-ocr page 1-

D E

CHRISTIANIS-SIMI REGIS PERICVLIS:

ET NOTATA Q_VÆ-

DAM AD SFONDRATÆ PONT. ROM.

Litt eras monitorialet

AD CL. V. D.

Cafparum Peucerum.

Pfal. 54,1^.

t.^ukd/unt trihu/ationa i»ßi; at exomniitHf hu/itgt;eraé'it eum D o M i n v s.

FRANCOFVRTI

Ex officina Typographica Martini . Lechleri,

M D X C I.

-ocr page 2-

-ocr page 3-

Ad Cl.V. D. CaSP A RVM PtVCEKVM»

HVOTIESCVN QjVE Îtl Chriftianiflîmi Regis vi-tam intueor, venir in me-tem fuperalTe ilium æru-mnis fuis, ærumnas, quas dicunt, Herculis. Et fubii inde admi-ratio : Quare hune, inter tôt Principes Chriftianinominis, folum, Satanas amp;nbsp;Mundus, petendum fibi impugnan-dùmq;dilegcrint.

lt;^Lubc.t,PeuccrcClariIïimc, Màgni huiùsPrin’eipis,grauiffimapericula,leuker pcrcurrcre.Lcüiter,inquam:nec enim parem me iis explicandis agno-fco, quibus ferendis, fuperiorem le il-ic, orbi comprobauit. Percurram ta men: vtexemplarhabcantadolcfccnT

A a

t

-ocr page 4-

4 De Pericvlis t es pri ncipes, piiq; omnes, ad quod fe, inter has vitæ lubticasambages, amp;nbsp;fu-bicas incurliones, rccipfocafq-, vicifli-tudines, conforment.

Igitur natum altùmq; accipe hune Principcm inter tubas rurbâfque ciui-liumbellorum : Galliæ clauumtenen-tibus iis, qui hbi per regiorum Princi-pum exitium, iter ad Regnum molie* bantur. Et Pictatem quidem, vnà cum ladc fuxit : Militiam, puer, fub Con-dæo patruo, amp;nbsp;Amiralio Galliæ Coli-gnio, didicit. V t Herculi in cunis,cum immiffis abiratalunoncanguibus: ita huiepuero, cumatrociflimismonftris decertandum fuit,Impietate atq; Am-bitione Lotharingica,quç Satanas tur-bandæ Galliæ, extinguendælucisEu-angelicæinfcris excitarat. - u i

Quæ tenera ætate,inter arma,amp; fub armis pertulit,eaprætcreo. Vnum hoc comemorabile eft. Interfefto ad Baf. lacum,contra fas belli Ludouico Con-dæo,nutantibus duceamifto partibus, accurrit adexercitumReginaNauar-ræ Îohanna, Angularis exempli fœmi-

na:

-ocr page 5-

Henrici iv, y na;filiumHenricvm annumagen-tem x v,exercituiliftic, Huncfc, in-quit, quem vnicum habeat, poftquam hoftiü icelcrc Condens Princeps cc-ciderit, Deo amp;nbsp;patrie confecrare: vtc-rentur in pofterum auftoritate eius,fa-cultatibus, corpore, ad propulündos patriæ hoftes, pacérnq-, publicam,libe-raReligione,conftitucndam.Ita,offc-rente macre pientiffima, accipiête ex-ercitu,Henricvs Princeps,Deo patrixq;, volens, deuotus eft. Anni-balemferunt, annorumnoué, aris ad-motum,iureiurando apatre adaftum, fe, cum primum poiTet, hoftemfore populo Romano. Inde tam pertinax Annibali in Romanos odium, vtillud, non niü cü vita amitteret. Noftro, tam conftans,exinde,in D E v m patriamq; pietas, vt extorquere cam, non coniu-ratæ Mundi vires, non Satana: vetcra-toris artes, non blandicntis carnisfti-muli,potucrint. llle, aerate infima,rem generi humano cxitiofam, Diis falfis iurauerat. Hie, quod aerate adolcfcen-tc, adpiorumfalutem, D eo iUovni-

-ocr page 6-

g De Pericvlis

co aurore promUit, non præftarct ?

Confeéta, anno 1570, pace non pace, ofFerrur adolcfcenti Pnneipi, foror Regia, Pontificia ipfa : qux Pnneipi partium Euangelicarum denupta,fcif-fum Gallis: Regnum, in vnum reduce-ret. Conditionem auidè amplcétuntur Proceres noftri: matre repugnate; nee ipfo Principe fatis approbante. Quid faceret, deuotum Deo patriæque,ca-put ? Nuptiis dicitur dies. Lutetian! conueniunt ad Regem , Regina Na-uarri~,'mocrta •, Princeps ipfe noder, dubius i Euangelici proceres omnes,. tamquam certâfirmatâq; pace, exful-tantes. Regina Nauarra: lohanna, vir-tutis incomparabilis amp;nbsp;lagacis ingenij feemina, in iplis initiis, è medio tolli-tur. Proceduntnihilominus nuptir. A nuptiis, Amiralius fclopeto perfidio-seidus, crudclitertrucidatur. Truci-danturtota Lutetiâ,toto Regno, poft ftdem, imoper fidemipfam Éuangcli-ci omnes, abique vllo conditionis, Ic-xus, a:tatisdifcrimine. Cædisamp;perfi-diîç audores Hifpanus amp;nbsp;Pontifex:ex-

-ocr page 7-

Henriciiv. 7 dis inccntor patratórque, præcipuus, inter alios, Guifins. Principem no-ftrum, iam, defnnéla matre, Regem Nauarrx, feruauit ætas: quæ deinceps, amicis Scconfultoribus bonis orba, fa-cilis videbatur ftitura, ad omnia qux Regiæ matri Medicex coUibuiflent. Volnptatibus amp;nbsp;deliciis aulicis mer-funiadolefccntem, numquamad vir-tutem exfurredurum putabant. Pallor, H e n r i c e , Rex Magne, non x-tas t(: tua, qux alias amp;nbsp;aliis faluti fuif-fet •, non hoftium opinio : fed propi-tius Gallix D e v s, Gallix te tux feruauit.

' D etinetur, in aula,annos aliquot: in aula,

•-----finie äafiLM^^ cruentû

Int tu opaca.'------ Cogita tu,prudentiirimePeucere,qui, optimo Principi, animus fuerit, ver-fantiviuennq; inter hommes, qui nuptias eius, optimx Matris nece, tam-quam nuptidi hoftia,inierant;qui tha-lamum, amiciffimorumeiusfanguinc cruentaucrant: inter hommes, quibus

-ocr page 8-

8 De Perïcvlis

nulla fides,quibus nil facrum lanédum-vednter quos,vel leuiter traélum fulpi-num, aut facies decolor pro criminc cflet. £t vidcndi tarnen illi cottidie: amice etiam compellandi. Sed ita fc inter feras iftas , Princeps ad omnem humanitärem faólus,habuit,vt nó modo , vulgo illorum, fed Regi inprimis Carolo,amp;, quodmireris, ipfi Cathari-næ matri Regia:,carilfimus haberetur. Detinetur, inquam, in aula, tamquani apudCircenVlyires,annosaliquot.Scd non cœleftis regni, non return fuaruni oblitus.Semper ilIi in patriam animus; non hanc Ithaci alpcram amp;nbsp;faxis horri-, dam, fed cœleftem illam patria, quam certis Christi promilïisjccrtus np-uerat ipcrabatque. Itaq; euolat,quam-primum data occafio ; amp;nbsp;fe aulâ Cir-Heèr.iu ce?eripit: Magis eigensaffligicumpopu

lo Dei, t^uam temporalispeccati habere iu^ cuttd/tatem, ^c.

Exercuerunt eum, inde ad annum 158 Vi malaplurima,publicè priuanm-que.Retentata aliquoties arma ciuilia: fed Icuiùs. Et cùm ilia ceflabant,hoftiu in liée

-ocr page 9-

Henrici i v. 5 in hoc vnum intend animi, vt Princi-pem noftrurn in aulam retraherent. V-xor, ad id,amp; mater Regia artes fuas co-modare : Hic, aures occludere, amp;nbsp;ob-firmare animum.

Ex omni parte beatum, mortalem nullurcpcnas: Vixetiamquemquam omni ex parte mifèrum: cui nee foris necdomi fit quidqiiam, inquopoflic acquiefcere. Noftro, ad fummam mi-fenam (externam hanc dico, quæin 0-culos amp;nbsp;primos fenfus incurrit) nil 0-mnino defuit. Nofti illud, ab Carfare Auguftorepetitum : afO'o^ixovrtja/JjT f^x-/«na/.

Fueruntha:c,velutipreludia, qui-bus exercitus Rcxnofter, grauioribus certaminibus, pleno iamrobore, ad-inoucrctur. lam in eum Reges terras infurgunt. Educunturmeum exercitus validi,tot, quot milites vixillc in co mitatuhabebat. Terra, marivndique clauditur: vt nulla ei ad elabendum patere via, nifi illa in cœlum, videretur. Vixcredas, vix, mfiquividit, credat, quantum infrequentiâ militum,quan

tum

-ocr page 10-

to De P E R i c v L r s

turn inopiâ rerum omnium , Regum Optimuslaborauerit, cùm erumperet anno i j S j, Liga illa amp;nbsp;coniuratio fcc-'* Icfta: cùm o ft o frmul exercitibus,vnus peterctur, Vix credas,Regem,in rants luorum folitudine , in tanta return o-mnium defperatione, hoftibus vndiq; cinftum,iterfeciire,medio die ; flumi-na traiecifle; cibü fomnumq-, cepiiTc, fuis horis, animo tranquillo:iieq;,cum aduentare hinc illinc, iamiamqucad-cflehoftes nunciarentur, quidquam, aut properatius egiife, aut de folito re-mifiife. Præclarù illud Athcnicniium:

•i/Miua 3 Q -ü^iifSv, Ê vaÿ oalav, KS^MS^oç, KS^/^ vmfi^vv. Idem, noftro, animus.

