SLUIZEN.

Slag-

Wijdto dreiiipel-in diepte ten

M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M.

A. Uiticateringshns va» den AnJumer en Lioessenser rolder, één klep. (De stuw nabij de sluis dient om bij eb zcater in den jwlder te houden).........O.öü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0.00

B. Uitwateringsluis ran den Banckspolder, één klep en één schuif..................0.90 nbsp;nbsp;4- l.Ob

C. Uilwateringsluis van denzelfden polder, één klep. . 0.2-) -j- 1.20

D. Uituuderingsluis van het waterschap de Lamcerzee-molenpolder, twee paar rioeddeuren.........1.10 nbsp;— 1.03

E. Sluis in den zeedijk van den Zevenboerenjwlder, altijd gesloten, wordt alleen in stand gehouden om bij doorbraak te diezien, één klep...............1.50 nbsp;nbsp;-f” ^^-^^^

ZEEWERING.

De zeedijk langs de Driesche kust is in beheer' en onderhoud bij de betrokken icaterschap2yen. (Zie onder „Zeewerende waterschappen”.)

De zeewering van Schiermonnikoog bestaat aan de noordzijde uit duinen, die door helmbeplanting en riet- en stroobepoting tegen verstuiving worden beschermd, aan de zuidzijde uit een zoatervrijen dijk, die tegen de duinezz aansluit.

De duinen en de zoatervrije dijk met de daarin gelegen sluizezz worden, beheerd en onderhouden door den eigenaar van het eiland; aan de bztiten-duizzregel tusschen de strandpalen I en III, zvordezz door het liijk werkezz tot behoud van de duiziezz en den oever uitgevoerd, m de kosten zcaarran zvordt bijgedragen door de provincie Friesland.

De zeedijk langs de Groningsche kust is met de daarizz i'oorkomende sluizen in, beheer ezz onderhozid bij de aangrenzende waterschappen ezi polders. Die van den Westpolder is over eezi lezzgte van 2173 M. verdedigd mei klizdierbestrating, gesteund dooz' een houtezi voetbeschoeizzzg.

Als slaperdijkezz zijn iiz beheer en onderhoud bij de eigenaren vazz dezz Vierhuister Poldez' de ozide zeewerezide dijk vazz diezi polder ; bij de eigenarezz van dezz Horzihuister Polder het gedeelte vazi dezz oudezz zeezoaterkeerezzden dijk, dat thans slaperdijk is achter dezz Westjzotder ; bij de jzandjzl ich tige cignzarezz de Oude Provizicuile Zeedijk achtez' dezz Hornhuister Polder, den Zerezzboerenpolder ezz den Bokumez' Ikemupotder; bij het zc(zterschap de Zerezzboerezzpzolder de icestetijke en oostelijke ojzdijkezz vezzz dezezz polder.

FRIESLAND.

Reglement betrekktîlÿk de oprichting van boezemwaterschappen in Friesland, oasstgesteld bÿ beshnt dir J*rovhiciale Std/fii van 22 Juli ItKkS, u^. 1 (Prov. blad lOOS, n^. i}4) eu geudjzigd bij besluiten der Staten van 2o Januari 1911, n^. 10 [lurin', blad 1911, n^. 44) en van 21 Januari 191-1, n^. 12{Prov. blad 191-}, uquot;. 201. liet reglement is met de u'ijzigiugen ojigenomeu in het Provinciale blad van 1913, u^. 27. (Zie verdek' blad Schiermonnikoog l.j

Algemeen Reglement voor de boezemwaterschappen in Friesland, vastgesteld bg besluit dtr Provinciale Staten van 22 Juli 1908, n^'. 1 (Prov. blad 1908, n'\ 100) eu geivijzigd bij besluiten dm* l^aten van 20 Juli 1909, iV\ 2 (Prov. blad 1909, n^. 92J en van 18 Juli 1912, n^. 2 (Prov. blad 1912, n'^. 10 7j. (Zie verder blad Schiermonnikoog 1.)

Reglement van politie op de waterstaatswerken in onderlioud en beheer bg de provincie Friesland. (Provinciaal huishoudelyk reglement van politie), vastgesteld by besluit der Provinciale Staten van 13 Novemlnr 1900, nquot;. 5 (Prov. blad 1901, n^. 72) en gewijzigd bij besluiten der Staten van 8 Juli 19i/2, n^. 11 (Prov. blad 1902, n^b 109), 15 November 1904, 7^. 6 (Prov. blad 1904, n'^. 115) en 35 Juli 1911, )P. 11 (Prov. blad 1911, n^. 114). liet reglement i.s met de irijzigingen opgenomen in het Provinciale bhal van 1911, nquot;. 143. L(der geicyzigd by besluit da' Steden van 21 Juli 1913, ii^. 5 (Prov. blad 1913, )i^. 94) en van 18 Jamtari 1910, wquot;. 28 (Prov. blad 1916, n”. 39).

Het reghwent is van tofpassing 0]) de bij de Provincie in onderhoud en beheer zynde xvaterstaedsiverken. die voorkomen op een door Gedeputeerde Staten daarvan opgemaakten, bygehouden en ter algemeene kennis gebrachten stalt;d. (De hierachter te noemen staat A.)

Het bevat verbodsbepalingen betreffende waterstaafsicerken, loegen, trekpaden en kanaaldyken: ter voorkoming van bebonmering der schefpvaart of afstrooming en van veronduping van vaarten; betreffende het gebruik snaken van 2gt;rovinciale vaaricafers, het varen met stoombooten, motorbooten en motorscinpen ; het naderen en doorvaren van en het liggen by sluizen en bruggen; betreffende los- en ojzslaffi/hadseji ; houtvlotten; loozing van afvalstoffen en buggering in provinciale vaarivafcr.s; bejudingen ftr voorkoming ot opheffing van tydelyke sfremming van ile scheepvaart tengevolge van hef vasfzitfen van vaartuigen: betreffende gezonken vaartuigen ; verbodsbeifaUngen betreffeizde ijsbanen en bijzondere rerbodsbejutlingen voor het 2)rovinciale vaarwaG^ tusschen de. KoetiUe en. de Groote Sluis te Harlingen.

Gedfpuieerde Staten kunnen in byzondere gevallen vrysteUing of vergunning tot afzrijkinig verleenen van. sommige bepalingen in het reglement.

Py besluit der Provinciale Stiden van 2 October 1911, n^\ 4 (Prov. blad- 1911, nquot;. 140) zyn herzien en op nieniv vastgesteld een vijftal staten betrekking hebbende op dit reglement.

Sta(d A bevat alle iiudersfaatsiverken, tvaaro2f het reglement van foe2)assing is, staten. B, C en D het maximum der afmetingen van de sch(2)en, die van de provinciale vaanvaters gebruik maken, sfaaf p geeft hef maximum van snelheid (lan, dat voor de verschillende schepen is vastgesteld.

Reglement tot regeling van het toezicht dor Staten op de openbare tot den gemeenen dienst van allen bestemde waterstaatswerken in Friesland, niet in onderhoud of beheer by het Ryk. de Provincie of by waterschappen, vastgesfeld bij besluit der Provinciale Staten van 28 Mei 1878, n^. 15 (Prov. blad 1878, n''. 76) gewijzigd bij besluit der Staten van 9 Novetuber 1881, n^. 20 (Pror. blad 1881, n^. 134) en met die irijziging O2fgenomen in het Provinciale blad van 1882, nquot;. 33.

Door Burgemeester en Wethouders van elke gemeente worden overeenkomstig een door Gedeindeirde Sfafen vast te stellen model in tweevoud staten opgemaakt, bevattende een duidelijke omschrijving van de wirken, die in dit regbonent zijn bedoeld. Verveningen, oidgrondingen, indijkingen, droog)nakerije)t eu S2gt;oorwegen zijn er niet onder begrejien.

Het aanhoudende en dagelijksche toezicht over hef regelmatige onderhoud der in dit reglement bedoelde n'oi'ken Inrusf bij Burgemeester eu Wethouders, die Jaarlijks, nansfens eenmaal, eene schouw doen fer Opneming van de herstellingen, die er aan moeten worden verricht.

\'e)'der geeft dit reglement eenige voorschriften, bif hef onderhouden der werken in acht te nemen.

Reglement op het verleenen van bijdragen uit de provinciale fondsen voor het aanloggen of verbroeden van kunstwegen in do provincie Friesland, vastgesteld bij besluit der Provincial Staten van 24 Januari 1911, nquot;. H) (Prov. blad 1911, n^. 58).

Voor hef aanleggen of verbreeden van kunstwegen in deze provincie door yemeentoi, icaferschajgten, reenpolders of 2iarticulicwen kan, wanneer het provinciale belang daarlnj betrokken i.^ en het plan ran aanleg of verbreeding door Gedeputeerde Staten is goedgekeurd, een subsidie worden verleend uit de jirovinciale fondsen.

Hef subsidie wordt verleend tot zoodanig bedrag als de Staten in verband met hef provinciale belang, billijk zullen oordeelen, het gaaf echter een derde gedeelte van de kosten niet te boven.

D- aamraag om subsidie wordt ingezonden by Ged/puteerde Staten onder byvoeging van een 2gt;bin, een begroofing V(fn kosten en de ttx toelichting daarvan vereischte kaarten en feekeningen.

fp de met 2movinciaal subsidie aan te leggen of te verbreeden wegof mag geen tol loorden geheven.

Algemeen reglement voor do zoeweronde watorschappen in Friesland by welke het kadastrale inkomen strekt als grondslag van do ondorhoudplichtigheid en van het steinrociit, vastgesfeld bÿ besluit dd' Provinciale Staten van 13 JuU 1892, n^'. 1 (Prov. blad 1892, n°. 76) later meermalen gewijzigd eu nuf de wijzigingen O2ujenomen in het Provinciale blad van 1910, n'\ 79.

154 reglement geldt voor de waterscha2y2)en: Zeedijken Contributie KoUumerland en Nieuwkruishtud. dir Contributie Zeedyken van Oof^dongeradeel, der Contribidie Zeedijken van Westdongeradeel, der Zeedijken van Perwerderadeel, hef (Jud-Bildt, dfW ViJfdeelen Zeedijken Binnendijks, der ViJfdeelen Zeedijken Buift-n-dijks, Wonseradeeis ZuiderzeediJken, B’iJmbritseradeels c.a. Contributie Zeedyken, Hemelumer OMejduterf en aanhoorige zeedijken, de Zeven Grietenijen en Stad Sloten en hef waterschui) de Jwmstersluis, voor u'elkt u(derscha2ggt;en hef kadastrale itdiomen van de tof hun gebied behoorende ongebouwfb- en ggt;bouufb eigendo)n)nen tof grondslag strekt van de onderhoudidichfigheid en van lut stemrecht.

Door kadastraal inkomen Wf/rdt verstaan, 1'6 voor de ongebouwde eigendorntnen, hef in de kadastrale l'!/9''6f^ P^‘gt;' hektare uitgefrokken bedrag der 2iachtwaarde zonder aftrek van polder- en dijklasteu en 2‘ vofw de gebouwde, eigendommen, de wegens deze in die liggers uitgetrokken belastbare Opbrengst.

De verplichting tof het onderhoud en de verbetering der zeewering en van alle overige reerken, tof of aan elk der wgt;(tterscha2fpen behoorende, rust, voor zoover het onderhoud van. enkele dier werken nief komt feu laste van derden, 02) (die tot het gebied van elk dier waterschaipcn behoorende eigendommen in evenredigheid naar het kadastrale inkomen.

Voormelde vetpUchfingen, met uitzondering van die waartoe derden zyn gehouden, kunnen nief worden afgekocht of 02) andere eigendommen worden gelegd of voplaafst.

Het bestuur van het waterscha2) wordt onder het toezicht der Staten van Priesland uifgeoefend door eene rfirgadering van volmachten en door een dijkbestuur. Het dijkbestuur bestaat uit drie leden, een dijkgraaf en twee dijkgediputeerden, die allen volmacht van hd waterschap moeten zijn. De dijkgraaf is voorziffer ran de vergadei'iluj van volmachten en van het dijkbestuur.

Door hef dijkbestuur wordt een ligger van de onderhoudjilichtigheid en het stemrecht van elk der wafer-scha2gwn (pgemaakf. Ibf model van eiken liggtr wordt door het dijkbestuur, ondei' gœdkf^fring ran Gede-2ndeerde St(den, vasfge.sfeld. De liggers icorden tenminste 07n de 10 Jaren herzien.

Pulifieverordeningen ivorden door hef dijkbestuur ontworpen, dooi‘ de vergadering van volmachten vastgesfeld en behtifven de goedkeuring v/tn Gedeputeerde Staten.

Poor elk W(derscha2gt; wordt door de Provincial!' Sfiden een bijzonder regle^nent vastgesfeld. Dit reglement bevat o. a. eene nauwke'urige aanivyziiuj van de grenzen van het gebied van het waftrschaj) en eene )i((uwkeurige omschryoin(j van de zeeweringen en van de verdere icerken bij het waterscha2) in onderhoud en voorts van die, ivelke tot het W(derscha2t behooren, doch tot welker onderhoud dirden zyn voplichf : hef regelt die onderwetpen, rvaaro)ntrent in het (dgerneen regleynent niet is voorzien.

Reglemont op het verleenen van bijdragen aan do zeewerondo waterschappen in do provincie Friesland, vastgesfeld bij besluit der Provinciale St/den van 12 Juli 1888, n'\ 1 (Prov. blad 1lt;S88, u^. 76) gewijzigd en aangevuld by besDutm der Staten van 16 Juli 1896, n*’. 5 (Prov. blad 1896, n^. 64), 9 ymt-mber 1897, n”. 3 (Prov. blad 1898, 11^6 1), 19 Juli 1904, n^. 7 (Prov. blad 1904, )V6 76) en 19 Deconber 1906. n^. 11 (Pror. blad 19(17, n'6 31) en met de wyzigingeyi en aanvydlingen O2)genomen in het Provinciale blad va)i 1913, nquot;. 78.

WATERSCHAPPEN EN POLDERS, DIE GEHEEL OF GEDEELTELIJK OP DE KAART VOORKOMEN.

Artministvatieve inrtoelinjy.

Achter de namen der waterschappen zyn opgegeven de Provinciale bladen, waarin zijn opgenomon hunne bijzondere roglonienten en de wijzigingen in die reglementen.

Wdler.SChap Ilunsingo. ]gt;it wati-r.whaii omvat alh- yronilea, die afieateren op den boezem ran Ihineiiiyo en strekt zich, behalve op dit blad, nit op de blmlai Uithuizen '2 en .7, Leenwanlen 2 en Clroninyen 1, 2 en :S. IM ie verdeeld in elf onder-deelen, waurran op dil blad gedeeltelijk voorkomen de onderdeelen Ulrum en Wehe

1X14, «'•. 011; 18!)!), nquot;. 26 en 1!X)7, nquot;. 18

Waterschap de Zevenboerenpolder behoort mk m ha waterschap iiimsinyo

im, nquot;. 56; 1911, nquot;. 9

TT aterschap de Negenboerenpiolder komt gedeeltelijk op dit blad ewr .... 1900, ^tquot;. so

Waterschap de Lauwerzecmolenpotder bestaat uit de waterstaatkundig gemeen liggende West- en Torringapolders, welke laatsfi'. niet 02) dif blad voorkomt, en een hooger duel bestaande uit de waterstaatkundig gemeen liggende Hornhuister Polder en Pier-huister Polder............................. n'6 nbsp;65

1^ eUfPSchtt)) de Westpoldep omvat de gronden ran het ivaterschap de Lauwerzee-molenpolder............. nbsp;2000 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;06

Aan de ze.ewerende waterscha2itieu, die door hunne Jaarlyksche omslagen tu zwaar worden gedrukt, kan een bijdrage uit de fondsen der Prorinew worden verleend.

De aanrraag om toekenning eeuer bijdrage wordt ingezonden aan Gedeputeerde Staten onder biJroegintj ran de- rastgestelde begrooting van ontvangsten en uitgaven met daarbij behoorende foelichfing. eene omschryring van de aan te leggen of te verbeteren werken met eene raming van kosten, benevens eene 0P9lt;ilt;if •‘dti de in de twee volgende Jaren uit te voeren werken met berekening r(tn de in die Jaren te heffen omslag.

Indien 02) de waferschajisbegrootiiuj uitgaven voorkomen voor buitengewone werken, worden die uitgaven be.streden uit de opbrengst eemr geldlening, waarvan de aflossing, onder goedkeuring ran Gedejiuteei'de Staten, wordt lupaald door het u’aterscha2)sbesiuur.

Verordening betreffende het bouwen onz. op do zeeweringen, vastgesfeld bij besluit dei- Provinciale Staff n van 15 Juli 1891, n^. 21) (Proc. blad 1891, u^. 101), gewijzigd en aaiigeruld bij besluit der Staten ran 20 Juli 1911, n''. 11 (Prov. blad 1911, n**. 107) en met de wijziging e)7 aanvulling O2gt;genomen in hef Provinciale blad van 1911, yt'^. 163.

Verordening togen beschadiging van slaperdijken, vctsigestekl bij be.sluif der Provinciale Staten ran 14 November 1900, Rquot;. 10 (Prov. blad 1901, yi°. 9).

GRONINGEN.

Algemeen reglement voor do waterschappen in do provincie Groningen, vastgesfeld bij besluit dtr Provinciale. Stufen van 15 Juli 1913, nquot;. 27 (Prov. blad 1913, n^. 79) en gewijzigil bij besluit der Staten ran 20 Juli 1915, n^. 16 (Prov. blad 1915, )/'’. 46).

Hef reglement geldt voor de 7caterscha2)2ycn, die in de toekomst zullen U'orden opgericht en voor besfiumde U'aferschajipen, wier bijzondfx reglement door een under icoyolf rervungen. Poor de ovei'ige bestuande icuftw-scha2fpi‘U is In't reglement slechts gedeeltelijk van toepassing.

Hef bepu(dt, flat de besturen der 7Vufurschup2)en bestaun uit drie leden, 7raarvan een lid voorziffer is en een undue secrefuris-l/oekhofutur. De kasten voor den aanleg, het onderhoud en de verbufering run uHe werken, waurtoe in het algumeett belang ran het waterschap icordt besloten, worden gedragen door ieder (bx ingelanden, naar evenredigheid van de kadastrale grootte van zijn eigendom.

Tot hef maken van verordeningen in hef huishoudelijke belang van het uaferschap is bevoi'gd: a. in 7vaferschup2)en, die nief in onderdeelen zijn verdeeld, de vergadering van stembevoegde ingelanden, b. in icuferschappen, die in onderdeelen zyn verdeeld, het hoofdbestuur.

D(^ besfjiren der U'at(wscha2)2wn doen aan Gede2iuteerdu Staten een voordracht betreffende de bf2)uling run hef peil van het wafai schap.

Reglement op het toezicht dor wogen in do provincie Groningen, vastgesfeld bij besluit der Proidn-ciale Staten van 21 Juli 1908, nquot;. 13 (Prov. blad 1908, n'*. 72) en gewijzigd by besluit der Staten van

SCHIERMONNIKOOG.

S.

De Bokaiiier Ikemapolder, die voor een klein deel op dit blad voorkomt, behoort tot het Waterschap Hunsingo.

De 0(1 dit blad voorkomende ivaterschappen in de Drorincie Friesland zijn alle zeewerende waterschappen en bij die waterscha2)2ien 02igegeren. De Bancks2)older 02) Schiermonnikoog is particulier eigendom.

VERWIJZING.

rrovinciale Almanak van Friesland door N. L. Renvekamp en N. Struiksma.

Ilistori.sche jaarboeken van oud en nieuw Friesland van de vroegste gelnnigonissen tot op den tegenwoordigen tijd, door Focko Sjoerds, in 3 deelen. 1708.

Memorie over den toestand van den binnenlandschen waterstaat der provincie Friesland, van den Hoofdingenieur C. I. Bolten. 1860,

21 December 1909, nquot;. 16 (Prov. blad 1910, n^. 22), van 19 Juli 1910, n^. 13 (Prov. blad 1910, n^. 85) en

van 21 December 191'), dquot;. 14 (Prov. blad 1916, n^. -32).

Hef reglemey^t verdeelt de wegen in rijwegen en voetpaden. Du rijwegen worden verdeeld in drie, de voetpaden in twee klassen. Het omschrijft de vereisch^n, waaraan de wegen der verschillende klassen moeten voldoen.

De vopUchfing tof onderhoud rust p\ 02gt; hen, bij wie of bij wier rechtsvoorgangers tijdens de invof^Jng van het reglement het onderhoud is geweest; 2quot;. oji hen, die zich fegetweer het best)iur van Provincie of Gemi'ente tnf onderhoud hebben vei'bonden ; 3quot;. op rechtverkrijgenden dur onder l‘\ en 2'. aangewezenen.

In elke gemeente bestaat een ligger van de uwgen, die de bemnning, klasse, richting, lenf/te en gemiddelde breedte der ivegen bevat, ulsynede de tot den loeg behoorende kunstwerken en aanwijzing van de onderhoud-2)lichtigen. Dé ligger wordt om de tien Jaren herzien.

Het regb'ment is oj) BiJks- en Provinciale wegen slechts gededfelyk ran toepassing.

Reglement regelende het toezicht op kanalen, watergangen on waterstaatswerken in de provincie Groningen, vasfg((steld bij besbiit d(r Provinciale Staten van 18 Juli 1911, n'\ 26 B (Prov. blad 1912, n‘6 37), geivijzigd by besluit der Staten van 24 Juli 1914, n^. 2') (Prov. blad 1914, n^. 53) en 18 Juli 1916, n'\ 2'i (Prov. blad 1916, n®. 49).

Het reglement verstaat onder kanalen de yvateren, ycelke voor scheepvaart of zooivel voor scheepvaarf als voor aficatering die)i€n, onder yvatergangen de uitteren ivelke enkel dienen voor afwatering, onder roaferstaafswerken alle over en older kanalen gelegen, daarin aamcezige of daaraan verbonden kunst-icerken, yyief inbegrij) van de icaferkeeringen en de nuf uurlijke wallen langs openbare wegen, voet- en jaag-2utden, icerken en terreinen.

Hut regelt het toezicht op kanalen, icatergayigen en waterstaatswerken door Gedeputeerde Sfafen of door geyneentebesturen en inschrijft de rechten en verplichtingen van beheey'ders van werken en van eigenaren van gronden, gelegen aan kanaleyi en watergangen.

Reglement op do verveningen en ontgrondingen in de provincie Groningen, vastgesfeld bij besluit der Provinciale Staten van 18 Noveynber 1902, n^. 13 (Prov. blad 1903, yV\ 7).

Dif reglumenf regelt het verleenen iiati vergunning fot het vervenen of afgraven van gronden.

Verordening, houdende voorziening tegen bonadeeling van dyken, vastgesfeld bij -besluit der Provinciale staten van 13 Noveynber 1902, n^. 15 (Prov. blad 1903, n^. 31).

Deze vfwordening bepaalt, dat het verboden is, oyn de dijken fe verlagen of ie rersmullFn of, voor zoover het zeewaferkeerende dijken zijn, anders te gebruiken dan ter beweiding. Door- of ingravingen ynogen alleen gemuukf worden ynel schriftelijke verguiming van Gedeputeerde Sfafen, welke eerst advies inwinneu bij de betrokken yraterschupsbesturen. Gedeputeerde Sfafen verbinden aan de ve)’gunning de voorwaarde, dat in tyd van nood het zeewater ynoet kunnen icorden gekeerd.

Memorie over hetzelfde onderwerp van den Inspecteur en den Hoofdingenieur van den Waterstaat C. Brünings en F. Galand. 1870.

Be landaanwinning op de Friesche wadden in hare noodzakelijkheid, uitvoerbaarheid en voordeelen beschouwd en toegelicht door Jhr. Mr. P. .1. W. Teding van Berkhout. Zwolle 1867. Met kaarten en platen.

De landaanwinning op de Friesche Wadden. Een woord naar aanleiding van de beschouwingen over bovengenoemd project door den heer T. J. Stieljes in de Gids, 1869, 11®. 1. Door P. J. W. Teding van Berkhout. Deventer 1869.

Kegeeringsalmanak voor de provincie Groningen.

Twee hoofdstukken uit de geschiedeih.s van het dijkwezen, door Dr. R. Westerhoff. 1865.

Bijdragen tot de kenni.s van den tegenwoordigen staat der provincie Groningen 1860—1874.

De zeeweiingen, polders en waterschappen in de provincie Groningen, door Mr. C. C. Geertsema. 1910.

Hoogte van vorkenmorken volgens N.A.l’. gevonden bij do Nauwkeurig-heidswaterpassingen en de waterpassingen van don Aigemeenen Dienst van den Waterstaat, provincie Friesland en Groningen, 1916,

Hoogte van verkenmerken volgens N,A,P, gevonden bij do verspreiding van hel N,A,P, door den Rijkswaterstaat, provincie Friesland en Groningen, 1898,

WATERSCHAPPEN.

FRIESLAND.

Boezem wtitersehappeii.

Alle waterschappen in Friesland heeten boezemu'aterscha2)2wn, uitgenomen die, welke belast zyn yyyet het onderhoud eener zeewering, die zeetvei'ende waterschajipen icorden genoenid.

Behalve de boezemwaferscha2)pen, die een of meer waterstaatkundige 2)oldtrs omvaifun en die in hui algumuun bêlant zijn met beheer en onderhoud van alle iverken in den jwlder, zijn er nog boezenucate)'-schap2)en, wiur taak bestaat in hut verMeren en onderhouden van enkele land- en icaferwegun of in het bevordei'uti van den waterafvoey\ Deze omvaten de verschillende kadastrale 2wceelen, die om en nabij de bufre/fende werken zyn gelegen en icaarvun de nummers in hunne byzomlure ruglumenten zijn fe vinden.

