurdu effe dicas oportet,dü ait olca-ftrum contra natura in bonam ojiua i nfcri. Nam dó homo inferit olcaftrum in bonam oliua,vtiq; illi coopcratur Deus qui eftin ca aótione principale ages. Etpræterea fumedo natura,vti fumit D. Aug. cum aitDcû.non faccre contra natura,dicit etia de homine ni hil cü faccre contra natura nih dum peccat. Ita enim ait li.26. cótra Faullü,in code loco amp;nbsp;cap. vnde tu Aug. contra mc citafti. Scd nee ipfe homo,inquit,quicquam contra na-turam facit,nifi dum pcccat,qui tarnen fup-pheio

plicio redigitur ad naturam. Ad naturalem quippe iufticiæ ordinem fpedatjVt aut pec-caca non fiantjaut cflè impunita nó valeant. Hæc Auguft. Secundum hune modum Jo-quendi Auguft.dum homo oleafhum mfe-rit in bonam oliuam, non dicerttur facere contra naturam.Et tarnen Diuus Paulus hoc ait ehe. contra naturam. Vtri plus eredam? quem potius imitaborin loquendo, Diuum Paulum an Diuum Auguftinum? Sed non eft,vt deinde oftendam , Paulo contrarius Auguftinus. Et certe Diuus Augultmus dum naturam pro Dei voluntatc Ipmitjin ca illam hgnificatione accipit,in qua nun-quara ante eum quifquam voce ea vfus erat, amp;nbsp;contra vhtatum loquendi hominum mo-‘^^•Qp?*^^ ^^S^*^^^^ “’ eomet loco fatetur quem contra mc citafti,lib.fcilicet x^.contra Fauftum,dum ait,Dici humano more folcc contra naturam,quod eft contra nature cur fum mortalibus notum.Etlib.xi.de ciuitatc Dei cap.8. Omnia quippe portenta contra natura dicimus cffc. Etlib.x9. contra Fauft. ca.2.demiraculis agens. Quæ quidc contra naturam plerumquc appellantur,non quod naturæ aduerfentur, fed quod naturæ modum,qui nobis eft vfitatus, excédant. Vides vt diitus dodor fatetur hominum more miracula

jH D E V IR G IN ITA T E miracula dici,contra naturam, amp;nbsp;quo fenfu amp;nbsp;quomodo id verum fit exponerc.

D. Verè me conftriftum amp;nbsp;captum in verbis meis fentio ,dum ab initio, me non effe xquiuoccin cadem oratione vocc nature vfurum rccepi,amp; dum me dixi vtrobique in in codem fenfu voeem nature capere , dum Deum aflero nihil contra naturam,fed bene prêter aur fupra naturam faccre, Certe non fatis animaducrti,contradiccntia amp;nbsp;hbi repu gnantia me dicere, loquutus fum, vt eómu-niter apud nos ij loquuntur,qui Deu contra naturam nihil facere aiunt, amp;nbsp;miracula non efle contra fed fupra aut prçter naturam.

A. Vides propter nimiam fubtilitatem communem relinquerchominum loquendi modum,autcondcnarc,quid fit.Quida Ro-mæmequoquereprehendit,quooin libris meis miracula contra naturam fieri dixiflem, allcgans quæ tu ex Diuo Augullino «a difpu tationis huius initio addiixifti.Ego rum re-fpondi, me modum loquendi fequi, quem Diuus Paulus Romanis feribens fcruauit, amp;nbsp;Romanos nunquam modum loquendi magiftri amp;nbsp;dotions fuæ fidei,condcnaturos cire,6c liccre nobis fumcre voeem, naturam, in ca fignificatione,in qua talis dodor fidem Chrifti Romanis auribus ingcrens cavfus crat,

crat,quo in fcnfu cam fumendo, venfsimum cftmiracula rede contra naturam fieri dici. Ad quod nihil refpondit, nid in quadam Dodorum cógregatione iftum diccndi mo-dum condeiTinatum,amp; reprobatum führe, amp;nbsp;ideo cauendum mihi efle ne eo vtcrer. Ego autem eo me vfurum dixi,donec eedefia Ro mana nó eum reprobaffet. D. At, quid de D.Auguft.diccs, afferente miraculanon elfe contra uaturam,amp;modum iftum loqucndi reprobante. A. Nego D.Auguft, modum iftu loqucndi reprobare,amp; præterea fumendo naturam, vt ipfe cam fumit, verum eum diccre,fumendo autem,vt D.Paulus earn fu-mit,verum efle, miracula contra natura fieri. D. Auguft.in lib.de vcra innocentia cap.183. aüam dat diftindionem, dicens, quöd miracula nobis vidcntur contra naturam, non au tem Deo. D. Miror quomodo D.Auguft. reprobare modum iftum, diccndi miracula efle contra naturam , ncgaucris. A. Si in fuisfontibus intégras D. Auguft. fententias legifl'es,vidifles D. Auguft.modum iftum lo-quendi non reprobare. Nam in eomctloco amp;nbsp;cap.lib.zó'.contra Fauftum,cx quo à prin-cipio arma contra me fumpfifti,eum appro-bat manifcftc,fic fubiungés iis, quç hadenus ex co loco allegauimus. Scd cótra naturam, inquit.

Î3lt;î DE VIRGINITATE tnquic,non incogruè dicimus Deumaliquid £icere,quod facit contra id, quod nounnus in natura. Hanc cniin ctiain appcllanius na-ruram , cogintum nobis curfum folitum-que naturæjcontra quatn Deus cum aliquid facit magnalia vel mirabilia nominantur. Contra illain veró fuinmam naturae Ic-gcinjà noticia remotamdïue impiorum, due adhucinfirinorû,tain Deus nullo modo facit , quain contra feipfum non ficit. Hæc Auguftinus. D. Itane fcribit Diuus Au-gultinus ? Vellern locû iftuminipfo audo-re legere. A. Adeft præ manibus didus Augull.liber,eutn legito. D. Verum cd ita cum fcribere,;ttqueallegafti, ideo manifeftè patet ipfum, modum iftum diccndi mira-cula elfe contra naturam , non reprobare, fed approbate, duin ait id non incongrue dici.Sed ego in fuo fonte incegram Diui Auguftini luper hacquæftionc fententiam nunquam legeram, contentus ca allegatione truncat.a quæ in fcholafticorum aliquorum libris repcritur, idque mihi fic temcre repro-bandi modü ipfum loquendfoccafionê de-dit. A. Idem tibi in ea allegatione códgit, quam ab initio ex n. deciuitate Dcifccdli. Nam fi totum odauum caput legilfes, quo-modo non reprobet modu iftum loquendi, quo