Nc quidautemad eum percellcn-dum prætermififle vidcrentur, etiarn Achcronta mouent. Pontificem Six-turn v. concitant, qui, auftoritatc, fci-licet, Apoftolica, Hæreticum, Regni Francorum fucceflione indignu, pro-nuncict: prouincias eius, bonaq; pro-fcribat, amp;nbsp;primo occupanti cócedat.. Addunt calumnias, amp;nbsp;ex lefuitarum oIEcina, famofos libellos. Memini-’

-ocr page 11-

Henrici i v, ' it fti jPeuccre, de Rege oprimoamp;inno-céri (Timo,inter noftros amp;ano(tns fpar-fa: Noftris-, nonaures tantum, fed lin-guas etiam Satans commodantibus-. Ad hæc ficarios amp;nbsp;veneficos fubmic-tunt.. Tandem Regiam ad eum matrem ablegant Catharinam:

■----cratrißiabef/a

Ific^ inßdi^^^ amp;nbsp;crimina fjoxid conH, ç^c. ■ Et, ilia quidcm, contemptu cltifit.

SedCatharina, modó eumminis ter-rere-, modó auxiliorü, qus exfpedet, defperationê proponerejmodó ingen-tibus promiflis, amp;blanda nouarum nu-ptiarum fpe tentare.Excepit amp;c ifta,feu minas, feu pollicitationes, immotus.

Poftquam fruftra elfe artes fuas il-livident, pergunt, nonintermiflam; vimapertam exeiccre. Sed doloseo-rumiuxta ac vires omnes,Noftcrvna virtutcfuperauit:CertainDEVMFide. Vincit bofte,ftermtq„vbi vbi obuium habet ; inuiftus ipfe, amp;nbsp;illsfus. Hominem , qui, tot continuos annos,ma-num cottidie cum hofte conférât, mi-

. tcrisintcgro efle corpore. ATfaQiTntj/ii

-ocr page 12-

iz I^^ Pericvlis *^i»;nonStygiapaludctin0H:fcdD^i » tutelâtefti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Seneca.

ViaciCjinquam, hoftes: fcdviciiTc armisparùm habet, nifiamp; dementia vincac. Conftat,præcipuis inter coniu-ratos, non feme! vitam donafle : qui poftea, ingratiffima amp;nbsp;(acerruma capita, armainipfum crudeliffime refum' pferunt. Etaccufari cum ob nimiam Clemcntiam amp;lcnitatem,audio aMa- ’ gnisviris. Iniuria. Laborat, tamquani bonus agricola, cura cultuq; fterilita-tern loci vincerc. 7(onesh^agnianimi, Dare dr per der e. ffoe eU t»ag»i animi, Per-dere dr dare. Principem Auftriacx fa-milia: Imp. dicerc folitum lego : Seue-rtf ar àß peenifu/ße non ßme^ : C/emenfiat Kuta^ua/».

Sed, quidquid Nofter agit, crefcüt per damna fua hoftes : Nouas illis vires Mundus fuppcditat. Noftro, extemi è Germania au xilij fpes,vtairulgcrc cœ-pit, vt extineta ell. lam poft crebras vi-dorias, extremaadeft return omnium delperatio. Vires confumptæ,ærarium exhauftum : fernes fociorum volunta-tes,

-ocr page 13-

Henrici i v. 15 » tcs,exterorumalienatianimi. Comi-tia interim Blçfis habcntur:Ord.inùin-quc fuprema fententia, iamiam fuprc-ma Guifio Duci poteftas decernitur: lam ipfe Princeps nofter, iure feccer fionis Rcgni peUicur. Dum iacent 0-mneSjamp;nefcio qux confilia,animo an-xij, volutant : folus Nofter ereftus ipi-rat, fpcratq; : diuinum illud lobi rumi-f nans : Etia^»ß occiderit f»e, tame»/^erabo i»eo. Cum fubitó nunciatur, interfe-ftum, madante Rege, cum fratre Car-dinali,Guifium Duccra. Vides,vtdul-ci guttula, falfum hoe mare, De vs mi-feeat ! N uncium hunc, grauis, amp;nbsp;cuili-bet alij læthalis morbus excipit: amp;fu-ifleRegem,fawavoiat: amp;perucncrac ad portas mortis,cùm damans ad D 0-M i N v M, bono publico, feruatus eft, amp;mortiereptüs.

Mortes Gnifiorum, horrenda fc-quiturin Regem rebellio: quæfinem Regnofeciffet, ni propere Principem noftrum,Regem Nauarræ,aduocari, Devsauftorimpuliffet. Vocatusac-currit: amp;nbsp;fefe Regis, paullo ante hoftis.

-ocr page 14-

«4 De Pekicvlîs

fideicommittit. Totum bellicæ reio-nus in fc fufcipit : amp;nbsp;ita adminiflxat, vt quod imminerc Regi,Regnôqj exitiû modo videbatur, hoc ia côiurata capi- j ta preraerct.Eo ftatu res erât,vt dedita Lutetia, Rcge reftituto, recedendum fortafie longius ipfiRcgi noftro führet: cùm Monachum fu bornât hoftes,qui Rcge, per fummûfcelus,fublato, Re- । gern Nauarræ Francorum Regem cf- f hccrct.//.7 t^uoi/mifiimè ex^ec^as, ex traf uerfo fii .• amp;nbsp;fiper ^ds D E y s negodunf eurat.

Vt Nofter, omni iure Francorum Regnum adeptus eft, exiftuntrepente fubditi, qui Régi fuo de Rcligione controuerham facerenr. Hos ille amp;‘ rationibus amp;nbsp;inuicta conftancia repu-ht: nihilominas,vt conftantem fe, non pertinaccra probarct, fequi fe para-tum prohtetur meliora, h monftra-rentur.

Horum fedatisanimis, vtDiepam cumexiguamanu, adresinNorman-dia componendas fecefllffe cognouit Manius, cum numerofo amp;nbsp;recenti ex-erciru,

-ocr page 15-

Henrici i v. 15 crcîtu, adiiolat, in ifto angulo deftitu-tum oppreiTurus. Manum hïc quiuis dediflet. Nuila, nid in fuga, fpes : amp;nbsp;hæc, folo pacebat mari : quod ipfum, fuiffet, poireffioncRegnicedere. Scd magni animi eft, amp;nbsp;Chriftiani, Sperare ßwper: nee vllimalo cedere: amp;quod de Magno Alexandro narrant, fi ere-ftonon licet, de genu pugnare. Regi congredi cum holle viribus æquis, autiuftaaciecertare, perfuorum pau-citatem nonlicebat. Icaque vrbe amp;nbsp;caftris, pro rempote, communitis, velitationibus amp;nbsp;leuioribus prceliis fa-tigare tantam multitudinem , amp;nbsp;car-pere aggreditur. Incredibile eft, tot ad bellum egregiè comparatos militates viros, à tam exigua amp;nbsp;pane ca-ptiua manu, non folum inhibitos, fed tories etiam pulfos, fufos, cæfos. Rex» femper inter primos,imo omnium primus, fuos voce manuque accenderc: pugnam ipfe ciêre amp;nbsp;regcrc:confertos in hoftes fefe immittere : Ducis pru-dentiffimi, fimul amp;nbsp;militis fortiflimi munia obire.

-ocr page 16-

xé^ De Pericvlis

Ingentcm hîc tibi, Cafpar PeucctCj perfidiam militis mercenarij Germani narrabo : Nihil enim tam integrum, fynccrumve , quodnon nefariaeiftius Ligx confuetudo corrumpat.Non pü-gnarcapudillos, amp;aduerfum hofteni militanter ferire : fed per infidias amp;nbsp;/ dolos, perfidioseviros fortes aggredi condifcunt. Cum ad diem x 111. Se-ptembris varium amp;anceps initum effet prcclium, noftris appropinquant Gennanorum peditum figna aliquotï vclut delpcratis rebus, deditionem fi-mulant: aproximis intra folfam reci-piuntur. C^i longiusaberant, vt voli-tantia intra valium hoftium fignavidc-re, arbitrati occupatu ab bofte locum, accurrunt:impctumfaciunt. Hivoce geftuque fignificarededitiosfe : Regi militate veile. Itaad Regem vfq;, alia curantem, penetrant, Is, ad ftgnorum hoftilium confpedum, irruere in illos parat. Eadem bmulatione luditur.Ple-rifqucconclamantibus, perfidos elfe, amp;nbsp;occidione delendos,nihilominus in fidem accipiuntur; üeramentum pèx-ftant

-ocr page 17-

Henrici iv. 17 ftant.Rex ad alia belli difcurrit. Illi in fraudem intend, vbi adefle fuorum e-quitatum vident, velut iignodato,in turmamillam equitum, cuipermiftus Rex erat,globulos fclopetisomncse-niittunt:vano conatu. Poftquamfraus patuit,magna accepta, nonulla etiam data clade, loco pulfi,ingentifcclerc nequîquam patrato,fe ad fuos recepe-runt. Quæ te fortes, Cbriftianidimc Regum-, qua: te, inter volantes globules, carminaillæfum feruant? Dicam, Peucere prxftantilïimc: imo dicam tibi, Lector ; amp;nbsp;arcanum lioc tibi rete-gam, Peucero notum, probatumque. Carmen Dauidis nofti : 7««, D o M1- Pfi/.^i. N v.,/^es mea.Älüßmam p^fi^^f refugiu^t tuum. No»accedet adfef»aiftm ; c^ßagel-lam non appropinquitbit tabernacuio tuo:S£ quæfequûturapud DiuinumRegem. Hoccarmê,nolim,fuperftitiofus,char tæinferibas, collo appcndas:fed,pius, menti infigas, fide appréhendas. Tu-tuscris.t?«^ifr aridem,^baßliftum awba-babisy ^calcabu Leonern draconem ß-furm.