Pan deze boezemw'aterschappen komt op dif blad alleen voor het VIaferscha2) huf Noorden, dat gronden omvat in den Puldir van O^stdongeradeel en in den AnJumer van Lioessenser Poldur. Hut heuft ten doel hef verharden en in dien staat onderhouden van landivegun gelegen tusschen Peaesens, AnJum en Oost-yriahorn. Het bijzonder reglement voor het loaterschap is O2igénonieu in het Provinciale blad van 191'gt;, nquot;. 83.

Zeewerende waterschappen.

(Het algemeene regley)7enf voor de zeewerende watey'scluippen geldt alleen voor hef i( atersclny) Coufribulie Zeedykol i'an Oosidongeradeel.)

Waterschap Contributie Zeedyken van Oostdongeradeel onvat de gebomede en ongebouwde eigen-domyneyi in deii Polder van Oostdongeradeel met uitzondering ran eenige uiet 021 dit blad voorkomende eigundommen onder Ooster-NiJko'k en Ee.

Hut icaterschap beheert en onderhoudt den zeedijk van Peasens fot den AnJumer en Lioessenser Polder en van dezen polder tof den Engwierumer Polder ynef de daarvoor gelegen strandhoofden, den .slaperdijk achter den AnJumer en Lioessenser Polder en den nief 02) dit blad voorkomenden slaperdijk achter den Ganze2)older en den Engwierumer Polder, verschillende duikers, damynen, jwayten, beschoeiingen op en bij dien slaperdijk behoorende, benevens het contribufiehuis ynef iualbeschoei'ing, hut schijdiuis en een bergplaats voor ynaterialen bij Bzinnazyl.

Het bijzondere reglement van hef yuaterschap is vastgesfeld bij besluit der Provinciale Staten wu 15 November 1893, nquot;. 5a (Prov. blad 1894, yi^. 12) ett geivijzigd by be.sluiten der Sfafen van 13 Juli 1898, n'\ ') (Prov. blad 1898, n'\ 96), 13 November 1901, te. 8 (Prov. blad 1902, te. 10) en van 15 Juli 190-3. te. 9c (Prov. blad 1903, ye. 110).

Eun politieverordening voor hef u'aterscha2i is vastgesfeld in de vergadering van volmachten van 24 Augushfs 1869.

Waterschap Polder van Oost- en Westdongeradeel onvat de 2)old(rs van Oostdongeradeel en van Westdongeradeel. Het toaicrscluqf is zeewerend waterschap, omdat het belast is met het onderhoud van de

TOELICHTING.

Op de kaart i.s de waterstaatkundige toestand aangogoven, De admini stratievo indeeling dor polders is boven de kaart omschroven,

De polder,s hebben in verschillende tinton de kleur van den boezem waarop zij afwatoron. Polders, die hun water niet rochtstreek.s op den boezem, maar eerst op een anderen polder loozen, hebben de tint van dien polder, omgeven door oen donkere bies,

Roczcmlanden, lioogo gronden en niet ingepoldorde buitengronden zijn niet gekleurd,

De banken en dieptelijnen in do zee duiden don toestand aan van 1911, de hoog- en laagwatorlijnon nabij do kusten komen echter overeen met don tegenwoordigen toestand (1916),

VERKLARING DER TEERENS.

gt;lt; Uitwateringsluis,

Vorkenmerk van het N,A,P,

x./i nbsp;nbsp;nbsp;Zomorpeil van polders, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

117z nbsp;nbsp;nbsp;Winterpcil „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

x.s nbsp;nbsp;nbsp;Gewenschte zomerstand in een polder, )

211 nbsp;nbsp;Dijkhoogte,

ra.'. nbsp;nbsp;nbsp;Hoogte van do duinen

Vaste stuw.

4.'M)/,i Grootte van polder.s in n,A, volgens meting op de kaart met den planimeter.

Buitenwatorkeeronde dijk.

' Dijkverdodiging, strandhoofden.

Bij gemiddeld laagwater (M, E,) droogvallend gedeelte.

Lijn van M, E,

„ nbsp;nbsp;nbsp;„ 25 decimeters onder M, E,

un 80 nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;„

Kleur van de rechtstreeks op zee uitwaterende polders. (Veronderstelde kleur van de zee.)

De boezem loost 021 de Lamoerzee door een sluis te Zoutkam2) en 02) het benedenpand van het afgedamde Reitdiep door ö sluizen (zie blad Groningen 1). Inlating van water, die vroeger wel uit dit benedenpand geschiedde, komt niet meer voor.

Het zomerpeil van den boezem bedraagt 0.93 H. — N.A.P. In den winter wordt zoo laag mogelijk afgestroomd,

De boezem staat in verbinding mei den boezem van Fivelingo door de schutsluis tusschen Boterdiep en het Damsterdiep te Groningen, de schutsluis aan de Rollen tusschen het Thesinger Haar en het Damsterdiep en het Oosterdijkshorncr of Stedumer Verlaat, schutsluis in het Stedumer Haar. Deze laatste drie schutsluizen zijn dikwijls geheel geopend.

De. grootte ran het geheele boezemgebied bedraagt ongeveer 36 000 H.A.

De boezemstand ivordt dagelijks waargenomen te Groningen aan de schutsluis Boterdie))—Damsterdiep. Hij is in de zomermaanden gemiddeld 0.10 H. en in de wintermaanden gemiddeld 0.2-5 H. boven het boezempeU. De hoogste stand in het tijdvak 1910—1914 werd bereikt 02) 24 Februari 1911, ter hoogte van 0.83 H. boven boezempeU.

BUITENWATERSTANDEN in M. ten opzichte van N.A.P.

Tienjarig tijdvak 1901—1910.

WATERSCHAPPEN. (Vervolg.)

uifu'uft'rtuysluis clu BzumaziJl, voorkomoiJe op blad Lt'euwardot 2. Het b(Jw(xf eu onderkoudt verder de verftchdleude Wfxkeu iu de yeuoemde 2i(ilder!i. (Zie blad Leeuwarden 1.)

Huf reylument 021 hef be.Juur en het onderhoud van de werken van hef ivatirNchu]) is rastyesfeld by besluit dur Prortncmle Sfaiun ran 27 Juli LS59, n^. 1 (Prov. blad 1859, w\ 133). Het is met wyziyinyen en (wtni'uUinyeu ojiyenomen in hef Provinciale blait van 1837, n^. 86 en later (fewijziytl bij besluiten dur 8f(den vttn 7 November 1887, n^. 17 (Prov. blad 18 37, 1^6 164), 16 JuU 18(16, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.3 (Prov. bltuf 1896, nquot;. 54), 13 Juli 1897, n^. 11 (Prov. blad 1897, ir\ 82) en 11 Juli 1905, n'6 5 (Pror. blad 1905, gt;1«. 103).

Ben 2gt;^^fii^gt;'^‘f'^i'il^6iny voor hef waterschap is goedgekeurd bij besluit vttn Ged/puteerde Staten van 13 Juni 1912, n^, 83,

Waterschap lt;lo Anjumer- on Lioessenser Polder omvat de AnJumer- en Lioessenser Polder. Het beheert en Onderhoudt de zeewering van dien polder tuet de steenglooling, de daarvoor gelegen sfrandhoofden en de in dien zeedijk gelegen uitivcderingsluis, benevens de verschillende loerken in den 2^oliler.

Hef reglement 021 hef bestuur en het onderhoud van de werken van het underschap is vastgesfeld by besluit dur Provinciale Staten van 9 November 1831, n^. 2-3 (Prov. blad 1832, n'\ 30) en gewijzigd bij besluiten der Sfafen van 16 Juli 1-396, m\ 3 (Prov. blad 1896, n*\ -54). 13 Juli 1907, nquot;. 11 (Prov. blad 1897, u'6 83) en ran 18 Juli 1912, nquot;. 8 (Pror. blad 1912, 109).

GRONINGEN.

Waterschap Ilunsingo. Hef. u'aterschaj) is opgericht in 18'4. Hut is verdetld in 11 onderdeelen, nl. VIrum, (VufiP, Fwiirum, Pmflo, Bedum, Adorp, Usyuei'd, Zanduweer, Middelsfum. Sfedum en Thesinge, icaarvan de grunzen verband houden muf de vroeger bestaan hebbende Zÿleesfenÿen, waaruit Hunsingo gevormd is. Teder von de onderdeelen heeft eeu eigen bestuur. De voorzitters van deze besturen zijn leden van hut hoofdbusfuur van hut waterschap.

Het waferscha2) beheert en onderhoudt den zeedijk van Zo7dkam2) tof Viurhuizen, voorkomende op blad Leumcarden 2, de boezemkanaleu ynef de daarover gelegen bruggen, de yfifwateringsluizen van den boezuin eu de schutsluizen te De Bollen en te OosterdiJkshorn. (Zie onder Boezems.)

In hef 7C(derscha2) komen 2)olders voor, die, ofschoon er toe behoorende, bovendien afzondo-lijke waterschappen vormen ynef een eigen busfyiur, daf in geenerlei betrekking staat tot hut hoofdbestuur of de besturen van t/e onderdeelen van het hoofdivaterschap. Hiertoe behooren het 02) dit blad voorkoynende iPaterschap de Zevenboerenpolder en de voor een klein deel daarop voo) komende Bokinner Ikemapolder.

BEDIJKINGSJAREN.

Pobltr van Oosfdongtxaduel.....................hmlijkt na 1570

Anjumer eu Lioessenser l'igt;ldur.....................bedijkt in 1592

Pierhuister Polder...........................gedeeltelijk bedykt

in 1770,ged.in 1807

Zevenboerenpolder...........................bedijkt in 1802

Hornhuister Polder..........................„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfjOß

Banckspolder (021 Schiermonnikoog)....................„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2860

Westpolder...............................1^75

De Oude Provinciale Zeedijk, waarvan deel uitinaakt de dijk bezuiden den Hornhuister Poldej', den Zevenboo’eyipolder en den Bokumer-Tkemapolder. was ia de eerste helft der 17de eeuw reeds grooiendeels als zoinerdyk aanwezig en yverd in 1718 tot zeedijk verzicaard.

Slagdrempel-diepte ten opzichte van N.A.P

M.

A. UitivcUeringshds rent den P^mspolder, één jKiar vloed-I'll i'i'ii paar ehdciireii.......................2/gt;3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.0'')

B. UUu'dteriiH/sluis eau den OostpoJder, een paar rlaed-en één 2)aar ebdennen.......................4,.jlt;) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0.7'7’

(!. Groote Bierumer Pom}), uihcuterinysluis van den

Vierl)nrenpotder, één paar rlned- en één paar ebdeuren . . 2.00 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0.44

ZEEWERING.

De zeeicering wordt, voor zoover zÿ op dit t)lad voorkomt, yerormd door de volgende dijken :

1quot;. De buitendijk van den Eemspolder, lang 9302 M., hoog van 0.50 lU. tot 0.00 M. -)- E. A. P. met de daarin gelegen uitwateringshiis in beheer oi onderhond bij het waterschap de. Eemspolder.

2quot;. De buitendjk van den Oostpolder, lang 8370 M., hoog van 4.75 M. tot 5.70 AI. -j- N. A. P. met de daarin gelegen Hitwateringsluis van den Oostpolder, in beheer en onderhoud I)ij het waterschap de Oostpolder. De in dezen dijk gelegen uitwateringshiis van den Vierbarenpolder wordt onderhouden door het waterschap van. dien naam.

De buitenberin van den zeedijk is benoorden Pilsgat over ongeveer 2000 AI. lengte beschermd door een iiOMlbeschoeiing.

Twee gedeelten, lang 750 AP, benoorden en bezuiden sluis B, zijn voorzien van een paalbeheiing, waarvóór ter verdere versterking, een puinkist ie aangebracht; een dergdijke versterking is ook aangebracht op de meest blootgestelde punten achter Eilsgat.

3^. De Provinciale Zeedijk, van den Oostpolderdijk tot Delfzijl, lang 10358 AL, hoog van 5.50 Al. tol 5.80 AL -)- V. A. P., in beheer en onderhoud bij de provincie Groningen.

De verdediging van de eerste 825 AL bestaat uit een kapglooiing van gewapend beton, reikende tot 2.45 AL -(- N. A. P., waarvóór gedeeltelijk baksteenglooiing met puinhestorting en gedeeltelijk ingegoten vlintenglooiing.

De. verdediging der daarop volgende 750 AL tot den dijkshoek bij het Beppegat bestaat uit een steenglooiing van vlinten en basaltsteen, reikende tot een hoogte van 4.30 AI. -j- V. A. P.

Het gedeelte dijk, hiertegen aansluitende, heeft een verdediging, bestaande uit eene steenglooiing van vlinten, reikende tol 3.95 AL -(- N.A.P.

Als slaperdijken zijn in onderhoud en beheer bij het waterscha]) de Uithuizer Polder, de voormalige buitendijk, thans achter den Lauwerpolder en den Eemspolder gelegen ; bij het ivaterschap de Oostpolder, dat gedeelte van den roormaligen buitendijk, dat thans achter den Eemspolder is gelegen, bij de pandplichtige eigenaren, de Aliddendijk gelegen in den Oostpolder. onder toezicht van het bestuur van dit waterschap en de dijk tusschen den Oostpolder en den Vierhurenpolder onder toezicht van hel waterschap Vierburen.

REGLEMENTEN.

Algemeen reglement voor de waterschappen in de provincie Groningen, vastgesteld hij besluit der Provinciale Stalen van 1-5 Juli 1913, iP. 27 (Prov. blad 1913, n''. 79) en gewijzigd hij besluit der Staten van 20 .Juli 1915, nquot;. 16 (Prov. blad 1915, n°. 46).

Het reglement geldt voor de. u-aterschappen, die in de toekomst zullen worden opgericht en voor bestaande waterschappen, wier bijzonder reglement door een ander wordt vervangen. Voor de overige bestaande waterschappgt;en is het reglement slechts gedeeltelijk van toepassing.

Het bepaalt, dat de besturen der waterschappen bestaan uit drie leden, waarvan één lid voorzitter is en een ander secretaris-boekhouder. De kosten voor den aanleg, het onderhoud en de verbetering van. alle werken, waartoe in het algemeene belang van het waterschap ivordt besloten, worden gedragen door ieder der ingelanden naar evenredigheid van de kadastrale grootte van zijn eigendom.

Tol het maken van verordeningen in het huishoudelijke belang van het waterschap zijn bevoegd: a. in waterschappen, die niet in onderdeelen zijn verdeeld, de vergadering van stembevoegde ingelanden, b. in waterschappen, die in. onderdeelen zijn verdeeld, het hoofdbestuur.

De besturen der waterschappen doen aan Gedeputeerde Staten een voordracht betreffende de bepaling van het peil van het waterschap.

Reglement op het toezicht der wegen in de provincie Groningen, vastgesteld bij besluit der Provinciale. Staten van 21 Juli, 1908, nquot;. 13 (Prov. blad 1908, iP. 72) en gewijzigd bij besluit dei- Staten, van 21 December 1909. )P. 10 (Pi'ov. blad 1910, n‘'. 22), van 19 Juli 1910, n°. 13 (Prov. blad 1910. nquot;. 85) en van 21 Decembei' 1915, n^. 14 (Prov. blad 1916, n°. 32).

Het reglement verdeelt de ive.gen in. rijwegen, en voetpaden. De rijwegen worden verdeeld in drie, de voetpaden in twee klassen. Het omschrijft de vereischten, waaraan de wegen der verschillende klassen moeten voldoen.

De verplichting tot onderhoud rust P op hen, bij wie of ivier rechtsvoor gangers tijdens de invoering van het reglement het onderhoud is geweest; 23 op hen, die zich tegenover hel bestuur van Provincie of Gemeente, tot onderhoud hebben verbonden; 3quot; o]) rechtverkrijgenden der onder 1quot; en 2‘' aangnvezenen.

In elke gemeente bestaal een liggei’, iwlke de benaming, klasse, richting, lengte en gemiddelde breedte dw' wegen vermeldt, alsmede de tot den weg behoorende kunstwerken en de aanwijzing van de onderhoudplichtigen daarvan. De ligger wordt om de tien juren herzien.

Het reglement is op de Pijks- en Provinciale wegen slechts gedeeltelijk van toepiassing.

Reglement regelende het toezicht op kanalen, watergangen en waterstaatswerken in de provincie Groningen, vastgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 18 Juli 1911, nquot;. 2I)B (Prov. blad 1912, n^. 37), gewijzigd bij besluit der Stalen va)i 24 Juli 1914, nquot;. 25) (Prov. blad 1914, iP. 58) en 18 Juli 1911), nquot;. 25 (Prov. blad. 1916, yp. 49).

liet rei/lement verstaat onder kanalen de ivateren, welke voor scheepvaart of zoowel voor scheepvaart als voor afwatering dienen; onder watergangen de ivabwen welke enkel dienen voor afwalering ; onder waterstaatswerken alle over en onder kanalen gelegen, daarin aanwezige of daaraan verbonden kunstwerken, niet inbegrij) van de. waterkeeringen en natuurlijke wallen langs openbare wegen, voet- en jaagpaden, iverken en terreinen.

liet regelt het toezicht op kanalen, watergangen en waterstaatswerken door Gedeputeerde Staten of door Gemeentebesturen en omschrijfl de rechten en verplichtingen van beheerders van werken en van eigenaren van gronden, gelegen aan kanalen en watergangen.

Politiereglenient op de rivieren, kanalen, havens en daarbij behoorende werken in de provincie (ironingen, vastgesield bij besluit der Provinciale Staten van 17 Juli 1906, iP. 17, gavijzigd bij besluiten, der Staten van 21 Juli 1908, rP. 14, 20 Juli 1909, iP. 22 en 21 Juli 1914, iP. 24 en mei de wijzigingen opgenomen in het Provinciale blad van 1914, n”. 68.

Het reglement bevat bepalingen omtrent het gebruik en de instandhouding der werken, bijzondere bepalingen omtrent het doorvaren van sluizen, verlaten, havens en bruggen, bepalingen omtrent stoomschepen en houtvlotten, bijzondere bepalingen omtrent het Eemskanaal en zijn werken, alsmede het verbindings-kanaal van het Winschoter Diep nnai' het Ilonnrschc Diep of Noord-WUlcmskanaal.

Reglement op de verveningen en ontgrondingen in de provincie Groningen, vustgesteld hij besluit dei' Provinciale Staten van 18 November 1902, iP. 13 (Prov. blad 1903, rP. 7).

Dit reglement regelt het verleen,en van vergunning tot hel vervenen of afgruven van gronden.

Achter de namen der waterschappen zijn opgogeven do Provinciale bladen, waarin zijn opgenomen hunne bijzondere reglementen en de wijzigingen in die reglementen.

T^^dteVSChop Fivelivgo. ou waterschip omvat alle gronden, die afwateren op den boezem van Fivelingo en .strekt zich, behalve op dit bla/l, uit op de bladen Groningen J, 2, 3 en 4. Het is verdeeld in 5 onderdeelen, waarvan op dit blad gedeeltelijk voorkomen de onderdeelen 't Zandt en GodUnze..........I3tgt;4, n'\ 60: 1899, )i^. 27 en 1(^/7, n‘\ 12

W (iterschap Huasivigo. mt waterschap omvat alle gronden, die afwateren op den boezem van Hunsingo en strekt zich, behalve op dit blad, uit op de bladen Uithuizen 2, Schiermonnikoog 2. Leeriwarden 2 en Groningen 1, 2 en 3. Het is verdeeld in 11 onder-deelen, waarvan op dit blad het onderdeel Zandeweer gedeeltelijk voorkomt.....1894, te\ 09:

1899. nquot;. 2^i en 1907, nquot;. 13 Waterschap de Eemsjiolder....................1912, nquot;. 27

Waterschap de Uithuizer Polder nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.herstaar ........

Waterschap de Oostpolder nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' kuHdin yemeen ........^^^^^ 11«. iH:

IIKI4. IIquot;. æ en 1911. nquot;. 94

Waterschap Vierhnren

Verordening houdende voorziening tegen benadeeling van dijken, vastgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 18 November 1902, iP. 15) (Prov. blad 1903, ,P. 31).

Deze verordening bepaalt, dat hel verboden is de dijken te verlagen of te versmallen of voor zoover het zeewaterkeerendc dijken zijn, anders te gebruiken dan ter beweiding. Door- of ingravingen mogen alleen gemaakt worden met schriftclijke vergunning van Gedeputeerde Staten, die vooraf advies inwinnen bij de betrokken waterschapsbesturen.

WATERSCHAPPEN EN POLDERS.

Watcr.schap Fivelingo. Het waterschap Is opgericht in 1869 en is verdeeld in 5) onderdeelen, n.l. Garmerwolde, .Loptpersum, ’t Zandt, Godlinze. en Appingedam. lede)- va)i de onderdeelen heeft een eigen bestuur. De voorzitters van deze besturen zijn leden, ran het hoofdbestuur van het waterschap.

Het wuterscha.p beheert oi onderhoudt den zeedijk tusschen de. groote en de kleine sluis te Delfzijl, voorkomoide op het blad Groningen. 2, de boezonlanden met de daarover gelegen bmiggen en de uitu-ateringsluizen van dot boezem.

Waterschap Hunsingo. Het waterschap is opgericht In. 1854 en is verdeeld in 11 onderdeelen, )i.l. Ulrum, Wehe, Eenrum, Baflo, Bedum, Adorp, Usguerd, Zandeweer, Middelstum, Stedum en Thesinge. Leder van de onderdeelen, heeft een eigen bestuur. De. voorzitters van. deze besturen zijn leden van het hoofdbestuur vem het waterschap.

Liet beheert en onderhoudt eoi gedeelte zeedijk voorkomende op blad Ijeeuicarden 2, de boezonkanalen met de daarove)- gelegen bruggen, de uitivaleringsluizen van den boezem oi de schutsluizen te De Bollen en te Oosterdijkshorn, (Zie onder Boezems.)

BEDIJKINGSJAREN.

Uithuizo- Bolde)' (deel boioordoi doi Aliddendijk) .

Oostpolde)' (deel benoordoi do) AIidde))dijk)

Eemspolder

De Aliddoidijk i)i den Uithuizer Poldo' en den Oostpolder (z.g. Oude Provinciale Zeedijk), Oi de eerste helft do- 17‘gt;lt;^ een tv reeds grootendeels als zotnerdijk aanwezig, werd in 1718 tot zeedijk verhoogd en verzwaard.

Op de kaart i.s de waterstaatkundige toestand aangegeven. De administratieve indeeling der polders is boven de kaart omschreven.

De polders hebben in verschillende tinten de kleur van den boezem, waarop zij afwateren.

Boezemlanden en niet ingepolderde buitengronden zijn niet gekleurd.

De gebieden van den boezem van Fivelingo is omgeven door een blauwe, die van Hunsingo door een bruine bies.

De dieptelijnen in de zee duiden den toestand aan van 1911.

Bij voorname boezemwateren is de benaming in rood gesteld.

VERKLARING DER TEEKENS.

^ Vijzelwatermolen.

n Uitwateringsluis, keersluis.

—o Verkenmerk van het N. A. P.

n./). Zomerpeil van polders. 1

, In M. ten opzichte van N.A.P.

u.s.M Dijkhoogte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

-». Verharde wegen.

= Spoorwegen.

~7/i)/i4 Grootte van polders in H.A., volgen.s meting op de kaart met den planimeter.

»»»TT«»»«';;;;,' Buitenwaterkeerende dijk.

i i 1-1- Dijkverdediging.

Bij gemiddeld laagwater (M. E.) droogvallend gedeelte.

Lijn van M. E.

-------„ nbsp;nbsp;nbsp;., 25 decimeters onder M. E.

„ 50

BOEZEMS.

Kleur van de rechtstreeks op zee uitwaterende polders (Veronderstelde kleur van de zee).

Boezem van Fivelingo.

De boezoti loost bij Delfzijl op de Ee))is dom' hoee sluizen, de Dorpsterzijl e)t de Slochterzijl. Inlulmg van u'ate)' hi dot hoeze))i heeft niet plaats.

Het zomerpeil bedraagt 0.93 AI. — N. A. P. 1)1 dot whiter wordt zoo laag mogelijk afgestroomd.

De boezem staat in verbinding met dien va)i Hunsingo doo)' het Ooster-dijkshorner of Stediuner Verlaat, de. Schutsluis aa)i de Bolloi en door de Provinciale Schutsluis te Groningen. Deze drie sluize)i zij)i dikwijls geheel geopend.

De grootte van het geheele hoezemgebied bedraagt ongevee)' 16 000 H.A.

De boezemstand wordt dagelijks ivaargenomoi aan de provinciale schutsluis Boterdiep—Damsterdiep. Deze is i)i de zo))iermaanden gemiddeld 0.13 AI. en m de wintermaandoi goniddeld 0.20 AI. boven het boezempeil. De hoogste sta')id in het tijdvak 1910—1914 iverd op 16 November 1914 bereikt, namelijk 0.72 AI. boven boezempeil.

Boezem van Hunsingo.

De boezem loost op de .Lauwerzee door eoi sluis te Zoutkamp oi 02) het benedenpand van het afgedamde Beitdiep door 5 sluizen (zie blad Groningen 1). Inlating va)i water, die vroege)- wel uit dit benedenpand geschiedde, komt niet meer voor.