M A R I Æ. J37 quo D. Paulus vfus cft,vidifles,nobis tarnen iuquit,ifta,quæ velue contra naruram fiunt, amp;nbsp;contra naturam fieri dicunrur(quo more hominum loquntus eft Apoftolus,dicendo contra naturam, in oka infitum oleaftrum, fadum effe participem pingucdinis olcæ)amp; monftra,oftenra,portenta, prodigia nuncu-pantur,hoc monftrare debcnt,hoc oftendc-re,vel præoftendere,hocprxdiccrc,quod fa-durus fit Deus,quç de corporibus hominum fe prxnunciauit elfe faélurum , nulla impe-diente difficultate,nulla prxfcïibente naturç Icgc.Hxc ille. Certe nos, qui hommibus lo-quimur, more hominum cum illis loquen-dum elfe arbitramur, amp;nbsp;dum ca quxfidei funt hominibus exponimus, vfitato homini bus fermone,Ioqui debemus,vtiamp;Diuus Paulus fccit:imo Deus ipfecum hominibus, hominum quoqueinorc loquitur, itaac fi ipfc homo eflet. D. Vt video,non reiieitur modus ifte loqucdi à Diiio Auguftino, quo nos dicimus Deum faccre aliquid contra naturam. At fcholaftici eum reprobare vi-dentur. A. Nihil minus.Eorumcoiyphços Diuum Thomâ ôeD.Bonauenturam confu lito,fic loquitur enim D.Tho.in a.da8.Con tra naturam,inquit, dicitur miraculum fieri, quando in ipfa re eft aliquid contrarium ei,

Jjg D E y I R G INI T A T E quoi fie, ficut fi graue furfum moueretur amp;nbsp;quod virgp peperit.Idem iu Epifiolæ ad He-bræos ^ap,x. docens quæ difFerentia fit inter figna amp;nbsp;portenta.Portcrum,inquit,cfi: quod eft contra naturam, vt eft partus virginis,fu-feitado mortui. Diuus Boiiaucntura in i.d. i8.1egatur,vbi docet quandodicitur rniracu-lum elle contra naturam , quan do verô fu-pra naturam.AUegaboamp;magiftrutn fenten-darum omnium fcholafticorû patrem amp;nbsp;vt ita dicara,antefignanum.Is in n.cap.ad Romanos,fie bac de rc feribit.Non incongrue, inquic *dicitur Deus aliquid facere contra nacuram,quando facit contraid quod noui-mus in natura, Hanc cnim etiam naturam appellamus, cognicum nobiscurfum amp;foli-tum naturæ. .^.

Idem docet D.AnfcImus in n.cap.ad Hc-bræos. Id enim, inquic, non incongru dici-musDeum contra naturam facere,quod facit contra id quod nouimus in natura.Hanc cnim edam naturam appeUamus, cognitum nobis curfum naturæ, contra quam quum Deus aiiquid facit, magnalia vel mirabilia vocantur.Hæcille. Vides ergo nee fcholafti. cos,nec Anguftinum,ncc quemquam alium ex andquis Ecclefiœ Doéforibus, modum iftura. loqucndi reiieere ,fed doccre quod

*non incogruè fie lôquamur. Non ergo fine caufa negaui,Augufiinum modum iftum lo lt;juendircprobairc,qui vfitatus amp;nbsp;communis eft hominibus, amp;nbsp;verifsimus m eo fenfu, in quo naturae voce vtûtur.Si de his plura nof-fe velis, apologiam* primæ aftionis noftræ cotra facrameutarios,Iegas licebit. Exiftimo enim fat fuperque per hæc me purgafle tibi, amp;nbsp;modum iftum loquendi fufficienter dcf-fendiffe. D. Vtique ita effe fateor, amp;nbsp;con-feffas tibi manus extendo. Et certè miror, fi verum eft quod corrcétores dli quorum fu-perius memmiftijmodum iftum loquédi re-probarunt,vndeid vt facerent mon fucrint, • cum doólifsimi vin fint;quandoquidcm ne-que D. Aug. neque quifquam antiquus do-ftor,vel fcholafticus.eum reieccrit,aut abfur-dum dixerit.Sed quid dico?non mironquan doquidem cadem qua ego ratio ne moti amp;: authoritate, id fccerinr,amp; præterea philofo-phi etiam verbis, dicentis monftra non efle contra,fed præter naturam.Ego quidem fir-mifsimè,antehanctüam difputationem te-nebam,incongrue eosloqui,quiDeumedn-tra naturam aliquid faccre dicerent.Et ideo, eft vnde tibi gracias agam , qui ex hoc me ^cirorc libcrafti. ; A. Qiiodaddodofescór-redotespraediélosfpcdat, non crediderim.

)4ô DE VIRGINITATE üifi id vidcro,cos talcm loquendi modum è fuis libvis, velut incongruum et a fi fie amp;nbsp;ex* punxiffe. Et fi id feciffent, ex non kdis m fuisfontibus Auguftini auchoritanbusfuprà allegatis, erfandi eos occafionem fumpfilfc, vti amp;nbsp;tu fedfti)dicendutn erit.Quod ad phi-lofophum fpedat, alitet ipfc naturam quant tu ,accipiebat: amp;nbsp;nos Theologi non ab co, fcdpotius à Paulo , quæ fidci funt loqui di-fcirtius.£t vt verum fateat, mirum apud cx-teros vidcretur,quod Romæ modus loquen difidei Romanorum magiftri, Diui fcilicet Pauli,tanquam incongruus amp;abfurdus rcu-ccretuv.Vnde non dubito quin in congrega tionc indicis corrigendi fintper Thcologos doftores prxdidi, fi verum eft quod de lUis audilh , ^ modus loquendi Apofioli Pauli rclinquendus ut vfu, vti amp;fempevhaftenus fuit. Seis emm doftifsimos habetc congre-gationem pt^diftam viros, turn illufinfsi-mos Cardinales,mm Doftores Thcologos, qui antiquum amp;nbsp;confuccum loquendi modum feruatum apud Romanos curabunc.

D. Aliud à doftifsimis viris expeftari non poteft, ncc debet. Quare vt video,tuto amp;tu de extero ita loqui poteris , amp;nbsp;diccrc cum Dwo Thoma, partum virginis elfe contra naturam,amp; quod pluseRcumDiuo Hiero-~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nymo

nymo iu Epiftolaad Demetriadem , de vir-. ginitate feruanda dicere, quod virgin ica? ctiam ipfa, fit contra amp;nbsp;vitra naturam.

Sed reftat aliud à me obferuatum,quod te nulla exiftimo ratione defedere pofle.In tui namq; libri prologo ad leftorê.vctcris amp;nbsp;no ui teÛamenti racntionemfacicns,vtrumquç inftrumentum, pro vtroque teftatnento di-xifti,quem modum loquendi, vt nouum, vt Erafmianum aliquos viros doftos Rotna? reprobaredmo ahnoiTere,amp; exhorrere vidi, cum in earn in tuo quoq; de libero arbitrio lib.voccincidilTenqA^Scio quéda Romçma gnç authoricatis magiftrögt;voccm illa vt Eraf miana in noftro lib, exhorruifle. Nam vt vip cft plus, ^ fidci i^elo ardêsj prophana? quaC que voeu nouitates deteftatur, amp;nbsp;ideo çum voccmiftam,inftrumcnti,nQuam ad fignifi-* candum facram fcriptura arbitrayetur, cam abhorruit, Ego quidem ab initio probanda: tantum patientia: meæ caufa, earn reiiçere ik lum cxilbmaucrâ,vcrùm quû orauonequan dam,dc Donnini Träsfigurationc in capclla coram pontifice diccndam,prQ quodam pâtre compofuiffem , atquein ea de mduftria vt an ferio vocem iftam nouam arbitraretur probatem , verba Diui Leonis Papæ,tacito tarnen eins nomine, in quibus vêtus tefta-y 3