-ocr page 18-

18 De pERîcVLiS

Hîc video viros bonos plerofquci de Regis optimi empire follicitos, m-entem ilium inpericula animum, ani-maîq; magnæ prodiguin re prehende-re.NecegoprobaueriminaliOj quem autinanis cupido gloriæ, aut fuus furor,non Dei Spiritus agitet.Innoftro, impetus effe diuinos, notarunr, non obfeure, qui eum intentius obferua-runt. Necquidquam aggredicur magnum, quin inuocato Numineqam de exitu certus elfe videatur. Itaque non tam quid palfurus fit, quam quo tédaq cogitât. Annos fuos in numeratö D E v M. habere: cos, feu pauci illi, ien multi fint, D E o impendendos amp;nbsp;pa-trix. No» e^ res f^agaayviuere: Offnes in»-probi vu(»»t,o?»»ia a»imaüa 'v/i/itn^N/t-g»a 'vero fes e^i, bene 'viuere, beneße mori-Itaque corporis euftodes,ad dignitatem potius,q.uam ad tutelam adhiber: amp;nbsp;ttullum ferècubiculo,nullum inen-faprohibet: nc eos quidem, quosfu-Ipedos habere mcritó polTit. Andro-nicum Imperatorem hiftoriç narrant, tanta, tam conftanti in DÉvm fidc führe,

-ocr page 19-

Henrici iV. i^

FuiHe, vt plcramque incuftoditus age-ret: fepè etia quos infidiarifibicom-pertum habcret,amp;in çdes admitteret, amp;nbsp;menfe participes facerec. Dicebac enim,vc eft apud Gregoram^Hominis vitaminmanuDEi clTc:quamvtrc-traxiflct, aperiri Continuo periculis omnibus fores. Certè hac hominum perfidia, nice Devs feruet,fruftracc obferuesipfe: neque cecucumccncu-p!ex mucus teneat.Animacaomnia ac-que inanima, fuis armis nacura inftru'-xit: Nosfolos, nudos expofitofque in* iuriis,dcftituic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

O^^tt^^’ifftyxivrTTni«. dofti citera.

Etbis hominibus, calliditacc doloïq^ robur,opes, amp;excerna illa omniacn-buic. At fuis, quid dédit De vS)quö Cuti edent? Fidem:

A»t’ ^iain/iav agirai», Avt i^^av «TOfTtai'. Nma JÏ njtj a-l/iffiiVf ‘K.aiTrvf.

Perfidemenimf/ä^vicerunt Jfe^na,/)feraet Hebr.i i. fant iifßitiam, adepte fint repromifiones, obturauerunt ora leonum : Extinxerunt

B i

-ocr page 20-

lo De Pericvlis i/npefum ignis, ejfagerunt aciemgla^/^', coft^ uabura^tde if^rmitahjfories fa^/ijti»( , i/j bc//o,caßraverterunt exteroru. amp;c.Mi-rari iraque amp;c reprehendere deßnant boni, inuidum Chriftianiffimi Régis animum : amp;adillius nomen ,horrcrc difcantimpij. t

lam ingens hocpericulorumopti-mi Regis æquor faperaiTe me feriben-doarbitrabar: cùm retrofpiciens, vix me foluiRe porta video. Neepergere animas eft, cùm mare targidam ,amp;i-Rosaqaaram montes intaeor. Tam pertinaeem plebcculæ farorem : tôt vndiqae tarbantes ventos : amp;nbsp;iftos, ab Heiperiâ,nimbos. Totarces,oppida, vrbes qaas fingillatim obfidere, oppu-gnare necefTum fuit, Rege ipfo difpo-ncnteomniaamp;componente.Totccr-taminaquæ inire Regem præfentem, primumque neceflùm fuit.

Prœiio,quo,cæfo Egmondano,turpem infugam aâ:useftMa:uius, pro-curnfle, amp;cquû medios in hoftes, reliais longo poft fe interuallo fuis, egif-fe, amp;nbsp;in ipfum Egmondanum impe-tum

-ocr page 21-

Henrici i v. ii turn fecifle,Regem,conftat:amp; fugien-ics hoftes, cum pauciffimis ad multa miliaria perfecutum, multa nofte re-uerciiread fuos ita tiiiólunfhoftilifaii-guine,vtcoopertumvulnerib’omncs, pallenrcs iudicarent : nulla amiffa fan-guinis fui guttula:Regiurn,fublatavo-cc,Pülmum cantitantem, Domiauf Segnat: confurbanfur^opuU, amp;c.Akero Pfi^-s^-( die,intëtis in tot funera oculis,dixi{re, Ecce mantis D o M i N i • £.■ c^ w^r/xfinies. Nee iilum pûtes,difliraulato, aut cum alio communicato habitu, bellum in-gredi. Confpici amp;nbsp;dinófci vult abo-mnibus:vt amp;nbsp;cities fciant, qué fequan-tur,amp; hoftes qucm fugiant.

Quid hic tibi obfidione cindam, amp;nbsp;ad vltimum malorum, famem, ada-ftam Vrbium matremreferam?Quid virtute prouocatum , prudentiâ tra-dum Parmefem ? amp;nbsp;vnâhorâ, fine fan-guine,recepta,quæ Poliorcetes illc, a-liquot mcnfibus, multo fuorum fan-guine,vixceperat ? Quid fumma vi, magno Regis ipfius vitte difenmine, addeditionem copulfum Carnutumï

B 3

-ocr page 22-

41 DePericvlis

QuidcæfàjadNouiodununijprçcipua aliquot Coiurationis capita? amp;nbsp;vrbem, • infpeélante,necfecommouente Mx-nio,captam? Saltim, auertiflet afocio-rum calamitate oculos 1 Aduolaucrat, vile illud mancipium, fuis alienifque panter vilis,cum exercitu ad quartuni Ïapidem, vana vomens incendia: futu-rus Regix virtutis tcftis:fimulque for-tiorcminimicum Regem, quam fe a-micum,fociis probaturus.Simuladue-nitjimul eu familiaris inuafit morbus.

Quidtibi, vndiqueaccitos, vndi-que in Regnum immiflos, externos exercitus? amp;nbsp;proditam Hilpano pa-triam? Quid magno huic Leoni, obla-trantes caniculas, Lotharingum amp;nbsp;Sa-baudum commemorem? (^idcum fulmine fuo, amp;nbsp;bullis Sfondratam Pa-pam?Quid cum exercitu Papali, Sfondratam ducemîOminofumPontifîciç dominationi nomen.

Pfilzi.

Mcritó cumDauidc,autcumiplb Magiftroexclamct Rex optimus. Ctr-cum^ieder/ent me canes mui^i : concilium mah^naniium oh/eeüt me. i..

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Infisnem

-ocr page 23-

'Henrici IV. ij

Infignem hïc,nonledam, nonau-ditam ingratitudincm noto. Pofitifexy cui audoritas imperium que à Francis,

, Francorum Regnum, elauibus, gla-dioq; impugnat.//^4»Z4r»w7?6’.v,f cuius olim maiores, Francoru, amp;nbsp;Borbo-nij quide Principisvirtute,quod.bodie tenent Regnu obtinuerunt, Regnum Francorum amp;nbsp;ipfum Barbonia: famri, lixeaput, petit. Lothariffgus, cui falus aliquando, dignitas fxpius a Francis contigit,Regnum Francorum,latrun-culusinuadit. GidfiJ, quorum dignitas omnis à Borbonia affiniratc cœpit, Regumque liberalitatc^ immenfum creuit,RcgnumFrancoriarn,fccIerati^ iiccrant-Sabattdus, qui amp;nbsp;ipfc, Franci-ca affinicate, Francorum Regum libe-ralitate, habet quidquid habet, partri culam iibi de Regno, ingratus latro, pofcit. c^i refiät^ mala, pro bonis, non Prott fr. 17. reçedef maliide domo eius-.mc^MïtSii^ïcns,

-ocr page 24-

x4 Dn Pericvlis

Alfonfus x.

Rex CafteUa: amp;c.

fquot;.--^^/O----^

Petruscrudelis. Henricus nothus. a Petro Rex,interfeót’ Borbonio, amp;nbsp;Bertrando afratrennuen- du Guefclin , iulTu Regij tus circumcifus. Francorum, pulfo Petro, Rex conftitutus.

Iohannes i.

t-----------------

Henricus


Fetdinandus


Rcx Arroga-' num.

(---x-^y--

Alfonfus, loanncs

Rex. Rex.

■FprJinandnl


j.Rcx

Caftdlz.

I loan-ncs. x. --1 Henricus Ifa-


Rex. bclla.


Ioanna

Carolus V*

imp.

Philippus

RexHifpa-

niarum.

Scd Regis noftri pcricula laborefq; enarrando, defcllus fum : ita alius a-lium

-ocr page 25-

Henrici i v. xy lium --'veif/f 'vnda ,ßperuenif ‘v^Jam. Itaquc, antequam mc ferant in altum, nouifludus, vela conuerto: amp;nbsp;ad id quodprimü propofui reuerto: Supe-raiFe Chriftianiflimu Resem ærumnis lLiis,ærumnas Herculis. Manus quidé, cumferis non conzvXiv. ijuofconJeciari., ^enator/sagre/^ij^uees/■ nee inferorum euftodemtricipitem Cerberum, do-muit:nec cœlum humeris fuftentauir. Sedcumiftorum, quos dixi,Hifpani, Guifiorum, Lotharingi, Sabaudi, im-menfa habédi cupiditate, malo multi-formi : cum illa,multorum capitii bek lua,furente plebe,congrcirus eft: Tri-faucis Potificis Iatratus,c5tempfit: nee fuperftitioni,Tarcareomonftro,ceflit: amp;nbsp;cadens Francorum Regnum hade-nusretinuit.

Et me quidê inter tot RegisChriftia-niffimiintandos labores, iuuat audire veras optimi Regis de hoftiumore ,vi veritatis exprellas, laudes. Iuuat vidc-re fandum amp;nbsp;integrum Principis in-nocentiflimi animum,rcdaqnc confilia reteda. Iuuat intueri ad tantum lu-

-ocr page 26-

14 D « Pe R i c v L i s

mc# oGulos aperientcs Principes pios: 5c ad comune propulfandumpericu’ lum,paulatimairurgentes. Paulatiro: namque HoftiumiUum caloremnon «quamus. Aduolant illi,amp;inftant ardentes operi. Nofi:ri,lêto adliuc acce-dunt pede: amp;nbsp;fummis digitis onus tan-gunt. Ita eilhumanum ingcnium:ad mala,prompt! amp;expcditi currimus.V-bi quid boni conficiendum, cochlcas vincim’ tarditudine. Seditsl/midiittfifi-é?i,^ui oppit. Nee ipcro pios Principes, qua iünt prudentia, temerè reuocatu-ros, quod maturo nimis amp;nbsp;ncceirario confiliocœperunt. Imó vtcœperunt, pergcre neceire eft. Nec lidcre gra-dum nec reuocarc,eo progrciris,licet.