Het zomerpeil van dot boezem bedraagt 0.93 AI. — N. A. P. In dot winter ivordt zoo laag mogelijk afgestroomd.

De boezem staat in verbinding met doi Noordpolder door de. schutsluis te Warffum en met den. boezem. va)i Fivelingo dooi' de dau)' genoemde 3 schutsluizen. Deze drie schutsluizen zij)i dikwijls geheel geope)id.

De grootte va)i. het geheele boezongebied bedraagt ongeveer 36 000 H.A.

De boeze))istand wordt dagelijks ivaargenonen te Groningen aan de schutsluis Boterdiep—Damsterdiep. Deze is in. de zo)ner)naa)iden geiniddeld 0.10 AI. O) m de wintermaanden gemiddeld 0.25 AI. bovoi het boezempeil. De hoogste sta)id i)i het tijdvak 1910—1914 werd oj) 24 Lebruari 1911 bereikt namelijk 0.83 AL bovo) boezempeil.

BUITENWATERSTANDEN in M. ten opzichte van N.A.P.

Tioijarig tijdvak 1901—1910

Regeeringsalmanak voor de provincie Groningen.

Twee hoofdstukken uit de geschiedenis van het dijkwezen, door Dr. R. Westerhoff, 1865.

Bijdragen tot de kennis van den tegenwoordigen staat der provincie Groningen, 1860—1874.

De zeeweringen, polders en waterschappen in do provincie Groningen, door Mr. C. C. Geertsema, 1910.

Hoogte van verkenmerken volgen.s N. A. P. gevonden bij de Nauwkeurig-heidsw’aterpassingen en de waterpassingen van den Algemeenen Dienst van den Waterstaat, provincie Groningen. 1906.

Hoogte van verkenmerken volgens N.A.P. gevonden bij de verspreiding van het N.A.P. door den Rijkswaterstaat, provincie Groningen. 1898.

REGLEMENTEN.

Reglement betrekkelijk de oprichting van boezem waterschappen in Friesland, rastgesteld bÿ besluit der Provinciale Staten van 22 Juli 1908, n°. l (Prov. blad 1908, n°. 34) en gewijzigd bij besluiten der Staten van 25 Januari 1911, n°. 10 (Prov. blad 1911, n°. 44) en van 21 Januari 1913, n^. 12 (Prov. blad 1913, n-'. 26). Het reglement is met de wijzigingen opgenomen in het Provinciale blad van 1913, n°. 27.

Onder boezemicaterschappen verstaat dit reglement alle waterschappen, welke zijn gereglementeerd met inachtneming van de bepalingen van dit reglement.

Belanghebbenden en gemeentebesturen, die de oprichting va,n een ivaterschap ivenschejijk achten, kimnen onder opgaaf' van redenen een daartoe strekkend verzoek aan de Staten richten. Bij dat verzoek leggen zij over een plan en eene schetsieekening van het op te richten waterschap, zoomede eene aanbeveling van ten minste drie personen voor een voorloop ig bestuur.

Het plan moet bevatten:

• a. nbsp;nbsp;nbsp;eene omschrijving van het doel van het op te richten waterschap;

• b. nbsp;nbsp;nbsp;eene aanwijzing van de eigendommen, ten behoeve waarvan het zal toorden opgericht ;

• c. nbsp;nbsp;nbsp;eene opgaaf' van de gezameldijke grootte van deze eigendommen ;

• d. nbsp;nbsp;nbsp;eene omschrijving van de werken, die aan het waterschapsgezag zullen worden onderworpen en, zoo noodig, vermelding bij welke daarvan het geheele ivaterschap belang heeft en bij welke m.eer uitsluitend belang hebben sommige eigendommen in hel op te richten waterschap;

• o. eene aanduiding, welke eigendommen hebben ie bestrijden de uitgaven van het waterschap en, zoo noodig, op welke van die eigendommen bijzondere verplichtingen zullen rusten, in allen gevalle naar welken maatstaf die verplichting zal worden geregeld;

f. eene opgaaf' van de eigendommen, welke wel belang hebben bij het op te richten ivalerschap of' bij werken bnioeld bij letter d, doch vrijgesteld zullen worden van de verplichtingen bedoeld bij letter e.

Indien niet door belanghebbenden of' gemeentebesturen de oprichting van het waterschap is verzocht, geschiedt op verzoek van Gedeputeerde Staten de aanbeveling van leden voor een voorloopig bestuur door het bestuur der gemeente, ivaarin het op te richten waterschap of' het grootste gedeelte ervan is gelegen.

Algemeen Reglement voor de boezemwaterschappen in Friesland, vastgesteld bij besluit der Provinciale Stalen van 22 Juli 1908, nquot;. 1 (Prov. blad 1908, n°. 105) en gewijzigd bij besluiten der Staten van 20 Juli 1909, n^. 2 (Prov. blad 1909, n°. 92) en van 18 Juli 1912, n°. 2 (Prov. blad 1912, n°. 107).

Het reglement geldt voor alle bij het in werking treden daarvan bestaande boezemwaterschappen in Priesland en op al de daarna in deze provincie opgericht ivordende boezemwaterschappen, voor zoover niet bij het besluit tot oprichting is bepaald, dat het Algemeen reglement of enkele bepalingen daarvan voor dat hoezemwaterschap niet zullen gelden.

Voor elk boezemwaterschap wordt door de Provinciale Staten een bijzonder reglement vastgesteld. Dit bijzondere reglement omschrijft het doel van het waterschap, de werken aan het waterschapsgezag onderivorpen en de grenzen van het waterschap en regelt de onderiverpen, toaarin bij het algemeen reglement niet is voorzien of die, waa.rvan de regeling in dit reglement uitdrukkelijk aan de bijzondere reglementen is voorbehouden.

Onder boezemwaterschappen verstaat dit reglement alle ivaterschappen, welke waren gereglementeerd met inachtneming van het Reglement nopens de oprichting van waterschappen in Priesland, dat in 1908 is vervallen, en die welke zijn gereglementeerd volgens de bepalingen van het Reglement betrekkelijk de oprichting van. boezemicaterschappen in Friesland. (Zie hierboven.)

Reglement van politie op de waterstaatswerken in onderhoud en beheer bij de provincie Friesland. (Provinciaal huishoudelijk reglement van politie), vastgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 13 November 1900 n°. 5, (Prov. blad 1901, n°. 72) en gewijzigd bij besluiten der Staten van 8 Juli 1902, n^. 11, Prov. blad 1902, n°. 109), 15 November 1904, n°. 6 (Prov. blad 1904, n°. 115) en 25 Juli 1911, n”. 11 (Prov. blad 1911, n°. 114-). Het reglement is met de wijzigingen opgenomen in het Provinciaal blad van 1911, n°. 143, daarna geivijzigd bij besluit van 21 Juli 1913, n°. 5 (Prov. blad 1913, n^. 94).

Het reglement is van toepassing op de bij de provincie in onderhoud en beheer zijnde waterstaatswerken, die voorkomen op een door Gedeputeerde Staten daarvan opgemaakte, bijgehouden en ter algemeene kennis gebrachten staat. (De hierachter genoemde staat A.)

Het bevat verbodsbepalingen betreffende waterstaatswerken, wegen, trek-paden en kanaaldijken ; ter voorkoming van belemmering der scheepvaart of afstrooming en van verondieping van vaarten; betreffende het gebruik maken van provinciale vaarwaters; het varen met stoombooten, motorbooten en motorschepen; het naderen en doorvaren van en het liggen bij sluizen en bruggen; betreffende los- en opslagplaatsen; houtvlotten, loozing van afvalstoffen en baggering in provinciale vaarwaters; bepalingen ter voorkoming en opheffing van tijdelijke stremming van de scheepvaart tengevolge van het vastzitten van vaartuigen ; betreffende gezonken vaartuigen; verbodsbepalingen betreffende ijsbanen en bijzondere verbodsbepalingen voor het provinciale vaarwater tusschen de Koetille en de Groote Sluis te Harlingen.

Gedeputeerde Staten kunnen in bijzondere gevallen vrijstelling of vergunning tot afwijking verleenen van sommige bepalingen in het reglement.

Bij besluit der Provinciale Staten van 2 October 1911, nquot;. 4 (Prov. blad 1911, n°. 140) zijn herzien en op nieuw vastgesteld een vijftal staten betrekking hebbende op dit reglement.

Slaat A bevat alle waterstaatsreerken tcaa,rop het reglement van toepassing is, staten B, G en D de grootste geoorloofde afmetingen van de schepen, die van de provinciale vaanvaters gebruik maken, staat B geeft de grootste snelheid aan, die voor de verschillende schepen is vastgesteld.

Reglement tot regeling van het toezicht der Staten op de openbare, tot den gemeenen dienst van allen bestemde waterstaatswerken in Priesland, niet in onderhoud of beheer bij het Rijk, de provincie of bij waterschappen, vastgesteld bij besluit der Provinciale Sta.ten va.n 28 Mei 1878, n°. 15 (Prov. blad 1878, n°. 76), geivijzigd bij besluit der Staten van 9 November 1881, n°. 20 (Prov. blad 1881, n^. 134) en met die wijziging opgenomen in het Provinciale blad van 1882, nquot;. 33.

Door Burgemeester en Wethouders van elke gemeente worden, overeenkomstig een door Gedeputeerde Staten rast te stellen model, in duplo staten opgemaakt, bevattende een duidelijke omschrijving van de werken, die in dit reglement zijn bedoeld. Verveningen, ontgrondingen, indijkingen, droogmakerijen en spoortoegen zÿn er niet onder begrepen.

Het aanhoudende en dagelijksche toezicht over het regelmatige onderhoud der in dit reglement bedoelde werken berust bij Burgemeester en Wethouders, die jaarlijks minstens één maal eene schouiv doen ter opneming van de herstellingen, die er aan moeten worden verricht.

Verder geeft dit reglement eenige voorschriften, bij het onderhoud der werken in acht te nemen.

Reglement van politie op de tot den gemeenen dienst van allen bestemde waterstaatswerken in Friesland, niet in onderhoud en beheer bij de provincie, vastgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 16 November 1904, n°. 1 (Prov. blad 1905, n°. 32).

Dit reglement bevat bepalingen ter verzekering van het onbelemmerde verkeer langs de vaarten, betreffende houtvlotten, loozing van afvalstoffen, stoombooten, naderen en doorvaren van en liggen bij sluizen en bruggen, gezonken vaartuigen en bepalingen betreffende het vervoer van zicure vrachten over kunstwegen, het vervoer van personen en van andere stoffen danmclk en2}etroleum. bijzondere bepalingen voor het vervoer van melk en petroleum, voor de inrichting der wielbanden, betreffende hondenwagens en trekhonden, ïcielrijden en lijiviel-paden en betreffende rijden, loopen en vertoeven op bruggen.

Gedeputeerde Staten kunnen in bijzondere gevallen vrijstelling of vergunning tot aftvijking verleenen van sommige bepalingen va.n dit reglement. In enkele gevallen zijn Burgemeester en Wethouders hiertoe ook bi voegd.

Voor waterstaatsicerken in beheer en onderhoud bij het Rijk zijn alleen toepasselijk de bepalingen van een zestal paragrafen.

Reglement op het verleenen van bijdragen uit de provinciale fondsen voor het aanleggen of verbroeden van kunstwegen in de provincie Friesland, vastgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 24 Januari 1911, n°. 10 (Prov. blad 1911, n’^. 58).

Voor het aanleggen of verbroeden van kunstwegen in deze provincie door gemeenten, zcaterscliappen, veenpolders of particulieren kan, wanneer het provinciale belang daarbij betrokken is en het plan van aanleg of verbreeding door Gedeputeerde Staten is goedgekeurd, een subsidie worden verleend uit de provinciale fondsen.

Het subsidie ivordt verleend tot zoodanig bedrag als de Staten, in verband met het provinciale belang, billijk zullen oordeelen; het gaat echter een derde gedeelte van de kosten niet te boven.

De aanvraag om subsidie wordt ingezonden bij Gedeputeerde Staten onder bijvoeging van een plan, een begroeting van kosten en de ter toelichting daarvan vereischte kaarten en teekeningen.

Op de met provinciaal subsidie aan te leggen of te verbreeden wegen mag geen tol worden geheven.

Algemeen reglement voor de zeewerende waterschappen in Friesland, bij welke het kadastrale inkomen strekt al.s grondslag van de onderhoud-plichtighoid en het stemrecht, vastgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 13 Juli 1892, nquot;. I (Prov. blad 1892, n'‘. 76), later meermalen gewijzigd en met de wijzigingen opgenomen in het Provinciale blad van 1910, n°. 79.

WATERSCHAPPEN EN POLDERS, DIE GEHEEL OF GEDEELTELIJK

OP DE KAART VOORKOMEN.

A.(li»iii.lsti*utleve iiKleeliiij»’.

Achter de namen der waterschappen zÿn opgegoven de Provinciale bladen, waarin ziin opgenomen hun byzonder reglement van bestuur.

W^aterSChap Altoenae. Bestaande nU den watemlaatkuiidiijeiipoUer mandiën naam. 1918, n^. SS

IVaterSChap de Buidoosferpolder. Beeitumde uU den gefleeUeliJk aandenmide-lijken rand van het blad voorkomenden u’uterstaalkwutigen polder van dien naam . . . l^ oy niet vastgesleld.

IPaterSChap Vijfhuizen. Bestaande 7di den waterstiudkuiuUyen polder de llaUumer-

hoekster Polder.............................1914, n”. 106

De overige polders, die geheel of gedeeltelijk op dit blad voorkomen, zijn ongcrcglementeerd. Het zijn: de. Westersche Polder, de Noordivestcr Polder, Polder de Noordster, Polder Kajiershoek of Nieuw-Monnikebildt. de Balkenster Polder, de Jestjiolder, de Slagtedijkster Polder, de Poeleuster Polder, bestaande, uit een, voor een klein deel op dit blad voorkomende, ivaterstaalkundigen jwlder met een hooger deel, de Poelhuizer Polder, de Perste Zuidermiediiolder met een hooger deel, de Noordermiedpolder, de Marrumer Polder met de. hooger gelegen Nijkerker Polder, de polders zonder naam genummerd van

Het reglement geldt voor de waterschappen : der Zeedijken Contributie Kollumer-land en Nieuwkruisland, der Contributie Zeedijken van Oostdongeradeel, der Gontribidie Zeedijken van Westdongeradeel, der Zeedijken van Penverderadeel, het Oud Bildt, der Vijfdeelen Zeedijken Binnendijks, der Vijfdeelen Zeedijken Buitendijks, Wonseradeels Zuiderzeedijken, Wijmbritseradeels c. a. Contributie Zeedijken. Hemelumer Oldephaert en aanhorige. Zeedijken, de Zeven Grietenijen en stad Sloten en het waterschap deLemstersluis, voor welke ivaterschappen het kadastrale inkomen van de tot hun gebied behoorende ongebouwde, en gebouivde eigendommen tot grondslag strekt van de onderhoudj)!ichtigheid en van het stemrecht.

Door kadastraal inkomen wordt verstaan, 1°. voor de ongebouwde, eigendommen, ' het ih 'de kadastrale liggers per hektare uitgetrokken bedrag der geschatte pachtwaarde, zonder aftrek van polder- en dijklasten, en 2''. voor de gebouwde eigendommen, de icegens deze in die liggers uitgetrokken belastbare opbrengst.

De verplichting tot het onderhoud en de verbetering dar zeewering en van alle overige iverken, tot of aan elk der waterschappen behoorende, rust, voor zoover het onderhoud van enkele dier werken niet komt ten laste van derden, op alle tot het gebied van elk dier icaterschappen behoorende. eigendommen in evenredigheid naar het kadastrale inkomen.

Voormelde, verplichtingen, met uitzondering van die waartoe derden zijn gehouden, kunnen niet ivorden afgekocht of op andere eigendommen worden gelegd of' ver^ilaatst.

Het bestuur van het waterschap wordt onder het toezicht der Staten van Friesland uitgeoefend door eene vergadering van volmachten en ' door een dijkbestuur. liet dijkbestuur beslaat uit drie leden; een dijkgraaf en twee dijkgedeputeerden, die allen volmacht van het waterschap moeten zijn. De dijkgraaf is voorzitter van de vergadering van volmachten en van het dijkbestuur.

Door het dijkbestuur wordt een ligger van de onderhoudplichtigheid en het stemrecht van elk der watei schappen opgemaakt. Het model van eiken ligger wordt door het dijkbestuur, onder goedkeuring van Gedeputeerde Sta,ten vastgesteld. De liggers worden tenminste om de 10 jaar herzien.

Politieverordeningen worden door het dijksbestuur ontworpen, door de Vergadering van volmachten rastgesteld, en behoeven de goedkeuring van Gedeputeerde Staten.

l tot en met 10 en de buitenpolders BildtpoUenaanwas, Noorderleegsbuiten-veld, de Bokkepollen, de Keegen en die genummerd 11, 12 en 13.

De polders Noorderleegsbuitenveld, Bokkepollen en 12 en 13 zijn eigendom van de Naamlooze Vennootschap „Het Noorderleegsbuitenveld” gevestigd te Leeuivarden.

Het doel der vennootschap is het door bevordering van aansUjkingen en uanwasseti verkrijgen van gronden, het in cultuur brengen van de aldus verkregen en van de bestaande gronden en het zooveel mogelijk voordeel trekken daarvan. Het bestuur ivordt uitgeoefend door tivee directeuren, die door de aandeelhouders telkens voor den tijd van vijf jaren ivorden gekozen.

De statuten der vennootschap zijn goedgekeurd bij Koninklijk besluit van 24 Juli 1890, iP. 26.

VERWIJZING.

Provinciale Almanak van Priesland door X. L. Reuvekamp en N. Struiksma.

Historische jaarboeken van oud en nieuw Friesland van de vroegste geheugenissen tot op den tegonwoordigen tijd, door Focke Sjoerds, in 8 deden. J 768.

Algemeen overzicht van de provincie Piiesland met betrekking tot derzelver waterstaat, uitgebracht door den Hoofd ingenieur in algemeenen

Voor elk waterschap wordt door de Provinciale Staten een bijzonder reglement vastgesteld. Dit reglement bevat o.a. eene nauwkeurige aanwijzing van de grenzen van het gebied van het waterschap en eene nauwkeurige omschrijving van de. zeewering en van de verdere werken bij Iwt waterschap in onderhoud, en voorts van die, welke tot het waterschap behooren, doch tot welker onderhoud derden, zijn verplicht; het regelt die ondei'werpen waaromtrent in het algemeene reglement niet is voorzien.

Reglement op het verleenen van bijdragen aan de Zeewerende waterschappen in de provincie Friesland, vastgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 12 Juli 1888, n°. 1 (Prov. blad 1888, n°. 76) gewijzigd en aangevuld bij besluiten der Staten van 16 Juli 1896, n°. 5 (Prov. blad 1896. iN 64), 9 November 1897, nl. 5 (Prov. blad 1898, n°. 1) 19 Juli 1904, n*^. 7 (Prov. blad 1904, n^. 76) 19 December 1906, 1P. 11 (Prov. blad 1907, n°. 31).

Aan de zeeiverende waterschappen, die door hunne jaarlijksche omslagen te zwaar worden gedrukt, kan een bijdrage riit de fondsen der provincie worden verleend.

De aanvraag om toekenning eener bijdrage wordt ingezonden aan Gede)^-teerde Staten onder bijvoeging van de vastgestelde begroeting va.n ontvangsten en uitgaven met daarbij behoorende toelichting, eene omschrijving van de aan te leggen of te verbeteren werken met een raming van kosten, benevens eene opgaaf van de in de twee volgende jaren uit ie voeren werken, met berekening van de in die jaren te heffen omslag.

Indien op de waterschapsbegrooting uitgaven voorkomen voor buitengewone werken, ivorden die uitgaven bestreden uit de ogibrengst eener geldleening, waarvan de aflossing, onder goedkeuring van Gedeputeerde Staten, wordt bepaald door het watersclwipsbestuur.

Verordening betreffende het bouwen enz. op de Zeeweringen, vastgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 15 Juli 1891, n°. 20 (Prov. blad 1891, n'\ 101), gewijzigd en aangevuld bij besluit der Staten van 20 Juli 1911, n°. 11 (Prov. blad 1911, iP. 107) en met de wijziging en aanvulling opgenomen in het Provinciale blad van 1911, n°. 163.

Verordening tegen beschadiging van Slaperdijken, vastgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 14 November 1900, n^. 10 (Prov. blad 1901, n°. 9). dienst Ferrand, 21 Maart 1882, n®. 11, opgenomen in de stukken botrekkelijk aan te brengen verbeteringen in den binnenlandschen waterstaat der provincie Priesland, herdrukt on voor het publiek verkrijgbaar gesteld ingevolge besluit vanheeren Staten van Friesland van den 19 Juli 1854, n“. 8.

Memorie ovei' den toestand van den binnenlandschen waterstaat der provincie Priesland van den Hoofdingeuieur Holten. 1860.

Memorie over hetzelfde onderwerp van den Inspecteur en den Hoofdingenieur van den Waterstaat C. Brünings on P. Galand. 1870.

Rapport van don Hoofdingenieur Hayward, van 8 Juni 1868, betreffende hot onderzoek naar den hoogen stand des boezemwaters in sommige gedeelten der provincie Priesland, in verband met daartoe betrekkolijko adressen.

Verslag der Commissie, benoemd bi) Ministoriëele beschikking van 18 Juni 1896, nquot;. 139, Afd. Waterstaat, tot het instellen van een onderzoek inzake de Indijking der Lauwerzee, in verband met een verbeterde afstrooming van boezemwater in de provincieën Friesland on Groningen.

Lauw('rzoo Verslag 1904. Verslag der Commissie, benoemd bij gemeenschappelijk besluit van de Collégien van Gedeputeerde Staten van Friesland en Groningen van 7 Februari 1902 tot hot instellen van een nader onderzoek inzake de Indijking der Lauwerzee in verband met een verbeterde afstrooming van boezemwater in de provincies Priesland en Groningen.

Overzicht der scheepvaartwegen in Nederland met overzichtskaart en schetskaarten. Uitgegeven door hot Ministerie van Waterstaat. Vijfde uitgave. 1909.

Hoogte van verkenmerken volgens N.A.P. gevonden bij de Nauwkeurig-heidswaterpassingen en de waterpassingen van den Aigemeenen Dienst van den Waterstaat, provincie Priesland. 1903.

Hoogte van verkenmerken volgen.s N.A.P. gevonden bij de verspreiding van het N.A.P. door don Rijkswaterstaat, provincie Friesland. 1898.

BOEZEMWATERSCHAPPEN.

Alle waterschappen in Brieslamt heefen boesanwaterechappen, idtgenomen degene die belast zijn met het onderJtovd eener zeewering, die zeewerende waterschapjien, worden genoemd.

Behalve de hoven, de kaa.rt onder „Administratieve Indeeling” opgegeven boeze/nwaterschappen, die een of meer ivafersfaatknndige polders omvatten en die in het algemeen belast zijn met beheer en ondet'houd ran alle werken in tien polder, zijn er nog boezem waterschappen wier taak bestaat in het verbeteren en onderhonden van enkele land- en waterwegen of in het beoordcran van den waterafvoer. Deze omvatten de verschillende kadastrale perceelen, die om en nabj de betreffende werken zijn gelegen en waarvan de nummers in hunne bgzondere reglementen zijn te vinden. Van deze laatste wateischappen komen er op dit blad geene voor.

ZEEWERENDE WATERSCHAPPEN.

Voor de hieronder te noemen zeewerende waterschappen geldt het Algemeen reglement op die waterschappen niet, ivat betreft het Sieuw Bildt, de Bildtpollen en de Noorderleegpolder.

Waterschap het Oud Bildt omvat het gedeelte van de gemeente Het Bildt, dat gelegen is ten zuiden van den Ouden Bildtdyk.

Het waterschap onderhoudt en beheert den zeedijk, voorkomende op blad Harlingen 3 van het gehucht Bykshock tot het gehucht Westhoek met het Stutenhoofd en den zich oos'twaarts daitrvan uitstrekke^iden dam, den Ouden BUdid^k met de daarin gelegen Oude Bildizijl, en, gemeenschappelgk met het zeewerende waterschap het ^ieuw Bildt en met den jiolder Kapershoek, de Kadijkster Vaart, alle openbare vaarten, dyken, wegen en bruggen, met uitzondering van eenige die in onderhoud zijn by de provincie, by de gemeente Het Bildt of bij beizendere personen.

Het byzondere reglement van het waterschap is vastgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 15 November 1893, n^. 5 o (Prov. blad 1894, n^, 14} en gewyzigd by besluiten der Staten van 13 Juli 1898, n°. 5 (Prov. blad 1898, n^. 96) 15 Juli 1903, n^. 9 F (Prov. blad 1903, n°. 113) en van 14 Januari 1914, n^. 7 (Prov. blad 1914, nlt;gt;. 35).

Een politieverordening voor het waterschap is goedgekeurd bij besluit van Qedepufeerde Staten van 7 Mei 1908, n^. 53, 2de Afdeeling W.

Waterschap het Nieuw Bildt omvat het gedeelte van de gemeente Het Bildt, gelegen tusschen den Ouden en den Nieuwen Bildtdyk.