J4t DE VIRGINITATE mcntuni' vetcvutti p roreftanonc mftrumen-J^, idque in'cafcrmone,qui in fófto transfi-gurationis in Eedefia Romana ex breuiario per bon® , memoria: Piun^ qnintum corre-fto legicur,vocat inferuiflem,eamque poftca. diftus pater illi corrigendara obculiflet, ex phrafi meam ede prædidam orationem fen-Ïit, arque protinus verba' iftaLeonis Pap® de]euir,dicens Erafmiana cfle phrafim iftam loquendi.Quod cum mihi pater ille retulid-fcr,non potui non aliqualitcrcommoucrii cum amp;ipfe Erafmum omnéfque prophanas eins nouitatcs,ita atque quifpiaan aliusdete-* fter.Fatcör cqnidem mihi puero aliquot eius libres, difcend® iingu® latin® gratia, à præ-ceptoribus meis prxlcdos finde, amp;: iliius di* étionem amp;nbsp;eloquentiam naihi placuifle fem-per, acnouitates vocum ', A: dogmata eius» Eedefl® cathodcc fidei cotraria abhorruide me fern per, amp;nbsp;abhorrere etiampumin hodi-ernum vfque diem. Quarcvcnttisj nequis forfan, didi magiftri authoritate motus, quiequamcum prophaniS Erafmi houitati-* bus commune habere me arbîtretur, vel e-tiam fufpicctur , cum didi magiftri pace amp;nbsp;bona venia^hïc,non nouum efie ,'ncque E-rafmianum ,facram feripturam inftrumen-tum vocare , oftendcre me oportet ne racendo,

ccndo,amp; difsimulandOjErafmianum me ef-fe, non chriftianum amp;nbsp;catholicum/ipfa mea taciturnitace faten vidcar. D. E rctua eft,id fecifle. Nam aliquamultos ifta vocc offen-.fos fuiffe noni, vbi didti magiftri fopéretus nouitaté amp;nbsp;Erafmcitate, vt icadicam,rdatio-nemaudiffenuNon enim ferredebes , vt E* rafmianus dicaris.Malc quippc nomen iftud apnd pios quofque catholicos ,amp; Romæ amp;nbsp;alibi.fonat. Sed veile Leonis Papç verba üi medium afferres , nam non memini legiffc me vnquam apud cum,vd almm antiquum Eedefiæ dodorem :, vetiis teftamentum in-ftrumentum appcHacum.' A. Id lubens fece-ro. Cumenim piifsimus ifto ppunfex amp;nbsp;cgt; loquentifsimus,ratióncveddcret,eur Moyles amp;nbsp;Helias in Chrifti transhguratione.cum co apparuerintloquentes, qui legem, inquit, amp;nbsp;prophetas lignificabanr, atq; id ideo faftum dixiirec vt verifsime in illa quinque virorum præfentia, complcrcmr quod didum eft. In duobus vel tribus teftibus ftat omne verbu. (quinque virorum dixir,quia cum Moyfe èc Hclia numeric tres Apoftolos , qui amp;nbsp;ipfi prçfentes adcrant)lïc deinde loquitur. Quid hoc ftabilius, quid firmius verbo, in cuius prardicatione veteris amp;nbsp;noui teftameri conduit tuba,amp; cuniEuangelica doörina,anci-y 4

J44 DE V 1 R G PN 1 T A T E quarum protellationum inftrumenu con-currunt ? Adftipulanceuim (ibi inuicem, v-triufquc fœdens pagina: amp;nbsp;qucm fub vcla-minc myfteriorum pvæcedentia promife-rant figna^ manifeftum arque pcrfpicuum, prçfentis gloriæ fplcndor ollendit. Hæc Hic. Vides qui, veter.teftamenti eu ni nouo con-ueniétiam dicerecupiens» nouum teftamen-tum, Euangclicam dodnnam vocet, amp;nbsp;vêtus, antiquarum proteftationum inftrumen-ca. Nam cum ait, cum Euangelica doftnna veterum proteftatiemum concurrunt inlhu-menta,nihil aliud di^um volebat, quàm vêtus cum nouo,teftamentum conuenire. D. Id ita elfe liquet, fed inHrumenra dixit, non iriftrumentum. A. Quid refeic?idcm etenim cft,(iuc inftrumentum, fiue inftrumenta veterum proteftationum dixeris. Etm breuia-rio Romano,Romç imprcflb,ifta iftius Romani pontifias verba contmentur. Et quis, qUæfo,nifi demés, fanétifsimum iftum pon-«ficcm Erafmianum fuiflc dixcrit? D. Ac folum iftum proferrepotes,qui ifto nomine facram fenpturam appel let. A. Ex antiquif-fimis doftonbus latinis Tcitullianum , pro-feram qucm magiftrum D)uus Cyprian os vocare Hieronymo tefte folitus erat. 1$ in a-polog?tico contra genres, tribus ad minus in lo

MARI ‘Æ. }4Ç in locis, vêtus tcftamcntum fub nomine in-ftrumenti citât.Capitc fiquidem 17. cum na-turaliter omnes vnum Deum nofre,amp;inuo’ earc in afflidionibus fuis confucuifle do' cudTet.fubinfert, Sed quo plcnius amp;nbsp;iropref-iius, tam ipfum, quam difpofitiones cius, amp;nbsp;voluucates adircmus, inftrumentum adiecit literaturæ.fi quis vclit de eo inquircre, amp;nbsp;in-quilito inucnire , amp;nbsp;inuento crederc, amp;nbsp;cre-dito dcfcruire.Cap.autcm i^.dc veteris tefta-menti libris agens,inilrumenta eos vocat bis verbis , Primam inquit inftrumentis iftis fi-dem, fumma antiquitas vendicat. Idem facit amp;nbsp;Cap.ii. fic fcribcns, Sed quoniam ædidi-mus anttquifsimis ludxorum inftrumentis, ieftam iftam fuffulta efle ( loquitur de chri-ftianifmo)quam aliquado nouellam, vt Ty» berij temporibus plcriquc fciunt, amp;c.

D. Maximç antiquitatis vin teftimonium protulifti.Atquia ifteab Ecelefiæ vnitate, amp;nbsp;ftde defeciflc ïegitur, opus eftex Catholicis Ecclcfiæ Doftoribus, vnumfaltem aut duos oftendas,ûc facram feripturam appcIlaflc.A. Hic mihi primus in memoriam incurrit, a-cerrimus ille hæreticorum infedator,Diuus Hieronymus,qui pluribus in locis voce ifta, facram allegansfcripturâ vtitur.Vti in Corn mentariis fuper Efaiam prophetam , expo-