Quareautem, hadenus præ exte-ris, Rex Chriftianiflim us, tot amp;nbsp;tanta negotia,fuftineat vnus:quare onus public fi, fera t folus: Quarc tot eü pericu-lis,D E vs obiiciat: Quare folumilluin Pótifex, Hiipanus, amp;nbsp;estera turba ty^ rannorum, impetant : qusro abs te, Peucerefapientiflïme.Faciani tarnen, quod apud magiftros difcipulifolent:

’ expli-

-ocr page 27-

H E N R I C I ^.I V. 17 cXplicabo fenten^im mcara, Tu , H aberrOjdocebiSj amp;nbsp;reduces inviam.

Et primum-quidem illud , Quare tot eum periculis D E vs overat, tot laboribus vrgeat,facile foluo.Herculis illilaborcs,quos Poëtx celebrant,ab iratalunonc:hia D E o propitio funt. Itaemédat fuos,ita cxercct,ita probat, ita oftentat. 0 feruum M/m hedfuf»,cuiui Tertu/l. th emen^latiof» D E v s in/fat, cui d^gf^d^ ar panent ia. irafd, tjuem aeslmofieKeii ilißim»U£io»e KOft decipif. Dauidern pucrum,Leo S^wfus inuaferunt : Adolefçentcm,SauIisin-uidiapreffit: Regem,dcccm tribus rc-pudiauerunt : Receptum , films iple perfequitur. Et vix alia, nos in cœlum

I via, De vs deducat. Plano adiri cx-celfa,contranaturam eft. Padmur.^on ed pæfta,wiiffia e/i. Perrumpendum eft in cœlum : amp;nbsp;vis facienda obftantibus, Nefcio quomodo,ailùrgcrc mihi, præ cæteris illis fapiétibus videtur Seneca: amp;perillud obfcurû naturæ velu, vidif-femulta,quæliodie pleriq-, ,in clarifli-maluce,non cernunt. Oratio ci præ-tereaaptata rcbus,prefla,amp; virilis. Ita* e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que

-ocr page 28-

18 DePericvlis

que eius amp;nbsp;lectio m^^ehementeraffi-dt, amp;nbsp;verbis, quantum licet, lubenter vtor./W^,inquit, D E v M dicere:.^i(l nbsp;nbsp;nbsp;4

hjhelis, lt;juodde me qr/aripo/iitû, vos, ^ai-has rec?4placuerimt ? t^bis ho^a falfi cir~ camdedi, d^ aKimos i»a»es : Felut lo»go f^dac/^^fimmodu/i : Auroidos, arge»/o, amp;nbsp;eboreador/jaui-.Ifitiis, boni nihil eik I/li, gnospro felicibusajpiettis,/i, non qua occur-rftnf^Jèdijita latent videritis, mißrifint, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Jordidi, tippet, adßmilitudmem par jetant Jàorum extrinfecus calti. Non eÜ ßaßUda, d^fjncera félicitas : cru/la e^i, f' guident tenais. Jta^^ dum illls licetfare, dquot; ad ar hi ■ triumfuum ofendi, mtent, dquot; imponunt: dim aU^uidtnciderit, quoddifurhet d“ tlt -tegat, tune apparet quantum alta dquot;^tra 9 fœditatls, alienusßlendor ahfconderit.ro-bls,dedi hona eert a, manfira: quanto magls verfiuerit aliquls, d'vnd/queinfexent,

' tanto videhit meliora,maiora[qua permif vohls: metuenda contemnere, cuptendafa-f/direl\?fonfulgetls extrinficus: hona ve-fra intrerfisehuerfifnt. d^t, Hxcau-tem ipfa bona,vt oftentet D e v s,amp; in apertum producat, committiteuhoe mundo,

-ocr page 29-

»1

Henrici i v. ±9 mundo,cum huiufmodimonftris, vi-' ros bonos. Vires, ipfc fuppeditatau-getque, vt ferre, vt fuperare externos

— defejpiube/tdo e^i

Situa fouis coKiux: £go ß/m issJefeßiS

' ageudoy

int^uit apud Poëtam Hercules : cui, quaminiqua Iuno,tam xquusluppi-ter.Bonis viris,corrupta hçc natura rc-rum,Nouercaeft:parens, Devs. In-pugnat illa, bic défendit : illa impellir, bic fuftiner. Dat laße 'virtutem : dgt;-his, /fii.40. qui KO ff JuKtfortitudinenfamp;roburntuiti-Jgt;licat.DéficientpuehyCk iaborabuKt:amp;iu~ tteKes in infirmitate cadent, .^i auten» fierant /»Domino, mutabunt forti-tudinem:aßumentfgt;enas,ßcut .ilquiU: current ^ c^nen laborabunt : ambulabunt, c^ non deßeient.EtyC^m ftare ta fragiles pu-tre(q-, poflïmus,ninosD E vs teneat? MilliesRegiCbriftianiflimo genua fuc cidiflenf,millies onus,defperabundus abieciflet,nifi in cœlum intuenti, Spes cœlo dclapfà, animos virefque addi-dilTet.Filius terræ Antçus,robur à ma-

-ocr page 30-

3amp;: nbsp;De PericVlis

tre terra,accipiebat,quoties cam cort-tigerat. Quanto certius è ccclo, D E i filij,nöuum inuiébumque accipient robur?Etßquando, labafccre videii-tur, atque dcficere viribus (quodfit, Deo permittcnreme fortis fuæoblitij nimium efiTeranrur^voluntatcm fuam, Diuinx voluncati volentes fubmittut: InRegnonatos, fe cogitant, in quo, Seruire D E o, regnareJif. Inferim/ola-tium i//ü eii,pri) hoKeße dura te 1er are: ck^ii caufim à pattetta re^iciu/jt. Et,fi ita D EO vifumfucrit,iuuabitetiam, pro falute publicaoccumbere : amp;nbsp;cftufo (anguine fuo, aliis, qui defides {pedant, fan- -guinem fuffandere. Non eft igitur quodmiremur,fi ita Regem noftrum D E vs habet, vt difcipulum, præce-ptor;vtveram progeniem fuam, feue-rus pater. In xternum virtutis exemplar, eumeducat: fibieum educatSt præparat.

Alterum nodum, cadem manu fol-uo. Deo carus eft : D e i membrum eft .Hoftem ei elfe Satanam Mudum-quenecelfe eft: amp;Satana:Mundique membra

-ocr page 31-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E N R I C I I V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jt

toembra. Altum cftliocodium,amp;in-ueteratum.ƒ»/«?;?/ƒ/lt;«ƒ po»am iff fer te c^'' mulierefff , inquit D E VS .• inter fime» Zoh.i^i

ƒ tuum, cèquot; fernen ///tus. Si e/e mundo fuij/etti, inquit D o m i n v s, Mumlus, ^uad^um t^ct i/t/igeret : ,^wa vero e/e A/une/o non t/ts ,/ee/ ego e/egi vos e/e tnune/o : propt erea ee/ttz'osJMune/us. Simul vtaudiuit Satan, de ore D E i : Nu/n^uie/conJie/er/tJ/i feruummeu/nlob ? amp;c, Inuidiaamp;odio accenfus, poteftatem fibiin ilium petit. Vt data eft,quid non illecommo-uetf Sabæos,Chaldœos,aërem tempe-ftatefque,quidquid morborum eft, v-xoremiplàm Damicos,inillum Dei Athletatn concitat:qui opes aufcrant, liberos opprimant, corpus torqucant, Âimum dolore faucium cxcrucient. Fert iftalob paticrcr, tamquam impo-fitaàD E o. Bonum,inquit à D E O4cci~ piemusi çfr tna/a non accipiemtes? Sediu-uat tandem viélum, patientiâ viderc Satanam: amp;nbsp;hominem nudum, incr-mem, deftitutum , vidcrc de huius Mundi Principe, trium phantem.

Ad odium Satans: infljmmandum,

-ocr page 32-

P De PERicvLis vnumfuflicit, Piumeffc. Scdinquof-damvchementius exardefcit, quos di-uinirus excitatos iudicac : quos diuini-tus agi regiq; vidée. Ab hisjibi Regno-quefuo metuit. Quidquid, veterator, calice, in hos explicae: vim omné fuam viréfque in hos effundie : amp;nbsp;mouee eur-baeque omnia,ve eos opprimae, mo-raq;, fi poffie, diuinis confiliis adferae. D EO,verô,fuacônftaneecmpora;qua: accelerate, aue proferre nenio poifie. V r naeum Regem vidic, fibi fuifq; fcn-fieimpendere ab eo periculum. Eura ieaque, bellorum ciuilium, veluri pro-ceUisobruere tentauie: Scdar/.Jç3a7ri’n, /uZa^ 3 75/ où Si/Mç ’^v. In aulam miris arci-bus induxit: Sed murare aue reeinerc eum,neq-, Circes pocula,nec Sirenuîïi caneus valuerune. Veneficos ficariofq; immifie; Sed his, aueanimus, aue fuc-cefliis defuit. Calumnias de eo impu-deneiffimas fj^arfie: Sed bas Régis no-Rri Iplendor difeuflîe. Toeum denique in cum,armauieM undum. Guifios pri-mùm,qui rem Gallicam rurbarene, in-pulie: Sabawdum deinde, amp;Lotlia-ringum,

-ocr page 33-

Henrici t V. 3J ringum, qui Regnum carperent, cxci-tauinTandemHifpanum, Regum po-tentiffimum, palamin fccnamprodu-xit : qui amp;nbsp;aurum India, amp;nbsp;milite Germania,Italia, Hifpaniâ, Hcluetiâ, Bel-gicâfuppcditarctConiuratis, amp;Con-iurationis fe caput profiteretur. Ponti* ficem pçnè præterieram:à quo fulmeii olim in Regem vibratum:^ nuper minaces editæ litteræ, quæ amp;nbsp;Ecclclîafti-cos,amp;: Principes ProccréCq;,Régis ob-edientiâ reuocant : amp;nbsp;thefaurorum D. Pétri apertæ cataractæ : amp;nbsp;exercitus, Duce nepote,immiflus.Sed que pium Regem tuentur, exceliâfunt,inexpu-gnabilia,nullis aut armis, aut dolis per-uia. Satanx, vt marinis fludibus, fui limites conftituti, quos fuperare illi ncfas.