Het waterschap onderhoudt en beheert het gedeelte van den Nieuwen Bildtdyk van het gehucht Westhoek tot de aansluiting aan den Poldyk by het veerhuis de Zwarte Haan, met paalwerken en steenglooiing en de daarvoor gelegen strandhoofden, het deel van genoemden dyk tot Nieuwe Bildtzijl, de Nieuwe Bildt-dyks'er I aart en,^ de vier brugg^ over deze vaart, het Hooghuis met bygebouwen staande aan de binnenzijde van den hieuwen Bildtdyk tusschen de dykpalen 2 en 3, den Boonweg, den Nieuwen weg onder de kadastrale gemeente Sint-Anna-Parochie, den Kieuwen weg ouder de kastrale gemeente Vrouwen-Parochie en den weg loopende langs de Kadijkster Vaart, voor zoover deze niet komt ten laste van derden.

Het reglement op het bestuur en op het onderhoud der werken van het waterschap is vast gesteld bÿ fteslu.it der Provinciale Staten van 11 November 1884, n^. 5 (Prov. blad 1^84, n^\ 103) en gewijzigd by besluiten der Staten van 16 Juli 1896, n°. 3 (Prov. blad 1896, n^. 54) van 13 Juli 1897, n^. 11 (Prov. blad 1897, n^. 8 2) vau 9 November 1897, n^. 10 (Prov. blad 1897, n°. 119) van 15 November 189i), n°. 9 (Prov. blad 1899, n^. 111) 12 November 1901, n°. 4 (Prov. blad 1901, n^. 121) en van 12 Januari 1915, n^. 10 (Prov. blad 1915, n\ 19). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Een politieverordening voor het waterschap is goedgekeurd bij besluit van Gedeputeerde Staten van 24 September 1908, n^. 45, 2de Afdeeling W. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Waterschap de Bildtpollen omvat de polders Oude-Bildipollen en Nieuwe-Bildtpollen en de buitenpolders Bildi2)ollenaanwa.s en polder 11.

Het waferschap onderkouat en beheert de zeewering met steenglooiing en de daarvoor gelegen strand-

TOELICHTING.

Op de kaart is de waterstaatkundige toestand aangegeven. De administratieve indeeling der polders is boven de kaart omschreven.

Wateren in open gemeenschap met Frieslands boezem zijn met een donkerblauwe kleur aangeduid.

Polders, die hun water niet rechtstreeks op den boezem, maar eerst op een andoren polder loozen, hebben de tint van dien polder, omgeven door oen donkere bies.

Boezemland i.s niet gekleurd. Op hoog boezemland zijn in rood hoogte-cijfors geplaatst.

Do molens der polders, wier zomerpeil hooger is dan het zomerpeil van Frieslands boezem, worden hoofdzakelijk gebruikt om water in te malen.

Do banken en dieptelijnen duiden den toestand aan van 1904.

VERKLARING DER TEEKENS.

**jc| nbsp;nbsp;nbsp;stoomgemaal met aanwijzing van het aantal waterpaardekrachten en den aard van het bemalingsworktuig (c. coitrifugaalpomp.)

^ nbsp;nbsp;nbsp;Vijzelwatermolen

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kleine watermolen.

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uitwateringsluis.

lt;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grondduiker onder eene waterleiding.

---o- nbsp;nbsp;Verkenmerk van het N.A.P.

--mu nbsp;nbsp;nbsp;Peilschaal.

^jgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zomerpeil van polders.

X.Ä. nbsp;nbsp;nbsp;Gewenschte zomerstand in een polder. I

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F M ten

.f..i.oó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dijkhoogte.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;opzichte van Kadehoogte.

m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N.A.P.

1.20 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Terremhoogto. in.c.cc nbsp;nbsp;nbsp;Hoogte van den weg.

— Verharde wegen.

== Spoorwegen.

zesBA Grootte van polders in H.A. volgens meting op de kaart met den planimeter. si^siïïisss; Waterkeerende dijk.

/“^ üoorbraak met jaartal.

---^'1 Dijk- en oeververdediging, strandhoofden.

Bij gemiddeld laagwater droogvallend gedeelte.

----Lijn van gemiddeld laagwater.

-------., nbsp;nbsp;., 25 decimeters onder gemiddeld laagwater.

Kleur van de rechtstreeks op zee uitwaterende polders. (Veronderstelde kleur van do zee).

De boezem loost op de Lauwerszee door de Friesche sluis bij Zoutkamp en de Nieuwe Zijlen bij Engwierum ; op de Zuiderzee door de Roptazijl, de sluizen te Harlingen, de Makkuiner Zijl, de Workumer Zijl, de sluis te Hindeloopen, de Molkwerumer Zijl, de sluis te Stavoren, de Tacozijl, de sluizen te Lemmer en de Scholer Zijl.

Het zomerpeil van den boezem bedraagt 0.66 M. — N.A.P. ’s ivinters is de boezemstand gewoonlijk hooger en wel ongeveer tol 0.25 M. — N.A.P.

Er wateren ongeveer 266 700 H.A. op den, boezem af, ivaarvan 19 000 H.A. oningepolderde lage boezemlanden, die in den winter gewoonlijk onder watei staan, (zoogenaamde groene landen).

Te Dokkurn, Nieuwez'ijlen, Westergeest, Zwartetille, Friesche sluis bij Zoutkamp, Gerben-Allesverlaat, Schuilenburg, Borgumerdam, Eernewoude, Dragten, Nesscrzijl, Sjialtebrug, Terbandsterschans, Scharsterbrug, Vierhuizen, Schoterzijl, Lemmer, Tacozijl, Wellebrug, Snoek, Stavoren, Molkwerum, Hindeloopen, Workum, Makkum, Hulkestein, Roptazijl, Bolswarderbrug, Leeuwarden, Leijebrug en Berlikum worden geregeld dagelijks om 12 uur de waterstanden waargerwrnen. Ingeval van strooming geschiedt dit aan de zeesluizen op het oogenblik voor dat de strooming aanvangt. Bovendien ivordt aan de romein gedrukte plaatsen ook waargenomen des morgens om 8 uur. Deze laatste waarnemingen dienen sedert enkele jaren als grondslag voor het opmaken vau den gemiddelden dagelijkschen sta.nd van het boezemwater in de provincie en tot het regelen van het openen en sluiten der uitwatering-sluizen. Dit openen en stuiten geschiedt op last van Gedeputeerde Staten.

Boezemstanden in M. ten opzichte van N.A.P. in het tijdvak 1901—1910.

BUITENWATERSTANDEN in M. ten opzichte van N.A.P.

ZEEWERENDE WATERSCHAPPEN. (Vervolg.)

hoofden van de Zwarte Haan tot den Opd^k, synde de sekeidingsdyk tusschen de Oude- en Nieuwe-Bildt-poUen, den Opdijk met den daarop staanden wafei'molen, de Polvaart en de Opdykscaart met de aan het zuidelijke einde van die vaart gelegen sluis en het wegje va/i den Nieuwen Bildtdyk tot den Poldyk, voorts met het zcewereiuie Waterschap den Noorderleegpolder gemeenschappelijk, het gedeelte zeedijk van den Opdyk iht den Noorderleegpolder, den weg tusschen den Noordet'leegpolder en ae Nieuwe-BUdtpolün, de Byd binnendijks en het slni.'.jc in den Koedijk hy Kieuwe Bildtzijl.

11(11 reglement op het bestuur en op het onderhoud der iverken van het waterschap is vastgesteld by besluit ifer Provinciale Staten van 18 Juli 1869. n'*. 3 (Prov. blad 1860, n^. 113) gewijzigd bij besluiten der Staten ran 14 Juli 1864, n'\ 17 (Prov. blad 1864, nquot;. 84) ran 8 Juli 1879, n'\ 6 (Prov. blad 1879, n'\ 106) van 16 Juli 18^)6, n^. 3 (Prov. blad 1896, w\ 54) en van 18JuU lS97,ni\ 11 (Prov.blud 1897, n^,82).

Een politieverordening voor hef waterschap is goedt/ekcurd bij besluit van Gedeputeerde Staten van 15 October 191)8, n^. 58, 2de Afdeeling W.

Waterschap Noorderleegpolder omvat den Noorderleegpolder.

De eigenaren van den polder zÿn belast met het beheer en onderhoud van den zeedyk van de Nieuwe-Bildtpollen tot den Vÿfhuisterdÿk en van alle werken tot den 2)fgt;lder behoorende, behoudens eenige, die met hei Zeewerende Waterschap de Bildtpollen in gemeenschanpelijk onderhoud zijn. (Bij dat Waterschap vermeld.)

Het reglement op het beheer en bestuur van het Waterschap is vastgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 22 November 1852, n^. 2 (Prov. blad 1852, n^. 206).

Waterschap der Zeedlikou van Ferwerderadeel omvat de gebouwde en ongebouwde eigendommen ffelegen in de gemeente Ferwerderadeel beoosten den Zeewerenden dijk langs den Kijkerker Polder, den ryfhuisterdyk en den Noordelijken Ouden zeedijk.

Het waterschap onderhoudt en beheert de zeewerlntj van den Vyfhuisferdijk tot den Armdyk onder Blija, voorkomende op blad Leeuwarden 1, den Vijfhuisterdijk, den Noordelijken Ouden zeedijk, de nood-peilschaal en eenige landivegen, slooien, waterlossingen, leuningen en hekken, voor zoover zy in eigendom aan het waferschap behooren.

Het bijzonder retjlemeni van het waterschap is vasfgesfeld bij besluit der Provinciale Staten van 15 November 1893, n^. ÖB (Prov. blad 1894, n°. 13) en gewijzigd bij btsiuilen der Staten van 13 Juli 1898, n°. 5) (Prov. blad 1898, n^. 96) lö Juli 1903, n°. 9e (Prov. blad 19()3, 112) en van 28 Juli 1914. 26 (Prov blad 1914, n^. 72).

Een politieverordening voor het waferschap is goedgekeurd bij besluit van Gedeputeerde Staten van 24 October 1907, n®. 63, 2de Afdeeling W.

BEDIJKINGSJAREN.

Binnenpolders.

Oude Bildt2)ollen........... 1715

Noorderleeg2gt;older

Nieuwe Bildtpollen

Polder 1

Polder de K (wrdster

Polder 4

Poeleuster Bulder

Poelhuizei' Polder

Polder Ka2')ershoek of Kieuw-MonnikebUdt. 18 Yt

Eerste Zuider-Mied2gt;older

Zuidoosferpolder

Je.sipolder

Balkenster Bolder

Noorder-Miedpolder.......l : ■ ' ■ 1845

Marrumer en Nykerleer Bulder

Bolder 8...... .

SLUIZEN.

drentel-ill diepte ten opzæhte (len aag. ^„^^^ n.A.P.

A. UUiVdteringsluis mor Frieskunls boezem, genaarnd ..Iioptozijl”, zes opeitingen, ieder met twee schiiiren, elke ojiening

B. Uitwateriugshiis roor b'rieslands boezem, éibi vloed-deur, tiree selniiveii........................l-öO nbsp;nbsp;— l.'i'ö

(1. Keersluis voor hooge vloeden, genaamd Noorder Sas-slnis, een paar vloed- en één paar ebdeuren,

vloeddenren.....................—

ebdenren.......................—

D. Kiiwuteringslnis rnor Frieslands boezem, genaamd JtinnertspiJp, één vloeddeur....................3.00 nbsp;— l.-óD

E. Keersluis voor hooge vloeden, genaamd Zuider ,8as-slnis, één paar vloed- en één paar ebdenren. De slagdrempels zi/n even hoog...........................10.01) nbsp;— 3.7-0

E. UitunderingsInis voor Krieslands boezem, éénvloeddenr. 1.4-7 nbsp;—- 1.20

(i. Uitwateringslnis voor Frieslands boezem, één vloeddeur. 0.90 — 1.70

II. Uiinnderingslnis voor Frieslands boezem, tevens schutsluis, genaamd Kleine Sluis, twee paar vloed- en twee paar ebdeuren, schiitkolklengte tnsschen de vloeddenren 36.20 M., tusschen de ebdeuren 25.47 M..................4.10

I. UitwaleringsInis voor Frieslands boezem, tevens schutsluis, genaamd Groote Sluis, twee paar vloed- en twee paar ebdeuren. schntkolklengle tusschen de vloeddenren 78.80 M., tusschen de ebdeuren ~gt;3.7() M..................6.72

De sluizen D, F en (J dienen ook tot spuien der sta,dsrio1en te ITarlingen.

De haven vati Farlingoi bestond oorspronkelijk uit een buitenhaven, thans Oude Jiuitenhaven genoemd, de Noorderharen en de Zuiderhaven. De dammen va)i de buitenhaven werden (mngelegd in 1703, de Koorderhaven teerd gegraven in 1-780 en de Zuiderhaven in 1797. Kerst was de diepte der haven 3.70 M. onder hooguuder, later werd de Zuiderhaven verdiept tot 4.45 M. onder hoogwater. De wijdte van den ingang der buitenhaven, bedroeg slechts 28 M. In 1825 werd, door de Krovincie Friesland de Willemshaven, veelal het Dok genoemd, len behoeve van de op Kngeland varende stoombooten geopend ; deze haven werd aangelegd op een diepte van 4 M. onder hoogwater.

Dij de wet van I .Juni 1870 (Staalsbhal n”. 86) werd bepaa,ld, dat de. Haven van Harlingen van Fijkswege zou w.orden verbeterd. Het bestaande Koorderhavenhoo/d werd in zee verlengd door een, dam en deze aan het einde nagenoeg volgens een kwart cirkel omgebogen, terwijl een nieuwe dam, aanvangende aan den zeedijk bezuiden Harlingen en ongeveer evenwijdig aan de kust loopende, een nieuwe buitenhaven, genaamd Kieuive Wnllemshaven, vormde. Het het verbeteren van de tocgangsgeul tot den, havenmond en het verbreeden van dien mond vorderden, deze werken een uitgaaf van f 2 463 000.

Deze verbeteringswerken hebben niet in alle opzichten gebracht, wat men er van verwachtte. Het hoofdbezwaar was, dat de havens bij ruw iveer geen voldoend rustige, en veilige ligplmits aanboden, terwijl bovendien de invaart in de Nieuwe Wdllemsharen. in verband met den sterken stroom, welke langs den havenmond streek en de korte wending, welke bij het binnenkomen moest worden gemaakt, zeer bezwaarlijk was.

Spoedig na het gereedkomen van de bedoelde, iverken werd dan ook reeds weer op verbetering van de haven aangedrongen. Nadut een langdurig onderzoek omtrent deze zaak had plaids gehad, icerd eindelijk in 1910 tusschen het Dijk, de provincie Friesland en de gemeente Harlingen overeenstemming verkregen ondrent een door den Inspecteur-Generual van den DiJskwaterstaat D. Hoogenboom opgemaakt ontwerp, ten doel hebbende, de hinderlijke deining in de buiten, de sluizen gelegoi havens op te heffen. De provincie verbond zich om 10 fwt. en de gemeente om D7 pet. in de kosten van uitvoering, ivelke op f 8-70 000 waren geraamd, bij te dragen.

Voor de jaren 1911 en 1912 werd telkens een bedrag van f 42-7 000 o/) de Staatsbegrooting ten behoeve van dit werk toegestaan.

Het werk kwam in 1912 gereed en vorderde eene uitgave van rond f 829 000.

De, verbetering heeft bestaan in het maken van eene nieuwe voorhaven door den, aanleg van twee havendammen, welke, bij de oude dammen aansluiten.

De nie.uu'e Noorderhavendam loopt in vrijwel ivestelijke richting ongeveer in het verlengde, van den ouden dam, voor de. ombuiging naar het zee-einde; zijne lengte bedraagt 201 M., de. kruinhoogte bedraagt even als die, van den nieuwen dam 4.20 H. boven hoogwater.

De nieuwe Zuiderhavendam. is op ongeveer 12.7 M. uit lal zee-einde. van den ouden, loodrecht daarop witgebouwd, buigt bijna onmiddellijk volgens een kwartcirkel, met een straal van 192 H. in noordnoordivestelijke richting om en loopt daarna over ongeveer 225 M. lengte in deze richting door; de ontwikkelde lengte bedraagt 547 M., de kruinhoogte is 3.70 M. boven hoogwider, die van den ouden Zuiderdum 3.60 H. boven hoogw-ater. Het zee-einde van den nieuwen dam reikt 1-70 H. voorbij den nieuwen Noorderhavendam.

De nieuwe haventnond heeft een breedte van 70 H., de door de nieuwe havendammen ingesloten voorhaven eene opj)ervlakte van 4.85 H.A. en eene diejite van 6 AI. onder hoogwater.

De oude Noorder- en Zuiderhavendammen zijn samengesteld, door een buiten- en binnenopzinking. waar tusschen een. aanvulling gemiddeld tol de hoogte van 0.92 AI. onder hoogwater met baggerspecie, bestaande uit klei, zand en gemengde grond. Hoven die hoogte bestaat het lichaam der dammen uit zuivere klei, afgedekt nul een rhllaag dik 0.0-7 Al., een puinlaag dik 0.50 Al. en een bezetting mei o/i den kop giplaatste zuilenbasalt.

Het lichaam van de nieuwe havendammen beslaat uit zand. Tot laagwater zign de beloopen door met basaltstorlsteen bestorte kraagstukken afgedekt; aan de zeezigde is, voordat nul de zandstorfing tverd begonnen, een grondstuk uangebriald. Ongeveer ter hoogte van laagwater worden met basaltsteen bezette bermen aangetroffen, aan de zeezigde breed -1 Al. en aan de binnenzijde. I..7 à I AI.

Hoven de bermen zign, de dammen bekleed met eene. steenbezetting van zuilenbasalt op eene puinlaag, waaronder eene kleilaag. De. hélling der beloojien bedraagt aan de zeezijde 4 op I en aan de binnenzijde 2 op 1.

Op de kruin der dammen is een 2 AI. breed, voetpad van, klinkers aangebracht.

Het einde van elk der beide nieuwe havendammen is voorzien van een houten kop waarlangs een loopbrug; in aansluiting met den houten kop is langs de binnenzijde van den nieuwen Zuiderhavendam over 170 AI. lengte een remmingwerk met loopbrug aangebracht

Hinnen den houten kop bestaan de dammen, uil opgezonken zinkstukken.

In de Fieuwe, Willemsharen zijn verder door den uitbouw, loodrecht ig) den Zuiderhavendam, van drie .77.21) Al. lange houten schermen met loopbruggen twee ruimten voor het lossen en vlotten van balken gemaakt. He Nieuire Willemshaven heeft eene oppervlakte van 12.40 H.A.. welke gedeeH lijk op eene diepte van -7’.-)0 Al. tot U M. onder hoogwater wordt onderhouden.

Het met de in 1911 en 1912 uilgevoerde rerbeleringswerken beoogde doel, n.l. het wegnemen van de hinderlijke deining in de buiteidiavens. is lolkomen bereikt.

Aagt;i de IKUIemsharen (het Dok) werden in de jaren 1888.-^189.7 eenige verbeteringswerken udgevoerd, bestaande in eene veihreeding aan de westzijde en eene vergi'ooting aan éle zuidzijde, alsniede in lal. aanbrengen va)i nieuwe beschoeiingen. In de. kosten daarvan, zijnde f 1281)00, droeg de gemeente / 29 150 big. Deze haven heeft thans eene igiperrlakle van 1.18 H..). en ivordl onderhouden op eene diepte van 6 Al. onder hoogwater.

Kadat m de ga)'en 1861 1870 gebleken was, dal door baggei'oi alleen geoi voldoend diep vaio'waler door de Dollen kon iroi'den behouden, werd in de jai'cn 1875)—1882 een 3370 Al. lange rijzen dam ovei' deze droogte gelegd. In de garen I8!).'l en 1894 werd deze dion, achtereenvolgens aan de west- en de oostzijde met 76-7 AI. en 700 AI. verlengd.

Het middengedeelte van den da))i, ter lengle ran 29-10 AI., heeft een k)'uin. bezet )net zivare steen, breed 5 AI. oji l.-'io Al. onder hoogwaler, nul eene lonrondle daarboven van 0.7Z) Al. en wederzijdsche beloopen van 2 oji I. beslort met zware steen; aan de west- en aan de oostzijde sluiten hierbij met steen bestorte lagere gedeelten aan. achtereenvolgens lenig 835) AI. en 10.gt;0 Al., breed oj) de kruin 16 -18 AI. en, behoudens in de overgangen van hel hooge naar de lage gedeelten, hoor/ -i AÏ. à 3.-70 Al. onder hoogwater.

De vaargeul is aan de zuidzijde van den ongeveer oost-west loopenden dam gelegen en heeft eene diepte van 7.5)0 AI. onder hoogwater en eene breedte in den bodem van 40 Al., aan de einden regelmatiii verbreedend tot 100 AI.

Het onderhoud van die geul op deze afmetingen vordert slechts een zeer gering onderhoudsbaggerwerk.

De zorg voor de diephouding van alle havens heeft de gemeente Hailingen Oji zich genomen, overigens zijn de werken in beheer en onderhoud bij het Dijk.

WATERSCHAPPEN EN POLDERS DIE GEHEEL OF GEDEELTELIJK

OP DE KAART VOORKOMEN.

A.tlniii»istiquot;svtievlt;i iiilt;llt;‘lt;gt;liii«f.

Achter de namen der waterschappen zijn opgegewen de Provinciale bladen, waarin zijn opgenomen hun bijzonder reglement van bestuur.

IT (tlerschcp dc Hiedpoldcr, Bestaande uit een gedeeltelijk op dît blad roor-knmenden ivaferstaafkundigen polder met ticee hoogere deelen en boezemland.....1918, u'^. 114

Bestaande uit den wafersfaatkundigen polder beoosten Har-

de Nleuu-e Hurlinger Trekvaart.

Beslaande uif den gedeeltelijk op dit blad roorkomenden

BEDIJKINGSJAREN.

Biedpolder ...............................

Ludlngapolder...............................

REGLEMENTEN.

Koghuneiit belrekkelgk di‘ oprichting van hoozcmwaterschappi'n in Friesland, i'n.^tf/esfeld biJ beulHlf lier Prorhicial^ Sfafeii thu 22 Juli PHiS. ti.^\ 1 (I*roi‘. blad 1908, ii^'. -}4) en genijzif/d bij be.^luiien der !gt;f(den VHii- 2') Jtmimri Ibll, aquot;, 70 ('l‘riir. blad PUI, no. 4^ en ran 21 Jannari Pfl‘i. n^. 12 (Pror. blad 1918, n'\ 26). Haf regl^menf irerd inef de irijziginf/an opgeimnien in hef Pror. blad van 101 •3, n^. 27.

(Inder boezemn afersehappen rer.-sfaaf dif rtglemenf alle irafer.^ehappen, irelke zijn gereghanenfeerd nief inachfiieminf/ ran de bepalingen ran dit reglrment.

Pelanghebbenden en geineeidebe.^fnren, die de opriehfing ran een irafersehap iren.^chelijk achten, kannen onder opgaaf ran redenen een dtiarfoe .8frekkend verzoek aan de Staten richten. Bij dat verzoek leggen zij orer een plan en eene .^chef.^faokening ran hef op fe richfen iraferfichap. zoomede eene aaidtereling ran. fanmin.^te drie jiersonen voor een roorfoopig be.^fnnr.

IP'f plan moef beraffen:

o. eene om.^ehrgring van hef tloel van haf oj) fe richten iraferftehap:

b. eene aanicijzing van de eigendommen, ten behoeve maarran het zal irorden opgericht:

e. eene opgaaf ran de gezamenlijke grooffe van deze eigendommen:

• d. nbsp;nbsp;nbsp;eene omnchrijring ran de trerken, die aan het iraferschap.^gezag zullen ‘ivorde)b onderirorpen, en zoo noodig remleiding, bij irelke daarran hef geheele iraferschap belang heeft en bij irelke meer nif.dnifend belang hebben fiommige eigendommen in hef op fe richfen iraferkchap :

• e. nbsp;nbsp;nbsp;eene aanduiding, irelke algendommen hebben ie bestrijden de uiigaren van het icider.schap en, zoo noodig, op irelke ran die eigendommen bijzondere verpUchfingen zullen rusfan. in allen geralle naar irelken maalstaf die rerplichUng zal irorden geregeld:

• f. nbsp;nbsp;nbsp;eene opgaaf ran de eigendommen, u’elke icel belang hebben bif hel op ie richien u‘afer.lt;lt;chap of bij werken bedoeld bij letter d, dock rrijge.steld zullen irorden ran de verpUchiingen bedoeld by leifer o.

Indien nief door belanghebbenden of gameentebesiuren de oprichfing van het iraierffehap i.s verzocht, geachiedi op verzoek van Gedepufeerde Siaien- de aanbeveling van leden voor een roorloopig be.siuur door hei be.siuur der gemeente, ivaarin hel op fe richfen icaferkchap of hd groof.sfe gedeelte er ran. i.s gelegen.

Algemeen ïb^gbonent voor de lioezemwaterschappen in Friesland, va.sfge.sfeld bij be.sluif der ProrIn-dale Siafen ran 22 ■full KfiS, nquot;. I (l^ror. blad Pffis, nquot;. IH.'i) en gewijzigd bij besluiten der Staten ran 20 Juli lOf/d, n”. 2 (Prov. blalt;l 1009, n'\ 0 2} en ran IS Juli 1012, nquot;. 2 fPror. blad 1012, n^. 107).

lief reglemenf gddt roor (die bij hd iuiverking treden daarran be.sfaande hoezemirater.'^chajipen In Priesland en op a! de daarna in deze provincie opgericht icordende boezemwalemchappen, roor zoover nld bij het be.sl.uit tof oprichfing Is bepaald, dat hef Algemeen règlement of enkeb^ bepalingen daarvan roor dat boezemuGderschap nief zullen gdden.