J4« DE VIRGINITATE nens iftudprophftæca.S.Liga teftimonium, figna kgem in difcipulis mcis.Vbi dicit ver* ba ifta voccm efle Dci loqucntis ad Prophe tam.Quia,inquir,faótu5 eft Dominus in petram fcädali,amp; lapidem offenfionis, duabus domibus IfracLEc raiffum ad fe Emanuelfu-fcipcre noliieröt. Liga teftimonia veteris in-ftrumenti, amp;nbsp;trade dia difcipulis mcis. Et in i4.cap.Mattha:iidem facit,fieferibens, Audi Manichca:,bonx margarita: funt lex,amp;: Pro-phetæ,amp; notitiaveterisinftruracnti.Idem in Epiftolaad Dardanum de terra promifsio-nis.Et mihi inquir,in Euangelio promittun^ tur régna cœlorum, qua: inftrumentum vêtus,omnino no nominat. Idem in præfatio-nc in quatuor Euagelia ad Damafum Papa. Neque verb ego de veten difputq inftrumen to ,quod a/o.fenioribus'in Gratcalinguatn verfum,tertio gradu vfque admos pèruenit. Et poft pauca,Pratmitto eos codiccs,quos à Luciano amp;nbsp;Efichio nuncupates, paucorum horainum aflerit praua contentio , quibus vtiquenecin toto vetèri inftrumento poft 70. inrerpretes, cm endarc quid licurt,nec in nouo profuit cmendaße. Vides vt ifte ,qui non fuitErafmianus, vtrunque teftametum vêtus amp;nbsp;nouum , inftrumentum vocet. En quinque tibi loca ex co adduxi, in quibus inftrum

turn æquo euique Icdôri debent. Verùm an Auguftinu’seaquoqué voce vtaruffeîrc veilem; A. Vtitur amp;nbsp;ipfe ifta voce vti amp;nbsp;Hic-' ronymüs,amp;teftamcntum vécus melius dick voeari inftrümentum quam teftamentum;-Audi quid lib. 3. cap. 4. corum quos contrat duas Epiftolas Pelagij fcripfit’dicat. Aliter,; inqujt,djcitur iam obtinerice loqnendieon-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

teftamentüm vocatur. Audis vt diftindius vécus inftrurnentum, quam vetuis teftanhén-tum, facram veteris foederis paginam vocafr dicat, amp;nbsp;afferat. D. At de noüo teftamen-I to veilem fcire,an amp;nbsp;illud inftrurnentum vo-cec. A. Hoc etiam inftrumenrum appellat.

Nam in Epiftola ad Cafulanum de Prifco-rum iciuniis difputans,fic tandem concludir? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Ego in Apoftolicis fcripruris,tocoque inftru-mento ( quod appellatur teftamentüm no-uum)animo id reuolüens,video præceptum effe iciunium. Hare Auguftinus. Ab bis ego dodor

348 DE VIRGINITATE doélonbus, non ab Erafmo, facram venue» que foederis paginam inftrumentum vocarc didici.Et vt ver um fatear,non memini apud Erafmum comperiffe me facram fcripturam inftrumentum vocaram.Ec bodicin manus eins nouum reftamentum Grxcum amp;nbsp;Latinum fumpfi,amp;non inftrumentum nouumgt; fed reftamentum nouum j pro titulo eins liber habet. D. Satisfecifti mihijamp; egre^iè te anouitatis præfumptionc Erafmianxq; cu-rioßtatis nota abluifti, dum duos tarn infi-gnes antiquorum Ecclefiæ doftorum coty-phaeos j pro tua in medium adduxifti parte.

A. Equidem D,Hicron. legend,vix quic-quam frequentiusoccurrit,quàm inftrumen tl voce facramfcripturam appellan. Legatur in proœmio Iib.i6. in Ifaiam, vbi ait epifto-lam Pauli ad Romanos,omnem pene de ve-tcri ftruftam efleinftrumcnto,amp;: rcgulæ fuæ mcminit,fuper trafladone veteris inftrumen ti. Legatur in cap.i.Efaiæ, vbi hæc verba habet , Beatus qui feminat in eloquiis feriptu-rarum ,tam veteris quam noui mftrumenti. Et paulo ante , In veteri quoque dicitur in-ftrumento,quód populus vocem vident. In i.cap.Efaiæ, monet vt recipiamus vctus in-ftrumentum.In prologo Bibliac,IibrosPara-lipomenon , Epitomen dicit efte veteris in-ftrumenti.

ftrumenti. In dialogis aduerfus Pelagianos, Da, inquit, teftimonium noui inßrumenti. Itenî in Epiftolaad Amandum.com^.Muka inquic huiufmodi, in veteri reperies inftru-mento. In Epiftola ad Algafiam de ïr. qux-ftionibus.Vbicunquc,inquit,de veten inftru mento Euageliftx amp;nbsp;Apoftoli teßimonium piotulerunt.In eadem Epißola q.7. In nouo autem inßrumento, in quo bonitas amp;nbsp;dementia eß, innumerabiles extitêic martyres. Et quatß.xo.Multis,inquit,veteris inßrumen- . ti teßimoniis ptobari poteß.Et paucis inter-iediS)LegißaciO)inquic,ad vtrunque refpon-dct,amp; noui amp;nbsp;veteris inßrumenti.Et alibi in eadem quxßione. Per elemcnta mundi, lex Moyfi amp;nbsp;omne vetus inßrumentum intellU gendum cß.Et in Epißola ad Suniam amp;nbsp;Frc cclam,Recurrimus ad fontem Graeci fermo-nis, quo nouum fcriptum eß inßrumetum. Et lib.i.in Epißolam ad Galâtas.Hunc morera habeo , vt quotiefcunque ab Apoßolis de veteri inßrumento aliquid fumitur,rccur ram ad originales libros.D.In ßuporem me vertis, tot ex vno Hicronymo loca profc-rcndo,in quibushbros facrae fcripturx, vetus vocat amp;nbsp;nouum inßrumentum. Vnde magnam noßram fuiffe temeritaté,ne dicam ignorantiam,video,dum vt Erafmianam,vo

3^0 DE VIRGINITATE cetn iftam reiecimus. Hoeparum diligenter nos in antiquorum dodorum iedione ver-fatos effe arguit. A. Magnam certè id mihi mirabilitatem facit, cum in primo Biblio rum prologo , quod communiter omnibus Bibliis præponitur, amp;nbsp;jn primo euam noui teftamenti prologo,voce ifta fcriptura appel letur. Etglofa in primum Bibliorum prolo-gam,quæ nihilxefert Erafraianu, rationem reddens cur inftrumentum fcriptura voce-Cur,ideo id efle dicat, quod nos in dodrina •fidei amp;raorum inftruat. Nullos autem fre-xjuentiores in manibus libros habere, Eccle-diafticus doctor debet quam Bibliorû librum jSf Bveuianum, in quibus cum fcriptura in-dlrumcntum vocetur,non fine caufa permi-Tor,vndc factum fit,vt nouam amp;nbsp;inufitatam Catholicis voccm,quifquam earn dixerit.

. D. Ne plura in nos dixeris, me etenim Jiqftraç in legendis fcriptoribus ecdefiafticis .focordix pudet. A. Is qui commentarios illos in Epiftolam ad Romanos feriplît, qui inter D. Hieron.opera habentur,ea quoque voce vtitur,ficin y.cap.ad Roman.fcribens, Deus ,nonnunquam in veteri inftrumento bonus, amp;nbsp;in nouo dicitur iuftus. Ex pofte-rioribus gutem EcclefixDodoribus Ruper-tum etiam adduxero , qui plus quam à $00.