Et, Illi quidem, vident folius Regis buius virtutem obftare improbis con-filiis fuis : co fublato,inundaturos fe ty-rannide fua, Chriftianum orbem im-punè. Hic veto, Pontifex, eademqua Satan ealliditatc,libi Regnoq; fuo me-tuit. D E ofacrum Regem, perdunda:

C

-ocr page 34-

54 DePericvlis

Babyloni natum metuic. CercèEcclê-‘ fia: reftitudonem, amp;c Romans: curia: i reformadonem , è Francorum Regi-bus vni deberi, amp;: vates olim cecine-runr,amp; fuperiores aliquot Reges intel-lexerunt.

j’i-vij«^lt;fcv nbsp;nbsp;EpifcopiPortuefis ad Paulum i.PP.

de FrancorumRegno, vadcinium ex-ftat, in lacobi Papienfis ad Fr.Spinu-lam cpiftola. Surged, inquit, nobis »off exj^eâianfibus, ab^uansio J^egnum ibudi^ nos,ferre non -vales inutile fnini/leriuin no-ßrum. amp;nbsp;grande ali^uod negotium fedi tu-e exhibebit. Brigitta, Regij Succorudn-guinis virgo , ab ipfis Pontificibus in beatarum virginum relata numerum, inter alia, qua: Romana: fedi commi-natur, Potens eÜ, inquit, D e v sfu/cttarè amp;nbsp;Francos aduer/bs Eccle/iam,amp;cc.V t üdc qui cxtulerunt,dciiciant. Quod affine eftiis, quænobis in Apocalypfi Spiritus fandus aperit : Nempe, cos qui po-teftatem fuam Be (ba tradiderant,ean-dem defolatam faóluros,amp;ilt;rni crema-turos. Exftant alia claris verbis expreb fa,amp;huncipfumRegemindicantiava-ticinia,

-ocr page 35-

K E N R I C I IV. JJ îicinia, quæadmanumnon funt. Ca-rolum v 111 Regem, Sauonarola, vir fanâus, miffum à D E o publiée præ-dicabat, ad caftigados Icaliæ tyrannos, amp;nbsp;Ecelcfiæ ftatum reformandu. Cùm auté excreitum in Italiam Rex admi-rabili fuccelîù,pci’duxiflct: idq; ipfum, adquodvocatus erat,neglexinet, co-dem prædicéte Sauonarola,iufto D E i iudieio punitus eft. Regnum ab e-o accept Ludouicus x 11. quem populi pa-trem men to ferunt : amp;nbsp;cum Regno, perdundæBabylonis animum. Qjiod eius tellanturnumifmata aurca, cum hacinferiprione. L v d.x i i.D.G.Rex Eranc.D vx M EDI o L.amp;altera par te,PERDAM Babylonem. Seddatum hoc illis à D E o non eft : vt nee Dauidi xdificarc dotnum D o M i n o. AtDauididatû,hoftesEcclefiæ Dei, armis perfequi Je aftequi, amp;nbsp;faftas populo D E i iniurias vlcifci. Inhgnc eft quod Sauonarolam dixilfe Cominæus fcribit: Viamp; armis Ecclehafticum fta-turn ,ad e m e ndatio ne m pc rd iiccd u m. De quo, hoc loco, non difputo. Mihi

-ocr page 36-

j^ De Pericvlis

nunc, fpcrare fans eft, vt olim Scipiones Carthagini, ica hodie Borbonios Babylonifuturos fatales. Regem cer-tc noftrum

----waiorOxfi ire per alt/tm

K^if/piciis, ma»ifeßajieies.—— Etfidemmihißrmät, ardenseiuspie-tas virtufquc : admiranda, contra tot coniuratoshoftes, conleruatio: amp;ad fummum tandem faftigium, omnem humanam rationem exfuperans c-ucétio.

lam mihï videor, Peuccre virorum optime, ad id quod quærebam fecun-doloco,rel{3ondifle: T uum,fuper bis, iudiciumcfto:meum,ego fuipendo.

Attigi fupra litteras éditas elfe à SfondrataPP.adEcclefiafticos,amp;Prin cipes,procercfque FrancorumRegni, minaccs,quibuseosa Regis obedicn-tia reuocare tentar,amp;ad perfidiam co-naturadducere. Adeas,ferentehoc æftu,notabopauca. Näfingidaexcu-tere nó libet : amp;nbsp;fruftra fit, poft tot excellentes doftrina viros, qui hoc argumentum præceperunt.

-ocr page 37-

Henkici TV. 57

Etvidcamusprimum, vc titulus ad totius orationis contcxtum aptus fit. Grcgorium fe dicit feruum ffruarum. Latet fub hoc humili tans pallio, faftus ingens: qui fcfc tota oratione prodit. Nil enitn ni fi arma tonat .• amp;nbsp;arma non folum fpiritualia, amp;nbsp;tempora!ia,fcd ct-iam militaria. Mandat:præc)pit:mina-tur:fpoliat:poteftatisplcnitudinefnia-dat: amp;nbsp;loco paternxbenignitatis,fe-ueri iudicis perfona induit. Et tadcm: Nu/à, inquit, om/tif/o homiftum Hceafbac faginam ffofiræ req»iJïti0»fi,fKonit/onif.p-ßxio»if,aßg»ationis, déclarâtio»/i., mada-toeum^decretorum, c^ 'voluntatis infringers, vel et temerario aufit contraire. amp;nbsp;c. Vides vt de feruo, amp;nbsp;fcruo feruorum, répète exiftat dominus Dominantium? Quis hanc in fcruo audacia ferat? A ur, fiferuus non eft, quid nos inaniludifi-catur nomine ? Scruus apud lurifcon-fultos nee voluntatem habet, necius habet. V ndc huic feruorum feruo, po-teftas ? amp;nbsp;mandandi atque de.cernen-di ius?

Incipit: Beatißimi Apo/îolorunt Prin-C ,

-ocr page 38-

3? DePericvlis cipü, Petri cat/je^ir^e, fitter quam D o M l-^^w.i 8. N v s acredempternoßer IesvsChri-Ö^ io. s T v s, fuam ^i^ßcauit eedefiam amp;c. De ■ Principatu inter Apofl:olos,magiftcri-pfe Christvs, fentétiam tulit.Nec Ga/at. Petriim Principem, Paulus Gentium Apoflolus agnouit. Ecclefiam vcro fuper cathedram Pc tri/édifie ar 5, non nouimus: amp;nbsp;falsó Christvm ar-'chitedum laudctSfondrata.

Inde fuceeß/üvem Petri, eÿ- paß oralem cur am, d^^ yipßoüeum mu»us iâamp;.ât, Re-ijiondco,quod olim Nicephorus Grc-goras. Si/e, ineiuit, Petri cathedra: fuecef Jores ö'' heredes d/cu/^t, c^ hoc i» nos vi-hrant,t4mquam nuhesßu/men: atquemde tud/cant nos corum qu^e ipßs videntur mi-nißres ßß dehere : hoc vero mimme curan-dum esi, E o emm magis ed/o c^ auer/atione d^gnijunt-, quodß no»,zgt;tfedd dii^mtatem decehat,geßrunt. 7\(on emm quacunque 't’edentßoeere dementem (ß- ahosfuceeß-res iußif Petrus : fed ea ligare, qua: Uganda eßent, (ßfoluere fó/uendaMt quot;veroprateritd cis qua omnibus faerd Coneshd conßituta amp;nbsp;decretajunt, ea oh/rudunt quaßds/pßs placent,

-ocr page 39-

Henkici IV. 39 placent,c^c. lam vero videamus vtA-poftolicisveftigiisinfifl;at.7V?wlt;gt;^Zmgt;- 1-Çôr.j • turi» hominihus-.inclu'it Apoftol’. Sfon-orata Apofkdicus, inPetrogloriatur: qué illo ipfo loco nominatimexpref-fum voluit Apoftolus.

Admoneillos,mellit Apoftolus, Prin- 'P’it i-ciphus ^poteßatibus/»bditos ej/ê. S fon-drata: f^uóloritate Apoßohea priedpien-domandamus,illico.,omni amp;quacun^^po/l-poßta mora, exccpiione,aut excujatione,intra terminum xv. dierumc^c. ab codent Henrico, acab dus fe^uacibus amp;nbsp;fautonbus ommno recédant, illumtjue amp;nbsp;tHos prorfus déférant c^ derelinquant. Apoftoli,Ca-ligulis Slt;Neronibus fubditi ipfi fucrut, amp;fubditosfuosefl'evolucrunt. Sfom drata fuos à Principis Chriftiani, cuius fidcm,inrcgritatem,clemcntiamcon-fenfus bominum prçdicat,obedientiâ, quam primùm iubet recederc.

j^rma mtlitia noßrantn carnalia fint, i.Cor.19, inquit Apoftolus. Sfondrata: Noscer-tèquacumijuepoterimus, non felumfiiri- ' tualia cß temporalia ,fid etiam mihtaria aiixiliapericbtanti Reb^iom Catholica, ac

C 4

-ocr page 40-

4Q De Pericvlis

Üegaofubmi/tt/îrare non omùtentm. A r-ma,non quæ licet, fed quæ poteft, de-promit. Ruanda nobis clauef Pefri nihil profint: a^embiginofitm Pauligladinnf di-ßringamM, Verba funt prædeceflbris eiusIulijinLudouiçum, de quo ante memini, xii. Religioarmis, neque i.Ttnt.1,^ propagatur,neque defenditur.J’^r««»» Domini non oportet Utt^are: fed man-ßetumejJeadomnes, docibilem,patte»tem: Cum modeß/a corripientçm eos qui reß/lut 'veritati.Liü^^re non oportet ; quanto min®pugnare?Cutnmodcftiacorripe-re: no armis inuadere,amp;vim adhibere. Mahometicumhoc eft : nonChriftia-nu. D.Bernardus:Prlt;y2t70, inquit,/labi-muis(^ pugnabimu^'f/^ael morte, pro m4-tre noßra,armis,tjuibus licet, nonfiutit amp;nbsp;^ladiis ,/edprecibusßetibusd 4^ D e v m-£t Romanos Epifeopos legimus, turn cùm piçtateamp; innocenta ante omnes erät, Barbaros hoftes, vrbis moenibus, non manu militari,fedieiuniis,oratio-nib’j humilitate atq; fubmiftione pro-hibuilfe.Et Petrum ipfum, Christvs iubetgladiumin vaginamrecondere.