Voor elk boezemwaferschap irordf door ProrInclale Sfafen een bijzonder règlement radgedeld. Pit bijzondere reglemenf. om.8chryft hef doel ran hd inder.^ehaii. de werken aan hef iraterschapsgezag onderworpen en de grenzen, van hef irafer.sdiap en regelt de onderwerpen, waarin bij hd algemeen reglement mef m voorzien of die, n-aarran de regeling in dit reglemenf uitdrukkelijk aan de bijzondere reglementen Is roorbehouden.

Onder boezfmiïcater.schappen rer.daaf dIf reglement alle waferschappen, ivelke u-aren gereglementeerd met inae/dneming van hef Reglemenf nopens de oprichting ran waferschappen In Prlesland, dat In 1908 Is

HARLINGEN.

BUITENWATERSTANDEN in M. ten opzichte van N.A.P.

TK))Jci)-ig tjdaik 1901—1910.

VERWIJZING.

Provinciale Almanak van Friesland door X. !.. Heuvecamp en N. Struiksma.

Historische jaarboeken van oud en nieuw Friesland van de vroegste geheugenissen tot op den tegeuwmordigen tijil, door Focke Sjoerds, in 3 deelen. 1Tlt;gt;8.

rervallen en die irelke zijn gereglementeerd volgens de bepalingen van hel Peglemenf befrekkelijk de oprichting

ran boezemirafer.schappen in Friesland, (Zie hiei'boven}.

Reglement van politie op de waterstaatswerken in onderhoud en beheer bq do provincie Friesland. (Provinciaal huishoudelijk reglement van politie), vastgesteld bij besluit der Provinciale staten van b'i November 1900, nquot;. à (Pror. blad 1901, nquot;. 72} en gewijzigd bij besluiten- der Btaien vaii 8 Juli 1902, n\ 11 (Prov. blad 1902, )d. 109), la November 1904, )d. '0 (Prov. blad 1904, n^. lia) en 2ä Juli 1911, iV. 11 (Pror. blad 1911, nquot;. 114). lief, règlement is met de wijzigingen ojigenomen in hef. Provinciale blad-rau. 1911, n'\ 149. daarna gewijzigd bij besluit van 21 Juli 1918, n'\ à (Prov. blad 1918, n'b 94).

Het reglement Is van toepassing op de bij de provincie In onderhoud en beheer zijnde widerstaatswerken, die voorkomen op een door Gedeputeerde Sfafen daarran opg(‘maakfen, bijgehouden en ter algemeene kennis gebrachten staid, (he hierachter genoemde sfaid A.}

Het berid verbodsbepalingen betreffende, wafersfa/dswerken. wegen, frekpaden en kanaaldijken: ter voorkoming ran belemmering der scheepiGfart of afsfrooming en van rerondleplng van raarten; befreff'ende hef gebruik maken ran provinciale raarwafers : hef varen mef stoombooten, motorbooten en motorschepen ; het maleren en doorvaren ran en hef liggen bij sluizen en bruggen: betreffende los- en opslagplaatsen; hout-rlotteii, loozing ran afvalstoffen en baggering in prorinviale raarnuders; bepalingen ter roorkoming en. opheffimj ran fijdelijke stremming van, de scheepvaart tengevolge van het vastzitten van vaartuigen: betri'ffende gezonken vaartuigen : verbodsbepalingen betreffende ijsbanen en bijzondere verbodslwpaUngen voor hef provinciaal vaarwaler tusschen de KoetUle en de Groote Sluis fe Harlingen.

Gedeputeerde Siafeit kunnen in bijzondere gevallen vrijstelling of vergunning tof afirijking verleenen ran sommige tiepalingcn in hef reglemenf.

Bij besluit der Provinciale Sfafen van 2 October 1911, n'’. 4 (Prov. blad 1911, uquot;. 140} zijn herzien en op nieuw vasfgesfeld een vijftal sfafen betrekking hebbende op dif règlement.

Staat A beraf alle wafersbiafswerken, waarop hef règlement van toepassing Is, sfafen B, C en h hef ma.rimuni der afmetingen van de schepen, die van de provlndab’ vaarwaters gebruik maken, staaf E geeft hef ma.rlmum. van snelheid aan, daf roor de verschillende schepen is vasfgesfeld.

Reglement tot regeling van het toezicht der Staten op do openbare, tot den gemoenen dienst van allen besterndo waterstaatswerken in Friesland, niet in onderhoud of beheer bij het R^k. de provincie of bij waterschappen, vasfgcsteld bij besluit der Provinciale Staten van 28 Mei 1878, iV'. 10 (Prov. blad 1878, n’'. 7()), gewijzigd bij besluit fier Sfafen ran 9 November 1881, n^. 20 (Prov. blad 1881. nquot;. 1-}4} en mef die wijziging opgenomen in het Provinciale blad van 1882, n^. 89.

haar Burgemeester en Wethouders van elke gemeente worden overeenkomstig een door Gedepideerda Sfafen vast te steifen modid, in duplo sf/tfen opgemaakt. bevaPende een duidelijke omschrijving van de werken, die in dit reglement zijn bedoeld. Verveningen, ontgrondingen, indijkingen, droogmakerijen eu spoonregen zijn er niet onder begrejjen.

Het aanhoudende en dagelijksche toezicht over hef regelmatige onderhoud der in dIf reglemenf bedo'^hb' werken berust bij Burgemeester en Wethouders, die jaarlijks, minstens eenmaal eene schouw doen fer opneming ran de hersteïlinge)i, die er aan moeten worden verricht.

Verdiw geeft dif reglement eenige, voorschriften, bij In-f onderhoud der werken in acht fe nemen.

Reglement van politic op de tot den gemeonen dienst van allen bestemde waterstaatswerken in Friesland, niet in onderhoud en beheer bij de provincie, vasfgesfeld bij bestuif der Provinciale Sfafen van Pi November 19(J4, v^. 1 (Pror. blad 1991), n^. 82}.

Algemeen overzicht van de provincie Friesland mot betrekking tot derzelver waterstaat, uitgebracht door den Hoofdingenieur in algemeenen dienst Ferrand, 21 Maart 1832, n”. 11, opgenomen in de stukken betrekkelijk aan te brengen verbeteringen in den binnenlandschen waterstaat der provincie Friesland, herdrukt en voor het publiek verkrijgbaar gesteld ingevolge besluit van hoeren Staten van Friesland van den 19 .Tnli 1804, n®. 8.

Memorie over den toestand van den binnenlandschen watei'staat der provincie Friesland van den Hoofdingenieur Bolton. 1860.

Memorie over hetzelfde onderwerp van den Inspecteur on den Hoofdingenieur van don Waterstaat C. Brünings en P. Galand. 1870.

Kapport van den Hoofdingenieur Hayward, d.d. 8 Juni 1868, betreffende hot onderzoek naar den hoogon stand des boezemwaters in sommige gedeelten der provincie Friesland, in verband met daartoe betrekkelijko adressen.

Verslag dor Commissio, bonoemd bij Ministeriöele beschikking van 18 Juni 1896, n®. 139, Afd. Waterstaat, tot het instollen van een onderzoek inzake de Indijking der Lauwerzee, in verband met een verbeterde afstrooming van boezemwater in de provincieen Friesland en Groningen.

Lauwerzee Verslag 1904. Verslag dor Commissie, benoemd bij gemeenschappelijk besluit van de Collégien van Gedeputeerde Staten van Friesland en Groningen van 7 Februari 1902 tot het instellen van een nader onderzoek inzake do Indijking der Lauwerzee in verband met oen verbeterde afstrooming van boezemwater in de provincieën Friesland mi Groningen.

Overzicht der schoepsvaartwegon in Nederland met overzichtskaart en schetskaarten. Uitgegeven door het Ministerie van Waterstaat. Vijfde uitgave. 1909.

Hoogte van verkenmerken volgons N.A.P. gevonden bij de Nauwkeurig-hoidswaterpassingen en de waterpassingen van den Algemeenen Dienst van den Waterstaat, provincie Friesland. 1906.

Hoogte van verkenmerken volgens N.A.P. gevonden bij de verspreiding van hot N.A.P. door den Rijkswaterstaat, provincie Friesland. 1898.

hit reglement bevtd bepalingen b r cerzekerhaj van het onbelemmerd verkeer langs de vaaiicn. betreffende houtvlotten, loosing van afvalstoffen, stoombooten, naderen, en doorvaren van en liggen bij sluizen en bruggen, gezonken vaarfuigen en bejudlugen betreffende het vervoer van zic/tre vrachfen over kunstwegen, hef vervoer van personen en van andere stoffen dan melk en petroleum, bijzondere bepalingen voor hef vervoer van melk en pefrolenm, voor de inrichting der wie-lbanden, befreff/oide hondemcagens en trekhonden, wi/'lrijden en rijiviel/iaden en betreffende rijden, loopen en cerfoeven op bruggen.

Gedepufeerde Staten kunnen in bljznndere gevallen vrijstelling uf cergunning M afirijking verleenen can sommige bepalingen van dIf reglemenf. In enkele geraUen zijn Burgemeester en iri’fhouders hiertoe ook bevoegd.

1 oor ivaterslaatsicerken in beheer en onderhomt bij hef BIjk zijiu'iilleen foepasselijk de Iwpallngen can een. zestal jiaragrafen.

Reglement op het verleenen van bijdragen uit de provinciak' fondsen voor het aanloggen of verbroeden van kunstwegen in de provincie Friesland, rasfgesfeld bij be.sluif der proclndah Sfafen van 21 Januari 1911, n'\ 19 (Prov. bbal 1911. nquot;. à-S).

Poor hef aanleggen of verbreeden van kunshregen In deze provincie, door gemeenten, waterschappen, veenpolders of particulieren kan, ivanneer hef provinciaal belang daarbij betrokken is en het plan ran aanleg of verbreeding door Gedepufeerde St/den Is goedgekeurd, een subsidie wordoi verleend uif de provinciale fondsen.

Hei subsidie wordt verleend tof zoodanig bedrag als de Staten, in verband met hef prodnclaal belang, b'llijk zullen oordeeb-n: het gaal echter een derde gedeelte van de kosten nief fe boven.

he aanvraag om subsidie wordt ingezonden bij Gedeputeerde Sfafen onder bijvoeging van een plan, een begrooting van kosten en de ter toelichting daarvan vereischte kaarten en teekeningen.

Op de met provinciaal subsldn^ aan fe leggen of fe verbreeden wegen mag geen tol wortfen geheven.

Algemeen reglement voor de zeewerendo waterschappen in Friesland, by welke het kadastrale inkomen strekt als grondslag van de onderhoudplichtigheid en het stemrecht, rastgestcld bij besluit der Provinciale Sfafen van 18 Juli 1892, id. 1 (Prov. blad 1892, td. 7(gt;} lafer meermalen gewijzigd en met de wijzigingen opgenomen in hef Prodndale blad van 1919, nquot;. 79.

Hef reglement geldt voor de waterschappen : der Zeedijken Confribufie KoUnmerland en Nieuwkrulsland, der Confribufie Zeedijken van Oostdongeradcel, der Zeedijken van Eorwerderadeel, het Oud-Bildf, d r Pyfdeelen Zeedijken Binnendijks, der Vijfdeelen Zeedijken Buitendijks, Wonseradeels Znlderzecdijken, Wijmbrlfsera-deels c.a. Confribufie Zeedijken, Hemelumer Oldephaerf en aanhorige Zeedijken, de Zeven Grietenijen en Stad Sloten en hef ivaferschap de Lemstersluis, voor irelke waterschappen hef kadastrale inkomen van de tof hun gehievl behoorende ongebouwde en geb-juwde eigendommen tof grondslag strekt van de onderhoudpUch-tlgheid en van het sfemrechf.

Boor kadastraal inkomen ivordf verstaan: l^^. voor de ongebomede eigendommen, hef in de kadastrale Ivggecs per hekfare uitgetrokken bedrag der geschatte pachtwaarde, zonder aftrek van polder- en dijklasfen, en, 2quot;. voor de ;,ebouwde eigendommen, de ivegens deze In die leggers ulfgeirokken bJastbare opbrengst, he verpUchflng tof hef onderhoud, en de verbetering der zeewering en van alle overige werken, fof of aan elk der waferschappen behoorende, rust, voor zoover het onderhond van enkele dier werken nh-f komt ten laste van derden, oji alle fol het gebied van elk dier icafersehappen behoorende eigendommen in evenredigheid naar hef kadastrale inkomen.

Voormelde verpl chflugen, mef. uitzondering van die u'aarfoe derden zijn gehouden, kunnen vlet irorden afgekocht gt;gt;f op andere eigendommen worden gAegd of rerplaafsf.

stratieve indeeling der polders is boven de kaart omschroven.

Wateren in open gemeenschap met' Friesland.? boezem zijn met.een donkerblauwe kleur aangeduid.

Polders, die hun water niet rechtstreeks op den boozom, maar eerst op oen anderen polder loozon, hebben do tint van dion polder, omgeven door een donkere bies.

Boezemland is niet gekleurd.

Do banken en dieptelijnon duiden den toestand aan van 1910.

VERKLARING DER TEEKENS.

‘quot;“(iij Stoomgemaal met aanwijzing van het aantal waterpaardekrachten en den aard van het bemalingsworktuig. (c. reelrifugadlpoiiip.}

* nbsp;nbsp;nbsp;Kleine watermolen.

x nbsp;nbsp;nbsp;Uitwateringslnis.

« nbsp;nbsp;nbsp;Schutsluis.

0-0 nbsp;nbsp;nbsp;Grondduiker onder eene waterleiding,

—lil- nbsp;Hoofdmerk van het N.A,P,

-—o- nbsp;Verkenmerk van het N,A,P,

—;^ nbsp;Kegistreeronde peilschaal.

—Peilschaal.

^'■A Zomerpeil van polders. in M. ton opzichte

As.7t) Dijkhoogte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 van N.A.P.

.............- Verharde wegen.

== Spoorwegen.

.......Stoomtramwegen.

^6V^4 Grootte van polders in 11.A. volgens meting op do kaart mot den planimeter.

ÄiÄiÄÄ!Kiis Watorkeerende dijk.

---I ^1 Dijk- on oiwerverdediging, strandhoofden.

Bij gemiddeld laagwater droogvallend gedeelte.

Lijn van gemiddeld laagwater.

,, nbsp;nbsp;nbsp;,. nbsp;25 decimeters onder gemiddeld laagwati'r.

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

BOEZEMS.

Frieslands boezem.

De boezem loost op de Lauwerszee doe»' de Friesche sluis bj Zout/{a)))p e», de Nie)iu'e ZJleii bij Engu'iei'uoi', op de Zuiderzee doo)- de Doptazijl, desluizoi te Harlingeu, de Makkunier Zijl, de Workuuicr Zijl, de sluis te Hi)ideloope)i, de Alolkwerumer Zijl, de sluis te Stavoren, de Tacozjl, de sluizen te Lemmer (01 de Sekoter Zijl.

Het zomerpeil van de» boezem bedraagt 0.66 AI. — N.A.F., ’s winters is de boezemstand gewoonlijk hooger e)i teel ongeveer tot 0.27 AI. — N.A.P.

Er ivateren 0)igeveer 266 700 II.A. op den boeze))i af, waarvan 19 000 H.A. oningepolderde lage boezemlanden, die m de)i icinter gewoonlijk onde)‘ wate)' staan, (zoogenaa))ide grooie landen).

Te Dokku)n, Nieuwezjlen, Westergeest, Zwartetille, Friesche sluis bij Zoutkamp, Gerben-Allesverlaat, Schuilenburg, Bergumerdam, Eooiewoude, Dragten, Nesserzijl, Spultebrug, Terbandsterscha)is, Scharsterbrug, Viohuize)!, Schoterzijl, Lemmer, Tacozijl, Wellebrug, Snoek, Stavoren, Alolkwerum. Hindeloopen, Workton, Alakkum, Hulkostein, Doptazijl, Holswarderbriig, Leeuwarden, Leijebrug en Berliku)n wordoi geregeld dagelijks 0))i 12 uur de icaterstanden waargenonien. Ingeval vem strooming geschiedt dit, ua)) de zeesluizen op het oogoïblik voordat de stroo)ni)ig aanvangt. Hovendien ivordt aa)i de romein gedrukte plaatsoi ook ivaargoïomen d(‘s morgens om 8 uur. Deze laatste waarneminge)( dienen sedert e)ikelp jare)) als gro)idslag vom' het opmakem van den gemiddelden dageljksche)) stand van het hoezonwate)' in de Provincie o). tot het regelen va)i het openen oi sluiten der uitwatermg-sluizen. Dit openot en sluitot geschiedt op last van Gedeputeerde Staten.

Boezemstanden. in AI. ten opzichte van N.A.P. in het tijdvak 1901—1910.

REGLEMENTEN. (Ve)-volg).

Hef bc.8fuur run het waler.^chap wordt oiub'r hef toezicht der Sfafen van Erie.Jaud ulfgeoefend door eene vergadering van volmachten en door een dijkbestuur. Het dijkbestuur besfaaf uif drie leden; een dijkgraaf en fwea dykgedeputeerden, die allen volmacht van hef. waterschap inot'fpn zijn. Bc dijkgraaf I.s voorziffer can de vergadering van volmachten en van hef dijkbestuur.

Boor het dijkbesfuur wordt een ligger vitn de onderhoudplichtigheid en hef .‘stemrecht van elk der wider-schajipeu opgonaaki. Hei model van eiken ligger ivordt door het dijkbestuur vuider got'dkeurlng van (fedeputeerde Staten vasfijesfeld. Be liggers irorden ten minste om de 10 jaar herzien.

Polifieverordeningen worden door hef dijkbesfuur ontworpen, door de i'ergndering van volmachten rasfgesfeld, en behoeven de goedkeuring van Gedepufeerde Sfafen.

Toor elk wafer.schap wordt door de Provinciale Staten een bijzonder reglenunf vastge.--!teld. Bif reglemenf bevat o. a. eene nauickimrlg’' aanwijzing van de grenzen van hef gebied van hef waterschaj) en eene nauic-keurige omschrijviiuj van lt;b- zeewering en van de verdere iverken bij het ivaterschap in onderhoud en voorfs lt;atn die, welke tot het waterschap behooren, doek tot ivelker onderhoud derden zijn rerplichf; hef regelt dh-onderwerpen ivaaromtrent In lad idgemeen reglement niet is voorzien.

Regleniont op het verleuiieu van bijdragen aan de Zeewerende waterschappen in do provincie Friesland, vastgesfehf bij besluit der fb-ovlndale staten van 12 Juli 1888, u'\ 1 (Prov. blad 1888, nquot;. 79) gewijzigd en aangeruld bij besluiten der Sfafen van 19 .lull. 1899, n’‘. 5 (Prov. blad 1899, id. 94} 9 November 1897, n‘\ 8 (Prov. 1898, w. 1} 19 Juli 1904, nquot;. 7 (Prov. blad 1994, W. 79) 19 December 1999, id. 11 (Prov. blad 1997, nquot;. 81}.

Aan de zeewereiub' ivaferschappen, die door hunne gaartijksche omslagen te .zwaar worden gedrukt, lean een bijdrage uit de fanden der provincie irorden verleend.

Be aanvrage om feekenniiaj eener bijdrage wordt ingezonden aan de Gedepufeerde Sfafen onder byooeging van de va.stgesfelde begroofing van ontvangsten en uitgaven met daarbij behoorende toelichilng, eene omschrijving van de aan fe leggen of fe verbeteren iverken mef (gt;en raming ran kosten, beneven.s eene opgaaf van de hi twee volgende jaren uif te voeren werken, mef berekening van ite in die jaren fe heffen omslag.

Indien op de watersnhapsbegrootinij uifgaceii voorkomen roor buifengeu-one werken, icorden die uitgaven bestreden uit de opbreng.sf ecia-r geldiecnlng, ivaarran de aflassing, onder goedkeuring van Gedeputeerde Staten, wordt bepaald door hef waterschapsbestuur.

Vi'rordening hotroffendo het bouwen enz. op de Zeeweringen, vasfgesfeld bij besluit der Provinciale Sfafen van là .lull 1891, n'^. 29 (Prov. blad 1891, n^. 101} gewijzigd en aangevuld lij besluit der Staten. 1'011 29 Juli 1911, nquot;. 11 (Prov. blad 1911, dquot;. 197} en mef ife wijziging en aanrulllng opgenomen in hef Provinciale blad can 1911. nquot;. 198.

Verordening tegen beschadiging van Slapenlijkon, va.stgesfeld bij bcslulf der Provinciale Staten van li November 19lt;nt, hquot;. 19 (Prov. blad 1991, n''. 9).

BOEZEMWATERSCHAPPEN.

Alle iraferse/ni/ipen in Erlesbind heft)) boezemwaferschappen, behvdve die irelke belast zijn mef hef onderhoud eener .zeeicering, die zeewerende waterschappen ivorde,n genoemd.

Behalve de boven ile kaart onder „Admiuisfrafieve indeeling’' opgegeven boezeniwater.schapp.m, die een of meer wafersfaafkundlge polder.s omcatfen eu die in het algemeen belast zijn met beheer en onderhoud can al'e werken In den polder, zijn er nog boezemwaferschappen, wier taak bestaat in het verbeteren en onderhouden van enkele land- en u'afi'rwegen of in hef bevorderen van den waterafvoer. Beze omvatten de verschillende kadastrale perceelen, die om en nabij de betreff'ende werken zijn gelegen en iraarvan de nummers in hunne bijzondere reglementen zijn fe vinden.

Pan deze boezemwaferschappen komt op dit blml alleen voor hef Waterschap do Homestreek, daf voor de helft bijdraagt in de kosten voor aanleg van verharde wegen gelegen fu.s.schen IBtrlingen, Pieters-blerum en Bijkshoek, irelke aanleg geschiedt d,i)or de gemeente B,irradeel. Het bijzondere reglemenf voor het waterschap komt voor In hel Provinciale blad van 1918, n^. 119.

ZEEWERENDE WATERSCHAPPEN.

Wataschap der Vijfdeelen Zieilijken liinnendijks oiiiriif, i-onr zoover dit blad betreft, de geniee»te Eranekeradeel mef uitzondering van hef dorp Midlum.

Bij hef iraferschap is in onderhoud en beheer de zeewerlmj met paalwerken en sfeenglooüng van hef gehucht Bijkshoek, voorkomende op blad Harlingen 3, tot Harlingeu, beneven.s de daarvoor gelegen strand-hoofden en andere op de bladen Harlingen 3 en Sneek 2 voorkomende werken. Be sluis genaamd Boptazijl is in onderhoud en beheer bij de jirovinde.

Hei bijzondere reglement van hef waterschap i.s vasfgesfeld bij besluit der Provinciale Sfafen ran b') November 1893, iP. à (Prov. b'ad 1894, n^. là} en geivijzigd bij besluiten der Staten van 13 Juli 1898, n'\ à (Prov. blad 1898, nquot;. 99}, van 18 Juli 1993, iP. 98 (Prov. blad 190 3, n^. 114) en van 4 Januari 1910, W. 2 (Prov. blad 1919, W'. 28}.

Een politieverordening voor hd waterschap is goedgekeurd bij besluit gt;'an Gedeputeerde Staten van 9 November .1911, id. 79.

Waterschap der Vijfdeelen Zeedijken Buitendijks omvlt;d, voor zoover dit blad betreff, de dorpen Plefersbierum. IVijnaldum en Ahnenum in de. gemeente .Barradeel, het dorji Midlum in de gemeente Eranekeradeel en de gemeente Harlingen.

By hef iraferschap I.s in onderhoud en bekeer de zeeicering met sieenglooiing en de daarroor gelegm sfraudhoo(dlt; n van hef monunienf van Gasper de Boble.s bezuiden Harlingen tot nabij Makkuni voorkomende op het blad Sneek 1 en andere uh-f ofi dif blad voorkomende werken.

Hef bovengenoemde monument ivordf onderhouden door de beide ivaterschappen der Vijfdeelen Zeedyken.

Hef bijzondere reglement van hef wafer.schap i.s vasige.sfeld fnj besluit der Provinciale Sfafen ran 9 ^ovember B93, nquot;. àA (Pror. blad 1898, nquot;. 1(18} en gewijzigd bij besluiten der Sfafen vamBIJuU 1898, nquot;. à (Pror. blad 189', nquot;. 99j van là Juli 1993, n*\ 9H (i*rov. blad 191)8, uquot;. Hàj en van là Januari 1918, n“. 9 (Prov. blad 1918, xquot;. 2lt;9.

Ben politieverordening roor het iraferschap is goedgekeurd bij besluit van Gedeputeerde Sfafen van 12 Mei J9Ub nquot;. 19, 2de afdeeling II’.

REGLEMENTEN.

Reglement betrekkelijk de oprichting van boezemwaterschappen in Friesland, vaslgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 22 Juli 1908, n'^. l (Prov. blad 1908, n’’. 34) en gewijzigd bij besluiten der Staten van 25 Januari 1911, n^. 10 (Prov. blad 1911, rP. 44) en van 21 Januari 1913, nquot;. 12 (Prov. blad 1913, nl’. 26). liet reglement is met de wijzigingen ojige-nomen in het Provinciale blad van 1913, n^. 27.

Onder boezemwaterschappen verstaat dit reglement alle waterschappen, loelke zijn gereglementeerd met inachtneming van de bepalingen van dit reglement.

Belanghebbenden en gemeentebesturen, die de ojmichting van een ivaterschai) wenschelijk achten, kunnen onder opgaaf van redenen een daartoe strekkend: verzoek aan de Staten richten. Bij dat verzoek leggen zij over een plan en eene schetsteekening van het op te richten waterschap, zoomede eene aanbeveling van ten minste drie personen voor een voorloopig bestuur.