«finis dodifsimos in aliquammukoS fcri-peurs libres commentanos confcnpdt.Is in prologo fuper Cantica Cancicorû ca que-que voce vtitur.Sunt,inquit,in feriptura veteris inftrunienti Cantica nota amp;nbsp;inlignia feXj iftud autem eft feptimû amp;nbsp;nouifsimum. Hçcilie.Ex modernis quoquemultosaddu-cere etiam polTem ca voce indiiFcrcter,dum facræ feripturæ memin.çrûtvtctes.Intcr quos Cathannus de ordine S.-Dominici vir egre-gie doi^us amp;nbsp;PiuSjlibrû feripht de feripturis canonicis-Romae anno domini 1^51. impref-fum,de quibus fie aitjDicuntur enmijinquic, feripturç veteris amp;nbsp;noui teftamenti,quia pa-0a amp;nbsp;fœdera Deidniu cum hominibus con tinent,quæ appellafio uulli alij feripturæ tri-buendacft.Vnde amp;nbsp;ad candemfignificatio-nem , dicuntur infirumentum vécus amp;nbsp;no-uumjquia feripturç quæ pada continent,in-ftrumenta vocan confueuerunt

Idem in libro, quem inferipfit Claues facræ feripturæ, de primæ clauis vfu differens, ficait,Denique cum ipfa fcriptura,vt fuo loco dicetur,nihil aliud cótineat,quam legem, amp;paaum,amp;teftamentum,quæ dignatus eft nobifcum difponere Deus, amp;nbsp;in hominum infirumétis nullus ferae vel minimum men-dacium, f0 vniuerfa reddantur fufpeüa, fi

jft DEVI RG INITATE quid à vcritate comperiatur alicnum, quanto id magi s,o b feer o, in inftrumentis diuinis? Ob hoc enim inftrumenta vocata funt à pri-fcis patribus,vctus amp;nbsp;nouum teftamentum. Hoc idem in eodem lib. tit. de prima diui-fione fenpturarum afTerit amp;nbsp;dicir.

Driedo quoque Louamefis doélorin eo libro.quemde Écdefiafticis feripturis inferi-pfîtamp;dogmatibus, rationem reddit, curfa-cra feriptura inftrumentum appellctur. Ea-rundem inquit/criptuium canoncm»erudi-tifsimi viri inftrumentum vocant, quia illic inftriiitur quifque pro fua falute,quid fpera-re,quid agerc debeat. Deinde, amp;nbsp;non abfur-dèforfan fortitur nomen inftrumenti, ob id, quod fit feriptura authenrica, probatifsi-mis fcribis ac teftibus obfignata, non fufpe élis de falfitate vlla. Hæc ille.Georgius quoq; Ederuslibro i. partitionum theologicarum tab. 8. in qua de diuinç feripturæ diffinitio-nc, variifque appellationibus agit, eandem quam Driedo, cur ab antiquis inftrumccum vocata fit, rationem affert.In catholicorum doéloru noftræ xtatis libris pafsim obuiam reperire eft, fcripturam facram inftrumëcum vocari. Sic Alphófus de caftro in fuis cótra hçrefes hbns,fic Melchior Canus cpifcopus Canarien. amp;nbsp;ipfe dominicanus, in doélis illis

M A R I Æ. jg ilHsfuisdc locis theologicis libns indiffe-renterûcram feripturam,modo teftamen-tum,modo inftrumentum vocant, qui certe optimi funt catholici, amp;nbsp;nullo pado Eraf-mianiddem mihi poft toc amp;nbsp;tantos dodores facere licuiffe, arbitratus fum. Et qiiod ego vnus inter tôt dodores, ob banc vocem E-rafmianus dicar , amp;nbsp;nouitatis voeû fedator, quo id iure fiatjvideto. D. Ex his manifc-fte apparec fine caufa hanc tibi notam inuri, amp;nbsp;non dubito, fi. didus magifter ifta kgerit, quin(vt eft pius)palinodiam canat, amp;nbsp;Hiero-ny mianöjVel Auguftinianute de cicero, nó Erafmianum fit vocaturus. Sed vnum ilium mouifle ad vocem hanc cxplodendam pU' to , quod fcilicct ea Erafmus quoque vfus fit. A. An ea vfus fit nefcio.Hoc vnum fcio me non ab Erafmo , fed à patribus cam di-dicifle.Sed ifta eius reiiciendi hanc vocem caufa friuola eft amp;nbsp;nuUa. Nam fi ideo , quia Erafmus ea vfus eft., debet nobis prophana elfe, fequeretur omnes iatinas voces, amp;: voce etiam teftamentuiquibus vfus eft,propha-nas nobis effe debere Sed Ine,verbis refpodc Ho Auguft.Oues non debere pelles fuas de-ponere , fi aliquando eis lupife contegant Ita dixero,etfi lupi hxretici vocibus aliquan

3S4 DE VIRG IMITATE do mntur aut abutantur, quitus vfi funt Eccleßx dodores,non propcerea ita nos de-fipere debere, vt eas abiiciamus , illarumque nos vfu priuemus. D. lam nihil fupereft,' quod hic tibi obiicere queam. Vicifti. Eraf-miana vox ifta non eft, prophana non cft nouitas, fed facrata amp;nbsp;fanda vetuftasi Dlt; Aliud in tuo libro obfcruaui,vnde Erafmia-num te aliqu fufpicabuntur. A. Quid illud cft? D. Deum nempe faluatorem , etiam feruatorem vocas. Et quia Erafmus fic quo-que Chriftum vocare folitus eft,piis aliquot vins, ab ca voce velut prophana nouitatc, abftinere nos debere vifum efl:.A. Si primus ipfe Deu feruatorem vocalTct ,profe6ï:o ab-ftinendum ab ea appellatione cenfuiflem, maxime fi ipfe faluatoris vocem vt parum latinam, quapafsim fcriptura Deum honorât,rcpudiauir.Quod an fecerit,ignoro, ficut vbi vel quoin loco Seruatorem Chriftum appcllet,adeo parum in librorum eins,quos de theologia fcripfit, Icflionc verfatus fum. Quod ad vocem feruatoris fpc3:ar,non ne-gabis idjquod per earn fignificatur Deo con uenire. Seruator enim eft , qui feruat aliqué. Seruare autem fignificat libcrarc, faluare cu-ftodircjtucrijetiam inhabitare,vtapud Virgi-hum

MARI Æ. ” ■ jff lium Gcorg.4. Centura quæ fyluas, Centura quæ fluraina feruant.Hæc orania Deo patrî, amp;nbsp;filio eius Chrifto maxirae conueniunt Ipfc eft^qm nos faluat, liberat,cuftodit, tue-tuf,iuhabitat.Vnde in orationejquara Chri-ftus ad patrera in cœna habuit, fie patrem pro difcipulis fuis precatur, Pacer fände, in-quit, ferua cos in nomine tuo, quos dedifti mihi,vt Ant vnum, ficut amp;nbsp;nos. Cura eifern cura eis, ego feruabam eos in noraine tuo. ,Quos dedilli raihi ego euftodiui, amp;c. Quç verba exponit Diuus Hieronymus lib.x.ad« uerfus Pclagianos, in hunc modum,Nó di-xit,inquit, dedi eis liberi arbitrij poteftatem, vt ipli fe fuo laborc faluarent,fed ego euftor diui,ego fcruaui,denique infert,non peto vt auferas cos de mundo,fed vt cuftodias illos à malo. Qua: verba fic communis interpre-tatio habetraon rogo vt tollas eos de mundo , fed vt fernes cos à malo. Ergo feruare Deo optime conuenit. Et cu feruatorfitjqui feruat, perfedo qui faluat, qui euftodit, qui libérât, quituetur nos, optime feruator dice-tur.Quum ergo fît verum quod fît feruator, non folura faluator, nefcio Deum faluato-rem noftrum, feruatorem quoque appellate cur timcre debcas. D. De re per hanc vo-