Prin-

-ocr page 41-

Henrici iv.

41

Principes Gentiftm, inquit Salva- Matt, 1©;

TOR no^cr,doniinant(fr iiszf^ tj^ui maio-res p{»t,petefidtem exercent in eos.Non ita trit,internos^ç^t. Sfondrata: Difiriâiè pr^cipienelo mandamits ; dre. Pœnas ad-dit fi ^uisinjregerit, dr contrainerit: ad-dit amp;nbsp;milicarem manum quæ vim fa-ciat. Vtdubitare ncmopoiTit, vnum eum elfe, amp;i quidem præcipuum de illis Gentium Principibus. Seuerietiam Indicés perfinam induit. Apoftolos iu-dicaturos quidem tribus Ifraël Chri-i[.\i3tei[3.t\ir;{cd,ciim/ederitFtlti^shomi- Matr. 19. nisinfide Maießatis/ute •. Non in hoc mundo, neque huius mundi armis.

^^urum ^ argentum non eii mthi, in^ .^tl.)-quit Petrus. Sfondrata, Pcrri fucedor,, ^^^ Iv^«^»«' poftquam arceSantAngcli mulraau-^i^yAM«C reorum millia a prædeceflbre fuo Sixto v. cumulata, prompfit: mittere propt diem ißue decreuimusy inquit, milftares copiasHelueticanationiSj'una cum e^^uitatu non modico,quibus praficere in animo h.t-bemus'vnum exconfinguineis nofiris inti-mis drc. Hïc paternus illc eftanimus, Idc fpiritus lenitatis amp;: manfuetudinis,

-ocr page 42-

41 DePericvlis hæc amons amp;nbsp;caritatis abundantia, quam Sfondrata prédicat: qua: Reges Regibus, ciues ciuibus, fratres fratri-bus committit : qua promifcuis cædi-bus atque incendiis complet onmia: quæ denique vaftitatem inducatorbi Chriftiano. Nempe is Sfondratam habet Spiritus, qui Petrum,cùm ad eum Mitt. iS. D o M t N v s dicerct : FadeposimeSata-tta : Scatïdaiuf» es mihi : quia »e» fipis ea z^tM D E i funtyfideaqu^hominutn. Qui difcipulosjcum zelo prçpoftero inter-^^'^ * nbsp;nbsp;rogarent, Fü dicamus, zit ignd defcendat

de catlö,dr confiif-Kaf idost’ Qtu b us Gh r i-s T v s; Nefcitd euwsJ^ird^ e/iü. Filius h»-minis non vend animas perderejèdfalua ^c^.Niüquod in his, moderatiot: qui inconfulto Domino, vim faccre no • luerunt.

Multa inlitteris ridicula prxtcrco: Qua: vt fpcro, alij notarunt. Hoc pra:-terire non poffum. Caterum, inquit ,ß paudo adtus prafintium arumnarum radt-cent querere 'uelimus,vtß^ inueniemus,gt;}on muite ante tempore, Francia Feges, duva-riis bedd tmplicdi, dominandi cauß,fade-racum

-ocr page 43-

Henrici i v. 45

rd cum inßJelibfts, ç^r am/ctl tam cum hæ-retuiscontraxerufit, eorum^^auxiliaacci-uerunt ,hac potißimum de caufa,guam^f(am alla non defrerint, D^ï iram tn fepo^erôp ^uejuos, amp;JubieéïospopulosprotiocajJê.Di-uinam irampeccatis noftris promcri-tos nos effe nÔ diffiteor: imô profitcor. Et in ter ea primum maximù m quc p 0-no,quód Epifcopos Romanos maio-rcs noftri cxtnlerût, amp;nbsp;in templo Dei, collocarunt: quod Idolum panisado-rarunt. Et pcccatorum noftrorum numerus non eft. Scd immcnfam,infini-tam,inexhauftatn Dei mifericordiam imploramus: Et Diuinæ eiusbonitati gratiasagimus, quodcartigarenos,nô perdere vult. Judic/um à Domo DEiT-Pft-A“ tncipit.^LZ nos vox illa Prophetæ confo-latur: Eccein dudateinijuainuocatumefi ^er.iS’ nomen rncum, ego inupwaffligere: Et'vos (juaßinnocentes amp;nbsp;immunes enttis ? Non e-ntis immunes , (ÿ-'c. Etenim calix in Pfd.jSr mAnu D 0 M i N i vini meri plcnus: dr tn-dmnuit ex hoc in hoc: wrumtamen fitxe~ lus non est exinanita : bibent omnes imp^ terra. Venio ad Sfondratam. France

-ocr page 44-

44 nbsp;15® Pericvlis

fcumprimum Regem adlatrat Canis: amp;duoobiicitcrimina.Fœdus cûTur-cis ; amp;amicitiam cum Principibus Im-perij. Audis, prudentiflimc Peuccre, vt hie perditionis filius,eodcm loco ü-cri Imperij Chriftianos Principes ha-beat, quo hoftes Imperij, holles Chri-ftiani nominis Turcos ? Et de hoe qui-dem,viderintpotentiirimiipfi Principes. Ad criminarefpódeo. Fteduscu Tureis non excufo: amp;nbsp;velim non faélü. Anno 148 3.vcnit ab Impcratore Tut-corum, ad Ludouicum x 1 Regcm.le-gatio,multaferensamp;oflFerens: vnum petens, vt, captum ab equitibus Rhô-dûs fratrem Gemem, probe afleruan-dum Rex curaret. Rex nee audi rc,ncc admitterelcgarioncmvoluit. Regum amp;Principum noftrorum in Saracenos, Turcos, Ægyptios, Mauros crebras amp;nbsp;forrilfimas expeditiones non comme-moro.Nec natio alia fit,quç tot numc-rare pro fide (vt turn erat opinio)fufce-pta bcllapolfit. Notaifta tibi, harülit-♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terarum, vt ita dicä, parenti. Sed poft-

quarn Pontificum artibus, (quibus fo-

litum

-ocr page 45-

H E N R I C I I Y. 4Î litumillis, addominationé fuampro-pagandam firmandamq;,Chriftianum orbem lacerate) amp;aliorum cupiditatc improba,coniuratione inRegnû Francorum fæpiusfafta, in fummumperi-culum res cft adduda Gallica, adne-ceflànam defenfioncm , aduocari ad auxilium T urci.Non,quod impuden-tcrPapaefFutit,dominandicaulâ: lcd adcoërccndam aliorum cxundanrem imperandilibidinem, amp;nbsp;tuendes Rc-gni fines. Et faluti aliquotics Rei Chri-ftianæfœdus hoc fuit: pace, Regû no-ftrorum intercelîïonc,Hungariç data: Damno, numquam fuit. Hîc veto, iu-dicentcordatiomnes: Quisdamnan-dus, quis cxculàndus potius,qui adam infe ipfam Chriftianam Remp. hofti-busfidei Chriftianæ, nudam exponit, vt turbatis rebus, dicere liccat, È^o Papa fafn^ Cafir: an, quipetitusvndiq;, fcruandi fui caufa,Turcû,làlua reChri-ftiana, de auxilio appellat. Habcoamp; aliaquæ Papæreferam. Reuocatos fe-pius, amp;nbsp;prohibitos làcra expeditionc Imperatores: proditû infidelibus, mif-

-ocr page 46-

46 De Pericvlîs

fa ad viuum cffida imagine, Imperato-rcm: aliaq;, traôiataaliis. Vnum Alc-xandri v i. PP. iniigne facinus explica* bo. Imperatorem Turcomm Baiaze-tem, multaofFerentem muncra,vtdi-ligcnticuftodia Gcmez frateraflerua-retur, ne forte liberatus, re Turcicam turbaret, Ludouicus xi. rcpulit. At Papa, ab eodem eadem de caufi, qua-dragintamillia aureorum annua,non repudiauit. Idem eurndem Gernern, quemCarolo v 111, Régi, Turcicum belliim,deuiâ:â 1 taliâ amp;nbsp;reformata Ec-clefiâ, animo agitanti,coaótus tradide-rat, lentovcncno extinxit: indudus, vt quidem tradiderunt, ingcntibus à Baiazcte promiffis, qui inter aliaduec-ta millia aureorü,fccleris premium,vc-Li^.z.ht- ncficopórificipollicebatur. VtGuic-A«r. ciardinus, indignatus priuatü fe àCarolo Rege, annuisillis x l. aureorum millibus : aut Caroli gloriæ inuidens, amp;nbsp;proiperos eius contra infidèles fuc-ceifus^aquibus reformationem Eccle-fiæ ten raturus videbatur,rcforraidans. Etmiflum abcodemPapa, Conftanti-nopolim

-ocr page 47-

Henrici i r.

47

nopolim hominem certum, qui Tur-cicum Impcratorem de Caroli conh-liis redderent certiorem, Itali ipd mc-moriæprodiderunc. Hunc veroSfon-dratamjfcire velim quare no theßuros luosSé militares copias inTurcos vertat. Nempe, Chriftianum fànguinem fitit. Quare non Hilpaniarum Regem pacem àTurcisquotidie coëmentem vtChriftianos inteftareliberius poilu, in Turcos à Chriftianis, litteris moni-torialibus conuertat.Nempe ambo,ad perdendum Chriftianum nome, cum Turciscolludunt.