Het plan moet bevatten:

• a. nbsp;nbsp;nbsp;eene omschrijving van het doel van het op te richten waterschap;

• b. nbsp;nbsp;nbsp;eene aamvijzing van de eigendommen, ten behoeve waarvan het zal ivorden opgerichi;

• c. nbsp;nbsp;nbsp;eene opgaaf van de gezamenlijke grootte van deze eigendommen ;

• d. nbsp;nbsp;nbsp;eene omschrijving van de werken, die aan het waterschapsgezag zullen worden onderworpen en, zoo noodig, vermelding bij ivelke. daarvan het geheele waterschap) belang heeft en bij icelke meer uitsluitend belang hebben sommige eigendommen in hel op te richten waterschap;

• e. nbsp;nbsp;nbsp;eene aanduiding, welke eigendommen hebben, te bestrijden de uitgaven van het waterschap en, zoo noodig, op ivelke van die eigendommen bijzondere verplichtingen zullen rustoi, in allen gevalle naar ivelkoi maatstaf die verplichting zal ivorden geregeld;

• f. nbsp;nbsp;nbsp;eene 02)gaaf van de eigendommen, welke wel belang hebben bij het op te richten w-aterschap of bij werken bedoeld bij lette)- d, doch vrijgesteld zullen wordoi van de verplichtingen bedoeld bij lette)- e.

Indioi niet door belanghiebbenden of gemeoitebesturen de 02)richtigt;ig van het waterschap is verzocht, geschiedt op verzoek van Gedeputeerde Stateii de aanbeveling van lede» voor een voorloo2ng bestuur door het bestuu)- do-gemee)ite, ivaarin het 02) te richten waterschap of het grootste gedeelte ervan is gelegen.

Algemeen Reglement voor de boezemwaterschappen in Friesland, vastgesteld bij besluit de)- Provinciale Statoi van 22 Juli 1908, nquot;. 1 (Prov. blad 1908, )P. 105) 01 genvijzigd bij besluite)) de)- Staten va)) 20 Juli 1909, )iquot;. 2 (Prov. blad 1909, n°. 92) en van 18 Juli 1912, nP. 2 (Prov. blad 1912, ult;gt;. 107).

Het reglemoit geldt voor alle bij het i)) werking trede)) daarva)) bestaande, boezemwaterschappen m Friesland oi 02) al de daa,r)ia m deze provincie 02)gericht wordende boezemivaierschappen, voor zoover niet bij het besluit tot 02)ricl)ti))g is bepaald, dat het Algemeene reglement of enkele bepaUngo) daarva)) voo)- dut boeze.mwater8c})up niet zulle)) gelden.

Voor elk boezemwaterschap wordt door de Provmciale Statoi ee)i bijzonde)-regle)ne))t vastgesteld. Dit bijzondere reglemoit mnschrijft het doel van het ivuterschap, de werkoi aa)) het waterschapsgezag ondenvorpen e)i de grenzen, va)i het waterschap en regelt de ondencerpen, waarm bij het Algemeene reglement niet is voorzien of die, waarva)) de regeling in dit reglement uitdrukkelijk aan de bijzondere reglonenten is voorbehouden.

Onder hoezemwaterschappe)) verstaat dit reglemoit alle waterschappen, welke waren gereglementeerd )net inachtneming var) het lieglement nopens de oprichting van waterschappen i)) Friesland, dat in 1908 is vervallen, e)i die, welke zijn gereglementeerd vo/gots de be2)alinge)i va)i het lieglement betrekkelijk de oprichting van boezemicaterschappen m Friesland. (Zie hierboven.)

Reglement van politie op de waterstaatswerken in onderhoud en beheer bij de provincie Friesland. (Provinciaal huishoudelijk reglement van politie), vastgesteld bij besluit do- Provuiciale Statoi van 13 Nove)nhe)- 1900 n'^. 5, (Prov. blad, 1901, iP. 72) 01 gewijzigd bij besluiten der Staten van 8 Juli 1902, rP. 11 (P)-ov. blad 1902, rP. 109), 15 November 1904, iP. 6 (Prov. blad 1904, iP. 115), 25 Juli 1911, )P. 11 (Prov. blad 1911, rP. 114). Het reglement is met de wgzigmgen O2)ge))ome)) in het Provinciaal blad van 1911, )P. 143, en lato- geivijzigd bij besluit der Staten, van 21 Juli 1913, )P. 5 (Prov. blad 1913, )P. 94).

Het re,gle))ie))t is van toepa8si))g op de bij de Provincie m onderhoud o), beheer zij))dc waterstaatswerken, die vom-komen op een door Gedeputeerde State)) daarvan O2'gt;gerna,akten, bijgehouden en ter algemee))e, kennis gebrachte)) staat. (De hierachter te )ioeme)) staat A.)

Het bevat verbodsbepaUngoi betrefjoide waterstaatsiverkoi, wegen, trek-paden en kanaaldijken ; to- voorkoming van belem)))e)-mg der scheepvaart of afstrooming o) va)) ve)-0))diepi))g van vaarten; betreffoide het gebruik maken, van provinciale vaarwaters; het varen met stoombootoi, motorbooten 0) motorschepen; het nadero) en doorvaroi va)i 01 het liggen h)j sluizen o) bruggen; betreffende los- e)) opslag2)laat8en; houtvlotten, loozmg van af volsta ffo) en baggeri))g in 2}rovi))ciale vaanvaters; bepalingoi to- voorkoming o), opheffing van tijdelijke stremming va.)i de scheepvaart tengevolge va)i het vastzitto) va)i vaartuigen ; bet)-eff'o)d)i gezonken vaa)-t)iigen ; verbodsbepaUngo) betreffende y8ba))e)i en bijzondere verbodsbepalingen voor het provinciale vaarwater tusschoi de Koetille en de Groote Sluis te Harlingen.

Gedeputeerde State)) kunno) h) bijzondere gevalloi vrijstelling of re)-g)in))i))g tot afwijking verleeno) va)) so)nmige hepali))ge)) i)) het )-eg/e))ivnt.

Bij besluit der P)-ovi))ciale Staten va)) 2 Oclobo- 1911, )P. 4 (Prov. blad 1911, n°. 140) zij)) herzie)) o) 02) nieuw vastgesteld eo) vijftal stato), betrekki)).g hebbende op dit reglonent.

Staat A bevat alle waterstaatswerken, waarop hel regle)))e))t van toepassi))g is, staten B, C en D de grootste geoorloofde afmetingo) var) de schepo), die va)i de provinciale vaeirwaters gebruik maken, staat E geeft de grootste snelhedet) aan, die voor verschillende schepen zij)) vastgesteld.

Reglement tot regeling van het toezicht der Staten op de openbare, tot den gemeenen dienst van allen bestemde waterstaatswerken in Friesland, niet in onderhoud of beheer bij het Rijk, de Provincie of bij waterschappen, vastgesteld bij besluit der Provmciale Staten va)i 28 Hei 1878, n”. 15 (Prov. blad 1878, rP. 76), gewijzigd bij besluit der Staten va.)) 9 November 1881, rp. 20 (Prov. blad 1881, n’). 134) en met die )vijzigl))g opgenomen in. het Provinciale blad van. 1882, tP. 33.

Door Burgemeester e)) Wethouders van elke ganeente wordoi, ove.ree))komstig ee)) doo)- Gedeputeerde Statni vast te stelle)) model, i)) duplo staten opgemaakl, bevattende, ee)) duidelijke omschr)jvi))g van de werke)), die in dit reglement zij)) bedoeld. Verve))i))ge)i, ontg)-o))di))gen, indijkingen, d)-oog)nakerije)) e)) S2)oorwege.)i zijn o- niet onde)- begrepen.

Het aa))ho))de.))de. ert dugelijksche toezicht over het regelmatige onderhoud der in dit reglement bedoelde werke.)) ber)ist bij B))rgen)eester en Wethouders, die jaarlijks minstens één maal eene schomv dooi ter opnonmg van de I)er-8telli)gt;ge)), die er aan moeto) ivorden verricht.

Verder geeft dit reglemoit eenige voorschriften, bij het onderhoud der werken, in acht te nemen.

Reglement van politie op de tot den gemeenen dienst van allen bestemde waterstaatswerken in Friesland, niet in onderhoud en beheer bij de provincie, vustgesteld bij besluit der Provmciale Staten van 16 November 1904, iP. 1 (Prov. blad 1905, tP. 32).

Dit reglement bevat bepalingen ter verzekering van het onbelemmerde verkeer langs de vaarten, betreffende houtvlotten, loozing van afvalstoffen, stoombooten, naderen en doorvaren van en liggen bij sluizen en bruggen, gezonken vaartuigen en beiialingoi betreffende het vervoer imi zware vrachten over kunstwegen, het vervoer van 2Kr8one)i 01 van, andere stoffen da,n melk enpetroleuin, bijzondere hepalingoi voo)- het vervoer van, melk en petroleum, voor de inrich ting do- wielbanden, betreffoide hondenwagens en trekhonden, wielrijde)) en rijwielpaden en hetreffoide, rijden, loopen 01 vertoeven 02) bruggen.

Gedeputeerde Statoi kunnen in bijzmidere gevallen, vrijstelling of vergunni)))/ tot afwijking verleenen van sommige bepalingen va)i dit reglement. Di enkele gevalle)) zijn Bu)-go))eester en Wethouders hiertoe ook bevoegd.

V00)- waterstaatswerkoi w beheo- o) onderhoud bij het Bijk zijn alleen toepasselijk de bepalingoi va)) eo) zestal 2mra.gra.fen.

Reglement op het verleenen van bijdragen uit do provinciale fondsen voor het aanloggen of verbreeden van kunstwegen in de provincie Friesland, vastgesteld bij besluit do- Provinciale Staten van 24 Januari 1911, tP. 16 (Prov. blad 1911, )P. 58).

Voor het aanleggo) of verbreedo) va)i ku)i8twege,)) in, deze pirovuicie doo)-goneenten, waterscha2)2yen, vee))2mlders of iMrticulieroi kan, wanneer het provinciale belang daarbij betrokkoi is o) het pion van aa))leg of verbreedaig doo)- Gedeputeerde, Stato) is goedgekeurd, eoi subsidie worden .verleend uit de provinciale fondsen.

Het subsidie wordt verleend tot zoodanig bedrag als de Stutoi, m verba)id niet het provinciale bela))g, billijk zullo), oordeelen; het gaat echter een derde, gedeelte van de kosto) niet te boven.

De aanvraag om subsidie wordt i))gezo))de)i bij Gedejiuteerde Statoi oudo-bijvoeging va)) eo) pla)), eene hegrooting va)i kosten en de to- toelichthig daarva)) vereischte kaarto) 01 teeko)i)igen.

Op de niet provinciaal subsidie aan te leggen of te verbreeden wegen ma(j geen tol worden geheven.

Algemeen reglement voor de zoeworendo waterschappen in Friesland, bij welke het kadastrale inkomen strekt als grondslag van de onderhoud-plichtigheid en liet stemrecht, vastgesteld hij besluit do- Provinciale Staten van 13 Juli 1892, iP. 1 (Prov. blad 1892, iP. 76), later meermalen gewijzigd en met de ivijzigingen opgenomen in het Provinciale blad van 1910, n'^. 79.

WATERSCHAPPEN EN POLDERS, DIE GEHEEL OF GEDEELTELIJK

OP DE KAART VOORKOMEN.

Universiteits bibliotheek Utrecht

Achter do namen der waterschappen zyn opgogeven do Provinciale bladen, waarin zijn opgenomon hun bijzonder reglement van bestuur.

11 aterschap de Biedpiolder. Komt galeeUelglc 1001' aan den westelijken rand cuit bef blad en bestaat int een waferstaafkundif/en polder met twee hooffere deelen en boezemland..............................

D (ft^rschap Ludiatju. Bestaat nit den gedeeltelijk aan den icestelgken rand van bet blad voorkomenden waterstaatkundigen polder van dien naam......... Waterschap de Achlume)- Noor der pol der. Bivtaai mt één, gedeeUeiÿk aan den zuidelijken rand van bet blad voorkomenden icaferstaatkundfgen polder..... }V(ttC7'SChclp de ZuidCTpOldcr, Bestaat nit een watersfafdkundigen polder bezuiden Franeker gelegen. Komt gedeeltelijk op dit blad voor...........

Dongjume)- Polder.................

Tjummarume)- Hiedpiolder............

Groote Noorde,rp)olde)-...............

ZuidOOSterpolder (gemeente hei Billig. Bestaat nit één mater-staatkundigen polder, die gedeeltelik aan den noordelijken rand ran bet blad eoorkond . Water8Cha2) de Berlikumer polder. Ommt den nit tmee mderslaatknndige deelen bestaandeu polder van dien naam...................

Watersdiap de K/oosterpoJder............•...... l]' ClterSchdf) de lloekster Pohle/\ Omcat den nit firee trafersfaafkandige deelen be.sfaartden polder van dien naam...............■.....

Walerschap) de Noorderpolder...................

Waterschap) de Westerpolder....................

ff nbsp;nbsp;nbsp;„ x.p.-apo ffe nbsp;B'' rwu S'uh.riirn

r' .. 333/7)1

Het reglonent geldt vorn- de waterschappen : do- Zeedijken Contributie Kollumer-land oi Nieuwkruisland, der Contributie Zeedijken va» Oostdo))ge,radeel, do-Co))t)-ibutie, Zeedijko) vu)) Westdongeradeel, der Zeedijke» van Ferwerderadeel, het Oud Bildt, der Vijfdeelo) Zeedgken Binnendijks, der Vijfdeele» Zeedijken Buitendijks, Wmiseradeels Zuiderzeedijke)), Wij)nb)-it8eradeei8 c. a. ContrUnitie Zeedijke», HoneUDner Oldephaert e» aa))ho)-ige Zeedijken, de, Zevo) Grietenijo) o) Stad Sloto) O) het watoscha]) de Lemstersluis, voor ivelk)gt; icatersclxippen het kadastrale i))ko)))e)) van de tot hun gebied behoorende ongebouwde en gebouicde eigendommen, tot g)-0))dslag strekt van. de o))derhoudplichtigheid en van het stemrecht.

Door kadastraal inkomen wordt verstaan, P. voor de ongebouwde, eigoï-dommo), het in de kadastrale liggers pvr hektare uitgetrokken bedrag do-geschalte pvichtwaarde, zonder aftrek van polder- em dijklasten, en 2”. voo)-de gehou)vde, eigendomnum de wege))S deze, in die liggers uitgetrokken, belastbare opbrengst.

D)‘ verplichting tot het o))de)-ho)td e» de, verbetermg der zeewering en van alle overige werko), tot of aa)) elk do- )vate)-scha2)pe)) behoorende, r)ist, voo)-zoover het onderhoud ra)) enkele dio- werken niet komt ten laste va» derde)), op alle tot het gebied va)) elk dier ivatersrhgppen behoorende eigendon/mo) m evenredigheid met het kadastrale inkomen,

Vno)-)nelde, verplichtingen, met uitzondering va)i die ivaartoe derde)) zij)) gehouden, k)i))))e)) )iiet worden afgekocht of op andere, eigendo)))me)) icordo) gelegd of verplaatst.

Het besluu)- va.)) het water8cha2) wordt, ondo- het toezicht de,)- Stale)) ro)) F)-iesla))d, uitgeoefend door eene vergaderi))g va)) volmachte)) en door een dijkbestuur. Het dijkbestuur bestaat uit drie leden: eo) dgkgraaf o) tiree dijkgedeputeerdo), die alle)) volmacht va)) het )vaterscha2) moeten zijn. De dijkgraaf is voorzitte)- va)) de rergaderbig ra)) rolmachto) o) ra)) het dijkbestu)i)-.

Door het dijkbestuur icordt eoi ligger va)) de oiderhoudplichtigheid en het stemrecht van elk der ziaterschappe)) opge))taakt. Het model va» elko), iigiffn wordt door het dijkbestuur, onde)- goedkeurbig r^a)) Gedejmleerde Stale)) rastgesteld. De liggers worde)) tenminste om de, 10 jciar herzie)).

Bolitieverordeninge)) wordo) door hel dijkbestuur onticorpe)), doo)- de Vergadering van vohnachie)) rastgesteld o) behoeve)) de goedkeuring ra)) Gedep)deerde Staten.

Waterschap de Zuidoosterpolder (gemeente MenaUlmnadeep. Omeiit ilen nil iteee wati'rslaatkundige deelen besfaanden polder van dien naam..........

Waterscha2) het Beetgumer en Engelumer Nieuwland.......

Waterschap) de Engelumer Polder..................

Waterschap) de Marsumer Polder..................

Waterschap het Huisume)- en Goutumer Nieuwlatid. Bestaat vit een icaterstaatkuadigen 2/^^^7ler met ficee hoogere deelen, die gedeeltelijk aan den oostelijken rand van hft blad voorkomen en niet op dit blad voorkomend boezemland ......

Waterschap) de, Jelliimer 01 Beerster Polder. Bestaat uit den gedeeltelijk den zuidelijken rand van bet blad voorkomenden watei'staatkundigen polder van naam1918

overige polders, die 02) dit blad voorkomen, zijn ongereglementeerd. voornaamste zijn: De, Oosterhierumer Polder, de Tjumarumo- Polder, de. Polder van Sobsiim, de Andelapolder, de. Polder van Tjeppiebuurt, de Salwerder Polder, de Groote Schalsumer Polder, de Kleine Schalsume)-Polder, de, Minnertsgasche Hiedpolder, de Hovenster Polder, de Zuidwester-polder, de, Zandwegspolder, de Vierhuister Polder, de Westerwirder Polder, de Oorbijterspolder (bewestet) Dronrijp), de Oosterpolder, de Dronrijpo-Zuider pol der, de Hatsumer Polder, de gedeeltelijk aan de» zuidelijken ra))d roorkomoide }D)i,nze)- Polder 01 Baaijumer Polder, de gedeeltelijk aa» doi ))oordelijke)i, of den oostelijke,n rand voorkomoide Slagtedijkste)- Polder, Poeloiste)- Polder, Groote, Oudlandsche Polder met een hooger deel, Jouse))-polde)- en. Beijerpolder e» de Britsumer Nieuwkmdpolder, bestaande uit ticee waterstaatkundige, polders, waarvan een mei een lager deel, de Kor))ju)ne)-Nieuwlandpolder, de Jelsumer Nieuwlandpuilder, de lïitsumazijlpohier, de Dei)iu)ne)- Bolde)- met drie hoogere deelen, de Boxu)ne)- Nieuwlaudjwlde)- 01 de, aa)i de onstelijke en. zuidelijke ra)ide)i gedeeltelijk 02) dit blad voor-ko)))e))de Nieuwla)id8p)older.

'/‘/////■•///r/e/.

■i'/OM p.

ls.v.-/7..VU az/ffj - Do.sIcrcnil

gt;U/J/7 iC /(.J.ie/mlff.

Voo)- elk waterschap irordt door de Provinciale Staten ee.)) bijzonder reglement vastgesteld. Dit reglement bevat o.a. eene nau.ickeurige aamvijzing van de grenzen, van het gebied va)) I)et waterschap en eene nauwkeurige omscl)rijvi)ig van. de zeewering en, va)i de verdere iverke)) bij het waterschap b) onderhoud, en voorts ran die, welke, tot het walerschap behooren., doch tot welker onde)-l)O)(d derdo) zij)), rerplicht; het regelt die onderu-erpen. ivaar-omtrent in het algemeene, reglonent ))iet is voorzien.

Reglement op hot verleenen van bijdragen aan de Zeewerende waterschappen in de provincie Friesland, rastgesteld bij besluit der Provinciale Stalen, van, 12 Juli 1888, w°. 1 (Prov. blad 1888, ))”. 76) gewijzigd oi aangewild bij besluite,)) der Stalen, va)) 16 Juli 1896, n^. 5 (Prov. blad, 1896, tP. 64), 9 November 1897, N'. 3 (Prov. blad 1898, n^. 1) 19 Juli 1904, n°. 7 (Prov. blad 1904, n’^. 76) 19 Deconber 1906, n^. 11 (Prov. blad 1907, n^. 31).

Aa)i de zee,leerende waterschappen, die, door hunne jaarlijksche omslagen te, zwaar ivorden gedrukt, ka,n een bijdrage uit de, fondse» der provincie ivorden verleend.

De aanvraag om toekenning eener bijdrage wordt bigezonden aan Gedeputeerde Staten, onder bijvoeging va.n de. vastgestelde hegrooting van ontvaiigsten en uitgaven met daarbij behoorende toelichling, eene omschrijving vandeaan. te leggen of te verbetere)) werken, met een raming va» kosten, benevens eene. opgaaf van de bi de twee volgende jaren, uit te voeren werken, met berekenimj rem de 0) die jaren te heffen omslag.

Indien op de waterschapsbegrooling uitgave)) voorkomeii voo)- buitengewone iverken, worde)) die uitgaven bestreden uit de, opbrengst eene)- geldieening, waarva,)) de affossmg, onder goedkeuring van. Gedeputeerde Staten, wordt bepaald door het waterschapsbestuur.

Verordening betreffende het bouwen enz. op de Zeeweringen, vastgesteld bij besluit de)- Provinciale Staten va)i 15 Juli 1891, )P. 20 (Prov. blad 1891, 71°. 101), gewijzigd oi aa)igevHld bg besluit de)- Staten va)i 20 Juli 1911, nh. 11 (Prov. blad 1911, )P. 107) en met de wijziging e» aanvulling opge-nomen m het Provinciale blad van, 1911, )P. 163.

Verordening tegen beschadiging van Slaperdijken, vastgesteld bij besluit de)- Provinciale Staten va)i 14-November 1900, ))°. 10 (Prov. blad 1901, )i°. 9).

VERWIJZING.

Provinciale Almanak van Friesland door N. L. Reuvekamp en N. Struiksma.

Historische jaarboeken van oud en nieuw Friesland van de vroegste geheugenissen tot op den tegenwoordigen tijd, door Focke Sjoerds, in 3 deelen. 1768.

Algemeen overzicht van de provincie Friesland met betrekking tot derzelvcr waterstaat, uitgebracht door den Hoofdingonieur in algemcenen dienst Ferrand, 21 Maart 1832, n”. 11, opgenomon in de stukken hetrekkolijk aan te brengen verbeteringen in den binnenlandschen waterstaat der provincie Friesland, herdrukt en voor het publiek verkrijgbaar gesteld ingevolge besluit van heeren Staten van Friosland van den 19 Juli 1854, n”. 8.

Memorie over don toestand van den binnenlandschen waterstaat der provincie Friesland van den Hoofdingenieur G. I. Bolten. 1860.

Memorie over hetzelfde onderworp, van den Inspecteur en den Hoofdingenieur van den Waterstaat C. Brunings en P. Galand. 1870.

Rapport van den Hoofdingenieur Hayward van 8 Juni 1868, betreffende hot onderzoek naar den hoogen stand des boezemwaters in sommige gedeelten der provincie Friesland, in verband met daartoe betrekkelijke adressen.

Verslag der Commissie, benoemd bij Ministeriëele beschikking van 18 Juni 1896, 11°. 139, Afd. Waterstaat, tot het instellen van een onderzoek inzake do Indijking der Lauwerzee, in verband met een verbeterde afstrooming van boezemwater in de provincieën Friesland en Groningen. 1910.

Verslag der Commissie, benoemd bij gemeenschappelijk besluit van do Collégien van Gedeputeerde Staten van Friesland en Groningen van 7 Februari 1902 tot het instellen van een nader onderzoek inzake de Indijking dor Lauwerzee in verband met een verbeterde afstrooming van boezemwater in de provinciën Friesland en Groningen. 1904.

Overzicht der scheepvaartwegen in Nederland met overzichtskaart 011 schetskaarten, uitgegeven door het Ministerie van Waterstaat. Vijfde uitgave. 1909.

Hoogte van verkonmerken volgens N.A.P. gevonden bij do Nauwkourig-hoidswaterpassingen en de waterpassingen van den Aigemeenen Dienst van den Waterstaat, provincie Friesland. 1906.

Hoogte van verkonmerken volgens N.A.P. gevonden bij de verspreiding van het N.A.P. door don Rijkswaterstaat, provincie Friesland. 1898.

,/f/.9'0nHfr /y/e//tt^/77d

BOEZEMWATERSCHAPPEN.

Alle icaterscha/ipen in Friesland heeten bceseinwaterschappeii, vifffenonie)i die, irelke belast zyn met het onderhoud eener zeewering en zeeirerende icaterschappen worden genoemd.

Behalve de boven de kaart onder ^Administraiiece IndeeUng’^ opgegeren boezemwaterschappen, die een of meer waterstaatkundige polders omvatten en die in het algemeen belast zyn met beheer en onderhoud van alle werken in den polder, zijn er nog de volgende, wier taak bestaat in het verbeteren en onderhouden can enkele land- en iratenregen of in het becoraeren can den waterafeoer. Deze omvatten de rerschUboide kadastrale perceelen. die om en nabij de iM-treffende irerken zijn gelegen en waarvan de nummers in hunne byzondere reglementen zijn te vinden. Ifet jaartal en nummer ran hef Provinciale blad, waarin die bijzondere reglementen zyn opgenomen, zijn tusschen haakjes adder den naam ran het waterschap vei-meld.