cem fignificata , quin Deo conueniat non dübitamus, fed quia ab Erafmo primùni Deus feruator vocatus eft,ideo piæ aures in ea ofFénduncur. Ob id maxime quod dedi-gneturcumfehptura amp;nbsp;antiquis Deum Sal-uatorem dicere. A. Ego vtrumque iunxi,vo cans fimul Deum (aluatorera amp;nbsp;feruatorem noftru. Quod auremin ea^aliqui offendan-tur,id etiam noui.Nam Romae-cum Goncio-nes latinas in quadragefima publice,in Eccle fia noftræ dorain'æ de’Ara cxli nuncupate, haberem , contigit vt femel Deum faluato-remgt;amp;feruatorem noftrum appclIarem.Hçc duo fimul epithèta iUi tribuens j vnde me quidam amicus admonuit,ea voce offenfos ium aliqUoS fuifle, amp;nbsp;in ca. fcandalum paf-fos , atque apud aliquem Cardinalem ob id de me conqueftos-, qua dele fton paru turn admirabar : nequeenim vóeetn iliam pro E-tafmiana amp;prophana nouitate, à quoquam rum haberi exiftimabam, 'iDzImo maxime Erafmianam eiTe cóftat,cum ante Erafmum nemó Deum feruatorem vocaril,amp; fcriptu-ra tale epithetum Deo nunquam tribuat:ta-fia enim eos dicctes audiuijqui voeem iftam Vt Erafmianam abhorrent. A. Hoc paru ni cos in facra feriptura verfatqs oftcndit,amp; te

mere quæ ignorant condemnare. Ego enim à SalomonCjOmnium retro hominum,fcn-ptura tefte,fapientifsimo voceifta Deumho norarc didicijdque ex üs libnsjquo^ omnes pro canonicis habent, D. Mira mihi dicis, amp;nbsp;inaudita. Nam amp;nbsp;ego in eorum haftenus fententia fui,qui vocem hanevt nouam,vt à fcripturaalicnam,reiici dcberearbitrati fuut, quam fi à Salomone non ab Erafmo acce-piffe te probaucris, nihil mihi reliquum erif, quod tibi fiiper eius obiiciam vfu. A. Le-gas x4.Prouerbiorum eius caput, amp;nbsp;vt Deu feruatore anima: uoftræ vocetjuuenies.Eius hæc funt verba , Erueeosqui ducunturad mortem,amp; qui trahuntur ad jnteritum liberate ne cefles.Si dixcris.Vires nó fiippetunt: qui infpeftor eft cordis,ipfe intelligit, amp;nbsp;fer-uatoré animæ tuæ nihil fallit,rcddetquc ho-miniiuxta operafua.Vides quomodo eum, quem nihil fallit,qui cordis eft infpedor,qui vnicuiq; iuxta opera fua redditurus eft, fer-uatorem anima: noftra: vocarit. Quis enim magis anima: noftræ feruator, quam Chri-ftus Dei filius,Deus de Deo,qui conftitutus eft omnium hominum index, vtreddatvni-cuique iuxta opera fua ? Huic enim optimo dicere iure,regina: Auftri ad Salomone ver-

bis polTumus. Diligic dominus Ifrael,amp; rule feruare cum in æcernuni,amp; ideo pofuit te fu per eum regem,vt facias iudicia arque iufti-tiam.De quo amp;nbsp;regiuspfaltes Dauid can tat. Deus indicium tuum régi da , amp;nbsp;iuftitiam tuam filio regis. Ifte enim eft rex conftitutus fuper Syon,fuper Ifrael fecundum fpiritum, vt feruet eum in æternum. D. Non dubi-to quin optimo illi titulus ifte iure conue-niat,nouiras tatum difplicebat vocis,at nunc ciim fcriptura ea Deu appellct, Chriftus au-tem Deus nofter fit, non video cur non, amp;nbsp;ifta nos voce,eû ornate debeamus. A.Cum lingua: Hebraicç Parifiis operam darem,mihi preceptor dicere folitus erat,Hcbrços nul lam voeem fatis eloquentem in fua lingua, aut pure Hebraeam arbitrari,nifi quam in facta fcripturainuenire poflunt.Ego pariter iis libenter vocibus amp;nbsp;loquendi modis vt ele« gantifsimis vtor, quibus facram fcripturani vti comperio, etiam fi Latinis parum Latina aliqua vox, vel phrafis vidcatur. D. Sic Chriftiano cuilibct faciendum eft. At hie for fan aliquis tibiobiiciat Chriftumantequam eflet faftus homo, re de feruatorem vocari potuilfe, non autem deinccps. A. Nihil a-mifit corum, quæ vt Deo illi conueniebant, ex

exeo , quod homo fadus eft ,amp; idêo non minus nunc,quam antea feruator eft animx noftrx.Eadem enim ratione diceres, neque cum faluatorem dicendum eire,quandoqui-dem amp;nbsp;fæpifsime in veteri teftamento Deus faluator diä:us eft,antcquam faótus effet homo.Sic enim iurabat quondarex SaulrReg. ly.Viuit Dominus faluator Ifrael. Sic Dauid rex Deum laudat,cantans i.Keg.12. Dominus petra mea, amp;nbsp;robur meum , amp;nbsp;faluator ♦ meus. Et Danielis 6. liberatorem amp;nbsp;faluatorem vocat rex Babylonis Deum Ifrael.Num ideo poftquam Deus homo fadus eft, non crit amplius liberator amp;nbsp;faluator ? D. Ae-quum id non effet. A. Sicut ergo Dcûfaluatorem, feruatorem, libcratorc,amp; reftorem antiqui fideles antequam homo faftus effet -vocabant,nunc poftquam homo faftus eft, ita quoque vocetur, xquum eft. D.Non habeo quod fuper hoc tibi amplius oppo-nam. A. Poftqua enim fcriptura fic Deum appellat,amp; vocis fignificatio reuera Deo có-uenit,velxui maxime,non debeo,quia Eraf-mus ea vfus eft,prophanam vel nouam earn reputarc,neq; enim reiieerenoftra debemus, fi quando alieni ca vfurparint, fed ab iniu-ftis ea repctcre vfurpatonbus, vtque noftra

360 D E VIRGIN! TATE feruare,atque ifs cum opus fuerit vti.Et ideo cum nunquam Ecclefia vocem hac autcius vfum reprobauent, amp;nbsp;fidem,amp; fpem, quarn in Deum habemus excellêter exprimât,non eft quod quifquam,propter aliquorum fcan dalum qui ex ignorantia facræ feriprurç vocem ha ne non fa cram, fed prophanam arbi-trati funt,ab cius abhorreat vfu. Scandalum namque raie acceptum ab eis eft,non illis da rum,fed facile fcandalum tolletureorum, fi doceantur vocem hanc facra effe-EtSapien-tifsimo Salomoni in vfu fuilïê. D. Eft aliud à me in tuo obfcruatülibro,quod mein ad-mirationem rapuit. Aisenim per certam de-monftrationem de veritate fidei noftræ, de perpétua Mariæ virginitate, feientiam habere nos pofle. Hic fcire vellcm quomodo ea, ,quæ fidei funt per feietiam, vera elfe cogno-fci queant, A. Nonne Theologiam feientiam elfe credis? D. Aliqua, quæin Theo-logia traftantur per feientiam,alia per folam fidem cognofei poflunt. A. Ego hoc ge-'heraliter mihi aflumo,dc totius fcilicet fidei catholica: veritate,feientiam habere nos pof-fe. D. Id quomodo intelligas explicato.