De illa, quarn obiicit, cum Hxreti-cis,quosvocar, amicitia, noncftquod multadicam.Ego cam,amp; Regibus no-ftris ornamento fuide, fcio: amp;nbsp;futuram Papæexitiofam fpero. Nee tu ignoras, Peuccre,cum nónullo Impcrij amp;: Prin-cipum bonofuifle. SedvideantPrincipes veftri, anSfondratæ ferenda ht audacia: qui cos amp;nbsp;hærcticos profcri-bir, amp;proTurcis habet. Memini,CL. Peucere, cum hxcamp; Pontificisaudacia, amp;nbsp;tyrannorum improbitas opera

-ocr page 48-

48 De Pericvlis

.ßnegHgafitur amp;nbsp;roboea.

leui opprimi potuifFer. Crefcic ilia indies :nccnoftriscrefcitanimus. Etre-primi etiâ hodie facile poflit, fi lubeaC. Quod fi {pesant diutius,vereorvt magno labore confcquantur,quod hodie CaJpod. aiFequi paruo poflunt. .^Mmwc vif-gultaß/tt, eruM

J^a/ju^modo fact U a»u^o»e dirimunfuf) poßea vixfecuribi^siffaficcumbefiA

Sedlitterasvnas, Pontifexinferibit Regni Francorum Epifeopis : altéras, einfdem Regni Principibus,Ducibus, Comitibus,amp;c.PubIici iuris charta eft, fi nemini nocet. Sedalicnum feruum, filium, fubditumper litteras corruni-pere neminilicet. Et Gallis quidena Epifcopos,liberos iugo Romano fem-per fuüFe, amp;nbsp;hiftoris amp;nbsp;afta publica te-ftantur, qus aliis colleóta, in manibus funt. Cum in Galliam vein Het contra ^tM.Hb.^. Ludouicum Pium Gregorius 1111 PP. lt;^lt;y'H- tam Imperatorem , quam Epifcopos, vtferebatur, cxcommunicattims: E-pifcoporum fenrcnciafiiit: T^t/iof^odt Jé vede eidi volufffatifr/ccumbere : fedßex- « €om?K»fgt;icafurM vefeiref, excommi/fi/iea-

-ocr page 49-

H E N R I C I l V. 49 tfü abiret: citf» aliter fê habeat, a^ti^uô-himaucleritas Canofiu.GaMix epifeopo-rumad AnaftalîumPP.epiftoIa, inter alia hoc habet, contra ipfiim Papam amp;nbsp;Italiæ Epifeopos : J^o^ßcauteriu/ûu»» adhuc ai:luer/(i^ noßros mauere dßofiuKtf Ga/ücam in fe ßueritatem figt;itie»t, ^uam ß»e caufaprauacaat. Non emmputaffduf eß il/emedicti-ffaw capitis eß, tjui a» tea vult aar o tos inßammare amp;nbsp;ferro ßeare, ^uàm gualitatesaaritudmiscog»ofcere, amp;cc. Exilant amp;HincmariRhemenfisepifcopi ad Hadtianum PP.amp; ahos, fuper liber-tare Gallica,mafculi roboris littcræ.Ec Amulphi Aurelianenfis Epifeopi, habita in lÿnodoRhcmcnfi,grauiffima in Papam oratio, édita eft : in qiiafcitum hoc :  Jioma^o Pontife, reßon/a pet ere, marmora coKfilereeß. In eadem lynodo, fetipte ad lohannemPapam ab epifco-pis litteræ, Papam voluntpræcipuum quid amp;nbsp;excelles p^a;ftare,^'Zƒ^■z4«^zÄf,in-quiunt, dfititeUigamus, cur inter caterot yipofidatum vefrum praferre debeamus. SedfulEciat nobis Chriftianis C h r i-s TI fententia : rnus ePi magißer vßer:

D

-ocr page 50-

P De Pericvéis fimnes autem 'vos,patres eßis.

Principes verô, amp;nbsp;quicquid eft toto Regno,quodvocant, fæculare, idli* berum omnino efle à Papa, amp;nbsp;Régi idli fubiedum, fatentur ipforum etianl Paparum refcripta. Et eo nomine, fui-mcaPapa inlohannam ReginamNa-uarræ anno 1565 coniedum, Régis Ca* roli ix.amp;Senacus fententia vanum ex» ftitit. EtParifienfisfenatus, anno 1580, litteras PP. Gregorij x 111. quibus in genere Lutheranos, Caluiniftas, aliôf-que communionc facra prohiber, pu-blicariin Rcgno aut haberi ab epifco-pisvetuit.

His autem ad Epiicopos,amp; Princi- j pesproceréfque noftros Papalibuslit- i teris propofitum eft, Regerh Rcgno deturbare : nouum Regem, Pontifîcis êf Hiipani mancipium, renunciarc : amp;nbsp;confcienrias indc fub iugum mitrere. Régna Regéfque à D e 0 elle confiât: In ea qui ius fibi arrogât, D e i iuta violant. Et Pontificibus vnde fumma ilia auûoritas, video eße abste, Peucerc doóliflime, in opcre de Diuinarionum *., 1 gene-

-ocr page 51-

Henrici i V. Jt gencribus, cxplicatum diuinitus. Et traótarunt hoc argumentum diligenter, Guicciardinus amp;MarchiaueIlus,I-tali. Ea audoritas, quantos excitant in Impcrio Regnifque Chriftianis furores /quantum fanguinis effudent, clamant hiftoriæ : quas amp;nbsp;tu in promptu habes,amp; alij,in vnum à plerifque com-* pofitas,alibi Icgent. Ego quxdam,non • obuiaomnibus/vt fe fub ftylum dabut, huic chart« committam.

Ïn Caroli Caliii ad PP. Hadrianum cpiftola, h«c verba lego. Reges Franco-fum^ ex Regie/iffgtfiKe Kati, »o^ Epi/copo^ rum ricedemisitj/eei terrée Dewmihaï/e-fittsfuimu^ cofnputati. Et vt Leo ac Roma-* fia^»odus/enpßtf Reges d“ Enperatores^ ^ws tetris diuina potent iapracepit praej/è^ i»s Hißinguendorum négocier inn, Épifeopâ fàn^^sfuxta dinaha coßitnta permißrunt: nonautem Epi/copomm vißici extsternnt. £t fanc/us AngaßinKS diett, Per iura Re-^itrnpoßfclenturpoße/^iones : non autemper ^ßß^pak Imperium, eße. Etßreuo/aeritis ^^S(ß^ ‘^teeßoram veßrorum, taiia man^ • ^ta ,ßcut habentur in litt er is ex nomint

-ocr page 52-

51 De Pericvlis' 'L’e^re^Kobis ^lirec/if, deeeßores noßros, à de^ ce/forthus ‘veßris accepte md/atenus inue-nietd,c^c. Poftquam mukis oftendit, Reges, iurc omni, gentibus dominari, addit : ,^d fgdurhanc inuerfam iegem in fer nus euemu/t? ,^is tartar us defid ab-dit is dr tenebrofis curdculis eruciauit?^^-des vndcPontificum audoritatem ducat.

Hinemaru, de quo antea dixi,Rhe-rnorum Epifcopum, Hadrianus Papa, Caroli Calui Regis fui communione amp;conibrao abftinereiulïit: Refcribit prolixa oratione Hinemarus. Num-quam huiufmodi præceptionem ab ilia fede vlli decefforum fuorum miflarn fufde. ^ddeetiam ab htereticoruf» 'veißbi-ßKaticoZ^^t^iß^te tyraunicorut/f Imperafß-torum ac He^t/ff^, ^aaies/uerunt Cotßattti-nus ylrrianus, ac Jpßata luit a ft us, amp;nbsp;^^~ xiifius Tyratifsus, ^r^tfifîtia d^fii^f^ficne fine codocutiofse ,Jedis ßpeß^itCie Pofttßces, uel a/^ ma^Kæ aucicr/tatis cfifinéUtatd Efifc0pt,cum locus amp;nbsp;oratio ac caufi exegit, fefibtraxiffê kguntur, d'C. Et dieuKt,Jecu-larer»firi/tura dicere, quia omtte Ee^Kum

-ocr page 53-

H E N R I C I' I V. - JJ ßcuH huifis, he/Zis ^u^ritur, ‘viâ^crMpro-fagaiur: c^non j4peßolici,vel£pi/c0poruf» (xcowmuweatio^ihfis obtir^etur. £t cb/n foteßatefn ^Christ o,/a»c/o Petro prt-^0 ^poßolorum, c^ in eoy/uüfucceffortbus dat am, ßd (^ ylpoßobs c^ in eis, epßüpis, Pot ßetum Uga^di d^fobuendf co da turn idis ^^ßfiuare 'voi/tmas, Peßondent : £t vos ergoß lis oratiombusveßris, Pegnum cent ra i^ortmannos Dalios impotentes deßendite: amp;noßramdeßenßonemnolite^f(arere: £t, ßvultis addeßenßonem habere n^rum au-xiltum,ßcut volumus de veßris orationibiss habere adiutorium, nolite ^t/arere noßrum dißendtum: eßpetite Dominum ^poßoli-oum, 'Ut ^uia Pex cß £pißopusßrnul eße »onpotefh, cßßi anteeeßores £ccleßaßicum Ofdinem, ^uodß/um esi, amp;nbsp;non Pemp.^uod PegumeÜ, dißoßerunt, nonpraciptat nobis habere Pegem, ^ui nos inßc longint^uis partibusadiuuarenonpoßit, contrafubita-neos (ßße^uentes Paganorum impetus : cß • Nos Francos non ivbeat servi re, evi NO LVMVS SERVIR e: ^uia ßudiugumßianteceffores, noßrisan-teeeßoribus non impoßierunt : ^ nos illud

D 3

-ocr page 54-

J4 De Pericviis

^ortare »0» poj/ùmus • ^ui Jeripum e^e t» finé/is libris auJtuimus, rtpro übertage amp;nbsp;i/iereduateno/ira, 'v/^ue admoriem eer tare debeamas^c^c.i-iïCyCarolü Caluum,fub exc^municationis pœna, Hadrianus PP. Regno Locharij fratris, quodfilio Ludouico dcbericontendebat, arcc-re conabatur: Epifcopis amp;fubditisco-tranitentibus.