Waterschap het Leeuwarder Oud- en Nieuwland (1914, n'^. 83) onderhoudt vaaden en wegen in boezemland bewesten Leeuwarden: Waterschap de Drie dorpen f1910, xquot;. 88) onderhoudt vaarten en wegen tusschen Menaldum, Beetgum en Berliknm ; Waterschap do Veroeniging (1911, n^. 113) onderhoudt de Slappeterpster Vaart en de Botgorre in Menaldumadeel; Waterschap de Twee wegen (1913, n*\ 113) ondei'hcmdt vaarten en wegen in het boezemland de Mieden onder Minnertsga; Waterscliap do Homostreek (1913, tr\ 110) draagt voor de helft bij in de kosten voor aanleg van verharde wegen, gelegen tusschen MarUngen, Sexbiemm, Tjummarum en Djkshoek, welke aanleg geschiedt door de gèmeenfe Barradeel; Waterschap Kiesterzyl (1914, n^. 30) heeft ten doel het verbeteren, verharden en in dien staaf onderhouden van het voor rjweg besteinde gedeelte ran den Slagtedijk van den weg Harlingen-—Franeker tot 080 M. bezuiden de Kiesferzijl.

ZEEWERENDE WATERSCHAPPEN.

Waterschap der Vijfdeclen Zeedijken Binnendijks ommt de mmeenle Franeke)-, de gemeente Frnnekeradeel met uitsondering, roor soorer dit blad betreft, mn hel dorp Herbaÿtim, de gemeente .Uenaldumndee), de gemeente Baarderadeel, de gemeente tlcnnaarderndeet met ni/zondering van ee)nge j/erceeien in de niet op dit blad voorkomende kadastrale gemeente Wommels en het dorp Minnerfegti in de gemeente Barradeel.

Bet waterschap onderhondt en beheert de zeetvering met /iaalwerken en steenglooiing van, het gehucht Jlgkshoek in den (Iroolen Koorderpolder tot KarUngen, Irenevens de daarvoor gelegen strandhoofden. (Bet op de kaart meest ooslelijk voorkomende slrandhoofd, het zoogenaamde. Slalenhdofil, is in onderhoud bij hel waterscha/) het Oud BUdf.) Verder is bij hel ivalerschap in onderhoud, en beheer de Slagledijk, een slaperdijk, die ooslelijk can de Jiied- en Lvdingupolders loopt en zich rerder op hel blad .Sneek 2 uitstreld. De sluizen in den Blngtedgk zijn niel bij het waterschap in onderhoud. Be molenslui.s van de molen in het westelijke deel ran den Bongjnmer Polder wordt onderhouden door hel walerschap van dien naam, de delswerderzyl, zuidelijk ran die sluis, is in onderhoud bij de Provincie, terwijl de Kicslerzijl (bÿ Herbaijum) floor het Bijk ouderhomlen wordt.

Het bijzondere reglemenf van hel waterschap is rastgesteld bij besluit der Proriuciab^ Staten van 13 November 1893, nquot;. 5 (Prov. blad 18^14, nquot;. 13) en gewijzigil bij besluiten der Staten van 13 Juli 1898, n‘\ a (Prov. blad 1898, n'‘. 96), van la .fuU 1963, nquot;. 9(i (l^ror. blad 1963, n‘\ 114), 4 Januari 1916, W\ 2 (Prov. blad 1916, n“. 28) en ■ran 2S .luU 1914, nquot;. 27 (Prov. blad 1914, w\ 73).

Fene politieverordening voor het waterschap is goedgekeurd bij besluit van Gedeputeerde Staten van 9 November 1911, n'\ 76.

Waterschap der Vijfdeolon ZoedUkon Buitendijks onivat, voor zoover dit blad betreff, de dorpen Firdgum, Tjiunmarnm, Lidlum, Oosterbierum en Sexbierum in de gemeente Barradeel en hef (forp Herbaymn. en het gehucht Ludingarak in de gemeente Franekeradeel.

Het gedeelte van de zeetvering, dat door het waterschap icordt onderhouden, komt voor op de bladen Harlingen 2 en Sneek 1 en 3. (Zie verder bl/td Harlingen 2).

N^r de

BifineRecheepvaart

TnFT.TPHTnvU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I waterstaatkundige toestand aangegeven. De admini-stratiovo indeeling der polders is boven de kaart omschreven. ■

Wateren in open gemeenschap met Frieslands boezem zijn met een donkerblauwe kleur aangeduid.

Polders, die hun water niet rechtstreeks op den boezem, maar eerst op een anderen polder loozen, hebben de tint van dien polder, omgevon door een donkere bies.

Boezemland is niet gekleurd. Op hoog boezemland zijn in rood hoogto-cijfers geplaatst.

De molens der polders, wier zomerpeil hooger is dan het zomerpeil van Frieslands boezem, worden hoofdzakelijk gebruikt om water in te malen. dieptelijnen duiden den toestand aan van 1904.

VERKLARING DER TEERENS.

Stoomgemaal met aanwijzing van het aantal watoi-paardekrachten en den aard van het bemalingswerktuig (c. coitrifugaalpomp).

Vijzelwatermolen.

Kleine watermolen.

Uitwateringsluis.

Grondduiker onder eene waterleiding.

Hoofdmerk van het N.A.P.

Secundair merk van het N.A.P.

Verkenmerk van het N.A.P.

Peilschaal.

Zomerpeil van polders.

Gewenschte zomerstand in oen polder.

. Dijkhoogte.

Terreinhoogte.

Hoogte van den weg.

Verharde wegen.

Spoorwegen.

Stoomtramwegen.

Grootte van polders in H.A., volgens meting op de kaart met den planimeter.

Waterkeerende dijk.

Dijk- en oeververdediging, strandhoofden.

Bij gemiddeld laagwater (M. E.) droogvallend gedeelte.

Lijn van M. E.

De boezem loost oji de Lamverzee door de Friesche Sluis bij Zoutka)))2} 01. de'Nieuwe Zijlen bij Ettgwierum ; op de Zuiderzee doo)- de Poptazijl, sluizen te Harlingen, de Hakkioner Zgl, de Workumer Zijl, de sluis Hindeloope)), de Holkwerumer Zijl, de sluis te. Stavore)), de Tacozijl, de sluizen te Le)nme)- en de Schoterzijl.

Het zomerpeil van den boezem bedraagt 0.66 H. — N.A.P.; ’s winters de boezemstand gewnonlijk hooger en wel ongeveei- tot 0.25 .M. — N.A.P.

Er wateren ongevee)- 266 700 H.A. opi den boezem af, waarvan 19 000 H.A. o)ii)igepolderde lage boezeinlanden, die in den winler geivoonlijk onder wato-staan, (zoogenaamde groene lande))).

Te Dokkum, Nieuwe Zijlen, Zivarle Tille, Friesche Sluis bij Zoutkamp, Gerben-AUesverlaat, Sch uilenburg, Bergumordam, Eerneivoude, Drachten, Nesscrzijl, Spaltebrug, Terbandsterschans, Scharsterbrug, Vierhuizen, Scho-terzijl, de Lemmer, Tacozijl, Wellebrug, Snoek, Stavoren, Holkwerum, Hindeloo2)e)t, Workum, Makkurn, Hulkestein, lioptazijl, Bolsicarder Brug, Leeuwarden, Leijebnig en Berlikum worden geregeld dagelijks om 12 uur de waterstanden waargenomen. Ingeval va)) strooming geschiedt dit aan de zeesluize)). op) het oogenblik vorn- dat de strooming aanvangt. Bovendien ivordt aan de, romein, gedrukte pilaatsen ook waargeno)ne)i des morgens om 8 uur. Deze laatste icaartiemiitge)) dienen sedert enkele jaren als grondslag voo)-het opmaken va.n den dagelijkschen gemiddelden 8ta))d van het boezemwate)-in. de pirovincie en tot het regelen van het openen o) sluiten, de)- uHwatering-sluizen. Dit openoi en sluitoi geschiedt op) last van Gedeprutcerde Staten.

Boezemstandeu in H. ten opzichte van N.A.P. in het tijdvak 1901—1910.

BUITENWATERSTANDEN in M. ten opzichte van N.A.P.

Tienjarig tijdvak 1901—1910.

ZEEWERENDE WATERSCHAPPEN. (Vervolg.)

Waterschap hot Oud Bildt omvat het gedeelte van de gemeente hei Bildt, dat gelegen is bezuiden den op het blad HarUiajen 1 voorkomenden Ouden Bildfdyk.

Het waterschap onderhoudt en beheert den zeedijk van hef gekucht Dijkshoek tot het gehucht Westhoek met het Stafenhoofd en, den zich oostwaari.s daarvan uiistrekkenden dam en verschillende op blad Harlingen 1 voorkomende werken.

Het byzondere reglement is rastgesteld bij besluif der Provinciale Staten van 13 November 1893, n^. óa (Prov. blad 1894, n^. 14) en gewijzigd bij besluiten der Staten van 13 Juli 1898, W'. 5 (Prov. blad 1898, n^. 96) in Juli 1903, n'\ 9V (Prov. bllt;id 19'/3, n”. 113) en van 14 Janmtri 1914, n'\ 7 (Prov. blad 1914, n*\ 3.5).

Enne politieverordening voor hef iratersehap is goedgekeurd bij besluif van Gedeputeerde Staten van 7 Mei 1968, W^. 53, 2de Afdeeling TK.

Waterschap het Nieuw Bildt. Koor dit zeewerende u’afersekaj) geldt niet hef Alge^neene reglement 0]) de zeewerende ivatersckappen. Hef omvat een deel van de gemeente het Bildt benoorden den Ouden BUdtdyk, dat slechts voor een zeer klein deel aan den noordelijken rand van dit blad voorkomt. Het onderhoudt en beheert onder meer den zeedijk benoorden het gehucht Westhoek. (Zie verder blad Harlingen 1).

BEDIJKINGSJAREN.

Boxumer Nieuwlandpolder

Zuidoosferpolder (by Dronrijp) . nbsp;. nbsp;• nbsp;, nbsp;.

Dronryper Noorderpolder

Andelapolder

Groote Oudlandsche Polder

Wesierpolder

Slaf/fedyksfer Polder

Biedpolder (gedeeltelijk)

Hatsumer Polder

Achlumer Noorderpolder

Beetgumer en Engelumer Nieuwlandpolder.

Engelumer Polder

Oosterpolder

Bitsu mazijljyolder

Zuidoosferpolder (het Bildt)

Groote Noorderpolder .........

SLUIZEN.

ill diepte ten das opzichte (ten uag. ^,^^ j,^ p

M. M.

• A. nbsp;nbsp;nbsp;Uitwateriiu/sluis van den Ifolwerder Oosterpolder, een klep...............................O.SO nbsp;— 0.40

• B. nbsp;nbsp;nbsp;Schutsluis in de Znider Ee tusschen den 2)older rnm Oastdongeradeet en Erieslands boezem; hvee paar p)unt-deuren, schnlkolklengte 20.80 M.; de slagdrempels zijn eren hoog..............................4.50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.74

('. Schutsluis benoorden Dokknm tusschen den. Polder van Westdongeradeel en FiUeslands boezem; vier paar punt-deuren naar beide, zijden keerend, schutkolklengte 20 M.: de slagdreinpels zijn even hoog.................4.25 nbsp;— 2.20

REGLEMENTEN.

Reglement betrokkelUk de oprichting van boezomwaterschappen in Friesland, rastyesfeld bij besluit der Proeinciale Staten eau 22 Jvli 1908, n^. 1 (Proc. blad J908, 11°. 84) eu geii'ijzigd bj besluiten der Sltdett can 25 Jamtari 1911, n*^. 10 (Proc. blad 1911, no. 44.) en can 21 .Tannari 1918, n^. 12 (Prov. blad 1918, nquot;. ’Xi). Hef. regleutent icerd niet de aiysigingen opgenomen in hut Prov. blad van 1918, n“. 27.

Onder boeseinaatersehap2)en verstaat dit rtglenienf alle icaterseha^ipen, icelke zijn gereglementeerd nii't inachtneming van de bepalingen can dit reglement.

Belanghebbenden en gemeentebesturen, die de oprichting van een icaterschap wenschelijk achten, kannen onder opgaaf can redenen een daartoe strekkend verzoek aan de Staten richten. Bij dat verzoek leggen zij over een 2^ldn en eene .schetsfeekening can het 02) te richten waterschap, zoomede eene aanbeveling van tenminste drie 2ifo'sonen voor een voorloopig bestinir.

J/et plan moet bevatten :

• a. nbsp;nbsp;nbsp;eene omschryving van het doel can het op te richten waterscha//:

• b. nbsp;nbsp;nbsp;eene aanwijzing van de eigendommen, ten behoeve waarvan het zal, icorden opgericht:

• c. nbsp;nbsp;nbsp;eene opgaaf can de gezamenlijke grootte van deze eigendommen;

• d. nbsp;nbsp;nbsp;eene omschrycing van de werken, die aan het waterschapsgezag zullen worden onderworpen, en zon nooiiig vermelding, bij welke daarvan het geheele icaterschap belang heeft en bij welke meer uitsluitend belang hebben sornmige eigendommen in het op te richten waterschap;

• o. nbsp;nbsp;nbsp;eene aanduiding, welke eigendommen hebben te bestreden de uitgaven van hef waterschap en, zoo noodig, op welke van die eigendommen bijzondere verplichtingen zullen ruste^i, in allen gevalle naar welken mautstaf die ceipdichfing zal worden geregeld;

• f. nbsp;nbsp;nbsp;eene opgaaf van de eigendommen, welke wel belang hebben bij het op te richten waterschap of bij icerken bedoeld bij letter d, doch vrijgesteld zullen worden van de verplichtingen bedoeld by letter e.

Indien niet door belanghebbenden of gemeentebesturen de oprichting van het waterschap is verzoc/d. geschiedt op verzoek van Gedepideerde Staten de aanbeveling van leden voor een voorloopig bestuur doco hef bestuur det' gemeente, rvaarin hef op te richten waterschap of hef grootste gedeelte er van is gelegen.

Algemeen Reglement voor de boezemwatorschappen in Friesland, vastgesfeld bj fgt;esluit der Provinciale staten van 22 Juli 1908. nquot;^. 1 (Prov. blad 1908, n^. 105) en gewijzigd by besluiten der Staten ran 20 Juli 1909, n^. 2 (Prov. blad 19ef9. n^. 92) en van 18 JuU 1912, nlt;\ 2 (Prov. blad 1912, n^. 107).

Het reglfoneni geldt voor alle bij het in werking treden daarvan bestaande boezemwatiwschappeu in Priesland en voor al de daarna in deze provincie opgericht wordende boezemwatei'schappen, voor zoover niet bÿ het besluit tot 02n'ichting is bepaald, dat het j4lgcmeen regbonent of enkele, bepalingen daarvan voor dal boezemwaferscha)) niet zullen gebleu.

Voor elk boezem waferscha)^ wordt door Procindafe Staten een byzonder reglement castgesteld. Bil byzondere reglement omschrijft hef doel van hef umterschap, de werken aan het waterschapsgezag onderworpen en de grenzen van hef waterschap en regelt de onderwerpen, waarin bij het algemeen reglement met is voorzien of die, nutarvan de regeling in dU regiemeid uitdrukkelijk aan de byzondere reglementen is voorbehouden.

Onder boezernwaterscluyipen verstaat dit reglcmcnf alle waterschappen, welke waren gereglementeerd met inachtneming van het Beglemeuf no2/ens de oprichting van watei'schappen in P'riesland, dat in 1908 m vervallen, en die, welke zijn gereglementeerd volgens de bepalingen ran het Peglenienf befrekkelyk de ojoriclding van boezemwaferschajipeu in Priesland. (Zie hierboven).

Reglement van politie oj) do waterstaatswerken in onderhoud en beheer bh de provincie Friesland. iProvinciaal huishoudelijk reglement van politie), castgesteld by besluit der Provinciale Staten van 13 November 1901), id\ 5 (Prov. blad lifi)l, n^. 72) en gewijzigd bij besluiten der Staten van 8 Juli 1902, n'\ 11 (Prov. blad 1902, iW. 109), 1-5 November 1904, n^. 0 (Prov. blad 1904, n^. 115) en 25 Juli 1911, n'\ 11 (Prov. blad 1911, n^\ 114). Hef reglement is met de wijzigingen O2igenomen in het Provinciale blad van 1911, nquot;. 148; later gewijzigd bij besluit van 21 Juli 1918, »8. 5 (Proc. blad 1913, wquot;. 94).

Het reglement is van toe2)(ts.sing o/i de bij de provincie in onderhoud en beheer zijnde waterstaatswerken, die voorkomen op een door Gedeputeerde Staten daarvan opgemaakfen, bijgehouden en ta' algemeene kenni.s gebrachten staat. (Be hierachter te noemen staaf A.)

Het bevat verbodsbepalingen betreffende icufersfaafswerken, wegen, trekpaden en kanaaldyken; ter voorkoming van belemmering der scheepvaart of afstrooming en van verondieping van vaarten; betreffende het gebruik maken van provinciale vaarwater.*lt; ; hef varen met stoomboofen, motorboofen en motorschejien ; het naderen en doorvaren van en het liggen bij sluizen en bruggen; betreffende los- en opslagplaatsen; hoid-vlotten, loozing van afvalstoffen en baggering in provinviale vaarwaters ; bepalingen tei' voorkoming en 02)heffing van tydelijke stremming van de sciwepeaart tengevolge van Iwt vastzitten van vaartuigen; betreffende gezonken vaartuigen: verbodsbepalingen betreffende ysbanen en bijzondere verbodsbepalingen voor het provinciale vaarwater tusschen de KoctHle en de Groote Sluis te HarUngeit.

Gede2)uteerde Staten kunnen in bijzondere gecaUen vrijstelling of vergunning tot afwyking verteenen ran sommige bepalingen in hef reglement.

Bij besluit der Provinciale Staten van 2 October 1911, iV*. 4 (Proc. blad 1911, n^. 140) zyn herzien en op nieuw castgesteld een vijftal staten, betrekking hebbende op dit reglement.

Staat A bevat alle ivuterstaatswerken, waaro2) het reglement van toepassing is, staten B, G en B hef maximum der afmetingen van de schepen, die can de 2movinciale vaarwaters gebruik maken, staat P geef! het ma.ximum van snelheid aan, dat voor de verschillende schepen is vastgesteld.

Reglement tot regeling van het toezicht der Staten op do openbare, tot den gemeenen dienst van allen bestemde waterstaatswerken in Friesland, niet in onderhoud of beheer by het Rijk, de provincie of bij waterschappen, vastgesteld bij be.sluit der Provinciale Staten van 28 Mei 1878, n*^. 15 (Prov. blad 1878, n^. 76), gewyzigd bij besluit der Staten van 9 November 1881, n*^. 20 (Prov. blad 1881, n^. 184) en met die wyziging opgenomen in het Provinciale bifid van 1882, »**. 33.

Boor Burgemeester en Wethouders van elke gefneente worden overeenkomstig een door Gedejguteerdc Stufen vast te stellen model, in tweevoud staten 02)gemaakf, bevattende een duidelyke omschrijving van de werken, die in dit reglement zyn bedoeld. Verveningen, ontgrondingen, indijkingen, droogmakeryen en spoorwegen zyn er niet onder begrepen.

Het aanhoudende en dagelijksche toezicht over het regelmatige onderhoud der in dit reglement bedoelde werken berzist bij Burgemeester en Wethouders, die jaarlijks minstens eeiimafil eene schouw doen fer opneming van de herstellingen, die er aan moeten worden verricht.

Verder geeft dit reglement eenige voorschriften, bij het onderhoud der loerken in acht te nemen.

Reglement van politie op de tot den gemeenen dienst van allen bestemde waterstaatswerken in Friesland, niet in onderhoud en beheer by do provincie, raslgcstefd bij bc.cfuif der Provinciale .'■dalen van 16 November 1904, n^. 1 (Proc. blnti 1905. n°. 32).

Bit reglement bevat bepalingen ter verzekering van het onbelemmerde rirkeer langs de vaarten, betn/fende houtvlotten, loozing van afvalstoffen, sloombooten, naderen en doorvaren van en liggen bij sluizen en bruggen, gezonken vaartuigen en bepalingen betreffende hef vervoer van zware vrachten over kunstwegen, het vereoer van 2gt;lt;’''sonen en ran andere stoffen dan melk en petroleum, bijzomb re be2)alingen voor hf'l vervoer can melk en 2wlroleum, voor de inrichting der wielbanden, betreffende hondenwagens en trekhonden, udelryden en rijwielpaden en betreffende ryden, loepen en vertoeven op bruggen.

Gedeputeerde Staten kunnen in bijzondere gevallen crijstetUng of vergunning tof afwijking rerleenen van sommige bepalingen van dit reglement. In enkele gevallen zyn Burgemeester en Wethouders hiertoe ook bevoegd.

Voor waterstaatswerken in beheer en. onderhoud bij het Bijk zyn alleen toepasselijk de bejialingen van een zestal paragrafen.

Reglement op het verleonen van bedragen uit do provinciale fondsen voor het aanleggen of verbreeden van kunstwegen in de provincie Friesland, rastgesteld bij besluit der Provinciale Staten ran 24 Januari 1911, n^. 10 (Prov. blad 1911, n^. 58).

Voor het aanleggen of verbreeden van kunstwegen in deze provincie door gemeenten, xcaterschappen, reenpolders of particulieren kan, wanneer het provinciale belang daarbij betrokken is en het plan van aanleg of verbreeding door Gedeputeerde Staten is goedgekeurd, een subsidie worden verleend uit de provinciale fondsen.

Het subsidie wordt verleend tot zoodanig bedrag als de Staten, in verband met het provinciale belang, billijk zulle^i oordeeleu: het gaaf echter een derde gedeelte van de kosten niet te boven.

Be aanvraag om subsidie wordt ingezonden bij Gedeputeerde Staten onder byvoeging van een plan. Pfn begrooting van kosten en de ter toelichting daarvan vereischte kaarten en teekeningen.

02i de mef 2n'ovinciaal subsidie aan te leggen of te verbreeden wec/en mag geen tol worden (/ehevei».

Algemeen règlement voor de zeewerendo waterschappen in Friesland, by welke het kadastrab' inkomen strekt als grondslag van do ondorhoudplichtigheid en hot stemrecht, vastgesteld bij bestuif der Provinciale Staten van 13 Juli 1892, n^. 1 (Prov. blad 1892, iV\ 76). later meermalen gewijzigd en met de wijzigingen opgenomen in het Provincial^ blad van 1910, n^. 79.

Het reglement geldt voor de waterschappen : der Zeedijken Contributie Kotlumerland en Nieuwkruisland. der Contribiftie Zeedijken van Oostdongeradeef, der Contributie Zeedijken van IVestdongeradeel, der Zeedijken van Perwerderadeel, het Oud-BUdf, der Vyfdeelen Zeedijken Binnendijks, der ViJfdeelen Zeedyken Buitendijks, IVonseradeels ZuiderzeediJken, iCiJmbrifseradeels c. a. Contributie Zeedijken, Hemelumer Oldephaert en aanhorige Zeedijken, de Z^wen Grietenyen en Stad Slofen en hef waterschap fie Lemstersluis, voor welh-uuderschappen hel kadastrale inkomen van de tof hun gebied behoorende ongebomede en gelio^twde eigen, dammen tot grondslctg strekt van de onderhoudpUchUgheid en van het stemrecht.

Boor kadastraal inkomen icordt verstaan: 1^. voor de ongebouirde eigendommen, het in de kadastrede leggers per hekfare uilgefrokken bedrag der geschatte pachtwaarde, zonder aftrek van polder- en dijklasten, en, 2**. voor de gebouwde eigendommen, de wegens deze in die leggers uitgetrokken belastbare opbrengst.

De verplichting tot hef onderhoud en de verbetering der zeewering en van alle ovadge werken, tot of aan elk der ivaterschap2Jen behoorende, rust, voor zoover het onderhoud van enkele dier werken niet komt ten laste van derden, 02) alle tot het gebied van elk dier u'aferschap2yen behoorende eigendommen in evenredigheid met het kadastrale inkomen.

Voormelde verplichtingen, met uitzondering van die waartoe derden zijn gehoude^i, kannen niet worden afgekocht of op andere eigendommen worden gelegd of vpr2)laatsf.

Het bestuur van het waterscluy^ wordt onder het toezicht der Staten van Friesland uitgeoefend door eene vergadering van volmachten en door een dykbesfuur. Het dijkbestuur bestaat uit drie leden; een dijkgraaf en twee d/jkgedeputeerden, die allen volmacht van het U'alerscha2) moeten zijn. Be dijkgraaf is voorzitter can de vergadering van volmachten en can het dijkbestuur.

Boor het dykbesluur wordt een ligger van de onderhoudpUchtigheid en het stemrecht van elk der water-seha2)pen opgemaukf. Hei model can eiken ligger wordt door het dyklfestuur onder goedlceuring ran G('d€2nifeerde Staten vastgesfeld. Be liggers worden ten minste om de 10 jaar herzien.

Politieverordeningen worden door het dijkbestuur ontworpen, door de vergadering van volmachten ca.'gt;t-gesteld, en behoeven de goedkeuring van Gedeputeerde Staten.

Voor elk watersekaj) wordt door de PrO' indale Staten een byzonder reglement castgesteld. Bit reglement bevat o. a. eene nauwkeurige aanwijzing van de grenzen van het gebied van het waterschap eii eene nauic-keurige omschrijving van de zeewering en van de verdere werken bij het waferscha2) in onderhoud en voorts ran die, welke tot het waferscha2) behooren, doch tot welker onderhoud derden zyn verplicht; het regelt dif Onderwerpen, waaromtrent in het algemeen reglement niet is voorzien.