A. Nonne credis omne ens crcatum fiue abfolutum fucrit,fiue refpetHuum in aliquo reponi

reponi prardicaméto, amp;nbsp;genus fuum habere arque differentias , per quæ illius diffinitio conflari pofsit? D. Vtique credo,amp; fcio ica effe. A. Deinde , nonne fateris omne cns crcatuni habere caufam efficientem amp;nbsp;finalem fui effe? D. Et hoc quoqiie conceden dum eft. A. Nonne etiam fatcris,fcire,eflc rem per caufam cognofcereî D.Concedo, fateor. A. Et fidci noftræveritas,nonne ens creatum eft de prædicamcnto ad aliquid?

D. Id indem concedo. A. Cum igitur caufas habeat fui cflc,amp; feiri poteft quænam fint illæ eius caufæ,confequens cft,fcientiam de ea haben pofle.Et quia quo magis incre-dibilia funt, quæ fides docet, co euidentius cognofcitur perfuafionis fidei noftræ caufam Deum effe, idcirco eo firmius, amp;eui-dentius,ex co,quod deincredibilibus eft,ve-ra effe demonftratur. Fateor quidem mate-riam fidei pro maiori parte,incrcdibilia dogmata effe,quæ nulla poffunt naturali ratio-ne probari,tarnen iftud ens, quod fidem di-cimus, amp;nbsp;pro obiefto incredibilia fecudum naturam habet,dico fcibile effe,de quo habe ri fcientia poteft. Nam probato propter naturalem eorum quæ creduntur incredibili-tatem, perfuafionis fidei noftræ caufam Deu

3ï7i DE VIRGINITATE efle^primani amp;nbsp;infallibilcm venu tem, inde argumentu educitur neceflario concludcns fidem noftram verifsimam efre,amp; impofsibi 1e prorfus effe quod falfa fit. Quia autem de hoe fufius in quoda traftacujquera ad iftius demonftrationis illuftrationem conferipfi, difputo, fi plura de hac quasftione node veils, ad eum te remitto. Oftendo enim in eo vnde demondrationem iftam fumpfcrim,amp; quomodo earn, quæ fine artis manifedatio-ne in libhs reperitur dodorum , fub artem redegerim, quo facilius de illius efficacia iu-dicaripodet. D. Libenter tradatum ilium tuum legero. Non aliud quo ad dogmata redat, quod reprehendoni patere meo iudi-cio pofsit, praeter id , quod de facerdotum cœlibatu doces. Ais enim eum diuino iure, non podtiuo , ex folius Eccledæ mandato, facerdotibus præferiptum ede. A. Ita fe res habet. Neque enim Eccledam Romanam matrem nodram credidcrim, tam graue iu-gum gentibus imponere aufam fuide, nid hoe à Chrido , amp;nbsp;eiuslegatis Apodolorum principibus , magidris amp;nbsp;fundatoribus fuis, accepidet. Et ideo in illis Chridi verbis , fe-cundum fuum literalem fenfum acceptis, eX quibus diäum cœlibatum à Chrido fuide indi

inftiturum in noftro libro diximus, iftum cœlibacum manifeftè cocineri arbitrer. Scio multos ex Ecclefiæ dodoribus verba ifta lie interpretatos eire,Si quis venir ad me,amp; non odit vxoremj acii generaliter ad omnes per-tinerent Chriftianos, quod verum non eft, nid fenfum fcquendo myfticum moralem. Nam quoad literalem fenfum,ad folos refe-runtur eos,qui Chrifti effe difcipuli cupiunt. Quód ifte lit literalis fenfus,in quo ea expo fui amp;nbsp;allcgaui,ex fequentibusprincipiis pro-batur.

Primo. Nunqua in Euangelio Ghriftum vel Euangeliftas nomen difcipuli, nifi ad fi-gnificandum diftinétum quendam à reliqua turba hominum cætum,gradum,amp; ordinem accepilfe reperio.Mathæus quindccies, Marcus odies,Lucas nouies, lohanes ter decies, ■ difcipulinomen in fuis Euangeliis habenr, nee tarnen vfquamad fignificandum generaliter omnes Chriftianos, fed certum tan-tùm ordinem , Chrifto , vel loan ni Baptiftç adhærentium hominum, vfos elfe eos com-peries.

Secûdô. Si nomine difcipuli omnes Chn-ftianos,Chriftus comprehendifle in hoc loco dicatur, ergo etiam amp;nbsp;mulicrcs Chrifti difei

3^4 DE VIRGINITATE difcipuli dicentur,relinquere tarnen vxores folis vins conuenit.

Tertio,Chriftus in iftis verbis certa quidam præfcribit,ad quæ nemine,nifi fub con-ditione cogit, quæ eft, ft vclit effc difcipulus eins. Amare Deurn plus quam pattern , aut vxorem,renunciarG potius vxori quàm fidei Chrifti (qui fpiritualis fenfus horum verbo-rum eft)omnibus generaliter,ftue. velint,ftuc nolint Chrifti effe difcipuli,præceptum eft.

Quarto , Exigitin futuro difcipulo quæ-dam ,quæ reliquis de turba Chriftianis non prçcipit.Diftinguit enim hosareliqua turba. Et ex philofophia hoc habemus generale a-xioma,Per id,quod omnibus commune eft, nulla inter omnes fit diftindio. Si quod Chriftus hïc in futuro fuo requiri difcipulo dixit, ita expofueris, vt omnibus id nccefla-rio faciendum fit, profeßo à Chrifti inten-tione,amp;:finali eius ficloquendicaufa,longif-fime aberraueris amp;nbsp;recefleris. Ideo cum ali-quid hîc difeipulis prçferibarur, ad quod no omnes tenentur de turba Chriftiani,amp; non pofsit dici quid id fit, nift ca fecundum lite-ram acceperïs,quemadmodum amp;nbsp;fecundum litcram dedifcipulis Chrifti Apoftolis, quod vxores, pattern, amp;nbsp;matrem , vt Chrifti difcipuli

pulieffent,reliquerant,verum eft,idcirco ne-ceffario mihi videtur, literalem iftorum vcr-borum fenfum eum prorfus effe,qucm in dido libro pofuimus Et hune fenfum,vt quererem,Ecclelîæ cacholicæ, Romane fcilicet, hoftes,heretici coegerunt,dum atrocifsimis verbis in earn inucherctur, dicentes fine ex-preffo Dei verbo,tale iugum fuis impofuiffe illam facerdotibus , amp;nbsp;traditionem hoc effe hümanam , dei verbo amp;nbsp;Euangelio contra* nam, amp;nbsp;ideo refcindendam amp;nbsp;reiicienda ef-. fe.Hecquidem illi.At vbi tam clareamp; mani-fefte ex iftis verbiscœlibatum à Chrifto pre-fcriptum oftendiffem, filebant, amp;nbsp;corifeffas mihi multi ex eis porngebant manus. Certe expofitio noftra cum fidei amp;nbsp;morum do-drina,quam Ecclefia Romana defuo faccr-dotio tradit, quammaximè conuenit, amp;nbsp;di-uinamfuis,quæ putabantur illius tantum ef-fe,traditionibus authoritatem conciliât. D. lam non fupereft , de quo admonendus fis, nifi deeo,quod non fatis bene latine,aliqua dixiffe, vifus mihi es. Dicam ingenuè quod nonnullis elegantie fermonis candidatis di-fpliciturum arbitror.Primo verbum,abhor-reo, vt plurimum femper accufatiuo iungis, cum Laurentius valla exerte affirmer, latine