Solum D E v M, furnmi Re2es Prin-cipefque agnofcunt, poteftatis fux SC dignitatis audorem. Et populi Rom. acclamatio CAR 0 Lo AvG./^PEO eoronato, Atag»o ^ Pac^co Imp. Pontifi-cis, etfi præfentis amp;nbsp;corona capiti Regis imponentis,nó meminit. Ipfi veró pontifices, quod iusbabent, (iure an iniuriâ habeant non diiputo) hoclm-peratoribus Sc Regibus coguntur ac-ceptum ferre. Hinc lUæ, ieu fîdæièu veræ, Conftantini, Pipini, Caroli, Lu-■ douici donationes. Et de Pipino qui-dem, clamat Lapis Rauonnas : P1 p 1* NVS PtVS PRIMVS AMPLIFICAN-

ÙÆ ECCLESIÆ VIAM APERVIT, ET EXARCHATVM RaYENNATEM »S^C.

No

-ocr page 55-

H E N R I C I ’I V. JJ

Notumeft, quid Attabalipaj^rfr«/» terrarü,ijuas Hi/^anorufft atiariùaaperuit, (rutielitas exhat^f, Jiexfgt;otefißtmtis,M.o-nacho refpoderit, Pontificis donatio-nern inculcanti. Suaue veto inprimis, amp;nbsp;nuda ilia fimplicitate dignum5quod Potificiolimnefcio quidturbadi Val-demarus Rex Daniærefcripfic. Nff-turn tibifacirntts, Fitaw nos habere 4 D E 0, NobUitaient a Parentibus^ Pegnum a ßb-dittsßdent ab Ecclefia Rontana:^uamßnO' bis inutdes , renttitinniS per praßnies. , Cette Regnum fuum RexFrâcorum, D E i gratia,habet a MaioribusiFidem àDEo,cui foli amp;nbsp;adminiftrati Regni amp;nbsp;fidei fuxrationem debet. Rili nuper Hieran'. cum legerem Catholicû Regem Phi- Fran.lib. lippum,Rom.Ecclelia; dcliciaSjamp;mo-^^”quot;’”^ rigerum filium,anno 1^79» repudiaf-feGregorium xm. Papam, qui fe de ■‘ -Regno Lufitanix iudicem ofterebat: Non adinngebat Ittbens, inquit Hiftori-cus, adexewpla 'veierayhocnotsam, agno-ßendißdem Apoßolicant, iudicem Regnorum. Etipfum Rudolfum Imp. cum primumelcdus diet, audio,Gregorio

D 4

-ocr page 56-

j^ D E rP E R i c v L r s XIII, per legatos reuerentiam polli-citum; Ecclefixobcdientiam:Ipfive-. ró Pontifici quam fibüpfidebericon-r tendebatjobedientiam negaffe.

Memorabile eft quod Matthäus Paris,Monachus amp;nbsp;hiftoricus Anglus, refert, aConfilio Francorum reipon-fum Gregorio i x Pontifici, qui eXr communicato Friderico 11. Imperat. Imperij dignitatem traftulerat inRo-bertum, Comitem Artefiæ, fratre Lu-douici Regis, eins qui inter Diuos re-latus,originem dédit Borboniorvm familiæ. Inquit enim ; l^iito conJiUo, cir-cum/Jiecla FraKcon/m pruele»Ha reßoKdit: ^uo ^iràu, vel aufu temer ario, Papa tatt-tum Pritteipem, qua »0» ePi maior, ime nee par inter Chrifiianos, non conui^um wl confeJ^n/jeie ohieé^üßbi crimimbus, exhe-reelauit,amp; ab apice Imperialipracipitautt*. t^ißmeritis fits exigentibus deponendm eßet, non mßper generale Coneilium caffan-eiminelicaret/tr. De tranfgreßionibf/sß/lt, non eti hoßtbusßtls fielet habenela, ^nomnt Papa elignoßitur eße capitails. Nobis aeihuc inßns, two bonusfnit vicinns : nee ^utdß-ntßr/f

-ocr page 57-

Henrici i v, 57 nißri aeeoz/idimus i» ßdelitate ßculari^ •velß/iie Catholica.Scimusautem^uodDo-MiNo »oßro Iesv Christo,ßiie' liter militauif, »tarinii amp;nbsp;beZ/icisfiper écu-lit conßilenter opponens. Tantum Jieltgto-ttù in Papa non muenimus. Imb ^ui, cum debuitpromoui^ amp;Dko mtlitantempro-texiße,eum conatus ePi ab/entem confunaZe-reç^ne^uiter prtecipitare. ?(oZumus noß metipfis in tanta pericula pracipitare, -vt ipfim Prtdericum tam potentem impugne-tnuSj^uemtot Pegna contra nosiuuabunt: amp;caufi iufiaprafiabit adminicuZum.^ial ad Romanos de prodiga finguinZsnoßrtef-fißone, dummodo ir^ fuæ fatZsfecerimus? Si eumper nos df aZios deuicertt, omnes Principes mundi concuZcabtt ,ß{mens cornua ia-cZantiiC dr ßperb/am, quoniam tpfim Tri-dericum magnu Imperatorem protriuerit. S.(dnein vacuum papale mandatum videa-mur/ußepiße: (ltcetmag(sconßet,hocobof dtum Imperatorls,quam noßri diZelZionem ah Ecdeßa Rom. deriuaße ) mitt emus nun^ dosprudetes ex nobls ad Imperatorem,qui, quomododeßde Catholicafentiat,dtltgeter tnquirat, nosfùper hoc certßcaturos. Tt,ß

-ocr page 58-

58 De Pericvlis

nihil, niß/afjum, inuenerint, cur infeßau-äuie}i?Miffi ad Imperatorem legati, poftquamOrthodoxumcognoucrut: ; TVö/z/inquiunt, D E vs, i/Z 'vmquamä-ßendat i» cor Koßrum, vtahquem Chri-ßtanum, fiue mauife/la cau/ä imjgt;ug»emuigt; Nec nos pul/ät j^mbitto. Credimuieuif» Igt;0/ni»um Regem Ga/h^i, ^uem liaea Reg^ fofigumü, prouexit adfeeptra Francorur» regenda, exceüenfiorem eße ahijue Import- i tore, guem fila ele^toprouehtt vohmtaria. Sufficit Domino Comiti Roberto ,ßatreM eßetantiRegls.i-ixc Monachus Anglus refert : digna, quæ Chriftiani Impera-tores,Reges,Principesincn-iincrintamp;: fequantur. Muka habet Monachiil-lius hiftoriajPapalisaudacia: exempla? nonnullos etiam Principum pro iufta libertäre certantium conatus: qux,ad alia,colligentij,quibus refjsonderePa-palibus litteris propoßtum eft.

EgOjpræftâtiflîme Peuccre, itafen-tio ; Reges, ß boni ßnt, magna animi deuotionecolendos:ß mali/erendos. ^ Placet Yuonis Carnutenßs Epifcopi fcntentia : Regesßal/^uatfdo/foteßateßbi coKceß

-ocr page 59-

Henrici i v. ' nbsp;59

coucef/aabutunttfr, nonfinta nob^graut-i-ter exaß/erar^di : fed vbi facerdot urn ad~ fnonittofjtbits non ac^uteuerunt, diut»o/u-diciofutit refèruandi. Placet amp;:illaapud Taciturn iententia: ,.^//öwö^ö fieriltta-tem, aut wmiot imbre^s, ck cetera »atura maU^ita 'vitia Domtnafttium tolerattda. J» manu Domini potefias terrée: di-v-^J^-t 0; tilem recioremfufeitabttfuper eam^in tempore. Is itaque nobisexorandus: hic, interim ferendus.

Nobis veró, vt ad noftra reuertarj fumma D e i benignitate, Rex datus eft,quem amp;nbsp;conftans pittas, venera-bilemomnibus;amp;inui(ftavircus,terri-bilem hoftibus •, amp;nbsp;certa dementia a-mabilem cundisreddit. Quem nemo impugnct,nift qui à Satana fit: à primo rebellionis amp;nbsp;cædium audorOjSatana. QuemnonSfondrata, non Satan ipfc Mundufqueexpugnent. In adiutono Altiflimi habitat; inprotedione D E l cœli commoratur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Habes, Pcucere Clariflimc, cpi-ftolamvariam amp;nbsp;mifcellam; in quam congefti promifcuc, quæ mihi ven«-

-ocr page 60-

do De Peric. Henr. iv: runtinmentem,vti venerunt, fine fuco amp;arte. Eamvotofinio.

D E v s Optiffie Maxime, Imperioru^ auälorßator^ae Devs;Devs, t^uii^^i filutem Regibfti-, qui fttperbes/êale det urban qui Reegare hune nabis benign^ dedißi,J^ra-pitiusßruafii : Publica te 'voce obte/lor at^ frecor, Cußodi porrb, firua, f/rotege Ser-aum tuum: fgt;r^ctnge€um firtitudine : doet manus dus adpræüu: £x/gt;ugf3a imfugnafi-tes eum ; Dies eius,diebus cumula. Mirißea mißrationes tuas, Tu, quifiluosfacisßera-tes in te. Da roburpopulo tuo, amp;nbsp;benedic ei. £xfirge. Domine, adtuuanos,c^redi-me nos,propterNome»tuum.£x/urge Domine, neinualeßat ffomo:Le^iJlatorenf Cendbus impone, 'vt ßiant quod homines fint: ebquot;ßiant, quia manus tua, Mac: amp;nbsp;ftit Domine, Jßa feeißi Amen.

T n vero, Optime virorum Peucere, vale; amp;nbsp;Vota tuaprecclque,noftris ad-iunge.

FINIT.

-ocr page 61-

Prouerb, xxiiii.

7^^me Do MI NV Myfilt mi, (^ ^egem: Ç^Cum ^lefraéfori h^ eort^m non commifiearis ^oniarepenfè conforme lper-ditto eorum : Ç^j rutnam 'vtrf-^/que,t^uü notait i^. i

PGl. L V 11.

J^Munt quot;J^eófi, ^Uta l^untur:(^omnisiniquitasop-pilabit os/uum.

-ocr page 62-

FRANCOFVRTI

AD M 0£ N V M

'TrPIS LE CffL£ RPANlSi A-t^ vo Christi

M D X C !.•

-ocr page 63-

-ocr page 64-