Reglement op het verloenon van bijdragen aan do Zeewerende waterschappen in de provincie Friesland, vastgesfeld bij besluit der Provinciale Staten can 12 Juli 1888, n^. 1 (Prov. blad 1883, nquot;^. 76p gewijzigd en aangc uld bij besluiten der Staten van 16 Juli 1896, n^. 5 (Prov. blad 1896, n^. 64) 9 November 1897, n^. 3 (Proc. 1898. n^. I) 19 JuU 1904, W. 7 (Prov. blad 190 4, nquot;. 76) 19 December 1906, n”. 11 (Prov. blad 1907, nlt;gt;. 31).

Aan de zeewórende waferschap2flt;^n, die door hunne jaartijksche omslftgen tv zwaar worden gedrukt, kan een bijdrage uit de fonden der 2n'ocincie worden verleend.

Be aanvrage om toekenning eener bijdrage wordt ingtizonden aan Gedepideerde Staten onder bijvoeging van de castgesfelde begrooting can ontcangsfen en uitgacen met daarby behoorende toelichling, eene omschrycing can de aan te biggen of te verbeteren werken mef een raming can kosten, benevens eene opgaaf van de in de ticee volgende jaren uit te voet en Wirken, met berekening van de in die jaren te heffen omslag.

Indien op de waterschapsbegroofing uitgaven voorkomen voor buitengewone werken, worden, die uitgaven bestreden uit de opbrengst eener geldleening, waarvan de afknsing, onder goedkeuring vein Gedeputeerde .''itaten, wordt bepaald door hef wafersihapsbesfunr.

Verordening botretfendo het bouwen enz. op de Zeeweringen, vustgesfeUl by besluit der Provindab: Staten van 15 Juli 18)1, W\ 20 fProc. blad 18)1, n‘\ 101), gewyzigd en aangevuld bij besluit der Staten can 20 Juli 1911, n*\ 11 (Prov. blad 1911, n*\ 197) en niet de wijziging en aanvulling opgenomen in hef Provinciale blad can 1911, n'\ lO-'k

Verordening tegen bObchadiging van blaperdijken, castgesteld bij besluit der Provinciale Staten can 14 Sovember 191.10, n^. 10 (Proc. blad 1901, n°. 9/.

BOEZEMWATERSCHAPPEN.

Alle waterschappen in Frlesbtnd heefen boezemwaterschappen, uitgenomen die, u'elke belast zijn mef. hef onderhoud eener zeewering, die zeewennde waterschappen worden genoemd.

Behalce de boceii de kaart lt;mder „Adminisfrafieve indeelingquot; opgegecen boezemictderschapi^en, die een of nieer u'fitersfaatknndlgt' polders omcaffen en die in het (dgemeen Itelast zyn mei hef beheer en onderhoud uan ade werken in den /sAder, zijn er nog de eolgeude, wier taak bestaat in het verbeteren en

WATERSCHAPPEN EN POLDERS D1E GEHEEL OF GEDEELTELIJK

OP DE KAART VOORKOMEN.

W^ltteFSChup Vijf hulzen» Bestaande uit den gedeeltdijk aan den wesfelyken rand van hef blad voorkomenden Hallumerhoekster Polder................1914. n^. 106

Watersekaj) Murruni—Westev-Nijkerk. Bestaande uit den gedeeltelijk aan den u'estelykeu rand voamp;rkomenden Marrumer Polder, den daarop afwaterenden even^ns gedeeltelijk 024 dit blad voorkomende Nykerker Polder en den Polder het Oogvliet. . . . 1914. »'•’. 3»

Waterschap Hoogebeintu Uimer Mieden. Bestaande uit den Hoogebeintumer polder en lut boezemland bezuiden den polder tot de Oude Vaart..........1913, nquot;. tnlt;

Waterschap Hencerd. Omvaf den uit twee uuitersfaafskundige deelen Itesfaanden Peneerder Polder............................Uflt;j4, n^. 101

Wedersehap Jiet Hantumer Leeg. Bestaande uU den 02) den Polder van iVesf-dongeradeel afwaterenden Polder hef Hantumer Leeg..............1912, ic. if^i

Wcfterschcij) Jouwsuner. omvat den uit twe'' waterstaatkundige deelen hestaanden polder can dien naam, afwaferende op den Polder van Oosfdonfferadeel.......1910, nquot;. '29

W(der8Cha2) de Zweninter. Bestaande uit den gedeeltelijk aan den oasfelÿken rand run hef blad voorkomende jwlder van dien naam................1914, n'\ '■^•

1 VuterSChap Oudtvoude— Westergeest. Bestaande uU denjjolder can dien naam die voor een klein deel aan den oostelijken rand van het blad voorkond.......1911, n'^. 124 fiuilethoiuhm cou enkele luiub eu wufcwiccgcu o/‘ lu het becvt'deieu con den icalceufcect’. [leze mneuUen de verschillende kodastrale /Hwceelen, die om en nabij de befreffende werken zijn gelegen en waarvan de nummers in hunne bijzondere regUunenten zijn te vinden. Het jaartal en mimmer van het Provinciale blad, icaarin die bijzondere reglemvnfen zijn a2igenomen, zijn, voor zoover zij reeds zijn vastgesfeld. tus.schen haakjes achter den naam van het waterschafi vermeld.

Waterschap de Borken 11996, n\ 100) onderhoudt verschillende vaarten, waaronder de Fysinga ()27caarf en de Nieuwe Paart mef de ojisiagiilaafsen. en den weg genaamd de Borkenslaan inboezemland feu noorden van Akkerumude; Waterschap de Tndijk (1913, n''. 103) ondephoudt de in boezemland ten noorden van .Murmerwoude gelegen KlynIaan, den Koorndyk, de Indijkslaan, cerschUlende oaaiien als de Mied- of Dwarscaart, de Beidumudster Vaart, de Boremavaarl en de 02^vaart, de brug over de Beidwoudster Vaarf en ver.schillende in hef waferschaf) gelegen watergangen, ponyien, duikers en dammen, die bevorderlijk zijn aan hef doel van het icaferschap ; Waterschap do Dammelaan (1913. n'\ 112) onderhoudf verseÏdUend' caaiien en welt;/en in boezemland ten zuiden van Bantumawoude, benevens een watermolen en tochtsloofen. pomjien, duikers en dammen, die daartoe bij bestuif eau ingelanden worden aangewezen; Waterschap de Zwager Mieden en de Triomon onderhoudt vaarten en wegen in boezemland bezuiden Driezum tus-^chen de Nieuwe Vaart en de KoUumerzwaagster Vaarf.

ZEEWERENDE WATERSCHAPPEN.

Pan de hieronder genoemde zeewerende waterschappen geldt het zllgemeen regiemeid ui, die wafersclui/ipen niet voor de lVafe.rschapplt;^in IPi'stcrjlolAer-Aeedyken onder tluhcerd. Gosferfuilder-Xeedijken onder Ifolwerd. 'I'ernaarder Polder en Polder van Oost- en IPestdongeradeet.

Waterschap der Zeedijken van Ferwerderadeol omcat de gebouwde en ongebouwdeeiginidummen, gelegen under Hallum, Marrum, Nykerk, Fericerd en Blya. Het bekeert en onderhoudf de zeewering van dea PiJf huister /lijk (coi,rkomende o/i blad Harlingen 1) tol den Holircrder We.^terpolder, de peilschaal, die In t nuod/ivH aa ngeaff. en landwegen, slooten, waterlossingen. en hekken, voor zoocer zij aan het wafersehajj behooren.

Hef bijzondere reglement van het watersckaji i.s vastgesfeld bij besluit der Drodnciale staten van 15 .Kovem-bir 18/3, nquot;. âa (Prov. blad 18)4, »i”. 13) en gewijzigd bij besluiten der citaten van 13 Juli 18)8, WK .5 1 Proc. blad 18/'^, rr*. 96/. mn 15 Juli tf)03, n'\ 9k (Proc. blad 190.3. nquot;. 112) en van 28 Juli 1914. nquot;. 21) 1 Prov. blad 1914. n‘\ 72).

Fene politieverordening vuur het waterschap is goedgekeurd bij hesinH van Gedeputeerdo .'Ofden can 24 October 19(17. n^. 63, 2fle Afdeeling 11’.

Waterschap Wcsterpolder-Zeed|jkcn onder Holwerd omvat den Holwerder iPv-sb-ri/older. Hef beheert •oi onderhoudt de zeewering van dien 2zoMer met de Igt;f‘sctns.'itngen en de daarvoor zfelegen strandkoofden en d^ uitwateringsluis van den jiolder by Holwerd.

Hef reglement oj) hef bestuur en oji het beheer en het onderhoud van de werken van den iiolder 4^ vastgesfeld by besluit der Provinciale Staten tan 31 .luU 1816, )r\ 1 (Proc. blad 18j/gt;, n^. j:{8j. Hel werd met wijzigingen en aanvullingen ofigenomen in hef Provinciale blad van 18)8. no. 1.3.'',, daarna gewiiziad bij hesTuif der Staten ran 12 Juli 18/9. rW. 12 (Pror. blad 1899, n^. 71).

Waterschap Oosterpolder-Zeedyken onder Holwerd omvaf den Holwerder Oosterpokler. HA beln^erl en onderhoudf de zeewering van dien jsilder me( de sfeenylooHng en de in den zeedijk g/'k-gpn sluis de icater-afcoersloot van den polder, loopende door den IVesterpolder en de idtwateringsluis- ^

LEEUWARDEN, i.

Waterschap (te HamPHeU. Bestaande uit den' gedeeltelijk aan den oostAyken rand i'im hef bind c^strkomenden polder van dien naam met twee lagere deelen.....1913, n‘\ 37

Wdersctiap (tc Lege Mlede, IPstaande uit den 2)0^0'van dn-n naam .... 1914. n^. 104

Watersettap de Broek. Bestaande uit den gedeeltelijk aan den zuidetijken rand coorkomenden jwlder van dien naam met een hooger deel en eenig boezemland. . . . 1912, n'\ 4:1 \ï^atersci(a]i Broekpolder. Omcat een waterstaatkundigen polder met een hooger deel en hofige gronda.......................... n^. nbsp;39

Waterschap Twisken Lijtsen. Omcat den uit twee waterstaatkundige dreien besfaanden fielder ran dien naam.....................1913, n^. 42

WdtersflKtp (Je Eeuiie eii de ffoogfenne. Hexi,imide vu iien irmgfeimpi,„i,iei-en hooge gronden............................yog niet

vastgesfeld.

WiitersclKip het Zuider- eu Ooster-Rieti-e/d. AUem hei (xuder-inetceiii hinii ifedeAleUjk aan den zuidelijken rand voor...................1912. »1“. 44

Waterscha f) het Moord er-Bletveld. Bestaande uit twee waterstaatkundige deelen. die beidf ffedeeltelyk aan den zuidelijken rand voorkomen............jgi2. n*'. 4tt

ICaterschiip het Oeesttuer Noorder- en Zuiderretd. Beeiamide uiidi-u

Polder het Geesfmervel/f .......................... 1913, n^'. pm

Van de nrniije potders, die op dit blad voofkonien, zijn er eeniije rermeld ander „Zeewerende Waterschappen”; de verdere zijn ongeregtementeerd. De rnomaainste hiervan zijn: de gedeeltelij/c aan den westelijken en den zuidelijken rand, van het blad voorkomende Poelenster Polder met een hooger deel, de Poelhmzer Polder voor een klein deel aan den zuidelijken rand voorkomend.

Hef iFglcment 0/1 het bestuur en op het beheer en het onderhoud van de werken eau hef wafersckaji is castgesteld bij besluit der Provinciale Staten van 31 Juli 1856, n^. 8 (Brov. blad 1856, n'\ 136) en gewyzigd by besluiten der Stalen van 23 Juli 1857, n'^. 8 (Prov. blad 1857, ir\ 10.3), 19 November 1879, n^. 10 (Proc-blad 1880, n^. 6), 25 Juli 18)3, n^. 17a (Prov. blad 1893, n^. 93), 7 November 1895, //•gt;. 7 (Prov. blad 1895, n''. 92), 16 Juli 1816. nquot;. 3 (Proc. blad 1896, n^. 54), 13 Juli 18)7. ny. 11 ( Proc. blad 1897, n^. 82) en 12 Juli BOf). lA. 11 (Prov. blad 1899, nquot;. 70).

Fene //olitieverordenfug voor Iwf waterschap is goedgekeurd bij bestuif can Gedeimteerde Stufen van I April 19(79, n'\ 79.

Watorschap Tornaarder Rolder-Zeedyk omcat den Ternaarder Polder, die gedeeltelijk aan den uoordelyken rand van hef blad voorkomt.

Hd gedeelte der zeewering, dat door hef icaferschap wordt onderhouden, valt buiten hef blad. (Zie blad Schiermonnikoftg 1/.

Waterschap Fontributie Zeedijken van Westdongeradeel omv«/ de gebouwde en ongebouwde eigendommen in den polder van iCesfdongercideel en eenige eigendommen onder Blya, Ooster-Nijkerk en Ee.

Hef gedeelte der zeewering, dat door het waterschap xcordt onderhouden, vak buiten hef blad. (Zie blad Achiermonnikoog I).

Waterschap Contributie Zeedijken van Oostdongeradeel omvat de gebouwde en ongebouwde eigendommen in den Polder van Oostdongeradeel met uitzondering van eenige eigendommen onder (/oster-Nykerk en Ee. dtp bijdragen tof het IFaterschap Contribidie Zeedyken van Westdongeradeel.

Hef, waterschaj) beheert en onderhoridt, behalve een gedeelte der zeewering, dat niet 011 dit blad voorkomf. (hm dijk van Bokkurn tof nabij Oostrum. Be verharde weg op dezen dyk is in onderhoud bij de gemeente Gostdongerudeel. (Zie verder bladen Schiermonnikoog 2 en Leeuwarden 2).

Waterschap Polder van Oost- en Westdongeradeel omvat den j/older van Gostdongcrudeel en van IVcstdongeradeel. Hef wafersekaji is zeewerend waterschap, onwlaf het belast is met kef onderhoud can de nitwateringslnis de Fzumazyl, voorkomende op blad Leeuwarden 2. Het beheert en onderhoudt verder (h-verschillende werken in de genoemde polders, als: den polderdijk van Bokkurn tot Holwerd, de waferkeeringeu langs de Peasens can Bokkurn tot het dor2J Peasens, de dijken en afdammingen langs dc opcaarten, de schutsluis B en de schutsluis € mef sluistcaekteisu'oningen. de Jaartasloof met hulpsluis, de Oude Peaseus can Bomwerderhuizen tot Aalsum, de windwatermolen aan de Oude Keeg met aan- en foebehooren en bi ugg.'n, zeffeu, sfroomslooten en j/eilschalen.

Het reglement oj) het bestuur en op het beheei en het o/ulerhoud der werken van hef waterschap is vast-(fesfeld bij besfulf der Provinciale Staten van 27 Juli 1859, n^. 1 (Prov. blad 1859, n8. 133). Het werd mef ivijzigingt'» en aanvullingen opgenomen in hef Provincial^ blad van 1887, n°. 8i en later gewijzigd bij besluiten der Staten van 7 November 1887, n3. 17 (Prov. blad 1887, n^. 104) 16 Juli 189(1, n*\ 3 (Prov. bind 18/6. W'. 7)4/ 1:3 .Tuli 1897, «‘’. 11 (Prov. blad B97, n'\ 82) en van 11 Juli 1995, n^. 5(Prov.blad 19(^3. n‘\ 103.J

Fern p()lit(evlt; rordening voor hef waferschap is i/ocdgekeurd by besluit ram Gedeputeerde Staten van 1.3 Juni 1912. ir\ 8.3.

Waterschap Zeedyken Contilbutie Kollumerland on Nieuwkruisland, o/nvat de gemeelde FoUumerland en Meuwkrufsland, ivaarcan een gedeelte aan den oostelyken en den zuidelijken rand can hA blad voorkomt. Het gedeelte der zeewering, dat door hef waterschap wordt onderhouden, valt buden hA blad. (Zw blad Leeuwarden 2).

de Eerste Zuidermiedpolder met een hooger deel, de Tweede Zaidermiedpolder met een hooger deel, de Noordermiedpolder met een hooger deel, de Wans-werdermeerpolder, de Wanswerder Polder met een hooger deel, de Eerwerder Kloosterpolder, de Eerwerder en Blijer Polder, de Blijer Polder met twee hoogere deelen, de Blijer en Holwerder Polder met twee lage en, een hooger deel, de Lichtaarder Polder met twee hoogere deelen, de Jesluiner Polder mei drie hoogere deelen. Polder de Olifant mef vier hoogere deelen, de Klaarkamper Polder bestaande nit twee waterstualkundige polders, de Bonifacinspolder, de Jantjes Znpolder, de, Beintema polder bestaande nit twee waterstaatkundige polders, waarvan de ooslelijke gedeeltelijk aan den oostelijken rand roorkomt, en de gedeetlehjk aan den zuidelijken rand voorkomende Polder ran Hulst, Polder de Boos. Boodkerkei' Polder, Oudkerker Polder en Wijnzer Polder.

BUITENWATERSTANDEN in M. ten opzichte van N.A.P.

Tienjarig tijdvak 191)1—1910.

BEDIJKINGSJAREN.

Polder van Oost- en Wesldongeradf'pt

Holwerder Oosferpolder......

Holwerder Westeipolder

Ternaarder Polder........

1 Fa nswe 1 dermeerpolder......

Blijer Polder..........

Blyer en Holwerder Polder . . . .

Poelenster Polder........

PoeUiuizer Polder........

Hooge Beintumer Polder.....

Eerste Zuidermiedpoldo'.....

.Teslumer Polder........

Xoordermiedpolder........

Xijkerkei- Polder........

.Marrumer Polder........

Eerwerder Polder........

Eerwerder Kloosterpolder.....

Hallumerhoekster Polder.....

Lichtaarder Polder.......

Polder het Oogvliet........

Tweede Zuidermiedpolder.....

Bonifacivspolder........

Poodkerker Polder........

Jantjes Zeepolder........

Oudkerker /'older........

Wanswerder Poldtr.......

Polder de Olifant

MGJnzer Polder.........

Polder van Hulst........

Hoogfenne fielder........

Xoorder-Pietceld........

Polder de Broek........

Polder hel Hanlumerleeg.....

Ferwerderadeel.s Buitenj/old, ,■ .

Polder het Gee.stmerveld......

Polder de Zwemmer.......

Ooster-Hietceld.........

Polder Twisken Lotsen......

Op de kaart i.s do waterstaatkniuligo toestand aangegeven. Po adinini stratieve indeeling der polders is boven de kaart omschrevon.

Wateren in open gem(*enschap met Frieslands Iioezoni zijn mot non donkerblauwe kleur aangeduid.

Polders, die hun water niet rechtstroek.s op den boezem, maar eerst op een anderen polder loozen, bobben de tint van dien polder, omgeven door een donkere bies; van polders, die afwateren op twee boezems, is do kleur dien overeenkomstig gestreept on gebiesd.

Boezemland is niet gekleurd. Op hoog boezemland zijn in rood hoogte-cijfer.s geplaatst.

De dieptelijnen duiden don toestand aan van 19(13.

VKKKLAKINU DEK TEEKENS.

*'(P Motorgomaal met aanwijzing van liet aantal waterpaardekrachten en den aard van Ind benialingswerktuig. (v. rijze/.}

^ nbsp;nbsp;nbsp;Vijzelwatermolen.

nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kleine watermolen.

){ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uitwateringsluis.

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vaste stuw.

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Schutsluis.

lt;x nbsp;nbsp;nbsp;Grondduiker onder eene waterleiding.

quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ Hiel afsluiting.

—0- nbsp;Hoofdmerk van het N.A.P.

• □- nbsp;nbsp;Verkenmerk van het N.A.P.

__m- nbsp;nbsp;Peilschaal.

z/y. nbsp;nbsp;nbsp;Zomerpeil van polders.

IC/'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVinterpeil „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

zx nbsp;nbsp;nbsp;Gewenschte zomerstand in een polder. ’ in M. ten opzichte

lt;/.^to- Dijkhoogte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' van N.A.P.

A../.xe nbsp;nbsp;nbsp;Kadehoogte.

7-c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tereinhoogte.

—— Verharde wegen.

== Spoorwegen.

4sffA Grootte van polders in H.A. volgens meting op de kaart met den jflanimeter.

WaterkGereilde dyk.

• ■. Doorbraak met jaartal.

---11 1 Dijkverdediging, strandhoofden.

Bij gemiddeld laagwater M. E. droogvallend gedeelte.

--]jljn van M. E.

-------„ nbsp;nbsp;nbsp;„ 25 decimeters onder M. E.

BOEZEMS.

Kleur van de rechtstreeks op zee uitwaterende polders (Veronderstelde kleur van de zee).

Frieslands boezem.

De boezem loost op de Laiiwerzee door de Erirselie sluis bij ZoHibump en de Nieuwe Zijlen bij Engwierum; op de Zniderzei' door de Roplazijl. de sluizen te Harlingen, de Makkume)- Zijl, de Worknnier Zijl, de sin is te Hindeloopen. de Molkwerumer Zijl, de sluis te Stavoren, de Tacozijl, de sluizen te J,emmer en de Schoter Zijl.

Het zomerpeil van den boezem bedraagt O.Wi M. — N.A.B., 's irinters is de boezemstand gewoonlijk boogo' en wel ongeveer tot i).2ó M. — N.A.P.

E)' zoateren ongeveer 266 700 H.A. op den boezem etf, waarva)i 19 000 H.A. oningepolderde lage boezemlanden, die in den winter geiroonlijk onder )vater staan, (zoogenaamde groene landen).

Te Dokkum, Nieuwezijlen. ZwartetUle, Eriesebe sluis hij Zoulkennp, Bei'hen-AUesverlaat, Schuilenburg, Bcrgumerdain, Eernetroude. Drachten, Nesserzijl, Spaltebrug, Terhandsterschans, Scharsterbrug, rierhuizen, Scholerzijl, Lemme)-, Tacozijl, Wellebrug, Snoek, Stavoren, Molkwerum. IDndeloo2)en. )Vorkuni, Makkam, Hulkestein, Bo2)tazijl, Bolswa)-derhrug. Leeuwarden, Leijebrug en Berlikum worden geregeld dagelijks om Bi uur de watersta)wlen waar-genonen. Ingeval ra» 8troomin.g geschiedt dit aan de zeesluizen op het oogenblik voordat de strooming aanvangt. Bovendien wordt aan de romein gedrukte plaatsen ook waargenomen des morgens om S uur. Deze laatste waamoningen dienen sedert enkele jaren als grondslag voor het opmaken ran den dagelijkschen gemiddelden stand van het boezemwater in de provincie en lol het regelen van het openen ot sluiten der uitwatenngsluizen. Dit openen en sluiten geschiedt op last van Gedeputeerde Staten.

Boezemstanden in H. ten opzichte va» N.A.l’. in het tijdvak 1901—1910.

VERWIJZING.

Provinciale Almanak van Friesland door N. L. Reuvecamp on N. Struiksma.

Historische jaarboeken van oud en nieuw Friesland van de vroegste geheugenissen tot op den tegenwoordigen tijd, door Focke Sjoerds ie 3 deelen. 1768.

Algemeen overzicht van de provincie Friesland mot botrokking tot derzelver waterstaat, uitgebracht door den Hoofdingonieur in algemeenen dienst Ferrand, 21 Maart 1832, iV. 11, opgenomen in de stukken betrekkelijk aan te brengen verbeteringen in don binncnlandschon waterstaat dor provincie Friesland, herdrukt en voor het publiek verkrijgbaar gesteld ingevolge besluit van heeron Slaton van Frio.sland van den 19 .Inli 1854. 11°. 8.

Memorie over den toestand van den bimionlandscheii waterstaat dor provincie Friesland van den Hoofdingonieur C. .1. Bolton. 1869.

Memorie over hetzelfde onderwerp van don inspecteur on don Hoofdingenieur van den Waterstaat U. Brünings en P. Paland. 1879.

Rapport van den Hoofdingenieur Hayward, van 8 .Inni 1868, betreffende het onderzoek naar den hoogen stand des boozemwater.s in sommige gedeelten der provincie Friesland, in verband met daartoe botrokkelijke adressen.

Verslag der Commissie, benoemd bij Mini.storiöolo beschikking van 18 Juni 1899, nquot;. 139, Afd. AVatorstaat. tot, liet instellen van een onderzoek inzake do Indijking der Laiiwerzee, in verband mor een verbeterde afstrooming van boezemwater in de provincieen Friesland en Hroningen. 1900.

Verslag der Commissie. Iienoenid bij gemeenschappelijk besluit van de Collégien van Gedeputeerdo Staten van Friesland en Groningen van 7 Februari 1902 tot het instellen van oen nader onderzoek in zake dc Indijking dor Lauwerzee in verband mot een verbeterde afstrooming van boezemwater in de provincieën Friesland en Groningen. 1904.

Overzicht der scheopsvaartwegen in Nederland mot overzichtskaart on schetskaarten. Uitgegeven door hef Ministerie van Waterstaat. Vijfde uitgave. 1909.

Hoogte van vorkenmorkon volgon.s N.A.P. gevonden bij do Nauwkeurig-hoidswaterpassingen on do waterpassingen van don Aigemoenen Dienst van den AVaterstaat, provincie Friesland. 1906.

Hoogte van vorkeninerkon volgons N.A.l’. gevonden bij de verspreiding van het N.A.P. door den Rijkswaterstaat, provincie Friesland. 1898.