non dici Abhorreo hanc rem/ed abhorreo ab hacre.-Sccudo, fidem mundo perfuafam dicis,quod improprie didum exiftimo,cuni homines dicantur propric perfuafi, non fides. Tertio, quodam in loco ais,pos communibus verbis delofeph amp;nbsp;virginis matri-monio loqui non fufficere, quod etiam im-propric diäum videtur, amp;nbsp;duriufcule fona-re. Quartô, etiam difplicet modus iftelo* quendi, quo ais Apoftolum confilium fer-uandi virginitatem dedilfe. Aliud non ob-feruauiquod latinorum aures ofFendere iure queat. A. In hoc me libro fateor, paru de poliédo fermone habuiffe cura:, fed omnia fere vt in fehedas,à feftinante, amp;multis nc-gotiis intricato effufa funt, reliquilTe, prçter quod data opera, ftilum demitterc , amp;nbsp;quafî frangere conatusfum,vt incultus fermo ap-parcret. Nam tue temporis,cum hæc fcribe-rem,vitio mihi aliqui vertebant,quöd in no-ftris turn concionibus turn libris, Erafmia-nam fequerer phrafim. Tune etiam temporisjob vocum illarum vfum,de quibus fupe-rius dixi, vt Erafmianum me nonnulli Ro-mæ, apud pios aliquot viros traducebant. Quare turn apud mc ftatui de rebus decæte-ro certa amp;nbsp;foluida methodo tramban dis tan

tum me curS habiturum ,de vocibus autem eligeadis j quibus cas expliccm non ica , fed hocfolum mihi fuffefturumjfi congrue latine loquerer,amp; meos conceptus fine barbarif mo amp;nbsp;folæcifmo exprimercm.Verum cnim-uero ingenue faceor,elegantioris mefermo-nis Icétione dclcftari, amp;nbsp;ideo nunquam fine Ladantio, amp;nbsp;aliquo Ciceronis libro icer in-giedi,quos iucundos comices, velue pro ve-biculo, in quocidianis peregrinacionibus femper mecum habeo. Sine aucem cpiftola-rum diui Hieronymi libris, fi volurainum magnitudo permiccerec, nunquam reperircr. Adeo eius me didio, amp;nbsp;vehemens cacholicç fideizelus obledant. Quod ad voces iftas fpedat,quibus me impropric, vel incongrue vfum exiftimas. Primùm de verbo, Abhor-rco,refpondeo, Ladantium, amp;nbsp;Ciceronem, neenon amp;nbsp;Titum Lium , arqueSuetonium, (qui latine loqui ica benc arque Laurentius Valla feiebat) illud cum aceufatiuo lungere. Sic nanque loquitur Ladantius libro j.di. Ïnft. Non eftfapientia fi extum hominum abhorrée. Cicero pro Clueneio dixit, Hoc tantum facinusabhorrere videatur, amp;nbsp;om-nes eum‘abhorrehant.Liuius,Parum abhor-rens famam ampliatam. Suetonius de Au-gudo

gufto, Pumilios arque diftortos vt ludibrU naturæ abhorruit. Quo ad fecundum, dico Ciceronem fic quoqueloquutum eire,vtin TufcuIanis,Opinio,inquit, mali quo vifo amp;nbsp;perfuafo'ægritudo infequitur. Hic maluni vifum amp;nbsp;perfuafum, pro malo, de quo ali-quis perfuafus cft,quod fibi immineat,dixit. Quincilianus ideo petfuafibile. pafsiuè dixit, pro eo,quod alicui perfuaderi facile po-teft gt;nbsp;amp;nbsp;perfuafibiliter dicerc, finem ait, eife Rhetoncæ. Rhetorics, inquit, vis eft inue-nijndi omnia in oratione perfuafibilia. Et ideo^icutnon folum Latine dicitur, induo tibi veftem,fed etiam, veftis induta tibi eft à mc. ( PliiÄis nanque dicitindutumpedibus aurum. Et Verg, veftes indutæ ) fic non fo-lom Latine dicitütjperfuadeo tibi banc rem, fed: etiam, res hæc tibi perfuafaà me eft. De teruo dico Vergilium me imitatum efle,qui Acnei.^.fic loquitur,Nec nos obniti contra, nec;.tenderc tantum fufficimus. Sicutdixi non fufficimusloqui, ita dixit ille,Non fufficimus obniti,nectenderc contra. De quarto’, Cicero in libro ad Hcrennium diffinit confilium dicens, quod eft aliquid faciendi non faciendive ratio excogitata. Sicut file dixit,eft ratio faciendi ,dixi ego confilium feruan

lcruandi virginitatê Apoftolum dare.Quod Ciccronis verbis ica aliter dixiiTem, ratio-nem eum excogicitam feruandi virginita-rem Corinthiis dedilTe.Sed in iftis immorari, theologum txdet.

D. Scias aliquos tanto ftudio ad inue-niendum,quod carpant tuis æditis incubuif-fc librisjamp; incubituros ædendis clTe, vt nihil inten tatum, rcliqyerint, nec rcliduri dein-ccps fint, vnde detrahi laboribus tuis,vel fa^ mæ queat. Pafeitur cnim in viuis liuor, vt Ouidius poëta ait, poft fata quiefeit. Tunc fuus ex merito quemque tuetur bonos. Quarc feras non culpcs oportet,quod vitarinon poteft. Non quód propriam famam negle-ftui habeas confulam , id enim foret infidefi deteriorem elfe , fed vt ferendo inuidorum malitiam fupcres,interitn piis quibufque de iis qua: famam lædere poifent, quoad eins fieri poteft rationem reddens,

D. Vnum adhuc in mentem venir,de quo forfan rifuri çmuli tui fint.Et eft,quöd noua effifta latina voce Zachariam mutitate pcr-euftum dixifti, qua voce nunquam Cicero aut aliquis author latinus, quod equidem fciam , vfus eft aliquando.

Dj Verbis tibi refpondebo Hicronymù Si fuperbum rcfpondcrc, magis fupcr-bum eft accußre. Vt ipfi fuperbi funt in felsó crimmando, ita tibi licet fanótè fu-perbire, te modeftè dcfendcndo. A. Idfc-cero quod Deus infpirarit, quem pre-cor pro ifta tua in me animi propenfione mercedem in xi • cœlo tibi reponat.

Errata qu^e fubfequu^tur, quia ß^ßtm ?Kantfe}ifè pemertitnti oh/eruare cur^ü .•ßtlicet.

Pagina 4j.lin.iQ.pr0 cauG,lege caufam. pag.44. dccft póft verbum Perfmderet , Dubirandum non eft. pag.4y. lin,v.pro finirutç,lege finem. pag.48.lin.18. pro vèm,legè vfa. pag.2igt;lt;-lin. io.pro ofe,lege ore. pag.j44. pro ac, lege At. pag.jyi -pro feripturum, lege fcripturarum- In prologo fo.4. pag.z.lin.io.pro quâjlegc q“^' fo.lt;ï.pag.i.lin.zo.pro vobis,lege verbis.ro*^°* pag.i.lin.vlti.poft primum coma pone, a.

Oü.ni.zii ^7 t-'J,- J'^v' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ■ -t

^ tt cxaiflift^tmpiof c^Cd^ .^‘^ejlma ,pkn^ irttofanr- c^meen fnenr fenêtre uif na^mr - 7 ï^pwrer^ ^x^ dnf Cyamt ^nimcnramd. cirndpefTidarr'' -tanx